texts/mahabharata/mahabharata_book_16.json

[
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 1,
        "text": "[वै]\nषट तरिंशे तव अथ संप्राप्ते वर्षे कौरवनन्दन\nददर्श विपरीतानि निमित्तानि युधिष्ठिरः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 2,
        "text": "ववुर वाताः सनिर्घाता रूक्षाः शर्कर वर्षिणः\nअपसव्यानि शकुना मण्डलानि परचक्रिरे"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 3,
        "text": "परत्यगूहुर महानद्यॊ दिशॊ नीहारसंवृताः\nउल्काश चाङ्गार वर्षिण्यः परपेतुर गगनाद भुवि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 4,
        "text": "आदित्यॊ रजसा राजन समवच्छन्न मण्डलः\nविरश्मिर उदये नित्यं कबन्धैः समदृश्यत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 5,
        "text": "परिवेषाश च दृश्यन्ते दारुणाश चन्द्रसूर्ययॊः\nतरिवर्णाः शयाम रूक्षान्तास तथा भस्मारुण परभाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 6,
        "text": "एते चान्ये च बहव उत्पाता भयसंसिनः\nदेश्यन्ते ऽहर अहॊ राजन हृदयॊद्वेग कारकाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 7,
        "text": "कस्य चित तव अथ कालस्य कुरुराजॊ युधिष्ठिरः\nशुश्राव वृष्णिचक्रस्य मौसले कदनं कृतम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 8,
        "text": "विमुक्तं वासुदेवं च शरुत्वा रामं च पाण्डवः\nसमानीयाब्रवीद भरातॄन किं करिष्याम इत्य उत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 9,
        "text": "परस्परं समासाद्य बरह्मदण्डबलत कृतान\nवृष्णीन विनष्टांस ते शरुत्वा वयथिताः पाण्डवाभवन"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 10,
        "text": "निधनं वासुदेवस्य समुद्रस्येव शॊषणम\nवीरा न शरद्दधुस तस्य विनाशं शार्ङ्गधन्वनः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 1,
        "shloka": 11,
        "text": "मौसलं ते परिश्रुत्य दुःखशॊकसमन्विताः\nविषण्णा हतसंकल्पाः पाण्डवाः समुपाविशन"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 1,
        "text": "[ज]\nकथं विनष्टा भगवन्न अन्धका वृष्णिभिः सह\nपश्यतॊ वासुदेवस्य भॊजाश चैव महारथाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 2,
        "text": "[वै]\nषट तरिंशे ऽथ ततॊ वर्षे वृष्णीनाम अनयॊ महान\nअन्यॊन्यं मुसलैस ते तु निजघ्नुः कालचॊदिताः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 3,
        "text": "[ज]\nकेनानुशप्तास ते वीराः कषयं वृष्ण्यन्धका ययुः\nभॊजाश च दविजवर्यत्वं विस्तरेण वदस्व मे"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 4,
        "text": "[वै]\nविश्वामित्रं च कण्वं च नारदं च तपॊधनम\nसारण परमुखा वीरा ददृशुर दवारकागतान"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 5,
        "text": "ते वै साम्बं पुरस्कृत्य भूषयित्वा सत्रियं यथा\nअब्रुवन्न उपसंगम्य दैवदण्डनिपीडिताः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 6,
        "text": "इयं सत्री पुत्र कामस्य बभ्रॊर अमिततेजसः\nऋषयः साधु जानीत किम इयं जनयिष्यति"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 7,
        "text": "इत्य उक्तास ते तदा राजन विप्रलम्भ परधर्षिताः\nपरत्यब्रुवंस तान मुनयॊ यत तच छृणु नराधिप"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 8,
        "text": "वृष्ण्यन्धकविनाशाय मुसलं घॊरम आयसम\nवासुदेवस्य दायादाः साम्बॊ ऽयं जनयिष्यति"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 9,
        "text": "येन यूयं सुदुर्वृत्ता नृशंसा जातमन्यवः\nउच्छेतारः कुलं कृत्स्नम ऋते राम जनार्दनौ"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 10,
        "text": "समुद्रं यास्यति शरीमांस तयक्त्वा देहं हलायुधः\nजरा कृष्णं महात्मानं शयानं भुवि भेत्स्यति"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 11,
        "text": "इत्य अब्रुवन्त ते राजन परलब्धास तैर दुरात्मभिः\nमुनयः करॊधरक्ताक्षाः समीक्ष्याथ परस्परम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 12,
        "text": "तथॊक्ता मुनयस ते तु ततः केशवम अभ्ययुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 13,
        "text": "अथाब्रवीत तदा वृष्णीञ शरुत्वैवं मधुसूदनः\nअन्तज्ञॊ मतिमांस तस्य भवितव्यं तथेति तान"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 14,
        "text": "एवम उक्त्वा हृषीकेशः परविवेश पुनर गृहान\nकृतान्तम अन्यथा नैच्छत कर्तुं स जगतः परभुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 15,
        "text": "शवॊभूते ऽथ ततः साम्बॊ मुसालं तद असूत वै\nवृष्ण्यन्धाक विनाशाय किंकरप्रतिमं महत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 16,
        "text": "परसूतं शापजं घॊरं तच च राज्ञे नयवेदयन\nविषण्णरूपस तद राजा सूक्ष्मं चूर्णम अकारयत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 17,
        "text": "पराक्षिपन सागरे तच च पुरुषा राजशासनात\nअघॊषयंश च नगरे वचनाद आहुकस्य च"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 18,
        "text": "अद्य परभृति सर्वेषु वृष्ण्यन्धकगृहेष्व इह\nसुरासवॊ न कर्तव्यः सर्वैर नगरवासिभिः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 19,
        "text": "यश च नॊ ऽविदितं कुर्यात पेयं कश चिन नरः कव चित\nजीवन स शूलम आरॊहेत सवयं कृत्वा सबान्धवः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 2,
        "shloka": 20,
        "text": "ततॊ राजभयात सर्वे नियमं चक्रिरे तदा\nनराः शासनम आज्ञाय तस्य राज्ञॊ महात्मनः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 1,
        "text": "[वै]\nएवं परयतमानानां वृष्णीनाम अन्धकैः सह\nकालॊ गृहाणि सार्वेणां परिचक्राम नित्यशः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 2,
        "text": "करालॊ विकटॊ मुण्डः पुरुषः कृष्णपिङ्गलः\nगृहाण्य अवेक्ष्य वृष्णीनां नादृश्यत पुनः कव चित"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 3,
        "text": "उत्पेदिरे महावाता दारुणाश चा दिने दिने\nवृष्ण्यन्धकविनाशाय बहवॊ रॊमहर्षणाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 4,
