Datasets:

zaibutcooler
/

wiki-burmese

Dataset card Data Studio Files Files and versions Community

Split (2)

train · 109k rows

title stringlengths 1 96	text stringlengths 4 719k	url stringlengths 32 795
ပါဆန်း (၂)ရွာ၊ ကျိုင်းတုံမြို့နယ်	ပါဆန်း (၂)ရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (အရှေ့)၊ ကျိုင်းတုံခရိုင်၊ ကျိုင်းတုံမြို့နယ်၊ နောင်တောင်းကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၂၂၀၃၀ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရနောင်တောင်းကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၉၄၀ ဦး၊ မ ၉၁၇ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၈၅၇ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ကျိုင်းတုံမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%86%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%20%28%E1%81%82%29%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ဝဲကြီး (အရှေ့)ရွာ၊ ဖြူးမြို့နယ်	ဝဲကြီး (အရှေ့)ရွာ ()သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး (အရှေ့)၊ တောင်ငူခရိုင်၊ ဖြူးမြို့နယ်၊ ဝဲကြီးကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၀၅၂၇ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ဝဲကြီးကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၂၁၈၂ ဦး၊ မ ၂၅၈၀ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၄၇၆၂ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ဖြူးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9D%E1%80%B2%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AE%E1%80%B8%20%28%E1%80%A1%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%B7%29%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%96%E1%80%BC%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ရွာသစ်	ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား ရွာသစ် ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%85%E1%80%BA
နမ့်တောင်ရွာ၊ မိုင်းရှူးမြို့နယ်	နမ့်တောင်ရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (တောင်)၊ လွိုင်လင်ခရိုင်၊ မိုင်းရှူးမြို့နယ်၊ နမ့်တောင်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၀၄၇၈၄ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ နမ့်တောင်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၄၄၉ ဦး၊ မ ၁၅၇၆ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၀၂၅ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား မိုင်းရှူးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%99%E1%80%B7%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ကုန်းသာရွာ၊ ချောင်းဦးမြို့နယ်	ကုန်းသာရွာ ()သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မုံရွာခရိုင်၊ ချောင်းဦးမြို့နယ်၊ တောကျောင်းလေးကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၇၃၅၀၉ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား ချောင်းဦးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%A6%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ကန်းကိုင်းပဒေါင်ရွာ၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်	ကန်းကိုင်းပဒေါင်ရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (တောင်)၊ တောင်ကြီးခရိုင်၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်၊ မိုးဗြဲကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၀၂၇၅၁ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ မိုးဗြဲကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၃၅၈၇ ဦး၊ မ ၁၃၆၇၅ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၂၇၂၆၂ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ဖယ်ခုံမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%92%E1%80%B1%E1%80%AB%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%96%E1%80%9A%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ယောင်ဆန်းရွာ၊ ကောင်မင်ဆန်းမြို့နယ်	ယောင်ဆန်းရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်)၊ မိုင်းမော-ဝအထူးဒေသ (၂)၊ ကောင်မင်ဆန်းမြို့နယ်၊ ယောင် ဝကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၁၅၆၇၂ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ယောင် ဝကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၁၆၇ ဦး၊ မ ၁၁၇၄ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၂၃၄၁ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ကောင်မင်ဆန်းမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9A%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%86%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%86%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
အာဆီယံစံတော်ချိန်	အာဆီယံစံတော်ချိန်သည် အာဆီယံပါဝင်နိုင်ငံများအသုံးပြုဖို့အတွက် အကြံဖြစ်သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံအသင်းဝင်နိုင်ငံများ၏ စံတော်ချိန်ဇုန်သည် UTC+၆:၃၀၊ UTC+၇၊ [[UTC+၈ နှင့် UTC+၉ ဖြစ်သည်။ UTC+၇, UTC+၈, UTC+၉ UTC+၈ UTC+၈ UTC+၈ UTC+၈ UTC+၇ UTC+၇ UTC+၇ UTC+၇ UTC+၆:၃၀ ပြင်ပလင့်များ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း အချိန်ဇုန်များ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AC%E1%80%86%E1%80%AE%E1%80%9A%E1%80%B6%E1%80%85%E1%80%B6%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%BA
မန်ကောင်းရွာ၊ နမ်ခမ်းဝူးမြို့နယ်	မန်ကောင်းရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်)၊ ဝိန်းကောင်-ဝအထူးဒေသ (၂)၊ နမ်ခမ်းဝူးမြို့နယ်၊ ညက် တဲ့ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၁၆၆၂၈ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား နမ်ခမ်းဝူးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%94%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9D%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ဖုန်းဆိုးကွင်းရွာ၊ အမတ်	ဖုန်းဆိုးကွင်းရွာ၊ အမတ် ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%96%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%BD%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%A1%E1%80%99%E1%80%90%E1%80%BA
ဂျန်မိုင်ရွာ၊ မိုးမောက်မြို့နယ်	ဂျန်မိုင်ရွာ()သည် ကချင်ပြည်နယ်၊ ဗန်းမော်ခရိုင်၊ မိုးမောက်မြို့နယ်၊ ခရိန်းမူးဒန်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၆၇၁၉၄ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ခရိန်းမူးဒန်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၆ ဦး၊ မ ၉ ဦး၊ လူဦးရေစုစုပေါင်း ၁၅ ဦး နေထိုင်သည်။ ကိုးကား မိုးမောက်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ကျော်ကိုကို	ကျော်ကိုကို (၂၀ရက် ဒီဇင်ဘာလ၊ ၁၉၉၂ မွေးဖွား) သည် မြန်မာလက်ရွေးစင်ဘောလုံးအသင်းနှင့် ချင်းမိုင် ယူနိုက်တက် ဘောလုံးကလပ်မှ ရှေ့တန်းတိုက်စစ်မှူးတစ်ဦးဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလားအလာအကောင်းဆုံး ဘောလုံးကစားသမားတစ်ဦးဖြစ်သည်။၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ကျော်ကိုကိုသည်IFFHS မှထုတ်ပြန်သည့် ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ဂိုသွင်းသူများစာရင်းတွင် ဂိုးစုစုပေါင်း (၁၂)ဂိုးဖြင့်အဆင့်(၇)တွင်ရပ်တည်ခဲ့သည်။ တစ်ချိန်ကဂျာမနီကလပ် နုရင်ဘတ် အသင်း၏ ကမ်းလှမ်းမှုကို ခံခဲ့ရသည်၊ သို့သော် အပြောင်းအရွှေ့ ကိစ္စမှာမအောင်မြင်ခဲ့ပေ၊ အချို့မှာမူဤအပြောင်းအရွေ့သတင်းမှာ ကောလဟာလ ဟု ပြောခဲ့ကြသည်။ ကမ်းလှမ်းသည် မကမ်းလှမ်းသည်ကို တိကျစွာ မသိရပေ။ အစောပိုင်းဘဝ ကျော်ကိုကို ကို ဒီဇင်ဘာလ၊ ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် အမရပူရမြို့၊ မန္တလေးတိုင်းတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ကျော်ကိုကိုသည် အသက် ၁၃နှစ်အရွယ်တွင် မန္တလေး အားကစားနှင့် ကာယသိပ္ပံ တွင် သင်ကြားခဲ့ပြီး ၂၀၀၉ခုနှစ်တွင် ဇေယျာရွှေမြေအသင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ သူသည် ဇေယျာရွှေမြေ အသင်းတွင် ၂၀၀၉ခုနှစ် မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်စတင်ချိန် အသက် ၁၇နှစ် အရွယ်ထဲမှ ကစားခဲ့သူဖြစ်သည်။ ကစားသမားဘဝ ၂၀၀၉ - ၁၀ ဘောလုံးရာသီတွင် ကျော်ကိုကိုသည် မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်၌ ခြေစွမ်းပြ၍ အသက် ၁၈နှစ်အရွယ်တွင် မြန်မာ့လက်ရွေးစင်နှင့် ကမ္ဘာ့ဖလားခြေစစ်ပွဲဝင်ကန်ခဲ့ရသည်။ ခြေစစ်ပွဲမအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ထို့နောက် ၂၀၁၁ ဆီးဂိမ်းပြိုင်ပွဲ၌ မြန်မာ ယူ-၂၃ အသင်းနှင့် အတူလိုက်ပါပြီး မြန်မာ အသင်းကို ကြေးတံဆိပ်(တတိယ) ရအောင် စွမ်းဆောင်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ သူသည် အဆိုပါ ပြိုင်ပွဲ၌ ၅ဂိုးသွင်းယူနိုင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါဂိုးများမှာ လာအိုဘက်သို့ တစ်ဂိုး၊ ဘရူနိုင်း ဘက်သို့ တစ်ဂိုး၊ ဖိလစ်ပိုင်သို့ ၂ဂိုးတို့နှင့် ကြေးတံဆိပ်ဆုလုပွဲတွင် ဗီယက်နမ် အသင်းဘက်သို့ မြန်မာအသင်းအတွက် တတိယနေရာသေချာစေခဲ့သော တစ်ဂိုးတို့ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုပြိုင်ပွဲအပြီးတွင် ကျော်ကိုကိုသည် Goal.com မှ ရွေးချယ်သော အရှေ့တောင် အာရှအကောင်းဆုံး လူငယ် ဘောလုံးသမား ၁၀ဦး စာရင်း၌ ပါဝင်လာခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ရက်နေ့၊ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ကျော်ကိုကိုသည် မြန်မာဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်မှ ချီးမြှင့်သော မြန်မာနိုင်ငံ၏ တစ်နှစ်တာ အကောင်းဆုံး ဘောလုံးသမားဆုကို ဧရာဝတီ ဂိုးသမား သီဟစည်သူနှင့် ရန်ကုန်အလယ်တန်းလူ ရန်မျိုးအောင် တို့ကို ကျော်ဖြတ်၍ ဆွတ်ခူးခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ လ ၂၈ရက်၊ ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် မြန်မာ ယူ-၂၁ အသင်းသည် အင်ဒိုနီးရှား အသင်းနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ကစားရာ ပထမပိုင်းအပြီး တွင် မြန်မာအသင်း ၀-၁ ဖြင့် ရှုံးနေပြီး ဒုတိယပိုင်းတွင် ကျော်ကိုကိုအား ထည့်သွင်းကစားရာ ကျော်ကိုကို အထူးခြေစွမ်းပြ၍ အင်ဒိုနီးရှားအား ပွဲအပြီးတွင် ၃-၁ဖြင့်အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ထိုပွဲတွင် ကျော်ကိုကိုသည် ကိုယ်တိုင် ၁၀မိနစ်အတွင်း နှစ်ဂိုးသွင်းယူခဲ့သည်။ လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကြောက်စရာ အကောင်းဆုံး တိုက်စစ်မှူး အဖြစ် အရှေ့တောင်အာရှမှ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများက သတ်မှတ်ခြင်းခံထားရသည်။ အပြောင်းအရွေ့ ကောလဟာလများ ပရီးမီးယားလိဂ်ကလပ် ကွင်းပါ့ခ်ရိန်းဂျား အသင်းမှာ ကျော်ကိုကို၏ ဂိုးသွင်းယူမှုများအား ယူကျူ့ပေါ်တွင် ကြည့်ရှုပြီး စိတ်ဝင်စားနေသေးသည်ဟု မြန်မာအွန်လိုင်း ဘောလုံးဂျာနယ် ဆော်ကာမြန်မာမှ ရေးသားခဲ့သည်။ နိုင်ငံအသင်းနှင့်ရရှိခဲ့သောဆုများ ၂၀၁၁ ဆီးဂိမ်း (တတိယ) တစ်ဦးချင်း ဆုများ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကောင်းဆုံးဘောလုံးသမားဆု (၂၀၁၁) မြန်မာဘောလုံးသမားများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%80%E1%80%AD%E1%80%AF
တပ်ကြီးကုန်းတောင်ပိုင်း	တပ်ကြီးကုန်းတောင်ပိုင်း ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8
၁၇၇၉	၁၇၇၉ ၁၇၇၉ ခုနှစ် မှတ်တမ်း ဇန်နဝါရီလ (၁) ရက်။ ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်။ မတ်လ (၁) ရက်။ ဧပြီလ (၁) ရက်။ မေလ (၁) ရက်။ ဇွန်လ (၁) ရက်။ ဇူလိုင်လ (၁) ရက်။ ဩဂုတ်လ (၁) ရက်။ စက်တင်ဘာလ (၁) ရက်။ အောက်တိုဘာလ (၁) ရက်။ နိုဝင်ဘာလ (၁) ရက်။ ဒီဇင်ဘာလ (၁) ရက်။ ၁၇၇၉ ခုနှစ်များ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%81%81%E1%81%87%E1%81%87%E1%81%89
မရဇိုင်းရွာ၊ မင်းဂံ	မရဇိုင်းရွာ၊ မင်းဂံ ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%9B%E1%80%87%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%82%E1%80%B6
ကျားကုတ်ရွာ၊ အရှေ့ချောင်း	ကျားကုတ်ရွာ၊ အရှေ့ချောင်း ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%A1%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%B7%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8
သစ်ကပ်ငှက်ညို	သစ်ကပ်ငှက်ညို (Alcippe poioicephala) သည် ငှက်မျိုးစိတ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့တွင် တွေ့ရှိရလေ့ရှိသည်။ ၂၀၂၀ ခုနှစ် မတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ သယံဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ သစ်တောဦးစီးဌာနမှ ယင်းငှက်ကို မျိုးဆက်ပျက်သုဉ်းမည့်အန္တရာယ်ရှိသဖြင့် ကာကွယ်ထားသည့် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များအဖြစ် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ကိုးကား အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် တွေ့ရှိရသော ငှက်များ အရှေ့တောင်အာရှတွင် တွေ့ရှိရသော ငှက်များ ယူနန်ပြည်နယ်တွင် တွေ့ရှိရသော ငှက်များ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%BE%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%8A%E1%80%AD%E1%80%AF
တာဇောရွာ	တာဇောရွာ ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%AC%E1%80%87%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC
ကုန်းချမ်းရွာ၊ ကွတ်ခိုင်မြို့နယ်	ကုန်းချမ်းရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်)၊ မူဆယ်ခရိုင်၊ ကွတ်ခိုင်မြို့နယ်၊ ဟိုနောင်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၀၈၆၅၇ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ဟိုနောင်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၂၀၁၆ ဦး၊ မ ၂၂၉၇ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၄၃၁၃ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ကွတ်ခိုင်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%BD%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
သစ်ဆိမ့်ပင်ရွာ၊ ပျော်ဘွယ်မြို့နယ်	သစ်ဆိမ့်ပင်ရွာ ()သည် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရမည်းသင်းခရိုင်၊ ပျော်ဘွယ်မြို့နယ်၊ ချောင်းမကြီးကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၉၂၇၉၉ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ချောင်းမကြီးကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၂၄၁၉ ဦး၊ မ ၂၇၉၉ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၅၂၁၈ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ပျော်ဘွယ်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%99%E1%80%B7%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%95%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%98%E1%80%BD%E1%80%9A%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ကျီးကန်းပြင် (အနောက်)ရွာ၊ ကျီးကန်းပြင်	ကျီးကန်းပြင် (အနောက်)ရွာ၊ ကျီးကန်းပြင် ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%BA%20%28%E1%80%A1%E1%80%94%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%29%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%BA
ပြိုင်းချောင်းရွာ၊ သက်ကျိုင်းတောင်	ပြိုင်းချောင်းရွာ၊ သက်ကျိုင်းတောင် ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9E%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA
ဂူတာပြင်	ဂူတာပြင် သည် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်တွင် ရှိသော ရွာဖြစ်သည်။ အုပ်ချုပ်ရေး စီးပွားရေး ဘာသာရေး ထင်ရှားသည့် ဖြစ်ရပ်များ ၂၀၁၇ ခု၊ ဩဂုတ်လ ၂၈ ရက်တွင် ARSA တိုက်သည့်နောက် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များက ကျေးရွာများကို လိုက်စစ်ရာ ရွာတွင်းမှ ရွာသားအချို့အပါအဝင် လူ ၅၀၀ ခန့် ထွက်လာ၍ ပစ်ရာ အသေမိ ၁၉ ယောက်နှင့် လက်လုပ်လက်နက်များ ရသည်။ ညောင်ချောင်း နယ်မြေရဲစခန်း၌ သေမှုသေခင်း ဖွင့်သည်။ အဆိုပါကိစ္စ ဖြစ်ပြီးနောက် စက်တင်ဘာလကုန်တွင် ရပ်ရွာတည်ငြိမ်မှု မရှိဟု ယူဆကာ ရွာသား ၇၀၀ ကျော် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သို့ ကူးသည်။ အစုလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရသော အလောင်းများကို နေရာ ၅ ခုခွဲ၍ မြုပ်နှံထားကြောင်း အေပီသတင်းဌာနက ၂၀၁၈ ခု၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်တွင် ပါသည်။ ထိုကိစ္စကို စုံစမ်းရန် ဘူးသီးတောင်မြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနှင့် အခြားတာဝန်ရှိသူတို့ ဒေသခံ မွတ်ဆလင်ရပ်မိရပ်ဖ (၅) ဦးနှင့်အတူ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်တွင် သွားစစ်ကြသည်။ ထို့နောက် အဆိုပါသတင်း မမှန်ကြောင်း သတင်းပြန်သည်။ ၂၀၁၉ ခု၊ မတ်လ ၁၈ ရက်တွင် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုလုပ်မည်ဟု တပ်မတော်သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့က ဆိုသည်။ ဗိုလ်ချုပ် မြတ်ကျော်နှင့်အဖွဲ့ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးခုံရုံး ဖွဲ့ပြီး ဒုတိယအကြိမ် စစ်စေသည်။ ၂၀၁၉ ခု၊ ဇူလိုင်လ ၁၅ ရက်မှ ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက်အထိ စစ်ပြီးနောက် စည်းကမ်းလိုက်နာမှု အားနည်းခြင်းရှိကြောင်း ၂၀၁၉ ခု၊ ဩဂုတ်လ ၃၁ ရက်၌ သတင်းထုတ်သည်။ ကိုးကား ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%B0%E1%80%90%E1%80%AC%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%BA
အင်ပင်လှရွာ၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်	အင်ပင်လှရွာ ()သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ရွှေဘိုခရိုင်၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်၊ ညောင်ပင်သာကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၇၁၄၆၁ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား ရွှေဘိုမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%BE%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%98%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
အမဲလိုက်ခြင်း	ရှေးကမ္ဘာဦးလူတို့သည် အရေးအကြီးဆုံးဖြစ်သော အသက်မွေး ဝမ်းကျောင်းမှာ အမဲလိုက်ခြင်း ဖြစ်လေသည်။ ကျောက်ခေတ် လူများလက်ထက်၌ အမဲလိုက်ခြင်းသည် အသက်တည်မြဲရေး အတွက် အရေးကြီးသောကိစ္စတစ်ရပ်ဖြစ်ပေသည်။ အကြောင်းမှာ ထိုခေတ်လူများသည် အသက်ရှင်နေနိုင်ရန်အလို့ငှာ တော တိရစ္ဆာန်တို့၏ အသားပေါ်တွင် မှီတင်းနေထိုင်ကြရသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ထိုနောက် လူတို့သည် တဖြည်းဖြည်း အသိဉာာဏ် တိုးတက်လာကြ၍ ကောက်ပဲသီးနှံများကို အစားအစာ အလို့ငှာ စိုက်ပျိုးတတ်လာကြသည့်အခါ၌ကား အမဲလိုက်ခြင်းသည် ရှေး ကကဲ့သို့ လူတို့၏ နေရေးထိုင်ရေးအတွက် အရေးပါလှတော့ သည် မဟုတ်ချေ။ ယခုခေတ်တွင် အမဲလိုက်ခြင်းဖြင့် အသက် မွေးသော လူရိုင်းမျိုး အနည်းငယ်မှတစ်ပါး အမဲလိုက်ခြင်းကို နိုင်ငံတကာတွင် အပျော်သက်သက် တောကစားမှုအနေနှင့်သာ သဘောထားကြလေတော့သည်။ အင်္ဂလန်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုစသော နိုင်ငံများတွင် အမဲလိုက်ခြင်းသည် လွန်စွာခေတ်စားလျက် လူတို့၏ ပျော်ရွှင်မှု တစ်ရပ်ဖြစ်လေသည်။ ထိုနိုင်ငံများ၌ မြေခွေး၊ ဆတ်နီ၊ ဖျံအစ ရှိသော တိရစ္ဆာန်များကို ကြိုးဝိုင်းသစ်တောများတွင် အပျော် အပါး အမဲလိုက်ရန် သက်သက်အတွက် သီးသန့် မွေးမြူထား ကြ၏။ အကယ်၍သာ ထိုသို့ မွေးမြူမထားခဲ့လျှင်လည်း ထို တိရစ္ဆာန်မျိုးတို့သည် မကြာမီ မျိုးပြုတ်ကွယ်ပျောက်သွားဘွယ် ရှိသည်ဟု အမဲလိုက်သမားများက ဆိုကြသည်။ ကောင်းသည် ဆိုးသည်ဟူသော အချက်ကို ချန်လှပ်ထားခဲ့ လျှင် အမဲလိုက်ခြင်းသည် ပျော်ရွှင်ဖွယ်ကောင်းသော ကစားမှု တစ်ခုဖြစ်သည်ကို ငြင်းဆိုနိုင်ရန် ခဲယဉ်းကြပေမည်။ ကြည်နူး ဘွယ်ကောင်းသည့် တောတောင် ရှုခင်းများ၊ စိမ့်စိမ်းရေတံခွန် နှင့် ချောင်းငယ်များ၏ သဘာဝသာယာမှုနှင့်တကွ အသွေး အရောင် အကြောင်အကျားရှိသော အမဲလိုက်ခွေးများကို ကြည့် ရ မြင်ရသည်မှာ များစွာပင် မျက်စိပသာဒရှိလှသည်။ ထို့ပြင် သန့်ရှင်းကောင်းမွန်သော လေကို ရှူရှိုက်ရသည်မှာလည်း အကျိုးရှိလှပေသည်။ မြေခွေးလိုက်ခြင်းသည် အင်္ဂလန်ပြည်တွင် လူကြိုက်များ ပြီးလျှင် ခေတ်အဆက်ဆက်မှ ထင်ရှားခဲ့သော အပျော်အပါး ကစားမှုတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ မြေခွေးလိုက်သည့် ရာသီမှာ ဆောင်း တွင်းအေးချိန် နိုဝင်ဘာလမှ နွေဦးပေါက်ချိန် ဧပြီလအထိ ဖြစ် သော်လည်း အလေ့အကျင့်သဘောဖြင့် စက်တင်ဘာလနှင့် အောက်တိုဘာလများတွင် မြေခွေးပေါက်ကလေးများကို စတင် လိုက်လေ့ရှိကြ၏။ မြေခွေးပေါက်ကလေးများသည် ထိုအချိန် လောက်တွင် ခြောက်လမှ ရှစ်လအရွယ်မျှသာ ရှိကြသေးသဖြင့် မြေခွေးလိုက် ကျင့်သားရစေရန် အမဲလိုက် ခွေးငယ်များနှင့် အမဲလိုက်ခွေးသစ်များကို ကျင့်သားရပြီးသော အမဲလိုက်ခွေးကြီး များနှင့်အတူ လိုက်စေကြလေသည်။ နိုဝင်ဘာလလောက် ရောက်၍ သာမန်မြေခွေးလိုက်ထွက် သည့်အခါ မုဆိုးများသည် မြင်းပေါ်မှ လိုက်ကြ၍ ခွေးများ သည် မြေပြင်မှ လိုက်ကြရလေသည်။ ခွေးများသည် အနံ့ခံ သွားယင်း မြေခွေးကို တွေ့သည့်အခါ ငြာသံပေး၍ ပြေးလိုက် ကြသည်။ ခေါင်းဆောင်မုဆိုးသည် မိမိ၏ ခွေးများ စုံလင်သည် မစုံလင်သည်ကို သတိပြု၍ ကြည့်ရှုစစ်ဆေးရ၏။ မစုံလင် ကြောင်း တွေ့ရှိလျှင် သူ၏လက်ထောက်များအနက်၊ တစ် ယောက်သော သူအားခွေးများကို စုံလင်အောင် လိုက်လံရှာဖွေ စုဆောင်းပေးရန် ညွှန်ကြားရလေသည်။ လက်ထောက်မုဆိုးတို့ သည် ခေါင်းဆောင်မုဆိုး၏ တံပိုးမှုတ်သံကို အမြဲတမ်းနားစွင့် ကာ အမိန့်ကို နာခံလျက် နေကြရသည်။ ထို့ပြင် ခွေးများသည် လိုက်ယင်းသားကောင်မှ လွှဲဖယ်ကာ အခြားသားကောင်နောက် သို့ အလိုက်မမှားစေရန်လည်း သတိပြု၍ ထိန်းပေးရလေသည်။ မြေခွေးကို မိ၍ မြေခွေးလိုက်ခြင်း ပြီးဆုံးသည့်အခါ ရရှိသော သားကောင်း၏ ဦးခေါင်း၊ အမြီး၊ ခြေထောက် စသည်တို့ကို ဆုအဖြစ် ဝေခြမ်းခွဲစိတ်ယူကြပြီးနောက် အကြွင်းအကျန်တို့ကို ခွေးများအား သားကောင်အဖြစ် ကျွေးလိုက်ကြလေသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ တစ်နေကုန် တစ်နေခန်း လိုက်သည့်တိုင်အောင် သားကောင်တစ်ကောင်မျှ မရပဲ ရှိတတ်၏။ တစ်ခါတစ်ရံ လည်း သားကောင် အမြောက်အမြား ရရှိတတ်လေသည်။ မြေခွေးလိုက် မုဆိုးများသည် မြေခွေးလိုက်ခွေးများကို စနစ် တကျ မွေးမြူလေ့ရှိကြ၏။ မွေးခါစခွေးကလေးများကို ယုယ စွာ မွေးမြူခြင်းဖြင့် တစ်စတစ်စ ကြီးပြင်းလာသောအခါ လယ် သမားကြီးများနှင့်အတူ လယ်တောသို့ လိုက်စေ၍ ခြေကျင့်ပေး စေသည်။ ခြေကျင့်သားရလာသောအခါ အမဲလိုက်ရာသို့ ခွေး ကြီးများနှင့်အတူ လိုက်ပါစေလေသည်။ မြေခွေးလိုက် ခွေးတို့ သည် များသောအားဖြင့် နူးညံ့ပျော့ပျောင်းသော အမွေးချောများ ရှိကြပြီးလျှင် အရောင်အဆင်းမှာ အဖြူရောင်တွင် အညိုကွက် နှင့်အနက်ကွက် များရှိသော အကြောင်အကျားများ ဖြစ်ကြ၏။ ဆတ်လိုက်ခွေးနှင့် မြေခွေးလိုက်ခွေးတို့၏ ပုံပန်းအသွင် အပြင်မှာ တူသည်ကများ၏။ သို့ရာတွင် ဆတ်လိုက်ခွေးသည် အတန်ငယ် ပို၍ ကြီးထွားပြီးလျှင် အဖြူရောင်များလေသည်။ ဆတ်လိုက်ခွေးများနှင့် ဆတ်များ၊ ချေများကို လိုက်သည့်အခါ၌ ခွေးများကို နှစ်စုခွဲ၍ လိုက်စေရသည်။ တစ်စုသည် သားကောင် ကို တောချောက်ပေးရ၍ ကျန်တစ်စုက ထွက်လာသော သား ကောင်ကို အမိအရ လိုက်၍ ဖမ်းရလေသည်။ ယုန်လိုက်ခွေးများကိုလည်း သီးခြား မွေးမြူကြရ၏။ အရောင်အဆင်းမှာ မြေခွေးလိုက်ခွေးနှင့်တူသော်လည်း ယုန် လိုက်ခွေးသည် အနည်းငယ် သေး၍ ခြေထောက်တိုသည်။ ဖျံလိုက်ခွေးမှာကား အမျိုးမျိုးရှိ၏။ အဖိုးအတန်ဆုံးနှင့် အရှားပါးဆုံးဖြစ်သော ဖျံလိုက်ခွေးမျိုး၏ ပုံသဏ္ဌာန်မှာ ကိုယ် ခန္ဓာကြီးထွားတုတ်ခိုင်၍ အမွေးထူကဲ ကြမ်းတမ်းသည်။ ဖျံ လိုက်ခွေးသည် ကုန်းပေါ်တွင်သာမက ရေထဲတွင်လည်း ကျွမ်းကျင်စွာ သွားလာနိုင်သော သတ္တဝါများ ဖြစ်ကြသည်။ ဖျံ လိုက်ခြင်းသည် အခြားသော သတ္တဝါများကို လိုက်ရသကဲ့သို့ မလွယ်ကူချေ။ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် အလေ့အကျင့် များစွာ လိုလေ သည်။ တစ်နေကုန်တစ်နေခန်း လွင်ပြင်တွင် နေရသောကြောင့် လဟာပြင်လောကကို နှစ်သက်၍၊ လူသူကင်းဝေးသော တောအရပ်ဒေသတို့ကို နှစ်ခြိုက် သဘောကျသူများမှာ ဤအပျော်အပါး ကစားမှုနှင့် များစွာ သင့်လျော်ပေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူမျိုးတိုင်းမှာပင် အမဲလိုက်ဝါသနာပါသူများ ရှိစမြဲဖြစ်၏။ လိုက်သည့်သားကောင်၏ အမျိုးအစားမှာကား တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံ မတူကြပေ။ အင်္ဂလန်၊ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုစသော နိုင်ငံတို့တွင် ဖျံ၊ မြေခွေး၊ ယုန်စသော သတ္တဝါမျိုးလိုက်ခြင်းကို အထူးနှစ်သက်ကြ၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် တောဝက်လိုက်ခြင်းကို လူကြိုက်များလေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ တောလိုက်မုဆိုးများ ဂရုစိုက်လေ့ရှိသော သတ္တဝါများကား ဆတ်၊ ပြောင်၊ တောဝက်စသော သတ္တဝါများဖြစ်ကြသည်။ အမဲလိုက်ရာတွင်လည်း ခွေးနှင့် သာမဟုတ် သေနတ် လက်နက်ကိုလည်း သုံးကြလေသည်။ အမဲလိုက်သမားများ၏ စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ် ခြင်းကြောင့် အပြစ်မဲ့သော တောသတ္တဝါများ အချည်းနှီး ပြုန်းတီးခြင်းမရှိစေရန် နိုင်ငံတော်အစိုးရများက အမဲလိုက်ဥပဒေ များကို ပြုလုပ်ထားကြလေသည်။ ထိုဥပဒေများအရ အစိုးရထံမှ လိုင်စင်ရရှိပြီးသူများသာ အမဲလိုက်နိုင်ခွင့်ရရှိကြ၏။ ထို့ပြင် အစိုးရတို့သည် အချို့သော တိရစ္ဆာန်များအား တွေ့ရခဲသည်။ ရှားပါးသည်ဟူသော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ဘေးမဲ့ ပေးထား တတ်ကြသေး၏။ ထိုကဲသို့သော တိရစ္ဆာန်မျိုးကို မည်သူမျှ ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်နိုင်ခွင့် မရှိချေ။ အမဲလိုက် ဥပဒေ စည်းကမ်း များကို ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်သူတို့အား အစိုးရက တရားစွဲဆို ခြင်းဖြင့် အရေးယူလေသည်။ တိရစ္ဆာန်များ ပြုန်းတီးခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် နိုင်ငံအစိုးရတို့ ပြုလုပ်လေ့ရှိသော အစီအမံတစ်ခု ရှိသေး၏။ ယင်းမှာ ဘေးမဲ့ နယ်ပယ်များအတွင်းတွင် မည်သူမျှ အမဲလိုက်ခွင့် မရှိချေ။ မြန်မာနိုင်ငံသည် သစ်ပင် တောတောင်များ လွန်စွာ စည်ပင် ထူပြောသော နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်ရကား တောတိရစ္ဆာန်များ ပေါ များလှသည်။ ထိုတိရစ္ဆာန်များ အကြောင်းမဲ့ ပြုန်းတီးသွားခြင်း မရှိစေရန် မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရက အမဲလိုက်ဥပဒေများကို ပြုလုပ် ထားခြင်း၊ ဘေးမဲ့တောများကို သတ်မှတ်ထားခြင်း အစရှိသည် တို့ဖြင့် စီမံကာကွယ်ထားလေသည်။ ကိုးကား အမဲလိုက်ခြင်း	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%99%E1%80%B2%E1%80%9C%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8
