[
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nततॊ ऽबरवीन मयः पार्थं वासुदेवस्य संनिधौ\nपराञ्जलिः शलक्ष्णया वाचा पूजयित्वा पुनः पुनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 2,
        "text": "अस्माच च कृष्णात संक्रुद्धात पावकाच च दिधक्षतः\nतवया तरातॊ ऽसमि कौन्तेय बरूहि किं करवाणि ते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 3,
        "text": "[आर्ज]\nकृतम एव तवया सर्वं सवस्ति गच्छ महासुर\nपरीतिमान भव मे नित्यं परीतिमन्तॊ वयं च ते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 4,
        "text": "[मय]\nयुक्तम एतत तवयि विभॊ यथात्थ पुरुषर्षभ\nपरीतिपूर्वम अहं किं चित कर्तुम इच्छामि भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 5,
        "text": "अहं हि विश्वकर्मा वै दानवानां महाकविः\nसॊ ऽहं वै तवत्कृते किं चित कर्तुम इच्छामि पाण्डव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 6,
        "text": "[अर]\nपराणकृच्छ्राद विमुक्तं तवम आत्मानं मन्यसे मया\nएवंगते न शक्ष्यामि किं चित कारयितुं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 7,
        "text": "न चापि तव संकल्पं मॊघम इच्छामि दानव\nकृष्णस्य करियतां किं चित तथा परतिकृतं मयि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 8,
        "text": "[व]\nचॊदितॊ वासुदेवस तु मयेन भरतर्षभ\nमुहूर्तम इव संदध्यौ किम अयं चॊद्यताम इति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 9,
        "text": "चॊदयाम आस तं कृष्णः सभा वै करियताम इति\nधर्मराजस्य दैतेय यादृशीम इह मन्यसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 10,
        "text": "यां कृतां नानुकुर्युस ते मानवाः परेक्ष्य विस्मिताः\nमनुष्यलॊके कृत्स्ने ऽसमिंस तादृशीं कुरु वै सभाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 11,
        "text": "यत्र दिव्यान अभिप्रायान पश्येम विहितांस तवया\nआसुरान मानुषांश चैव तां सभां कुरु वै मय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 12,
        "text": "परतिगृह्य तु तद वाक्यं संप्रहृष्टॊ मयस तदा\nविमानप्रतिमां चक्रे पाण्डवस्य सभां मुदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 13,
        "text": "ततः कृष्णश च पार्थश च धर्मराजे युधिष्ठिरे\nसर्वम एतद यथावेद्य दर्शयाम आसतुर मयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 14,
        "text": "तस्मै युधिष्ठिरः पूजां यथार्हम अकरॊत तदा\nस तु तां परतिजग्राह मयः सत्कृत्य सत्कृतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 15,
        "text": "स पूर्वदेव चरितं तत्र तत्र विशां पते\nकथयाम आस दैतेयः पाण्डुपुत्रेषु भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 16,
        "text": "स कालं कं चिद आश्वस्य विश्वकर्मा परचिन्त्य च\nसभां परचक्रमे कर्तुं पाण्डवानां महात्मनाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 17,
        "text": "अभिप्रायेण पार्थानां कृष्णस्य च महात्मनः\nपुण्ये ऽहनि महातेजाः कृतकौतुक मङ्गलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 18,
        "text": "तर्पयित्वा दविजश्रेष्ठान पायसेन सहस्रशः\nधनं बहुविधं दत्त्वा तेभ्य एव च वीर्यवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 1,
        "shloka": 19,
        "text": "सर्वर्तुगुणसंपन्नां दिव्यरूपां मनॊरमाम\nदश किष्कु सहस्रां तां मापयाम आस सर्वतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nउषित्वा खाण्डव परस्थे सुखवासं जनार्दनः\nपार्थैः परीतिसमायुक्तैः पूजनार्हॊ ऽभिपूजितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 2,
        "text": "गमनाय मतिं चक्रे पितुर दर्शनलालसः\nधर्मराजम अथामन्त्र्य पृथां च पृथुलॊचनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 3,
        "text": "ववन्दे चरणौ मूर्ध्ना जगद वन्द्यः पितृस्वसुः\nस तया मूर्ध्न्य उपाघ्रातः परिष्वक्तश च केशवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 4,
        "text": "ददर्शानन्तरं कृष्णॊ भगिनीं सवां महायशाः\nताम उपेत्य हृषीकेशः परीत्या बाष्पसमन्वितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 5,
        "text": "अर्थ्यं तथ्यं हितं वाक्यं लघु युक्तम अनुत्तमम\nउवाच भगवान भद्रां सुभद्रां भद्र भाषिणीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 6,
        "text": "तया सवजनगामीनि शरावितॊ वचनानि सः\nसंपूजितश चाप्य असकृच छिरसा चाभिवादितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 7,
        "text": "ताम अनुज्ञाप्य वार्ष्णेयः परतिनन्द्य च भामिनीम\nददर्शानन्तरं कृष्णां दौम्यं चापि जनार्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 8,
        "text": "ववन्दे च यथान्यायं धौम्यं पुरुषसत्तमः\nदरौपदीं सान्त्वयित्वा च आमन्त्र्य च जनार्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 9,
        "text": "भरातॄन अभ्यगमद धीमान पार्थेन सहितॊ बली\nभरातृभिः पञ्चभिः कृष्णॊ वृतः शक्र इवामरैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 10,
        "text": "अर्चयाम आस देवांश च दविजांश च यदुपुंगवः\nमाल्यजप्य नमः कारैर गन्धैर उच्चावचैर अपि\nस कृत्वा सर्वकार्याणि परतस्थे तस्थुषां वरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 11,
        "text": "सवस्ति वाच्यार्हतॊ विप्रान दधि पात्रफलाक्षतैः\nवसु परदाय च ततः परदक्षिणम अवर्तत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 12,
        "text": "काञ्चनं रथम आस्थाय तार्क्ष्य केतनम आशुगम\nगदा चक्रासिशार्ङ्गाद्यैर आयुधैश च समन्वितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 13,
        "text": "तिथाव अथ च नक्षत्रे मुहूर्ते च गुणान्विते\nपरययौ पुण्डरीकाक्षः सैन्यसुग्रीव वाहनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 14,
        "text": "अन्वारुरॊह चाप्य एनं परेम्णा राजा युधिष्ठिरः\nअपास्य चास्य यन्तारं दारुकं यन्तृसत्तमम\nअभीषून संप्रजग्राह सवयं कुरुपतिस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 15,
        "text": "उपारुह्यार्जुनश चापि चामरव्यजनं सितम\nरुक्मदण्डं बृहन मूर्ध्नि दुधावाभिप्रदक्षिणम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 16,
        "text": "तथैव भीमसेनॊ ऽपि यमाभ्यां सहितॊ वशी\nपृष्ठतॊ ऽनुययौ कृष्णम ऋत्विक पौरजनैर वृतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 17,
        "text": "स तथा भरातृभिः सार्धं केशवः परवीरहा\nअनुगम्यमानः शुशुभे शिष्यैर इव गुरुः परियैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 18,
        "text": "पार्थम आमन्त्र्य गॊविन्दः परिष्वज्य च पीडितम\nयुधिष्ठिरं पूजयित्वा भीमसेनं यमौ तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 19,
        "text": "परिष्वक्तॊ भृशं ताभ्यां यमाभ्याम अभिवादितः\nततस तैः संविदं कृत्वा यथावन मधुसूदनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 20,
        "text": "निवर्तयित्वा च तदा पाण्डवान सपदानुगान\nसवां पुरीं परययौ कृष्णः पुरंदर इवापरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 21,
        "text": "लॊचनैर अनुजग्मुस ते तम आदृष्टि पथात तदा\nमनॊभिर अनुजग्मुस ते कृष्णं परीतिसमन्वयात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 22,
        "text": "अतृप्त मनसाम एव तेषां केशव दर्शने\nकषिप्रम अन्तर्दधे शौरिश चक्षुषां परियदर्शनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 2,
        "shloka": 23,
        "text": "अकामा इव पार्थास ते गॊविन्द गतमानसाः\nनिवृत्यॊपययुः सर्वे सवपुरं पुरुषर्षभाः\nसयन्दनेनाथ कृष्णॊ ऽपि समये दवारकाम अगात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nअथाब्रवीन मयः पार्थम अर्जुनं जयतां वरम\nआपृच्छे तवां गमिष्यामि कषिप्रम एष्यामि चाप्य अहम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 2,
        "text": "उत्तरेण तु कैलासं मैनाकं पर्वतं परति\nयक्ष्यमाणेषु सर्वेषु दानवेषु तदा मया\nकृतं मणिमयं भाण्डं रम्यं बिन्दुसरः परति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 3,
        "text": "सभायां सत्यसंधस्य यद आसीद वृषपर्वणः\nआगमिष्यामि तद्गृह्य यदि तिष्ठति भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 4,
        "text": "ततः सभां करिष्यामि पाण्डवाय यशॊ विने\nमनः परह्लादिनीं चित्रां सर्वरत्र विभूषिताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 5,
        "text": "अस्ति बिन्दुसरस्य एव गदा शरेष्ठा कुरूद्वह\nनिहिता यौवनाश्वेन राज्ञा हत्वा रणे रिपून\nसुवर्णबिन्दुभिश चित्रा गुर्वी भारसहा दृढा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 6,
        "text": "सा वै शतसहस्रस्य संमिता सर्वघातिनी\nअनुरूपा च भीमस्य गाण्डीवं भवतॊ यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 7,
        "text": "वारुणश च महाशङ्खॊ देवदत्तः सुघॊषवान\nसर्वम एतत परदास्यामि भवते नात्र संशयः\nइत्य उक्त्वा सॊ ऽसुरः पार्थं पराग उदीचीम अगाद दिशम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 8,
        "text": "उत्तरेण तु कैलासं मैनाकं पर्वतं परति\nहिरण्यशृङ्गॊ भगवान महामणिमयॊ गिरिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 9,
        "text": "रम्यं बिन्दुसरॊ नाम यत्र राजा भगीरथः\nदृष्ट्वा भागीरथीं गङ्गाम उवास बहुलाः समाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 10,
        "text": "यत्रेष्ट्वा सर्वभूतानाम ईश्वरेण महात्मना\nआहृताः करतवॊ मुख्याः शतं भरतसत्तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 11,
        "text": "यत्र यूपा मणिमयाश चित्याश चापि हिरन मयाः\nशॊभार्थं विहितास तत्र न तु दृष्टान्ततः कृताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 12,
        "text": "यत्रेष्ट्वा स गतः सिद्धिं सहस्राक्षः शचीपतिः\nयत्र भूतपतिः सृष्ट्वा सर्वलॊकान सनातनः\nउपास्यते तिग्मतेजा वृतॊ भूतैः सहस्रशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 13,
        "text": "नरनारायणौ बरह्मा यमः सथाणुश च पञ्चमः\nउपासते यत्र सत्रं सहस्रयुगपर्यये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 14,
        "text": "यत्रेष्टं वासुदेवेन सर्वैर वर्षसहस्रकैः\nशरद्दधानेन सततं शिष्टसंप्रतिपत्तये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 15,
        "text": "सुवर्णमालिनॊ यूपाश चित्याश चाप्य अति भास्वराः\nददौ यत्र सहस्राणि परयुतानि च केशवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 16,
        "text": "तत्र गत्वा स जग्राह गदां शङ्खं च भारत\nसफाटिकं च सभा दरव्यं यद आसीद वृषपर्वणः\nकिंकरैः सह रक्षॊभिर अगृह्णात सर्वम एव तत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 17,
        "text": "तद आहृत्य तु तां चक्रे सॊ ऽसुरॊ ऽपरतिमां सभाम\nविश्रुतां तरिषु लॊकेषु दिव्यां मणिमयीं शुभाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 18,
        "text": "गदां च भीमसेनाय परवरां परददौ तदा\nदेवदत्तं च पार्थाय ददौ शङ्खम अनुत्तमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 19,
        "text": "सभा तु सा महाराज शातकुम्भमय दरुमा\nदश किष्कु सहस्राणि समन्ताद आयताभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 20,
        "text": "यथा वह्नेर यथार्कस्य सॊमस्य च यथैव सा\nभराजमाना तथा दिव्या बभार परमं वपुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 21,
        "text": "परतिघ्नतीव परभया परभाम अर्कस्य भास्वराम\nपरबभौ जवलमानेव दिव्या दिव्येन वर्चसा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 22,
        "text": "नगमेघप्रतीकाशा दिवम आवृत्य विष्ठिता\nआयता विपुला शलक्ष्णा विपाप्मा विगतक्लमा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 23,
        "text": "उत्तमद्रव्यसंपन्ना मणिप्राकारमालिनी\nबहुरत्ना बहुधना सुकृता विश्वकर्मणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 24,
        "text": "न दाशार्ही सुधर्मा वा बरह्मणॊ वापि तादृशी\nआसीद रूपेण संपन्ना यां चक्रे ऽपरतिमां मयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 25,
        "text": "तां सम तत्र मयेनॊक्ता रक्षन्ति च वहन्ति च\nसभाम अष्टौ सहस्राणि किंकरा नाम राक्षसाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 26,
        "text": "अन्तरिक्षचरा घॊरा महाकाया महाबलाः\nरक्ताक्षाः पिङ्गलाक्षाश च शुक्तिकर्णाः परहारिणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 27,
        "text": "तस्यां सभायां नलिनीं चकाराप्रतिमां मयः\nवैडूर्य पत्रविततां मणिनाल मयाम्बुजाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 28,
        "text": "पद्मसौगन्धिक वतीं नानाद्विज गणायुताम\nपुष्पितैः पङ्कजैश चित्रां कूर्ममत्स्यैश च शॊभिताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 29,
        "text": "सूपतीर्थाम अकलुषां सर्वर्तुसलिलां शुभाम\nमारुतेनैव चॊद्धूतैर मुक्ता बिन्दुभिर आचिताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 30,
        "text": "मणिरत्नचितां तां तु के चिद अभ्येत्य पार्थिवाः\nदृष्ट्वापि नाभ्यजानन्त ते ऽजञानात परपतन्त्य उत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 31,
        "text": "तां सभाम अभितॊ नित्यं पुष्पवन्तॊ महाद्रुमाः\nआसन नानाविधा नीलाः शीतच छाया मनॊरमाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 32,
        "text": "काननानि सुगन्धीनि पुष्करिण्यश च सर्वशः\nहंसकारण्डव युताश चक्रवाकॊपशॊभिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 33,
        "text": "जलजानां च माल्यानां सथलजानां च सर्वशः\nमारुतॊ गन्धम आदाय पाण्डवान सम निषेवते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 3,
        "shloka": 34,
        "text": "ईदृशीं तां सभां कृत्वा मासैः परि चतुर्दशैः\nनिष्ठितां धर्मराजाय मयॊ राज्ञे नयवेदयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nततः परवेशनं चक्रे तस्यां राजा युधिष्ठिरः\nअयुतं भॊजयाम आस बराह्मणानां नराधिपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 2,
        "text": "घृतपायसेन मधुना भक्ष्यैर मूलफलैस तथा\nअहतैश चैव वासॊभिर माल्यैर उच्चावचैर अपि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 3,
        "text": "ददौ तेभ्यः सहस्राणि गवां परत्येकशः परभुः\nपुण्याहघॊषस तत्रासीद दिवस्पृग इव भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 4,
        "text": "वादित्रैर विविधैर गीतैर गन्धैर उच्चावचैर अपि\nपूजयित्वा कुरुश्रेष्ठॊ दैवतानि निवेश्य च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 5,
        "text": "तत्र मल्ला नटा झल्लाः सूता वैतालिकास तथा\nउपतस्थुर महात्मानं सप्तरात्रं युधिष्ठिरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 6,
        "text": "तथा स कृत्वा पूजां तां भरातृभिः सह पाण्डवः\nतस्यां सभायां रम्यायां रेमे शक्रॊ यथा दिवि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 7,
        "text": "सभायाम ऋषयस तस्यां पाण्डवैः सह आसते\nआसां चक्रुर नरेन्द्राश च नानादेशसमागताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 8,
        "text": "असितॊ देवलः सत्यः सर्पमाली महाशिराः\nअर्वावसुः सुमित्रश च मैत्रेयः शुनकॊ बलिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 9,
        "text": "बकॊ दाल्भ्यः सथूलशिराः कृष्णद्वैपायनः शुकः\nसुमन्तुर जैमिनिः पैलॊ वयास शिष्यास तथा वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 10,
        "text": "तित्तिरिर याज्ञवल्क्यश च ससुतॊ लॊमहर्षणः\nअप्सु हॊम्यश च धौम्यश च आणी माण्डव्य कौशिकौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 11,
        "text": "दामॊष्णीषस तरैवणिश च पर्णादॊ घटजानुकः\nमौञ्जायनॊ वायुभक्षः पाराशर्यश च सारिकौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 12,
        "text": "बलवाकः शिनी वाकः सत्यपालः कृतश्रमः\nजातू कर्णः शिखावांश च सुबलः पारिजातकः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 13,
        "text": "पर्वतश च महाभागॊ मार्कण्डेयस तथा मुनिः\nपवित्रपाणिः सावर्णिर भालुकिर गालवस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 14,
        "text": "जङ्घा बन्धुश च रैभ्यश च कॊपवेगश्रवा भृगुः\nहरि बभ्रुश च कौण्डिन्यॊ बभ्रु माली सनातनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 15,
        "text": "कक्षीवान औशिजश चैव नाचिकेतॊ ऽथ गौतमः\nपैङ्गॊ वराहः शुनकः शाण्डिल्यश च महातपाः\nकर्करॊ वेणुजङ्घश च कलापः कठ एव च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 16,
        "text": "मुनयॊ धर्मसहिता धृतात्मानॊ जितेन्द्रियाः\nएते चान्ये च बहवॊ वेदवेदाङ्गपारगाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 17,
        "text": "उपासते महात्मानं सभायाम ऋषिसत्तमाः\nकथयन्तः कथाः पुण्या धर्मज्ञाः शुचयॊ ऽमलाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 18,
        "text": "तथैव कषत्रिय शरेष्ठा धर्मराजम उपासते\nशरीमान महात्मा धर्मात्मा मुञ्ज केतुर विवर्धनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 19,
        "text": "संग्रामजिद दुर्मुखश च उग्रसेनश च वीर्यवान\nकक्षसेनः कषितिपतिः कषेमकश चापराजितः\nकाम्बॊजराजः कमलः कम्पनश च महाबलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 20,
        "text": "सततं कम्पयाम आस यवनान एक एव यः\nयथासुरान कालकेयान देवॊ वज्रधरस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 21,
        "text": "जटासुरॊ मद्रकान्तश च राजा; कुन्तिः कुणिन्दश च किरात राजः\nतथाङ्गवङ्गौ सह पुण्ड्रकेण; पाण्ड्यॊड्र राजौ सह चान्ध्रकेण"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 22,
        "text": "किरात राजः सुमना यवनाधिपतिस तथा\nचाणूरॊ देवरातश च भॊजॊ भीम रथश च यः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 23,
        "text": "शरुतायुधश च कालिङ्गॊ जयत्सेनश च मागधः\nसुशर्मा चेकितानश च सुरथॊ ऽमित्रकर्षणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 24,
        "text": "केतुमान वसु दानश च वैदेहॊ ऽथ कृतक्षणः\nसुधर्मा चानिरुद्धश च शरुतायुश च महाबलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 25,
        "text": "अनूप राजॊ दुर्धर्षः कषेमजिच च सुदक्षिणः\nशिशुपालः सहसुतः करूषाधिपतिस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 26,
        "text": "वृष्णीनां चैव दुर्धर्षाः कुमारा देवरूपिणः\nआहुकॊ वि पृथुश चैव गदः सारण एव च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 27,
        "text": "अक्रूरः कृतवर्मा च सात्यकिश च शिनेः सुतः\nभीष्मकॊ ऽथाहृतिश चैव दयुमत सेनश च वीर्यवान\nकेकयाश च महेष्वासा यज्ञसेनश च सौमकिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 28,
        "text": "अर्जुनं चापि संश्रित्य राजपुत्रा महाबलाः\nअशिक्षन्त धनुर्वेदं रौरवाजिनवाससः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 29,
        "text": "तत्रैव शिक्षिता राजन कुमारा वृष्णिनन्दनाः\nरौक्मिणेयश च साम्बश च युयुधानश च सात्यकिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 30,
        "text": "एते चान्ये च बहवॊ राजानः पृथिवीपते\nधनंजय सखा चात्र नित्यम आस्ते सम तुम्बुरुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 31,
        "text": "चित्रसेनः सहामात्यॊ गन्धर्वाप्सरसस तथा\nगीतवादित्रकुशलाः शम्या तालविशारदाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 32,
        "text": "परमाणे ऽथ लयस्थाने किंनराः कृतनिश्रमाः\nसंचॊदितास तुम्बुरुणा गन्धर्वाः सहिता जगुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 33,
        "text": "गायन्ति दिव्यतानैस ते यथान्यायं मनस्विनः\nपाण्डुपुत्रान ऋषींश चैव रमयन्त उपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 4,
        "shloka": 34,
        "text": "तस्यां सभायाम आसीनाः सुव्रताः सत्यसंगराः\nदिवीव देवा बरह्माणं युधिष्ठिरम उपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nतत्र तत्रॊपविष्टेषु पाण्डवेषु महात्मसु\nमहत्सु चॊपविष्टेषु गन्धर्वेषु च भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 2,
        "text": "लॊकान अनुचरन सर्वान आगमत तां सभाम ऋषिः\nनारदः सुमहातेजा ऋषिभिः सहितस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 3,
        "text": "पारिजातेन राजेन्द्र रैवतेन च धीमता\nसुमुखेन च सौम्येन देवर्षिर अमितद्युतिः\nसभास्थान पाण्डवान दरष्टुं परीयमाणॊ मनॊजवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 4,
        "text": "तम आगतम ऋषिं दृष्ट्वा नारदं सर्वधर्मवित\nसहसा पाण्डवश्रेष्ठः परत्युत्थायानुजैः सह\nअभ्यवादयत परीत्या विनयावनतस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 5,
        "text": "तद अर्हम आसनं तस्मै संप्रदाय यथाविधि\nअर्चयाम आस रत्नैश च सर्वकामैश च धर्मवित"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 6,
        "text": "सॊ ऽरचितः पाण्डवैः सर्वैर महर्षिर वेदपारगः\nधर्मकामार्थ संयुक्तं पप्रच्छेदं युधिष्ठिरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 7,
        "text": "[न]\nकच चिद अर्थाश च कल्पन्ते धर्मे च रमते मनः\nसुखानि चानुभूयन्ते मनश च न विहन्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 8,
        "text": "कच चिद आचरितां पूर्वैर नरदेव पिता महैः\nवर्तसे वृत्तिम अक्षीणां धर्मार्थसहितां नृषु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 9,
        "text": "कच चिद अर्थेन वा धर्मं धर्मेणार्थम अथापि वा\nउभौ वा परीतिसारेण न कामेन परबाधसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 10,
        "text": "कच चिद अर्थं च धर्मं च कामं च जयतां वर\nविभज्य काले कालज्ञ सदा वरद सेवसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 11,
        "text": "कच चिद राजगुणैः षड्भिः सप्तॊपायांस तथानघ\nबलाबलं तथा सम्यक चतुर्दश परीक्षसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 12,
        "text": "कच चिद आत्मानम अन्वीक्ष्य परांश च जयतां वर\nतथा संधाय कर्माणि अष्टौ भारत सेवसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 13,
        "text": "कच चित परकृतयः षट ते न लुप्ता भरतर्षभ\nआढ्यास तथाव्यसनिनः सवनुरक्ताश च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 14,
        "text": "कच चिन न तर्कैर दूतैर वा ये चाप्य अपरिशङ्किताः\nतवत्तॊ वा तव वामात्यैर भिद्यते जातु मन्त्रितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 15,
        "text": "कच चित संधिं यथाकालं विग्रहं चॊपसेवसे\nकच चिद वृत्तिम उदासीने मध्यमे चानुवर्तसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 16,
        "text": "कच चिद आत्मसमा बुद्ध्या शुचयॊ जीवितक्षमाः\nकुलीनाश चानुरक्ताश च कृतास ते वीर मन्त्रिणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 17,
        "text": "विजयॊ मन्त्रमूलॊ हि राज्ञां भवति भारत\nसुसंवृतॊ मन्त्रधनैर अमात्यैः शास्त्रकॊविदैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 18,
        "text": "कच चिन निद्रावशं नैषि कच चित काले विबुध्यसे\nकच चिच चापररात्रेषु चिन्तयस्य अर्थम अर्थवित"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 19,
        "text": "कच चिन मन्त्रयसे नैकः कच चिन न बहुभिः सह\nकच चित ते मन्त्रितॊ मन्त्रॊ न राष्ट्रम अनुधावति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 20,
        "text": "कच चिद अर्थान विनिश्चित्य लघुमूलान महॊदयान\nकषिप्रम आरभसे कर्तुं न विघ्नयसि तादृशान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 21,
        "text": "कच चिन न सर्वे कर्मान्ताः परॊक्षास ते विशङ्किताः\nसर्वे वा पुनर उत्सृष्टाः संसृष्टं हय अत्र कारणम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 22,
        "text": "कच चिद राजन कृतान्य एव कृतप्रायानि वा पुनः\nविदुस ते वीरकर्माणि नानवाप्तानि कानि चित"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 23,
        "text": "कच चित कारणिकाः सर्वे सर्वशास्त्रेषु कॊविदाः\nकारयन्ति कुमारांश च यॊधमुख्यांश च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 24,
        "text": "कच चित सहस्रैर मूर्खाणाम एकं करीणासि पण्डितम\nपण्डितॊ हय अर्थकृच्छ्रेषु कुर्यान निःश्रेयसं परम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 25,
        "text": "कच चिद दुर्गाणि सर्वाणि धनधान्यायुधॊदकैः\nयन्त्रैश च परिपूर्णानि तथा शिल्पिधनुर्धरैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 26,
        "text": "एकॊ ऽपय अमात्यॊ मेधावी शूरॊ दान्तॊ विचक्षणः\nराजानं राजपुत्रं वा परापयेन महतीं शरियम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 27,
        "text": "कच चिद अष्टा दशान्येषु सवपक्षे दश पञ्च च\nतरिभिस तरिभिर अविज्ञातैर वेत्सि तीर्थानि चारकैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 28,
        "text": "कच चिद दविषाम अविदितः परतियत्तश च सर्वदा\nनित्ययुक्तॊ रिपून सर्वान वीक्षसे रिपुसूदन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 29,
        "text": "कच चिद विनयसंपन्नः कुलपुत्रॊ बहुश्रुतः\nअनसूयुर अनुप्रष्टा सत्कृतस ते पुरॊहितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 30,
        "text": "कच चिद अग्निषु ते युक्तॊ विधिज्ञॊ मतिमान ऋजुः\nहुतं च हॊष्यमानं च काले वेदयते सदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 31,
        "text": "कच चिद अङ्गेषु निष्णातॊ जयॊतिषां परतिपादकः\nउत्पातेषु च सर्वेषु दैवज्ञः कुशलस तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 32,
        "text": "कच चिन मुख्या महत्स्व एव मध्यमेषु च मध्यमाः\nजघन्याश च जघन्येषु भृत्याः कर्मसु यॊजिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 33,
        "text": "अमात्यान उपधातीतान पितृपैतामहाञ शुचीन\nशरेष्ठाञ शरेष्ठेषु कच चित तवं नियॊजयसि कर्मसु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 34,
        "text": "कच चिन नॊग्रेण दण्डेन भृशम उद्वेजित परजाः\nराष्ट्रं तवानुशासन्ति मन्त्रिणॊ भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 35,
        "text": "कच चित तवां नावजानन्ति याजकाः पतितं यथा\nउग्रप्रतिग्रहीतारं कामयानम इव सत्रियः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 36,
        "text": "कच चिद धृष्टश च शूरश च मतिमान धृतिमाञ शुचिः\nकुलीनश चानुरक्तश च दक्षः सेनापतिस तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 37,
        "text": "कच चिद बलस्य ते मुख्याः सर्वे युद्धविशारदाः\nदृष्टापदाना विक्रान्तास तवया सत्कृत्य मानिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 38,
        "text": "कच चिद बलस्य भक्तं च वेतनं च यथॊचितम\nसंप्राप्तकालं दातव्यं ददासि न विकर्षसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 39,
        "text": "कालातिक्रमणाद धयेते भक्त वेतनयॊर भृताः\nभर्तुः कुप्यन्ति दौर्गत्यात सॊ ऽनर्थः सुमहान समृतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 40,
        "text": "कच चित सर्वे ऽनुरक्तास तवां कुलपुत्राः परधानतः\nकच चित पराणांस तवार्थेषु संत्यजन्ति सदा युधि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 41,
        "text": "कच चिन नैकॊ बहून अर्थान सर्वशः साम्परायिकान\nअनुशास्सि यथाकामं कामात्मा शासनातिगः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 42,
        "text": "कच चित पुरुषकारेण पुरुषः कर्मशॊभयन\nलभते मानम अधिकं भूयॊ वा भक्त वेतनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 43,
        "text": "कच चिद विद्याविनीतांश च नराञ जञानविशारदान\nयथार्हं गुणतश चैव दानेनाभ्यवपद्यसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 44,
        "text": "कच चिद दारान मनुष्याणां तवार्थे मृत्युम एयुषाम\nवयसनं चाभ्युपेतानां बिभर्षि भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 45,
        "text": "कच चिद भयाद उपनतं कलीबं वा रिपुम आगतम\nयुद्धे वा विजितं पार्थ पुत्रवत परिरक्षसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 46,
        "text": "कच चित तवम एव सर्वस्याः पृथिव्याः पृथिवीपते\nसमश च नाभिशङ्क्यश च यथा माता यथा पिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 47,
        "text": "कच चिद वयसनिनं शत्रुं निशम्य भरतर्षभ\nअभियासि जवेनैव समीक्ष्य तरिविधं बलम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 48,
        "text": "पार्ष्णिमूलं च विज्ञाय वयवसायं पराजयम\nबलस्य च महाराज दत्त्वा वेतनम अग्रतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 49,
        "text": "कच चिच च बलमुख्येभ्यः परराष्ट्रे परंतप\nउपच्छन्नानि रत्नानि परयच्छसि यथार्हतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 50,
        "text": "कच चिद आत्मानम एवाग्रे विजित्य विजितेन्द्रियः\nपराञ जिगीषसे पार्थ परमत्तान अजितेन्द्रियान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 51,
        "text": "कच चित ते यास्यतः शत्रून पूर्वं यान्ति सवनुष्ठिताः\nसामं दानं च भेदश च दण्डश च विधिवद गुणाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 52,
        "text": "कच चिन मूलं दृढं कृत्वा यात्रां यासि विशां पते\nतांश च विक्रमसे जेतुं जित्वा च परिरक्षसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 53,
        "text": "कच चिद अष्टाङ्गसंयुक्ता चतुर्विध बला चमूः\nबलमुख्यैः सुनीता ते दविषतां परतिबाधनी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 54,
        "text": "कच चिल लवं च मुष्टिं च परराष्ट्रे परंतप\nअविहाय महाराज विहंसि समरे रिपून"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 55,
        "text": "कच चित सवपरराष्ट्रेषु बहवॊ ऽधिकृतास तव\nअर्थान समनुतिष्ठन्ति रक्षन्ति च परस्परम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 56,
        "text": "कच चिद अभ्यवहार्याणि गात्रसंस्पर्शकानि च\nघरेयाणि च महाराज रक्षन्त्य अनुमतास तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 57,
        "text": "कच चित कॊशं च कॊष्ट्थं च वाहनं दवारम आयुधम\nआयश च कृतकल्याणैस तव भक्तैर अनुष्ठितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 58,
        "text": "कच चिद आभ्यन्तरेभ्यश च बाह्येभ्यश च विशां पते\nरक्षस्य आत्मानम एवाग्रे तांश च सवेभ्यॊ मिथश च तान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 59,
        "text": "कच चिन न पाने दयूते वा करीडासु परमदासु च\nपरतिजानन्ति पूर्वाह्णे वययं वयसनजं तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 60,
        "text": "कच चिद आयस्य चार्धेन चतुर्भागेन वा पुनः\nपादभागैस तरिभिर वापि वययः संशॊध्यते तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 61,
        "text": "कच चिज जञातीन गुरून वृद्धान वणिजः शिल्पिनः शरितान\nअभीक्ष्णम अनुगृह्णासि धनधान्येन दुर्गतान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 62,
        "text": "कच चिद आयव्यये युक्ताः सर्वे गणक लेखकाः\nअनुतिष्ठन्ति पूर्वाह्णे नित्यम आयव्ययं तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 63,
        "text": "कच चिद अर्थेषु संप्रौढान हितकामान अनुप्रियान\nनापकर्षसि कर्मभ्यः पूर्वम अप्राप्य किल्बिषम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 64,
        "text": "कच चिद विदित्वा पुरुषान उत्तमाधममध्यमान\nतवं कर्मस्व अनुरूपेषु नियॊजयसि भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 65,
        "text": "कच चिन न लुब्धाश चौरा वा वैरिणॊ वा विशां पते\nअप्राप्तव्यवहारा वा तव कर्मस्व अनुष्ठिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 66,
        "text": "कच चिन न लुब्धैश चौरैर वा कुमारैः सत्री बलेन वा\nतवया वा पीड्यते राष्ट्रं कच चित पुष्टाः कृषी वलाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 67,
        "text": "कच चिद राष्ट्रे तडागानि पूर्णानि च महान्ति च\nभागशॊ विनिविष्टानि न कृषिर देव मातृका"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 68,
        "text": "कच चिद बीजं च भक्तं च कर्षकायावसीदते\nपरतिकं च शतं वृद्ध्या ददास्य ऋणम अनुग्रहम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 69,
        "text": "कच चित सवनुष्ठिता तात वार्त्ता ते साधुभिर जनैः\nवार्त्तायां संश्रितस तात लॊकॊ ऽयं सुखम एधते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 70,
        "text": "कच चिच छुचिकृतः पराज्ञाः पञ्च पञ्च सवनुष्ठिताः\nकषेमं कुर्वन्ति संहत्य राजञ जनपदे तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 71,
        "text": "कच चिन नगरगुप्त्य अर्थं गरामा नगरवत कृताः\nगरामवच च कृता रक्षा ते च सर्वे तद अर्पणाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 72,
        "text": "कच चिद बलेनानुगताः समानि विषमाणि च\nपुराणचौराः साध्यक्षाश चरन्ति विषये तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 73,
        "text": "कच चित सत्रियः सान्त्वयसि कच चित ताश च सुरक्षिताः\nकच चिन न शरद्दधास्य आसां कच चिद गुह्यं न भाषसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 74,
        "text": "कच चिच चारान निशि शरुत्वा तत कार्यम अनुचिन्त्य च\nपरियाण्य अनुभवञ शेषे विदित्वाभ्यन्तरं जनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 75,
        "text": "कच चिद दवौ परथमौ यामौ रात्र्यां सुप्त्वा विशां पते\nसंचिन्तयसि धर्मार्थौ याम उत्थाय पश्चिमे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 76,
        "text": "कच चिद दर्शयसे नित्यं मनुष्यान समलंकृतान\nउत्थाय काले कालज्ञः सह पाण्डव मन्त्रिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 77,
        "text": "कच चिद रक्ताम्बरधराः खड्गहस्ताः सवलं कृताः\nअभितस तवाम उपासन्ते रक्षणार्थम अरिंदम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 78,
        "text": "कच चिद दण्ड्येषु यमवत पूज्येषु च विशां पते\nपरीक्ष्य वर्तसे सम्यग अप्रियेषु परियेषु च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 79,
        "text": "कच चिच छारीरम आबाधम औषधैर नियमेन वा\nमानसं वृद्धसेवाभिः सदा पार्थापकर्षसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 80,
        "text": "कच चिद वैद्याश चिकित्सायाम अष्टाङ्गायां विशारदाः\nसुहृदश चानुरक्ताश च शरीरे ते हिताः सदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 81,
        "text": "कच चिन न मानान मॊहाद वा कामाद वापि विशां पते\nअर्थि परत्यर्थिनः पराप्तान अपास्यसि कथं चन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 82,
        "text": "कच चिन न लॊभान मॊहाद वा विश्रम्भात परणयेन वा\nआश्रितानां मनुष्याणां वृत्तिं तवं संरुणत्सि च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 83,
        "text": "कच चित पौरा न सहिता ये च ते राष्ट्रवासिनः\nतवया सह विरुध्यन्ते परैः करीताः कथं चन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 84,
        "text": "कच चित ते दुर्बलः शत्रुर बलेनॊपनिपीडितः\nमन्त्रेण बलवान कश चिद उभाभ्यां वा युधिष्ठिर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 85,
        "text": "कच चित सर्वे ऽनुरक्तास तवां भूमिपालाः परधानतः\nकच चित पराणांस तवदर्थेषु संत्यजन्ति तवया हृताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 86,
        "text": "कच चित ते सर्वविद्यासु गुणतॊ ऽरचा परवर्तते\nबराह्मणानां च साधूनां तव निःश्रेयसे शुभा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 87,
        "text": "कच चिद धर्मे तरयी मूले पूर्वैर आचरिते जनैः\nवर्तमानस तथा कर्तुं तस्मिन कर्मणि वर्तसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 88,
        "text": "कच चित तव गृहे ऽननानि सवादून्य अश्नन्ति वै दविजाः\nगुणवन्ति गुणॊपेतास तवाध्यक्षं सदक्षिणम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 89,
        "text": "कच चित करतून एकचित्तॊ वाजपेयांश च सर्वशः\nपुण्डरीकांश च कार्त्स्न्येन यतसे कर्तुम आत्मवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 90,
        "text": "कच चिज जञातीन गुरून वृद्धान दैवतांस तापसान अपि\nचैत्यांश च वृक्षान कल्याणान बराह्मणांश च नमस्यसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 91,
        "text": "कच चिद एषा च ते बुद्धिर वृत्तिर एषा च ते ऽनघ\nआयुष्या च यशस्या च धर्मकामार्थ दर्शिनी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 92,
        "text": "एतया वर्तमानस्य बुद्ध्या राष्ट्रं न सीदति\nविजित्य च महीं राजा सॊ ऽतयन्तं सुखम एधते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 93,
        "text": "कच चिद आर्यॊ विशुद्धात्मा कषारितश चौर कर्मणि\nअदृष्टशास्त्रकुशलैर न लॊभाद वध्यते शुचिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 94,
        "text": "पृष्टॊ गृहीतस तत्कारी तज्ज्ञैर दृष्टः स कारणः\nकच चिन न मुच्यते सतेनॊ दरव्यलॊभान नरर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 95,
        "text": "वयुत्पन्ने कच चिद आढ्यस्य दरिद्रस्य च भारत\nअर्थान न मिथ्या पश्यन्ति तवामात्या हृता धनैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 96,
        "text": "नास्तिक्यम अनृतं करॊधं परमादं दीर्घसूत्रताम\nअदर्शनं जञानवताम आलस्यं कषिप्तचित्तताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 97,
        "text": "एकचिन्तनम अर्थानाम अनर्थज्ञैश च चिन्तनम\nनिश्चितानाम अनारम्भं मन्त्रस्यापरिरक्षणम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 98,
        "text": "मङ्गल्यस्याप्रयॊगं च परसङ्गं विषयेषु च\nकच चित तवं वर्जयस्य एतान राजदॊषांश चतुर्दश"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 99,
        "text": "कच चित ते सफला वेदाः कच चित ते सफलं धनम\nकच चित ते सफला दाराः कच चित ते सफलं शरुतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 100,
        "text": "[य]\nकथं वै सफला वेदाः कथं वै सफलं धनम\nकथं वै सफला दाराः कथं वै सफलं शरुतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 101,
        "text": "[न]\nअग्निहॊत्रफला वेदा दत्तभुक्त फलं धनम\nरतिपुत्र फला दाराः शीलवृत्तफलं शरुतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 102,
        "text": "[व]\nएतद आख्याय स मुनिर नारदः सुमहातपाः\nपप्रच्छानन्तरम इदं धर्मात्मानं युधिष्ठिरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 103,
        "text": "[न]\nकच चिद अभ्यागता दूराद वणिजॊ लाभकारणात\nयथॊक्तम अवहार्यन्ते शुल्कं शुल्कॊपजीविभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 104,
        "text": "कच चित ते पुरुषा राजन पुरे राष्ट्रे च मानिताः\nउपानयन्ति पण्यानि उपधाभिर अवञ्चिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 105,
        "text": "कच चिच छृणॊषि वृद्धानां धर्मार्थसहिता गिरः\nनित्यम अर्थविदां तात तथा धर्मानुदर्शिनाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 106,
        "text": "कच चित ते कृषितन्त्रेषु गॊषु पुष्पफलेषु च\nधर्मार्थं च दविजातिभ्यॊ दीयते मधुसर्पिषी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 107,
        "text": "दरव्यॊपकरणं कच चित सर्वदा सर्वशिल्पिनाम\nचातुर्मास्यावरं सम्यङ नियतं संप्रयच्छसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 108,
        "text": "कच चित कृतं विजानीषे कर्तारं च परशंससि\nसतां मध्ये महाराज सत करॊषि च पूजयन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 109,
        "text": "कच चित सूत्राणि सर्वाणि गृह्णासि भरतर्षभ\nहस्तिसूत्राश्वसूत्राणि रथसूत्राणि चाभिभॊ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 110,
        "text": "कच चिद अभ्यस्यते शश्वद गृहे ते भरतर्षभ\nधनुर्वेदस्य सूत्रं च यन्त्रसूत्रं च नागरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 111,
        "text": "कच चिद अस्त्राणि सर्वाणि बरह्मदण्डश च ते ऽनघ\nविषयॊगाश च ते सर्वे विदिताः शत्रुनाशनाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 112,
        "text": "कच चिद अग्निभयाच चैव सर्पव्याल भयात तथा\nरॊगरक्षॊभयाच चैव राष्ट्रं सवं परिरक्षसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 113,
        "text": "कच चिद अन्धांश च मूकांश च पङ्गून वयङ्गान अबान्धवान\nपितेव पासि धर्मज्ञ तथा परव्रजितान अपि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 114,
        "text": "[व]\nएताः कुरूणाम ऋषभॊ महात्मा; शरुत्वा गिरॊ बराह्मणसत्तमस्य\nपरणम्य पादाव अभिवाद्य हृष्टॊ; राजाब्रवीन नारदं देवरूपम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 115,
        "text": "एवं करिष्यामि यथा तवयॊक्तं; परज्ञा हि मे भूय एवाभिवृद्धा\nउक्त्वा तथा चैव चकार राजा; लेभे महीं सागरमेखलां च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 5,
        "shloka": 116,
        "text": "[न]\nएवं यॊ वर्तते राजा चातुर्वर्ण्यस्य रक्षणे\nस विहृत्येह सुसुखी शक्रस्यैति सलॊकताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nसंपूज्याथाभ्यनुज्ञातॊ महर्षेर वचनात परम\nपरत्युवाचानुपूर्व्येण धर्मराजॊ युधिष्ठिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 2,
        "text": "भगवन नयाय्यम आहैतं यथावद धर्मनिश्चयम\nयथाशक्ति यथान्यायं करियते ऽयं विधिर मया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 3,
        "text": "राजभिर यद यथा कार्यं पुरा तत तन न संशयः\nयथान्यायॊपनीतार्थं कृतं हेतुमद अर्थवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 4,
        "text": "वयं तु सत्पथं तेषां यातुम इच्छामहे परभॊ\nन तु शक्यं तथा गन्तुं यथा तैर नियतात्मभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 5,
        "text": "एवम उक्त्वा स धर्मात्मा वाक्यं तद अभिपूज्य च\nमुहूर्तात पराप्तकालं च दृष्ट्वा लॊकचरं मुनिम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 6,
        "text": "नारदं सवस्थम आसीनम उपासीनॊ युधिष्ठिरः\nअपृच्छत पाण्डवस तत्र राजमध्ये महामतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 7,
        "text": "भवान संचरते लॊकान सदा नानाविधान बहून\nबरह्मणा निर्मितान पूर्वं परेक्षमाणॊ मनॊजवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 8,
        "text": "ईदृशी भवता का चिद दृष्टपूर्वा सभा कव चित\nइतॊ वा शरेयसी बरह्मंस तन ममाचक्ष्व पृच्छतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 9,
        "text": "तच छरुत्वा नारदस तस्य धर्मराजस्य भाषितम\nपाण्डवं परत्युवाचेदं समयन मधुरया गिरा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 10,
        "text": "मानुषेषु न मे तात दृष्टपूर्वा न च शरुता\nसभा मणिमयी राजन यथेयं तव भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 11,
        "text": "सभां तु पितृराजस्य वरुणस्य च धीमतः\nकथयिष्ये तथेन्द्रस्य कैलासनिलयस्य च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 12,
        "text": "बरह्मणश च सभां दिव्यां कथयिष्ये गतक्लमाम\nयदि ते शरवणे बुद्धिर वर्तते भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 13,
        "text": "नारदेनैवम उक्तस तु धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nपराञ्जलिर भरातृभिः सार्धं तैश च सर्वैर नृपैर वृतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 14,
        "text": "नारदं परत्युवाचेदं धर्मराजॊ महामनाः\nसभाः कथय ताः सर्वाः शरॊतुम इच्छामहे वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 15,
        "text": "किं दरव्यास ताः सभा बरह्मन किं विस्ताराः किम आयताः\nपितामहं च के तस्यां सभायां पर्युपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 16,
        "text": "वासवं देवराजं च यमं वैवस्वतं च के\nवरुणं च कुबेरं च सभायां पर्युपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 17,
        "text": "एतत सर्वं यथातत्त्वं देवर्षे वदतस तव\nशरॊतुम इच्छाम सहिताः परं कौतूहलं हि नः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 6,
        "shloka": 18,
        "text": "एवम उक्तः पाण्डवेन नारदः परत्युवाच तम\nकरमेण राजन दिव्यास ताः शरूयन्ताम इह नः सभाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 1,
        "text": "[न]\nशक्रस्य तु सभा दिव्या भास्वरा कर्मभिर जिता\nसवयं शक्रेण कौरव्य निर्मितार्क समप्रभा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 2,
        "text": "विस्तीर्णा यॊजनशतं शतम अध्यर्धम आयता\nवैहायसी कामगमा पञ्चयॊजनम उच्छ्रिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 3,
        "text": "जरा शॊकक्लमापेता निरातङ्का शिवा शुभा\nवेश्मासनवती रम्या दिव्यपादप शॊभिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 4,
        "text": "तस्यां देवेश्वरः पार्थ सभायां परमासने\nआस्ते शच्या महेन्द्राण्या शरिया लक्ष्म्या च भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 5,
        "text": "बिभ्रद वपुर अनिर्देश्यं किरीटी लॊहिताङ्गदः\nविरजॊऽमबरश चित्रमाल्यॊ हरीकीर्तिद्युतिभिः सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 6,
        "text": "तस्याम उपासते नित्यं महात्मानं शतक्रतुम\nमरुतः सर्वतॊ राजन सर्वे च गृहमेधिनः\nसिद्धा देवर्षयश चैव साध्या देवगणास तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 7,
        "text": "एते सानुचराः सर्वे दिव्यरूपाः सवलंकृताः\nउपासते महात्मानं देवराजम अरिंदमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 8,
        "text": "तथा देवर्षयः सर्वे पार्थ शक्रम उपासते\nअमला धूतपाप्मानॊ दीप्यमाना इवाग्नयः\nतेजस्विनः सॊमयुजॊ विपापा विगतक्लमाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 9,
        "text": "पराशरः पर्वतश च तथा सावर्णि गालवौ\nशङ्खश च लिखितश चैव तथा गौर शिरा मुनिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 10,
        "text": "दुर्वासाश च दीर्घतपा याज्ञवल्क्यॊ ऽथ भालुकिः\nउद्दालकः शवेतकेतुस तथा शाट्यायनः परभुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 11,
        "text": "हविष्मांश च गविष्ठश च हरिश चन्द्रश च पार्थिवः\nहृद्यश चॊदर शाण्डिल्यः पाराशर्यः कृषी हवलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 12,
        "text": "वातस्कन्धॊ विशाखश च विधाता काल एव च\nअनन्त दन्तस तवष्टा च विश्वकर्मा च तुम्बुरुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 13,
        "text": "अयॊनिजा यॊनिजाश च वायुभक्षा हुताशिनः\nईशानं सर्वलॊकस्य वज्रिणं समुपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 14,
        "text": "सहदेवः सुनीथश च वाल्मीकिश च महातपाः\nसमीकः सत्यवांश चैव परचेताः सत्यसंगरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 15,
        "text": "मेधातिथिर वामदेवः पुलस्त्यः पुलहः करतुः\nमरुत्तश च मरीचिश च सथाणुश चात्रिर महातपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 16,
        "text": "कक्षीवान गौतमस तार्क्ष्यस तथा वैश्वानरॊ मुनिः\nमुनिः कालक वृक्षीय आश्राव्यॊ ऽथ हिरण्यदः\nसंवर्तॊ देव हव्यश च विष्वक्सेनश च वीर्यवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 17,
        "text": "दिव्या आपस तथौषध्यः शरद्धा मेधा सरस्वती\nअर्थॊ धर्मश च कामश च विद्युतश चापि पाण्डव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 18,
        "text": "जलवाहास तथा मेघा वायवः सतनयित्नवः\nपराची दिग यज्ञवाहाश च पावकाः सप्त विंशतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 19,
        "text": "अग्नी षॊमौ तथेन्द्राग्नी मित्रॊ ऽथ सवितार्यमा\nभगॊ विश्वे च साध्याश च शुक्रॊ मन्थी च भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 20,
        "text": "यज्ञाश च दक्षिणाश चैव गरहाः सतॊभाश च सर्वशः\nयज्ञवाहाश च ये मन्त्राः सर्वे तत्र समासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 21,
        "text": "तथैवाप्सरसॊ राजन गन्धर्वाश च मनॊरमाः\nनृत्यवादित्रगीतैश च हास्यैश च विविधैर अपि\nरमयन्ति सम नृपते देवराजं शतक्रतुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 22,
        "text": "सतुतिभिर मङ्गलैश चैव सतुवन्तः कर्मभिस तथा\nविक्रमैश च महात्मानं बलवृत्रनिषूदनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 23,
        "text": "बरह्म राजर्षयः सर्वे सर्वे देवर्षयस तथा\nविमानैर विविधैर दिव्यैर भराजमानैर इवाग्निभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 24,
        "text": "सरग्विणॊ भूषिताश चान्ये यान्ति चायान्ति चापरे\nबृहस्पतिश च शुक्रश च तस्याम आययतुः सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 25,
        "text": "एते चान्ये च बहवॊ यतात्मानॊ यतव्रताः\nविमानैश चन्द्रसंकाशैः सॊमवत परियदर्शनाः\nबरह्मणॊ वचनाद राजन भृगुः सप्तर्षयस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 7,
        "shloka": 26,
        "text": "एषा सभा मया राजन दृष्टा पुष्कर मालिनी\nशतक्रतॊर महाराज याम्यां शृणु ममानघ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 1,
        "text": "[न]\nकथयिष्ये सभां दिव्यां युधिष्ठिर निबॊध ताम\nवैवस्वतस्य याम अर्थे विश्वकर्मा चकार ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 2,
        "text": "तैजसी सा सभा राजन बभूव शतयॊजना\nविस्तारायाम संपन्ना भूयसी चापि पाण्डव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 3,
        "text": "अर्कप्रकाशा भराजिष्णुः सर्वतः कामचारिणी\nनैवातिशीता नात्युष्णा मनसश च परहर्षिणी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 4,
        "text": "न शॊकॊ न जरा तस्यां कषुत्पिपासे न चाप्रियम\nन च दैन्यं कलमॊ वापि परतिकूलं न चाप्य उत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 5,
        "text": "सर्वे कामाः सथितास तस्यां ये दिव्या ये च मानुषाः\nरसवच च परभूतं च भक्ष्यभॊज्यम अरिंदम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 6,
        "text": "पुण्यगन्धाः सरजस तत्र नित्यपुष्पफलद्रुमाः\nरसवन्ति च तॊयानि शीतान्य उष्णानि चैव ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 7,
        "text": "तस्यां राजर्षयः पुण्यास तथा बरह्मर्षयॊ ऽमलाः\nयमं वैवस्वतं तात परहृष्टाः पर्युपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 8,
        "text": "ययातिर नहुषः पूरुर मान्धाता सॊमकॊ नृगः\nतरसदस्युश च तुरयः कृतवीर्यः शरुतश्रवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 9,
        "text": "अरिप्रणुत सुसिंहश च कृतवेगः कृतिर निमिः\nपरतर्दनः शिबिर मत्स्यः पृथ्व अक्षॊ ऽथ बृहद्रथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 10,
        "text": "ऐडॊ मरुत्तः कुशिकः सांकाश्यः सांकृतिर भवः\nचतुरश्वः सदश्वॊर्मिः कार्तवीर्यश च पार्थिवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 11,
        "text": "भरतस तथा सुरथः सुनीथॊ नैषधॊ नलः\nदिवॊदासॊ ऽथ सुमना अम्बरीषॊ भगीरथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 12,
        "text": "वयश्वः सदश्वॊ वध्र्य अश्वः पञ्च हस्तः पृथुश्रवाः\nरुषद्गुर वृषसेनश च कषुपश च सुमहाबलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 13,
        "text": "रुषद अश्वॊ वसु मनाः पुरु कुत्सॊ धवजी रथी\nआर्ष्टिषेणॊ दिलीपश च महात्मा चाप्य उशीनरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 14,
        "text": "औशीनरः पुण्डरीकः शर्यातिः शरभः शुचिः\nअङ्गॊ ऽरिष्टश च वेनश च दुःषन्तः संजयॊ जयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 15,
        "text": "भाङ्गास्वरिः सुनीथश च निषधॊ ऽथ तविषी रथः\nकरंधमॊ बाह्लिकश च सुद्युम्नॊ बलवान मधुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 16,
        "text": "कपॊत रॊमा तृणकः सहदेवार्जुनौ तथा\nरामॊ दाशरथिश चैव लक्ष्मणॊ ऽथ परतर्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 17,
        "text": "अलर्कः कक्षसेनश च गयॊ गौराश्व एव च\nजामदग्न्यॊ ऽथ रामॊ ऽतर नाभाग सगरौ तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 18,
        "text": "भूरि दयुम्नॊ महाश्वश च पृथ्व अश्वॊ जनकस तथा\nवैन्यॊ राजा वारि षेणः पुरुजॊ जनमेजयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 19,
        "text": "बरह्मदत्तस तरिगर्तश च राजॊपरि चरस तथा\nइन्द्र दयुम्नॊ भीम जानुर गयः पृष्ठॊ नयॊ ऽनघ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 20,
        "text": "पद्मॊ ऽथ मुचुकुन्दश च भूरि दयुम्नः परसेनजित\nअरिष्टनेमिः परद्युम्नः पृथग अश्वॊ ऽजकस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 21,
        "text": "शतं मत्स्या नृपतयः शतं नीपाः शतं हयाः\nधृतराष्ट्राश चैकशतम अशीतिर जनमेजयाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 22,
        "text": "शतं च बरह्मदत्तानाम ईरिणां वैरिणां शतम\nशंतनुश चैव राजर्षिः पाण्डुश चैव पिता तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 23,
        "text": "उशद गवः शतरथॊ देवराजॊ जयद्रथः\nवृषा दर्भिश च राजर्षिर धाम्ना सह समन्त्रिणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 24,
        "text": "अथापरे सहस्राणि ये गताः शशबिन्दवः\nइष्ट्वाश्वमेधैर बहुभिर महद्भिर भूरिदक्षिणैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 25,
        "text": "एते राजर्षयः पुण्याः कीर्तिमन्तॊ बहुश्रुताः\nतस्यां सभायां राजर्षे वैवस्वतम उपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 26,
        "text": "अगस्त्यॊ ऽथ मतङ्गश च कालॊ मृत्युस तथैव च\nयज्वानश चैव सिद्धाश च ये च यॊगशरीरिणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 27,
        "text": "अग्निष्व आत्ताश च पितरः फेनपाश चॊष्मपाश च ये\nसवधावन्तॊ बर्हि षदॊ मूर्तिमन्तस तथापरे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 28,
        "text": "कालचक्रं च साक्षाच च भगवान हव्यवाहनः\nनरा दुष्कृतकर्माणॊ दक्षिणायन मृत्यवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 29,
        "text": "कालस्य नयने युक्ता यमस्य पुरुषाश च ये\nतस्यां शिंशप पालाशास तथा काशकुशादयः\nउपासते धर्मराजं मूर्तिमन्तॊ निरामयाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 30,