        "text": "विवृद्धमूषका रथ्या विभिन्नमणिकास तथा\nचीची कूचीति वाश्यन्त्यः सारिका वृष्णिवेश्मसु\nनॊपशाम्यति शब्दश च स दिवारात्रम एव हि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 5,
        "text": "अनुकुर्वन्न उलूकानां सारसा विरुतं तथा\nअजाः शिवानां च रुतम अन्वकुर्वत भारत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 6,
        "text": "पाण्डुरा रक्तपादाश च विहगाः कालचॊदिताः\nवृष्ण्यन्धकानां गेहेषु कपॊता वयचरंस तदा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 7,
        "text": "वयजायन्त खरा गॊषु करभाश्वतरीषु च\nशुनीष्व अपि बिडालाश च मूषका नकुलीषु च"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 8,
        "text": "नापत्रपन्त पापानि कुर्वन्तॊ वृष्णयस तदा\nपराद्विषन बराह्मणांश चापि पितॄन देवांस तथैव च"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 9,
        "text": "गुरूंश चाप्य अवमन्यन्त न तु राम जनार्दनौ\nपत्न्यः पतीन वयुच्चरन्त पत्नीश च पतयस तथा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 10,
        "text": "विभावसुः परज्वलितॊ वामं विपरिवर्तते\nनीललॊहित माञ्जिष्ठा विसृजन्न अर्चिषः पृथक"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 11,
        "text": "उदयास्त मने नित्यं पुर्यां तस्यां दिवाकरः\nवयदृश्यतासकृत पुम्भिः कबन्धैः परिवारितः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 12,
        "text": "महानसेषु सिद्धे ऽनने संस्कृते ऽतीव भारत\nआहार्यमाणे कृमयॊ वयदृश्यन्त नराधिप"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 13,
        "text": "पुण्याहे वाच्यमाने च जपत्सु च महात्मसु\nअभिधावन्तः शरूयन्ते न चादृश्यत कश चन"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 14,
        "text": "परस्परं च नाक्षत्रं हन्यमानं पुनः पुनः\nगरहैर अपश्यन सार्वे ते नात्मानस तु कथं चन"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 15,
        "text": "नदन्तं पाञ्चजन्यं च वृष्ण्यन्धकनिवेशने\nसमन्तत परत्यवाश्यन्त रासभा दारुणस्वराः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 16,
        "text": "एवं पश्यन हृषीकेशः संप्राप्तं कालपर्ययम\nतरयॊदश्याम अमावास्यां तान दृष्ट्वा पराब्रवीद इदम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 17,
        "text": "चतुर्दशी पञ्चदशी कृतेयं राहुणा पुनः\nतदा च भरते युद्धे पराप्ता चाद्य कषयाय नः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 18,
        "text": "विमृशन्न एव कालं तं परिचिन्त्य जनार्दनः\nमेने पराप्तं स षट्त्रिंशं वर्वं वै केशि सूदनः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 19,
        "text": "पुत्रशॊकाभिसंतप्ता गान्धारी हतबान्धवा\nयद अनुव्याजहारार्ता तद इदं समुपागतम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 20,
        "text": "इदं च तद अनुप्राप्तम अब्रवीद यद युधिष्ठिरः\nपुरा वयूठेष्व अनीकेषु दृष्ट्वॊत्पातान सुदारुणान"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 21,
        "text": "इत्य उक्त्वा वासुदेवस तु चिकीर्षन सत्यम एव तत\nआज्ञापयाम आस तदा तीर्थयात्रम अरिंदम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 3,
        "shloka": 22,
        "text": "अघॊषयन्त पुरुषास तत्र केशव शासनात\nतीर्थयात्रा समुद्रे वः कार्येति पुरुषर्षभाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 1,
        "text": "[वै]\nकाली सत्री पाण्डुरैर दन्तैः परविश्य हसती निशि\nसत्रियः सवप्नेषु मुष्णन्ती दवारकां परिधावति"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 2,
        "text": "अलंकाराश च छत्त्रं च धवजाश च कवचानि च\nहरियमाणान्य अदृश्यन्त रक्षॊभिः सुभयानकैः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 3,
        "text": "तच चाग्ग्नि दत्तं कृष्णस्य वज्रनाभम अयॊ मयम\nदिवम आचक्रमे चक्रं वृष्णीनां पश्यतां तदा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 4,
        "text": "युक्तं रथं दिव्यम आदित्यवर्णं; हयाहरन पश्यतॊ दारुकस्य\nते सागरस्यॊपरिष्ठाद अवर्तन; मनॊजवाश चतुरॊ वाजिमुख्याः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 5,
        "text": "तालः सुपर्णश च महाध्वजौ तौ; सुपूजितौ राम जनार्दनाभ्याम\nउच्चैर जह्रुर अप्सरसॊ दिवानिशं; वाचश चॊचुर गम्यतां तीर्थयात्रा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 6,
        "text": "ततॊ जिगमिषन्तस ते वृष्ण्यन्धकमहारथाः\nसान्तःपुरास तदा तीर्थयात्राम ऐच्छन नरर्षभाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 7,
        "text": "ततॊ भॊज्यं च भक्ष्यां च पेयं चान्धकवृष्णयः\nबहु नानाविधं चक्रुर मद्यं मांसम अनेकशः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 8,
        "text": "ततः सीधुषु सक्ताश च निर्यायुर नगराद बहिः\nयानैर अश्वैर गजैश चैव शरीमन्तस तिग्मतेजसः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 9,
        "text": "ततः परभासे नयवसन यथॊद्देशं यथा गृहम\nपरभूतभक्ष्यपेयस ते सदारा यादवास तदा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 10,
        "text": "निविष्टांस तान निशम्याथ सांदुरान्ते स यॊगवित\nजगामामन्त्र्य तान वीरान उद्धवॊ ऽरथविशारदः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 11,
        "text": "तं परस्थितं महात्मानम अभिवाद्य कृताञ्जलिम\nजानन विनाशं वृष्णीनां नैच्छद वारयितुं हरिः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 12,
        "text": "ततः कालपरीतास ते वृष्ण्यन्धकमहारथाः\nअपश्यन्न उद्धवं यान्तं तेजसावृत्य रॊदसी"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 13,
        "text": "बराह्मणार्थेषु यत सिद्धम अन्नं तेषां महात्मनाम\nतद वानरेभ्यः परददुः सुरा गन्धसमन्वितम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 14,
        "text": "ततस तूर्यशताकीर्णं नटनर्तक संकुलम\nपरावर्तत महापानं परभासे तिग्मतेजसाम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 15,
        "text": "कृष्णस्य संनिधौ रामः सहितः कृतवर्मणा\nअपिबद युयुधानश च गदॊ बभ्रुस तथैव च"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 16,
        "text": "ततः परिषदॊ मध्ये युयुधानॊ मदॊत्कटः\nअब्रवीत कृतवर्माणम अवहस्यावमन्य च"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 17,