အောင်ခြင်း ၈ ပါး	အောင်ခြင်း (၈) ပါးသည် မြတ်စွာဘုရား၏ အောင်မြင်ခြင်း (၈) ပါးကို ဆိုလိုသည်။ အောင်ခြင်း (၈) ပါးတွင် အတွင်းအောင်ခြင်း (၈)ပါး နှင့် အပြင်အောင်ခြင်း (၈) ပါး ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိ‌ေပသည်။ အပြင်အောင်ခြင်း (၈) ပါး မာရ်နတ်အား အောင်မြင်တော်မူခြင်း ဘုရားအလောင်းတော်သည် ကဆုန်လပြည့်နေ့ နံနက်တွင် သုဇာတာ လှူဒါန်းသော နို့ဃနာဆွမ်းကို လက်ခံပြီး၊ နေရဉ္ဖရာမြစ်ဆီသို့ ကြွတော်မူသည်။ ထိုမြစ်၏ တစ်နေရာ သုပ္ပတိဋ္ဌိတ ရေချိုးဆိပ်တွင် ရေချိုးတော်မူပြီး အေးမြသည့် သစ်ပင်ရင်းဝယ် ထိုင်တော်မူပြီး နို့ဃနာဆွမ်းကို ထန်းသီးမှည့်ပမာဏခန့် (ထန်းသီးအစေ့) အရွယ် ၄၉ လုပ် ဘုဉ်းပေးတော်မူသည်။ ထို့နောက် ဆက်လက်ကြွတော်မူရာ မဟာဗောဓိရဲ့ အရှေ့ဘက် ပလ္လင်တော်ပေါက်ရာ နေရာသို့ ရောက်တဲ့အခါ “ဒီနေရာဟာ ရှေး ဘုရားရှင်တို့ ကိလေသာ ဖြိုဖျက်တော်မူရာ နေရာဖြစ်တယ်” လို့ သိတော်မူပြီး ပါလာတဲ့ မြက်ရှစ်ဆုပ်ကို အဖျားကကိုင်ကာ ကြဲဖြန့်လိုက်တာနဲ့ မြက်များကွယ်ပျောက်ပြီး ရတနာ ပလ္လင်တော်အသွင် ဖြစ်တည်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ မဟာဗောဓိပင်ကို နောက်ခံထားကာ အရှေ့ဘက်ကို မျက်နှာမူပြီး ရတနာပလ္လင်ပေါ်တွင် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ ခွေထိုင်တော်မူကာ “ အရေ ကျန်လိုက ကျန်ပါစေ၊ အကြောကျန်လိုက ကျန်ပါစေ၊ အရိုးကျန်လိုက ကျန်ပါစေ၊ ငါတကိုယ်လုံး အသားသွေးတွေ ခမ်းခြောက်လိုက ခမ်းခြောက်ပါစေ ဘုရားမဖြစ်သမျှ ဒီနေရာက မထတော့ပြီ” လို့ အင်္ဂါလေးပါးရှိတဲ့ ီရိယတရားတို့ဖြင့် ထိုင်နေတော် မူပါတော့တယ်။ အဲဒီအခါမှာ သိကြားအစရှိတဲ့ နတ်ဗြဟ္မာများက ပူဇော်မှုအမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် ပူဇော်ကြပါတယ်။ ထိုအခါ ဝဿဝတီနတ်ပြည်သား မာရ်နတ်ဟာ ဘုရားအလောင်းတော် နန်းစည်းစိမ်ကို စွန့်ပယ်ပြီးဒုက္ကစရိယာ စတင်ကျင့်စဉ်ကတည်းက ဘုရားအလောင်းတော်ရဲ့ စိတ်မှာ ဘယ်အခါ ကာမဝိတက်များ ဖြစ်မလဲဆိုတာ အပင်ပန်းခံကာ စောင့်ကြည့်နေခဲ့ပေမဲ့ ဘာမှဖြစ်မလာခဲ့ဘူး။ “ဒီနေ့မှာတော့ ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်ကို ရောက်ခဲ့ပြီ၊ ငါ့ရဲ့ ဘုံသုံးပါးဆိုတဲ့ နယ်ပယ်ကနေ ဘယ်နည်းနဲ့မှ အလွတ်မြောက် မခံနိင်ဘူး” လို့ တွေးကာ ဝဿဝတီနတ်ပြည်က သူ့အခြံအရံ နတ်သားများကို ခေါ်လာပြီး “အမောင်တို့…လက်နက်အမျိုးမျိုးယူပြီး ဘုရားအလောင်းတော်အား တိုက်ခိုက်ကြ” လို့ ပြောခဲ့သလို သူကိုယ်တိုင်ကလည်း ယူဇနာ ၁၅ဝ ရှိတဲ့ ဂီရိမေခလာ ဆင်ကိုစီးကာ လက်ရုံးတစ်ထောင်ကို ဖန်ဆင်းပြီး၊ လက်ရုံးတစ်ခုမှာ လက်နက်တစ်မျိုးဖြင့် ယူဆောင်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီအချိန်တုန်းက မာရ်နတ်စစ်တပ်ကြီးမှာ အလွန်များလှပါတယ်။ အရှေ့ဘက်က ၁၂ ယူဇနာ၊ လက်ဝဲ ဖက် ၁၂ ယူဇနာ၊ လက်ျာ ဖက် ၁၂ ယူဇနာ၊ အထက်ကို ၉ ယူဇနာအထုရှိ များပြားလှတဲ့ မာရ်နတ်စစ်သည်တို့ဖြင့် ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ ပုံသဏ္ဌာန်များ ဖန်ဆင်းကာ ငြာသံပေးပြီး ဘုရားလောင်းရှိရာ မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင်သို့ လာခဲ့ကြပါတယ်။ များပြားလှတဲ့ မာရ်နတ်စစ်သည်များ ချီတက်လာတဲ့အခါ ဘုရားအလောင်းအား ပူဇော်နေကြတဲ့ နတ်များအနက် သိကြားမင်းဟာ နေရာမှာ ရပ်တည်မနိုင်တော့ဘဲ ခရုသင်းကို ကျောမှာ ပိုးပြီး ပြေးလွှားကာ စကြဝဠာအနားရေးမှာ ရပ်နေရပါတယ်။ ဗြဟ္မာမင်းကတော့ ဒီနေရာမှာ မနေနိုင်တော့ဘဲ ထီးဖြူကို စဝဠာတိုက်စွန်းမှာ ပစ်ချခဲ့ကာ ဗြဟ္မာ့ပြည်ကို ပြန်သွားခဲ့ပါတယ်။ နောက်ဆုံး မဟာဗောဓိပင်အောက်မှာ ဘုရားအလောင်းတော် တစ်ပါးတည်းသာ ကျန်ခဲ့တော့တယ်။ မာရ်နတ်ကလည်း တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် ရှေ့နောက်ဝဲယာမှ များပြားလှတဲ့ စစ်သည်များကို “ရဟန်းဂေါတမကို တိုက်ကြ” လို့ အမိန့်ပေးပါတယ်။ အဲဒီမှာ ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဖြည့်ကျင့်လာခဲ့တဲ့ ပါရမီကုသိုလ်များကို ဆင်ခြင်စဉ်းစားနေပါတော့တယ်။ မာရ်နတ်များဟာ ဘယ်လောက်ပင် တိုက်ခိုက်ပါသော်လည်း ဘုရားအလောင်းတော်ရဲ့ ပါရမီကုသိုလ်တော်ကို မယှဉ်နိုင်တဲ့အတွက် တိုက်ခိုက်တိုင်း နောက်ပြန်ဆုတ်လာခဲ့ရပါတယ်။ မာရ်နတ်စစ်သည်တို့ ပြုလုပ်သမျှသော အရာမှန်သမျှကို ဘုရားအလောင်းတော်က မေတ္တာတော်အစွမ်းနဲ့ ပယ်ရှားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ (မာရ်နတ်တိုက်ခိုက်ပုံ အကျယ်ကို မပြောတော့ပြီ) နောက်ဆုံးမှာ မာရ်နတ်အပေါင်းဟာ ဝဿဝတီနတ်ပြည်ကို ပြေးရပါလေတော့တယ်။ ဒါဟာ ဘုရားရှင်က ဝဿဝတီနတ်ပြည်သား မာရ်နတ်တို့ကို အောင်မြင်ပုံ၊ ပထမအောင်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ နန္ဒောပနန္ဒ နဂါးမင်းအား အောင်မြင်တော်မူခြင်း အခါတစ်ပါး ဘုရားရှင်ဟာ နံနက်မိုးသောက် လင်းခါနီးအချိန်မှာ လောကဓာတ်တစ်ခွင်ကို ကြည့်ရှုတော်မူတဲ့အခါ နန္ဒောပနန္ဒနဂါးမင်းကို မြင်ပါတယ်။ နဂါးမင်းရဲ့ ရှေးကုသိုလ် ဥပနိဿယ ရှိ/မရှိ ကြည့်တော်မူတဲ့အခါ နဂါးမင်းဟာ ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုမှု မရှိ၊ မိစ္တာအယူရှိတာကို မြင်တော်မူတယ်။ ဒီမိစ္တာအယူကို ဘယ်သူ ချေချွတ်နိုင်မလဲလို့ ဆင်ခြင်ကြည့်တဲ့အခါ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလန်ကို မြင်တော်မူပါတယ်။ သို့နှင့်နံနက်စောစောအချိန်ရောက်တော့ ကိုယ်လက်သုတ်သင်တော်မူပြီး “ချစ်သားအာနန္ဒာ…ငါဘုရား တာဝတိံသာနတ်ပြည်ကို သွားမယ်၊ ရဟန်းတော် ငါးရာကို ပြောကြားထားပေးပါ” လို့ အာနန္ဒာအား စေခိုင်းလိုက်ပါတယ်။ ထိုနေ့မှာ နတ်နဂါးများက နန္ဒောပနန္ဒနဂါးမင်းရဲ့ သေသောက်ပွဲသဘင် (အရက်သောက်ပွဲသဘင်) ကို စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပနေကြတယ်။ အဲဒီအခါမှာ ဘုရားရှင်က နဂါးမင်း မြင်သာအောင်ဆိုပြီး သူ့ရဲ့ ဗိမာန်အထက် ကောင်းကင်ခရီးမှ ကြွတော်မူကြတယ်။ ထိုခြင်းအရာကို မိစ္ဆာအယူရှိတဲ့ နဂါးမင်းက မြင်တော့ “ဦးပြည်းကတုံး ရဟန်းယုတ်တွေဟာ ငါ့ ဦးခေါင်းပေါ်ကနေ တာဝတိံသာကို အဝင်အထွက် လုပ်နေကြတယ်။ ငါ့အပေါ်လည်း ခြေမှုန့်တွေ ကျတယ်။ ဒီနေ့ကစ ဒီဦးပြည်းတွေကို သွားခွင့်မပေးတော့ဘူး” လို့ ကြုံးဝါးကာ နဂါးမင်းရဲ့ မူလကိုယ်အသွင်ကို စွန့်၍ ကြီးမားလှတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အဖြစ် ဖန်တီးပြီး မြင်းမိုရ်တောင်ကို သူ့ကိုယ်နဲ့ ခုနှစ်ပတ်ပတ်ကာ ပါးပျဉ်းကြီးနဲ့ တာဝတိံသာကို မမြင်ရအောင် ဖုံးအုပ်ထားပါတယ်။ ထိုအခါ အရှင်ရဋ္ဌပါလက ဘုရားအား “မြတ်စွာဘုရား…..အရင်က ဒီအရပ်ကို ရောက်တဲ့အခါ မြင်းမိုရ်တောင်၊ တောင်ရံခုနှစ်လုံး၊ တာဝတိံသာနတ်ပြည်၊ သိကြားမင်းရဲ့ ဝေဇယန္တာပြာဿဒ်၊ ထိုပြာဿဒ်အထက်မှာ အလံကို စိုက်ထူထားပါတယ်။ အခုတော့ ဒါတွေအား မမြင်ရဘူးဘုရား၊ ဒါတွေ မမြင်ရတဲ့အကြောင်းက ဘယ်လိုပါလဲဘုရား” လို့ မေးလျှောက်သောအခါ ဘုရားရှင်က…. “ရဋ္ဌပါလ……ငါဘုရားတို့ ဒါတွေကို မမြင်ရတာက နန္ဒောပနန္ဒနဂါးမင်း ငါတို့အပေါ် ဒေါသထွက်ပြီး သူ့ရဲ့ ပါးပျဉ်းကြီးနဲ့ တာဝတိံသာနတ်ပြည်ကို မိုးအုပ်ထားလို့ မမြင်တာဖြစ်တယ်” လို့ မိန့်တော်မူတဲ့အခါ… အရှင်ရဋ္ဌပါလက ဒီနဂါးမင်းကို သူဆုံးမပါရစေလို့ ခွင့်တောင်းပါတယ်။ ဘုရားရှင်က ဆုံးမခွင့် မပြုဘူး၊ နောက် အရှင်ဘဒ္ဒိယ၊ အရှင်ရာဟုလာစတဲ့ အစဉ်အတိုင်း ခွင့်တောင်းသော်လည်း ခွင့်မပြုခဲပါဘူး။ နောက်ဆုံး အရှင်မဟာမောဂ္ဂလန်မထေရ် လျှောက်ထားချိန်မှာ ခွင့်ပြုတော်မူပါတယ်။ အရှင်မဟာမေဂ္ဂလန်ဟာ မူလကိုယ်အသွင်ကို စွန့်ပြီး နဂါးမင်းအသွင် ဖန်ဆင်းကာ နန္ဒောပနန္ဒနဂါးမင်းရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အပြင်ဘက်ကနေ တစ်ဆယ့်လေးပတ် ရစ်ပတ်ကာ မြင်းမိုရ်တောင်ကြီးဖြင့် ဖိကြိတ်ပါတော့တယ်။ အဲဒီအခါ နန္ဒောပနန္ဒနဂါးမင်းက ပါးစပ်ကနေ အခိုးမှုတ် လွှတ်ပါတယ်။ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလန်ကလည်း နဂါးမင်းထက် အဆပေါင်းများစွာသာတဲ့ အခိုးလွှတ်လိုက်တဲ့အတွက် နဂါးမင်းရဲ့အခိုးက အရှင်မောဂ္ဂလန်ကို မနှိပ်စက်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ နောက် နဂါးမင်းက မီးလျှံကို လွှတ်တဲ့အခါ မထေရ်မြတ်က ထိုထက်သာတဲ့ မီးလျှံကို လွှတ်လိုက်တဲ့အတွက် မထေရ်မြတ်ကို နဂါးမင်းရဲ့ မီးလျှံက မနှိပ်စက်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ ထိုအခါနဂါးမင်းက “ ငါ့ကို မြင်းမိုရ်တောင်နဲ့လည်း ကြိတ်ချေတယ်၊ အခိုးလွှတ်၊ မီးလျှံလည်းလွှတ်တာဟာ ဘယ်သူပါလဲ” လို့ မေးတဲ့အခါ မထေရ်မြတ်က အရှင်မဟာမောဂ္ဂလန်ဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။ နဂါးမင်းက ဒီလိုဆိုရင် ရဟန်းအသွင်နဲ့ တည်နေဖို့အကြောင်း ပြောပါတယ်။ မထေရ်မြတ်လည်း နဂါးအသွင်ပယ်စွန့်ကာ ပကတိအသွင်ဖြင့် နဂါးမင်းရဲ့ လက်ျာနားက ဝင်ကာ လက်ဝဲနားက ထွက်၊ လက်ဝဲနားက ဝင်ပြီး၊ လက်ျာနားက ထွက်ပါတယ်။ ထို့အတူ လက်ျာနှာခေါင်းပေါက်မှ ဝင်ကာ လက်ဝဲနှာခေါင်းပေါက်က ထွက်ပါတယ်။ နဂါးမင်းက ပါးစပ်ဖွင့်လိုက်တဲ့ အချိန်မှာလဲ မထေရ်မြတ်ဟာ ပါးစပ်ကနေတဆင့် ဝမ်းဗိုက်ထဲဝင်ကာ လူးလားခေါက်တုံ စင်္ကြန်လျှောက်နေတော်မူလိုက်ပါတယ်။ ဒီအချိန်မျာ ဘုရားရှင်က မထေရ်အား “ ချစ်သားမောဂ္ဂလန် ကြပ်ကြပ် နှလုံးသွင်းပါ။ နဂါးမင်းဟာ အလွန်တန်ခိုးကြီးသူဖြစ်တယ်” လို့ သတိပေးတော်မူခဲ့တယ်။ ထိုအခါ မထေရ်မြတ်က “ မြတ်စွာဘုရား ..တပည့်တော်ဟာ ဣဒ္ဒိပါဒ်လေးပါးကို ဝသီဘော်ငါးခုဖြင့် နိုင်နင်းအောင် ပွားများထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်ဘုရား။ နဂါးမင်းတစ်ကောင်ကို မဆိုထားပါနဲ့ သူ့လို အကောင်အပေါင်း အရာအထောင်ကိုလည်း ဆုံးမနိုင်ပါတယ်ဘုရား” လို့ ဘုရားရှင်အား လျှောက်ပါတယ်။ နဂါးမင်းက “ ဒီရဟန်းကို ဗိုက်ထဲက ထွက်လာအောင်လုပ်ပြီး အစွယ်ကြားထားကာ ကျွတ်ကျွတ်ပါအောင် ဝါးစားပစ်မယ်” ဆိုတဲ့ အကြံနဲ့ မထေရ်မြတ်အား နဂါးမင်းက အပြင်သို့ ခေါ်ထုတ်ပါတယ်။ မထေရ်မြတ် အပြင်ထွက်လာပြီး ရပ်နေဆဲခဏမှာ နဂါးမင်းက နှာခေါင်းလေနဲ့ မှုတ်ပါတော့တယ်။ မထေရ်မြတ်လည်း လျင်မြန်တဲ့အဟုန်ဖြင့် စတုတ္ထဈာန်ဝင်စားပြီး ကာကွယ်လိုက်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် နဂါးမင်းရဲ့ နှာခေါင်းလေဟာ မထေရ်မြတ်ရဲ့ မွေးညင်းပေါက်ကိုမျှ မထိခိုက်နိုင်ခဲ့ပါ။ (ဒီနေရာမှာ ဘုရားနှင့် မထေရ်မြတ်မှတစ်ပါး တစ်ခြားသူဆိုရင် သမာပတ်ကို မထေရ်မြတ်လို လျင်မြန်စွာ ဝင်စားနိုင်ကြမယ် မဟုတ်ပါ။ ဒါကြောင့် တစ်ခြားသူများ ဆုံးမတာကို လက်မခံဘဲ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလန်ကို ဘုရားရှင် ခွင့်ပြုခဲ့ရတာပါ) မထေရ်မြတ်ဟာ ပကတိကိုယ်အသွင်ကိုစွန့်ကာ ဂဠုန်မင်းအသွင်ဖန်ဆင်းပြီး နဂါးကို အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါတယ်။ နဂါးမင်းလည်း ပြေးမလွတ်နိင်တဲ့အဆုံး သူရဲ့အတ္တဘောကိုစွန့်ကာ လုလင်အသွင်ဖြင့် “အရှင်ဘုရား….အရှင်ဘုရားဟာ တပည့်တော်ရဲ့ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်တော်မူပါဘုရား”လို့ ပြောလျက် မထေရ်မြတ်ရဲ့ ခြေအစုံကို ရှိခိုးလျက် နေပါတော့တယ်။ ဒီလို နဂါးမင်းကို ယဉ်ကျေးစေပြီး ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ သွားကြပါတယ်။ နဂါးမင်းလည်း ဘုရားရှင်ထံ ရောက်တော့ “ အရှင်ဘုရား…….တပည့်တော်ရဲ့ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်တော်မူပါလော့” လို့ လျှောက်ပြီး ရိုသေစွာ ရှိခိုးပါတယ်။ ဘုရားရှင်ကလည်း “ အသင်နဂါးမင်း ကာယသုခ စိတ္တသုခ နှစ်ပါးနဲ့ ပြည့်စုံပါစေ” လို့ မိန့်တော်မူကာ အနာထပိဏ်သူဌေးအိမ်သို့ ကြွတော်မူပါတယ်။ ဒါကတော့ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလန်အား နည်းပေးှန်ပြပြီး နဂါးမင်းအား ဆုံးမကာ အောင်တော်မူခန်းဖြစ်ပါတယ်။ သစ္စကပရိဗိုဇ်အား အောင်မြင်တော်မူခြင်း ဘုရားရှင် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော ပြာဿဒ်အဆောင်မှာ သီတင်းသုံးနေတော်မူပါတယ်။ အဲဒီအခါ နိဂဏ္ဍတက္ကတွန်းရဲ့သား သစ္စက ဆိုတဲ့ ပရိဗိုဇ်ဟာ ဝေသာလီပြည်မှာ နေပြီး၊ စကားပြိုင်ဆိုင်ပြီး ပြောဆိုတတ်တဲ့အလေ့ရှိတယ်၊ သူဟာ သူ့ကိုယ်သူ ပညာရှိ ဆိုပြီး ကြွေးကျော်ထားတဲ့အတွက် လူအများကလည်း သူ့ကို ပညာရှိ သူတော်ကောင်း ရယ်လို့ သတ်မှတ်ထားကြပါတယ်။ သစ္စကပရိဗိုဇ်က “ ငါ စကားပြိုင်ဆိုင်ပြောဆို အပြစ်တင်တဲ့အခါ စိတ်မရှိတဲ့ တုံးတိုင်များတောင်မှာ ယိမ်းယိုင်သွားရတယ်။ စိတ်ရှိတဲ့ လူအပေါင်း ဆိုရင် ပြောစရာမရှိတော့ဘူး” လို့ ကြွေးကျော် ပြောဆိုနေပါတယ်။ တစ်နေ့နံနက် အရှင်အဿဇိဟာ ဝေသာလီပြည်အတွင်း ဆွမ်းခံဝင်ပါတယ်။ ဒါကို သစ္စက ပရိဗိုဇ်က မြင်တယ်။ သူဟာ အရှင်အဿဇီ အနီးသွားကာ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် နှုတ်ဆက်စကားဆိုပြီး “ အို….အဿဇိ… ရဟန်းဂေါတမဟာ တပည့်သာဝကတို့အပေါ် ဘယ်လို များ ဆုံးမထားပါသလဲ။ ဘယ်လို အစိတ်အပိုင်းမျိုးကို ညွန်ကြားထားပါသလဲ။” လို့ အရှင်အဿဇိအား မေးပါတယ်။ ထိုအခါ အရှင်အဿဇိက “ဘုရားရှင်က တပည့်သာဝကတို့အပေါ်မှာ ဆုံးမညွန်ကြားထားတဲ့တရာများ များစွာရှိပါတယ်။ ဘုရားရှင်က…. ရဟန်းတို့ ရုပ်၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရ၊ ဝိဉာဏ်ဆိုတဲ့ တရားစုများဟာ အမြဲမရှိဘူး၊ ဒီခန္ဓာငါးပါးဟာ ကိုယ် အတ္တမဟုတ်ပါ။ အဲဒီလို ဘုရားရှင်က တပည့်သားသာဝကများအား ဆုံးမ ညွှန်ကြားထားပါတယ် “ လို့ သစ္စကအား ပြောပြတယ်။ သစ္စက “ အို…အဿဇိ ဒီစကားဟာ မတော်မလျော်ပါဘူး။ ရဟန်းဂေါတမက ဒီလိုပြောတယ်ဆိုတာ မသင့်လျော်ပါဘူး။ တစ်ချိန်ချိန်မှာ ရဟန်းဂေါတမနှင့် စကားပြိုင်ဆိုင်ပြောရရင်ကောင်းမယ်။ ဒါမှလည်း ရဟန်းဂေါတမဟာ ယုတ်ညံ့တဲ့ အယူဒိဋ္ဌိမှ ကင်းစင်နိုင်လိမ့်မယ်။” ဆိုပြီး သူ့ကိုယ်သူ ပညာရှိသူတော်ကောင်းဟန်ဖြင့် အပြစ်တင်စကားဆိုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ လစ္ဆဝီမင်း ငါးရာတို့ဟာ စည်းဝေးပွဲတစ်ခု ကျင်းပနေပါတယ်။ သစ္စကဟာ စည်းဝေးပွဲအနီး ချည်းကပ်ပြီး “အို… လစ္ဆဝီမင်းတို့ ထွက်လာခဲ့ကြ။ ဒီနေ့ ငါဟာ ရဟန်းဂေါတမနဲ့ စကားပြိုင်ဆိုင် ပြောဆိုဖို့ ရှိတယ်။ စကားပြိုင်မဲ့ နေရာကို ငါနဲ့အတူ သွားကြစို့ရဲ့” လို့ဆိုပြီး ပြောဆိုစည်းရုံးပါတယ်။ အချို့ လစ္ဆဝီမင်းများက “ သစ္စကဟာ ရဟန်းဂေါတမကို စကားပြိုင်ဆိုင် ပြောဆိုနိုင်လိမ့်မယ်” လို့ ပြောနေကြသလို အချို့လစ္ဆဝီမင်းများက “ ဘုရားရှင်ကို စကားပြိုင်ပြောဆိုနိုင်လောက်အောင် သစ္စက က ဘယ်လိုလူစားမျိုးလဲ။ ဘုရားရှင်ကသာ သစ္စကအား စကားပြောဆိုပြိုင်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။” လို့ အမျိုးမျိုး ဝေဖန်ပြောဆိုနေကြပါတယ်။ သို့နှင့် သစ္စကပရိဗိုဇ်ဟာ လစ္ဆဝီမင်း ငါးရာ ခြံရံပြီး မဟာဝုန်တော ပြာဿဒ်ကျောင်းအနီးသို့ လာခဲ့ကြပါတယ်။ ကျောင်းအနီး ရောက်တယ်ဆိုရင်ပဲ ဘုရားရှင်ရှိရာသို့ သွားကာ သင့်တင့်တဲ့ နေရာမှာ ထိုင်ပြီး ဘုရာရှင်အား ဝမ်းမြောက်စရာစကားများ ပြောဆိုပါတယ်။ သစ္စကပရိဗိုဇ်က “အရှင်ဂေါတမ… တကယ်လို့ ပြဿနာများကို မေးခွင့်ပြုမယ်ဆိုပါရင် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြဿနာကို မေးမြန်းလျှောက်ထားလိုပါတယ်။” လို့ ဘုရားရှင်အား လျှောက်တဲ့အခါ ဘုရားရှင်က “ သင်မေးလိုက မေးနိုင်ပါတယ်” လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ ထိုအခါ သစ္စကက “ အရှင်ဂေါတမ….. အရှင်ဂေါတမရဲ့ တပည့်များကို ဘယ်လို ဆုံးမ ညွှန်ကြားတော်မူပါသလဲဘုရား” ။ ဘုရားရှင် “ အဂ္ဂိဝေဿန…. လောကမှာ ရုပ်တရားဟာ အမြဲမရှိသလို အတ္တလည်းမဟုတ်ပါ။ ထို့အတူ ခံစားမှုဝေဒနာ၊ မှတ်သားမှု သညာ၊ ပြုပြင်စီရင်မှု သင်္ခါရ၊ သိမှု ဝိဉာဏ်တို့လည်း အမြဲမရှိ၊ အတ္တလည်း မဟုတ်ပါ” လို့ ဆုံးမညွန်ကြားပါတယ်။ သစ္စက “ အရှင်ဂေါတမ….အရှင်ပြောတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်ပ် ဥပမာတစ်ခုထင်လာပါတယ်” ဘုရားရှင် “ ပြောနိုင်ပါတယ် အဂ္ဂိဝေဿန”။ သစ္စက “ ဥပမာ… မျိုးစေ့နဲ့ သစ်ပင်အားလုံးဟာ မြေကြီးကို အမှီပြုပြီး တိုးပွား၊ စည်ပင်၊ ပြန့်ပြောကြရတယ်။ ထို့အတူ လောကမှာ ရုပ်ကို ‘ကိုယ်’ လို့ အယူရှိကြတဲ့သူများဟာ ရုပ်မှာ တည်ပြီး ကုသိုလ်/ အကုသိုလ် ဖြစ်ကြပါတယ်။ ထို့အတူ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရ၊ ဝိဉာဏ်တို့ကို ‘ကိုယ်’ လို့ အယူရှိကြတဲ့ သူများဟာ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရ၊ ဝိဉာဏ်တို့မှာ တည်ပြီး ကုသိုလ် /အကုသိုလ် ဖြစ်ကြပါတယ်”။ ဘုရားရှင် “ အဂ္ဂိဝေဿန…သင်က ရုပ်၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရ၊ ဝိဉာဏ်တို့ကို အတ္တ လို့ဆိုလိုတာလား၊ ရှင်းရှင်းပြောပါ”။ သစ္စက “ ဟုတ်ပါတယ်၊ ကျွန်ပ်သာမဟုတ်၊ လောကလူအများဟာလည်း ဒီလိုပဲ အတ္တ လို့ အယူရှိကြပါတယ်” ဘုရားရှင် “ အဂ္ဂိဝေဿန…. ဒီကိစ္စမှာ လူအများနဲ့ ဘာမှမဆိုင်ဘူး၊ လူအများကို ဆွဲမထည့်ပါနဲ့၊ ကိုယ့်ဝါဒကိုသာ ကိုယ် ဖြေရှင်းရမယ်” သစ္စက “ အရှင်ဂေါတမ…ဒီလိုဆိုလဲ ကောင်းပါပြီ၊ ခန္ဓာငါးပါးဟာ အတ္တ ဆိုတာ ကျွန်ပ်ရဲ့ အယူဝါဒပါ”။ ဘုရားရှင် “ ကောင်းပြီ…ဒါဆိုရင် သင့်ကိုမေးမယ်။ သင် အဆင်ပြေသလို ဖြေနိုင်တယ်။ ကောသလမင်း၊ အဇာတသတ်မင်းစတဲ့ အစိုးရမင်းများဟာ သတ်ဖြတ်သင့်တဲ့သူများကို သတ်ဖြတ်ဖို့၊ ဥစ္စာဆုံးရှုံးထိုက်တဲ့သူများကို ဥစ္စာများဆုံးရှုံးစေဖို့၊ နှင်ထုတ်ထိုက်သူကို နှင်ထုတ်ဖို့အတွက် မိမိနိုင်ငံမှာ မိမိ အမိန့်အာဏာနဲ့ စီရင်ပိုင်ခွင့် မရှိဘူးလား”။ သစ္စက “ အရှင်ဂေါတမ….အစိုးရမင်းများဟာ မိမိနိုင်ငံမှာ မိမိစီရင်ပိုင်ခွင့် အာဏာရှိကြပါတယ်” ။ ဘုရားရှင် “ အဂ္ဂိဝေဿန… ဒါဆို ငါမေးမယ်၊ ရုပ်တရားဟာ ‘အတ္တ’ လို့သင်ဆိုတယ်။ ဒါဆိုရင် ဒီရုပ်တရားကို ဒီလိုဖြစ်ပါစေ။ ဟိုလို မဖြစ်ပါစေနဲ့လို့ အမိန့် အာဏာထားနိုင်ပါသလား” လို့ မေးသောအခါ သစ္စကပရိပိုဇ်ဟာ ဘာမှ မဖြေနိုင်ဘဲ ဆိတ်ဆိတ်ပဲ နေလိုက်တော့ တယ်။ ဒုတိယအကြိမ် ထပ်မံမေးပြန်တော့လည်း ဘာမှမပြောနိုင်ရှာတော့ပါ။ သစ္စကဟာ ဒီလို ပြန်မဖြေဘဲ ဆိတ်ဆိတ်နေတဲ့အတွက် ဘုရားရှင်က “ အဂ္ဂိဝေဿန…. ငါဘုရားမေးတာကို ဖြေလိုက်ပါ။ ဆိတ်ဆိတ်မနေပါနဲ့။ တကယ်လို့ ငါဘုရားက သုံးကြိမ်မေးလို့မှ ပြန်မဖြေဘဲ ဆိတ်ဆိတ်နေတဲ့သူဟာ နေရာတင်ပဲ ဦးခေါင်း ခုနှစ်စိတ်ကွဲ ရလိမ့်မယ်” လို့ မိန့်တော်မူလိုက်ပါတယ်။ ထိုခဏမှာပဲ သိကြားမင်းဟာ ရဲရဲပြောင်ပြောင် တောက်လောင်နေတဲ့ ဝရဇိန်လက်နက်ကို ကိုင်ဆောင်ကာ ကြောက်မက်ဖွယ် ဘီလူးအသွင်နဲ့ သစ္စကတို့နှင့် မနီးမဝေးကောင်းကင်ပေါ်မှာ ရပ်တည်နေပါတယ်။ ထိုအခြင်းအရာကို ဘုရားရှင်နဲ့ သစ္စကတို့ နှစ်ဦးသာ မြင်ပါ တယ်။ သစ္စကဟာ ဘီလူးကြီးကို မြင်လိုက်တယ်ဆိုရင်ပဲ ကြောက်ရွံ့ပြီး “ အရှင်ဂေါတမ…မေးပါ၊ အခုပဲဖြေပါ့မယ်” လို့ လျှောက်ထားပါ တယ်။ “ အဂ္ဂိဝေဿန…ရုပ်၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရ၊ ဝိဉာဏ်တို့ဟာ အတ္တဖြစ်တယ်လို့ သင်ကဆိုတားတာနော်။ တကယ်လို့ အတ္တ ဖြစ်တယ်ဆိုရင် ဒီခန္ဓာငါးပါးဟာ ဒီလိုတော့ ဖြစ်ပါစေ။ ဒီလိုတော့ မဖြစ်ပါစေနဲ့လို့ သင်အာဏာထားနိုင်သလား။ စေခိုင်းနိုင်ပါသလား” လို့ ဘုရားရှင်က မိန့်သောအခါ သစ္စက က “ အရှင်ဂေါတမ….အာဏာမထားနိုင်ပါ။ မစေခိုင်းနိုင်ပါ” လို့ ပြန်ဖြေပါတယ်။ “အဂ္ဂိဝေဿန…သင်စဉ်းစားဖြေနော် သင်ပြောတဲ့စကားဟာ ရှေ့စကားနဲ့ နောက်စကား မညီဘူး ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်နေပါတယ်။ နောက်တစ်ခုမေးဦးမယ်။ အဂ္ဂိဝေဿန….ခန္ဓာငါးပါးဟာ မြဲသလား မမြဲဘူးလား” ။ “ အရှင်ဂေါတမ…ခန္ဓာငါးပါးဟာ မမြဲပါ” ။ “ အဂ္ဂိဝေဿန..ဒါဆိုရင် မမြဲတဲ့တရားဟာ ဆင်းရဲလား၊ ချမ်းသာလား” ဆိုတော့ သစ္စကက ဆင်းရဲတယ် လို့ဖြေပါတယ်။ “အဂ္ဂဝေဿန…မမြဲ၊ ဆင်းရဲ၊ အစိုးမရတဲ့ ဒီခန္ဓာငါးပါးကို ငါပိုင်တယ်၊ ငါ ဖြစ်တယ်၊ ငါရဲ့ အတ္တ ဆိုပြီး နှလုံးသွင်းလို့ သင့်တော်ပါ့မလား” လို့ မေးတော်မူတော့ “ အရှင်ဂေါတမ …မသင့်တော်ပါ” လို့ ပြန်ဖြေတယ်။ “အဂ္ဂိဝေဿန…. ဆင်းရဲဒုက္ခကို တွယ်တာကပ်ငြိနေသူအား ဒီဆင်းရဲဟာ ငါပိုင်ဖြစ်တယ်၊ ဆင်းရဲဟာ ငါပဲ၊ ဆင်းရဲဟာ ကိုယ် အတ္တ ပဲ ဆိုပြီး ဆင်းရဲကို ရှုရာရောက် မနေဘူးလား” ။ “ အရှင်ဂေါတမ….ရှုရာရောက်နေပါတယ်” ။ “ အဂ္ဂိဝေဿန…..ဒါဆိုရင် ငါ ဥပမာတစ်ခုပေးမယ်၊ ငှက်ပျောတုန်းကို ဖြတ်ပြီး ယူလာတဲ့သူဟာ ဒီငှက်ပျော်တုန်းရဲ့ အပတ်ကိုခွာပြီး လွင့်ပြစ်လိုက်မယ်ဆိုရင် ထိုသူဟာ အကာကို မရနိုင်တော့၊ ငှက်ပျောတုန်းဖြစ်နေတဲ့အတွက် အနှစ်ကား ဘယ်မှာ ရနိုင်ပါတော့လဲ။ ထို့အတူ သင်ဟာလည်း ဝါဒပြိုင်တဲ့အခါ အပြန်အလှန်မေးမြန်းတဲ့အခါ သင်ဟာ အနှစ်တုံးပြီး ကျဆုံးသူသာ ဖြစ်တယ်” လို့ ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူသောအခါ…. သစ္စကဟာ မျက်နှာမသာမယာဖြင့် လက်မှိုင်ချကာ ခေါင်းအောက်စိုက်ချလျက် ကြံရာမရ ဖြစ်နေပါတော့တယ်။ ထိုအခြေအနေကို သိတဲ့ ဒုမ္မုခလစ္ဆဝီမင်းက “ အရှင်ဘုရား… ရွာသူများဟာ ရေကန်ထဲမှ ဂဏန်းများကို ဖမ်းပြီး ခြေလက်တို့ကို ဖြတ်လိုက်ပါတယ်။ ထိုလက်ခြေတို့ကို အဖြတ်ခံရတဲ့ ဂဏန်းများဟာ ရေကန်ထဲသို့ တစ်ဖန်ပြန်ဆင်းဖို့ရာ မဖြစ်နိုင်တော့သလို သစ္စကဟာလည်း အယူဝါဒ ခြေချောင်းလက်ချောင်းတွေကို အဖြတ်ခံလိုက်ရတဲ့အတွက် ဘုရားရှင်အား အယူဝါဒမှာ အပြစ်တင်ရန် နောက်တစ်ခါ မဖြစ်နိုင်တော့ပါ” လို့ လျှောက်ထားပြောဆိုလေတော့တယ်။ ဒါဟာ မြတ်စွာဘုရားရှင်က သစ္စက ပရိဗိုဇ်အား ပညာဖြင့် အောင်နိုင်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဗကဗြဟ္မာမင်းအား အောင်မြင်တော်မူခြင်း အခါတစ်ပါး ဗကဗြဟ္မာမင်းကြီးရဲ့ စိတ်ထဲမှာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူများ ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အယူက “ဒီကိုယ်နှင့်တကွ ဗြဟ္မာလောကကြီးဟာ တည်တံ့ခိုင်မြဲတယ်။ သီးသန့်ဖြစ်နေပြီး ရွေ့လျောတဲ့သဘောလည်းမရှိ။ ဗြဟ္မာဘုံမှာ ပဋိသန္ဓေ နေလာသူမရှိ သလို အိုသူ၊ နာသူ၊ သေသူလည်းမရှိ၊ ဒီဗြဟ္မပြည်ကနေ အခြား လွန်မြတ်သော ထွက်မြောက်ရာလည်းမရှိ” လို့ အားကောင်းတဲ့ သဿတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယူ ဖြစ်ပေါ်နေတယ်။ ဒီအချိန်မှာ ဘုရားရှင်ဟာ ဥက္ကဋ္ဌမြို့ သုဘဂတောအုပ်အတွင်း အင်ကြင်းပင်ရင်းတွင် သီတင်းသုံးနေခိုက် ဗကဗြဟ္မာကြီးရဲ့ စိတ်အကြံကို သိတော်မူတဲ့အတွက် ကွေးသောလက် မဆန့်မီ၊ ဆန့်သောလက် မကွေးမီ အင်ကြင်းပင်ရင်းမှ ကွယ်ပြီး ဗကဗြဟ္မာကြီးရှိရာ ပဌမဈာန် ဗြဟ္မာ့ပြည်ကို ရောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဗကဗြဟ္မာကြီးက ထင်ရှားတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး သူ့ထံရောက်လာတယ်ဆိုတော့ ဝမ်းပမ်းတသာနဲ့ “အရှင်ဘုရား..ကြွလာတာ အလွန်ကောင်းတယ်၊ တပည့်တော်တို့ရဲ့ ဗြဟ္မာ့ဘုံနဲ့ တပည့်တော်တို့ ခန္ဓာကိုယ်ကြီးဟာ ဘယ်တော့မှ မပျက်မစီးတော့ဘဲ အမြဲတည်တံ့ ထင်ရှားနေပါတယ်၊ တပည့်တော်တို့ဆီမှာ အို၊ နာ၊ သေ ဆိုတာတွေလည်းမရှိ၊ အပြည့်အစုံဆုံးဘုံနဲ့ အပြည့်အစုံဆုံး ခန္ဓာကိုယ်ကို ပြပါဆိုရင် တပည့်တော်တို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကြီးနဲ့ တပည့်တော်တို့ရဲ့ ဗြဟ္မာ့ဘုံကိုပဲ ထိုးပြရပါလိမ့်မယ်၊ ကြည့်ကြည့်ပါ တပည့်တော်တို့ ဘုံထက်သာတာ တွေ့ဖူးခဲ့ရဲ့လား၊ မရှိနိုင်ပါဘူး၊ အရှင်ဘုရား ကြွလာတာ အလွန်ကံကောင်းတာပဲ” လို့ သူ့ဘုံနဲ့ သူ့ခန္ဓာ သူ့အစွဲလေးကို ထုတ်ပြီး ကြွားလိုက်တယ်။ ဘုရားရှင်က (အဝိဇ္ဇာ ဂတောဝတ ဘောဗကောဗြဟ္မာ) “ ဗကဗြဟ္မာကြီး မိုက်လုံးကြီးလိုက်တာ၊ အသိဉာဏ်ကင်းမဲ့လိုက်တာ” လို့ မိန့်တော်မူတော့ ဗြဟ္မာကြီးက မခံနိုင်ဘူး။ “မြဲလို့ မြဲတယ်ယူတာ၊ ဟုတ်လို့ ဟုတ်တယ်လို့ ယူတာ၊ မှန်လို့ မှန်တယ် ပြောတာပဲ” လို့ သူက ခံငြင်းလိုက်တယ်။ ဘုရားရှင်က “ ဗက….သင်ဟာ ဒီကနေဘယ်မှ မပြောင်းဘူး၊ ဘယ်ကမှလဲ လာခဲ့တာမဟုတ်ဘူးလို့ ယူလို့သာ ယူနေတာ၊ သင်ဟာ စတုတ္ထဈာန်ဘုံကနေ တဖြေးဖြေးဆင်းလာလိုက်တာ၊ သင့်ရဲ့ ဘဝ၊ သင့်ရဲ့တန်ခိုး၊ သင့်ရဲ့အစွမ်းသတ္တိတွေကို ငါသိတယ်၊ ကုန်ကုန်ပြောမယ်၊ သင့်အကြောင်း ငါအကုန်လုံးသိတယ်” လို့ မိန့်တော်မူတော့ ဗကဗြဟ္မာကြီး စိတ်ထဲတွေဝေသွားတယ်။ တဖန် ဘုရားရှင်က “ သင့်ဘဝအကြောင်းကို ငါပြောပြမယ်” လို့ပြောတော့ ဗြဟ္မာကြီးက နားထောင်ချင်လာတယ်။ သို့နှင့် ဆက်လက်ပြီး ဘုရားရှင်က “ သင်ဟာ စတုတ္ထဈာန်ဘုံမှာ ဖြစ်ခဲ့တယ်၊ အဲဒီကနေ တတိယဈာန်ဘုံ၊ အဲဒီကနေ ဒုတိယဈာန်ဘုံ၊ ပထမဈာန်ဘုံကို ရောက်လာတာ သင့်ရဲ့ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ဘဝကို သင်ပြန်ကြည့်ဦးလေ” လို့ ဆိုလိုက်တော့ ဗြဟ္မာကြီးက သူ့ရဲ့နောက်ကြောင်းကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိဉာဏ်နဲ့ ပြန်ကြည့်လိုက်တဲ့ အခါမှာ ဘုရားရှင်ပြောတဲ့အတိုင်း မှန်နေတာ တွေ့ရတယ်။ ဗြဟ္မာကြီးဟာ သူ့အထက်က ဘုံတွေ ရှိပါသေးလားဆိုတဲ့ အသိက ဝင်လာတော့ အဝိဇ္ဇာနဲနဲကွာပြီး ရှင်းလာတယ်။ ဘုရားရှင်က “ ဗက ဒါတင်မကသေးဘူး၊ သင် အတိတ်က ရှေးကုသိုလ်ကောင်းမှုတွေ ပြုခဲ့တာကိုလဲ ငါပြောဦးမယ်” ဆိုပြီး အတိတ်ဇာတ် ကြောင်းကို မိန့်တော်မူတယ်။ “ တစ်ခါတုန်းက သင်ဟာ ဈာန်အဘိဉာဏ်ရတဲ့ ရသေ့တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့ပြီး ဂင်္ဂါမြစ်ရဲ့ တစ်ဖက်ကမ်းမှာ နေတယ်။ တစ်နေ့မှာ လှည်းငါးရာ ကုန်သည်တွေဟာ သဲကန္တာရထဲ ရေပြတ်ပြီး ဒုက္ခ အကြီးအကျယ်တွေ့နေတာကို မြင်တဲ့အတွက် “ဂင်္ဂါမြစ်ထဲက ရေတွေ သဲကန္တာရထဲ စီးပါစေသား” လို့ တန်ခိုးနဲ့ အဓိဋ္ဌာန်လိုက်တဲ့အတွက် ရေများ သဲကန္တာရထဲ စီးဝင်ကာ လှည်းကုန်သည် ငါးရာ အသက်ချမ်းသာခဲ့ဖူးတယ်။ နောက်တစ်ခါ ဒီလိုပဲ သင်ဟာ ဈာန်အဘိဉာဏ်ရ ရသေ့တစ်ဦးဖြစ်စဉ် ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းမှာပဲ နေပါတယ်။ အနီးအနားမှာ ရွာကြီးတစ် ရွာရှိတယ်၊ တစ်နေ့ သူခိုးဓားမြတွေက ရွာထဲရှိ ကျွဲနွားလူအားလုံးသတ်မယ်ဆိုပြီး ရွာအပြင်အကုန်မောင်းထုတ်တယ်။ အဲဒီအချိန်သင်က “ငါ့မျက်စိအောက်မှာ ဒုက္ခမရောက်ကြပါစေနဲ့” ဆိုပြီး စစ်တပ်ကြီးကို ဖန်ဆင်းလိုက်တယ်။ စစ်တပ်ကြီးကို မြင်တော့ သူခိုးတွေ အားလုံး ထွက်ပြေးသွားကြတဲ့အတွက် လူအများ အသက်ချမ်းသာရာရသွားကြပါတယ်။ တစ်ခါတုံးက ဂင်္ဂါမြစ်ရဲ့အထက်ကလူနဲ့ အောက်ကလူတို့ လက်ထပ်မင်္ဂလာပွဲအတွက် ဂင်္ဂါမြစ်အတွင်းဖေါင်ကြီးများနဲ့ ဆင်းလာကြတယ်။ ထိုအခိုက် ဂင်္ဂါမြစ်ထဲက နဂါးကြီးတစ်ကောင်က လူတွေကို စိတ်ဆိုးပြီး ပါးပျဉ်းထောင်ပြလိုက်တယ်။ လူတွေဟာ ကြောက်လန့် တကြား အော်ဟစ်ကြတယ်။ ဒီအသံကို ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းမှာနေတဲ့ ရသေ့က ဂဠုန်ယောင်ဆောင်ကာ နဂါးကြီးအား မောင်းထုတ်ခဲ့တဲ့အတွက် လူအများ အသက်ချမ်းသာရာ ရသွားကြတယ်၊ အဲဒီလိုပဲ သင်ဟာ ဘဝါဘဝက လူအများအား ကယ်တင်တဲ့ ကုသိုလ် အရှိန်အဟုန်ကိုလည်း ငါဘုရားမြင်တယ်” လို့ ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူတယ်။ အဲဒီအခါ ဗက ကြီးဟာ နဲနဲ သဘောကျလာတယ်၊ ဒါပေမယ့် ဝန်မခံချင်သေးဘူး၊ သူက “ အရှင်ဘုရားနဲ့ တပည့်တော်တို့ တန်ခိုးပြိုင်ရအောင်၊ တပည့်တော်က ကိုယ်ရောင်ဖျောက်ပြီး တန်ခိုးပြိုင်မယ်” လို့ပြောပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်တာဟာ သူ့ပရိသတ်အရှေ့မှာ ဘုရားရှင်ပြောသမျှ ဟုတ်နေတော့ ရှက်လှတာနဲ့ ဒီလို တန်ခိုးပြိုင်တာတွေ လုပ်လာတာပါ။ အဲဒီမှာ ဗကကြီး ကိုယ်ရောင်ဖျောက်တော့ မပျောက်ဘူး။ ဘာ့ကြောင့်ဆိုရင် ဘုရားရှင်က အဘိဉာဏ်နဲ့ ဗကကိုယ်ဖျောက်ရင် မပျောက်စေသတည်းလို့ အဓိဋ္ဌာန်ထားလို့ပါပဲ။ ဗကကြီး ကိုယ်မပျောက်တော့ သူ့ရဲ့ဗိမာန်ထဲပြေးပြီး ပုန်းနေတယ်၊ ဒါလည်းမြင်နေသေးတယ်၊ တစ်ခါ မြေကြီးပေါ်မှာ သေးသေးလေး ဖြစ်အောင်လုပ်ပြီး ဝပ်နေတယ်၊ ဒါလည်းမရဘူး၊ ဗကကြီး အရှက်ကွဲပြီး အကြီးအကျယ် ဒုက္ခတွေ ရောက်နေတယ်။ ဒါနဲ့ ဘုရားရှင်က “ ဗက…သင်ကိုယ်ဖျောက်မရရင် ငါဖျောက်ပြမယ်ဆိုပြီး အဘိဉာဏ်နဲ့ ကိုယ်ဖျောက်တော်မူလိုက်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်ကို ကြည်ညိုရအောင်လို့ ပြောရရင် ဒါဟာ ဘဂဝါဂုဏ်တော် ခြောက်ပါးအနက် (အဏုမြူသဖွယ်၊ ပျောက်ကွယ်သိမ်မွေ့၊ မမြင်တွေ့အောင်၊ ရုပ်ဆောင်ဖန်ဆင်းနိုင်သော) အဏိမာဘုန်းတော် ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်ကိုယ်ဖျောက်လိုက်တော့ ဘယ်သူမှ မမြင်ရတော့ဘူး၊ ဒီအချိန်မှာ ဘုရားရှင်က ကိုယ်တော်ပုံကို ကွယ်ပျောက်လျက်ကနေ ဗြဟ္မာများအား သစ္စာလေးပါးတရားဟောပါတယ်၊ တရားတော်အဆုံးမှာ ဗကဗြဟ္မာကြီးနှင့် ဗြဟ္မာပေါင်း တစ်သောင်းတို့ အကျွတ်တရား ရရှိသွားကြပါတယ်။ ဒိတင်ပဲ ဗကဗြဟ္မာကြီးအား ဘုရားရှင် အောင်တော်မူပုံ ဖြစ်ပါတယ်။ အင်္ဂုလိမာလအား အောင်မြင်တော်မူခြင်း ကောသလတိုင်း အတွင်း တစ်နေရာတွင် ဆိုးသွမ်းပြီး အားကြီးလှတဲ့ လူဆိုးတစ်ယောက်ရှိတယ်။ သူ့နာမည်က အင်္ဂုလိမာလ လို့ ခေါ်ပါတယ်။ သူဟာ တက္ကသိုလ်ပြည် ဒိသာပါမောက္ခဆရာကြီးထံမှာ ပညာသင်ယူနေစဉ်အတွင်း ဆရာကြီးက တပည့်များရဲ့ ဂုံးချောစကားကို ယုံကြည်ကာ လက်ငြိုးပေါင်းတစ်ထောင် ယူခဲ့ရန် အင်္ဂုလိမာလအား ပြောပါတယ်။ အင်္ဂုလိမာလလည်း ဆရာစကားကို ယုံကြည်တဲ့အတွက် ဆရာခိုင်းတဲ့အတိုင်း လက်ငြိုးပေါင်းတစ်ထောင် ရဖို့အတွက် အားထုတ်ရပါတော့တယ်။ ဒီလိုနဲ့ သူဟာ ရင်ဆိုင်တွေ့သမျှ လူများအား လက်ညှိုးကိုယူ၊ လူကိုလည်းသတ်ဖြတ်ကာ သောင်းကြမ်းချင်တိုင်း သောင်းကြမ်း နေပါတော့တယ်။ တစ်နေ့ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်မြတ်ဟာ ကောသလတိုင်း သာဝတ္ထိမြို့ထဲ ဆွမ်းခံကာ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးအပြီး၊ နေ့လယ်ဖက် သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို ပြင်ဆင်ကာ ကိုယ်တော်မြတ်တစ်ပါးတည်း ခရီးရှည်ကြီးကို ခြေလျင်ဖြင့် ကြွတော်မူပါတယ်။ ကြွတော်မူမယ့်နေရာက လူဆိုးကြီး အင်္ဂုလိမာလ ရှိတဲ့နေရာ ဖြစ်တယ်။ လမ်းတွင် နွားကျောင်းသားများ၊ လယ်လုပ်သူများက တစ်ပါးတည်း ကြွတော်မူလာတဲ့ ဘုရားရှင်အား “အရှင်ဘုရား….ဘယ်အရပ်ကို ကြွမှာလဲဘုရား” လို့ မေးလျှောက်ကြတယ်။ ဘုရားရှင်ကလည်း အင်္ဂုလိမာလရှိရာ သွားမှာဖြစ်တဲ့ အကြောင်း မိန့်တော်မူသောအခါ နွားကျောင်းသား၊ လယ်လုပ်သူများက “ အရှင်ဘုရား…ဒီဒေသမှာတော့ အင်္ဂုလိမာလ ရှိရာ တောအုပ်ကို ဖြတ်ပြီး ခရီးသွားမယ်ဆိုပါက တစ်ယောက်ထဲ မသွားရဲ့ကြဘူး။ ၂၀-၃၀-၄ဝ အုပ်စုဖွဲ့ပြီး သွားကြပါတယ်။ ဒီလိုသွားတာတောင်မှ အင်္ဂုလိမာလရဲ့ လက်အတွင်းက မလွတ်ပဲ အသတ်ခံရပါတယ်ဘုရား။ သူရှိတဲ့ နေရာကို ရောက်သွားတဲ့ လူများဟာ အင်္ဂုလိမာလ ကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ရ၊ သေခဲ့ကြရပါတယ်ဘုရား။ အရှင်ဘုရား တစ်ပါးတည်း ကြွတော်မမူပါနဲ့ ဘုရား” လို့ တားကြသော်လည်း ဘုရားရှင်ကတော့ ဘာမှ ပြန်မပြောဘဲ ကြွတော်မူရာ လမ်းအတိုင်း ကြွတော်မူခဲ့ပါတယ်။ သို့နှင့် ဘုရားရှင်ဟာ အင်္ဂုလိမာလရှိရာ တောအုပ်သို့ ရောက်တော်မူပါတယ်။ အင်္ဂုလိမာလဟာ ဘုရားရှင် ကြွလာတာကို ခပ်လှမ်း လှမ်းက မြင်တဲ့အခါ “ ငါရှိရာ တောအုပ်ထဲကို ဘယ်သူမှ လာရဲတာမဟုတ်၊ ၂၀-၃ဝ အုပ်စုဖွဲ့ပြီး လာတာတောင်မှ ငါအလွတ်မပေးပဲ အားလုံးကို သတ်ခဲ့တယ်။ အခုတော့ ရဟန်းကြီးတစ်ဦးတည်းလာတာဟာ ငါ့ကို မလေးမခန့်လုပ်တာပဲ” လို့ တွေးကာ ဘုရားရှင်ကို သတ်ဖို့အတွက် ဘုရားရှင် ရှိရာသို့ လျင်မြန်တဲ့အဟုန်နဲ့ ပြေးလိုက်ပါတော့တယ်။ ဘုရားရှင်က မပြေးဘဲ ရပ်တော်မူနေပေမယ့် အင်္ဂုလိမာလက ပြေးလိုက်လို့ မမီနိုင်ဖြစ်နေတယ်။ “အရင်ကတော့ ဆင်ပြောင်ကြီး ပြေးတယ်ဆိုရင် ငါလိုက်မီတယ်၊ မြင်းတွေပြေးတယ်ဆိုရင် နောက်ကလိုက်မီပါရဲဲ့၊ အခုတော့ သာမန်လူတစ်ယောက်ကို မလိုက်နိုင်တာ ဘာ့ကြောင့်လဲ” လို့တွေးကာ ဘုရားရှင်အား “ရပ်ပါတော့ ရပ်ပါတော့” လို့ တားပါတယ်။ ဘုရားရှင်က “အင်္ဂုလိမာလ…. ငါဘုရားက ရပ်နေတာ၊ မရပ်တာက သင်ပဲ” လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ ထိုအခါ လူဆိုးကြီးက “သာကီဝင်မင်းသား ရဟန်းများဟာ မှန်တဲ့စကားသာ ပြောကြတယ်။ ရဟန်းကြီးဟာ ရပ်နေတယ် ဆိုပြီး ငါအပြေးလိုက်တာတောင် မမီဘူး၊ ဘာ့ကြောင့်ပါလဲ” လို့ သိချင်တဲ့အတွက် ဘုရားရှင်အား မေးလိုက်တယ်။ “ အရှင်ဘုရား ….အရှင်ဘုရားက ရပ်နေတယ်ူလို့ပြောပြီး ပြေးနေတယ်၊ တပည့်တော်ကိုတော့ ပြေးနေတယ်လို့ပြောတယ်။ အကြောင်းလေး သိချင်ပါတယ်” လို့ မေးလျှောက်တော့ ဘုရားရှင်က “ အင်္ဂုလိမာလ…. ငါဘုရားဟာ လေးမြား ဓား စတာတွေကို အပြီးတိုင်ပစ်ချခဲ့ကာ လူအများအား မသတ်တဲ့အတွက် ‘ရပ်နေသူ’ လို့ခေါ်တယ်။ သင်ကား လေးမြားလက်နက်စတာတွေကို ကိုင်ဆောင်ကာ လိုက်လံပြေးလွှား သတ်ဖြတ် နေသူဖြစ်တဲ့အတွက် ‘ပြေးနေသူ’ လို့ ခေါ်တယ် အင်္ဂုလိမာလ….” လို့ မိန့်တော်မူလိုက်တဲ့အခါ အင်္ဂုလိမာလလည်း သံဝေဂ အကြီးအကျယ် ရရှိပါတော့တယ်။ ဒါနဲ့ လေးမြှားစတာတွေကို ဘုရားရှင်ရဲ့ ခြေတော်ရင်းမှာ ချခဲ့ပြီး ရဟန်းပြုဖို့ရာ တောင်းဆိုပါတော့တယ်။ အခုပြောခဲ့တာတွေကတော့ဘုရားရှင်က အင်္ဂုလိမာလအား အောင်နိုင်ပုံ ဖြစ်ပါကြောင်း………….