        "text": "एते चान्ये च बहवः पितृराज सभा सदः\nअशक्याः परिसंख्यातुं नामभिः कर्मभिस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 31,
        "text": "असंबाधा हि सा पार्थ रम्या कामगमा सभा\nदीर्घकालं तपस तप्त्वा निर्मिता विश्वकर्मणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 32,
        "text": "परभासन्ती जवलन्तीव तेजसा सवेन भारत\nताम उग्रतपसॊ यान्ति सुव्रताः सत्यवादिनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 33,
        "text": "शान्ताः संन्यासिनः सिद्धा पूताः पुण्येन कर्मणा\nसर्वे भास्वरदेहाश च सर्वे च विरजॊऽमबराः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 34,
        "text": "चित्राङ्गदाश चित्रमाल्याः सर्वे जवलितकुण्डलाः\nसुकृतैः कर्मभिः पुण्यैः परिबर्हैर विभूषिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 35,
        "text": "गन्धर्वाश च महात्मानः शतशश चाप्सरॊगणाः\nवादित्रं नृत्तगीतं च हास्यं लास्यं च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 36,
        "text": "पुण्याश च गन्धाः शब्दाश च तस्यां पार्थ समन्ततः\nदिव्यानि माल्यानि च ताम उपतिष्ठन्ति सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 37,
        "text": "शतं शतसहस्राणि धर्मिणां तं परजेश्वरम\nउपासते महात्मानं रूपयुक्ता मनस्विनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 8,
        "shloka": 38,
        "text": "ईदृशी सा सभा राजन पितृराज्ञॊ महात्मनः\nवरुणस्यापि वक्ष्यामि सभां पुष्कर मालिनीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 1,
        "text": "[न]\nयुधिष्ठिर सभा दिव्या वरुणस्य सितप्रभा\nपरमाणेन यथा याम्या शुभप्राकारतॊरणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 2,
        "text": "अन्तः सलिलम आस्थाय विहिता विश्वकर्मणा\nदिव्यरत्नमयैर वृक्षैः फलपुष्पप्रदैर युता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 3,
        "text": "नीलपीतासित शयामैः सितैर लॊहितकैर अपि\nअवतानैस तथा गुल्मैः पुष्पमञ्जरि धारिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 4,
        "text": "तथा शकुनयस तस्यां नानारूपा मृदु सवराः\nअनिर्देश्या वपुष्मन्तः शतशॊ ऽथ सहस्रशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 5,
        "text": "सा सभा सुखसंस्पर्शा न शीता न च घर्मदा\nवेश्मासनवती रम्या सिता वरुणपालिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 6,
        "text": "यस्याम आस्ते स वरुणॊ वारुण्या सह भारत\nदिव्यरत्नाम्बर धरॊ भूषणैर उपशॊभितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 7,
        "text": "सरग्विणॊ भूषिताश चापि दिव्यमाल्यानुकर्षिणः\nआदित्यास तत्र वरुणं जलेश्वरम उपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 8,
        "text": "वासुकिस तक्षकश चैव नागश चैरावतस तथा\nकृष्णश च लॊहितश चैव पद्मश चित्रश च वीर्यवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 9,
        "text": "कम्बलाश्वतरौ नागौ धृतराष्ट्र बलाहकौ\nमणिमान कुण्डलधरः कर्कॊटक धनंजयौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 10,
        "text": "परह्लादॊ मूषिकादश च तथैव जनमेजयः\nपताकिनॊ मण्डलिनः फणवन्तश च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 11,
        "text": "एते चान्ये च बहवः सर्पास तस्यां युधिष्ठिर\nउपासते महात्मानं वरुणं विगतक्लमाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 12,
        "text": "बलिर वैरॊचनॊ राजा नरकः पृथिवीं जयः\nपरह्लादॊ विप्र चित्तिश च कालखञ्जाश च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 13,
        "text": "सुहनुर दुर्मुखः शङ्खः सुमनाः सुमतिः सवनः\nघटॊदरॊ महापार्श्वः करथनः पिठरस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 14,
        "text": "विश्वरूपः सुरूपश च विरूपॊ ऽथ महाशिराः\nदशग्रीवश च बाली च मेघवासा दशावरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 15,
        "text": "कैटभॊ विटटूतश च संह्रादश चेन्द्र तापनः\nदैत्यदानव संघाश च सर्वे रुचिरकुण्डलाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 16,
        "text": "सरग्विणॊ मौलिनः सर्वे तथा दिव्यपरिच्छदाः\nसर्वे लब्धवराः शूराः सर्वे विगतमृत्यवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 17,
        "text": "ते तस्यां वरुणं देवं धर्मपाशस्थिताः सदा\nउपासते महात्मानं सर्वे सुचरितव्रताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 18,
        "text": "तथा समुद्राश चत्वारॊ नदी भागीरथी च या\nकालिन्दी विदिशा वेण्णा नर्मदा वेगवाहिनी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 19,
        "text": "विपाशा च शतद्रुश च चन्द्र भागा सरस्वती\nइरावती वितस्ता च सिन्धुर देव नदस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 20,
        "text": "गॊदावरी कृष्ण वेण्णा कावेरी च सरिद वरा\nएताश चान्याश च सरितस तीर्थानि च सरांसि च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 21,
        "text": "कूपाश च सप्रस्रवणा देहवन्तॊ युधिष्ठिर\nपल्वलानि तडागानि देहवन्त्य अथ भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 22,
        "text": "दिशस तथा मही चैव तथा सर्वे महीधराः\nउपासते महात्मानं सर्वे जलचरास तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 23,
        "text": "गीतवादित्रवन्तश च गन्धर्वाप्सरसां गणाः\nसतुवन्तॊ वरुणं तस्यां सर्व एव समासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 24,
        "text": "महीधरा रत्नवन्तॊ रसा येषु परतिष्ठिताः\nसर्वे विग्रहवन्तस ते तम ईश्वरम उपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 9,
        "shloka": 25,
        "text": "एषा मया संपतता वारुणी भरतर्षभ\nदृष्टपूर्वा सभा रम्या कुबेरस्य सभां शृणु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 1,
        "text": "[न]\nसभा वैश्रवणी राजञ शतयॊजनम आयता\nविस्तीर्णा सप्ततिश चैव यॊजनानि सितप्रभा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 2,
        "text": "तपसा निर्मिता राजन सवयं वैश्रवणेन सा\nशशिप्रभा खेचरीणां कैलासशिखरॊपमा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 3,
        "text": "गुह्यकैर उह्यमाना सा खे विषक्तेव दृश्यते\nदिव्या हेममयैर उच्चैः पादपैर उपशॊभिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 4,
        "text": "रश्मिवती भास्वरा च दिव्यगन्धा मनॊरमा\nसिताभ्रशिखराकारा पलवमानेव दृश्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 5,
        "text": "तस्यां वैश्रवणॊ राजा विचित्राभरणाम्बरः\nसत्रीसहस्रावृतः शरीमान आस्ते जवलितकुण्डलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 6,
        "text": "दिवाकरनिभे पुण्ये दिव्यास्तरण संवृते\nदिव्यपादॊपधाने च निषण्णः परमासने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 7,
        "text": "मन्दाराणाम उदाराणां वनानि सुरभीणि च\nसौगन्धिकानां चादाय गन्धान गन्धवहः शुचिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 8,
        "text": "नलिन्याश चालकाख्यायाश चन्दनानां वनस्य च\nमनॊ हृदयसंह्लादी वायुस तम उपसेवते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 9,
        "text": "तत्र देवाः सगन्धर्वा गणैर अप्सरसां वृताः\nदिव्यतानेन गीतानि गान्ति दिव्यानि भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 10,
        "text": "मिश्रकेशी च रम्भा च चित्रसेना शुचिस्मिता\nचारुनेत्रा घृताची च मेनका पुञ्जिकस्थला"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 11,
        "text": "विश्वाची सह जन्या च परम्लॊचा उर्वशी इरा\nवर्गा च सौरभेयी च समीची बुद्बुदा लता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 12,
        "text": "एताः सहस्रशश चान्या नृत्तगीतविशारदाः\nउपतिष्ठन्ति धनदं पाण्डवाप्सरसां गणाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 13,
        "text": "अनिशं दिव्यवादित्रैर नृत्तैर गीतैश च सा सभा\nअशून्या रुचिरा भाति गन्धर्वाप्सरसां गणैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 14,
        "text": "किंनरा नाम गन्धर्वा नरा नाम तथापरे\nमणिभद्रॊ ऽथ धनदः शवेतभद्रश च गुह्यकः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 15,
        "text": "कशेरकॊ गण्डकण्डुः परद्यॊतश च महाबलः\nकुस्तुम्बुरुः पिशाचश च गजकर्णॊ विशालकः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 16,
        "text": "वराहकर्णः सान्द्रौष्ठः फलभक्षः फलॊदकः\nअङ्गचूडः शिखावर्तॊ हेमनेत्रॊ विभीषणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 17,
        "text": "पुष्पाननः पिङ्गलकः शॊणितॊदः परवालकः\nवृक्षवास्य निकेतश च चीरवासाश च भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 18,
        "text": "एते चान्ये च बहवॊ यक्षाः शतसहस्रशः\nसदा भगवती च शरीस तथैव नलकूबरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 19,
        "text": "अहं च बहुशस तस्यां भवन्त्य अन्ये च मद्विधाः\nआचार्याश चाभवंस तत्र तथा देवर्षयॊ ऽपरे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 20,
        "text": "भगवान भूतसंघैश च वृतः शतसहस्रशः\nउमापतिः पशुपतिः शूलधृग भग नेत्रहा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 21,
        "text": "तर्यम्बकॊ राजशार्दूल देवी च विगतक्लमा\nवामनैर विकटैः कुब्जैः कषतजाक्षैर मनॊजवैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 22,
        "text": "मांसमेदॊ वसाहारैर उग्रश्रवण दर्शनैः\nनानाप्रहरणैर घॊरैर वातैर इव महाजवैः\nवृतः सखायम अन्वास्ते सदैव धनदं नृप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 10,
        "shloka": 23,
        "text": "सा सभा तादृशी राजन मया दृष्टान्तरिक्षगा\nपितामह सभां राजन कथयिष्ये गतक्लमाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 1,
        "text": "[न]\nपुरा देवयुगे राजन्न आदित्यॊ भगवान दिवः\nआगच्छन मानुषं लॊकं दिदृक्षुर विगतक्लमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 2,
        "text": "चरन मानुषरूपेण सभां दृष्ट्वा सवयं भुवः\nसभाम अकथयन मह्यं बराह्मीं तत्त्वेन पाण्डव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 3,
        "text": "अप्रमेयप्रभां दिव्यां मानसीं भरतर्षभ\nअनिर्देश्यां परभावेन सर्वभूतमनॊरमाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 4,
        "text": "शरुत्वा गुणान अहं तस्याः सभायाः पाण्डुनन्दन\nदर्शनेप्सुस तथा राजन्न आदित्यम अहम अब्रुवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 5,
        "text": "भगवन दरष्टुम इच्छामि पितामह सभाम अहम\nयेन सा तपसा शक्या कर्मणा वापि गॊपते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 6,
        "text": "औषधैर वा तथायुक्तैर उत वा मायया यया\nतन ममाचक्ष्व भगवन पश्येयं तां सभां कथम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 7,
        "text": "ततः स भगवान सूर्यॊ माम उपादाय वीर्यवान\nअगच्छत तां सभां बराह्मीं विपापां विगतक्लमाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 8,
        "text": "एवंरूपेति सा शक्या न निर्देष्टुं जनाधिप\nकषणेन हि बिभर्त्य अन्यद अनिर्देश्यं वपुस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 9,
        "text": "न वेद परिमानं वा संस्थानं वापि भारत\nन च रूपं मया तादृग दृष्टपूर्वं कदा चन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 10,
        "text": "सुसुखा सा सभा राजन न शीता न च घर्मदा\nन कषुत्पिपासे न गलानिं पराप्य तां पराप्नुवन्त्य उत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 11,
        "text": "नानारूपैर इव कृता सुविचित्रैः सुभास्वरैः\nसतम्भैर न च धृता सा तु शाश्वती न च सा कषरा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 12,
        "text": "अति चन्द्रं च सूर्यं च शिखिनं च सवयंप्रभा\nदीप्यते नाकपृष्ठस्था भासयन्तीव भास्करम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 13,
        "text": "तस्यां स भगवान आस्ते विदधद देव मायया\nसवयम एकॊ ऽनिशं राजँल लॊकाँल लॊकपिता महः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 14,
        "text": "उपतिष्ठन्ति चाप्य एनं परजानां पतयः परभुम\nदक्षः परचेताः पुलहॊ मरीचिः कश्यपस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 15,
        "text": "भृगुर अत्रिर वसिष्ठश च गौतमश च तथाङ्गिराः\nमनॊ ऽनतरिक्षं विद्याश च वायुस तेजॊ जलं मही"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 16,
        "text": "शब्दः सपर्शस तथारूपं रसॊ गन्धश च भारत\nपरकृतिश च विकारश च यच चान्यत कारणं भुवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 17,
        "text": "चन्द्रमाः सह नक्षत्रैर आदित्यश च गभस्तिमान\nवायवः करतवश चैव संकल्पः पराण एव च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 18,
        "text": "एते चान्ये च बहवः सवयम्भुवम उपस्थिताः\nअर्थॊ धर्मश च कामश च हर्षॊ दवेषस तपॊ दमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 19,
        "text": "आयान्ति तस्यां सहिता गन्धर्वाप्सरसस तथा\nविंशतिः सप्त चैवान्ये लॊकपालाश च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 20,
        "text": "शुक्रॊ बृहस्पतिश चैव बुधॊ ऽङगारक एव च\nशनैश्चरश च राहुश च गरहाः सर्वे तथैव च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 21,
        "text": "मन्त्रॊ रथंतरश चैव हरिमान वसुमान अपि\nआदित्याः साधिराजानॊ नाना दवंद्वैर उदाहृताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 22,
        "text": "मरुतॊ विश्वकर्मा च वसवश चैव भारत\nतथा पितृगणाः सर्वे सर्वाणि च हवींस्य अथ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 23,
        "text": "ऋग वेदः सामवेदश च यजुर्वेदश च पाण्डव\nअथर्ववेदश च तथा पर्वाणि च विशां पते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 24,
        "text": "इतिहासॊपवेदाश च वेदाङ्गानि च सर्वशः\nगरहा यज्ञाश च सॊमश च दैवतानि च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 25,
        "text": "सावित्री दुर्ग तरणी वाणी सप्त विधा तथा\nमेधा धृतिः शरुतिश चैव परज्ञा बुद्धिर यशॊ कषमा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 26,
        "text": "सामानि सतुतिशस्त्राणि गाथाश च विविधास तथा\nभाष्याणि तर्क युक्तानि देहवन्ति विशां पते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 27,
        "text": "कषणा लवा मुहूर्ताश च दिवारात्रिस तथैव च\nअर्धमासाश च मासाश च ऋतवः षट च भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 28,
        "text": "संवत्सराः पञ्च युगम अहॊरात्राश चतुर्विधा\nकालचक्रं च यद दिव्यं नित्यम अक्षयम अव्ययम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 29,
        "text": "अदितिर दितिर दनुश चैव सुरसा विनता इरा\nकालका सुरभिर देवी सरमा चाथ गौतमी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 30,
        "text": "आदित्या वसवॊ रुद्रा मरुतश चाश्विनाव अपि\nविश्वे देवाश च साध्याश च पितरश च मनॊजवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 31,
        "text": "राक्षसाश च पिशाचाश च दानवा गुह्यकास तथा\nसुपर्णनागपशवः पितामहम उपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 32,
        "text": "देवॊ नारायणस तस्यां तथा देवर्षयश च ये\nऋषयॊ वालखिल्याश च यॊनिजायॊनिजास तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 33,
        "text": "यच च किं चित तरिलॊके ऽसमिन दृश्यते सथाणुजङ्गमम\nसर्वं तस्यां मया दृष्टं तद विद्धि मनुजाधिप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 34,
        "text": "अष्टाशीति सहस्राणि यतीनाम ऊर्ध्वरेतसाम\nपरजावतां च पञ्चाशद ऋषीणाम अपि पाण्डव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 35,
        "text": "ते सम तत्र यथाकामं दृष्ट्वा सर्वे दिवौकसः\nपरणम्य शिरसा तस्मै परतियान्ति यथागतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 36,
        "text": "अतिथीन आगतान देवान दैत्यान नागान मुनींस तथा\nयक्षान सुपर्णान कालेयान गन्धर्वाप्सरसस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 37,
        "text": "महाभागान अमितधीर बरह्मा लॊकपिता महः\nदयावान सर्वभूतेषु यथार्हं परतिपद्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 38,
        "text": "परतिगृह्य च विश्वात्मा सवयम्भूर अमितप्रभः\nसान्त्वमानार्थ संभॊगैर युनक्ति मनुजाधिप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 39,
        "text": "तथा तैर उपयातैश च परतियातैश च भारत\nआकुला सा सभा तात भवति सम सुखप्रदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 40,
        "text": "सर्वतेजॊमयी दिव्या बरह्मर्षिगणसेविता\nबराह्म्या शरिया दीप्यमाना शुशुभे विगतक्लमा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 41,
        "text": "सा सभा तादृषी दृष्टा सर्वलॊकेषु दुर्लभा\nसभेयं राजशार्दूल मनुष्येषु यथा तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 42,
        "text": "एता मया दृष्टपूर्वाः सभा देवेषु पाण्डव\nतवेयं मानुषे लॊके सर्वश्रेष्ठतमा सभा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 43,
        "text": "[य]\nपरायशॊ राजलॊकस ते कथितॊ वदतां वर\nवैवस्वतसभायां तु यथा वदसि वै परभॊ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 44,
        "text": "वरुणस्य सभायां तु नागास ते कथिता विभॊ\nदैत्येन्द्राश चैव भूयिष्ठाः सरितः सागरास तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 45,
        "text": "तथा धनपतेर यक्षा गुह्यका राक्षसास तथा\nगन्धर्वाप्सरसश चैव भगवांश च वृषध्वजः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 46,
        "text": "पितामह सभायां तु कथितास ते महर्षयः\nसर्वदेव निकायाश च सर्वशास्त्राणि चैव हि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 47,
        "text": "शतक्रतुसभायां तु देवाः संकीर्तिता मुने\nउद्देशतश च गन्धर्वा विविधाश च महर्षयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 48,
        "text": "एक एव तु राजर्षिर हरिश चन्द्रॊ महामुने\nकथितस ते सभा नित्यॊ देवेन्द्रस्य महात्मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 49,
        "text": "किं कर्म तेनाचरितं तपॊ वा नियतव्रतम\nयेनासौ सह शक्रेण सपर्धते सम महायशाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 50,
        "text": "पितृलॊकगतश चापि तवया विप्र पिता मम\nदृष्टः पाण्डुर महाभागः कथं चासि समागतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 51,
        "text": "किम उक्तवांश च भगवन्न एतद इच्छामि वेदितुम\nतवत्तः शरॊतुम अहं सर्वं परं कौतूहलं हि मे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 52,
        "text": "[न]\nयन मां पृच्छसि राजेन्द्र हरिश चन्द्रं परति परभॊ\nतत ते ऽहं संप्रवक्ष्यामि माहात्म्यं तस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 53,
        "text": "स राजा बलवान आसीत सम्राट सर्वमहीक्षिताम\nतस्य सर्वे महीपालाः शासनावनताः सथिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 54,
        "text": "तेनैकं रथम आस्थाय जैत्रं हेमविभूषितम\nशस्त्रप्रतापेन जिता दवीपाः सप्त नरेश्वर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 55,
        "text": "स विजित्य महीं सर्वां स शैलवनकाननाम\nआजहार महाराज राजसूयं महाक्रतुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 56,
        "text": "तस्य सर्वे महीपाला धनान्य आजह्रुर आज्ञया\nदविजानां परिवेष्टारस तस्मिन यज्ञे च ते ऽभवन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 57,
        "text": "परादाच च दरविणं परीत्या याजकानां नरेश्वरः\nयथॊक्तं तत्र तैस तस्मिंस ततः पञ्च गुणाधिकम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 58,
        "text": "अतर्पयच च विविधैर वसुभिर बराह्मणांस तथा\nपरासर्प काले संप्राप्ते नानादिग्भ्यः समागतान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 59,
        "text": "भक्ष्यैर भॊज्यैश च विविधैर यथा कामपुरस्कृतैः\nरत्नौघतर्पितैस तुष्टैर दविजैश च समुदाहृतम\nतेजस्वी च यशस्वी च नृपेभ्यॊ ऽभयधिकॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 60,
        "text": "एतस्मात कारणात पार्थ हरिश चन्द्रॊ विराजते\nतेभ्यॊ राजसहस्रेभ्यस तद विद्धि भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 61,
        "text": "समाप्य च हरिश चन्द्रॊ महायज्ञं परतापवान\nअभिषिक्तः स शुशुभे साम्राज्येन नराधिप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 62,
        "text": "ये चान्ये ऽपि महीपाला राजसूयं महाक्रतुम\nयजन्ते ते महेन्द्रेण मॊदन्ते सह भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 63,
        "text": "ये चापि निधनं पराप्ताः संग्रामेष्व अपलायिनः\nते तत सदॊ समासाद्य मॊदन्ते भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 64,
        "text": "तपसा ये च तीव्रेण तयजन्तीह कलेवरम\nते ऽपि तत सथानम आसाद्य शरीमन्तॊ भान्ति नित्यशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 65,
        "text": "पिता च तव आह कौन्तेय पाण्डुः कौरवनन्दनः\nहरिश चन्द्रे शरियं दृष्ट्वा नृपतौ जातविस्मयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 66,
        "text": "समर्थॊ ऽसि महीं जेतुं भरातरस ते वशे सथिताः\nराजसूयं करतुश्रेष्ठम आहरस्वेति भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 67,
        "text": "तस्य तवं पुरुषव्याघ्र संकल्पं कुरु पाण्डव\nगन्तारस ते महेन्द्रस्य पूर्वैः सह सलॊकताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 68,
        "text": "बहुविघ्नश च नृपते करतुर एष समृतॊ महान\nछिद्राण्य अत्र हि वाञ्छन्ति यज्ञघ्ना बरह्मराक्षसाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 69,
        "text": "युद्धं च पृष्ठगमनं पृथिवी कषयकारकम\nकिं चिद एव निमित्तं च भवत्य अत्र कषयावहम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 70,
        "text": "एतत संचिन्त्य राजेन्द्र यत कषमं तत समाचर\nअप्रमत्तॊत्थितॊ नित्यं चातुर्वर्ण्यस्य रक्षणे\nभव एधस्व मॊदस्व दानैस तर्पय च दविजान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 71,
        "text": "एतत ते विस्तरेणॊक्तं यन मां तवं परिपृच्छसि\nआपृच्छे तवां गमिष्यामि दाशार्ह नगरीं परति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 72,
        "text": "[व]\nएवम आख्याय पार्थेभ्यॊ नारदॊ जनमेजय\nजगाम तैर वृतॊ राजन्न ऋषिभिर यैः समागतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 11,
        "shloka": 73,
        "text": "गते तु नारदे पार्थॊ भरातृभिः सह कौरव\nराजसूयं करतुश्रेष्ठं चिन्तयाम आस भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nऋषेस तद वचनं शरुत्वा निशश्वास युधिष्ठिरः\nचिन्तयन राजसूयाप्तिं न लेभे शर्म भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 2,
        "text": "राजर्षीणां हि तं शरुत्वा महिमानं महात्मनाम\nयज्वनां कर्मभिः पुण्यैर लॊकप्राप्तिं समीक्ष्य च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 3,
        "text": "हरिश चन्द्रं च राजर्षिं रॊचमानं विशेषतः\nयज्वानं यज्ञम आहर्तुं राजसूयम इयेष सः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 4,
        "text": "युधिष्ठिरस ततः सर्वान अर्चयित्वा सभा सदः\nपरत्यर्चितश च तैः सर्वैर यज्ञायैव मनॊ दधे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 5,
        "text": "स राजसूयं राजेन्द्र कुरूणाम ऋषभः करतुम\nआहर्तुं परवणं चक्रे मनॊ संचिन्त्य सॊ ऽसकृत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 6,
        "text": "भूयॊ चाद्भुतवीर्यौजा धर्मम एवानुपालयन\nकिं हितं सर्वलॊकानां भवेद इति मनॊ दधे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 7,
        "text": "अनुगृह्णन परजाः सर्वाः सर्वधर्मविदां वरः\nअविशेषेण सर्वेषां हितं चक्रे युधिष्ठिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 8,
        "text": "एवंगते ततस तस्मिन पितरीवाश्वसञ जनाः\nन तस्य विद्यते दवेष्टा ततॊ ऽसयाजात शत्रुता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 9,
        "text": "स मन्त्रिणः समानाय्य भरातॄंश च वदतां वरः\nराजसूयं परति तदा पुनः पुनर अपृच्छत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 10,
        "text": "ते पृच्छ्यमानाः सहिता वचॊ ऽरथ्यं मन्त्रिणस तदा\nयुधिष्ठिरं महाप्राज्ञं यियक्षुम इदम अब्रुवन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 11,
        "text": "येनाभिषिक्तॊ नृपतिर वारुणं गुणम ऋच्छति\nतेन राजापि सन कृत्स्नं सम्राड गुणम अभीप्सति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 12,
        "text": "तस्य सम्राड गुणार्हस्य भवतः कुरुनन्दन\nराजसूयस्य समयं मन्यन्ते सुहृदस तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 13,
        "text": "तस्य यज्ञस्य समयः सवाधीनः कषत्रसंपदा\nसाम्ना षड अग्नयॊ यस्मिंश चीयन्ते संशितव्रतैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 14,
        "text": "दर्वी हॊमान उपादाय सर्वान यः पराप्नुते करतून\nअभिषेकं च यज्ञान्ते सर्वजित तेन चॊच्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 15,
        "text": "समर्थॊ ऽसि महाबाहॊ सर्वे ते वशगा वयम\nअविचार्य महाराज राजसूये मनॊ कुरु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 16,
        "text": "इत्य एवं सुहृदः सर्वे पृथक च सह चाब्रुवन\nस धर्म्यं पाण्डवस तेषां वचॊ शरुत्वा विशां पते\nधृष्टम इष्टं वरिष्ठं च जग्राह मनसारिहा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 17,
        "text": "शरुत्वा सुहृद वचस तच च जानंश चाप्य आत्मनः कषमम\nपुनः पुनर मनॊ दध्रे राजसूयाय भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 18,
        "text": "स भरातृभिः पुनर धीमान ऋत्विग्भिश च महात्मभिः\nधौम्य दवैपायनाद्यैश च मन्त्रयाम आस मन्त्रिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 19,
        "text": "[य]\nइयं या राजसूयस्य सम्राड अर्हस्य सुक्रतॊः\nशरद्दधानस्य वदतः सपृहा मे सा कथं भवेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 20,
        "text": "[व]\nएवम उक्तास तु ते तेन राज्ञा राजीवलॊचन\nइदम ऊचुर वचॊ काले धर्मात्मानं युधिष्ठिरम\nअर्हस तवम असि धर्मज्ञ राजसूयं महाक्रतुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 21,
        "text": "अथैवम उक्ते नृपताव ऋत्विग्भिर ऋषिभिस तथा\nमन्त्रिणॊ भरातरश चास्य तद वचॊ परत्यपूजयन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 22,
        "text": "स तु राजा महाप्राज्ञः पुनर एवात्मनात्मवान\nभूयॊ विममृशे पार्थॊ लॊकानां हितकाम्यया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 23,
        "text": "सामर्थ्य यॊगं संप्रेक्ष्य देशकालौ वययागमौ\nविमृश्य सम्यक च धिया कुर्वन पराज्ञॊ न सीदति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 24,
        "text": "न हि यज्ञसमारम्भः केवलात्म विपत्तये\nभवतीति समाज्ञाय यत्नतः कार्यम उद्वहन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 25,
        "text": "स निश्चयार्थं कार्यस्य कृष्णम एव जनार्दनम\nसर्वलॊकात परं मत्वा जगाम मनसा हरिम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 26,
        "text": "अप्रमेयं महाबाहुं कामाज जातम अजं नृषु\nपाण्डवस तर्कयाम आस कर्मभिर देव संमितैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 27,
        "text": "नास्य किं चिद अविज्ञातं नास्य किं चिद अकर्मजम\nन स किं चिन न विषहेद इति कृष्णम अमन्यत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 28,
        "text": "स तु तां नैष्ठिकीं बुद्धिं कृत्वा पार्थॊ युधिष्ठिरः\nगुरुवद भूतगुरवे पराहिणॊद दूतम अञ्जसा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 29,
        "text": "शीघ्रगेन रथेनाशु स दूतः पराप्य यादवान\nदवारकावासिनं कृष्णं दवारवत्यां समासदत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 30,
        "text": "दर्शनाकाङ्क्षिणं पार्थं दर्शनाकांक्षयाच्युतः\nइन्द्रसेनेन सहित इन्द्रप्रस्थं ययौ तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 31,
        "text": "वयतीत्य विविधान देशांस तवरावान कषिप्रवाहनः\nइन्द्रप्रस्थगतं पार्थम अभ्यगच्छज जनार्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 32,
        "text": "स गृहे भरातृवद भरात्रा धर्मराजेन पूजितः\nभीमेन च ततॊ ऽपश्यत सवसारं परीतिमान पितुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 33,
        "text": "परीतः परियेण सुहृदा रेमे स सहितस तदा\nअर्जुनेन यमाभ्यां च गुरुवत पर्युपस्थितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 34,
        "text": "तं विश्रान्तं शुभे देशे कषणिनं कल्यम अच्युतम\nधर्मराजः समागम्य जञापयत सवं परयॊजनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 35,
        "text": "[य]\nपरार्थितॊ राजसूयॊ मे न चासौ केवलेप्सया\nपराप्यते येन तत ते ह विदितं कृष्ण सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 36,
        "text": "यस्मिन सर्वं संभवति यश च सर्वत्र पूज्यते\nयश च सर्वेश्वरॊ राजा राजसूयं स विन्दति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 37,
        "text": "तं राजसूयं सुहृदः कार्यम आहुः समेत्य मे\nतत्र मे निश्चिततमं तव कृष्णगिरा भवेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 38,
        "text": "केचिद धि सौहृदाद एव दॊषं न परिचक्षते\nअर्थहेतॊस तथैवान्ये परियम एव वदन्त्य उत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 39,
        "text": "परियम एव परीप्सन्ते के चिद आत्मणि यद धितम\nएवं परायाश च दृश्यन्ते जनवादाः परयॊजने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 12,
        "shloka": 40,
        "text": "तवं तु हेतून अतीत्यैतान कामक्रॊधौ वयतीत्य च\nपरमं नः कषमं लॊके यथावद वक्तुम अर्हसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 1,
        "text": "[क]\nसर्वैर गुणैर महाराज राजसूयं तवम अर्हसि\nजानतस तव एव ते सर्वं किं चिद वक्ष्यामि भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 2,
        "text": "जामदग्न्येन रामेण कषत्रं यद अवशेषितम\nतस्माद अवरजं लॊके यद इदं कषत्रसंज्ञितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 3,
        "text": "कृतॊ ऽयं कुलसंकल्पः कषत्रियैर वसुधाधिप\nनिदेशवाग्भिस तत ते ह विदितं भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 4,
        "text": "ऐलस्येक्ष्वाकु वंशस्य परकृतिं परिचक्षते\nराजानः शरेणि बद्धाश च ततॊ ऽनये कषत्रिया भुवि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 5,
        "text": "ऐल वंश्यास तु ये राजंस तथैवेक्ष्वाकवॊ नृपाः\nतानि चैकशतं विद्धि कुलानि भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 6,
        "text": "ययातेस तव एव भॊजानां विस्तरॊ ऽतिगुणॊ महान\nभजते च महाराज विस्तरः स चतुर्दशम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 7,
        "text": "तेषां तथैव तां लक्ष्मीं सर्वक्षत्रम उपासते\nसॊ ऽवनीं मध्यमां भुक्त्वा मिथॊ भेदेष्व अमन्यत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 8,
        "text": "चतुर्युस तव अपरॊ राजा यस्मिन्न एकशतॊ ऽभवत\nस साम्राज्यं जरासंधः पराप्तॊ भवति यॊनितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 9,
        "text": "तं स राजा महाप्राज्ञ संश्रित्य किल सर्वशः\nराजन सेनापतिर जातः शिशुपालः परतापवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 10,
        "text": "तम एव च महाराज शिष्यवत समुपस्थितः\nवक्रः करूषाधिपतिर माया यॊधी महाबलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 11,
        "text": "अपरौ च महावीर्यौ महात्मानौ समाश्रितौ\nजरासंधं महावीर्यं तौ हंसडिभकाव उभौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 12,
        "text": "दन्तवक्रः करूषश च कलभॊ मेघवाहनः\nमूर्ध्ना दिव्यं मणिं बिभ्रद यं तं भूतमणिं विदुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 13,
        "text": "मुरं च नरकं चैव शास्ति यॊ यवनाधिपौ\nअपर्यन्त बलॊ राजा परतीच्यां वरुणॊ यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 14,
        "text": "भगदत्तॊ महाराज वृद्धस तव पितुः सखा\nस वाचा परणतस तस्य कर्मणा चैव भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 15,
        "text": "सनेहबद्धस तु पितृवन मनसा भक्तिमांस तवयि\nपरतीच्यां दक्षिणं चान्तं पृथिव्याः पाति यॊ नृपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 16,
        "text": "मातुलॊ भवतः शूरः पुरुजित कुन्तिवर्धनः\nस ते संनतिमान एकः सनेहतः शत्रुतापनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 17,
        "text": "जरासंधं गतस तव एवं पुरा यॊ न मया हतः\nपुरुषॊत्तम विज्ञातॊ यॊ ऽसौ चेदिषु दुर्मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 18,
        "text": "आत्मानं परतिजानाति लॊके ऽसमिन पुरुषॊत्तमम\nआदत्ते सततं मॊहाद यः स चिह्नं च मामकम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 19,
        "text": "वङ्ग पुण्ड्र किरातेषु राजा बलसमन्वितः\nपौण्ड्रकॊ वासुदेवेति यॊ ऽसौ लॊकेषु विश्रुतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 20,
        "text": "चतुर्युः स महाराज भॊज इन्द्र सखॊ बली\nविद्या बलाद यॊ वयजयत पाण्ड्य करथक कैशिकान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 21,
        "text": "भराता यस्याहृतिः शूरॊ जामदग्न्य समॊ युधि\nस भक्तॊ मागधं राजा भीष्मकः परवीरहा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 22,
        "text": "परियाण्य आचरतः परह्वान सदा संबन्धिनः सतः\nभजतॊ न भजत्य अस्मान अप्रियेषु वयवस्थितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 23,
        "text": "न कुलं न बलं राजन्न अभिजानंस तथात्मनः\nपश्यमानॊ यशॊ दीप्तं जरासंधम उपाश्रितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 24,
        "text": "उदीच्यभॊजाश च तथा कुलान्य अष्टा दशाभिभॊ\nजरासंध भयाद एव परतीचीं दिशम आश्रिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 25,
        "text": "शूरसेना भद्र कारा बॊधाः शाल्वाः पतच चराः\nसुस्थराश च सुकुट्टाश च कुणिन्दाः कुन्तिभिः सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 26,
        "text": "शाल्वेयानां च राजानः सॊदर्यानुचरैः सह\nदक्षिणा ये च पाञ्चालाः पूर्वाः कुन्तिषु कॊशलाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 27,
        "text": "तथॊत्तरां दिशं चापि परित्यज्य भयार्दिताः\nमत्स्याः संन्यस्तपादाश च दक्षिणां दिशम आश्रिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 28,
        "text": "तथैव सर्वपाञ्चाला जरासंध भयार्दिताः\nसवराष्ट्रं संपरित्यज्य विद्रुताः सर्वतॊदिशम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 29,
        "text": "कस्य चित तव अथ कालस्य कंसॊ निर्मथ्य बान्धवान\nबार्हद्रथ सुते देव्याव उपागच्छद वृथा मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 30,
        "text": "अस्तिः पराप्तिश च नाम्ना ते सहदेवानुजे ऽबले\nबलेन तेन स जञातीन अभिभूय वृथा मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 31,
        "text": "शरैष्ठ्यं पराप्तः स तस्यासीद अतीवापनयॊ महान\nभॊजराजन्य वृद्धैस तु पीड्यमानैर दुरात्मना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 32,
        "text": "जञातित्राणम अभीप्सद्भिर अस्मत संभावना कृता\nदत्त्वाक्रूराय सुतनुं ताम आहुक सुतां तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 33,
        "text": "संकर्षण दवितीयेन जञातिकार्यं मया कृतम\nहतौ कंस सुनामानौ मया रामेण चाप्य उत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 34,
        "text": "भये तु समुपक्रान्ते जरासंधे समुद्यते\nमन्त्रॊ ऽयं मन्त्रितॊ राजन कुलैर अष्टा दशावरैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 35,
        "text": "अनारमन्तॊ निघ्नन्तॊ महास्त्रैः शतघातिभिः\nन हन्याम वयं तस्य तरिभिर वर्षशतैर बलम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 36,
        "text": "तस्य हय अमरसंकाशौ बलेण बलिनां वरौ\nनामभ्यां हंसडिभकाव इत्य आस्तां यॊधसत्तमौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 37,
        "text": "ताव उभौ सहितौ वीरौ जरासंधश च वीर्यवान\nतरयस तरयाणां लॊकानां पर्याप्ता इति मे मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 38,
        "text": "न हि केवलम अस्माकं यावन्तॊ ऽनये च पार्थिवाः\nतथैव तेषाम आसीच च बुद्धिर बुद्धिमतां वर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 39,
        "text": "अथ हंस इति खयातः कश चिद आसीन महान नृपः\nस चान्यैः सहितॊ राजन संग्रामे ऽषटा दशावरैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 40,
        "text": "हतॊ हंस इति परॊक्तम अथ केनापि भारत\nतच छरुत्वा डिभकॊ राजन यमुनाम्भस्य अमज्जत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 41,
        "text": "विना हंसेन लॊके ऽसमिन नाहं जीवितुम उत्सहे\nइत्य एतां मतिम आस्थाय डिभकॊ निधनं गतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 42,
        "text": "तथा तु डिभकं शरुत्वा हंसः परपुरंजयः\nपरपेदे यमुनाम एव सॊ ऽपि तस्यां नयमज्जत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 43,
        "text": "तौ स राजा जरासंधः शरुत्वाप्सु निधनं गतौ\nसवपुरं शूरसेनानां परययौ भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 44,
        "text": "ततॊ वयम अमित्रघ्न तस्मिन परतिगते नृपे\nपुनर आनन्दिताः सर्वे मथुरायां वसामहे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 45,
        "text": "यदा तव अभ्येत्य पितरं सा वै राजीवलॊचना\nकंस भार्या जरासंधं दुहिता मागधं नृपम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 46,
        "text": "चॊदयत्य एव राजेन्द्र पतिव्यसनदुःखिता\nपतिघ्नं मे जहीत्य एवं पुनः पुनर अरिन दम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 47,
        "text": "ततॊ वयं महाराज तं मन्त्रं पूर्वमन्त्रितम\nसंस्मरन्तॊ विमनसॊ वयपयाता नराधिप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 48,
        "text": "पृथक्त्वेन दरुता राजन संक्षिप्य महतीं शरियम\nपरपतामॊ भयात तस्य सधन जञातिबान्धवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 49,
        "text": "इति संचिन्त्य सर्वे सम परतीचीं दिशम आश्रिताः\nकुश सथलीं पुरीं रम्यां रैवतेनॊपशॊभिताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 50,
        "text": "पुनर निवेशनं तस्यां कृतवन्तॊ वयं नृप\nतथैव दुर्ग संस्कारं देवैर अपि दुरासदम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 51,
        "text": "सत्रियॊ ऽपि यस्यां युध्येयुः किं पुनर वृष्णिपुंगवाः\nतस्यां वयम अमित्रघ्न निवसामॊ ऽकुतॊभयाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 52,
        "text": "आलॊक्य गिरिमुख्यं तं माधवी तीर्थम एव च\nमाधवाः कुरुशार्दूल परां मुदम अवाप्नुवन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 53,
        "text": "एवं वयं जरासंधाद आदितः कृतकिल्बिषाः\nसामर्थ्यवन्तः संबन्धाद भवन्तं समुपाश्रिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 54,
        "text": "तरियॊजनायतं सद्म तरिस्कन्धं यॊजनाद अधि\nयॊजनान्ते शतद्वारं विक्रमक्रमतॊरणम\nअष्टा दशावरैर नद्धं कषत्रियैर युद्धदुर्मदैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 55,
        "text": "अष्टा दशसहस्राणि वरतानां सन्ति नः कुले\nआहुकस्य शतं पुत्रा एकैकस तरिशतावरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 56,
        "text": "चारु देष्णः सह भरात्रा चक्रदेवॊ ऽथ सात्यकिः\nअहं च रौहिणेयश च साम्बः शौरि समॊ युधि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 57,
        "text": "एवम एते रथा सप्त राजन्न अन्यान निबॊध मे\nकृतवर्मा अनाधृष्टिः समीकः समितिंजयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 58,
        "text": "कह्वः शङ्कुर निदान्तश च सप्तैवैते महारथाः\nपुत्रौ चान्धकभॊजस्य वृद्धॊ राजा च ते दश"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 59,
        "text": "लॊकसंहनना वीरा वीर्यवन्तॊ महाबलाः\nसमरन्तॊ मध्यमं देशं वृष्णिमध्ये गतव्यथाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 60,
        "text": "स तवं सम्राड गुणैर युक्तः सदा भरतसत्तम\nकषत्रे सम्राजम आत्मानं कर्तुम अर्हसि भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 61,
        "text": "न तु शक्यं जरासंधे जीवमाने महाबले\nराजसूयस तवया पराप्तुम एषा राजन मतिर मम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 62,
        "text": "तेन रुद्धा हि राजानः सर्वे जित्वा गिरिव्रजे\nकन्दरायां गिरीन्द्रस्य सिंहेनेव महाद्विपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 63,
        "text": "सॊ ऽपि राजा जरासंधॊ यियक्षुर वसुधाधिपैः\nआराध्य हि महादेवं निर्जितास तेन पार्थिवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 64,
        "text": "स हि निर्जित्य निर्जित्य पार्थिवान पृतना गतान\nपुरम आनीय बद्ध्वा च चकार पुरुषव्रजम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 65,
        "text": "वयं चैव महाराज जरासंध भयात तदा\nमथुरां संपरित्यज्य गता दवारवतीं पुरीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 66,
        "text": "यदि तव एनं महाराज यज्ञं पराप्तुम इहेच्छसि\nयतस्व तेषां मॊक्षाय जरासंध वधाय च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 67,
        "text": "समारम्भॊ हि शक्यॊ ऽयं नान्यथा कुरुनन्दन\nराजसूयस्य कार्त्स्न्येन कत्रुं मतिमतां वर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 13,
        "shloka": 68,
        "text": "इत्य एषा मे मती राजन यथा वा मन्यसे ऽनघ\nएवंगते ममाचक्ष्व सवयं निश्चित्य हेतुभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 1,
        "text": "[य]\nउक्तं तवया बुद्धिमता यन नान्यॊ वक्तुम अर्हति\nसंशयानां हि निर्मॊक्ता तवन नान्यॊ विद्यते भुवि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 2,
        "text": "गृहे गृहे हि राजानः सवस्य सवस्य परियं कराः\nन च साम्राज्यम आप्तास ते सम्राट शब्दॊ हि कृत्स्नभाक"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 3,
        "text": "कथं परानुभावज्ञः सवं परशंसितुम अर्हति\nपरेण समवेतस तु यः परशस्तः स पूज्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 4,
        "text": "विशाला बहुला भूमिर बहुरत्नसमाचिता\nदूरं गत्वा विजानाति शरेयॊ वृष्णिकुलॊद्वह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 5,
        "text": "शमम एव परं मन्ये न तु मॊक्षाद भवेच छमः\nआरम्भे पारमेष्ठ्यं तु न पराप्यम इति मे मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 6,
        "text": "एवम एवाभिजानन्ति कुले जाता मनस्विनः\nकश चित कदा चिद एतेषां भवेच छरेयॊ जनार्दन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 7,
        "text": "[भ]\nअनारम्भ परॊ राजा वल्मीक इव सीदति\nदुर्बलश चानुपायेन बलिनं यॊ ऽधितिष्ठति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 8,
        "text": "अतन्द्रितस तु परायेन दुर्बलॊ बलिनं रिपुम\nजयेत सम्यङ नयॊ राजन नीत्यार्थान आत्मनॊ हितान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 9,
        "text": "कृष्णे नयॊ मयि बलं जयः पार्थे धनंजये\nमागधं साधयिष्यामॊ वयं तरय इवाग्नयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 10,
        "text": "[क]\nआदत्ते ऽरथपरॊ बालॊ नानुबन्धम अवेक्षते\nतस्माद अरिं न मृष्यन्ति बालम अर्थपरायणम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 11,
        "text": "हित्वा करान यौवनाश्वः पालनाच च भगीरथः\nकार्तवीर्यस तपॊयॊगाद बलात तु भरतॊ विभुः\nऋद्ध्या मरुत्तस तान पञ्च सम्राज इति शुश्रुमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 12,
        "text": "निग्राह्य लक्षणं पराप्तॊ धर्मार्थनय लक्षणैः\nबार्हद्रथॊ जरासंधस तद विद्धि भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 13,
        "text": "न चैनम अनुरुध्यन्ते कुलान्य एकशतं नृपाः\nतस्माद एतद बलाद एव साम्राज्यं कुरुते ऽदय सः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 14,
        "text": "रत्नभाजॊ हि राजानॊ जरासंधम उपासते\nन च तुष्यति तेनापि बाल्याद अनयम आस्थितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 15,
        "text": "मूर्धाभिषिक्तं नृपतिं परधानपुरुषं बलात\nआदत्ते न च नॊ दृष्टॊ ऽभागः पुरुषतः कव चित"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 16,
        "text": "एवं सर्वान वशे चक्रे जरासंधः शतावरान\nतं दुर्बलतरॊ राजा कथं पार्थ उपैष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 17,
        "text": "परॊक्षितानां परमृष्टानां राज्ञां पशुपतेर गृहे\nपशूनाम इव का परीतिर जीविते भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 18,
        "text": "कषत्रियः शस्त्रमरणॊ यदा भवति सत्कृतः\nननु सम मागधं सर्वे परतिबाधेम यद वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 19,
        "text": "षड अशीतिः समानीताः शेषा राजंश चतुर्दश\nजरासंधेन राजानस ततः करूरं परपत्स्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 14,
        "shloka": 20,
        "text": "पराप्नुयात स यशॊ दीप्तं तत्र यॊ विघ्नम आचरेत\nजयेद यश च जरासंधं स सम्राण नियतं भवेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 1,
        "text": "[य]\nसम्राड गुणम अभीप्सन वै युष्मान सवार्थपरायणः\nकथं परहिणुयां भीमं बलात केवलसाहसात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 2,
        "text": "भीमार्जुनाव उभौ नेत्रे मनॊ मन्ये जनार्दनम\nमनश चक्षुर विहीनस्य कीदृशं जीवितं भवेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 3,
        "text": "जरासंध बलं पराप्य दुष्पारं भीमविक्रमम\nशरमॊ हि वः पराजय्यात किम उ तत्र विचेष्टितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 4,
        "text": "अस्मिन्न अर्थान्तरे युक्तम अनर्थः परतिपद्यते\nयथाहं विमृशाम्य एकस तत तावच छरूयतां मम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 5,
        "text": "संन्यासं रॊचये साधुकार्यस्यास्य जनार्दन\nपरतिहन्ति मनॊ मे ऽदय राजसूयॊ दुरासदः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 6,
        "text": "[व]\nपार्थः पराप्य धनुःश्रेष्ठम अक्षय्यौ च महेषुधी\nरथं धवजं सभां चैव युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 7,
        "text": "धनुर अस्त्रं शरा वीर्यं पक्षॊ भूमिर यशॊबलम\nपराप्तम एतन मया राजन दुष्प्रापं यद अभीप्सितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 8,
        "text": "कुले जन्म परशंसन्ति वैद्याः साधु सुनिष्ठिताः\nबलेन सदृशं नास्ति वीर्यं तु मम रॊचते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 9,
        "text": "कृतवीर्यकुले जातॊ निर्वीर्यः किं करिष्यति\nकषत्रियः सर्वशॊ राजन यस्य वृत्तिः पराजये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 10,
        "text": "सर्वैर अपि गुणैर हीनॊ वीर्यवान हि तरेद रिपून\nसर्वैर अपि गुणैर युक्तॊ निर्वीर्यः किं करिष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 11,
        "text": "दरव्यभूता गुणाः सर्वे तिष्ठन्ति हि पराक्रमे\nजयस्य हेतुः सिद्धिर हि कर्म दैवं च संश्रितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 12,
        "text": "संयुक्तॊ हि बलैः कश चित परमादान नॊपयुज्यते\nतेन दवारेण शत्रुभ्यः कषीयते सबलॊ रिपुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 13,
        "text": "दैन्यं यथाबलवति तथा मॊहॊ बलान्विते\nताव उभौ नाशकौ हेतू राज्ञा तयाज्यौ जयार्थिना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 14,
        "text": "जरासंध विनाशं च राज्ञां च परिमॊक्षणम\nयदि कुर्याम यज्ञार्थं किं ततः परमं भवेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 15,
        "text": "अनारम्भे तु नियतॊ भवेद अगुण निश्चयः\nगुणान निःसंशयाद राजन नैर्गुण्यं मन्यसे कथम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 15,
        "shloka": 16,
        "text": "काषायं सुलभं पश्चान मुनीनां शमम इच्छताम\nसाम्राज्यं तु तवेच्छन्तॊ वयं यॊत्स्यामहे परैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 1,
        "text": "[वा]\nजातस्य भारते वंशे तथा कुन्त्याः सुतस्य च\nया वै युक्ता मतिः सेयम अर्जुनेन परदर्शिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 2,
        "text": "न मृत्यॊः समयं विद्म रात्रौ वा यदि वा दिवा\nन चापि कं चिद अमरम अयुद्धेनापि शुश्रुमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 3,
        "text": "एतावद एव पुरुषैः कार्यं हृदयतॊषणम\nनयेन विधिदृष्टेन यद उपक्रमते परान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 4,
        "text": "सुनयस्यानपायस्य संयुगे परमः करमः\nसंशयॊ जायते साम्ये साम्यं च न भवेद दवयॊः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 5,
        "text": "ते वयं नयम आस्थाय शत्रुदेहसमीपगाः\nकथम अन्तं न गच्छेम वृक्षस्येव नदीरयाः\nपररन्ध्रे पराक्रान्ताः सवरन्ध्रावरणे सथिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 6,
        "text": "वयूढानीकैर अनुबलैर नॊपेयाद बलवत्तरम\nइति बुद्धिमतां नीतिस तन ममापीह रॊचते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 7,
        "text": "अनवद्या हय असंबुद्धाः परविष्टाः शत्रुसद्म तत\nशत्रुदेहम उपाक्रम्य तं कामं पराप्नुयामहे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 8,
        "text": "एकॊ हय एव शरियं नित्यं बिभर्ति पुरुषर्षभ\nअन्तरात्मेव भूतानां तत कषये वै बलक्षयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 9,
        "text": "अथ चेत तं निहत्याजौ शेषेणाभिसमागताः\nपराप्नुयाम ततः सवर्गं जञातित्राण परायनाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 10,
        "text": "[य]\nकृष्ण कॊ ऽयं जरासंधः किं वीर्यः किं पराक्रमः\nयस तवां सपृष्ट्वाग्निसदृशं न दग्धः शलभॊ यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 11,
        "text": "[क]\nशृणु राजञ जरासंधॊ यद वीर्यॊ यत पराक्रमः\nयथा चॊपेक्षितॊ ऽसमाभिर बहुशः कृतविप्रियः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 12,
        "text": "अक्षौहिणीनां तिसृणाम आसीत समरदर्पितः\nराजा बृहद्रथॊ नाम मगधाधिपतिः पतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 13,
        "text": "रूपवान वीर्यसंपन्नः शरीमान अतुलविक्रमः\nनित्यं दीक्षा कृश तनुः शतक्रतुर इवापरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 14,
        "text": "तेजसा सूर्यसदृशः कषमया पृथिवीसमः\nयमान्तकसमः कॊपे शरिया वैश्रवणॊपमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 15,
        "text": "तस्याभिजन संयुक्तैर गुणैर भरतसत्तम\nवयाप्तेयं पृथिवी सर्वा सूर्यस्येव गभस्तिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 16,
        "text": "स काशिराजस्य सुते यमजे भरतर्षभ\nउपयेमे महावीर्यॊ रूपद्रविण संमते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 17,
        "text": "तयॊश चकार समयं मिथः स पुरुषर्षभः\nनातिवर्तिष्य इत्य एवं पत्नीभ्यां संनिधौ तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 18,
        "text": "स ताभ्यां शुशुभे राजा पत्नीभ्यां मनुजाधिप\nपरियाभ्याम अनुरूपाभ्यां करेणुभ्याम इव दविपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 19,
        "text": "तयॊर मध्यगतश चापि रराज वसुधाधिपः\nगङ्गायमुनयॊर मध्ये मूर्तिमान इव सागरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 20,
        "text": "विषयेषु निमग्नस्य तस्य यौवनम अत्यगात\nन च वंशकरः पुत्रस तस्याजायत कश चन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 21,
        "text": "मङ्गलैर बहुभिर हॊमैः पुत्र कामाभिर इष्टिभिः\nनाससाद नृपश्रेष्ठः पुत्रं कुलविवर्धनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 22,
        "text": "अथ काक्षीवतः पुत्रं गौतमस्य महात्मनः\nशुश्राव तपसि शरान्तम उदारं चण्डकौशिकम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 23,
        "text": "यदृच्छयागतं तं तु वृक्षमूलम उपाश्रितम\nपत्नीभ्यां सहितॊ राजा सर्वरत्नैर अतॊषयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 24,
        "text": "तम अब्रवीत सत्यधृतिः सत्यवाग ऋषिसत्तमः\nपरितुष्टॊ ऽसमि ते राजन वरं वरय सुव्रत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 25,
        "text": "ततः सभार्यः परनटस तम उवाच बृहद्रथः\nपुत्रदर्शननैराश्याद बाष्पगद्गदया गिरा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 26,
        "text": "[ब]\nभगवन राज्यम उत्सृज्य परस्थितस्य तपॊवनम\nकिं वरेणाल्प भाग्यस्य किं राज्येनाप्रजस्य मे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 27,
        "text": "[क]\nएतच छरुत्वा मुनिर धयानम अगमत कषुभितेन्द्रियः\nतस्यैव चाम्र वृक्षस्य छायायां समुपाविशत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 28,
        "text": "तस्यॊपविष्टस्य मुनेर उत्सङ्गे निपपात ह\nअवातम अशुकादष्टम एकम आम्रफलं किल"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 29,
        "text": "तत परगृह्य मुनिश्रेष्ठॊ हृदयेनाभिमन्त्र्य च\nराज्ञे ददाव अप्रतिमं पुत्रसंप्राप्ति कारकम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 30,
        "text": "उवाच च महाप्राज्ञस तं राजानं महामुनिः\nगच्छ राजन कृतार्थॊ ऽसि निवर्त मनुजाधिप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 31,
        "text": "यथा समयम आज्ञाय तदा स नृपसत्तमः\nदवाभ्याम एकं फलं परादात पत्नीभ्यां भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 32,
        "text": "ते तद आम्रं दविधाकृत्वा भक्षयाम आसतुः शुभे\nभावित्वाद अपि चार्थस्य सत्यवाक्यात तथा मुनेः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 33,