        "text": "कः कषत्रियॊ मन्यमानः सुप्तान हन्यान मृतान इव\nन तन मृष्यन्ति हार्दिक्य यादवा यत तवया कृतम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 18,
        "text": "इत्य उक्ते युयुधानेन पूजयाम आस तद वचः\nपरद्युम्नॊ रथिनां शरेष्ठॊ हार्दिक्यम अवमन्य च"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 19,
        "text": "ततः परमसंक्रुद्धः कृतवर्मा तम अब्रवीत\nनिर्दिशन्न इव सावज्ञं तदा सव्येन पाणिना"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 20,
        "text": "भूरिश्रवाश छिन्नबाहुर युद्धे परायगतस तवया\nवधेन सुनृशंसेन कथं वीरेण पातितः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 21,
        "text": "इति तस्या वचः शरुत्वा केशवः परवीरहा\nतिर्यक सरॊषया दृष्ट्या वीक्षां चक्रे स मन्युमान"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 22,
        "text": "मणिः सयमन्तकश चैव यः स सत्राजितॊ ऽभवत\nतां कथां समारयाम आस सात्यकिर मधुसूदनम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 23,
        "text": "तच छरुत्वा केशवस्याङ्गम अगमद रुदती तदा\nसत्यभामा परकुपिता कॊपयन्ती जनार्दनम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 24,
        "text": "तत उत्थाय सक्रॊधः सात्यकिर वाक्यम अब्रवीत\nपञ्चानां दरौपदेयानां धृष्टद्युम्न शिखण्डिनॊः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 25,
        "text": "एष गच्छामि पदवीं सत्येन च तथा शपे\nसौप्तिके ये च निहताः सुप्तानेन दुरात्मना"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 26,
        "text": "दरॊणपुत्र सहायेन पापेन कृतवर्मणा\nसमाप्तम आयुर अस्याद्य यशश चापि सुमध्यमे"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 27,
        "text": "इतीदम उक्त्वा खड्गेन केशवस्य समीपतः\nअभिद्रुत्य शिरः करुद्धश चिच्छेद कृतवर्मणः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 28,
        "text": "तथान्यान अपि निघ्नन्तं युयुधानं समन्ततः\nअभ्यधावद धृषीकेशॊ विनिवारयिषुस तदा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 29,
        "text": "एकीभूतास ततः सर्वे कालपर्याय चॊदिताः\nभॊजान्धका महाराज शैनेयं पर्यवारयन"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 30,
        "text": "तान दृष्ट्वा पततस तूर्णम अभिक्रुद्धाञ जनार्दनः\nन चुक्रॊध महातेजा जानन कालस्य पर्ययम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 31,
        "text": "ते तु पानमदाविष्टाश चॊदिताश चैव मन्युना\nयुयुधानम अथाभ्यघ्नन्न उच्चिष्टैर भाजनैस तदा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 32,
        "text": "हन्यमाने तु शैनेये करुद्धॊ रुक्मिणिनन्दनः\nतदन्तरम उपाधावन मॊक्षयिष्यञ शिनेः सुतम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 33,
        "text": "स भॊजैः सह संयुक्तः सात्यकिश चान्धकैः सह\nबहुत्वान निहतौ तत्र उभौ कृष्णस्य पश्यतः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 34,
        "text": "हतं दृष्ट्वा तु शैनेयं पुत्रं च यदुनन्दनः\nएरकाणां तदा मुष्टिं कॊपाज जग्राह केशवः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 35,
        "text": "तद अभून मुसलं घॊरं वज्रकल्पम अयॊ मयम\nजघान तेन कृष्णस तान ये ऽसय परमुखतॊ ऽभवन"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 36,
        "text": "ततॊ ऽनधकाश च भॊजाश च शैनेया वृष्णयस तथा\nजघ्नुर अन्यॊन्यम आक्रन्दे मुसलैः कालचॊदिताः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 37,
        "text": "यस तेषाम एरकां कश चिज जग्राह रुषितॊ नृप\nवज्रभूतेव सा राजन्न अदृश्यत तदा विभॊ"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 38,
        "text": "तृणं च मुसली भूतम अपि तत्र वयदृश्यत\nबरह्मा दण्डकृतं सर्वम इति तद विद्धि पार्थिव"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 39,
        "text": "आविध्याविध्य ते राजन परक्षिपन्ति सम यत तृणम\nतद वज्रभूतं मुसलं वयदृश्यन्त तदा दृढम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 40,
        "text": "अवधीत पितरं पुत्रः पिता पुत्रं च भारत\nमत्ताः परिपतन्ति सम पॊथयन्तः परस्परम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 41,
        "text": "पतंगा इव चाग्नौ ते नयपतन कुकुरान्धकाः\nनासीत पलायने बुद्धिर वध्यमानस्य कस्य चित"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 42,
        "text": "तं तु पश्यन महाबाहुर जानन कालस्य पर्ययम\nमुसलं सामवष्टभ्य तस्थौ स मधुसूदनः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 43,
        "text": "साम्बं च निहतं दृष्ट्वा चारुदेष्णं च माधवः\nपरद्युम्नं चानिरुद्धं च ततश चुक्रॊध भारत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 44,
        "text": "गदं वीक्ष्य शयानं च भृशं कॊपसमन्वितः\nस निःशेषं तदा चक्रे शार्ङ्गचक्रगदाधरः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 45,
        "text": "तं निघ्नन्तं महातेजा बभ्रुः परपुरंजयः\nदारुकश चैव दाशार्हम ऊचतुर यन निबॊध तत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 4,
        "shloka": 46,
        "text": "भगवन संहृतं सर्वं तवया भूयिष्ठम अच्युत\nरामस्य पदम अन्विच्छ तत्र गच्छाम यत्र सः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 1,
        "text": "[वै]\nततॊ ययुर दारुकः केशवश च; बभ्रुश च रामस्य पदं पतन्तः\nअथापश्यन रामम अनन्तवीर्यं; वृक्षे सथितं चिन्तयानं विविक्ते"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 2,
        "text": "ततः समासाद्य महानुभावः; कृष्णस तदा दारुकम अन्वशासत\nगत्वा कुरूञ शीघ्रम इमं महान्तं; पार्थाय शंसस्व वधं यदूनाम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 3,
        "text": "ततॊ ऽरजुनः कषिप्रम इहॊपयातु; शरुत्वा मृतान यादवान बरह्मशापात\nइत्य एवम उक्तः सा ययौ रथेन; कुरूंस तदा दारुकॊ नष्टचेताः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 4,
        "text": "ततॊ गते दारुके केशवॊ ऽथ; दृष्ट्वान्तिके बभ्रुम उवाच वाक्यम\nसत्रियॊ भवान रक्षतु यातु शीघ्रं; नैता हिंस्युर दस्यवॊ वित्तलॊभात"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 5,
