diff --git "a/texts/mahabharata/mahabharata_book_05.json" "b/texts/mahabharata/mahabharata_book_05.json" new file mode 100644--- /dev/null +++ "b/texts/mahabharata/mahabharata_book_05.json" @@ -0,0 +1,36380 @@ +[ + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nकृत्वा विवाहं तु कुरुप्रवीरास; तदाभिमन्यॊर मुदितस्वपक्षाः\nविश्रम्य चत्वार्य उषसः परतीताः; सभां विराटस्य ततॊ ऽभिजग्मुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 2, + "text": "सभा तु सा मत्स्यपतेः समृद्धा; मणिप्रवेकॊत्तम रत्नचित्रा\nनयस्तासना माल्यवती सुगन्धा; ताम अभ्ययुस ते नरराज वर्याः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 3, + "text": "अथासनान्य आविशतां पुरस्ताद; उभौ विराटद्रुपदौ नरेन्द्रौ\nवृद्धश च मान्यः पृथिवीपतीनां; पितामहॊ राम जनार्दनाभ्याम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 4, + "text": "पाञ्चालराजस्य समीपतस तु; शिनिप्रवीरः सह रौहिणेयः\nमत्स्यस्य राज्ञस तु सुसंनिकृष्टौ; जनार्दनश चैव युधिष्ठिरश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 5, + "text": "सुताश च सर्वे दरुपदस्य राज्ञॊ; भीमार्जुनौ माद्रवतीसुतौ च\nपरद्युम्न साम्बौ च युधि परवीरौ; विराट पुत्रश च सहाभिमन्युः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 6, + "text": "सर्वे च शूराः पितृभिः समाना; वीर्येण रूपेण बलेन चैव\nउपाविशन दरौपदेयाः कुमाराः; सुवर्णचित्रेषु वरासनेषु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 7, + "text": "तथॊपविष्टेषु महारथेषु; विभ्राजमानाम्बर भूषणेषु\nरराज सा राजवती समृद्धा; गरहैर इव दयौर विमलैर उपेता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 8, + "text": "ततः कथास ते समवाय युक्ताः; कृत्वा विचित्राः पुरुषप्रवीराः\nतस्थुर मुहूर्तं परिचिन्तयन्तः; कृष्णं नृपास ते समुदीक्षमाणाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 9, + "text": "कथान्तम आसाद्य च माहवेन; संघट्टिताः पाण्डव कार्यहेतॊः\nते राजसिंहाः सहिता हय अशृण्वन; वाक्यं महार्थं च महॊदयं च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 10, + "text": "सर्वैर भवद्भिर विदितं यथायं; युधिष्ठिरः सौबलेनाक्षवत्याम\nजितॊ निकृत्यापहृतं च राज्यं; पुनः परवासे समयः कृतश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 11, + "text": "शक्तैर विजेतुं तरसा महीं च; सत्ये सथितैस तच चरितं यथावत\nपाण्डॊः सुतैस तद वरतम उग्ररूपं; वर्षाणि षट सप्त च भारताग्र्यैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 12, + "text": "तरयॊदशश चैव सुदुस्तरॊ ऽयम; अज्ञायमानैर भवतां समीपे\nकलेशान असह्यांश च तितिक्षमाणैर; यथॊषितं तद विदितं च सर्वम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 13, + "text": "एवंगते धर्मसुतस्य राज्ञॊ; दुर्यॊधनस्यापि च यद धितं सयात\nतच चिन्तयध्वं कुरुप���ण्डवानां; धर्म्यं च युक्तं च यशः करं च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 14, + "text": "अधर्मयुक्तं च न कामयेत; राज्यं सुराणाम अपि धर्मराजः\nधर्मार्थयुक्तं च महीपतित्वं; गरामे ऽपि कस्मिंश चिद अयं बुभूषेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 15, + "text": "पित्र्यं हि राज्यं विदितं नृपाणां; यथापकृष्टं धृतराष्ट्र पुत्रैः\nमिथ्यॊपचारेण तथाप्य अनेन; कृच्छ्रं महत पराप्तम असह्य रूपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 16, + "text": "न चापि पार्थॊ विजितॊ रणे तैः; सवतेजसा धृतराष्ट्रस्य पुत्रैः\nतथापि राजा सहितः सुहृद्भिर; अभीप्सते ऽनामयम एव तेषाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 17, + "text": "यत तत सवयं पाण्डुसुतैर विजित्य; समाहृतं भूमिपतीन निपीड्य\nतत परार्थयन्ते पुरुषप्रवीराः; कुन्तीसुता माद्रवतीसुतौ च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 18, + "text": "बालास तव इमे तैर विविधौर उपायैः; संप्रार्थिता हन्तुम अमित्रसाहाः\nराज्यं जिहीर्षद्भिर असद्भिर उग्रैः; सर्वं च तद वॊ विदितं यथावत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 19, + "text": "तेषां च लॊभं परसमीक्ष्य वृद्धं; धर्मात्मतां चापि युधिष्ठिरस्य\nसंबन्धितां चापि समीक्ष्य तेषां; मतिं कुरुध्वं सहिताः पृथक च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 20, + "text": "इमे च सत्ये ऽभिरताः सदैव; तं पारयित्वा समयं यथावत\nअतॊ ऽनयथा तैर उपचर्यमाणा; हन्युः समेतान धृतराष्ट्र पुत्रान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 21, + "text": "तैर विप्रकारं च निशम्य राज्ञः; सुहृज्जनास तान परिवारयेयुः\nयुद्धेन बाधेयुर इमांस तथैव; तैर वध्यमाना युधितांश च हन्युः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 22, + "text": "तथापि नेमे ऽलपतया समर्थास; तेषां जयायेति भवेन मतं वः\nसमेत्य सर्वे सहिताः सुहृद्भिस; तेषां विनाशाय यतेयुर एव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 23, + "text": "दुर्यॊधनस्यापि मतं यथावन; न जञायते किं नु करिष्यतीति\nअज्ञायमाने च मते परस्य; किं सयात समारभ्यतमं मतं वः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 24, + "text": "तस्माद इतॊ गच्छतु धर्मशीलः; शुचिः कुलीनः पुरुषॊ ऽपरमत्तः\nदूतः समर्थः परशमाय तेषां; राज्यार्ध दानाय युधिष्ठिरस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 1, + "shloka": 25, + "text": "निशम्य वाक्यं तु जनार्दनस्य; धर्मार्थयुक्तं मधुरं समं च\nसमाददे वाक्यम अथाग्रजॊ ऽसय; संपूज्य वाक्यं तद अतीव राजन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 1, + "text": "[बलदेव]\nशरुतं भवद्भिर गद पूर्वजस्य; वाक्यं यथा धर्मवद अर्थवच च\nअजातशत्रॊश च हितं हितं च; दुर्यॊधनस्यापि तथैव राज्ञः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 2, + "text": "अर्धं हि राज्यस्य विसृज्य वीराः; कुन्तीसुतास तस्य कृते यतन्ते\nपरदाय चार्धं धृतराष्ट्र पुत्रः; सुखी सहास्माभिर अतीव मॊदेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 3, + "text": "लब्ध्वा हि राज्यं पुरुषप्रवीराः; सम्यक परवृत्तेषु परेषु चैव\nधरुवं परशान्ताः सुखम आविशेयुस; तेषां परशान्तिश च हितं परजानाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 4, + "text": "दुर्यॊधनस्यापि मतं च वेत्तुं; वक्तुं च वाक्यानि युधिष्ठिरस्य\nपरियं मम सयाद यदि तत्र कश चिद; वरजेच छमार्थं कुरुपाण्डवानाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 5, + "text": "स भीष्मम आमन्त्र्य कुरुप्रवीरं; वैचित्र वीर्यं च महानुभावम\nदरॊणं सपुत्रं विदुरं कृपं च; गान्धारराजं च ससूतपुत्रम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 6, + "text": "सर्वे च ये ऽनये धृतराष्ट्र पुत्रा; बलप्रधाना निगम परधानाः\nसथिताश च धर्मेषु यथा सवकेषु; लॊकप्रवीराः शरुतकालवृद्धाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 7, + "text": "एतेषु सर्वेषु समागतेषु; पौरेषु वृद्धेषु च संगतेषु\nबरवीतु वाक्यं परणिपात युक्तं; कुन्तीसुतस्यार्थ करं यथा सयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 8, + "text": "सर्वास्व अवस्थासु च ते न कौट्याद; गरस्तॊ हि सॊ ऽरथॊ बलम आश्रितैस तैः\nपरियाभ्युपेतस्य युधिष्ठिरस्य; दयूते परमत्तस्य हृतं च राज्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 9, + "text": "निवार्यमाणश च कुरुप्रवीरैः; सर्वैः सुहृद्भिर हय अयम अप्य अतज्ज्ञः\nगान्धारराजस्य सुतं मताक्षं; समाह्वयेद देवितुम आजमीढः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 10, + "text": "दुरॊदरास तत्र सहस्रशॊ ऽनये; युधिष्ठिरॊ यान विषहेत जेतुम\nउत्सृज्य तान सौबलम एव चायं; समाह्वयत तेन जितॊ ऽकषवत्याम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 11, + "text": "स दीव्यमानः परतिदेवनेन; अक्षेषु नित्यं सुपराङ्मुखेषु\nसंरम्भमाणॊ विजितः परसह्य; तत्रापराधः शकुनेर न कश चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 12, + "text": "तस्मात परणम्यैव वचॊ बरवीतु; वैचित्रवीर्यं बहु साम युक्तम\nतथा हि शक्यॊ धृतराष्ट्र पुत्रः; सवार्थे नियॊक्तुं पुरुषेण तेन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 2, + "shloka": 13, + "text": "[व]\nएवं बरुवत्य एव मधु परवीरे; शिनिप्रवीरः सहसॊत्पपात\nतच चापि वाक्यं पर��निन्द्य तस्य; समाददे वक्यम इदं समन्युः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 1, + "text": "[सात्यकि]\nयादृशः पुरुषस्यात्मा तादृशं संप्रभाषते\nयथा रूपॊ ऽनतरात्मा ते तथारूपं परभाषसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 2, + "text": "सन्ति वै पुरुषाः शूराः सन्ति कापुरुषास तथा\nउभाव एतौ दृढौ पक्षौ दृश्येते पुरुषान परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 3, + "text": "एकस्मिन्न एव जायेते कुले कलीब महारथौ\nफलाफलवती शाखे यथैकस्मिन वनस्पतौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 4, + "text": "नाभ्यसूयामि ते वाक्यं बरुवतॊ लाङ्गलध्वज\nये तु शृण्वन्ति ते वाक्यं तान असूयामि माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 5, + "text": "कथं हि धर्मराजस्य दॊषम अल्पम अपि बरुवन\nलभते परिषन्मध्ये वयाहर्तुम अकुतॊभयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 6, + "text": "समाहूय महात्मानं जितवन्तॊ ऽकषकॊविदाः\nअनक्षज्ञं यथाश्रद्धं तेषु धर्मजयः कुतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 7, + "text": "यदि कुन्तीसुतं गेहे करीडन्तं भरातृभिः सह\nअभिगम्य जयेयुस ते तत तेषां धर्मतॊ भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 8, + "text": "समाहूय तु राजानं कषत्रधर्मरतं सदा\nनिकृत्या जितवन्तस ते किं नु तेषां परं शुभम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 9, + "text": "कथं परणिपतेच चायम इह कृत्वा पणं परम\nवनवासाद विमुक्तस तु पराप्तः पैतामहं पदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 10, + "text": "यद्य अयं परवित्तानि कामयेत युधिष्ठिरः\nएवम अप्य अयम अत्यन्तं परान नार्हति याचितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 11, + "text": "कथं च धर्मयुक्तास ते न च राज्यं जिहीर्षवः\nनिवृत्तवासान कौन्तेयान य आहुर विदिता इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 12, + "text": "अनुनीता हि भीष्मेण दरॊणेन च महात्मना\nन वयवस्यन्ति पाण्डूनां परदातुं पैतृकं वसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 13, + "text": "अहं तु ताञ शतैर बाणैर अनुनीय रणे बलात\nपादयॊः पातयिष्यामि कौन्तेयस्य महात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 14, + "text": "अथ ते न वयवस्यन्ति परणिपाताय धीमतः\nगमिष्यन्ति सहामात्या यमस्य सदनं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 15, + "text": "न हि ते युयुधानस्य संरब्धस्य युयुत्सतः\nवेगं समर्थाः संसॊढुं वज्रस्येव महीधराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 16, + "text": "कॊ हि गाण्डीवधन्वानं कश च चक्रायुधं युधि\nमां चापि विषहेत कॊ नु कश च भीमं दुरासदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 17, + "text": "यमौ च दृढधन्वानौ यम कल्पौ महाद्युती\nकॊ जिजीविषुर आसीदेद धृष्टद्युम्नं च पार्षतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 18, + "text": "पञ्चेमान पाण्डवेयांश च दरौपद्याः कीर्तिवर्धनान\nसमप्रमाणान पाण्डूनां समवीर्यान मदॊत्कटान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 19, + "text": "सौभद्रं च महेष्वासम अमरैर अपि दुःसहम\nगद परद्युम्न साम्बांश च कालवज्रानलॊपमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 20, + "text": "ते वयं धृतराष्ट्रस्य पुत्रं शकुनिना सह\nकर्णेन च निहत्याजाव अभिषेक्ष्याम पाण्डवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 21, + "text": "नाधर्मॊ विद्यते कश चिच छत्रून हत्वाततायिनः\nअधर्म्यम अयशस्यं च शात्रवाणां परयाचनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 22, + "text": "हृद्गतस तस्य यः कामस तं कुरुध्वम अतन्द्रिताः\nनिसृष्टं धृतराष्ट्रेण राज्यं पराप्नॊतु पाण्डवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 3, + "shloka": 23, + "text": "अद्य पाण्डुसुतॊ राज्यं लभतां वा युधिष्ठिरः\nनिहता वारणे सर्वे सवप्स्यन्ति वसुधातले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 1, + "text": "[दरुपद]\nएवम एतन महाबाहॊ भविष्यति न संशयः\nन हि दुर्यॊधनॊ राज्यं मधुरेण परदास्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 2, + "text": "अनुवर्त्स्यति तं चापि धृतराष्ट्रः सुतप्रियः\nभीष्मद्रॊणौ च कार्पण्यान मौर्ख्याद राधेय सौबलौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 3, + "text": "बलदेवस्य वाक्यं तु मम जञाने न युज्यते\nएतद धि पुरुषेणाग्रे कार्यं सुनयम इच्छता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 4, + "text": "न तु वाच्यॊ मृदु वचॊ धार्तराष्ट्रः कथं चन\nन हि मार्दवसाध्यॊ ऽसौ पापबुद्धिर मतॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 5, + "text": "गर्दभे मार्दवं कुर्याद गॊषु तीक्ष्णं समाचरेत\nमृदु दुर्यॊधने वाक्यं यॊ बरूयात पापचेतसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 6, + "text": "मृदु वै मन्यते पापॊ भाष्य माणम अशक्तिजम\nजितम अर्थं विजानीयाद अबुधॊ मार्दवे सति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 7, + "text": "एतच चैव करिष्यामॊ यत्नश च करियताम इह\nपरस्थापयाम मित्रेभ्यॊ बलान्य उद्यॊजयन्तु नः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 8, + "text": "शल्यस्य धृष्टकेतॊश च जयत्सेनस्य चाभिभॊः\nकेकयानां च सर्वेषां दूता गच्छन्तु शीघ्रगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 9, + "text": "स तु दुर्यॊधनॊ नूनं परेषयिष्यति सर्वशः\nपूर्वाभिपन्नाः सन्तश च भज���्ते पूर्वचॊदकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 10, + "text": "तत तवरध्वं नरेन्द्राणां पूर्वम एव परचॊदने\nमहद धि कार्यं वॊढव्यम इति मे वर्तते मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 11, + "text": "शल्यस्य परेष्यतां शीघ्रं ये च तस्यानुगा नृपाः\nभगदत्ताय राज्ञे च पूर्वसागरवासिने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 12, + "text": "अमितौजसे तथॊग्राय हार्दिक्यायाहुकाय च\nदीर्घप्रज्ञाय मल्लाय रॊचमानाय चाभिभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 13, + "text": "आनीयतां बृहन्तश च सेना बिन्दुश च पार्थिवः\nपापजित परतिविन्ध्यश च चित्रवर्मा सुवास्तुकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 14, + "text": "बाह्लीकॊ मुञ्ज केशश च चैद्याधिपतिर एव च\nसुपार्श्वश च सुबाहुश च पौरवश च महारथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 15, + "text": "शकानां पह्लवानां च दरदानां च ये नृपाः\nकाम्बॊजा ऋषिका ये च पश्चिमानूपकाश च ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 16, + "text": "जयसेनश च काश्यश च तथा पञ्चनदा नृपाः\nकराथ पुत्रश च दुर्धर्षः पार्वतीयाश च ये नृपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 17, + "text": "जानकिश च सुशर्मा च मणिमान पौतिमत्स्यकः\nपांसुराष्ट्राधिपश चैव धृष्टकेतुश च वीर्यवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 18, + "text": "औड्रश च दण्डधारश च बृहत्सेनश च वीर्यवान\nअपराजितॊ निषादश च शरेणिमान वसुमान अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 19, + "text": "बृहद्बलॊ महौजाश च बाहुः परपुरंजयः\nसमुद्रसेनॊ राजा च सह पुत्रेण वीर्यवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 20, + "text": "अदारिश च नदीजश च कर्ण वृष्टश च पार्थिवः\nसमर्थश च सुवीरश च मार्जारः कन्यकस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 21, + "text": "महावीरश च कद्रुश च निकरस तुमुलः करथः\nनीलश च वीरधर्मा च भूमिपालश च वीर्यवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 22, + "text": "दुर्जयॊ दन्तवक्त्रश च रुक्मी च जनमेजयः\nआषाढॊ वायुवेगश च पूर्वपाली च पार्थिवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 23, + "text": "भूरि तेजा देवकश च एकलव्यस्य चात्मजः\nकारूषकाश च राजानः कषेमधूर्तिश च वीर्यवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 24, + "text": "उद्भवः कषेमकश चैव वाटधानश च पार्थिवः\nशरुतायुश च दृढायुश च शाल्व पुत्रश च वीर्यवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 25, + "text": "कुमारश च कलिङ्गानाम ईश्वरॊ युद्धदुर्मदः\nएतेषां परेष्यतां शीघ्रम एतद धि मम रॊचते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 26, + "text": "अयं च बराह्मणः शीघ्रं मम राजन पुरॊहितः\nपरेष्यतां धृतराष्ट्राय वाक्यम अस्मिन समर्प्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 4, + "shloka": 27, + "text": "यथा दुर्यॊधनॊ वाच्यॊ यथा शांतनवॊ नृपः\nधृतराष्ट्रॊ यथा वाच्यॊ दरॊणश च विदुषां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 1, + "text": "[वासु]\nउपपन्नम इदं वाक्यं सॊमकानां धुरं धुरे\nअर्थसिद्धि करं राज्ञः पाण्डवस्य महौजसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 2, + "text": "एतच च पूर्वकार्यं नः सुनीतम अभिकाङ्क्षताम\nअन्यथा हय आचरन कर्म पुरुषः सयात सुबालिशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 3, + "text": "किं तु संबन्धकं तुल्यम अस्माकं कुरु पाण्डुषु\nयथेष्टं वर्तमानेषु पाण्डवेषु च तेषु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 4, + "text": "ते विवाहार्थम आनीता वयं सर्वे यथा भवान\nकृते विवाहे मुदिता गमिष्यामॊ गृहान परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 5, + "text": "भवान वृद्धतमॊ राज्ञां वयसा च शरुतेन च\nशिष्यवत ते वयं सर्वे भवामेह न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 6, + "text": "भवन्तं धृतराष्ट्रश च सततं बहु मन्यते\nआचार्ययॊः सखा चासि दरॊणस्य च कृपस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 7, + "text": "स भवान परेषयत्व अद्य पाण्डवार्थ करं वचः\nसर्वेषां निश्चितं तन नः परेषयिष्यति यद भवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 8, + "text": "यदि तावच छमं कुर्यान नयायेन कुरुपुंगवः\nन भवेत कुरु पाण्डूनां सौभ्रात्रेण महान कषयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 9, + "text": "अथ दर्पान्वितॊ मॊहान न कुर्याद धृतराष्ट्रजः\nअन्येषां परेषयित्वाच च पश्चाद अस्मान समाह्वयेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 10, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनॊ मन्दः सहामात्यः स बान्धवः\nनिष्टाम आपत्स्यते मूढः करुद्धे गाण्डीवधन्वनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 11, + "text": "[व]\nततः सत्कृत्य वार्ष्णेयं विराटः पृथिवीपतिः\nगृहान परस्थापयाम आस सगणं सह बान्धवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 12, + "text": "दवारकां तु गते कृष्णे युधिष्ठिरपुरॊगमाः\nचक्रुः सांग्रामिकं सर्वं विराटश च महीपतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 13, + "text": "ततः संप्रेषयाम आस विराटः सह बान्धवैः\nसर्वेषां भूमिपालानां दरुवपश च महीपतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 14, + "text": "वचनात कुरु सिंहानां मत्स्यपाञ्चालयॊश च ते\nसमाजग्मुर महीपालाः संप्रहृष्टा महाबलाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 15, + "text": "तच छरुत्वा पाण्डुपुत्राणां समागच्छन महद बलम\nधृतराष्ट्र सुतश चापि समानिन्ये महीपतीन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 16, + "text": "समाकुला मही राजन कुरुपाण्डवकारणात\nतदा समभवत कृत्स्ना संप्रयाणे महीक्षिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 17, + "text": "बलानि तेषां वीराणाम आगच्छन्ति ततस ततः\nचालयन्तीव गां देवीं स पर्वत वनाम इमाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 5, + "shloka": 18, + "text": "ततः परज्ञा वयॊवृद्धं पाञ्चाल्यः सवपुरॊहितम\nकुरुभ्यः परेषयाम आस युधिष्ठिर मते तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 1, + "text": "[दरुपद]\nभूतानां पराणिनः शरेष्ठाः पराणिनां बुद्धिजीविनः\nबुद्धिमत्सु नराः शरेष्ठा नराणां तु दविजातयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 2, + "text": "दविजेषु वैद्याः शरेयांसॊ वैद्येषु कृतबुद्धयः\nस भवान कृतबुद्धीनां परधान इति मे मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 3, + "text": "कुलेन च विशिष्टॊ ऽसि वयसा च शरुतेन च\nपरज्ञयानवमश चासि शुक्रेणाङ्गिरसेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 4, + "text": "विदितं चापि ते सर्वं यथावृत्थः स कौरवः\nपाण्डवश च यथावृत्तः कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 5, + "text": "धृतराष्टस्य विदिते वञ्चिताः पाण्डवाः परैः\nविदुरेणानुनीतॊ ऽपि पुत्रम एवानुवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 6, + "text": "शकुनिर बुद्धिपूर्वं हि कुन्तीपुत्रं समाह्वयत\nअनक्षज्ञं मताक्षः सन कषत्रवृत्ते सथितं शुचिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 7, + "text": "ते तथा वञ्चयित्वा तु धर्मपुत्रं युधिष्ठिरम\nन कस्यां चिद अवस्थायां राज्यं दास्यन्ति वै सवयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 8, + "text": "भवांस तु धर्मसंयुक्तं धृतराष्ट्रं बरुवन वचः\nमनांसि तस्य यॊधानां धरुवम आवर्तयिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 9, + "text": "विदुरश चापि तद वाक्यं साधयिष्यति तावकम\nभीष्मद्रॊणकृपाणां च भेद्यं संजनयिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 10, + "text": "अमात्येषु च भिन्नेषु यॊधेषु विमुखेषु च\nपुनर एकाग्रकरणं तेषां कर्म भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 11, + "text": "एतस्मिन्न अन्तरे पार्थाः सुखम एकाग्रबुद्धयः\nसेना कर्म करिष्यन्ति दरव्याणां चैव संचयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 12, + "text": "भिद्यमानेषु च सवेषु लम्बमाने च वै तवयि\nन तथा ते करिष्यन्ति सेना कर्म न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 13, + "text": "एतत परयॊजनं चात्र पराधान्येनॊपलभ्यते\nसंगत्या धृतराष्ट्रश च कुर्याद धर्म्यं वचस तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 14, + "text": "स भवान धर्मयुक्तश च धर्म्यं तेषु समाचरन\nकृपालुषु परिक्लेशान पाण्डवानां परकीर्तयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 15, + "text": "वृद्धेषु कुलधर्मं च बरुवन पूर्वैर अनुष्ठितम\nविभेत्स्यति मनांस्य एषाम इति मे नात्र संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 16, + "text": "न च तेभ्यॊ भयं ते ऽसति बराह्मणॊ हय असि वेदवित\nदूत कर्मणि युक्तश च सथविरश च विशेषतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 17, + "text": "स भवान पुष्ययॊगेन मुहूर्तेन जयेन च\nकौरवेयान परयात्व आशु कौन्तेयस्यार्थ सिद्धये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 6, + "shloka": 18, + "text": "तथानुशिष्टः परययौ दरुपदेन महात्मना\nपुरॊधा वृत्तसंपन्नॊ नगरं नागसाह्वयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nगते दवारवतीं कृष्णे बलदेवे च माधवे\nसह वृष्ण्यन्धकैः सर्वैर भॊजैश च शतशस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 2, + "text": "सर्वम आगमयाम आस पाण्डवानां विचेष्टितम\nधृतराष्ट्रात्मजॊ राजा दूतैः परणिहितैश चरैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 3, + "text": "स शरुत्वा माधवं यातं सदश्वैर अनिलॊपमैः\nबलेन नातिमहता दवारकाम अभ्ययात पुरीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 4, + "text": "तम एव दिवसं चापि कौन्तेयः पाण्डुनन्दनः\nआनर्तनगरीं रम्यां जगामाशु धनंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 5, + "text": "तौ यात्वा पुरुषव्याघ्रौ दवारकां कुरुनन्दनौ\nसुप्तं ददृशतुः कृष्णं शयानं चॊपजग्मतुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 6, + "text": "ततः शयाने गॊविन्दे परविवेश सुयॊधनः\nउच्छीर्षतश च कृष्णस्य निषसाद वरासने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 7, + "text": "ततः किरीटी तस्यानु परविवेश महामनाः\nपरश्चार्धे च स कृष्णस्य परह्वॊ ऽतिष्ठत कृताञ्जलिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 8, + "text": "परतिबुद्धः स वार्ष्णेयॊ ददर्शाग्रे किरीटिनम\nस तयॊः सवागतं कृत्वा यथार्थं परतिपूज्य च\nतद आगमनजं हेतुं पप्रच्छ मधुसूदनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 9, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनः कृष्णम उवाच परहसन्न इव\nविग्रहे ऽसमिन भवान साह्यं मम दातुम इहार्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 10, + "text": "समं हि भवतः सख्यं मयि चैवार्जुने ऽपि च\nतथा संबन्धकं तुल्यम अस्माकं तवयि मा���व" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 11, + "text": "अहं चाभिगतः पूर्वं तवाम अद्य मधुसूदन\nपूर्वं चाभिगतं सन्तॊ भजन्ते पूर्वसारिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 12, + "text": "तवं च शरेष्ठतमॊ लॊके सताम अद्य जनार्दन\nसततं संमतश चैव सद्वृत्तम अनुपालय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 13, + "text": "भवान अभिगतः पूर्वम अत्र मे नास्ति संशयः\nदृष्टस तु परथमं राजन मया पार्थॊ धनंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 14, + "text": "तव पूर्वाभिगमनात पूर्वं चाप्य अस्य दर्शनात\nसाहाय्यम उभयॊर एव करिष्यामि सुयॊधन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 15, + "text": "परवारणं तु बालानां पूर्वं कार्यम इति शरुतिः\nतस्मात परवारणं पूर्वम अर्हः पार्थॊ धनंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 16, + "text": "मत संहनन तुल्यानां गॊपानाम अर्बुदं महत\nनारायणा इति खयाताः सर्वे संग्रामयॊधिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 17, + "text": "ते वा युधि दुराधर्षा भवन्त्व एकस्य सैनिकाः\nअयुध्यमानः संग्रामे नयस्तशस्त्रॊ ऽहम एकतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 18, + "text": "आभ्याम अन्यतरं पार्थ यत ते हृद्यतरं मतम\nतद वृणीतां भवान अग्रे परवार्यस तवं हि धर्मतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 19, + "text": "एवम उक्तस तु कृष्णेन कुन्तीपुत्रॊ धनंजयः\nअयुध्यमानं संग्रामे वरयाम आस केशवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 20, + "text": "सहस्राणां सहस्रं तु यॊधानां पराप्य भारत\nकृष्णं चापहृतं जञात्वा संप्राप परमां मुदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 21, + "text": "दुर्यॊधनस तु तत सैन्यं सर्वम आदाय पार्थिवः\nततॊ ऽभययाद भीमबलॊ रौहिणेयं महाबलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 22, + "text": "सर्वं चागमने हेतुं स तस्मै संन्यवेदयत\nपरत्युवाच ततः शौरिर धार्तराष्ट्रम इदं वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 23, + "text": "विदितं ते नरव्याघ्र सर्वं भवितुम अर्हति\nयन मयॊक्तं विराटस्य पुरा वैवाहिके तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 24, + "text": "निगृह्यॊक्तॊ हृषीकेशस तवदर्थं कुरुनन्दन\nमया संबन्धकं तुल्यम इति राजन पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 25, + "text": "न च तद वाक्यम उक्तं वै केशवः परत्यपद्यत\nन चाहम उत्सहे कृष्णं विना सथातुम अपि कषणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 26, + "text": "नाहं सहायः पार्थानां नापि दुर्यॊधनस्य वै\nइति मे निश्चिता बुद्दिर वासुदेवम अवेक्ष्य ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 27, + "text": "जातॊ ऽसि भारते वंशे सर्वपार्थिवपूजिते\nगच्छ युध्यस्व धर्मेण कषात्रेण भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 28, + "text": "इत्य एवम उक्तः स तदा परिष्वज्य हलायुधम\nकृष्णं चापहृतं जञात्वा युद्धान मेने जितं जयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 29, + "text": "सॊ ऽभययात कृतवर्माणं धृतराष्ट्र सुतॊ नृपः\nकृतवर्मा ददौ तस्य सेनाम अक्षौहिणीं तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 30, + "text": "स तेन सर्वसैन्येन भीमेन कुरुनन्दनः\nवृतः परतिययौ हृष्टः सुहृदः संप्रहर्षयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 31, + "text": "गते दुर्यॊधने कृष्णः किरीटिनम अथाब्रवीत\nअयुध्यमानः कां बुद्धिम आस्थायाहं तवया वृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 32, + "text": "भवान समर्थस तान सर्वान निहन्तुं नात्र संशयः\nनिहन्तुम अहम अप्य एकः समर्थः पुरुषॊत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 33, + "text": "भवांस तु कीर्तिमाँल लॊके तद यशस तवां गमिष्यति\nयशसा चाहम अप्य अर्थी तस्माद असि मया वृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 34, + "text": "सारथ्यं तु तवया कार्यम इति मे मानसं सदा\nचिररात्रेप्सितं कामं तद भवान कर्तुम अर्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 35, + "text": "उपपन्नम इदं पार्थ यत सपर्धेथा मया सह\nसारथ्यं ते करिष्यामि कामः संपद्यतां तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 7, + "shloka": 36, + "text": "एवं परमुदितः पार्थः कृष्णेन सहितस तदा\nवृतॊ दाशार्ह परवरैः पुनर आयाद युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nशल्यः शरुत्वा तु दूतानां सैन्येन महता वृतः\nअभ्ययात पाण्डवान राजन सह पुत्रैर महारथैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 2, + "text": "तस्य सेनानिवेशॊ ऽभूद अध्यर्धम इव यॊजनम\nतथा हि बहुलां सेनां स बिभर्ति नरर्षभः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 3, + "text": "विचित्रकवचाः शूरा विचित्रध्वजकार्मुकाः\nविचित्राभरणाः सर्वे विचित्ररथवाहनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 4, + "text": "सवदेशवेषाभरणा वीराः शतसहस्रशः\nतस्य सेना परणेतारॊ बभूवुः कषत्रियर्षभाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 5, + "text": "वयथयन्न इव भूतानि कम्पयन्न इव मेदिनीम\nशनैर विश्रामयन सेनां स ययौ येन पाण्डवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 6, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनः शरुत्वा महासेनं महारथम\nउपायान्तम अभिद्रुत्य सवयम आनर्च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 7, + "text": "कारयाम आस पूजार्���ं तस्य दुर्यॊधनः सभाः\nरमणीयेषु देशेषु रत्नचित्राः सवलंकृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 8, + "text": "स ताः सभाः समासाद्य पूज्यमानॊ यथामरः\nदुर्यॊधनस्य सचिवैर देशे देशे यथार्हतः\nआजगाम सभाम अन्यां देवावसथ वर्चसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 9, + "text": "स तत्र विषयैर युक्तः कल्याणैर अतिमानुषैः\nमेने ऽभयधिकम आत्मानम अवमेने पुरंदरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 10, + "text": "पप्रच्छ स ततः परेष्यान परहृष्टः कषत्रियर्षभः\nयुधिष्ठिरस्य पुरुषाः के नु चक्रुः सभा इमाः\nआनीयन्तां सभा काराः परदेयार्हा हि मे मताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 11, + "text": "गूढॊ दुर्यॊधनस तत्र दर्शयाम आस मातुलम\nतं दृष्ट्वा मद्रराजस तु जञात्वा यत्नं च तस्य तम\nपरिष्वज्याब्रवीत परीत इष्टॊ ऽरथॊ गृह्यताम इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 12, + "text": "सत्यवाग भव कल्याण वरॊ वै मम दीयताम\nसर्वसेना परणेता मे भवान भवितुम अर्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 13, + "text": "कृतम इत्य अब्रवीच छल्यः किम अन्यत करियताम इति\nकृतम इत्य एव गान्धारिः परत्युवाच पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 14, + "text": "स तथा शल्यम आमन्त्र्य पुनर आयात सवकं पुरम\nशल्यॊ जगाम कौन्तेयान आख्यातुं कर्म तस्य तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 15, + "text": "उपप्लव्यं स गत्वा तु सकन्धावारं परविश्य च\nपाण्डवान अथ तान सर्वाञ शल्यस तत्र ददर्श ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 16, + "text": "समेत्य तु महाबाहुः शल्यः पाण्डुसुतैस तदा\nपाद्यम अर्घ्यं च गां चैव परत्यगृह्णाद यथाविधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 17, + "text": "ततः कुशलपूर्वं स मद्रराजॊ ऽरिसूदनः\nपरीत्या परमया युक्तः समाश्लिष्य युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 18, + "text": "तथा भीमार्जुनौ हृष्टौ सवस्रीयौ च यमाव उभौ\nआसने चॊपविष्टस तु शल्यः पार्थम उवाच ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 19, + "text": "कुशलं राजशार्दूल कच चित ते कुरुनन्दन\nअरण्यवासाद दिष्ट्यासि विमुक्तॊ जयतां वर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 20, + "text": "सुदुष्करं कृतं राजन निर्जने वसता वने\nभरातृभिः सह राजेन्द्र कृष्णया चानया सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 21, + "text": "अज्ञातवासं घॊरं च वसता दुष्करं कृतम\nदुःखम एव कुतः सौख्यं राज्यभ्रष्टस्य भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 22, + "text": "दुःखस्यैतस्य महतॊ धार्तराष���ट्र कृतस्य वै\nअवाप्स्यसि सुखं राजन हत्वा शत्रून परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 23, + "text": "विदितं ते महाराज लॊकतत्त्वं नराधिप\nतस्माल लॊभकृतं किं चित तव तात न विद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 24, + "text": "ततॊ ऽसयाकथयद राजा दुयॊधन समागमम\nतच च शुश्रूषितं सर्वं वरदानं च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 25, + "text": "सुकृतं ते कृतं राजन परहृष्टेनान्तरात्मना\nदुर्यॊधनस्य यद वीर तवया वाचा परतिश्रुतम\nएकं तव इच्छामि भद्रं ते करियमाणं महीपते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 26, + "text": "भवान इह महाराज वासुदेव समॊ युधि\nकर्णार्जुनाभ्यां संप्राप्ते दवैरथे राजसत्तम\nकर्णस्य भवता कार्यं सारथ्यं नात्र संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 27, + "text": "तत्र पाल्यॊ ऽरजुनॊ राजन यदि मत्प्रियम इच्छसि\nतेजॊवधश च ते कार्यः सौतेर अस्मज जया वहः\nअकर्तव्यम अपि हय एतत कर्तुम अर्हसि मातुल" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 28, + "text": "शृणु पाण्डव भद्रं ते यद बरवीषि दुरात्मनः\nतेजॊवधनिमित्तं मां सूतपुत्रस्य संयुगे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 29, + "text": "अहं तस्य भविष्यामि संग्रामे सारथिर धरुवम\nवासुदेवेन हि समं नित्यं मां स हि मन्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 30, + "text": "तस्याहं कुरुशार्दूल परतीपम अहितं वचः\nधरुवं संकथयिष्यामि यॊद्धुकामस्य संयुगे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 31, + "text": "यथा स हृतदर्पश च हृततेजाश च पाण्डव\nभविष्यति सुखं हन्तुं सत्यम एतद बरवीमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 32, + "text": "एवम एतत करिष्यामि यथा तात तवम आत्थ माम\nयच चान्यद अपि शक्ष्यामि तत करिष्यामि ते परियम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 33, + "text": "यच च दुःखं तवया पराप्तं दयूते वै कृष्णया सह\nपरुषाणि च वाक्यानि सूतपुत्र कृतानि वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 34, + "text": "जटासुरात परिक्लेशः कीचकाच च महाद्युते\nदरौपद्याधिगतं सर्वं दमयन्त्या यथाशुभम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 35, + "text": "सर्वं दुःखम इदं वीर सुखॊदर्कं भविष्यति\nनात्र मन्युस तवया कार्यॊ विधिर हि बलवत्तरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 36, + "text": "दुःखानि हि महात्मानः पराप्नुवन्ति युधिष्ठिर\nदेवैर अपि हि दुःखानि पराप्तानि जगतीपते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 8, + "shloka": 37, + "text": "इन्द्रेण शरूयते राजन सभार्येण महात्मना\nअनुभूतं महद दुःखं दे��राजेन भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 1, + "text": "[य]\nकथम इन्द्रेण राजेन्द्र सभार्येण महात्मना\nदुःखं पराप्तं परं घॊरम एतद इच्छामि वेदितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 2, + "text": "[ष]\nशृणु राजन पुरावृत्तम इतिहासं पुरातनम\nसभार्येण यथा पराप्तं दुःखम इद्न्रेण भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 3, + "text": "तवष्टा परजापतिर हय आसीद देव शरेष्ठॊ महातपाः\nसपुत्रं वै तरिशिरसम इन्द्र दरॊहात किलासृजत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 4, + "text": "ऐन्द्रं स परार्थयत सथानं विश्वरूपॊ महाद्युतिः\nतैस तरिभिर वदनैर घॊरैः सूर्येन्दु जवलनॊपमैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 5, + "text": "वेदान एकेन सॊ ऽधीते सुराम एकेन चापिबत\nएकेन च दिशः सर्वाः पिबन्न इव निरीक्षते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 6, + "text": "स तपस्वी मृदुर दान्तॊ धर्मे तपसि चॊद्यतः\nतपॊ ऽतप्यन महत तीव्रं सुदुश्चरम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 7, + "text": "तस्य दृष्ट्वा तपॊ वीर्यं सत्त्वं चामिततेजसः\nविषादम अगमच छक्र इन्द्र्यॊ ऽयं मा भवेद इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 8, + "text": "कथं सज्जेत भॊगेषु न च तप्येन महत तपः\nविवर्धमानस तरिशिराः सर्वं तरिभुवनं गरसेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 9, + "text": "इति संचिन्त्य बहुधा बुद्धिमान भरतर्षभ\nआज्ञापयत सॊ ऽपसरसस तवष्टृपुत्र परलॊभने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 10, + "text": "यथा स सज्जेत तरिशिराः कामभॊगेषु वै भृशम\nकषिप्रं कुरुत गच्छध्वं परलॊभयत माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 11, + "text": "शृङ्गारवेषाः सुश्रॊण्यॊ भावैर युक्ता मनॊहरैः\nपरलॊभयत भद्रं वः शमयध्वं भयं मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 12, + "text": "अस्वस्थं हय आत्मनात्मानं लक्षयामि वराङ्गनाः\nभयम एतन महाघॊरं कषिप्रं नाशयताबलाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 13, + "text": "तथा यत्नं करिष्यामः शक्र तस्य परलॊभने\nयथा नावाप्स्यसि भयं तस्माद बलनिषूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 