        "text": "तयॊः समभवद गर्भः फलप्राशन संभवः\nते च दृष्ट्वा नरपतिः परां मुदम अवाप ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 34,
        "text": "अथ काले महाप्राज्ञ यथा समयम आगते\nपरजायेताम उभे राजञ शरीरशकले तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 35,
        "text": "एकाक्षिबाहुचरणे अर्धॊदर मुखस्फिजे\nदृष्ट्वा शरीरशकले परवेपाते उभे भृशम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 36,
        "text": "उद्विग्ने सह संमन्त्र्य ते भगिन्यौ तदाबले\nसजीवे पराणिशकले तत्यजाते सुदुःखिते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 37,
        "text": "तयॊर धात्र्यौ सुसंवीते कृत्वा ते गर्भसंप्लवे\nनिर्गम्यान्तः पुरद्वारात समुत्सृज्याशु जग्मतुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 38,
        "text": "ते चतुष्पथ निक्षिप्ते जरा नामाथ राक्षसी\nजग्राह मनुजव्याघ्रमांसशॊणितभॊजना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 39,
        "text": "कर्तुकामा सुखवहे शकले सा तु राक्षसी\nसंघट्टयाम आस तदा विधानबलचॊदिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 40,
        "text": "ते समानीत मात्रे तु शकले पुरुषर्षभ\nएकमूर्ति कृते वीरः कुमारः समपद्यत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 41,
        "text": "ततः सा राक्षसी राजन विस्मयॊत्फुल्ललॊचना\nन शशाक समुद्वॊधुं वज्रसार मयं शिशुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 42,
        "text": "बालस ताम्रतलं मुष्टिं कृत्वा चास्ये निधाय सः\nपराक्रॊशद अतिसंरम्भात सतॊय इव तॊयदः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 43,
        "text": "तेन शब्देन संभ्रान्तः सहसान्तः पुरे जनः\nनिर्जगाम नरव्याघ्र राज्ञा सह परंतप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 44,
        "text": "ते चाबले परिग्लाने पयः पूर्णपयॊधरे\nनिराशे पुत्रलाभाय सहसैवाभ्यगच्छताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 45,
        "text": "अथ दृष्ट्वा तथा भूते राजानं चेष्ट संततिम\nतं च बालं सुबलिनं चिन्तयाम आस राक्षसी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 46,
        "text": "नार्हामि विषये राज्ञॊ वसन्ती पुत्रगृद्धिनः\nबालं पुत्रम उपादातुं मेघलेखेव भास्करम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 47,
        "text": "सा कृत्वा मानुषं रूपम उवाच मनुजाधिपम\nबृहद्रथसुतस ते ऽयं मद्दत्तः परतिगृह्यताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 48,
        "text": "तव पत्नी दवये जातॊ दविजातिवरशासनात\nधात्री जनपरित्यक्तॊ ममायं परिरक्षितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 49,
        "text": "ततस ते भरतश्रेष्ठ काशिराजसुते शुभे\nतं बालम अभिपत्याशु परस्नवैर अभिषिञ्चताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 50,
        "text": "ततः स राजा संहृष्टः सर्वं तद उपलभ्य च\nअपृच्छन नवहेमाभां राक्षसीं ताम अराक्षसीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 16,
        "shloka": 51,
        "text": "का तवं कमलगर्भाभे मम पुत्र परदायिनी\nकामया बरूहि कल्याणि देवता परतिभासि मे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 1,
        "text": "[र]\nजरा नामास्मि भद्रं ते राक्षसी कामरूपिणी\nतव वेश्मनि राजेन्द्र पूजिता नयवसं सुखम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 2,
        "text": "साहं परत्युपकारार्थं चिन्तयन्त्य अनिशं नृप\nतवेमे पुत्र शकले दृष्टवत्य अस्मि धार्मिक"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 3,
        "text": "संश्लेषिते मया दैवात कुमारः समपद्यत\nतव भाग्यैर महाराज हेतुमात्रम अहं तव इह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 4,
        "text": "[क]\nएवम उक्त्वा तु सा राजंस तत्रैवान्तरधीयत\nस गृह्य च कुमारं तं पराविशत सवगृहं नृपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 5,
        "text": "तस्य बालस्य यत्कृत्यं तच चकार नृपस तदा\nआज्ञापयच च राक्षस्या मागधेषु महॊत्सवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 6,
        "text": "तस्य नामाकरॊत तत्र परजापतिसमः पिता\nजरया संधितॊ यस्माज जरासंधस ततॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 7,
        "text": "सॊ ऽवर्धत महातेजा मगधाधिपतेः सुतः\nपरमाण बलसंपन्नॊ हुताहुतिर इवानलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 8,
        "text": "कस्य चित तव अथ कालस्य पुनर एव महातपाः\nमगधान उपचक्राम भगवांश चण्डकौशिकः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 9,
        "text": "तस्यागमनसंहृष्टः सामात्यः सपुरःसरः\nसभार्यः सह पुत्रेण निर्जगाम बृहद्रथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 10,
        "text": "पाद्यार्घ्याचमनीयैस तम अर्चयाम आस भारत\nस नृपॊ राज्यसहितं पुत्रं चास्मै नयवेदयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 11,
        "text": "परतिगृह्य तु तां पूजां पार्थिवाद भगवान ऋषिः\nउवाच मागधं राजन परहृष्टेनान्तरात्मना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 12,
        "text": "सर्वम एतन मया राजन विज्ञातं जञानचक्षुषा\nपुत्रस तु शृणु राजेन्द्र यादृशॊ ऽयं भविष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 13,
        "text": "अस्य वीर्यवतॊ वीर्यं नानुयास्यन्ति पार्थिवाः\nदेवैर अपि विसृष्टानि शस्त्राण्य अस्य महीपते\nन रुजं जनयिष्यन्ति गिरेर इव नदीरयाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 14,
        "text": "सर्वमूर्धाभिषिक्तानाम एष मूर्ध्नि जवलिष्यति\nसर्वेषां निष्प्रभ करॊ जयॊतिषाम इव भास्करः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 15,
        "text": "एनम आसाद्य राजानः समृद्धबलवाहनाः\nविनाशम उपयास्यन्ति शलभा इव पावकम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 16,
        "text": "एष शरियं समुदितां सर्वराज्ञां गरहीष्यति\nवर्षास्व इवॊद्धत जला नदीर नदनदीपतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 17,
        "text": "एष धारयिता सम्यक चातुर्वर्ण्यं महाबलः\nशुभाशुभम इव सफीता सर्वसस्य धराधरा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 18,
        "text": "अस्याज्ञा वशगाः सर्वे भविष्यन्ति नराधिपाः\nसर्वभूतात्मभूतस्य वायॊर इव शरीरिणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 19,
        "text": "एष रुद्रं महादेवं तरिपुरान्त करं हरम\nसर्वलॊकेष्व अति बलः सवयं दरक्ष्यति मागधः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 20,
        "text": "एवं बरुवन्न एव मुनिः सवकार्यार्थं विचिन्तयन\nविसर्जयाम आस नृपं बृहद्रथम अथारिहन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 21,
        "text": "परविश्य नगरं चैव जञातिसंबन्धिभिर वृतः\nअभिषिच्य जरासंधं मगधाधिपतिस तदा\nबृहद्रथॊ नरपतिः परां निर्वृतिम आययौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 22,
        "text": "अभिषिक्ते जरासंधे तदा राजा बृहद्रथः\nपत्नी दवयेनानुगतस तपॊवनरतॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 23,
        "text": "तपॊवनस्थे पितरि मातृभ्यां सह भारत\nजरासंधः सववीर्येण पाथिवान अकरॊद वशे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 24,
        "text": "अथ दीर्घस्य कालस्य तपॊवनगतॊ नृपः\nसभार्यः सवर्गम अगमत तपस तप्त्वा बृहद्रथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 25,
        "text": "तस्यास्तां हंसडिभकाव अशस्त्रनिधनाव उभौ\nमन्त्रे मतिमतां शरेष्ठौ युद्धशास्त्रविशारदौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 26,
        "text": "यौ तौ मया ते कथितौ पूर्वम एव महाबलौ\nतरयस तरयाणां लॊकानां पर्याप्ता इति मे मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 17,
        "shloka": 27,
        "text": "एवम एष तदा वीर बलिभिः कुकुरान्धकैः\nवृष्णिभिश च महाराज नीतिहेतॊर उपेक्षितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 1,
        "text": "[वा]\nपतितौ हंसडिभकौ कंसामात्यौ निपातितौ\nजरासंधस्य निधने कालॊ ऽयं समुपागतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 2,
        "text": "न स शक्यॊ रणे जेतुं सर्वैर अपि सुरासुरैः\nपराणयुद्धेन जेतव्यः स इत्य उपलभामहे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 3,
        "text": "मयि नीतिर बलं भीमे रक्षिता चावयॊ ऽरजुनः\nसाधयिष्यामि तं राजन वयं तरय इवाग्नयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 4,
        "text": "तरिभिर आसादितॊ ऽसमाभिर विजने स नराधिपः\nन संदेहॊ यथा युद्धम एकेनाभ्युपयास्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 5,
        "text": "अवमानाच च लॊकस्य वयायतत्वाच च धर्षितः\nभीमसेनेन युद्धाय धरुवम अभ्युपयास्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 6,
        "text": "अलं तस्य महाबाहुर भीमसेनॊ महाबलः\nलॊकस्य समुदीर्णस्य निधनायान्तकॊ यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 7,
        "text": "यदि ते हृदयं वेत्ति यदि ते परत्ययॊ मयि\nभीमसेनार्जुनौ शीघ्रं नयासभूतौ परयच्छ मे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 8,
        "text": "[वै]\nएवम उक्तॊ भगवता परत्युवाच युधिष्ठिरः\nभीम पार्थौ समालॊक्य संप्रहृष्टमुखौ सथितौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 9,
        "text": "अच्युताच्युत मा मैवं वयाहरामित्र कर्षण\nपाण्डवानां भवान नाथॊ भवन्तं चाश्रिता वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 10,
        "text": "यथा वदसि गॊविन्द सर्वं तद उपपद्यते\nन हि तवम अग्रतस तेषां येषां लक्ष्मीः पराङ्मुखी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 11,
        "text": "निहतश च जरासंधॊ मॊक्षिताश च महीक्षितः\nराजसूयश च मे लब्धॊ निदेशे तव तिष्ठतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 12,
        "text": "कषिप्रकारिन यथा तव एतत कार्यं समुपपद्यते\nमम कार्यं जगत कार्यं तथा कुरु नरॊत्तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 13,
        "text": "तरिभिर भवद्भिर हि विना नाहं जीवितुम उत्सहे\nधर्मकामार्थ रहितॊ रॊगार्त इव दुर्गतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 14,
        "text": "न शौरिणा विना पार्थॊ न शौरिः पाण्डवं विना\nनाजेयॊ ऽसत्य अनयॊर लॊके कृष्णयॊर इति मे मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 15,
        "text": "अयं च बलिनां शरेष्ठः शरीमान अपि वृकॊदरः\nयुवाभ्यां सहितॊ वीरः किं न कुर्यान महायशाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 16,
        "text": "सुप्रणीतॊ बलौघॊ हि कुरुते कार्यम उत्तमम\nअन्धं जडं बलं पराहुः परणेतव्यं विचक्षणैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 17,
        "text": "यतॊ हि निम्नं भवति नयन्तीह ततॊ जलम\nयतश छिद्रं ततश चापि नयन्ते धीधना बलम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 18,
        "text": "तस्मान नयविधानज्ञं पुरुषं लॊकविश्रुतम\nवयम आश्रित्य गॊविन्दं यतामः कार्यसिद्धये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 19,
        "text": "एवं परज्ञा नयबलं करियॊपाय समन्वितम\nपुरस्कुर्वीत कार्येषु कृष्ण कार्यार्थसिद्धये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 20,
        "text": "एवम एव यदुश्रेष्ठं पार्थः कार्यार्थसिद्धये\nअर्जुनः कृष्णम अन्वेतु भीमॊ ऽनवेतु धनंजयम\nनयॊ जयॊ बलं चैव विक्रमे सिद्धिम एष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 21,
        "text": "एवम उक्तास ततः सर्वे भरातरॊ विपुलौजसः\nवार्ष्णेयः पाण्डवेयौ च परतस्थुर मागधं परति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 22,
        "text": "वर्चस्विनां बराह्मणानां सनातकानां परिच्छदान\nआच्छाद्य सुहृदां वाक्यैर मनॊज्ञैर अभिनन्दिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 23,
        "text": "अमर्षाद अभितप्तानां जञात्यर्थं मुख्यवाससाम\nरविसॊमाग्निवपुषां भीमम आसीत तदा वपुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 24,
        "text": "हतं मेने जरासंधं दृष्ट्वा भीम पुरॊगमौ\nएककार्यसमुद्युक्तौ कृष्णौ युद्धे ऽपराजितौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 25,
        "text": "ईशौ हि तौ महात्मानौ सर्वकार्यप्रवर्तने\nधर्मार्थकामकार्याणां कार्याणाम इव निग्रहे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 26,
        "text": "कुरुभ्यः परस्थितास ते तु मध्येन कुरुजाङ्गलम\nरम्यं पद्मसरॊ गत्वा कालकूटम अतीत्य च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 27,
        "text": "गण्डकीयां तथा शॊणं सदा नीरां तथैव च\nएकपर्वतके नद्यः करमेणैत्य वरजन्ति ते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 28,
        "text": "संतीर्य सरयूं रम्यां दृष्ट्वा पूर्वांश च कॊसलान\nअतीत्य जग्मुर मिथिलां मालां चर्मण्वतीं नदीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 29,
        "text": "उत्तीर्य गङ्गां शॊणं च सर्वे ते पराङ्मुखास तरयः\nकुरवॊरश छदं जग्मुर मागधं कषेत्रम अच्युताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 18,
        "shloka": 30,
        "text": "ते शश्वद गॊधनाकीर्णम अम्बुमन्तं शुभद्रुतम\nगॊरथं गिरिम आसाद्य ददृशुर मागधं पुरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 1,
        "text": "[वा]\nएष पार्थ महान सवादुः पशुमान नित्यम अम्बुमान\nनिरामयः सुवेश्माढ्यॊ निवेशॊ मागधः शुभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 2,
        "text": "वैहारॊ विपुलः शैलॊ वराहॊ वृषभस तथा\nतथैवर्षिगिरिस तात शुभाश चैत्यक पञ्चमाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 3,
        "text": "एते पञ्च महाशृङ्गाः पर्वताः शीतलद्रुमाः\nरक्षन्तीवाभिसंहत्य संहताङ्गा गिरिव्रजम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 4,
        "text": "पुष्पवेष्टित शाखाग्रैर गन्धवद्भिर मनॊरमैः\nनिगूढा इव लॊध्राणां वनैः कामि जनप्रियैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 5,
        "text": "शूद्रायां गौतमॊ यत्र महात्मा संशितव्रतः\nऔशीनर्याम अजनयत काक्षीवादीन सुतान ऋषिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 6,
        "text": "गौतमः कषयणाद अस्माद अथासौ तत्र वेश्मनि\nभजते मागधं वंशं स नृपाणाम अनुग्रहात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 7,
        "text": "अङ्गवङ्गादयश चैव राजानः सुमहाबलाः\nगौतम कषयम अभ्येत्य रमन्ते सम पुरार्जुन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 8,
        "text": "वनराजीस तु पश्येमाः परियालानां मनॊरमाः\nलॊध्राणां च शुभाः पार्थ गौतमौकः समीपजाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 9,
        "text": "अर्बुदः शक्र वापी च पन्नगौ शत्रुतापनौ\nसवस्तिकस्यालयश चात्र मणिनागस्य चॊत्तमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 10,
        "text": "अपरिहार्या मेघानां मागधेयं मणेः कृते\nकौशिकॊ मणिमांश चैव ववृधाते हय अनुग्रहम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 11,
        "text": "अर्थसिद्धिं तव अनपगां जरासंधॊ ऽभिमन्यते\nवयम आसादने तस्य दर्पम अद्य निहन्मि हि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 12,
        "text": "[व]\nएवम उक्त्वा ततः सर्वे भरातरॊ विपुलौजसः\nवार्ष्णेयः पाण्डवेयौ च परतस्थुर मागधं पुरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 13,
        "text": "तुष्टपुष्टजनॊपेतं चातुर्वर्ण्यजनाकुलम\nसफीतॊत्सवम अनाधृष्यम आसेदुश च गिरिव्रजम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 14,
        "text": "ते ऽथ दवारम अनासाद्य पुरस्य गिरिम उच्छ्रितम\nबार्हद्रथैः पूज्यमानं तथा नगरवासिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 15,
        "text": "यत्र माषादम ऋषभम आससाद बृहद्रथः\nतं हत्वा माषनालाश च तिस्रॊ भेरीर अकारयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 16,
        "text": "आनह्य चर्मणा तेन सथापयाम आस सवे पुरे\nयत्र ताः पराणदन भेर्यॊ दिव्यपुष्पावचूर्णिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 17,
        "text": "मागधानां सुरुचिरं चैत्यकान्तं समाद्रवन\nशिरसीव जिघांसन्तॊ जरासंध जिघान्सवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 18,
        "text": "सथिरं सुविपुलं शृङ्गं सुमहान्तं पुरातनम\nअर्चितं माल्यदामैश च सततं सुप्रतिष्ठितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 19,
        "text": "विपुलैर बाहुभिर वीरास ते ऽभिहत्याभ्यपातयन\nततस ते मागधं दृष्ट्वा पुरं परविविशुस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 20,
        "text": "एतस्मिन्न एव काले तु जरासंधं समर्चयन\nपर्य अग्निकुर्वंश च नृपं दविरदस्थं पुरॊहिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 21,
        "text": "सनातक वरतिनस ते तु बाहुशस्त्रा निरायुधाः\nयुयुत्सवः परविविशुर जरासंधेन भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 22,
        "text": "भक्ष्यमाल्यापणानां च ददृशुः शरियम उत्तमाम\nसफीतां सर्वगुणॊपेतां सर्वकामसमृद्धिनीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 23,
        "text": "तां तु दृष्ट्वा समृद्धिं ते वीथ्यां तस्यां नरॊत्तमाः\nराजमार्गेण गच्छन्तः कृष्ण भीम धनंजयाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 24,
        "text": "बलाद गृहीत्वा माल्यानि मालाकारान महाबलाः\nविराग वसनाः सर्वे सरग्विणॊ मृष्टकुण्डलाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 25,
        "text": "निवेशनम अथाजग्मुर जरासंधस्य धीमतः\nगॊवासम इव वीक्षन्तः सिंहा हैमवता यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 26,
        "text": "शैलस्तम्भनिभास तेषां चन्दनागुरुभूषिताः\nअशॊभन्त महाराज बाहवॊ बाहुशालिनाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 27,
        "text": "तान दृष्ट्वा दविरदप्रख्याञ शालस्कन्धान इवॊद्गतान\nवयूढॊरस्कान मागधानां विस्मयः समजायत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 28,
        "text": "ते तव अतीत्य जनाकीर्णास तिस्रः कक्ष्या नरर्षभाः\nअहं कारेण राजानम उपतस्थुर महाबलाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 29,
        "text": "तान पाद्य मधुपर्कार्हान मानार्हान सत्कृतिं गतान\nपरत्युत्थाय जरासंध उपतस्थे यथाविधि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 30,
        "text": "उवाच चैतान राजासौ सवागतं वॊ ऽसत्व इति परभुः\nतस्य हय एतद वरतं राजन बभूव भुवि विश्रुतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 31,
        "text": "सनातकान बराह्मणान पराप्ताञ शरुत्वा स समितिंजयः\nअप्य अर्धरात्रे नृपतिः परत्युद्गच्छति भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 32,
        "text": "तांस तव अपूर्वेण वेषेण दृष्ट्वा नृपतिसत्तमः\nउपतस्थे जरासंधॊ विस्मितश चाभवत तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 33,
        "text": "ते तु दृष्ट्वैव राजानं जरासंधं नरर्षभाः\nइदम ऊचुर अमित्रघ्नाः सर्वे भरतसत्तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 34,
        "text": "सवस्त्य अस्तु कुशलं राजन्न इति सर्वे वयवस्थिताः\nतं नृपं नृपशार्दूल विप्रैक्षन्त परस्परम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 35,
        "text": "तान अब्रवीज जरासंधस तदा यादव पाण्डवान\nआस्यताम इति राजेन्द्र बराह्मणच छद्म संवृतान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 36,
        "text": "अथॊपविविशुः सर्वे तरयस ते पुरुषर्षभाः\nसंप्रदीप्तास तरयॊ लक्ष्म्या महाध्वर इवाग्नयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 37,
        "text": "तान उवाच जरासंधः सत्यसंधॊ नराधिपः\nविगर्हमाणः कौरव्य वेषग्रहणकारणात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 38,
        "text": "न सनातक वरता विप्रा बहिर माल्यानुलेपनाः\nभवन्तीति नृलॊके ऽसमिन विदितं मम सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 39,
        "text": "ते यूयं पुष्पवन्तश च भुजैर जयाघात लक्षणैः\nबिभ्रतः कषात्रम ओजॊ च बराह्मण्यं परतिजानथ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 40,
        "text": "एवं विराग वसना बहिर माल्यानुलेपनाः\nसत्यं वदत के यूयं सत्यं राजसु शॊभते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 41,
        "text": "चैत्यकं च गिरेः शृङ्गं भित्त्वा किम इव सद्म नः\nअद्वारेण परविष्टाः सथ निर्भया राजकिल्बिषात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 42,
        "text": "कर्म चैतद विलिङ्गस्य किं वाद्य परसमीक्षितम\nवदध्वं वाचि वीर्यं च बराह्मणस्य विशेषतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 43,
        "text": "एवं च माम उपस्थाय कस्माच च विधिनार्हणाम\nपरणीतां नॊ न गृह्णीत कार्यं किं चास्मद आगमे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 44,
        "text": "एवम उक्तस ततः कृष्णः परत्युवाच महामनाः\nसनिग्धगम्भीरया वाचा वाक्यं वाक्यविशारदः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 45,
        "text": "सनातक वरतिनॊ राजन बराह्मणाः कषत्रिया विशः\nविशेषनियमाश चैषाम अविशेषाश च सन्त्य उत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 46,
        "text": "विशेषवांश च सततं कषत्रियः शरियम अर्छति\nपुष्पवत्सु धरुवा शरीश च पुष्पवन्तस ततॊ वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 47,
        "text": "कषत्रियॊ बाहुवीर्यस तु न तथा वाक्यवीर्यवान\nअप्रगल्भं वचस तस्य तस्माद बार्हद्रथे समृतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 48,
        "text": "सववीर्यं कषत्रियाणां च बाह्वॊर धाता नयवेशयत\nतद दिदृक्षसि चेद राजन दरष्टास्य अद्य न संशयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 49,
        "text": "अद्वारेण रिपॊर गेहं दवारेण सुहृदॊ गृहम\nपरविशन्ति सदा सन्तॊ दवारं नॊ वर्जितं ततः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 19,
        "shloka": 50,
        "text": "कार्यवन्तॊ गृहान एत्य शत्रुतॊ नार्हणां वयम\nपरतिगृह्णीम तद विद्धि एतन नः शाश्वतं वरतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 1,
        "text": "[ज]\nन समरेयं कदा वैरं कृतं युष्माभिर इत्य उत\nचिन्तयंश च न पश्यामि भवतां परति वैकृतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 2,
        "text": "वैकृते चासति कथं मन्यध्वं माम अनागसम\nअरिं विब्रूत तद विप्राः सतां समय एष हि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 3,
        "text": "अथ धर्मॊपघाताद धि मनः समुपतप्यते\nयॊ ऽनागसि परसृजति कषत्रियॊ ऽपि न संशयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 4,
        "text": "अतॊ ऽनयथाचरँल लॊके धर्मज्ञः सन महाव्रतः\nवृजिनां गतिम आप्नॊति शरेयसॊ ऽपय उपहन्ति च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 5,
        "text": "तरैलॊक्ये कषत्रधर्माद धि शरेयांसं साधु चारिणाम\nअनागसं परजानानाः परमादाद इव जल्पथ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 6,
        "text": "[वासु]\nकुलकार्यं महाराज कश चिद एकः कुलॊद्वहः\nवहते तन्नियॊगाद वै वयम अभ्युत्थितास तरयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 7,
        "text": "तवया चॊपहृता राजन कषत्रिया लॊकवासिनः\nतद आगॊ करूरम उत्पाद्य मन्यसे किं तव अनागसम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 8,
        "text": "राजा राज्ञः कथं साधून हिंस्यान नृपतिसत्तम\nतद राज्ञः संनिगृह्य तवं रुद्रायॊपजिहीर्षसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 9,
        "text": "अस्मांस तद एनॊ गच्छेत तवया बार्हद्रथे कृतम\nवयं हि शक्ता धर्मस्य रक्षणे धर्मचारिणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 10,
        "text": "मनुष्याणां समालम्भॊ न च दृष्टः कदा चन\nस कथं मानुषैर देवं यष्टुम इच्छसि शंकरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 11,
        "text": "सवर्णॊ हि सवर्णानां पशुसंज्ञां करिष्यति\nकॊ ऽनय एवं यथा हि तवं जरासंध वृथा मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 12,
        "text": "ते तवां जञातिक्षयकरं वयम आर्तानुसारिणः\nजञातिवृद्धि निमित्तार्थं विनियन्तुम इहागताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 13,
        "text": "नास्ति लॊके पुमान अन्यः कषत्रियेष्व इति चैव यत\nमन्यसे स च ते राजन सुमहान बुद्धिविप्लवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 14,
        "text": "कॊ हि जानन्न अभिजनम आत्मनः कषत्रियॊ नृप\nनाविशेत सवर्गम अतुलं रणानन्तरम अव्ययम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 15,
        "text": "सवर्गं हय एव समास्थाय रणयज्ञेषु दीक्षिताः\nयजन्ते कषत्रिया लॊकांस तद विद्धि मगधाधिपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 16,
        "text": "सवर्गयॊनिर जयॊ राजन सवर्गयॊनिर महद यशः\nसवर्गयॊनिस तपॊ युद्धे मार्गः सॊ ऽवयभिचारवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 17,
        "text": "एष हय ऐन्द्रॊ वैजयन्तॊ गुणॊ नित्यं समाहितः\nयेनासुरान पराजित्य जगत पाति शतक्रतुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 18,
        "text": "सवर्गम आस्थाय कस्य सयाद विग्रहित्वं यथा तव\nमागधैर विपुलैः सैन्यैर बाहुल्य बलदर्पितैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 19,
        "text": "मावमन्स्थाः परान राजन नास्ति वीर्यं नरे नरे\nसमं तेजस तवया चैव केवलं मनुजेश्वर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 20,
        "text": "यावद एव न संबुद्धं तावद एव भवेत तव\nविषह्यम एतद अस्माकम अतॊ राजन बरवीमि ते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 21,
        "text": "जहि तवं सदृशेष्व एव मानं दर्पं च मागध\nमा गमः ससुतामात्यः सबलश च यमक्षयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 22,
        "text": "दम्भॊद्भवः कार्तवीर्य उत्तरश च बृहद्रथः\nशरेयसॊ हय अवमन्येह विनेशुः सबला नृपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 23,
        "text": "मुमुक्षमाणास तवत्तश च न वयं बराह्मण बरुवाः\nशौरिर अस्मि हृषीकेशॊ नृवीरौ पाण्डवाव इमौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 24,
        "text": "तवाम आह्वयामहे राजन सथिरॊ युध्यस्व मागध\nमुञ्च वा नृपतीन सर्वान मा गमस तवं यमक्षयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 25,
        "text": "[ज]\nनाजितान वै नरपतीन अहम आदद्मि कांश चन\nजितः कः पर्यवस्थाता कॊ ऽतर यॊ न मया जितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 26,
        "text": "कषत्रियस्यैतद एवाहुर धर्म्यं कृष्णॊपजीवनम\nविक्रम्य वशम आनीय कामतॊ यत समाचरेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 27,
        "text": "देवतार्थम उपाकृत्य राज्ञः कृष्ण कथं भयात\nअहम अद्य विमुञ्चेयं कषात्रं वरतम अनुस्मरन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 28,
        "text": "सैन्यं सैन्येन वयूढेन एक एकेन वा पुनः\nदवाभ्यां तरिभिर वा यॊत्स्ये ऽहं युगपत पृथग एव वा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 29,
        "text": "[व]\nएवम उक्त्वा जरासंधः सहदेवाभिषेचनम\nआज्ञापयत तदा राजा युयुत्सुर भीमकर्मभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 30,
        "text": "स तु सेनापती राजा सस्मार भरतर्षभ\nकौशिकं चित्रसेनं च तस्मिन युद्ध उपस्थिते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 31,
        "text": "ययॊस ते नामनी लॊके हंसेति डिभकेति च\nपूर्वं संकथिते पुम्भिर नृलॊके लॊकसत्कृते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 32,
        "text": "तं तु राजन विभुः शौरी राजानं बलिनां वरम\nसमृत्वा पुरुषशार्दूल शार्दूलसमविक्रमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 33,
        "text": "सत्यसंधॊ जरासंधं भुवि भीमपराक्रमम\nभागम अन्यस्य निर्दिष्टं वध्यं भूमिभृद अच्युतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 20,
        "shloka": 34,
        "text": "नात्मनात्मवतां मुख्य इयेष मधुसूदनः\nबरह्मण आज्ञां पुरस्कृत्य हन्तुं हलधरानुजः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nततस तं निश्चितात्मानं युद्धाय यदुनन्दनः\nउवाच वाग्मी राजानं जरासंधम अधॊक्षजः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 2,
        "text": "तरयाणां केन ते राजन यॊद्धुं वितरते मनः\nअस्मद अन्यतमेनेह सज्जीभवतु कॊ युधि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 3,
        "text": "एवम उक्तः स कृष्णेन युद्धं वव्रे महाद्युतिः\nजरासंधस ततॊ राजन भीमसेनेन मागधः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 4,
        "text": "धारयन्न अगदान मुख्यान निर्वृतीर वेदनानि च\nउपतस्थे जरासंधं युयुत्सुं वै पुरॊहितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 5,
        "text": "कृतस्वस्त्ययनॊ विद्वान बराह्मणेन यशस्विना\nसमनह्यज जरासंधः कषत्रधर्मम अनुव्रतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 6,
        "text": "अवमुच्य किरीटं स केशान समनुमृज्य च\nउदतिष्ठज जरासंधॊ वेलातिग इवार्णवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 7,
        "text": "उवाच मतिमान राजा भीमं भीमपराक्रमम\nभीम यॊत्स्ये तवया सार्धं शरेयसा निर्जितं वरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 8,
        "text": "एवम उक्त्वा जरासंधॊ भीमसेनम अरिंदमः\nपरत्युद्ययौ महातेजाः शक्रं बलिर इवासुरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 9,
        "text": "ततः संमन्त्र्य कृष्णेन कृतस्वस्त्ययनॊ बली\nभीमसेनॊ जरासंधम आससाद युयुत्सया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 10,
        "text": "ततस तौ नरशार्दूलौ बाहुशस्त्रौ समीयतुः\nवीरौ परमसंहृष्टाव अन्यॊन्यजय काङ्क्षिणौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 11,
        "text": "तयॊर अथ भुजाघातान निग्रहप्रग्रहात तथा\nआसीत सुभीम संह्रादॊ वज्रपर्वतयॊर इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 12,
        "text": "उभौ परमसंहृष्टौ बलेनातिबलाव उभौ\nअन्यॊन्यस्यान्तरं परेप्सू परस्परजयैषिणौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 13,
        "text": "तद भीमम उत्सार्य जनं युद्धम आसीद उपह्वरे\nबलिनॊः संयुगे राजन वृत्रवासवयॊर इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 14,
        "text": "परकर्षणाकर्षणाभ्याम अभ्याकर्ष विकर्षणैः\nआकर्षेतां तथान्यॊन्यं जानुभिश चाभिजघ्नतुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 15,
        "text": "ततः शब्देन महता भर्त्सयन्तौ परस्परम\nपाषाण संघातनिभैः परहारैर अभिजघ्नतुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 16,
        "text": "वयूढॊरस्कौ दीर्घभुजौ नियुद्ध कुशलाव उभौ\nबाहुभिः समसज्जेताम आयसैः परिघैर इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 17,
        "text": "कार्त्तिकस्य तु मासस्य परवृत्तं परथमे ऽहनि\nअनारतं दिवारात्रम अविश्रान्तम अवर्तत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 18,
        "text": "तद्वृत्तं तु तरयॊदश्यां समवेतं महात्मनॊः\nचतुर्दश्यां निशायां तु निवृत्तॊ मागधः कलमात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 19,
        "text": "तं राजानं तथा कलान्तं दृष्ट्वा राजञ जनार्दनः\nउवाच भीमकर्माणं भीमं संबॊधयन्न इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 20,
        "text": "कलान्तः शत्रुर न कौन्तेय लभ्यः पीडयितुं रणे\nपीड्यमानॊ हि कार्त्स्न्येन जह्याज जीवितम आत्मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 21,
        "text": "तस्मात ते नैव कौन्तेय पीडनीयॊ नराधिपः\nसमम एतेन युध्यस्व बाहुभ्यां भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 22,
        "text": "एवम उक्तः स कृष्णेन पाण्डवः परवीरहा\nजरासंधस्य तद रन्ध्रं जञात्वा चक्रे मतिं वधे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 21,
        "shloka": 23,
        "text": "ततस तम अजितं जेतुं जरासंधं वृकॊदरः\nसंरभ्य बलिनां मुख्यॊ जग्राह कुरुनन्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nभीमसेनस ततः कृष्णम उवाच यदुनन्दनम\nबुद्धिम आस्थाय विपुलां जरासंध जिघांसया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 2,
        "text": "नायं पापॊ मया कृष्ण युक्तः सयाद अनुरॊधितुम\nपराणेन यदुशार्दूल बद्धवङ्क्षण वाससा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 3,
        "text": "एवम उक्तस ततः कृष्णः परत्युवाच वृकॊदरम\nतवरयन पुरुषव्याघ्रॊ जरासंध वधेप्सया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 4,
        "text": "यत ते दैवं परं सत्त्वं यच च ते मातरिश्वनः\nबलं भीम जरासंधे दर्शयाशु तद अद्य नः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 5,
        "text": "एवम उक्तस तदा भीमॊ जरासंधम अरिंदमः\nउत्क्षिप्य भरामयद राजन बलवन्तं महाबलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 6,
        "text": "भरामयित्वा शतगुणं भुजाभ्यां भरतर्षभ\nबभञ्ज पृष्ठे संक्षिप्य निष्पिष्य विननाद च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 7,
        "text": "तस्य निष्पिष्यमाणस्य पाण्डवस्य च गर्जतः\nअभवत तुमुलॊ नादः सर्वप्राणि भयंकरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 8,
        "text": "वित्रेसुर मागधाः सर्वे सत्रीणां गर्भाश च सुस्रुवुः\nभीमसेनस्य नादेन जरासंधस्य चैव ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 9,
        "text": "किं नु सविद धिमवान भिन्नः किं नु सविद दीर्यते मही\nइति सम मागधा जज्ञुर भीमसेनस्य निस्वनात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 10,
        "text": "ततॊ राजकुलद्वारि परसुप्तम इव तं नृपम\nरात्रौ परासुम उत्सृज्य निश्चक्रमुर अरिंदमाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 11,
        "text": "जरासंध रथं कृष्णॊ यॊजयित्वा पताकिनम\nआरॊप्य भरातरौ चैव मॊक्षयाम आस बान्धवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 12,
        "text": "ते वै रत्नभुजं कृष्णं रत्नार्हं पृथिवीश्वराः\nराजानश चक्रुर आसाद्य मॊक्षिता महतॊ भयात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 13,
        "text": "अक्षतः शस्त्रसंपन्नॊ जितारिः सह राजभिः\nरथम आस्थाय तं दिव्यं निर्जगाम गिरिव्रजात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 14,
        "text": "यः ससॊदर्यवान नाम दवियॊधः कृष्णसारथिः\nअभ्यासघाती संदृश्यॊ दुर्जयः सर्वराजभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 15,
        "text": "भीमार्जुनाभ्यां यॊधाभ्याम आस्थितः कृष्णसारथिः\nशुशुभे रथवर्यॊ ऽसौ दुर्जयः सर्वधन्विभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 16,
        "text": "शक्र विष्णू हि संग्रामे चेरतुस तारका मये\nरथेन तेन तं कृष्ण उपारुह्य ययौ तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 17,
        "text": "तप्तचामीकराभेण किङ्किणीजालमालिना\nमेघनिर्घॊषनादेन जैत्रेणामित्र घातिना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 18,
        "text": "येन शक्रॊ दानवानां जघान नवतीर नव\nतं पराप्य समहृष्यन्त रथं ते पुरुषर्षभाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 19,
        "text": "ततः कृष्णं महाबाहुं भरातृभ्यां सहितं तदा\nरथस्थं मागधा दृष्ट्वा समपद्यन्त विस्मिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 20,
        "text": "हयैर दिव्यैः समायुक्तॊ रथॊ वायुसमॊ जवे\nअधिष्ठितः स शुशुभे कृष्णेनातीव भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 21,
        "text": "असङ्गी देव विहितस तस्मिन रथवरे धवजः\nयॊजनाद ददृशे शरीमान इन्द्रायुधसमप्रभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 22,
        "text": "चिन्तयाम आस कृष्णॊ ऽथ गरुत्मन्तं स चाभ्ययात\nकषणे तस्मिन स तेनासीच चैत्ययूप इवॊच्छ्रितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 23,
        "text": "वयादितास्यैर महानादैः सह भूतैर धवजालयैः\nतस्थौ रथवरे तस्मिन गरुत्मान पन्नगाशनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 24,
        "text": "दुर्निरीक्ष्यॊ हि भूतानां तेजसाभ्यधिकं बभौ\nआदित्य इव मध्याह्ने सहस्रकिरणावृतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 25,
        "text": "न स सज्जति वृक्षेषु शस्त्रैश चापि न रिष्यते\nदिव्यॊ धवजवरॊ राजन दृश्यते देव मानुषैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 26,
        "text": "तम आस्थाय रथं दिव्यं पर्जन्यसमनिस्वनम\nनिर्ययौ पुरुषव्याघ्रः पाण्डवाभ्यां सहाच्युतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 27,
        "text": "यं लेभे वासवाद राजा वसुस तस्माद बृहद्रथः\nबृहद्रथात करमेणैव पराप्तॊ बार्हद्रथं नृपम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 28,
        "text": "स निर्ययौ महाबाहुः पुण्डरीकेक्षणस ततः\nगिरिव्रजाद बहिस तस्थौ समे देशे महायशाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 29,
        "text": "तत्रैनं नागराः सर्वे सत्कारेणाभ्ययुस तदा\nबराह्मण परमुखा राजन विधिदृष्टेण कर्मणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 30,
        "text": "बन्धनाद विप्रमुक्ताश च राजानॊ मधुसूदनम\nपूजयाम आसुर ऊचुश च सान्त्वपूर्वम इदं वचः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 31,
        "text": "नैतच चित्रं महाबाहॊ तवयि देवकिनन्दन\nभीमार्जुनबलॊपेते धर्मस्य परिपालनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 32,
        "text": "जरासंध हरदे घॊरे दुःखपङ्के निमज्जताम\nराज्ञां समभ्युद्धरणं यद इदं कृतम अद्य ते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 33,
        "text": "विष्णॊ समवसन्नानां गिरिदुर्गे सुदारुणे\nदिष्ट्या मॊक्षाद यशॊ दीप्तम आप्तं ते पुरुषॊत्तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 34,
        "text": "किं कुर्मः पुरुषव्याघ्र बरवीहि पुरुषर्षभ\nकृतम इत्य एव तज जञेयं नृपैर यद्य अपि दुष्करम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 35,
        "text": "तान उवाच हृषीकेशः समाश्वास्य महामनाः\nयुधिष्ठिरॊ राजसूयं करतुम आहर्तुम इच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 36,
        "text": "तस्य धर्मप्रवृत्तस्य पार्थिव तवं चिकीर्षतः\nसर्वैर भवद्भिर यज्ञार्थे साहाय्यं दीयताम इति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 37,
        "text": "ततः परतीतमनसस ते नृपा भरतर्षभ\nतथेत्य एवाब्रुवन सर्वे परतिजज्ञुश च तां गिरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 38,
        "text": "रत्नभाजं च दाशार्हं चक्रुस ते पृथिवीश्वराः\nकृच्छ्राज जग्राह गॊविन्दस तेषां तद अनुकम्पया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 39,
        "text": "जरासंधात्मजश चैव सहदेवॊ महारथः\nनिर्ययौ सजनामात्यः पुरस्कृत्य पुरॊहितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 40,
        "text": "स नीचैः परश्रितॊ भूत्वा बहुरत्नपुरॊगमः\nसहदेवॊ नृणां देवं वासुदेवम उपस्थितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 41,
        "text": "भयार्ताय ततस तस्मै कृष्णॊ दत्त्वाभयं तदा\nअभ्यषिञ्चत तत्रैव जरासंधात्मजं तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 42,
        "text": "गत्वैकत्वं च कृष्णेन पार्थाभ्यां चैव सत्कृतः\nविवेश राजा मतिमान पुनर बार्हद्रथं पुरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 43,
        "text": "कृष्णस तु सह पार्थाभ्यां शरिया परमया जवलन\nरत्नान्य आदाय भूरीणि परययौ पुष्करेक्षणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 44,
        "text": "इन्द्रप्रस्थम उपागम्य पाण्डवाभ्यां सहाच्युतः\nसमेत्य धर्मराजानं परीयमाणॊ ऽभयभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 45,
        "text": "दिष्ट्या भीमेन बलवाञ जरासंधॊ निपातितः\nराजानॊ मॊक्षिताश चेमे बन्धनान नृपसत्तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 46,
        "text": "दिष्ट्या कुशलिनौ चेमौ भीमसेनधनंजयौ\nपुनः सवनगरं पराप्ताव अक्षताव इति भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 47,
        "text": "ततॊ युधिष्ठिरः कृष्णं पूजयित्वा यथार्हतः\nभीमसेनार्जुनौ चैव परहृष्टः परिषस्वजे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 48,
        "text": "ततः कषीणे जरासंधे भरातृभ्यां विहितं जयम\nअजातशत्रुर आसाद्य मुमुदे भरातृभिः सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 49,
        "text": "यथा वयः समागम्य राजभिस तैश च पाण्डवः\nसत्कृत्य पूजयित्वा च विससर्ज नराधिपान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 50,
        "text": "युधिष्ठिराभ्यनुज्ञातास ते नृपा हृष्टमानसाः\nजग्मुः सवदेशांस तवरिता यानैर उच्चावचैस ततः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 51,
        "text": "एवं पुरुषशार्दूलॊ महाबुद्धिर जनार्दनः\nपाण्डवैर घातयाम आस जरासंधम अरिं तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 52,
        "text": "घातयित्वा जरासंधं बुद्धिपूर्वम अरिंदमः\nधर्मराजम अनुज्ञाप्य पृथां कृष्णां च भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 53,
        "text": "सुभद्रां भीमसेनं च फाल्गुणं यमजौ तथा\nधौम्यम आमन्त्रयित्वा च परययौ सवां पुरीं परति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 54,
        "text": "तेनैव रथमुख्येन तरुणादित्यवर्चसा\nधर्मराज विसृष्टेन दिव्येनानादयन दिशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 55,
        "text": "ततॊ युधिष्ठिर मुखाः पाण्डवा भरतर्षभ\nपरदक्षिणम अकुर्वन्त कृष्णम अक्लिष्टकारिणम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 56,
        "text": "ततॊ गते भगवति कृष्णे देवकिनन्दने\nजयं लब्ध्वा सुविपुलं राज्ञाम अभयदास तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 57,
        "text": "संवर्धितौजसॊ भूयॊ कर्मणा तेन भारत\nदरौपद्याः पाण्डवा राजन परां परीतिम अवर्धयन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 22,
        "shloka": 58,
        "text": "तस्मिन काले तु यद युक्तं धर्मकामार्थ संहितम\nतद राजा धर्मतश चक्रे राज्यपालन कीर्तिमान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nपार्थः पराप्य धनुःश्रेष्ठम अक्षय्यौ च महेषुधी\nरथं धवजं सभां चैव युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 2,
        "text": "धनुर अस्त्रं शरा वीर्यं पक्षॊ भूमिर यशॊबलम\nपराप्तम एतन मया राजन दुष्प्रापं यद अभीप्सितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 3,
        "text": "तत्र कृत्यम अहं मन्ये कॊशस्यास्य विवर्धनम\nकरम आहारयिष्यामि राज्ञः सर्वान नृपॊत्तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 4,
        "text": "विजयाय परयास्यामि दिशं धनद रक्षिताम\nतिथाव अथ मुहूर्ते च नक्षत्रे च तथा शिवे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 5,
        "text": "धनंजय वचॊ शरुत्वा धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nसनिग्धगम्भीर नादिन्या तं गिरा परत्यभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 6,
        "text": "सवस्ति वाच्यार्हतॊ विप्रान परयाहि भरतर्षभ\nदुर्हृदाम अप्रहर्षाय सुहृदां नन्दनाय च\nविजयस ते धरुवं पार्थ परियं कामम अवाप्नुहि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 7,
        "text": "इत्य उक्तः परययौ पार्थः सैन्येन महता वृतः\nअग्निदत्तेन दिव्येन रथेनाद्भुतकर्मणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 8,
        "text": "तथैव भीमसेनॊ ऽपि यमौ च पुरुषर्षभौ\nस सैन्याः परययुः सर्वे धर्मराजाभि पूजिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 9,
        "text": "दिशं धनपतेर इष्टाम अजयत पाकशासनिः\nभीमसेनस तथा पराचीं सहदेवस तु दक्षिणाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 10,
        "text": "परतीचीं नकुलॊ राजन दिशं वयजयद अस्त्रवित\nखाण्डव परस्थम अध्यास्ते धर्मराजॊ युधिष्ठिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 11,
        "text": "[ज]\nदिशाम अभिजयं बरह्मन विस्तरेणानुकीर्तय\nन हि तृप्यामि पूर्वेषां शृण्वानश चरितं महत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 12,
        "text": "[वै]\nधनंजयस्य वक्ष्यामि विजयं पूर्वम एव ते\nयौगपद्येन पार्थैर हि विजितेयं वसुंधरा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 13,
        "text": "पूर्वं कुणिन्द विषये वशे चक्रे महीपतीन\nधनंजयॊ महाबाहुर नातितीव्रेण कर्मणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 14,
        "text": "आनर्तान कालकूटांश च कुणिन्दांश च विजित्य सः\nसुमण्डलं पापजितं कृतवान अनु सैनिकम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 15,
        "text": "स तेन सहितॊ राजन सव्यसाची परंतपः\nविजिग्ये सकलं दवीपं परतिविन्ध्यं च पार्थिवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 16,
        "text": "सकल दवीपवासांश च सप्त दवीपे च ये नृपाः\nअर्जुनस्य च सैन्यानां विग्रहस तुमुलॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 17,
        "text": "स तान अपि महेष्वासॊ विजित्य भरतर्षभ\nतैर एव सहितः सर्वैः पराग्ज्यॊतिषम उपाद्रवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 18,
        "text": "तत्र राजा महान आसीद भगदत्तॊ विशां पते\nतेनासीत सुमहद युद्धं पाण्डवस्य महात्मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 19,
        "text": "स किरातैश च चीनैश च वृतः पराग्ज्यॊतिषॊ ऽभवत\nअन्यैश च बहुभिर यॊधैः सागरानूपवासिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 20,
        "text": "ततः स दिवसान अष्टौ यॊधयित्वा धनंजयम\nपरहसन्न अब्रवीद राजा संग्रामे विगतक्लमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 21,
        "text": "उपपन्नं महाबाहॊ तवयि पाण्डवनन्दन\nपाकशासनदायादे वीर्यम आहवशॊभिनि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 22,
        "text": "अहं सखा सुरेन्द्रस्य शक्राद अनवमॊ रणे\nन च शक्नॊमि ते तात सथातुं परमुखतॊ युधि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 23,
        "text": "किम ईप्सितं पाण्डवेय बरूहि किं करवाणि ते\nयद वक्ष्यसि महाबाहॊ तत करिष्यामि पुत्रक"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 24,
        "text": "[अर]\nकुरूणाम ऋषभॊ राजा धर्मपुत्रॊ युधिष्ठिरः\nतस्य पार्थिवताम ईप्से करस तस्मै परदीयताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 25,
        "text": "भवान पितृसखा चैव परीयमाणॊ मयापि च\nततॊ नाज्ञापयामि तवां परीतिपूर्वं परदीयताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 23,
        "shloka": 26,
        "text": "[भ]\nकुन्ती मातर यथा मे तवं तथा राजा युधिष्ठिरः\nसर्वम एतत करिष्यामि किं चान्यत करवाणि ते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 1,
        "text": "[वै]\nतं विजित्य महाबाहुः कुन्तीपुत्रॊ धनंजयः\nपरययाव उत्तरां तस्माद दिशं धनद पालितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 2,
        "text": "अन्तर गिरिं च कौन्तेयस तथैव च बहिर गिरिम\nतथॊपरि गिरिं चैव विजिग्ये पुरुषर्षभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 3,
        "text": "विजित्य पर्वतान सर्वान ये च तत्र नराधिपाः\nतान वशे सथापयित्वा स रत्नान्य आदाय सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 4,
        "text": "तैर एव सहितः सर्वैर अनुरज्य च तान नृपान\nकुलूतवासिनं राजन बृहन्तम उपजग्मिवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 5,
        "text": "मृदङ्गवरनादेन रथनेमि सवनेन च\nहस्तिनां च निनादेन कम्पयन वसुधाम इमाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 6,
        "text": "ततॊ बृहन्तस तरुणॊ बलेन चतुरङ्गिना\nनिष्क्रम्य नगरात तस्माद यॊधयाम आस पाण्डवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 7,
        "text": "सुमहान संनिपातॊ ऽभूद धनंजय बृहन्तयॊः\nन शशाक बृहन्तस तु सॊढुं पाण्डव विक्रमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 8,
        "text": "सॊ ऽविषह्यतमं जञात्वा कौन्तेयं पर्वतेश्वरः\nउपावर्तत दुर्मेधा रत्नान्य आदाय सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 9,
        "text": "स तद राज्यम अवस्थाप्य कुलूत सहितॊ ययौ\nसेना बिन्दुम अथॊ राजन राज्याद आशु समाक्षिपत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 10,
        "text": "मॊदा पुरं वामदेवं सुदामानं सुसंकुलम\nकुलूतान उत्तरांश चैव तांश च राज्ञः समानयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 11,
        "text": "तत्रस्थः पुरुषैर एव धर्मराजस्य शासनात\nवयजयद धनंजयॊ राजन देशान पञ्च परमाणतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 12,
        "text": "स दिवः परस्थम आसाद्य सेना बिन्दॊः पुरं महत\nबलेन चतुरङ्गेण निवेशम अकरॊत परभुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 13,
        "text": "स तैः परिवृतः सर्वैर विष्वग अश्वं नराधिपम\nअभ्यगच्छन महातेजाः पौरवं पुरुषर्षभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 14,
        "text": "विजित्य चाहवे शूरान पार्वतीयान महारथान\nधवजिन्या वयजयद राजन पुरं पौरवरक्षितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 15,
        "text": "पौरवं तु विनिर्जित्य दस्यून पर्वतवासिनः\nगणान उत्सव संकेतान अजयत सप्त पाण्डवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 16,
        "text": "ततः काश्मीरकान वीरान कषत्रियान कषत्रियर्षभः\nवयजयल लॊहितं चैव मण्डलैर दशभिः सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 17,
        "text": "ततस तरिगर्तान कौन्तेयॊ दार्वान कॊक नदाश च ये\nकषत्रिया बहवॊ राजन्न उपावर्तन्त सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 18,
        "text": "अभिसारीं ततॊ रम्यां विजिग्ये कुरुनन्दनः\nउरगावासिनं चैव रॊचमानं रणे ऽजयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 19,
        "text": "ततः सिंहपुरं रम्यं चित्रायुधसुरक्षितम\nपरामथद बलम आस्थाय पाकशासनिर आहवे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 20,
        "text": "ततः सुह्मांश च चॊलांश च किरीटी पाण्डवर्षभः\nसहितः सर्वसैन्येन परामथत कुरुनन्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 21,
        "text": "ततः परमविक्रान्तॊ बाह्लीकान कुरुनन्दनः\nमहता परिमर्देन वशे चक्रे दुरासदान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 22,
        "text": "गृहीत्वा तु बलं सारं फल्गु चॊत्सृज्य पाण्डवः\nदरदान सह काम्बॊजैर अजयत पाकशासनिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 23,
        "text": "परागुत्तरां दिशं ये च वसन्त्य आश्रित्य दस्यवः\nनिवसन्ति वने ये च तान सर्वान अजयत परभुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 24,
        "text": "लॊहान परमकाम्बॊजान ऋषिकान उत्तरान अपि\nसहितांस तान महाराज वयजयत पाकशासनिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 25,
        "text": "ऋषिकेषु तु संग्रामॊ बभूवातिभयं करः\nतारका मय संकाशः परमर्षिक पार्थयॊः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 26,
        "text": "स विजित्य ततॊ राजन्न ऋषिकान रणमूर्धनि\nशुकॊदर समप्रख्यान हयान अष्टौ समानयत\nमयूरसदृशान अन्यान उभयान एव चापरान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 24,
        "shloka": 27,
        "text": "स विनिर्जित्य संग्रामे हिमवन्तं स निष्कुटम\nशवेतपर्वतम आसाद्य नयवसत पुरुषर्षभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nस शवेतपर्वतं वीरः समतिक्रम्य भारत\nदेशं किं पुरुषावासं दरुमपुत्रेण रक्षितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 2,
        "text": "महता संनिपातेन कषत्रियान्तकरेण ह\nवयजयत पाण्डवश्रेष्ठः करे चैव नयवेशयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 3,
        "text": "तं जित्वा हाटकं नाम देशं गुह्यक रक्षितम\nपाकशासनिर अव्यग्रः सह सैन्यः समासदत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 4,
        "text": "तांस तु सान्त्वेन निर्जित्य मानसं सर उत्तमम\nऋषिकुल्याश च ताः सर्वा ददर्श कुरुनन्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 5,
        "text": "सरॊ मानसम आसाद्य हाटकान अभितः परभुः\nगन्धर्वरक्षितं देशं वयजयत पाण्डवस ततः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 6,
        "text": "तत्र तित्तिरि कल्माषान मण्डूकाक्षान हयॊत्तमान\nलेभे स करम अत्यन्तं गन्धर्वनगरात तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 7,
        "text": "उत्तरं हरिवर्षं तु समासाद्य स पाण्डवः\nइयेष जेतुं तं देशं पाकशासननन्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 8,
        "text": "तत एनं महाकाया महावीर्या महाबलाः\nदवारपालाः समासाद्य हृष्टा वचनम अब्रुवन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 9,
        "text": "पार्थ नेदं तवया शक्यं पुरं जेतुं कथं चन\nउपावर्तस्व कल्याण पर्याप्तम इदम अच्युत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 10,
        "text": "इदं पुरं यः परविशेद धरुवं स न भवेन नरः\nपरीयामहे तवया वीर पर्याप्तॊ विजयस तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 11,
        "text": "न चापि किं चिज जेतव्यम अर्जुनात्र परदृश्यते\nउत्तराः कुरवॊ हय एते नात्र युद्धं परवर्तते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 12,
        "text": "परविष्टश चापि कौन्तेय नेह दरक्ष्यसि किं चन\nन हि मानुषदेहेन शक्यम अत्राभिवीक्षितुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 13,
        "text": "अथेह पुरुषव्याघ्र किं चिद अन्यच चिकीर्षसि\nतद बरवीहि करिष्यामॊ वचनात तव भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 14,
        "text": "ततस तान अब्रवीद राजन्न अर्जुनः पाकशासनिः\nपार्थिवत्वं चिकीर्षामि धर्मराजस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 15,