        "text": "सा परस्थितः केशवेनानुशिष्टॊ; मदातुरॊ जञातिवधार्दितश च\nतं वै यान्तं संनिधौ केशवस्य; तवरन्तम एकं सहसैव बभ्रुम\nबरह्मानुशप्तम अवधीन महद वै; कूटॊन्मुक्तं मुसलं लुब्धकस्य"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 6,
        "text": "ततॊ दृष्ट्वा निहतं बभ्रुम आह; कृष्णॊ वाक्यं भरातरम अग्रजं तु\nइहैव तवं मां परतीक्षस्व राम; यावत सत्रियॊ जञातिवशाः करॊमि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 7,
        "text": "ततः पुरीं दवारवतीं परविश्य; जनार्दनः पितरं पराह वाक्यम\nसत्रियॊ भवान रक्षतु नः समग्रा; धनंजयस्यागमनं परतीक्षन\nरामॊ वनान्ते परतिपालयन माम; आस्ते ऽदयाहं तेन समागमिष्ये"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 8,
        "text": "दृष्टं मयेदं निधनं यदूनां; राज्ञां च पूर्वं कुरुपुंगवानाम\nनाहं विना यदुभिर यादवानां; पुरीम इमां दरष्टुम इहाद्य शक्तः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 9,
        "text": "तपश चरिष्यामि निबॊध तन मे; रामेण सार्धं वनम अभ्युपेत्य\nइतीदम उक्त्वा शिरसास्य पादौ; संस्पृश्य कृष्णस तवरितॊ जगाम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 10,
        "text": "ततॊ महान निनदः परादुरासीत; सस्त्री कुमारस्य पुरस्य तस्य\nअथाब्रवीत केशवः संनिवर्त्य; शब्दां शरुत्वा यॊषितां करॊशतीनाम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 11,
        "text": "पुरीम इमाम एष्यति साव्य साची; स वॊ दुःखान मॊचयिता नराग्र्यः\nततॊ गत्वा केशवस तं ददर्श; रामं वने सथितम एकं विविक्ते"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 12,
        "text": "अथापश्यद यॊगयुक्तस्य तस्य; नागं मुखान निःसारन्तं महान्तम\nशवेतं ययौ स ततः परेक्ष्यमाणॊ; महार्णवॊ येन महानुभावः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 13,
        "text": "सहस्रशीर्षः पर्वताभॊगवर्ष्मा; रक्ताननः सवां तनुं तां विमुच्य\nसम्यक च तं सागरः परत्यगृह्णान; नागदिव्याः सरितश चैव पुण्याः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 14,
        "text": "कर्कॊटकॊ वसुकिस तक्षकश च; पृथुश्रवा वरुणः कुञ्जरश च\nमिश्री शङ्खः कुमुदः पुण्डरीकस; तथा नागॊ धृतराष्ट्रॊ महात्मा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 15,
        "text": "हरादः कराथः शितिकण्ठॊ ऽगरतेजास; तथा नागौ चक्रमन्दातिषाण्डौ\nनागश्रेष्ठॊ दुर्मुखश चाम्बरीषः; सवयं राजा वरुणश चापि राजन\nपरत्युद्गम्य सवागतेनाभ्यनन्दंस; ते ऽपूजयंश चार्घ्य पाद्य करियाभिः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 16,
        "text": "ततॊ गते भरातरि वासुदेवॊ; जानन सर्वा गतयॊ दिव्यदृष्टिः\nवने शून्ये विचरंश चिन्तयानॊ; भूमौ ततः संविवेशाग्र्य तेजाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 17,
        "text": "सर्वं हि तेन पराक तदा वित्तम आसीद; गान्धार्या यद वाक्यम उक्तः स पूर्वम\nदुर्वाससा पायसॊच्छिष्ट लिप्ते; यच चाप्य उक तच च सस्मार कृष्णः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 18,
        "text": "स चिन्तयानॊ ऽनधकवृष्णिनाशं; कुरु कषयं चैव महानुभावः\nमेने ततः संक्रमणस्य कालं; ततश चकारेन्द्रिय संनिरॊधम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 19,
        "text": "स संनिरुद्धेन्द्रिय वान मनास तु; शिश्ये महायॊगम उपेत्य कृष्णः\nजराथ तं देशम उपाजगाम; लुब्धस तदानीं मृगलिप्सुर उग्रः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 20,
        "text": "स केशवं यॊगयुक्तं शयानं; मृगाशङ्की लुब्धकः सायकेन\nजराविध्यत पादतले तवरावांस; तं चाभितस तज जिघृक्षुर जगाम\nअथापश्यत पुरुषं यॊगयुक्तं; पीताम्बरं लुब्धकॊ ऽनेकबाहुम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 21,
        "text": "मत्वात्मानम अपराधं स तस्य; जग्राह पादौ शिरसा चार्तरूपः\nआश्वासयत तं महात्मा तदानीं; गच्छन्न ऊर्ध्वं रॊदसी वयाप्य लक्ष्म्या"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 22,
        "text": "दिवं पराप्तं वासवॊ ऽथाश्विनौ च; रुद्रादित्या वसवश चाथ विश्वे\nपरत्युद्ययुर मुनयश चापि सिद्धा; गन्धर्वमुख्याश च सहाप्सरॊभिः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 23,
        "text": "ततॊ राजन भगवान उग्रतेजा; नारायणः परभवश चाव्ययश च\nयॊगाचार्यॊ रॊदसी वयाप्य लक्ष्म्या; सथानं पराप सवं महात्माप्रमेयम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 24,
        "text": "ततॊ देवैर ऋषिभिश चापि कृष्णः; समगतश चारणैश चैव राजन\nगन्धर्वाग्र्यैर अप्सरॊभिर वराभिः; सिद्धैः साध्यैश चानतैः पूज्यमानः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 5,
        "shloka": 25,
        "text": "ते वै देवाः परत्यनन्दन्त राजन; मुनिश्रेष्ठा वाग्भिर आनर्चुर ईशम\nगन्धर्वाश चाप्य उपतस्थुः सतुवन्तः; परीत्या चैनं पुरुहूतॊ ऽभयनन्दत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 1,
        "text": "[वै]\nदारुकॊ ऽपि कुरून गत्वा दृष्ट्वा पार्थान महारथान\nआचष्ट मौसाले वृष्णीन अन्यॊन्येनॊपसंहृतान"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 2,
        "text": "शरुत्वा विनष्टान वार्ष्णेयान सभॊजकुकुरान्धकान\nपाण्डवाः शॊकसंतप्ता वित्रस्तमनसॊ ऽभवन"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 3,
        "text": "ततॊ ऽरजुनस तान आमन्त्र्य केशवस्य परियः सखा\nपरययौ मातुलं दरष्टुं नेदम अस्तीति चाब्रवीत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 4,
        "text": "सा वृष्णिनिलयं गत्वा दारुकेण सह परभॊ\nददर्श दवारकां वीरॊ मृतनाथाम इव सत्रियम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 5,
        "text": "याः सम ता लॊकनाथेन नाथवत्यः पुराभवन\nतास तव अनाथास तदा नाथं पार्थं दृष्ट्वा विचुक्रुशुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 6,
        "text": "षॊडशस्त्रीसहस्राणि वासुदेव परिग्रहः\nतासाम आसीन महान नादॊ दृष्ट्वैवार्जुनम आगतम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 7,
        "text": "तास तु दृष्ट्वैव कौरव्यॊ बाष्पेण पिहितॊ ऽरजुनः\nहीनाः कृष्णेन पुत्रैश च नाशकात सॊ ऽभिवीक्षितुम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 8,
        "text": "तां स वृष्ण्यन्धकजलां हयमीनां रथॊडुपाम\nवादित्ररथघॊषौघां वेश्म तीर्थमहाग्रहाम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 9,