14, + "text": "निर्दहन्न इव चक्षुर्भ्यां यॊ ऽसाव आस्ते तपॊ निधिः\nतं परलॊभयितुं देव गच्छामः सहिता वयम\nयतिष्यामॊ वशे कर्तुं वयपनेतुं च ते भयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 15, + "text": "इन्द्रेण तास तव अनुज्ञाता जग्मुस तरिशिरसॊ ऽनतिकम\nतत्र ता विविधैर भावैर लॊभयन्त्यॊ वराङ्गनाः\nनृत्यं संदर्शयन्त्यश च तथैवाङ्गेषु सौष्ठवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 16, + "text": "विचेरुः संप्रहर्षं च नाभ्यगच्छन महातपाः\nइन्द्रियाणि वशे कृत्वा पूर्णसागर संनिभः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 17, + "text": "तास तु यत्नं परं कृत्वा पुनः शक्रम उपस्थिताः\nकृताञ्जलिपुटाः सर्वा देवराजम अथाब्रुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 18, + "text": "न स शक्यः सुदुर्धर्षॊ धैर्याच चालयितुं परभॊ\nयत ते कार्यं महाभाग करियतां तदनन्तरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 19, + "text": "संपूज्याप्सरसः शक्रॊ विसृज्य च महामतिः\nचिन्तयाम आस तस्यैव वधॊपायं महात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 20, + "text": "स तूष्णीं चिन्तयन वीरॊ देवराजः परतापवान\nविनिश्चित मतिर धीमान वधे तरिशिरसॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 21, + "text": "वज्रम अस्य कषिपाम्य अद्य स कषिप्रं न भविष्यति\nशत्रुः परवृद्धॊ नॊपेक्ष्यॊ दुर्बलॊ ऽपि बलीयसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 22, + "text": "शास्त्रबुद्ध्या विनिश्चित्य कृत्वा बुद्धिं वधे दृठाम\nअथ वैश्वानर निभं घॊररूपं भयावहम\nमुमॊच वज्रं संक्रुद्धः शक्रस तरिशिरसं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 23, + "text": "स पपात हतस तेन वज्रेण दृढम आहतः\nपर्वतस्येव शिखरं परणुन्नं मेदिनी तले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 24, + "text": "तं तु वज्रहतं दृष्ट्वा शयानम अचलॊपमम\nन शर्म लेभे देवेन्द्रॊ दीपितस तस्य तेजसा\nहतॊ ऽपि दीप्ततेजाः स जीवन्न इव च दृश्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 25, + "text": "अभितस तत्र तक्षाणां घटमानं शचीपतिः\nअपश्यद अब्रवीच चैनं स तवरं पाकशासनः\nकषिप्रं छिन्धि शिरांस्य अस्य कुरुष्व वचनं मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 26, + "text": "महास्कन्धॊ भृशं हय एष परशुर न तरिष्यति\nकर्तुं चाहं न शक्ष्यामि कर्म सद्भिर विगर्हितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 27, + "text": "मा भैस तवं कषिप्रम एतद वै कुरुष्व वचनं मम\nमत्प्रसादाद धि ते शस्त्रवर्ज कल्पं भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 28, + "text": "कं भवन्तम अहं विद्यां घॊरकर्माणम अद्य वै\nएतद इच्छाम्य अहं शरॊतुं तत्त्वेन कथयस्व मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 29, + "text": "अहम इन्द्रॊ देवराजस तक्षन विदितम अस्तु ते\nकुरुष्वैतद यथॊक्तं मे तक्षन मा तवं विचारय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 30, + "text": "करूरेण नापत्रपसे कथं शक्रेह कर्मणा\nऋषिपुत्रम इमं हत्वा बरह्महत्या भयं न ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 31, + "text": "पश्चाद धर्मं चरिष्यामि पावनार्थं सुदुश्चरम\nशत्रुर एष महावीर्यॊ वज्रेण निहतॊ मया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 32, + "text": "अद्यापि चाहम उद्विग्नस तक्षन्न अस्माद बिभेमि वै\nकषिप्रं छिन्धि शिरांसि तवं करिष्ये ऽनुग्रहं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 33, + "text": "शिरः पशॊस ते दास्यन्ति भागं यज्ञेषु मानवाः\nएष ते ऽनुग्रहस तक्षन कषिप्रं कुरु मम परियम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 34, + "text": "एतच छरुत्वा तु तक्षा स महेन्द्र वचनं तदा\nशिरांस्य अथ तरिशिरसः कुठारेणाछिनत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 35, + "text": "निकृत्तेषु ततस तेषु निष्क्रामंस तरिशिरास तव अथ\nकपिञ्जलास तित्तिराश च कलविङ्काश च सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 36, + "text": "येन वेदान अधीते सम पिबते सॊमम एव च\nतस्माद वक्त्रान निविष्पेतुः कषिप्रं तस्य कपिञ्जलाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 37, + "text": "येन सर्वा दिशॊ राजन पीबन्न इव निरीक्षते\nतस्माद वक्त्राद विनिष्पेतुस तित्तिरास तस्य पाण्डव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 38, + "text": "यत सुरापं तु तस्यासीद वक्त्रं तरिशिरसस तदा\nकलविङ्का विनिष्पेतुस तेनास्य भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 39, + "text": "ततस तेषु निकृत्तेषु विज्वरॊ मघवान अभूत\nजगाम तरिदिवं हृष्टस तक्षापि सवगृहान ययौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 40, + "text": "तवष्टा परजापतिः शरुत्वा शक्रेणाथ हतं सुतम\nकरॊधसंरक्तनयन इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 41, + "text": "तप्यमानं तपॊनित्यं कषान्तं दान्तं जितेन्द्रियम\nअनापराधिनम यस्मात पुत्रं हिंसितवान मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 42, + "text": "तस्माच छक्र वधार्थाय वृत्रम उत्पादयाम्य अहम\nलॊकाः पश्यन्तु मे वीर्यं तपसश च बलं महत\nस च पश्यतु देवेन्द्रॊ दुरात्मा पापचेतनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 43, + "text": "उपस्पृश्य ततः करुद्धस तपस्वी सुमहायशाः\nअग्निं हुत्वा समुत्पाद्य घॊरं वृत्रम उवाच ह\nइन्द्रशत्रॊ विवर्धस्व परभावात तपसॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 44, + "text": "सॊ ऽवर्धत दिवं सतब्ध्वा सूर्यवैश्वानरॊपमः\nकिं करॊमीति चॊवाच कालसूर्य इवॊदितः\nशक्रं जहीति चाप्य उक्तॊ जगाम तरिदिवं ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 45, + "text": "ततॊ युद्धं समभवद वृत्रवासवयॊस तदा\nसंक्रुद्धयॊर महाघॊरं परसक्तं क���रुसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 46, + "text": "ततॊ जग्राह देवेन्द्रं वृत्रॊ वीरः शतक्रतुम\nअपावृत्य स जग्रास वृत्रः करॊधसमन्वितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 47, + "text": "गरस्ते वक्त्रेण शक्रे तु संभ्रान्तास तरिदशास तदा\nअसृजंस ते महासत्त्वा जृम्भिकां वृत्रनाशिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 48, + "text": "विजृम्भमाणस्य ततॊ वृत्रस्यास्याद अपावृतात\nसवान्य अङ्गान्य अभिसंक्षिप्य निष्क्रान्तॊ बलसूदनः\nततः परभृति लॊकेषु जृम्भिका पराणिसंश्रिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 49, + "text": "जहृषुश च सुराः सर्वे दृष्ट्वा शक्रं विनिःसृतम\nततः परववृते युद्धं वृत्रवासवयॊः पुनः\nसंरब्धयॊस तदा घॊरं सुचिरं भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 50, + "text": "यदा वयवर्धत रणे वृत्रॊ बलसमन्वितः\nतवष्टुस तपॊबलाद विद्वांस तदा शक्रॊ नयवर्तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 51, + "text": "निवृत्ते तु तदा देवा विषादम अगमन परम\nसमेत्य शक्रेण च ते तवष्टुस तेजॊ विमॊहिताः\nअमन्त्रयन्त ते सर्वे मुनिभिः सह भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 9, + "shloka": 52, + "text": "किं कार्यम इति ते राजन विचिन्त्य भयमॊहिताः\nजग्मुः सर्वे महात्मानं मनॊभिर विष्णुम अव्ययम\nउपविष्टा मन्दराग्रे सर्वे वृत्रवधेप्सवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 1, + "text": "[इ]\nसर्वं वयाप्तम इदं देवा वृत्रेण जगद अव्ययम\nन हय अस्य सदृशं किं चित परतिघाताय यद भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 2, + "text": "समर्थॊ हय अभवं पूर्वम असमर्थॊ ऽसमि सांप्रतम\nकथं कुर्यां नु भद्रं वॊ दुष्प्रधर्षः स मे मतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 3, + "text": "तेजस्वी च महात्मा च युद्धे चामितविक्रमः\nगरसेत तरिभुवनं सर्वं स देवासुरमानुषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 4, + "text": "तस्माद विनिश्चयम इमं शृणुध्वं मे दिवौकसः\nविष्णॊः कषयम उपागम्य समेत्य च महात्मना\nतेन संमन्त्र्य वेत्स्यामॊ वधॊपायं दुरात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 5, + "text": "एवम उक्ते मघवता देवाः सर्षिगणास तदा\nशरण्यं शरणं देवं जग्मुर विष्णुं महाबलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 6, + "text": "ऊचुश च सर्वे देवेशं विष्णुं वृत्र भयार्दिताः\nतवया लॊकास तरयः करान्तास तरिभिर विक्रमणैः परभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 7, + "text": "अमृतं चाहृतं विष्णॊ दैत्याश च निहता रणे\nबलिं बद्ध्वा महादैत्यं शक्रॊ देवाधिपः कृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 8, + "text": "तवं परभुः सर्वलॊकानां तवया सर्वम इदं ततम\nतवं हि देवमहादेवः सर्वलॊकनमस्कृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 9, + "text": "गतिर भव तवं देवानां सेन्द्राणाम अमरॊत्तम\nजगद वयाप्तम इदं सर्वं वृत्रेणासुरसूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 10, + "text": "अवश्यं करणीयं मे भवतां हितम उत्तमम\nतस्माद उपायं वक्ष्यामि यथासौ न भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 11, + "text": "गच्छध्वं सर्षिगन्धर्वा यत्रासौ विश्वरूपधृक\nसाम तस्य परयुञ्जध्वं तत एनं विजेष्यथ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 12, + "text": "भविष्यति गतिर देवाः शक्रस्य मम तेजसा\nअदृश्यश च परवेक्ष्यामि वज्रम अस्यायुधॊत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 13, + "text": "गच्छध्वम ऋषिभिः सार्धं गन्धर्वैश च सुरॊत्तमाः\nवृत्रस्य सह शक्रेण संधिं कुरुत माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 14, + "text": "एवम उक्तास तु देवेन ऋषयस तरिदशास तथा\nययुः समेत्य सहिताः शक्रं कृत्वा पुरःसरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 15, + "text": "समीपम एत्य च तदा सर्व एव महौजसः\nतं तेजसा परज्वलितं परतपन्तं दिशॊ दश" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 16, + "text": "गरसन्तम इव लॊकांस तरीन सूर्या चन्द्रमसौ यथा\nददृशुस तत्र ते वृत्रं शक्रेण सहदेवताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 17, + "text": "ऋषयॊ ऽथ ततॊ ऽभयेत्य वृत्रम ऊचुः परियं वचः\nवयाप्तं जगद इदं सर्वं तेजसा तव दुर्जय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 18, + "text": "न च शक्नॊषि निर्जेतुं वासवं भूरिविक्रमम\nयुध्यतॊश चापि वां कालॊ वयतीतः सुमहान इह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 19, + "text": "पीड्यन्ते च परजाः सर्वाः स देवासुरमानवाः\nसख्यं भवतु ते वृत्र शक्रेण सह नित्यदा\nअवाप्स्यसि सुखं तवं च शक्र लॊकांश च शाश्वतान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 20, + "text": "ऋषिवाक्यं निशम्याथ स वृत्रः सुमहाबलः\nउवाच तांस तदा सर्वान परणम्य शिरसासुरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 21, + "text": "सर्वे यूयं महाभागा गन्धर्वाश चैव सर्वशः\nयद बरूत तच छरुतं सर्वं ममापि शृणुतानघाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 22, + "text": "संधिः कथं वै भविता मम शक्रस्य चॊभयॊः\nतेजसॊर हि दवयॊर देवाः सख्यं वै भविता कथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 23, + "text": "[रसयह]\nसकृत सतां संगतं लिप्सितव्यं; ततः परं भविता भव्यम एव\nनातिक्रमेत ��त्पुरुषेण संगतं; तस्मात सतां संगतं लिप्सितव्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 24, + "text": "दृढं सतां संगतं चापि नित्यं; बरूयाच चार्थं हय अर्थकृच्छ्रेषु धीरः\nमहार्थवत सत परुषेण संगतं; तस्मात सन्तं न जिघांसेत धीरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 25, + "text": "इन्द्रः सतां संमतश च निवासश च महात्मनाम\nसत्यवादी हय अदीनश च धर्मवित सुविनिश्चितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 26, + "text": "तेन ते सह शक्रेण संधिर भवतु शाश्वतः\nएवं विश्वासम आगच्छ मा ते भूद बुद्धिर अन्यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 27, + "text": "महर्षिवचनं शरुत्वा तान उवाच महाद्युतिः\nअवश्यं भगवन्तॊ मे माननीयास तपस्विनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 28, + "text": "बरवीमि यद अहं देवास तत सर्वं करियताम इह\nततः सर्वं करिष्यामि यद ऊचुर मां दविजर्षभाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 29, + "text": "न शुष्केण न चार्द्रेण नाश्मना न च दारुणा\nन शस्रेण न वज्रेण न दिवा न तथा निशि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 30, + "text": "वध्यॊ भवेयं विप्रेन्द्राः शक्रस्य सह दैवतैः\nएवं मे रॊचते संधिः शक्रेण सह नित्यदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 31, + "text": "बाढम इत्य एव ऋषयस तम ऊचुर भरतर्षभ\nएवं कृते तु संधाने वृत्रः परमुदितॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 32, + "text": "यत्तः सदाभवच चापि शक्रॊ ऽमर्षसमन्वितः\nवृत्रस्य वधसंयुक्तान उपायान अनुचिन्तयन\nरन्ध्रान्वेषी समुद्विग्नः सदाभूद बलवृत्रहा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 33, + "text": "स कदा चित समुद्रान्ते तम अपश्यन महासुरम\nसंध्याकाल उपावृत्ते मुहूर्ते रम्यदारुणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 34, + "text": "ततः संचिन्त्य भगवान वरदानं महात्मनः\nसंध्येयं वर्तते रौद्रा न रात्रिर दिवसं न च\nवृत्रश चापश्य वध्यॊ ऽयं मम सर्वहरॊ रिपुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 35, + "text": "यदि वृत्रं न हन्म्य अद्य वञ्चयित्वा महासुरम\nमहाबलं महाकायं न मे शरेयॊ भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 36, + "text": "एवं संचिन्तयन्न एव शक्रॊ विष्णुम अनुस्मरन\nअथ फेनं तदापश्यत समुद्रे पर्वतॊपमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 37, + "text": "नायं शुष्कॊ न चार्द्रॊ ऽयं न च शस्त्रम इदं तथा\nएनं कषेप्स्यामि वृत्रस्य कषणाद एव नशिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 38, + "text": "सवज्रम अथ फेनं तं कषिप्रं वृत्रे निसृष्टवान\nपरविश्य फेन��� तं विष्णुर अथ वृत्रं वयनाशयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 39, + "text": "निहते तु ततॊ वृत्रे दिशॊ वितिमिराभवन\nपरववौ च शिवॊ वायुः परजाश च जहृषुस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 40, + "text": "ततॊ देवाः स गन्धर्वा यक्षराक्षस पन्नगाः\nऋषयश च महेन्द्रं तम अस्तुवन विविधैः सतवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 41, + "text": "नमस्कृतः सर्वभूतैः सर्वभूतानि सान्त्वयन\nहतशत्रुः परहृष्टात्मा वासवः सह दैवतैः\nविष्णुं तरिभुवनश्रेष्ठं पूजयाम आस धर्मवित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 42, + "text": "ततॊ हते महावीर्ये वृत्रे देवभयंकरे\nअनृतेनाभिभूतॊ ऽभूच छक्रः परमदुर्मनाः\nतरैशीर्षयाभिभूतश च स पूर्वं बरह्महत्यया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 43, + "text": "सॊ ऽनतम आश्रित्य लॊकानां नष्टसंज्ञॊ विचेतनः\nन पराज्ञायत देवेन्द्रस तव अभिभूतः सवकल्मषैः\nपरतिच्छन्नॊ वसत्य अप्सु चेष्टमान इवॊरगः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 44, + "text": "ततः परनष्टे देवेन्द्रे बरह्महत्या भयार्दिते\nभूमिः परध्वस्त संकाशा निर्वृक्षा शुष्ककानना\nविच्छिन्नस्रॊतसॊ नद्यः सरांस्य अनुदकानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 45, + "text": "संक्षॊभश चापि सत्त्वानाम अकृतॊ ऽभवत\nदेवाश चापि भृशं तरस्तास तथा सर्वे महर्षयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 46, + "text": "अराजकं जगत सर्वम अभिभूतम उपद्रवैः\nततॊ भीताभवन देवाः कॊ नॊ राजा भवेद इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 10, + "shloka": 47, + "text": "दिवि देवर्षयश चापि देवराजविनाकृताः\nन च सम कश चिद देवानां राज्याय कुरुते मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 1, + "text": "[ष]\nऋषयॊ ऽथाब्रुवन सर्वे देवाश च तरिदशेश्वराः\nअयं वै नहुषः शरीमान देवराज्ये ऽभिषिच्यताम\nते गत्वाथाब्रुवन सर्वे राजा नॊ भव पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 2, + "text": "स तान उवाच नहुषॊ देवान ऋषिगणांस तथा\nपितृभिः सहितान राजन परीप्सन हितम आत्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 3, + "text": "दुर्बलॊ ऽहं न मे शक्तिर भवतां परिपालने\nबलवाञ जायते राजा बलं शक्रे हि नित्यदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 4, + "text": "तम अब्रुवन पुनः सर्वे देवाः सर्षिपुरॊगमाः\nअस्माकं तपसा युक्तः पाहि राज्यं तरिविष्टपे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 5, + "text": "परस्परभयं घॊरम अस्माकं हि न संशयः\nअभिषिच्यस्व राजेन्द्र भव राजा तरिविष्टपे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 6, + "text": "देवदानव यक्षाणाम ऋषीणां रक्षसां तथा\nपितृगन्धर्वभूतानां चक्षुर्विषयवर्तिनाम\nतेज आदास्यसे पश्यन बलवांश च भविष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 7, + "text": "धर्मं पुरस्कृत्य सदा सर्वलॊकाधिपॊ भव\nबरह्मर्षींश चापि देवांश च गॊपायस्व तरिविष्टपे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 8, + "text": "सुदुर्लभं वरं लब्ध्वा पराप्य राज्यं तरिविष्टपे\nधर्मात्मा सततं भूत्वा कामात्मा समपद्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 9, + "text": "देवॊद्यानेषु सर्वेषु नन्दनॊपवनेषु च\nकैलासे हिमवत्पृष्ठे मन्दरे शवेतपर्वते\nसह्ये महेन्द्रे मलये समुद्रेषु सरित्सु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 10, + "text": "अप्सरॊभिः परिवृतॊ देवकन्या समावृतः\nनहुषॊ देवराजः सन करीडन बहुविधं तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 11, + "text": "शृण्वन दिव्या बहुविधाः कथाः शरुतिमनॊहराः\nवादित्राणि च सर्वाणि गीतं च मधुरस्वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 12, + "text": "विश्वावसुर नारदश च गन्धर्वाप्सरसां गणाः\nऋतवः षट च देवेन्द्रं मूर्तिमन्त उपस्थिताः\nमारुतः सुरभिर वाति मनॊज्ञः सुखशीतलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 13, + "text": "एवं हि करीडतस तस्य नहुषस्य महात्मनः\nसंप्राप्ता दर्शनं देवी शक्रस्य महिषी परिया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 14, + "text": "स तां संदृश्य दुष्टात्मा पराह सर्वान सभासदः\nइन्द्रस्य महिषी देवी कस्मान मां नॊपतिष्ठति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 15, + "text": "अहम इन्द्रॊ ऽसमि देवानां लॊकानां च तथेश्वरः\nआगच्छतु शची मह्यं कषिप्रम अद्य निवेशनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 16, + "text": "तच छरुत्वा दुर्मना देवी बृहस्पतिम उवाच ह\nरक्ष मां नहुषाद बरह्मंस तवास्मि शरणं गता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 17, + "text": "सर्वलक्षणसंपन्नां बरह्मस तवं मां परभाषसे\nदेवराजस्य दयिताम अत्यन्तसुखभागिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 18, + "text": "अवैधव्येन संयुक्ताम एकपत्नीं पतिव्रताम\nउक्तवान असि मां पूर्वम ऋतां तां कुरु वै गिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 19, + "text": "नॊक्तपूर्वं च भगवन मृषा ते किं चिद ईश्वर\nतस्माद एतद भवेत सत्यं तवयॊक्तं दविजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 20, + "text": "बृहस्पतिर अथॊवाच इन्द्राणीं भयमॊहिताम\nयद उक्तासि मया देवि सत्यं तद भविता धरुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 21, + "text": "दरक्ष्यसे देवराजानम इन्द्रं शीघ्रम इहागतम\nन भेतव्यं च नहुषात सत्यम एतद बरवीमि ते\nसमानयिष्ये शक्रेण नचिराद भवतीम अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 11, + "shloka": 22, + "text": "अथ शुश्राव नहुष इन्द्राणीं शरणं गताम\nबृहस्पतेर अङ्गिरसश चुक्रॊध स नृपस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 1, + "text": "[ष]\nकरुद्धं तु नहुषं जञात्वा देवाः सर्षिपुरॊगमाः\nअब्रुवन देवराजानं नहुषं घॊरदर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 2, + "text": "देवराजजहि करॊधं तवयि करुद्धे जगद विभॊ\nतरस्तं सासुरगन्धर्वं स किंनरमहॊरगम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 3, + "text": "जहि करॊधम इमं साधॊ न करुध्यन्ति भवद्विधाः\nपरस्य पत्नी सा देवी परसीदस्व सुरेश्वर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 4, + "text": "निवर्तय मनः पापात परदाराभिमर्शनात\nदेवराजॊ ऽसि भद्रं ते परजा धर्मेण पालय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 5, + "text": "एवम उक्तॊ न जग्राह तद वचः काममॊहितः\nअथ देवान उवाचेदम इन्द्रं परति सुराधिपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 6, + "text": "अहल्या धर्षिता पूर्वम ऋषिपत्नी यशस्विनी\nजीवतॊ भर्तुर इन्द्रेण स वः किं न निवारितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 7, + "text": "बहूनि च नृशंसानि कृतानीन्द्रेण वै पुरा\nवैधर्म्याण्य उपधाश चैव स वः किं न निवारितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 8, + "text": "उपतिष्ठतु मां देवी एतद अस्या हितं परम\nयुष्माकं च सदा देवाः शिवम एवं भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 9, + "text": "इन्द्राणीम आनयिष्यामॊ यथेच्छसि दिवः पते\nजहि करॊधम इमं वीर परीतॊ भव सुरेश्वर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 10, + "text": "इत्य उक्त्वा ते तदा देवा ऋषिभिः सह भारत\nजग्मुर बृहस्पतिं वक्तुम इन्द्राणीं चाशुभं वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 11, + "text": "जानीमः शरणं पराप्तम इन्द्राणीं तव वेश्मनि\nदत्ताभयां च विप्रेन्द्र तवया देवर्षिसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 12, + "text": "ते तवां देवाः स गन्धर्वा ऋषयश च महाद्युते\nपरसादयन्ति चेन्द्राणी नहुषाय परदीयताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 13, + "text": "इन्द्राद विशिष्टॊ नहुषॊ देवराजॊ महाद्युतिः\nवृणॊत्व इयं वरारॊहा भर्तृत्वे वरवर्णिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 14, + "text": "एवम उक्ते तु सा देवी बाष्पम उत्सृज्य सस्वरम\nउवाच रुदती दीना बृहस्पतिम इदं वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 15, + "text": "नाहम इच्छामि नहुषं पतिम अन्वास्य तं परभुम\nशरणागतास्मि ते बरह्मंस तराहि मां महतॊ भयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 16, + "text": "शरणागतां न तयजेयम इन्द्राणि मम निश्चितम\nधर्मज्ञां धर्मशीलां च न तयजे तवाम अनिन्दिते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 17, + "text": "नाकार्यं कर्तुम इच्छामि बराह्मणः सन विशेषतः\nशरुतधर्मा सत्यशीलॊ जानन धर्मानुशासनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 18, + "text": "नाहम एतत करिष्यामि गच्छध्वं वै सुरॊत्तमाः\nअस्मिंश चार्थे पुरा गीतं बरह्मणा शरूयताम इदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 19, + "text": "न तस्य बीजं रॊहति बीजकाले; न चास्य वर्षं वर्षति वर्षकाले\nभीतं परपन्नं परददाति शत्रवे; न सॊ ऽनतरं लभते तराणम इच्छन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 20, + "text": "मॊघम अन्नं विन्दति चाप्य अचेताः; सवर्गाल लॊकाद भरश्यति नष्टचेष्टः\nभीतं परपन्नं परददाति यॊ वै; न तस्य हव्यं परतिगृह्णन्ति देवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 21, + "text": "परमीयते चास्य परजा हय अकाले; सदा विवासं पितरॊ ऽसय कुर्वते\nभीतं परपन्नं परददाति शत्रवे; सेन्द्रा देवाः परहरन्त्य अस्य वज्रम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 22, + "text": "एतद एवं विजानन वै न दास्यामि शचीम इमाम\nइन्द्राणीं विश्रुतां लॊके शक्रस्य महिषीं परियाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 23, + "text": "अस्या हितं भवेद यच च मम चापि हितं भवेत\nकरियतां तत सुरश्रेष्ठा न हि दास्याम्य अहं शचीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 24, + "text": "अथ देवास तम एवाहुर गुरुम अङ्गिरसां वरम\nकथं सुनीतं तु भवेन मन्त्रयस्व बृहस्पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 25, + "text": "नहुषं याचतां देवी किं चित कालान्तरं शुभा\nइन्द्राणी हितम एतद धि तथास्माकं भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 26, + "text": "बहुविघ्नकरः कालः कालः कालं नयिष्यति\nदर्पितॊ बलवांश चापि नहुषॊ वरसंश्रयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 27, + "text": "ततस तेन तथॊक्ते तु परीता देवास तम अब्रुवन\nबरह्मन साध्व इदम उक्तं ते हितं सर्वदिवौकसाम\nएवम एतद दविजश्रेष्ठ देवी चेयं परसाद्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 28, + "text": "ततः समस्ता इन्द्राणीं देवाः साग्निपुरॊगमाः\nऊचुर वचनम अव्यग्रा लॊकानां हितकाम्यया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 29, + "text": "तवया जगद इदं सर्वं धृतं सथावरजङ्गमम\nएकपत्न्य असि सत���या च गच्छस्व नहुषं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 30, + "text": "कषिप्रं तवाम अभिकामश च विनशिष्यति पार्थिवः\nनहुषॊ देवि शक्रश च सुरैश्वर्यम अवाप्स्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 31, + "text": "एवं विनिश्चयं कृत्वा इन्द्राणी कार्यसिद्धये\nअभ्यगच्छत सव्रीडा नहुषं घॊरदर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 12, + "shloka": 32, + "text": "दृष्ट्वा तां नहुषश चापि वयॊ रूपसमन्विताम\nसमहृष्यत दुष्टात्मा कामॊपहत चेतनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 1, + "text": "[ष]\nअथ ताम अब्रवीद दृष्ट्वा नहुषॊ देवराट तदा\nतरयाणाम अपि लॊकानाम अहम इन्द्रः शुचिस्मिते\nभजस्व मां वरारॊहे पतित्वे वरवर्णिनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 2, + "text": "एवम उक्ता तु सा देवी नहुषेण पतिव्रता\nपरावेपत भयॊद्विग्ना परवाते कदली यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 3, + "text": "नमस्य सा तु बरह्माणं कृत्वा शिरसि चाञ्जलिम\nदेवराजम अथॊवाच नहुषं घॊरदर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 4, + "text": "कालम इच्छाम्य अहं लब्धुं किं चित तवत्तः सुरेश्वर\nन हि विज्ञायते शक्रः पराप्तः किं वा कव वा गतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 5, + "text": "तत्त्वम एतत तु विज्ञाय यदि न जञायते परभॊ\nततॊ ऽहं तवाम उपस्थास्ये सत्यम एतद बरवीमि ते\nएवम उक्तः स इन्द्राण्या नहुषः परीतिमान अभूत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 6, + "text": "एवं भवतु सुश्रॊणियथा माम अभिभाषसे\nजञात्वा चागमनं कार्यं सत्यम एतद अनुस्मरेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 7, + "text": "नहुषेण विसृष्टा च निश्चक्राम ततः शुभा\nबृहस्पतिनिकेतं सा जगाम च तपस्विनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 8, + "text": "तस्याः संश्रुत्य च वचॊ देवाः साग्निपुरॊगमाः\nमन्त्रयाम आसुर एकाग्राः शक्रार्थं राजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 9, + "text": "देवदेवेन संगम्य विष्णुना परभविष्णुना\nऊचुश चैनं समुद्विग्ना वाक्यं वाक्यविशारदाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 10, + "text": "बरह्महत्याभिभूतॊ वै शक्रः सुरगणेश्वरः\nगतिश च नस तवं देवेश पूर्वजॊ जगतः परभुः\nरक्षार्थं सर्वभूतानां विष्णुत्वम उपजग्मिवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 11, + "text": "तवद्वीर्यान निहते वृत्रे वासवॊ बरह्महत्यया\nवृतः सुरगणश्रेष्ठ मॊक्षं तस्य विनिर्दिश" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 12, + "text": "तेषां तद वचनं शरुत्वा देवानां विष्णुर अब्रवीत\nमाम एव ��जतां शक्रः पावयिष्यामि वज्रिणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 13, + "text": "पुण्येन हयमेधेन माम इष्ट्वा पाकशासनः\nपुनर एष्यति देवानाम इन्द्रत्वम अकुतॊभयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 14, + "text": "सवकर्मभिश च नहुषॊ नाशं यास्यति दुर्मतिः\nकं चित कालम इमं देवा मर्षयध्वम अतन्द्रिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 15, + "text": "शरुत्वा विष्णॊः शुभां सत्यां तां वाणीम अमृतॊपमाम\nततः सर्वे सुरगणाः सॊपाध्यायाः सहर्षिभिः\nयत्र शक्रॊ भयॊद्विग्नस तं देशम उपचक्रमुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 16, + "text": "तत्राश्वमेधः सुमहान महेन्द्रस्य महात्मनः\nववृते पावनार्थं वै बरह्महत्यापहॊ नृप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 17, + "text": "विभज्य बरह्महत्यां तु वृक्षेषु च नदीषु च\nपर्वतेषु पृथिव्यां च सत्रीषु चैव युधिष्ठिर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 18, + "text": "संविभज्य च भूतेषु विसृज्य च सुरेश्वरः\nविज्वरः पूतपाप्मा च वासवॊ ऽभवद आत्मवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 19, + "text": "अकम्प्यं नहुषं सथानाद दृष्ट्वा च बलसूदनः\nतेजॊ घनं सर्वभूतानां वरदानाच च दुःसहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 20, + "text": "ततः शचीपतिर वीरः पुनर एव वयनश्यत\nअदृश्यः सर्वभूतानां कालाकाङ्क्षी चचार ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 21, + "text": "परनष्टे तु ततः शक्रे शची शॊकसमन्विता\nहा शक्रेति तदा देवी विललाप सुदुःखिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 22, + "text": "यदि दत्तं यदि हुतं गुरवस तॊषिता यदि\nएकभर्तृत्वम एवास्तु सत्यं यद्य अस्ति वा मयि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 23, + "text": "पुण्यां चेमाम अहं दिव्यां परवृत्ताम उत्तरायणे\nदेवीं रात्रिं नमस्यामि सिध्यतां मे मनॊरथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 24, + "text": "परयता चनिशां देवीम उपातिष्ठत तत्र सा\nपतिव्रतात्वात सत्येन सॊपश्रुतिम अथाकरॊत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 13, + "shloka": 25, + "text": "यत्रास्ते देवराजॊ ऽसौ तं देशं दर्शयस्व मे\nइत्य आहॊपश्रुतिं देवी सत्यं सत्येन दृश्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 1, + "text": "[ष]\nअथैनां रुपिणीं साध्वीम उपातिष्ठद उपश्रुतिः\nतां वयॊ रूप्प संपन्नां दृष्ट्वा देवीम उपस्थिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 2, + "text": "इन्द्राणी संप्रहृष्टा सा संपूज्यैनाम अपृच्छत\nइच्छामि तवाम अहं जञातुं का तवं बरूहि वरानने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 3, + "text": "उपश्रुतिर अहं देवि तवान्तिकम उपागता\nदर्शनं चैव संप्राप्ता तव सत्येन तॊषिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 4, + "text": "पतिव्रतासि युक्ता च यमेन नियमेन च\nदर्शयिष्यामि ते शक्रं देवं वृत्रनिषूदनम\nकषिप्रम अन्वेहि भद्रं ते दरक्ष्यसे सुरसत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 5, + "text": "ततस तां परस्थितां देवीम इन्द्राणी सा समन्वगात\nदेवारण्यान्य अतिक्रम्य पर्वतांश च बहूंस ततः\nहिमवन्तम अतिक्रम्य उत्तरं पार्श्वम आगमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 6, + "text": "समुद्रं च समासाद्य बहुयॊजनविस्तृतम\nआससाद महाद्वीपं नानाद्रुमलता वृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 7, + "text": "तत्रापश्यत सरॊ दिव्यं नानाशकुनिभिर वृतम\nशतयॊजनविस्तीर्णं तावद एवायतं शुभम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 8, + "text": "तत्र दिव्यानि पद्मानि पञ्च वर्णानि भारत\nषट्पदैर उपगीतानि परफुल्लानि सहस्रशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 9, + "text": "पद्मस्य भित्त्वा नालं च विवेश सहिता तया\nविस तन्तु परविष्टं च तत्रापश्यच छतक्रतुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 10, + "text": "तं दृष्ट्वा च सुसूक्ष्मेण रूपेणावस्थितं परभुम\nसूक्ष्मरूपधरा देवी बभूवॊपश्रुतिश च सा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 11, + "text": "इन्द्रं तुष्टाव चेन्द्राणी विश्रुतैः पूर्वकर्मभिः\nसतूयमानस ततॊ देवः शचीम आह पुरंदरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 12, + "text": "किमर्थम असि संप्राप्ता विज्ञातश च कथं तव अहम\nततः सा कथयाम आस नहुषस्य विचेष्टितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 13, + "text": "इन्द्रत्वं तरिषु लॊकेषु पराप्य वीर्यमदान्वितः\nदर्पाविष्टश च दुष्टात्मा माम उवाच शतक्रतॊ\nउपतिष्ठ माम इति करूरः कालं च कृतवान मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 14, + "text": "यदि न तरास्यसि विभॊ करिष्यति स मां वशे\nएतेन चाहं संतप्ता पराप्ता शक्र तवान्तिकम\nजहि रौद्रं महाबाहॊ नहुषं पापनिश्चयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 14, + "shloka": 15, + "text": "परकाशयस्व चात्मानं दैत्यदानव सूदन\nतेजः समाप्नुहि विभॊ देवराज्यं परशाधि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 1, + "text": "[ष]\nएवम उक्तः स भगवाञ शच्या पुनर अथाब्रवीत\nविक्रमस्य न कालॊ ऽयं नहुषॊ बलवत्तरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 2, + "text": "विवर्धितश च ऋषिभिर हव्यैः कव्यैश च भामिनि\nनीतिम अत्र विधास्यामि देवि तां कर्तुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 3, + "text": "गुह्यं चैतत तवया कार्यं नाख्यातव्यं शुभे कव चित\nगत्वा नहुषम एकान्ते बरवीहि तनुमध्यमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 4, + "text": "ऋषियानेन दिव्येन माम उपैहि जगत्पते\nएवं तव वशे परीता भविष्यामीति तं वद" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 5, + "text": "इत्य उक्ता देवराजेन पत्नी सा कमलेक्षणा\nएवम अस्त्व इत्य अथॊक्त्वा तु जगाम नहुषं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 6, + "text": "नहुषस तां ततॊ दृष्ट्वा विस्मितॊ वाक्यम अब्रवीत\nसवागतं ते वरारॊहे किं करॊमि शुचिस्मिते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 7, + "text": "भक्तं मां भज कल्याणि किम इच्छसि मनस्विनि\nतव कल्याणि यत कार्यं तत करिष्ये सुमध्यमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 8, + "text": "न च वरीडा तवया कार्या सुश्रॊणि मयि विश्वस\nसत्येन वै शपे देवि कर्तास्मि वचनं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 9, + "text": "यॊ मे तवया कृतः कालस तम आकाङ्क्षे जगत्पते\nततस तवम एव भर्ता मे भविष्यसि सुराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 10, + "text": "कार्यं च हृदि मे यत तद देवराजावधारय\nवक्ष्यामि यदि मे राजन परियम एतत करिष्यसि\nवाक्यं परणयसंयुक्तं ततः सयां वशगा तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 11, + "text": "इन्द्रस्य वाजिनॊ वाहा हस्तिनॊ ऽथ रथास तथा\nइच्छाम्य अहम इहापूर्वं वाहनं ते सुराधिप\nयन न विष्णॊर न रुद्रस्य नासुराणां न रक्षसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 12, + "text": "वहन्तु तवां महाराज ऋषयः संगता विभॊ\nसर्वे शिबिकया राजन्न एतद धि मम रॊचते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 13, + "text": "नासुरेषु न देवेषु तुल्यॊ भवितुम अर्हसि\nसर्वेषां तेज आदत्स्व सवेन वीर्येण दर्शनात\nन ते परमुखतः सथातुं कश चिद इच्छति वीर्यवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 14, + "text": "एवम उक्तस तु नहुषः पराहृष्यत तदा किल\nउवाच वचनं चापि सुरेन्द्रस ताम अनिन्दिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 15, + "text": "अपूर्वं वाहनम इदं तवयॊक्तं वरवर्णिनि\nदृढं मे रुचितं देवि तवद्वशॊ ऽसमि वरानने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 16, + "text": "न हय अल्पवीर्यॊ भवति यॊ वाहान कुरुते मुनीन\nअहं तपस्वी बलवान भूतभव्य भवत परभुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 17, + "text": "मयि करुद्धे जगन न सयान मयि सर्वं परतिष्ठितम\nदेवदानवगन्धर्वाः किंनरॊरगराक्षसाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 18, + "text": "न मे करुद्धस्य पर्याप्ताः सर्वे लॊकाः शुचिस्मिते\nचक्षुषा यं परपश्यामि तस्य तेजॊ हराम्य अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 19, + "text": "तस्मात ते वचनं देवि करिष्यामि न संशयः\nसप्तर्षयॊ मां वक्ष्यन्ति सर्वे बरह्मर्षयस तथा\nपश्य माहात्म्यम अस्माकम ऋद्धिं च वरवर्णिनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 20, + "text": "एवम उक्त्वा तु तां देवीं विसृज्य च वराननाम\nविमाने यॊजयित्वा स ऋषीन नियमम आस्थितान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 21, + "text": "अब्रह्मण्यॊ बलॊपेतॊ मत्तॊ वरमदेन च\nकामवृत्तः स दुष्टात्मा वाहयाम आस तान ऋषीन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 22, + "text": "नहुषेण विसृष्टा च बृहस्पतिम उवाच सा\nसमयॊ ऽलपावशेषॊ मे नहुषेणेह यः कृतः\nशक्रं मृगय शीघ्रं तवं भक्तायाः कुरु मे दयाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 23, + "text": "बाढम इत्य एव भगवान बृहस्पतिर उवाच ताम\nन भेतव्यं तवया देवि नहुषाद दुष्टचेतसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 24, + "text": "न हय एष सथास्यति चिरं गत एष नराधमः\nअधर्मज्ञॊ महर्षीणां वाहनाच च हतः शुभे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 25, + "text": "इष्टिं चाहं करिष्यामि विनाशायास्य दुर्मतेः\nशक्रं चाधिगमिष्यामि मा भैस तवं भद्रम अस्तु ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 26, + "text": "ततः परज्वाल्य विधिवज जुहाव परमं हविः\nबृहस्पतिर महातेजा देवराजॊपलब्धये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 27, + "text": "तस्माच च भगवान देवः सवयम एव हुताशनः\nसत्री वेषम अद्भुतं कृत्वा सहसान्तर अधीयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 28, + "text": "स दिशः परदिशश चैव पर्वतांश च वनानि च\nपृथिवीं चान्तरिक्षं च विचीयातिमनॊ गतिः\nनिमेषान्तरमात्रेण बृहस्पतिम उपागमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 29, + "text": "बृहस्पते न पश्यामि देवराजम अहं कव चित\nआपः शेषाः सदा चापः परवेष्टुं नॊत्सहाम्य अहम\nन मे तत्र गतिर बरह्मन किम अन्यत करवाणि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 30, + "text": "तम अब्रवीद देव गुरुर अपॊ विश