လေးခုမြောက် အောင်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ စိဉ္စမာဏဝိကာပရိဗ္ဗိုဇ်မအား အောင်မြင်တော်မူခြင်း ဝေနေယျသတ္တာဝါများ သာဝကများဟာ အရိယာများအဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သောကြောင့် ဘုရားရှင်ရဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးတော်များ တဖြေးဖြေး ပျံ့နှံ့တော်မူလာတဲ့အပြင် လူနတ်အများရဲ့ ပူဇော်မှုဟာလည်း အလွန်ထင်ရှားလာပါတယ်။ ဘုရားရှင်အား ပူဇော်မှုများ ထင်ရှားလာပေမဲ့ သာသနာပြင်ပက ပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်ကြတဲ့ တိတ္ထိတို့မှာတော့ လာဘ်လာဘများ တဖြေးဖြေး ဆုတ်ယုတ်လာပါတော့တယ်။ အဲဒီအခါမှာ တိတ္ထိတို့က “လူအပေါင်းတို့ ရဟန်းကြီးအားသာ လှူဒါန်းလို့ အကျိုးရတာမဟုတ်၊ ငါတို့ကို လှူဒါန်းရင်လည်း အကျိုးရနိုင်ပါတယ်” လို့ ပြောဟောပါတော့တယ်။ ဘယ်လောက်ပဲ ပြောဟော စည်းရုံးပါသော်လည်း လူအများက တိတ္ထိတို့အား စိတ်မဝင်စားတဲ့အပြင် လာဘ်လာဘများ ပိုပြီးတောင် နည်းပါးသွားပါသေးတယ်။ တိတ္ထိများက “ငါတို့ လာဘ်လာဘပေါများအောင် ဘယ်လိုလုပ်ရပါ့မလဲ၊ ရဟန်းဂေါတမကို လူအများက အထင်လွဲပြီး ဂုဏ်ကျေးဇူးမဲ့အောင် ဘယ်လို ကြံရပါ့မလဲ” လို့ မကောင်းတဲ့အကြံ ထုတ်နေကြတယ်။ ထိုအခါ သာဝတ္ထိပြည်မှာ အလွန်လှပချောမောတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ရှိတယ်။ သူ့နာမည်က ‘ စိဉ္စမာဏဝိကာ’ လို့ခေါ်တယ် မန်ကျည်းပင်မှာ သံသေဒဇ ပဋိသန္ဓေတည်ကာ လူ့ဘဝထဲ ရောက်လာသူလေး ဖြစ်တယ်။ တစ်နေ့မှာ သူမဟာ တိတ္ထိတို့ကျောင်းကို ရောက်တယ်။ အဲဒီအခါ တိတ္ထိများက သူမအား စကားမပြောဘဲ ဒီအတိုင်း ဆိတ်ဆိတ် နေလိုက်ကြတယ်။ သူမက “ဆရာတို့.. ကျွန်မကို ဘာ့ကြောင့် စကားမပြောကြတာလဲ၊ ကျွန်မမှာ အပြစ်တစုံတရာရှိလို့လား” လို့ မေးတဲ့အခါ တိတ္ထများက “ စိဉ္စမာဏ…. ငါတို့မှာ ခါတိုင်းနဲ့ မတူတော့ဘူး၊ လာဘ်လာဘတွေ အလွန်နည်းလာတယ်။ ဒီလိုဖြစ်တာဟာ ရဟန်ကြီးဂေါတမကြောင့်လေ ” လို့ သူမအား ပြောကြတယ်။ “ အရှင်တို့ အဲလိုဆိုရင် တပည့်တော်က ဘာများ လုပ်ပေးရမှာလဲ” လို့ စိဉ္စမာဏဝိကာ မေးတော့ တိတ္ထိများက “ ဒို့ချမ်းသာတာကို မြင်ချင်တယ်ဆိုရင် ရဟန်းကြီးဂေါတမကို လူအများ အထင်သေးအောင် မကြည်ညိုအောင် လုပ်ပေးရမယ်” လို့ တိတ္ထိများက ပြောသောအခါ သူမက “ ဒီကိစ္စအတွက်ဘာမှ တွေးမပူနေပါနဲ့ တပည့်တော် တာဝန်ထားလိုက်ပါ၊ တပည့်တော် ကြံဆောင်ပါ့မယ်” ဆိုပြီး သူတို့ဆရာများကို အားပေးနှစ်သိမ့် လိုက်ပါတယ်။ စိဉ္စမာဏဝိကာဟာ နံနက်လင်းတယ်ဆိုရင်ပဲ ဇေတဝန်ကျောင်း အနီး တိတ္ထိတို့ကျောင်းမှ ထွက်လာတယ်။ သာဝတ္ထိမြို့ထဲဝင်လာတဲ့အခါမှာ ဇေတဝန်ကျောင်းမှ ထွက်လာဟန်ပြုပြီး ဇေတဝန်ကျောင်းနားကနေ မြို့ထဲသို့ လာလေ့ရှိတယ်။ မြို့နေလူအချို့က သူမဟာ ဇေတဝန်ကျောင်းမှာ အိပ်ပြီး နံနက်မှာ မြို့ထဲလာတယ်လို့ မှတ်ထင်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် “ဘယ်ကလာတာလဲ” လို့ လူအချို့က မသင်္ကာစိတ်နဲ့ မေးသောအခါ “ ကျွန်မ ဘယ်က လာတယ်ဆိုတာ ရှင်တို့သိလို့ ဘာအကျိုးရှိမှာလဲ” လို့ စိဉ္စမာဏဝိကာက ဝှေ့လည်ကြောင်ပတ် ပြန်ဖြေတယ်။ ဒီလိုနဲ့ တစ်လ၊ နှစ်လ၊ သုံးလခန့် ကြာလာတဲ့အခါ သူမမှာ ဘုရားရှင်ကို စွဲပြီး ကိုယ်ဝန်ရလေဟန် ပြကာ သွားလာနေတော့တယ်။ တစ်နေ့ မြတ်စွာဘုရား တရားပွဲတစ်ခုမှာ တရားဟောကြားတော်မူနေခိုက် စိဉ္စမာဏဝိက ရောက်လာပြီး “ အို… ရဟန်းကြီး ရှင်က လူတွေကို တရားဟောနေတယ်၊ အသံကလည်း ချိုမြိန်ပါပေ့၊ နှုတ်ခမ်းကလည်း စေ့ပါပေ့၊ ဒီမှာတော့ ရှင့်ကို စွဲပြီး ကိုယ်ဝန် ရင့်မာကြီးဖြစ်နေပြီ၊ သားဖွားဖို့အတွက် သားဖွားတဲ့အိမ် မပြုလုပ်ပေးတော့ဘူးလား၊ ကိုယ်ဝန်အတွက် ရှင့်ကိုယ်တိုင် မပြုလုပ်ပေးနိုင်ဘူး ဆိုရင်လည်း အလုပ်အကျွေးဖြစ်တဲ့ ပသေနဒီကောသလမင်း တို့၊ အနာထပိဏ်သူဌေးတို့၊ ဝိသာခါ အမျိုးသမီး စတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်များကို စိဉ္စမာဏအား ပြုစုပေးပါလို့ ခိုင်းလည်း ရသားပဲ၊ ဒီလိုလည်း မပြောခဲ့ဘူး၊ သင်ဟာ ကျွန်မနဲ့ ကိုယ်ဝန်ရတဲ့အထိ ပျော်ပါးဖို့လောက်ပဲ သိတယ်၊ ကိုယ်ဝန်ကိုကျတော့ တာဝန်ယူပေးရကောင်းမှန်း မသိဘူး” လို့ ပရိသတ်အလယ်မှာ ဘုရားရှင်အား စွပ်စွဲကာ ဆဲပါလေတော့တယ်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်က တရားဟောနေရာမှ ခဏရပ်ကာ ရဲရင့်သော အသံတော်ဖြင့် “ ဒိကိစ္စဟာ သင်နဲ့ငါသာ သိတယ်” လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ အဲဒါကိုပဲ သူမက “ ရဟန်းကြီး ကိုယ်ဝန်ရှိတဲ့ကိစ္စမှာ သင်နှင့် ငါတို့ နှစ်ယောက်သာ သိတယ်ဆိုတာ မှန်တာပေါ့” လို့ ဘုရားရှင်အား ထပ်မံပြီး စွပ်စွဲလိုက်ပြန်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်လည်း ဘာမှ မိန့်တောမမူတော့ဘဲ ဆိတ်ဆိတ်သာ နေတော်မူလိုက်တယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ သိကြားမင်းရဲ့ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာ မြကျောက်ဖျာကြီး ပူနွေးလာတဲ့အတွက် အကြောင်းကို ဆင်ခြင်ကြည့်ရာ စိဉ္စမာဏဝိကာဟာ ဘုရားရှင်အား မဟုတ်တရား စွပ်စွဲနေတာကို မြင်ပါတယ်။ သို့နှင့် ဒီကိစ္စကို ဖြေရှင်းမှ တော်မယ် ဆိုပြီး နတ်သားလေး ယောက်နဲ့အတူ ဘုရားရှင်ရှိရာသို့ ရောက်လာပါတယ်။ နတ်သားတို့လည်း ကြွက်ငယ်ယောင်ဆောင်ပြီး စိဉ္စမာဏဝိကာရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ချည်ထားတဲ့ ကြိုးတွေကို ကိုက်ဖြတ်လိုက်တယ်။ ကြိုးပြတ်သွားတယ်ဆိုရင်ပဲ သစ်သားချပ် အောက်သို့ကျကာ သူမရဲ့ ခြေဖမိုးအထက်ကို ကျပြီး၊ ခြေဖျားနှစ်ဖက်စလုံး ကျိုးကုန်ပါတော့တယ်။ အဲဒီအခါကျမှ လူအများက မိန်းမယုတ် စိဉ္စမာဏဝိကာကို တံတွေးနဲ့ထွေး၊ ခဲနဲ့ပေါက်၊ ရိုက်နက်ပြီး၊ ပရိသတ်အပြင်ကို ဆွဲထုတ် သွားပါတယ်၊ စိဉ္စမာဏဝိကာလည်း ဘုရားရှင် မမြင်လောက်တဲ့နေရာ အရောက်မှာ မြေကြီးဟက်တက်ကွဲကာ မြေမျိုခံခဲ့ရရှာပါ တော့တယ်။ ဒါကတော့ စိဉ္စမာဏဝိကာရဲ့ စွပ်စွဲချက်ကို အောက်တော်မူတဲ့ ပဉ္စမမြောက် အောင်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အာဠာဝကဘီလူးအား အောင်မြင်တော်မူခြင်း အာဠဝီပြည် အစိုးရတဲ့ အာဠဝကမင်းဟာ သူခိုး ဓားပြရန်၊ အတိုက်အခံမင်းတို့ရဲ့ ရန်ကို နှိမ်နင်းဖို့ ရည်ရွယ်ကာ အလေ့အကျင့်ဖြင့်စေရန် (၇) ရက်တစ်ကြိမ် နောက်ပါများနဲ့အတူ သမင်တောသို့ တောလည်ထွက်ကြပါတယ်။ အာဠဝကမင်းဟာ သမင်တစ်ကောင်ကို လိုက်ရာ သုံးယူဇနာအရောက်မှာ ဖမ်းမိပြီး သမင်ကို ထမ်းကာ ယူဆောင်လာခဲ့ရာ တစ်နေရာမှာ ပညောင်ပင်ကြီးတစ်ပင်အောက်ကို ရောက်သွားပါတယ်။ ဒီပညောင်ပင်ကို အပိုင်စားရထားတာက အာဠာဝကဘီလူးပါ။ ဘီလူးက မင်းကြီးအား စားရန်လုပ်တဲ့အခါ မင်းကြီးက “အသင်ဘီလူး…. တိုင်းပြည်ကိုပြန်ပြီး သင်စားဖို့အတွက် တစ်နေ့ကို လူတစ်ယောက်ကျ လွှတ်ပေးပါ့မယ်။ ငါ့ကိုတော့ လွှတ်ပါ” လို့ပြောပါ တယ်။ နောက်ဆုံးတော့ ဘီလူးက မင်းကြီးအား တိုင်းပြည်ပြန်ခွင့်ပေးလိုက်တယ်။ နန်းတော်ရောက်တော့ မြို့တော်ဝန်အား အကြောင်းစုံ ဖြစ်ခဲ့ပုံ တို့ကို တိုင်ပင်ပြောဆိုရာ မြို့တော်ဝန်က “ အရှင်မင်းကြီး ဒီအတွက် မပူပါနဲ့ ကျွန်တော်မျိုးတာဝန်ထား၊ အရှင်မင်းကြီးသာ အေးချမ်းစွာနေပါ” လို့ပြောကာ ထောင်ထဲက ရာဇဝတ်သားများကို တစ်နေ့ တစ်ယောက်ကျနှုံးဖြင့် လွှတ်ရာ ကြာတော့ ထောင်ထဲတွင် ရာဇဝတ်သား မရှိတော့လောက်အောင် ဖြစ်သွားတယ်။ ဒီလိုနဲ့ မရတော့တဲ့အခါ မြို့ထဲရှိ လူအိုများကို ပို့စေပါတယ်။ လူအိုများလည်း ကြာတော့ ကုန်သလောက်နီးပါးဖြစ်ခဲ့ပြီ၊ အဲဒါနဲ့ ပက်လက်အရွယ် ပုခက်တွင်းနေ ကလေးသူငယ်များကို တစ်နေ့တစ်ယောက်ကျ ပေးပို့စေပါတယ်။ မိခင်များကလည်း မိမိကလေး ဘီလူးရန်မှ လွတ်မြောက်ရန် အရပ်တစ်ပါးသို့ တိမ်းရှောင်သွားကြကာ အသက်ကြီးမှ ပြန်လာခဲ့ကြတယ်။ ဒီလိုနဲ့ (၁၂) နှစ်ကြာခဲ့တယ်။ ကလေးသူငယ်များလည်း အာဠဝက မင်းသားလေးမှတစ်ပါး ဘယ်သူမှ မရှိတော့ပါ။ ဒါနဲ့ မင်းကြီးဟာ သူ့အသက်ရှင်ဖို့အရေး သူ့ရဲ့ ရင်သွေးလေးဖြစ်တဲ့ မင်းသားလေးကိုပါ ဘီလူးထံသို့ ပို့စေလိုက်ပါတယ်။ (လောကမှာ မိမိထက်ချစ်တဲ့သူ မရှိ)။ တစ်နေ့မှာ ဘုရားရှင်ဟာ ဗုဒ္ဓစက္ခုဖြင့် သတ္တလောကကြီးကို ကြည့်တော်မူတဲ့အခါ အာဠဝက မင်းသားလေးရဲ့ အနာဂါမိဖိုလ် တည်ကြောင်း ရှေးကောင်းမှု၊ အာဠာဝကဘီလူးရဲ့ သောတာပတ္တိမဂ်ဖိုလ် တည်ကြောင်း ရှေးကောင်းမှု၊ တရားဆုံးတဲ့အခါ ပရိသတ် (၈၄၀၀၀) အား သစ္စာလေးပါး သိမြင်နိုင်ကြမယ့် အရေး မြင်တော်မူပါတယ်။ သို့နှင့်မနက်တွင် ဘုရားရှင်ဟာ သာဝတ္ထိပြည်မှ ယူဇနာ (၃၀) ကွာဝေးတဲ့ အာဠဝကဘီလူးရှိရာ ဘုံဗိမာန်သို့ ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ အာဠာဝကဘီလူးက သူ့ဗိမာန်မှာ မရှိပါ။ ဟိမဝန္တာသို့ ဘီလူးများ အစည်းအဝေးသို့ သွားနေခိုက်ဖြစ်တယ်။ (တချို့အကြောင်းများကို စာအိုင်မှာစိုးတဲ့အတွက် မဖော်ပြတော့ပြီ) ဘီလူးများ အစည်းအဝေးတွင် (အရိယာနတ်) သူငယ်ချင်းနှစ်ဦးက ဘုရားရှင်ရဲ့ တန်ခိုးတော် အာနုဘော် မည်မျှကြီးပုံ အကြောင်းကို ပြောဆိုကြရာ (ပညာမရှိသူကို ပညာနဲ့စပ်တဲ့စကားကိုး သွားပြောရင် မကြိုက်ချေ။) သို့နှင့် ဘီလူးအရှေ့မှာ ဘုရားရှင်ရဲ့ဂုဏ်တွေကို ပြောဆိုနေတဲ့အတွက် ဘီလူးက မနှစ်သက်တဲ့ အပြင် ဒေါသအမျက်ထွက်ကာ “သင်တို့ဆရာ ဘုရားကပဲ တန်ခိုးကြီးသလား၊ ငါကပဲ တန်ခိုးကြီးသလားဆိုတာ ကြည့်ကြသေးတာပေါ့” လို့ဆိုကာ ယူဇနာ (၆၀) ပမာဏရှိတဲ့ ကေလာသတောင်ထိပ်ပေါ် ခြေဖြင့် ဆောက်နင်းနင်းကာ “ အာဠာဝကဆို ငါပဲ ကွ” လို့ အော်လိုက်တဲ့ အသံကြီးဟာ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းတစ်ကျွန်းလုံးမှာရှိတဲ့ လူအများ အကုန်ကြားရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဘီလူးရဲ့ အာနုဘော်ကြောင့် ယူဇနာ (၃၀၀ဝ -မိုင်ပေါင်း၂၄၀၀၀) အပြန့်ကျယ်တဲ့ ဟိမဝန္တာ တောင်ကြီးတစ်ခုလုံး သိမ့်သိမ့်တုန်သွားခဲ့တယ်။ အာဠာဝကဘီလူးဟာ ဘုရားရှင်အား လက်နက်ကြီး (၉) မျိုးတို့နှင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါသော်လည်း ဘုရားရှင်အား လက်ရှိနေရာမှ အဝေးထွက်သွားအောင် မတတ်နိုင်ပါ။ သို့နှင့် လက်နက်အမျိုးမျိုး စွဲကိုင်ထားတဲ့ ပြိတ္တာအပေါင်းတို့ဟာ အဆင်းပုံသဏ္ဌာန် အမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် ဆင်၊ မြင်း၊ ရထား၊ ခြေလျင်စတဲ့ စစ်အင်္ဂါလေးပါးဖြင့် ဘုရားရှင်အား တိုက်ခိုက်ပြီး အနှောက်အယှက်ပေးခဲ့တယ်။ မနိုင်တဲ့အဆုံး “ဘယ်သူမှ မနိုင်တဲ့ ဘွဲ့ဖြူပုဆိုး နတ်လက်နက်နှင့် ပစ်ရရင်ကောင်းမယ်” လို့တွေးပြီး ဘွဲ့ဖြူလက်နက်ကို ကိုင်ကာ ရပ်နေပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ ဘုရားရှင်က ဘီလူးအား တရားဟောဆုံးမမယ် ဆိုတဲ့ သတင်းကြောင့် တရားနာချင်၊ စစ်တိုက်တာကိုကြည့်ချင်တဲ့ အကြောင်းကြောင့် ထိုအချိန်က ကောင်းကင်ပေါ်မှာ နတ်ဗြဟ္မာများနဲ့ ပြည့်နှက်နေပါတော့တယ်။ ဘီလူးက ဘယ်လိုပင် တိုက်ခိုက်သော်လည်း ဘုရားရှင်ရဲ့ မေတ္တာတော်ကြောင့် ဘယ်လိုမှ မနိုင်နိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဘုရားအား မေတ္တာပျက်အောင် လုပ်မယ်လို့ ကြံပြီး ဒေါသထွက်ဖွယ် အမျိုးမျိုး ပြောကြားသော်လည်း မနိုင်ခဲ့ပေ။ တစ်ဖန် “အမေးပုစ္ဆာ ပြဿနာကို မေးမယ် မဖြေနိုင်လို့ကတော့ ဂေါတမ ခြေကိုကိုင်ပြီး ဂင်္ဂါဖြစ်တဖက်ကမ်းကို လွှဲပစ်လိုက်မယ်” လို့ ပြောပြီး ပုစ္ဆာများမေးပါတယ်။ ပုစ္ဆာက… လောကမှာ ဘယ်အရာဟာ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်သလဲ။ အဘယ်တရားကို နေ့စဉ်ရက်ဆက် ပွားမယ်ဆိုရင် လူ၊ နတ်၊ နိဗ္ဗာန် သုံးတန်ချမ်းသာကို ရောက်နိုင်ပါသလဲ။ အရသာအပေါင်းမှာ ဘယ်အရသာဟာ အချိုမြိန်ဆုံး ဖြစ်ပါသလဲ။ အဘယ်တရားနဲ့ အသက်ရှည်ခြင်းဟာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပါသလဲ။ လို့ ပြဿနာလေးရပ်ကို မေးပါတယ်။ ဘုရားရှင်ရဲ့အဖြေက… လောကီလောကုတ် နှစ်ဖြာသော သဒ္ဓါတရားဟာ လောကမှာ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်တယ်။ ဒါန၊ သီလ၊ ဘာဝနာ ဆိုတဲ့ ကုသလကမ္မပထတရား (၁၀) ပါးဟာ လူနတ်နိဗ္ဗာန် သုံးတန်ချမ်းသာကို ရောက်နိုင်ပါပေတယ်။ အရသာအပေါင်းမှာ ဟုတ်တိုင်းမှန်ရာကိုသာ ဆိုတတ်သော သစ္စာစကားဟာ အကောင်းဆုံးအရသာ ဖြစ်ပါတယ်။ မှန်ကန်တဲ့ အကျင့်ပဋိပတ်တို့ကို မပြတ်ပွားများပေးရတဲ့ ပညာတရားနဲ့ အသက်ရှည်ခြင်းဟာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ လို့ ဖြေလိုက်တဲ့ တရားတော်ကို အာဠဝကဘီလူး ကြားနာရပြီး နှစ်သက်ရွှင်လန်း ဝမ်းမြောက်တဲ့စိတ် ရှိလှတဲ့အတွက် နောက်ပြဿနာလေးရပ်ကို ထပ်မံပြီး မေးလိုက်ပါတယ်။ အဘယ်တရားနဲ့ ဩဃလေးဖြာကို ကူးမြှောက်နိုင်ပါသလဲ။ အဘယ်တရားဟာ ဘဝသံသရာကို ကူးမြှောက်နိုင်ပါသလဲ။ အဘယ်တရားတို့ဖြင့် ဝဋ်ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်နိုင်ပါသလဲ။ အဘယ်တရားတို့ဖြင့် ကိလေသာမှ ကင်းဝေးနိင်ပါသလဲ။ ဘုရားရှင်က.. သဒ္ဓါတရားနဲ့ ဩဃလေးဖြာကို ကူးမြောက်နိုင်ပါတယ်။ ကုသိုလ်တရား ပွားများနိုင်ရန် အဖန်ဖန် ထပ်ထပ် မမေ့မလျော့အောင် ထားရတဲ့ အပ္ပမာဒ သတိတရားဟာ ဘဝသံသရာမှ ကူးမြောက်နိုင်ပါတယ်။ ဝီရိယတရားဖြင့် ဝဋ်ဆင်းရဲမှ လွန်မြောက်နိုင်ပါတယ်။ ပညာတရားဖြင့် ကိလေသာမှ ကင်းစင်နိုင်ပါတယ်။ လို့ ဖြေတော်မူပြီးတဲ့အခါ အာဠာဝကဘီလူးဟာ သောတာပတ္တိမဂ်ဖိုလ်မှာ တည်ခဲ့ပါတယ်။ သောတာပန် ဖြစ်ပြီးတဲ့နောက်မှာလည်း အမေးတွေမေးပါသေးတယ်။ သို့နှင့် အာဠာဝကဘီလူးဟာ အာဠဝက မင်းသားလေးအား မစားတော့ပဲ ဘုရားရှင်အား ဆက်ကပ်လိုက်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်က ထိုမင်းသားလေးကို လက်တော်ဖြင့် ခံယူတော်မူကာ “ ဒီကလေးငယ်ကို ကျွေးမွေးကြပြီး ကြီးလာရင် ငါဘုရားအား ပြန်လည်ပေးအပ်ရမယ်” လို့ ပြောတော်မူကာ မင်းချင်းယောက်ျားများလက်သို့ ပေးအပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတွင်ပဲ ဘုရားရှင်ရဲ့ အာဠာဝကဘီလူးကို အောင်မြင်ပုံ ဒုတိယ အောင်နိုင်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ နာဠာဂီရိဆင်အား အောင်မြင်တော်မူခြင်း ရှင်ဒေဝဒတ်ရဲ့ ပယောဂကြောင့် ကျောက်ချပ်လွှာတစ်ခု လွင့်စဉ်ကာ ဘုရားရှင်ရဲ့ ခြေမတော်ကို ထိခိုက်မိကာ သွေးစိမ်းတည်ခဲ့ရတယ်။ ထိုအနာကို ဆရာဇီဝကက ဆေးကုပေးတဲ့အတွက် ကျန်းမာစွာ ရှိနေတော်မူပါတယ်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်အား နည်းမျိုးစုံဖြင့် သတ်ဖြတ်ရန် ကြံစည်နေတဲ့ ရှင်ဒေဝဒတ်က “ ရဟန်းဂေါတမကို ဘယ်သူလူတစ်ဦး တစ်ယောက်မှ သတ်ဖြတ်ဖို့ မတတ်နိုင်ကြဘူး။ ဘုရင်အဇာတသတ်ဆီမှာတော့ ရတနာသုံးပါးရဲ့ ကျေးဇူးဂုဏ်ကိုလည်းမသိ။ လူမြင်ရင် သတ်ဖြတ်လေ့ရှိပြီး အလွန်ကြမ်းတမ်းတဲ့ နာဠာဂီရိဆင်ကြီးဟာ ရဟန်းဂေါတမကို သတ်နိုင်လိမ့်မယ်” လို့ အကြံဖြစ်ပြီး ဘုရင်အဇာတသတ်အား ထိုအကြောင်းကို ပြောပြရာ ဘုရင်ကလည်း မင်းဆရာသဘောအတိုင်း လက်ခံပါတယ်။ အဇာတသတ်ဘုရင်ဟာ ဆင်တင်းကုတ်ရှိ ဆင်ထိန်းကို ခေါ်ကာ “မနက်ဖန် ရဟန်းဂေါတမလာရာ လမ်းမှ မျက်နှာချင်းဆိုင်ပြီး နာဠာဂီရိဆင်ကြီးအား လွှတ်ရမယ်” လို့ အမိန့်ပေးခဲ့တယ်။ ရှင်ဒေဝဒတ်ကလည်း ပိုပြီးတိကျအောင် ဆင်ထိန်းထံသွားပြီး “အိုဆင်ဆရာ… ဆင်ကြီးက အရက်ဘယ်နှစ်အိုး သောက်နိုင်လဲ” မေးပါတယ်။ ဆင်ဆရာက “ အရှင်…. (၈) အိုးတိတိ သောက်နိုင်ပါတယ်” လို့ ပြောလိုက်တယ်။ ရှင်ဒေဝဒတ်က မနက်ဖန်ကျရင် ဆင်ကြီးကို အရက် (၁၆) အိုးတိုက်ရန် ဆင်ဆရာအား မှာကြားထားခဲ့တယ်။ မနက်ဖန်မှာ ဘုရားရှင် ဆွမ်းခံကြွလာမယ့်လမ်းမှာ နာဠာဂီရိဆင်ကြီးကို လွှတ်လိမ့်မယ် ဆိုတဲ့ သတင်းဟာ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ထဲ ပြန့်နှံ့သွားပါတော့တယ်။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်လူများက “အရှင်ဘုရား မနက်ဖန် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ထဲ ဆွမ်းခံမကြွပါနဲ့ဘုရား၊ ရှင်တော်ဘုရားနဲ့ ကျောင်းရှိ သံဃာတော်များအတွက် တပည့်တော်တို့ ကျောင်းလာပြီး ဆွမ်းဆက်ကပ်ပါ့မယ်ဘုရား” လို့ လျှောက်ထားကြတယ်။ ဘုရားရှင်လည်း မနက်ဖန် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ထဲကို နောက်ပါရဟန်းတော်များနဲ့ ကြွတော်မူမယ်။ နာဠာဂီရိဆင်ကြမ်းကြီးကို ဆုံးမပြီး ကျောင်းပြန်ရောက်ကာ ဝေဠုဝန်ကျောင်းမှာပဲ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရမယ် ဆိုတာကို ဆင်ခြင် သိမြင်တော်မူတဲ့အတွက် ဒါယကာများ ပင့်ဖိတ်တဲ့ ဆွမ်းကို လက်ခံတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားရှင်လည်း ညဦးယံမှာ ရဟန်းတော်များအား တရားဟောတော်မူပါတယ်။ မဇ္ဈိမယံ၊ သန်းခေါင်ယံမှာ နတ်ဗြဟ္မာများ မေးလျှောက်တဲ့ ပြဿနာများကို ဖြေဆိုတော်မူပါတယ်။ ပစ္ဆမယံ (မိုးသောက်ယံ) မှာ အပိုင်းသုံးပိုင်းခွဲကာ ပထမအချိန်ပိုင်းမှာ လက်ျာနံတောင်းဖြင့် လျောင်းစက်တော်မူပြီး ဒုတိယအချိန်ပိုင်းမှာ အရဟတ္တဖိုလ်သမာပတ်ကို ဝင်စားတော်မူပါတယ်။ တတိယအချိန် ပိုင်းကျတော့ မဟာကရုဏာသမာပတ်ကို ဝင်စားတော်မူပြီး သမာပတ်မှ ထတော်မူကာ ကျွတ်ထိုက်တဲ့ သတ္တဝါများကို ကြည့်သောအခါ နာဠာဂီရိဆင်ကို ဆုံးမရာမှာ သတ္တဝါအပေါင်း (၈၄၀၀၀) တို့ ကျွတ်တမ်းဝင်ကြမှာကို သိမြင်တော်မူပါတယ်။ သို့နှင့် နံနက်စောစောမှာ အရှင်အာနန္ဒာကို ခေါ်ပြီး “အာနန္ဒာ…. ရာဇဂြိုဟ်မြို့ရဲ့ ဝန်းကျင်ရှိ ကျောင်းတိုက်ကြီး (၁၈) တိုက်တို့မှ ရဟန်းတော်များ အားလုံးတို့အား ငါဘုရားနဲ့အတူ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ ဝင်ရမယ်လို့ ပြောချေ” လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ အရှင်အာနန္ဒာလည်း ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူတဲ့အတိုင်း ရဟန်းတော်များအား သိစေပါတယ်။ ဘုရားရှင်ဟာ အချိန်တန်တော့ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ထဲ နောက်ပါ ရဟန်းများစွာနဲ့အတူ ကြွတော်မူလာတယ်။ တစ်ဖက်ကလည်း နာဠာဂီရိ ဆင်ကို အရက် (၁၆) အိုးတိုက်ကာ ဘုရားရှင် ကြွလာရာလမ်းသို့ ဆင်ကြီးလွှတ်ဖို့ ပြင်ဆင်နေကြပါပြီ။ အဲဒီအချိန်မှာ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်း ဘုရားရှင်နဲ့ နာဠာဂီရိဆင်တို့ရဲ့ ပွဲကို ကြည့်ဖို့အတွက် ရောက်နေကြတဲ့ လူထုပရိသတ်ကြီးကလည်း မဖြစ်ဘူးမြဲ ထူးကဲစွာ များပြားလှပါတယ်။ သဒ္ဓါတရားရှိသူ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များကတော့ ဘုရားရှင်က နာဠာဂီရိဆင်အား လှလှကြီး ဆုံးမတော်မူမှာကို ဖူးမြင်ရတော့မယ် ဆိုတဲ့ အသိနဲ့ အိမ်အမိုးပေါ်တက်ကာ ကြည့်ရှုနေကြသလို… သဒ္ဓါတရားမရှိတဲ့ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိများကတော့ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ဆိုတာမသိ၊ အလွန်ကြမ်းတမ်းတဲ့ နာဠာဂီရိဆင်ကြီး ရဟန်းဂေါတမကို မုန့်ညက်အောင် နင်းခြေပြီး သတ်လိမ့်မယ်။ ဒါကို ကောင်းကောင်းကြီး မြင်ရတော့မယ် ဆိုတဲ့ အတွေးနဲ့ အမိုးပေါ်တက်ကာ အချိန်ကို စောင့်နေကြပါတယ်။ ထိုအချိန်မှာပဲ နာဠာဂီရိဆင်ကြီးဟာ ဘုရားရှင် ကြွလာရာကို ဦးတည်ပြီး ဒေါသကြီးကြီးနဲ့ နားရွက်ကို ထောင်ကာ ဘုရားရှင်ရှိရာသို့ ဦးတည် ပြေးလာပါတော့တယ်။ ရဟန်းတော်များက ဘုရားရှင်အား “ မြတ်စွာဘုရား… ဒီနေရာကနေ ရှောင်သင့်ပါတယ် အရှင်ဘုရား” လို့ လျှောက်ထားတဲ့အခါ ဘုရားရှင်က “ ရဟန်းတို့…မကြောက်ကြနဲ့၊ နာဠာဂီရိဆင်ကို ငါဘုရား ဆုံးမတော်မူပါ့မယ်” လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ အရှင်အာနန္ဒာကလည်း ဘုရားရှင်အား ဆင်ပြောင်ကြီးရဲ့ အနင်းကို မခံယူစေပဲ သူသာလျှင် အရှေ့က အနင်းခံမယ်လို့ ဆိုကာ ဘုရားရှင်အရှေ့က ကာပြီး ရပ်နေပါတယ်။ ဘုရားရှင်အပေါ် အသက်စွန့်ဝံ့တဲ့ အရှင်အာနန္ဒာရဲ့ မေတ္တာက အံ့မခန်းဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “ အာနန္ဒာ ငါဘုရားရှေ့က ဒီလိုမနေပါနဲ့” လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ ပြောမရတဲ့အဆုံး အရှင်အာနန္ဒာအား တန်ခိုးတော်နဲ့ ရဟန်းတော်များအကြားမှာ ထားတော်မူလိုက်ရပါတယ်။ ထိုအချိန်မှာ သားသည်မိခင်တစ်ယောက်လည်း ကြောက်လန့်ပြီး သားလေးကို ဘုရားရှင်နဲ့ ဆင်ပြောင်ကြီးရဲ့ အလယ်မှာ ချထားခဲ့ကာ လွတ်ရာသို့ ပြေးပါတော့တယ်။ ဆင်ပြောင်ကြီးကလည်း ကလေးကို အရင်နင်းခြေ သတ်ဖြတ်မယ်ဆိုတဲ့ အကြံနဲ့ ကလေးရှိရာသို့ ပြေးအလာ၊ ဘုရားရှင်က “ ဟဲ့ နာဠာဂီရိ….သင့်ကို အရက် ၁၆ အိုးတိုင်အောင် တိုက်လိုက်တာဟာ ကလေးကို သတ်ဖို့မဟုတ်ဖူး၊ ငါဘုရားကို သတ်ဖို့ဖြစ်တယ်၊ ဒါကြောင့် မဆိုင်တဲ့ ကလေးဆီကို မသွားဘဲ ငါ့ဘုရားထံသို့သာ ဖြောင့်ဖြောင့် လာခဲ့ပါတော့” လို့ ပြောလိုက်ပါတယ်။ ထိုအခါ ဆင်ပြောင်ကြီးဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ ချိုမြိန်လှတဲ့ အသံကို ကြားလိုက်ရတဲ့အပြင် ဘုရားရှင်ရဲ့ တင့်တယ်တော်မူလှတဲ့ အသရေတော်ကို ဖူးမြင်ရကာ ဘုရားရှင်ရဲ့ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြောင့် နာဠာဂီရိဆင်ကြီးဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ ခြေတော်ရင်းမှာ ဝပ်စင်းခဲ့ရပါ တော့တယ်။ ဒီအချိန်မှာ ဘုရားရှင်က ဆင်ပြောင်ကြီးနဲ့တကွ ရောက်လာတဲ့ ပရိသတ်များစွာတို့အား တရားရေအေး တိုက်ကျွေးခဲ့ပါတယ်။ တရားအဆုံးမှာ ဆင်ပြောင်ကြီးဟာ ဆီထိဂွမ်းလို တစ်ကိုယ်လုံး နှစ်သက်ခြင်း ပီတိဖြာဝေခဲ့ရပါတယ်။ တကယ်ဆိုရင် ဆင်ပြောင်ကြီးဟာ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်နေလို့ပါ။ လူဆိုရင်တော့ သောတာပတ္တိမဂ်ဖိုလ်တည်ပြီး အရိယာတောင် ဖြစ်နိုင်သေးတယ်။ ရောက်လာတဲ့ ပရိသတ်များလည်း သစ္စာတရားသိကာ တရားထူးများ ရခဲ့ကြပါတော့တယ်။ ဒါက ဘုရားရှင် နာဠာဂီရိဆင်ကြီးအား အောင်နိုင်ပုံ တတိယအောင်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဂါထာတော် အောင်ခြင်း (၈) ပါး ဂါထာတော်ဟူ၍လည်း ရှိပေသည်။ ထွဋ်ခေါင်ဆရာတော်၏ရန်အောင်မြင်ဂါထာတော် ဗုဒ္ဓေါ မေ ရက္ခတု နိစ္စံ၊ ဓမ္မော မေ ရက္ခတု သဒါ ။ သံဃော မေ ရက္ခတု ဒိနေ၊ သုခီ ဒီဃာယုကော ဘ၀ ။ မာရာဠဝက နာဠာဂြိံ၊ အင်္ဂုလိ စိဉ္စ သစ္စကံ ။ နန္ဒောပနန္ဒဗြဟ္မဉ္စ၊ ဇယော ဇယတု မင်္ဂလံ ။ ၁။ ဗုဒ္ဓေါ-မြတ်စွာဘုရားသည်။ မေ-အကျွန်ုပ်အား၊ နိစ္စံ-အမြဲမပြတ်။ ရက္ခတု-စောင့်ရှောက်တော်မူပါစေသတည်း။ ဓမ္မော-မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန် ဆယ်တန်သော တရားတော်မြတ်သည်။ မေ-အကျွန်ုပ်အား။ သဒါ-အခါခပ်သိမ်း။ ရက္ခတု စောင့်ရှောက်တော်မူပါစေသတည်း။ သံဃော-သမ္မုတိ အရိယာ နှစ်ဖြာသော သံဃာတော်အပေါင်းသည်။ မေ-အကျွန်ုပ်အား။ ဒိနေ-နေ့တိုင်း။ ရက္ခတု-စောင့်ရှောက်တော်မူပါစေသတည်း။ အဟံ-အကျွန်ုပ်သည်။ သုခီ- ချမ်းသာခြင်းရှိသည်။ ဒီဃာယုကော-အသက်ရှည်ခြင်း ရှိသည်။ ဘဝ-ဘဝါမိ-ဖြစ်ရပါလို၏။ ၂။ မုနိန္ဒော-မြတ်စွာဘုရားသည်။ မာရာဠဝက နာဠာဂြိံစ-မာရ်နတ်မင်း၊ အာဠာဝက ဘီလူး၊ နာဠာဂိရိဆင်ကို၎င်း။ အင်္ဂုလိံစ-အင်္ဂုလိမာလကို၎င်း။ စိဉ္စသစ္စကဉ္စ-စိဉ္စမာဏဝိကာနှင့် သစ္စကပရိဗိုလ်ကို၎င်း။ နန္ဒောပနန္ဒဗြဟ္မဉ္စ-နန္ဒောပနန္ဒ နဂါးမင်းနှင့် ဗကဗြဟ္မာကို၎င်း။ ဇယော-အောင်မြင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ ယထာ-ဖြစ်သကဲ့သို့) တထာ-ထို့အတူ။ မေ-အကျွန်ုပ်အား။ မင်္ဂလံ-အောင်ရာအောင်ကြောင်း မင်္ဂလာအပေါင်းသည်။ ဇယတု-အောင်မြင်ပြီးစီးပါစေသတည်း။ ဤဂါထာသည် ထွတ်ခေါင်ဆရာတော်ဘုရားကြီး ရွတ်ဖတ်သရဇ္ဈာယ်တော်မူသော ဂါထာတော်ကြီး ဖြစ်သည်။ ဤဂါထာများကို ရွတ်ဖတ်ပူဇော်ခြင်းဖြင့် အောင်မြင်မှုအမျိုးမျိုး လက်တွေ့ခံစားရသည်။ ရန်အမျိုးမျိုး အောင်နိုင်သည်။ ( ဗုဒ္ဓဘာသာလက်စွဲကျမ်း ပထမတွဲ-မှ) သီချင်း အောင်ခြင်း (၈) ပါး သီချင်းကို တေးသံရှင် ဒေါ်မေရှင် သီဆိုခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် မာမာအေး၊ စိုးစန္ဒာထွန်းတို့မှ ပြန်လည်သီဆိုကြသည်။ ကိုးကား ဗုဒ္ဓဘာသာ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%20%E1%81%88%20%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%B8
ဂမုန်းကျီးခြေကြီး	အရွက်များကျီးခြေသဏ္ဌာန်ရှိသည်။ ကျောက်ပေါ်တွင် ပေါက်တတ်သည်။ ကိုးကား ဂမုန်းပင်	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%99%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AE%E1%80%B8
နတ်ကြီးကုန်းရွာ၊ စေတုတ္ထရာမြို့နယ်	နတ်ကြီးကုန်းရွာ ()သည် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မင်းဘူးခရိုင်၊ စေတုတ္ထရာမြို့နယ်၊ နတ်ကြီးကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၆၈၃၃ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ နတ်ကြီးကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၈၅၃ ဦး၊ မ ၈၇၃ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၇၂၆ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား စေတုတ္ထရာမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%85%E1%80%B1%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%B9%E1%80%91%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
မာလုရွှေရွာ၊ ကုန်းကြမ်းမြို့နယ်	မာလုရွှေရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်)၊ ကိုးကန့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၊ ကုန်းကြမ်းမြို့နယ်၊ ကျွမ်ထိုက် (လန်ဖြီလင်)ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၁၉၉၉၆ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ကျွမ်ထိုက် (လန်ဖြီလင်)ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၃၂၇၅ ဦး၊ မ ၃၂၂၁ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၆၄၉၆ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ကုန်းကြမ်းမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%9C%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
မုန်းဆစ် (အောက်)ရွာ၊ မိုင်းတုံမြို့နယ်	မုန်းဆစ် (အောက်)ရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (အရှေ့)၊ မိုင်းဆတ်ခရိုင်၊ မိုင်းတုံမြို့နယ်၊ မဲကင်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၁၄၄၄၂ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ မဲကင်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၀၂၁ ဦး၊ မ ၉၇၇ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၉၉၈ ဦးနေထိုင်သည်။ ဤရွာသည် တိမ်ကောသွားပြီ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား မိုင်းတုံမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%86%E1%80%85%E1%80%BA%20%28%E1%80%A1%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%29%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
သာခွေးစုရွာ၊ သာယာဝတီမြို့နယ်	သာခွေးစုရွာ ()သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး (အနောက်)၊ သာယာဝတီခရိုင်၊ သာယာဝတီမြို့နယ်၊ ကုန်းမီးနင်းကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၂၇၄၆ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ကုန်းမီးနင်းကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၈၈၃ ဦး၊ မ ၉၈၉ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၈၇၂ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား သာယာဝတီမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%81%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%85%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%9D%E1%80%90%E1%80%AE%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ဒေါင့်တိုက်ရွာ၊ မင်းတုန်းမြို့နယ်	ဒေါင့်တိုက်ရွာ ()သည် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ သရက်ခရိုင်၊ မင်းတုန်းမြို့နယ်၊ ဒေါင့်တိုက်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၇၃၁၈ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ဒေါင့်တိုက်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၄၉ ဦး၊ မ ၁၈၉ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၃၈ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား မင်းတုန်းမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%92%E1%80%B1%E1%80%AB%E1%80%84%E1%80%B7%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
နတ်သရွေးရွာ၊ အထက်သင်ပုန်းတန်း	နတ်သရွေးရွာ၊ အထက်သင်ပုန်းတန်း ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%A1%E1%80%91%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8
ဂွေးပင်ယာ (တောင်)ရွာ၊ ရေစကြိုမြို့နယ်	ဂွေးပင်ယာ (တောင်)ရွာ ()သည် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပခုက္ကူခရိုင်၊ ရေစကြိုမြို့နယ်၊ ကျောက်ကာကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၈၄၄၈ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ကျောက်ကာကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၄၄၃ ဦး၊ မ ၇၇၆ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၂၁၉ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ရေစကြိုမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9A%E1%80%AC%20%28%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%29%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ကံပလုပ်ရွာ၊ ဝက်လက်မြို့နယ်	ကံပလုပ်ရွာ ()သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ရွှေဘိုခရိုင်၊ ဝက်လက်မြို့နယ်၊ ဘုရားပြန်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၇၁၇၁၀ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား ဝက်လက်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%B6%E1%80%95%E1%80%9C%E1%80%AF%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9D%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ဆောင်ဖြူရွာ၊ ရမည်းသင်းမြို့နယ်	ဆောင်ဖြူရွာ ()သည် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရမည်းသင်းခရိုင်၊ ရမည်းသင်းမြို့နယ်၊ နန်းခွဲကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၉၂၆၃၈ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ နန်းခွဲကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၇၁၂ ဦး၊ မ ၆၆၆ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၃၇၈ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ရမည်းသင်းမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%86%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%96%E1%80%BC%E1%80%B0%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9B%E1%80%99%E1%80%8A%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
တလုပ်စုရွာ၊ ကျုံတနော် (အရှေ့)	တလုပ်စုရွာ၊ ကျုံတနော် (အရှေ့) ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%9C%E1%80%AF%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%20%28%E1%80%A1%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%B7%29
အောင်ချမ်းသာရွာ၊ လက်ယက်မ	အောင်ချမ်းသာရွာ ()သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းခရိုင်၊ မြောင်မြို့နယ်၊ လက်ယက်မကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၇၁၂၂၇ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား မြောင်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9C%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9A%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%99
ထန်းတပင်ရွာ၊ ကျုံတဒွန်း	ထန်းတပင်ရွာ၊ ကျုံတဒွန်း ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%91%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%90%E1%80%92%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8
အရှေ့စေတီနှင့်အနောက်စေတီ	အရှေ့စေတီနှင့်အနောက်စေတီတို့သည် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ယူနန်ပြည်နယ်၊ ကူမင်းမြို့၏တောင်ပိုင်းတွင်တည်ရှိပြီး စေတီတစ် ဆူနှင့်တစ်ဆူအကြား မီတာ ၂၀ဝ (ပေ ၆၆၀) ကွာဝေးသည်။ အရှေ့ဘုရားကျောင်းစေတီနှင့် အနောက်ဘုရားကျောင်း စေတီဟု လူသိများသည်။ နန်ချောင်နိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်မှုကာလအတွင်း အေဒီ၈ရာစုနှောင်းပိုင်း (သို့မဟုတ်) အေဒီ၉ရာစု နှောင်းပိုင်းတွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ကိုးကား တရုတ်နိုင်ငံမှ စေတီပုထိုးနှင့် ဘုရားကျောင်းများ ကူမင်းမြို့ရှိ လည်ပတ်စရာနေရာများ‎	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%B7%E1%80%85%E1%80%B1%E1%80%90%E1%80%AE%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%84%E1%80%B7%E1%80%BA%E1%80%A1%E1%80%94%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%B1%E1%80%90%E1%80%AE
ဗိုလ်ရုံရွာ၊ ရေဦးမြို့နယ်	ဗိုလ်ရုံရွာ ()သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ရွှေဘိုခရိုင်၊ ရေဦးမြို့နယ်၊ အင်တောကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၇၂၂၉၃ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား ရေဦးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%97%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9C%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%A6%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
စက်စုရွာ၊ ငပိချောင်း	စက်စုရွာ၊ ငပိချောင်း ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%84%E1%80%95%E1%80%AD%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8
ကော်ကော့ရွာ၊ တာချီလိတ်မြို့နယ်	ကော်ကော့ရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (အရှေ့)၊ တာချီလိတ်ခရိုင်၊ တာချီလိတ်မြို့နယ်၊ မိုင်းလင်း (အနောက်)ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၁၄၈၂၁ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ မိုင်းလင်း (အနောက်)ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၇၆၄ ဦး၊ မ ၁၆၄၀ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၄၀၄ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား တာချီလိတ်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%B7%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%90%E1%80%AC%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%AE%E1%80%9C%E1%80%AD%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
တုန်ခါးရွာ၊ မန်တုံမြို့နယ်	တုန်ခါးရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်)၊ ပလောင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၊ မန်တုံမြို့နယ်၊ မန်တုံ (ကချင်)ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၁၀၉၇၄ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ မန်တုံ (ကချင်)ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၃၆၂ ဦး၊ မ ၃၈၅ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၇၄၇ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား မန်တုံမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%AB%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ပုဂံပုံရွာ၊ ပုဂံပုံ	ပုဂံပုံရွာ၊ ပုဂံပုံ ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%82%E1%80%B6%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%82%E1%80%B6%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%B6