        "text": "रत्नशैवल संघाटां वज्रप्राकारमालिनीम\nरथ्या सरॊतॊ जलावर्तां चत्वरस्तिमितह्रदाम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 10,
        "text": "राम कृष्ण महाग्राहां दवारका सरितं तदा\nकालपाशग्रहां घॊरां नदीं वैतरणीम इव"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 11,
        "text": "तां ददर्शार्जुनॊ धीमान विहीनां वृष्णिपुंगवैः\nगतश्रियं निरानन्दां पद्मिनीं शिशिरे यथा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 12,
        "text": "तां दृष्ट्वा दवारकां पार्थस ताश च कृष्णस्य यॊषितः\nसस्वनं बाष्पम उत्सृज्य निपपात महीतले"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 13,
        "text": "सत्राजिती ततः सत्या रुक्मिणी च विशां पते\nअभिपत्य पररुरुदुः परिवार्य धनंजयम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 14,
        "text": "ततस ताः काञ्चने पीठे समुत्थायॊपवेश्य च\nअब्रुवन्त्यॊ महात्मानं परिवार्यॊपतस्थिरे"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 6,
        "shloka": 15,
        "text": "ततः संस्तूय गॊविन्दं कथयित्वा च पाण्डवः\nआश्वास्य ताः सत्रियश चापि मातुलं दरष्टुम अभ्यगात"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 1,
        "text": "[वै]\nतं शयानं महात्मानं वीरम आनक दुन्दुभिम\nपुत्रशॊकाभिसंतप्तं ददर्श कुरुपुंगवः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 2,
        "text": "तस्याश्रु परिपूर्णाक्षॊ वयूढॊरस्कॊ महाभुजः\nआर्तस्यार्ततरः पार्थः पादौ जग्राह भारत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 3,
        "text": "समालिङ्ग्यार्जुनं वृद्धः स भुजाभ्यां महाभुजः\nरुदन पुत्रान समरन सार्वान विललाप सुविह्वलः\nभरातॄन पुत्रांश च पौत्रांश च दौहित्रांश च सखीन अपि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 4,
        "text": "[वासु]\nयैर जिता भूमिपालाश च दैत्याश च शतशॊ ऽरजुन\nतान दृष्ट्वा नेह पश्यामि जीवाम्य अर्जुन दुर्मरः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 5,
        "text": "यौ ताव अर्जुन शिष्यौ ते परियौ बहुमतौ सदा\nतयॊर अपनयात पार्थ वृष्णयॊ निधनं गताः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 6,
        "text": "यौ तौ वृष्णिप्रवीराणां दवाव एवातिरथौ मतौ\nपरद्युम्नॊ युयुधानश च कथयन कत्थसे च यौ"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 7,
        "text": "नित्यं तवं कुरुशार्दूल कृष्णश च मम पुत्रकः\nताव उभौ वृष्णिनाशस्य मुखम आस्तां धनंजय"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 8,
        "text": "न तु गर्हामि शैनेयं हार्दिक्यां चाहम अर्जुन\nअक्रूरं रौक्मिणेयं च शापॊ हय एवात्र कारणम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 9,
        "text": "केशिनं यस तु कंसं च विक्रम्य जगतः परभुः\nविदेहाव अकरॊत पार्थ चैद्यं च बल गर्वितम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 10,
        "text": "नैषादिम एकलव्यं च चक्रे कालिङ्गमागधान\nगान्धारान काशिराजं च मरु भूमौ च पार्थिवान"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 11,
        "text": "पराच्यांश च दाक्षिणात्यंश च पार्वतीयांस तथा नृपान\nसॊ ऽभयुपेक्षितवान एतम अनयं मधुसूदनः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 12,
        "text": "ततः पुत्रांश च पौत्रांश च भरातॄन अथ सखीन अपि\nशयानान निहतान दृष्ट्वा ततॊ माम अब्रवीद इदम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 13,
        "text": "संप्राप्तॊ ऽदयायम अस्यन्तः कुलस्य पुरुषर्षभ\nआगमिष्यति बीभत्सुर इमां दवरवतीं पुरीम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 14,
        "text": "आख्येयं तस्य यद्वृत्तं वृष्णीनां वैशसं महत\nस तु शरुत्वा महातेजा यदूनाम अनयं परभॊ\nआगन्ता कषिप्रम एवेह न मे ऽतरास्ति विचारणा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 15,
        "text": "यॊ ऽहं तम अर्जुनं विद्धि यॊ ऽरजुनः सॊ ऽहम एव तु\nयद बरूयात तत तथा कार्यम इति बुध्यस्व माधव"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 16,
        "text": "स सत्रीषु पराप्तकालं वः पाण्डवॊ बालकेषु च\nपरतिपत्स्यति बीभत्सुर भवतश चौर्ध्व देहिकम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 17,
        "text": "इमां च नगरीं सद्यः परतियाते धनंजये\nपराकाराट्टाकलॊपेतां समुद्रः पलावयिष्यति"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 18,
        "text": "अहं हि देशे कस्मिंश चित पुण्ये नियमम आस्थितः\nकालं कर्ता सद्य एव रामेण सह धीमता"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 19,
        "text": "एवम उक्त्वा हृषीकेशॊ माम अचिन्त्यपराक्रमः\nहित्वा मां बालकैः सार्धं दिशं काम अप्य अगात परभुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 20,
        "text": "सॊ ऽहं तौ च महात्मानौ चिन्तयन भरातरौ तव\nघॊरं जञातिवधं चैव न भुञ्जे शॊककर्शितः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 21,
        "text": "न च भॊक्ष्ये न जीविष्ये दिष्ट्या पराप्तॊ ऽसि पाण्डव\nयद उक्तं पार्थ कृष्णेन तत सर्वम अखिलं कुरु"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 7,
        "shloka": 22,
        "text": "एतत ते पार्थ राज्यं च सत्रियॊ रत्नानि चैव ह\nइष्टान पराणान अहं हीमांस तयक्ष्यामि रिपुसूदन"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 1,
        "text": "[वै]\nएवम उक्तः स बीभत्सुर मातुलेन परंतपः\nदुर्मना दीनमनसं वसुदेवम उवाच ह"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 2,
        "text": "नाहं वृष्णिप्रवीरेण मधुभिश चैव मातुल\nविहीनां पृथिवीं दरष्टुं शक्तश चिरम इह परभॊ"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 3,
        "text": "राजा च भीमसेनश च सहदेवश च पाण्डवः\nनकुलॊ याज्ञसेनी च षड एकमनसॊ वयम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 4,
        "text": "राज्ञः संक्रमणे चापि कालॊ ऽयं वर्तते धरुवम\nतम इमं विद्धि संप्राप्तं कालं कालविदां वर"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 5,
        "text": "सर्वथा वृष्णिदारांस तु बालवृद्धांस तथैव च\nनयिष्ये परिगृह्याहम इन्द्रप्रस्थम अरिंदम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 6,