महाद्युते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 31, + "text": "नापः परवेष्टुं शक्ष्यामि कषयॊ मे ऽतर भविष्यति\nशरणं तवां परपन्नॊ ऽसमि सवस्ति ते ऽसतु महाद्युते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 15, + "shloka": 32, + "text": "अद्भ्यॊ ऽगनिर बरह्मतः कषत्रम अश्मनॊ लॊहम उत्थितम\nतेषां सर्वत्रगं तेजः सवासु यॊनिषु शाम्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 1, + "text": "[ब���]\nतवम अग्ने सर्वदेवानां मुखं तवम असि हव्यवाट\nतवम अन्तः सर्वभूतानां गूढश चरसि साक्षिवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 2, + "text": "तवाम आहुर एकं कवयस तवाम आहुस तरिविधं पुनः\nतवया तयक्तं जगच चेदं सद्यॊ नश्येद धुताशन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 3, + "text": "कृत्वा तुभ्यं नमॊ विप्राः सवकर्म विजितां गतिम\nगच्छन्ति सह पत्नीभिः सुतैर अपि च शाश्वतीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 4, + "text": "तवम एवाग्ने हव्यवाहस तवम एव परमं हविः\nयजन्ति सत्रैस तवाम एव यज्ञैश च परमाध्वरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 5, + "text": "सृष्ट्वा लॊकांस तरीन इमान हव्यवाह; पराप्ते काले पचसि पुनः समिद्धः\nसर्वस्यास्य भुवनस्य परसूतिस; तवम एवाग्रे भवसि पुनः परतिष्ठा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 6, + "text": "तवाम अग्ने जलदान आहुर विद्युतश च तवम एव हि\nदहन्ति सर्वभूतानि तवत्तॊ निष्क्रम्य हायनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 7, + "text": "तवय्य आपॊ निहिताः सर्वास तवयि सर्वम इदं जगत\nन ते ऽसत्व अविदितं किं चित तरिषु लॊकेषु पावक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 8, + "text": "सवयॊनिं भजते सर्वॊ विशस्वापॊ ऽविशङ्कितः\nअहं तवां वर्धयिष्यामि बराह्मैर मन्त्रैः सनातनैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 9, + "text": "एवं सतुतॊ हव्यवाहॊ भगवान कविर उत्तमः\nबृहस्पतिम अथॊवाच परीतिमान वाक्यम उत्तमम\nदर्शयिष्यामि ते शक्रं सत्यम एतद बरवीमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 10, + "text": "परविश्यापस ततॊ वह्निः स समुद्राः स पल्वलाः\nआजगाम सरस तच च गूढॊ यत्र शतक्रतुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 11, + "text": "अथ तत्रापि पद्मानि विचिन्वन भरतर्षभ\nअन्वपश्यत स देवेन्द्रं विसमध्यगतं सथितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 12, + "text": "आगत्य च ततस तूर्णं तम आचष्ट बृहस्पतेः\nअणु मात्रेण वपुषा पद्मतन्त्व आश्रितं परभुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 13, + "text": "गत्वा देवर्षिगन्धर्वैः सहितॊ ऽथ बृहस्पतिः\nपुराणैः कर्मभिर देवं तुष्टाव बलसूदनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 14, + "text": "महासुरॊ हतः शक्र नमुचिर दारुणस तवया\nशम्बरश च बलश चैव तथॊभौ घॊरविक्रमौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 15, + "text": "शतक्रतॊ विवर्धस्व सर्वाञ शत्रून निषूदय\nउत्तिष्ठ वज्रिन संपश्य देवर्षींश च समागतान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 16, + "text": "महेन्द्र दानवान हत्वा लॊकास तर���तास तवया विभॊ\nअपां फेनं समासाद्य विष्णुतेजॊपबृंहितम\nतवया वृत्रॊ हतः पूर्वं देवराजजगत्पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 17, + "text": "तवं सर्वभूतेषु वरेण्य ईड्यस; तवया समं विद्यते नेह भूतम\nतवया धार्यन्ते सर्वभूतानि शक्र; तवं देवानां महिमानं चकर्थ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 18, + "text": "पाहि देवान स लॊकांश च महेन्द्र बलम आप्नुहि\nएवं संस्तूयमानश च सॊ ऽवर्धत शनैः शनैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 19, + "text": "सवं चैव वपुर आस्थाय बभूव सबलान्वितः\nअब्रवीच च गुरुं देवॊ बृहस्पतिम उपस्थितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 20, + "text": "किं कार्यम अवशिष्टं वॊ हतस तवाष्ट्रॊ महासुरः\nवृत्रश च सुमहाकायॊ गरस्तुं लॊकान इयेष यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 21, + "text": "मानुषॊ नहुषॊ राजा देवर्षिगणतेजसा\nदेवराज्यम अनुप्राप्तः सर्वान नॊ बाधते भृशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 22, + "text": "कथं नु नहुषॊ राज्यं देवानां पराप दुर्लभम\nतपसा केन वा युक्तः किं वीर्यॊ वा बृहस्पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 23, + "text": "देवा भीताः शक्रम अकामयन्त; तवया तयक्तं महद ऐन्द्रं पदं तत\nतदा देवाः पितरॊ ऽथर्षयश च; गन्धर्वसंघाश च समेत्य सर्वे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 24, + "text": "गत्वाब्रुवन नहुषं शक्र तत्र; तवं नॊ राजा भव भुवनस्य गॊप्ता\nतान अब्रवीन नहुषॊ नास्मि शक्र; आप्यायध्वं तपसा तेजसा च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 25, + "text": "एवम उक्तैर वर्धितश चापि देवै; राजाभवन नहुषॊ घॊरवीर्यः\nतरैलॊक्ये च पराप्य राज्यं तपस्विनः; कृत्वा वाहान याति लॊकान दुरात्मा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 26, + "text": "तेजॊ हरं दृष्टिविषं सुघॊरं; मा तवं पश्येर नहुषं वै कदा चित\nदेवाश च सर्वे नहुषं भयार्ता; न पश्यन्तॊ गूढरूपाश चरन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 27, + "text": "एवं वदत्य अङ्गिरसां वरिष्ठे; बृहस्पतौ लॊकपालः कुबेरः\nवैवस्वतश चैव यमः पुराणॊ; देवश च सॊमॊ वरुणश चाजगाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 28, + "text": "ते वै समागम्य महेन्द्रम ऊचुर; दिष्ट्या तवाष्ट्रॊ निहतश चैव वृत्रः\nदिष्ट्या च तवां कुशलिनम अक्षतं च; पश्यामॊ वै निहतारिं च शक्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 29, + "text": "स तान यथावत परतिभाष्य शक्रः; संचॊदयन नहुषस्यान्तरेण\nराजा देवानां नहुषॊ घॊररूपस; तत्र साह्यं दीयतां मे भवद्भिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 30, + "text": "ते चाब्रुवन नहुषॊ घॊररूपॊ; दृष्टी विषस तस्य बिभीम देव\nतवं चेद राजन नहुषं पराजयेस; तद वै वयं भागम अर्हाम शक्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 31, + "text": "इन्द्रॊ ऽबरवीद भवतु भवान अपां पतिर; यमः कुबेरश च महाभिषेकम\nसंप्राप्नुवन्त्व अद्य सहैव तेन; रिपुं जयामॊ नहुषं घॊरदृष्टिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 32, + "text": "ततः शक्रं जवलनॊ ऽपय आह भागं; परयच्छ मह्यं तव साह्यं करिष्ये\nतम आह शक्रॊ भविताग्ने तवापि; ऐन्द्राग्नॊ वै भाग एकॊ महाक्रतौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 33, + "text": "एवं संचिन्त्य भगवान महेन्द्रः पाकशासनः\nकुबेरं सर्वयक्षाणां धनानां च परभुं तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 16, + "shloka": 34, + "text": "वैवस्वतं पितॄणां च वरुणं चाप्य अपां तथा\nआधिपत्यं ददौ शक्रः सत्कृत्य वरदस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 1, + "text": "[ष]\nअथ संचिन्तयानस्य देवराजस्य धीमतः\nनहुषस्य वधॊपायं लॊकपालैः सहैव तैः\nतपस्वी तत्र भगवान अगस्त्यः परत्यदृश्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 2, + "text": "सॊ ऽबरवीद अर्च्य देवेन्द्रं दिष्ट्या वै वर्धते भवान\nविश्वरूपविनाशेन वृत्रासुरवधेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 3, + "text": "दिष्ट्या च नहुषॊ भरष्टॊ देवराज्यात पुरंदर\nदिष्ट्या हतारिं पश्यामि भवन्तं बलसूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 4, + "text": "सवागतं ते महर्षे ऽसतु परीतॊ ऽहं दर्शनात तव\nपाद्यम आचमनीयं च गाम अर्घ्यं च परतीच्छ मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 5, + "text": "पूजितं चॊपविष्टं तम आसने मुनिसत्तमम\nपर्यपृच्छत देवेशः परहृष्टॊ बराह्मणर्षभम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 6, + "text": "एतद इच्छामि भगवन कथ्यमानं दविजॊत्तम\nपरिभ्रष्टः कथं सवर्गान नहुषः पापनिश्चयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 7, + "text": "शृणु शक्र परियं वाक्यं यथा राजा दुरात्मवान\nसवर्गाद भरष्टॊ दुराचारॊ नहुषॊ बलदर्पितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 8, + "text": "शरमार्तास तु वहन्तस तं नहुषं पापकारिणम\nदेवर्षयॊ महाभागास तथा बरह्मर्षयॊ ऽमलाः\nपप्रच्छुः संशयं देव नहुषं जयतां वर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 9, + "text": "य इमे बरह्मणा परॊक्ता मन्त्रा वै परॊक्षणे गवाम\nएते परमाणं भवत उताहॊ नेति वासव\nनहुषॊ नेति तान आह तमसा मूढ चेतनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 10, + "text": "अधर्मे संप्रवृत्तस तवं धर्मं न परति���द्यसे\nपरमाणम एतद अस्माकं पूर्वं परॊक्तं महर्षिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 11, + "text": "ततॊ विवदमानः स मुनिभिः सह वासव\nअथ माम अस्पृशन मूर्ध्नि पादेनाधर्मपीडितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 12, + "text": "तेनाभूद धुत तेजाः स निःश्रीकश च शचीपते\nततस तम अहम आविग्नम अवॊचं भयपीडितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 13, + "text": "यस्मात पूर्वैः कृतं बरह्म बरह्मर्षिभिर अनुष्ठितम\nअदुष्टं दूषयसि वै यच च मूर्ध्न्य अस्पृशः पदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 14, + "text": "यच चापि तवम ऋषीन मूढ बरह्मकल्पान दुरासदान\nवाहान कृत्वा वाहयसि तेन सवर्गाद धतप्रभः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 15, + "text": "धवंस पापपरिभ्रष्टः कषीणपुण्यॊ महीतलम\nदशवर्षसहस्राणि सर्परूपधरॊ महान\nविचरिष्यसि पूर्णेषु पुनः सवर्गम अवाप्स्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 16, + "text": "एवं भरष्टॊ दुरात्मा स देवराज्याद अरिंदम\nदिष्ट्या वर्धामहे शक्र हतॊ बाह्मण कण्टकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 17, + "text": "तरिविष्टपं परपद्यस्व पाहि लॊकाञ शचीपते\nजितेन्द्रियॊ जितामित्रः सतूयमानॊ महर्षिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 18, + "text": "ततॊ देवा भृषं तुष्टा महर्षिगणसंवृताः\nपितरश चैव यक्षाश च भुजगा राक्षसास तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 19, + "text": "गन्धर्वा देवकन्याश च सर्वे चाप्सरसां गणाः\nसरांसि सरितः शैलाः सागराश च विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 17, + "shloka": 20, + "text": "उपगम्याब्रुवन सर्वे दिष्ट्या वर्धसि शत्रुहन\nहतश च नहुषः पापॊ दिष्ट्यागस्त्येन धीमता\nदिष्ट्या पापसमाचारः कृतः सर्पॊ महीतले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 1, + "text": "[ष]\nततः शक्रः सतूयमानॊ गन्धर्वाप्सरसां गणैः\nऐरावतं समारुह्य दविपेन्द्रं लक्षणैर युतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 2, + "text": "पावकश च महातेजा महर्षिश च बृहस्पतिः\nयमश च वरुणश चैव कुबेरश च धनेश्वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 3, + "text": "सर्वैर देवैः परिवृतः शक्रॊ वृत्रनिषूदनः\nगन्धर्वैर अप्सरॊभिश च यातस तरिभुवनं परभुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 4, + "text": "स समेत्य महेन्द्राण्या देवराजः शतक्रतुः\nमुदा परमया युक्तः पालयाम आस देवराट" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 5, + "text": "ततः स भगवांस तत्र अङ्गिराः समदृश्यत\nअथर्ववेद मन्त्रैश च देवेन्द्रं समपूजयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 6, + "text": "ततस तु भगवान इन्द्रः परहृष्टः समपद्यत\nवरं च परददौ तस्मै अथर्वाङ्गिरसे तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 7, + "text": "अथर्वाङ्गिरसं नाम अस्मिन वेदे भविष्यति\nउदाहरणम एतद धि यज्ञभागं च लप्स्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 8, + "text": "एवं संपूज्य भगवान अथर्वाङ्गिरसं तदा\nवयसर्जयन महाराज देवराजः शतक्रतुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 9, + "text": "संपूज्य सर्वांस तरिदशान ऋषींश चापि तपॊधनान\nइन्द्रः परमुदितॊ राजन धर्मेणापालयत परजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 10, + "text": "एवं दुःखम अनुप्राप्तम इन्द्रेण सह भार्यया\nअज्ञातवासश च कृतः शत्रूणां वधकाङ्क्षया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 11, + "text": "नात्र मन्युस तवया कार्यॊ यत कलिष्टॊ ऽसि महावने\nदरौपद्या सह राजेन्द्र भरातृभिश च महात्मभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 12, + "text": "एवं तवम अपि राजेन्द्र राज्यं पराप्स्यसि भारत\nवृत्रं हत्वा यथा पराप्तः शक्रः कौरवनन्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 13, + "text": "दुराचारश च नहुषॊ बरह्म दविट पापचेतनः\nअगस्त्यपाशाभिहतॊ विनष्टः शाश्वतीं समाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 14, + "text": "एवं तव दुरात्मानः शत्रवः शत्रुसूदन\nकषिप्रं नाशं गमिष्यन्ति कर्णदुर्यॊधनादयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 15, + "text": "अतः सागरपर्यन्तां भॊक्ष्यसे मेदिनीम इमाम\nभरातृभिः सहितॊ वीर दरौपद्या च सहाभिभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 16, + "text": "उपाख्यानम इदं शक्र विजयं वेद संमितम\nराज्ञा वयूढेष्व अनीकेषु शरॊतव्यं जयम इच्छता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 17, + "text": "तस्मात संश्रावयामि तवां विजयं जयतां वर\nसंस्तूयमाना वर्धन्ते महात्मानॊ युधिष्ठिर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 18, + "text": "कषत्रियाणाम अभावॊ ऽयं युधिष्ठिर महात्मनाम\nदुर्यॊधनापराधेन भीमार्जुनबलेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 19, + "text": "आख्यानम इन्द्र विजयं य इदं नियतः पठेत\nधूतपाप्मा जितस्वर्गः स परेत्येह च मॊदते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 20, + "text": "न चारिजं भयं तस्य न चापुत्रॊ भवेन नरः\nनापदं पराप्नुयात कां चिद दीर्घम आयुश च विन्दति\nसर्वत्र जयम आप्नॊति न कदा चित पराजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 21, + "text": "एवम आश्वासितॊ राजा शल्येन भरतर्षभ\nपूजयाम आस विधिवच छल्यं धर्मभृतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 22, + "text": "शरुत्वा शल्यस्य वचनं कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः\nपरत्युवाच महाबाहुर मद्रराजम इदं वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 23, + "text": "भवान कर्णस्य सारथ्यं करिष्यति न संशयः\nतत्र तेजॊवधः कार्यः कर्णस्य मम संस्तवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 24, + "text": "एवम एतत करिष्यामि यथा मां संप्रभाषसे\nयच चान्यद अपि शक्ष्यामि तत करिष्याम्य अहं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 18, + "shloka": 25, + "text": "तत आमन्त्र्य कौन्तेयाञ शल्यॊ मद्राधिपस तदा\nजगाम सबलः शरीमान दुर्यॊधनम अरिंदमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nयुयुधानस ततॊ वीरः सात्वतानां महारथः\nमहता चतुरङ्गेण बलेनागाद युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 2, + "text": "तस्य यॊधा महावीर्या नानादेशसमागताः\nनानाप्रहरणा वीराः शॊभयां चक्रिरे बलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 3, + "text": "परश्वधैर भिण्ड बालैः शक्तितॊमरमुद्गरैः\nशक्त्यृष्टि परशु परासैः करवालैश च निर्मलैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 4, + "text": "खड्गकार्मुकनिर्यूहैः शरैश च विविधैर अपि\nतैलधौतैः परकाशद्भिस तद अशॊभत वै बलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 5, + "text": "तस्य मेघप्रकाशस्य शस्त्रैस तैः शॊभितस्य च\nबभूव रूपं सैन्यस्य मेघस्येव स विद्युतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 6, + "text": "अक्षौहिणी हि सेना सा तदा यौधिष्ठिरं बलम\nपरविश्यान्तर धधे राजन सागरं कुनदी यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 7, + "text": "तथैवाक्षौहिणीं गृह्य चेदीनाम ऋषभॊ बली\nधृष्टकेतुर उपागच्छत पाण्डवान अमितौजसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 8, + "text": "मागधश च जयत्सेनॊ जरासंधिर महाबलः\nअक्षौहिण्यैव सैन्यस्य धर्मराजम उपागमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 9, + "text": "तथैव पाण्ड्यॊ राजेन्द्र सागरानूपवासिभिः\nवृतॊ बहुविधैर यॊधैर युधिष्ठिरम उपागमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 10, + "text": "तस्य सैन्यम अतीवासीत तस्मिन बलसमागमे\nपरेक्षणीयतरं राजन सुवेषं बलवत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 11, + "text": "दरुपदस्याप्य अभूत सेना नानादेशसमागतैः\nशॊभिता पुरुषैः शूरैः पुत्रैश चास्य महारथैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 12, + "text": "तथैव राजा मत्स्यानां विराटॊ वाहिनीपतिः\nपार्वतीयैर महीपालैः सहितः पाण्डवान इयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 13, + "text": "इतश चेतश च पाण्डून���ं समाजग्मुर महात्मनाम\nअक्षौहिण्यस तु सप्तैव विविधध्वजसंकुलाः\nयुयुत्समानाः कुरुभिः पाण्डवान समहर्षयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 14, + "text": "तथैव धार्तराष्ट्रस्य हर्षं समभिवर्धयन\nभगदत्तॊ महीपालः सेनाम अक्षौहिणीं ददौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 15, + "text": "तस्य चीनैः किरातैश च काञ्चनैर इव संवृतम\nबभौ बलम अनाधृष्यं कर्णिकारवनं यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 16, + "text": "तथा भूरिश्रवाः शूरः शल्यश च कुरुनन्दन\nदुर्यॊधनम उपायाताव अक्षौहिण्या पृथक पृथक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 17, + "text": "कृतवर्मा च हार्दिक्यॊ भॊजान्धकबलैः सह\nअक्षौहिण्यैव सेनाया दुर्यॊधनम उपागमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 18, + "text": "तस्य तैः पुरुषव्याघ्रैर वनमाला धरैर बलम\nअशॊभत यथामत्तैर वनं परक्रीडितैर गजैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 19, + "text": "जयद्रथ मुखाश चान्ये सिन्धुसौवीरवासिनः\nआजग्मुः पृथिवीपालाः कम्पयन्त इवाचलान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 20, + "text": "तेषाम अक्षौहिणी सेना बहुला विबभौ तदा\nविभूयमाना वातेन बहुरूपा इवाम्बुदाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 21, + "text": "सुदक्षिणश च काम्बॊजॊ यवनैश च शकैस तथा\nउपाजगाम कौरव्यम अक्षौहिण्या विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 22, + "text": "तस्य सेना समावायः शलभानाम इवाबभौ\nस च संप्राप्य कौरव्यं तत्रैवान्तर दधे तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 23, + "text": "तथा माहिष्मती वासी नीलॊ नीलायुधैः सह\nमहीपालॊ महावीर्यैर दक्षिणापथवासिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 24, + "text": "आवन्त्यौ च महीपालौ महाबलसु संवृतौ\nपृथग अक्षौहिणीभ्यां ताव अभियातौ सुयॊधनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 25, + "text": "केकयाश च नरव्याघ्राः सॊदर्याः पञ्च पार्थिवाः\nसंहर्षयन्तः कौरव्यम अक्षौहिण्या समाद्रवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 26, + "text": "इतश चेतश च सर्वेषां भूमिपानां महात्मनाम\nतिस्रॊ ऽनयाः समवर्तन्त वाहिन्यॊ भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 27, + "text": "एवम एकादशावृत्ताः सेना दुर्यॊधनस्य ताः\nयुयुत्समानाः कौन्तेयान नाना धवजसमाकुलाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 28, + "text": "न हास्तिनपुरे राजन्न अवकाशॊ ऽभवत तदा\nराज्ञां सबलमुख्यानां पराधान्येनापि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 29, + "text": "ततः पञ्चनदं चैव कृत्स्नं च ���ुरुजाङ्गलम\nतथा रॊहित कारण्यं मरु भूमिश च केवला" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 30, + "text": "अहिच छत्रं कालकूटं गङ्गाकूलं च भारत\nवारणा वाटधानं च यामुनश चैव पर्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 31, + "text": "एष देशः सुविस्तीर्णः परभूतधनधान्यवान\nबभूव कौरवेयाणां बलेन सुसमाकुलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 19, + "shloka": 32, + "text": "तत्र सैन्यं तथायुक्तं ददर्श स पुरॊहितः\nयः सपाञ्चालराजेन परेषितः कौरवान परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nस तु कौरव्यम आसाद्य दरुपदस्य पुरॊहितः\nसत्कृतॊ धृतराष्ट्रेण भीष्मेण विदुरेण च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 2, + "text": "सर्वं कौशल्यम उक्त्वादौ पृष्ट्वा चैवम अनामयम\nसर्वसेनाप्रणेतॄणां मध्ये वाक्यम उवाच ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 3, + "text": "सर्वैर भवद्भिर विदितॊ राजधर्मः सनातनः\nवाक्यॊपादान हेतॊस तु वक्ष्यामि विदिते सति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 4, + "text": "धृतरष्ट्रश च पाण्डुश च सुताव एकस्य विश्रुतौ\nतयॊः समानं दरविणं पैतृकं नात्र संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 5, + "text": "धृतराष्ट्रस्य ये पुत्रास ते पराप्ताः पैतृकं वसु\nपाण्डुपुत्राः कथं नाम न पराप्ताः पैतृकं वसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 6, + "text": "एवंगते पाण्डवेयैर विदितं वः पुरा यथा\nन पराप्तं पैतृकं दरव्यं धार्तराष्ट्रेण संवृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 7, + "text": "पराणान्तिकैर अप्य उपायैः परयतद्भिर अनेकशः\nशेषवन्तॊ न शकिता नयितुं यमसादनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 8, + "text": "पुनश च वर्धितं राज्यं सवबलेन महात्मभिः\nछद्मनापहृतं कषुद्रैर धार्तराष्ट्रः स सौबलैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 9, + "text": "तद अप्य अनुमतं कर्म तथायुक्तम अनेन वै\nवासिताश च महारण्ये वर्षाणीह तरयॊदश" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 10, + "text": "सभायां कलेशितैर वीरैः सह भार्यैस तथा भृशम\nअरण्ये विविधाः कलेशाः संप्राप्तास तैः सुदारुणाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 11, + "text": "तथा विराटनगरे यॊन्यन्तरगतैर इव\nपराप्तः परमसंक्लेशॊ यथा पापैर महात्मभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 12, + "text": "ते सर्वे पृष्ठतः कृत्वा तत सर्वं पूर्वकिल्बिषम\nसामैव कुरुभिः सार्धम इच्छन्ति कुरुपुंगवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 13, + "text": "तेषां च वृत्तम आज्ञाय वृत्तं दुर्यॊधनस्य च\nअनुन��तुम इहार्हन्ति धृतराष्ट्रं सुहृज्जनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 14, + "text": "न हि ते विग्रहं वीराः कुर्वन्ति कुरुभिः सह\nअविनाशेन लॊकस्य काङ्क्षन्ते पाण्डवाः सवकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 15, + "text": "यश चापि धार्तराष्ट्रस्य हेतुः सयाद विग्रहं परति\nस च हेतुर न मन्तव्यॊ बलीयांसस तथा हि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 16, + "text": "अक्षौहिण्यॊ हि सप्तैव धर्मपुत्रस्य संगताः\nयुयुत्समानाः कुरुभिः परतीक्षन्ते ऽसय शासनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 17, + "text": "अपरे पुरुषव्याघ्राः सहस्राक्षौहिणी समाः\nसात्यकिर भीमसेनश च यमौ च सुमहाबलौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 18, + "text": "एकादशैताः पृतना एकतश च समागताः\nएकतश च महाबाहुर बहुरूपॊ धनंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 19, + "text": "यथा किरीटी सेनाभ्यःसर्वाभ्यॊ वयतिरिच्यते\nएवम एव महाबाहुर वासु देवॊ महाद्युतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 20, + "text": "बहुलत्वं च सेनानां विक्रमं च किरीटिनः\nबुद्धिमत्तां च कृष्णस्य बुद्ध्वा युध्येत कॊ नरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 20, + "shloka": 21, + "text": "ते भवन्तॊ यथा धर्मं यथा समयम एव च\nपरयच्छन्तु परदातव्यं मा वः कालॊ ऽतयगाद अयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nतस्य तद वचनं शरुत्वा परज्ञावृद्धॊ महाद्युतिः\nसंपूज्यैनं यथाकालं भीष्मॊ वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 2, + "text": "दिष्ट्या कुशलिनः सर्वे पाण्डवाः सह बान्धवैः\nदिष्ट्या सहायवन्तश च दिष्ट्या धर्मे च ते रताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 3, + "text": "दिष्ट्या च संधिकामास ते भरातरः कुरुनन्दनाः\nदिष्ट्या न युद्धमनसः सह दामॊदरेण ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 4, + "text": "भवता सत्यम उक्तं च सर्वम एतन न संशयः\nअतितीक्ष्णं तु ते वाक्यं बराह्मण्याद इति मे मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 5, + "text": "असंशयं कलेशितास ते वने चेह च पाण्डवाः\nपराप्ताश च धर्मतः सर्वं पितुर धनम असंशयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 6, + "text": "किरीटी बलवान पार्थः कृतास्त्रश च महाबलः\nकॊ हि पाण्डुसुतं युद्धे विषहेत धनंजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 7, + "text": "अपि वज्रधरः साक्षात किम उतान्ये धनुर भृतः\nतरयाणाम अपि लॊकानां समर्थ इति मे मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 8, + "text": "भीष्मे बरुवति तद वाक्यं धृष्टम आक्षिप्य मन्युमा���\nदुर्यॊधनं समालॊक्य कर्णॊ वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 9, + "text": "न तन न विदितं बरह्मँल लॊके भूतेन केन चित\nपुनर उक्तेन किं तेन भाषितेन पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 10, + "text": "दुर्यॊधनार्थे शकुनिर दयूते निर्जितवान पुरा\nसमयेन गतॊ ऽरण्यं पाण्डुपुत्रॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 11, + "text": "न तं समयम आदृत्य राज्यम इच्छति पैतृकम\nबलम आश्रित्य मत्स्यानां पाञ्चालानां च पार्थिवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 12, + "text": "दुर्यॊधनॊ भयाद विद्वन न दद्यात पदम अन्ततः\nधर्मतस तु महीं कृत्स्नां परदद्याच छत्रवे ऽपि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 13, + "text": "यदि काङ्क्षन्ति ते राज्यं पितृपैतामहं पुनः\nयथाप्रतिज्ञं कालं तं चरन्तु वनम आश्रिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 14, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनस्याङ्के वर्तन्ताम अकुतॊभयाः\nअधार्मिकाम इमां बुद्धिं कुर्युर मौर्ख्याद धि केवलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 15, + "text": "अथ ते धर्मम उत्सृज्य युद्धम इच्छन्ति पाण्डवाः\nआसाद्येमान कुरुश्रेष्ठान समरिष्यन्ति वचॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 16, + "text": "किं नु राधेय वाचा ते कर्म तत समर्तुम अर्हसि\nएक एव यदा पार्थः षड रथाञ जितवान युधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 17, + "text": "न चेद एवं करिष्यामॊ यद अयं बराह्मणॊ ऽबरवीत\nधरुवं युधि हतास तेन भक्षयिष्याम पांसुकान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 18, + "text": "धृतराष्ट्रस ततॊ भीष्मम अनुमान्य परसाद्य च\nअवभर्त्स्य च राधेयम इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 19, + "text": "अस्मद्धितम इदं वाक्यं भीष्मः शांतनवॊ ऽबरवीत\nपाण्डवानां हितं चैव सर्वस्य जगतस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 20, + "text": "चिन्तयित्वा तु पार्थेभ्यः परेषयिष्यामि संजयम\nस भवान परतियात्व अद्य पाण्डवान एव माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 21, + "shloka": 21, + "text": "स तं सत्कृत्य कौरव्यः परेषयाम आस पाण्डवान\nसभामध्ये समाहूय संजयं वाक्यम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nपराप्तान आहुः संजय पाण्डुपुत्रान; उपप्लव्ये तान विजानीहि गत्वा\nअजातशत्रुं च सभाजयेथा; दिष्ट्यानघ गरामम उपस्थितस तवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 2, + "text": "सर्वान वदेः संजय सवस्तिमन्तः; कृच्छ्रं वासम अतदर्हा निरुष्य\nतेषां शान्तिर विद्यते ऽसमासु शीघ्रं; मिथ्यॊपेतानाम उपकारिणां सताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 3, + "text": "नाहं कव चित संजय पाण्डवानां; मिथ्यावृत्तिं कां चन जात्व अपश्यम\nसर्वां शरियं हय आत्मवीर्येण लब्ध्वा; पर्याकार्षुः पाण्डवा मह्यम एव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 4, + "text": "दॊषं हय एषां नाधिगच्छे परिक्षन; नित्यं कं चिद येन गर्हेय पार्थान\nधर्मार्थाभ्यां कर्म कुर्वन्ति नित्यं; सुखप्रिया नानुरुध्यन्ति कामान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 5, + "text": "धर्मं शीतं कषुत्पिपासे तथैव; निद्रां तन्द्रीं करॊधहर्षौ परमादम\nधृत्या चैव परज्ञया चाभिभूय; धर्मार्थयॊगान परयतन्ति पार्थाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 6, + "text": "तयजन्ति मित्रेषु धनानि काले; न संवासाज जीर्यति मैत्रम एषाम\nयथार्ह मानार्थ करा हि पार्थास; तेषां दवेष्टा नास्त्य आजमीढस्य पक्षे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 7, + "text": "अन्यत्र पापाद विषमान मन्दबुद्धेर; दुर्यॊधनात कषुद्रतराच च कर्णात\nतेषां हीमे हीनसुखप्रियाणां; महात्मनां संजनयन्ति तेजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 8, + "text": "उत्थानवीर्यः सुखम एधमानॊ; दुर्यॊधनः सुकृतं मन्यते तत\nतेषां भागं यच च मन्येत बालः; शक्यं हर्तुं जीवतां पाण्डवानाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 9, + "text": "यस्यार्जुनः पदवीं केशवश च; वृकॊदरः सात्यकॊ ऽजातशत्रॊः\nमाद्रीपुत्रौ सृञ्जयाश चापि सर्वे; पुरा युद्धात साधु तस्य परदानम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 10, + "text": "स हय एवैकः पृथिवीं सव्यसाची; गाण्डीवधन्वा परणुदेद रथस्थः\nतथा विष्णुः केशवॊ ऽपय अप्रधृष्यॊ; लॊकत्रयस्याधिपतिर महात्मा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 11, + "text": "तिष्ठेत कस तस्य मर्त्यः पुरस्ताद; यः सर्वदेवेषु वरेण्य ईड्यः\nपर्जन्यघॊषान परवपञ शरौघान; पतंगसंघान इव शीघ्रवेगान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 12, + "text": "दिशं हय उदीचीम अपि चॊत्तरान कुरून; गाण्डीवधन्वैक रथॊ जिगाय\nधनं चैषाम आहरत सव्यसाची; सेनानुगान बलिदांश चैव चक्रे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 13, + "text": "यश चैव देवान खाण्डवे सव्यसाची; गाण्डीवधन्वा परजिगाय सेन्द्रान\nउपाहरत फल्गुनॊ जातवेदसे; यशॊ मानं वर्धयन पाण्डवानाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 14, + "text": "गदा भृतां नाद्य समॊ ऽसति; भीमाद धस्त्य आरॊहॊ नास्ति समश च तस्य\nरथे ऽरजुनाद आहुर अहीनम एनं; बाह्वॊर बले चायुत नागवीर्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 15, + "text": "सुशिक्षितः कृतवैरस तरस्वी; दहेत करुद्धस तरसा धार्तराष्ट्रान\nसदात्यमर्षी बलवान न शक्यॊ; युद्धे जेतुं वासवेनापि साक्षात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 16, + "text": "सुचेतसौ बलिनौ शीघ्रहस्तौ; सुशिक्षितौ भरातरौ फल्गुनेन\nशयेनौ यथा पक्षिपूगान रुजन्तौ; माद्रीपुत्रौ नेह कुरून विशेताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 17, + "text": "तेषां मध्ये वर्तमानस तरस्वी; धृष्टद्युम्नः पाण्डवानाम इहैकः\nसहामात्यः सॊमकानां परबर्हः; संत्यक्तात्मा पाण्डवानां जयाय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 18, + "text": "सहॊषितश चरितार्थॊ वयः सथः; शाल्वेयानाम अधिपॊ वै विराटः\nसह पुत्रैः पाण्डवार्थे च शश्वद; युधिष्ठिरं भक्त इति शरुतं मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 19, + "text": "अवरुद्धा बलिनः केकयेभ्यॊ; महेष्वासा भरातरः पञ्च सन्ति\nकेकयेभ्यॊ राज्यम आकाङ्क्षमाणा; युद्धार्थिनश चानुवसन्ति पार्थान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 20, + "text": "सर्वे च वीराः पृथिवीपतीनां; समानीताः पाण्डवार्थे निविष्टाः\nशूरान अहं भक्तिमतः शृणॊमि; परीत्या युक्तान संश्रितान धर्मराजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 21, + "text": "गिर्याश्रया दुर्ग निवासिनश च; यॊधाः पृथिव्यां कुलजा विशुद्धाः\nमलेच्छाश च नानायुध वीर्यवन्तः; समागताः पाण्डवार्थे निविष्टाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 22, + "text": "पाण्ड्यश च राजामित इन्द्रकल्पॊ; युधि परवीरैर बहुभिः समेतः\nसमागतः पाण्डवार्थे महात्मा; लॊकप्रवीरॊ ऽपरतिवीर्य तेजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 23, + "text": "अस्त्रं दरॊणाद अर्जुनाद वासुदेवात; कृपाद भीष्माद येन कृतं शृणॊमि\nयं तं कार्ष्णि परतिमं पराहुर एकं; स सात्यकिः पाण्डवार्थे निविष्टः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 24, + "text": "अपाश्रिताश चेदिकरूषकाश च; सर्वॊत्साहैर भूमिपालैः समेताः\nतेषां मध्ये सूर्यम इवातपन्तं; शरिया वृतं चेदिपतिं जवलन्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 25, + "text": "अस्तम्भनीयं युधि मन्यमानं; जया कर्षतां शरेष्ठतमं पृथिव्याम\nसर्वॊत्साहं कषत्रियाणां निहत्य; परसह्य कृष्णस तरसा ममर्द" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 26, + "text": "यशॊ मानौ वर्धयन यादवानां; पुराभिनच छिशुपालं समीके\nयस्य सर्वे वर्धयन्ति सम मानं; करूष राजप्रमुखा नरेन्द्राः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 27, + "text": "तम असह्यं केशवं तत्र मत्वा; सुग्रीव युक्तेन रथेन कृष्णम\nसंप्राद्रवंश चेदिपतिं विहाय; सिंहं दृष्ट्वा कषुद्रमृगा इवान्ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 28, + "text": "यस तं परतीपस तरसा परत्युदीयाद; आशंसमानॊ दवैरथे वासुदेवम\nसॊ ऽशेत कृष्णेन हतः परासुर; वातेनेवॊन्मथितः कर्णिकारः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 29, + "text": "पराक्रमं मे यद अवेदयन्त; तेषाम अर्थे संजय केशवस्य\nअनुस्मरंस तस्य कर्माणि विष्णॊर; गावल्गणे नाधिगच्छामि शान्तिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 30, + "text": "न जातु ताञ शत्रुर अन्यः सहेत; येषां स सयाद अग्रणीर वृष्णिसिंहः\nपरवेपते मे हृदयं भयेन; शरुत्वा कृष्णाव एकरथे समेतौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 31, + "text": "नॊ चेद गच्छेत संगरं मन्दबुद्धिस; ताभ्यां सुतॊ मे विपरीतचेताः\nनॊ चेत कुरून संजय निर्दहेताम; इन्द्रा विष्णू दैत्य सेनां यथैव\nमतॊ हि मे शक्रसमॊ धनंजयः; सनातनॊ वृष्णिवीरश च विष्णुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 32, + "text": "धर्मारामॊ हरीनिषेधस तरस्वी; कुन्तीपुत्रः पाण्डवॊ ऽजातशत्रुः\nदुर्यॊधनेन निकृतॊ मनस्वी; नॊ चेत करुद्ध परदहेद धार्तराष्ट्रान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 33, + "text": "नाहं तथा हय अर्जुनाद वासुदेवाद; भीमाद वापि परदहेद धार्तराष्ट्रान\nयथा राज्ञः करॊधदीप्तस्य सूत; मन्यॊर अहं भीततरः सदैव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 34, + "text": "अलं तपॊ बरह्मचर्येण युक्तः; संकल्पॊ ऽयं मानसस तस्य सिध्येत\nतस्य करॊधं संजयाहं सिमीके; सथाने जानभृशम अस्म्य अद्य भीतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 35, + "text": "स गच्छ शीघ्रं परहितॊ रथेन; पाञ्चालराजस्य चमूं परेत्य\nअजातशत्रुं कुशलं सम पृच्छेः; पुनः पुनः परीतियुक्तं वदेस तवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 36, + "text": "जनार्दनं चापि समेत्य तात; महामात्रं वीर्यवताम उदारम\nअनामयं मद्वचनेन पृच्छेर; धृतराष्ट्रः पाण्डवैः शान्तिम ईप्सुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 37, + "text": "न तस्य किं चिद वचनं न कुर्यात; कुन्तीपुत्रॊ वासुदेवस्य सूत\nपरियश चैषाम आत्मसमश च कृष्णॊ; विद्वांश चैषां कर्मणि नित्ययुक्तः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 38, + "text": "समानीय पाणवान सृञ्जयांश च; जनार्दनं युयुधानं विराटम\nअनामयं मद्वचनेन पृच्छेः; सर्वांस तथा दरौपदेयांश च पञ्च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 22, + "shloka": 39, + "text": "यद यत तत्र पराप्तकालं परेभ्यस; तवं मन्येथा भारतानां हितं च\nतत तद भाषेथाः संजय राजमध्ये; न मूर्छयेद यन न भवेच च युद्धम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nराज्ञस तु वचनं शरुत्वा धृतराष्ट्रस्य संजयः\nउपप्लव्यं ययौ दरष्टुं पाण्डवान अमितौजसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 2, + "text": "स तु राजानम आसाद्य धर्मात्मानं युधिष्ठिरम\nपरणिपत्य ततः पूर्वं सूतपुत्रॊ ऽभयभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 3, + "text": "गावल्गणिः संजय सूत सूनुर; अजातशत्रुम अवदत परतीतः\nदिष्ट्या राजंस तवाम अरॊगं परपश्ये; सहायवन्तं च महेन्द्रकल्पम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 4, + "text": "अनामयं पृच्छति तवाम्बिकेयॊ; वृद्धॊ राजा धृतराष्ट्रॊ मनीषी\nकच चिद भीमः कुशली पाण्डवाग्र्यॊ; धनंजयस तौ च माद्री तनूजौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 5, + "text": "कच चित कृष्णा दरौपदी राजपुत्री; सत्यव्रता वीर पत्नी सपुत्रा\nमनस्विनी यत्र च वाञ्छसि तवम; इष्टान कामान भारत सवस्ति कामः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 6, + "text": "गावल्गणे संजय सवागतं ते; परीतात्माहं तवाभिवदामि सूत\nअनामयं परतिजाने तवाहं; सहानुजैः कुशली चास्मि विद्वन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 7, + "text": "चिराद इदं कुशलं भरतस्य; शरुत्वा राज्ञः कुरुवृद्धस्य सूत\nमन्ये साक्षाद दृष्टम अहं नरेन्द्रं; दृष्ट्वैव तवां संजय परीतियॊगात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 8, + "text": "पितामहॊ नः सथविरॊ मनस्वी; महाप्रज्ञः सर्वधर्मॊपपन्नः\nस कौरव्यः कुशली तात भीष्मॊ; यथापूर्वं वृत्तिर अप्य अस्य कच चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 9, + "text": "कच चिद राजा धृतराष्ट्रः सपुत्रॊ; वैचित्र वीर्यः कुशली महात्मा\nमहाराजॊ बाह्लिकः परातिपेयः; कच चिद विद्वान कुशली सूतपुत्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 10, + "text": "स सॊमदत्तः कुशली तात कच चिद; भूरिश्रवाः सत्यसंधः शलश च\nदरॊणः सपुत्रश च कृपश च विप्रॊ; महेष्वासाः कच चिद एते ऽपय अरॊगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 11, + "text": "महाप्राज्ञाः सर्वशास्त्रावदाता; धनुर भृतां मुख्यतमाः पृथिव्याम\nकच चिन मानं तात लभन्त एते; धनुर भृतः कच चिद एते ऽपय अरॊगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 