        "text": "न परवेक्ष्यामि वॊ देशं बाध्यत्वं यदि मानुषैः\nयुधिष्ठिराय तत किं चित करवन नः परदीयताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 16,
        "text": "ततॊ दिव्यानि वस्त्राणि दिव्यान्य आभरणानि च\nमॊकाजिनानि दिव्यानि तस्मै ते परददुः करम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 17,
        "text": "एवं स पुरुषव्याघ्रॊ विजिग्ये दिशम उत्तराम\nसंग्रामान सुबहून कृत्वा कषत्रियैर दस्युभिस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 18,
        "text": "स विनिर्जित्य राज्ञस तान करे च विनिवेश्य ह\nधनान्य आधाय सर्वेभ्यॊ रत्नानि विविधानि च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 19,
        "text": "हयांस तित्तिरि कल्माषाञ शुकपत्रनिभान अपि\nमयूरसदृशांश चान्यान सर्वान अनिलरंहसः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 25,
        "shloka": 20,
        "text": "वृतः सुमहता राजन बलेन चतुरङ्गिणा\nआजगाम पुनर वीरः शक्र परस्थं पुरॊत्तमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nएतस्मिन्न एव काले तु भीमसेनॊ ऽपि वीर्यवान\nधर्मराजम अनुज्ञाप्य ययौ पराचीं दिशं परति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 2,
        "text": "महता बलचक्रेण परराष्ट्रावमर्दिना\nवृतॊ भरतशार्दूलॊ दविषच छॊकविवर्धनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 3,
        "text": "स गत्वा राजशार्दूलः पाञ्चालानां पुरं महत\nपाञ्चालान विविधॊपायैः सान्त्वयाम आस पाण्डवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 4,
        "text": "ततः सगण्डकीं शूरॊ विदेहांश च नरर्षभः\nविजित्याल्पेन कालेन दशार्णान अगमत परभुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 5,
        "text": "तत्र दाशार्हकॊ राजा सुधर्मा लॊमहर्षणम\nकृतवान कर्म भीमेन महद युद्धं निरायुधम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 6,
        "text": "भीमसेनस तु तद दृष्ट्वा तस्य कर्म परंतपः\nअधिसेना पतिं चक्रे सुधर्माणं महाबलम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 7,
        "text": "ततः पराचीं दिशं भीमॊ ययौ भीमपराक्रमः\nसैन्येन महता राजन कम्पयन्न इव मेदिनीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 8,
        "text": "सॊ ऽशवमेधेश्वरं राजन रॊचमानं सहानुजम\nजिगाय समरे वीरॊ बलेन बलिनां वरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 9,
        "text": "स तं निर्जित्य कौन्तेयॊ नातितीव्रेण कर्मणा\nपूर्वदेशं महावीर्यॊ विजिग्ये कुरुनन्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 10,
        "text": "ततॊ दक्षिणम आगम्य पुलिन्द नगरं महत\nसुकुमारं वशे चक्रे सुमित्रं च नराधिपम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 11,
        "text": "ततस तु धर्मराजस्य शासनाद भरतर्षभः\nशिशुपालं महावीर्यम अभ्ययाज जनमेजय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 12,
        "text": "चेदिराजॊ ऽपि तच छरुत्वा पाण्डवस्य चिकीर्षितम\nउपनिष्क्रम्य नगरात परत्यगृह्णात परंतपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 13,
        "text": "तौ समेत्य महाराज कुरु चेदिवृषौ तदा\nउभयॊर आत्मकुलयॊः कौशल्यं पर्यपृच्छताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 14,
        "text": "ततॊ निवेद्य तद राष्ट्रं चेदिराजॊ विशां पते\nउवाच भीमं परहसन किम इदं कुरुषे ऽनघ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 15,
        "text": "तस्य भीमस तदाचख्यौ धर्मराज चिकीर्षितम\nस च तत परतिगृह्यैव तथा चक्रे नराधिपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 26,
        "shloka": 16,
        "text": "ततॊ भीमस तत्र राजन्न उषित्वा तरिदशाः कषपाः\nसत्कृतः शिशुपालेन ययौ सबलवाहनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nततः कुमार विषये शरेणिमन्तम अथाजयत\nकॊसलाधिपतिं चैव बृहद्बलम अरिंदमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 2,
        "text": "अयॊध्यायां तु धर्मज्ञं दीर्घप्रज्ञं महाबलम\nअजयत पाण्डवश्रेष्ठॊ नातितीव्रेण कर्मणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 3,
        "text": "ततॊ गॊपाल कच्छं च सॊत्तमान अपि चॊत्तरान\nमल्लानाम अधिपं चैव पार्थिवं वयजयत परभुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 4,
        "text": "ततॊ हिमवतः पार्श्वे समभ्येत्य जरद गवम\nसर्वम अल्पेन कालेन देशं चक्रे वशे बली"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 5,
        "text": "एवं बहुविधान देशान विजित्य पुरुषर्षभः\nउन्नाटम अभितॊ जिग्ये कुक्षिमन्तं च पर्वतम\nपाण्डवः सुमहावीर्यॊ बलेन बलिनां वरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 6,
        "text": "स काशिराजं समरे सुबन्धम अनिवर्तिनम\nवशे चक्रे महाबाहुर भीमॊ भीमपराक्रमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 7,
        "text": "ततः सुपार्श्वम अभितस तथा राजपतिं करथम\nयुध्यमानं बलात संख्ये विजिग्ये पाण्डवर्षभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 8,
        "text": "ततॊ मत्स्यान महातेजा मलयांश च महाबलान\nअनवद्यान गयांश चैव पशुभूमिं च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 9,
        "text": "निवृत्य च महाबाहुर मदर्वीकं महीधरम\nसॊपदेशं विनिर्जित्य परययाव उत्तरा मुखः\nवत्सभूमिं च कौन्तेयॊ विजिग्ये बलवान बलात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 10,
        "text": "भर्गाणाम अधिपं चैव निषादाधिपतिं तथा\nविजिग्ये भूमिपालांश च मणिमत परमुखान बहून"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 11,
        "text": "ततॊ दक्षिणमल्लांश च भॊगवन्तं च पाण्डवः\nतरसैवाजयद भीमॊ नातितीव्रेण कर्मणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 12,
        "text": "शर्मकान वर्मकांश चैव सान्त्वेनैवाजयत परभुः\nवैदेहकं च राजानं जनकं जगतीपतिम\nविजिग्ये पुरुषव्याघ्रॊ नातितीव्रेण कर्मणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 13,
        "text": "वैदेहस्थस तु कौन्तेय इन्द्र पर्वतम अन्तिकात\nकिरातानाम अधिपतीन वयजयत सप्त पाण्डवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 14,
        "text": "ततः सुह्मान पराच्य सुह्मान समक्षांश चैव वीर्यवान\nविजित्य युधि कौन्तेयॊ मागधान उपयाद बली"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 15,
        "text": "दण्डं च दण्डधारं च विजित्य पृथिवीपतीन\nतैर एव सहितः सर्वैर गिरिव्रजम उपाद्रवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 16,
        "text": "जारा संधिं सान्त्वयित्वा करे च विनिवेश्य ह\nतैर एव सहितॊ राजन कर्णम अभ्यद्रवद बली"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 17,
        "text": "स कम्पयन्न इव महीं बलेन चतुरङ्गिणा\nयुयुधे पाण्डवश्रेष्ठः कर्णेनामित्र घातिना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 18,
        "text": "स कर्णं युधि निर्जित्य वशे कृत्वा च भारत\nततॊ विजिग्ये बलवान राज्ञः पर्वतवासिनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 19,
        "text": "अथ मॊदा गिरिं चैव राजानं बलवत्तरम\nपाण्डवॊ बाहुवीर्येण निजघान महाबलम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 20,
        "text": "ततः पौण्ड्राधिपं वीरं वासुदेवं महाबलम\nकौशिकी कच्छ निलयं राजानं च महौजसम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 21,
        "text": "उभौ बलवृतौ वीराव उभौ तीव्रपराक्रमौ\nनिर्जित्याजौ महाराज वङ्ग राजम उपाद्रवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 22,
        "text": "समुद्रसेनं निर्जित्य चन्द्र सेनं च पार्थिवम\nताम्रलिप्तं च राजानं काचं वङ्गाधिपं तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 23,
        "text": "सुह्मानाम अधिपं चैव ये च सागरवासिनः\nसर्वान मलेच्छ गणांश चैव विजिग्ये भरतर्षभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 24,
        "text": "एवं बहुविधान देशान विजित्य पवनात्मजः\nवसु तेभ्य उपादाय लौहित्यम अगमद बली"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 25,
        "text": "स सर्वान मलेच्छ नृपतिन सागरद्वीपवासिनः\nकरम आहारयाम आस रत्नानि विविधानि च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 26,
        "text": "चन्दनागुरुवस्त्राणि मणिमुक्तम अनुत्तमम\nकाञ्चनं रजतं वज्रं विद्रुमं च महाधनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 27,
        "text": "स कॊटिशतसंख्येन धनेन महता तदा\nअभ्यवर्षद अमेयात्मा धनवर्षेण पाण्डवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 27,
        "shloka": 28,
        "text": "इन्द्रप्रस्थम अथागम्य भीमॊ भीमपराक्रमः\nनिवेदयाम आस तदा धर्मराजाय तद धनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nतथैव सहदेवॊ ऽपि धर्मराजेन पूजितः\nमहत्या सेनया सार्धं परययौ दक्षिणां दिशम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 2,
        "text": "स शूरसेनान कार्त्स्न्येन पूर्वम एवाजयत परभुः\nमत्स्यराजं च कौरव्यॊ वशे चक्रे बलाद बली"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 3,
        "text": "अधिराजाधिपं चैव दन्तवक्रं महाहवे\nजिगाय करदं चैव सवराज्ये संन्यवेशयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 4,
        "text": "सुकुमारं वशे चक्रे सुमित्रं च नराधिपम\nतथैवापरमत्स्यांश च वयजयत स पटच चरान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 5,
        "text": "निषादभूमिं गॊशृङ्गं पर्वत परवरं तथा\nतरसा वयजयद धीमाञ शरेणिमन्तं च पार्थिवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 6,
        "text": "नव राष्ट्रं विनिर्जित्य कुन्तिभॊजम उपाद्रवत\nपरीतिपूर्वं च तस्यासौ परतिजग्राह शासनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 7,
        "text": "ततश चर्मण्वती कूले जम्भकस्यात्मजं नृपम\nददर्श वासुदेवेन शेषितं पूर्ववैरिणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 8,
        "text": "चक्रे तत्र स संग्रामं सह भॊजेन भारत\nस तम आजौ विनिर्जित्य दक्षिणाभिमुखॊ ययौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 9,
        "text": "करांस तेभ्य उपादाय रत्नानि विविधानि च\nततस तैर एव सहितॊ नर्मदाम अभितॊ ययौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 10,
        "text": "विन्दानुविन्दाव आवन्त्यौ सैन्येन महता वृतौ\nजिगाय समरे वीराव आश्विनेयः परतापवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 11,
        "text": "ततॊ रत्नान्य उपादाय पुरीं माहिष्मतीं ययौ\nतत्र नीलेन राज्ञा सचक्रे युद्धं नरर्षभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 12,
        "text": "पाण्डवः परवीरघ्नः सहदेवः परतापवान\nततॊ ऽसय सुमहद युद्धम आसीद भीरु भयंकरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 13,
        "text": "सैन्यक्षयकरं चैव पराणानां संशयाय च\nचक्रे तस्य हि साहाय्यं भगवान हव्यवाहनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 14,
        "text": "ततॊ हया रथा नागाः पुरुषाः कवचानि च\nपरदीप्तानि वयदृश्यन्त सहदेव बले तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 15,
        "text": "ततः सुसंभ्रान्त मना बभूव कुरुनन्दनः\nनॊत्तरं परतिवक्तुं च शक्तॊ ऽभूज जनमेजय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 16,
        "text": "[ज]\nकिमर्थं भगवान अग्निः परत्यमित्रॊ ऽभवद युधि\nसहदेवस्य यज्ञार्थं घटमानस्य वै दविज"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 17,
        "text": "[व]\nतत्र माहिष्मती वासी भगवान हव्यवाहनः\nशरूयते निगृहीतॊ वै पुरस्तत पारदारिकः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 18,
        "text": "नीलस्य राज्ञः पूर्वेषाम उपनीतश च सॊ ऽभवत\nतदा बराह्मणरूपेण चरमाणॊ यदृच्छया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 19,
        "text": "तं तु राजा यथाशास्त्रम अन्वशाद धार्मिकस तदा\nपरजज्वाल ततः कॊपाद भगवान हव्यवाहनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 20,
        "text": "तं दृष्ट्वा विस्मितॊ राजा जगाम शिरसा कविम\nचक्रे परसादं च तदा तस्य राज्ञॊ विभावसुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 21,
        "text": "वरेण छन्दयाम आस तं नृपं सविष्टकृत्तमः\nअभयं च स जग्राह सवसैन्ये वै महीपतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 22,
        "text": "ततः परभृति ये के चिद अज्ञानात तां पुरीं नृपाः\nजिगीषन्ति बलाद राजंस ते दह्यन्तीह वह्निना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 23,
        "text": "तस्यां पुर्यां तदा चैव माहिष्मत्यां कुरूद्वह\nबभूवुर अनभिग्राह्या यॊषितश छन्दतः किल"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 24,
        "text": "एवम अग्निर वरं परादात सत्रीणाम अप्रतिवारणे\nसवैरिण्यस तत्र नार्यॊ हि यथेष्टं परचरन्त्य उत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 25,
        "text": "वर्जयन्ति च राजानस तद राष्ट्रं पुरुषॊत्तम\nभयाद अग्नेर महाराज तदा परभृति सर्वदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 26,
        "text": "सहदेवस तु धर्मात्मा सैन्यं दृष्ट्वा भयार्दितम\nपरीतम अग्निना राजन नाकम्पत यथा गिरिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 27,
        "text": "उपस्पृश्य शुचिर भूत्वा सॊ ऽबरवीत पावकं ततः\nतवदर्थॊ ऽयं समारम्भः कृष्णवर्त्मन नमॊ ऽसतु ते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 28,
        "text": "मुखं तवम असि देवानां यज्ञस तवम असि पावक\nपावनात पावकश चासि वहनाद धव्यवाहनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 29,
        "text": "वेदास तवदर्थं जाताश च जातवेदास ततॊ हय असि\nयज्ञविघ्नम इमं कर्तुं नार्हस तवं हव्यवाहन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 30,
        "text": "एवम उक्त्वा तु माद्रेयः कुशैर आस्तीर्य मेदिनीम\nविधिवत पुरुषव्याघ्रः पावकं परत्युपाविशत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 31,
        "text": "परमुखे सर्वसैन्यस्य भीतॊद्विग्नस्य भारत\nन चैनम अत्यगाद वह्निर वेलाम इव महॊदधिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 32,
        "text": "तम अभ्येत्य शनैर वह्निर उवाच कुरुनन्दनम\nसहदेवं नृणां देवं सान्त्वपूर्वम इदं वचः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 33,
        "text": "उत्तिष्ठॊत्तिष्ठ कौरव्य जिज्ञासेयं कृता मया\nवेद्मि सर्वम अभिप्रायं तव धर्मसुतस्य च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 34,
        "text": "मया तु रक्षितव्येयं पुरी भरतसत्तम\nयावद राज्ञॊ ऽसय नीलस्य कुलवंशधरा इति\nईप्सितं तु करिष्यामि मनसस तव पाण्डव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 35,
        "text": "तत उत्थाय हृष्टात्मा पराञ्जलिः शिरसानतः\nपूजयाम आस माद्रेयः पावकं पुरुषर्षभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 36,
        "text": "पावके विनिवृत्ते तु नीलॊ राजाभ्ययात तदा\nसत्कारेण नरव्याघ्रं सहदेवं युधां पतिम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 37,
        "text": "परतिगृह्य च तां पूजां करे च विनिवेश्य तम\nमाद्री सुतस ततः परायाद विजयी दक्षिणां दिशम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 38,
        "text": "तरैपुरं स वशे कृत्वा राजानम अमितौजसम\nनिजग्राह महाबाहुस तरसा पॊतनेश्वरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 39,
        "text": "आहृतिं कौशिकाचार्यं यत्नेन महता ततः\nवशे चक्रे महाबाहुः सुराष्ट्राधिपतिं तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 40,
        "text": "सुराष्ट्र विषयस्थश च परेषयाम आस रुक्मिणे\nराज्ञे भॊजकटस्थाय महामात्राय धीमते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 41,
        "text": "भीष्मकाय स धर्मात्मा साक्षाद इन्द्र सखाय वै\nस चास्य ससुतॊ राजन परतिजग्राह शासनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 42,
        "text": "परीतिपूर्वं महाबाहुर वासुदेवम अवेक्ष्य च\nततः स रत्नान्य आदाय पुनः परायाद युधां पतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 43,
        "text": "ततः शूर्पारकं चैव गणं चॊपकृताह्वयम\nवशे चक्रे महातेजा दण्डकांश च महाबलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 44,
        "text": "सागरद्वीपवासांश च नृपतीन मलेच्छ यॊनिजान\nनिषादान पुरुषादांश च कर्णप्रावरणान अपि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 45,
        "text": "ये च कालमुखा नाम नरा राक्षसयॊनयः\nकृत्स्नं कॊल्ल गिरिं चैव मुरची पत्तनं तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 46,
        "text": "दवीपं ताम्राह्वयं चैव पर्वतं रामकं तथा\nतिमिङ्गिलं च नृपतिं वशे चक्रे महामतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 47,
        "text": "एकपादांश च पुरुषान केवलान वनवासिनः\nनगरीं संजयन्तीं च पिच्छण्डं करहाटकम\nदूतैर एव वशे चक्रे करं चैनान अदापयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 48,
        "text": "पाण्ड्यांश च दरविदांश चैव सहितांश चॊद्र केरलैः\nअन्ध्रांस तलवनांश चैव कलिङ्गान ओष्ट्र कर्णिकान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 49,
        "text": "अन्ताखीं चैव रॊमां च यवनानां पुरं तथा\nदूतैर एव वशे चक्रे करं चैनान अदापयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 50,
        "text": "भरु कच्छं गतॊ धीमान दूतान माद्रवतीसुतः\nपरेषयाम आस राजेन्द्र पौलस्त्याय महात्मने\nविभीषणाय धर्मात्मा परीतिपूर्वम अरिंदमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 51,
        "text": "स चास्य परतिजग्राह शासनं परीतिपूर्वकम\nतच च कालकृतं धीमान अन्वमन्यत स परभुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 52,
        "text": "ततः संप्रेषयाम आस रत्नानि विविधानि च\nचन्दनागुरुमुख्यानि दिव्यान्य आभरणानि च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 53,
        "text": "वासांसि च महार्हाणि मणींश चैव महाधनान\nनयवर्तत ततॊ धीमान सहदेवः परतापवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 54,
        "text": "एवं निर्जित्य तरसा सान्त्वेन विजयेन च\nकरदान पार्थिवान कृत्वा परत्यागच्छद अरिंदमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 28,
        "shloka": 55,
        "text": "धर्मराजाय तत सर्वं निवेद्य भरतर्षभ\nकृतकर्मा सुखं राजन्न उवास जनमेजय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nनकुलस्य तु वक्ष्यामि कर्माणि विजयं तथा\nवासुदेव जिताम आशां यथासौ वयजयत परभुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 2,
        "text": "निर्याय खाण्डव परस्थात परतीचीम अभितॊ दिशम\nउद्दिश्य मतिमान परायान महत्या सेनया सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 3,
        "text": "सिंहनादेन महता यॊधानां गर्जितेन च\nरथनेमि निनादैश च कम्पयन वसुधाम इमाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 4,
        "text": "ततॊ बहुधनं रम्यं गवाश्वधनधान्यवत\nकार्तिकेयस्य दयितं रॊहीतकम उपाद्रवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 5,
        "text": "तत्र युद्धं महद वृत्तं शूरैर मत्तमयूरकैः\nमरु भूमिं च कार्त्स्न्येन तथैव बहु धान्यकम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 6,
        "text": "शैरीषकं महेच्छं च वशे चक्रे महाद्युतिः\nशिबींस तरिगर्तान अम्बष्ठान मालवान पञ्च कर्पटान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 7,
        "text": "तथा मध्यमिकायांश च वाटधानान दविजान अथ\nपुनश च परिवृत्याथ पुष्करारण्यवासिनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 8,
        "text": "गणान उत्सव संकेतान वयजयत पुरुषर्षभ\nसिन्धुकूलाश्रिता ये च गरामणेया महाबलाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 9,
        "text": "शूद्राभीर गणाश चैव ये चाश्रित्य सरस्वतीम\nवर्तयन्ति च ये मत्स्यैर ये च पर्वतवासिनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 10,
        "text": "कृत्स्नं पञ्चनदं चैव तथैवापरपर्यटम\nउत्तरज्यॊतिकं चैव तथा वृण्डाटकं पुरम\nदवारपालं च तरसा वशे चक्रे महाद्युतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 11,
        "text": "रमठान हारहूणांश च परतीच्याश चैव ये नृपाः\nतान सर्वान स वशे चक्रे शासनाद एव पाण्डवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 12,
        "text": "तत्रस्थः परेषयाम आस वासुदेवाय चाभिभुः\nस चास्य दशभी राज्यैः परतिजग्राह शासनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 13,
        "text": "ततः शाकलम अभ्येत्य मद्राणां पुटभेदनम\nमातुलं परीतिपूर्वेण शल्यं चक्रे वशे बली"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 14,
        "text": "स तस्मिन सत्कृतॊ राज्ञा सत्कारार्हॊ विशां पते\nरत्नानि भूरीण्य आदाय संप्रतस्थे युधां पतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 15,
        "text": "ततः सागरकुक्षिस्थान मलेच्छान परमदारुणान\nपह्लवान बर्बरांश चैव तान सर्वान अनयद वशम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 16,
        "text": "ततॊ रत्नान्य उपादाय वशे कृत्वा च पार्थिवान\nनयवर्तत नरश्रेष्ठॊ नकुलश चित्रमार्गवित"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 17,
        "text": "करभाणां सहस्राणि कॊशं तस्य महात्मनः\nऊहुर दश महाराज कृच्छ्राद इव महाधनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 18,
        "text": "इन्द्रप्रस्थगतं वीरम अभ्येत्य स युधिष्ठिरम\nततॊ माद्री सुतः शरीमान धनं तस्मै नयवेदयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 29,
        "shloka": 19,
        "text": "एवं परतीचीं नकुलॊ दिशं वरुणपालिताम\nविजिग्ये वासुदेवेन निर्जितां भरतर्षभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nरक्षणाद धर्मराजस्य सत्यस्य परिपालनात\nशत्रूणां कषपणाच चैव सवकर्मनिरताः परजाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 2,
        "text": "बलीनां सम्यग आदानाद धर्मतश चानुशासनात\nनिकामवर्षी पर्जन्यः सफीतॊ जनपदॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 3,
        "text": "सर्वारम्भाः सुप्रवृत्ता गॊरक्षं कर्षणं वनिक\nविशेषात सर्वम एवैतत संजज्ञे राजकर्मणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 4,
        "text": "दस्युभ्यॊ वञ्चकेभ्यॊ वा राजन परति परस्परम\nराजवल्लभतश चैव नाश्रूयन्त मृषा गिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 5,
        "text": "अवर्षं चातिवर्षं च वयाधिपावक मूर्छनम\nसर्वम एतत तदा नासीद धर्मनित्ये युधिष्ठिरे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 6,
        "text": "परियं कर्तुम उपस्थातुं बलिकर्म सवभावजम\nअभिहर्तुं नृपा जग्मुर नान्यैः कार्यैः पृथक पृथक"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 7,
        "text": "धर्म्यैर धनागमैस तस्य ववृधे निचयॊ महान\nकर्तुं यस्य न शक्येत कषयॊ वर्षशतैर अपि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 8,
        "text": "सवकॊशस्य परीमाणं कॊष्ठस्य च महीपतिः\nविज्ञाय राजा कौन्तेयॊ यज्ञायैव मनॊ दधे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 9,
        "text": "सुहृदश चैव तं सर्वे पृथक च सह चाब्रुवन\nयज्ञकालस तव विभॊ करियताम अत्र सांप्रतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 10,
        "text": "अथैवं बरुवताम एव तेषाम अभ्याययौ हरिः\nऋषिः पुराणॊ वेदात्मा दृश्यश चापि विजानताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 11,
        "text": "जगतस तस्थुषां शरेष्ठः परभवश चाप्ययश च ह\nभूतभव्य भवन नाथः केशवः केशि सूदनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 12,
        "text": "पराकारः सर्ववृष्णीनाम आपत्स्व अभयदॊ ऽरिहा\nबलाधिकारे निक्षिप्य संहत्यानक दुन्दुभिम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 13,
        "text": "उच्चावचम उपादाय धर्मराजाय माधवः\nधनौघं पुरुषव्याघ्रॊ बलेन महता वृतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 14,
        "text": "तं धनौघम अपर्यन्तं रत्नसागरम अक्षयम\nनादयन रथघॊषेण परविवेश पुरॊत्तमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 15,
        "text": "असूर्यम इव सूर्येण निवातम इव वायुना\nकृष्णेन समुपेतेन जहृषे भारतं पुरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 16,
        "text": "तं मुदाभिसमागम्य सत्कृत्य च यथाविधि\nसंपृष्ट्वा कुशलं चैव सुखासीनं युधिष्ठिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 17,
        "text": "धौम्य दवैपायन मुखैर ऋत्विग्भिः पुरुषर्षभ\nभीमार्जुनयमैश चापि सहितः कृष्णम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 18,
        "text": "तवत्कृते पृथिवी सर्वा मद वशे कृष्ण वर्तते\nधनं च बहु वार्ष्णेय तवत्प्रसादाद उपार्जितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 19,
        "text": "सॊ ऽहम इच्छामि तत सर्वं विधिवद देवकी सुत\nउपयॊक्तुं दविजाग्र्येषु हव्यवाहे च माधव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 20,
        "text": "तद अहं यष्टुम इच्छामि दाशार्ह सहितस तवया\nअनुजैश च महाबाहॊ तन मानुज्ञातुम अर्हसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 21,
        "text": "स दीक्षापय गॊविन्द तवम आत्मानं महाभुज\nतवयीष्टवति दाशार्ह विपाप्मा भविता हय अहम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 22,
        "text": "मां वाप्य अभ्यनुजानीहि सहैभिर अनुजैर विभॊ\nअनुज्ञातस तवया कृष्ण पराप्नुयां करतुम उत्तमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 23,
        "text": "तं कृष्णः परत्युवाचेदं बहूक्त्वा गुणविस्तरम\nतवम एव राजशार्दूल सम्राड अर्हॊ महाक्रतुम\nसंप्राप्नुहि तवया पराप्ते कृतकृत्यास ततॊ वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 24,
        "text": "यजस्वाभीप्सितं यज्ञं मयि शरेयस्य अवस्थिते\nनियुङ्क्ष्व चापि मां कृत्ये सर्वं कर्तास्मि ते वचः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 25,
        "text": "[य]\nसफलः कृष्ण संकल्पः सिद्धिश च नियता मम\nयस्य मे तवं हृषीकेशयथेप्सितम उपस्थितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 26,
        "text": "[व]\nअनुज्ञातस तु कृष्णेन पाण्डवॊ भरातृभिः सह\nईहितुं राजसूयाय साधनान्य उपचक्रमे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 27,
        "text": "तत आज्ञापयाम आस पाण्डवॊ ऽरिनिबर्हणः\nसहदेवं युधां शरेष्ठं मन्त्रिणश चैव सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 28,
        "text": "अस्मिन करतौ यथॊक्तानि यज्ञाङ्गानि दविजातिभिः\nतथॊपकरणं सर्वं मङ्गलानि च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 29,
        "text": "अधियज्ञांश च संभारान धौम्यॊक्तान कषिप्रम एव हि\nसमानयन्तु पुरुषा यथायॊगं यथाक्रमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 30,
        "text": "इन्द्रसेनॊ विशॊकश च पूरुश चार्जुन सारथिः\nअन्नाद्याहरणे युक्ताः सन्तु मत्प्रियकाम्यया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 31,
        "text": "सर्वकामाश च कार्यन्तां रसगन्धसमन्विताः\nमनॊहराः परीतिकरा दविजानां कुरुसत्तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 32,
        "text": "तद वाक्यसमकालं तु कृतं सर्वम अवेदयत\nसहदेवॊ युधां शरेष्ठॊ धर्मराजे महात्मनि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 33,
        "text": "ततॊ दवैपायनॊ राजन्न ऋत्विजः समुपानयत\nवेदान इव महाभागान साक्षान मूर्तिमतॊ दविजान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 34,
        "text": "सवयं बरह्मत्वम अकरॊत तस्य सत्यवती सुतः\nधनंजयानाम ऋषभः सुसामा सामगॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 35,
        "text": "याज्ञवल्क्यॊ बभूवाथ बरह्मिष्ठॊ ऽधवर्यु सत्तमः\nपैलॊ हॊता वसॊः पुत्रॊ धौम्येन सहितॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 36,
        "text": "एतेषां शिष्यवर्गाश च पुत्राश च भरतर्षभ\nबभूवुर हॊत्रगाः सर्वे वेदवेदाङ्गपारगाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 37,
        "text": "ते वाचयित्वा पुण्याहम ईहयित्वा च तं विधिम\nशास्त्रॊक्तं यॊजयाम आसुस तद देवयजनं महत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 38,
        "text": "तत्र चक्रुर अनुज्ञाताः शरणान्य उत शिल्पिनः\nरत्नवन्ति विशालानि वेश्मानीव दिवौकसाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 39,
        "text": "तत आज्ञापयाम आस स राजा राजसत्तमः\nसहदेवं तदा सद्यॊ मन्त्रिणं कुरुसत्तमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 40,
        "text": "आमन्त्रणार्थं दूतांस तवं परेषयस्वाशुगान दरुतम\nउपश्रुत्य वचॊ राज्ञॊ स दूतान पराहिनॊत तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 41,
        "text": "आमन्त्रयध्वं राष्ट्रेषु बराह्मणान भूमिपान अपि\nविशश च मान्याञ शूद्रांश च सर्वान आनयतेति च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 42,
        "text": "ते सर्वान पृथिवीपालान पाण्डवेयस्य शासनात\nआमन्त्रयां बभूवुश च परेषयाम आस चापरान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 43,
        "text": "ततस ते तु यथाकालं कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम\nदीक्षयां चक्रिरे विप्रा राजसूयाय भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 44,
        "text": "दीक्षितः स तु धर्मात्मा धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nजगाम यज्ञायतनं वृतॊ विप्रैः सहस्रशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 45,
        "text": "भरातृभिर जञातिभिश चैव सुहृद्भिः सचिवैस तथा\nकषत्रियैश च मनुष्येन्द्र नानादेशसमागतैः\nअमात्यैश च नृपश्रेष्ठॊ धर्मॊ विग्रहवान इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 46,
        "text": "आजग्मुर बराह्मणास तत्र विषयेभ्यस ततस ततः\nसर्वविद्यासु निष्णाता वेदवेदाङ्गपार गाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 47,
        "text": "तेषाम आवसथांश चक्रुर धर्मराजस्य शासनात\nबह्व अन्नाञ शयनैर युक्तान सगणानां पृथक पृथक\nसर्वर्तुगुणसंपन्नाञ शिल्पिनॊ ऽथ सहस्रशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 48,
        "text": "तेषु ते नयवसन राजन बराह्मणा भृशसत्कृताः\nकथयन्तः कथा बह्वीः पश्यन्तॊ नटनर्तकान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 49,
        "text": "भुञ्जतां चैव विप्राणां वदतां च महास्वनः\nअनिशं शरूयते समात्र मुदितानां महात्मनाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 50,
        "text": "दीयतां दीयताम एषां भुज्यतां भुज्यताम इति\nएवं परकाराः संजल्पाः शरूयन्ते समात्र नित्यशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 51,
        "text": "गवां शतसहस्राणि शयनानां च भारत\nरुक्मस्य यॊषितां चैव धर्मराजः पृथग ददौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 52,
        "text": "परावर्ततैवं यज्ञः स पाण्डवस्य महात्मनः\nपृथिव्याम एकवीरस्य शक्रस्येव तरिविष्टपे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 53,
        "text": "ततॊ युधिष्ठिरॊ राजा परेषयाम आस पाण्डवम\nनकुलं हास्तिनपुरं भीष्माय भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 30,
        "shloka": 54,
        "text": "दरॊणाय धृतराष्ट्राय विदुराय कृपाय च\nभरातॄणां चैव सर्वेषां ये ऽनुरक्ता युधिष्ठिर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nस गत्वा हास्तिनपुरं नकुलः समितिंजयः\nभीष्मम आमन्त्रयाम आस धृतराष्ट्रं च पाण्डवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 2,
        "text": "परययुः परीतमनसॊ यज्ञं बरह्म पुरःसराः\nसंश्रुत्य धर्मराजस्य यज्ञं यज्ञविदस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 3,
        "text": "अन्ये च शतशस तुष्टैर मनॊभिर मनुजर्षभ\nदरष्टुकामाः सभां चैव धर्मराजं च पाण्डवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 4,
        "text": "दिग्भ्यः सर्वे समापेतुः पार्थिवास तत्र भारत\nसमुपादाय रत्नानि विविधानि महान्ति च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 5,
        "text": "धृतराष्ट्रश च भीष्मश च विदुरश च महामतिः\nदुर्यॊधन पुरॊगाश च भरातरः सर्व एव ते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 6,
        "text": "सत्कृत्यामन्त्रिताः सर्वे आचार्य परमुखा नृपाः\nगान्धारराजः सुबलः शकुनिश च महाबलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 7,
        "text": "अचलॊ वृषकश चैव कर्णश च रथिनां वरः\nऋतः शल्यॊ मद्रराजॊ बाह्लिकश च महारथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 8,
        "text": "सॊमदत्तॊ ऽथ कौरव्यॊ भूरिर भूरिश्रवाः शलः\nअश्वत्थामा कृपॊ दरॊणः सैन्धवश च जयद्रथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 9,
        "text": "यज्ञसेनः सपुत्रश च शाल्वश च वसुधाधिपः\nपराग्ज्यॊतिषश च नृपतिर भगदत्तॊ महायशाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 10,
        "text": "सह सर्वैस तथा मलेच्छैः सागरानूपवासिभिः\nपार्वतीयाश च राजानॊ राजा चैव बृहद्बलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 11,
        "text": "पौण्ड्रकॊ वासुदेवश च वङ्गः कालिङ्गकस तथा\nआकर्षः कुन्तलश चैव वानवास्यान्ध्रकास तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 12,
        "text": "दरविडाः सिंहलाश चैव राजा काश्मीरकस तथा\nकुन्तिभॊजॊ महातेजाः सुह्मश च सुमहाबलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 13,
        "text": "बाह्लिकाश चापरे शूरा राजानः सर्व एव ते\nविराटः सह पुत्रैश च माचेल्लश च महारथः\nराजानॊ राजपुत्राश च नानाजनपदेश्वराः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 14,
        "text": "शिशुपालॊ महावीर्यः सह पुत्रेण भारत\nआगच्छत पाण्डवेयस्य यज्ञं संग्रामदुर्मदः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 15,
        "text": "रामश चैवानिरुद्धश च बभ्रुश च सहसा रणः\nगद परद्युम्न साम्बाश च चारु देष्णश च वीर्यवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 16,
        "text": "उल्मुकॊ निशठश चैव वीरः पराद्युम्निर एव च\nवृष्णयॊ निखिलेनान्ये समाजग्मुर महारथाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 17,
        "text": "एते चान्ये च बहवॊ राजानॊ मध्यदेशजाः\nआजग्मुः पाण्डुपुत्रस्य राजसूयं महाक्रतुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 18,
        "text": "ददुस तेषाम आवसथान धर्मराजस्य शासनात\nबहु कक्ष्यान्वितान राजन दीर्घिका वृक्षशॊभितान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 19,
        "text": "तथा धर्मात्मजस तेषां चक्रे पूजाम अनुत्तमाम\nसत्कृताश च यथॊद्दिष्टाञ जग्मुर आवसथान नृपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 20,
        "text": "कैलासशिखरप्रख्यान मनॊज्ञान दरव्यभूषितान\nसर्वतः संवृतान उच्चैः पराकारैः सुकृतैः सितैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 21,
        "text": "सुवर्णजालसंवीतान मणिकुट्टिम शॊभितान\nसुखारॊहण सॊपानान महासनपरिच्छदान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 22,
        "text": "सरग्दाम समवछन्नान उत्तमागुरु गन्धिनः\nहंसांशु वर्णसदृशान आयॊजनसुदर्शनान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 23,
        "text": "असंबाधान समद्वारान युतान उच्चावचैर गुणैः\nबहुधातुपिनद्धाङ्गान हिमवच्छिखरान इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 24,
        "text": "विश्रान्तास ते ततॊ ऽपश्यन भूमिपा भूरिदक्षिणम\nवृतं सदस्यैर बहुभिर धर्मराजं युधिष्ठिरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 31,
        "shloka": 25,
        "text": "तत सदॊ पार्थिवैः कीर्णं बराह्मणैश च महात्मभिः\nभराजते सम तदा राजन नाकपृष्ठम इवामरैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nपिता महं गुरुं चैव परत्युद्गम्य युधिष्ठिरः\nअभिवाद्य ततॊ राजन्न इदं वचनम अब्रवीत\nभीष्मं दरॊणं कृपं दरौणिं दुर्यॊधन विविंशती"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 2,
        "text": "अस्मिन यज्ञे भवन्तॊ माम अनुगृह्णन्तु सर्वशः\nइदं वः सवम अहं चैव यद इहास्ति धनं मम\nपरीणयन्तु भवन्तॊ मां यथेष्टम अनियन्त्रिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 3,
        "text": "एवम उक्त्वा स तान सर्वान दीक्षितः पाण्डवाग्रजः\nयुयॊज ह यथायॊगम अधिकारेष्व अनन्तरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 4,
        "text": "भक्ष्यभॊज्याधिकारेषु दुःशासनम अयॊजयत\nपरिग्रहे बराह्मणानाम अश्वत्थामानम उक्तवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 5,
        "text": "राज्ञां तु परतिपूजार्थं संजयं संन्ययॊजयत\nकृताकृत परिज्ञाने भीष्मद्रॊणौ महामती"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 6,
        "text": "हिरण्यस्य सुवर्णस्य रत्नानां चान्ववेक्षणे\nदक्षिणानां च वै दाने कृपं राजा नययॊजयत\nतथान्यान पुरुषव्याघ्रांस तस्मिंस तस्मिन नययॊजयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 7,
        "text": "बाह्लिकॊ धृतराष्ट्रश च सॊमदत्तॊ जयद्रथः\nनकुलेन समानीताः सवामिवत तत्र रेमिरे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 8,
        "text": "कषत्ता वययकरस तव आसीद विदुरः सर्वधर्मवित\nदुर्यॊधनस तव अर्हणानि परतिजग्राह सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 9,
        "text": "सर्वलॊकः समावृत्तः पिप्रीषुः फलम उत्तमम\nदरष्टुकामः सभां चैव धर्मराजं च पाण्डवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 10,
        "text": "न कश चिद आहरत तत्र सहस्रावरम अर्हणम\nरत्नैश च बहुभिस तत्र धर्मराजम अवर्धयन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 11,
        "text": "कथं नु मम कौरव्यॊ रत्नदानैः समाप्नुयात\nयज्ञम इत्य एव राजानः सपर्धमाना ददुर धनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 12,
        "text": "भवनैः सविमानाग्रैः सॊदर्कैर बलसंवृतैः\nलॊकराज विमानैश च बराह्मणावसथैः सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 13,
        "text": "कृतैर आवसथैर दिव्यैर विमानप्रतिमैस तथा\nविचित्रै रत्नवद्भिश च ऋद्ध्या परमया युतैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 14,
        "text": "राजभिश च समावृत्तैर अतीव शरीसमृद्धिभिः\nअशॊभत सदॊ राजन कौन्तेयस्य महात्मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 15,
        "text": "ऋद्द्या च वरुणं देवं सपर्धमानॊ युधिष्ठिरः\nषड अग्निनाथ यज्ञेन सॊ ऽयजद दक्षिणावता\nसर्वाञ जनान सर्वकामैः समृद्धैर समतर्पयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 16,
        "text": "अन्नवान बहुभक्ष्यश च भुक्तवज जनसंवृतः\nरत्नॊपहार कर्मण्यॊ बभूव स समागमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 17,
        "text": "इडाज्य हॊमाहुतिभिर मन्त्रशिक्षा समन्वितैः\nतस्मिन हि ततृपुर देवास तते यज्ञे महर्षिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 32,
        "shloka": 18,
        "text": "यथा देवास तथा विप्रा दक्षिणान्न महाधनैः\nततृपुः सर्ववर्णाश च तस्मिन यज्ञे मुदान्विताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nततॊ ऽभिषेचनीये ऽहनि बराह्मणा राजभिः सह\nअन्तर वेदीं परविविशुः सत्कारार्थं महर्षयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 2,
        "text": "नारदप्रमुखास तस्याम अन्तर वेद्यां महात्मनः\nसमासीनाः शुशुभिरे सह राजर्षिभिस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 3,
        "text": "समेता बरह्मभवने देवा देवर्षयॊ यथा\nकर्मान्तरम उपासन्तॊ जजल्पुर अमितौजसः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 4,
        "text": "इदम एवं न चाप्य एवम एवम एतन न चान्यथा\nइत्य ऊचुर बहवस तत्र वितण्डानाः परस्परम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 5,
        "text": "कृशान अर्थांस तथा के चिद अकृशांस तत्र कुर्वते\nअकृशांश च कृशांश चक्रुर हेतुभिः शास्त्रनिश्चितैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 6,
        "text": "तत्र मेधाविनः के चिद अर्थम अन्यैः परपूरितम\nविचिक्षिपुर यथा शयेना नभॊगतम इवामिषम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 7,
        "text": "के चिद धर्मार्थसंयुक्ताः कथास तत्र महाव्रताः\nरेमिरे कथयन्तश च सर्ववेदविदां वराः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 8,
        "text": "सा वेदिर वेदसंपन्नैर देवद्विज महर्षिभिः\nआबभासे समाकीर्णा नक्षत्रैर दयौर इवामला"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 9,
        "text": "न तस्यां समिधौ शूद्रः कश चिद आसीन न चाव्रतः\nअन्तर वेद्यां तदा राजन युधिष्ठिर निवेशने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 10,
        "text": "तां तु लक्ष्मीवतॊ लक्ष्मीं तदा यज्ञविधानजाम\nतुतॊष नारदः पश्यन धर्मराजस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 11,
        "text": "अथ चिन्तां समापेदे स मुनिर मनुजाधिप\nनारदस तं तदा पश्यन सर्वक्षत्रसमागमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 12,
        "text": "सस्मार च पुरावृत्तां कथां तां भरतर्षभ\nअंशावतरणे यासौ बरह्मणॊ भवने ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 13,
        "text": "देवानां संगमं तं तु विज्ञाय कुरुनन्दन\nनारदः पुण्डरीकाक्षं सस्मार मनसा हरिम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 14,
        "text": "साक्षात स विबुधारिघ्नः कषत्रे नारायणॊ विभुः\nपरतिज्ञां पालयन धीमाञ जातः परपुरंजयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 15,
        "text": "संदिदेश पुरा यॊ ऽसौ विबुधान भूतकृत सवयम\nअन्यॊन्यम अभिनिघ्नन्तः पुनर लॊकान अवाप्स्यथ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 16,
        "text": "इति नारायणः शम्भुर भगवाञ जगतः परभुः\nआदिश्य विबुधान सर्वान अजायत यदुक्षये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 17,
        "text": "कषिताव अन्धकवृष्णीणां वंशे वंशभृतां वरः\nपरया शुशुभे लक्ष्म्या नक्षत्राणाम इवॊडुराट"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 18,
        "text": "यस्य बाहुबलं सेन्द्राः सुराः सर्व उपासते\nसॊ ऽयं मानुषवन नाम हरिर आस्ते ऽरिमर्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 19,
        "text": "अहॊ बत महद भूतं सवयम्भूर यद इदं सवयम\nआदास्यति पुनः कषत्रम एवं बलसमन्वितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 20,
        "text": "इत्य एतां नारदश चिन्तां चिन्तयाम आस धर्मवित\nहरिं नारायणं जञात्वा यज्ञैर ईड्यं तम ईश्वरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 21,
        "text": "तस्मिन धर्मविदां शरेष्ठॊ धर्मराजस्य धीमतः\nमहाध्वरे महाबुद्धिस तस्थौ स बहुमानतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 22,
        "text": "ततॊ भीष्मॊ ऽबरवीद राजन धर्मराजं युधिष्ठिरम\nकरियताम अर्हणं राज्ञां यथार्हम इति भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 23,
        "text": "आचार्यम ऋत्विजं चैव संयुक्तं च युधिष्ठिर\nसनातकं च परियं चाहुः षड अर्घ्यार्हान नृपं तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 24,
        "text": "एतान अर्हान अभिगतान आहुः संवत्सरॊषितान\nत इमे कालपूगस्य महतॊ ऽसमान उपागताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 25,
        "text": "एषाम एकैकशॊ राजन्न अर्घ्यम आनीयताम इति\nअथ चैषां वरिष्ठाय समर्थायॊपनीयताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 26,
        "text": "[य]\nकस्मै भवान मन्यते ऽरघम एकस्मै कुरुनन्दन\nउपनीयमानं युक्तं च तन मे बरूहि पितामह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 27,
        "text": "[व]\nततॊ भीष्मः शांतनवॊ बुद्ध्या निश्चित्य भारत\nवार्ष्णेयं मन्यते कृष्णम अर्हणीयतमं भुवि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 28,
        "text": "एष हय एषां समेतानां तेजॊबलपराक्रमैः\nमध्ये तपन्न इवाभाति जयॊतिषाम इव भास्करः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 29,
        "text": "असूर्यम इव सूर्येण निवातम इव वायुना\nभासितं हलादितं चैव कृष्णेनेदं सदॊ हि नः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 30,
        "text": "तस्मै भीष्माभ्यनुज्ञातः सहदेवः परतापवान\nउपजह्रे ऽथ विधिवद वार्ष्णेयायार्घ्यम उत्तमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 31,
        "text": "परतिजग्राह तत कृष्णः शास्र दृष्टेन कर्मणा\nशिशुपालस तु तां पूजां वासुदेवे न चक्षमे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 33,
        "shloka": 32,
        "text": "स उपालभ्य भीमं च धर्मराजं च संसदि\nअपाक्षिपद वासुदेवं चेदिराजॊ महाबलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 1,
        "text": "[ष]\nनायम अर्हति वार्ष्णेयस तिष्ठत्स्व इह महात्मसु\nमहीपतिषु कौरव्य राजवत पार्थिवार्हणम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 2,
        "text": "नायं युक्तः समाचारः पाण्डवेषु महात्मसु\nयत कामात पुण्डरीकाक्षं पाण्डवार्चितवान असि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 3,
        "text": "बाला यूयं न जानीध्वं धर्मः सूक्ष्मॊ हि पाण्डवाः\nअयं तत्राभ्यतिक्रान्त आपगेयॊ ऽलपदर्शनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 4,
        "text": "तवादृशॊ धर्मयुक्तॊ हि कुर्वाणः परियकाम्यया\nभवत्य अभ्यधिकं भीष्मॊ लॊकेष्व अवमतः सताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 5,
        "text": "कथं हय अराजा दाशार्हॊ मध्ये सर्वमहीक्षिताम\nअर्हणाम अर्हति तथा यथा युष्माभिर अर्चितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 6,
        "text": "अथ वा मन्यसे कृष्णं सथविरं भरतर्षभ\nवसुदेवे सथिते वृद्धे कथम अर्हति तत सुतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 7,
        "text": "अथ वा वासुदेवॊ ऽपि परियकामॊ ऽनुवृत्तवान\nदरुपदे तिष्ठति कथं माधवॊ ऽरहति पूजनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 8,
        "text": "आचार्यं मन्यसे कृष्णम अथ वा कुरुपुंगव\nदरॊणे तिष्ठति वार्ष्णेयं कस्माद अर्चितवान असि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 9,
        "text": "ऋत्विजं मन्यसे कृष्णम अथ वा कुरुनन्दन\nदवैपायने सथिते विप्रे कथं कृष्णॊ ऽरचितस तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 10,
        "text": "नैव ऋत्विन न चाचार्यॊ न राजा मधुसूदनः\nअर्चितश च कुरुश्रेष्ठ किम अन्यत परियकाम्यया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 11,
        "text": "अथ वाप्य अर्चनीयॊ ऽयं युष्माकं मधुसूदनः\nकिं राजभिर इहानीतैर अवमानाय भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 12,
        "text": "वयं तु न भयाद अस्य कौन्तेयस्य महात्मनः\nपरयच्छामः करान सर्वे न लॊभान न च सान्त्वनात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 13,
        "text": "अस्य धर्मप्रवृत्तस्य पार्थिव तवं चिकीर्षतः\nकरान अस्मै परयच्छामः सॊ ऽयम अस्मान न मन्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 14,
        "text": "किम अन्यद अवमानाद धि यद इमं राजसंसदि\nअप्राप्तलक्षणं कृष्णम अर्घ्येणार्चितवान असि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 15,
        "text": "अकस्माद धर्मपुत्रस्य धर्मात्मेति यशॊ गतम\nकॊ हि धर्मच्युते पूजाम एवं युक्तां परयॊजयेत\nयॊ ऽयं वृष्णिकुले जातॊ राजानं हतवान पुरा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 16,
        "text": "अद्य धर्मात्मता चैव वयपकृष्टा युधिष्ठिरात\nकृपणत्वं निविष्टं च कृष्णे ऽरघ्यस्य निवेदनात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 17,
        "text": "यदि भीताश च कौन्तेयाः कृपणाश च तपस्विनः\nननु तवयापि बॊद्धव्यं यां पूजां माधवॊ ऽरहति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 18,
        "text": "अथ वा कृपणैर एताम उपनीतां जनार्दन\nपूजाम अनर्हः कस्मात तवम अभ्यनुज्ञातवान असि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 19,
        "text": "अयुक्ताम आत्मनः पूजां तवं पुनर बहु मन्यसे\nहविषः पराप्य निष्यन्दं पराशितुं शवेव निर्जने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 20,
        "text": "न तव अयं पार्थिवेन्द्राणाम अवमानः परयुज्यते\nतवाम एव कुरवॊ वयक्तं परलम्भन्ते जनार्दन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 21,
        "text": "कलीबे दारक्रिया यादृग अन्धे वा रूपदर्शनम\nअराज्ञॊ राजवत पूजा तथा ते मधुसूदन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 22,
        "text": "दृष्टॊ युधिष्ठिरॊ राजा दृष्टॊ भीष्मश च यादृशः\nवासुदेवॊ ऽपय अयं दृष्टः सर्वम एतद यथातथम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 34,
        "shloka": 23,
        "text": "इत्य उक्त्वा शिशुपालस तान उत्थाय परमासनात\nनिर्ययौ सदसस तस्मात सहितॊ राजभिस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nततॊ युधिष्ठिरॊ राजा शिशुपालम उपाद्रवत\nउवाच चैनं मधुरं सान्त्वपूर्वम इदं वचः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 2,
        "text": "नेदं युक्तं महीपाल यादृशं वै तवम उक्तवान\nअधर्मश च परॊ राजन पारुष्यं च निरर्थकम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 3,
        "text": "न हि धर्मं परं जातु नावबुध्येत पार्थिव\nभीष्मः शांतनवस तव एनं मावमंस्था अतॊ ऽनयथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 4,
        "text": "पश्य चेमान महीपालांस तवत्तॊ वृद्धतमान बहून\nमृष्यन्ते चार्हणां कृष्णे तद्वत तवं कषन्तुम अर्हसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 5,
        "text": "वेद तत्त्वेन कृष्णं हि भीष्मश चेदिपते भृशम\nन हय एनं तवं तथा वेत्थ यथैनं वेद कौरवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 6,
        "text": "[भस]\nनास्मा अनुनयॊ देयॊ नायम अर्हति सान्त्वनम\nलॊकवृद्धतमे कृष्णे यॊ ऽरहणां नानुमन्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 7,
        "text": "कषत्रियः कषत्रियं जित्वा रणे रणकृतां वरः\nयॊ मुञ्चति वशे कृत्वा गुरुर भवति तस्य सः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 8,
        "text": "अस्यां च समितौ राज्ञाम एकम अप्य अजितं युधि\nन पश्यामि महीपालं सात्वती पुत्र तेजसा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 9,
        "text": "न हि केवलम अस्माकम अयम अर्च्यतमॊ ऽचयुतः\nतरयाणाम अपि लॊकानाम अर्चनीयॊ जनार्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 10,
        "text": "कृष्णेन हि जिता युद्धे बहवः कषत्रियर्षभाः\nजगत सर्वं च वार्ष्णेये निखिलेन परतिष्ठितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 11,
        "text": "तस्मात सत्स्व अपि वृद्धेषु कृष्णम अर्चाम नेतरान\nएवं वक्तुं न चार्हस तवं मा भूत ते बुद्धिर ईदृशी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 12,
        "text": "जञानवृद्धा मया राजन बहवः पर्युपासिताः\nतेषां कथयतां शौरेर अहं गुणवतॊ गुणान\nसमागतानाम अश्रौषं बहून बहुमतान सताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 13,
        "text": "कर्माण्य अपि च यान्य अस्य जन्मप्रभृति धीमतः\nबहुशः कथ्यमानानि नरैर भूयॊ शरुतानि मे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 14,
        "text": "न केवलं वयं कामाच चेदिराजजनार्दनम\nन संबन्धं पुरस्कृत्य कृतार्थं वा कथं चन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 15,
        "text": "अर्चामहे ऽरचितं सद्भिर भुवि भौम सुखावहम\nयशॊ शौचं जयं चास्य विज्ञायार्चां परयुज्महे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 16,
        "text": "न हि कश चिद इहास्माभिः सुबालॊ ऽपय अपरीक्षितः\nगुणैर वृद्धान अतिक्रम्य हरिर अर्च्यतमॊ मतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 17,
        "text": "जञानवृद्धॊ दविजातीनां कषत्रियाणां बलाधिकः\nपूज्ये ताव इह गॊविन्दे हेतू दवाव अपि संस्थितौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 18,
        "text": "वेदवेदाङ्गविज्ञानं बलं चाप्य अमितं तथा\nनृणां हि लॊके कस्यास्ति विशिष्टं केशवाद ऋते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 19,
        "text": "दानं दाक्ष्यं शरुतं शौर्यं हरीः कीर्तिर बुद्धिर उत्तमा\nसंनतिः शरीर धृतिस तुष्टिः पुष्टिश च नियताच्युते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 20,
        "text": "तम इमं सर्वसंपन्नम आचार्यं पितरं गुरुम\nअर्च्यम अर्चितम अर्चार्हं सर्वे संमन्तुम अर्थथ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 21,
        "text": "ऋत्विग गुरुर विवाह्यश च सनातकॊ नृपतिः परियः\nसर्वम एतद धृषी केशे तस्माद अभ्यर्चितॊ ऽचयुतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 22,
        "text": "कृष्ण एव हि लॊकानाम उत्पत्तिर अपि चाप्ययः\nकृष्णस्य हि कृते भूतम इदं विश्वं समर्पितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 23,
        "text": "एष परकृतिर अव्यक्ता कर्ता चैव सनातनः\nपरश च सर्वभूतेभ्यस तस्माद वृद्धतमॊ ऽचयुतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 24,
        "text": "बुद्धिर मनॊ महान वायुस तेजॊ ऽमभः खं मही च या\nचतुर्विधं च यद भूतं सर्वं कृष्णे परतिष्ठितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 25,
        "text": "आदित्यश चन्द्रमाश चैव नक्षत्राणि गरहाश च ये\nदिशश चॊपदिशश चैव सर्वं कृष्णे परतिष्ठितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 26,
        "text": "अयं तु पुरुषॊ बालः शिशुपालॊ न बुध्यते\nसर्वत्र सर्वदा कृष्णं तस्माद एवं परभाषते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 27,
        "text": "यॊ हि धर्मं विचिनुयाद उत्कृष्टं मतिमान नरः\nस वै पश्येद यथा धर्मं न तथा चेदिराड अयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 28,
        "text": "स वृद्धबालेष्व अथ वा पार्थिवेषु महात्मसु\nकॊ नार्हं मन्यते कृष्णं कॊ वाप्य एनं न पूजयेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 35,