လောင်းရှည်မိဖုရား ဂူပြာသာဒ်	ရတနာပုံ ဒုတိယနန်းစံ သီပေါမင်း၏မယ်တော် လောင်းရှည်မိဖုရား၏ ဂူပြာသာဒ်ဖြစ်သည်။ သီပေါမင်းတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ တည်နေရာ မြနန်းစံကျော်ရွှေနန်းတော်ကြီး၏ အရှေ့မြောက်ဘက် အတွင်းမြို့ရိုးအတွင်း ရတနာပုံနန်းမြို့၊ အောင်မြေသာစံမြို့နယ်၊ မန္တလေးတွင် တည်ရှိသည်။ အရှေ့ဘက်တွင် သစ်တပ်အတွင်းမြို့ရိုးနှင့် အလယ်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်စခန်းရုံး၊ အနောက်ဘက်တွင် မြနန်းစံကျော်ရွှေနန်းတော်ကြီး၊ တောင်ဘက်တွင် မင်းတုန်းမင်း၏အုတ်ဂူပြာသာဒ်နှင့် ပုဂံမင်းမယ်တော်ပြာသာဒ်၊ မြောက်ဘက်တွင် ဒင်္ဂါးစက်ရုံတို့ တည်ရှိသည်။ ခေတ်ကာလ ရတနာပုံခေတ်လက်ရာဖြစ်သည်။ သမိုင်းအကျဉ်း လောင်းရှည်မိဖုရားသည် မင်းတုန်းမင်ကြီး၏ မိဖုရားဖြစ်ပြီး သီပေါမင်း၏မယ်တော်ဖြစ်သည်။ လောင်းရှည်မိဖုရားသည် ရှမ်းမျိုးနွယ်ဖြစ်၍ သီပေါစော်ဘွား၏ သမီးတော်ဖြစ်သည်။ သီပေါမင်းသည် ရတနာပုံထီးနန်းတွင် နန်းတက်ပြီးနောက် မယ်တော်လောင်းရှည်မိဖုရား စံနေတော်မူရန် မြောက်ဥယျာဉ်တော်အတွင်း၌ အိမ်ဖြူတော်ကို တည်ဆောက်ပေးခဲ့သည်။ မယ်တော်သည် ထိုအိမ်ဖြူတော်တွင် ၁၂၄၀ ပြည့်နှစ်မှ ၁၂၄၃ ပြည့်နှစ်အထိ သုံးနှစ်မျှစံနေတော်မူပြီး ၁၂၄၃ ခုနှစ်၊ နယုန်လဆန်း ၅ ရက်တွင် နတ်ပြည်စံတော်မူခဲ့သည်။ မင်းတုန်းမင်းဂူမြောက်ဘက်တွင် ရွှေချကျွန်းပြာသာဒ်ဖြင့် မင်းတုန်းမင်းတရားကြီး၏မိဖုရား၊ သီပေါမင်း၏မယ်တော် လောင်းရှည်မိဖုရားကို သင်္ဂြိုဟ်ထားရှိသည်။ အမျိုးအစား လေးတိုင်စင် ဘုံခုနှစ်ဆင့်ကျွန်းပြာသာဒ်ဖြစ်ပြီး အမွှမ်းပန်းများကိုလည်း ထုလုပ်တပ်ဆင်ထားသည်။ လက်ရှိအခြေအနေ ပြာသာဒ်မှာ လေးတိုင်စင်ဘုံခုနှစ်ဆင့်ဖြစ်ပြီး ဆီဆေးနီညိုများ သုတ်ထားသည်။ နှစ်ကာလ ကြာရှည်မှုကြောင့် အမွှမ်းပန်းအချို့မှာ ယိုယွင်းလျက်ရှိသည်။ မြေစိုက်တည်ဆောက်ထားပြီး ပြာသာဒ်အလယ်တွင် အရိုးပြာအိုးမြှုပ်နှံထားသည်။ ယခင်က မပါသော်လည်း ယခုအုတ်တံတိုင်းကာရံထားပြီး တောင်ဘက်တွင် ဝင်ပေါက်ရှိသည်။ ပြာသာဒ်၏ ရှေ့မျက်နှာပြင်တွင် လောင်းရှည်မိဖုရားကျောက်စာတစ်ချပ် ရေးထိုးစိုက်ထူတားသည်။ ထိန်းသိမ်းမှု ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန၊ ရှေးဟောင်းသုတေသန၊ အမျိုးသားပြတိုက်နှင့် စာကြည့်တိုက်ဦးစီးဌာနက ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ထားသည်။ အကိုးအကား မြန်မာနိုင်ငံရှိ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် အဆောက်အအုံများ မန္တလေး	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9C%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%8A%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%96%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%B8%20%E1%80%82%E1%80%B0%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%92%E1%80%BA
နန်းပုန်းရွာ၊ ပင်လောင်းမြို့နယ်	နန်းပုန်းရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (တောင်)၊ ပအိုဝ်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၊ ပင်လောင်းမြို့နယ်၊ ထိန်ပင်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၀၂၄၀၂ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ထိန်ပင်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၅၂၅၅ ဦး၊ မ ၄၅၅၀ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၉၈၀၅ ဦးနေထိုင်သည်။ ဤရွာသည် တိမ်ကောသွားပြီ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား ပင်လောင်းမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
လူးဆစ်ပပ်စ်	လူးဆစ်ပပ်စ် (, Leúkippos; , ) သည် ရှေးဟောင်းရင်းမြစ်အချို့တွင် အက်တမ်သဘောတရား အယူအဆကို ဖွံ့ဖြိုးစေခဲ့သော အစောဆုံးဂရိအတွေးအခေါ်ပညာရှင်တစ်ဦးဟု ဆိုကြသည်။ ထိုစိတ်ကူးမှာ အရာရာကို မပျက်စီးနိုင်သော၊ ထပ်မံခွဲခြားမရနိုင်သော အက်တမ်ဟုခေါ်သည့် အခြေခံအကျဆုံး ဓာတ်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားကြသည်။ လူးဆစ်ပပ်စ်သည် များသောအားဖြင့် အက်တမ်သီအိုရီကို စတင်ဖော်ထုတ်သူဟု အမွှမ်းတင်ခံရသည့် ဒဿနဆရာ ဒစ်မောခရစ်တပ်စ်၏ ဆရာသခင်ဟူ၍လည်း ရင်းမြစ်များတွင် ဖော်ပြတတ်သည်။ ဒိုင်အိုဂျီးနီးဇ် လေယားရှီးယပ်စ် (Diogenes Laërtius) ၏ အဲပစ်ခယူးရပ်စ်ဘဝ စာပေပါ မှတ်စုအကျဉ်းက အဲပစ်ခယူးရပ်စ်၏ သက်သေအထောက်အထားများတွင် လူးဆစ်ပပ်စ်သည် အစစ်အမှန် မတည်ရှိခဲ့ပါဟု ဆိုထားသည်။ ဒစ်မောခရစ်တပ်စ်၏ ဆက်ခံသူ အဲပစ်ခယူးရပ်စ်၏ စကားတွင် ဩဇာသက်ရောက်မှုတစ်ခုရှိရာ ၁၉ ရာစုကုန် နှစ်ကာလများ၌ ဤကိစ္စအပေါ် ဂျာမန်ပညာရှင်တို့ သဲကြီးမဲကြီးငြင်းခုံခဲ့ကြဖူးသည်။ ထို့အပြင် အလက်ဇန္ဒြီးယားခေတ်မီ သရာဆစ်လပ်စ် (Thrasyllus of Alexandria) ဆိုသူက ၎င်း၏ Corpus Democriteum တွင် အက်တမ်သဘောတရားနှင့်ပတ်သက်သော အရေးအသားများကို စာရင်းပြုစုထားပြီး ထို၌ လူးဆစ်ပပ်စ်မပါဝင်ဘဲ ဒစ်မောခရစ်တပ်စ်ကိုသာ ဖော်ပြထားပေသည်။ ကမ္ဘာ့သမိုင်းပညာရှင်များကြား လက်ရှိအများသဘောတူဆန္ဒမှာ လူးဆစ်ပပ်စ်သည် သမိုင်းတွင် တကယ်တည်ရှိခဲ့သည်ဟုဖြစ်၏ ။ လူးဆစ်ပပ်စ်သည် မိုက်လီတပ်စ်မြို့တွင် ဖွားမြင်ခဲ့နိုင်ခြေရှိခဲ့သည်။ သို့ရာ၌ သရေ့စ်ပြည် အာ့ဘ်ဒီရာမြို့ (Abdera) နှင့် ဗဲလီယာတို့သည်လည်း ၎င်း၏ မွေးရပ်မြေဖြစ်နိုင်သည်ဟု ဖော်ပြမှုများတွေ့ရလေသည်။ ကိုးကား ဂရိ ဒဿနပညာရှင်များ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9C%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%86%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%BA
ဆည်ရွာ၊ ဆူးလေကုန်း	ဆည်ရွာ ()သည် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကျောက်ဆည်ခရိုင်၊ ကျောက်ဆည်မြို့နယ်၊ ဆူးလေကုန်းကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၁၈၂၄၃ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ဆူးလေကုန်းကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၆၀၃၁ ဦး၊ မ ၆၃၆၂ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၂၃၉၃ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ကျောက်ဆည်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%86%E1%80%8A%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%86%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%9C%E1%80%B1%E1%80%80%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8
နမ့်နောဘာတိုင်ရွာ၊ မိုင်းယန်းမြို့နယ်	နမ့်နောဘာတိုင်ရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (အရှေ့)၊ ကျိုင်းတုံခရိုင်၊ မိုင်းယန်းမြို့နယ်၊ ပေါက်နွေးကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၁၃၀၇၀ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား မိုင်းယန်းမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%99%E1%80%B7%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%98%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
မဒိုင်ကျင်းရွာ၊ ဘုတလင်မြို့နယ်	မဒိုင်ကျင်းရွာ ()သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မုံရွာခရိုင်၊ ဘုတလင်မြို့နယ်၊ ဆယ်ကြီးကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၇၃၂၃၃ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား ဘုတလင်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%92%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%98%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%9C%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ကော့စမော့ အနီရောင်အရွေ့ ၇	ကော့စမော့ အနီရောင်အရွေ့ ၇ (COSMOS Redshift 7, Galaxy Cosmos Redshift 7, Galaxy CR7 CR7) သည် အနီရောင်အရွေ့ များပြားသည့် ဂယ်လက်ဆီဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ CR7 သည် သက်တမ်းအရင့်ဆုံး အဝေးဆုံးမှ ဂလက်ဆီတစ်ခုပင်တည်း။ ယင်းသည် ကမ္ဘာမြေမှ အလင်းနှစ် ၁၂.၉ ဘီလီယံ ဝေးကွာသည့် ကြယ်စုတန်း Sextans တွင် တည်ရှိသည်။ ယင်းဂယ်လက်ဆီသည် မဟာပေါက်ကွဲမှု စပြီးချင်း ဖွဲ့တည်ခဲ့ပြီး စကြဝဠာ၏ ပထမဆုံးမျိုးဆက်ကြယ်များ ပါဝင်သည်။ စကြဝဠာသည် သက်တမ်း ၈၀၀ မီလီယံနှစ်ခန့်ရှိချိန်၌ သက်ရှိဇီဝအတွက် လိုအပ်သော ဓာတုပစ္စည်းများ ကြယ်တာရာများ ဂြိုဟ်များ စသည်တို့ကို ဖွဲ့တည်စေခဲ့သည်။ ကိုးကား လေ့လာနိုင်သော စကြဝဠာ ဆဇ်တန် (ကြယ်စုတန်း) ဂလက်ဆီများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%B7%E1%80%85%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%B7%20%E1%80%A1%E1%80%94%E1%80%AE%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%A1%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B7%20%E1%81%87
ခိုနီရှိကို ခိုဒိုင်းအိဒ	ခိုနီရှိကို ခိုဒိုင်းအိဒ (; ) () သည် ဂျပန်လူမျိုး သင်္ချာပညာရှင်တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး အက္ခရာသင်္ချာနည်းကျ ဂျီဩမေတြီ ဘာသာရပ်၊ အထူးသဖြင့် ကွန်ပလက်စ်ကိန်းဆိုင်ရာ မျက်နှာပြင်ရပ်ဝန်းများ (complex manifolds)၊ နှင့် ပတ်သက်သည့် သုတေသနလုပ်ငန်းများကို ထူးချွန်ပြောင်မြောက်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်းအတွက်၎င်း၊ အက္ခရာသင်္ချာနည်းကျ ဂျီဩမေတြီ ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာ ဂျပန်ပညာရှင်များ အစုအဖွဲ့ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းအတွက်၎င်း ကျော်ကြားသူဖြစ်သည်။ သူ၏ သုတေသနလုပ်ငန်းများအတွက် ၁၉၅၄ခုနှစ်တွင် ဖီး ဆုတံဆိပ်ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရပြီး၊ ဤသို့ချီးမြှင့်ခံရခြင်းမှာ ဂျပန်လူမျိုး တစ်ဦးအနေဖြင့် ပထမဦးဆုံးဖြစ်သည်။ ဂျပန် သင်္ချာပညာရှင်များ ဖီး ဆုတံဆိပ်ရှင်များ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%81%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%AE%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%AD%E1%80%80%E1%80%AD%E1%80%AF%20%E1%80%81%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%92%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%A1%E1%80%AD%E1%80%92
ဗတင်၊ သခင် (လက်သီးပုန်း)	လက်သီးပုန်း သခင်ဗတင်ကို ၁၉၁၆ ခုနှစ် ၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့ တွင် သံတွဲခရိုင် ၊ ကျိန္တလီမြို့ လယ်ဝန်ဦးဘိုးဖေ ၊ ဒေါ် မယ်သီ တို့ မှ ဖွားမြင်၍ မွေးချင်း ရှစ်ဦးအနက် ဒုတိယ မြောက် သားဖြစ်သည်။ ငယ် စဉ်က ညီဖြူဟု ခေါ်ကြသည်။ သံတွဲမြို့ အေဘီ အမ်ကျောင်းနှင့် အစိုးရအထက်တန်းကျောင်း တို့ တွင် ဒသမတန်းအောင် သည့် အထိ ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု မိဘလက်ငုတ် စီးပွားရေး လုပ်ကိုင်နေရာမှ တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် သခင်တစ်ဦး ဖြစ်လာသည်။ မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအစည်းအရုံး စတင်ပေါက်ပွား လာသောအခါ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးဖြစ်လာသည်။ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးသပိတ်တိုက်ပွဲများနှင့် ၁၃ဝဝပြည့် ရေနံမြေအရေးတော်ပုံတို့တွင် ပါဝင် လှုပ်ရှားခဲ့သည်။ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် စစ်ဌာနချုပ်အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် လည်းကောင်း ၊ ဗမာ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်စစ်ဝန်ကြီးရုံး ၊ စစ်ဝတ်ဌာနမှူးအဖြစ် လည်းကောင်း ၊ ဗမာ့ မျိုးချစ်တပ်မတော်တိုင်း(၄) ဒုတိုင်းမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း စစ်မှုထမ်းခဲ့ရာ ဗိုလ်ဗတင်ဟုလူသိများပါသည်။ ကျောင်းသားဘဝက ရေးသားခဲ့သော 'ဘဝတစ်သက်တာ' စာအုပ်နှင့် သခင်ဘဝက ရေးသားသော အိုင်ယာလန်တော်လှန်ရေး နောက်ခံ 'လက်သီးပုန်း' စာအုပ်တို့ကြောင့် လက်သီးပုန်းသခင်ဗတင်ဟု ခေါ်ဝေါ်လာကြသည်။ ဘဝနိဂုံး စစ်အတွင်း ဖက်ဆစ်အကျဉ်းသမားဘဝကို ခြယ်မှုန်းသော ‘ဖက်ဆစ်အကျဉ်းသမားဘဝ’ ကိုယ်တွေ့ဆောင်းပါးများကို ၁၉၅၆ ခုနှစ်က ရှုမဝ မဂ္ဂဇင်းတွင် ရေးသားခဲ့သည်။ ထို့နောက် စစ်ပြီးကုန်သည်ဘဝတွင် ကျင်လည်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၅ ခု အောက်တိုဘာလ ၁၆ ရက်တွင် ရန်ကုန်ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီးတွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ လက်သီးပုန်းသခင်ဗတင်သည် ဦးဘသော် ၊ ဒေါ်မမကြီး တို့၏သမီး ဒေါ်ကြည်နှင့် လက်ထပ်၍ သားသမီး ၈ ဦး ထွန်းကားခဲ့ သည်။ သားသမီးများမှာ ဦးမျိုးဝင်းတင် ၊ ဦးဇော်ဝင်းတင် ၊ ဒေါ်လင်းလင်းတင် ၊ ဒေါ်စမ်းစမ်းတင် ၊ ဦးဝင်းသော် ၊ ဦးစိုးမျိုးတင် ၊ ဦးခင်မောင်တင် တို့ဖြစ်သည်။ ကွယ်လွန်ချိန်၌ ဇနီး ဒေါ်ကြည်ကြည်နှင့် သားသမီး ရှစ်ဦးကျန်ရစ်ပါသည်၊။ ဂုဏ်ပြုချီးကျူးခံရခြင်း သခင်ဗတင်သည် နိုင်ငံ့တာဝန်များကို ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် နိုင်ငံတော်က ချီးမြှင့်အပ်နှင်းသည့် လွတ်လပ်ရေးမော်ကွန်းဝင်ပထမဆင့်၊ အရေးတော်ပုံတံဆိပ်၊ တိုက်ပွဲဝင်တံဆိပ်၊ လွတ်လပ်ရေးတံဆိပ် တို့ကိုရရှိခဲ့သည်။ ကျိန္တလီမြို့ရှိ လမ်းဆုံအဝိုင်းမှ ဘိုတဲ (ယခု ဆောက်လုပ်ရေးရိပ်သာ) ဆီသို့ သွားသောလမ်းမကြီးအား ဗိုလ်ဗတင်လမ်း ဟု အမှတ်တရ ဂုဏ်ပြု အမည်ပေးထားသည်။ ကျမ်းကိုးစာရင်း တို့ဗမာ အစည်းအရုံးဝင်များ မြန်မာ အမျိုးသား စာရေးဆရာများ လွတ်လပ်ရေးမော်ကွန်းဝင်များ မြန်မာ စာရေးဆရာများ ရခိုင် တိုင်းရင်းသားများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%97%E1%80%90%E1%80%84%E1%80%BA%E1%81%8A%20%E1%80%9E%E1%80%81%E1%80%84%E1%80%BA%20%28%E1%80%9C%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%29
၀ ဇန်နဝါရီ	၀ ဇန်နဝါရီသည် ပြက္ခဒိန်တွင်ပါရှိသော နေ့ရက်မဟုတ်ပဲ နက္ခတ္တဗေဒနှင့် ဆော့ဝဲလ်ပညာရပ်များတွင် အသုံးပြုသည်။ နက္ခတ္တဗေဒတွင် အသုံးပြုခြင်း ဆော့ဝဲလ်များတွင် အသုံးပြုခြင်း Microsoft Excel တွင် 1900 date format တွင် ၀ ရက်သည် ၀ ဇန်နဝါရီ ၁၉၀၀ ဖြစ်သည်။ ဆက်စပ်လေ့လာရန် ၀ မတ် ၃၀ ဖေဖော်ဝါရီ ကိုးကား လများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%81%80%20%E1%80%87%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%9D%E1%80%AB%E1%80%9B%E1%80%AE
၂၀၁၈ အာဆီယံတက္ကသိုလ်များ အားကစားပြိုင်ပွဲ	၂၀၁၈ ခုနှစ် အာဆီယံတက္ကသိုလ်များ အားကစားပြိုင်ပွဲ () (တရားဝင်အမည်; ၁၉ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင်အာရှတက္ကသိုလ်များ အားကစားပြိုင်ပွဲ)သည် အာဆီယံတက္ကသိုလ်များအကြား ကျင်းပသည့် ၁၉ ကြိမ်မြောက် တက္ကသိုလ်များအားကစားပွဲတော် ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ပထမဆုံး လက်ခံကျင်းပခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။ လက်ခံကျင်းပခြင်း ဒုတိယသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေ နာယကအဖြစ် ပါဝင်သော ၁၉ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံတက္ကသိုလ်များ အားကစားပြိုင်ပွဲ ဦးစီးကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ အားကစားကွင်းများ ဇမ္ဗူသီရိမြို့နယ်ရှိ ဇမ္ဗူသီရိ အားကစားရုံစုတွင် အားကစားပြိုင်ပွဲများကျင်းပခဲ့ပြီး အနီးရှိအားကစားရွာများတွင် အားကစားသမားများ ထားရှိသည်။ အထိမ်းအမှတ်များ ဆောင်ပုဒ် ဆောင်ပုဒ်အနေဖြင့် "လူငယ်နှင့်ချစ်ကြည်ရေး" ဖြစ်သည်။ ကျောင်းသားလူငယ်များအနေဖြင့် နိုင်ငံ၏ ပုံရိပ်အတွက် အောင်နိုင်ရေးကို အဓိကမထားဘဲ သန့်သန့်ရှင်းရှင်းဖြင့် ယှဉ်ပြိုင်သွားရန် ဖော်ညွှန်းထားခြင်း ဖြစ်သည်။ အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ် အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်တွင် နိုင်ငံတော်အလံတွင်ပါဝင်သော အရောင်လေးမျိုးကိုသုံးထားသည်။ အဝါရောင်သည် ယုံကြည်ခြင်း၊တည်ငြိမ်အေးချမ်းခြင်း၊ဉာဏွပညာကြီးခြင်းကို ကိုယ်စားပြုသည်။ အဝါရောင်နေမင်းမှ အဝါရောင် ရောင်စဉ်တန်း၁၁ခုမှာ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံ၁၁နိုင်ငံကို ကိုယ်စားပြုသည်။ အစိမ်းရောင်သည် ငြိမ်းချမ်းခြင်း၊သဟဇာတဖြစ်ခြင်းနှင့် ညီညွတ်ခြင်းကိုဖော်ပြသည်။ ထို့အပြင် မြန်မာပြည်၏တောင်တန်းနှင့်သစ်တောများကိုလည်း ကိုယ်စားပြုသည်။ အနီရောင်သည် ရဲရင့်ခြင်း၊သစ္စာရှိခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ထို့အပြင် လက်ရှိမြန်မာပြည်၏ အနာဂတ် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကြီးဆီသို့ တရွေ့ရွေ့သွားနေခြင်းကိုပါဖော်ပြသည်။လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်နေသော အားကစားသမားသဖွယ်ပုံဖော်ထားသော အဖြူရောင်ကြယ်မှာ အားကစားပြိုင်ပွဲကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် အဆောက်အဦးမှာ ၂၀၁၈ခုနှစ်ပွဲတော်ကို လက်ခံကျင်းပနေသော နေပြည်တော်မြို့အတွက်ဖြစ်သည်။ လာဘ်ကောင် လာဘ်ကောင်အနေဖြင့် ဧရာဝတီလင်းပိုင်ကို အသုံးပြုထားသည်။ ဧရာဝတီလင်းပိုင်မှာ အာဆီယံဒေသ၏ အမှတ်လက္ခဏာလဲ ဖြစ်သည်။ ဧရာဝတီလင်းပိုင်မှာ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဧရာဝတီမြစ်၊ မဲခေါင်မြစ်နှင့် မဟာခမ်မြစ် (အင်ဒိုနီးရှား) တို့တွင်သာ ရှိသည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ တိရစ္ဆာန်များတွင် အသိဉာဏ်အရှိဆုံးဖြစ်သည်။ သူတို့သည် နှစ်လိုဖွယ်ပုံစံ၊ သွက်လက်၊ ဉာဏ်ကောင်း၊ ရင်နှီးခင်မင်တတ်ပြီး ကူညီမှုများ ပေးတတ်၍ ဤလာဘ်ကောင်ကို အသုံးပြုခြင်းမှာ ကျောင်းသားလူငယ်များ၏ အရည်အချင်းကို ထင်ဟပ်စေသည်။ ဧရာဝတီလင်းပိုင်သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ကောင်းမွန်သော လက်ဆောင်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သူတို့သည် ငါးဖမ်းသမားများကို ငါးဖမ်းရာတွင် ကူညီပေးခြင်း၊ နိုင်ငံခြားသားများကို ဆွဲဆောင်ကာ နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေကို တစ်နေရာမှ ရှာဖွေပေးနေသည်။ ယခုအခါဧရာဝတီလင်းပိုင်များ ရှားပါးလာပြီဖြစ်၍ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် သူတို့အား ထိန်းသိမ်းမြတ်နိုးစောင့်ရှောက်ရန် အသိပေးလို၍လည်း ရွေးချယ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ပွဲများနှင့်အားကစား ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနား ၂၀၁၈ခုနှစ် အာဆီယံတက္ကသိုလ်များ အားကစားပြိုင်ပွဲ၏ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားကို ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ရက်နေ့က ဇမ္ဗူသီရိ အားကစားကွန်းပလတ်ရှိ ဝဏ္ဏသိဒ္ဓိ မိုးလုံလေလုံအားကစားရုံ-ဘီ၌ ကျင်းပခဲ့သည်။ အခမ်းအနားကို ညနေ၄နာရီ၁၀မိနစ်ခန့်က စတင်ကျင်းပခဲ့ပြီး အနုပညာရှင်များက တေးသီချင်းများဖြင့် ဖျော်ဖြေခဲ့ကြသည်။ ညနေ၅နာရီအချိန်တွင် နိုင်ငံတော် ဒုတိယသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေရောက်ရှိလာသည်။ ထို့နောက် အခမ်းအနားကို ထီးသရုပ်ပြကွက်ဖြင့် အမှတ်စဉ်ရေတွက်ကာ စတင်ခဲ့သည်။ အခမ်းအနားစတင်ပြီးနောက် "ဒါမြန်မာ"အစီအစဉ်ကို တင်ဆက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံတော်အလံ၊ အာဆီယံတက္ကသိုလ်များအားကစားကောင်စီအလံနှင့် ၁၉ကြိမ်မြောက်အာဆီယံတက္ကသိုလ်များအားကစားပြိုင်ပွဲ-မြန်မာအလံများ ချီတက်ဝင်ရောက်လာခဲ့ပြီးနောက် ပြိုင်ပွဲဝင် ၁၁နိုင်ငံမှ အားကစားအဖွဲ့အသီးသီးတို့ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ အားကစားသမားများအားလုံး နေရာယူအပြီးတွင် မြန်မာနိုင်ငံအလံကို ဦးစွာ လွှင့်တင်ခဲ့ပြီး အာဆီယံတက္ကသိုလ်များအားကစားကောင်စီအလံနှင့် ၁၉ကြိမ်မြောက်အာဆီယံတက္ကသိုလ်များအားကစားပြိုင်ပွဲ-မြန်မာအလံများကို တစ်ပြိုင်နက်လွှင့်တင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာမြင့်ထွေးမှ ပွဲတော်ကျင်းပရေးဆိုင်ရာများကို ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည်။နောက်တွင် အာဆီယံတက္ကသိုလ်များအားကစားကောင်စီ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးမှ ကျေးဇူးတင်စကား ပြောကြားခဲ့သည်။ တစ်ဆက်တည်းတွင် ဒုတိယသမ္မတမှ အဖွင့်မိန့်ခွန်းပြောကြားကာ အားကစားပွဲတော်ကို ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဝူရှူးအားကစားသမား မစန္ဓီဦးမှ အားကစားသမားများကိုယ်စား၊ ကရာတေးဒိုင်လူကြီး မိုင်အိုလီဗီယာ ယင်းဝါထောင်းလွယ်မှ ဒိုင်လူကြီးများကိုယ်စား အားကစား အဓိဋ္ဌာန်ရွတ်ဆိုခဲ့သည်။ဤအစီအစဉ်အပြီးတွင် မီးထွန်းညှိတိုင်ကို လက်ဆင့်ကမ်းသယ်ဆောင်ကာ ထို့နောက် ပင်မမီးထွန်းညှိတိုင်ကို မီးကူး၍ထွန်းညှိခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင် အားကစားသမားများ ပြန်လည်ထွက်ခွာခဲ့သည်။ ထိုအစီအစဉ်များအပြီးတွင် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုနှင့်အနုပညာတက္ကသိုလ် ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးမှ ကျောင်းသားကျောင်းသူများမှ "မင်္ဂလာပါ အေယူဂျီ"၊ "မြင်းခင်းတော်"၊ "လှပဆန်းမြိုင် နှစ်ပွင့်တစ်ခိုင်"၊ "သွေးချင်းတို့ရဲ့မြေ"၊ "ချစ်ကြည်ရင်းနှိး အားသစ်ခရီး" အစီအစဉ်များဖြင့် ဖျော်ဖြေတင်ဆက်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ဒုတိယသမ္မတဦးမြင့်ဆွေပြန်လည်ထွက်ခွာသွားပြီး အခမ်းအနားကို အောင်မြင်စွာ ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ ပိတ်ပွဲအခမ်းအနား ၂၀၁၈ခုနှစ် အာဆီယံတက္ကသိုလ်များ အားကစားပြိုင်ပွဲ၏ ပိတ်ပွဲအခမ်းအနားကို ဒီဇင်ဘာလ ၁၉ရက်နေ့က ဇမ္ဗူသီရိ အားကစားရုံစု ဝဏ္ဏသိဒ္ဓိ မိုးလုံလေလုံအားကစားရုံ-ဘီ၌ ကျင်းပခဲ့သည်။ အခမ်းအနားကို ညနေ၄နာရီ၁၀မိနစ်ခန့်က စတင်ကျင်းပခဲ့ပြီး အနုပညာရှင်များက တေးသီချင်းများဖြင့် ဖျော်ဖြေခဲ့ကြသည်။ ညနေ၅နာရီအချိန်တွင် နိုင်ငံတော် ဒုတိယသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေရောက်ရှိလာသည်။ ပထမဆုံးတွင် "မင်္ဂလာပါအာဆီယံ"၊ "မြန်မာ့အလှ အကရေလျဉ်"၊ "တို့အာဆီယံ" စသည့်ဖျော်ဖြေရေးအစီအစဉ်များဖြင့် တင်ဆက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် အလံကိုင်တပ်ဖွဲ့၊ ဘင်ခရာတပ်ဖွဲ့နှင့် အားကစားသမားများ ကွင်းအတွင်း နေရာယူကြပြီး ပြိုင်ပွဲကျင်းပရေးကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာမျိုးသိမ်းကြီးက အခမ်းအနားဆိုင်ရာများကို တင်ပြခဲ့သည်။ ထို့နောက် အရှေ့တောင်အာရှတက္ကသိုလ်များအားကစားကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌက အမှာစကားပြောကြားပြီးနောက် ပြိုင်ပွဲကျင်းပရေးနာယက ဒုတိယသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေက အားကစားပြိုင်ပွဲကို ပိတ်သိမ်းကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အာဆီယံတက္ကသိုလ်များအားကစားကောင်စီအလံကို အလံတိုင်ထိပ်မှ လျှော့ချကာ AUSCဥက္ကဋ္ဌထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ ထို့နောက် အားကစားသမားများ ပြန်လည်ထွက်ခွာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ပြန်ဆုံမယ် အစီအစဉ်ဖြင့် ဖျော်ဖြေတင်ဆက်ခဲ့ပြီး ဒုတိယသမ္မတပြန်လည်ထွက်ခွာကာ အခမ်းအနားပြီးဆုံးခဲ့သည်။ ပါဝင်သောအားကစားနည်းများ အားကစားနည်း ၁၇မျိုး လက်ခံကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။ မြှားပစ် ပြေးခုန်ပစ် ကြက်တောင် ဘက်စကတ်ဘော စစ်တုရင် ဘောလုံး ဂေါက်သီးရိုက် ကရာတေးဒို ပီတန်း လှေလှော် ပိုက်ကျော်ခြင်း/ခြင်းလုံး ရေကူး စားပွဲတင်တင်းနစ် တင်းနစ် ဘော်လီဘော ဗိုဗီနမ် ဝူရှုး ပြက္ခဒိန် ဆုတံဆိပ်ဇယား Key အိမ်ရှင်နိုင်ငံ ကိုးကား အာဆီယံတက္ကသိုလ်များ အားကစားပြိုင်ပွဲ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျင်းပသော နိုင်ငံတကာ အားကစားပြိုင်ပွဲများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%81%82%E1%81%80%E1%81%81%E1%81%88%20%E1%80%A1%E1%80%AC%E1%80%86%E1%80%AE%E1%80%9A%E1%80%B6%E1%80%90%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%80%E1%80%9E%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9C%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8%20%E1%80%A1%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BD%E1%80%B2
အောက်ကတဲရွာ၊ သနပ်ပင်မြို့နယ်	အောက်ကတဲရွာ သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ သနပ်ပင်မြို့နယ် ရှိ ရွာတစ်ရွာ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား သနပ်ပင်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%90%E1%80%B2%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9E%E1%80%94%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
မင်းကန်ရွာ၊ ပန်းဘဲ	မင်းကန်ရွာ ()သည် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးခရိုင်၊ ချောက်မြို့နယ်၊ ပန်းဘဲကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၅၂၅၆ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ပန်းဘဲကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၅၆၃ ဦး၊ မ ၇၅၀ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၃၁၃ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ချောက်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%95%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%98%E1%80%B2
ရွှေပုထိုးရွာ၊ အင်းငယ်	ရွှေပုထိုးရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (တောင်)၊ ဓနု ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၊ ပင်းတယမြို့နယ်၊ အင်းငယ်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၀၁၇၉၄ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ အင်းငယ်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၆၇၂ ဦး၊ မ ၁၇၃၉ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၄၁၁ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ပင်းတယမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%91%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%A1%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%84%E1%80%9A%E1%80%BA
ပန်းတဉ်း	ပန်းတဉ်းဟူသည် ကြေးထည် ပုံစံအမျိုးမျိုး သွန်းလုပ်သည့် ပညာဖြစ်သည်။ ဗဒင်းဟု ဆိုကြသော်လည်း ရေးရာတွင် ပန်းတဉ်းဟူ၍ ပန်းထည့်ပြီး တလေးတစား ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲကြသော ရှေးမြန်မာ လက်မှုပညာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ လူတို့သည် အစဦးတွင် ကျောက်လက်နက် ကိရိယာများကို ကိုယ်တိုင်ပြုလုပ်ခဲ့ကြဟန် ရှိသည်။ ထိုခေတ်ကို ကျောက်ခေတ်ဟု သတ်မှတ်ကြသည်။ ကြေးခေတ်၊ သံခေတ်ရောက်မှ ပန်းတဉ်းနှင့် ပန်းပဲပညာရှင် လူတန်းစားတစ်ရပ် ပေါ်ခဲ့မည်ဟု ယူဆရသည်။ အနောက်နိုင်ငံများတွင် ကြေး၊ သံ စသော သတ္တုပစ္စည်းများကို တိုက်စစ်၊ ခံစစ်သုံး လက်နက်များအဖြစ် ထုတ်လုပ်ခဲ့ကြသော်လည်း မြန်မာအပါအဝင် အရှေ့တိုင်းနိုင်ငံများတွင် ဘာသာရေးနှင့် သာသနိက ပစ္စည်းများကို ပိုမိုထုတ်လုပ်ခဲ့ကြဟန် ရှိသည်ဟု သုတေသီတို့က ဆိုကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကြေးသွန်းလုပ်ငန်းကို ပန်းတဉ်း (ဗဒင်း) ဟု ရှေ့မှ ‘ပန်း’ တပ်၍ တလေးတစား ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ ရှေးဟောင်း သုတေသနဌာနမှ တူးဖော်ရရှိသော ပစ္စည်းများမှာ လက်ဝတ်ရတနာ၊ ဘာသာ သာသနာနှင့် ဆိုင်သော ပစ္စည်း၊ အိုးခွက်၊ ငွေကြေး၊ ခေါင်းလောင်း၊ ဆည်းလည်း (ဆွဲလဲ)၊ နတ်ရုပ်စသည်တို့ သမိုင်းတစ်လျှောက် ပုဂံခေတ်အထိ တွေ့ရသည်ဟုဆိုသည်။ ပြည့်ရှင်မင်းတို့က ပန်းတဉ်းပညာရှင်တို့ကို သူကောင်းပြုသည့် အထောက်အထားများ ပုဂံကျောက်စာများတွင် တွေ့ရသည်။ မြန်မာတို့သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် မည်အောင်တီးနိုင်သည့် အကြီးဆုံးခေါင်းလောင်းကြီးကို သွန်းလုပ်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ အင်္ဂလိပ် အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိတို့၏ အဆိုအရ မင်းကွန်းခေါင်းလောင်းတော်ကြီးသည် ၈၇ တန်လေး၍ ခေါင်းလောင်းနားအချင်းမှာ ၁၆ ပေ ၃ လက်မရှိပြီး အမြင့်မှာ ၁၂ ပေ ၆ လက်မရှိသည်။ ၁၈၃၉ ခုနှစ် ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် အောက်သို့ပြုတ်ကျခဲ့ရာ ၁၈၉၆ ခုနှစ်တွင် သံတိုင်သံပေါင်များဖြင့် ပြန်တင်ခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။ မင်းကွန်းခေါင်းလောင်းထက်ကြီးသော ခေါင်းလောင်းရှိသော်လည်း အုတ်ခုံပေါ်တွင် တည်ထားသည်ဖြစ်ပြီး အသံမည်အောင်တီးခတ်၍ မရပေ။ မြန်မာတို့အတွက် ခေါင်းလောင်းကြီးငယ် ကြေးစည်သံတို့မှာ ကြည်နူးစရာဖြစ်သည်။ ကျေးရွာများတွင် နံနက်ခင်း ကြေးစည်သံကြားလျှင် ရွာဦးကျောင်းမှ ကိုရင်များနှင့် ကျောင်းသားများဆွမ်းခံထွက်လာကြပြီကိုသိ၍ အိမ်ရှင်မတို့ ကြည်နူးဝမ်းမြောက်ခြင်း ဖြစ်ရသည်။ မွန်းတည့်ခေါင်းလောင်းသံ ကြားရသောအခါ မိမိတို့လှုလိုက်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို ရဟန်းမြတ်တို့ ဘုန်းပေးပြီးကြောင်းသိရပြီး ဝမ်းသာပီတိဖြစ်ကြရသည်။ ညည့်ဦးယံ ကြေးစည်သံကြားရသူတိုင်း ဘုရားဝတ်ပြုပြီးကြောင်း သိကြပြီး သာဓုသုံးကြိမ် ခေါ်ပြီး အမျှဝေကြသည်။ လေပြေလေညှင်းကလေးတိုက်ခတ်၍ ရွာဦးစေတီတော်မှ ဆည်းလည်းများ တချွင်ချွင်မည်သံကို ကြားလိုက်ရသူတိုင်း မိမိမျက်မှောက်ဘဝမှာ မည်မျှပင် ရှုပ်ထွေးပွေလီ ဖြစ်နေစေကာမူ ဘုရားသို့ အာရုံရောက်ပြီး တခဏတာမျှ ငြိမ်းချမ်းသွားကြသည်သာဖြစ်သည်။ ကြေးစည်၊ ခေါင်းလောင်း၊ ဆည်းလည်းသံတို့သည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့အတွက် အလွန်မှသာယာလှပါသည်။ သို့ဖြစ်သောကြောင့် ပန်းတဉ်းပညာရှင်များကို ပန်းနှင့် တင်စားခြင်းမှာ အံ့ဩဖွယ်ရာမဟုတ်တော့ပါ။ ပန်းတဉ်းလုပ်ငန်းမှာ ၂ ပိုင်းရှိသည်။ ပထမတစ်မျိုးမှာ ကြေးသွန်းလုပ်ငန်းဖြစ်သည်။ ကြေးနီ၊ သံစသော သတ္တုများနှင့် ရောကြိုပြီး ပုံသွန်းခြင်းဖြင့် ခေါင်းလောင်း၊ ဘုရားရှင် ရုပ်တုစသည်တို့ကို သွန်းလုပ်ကြရသည်။ ထိုသို့ သွန်းလုပ်ရာမှ ရလာသော အကြမ်းထည်ကို အချောသတ်လုပ်ကိုင်ကြရသည်။ ဒုတိယတစ်မျိုးမှာ ကြေးခတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဤနည်းတွင် ကြေးနီကို အခတ်ခံနိုင်သော အဆင့်ရောက်အောင် သံ၊ သံဖြူစသော အခြားသတ္တုတို့နှင့် ရောစပ်ရသည်။ ထိုသို့ ရောစပ်ရရှိသော ကြေးကို အပူပေး၍ လိုသလို ပုံစံရအောင် အကြိမ်ကြိမ် ထုကြရသည်။ ထိုသို့ထုသည်ကို ခတ်သည်ဟု ခေါ်သည်။ ကြေးစည်၊ ဇွန်း၊ မောင်း၊ လင်းကွင်း၊ အိုး၊ ခွက် စသည်တို့ကို ခတ်ယူမှသာ ရသည်။ မြန်မာတီးဝိုင်းမှ ကြေးဝိုင်းရှိ ကြေးနောင်များ၊ မောင်းဆိုင်းမှ မောင်းများကို ဤ နည်းဖြင့် ခတ်ရင်း ခတ်ရင်းဖြင့် အသံညှိယူရသည်။ ကိုးကား ပန်းတဉ်း အနုပညာ ယဉ်ကျေးမှု ပန်းဆယ်မျိုး	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%89%E1%80%BA%E1%80%B8