        "text": "इत्य उक्त्वा दारुकम इदं वाक्यम आह धनंजयः\nअमात्यान वृष्णिवीराणां दरष्टुम इच्छामि माचिरम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 7,
        "text": "इत्य एवम उक्त्वा वचनं सुधर्मां यादवीं सभाम\nपरविवेशार्जुनः शूरः शॊचमानॊ महारथान"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 8,
        "text": "तम आसनगतं तत्र सर्वाः परकृतयस तथा\nबराह्मणा नैगमाश चैव परिवार्यॊपतस्थिरे"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 9,
        "text": "तान दीनमनसः सर्वान निभृतान गतचेतसः\nउवाचेदं वचः पार्थः सवयं दीनतरस तदा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 10,
        "text": "शक्र परस्थम अहं नेष्ये वृष्ण्यन्धकजनं सवयम\nइदं तु नगरं सर्वं समुद्रः पलावयिष्यति"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 11,
        "text": "सज्जीकुरुत यानानि रत्नानि विविधानि च\nवज्रॊ ऽयं भवतां राजा शक्र परस्थे भविष्यति"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 12,
        "text": "सप्तमे दिवसे चैव रवौ विमल उद्गते\nबहिर वत्स्यामहे सर्वे सज्जीभवत माचिरम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 13,
        "text": "इत्य उक्तास तेन ते पौराः पार्थेनाक्लिष्ट कर्मणा\nसज्जम आशु ततश चक्रुः सवसिद्ध्यर्थसमुत्सुकाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 14,
        "text": "तां रात्रिम अवसत पार्थः केशवस्य निवेशने\nमहता शॊकमॊहेन सहसाभिपरिप्लुतः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 15,
        "text": "शवॊभूते ऽथ ततः शौरिर वसुदेवः परतापवान\nयुक्त्वात्मानं महातेजा जगाम गतिम उत्तमाम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 16,
        "text": "ततः शब्दॊ महान आसीद वसुदेवस्य वेश्मनि\nदारुणः करॊशतीनां च रुदातीनां च यॊषिताम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 17,
        "text": "परकीर्णमूर्धजाः सर्वा विमुक्ताभरण वरजः\nउरांसि पाणिभिर घनन्त्यॊ वयलपन करुणं सत्रियः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 18,
        "text": "तं देवकी च भद्रा च रॊहिणी मदिरा तथा\nअन्वरॊढुं वयवसिता भर्तारं यॊषितां वराः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 19,
        "text": "ततः शौरिं नृयुक्तेन बहु माल्येन भारत\nयानेन महता पार्थॊ बहिर निष्क्रामयत तदा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 20,
        "text": "तम अन्वयुस तत्र तत्र दुःखशॊकसमाहिताः\nदवारकावासिनः पौराः सर्व एव नरर्षभ"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 21,
        "text": "तस्याश्वमेधिकं छत्रं दीप्यमानाश च पावकाः\nपुरस्तात तस्य यानस्य याजकाश च ततॊ ययुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 22,
        "text": "अनुजग्मुश च तं वीरं देव्यस ता वै सवलंकृताः\nसत्रीसहस्रैः परिवृता वधूभिश च सहस्रशः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 23,
        "text": "यस तु देशः परियस तस्य जीवतॊ ऽभून महात्मनः\nतत्रैनम उपसंकल्य पितृमेधं परचक्रिरे"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 24,
        "text": "तं चिताग्निगतं वीरं शूर पुत्रं वराङ्गनाः\nततॊ ऽनवारुरुहुः पत्न्यश चतस्रः पतिलॊकगाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 25,
        "text": "तं वै चतसृभिः सत्रीभिर अन्वितं पाण्डुनन्दनः\nअदाहयच चन्दानैश च गन्धैर उच्चावचैर अपि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 26,
        "text": "ततः परादुरभूच छब्दः समिद्धस्य विभावसॊः\nसमगानां च निर्घॊषॊ नराणां रुदताम अपि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 27,
        "text": "ततॊ वज्रप्रधानास ते वृष्णिवीर कुमारकाः\nसर्व एवॊदकं चक्रुः सत्रियश चैव महात्मनः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 28,
        "text": "अलुप्त धर्मस तं धर्मं कारयित्वा सफल्गुनः\nजगाम वृष्णयॊ यत्र विनष्टा भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 29,
        "text": "स तान दृष्ट्वा निपतितान कदने भृशदुःखितः\nबब्भूवातीव कौरव्यः पराप्तकालं चकार च"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 30,
        "text": "यथा परधानतश चैव चक्रे सार्वाः करियास तदा\nये हता बरह्मशापेन मुसलैर एरकॊद्भवैः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 31,
        "text": "ततः शरीरे रामस्य वासुदेवस्य चॊभयॊः\nअन्विष्य दाहयाम आस पुरुषैर आप्तकारिभिः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 32,
        "text": "स तेषां विधिवत कृत्वा परेतकार्याणि पाण्डवः\nसप्तमे दिवसे परायाद रथम आरुह्य सत्वरः\nअश्वयुक्तै रथैश चापि गॊखरॊष्ट्र युतैर अपि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 33,
        "text": "सत्रियस ता वृष्णिवीराणां रुदत्यः शॊककर्शिताः\nअनुजग्मुर महात्मानं पाण्डुपुत्रं धनंजयम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 34,
        "text": "भृत्यास तव अन्धकवृष्णीनां सदिनॊ रथिनश च ये\nवीर हीनं वृद्धबालं पौरजानपदास तथा\nययुस ते परिवर्याथ कलत्रं पार्थ शासनात"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 35,
        "text": "कुञ्जरैश च गजारॊहा ययुः शैलनिभैस तथा\nसपाद रक्षैः संयुक्ताः सॊत्तरायुधिका ययुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 36,
        "text": "पुत्राश चान्धकवृष्णीनां सवे पार्थम अनुव्रताः\nबराह्मणाः कषत्रिया वैश्याः शूद्राश चैव महाधनाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 37,
        "text": "दश षट च सहस्राणि वासुदेवावरॊधनम\nपुरस्कृत्य ययुर वज्रं पौत्रं कृष्णस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 38,
        "text": "बहूनि च सहस्राणि परयुतान्य अर्बुदानि च\nभॊजवृष्ण्यन्धकस्त्रीणां हतनाथानि निर ययुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 39,
        "text": "तत सागरसमप्रख्यं वृष्णिचक्रं महर्द्धिमत\nउवाह रथिनां शरेष्ठः पार्थः परपुरंजयः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 40,
        "text": "निर्याते तु जने तस्मिन सागरॊ मकरालयः\nदवारकां रत्नसंपूर्णां जलेनाप्लावयत तदा"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 41,