        "shloka": 29,
        "text": "अथेमां दुष्कृतां पूजां शिशुपालॊ वयवस्यति\nदुष्कृतायां यथान्यायं तथायं कर्तुम अर्हति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nएवम उक्त्वा ततॊ भीष्मॊ विरराम महायशाः\nवयाजहारॊत्तरं तत्र सहदेवॊ ऽरथवद वचः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 2,
        "text": "केशवं केशि हन्तारम अप्रमेयपराक्रमम\nपूज्यमानं मया यॊ वः कृष्णं न सहते नृपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 3,
        "text": "सर्वेषां बलिनां मूर्ध्नि मयेदं निहितं पदम\nएवम उक्ते मया सम्यग उत्तरं परब्रवीतु सः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 4,
        "text": "मतिमन्तस तु ये के चिद आचार्यं पितरं गुरुम\nअर्च्यम अर्चितम अर्चार्हम अनुजानन्तु ते नृपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 5,
        "text": "ततॊ न वयाजहारैषां कश चिद बुद्धिमतां सताम\nमानिनां बलिनां राज्ञां मध्ये संदर्शिते पदे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 6,
        "text": "ततॊ ऽपतत पुष्पवृष्टिः सहदेवस्य मूर्धनि\nअदृश्य रूपा वाचश चाप्य अब्रुवन साधु साध्व इति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 7,
        "text": "आविध्यद अजिनं कृष्णं भविष्यद भूतजल्पकः\nसर्वसंशय निर्मॊक्ता नारदः सर्वलॊकवित"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 8,
        "text": "तत्राहूतागताः सर्वे सुनीथ परमुखा गणाः\nसंप्रादृश्यन्त संक्रुद्धा विवर्णवदनास तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 9,
        "text": "युधिष्ठिराभिषेकं च वासुदेवस्य चार्हणम\nअब्रुवंस तत्र राजानॊ निर्वेदाद आत्मनिश्चयात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 10,
        "text": "सुहृद्भिर वार्यमाणानां तेषां हि वपुर आबभौ\nआमिषाद अपकृष्टानां सिंहानाम इव गर्जताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 11,
        "text": "तं बलौघम अपर्यन्तं राजसागरम अक्षयम\nकुर्वाणं समयं कृष्णॊ युद्धाय बुबुधे तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 12,
        "text": "पूजयित्वा तु पूजार्हं बरह्मक्षत्रं विशेषतः\nसहदेवॊ नृणां देवः समापयत कर्म तत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 13,
        "text": "तस्मिन्न अभ्यर्चिते कृष्णे सुनीथः शत्रुकर्षणः\nअतिताम्रेक्षणः कॊपाद उवाच मनुजाधिपान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 14,
        "text": "सथितः सेनापतिर वॊ ऽहं मन्यध्वं किं नु सांप्रतम\nयुधि तिष्ठाम संनह्य समेतान वृष्णिपाण्डवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 36,
        "shloka": 15,
        "text": "इति सर्वान समुत्साह्य राज्ञस तांश चेदिपुंगवः\nयज्ञॊपघाताय ततः सॊ ऽमन्त्रयत राजभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nततः सागरसंकाशं दृष्ट्वा नृपतिसागरम\nरॊषात परचलितं सर्वम इदम आह युधिष्ठिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 2,
        "text": "भीष्मं मतिमतां शरेष्ठं वृद्धं कुरु पिता महम\nबृहस्पतिं बृहत तेजाः पुरुहूता इवारिहा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 3,
        "text": "असौ रॊषात परचलितॊ महान नृपतिसागरः\nअत्र यत परतिपत्तव्यं तन मे बरूहि पितामह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 4,
        "text": "यज्ञस्य च न विघ्नः सयात परजानां च शिवं भवेत\nयथा सर्वत्र तत सर्वं बरूहि मे ऽदय पितामह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 5,
        "text": "इत्य उक्तवति धर्मज्ञे धर्मराजे युधिष्ठिरे\nउवाचेदं वचॊ भीष्मस ततः कुरु पिता महः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 6,
        "text": "मा भैस तवं कुरुशार्दूल शवा सिंहं हन्तुम अर्हति\nशिवः पन्थाः सुनीतॊ ऽतर मया पूर्वतरं वृतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 7,
        "text": "परसुप्ते हि यथा सिंहे शवानस तत्र समागताः\nभषेयुः सहिताः सर्वे तथेमे वसुधाधिपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 8,
        "text": "वृष्णिसिंहस्य सुप्तस्य तथेमे परमुखे सथिताः\nभषन्ते तात संक्रुद्धाः शवानः सिंहस्य संनिधौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 9,
        "text": "न हि संबुध्यते तावत सुप्तः सिंह इवाच्युतः\nतेन सिंही करॊत्य एतान नृसिंहश चेदिपुंगवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 10,
        "text": "पार्थिवान पार्थिवश्रेष्ठ शिशुपालॊ ऽलपचेतनः\nसर्वान सर्वात्मना तात नेतु कामॊ यमक्षयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 11,
        "text": "नूनम एतत समादातुं पुनर इच्छत्य अधॊ ऽकषजः\nयद अस्य शिशुपालस्थं तेजस तिष्ठति भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 12,
        "text": "विप्लुता चास्य भद्रं ते बुद्धिर बुद्धिमतां वर\nचेदिराजस्य कौन्तेय सर्वेषां च महीक्षिताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 13,
        "text": "आदातुं हि नरव्याघ्रॊ यं यम इच्छत्य अयं यदा\nतस्य विप्लवते बुद्धिर एवं चेदिपतेर यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 14,
        "text": "चतुर्विधानां भूतानां तरिषु लॊकेषु माधवः\nपरभवश चैव सर्वेषां निधनं च युधिष्ठिर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 37,
        "shloka": 15,
        "text": "इति तस्य वचॊ शरुत्वा ततश चेदिपतिर नृपः\nभीष्मं रूक्षाक्षरा वाचः शरावयाम आस भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 1,
        "text": "शिशुपाल उवाच\nविभीषिकाभिर बह्वीभिर भीषयन सर्वपार्थिवान\nन वयपत्रपसे कस्माद वृद्धः सन कुलपांसनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 2,
        "text": "युक्तम एतत तृतीयायां परकृतौ वर्तता तवया\nवक्तुं धर्माद अपेतार्थं तवं हि सर्वकुरूत्तमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 3,
        "text": "नावि नौर इव संबद्धा यथान्धॊ वान्धम अन्वियात\nतथाभूता हि कौरव्या भीष्म येषां तवम अग्रणीः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 4,
        "text": "पूतनाघातपूर्वाणि कर्माण्य अस्य विशेषतः\nतवया कीर्तयतास्माकं भूयः परच्यावितं मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 5,
        "text": "अवलिप्तस्य मूर्खस्य केशवं सतॊतुम इच्छतः\nकथं भीष्म न ते जिह्वा शतधेयं विदीर्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 6,
        "text": "यत्र कुत्सा परयॊक्तव्या भीष्म बालतरैर नरैः\nतम इमं जञानवृद्धः सन गॊपं संस्तॊतुम इच्छसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 7,
        "text": "यद्य अनेन हता बाल्ये शकुनिश चित्रम अत्र किम\nतौ वाश्ववृषभौ भीष्म यौ न युद्धविशारदौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 8,
        "text": "चेतनारहितं काष्ठं यद्य अनेन निपातितम\nपादेन शकटं भीष्म तत्र किं कृतम अद्भुतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 9,
        "text": "वल्मीकमात्रः सप्ताहं यद्य अनेन धृतॊ ऽचलः\nतदा गॊवर्धनॊ भीष्म न तच चित्रं मतं मम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 10,
        "text": "भुक्तम एतेन बह्व अन्नं करीडता नगमूर्धनि\nइति ते भीष्म शृण्वानाः परं विस्मयम आगताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 11,
        "text": "यस्य चानेन धर्मज्ञ भुक्तम अन्नं बलीयसः\nस चानेन हतः कंस इत्य एतन न महाद्भुतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 12,
        "text": "न ते शरुतम इदं भीष्म नूनं कथयतां सताम\nयद वक्ष्ये तवाम अधर्मज्ञ वाक्यं कुरुकुलाधम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 13,
        "text": "सत्रीषु गॊषु न शस्त्राणि पातयेद बराह्मणेषु च\nयस्य चान्नानि भुञ्जीत यश च सयाच छरणागतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 14,
        "text": "इति सन्तॊ ऽनुशासन्ति सज्जना धर्मिणः सदा\nभीष्म लॊके हि तत सर्वं वितथं तवयि दृश्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 15,
        "text": "जञानवृद्धं च वृद्धं च भूयांसं केशवं मम\nअजानत इवाख्यासि संस्तुवन कुरुसत्तम\nगॊघ्नः सत्रीघ्नश च सन भीष्म कथं संस्तवम अर्हति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 16,
        "text": "असौ मतिमतां शरेष्ठॊ य एष जगतः परभुः\nसंभावयति यद्य एवं तवद्वाक्याच च जनार्दनः\nएवम एतत सर्वम इति सर्वं तद वितथं धरुवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 17,
        "text": "न गाथा गाथिनं शास्ति बहु चेद अपि गायति\nपरकृतिं यान्ति भूतानि भूलिङ्गशकुनिर यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 18,
        "text": "नूनं परकृतिर एषा ते जघन्या नात्र संशयः\nअतः पापीयसी चैषां पाण्डवानाम अपीष्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 19,
        "text": "येषाम अर्च्यतमः कृष्णस तवं च येषां परदर्शकः\nधर्मवाक तवम अधर्मज्ञः सतां मार्गाद अवप्लुतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 20,
        "text": "कॊ हि धर्मिणम आत्मानं जानञ जञानवतां वरः\nकुर्याद यथा तवया भीष्म कृतं धर्मम अवेक्षता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 21,
        "text": "अन्यकामा हि धर्मज्ञ कन्यका पराज्ञमानिना\nअम्बा नामेति भद्रं ते कथं सापहृता तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 22,
        "text": "यां तवयापहृतां भीष्म कन्यां नैषितवान नृपः\nभराता विचित्रवीर्यस ते सतां वृत्तम अनुष्ठितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 23,
        "text": "दारयॊर यस्य चान्येन मिषतः पराज्ञमानिनः\nतव जातान्य अपत्यानि सज्जनाचरिते पथि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 24,
        "text": "न हि धर्मॊ ऽसति ते भीष्म बरह्मचर्यम इदं वृथा\nयद धारयसि मॊहाद वा कलीबत्वाद वा न संशयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 25,
        "text": "न तव अहं तव धर्मज्ञ पश्याम्य उपचयं कव चित\nन हि ते सेविता वृद्धा य एवं धर्मम अब्रुवन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 26,
        "text": "इष्टं दत्तम अधीतं च यज्ञाश च बहुदक्षिणाः\nसर्वम एतद अपत्यस्य कलां नार्हति षॊडशीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 27,
        "text": "वरतॊपवासैर बहुभिः कृतं भवति भीष्म यत\nसर्वं तद अनपत्यस्य मॊघं भवति निश्चयात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 28,
        "text": "सॊ ऽनपत्यश च वृद्धश च मिथ्याधर्मानुशासनात\nहंसवत तवम अपीदानीं जञातिभ्यः पराप्नुया वधम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 29,
        "text": "एवं हि कथयन्त्य अन्ये नरा जञानविदः पुरा\nभीष्म यत तद अहं सम्यग वक्ष्यामि तव शृण्वतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 30,
        "text": "वृद्धः किल समुद्रान्ते कश चिद धंसॊ ऽभवत पुरा\nधर्मवाग अन्यथावृत्तः पक्षिणः सॊ ऽनुशास्ति ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 31,
        "text": "धर्मं चरत माधर्मम इति तस्य वचः किल\nपक्षिणः शुश्रुवुर भीष्म सततं धर्मवादिनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 32,
        "text": "अथास्य भक्ष्यम आजह्रुः समुद्रजलचारिणः\nअण्डजा भीष्म तस्यान्ये धर्मार्थम इति शुश्रुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 33,
        "text": "तस्य चैव समभ्याशे निक्षिप्याण्डानि सर्वशः\nसमुद्राम्भस्य अमॊदन्त चरन्तॊ भीष्म पक्षिणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 34,
        "text": "तेषाम अण्डानि सर्वेषां भक्षयाम आस पापकृत\nस हंसः संप्रमत्तानाम अप्रमत्तः सवकर्मणि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 35,
        "text": "ततः परक्षीयमाणेषु तेष्व अण्डेष्व अण्डजॊ ऽपरः\nअशङ्कत महाप्राज्ञस तं कदा चिद ददर्श ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 36,
        "text": "ततः स कथयाम आस दृष्ट्वा हंसस्य किल्बिषम\nतेषां परमदुःखार्तः स पक्षी सर्वपक्षिणाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 37,
        "text": "ततः परत्यक्षतॊ दृष्ट्वा पक्षिणस ते समागताः\nनिजघ्नुस तं तदा हंसं मिथ्यावृत्तं कुरूद्वह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 38,
        "text": "ते तवां हंससधर्माणम अपीमे वसुधाधिपाः\nनिहन्युर भीष्म संक्रुद्धाः पक्षिणस तम इवाण्डजम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 39,
        "text": "गाथाम अप्य अत्र गायन्ति ये पुराणविदॊ जनाः\nभीष्म यां तां च ते सम्यक कथयिष्यामि भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 38,
        "shloka": 40,
        "text": "अन्तरात्मनि विनिहिते; रौषि पत्ररथ वितथम\nअण्डभक्षणम अशुचि ते; कर्म वाचम अतिशयते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 1,
        "text": "[षिषु]\nस मे बहुमतॊ राजा जरासंधॊ महाबलः\nयॊ ऽनेन युद्धं नेयेष दासॊ ऽयम इति संयुगे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 2,
        "text": "केशवेन कृतं यत तु जरासंध वधे तदा\nभीमसेनार्जुनाभ्यां च कस तत साध्व इति मन्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 3,
        "text": "अद्वारेण परविष्टेन छद्मना बरह्मवादिना\nदृष्टः परभावः कृष्णेन जरासंधस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 4,
        "text": "येन धर्मात्मनात्मानं बरह्मण्यम अभिजानता\nनैषितं पाद्यम अस्मै तद दातुम अग्रे दुरात्मने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 5,
        "text": "भुज्यताम इति तेनॊक्ताः कृष्ण भीम धनंजयाः\nजरासंधेन कौरव्य कृष्णेन विकृतं कृतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 6,
        "text": "यद्य अयं जगतः कर्ता यथैनं मूर्ख मन्यसे\nकस्मान न बराह्मणं सम्यग आत्मानम अवगच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 7,
        "text": "इदं तव आश्चर्यभूतं मे यद इमे पाण्डवास तवया\nअपकृष्टाः सतां मार्गान मन्यन्ते तच च साध्व इति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 8,
        "text": "अथ वा नैतद आश्चर्यं येषां तवम असि भारत\nसत्री सधर्मा च वृद्धश च सर्वार्थानां परदर्शकः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 9,
        "text": "[व]\nतस्य तद वचनं शरुत्वा रूक्षं रूक्षाक्षरं बहु\nचुकॊप बलिनां शरेष्ठॊ भीमसेनः परतापवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 10,
        "text": "तस्य पद्मप्रतीकाशे सवभावायत विस्तृते\nभूयॊ करॊधाभिताम्रान्ते रक्ते नेत्रे बभूवतुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 11,
        "text": "तरिशिखां भरुकुटीं चास्य ददृशुः सर्वपार्थिवाः\nललाटस्थां तरिकूटस्थां गङ्गां तरिपथगाम इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 12,
        "text": "दन्तान संदशतस तस्य कॊपाद ददृशुर आननम\nयुगान्ते सर्वभूतानि कालस्येव दिधक्षतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 13,
        "text": "उत्पतन्तं तु वेगेन जग्राहैनं मनस्विनम\nभीष्म एव महाबाहुर महासेनम इवेश्वरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 14,
        "text": "तस्य भीमस्य भीष्मेण वार्यमाणस्य भारत\nगुरुणा विविधैर वाक्यैः करॊधः परशमम आगतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 15,
        "text": "नातिचक्राम भीष्मस्य स हि वाक्यम अरिंदमः\nसमुद्धूतॊ घनापाये वेलाम इव महॊदधिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 16,
        "text": "शिशुपालस तु संक्रुद्धे भीमसेने नराधिप\nनाकम्पत तदा वीरः पौरुषे सवे वयवस्थितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 17,
        "text": "उत्पतन्तं तु वेगेन पुनः पुनर अरिंदमः\nन स तं चिन्तयाम आस सिंहः कषुद्रमृगं यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 18,
        "text": "परहसंश चाब्रवीद वाक्यं चेदिराजः परतापवान\nभीमसेनम अतिक्रुद्धं दृष्ट्वा भीमपराक्रमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 19,
        "text": "मुञ्चैनं भीष्म पश्यन्तु यावद एनं नराधिपाः\nमत परतापाग्निनिर्दग्धं पतंगम इव वह्निना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 39,
        "shloka": 20,
        "text": "ततश चेदिपतेर वाक्यं तच छरुत्वा कुरुसत्तमः\nभीमसेनम उवाचेदं भीष्मॊ मतिमतां वरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 1,
        "text": "[भ]\nचेदिराजकुले जातस तर्यक्ष एष चतुर्भुजः\nरासभाराव सदृशं रुराव च ननाद च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 2,
        "text": "तेनास्य माता पितरौ तरेसतुस तौ स बान्धवौ\nवैकृतं तच च तौ दृष्ट्वा तयागाय कुरुतां मतिम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 3,
        "text": "ततः सभार्यं नृपतिं सामात्यं सपुरॊहितम\nचिन्ता संमूढहृदयं वाग उवाचाशरीरिणी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 4,
        "text": "एष ते नृपते पुत्रः शरीमाञ जातॊ महाबलः\nतस्माद अस्मान न भेतव्यम अव्यग्रः पाहि वै शिशुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 5,
        "text": "न चैवैतस्य मृत्युस तवं न कालः परत्युपस्थितः\nमृत्युर हन्तास्य शस्त्रेण स चॊत्पन्नॊ नराधिप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 6,
        "text": "संश्रुत्यॊदाहृतं वाक्यं भूतम अन्तर्हितं ततः\nपुत्रस्नेहाभिसंतप्ता जननी वाक्यम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 7,
        "text": "येनेदम ईरितं वाक्यं ममैव तनयं परति\nपराञ्जलिस तं नमस्यामि बरवीतु स पुनर वचः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 8,
        "text": "शरॊतुम इच्छामि पुत्रस्य कॊ ऽसय मृत्युर भविष्यति\nअन्तर्हितं ततॊ भूतम उवाचेदं पुनर वचः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 9,
        "text": "येनॊत्सङ्गे गृहीतस्य भुजाव अभ्यधिकाव उभौ\nपतिष्यतः कषितितले पञ्चशीर्षाव इवॊरगौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 10,
        "text": "तृतीयम एतद बालस्य ललाटस्थं च लॊचनम\nनिमज्जिष्यति यं दृष्ट्वा सॊ ऽसय मृत्युर भविष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 11,
        "text": "तर्यक्षं चतुर्भुजं शरुत्वा तथा च समुदाहृतम\nधरण्यां पार्थिवाः सर्वे अभ्यगच्छन दिदृक्षवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 12,
        "text": "तान पूजयित्वा संप्राप्तान यथार्हं स महीपतिः\nएकैकस्य नृपस्याङ्के पुत्रम आरॊपयत तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 13,
        "text": "एवं राजसहस्राणां पृथक्त्वेन यथाक्रमम\nशिशुर अङ्के समारूढॊ न तत पराप निदर्शनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 14,
        "text": "ततश चेदिपुरं पराप्तौ संकर्षण जनार्दनौ\nयादवौ यादवीं दरस्तुं सवसारं तां पितुस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 15,
        "text": "अभिवाद्य यथान्यायं यथा जयेष्ठं नृपांश च तान\nकुशलानामयं पृष्ट्वा निषण्णौ राम केशवौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 16,
        "text": "अभ्यर्चितौ तदा वीरौ परीत्या चाभ्यधिकं ततः\nपुत्रं दामॊदरॊत्सङ्गे देवी संन्यदधात सवयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 17,
        "text": "नयस्तमात्रस्य तस्याङ्के भुजाव अभ्यधिकाव उभौ\nपेततुस तच च नयनं निममज्ज ललाटजम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 18,
        "text": "तद दृष्ट्वा वयथिता तरस्ता वरं कृष्णम अयाचत\nददस्व मे वरं कृष्ण भयार्ताय महाभुज"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 19,
        "text": "तवं हय आर्तानां समाश्वासॊ भीतानाम अभयंकरः\nपितृस्वसारं मा भैषीर इत्य उवाच जनार्दनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 20,
        "text": "ददानि कं वरं किं वा करवाणि पितृस्वसः\nशक्यं वा यदि वाशक्यं करिष्यामि वचस तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 21,
        "text": "एवम उक्ता ततः कृष्णम अब्रवीद यदुनन्दनम\nशिशुपालस्यापराधान कषमेथास तवं महाबल"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 22,
        "text": "[क]\nअपराधशतं कषाम्यं मया हय अस्य पितृष्वसः\nपुत्रस्य ते वधार्हाणां मा तवं शॊके मनः कृथाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 40,
        "shloka": 23,
        "text": "[भस]\nएवम एष नृपः पापः शिशुपालः सुमन्दधीः\nतवां समाह्वयते वीर गॊविन्द वरदर्पितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 1,
        "text": "[भस]\nनैषा चेदिपतेर बुद्धिर यया तव आह्वयते ऽचयुतम\nनूनम एष जगद भर्तुः कृष्णस्यैव विनिश्चयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 2,
        "text": "कॊ हि मां भीमसेनाद्य कषिताव अर्हति पार्थिवः\nकषेप्तुं दैवपरीतात्मा यथैष कुलपांसनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 3,
        "text": "एष हय अस्य महाबाहॊ तेजॊ ऽंशश च हरेर धरुवम\nतम एव पुनर आदातुम इच्छत पृथु यशा हरिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 4,
        "text": "येनैष कुरुशार्दूल शार्दूल इव चेदिराट\nगर्जत्य अतीव दुर्बुद्धिः सर्वान अस्मान अचिन्तयन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 5,
        "text": "[व]\nततॊ न ममृषे चैद्यस तद भीष्म वचनं तदा\nउवाच चैनं संक्रुद्धः पुनर भीष्मम अथॊत्तरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 6,
        "text": "[ष]\nदविषतां नॊ ऽसतु भीष्मैष परभावः केशवस्य यः\nयस्य संस्तव वक्ता तवं बन्दिवत सततॊत्थितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 7,
        "text": "संस्तवाय मनॊ भीष्म परेषां रमते सदा\nयदि संस्तौषि राज्ञस तवम इमं हित्वा जनार्दनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 8,
        "text": "दरदं सतुहि बाह्लीकम इमं पार्थिव सत्तमम\nजायमानेन येनेयम अभवद दारिता मही"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 9,
        "text": "वङ्गाङ्गविषयाध्यक्षं सहस्राक्षसमं बले\nसतुहि कर्णम इमं भीष्म महाचाप विकर्षणम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 10,
        "text": "दरॊणं दरौणिं च साधु तवं पिता पुत्रौ महारथौ\nसतुहि सतुत्याव इमौ भीष्म सततं दविजसत्तमौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 11,
        "text": "ययॊर अन्यतरॊ भीष्म संक्रुद्धः स चराचराम\nइमां वसुमतीं कुर्याद अशेषाम इति मे मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 12,
        "text": "दरॊणस्य हि समं युद्धे न पश्यामि नराधिपम\nअश्वत्थाम्नस तथा भीष्म न चैतौ सतॊतुम इच्छसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 13,
        "text": "शल्यादीन अपि कस्मात तवं न सतौषि वसुधाधिपान\nसतवाय यदि ते बुद्धिर वर्तते भीष्म सर्वदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 14,
        "text": "किं हि शक्यं मया कर्तुं यद वृद्धानां तवया नृप\nपुरा कथयतां नूनं न शरुतं धर्मवादिनाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 15,
        "text": "आत्मनिन्दात्मपूजा च परनिन्दा परस्तवः\nअनाचरितम आर्याणां वृत्तम एतच चतुर्विधम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 16,
        "text": "यद अस्तव्यम इमं शश्वन मॊहात संस्तौषि भक्तितः\nकेशवं तच च ते भीष्म न कश चिद अनुमन्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 17,
        "text": "कथं भॊजस्य पुरुषे वर्ग पाले दुरात्मनि\nसमावेशयसे सर्वं जगत केवलकाम्यया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 18,
        "text": "अथ वैषा न ते भक्तिः पकृतिं याति भारत\nमयैव कथितं पूर्वं भूलिङ्गशकुनिर यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 19,
        "text": "भूलिङ्गशकुनिर नाम पार्श्वे हिमवतः परे\nभीष्म तस्याः सदा वाचॊ शरूयन्ते ऽरथविगर्हिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 20,
        "text": "मा साहसम इतीदं सा सततं वाशते किल\nसाहसं चात्मनातीव चरन्ती नावबुध्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 21,
        "text": "सा हि मांसार्गलं भीष्म मुखात सिंहस्य खादतः\nदन्तान्तर विलग्नं यत तद आदत्ते ऽलपचेतना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 22,
        "text": "इच्छतः सा हि सिंहस्य भीष्म जीवत्य असंशयम\nतद्वत तवम अप्य अधर्मज्ञ सदा वाचॊ परभाषसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 23,
        "text": "इच्छतां पार्थिवेन्द्राणां भीष्म जीवस्य असंशयम\nलॊकविद्विष्ट कर्मा हि नान्यॊ ऽसति भवता समः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 24,
        "text": "[व]\nततश चेदिपतेः शरुत्वा भीष्मः सकटुकं वचः\nउवाचेदं वचॊ राजंश चेदिराजस्य शृण्वतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 25,
        "text": "इच्छतां किल नामाहं जीवाम्य एषां महीक्षिताम\nयॊ ऽहं न गणयाम्य एतांस तृणानीव नराधिपान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 26,
        "text": "एवम उक्ते तु भीष्मेण ततः संचुक्रुधुर नृपाः\nके चिज जहृषिरे तत्र के चिद भीष्मं जगर्हिरे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 27,
        "text": "के चिद ऊचुर महेष्वासाः शरुत्वा भीष्मस्य तद वचः\nपापॊ ऽवलिप्तॊ वृद्धश च नायं भीष्मॊ ऽरहति कषमाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 28,
        "text": "हन्यतां दुर्मतिर भीष्मः पशुवत साध्व अयं नृपैः\nसर्वैः समेत्य संरब्धैर दह्यतां वा कटाग्निना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 29,
        "text": "इति तेषां वचॊ शरुत्वा ततः कुरु पिता महः\nउवाच मतिमान भीष्मस तान एव वसुधाधिपान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 30,
        "text": "उक्तस्यॊक्तस्य नेहान्तम अहं समुपलक्षये\nयत तु वक्ष्यामि तत सर्वं शृणुध्वं वसुधाधिपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 31,
        "text": "पशुवद घातनं वा मे दहनं वा कटाग्निना\nकरियतां मूर्ध्नि वॊ नयस्तं मयेदं सकलं पदम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 32,
        "text": "एष तिष्ठति गॊविन्दः पूजितॊ ऽसमाभिर अच्युतः\nयस्य वस तवरते बुद्धिर मरणाय स माधवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 41,
        "shloka": 33,
        "text": "कृष्णम आह्वयताम अद्य युद्धे शार्ङ्गगदाधरम\nयावद अस्यैव देवस्य देहं विशतु पातितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nततः शरुत्वैव भीष्मस्य चेदिराड उरुविक्रमः\nयुयुत्सुर वासुदेवेन वासुदेवम उवाच ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 2,
        "text": "आह्वये तवां रणं गच्छ मया सार्धं जनार्दन\nयावद अद्य निहन्मि तवां सहितं सर्वपाण्डवैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 3,
        "text": "सह तवया हि मे वध्याः पाण्डवाः कृष्ण सर्वथा\nनृपतीन समतिक्रम्य यैर अराजा तवम अर्चितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 4,
        "text": "ये तवां दासम अराजानं बाल्याद अर्चन्ति दुर्मतिम\nअनर्हम अर्हवत कृष्ण वध्यास त इति मे मतिः\nइत्य उक्त्वा राजशार्दूलस तस्थौ गर्जन्न अमर्षणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 5,
        "text": "एवम उक्ते ततः कृष्णॊ मृदुपूर्वम इदं वचः\nउवाच पार्थिवान सर्वांस तत्समक्षं च पाण्डवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 6,
        "text": "एष नः शत्रुर अत्यन्तं पार्थिवाः सात्वती सुतः\nसात्वतानां नृशंसात्मा न हितॊ ऽनपकारिणाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 7,
        "text": "पराग्ज्यॊतिष पुरं यातान अस्माञ जञात्वा नृशंसकृत\nअदहद दवारकाम एष सवस्रीयः सन नराधिपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 8,
        "text": "करीडतॊ भॊजराजन्यान एष रैवतके गिरौ\nहत्वा बद्ध्वा च तान सर्वान उपायात सवपुरं पुरा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 9,
        "text": "अश्वमेधे हयं मेध्यम उत्सृष्टं रक्षिभिर वृतम\nपितुर मे यज्ञविघ्नार्थम अहरत पापनिश्चयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 10,
        "text": "सुवीरान परतिपत्तौ च बभ्रॊर एष यशस्विनः\nभार्याम अभ्यहरन मॊहाद अकामां ताम इतॊ गताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 11,
        "text": "एष माया परतिच्छन्नः करूषार्थे तपस्विनीम\nजहार भद्रां वैशालीं मातुलस्य नृशंसकृत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 12,
        "text": "पितृस्वसुः कृते दुःखं सुमहन मर्षयाम्य अहम\nदिष्ट्या तव इदं सर्वराज्ञां संनिधाव अद्य वर्तते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 13,
        "text": "पश्यन्ति हि भवन्तॊ ऽदय मय्य अतीव वयतिक्रमम\nकृतानि तु परॊक्षं मे यानि तानि निबॊधत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 14,
        "text": "इमं तव अस्य न शक्ष्यामि कषन्तुम अद्य वयतिक्रमम\nअवलेपाद वधार्हस्य समग्रे राजमण्डले"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 15,
        "text": "रुक्मिण्याम अस्य मूढस्य परार्थनासीन मुमूर्षतः\nन च तां पराप्तवान मूढः शूद्रॊ वेदश्रुतिं यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 16,
        "text": "एवमादि ततः सर्वे सहितास ते नराधिपाः\nवासुदेव वचॊ शरुत्वा चेदिराजं वयगर्हयन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 17,
        "text": "ततस तद वचनं शरुत्वा शिशुपालः परतापवान\nजहास सवनवद धासं परहस्येदम उवाच ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 18,
        "text": "मत पूर्वां रुक्मिणीं कृष्ण संसत्सु परिकीर्तयन\nविशेषतः पार्थिवेषु वरीडां न कुरुषे कथम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 19,
        "text": "मन्यमानॊ हि कः सत्सु पुरुषः परिकीर्तयेत\nअन्यपूर्वां सत्रियं जातु तवदन्यॊ मधुसूदन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 20,
        "text": "कषम वा यदि ते शरद्धा मा वा कृष्ण मम कषम\nकरुद्धाद वापि परसन्नाद वा किं मे तवत्तॊ भविष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 21,
        "text": "तथा बरुवत एवास्य भगवान मधुसूदनः\nवयपाहरच छिरॊ करुद्धश चक्रेणामित्र कर्षणः\nस पपात महाबाहुर वज्राहत इवाचलः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 22,
        "text": "ततश चेदिपतेर देहात तेजॊ ऽगर्यं ददृशुर नृपाः\nउत्पतन्तं महाराज गगणाद इव भास्करम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 23,
        "text": "ततः कमलपत्राक्षं कृष्णं लॊकनमस्कृतम\nववन्दे तत तदा तेजॊ विवेश च नराधिप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 24,
        "text": "तद अद्भुतम अमन्यन्त दृष्ट्वा सर्वे महीक्षितः\nयद विवेश महाबाहुं तत तेजॊ पुरुषॊत्तमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 25,
        "text": "अनभ्रे परववर्ष दयौः पपात जवलिताशनिः\nकृष्णेन निहते चैद्ये चचाल च वसुंधरा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 26,
        "text": "ततः के चिन महीपाला नाब्रुवंस तत्र किं चन\nअतीतवाक्पथे काले परेक्षमाणा जनार्दनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 27,
        "text": "हस्तैर हस्ताग्रम अपरे परत्यपीषन्न अमर्षिताः\nअपरे दशनैर ओष्ठान अदशन करॊधमूर्छिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 28,
        "text": "रहस तु के चिद वार्ष्णेयं परशशंसुर नराधिपाः\nके चिद एव तु संरब्धा मध्यस्थास तव अपरे ऽभवन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 29,
        "text": "परहृष्टाः केशवं जग्मुः संस्तुवन्तॊ महर्षयः\nबराह्मणाश च महात्मानः पार्थिवाश च महाबलाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 30,
        "text": "पाण्डवस तव अब्रवीद भरातॄन सत्कारेण महीपतिम\nदमघॊषात्मजं वीरं संसाधयत माचिरम\nतथा च कृतवन्तस ते भरातुर वै शासनं तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 31,
        "text": "चेदीनाम आधिपत्ये च पुत्रम अस्य महीपतिम\nअभ्यसिञ्चत तदा पार्थः सह तैर वसुधाधिपैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 32,
        "text": "ततः स कुरुराजस्य करतुः सर्वं समृद्धिमान\nयूनां परीतिकरॊ राजन संबभौ विपुलौजसः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 33,
        "text": "शान्तविघ्नः सुखारम्भः परभूतधनधान्यवान\nअन्नवान बहुभक्ष्यश च केशवेन सुरक्षितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 34,
        "text": "समापयाम आस च तं राजसूयं महाक्रतुम\nतं तु यज्ञं महाबाहुर आ समाप्तेर जनार्दनः\nररक्ष भगवाञ शौरिः शार्ङ्गचक्रगदाधरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 35,
        "text": "ततस तव अवभृथ सनातं धर्मराजं युधिष्ठिरम\nसमस्तं पार्थिवं कषत्रम अभिगम्येदम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 36,
        "text": "दिष्ट्या वर्धसि धर्मज्ञ साम्राज्यं पराप्तवान विभॊ\nआजमीढाजमीढानां यशॊ संवर्धितं तवया\nकर्मणैतेन राजेन्द्र धर्मश च सुमहान कृतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 37,
        "text": "आपृच्छामॊ नरव्याघ्र सर्वकामैः सुपूजिताः\nसवराष्ट्राणि गमिष्यामस तदनुज्ञातुम अर्हसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 38,
        "text": "शरुत्वा तु वचनं राज्ञां धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nयथार्हं पूज्य नृपतीन भरातॄन सर्वान उवाच ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 39,
        "text": "राजानः सर्व एवैते परीत्यास्मान समुपागताः\nपरस्थिताः सवानि राष्ट्राणि माम आपृच्छ्य परंतपाः\nते ऽनुव्रजत भद्रं ते विषयान्तं नृपॊत्तमान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 40,
        "text": "भरातुर वचनम आज्ञाय पाण्डवा धर्मचारिणः\nयथार्हं नृप मुख्यांस तान एकैकं समनुव्रजन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 41,
        "text": "विराटम अन्वयात तूर्णं धृष्टद्युम्नः परतापवान\nधनंजयॊ यज्ञसेनं महात्मानं महारथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 42,
        "text": "भीष्मं च धृतराष्ट्रं च भीमसेनॊ महाबलः\nदरॊणं च स सुतं वीरं सहदेवॊ महारथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 43,
        "text": "नकुलः सुबलं राजन सह पुत्रं समन्वयात\nदरौपदेयाः स सौभौद्राः पार्वतीयान महीपतीन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 44,
        "text": "अन्वगच्छंस तथैवान्यान कषत्रियान कषत्रियर्षभाः\nएवं संपूजितास ते वै जग्मुर विप्राश च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 45,
        "text": "गतेषु पार्थिवेन्द्रेषु सर्वेषु भरतर्षभ\nयुधिष्ठिरम उवाचेदं वासुदेवः परतापवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 46,
        "text": "आपृच्छे तवां गमिष्यामि दवारकां कुरुनन्दन\nराजसूयं करतुश्रेष्ठं दिष्ट्या तवं पराप्तवान असि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 47,
        "text": "तम उवाचैवम उक्तस तु धर्मराण मधुसूदनम\nतव परसादाद गॊविन्द पराप्तवान अस्मि वै करतुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 48,
        "text": "समस्तं पार्थिवं कषत्रं तवत्प्रसादाद वशानुगम\nउपादाय बलिं मुख्यं माम एव समुपस्थितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 49,
        "text": "न वयं तवाम ऋते वीर रंस्यामेह कथं चन\nअवश्यं चापि गन्तव्या तवया दवारवती पुरी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 50,
        "text": "एवम उक्तः स धर्मात्मा युधिष्ठिर सहायवान\nअभिगम्याब्रवीत परीतः पृथां पृथु यशा हरिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 51,
        "text": "साम्राज्यं समनुप्राप्ताः पुत्रास ते ऽदय पितृष्वसः\nसिद्धार्था वसुमन्तश च सा तवं परीतिम इवाप्नुहि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 52,
        "text": "अनुज्ञातस तवया चाहं दवारकां गन्तुम उत्सहे\nसुभद्रां दरौपदीं चैव सभाजयत केशवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 53,
        "text": "निष्क्रम्यान्तःपुराच चैव युधिष्ठिर सहायवान\nसनातश च कृतजप्यश च बराह्मणान सवस्ति वाच्य च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 54,
        "text": "ततॊ मेघवरप्रख्यं सयन्दनं वै सुकल्पितम\nयॊजयित्वा महाराज दारुकः परत्युपस्थितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 55,
        "text": "उपस्थितं रथं दृष्ट्वा तार्क्ष्य परवर केतनम\nपरदक्षिणम उपावृत्य समारुह्य महामनाः\nपरययौ पुण्डरीकाक्षस ततॊ दवारवतीं पुरीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 56,
        "text": "तं पद्भ्याम अनुवव्राज धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nभरातृभिः सहितः शरीमान वासुदेवं महाबलम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 57,
        "text": "ततॊ मुहूर्तं संगृह्य सयन्दनप्रवरं हरिः\nअब्रवीत पुण्डरीकाक्षः कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 58,
        "text": "अप्रमत्तः सथितॊ नित्यं परजाः पाहि विशां पते\nपर्जन्यम इव भूतानि महाद्रुमम इवाण्डजाः\nबान्धवास तवॊपजीवन्तु सहस्राक्षम इवामराः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 59,
        "text": "कृत्वा परस्परेणैव संविदं कृष्ण पाण्डवौ\nअन्यॊन्यं समनुज्ञाप्य जग्मतुः सवगृहान परति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 42,
        "shloka": 60,
        "text": "गते दवारवतीं कृष्णे सात्वत परवरे नृप\nएकॊ दुर्यॊधनॊ राजा शकुनिश चापि सौबलः\nतस्यां सभायां दिव्यायाम ऊषतुस तौ नरर्षभौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nवसन दुर्यॊधनस तस्यां सभायां भरतर्षभ\nशनैर ददर्श तां सर्वां सभां शकुनिना सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 2,
        "text": "तस्यां दिव्यान अभिप्रायान ददर्श कुरुनन्दनः\nन दृष्टपूर्वा ये तेन नगरे नागसाह्वये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 3,
        "text": "स कदा चित सभामध्ये धार्तराष्ट्रॊ महीपतिः\nसफाटिकं तलम आसाद्य जलम इत्य अभिशङ्कया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 4,
        "text": "सववस्त्रॊत्कर्षणं राजा कृतवान बुद्धिमॊहितः\nदुर्मना विमुखश चैव परिचक्राम तां सभाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 5,
        "text": "ततः सफाटिकतॊयां वै सफाटिकाम्बुज शॊभिताम\nवापीं मत्वा सथलम इति स वासाः परापतज जले"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 6,
        "text": "जले निपतितं दृष्ट्वा किं करा जहसुर भृशम\nवासांसि च शुभान्य अस्मै परददू राजशासनात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 7,
        "text": "तथागतं तु तं दृष्ट्वा भीमसेनॊ महाबलः\nअर्जुनश च यमौ चॊभौ सर्वे ते पराहसंस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 8,
        "text": "नामर्षयत ततस तेषाम अवहासम अमर्षणः\nआकारं रक्षमाणस तु न स तान समुदैक्षत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 9,
        "text": "पुनर वसनम उत्क्षिप्य परतरिष्यन्न इव सथलम\nआरुरॊह ततः सर्वे जहसुस ते पुनर जनाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 10,
        "text": "दवारं च विवृताकारं ललाटेन समाहनत\nसंवृतं चेति मन्वानॊ दवारदेशाद उपारमत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 11,
        "text": "एवं परलम्भान विविधान पराप्य तत्र विशां पते\nपाण्डवेयाभ्यनुज्ञातस ततॊ दुर्यॊधनॊ नृपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 12,
        "text": "अप्रहृष्टेन मनसा राजसूये महाक्रतौ\nपरेक्ष्यताम अद्भुताम ऋद्धिं जगाम गजसाह्वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 13,
        "text": "पाण्डव शरीप्रतप्तस्य धयानग्लानस्य गच्छतः\nदुर्यॊधनस्य नृपतेः पापा मतिर अजायत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 14,
        "text": "पार्थान सुमनसॊ दृष्ट्वा पार्थिवांश च वशानुगान\nकृत्स्नं चापिहितं लॊकम आ कुमारं कुरूद्वह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 15,
        "text": "महिमानं परं चापि पाण्डवानां महात्मनाम\nदुर्यॊधनॊ धार्तराष्ट्रॊ विवर्णः समपद्यत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 16,
        "text": "स तु गच्छन्न अनेकाग्रः सभाम एवानुचिन्तयन\nशरियं च ताम अनुपमां धर्मराजस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 17,
        "text": "परमत्तॊ धृतराष्ट्रस्य पुत्रॊ दुर्यॊधनस तदा\nनाभ्यभाषत सुबलजं भाषमाणं पुनः पुनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 18,
        "text": "अनेकाग्रं तु तं दृष्ट्वा शकुनिः परत्यभाषत\nदुर्यॊधन कुतॊ मूलं निःश्वसन्न इव गच्छसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 19,
        "text": "[द]\nदृष्ट्वेमां पृथिवीं कृत्स्नां युधिष्ठिर वशानुगाम\nजिताम अस्त्रप्रतापेन शवेताश्वस्य महात्मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 20,
        "text": "तं च यज्ञं तथा भूतं दृष्ट्वा पार्थस्य मातुल\nयथा शक्रस्य देवेषु तथा भूतं महाद्युते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 21,
        "text": "अमर्षेण सुसंपूर्णॊ दह्यमानॊ दिवानिशम\nशुचि शुक्रागमे काले शुष्ये तॊयम इवाल्पकम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 22,
        "text": "पश्य सात्वत मुख्येन शिशुपालं निपातितम\nन च तत्र पुमान आसीत कश चित तस्य पदानुगः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 23,
        "text": "दह्यमाना हि राजानः पाण्डवॊत्थेन वह्निना\nकषान्तवन्तॊ ऽपराधं तं कॊ हि तं कषन्तुम अर्हति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 24,
        "text": "वासुदेवेन तत कर्म तथायुक्तं महत कृतम\nसिद्धं च पाण्डवेयानां परतापेन महात्मनाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 25,
        "text": "तथा हि रत्नान्य आदाय विविधानि नृपा नृपम\nउपतिष्ठन्ति कौन्तेयं वैश्या इव करप्रदाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 26,
        "text": "शरियं तथाविधां दृष्ट्वा जवलन्तीम इव पाण्डवे\nअमर्षवशम आपन्नॊ दह्ये ऽहम अतथॊचितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 27,
        "text": "वह्निम एव परवेक्ष्यामि भक्षयिष्यामि वा विषम\nअपॊ वापि परवेक्ष्यामि न हि शक्ष्यामि जीवितुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 28,
        "text": "कॊ हि नाम पुमाँल लॊके मर्षयिष्यति सत्त्ववान\nसपत्नान ऋध्यतॊ दृष्ट्वा हानिम आत्मन एव च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 29,
        "text": "सॊ ऽहं न सत्री न चाप्य अस्त्री न पुमान नापुमान अपि\nयॊ ऽहं तां मर्षयाम्य अद्य तादृशीं शरियम आगताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 30,
        "text": "ईश्वरत्वं पृथिव्याश च वसुमत्तां च तादृशीम\nयज्ञं च तादृशं दृष्ट्वा मादृशः कॊ न संज्वरेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 31,
        "text": "अशक्तश चैक एवाहं ताम आहर्तुं नृप शरियम\nसहायांश च न पश्यामि तेन मृत्युं विचिन्तये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 32,
        "text": "दैवम एव परं मन्ये पौरुषं तु निरर्थकम\nदृष्ट्वा कुन्तीसुते शुभ्रां शरियं ताम आहृतां तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 33,
        "text": "कृतॊ यत्नॊ मया पूर्वं विनाशे तस्य सौबल\nतच च सर्वम अतिक्रम्य सवृद्धॊ ऽपस्व इव पङ्कजम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 34,
        "text": "तेन दैवं परं मन्ये पौरुषं तु निरर्थकम\nधार्तराष्ट्रा हि हीयन्ते पार्था वर्धन्ति नित्यशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 35,
        "text": "सॊ ऽहं शरियं च तां दृष्ट्वा सभां तां च तथाविधाम\nरक्षिभिश चावहासं तं परितप्ये यथाग्निना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 43,
        "shloka": 36,
        "text": "स माम अभ्यनुजानीहि मातुलाद्य सुदुःखितम\nअमर्षं च समाविष्टं धृतराष्ट्रे निवेदय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 1,
        "text": "[ष]\nदुर्यॊधन न ते ऽमर्षः कार्यः परति युधिष्ठिरम\nभागधेयानि हि सवानि पाण्डवा भुञ्जते सदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 2,
        "text": "अनेकैर अभ्युपायैश च तवयारब्धाः पुरासकृत\nविमुक्ताश च नरव्याघ्रा भागधेय पुरस्कृताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 3,
        "text": "तैर लब्धा दरौपदी भार्या दरुपदश च सुतैः सह\nसहायः पृथिवी लाभे वासुदेवश च वीर्यवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 4,
        "text": "लब्धश च नाभिभूतॊ ऽरथः पित्र्यॊ ऽंशः पृथिवीपते\nविवृद्धस तेजसा तेषां तत्र का परिदेवना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 5,
        "text": "धनंजयेन गाण्डीवम अक्षय्यौ च महेषुधी\nलब्धान्य अस्त्राणि दिव्यानि तर्पयित्वा हुताशनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 6,
        "text": "तेन कार्मुकमुख्येन बाहुवीर्येण चात्मनः\nकृता वशे महीपालास तत्र का परिदेवना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 7,
        "text": "अग्निदाहान मयं चापि मॊक्षयित्वा सदानवम\nसभां तां कारयाम आस सव्यसाची परंतपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 8,
        "text": "तेन चैव मयेनॊक्ताः किं करा नाम राक्षसाः\nवहन्ति तां सभां भीमास तत्र का परिदेवना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 9,
        "text": "यच चासहायतां राजन्न उक्तवान असि भारत\nतन मिथ्या भरातरॊ हीमे सहायास ते महारथाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 10,
        "text": "दरॊणस तव महेष्वासः सह पुत्रेण धीमता\nसूतपुत्रश च राधेयॊ गौतमश च महारथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 11,
        "text": "अहं च सह सॊदर्यैः सौमदत्तिश च वीर्यवान\nएतैस तवं सहितः सर्वैर जय कृत्स्नां वसुंधराम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 12,
        "text": "[द]\nतवया च सहितॊ राजन्न एतैश चान्यैर महारथैः\nएतान एव विजेष्यामि यदि तवम अनुमन्यसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 13,
        "text": "एतेषु विजितेष्व अद्य भविष्यति मही मम\nसर्वे च पृथिवीपालाः सभा सा च महाधना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 14,
        "text": "[ष]\nधनंजयॊ वासुदेवॊ भीमसेनॊ युधिष्ठिरः\nनकुलः सहदेवश च दरुपदश च सहात्म जैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 15,
        "text": "नैते युधि बलाज जेतुं शक्याः सुरगणैर अपि\nमहारथा महेष्वासाः कृतास्त्रा युद्धदुर्मदाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 16,
        "text": "अहं तु तद विजानामि विजेतुं येन शक्यते\nयुधिष्ठिरं सवयं राजंस तन निबॊध जुषस्व च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 17,
        "text": "[द]\nअप्रमादेन सुहृदाम अन्येषां च महात्मनाम\nयदि शक्या विजेतुं ते तन ममाचक्ष्व मातुल"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 18,
        "text": "[ष]\nदयूतप्रियश च कौन्तेयॊ न च जानाति देवितुम\nसमाहूतश च राजेन्द्रॊ न शक्ष्यति निवर्तितुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 19,
        "text": "देवने कुशलश चाहं न मे ऽसति सदृशॊ भुवि\nतरिषु लॊकेषु कौन्तेयं तं तवं दयूते समाह्वय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 20,
        "text": "तस्याक्षकुशलॊ राजन्न आदास्ये ऽहम असंशयम\nराज्यं शरियं च तां दीप्तां तवदर्थं पुरुषर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 21,
        "text": "इदं तु सर्वं तवं राज्ञे दुर्यॊधन निवेदय\nअनुज्ञातस तु ते पित्रा विजेष्ये तं न संशयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 44,
        "shloka": 22,
        "text": "[द]\nतवम एव कुरुमुख्याय धृतराष्ट्राय सौबल\nनिवेदय यथान्यायं नाहं शक्ष्ये निशंसितुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nअनुभूय तु राज्ञस तं राजसूयं महाक्रतुम\nयुधिष्ठिरस्य नृपतेर गान्धारी पुत्र संयुतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 2,
        "text": "परियकृन मतम आज्ञाय पूर्वं दुर्यॊधनस्य तत\nपरज्ञा चक्षुषम आसीनं शकुनिः सौबलस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 3,
        "text": "दुर्यॊधन वचॊ शरुत्वा धृतराष्ट्रं जनाधिपम\nउपगम्य महाप्राज्ञं शकुनिर वाक्यम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 4,
        "text": "दुर्यॊधनॊ महाराज विवर्णॊ हरिणः कृशः\nदीनश चिन्तापरश चैव तद विद्धि भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 5,
        "text": "न वै परीक्षसे सम्यग असह्यं शत्रुसंभवम\nजयेष्ठपुत्रस्य शॊकं तवं किमर्थं नावबुध्यसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 6,
        "text": "[ध]\nदुर्यॊधन कुतॊ मूलं भृशम आर्तॊ ऽसि पुत्रक\nशरॊतव्यश चेन मया सॊ ऽरथॊ बरूहि मे कुरुनन्दन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 7,
        "text": "अयं तवां शकुनिः पराह विवर्णं हरिणं कृशम\nचिन्तयंश च न पश्यामि शॊकस्य तव संभवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 8,
        "text": "ऐश्वर्यं हि महत पुत्र तवयि सर्वं समर्पितम\nभरातरः सुहृदश चैव नाचरन्ति तवाप्रियम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 9,
        "text": "आच्छादयसि परावारान अश्नासि पिशितौदनम\nआजानेया वहन्ति तवां केनासि हरिणः कृशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 10,
        "text": "शयनानि महार्हाणि यॊषितश च मनॊरमाः\nगुणवन्ति च वेश्मानि विहाराश च यथासुखम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 11,
        "text": "देवानाम इव ते सर्वं वाचि बद्धं न संशयः\nसदीन इव दुर्धर्षः कस्माच छॊचसि पुत्रक"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 12,
        "text": "[द]\nअश्नाम्य आच्छादये चाहं यथा कुपुरुषस तथा\nअमर्षं धारये चॊग्रं तितिक्षन कालपर्ययम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 13,
        "text": "अमर्षणः सवाः परकृतीर अभिभूय परे सथिताः\nकलेशान मुमुक्षुः परजान स वै पुरुष उच्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 14,
        "text": "संतॊषॊ वै शरियं हन्ति अभिमानश च भारत\nअनुक्रॊश भये चॊभे यैर वृतॊ नाश्नुते महत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 15,
        "text": "न माम अवति तद भुक्तं शरियं दृष्ट्वा युधिष्ठिरे\nजवलन्तीम इव कौन्तेये विवर्णकरणीं मम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 16,
        "text": "सपत्नान ऋध्यत आत्मानं हीयमानं निशाम्य च\nअदृश्याम अपि कौन्तेये सथितां पश्यन्न इवॊद्यताम\nतस्माद अहं विवर्णश च दीनश च हरिणः कृशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 17,
        "text": "अष्टाशीति सहस्राणि सनातका गृहमेधिनः\nतरिंशद दासीक एकैकॊ यान बिभर्ति युधिष्ठिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 18,
        "text": "दशान्यानि सहस्राणि नित्यं तत्रान्नम उत्तमम\nभुञ्जते रुक्मपात्रीभिर युधिष्ठिर निवेशने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 19,
        "text": "कदली मृगमॊकानि कृष्ण शयामारुणानि च\nकाम्बॊजः पराहिणॊत तस्मै परार्ध्यान अपि कम्बलान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 20,
        "text": "रथयॊषिद गवाश्वस्य शतशॊ ऽथ सहस्रशः\nतरिंशतं चॊष्ट्र वामीनां शतानि विचरन्त्य उत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 21,
        "text": "पृथग्विधानि रत्नानि पार्थिवाः पृथिवीपते\nआहरन करतुमुख्ये ऽसमिन कुन्तीपुत्राय भूरिशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 22,
        "text": "न कवचिद धि मया दृष्टस तादृशॊ नैव च शरुतः\nयादृग धनागमॊ यज्ञे पाण्डुपुत्रस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 23,
        "text": "अपर्यन्तं धनौघं तं दृष्ट्वा शत्रॊर अहं नृप\nशर्म नैवाधिगच्छामि चिन्तयानॊ ऽनिशं विभॊ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 24,
        "text": "बराह्मणा वाटधानाश च गॊमन्तः शतसंघशः\nतरैखर्वं बलिम आदाय दवारि तिष्ठन्ति वारिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 25,
        "text": "कमण्डलून उपादाय जातरूपमयाञ शुभान\nएवं बलिं समादाय परवेशं लेभिरे ततः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 26,
        "text": "यन नैव मधु शक्राय धारयन्त्य अमर सत्रियः\nतद अस्मै कांस्यम आहार्षीद वारुणं कलशॊदधिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 27,
        "text": "शैक्यं रुक्मसहस्रस्य बहुरत्नविभूषितम\nदृष्ट्वा च मम तत सर्वं जवर रूपम इवाभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 28,
        "text": "गृहीत्वा तत तु गच्छन्ति समुद्रौ पूर्वदक्षिणौ\nतथैव पश्चिमं यान्ति गृहीत्वा भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 29,
        "text": "उत्तरं तु न गच्छन्ति विना तात पतत्रिभिः\nइदं चाद्भुतम अत्रासीत तन मे निगदतः शृणु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 30,
        "text": "पूर्णे शतसहस्रे तु विप्राणां परिविष्यताम\nसथापिता तत्र संज्ञाभूच छङ्खॊ धमायति नित्यशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 31,
        "text": "मुहुर मुहुः परनदतस तस्य शङ्खस्य भारत\nउत्तमं शब्दम अश्रौषं ततॊ रॊमाणि मे ऽहृषन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 32,
        "text": "पार्थिवैर बहुभिः कीर्णम उपस्थानं दिदृक्षुभिः\nसर्वरत्नान्य उपादाय पार्थिवा वै जनेश्वर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 33,
        "text": "यज्ञे तस्य महाराज पाण्डुपुत्रस्य धीमतः\nवैश्या इव महीपाला दविजातिपरिवेषकाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 34,
        "text": "न सा शरीर देवराजस्य यमस्य वरुणस्य वा\nगुह्यकाधिपतेर वापि या शरीराजन युधिष्ठिरे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 35,
        "text": "तां दृष्ट्वा पाण्डुपुत्रस्य शरियं परमिकाम अहम\nशान्तिं न परिगच्छामि दह्यमानेन चेतसा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 36,
        "text": "[ष]\nयाम एताम उत्तमां लक्ष्मीं दृष्टवान असि पाण्डवे\nतस्याः पराप्ताव उपायं मे शृणु सत्यपराक्रम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 37,