12, + "text": "सर्वे कुरुभ्यः सपृहयन्ति संजय; धनुर्धरा ये पृथिव्यां युवानः\nयेषां राष्ट्रे निवसति दर्शनीयॊ; महेष्वासः ���ीलवान दरॊणपुत्रः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 13, + "text": "वैश्यापुत्रः कुशली तात कच चिन; महाप्राज्ञॊ राजपुत्रॊ युयुत्सुः\nकर्णॊ ऽमात्यः कुशली तात कच चित; सुयॊधनॊ यस्य मन्दॊ विधेयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 14, + "text": "सत्रियॊ वृद्धा भारतानां जनन्यॊ; महानस्यॊ दासभार्याश च सूत\nवध्वः पुत्रा भागिनेया भगिन्यॊ; दौहित्रा वा कच चिद अप्य अव्यलीकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 15, + "text": "कच चिद राजा बाह्मणानां यथावत; परवर्तते पूर्ववत तात वृत्तिम\nकच चिद दायान मामकान धार्तराष्ट्रॊ; दविजातीनां संजय नॊपहन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 16, + "text": "कच चिद राजा धृतराष्ट्रः सपुत्र; उपेक्षते बराह्मणातिक्रमान वै\nकच चिन न हेतॊर इव वर्त्म भूत; उपेक्षते तेषु स नयून वृत्तिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 17, + "text": "एतज जयॊतिर उत्तमं जीवलॊके; शुक्लं परजानां विहितं विधात्रा\nते चेल लॊभं न नियच्छन्ति मन्दाः; कृत्स्नॊ नाशॊ भविता कौरवाणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 18, + "text": "कच चिद राजा धृतराष्ट्रः सपुत्रॊ; बुभूषते वृत्तिम अमात्यवर्गे\nकच चिन न भेदेन जिजीविषन्ति; सुहृद रूपा दुर्हृदश चैकमित्राः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 19, + "text": "कच चिन न पापं कथयन्ति तात; ते पाण्डवानां कुरवः सर्व एव\nकच चिद दृष्ट्वा दस्यु संघान समेतान; समरन्ति पार्थस्य युधां परणेतुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 20, + "text": "मौर्वी भुजाग्र परहितान सम तात; दॊधूयमानेन धनुर्धरेण\nगाण्डीवमुक्तान सतनयित्नुघॊषान; अजिह्मगान कच चिद अनुस्मरन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 21, + "text": "न हय अपश्यं कं चिद अहं पृथिव्यां; शरुतं समं वाधिकम अर्जुनेन\nयस्यैक षष्टिर निशितास तीक्ष्णधाराः; सुवाससः संमतॊ हस्तवापः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 22, + "text": "गदापाणिर भीमसेनस तरस्वी; परवेपयञ शत्रुसंघान अनीके\nनागः परभिन्न इव नड्वलासु; चङ्क्रम्यते कच चिद एनं समरन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 23, + "text": "माद्रीपुत्रः सहदेवः कलिङ्गान; समागतान अजयद दन्तकूरे\nवामेनास्यन दक्षिणेनैव यॊ वै; महाबलं कच चिद एनं समरन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 24, + "text": "उद्यन्न अयं नकुलः परेषितॊ वै; गावल्गणे संजय पश्यतस ते\nदिशं परतीचीं वशम आनयन मे; माद्री सुतं कच चिद एनं समरन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 25, + "text": "अभ्��ाभवॊ दवैतवने य आसीद; दुर्मन्त्रिते घॊषयात्रा गतानाम\nयत्र मन्दाञ शत्रुवशं परयातान; अमॊचयद भीमसेनॊ जयश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 26, + "text": "अहं पश्चाद अर्जुनम अभ्यरक्षं; माद्रीपुत्रौ भीमसेनश च चक्रे\nगाण्डीवभृच छत्रुसंघान उदस्य; सवस्त्य आगमत कच चिद एनं समरन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 23, + "shloka": 27, + "text": "न कर्मणा साधुनैकेन नूनं; कर्तुं शक्यं भवतीह संजय\nसर्वात्मना परिजेतुं वयं चेन; न शक्नुमॊ धृतराष्ट्रस्य पुत्रम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 24, + "shloka": 1, + "text": "[सम्जय]\nयथार्हसे पाण्डव तत तथैव; कुरून कुरुश्रेष्ठ जनं च पृच्छसि\nअनामयास तात मनस्विनस ते; कुरुश्रेष्ठान पृच्छसि पार्थ यांस तवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 24, + "shloka": 2, + "text": "सन्त्य एव वृद्धाः साधवॊ धार्तराष्ट्रे; सन्त्य एव पापाः पाण्डव तस्य विद्धि\nदद्याद रिपॊश चापि हि धार्तराष्ट्रः; कुतॊ दायाँल लॊपयेद बराह्मणानाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 24, + "shloka": 3, + "text": "यद युष्माकं वर्तते ऽसौ न धर्म्यम; अद्रुग्धेषु दरुग्धवत तन न साधु\nमित्र धरुक सयाद धृतराष्ट्रः सपुत्रॊ; युष्मान दविषन साधु वृतान असाधुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 24, + "shloka": 4, + "text": "न चानुजानाति भृशं च तप्यते; शॊचत्य अन्तः सथविरॊ ऽजातशत्रॊ\nशृणॊति हि बराह्मणानां समेत्य; मित्रद्रॊहः पातकेभ्यॊ गरीयान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 24, + "shloka": 5, + "text": "समरन्ति तुभ्यं नरदेवं संगमे; युद्धे च जिष्णॊश च युधां परणेतुः\nसमुत्कृष्टे दुन्दुभिशङ्खशब्दे; गदापाणिं भीमसेनं समरन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 24, + "shloka": 6, + "text": "माद्री सुतौ चापि रणाजिमध्ये; सर्वा दिशः संपतन्तौ समरन्ति\nसेनां वर्षन्तौ शरवर्षैर अजस्रं; महारथौ समरे दुष्प्रकम्प्यौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 24, + "shloka": 7, + "text": "न तव एव मन्ये पुरुषस्य राजन्न; अनागतं जञायते यद भविष्यम\nतवं चेद इमं सर्वधर्मॊपपन्नः; पराप्तः कलेशं पाण्डव कृच्छ्ररूपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 24, + "shloka": 8, + "text": "तवम एवैतत सर्वम अतश च भूयः; समीकुर्याः परज्ञयाजात शत्रॊ\nन कामार्थं संत्यजेयुर हि धर्मं; पाण्डॊः सुताः सर्व एवेन्द्र कल्पाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 24, + "shloka": 9, + "text": "तवम एवैतत परज्ञयाजात शत्रॊ; शमं कुर्या येन शर्माप्नुयुस ते\nधार्तराष्ट्राः पाण्डवाः सृञ्जयाश च; ये चाप्य अन्ये पार्थिवाः संनिविष्टाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 24, + "shloka": 10, + "text": "यन माब्रवीद धृतराष्ट्रॊ निशायाम; अजातशत्रॊ वचनं पिता ते\nसहामात्यः सह पुत्रश च राजन; समेत्य तां वाचम इमां निबॊध" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 1, + "text": "[य]\nसमागताः पाण्डवाः सृञ्जयाश च; जनार्दनॊ युयुधानॊ विराटः\nयत ते वाक्यं धृतराष्ट्रानुशिष्टं; गावल्गणे बरूहि तत सूतपुत्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 2, + "text": "अजत शत्रुं च वृकॊदरं च; धनंजयं माद्रवतीसुतौ च\nआमन्त्रये वासुदेवं च शौरिं; युयुधानं चेकितानं विराटम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 3, + "text": "पाञ्चालानाम अधिपं चैव वृद्धं; धृष्टद्युम्नं पार्षतं याज्ञसेनिम\nसर्वे वाचं शृणुतेमां मदीयां; वक्ष्यामि यां भूतिम इच्छन कुरूणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 4, + "text": "शमं राजा धृतराष्ट्रॊ ऽभिनन्दन्न; अयॊजयत तवरमाणॊ रथं मे\nस भरातृपुत्र सवजनस्य राज्ञस; तद रॊचतां पाण्डवानां शमॊ ऽसतु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 5, + "text": "सर्वैर धर्मैः समुपेताः सथ पार्थाः; परस्थानेन मार्दवेनार्जवेन\nजाताः कुले अनृशंसा वदान्या; हरीनिषेधाः कर्मणां निश्चयज्ञाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 6, + "text": "न युज्यते कर्म युष्मसु हीनं; सत्त्वं हि वस तादृशं भीमसेनाः\nउद्भासते हय अञ्जन बिन्दुवत तच; छुक्ले वस्त्रे यद भवेत किल्बिषं वः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 7, + "text": "सर्वक्षयॊ दृश्यते यत्र कृत्स्नः; पापॊदयॊ निरयॊ ऽभाव संस्थः\nकस तत कुर्याज जतु कर्म परजानन; पराजयॊ यत्र समॊ जयश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 8, + "text": "ते वै धन्य यैः कृतं जञातिकार्यं; ये वः पुत्राः सुहृदॊ बान्धवाश च\nउपक्रुष्टं जीवितं संत्यजेयुस; ततः कुरूणां नियतॊ वै भवः सयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 9, + "text": "ते चेत कुरून अनुशास्य सथ पार्था; निनीय सर्वान दविषतॊ निगृह्य\nसमं वस तज जीवितं मृत्युना सयाद; यज जीवध्वं जञातिवधे न साधु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 10, + "text": "कॊ हय एव युस्मान सह केशवेन; स चेकितानान पार्षत बाहुगुप्तान\nस सात्यकीन विषहेत परजेतुं; लब्ध्वापि देवान सचिवान सहेन्द्रान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 11, + "text": "कॊ वा कुरून दरॊण भीष्माभिगुप्तान; अश्वत्थाम्ना शल्य कृपादिभिश च\nरणे परसॊढुं विषहेत राजन; राधेय गुप्तान सह भूमिपालैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 12, + "text": "महद बलं धार्तराष्ट्रस्य राज्ञः; कॊ वै शक्तॊ हन्तुम अक्षीयमा���ः\nसॊ ऽहं जये चैव पराजये च; निःश्रेयसं नाधिगच्छामि किं चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 13, + "text": "कथं हि नीचा इव दौष्कुलेया; निर्धर्मार्थं कर्म कुर्युश च पार्थाः\nसॊ ऽहं परसाद्य परणतॊ वासुदेवं; पाञ्चालानाम अधिपं चैव वृद्धम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 14, + "text": "कृताञ्जलिः शरणं वः परपद्ये; कथं सवस्ति सत्यात कुरुसृञ्जयानाम\nन हय एव ते वचनं वासुदेवॊ; धनंजयॊ वा जातु किं चिन न कुर्यात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 25, + "shloka": 15, + "text": "पराणान आदौ याच्यमानः कुतॊ ऽनयद; एतद विद्वन साधनार्थं बरवीमि\nएतद राज्ञॊ भीष्म पुरॊगमस्य; मतं यद वः शान्तिर इहॊत्तमा सयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 1, + "text": "[य]\nकां नु वाचं संजय मे शृणॊषि; युद्धैषिणीं येन युद्धाद बिभेषि\nअयुद्धं वै तात युद्धाद गरीयः; कस तल लब्ध्वा जातु युध्येत सूत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 2, + "text": "अकुर्वतश चेत पुरुषस्य संजय; सिध्येत संकल्पॊ मनसा यं यम इच्छेत\nन कर्म कुर्याद विदितं ममैतद; अन्यत्र युद्धाद बहु यल लघीयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 3, + "text": "कुतॊ युद्धं जातु नरः परजानन; कॊ दैवशप्तॊ ऽभिवृणीत युद्धम\nसुखैषिणः कर्म कुर्वन्ति पार्था; धर्माद अहीनं यच च लॊकस्य पथ्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 4, + "text": "कर्मॊदयं सुखम आशंसमानः; कृच्छ्रॊपायं तत्त्वतः कर्म दुःखम\nसुखप्रेप्सुर विजिघांसुश च दुःखं; येन्द्रियाणां परीतिवशानुगामी\nकामाभिध्या सवशरीरं दुनॊति; यया परयुक्तॊ ऽनुकरॊति दुःखम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 5, + "text": "यथेध्यमानस्य समिद्ध तेजसॊ; भूयॊ बलं वर्धते पावकस्य\nकामार्थलाभेन तथैव भूयॊ; न तृप्यते सर्विषेवाग्निर इद्धः\nसंपश्येमं भॊगचयं महान्तं; सहास्माभिर धृतराष्ट्रस्य राज्ञः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 6, + "text": "नाश्रेयसाम ईश्वरॊ विग्रहाणां; नाश्रेयसां गीतशब्दं शृणॊति\nनाश्रेयसः सेवते माल्यगन्धान; न चाप्य अश्रेयांस्य अनुलेपनानि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 7, + "text": "नाश्रेयसः परावरान अध्यवस्ते; कथं तव अस्मान संप्रणुदेत कुरुभ्यः\nअत्रैव च सयाद अवधूय एष; कामः शरीरे हृदयं दुनॊति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 8, + "text": "सवयं राजा विषमस्थः परेषु; सामस्थ्यम अन्विच्छति तन न साधु\nयथात्मनः पश्यति वृत्तम एव; तथा परेषाम अपि सॊ ऽभयुपैति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 9, + "text": "आसन्नम अग्निं तु निदाघकाले; गम्भीरकक्षे गहने विसृज्य\nयथा वृद्धं वायुवशेन शॊचेत; कषेमं मुमुक्षुः शिशिर वयपाये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 10, + "text": "पराप्तैश्वर्यॊ धृतराष्ट्रॊ ऽदय राजा; लालप्यते संजय कस्य हेतॊः\nपरगृह्य दुर्बुद्धिम अनार्जवे रतं; पुत्रं मन्दं मूढम अमन्त्रिणं तु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 11, + "text": "अनाप्तः सन्न आप्ततमस्य वाचं; सुयॊधनॊ विदुरस्यावमन्य\nसुतस्य राजा धृतराष्ट्रः परियैषी; संबुध्यमानॊ विशते ऽधर्मम एव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 12, + "text": "मेधाविनं हय अर्थकामं कुरूणां; बहुश्रुतं वाग्मिनं शीलवन्तम\nसूत राजा धृतराष्ट्रः कुरुभ्यॊ; न सॊ ऽसमरद विदुरं पुत्रकाम्यात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 13, + "text": "मानघ्नस्य आत्मकामस्य चेर्ष्यॊः; संरम्भिणश चार्थधर्मातिगस्य\nदुर्भाषिणॊ मन्युवशानुगस्य; कामात्मनॊ दुर्हृदॊ भावनस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 14, + "text": "अनेयस्याश्रेयसॊ दीर्घमन्यॊर; मित्र दरुहः संजय पापबुद्धेः\nसुतस्य राजा धृतराष्ट्रः परियैषी; परपश्यमानः परजहाद धर्मकामौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 15, + "text": "तदैव मे संजय दीव्यतॊ ऽभून; नॊ चेत कुरून आगतः सयाद अभावः\nकाव्यां वाचं विरुदॊ भाषमाणॊ; न विन्दते धृतराष्ट्रात परशंसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 16, + "text": "कषत्तुर यदा अन्ववर्तन्त बुद्धिं; कृच्छ्रं कुरून न तदाभ्याजगाम\nयावत परज्ञाम अन्ववर्तन्त तस्य; तावत तेषां राष्ट्रवृद्धिर बभूव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 17, + "text": "तदर्थलुब्धस्य निबॊध मे ऽदय; ये मन्त्रिणॊ धार्तराष्ट्रस्य सूत\nदुःशासनः शकुनिः सूतपुत्रॊ; गावल्गणे पश्य संमॊहम अस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 18, + "text": "सॊ ऽहं न पश्यामि परीक्षमाणः; कथं सवस्ति सयात कुरुसृञ्जयानाम\nआत्तैश्वर्यॊ धृतराष्ट्रः परेभ्यः; परव्राजिते विदुरे दीर्घदृष्टौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 19, + "text": "आशंसते वै धृतराष्ट्रः सपुत्रॊ; महाराज्यम असपत्नं पृथिव्याम\nतस्मिञ शमः केवलं नॊपलभ्यॊ; अत्यासन्नं मद्गतं मन्यते ऽरथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 20, + "text": "यत तत कर्णॊ मन्यते पारणीयं; युद्धे गृहीतायुधम अर्जुनेन\nआसंश च युद्धानि पुरा महान्ति; कथं कर्णॊ नाभवद दवीप एषाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 21, + "text": "कर्णश च जानाति सुयॊधनश च; दरॊणश च जानाति पितामहश च\nअन्ये च ये कुरवस तत्र सन्ति; यथार्जुनान नास्त्य अपरॊ धनुर्धरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 22, + "text": "जानन्त्य एते कुरवः सर्व एव; ये चाप्य अन्ये भूमिपालाः समेताः\nदुर्यॊधनं चापराधे चरन्तम; अरिंदमे फल्गुने ऽविद्यमाने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 23, + "text": "तेनार्थ बद्धं मन्यते धार्तराष्ट्रः; शक्यं हर्तुं पाण्डवानां ममत्वम\nकिरीटिना तालमात्रायुधेन; तद वेदिना संयुगं तत्र गत्वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 24, + "text": "गाण्डीवविस्फारित शब्दम आजाव; अशृण्वाना घार्तराष्ट्रा धरियन्ते\nकरुद्धस्य चेद भीमसेनस्य वेगात; सुयॊधनॊ मन्यते सिद्धम अर्थम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 25, + "text": "इन्द्रॊ ऽपय एतन नॊत्सहेत तात हर्तुम; ऐश्वर्यं नॊ जीवति भीमसेने\nधनंजये नकुले चैव सूत; तथा वीरे सहदेवे मदीये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 26, + "text": "स चेद एतां परतिपद्येत बुद्धिं; वृद्धॊ राजा सह पुत्रेण सूत\nएवं रणे पाण्डव कॊपदग्धा; न नश्येयुः संजय धार्तराष्ट्राः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 27, + "text": "जानासि तवं कलेशम अस्मासु वृत्तं; तवां पूजयन संजयाहं कषमेयम\nयच चास्माकं कौरवैर भूतपूर्वं; या नॊ वृत्तिर धार्तराष्ट्रे तदासीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 26, + "shloka": 28, + "text": "अद्यापि तत तत्र तथैव वर्ततां; शान्तिं गमिष्यामि यथा तवम आत्थ\nइन्द्रप्रस्थे भवतु ममैव राज्यं; सुयॊधनॊ यच्छतु भारताग्र्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nधर्मे नित्या पाण्डव ते विचेष्टा; लॊके शरुता दृश्यते चापि पार्थ\nमहास्रावं जीवितं चाप्य अनित्यं; संपश्य तवं पाण्डव मा विनीनशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 2, + "text": "न चेद भागं कुरवॊ ऽनयत्र युद्धात; परयच्छन्ते तुभ्यम अजातशत्रॊ\nभैक्ष चर्याम अन्धकवृष्णिराज्ये; शरेयॊ मन्ये न तु युद्धेन राज्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 3, + "text": "अल्पकालं जीवितं यन मनुष्ये; महास्रावं नित्यदुःखं चलं च\nभूयश च तद वयसॊ नानुरूपं; तस्मात पापं पाण्डव मा परसार्षीः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 4, + "text": "कामा मनुष्यं परसजन्त एव; धर्मस्य ये विध्न मूलं नरेन्द्र\nपूर्वं नरस तान धृतिमान विनिघ्नँल; लॊके परशंसां लभते ऽनवद्याम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 5, + "text": "निबन्धनी हय अर्थतृष्णेह पार्थ; ताम एषतॊ बाध्यते धर्म एव\nधर्मं तु यः परवृणीते स बुद्धः; कामे गृद्धॊ हीयते ऽरथानुरॊधात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 6, + "text": "धर्मं कृत्वा कर्मणां तात मुख्यं; महाप्रतापः सवितेव भाति\nहानेन धर्मस्य महीम अपीमां; लब्ध्वा नरः सीदति पापबुद्धिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 7, + "text": "वेदॊ ऽधीतश चरितं बरह्मचर्यं; यज्ञैर इष्टं बराह्मणेभ्यश च दत्तम\nपरं सथानं मन्यमानेन भूय; आत्मा दत्तॊ वर्षपूगं सुखेभ्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 8, + "text": "सुखप्रिये सेवमानॊ ऽतिवेलं; यॊगाभ्यासे यॊ न करॊति कर्म\nवित्तक्षये हीनसुखॊ ऽतिवेलं; दुःखं शेते कामवेगप्रणुन्नः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 9, + "text": "एवं पुनर अर्थचर्या परसक्तॊ; हित्वा धर्मं यः परकरॊत्य अधर्मम\nअश्रद्दधत परलॊकाय मूढॊ; हित्वा देहं तप्यते परेत्य मन्दः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 10, + "text": "न कर्मणां विप्रणाशॊ ऽसय अमुत्र; पुण्यानां वाप्य अथ वा पापकानाम\nपूर्वं कर्तुर गच्छति पुण्यपापं; पश्चात तव एतद अनुयात्य एव कर्ता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 11, + "text": "नयायॊपेतं बराह्मणेभ्यॊ यदन्नं; शरद्धा पूतं गन्धरसॊपपन्नम\nअन्वाहार्येषूत्तम दक्षिणेषु; तथारूपं कर्म विख्यायते ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 12, + "text": "इह कषेत्रे करियते पार्थ कार्यं; न वै किं चिद विद्यते परेत्य कार्यम\nकृतं तवया पारलॊक्यं च कार्यं; पुण्यं महत सद्भिर अनुप्रशस्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 13, + "text": "जहाति मृत्युं च जरां भयं च; न कषुत्पिपासे मनसश चाप्रियाणि\nन कर्तव्यं विद्यते तत्र किं चिद; अन्यत्र वा इन्द्रियप्रीणनार्थात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 14, + "text": "एवंरूपं कर्मफलं नरेन्द्र; मात्रावता हृदयस्य परियेण\nसक्रॊधजं पाण्डव हर्षजं च; लॊकाव उभौ मा परहासीश चिराय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 15, + "text": "अन्तं गत्वा कर्मणां या परशंसा; सत्यं दमश चार्जवम आनृशंस्यम\nअश्वमेधॊ राजसूयस तथेष्टः; पापस्यान्तं कर्मणॊ मा पुनर गाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 16, + "text": "तच चेद एवं देशरूपेण पार्थाः; करिष्यध्वं कर्म पापं चिराय\nनिवसध्वं वर्षपूगान वनेषु; दुःखं वासं पाण्डवा धर्महेतॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 17, + "text": "अप्रव्रज्ये यॊजयित्वा पुरस्ताद; आत्माधीनं यद बलं ते तदासीत\nनित्यं पाञ्चालाः सचिवास तवेमे; जनार्दनॊ युयुधानश च वीरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 18, + "text": "मत्स्यॊ राजा रुक्मरथः सपुत्रः; परहारिभिः सह पुत्रैर विराटः\nराजानश च ये विजिताः पुरस्तात; तवाम एव ते संश्रयेयुः समस्ताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 19, + "text": "महासहायः परतपन बलस्थः; पुरस्कृतॊ वासुदेवार्जुनाभ्याम\nवरान हनिष्यन दविषतॊ रङ्गमध्ये; वयनेष्यथा धार्तराष्ट्रस्य दर्पम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 20, + "text": "बलं कस्माद वर्हयित्वा परस्य; निजान कस्मात कर्शयित्वा सहायान\nनिरुष्य कस्माद वर्षपूगान वनेषु; युयुत्ससे पाण्डव हीनकालम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 21, + "text": "अप्रज्ञॊ वा पाण्डव युध्यमानॊ; अधर्मज्ञॊ वा भूतिपथाद वयपैति\nपरज्ञावान वा बुध्यमानॊ ऽपि धर्मं; संरम्भाद वा सॊ ऽपि भूतेर अपैति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 22, + "text": "नाधर्मे ते धीयते पार्थ बुद्धिर; न संरम्भात कर्म चकर्थ पापम\nअद्धा किं तत कारणं यस्य हेतॊः; परज्ञा विरुद्धं कर्म चिकीर्षसीदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 23, + "text": "अव्याधिजं कटुकं शीर्ष रॊगं; यशॊ मुषं पापफलॊदयं च\nसतां पेयं यन न पिबन्त्य असन्तॊ; मन्युं महाराज पिब परशाम्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 24, + "text": "पापानुबन्धं कॊ नु तं कामयेत; कषमैव ते जयायसी नॊत भॊगाः\nयत्र भीष्मः शांतनवॊ हतः सयाद; यत्र दरॊणः सह पुत्रॊ हतः सयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 25, + "text": "कृपः शल्यः सौमदत्तिर विकर्णॊ; विविंशतिः कर्णदुर्यॊधनौ च\nएतान हत्वा कीदेशं तत सुखं सयाद; यद विन्देथास तद अनुब्रूहि पार्थ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 26, + "text": "लब्ध्वापीमां पृथिवीं सागरान्तां; जरामृत्यू नैव हि तवं परजह्याः\nपरियाप्रिये सुखदुःखे च राजन्न; एवं विद्वान नैव युद्धं कुरुष्व" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 27, + "shloka": 27, + "text": "अमात्यानां यदि कामस्य हेतॊर; एवं युक्तं कर्म चिकीर्षसि तवम\nअपाक्रमेः संप्रदाय सवम एभ्यॊ; मा गास तवं वा देव यानात पथॊ ऽदय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 1, + "text": "[य]\nअसंशयं संजय सत्यम एतद; धर्मॊ वरः कर्मणां यत तवम आत्थ\nजञात्वा तु मां संजय गर्हयेस तवं; यदि धर्मं यद्य अधर्मं चरामि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 2, + "text": "यत्राधर्मॊ धर्मरूपाणि बिभ्रद; धर्मः कृत्स्नॊ दृश्यते ऽधर्मरूपः\nतथा धर्मॊ धारयन धर्मरूपं; विद्वांसस तं संप्रपश्यन्ति बुद्ध्या" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 3, + "text": "एवम एताव आपदि लिङ्गम एतद; धर्माधर्मौ वृत्ति नित्यौ भजेताम\nआद्यं लिङ्गं यस्य तस्य परमाणम; आपद धर्मं संजय तं निबॊध" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 4, + "text": "लुप्तायां तु परकृतौ येन कर्म; निष्पादयेत तत्परीप्सेद विहीनः\nपरकृतिस्थश चापदि वर्तमान; उभौ गर्ह्यौ भवतः संजयैतौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 5, + "text": "अविलॊपम इच्छतां बराह्मणानां; परायश्चित्तं विहितं यद विधात्रा\nआपद्य अथाकर्मसु वर्तमानान; विकर्मस्थान संजय गर्हयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 6, + "text": "मनीषिणां तत्त्वविच छेदनाय; विधीयते सत्सु वृत्तिः सदैव\nअब्राह्मणाः सन्ति तु ये न वैद्याः; सर्वॊच्छेदं साधु मन्येत तेभ्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 7, + "text": "तदर्था नः पितरॊ ये च पूर्वे; पितामहा ये च तेभ्यः परे ऽनये\nपरज्ञैषिणॊ य च हि कर्म चक्रुर; नास्त्य अन्ततॊ नास्ति नास्तीति मन्ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 8, + "text": "यत किं चिद एतद वित्तम अस्यां पृथिव्यां; यद देवानां तरिदशानां परत्र\nपराजापत्यं तरिदिवं बरह्मलॊकं; नाधर्मतः संजय कामये तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 9, + "text": "धर्मेश्वरः कुशलॊ नीतिमांश चाप्य; उपासिता बराह्मणानां मनीषी\nनानाविधांश चैव महाबलांश च; राजन्य भॊजनान अनुशास्ति कृष्णः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 10, + "text": "यदि हय अहं विसृजन सयाम अगर्ह्यॊ; युध्यमानॊ यदि जह्यां सवधर्मम\nमहायशाः केशवस तद बरवीतु; वासुदेवस तूभयॊर अर्थकामः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 11, + "text": "शैनेया हि चैत्रकाश चान्धकाश च; वार्ष्णेय भॊजाः कौकुराः सृञ्जयाश च\nउपासीना वासुदेवस्य बुद्धिं; निगृह्य शत्रून सुहृदॊ नन्दयन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 12, + "text": "वृष्ण्यन्धका हय उग्रसेनादयॊ वै; कृष्ण परणीताः सर्वैवेन्द्र कल्पाः\nमनस्विनः सत्यपराक्रमाश च; महाबला यादवा भॊगवन्तः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 13, + "text": "काश्यॊ बभ्रुः शरियम उत्तमां गतॊ; लब्ध्वा कृत्णं भरातरम ईशितारम\nयस्मै कामान वर्षति वासुदेवॊ; गरीष्मात्यये मेघ इव परजाभ्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 28, + "shloka": 14, + "text": "ईदृशॊ ऽयं केशवस तात भूयॊ; विद्मॊ हय एनं कर्मणां निश्चयज्ञम\nपरियश च नः साधुतमश च कृष्णॊ; नातिक्रमे वचनं केशवस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nअविनाशं संजय पाण्डवानाम; इच्छाम्य अहं भूतिम एषां परियं च\nतथा राज्ञॊ धृतराष्ट्रस्य सूत; सदाशंसे बहुपुत्रस्य वृद्धिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 2, + "text": "कामॊ हि मे संजय नित्यम एव; नान्यद बरूयां तान परति शाम्यतेति\nराज्ञश च हि परियम एतच छृणॊमि; मन्ये चैतत पाण्डवानां समर्थम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 3, + "text": "सुदुष्करश चात्र शमॊ हि नूनं; परदर्शितः संजय पाण्डवेन\nयस्मिन गृद्धॊ धृतराष्ट्रः सपुत्रः; कस्माद एषां कलहॊ नात्र मूर्च्छेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 4, + "text": "तत्त्वं धर्मं विचरन संजयेह; मत्तश च जानासि युधिष्ठिराच च\nअथॊ कस्मात संजय पाण्डवस्य; उत्साहिनः पूरयतः सवकर्म\nयथाख्यातम आवसतः कुटुम्बं; पुराकल्पात साधु विलॊपम आत्थ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 5, + "text": "अस्मिन विधौ वर्तमाने यथावद; उच्चावचा मतयॊ बराह्मणानाम\nकर्मणाहुः सिद्दिम एके परत्र; हित्वा कर्म विद्यया सिद्धिम एके\nनाभुञ्जानॊ भक्ष्यभॊज्यस्य तृप्येद; विद्वान अपीह विदितं बराह्मणानाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 6, + "text": "या वै विद्याः साधयन्तीह कर्म; तासां फलं विद्यते नेतरासाम\nतत्रेह वै दृष्टफलं तु कर्म; पीत्वॊदकं शाम्यति तृष्णयार्तः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 7, + "text": "सॊ ऽयं विधिर विहितः कर्मणैव; तद वर्तते संजय तत्र कर्म\nतत्र यॊ ऽनयत कर्मणः साधु मन्येन; मॊघं तस्य लपितं दुर्बलस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 8, + "text": "कर्मणामी भान्ति देवाः परत्र; कर्मणैवेह पलवते मातरिश्वा\nअहॊरात्रे विदधत कर्मणैव; अतन्द्रितॊ नित्यम उदेति सूर्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 9, + "text": "मासार्ध मादान अथ नक्षत्रयॊगान; अतन्द्रितश चन्द्रमा अभ्युपैति\nअतन्द्रितॊ दहते जातवेदाः; समिध्यमानः कर्म कुर्वन परजाभ्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 10, + "text": "अतन्द्रिता भारम इमं महान्तं; बिभर्ति देवी पृथिवी बलेन\nअतन्द्रिताः शीघ्रम अपॊ वहन्ति; संतर्पयन्त्यः सर्वभूतानि नद्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 11, + "text": "अतन्द्रितॊ वर्षति भूरि तेजाः; संनादयन्न अन्तरिक्षं दिवं च\nअतन्द्रितॊ बरह्मचर्यं चचार; शरेष्ठत्वम इच्छन बलभिद देवतानाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 12, + "text": "हित्वा सुखं मनसश च परियाणि; तेन शक्रः कर्मणा शरैष्ठ्यम आप\nसत्यं धर्मपालयन्न अप्रमत्तॊ; दमं तितिक्षां समतां परियं च\nएतानि सर्वाण्य उपसेवमानॊ; देवराज्यं मघवान पराप मुख्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 13, + "text": "बृहस्पतिर बरह्मचर्यं चचार; समाहितः संशितात्मा यथावत\nहित्वा सुखं परतिरुध्येन्द्रियाणि; तेन देवानाम अगमद गौरवं सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 14, + "text": "नक्षत्राणि कर्मणामुत्र भान्ति; रुद्रादित्या वसवॊ ऽथापि विश्वे\nयमॊ राजा वैश्रवणः कुबेरॊ; गन्धर्वयक्षाप्सरसश च शुभ्राः\nबरह्मचर्यं वेदविद याः करियाश च; निषेवमाणा मुनयॊ ऽमुत्र भान्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 15, + "text": "जानन्न इमं सर्वलॊकस्य धर्मं; बराह्मणानां कषत्रियाणां विशां च\nस कस्मात तवं जानतां जञानवान सन; वयायच्छसे संजय कौरवार्थे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 16, + "text": "आम्नायेषु नित्यसंयॊगम अस्य; तथाश्वमेधे राजसूये च विद्धि\nसंपूज्यते धनुषा वर्मणा च; हस्तत्राणै रथशस्त्रैश च भूयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 17, + "text": "ते चेद इमे कौरवाणाम उपायम; अधिगच्छेयुर अवधेनैव पार्थाः\nधर्मत्राणं पुण्यम एषां कृतं सयाद; आर्ये वृत्रे भीमसेनं निगृह्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 18, + "text": "ते चेत पित्र्ये कर्मणि वर्तमाना; आपद्येरन दिष्ट वशेन मृत्युम\nयथाशक्त्या पूरयन्तः सवकर्म; तद अप्य एषां निधनं सयात परशस्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 19, + "text": "उताहॊ तवं मन्यसे सर्वम एव; राज्ञां युद्धे वर्तते धर्मतन्त्रम\nअयुद्धे वा वर्तते धर्मतन्त्रं; तथैव ते वाचम इमां शृणॊमि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 20, + "text": "चातुर्वर्ण्यस्य परथमं विभागम; अवेक्ष्य तवं संजय सवं च कर्म\nनिशम्याथॊ पाण्डवानां सवकर्म; परशंस वा निन्द वा या मतिस ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 21, + "text": "अधीयीत बराह्मणॊ ऽथॊ यजेत; दद्याद इयात तीर्थमुख्यानि चैव\nअध्यापयेद याजयेच चापि याज्यान; परतिग्रहान वा विदितान परतीच्छेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 22, + "text": "तथा राजन्यॊ रक्षणं वै परजानां; कृत्वा धर्मेणाप्रमत्तॊ ऽथ दत्त्वा\nयज्ञैर इष्ट्वा सर्ववेदान अधीत्य; दारान कृत्वा पुण्यकृद आवसेद गृहान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 23, + "text": "वैश्यॊ ऽधीत्य कृषिगॊरक्ष पुण्यैर; वित्तं चिन्वन पालयन्न अप्रमत्तः\nपरियं कुर्वन बराह्मणक्षत्रियाणां; धर्मशीलः पुण्यकृद आवसेद गृहान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 24, + "text": "परिचर्या वन्दनं बराह्मणानां; नाधीयीत परतिषिद्धॊ ऽसय यज्ञः\nनित्यॊत्थितॊ भूतये ऽतन्द्रितः सयाद; एष समृतः शूद्र धर्मः पुराणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 25, + "text": "एतान राजा पालयन्न अप्रमत्तॊ; नियॊजयन सर्ववर्णान सवधर्मे\nअकामात्मा समवृत्तिः परजासु; नाधार्मिकान अनुरुध्येत कामान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 26, + "text": "शरेयांस तस्माद यदि विद्येत कश चिद; अभिज्ञातः सर्वधर्मॊपपन्नः\nस तं दुष्टम अनुशिष्यात परजानन; न चेद गृध्येद इति तस्मिन न साधु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 27, + "text": "यदा गृध्येत परभूमिं नृशंसॊ; विधिप्रकॊपाद बलम आददानः\nअतॊ राज्ञां भविता युद्धम एतत; तत्र जातं वर्म शस्त्रं धनुश च\nइन्द्रेणेदं दस्युवधाय कर्म; उत्पादितं वर्म शस्त्रं धनुश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 28, + "text": "सतेनॊ हरेद यत्र धनं हय अदृष्टः; परसह्य वा यत्र हरेत दृष्टः\nउभौ गर्ह्यौ भवतः संजयैतौ; किं वै पृथक तवं धृतराष्ट्रस्य पुत्रे\nयॊ ऽयं लॊभान मन्यते धर्मम एतं; यम इच्छते मनुवशानुगामी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 29, + "text": "भागः पुनः पाण्डवानां निविष्टस; तं नॊ ऽकस्माद आददीरन परे वै\nअस्मिन पदे युद्यतां नॊ वधॊ ऽपि; शलघ्यः पित्र्यः परराज्याद विशिष्टः\nएतान धर्मान कौरवाणां पुराणान; आचक्षीथाः संजय राज्यमध्ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 30, + "text": "ये ते मन्दा मृत्युवशाभिपन्नाः; समानीता धार्तराष्ट्रेण मूढाः\nइदं पुनः कर्म पापीय एव; सभामध्ये पश्य वृत्तं कुरूणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 31, + "text": "परियां भार्यां दरौपदीं पाण्डवानां; यशस्विनीं शीलवृत्तॊपपन्नाम\nयद उपेक्षन्त कुरवॊ भीष्म मुख्याः; कामानुगेनॊपरुद्धां रुदन्तीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 32, + "text": "तं चेत तदा ते स कुमार वृद्धा; अवारयिष्यन कुरवः समेताः\nमम परियं धृतराष्ट्रॊ ऽकरिष्यत; पुत्राणां च कृतम अस्याभविष्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 33, + "text": "दुःशासनः परातिलॊम्यान निनाय; सभामध्ये शवशुराणां च कृष्णाम\nसा तत्र नीता करुणान्य अवॊचन; नान्यं कषत्तुर नाथम अदृष्टकं चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 34, + "text": "कार्पण्याद एव सहितास तत्र राज्ञॊ; नाशक्नुवन परतिवक्तुं सभायाम\nएकः कषत्ता धर्म्यम अर्थं बरुवाणॊ; धर्मं बुद्ध्वा परत्युवाचाल्प बुद्धिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 35, + "text": "अनुक्त्वा तवं धर्मम एवं सभायाम; अथेच्छसे पाण्डवस्यॊपदेष्टुम\nकृष्णा तव एतत कर्म चकार शुद��धं; सुदुष्करं तद धि सभां समेत्य\nयेन कृच्छ्रात पाण्डवान उज्जहार; तथात्मानं नौर इव सागरौघात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 36, + "text": "यत्राब्रवीत सूतपुत्रः सभायां; कृष्णां सथितां शवशुराणां समीपे\nन ते गतिर विद्यते याज्ञसेनि; परपद्येदानीं धार्तराष्ट्रस्य वेश्म\nपराजितास ते पतयॊ न सन्ति; पतिं चान्यं भामिनि तवं वृणीष्व" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 37, + "text": "यॊ बीभत्सॊर हृदये परौढ आसीद; अस्थि परच्छिन मर्मघाती सुघॊरः\nकर्णाच्छरॊ वान्मयस तिग्मतेजाः; परतिष्ठितॊ हृदये फल्गुनस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 38, + "text": "कृष्णाजिनानि परिधित समानान; दुःशासनः कटुकान्य अभ्यभाषत\nएते सर्वे षण्ढतिला विनष्टाः; कषयं गता नरकं दीर्घकालम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 39, + "text": "गान्धारराजः शकुनिर निकृत्या; यद अब्रवीद दयूतकाले स पार्थान\nपराजितॊ नकुलः किं तवास्ति; कृष्णया तवं दीव्य वै याज्ञसेन्या" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 40, + "text": "जानासि तवं संजय सर्वम एतद; दयूते ऽवाच्यं वाक्यम एवं यथॊक्तम\nसवयं तव अहं परार्थये तत्र गन्तुं; समाधातुं कार्यम एतद विपन्नम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 41, + "text": "अहापयित्वा यदि पाण्डवार्थं; शमं कुरूणाम अथ चेच चरेयम\nपुण्यं च मे सयाच चरितं महॊदयं; मुच्येरंश च कुरवॊ मृत्युपाशात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 42, + "text": "अपि वाचं भाषमाणस्य काव्यां; धर्मारामाम अर्थवतीम अहिंस्राम\nअवेक्षेरन धार्तराष्ट्राः समक्षं; मां च पराप्तं कुरवः पूजयेयुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 43, + "text": "अतॊ ऽनयथा रथिना फल्गुनेन; भीमेन चैवाहव दंशितेन\nपरासिक्तान धार्तराष्ट्रांस तु विद्धि; परदह्यमानान कर्मणा सवेन मन्दान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 44, + "text": "पराजितान पाण्डवेयांस तु वाचॊ; रौद्ररूपा भाषते धार्तराष्ट्रः\nगदाहस्तॊ भीमसेनॊ ऽपरमत्तॊ; दुर्यॊधनं समारयित्वा हि काले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 45, + "text": "सुयॊधनॊ मन्युमयॊ महाद्रुमः; सकन्धः कर्णः शकुनिस तस्य शाखाः\nदुःशासनः पुष्पफले समृद्धे; मूलं राजा धृतराष्ट्रॊ ऽमनीषी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 46, + "text": "युधिष्ठिरॊ धर्ममयॊ महाद्रुमः; सकन्धॊ ऽरजुनॊ भीमसेनॊ ऽसय शाखाः\nमाद्रीपुत्रौ पुष्पफले समृद्धे; मूलं तव अहं बरह्म च बराह्मणाश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 47, + "text": "वनं ��ाजा धृतराष्ट्रः सपुत्रॊ; वयाघ्रा वने संजय पाण्डवेयाः\nमा वनं छिन्धि स वयाघ्रं मा वयाघ्रान नीनशॊ वनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 48, + "text": "निर्वनॊ वध्यते वयाघ्रॊ निर्व्याघ्रं छिद्यते वनम\nतस्माद वयाघ्रॊ वनं रक्षेद वनं वयाघ्रं च पालयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 49, + "text": "लता धर्मा धार्तराष्ट्राः शालाः संजय पाण्डवाः\nन लता वर्धते जातु अनाश्रित्य महाद्रुमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 50, + "text": "सथिताः शुश्रूषितुं पार्थाः सथिता यॊद्धुम अरिंदमाः\nयत्कृत्यं धृतराष्ट्रस्य तत करॊतु नराधिपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 29, + "shloka": 51, + "text": "सथिताः शमे महात्मानः पाण्डवा धर्मचारिणः\nयॊधाः समृद्धास तद विद्वन नाचक्षीथा यथातथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nआमन्त्रये तवा नरदेव देव; गच्छाम्य अहं पाण्डव सवस्ति ते ऽसतु\nकच चिन न वाचा वृजिनं हि किं चिद; उच्चारितं मे मनसॊ ऽभिषङ्गात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 2, + "text": "जनार्दनं भीमसेनार्जुनौ च; माद्री सुतौ सात्यकिं चेकितानम\nआमन्त्र्य गच्छामि शिवं सुखं वः; सौम्येन मां पश्यत चक्षुषा नृपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 3, + "text": "अनुज्ञातः संजय सवस्ति गच्छ; न नॊ ऽकार्षीर अप्रियं जातु किं चित\nविद्मश च तवा ते च वयं च सर्वे; शुद्धात्मानं मध्यगतं सभस्थम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 4, + "text": "आप्तॊ दूतः संजय सुप्रियॊ ऽसि; कल्याण वाक शीलवान दृष्टिमांश च\nन मुह्येस तवं संजय जातु मत्या; न च करुध्येर उच्यमानॊ ऽपि तथ्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 5, + "text": "न मर्मगां जातु वक्तासि रूक्षां; नॊपस्तुतिं कटुकां नॊत शुक्ताम\nधर्मारामाम अर्थवतीम अहिंस्राम; एतां वाचं तव जानामि सूत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 6, + "text": "तवम एव नः परियतमॊ ऽसि दूत; इहागच्छेद विदुरॊ वा दवितीयः\nअभीक्ष्णदृष्टॊ ऽसि पुरा हि नस तवं; धनंजयस्यात्म समः सखासि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 7, + "text": "इतॊ गत्वा संजय कषिप्रम एव; उपातिष्ठेथा बराह्मणान ये तद अर्हाः\nविशुद्धवीर्यांश चरणॊपपन्नान; कुले जातान सर्वधर्मॊपपन्नान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 8, + "text": "सवाध्यायिनॊ बराह्मणा भिक्षवश च; तपस्विनॊ ये च नित्या वनेषु\nअभिवाद्या वै मद्वचनेन वृद्धास; तथेतरेषां कुशलं वदेथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 9, + "text": "पुरॊहितं धृतराष्ट्��स्य राज्ञ; आचार्याश च ऋत्विजॊ ये च तस्य\nतैश च तवं तात सहितैर यथार्हं; संगच्छेथाः कुशलेनैव सूत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 10, + "text": "आचार्य इष्टॊ ऽनपगॊ विधेयॊ; वेदान ईप्सन बरह्मचर्यं चचार\nयॊ ऽसत्रं चतुष्पात पुनर एव चक्रे; दरॊणः परसन्नॊ ऽभिवाद्यॊ यथार्हम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 11, + "text": "अधीत विद्यश चरणॊपपन्नॊ; यॊ ऽसत्रं चतुष्पात पुनर एव चक्रे\nगन्धर्वपुत्र परतिमं तरस्विनं; तम अश्वत्थामानं कुशलं सम पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 12, + "text": "शारद्वतस्यावसथं सम गत्वा; महारथस्यास्त्रविदां वरस्य\nतवं माम अभीक्ष्णं परिकीर्तयन वै; कृपस्य पादौ संजय पाणिना सपृशेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 13, + "text": "यस्मिञ शौर्यम आनृशंस्यं तपश च; परज्ञा शीलं शरुतिसत्त्वे धृतिश च\nपादौ गृहीत्वा कुरुसत्तमस्य; भीष्मस्य मां तत्र निवेदयेथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 14, + "text": "परज्ञा चक्षुर यः परणेता कुरूणां; बहुश्रुतॊ वृद्धसेवी मनीषी\nतस्मै राज्ञे सथविरायाभिवाद्य; आचक्षीथाः संजय माम अरॊगम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 15, + "text": "जयेष्ठः पुत्रॊल्धृतराष्ट्रस्य मन्दॊ; मूर्खः शठः संजय पापशीलः\nपरशास्ता वै पृथिवी येन सर्वा; सुयॊधनं कुशलं तात पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 16, + "text": "भराता कनीयान अपि तस्य मन्दस; तथाशीलः संजय सॊ ऽपि शश्वत\nमहेष्वासः शूरतमः कुरूणां; दुःशासनं कुशलं तात पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 17, + "text": "वृन्दारकं कविम अर्थेष्व अमूढं; महाप्रज्ञं सर्वधर्मॊपपन्नम\nन तस्य युद्धं रॊचते वै कदा चिद; वैश्यापुत्रं कुशलं तात पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 18, + "text": "निकर्तने देवने यॊ ऽदवितीयश; छन्नॊपधः साधु देवी मताक्षः\nयॊ दुर्जयॊ देवितव्येन संख्ये; स चित्रसेनः कुशलं तात वाच्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 19, + "text": "यस्य कामॊ वर्तते नित्यम एव; नान्यः शमाद भारतानाम इति सम\nस बाह्लीकानाम ऋषभॊ मनस्वी; पुरा यथा माभिवदेत परसन्नः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 20, + "text": "गुणैर अनेकैः परवरैश च युक्तॊ; विज्ञानवान नैव च निष्ठुरॊ यः\nसनेहाद अमर्षं सहते सदैव; स सॊमदत्तः पूजनीयॊ मतॊ मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 21, + "text": "अर्हत्तमः कुरुषु सौमदत्तिः; स नॊ भराता संजय मत सखा च\nमहेष्वासॊ रथिनाम उत्तमॊ यः; सहामात्यः कुशल�� तस्य पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 22, + "text": "ये चैवान्ये कुरुमुख्या युवानः; पुत्राः पौत्रा भरातरश चैव ये नः\nयं यम एषां येन येनाभिगच्छेर; अनामयं मद्वचनेन वाच्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 23, + "text": "ये राजानः पाण्डवायॊधनाय; समानीता धार्तराष्ट्रेण के चित\nवसातयः शाल्वकाः केकयाश च; तथाम्बष्ठा ये तरिगर्ताश च मुख्याः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 24, + "text": "पराच्यॊदीच्या दाक्षिणात्याश च शूरास; तथा परतीच्याः पार्वतीयाश च सर्वे\nअनृशंसाः शीलवृत्तॊपपन्नास; तेषां सर्वेषां कुशलं तात पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 25, + "text": "हस्त्यारॊहा रथिनः सादिनश च; पदातयश चार्यसंघा महान्तः\nआख्याय मां कुशलिनं सम तेषाम; अनामयं परिपृच्छेः समग्रान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 26, + "text": "तथा राज्ञॊ हय अर्थयुक्तान अमात्यान; दौवारिकान ये च सेनां नयन्ति\nआयव्ययं ये गणयन्ति युक्ता; अर्थाश च ये महतश चिन्तयन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 27, + "text": "गान्धारराजः शकुनिः पार्वतीयॊ; निकर्तने यॊ ऽदवितीयॊ ऽकषदेवी\nमानं कुर्वन धार्तराष्ट्रस्य सूत; मिथ्या बुद्धेः कुशलं तात पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 28, + "text": "यः पाण्डवानेक रथेन वीरः; समुत्सहत्य अप्रधृष्यान विजेतुम\nयॊ मुह्यतां मॊहयिताद्वितीयॊ; वैकर्तनं कुशलं तात पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 29, + "text": "स एव भक्तः स गुरुः स भृत्यः; स वै पिता स च माता सुहृच च\nअगाध बुद्धिर विदुरॊ दीर्घदर्शी; स नॊ मन्त्री कुशलं तात पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 30, + "text": "वृद्धाः सत्रियॊ याश च गुणॊपपन्ना; या जञायन्ते संजय मातरस ताः\nताभिः सर्वाभिः सहिताभिः समेत्य; सत्रीभिर वृद्धाभिर अभिवादं वदेथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 31, + "text": "कच चित पुत्रा जीवपुत्राः सुसम्यग; वर्तन्ते वॊ वृत्तिम अनृशंस रूपाम\nइति समॊक्त्वा संजय बरूहि पश्चाद; अजातशत्रुः कुशली सपुत्रः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 32, + "text": "या नॊ भार्याः संजय वेत्थ तत्र; तासां सर्वासां कुशलं तात पृच्छेः\nसुसंगुप्ताः सुरभयॊ ऽनवद्याः; कच चिद गृहान आवसथाप्रमत्ताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 33, + "text": "कच चिद वृत्तिं शवशुरेषु भद्राः; कल्याणीं वर्तध्वम अनृशंस रूपाम\nयथा च वः सयुः पतयॊ ऽनुकूलास; तथा वृत्तिम आत्मनः सथापयध्वम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 34, + "text": "या नः सनुषाः संजय वेत्थ तत्र; पराप्ता कुलेभ्यश च गुणॊपपन्नाः\nपरजावत्यॊ बरूहि समेत्य ताश च; युधिष्ठिरॊ वॊ ऽभयवदत परसन्नः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 35, + "text": "कन्याः सवजेथः सदनेषु संजय; अनामयं मद्वचनेन पृष्ट्वा\nकल्याणा वः सन्तु पतयॊ ऽनुकूला; यूयं पतीनां भवतानुकूलाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 36, + "text": "अलंकृता वस्त्रवत्यः सुगन्धा; अबीभत्साः सुखिता भॊगवत्यः\nलघु यासां दर्शनं वाक च लध्वी; वेश सत्रियः कुशलं तात पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 37, + "text": "दासी पुत्रा ये च दासाः कुरूणां; तदाश्रया बहवः कुब्ज खञ्जाः\nआख्याय मां कुशलिनं सम तेभ्यॊ; अनामयं परिपृच्छेर जघन्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 38, + "text": "कच चिद वृत्तिर वर्तते वै पुराणी; कच चिद भॊगान धार्तराष्ट्रॊ ददाति\nअङ्गहीनान कृपणान वामनांश च; आनृशंस्याद धृतराष्ट्रॊ बिभर्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 39, + "text": "अन्धाश च सर्वे सथविरास तथैव; हस्ताजीवा बहवॊ ये ऽतर सन्ति\nआख्याय मां कुशलिनं सम तेषाम; अनामयं परिपृच्छेर जघन्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 40, + "text": "मा भैष्ट दुःखेन कुजीवितेन; नूनं कृतं परलॊकेषु पापम\nनिगृह्य शत्रून सुहृदॊ ऽनुगृह्य; वासॊभिर अन्नेन च वॊ भरिष्ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 41, + "text": "सन्त्य एव मे बराह्मणेभ्यः कृतानि; भावीन्य अथॊ नॊ बत वर्तयन्ति\nपश्याम्य अहं युक्तरूपांस तथैव; ताम एव सिद्धिं शरावयेथा नृपं तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 42, + "text": "ये चानाथा दुर्बलाः सर्वकालम; आत्मन्य एव परयतन्ते ऽथ मूढाः\nतांश चापि तवं कृपणान सर्वथैव; अस्मद वाक्यात कुशलं तात पृच्छेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 43, + "text": "ये चाप्य अन्ये संश्रिता धार्तराष्ट्रान; नानादिग्भ्यॊ ऽभयागताः सूतपुत्र\nदृष्ट्वा तांश चैवार्हतश चापि सर्वान; संपृच्छेथाः कुशलं चाव्ययं च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 44, + "text": "एवं सर्वानागताभ्यागतांश च; राज्ञॊ दूतान सर्वदिग्भ्यॊ ऽभयुपेतान\nपृष्ट्वा सर्वान कुशलं तांश च सूत; पश्चाद अहं कुशली तेषु वाच्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 45, + "text": "न हीदृशः सन्त्य अपरे पृथिव्यां; ये यॊधका धार्तराष्ट्रेण लब्धाः\nधर्मस तु नित्यॊ मम धर्म एव; महाबलः शत्रुनिबर्हणाय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 46, + "text": "इदं पुन��� वचनं धार्तराष्ट्रं; सुयॊधनं संजय शरावयेथाः\nयस ते शरीरे हृदयं दुनॊति; कामः कुरून असपत्नॊ ऽनुशिष्याम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 30, + "shloka": 47, + "text": "न विद्यते युक्तिर एतस्य का चिन; नैवंविधाः सयाम यथा परियं ते\nददस्व वा शक्र पुरं ममैव; युध्यस्व वा भारतमुख्यवीर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 1, + "text": "[य]\nउत सन्तम असन्तं च बालं वृद्धं च संजय\nउताबलं बलीयांसं धाता परकुरुते वशे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 2, + "text": "उत बालाय पाण्डित्यं पण्डितायॊत बालताम\nददाति सर्वम ईशानः पुरस्ताच छुक्रम उच्चरन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 3, + "text": "अलं विज्ञापनाय सयाद आचक्षीथा यथातथम\nअथॊ मन्त्रं मन्त्रयित्वा नयॊन्येनातिहृष्टवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 4, + "text": "गावल्गणे कुरून गत्वा धृतराष्ट्रं महाबलम\nअभिवाद्यॊपसंगृह्य ततः पृच्छेर अनामयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 5, + "text": "बरूयाश चैनं तवम आसीनं कुरुभिः परिवारितम\nतवैव राजन वीर्येण सुखं जीवन्ति पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 6, + "text": "तव परसादाद बालास ते पराप्ता राज्यम अरिंदम\nराज्ये तान सथापयित्वाग्रे नॊपेक्षीर विनशिष्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 7, + "text": "सर्वम अप्य एतद एकस्य नालं संजय कस्य चित\nतात संहत्य जीवामॊ मा दविषद्भ्यॊ वशं गमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 8, + "text": "तथाभीष्मं शांतनवं भारतानां पितामहम\nशिरसाभिवदेथास तवं मम नाम परकीर्तयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 9, + "text": "अभिवाद्य च वक्तव्यस ततॊ ऽसमाकं पितामह\nभवता शंतनॊर वंशॊ निमग्नः पुनर उद्धृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 10, + "text": "स तवं कुरु तथा तात सवमतेन पितामह\nयथा जीवन्ति ते पौत्राः परीतिमन्तः परस्परम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 11, + "text": "तथैव विदुरं बरूयाः कुरूणाम मन्त्रधारिणम\nअयुद्धं सौम्य भाषस्व हितकामॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 12, + "text": "अथॊ सुयॊधनं बरूया राजपुत्रम अमर्षणम\nमध्ये कुरूणाम आसीनम अनुनीय पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 13, + "text": "अपश्यन माम उपेक्षन्तं कृष्णाम एकां सभा गताम\nतद्दुःखम अतितिक्षाम मा वधीष्म कुरून इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 14, + "text": "एवं पूर्वापरान कलेशान अतितिक्षन्त पाण्डवाः\nयथाबलीयसः सन्तस तत सर्वं कुरवॊ विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 15, + "text": "यन नः पराव्राजयः सौम्य अजिनैः परतिवासितान\nतद्दुःखम अतितिक्षाम मा वधीष्म कुरून इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 16, + "text": "यत तत सभायाम आक्रम्य कृष्णां केशेष्व अधर्षयत\nदुःशासनस ते ऽनुमते तच चास्माभिर उपेक्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 17, + "text": "यथॊचितं सवकं भागं लभेमहि परंतप\nनिवर्तय परद्रव्ये बुद्धिं गृद्धां नरर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 18, + "text": "शान्तिर एवं भवेद राजन परीतिश चैव परस्परम\nराज्यैक देशम अपि नः परयच्छ शमम इच्छताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 19, + "text": "कुश सथलं वृकस्थलम आसन्दी वारणावतम\nअवसानं भवेद अत्र किं चिद एव तु पञ्चमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 20, + "text": "भरातॄणां देहि पञ्चानां गरामान पञ्च सुयॊधन\nशान्तिर नॊ ऽसतु महाप्राज्ञ जञातिभिः सह संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 21, + "text": "भराता भरातरम अन्वेतु पिता पुत्रेण युज्यताम\nसमयमानाः समायान्तु पाञ्चालाः कुरुभिः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 22, + "text": "अक्षतान कुरुपाञ्चालान पश्येम इति कामये\nसर्वे सुमनसस तात शाम्याम भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 31, + "shloka": 23, + "text": "अलम एव शमायास्मि तथा युद्धाय संजय\nधर्मार्थयॊर अलं चाहं मृदवे दारुणाय च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nअनुज्ञातः पाण्डवेन परययौ संजयस तदा\nशासनं धृतराष्ट्रस्य सर्वं कृत्वा महात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 2, + "text": "संप्राप्य हास्तिनपुरं शीघ्रं च परविवेश ह\nअन्तःपुरम उपस्थाय दवाःस्थं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 3, + "text": "आचक्ष्व मां धृतराष्ट्राय दवाःस्थ; उपागतं पाण्डवानां सकाशात\nजागर्ति चेद अभिवदेस तवं हि कषत्तः; परविशेयं विदितॊ भूमिपस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 4, + "text": "संजयॊ ऽयं भूमिपते नमस ते; दिदृक्षया दवारम उपागतस ते\nपराप्तॊ दूतः पाण्डवानां सकाशात; परशाधि राजन किम अयं करॊतु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 5, + "text": "आचक्ष्व मांसुखिनं काल्यम अस्मै; परवेश्यतां सवागतं संजयाय\nन चाहम एतस्य भवाम्य अकाल्यः; स मे कस्माद दवारि तिष्ठेत कषत्तः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 6, + "text": "ततः परविश्यानुमते नृपस्य; महद वेश्म पराज्ञशूरार्य गुप्तम\nसिंहासनस्थं पार्थिवम आससाद; वैचित्रवीर्यं पराञ्जलिः सूतपुत्रः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 7, + "text": "संजयॊ ऽहं भूमिपते नमस ते; पराप्तॊ ऽसमि गत्वा नरदेव पाण्डवान\nअभिवाद्य तवां पाण्डुपुत्रॊ मनस्वी; युधिष्ठिरः कुशलं चान्वपृच्छत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 8, + "text": "स ते पुत्रान ऋप्च्छति परीयमाणः; कच चित पुत्रैः परीयसे नप्तृभिश च\nतथा सुधृद्भिः सचिवैश च राजन; ये चापि तवाम उपजीवन्ति तैश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 9, + "text": "अभ्येत्य तवां तात वदामि संजय; अजातशत्रुं च सुखेन पार्थम\nकच चित स राजा कुशली सपुत्रः; सहामात्यः सानुजः कौरवाणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 10, + "text": "सहामात्यः कुशली पाण्डुपुत्रॊ; भूयश चातॊ यच च ते ऽगरे मनॊ ऽभूत\nनिर्णिक्त धर्मार्थकरॊ मनस्वी; बहुश्रुतॊ दृष्टिमाञ शीलवांश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 11, + "text": "परं धर्मात पाण्डवस्यानृशंस्यं; धर्मः परॊ वित्तचयान मतॊ ऽसय\nसुखप्रिये धर्महीने न पार्थॊ; अनुरुध्यते भारत तस्य विद्धि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 12, + "text": "परप्रयुक्तः पुरुषॊ विचेष्टते; सूत्रप्रॊता दारुमयीव यॊषा\nइमं दृष्ट्वा नियमपाण्डवस्य; मन्ये परं करं दैवं मनुष्यात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 13, + "text": "इमं च दृष्ट्वा तव कर्म दॊषं; पादॊदर्कं घॊरम अवर्ण रूपम\nयावन नरः कामयते ऽतिकाल्यं; तावन नरॊ ऽयं लभते परशंसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 14, + "text": "अजातशत्रुस तु विहाय पापं; जीर्णां तवचं सर्प इवासमर्थाम\nविरॊचते ऽहार्य वृत्तेन वीरॊ; युधिष्ठिरस तवयि पापं विसृज्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 15, + "text": "अङ्गात्मनः कर्म निबॊध राजन; धर्मार्थयुक्ताद आर्य वृत्ताद अपेतम\nउपक्रॊशं चेह गतॊ ऽसि राजन; नॊहेश च पापं परसजेद अमुत्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 16, + "text": "स तवम अर्थं संशयितं विना तैर; आशंससे पुत्र वशानुगॊ ऽदय\nअधर्मशब्दश च महान पृथिव्यां; नेदं कर्म तवत्समं भारताग्र्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 17, + "text": "हीनप्रज्ञॊ दौष्कुलेयॊ नृशंसॊ; दीर्घवैरी कषत्रविद्यास्व अधीरः\nएवं धर्मा नापदः संतितीर्षेद; धीन वीर्यॊ यश च भवेद अशिष्टः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 18, + "text": "कुले जातॊ धर्मवान यॊ यशस्वी; बहुश्रुतः सुखजीवी यतात्मा\nधर्मार्थयॊर गरथितयॊर बिभर्ति; नान्यत्र दिष्टस्य वशाद उपैति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 19, + "text": "कथं हि मन्त्राग्र्य धरॊ मनीषी; धर्मार्थयॊर आपदि संप्रणेता\nएवं युक्तः सर्वमन्त्रैर अहीनॊ; अनानृशंस्यं कर्म कुर्याद अमूढः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 20, + "text": "तवापीमे मन्त्रविदः समेत्य; समासते कर्मसु नित्ययुक्ताः\nतेषाम अयं बलवान निश्चयश च; कुरु कषयार्थे निरयॊ वयपादि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 21, + "text": "अकालिकं कुरवॊ नाभविष्यन; पापेन चेत पापम अजातशत्रुः\nइच्छेज जातु तवयि पापं विसृज्य; निन्दा चेयं तव लॊके ऽभिविष्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 22, + "text": "किम अन्यत्र विषयाद ईश्वराणां; यत्र पार्थः परलॊकं ददर्श\nअत्यक्रामत स तथा संमतः सयान; न संशयॊ नास्ति मनुष्यकारः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 23, + "text": "एतान गुणान कर्मकृतान अवेक्ष्य; भावाभावौ वर्तमानाव अनित्यौ\nबलिर हि राजा पारम अविन्दमानॊ; नान्यत कालात कारणं तत्र मेने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 24, + "text": "चक्षुः शरॊत्रे नासिका तवक च जिह्वा; जञानस्यैतान्य आयतनानि जन्तॊः\nतानि परीतान्य एव तृष्णा कषयान्ते; तान्य अव्यथॊ दुःखहीनः परणुद्यात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 25, + "text": "न तव एवम अन्ये पुरुषस्य कर्म; संवर्तते सुप्रयुक्तं यथावत\nमातुः पितुः कर्मणाभिप्रसूतः; संवर्धते विधिवद भॊजनेन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 26, + "text": "परियाप्रिये सुखदुःखे च राजन; निन्दाप्रशंसे च भजेत एनम\nपरस तव एनं गर्हयते ऽपराधे; परशंसते साधुवृत्तं तम एव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 27, + "text": "स तवा गर्हे भारतानां विरॊधाद; अन्तॊ नूनं भवितायं परजानाम\nनॊ चेद इदं तव कर्मापराधात; कुरून दहेत कृष्ण वर्त्मेव कक्षम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 28, + "text": "तवम एवैकॊ जातपुत्रेषु राजन; वशं गन्ता सर्वलॊके नरेन्द्र\nकामात्मनां शलाघसे दयूतकाले; नान्यच छमात पश्य विपाकम अस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 29, + "text": "अनाप्तानां परग्रहात तवं नरेन्द्र; तथाप्तानां निग्रहाच चैव राजन\nभूमिं सफीतां दुर्बलत्वाद अनन्तां; न शक्तस तवं रक्षितुं कौरवेय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 32, + "shloka": 30, + "text": "अनुज्ञातॊ रथवेगावधूतः; शरान्तॊ निपद्ये शयनं नृसिंह\nपरातः शरॊतारः कुरवः सभायाम; अजातशत्रॊर वचनं समेताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nदवाःस्थं पराह महाप्राज्ञॊ धृतराष्ट्रॊ महीपतिः\nविदुरं दरष्टुम इच्छामि तम इहानय माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 2, + "text": "परहितॊ धृतराष्ट्र��ण दूतः कषत्तारम अब्रवीत\nईश्वरस तवां महाराजॊ महाप्राज्ञ दिदृक्षति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 3, + "text": "एवम उक्तस तु विदुरः पराप्य राजनिवेशनम\nअब्रवीद धृतराष्ट्राय दवाःस्थ मां परतिवेदय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 4, + "text": "विदुरॊ ऽयम अनुप्राप्तॊ राजेन्द्र तव शासनात\nदरष्टुम इच्छति ते पादौ किं करॊतु परशाधि माम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 5, + "text": "परवेशय महाप्राज्ञं विदुरं दीर्घदर्शिनम\nअहं हि विदुरस्यास्य नाकाल्यॊ जातु दर्शने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 6, + "text": "परविशान्तः पुरं कषत्तर महाराजस्य धीमतः\nन हि ते दर्शने ऽकाल्यॊ जातु राजा बरवीति माम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 7, + "text": "[व]\nततः परविश्य विदुरॊ धृतराष्ट्र निवेशनम\nअब्रवीत पराञ्जलिर वाक्यं चिन्तयानं नराधिपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 8, + "text": "विदुरॊ ऽहं महाप्राज्ञ संप्राप्तस तव शासनात\nयदि किं चन कर्तव्यम अयम अस्मि परशाधि माम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 9, + "text": "संजयॊ विदुर पराप्तॊ गर्हयित्वा च मां गतः\nअजातशत्रॊः शवॊ वाक्यं सभामध्ये स वक्ष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 10, + "text": "तस्याद्य कुरुवीरस्य न विज्ञातं वचॊ मया\nतन मे दहति गात्राणि तद अकार्षीत परजागरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 11, + "text": "जाग्रतॊ दह्यमानस्य शरेयॊ यद इह पश्यसि\nतद बरूहि तवं हि नस तात धर्मार्थकुशलॊ हय असि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 12, + "text": "यतः पराप्तः संजयः पाण्डवेभ्यॊ; न मे यथावन मनसः परशान्तिः\nसवेन्द्रियाण्य अप्रकृतिं गतानि; किं वक्ष्यतीत्य एव हि मे ऽदय चिन्ता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 13, + "text": "अभियुक्तं बलवता दुर्बलं हीनसाधनम\nहृतस्वं कामिनं चॊरम आविशन्ति परजागराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 14, + "text": "कच चिद एतैर महादॊषैर न सपृष्टॊ ऽसि नराधिप\nकच चिन न परवित्तेषु गृध्यन विपरितप्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 15, + "text": "शरॊतुम इच्छामि ते धर्म्यं परं नैःश्रेयसं वचः\nअस्मिन राजर्षिवंशे हि तवम एकः पराज्ञसंमतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 16, + "text": "निषेवते परशस्तानि निन्दितानि न सेवते\nअनास्तिकः शरद्दधान एतत पण्डित लक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 17, + "text": "करॊधॊ हर्षश च दर्पश च हरीस्तम्भॊ मान्यमानिता\nयम अर्थान नापकर्षन्ति स वै पण्डित उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 18, + "text": "यस्य कृत्यं न जानन्ति मन्त्रं वा मन्त्रितं परे\nकृतम एवास्य जानन्ति स वै पण्डित उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 19, + "text": "यस्य कृत्यं न विघ्नन्ति शीतम उष्णं भयं रतिः\nसमृद्धिर असमृद्धिर वा स वै पण्डित उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 20, + "text": "यस्य संसारिणी परज्ञा धर्मार्थाव अनुवर्तते\nकामाद अर्थं वृणीते यः स वै पण्डित उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 21, + "text": "यथाशक्ति चिकीर्षन्ति यथाशक्ति च कुर्वते\nन किं चिद अवमन्यन्ते पण्डिता भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 22, + "text": "कषिप्रं विजानाति चिरं शृणॊति; विज्ञाय चार्थं भजते न कामात\nनासंपृष्टॊ वयौपयुङ्क्ते परार्थे; तत परज्ञानं परथमं पण्डितस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 23, + "text": "नाप्राप्यम अभिवाञ्छन्ति नष्टं नेच्छन्ति शॊचितुम\nआपत्सु च न मुह्यन्ति नराः पण्डित बुद्धयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 24, + "text": "निश्चित्य यः परक्रमते नान्तर वसति कर्मणः\nअवन्ध्य कालॊ वश्यात्मा स वै पण्डित उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 25, + "text": "आर्य कर्मणि राज्यन्ते भूतिकर्माणि कुर्वते\nहितं च नाभ्यसूयन्ति पण्डिता भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 26, + "text": "न हृष्यत्य आत्मसंमाने नावमानेन तप्यते\nगाङ्गॊ हरद इवाक्षॊभ्यॊ यः स पण्डित उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 27, + "text": "तत्त्वज्ञः सर्वभूतानां यॊगज्ञः सर्वकर्मणाम\nउपायज्ञॊ मनुष्याणां नरः पण्डित उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 28, + "text": "परवृत्त वाक चित्रकथ ऊहवान परतिभानवान\nआशु गरन्थस्य वक्ता च स वै पण्डित उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 29, + "text": "शरुतं परज्ञानुगं यस्य परज्ञा चैव शरुतानुगा\nअसंभिन्नार्य मर्यादः पण्डिताख्यां लभेत सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 30, + "text": "अश्रुतश च समुन्नद्धॊ दरिद्रश च महामनाः\nअर्थांश चाकर्मणा परेप्सुर मूढ इत्य उच्यते बुधैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 31, + "text": "सवम अर्थं यः परित्यज्य परार्थम अनुतिष्ठति\nमिथ्या चरति मित्रार्थे यश च मूढः स उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 32, + "text": "अकामान कामयति यः कामयानान परिद्विषन\nबलवन्तं च यॊ दवेष्टि तम आहुर मूढचेतसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 33, + "text": "अमित्रं कुरुते मित्रं मित्रं दवेष्टि हिनस्ति च\nकर्म चारभते दुष्टं तम आहुर मूढचेतसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 34, + "text": "संसारयति कृत्यानि सर्वत्र विचिकित्सते\nचिरं करॊति कषिप्रार्थे स मूढॊ भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 35, + "text": "अनाहूतः परविशति अपृष्टॊ बहु भाषते\nविश्वसत्य अप्रमत्तेषु मूढ चेता नराधमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 36, + "text": "परं कषिपति दॊषेण वर्तमानः सवयं तथा\nयश च करुध्यत्य अनीशः सन स च मूढतमॊ नरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 37, + "text": "आत्मनॊ बलम आज्ञाय धर्मार्थपरिवर्जितम\nअलभ्यम इच्छन नैष्कर्म्यान मूढ बुद्धिर इहॊच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 38, + "text": "अशिष्यं शास्ति यॊ राजन्यश च शून्यम उपासते\nकदर्यं भजते यश च तम आहुर मूढचेतसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 39, + "text": "अर्थं महान्तम आसाद्य विद्याम ऐश्वर्यम एव वा\nविचरत्य असमुन्नद्धॊ यः स पण्डित उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 40, + "text": "एकः संपन्नम अश्नाति वस ते वासश च शॊभनम\nयॊ ऽसंविभज्य भृत्येभ्यः कॊ नृशंसतरस ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 41, + "text": "एकः पापानि कुरुते फलं भुङ्क्ते महाजनः\nभॊक्तारॊ विप्रमुच्यन्ते कर्ता दॊषेण लिप्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 42, + "text": "एकं हन्यान न वाहन्याद इषुर मुक्तॊ धनुष्मता\nबुद्धिर बुद्धिमतॊत्सृष्टा हन्याद राष्ट्रं सराजकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 43, + "text": "एकया दवे विनिश्चित्य तरींश चतुर्भिर वशे कुरु\nपञ्च जित्वा विदित्वा षट सप्त हित्वा सुखी भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 44, + "text": "एकं विषरसॊ हन्ति शस्त्रेणैकश च वध्यते\nसराष्ट्रं स परजं हन्ति राजानं मन्त्रविस्रवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 45, + "text": "एकः सवादु न भुञ्जीत एकश चार्थान न चिन्तयेत\nएकॊ न गच्छेद अध्वानं नैकः सुप्तेषु जागृयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 46, + "text": "एकम एवाद्वितीयं तद यद राजन नावबुध्यसे\nसत्यं सवर्गस्य सॊपानं पारावारस्य नौर इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 47, + "text": "एकः कषमावतां दॊषॊ दवितीयॊ नॊपलभ्यते\nयद एनं कषमया युक्तम अशक्तं मन्यते जनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 48, + "text": "एकॊ धर्मः परं शरेयः कषमैका शान्तिर उत्तमा\nविद्यैका परमा दृष्टिर अहिंसैका सुखावहा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 49, + "text": "दवाव इमौ गरसते भूमिः सर्पॊ बिलशयान ���व\nराजानं चाविरॊद्धारं बराह्मणं चाप्रवासिनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 50, + "text": "दवे कर्मणी नरः कुर्वन्न अस्मिँल लॊके विरॊचते\nअब्रुवन परुषं किं चिद असतॊ नार्थयंस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 51, + "text": "दवाव इमौ पुरुषव्याघ्र परप्रत्यय कारिणौ\nसत्रियः कामित कामिन्यॊ लॊकः पूजित पूजकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 52, + "text": "दवाव इमौ कण्टकौ तीक्ष्णौ शरीरपरिशॊषणौ\nयश चाधनः कामयते यश च कुप्यत्य अनीश्वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 53, + "text": "दवाव इमौ पुरुषौ राजन सवर्गस्य परि तिष्ठतः\nपरभुश च कषमया युक्तॊ दरिद्रश च परदानवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 54, + "text": "नयायागतस्य दरव्यस्य बॊद्धव्यौ दवाव अतिक्रमौ\nअपात्रे परतिपत्तिश च पात्रे चाप्रतिपादनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 55, + "text": "तरयॊ नयाया मनुष्याणां शरूयन्ते भरतर्षभ\nकनीयान मध्यमः शरेष्ठ इति वेदविदॊ विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 56, + "text": "तरिविधाः पुरुषा राजन्न उत्तमाधममध्यमाः\nनियॊजयेद यथावत तांस तरिविधेष्व एव कर्मसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 57, + "text": "तरय एवाधना राजन भार्या दासस तथा सुतः\nयत ते समधिगच्छन्ति यस्य ते तस्य तद धनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 58, + "text": "चत्वारि राज्ञा तु महाबलेन; वर्ज्यान्य आहुः पण्डितस तानि विद्यात\nअल्पप्रज्ञैः सह मन्त्रं न कुर्यान; न दीर्घसूत्रैर अलसैश चारणैश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 59, + "text": "चत्वारि ते तात गृहे वसन्तु; शरियाभिजुष्टस्य गृहस्थ धर्मे\nवृद्धॊ जञातिर अवसन्नः कुलीनः; सखा दरिद्रॊ भगिनी चानपत्या" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 60, + "text": "चत्वार्य आह महाराज सद्यस्कानि बृहस्पतिः\nपृच्छते तरिदशेन्द्राय तानीमानि निबॊध मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 61, + "text": "देवतानां च संकल्पम अनुभावं च धीमताम\nविनयं कृतविद्यानां विनाशं पापकर्मणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 62, + "text": "पञ्चाग्नयॊ मनुष्येण परिचर्याः परयत्नतः\nपिता माताग्निर आत्मा च गुरुश च भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 63, + "text": "पञ्चैव पूजयँल लॊके यशः पराप्नॊति केवलम\nदेवान पितॄन मनुष्यांश च भिक्षून अतिथिपञ्चमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 64, + "text": "पञ्च तवानुगमिष्यन्ति यत्र यत्र गमिष्यसि\nमित्राण्य अमित्रा मध्यस्था उपजीव्यॊपजीवि��ः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 65, + "text": "पञ्चेन्द्रियस्य मर्त्यस्य छिद्रं चेद एकम इन्द्रियम\nततॊ ऽसय सरवति परज्ञा दृतेः पादाद इवॊदकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 66, + "text": "षड दॊषाः पुरुषेणेह हातव्या भूतिम इच्छता\nनिद्रा तन्द्री भयं करॊध आलस्यं दीर्घसूत्रता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 67, + "text": "षड इमान पुरुषॊ जह्याद भिन्नां नावम इवार्णवे\nअप्रवक्तारम आचार्यम अनधीयानम ऋत्विजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 68, + "text": "अरक्षितारं राजानं भार्यां चाप्रिय वादिनीम\nगरामकारं च गॊपालं वनकामं च नापितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 69, + "text": "षड एव तु गुणाः पुंसा न हातव्याः कदा चन\nसत्यं दानम अनालस्यम अनसूया कषमा धृतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 70, + "text": "षण्णाम आत्मनि नित्यानाम ऐश्वर्यं यॊ ऽधिगच्छति\nन स पापैः कुतॊ ऽनर्थैर युज्यते विजितेन्द्रियः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 71, + "text": "षड इमे षट्सु जीवन्ति सप्तमॊ नॊपलभ्यते\nचॊराः परमत्ते जीवन्ति वयाधितेषु चिकित्सकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 72, + "text": "परमदाः कामयानेषु यजमानेषु याजकाः\nराजा विवदमानेषु नित्यं मूर्खेषु पण्डिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 73, + "text": "सप्त दॊषाः सदा राज्ञा हातव्या वयसनॊदयाः\nपरायशॊ यैर विनश्यन्ति कृतमूलाश च पार्थिवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 74, + "text": "सत्रियॊ ऽकषा मृगया पानं वाक पारुष्यं च पञ्चमम\nमहच च दण्डपारुष्यम अर्थदूषणम एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 75, + "text": "अष्टौ पूर्वनिमित्तानि नरस्य विनशिष्यतः\nबराह्मणान परथमं दवेष्टि बराह्मणैश च विरुध्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 76, + "text": "बराह्मण सवानि चादत्ते बराह्मणांश च जिघांसति\nरमते निन्दया चैषां परशंसां नाभिनन्दति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 77, + "text": "नैतान समरति कृत्येषु याचितश चाभ्यसूयति\nएतान दॊषान नरः पराज्ञॊ बुद्ध्या बुद्ध्वा विवर्जयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 78, + "text": "अष्टाव इमानि हर्षस्य नव नीतानि भारत\nवर्तमानानि दृश्यन्ते तान्य एव सुसुखान्य अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 79, + "text": "समागमश च सखिभिर महांश चैव धनागमः\nपुत्रेण च परिष्वङ्गः संनिपातश च मैथुने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 80, + "text": "समये च परियालापः सवयूथेषु च संनतिः\nअभिप्रेतस्य लाभश च पूज�� च जनसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 81, + "text": "नवद्वारम इदं वेश्म तरिस्थूणं पञ्च साक्षिकम\nकषेत्रज्ञाधिष्ठितं विद्वान यॊ वेद स परः कविः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 82, + "text": "दश धर्मं न जानन्ति धृतराष्ट्र निबॊध तान\nमत्तः परमत्त उन्मत्तः शरान्तः करुद्धॊ बुभुक्षितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 83, + "text": "तवरमाणश च भीरुश च लुब्धः कामी च ते दश\nतस्माद एतेषु भावेषु न परसज्जेत पण्डितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 84, + "text": "अत्रैवॊदाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम\nपुत्रार्थम असुरेन्द्रेण गीतं चैव सुधन्वना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 85, + "text": "यः काममन्यू परजहाति राजा; पात्रे परतिष्ठापयते धनं च\nविशेषविच छरुतवान कषिप्रकारी; तं सर्वलॊकः कुरुते परमाणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 86, + "text": "जानाति विश्वासयितुं मनुष्यान; विज्ञात दॊषेषु दधाति दण्डम\nजानाति मात्रां च तथा कषमां च; तं तादृशं शरीर जुषते समग्रा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 87, + "text": "सुदुर्बलं नावजानाति कं चिद; युक्तॊ रिपुं सेवते बुद्धिपूर्वम\nन विग्रहं रॊचयते बलस्थैः; काले च यॊ विक्रमते स धीरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 88, + "text": "पराप्यापदं न वयथते कदा चिद; उद्यॊगम अन्विच्छति चाप्रमत्तः\nदुःखं च काले सहते जितात्मा; धुरंधरस तस्य जिताः सपत्नाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 89, + "text": "अनर्थकं विप्र वासं गृहेभ्यः; पापैः संधिं परदाराभिमर्शम\nदम्भं सतैन्यं पैशुनं मद्य पानं; न सेवते यः स सुखी सदैव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 90, + "text": "न संरम्भेणारभते ऽरथवर्गम; आकारितः शंसति तथ्यम एव\nन मात्रार्थे रॊचयते विवादं; नापूजितः कुप्यति चाप्य अमूढः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 91, + "text": "न यॊ ऽभयसूयत्य अनुकम्पते च; न दुर्बलः परातिभाव्यं करॊति\nनात्याह किं चित कषमते विवादं; सर्वत्र तादृग लभते परशंसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 92, + "text": "यॊ नॊद्धतं कुरुते जातु वेषं; न पौरुषेणापि विकत्थते ऽनयान\nन मूर्च्छितः कटुकान्य आह किं चित; परियं सदा तं कुरुते जनॊ ऽपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 93, + "text": "न वैरम उद्दीपयति परशान्तं; न दर्मम आरॊहति नास्तम एति\nन दुर्गतॊ ऽसमीति करॊति मन्युं; तम आर्य शीलं परम आहुर अग्र्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 94, + "text": "न सवे सुखे वै कुरुते परहर्षं; नान्यस्य ���ुःखे भवति परतीतः\nदत्त्वा न पश्चात कुरुते ऽनुतापं; न कत्थते सत्पुरुषार्य शीलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 95, + "text": "देशाचारान समयाञ जातिधर्मान; बुभूषते यस तु परावरज्ञः\nस तत्र तत्राधिगतः सदैव; महाजनस्याधिपत्यं करॊति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 96, + "text": "दम्भं मॊहं मत्सरं पापकृत्यं; राजद्विष्टं पैशुनं पूगवैरम\nमत्तॊन्मत्तैर दुर्जनैश चापि वादं; यः परज्ञावान वर्जयेत स परधानः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 97, + "text": "दमं शौचं दैवतं मङ्गलानि; परायश्चित्तं विविधाँल लॊकवादान\nएतानि यः कुरुते नैत्यकानि; तस्यॊत्थानं देवता राधयन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 98, + "text": "समैर विवाहं कुरुते न हीनैः; समैः सख्यं वयवहारं कथाश च\nगुणैर विशिष्टांश च पुरॊ दधाति; विपश्चितस तस्य नयाः सुनीताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 99, + "text": "मितं भुङ्क्ते संविभज्याश्रितेभ्यॊ; मितं सवपित्य अमितं कर्मकृत्वा\nददात्य अमित्रेष्व अपि याचितः संस; तम आत्मवन्तं परजहात्य अनर्थाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 100, + "text": "चिकीर्षितं विप्रकृतं च यस्य; नान्ये जनाः कर्म जानन्ति किं चित\nमन्त्रे गुप्ते सम्यग अनुष्ठिते च; सवल्पॊ नास्य वयथते कश चिद अर्थः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 101, + "text": "यः सर्वभूतप्रशमे निविष्टः; सत्यॊ मृदुर दानकृच छुद्ध भावः\nअतीव संज्ञायते जञातिमध्ये; महामणिर जात्य इव परसन्नः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 102, + "text": "य आत्मनापत्रपते भृशं नरः; स सर्वलॊकस्य गुरुर भवत्य उत\nअनन्त तेजाः सुमनाः समाहितः; सवतेजसा सूर्य इवावभासते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 103, + "text": "वने जाताः शापदग्धस्य राज्ञः; पाण्डॊः पुत्राः पञ्च पञ्चेन्द्र कल्पाः\nतवयैव बाला वर्धिताः शिक्षिताश च; तवादेशं पालयन्त्य आम्बिकेय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 33, + "shloka": 104, + "text": "परदायैषाम उचितं तात राज्यं; सुखी पुत्रैः सहितॊ मॊदमानः\nन देवानां नापि च मानुषाणां; भविष्यसि तवं तर्कणीयॊ नरेन्द्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nजाग्रतॊ दह्यमानस्य यत कार्यम अनुपश्यसि\nतद बरूहि तवं हि नस तात धर्मार्थकुशलः शुचिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 2, + "text": "तवं मां यथावद विदुर परशाधि; परज्ञा पूर्वं सर्वम अजातशत्रॊः\nयन मन्यसे पथ्यम अदीनसत्त्व; शरेयः करं बरूहि तद वै कुरूणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 3, + "text": "पापाशङ्गी पापम एव नौपश्यन; पृच्छामि तवां वयाकुलेनात्मनाहम\nकवे तन मे बरूहि सर्वं यथावन; मनीषितं सर्वम अजातशत्रॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 4, + "text": "शुभं वा यदि वा पापं दवेष्यं वा यदि वा परियम\nअपृष्टस तस्य तद बरूयाद यस्य नेच्छेत पराभवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 5, + "text": "तस्माद वक्ष्यामि ते राजन भवम इच्छन कुरून परति\nवचः शरेयः करं धर्म्यं बरुवतस तन निबॊध मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 6, + "text": "मिथ्यॊपेतानि कर्माणि सिध्येयुर यानि भारत\nअनुपाय परयुक्तानि मा सम तेषु मनः कृथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 7, + "text": "तथैव यॊगविहितं न सिध्येत कर्म यन नृप\nउपाययुक्तं मेधावी न तत्र गलपयेन मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 8, + "text": "अनुबन्धान अवेक्षेत सानुबन्धेषु कर्मसु\nसंप्रधार्य च कुर्वीत न वेगेन समाचरेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 9, + "text": "अनुबन्धं च संप्रेक्ष्य विपाकांश चैव कर्मणाम\nउत्थानम आत्मनश चैव धीरः कुर्वीत वा न वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 10, + "text": "यः परमाणं न जानाति सथाने वृद्धौ तथा