        "text": "तद अद्भुतम अभिप्रेक्ष्य दवारकावासिनॊ जनाः\nतूर्णात तूर्णतरं जग्मुर अहॊ दैवम इति बरुवन"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 42,
        "text": "काननेषु च रम्येषु पर्वतेषु नदीषु च\nनिवसन्न आनयाम आस वृष्णिदारान धनंजयः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 43,
        "text": "स पञ्चनदम आसाद्य धीमान अतिसमृद्धिमत\nदेशे गॊपशुधान्याढ्ये निवासम अकरॊत परभुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 44,
        "text": "ततॊ लॊभः समभवद दस्यूनां निहतेश्वराः\nदृष्ट्वा सत्रियॊ नीयमानाः पार्थेनैकेन भारत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 45,
        "text": "ततस ते पापकर्माणॊ लॊभॊपहतचेतसः\nआभीरा मन्त्रयाम आसुः समेत्याशुभदर्शनाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 46,
        "text": "अयम एकॊ ऽरजुनॊ यॊद्धा वृद्धबालं हतेश्वरम\nनयत्य अस्मान अतिक्रम्य यॊधाश चेमे हतौजसः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 47,
        "text": "ततॊ यष्टिप्रहरणा दस्यवस ते सहस्रशः\nअभ्यधावन्त वृष्णीनां तं जनं लॊप्त्र हारिणः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 48,
        "text": "महता सिंहनादेन दरावयन्तः पृथग्जनम\nअभिपेतुर धनार्थं ते कालपर्याय चॊदिताः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 49,
        "text": "ततॊ निवृत्तः कौन्तेयः सहसा सपदानुगः\nउवाच तान महाबाहुर अर्जुनः परहसन्न इव"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 50,
        "text": "निवर्तध्वम अधर्मज्ञा यदि सथ न मुमूर्षवः\nनेदानीं शरनिर्भिन्नाः शॊचध्वं निहता मया"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 51,
        "text": "तथॊक्तास तेन वीरेण कदर्थी कृत्यतद वचः\nअभिपेतुर जनं मूढा वार्यमाणाः पुनः पुनः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 52,
        "text": "ततॊ ऽरजुनॊ धनुर दिव्यं गाण्डीवम अजरं महत\nआरॊपयितुम आरेभे यत्नाद इव कथं चन"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 53,
        "text": "चकार सज्यं कृच्छ्रेण संभ्रमे तुमुले सति\nचिन्तयाम आस चास्त्राणि न च सस्मार तान्य अपि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 54,
        "text": "वैकृत्यं तन महद दृष्ट्वा भुजवीर्ये तथा युधि\nदिव्यानां च महास्त्राणां विनाशाद वरीडितॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 55,
        "text": "वृष्णियॊधाश च ते सर्वे गजाश्वरथयायिनः\nन शेकुर आवर्तयितुं हरियमाणं च तं जनम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 56,
        "text": "कलत्रस्य बहुत्वात तु संपतत्सु ततस ततः\nपरयत्नम अकरॊत पार्थॊ जनस्य परिरक्षणे"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 57,
        "text": "मिषतां सर्वयॊधानां ततस ताः परमदॊत्तमाः\nसमन्ततॊ ऽवकृष्यन्त कामाच्च चान्याः परवव्रजुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 58,
        "text": "ततॊ गाण्डीवनिर्मुक्तैः शरैर पार्थॊ धनंजयः\nजघान दस्यून सॊद्वेगॊ वृष्णिभृत्यैः सह परभुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 59,
        "text": "कषणेन तस्य ते राजन कषयं जग्मुर अजिह्मगाः\nअक्षया हि पुरा भूत्वा कषीणाः कषतजभॊजनाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 60,
        "text": "स शरक्षयम आसाद्य दुःखशॊकसमाहतः\nधनुष कॊट्या तदा दस्यून अवधित पाकशासनिः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 61,
        "text": "परेक्षतस तव एव पार्थस्य वृष्ण्यन्धकवरस्त्रियः\nजग्मुर आदाय ते मलेच्छाः समन्ताज जनमेजय"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 62,
        "text": "धनंजयस तु दैवं तन मनस्साचिन्तयत परभुः\nदुःखशॊकसमाविष्टॊ निःश्वासपरमॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 63,
        "text": "अस्त्राणां च परणाशेन बाहुवीर्यस्य संक्षयात\nधनुषश चाविधेयत्वाच छराणां संक्षयेण च"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 64,
        "text": "बभूव विमनाः पार्थॊ दैवम इत्य अनुचिन्तयन\nनयवर्तत ततॊ राजन नेदम अस्तीति चाब्रवीत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 65,
        "text": "ततः स शेषम आदाय कलत्रस्य महामतिः\nहृतभूयिष्ठ रत्नस्य कुरुक्षेत्रम अवातरत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 66,
        "text": "एवं कलत्रम आनीय वृष्णीनां हृतशेषितम\nनयवेशयत कौरव्यस तत्र तत्र धनंजयः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 67,
        "text": "हार्दिक्य तनयं पार्थॊ नगरं मार्तिकावतम\nभॊजराजकलत्रं च हृतशेषं नरॊत्तमः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 68,
        "text": "ततॊ वृद्धांश च बालांश च सत्रियश चादाय पाण्डवः\nवीरैर विहीनान सर्वांस ताञ शक्र परस्थे नयवेशयत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 69,
        "text": "यौयुधानिं सरस्वत्यां पुत्रं सात्यकिनः परियम\nनयवेशयत धर्मात्मा वृद्धा बाल पुरस्कृतम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 70,
        "text": "इन्र परस्थे ददौ राज्यं वज्राय परवीरहा\nवज्रेणाक्रुर दारास तु वार्यमाणाः परवव्रजुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 71,
        "text": "रुक्मिणी तव अथ गान्धारी शैब्या हैमवतीत्य अपि\nदेवी जाम्बवती चैव विविशुर जातवेदसम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 72,
        "text": "सत्यभामा तथैवान्या देव्याः कृष्णस्य संमताः\nवनं परविविशू राजंस तापस्ये कृतनिश्चयाः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 73,
        "text": "दवारकावासिनॊ ये तु पुरुषाः पार्थम अन्वयुः\nयथार्हं संविभज्यैनान वज्रे पर्यददज जयः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 8,
        "shloka": 74,
        "text": "स तत कृत्वा पराप्तकालं बाष्पेणापिहितॊ ऽरजुनः\nकृष्णद्वैपायनं राजन ददर्शासीनम आश्रमे"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 1,
        "text": "[वै]\nपरविशन्न अर्जुनॊ राजन्न आश्रमं सत्यवादिनः\nददर्शासीनम एकान्ते मुनिं सत्यवती सुतम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 2,
        "text": "स तम आसाद्य धर्मज्ञम उपतस्थे महाव्रतम\nअर्जुनॊ ऽसमीति नामास्मै निवेद्याभ्यवदत ततः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 3,