        "text": "अहम अक्षेष्व अभिज्ञातः पृथिव्याम अपि भारत\nहृदयज्ञः पणज्ञश च विशेषज्ञश च देवने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 38,
        "text": "दयूतप्रियश च कौन्तेयॊ न च जानाति देवितुम\nआहूतश चैष्यति वयक्तं दीव्यावेत्य आह्वयस्व तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 39,
        "text": "[व]\nएवम उक्तः शकुनिना राजा दुर्यॊधनस तदा\nधृतराष्ट्रम इदं वाक्यम अपदान्तरम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 40,
        "text": "अयम उत्सहते राजञ शरियम आहर्तुम अक्षवित\nदयूतेन पाण्डुपुत्रस्य तदनुज्ञातुम अर्हसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 41,
        "text": "[ध]\nकषत्ता मन्त्री महाप्राज्ञः सथितॊ यस्यास्मि शासने\nतेन संगम्य वेत्स्यामि कार्यस्यास्य विनिश्चयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 42,
        "text": "स हि धर्मं पुरस्कृत्य दीर्घदर्शी परं हितम\nउभयॊः पक्षयॊर युक्तं वक्ष्यत्य अर्थविनिश्चयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 43,
        "text": "[द]\nनिवर्तयिष्यति तवासौ यदि कषत्ता समेष्यति\nनिवृत्ते तवयि राजेन्द्र मरिष्ये ऽहम असंशयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 44,
        "text": "स मयि तवं मृते राजन विदुरेण सुखी भव\nभॊक्ष्यसे पृथिवीं कृत्स्नां किं मया तवं करिष्यसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 45,
        "text": "[व]\nआर्तवाक्यं तु तत तस्य परणयॊक्तं निशम्य सः\nधृतराष्ट्रॊ ऽबरवीत परेष्यान दुर्यॊधन मते सथितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 46,
        "text": "सथूणा सहस्रैर बृहतीं शतद्वारां सभां मम\nमनॊरमां दर्शनीयाम आशु कुर्वन्तु शिल्पिनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 47,
        "text": "ततः संस्तीर्य रत्नैस ताम अक्षान आवाप्य सर्वशः\nसुकृतां सुप्रवेशां च निवेदयत मे शनैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 48,
        "text": "दुर्यॊधनस्य शान्त्य अर्थम इति निश्चित्य भूमिपः\nधृतराष्ट्रॊ महाराज पराहिणॊद विदुराय वै"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 49,
        "text": "अपृष्ट्वा विदुरं हय अस्य नासीत कश चिद विनिश्चयः\nदयूतदॊषांश च जानन सपुत्रस्नेहाद अकृष्यत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 50,
        "text": "तच छरुत्वा विदुरॊ धीमान कलिद्वारम उपस्थितम\nविनाशमुखम उत्पन्नं धृतराष्ट्रम उपाद्रवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 51,
        "text": "सॊ ऽभिगम्य महात्मानं भराता भरातरम अग्रजम\nमूर्ध्ना परणम्य चरणाव इदं वचनम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 52,
        "text": "नाभिनन्दामि ते राजन वयवसायम इमं परभॊ\nपुत्रैर भेदॊ यथा न सयाद दयूतहेतॊस तथा कुरु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 53,
        "text": "[धृ]\nकषत्तः पुत्रेषु पुत्रैर मे कलहॊ न भविष्यति\nदिवि देवाः परसादं नः करिष्यन्ति न संशयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 54,
        "text": "अशुभं वा शुभं वापिहितं वा यदि वाहितम\nपरवर्ततां सुहृद दयूतं दिष्टम एतन न संशयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 55,
        "text": "मयि संनिहिते चैव भीष्मे च भरतर्षभे\nअनयॊ दैवविहितॊ न कथं चिद भविष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 56,
        "text": "गच्छ तवं रथम आस्थाय हयैर वातसमैर जवे\nखाण्डव परस्थम अद्यैव समानय युधिष्ठिरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 57,
        "text": "न वार्यॊ वयवसायॊ मे विदुरैतद बरवीमि ते\nदैवम एव परं मन्ये येनैतद उपपद्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 45,
        "shloka": 58,
        "text": "इत्य उक्तॊ विदुरॊ धीमान नैतद अस्तीति चिन्तयन\nआपगेयं महाप्राज्ञम अभ्यगच्छत सुदुःखितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 1,
        "text": "[ज]\nकथं समभवद दयूतं भरातॄणां तन महात्ययम\nयत्र तद वयसनं पराप्तं पाण्डवैर मे पितामहैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 2,
        "text": "के च तत्र सभास्तारा राजानॊ बरह्मवित्तम\nके चैनम अन्वमॊदन्त के चैनं परत्यषेधयन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 3,
        "text": "विस्तरेणैतद इच्छामि कथ्यमानं तवया दविज\nमूलं हय एतद विनाशस्य पृथिव्या दविजसत्तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 4,
        "text": "[सूत]\nएवम उक्तस तदा राज्ञा वयास शिष्यः परतापवान\nआचचक्षे यथावृत्तं तत सर्वं सर्ववेदवित"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 5,
        "text": "[व]\nशृणु मे विस्तरेणेमां कथां भरतसत्तम\nभूय एव महाराज यदि ते शरवणे मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 6,
        "text": "विदुरस्य मतं जञात्वा धृतराष्ट्रॊ ऽमबिका सुतः\nदुर्यॊधनम इदं वाक्यम उवाच विजने पुनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 7,
        "text": "अलं दयूतेन गान्धारे विदुरॊ न परशंसति\nन हय असौ सुमहाबुद्धिर अहितं नॊ वदिष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 8,
        "text": "हितं हि परमं मन्ये विदुरॊ यत परभाषते\nकरियतां पुत्र तत सर्वम एतन मन्ये हितं तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 9,
        "text": "देवर्षिर वासव गुरुर देवराजाय धीमते\nयत पराह शास्त्रं भगवान बृहस्पतिर उदारधीः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 10,
        "text": "तद वेद विदुरः सर्वं सरहस्यं महाकविः\nसथितश च वचने तस्य सदाहम अपि पुत्रक"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 11,
        "text": "विदुरॊ वापि मेधावी कुरूणां परवरॊ मतः\nउद्धवॊ वा महाबुद्धिर वृष्णीणाम अर्चितॊ नृप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 12,
        "text": "दयूतेन तद अलं पुत्र दयूते भेदॊ हि दृश्यते\nभेदे विनाशॊ राज्यस्य तत पुत्र परिवर्जय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 13,
        "text": "पित्रा मात्रा च पुत्रस्य यद वै कार्यं परं समृतम\nपराप्तस तवम असि तत तात पितृपैतामहं पदम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 14,
        "text": "अधीतवान कृती शास्त्रे लालितः सततं गृहे\nभरातृज्येष्ठः सथितॊ राज्ये विन्दसे किं न शॊभनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 15,
        "text": "पृथग्जनैर अलभ्यं यद भॊजनाच्छादनं परम\nतत पराप्तॊ ऽसि महाबाहॊ कस्माच छॊचसि पुत्रक"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 16,
        "text": "सफीतं राष्ट्रं महाबाहॊ पितृपैतामहं महत\nनित्यम आज्ञापयन भासि दिवि देवेश्वरॊ यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 17,
        "text": "तस्य ते विदितप्रज्ञ शॊकमूलम इदं कथम\nसमुत्थितं दुःखतरं तन मे शंसितुम अर्हसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 18,
        "text": "[द]\nअश्नाम्य आच्छादयामीति परपश्यन पापपूरुषः\nनामर्षं कुरुते यस तु पुरुषः सॊ ऽधमः समृतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 19,
        "text": "न मां परीणाति राजेन्द्र लक्ष्मीः साधारणा विभॊ\nजवलिताम इव कौन्तेये शरियं दृष्ट्वा च विव्यथे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 20,
        "text": "सर्वां हि पृथिवीं दृष्ट्वा युधिष्ठिर वशानुगाम\nसथिरॊ ऽसमि यॊ ऽहं जीवामि दुःखाद एतद बरवीमि ते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 21,
        "text": "आवर्जिता इवाभान्ति निघ्नाश चैत्रकि कौकुराः\nकारः करा लॊहजङ्घा युधिष्ठिर निवेशने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 22,
        "text": "हिमवत्सागरानूपाः सर्वरत्नाकरास तथा\nअन्त्याः सर्वे पर्युदस्ता युधिष्ठिर निवेशने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 23,
        "text": "जयेष्ठॊ ऽयम इति मां मत्वा शरेष्ठश चेति विशां पते\nयुधिष्ठिरेण सत्कृत्य युक्तॊ रत्नपरिग्रहे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 24,
        "text": "उपस्थितानां रत्नानां शरेष्ठानाम अर्घ हारिणाम\nनादृश्यत परः परान्तॊ नापरस तत्र भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 25,
        "text": "न मे हस्तः समभवद वसु तत परतिगृह्णतः\nपरातिष्ठन्त मयि शरान्ते गृह्य दूराहृतं वसु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 26,
        "text": "कृतां बिन्दुसरॊ रत्नैर मयेन सफाटिकच छदाम\nअपश्यं नलिनीं पूर्णाम उदकस्येव भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 27,
        "text": "वस्त्रम उत्कर्षति मयि पराहसत स वृकॊदरः\nशत्रॊर ऋद्धिविशेषेण विमूढं रत्नवर्जितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 28,
        "text": "तत्र सम यदि शक्तः सयां पातयेयं वृकॊदरम\nसपत्नेनावहासॊ हि स मां दहति भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 29,
        "text": "पुनश च तादृशीम एव वापीं जलज शालिनीम\nमत्वा शिला समां तॊये पतितॊ ऽसमि नराधिप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 30,
        "text": "तत्र मां पराहसत कृष्णः पार्थेन सह सस्वनम\nदरौपदी च सह सत्रीभिर वयथयन्ती मनॊ मम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 31,
        "text": "कलिन्नवस्त्रस्य च जले किं करा राजचॊदिताः\nददुर वासांसि मे ऽनयानि तच च दुःखतरं मम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 32,
        "text": "परलम्भं च शृणुष्वान्यं गदतॊ मे नराधिप\nअद्वारेण विनिर्गच्छन दवारसंस्थान रूपिणा\nअभिहत्य शिलां भूयॊ ललाटेनास्मि विक्षतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 33,
        "text": "तत्र मां यमजौ दूराद आलॊक्य ललितौ किल\nबाहुभिः परिगृह्णीतां शॊचन्तौ सहिताव उभौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 34,
        "text": "उवाच सहदेवस तु तत्र मां विस्मयन्न इव\nइदं दवारम इतॊ गच्छ राजन्न इति पुनः पुनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 46,
        "shloka": 35,
        "text": "नामधेयानि रत्नानां पुरस्तान न शरुतानि मे\nयानि दृष्टानि मे तस्यां मनस तपति तच च मे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 1,
        "text": "[द]\nयन मया पाण्डवानां तु दृष्टं तच छृणु भारत\nआहृतं भूमिपालैर हि वसु मुख्यं ततस ततः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 2,
        "text": "न विन्दे दृढम आत्मामं दृष्ट्वाहं तद अरेर धनम\nफलतॊ भूमितॊ वापि परतिपद्यस्व भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 3,
        "text": "ऐडांश चैलान वार्षदंशाञ जातरूपपरिष्कृताम\nपरावाराजिन मुख्यांश च कम्बॊजः परददौ वसु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 4,
        "text": "अश्वांस तित्तिरि कल्माषांस तरिशतं शुकनासिकान\nउष्ट्रवामीस तरिशतं च पुष्टाः पीलु शमीङ्गुदैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 5,
        "text": "गॊवासना बराह्मणाश च दासमीयाश च सर्वशः\nपरीत्यर्थं ते महाभागा धर्मराज्ञॊ महात्मनः\nतरिखर्वं बलिम आदाय दवारि तिष्ठन्ति वारिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 6,
        "text": "कमण्डलून उपादाय जातरूपमयाञ शुभान\nएवं बलिं परदायाथ परवेशं लेभिरे ततः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 7,
        "text": "शतं दासी सहस्राणां कार्पासिक निवासिनाम\nशयामास तन्व्यॊ दीर्घकेश्यॊ हेमाभरण भूषिताः\nशूद्रा विप्रॊत्तमार्हाणि राङ्कवान्य अजिनानि च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 8,
        "text": "बलिं च कृत्स्नम आदाय भरु कच्छ निवासिनः\nउपनिन्युर महाराज हयान गान्धारदेशजान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 9,
        "text": "इन्द्र कृष्टैर वर्तयन्ति धान्यैर नदी मुखैश च ये\nसमुद्रनिष्कुटे जाताः परिसिन्दु च मानवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 10,
        "text": "ते वैरामाः पारदाश च वङ्गाश च कितवैः सह\nविविधं बलिम आदाय रत्नानि विविधानि च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 11,
        "text": "अजाविकं गॊहिरण्यं खरॊष्ट्रं फलजं मधु\nकम्बलान विविधांश चैव दवारि तिष्ठन्ति वारिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 12,
        "text": "पराग्ज्यॊतिषाधिपः शूरॊ मलेच्छानाम अधिपॊ बली\nयनवैः सहितॊ राजा भगदत्तॊ महारथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 13,
        "text": "आजानेयान हयाञ शीघ्रान आदायानिल रंहसः\nबलिं च कृत्स्नम आदाय दवारि तिष्ठति वारितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 14,
        "text": "अश्मसारमयं भाण्डं शुद्धदन्तत्सरून असीन\nपराग्ज्यॊतिषॊ ऽथ तद दत्त्वा भगदत्तॊ ऽवरजत तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 15,
        "text": "दव्यक्षांस तर्यक्षाँल ललाटाक्षान नानादिग्भ्यः समागतान\nऔष्णीषान अनिवासांश च बाहुकान पुरुषादकान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 16,
        "text": "एकपादांश च तत्राहम अपश्यं दवारि वारितान\nबल्यर्थं ददतस तस्मै हिरण्यं रजतं बहु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 17,
        "text": "इन्द्र गॊप कवर्णाभाञ शुकवर्णान मनॊजवान\nतथैवेन्द्रायुध निभान संध्याभ्रसदृशान अपि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 18,
        "text": "अनेकवर्णान आरण्यान गृहीत्वाश्वान मनॊजवान\nजातरूपम अनर्घ्यं च ददुस तस्यैक पादकाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 19,
        "text": "चीनान हूनाञ शकान ओडून पर्वतान्तरवासिनः\nवार्ष्णेयान हारहूणांश च कृष्णान हैमवतांस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 20,
        "text": "न पारयाम्य अभिगतान विविधान दवारि वारितान\nबल्यर्थं ददतस तस्य नानारूपान अनेकशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 21,
        "text": "कृष्ण गरीवान महाकायान रासभाञ शतपातिनः\nआहार्षुर दशसाहस्रान विनीतान दिक्षु विश्रुतान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 22,
        "text": "परमाण रागस्पर्शाढ्यं बाह्ली चीन समुद्भवम\nऔर्णं च राङ्कवं चैव कीटजं पट्टजं तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 23,
        "text": "कुट्टी कृतं तथैवान्यत कमलाभं सहस्रशः\nशलक्ष्णं वस्त्रम अकार्पासम आविकं मृदु चाजिनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 24,
        "text": "निशितांश चैव दीर्घासीन ऋष्टिशक्तिपरश्वधान\nअपरान्त समुद्भूतांस तथैव परशूञ शितान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 25,
        "text": "रसान गन्धांश च विविधान रत्नानि च सहस्रशः\nबलिं च कृत्स्नम आदाय दवारि तिष्ठन्ति वारिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 26,
        "text": "शकास तुखाराः कङ्काश च रॊमशाः शृङ्गिणॊ नराः\nमहागमान दूरगमान गणितान अर्बुदं हयान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 27,
        "text": "कॊटिशश चैव बहुशः सुवर्णं पद्मसंमितम\nबलिम आदाय विविधं दवारि तिष्ठन्ति वारिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 28,
        "text": "आसनानि महार्हाणि यानानि शयनानि च\nमणिकाञ्चनचित्राणि गजदन्त मयानि च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 29,
        "text": "रथांश च विविधाकाराञ जातरूपपरिष्कृतान\nहयैर विनीतैः संपन्नान वैयाघ्रपरिवारणान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 30,
        "text": "विचित्रांश च परिस्तॊमान रत्नानि च सहस्रशः\nनाराचान अर्धनाराचाञ शस्त्राणि विविधानि च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 47,
        "shloka": 31,
        "text": "एतद दत्त्वा महद दरव्यं पूर्वदेशाधिपॊ नृपः\nपरविष्टॊ यज्ञसदनं पाण्डवस्य महात्मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 1,
        "text": "[द]\nदायं तु तस्मै विविधं शृणु मे गदतॊ ऽनघ\nयज्ञार्थं राजभिर दत्तं महान्तं धनसंचयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 2,
        "text": "मेरुमन्दरयॊर मध्ये शैलॊदाम अभितॊ नदीम\nये ते कीचक वेणूनां छायां रम्याम उपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 3,
        "text": "खशा एकाशनाज्यॊहाः परदरा दीर्घवेनवः\nपशुपाश च कुणिन्दाश च तङ्गणाः परतङ्गणाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 4,
        "text": "ते वै पिपीलिकं नाम वरदत्तं पिपीलिकैः\nजातरूपं दरॊण मेयम अहार्षुः पुञ्जशॊ नृपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 5,
        "text": "कृष्णाँल ललामांश चमराञ शुक्लांश चान्याञ शशिप्रभान\nहिमवत्पुष्पजं चैव सवादु कषौद्रं तथा बहु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 6,
        "text": "उत्तरेभ्यः कुरुभ्यश चाप्य अपॊढं माल्यम अम्बुभिः\nउत्तराद अपि कैलासाद ओषधीः सुमहाबलाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 7,
        "text": "पार्वतीया बलिं चान्यम आहृत्य परणताः सथिताः\nअजातशत्रॊर नृपतेर दवारि तिष्ठन्ति वारिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 8,
        "text": "ये परार्धे हिमवतः सूर्यॊदयगिरौ नृपाः\nवारि षेण समुद्रान्ते लॊहित्यम अभितश च ये\nफलमूलाशना ये च किराताश चर्म वाससः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 9,
        "text": "चन्दनागुरुकाष्ठानां भारान कालीयकस्य च\nचर्म रत्नसुवर्णानां गन्धानां चैव राशयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 10,
        "text": "कैरातिकानाम अयुतं दासीनां च विशां पते\nआहृत्य रमणीयार्थान दूरजान मृगपक्षिणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 11,
        "text": "निचितं पर्वतेभ्यश च हिरण्यं भूरि वर्चसम\nबलिं च कृत्स्नम आदाय दवारि तिष्ठन्ति वारिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 12,
        "text": "कायव्या दरदा दार्वाः शूरा वैयमकास तथा\nऔदुम्बरा दुर्विभागाः पारदा बाह्लिकैः सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 13,
        "text": "काश्मीराः कुन्दमानाश च पौरका हंसकायनाः\nशिबित्रिगर्तयौधेया राजन्या मद्रकेकयाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 14,
        "text": "अम्बष्ठाः कौकुरास तार्क्ष्या वस्त्रपाः पह्लवैः सह\nवसातयः समौलेयाः सह कषुद्रकमालवैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 15,
        "text": "शौण्डिकाः कुक्कुराश चैव शकाश चैव विशां पते\nअङ्गा वङ्गाश च पुण्ड्राश च शानवत्या गयास तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 16,
        "text": "सुजातयः शरेणिमन्तः शरेयांसः शस्त्रपाणयः\nआहार्षुः कषत्रिया वित्तं शतशॊ ऽजातशत्रवे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 17,
        "text": "वङ्गाः कलिङ्ग पतयस ताम्रलिप्ताः सपुण्ड्रकाः\nदुकूलं कौशिकं चैव पत्रॊर्णं परावरान अपि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 18,
        "text": "तत्र सम दवारपालैस ते परॊच्यन्ते राजशासनात\nकृतकाराः सुबलयस ततॊ दवारम अवाप्स्यथ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 19,
        "text": "ईषा दन्तान हेमकक्षान पद्मवर्णान कुथावृतान\nशैलाभान नित्यमत्तांश च अभितः काम्यकं सरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 20,
        "text": "दत्त्वैकैकॊ दशशतान कुञ्जरान कवचावृतान\nकषमावतः कुलीनांश च दवारेण पराविशंस ततः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 21,
        "text": "एते चान्ये च बहवॊ गणा दिग्भ्यः समागताः\nअन्यैश चॊपाहृतान्य अत्र रत्नानीह महात्मभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 22,
        "text": "राजा चित्ररथॊ नाम गन्धर्वॊ वासवानुगः\nशतानि चत्वार्य अददद धयानां वातरंहसाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 23,
        "text": "तुम्बुरुस तु परमुदितॊ गन्धर्वॊ वाजिनां शतम\nआम्रपत्र सवर्णानाम अददद धेममालिनाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 24,
        "text": "कृती तु राजा कौरव्य शूकराणां विशां पते\nअददद गजरत्नानां शतानि सुबहून्य अपि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 25,
        "text": "विराटेन तु मत्स्येन बल्यर्थं हेममालिनाम\nकुञ्जराणां सहस्रे दवे मत्तानां समुपाहृते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 26,
        "text": "पांशुराष्ट्राद वसु दानॊ राजा षड विंशतिं गजान\nअश्वानां च सहस्रे दवे राजन काञ्चनमालिनाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 27,
        "text": "जवसत्त्वॊपपन्नानां वयःस्थानां नराधिप\nबलिं च कृत्स्नम आदाय पाण्डवेभ्यॊ नयवेदयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 28,
        "text": "यज्ञसेनेन दासीनां सहस्राणि चतुर्दश\nदासानाम अयुतं चैव सदाराणां विशां पते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 29,
        "text": "गजयुक्ता महाराज रथाः षड विंशतिस तथा\nराज्यं च कृत्स्नं पार्थेभ्यॊ यज्ञार्थं वै निवेदितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 30,
        "text": "समुद्रसारं वैडूर्यं मुक्ताः शङ्खांस तथैव च\nशतशश च कुथांस तत्र सिन्हलाः समुपाहरन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 31,
        "text": "संवृता मणिचीरैस तु शयामास ताम्रान्त लॊचनाः\nतान गृहीत्वा नरास तत्र दवारि तिष्ठन्ति वारिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 32,
        "text": "परीत्यर्थं बराह्मणैश चैव कषत्रियाश च विनिर्जिताः\nउपाजह्रुर विशश चैव शूद्राः शुश्रूषवॊ ऽपि च\nपरीत्या च बहुमानाच च अभ्यगच्छन युधिष्ठिरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 33,
        "text": "सर्वे मलेच्छाः सर्ववर्णा आदिमध्यान्तजास तथा\nनानादेशसमुत्थैश च नाना जातिभिर आगतैः\nपर्यस्त इव लॊकॊ ऽयं युधिष्ठिर निवेशने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 34,
        "text": "उच्चावचान उपग्राहान राजभिः परहितान बहून\nशत्रूणां पश्यतॊ दुःखान मुमूर्षा मे ऽदय जायते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 35,
        "text": "भृत्यास तु ये पाण्डवानां तांस ते वक्ष्यामि भारत\nयेषाम आमं च पक्वं च संविधत्ते युधिष्ठिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 36,
        "text": "अयुतं तरीणि पद्मानि गजारॊहाः ससादिनः\nरथानाम अर्बुदं चापि पादाता बहवस तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 37,
        "text": "परमीयमानम आरब्धं पच्यमानं तथैव च\nविसृज्यमानं चान्यत्र पुण्याहस्वन एव च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 38,
        "text": "नाभुक्तवन्तं नाहृष्टं नासुभिक्षं कथं चन\nअपश्यं सर्ववर्णानां युधिष्ठिर निवेशने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 39,
        "text": "अष्टाशीति सहस्राणि सनातका गृहमेधिनः\nतरिंशद दासीक एकैकॊ यान बिभर्ति युधिष्ठिरः\nसुप्रीताः परितुष्टाश च ते ऽपय आशंसन्त्य अरिक्षयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 40,
        "text": "दशान्यानि सहस्राणि यतीनाम ऊर्ध्वरेतसाम\nभुञ्जते रुक्मपात्रीषु युधिष्ठिर निवेशने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 41,
        "text": "भुक्ताभुक्तं कृताकृतं सर्वम आ कुब्ज वामनम\nअभुञ्जाना याज्ञसेनी परत्यवैक्षद विशां पते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 48,
        "shloka": 42,
        "text": "दवौ करं न परयच्छेतां कुन्तीपुत्राय भारत\nवैवाहिकेन पाञ्चालाः सख्येनान्धकवृष्णयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 1,
        "text": "[द]\nआर्यास तु ये वै राजानः सत्यसंधा महाव्रताः\nपर्याप्तविद्या वक्तारॊ वेदान्तावभृथाप्लुताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 2,
        "text": "धृतिमन्तॊ हरीनिषेधा धर्मात्मानॊ यशस्विनः\nमूर्ढाभिषिक्तास ते चैनं राजानः पर्युपासते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 3,
        "text": "दक्षिणार्थं समानीता राजभिः कांस्यदॊहनाः\nआरण्या बहुसाहस्रा अपश्यं तत्र तत्र गाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 4,
        "text": "आजह्रुस तत्र सत्कृत्य सवयम उद्यम्य भारत\nअभिषेकार्थम अव्यग्रा भाण्डम उच्चावचं नृपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 5,
        "text": "बाह्लीकॊ रथम आहार्षीज जाम्बूनदपरिष्कृतम\nसुदक्षिणस तं युयुजे शवेतैः काम्बॊजजैर हयैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 6,
        "text": "सुनीथॊ ऽपरतिमं तस्य अनुकर्षं महायशाः\nधवजं चेदिपतिः कषिप्रम अहार्षीत सवयम उद्यतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 7,
        "text": "दाक्षिणात्यः संनहनं सरग उष्णीषे च मागधः\nवसु दानॊ महेष्वासॊ गजेन्द्रं षष्टिहायनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 8,
        "text": "मत्स्यस तव अक्षान अवाबध्नाद एकलव्य उपानहौ\nआवन्त्यस तव अभिषेकार्थम आपॊ बहुविधास तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 9,
        "text": "चेकितान उपासङ्गं धनुः काश्य उपाहरत\nअसिं रुक्मत्सरुं शल्यः शैक्यं काञ्चनभूषणम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 10,
        "text": "अभ्यषिञ्चत ततॊ धौम्यॊ वयासश च सुमहातपाः\nनारदं वै पुरस्कृत्य देवलं चासितं मुनिम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 11,
        "text": "परीतिमन्त उपातिष्ठन्न अभिषेकं महर्षयः\nजामदग्न्येन सहितास तथान्ये वेदपारगाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 12,
        "text": "अभिजग्मुर महात्मानं मन्त्रवद भूरिदक्षिणम\nमहेन्द्रम इव देवेन्द्रं दिवि सप्तर्षयॊ यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 13,
        "text": "अधारयच छत्रम अस्य सात्यकिः सत्यविक्रमः\nधनंजयश च वयजने भीमसेनश च पाण्डवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 14,
        "text": "उपागृह्णाद यम इन्द्राय पुराकल्पे परजापतिः\nतम अस्मै शङ्खम आहार्षीद वारुणं कलशॊदधिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 15,
        "text": "सिक्तं निष्कसहस्रेण सुकृतं विश्वकर्मणा\nतेनाभिषिक्तः कृष्णेन तत्र मे कश्मलॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 16,
        "text": "गच्छन्ति पूर्वाद अपरं समुद्रं चापि दक्षिणम\nउत्तरं तु न गच्छन्ति विना तात पतत्रिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 17,
        "text": "तत्र सम दध्मुः शतशः शङ्खान मङ्गल्य कारणात\nपराणदंस ते समाध्मातास तत्र रॊमाणि मे ऽहृषन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 18,
        "text": "परणता भूमिपाश चापि पेतुर ईनाः सवतेजसा\nधृष्टद्युम्नः पाण्डवाश च सात्यकिः केशवॊ ऽषटमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 19,
        "text": "सत्त्वस्थाः शौर्यसंपन्ना अन्यॊन्यप्रियकारिणः\nविसंज्ञान भूमिपान दृष्ट्वा मां च ते पराहसंस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 20,
        "text": "ततः परहृष्टॊ बीभत्सुः परादाद धेमविषाणिनाम\nशतान्य अनडुहां पञ्च दविजमुख्येषु भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 21,
        "text": "नैवं शम्बर हन्ताभूद यौवनाश्वॊ मनुर न च\nन च राजा पृथुर वैन्यॊ न चाप्य आसीद भगीरथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 22,
        "text": "यथातिमात्रं कौन्तेयः शरिया परमया युतः\nराजसूयम अवाप्यैवं हरिश चन्द्र इव परभुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 23,
        "text": "एतां दृष्ट्वा शरियं पार्थे हरिश चन्द्रे यथा विभॊ\nकथं नु जीवितं शरेयॊ मम पश्यसि भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 24,
        "text": "अन्धेनेव युगं नद्धं विपर्यस्तं नराधिप\nकनीयांसॊ विवर्धन्ते जयेष्ठा हीयन्ति भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 49,
        "shloka": 25,
        "text": "एवं दृष्ट्वा नाभिविन्दामि शर्म; परीक्षमाणॊ ऽपि कुरुप्रवीर\nतेनाहम एवं कृषतां गतश च; विवर्णतां चैव स शॊकतां च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 1,
        "text": "[द]\nतवं वै जयेष्ठॊ जयैष्ठिनेयः पुत्र मा पाण्डवान दविषः\nदवेष्टा हय असुखम आदत्ते यथैव निधनं तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 2,
        "text": "अव्युत्पन्नं समानार्थं तुल्यमित्रं युधिष्ठिरम\nअद्विषन्तं कथं दविष्यात तवादृशॊ भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 3,
        "text": "तुल्याभिजनवीर्यश च कथं भरातुः शरियं नृप\nपुत्र कामयसे मॊहान मैवं भूः शाम्य साध्व इह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 4,
        "text": "अथ यज्ञविभूतिं तां काङ्क्षसे भरतर्षभ\nऋत्विजस तव तन्वन्तु सप्त तन्तुं महाध्वरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 5,
        "text": "आहरिष्यन्ति राजानस तवापि विपुलं धनम\nपरीत्या च बहुमानाच च रत्नान्य आभरणानि च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 6,
        "text": "अनर्थाचरितं तात परस्वस्पृहणं भृशम\nसवसंतुष्टः सवधर्मस्थॊ यः स वै सुखम एधते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 7,
        "text": "अव्यापारः परार्थेषु नित्यॊद्यॊगः सवकर्मसु\nउद्यमॊ रक्षणे सवेषाम एतद वैभव लक्षणम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 8,
        "text": "विपत्तिष्व अव्यथॊ दक्षॊ नित्यम उत्थानवान नरः\nअप्रमत्तॊ विनीतात्मा नित्यं भद्राणि पश्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 9,
        "text": "अन्तर वेद्यां ददद वित्तं कामान अनुभवन परियान\nकरीडन सत्रीभिर निरातङ्कः परशाम्य भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 10,
        "text": "[द]\nजानन वै मॊहयसि मां नावि नौर इव संयता\nसवार्थे किं नावधानं ते उताहॊ दवेष्टि मां भवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 11,
        "text": "न सन्तीमे धार्तराष्ट्रा येषां तवम अनुशासिता\nभविष्यम अर्थम आख्यासि सदा तवं कृत्यम आत्मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 12,
        "text": "परप्रणेयॊ ऽगरणीर हि यश च मार्गात परमुह्यति\nपन्थानम अनुगच्छेयुः कथं तस्य पदानुगाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 13,
        "text": "राजन परिगत परज्ञॊ वृद्धसेवी जितेन्द्रियः\nपरतिपन्नान सवकार्येषु संमॊहयसि नॊ भृषम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 14,
        "text": "लॊकवृत्ताद राजवृत्तम अन्यद आह बृहस्पतिः\nतस्माद राज्ञा परयत्नेन सवार्थश चिन्त्यः सदैव हि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 15,
        "text": "कषत्रियस्य महाराज जये वृत्तिः समाहिता\nस वै धर्मॊ ऽसत्व अधर्मॊ वा सववृत्तौ भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 16,
        "text": "परकालयेद दिशः सर्वाः परतॊदेनेव सारथिः\nपरत्य अमित्रश्रियं दीप्तां बुभूषुर भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 17,
        "text": "परच्छन्नॊ वा परकाशॊ वा यॊ यॊगॊ रिपुबान्धनः\nतद वै शस्त्रं शस्त्रविदां न शस्त्रं छेदनं समृतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 18,
        "text": "असंतॊषः शरियॊ मूलं तस्मात तं कामयाम्य अहम\nसमुच्छ्रये यॊ यतते स राजन परमॊ नयी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 19,
        "text": "मम तवं हि न कर्तव्यम ऐश्वर्ये वा धने ऽपि वा\nपूर्वावाप्तं हरन्त्य अन्ये राजधर्मं हि तं विदुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 20,
        "text": "अद्रॊहे समयं कृत्वा चिच्छेद नमुचेः शिरः\nशक्रः सा हि मता तस्य रिपौ वृत्तिः सनातनी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 21,
        "text": "दवाव एतौ गरसते भूमिः सर्पॊ बिलशयान इव\nराजानं चाविरॊद्धारं बराह्मणं चाप्रवासिनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 22,
        "text": "नास्ति वै जातितः शत्रुः पुरुषस्य विशां पते\nयेन साधारणी वृत्तिः स शत्रुर नेतरॊ जनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 23,
        "text": "शत्रुपक्षं समृध्यन्तं यॊ मॊहात समुपेक्षते\nवयाधिर आप्यायित इव तस्य मूलं छिनत्ति सः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 24,
        "text": "अल्पॊ ऽपि हय अरिर अत्यन्तं वर्धमानपराक्रमः\nवल्मीकॊ मूलज इव गरसते वृक्षम अन्तिकात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 25,
        "text": "आजमीढ रिपॊर लक्ष्मीर मा ते रॊचिष्ट भारत\nएष भारः सत्त्ववतां नयः शिरसि धिष्ठितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 26,
        "text": "जन्म वृद्धिम इवार्थानां यॊ वृद्धिम अभिकाङ्क्षते\nएधते जञातिषु स वै सद्यॊ वृद्धिर हि विक्रमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 27,
        "text": "नाप्राप्य पाण्डवैश्वर्यं संशयॊ मे भविष्यति\nअवाप्स्ये वा शरियं तां हि शेष्ये वा निहतॊ युधि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 50,
        "shloka": 28,
        "text": "अतादृशस्य किं मे ऽदय जीवितेन विशां पते\nवर्धन्ते पाण्डवा नित्यं वयं तु सथिरवृद्धयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 1,
        "text": "[ष]\nयां तवम एतां शरियं दृष्ट्वा पाण्डुपुत्रे युधिष्ठिरे\nतप्यसे तां हरिष्यामि दयूतेनाहूयतां परः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 2,
        "text": "अगत्वा संशयम अहम अयुद्ध्वा च चमूमुखे\nअक्षान कषिपन्न अक्षतः सन विद्वान अविदुषॊ जये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 3,
        "text": "गलहान धनूंसि मे विद्धि शरान अक्षांश च भारत\nअक्षाणां हृदयं मे जयां रथं विद्धि ममास्तरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 4,
        "text": "[द]\nअयम उत्सहते राजञ शरियम आहर्तुम अक्षवित\nदयूतेन पाण्डुपुत्रेभ्यस तत तुभ्यं तात रॊचताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 5,
        "text": "[ध]\nसथितॊ ऽसमि शासने भरातुर विदुरस्य महात्मनः\nतेन संगम्य वेत्स्यामि कार्यस्यास्य विनिश्चयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 6,
        "text": "[द]\nविहनिष्यति ते बुद्धिं विदुरॊ मुक्तसंशयः\nपाण्डवानां हिते युक्तॊ न तथा मम कौरव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 7,
        "text": "नारभेत परसामर्थ्यात पुरुषः कार्यम आत्मनः\nमतिसाम्यं दवयॊर नास्ति कार्येषु कुरुनन्दन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 8,
        "text": "भयं परिहरन मन्द आत्मानं परिपालयन\nवर्षासु कलिन्नकटवत तिष्ठन्न एवावसीदति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 9,
        "text": "न वयाधयॊ नापि यमः शरेयः पराप्तिं परतीक्षते\nयावद एव भवेत कल्पस तावच छरेयॊ समाचरेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 10,
        "text": "[ध]\nसर्वथा पुत्रबलिभिर विग्रहं ते न रॊचये\nवैरं विकारं सृजति तद वै शस्त्रम अनायसम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 11,
        "text": "अनर्थम अर्थं मन्यसे राजपुत्र; संग्रन्थनं कलहस्यातिघॊरम\nतद वै परवृत्तं तु यथा कथं चिद; विमॊक्षयेच चाप्य असि सायकांश च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 12,
        "text": "[दुर]\nदयूते पुराणैर वयवहारः परनीतस; तत्रात्ययॊ नास्ति न संप्रहारः\nतद रॊचतां शकुनेर वाक्यम अद्य सभां; कषिप्रं तवम इहाज्ञापयस्व"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 13,
        "text": "सवर्गद्वारं दीव्यतां नॊ विशिष्टं; तद वर्तिनां चापि तथैव युक्तम\nभवेद एवं हय आत्मना तुल्यम एव; दुरॊदरं पाण्डवैस तवं कुरुष्व"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 14,
        "text": "[धृ]\nवाक्यं न मे रॊचते यत तवयॊक्तं; यत ते परियं तत करियतां नरेन्द्र\nपश्चात तप्यसे तद उपाक्रम्य वाक्यं; न हीदृशं भावि वचॊ हि धर्म्यम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 15,
        "text": "दृष्टं हय एतद विदुरेनैवम एव; सर्वं पूर्वं बुद्धिविद्यानुगेन\nतद एवैतद अवशस्याभ्युपैति; महद भयं कषत्रिय बीजघाति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 16,
        "text": "[व]\nएवम उक्त्वा धृतरास्थ्रॊ मनीषी; दैवं मत्वा परमं दुस्तरं च\nशशासॊच्चैः पुरुषान पुत्र वाक्ये; सथितॊ राजा दैवसंमूढचेताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 17,
        "text": "सहस्रस्तम्भां हेमवैडूर्य चित्रां; शतद्वारां तॊरणस्फाटि शृङ्गाम\nसभाम अग्र्यां करॊशमात्रायतां; मे तद विस्ताराम आशु कुर्वन्तु युक्ताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 18,
        "text": "शरुत्वा तस्य तवरिता निर्विशङ्काः; पराज्ञा दक्षास तां तथा चक्रुर आशु\nसर्वद्रव्याण्य उपजह्रुः सभायां; सहस्रशः शिल्पिनश चापि युक्ताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 19,
        "text": "कालेनाल्पेनाथ निष्ठां गतां; तां सभां रम्यां बहुरत्नां विचित्राम\nचित्रैर हेमैर आसनैर अभ्युपेताम; आचख्युस ते तस्य राज्ञः परतीताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 20,
        "text": "ततॊ विद्वान विदुरं मन्त्रिमुख्यम; उवाचेदं धृतराष्ट्रॊ नरेन्द्रः\nयुधिष्ठिरं राजपुत्रं हि गत्वा; मद्वाक्येन कषिप्रम इहानयस्व"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 21,
        "text": "सभेयं मे बहुरत्ना विचित्रा; शय्यासनैर उपपन्ना महार्हैः\nसा दृश्यतां भरातृभिः सार्धम एत्य; सुहृद दयूतं वर्तताम अत्र चेति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 22,
        "text": "मतम आज्ञाय पुत्रस्य धृतराष्ट्रॊ नराधिपः\nमत्वा च दुस्तरं दैवम एतद राजा चकार ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 23,
        "text": "अन्यायेन तथॊक्तस तु विदुरॊ विदुषां वरः\nनाभ्यनन्दद वचॊ भरातुर वचनं चेदम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 24,
        "text": "नाभिनन्दामि नृपते परैषम एतं; मैवं कृथाः कुलनाशाद बिभेमि\nपुत्रैर भिन्नैः कलहस ते धरुवं सयाद; एतच छङ्के दयूतकृते नरेन्द्र"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 25,
        "text": "[ध]\nनेह कषत्तः कलहस तप्स्यते मां; न चेद दैवं परतिलॊमं भविष्यत\nधात्रा तु दिष्टस्य वशे किलेदं सर्वं; जगच चेष्टति न सवतन्त्रम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 51,
        "shloka": 26,
        "text": "तद अद्य विदुर पराप्य राजानं मम शासनात\nकषिप्रम आनय दुर्धर्षं कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nततः परायाद विदुरॊ ऽशवैर उदारैर; महाजवैर बलिभिः साधु दान्तैः\nबलान नियुक्तॊ धृतराष्ट्रेण राज्ञा; मनीषिणां पाण्डवानां सकाशम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 2,
        "text": "सॊ ऽभिपत्य तद अध्वानम आसाद्य नृपतेः पुरम\nपरविवेश महाबुद्धिः पूज्यमानॊ दविजातिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 3,
        "text": "स राजगृहम आसाद्य कुवेर भवनॊपमम\nअभ्यगच्छत धर्मात्मा धर्मपुत्रं युधिष्ठिरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 4,
        "text": "तं वै राजा सत्यधृतिर महात्मा; अजातशत्रुर विदुरं यथावत\nपूजा पूर्वं परतिगृह्याजमीढस; ततॊ ऽपृच्छद धृतराष्ट्रं सपुत्रम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 5,
        "text": "[य]\nविज्ञायते ते मनसॊ न परहर्षः; कच चित कषत्तः कुशलेनागतॊ ऽसि\nकच चित पुत्राः सथविरस्यानुलॊमा; वशानुगाश चापि विशॊ ऽपि कच चित"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 6,
        "text": "[वि]\nराजा महात्मा कुशली सपुत्र; आस्ते वृतॊ जञातिभिर इन्द्रकल्पैः\nपरीतॊ राजन पुत्र गणैर विनीतैर; विशॊक एवात्म रतिर दृढात्मा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 7,
        "text": "इदं तु तवां कुरुराजॊ ऽभयुवाच; पूर्वां पृष्ट्वा कुशलं चाव्ययं च\nइयं सभा तवत सभा तुल्यरूपा; भरातॄणां ते पश्यताम एत्य पुत्र"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 8,
        "text": "समागम्य भरातृभिः पार्थ तस्यां; सुहृद दयूतं करियतां रम्यतां च\nपरीयामहे भवतः संगमेन; समागताः कुरवश चैव सर्वे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 9,
        "text": "दुरॊदरा विहिता ये तु तत्र; महात्मना धृतराष्ट्रेण राज्ञा\nतान दरक्ष्यसे कितवान संनिविष्टान; इत्य आगतॊ ऽहं नृपते तज जुषस्व"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 10,
        "text": "[य]\nदयूते कषत्तः कलहॊ विद्यते; नः कश वै दयूतं रॊचयेद युध्यमानः\nकिं वा भवान मन्यते युक्तरूपं; भवद्वाक्ये सर्व एव सथिताः सम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 11,
        "text": "[वि]\nजानाम्य अहं दयूतम अनर्थमूलं; कृतश च यत्नॊ ऽसय मया निवारणे\nराजा तु मां पराहिनॊत तवत्सकाशं; शरुत्वा विद्वञ शरेय इहाचरस्व"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 12,
        "text": "[य]\nके तत्रान्ये कितवा दीव्यमाना; विना राज्ञॊ धृतराष्ट्रस्य पुत्रैः\nपृच्छामि तवां विदुर बरूहि नस तान; यैर दीव्यामः शतशः संनिपत्य"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 13,
        "text": "[वि]\nगान्धारराजः शकुनिर विशां पते; राजातिदेवी कृतहस्तॊ मताक्षः\nविविंशतिश चित्रसेनश च राजा; सत्यव्रतः पुरुमित्रॊ जयश च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 14,
        "text": "[य]\nमहाभयाः कितवाः संनिविष्टा; मायॊपधा देवितारॊ ऽतर सन्ति\nधात्रा तु दिष्टस्य वशे किलेदं; नादेवनं कितवैर अद्य तैर मे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 15,
        "text": "नाहं राज्ञॊ धृतराष्ट्रस्य शासनान; न गन्तुम इच्छामि कवे दुरॊदरम\nइष्टॊ हि पुत्रस्य पिता सदैव; तद अस्मि कर्ता विदुरात्थ मां यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 16,
        "text": "न चाकामः शकुनिना देविताहं; न चेन मां धृष्णुर आह्वयिता सभायाम\nआहूतॊ ऽहं न निवर्ते कदा चित; तद आहितं शाश्वतं वै वरतं मे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 17,
        "text": "[व]\nएवम उक्त्वा विदुरं धर्मराजः; परायात्रिकं सर्वम आज्ञाप्य तूर्णम\nपरायाच छवॊ भूते सगणः सानुयात्रः; सह सत्रीभिर दरौपदीम आदि कृत्वा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 18,
        "text": "दैवं परज्ञां तु मुष्णाति तेजश चक्षुर इवापतत\nधातुश च वशम अन्वेति पाशैर इव नरः सितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 19,
        "text": "इत्य उक्त्वा परययौ राजा सह कषत्त्रा युधिष्ठिरः\nअमृष्यमाणस तत पार्थः समाह्वानम अरिंदमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 20,
        "text": "बाह्लिकेन रथं दत्तम आस्थाय परवीरहा\nपरिच्छन्नॊ ययौ पार्थॊ भरातृभिः सह पाण्डवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 21,
        "text": "राजश्रिया दीप्यमानॊ ययौ बरह्म पुरःसरः\nधृतराष्ट्रेण चाहूतः कालस्य समयेन च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 22,
        "text": "स हास्तिनपुरं गत्वा धृतराष्ट्र गृहं ययौ\nसमियाय च धर्मात्मा धृतराष्ट्रेण पाण्डवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 23,
        "text": "तथा दरॊणेन भीष्मेण कर्णेन च कृपेण च\nसमियाय यथान्यायं दरौणिना च विभुः सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 24,
        "text": "समेत्य च महाबाहुः सॊमदत्तेन चैव ह\nदुर्यॊधनेन शल्येन सौबलेन च वीर्यवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 25,
        "text": "ये चान्ये तत्र राजानः पूर्वम एव समागताः\nजयद्रथेन च तथा कुरुभिश चापि सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 26,
        "text": "ततः सर्वैर महाबाहुर भरातृभिः परिवारितः\nपरविवेश गृहं राज्ञॊ धृतराष्ट्रस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 27,
        "text": "ददर्श तत्र गान्धारीं देवीं पतिम अनुव्रताम\nसनुषाभिः संवृतां शश्वत ताराभिर इव रॊहिणीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 28,
        "text": "अभिवाद्य स गान्धारीं तया च परतिनन्दितः\nददर्श पितरं वृद्धं परज्ञा चक्षुषम ईश्वरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 29,
        "text": "राज्ञा मूर्धन्य उपाघ्रातास ते च कौरवनन्दनाः\nचत्वारः पाण्डवा राजन भीमसेनपुरॊगमाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 30,
        "text": "ततॊ हर्षः समभवत कौरवाणां विशां पते\nतान दृष्ट्वा पुरुषव्याघ्रान पाण्डवान परियदर्शनान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 31,
        "text": "विविशुस ते ऽभयनुज्ञाता रत्नवन्ति गृहाण्य अथ\nददृशुश चॊपयातास तान दरौपदी परमुखाः सत्रियः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 32,
        "text": "याज्ञसेन्याः पराम ऋद्धिं दृष्ट्वा परज्वलिताम इव\nसनुषास ता धृतराष्ट्रस्य नातिप्रमनसॊ ऽभवन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 33,
        "text": "ततस ते पुरुषव्याघ्रा गत्वा सत्रीभिस तु संविदम\nकृत्वा वयायामपूर्वाणि कृत्यानि परतिकर्म च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 34,
        "text": "ततः कृताह्निकाः सर्वे दिव्यचन्दन रूषिताः\nकल्याण मनसश चैव बराह्मणान सवस्ति वाच्य च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 35,
        "text": "मनॊज्ञम अशनं भुक्त्वा विविशुः शरणान्य अथ\nउपगीयमाना नारीभिर अस्वपन कुरुनन्दनाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 36,
        "text": "जगाम तेषां सा रात्रिः पुण्या रतिविहारिणाम\nसतूयमानाश च विश्रान्ताः काले निद्राम अथात्यजन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 52,
        "shloka": 37,
        "text": "सुखॊषितास तां रजनीं परातः सर्वे कृताह्निकाः\nसभां रम्यां परविविशुः कितवैर अभिसंवृताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 1,
        "text": "[ष]\nउपस्तीर्णा सभा राजन रन्तुं चैते कृतक्षणाः\nअक्षान उप्त्वा देवनस्य समयॊ ऽसतु युधिष्ठिर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 2,
        "text": "[य]\nनिकृतिर देवनं पापं न कषात्रॊ ऽतर पराक्रमः\nन च नीतिर धरुवा राजन किं तवं दयूतं परशंससि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 3,
        "text": "न हि मानं परशंसन्ति निकृतौ कितवस्य ह\nशकुने मैव नॊ जैषीर अमार्गेण नृशंसवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 4,
        "text": "[ष]\nयॊ ऽनवेति संख्यां निकृतौ विधिज्ञश; चेष्टास्व अखिन्नः कितवॊ ऽकषजासु\nमहामतिर यश च जानाति दयूतं; स वै सर्वं सहते परक्रियासु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 5,
        "text": "अक्षग्लहः सॊ ऽभिभवेत परं; नस तेनैव कालॊ भवतीदम आत्थ\nदीव्यामहे पार्थिव मा विशङ्कां; कुरुष्व पाणं च चिरं च मा कृथाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 6,
        "text": "[य]\nएवम आहायम असितॊ देवलॊ मुनिसत्तमः\nइमानि लॊकद्वाराणि यॊ वै संचरते सदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 7,
        "text": "इदं वै देवनं पापं मायया कितवैः सह\nधर्मेण तु जयॊ युद्धे तत्परं साधु देवनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 8,
        "text": "नार्या मलेच्छन्ति भाषाभिर मायया न चरन्त्य उत\nअजिह्मम अशठं युद्धम एतत सत्पुरुषव्रतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 9,
        "text": "शक्तितॊ बराह्मणान वन्द्याञ शिक्षितुं परयतामहे\nतद वै वित्तं मातिदेवीर मा जैषीः शकुने परम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 10,
        "text": "नाहं निकृत्या कामये सुखान्य उत धनानि वा\nकितवस्याप्य अनिकृतेर वृत्तम एतन न पूज्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 11,
        "text": "[ष]\nशरॊत्रियॊ ऽशरॊत्रियम उत निकृत्यैव युधिष्ठिर\nविद्वान अविदुषॊ ऽभयेति नाहुस तां निकृतिं जनाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 12,
        "text": "एवं तवं माम इहाभ्येत्य निकृतिं यदि मन्यसे\nदेवनाद विनिवर्तस्व यदि ते विद्यते भयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 13,
        "text": "[य]\nआहूतॊ न निवर्तेयम इति मे वरतम आहितम\nविधिश च बलवान राजन दिष्टस्यास्मि वशे सथितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 14,
        "text": "अस्मिन समागमे केन देवनं मे भविष्यति\nपरतिपाणश च कॊ ऽनयॊ ऽसति ततॊ दयूतं परवर्तताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 15,
        "text": "[द]\nअहं दातास्मि रत्नानां धनानां च विशां पते\nमदर्थे देविता चायं शकुनिर मातुलॊ मम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 16,
        "text": "[य]\nअन्येनान्यस्य विषमं देवनं परतिभाति मे\nएतद विद्वन्न उपादत्स्व कामम एवं परवर्तताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 17,
        "text": "[व]\nउपॊह्यमाने दयूते तु राजानः सर्व एव ते\nधृतराष्ट्रं पुरस्कृत्य विविशुस ते सभां ततः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 18,
        "text": "भीष्मॊ दरॊणः कृपश चैव विदुरश च महामतिः\nनातीव परीतिमनसस ते ऽनववर्तन्त भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 19,
        "text": "ते दवन्द्वशः पृथक चैव सिंहग्रीवा महौजसः\nसिंहासनानि भूरीणि विचित्राणि च भेजिरे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 20,
        "text": "शुशुभे सा सभा राजन राजभिस तैः समागतैः\nदेवैर इव महाभागैः समवेतैस तरिविष्टपम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 21,
        "text": "सर्वे वेदविदः शूराः सर्वे भास्वरमूर्तयः\nपरावर्तत महाराज सुहृद दयूतम अनन्तरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 22,
        "text": "[य]\nअयं बहुधनॊ राजन सागरावर्त संभवः\nमणिर हारॊत्तरः शरीमान कनकॊत्तम भूषणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 23,
        "text": "एतद राजन धनं मह्यं परतिपाणस तु कस तव\nभवत्व एष करमस तात जयाम्य एनं दुरॊदरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 24,
        "text": "[द]\nसन्ति मे मणयश चैव धनानि विविधानि च\nमत्सरश च न मे ऽरथेषु जयाम्य एनं दुरॊदरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 53,
        "shloka": 25,
        "text": "[व]\nततॊ जग्राह शकुनिस तान अक्षान अक्षतत्त्ववित\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 1,
        "text": "[य]\nमत्तः कैतवकेनैव यज जितॊ ऽसमि दुरॊदरम\nशकुने हन्त दीव्यामॊ गलहमानाः सहस्रशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 2,
        "text": "इमे निष्कसहस्रस्य कुण्डिनॊ भरिताः शतम\nकॊशॊ हिरण्यम अक्षय्यं जातरूपम अनेकशः\nएतद राजन धनं मह्यं तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 3,
        "text": "[व]\nइत्य उक्तः शकुनिः पराह जितम इत्य एव तं नृपम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 4,
        "text": "[य]\nअयं सहस्रसमितॊ वैयाघ्रः सुप्रवर्तितः\nसुचक्रॊपस्करः शरीमान किङ्किणीजालमण्डितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 5,
        "text": "संह्रादनॊ राजरथॊ य इहास्मान उपावहत\nजैत्रॊ रथवरः पुण्यॊ मेघसागर निःस्वनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 6,
        "text": "अष्टौ यं कुररच छायाः सदश्वा राष्ट्रसंमताः\nवहन्ति नैषाम उच्येत पदा भूमिम उपस्पृशन\nएतद राजन धनं मह्यं तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 7,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 8,
        "text": "[य]\nसहस्रसंख्या नागा मे मत्तास तिष्ठन्ति सौबल\nहेमकक्षाः कृतापीडाः पद्मिनॊ हेममालिनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 9,
        "text": "सुदान्ता राजवहनाः सर्वशब्दक्षमा युधि\nईषा दन्ता महाकायाः सर्वे चाष्ट करेणवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 10,
        "text": "सर्वे च पुरभेत्तारॊ नगमेघनिभा गजाः\nएतद राजन धनं मह्यं तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 11,
        "text": "[व]\nतम एवं वादिनं पार्थं परहसन्न इव सौबलः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभासत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 12,
        "text": "[य]\nशतं दासी सहस्राणि तरुण्यॊ मे परभद्रिकाः\nकम्बुकेयूर धारिण्यॊ निष्ककन्थ्यः सवलं कृताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 13,
        "text": "महार्हमाल्याभरणाः सुवस्त्राश चन्दनॊक्षिताः\nमणीन हेमच बिभ्रत्यः सर्वा वै सूक्ष्मवाससः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 14,
        "text": "अनुसेवां चरन्तीमाः कुशला नृत्यसामसु\nसनातकानाम अमात्यानां राज्ञां च मम शासनात\nएतद राजन धनं मह्यं तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 15,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 16,
        "text": "[य]\nएतावन्त्य एव दासानां सहस्राण्य उत सन्ति मे\nपरदक्षिणानुलॊमाश च परावार वसनाः सदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 17,
        "text": "पराज्ञा मेधाविनॊ दक्षा युवानॊ मृष्टकुण्डलाः\nपात्री हस्ता दिवारात्रम अतिथीन भॊजयन्त्य उत\nएतद राजन धनं मह्यं तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 18,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 19,
        "text": "[य]\nरथास तावन्त एवेमे हेमभाण्डाः पताकिनः\nहयैर विनीतैः संपन्ना रथिभिश चित्रयॊधिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 20,
        "text": "एकैकॊ यत्र लभते सहस्रपरमां भृतिम\nयुध्यतॊ ऽयुध्यतॊ वापि वेतनं मासकालिकम\nएतद राजन धनं मह्यं तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 21,
        "text": "[व]\nइत्य एवम उक्ते पार्थेन कृतवैरॊ दुरात्मवान\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 22,
        "text": "[य]\nअश्वांस तित्तिरि कल्माषान गान्धर्वान हेममालिनः\nददौ चित्ररथस तुष्टॊ यांस तान गाण्डीवधन्वने\nएतद राजन धनं मह्यं तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 23,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 24,
        "text": "[य]\nरथानां शकटानां च हयानां चायुतानि मे\nयुक्तानाम एव तिष्ठन्ति वाहैर उच्चावचैर वृताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 25,
        "text": "एवं वर्णस्य वर्णस्य समुच्चीय सहस्रशः\nकषीरं पिबन्तस तिष्ठन्ति भुञ्जानाः शालितण्डुलान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 26,