कषये\nकॊशे जनपदे दण्डे न स राज्यावतिष्ठते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 11, + "text": "यस तव एतानि परमाणानि यथॊक्तान्य अनुपश्यति\nयुक्तॊ धर्मार्थयॊर जञाने स राज्यम अधिगच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 12, + "text": "न राज्यं पराप्तम इत्य एव वर्तितव्यम असांप्रतम\nशरियं हय अविनयॊ हन्ति जरा रूपम इवॊत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 13, + "text": "भक्ष्यॊत्तम परतिच्छन्नं मत्स्यॊ बडिशम आयसम\nरूपाभिपाती गरसते नानुबन्धम अवेक्षते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 14, + "text": "यच छक्यं गरसितुं गरस्यं गरस्तं परिणमेच च यत\nहितं च परिणामे यत तद अद्यं भूतिम इच्छता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 15, + "text": "वनस्पतेर अपक्वानि फलानि परचिनॊति यः\nस नाप्नॊति रसं तेभ्यॊ बीजं चास्य विनश्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 16, + "text": "यस तु पक्वम उपादत्ते काले परिणतं फलम\nफलाद रसं स लभते बीजाच चैव फलं पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 17, + "text": "यथा मधु समादत्ते रक्षन पुष्पाणि षट्पदः\nतद्वद अर्थान मनुष्येभ्य आदद्याद अविहिंसया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 18, + "text": "पुष्पं पुष्पं विचिन्वीत मूलच्छेदं न कारयेत\nमाला कार इवारामे न यथाङ्गार कारकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 19, + "text": "किं नु मे सयाद इदं कृत्वा किं नु मे सयाद अकुर्वतः\nइति कर्माणि संचिन्त्य कुर्याद वा पुरुषॊ न वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 20, + "text": "अनारभ्या भवन्त्य अर्थाः के चिन नित्यं तथागताः\nकृतः पुरुषकारॊ ऽपि भवेद येषु निरर्थकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 21, + "text": "कांश चिद अर्थान नरः पराज्ञॊ लभु मूलान महाफलान\nकषिप्रम आरभते कर्तुं न विघ्नयति तादृशान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 22, + "text": "ऋजु पश्यति यः सर्वं चक्षुषानुपिबन्न इव\nआसीनम अपि तूष्णीकम अनुरज्यन्ति तं परजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 23, + "text": "चक्षुषा मनसा वाचा कर्मणा च चतुर्विधम\nपरसादयति लॊकं यस तं लॊकॊ ऽनुप्रसीदति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 24, + "text": "यस्मात तरस्यन्ति भूतानि मृगव्याधान मृगा इव\nसागरान्ताम अपि महीं लब्ध्वा स परिहीयते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 25, + "text": "पितृपैतामहं राज्यं पराप्तवान सवेन तेजसा\nवायुर अभ्रम इवासाद्य भरंशयत्य अनये सथितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 26, + "text": "धर्मम आचरतॊ राज्ञः सद्भिश चरितम आदितः\nवसुधा वसुसंपूर्णा वर्धते भूतिवर्धनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 27, + "text": "अथ संत्यजतॊ धर्मम अधर्मं चानुतिष्ठतः\nपरतिसंवेष्टते भूमिर अग्नौ चर्माहितं यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 28, + "text": "य एव यत्नः करियते परर राष्ट्रावमर्दने\nस एव यत्नः कर्तव्यः सवराष्ट्र परिपालने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 29, + "text": "धर्मेण राज्यं विन्देत धर्मेण परिपालयेत\nधर्ममूलां शरियं पराप्य न जहाति न हीयते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 30, + "text": "अप्य उन्मत्तात परलपतॊ बालाच च परिसर्पतः\nसर्वतः सारम आदद्याद अश्मभ्य इव काञ्चनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 31, + "text": "सुव्याहृतानि सुधियां सुकृतानि ततस ततः\nसंचिन्वन धीर आसीत शिला हारी शिलं यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 32, + "text": "गन्धेन गावः पश्यन्ति वेदैः पश्यन्ति बराह्मणाः\nचारैः पश्यन्ति राजानश चक्षुर्भ्याम इतरे जनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 33, + "text": "भूयांसं लभते कलेशं या गौर भवति दुर्दुहा\nअथ या सुदुहा राजन नैव तां विनयन्त्य अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 34, + "text": "यद अतप्तं परणमति न तत संतापयन्त्य अपि\nयच च सवयं नतं दारु न तत संनामयन्त्य अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 35, + "text": "एतयॊपमया धीरः संनमेत बलीयसे\nइन्द्राय स परणमते नमते यॊ बलीयसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 36, + "text": "पर्जन्यनाथाः पशवॊ राजानॊ मित्र बान्धवाः\nपतयॊ बान्धवाः सत्रीणां बराह्मणा वेद बान्धवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 37, + "text": "सत्येन रक्ष्यते धर्मॊ विया यॊगेन रक्ष्यते\nमृजया रक्ष्यते रूपं कुलं वृत्तेन रक्ष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 38, + "text": "मानेन रक्ष्यते धान्यम अश्वान रक्ष्यत्य अनुक्रमः\nअभीक्ष्णदर्शनाद गावः सत्रियॊ रक्ष्याः कुचेलतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 39, + "text": "न कुलं वृत्ति हीनस्य परमाणम इति मे मतिः\nअन्त्येष्व अपि हि जातानां वृत्तम एव विशिष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 40, + "text": "य ईर्ष्युः परवित्तेषु रूपे वीर्ये कुलान्वये\nसुखे सौभाग्यसत्कारे तस्य वयाधिर अनन्तकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 41, + "text": "अकार्य करणाद भीतः कार्याणां च विवर्जनात\nअकाले मन्त्रभेदाच च येन माद्येन न तत पिबेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 42, + "text": "विद्यामदॊ धनमदस तृतीयॊ ऽभिजनॊ मदः\nएते मदावलिप्तानाम एत एव सतां दमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 43, + "text": "असन्तॊ ऽभयर्थिताः सद्भिः किं चित कार्यं कदा चन\nमन्यन्ते सन्तम आत्मानम असन्तम अपि विश्रुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 44, + "text": "गतिर आत्मवतां सन्तः सन्त एव सतां गतिः\nअसतां च गतिः सन्तॊ न तव असन्तः सतां गतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 45, + "text": "जिता सभा वस्त्रवता समाशा गॊमता जिता\nअध्वा जितॊ यानवता सर्वं शीलवता जितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 46, + "text": "शीलं परधानं पुरुषे तद यस्येह परणश्यति\nन तस्य जीवितेनार्थॊ न धनेन न बन्धुभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 47, + "text": "आढ्यानां मांसपरमं मध्यानां गॊरसॊत्तरम\nलवणॊत्तरं दरिद्राणां भॊजनं भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 48, + "text": "संपन्नतरम एवान्नं दरिद्रा भुञ्जते सदा\nकषुत सवादुतां जनयति सा चाढ्येषु सुदुर्लभा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 49, + "text": "परायेण शरीमतां लॊके भॊक्तुं शक्तिर न विद्यते\nदरिद्राणां तु राजेन्द्र अपि काष्ठं हि जीर्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 50, + "text": "अवृत्तिर भयम अन्त्यानां मध्यानां मरणाद भयम\nउत्तमानां तु मर्त्यानाम अवमानात परं भयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 51, + "text": "ऐश्वर्यमदपापिष्ठा मदाः पानमदादयः\nऐश्वर्यमदमत्तॊ हि नापतित्वा विबुध्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 52, + "text": "इन्द्रियौर इन्द्रियार्थेषु वर्तमानैर अनिग्रहैः\nतैर अयं ताप्यते लॊकॊ नक्षत्राणि गरहैर इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 53, + "text": "यॊ जितः पञ्चवर्गेण सहजेनात्म कर्शिना\nआपदस तस्य वर्धन्ते शुक्लपक्ष इवॊडुराड" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 54, + "text": "अविजित्य य आत्मानम अमात्यान विजिगीषते\nअमित्रान वाजितामात्यः सॊ ऽवशः परिहीयते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 55, + "text": "आत्मानम एव परथमं देशरूपेण यॊ जयेत\nततॊ ऽमात्यान अमित्रांश च न मॊघं विजिगीषते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 56, + "text": "वश्येन्द्रियं जितामात्यं धृतदण्डं विकारिषु\nपरीक्ष्य कारिणं धीरम अत्यन्तं शरीर निषेवते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 57, + "text": "रथः शरीरं पुरुषस्य राजन; नात्मा नियन्तेन्द्रियाण्य अस्य चाश्वाः\nतैर अप्रमत्तः कुशलः सदश्वैर; दान्तैः सुखं याति रथीव धीरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 58, + "text": "एतान्य अनिगृहीतानि वयापादयितुम अप्य अलम\nअविधेया इवादान्ता हयाः पथि कुसारथिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 59, + "text": "अनर्थम अर्थतः पश्यन्न अर्तं चैवाप्य अनर्थतः\nइन्द्रियैः परसृतॊ बालः सुदुःखं मन्यते सुखम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 60, + "text": "धर्मार्थौ यः परित्यज्य सयाद इन्द्रियवशानुगः\nशरीप्राणधनदारेभ्य कषिप्रं स परिहीयते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 61, + "text": "अर्थानाम ईश्वरॊ यः सयाद इन्द्रियाणाम अनीश्वरः\nइन्द्रियाणाम अनैश्वर्याद ऐश्वर्याद भरश्यते हि सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 62, + "text": "आत्मनात्मानम अन्विच्छेन मनॊ बुद्धीन्द्रियैर यतैः\nआत्मैव हय आत्मनॊ बन्धुर आत्मैव रिपुर आत्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 63, + "text": "कषुद्राक्षेणेव जालेन झषाव अपिहिताव उभौ\nकामश च राजन करॊधश च तौ पराज्ञानं विलुम्पतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 64, + "text": "समवेक्ष्येह धर्मार्थौ संभारान यॊ ऽधिगच्छति\nस वै संभृत संभारः सततं सुखम एधते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 65, + "text": "यः पञ्चाभ्यन्तराञ शत्रून अविजित्य मतिक्षयान\nजिगीषति रिपून अन्यान रिपवॊ ऽभिभवन्ति तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 66, + "text": "दृश्यन्ते हि दुरात्मानॊ वध्यमानाः सवकर्म भिः\nइन्द्रियाणाम अनीशत्वाद राजानॊ राज्यविभ्रमैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 67, + "text": "असंत्यागात पापकृताम अपापांस; तुल्यॊ दण्डः सपृशते मिश्रभावात\nशुष्केणार्द्रं दह्यते मिश्रभावात; तस्मात पापैः सह संधिं न कुर्यात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 68, + "text": "निजान उत्पततः शत्रून पञ्च पञ्च परयॊजनान\nयॊ मॊहान न निघृह्णाति तम आपद गरसते नरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 69, + "text": "अनसूयार्जवं शौचं संतॊषः परियवादिता\nदमः सत्यम अनायासॊ न भवन्ति दुरात्मनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 70, + "text": "आत्मज्ञानम अनायासस तितिक्षा धर्मनित्यता\nवाक चैव गुप्ता दानं च नैतान्य अन्त्येषु भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 71, + "text": "आक्रॊश परिवादाभ्यां विहिंसन्त्य अबुधा बुधान\nवक्ता पापम उपादत्ते कषममाणॊ विमुच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 72, + "text": "हिंसा बलम असाधूनां राज्ञां दण्डविधिर बलम\nशुश्रूषा तु बलं सत्रीणां कषमागुणवतां बलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 73, + "text": "वाक संयमॊ हि नृपते सुदुष्करतमॊ मतः\nअर्थवच च विचित्रं च न शक्यं बहुभाषितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 74, + "text": "अभ्यावहति कल्याणं विविधा वाक सुभाषिता\nसैव दुर्भाषिता राजन्न अनर्थायॊपपद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 75, + "text": "संरॊहति शरैर विद्धं वनं परशुना हतम\nवाचा दुरुक्तं बीभत्सं न संरॊहति वाक कषतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 76, + "text": "कर्णिनालीकनाराचा निर्हरन्ति शरीरतः\nवाक्शल्यस तु न निर्हर्तुं शक्यॊ हृदि शयॊ हि सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 77, + "text": "वाक सायका वदनान निष्पतन्ति; यैर आहतः शॊचति रत्र्य अहानि\nपरस्य नामर्मसु ते पतन्ति; तान पण्डितॊ नावसृजेत परेषु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 78, + "text": "यस्मै देवाः परयच्छन्ति पुरुषाय पराभवम\nबुद्धिं तस्यापकर्षन्ति सॊ ऽपाचीनानि पश्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 79, + "text": "बुद्धौ कलुष भूतायां विनाशे परत्युपस्थिते\nअनयॊ नयसंकाशॊ हृदयान नापसर्पति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 80, + "text": "सेयं बुद्धिः परीता ते पुत्राणां तव भारत\nपाण्डवानां विरॊधेन न चैनाम अवबुध्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 81, + "text": "राजा लक्षणसंपन्नस तरैलॊक्यस्यापि यॊ भवेत\nशिष्यस ते शासिता सॊ ऽसतु धृतराष्ट्र युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 82, + "text": "अतीव सर्वान पुत्रांस ते भागधेय पुरस्कृतः\nतेजसा परज्ञया चैव युक्तॊ धर्मार्थतत्त्ववित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 34, + "shloka": 83, + "text": "आनृशंस्याद अनुक्रॊशाद यॊ ऽसौ धर्मभृतां वरः\nगौरवात तव राजेन्द्र बहून कलेशांस तितिक्षति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nबरूहि भूयॊ महाबुद्धे धर्मार्थसहितं वचः\nशृण्वतॊ नास्ति मे तृप्तिर विचित्राणीह भाषसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 2, + "text": "सर्वतीर्थेषु वा सनानं सर्वभूतेषु चार्जवम\nउभे एते समे सयाताम आर्जवं वा विशिष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 3, + "text": "आर्जवं परतिपद्यस्व पुत्रेषु सततं विभॊ\nइह कीर्तिं परां पराप्य परेत्य सवर्गम अवाप्स्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 4, + "text": "यावत कीर्तिर मनुष्यस्य पुण्या लॊकेषु गीयते\nतावत स पुरुषव्याघ्र सवर्गलॊके महीयते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 5, + "text": "अत्राप्य उदाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम\nविरॊचनस्य संवादं केशिन्य अर्थे सुधन्वना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 6, + "text": "किं बराह्मणाः सविच छरेयांसॊ दितिजाः सविद विरॊचन\nअथ केन सम पर्यङ्कं सुधन्वा नाधिरॊहति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 7, + "text": "पराजापत्या हि वै शरेष्ठा वयं केशिनि सत्तमाः\nअस्माकं खल्व इमे लॊकाः के देवाः के दविजातयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 8, + "text": "इहैवास्स्व परतीक्षाव उपस्थाने विरॊचन\nसुधन्वा परातर आगन्ता पश्येयं वां समागतौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 9, + "text": "तथा भद्रे करिष्यामि यथा तवं भीरु भाषसे\nसुधन्वानं च मां चैव परातर दरष्टासि संगतौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 10, + "text": "अन्वालभे हिरण्मयं पराह्रादे ऽहं तवासनम\nएकत्वम उपसंपन्नॊ न तव आसेयं तवया सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 11, + "text": "अन्वाहरन्तु फलकं कूर्चं वाप्य अथ वा बृसीम\nसुधन्वन न तवम अर्हॊ ऽसि मया सह समासनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 12, + "text": "पितापि ते समासीनम उपासीतैव माम अधः\nबालः सुखैधितॊ गेहे न तवं किं चन बुध्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 13, + "text": "हिरण्यं च गवाश्वं च यद वित्तम असुरेषु नः\nसुधन्वन विपणे तेन परश्नं पृच्छाव ये विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 14, + "text": "हिरण्यं च गवाश्वं च तवैवास्तु विरॊचन\nपराणयॊस तु पणं कृत्वा परश्नं पृच्छाव ये व���दुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 15, + "text": "आवां कुत्र गमिष्यावः पराणयॊर विपणे कृते\nन हि देवेष्व अहं सथाता न मनुष्येषु कर्हि चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 16, + "text": "पितरं ते गमिष्यावः पराणयॊर विपणे कृते\nपुत्रस्यापि स हेतॊर हि परह्रादॊ नानृतं वदेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 17, + "text": "[परह]\nइमौ तौ संप्रदृश्येते याभ्यां न चरितं सह\nआशीविषाव इव करुद्धाव एकमार्गम इहागतौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 18, + "text": "किं वै सहैव चरतॊ न पुरा चरतः सह\nविरॊचनैतत पृच्छामि किं ते सख्यं सुधन्वना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 19, + "text": "न मे सुधन्वना सख्यं पराणयॊर विपणावहे\nपरह्राद तत तवाम ऋप्च्छामि मा परश्नम अनृतं वदीः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 20, + "text": "[परह]\nउदकं मधुपर्कं चाप्य आनयन्तु सुधन्वने\nबरह्मन्न अभ्यर्चनीयॊ ऽसि शवेता गौः पीवरी कृता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 21, + "text": "उदकं मधुपर्कं च पथ एवार्पितं मम\nपरह्राद तवं तु नौ परश्नं तथ्यं परब्रूहि पृच्छतॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 22, + "text": "[परह]\nपुर्तॊ वान्यॊ भवान बरह्मन साक्ष्ये चैव भवेत सथितः\nतयॊर विवदतॊः परश्नं कथम अस्मद विभॊ वदेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 23, + "text": "अथ यॊ नैव परब्रूयात सत्यं वा यदि वानृतम\nएतत सुधन्वन पृच्छामि दुर्विवक्ता सम किं वसेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 24, + "text": "यां रात्रिम अधिविन्ना सत्री यां चैवाक्ष पराजितः\nयां च भाराभितप्ताङ्गॊ दुर्विवक्ता सम तां वसेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 25, + "text": "नगरे परतिरुद्धः सन बहिर दवारे बुभुक्षितः\nअमित्रान भूयसः पश्यन दुर्विवक्ता सम तां वसेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 26, + "text": "पञ्च पश्वनृते हन्ति दश हन्ति गवानृते\nशतम अश्वानृते हन्ति सहस्रं पुरुषानृते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 27, + "text": "हन्ति जातान अजातांश च हिरण्यार्थॊ ऽनृतं वदन\nसर्वं भूम्यनृते हन्ति मा सम भूम्यनृतं वदीः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 28, + "text": "[परह]\nमत्तः शरेयान अङ्गिरा वै सुधन्वा तवद विरॊचन\nमातास्य शरेयसी मातुस तस्मात तवं तेन वै जितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 29, + "text": "विरॊचन सुधन्वायं पराणानाम ईश्वरस तव\nसुधन्वन पुनर इच्छामि तवया दत्तं विरॊचनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 30, + "text": "यद धर्मम अवृणीथास तवं न कामाद अनृतं वदीः\nपुनर ददामि ते तस्मात पुत्रं परह्राद दुर्लभम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 31, + "text": "एष परह्राद पुत्रस ते मया दत्तॊ विरॊचनः\nपादप्रक्षालनं कुर्यात कुमार्याः संनिधौ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 32, + "text": "तस्माद राजेन्द्र भूम्यर्थे नानृतं वक्तुम अर्हसि\nमा गमः स सुतामात्यॊ ऽतययं पुत्रान अनुभ्रमन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 33, + "text": "न देवा यष्टिम आदाय रक्षन्ति पशुपालवत\nयं तु रक्षितुम इच्छन्ति बुद्ध्या संविभजन्ति तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 34, + "text": "यथा यथा हि पुरुषः कल्याणे कुरुते मनः\nतथा तथास्य सर्वार्थाः सिध्यन्ते नात्र संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 35, + "text": "न छन्दांसि वृजिनात तारयन्ति; आयाविनं मायया वर्तमानम\nनीडं शकुन्ता इव जातपक्षाश; छन्दांस्य एनं परजहत्य अन्तकाले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 36, + "text": "मत्तापानं कलहं पूगवैरं; भार्यापत्यॊर अन्तरं जञातिभेदम\nराजद्विष्टं सत्रीपुमांसॊर विवादं; वर्ज्यान्य आहुर यश च पन्थाः परदुष्ठः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 37, + "text": "सामुद्रिकं वणिजं चॊरपूर्वं; शलाक धूर्तं च चिकित्सकं च\nअरिं च मित्रं च कुशीलवं च; नैतान साख्येष्व अधिकुर्वीत सप्त" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 38, + "text": "मानाग्निहॊत्रम उत मानमौनं; मानेनाधीतम उत मानयज्ञः\nएतानि चत्वार्य अभयंकराणि; भयं परयच्छन्त्य अयथा कृतानि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 39, + "text": "अगार दाही गरदः कुण्डाशी सॊमविक्रयी\nपर्व कारश च सूची च मित्र धरुक पारदारिकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 40, + "text": "भरूणहा गुरु तल्पी च यश च सयात पानपॊ दविजः\nअतितीक्ष्णश च काकश च नास्तिकॊ वेद निन्दकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 41, + "text": "सरुव परग्रहणॊ वरात्यः कीनाशश चार्थवान अपि\nरक्षेत्य उक्तश च यॊ हिंस्यात सर्वे बरह्मण्हणैः समाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 42, + "text": "तृणॊक्लया जञायते जातरूपं; युगे भद्रॊ वयवहारेण साधुः\nशूरॊ भयेष्व अर्थकृच्छ्रेषु धीरः; कृच्छ्रास्व आपत्सु सुहृदश चारयश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 43, + "text": "जरा रूपं हरति हि धैर्यम आशा; मृत्युः पराणान धर्मचर्याम असूया\nकरॊधः शरियं शीलम अनार्य सेवा; हरियं कामः सर्वम एवाभिमानः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 44, + "text": "शरीर मङ्गलात परभवति परागल्भ्यात संप्रवर्धते\nद��क्ष्यात तु कुरुते मूलं संयमात परतितिष्ठति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 45, + "text": "अष्टौ गुणाः पुरुषं दीपयन्ति; परज्ञा च कौल्यं च दमः शरुतं च\nपराक्रमश चाबहु भाषिता च; दानं यथाशक्ति कृतज्ञता च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 46, + "text": "एतान गुणांस तात महानुभावान; एकॊ गुणः संश्रयते परसह्य\nराजा यदा सत्कुरुते मनुष्यं; सर्वान गुणान एष गुणॊ ऽतिभाति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 47, + "text": "अष्टौ नृपेमानि मनुष्यलॊके; सवर्गस्य लॊकस्य निदर्शनानि\nचत्वार्य एषाम अन्ववेतानि सद्भिश; चत्वार्य एषाम अन्ववयन्ति सन्तः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 48, + "text": "यज्ञॊ दानम अध्ययनं तपश च; चत्वार्य एतान्य अन्ववेतानि सद्भिः\nदमः सत्यम आर्जवम आनृशंस्यं; चत्वार्य एतान्य अन्ववयन्ति सन्तः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 49, + "text": "न सा सभा यत्र न सन्ति वृद्धा; न ते वृद्धा ये न वदन्ति धर्मम\nनासौ हर्मॊ यतन सत्यम अस्ति; न तत सत्यं यच छलेनानुविद्धम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 50, + "text": "सत्यं रूपं शरुतं विद्या कौल्यं शीलं बलं धनम\nशौर्यं च चिरभाष्यं च दशः संसर्गयॊनयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 51, + "text": "पापं कुर्वन पापकीर्तिः पापम एवाश्नुते फलम\nपुण्यं कुर्वन पुण्यकीर्तिः पुण्यम एवाश्नुते फलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 52, + "text": "पापं परज्ञां नाशयति करियमाणं पुनः पुनः\nनष्टप्रज्ञः पापम एव नित्यम आरभते नरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 53, + "text": "पुण्यं परज्ञां वर्धयति करियमाणं पुनः पुनः\nवृद्धप्रज्ञः पुण्यम एव नित्यम आरभते नरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 54, + "text": "असूयकॊ दन्द शूकॊ निष्ठुरॊ वैरकृन नरः\nस कृच्छ्रं महद आप्नॊतॊ नचिरात पापम आचरन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 55, + "text": "अनसूयः कृतप्रज्ञ्टः शॊभनान्य आचरन सदा\nअकृच्छ्रात सुखम आप्नॊति सर्वत्र च विराजते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 56, + "text": "परज्ञाम एवागमयति यः पराज्ञेभ्यः स पण्डितः\nपराज्ञॊ हय अवाप्य धर्मार्थौ शक्नॊति सुखम एधितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 57, + "text": "दिवसेनैव तत कुर्याद येन रातौ सुखं वसेत\nअष्ट मासेन तत कुर्याद येन वर्षाः सुखं वसेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 58, + "text": "पूर्वे वयसि तत कुर्याद येन वृद्धसुखं वसेत\nयावज जीवेन तत कुर्याद येन परेत्य सुखं वसेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 59, + "text": "जीर्णम अन्नं परशंसन्ति भार्यं च गतयौवनाम\nशूरं विगतसंग्रामं गतपारं तपस्विनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 60, + "text": "धनेनाधर्मलब्धेन यच छिद्रम अपिधीयते\nअसंवृतं तद भवति ततॊ ऽनयद अवदीर्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 61, + "text": "गुरुर आत्मवतां शास्ता शासा राजा दुरात्मनाम\nअथ परच्छन्नपापानां शास्ता वैवस्वतॊ यमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 62, + "text": "ऋषीणां च नदीनां च कुलानां च महामनाम\nपरभवॊ नाधिगन्तव्यः सत्रीणां दुश्चरितस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 63, + "text": "दविजातिपूजाभिरतॊ दाता जञातिषु चार्जवी\nकषत्रियः सवर्गभाग राजंश चिरं पालयते महीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 64, + "text": "सुवर्णपुष्पां पृथिवीं चिन्वन्ति पुरुषास तरयः\nशूरश च कृतविद्यश च यश च जानाति सेवितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 65, + "text": "बुद्धिश्रेष्ठानि कर्माणि बाहुमध्यानि भारत\nतानि जङ्घा जघन्यानि भारप्रत्यवराणि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 66, + "text": "दुर्यॊधने च शकुनौ मूढे दुःशासने तथा\nकर्णे चैश्वर्यम आधाय कथं तवं भूतिम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 35, + "shloka": 67, + "text": "सर्वैर गुणैर उपेताश च पाण्डवा भरतर्षभ\nपितृवत तवयि वर्तन्ते तेषु वर्तस्व पुत्रवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 1, + "text": "[वि]\nअत्रैवॊदाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम\nआत्रेयस्य च संवादं साध्यानां चेति नः शरुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 2, + "text": "चरन्तं हंसरूपेण महर्षिं संशितव्रतम\nसाध्या देवा महाप्राज्ञं पर्यपृच्छन्त वै पुरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 3, + "text": "साध्या देवा वयम अस्मॊ महर्षे; दृष्ट्वा भवन्तं न शक्नुमॊ ऽनुमातुम\nशरुतेन धीरॊ बुद्धिमांस तवं मतॊ नः; काव्यां वाचं वक्तुम अर्हस्य उदाराम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 4, + "text": "एतत कार्यम अमराः संश्रुतं मे; धृतिः शमः सत्यधर्मानुवृत्तिः\nगरन्थिं विनीय हृदयस्य सर्वं; परियाप्रिये चात्मवशं नयीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 5, + "text": "आक्रुश्यमानॊ नाक्रॊशेन मन्युर एव तितिक्षितः\nआक्रॊष्टारं निर्दहति सुकृतं चास्य विन्दति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 6, + "text": "नाक्रॊशी सयान नावमानी परस्य; मित्रद्रॊही नॊत नीचॊपसेवी\nन चातिमानी न च हीनवृत्तॊ; रूक्षां वाचं रुशतीं वर्जयीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 7, + "text": "मर्माण्य अस्थीनि हृदयं तथासून; घॊरा वाचॊ निर्दहन्तीह पुंसाम\nतस्माद वाचं रुशतीं रूक्षरूपां; धर्मारामॊ नित्यशॊ वर्जयीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 8, + "text": "अरुं तुरं परुषं रूक्षवाचं; वाक कण्टकैर वितुदन्तं मनुष्यान\nविद्याद अलक्ष्मीकतमं जनानां; मुखे निबद्धां निरृतिं वहन्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 9, + "text": "परश चेद एनम अधिविध्येत बाणैर; भृशं सुतीक्ष्णैर अनलार्क दीप्तैः\nविरिच्यमानॊ ऽपय अतिरिच्यमानॊ; विद्यात कविः सुकृतं मे दधाति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 10, + "text": "यदि सन्तं सेवते यद्य असन्तं; तपस्विनं यदि वा सतेनम एव\nवासॊ यथा रङ्ग वशं परयाति; तथा स तेषां वशम अभ्युपैति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 11, + "text": "वादं तु यॊ न परवदेन न वादयेद; यॊ नाहतः परतिहन्यान न घातयेत\nयॊ हन्तुकामस्य न पापम इच्छेत; तस्मै देवाः सपृहयन्त्य आगताय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 12, + "text": "अव्याहृतं वयाहृताच छरेय आहुः; सत्यं वदेद वयाहृतं तद दवितीयम\nपरियंवदेद वयाहृतं तत तृतीयं; धर्म्यं वदेद वयाहृतं तच चतुर्थम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 13, + "text": "यादृशैः संविवदते यादृशांश चॊपसेवते\nयादृग इच्छेच च भवितुं तादृग भवति पूरुषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 14, + "text": "यतॊ यतॊ निवर्तते ततस ततॊ विमुच्यते\nनिवर्तनाद धि सर्वतॊ न वेत्ति दुःखम अण्व अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 15, + "text": "न जीयते नॊत जिगीषते ऽनयान; न वैरक्कृच चाप्रतिघातकश च\nनिन्दा परशंसासु समस्वभावॊ; न शॊचते हृष्यति नैव चायम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 16, + "text": "भावम इच्छति सर्वस्य नाभावे कुरुते मतिम\nसत्यवादी मृदुर दान्तॊ यः स उत्तमपूरुषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 17, + "text": "नानर्थकं सान्त्वयति परतिज्ञाय ददाति च\nराद्धापराद्धे जानाति यः स मध्यमपूरुषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 18, + "text": "दुःशासनस तूपहन्ता न शास्ता; नावर्तते मन्युवशात कृतघ्नः\nन कस्य चिन मित्रम अथॊ दुरात्मा; कलाश चैता अधमस्येह पुंसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 19, + "text": "न शरद्दधाति कल्याणं परेभ्यॊ ऽपय आत्मशङ्कितः\nनिराकरॊति मित्राणि यॊ वै सॊ ऽधम पूरुषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 20, + "text": "उत्तमान एव सेवेत पराप्ते काले तु मध्यमान\nअधमांस तु न सेवेत य इच्छेच छरेय आत्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 21, + "text": "पराप्नॊति वै वित्तम असद बलेन; नित्यॊत्थानात परज्ञया पौरुषेण\nन तव एव सम्यग लभते परशंसां; न वृत्तम आप्नॊति महाकुलानाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 22, + "text": "महाकुलानां सपृहयन्ति देवा; धर्मार्थवृद्धाश च बहुश्रुताश च\nपृच्छामि तवां विदुर परश्नम एतं; भवन्ति वै कानि महाकुलानि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 23, + "text": "तमॊ दमॊ बरह्मवित तवं वितानाः; पुण्या विवाहाः सततान्न दानम\nयेष्व एवैते सप्तगुणा भवन्ति; सम्यग वृत्तास तानि महाकुलानि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 24, + "text": "येषां न वृत्तं वयथते न यॊनिर; वृत्तप्रसादेन चरन्ति धर्मम\nये कीर्तिम इच्छन्ति कुले विशिष्टां; तयक्तानृतास तानि महाकुलानि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 25, + "text": "अनिज्ययाविवाहैर्श च वेदस्यॊत्सादनेन च\nकुलान्य अकुलतां यान्ति धर्मस्यातिक्रमेण च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 26, + "text": "देव दरव्यविनाशेन बरह्म सवहरणेन च\nकुलान्य अकुलतां यान्ति बराह्मणातिक्रमेण च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 27, + "text": "बराह्मणानां परिभवात परिवादाच च भारत\nकुलान्य अकुलतां यान्ति नयासापहरणेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 28, + "text": "कुलानि समुपेतानि गॊभिः पुरुषतॊ ऽशवतः\nकुलसंख्यां न गच्छन्ति यानि हीनानि वृत्ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 29, + "text": "वृत्ततस तव अविहीनानि कुलान्य अल्पधनान्य अपि\nकुलसंख्यां तु गच्छन्ति कर्षन्ति च मयद यशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 30, + "text": "मा नः कुले वैरकृत कश चिद अस्तु; राजामात्यॊ मा परस्वापहारी\nमित्रद्रॊही नैकृतिकॊ ऽनृती वा; पूर्वाशी वा पितृदेवातिथिभ्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 31, + "text": "यश च नॊ बराह्मणं हन्याद यश च नॊ बराह्मणान दविषेत\nन नः स समितिं गच्छेद यश च नॊ निर्वपेत कृषिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 32, + "text": "तृणानि भूमिर उदकं वाक चतुर्थी च सूनृता\nसताम एतानि गेहेषु नॊच्छिद्यन्ते कदा चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 33, + "text": "शरद्धया परया राजन्न उपनीतानि सत्कृतिम\nपरवृत्तानि महाप्राज्ञ धर्मिणां पुण्यकर्मणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 34, + "text": "सूक्ष्मॊ ऽपि भारं नृपते सयन्दनॊ वै; शक्तॊ वॊढुं न तथान्ये महीजाः\nएवं युक्ता भारसहा भवन्ति; महाकुलीना न तथान्ये मनुष्याः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 35, + "text": "न तन मित्रं यस्य कॊपाद बिभेति; यद वा मित्रं शङ्कितेनॊपचर्यम\nयस्मिन मित्रे पितरीवाश्वसीत; तद वै मित्रं संगतानीतराणि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 36, + "text": "यदि चेद अप्य असंबन्धॊ मित्रभावेन वर्तते\nस एव बन्धुस तन मित्रं सा गतिस तत्परायणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 37, + "text": "चलचित्तस्य वै पुंसॊ वृद्धान अनुपसेवतः\nपारिप्लवमतेर नित्यम अध्रुवॊ मित्र संग्रहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 38, + "text": "चलचित्तम अनात्मानम इन्द्रियाणां वशानुगम\nअर्थाः समतिवर्तन्ते हंसाः शुष्कं सरॊ यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 39, + "text": "अकस्माद एव कुप्यन्ति परसीदन्त्य अनिमित्ततः\nशीलम एतद असाधूनाम अभ्रं पारिप्लवं यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 40, + "text": "सत्कृताश च कृतार्थाश च मित्राणां न भवन्ति ये\nतान मृतान अपि करव्यादाः कृतघ्नान नॊपभुञ्जते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 41, + "text": "अर्थयेद एव मित्राणि सति वासति वा धने\nनानर्थयन विजानाति मित्राणां सारफल्गुताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 42, + "text": "संतापाद भरश्यते रूपं संतापाद भरश्यते बलम\nसंतापाद भरश्यते जञानं संतापाद वयाधिम ऋच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 43, + "text": "अनवाप्यं च शॊकेन शरीरं चॊपतप्यते\nअमित्राश च परहृष्यन्ति मा सम शॊके मनः कृथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 44, + "text": "पुनर नरॊ मरियते जायते च; पुनर नरॊ हीयते वर्धते पुनः\nपुनर नरॊ याचति याच्यते च; पुनर नरः शॊचति शॊच्यते पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 45, + "text": "सुखं च दुःखं च भवाभवौ च; लाभालाभौ मरणं जीवितं च\nपर्यायशः सर्वम इह सपृशन्ति; तस्माद धीरॊ नैव हृष्येन न शॊचेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 46, + "text": "चलानि हीमानि षडिन्द्रियाणि; तेषां यद यद वर्तते यत्र यत्र\nततस ततः सरवते बुद्धिर अस्य; छिद्रॊद कुम्भाद इव नित्यम अम्भः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 47, + "text": "तनुर उच्छः शिखी राजा मिथ्यॊपचरितॊ मया\nमन्दानां मम पुत्राणां युद्धेनान्तं करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 48, + "text": "नित्यॊद्विग्नम इदं सर्वं नित्यॊद्विग्नम इदं मनः\nयत तत पदम अनुद्विग्नं तन मे वद महामते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 49, + "text": "नान्यत्र विद्या तपसॊर नान्यत्रेन्द्रिय निग्रहात\nनान्यत्र लॊभसंत्यागाच छान्तिं पश्याम ते ऽनघ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 50, + "text": "बुद��ध्या भयं परणुदति तपसा विन्दते महत\nगुरुशुश्रूषया जञानं शान्तिं तयागेन विन्दति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 51, + "text": "अनाश्रिता दानपुण्यं वेद पुण्यम अनाश्रिताः\nरागद्वेषविनिर्मुक्ता विचरन्तीह मॊक्षिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 52, + "text": "सवधीतस्य सुयुद्धस्य सुकृतस्य च कर्मणः\nतपसश च सुतप्तस्य तस्यान्ते सुखम एधते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 53, + "text": "सवास्तीर्णानि शयनानि परपन्ना; न वै भिन्ना जातु निद्रां लभन्ते\nन सत्रीषु राजन रतिम आप्नुवन्ति; न मागधैः सतूयमाना न सूतैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 54, + "text": "न वै भिन्ना जातु चरन्ति धर्मं; न वै सुखं पराप्नुवन्तीह भिन्नाः\nन वै भिन्ना गौरवं मानयन्ति; न वै भिन्नाः परशमं रॊचयन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 55, + "text": "न वै तेषां सवदते पथ्यम उक्तं; यॊगक्षेमं कल्पते नॊत तेषाम\nभिन्नानां वै मनुजेन्द्र परायणं; न विद्यते किं चिद अन्यद विनाशात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 56, + "text": "संभाव्यं गॊषु संपन्नं संभाव्यं बराह्मणे तपः\nसंभाव्यं सत्रीषु चापल्यं संभाव्यं जञातितॊ भयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 57, + "text": "तन्तवॊ ऽपय आयता नित्यं तन्तवॊ बहुलाः समाः\nबहून बहुत्वाद आयासान सहन्तीत्य उपमा सताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 58, + "text": "धूमायन्ते वयपेतानि जवलन्ति सहितानि च\nधृतराष्ट्रॊल्मुकानीव जञातयॊ भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 59, + "text": "बराह्मणेषु च ये शूराः सत्रीषु जञातिषु गॊषु च\nवृन्ताद इव फलं पक्वं धृतराष्ट्र पतन्ति ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 60, + "text": "महान अप्य एकजॊ वृक्षॊ बलवान सुप्रतिष्ठितः\nपरसह्य एव वातेन शाखा सकन्धं विमर्दितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 61, + "text": "अथ ये सहिता वृक्षाः संघशः सुप्रतिष्ठिताः\nते हि शीघ्रतमान वातान सहन्ते ऽनयॊन्यसंश्रयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 62, + "text": "एवं मनुष्यम अप्य एकं गुणैर अपि समन्वितम\nशक्यं दविषन्तॊ मन्यन्ते वायुर दरुमम इवौकजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 63, + "text": "अन्यॊन्यसमुपष्टम्भाद अन्यॊन्यापाश्रयेण च\nजञातयः संप्रवर्धन्ते सरसीवॊत्पलान्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 64, + "text": "अवध्या बराह्मणा गावॊ सत्रियॊ बालाश च जञातयः\nयेषां चान्नानि भुञ्जीत ये च सयुः शरणागताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 65, + "text": "न मनुष्ये गुणः कश चिद अन्यॊ धनवताम अपि\nअनातुरत्वाद भद्रं ते मृतकल्पा हि रॊगिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 66, + "text": "अव्याधिजं कटुकं शीर्ष रॊगं; पापानुबन्धं परुषं तीक्ष्णम उग्रम\nसतां पेयं यन न पिबन्त्य असन्तॊ; मन्युं महाराज पिब परशाम्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 67, + "text": "रॊगार्दिता न फलान्य आद्रियन्ते; न वै लभन्ते विषयेषु तत्त्वम\nदुःखॊपेता रॊगिणॊ नित्यम एव; न बुध्यन्ते धनभॊगान न सौख्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 68, + "text": "पुरा हय उक्तॊ नाकरॊस तवं वचॊ मे; दयूते जितां दरौपदीं परेक्ष्य राजन\nदुर्यॊधनं वारयेत्य अक्षवत्यां; कितवत्वं पण्डिता वर्जयन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 69, + "text": "न तद बलं यन मृदुना विरुध्यते; मिश्रॊ धर्मस तरसा सेवितव्यः\nपरध्वंसिनी करूरसमाहिता शरीर; मृदुप्रौढा गच्छति पुत्रपौत्रान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 70, + "text": "धार्तराष्ट्राः पाण्डवान पालयन्तु; पाण्डॊः सुतास तव पुत्रांश च पान्तु\nएकारिमित्राः कुरवॊ हय एकमन्त्रा; जीवन्तु राजन सुखिनः समृद्धाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 71, + "text": "मेढीभूतः कौरवाणां तवम अद्य; तवय्य आधीनं कुरु कुलम आजमीढ\nपार्थान बालान वनवास परतप्तान; गॊपायस्व सवं यशस तात रक्षन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 36, + "shloka": 72, + "text": "संधत्स्व तवं कौरवान पाण्डुपुत्रैर; मा ते ऽनतरं रिपवः परार्थयन्तु\nसत्ये सथितास ते नरदेव सर्वे; दुर्यॊधनं सथापय तवं नरेन्द्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 1, + "text": "[वि]\nसप्तदशेमान राजेन्द्र मनुः सवायम्भुवॊ ऽबरवीत\nवैचित्रवीर्य पुरुषान आकाशं मुष्टिभिर घनतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 2, + "text": "तान एव इन्द्रस्य हि धनुर अनाम्यं नमतॊ ऽबरवीत\nअथॊ मरीचिनः पादान अनाम्यान नमतस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 3, + "text": "यश चाशिष्यं शासति यश च कुप्यते; यश चातिवेलं भजते दविषन्तम\nसत्रियश च यॊ ऽरक्षति भद्रम अस्तु ते; यश चायाच्यं याचति यश च कत्थते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 4, + "text": "यश चाभिजातः परकरॊत्य अकार्यं; यश चाबलॊ बलिना नित्यवैरी\nअश्रद्दधानाय च यॊ बरवीति; यश चाकाम्यं कामयते नरेन्द्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 5, + "text": "वध्वा हासं शवशुरॊ यश च मन्यते; वध्वा वसन्न उत यॊ मानकामः\nपरक्षेत्रे निर्वपति यश च बीजं; सत्रियं च यः परिवदते ऽतिवेलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 6, + "text": "यश चैव लब्ध्वा न समरामीत्य उवाच; दत्त्वा च यः कत्थति याच्यमानः\nयश चासतः सान्त्वम उपासतीह; एते ऽनुयान्त्य अनिलं पाशहस्ताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 7, + "text": "यस्मिन यथा वर्तते यॊ मनुष्यस; तस्मिंस तथा वर्तितव्यं स धर्मः\nमायाचारॊ मायया वर्तितव्यः; साध्व आचारः साधुना परत्युदेयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 8, + "text": "शतायुर उक्तः पुरुषः सर्ववेदेषु वै यदा\nनाप्नॊत्य अथ च तत सर्वम आयुः केनेह हेतुना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 9, + "text": "अतिवादॊ ऽतिमानश च तथात्यागॊ नराधिपः\nकरॊधश चातिविवित्सा च मित्रद्रॊहश च तानि षट" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 10, + "text": "एत एवासयस तीक्ष्णाः कृन्तन्त्य आयूंषि देहिनाम\nएतानि मानवान घनन्ति न मृत्युर भद्रम अस्तु ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 11, + "text": "विश्वस्तस्यैति यॊ दारान यश चापि गुरु तक्पगः\nवृषली पतिर दविजॊ यश च पानपश चैव भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 12, + "text": "शरणागतहा चैव सर्वे बरह्महणैः समाः\nएतैः समेत्य कर्तव्यं परायश्चित्तम इति शरुतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 13, + "text": "गृही वदान्यॊ ऽनपविद्ध वाक्यः; शेषान्न भॊकाप्य अविहिंसकश च\nनानर्थकृत तयक्तकलिः कृतज्ञः; सत्यॊ मृदुः सवर्गम उपैति विद्वान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 14, + "text": "सुलभाः पुरुषा राजन सततं परियवादिनः\nअप्रियस्य तु पथ्यस्य वक्ता शरॊता च दुर्लभः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 15, + "text": "यॊ हि धर्मं वयपाश्रित्य हित्वा भर्तुः परियाप्रिये\nअप्रियाण्य आह पथ्यानि तेन राजा सहायवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 16, + "text": "तयजेत कुलार्थे पुरुषं गरामस्यार्थे कुलं तयजेत\nगरामं जनपदस्यार्थे आत्मार्थे पृथिवीं तयजेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 17, + "text": "आपद अर्थं धनं रक्षेद दारान रक्षेद धनैर अपि\nआत्मानं सततं रक्षेद दारैर अपि धनैर अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 18, + "text": "उक्तं मया दयूतकाले ऽपि राजन; नैवं युक्तं वचनं परातिपीय\nतदौषधं पथ्यम इवातुरस्य; न रॊचते तव वैचित्र वीर्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 19, + "text": "काकैर इमांश चित्रबर्हान मयूरान; पराजैष्ठाः पाण्डवान धार्तराष्ट्रैः\nहित्वा सिंहान करॊष्टु कान गूहमानः; पराप्ते काले शॊचिता तवं नरेन्द्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 20, + "text": "यस तात न करुध्यति सर्वकालं; भृत्यस्य भक्तस्य हिते रतस्य\nतस्मिन भृत्या भर्तरि विश्वसन्ति; न चैनम आपत्सु परित्यजन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 21, + "text": "न भृत्यानां वृत्ति संरॊधनेन; बाह्यं जनं संजिघृक्षेद अपूर्वम\nतयजन्ति हय एनम उचितावरुद्धाः; सनिग्धा हय अमात्याः परिहीनभॊगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 22, + "text": "कृत्यानि पूर्वं परिसंख्याय सर्वाण्य; आयव्ययाव अनुरूपां च वृत्तिम\nसंगृह्णीयाद अनुरूपान सहायान; सहायसाध्यानि हि दुष्कराणि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 23, + "text": "अभिप्रायं यॊ विदित्वा तु भर्तुः; सर्वाणि कार्याणि करॊत्य अतन्द्रीः\nवक्ता हितानाम अनुरक्त आर्यः; शक्तिज्ञ आत्मेव हि सॊ ऽनुकम्प्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 24, + "text": "वाक्यं तु यॊ नाद्रियते ऽनुशिष्टः; परत्याह यश चापि नियुज्यमानः\nपरज्ञाभिमानी परतिकूलवादी; तयाज्यः स तादृक तवरयैव भृत्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 25, + "text": "अस्तब्धम अक्लीबम अदीर्घसूत्रं; सानुक्रॊशं शलक्ष्णम अहार्यम अन्यैः\nअरॊग जातीयम उदारवाक्यं; दूतं वदन्त्य अष्ट गुणॊपपन्नम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 26, + "text": "न विश्वासाज जातु परस्य गेहं; गच्छेन नरश चेतयानॊ विकाले\nन चत्वरे निशि तिष्ठेन निगूढॊ; न राजन्यां यॊषितं परार्थयीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 27, + "text": "न निह्नवं सत्र गतस्य गच्छेत; संसृष्ट मन्त्रस्य कुसंगतस्य\nन च बरूयान नाश्वसामि तवयीति; स कारणं वयपदेशं तु कुर्यात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 28, + "text": "घृणी राजा पुंश्चली राजभृत्यः; पुत्रॊ भराता विधवा बाल पुत्रा\nसेना जीवी चॊद्धृत भक्त एव; वयवहारे वै वर्जनीयाः सयुर एते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 29, + "text": "गुणा दश सनानशीलं भजन्ते; बलं रूपं सवरवर्णप्रशुद्धिः\nसपर्शश च गन्धश च विशुद्धता च; शरीः सौकुमार्यं परवराश च नार्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 30, + "text": "गुणाश च षण्मितभुक्तं भजन्ते; आरॊग्यम आयुश च सुखं बलं च\nअनाविलं चास्य भवेद अपत्यं; न चैनम आद्यून इति कषिपन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 31, + "text": "अकर्म शीलं च महाशनं च; लॊकद्विष्टं बहु मायं नृशंसम\nअदेशकालज्ञम अनिष्ट वेषम; एतान गृहे न परतिवासयीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 32, + "text": "कदर्यम आक्रॊशकम अश्रुतं च; वराक संभूतम अमान्य मानिनम\nनिष्ठूरिणं कृतवैरं कृतघ्नम; एतान भृतार्तॊ ऽपि न जातु याचेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 33, + "text": "संक्लिष्टकर्माणम अतिप्रवादं; नित्यानृतं चादृढ भक्तिकं च\nविकृष्टरागं बहुमानिनं चाप्य; एतान न सेवेत नराधमान षट" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 34, + "text": "सहायबन्धना हय अर्थाः सहायाश चार्थबन्धनाः\nअन्यॊन्यबन्धनाव एतौ विनान्यॊन्यं न सिध्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 35, + "text": "उत्पाद्य पुत्रान अनृणांश च कृत्वा; वृत्तिं च तेभ्यॊ ऽनुविधाय कां चित\nसथाने कुमारीः परतिपाद्य सर्वा; अरण्यसंस्थॊ मुनिवद बुभूषेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 36, + "text": "हितं यत सर्वभूतानाम आत्मनश च सुखावहम\nतत कुर्याद ईश्वरॊ हय एतन मूलं धर्मार्थसिद्धये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 37, + "text": "बुद्धिः परभावस तेजश च सत्त्वम उत्थानम एव च\nवयवसायश च यस्य सयात तस्यावृत्ति भयं कुतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 38, + "text": "पश्य दॊषान पाण्डवैर विग्रहे तवं; यत्र वयथेरन्न अपि देवाः स शक्राः\nपुत्रैर वैरं नित्यम उद्विग्नवासॊ; यशः परणाशॊ दविषतां च हर्षः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 39, + "text": "भीष्मस्य कॊपस तव चेन्द्र कल्प; दरॊणस्य राज्ञश च युधिष्ठिरस्य\nउत्सादयेल लॊकम इमं परवृद्धः; शवेतॊ गरहस तिर्यग इवापतन खे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 40, + "text": "तव पुत्रशतं चैव कर्णः पञ्च च पाण्डवाः\nपृथिवीम अनुशासेयुर अखिलां सागराम्बराम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 41, + "text": "धार्तराष्ट्रा वनं राजन वयाघ्राः पाण्डुसुता मताः\nमा वनं छिन्धि स वयाघ्रं मा वयाघ्रान नीनशॊ वनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 42, + "text": "न सयाद वनम ऋते वयाघ्रान वयाघ्रा न सयुर ऋते वनम\nवनं हि रक्ष्यते वयाघ्रैर वयाघ्रान रक्षति काननम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 43, + "text": "न तथेच्छन्त्य अकल्याणाः परेषां वेदितुं गुणान\nयथैषां जञातुम इच्छन्ति नैर्गुण्यं पापचेतसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 44, + "text": "अर्थसिद्धिं पराम इच्छन धर्मम एवादितश चरेत\nन हि धर्माद अपैत्य अर्थः सवर्गलॊकाद इवामृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 45, + "text": "यस्यात्मा विरतः पापात कल्याणे च निवेशितः\nतेन सर्वम इदं बुद्धं परकृतिर विकृतिर्श च या" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 46, + "text": "यॊ धर्मम अर्थं कामं च यथाकालं निषेवते\nधर्मार्थकामसंयॊगं यॊ ऽमुत्रेह च वि���्दति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 47, + "text": "संनियच्छति यॊ वेगम उत्थितं करॊधहर्षयॊः\nस शरियॊ भाजनं राजन्यश चापत्सु न मुह्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 48, + "text": "बलं पञ्च विधं नित्यं पुरुषाणां निबॊध मे\nयत तु बाहुबलं नाम कनिष्ठं बलम उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 49, + "text": "अमात्यलाभॊ भद्रं ते दवितीयं बलम उच्यते\nधनलाभस तृतीयं तु बलम आहुर जिगीषवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 50, + "text": "यत तव अस्य सहजं राजन पितृपैतामहं बलम\nअभिजात बलं नाम तच चतुर्थं बलं समृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 51, + "text": "येन तव एतानि सर्वाणि संगृहीतानि भारत\nयद बलानां बलं शरेष्ठं तत परज्ञा बलम उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 52, + "text": "महते यॊ ऽपकाराय नरस्य परभवेन नरः\nतेन वैरं समासज्य दूरस्थॊ ऽसमीति नाश्वसेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 53, + "text": "सत्रीषु राजसु सर्पेषु सवाध्याये शत्रुसेविषु\nभॊगे चायुषि विश्वासं कः पराज्ञः कर्तुम अर्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 54, + "text": "परज्ञा शरेणाभिहतस्य जन्तॊश; चिकित्सकाः सन्ति न चौषधानि\nन हॊममन्त्रा न च मङ्गलानि; नाथर्वणा नाप्य अगदाः सुसिद्धाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 55, + "text": "सर्पश चाग्निश च सिंहश च कुलपुत्रश च भारत\nनावज्ञेया मनुष्येण सर्वे ते हय अतितेजसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 56, + "text": "अग्निस तेजॊ महल लॊके गूढस तिष्ठति दारुषु\nन चॊपयुङ्क्ते तद दारु यावन नॊ दीप्यते परैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 57, + "text": "स एव खलु दारुभ्यॊ यदा निर्मथ्य दीप्यते\nतदा तच च वनं चान्यन निर्दहत्य आशु तेजसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 58, + "text": "एवम एव कुले जाताः पावकॊपम तेजसः\nकषमावन्तॊ निराकाराः काष्ठे ऽगनिर इव शेरते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 59, + "text": "लता धर्मा तवं सपुत्रः शालाः पाण्डुसुता मताः\nन लता वर्धते जातु महाद्रुमम अनाश्रिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 37, + "shloka": 60, + "text": "वनं राजंस तवं सपुत्रॊ ऽमबिकेय; सिंहान वने पाण्डवांस तात विद्धि\nसिंहैर विहीनं हि वनं विनश्येत; सिंहा विनश्येयुर ऋते वनेन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 1, + "text": "[वि]\nऊर्ध्वं पराणा हय उत्क्रामन्ति यूनः सथविर आयति\nपरत्युत्थानाभिवादाभ्यां पुनस तान पतिपद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 2, + "text": "पीठं दत्त्वा साधवे ऽभयागताय; आनीयापः परिनिर्णिज्य पादौ\nसुखं पृष्ट्वा परतिवेद्यात्म संस्थं; ततॊ दद्याद अन्नम अवेक्ष्य धीरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 3, + "text": "यस्यॊदकं मधुपर्कं च गां च; न मन्त्रवित परतिगृह्णाति गेहे\nलॊभाद भयाद अर्थकार्पण्यतॊ वा; तस्यानर्थं जीवितम आहुर आर्याः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 4, + "text": "चिकित्सकः शक्य कर्तावकीर्णी; सतेनः करूरॊ मद्यपॊ भरूणहा च\nसेनाजीवी शरुतिविक्रायकश च; भृशं परियॊ ऽपय अतिथिर नॊदकार्हः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 5, + "text": "अविक्रेयं लवणं पक्वम अन्नं दधि; कषीरं मधु तैलं घृतं च\nतिला मांसं मूलफलानि शाकं; रक्तं वासः सर्वगन्धा गुडश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 6, + "text": "अरॊषणॊ यः समलॊष्ट काञ्चनः; परहीण शॊकॊ गतसंधि विग्रहः\nनिन्दा परशंसॊपरतः परियाप्रिये; चरन्न उदासीनवद एष भिक्षुकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 7, + "text": "नीवार मूलेङ्गुद शाकवृत्तिः; सुसंयतात्माग्निकार्येष्व अचॊद्यः\nवने वसन्न अतिथिष्व अप्रमत्तॊ; धुरंधरः पुण्यकृद एष तापसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 8, + "text": "अपकृत्वा बुद्धिमतॊ दूरस्थॊ ऽसमीति नाश्वसेत\nदीर्घौ बुद्धिमतॊ बाहू याभ्यां हिंसति हिंसितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 9, + "text": "न विश्वसेद अविश्वस्ते विश्वस्ते नातिविश्वसेत\nविश्वासाद भयम उत्पन्नं मूलान्य अपि निकृन्तति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 10, + "text": "अनीर्ष्युर गुप्तदारः सयात संविभागी परियंवदः\nशलक्ष्णॊ मधुरवाक सत्रीणां न चासां वशगॊ भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 11, + "text": "पूजनीया महाभागाः पुण्याश च गृहदीप्तयः\nसत्रियः शरियॊ गृहस्यॊक्तास तस्माद रक्ष्या विशेषतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 12, + "text": "पितुर अन्तःपुरं दद्यान मातुर दद्यान महानसम\nगॊषु चात्मसमं दद्यात सवयम एव कृषिं वरजेत\nभृत्यैर वणिज्याचारं च पुत्रैः सेवेत बराह्मणान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 13, + "text": "अद्भ्यॊ ऽगनिर बरह्मतः कषत्रम अश्मनॊ लॊहम उत्थितम\nतेषां सर्वत्रगं तेजः सवासु यॊनिषु शाम्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 14, + "text": "नित्यं सन्तः कुले जाताः पावकॊपम तेजसः\nकषमावन्तॊ निराकाराः काष्ठे ऽगनिर इव शेरते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 15, + "text": "यस्य मन्त्रं न जानन्ति बाह्याश चाभ्यन्तराश च ये\nस राजा सर्वतश चक्षुश चिरम ऐश्वर्यम अश्न��ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 16, + "text": "करिष्यन न परभाषेत कृतान्य एव च दर्शयेत\nधर्मकामार्थ कार्याणि तथा मन्त्रॊ न भिद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 17, + "text": "गिरिपृष्ठम उपारुह्य परासादं वा रहॊगतः\nअरण्ये निःशलाके वा तत्र मन्त्रॊ विधीयते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 18, + "text": "नासुहृत परमं मन्त्रं भारतार्हति वेदितुम\nअपण्डितॊ वापि सुहृत पण्डितॊ वाप्य अनात्मवान\nअमात्ये हय अर्थलिप्सा च मन्त्ररक्षणम एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 19, + "text": "कृतानि सर्वकार्याणि यस्य वा पार्षदा विदुः\nगूढमन्त्रस्य नृपतेस तस्य सिद्धिर असंशयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 20, + "text": "अप्रशस्तानि कर्माणि यॊ मॊहाद अनुतिष्ठति\nस तेषां विपरिभ्रंशे भरश्यते जीविताद अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 21, + "text": "कर्मणां तु परशस्तानाम अनुष्ठानं सुखावहम\nतेषाम एवाननुष्ठानं पश्चात तापकरं महत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 22, + "text": "सथानवृद्ध कषयज्ञस्य षाड्गुण्य विदितात्मनः\nअनवज्ञात शीलस्य सवाधीना पृथिवी नृप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 23, + "text": "अमॊघक्रॊधहर्षस्य सवयं कृत्यान्ववेक्षिणः\nआत्मप्रत्यय कॊशस्य वसुधेयं वसुंधरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 24, + "text": "नाममात्रेण तुष्येत छत्रेण च महीपतिः\nभृत्येभ्यॊ विसृजेद अर्थान नैकः सर्वहरॊ भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 25, + "text": "बराह्मणॊ बराह्मणं वेद भर्ता वेद सत्रियं तथा\nअमात्यं नृपतिर वेद राजा राजानम एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 26, + "text": "न शत्रुर अङ्कम आपन्नॊ मॊक्तव्यॊ वध्यतां गतः\nअहताद धि भयं तस्माज जायते नचिराद इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 27, + "text": "दैवतेषु च यत्नेन राजसु बराह्मणेषु च\nनियन्तव्यः सदा करॊधॊ वृद्धबालातुरेषु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 28, + "text": "निरर्थं कलहं पराज्ञॊ वर्जयेन मूढ सेवितम\nकीर्तिं च लभते लॊके न चानर्थेन युज्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 29, + "text": "परसादॊ निष्फलॊ यस्य करॊधश चापि निरर्थकः\nन तं भर्तारम इच्छन्ति षण्ढं पतिम इव सत्रियः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 30, + "text": "न बुद्धिर धनलाभाय न जाड्यम असमृद्धये\nलॊकपर्याय वृत्तान्तं पराज्ञॊ जानाति नेतरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 31, + "text": "विद्या शीलवयॊवृद्धान बुद्धिवृद्धांश च भारत\nधनाभ��जन वृद्धांश च नित्यं मूढॊ ऽवमन्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 32, + "text": "अनार्य वृत्तम अप्राज्ञम असूयकम अधार्मिकम\nअनर्थाः कषिप्रम आयान्ति वाग दुष्टं करॊधनं तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 33, + "text": "अविसंवादनं दानं समयस्याव्यतिक्रमः\nआवर्तयन्ति भूतानि सम्यक परणिहिता च वाक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 34, + "text": "अविसंवादकॊ दक्षः कृतज्ञॊ मतिमान ऋजुः\nअपि संक्षीण कॊशॊ ऽपि लभते परिवारणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 35, + "text": "धृतिः शमॊ दमः शौचं कारुण्यं वाग अनिष्ठुरा\nमित्राणां चानभिद्रॊहः सतैताः समिधः शरियः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 36, + "text": "असंविभागी दुष्टात्मा कृतघ्नॊ निरपत्रपः\nतादृङ नराधमॊ लॊके वर्जनीयॊ नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 37, + "text": "न स रात्रौ सुखं शेते स सर्प इव वेश्मनि\nयः कॊपयति निर्दॊषं स दॊषॊ ऽभयन्तरं जनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 38, + "text": "येषु दुष्टेषु दॊषः सयाद यॊगक्षेमस्य भारत\nसदा परसादनं तेषां देवतानाम इवाचरेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 39, + "text": "ये ऽरथाः सत्रीषु समासक्ताः परथमॊत्पतितेषु च\nये चानार्य समासक्ताः सर्वे ते संशयं गताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 40, + "text": "यत्र सत्री यत्र कितवॊ यत्र बालॊ ऽनुशास्ति च\nमज्जन्ति ते ऽवशा देशा नद्याम अश्मप्लवा इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 41, + "text": "परयॊजनेषु ये सक्ता न विशेषेषु भारत\nतान अहं पण्डितान मन्ये विशेषा हि परसङ्गिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 42, + "text": "यं परशंसन्ति कितवा यं परशंसन्ति चारणाः\nयं परशंसन्ति बन्धक्यॊ न स जीवति मानवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 43, + "text": "हित्वा तान परमेष्वासान पाण्डवान अमितौजसः\nआहितं भारतैश्वर्यं तवया दुर्यॊधने महत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 38, + "shloka": 44, + "text": "तं दरक्ष्यसि परिभ्रष्टं तस्मात तवं नचिराद इव\nऐश्वर्यमदसंमूढं बलिं लॊकत्रयाद इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nअनीश्वरॊ ऽयं पुरुषॊ भवाभवे; सूत्रप्रॊता दारुमयीव यॊषा\nधात्रा हि दिष्टस्य वशे किलायं; तस्माद वद तवं शरवणे घृतॊ ऽहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 2, + "text": "अप्राप्तकालं वचनं बृहस्पतिर अपि बरुवन\nलभते बुद्ध्यवज्ञानम अवमानं च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 3, + "text": "परियॊ भवति दानेन परियवादेन चापरः\nमन्त्रं मूल���लेनान्यॊ यः परियः परिय एव सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 4, + "text": "दवेष्यॊ न साधुर भवति न मेधावी न पण्डितः\nपरिये शुभानि कर्माणि दवेष्ये पापानि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 5, + "text": "न स कषयॊ महाराज यः कषयॊ वृद्धिम आवहेत\nकषयः स तव इह मन्तव्यॊ यं लब्ध्वा बहु नाशयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 6, + "text": "समृद्धा गुणतः के चिद भवन्ति धनतॊ ऽपरे\nधनवृद्धान गुणैर हीनान धृतराष्ट्र विवर्जयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 7, + "text": "[धृ]\nसर्वं तवम आयती युक्तं भाषसे पराज्ञसंमतम\nन चॊत्सहे सुतं तयक्तुं यतॊ धर्मस ततॊ जयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 8, + "text": "सवभावगुणसंपन्नॊ न जातु विनयान्वितः\nसुसूक्ष्मम अपि भूतानाम उपमर्दं परयॊक्ष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 9, + "text": "परापवाद निरताः परदुःखॊदयेषु च\nपरस्परविरॊधे च यतन्ते सततॊथिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 10, + "text": "स दॊषं दर्शनं येषां संवासे सुमहद भयम\nअर्थादाने महान दॊषः परदाने च महद भयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 11, + "text": "ये पापा इति विख्याताः संवासे परिगर्हिताः\nयुक्ताश चान्यैर महादॊषैर ये नरास तान विवर्जयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 12, + "text": "निवर्तमाने सौहार्दे परीतिर नीचे परणश्यति\nया चैव फलनिर्वृत्तिः सौहृदे चैव यत सुखम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 13, + "text": "यतते चापवादाय यत्नम आरभते कषये\nअल्पे ऽपय अपकृते मॊहान न शान्तिम उपगच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 14, + "text": "तादृशैः संगतं नीचैर नृशंसैर अकृतात्मभिः\nनिशाम्य निपुणं बुद्ध्या विद्वान दूराद विवर्जयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 15, + "text": "यॊ जञातिम अनुगृह्णाति दरिद्रं दीनम आतुरम\nसपुत्रपशुभिर वृद्धिं यशश चाव्ययम अश्नुते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 16, + "text": "जञातयॊ वर्धनीयास तैर य इच्छन्त्य आत्मनः शुभम\nकुलवृद्धिं च राजेन्द्र तस्मात साधु समाचर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 17, + "text": "शरेयसा यॊक्ष्यसे राजन कुर्वाणॊ जञातिसत्क्रियाम\nविगुणा हय अपि संरक्ष्या जञातयॊ भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 18, + "text": "किं पुनर गुणवन्तस ते तवत्प्रसादाभिकाङ्क्षिणः\nपरसादं कुरु दीनानां पाण्डवानां विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 19, + "text": "दीयन्तां गरामकाः के चित तेषां वृत्त्यर्थम ईश्वर\nएवं ल���के यशःप्राप्तॊ भविष्यत्सि नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 20, + "text": "वृद्धेन हि तवया कार्यं पुत्राणां तात रक्षणम\nमया चापि हितं वाच्यं विद्धि मां तवद्धितैषिणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 21, + "text": "जञातिभिर विग्रहस तात न कर्तव्यॊ भवार्थिना\nसुखानि सह भॊज्यानि जञातिभिर भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 22, + "text": "संभॊजनं संकथनं संप्रीतिश च परस्परम\nजञातिभिः सह कार्याणि न विरॊधः कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 23, + "text": "जञातयस तारयन्तीह जञातयॊ मज्जयन्ति च\nसुवृत्तास तारयन्तीह दुर्वृत्ता मज्जयन्ति च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 24, + "text": "सुवृत्तॊ भव राजेन्द्र पाण्डवान परति मानद\nअधर्षणीयः शत्रूणां तैर वृतस तवं भविष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 25, + "text": "शरीमन्तं जञातिम आसाद्य यॊ जञातिर अवसीदति\nदिग्धहस्तं मृग इव स एनस तस्य विन्दति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 26, + "text": "पश्चाद अपि नरश्रेष्ठ तव तापॊ भविष्यति\nतान वा हतान सुतान वापि शरुत्वा तद अनुचिन्तय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 27, + "text": "येन खट्वां समारूढः परितप्येत कर्मणा\nआदाव एव न तत कुर्याद अध्रुवे जीविते सति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 28, + "text": "न कश चिन नापनयते पुमान अन्यत्र भार्गवात\nशेषसंप्रतिपत्तिस तु बुद्धिमत्स्व एव तिष्ठति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 29, + "text": "दुर्यॊधनेन यद्य एतत पापं तेषु पुरा कृतम\nतवया तत कुलवृद्धेन परत्यानेयं नरेश्वर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 30, + "text": "तांस तवं पदे परतिष्ठाप्य लॊके विगतकल्मषः\nभविष्यसि नरश्रेष्ठ पूजनीयॊ मनीषिणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 31, + "text": "सुव्याहृतानि धीराणां फलतः परविचिन्त्य यः\nअध्यवस्यति कार्येषु चिरं यशसि तिष्ठति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 32, + "text": "अवृत्तिं विनयॊ हन्ति हन्त्य अनर्थं पराक्रमः\nहन्ति नित्यं कषमा करॊधम आचारॊ हन्त्य अलक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 33, + "text": "परिच्छदेन कषत्रेण वेश्मना परिचर्यया\nपरीक्षेत कुलं राजन भॊजनाच्छादनेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 34, + "text": "ययॊश चित्तेन वा चित्तं नैभृतं नैभृतेन वा\nसमेति परज्ञया परज्ञा तयॊर मैत्री न जीर्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 35, + "text": "दुर्बुद्धिम अकृतप्रज्ञं छन्नं कूपं तृणैर इव\nविवर्जयीत मेध��वी तस्मिन मैत्री परणश्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 36, + "text": "अवलिप्तेषु मूर्खेषु रौद्रसाहसिकेषु च\nतथैवापेत धर्मेषु न मैत्रीम आचरेद बुधः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 37, + "text": "कृतज्ञं धार्मिकं सत्यम अक्षुद्रं दृढभक्तिकम\nजितेन्द्रियं सथितं सथित्यां मित्रम अत्यागि चेष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 38, + "text": "इन्द्रियाणाम अनुत्सर्गॊ मृत्युना न विशिष्यते\nअत्यर्थं पुनर उत्सर्गः सादयेद दैवतान्य अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 39, + "text": "मार्दवं सर्वभूतानाम अनसूया कषमा धृतिः\nआयुष्याणि बुधाः पराहुर मित्राणां चाविमानना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 40, + "text": "अपनीतं सुनीतेन यॊ ऽरथं परत्यानिनीषते\nमतिम आस्थाय सुदृढां तद अकापुरुष वरतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 41, + "text": "आयत्यां परतिकारज्ञस तदात्वे दृढनिश्चयः\nअतीते कार्यशेषज्ञॊ नरॊ ऽरथैर न परहीयते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 42, + "text": "कर्मणा मनसा वाचा यद अभीक्ष्णं निषेवते\nतद एवापहरत्य एनं तस्मात कल्याणम आचरेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 43, + "text": "मङ्गलालम्भनं यॊगः शरुतम उत्थानम आर्जवम\nभूतिम एतानि कुर्वन्ति सतां चाभीक्ष्ण दर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 44, + "text": "अनिर्वेदः शरियॊ मूलं दुःखनाशे सुखस्य च\nमहान भवत्य अनिर्विण्णः सुखं चात्यन्तम अश्नुते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 45, + "text": "नातः शरीमत्तरं किं चिद अन्यत पथ्यतमं तथा\nपरभ विष्णॊर यथा तात कषमा सर्वत्र सर्वदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 46, + "text": "कषमेद अशक्तः सर्वस्य शक्तिमान धर्मकारणात\nअर्थानर्थौ समौ यस्य तस्य नित्यं कषमा हिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 47, + "text": "यत सुखं सेवमानॊ ऽपि धर्मार्थाभ्यां न हीयते\nकामं तद उपसेवेत न मूढ वरतम आचरेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 48, + "text": "दुःखार्तेषु परमत्तेषु नास्तिकेष्व अलसेषु च\nन शरीर वसत्य अदान्तेषु ये चॊत्साह विवर्जिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 49, + "text": "आर्जवेन नरं युक्तम आर्जवात सव्यपत्रपम\nअशक्तिमन्तं मन्यन्तॊ धर्षयन्ति कुबुद्धयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 50, + "text": "अत्यार्यम अतिदातारम अतिशूरम अतिव्रतम\nपरज्ञाभिमानिनं चैव शरीर भयान नॊपसर्पति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 51, + "text": "अग्निहॊत्रफला वेदाः शीलवृत्तफलं शरु���म\nरतिपुत्र फला दारा दत्तभुक्त फलं धनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 52, + "text": "अधर्मॊपार्जितैर अर्थैर यः करॊत्य और्ध्व देहिकम\nन स तस्य फलं परेत्य भुङ्क्ते ऽरथस्य दुरागमात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 53, + "text": "कानार वनदुर्गेषु कृच्छ्रास्व आपत्सु संभ्रमे\nउद्यतेषु च शस्त्रेषु नास्ति शेषवतां भयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 54, + "text": "उत्थानं संयमॊ दाक्ष्यम अप्रमादॊ धृतिः समृतिः\nसमीक्ष्य च समारम्भॊ विद्धि मूलं भवस्य तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 55, + "text": "तपॊबलं तापसानां बरह्म बरह्मविदां बलम\nहिंसा बलम असाधूनां कषमागुणवतां बलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 56, + "text": "अष्टौ तान्य अव्रतघ्नानि आपॊ मूलं फलं पयः\nहविर बराह्मण काम्या च गुरॊर वचनम औषधम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 57, + "text": "न तत्परस्य संदध्यात परतिकूलं यदात्मनः\nसंग्रहेणैष धर्मः सयात कामाद अन्यः परवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 58, + "text": "अक्रॊधेन जयेत करॊधम असाधुं साधुना जयेत\nजयेत कदर्यं दानेन जयेत सत्येन चानृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 59, + "text": "सत्री धूर्तके ऽलसे भीरौ चण्डे पुरुषमानिनि\nचौरे कृतघ्ने विश्वासॊ न कार्यॊ न च नास्तिके" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 60, + "text": "अभिवादनशीलस्य नित्यं वृद्धॊपसेविनः\nचत्वारि संप्रवर्धन्ते कीर्तिर आयुर यशॊबलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 61, + "text": "अतिक्लेशेन ये ऽरथाः सयुर धर्मस्यातिक्रमेण च\nअरेर वा परणिपातेन मा सम तेषु मनः कृथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 62, + "text": "अविद्यः पुरुषः शॊच्यः शॊच्यं मिथुनम अप्रजम\nनिराहाराः परजाः शॊच्याः शॊच्यं राष्ट्रम अराजकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 63, + "text": "अध्वा जरा देहवतां पर्वतानां जलं जरा\nअसंभॊगॊ जरा सत्रीणां वाक्शल्यं मनसॊ जरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 64, + "text": "अनाम्नाय मला वेदा बराह्मणस्याव्रतं मलम\nकौतूहलमला साध्वी विप्रवास मलाः सत्रियः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 65, + "text": "सुवर्णस्य मलं रूप्यं रूप्यस्यापि मलं तरपु\nजञेयं तरपु मलं सीसं सीसस्यापि मलं मलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 66, + "text": "न सवप्नेन जयेन निद्रां न कामेन सत्रियं जयेत\nनेन्धनेन जयेद अग्निं न पानेन सुरां जयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 67, + "text": "यस्य दानजितं मित्रम अमित्रा य���धि निर्जिताः\nअन्नपानजिता दाराः सफलं तस्य जीवितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 68, + "text": "सहस्रिणॊ ऽपि जीवन्ति जीवन्ति शतिनस तथा\nधृतराष्ट्रं विमुञ्चेच्छां न कथं चिन न जीव्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 69, + "text": "यत पृथिव्यां वरीहि यवं हिरण्यं पशवः सत्रियः\nनालम एकस्य तत सर्वम इति पश्यन न मुह्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 39, + "shloka": 70, + "text": "राजन भूयॊ बरवीमि तवां पुत्रेषु समम आचर\nसमता यदि ते राजन सवेषु पाण्डुसुतेषु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 1, + "text": "[वि]\nयॊ ऽभयर्थितः सद्भिर असज्जमानः; करॊत्य अर्थं शक्तिम अहापयित्वा\nकषिप्रं यशस तं समुपैति सन्तम अलं; परसन्ना हि सुखाय सन्तः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 2, + "text": "महान्तम अप्य अर्थम अधर्मयुक्तं; यः संत्यजत्य अनुपाक्रुष्ट एव\nसुखं स दुःखान्य अवमुच्य शेते; जीर्णां तवचं सर्प इवावमुच्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 3, + "text": "अनृतं च समुत्कर्षे राजगामि च पैशुनम\nगुरॊश चालीक निर्बन्धः समानि बरह्महत्यया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 4, + "text": "असूयैक पदं मृत्युर अतिवादः शरियॊ वधः\nअशुश्रूषा तवरा शलाघा विद्यायाः शत्रवस तरयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 5, + "text": "सुखार्थिनः कुतॊ विद्या नास्ति विद्यार्थिनः सुखम\nसुखार्थी वा तयजेद विद्यां विद्यार्थी वा सुखं तयजेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 6, + "text": "नाग्निस तृप्यति काष्ठानां नापगानां महॊदधिः\nनान्तकः सर्वभूतानां न पुंसां वामलॊचना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 7, + "text": "आशा धृतिं हन्ति समृद्धिम अन्तकः; करॊधः शरियं हन्ति यशः कदर्यता\nअपालनं हन्ति पशूंश च राजन्न; एकः करुद्धॊ बराह्मणॊ हन्ति राष्ट्रम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 8, + "text": "अजश च कांस्यं च रथश च नित्यं; मध्व आकर्षः शकुनिः शरॊत्रियश च\nवृद्धॊ जञातिर अवसन्नॊ वयस्य; एतानि ते सन्तु गृहे सदैव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 9, + "text": "अजॊक्षा चन्दनं वीणा आदर्शॊ मधुसर्पिषी\nविषम औदुम्बरं शङ्खः सवर्णं नाभिश च रॊचना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 10, + "text": "गृहे सथापयितव्यानि धन्यानि मनुर अब्रवीत\nदेव बराह्मण पूजार्थम अतिथीनां च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 11, + "text": "इदं च तवां सर्वपरं बरवीमि; पुण्यं पदं तात महाविशिष्टम\nन जातु कामान न भयान न लॊभाद; धर्मं तयजेज जीवितस्यापि हेतॊ��" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 12, + "text": "नित्यॊ धर्मः सुखदुःखे तव अनित्ये; नित्यॊ जीवॊ धातुर अस्य तव अनित्यः\nतयक्त्वानित्यं परतितिष्ठस्व नित्ये; संतुष्य तवं तॊष परॊ हि लाभः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 13, + "text": "महाबलान पश्य मनानुभावान; परशास्य भूमिं धनधान्य पूर्णाम\nराज्यानि हित्वा विपुलांश च भॊगान; गतान नरेन्द्रान वशम अन्तकस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 14, + "text": "मृतं पुत्रं दुःखपुष्टं मनुष्या; उत्क्षिप्य राजन सवगृहान निर्हरन्ति\nतं मुक्तकेशाः करुणं रुदन्तश; चितामध्ये काष्ठम इव कषिपन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 15, + "text": "अन्यॊ धनं परेतगतस्य भुङ्क्ते; वयांसि चाग्निश च शरीरधातून\nदवाभ्याम अयं सह गच्छत्य अमुत्र; पुण्येन पापेन च वेष्ट्यमानः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 16, + "text": "उत्सृज्य विनिवर्तन्ते जञातयः सुहृदः सुताः\nअग्नौ परास्तं तु पुरुषं कर्मान्वेति सवयं कृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 17, + "text": "अस्माल लॊकाद ऊर्ध्वम अमुष्य चाधॊ; महत तमस तिष्ठति हय अन्धकारम\nतद वै महामॊहनम इन्द्रियाणां; बुध्यस्व मा तवां परलभेत राजन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 18, + "text": "इदं वचः शक्ष्यसि चेद यथावन; निशम्य सर्वं परतिपत्तुम एवम\nयशः परं पराप्स्यसि जीवलॊके; भयं न चामुत्र न चेह ते ऽसति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 19, + "text": "आत्मा नदी भारत पुण्यतीर्था; सत्यॊदका धृतिकूला दमॊर्मिः\nतस्यां सनातः पूयते पुण्यकर्मा; पुण्यॊ हय आत्मा नित्यम अम्भॊ ऽमभ एव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 20, + "text": "कामक्रॊधग्राहवतीं पञ्चेन्द्रिय जलां नदीम\nकृत्वा धृतिमयीं नावं जन्म दुर्गाणि संतर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 21, + "text": "परज्ञा वृद्धं धर्मवृद्धं सवबन्धुं; विद्या वृद्धं वयसा चापि वृद्धम\nकार्याकार्ये पूजयित्वा परसाद्य; यः संपृच्छेन न स मुह्येत कदा चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 22, + "text": "धृत्या शिश्नॊदरं रक्षेत पाणिपादं च चक्षुषा\nचक्षुः शरॊत्रे च मनसा मनॊ वाचं च कर्मणा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 23, + "text": "नित्यॊदकी नित्ययज्ञॊपवीती; नित्यस्वाध्यायी पतितान्न वर्जी\nऋतं बरुवन गुरवे कर्म कुर्वन; न बराह्मणश चयवते बरह्मलॊकात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 24, + "text": "अधीत्य वेदान परिसंस्तीर्य चाग्नीन; इष्ट्वा यज्ञैः पालयित्वा परजाश च\n��ॊब्राह्मणार्थे शस्त्रपूतान्तर आत्मा; हतः संग्रामे कषत्रियः सवर्गम एति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 25, + "text": "वैश्यॊ ऽधीत्य बराह्मणान कषत्रियांश च; धनैः काले संविभज्याश्रितांश च\nतरेता पूतं धूमम आघ्राय पुण्यं; परेत्य सवर्गे देव सुखानि भुङ्क्ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 26, + "text": "बरह्मक्षत्रं वैश्य वर्णं च शूद्रः; करमेणैतान नयायतः पूजयानः\nतुष्टेष्व एतेष्व अव्यथॊ दग्धपापस; तयक्त्वा देहं सवर्गसुखानि भुङ्क्ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 27, + "text": "चातुर्वर्ण्यस्यैष धर्मस तवॊक्तॊ; हेतुं चात्र बरुवतॊ मे निबॊध\nकषात्राद धर्माद धीयते पाण्डुपुत्रस; तं तवं राजन राजधर्मे नियुङ्क्ष्व" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 28, + "text": "एवम एतद यथा मां तवम अनुशासति नित्यदा\nममापि च मतिः सौम्य भवत्य एवं यथात्थ माम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 29, + "text": "सा तु बुद्दिः कृताप्य एवं पाण्डवान रप्ति मे सदा\nदुर्यॊधनं समासाद्य पुनर विपरिवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 40, + "shloka": 30, + "text": "न दिष्टम अभ्यतिक्रान्तुं शक्यं मर्त्येन केन चित\nदिष्टम एव कृतं मन्ये पौरुषं तु