        "text": "सवागतं ते ऽसत्व इति पराह मुनिः सत्यवतीसुतः\nआस्यताम इति चॊवाच परसन्नात्मा महामुनिः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 4,
        "text": "तम अप्रतीत मनसं निःश्वसन्तं पुनः पुनः\nनिर्विण्ण मनसं दृष्ट्वा पार्थं वयासॊ ऽबरवीद इदम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 5,
        "text": "अवीरजॊ ऽभिघातस ते बराह्मणॊ वा हतस तवया\nयुद्धे पराजितॊ वासिगतश्रीर इव लक्ष्यसे"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 6,
        "text": "न तवा परत्यभिजानामि किम इदं भरतर्षभ\nशरॊतव्यं चेन मया पार्थ कषिप्रम आख्यातुम अर्हसि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 7,
        "text": "[अर्ज]\nयः स मेधवपुः शरीमान बृहत पङ्कज लॊचनः\nस कृष्णः सह रामेण तयक्त्वा देहं दिवं गतः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 8,
        "text": "मौसले वृष्णिवीराणां विनाशॊ बरह्मशापजः\nबभूव वीरान्त करः परभासे रॊमहर्षणः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 9,
        "text": "ये ये शूरा महात्मानः सिंहदर्पा महाबलाः\nभॊजवृष्ण्यन्धका बरह्मन्न अन्यॊन्यं तैर हतं युधि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 10,
        "text": "गदापरिघशक्तीनां सहाः परिघबाहवः\nत एरकाभिर निहताः पश्य कालस्य पर्ययम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 11,
        "text": "हतं पञ्चशतं तेषां सहस्रं बाहुशालिनम\nनिधनं समनुप्राप्तं समासाद्येतरेतरम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 12,
        "text": "पुनः पुनर न मृश्यामि विनाशम अमितौजसाम\nचिन्तयानॊ यदूनां च कृष्णस्य च यशस्विनः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 13,
        "text": "शॊषणं सागरस्येव पर्वतस्येव चालनम\nनभसः पतनं चैव शैत्यम अग्नेस तथैव च"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 14,
        "text": "अश्रद्धेयम अहं मन्ये विनाशं शार्ङ्गधन्वनः\nन चेह सथातुम इच्छामि लॊके केष्ण विनाकृतः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 15,
        "text": "इतः कष्टतरं चान्यच छृणु तद वै तपॊधन\nमनॊ मे दीर्यते येन चिन्तयानस्य वै मुहुः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 16,
        "text": "पश्यतॊ वृष्णिदाराश च मम बरह्मन सहस्रशः\nआभीरैर अनुसृत्याजौ हृताः पञ्चनदालयैः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 17,
        "text": "धनुर आदाय तत्राहं नाशकं तस्य पूरणे\nयथा पुरा च मे वीर्यं भुजयॊर न तथाभवत"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 18,
        "text": "अस्त्राणि मे परनष्टानि विविधानि महामुने\nशराश च कषयम आपन्नाः कषणेनैव समन्ततः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 19,
        "text": "पुरुषश चाप्रमेयात्मा शङ्खचक्रगदाधरः\nचतुर्भुजः पीतवासा शयामः पद्मायतेक्षणः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 20,
        "text": "यः स याती पुरस्तान मे रथस्य सुमहाद्युतिः\nपरदहन रिपुसैन्यानि न पश्याम्य अहम अद्य तम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 21,
        "text": "येन पूर्वं परदग्धानि शत्रुसैन्यानि तेजसा\nशरैर गाण्डीवनिर्मुक्तैर अहं पश्चाद वयनाशयम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 22,
        "text": "तम अपश्यन विषीदामि घूर्णामीव च सत्तम\nपरिनिर्विण्ण चेताश च शान्तिं नॊपलभे ऽपि च"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 23,
        "text": "विना जनार्दनं वीरं नाहं जीवितुम उत्सहे\nशरुत्वैव हि गतं विष्णुं ममापि मुमुहुर दिशः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 24,
        "text": "परनष्टज्ञातिवीर्यस्य शून्यस्य परिधावतः\nउपदेष्टुं मम शरेयॊ भवान अर्हति सत्तम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 25,
        "text": "[वयास]\nबरह्मशापविनिर्दग्धा वृष्ण्यन्धकमहारथाः\nविनष्टाः कुरुशार्दूल न ताञ शॊचितुम अर्हसि"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 26,
        "text": "भवितव्यं तथा तद धि दिष्टम एतन महात्मनाम\nउपेक्षितं च कृष्णेन शक्तेनापि वयपॊहितुम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 27,
        "text": "तरैलॊक्यम अपि कृष्णॊ हि कृत्स्नं सथावरजङ्गमम\nपरसहेद अन्यथा कर्तुं किम उ शापं मनीषिणाम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 28,
        "text": "रथस्य पुरतॊ याति यः सचक्रगदाधरः\nतव सनेहात पुराणर्षिर वासुदेवश चतुर्भुजः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 29,
        "text": "कृत्वा भारावतरणं पृथिव्याः पृथुलॊचनः\nमॊक्षयित्वा जगत सर्वं गतः सवस्थानम उत्तमम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 30,
        "text": "तवया तव इह महत कर्म देवानां पुरुषर्षभ\nकृतं भीम सहायेन यमाभ्यां च महाभुज"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 31,
        "text": "कृतकृत्यांश च वॊ मन्ये संसिद्धान कुरु पुंग्गव\nगमनं पराप्तकालं च तद धि शरेयॊ मतं मम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 32,
        "text": "बलं बुद्धिश च तेजश च परतिपत्तिश च भारत\nभवन्ति भव कालेषु विपद्यन्ते विपर्यये"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 33,
        "text": "कालमूलम इदं सर्वं जगद बीजं धनंजय\nकाल एव समादत्ते पुनर एव यदृच्छया"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 34,
        "text": "स एव बलवान भूत्वा पुनर भवति दुर्बलः\nस एवेशश च भूत्वेह परैर आज्ञाप्यते पुनः"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 35,
        "text": "कृतकृत्यानि चास्त्राणि गतान्य अद्य यथागतम\nपुनर एष्यन्ति ते हस्तं यदा कालॊ भविष्यति"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 36,
        "text": "कालॊ गन्तुं गतिं मुख्यां भवताम अपि भारत\nएतच छरेयॊ हि वॊ मन्ये परमं भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 37,
        "text": "एतद वचनम आज्ञाय वयासस्यामित तेजसः\nअनुज्ञातॊ ययौ पार्थॊ नगरं नागसाह्वयम"
    },
    {
        "book": 16,
        "chapter": 9,
        "shloka": 38,
        "text": "परविश्य च पुरीं वीरः समासाद्य युधिष्ठिरम\nआचष्ट तद यथावृत्तं वृष्ण्यन्धकजनं परति"
    }
]