        "text": "षष्टिस तानि सहस्राणि सर्वे पृथुल वक्षसः\nएतद राजन धनं मह्यं तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 27,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 28,
        "text": "[य]\nताम्रलॊहैर परिवृता निधयॊ मे चतुर्शताः\nपञ्च दरौणिक एकैकः सुवर्णस्याहतस्य वै\nएतद राजन धनं मह्यं तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 54,
        "shloka": 29,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 1,
        "text": "[विदुर]\nमहाराज विजानीहि यत तवां वक्ष्यामि तच छृणु\nमुमूर्षॊर औषधम इव न रॊचेतापि ते शरुतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 2,
        "text": "यद वै पुरा जातमात्रॊ रुराव; गॊमायुवद विस्वरं पापचेताः\nदुर्यॊधनॊ भारतानां कुलघ्नः; सॊ ऽयं युक्तॊ भविता कालहेतुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 3,
        "text": "गृहे वसन्तं गॊमायुं तवं वै मत्वा न बुध्यसे\nदुर्यॊधनस्य रूपेण शृणु काव्यां गिरं मम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 4,
        "text": "मधु वै माध्विकॊ लब्ध्वा परपातं नावबुध्यते\nआरुह्य तं मज्जति वा पतनं वाधिगच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 5,
        "text": "सॊ ऽयं मत्तॊ ऽकषदेवेन मधुवन न परीक्षते\nपरपातं बुध्यते नैव वैरं कृत्वा महारथैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 6,
        "text": "विदितं ते महाराज राजस्व एवासमञ्जसम\nअन्धका यादवा भॊजाः समेताः कंसम अत्यजन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 7,
        "text": "नियॊगाच च हते तस्मिन कृष्णेनामित्र घातिना\nएवं ते जञातयः सर्वे मॊदमानाः शतं समाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 8,
        "text": "तवन नियुक्तः सव्यसाची निगृह्णातु सुयॊधनम\nनिग्रहाद अस्य पापस्य मॊदन्तां कुरवः सुखम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 9,
        "text": "काकेनेमांश चित्रबर्हाञ शार्दूलान करॊष्टुकेन च\nकरीणीष्व पाण्डवान राजन मा मज्जीः शॊकसागरे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 10,
        "text": "तयजेत कुलार्थे पुरुषं गरामस्यार्थे कुलं तयजेत\nगरामं जनपदस्यार्थे आत्मार्थे पृथिवीं तयजेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 11,
        "text": "सर्वज्ञः सर्वभावज्ञः सर्वशत्रुभयं करः\nइति सम भाषते काव्यॊ जम्भ तयागे महासुरान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 12,
        "text": "हिरण्यष्ठीविनः कश चित पक्षिणॊ वनगॊचरान\nगृहे किल कृतावासाँल लॊभाद राजन्न अपीडयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 13,
        "text": "सदॊपभॊज्याँल लॊभान्धॊ हिरण्यार्थे परंतप\nआयातिं च तदा तवं च उभे सद्यॊ वयनाशयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 14,
        "text": "तदात्व कामः पाण्डूंस तवं मा दरुहॊ भरतर्षभ\nमॊहात्मा तप्यसे पश्चात पक्षिहा पुरुषॊ यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 15,
        "text": "जातं जातं पाण्डवेभ्यः पुष्पम आदत्स्व भारत\nमाला कार इवारामे सनेहं कुर्वन पुनः पुनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 16,
        "text": "वृक्षान अङ्गारकारीव मैनान धाक्षीः समूलकान\nमा गमः ससुतामात्यः सबलश च पराभवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 55,
        "shloka": 17,
        "text": "समवेतान हि कः पार्थान परतियुध्येत भारत\nमरुद्भिः सहितॊ राजन्न अपि साक्षान मरुत्पतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 56,
        "shloka": 1,
        "text": "[वि]\nदयूतं मूलं कलहस्यानुपाति; मिथॊ भेदाय महते वा रणाय\nयद आस्थितॊ ऽयं धृतराष्ट्रस्य पुत्रॊ; दुर्यॊधनः सृजते वैरम उग्रम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 56,
        "shloka": 2,
        "text": "परातिपीयाः शांतनवा भैमसेनाः स बाह्लिकाः\nदुर्यॊधनापराधेन कृच्छ्रं पराप्स्यन्ति सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 56,
        "shloka": 3,
        "text": "दुर्यॊधनॊ मदेनैव कषेमं राष्ट्राद अपॊहति\nविषाणं गौर इव मदात सवयम आरुजते बलात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 56,
        "shloka": 4,
        "text": "यश चित्तम अन्वेति परस्य राजन; वीरः कविः सवाम अतिपत्य दृष्टिम\nनावं समुद्र इव बाल नेत्राम; आरुह्य घॊरे वयसने निमज्जेत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 56,
        "shloka": 5,
        "text": "दुर्यॊधनॊ गलहते पाण्डवेन; परियायसे तवं जयतीति तच च\nअतिनर्माज जायते संप्रहारॊ; यतॊ विनाशः समुपैति पुंसाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 56,
        "shloka": 6,
        "text": "आकर्षस ते ऽवाक्फलः कु परणीतॊ; हृदि परौढॊ मन्त्रपदः समाधिः\nयुधिष्ठिरेण सफलः संस्तवॊ ऽसतु; साम्नः सुरिक्तॊ ऽरिमतेः सुधन्वा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 56,
        "shloka": 7,
        "text": "परातिपीयाः शांतनवाश च राजन; काव्यां वाचं शृणुत मात्यगाद वः\nवैश्वानरं परज्वलितं सुघॊरम; अयुद्धेन परशमयतॊत्पतन्तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 56,
        "shloka": 8,
        "text": "यदा मन्युं पाण्डवॊ ऽजातशत्रुर; न संयच्छेद अक्षमयाभिभूतः\nवृकॊदरः सव्यसाची यमौ च; कॊ ऽतर दवीपः सयात तुमुले वस तदानीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 56,
        "shloka": 9,
        "text": "महाराज परभवस तवं धनानां; पुरा दयूतान मनसा यावद इच्छेः\nबहु वित्तं पाण्डवांश चेज जयेस तवं; किं तेन सयाद वसु विन्देह पार्थान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 56,
        "shloka": 10,
        "text": "जानीमहे देवितं सौबलस्य; वेद दयूते निकृतिं पार्वतीयः\nयतः पराप्तः शकुनिस तत्र यातु; माया यॊधी भारत पार्वतीयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 1,
        "text": "[दुर]\nपरेषाम एव यशसा शलाघसे तवं; सदा छन्नः कुत्सयन धार्तराष्ट्रान\nजानीमस तवां विदुर यत परियस तवं; बालान इवास्मान अवमन्यसे तवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 2,
        "text": "सुविज्ञेयः पुरुषॊ ऽनयत्र कामॊ; निन्दा परशंसे हि तथा युनक्ति\nजिह्वा मनस ते हृदयं निर्व्यनक्ति; जयायॊ निराह मनसः परातिकूल्यम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 3,
        "text": "उत्सङ्गेन वयाल इवाहृतॊ ऽसि; मार्जारवत पॊषकं चॊपहंसि\nभर्तृघ्नत्वान न हि पापीय आहुस; तस्मात कषत्तः किं न बिभेषि पापात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 4,
        "text": "जित्वा शत्रून फलम आप्तं महन नॊ; मास्मान कषत्तः परुषाणीह वॊचः\nदविषद्भिस तवं संप्रयॊगाभिनन्दी; मुहुर दवेषं यासि नः संप्रमॊहात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 5,
        "text": "अमित्रतां याति नरॊ ऽकषमं बरुवन; निगूहते गुह्यम अमित्रसंस्तवे\nतद आश्रितापत्रपा किं न बाधते; यद इच्छसि तवं तद इहाद्य भाषसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 6,
        "text": "मा नॊ ऽवमन्स्था विद्म मनस तवेदं; शिक्षस्व बुद्धिं सथविराणां सकाशात\nयशॊ रक्षस्व विदुर संप्रणीतं; मा वयापृतः परकार्येषु भूस तवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 7,
        "text": "अहं कर्तेति विदुर मावमन्स्था; मा नॊ नित्यं परुषाणीह वॊचः\nन तवां पृच्छामि विदुर यद धितं मे; सवस्ति कषत्तर मा तितिक्षून कषिणु तवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 8,
        "text": "एकः शास्ता न दवितीयॊ ऽसति शास्ता; गर्भे शयानं पुरुषं शास्ति शास्ता\nतेनानुशिष्टः परवणाद इवाम्भॊ; यथा नियुक्तॊ ऽसमि तथा वहामि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 9,
        "text": "भिनत्ति शिरसा शैलम अहिं भॊजयते च यः\nस एव तस्य कुरुते कार्याणाम अनुशासनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 10,
        "text": "यॊ बलाद अनुशास्तीह सॊ ऽमित्रं तेन विन्दति\nमित्रताम अनुवृत्तं तु समुपेक्षेत पण्डितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 11,
        "text": "परदीप्य यः परदीप्ताग्निं पराक तवरन नाभिधावति\nभस्मापि न स विन्देत शिष्टं कव चन भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 12,
        "text": "न वासयेत पारवर्ग्यं दविषन्तं; विशेषतः कषत्तर अहितं मनुष्यम\nस यत्रेच्छसि विदुर तत्र गच्छ; सुसान्त्वितापि हय असती सत्री जहाति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 13,
        "text": "[वि]\nएतावता ये पुरुषं तयजन्ति; तेषां सख्यम अन्तवद बरूहि राजन\nराज्ञां हि चित्तानि परिप्लुतानि; सान्त्वं दत्त्वा मुसलैर घातयन्ति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 14,
        "text": "अबालस तवं मन्यसे राजपुत्र; बालॊ ऽहम इत्य एव सुमन्दबुद्धे\nयः सौहृदे पुरुषं सथापयित्वा; पश्चाद एनं दूषयते स बालः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 15,
        "text": "न शरेयसे नीयते मन्दबुद्धिः; सत्री शरॊत्रियस्येव गृहे परदुष्टा\nधरुवं न रॊचेद भरतर्षभस्य; पतिः कुमार्या इव षष्टिवर्षः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 16,
        "text": "अनुप्रियं चेद अनुकाङ्क्षसे तवं; सर्वेषु कार्येषु हिताहितेषु\nसत्रियश च राजञ जद पङ्गुकांश च; पृच्छ तवं वै तादृशांश चैव मूढान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 17,
        "text": "लभ्यः खलु परातिपीय नरॊ ऽनुप्रिय वाग इह\nअप्रियस्य तु पथ्यस्य वक्ता शरॊता च दुर्लभः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 18,
        "text": "यस तु धर्मे पराश्वस्य हित्वा भर्तुः परियाप्रिये\nअप्रियाण्य आह पथ्यानि तेन राजा सहायवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 19,
        "text": "अव्याधिजं कटुकं तीक्ष्णम उष्णं; यशॊ मुषं परुषं पूति गन्धि\nसतां पेयं यन न पिबन्त्य असन्तॊ; मन्युं महाराज पिब परशाम्य"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 20,
        "text": "वैचित्रवीर्यस्य यशॊ धनं च; वाञ्छाम्य अहं सहपुत्रस्य शश्वत\nयथातथा वॊ ऽसतु नमश च वॊ ऽसतु; ममापि च सवस्ति दिशन्तु विप्राः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 57,
        "shloka": 21,
        "text": "आशीविषान नेत्रविषान कॊपयेन न तु पण्डितः\nएवं ते ऽहं वदामीदं परयतः कुरुनन्दन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 1,
        "text": "[ष]\nबहु वित्तं पराजैषीः पाण्डवानां युधिष्ठिर\nआचक्ष्व वित्तं कौन्तेय यदि ते ऽसत्य अपराजितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 2,
        "text": "[य]\nमम वित्तम असंख्येयं यद अहं वेद सौबल\nअथ तवं शकुने कस्माद वित्तं समनुपृच्छसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 3,
        "text": "अयुतं परयुतं चैव खर्वं पद्मं तथार्बुदम\nशङ्खं चैव निखर्वं च समुद्रं चात्र पण्यताम\nएतन मम धनं राजंस तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 4,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 5,
        "text": "[य]\nगवाश्वं बहुधेनूकम असंख्येयम अजाविकम\nयत किं चिद अनुवर्णानां पराक सिन्धॊर अपि सौबल\nएतन मम धनं राजंस तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 6,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 7,
        "text": "[य]\nपुरं जनपदॊ भूमिर अब्राह्मण धनैः सह\nअब्राह्मणाश च पुरुषा राजञ शिष्टं धनं मम\nएतद राजन धनं मह्यं तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 8,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 9,
        "text": "[य]\nराजपुत्रा इमे राजञ शॊभन्ते येन भूषिताः\nकुण्डलानि च निष्काश च सर्वं चाङ्गविभूषणम\nएतं मम धनं राजंस तेन दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 10,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 11,
        "text": "[य]\nशयामॊ युवा लॊहिताक्षः सिंहस्कन्धॊ महाभुजः\nनकुलॊ गलह एकॊ मे यच चैतत सवगतं धनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 12,
        "text": "[ष]\nपरियस ते नकुलॊ राजन राजपुत्रॊ युधिष्ठिर\nअस्माकं धनतां पराप्तॊ भूयस तवं केन दीव्यसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 13,
        "text": "[व]\nएवम उक्त्वा तु शकुनिस तान अक्षान परत्यपद्यत\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 14,
        "text": "[य]\nअयं धर्मान सहदेवॊ ऽनुशास्ति; लॊके हय अस्मिन पण्डिताख्यां गतश च\nअनर्हता राजपुत्रेण तेन; तवया दीव्याम्य अप्रियवत परियेण"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 15,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 16,
        "text": "[ष]\nमाद्रीपुत्रौ परियौ राजंस तवेमौ विजितौ मया\nगरीयांसौ तु ते मन्ये भीमसेनधनंजयौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 17,
        "text": "[य]\nअधर्मं चरसे नूनं यॊ नावेक्षसि वै नयम\nयॊ नः सुमनसां मूढ विभेदं कर्तुम इच्छसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 18,
        "text": "[ष]\nगर्ते मत्तः परपतति परमत्तः सथाणुम ऋच्छति\nजयेष्ठॊ राजन वरिष्ठॊ ऽसि नमस ते भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 19,
        "text": "सवप्ने न तानि पश्यन्ति जाग्रतॊ वा युधिष्ठिर\nकितवा यानि दीव्यन्तः परलपन्त्य उत्कटा इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 20,
        "text": "[य]\nयॊ नः संख्ये नौर इव पारनेता; जेता रिपूणां राजपुत्रस तरस्वी\nअनर्हता लॊकवीरेण तेन; दीव्याम्य अहं शकुने फल्गुनेन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 21,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 22,
        "text": "[ष]\nअयं मया पाण्डवानां धनुर्धरः; पराजितः पाण्डवः सव्यसाची\nभीमेन राजन दयितेन दीव्य; यत कैवव्यं पाण्डव ते ऽवशिष्टम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 23,
        "text": "[य]\nयॊ नॊ नेता यॊ युधां नः परणेता; यथा वज्री दानव शत्रुर एकः\nतिर्यक परेक्षी संहतभ्रूर महात्मा; सिंहस्कन्धॊ यश च सदात्यमर्षी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 24,
        "text": "बलेन तुल्यॊ यस्य पुमान न विद्यते; गदा भृताम अग्र्य इहारि मर्दनः\nअनर्हता राजपुत्रेण तेन; दीव्याम्य अहं भीमसेनेन राजन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 25,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 26,
        "text": "[ष]\nबहु वित्तं पराजैषीर भरातॄंश च सहयद्विपान\nआचक्ष्व वित्तं कौन्तेय यदि ते ऽसत्य अपराजितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 27,
        "text": "[य]\nअहं विशिष्टः सर्वेषां भरातॄणां दयितस तथा\nकुर्यामस ते जिताः कर्म सवयम आत्मन्य उपप्लवे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 28,
        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा वयवसितॊ निकृतिं समुपाश्रितः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 29,
        "text": "[ष]\nएतत पापिष्ठम अकरॊर यद आत्मानं पराजितः\nशिष्टे सति धने राजन पाप आत्मपराजयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 30,
        "text": "[व]\nएवम उक्त्वा मताक्षस तान गलहे सर्वान अवस्थितान\nपराजयल लॊकवीरान आक्षेपेण पृथक पृथक"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 31,
        "text": "[ष]\nअस्ति वै ते परिया देवी गलह एकॊ ऽपराजितः\nपणस्व कृष्णां पाञ्चालीं तयात्मानं पुनर जय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 32,
        "text": "[य]\nनैव हरस्वा न महती नातिकृष्णा न रॊहिणी\nसराग रक्तनेत्रा च तया दीव्याम्य अहं तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 33,
        "text": "शारदॊत्पल पत्राक्ष्या शारदॊत्पल गन्धया\nशारदॊत्पल सेविन्या रूपेण शरीसमानया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 34,
        "text": "तथैव सयाद आनृशंस्यात तथा सयाद रूपसंपदा\nतथा सयाच छील संपत्त्या याम इच्छेत पुरुषः सत्रियम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 35,
        "text": "चरमं संविशति या परथमं परतिबुध्यते\nआ गॊपालावि पालेभ्यः सर्वं वेद कृताकृतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 36,
        "text": "आभाति पद्मवद वक्त्रं सस्वेदं मल्लिकेव च\nवेदीमध्या दीर्घकेशी ताम्राक्षी नातिरॊमशा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 37,
        "text": "तयैवं विधया राजन पाञ्चाल्याहं सुमध्यया\nगलहं दीव्यामि चार्व अङ्ग्या दरौपद्या हन्त सौबल"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 38,
        "text": "[व]\nएवम उक्ते तु वचने धर्मराजेन भारत\nधिग धिग इत्य एव वृद्धानां सभ्यानां निःसृता गिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 39,
        "text": "चुक्षुभे सा सभा राजन राज्ञां संजज्ञिरे कथाः\nभीष्मद्रॊणकृपादीनां सवेदश च समजायत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 40,
        "text": "शिरॊ गृहीत्वा विदुरॊ गतसत्त्व इवाभवत\nआस्ते धयायन्न अधॊ वक्त्रॊ निःश्वसन पन्नगॊ यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 41,
        "text": "धृतराष्ट्रस तु संहृष्टः पर्यपृच्छत पुनः पुनः\nकिं जितं किं जितम इति हय आकारं नाभ्यलक्षत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 42,
        "text": "जहर्ष कर्णॊ ऽतिभृशं सह दुःशासनादिभिः\nइतरेषां तु सभ्यानां नेत्रेभ्यः परापतज जलम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 58,
        "shloka": 43,
        "text": "सौबलस तव अविचार्यैव जितकाशी मदॊत्कटः\nजितम इत्य एव तान अक्षान पुनर एवान्वपद्यत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 1,
        "text": "[दूृ]\nएहि कषत्तर दरौपदीम आनयस्व; परियां भार्यां संमतां पाण्डवानाम\nसंमार्जतां वेश्म परैतु शीघ्रम; आनन्दॊ नः सह दासीभिर अस्तु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 2,
        "text": "[व]\nदुर्विभाव्यं भवति तवादृशेन; न मन्दसंबुध्यसि पाशबद्धः\nपरपाते तवं लम्बमानॊ न वेत्सि; वयाघ्रान मृगः कॊपयसे ऽतिबाल्यात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 3,
        "text": "आशीविषाः शिरसि ते पूर्णकॊशा महाविषाः\nमा कॊपिष्ठाः सुमन्दात्मन मा गमस तवं यमक्षयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 4,
        "text": "न हि दासीत्वम आपन्ना कृष्णा भवति भारत\nअनीशेन हि राज्ञैषा पणे नयस्तेति मे मतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 5,
        "text": "अयं धत्ते वेणुर इवात्मघाती; फलं राजा धृतराष्ट्रस्य पुत्रः\nदयूतं हि वैराय महाभयाय; पक्वॊ न बुध्यत्य अयम अन्तकाले"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 6,
        "text": "नारुं तुदः सयान न नृशंसवादी; न हीनतः परम अभ्याददीत\nययास्य वाचा पर उद्विजेत; न तां वदेद रुशतीं पापलॊक्याम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 7,
        "text": "समुच्चरन्त्य अतिवादा हि वक्त्राद; यैर आहतः शॊचति रात्र्यहानि\nपरस्य नामर्मसु ते पतन्ति; तान पण्डितॊ नावसृजेत परेषाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 8,
        "text": "अजॊ हि शस्त्रम अखनत किलैकः; शस्त्रे विपन्ने पद्भिर अपास्य भूमिम\nनिकृन्तनं सवस्य कण्ठस्य घॊरं; तद्वद वैरं मा खनीः पाण्डुपुत्रैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 9,
        "text": "न किं चिद ईड्यं परवदन्ति पापं; वनेचरं वा गृहमेधिनं वा\nतपस्विनं संपरिपूर्ण विद्यं; भषन्ति हैवं शवनराः सदैव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 10,
        "text": "दवारं सुघॊरं नरकस्य जिह्मं; न बुध्यसे धृतराष्ट्रस्य पुत्र\nतवाम अन्वेतारॊ बहवः कुरूणां; दयूतॊदये सह दुःशासनेन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 11,
        "text": "मज्जन्त्य अलाबूनि शिलाः पलवन्ते; मुह्यन्ति नावॊ ऽमभसि शश्वद एव\nमूढॊ राजा धृतराष्ट्रस्य पुत्रॊ; न मे वाचः पथ्यरूपाः शृणॊति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 59,
        "shloka": 12,
        "text": "अन्तॊ नूनं भवितायं कुरूणां; सुदारुणः सर्वहरॊ विनाशः\nवाचः काव्याः सुहृदां पथ्यरूपा; न शरूयन्ते वर्धते लॊभ एव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 1,
        "text": "[वै]\nधिग अस्तु कषत्तारम इति बरुवाणॊ; दर्पेण मत्तॊ धृतराष्ट्रस्य पुत्रः\nअवैक्षत परातिकामीं सभायाम; उवाच चैनं परमार्यमध्ये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 2,
        "text": "तवं परातिकामिन दरौपदीम आनयस्व; न ते भयं विद्यते पाण्डवेभ्यः\nकषत्ता हय अयं विवदत्य एव भीरुर; न चास्माकं वृद्धिकामः सदैव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 3,
        "text": "एवम उक्तः परातिकामी ससूतः; परायाच छीघ्रं राजवचॊ निशम्य\nपरविश्य च शवेव स सिंहगॊष्ठं; समासदन महिषीं पाण्डवानाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 4,
        "text": "[पर]\nयुधिष्ठिरे दयूतमदेन मत्ते; दुर्यॊधनॊ दरौपदि तवाम अजैषीत\nसा परपद्य तवं धृतराष्ट्रस्य वेश्म; नयामि तवां कर्मणे याज्ञसेनि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 5,
        "text": "[द]\nकथं तव एवं वदसि परातिकामिन; कॊ वै दीव्येद भार्ययया राजपुत्रः\nमूढॊ राजा दयूतमदेन मत्त; आहॊ नान्यत कैतवम अस्य किं चित"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 6,
        "text": "[प]\nयदा नाभूत कैतवम अन्यद अस्य; तदादेवीत पाण्डवॊ ऽजातशत्रुः\nनयस्ताः पूर्वं भरातरस तेन राज्ञा; सवयं चात्मा तवम अथॊ राजपुत्रि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 7,
        "text": "[द]\nगच्छ तवं कितवं गत्वा सभायां पृच्छ सूतज\nकिं नु पूर्वं पराजैषीर आत्मानं मां नु भारत\nएतज जञात्वा तवम आगच्छ ततॊ मां नयसूतज"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 8,
        "text": "[व]\nसभां गत्वा स चॊवाच दरौपद्यास तद वचस तदा\nकस्येशॊ नः पराजैषीर इति तवाम आह दरौपदी\nकिं नु पूर्वं पराजैषीर आत्मानम अथ वापि माम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 9,
        "text": "युधिष्ठिरस तु निश्चेष्टॊ गतसत्त्व इवाभवत\nन तं सूतं परत्युवाच वचनं साध्व असाधु वा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 10,
        "text": "[दुर]\nइहैत्य कृष्णा पाञ्चाली परश्नम एतं परभाषताम\nइहैव सर्वे शृण्वन्तु तस्या अस्य च यद वचः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 11,
        "text": "[व]\nस गत्वा राजभवनं दुर्यॊधन वशानुगः\nउवाच दरौपदीं सूतः परातिकामी वयथन्न इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 12,
        "text": "सभ्यास तव अमी राजपुत्र्य आह्वयन्ति; मन्ये पराप्तः संक्षयः कौरवाणाम\nन वै समृद्धिं पालयते लघीयान; यत तवं सभाम एष्यसि राजपुत्रि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 13,
        "text": "[दरौ]\nएवं नूनं वयदधात संविधाता; सपर्शाव उभौ सपृशतॊ वीर बालौ\nधर्मं तव एकं परमं पराह लॊके; स नः शमं धास्यति गॊप्यमानः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 14,
        "text": "[वै]\nयुधिष्ठिरस तु तच छरुत्वा दुर्यॊधन चिकीर्षितम\nदरौपद्या संमतं दूतं पराहिणॊद भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 15,
        "text": "एकवस्त्रा अधॊ नीवी रॊदमाना रजस्वला\nसभाम आगम्य पाञ्चाली शवशुरस्याग्रतॊ ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 16,
        "text": "ततस तेषां मुखम आलॊक्य राजा; दुर्यॊधनः सूतम उवाच हृष्टः\nइहैवैताम आनय परातिकामिन; परत्यक्षम अस्याः कुरवॊ बरुवन्तु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 17,
        "text": "ततः सूतस तस्य वशानुगामी; भीतश च कॊपाद दरुपदात्मजायाः\nविहाय मानं पुनर एव सभ्यान; उवाच कृष्णां किम अहं बरवीमि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 18,
        "text": "[दुर]\nदुःशासनैष मम सूतपुत्रॊ; वृकॊदराद उद्विजते ऽलपचेताः\nसवयं परगृह्यानय याज्ञसेनीं; किं ते करिष्यन्त्य अवशाः सपत्नाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 19,
        "text": "ततः समुत्थाय स राजपुत्रः; शरुत्वा भरातुः कॊपविरक्त दृष्टिः\nपरविश्य तद वेश्म महारथानाम; इत्य अब्रवीद दरौपदीं राजपुत्रीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 20,
        "text": "एह्य एहि पाञ्चालि जितासि कृष्णे; दुर्यॊधनं पश्य विमुक्तलज्जा\nकुरून भजस्वायत पद्मनेत्रे; धर्मेण लब्धासि सभां परैहि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 21,
        "text": "ततः समुत्थाय सुदुर्मनाः सा; विवर्णम आमृज्य मुखं करेण\nआर्ता परदुद्राव यतः सत्रियस ता; वृद्धस्य राज्ञः कुरुपुंगवस्य"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 22,
        "text": "ततॊ जवेनाभिससार रॊषाद; दुःशासनस ताम अभिगर्जमानः\nदीर्घेषु नीलेष्व अथ चॊर्मि मत्सु; जग्राह केशेषु नरेन्द्रपत्नीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 23,
        "text": "ये राजसूयावभृथे जलेन; महाक्रतौ मन्त्रपूतेन सिक्ताः\nते पाण्डवानां परिभूय वीर्यं; बलात परमृष्टा धृतराष्ट्र जेन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 24,
        "text": "स तां परामृश्य सभा समीपम; आनीय कृष्णाम अतिकृष्ण केशीम\nदुःशासनॊ नाथवतीम अनाथवच; चकर्ष वायुः कदलीम इवार्ताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 25,
        "text": "सा कृष्यमाणा नमिताङ्गयस्तिः; शनैर उवाचाद्य रजस्वलास्मि\nएकं च वासॊ मम मन्दबुद्धे; सभां नेतुं नार्हसि माम अनार्य"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 26,
        "text": "ततॊ ऽबरवीत तां परसभं निगृह्य; केशेषु कृष्णेषु तदा स कृष्णाम\nकृष्णं च जिष्णुं च हरिं नरं च; तराणाय विक्रॊश नयामि हि तवाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 27,
        "text": "रजस्वला वा भव याज्ञसेनि; एकाम्बरा वाप्य अथ वा विवस्त्रा\nदयूते जिता चासि कृतासि दासी; दासीषु कामश च यथॊपजॊषम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 28,
        "text": "परकीर्णकेशी पतितार्ध वस्त्रा; दुःशासनेन वयवधूयमाना\nहरीमत्य अमर्षेण च दह्यमाना; शनैर इदं वाक्यम उवाच कृष्णा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 29,
        "text": "इमे सभायाम उपदिष्ट शास्त्राः; करियावन्तः सर्व एवेन्द्र कल्पाः\nगुरु सथाना गुरवश चैव सर्वे; तेषाम अग्रे नॊत्सहे सथातुम एवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 30,
        "text": "नृशंसकर्मंस तवम अनार्य वृत्त; मा मां विवस्त्रां कृधि मा विकार्षीः\nन मर्षयेयुस तव राजपुत्राः; सेन्द्रापि देवा यदि ते सहायाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 31,
        "text": "धर्मे सथितॊ धर्मसुतश च राजा; धर्मश च सूक्ष्मॊ निपुणॊपलभ्यः\nवाचापि भर्तुः परमाणु मात्रं; नेच्छसि दॊषं सवगुणान विषृज्य"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 32,
        "text": "इदं तव अनार्यं कुरुवीरमध्ये; रजस्वलां यत परिकर्षसे माम\nन चापि कश चित कुरुते ऽतर पूजां; धरुवं तवेदं मतम अन्वपद्यन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 33,
        "text": "धिग अस्तु नष्टः खलु भारतानां; धर्मस तथा कषत्रविदां च वृत्तम\nयत्राभ्यतीतां कुरु धर्मवेलां; परेक्षन्ति सर्वे कुरवः सभायाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 34,
        "text": "दरॊणस्य भीष्मस्य च नास्ति सत्त्वं; धरुवं तथैवास्य महात्मनॊ ऽपि\nराज्ञस तथा हीमम अधर्मम उग्रं; न लक्षयन्ते कुरुवृद्ध मुख्याः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 35,
        "text": "तथा बरुवन्ती करुणं सुमध्यमा; काक्षेण भर्तॄन कुपितान अपश्यत\nसा पाण्डवान कॊपपरीत देहान; संदीपयाम आस कटाक्ष पातैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 36,
        "text": "हृतेन राज्येन तथा धनेन; रत्नैश च मुख्यैर न तथा बभूव\nयथार्तया कॊपसमीरितेन; कृष्णा कटाक्षेण बभूव दुःखम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 37,
        "text": "दुःशासनश चापि समीक्ष्य कृष्णाम; अवेक्षमाणां कृपणान पतींस तान\nआधूय वेगेन विसंज्ञकल्पाम; उवाच दासीति हसन्न इवॊग्रः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 38,
        "text": "कर्णस तु तद वाक्यम अतीव हृष्टः; संपूजयाम आस हसन सशब्दम\nगान्धारराजः सुबलस्य पुत्रस; तथैव दुःशासनम अभ्यनन्दत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 39,
        "text": "सभ्यास तु ये तत्र बभूवुर अन्ये; ताभ्याम ऋते धार्तराष्ट्रेण चैव\nतेषाम अभूद दुःखम अतीव कृष्णां; दृष्ट्वा सभायां परिकृष्यमाणाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 40,
        "text": "[भीस्म]\nन धर्मसौक्ष्म्यात सुभगे विवक्तुं; शक्नॊमि ते परश्नम इमं यथावत\nअस्वॊ हय अशक्तः पणितुं परस्वं; सत्रियश च भर्तुर वशतां समीक्ष्य"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 41,
        "text": "तयजेत सर्वां पृथिवीं समृद्धां; युधिष्ठिरः सत्यम अथॊ न जह्यात\nउक्तं जितॊ ऽसमीति च पाण्डवेन; तस्मान न शक्नॊमि विवेक्तुम एतत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 42,
        "text": "दयूते ऽदवितीयः शकुनिर नरेषु; कुन्तीसुतस तेन निसृष्टकामः\nन मन्यते तां निकृतिं महात्मा; तस्मान न ते परश्नम इमं बरवीमि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 43,
        "text": "[द]\nआहूय राजा कुशलैः सभायां; दुष्टात्मभिर नैकृतिकैर अनार्यैः\nदयूतप्रियैर नातिकृत परयत्नः; कस्माद अयं नाम निसृष्टकामः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 44,
        "text": "स शुद्धभावॊ निकृतिप्रवृत्तिम; अबुध्यमानः कुरुपाण्डवाग्र्यः\nसंभूय सर्वैश च जितॊ ऽपि यस्मात; पश्चाच च यत कैतवम अभ्युपेतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 45,
        "text": "तिष्ठन्ति चेमे कुरवः सभायाम; ईशाः सुतानां च तथा सनुषाणाम\nसमीक्ष्य सर्वे मम चापि वाक्यं; विब्रूत मे परश्नम इमं यथावत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 46,
        "text": "[व]\nतथा बरुवन्तीं करुणं रुदन्तीम; अवेक्षमाणाम असकृत पतींस तान\nदुःशासनः परुषाण्य अप्रियाणि; वाक्यान्य उवाचामधुराणि चैव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 60,
        "shloka": 47,
        "text": "तां कृष्यमाणां च रजस्वलां च; सरस्तॊत्तरीयाम अतदर्हमाणाम\nवृकॊदरः परेक्ष्य युधिष्ठिरं च; चकार कॊपं परमार्तरूपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 1,
        "text": "[भम]\nभवन्ति देशे बन्धक्यः कितवानां युधिष्ठिर\nन ताभिर उत दीव्यन्ति दया चैवास्ति तास्व अपि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 2,
        "text": "काश्यॊ यद बलिम आहार्षीद दरव्यं यच चान्यद उत्तमम\nतथान्ये पृथिवीपाला यानि रत्नान्य उपाहरन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 3,
        "text": "वाहनानि धनं चैव कवचान्य आयुधानि च\nराज्यम आत्मा वयं चैव कैतवेन हृतं परैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 4,
        "text": "न च मे तत्र कॊपॊ ऽभूत सर्वस्येशॊ हि नॊ भवान\nइदं तव अतिकृतं मन्ये दरौपदी यत्र पण्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 5,
        "text": "एषा हय अनर्हती बाला पाण्डवान पराप्य कौरवैः\nतवत्कृते कलिश्यते कषुद्रैर नृशंसैर निकृतिप्रियैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 6,
        "text": "अस्याः कृते मन्युर अयं तवयि राजन निपात्यते\nबाहू ते संप्रधक्ष्यामि सहदेवाग्निम आनय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 7,
        "text": "[अर]\nन पुरा भीमसेन तवम ईदृशीर वदिता गिरः\nपरैस ते नाशितं नूनं नृशंसैर धर्मगौरवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 8,
        "text": "न सकामाः परे कार्या धर्मम एवाचरॊत्तमम\nभरातरं धार्मिकं जयेष्ठं नातिक्रमितुम अर्हति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 9,
        "text": "आहूतॊ हि परै राजा कषात्र धर्मम अनुस्मरन\nदीव्यते परकामेन तन नः कीर्तिकरं महत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 10,
        "text": "[भम]\nएवम अस्मि कृतं विद्यां यद्य अस्याहं धनंजय\nदीप्ते ऽगनौ सहितौ बाहू निर्दयेयं बलाद इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 11,
        "text": "[व]\nतथा तान दुःखितान दृष्ट्वा पाण्डवान धृतराष्ट्रजः\nकलिश्यमानां च पाञ्चालीं विकर्ण इदम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 12,
        "text": "याज्ञसेन्या यद उक्तं तद वाक्यं विब्रूत पार्थिवाः\nअविवेकेन वाक्यस्य नरकः सद्य एव नः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 13,
        "text": "भीष्मश च धृतराष्ट्रश च कुरुवृद्ध तमाव उभौ\nसमेत्य नाहतुः किं चिद विदुरश च महामतिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 14,
        "text": "भरद्वाजॊ ऽपि सर्वेषाम आचार्यः कृप एव च\nअत एताव अपि परश्नं नाहतुर दविजसत्तमौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 15,
        "text": "ये तव अन्ये पृथिवीपालाः समेताः सर्वतॊदिशः\nकामक्रॊधौ समुत्सृज्य ते बरुवन्तु यथामति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 16,
        "text": "यद इदं दरौपदी वाक्यम उक्तवत्य असकृच छुभा\nविमृश्य कस्य कः पक्षः पार्थिवा वदतॊत्तरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 17,
        "text": "एवं स बहुशः सर्वान उक्तवांस तान सभा सदः\nन च ते पृथिवीपालास तम ऊचुः साध्व असाधु वा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 18,
        "text": "उक्त्वा तथासकृत सर्वान विकर्णः पृथिवीपतीन\nपाणिं पाणौ विनिष्पिष्य निःश्वसन्न इदम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 19,
        "text": "विब्रूत पृथिवीपाला वाक्यं मा वा कथं चन\nमन्ये नयाय्यं यद अत्राहं तद धि वक्ष्यामि कौरवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 20,
        "text": "चत्वार्य आहुर नरश्रेष्ठा वयसनानि महीक्षिताम\nमृगयां पानम अक्षांश च गराम्ये चैवातिसक्तताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 21,
        "text": "एतेषु हि नरः सक्तॊ धर्मम उत्सृज्य वर्तते\nतथायुक्तेन च कृतां करियां लॊकॊ न मन्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 22,
        "text": "तद अयं पाण्डुपुत्रेण वयसने वर्तता भृशम\nसमाहूतेन कितवैर आस्थितॊ दरौपदी पणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 23,
        "text": "साधारणी च सर्वेषां पाण्डवानाम अनिन्दिता\nजितेन पूर्वं चानेन पाण्डवेन कृतः पणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 24,
        "text": "इयं च कीर्तिता कृष्णा सौबलेन पणार्थिना\nएतत सर्वं विचार्याहं मन्ये न विजिताम इमाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 25,
        "text": "एतच छरुत्वा महान नादः सभ्यानाम उदतिष्ठत\nविकर्णं शंसमानानां सौबलं च विनिन्दताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 26,
        "text": "तस्मिन्न उपरते शब्दे राधेयः करॊधमूर्छितः\nपरगृह्य रुचिरं बाहुम इदं वचनम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 27,
        "text": "दृश्यन्ते वै विकर्णे हि वैकृतानि बहून्य अपि\nतज्जस तस्य विनाशाय यथाग्निर अरणि परजः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 28,
        "text": "एते न किं चिद अप्य आहुश चॊद्यमानापि कृष्णया\nधर्मेण विजितां मन्ये मन्यन्ते दरुपदात्मजाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 29,
        "text": "तवं तु केवलबाल्येन धार्तराष्ट्र विदीर्यसे\nयद बरवीषि सभामध्ये बालः सथविर भाषितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 30,
        "text": "न च धर्मं यथातत्त्वं वेत्सि दुर्यॊधनावर\nयद बरवीषि जितां कृष्णाम अजितेति सुमन्दधीः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 31,
        "text": "कथं हय अविजितां कृष्णां मन्यसे धृतराष्ट्रज\nयदा सभायां सर्वस्वं नयस्तवान पाण्डवाग्रजः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 32,
        "text": "अभ्यन्तरा च सर्वस्वे दरौपदी भरतर्षभ\nएवं धर्मजितां कृष्णां मन्यसे न जितां कथम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 33,
        "text": "कीर्तिता दरौपदी वाचा अनुज्ञाता च पाण्डवैः\nभवत्य अविजिता केन हेतुनैषा मता तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 34,
        "text": "मन्यसे वा सभाम एताम आनीताम एकवाससम\nअधर्मेणेति तत्रापि शृणु मे वाक्यम उत्तरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 35,
        "text": "एकॊ भर्ता सत्रिया देवैर विहितः कुरुनन्दन\nइयं तव अनेकवशगा बन्धकीति विनिश्चिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 36,
        "text": "अस्याः सभाम आनयनं न चित्रम इति मे मतिः\nएकाम्बर धरत्वं वाप्य अथ वापि विवस्त्रता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 37,
        "text": "यच चैषां दरविणं किं चिद या चैषा ये च पाण्डवाः\nसौबलेनेह तत सर्वं धर्मेण विजितं वसु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 38,
        "text": "दुःशासन सुबालॊ ऽयं विकर्णः पराज्ञवादिकः\nपाण्डवानां च वासांसि दरौपद्याश चाप्य उपाहर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 39,
        "text": "तच छरुत्वा पाण्डवाः सर्वे सवानि वासांसि भारत\nअवकीर्यॊत्तरीयाणि सभायां समुपाविशत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 40,
        "text": "ततॊ दुःशासनॊ राजन दरौपद्या वसनं बलात\nसभामध्ये समाक्षिप्य वयपक्रष्टुं परचक्रमे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 41,
        "text": "आकृष्यमाणे वसने दरौपद्यास तु विशां पते\nतद रूपम अपरं वस्त्रं परादुरासीद अनेकशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 42,
        "text": "ततॊ हलहलाशब्दस तत्रासीद घॊरनिस्वनः\nतद अद्भुततमं लॊके वीक्ष्य सर्वमहीक्षिताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 43,
        "text": "शशाप तत्र भीमस तु राजमध्ये महास्वनः\nकरॊधाद विस्फुरमाणौष्ठॊ विनिष्पिष्य करे करम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 44,
        "text": "इदं मे वाक्यम आदद्ध्वं कषत्रिया लॊकवासिनः\nनॊक्तपूर्वं नरैर अन्यैर न चान्यॊ यद वदिष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 45,
        "text": "यद्य एतद एवम उक्त्वा तु न कुर्यां पृथिवीश्वराः\nपितामहानां सर्वेषां नाहं गतिम अवाप्नुयाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 46,
        "text": "अस्य पापस्य दुर्जातेर भारतापसदस्य च\nन पिबेयं बलाद वक्षॊ भित्त्वा चेद रुधिरं युधि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 47,
        "text": "तस्य ते वचनं शरुत्वा सर्वलॊकप्रहर्षणम\nपरचक्रुर बहुलां पूजां कुत्सन्तॊ धृतराष्ट्रजम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 48,
        "text": "यदा तु वाससां राशिः सभामध्ये समाचितः\nततॊ दुःशासनः शरान्तॊ वरीडितः समुपाविशत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 49,
        "text": "धिक शब्दस तु ततस तत्र समभूल लॊमहर्षणः\nसभ्यानां नरदेवानां दृष्ट्वा कुन्तीसुतांस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 50,
        "text": "न विब्रुवन्ति कौरव्याः परश्नम एतम इति सम ह\nसजनः करॊशति समात्र धृतराष्ट्रं विगर्हयन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 51,
        "text": "ततॊ बाहू समुच्छ्रित्य निवार्य च सभा सदः\nविदुरः सर्वधर्मज्ञ इदं वचनम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 52,
        "text": "[वि]\nदरौपदी परश्नम उक्त्वैवं रॊरवीति हय अनाथवत\nन च विब्रूत तं परश्नं सभ्या धर्मॊ ऽतर पीड्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 53,
        "text": "सभां परपद्यते हय आर्तः परज्वलन्न इव हव्यवाट\nतं वै सत्येन धर्मेण सभ्याः परशमयन्त्य उत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 54,
        "text": "धर्मप्रश्नम अथॊ बरूयाद आर्तः सभ्येषु मानवः\nविब्रूयुस तत्र ते परश्नं कामक्रॊधवशातिगाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 55,
        "text": "विकर्णेन यथा परज्ञम उक्तः परश्नॊ नराधिपाः\nभवन्तॊ ऽपि हि तं परश्नं विब्रुवन्तु यथामति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 56,
        "text": "यॊ हि परश्नं न विब्रूयाद धर्मदर्षी सभां गतः\nअनृते या फलावाप्तिस तस्याः सॊ ऽरधं समश्नुते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 57,
        "text": "यः पुनर वितथं बरूयाद धर्मदर्शी सभां गतः\nअनृतस्य फलं कृत्स्नं संप्राप्नॊतीति निश्चयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 58,
        "text": "अत्राप्य उदाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम\nपरह्लादस्य च संवादं मुनेर आङ्गिरसस्य च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 59,
        "text": "परह्लादॊ नाम दैत्येन्द्रस तस्य पुत्रॊ विरॊचनः\nकन्या हेतॊर आङ्गिरसं सुधन्वानम उपाद्रवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 60,
        "text": "अहं जयायान अहं जयायान इति कन्येप्सया तदा\nतयॊर देवनम अत्रासीत पराणयॊर इति नः शरुतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 61,
        "text": "तयॊः परश्न विवादॊ ऽभूत परह्लादं ताव अपृच्छताम\nजयायान क आवयॊर एकः परश्नं परब्रूहि मा मृषा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 62,
        "text": "स वै विवदनाद भीतः सुधन्वानं वयलॊकयत\nतं सुधन्वाब्रवीत करुद्धॊ बरह्मदण्ड इव जवलन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 63,
        "text": "यदि वै वक्ष्यसि मृषा परह्लादाथ न वक्ष्यसि\nशतधा ते शिरॊ वज्री वज्रेण परहरिष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 64,
        "text": "सुधन्वना तथॊक्तः सन वयथितॊ ऽशवत्थ पर्णवत\nजगाम कश्यपं दैत्यः परिप्रष्टुं महौजसम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 65,
        "text": "[परह]\nतवं वै धर्मस्य विज्ञाता दैवस्येहासुरस्य च\nबराह्मणस्य महाप्राज्ञ धर्मकृच्छ्रम इदं शृणु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 66,
        "text": "यॊ वै परश्नं न विब्रूयाद वितथं वापि निर्दिशेत\nके वै तस्य परे लॊकास तन ममाचक्ष्व पृच्छतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 67,
        "text": "[कष]\nजानन न विब्रुवन परश्नं कामात करॊधात तथा भयात\nसहस्रं वारुणान पाशान आत्मनि परतिमुञ्चति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 68,
        "text": "तस्य संवत्सरे पूर्णे पाश एकः परमुच्यते\nतस्मात सत्यं तु वक्तव्यं जानता सत्यम अञ्जसा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 69,
        "text": "विद्धॊ धर्मॊ हय अधर्मेण सभां यत्र परपद्यते\nन चास्य शल्यं कृन्तन्ति विद्धास तत्र सभा सदः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 70,
        "text": "अर्धं हरति वै शरेष्ठः पादॊ भवति कर्तृषु\nपादश चैव सभासत्सु ये न निन्दन्ति निन्दितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 71,
        "text": "अनेनॊ भवति शरेष्ठॊ मुच्यन्ते च सभा सदः\nएनॊ गच्छति कर्तारं निन्दार्हॊ यत्र निन्द्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 72,
        "text": "वितथं तु वदेयुर ये धर्मं परह्लाद पृच्छते\nइष्टापूर्तं च ते घनन्ति सप्त चैव परावरान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 73,
        "text": "हृतस्वस्य हि यद दुःखं हतपुत्रस्य चापि यत\nऋणिनं परति यच चैव राज्ञा गरस्तस्य चापि यत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 74,
        "text": "सत्रियाः पत्या विहीनायाः सार्थाद भरष्टस्य चैव यत\nअध्यूढायाश च यद दुःखं साक्षिभिर विहतस्य च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 75,
        "text": "एतानि वै समान्य आहुर दुःखानि तरिदशेश्वराः\nतानि सर्वाणि दुःखानि पराप्नॊति वितथं बरुवन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 76,
        "text": "समक्ष दर्शनात साक्ष्यं शरवणाच चेति धारणात\nतस्मात सत्यं बरुवन साक्षी धर्मार्थाभ्यां न हीयते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 77,
        "text": "[वि]\nकश्यपस्य वचॊ शरुत्वा परह्लादः पुत्रम अब्रवीत\nशरेयान सुधन्वा तवत्तॊ वै मत्तः शरेयांस तथाङ्गिराः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 78,
        "text": "माता सुधन्वनश चापि शरेयसी मातृतस तव\nविरॊचन सुधन्वायं पराणानाम ईश्वरस तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 79,
        "text": "[सुधन्वन]\nपुत्रस्नेहं परित्यज्य यस तवं धर्मे परतिष्ठितः\nअनुजानामि ते पुत्रं जीवत्व एष शतं समाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 80,
        "text": "[वि]\nएवं वै परमं धर्मं शरुत्वा सर्वे सभा सदः\nयथा परश्नं तु कृष्णाया मन्यध्वं तत्र किं परम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 81,
        "text": "[व]\nविदुरस्य वचॊ शरुत्वा नॊचुः किं चन पार्थिवाः\nकर्णॊ दुःशासनं तव आह कृष्णां दासीं गृहान नय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 61,
        "shloka": 82,
        "text": "तां वेपमानां सव्रीडां परलपन्तीं सम पाण्डवान\nदुःशासनः सभामध्ये विचकर्ष तपस्विनीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 1,
        "text": "[दरौ]\nपुरस्तात करणीयं मे न कृतं कार्यम उत्तरम\nविह्वलास्मि कृतानेन कर्षता बलिना बलात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 2,
        "text": "अभिवादं करॊम्य एषां गुरूणां कुरुसंसदि\nन मे सयाद अपराधॊ ऽयं यद इदं न कृतं मया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 3,
        "text": "[वै]\nसा तेन च समुद्धूता दुःखेन च तपस्विनी\nपतिता विललापेदं सभायाम अतथॊचिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 4,
        "text": "[दरौ]\nसवयंवरे यास्मि नृपैर दृष्टा रङ्गे समागतैः\nन दृष्टपूर्वा चान्यत्र साहम अद्य सभां गता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 5,
        "text": "यां न वायुर न चादित्यॊ दृष्टवन्तौ पुरा गृहे\nसाहम अद्य सभामध्ये दृश्यामि कुरुसंसदि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 6,
        "text": "यां न मृष्यन्ति वातेन सपृश्यमानां पुरा गृहे\nसपृश्यमानां सहन्ते ऽदय पाण्डवास तां दुरात्मना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 7,
        "text": "मृष्यन्ते कुरवश चेमे मन्ये कालस्य पर्ययम\nसनुषां दुहितरं चैव कलिश्यमानाम अनर्हतीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 8,
        "text": "किं तव अतः कृपणं भूयॊ यद अहं सत्री सती शुभा\nसभामध्यं विगाहे ऽदय कव नु धर्मॊ महीक्षिताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 9,
        "text": "धर्म्याः सत्रियः सभां पूर्वं न नयन्तीति नः शरुतम\nस नष्टः कौरवेयेषु पूर्वॊ धर्मः सनातनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 10,
        "text": "कथं हि भार्या पाण्डूनां पार्षतस्य सवसा सती\nवासुदेवस्य च सखी पार्थिवानां सभाम इयाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 11,
        "text": "ताम इमां धर्मराजस्य भार्यां सदृशवर्णजाम\nबरूत दासीम अदासीं वा तत करिष्यामि कौरवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 12,
        "text": "अयं हि मां दृढं कषुद्रः कौरवाणां यशॊहरः\nकलिश्नाति नाहं तत सॊढुं चिरं शक्ष्यामि कौरवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 13,
        "text": "जितां वाप्य अजितां वापि मन्यध्वं वा यथा नृपाः\nतथा परत्युक्तम इच्छामि तत करिष्यामि कौरवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 14,
        "text": "[भस]\nउक्तवान अस्मि कल्याणि धर्मस्य तु परां गतिम\nलॊके न शक्यते गन्तुम अपि विप्रैर महात्मभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 15,
        "text": "बलवांस तु यथा धर्मं लॊके पश्यति पूरुषः\nस धर्मॊ धर्मवेलायां भवत्य अभिहितः परैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 16,
        "text": "न विवेक्तुं च ते परश्नम एतं शक्नॊमि निश्चयात\nसूक्ष्मत्वाद गहनत्वाच च कार्यस्यास्य च गौरवात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 17,
        "text": "नूनम अन्तः कुलस्यास्य भविता नचिराद इव\nतथा हि कुरवः सर्वे लॊभमॊहपरायणाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 18,
        "text": "कुलेषु जाताः कल्याणि वयसनाभ्याहता भृशम\nधर्म्यान मार्गान न चयवन्ते यथा नस तवं वधूः सथिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 19,
        "text": "उपपन्नं च पाञ्चालि तवेदं वृत्तम ईदृशम\nयत कृच्छ्रम अपि संप्राप्ता धर्मम एवान्ववेक्षसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 20,
        "text": "एते दरॊणादयश चैव वृद्धा धर्मविदॊ जनाः\nशून्यैः शरीरैस तिष्ठन्ति गतासव इवानताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 21,
        "text": "युधिष्ठिरस तु परश्ने ऽसमिन परमाणम इति मे मतिः\nअजितां वा जितां वापि सवयं वयाहर्तुम अर्हति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 22,
        "text": "[व]\nतथा तु दृष्ट्वा बहु तत तद एवं; रॊरूयमाणां कुररीम इवार्ताम\nनॊचुर वचः साध्व अथ वाप्य असाधु; महीक्षितॊ धार्तराष्ट्रस्य भीताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 23,
        "text": "दृष्ट्वा तु तान पार्थिव पुत्रपौत्रांस; तूष्णींभूतान धृतराष्ट्रस्य पुत्रः\nसमयन्न इवेदं वचनं बभाषे; पाञ्चालराजस्य सुतां तदानीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 24,
        "text": "तिष्ठत्व अयं परश्न उदारसत्त्वे; भीमे ऽरजुने सहदेवे तथैव\nपत्यौ च ते नकुले याज्ञसेनि; वदन्त्व एते वचनं तवत परसूतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 25,
        "text": "अनीश्वरं विब्रुवन्त्व आर्यमध्ये; युधिष्ठिरं तव पाञ्चालि हेतॊः\nकुर्वन्तु सर्वे चानृतं धर्मराजं; पाञ्चालि तवं मॊक्ष्यसे दासभावात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 26,
        "text": "धर्मे सथितॊ धर्मराजॊ महात्मा; सवयं चेदं कथयत्व इन्द्रकल्पः\nईशॊ वा ते यद्य अनीशॊ ऽथ वैष; वाक्याद अस्य कषिप्रम एकं भजस्व"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 27,
        "text": "सर्वे हीमे कौरवेयाः सभायां; दुःखान्तरे वर्तमानास तवैव\nन विब्रुवन्त्य आर्य सत्त्वा यथावत; पतींश च ते समवेक्ष्याल्प भाग्यान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 28,
        "text": "[व]\nततः सभ्याः कुरुराजस्य तत्र; वाक्यं सर्वे परशशंसुस तदॊच्चैः\nचेलावेधांश चापि चक्रुर नदन्तॊ; हाहेत्य आसीद अपि चैवात्र नादः\nसर्वे चासन पार्थिवाः परीतिमन्तः; कुरुश्रेष्ठं धार्मिकं पूजयन्तः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 29,
        "text": "युधिष्ठिरं च ते सर्वे समुदैक्षन्त पार्थिवाः\nकिं नु वक्ष्यति धर्मज्ञ इति साची कृताननाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 30,
        "text": "किं नु वक्ष्यति बीभत्सुर अजितॊ युधि पाण्डवः\nभीमसेनॊ यमौ चेति भृशं कौतूहलान्विताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 31,
        "text": "तस्मिन्न उपरते शब्दे भीमसेनॊ ऽबरवीद इदम\nपरगृह्य विपुलं वृत्तं भुजं चन्दनरूषितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 32,
        "text": "यद्य एष गुरुर अस्माकं धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nन परभुः सयात कुलस्यास्य न वयं मर्षयेमहि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 33,
        "text": "ईशॊ नः पुण्यतपसां पराणानाम अपि चेश्वरः\nमन्यते जितम आत्मानं यद्य एष विजिता वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 34,
        "text": "न हि मुच्येत जीवन मे पदा भूमिम उपस्पृशन\nमर्त्यधर्मा परामृश्य पाञ्चाल्या मूर्धजान इमान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 35,
        "text": "पश्यध्वम आयतौ वृत्तौ भुजौ मे परिघाव इव\nनैतयॊर अन्तरं पराप्य मुच्येतापि शतक्रतुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 36,
        "text": "धर्मपाशसितस तव एवं नाधिगच्छामि संकटम\nगौरवेण निरुद्धश च निग्रहाद अर्जुनस्य च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 37,
        "text": "धर्मराज निसृष्टस तु सिंहः कषुद्रमृगान इव\nधार्तराष्ट्रान इमान पापान निष्पिषेयं तलासिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 62,
        "shloka": 38,
        "text": "तम उवाच तदा भीष्मॊ दरॊणॊ विदुर एव च\nकषम्यताम एवम इत्य एवं सर्वं संभवति तवयि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 1,
        "text": "[कर्ण]\nतरयः किलेमे अधना भवन्ति; दासः शिष्यश चास्वतन्त्रा च नारी\nदासस्य पत्नी तवं धनम अस्य भद्रे; हीनेश्वरा दासधनं च दासी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 2,
        "text": "परविश्य सा नः परिचारैर भजस्व; तत ते कार्यं शिष्टम आवेश्य वेश्म\nईशाः सम सर्वे तव राजपुत्रि; भवन्ति ते धार्तराष्ट्रा न पार्थाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 3,
        "text": "अन्यं वृणीष्व पतिम आशु भामिनि; यस्माद दास्यं न लभसे देवनेन\nअनवद्या वै पतिषु कामवृत्तिर; नित्यं दास्ये विदितं वै तवास्तु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 4,
        "text": "पराजितॊ नकुलॊ भीमसेनॊ; युधिष्ठिरः सहदेवॊ ऽरजुनश च\nदासी भूता परविश याज्ञसेनि; पराजितास ते पतयॊ न सन्ति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 5,
        "text": "परयॊजनं चात्मनि किं नु मन्यते; पराक्रमं पौरुषं चेह पार्थः\nपाञ्चाल्यस्य दरुपदस्यात्मजाम इमां; सभामध्ये यॊ ऽतिदेवीद गलहेषु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 6,
        "text": "[व]\nतद वै शरुत्वा भीमसेनॊ ऽतय अमर्षी; भृशं निशश्वास तदार्तरूपः\nराजानुगॊ धर्मपाशानुबद्धॊ; दहन्न इवैनं कॊपविरक्त दृष्टिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 7,
        "text": "[भम]\nनाहं कुप्ये सूतपुत्रस्य राजन्न; एष सत्यं दासधर्मः परविष्टः\nकिं विद्विषॊ वाद्य मां धारयेयुर; नादेवीस तवं यद्य अनया नरेन्द्र"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 8,
        "text": "[वै]\nराधेयस्य वचॊ शरुत्वा राजा दुर्यॊधनस तदा\nयुधिष्ठिरम उवाचेदं तूष्णींभूतम अचेतसम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 9,