နောင်လိုင့်ရွာ၊ လွိုင်လင်မြို့နယ်	နောင်လိုင့်ရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (တောင်)၊ လွိုင်လင်ခရိုင်၊ လွိုင်လင်မြို့နယ်၊ ပင်လုံ (အရှေ့)ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၀၃၁၇၅ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ပင်လုံ (အရှေ့)ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၄၈၀ ဦး၊ မ ၁၃၉၉ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၂၈၇၉ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား လွိုင်လင်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%B7%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9C%E1%80%BD%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
နမ့်ခမ်းရွာ၊ နားပွဲ	နမ့်ခမ်းရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (တောင်)၊ လွိုင်လင်ခရိုင်၊ ကွန်ဟိန်းမြို့နယ်၊ နားပွဲကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၀၃၉၆၃ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ နားပွဲကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၀၂ ဦး၊ မ ၉၅ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၉၇ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ကွန်ဟိန်းမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%99%E1%80%B7%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%94%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%BD%E1%80%B2
ကော့ရရွာ၊ မော်လမြိုင်မြို့နယ်	ကော့ရရွာ()သည် မွန်ပြည်နယ်၊ မော်လမြိုင်ခရိုင်၊ မော်လမြိုင်မြို့နယ်၊ ကော့ခနိကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၉၄၉၅၈ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ကော့ခနိကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၅၆၇ ဦး၊ မ ၆၄၄ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၂၁၁ ဦး နေထိုင်သည်။ ကိုးကား မော်လမြိုင်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%B7%E1%80%9B%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ကျောင်းစုရွာ၊ ဆင်ခေါင်း	ကျောင်းစုရွာ၊ ဆင်ခေါင်း ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%85%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%86%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%B1%E1%80%AB%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8
မက်လင်ပင်	မက်လင်ပင်သည်မင်းကွတ်သီးနွယ်ဝင်တွင် ပါဝင်ပြီး မျိုးရင်း အမည်မှာ Clusiaceae ဖြစ်၍ ယင်းကို ရုက္ခဗေဒအလိုအားဖြင့် Garcinia gummi-gutta (L.) N.Robson ( Syn: Garcinia cambogia Desr.) ဟုခေါ်သည်။ မက်လင်ချဉ်ပင်ကို မြန်မာနိုင်ငံအထက်ပိုင်း ကချင်ပြည်နယ်တွင် ပေါများစွာ ပေါက်ရောက်သည်ကို တွေ့ရသည်။ အပင်က အမြဲစိမ်းသောအပင်ကြီး evergreen tree ဖြစ်ပါသည်။ ကြီးမားပြောင်လက်နေသော အရွက်ကြီးတွေအပေါ်မှာ ဘေးဖက်ကို ထင်ရှားစွာထွက်နေသော ရွက်ကြော ၁၆ စုံက သိသာထင်ရှားသော လက္ခဏာတွေဖြစ်ပါသည်။ နောက်တစ်ချက်ထူးခြားတာက ဒီအပင်တွေက အရှေ့တောင်အာရှမှာဘဲ တွေ့ရသော အပင်တွေသာဖြစ်ပါသည်။ ပင်စည်မှာ fluted trunk နှင့်အတူ ဘေးဖက်ကို ဖြာနေသော အကိုင်းတိုတွေပါပါတယ်။ အဖိုပွင့်တွေက စိမ်းဝါရောင်ရှိသည်၊၊ အမပွင့်ကတော့ တပွင့်ထီးထီးသာဖြစ်ပါသည်။ အသီမှား အရည်ရွှမ်းပြီး အတွင်းသားမှာ Hydroxycittic Acid (HCA) ဓာတ်များ ကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်သောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းမှ အဆီဖြစ်ပေါ်စေသော အင်ဇိုင်းကို တားဆီးပေးပါသည်။ Glycogen ပုံစံဖြင့်သာ သိမ်းဆည်းနိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေး၍ အဆီပိုတွေ တက်မလာတော့ချေ။ ထို့နောက် ဆီရိုတိုနင် (Serotonin) ဓာတ်ကိုလဲ များစေသဖြင့် ရင်ခံခြင်းကို ဖြစ်စေကာ အစာစားချင်စိတ် လျော့နည်း စေပါသည်။ ၂ဝ၁၁ ခုနှစ် လေ့လာတွေ့ရှိမှုအရ မက်လင်သီးဖြင့် ပြုလုပ်သော ဝိတ်ကျဆေးများသည် နှစ်ပတ်အတွင်း နှစ်ပေါင်ခန့် ကျစေနိုင်သည်ဟု သိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မက်လင်သီးကို လျက်ဆားဖော်စပ်ရာ၌ အသုံး ပြု၍ ထိုလျက်ဆားကို မက်လင်ချဉ်လျက်ဆား အဖြစ်ဖြင့် လူသိ များသည်။ အချို့ဒေသတွင် အချဉ်ဟင်းချက်ရာ၌ မက်လင်သီး ကို အသုံးပြုကြသည်။ မြန်မာဆေးကျမ်းအလိုအရ မက်လင်သီးသည် အလွန် ချဉ်၏။ ဝမ်း၊ လေချုပ်သောအနာ၊ သလိပ်နာ၊ လေနာတို့ကိုနိုင် ၏။ ကြေလွယ်၏။ ဝမ်းမီးကို တောက်စေတတ်၏။ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်ကို ဖျက်၍ အောက်သို့ထုတ်တတ်၏။ နှလုံးနှင့် ဆိုင် သောအနာ၊ ဘေးထိုး ရင်ကျပ်နာ၊ ရင်ပတ်နာ၊ ဂူနာတို့ကိုနိုင် ၏။ အဆီမရှိ။ သည်းခြေကို ပျက်စေတတ်၏။ ကျင်ကြီး ကျင် ငယ်တို့၌ အပြစ်ဒေါသကို နိုင်၏။ မောဟိုက်ခြင်း၊ ချောင်းဆိုး နာ၊ ပန်းနာ၊ အစာမကြေသောအနာ၊ အော့အန်ခြင်းတို့ကိုနိုင်၏။ အိန္ဒိယဆေးကျမ်းအလိုအားဖြင့် မက်လင်သီး၏အသား နှင့် အစေ့ကိုပါ အဖျော်ရည်ပြုလုပ်၍ အသုံးပြုရာ အေးမြ၍ အဖျားကို ကျစေသည်။ ညဉ့်ချွေးထွက်ခြင်းကို သက်သာစေ၍ ဝမ်းချုပ်ခြင်းကို နိုင်လေသည်။ ကိုးကား ဆေးဖက်ဝင် အပင်များ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA
အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်	အကျယ်အဝန်းနှင့်လူဦးရေ အိန္ဒိယပြည်ထောင်စုနိုင်ငံသည် မြောက်မှတောင်သို့ အလျားမိုင် ၂,ဝဝဝ ခန့် (မြောက်လတ္တီတွဒ် ၈ံ ၄ဒ မှ ၃၇ံ ၆ဒ အတွင်း) ရှိပြီးလျှင် အရှေ့မှအနောက်သို့ မိုင် ၁၈၂၂ (အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၆၈ံ ၇ဒ မှ ၉၇ံ ၂၅ဒ အထိ) ကျယ်ပြန့်၍ ပြည်ထောင်စုတစ်ခုလုံး၏ အကျယ်အဝန်းပမာဏသည် စတုရန်း မိုင်ပေါင်း ၁,၂၆၆ယ၂၁ဝ ဖြစ်သည်။ ကုန်းမြေနယ်နိမိတ်ကြောင်း အလျားသည် ၉,၄၂၅ မိုင်ဖြစ်၍ ကမ်းရိုးတန်းသည် ၃,၅၃၅ မိုင် ရှည်လျားသည်။၁၉၇၁ ခု သန်းခေါင်စာရင်းအရ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ လူဦး ရေသည် ၅၄၇,၉၄၉,၈ဝ၉ ယောက်ဖြစ်ရာ ကမ္ဘာပေါ်၌ လူဦးရေ ဒုတိယအထူထပ်ဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရှိ နိုင်ငံပေါင်းများစွာတို့၌ အိန္ဒိယအမျိုးသားတို့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလျက်ရှိရာ အထူး သဖြင့် သီဟိုဠ်ကျွန်း (သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ)နှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့၌ အများဆုံးတွေ့ရသည်။ လူဦးရေများပြားသလောက် လူမျိုးလည်း အထွေထွေဖြစ်သည်။ ယင်းလူမျိုးအထွေထွေတို့၏ မူလဘူတကို လိုက်၍ ခွဲခြားလိုက်လျှင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံး တိုင်း ရင်းသားလူမျိုးဟု ဆိုရသော ဒြာဗီးဒီးယန်းလူမျိုးမှ ဆင်းသက် ဆက်နွယ်လာသည့်အုပ်စု၊ (အိန္ဒိယအလယ်ပိုင်းနှင့် အနောက် ပိုင်းဒေသများ၌ တွေ့ရသော ဗီးလနှင့် ဂွန်းလူမျိုးများ၊ အိန္ဒိယ တောင်ပိုင်းမှ တမီလူမျိုးများ။) အနောက်မြောက်ဘက် တောင် ကြားလမ်းများအားဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်းသို့ တစ်သုတ်ပြီးတစ် သုတ် ဝင်ရောက်လာပြီးလျှင် ဒြာဗီးဒီးယန်းလူမျိုးများအား အိန္ဒုမြစ်ဝှမ်းဒေသမှ တိုက်ခိုက်မောင်းထုတ်၍ ထိုဒေသတစ်ဝိုက် ၌ နေထိုင်လွှမ်းမိုးခဲ့သော အာရိယန်လူမျိုးများ၏ အဆက် အနွယ်အုပ်စု၊ (ရာဇပုတ္တလူမျိုးတို့သည် ထိုအုပ်စုဝင်ဖြစ်သည်။) ဒြာဗီးဒီးယန်းနှင့် အာရိယန်အုပ်စုတို့ အရောအနှောရှိ၍ ယင်းတို့ မှ ဆက်နွယ်ပေါက်ဖွားလာသော ဟိန္ဒူ အုပ်စု၊ (ထိုအုပ်စုသည် လူဦးရေလည်းအများဆုံး အုပ်စုဝင် လူမျိုးအရေအတွက်လည်း အများဆုံးဖြစ်သည်။) ခုနစ် ရာစုနှစ်မှစ၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွင်း သို့ အဆက်မပြတ်ဝင်ရောက်လာသော မွတ်စလင် အုပ်စုဝင် များ၊ အရှေ့မြောက်ပိုင်းဒေသနှင့် ဟိမဝန္တာတောင်တန်းဒေသ၏ နယ်စပ်များ၌ တွေ့ရှိရသော မွန်ဂိုနှင့် တိဗက်အုပ်စုဝင်များဟူ၍ ငါးစုပိုင်းခြားနိုင်သည်။ ဒြာဗီးဒီးယန်း အုပ်စုဝင်တို့သည် အရပ်ပု၍ အသားမဲ သည်။ ဆံပင်ကောက်သည်။ နှာခေါင်းပွသည်။ ရာဇပုတ္တ လူမျိုးတို့ကဲ့သို့ အာရိယန်အနွယ်ဝင်တို့သည် အရပ်အမောင်း ရှည်သွယ်သည်။ ရုပ်ဆင်းအင်္ဂါ ချောမောသည်။ ဟိန္ဒူအုပ်စုဝင် တို့သည် ဆိုခဲ့သောအုပ်စုကြီးနှစ်စု၏ ကြားဖြစ်လေသည်။ထွေပြားစုံလင်သော လူမျိုးအလိုက်နှင့် ဒေသအလိုက် ပြောဆိုကြသည့် ဘာသာစကားတို့မှာ ၁၉၆၁ ခုနှစ် သန်းခေါင် စာရင်းအရ ၁၆၅၂ မျိုးဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရသည်။ အဓိကအားဖြင့် ပင်မဘာသာ စကားကြီးနှစ်မျိုးမှ အခက်အလက်များ ဝေဖြာ ထွက်ခြင်းဖြစ်ရာ ထိုအဓိကဘာသာစကားကြီး နှစ်မျိုးတို့မှာ အင်ဒို-အာရိယန်ခေါ် မြောက်ပိုင်းဘာသာစကားနှင့် ဒြာဗီးဒီး ယန်းခေါ် တောင်ပိုင်းဘာသာစကားတို့ ဖြစ်သည်။ အင်ဒို-အာရိ ယန် ဘာသာစကားမှ ဆင်းသက်ဆက်နွယ်လာသော ဘာသာ စကားတို့အနက် အရေးပါသော ဘာသာစကားတို့မှာ ဟင်ဒီ (လူဦးရေ ၄၆ ရာခိုင်နှုန်း၏ ဘာသာစကား)၊ အူရဒူ၊ ဟိန္ဒူ စတန်နီ၊ ပန်ဂျာဗီ၊ ဗင်္ဂါလီ၊ မာရသီ၊ ဂူဂျာရတ်တီတို့ဖြစ်ကြ သည်။ ဒြာဗီးဒီးယန်းပင်မကြီးမှ ခွဲထွက်လာခဲ့သော ဘာသာ စကားများအနက် တယ်လဂူ (လူဦးရေ ၁ဝ ရာခိုင်နှုန်း၏ ဘာ သာစကား)၊ တမီ၊ ကန္နန္နာ၊ မာလယာလမ်တို့သည် အရေးပါကြ သည်။ ယင်းသို့ ဘာသာစကားအမျိုးမျိုး အပြားပြားဖြစ်နေ သဖြင့် ဆက်ဆံရေးလွယ်ကူစေရန် လွတ်လပ်ပြီးသည့်နောက်ပိုင်း ၌ပင် အင်္ဂလိပ်ဘာသာကို ရုံးသုံးပြုလုပ်ထားခဲ့ရသည်။ သို့သော် ၁၉၆၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၆ ရက်နေ့မှအစပြု၍ ဟင်ဒီ ဘာသာကို ရုံးသုံးပြုလုပ်ထားခဲ့လေသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် အယူဝါဒကြီးသုံးရပ် ထွန်းကားခဲ့ သည်။ ဟိန္ဒူ (ဗြဟ္မဏ) အယူဝါဒ၊ ဗုဒ္ဓအယူဝါဒ နှင့် အစ္စလာမ် အယူဝါဒတို့ဖြစ်သည်။ ယခုအခါတွင်မူ ဟိန္ဒူအယူဝါဒသည် လူဦးရေ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်း ခံယူကိုးကွယ်သော အယူဝါဒကြီး ဖြစ်နေ၍ အစ္စလာမ်အယူဝါဒီများသည် ၁ဝ ရာခိုင်နှုန်းခန့်မျှ သာရှိသည်။ ဗုဒ္ဓဝါဒီများမှာ နိုင်ငံ၏လူဦးရေနှင့် နှိုင်းစာသော် အလွန်နည်းပါးလှသည်။ နိုင်ငံလူထု ကိုးကွယ်ကြသော အခြား အယူဝါဒတို့မှာ ခရစ်ယာန် (၂၏၃၅ ရာခိုင်နှုန်း)၊ ဆစ် (၁၏၇၄ ရာခိုင်နှုန်း)၊ ဂျိန်း၊ ပါရစီ၊ ယဟူဒီ စသည်တို့ဖြစ်ကြလေသည်။ တည်နေရာ အာရှတိုက်မှ တောင်ဘက်သို့ထိုးထွက်နေသော ကျွန်း ဆွယ်ကြီးသုံးခုအနက် ဗြိတိသျှအိန္ဒိယသည် အလယ်ကျွန်းဆွယ် ကြီး၏ ကြီးမားလှသောအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။ မြောက်ဘက် ပိုင်းရှိ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းကြီးက အခြားနိုင်ငံများနှင့် သီးသန့် ပိုင်းခြားထားခြင်း၊ တိုင်းပြည်၏ ကျယ်ဝန်းကြီးမားခြင်း၊ အမြဲ တစေ ရေခဲ၍ ချမ်းအေးလှသောဒေသ၊ အမြဲပူပြင်းခြောက်သွေ့ သောဒေသ၊ မိုးများသောဒေသ၊ မိုးပါးသောဒေသ စသည်ဖြင့် ရာသီဥတုအထွေထွေရှိခြင်း၊ လူမျိုးအစုံစုံ၊ ဘာသာအယူဝါဒ အဖုံဖုံရှိခြင်းကြောင့် တိုက်ကလေး တစ်တိုက်သဖွယ် မှတ် ယူရပေသည်။ အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်ဟူ၍ နှစ်နိုင်ငံပိုင်းခြား လိုက်ပြီးသည့်နောက်တွင်ပင် အိန္ဒိယပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံ သည် ကမ္ဘာ၌ သတ္တမအကြီးဆုံးနိုင်ငံကြီး ဖြစ်နေပေသေးသည်။ဆီးနှင်းရေခဲများ မပြတ်ဖုံးလွှမ်းသော တောင်စဉ်တောင် ထွတ် အများအပြားပါဝင်သည့် ဟိမဝန္တာတောင်တန်းဒေသ၏ တစ်ဘက်တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကြီးရှိ၍ နီပေါနိုင်ငံ နှင့် အိန္ဒိယအစိုးရ၏ အစောင့်အရှောက်ခံ ဘူတန်ပြည်နယ်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်လာသော ဆစ်ကင်းပြည်နယ် နှစ်ခုတို့သည် ဟိမဝန္တာတောင်တန်းဒေသ၌ ပါဝင်သည်။ အရှေ့ ဘက်ရှိ တောင်စဉ်တောင်တန်းတို့သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် မြန်မာ နိုင်ငံကို ပိုင်းခြားထားသည်။ အရှေ့မြောက်ဘက်၌ ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်နိုင်ငံရှိသည်။ အနောက်မြောက်ဘက်တွင် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ ရှိသည်။ တောင်ဘက်တွင် မန္နားပင်လယ်ကွေ့နှင့် ပေါ့ရေလက် ကြားတို့သည် အိန္ဒိယနှင့် သီဟိုဠ်ကျွန်း (သီရိလင်္ကာ) ကို ပိုင်း ခြားထားသည်။ မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ကို သဘာဝအား ဖြင့်သုံးပိုင်းပိုင်းခြားနိုင်သည်။ ယင်းတို့မှာ (၁)ဟိမဝန္တာတောင် တန်းဒေသ၊ (၂)အိန္ဒု-ဂင်္ဂါလွင်ပြင်ဒေသ၊ (၃)တောင်ပိုင်းကျွန်း ဆွယ်ဟူ၍ဖြစ်သည်။ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းဒေသတွင် တောင်စဉ်တောင်တန်း သုံးခု ယှဉ်ပြိုင်ပါဝင်၍ ကုန်းပြင်မြင့်ကြီးများနှင့် တောင်ကြား ချိုင့်ဝှမ်းများလည်းရှိရာ ကသ္မီရနှင့် ကူလူတောင်ကြားဒေသကဲ့ သို့သော အချို့ တောင်ကြားချိုင့်ဝှမ်းကြီးများသည် ကျယ်ပြန့်၍ မြေဩဇာ ထက်သန်ကောင်းမွန်ကြပြီးလျှင် အလွန်သာယာလှပ သော ရှုခင်းရှုကွက်များလည်း ပေါများလှပေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်၌ အမြင့်ဆုံးတောင်ထွတ်များဖြစ်ကြသော ဧဝရက်တောင် (၂၉ဝ၂၈ ပေ)၊ ကန်ချန်ဂျန်ဂါတောင် (၂၈၁၄၆ ပေ)၊ ဒေါ်လာဂီရိတောင် (၂၆၈၂၆ ပေ) နှင့် နန္ဒာဒေဝီတောင် (၂၅၆၆၁ ပေ) တို့ကို ထိုတောင်တန်းဒေသ၌ တွေ့ရသည်။ မြင့်မားသော တောင်စဉ် တောင်တန်းများဒေသဖြစ်သဖြင့် ထိုအပိုင်းတွင် တောင်ကြား လမ်း အနည်းငယ်ကိုသာ တွေ့ရသည်။ ယင်းတို့အနက် ဂျီလက် လာနှင့် နတူးလာတောင်ကြားလမ်းတို့သည် ထင်ရှားလေသည်။ နံရံတံတိုင်းကြီးသဖွယ် ဝိုက်ပတ်ကာဆီးလျက်ရှိသော တောင်တန်းဒေသ၏ အလျားသည် မိုင် ၁၅ဝဝ ခန့်ရှိ၍ အနံ အားဖြင့် မိုင် ၁၅ဝမှ ၂ဝဝ အထိ ကျယ်ပြန့်သည်။ အရှေ့ဘက် ၌ အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ အကြားတွင်လည်းကောင်း၊ အိန္ဒိယ နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အကြားတွင်လည်းကောင်း တောင်နံရံကြီး သည် အတော်ပင်နိမ့်ဆင်းသွားသည်။ ဂါရို၊ ခါဆီ၊ ဂျိန်တီယာ နှင့် နာဂတောင်တန်းတို့သည် အရှေ့အနောက် သွယ်တန်းလျက် ရှိရာ တောင်နှင့်မြောက် သွယ်တန်းလျက်ရှိသော လူရှိုင်းတောင် တန်းနှင့် ရခိုင်ရိုးမတို့ကို ဆက်စပ်ပေးလေသည်။ အိန္ဒု-ဂင်္ဂါလွင်ပြင်ကြီးသည် အိန္ဒိယမြောက်ဘက်ပိုင်း တစ်ခုလုံးလောက်ပင်ဖြစ်၍ ယင်းကို ဟိန္ဒူစတန်လွင်ပြင်ဟု လည်းခေါ်သည်။ အိန္ဒု၊ ဂင်္ဂါ၊ ဗြဟ္မပုတ္တရမြစ်ကြီးများနှင့် ယင်း တို့၏လက်တက်များ စီးဆင်းရာဒေသဖြစ်သည်။ အာရေဗျ ပင်လယ်မှသည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အထိ ကျယ်ပြန့်၍ မိုင် ၂ဝဝဝ ခန့် အလျားရှိပြီးလျှင် မိုင် ၁၅ဝ မှ ၂ဝဝ ခန့်မျှ ကျယ်ပြန့်သည်။ ယင်းသည် ကမ္ဘာပေါ်၌ အကျယ်ပြန့်ဆုံးသော နုန်း တင်မြေနုလွင်ပြင်ကြီး ဖြစ်ပြီးလျှင်လူဦးရေ အထူထပ်ဆုံးအပိုင်း လည်းဖြစ်သည်။ ဂင်္ဂါမြစ်နှင့် မြစ်လက်တက်များဖြစ်ကြသော ယမုနာ၊ ဂုမ္မတိ၊ ဆုန်း၊ ဂိုဂရာ၊ ဂန်ဒတ်နှင့် ကိုစီမြစ်တို့၏ မြစ် ဝှမ်းများ၊ အရှေ့ဘက်စွန်းမှနေ၍ လွင်ပြင်ကြီးထဲသို့ ဝင်လာ သော ဗြဟ္မပုတ္တရမြစ်ဝှမ်း၊ အိန္ဒုမြစ်၏ လက်တက်များဖြစ်ကြ သော ရာဗီ၊ ဗီအပ်နှင့် ဆတ္တလက် မြစ်ကြီးသုံးသွယ်တို့၏ မြစ်ဝှမ်းများ ဆက်စပ်ဖြစ်ပေါ်သော လွင်ပြင်ဒေသကြီးဖြစ်၍ ဆို ခဲ့သောမြစ်များ ရေလျှံပြီးသည့်အခါ ကျန်ရစ်သော နုန်းမြေများ ကြောင့် မြေဩဇာ ထက်သန်ကောင်းမွန်သော ဒေသဖြစ်သဖြင့် စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းလှပေသည်။ လွင်ပြင်ကြီးတစ်ခုလုံးတွင် တောင် ကုန်းဟူ၍ မရှိသလောက်ရှားပြီးလျှင် မြေပြန့်မြေနိမ့်ဖြစ်သော ကြောင့် မြစ်တို့သည် နှေးကွေးစွာ စီးဆင်းကြသည်။ အိန္ဒု-ဂင်္ဂါလွင်ပြင်ကြီး၏ တောင်ဘက်ပိုင်းဖြစ်သော အိန္ဒိယကျွန်းဆွယ်သည် တစ်ခုလုံးလိုလို ကုန်းပြင်မြင့်ဖြစ်ရာ ဒက္ခိဏကုန်းပြင်မြင့်ဟုခေါ်သည်။ အင်ဒို-ဂင်္ဂါလွင်ပြင်နှင့် ဒက္ခိ ဏကုန်းပြင်မြင့်ကို ပေ ၁၅ဝဝ မှ ၄ဝဝဝ အထိ အနိမ့်အမြင့်ရှိ ကြသော တောင်ကုန်းတောင်တန်းများဖြင့် ပိုင်းခြားထားရာ ယင်းတို့အနက် အာရဝတီ၊ ဝိန္ဒိယ၊ ဆတ်ပူရ၊ မိုင်ကာလာနှင့် အဇန္တတောင်တန်းတို့သည် ထင်ရှားပေါ်လွင်ကြသည်။ ဒက္ခိဏ ကုန်းပြင်မြင့်၏ အနောက်ဘက်စွန်းသည် အရှေ့ဘက်စွန်းထက် ပို၍မြင့်သည်။ ထိုကြောင့် ကျွန်းဆွယ်၏ မြေမျက်နှာပြင်သည် အနောက်မှအရှေ့သို့ နိမ့်‌ေလျှာသွားသည်။ ဒက္ခိဏကုန်းပြင်မြင့်၏ အနောက်ဘက်စွန်းကို အနောက်ဘက် တောင်တန်းဟုခေါ်၍ အရှေ့ဘက်စွန်းကို အရှေ့ဘက်တောင် တန်းဟု ခေါ်လေသည်။ အနောက်ဘက်တောင်တန်းသည် ပေ ၃ဝဝဝ မှ ၄ဝဝဝ အထိမြင့်၍ အချို့နေရာများတွင် ပေ ၈၈၄ဝ မြင့်သည်။ အရှေ့ဘက်တောင်တန်းမှာမူ ပျမ်းမျှပေ ၂ဝဝဝ ခန့်သာ အမြင့်ရှိလေသည်။ အနောက်ဘက်တောင်တန်းနှင့် အာရေဗျပင်လယ်ရေပြင်အကြားတွင် ကျဉ်းမြောင်းသော ကမ်း မြှောင်ဒေသရှိ၍ အရှေ့ဘတ်တောင်တန်းနှင့် ဘင်္ဂလားပင်အော် ရေပြင်အကြားရှိ ကမ်းမြှောင်ဒေသမှာမူ ပို၍ကျယ်ပြန့်လေသည်။ ဒက္ခိဏကုန်းပြင်မြင့်၏ တောင်ဘက်စွန်းသည် အနောက်ဘတ် တောင်တန်းနှင့် အရှေ့ဘက်တောင်တန်းတို့ ပေါင်းဆုံရာ တောင်ကုန်းဖြစ်၍ ယင်းကို နီလာဂီရိတောင်ကုန်းဟု ခေါ်ဝေါ် ကြသည်။ အိန္ဒိယကျွန်းဆွယ်ကြီး၏ တောင်ဘက်အစွန်းကို ကိုမို ရင်အငူဟုခေါ်လေသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် မြစ်ကြီးမြစ်ငယ် အသွယ်သွယ်တို့ ပေါများသော်လည်း အင်းအိုင်နည်းပါးသည်။ အိန္ဒု၏မြစ်လက် တက်ကြီးများ၊ ဂင်္ဂါနှင့် ယင်း၏မြစ်လက်တက်များ၊ ဗြဟ္မပုတ္တရ မြစ်တို့သည် ဟိမန္တာတောင်စဉ်တောင်တန်းတို့မှ ပျော်ကျစီးဆင်း သော နှင်းများက ရေဖြည့်တင်းပေးနေသောကြောင့် တစ်နှစ် လုံး ရေမပြတ်ပေ။ ထိုမြစ်ကြီးများတို့တွင် မိုးရာသီအခါ ပို၍မြစ်ရေများ တိုးကာရေလျှံကြသေးသည်။ ဒက္ခိဏမြစ်များဖြစ် ကြသော ဂိုဒါဝရီ၊ ကစ္စနား၊ ကာဗာရီ စသည်တို့မှာမူ မိုးရေကို အားထားနေကြရသဖြင့် နွေအခါတွင် ရေအလွန်နည်းသွားကာ အချို့မြစ်ငယ်၊ ချောင်းငယ်များသည် နွေရာသီတွင် ခန်းခြောက် သွားကြသည်။ ကမ်းရိုးတန်းမြစ်များ အထူးသဖြင့် အနောက် ဘက်ကမ်းရိုးတန်းများသည် အလျားတို၍ ရေဆင်းနယ်လည်း သေးငယ်သည်။ များသောအားဖြင့် နွေအခါရေခန်းသည်။ ရာဇာ ဋ္ဌာန်ပြည်နယ် အနောက်ပိုင်းတွင် ကုန်းတွင်းမြစ်အနည်းငယ် တွေ့ရှိရသည်။ ကြာရှည်မတည်တံ့နိုင်သော မြစ်မျိုးဖြစ်ပြီးလျှင် မြစ်တစ်မြစ်စီ သီးခြားမြစ်ကြောင်းဖြင့် စီးကြ၍ ဆမ်းဗားမြစ် ကဲ့သို့ ဆားအိုင်တစ်ခုခုအတွင်းသို့ လည်းကောင်း၊ သဲမြေ အတွင်းသို့လည်းကောင်း စီးဝင်ကြပြီးလျှင် မြစ်ကြောင်းပျောက် သွားကြသည်။ လူနီမြစ်တစ်မြစ်သာလျှင် ကတ်ချပင်လယ်ကွေ့ ထဲသို့စီးဝင်သည်။ အိန္ဒိယမြစ်ဝှမ်းဒေသများအနက် ဂင်္ဂါမြစ်ဝှမ်းသည် အကြီး ဆုံး ဖြစ်သည်။ အရေးအပါဆုံးသော မြစ်ဝှမ်းလည်းဖြစ်သည်။ ယင်း၏ရေဆင်းဒေသသည် အိန္ဒိယတစ်နိုင်လုံး၏ လေးပုံတစ်ပုံ ခန့်ရှိသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ကမ်းရိုးတန်းသည် အကောက်အကွေ့ နည်းပါးသဖြင့် သဘာဝသင်္ဘောဆိပ်ကောင်း နည်းပါးသည်။ ဘုံဘိုင်၊ ကိုချင်၊ ဂိုအာနှင့် မဒရပ်မြို့တို့၌ သဘာဝသင်္ဘောဆိပ် ကောင်းများရှိသည်။ ကာလကတ္တားမြို့၏ သင်္ဘောဆိပ်သည် ဂင်္ဂါမြစ်ဝကျွန်းပေါ်၌တည်ရှိသည်။ ထိုနိုင်ငံကြီး၏ အရှေ့ဘက် ကမ်းရိုးတန်းကို ကိုရိုမန်ဒယ်ဟုခေါ်ဆို၍ အနောက်ဘက် ကမ်း ရိုးတန်းအောက်ပိုင်းကို မာလဗာဟု ခေါ်ဆိုကြလေသည်။ ရာသီဥတု အိန္ဒိယတစ်နိုင်ငံလုံးသည် အီကွေတာ၏ မြောက်ဘက် ၌ရှိ၍ နိုင်ငံ၏တစ်ဝက်ခန့်သည် အပူပိုင်းဇုန်အတွင်း၌ ကျ ရောက်ပေရာ၊ မြေနိမ့်ပိုင်းဒေသများသည် တစ်နှစ်ပတ်လုံး အပူ ချိန်မြင့်သည်။ တောင်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းဒေသနှင့် ဂင်္ဂါမြစ်ဝ ကျွန်းပေါ်တွင် ရာသီဥတုစိုစွတ်ထိုင်းမှိုင်းသည်။ ပန်ဂျပ်ပြည်နယ် တောင်ဘက်အလွန်တွင် ပူပြင်းခြောက်သွေ့သော သဲကန္တာရရှိ သည်။ မြောက်ဘက်ပိုင်းရှိ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းဒေသ၌မူ ရာသီဥတုအေးမြ၍ တောင်ထိပ်များစွာတို့မှ ဆီးနှင်းရေခဲများဖြင့် တစ်နှစ်ပတ်လုံး ဖွေးဖွေးဖြူနေကြလေသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ရာသီဥတုကို မုတ်သုန်လေတို့က အများဆုံးပြုပြင်ဖန်တီးသည်။ အိန္ဒိယရာသီဥတုတို့သည် ယေဘူ ယျအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာကဲ့သို့ (၁) အောက်တိုဘာလမှ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ ဆောင်းရာသီ၊ (၂) မတ်လမှ ဇွန်လလယ် အထိ နွေရာသီ၊ (၃) ဇွန်လလယ်မှ စက်တင်ဘာလအထိ မိုး ရာသီဟူ၍ သုံးမျိုးရှိသည်။ အနောက်တောင် မုတ်သုန်ရာသီလေသည် အနောက် ဘက်ကမ်းရိုးတန်းဒေသဆီသို့ ဇွန်လဆန်းမှ စတင်တိုက်ခတ်ရာ အရှေ့ဃတ်တောင်တန်း၏ မိုးကွယ်အရပ်ဖြစ်သော မဒရပ်ဒေသ မှလွဲ၍ တစ်နိုင်ငံလုံးလိုလို၌ ဇွန်လမှစက်တင်ဘာလအတွင်း မိုးရွာသည်။ ထိုရာသီကုန်ဆုံးသွားသောအခါ အရှေ့မြောက်ရာသီ လေတိုက်ခတ်လေရာ ယင်းသည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ကို ဖြတ်သန်းလာသဖြင့် အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းဒေသများဖြစ်သော မဒရပ်နှင့် ဩရိဿနယ်တို့တွင် အထူးသဖြင့် အောက်တိုဘာနှင့် နိုဝင်ဘာလများ၌ မိုးအများဆုံးရွာသည်။ ရွာချသော မိုးရေချိန်အနည်းအများကိုလိုက်၍ ဒေသ သုံးမျိုးခွဲခြားနိုင်ရာ၊ (၁) တစ်နှစ်အတွင်း ပျမ်းမျှမိုးရေချိန် လက်မ ၈ဝ ကျော်၍ မိုးကောင်းသည်ဟု ခေါ်ဆိုရသောဒေသ များမှာ အနောက်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းဒေသ၊ ဘင်္ဂလားပြည်နယ် နှင့် အာသံပြည်နယ်တို့ဖြစ်သည်။ အာသံပြည်နယ်ရှိ တောင် တန်းဒေသတွင် တစ်နှစ်အတွင်း မိုးရေချိန်လက်မ ၄၈ဝ ကျော် သည်။ မိုးကောင်းသော ထိုဒေသများအနက် လွင်ပြင်ဒေသ ဖြစ်လျှင် ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်း၍ တောင်ကုန်းဒေသဖြစ်ပါမူ အမြဲစိမ်းသစ်တောများ ထူထပ်စွာပေါက်ရောက်သည်။ (၂) မိုးရေ ချိန်လက်မ ၈ဝ မှ ၄ဝ အတွင်းရရှိ၍ မိုးသင့်တင့်သော ဒေသများမှာ ဒက္ခိဏကုန်းပြင်မြင့်၏ အရှေ့မြောက်ပိုင်းနှင့် ဂင်္ဂါ မြစ်ဝှမ်းတို့ပါဝင်သည်။ ယင်းဒေသမျိုးအနက် လွင်ပြင်ဒေသဖြစ် ပါမူ တူးမြောင်းမသွယ်ဘဲနှင့် စိုစွတ်ဒေသပေါက်ကောက်မျိုးနှင့် မိုးပါးရေရှားဒေသ ပေါက်ကောက်မျိုးတို့ကို စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်နိုင်သည်။ တောင်ကုန်းဒေသများ၌မူ အဖိုးတန်ကျွန်းနှင့် အင်ကြင်း တောများ ပေါများသည်။ (၃) မိုးရေချိန်လက်မ ၄ဝ မှ ၂ဝ အကြားရရှိ၍ မိုးပါးသောဒေသတို့မှာ ဒက္ခိဏကုန်းပြင်မြင့်၏ တောင်ပိုင်းနှင့် အနောက်မြောက်ပိုင်း၊ မဒရပ်နှင့် ဂင်္ဂါမြစ်ဖျား ဒေသတို့ဖြစ်သည်။ လွင်ပြင်ဒေသတို့၌ နှံစားပြောင်း၊ လူး၊ ဆတ် စသော မိုးပါးရေရှား ကောက်မျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ တူးမြောင်းသွယ်ပြီးလျှင် ဆန်စပါးစသော စိုစွတ်ဒေသကောက် မျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်နိုင်သည်။ ကုန်းမြင့် ဒေသများ၌မူ သစ်ကြီးဝါးကြီးမရှိလှဘဲ ချုံပုတ်စေးပျစ်များသာ ထူပြောလေသည်။ ရာဇဌာန်ပြည်နယ် အနောက်ပိုင်းနှင့် သား သဲကန္တာရတို့တွင် တစ်နှစ်ပတ်လုံးမိုးရေချိန်သည် လက်မ ၂ဝ မှ ဝ အထိဖြစ်၍ အလွန်မိုးနည်းပါးသဖြင့် ပူပြင်းခြောက်သွေ့ လှပေသည်။ ဟိမဝန္တာတောင်တန်း ဒေသမှာမူ အလွန်မိုးများ သည်။ တစ်နှစ်လျှင် မိုးရေချိန် လက်မ ၁ဝဝ မှ ၃ဝဝ ခန့် အထိ မှန်မှန်ရရှိသည်။ ဇန်နဝါရီလတွင် အနောက်မြောက်ဘက်ပိုင်း၌ အပူချိန် သည် ဖာရင်ဟိုက်ဒီဂရီ ၅ဝ မှ ၅၅ အထိ ရှိ၍ တောင် ဘက်ပိုင်းတွင် ဒီဂရီ ၇၅ မှ ၈ဝ အထိရှိသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ကုန်ဆုံးလျှင် အပူချိန်တက်စပြုလာ၍ မေလတွင် အလွန်ပူပြင်း ခြောက်သွေ့လှရာ၊ ပင်လယ်ရေပြင်နှင့် နီးစပ်သောဒေသများနှင့် တောင်စခန်းမြို့များမှလွဲလျှင် မြောက်ပိုင်းတွင် မဇ္ဈိမအပူချိန် သည် ဖာရင်ဟိုက် ဒီဂရီ ၉ဝ ပတ်ဝန်းကျင်၌ရှိ၍ အမြင့်ဆုံး အပူချိန် ဒီဂရီ ၁၁ဝ မှ ၁၂ဝ အထိပင် တက်တတ်လေသည်။ လွင်ပြင်ဒေသများတွင် သဲမုန်တိုင်းများ မကြာခဏ ကျရောက် တတ်လေသည်။ ကိုးကား	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%B9%E1%80%92%E1%80%AD%E1%80%9A%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6%E1%81%8F%20%E1%80%95%E1%80%91%E1%80%9D%E1%80%AE%E1%80%9D%E1%80%84%E1%80%BA
တောင်မြောင်ရွာ၊ အောင်လံမြို့နယ်	တောင်မြောင်ရွာ ()သည် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ သရက်ခရိုင်၊ အောင်လံမြို့နယ်၊ မဟာဇင်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၇၆၂၇ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ မဟာဇင်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၆၃၆ ဦး၊ မ ၆၉၈ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၃၃၄ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား အောင်လံမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%A1%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%B6%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ရဲဒင်းစုရွာ၊ ပဲခူးမြို့နယ်	ရဲဒင်းစုရွာ ()သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး (အရှေ့)၊ ပဲခူးခရိုင်၊ ပဲခူးမြို့နယ်၊ အထက်ဇိုင်းဂနိုင်းကြီးကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၇၈၃၂၅ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ အထက်ဇိုင်းဂနိုင်းကြီးကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၇၈၅ ဦး၊ မ ၁၈၆၆ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၆၅၁ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ပဲခူးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%B2%E1%80%92%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%85%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%95%E1%80%B2%E1%80%81%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ဇရပ်ကြီးရွာ၊ သာယာဝတီမြို့နယ်	ဇရပ်ကြီးရွာ ()သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး (အနောက်)၊ သာယာဝတီခရိုင်၊ သာယာဝတီမြို့နယ်၊ ညောင်ကောက်ကွေးကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၂၇၇၇ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ညောင်ကောက်ကွေးကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၆၇၀ ဦး၊ မ ၇၂၆ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၃၉၆ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား သာယာဝတီမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%87%E1%80%9B%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%9D%E1%80%90%E1%80%AE%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ကူပန်မြို့	ကူပန်မြို့ (အင်ဒိုနီးရှား: Kota Kupang, [ˈkupaŋ])၊ (ယခင်က- ကိုးပံ)သည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ အရှေ့နုဆာတင်ဂါရာပြည်နယ်၏ မြို့တော်ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀တွင် လူဦးရေ ၄၄၂၇၅၈ရှိသည်။ ၎င်းသည် တီမောကျွန်းပေါ်တွင် အကြီးဆုံးမြို့နှင့် ဆိပ်ကမ်းမြို့ဖြစ်ပြီး တီမောလက်စ်တေ-အင်ဒိုနီးရှား-ဩစတြေးလျ ကြီးထွားမှုတြိဂံ လွတ်လပ်သောကုန်သွယ်မှုဇုန် ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ သမိုင်း အစောပိုင်းသမိုင်းနှင့် ပေါ်တူဂီတို့၏ လွှမ်းမိုးမှု ကူပန်သည် ပေါ်တူဂီ နှင့် ဒတ်ခ်ျ ကိုလိုနီခေတ်များအတွင်း အရေးကြီးသော ဆိပ်ကမ်းနှင့် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းဖြစ်သည်။ ထိုမြို့၌ ကိုလိုနီခေတ်၏ အပျက်အစီးများနှင့် အကြွင်းအကျန်များ ရှိသေးသည်။ ဒတ်ခ်ျအရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ (VOC) မှ ကိုယ်စားလှယ်များသည် ဆိုလော်ကျွန်းပေါ်ရှိ ပေါ်တူဂီခံတပ်ကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ၁၆၁၃ခုနှစ်တွင် ကူပန်ကို ပထမဆုံး သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဤအချိန်တွင် မြို့တော်ဧရိယာအား မာလူကူကျွန်းစုရှိ ဆဲရမ်ကျွန်းမှဆင်းသက်လာသူ ဟဲလုံမျိုးနွယ် မှ ရာဇက အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ကူပံမြို့သည် တည်နေရာမှနေ၍ ကျွန်း၏တောင်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက် သင်္ဘောသွားလာလှုပ်ရှားမှုများကို စောင့်ကြည့်နိုင်သောကြောင့် တီမော၏ အစိတ်အပိုင်းများကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် စံပြမဟာဗျူဟာမြောက် အနေအထားကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ကွီနီနိုမြစ် သည် မြို့အတွက် ရေချိုကို ထောက်ပံ့ပေးသည်။ ကိုးကား အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရှိ မြို့များ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%B0%E1%80%95%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7
ငါးတိုင်ရွာ၊ ကော့ကရိတ်မြို့နယ်	ငါးတိုင်ရွာ()သည် ကရင်ပြည်နယ်၊ ကော့ကရိတ်ခရိုင်၊ ကော့ကရိတ်မြို့နယ်၊ ရေပူကြီးကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၇၀၅၃၇ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ရေပူကြီးကျေးရွာအုပ်စုတွင် အိမ်ခြေပေါင်း ၁၂၈၉ အိမ် ရှိကာ၊ လူဦးရေစုစုပေါင်း ၅၈၄၄ ဦး နေထိုင်သည်။ ကိုးကား ကော့ကရိတ်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%84%E1%80%AB%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%B7%E1%80%80%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ဆဟာရ သဲကန္တာရ	အာဖရိကတိုက် မြောက်ပိုင်းရှိ ဆဟာရ သဲကန္တာရ (, , ဘာဘာပြန်: မဟာကန္တာရ, အသံထွက်: ) သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံး သဲကန္တာရဖြစ်သည်။ မိုင်ပေါင်း ၃၂ဝဝ ရှည်၍၊ မိုင် ၁၄ဝဝ ကျယ်ပြီးလျှင် စတုရန်းမိုင် ၃၅ဝဝဝဝဝ ကျယ်ဝန်း၏။ အတွင်းပိုင်း၌ ပေ ၇ဝဝဝ မှ ၉ဝဝဝ အထိမြင့်သော ကုန်းမြေမြင့်များရှိ၏။ ဥရောပတိုက် နီးပါးမျှ ကျယ်ဝန်းသော ဤသဲကန္တာရကြီးသည် ရှေးအခါက အာဖရိကတိုက်၏ မြောက်ဘက် နံရံကြီးသဖွယ် ဖြစ်ခဲ့၏။ သဲကန္တာရကြီးကို ဖြတ်ကျော်မသွားနိုင်သဖြင့် ဥရောပတိုက်သားတို့သည် အာဖရိကတိုက် အကြောင်းကို နှစ်ပေါင်းများစွာ မသိရှိဘဲနေခဲ့ကြရသည်။ ဆဟာရ သဲကန္တာရကြီးသည် နေ့အခါ၌ တခါတရံ ဖာရင်ဟိုက်ဒီဂရီ ၁၅ဝ ကျော်အထိ ပူပြင်း၏။ ညအခါ၌မူ လွန်လွန်ကဲကဲအေး၍လာရာ ပြဒါးချိန်သည် ရေခဲသော အမှတ် ဒီဂရီအောက်သို့ပင် ကျဆင်းတတ်သည်။ ဤမျှလောက် အပူ အအေး လွန်ကဲကွာခြားသောကြောင့် ကျောက်များသည် အပူအအေးအပြောင်း အလဲဒဏ်ကို မခံနိုင်ကြသဖြင့် ကွဲအက်ပြီးလျှင် သဲမှုန်များ ဖြစ်လာကြ၏။ ထို့နောက် လေပြင်းတိုက်ခတ် သောအခါ အခြားကျောက်များနှင့် ရိုက်ခတ်မိကြပြန်သဖြင့် သဲမှုန်များပွားများလာ၏။ ထိုသဲမှုန့်များသည် တစ်နေရာ၌ ကျရောက်စုပုံနေသောအခါ သဲခုံများဖြစ်လာသည်။ အက်တစ်လက် တောင်တန်းများ၏ တောင်ဘက်တွင် ရေရနိုင်သော အိုအေးဆစ်ကြီးများရှိ၍၊ ထိုနေရာများ၌ စွန်ပလွံပင်အမြောက်အမြားရှိ၏။ လူနေထိုင်နိုင်သည့် နေရာအချို့မှာ အယ်လ်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံ၏ တောင်ဘက်နှင့် လစ်ဗျားနိုင်ငံ၏ တောင်ဘက်ဒေသများဖြစ်သည်။ ဆဟာရသဲကန္တာရ၏ အနောက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်း၌ တွားရက်ခေါ် လူမျိုးများနေထိုင်၍၊ မြောက်ပိုင်းတွင် ဗက်ဒူးအင်း လူမျိုးများနေထိုင်ကြ၏။ အနောက်ဘက်၌ ဗားဗားခေါ် လူမျိုးများကို တွေ့ရသည်။ ဆဟာရ သဲကန္တာရအတွင်း၌ နေထိုင်သော လူများသည် သိုး၊ ဆိတ်များ မွေးမြူ၍သော်လည်းကောင်း၊ အိုအေစစ်များ၌ ဂျုံ၊ ပြောင်းစသော ကောက်ပဲသီးနှံများ စိုက်ပျိုး၍သော်လည်းကောင်း အသက်မွေးမြူကြ၏။ အချို့မှာ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ကုန်များကို သယ်ယူရောင်းချကြ၏။ သဲကန္တာရထဲ၌ ကုလားအုတ်များနှင့် ခရီးသွား သောအခါ နံနက်အရုဏ်မတက်မီကထ၍ သွားကြရ၏။ နေ့လယ်နေပြင်းသောအခါရပ်နားနေရ၏။ ထိုသို့ ခရီးသွားရာ၌ လမ်းတွင် ရေပြတ်သွား မည်ကိုလည်းကောင်း၊ သဲမုန်တိုင်းနှင့် တိုးမိနေမည်ကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ခါတစ်ရံ လူရိုင်းများ အတိုက်အခိုက်ခံရမည်ကိုလည်းကောင်း စိုးရိမ်ရသဖြင့် ဘေးရန်များလှ၏။ အနောက်ဘက် ကမ်းခြေရှိ နေရာအနည်းငယ်ကို ချန်လှပ် ၍ ဆဟာရသဲကန္တာရကြီးတစ်ခုလုံးကို ပြင်သစ်အစိုးရကပိုင်၏။ ပြင်သစ်တို့သည် မြောက်ဘက်မှ သဲကန္တာရအတွင်းသို့ မီးရထားလမ်းများကို တိုးချဲ့ ဖောက်လုပ်၍ အချို့နေရာများ၌ အဝီစိတွင်းများကို တူးဖော်ကာ လူများနေထိုင်နိုင်အောင် စီမံ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ၏။ မြောက်ဘက်မှ တောင်ဘက်သို့ မော်တော်ကား၊ လေယာဉ်ပျံများနှင့် ဖြတ်သန်းသွားလာလျက်ရှိ ကြ၏။ မြို့များမှာ အများအားဖြင့် သဲကန္တာရအစွန်အဖျား၌ ရှိသည်။ ယင်းတို့အနက် တင်ဗတ်တူးမြို့မှာ အနည်းငယ် ထင်ရှားသည်။ ကိုးကား ဆဟာရ အာဖရိကတိုက်ရှိ ကန္တာရများ အာဖရိကတိုက်၏ ပထဝီဝင်	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%86%E1%80%9F%E1%80%AC%E1%80%9B%20%E1%80%9E%E1%80%B2%E1%80%80%E1%80%94%E1%80%B9%E1%80%90%E1%80%AC%E1%80%9B