        "text": "भीमार्जुनौ यमौ चैव सथितौ ते नृपशासने\nपरश्नं परब्रूहि कृष्णां तवम अजितां यदि मन्यसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 10,
        "text": "एवम उक्त्वा स कौन्तेयम अपॊह्य वसनं सवकम\nसमयन्न इवैक्षत पाञ्चालीम ऐश्वर्यमदमॊहितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 11,
        "text": "कदली दण्डसदृशं सर्वलक्षणपूजितम\nगजहस्तप्रतीकाशं वज्रप्रतिम गौरवम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 12,
        "text": "अभ्युत्स्मयित्वा राधेयं भीमम आधर्षयन्न इव\nदरौपद्याः परेक्षमाणायाः सव्यम ऊरुम अदर्शयत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 13,
        "text": "वृकॊदरस तद आलॊक्य नेत्रे उत्फाल्य लॊहिते\nपरॊवाच राजमध्ये तं सभां विश्रावयन्न इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 14,
        "text": "पितृभिः सह सालॊक्यं मा सम गच्छेद वृकॊदरः\nयद्य एतम ऊरुं गदया न भिन्द्यां ते महाहवे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 15,
        "text": "करुद्धस्य तस्य सरॊतॊभ्यः सर्वेभ्यः पावकार्चिषः\nवृक्षस्येव विनिश्चेरुः कॊटरेभ्यः परदह्यतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 16,
        "text": "[वि]\nपरं भयं पश्यत भीमसेनाद; बुध्यध्वं राज्ञॊ वरुणस्येव पाशात\nदैवेरितॊ नूनम अयं पुरस्तात; परॊ ऽनयॊ भरतेषूदपादि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 17,
        "text": "अति दयूतं कृतम इदं धार्तराष्ट्रा; ये ऽसयां सत्रियं विवदध्वं सभायाम\nयॊगक्षेमॊ दृश्यते वॊ महाभयः; पापान मन्त्रान कुरवॊ मन्त्रयन्ति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 18,
        "text": "इमं धर्मं कुरवॊ जानताशु; दुर्दृष्टे ऽसमिन परिषत संप्रदुष्येत\nइमां चेत पूर्वं कितवॊ ऽगलहीष्यद; ईशॊ ऽभविष्यद अपराजितात्मा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 19,
        "text": "सवप्ने यथैतद धि धनं जितं सयात; तद एवं मन्ये यस्य दीव्यत्य अनीशः\nगान्धारि पुत्रस्य वचॊ निशम्य; धर्माद अस्मात कुरवॊ मापयात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 20,
        "text": "[दुर]\nभीमस्य वाक्ये तद्वद एवार्जुनस्य; सथितॊ ऽहं वै यमयॊश चैवम एव\nयुधिष्ठिरं चेत परवदन्त्य अनीशम; अथॊ दास्यान मॊक्ष्यसे याज्ञसेनि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 21,
        "text": "[अर]\nईशॊ राजा पूर्वम आसीद गलहे; नः कुन्तीपुत्रॊ धर्मराजॊ महात्मा\nईशस तव अयं कस्य पराजितात्मा; तज जानीध्वं कुरवः सर्व एव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 22,
        "text": "[व]\nततॊ राज्ञॊ धृतराष्ट्रस्य गेहे; गॊमायुर उच्चैर वयाहरद अग्निहॊत्रे\nतं रासभाः परत्यभाषन्त राजन; समन्ततः पक्षिणश चैव रौद्राः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 23,
        "text": "तं च शब्दं विदुरस तत्त्ववेदी; शुश्राव घॊरं सुबलात्मजा च\nभीष्मद्रॊणौ गौतमश चापि विद्वान; सवस्ति सवस्तीत्य अपि चैवाहुर उच्चैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 24,
        "text": "ततॊ गान्धारी विदुरश चैव विद्वांस; तम उत्पातं घॊरम आलक्ष्य राज्ञे\nनिवेदयाम आसतुर आर्तवत तदा; ततॊ राजा वाक्यम इदं बभाषे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 25,
        "text": "हतॊ ऽसि दुर्यॊधन मन्दबुद्धे; यस तवं सभायां कुरुपुंगवानाम\nसत्रियं समाभाषसि दुर्विनीत; विशेषतॊ दरौपदीं धर्मपत्नीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 26,
        "text": "एवम उक्त्वा धृतराष्ट्रॊ मनीषी; हितान्वेषी बान्धवानाम अपायात\nकृष्णां पाञ्चालीम अब्रवीत सान्त्वपूर्वं; विमृश्यैतत परज्ञया तत्त्वबुद्धिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 27,
        "text": "[ध]\nवरं वृणीष्व पाञ्चालि मत्तॊ यद अभिकाङ्क्षसि\nवधूनां हि विशिष्टा मे तवं धर्मपरमा सती"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 28,
        "text": "[दर]\nददासि चेद वरं मह्यं वृणॊमि भरतर्षभ\nसर्वधर्मानुगः शरीमान अदासॊ ऽसतु युधिष्ठिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 29,
        "text": "मनस्विनम अजानन्तॊ मा वै बरूयुः कुमारकाः\nएष वै दासपुत्रेति परतिविन्ध्यं तम आगतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 30,
        "text": "राजपुत्रः पुरा भूत्वा यथा नान्यः पुमान कव चित\nलालितॊ दासपुत्रत्वं पश्यन नश्येद धि भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 31,
        "text": "[ध]\nदवितीयं ते वरं भद्रे ददामि वरयस्व माम\nमनॊ हि मे वितरति नैकं तवं वरम अर्हसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 32,
        "text": "[दर]\nसरथौ सधनुष्कौ च भीमसेनधनंजयौ\nनकुलं सहदेवं च दवितीयं वरये वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 33,
        "text": "[ध]\nतृतीयं वरयास्मत्तॊ नासि दवाभ्यां सुसत कृता\nतवं हि सर्वस्नुषाणां मे शरेयसी धर्मचारिणी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 34,
        "text": "[दर]\nलॊभॊ धर्मस्य नाशाय भगवन नाहम उत्सहे\nअनर्हा वरम आदातुं तृतीयं राजसत्तम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 35,
        "text": "एकम आहुर वैश्य वरं दवौ तु कषत्रस्त्रिया वरौ\nतरयस तु राज्ञॊ राजेन्द्र बराह्मणस्य शतं वराः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 63,
        "shloka": 36,
        "text": "पापीयांस इमे भूत्वा संतीर्णाः पतयॊ मम\nवेत्स्यन्ति चैव भद्राणि राजन पुण्येन कर्मणा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 1,
        "text": "[कर्ण]\nया नः शरुता मनुष्येषु सत्रियॊ रूपेण संमताः\nतासाम एतादृशं कर्म न कस्यां चन शुश्रुमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 2,
        "text": "करॊधाविष्टेषु पार्थेषु धार्तराष्ट्रेषु चाप्य अति\nदरौपदी पाण्डुपुत्राणां कृष्णा शान्तिर इहाभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 3,
        "text": "अप्लवे ऽमभसि मग्नानाम अप्रतिष्ठे निमज्जताम\nपाञ्चाली पाण्डुपुत्राणां नौर एषा पारगाभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 4,
        "text": "[व]\nतद वै शरुत्वा भीमसेनः कुरुमध्ये ऽतय अमर्षणः\nसत्री गतिः पाण्डुपुत्राणाम इत्य उवाच सुदुर्मनाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 5,
        "text": "तरीणि जयॊतींषि पुरुष इति वै देवलॊ ऽबरवीत\nअपत्यं कर्म विद्या च यतः सृष्टाः परजास ततः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 6,
        "text": "अमेध्ये वै गतप्राणे शून्ये जञातिभिर उज्झिते\nदेहे तरितयम एवैतत पुरुषस्यॊपजायते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 7,
        "text": "तन नॊ जयॊतिर अभिहतं दाराणाम अभिमर्शनात\nधनंजय कथंस्वित सयाद अपत्यम अभिमृष्टजम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 8,
        "text": "[अर]\nन चैवॊक्ता न चानुक्ता हीनतः परुषा गिरः\nभारताः परतिजल्पन्ति सदा तूत्तम पूरुषाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 9,
        "text": "समरन्ति सुकृतान्य एव न वैराणि कृतानि च\nसन्तः परतिविजानन्तॊ लब्ध्वा परत्ययम आत्मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 10,
        "text": "[भ]\nइहैवैतांस तुरा सर्वान हन्मि शत्रून समागतान\nअथ निष्क्रम्य राजेन्द्र समूलान कृन्धि भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 11,
        "text": "किं नॊ विवदितेनेह किं नः कलेशेन भारत\nअद्यैवैतान निहन्मीह परशाधि वसुधाम इमाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 12,
        "text": "[व]\nइत्य उक्त्वा भीमसेनस तु कनिष्ठैर भरातृभिर वृतः\nमृगमध्ये यथा सिंहॊ मुहुः परिघम ऐक्षत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 13,
        "text": "सान्त्व्यमानॊ वीज्यमानः पार्थेनाक्लिष्ट कर्मणा\nसविद्यते च महाबाहुर अन्तर्दाहेन वीर्यवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 14,
        "text": "करुद्धस्य तस्य सरॊतॊभ्यॊ कर्णादिभ्यॊ नराधिप\nसधूमः सस्फुलिङ्गाच्रिः पावकः समजायत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 15,
        "text": "भरुकुटी पुटदुष्प्रेक्ष्यम अभवत तस्य तन्मुखम\nयुगान्तकाले संप्राप्ते कृतान्तस्येव रूपिणः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 16,
        "text": "युधिष्ठिरस तम आवार्य बाहुना बाहुशालिनम\nमैवम इत्य अब्रवीच चैनं जॊषम आस्स्वेति भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 64,
        "shloka": 17,
        "text": "निवार्य तं महाबाहुं कॊपसंरक्त लॊचनम\nपितरं समुपातिष्ठद धृतराष्ट्रं कृताञ्जलिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 1,
        "text": "[य]\nराजन किं करवामस ते परशाध्य अस्मांस तवम ईश्वरः\nनित्यं हि सथातुम इच्छामस तव भारत शासने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 2,
        "text": "[धृ]\nअजातशत्रॊ भद्रं ते अरिष्टं सवस्ति गच्छत\nअनुज्ञाताः सहधनाः सवराज्यम अनुशासत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 3,
        "text": "इदं तव एवावबॊद्धव्यं वृद्धस्य मम शासनम\nधिया निगदितं कृत्स्नं पथ्यं निःश्रेयसं परम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 4,
        "text": "वेत्थ तवं तात धर्माणां गतिं सूक्ष्मां युधिष्ठिर\nविनीतॊ ऽसि महाप्राज्ञ वृद्धानां पर्युपासिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 5,
        "text": "यतॊ बुद्धिस ततः शान्तिः परशमं गच्छ भारत\nनादारौ करमते शस्त्रं दारौ शस्त्रं निपात्यते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 6,
        "text": "न वैराण्य अभिजानन्ति गुणान पश्यन्ति नागुणान\nविरॊधं नाधिगच्छन्ति ये त उत्तमपूरुषाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 7,
        "text": "संवादे परुषाण्य आहुर युधिष्ठिर नराधमाः\nपरत्याहुर मध्यमास तव एतान उक्ताः परुषम उत्तरम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 8,
        "text": "नैवॊक्ता नैव चानुक्ता अहिताः परुषा गिरः\nपरतिजल्पन्ति वै धीराः सदा उत्तमपूरुषाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 9,
        "text": "समरन्ति सुकृतान्य एव न वैराणि कृतान्य अपि\nसन्तः परतिविजानन्तॊ लब्ध्वा परत्ययम आत्मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 10,
        "text": "तथाचरितम आर्येण तवयास्मिन सत समागमे\nदुर्यॊधनस्य पारुष्यं तत तात हृदि मा कृथाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 11,
        "text": "मातरं चैव गान्धारीं मां च तवद गुणकाङ्क्षिणम\nउपस्थितं वृद्धम अन्धं पितरं पश्य भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 12,
        "text": "परेक्षापूर्वं मया दयूतम इदम आसीद उपेक्षितम\nमित्राणि दरष्टुकामेन पुत्राणां च बलाबलम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 13,
        "text": "अशॊच्याः कुरवॊ राजन येषां तवम अनुशासिता\nमन्त्री च विदुरॊ धीमान सर्वशास्त्रविशारदः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 14,
        "text": "तवयि धर्मॊ ऽरजुने वीर्यं भीमसेने पराक्रमः\nशरद्धा च गुरुशुश्रूषा यमयॊः पुरुषाग्र्ययॊः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 15,
        "text": "अजातशत्रॊ भद्रं ते खाण्डव परस्थम आविश\nभरातृभिस ते ऽसतु सौभ्रात्रं धर्मे ते धीयतां मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 16,
        "text": "[व]\nइत्य उक्तॊ भरतश्रेष्ठॊ धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nकृत्वार्य समयं सर्वं परतस्थे भरातृभिः सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 65,
        "shloka": 17,
        "text": "ते रथान मेघसंकाशान आस्थाय सह कृष्णया\nपरययुर हृष्टमनस इन्द्रप्रस्थं पुरॊत्तमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 1,
        "text": "जनमेजय उवाच\nअनुज्ञातांस तान विदित्वा सरत्नधनसंचयान\nपाण्डवान धार्तराष्ट्राणां कथम आसीन मनस तदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 2,
        "text": "वैशंपायन उवाच\nअनुज्ञातांस तान विदित्वा धृतराष्ट्रेण धीमता\nराजन दुःशासनः कषिप्रं जगाम भरातरं परति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 3,
        "text": "दुर्यॊधनं समासाद्य सामात्यं भरतर्षभ\nदुःखार्तॊ भरतश्रेष्ठ इदं वचनम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 4,
        "text": "दुःखेनैतत समानीतं सथविरॊ नाशयत्य असौ\nशत्रुसाद गमयद दरव्यं तद बुध्यध्वं महारथाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 5,
        "text": "अथ दुर्यॊधनः कर्णः शकुनिश चापि सौबलः\nमिथः संगम्य सहिताः पाण्डवान परति मानिनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 6,
        "text": "वैचित्रवीर्यं राजानं धृतराष्ट्रं मनीषिणम\nअभिगम्य तवरायुक्ताः शलक्ष्णं वचनम अब्रुवन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 7,
        "text": "दुर्यॊधन उवाच\nन तवयेदं शरुतं राजन यज जगाद बृहस्पतिः\nशक्रस्य नीतिं परवदन विद्वान देवपुरॊहितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 8,
        "text": "सर्वॊपायैर निहन्तव्याः शत्रवः शत्रुकर्षण\nपुरा युद्धाद बलाद वापि परकुर्वन्ति तवाहितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 9,
        "text": "ते वयं पाण्डवधनैः सर्वान संपूज्य पार्थिवान\nयदि तान यॊधयिष्यामः किं वा नः परिहास्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 10,
        "text": "अहीन आशीविषान करुद्धान दंशाय समुपस्थितान\nकृत्वा कण्ठे च पृष्ठे च कः समुत्स्रष्टुम अर्हति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 11,
        "text": "आत्तशस्त्रा रथगताः कुपितास तात पाण्डवाः\nनिःशेषं नः करिष्यन्ति करुद्धा हय आशीविषा यथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 12,
        "text": "संनद्धॊ हय अर्जुनॊ याति विवृत्य परमेषुधी\nगाण्डीवं मुहुर आदत्ते निःश्वसंश च निरीक्षते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 13,
        "text": "गदां गुर्वीं समुद्यम्य तवरितश च वृकॊदरः\nसवरथं यॊजयित्वाशु निर्यात इति नः शरुतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 14,
        "text": "नकुलः खड्गम आदाय चर्म चाप्य अष्टचन्द्रकम\nसहदेवश च राजा च चक्रुर आकारम इङ्गितैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 15,
        "text": "ते तव आस्थाय रथान सर्वे बहुशस्त्रपरिच्छदान\nअभिघ्नन्तॊ रथव्रातान सेनायॊगाय निर्ययुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 16,
        "text": "न कषंस्यन्ते तथास्माभिर जातु विप्रकृता हि ते\nदरौपद्याश च परिक्लेशं कस तेषां कषन्तुम अर्हति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 17,
        "text": "पुनर दीव्याम भद्रं ते वनवासाय पाण्डवैः\nएवम एतान वशे कर्तुं शक्ष्यामॊ भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 18,
        "text": "ते वा दवादश वर्षाणि वयं वा दयूतनिर्जिताः\nपरविशेम महारण्यम अजिनैः परतिवासिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 19,
        "text": "तरयॊदशं च सजने अज्ञाताः परिवत्सरम\nजञाताश च पुनर अन्यानि वने वर्षाणि दवादश"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 20,
        "text": "निवसेम वयं ते वा तथा दयूतं परवर्तताम\nअक्षान उप्त्वा पुनर्द्यूतम इदं दीव्यन्तु पाण्डवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 21,
        "text": "एतत कृत्यतमं राजन्न अस्माकं भरतर्षभ\nअयं हि शकुनिर वेद सविद्याम अक्षसंपदम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 22,
        "text": "दृढमूला वयं राज्ये मित्राणि परिगृह्य च\nसारवद विपुलं सैन्यं सत्कृत्य च दुरासदम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 23,
        "text": "ते च तरयॊदशे वर्षे पारयिष्यन्ति चेद वरतम\nजेष्यामस तान वयं राजन रॊचतां ते परंतप"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 24,
        "text": "धृतराष्ट्र उवाच\nतूर्णं परत्यानयस्वैतान कामं वयध्वगतान अपि\nआगच्छन्तु पुनर्द्यूतम इदं कुर्वन्तु पाण्डवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 25,
        "text": "वैशंपायन उवाच\nततॊ दरॊणः सॊमदत्तॊ बाह्लीकश च महारथः\nविदुरॊ दरॊणपुत्रश च वैश्यापुत्रश च वीर्यवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 26,
        "text": "भूरिश्रवाः शांतनवॊ विकर्णश च महारथः\nमा दयूतम इत्य अभाषन्त शमॊ ऽसत्व इति च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 27,
        "text": "अकामानां च सर्वेषां सुहृदाम अर्थदर्शिनाम\nअकरॊत पाण्डवाह्वानं धृतराष्ट्रः सुतप्रियः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 28,
        "text": "अथाब्रवीन महाराज धृतराष्ट्रं जनेश्वरम\nपुत्रहार्दाद धर्मयुक्तं गान्धारी शॊककर्शिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 29,
        "text": "जाते दुर्यॊधने कषत्ता महामतिर अभाषत\nनीयतां परलॊकाय साध्व अयं कुलपांसनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 30,
        "text": "वयनदज जातमात्रॊ हि गॊमायुर इव भारत\nअन्तॊ नूनं कुलस्यास्य कुरवस तन निबॊधत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 31,
        "text": "मा बालानाम अशिष्टानाम अभिमंस्था मतिं परभॊ\nमा कुलस्य कषये घॊरे कारणं तवं भविष्यसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 32,
        "text": "बद्धं सेतुं कॊ नु भिन्द्याद धमेच छान्तं च पावकम\nशमे धृतान पुनः पार्थान कॊपयेत कॊ नु भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 33,
        "text": "समरन्तं तवाम आजमीढ समारयिष्याम्य अहं पुनः\nशास्त्रं न शास्ति दुर्बुद्धिं शरेयसे वेतराय वा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 34,
        "text": "न वै वृद्धॊ बालमतिर भवेद राजन कथं चन\nतवन्नेत्राः सन्तु ते पुत्रा मा तवां दीर्णाः परहासिषुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 35,
        "text": "शमेन धर्मेण परस्य बुद्ध्या; जाता बुद्धिः सास्तु ते मा परतीपा\nपरध्वंसिनी करूरसमाहिता शरीर; मृदुप्रौढा गच्छति पुत्रपौत्रान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 36,
        "text": "अथाब्रवीन महाराजॊ गान्धारीं धर्मदर्शिनीम\nअन्तः कामं कुलस्यास्तु न शक्ष्यामि निवारितुम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 66,
        "shloka": 37,
        "text": "यथेच्छन्ति तथैवास्तु परत्यागच्छन्तु पाण्डवाः\nपुनर्द्यूतं परकुर्वन्तु मामकाः पाण्डवैः सह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 1,
        "text": "वैशंपायन उवाच\nततॊ वयध्वगतं पार्थं परातिकामी युधिष्ठिरम\nउवाच वचनाद राज्ञॊ धृतराष्ट्रस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 2,
        "text": "उपस्तीर्णा सभा राजन्न अक्षान उप्त्वा युधिष्ठिर\nएहि पाण्डव दीव्येति पिता तवाम आह भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 3,
        "text": "युधिष्ठिर उवाच\nधातुर नियॊगाद भूतानि पराप्नुवन्ति शुभाशुभम\nन निवृत्तिस तयॊर अस्ति देवितव्यं पुनर यदि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 4,
        "text": "अक्षद्यूते समाह्वानं नियॊगात सथविरस्य च\nजानन्न अपि कषयकरं नातिक्रमितुम उत्सहे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 5,
        "text": "वैशंपायन उवाच\nइति बरुवन निववृते भरातृभिः सह पाण्डवः\nजानंश च शकुनेर मायां पार्थॊ दयूतम इयात पुनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 6,
        "text": "विविशुस ते सभां तां तु पुनर एव महारथाः\nवयथयन्ति सम चेतांसि सुहृदां भरतर्षभाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 7,
        "text": "यथॊपजॊषम आसीनाः पुनर्द्यूतप्रवृत्तये\nसर्वलॊकविनाशाय दैवेनॊपनिपीडिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 8,
        "text": "शकुनिर उवाच\nअमुञ्चत सथविरॊ यद वॊ धनं पूजितम एव तत\nमहाधनं गलहं तव एकं शृणु मे भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 9,
        "text": "वयं दवादश वर्षाणि युष्माभिर दयूतनिर्जिताः\nपरविशेम महारण्यं रौरवाजिनवाससः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 10,
        "text": "तरयॊदशं च सजने अज्ञाताः परिवत्सरम\nजञाताश च पुनर अन्यानि वने वर्षाणि दवादश"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 11,
        "text": "अस्माभिर वा जिता यूयं वने वर्षाणि दवादश\nवसध्वं कृष्णया सार्धम अजिनैः परतिवासिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 12,
        "text": "तरयॊदशे च निर्वृत्ते पुनर एव यथॊचितम\nसवराज्यं परतिपत्तव्यम इतरैर अथ वेतरैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 13,
        "text": "अनेन वयवसायेन सहास्माभिर युधिष्ठिर\nअक्षान उप्त्वा पुनर्द्यूतम एहि दीव्यस्व भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 14,
        "text": "सभासद ऊचुः\nअहॊ धिग बान्धवा नैनं बॊधयन्ति महद भयम\nबुद्ध्या बॊध्यं न बुध्यन्ते सवयं च भरतर्षभाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 15,
        "text": "वैशंपायन उवाच\nजनप्रवादान सुबहून इति शृण्वन नराधिपः\nहरिया च धर्मसङ्गाच च पार्थॊ दयूतम इयात पुनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 16,
        "text": "जानन्न अपि महाबुद्धिः पुनर्द्यूतम अवर्तयत\nअप्य अयं न विनाशः सयात कुरूणाम इति चिन्तयन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 17,
        "text": "युधिष्ठिर उवाच\nकथं वै मद्विधॊ राजा सवधर्मम अनुपालयन\nआहूतॊ विनिवर्तेत दीव्यामि शकुने तवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 18,
        "text": "शकुनिर उवाच\nगवाश्वं बहुधेनूकम अपर्यन्तम अजाविकम\nगजाः कॊशॊ हिरण्यं च दासीदासं च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 19,
        "text": "एष नॊ गलह एवैकॊ वनवासाय पाण्डवाः\nयूयं वयं वा विजिता वसेम वनम आश्रिताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 20,
        "text": "अनेन वयवसायेन दीव्याम भरतर्षभ\nसमुत्क्षेपेण चैकेन वनवासाय भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 67,
        "shloka": 21,
        "text": "वैशंपायन उवाच\nपरतिजग्राह तं पार्थॊ गलहं जग्राह सौबलः\nजितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 1,
        "text": "वैशंपायन उवाच\nवनवासाय चक्रुस ते मतिं पार्थाः पराजिताः\nअजिनान्य उत्तरीयाणि जगृहुश च यथाक्रमम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 2,
        "text": "अजिनैः संवृतान दृष्ट्वा हृतराज्यान अरिंदमान\nपरस्थितान वनवासाय ततॊ दुःशासनॊ ऽबरवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 3,
        "text": "परवृत्तं धार्तराष्ट्रस्य चक्रं राज्ञॊ महात्मनः\nपराभूताः पाण्डुपुत्रा विपत्तिं परमां गताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 4,
        "text": "अद्य देवाः संप्रयाताः समैर वर्त्मभिर अस्थलैः\nगुणज्येष्ठास तथा जयेष्ठा भूयांसॊ यद वयं परैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 5,
        "text": "नरकं पातिताः पार्था दीर्घकालम अनन्तकम\nसुखाच च हीना राज्याच च विनष्टाः शाश्वतीः समाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 6,
        "text": "बलेन मत्ता ये ते सम धार्तराष्ट्रान परहासिषुः\nते निर्जिता हृतधना वनम एष्यन्ति पाण्डवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 7,
        "text": "चित्रान संनाहान अवमुञ्चन्तु चैषां; वासांसि दिव्यानि च भानुमन्ति\nनिवास्यन्तां रुरुचर्माणि सर्वे; यथा गलहं सौबलस्याभ्युपेताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 8,
        "text": "न सन्ति लॊकेषु पुमांस ईदृशा; इत्य एव ये भावितबुद्धयः सदा\nजञास्यन्ति ते तमानम इमे ऽदय पाण्डवा; विपर्यये षण्ढतिला इवाफलाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 9,
        "text": "अयं हि वासॊदय ईदृशानां; मनस्विनां कौरव मा भवेद वः\nअदीक्षितानाम अजिनानि यद्वद; बलीयसां पश्यत पाण्डवानाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 10,
        "text": "महाप्राज्ञः सॊमकॊ यज्ञसेनः; कन्यां पाञ्चालीं पाण्डवेभ्यः परदाय\nअकार्षीद वै दुष्कृतं नेह सन्ति; कलीबाः पार्थाः पतयॊ याज्ञसेन्याः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 11,
        "text": "सूक्ष्मान परावारान अजिनानि चॊदितान; दृष्ट्वारण्ये निर्धनान अप्रतिष्ठान\nकां तवं परीतिं लप्स्यसे याज्ञसेनि; पतिं वृणीष्व यम इहान्यम इच्छसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 12,
        "text": "एते हि सर्वे कुरवः समेताः; कषान्ता दान्ताः सुद्रविणॊपपन्नाः\nएषां वृणीष्वैकतमं पतित्वे; न तवां तपेत कालविपर्ययॊ ऽयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 13,
        "text": "यथाफलाः षण्ढतिला यथा चर्ममया मृगाः\nतथैव पाण्डवाः सर्वे यथा काकयवा अपि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 14,
        "text": "किं पाण्डवांस तवं पतितान उपास्से; मॊघः शरमः षण्ढतिलान उपास्य\nएवं नृशंसः परुषाणि पार्थान; अश्रावयद धृतराष्ट्रस्य पुत्रः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 15,
        "text": "तद वै शरुत्वा भीमसेनॊ ऽतयमर्षी; निर्भर्त्स्यॊच्चैस तं निगृह्यैव रॊषात\nउवाचेदं सहसैवॊपगम्य; सिंहॊ यथा हैमवतः शृगालम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 16,
        "text": "भीमसेन उवाच\nकरूर पापजनैर जुष्टम अकृतार्थं परभाषसे\nगान्धारविद्यया हि तवं राजमध्ये विकत्थसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 17,
        "text": "यथा तुदसि मर्माणि वाक्शरैर इह नॊ भृशम\nतथा समारयिता ते ऽहं कृन्तन मर्माणि संयुगे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 18,
        "text": "ये च तवाम अनुवर्तन्ते कामलॊभवशानुगाः\nगॊप्तारः सानुबन्धांस तान नेष्यामि यमसादनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 19,
        "text": "वैशंपायन उवाच\nएवं बरुवाणम अजिनैर विवासितं; दुःखाभिभूतं परिनृत्यति सम\nमध्ये कुरूणां धर्मनिबद्धमार्गं; गौर गौर इति समाह्वयन मुक्तलज्जः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 20,
        "text": "भीमसेन उवाच\nनृशंसं परुषं करूरं शक्यं दुःशासन तवया\nनिकृत्या हि धनं लब्ध्वा कॊ विकत्थितुम अर्हति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 21,
        "text": "मा ह सम सुकृताँल लॊकान गच्छेत पार्थॊ वृकॊदरः\nयदि वक्षसि भित्त्वा ते न पिबेच छॊणितं रणे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 22,
        "text": "धार्तराष्ट्रान रणे हत्वा मिषतां सर्वधन्विनाम\nशमं गन्तास्मि नचिरात सत्यम एतद बरवीमि वः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 23,
        "text": "वैशंपायन उवाच\nतस्य राजा सिंहगतेः सखेलं; दुर्यॊधनॊ भीमसेनस्य हर्षात\nगतिं सवगत्यानुचकार मन्दॊ; निर्गच्छतां पाण्डवानां सभायाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 24,
        "text": "नैतावता कृतम इत्य अब्रवीत तं; वृकॊदरः संनिवृत्तार्धकायः\nशीघ्रं हि तवा निहतं सानुबन्धं; संस्मार्याहं परतिवक्ष्यामि मूढ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 25,
        "text": "एतत समीक्ष्यात्मनि चावमानं; नियम्य मन्युं बलवान स मानी\nराजानुगः संसदि कौरवाणां; विनिष्क्रमन वाक्यम उवाच भीमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 26,
        "text": "अहं दुर्यॊधनं हन्ता कर्णं हन्ता धनंजयः\nशकुनिं चाक्षकितवं सहदेवॊ हनिष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 27,
        "text": "इदं च भूयॊ वक्ष्यामि सभामध्ये बृहद वचः\nसत्यं देवाः करिष्यन्ति यन नॊ युद्धं भविष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 28,
        "text": "सुयॊधनम इमं पापं हन्तास्मि गदया युधि\nशिरः पादेन चास्याहम अधिष्ठास्यामि भूतले"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 29,
        "text": "वाक्यशूरस्य चैवास्य परुषस्य दुरात्मनः\nदुःशासनस्य रुधिरं पातास्मि मृगराड इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 30,
        "text": "अर्जुन उवाच\nनैव वाचा वयवसितं भीम विज्ञायते सताम\nइतश चतुर्दशे वर्षे दरष्टारॊ यद भविष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 31,
        "text": "दुर्यॊधनस्य कर्णस्य शकुनेश च दुरात्मनः\nदुःशासनचतुर्थानां भूमिः पास्यति शॊणितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 32,
        "text": "असूयितारं वक्तारं परस्रष्टारं दुरात्मनाम\nभीमसेन नियॊगात ते हन्ताहं कर्णम आहवे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 33,
        "text": "अर्जुनः परतिजानीते भीमस्य परियकाम्यया\nकर्णं कर्णानुगांश चैव रणे हन्तास्मि पत्रिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 34,
        "text": "ये चान्ये परतियॊत्स्यन्ति बुद्धिमॊहेन मां नृपाः\nतांश च सर्वाञ शतैर बाणैर नेतास्मि यमसादनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 35,
        "text": "चलेद धि हिमवान सथानान निष्प्रभः सयाद दिवाकरः\nशैत्यं सॊमात परणश्येत मत्सत्यं विचलेद यदि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 36,
        "text": "न परदास्यति चेद राज्यम इतॊ वर्षे चतुर्दशे\nदुर्यॊधनॊ हि सत्कृत्य सत्यम एतद भविष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 37,
        "text": "वैशंपायन उवाच\nइत्य उक्तवति पार्थे तु शरीमान माद्रवतीसुतः\nपरगृह्य विपुलं बाहुं सहदेवः परतापवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 38,
        "text": "सौबलस्य वधं परेप्सुर इदं वचनम अब्रवीत\nकरॊधसंरक्तनयनॊ निःश्वसन्न इव पन्नगः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 39,
        "text": "अक्षान यान मन्यसे मूढ गान्धाराणां यशॊहर\nनैते ऽकषा निशिता बाणास तवयैते समरे वृताः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 40,
        "text": "यथा चैवॊक्तवान भीमस तवाम उद्दिश्य सबान्धवम\nकर्ताहं कर्मणस तस्य कुरु कार्याणि सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 41,
        "text": "हन्तास्मि तरसा युद्धे तवां विक्रम्य सबान्धवम\nयदि सथास्यसि संग्रामे कषत्रधर्मेण सौबल"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 42,
        "text": "सहदेववचः शरुत्वा नकुलॊ ऽपि विशां पते\nदर्शनीयतमॊ नॄणाम इदं वचनम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 43,
        "text": "सुतेयं यज्ञसेनस्य दयूते ऽसमिन धृतराष्ट्रजैः\nयैर वाचः शराविता रूक्षाः सथितैर दुर्यॊधनप्रिये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 44,
        "text": "तान धार्तराष्ट्रान दुर्वृत्तान मुमूर्षून कालचॊदितान\nदर्शयिष्यामि भूयिष्ठम अहं वैवस्वतक्षयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 45,
        "text": "निदेशाद धर्मराजस्य दरौपद्याः पदवीं चरन\nनिर्धार्तराष्ट्रां पृथिवीं कर्तास्मि नचिराद इव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 68,
        "shloka": 46,
        "text": "एवं ते पुरुषव्याघ्राः सर्वे वयायतबाहवः\nपरतिज्ञा बहुलाः कृत्वा धृतराष्ट्रम उपागमन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 1,
        "text": "[य]\nआमन्त्रयामि भरतांस तथा वृद्धं पिता महम\nराजानं सॊमदत्तं च महाराजं च बाह्लिकम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 2,
        "text": "दरॊणं कृपं नृपांश चान्यान अश्वत्थामानम एव च\nविदुरं धृतराष्ट्रं च धार्तराष्ट्रांश च सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 3,
        "text": "युयुत्सुं संजयं चैव तथैवान्यान सभा सदः\nसर्वान आमन्त्र्य गच्छामि दरष्टास्मि पुनर एत्य वः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 4,
        "text": "[व]\nन च किं चित तदॊचुस ते हरिया सन्तॊ युधिष्ठिरम\nमनॊभिर एव कल्याणं दध्युस ते तस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 5,
        "text": "[वि]\nआर्या पृथा राजपुत्री नारण्यं गन्तुम अर्हति\nसुकुमारी च वृद्धा च नित्यं चैव सुखॊचिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 6,
        "text": "इह वत्स्यति कल्याणी सत्कृता मम वेश्मनि\nइति पार्था विजानीध्वम अगदं वॊ ऽसतु सर्वशः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 7,
        "text": "युधिष्ठिर विजानीहि ममेदं भरतर्षभ\nनाधर्मेण जितः कश चिद वयथते वै पराजयात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 8,
        "text": "तवं वै धर्मान विजानीषे युधां वेत्ता धनंजयः\nहन्तारीणां भीमसेनॊ नकुलस तव अर्थसंग्रही"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 9,
        "text": "संयन्ता सहदेवस तु धौम्यॊ बरह्मविद उत्तमः\nधर्मार्थकुशला चैव दरौपदी धर्मचारिणी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 10,
        "text": "अन्यॊन्यस्य परियाः सर्वे तथैव परियवादिनः\nपरैर अभेद्याः संतुष्टाः कॊ वॊ न सपृहयेद इह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 11,
        "text": "एष वै सर्वकल्याणः समाधिस तव भारत\nनैनं शत्रुर विषहते शक्रेणापि समॊ ऽचयुत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 12,
        "text": "हिमवत्य अनुशिष्टॊ ऽसि मेरुसावर्णिना पुरा\nदवैपायनेन कृष्णेन नगरे वारणावते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 13,
        "text": "भृगुतुङ्गे च रामेण दृषद्वत्यां च शम्भुना\nअश्रौषीर असितस्यापि महर्षेर अञ्जनं परति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 14,
        "text": "दरष्टा सदा नारदस्य धौम्यस ते ऽयं पुरॊहितः\nमा हार्षीः साम्पराये तवं बुद्धिं ताम ऋषिपूजिताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 15,
        "text": "पुरूरवसम ऐलं तवं बुद्ध्या जयसि पाण्डव\nशक्त्या जयसि राज्ञॊ ऽनयान ऋषीन धर्मॊपसेवया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 16,
        "text": "ऐन्द्रे जये धृतमना याम्ये कॊपविधारणे\nविसर्गे चैव कौबेरे वारुणे चैव संयमे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 17,
        "text": "आत्मप्रदानं सौम्य तवम अद्भ्यश चैवॊपजीवनम\nभूमेः कषमा च तेजॊ च समग्रं सूर्यमण्डलात"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 18,
        "text": "वायॊर बलं विद्धि स तवं भूतेभ्यश चात्मसंभवम\nअगदं वॊ ऽसतु भद्रं वॊ दरक्ष्यामि पुनरागतान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 19,
        "text": "आपद धर्मार्थकृच्छ्रेषु सर्वकार्येषु वा पुनः\nयथावत परतिपद्येथाः काले काले युधिष्ठिर"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 20,
        "text": "आपृष्टॊ ऽसीह कौन्तेय सवस्ति पराप्नुहि भारत\nकृतार्थं सवस्तिमन्तं तवां दरक्ष्यामः पुनरागतम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 69,
        "shloka": 21,
        "text": "[व]\nएवम उक्तस तथेत्य उक्त्वा पाण्डवः सत्यविक्रमः\nभीष्मद्रॊणौ नमस्कृत्य परातिष्ठत युधिष्ठिरः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nतस्मिन संप्रस्थिते कृष्णा पृथां पराप्य यशस्विनीम\nआपृच्छद भृशदुःखार्ता याश चान्यास तत्र यॊषितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 2,
        "text": "यथार्हं वन्दनाश्लेषान कृत्वा गन्तुम इयेष सा\nततॊ निनादः सुमहान पाण्डवान्तः पुरे ऽभवत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 3,
        "text": "कुन्ती च भृशसंतप्ता दरौपदीं परेक्ष्य गच्छतीम\nशॊकविह्वलया वाचा कृच्छ्राद वचनम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 4,
        "text": "वत्से शॊकॊ न ते कार्यः पराप्येदं वयसनं महत\nसत्री धर्माणाम अभिज्ञासि शीलाचारवती तथा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 5,
        "text": "न तवां संदेष्टुम अर्हामि भर्तॄन परति शुचिस्मिते\nसाध्वी गुणसमाधानैर भूषितं ते कुलद्वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 6,
        "text": "सभाग्याः कुरवश चेमे ये न दग्धास तवयानगे\nअरिष्टं वरज पन्थानं मद अनुध्यान बृंहिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 7,
        "text": "भाविन्य अर्थे हि सत सत्रीणां वैक्लव्यं नॊपजायते\nगुरुधर्माभिगुप्ता च शरेयॊ कषिप्रम अवाप्स्यसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 8,
        "text": "सहदेवश च मे पुत्रः सदावेक्ष्यॊ वने वसन\nयथेदं वयसनं पराप्य नास्य सीदेन महन मनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 9,
        "text": "तथेत्य उक्त्वा तु सा देवी सरवन नेत्रजलाविला\nशॊणिताक्तैक वसना मुक्तकेश्य अभिनिर्ययौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 10,
        "text": "तां करॊशन्तीं पृथा दुःखाद अनुवव्राज गच्छतीम\nअथापश्यत सुतान सर्वान हृताभरण वाससः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 11,
        "text": "रुरुचर्मावृत तनून हरिया किं चिद अवाङ्मुखान\nपरैः परीतान संहृष्टैः सुहृद्भिश चानुशॊचितान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 12,
        "text": "तदवस्थान सुतान सर्वान उपसृत्यातिवत्सला\nसस्वजानावदच छॊकात तत तद विलपती बहु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 13,
        "text": "कथं सद धर्मचारित्रवृत्तस्थिति विभूषितान\nअक्षुद्रान दृढभक्तांश च दैवतेज्या परान सदा"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 14,
        "text": "वयसनं वः समभ्यागात कॊ ऽयं विधिविपर्ययः\nकस्यापध्यानजं चेदम आगॊ पश्यामि वॊ धिया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 15,
        "text": "सयात तु मद्भाग्यदॊषॊ ऽयं याहं युष्मान अजीजनम\nदुःखायास भुजॊ ऽतयर्थं युक्तान अप्य उत्तमैर गुणैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 16,
        "text": "कथं वत्स्यथ दुर्गेषु वनेष्व ऋद्धिविनाकृताः\nवीर्यसत्त्वबलॊत्साह तेजॊभिर अकृशाः कृशाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 17,
        "text": "यद्य एतद अहम अज्ञास्यं वनवासॊ हि वॊ धरुवम\nशतशृङ्गान मृते पाण्डौ नागमिष्यं गजाह्वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 18,
        "text": "धन्यं वः पितरं मन्ये तपॊ मेधान्वितं तथा\nयः पुत्राधिम असंप्राप्य सवर्गेच्छाम अकरॊत परियाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 19,
        "text": "धन्यां चातीन्द्रियज्ञानाम इमां पराप्तां परां गतिम\nमन्ये ऽदय माद्रीं धर्मज्ञां कल्याणीं सर्वथैव हि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 20,
        "text": "रत्या मत्या च गत्या च ययाहम अभिसंधिता\nजीवितप्रियतां मह्यं धिग इमां कलेशभागिनीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 21,
        "text": "एवं विलपतीं कुन्तीम अभिसान्त्व्य परनम्य च\nपाण्डवा विगतानन्दा वनायैव परवव्रजुः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 22,
        "text": "विदुरादयश च ताम आर्तां कुन्तीम आश्वास्य हेतुभिः\nपरावेशयन गृहं कषत्तुः सवयम आर्ततराः शनैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 23,
        "text": "राजा च धृतराष्ट्रः स शॊकाकुलित चेतनः\nकषत्तुः संप्रेषयाम आस शीघ्रम आगम्यताम इति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 70,
        "shloka": 24,
        "text": "ततॊ जगाम विदुरॊ धृतराष्ट्र निवेशनम\nतं पर्यपृच्छत संविग्नॊ धृतराष्ट्रॊ नराधिपः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 1,
        "text": "[ध]\nकथं गच्छति कौन्तेयॊ धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nभीमसेनः सव्यसाची माद्रीपुत्रौ च ताव उभौ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 2,
        "text": "धौम्यश चैव कथं कषत्तर दरौपदी वा तपस्विनी\nशरॊतुम इच्छाम्य अहं सर्वं तेषाम अङ्गविचेष्टितम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 3,
        "text": "[वि]\nवस्त्रेण संवृत्य मुखं कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः\nबाहू विशालौ कृत्वा तु भीमॊ गच्छति पाण्डवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 4,
        "text": "सिकता वपन सव्यसाची राजानम अनुगच्छति\nमाद्रीपुत्रः सहदेवॊ मुखम आलिप्य गच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 5,
        "text": "पांसूपलिप्त सर्वाङ्गॊ नकुलश चित्तविह्वलः\nदर्शनीयतमॊ लॊके राजानम अनुगच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 6,
        "text": "कृष्णा केशैः परतिच्छाद्य मुखम आयतलॊचना\nदर्शनीया पररुदती राजानम अनुगच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 7,
        "text": "धौम्यॊ याम्यानि सामानि रौद्राणि च विशां पते\nगायन गच्छति मार्गेषु कुशान आदाय पाणिना"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 8,
        "text": "[धृ]\nविविधान्य इह रूपाणि कृत्वा गच्छन्ति पाण्डवाः\nतन ममाचक्ष्व विदुर कस्माद एवं वरजन्ति ते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 9,
        "text": "[वि]\nनिकृतस्यापि ते पुत्रैर हृते राज्ये धनेषु च\nन धर्माच चलते बुद्धिर धर्मराजस्य धीमतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 10,
        "text": "यॊ ऽसौ राजा घृणी नित्यं धार्तराष्ट्रेषु भारत\nनिकृत्या करॊधसंतप्तॊ नॊन्मीलयति लॊचने"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 11,
        "text": "नाहं जनं निर्दहेयं दृष्ट्वा घॊरेण चक्षुषा\nस पिधाय मुखं राजा तस्माद गच्छति पाण्डवः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 12,
        "text": "यथा च भीमॊ वरजति तन मे निगदतः शृणु\nबाह्वॊर बले नास्ति समॊ ममेति भरतर्षभ"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 13,
        "text": "बाहू विशालौ कृत्वा तु तेन भीमॊ ऽपि गच्छति\nबाहू दर्शयमानॊ हि बाहुद्रविण दर्पितः\nचिकीर्षन कर्म शत्रुभ्यॊ बाहुद्रव्यानुरूपतः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 14,
        "text": "परदिशञ शरसंपातान कुन्तीपुत्रॊ ऽरजुनस तदा\nसिकता वपन सव्यसाची राजानम अनुगच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 15,
        "text": "असक्ताः सिकतास तस्य यथा संप्रति भारत\nअसक्तं शरवर्षाणि तथा मॊक्ष्यति शत्रुषु"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 16,
        "text": "न मे कश चिद विजानीयान मुखम अद्येति भारत\nमुखम आलिप्य तेनासौ सहदेवॊ ऽपि गच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 17,
        "text": "नाहं मनांस्य आददेयं मार्गे सत्रीणाम इति परभॊ\nपांसूपचित सर्गाङ्गॊ नकुलस तेन गच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 18,
        "text": "एकवस्त्रा तु रुदती मुक्तकेशी रजस्वला\nशॊनिताक्तार्द्र वसना दरौपदी वाक्यम अब्रवीत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 19,
        "text": "यत्कृते ऽहम इमां पराप्ता तेषां वर्षे चतुर्दशे\nहतपत्यॊ हतसुता हतबन्धुजनप्रियाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 20,
        "text": "बन्धुशॊनित दिग्धाङ्ग्यॊ मुक्तकेश्यॊ रजस्वलाः\nएवं कृतॊदका नार्यः परवेक्ष्यन्ति गजाह्वयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 21,
        "text": "कृत्वा तु नैरृतान दर्भान घॊरॊ धौम्यः पुरॊहितः\nसामानि गायन याम्यानि पुरतॊ याति भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 22,
        "text": "हतेषु भारतेष्व आजौ कुरूणां गुरवस तदा\nएवं सामानि गास्यन्तीत्य उक्त्वा धौम्यॊ ऽपि गच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 23,
        "text": "हाहा गच्छन्ति नॊ नाथाः समवेक्षध्वम ईदृशम\nइति पौराः सुदुःखार्ताः करॊशन्ति सम समन्ततः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 24,
        "text": "एवम आकार लिङ्गैस ते वयवसायं मनॊगतम\nकथयन्तः सम कौन्तेया वनं जग्मुर मनस्विनः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 25,
        "text": "एवं तेषु नराग्र्येषु निर्यत्सु गजसाह्वयात\nअनभ्रे विद्युतश चासन भूमिश च समकम्पत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 26,
        "text": "राहुर अग्रसद आदित्यम अपर्वणि विशां पते\nउल्का चाप्य अपसव्यं तु पुरं कृत्वा वयशीर्यत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 27,
        "text": "परव्याहरन्ति करव्यादा गृध्रगॊमायुवायसाः\nदेवायतनचैत्येषु पराकाराट्टालकेषु च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 28,
        "text": "एवम एते महॊत्पाता वनं गच्छति पाण्डवे\nभारतानाम अभावाय राजन दुर्मन्त्रिते तव"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 29,
        "text": "नारदश च सभामध्ये कुरूणाम अग्रतः सथितः\nमहर्षिभिः परिवृतॊ रौद्रं वाक्यम उवाच ह"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 30,
        "text": "इतश चतुर्दशे वर्षे विनङ्क्ष्यन्तीह कौरवाः\nदुर्यॊधनापराधेन भीमार्जुनबलेन च"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 31,
        "text": "इत्य उक्त्वा दिवम आक्रम्य कषिप्रम अन्तरधीयत\nबराह्मीं शरियं सुविपुलां बिभ्रद देवर्षिसत्तमः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 32,
        "text": "ततॊ दुर्यॊधनः कर्णः शकुनिश चापि सौबलः\nदरॊणं दवीपम अमन्यन्त राज्यं चास्मै नयवेदयन"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 33,
        "text": "अथाब्रवीत ततॊ दरॊणॊ दुर्यॊधनम अमर्षणम\nदुःशासनं च कर्णं च सर्वान एव च भारतान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 34,
        "text": "अवध्यान पाण्डवान आहुर देवपुत्रान दविजातयः\nअहं तु शरणं पराप्तान वर्तमानॊ यथाबलम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 35,
        "text": "गतान सर्वात्मना भक्त्या धार्तरस्त्रान सराजकान\nनॊत्सहे समभित्यक्तुं दैवमूलम अतः परम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 36,
        "text": "धर्मतः पाण्डुपुत्रा वै वनं गच्छन्ति निर्जिताः\nते च दवादश वर्षाणि वने वत्स्यन्ति कौरवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 37,
        "text": "चरितब्रह्म चर्याश च करॊधामर्षवशानुगाः\nवैरं परत्यानयिष्यन्ति मम दुःखाय पाण्डवाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 38,
        "text": "मया तु भरंशितॊ राज्याद दरुपदः सखिविग्रहे\nपुत्रार्थम अयजत करॊधाद वधाय मम भारत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 39,
        "text": "याजॊपयाज तपसा पुत्रं लेभे स पावकात\nधृष्टद्युम्नं दरौपदीं च वेदीमध्यात सुमध्यमाम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 40,
        "text": "जवाला वर्णॊ देवदत्तॊ धनुष्मान कवची शरी\nमर्त्यधर्मतया तस्माद इति मां भयम आविशत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 41,
        "text": "गतॊ हि पक्षतां तेषां पार्षतः पुरुषर्षभः\nसृष्ट पराणॊ भृशतरं तस्माद यॊत्स्ये तवारिभिः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 42,
        "text": "मद्वधाय शरुतॊ हय एष लॊके चाप्य अतिविश्रुतः\nनूनं सॊ ऽयम अनुप्राप्तस तवत्कृते कालपर्ययः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 43,
        "text": "तवरिताः कुरुत शरेयॊ नैतद एतावता कृतम\nमुहूर्तं सुखम एवैतत तालच छायेव हैमनी"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 44,
        "text": "यजध्वं च महायज्ञैर भॊगान अश्नीत दत्तच\nइतश चतुर्दशे वर्षे महत पराप्स्यथ वैशसम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 45,
        "text": "दुर्यॊधन निशम्यैतत परतिपद्य यथेच्छसि\nसाम वा पाण्डवेयेषु परयुङ्क्ष्व यदि मन्यसे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 46,
        "text": "[व]\nदरॊणस्य वचनं शरुत्वा धृतराष्ट्रॊ ऽबरवीद इदम\nसम्यग आह गुरुः कषत्तर उपावर्तय पाण्डवान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 71,
        "shloka": 47,
        "text": "यदि वा न निवर्तन्ते सत्कृता यान्तु पाण्डवाः\nस शस्त्ररथपादाता भॊगवन्तश च पुत्रकाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 1,
        "text": "[व]\nवनं गतेषु पार्थेषु निर्जितेषु दुरॊदरे\nधृतराष्ट्रं महाराज तदा चिन्ता समाविशत"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 2,
        "text": "तं चिन्तयानम आसीनं धृतराष्ट्रं जनेश्वरम\nनिःश्वसन्तम अनेकाग्रम इति हॊवाच संजयः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 3,
        "text": "अवाप्य वसुसंपूर्णां वसुधां वसुधाधिप\nपरव्राज्य पाण्डवान राज्याद राजन किम अनुशॊचसि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 4,
        "text": "[ध]\nअशॊच्यं तु कुतस तेषां येषां वैरं भविष्यति\nपाण्डवैर युद्धशौण्डैर हि मित्रवद्भिर महारथैः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 5,
        "text": "[स]\nतवेदं सुकृतं राजन महद वैरं भविष्यति\nविनाशः सर्वलॊकस्य सानुबन्धॊ भविष्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 6,
        "text": "वार्यमाणॊ ऽपि भीष्मेण दरॊणेन विदुरेण च\nपाण्डवानां परियां भार्यां दरौपदीं धर्मचारिणीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 7,
        "text": "पराहिणॊद आनयेहेति पुत्रॊ दुर्यॊधनस तव\nसूतपुत्रं सुमन्दात्मा निर्लज्जः परातिकामिनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 8,
        "text": "[धृ]\nयस्मै देवाः परयच्छन्ति पुरुषाय पराभवम\nबुद्धिं तस्यापकर्षन्ति सॊ ऽपाचीनानि पश्यति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 9,
        "text": "बुद्धौ कलुष भूतायां विनाशे परत्युपस्थिते\nअनयॊ नयसंकाशॊ हृदयान नापसर्पति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 10,
        "text": "अनर्थाश चार्थरूपेण अर्थाश चानर्थ रूपिणः\nउत्तिष्ठन्ति विनाशान्ते नरं तच चास्य रॊचते"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 11,
        "text": "न कालॊ दण्डम उद्यम्य शिरॊ कृन्तति कस्य चित\nकालस्य बलम एतावद विपरीतार्थ दर्शनम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 12,
        "text": "आसादितम इदं घॊरं तुमुलं लॊमहर्षणम\nपाञ्चालीम अपकर्षद्भिः सभामध्ये तपस्विनीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 13,
        "text": "अयॊनिजां रूपवतीं कुले जातां विभावरीम\nकॊ नु तां सर्वधर्मज्ञां परिभूय यशस्विनीम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 14,
        "text": "पर्यानयेत सभामध्यम ऋते दुर्द्यूत देविनम\nसत्री धर्मिणीं वरारॊहां शॊनितेन समुक्षिता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 15,
        "text": "एकवस्त्रां च पाञ्चालीं पाण्डवान अभ्यवेक्षतीम\nहृतस्वान भरष्टचित्तांस तान हृतदारान हृतश्रियः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 16,
        "text": "विहीनान सर्वकामेभ्यॊ दासभाववशं गतान\nधर्मपाशपरिक्षिप्तान अशक्तान इव विक्रमे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 17,
        "text": "करुद्धाम अमर्षितां कृष्णां दुःखितां कुरुसंसदि\nदुर्यॊधनश च कर्णश च कटुकान्य अभ्यभाषताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 18,
        "text": "तस्याः कृपण चक्षुर भयां परदह्येतापि मेदिनी\nअपि शेषं भवेद अद्य पुत्राणां मम संजय"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 19,
        "text": "भारतानां सत्रियः सर्वा गान्धार्या सह संगताः\nपराक्रॊर्शन भैरवं तत्र दृष्ट्वा कृष्णां सभा गताम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 20,
        "text": "अग्निहॊत्राणि सायाह्ने न चाहूयन्त सर्वशः\nबराह्मणाः कुपिताश चासन दरौपद्याः परिकर्षणे"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 21,
        "text": "आसीन निष्टानकॊ घॊरॊ निर्घातश च महान अभूत\nदिवॊल्काश चापतन घॊरा राहुश चार्कम उपाग्रसत\nअपर्वणि महाघॊरं परजानां जनयन भयम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 22,
        "text": "तथैव रथशालासु परादुरासीद धुताशनः\nधवजाश च वयवशीर्यन्त भरतानाम अभूतये"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 23,
        "text": "दुर्यॊधनस्याग्निहॊत्रे पराक्रॊशन भैरवं शिवाः\nतास तदा परत्यभाषन्त रासभाः सर्वतॊदिशम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 24,
        "text": "परातिष्ठत ततॊ भीष्मॊ दरॊणेन सह संजय\nकृपश च सॊमदत्तश च बाह्लीकश च महारथः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 25,
        "text": "ततॊ ऽहम अब्रुवं तत्र विदुरेण परचॊदितः\nवरं ददानि कृष्णायै कान्स्कितं यद यद इच्छति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 26,
        "text": "अवृणॊत तत्र पाञ्चाली पाण्डवान अमितौजसः\nसरथान सधनुष्कांश चाप्य अनुज्ञासिषम अप्य अहम"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 27,
        "text": "अथाब्रवीन महाप्राज्ञॊ विदुरः सर्वधर्मवित\nएतद अन्ताः सथ भरता यद वः कृष्णा सभां गता"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 28,
        "text": "एषा पाञ्चालराजस्य सुतैषा शरीर अनुत्तमा\nपाञ्चाली पाण्डवान एतान दैवसृष्टॊपसर्पति"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 29,
        "text": "तस्याः पार्थाः परिक्लेशं न कषंस्यन्ते ऽतयमर्षणाः\nवृष्णयॊ वा महेष्वासाः पाञ्चाला वा महौजसः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 30,
        "text": "तेन सत्याभिसंधेन वासुदेवेन रक्षिताः\nआगमिष्यति बीभत्सुः पाञ्चालैर अभिरक्षितः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 31,
        "text": "तेषां मध्ये महेष्वासॊ भीमसेनॊ महाबलः\nआगमिष्यति धुन्वानॊ गदां दण्डम इवान्तकः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 32,
        "text": "ततॊ गाण्डीवनिर्घॊषं शरुत्वा पार्थस्य धीमतः\nगदा वेगं च भीमस्य नालं सॊढुं नराधिपाः"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 33,
        "text": "तत्र मे रॊचते नित्यं पार्थैर सार्धं न विग्रहः\nकुरुभ्यॊ हि सदा मन्ये पाण्डवाञ शक्तिमत्तरान"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 34,
        "text": "तथा हि बलवान राजा जरासंधॊ महाद्युतिः\nबाहुप्रहरणेनैव भीमेन निहतॊ युधि"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 35,
        "text": "तस्य ते शम एवास्तु पाण्डवैर भरतर्षभ\nउभयॊः पक्षयॊर युक्तं करियताम अविशङ्कया"
    },
    {
        "book": 2,
        "chapter": 72,
        "shloka": 36,
        "text": "एवं गावल्गणे कषत्ता धर्मार्थसहितं वचः\nउक्तवान न गृहीतं च मया पुत्र हितेप्सया"
    }
]