မိုင်းဖြတ်ခရိုင်	မိုင်းဖြတ်ခရိုင် သည် ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်းရှိ ခရိုင်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ဖျက်သိမ်းပြီး ဖြစ်သည်။ ယခင်မိုင်းဖြတ်ခရိုင်တွင်းရှိ လူဦးရေမှာ ၂၀၁၄ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ ၁၁၀,၁၆၀ ယောက် ဖြစ်သည်။ မြို့နယ်နှင့်မြို့များ ယခင်မိုင်းဖြတ်ခရိုင်တွင် ပါဝင်ခဲ့သည့် မြို့နယ်များနှင့် မြို့များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။ မိုင်းဖြတ်မြို့နယ် မိုင်းဖြတ်မြို့ မိုင်းယောင်းမြို့နယ် မိုင်းယောင်းမြို့ မိုင်းယုမြို့ ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံရှိခရိုင်များ ရှမ်းပြည်နယ်	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%96%E1%80%BC%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA
ကျွေပါး (ခ)ကြွယ်ပါးရွာ၊ လောက်ကိုင်မြို့နယ်	ကျွေပါး (ခ)ကြွယ်ပါးရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်)၊ ကိုးကန့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၊ လောက်ကိုင်မြို့နယ်၊ တာရွှေထန်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၁၁၆၄၈ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ တာရွှေထန်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၅၅၂၆ ဦး၊ မ ၄၇၇၄ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၀၃၀၀ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား လောက်ကိုင်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%B8%20%28%E1%80%81%29%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%BD%E1%80%9A%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9C%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
င/လပွေ့ရွာ	င/လပွေ့ရွာ ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%84/%E1%80%9C%E1%80%95%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B7%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC
ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ရုံးဝန်ကြီးဌာန	ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ရုံးဝန်ကြီးဌာန မှာ ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ရုံး၏ လုပ်ငန်းများကို လုပ်ဆောင်ရန် ဖွဲ့စည်းထားသော ဝန်ကြီးဌာနဖြစ်သည်။ ယခင်က ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်ကသာ ဦးဆောင်ခဲ့ရာမှ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး အဆင့်ဖြင့် ဦးဆောင်နိုင်ရန် သမ္မတ ဦးထင်ကျော်မှ ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဦးထင်ကျော်နှင့် ဦးဝင်းမြင့်မှ ဝန်ကြီးဌာန ကို တစ်ခုတည်းသာထားရှိခဲ့သော်လည်း စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၂၀၂၁ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီက ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ရုံးဝန်ကြီးဌာန (၁)နှင့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ရုံးဝန်ကြီးဌာန (၂)ဟူ၍ တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရမှ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးရာပြည့်ကို ဝန်ကြီးဌာန(၁)၏ ဝန်ကြီးအဖြစ်ခန့်ထားပြီး ဦးချစ်နိုင်ကို ဝန်ကြီးဌာန(၂)၏ ဝန်ကြီးဟု ခန့်အပ်ထားသည်။ ဦးချစ်နိုင် ရာထူးမှအနားယူပြီးနောက်တွင် တစ်နှစ်ခန့်ကြာသည်အထိ ဝန်ကြီးအသစ်ထပ်မံခန့်အပ်ခြင်းမရှိဘဲ ဝန်ကြီးဌာနကိုလည်း အမှတ်စဉ် မခွဲခြားတော့ပေ။ ၂၀၂၃ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၃)ရက်နေ့တွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီး ဦးကိုကိုလှိုင်အား ပြောင်းရွှေ့ခန့်အပ်ခဲ့သဖြင့် ဝန်ကြီးဌာန နှစ်ခုအဖြစ် ပြန်လည်ရှိလာခဲ့သည်။ ပြည်သူများမှ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသည်ံ အနိုင်ရ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRPH) ကဖွဲ့စည်းထားသော အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ တွင်မူ ဦးလွင်ကိုလတ်အား ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ရန် ခေတ္တပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ထားသည်။ သမိုင်းကြောင်း နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ သဝဏ်လွှာကို သမ္မတကိုယ်စား ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ် ဦးထွန်းထွန်းဦးမှ ၂၀၁၇ နိုဝင်ဘာ ၂၀ တွင် ဝန်ကြီးဌာန ၂ ခုအသစ်ဖွဲ့ရန် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြလာသည်။ ပြည်ထောင်စုအစိုးရ အဖွဲ့၏ လုပ်ငန်းတာဝန်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ရုံး ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဖြစ်သူ ပြည်ထောင်စု အစိုးရအဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူးက နိုင်ငံတော် သမ္မတထံ တင်ပြ၍ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ အနေဖြင့် ပြည်ထောင်စု၏ အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၊ စီမံကိန်းနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များ၊ ဥပဒေကြမ်း တင်သွင်းရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များနှင့် အခြားကိစ္စရပ်များ အပါအဝင် များပြားသည့် လုပ်ငန်း တာဝန်များကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာတွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတအား တာဝန်ခံမည့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ဝင် ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီး တစ်ဦးကို ခန့်အပ်၍ တာဝန်ယူဆောင်ရွက်စေမည် ဆိုပါက ပိုမိုထိရောက်စွာ အကောင် အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်မည် ဖြစ်သဖြင့် ယင်းဝန်ကြီးဌာနကို ထပ်မံဖွဲ့စည်းလိုခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း ရှေ့နေချုပ်က တင်ပြခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းခြင်း ပြည်ထောင်စု အစိုးရအဖွဲ့ရုံး ဝန်ကြီးဌာန ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ရာတွင် ပြည်ထောင်စု အစိုးရအဖွဲ့ရုံး၏ လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံ အင်အားဖြင့်ပင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။၂၀၁၈ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၂၈ရက်နေ့တွင် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာနကို ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်မှ ပြောင်းကာ ပြည်ထောင်စု အစိုးရအဖွဲ့ရုံး ဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်သို့ ထည့်သွင်းခဲ့သည်။၂၀၂၁ခုနှစ်တွင် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီမှ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနကို ပြည်ထဲရေးလက်အောက်သို့ ပြန်လည်ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၁) ရက်နေ့တွင် အိမ်စောင့်အစိုးရဖွဲ့စည်းခြင်းနှင့်အတူ ဝန်ကြီးဌာနအား အမှတ် (၁)နှင့် အမှတ် (၂) ဟူ၍ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီး ဦးချစ်နိုင်မှာ အမှတ် (၂) ဝန်ကြီးဖြစ်လာခဲ့သည်။ စီမံကိန်းနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်ရှိ အခွန်အယူခံအဖွဲ့ရုံးအားလည်းကောင်း၊ ယခင် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံရုံးဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်မှ ဦးစီးဌာနများအား အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှုဦးစီးဌာန အဖြစ်လည်းကောင်း ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ရုံးဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်သို့ ပြောင်း၍ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ ပြည်ထောင်စု အစိုးရအဖွဲ့ရုံး ဝန်ကြီးဌာန (၁) ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးရုံး အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှုဦးစီးဌာန အခွန်အယူခံခုံအဖွဲ့ရုံး ပြည်ထောင်စု အစိုးရအဖွဲ့ရုံး ဝန်ကြီးဌာန (၂) ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးရုံး ဝန်ကြီးများစာရင်း ဝေဖန်ခံရခြင်း ဦးထင်ကျော်အစိုးရတက်လာစဉ်က နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာကိုလျှော့ချရန် ဝန်ကြီးဌာနများကို ပြင်ဆင်လျှော့ချခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ဝန်ကြီးဌာနအသစ်များ ထပ်မံဖွဲ့စည်း၍ ပြည်သူများအကြား ဝေဖန်ခဲ့ကြသည်။ ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးဌာနများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%8A%E1%80%BA%E1%80%91%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%AF%E1%80%A1%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%A1%E1%80%96%E1%80%BD%E1%80%B2%E1%80%B7%E1%80%9B%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%B8%E1%80%9D%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%8C%E1%80%AC%E1%80%94
ဘုတ်မျှက်တောရွာ၊ မိန်းမြွကယ်	ဘုတ်မျှက်တောရွာ၊ မိန်းမြွကယ် ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%BE%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%BD%E1%80%80%E1%80%9A%E1%80%BA
အိုးဝနိမြို့၊ အအိုမိုရိ	အိုးဝနိမြို့ (大鰐町 အိုးဝနိမချိ) သည် ဂျပန်နိုင်ငံ၊ အအိုမိုရိစီရင်စုတွင် တည်ရှိသည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် မြို့နေ လူဦးရေသည် ၉၈၂၁ ဦး ရှိသည်။ လူဦးရေသိပ်သည်းဆသည် တစ်စတုရန်းကီလိုမီတာလျှင် ၆၀ ဦး ရှိသည်။ အိမ်ထောင်စု ၄၂၃၀ စု ရှိသည်။ စုစုပေါင်း ဧရိယာသည် ၁၆၃.၄၁ စတုရန်းကီလိုမီတာ ( ၆၃.၀၉ စတုရန်းမိုင်) ကျယ်ဝန်းသည်။ ကိုးကား အအိုမိုရိစီရင်စုရှိ မြို့များ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%9D%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%81%8A%20%E1%80%A1%E1%80%A1%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%AD
ပဌမ ဝဍ္ဎိသုတ်	ပဌမ ဝဍ္ဎိသုတ် သည် မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူခဲ့သည့် သုတ္တန်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဤသုတ္တန်တွင် မြတ်စွာဘုရားသည် ကြီးပွားခြင်း ငါးမျိုးတို့ဖြင့် ကြီးပွားသော အရိယာတပည့်သည် မြတ်သော ကြီးပွားခြင်းဖြင့် ကြီးပွား၏၊ ကိုယ်၏ အနှစ်ကိုလည်း ယူတတ်၏၊ အမြတ်ကိုလည်း ယူတတ်၏ ဟူ၍ ဟောကြားတော်မူခဲ့သည်။ ပဌမ ဝဍ္ဎိသုတ် ကိုးကား အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%8C%E1%80%99%20%E1%80%9D%E1%80%8D%E1%80%B9%E1%80%8E%E1%80%AD%E1%80%9E%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%BA
သန်းဦး	ဒေါက်တာဦးသန်းဦးသည် အဖ ဦးဖိုးသောင်၊ အမိ ဒေါ်အိုတို့မှ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၈၉ (၁၉၂၇) ခုနှစ် နှောင်းတန်ခူးလပြည့်ကျော် ၉ ရက် သောကြာနေ့တွင် ပြည်မြို့၌ မွေးဖွားသည်။ ငယ်စဉ်က ပြည်မြို့ အမျိုးသားအထက်တန်းကျောင်း နိုင်ငံတော်တန်းမြင့်ကျောင်းတို့တွင် ပညာသင်ယူခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်မှ ဘီ၊ အေ (အီးဒီ) ဘွဲ့ကို ဂုဏ်ထူးနှစ်ဘာသာဖြင့် ပထမရရှိအောင်မြင်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၀ ခုနှစ်တွင် ဘီ၊ အီးဒီဘွဲ့ကို ပထမရရှိအောင်မြင်ခဲ့သည်။ ရွှေတံဆိပ်ဆုရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၆၃ ခုနှစ်တွင် အမ်၊ အီးဒီဘွဲ့ကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဟာဝိုင်ရီတက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဖြင့် အောင်မြင်ခဲ့သည်။ ပြည်ခရိုင် ပုတီးကုန်းမြို့ အစိုးရအထက်တန်းကျောင်း (၁၉၅၄) နှင့် သာယာဝတီခရိုင် အုတ်ဖိုမြို့ အစိုးရအထက်တန်းကျောင်း (၁၉၆၀) တို့တွင် ကျောင်းအုပ်ဆရာကြီးအဖြစ် အမှုထမ်းခဲ့သည်။ ပညာမင်းကြီးရုံးတွင် ကျောင်းများဆိုင်ရာ လက်ထောက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး (၁၉၆၃)၊ ပုသိမ်မြို့ ဆရာအတတ်သင်ကျောင်း ကျောင်းအုပ်ကြီးအဖြစ် (၁၉၆၄-၆၅) အမှုထမ်းခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံပညာရေးသုတေသနအဖွဲ့တွင် လက်ထောင်သုတေသနအရာရှိ (၁၉၆၆)၊ သုတေသနအရာရှိ (၁၉၆၇-၆၈)၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး (၁၉၇၂)၊ ဥက္ကဋ္ဌ (၁၉၇၆-၇၇) ရာထူးအဆင့်ဆင့်တိုးမြှင့်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ အခြေခံပညာဦးစီးဌာနတွင် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်အဖြစ် ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၈၅ ခုနှစ်တွင် အငြိမ်းစားယူခဲ့သည်။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်သည့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများ မြန်မာနိုင်ငံစာတတ်မြောက်ရေး ဗဟိုကော်မတီတွင် အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ၁၉၄၆ ခုနှစ်မှ စတင်ထမ်းဆောင်ခဲ့ရာ မြန်မာနိုင်ငံ စာတတ်မြောက်ရေး ကြိုးစားလှုပ်ရှားမှုအတွက် ယူနက်စကိုအဖွဲ့ချုပ်က ဂုဏ်ပြုချီးမြှင့်သော ၁၉၇၁ ခုနှစ် ယူနက်စကိုဆု (မိုဟာမက်ရီဇာဖာလာဗီဆု) ကို ပြင်သစ်နိုင်ငံ ပါရီမြို့တွင် နိုင်ငံ့ကိုယ်စား တက်ရောက်လက်ခံယူခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းဆရာများအသင်းချုပ် အလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအလုပ်သမားအစည်းအရုံးဗဟိုအဖွဲ့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံသုတေသနအသင်း အလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ကြက်ခြေနီ အသင်း အလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံဝိဇ္ဇာနှင့် သိပ္ပံပညာရှင်အဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်လည်းကောင်း ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ပညာရေး၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာစာပေများကို ၁၉၅၁ ခုနှစ်မှစတင်၍ ယနေ့သို့တိုင် ရေးသားပြုစုလျက်ရှိသည်။ "မြန်မာနိုင်ငံပညာရေးဆိုင်ရာသမိုင်း" စာအုပ်ဖြင့် ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် "အမျိုးသား စာပေဆု" ကို ရရှိခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၈ ရက်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်အထူးဘွဲ့နှင်းသဘင်တွင် ချီးမြှင့်သော "ဂုဏ်ထူးဆောင်လူထုအကျိုးပြုစာပေပါရဂူ" ဘွဲ့ကိုလည်း ရရှိခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၆ တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဟာဝိုင်ရီပြည်နယ်၊ ဟာဝိုင်ရီတက္ကသိုလ်၏ အမြင့်ဆုံးချီးမြှင့်ပေးအပ်သော "ဂုဏ်ထူးဆောင်လူမှုရေးအကျိုးပြုစာပေပါရဂူဘွဲ့" ချီးမြှင့်ခြင်းခံရသည်။ ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံ စာတတ်မြောက်ရေးအထောက်အကူပြုအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ၊ ပညာတန်ဆောင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ၊ ဦးသန်းဦးဖောင်ဒေးရှင်းအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိသည်။ ဇွန်လ၊ ၂၆ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပညာရေးမြှင့်တင်မှု အကောင်အထည်ဖော်ရေး ကော်မတီ အကြံပေးနာယက (၁) ဒေါက်တာသန်းဦးအား ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ ဂုဏ်ထူးဆောင် လက်မှတ်ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ မြို့မကျောင်းစိန်ရတု (၁၉၂၀-၁၉၉၅) ကျင်းပခဲ့ရာတွင် ဦးစီးနာယကအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ကိုးကား မြန်မာ အမျိုးသား စာရေးဆရာများ မြန်မာ စာရေးဆရာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%A6%E1%80%B8
အုန်းမလင်းရွာ၊ ကျောက်မဲမြို့နယ်	အုန်းမလင်းရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်)၊ ကျောက်မဲခရိုင်၊ ကျောက်မဲမြို့နယ်၊ ပန်လော့ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၀၉၁၆၇ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ပန်လော့ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၀၉၃ ဦး၊ မ ၁၁၃၀ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၂၂၂၃ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ကျောက်မဲမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%9C%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%B2%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ဒဏ္ဍာရီ	ဒဏ္ဍာရီ () သည် ရိုးရာအစဉ်လာယုံကြည်မှု အမျိုးအစားဖြစ်၍ ပြောရိုးစဉ်ဆက်ရှိသော ဇာတ်လမ်းများ (သို့) ပုံပြင်များပါဝင်သည်။ အခြေတကျတည်ရှိပြီးဖြစ်သော ဇာတ်လမ်းပုံပြင်များ (သို့) ဇာစ်မြစ် ဒဏ္ဍာရီများကဲ့သို့သော အကြောင်းအရာများသည် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်၌ အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍအဖြစ် ပါဝင်သည်။ ဒဏ္ဍာရီများတွင်ပါဝင်သော ဇာတ်ကောင်များမှာ နတ်များ (gods)၊ နတ်နှင့်လူ ပေါင်းဖက်မှုမှ ဆင်းသက်လာကြသော နတ်လူများ (demigod - နတ်တစ်ပိုင်း လူတစ်ပိုင်း) (သို့) လူစွမ်းအားရှင်ပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်ကြသည်။ ရံဖန်ရံခါ၌ တစ်စုံတစ်ဦးသည် တစ်ခုခု၊ တစ်ဖွဲ့ဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်များပင်ဖြစ်လင့်ကစား ပုံမှန်နေ့စဉ်လှုပ်ရှားကြသော လူသားများနှင့်ပတ်သက်သော ဇာတ်လမ်းပုံပြင်များကို ဒဏ္ဍာရီနှင့်မတူသော ရာဇဝင်ပုံပြင် (legend) များထဲ့သို့ ထည့်သွင်းကြသည်။ ဒဏ္ဍာရီများကို အုပ်ချုပ်သူများ၊ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်များက မကြာခဏဆိုသလို မှန်ကန်ကြောင်းထောက်ခံအတည်ပြုကြကာ ထိုဒဏ္ဍာရီများသည် ဘာသာတရား၊ ယုံကြည်သက်ဝင်မှုများနှင့် နီးနီးကပ်ကပ် ပတ်သက်ဆက်နွယ်ကြသည်။ တစ်ကယ်တမ်းအနေဖြင့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများစွာသည် ၎င်းတို့၏ ဒဏ္ဍာရီများ၊ ရာဇဝင်များ၊ သမိုင်း စသည်တို့ကို အုပ်စုများဖွဲ့ ခွဲခြားကြ၍ အဆိုပါ ဒဏ္ဍာရီများ၊ ရာဇဝင်များကို အလွန်ဝေးကွာသော အတိတ်တစ်ချိန်မှ မှန်ကန်သောအကြောင်းအရာများဖြစ်ကြသည်ဟု ယူဆကြ၏။ အထူးသဖြင့် ဒဏ္ဍာရီများဖန်တီးခြင်းသည် ရှေးကမ္ဘာဦးကာလများ၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြသည်။ အခြားဒဏ္ဍာရီများကလည်း စံနမူနာများ၊ ဓလေ့ထုံးတမ်းများ၊ တားမြစ်ချက်များ မည်သို့မည်ပုံအခြေတည်၍ မှန်ကန်ကြသည်ဟု ရှင်းလင်းပြသကြသည်။ ဒဏ္ဍာရီပြောရိုးစဉ်များနှင့် ရိုးရာဓလေ့ကျင့်ဝတ်များအကြား ရှုပ်ထွေးသော ဆက်နွယ်မှုများလည်းရှိကြသည်။ ဒဏ္ဍာရီအကြောင်းလေ့လာမှုများသည် ခေတ်ဟောင်းသမိုင်းရာဇဝင်များ၌ စတင်ခဲ့ကြသည်။ ယူဟီးမရ(စ်) (Euhemerus)၊ ပလေးတိုး၊ ဆဲလ်လ(စ်)ရှပ်စ် (Sallustius) တို့၏ ဂရိဒဏ္ဍာရီနှင့်ပတ်သက်သည့် ပြိင်ဘက် အမျိုးအစားများကို အေဒီသုံးရာစုနှစ်ခန့်ကပေါ်ထွန်းခဲ့သော ပလေးတိုးဝါဒပညာရှင်လက်သစ်များက ဖော်ထုတ်ခဲ့ကြပြီး အေဒီ ၁၄-၁၆ရာစုခေတ် ဒဏ္ဍာရီရေးသားပြုစုသူများက ပြန်လည်ဆန်းသစ်ထုတ်ဖော်ခဲ့ကြသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် ဒဏ္ဍာရီလေ့လာမှုကို မနုဿဗေဒ၊ စိတ်ပညာ၊ ဝေါဟာရဗေဒ နှင့် ရိုးရာစဉ်ဆက်ပုံပြင်လေ့လာမှုအပါအဝင် ပညာရပ်ဆိုင်ရာနယ်ပယ်အမျိုးမျိုး၌ လေ့လာကြသည်။ မစ်သောလာဂျီ (mythology) ဝေါဟာရကို ဒဏ္ဍာရီလေ့လာခြင်း (သို့) ဒဏ္ဍာရီထုထည်ကြီးများမှ အကြောင်းအရာတစ်ခုခုကို လေ့လာခြင်းဟု သုံးနှုန်းကြသည်။ ထိုသို့ ဒဏ္ဍာရီကြီးများအား ပညာရပ်ပိုင်းနှိုင်းယှဉ်လေ့လာခြင်းကို နှိုင်းယှဉ်ဒဏ္ဍာရီလေ့လာခြင်း (comparative mythology)အဖြစ်သိရှိကြသည်။ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ Myth ဆိုသည့် ဒဏ္ဍာရီ အင်္ဂလိပ်ဝေါဟာရ myth ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းသည် ပညာရှင်များကြား အတိုင်းအတာတစ်ခုထိကွဲပြားကြသည်။ ဖင်လန်ရိုးရာစဉ်ဆက်ပုံပြင်လေ့လာသူ(folklorist) လောင်းရီဟွန်ကို (Lauri Honko) က ကျယ်ပြန့်စွာညွှန်းဆိုသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းကို တင်ပြသည်။ အခြားနယ်ပယ်အတွင်းရှိ ပညာရှင်များက ဤ myth ဆိုသောဝေါဟာရကို အမျိုးမျိုးအထွေထွေ နည်းလမ်းများဖြင့် သုံးစွဲကြသည်။ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်အဓိပ္ပာယ်မျိုးဖြင့် ထိုစကားလုံးသည် ရိုးရာစဉ်ဆက်ပြောဆိုကြသော ပုံပြင်ဇာတ်လမ်းများ လတ်တလောရေပန်းစားနေသော မမှန်ကန်သည့်အကြောင်းအရာများ (popular misconception)၊ စိတ်ကူးယဉ်ဖြစ်တည်မှု (imaginary entity) စသည်တို့ကို ရည်ညွှန်းနိုင်၏။ သို့သော်လည်း တစ်ဖက်တွင် ဒဏ္ဍာရီ နှင့် အခြားရိုးရာစဉ်ဆက်ပုံပြင်များ၏ အမျိုးအစားပုံစံတို့သည် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု နယ်ပယ်တူညီမှုရှိနိုင်သော်လည်း ဒဏ္ဍာရီသည် သမိုင်စဉ်ဆက်လက်ခံခဲ့သော ရာဇဝင်ပုံပြင်(legend) နှင့် ရိုးရာပုံပြင်များ (folktale) အမျိုးအစားများနှင့် မတူဘဲကွဲပြားကြသည်ဟု မကြာခဏဆိုသလိုယူဆတွေးထင်ကြသည်။ အကြောင်းမှာ ဤနှစ်ခုကို မြင့်မြတ်သော ဇာတ်လမ်းပုံပြင်များဟူ၍ တွေးမြင်ယူဆခြင်းမရှိသောကြောင့်ပင်ဖြစ်၏။ အချို့သော ရိုးရာပုံပြင်အမျိုးစားများ ဥပမာအနေဖြင့် နတ်သား နတ်သမီးပုံပြင်များ(fairy stories)အား မည်သူမျှမှန်ကန်သည်ဟု မယူဆကြပါ။ ဤသို့ဖြင့် ထိုသို့သော ပုံပြင်များကို ဒဏ္ဍာရီနှင့် ကွာဝေးစွာရှုမြင်ယူဆနိုင်ကြသည်။ အများအားဖြင့် ဒဏ္ဍာရီ၌ အဓိကဇာတ်ကောင်များသည် နတ်ဘုရား၊ နတ်လူများ သို့ စွမ်းအားရှင်လူပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ကြပြီး ရာဇဝင်ပုံပြင်များက လူသားများကို အဓိကဇာတ်ဆောင်အဖြစ် ခင်းကျင်းပုံဖော်ကြသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ အစ်လိယ(ဒ်)ကဗျာရှည် (Iliad)၊ အော့ဒစ်ဆီကဗျာရှည် (Odyssey)၊ အစ်နီးယစ်ဒ်ကဗျာရှည် (Aeneid) တို့တွင်ကဲ့သို့ များစွာသော ချွင်းချက်များ၊ ပေါင်းစပ်မှုများ တည်ရှိနေကြသည်။ ထို့အပြင် ယဉ်ကျေးမှုများအကြား ပုံပြင်များ ပျံ့နှံ့လာသောအခါ (သို့) ယုံကြည်မှုများပြောင်းလဲသွားသည့်အခါ ဒဏ္ဍာရီများကို ရိုးရာစဉ်ဆက်ပုံပြင်များအဖြစ် ယူဆလာကြကာ ထိုပုံပြင်များထဲရှိ တန်ခိုးစွမ်းအားရှိဇာတ်ကောင်များကို လူသားများ၊ လူနှင့်တူသောပုဂ္ဂိုလ်များ ဥပမာ... လူထွားကြီးများ (သို့) လူ့ဘီလူးကြီးများ (giants)၊ အက်လ်ဖ်များ (elves)၊ နတ်သူငယ်ကလေးများ (faerie) အဖြစ်ပြန်လည်ပုံဖော်တင်ဆက်ကြသည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် သမိုင်းနှင့် စာပေဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများသည် ဒဏ္ဍာရီဆန်သော အရည်အသွေးများကို ဖြည်းဖြည်းခြင်း ရယူကြသည်။ ဥပမာ ဗြိတိန်အလယ်ခေတ်စာပေ (Matter of Britain) ဖြစ်သော အားသာဘုရင် နှင့် ဘုရင့်စားပွဲဝိုင်းအကြောင်းအရာ စသည်တို့နှင့် ပြင်သစ်စာပေ ဒဏ္ဍာရီကြောင်းရာများသည် ၅-၈ရာစုများမှ သမိုင်းဝင်အဖြစ်ပျက်များကို ခပ်လှမ်းလှမ်းသဘော ရယူထားဟန်တူသည်။ နောက်ပိုင်းနှစ်များတွင် ဒဏ္ဍာရီပုံစံများဖြစ်လာခဲ့ကြ၏။ အရပ်သုံးစကားအဖြစ် ဒဏ္ဍာရီ ဟူသော စကားလုံးကို အချက်လက်ပိုင်းအခြေခံအကြောင်းအရင်းမရှိသော လူအများစွဲမြဲလက်ခံထားကြသည့် ယုံကြည်မှု (သို့) မမှန်ကန်သော ဇာတ်လမ်းများနှင့် ပတ်သက်၍ သုံးစွဲကြသည်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် အခြားသောယဉ်ကျေးမှုများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘာသာရေးဆိုင်ရာဒဏ္ဍာရီနှင့် ယုံကြည်မှုများကို မမှန်ကန်ဟု တံဆိပ်ကပ်ခြင်းမှ ပေါ်ပေါက်လာကာ ရံခါ၌ ဤအသုံးအနှုန်းသည် အထင်သေးရှုတ်ချသည့်သဘောဆောင်လျက် ရှိသည်။ သို့ရာတွင် ရိုးရာပုံပြင်လေ့လာသူများနှင့် တက္ကသိုလ်ပညာနယ်ပယ်မှ ပညာရှင်များက မနုဿဗေဒကဲ့သို့သော ဆီလျှော်ရာနယ်ပယ်များတွင် သုံးနှုန်းကြသောအခါ ဤဝေါဟာရ၌ ဇာတ်လမ်းပုံပြင်တစ်ခုသည် မှန်ကန်သည် (သို့) မမှန်ကန်ပါဟူ၍ သွယ်ဝိုက်ညွှန်းဆိုမှုနောက်ဆက်တွဲအဓိပ္ပာယ်မပါရှိချေ။ Mythology ဆိုသည့် ဒဏ္ဍာရီ လက်ရှိအသုံးပြုမှု၌ မစ်သောလာဂျီ (mythology) ဝေါဟာရသည် လူ့အဖွဲ့တစ်ခုနှင့်ပတ်သက်၍ စုစည်းရွေးချယ်ထားသော ဒဏ္ဍာရီများကို ဆိုလိုသည်။ သို့သော် ထိုသို့သော ဒဏ္ဍာရီများအားလေ့လာခြင်းဟူ၍လည်း အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်နိုင်သည်။ ဥပမာ ဂရိဒဏ္ဍာရီ၊ ရောမဒဏ္ဍာရီ နှင့် ဟစ်တိုင်း ဒဏ္ဍာရီ (Hittite) တို့အားလုံးသည် ထိုလူ့အဖွဲ့ ယဉ်ကျေးမှုများကြား ပြန်လည်ပြောဆိုကြသော ဒဏ္ဍာရီထုထည်ကြီးတစ်ရပ်ကို ဖော်ပြ၏။ ရိုးရာပြောဆိုပုံပြင်လေ့လာသူ အလန် ဒန့်စ် (Alan Dundes) က ကမ္ဘာလောကကြီးနှင့် လူ့လောကတစ်ရပ် ယနေ့ခေတ်အခြေအနေသို့ မည်သို့မည်ပုံဖြစ်ပေါ်တိုးတက်လာခဲ့သည်ကိုရှင်းလင်းပြသသော အလေးအမြတ်ထားအပ်သည့်(မြင့်မြတ်သည့်) ဇာတ်လမ်းပုံပြင်(sacred narrative) များကို ဒဏ္ဍာရီဟူ၍ ဖွင့်ဆိုသည်။ ဒန့်စ် ကပင်ဆက်လက်၍ မြင့်မြတ်သည့်ဇာတ်လမ်းအကြောင်းရာ(sacred narrative) များသည် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ လူမှုရေးရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျင့်ထုံးများ၊ စံစနစ်များကို တိတိကျကျဖော်ပြထားသည်၊ ဩကာသလောက၏ ရှုထောင့်အမြင်များကို ရှင်းလင်းပြသသည်။ ထိုသို့ဖြင့် ယဉ်ကျေးမှုတစ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ အခြေခံကျသော လောကအမြင်ကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန် အကျိုးရှိသင့်တော်သည့် ဇာတ်လမ်းတစ်ခုကို မြင့်မြတ်သည့်ဇာတ်လမ်းအကြောင်းရာ ဟုအမျိုးအစားခွဲခြားခဲ့သည်။ မနုဿဗေဒပညာရှင် ဘရုစ် လင်ကန် (Bruce Lincoln) က ဒဏ္ဍာရီသည် ဇာတ်လမ်းသဏ္ဌာန်ရှိသော အတွေးအမြင်စနစ်ဟု ဖွင့်ဆိုသတ်မှတ်သည်။ mythography ဆိုသည့် ဒဏ္ဍာရီ ဒဏ္ဍာရီများအား ပြုစုခြင်း (သို့) (အနုပညာဖြင့်တင်ဆက်)ဖော်ပြခြင်းဟူသည့်ဝေါဟာရကို မစ်သောဂရာဖီ (mythography) အဖြစ်အသိများ၍ ဤအသုံးအနှုန်းကို ပညာရပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအနေဖြင့် ဒဏ္ဍာရီများအားစုပေါင်းခြင်း (သို့မဟုတ် ရှုပ်ထွေးသည့်အနေအထားဖြင့် ဒဏ္ဍာရီများအား ယေဘုယျသဘောလေ့လာခြင်း) ဟူ၍သုံးနှုံးနိုင်သည်။ ဂန္ထဝင်ရိုးရာ၌ ဒဏ္ဍာရီ အဓိကပြုစုသူများတွင် အိုဗစ်ဒ် (Ovid) (ဘီစီ ၄၃-၁၇/၁၈)ပါဝင်ပြီး ၎င်း၏ ဒဏ္ဍာရီများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြောဆိုခြင်းသည် ယနေ့ခေတ်အထိ ခိုင်ခိုင်ခန့်ခန့်လွှမ်းမိုးနိုင်ခဲ့လေသည်။ နောက်တစ်ဦးမှာ ၅-၆ရာစုက လက်တင်စာရေးဆရာ ဖေးဘီးယ(စ်) ပလန်းရှီယိတ် ဖာလ်ဂျန်းရှီယက်စ် (Fabius Planciades Fulgentius) ဖြစ်၍ ၎င်း၏ စုစည်းထားသော ဒဏ္ဍာရီများနှင့် ထိုအမျိုးမျိုးထွေပြားသောဒဏ္ဍာရီများမှ ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ဘာသာပြန်ဆိုချက်များကိုပေးသည်။ အမည်မသိရဘဲ အလယ်ခေတ် ဗာတစ်ကန်မှ(Vatican) ဒဏ္ဍာရီပြုစုသူများသည် အလယ်ခေတ်အကုန်ပိုင်းထိ ဆက်လက်လွှမ်းမိုးခဲ့သည့် ဂန္ထဝင်ဒဏ္ဍာရီ (ဂရိ၊ရောမ) များကိုပြုစုခဲ့ကြ ဖော်ထုတ်ခဲ့ကြပြီး ခေတ်ဆန်းချိန်မှ ပညာရှင် Natalis Comes ၏ ဒဏ္ဍာရီ ဆယ်အုပ် (ten-book Mythologiae) သည် ဥရောပခေတ်ဆန်းချိန်နှောင်းပိုင်း ဂန္ထဝင်ဒဏ္ဍာရီအတွက် စံစနစ်ရင်းမြစ်များဖြစ်လာခဲ့သည်။ အခြားထင်ရှားသော ဒဏ္ဍာရီပြုစုသူများတွင် ၁၃ရာစု၌ အက်ဒါစကားပြေ (Prose Edda) ၏ လက်ရာရှင် စနော်ရီ စတားလဆန် (Snorri Sturluson) ဖြစ်ပြီး ထိုစကားပြေသည် အလယ်ခေတ်များမှစ၍ ယခုထိ အဓိကရှင်သန်လျက် ရှိသော နော့စ်ဒဏ္ဍာရီ၏ ယေဘုယျဖော်ပြချက် (စစ်ဆေးလေ့လာနိုင်မှု) တစ်ခုဖြစ်သည်။ Mythos ဆိုသည့် ဒဏ္ဍာရီ ဒဏ္ဍာရီ (myth) ကိုအထင်သေးရှုတ်ချသော အဓိပ္ပာယ်မျိုးဖြင့် ရံခါ၌ သုံးစွဲလေ့ရှိသောကြောင့် အချို့သောပညာရှင်များသည် မစ်သ် အစား (အသံထွက်- မိုင်းသော့စ် သို့ မစ်သော့စ် သို့ မိသော့စ်) mythos ဆိုသည့် ဝေါဟာရကို ရွေးချယ်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း မိုင်းသော့စ်သည် ယခုအခါ၌ ဇာတ်လမ်းဖြစ်ရပ်တစ်ခုအနေဖြင့် အရစ်တိုတယ်လက်ရာ အဓိပ္ပာယ်မျိုးဖြင့် ရည်ညွှန်းကြသည် (သို့) အချင်းချင်းဆက်နွယ်သော ဒဏ္ဍာရီ သို့ ပုံပြင်များ ကိုလည်းရည်ညွှန်းကြသည်။ အထူးသဖြင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ (သို့) ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ရိုးရာအစဉ်အဆက်သဘောပါသည့် အကြောင်းအရာများကို ပို၍ ရည်ညွှန်းသည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် H. P. Lovecraft ၏ ကမ္ဘာဖန်တီးခြင်းကဲ့သို့သော ခေတ်ပေါ် စိတ်ကူးယဉ်ဒဏ္ဍာရီများအတွက်လည်း ဤဝေါဟာရကိုသုံးစွဲကြသည်။ Mythopoeia ဆိုသည့် ဒဏ္ဍာရီ ဒဏ္ဍာရီအား တရည်တရွယ်ဖန်တီးခြင်းကို အခြားသူများကြား၌ ဂျေ အာ အာ တော်ကီးန်က ဤဝေါဟာရ (mythopoeia - မစ်သ်သာ/သို ပီးယား) ကိုသုံးစွဲခဲ့သည်။See Mythopoeia (poem); cf. J. R. R. Tolkien, Tree and Leaf; Mythopoeia; The Homecoming of Beorhtnoth Beorhthelm's Son (London: HarperCollins, 2001) [first published 1964] . နာဇီဝါဒသမား Alfred Rosenberg ကလည်း ဆိုးဆိုးရွားရွား ဤဝေါဟာရကို သူ့နည်းသူ့ဟန်ဖြင့် ညွှန်းဆိုခဲ့ပြန်သည်။ ဝေါဟာရရင်းမြစ် မစ်သ် (ဒဏ္ဍာရီ) ဆိုသည့်စကားလုံးသည် ရှေးဟောင်းဂရိ μῦθος [mȳthos] မှဆင်းသက်လာကာ အဓိပ္ပာယ်မှာ စကား၊ ဇာတ်လမ်း၊ စိတ်ကူးယဉ်ဇာတ်လမ်း၊ ဒဏ္ဍာရီ၊ ဇာတ်ကွက် ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပုံစံဖြင့် ဤဂရိစကားလုံးကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားတွင် (၁၉)ရာစုအစောပိုင်းတွင်သုံးစွဲခဲ့သည် (အခြားဥရောပဘာသာစကားများ၌လည်း ပြုပြင်သုံးစွဲကောင်းသုံးနိုင်)။ ပညာရပ်ဆိုင်ရာနယ်ပယ်၌ စံအားဖြင့် သဘာဝလွန်စွမ်းအားများပါရှိသော ရိုးရာပုံပြင်တစ်ပုဒ်အတွက် ဘောင်ကျဉ်မြောင်းစွာသုံးပြီး ထိုပုံပြင်သည် ရှင်းလင်းချက်တစ်ရပ်၊ အကြောင်းဇာစ်မြစ် (သို့ ) တရားမျှတခြင်းများ ပါဝင်သည်။ မည်သည့်အတွက်ဟုဆိုလျှင် လူမှုအဖွဲ့စည်းတစ်ရပ်၏ အစောပိုင်းသမိုင်း၊ ဘာသာရေးယုံကြည်ချက်တစ်ခု၊ ဓလေ့ထုံးတမ်း သို့ သဘာဝဖြစ်ရပ်တစ်ခု အတွက်ဖြစ်သည်။ အပြန်အလှန်အားဖြင့် ရှေးဟောင်းဂရိ [mythología] (အဓိပ္ပာယ် - ပုံပြင်၊ အစဉ်အလာစကားများ၊ ရာဇဝင်ပုံပြင်၊ ပုံပြင်ပြောခြင်းများ) သည် mȳthos ကိုနောက်ဆက်စကားလုံး 'λογία [-logia] ("လေ့လာခြင်း/ပညာရပ်") ပေါင်းခြင်းဖြစ်ကာ ဆွတ်ပျံ့ကြည်နူးဖွယ်အချစ်ဇာတ်လမ်း၊ စိတ်ကူးယဉ်ဇာတ်လမ်း၊ ဇာတ်လမ်းပုံပြင်ပြောဆိုခြင်းဟု အနက်ရသည်။ ထိုနည်းတူစွာ ပလေးတိုးက mythología စကားလုံးကို စိတ်ကူးယဉ်ဇာတ်လမ်း၊ ပုံပြောခြင်း အတွက် ယေဘုယျဝေါဟာရအဖြစ် သုံးစွဲခဲ့သည်။ ထိုဂရိဝေါဟာရ mythología ကို လက်တင်ဘာသာစကားက ချေးငှားယူသည်။ ထိုစကားလုံးသည် လက်တင်စာရေးဆရာ ဖာလ်ဂျန်းရှ(စ်)၏ ငါးရာစုက Mythologiæ စာအုပ်၏ ခေါင်းစဉ်ဖြစ်၍ ဂရိနှင့် ရောမ နတ်ဘုရား ဇာတ်လမ်းပုံပြင်များ၏ အသေးစိတ်ရှင်းလင်းချက်ကို ညွှန်းဆိုသည်။ ယခုအခါတွင် ထိုဂရိ၊ ရောမနတ်ဘုရားဇာတ်လမ်းများကို ဂန္ထဝင်ဒဏ္ဍာရီ (classical mythology) ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ ဖာလ်ဂျန်းရှ(စ်)၏ Mythologiæ သည် ထိုအကြောင်းအရာများကို ဖြစ်ရပ်မှန်ပုံစံဖြင့် ကိုင်တွယ်ခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ အနက်ထုတ်ဖော်ရန်လိုအပ်သော ခိုင်းနှိုင်းတင်စားချက်များအဖြစ် ထိုအကြောင်းအရာကို တိကျရှင်းလင်းပြတ်သားစွာ ကိုင်တွယ်သည်။ ထိုလက်တင်စကားလုံးကိုပင် အလယ်ခေတ်ပြင်သစ်ဘာသာစကားက mythologie အဖြစ်ချေးယူသုံးစွဲသည်။ ပြင်သစ်မှ လာသည်ဖြစ်စေ လက်တင်မှ လာသည်ဖြစ်စေ "mythology" ဟူသောစကားလုံးကို အင်္ဂလိပ်က ယူငင်သုံးစွဲ၍ ဒဏ္ဍာရီတစ်ခု (သို့) ဒဏ္ဍာရီများအား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရှင်းလင်းဖော်ပြမှု၊ တိရစ္ဆာန်ပုံပြင်များ (fables) အားအနက်ထုတ်ဖော်ခြင်း (သို့) ထိုသို့သောအကြောင်းရာများကို ရှင်းလင်းဖော်ပြသောစာအုပ် စသည့်အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ခိုင်မာသွာရှိသည့် သက်သေမှာ ထိုစကားလုံးကို (၁၄၂၅)က ဂျွန် လစ်ဒ်ဂိတ်ရေးသည့် ထရွိုင်စာအုပ် ပင်ဖြစ်သည်။ လစ်ဒ်ဂိတ်လက်ထက်မှ ၁၇-၁၈ရာစုအထိ မစ်သောလာဂျီ ကို အမှန်မဟုတ်ဟု နားလည်ထားသော စာရိတ္တပိုင်းဆိုင်ရာ တိရစ္ဆာန်ပုံပြင်ခိုင်းနှိုင်းမှုတစ်ခု (သို့) ခရစ်ယာန်ပုံဆောင်ဝတ္ထု (သို့) ရိုးရာပုံပြင်များအစု ဟုဆိုလိုရန် သုံးစွဲခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင် ကမ္ဘာအနှံ့၌ တစ်ဆူထက်များသော ဘုရားဝါဒရှိ ယဉ်ကျေးမှုများကြား ရိုးရာပုံပြင်များနှင့်ပတ်သက်သော အကြောင်းအရာများကို ရည်ညွှန်းရန် သုံးစွဲလာကြသည်။ ထို့ကြောင့် mythology စကားလုံးသည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားသို့ "myth" မတိုင်မီကပင် ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ဂျွန်ဆင်၏ အဘိဓာန်၌ ဖွင့်ဆိုမည့်ခေါင်းစဉ်စကားလုံးတွင် မစ်သောလာဂျီ သာပါပြီး မစ်သ် မပါဝင်ချေ။ တစ်ကယ်တမ်းတွင် ဂရိထံမှ ငှားယူသုံးစွဲသော mythos (အများကိန်း- mythoi) နှင့် လက်တင်စကားလုံး mythus (အများကိန်း- mythi) နှစ်ခုလုံးသည် ၁၈၃၀ခုနှစ် myth စကားလုံးစတင်သုံးစွဲချိန်မတိုင်မီကပင် အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ ရှေးဟောင်းဂရိဘာသာစကားဖြင့် အဓိပ္ပာယ်များ μῦθος (mythos) ဝေါဟာရသည် ဟိုးမား၏ လက်ရာများနှင့် ထိုခေတ်က အခြားကဗျာဆရာများ၏ လက်ရာများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဤလက်ရာများ၌ ဤစကားလုံး၏ အချို့သောအဓိပ္ပာယ်များမှာ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦးစကားပြောဆိုခြင်း၊ ဇာတ်လမ်း၊ စကား၊ ပုံပြင် (story or tale) နှင့် စကားလုံး တို့ဖြစ်ကြသည်။ ဤစကားလုံးသည် အမှန် (သို့) အမှား ဇာတ်လမ်းနှစ်ခုကြားမှ သိသာရှင်းလင်းသောကွာခြားမှုကိုကား ထောက်ပံ့မပေးနိုင်ပါ။ ရှေးဂရိပြဇာတ်နှင့်ဆက်စပ်၍ mythos သည် ဒဏ္ဍာရီ၊ ဇာတ်လမ်း၊ ဇာတ်ကွက် နှင့် ပြဇာတ်၏ ဇာတ်အိမ်ကို ဆိုလိုသည်။ ဒဏ္ဍာရီများအား အနက်ဖော်ထုတ်ခြင်း ဒဏ္ဍာရီနှိုင်းယှဉ်လေ့လာမှု ဒဏ္ဍာရီနှိုင်းယှဉ်လေ့လာမှုသည် အမျိုးမျိုးသော ယဉ်ကျေးမှုများမှ ဒဏ္ဍာရီများကို စနစ်တကျနှိုင်းယှဉ်လေ့လာခြင်းဖြစ်သည်။ များစွာသောယဉ်ကျေးမှုများ၏ဒဏ္ဍာရီများတွင် တူညီနေသော အဓိကအခြေခံကြောင်းတရားကို ရှာဖွေရန်လည်း ဤပညာရပ်က ကြိုးပမ်းသည်။ အချို့သောအခြေအနေများ၌ ဒဏ္ဍာရီနှိုင်းယှဉ်လေ့လာသူများသည် တသီးတခြားဖြစ်နေသော ဒဏ္ဍာရီများကြား တူညီမှုများရှိသည်ဆိုသည့်အချက်ကို အသုံးပြု၍ ထိုဒဏ္ဍာရီများ၌ တူညီသောရင်းမြစ်တစ်ခုရှိကြသည်ဟုလည်း ပြောဆိုကြသည်။ ဤရင်းမြစ်သည် ဒဏ္ဍာရီများကို စေ့ဆော်ကောင်းစေ့ဆော်နိုင်မည် (သို့) ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုချင်းစီ၏ဒဏ္ဍာရီများသို့ ကွဲပြားစေခဲ့သည့် ရှေးအကျဆုံးတူညီသောဒဏ္ဍာရီတစ်ခုကို ထောက်ပံ့ကောင်းထောက်ပံ့နိုင်မည်။ လူမှုရေးရာရှုထောင့်နှင့် ရှင်သန်စေသောယန္တယား ဒဏ္ဍာရီများသည် လူမှုအဖွဲ့အစည်းနှင့် လူမှုအကျင့်စရိုက်တို့ကို ပုံဖော်သည်၊ ပုံသွင်းသည်ဟု သုံးသပ်မှတ်ချက်ပြုသူအများအပြားက ဤသို့ညွှန်းဆိုကြသည်။ မီးယာချီးယဲ အက်လီယေးဒ် (Mircea Eliade) ကဒဏ္ဍာရီ၏အရေးပါဆုံးလုပ်ဆောင်ချက်များအနက် တစ်ခုမှာ အမူအကျင့်ပုံစံများ တည်ထောင်ရန်ဖြစ်သည် ပြီးလျှင် ဒဏ္ဍာရီများသည် ဘာသာရေးအတွေ့အကြုံတစ်ခုကို ထောက်ပံ့ပေးရန်ဖြစ်နိုင်သည်ဟုညွှန်းဆိုပြောကြားခဲ့သည်။ ဒဏ္ဍာရီများကို ပြောခြင်း သို့ ဖော်ပြခြင်းဖြင့် အစဉ်အဆက်ရှိသောလူမှုအဖွဲ့အစည်းများမှ သူများသည် ကိုယ်တိုင် ပစ္စက္ခမှကင်းကွာသွား၍ ဒဏ္ဍရီခေတ်သို့ ပြန်ရောက်သွားကြသဖြင့် အံ့ချီးဖွယ်ရာကောင်းခြင်းနှင့် ပို၍ နီးကပ် နီးစပ်သွားကြသည်။ ဟွန်ကိုက ရဲရဲတင်းတင်းခိုင်ခိုင်မာမာဆိုသည်မှာ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်သည် ဒဏ္ဍာရီခေတ်အခြေအနေများကို ပြန်လည်မွေးဖွားရန်ကြိုးပမ်းခြင်းအလို့ငှာ ဒဏ္ဍာရီတစ်ခုကို ပြန်လည်ကျင့်သုံးလုပ်ဆောင်ကြသည်။ ဥပမာ လက်ရှိခေတ်၌ တစ်ဦးဦးကို ကုသရန် ကမ္ဘာဦးအစကာလက နတ်ဘုရားတစ်ပါးလုပ်ဆောင်ခဲ့သော ကုသခြင်းမျိုးကို ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ကောင်းဖော်ဆောင်နိုင်သည်။ ထိုနည်းတူစွာ ဘားတ်(Barthes)က ခေတ်သစ်ယဉ်ကျေးမှုသည် ဘာသာရေးနှင့်သက်ဆိုင်သော အတွေ့အကြုံတစ်ခုကို စူးစမ်းရှာဖွေကြသည်ဟုဆိုသည်။ လူသား၏ကိုယ်ကျင့်တရားကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်သတ်မှတ်သည်မှာ သိပ္ပံပညာ၏ အလုပ်မဟုတ်သဖြင့် ဘာသာရေးနှင့်ဆိုင်သောအဖြစ်အပျက်အတွေ့အကြုံတစ်ခုသည် နားလည်ထားသော ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာအတိတ်နှင့် ဆက်စပ်ရန်ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်သည်။ ထိုဖော်ပြသောအတိတ်သည် နည်းပညာထွန်းကားသော ပစ္စုပန်နှင့် ပြဒါးတစ်လမ်း သံတစ်လမ်းကဲ့သို့ ကွဲပြားကြသည်။ အိန္ဒိယလူမျိုး ဒဏ္ဍာရီပညာရှင် ပတ္တနိုက်(Pattanaik) က ဒဏ္ဍာရီသည် လူသားများ၏ပုဂ္ဂလဓိဋ္ဌာန်ကျသော အမှန်တရားတစ်ခုအဖြစ်၍ ထိုအမှန်တရားသည် ဓလေ့ထုံးတမ်း၊ အမှတ်သညာ၊ ဇာတ်လမ်းပုံပြင်များမှတစ်ဆင့် ဆက်သွယ်ထားခြင်းဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်ဖွင့်ဆိုသည်။ ၎င်းကဆက်လက်ပြောသည်မှာ "မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်အတွက်မျှ အမှန်တရားမဟုတ်သော စိတ်ကူးယဉ်ဇာတ်လမ်းများနှင့် လူတိုင်း၏အမှန်တရားအား ရှာဖွေရန်အားထုတ်သည့်သမိုင်းပညာရပ် စသည်တို့နှင့်မတူဘဲ ဒဏ္ဍာရီသည် တစ်စုံတစ်ဦး၏ အမှန်တရားဖြစ်ပေသည်။" ယူဟီးမရဝါဒ သီအိုရီတစ်ခုက အခိုင်အမာပြောသည်မှာ ဒဏ္ဍာရီများသည် သမိုင်းဖြစ်ရပ်များအား လိုရာစွဲ၍ဖော်ပြထားချက်အကြောင်းများဖြစ်သည်။ ဤသီအိုရီအရဆိုလျှင် ပုံပြင်ပြောသူများသည် ၎င်းတို့ပြောသော ဇာတ်ကြောင်းထဲမှ ပါဝင်ဇာတ်ကောင်များသည် နတ်ဘုရားသဏ္ဌာန်အနေအထားရသည့်တိုင်အောင် သမိုင်းဆိုင်ရာအကြောင်းအရာများကို ထပ်ခါတလဲလဲပြင်ဆင်ချဲ့ထွင်ကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် လေနတ်ဘုရား အီးယလ(စ်) (Aeolus) ၏ဒဏ္ဍာရီသည် သင်္ဘောရွက်သုံးတတ်စေရန်၊ လေတိုက်ခတ်မှုများကို အနက်သဘောထုတ်ဖော်တတ်ရန် ပြည်သူများအားသင်ကြားပေးခဲ့သော ဘုရင်တစ်ပါးအကြောင်း သမိုင်းအချက်အလက်တစ်ခုမှ ပေါ်ထွက်လာနိုင်ချေရှိခဲ့သည်။ ဟစ်ရောဒတပ်စ် (Herodotus) (ဘီစီ ငါးရာစု) နှင့် ပရောဒီက(စ်) (Prodicus) တို့သည်လည်း ထိုသို့ပင်ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။ ဤသီအိုရီကို ယူဟီးမရဝါဒ (euhemerism) ဟုခေါ်တွင်၍ ဒဏ္ဍာရီပညာရှင် ယူဟီးမရ(စ်) (ဘီစီ ၃၂၀) ကိုအစွဲပြုပေးထားခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုသူက ဂရိနတ်ဘုရားများသည် လူသားတို့၏ရာဇဝင်ပုံပြင်များမှ ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်လာခဲ့သည်ဟု ဆိုခဲ့သည်။ ခိုင်းနှိုင်းတင်စားမှု အချို့သော သီအိုရီများက ဒဏ္ဍာရီများသည် သဘာဝအတိုင်းဖြစ်သော ဖြစ်ရပ်များအတွက် ခိုင်းနှိုင်းတင်စားမှုများမှ စတင်ခဲ့သည်ဟု အဆိုပြုသည်။ ဆိုလိုမှုမှာ- အပေါလို သည်နေကိုကိုယ်စားပြု၍ ပိုဆိုက်ဒန် သည်ရေကိုကိုယ်စားပြုမှု စသဖြင့် ဖြစ်သည်။ အခြားသီအိုရီတစ်ခုအရ ဒဏ္ဍာရီများသည် ဒဿနပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အယူအဆခိုင်းနှိုင်းချက်များမှ ပေါ်လာသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ- အသီးနာ သည် အသိဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော တရားမျှတခြင်းကို ကိုယ်စားပြုကာ အဲဖရာဒိုက်တီ (Aphrodite) သည် ဆန္ဒကို သရုပ်ဖော်သည်... စသဖြင့်ဖြစ်၏။ မက်ခ်စ် မွတ်လာ (မြူလာ) (Max Müller) ကလည်း ထိုခိုင်းနှိုင်းမှု သီအိုရီကို ထောက်ခံသည်။ မွတ်လာ ယုံကြည်သည်မှာ ဒဏ္ဍာရီများသည် သဘာဝတရားခိုင်းနှိုင်းဖော်ပြချက်များအဖြစ် စတင်ခဲ့၍ စာပေရေးရာအရ ဖြည်းဖြည်းခြင်း ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ဥပမာ ပင်လယ်ပြင်၏ ကြမ်းတမ်းမှုကို ကဗျာဆန်ဆန်ဖော်ကျူးမှုအား စာပေထဲသို့သွင်းယူခဲ့ကြပြီး ထိုပင်လယ်ပြင်ကို ဒေါသမာန်ဟုန်ပြင်းသည့် နတ်ဘုရားတစ်ပါးအနေဖြင့် တွေးမြင်ယူဆကြသည်။ လူ့အသွင်ခိုင်းနှိုင်းတင်စားခြင်း ဒဏ္ဍာရီများသည် သက်မဲ့အရာများ၊ ခွန်အား စွမ်းအားများကို လူ့အသွင်သဘော ခိုင်းနှိုင်းတင်စားခြင်းမှ ပေါက်ဖွားလာကြသည်ဟု အချို့သော တွေးခေါ်သူတို့ကဆိုကြသည်။ ထိုသူတို့ပြောဆိုမှုများအရ ရှေးဦးသူတို့သည် လေ၊ မီးစသည့် သဘာဝဖြစ်စဉ်များကို ကိုးကွယ်ကြ၍ တဖြည်းဖြည်းခြင်း အံ့တုအာခံလာကြသည်။ ဥပမာတစ်ရပ်မှာ ဤသီအိုရီသဘောအရ ရှေးဦးလူတို့သည် ဟိုအရာ သည်အရာများကို သက်မဲ့ပစ္စည်းအဖြစ်မဟုတ်တော့ဘဲ နတ်ဘုရားများအဖြစ် ရှုမြင်လာသည့် အနေအထားရှိလာကြသည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် ဒဏ္ဍာရီများကို ဖြစ်စေကြရင်း သဘာဝဖြစ်ရပ်များကို နတ်ဘုရားများ၏ လုပ်ဆောင်မှုအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ ဒဏ္ဍာရီ-ဓလေ့ထုံးတမ်း သီအိုရီ ဒဏ္ဍာရီ-ဓလေ့ထုံးတမ်း သီအိုရီအရ ဒဏ္ဍာရီသည် ဓလေ့ထုံးတမ်းနှင့် ချိတ်ဆက်လျက် ရှိသည်။ အစွန်းရောက်ဆုံးပုံစံဖြင့် ထိုသီအိုရီသဘောတရားက ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို ရှင်းလင်းပြသခြင်းအလို့ငှာ ဒဏ္ဍာရီများပေါ်ပေါက်လာကြသည်ဟု အခိုင်အမာဆိုသည်။ ထိုအခိုင်အမာပြောဆိုမှုကို ပထမဆုံးတင်ပြသည့်သူမှာ ဝီလျမ် ရောဘတ်ဆန် စမစ်သ်ဖြစ်ကာ လူအများသည် ဒဏ္ဍာရီများနှင့်သက်ဆိုင်ခြင်းမရှိသည့် အကြောင်းပြချက်များအတွက် ရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်းများကို စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်ဟု ပြောကြားသည်။ ရိုးရာဓလေ့တစ်ခုအတွက် မူလအကြောင်းကို မေ့သွားကြ၍ ဒဏ္ဍာရီတစ်ခုကိုတီထွင်ကာ ကျေနပ်စေရန်ဖြေရှင်းကြသည် ပြီးနောက် ထိုဒဏ္ဍာရီတွင်ဖော်ပြထားသည့် အဖြစ်အပျက်များကို ရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်းက အထိမ်းအမှတ်အဖြစ်ကျင်းပပြုလုပ်ကြသည်။ ဂျိမ်းစ်ဖရေးဇာက လူသယးများသည် မှော်ဆန်သောဓလေ့ထုံးတမ်းများမှ ယုံကြည်မှုနှင့်အတူ စတင်စွန့်စားလုပ်ကိုင်ကြ၍ နောက်ပိုင်းတွင် ထိုမှော်ဆန်မှုကို အယုံအကြည်ပျက်ယွင်းကြကာ နတ်ဘုရားများအကြောင်းဒဏ္ဍာရီများကို တီထွင်ဖန်ဆင်းကြသည်။ ထိုနတ်ဘုရားများကို ကျေနပ်စေရန်ရည်ရွယ်ထားသည့် ဘာသာရေးထုံးတမ်းများအဖြစ် ထိုရိုးရာဓလေ့များကို ပြန်လလည်အနက်ထုတ်ဖော်ကြသည်။ အဆင့်မြင့်ပညာရပ်လေ့လာမှု သမိုင်း သမိုင်းအရ ဒဏ္ဍာရီလေ့လာမှုအတွက် အရေးပါသော ချဉ်းကပ်လုပ်ဆောင်မှုများကို လုပ်ဆောင်ကြသူများတွင် ဂန်ဘတ်တီစတာ ဗီးကို (Giambattista Vico)၊ ဖရီးဒရစ်ခ်စ် ဝစ်လ်ဟမ်း ဂျိုးဇက် ရှက်လင် (Friedrich Wilhelm Joseph Schelling)၊ ရှိလာ(Schiller)၊ ကားလ်ယွန်း (Carl Jung)၊ ဖရွိက် (Freud)၊ လက်ဗီ-ဘရုဟီလ် (Lévy-Bruhl)၊ နော့သ်ရော့ပ် ဖရိုင်း (Northrop Frye)၊ လက်ဗီ-စထရောက် (Lévi-Strauss)၊ ဆိုဗီယက်အသိုင်းအဝိုင်းနှင့် ဒဏ္ဍာရီနှင့်ရိုးရာဓလေ့အသိုင်းအဝိုင်း တို့ပါဝင်ကြသည်။(မှတ်ချက် - အသိုင်းအဝိုင်းဆိုရာ၌ ဒဏ္ဍာရီများကို အာရုံစိုက်ကာ တစိုက်မတ်မတ်ရေးသားနေသော စာရေးဆရာပညာရှင်အသိုင်းအဝိုင်းကိုဆိုလိုသည်။) ရှေးဟောင်းဂရိ ဒဏ္ဍာရီအား အရေးပါသောအနက်ထုတ်ဖော်ပြန်ဆိုခြင်းသည် ဆိုခရေးတီးဇ်အချိန်မတိုင်ခင်ကပင် စတင်ခဲ့ကြသည်။ ယူဟီးမရ(စ်)သည် ခေတ်သစ်မတိုင်ခင် အရေးကြီးဆုံးဒဏ္ဍာရီပညာရှင်များအနက်တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ၎င်းက ဒဏ္ဍာရီများကို အရှိသမိုင်းအဖြစ်အပျက်များအား လိုရာဆွဲ၍ဖော်ပြထားသော အကြောင်းအရာများဟု ဘာသာပြန်ဆိုသည်။ ထပ်ခါတလဲပြောဆိုကြသဖြင့် ပုံပျက်သွားသော အကြောင်းများဖြစ်သည်။ ဆလရှပ်စ် (Sallustius) ကဒဏ္ဍာရီများကို ကဏ္ဍငါးခုခွဲခြားခဲ့သည်။ ဘာသာရေးယုံကြည်မှု၊ ရူပဗေဒ (သဘာဝဥပဒေသများနှင့်ဆိုင်သော)၊ နတ်ဘုရားကိုးကွယ်မှု (ဝိဉာဉ်ပိုင်းနှင့်သက်ဆိုင်သော)၊ ရုပ်ဝတ္ထုပိုင်း နှင့် အရောအနှောသဘောပိုင်း တို့ဖြစ်ကြ၏။ အရောအနှောသဘောပိုင်းသည် ဆိုခဲ့ပြီးသောသော ကဏ္ဍထဲမှ နှစ်ခု သို့ ထိုထက်ပိုသောကဏ္ဍများအချင်းချင်းတုံ့ပြန်ချိတ်ဆက်နေသော ဒဏ္ဍာရီများဖြစ်၍ မူလအစ၌ပင် သုံးစွဲခဲ့ကြသည့် အပိုင်းဖြစ်သည်။ ပလေးတိုးက ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတော်(the Republic) ၌ ပညာရေးအကြောင်းဆွေးနွေးသောအခါ ကဗျာဟန်ဖြင့်ရေးသားထားသော ဒဏ္ဍာရီများကို လူသိရှင်ကြားရှုတ်ချသည်။ ပညာမတတ်သူများသည် ထိုနတ်ဘုရား၊ သူရဲကောင်းများနှင့်ပတ်သက်သော ဇာတ်လမ်းပုံပြင်များကို တိုက်ရိုက်အမှန်ဟုယူဆသွားနိုင်သည်ဟူသော အကြောင်းတရားပေါ်တွင် ၎င်းကဝေဖန်ခဲ့သည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ပလေးတိုးသည်လည်း ၎င်း၏အရေးအသားအနှံ့အပြား၌ ဒဏ္ဍာရီများအပေါ် ထပ်တလဲလဲ ညွှန်းဆိုမှုများပြုခဲ့သည်။ အလယ်ခေတ်ပလေးတိုးဝါဒ(Middle Platonism)၊ ခေတ်သစ်ပလေးတိုးဝါဒ(neoplatonism) ဟုခေါ်တွင်သော သိသာသောခေတ်များတွင် ထိုပလေးတိုးဝါဒဖြစ်ပေါ်တိုးတက်ခဲ့သဖြင့် ပလူးတာ့ခ် (Plutarch)၊ ပေါဖစ်ရီ (Porphyry)၊ အိုလန်းပီယာဒေါရပ်စ် (Olympiodorus)၊ ဒမဲရှပ်စ် (Damascius) ကဲ့သို့သော စာရေးဆရာများက ရိုးရာဒဏ္ဍာရီ၊ အောဖစ်(Orphic) ဒဏ္ဍာရီများနှင့်ပတ်သက်ပြီး အရေးကြီးသော အနက်ထုတ်ဖော်ပြန်ဆိုခြင်းများကို ရှင်းလင်းတိကျစွာ ရေးသားခဲ့ကြသည်။ ဒဏ္ဍာရီဆိုင်ရာ အဓိကအကြောင်းများကို စာပေနယ်၌ တရည်တရွယ် အသုံးချခဲ့ကြရာ၌ ဟိုးမားမှ စတင်ခဲ့သည်။ အကျိုးဆက်စာပေလက်ရာသည် ကျူးပစ်နှင့် ဆိုက်ခီ ချစ်ဇာတ်လမ်း (Cupid and Psyche) ဒဏ္ဍာရီထု၏ အပိုင်းဖြစ်လာခြင်းမရှိဘဲ ဒဏ္ဍာရီနောက်ခံအကြောင်းကိုသာ သီးသန့်အားဖြင့်ရည်ညွှန်းနိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် အလယ်ခေတ် ချစ်ဇာတ်လမ်းများသည် ဒဏ္ဍာရီမှ စာပေသို့ပြောင်းလဲခြင်းဖြစ်စဉ်နှင့် သက်ဆိုင်ပတ်သက်သည်။ အစောပိုင်းအဆိုပြုထားသည့်အတိုင်း ယူဟီးမရဝါဒသည် ဒဏ္ဍာရီအရည်အသွေးများစိမ့်ဝင်နေသော ထိုဇာတ်လမ်းများကို လက်တွေ့ဆန်သောအခြေအနေသို့ ပို့ဆောင်ပေးပြီး ဒဏ္ဍာရီများကို ဆီလျှော်စေသောအကြောင်းပြမှုကို ရည်ညွှန်းပါသည်။ ဤအချက်၏နမူနာတစ်ခုသည် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ၊ ဘာသာတရားဆိုင်ရာနမူနာ ပုံစံပြောင်းလဲခြင်းနောက်ကို လိုက်ပါခဲ့ပေလိမ့်မည်။ (သိသာစွာဖြင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာခံယူခြင်း/ပြောင်းလဲခြင်း(Christianization)ပြီးနောက် ဗာဟီရဝါဒ (အဓိကကိုးကွယ်သောဘာသာမဟုတ်သည့် အယူဝါဒ) ခရစ်ယာန်မဟုတ်သော ဗဟုနာထဝါဒ ဒဏ္ဍာရီကို ပြန်လည်အနက်ဖွင့်ဆိုခဲ့ကြသည်။) ဥရောပ၏ ခေတ်ဆန်းချိန်ကာလ ဗဟုနာထဝါဒ (ဘုရားတစ်ဆူထက်ပိုသောကိုးကွယ်မှု) ဒဏ္ဍာရီသည် (၁၆)ရာစုတွင်ပေါ်ပေါက်လာသော အစောပိုင်း ဒဏ္ဍာရီလက်ရာများနှင့်အတူ ဥရောပတိုက်ခေတ်ဆန်းချိန်ကာလ၌ ပြန်လည်သက်ဝင်လာခဲ့သည်။ ထိုအထဲ၌ပါရှိသည့်တစ်ခုမှာ ဘာသာရေးဆိုင်ရာဒဏ္ဍာရီ (Theologia Mythologica) (၁၉၅၃) စာအုပ်ဖြစ်သည်။ (၁၉) ရာစု ပထမဆုံးခေတ်ပေါ် အနောက်တိုင်း ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ဒဏ္ဍာရီသဘောတရားများသည် (၁၉)ရာစုဒုတိယတစ်ဝက်၌ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင်ပင် myth စကားလုံးကို ဥရောပဘာသာစကားများ၌ မွေးစားသုံးစွဲခဲ့ကြသည်။ ဥရောပတိုက်၏ ရှေးဟောင်းအတိတ်ကို စတင်စိတ်ဝင်စားမှုနှင့် မျိုးချစ်ဝါဒ( romantic nationalism) နှင့်ပတ်သက်သော ဒေသဆိုင်ရာယဉ်ကျေးမှုများက တစ်ပိုင်းတစ်စအားဖြင့် လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ခဲ့၍ ဂျက်ကာ့ဘ်(ဂျေးကာ့ဘ်) ဂရင်မ် (Jacob Grimm) (၁၇၈၅-၁၈၆၃)က ထိုဒေသဆိုင်ရာယဉ်ကျေးမှုများကို အကျဉ်းဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤမျိုးချစ်ဝါဒလှုပ်ရှားမှုအရွေ့သည် ဥရောပသားပညာတတ်များကို ထိုဂန္ထဝင်ဒဏ္ဍာရီများကိုသာမက နော့စ်၊ ဖင်လန် အစရှိသည့် ဒဏ္ဍာရီများကိုလည်း စွဲဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ အနောက်တိုင်းသီအိုရီများကို ဥရောပသားများ၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများက တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းတွန်းအားပေးနိုင်ခဲ့ကြ၍ သူတစ်ပါးနိုင်ငံများကို သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ခြင်းမှတစ်ဆင့် ၎င်းတို့ကြုံတွေ့ရသော ထိုယဉ်ကျေးမှု၊ ပုံပြင်များ၊ ဘာသာရေးများကို နားလည်ရန်နှင့် ထိန်းချုပ်ရန်တို့ဖြစ်သည်။ ထိုတွေ့ကြုံမှုများ၌ သက္ကတ ဝေဒ (Sanskrit Rigveda - ဓမ္မတေးများ)၊ ဆူးမား ဂစ်ဂါမက်ရှ် ကဗျာရှည်(Sumerian Epic of Gilgamesh) ကဲ့သို့သော ရှေးဟောင်းစာသားများ၊ လက်ရှိပါးစပ်ပြောဇာတ်လမ်းများဖြစ်သည့် အမေရိကတိုက်၏ မူရင်းနေထိုင်သူများ၏ ဒဏ္ဍာရီများ (သို့) ရိုးရာအာဖရိက ဘာသာရေးမျးတွင်ရှိသော ဇာတ်လမ်းပုံပြင်များ စသည်တို့ပါဝင်သည်။ (၁၉)ရာစု ပညာရှင်များ၏ ဉာဏပိုင်းဆိုင်ရာဆက်စပ်အခြေအနေများကို ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်သော ပေါ်ထွက်လာသည့်စိတ်ကူးများက နက်နဲစွာပုံဖော်ပုံသွင်းခဲ့ကြသည်။ ထိုစိတ်ကူးအကြံများ၌ပါရှိသည်မှာ များစွာသော ဥရောပအာရှဘာသာစကားများ၊ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည့်နောက်တစ်ခုမှာ ဇာတ်လမ်းပုံပြင်များ အားလုံးသည် ယခုပျောက်ဆုံးသွားပြီဖြစ်သော ရှေးဦးဘာသာစကားတစ်ခု အိန္ဒိယ-ဥရောပဘာသာစကား (Indo-European language) မှဆင်းသက်လာခဲ့ကြ၍ ထိုဘာသာစကားကြီးကို ကွဲထွက်လာခဲ့ကြသော ဆိုင်ရာဘာသာစကားများအားနှိုင်းယှဉ်လေ့လာခြင်းမှတစ်ဆင့် ကျိုးသင့်ကြောင်းသင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်သည်ဟူသော အသိအမှတ်ပြုခြင်းပါဝင်သည်။ ယဉ်ကျေးမှုများသည် တူညီသောမူကွဲများအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာနိုင်ကောင်းလာနိုင်သည် ဆိုသည့်စိတ်ကူးကိုလည်း ထည့်သွင်းခဲ့ကြသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ၁၉ရာစု သီအိုရီများက ဒဏ္ဍာရီကို ကျရှုံးခဲ့ရသော (သို့) ပကတိဖြစ်သော ယုံကြည်မှုဆိုင်ရာအတွေးများအဖြစ် ကန့်သတ်ထားကာ တစ်ဖြောင့်တည်းလူမှုရေးဖြစ်ပေါ်တိုးတက်လာမှု သီအိုရီ (unilineal) ကန့်သတ်ဘောင်အတွင်း ခေတ်ပေါ်သိပ္ပံပညာ၏ ရှေးဦးကျသောပြိုင်ဘက်အဖြစ် ဘာသာပြန်ဆိုကြသည်။ ထိုကန့်သတ်ဘောင်က စဉ်းစားဖော်ပြသည်မှာ လူသားများ၏ ယဉ်ကျေးမှုများသည် မတူညီသောနှုန်းများဖြင့် ယဉ်ကျေးမှုဖြစ်ပေါ်တိုးတက်ခြင်း၏ အဖြောင့်လမ်းကြောင်း၌ သွားလာကြသည်။ ၁၉ရာစုနှောင်းပိုင်း၏ လွှမ်းမိုးနိုင်သည့် ဒဏ္ဍာရီဆိုင်ရာသီအိုရီတစ်ခုမှာ သဘာဝတရားဒဏ္ဍာရီ (nature mythology) ဖြစ်ပြီး အဦးဆုံး ထောက်ခံသူများမှာ မက်ခ်စ် မွတ်လာ၊ အက်ဒ်ဝပ် ဘားနက် တိုင်လာ (Edward Burnett Tylor)တို့ဖြစ်ကြ၏။ ထိုသီအိုရီက ရှေးဦးသူတို့သည် သဘာဝကမ္ဘာ(ဩကာသလောက) နှင့် မူလအားဖြင့် ဆက်နွယ်ပတ်သက်ကြသည် ဟုတင်ပြကြ၍ ဝိတိုရိယခေတ် ဥရောပသားများသဘောမခွေ့သည့် ဒဏ္ဍာရီများ(ဥပမာ ကာမဆက်ဆံခြင်း၊ သွေးသားရင်းချာ ကာမဆက်ယှက်မှု(incest)၊ လူသားစားခြင်း(cannibalism) ..) စသည်တို့ကို စိုက်ပျိုးရေးတွင် မျိုးအောင်ကြီးထွားခြင်းကဲ့သို့သော သဘာဝဖြစ်စဉ်များအတွက် ခိုင်းနှိုင်းတင်စားချက်များအဖြစ် အနက်သဘောထုတ်ကြသည်။ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးမဆန်သည့် သဘာဝဥပဒေများ (သဘာဝတရား၊ လူမှုရေးရာအခြေအနေစသည်)ကို မဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ကြသဖြင့် ရှေးဦးလူသားများသည် လှုပ်ရှားမှုမရှိသောသက်မဲ့အရာများကို သက်ရှိများနှင့် တင်စာခြင်းဖြင့် သဘာဝဖြစ်ရပ်ဖြစ်စဉ်များကို ရှင်းပြရန်ကြိုးစားခဲ့ကြ၏။ ထိုမှ နတ်ဘုရားကိုးကွယ်မှုဝါဒ (animism) ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ရသည်။ တိုင်လာ အရဆိုလျှင် လူ့အတွေးတို့သည် ဒဏ္ဍာရီလာစိတ်ကူးများမှစတင်၍ တဖြည်ဖြည်းဖြည်းခြင်း သိပ္ပံနည်းကျ စိတ်ကူးများအဖြစ် အဆင့်ပေါင်းများစွာကျော်ဖြတ်၍ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ကြသည်။ မွတ်လာက ဒဏ္ဍာရီသည် ဘာသာစကားမှ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်ဟု သုံးသပ်ကာ ဒဏ္ဍာရီကို ဘာသာစကား၏ရောဂါ ဟူ၍ပင်ခေါ်ဝေါ်ခဲ့သည်။ ဒဏ္ဍာရီများသည် ရှေးခေတ်ဘာသာစကားများ၌ စိတ္တဇနာမ်များ၊ ကျား/မ လိင် (ဝေါဟာရ)မရှိသဖြင့် ပေါ်ထွက်ခဲ့သည်ဟုလည်း ခန့်မှန်းတွက်ချက်ခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့သောဘာသာစကားများ၌ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည့် ပြောဆိုခြင်းဆိုင်ရာ နတ်ဘုရားတင်စားခိုင်းနှုင်းမှုကို အဆုံး၌ စာပေအရမှတ်ယူခဲ့ကြသဖြင့် သဘာဝဖြစ်စဉ်များသည် သက်ရှိပုဂ္ဂိုလ်များ (သို့) နတ်ဘုရားများ ဖြစ်သည်ဆိုသောစိတ်ကူးကို ဖြစ်စေခဲ့သည်။ ၁၉ရာစုပညာရှင်တို့သာမက ပညာရှင်အားလုံးက ဤစိတ်ကူးအားလက်ခံသည်တော့မဟုတ်ပါ။ လက်ဗီ-ဘရုဟီလ် ရှေးဦးကာလစိတ်နေသဘောထားမှာ လူ့စိတ်မနော၏ အခြေအနေတစ်ရပ်ဖြစ်ကာ သမိုင်းဆိုင်ရာဖြစ်ပေါ်တိုးတက်လာခြင်း၌ အဆင့်တစ်ခုမဟုတ်ကြောင်း အခိုင်အမာဆိုသည်။ မကြာသေးမီကပြုလုပ်သော ပညာရပ်ပိုင်းလေ့လာမှုတစ်ခုက ဒဏ္ဍာရီများကိုလည်ပတ်စေသည့်လူများကြား၌ သဘာဝတရားဒဏ္ဍာရီ အနက်ဖော်ထုတ်ပြန်ဆိုခြင်းအတွက် အခြေခံကြသောသက်သေအထောက်အထားကင်းမဲ့သည်ဟု မှတ်ချက်ပြုရင်း ထိုလေ့လာမှုကလည်း ထိုနည်းတူစွာပင် သဘာဝတရားဒဏ္ဍာရီ၏ အဓိကအရေးပါသော စိတ်ကူးစိတ်သန်းများကို ပစ်ပယ်သည်။ ဂျိမ်းစ် ဂျော့ ဖရေးဇာက ဒဏ္ဍာရီအား မှော်ဆန်သောဓလေ့ထုံးတမ်းများ(magical rituals)ကို မှားယွင်ပြန်ဆိုမိကြသောအရာအဖြစ် ရှုမြင်သည်။ ထိုဓလေ့ထုံးတမ်းများကိုယ်တိုင်မှာ သဘာဝဥပဒေသနှင့်ပတ်သက်၍ မှားယွင်းသောစိတ်ကူးကိုအခြေခံထားသည်။ ဆိုလိုခြင်းမှာ ထိုစိတ်ကူးကား ဒဏ္ဍာရီနှင့်ဓလေ့ထုံးတမ်း(myth and ritual)တွေးခေါ်မှုပုံစံ၏ အဓိကအချက်အချာဖြစ်သည်။ လူသားများက ပုဂ္ဂိုလ်ရေးမဆန်သောမှော်ဆန်ဆန်ဥပဒေများကို အခြေမြစ်မရှိသည့်ယုံကြည်မှုတစ်ခုဖြင့်စတင်ခဲ့ကြသည်ဟု ဖရေးဇာက ပြောသည်။ ထိုဥပဒေများကိုသုံးရာတွင် လက်တွေ့ဘဝ၌ အလုပ်မဖြစ်ကြသည်ကို သိမြင်နားလည်သောအခါ သဘာဝကျသောဥပဒေသအပေါ် ၎င်းတို့၏ယုံကြည်မှုများအားစွန့်လွှတ်ခဲ့ကြပြီး သဘာဝကိုထိန်းချုပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ နတ်ဘုရားများအယူအဆကို အားပေးအားမြောက်ပြုလာကြသည်။ သို့အတွက်ကြောင့်ပင် ဘာသာရေးဆန်သော ဒဏ္ဍာရီများပေါ်ပေါက်လာကြ၏။ လူသားများက ဒဏ္ဍာရီဆန်သောဖြစ်ရပ်များအား ပြန်လည်လုပ်ဆောင်မှုအဖြစ် ဖော်ထုတ်ပြန်ဆိုကြရင်း ဟိုးရှေးယခင်က မှော်ဆန်သောဓလေ့ထုံးတမ်းများကို အလေ့အထဖြစ်စေရန်ထပ်ခါတလဲလဲပြုမူဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့်ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ကြသည်။ အဆုံးတွင် လူသားများသိရှိလာသည်မှာ သဘာဝတရားသည် သဘာဝဥပဒေကို လိုက်နာသည်၊ နောက် ဆက်လက်ရှာဖွေတွေ့ရှိသည်မှာ သိပ္ပံပညာမှတစ်ဆင့် ထိုမှန်ကန်သော သဘာဝတရားများပင်ဖြစ်၏။ ဤနေရာ၌ လူသားများက မှော်ဆန်ခြင်း... နောက် ဘာသာတရားမှတစ်ဆင့် သိပ္ပံပညာသို့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည့်အတွက် သိပ္ပံပညာက ဒဏ္ဍာရီအား ပျောက်ကွယ်သွားစေတော့သည်။ ဒဏ္ဍာရီဆန်သောအတွေးကို ခေတ်သစ်သိပ္ပံပညာအတွေးနှင့် ယှဉ်ပြိုင်အသုံးချစေခြင်းဖြင့် ဤကဲ့သို့သော သီအိုရီများက ခေတ်သစ်လူသားများကို ဒဏ္ဍာရီများအား စွန့်လွှတ်ပစ်ပယ်ရမည်ဟု သွယ်ဝိုက်ပြောဆိုကြသည်ဟု ဆက်ဂါလ် (Segal )က ရဲတင်းစွာဆိုခဲ့သည်။ (၂၀) ရာစု အစောပိုင်း (၂၀)ရာစု၌ ဖရွိုက် (Sigmund Freud) ဦးဆောင်သည့် ဒဏ္ဍာရီကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စိစစ်သုံးသပ်၍ အနက်ပြန်ဆိုခြင်းကို ဖွံ့ဖြိုးစေသော အဓိကလုပ်ဆောင်မှုများကို မြင်တွေ့နိုင်သည်။ ဖရွိုက်ကို ဂန္ထဝင်ဒဏ္ဍာရီက စေ့ဆော်ပေးနိုင်ကာ အီးဒီးပါ့စ် လိင်စိတ်မူမမှန်မှု (ရှုပ်ထွေးမှု) (Oedipus complex) အယူအဆကို ၁၈၉၉ခုနှစ်ထွက် အိပ်မက်များကို အနက်ထုတ်ဖော်ခြင်း စာအုပ်၌ စတင်ချဲ့ထွင်ဖွံ့ဖြိုးစေခဲ့သည်။ ကားလ်ယွန်း (Carl Jung) ကလည်း ထိုနည်းတူစွာ ကမ္ဘာ့ဒဏ္ဍာရီများနောက်ကွယ်က စိတ်ပညာကို နားလည်ရန်ကြိုးစားခဲ့သည်။ ဂျွန်ပြောဆိုသည်မှာ လူသားများသည် မွေးရာပါမသိစိတ် စိတ်အင်အားအချို့ကို မျှဝေသုံးစွဲကြသည်။ ထိုအချက်ကို ပကတိစိတ်အခံပုံစံ (archetypes) ဟုခေါ်ဝေါ်သည်။ မတူညီသောယဉ်ကျေးမှုများအကြားက တူညီမှုများသည် ဤတစ်သတ်မတ်တည်းရှိသောပကတိစိတ်အခံတည်ရှိမှုကို ဖော်ထုတ်ပေးသည်ဟု ၎င်းကယုံကြည်သည်။ (၂၀)ရာစုအလယ်တွင် လက်ဗီ-စထရောက် ဦးဆောင်ခဲ့သော ဒဏ္ဍာရီနှင့်ပတ်သက်သည့် structuralist theory (လူတို့၏ ယဉ်ကျေးမှု၊ အပြုအမူ၊သိမြင်နားလည်မှု၊အတွေ့အကြုံစသည်တို့ကို သုံးသပ်စိစစ် အနက်ထုတ်ဖော်လေ့လာသောပညာရပ်) ၏အရေးပါသောဖွံ့ဖြိုးမှုတစ်ရပ်ရှိလာခဲ့သည်။ ဒဏ္ဍာရီများသည် စိတ်၌ဖြစ်လေ့ရှိသောပုံစံများကို ရောင်ပြန်ဟပ်နိုင်ပြီး ထိုပုံစံများကို မသိစိတ်ခံစားချက်၊ စေ့ဆော်ချက်များထက် ဆန့်ကျင်ဘက်စုံတွဲများ (အကောင်း/အဆိုး၊ ကြင်နာ/ရက်စက်...) အဖြစ်ပို၍ အနက်ယူပြန်ဆိုခဲ့သည်ဟု စထရောက်က ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုစဉ်အတွင်း မဲလင်းနော့ဖ်စကီ (Bronislaw Malinowski)က အရှိကမ္ဘာတွင် ဒဏ္ဍာရီတို့၏လူမှုရေးဆောင်ရွက်ချက်များအပေါ်အလေးထားသော ဒဏ္ဍာရီနှင့်ပတ်သက်သည့်စိစစ်လေ့လာမှုများကို တိုးတက်ချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။ ဇာစ်မြစ်ဒဏ္ဍာရီကဲ့သို့သော အကြောင်းအရာများသည် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများ၊ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာစံစနစ်ပုံစံများအတွက် ဒဏ္ဍာရီဆိုင်ရာပြဋ္ဌာန်းချက်များကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်သည်ဆိုသော စိတ်ကူးကို ဆက်စပ်တင်ပြခဲ့သည်။ ဆက်နွယ်ဖွဲ့စည်းမှုကိုလေ့လာခြင်းခေတ် (Structuralist Era) (အကြမ်းဖျဉ်း ၁၉၆၀ မှ ၁၉၈၀နှစ်များ) ပြီးနောက် အဓိကကျသော မနုဿဗေဒ၊ လူမှုဗေဒဆိုင်ရာ ချဉ်းကပ်မှုလေ့လာမှုများက ဒဏ္ဍာရီကို ယဉ်ကျေးမှု၊ သမိုင်း၊ အတွေးမြင်စနစ်များကဲ့သို့ အနက်ထုတ်ဖော်ပြန်ဆိုနိုင်သော၊ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာနိုင်သော၊ လေ့လာနိုင်သော ဇာတ်လမ်းပုံပြင်ပုံစံတစ်ခုအဖြစ် အလွန်အမင်းဆက်ဆံကိုင်တွယ်ခဲ့ကြသည်။ အခြားနည်းအားဖြင့် ဒဏ္ဍာရီဆိုသည်မှာ အာဏာ၊ နိုင်ငံရေးတည်ဆောက်မှုများ၊ နိုင်ငံရေး-စီးပွားရေး စိတ်ပါဝင်စားမှုများနှင့်သက်ဆိုင်သည့် ဇာတ်လမ်းပုံပြင်များကို နားလည်ခြင်း၊ ပြောဆိုခြင်း ပုံစံတစ်ရပ်ဖြစ်၏။ ဤချဉ်းကပ်လေ့လာမှုများသည် ဂျိုးဇက် ကမ်းဘဲလ် (Joseph Campbell) နှင့် အီးလီယိတ် (Eliade) တို့လို လေ့လာချဉ်းကပ်မှုပုံစံများနှင့် ဆန့်ကျင်လျက် ရှိသည်။ ထိုနှစ်ဦးတို့က ဒဏ္ဍာရီသည် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာအသေးစိတ်အချက်အလက်များထက်ပိုကာ ဒဏ္ဍာရီ၌ မြင့်မြတ်သည့် အဓိပ္ပာယ်များနှင့်ပတ်သက်သော မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည့်ပုံစံတချို့ ပါဝင်သည်ဟူသော အယူအဆကို စွဲကိုင်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် ဒဏ္ဍာရီကို ကွဲပြားသောလူမှုသိပ္ပံဘာသာရပ်များမှ သမိုင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍လေ့လာခဲ့ကြသည်။ သမိုင်းသည် အချက်လက်တိကျမှန်ကန်ကာ ဒဏ္ဍာရီသည် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေအထားရှိသည်ဟူသောအယူအဆမျိုးဖြင့် ထိုသမိုင်းပညာရပ်ရော ဒဏ္ဍာရီပါ ကွာခြားလှသည်မဟုတ်ဟူသည့်ယူဆချက်ကို ထိုလေ့လာမှုများကမျှဝေလက်ခံကြသည်။ ၁၉၅၀နှစ်များတွင် ဘားတ် (Barthes) ၎င်း၏စာအုပ် ဒဏ္ဍာရီများ (Mythologies) ၌ ဒဏ္ဍာရီဖန်တီးခြင်းဖြစ်စဉ်နှင့် ခေတ်သစ်ဒဏ္ဍာရီများကို စစ်ဆေးထားသော ဆောင်းပါးအများအပြားကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ အဆိုပါစာအုပ်သည် ဆက်နွယ်ဖွဲ့စည်းမှုကိုလေ့လာခြင်းခေတ်အပြီး (Post-structuralism) ၌ ပေါ်ထွက်လာသော ဒဏ္ဍာရီချဉ်းကပ်လေ့လာမှု၏ အစောပိုင်းလက်ရာအဖြစ်ရပ်တည်ခဲ့သည့် စာအုပ်လည်းဖြစ်သည်။ ဤသို့ဒဏ္ဍာရီချဉ်းကပ်လေ့လာမှုက ခေတ်သစ်ကမ္ဘာနှင့် ခေတ်ပေါ်ယဉ်ကျေးမှုများ၌ ဒဏ္ဍာရီ၏တည်ရှိမှုကို အသိအမှတ်ပြုသည်။ (၂၀)ရာစု၌ အနောက်တိုင်းယဉ်ကျေးမှုများတွင် လောကီသဘောတရား (ဘာသာရေးလွှမ်းမိုးမှုမပါရှိခြင်း) လျှင်လျင်မြန်မြန်ဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည်။ ဤသည်ကပင် အနောက်တိုင်းပညာရှင်များကို အေဘရာဟမ်းမစ်ဘာသာတရားများ၌ပါရှိသော ဇာတ်လမ်းများအား စိစစ်ဝေဖန်ပိုင်းခြားစေချင်ခဲ့သည်။ ဘာသာရေးလေ့လာသူဖြစ်သည့် ဘွတ်လ်မန် (Rudolf Bultmann)က ခေတ်သစ်ခရစ်ယာန်အယူသည် ဒဏ္ဍာရီဆန်သည့်အရည်အသွေများဖယ်ရှားဖို့လိုအပ်သည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။ အခြားဘာသာရေးပညာရှင်များက အေဘရာဟမ်းမစ်ဘာသာတရားများပါဇာတ်လမ်းများ၏ ဒဏ္ဍာရီဆန်သောအဆင့်အတန်းသည် ၎င်းတို့အရေးပါမှု၏သဘာဝကျသောပုံသဏ္ဌာန်ဖြစ်သည်ဆိုသောအယူအဆကို စွဲကိုင်ခဲ့ကြသည်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာရေးပညာရှင် ဟိုင်ယာစ် (Conrad Hyers) ကဤသို့ရေးသားခဲ့၏။ (၂၁) ရာစု (၁၉)ရာစု သုတေသနများက ဇာတ်လမ်းပုံပြင်မှတ်တမ်းများ၊ ပြောရိုးစဉ်လာပုံပြင်များကို တစ်ပိုင်းတစ်စပျောက်ဆုံးသွားသော ဒဏ္ဍာရီများ၏ မပြည့်စုံသောအပိုင်းများအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့ကြသည်။ (၂၀)ရာစု၌ပေါ်ပေါက်လာသော ဆက်နွယ်ဖွဲ့စည်းမှုဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုများ(structuralist work ) က ဒဏ္ဍာရီတစ်ခု၏ကွဲပြားသောမူများ၌ ငုတ်လျှိုးနေသောပုံစံ၊ ဖွဲ့စည်တည်ဆောက်ပုံများကို ခွဲခြားပြသရန်ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ ထိုရာစုနှစ်ခုလုံး၌ ပညာရှင်များက ပို၍ပြည့်စုံသော (သို့) ငုတ်လျှိုးနေသော ဒဏ္ဍာရီပုံစံများဟုထင်ထားသောအရာများကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် ရင်းမြစ်များပေါင်းစပ်ဖို့အနေအထားများရှိခဲ့ကြသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ နှစ်ဆယ်ရာစုနှောင်းပိုင်းမှစတင်၍ ပို့စ်မော်ဒန်လွှမ်းမိုးမှုခံရသော သုတေသနပညာရှင်များသည် ဖော်ပြထားသောဒဏ္ဍာရီတစ်ခု၏ ဖြစ်ပျက်ပုံတစ်ခု၌ သူ့ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှုအရေးပါခြင်းနှင့် အဓိပ္ပာယ်တစ်ရပ်ရှိသည်ဟု ငြင်းခုံဆွေးနွေးကြသည်။ ဒဏ္ဍာရီများသည် တစ်ချိန်ကပြီးပြည့်စုံသောပုံစံမှ အဆင်နိမ့်ကျသောကိုယ်စားပြုခြင်းထက်စာလျှင် ၎င်းတို့သည် ပင်ကိုအားဖြင့် ပျော့ပျောင်းလွယ် ပြောင်းလွဲကွဲထွက်လွယ်နိုင်သည်ဟုလည်း ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။ အကျိုးဆက်အားဖြင့် ဒဏ္ဍာရီတစ်ခု၌ မူရင်းပုံစံကဲ့သို့သောအရာမရှိ။ ဤအရွေ့၏ အထင်ရှားဆုံးဥပမာတစ်ခုမှာ အေ ကေ ရာမားနွတ်ဂျန်၏ ဆောင်းပါးဖြစ်သော ရာမယဏ သုံးရာ (Three Hundred Ramayanas) ပင်ဖြစ်သည်။ အလားတူစွာပင် ပညာရှင်များက ဒဏ္ဍာရီအတွက် အခြားကြားခံဆက်သွယ်ပေးသည့်ပုံစံ ဥပမာ အမြင်ပိုင်းပုံဖော်သည့်အနုပညာ (သို့) ရှုခင်းမြင်ကွင်း နှင့် နေရာအမည်ပေးခြင်းတို့သည်လည်း အရေးပါအရာရောက်သည်ဟု ပြောဆိုဆွေးနွေးကြလျှက် ဒဏ္ဍာရီအတွက် ကြားခံအဖြစ် စာသားသက်သက်သာ အရေးပါသည်ဟူသော တစ်ခေတ်တစ်ခါက ဦးစားပေးမှုအခြေအနေကိုလည်း စောဒကတက်ခဲ့ကြသည်။ ခေတ်သစ် ဒဏ္ဍာရီ [[File:10,000 Belgian francs of 1929 edited.jpg\|thumb\|left\|၁၉၂၉ ဘယ်ဂျီယံငွေစက္ကူ၊ ထို၌ ဆီးယားရီးဇ်နတ်ဘုရားမ (ဂရိ-ဒစ်မီးတာ)၊ နက်ပ်ကျူးန်နတ်ဘုရား (ဂရိ-ပိုဆိုက်ဒန်) နှင့် မြွေနှစ်ကောင်ရစ်ခွေပတ်ထားသော ကဒျူးစီးယပ်စ်တောင်ဝှေး]] ခေတ်သစ်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွင် ဒဏ္ဍာရီကို စုစည်းထားသောပုံပြင်ဇာတ်လမ်းအစုအဝေးဟုသတ်မှတ်ကြသည်။ ယဉ်ကျေးမှုလေ့လာခြင်းနယ်ပယ်ရှိပညာရှင်များက ဒဏ္ဍာရီသည် ခေတ်သစ်အကျယ်တဝံ့ဖော်ပြရေးသားချက်များဆီသို့ မည်သို့မည်ပုံကိုက်ညီပုံဖော်ခဲ့ကြသလဲဆိုသည်နှင့်ပတ်သတ်ပြီး သုတေသနများပြုကြသည်။ ဒဏ္ဍာရီနှင့်ပတ်သက်သောဖော်ပြချက်များသည် ဒစ်ဂျစ်တယ်ကြားခံမှတဆင့် ပို၍ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လူထုဆီသို့ အရင်ကထက် ပိုရောက်ရှိခဲ့ကြသည်။ အမျိုးမျိုးသော ဒဏ္ဍာရီများသည် ရုပ်မြင်သံကြား၊ ရုပ်ရှင်၊ ဗီဒီယိုဂိမ်းစ်များ၌ ပေါ်ထွက်လာခဲ့ကြသည်။ ဒဏ္ဍာရီကို အစဉ်အဆက်သဘောအနေအထားအရ နှုတ်ဖြင့်သာ သေးကွေးသည့်ပုံစံဖြင့် လက်ဆင့်ကမ်းသယ်ဆောင်ခဲ့ကြသော်လည်း ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်းများက ရုပ်ရှင်ထုတ်လုပ်သူများကို ဒဏ္ဍာရီအား ကြီးမားများပြားသည့်ပရိသတ်ဆီသို့ ရုပ်ရှင်မှတစ်ဆင့် သယ်ဆောင်ခွင့်ပြုနိုင်စေခဲ့သည်။ ကားလ်ဂျွန်၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာဒဏ္ဍာရီများတွင် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ် (သို့) ယဉ်ကျေးမှုတစ်ရပ်၏ ပန်းတိုင်၊ ကြောက်ရွံ့မှု၊ ရည်မှန်းချက်၊ အိပ်မက်များနှင့် ပတ်သက်သည့် ဖော်ပြချက်များပါရှိသည်။ ခေတ်ပေါ်အမြင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဇာတ်လမ်းပုံပြင်ပြောဆိုခြင်း၏အခြေခံသည် ဒဏ္ဍာရီနှင့်ပတ်သက်သောဓလေ့ရိုးရာ၌ အမြစ်တွယ်၍ဆောင်ရွက်လုပ်ကိုင်ကြသည်။ များစွာသော ခေတ်ပြိုင်ရုပ်ရှင်များသည်ရှေးဟောင်းဒဏ္ဍာရီများအပေါ်တွင် အခြေခံလျှက် ဇာတ်လမ်းများတည်ဆောက်ကြသည်။ ဝေါ့လ်ဒစ်စနီကုမ္ပဏီသည် ရိုးရာကလေးဘဝအသားပေးဒဏ္ဍာရီများကို ပြန်လည်တီထွင်ခြင်း၌ ယဉ်ကျေးမှုလေ့လာသူပညာရှင်များအကြား ကျော်ကြားလှသည်။ အခြားသောရုပ်ရှင်များသည် ဒစ်စနီရိုးရာဇာတ်လမ်းပုံပြင်များကဲ့သို့ မထင်ရှားမသိသာသော်လည်း ထိုများပြားသောရုပ်ရှင်များ၏ ဇာတ်လမ်းများသည်လည်း ဒဏ္ဍာရီအပေါ် အကြမ်းဖျဉ်းတည်ဆောက်မှု၌ အခြေခံကြသည်။ ဒဏ္ဍာရီဟန်ပုံစံများ ဥပမာအားဖြင့် နည်းပညာ၏ဖျက်ဆီးမှုကို သတိပေးသောပုံပြင်များ၊ နတ်ဘုရားများကြားက တိုက်ပွဲများ၊ ဖန်တီးခြင်းပုံပြင်များ စသည်တို့သည် များမကြာခဏဆိုသလို အဓိကရုပ်ရှင်များ၏ အကြောင်းအရာများဖြစ်ကြ၏။ ထိုရုပ်ရှင်များကို cyberpunk ခေါ် သိပ္ပံခေတ်လွန်၊ အက်ရှင် ရုပ်ရှင်များ၊ စိတ်ကူးယဉ်၊ ဒရာမာ နှင့် ကမ္ဘာပျက်ခြင်းအကြောင်းဖော်ပြသောဇာတ်လမ်း စသည်တို့၏တင်ဆက်မှုဟန် အသွင်အပြင်အောက်၌ ဖန်တီးကြသည်။ (၂၁)ရာစု ရုပ်ရှင်များဖြစ်သော တိုက်တန်များတိုက်ပွဲ (Clash of the Titans - 2010 film)၊ နတ်မျိုးနွယ်များ (Immortals - 2011 film) နှင့် သော်နတ်ဘုရား (Thor) တို့သည် ခေတ်သစ်ဇာတ်လမ်းဇာတ်ကွက်ကို မူဘောင်ထားကာ ရိုးရာဒဏ္ဍာရီများကို ဖော်ထုတ်တူးဆွထားသော ခေတ်သစ်လမ်းကြောင်းရုပ်ရှင်များဖြစ်ကြသည်။ စာရေးဆရာများသည် ၎င်းတို့စာအုပ်များအတွက် ဒဏ္ဍာရီကိုအသုံးချလျက် ရှိရာ Rick Riordan ၏ ပါစီဂျက်ဆန်နှင့်အိုလင်ပီယန်နတ်ဘုရားများ (Percy Jackson and the Olympians) ဇာတ်လမ်းတွဲသည် ခေတ်သစ်ကမ္ဘာ၌အခြေခံကာ ဂရိနတ်ဘုရား (၁၂)ပါး ကိုရှင်းရှင်းလင်းလင်းပြသသည်။ ကိုးကားအညွှန်းများ ယေဘုယျကိုးကားမှုများ Dundes, Alan. "Binary Opposition in Myth: The Propp/Levi-Strauss Debate in Retrospect". Western Folklore 56 (Winter, 1997): 39–50. Fabiani, Paolo "The Philosophy of the Imagination in Vico and Malebranche". F.U.P. (Florence UP), English edition 2009. PDF "Myth". Encyclopædia Britannica. 2009. Encyclopædia Britannica Online, 21 March 2009 "Myths". A Dictionary of English Folklore. Jacqueline Simpson and Steve Roud. Oxford University Press, 2000. Oxford Reference Online. Oxford University Press. UC – Berkeley Library. 20 March 2009 "Basque Mythology". Public Reading Network of the Basque Country''. 2018 Public Reading Network of the Basque Country , 2018. ဒဏ္ဍာရီ ရိုးရာပုံပြင်များ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%92%E1%80%8F%E1%80%B9%E1%80%8D%E1%80%AC%E1%80%9B%E1%80%AE
ရွှေသူဌေးရွာ၊ အောင်လံမြို့နယ်	ရွှေသူဌေးရွာ ()သည် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ သရက်ခရိုင်၊ အောင်လံမြို့နယ်၊ စမြကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၇၇၅၀ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ စမြကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၁၆၂ ဦး၊ မ ၁၂၈၇ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၂၄၄၉ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား အောင်လံမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%9E%E1%80%B0%E1%80%8C%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%A1%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%B6%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ယောင်ကလောရွာ၊ ကောင်မင်ဆန်းမြို့နယ်	ယောင်ကလောရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်)၊ မိုင်းမော-ဝအထူးဒေသ (၂)၊ ကောင်မင်ဆန်းမြို့နယ်၊ ယောင် ဝကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၁၅၆၇၃ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ယောင် ဝကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၁၆၇ ဦး၊ မ ၁၁၇၄ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၂၃၄၁ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ကောင်မင်ဆန်းမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9A%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%9C%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%86%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ပဝတ်ဂုံညှင်းပွဲရွာ၊ ပုလောမြို့နယ်	ပဝတ်ဂုံညှင်းပွဲရွာ()သည် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ မြိတ်ခရိုင်၊ ပုလောမြို့နယ်၊ ကဒဲကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား ပုလောမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%9D%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%82%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%8A%E1%80%BE%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%BD%E1%80%B2%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%9C%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
တောင်မင်းချောင်းရွာ၊ ရေဆိုင်	တောင်မင်းချောင်းရွာ၊ ရေဆိုင် ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA
ထန်းပေါက်ရွာ၊ ပြည်မြို့နယ်	ထန်းပေါက်ရွာ ()သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး (အနောက်)၊ ပြည်ခရိုင်၊ ပြည်မြို့နယ်၊ ငါးရွာကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၁၃၀၄ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ငါးရွာကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၇၅၆ ဦး၊ မ ၁၇၉၆ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၅၅၂ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ပြည်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%91%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%B1%E1%80%AB%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%8A%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ကော်ကုန်းရွာ၊ သဲဖြူ	ကော်ကုန်းရွာ၊ သဲဖြူ ကိုးကား မြန်မာနိုင်ငံ ရွာများ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရွာများ BotUpload	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9E%E1%80%B2%E1%80%96%E1%80%BC%E1%80%B0
မင်းကွန်းတိပိဋကဆရာတော်	မင်းကွန်း တိပိဋကဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တ ဝိစိတ္တသာရာဘိဝံသ သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တိပိဋကဓရတိပိဋကကောဝိဒ ဘွဲ့ကို ပထမဆုံးရရှိခဲ့သော ဆရာတော်တစ်ပါးဖြစ်၍ ဂင်းနစ်စံချိန်မှတ်တမ်းတွင် မှတ်ဉာဏ် အကောင်းဆုံးအဖြစ် စံချိန်တင်ခဲ့သူလည်း ဖြစ်သည်။ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင်ပွဲ၏ အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍများအနက် ဝိသဇ္ဇကဟု ခေါ်ဆိုသော အဖြေဆရာတော် အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အတွဲခြောက်တွဲရှိသော မဟာဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းကြီးကိုလည်း ၁၉၅၅ တွင် စတင်ရေးသားခဲ့ကာ ၁၉၇၀ ကျော်တွင် ပြီးစီးခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော် သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့၏ အကျိုးတော်ဆောင်ချုပ်အဖြစ် သာသနာရေးတာဝန်များကို ထမ်းရွက်ခဲ့ပေသည်။ ဆရာတော်ကြီး၏ ငယ်ဘဝ ဆရာတော်ကြီးကို မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၇၃၊ တန်ဆောင်မုန်းလဆန်း ၁၁-ရက်နေ့ ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၉၁၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၁)ရက်၊ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့၊ နေ့ (၃)နာရီကျော်တွင် မန္တလေးတိုင်း၊ မြင်းခြံမြို့နယ်၊ကျည်ပင်ရွာ၌ ရွာသူကြီး ဦးဆုံ၊ ဒေါ်ဆင်တို့မှ ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ငယ်နာမည် မောင်ခင်ဖြစ်သည်။ မွေးချင်း မောင်နှမ မသုံ၊ မောင်ခင်၊ မောင်ဘသင် သုံးဦးရှိရာ မောင်ခင်မှာ ဒုတိယ သားရတနာ ဖြစ်သည်။ မောင်ခင် ၃ နှစ်သားအရွယ်တွင် ဖခင်ဖြစ်သူ ဦးဆုံ ကွယ်လွန်ခဲ့ရာ မိခင် ဒေါ်ဆင်သည် သဲဖြူဝ အနောက်ရွာရှိ သူ၏ မိဘအိမ်သို့ ပြောင်းရွေ့နေထိုင်ပါသည်။ မောင်ခင်ကမူ ကျည်ပင်ရွာ၌ပင် အဖိုးဖြစ်သူ မြန်မာဆေးဆရာကြီး ဦးချယ်၊ ဒေါ်အံ့တို့ထံ နေရစ်ခဲ့သည်။ ၁၂၇၇-ခုနှစ်၊ ၅ နှစ်သားအရွယ်မှစတင်၍ အခြေခံ ဗုဒ္ဓဘာသာ စာပေများကို ရွာဦးဘုန်းကြီးကျောင်းရှိ ဆရာတော် ဦးသာသနာ့ ထံတွင် စတင်သင်ယူ လေ့လာခဲ့သည်။ မန္တလေးမြို့၌ ထင်ရှားသော နန်းဦးဘုန်းကြီးကျောင်းမှ ဆရာတော် ဦးသာသနာ့ မှာ မောင်ခင်၏ လက်ဦးဆရာဖြစ်သည်။ အဘိုးဖြစ်သူ ဦးချိုင်မှလည်း ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့်ပက်သက်သော ရှိခိုးခြင်း၊ ဆုတောင်းခြင်း၊ ဟောပြောချက်များကို သင်ကြားပေးခဲ့သည်။ ဘုန်းရှင် ကံရှင် မောင်ခင် မောင်ခင် ၇ နှစ်အရွယ်တွင် အဒေါ် မယုံနှင့် နွားကျောင်း လိုက်သွားလေသည်။ ညနေနွားများ ရေသောက်အဆင်း မယုံအပိုင် ရှေ့ဆုံးမှ သန်ရောင် အမည်ရှိ နွားနက်ကြီးကို စီး၍ လာရာ မြစ်ဆိပ်သို့ ရောက်ခါနီး နွားနက်ကြီးပေါ်မှ လိမ့်ကျသောအခါ နွားနက်ကြီးသည် မောင်ခင်အား အခြားနွားများ မနင်းမိစေရန် ဝမ်းဗိုက်အောက် တည့်တည့်ထား၍ ရပ်နေပါသည်။ နွားများအားလုံး ရှင်းသွားမှ နွားနက်ကြီးသည် မောင်ခင်အပေါ်မှ ခွာကာ ရေသောက်ဆင်းသွားသည်။ ၎င်းဖြစ်ရပ်သည် ဘုန်းရှင်ကံရှင် ပါရမီရှင်အား အသက်အန္တရာယ် ပြု၍ မရနိုင်ဟု ညွှန်ပြနေပါသည်။ နောက် ဖြစ်ရပ်တစ်ခုမှာ ကျောင်းလှေကားအနီး ရှောက်ချိုပင်ကြီးပေါ်၌ တစ်လုံးတည်းကျန်နေသည့် ရှောက်ချိုသီးကြီးကို အခြားကျောင်းသားများ အပင်ပေါ်တက်ခူးသည့်အခါ ဆူးစူး၍ ရအောင်မခူးနိုင်ခဲ့၊ မောင်ခင်သည်သာ အံ့ဩစရာ ကောင်းလောက်အောင် ရှောက်ပင်ပေါ်တက်၍ ရှောက်သီးကြီးကို ရအောင်ခူးခဲ့သည်။ ၎င်းဖြစ်ရပ်ကား မည်သူမှ မလုပ်နိုင်ဟု ယူဆကြရမည့် တိပိဋကဓရဘွဲ့ကို ရအောင်ယူပြခြင်း၊ တိပိဋကနိကာယ ကျောင်းတိုက်ကြီးကို တည်ထောင်ခြင်း၊ သာသနာ့တက္ကသိုလ်ကြီးများကို တည်ထောင်ခြင်းတို့၏ ရှေ့ပြေးနိမိတ် ဖြစ်ပါလိမ့်မည်။ နောက်ဖြစ်ရပ်တစ်ခုမှာ မောင်ခင်သည် တစ်ခြားသူများ စာအံသံကြားသည်နှင့် ၎င်းစာကို ရသည်။ ထိုဖြစ်ရပ်ကို ထောက်ရှူ၍ ဆရာတော်ကြီး၏ ဉာဏ်ကောင်းပုံကို မှန်းဆ၍ ကြည့်နိုင်သည်။ မင်းကျောင်း၌ ရှင်ပြုခြင်း အသက် ၇ နှစ်အရွယ်တွင် မြင်းခြံ မင်းကျောင်းတိုက် ဆရာတော် ဦးသောဘိတထံ၌ သာမဏေ ဝတ်ခဲ့ပြီး ထိုအသက်အရွယ်မှ စတင်၍ မှတ်ဉာဏ်စွမ်းရည်ထက်မြတ်မှု လက္ခဏာများ ပြလေတော့သည်။ သူသည် ဝတ္ထု၊ မဂ္ဂဇင်း၊ ဂျာနယ် အစရှိသည်များကိုပင် ထိုအရွယ်ကတည်းက ဖတ်နေပြီ ဖြစ်သည်။ ဆရာတော် ဦးသောဘိတသည် မောင်ခင်အား ပါဠိတွင် ထူးချွန်ပြောင်မြောက်သော အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်သည့် ရှင်ဝိစိတ္တသာရ ဘွဲ့တော်ကို မှည့်ခေါ်ပေးခဲ့သည်။ မိခင် ဒေါ်ဆင်မှလည်း သံဃာ တစ်ပါးဖြစ်မြောက်လာအောင် အထူ:ပင် ချီးမြှောက်ခဲ့သည်။ ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၉၃၀ ခုနှစ်တွင် ရှင်ဝိစိတ္တသာရ သည် စစ်ကိုင်းတိုင်း မင်းကွန်းမြို့နယ်ရှိ ဓမ္ဓနာဒ ကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ကာ ဆက်လက်သင်ယူခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ပျံလွန်တော်မူသည်အထိ မင်းကွန်းတွင်သာ အခြေပြုနေထိုင်ခဲ့သဖြင့် မင်းကွန်းဆရာတော်ကြီးဟု လူသိများခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ရှင်ဝိစိတ္တသာရသည် အထူးသဖြင့် သီလရှင်ဆရာလေး ဒေါ်ဓမ္ဓစာရီ၏ ပူဇော်ထောက်ပံ့မှု ကို ရရှိခဲ့ပြီး ထိုနှစ်မှာပင် ရှင်သာမဏေ ဘဝမှ ဦးပဇ္ဇင်း အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ပညာသင်ကြားမှုနှင့် ရရှိသောဘွဲ့များ အသက် ၁၃ နှစ်တွင် မြင်းခြံ သံဃသမဂ္ဂီ အဖွဲ့မှ စစ်ဆေးသော ဝိနယ စာမေးပွဲကိုဖြေဆို အောင်မြင်ပြီး မြင်းခြံ ဘာသာရေး အသိုင်းအဝိုင်းတွင် ထင်ရှားကျော်ဇောလာခဲ့သည်။ နောက်တစ်နှစ်တွင်လည်း ပရိယတ္တိ စာမေးပွဲကိုလည်း အာဂုံဆောင် ဖြေဆိုနိုင်ခဲ့သည်။ ၁၅ နှစ်သားတွင် ပထမငယ်တန်း၊ ၁၇ နှစ်သားတွင် ပထမလတ်တန်း နှင့် အသက်၂၀ အရွယ်တွင် ပထမကြီးတန်းတို့ကို ဖြေဆိုအောင်မြင်ခဲ့သည်။ ၁၉၃၃-ခုနှစ်(မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၉၅ ခု) တွင် အစိုးရပထမကြီးတန်းကို ပထမကျော် ဟူသောဘွဲ့ထူးဖြင့် အမြင့်ဆုံး အောင်မြင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ်တွင်ပင် သကျသီဟစာသင်တန်းကိုလည်းကောင်း၊ ၁၉၃၄ခုနှစ်တွင် စာချတန်းကို လည်းကောင်း တစ်ဆက်တည်းအောင်မြင်၍ ၀ဋံသကာ(ဦးဆောက်ပန်းဘွဲ့) ဖြင့်ချီးကျူး ပူဇော်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင်ပင်တွင် မဟာသံဃသမဂ္ဂီ အဖွဲ့မှ အဘိဝံသဘွဲ့ ကို ချီးမြှင့်ခဲ့ပြီးနောက် ဘွဲ့တော်မှာ ဦးဝိစိတ္တသာရာဘိဝံသ ဟူ၍ဖြစ်သည်။ ဆရာတော်သည် ၁၉၅၀ ခုနှစ်မှ ၁၉၅၃ ခုနှစ်အတွင်း တိပိဋကဓရ စာမေးပွဲ ကို ဖြေဆိုအောင်မြင်ခဲ့ပြီးနောက် ပိဋကတ်သုံးပုံကို အထောက်အမကင်းစွာ အာဂုံပြန်ဆို နိုင်သောကြောင့် နိုင်ငံတော်မှ တရားဘဏ္ဍာစိုးဟုအဓိပ္ပာယ်ရသော တိပိဋကဓရ ဓမ္မဘဏ္ဍာဂါရိကဘွဲ့ကို ဆက်ကပ်ခြင်းခံခဲ့ ရသည်။ ဘွဲ့တံဆိပ်တော်များ ပရိယတ္တိသာသနဟိတ ဓမ္မာစရိယ ဝဋံကသာ (၁၉၃၄) အစိုးရ ပဌမကျော် (၁၉၃၄) သာသနဓဇ သိရီပဝရ ဓမ္မာစရိယ (၁၉၄၁) ဗုဒ္ဓသာသန နုဂ္ဂဟဝိသိဋ္ဌဝိနယဓရ မဟာဝိနယ ကောဝိဒ (၁၉၅၁) ဗုဒ္ဓသာသန ဝိသိဋ္ဌအာဘိဓမ္မိက မဟာအဘိဓမ္မာ ကောဝိဒ (၁၉၅၃) ဗုဒ္ဓသာသန ဝိသိဋ္ဌ ဒီဃဘာဏက မဟာဒီဃနိကာယ ကောဝိဒ (၁၉၅၃) ဗုဒ္ဓသာသန ဝိသိဋ္ဌ တိပိဋကဓရ ဗုဒ္ဓသာသန မဟာတိပိဋက ကောဝိဒ (၁၉၅၃) ဘဒ္ဒန္တဝိစိတ္တသာရာဘိဝံသ တိပိဋကဓရ ဓမ္မဘဏ္ဍာဂါရိက (၁၉၅၄) ဆဋ္ဌသံဂီတိ ဝိဿဇ္ဇက (၁၉၅၇) ဆဋ္ဌသံဂီတိ ကာရက (၁၉၅၇) ဆဋ္ဌသံဂီတိ ဘာဏက (၁၉၅၇) ဆဋ္ဌသံဂီတိ ဘာရ နိတ္ထာရက (၁၉၅၇) ဆဋ္ဌသံဂီတိ ပါဠိဝိသောဓက (၁၉၅၇) ဆဋ္ဌသံဂီတိ ပါဠိပဋိဝိသောဓက (၁၉၅၅) ဆဋ္ဌသံဂီတိ ဩသာနသော ဓေယျပတ္တပါဌက (၁၉၅၇) အဋ္ဌကထာ သံဂီတိကာရက (၁၉၆၂) ဋီကာ သံဂီတိကာရက (၁၉၆၂) မဟာဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းပြု (၁၉၆၉) အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ (၁၉၇၉) အဘိဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရု (၁၉၈၄) အဘိဓဇအဂ္ဂမဟာသဒ္ဓမ္မဇောတိက (၁၉၉၁) ပိဋကသုံးပုံ အာဂုံဆောင်ခြင်း ဤစာမေးပွဲသည် ပိဋကတ်သုံးပုံကို နှုတ်ဖြေ၊ ရေးဖြေဖြေဆိုရသော စာမေးပွဲဖြစ်ပြီး ခက်ခဲလှသော စာမေးပွဲတစ်ခုဖြစ်သည်။ စတင်စစ်ဆေးခဲ့ချိန် မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၁၀ မှ ၁၃၆၂ အထိ ၅၃-နှစ်အတွင်း အောင်မြင်သူ ၉-ဦးသာရှိခဲ့သည်။ စာမေးပွဲအောင်မှတ်မှာ အမှတ်၁၀၀-တွင်၇၅-မှတ်ရမှသာ အောင်မြင် ပါ သည်။ ပိဋကတ်သုံးပုံကို အလွတ်ရွတ်ဆိုရာတွင် နံနက် ၈-နာရီမှ၁၀-နာရီအထိ တစ်ကြိမ်၊ နေ့လယ် ၁-နာရီမှ၄-နာရီအထိ တစ်ကြိမ်၊ တစ်နေ့လျှင် ၂-ကြိမ်ခွဲ၍ စာပြန်ရသည်။ သတ်မှတ်ထားသော အချိန်အတွင်း သတ်မှတ်ထားသော စာမျက်နှာအရေအတွက်ကို ပြီးအောင်ပြန်ဆိုရသည်။ အချိန်ကိုက် စာမပြန်နိုင်လျှင် စာမေးပွဲကျပါသည်။ တစ်နေ့လုံး အတွက်စာ ၅-ခါ ထောက်ပေးခွင့်ရှိသည်။ ၅-ခါထက်ပို၍ ထောက်ပေးရလျှင် စာမေးပွဲကျပါသည်။ စာကို အလွတ်ရွတ်ဆိုရင်း ဝါကျတစ်ခု ကျော်သွားပါက စာမေးပွဲကျပါသည်။ ဆရာတော်ကြီးသည် အဆိုပါ စာမေးပွဲကြီးတွင် စာမျက်နှာ၉၉၃၄-မျက်နှာလုံးကို တစ်ချက်မှထောက်မပေးရဘဲ အလွတ်ရွတ်ဆိုနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုမျှမကသေး စာအုပ်မူကွဲ အမျိုးမျိုး ရှိပါက မည်သည့်စာအုပ်၊ စာမျက်နှာမည်မျှ၊ စာကြောင်းရေမည်မျှတွင် မည်သို့ဆိုသည် မည်သည့်စာအုပ်က အမှန် ဖြစ်သည်ဟူသည်အထိ ထောက်ပြနိုင်လောက်အောင် ပညာဉာဏ်ကြီးမားလွန်းလှပါသည်။ ရေးဖြေ ဖြေဆိုရာ၌လည်း သီလက္ခန္ခဝဂ် - ၉၃-မှတ် မဟာဝဂ် - ၉၇-မှတ် ပါတိကဝဂ် - ၉၇-မှတ် ပါရာဇိကဏ် - ၈၉-မှတ် ပါစိတ်ပါဠိတော် - ၉၉-မှတ် မဟာဝဂ္ဂပါဠိတော် - ၉၂-မှတ် စူဠဝဂ္ဂပါဠိတော် - ၉၈-မှတ် ပရိဝါပါဠိတော် - ၁၀၀-မှတ် စသည်ဖြင့် ဘာသာတိုင်းကို ဂုဏ်ထူးမှတ် ၈၅-မှတ် အထက်ဖြင့် ဖြေဆိုအောင်မြင်ခဲ့သည်။ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာ ဦးနု အစိုးရလက်ထက် ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၉၅၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၅၆ ခုနှစ်အတွင်း ကမ္ဘာအေးကုန်းမြေရှိ မဟာပါသဏ လှိုဏ်ဂူတော်ကြီးတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာ တင်ပွဲ၌ မဟာစည် ဆရာတော်ကြီး ဦးသောဘနမှ မေးခွန်းမေးမြန်းသူအဖြစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး မင်းကွန်းဆရာတော်ဘုရားကြီး မှ ဖြေကြားသူအဖြစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာတွင် မေးသမျှကို တစ်လုံးတစ်ပါဒမျှ ထစ်ငေါ့ခြင်းမရှိဘဲ မည်သည့်စာအုပ် မည်သည့်စာမျက်နှာ နံပါတ် စာကြောင်းရေ ဘယ်လောက်မှ ဟူ၍ တိကျစွာ ဖြေဆိုတော်မူ၍ ဆဋ္ဌသင်္ဂတိသဇကအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းလုပ်ဆောင်ချက်များ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုနှင့် ဗုဒ္ဓသာသန ကောင်စီ၏ တောင်းဆိုလျှောက်ထားမှုကြောင့် ၁၉၅၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၆၀ ခုနှစ်အတွင်း မဟာဗုဒ္ဓဝင်ကိုလည်း ပြုစုခဲ့သည်။ မဟာဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းသည် ဆရာတော်၏ စာပေဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် ထင်ရှားသောအောင်မြင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၁၉၇၉ ခုနှစ် တွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း နှင့် ဗမာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ မှ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတဘွဲ့ကို ဆပ်ကပ်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၀ မှစ၍ နိုင်ငံတော် သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့၏ အကျိုးတော်ဆောင်ချုပ်အဖြစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဘဝနတ်ထံ ပျံလွန်တော်မူခြင်း သာသနာ့အာဇာနည် အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ၊ အဘိဓဇ မဟာရဋ္ဌဂုရု၊ အဘိဓဇအဂ္ဂမဟာသဒ္ဓမ္မဇောတိက၊ တိပိဋကဓရ ဓမ္မဘဏ္ဍာဂါရိက၊ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာဝိသဇ္ဇက၊ နိုင်ငံတော်သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့ အကျိုးတော်ဆောင်ချုပ်ဆရာတော်ကြီး ဦးဝိစိတ္တသာရာဘိဝံသ သည် ၉-၂-၁၉၉၃၊အင်္ဂါနေ့ ညနေ၊ ၄-နာရီ ၄၀-မိနစ်တွင် ဘဝနတ်ထံ ပျံလွန်တော်မူခဲ့သည်။ ဂင်းနစ် ကမ္ဘာ့စံချိန် မှတ်တမ်းဝင် မင်းကွန်း ဆရာတော်ကြီး ဦးဝိစိတ္တသာရာဘိဝံသ အား ကမ္ဘာ့စံချိန်များကို မှတ်တမ်းတင်ထားသော ၁၉၈၅ ခုနှစ်ထုတ် ဂင်းနစ်စာအုပ်၌ မှတ်ဉာဏ်အကောင်းဆုံး လူသားအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ကိုးကား Biography of Venerable Mingun Sayadaw A Fabulous Memory, Venerable Mingun Saydaw U Vicittasarabhivamsa by Win Pe ဗုဒ္ဓဘာသာရဟန်းများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%AD%E1%80%95%E1%80%AD%E1%80%8B%E1%80%80%E1%80%86%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA
.ad	.ad သည် အင်ဒိုရာနိုင်ငံအတွက် အင်တာနက် နိုင်ငံကုဒ် ထိပ်ဆုံးအဆင့် ဒိုမိန်း ဖြစ်သည်။ ယင်းကို ၁၉၈၆ ခုနှစ် မတ်လ ၅ ရက်နေ့တွင် စတင်ဖန်တီးခဲ့သည်။ နိုင်ငံကုဒ် ထိပ်ဆုံးအဆင့် ဒိုမိန်းများ	https://my.wikipedia.org/wiki/.ad
ထေးငှားလျားရွာ၊ လွိုင်ကော်မြို့နယ်	ထေးငှားလျားရွာ()သည် ကယားပြည်နယ်၊ လွိုင်ကော်ခရိုင်၊ လွိုင်ကော်မြို့နယ်၊ ဒေါပေါ်ကလဲကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၆၈၃၂၄ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား လွိုင်ကော်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%91%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%84%E1%80%BE%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%9C%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9C%E1%80%BD%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
မတ်မုတ်တင်ရွာ၊ မိုင်းရယ်မြို့နယ်	မတ်မုတ်တင်ရွာ ()သည် ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်)၊ လားရှိုးခရိုင်၊ မိုင်းရယ်မြို့နယ်၊ လွယ်ငင်းကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၂၀၆၄၉၀ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ လွယ်ငင်းကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၃၆၀ ဦး၊ မ ၁၅၉၆ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၂၉၅၆ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား မိုင်းရယ်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%9A%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ရွာသစ်ရွာ၊ ငါန်းဇွန်မြို့နယ်	ရွာသစ်ရွာ ()သည် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မြင်းခြံခရိုင်၊ ငါန်းဇွန်မြို့နယ်၊ ရွာသစ်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၉၂၁၈၀ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ရွာသစ်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၃၈၅ ဦး၊ မ ၁၆၅၅ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၀၄၀ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ငါန်းဇွန်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%84%E1%80%AB%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%87%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ချောင်းဝရွာ၊ ပဲခူးမြို့နယ်	ချောင်းဝရွာ ()သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး (အရှေ့)၊ ပဲခူးခရိုင်၊ ပဲခူးမြို့နယ်၊ လသာကုန်းကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၇၈၄၀၀ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ လသာကုန်းကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၈၁၈ ဦး၊ မ ၁၈၂၈ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၆၄၆ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ပဲခူးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9D%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%95%E1%80%B2%E1%80%81%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
NGC 479	NGC 479 သည် မိန် နက္ခတာရာမှ ခရုပတ်ပုံစံ ဂလက်ဆီဖြစ်ပြီး ၁၈၆၄ ခုနှစ်တွင် Albert Marth ဆိုသူမှ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ကိုးကား မိန် နက္ခတ်တာရာ	https://my.wikipedia.org/wiki/NGC%20479
သဖန်းကန်ရွာ၊ မလှိုင်မြို့နယ်	သဖန်းကန်ရွာ ()သည် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မိတ္ထီလာခရိုင်၊ မလှိုင်မြို့နယ်၊ ကမ္ဘားဖြူကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၉၄၀၂၆ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ကမ္ဘားဖြူကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၇၂၂ ဦး၊ မ ၈၉၆ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၁၆၁၈ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား မလှိုင်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%96%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%99%E1%80%9C%E1%80%BE%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
စိန်ရတနာဆန်စက်ဝန်းရွာ၊ ကြို့ပင်ကောက်မြို့နယ်	စိန်ရတနာဆန်စက်ဝန်းရွာ ()သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး (အနောက်)၊ သာယာဝတီခရိုင်၊ ကြို့ပင်ကောက်မြို့နယ်၊ အုန်းတောကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၄၆၄၆ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ အုန်းတောကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၉၈၂ ဦး၊ မ ၁၁၀၆ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၂၀၈၈ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား ကြို့ပင်ကောက်မြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%AC%E1%80%86%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9D%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
ကျီးပင်အင်းရွာ၊ လက်ပံတန်းမြို့နယ်	ကျီးပင်အင်းရွာ ()သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး (အနောက်)၊ သာယာဝတီခရိုင်၊ လက်ပံတန်းမြို့နယ်၊ ဆင်ကူးရွာသစ်ကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၃၀၈၆ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ဆင်ကူးရွာသစ်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၄၃၂ ဦး၊ မ ၁၅၇၃ ဦး၊ လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၀၀၅ ဦးနေထိုင်သည်။ ကိုးကား လက်ပံတန်းမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%A1%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9C%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%B6%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA
တိန်းညက်ပင်	တိန်းညက်ပင် (ရုက္ခဗေဒအမည်၊ Caesalpinia sappan; အင်္ဂလိပ်အမည်၊ Sappan wood, brazil wood, bukkum wood)သည် အပင်ငယ်မျိုး ဖြစ်ပြီး၊ အမြင့်ပေ ၂၀ ခန့်အထိ မြင့်နိုင်သည်။ ပင်စည်အတွင်း သစ်သားသည် နီညိုရောင်အဆင်း ရှိပြီး၊ မာကျောသည်။ ပင်စည်၊ အကိုင်းများတွင် ဆူးများ ရှိကာ၊ မန်ကျည်းရွက်ကဲ့သို့ ပုံပန်းရှိသည်။ ရွက်လွဲထွက်သည်။ အကိုင်းထိပ်၌ ပန်းပွင့်သည်။ ပန်းပွင့်သည် အဝါရောင် ဖြစ်ကာ၊ အစေ့များက ညိုဝါရောင် အဆင်း ရှိသည်။ ပန်းပွင့်သောကာလ ဧပြီလမှ ဇွန်လအထိ အပင်ပေါက်ရောက်ရာဒေသ တောတောင်များတွင် အလေ့ကျ အရိုင်းပေါက်သည်။ သီးသန့် စိုက်ပျိုးလျှင်လည်း ဖြစ်ထွန်းသည်။ အသုံးပြုသောအစိတ်အပိုင်း ပင်စည်အတွင်းသားကို သုံးသည်။ ဆောင်းတွင် အပင်ကို ခုတ်လှဲပြီး၊ ပင်စည်များကို ဖြတ်ပိုင်းကာ အပိုင်းစကလေးများအဖြစ် ထပ်မံ ပိုင်းဖြတ်ကာ အခြောက်လှန်း စုဆောင်းသည်။ ပါဝင်သောဓာတုဗေဒဒြပ်ပေါင်းများ အသားတွင် Brasilin နှင့် Brasilein ဓာတ်များ၊ မရှိမဖြစ်ဆီ ဖြစ်သော D.ocphellandrene, ocimene, tannin, gallic acid နှင့် saponin ဓာတ်များလည်း ပါဝင်သည်။ ဆေးအသုံး တိန်းညက်အသားသည် ဘက်တီးရီးယားပိုးများကို သေစေနိုင်သော အစွမ်း ရှိ၍ သွေးသား သန့်စင်ပေးသည်။ သွေးထိန်း၊ သွေးတိတ်စေသော သတ္တိလည်း ရှိသည်။ အစွမ်းထက်ဆေးအဖြစ် ဝမ်းကိုက်၊ ဝမ်းဖောဝမ်းရောင်၊ အစာအိမ်နှင့်အူတွင်းသွေးထွက်၊ သားအိမ်သွေးလုံးတည်၊ မီးဖွားပြီးနောက်သွေးသွန်၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာ၊ ပွန်းပဲ့၊ ဓမ္မတာလာစဉ်ကိုက်ခဲ၊ လေထိုးလေအောင့်၊ အနာစက်၊ အနာမီး၊ အနာပဆုပ်၊ မီးယပ်ဖြူဆင်း၊ သွေးအားနည်းရောဂါတို့တွင် ပေးနိုင်သည်။ ကိုးကား ဆေးဖက်ဝင် အပင်များ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%8A%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA
အနောက်စက်ရွာ၊ ဝန်းသိုမြို့နယ်	အနောက်စက်ရွာ ()သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကောလင်းခရိုင်၊ ဝန်းသိုမြို့နယ်၊ နမ်းခမ်းကျေးရွာအုပ်စု၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၇၅၁၉၇ ဖြစ်သည်။ ကိုးကား ဝန်းသိုမြို့နယ်ရှိ ရွာများ	https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%94%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%81%8A%20%E1%80%9D%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA

Subsets and Splits