निरर्थकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nअनुक्तं यदि ते किं चिद वाचा विदुर विद्यते\nतन मे शुश्रूषवे बरूहि विचित्राणि हि भाषसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 2, + "text": "धृतराष्ट्र कुमारॊ वै यः पुराणः सनातनः\nसनत्सुजातः परॊवाच मृत्युर नास्तीति भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 3, + "text": "स ते गुह्यान परकाशांश च सर्वान हृदयसंश्रयान\nपरवक्ष्यति महाराज सर्वबुद्धिमतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 4, + "text": "किं तवं न वेद तद भूयॊ यन मे बरूयात सनातनः\nतवम एव विदुर बरूहि परज्ञा शेषॊ ऽसति चेत तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 5, + "text": "शूद्रयॊनाव अहं जातॊ नातॊ ऽनयद वक्तुम उत्सहे\nकुमारस्य तु या बुद्धिर वेद तां शाश्वतीम अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 6, + "text": "बराह्मीं हि यॊनिम आपन्नः सुगुह्यम अपि यॊ वदेत\nन तेन गर्ह्यॊ देवानां तस्माद एतद बरवीमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 7, + "text": "बरवीहि विदुर तवं मे पुराणं तं सनातनम\nकथम एतेन देहेन सयाद इहैव समागमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 8, + "text": "चिन्तयाम आस विदुरस तम ऋषिं संशितव्रतम\nस च तच चिन्तितं जञात्वा दर्शयाम आस भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 9, + "text": "स चैनं परतिजग्राह विधिदृष्टेन कर्मणा\nसुखॊपविष्टं विश्रान्तम अथैनं विदुरॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 10, + "text": "भगवन संशयः कश चिद धृतराष्ट्रस्य मानसे\nयॊ न शक्यॊ मया वक्तुं तम अस्मै वक्तुम अर्हसि\nयं शरुत्वायं मनुष्येन्द्रः सुखदुःखातिगॊ भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 41, + "shloka": 11, + "text": "लाभालाभौ परिय दवेष्यौ यथैनं न जरान्तकौ\nविषहेरन भयामर्षौ कषुत्पिपासे मदॊद्भवौ\nअरतिश चैव तन्द्री च कामक्रॊधौ कषयॊदयौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nततॊ राजा धृतराष्ट्रॊ मनीषी; संपूज्य वाक्यं विदुरेरितं तत\nसनत्सुजातं रहिते महात्मा; पप्रच्छ बुद्धिं परमां बुभूषन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 2, + "text": "सनत्सुजात यदीदं शृणॊमि; मृत्युर हि नासीह तवॊपदेशम\nदेवासुरा हय आचरन बरह्मचर्यम; अमृत्यवे तत कतरन न सत्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 3, + "text": "[सन]\nअमृत्युः कर्मणा के चिन मृत्युर नास्तीति चापरे\nशृणु मे बरुवतॊ राजन यथैतन मा विशङ्किथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 4, + "text": "उभे सत्ये कषत्रियाद्य परवृत्ते; मॊहॊ मृत्युः संमतॊ यः कवीनाम\nपरमादं वै मृत्युम अहं बरवीमि; सदाप्रमादम अमृतत्वं बरवीमि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 5, + "text": "परमादाद वै असुराः पराभवन्न; अप्रमादाद बरह्मभूता भवन्ति\nन वै मृत्युर वयाघ्र इवात्ति जन्तून; न हय अस्य रूपम उपलभ्यते ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 6, + "text": "यमं तव एके मृत्युम अतॊ ऽनयम आहुर; आत्मावसन्नम अमृतं बरह्मचर्यम\nपितृलॊके राज्यम अनुशास्ति देवः; शिवः शिवानाम अशिवॊ ऽशिवानाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 7, + "text": "आस्याद एष निःसरते नराणां; करॊधः परमादॊ मॊहरूपश च मृत्युः\nते मॊहितास तद्वशे वर्तमाना; इतः परेतास तत्र पुनः पतन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 8, + "text": "ततस तं देवा अनु विप्लवन्ते; अतॊ मृत्युर मरणाख्याम उपैति\nकर्मॊदये कर्मफलानुरागास; तत्रानु यान्ति न तरन्ति मृत्युम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 9, + "text": "यॊ ऽभिध्यायन्न उत्पतिष्णून निहन्याद; अनादरेणाप्रतिबुध्यमानः\nस वै मृत्युर मृत्युर इवात्ति भूत्वा; एवं विद्वान यॊ विनिहन्ति कामान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 10, + "text": "कामानुसारी पुरुषः कामान अनु विनश्यति\nकामान वयुदस्य धुनुते यत किं चित पुरुषॊ रजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 11, + "text": "तमॊ ऽपरकाशॊ भूतानां नरकॊ ऽयं परदृश्यते\nगृह्यन्त इव धावन्ति गच्छन्तः शवभ्रम उन्मुखाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 12, + "text": "अभिध्या वै परथमं हन्ति चैनं; कामक्रॊधौ गृह्य चैनं तु पश्चात\nएते बालान मृत्यवे परापयन्ति; धीरास तु धैर्येण तरन्ति मृत्युम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 13, + "text": "अमन्यमानः कषत्रिय किं चिद अन्यन; नाधीयते तार्ण इवास्य वयाघ्रः\nकरॊधाल लॊभान मॊहमयान्तर आत्मा; स वै मृत्युस तवच छरीरे य एषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 14, + "text": "एवं मृत्युं जायमानं विदित्वा; जञाने तिष्ठन न बिभेतीह मृत्यॊः\nविनश्यते विषये तस्य मृत्युर; मृत्यॊर यथा विषयं पराप्य मर्त्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 15, + "text": "ये ऽसमिन धर्मान नाचरन्तीह के चित; तथा धर्मान के चिद इहाचरन्ति\nधर्मः पापेन परतिहन्यते सम; उताहॊ धर्मः परतिहन्ति पापम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 16, + "text": "[सन]\nउभयम एव तत्रॊपभुज्यते फलं; धर्मस्यैवेतरस्य च\nधर्मेणाधर्मं परणुदतीह विद्वान; धर्मॊ बलीयान इति तस्य विद्धि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 17, + "text": "यान इमान आहुः सवस्य धर्मस्य लॊकान; दविजातीनां पुण्यकृतां सनातनान\nतेषां परिक्रमान कथयन्तस ततॊ ऽनयान; नैतद विद्वन नैव कृतं च कर्म" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 18, + "text": "[सन]\nयेषां बले न विस्पर्धा बले बलवताम इव\nते बराह्मणा इतः परेत्य सवर्गलॊके परकाशते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 19, + "text": "यत्र मन्येत भूयिष्ठं परावृषीव तृणॊलपम\nअन्नं पानं च बराह्मणस तज जीवन नानुसंज्वरेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 20, + "text": "यत्राकथयमानस्य परयच्छत्य अशिवं भयम\nअतिरिक्तम इवाकुर्वन स शरेयान नेतरॊ जनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 21, + "text": "यॊ वाकथयमानस्य आत्मानं नानुसंज्वरेत\nबरह्म सवं नॊपभुञ्जेद वा तदन्नं संमतं सताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 22, + "text": "यथा सवं वान्तम अश्नाति शवा वै नित्यम अभूतये\nएवं ते वान्तम अश्नन्ति सववीर्यस्यॊपजीवनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 23, + "text": "नित्यम अज्ञातचर्या मे इति मन्येत बराह्मणः\nजञातीनां तु वसन मध्ये नैव विद्येत किं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 24, + "text": "कॊ हय एवम अन्तरात्मानं बराह्मणॊ हन्तुम अर्हति\nतस्माद धि किं चित कषत्रिय बरह्मावसति पश्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 25, + "text": "अश्रान्तः सयाद अनादानात संमतॊ निरुपद्रवः\nशिष्टॊ न शिष्टवत स सयाद बराह्मणॊ बरह्मवित कविः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 26, + "text": "अनाढ्या मानुषे वित्ते आढ्या वेदेषु ये दविजाः\nते दुर्धर्षा दुष्प्रकम्प्या विद्यात तान बरह्मणस तनुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 27, + "text": "सर्वान सविष्टकृतॊ देवान विद्याद य इह कश चन\nन समानॊ बराह्मणस्य यस्मिन परयतते सवयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 28, + "text": "यम परयतमानं तु मानयन्ति स मानितः\nन मान्यमानॊ मन्येत नामानाद अभिसंज्वरेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 29, + "text": "विद्वांसॊ मानयन्तीह इति मन्येत मानितः\nअधर्मविदुषॊ मूढा लॊकशास्त्रविशारदाः\nन मान्यं मानयिष्यन्ति इति मन्येद अमानितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 30, + "text": "न वै मानं च मौनं च सहितौ चरतः सदा\nअयं हि लॊकॊ मानस्य असौ मानस्य तद विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 31, + "text": "शरीः सुखस्येह संवासः सा चापि परिपन्थिनी\nबरह्मी सुदुर्लभा शरीर हि परज्ञा हीनेन कषत्रिय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 42, + "shloka": 32, + "text": "दवाराणि तस्या हिवदन्ति सन्तॊ; बहुप्रकाराणि दुरावराणि\nसत्यार्जवे हरीर दमशौचविद्याः; षण मानमॊहप्रतिबाधनानि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nऋचॊ यजूंष्य अधीते यः सामवेदं च यॊ दविजः\nपापानि कुर्वन पापेन लिप्यते न स लिप्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 2, + "text": "[सन]\nनैनं सामान्य ऋचॊ वापि न यजूंषि विचक्षण\nतरायन्ते कर्मणः पापान न ते मिथ्या बरवीम्य अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 3, + "text": "न छन्दांसि वृजिनात तारयन्ति; मायाविनं मायया वर्तमानम\nनीडं शकुन्ता इव जातपक्षाश; छन्दांस्य एनं परजहत्य अन्तकाले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 4, + "text": "न चेद वेदा वेदविदं शक्तास तरातुं विचक्षण\nअथ कस्मात परलापॊ ऽयं बराह्मणानां सनातनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 5, + "text": "[सन]\nअस्मिँल लॊके तपस तप्तं फलम अन्यत्र दृश्यते\nबराह्मणानाम इमे लॊका ऋद्धे तपसि संयताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 6, + "text": "कथं समृद्धम अप्य ऋद्धं तपॊ भवति केवलम\nसनत्सुजात तद बरूहि यथा विद्याम तद वयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 7, + "text": "[सन]\nकरॊधादयॊ दवादश यस्य दॊषास; तथा नृशंसादि षड अत्र राजन\nधर्मादयॊ दवादश चाततानाः; शास्त्रे गुणा ये विदिता दविजा��ाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 8, + "text": "करॊधः कामॊ लॊभमॊहौ विवित्सा; कृपासूया मानशॊकौ सपृहा च\nईर्ष्या जुगुप्सा च मनुष्यदॊषा; वर्ज्याः सदा दवादशैते नरेण" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 9, + "text": "एकैकम एत राजेन्द्र मनुष्यान पर्युपासते\nलिप्समानॊ ऽनतरं तेषां मृगाणाम इव लुब्धकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 10, + "text": "विकत्थनः सपृहयालुर मनस्वी; बिभ्रत कॊपं चपलॊ ऽरक्षणश च\nएते पराप्ताः षण नरान पापधर्मान; परकुर्वते नॊत सन्तः सुदुर्गे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 11, + "text": "संभॊगसंविद दविषम एधमानॊ; दत्तानुतापी कृपणॊ ऽबलीयान\nवर्ग परशंसी वनितासु दवेष्टा; एते ऽपरे सप्त नृशंसधर्माः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 12, + "text": "धर्मश च सत्यं च दमस तपश च; अमात्सर्यं हरीस तितिक्षानसूया\nयज्ञश च दानं च धृतिः शरुतं च; महाव्रता दवादश बराह्मणस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 13, + "text": "यस तव एतभ्यः परवसेद दवादशेभ्यः; सर्वाम अपीमां पृथिवीं परशिष्यात\nतरिभिर दवाभ्याम एकतॊ वा विशिष्टॊ; नास्य सवम अस्तीति स वेदितव्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 14, + "text": "दमस तयागॊ ऽपरमादश च एतेष्व अमृतम आहितम\nतानि सत्यमुखान्य आहुर बराह्मणा ये मनीषिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 15, + "text": "दमॊ ऽषटादश दॊषः सयात परतिकूलं कृताकृते\nअनृतं चाभ्यसूया च कामार्थौ च तथा सपृहा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 16, + "text": "करॊधः शॊकस तथा तृष्णा लॊभः पैशुन्यम एव च\nमत्सरश च विवित्सा च परितापस तथा रतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 17, + "text": "अपस्मारः सातिवादस तथा संभावनात्मनि\nएतैर विमुक्तॊ दॊषैर यः स दमः सद्भिर उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 18, + "text": "शरेयांस तु षड विधस तयागः परियं पराप्य न हृष्यति\nअप्रिये तु समुत्पन्ने वयथां जातु न चार्च्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 19, + "text": "इष्टान दारांश च पुत्रांश च न चान्यं यद वचॊ भवेत\nअर्हते याचमानाय परदेयं तद वचॊ भवेत\nअप्य अवाच्यं वदत्य एव स तृतीयॊ गुणः समृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 20, + "text": "तयक्तैर दरव्यैर यॊ भवति नॊपयुङ्क्ते च कामतः\nन च कर्मसु तद धीनः शिष्यबुद्धिर नरॊ यथा\nसर्वैर एव गुणैर युक्तॊ दरव्यवान अपि यॊ भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 21, + "text": "अप्रमादॊ ऽषट दॊषः सयात तान दॊषान परिवर्जयेत\nइन्द्रियेभ्यश च पञ्चभ्य�� मनसश चैव भारत\nअतीतानागतेभ्यश च मुक्तॊ हय एतैः सुखी भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 22, + "text": "दॊषैर एतैर विमुक्तं तु गुणैर एतैः समन्वितम\nएतत समृद्धम अप्य ऋद्धं तपॊ भवति केवलम\nयन मां पृच्छसि राजेन्द्र किं भूयः शरॊतुम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 23, + "text": "आख्यान पञ्चमैर वेदैर भूयिष्ठं कथ्यते जनः\nतथैवान्ये चतुर्वेदास तरिवेदाश च तथापरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 24, + "text": "दविवेदाश चैकवेदाश च अनृचश च तथापरे\nतेषां तु कतमः स सयाद यम अहं वेद बराह्मणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 25, + "text": "[सन]\nएकस्य वेदस्याज्ञानाद वेदास ते बहवॊ ऽभवन\nसत्यस्यैकस्य राजेन्द्र सत्ये कश चिद अवस्थितः\nएवं वेदम अनुत्साद्य परज्ञां महति कुर्वते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 26, + "text": "दानम अध्ययनं यज्ञॊ लॊभाद एतत परवर्तते\nसत्यात परच्यवमानानां संकल्पॊ वितथॊ भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 27, + "text": "ततॊ यज्ञः परतायेत सत्यस्यैवावधारणात\nमनसान्यस्य भवति वाचान्यस्यॊत कर्मणा\nसंकल्पसिद्धः पुरुषः संकल्पान अधितिष्ठति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 28, + "text": "अनैभृत्येन वै तस्य दीक्षित वरतम आचरेत\nनामैतद धातुनिर्वृत्तं सत्यम एव सतां परम\nजञानं वै नाम परत्यक्षं परॊक्षं जायते तपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 29, + "text": "विद्याद बहु पठन्तं तु बहु पाठीति बराह्मणम\nतस्मात कषत्रिय मा मंस्था जल्पितेनैव बराह्मणम\nय एव सत्यान नापैति स जञेयॊ बराह्मणस तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 30, + "text": "छन्दांसि नाम कषत्रिय तान्य अथर्वा; जगौ पुरस्ताद ऋषिसर्ग एषः\nछन्दॊविदस ते य उ तान अधीत्य; न वेद्य वेदस्य विदुर न वेद्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 31, + "text": "न वेदानां वेदिता कश चिद अस्ति; कश चिद वेदान बुध्यते वापि राजन\nयॊ वेद वेदान न स वेद वेद्यं; सत्ये सथितॊ यस तु स वेद वेद्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 32, + "text": "अभिजानामि बराह्मणम आख्यातारं विचक्षणम\nयश छिन्नविचिकित्सः सन्न आचष्टे सर्वसंशयान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 33, + "text": "तस्य पर्येषणं गच्छेत पराचीनं नॊत दक्षिणम\nनार्वाचीनं कुतस तिर्यङ नादिशं तु कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 34, + "text": "तूष्णींभूत उपासीत न चेष्टेन मनसा अपि\nअभ्यावर्तेत बरह्मास्य अन्तरात्मनि वै शरितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 35, + "text": "मौनाद धि स मुनिर भवति नारण्य वसनान मुनिः\nअक्षरं तत तु यॊ वेद स मुनिः शरेष्ठ उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 36, + "text": "सर्वार्थानां वयाकरणाद वैयाकरण उच्यते\nपरत्यक्षदर्शी लॊकानां सर्वदर्शी भवेन नरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 43, + "shloka": 37, + "text": "सत्ये वै बराह्मणस तिष्ठन बरह्म पश्यति कषत्रिय\nवेदानां चानुपूर्व्येण एतद विद्वन बरवीमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nसनत्सुजात यद इमां परार्थां; बराह्मीं वाचं परवदसि विश्वरूपाम\nपरां हि कामेषु सुदुर्लभां कथां; तद बरूहि मे वाक्यम एतत कुमार" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 2, + "text": "[सन]\nनैतद बरह्म तवरमाणेन लभ्यं; यन मां पृच्छस्य अभिहृष्यस्य अतीव\nअव्यक्तविद्याम अभिधास्ये पुराणीं; बुद्ध्या च तेषां बरह्मचर्येण सिद्धाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 3, + "text": "अव्यक्तविद्याम इति यत सनातनीं; बरवीषि तवं बरह्मचर्येण सिद्धाम\nअनारभ्या वसतीहार्य काले; कथं बराह्मण्यम अमृतत्वं लभेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 4, + "text": "[सन]\nये ऽसमिँल लॊके विजयन्तीह कामान; बराह्मीं सथितिम अनुतितिक्षमाणाः\nत आत्मानं निर्हरन्तीह देहान; मुञ्जाद इषीकाम इव सत्त्वसंस्थाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 5, + "text": "शरीरम एतौ कुरुतः पिता माता च भारत\nआचार्य शास्ता या जातिः सा सत्या साजरामरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 6, + "text": "आचार्य यॊनिम इह ये परविश्य; भूत्वा गर्भं बरह्मचर्यं चरन्ति\nइहैव ते शास्त्रकारा भवन्ति; परहाय देहं परमं यान्ति यॊगम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 7, + "text": "य आवृणॊत्य अवितथेन कर्णा; वृतं कुर्वन्न अमृतं संप्रयच्छन\nतं मन्येत पितरं मातरं च; तस्मै न दरुह्येत कृतम अस्य जानन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 8, + "text": "गुरुं शिष्यॊ नित्यम अभिमन्यमानः; सवाध्यायम इच्छेच छुचिर अप्रमत्तः\nमानं न कुर्यान न दधीत रॊषम; एष परथमॊ बरह्मचर्यस्य पादः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 9, + "text": "आचार्यस्य परियं कुर्यात पराणैर अपि धनैर अपि\nकर्मणा मनसा वाचा दवितीयः पाद उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 10, + "text": "समा गुरौ यथावृत्तिर गुरु पत्न्यां तथा भवेत\nयथॊक्तकारी परियकृत तृतीयः पाद उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 11, + "text": "नाचार्यायेहॊपकृत्वा परवादं; पराज्ञः कुर्वीत नैतद अहं करॊमि\nइतीव म��्येत न भाषयेत; स वै चतुर्थॊ बरह्मचर्यस्य पादः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 12, + "text": "एवं वसन्तं यद उपप्लवेद धनम; आचार्याय तद अनुप्रयच्छेत\nसतां वृद्धिं बहुगुणाम एवम एति; गुरॊः पुत्रे भवति च वृत्तिर एषा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 13, + "text": "एवं वसन सर्वतॊ वर्धतीह; बहून पुत्राँल लभते च परतिष्ठाम\nवर्षन्ति चास्मै परदिशॊ दिशश च; वसन्त्य अस्मिन बरह्मचर्ये जनाश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 14, + "text": "एतन बरह्मचर्येण देवा देवत्वम आप्नुवन\nऋषयश च महाभागा बरह्मलॊकं मनीषिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 15, + "text": "गन्धर्वाणाम अनेनैव रूपम अप्सरसाम अभूत\nएतेन बरह्मचर्येण सूर्यॊ अह्नाय जायते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 16, + "text": "य आशयेत पाटयेच चापि राजन; सर्वं शरीरं तपसा तप्यमानः\nएतेनासौ बाल्यम अत्येति विद्वान; मृत्युं तथा रॊधयत्य अन्तकाले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 17, + "text": "अन्तवन्तः कषत्रिय ते जयन्ति; लॊकाञ जनाः कर्मणा निर्मितेन\nबरह्मैव विद्वांस तेनाभ्येति सर्वं; नान्यः पन्था अयनाय विद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 18, + "text": "आभाति शुक्लम इव लॊहितम इव; अथॊ कृष्णम अथाञ्जनं काद्रवं वा\nतद बराह्मणः पश्यति यॊ ऽतर विद्वान; कथंरूपं तद अमृतम अक्षरं पदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 19, + "text": "नाभाति शुक्लम इव लॊहितम इव; अथॊ कृष्णम आयसम अर्कवर्णम\nन पृथिव्यां तिष्ठति नान्तरिक्षे; नैतत समुद्रे सलिलं बिभर्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 20, + "text": "न तारकासु न च विद्युद आश्रितं; न चाभ्रेषु दृश्यते रूपम अस्य\nन चापि वायौ न च देवतासु; न तच चन्द्रे दृश्यते नॊत सूर्ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 21, + "text": "नैवर्क्षु तन न यजुःषु नाप्य अथर्वसु; न चैव दृश्यत्य अमलेषु सामसु\nरथंतरे बार्हते चापि राजन; महाव्रते नैव दृश्येद धरुवं तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 22, + "text": "अपारणीयं तमसः परस्तात; तद अन्तकॊ ऽपय एति विनाशकाले\nअणीय रूपं कषुर धारया तन; महच च रूपं तव अपि पर्वतेभ्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 23, + "text": "सा परतिष्ठा तद अमृतं लॊकास तद बरह्म तद यशः\nभूतानि जज्ञिरे तस्मात परलयं यान्ति तत्र च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 44, + "shloka": 24, + "text": "अनामयं तन महद उद्यतं यशॊ; वाचॊ विकारान कवयॊ वदन्ति\nतस्मिञ जगत सर्वम इदं परतिष्ठितं; ये तद विदुर अमृतास ते भवन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 1, + "text": "[सन]\nयत तच छुक्रं महज जयॊतिर दीप्यमानं महद यशः\nतद वै देवा उपासन्ते यस्माद अर्कॊ विराजते\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 2, + "text": "शुक्राद बरह्म परभवति बरह्म शुक्रेण वर्धते\nतच छुक्रं जयॊतिषां मध्ये ऽतप्तं तपति तापनम\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 3, + "text": "आपॊ ऽथ अद्भ्यः सलिलस्य मध्ये; उभौ देवौ शिश्रियाते ऽनतरिक्षे\nस सध्रीचीः स विषूचीर वसाना; उभे बिभर्ति पृथिवीं दिवं च\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 4, + "text": "उभौ च देवौ पृथिवीं दिवं च; दिशश च शुक्रं भुवनं बिभर्ति\nतस्माद दिशः सरितश च सरवन्ति; तस्मात समुद्रा विहिता महान्तः\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 5, + "text": "चक्रे रथस्य तिष्ठन्तं धरुवस्याव्यय कर्मणः\nकेतुमन्तं वहन्त्य अश्वास तं दिव्यम अजरं दिवि\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 6, + "text": "न सादृश्ये तिष्ठति रूपम अस्य; न चक्षुषा पश्यति कश चिद एनम\nमनीषयाथॊ मनसा हृदा च; यैवं विदुर अमृतास ते भवन्ति\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 7, + "text": "दवादश पूगां सरितं देव रक्षितम\nमधु ईशन्तस तदा संचरन्ति घॊरम\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 8, + "text": "तद अर्धमासं पिबति संचित्य भरमरॊ मधु\nईशानः सर्वभूतेषु हविर भूतम अकल्पयत\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 9, + "text": "हिरण्यपर्णम अश्वत्थम अभिपत्य अपक्षकाः\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 10, + "text": "पूर्णात पूर्णान्य उद्धरन्ति पूर्णात पूर्णानि चक्रिरे\nहरन्ति पूर्णात पूर्णानि पूर्णम एवावशिष्यते\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 11, + "text": "तस्माद वै वायुर आयातस तस्मिंश च परयतः सदा\nतस्माद अग्निश च सॊमश च तस्मिंश च पराण आततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 12, + "text": "सर्वम एव ततॊ विद्यात तत तद वक्तुं न शक्नुमः\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 13, + "text": "अपानं गिरति पराणः पराणं गिरति चन्द्रमाः\nआदित्यॊ गिरते चन्द्रमादित्यं गिरते परः\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 14, + "text": "एकं पादं नॊत्क्षिपति सलिलाद धंस उच्चरन\nतं चेत सततम ऋत्विजं न मृत्युर नामृतं भवेत\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 15, + "text": "एवं देवॊ महात्मा स पावकं पुरुषॊ गिरन\nयॊ वै तं पुरुषं वेद तस्येहात्मा न रिष्यते\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 16, + "text": "यः सहस्रं सहस्राणां पक्षान संतत्य संपतेत\nमध्यमे मध्य आगच्छेद अपि चेत सयान मनॊजवः\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 17, + "text": "न दर्शने तिष्ठति रूपम अस्य; पश्यन्ति चैनं सुविशुद्धसत्त्वाः\nहितॊ मनीषी मनसाभिपश्येद; ये तं शरयेयुर अमृतास ते भवन्ति\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 18, + "text": "गूहन्ति सर्पा इव गह्वराणि; सवशिक्षया सवेन वृत्तेन मर्त्याः\nतेषु परमुह्यन्ति जना विमूढा; यथाध्वानं मॊहयन्ते भयाय\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 19, + "text": "सदा सदासत्कृतः सयान न मृत्युर अमृतं कुतः\nसत्यानृते सत्यसमान बन्धने; सतश च यॊनिर असतश चैक एव\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 20, + "text": "न साधुना नॊत असाधुना वा; समानम एतद दृश्यते मानुषेषु\nसमानम एतद अमृतस्य विद्याद; एवं युक्तॊ मधु तद वै परीप्सेत\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 21, + "text": "नास्यातिवादा हृदयं तापयन्ति; नानधीतं नाहुतम अग्निहॊत्रम\nमनॊ बराह्मीं लघुताम आदधीत; परज्ञानम अस्य नाम धीरा लभन्ते\nयॊगिनस तं परपश्यन्ति भगवन्तं सनातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 22, + "text": "एवं यः सर्वभूतेषु आत्मानम अनुपश्यति\nअन्यत्रान्यत्र युक्तेषु किं स शॊचेत ततः परम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 23, + "text": "यथॊद पाने महति सर्वतः संप्लुतॊदके\nएवं सर्वेषु वेदेषु बराह्मणस्य विजानतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 24, + "text": "अङ्गुष्ठ मात्रः पुरुषॊ महात्मा; न दृश्यते ऽसौ हृदये निविष्टः\nअजश चरॊ दिवारात्रम अतन्द्रितश च; स तं मत्वा कविर आस्ते परसन्नः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 25, + "text": "अहम एवास्मि वॊ माता प���ता पुत्रॊ ऽसम्य अहं पुनः\nआत्माहम अपि सर्वस्य यच च नास्ति यद अस्ति च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 26, + "text": "पितामहॊ ऽसमि सथविरः पिता पुत्रश च भारत\nममैव यूयम आत्मस्था न मे यूयं न वॊ ऽपय अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 27, + "text": "आत्मैव सथानं मम जन्म चात्मा; वेदप्रॊक्तॊ ऽहम अजर परतिष्ठः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 45, + "shloka": 28, + "text": "अणॊर अणीयान सुमनाः सर्वभूतेषु जागृमि\nपितरं सर्वभूतानां पुष्करे निहितं विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nएवं सनत्सुजातेन विदुरेण च धीमता\nसार्धं कथयतॊ राज्ञः सा वयतीयाय शर्वरी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 2, + "text": "तस्यां रजन्यां वयुष्टायां राजानः सर्व एव ते\nसभाम आविविशुर हृष्टाः सूतस्यॊपदिदृक्षया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 3, + "text": "शुश्रूषमाणाः पार्थानां वचॊ धर्मार्थसंहितम\nधृतराष्ट्र मुखाः सर्वे ययू राजसभां शुभाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 4, + "text": "सुधावदातां विस्तीर्णां कनकाजिर भूषिताम\nचन्द्रप्रभां सुरुचिरां सिक्तां परमवारिणा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 5, + "text": "रुचिरैर आसनैः सतीर्णां काञ्चनैर दारवैर अपि\nअश्मसारमयैर दान्तैः सवास्तीर्णैः सॊत्तरच छदैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 6, + "text": "भीष्मॊ दरॊणः कृपः शल्यः कृतवर्मा जयद्रथः\nअश्वत्थामा विकर्णश च सॊमदत्तश च बाह्लिकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 7, + "text": "विदुरश च महाप्राज्ञॊ युयुत्सुश च महारथः\nसर्वे च सहिताः शूराः पार्थिवा भरतर्षभ\nधृतराष्ट्रं पुरस्कृत्य विविशुस तां सभां शुभाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 8, + "text": "दुःशासनश चित्रसेनः शकुनिश चापि सौबलः\nदुर्मुखॊ दुःसहः कर्ण उलूकॊ ऽथ विविंशतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 9, + "text": "कुरुराजं पुरस्कृत्य दुर्यॊधनम अमर्षणम\nविविशुस तां सभां राजन सुराः शक्र सदॊ यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 10, + "text": "आविशद्भिस तदा राजञ शूरैः परिघबाहुभिः\nशुशुभे सा सभा राजन सिंहैर इव गिरेर गुहा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 11, + "text": "ते परविश्य महेष्वासाः सभां समितिशॊभनाः\nआसनानि महार्हाणि भेजिरे सूर्यवर्चसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 12, + "text": "आसनस्थेषु सर्वेषु तेषु राजसु भारत\nदवाःस्थॊ निवेदयाम आस सूतपुत्रम उपस्थितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 13, + "text": "अयं स रथ आया���ि यॊ ऽयासीत पाण्डवान परति\nदूतॊ नस तूर्णम आयातः सैन्धवैः साधु वाहिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 14, + "text": "उपयाय तु स कषिप्रं रथात परस्कन्द्य कुण्डली\nपरविवेश सभां पूर्णां महीपालैर महात्मभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 15, + "text": "[सम्जय]\nपराप्तॊ ऽसमि पाण्डवान गत्वा तद विजानीत कौरवाः\nयथा वयः कुरून सर्वान परतिनन्दन्ति पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 16, + "text": "अभिवादयन्ति वृद्धांश च वयस्यांश च वयस्यवत\nयूनश चाभ्यवदन पार्थाः परतिपूज्य यथा वयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 46, + "shloka": 17, + "text": "यथाहं धृतराष्ट्रेण शिष्टः पूर्वम इतॊ गतः\nअब्रुवं पाण्डवान गत्वा तन निबॊधत पार्थिवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nपृच्छामि तवां संजय राजमध्ये; किम अब्रवीद वाक्यम अदीनसत्त्वः\nधनंजयस तात युधां परणेता; दुरात्मनां जीवितच्छिन महात्मा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 2, + "text": "दुर्यॊधनॊ वाचम इमां शृणॊतु; यद अब्रवीद अर्जुनॊ यॊत्स्यमानः\nयुधिष्ठिरस्यानुमते महात्मा; धनंजयः शृण्वतः केशवस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 3, + "text": "अन्वत्रस्तॊ बाहुवीर्यं विदान; उपह्वरे वासुदेवस्य धीरः\nअवॊचन मां यॊत्स्यमानः किरीटी; मध्ये बरूया धार्तराष्ट्रं कुरूणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 4, + "text": "ये वै राजानः पाण्डवायॊधनाय; समानीताः शृण्वतां चापि तेषाम\nयथा समग्रं वचनं मयॊक्तं; सहामात्यं शरावयेथा नृपं तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 5, + "text": "यथा नूनं देवराजस्य देवाः; शुश्रूषन्ते वज्रहस्तस्य सर्वे\nतथाशृण्वन पाण्डवाः सृञ्जयाश च; किरीटिना वाचम उक्तां समर्थाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 6, + "text": "इत्य अब्रवीद अर्जुनॊ यॊत्स्यमानॊ; गाण्डीवधन्वा लॊहितपद्मनेत्रः\nन चेद राज्यं मुञ्चति धार्तराष्ट्रॊ; युधिष्ठिरस्याजमीढस्य राज्ञः\nअस्ति नूनं कर्मकृतं पुरस्ताद; अनिर्विष्टं पापकं धार्तराष्ट्रैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 7, + "text": "येषां युद्धं भीमसेनार्जुनाभ्यां; तथाश्विभ्यां वासुदेवेन चैव\nशैनेयेन धरुवम आत्तायुधेन; धृष्टद्युम्नेनाथ शिखण्डिना च\nयुधिष्ठिरेणेन्द्र कल्पेन चैव; यॊ ऽपध्यानान निर्दहेद गां दिवं च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 8, + "text": "तैश चेद युद्धं मन्यते धार्तराष्ट्रॊ; निर्वृत्तॊ ऽरथः सकलः पाण्डवानाम\nमा तत कार्षीः पाण्डवार्थाय हेतॊर; उपैहि युद्धं यदि मन्यसे तवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 9, + "text": "यां तां वने दुःखशय्याम उवास; परव्राजितः पाण्डवॊ धर्मचारी\nआशिष्यते दुःखतराम अनर्थाम; अन्त्यां शय्यां धार्तराष्ट्रः परासुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 10, + "text": "हरिया जञानेन तपसा दमेन; करॊधेनाथॊ धर्मगुप्त्या धनेन\nअन्याय वृताः कुरुपाण्डवेयान; अध्यातिष्ठद धार्तराष्ट्रॊ दुरात्मा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 11, + "text": "मायॊपधः परणिधानार्जवाभ्यां; तपॊ दमाभ्यां धर्मगुप्त्या बलेन\nसत्यं बरुवन परीतियुक्त्यानृतेन; तितिक्षमाणः कलिश्यमानॊ ऽतिवेलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 12, + "text": "यदा जयेष्ठः पाण्डवः संशितात्मा; करॊधं यत तं वर्षपूगान सुघॊरम\nअवस्रष्टा कुरुषूद्वृत्त चेतास; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 13, + "text": "कृष्ण वर्त्मेव जवलितः समिद्धॊ; यथा दहेत कक्षम अग्निर निदाघे\nएवं दग्धा धार्तराष्ट्रस्य सेनां; युधिष्ठिरः करॊधदीप्तॊ ऽनुवीक्ष्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 14, + "text": "यद्या दरष्टा भीमसेनं रणस्थं; गदाहस्तं करॊधविषं वमन्तम\nदुर्मर्षणं पाण्डवं भीमवेगं; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 15, + "text": "महासिंहॊ गाव इव परविश्य; गदापाणिर धार्तराष्ट्रान उपेत्य\nयदा भीमॊ भीमरूपॊ निहन्ता; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 16, + "text": "महाभये वीतभयः कृतास्त्रः; समागमे शत्रुबलावमर्दी\nसकृद रथेन परतियाद रथौघान; पदातिसंघान गदयाभिनिघ्नन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 17, + "text": "सैन्यान अनेकांस तरसा विमृद्नन; यदा कषेप्ता धार्तराष्ट्रस्य सैन्यम\nछिन्दन वनं परशुनेव शूरस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 18, + "text": "तृणप्रायं जवलनेनेव दग्धं; गरामं यथा धार्तराष्ट्रः समीक्ष्य\nपक्वं सस्यं वैद्युतेनेव दग्धं; परासिक्तं विपुलं सवं बलौघम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 19, + "text": "हतप्रवीरं विमुखं भयार्तं; पराङ्मुखं परायशॊ ऽधृष्ट यॊधम\nशस्त्रार्चिषा भीमसेनेन दग्धं; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 20, + "text": "उपासङ्गाद उद्धरन दक्षिणेन; परःशतान नकुलश चित्रयॊधी\nयदा रथाग्र्यॊ रथिन�� परचेता; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 21, + "text": "सुखॊचितॊ दुःखशय्यां वनेषु; दीर्घं कालं नकुलॊ याम अशेत\nआशीविषः करुद्ध इव शवसन भृशं; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 22, + "text": "तयक्तात्मानः पार्थिवायॊधनाय; समादिष्टा धर्मराजेन वीराः\nरथैः शुभ्रैः सैन्यम अभिद्रवन्तॊ; दृष्ट्वा पश्चात तप्स्यते धार्तराष्ट्रः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 23, + "text": "शिशून कृतास्त्रान अशिशु परकाशान; यदा दरष्टा कौरवः पञ्च शूरान\nतयक्त्वा पराणान केकयान आद्रवन्तस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 24, + "text": "यदा गतॊद्वाहम अकूजनाक्षं; सुवर्णतारं रथम आततायी\nदान्तैर युक्तं सहदेवॊ ऽधिरूढः; शिरांसि राज्ञां कषेप्स्यते मार्गणौघैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 25, + "text": "महाभये संप्रवृत्ते रथस्थं; विवर्तमानं समरे कृतास्त्रम\nसर्वां दिशं संपतन्तं समीक्ष्य; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 26, + "text": "हरीनिषेधॊ निपुणः सत्यवादी; महाबलः सर्वधर्मॊपपन्नः\nगान्धारिम आर्च्छंस तुमुले कषिप्रकारी; कषेप्ता जनान सहदेवस तरस्वी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 27, + "text": "यदा दरष्टा दरौपदेयान महेषूञ; शूरान कृतास्त्रान रथयुद्धकॊविदान\nआशीविषान घॊरविषान इवायतस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 28, + "text": "यदाभिमन्युः परवीर घाती; शरैः परान मेघ इवाभिवर्षन\nविगाहिता कृष्ण समः कृतास्त्रस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 29, + "text": "यदा दरष्टा बालम अबाल वीर्यं; दविषच चमूं मृत्युम इवापतन्तम\nसौभद्रम इन्द्र परतिमं कृतास्त्रं; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 30, + "text": "परभद्रकाः शीघ्रतरा युवानॊ; विशारदाः सिंहसमान वीर्याः\nयदा कषेप्तारॊ धार्तराष्ट्रान स सैन्यांस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 31, + "text": "वृद्धौ विराटद्रुपदौ महारथौ; पृथक चमूभ्याम अभिवर्तमानौ\nयदा दरष्टारौ धार्तराष्ट्रान स सैन्यांस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 32, + "text": "यदा कृतास्त्रॊ दरुपदः परचि���्वञ; शिरांसि यूनां समरे रथस्थः\nकरुद्धः शरैश छेत्स्यति चापमुक्तैस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 33, + "text": "यदा विराटः परवीर घाती; मर्मान्तरे शत्रुचमूं परवेष्टा\nमत्स्यैः सार्धम अनृशंसरूपैस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 34, + "text": "जयेष्ठं मात्स्यानाम अनृशंस रूपं; विराट पुत्रं रथिनं पुरस्तात\nयदा दरष्टा दंशितं पाण्डवार्थे; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 35, + "text": "रणे हते कौरवाणां परवीरे; शिखण्डिना सत्तमे शंतनूजे\nन जातु नः शत्रवॊ धारयेयुर; असंशयं सत्यम एतद बरवीमि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 36, + "text": "यदा शिखण्डी रथिनः परचिन्वन; भीष्मं रथेनाभियाता वरूथी\nदिव्यैर हयैर अवमृद्नन रथौघांस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 37, + "text": "यदा दरष्टा सृञ्जयानाम अनीके; धृष्टद्युम्नं परमुखे रॊचमानम\nअस्त्रं यस्मै गुह्यम उवाच धीमान; दरॊणस तदा तप्स्यति धार्तराष्ट्रः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 38, + "text": "यदा स सेनापतिर अप्रमेयः; पराभवन्न इषुभिर धार्तराष्ट्रान\nदरॊणं रणे शत्रुसहॊ ऽभियाता; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 39, + "text": "हरीमान मनीषी बलवान मनस्वी; स लक्ष्मीवान सॊमकानां परबर्हः\nन जातु तं शत्रवॊ ऽनये सहेरन; येषां स सयाद अग्रणीर वृष्णिसिंहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 40, + "text": "बरूयाच च मा परवृणीष्वेति लॊके; युद्धे ऽदवितीयं सचिवं रथस्थम\nशिनेर नप्तारं परवृणीम सात्यकिं; महाबलं वीतभयं कृतास्त्रम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 41, + "text": "यदा शिनीनाम अधिपॊ मयॊक्तः; शरैः परान मेघ इव परवर्षन\nपरच्छादयिष्यञ शरजालेन यॊधांस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 42, + "text": "यदा धृतिं कुरुते यॊत्स्यमानः; स दीर्घबाहुर दृढधन्वा महात्मा\nसिंहस्येव गन्धम आघ्राय गावः; संवेष्टन्ते शत्रवॊ ऽसयाद यथाग्नेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 43, + "text": "स दीर्घबाहुर दृढधन्वा महात्मा; भिन्द्याद गिरीन संहरेत सर्वलॊकान\nअस्त्रे कृती निपुणः कषिप्रहस्तॊ; दिवि सथितः सूर्य इवाभिभाति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 44, + "text": "चित्रः सूक्ष्मः सुकृतॊ यावद अस्य; अस्त्रे यॊगॊ वृष्णिसिंहस्य भूयान\nयथाविधं यॊगम आहुः परशस्तं; सर्वैर गुणैः सात्यकिस तैर उपेतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 45, + "text": "हिरण्मयं शवेतहयैश चतुर्भिर; यदा युक्तं सयन्दनं माधवस्य\nदरष्टा युद्धे सात्यकेर वै सुयॊधनस; तदा तप्स्यत्य अकृतात्मा स मन्दः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 46, + "text": "यदा रथं हेममणिप्रकाशं; शवेताश्वयुक्तं वानरकेतुम उग्रम\nदरष्टा रणे संयतं केशवेन; तदा तप्स्यत्य अकृतात्मा स मन्दः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 47, + "text": "यदा मौर्व्यास तलनिष्पेषम उग्रं; महाशब्दं वज्रनिष्पेष तुल्यम\nविधूयमानस्य महारणे मया; गाण्डीवस्य शरॊष्यति मन्दबुद्धिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 48, + "text": "ततॊ मूढॊ धृतराष्ट्रस्य पुत्रस; तप्ता युद्धे दुर्मतिर दुःसहायः\nदृष्ट्वा सैन्यं बाणवर्णान्ध कारं; परभज्यन्तं गॊकुलवद रणाग्रे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 49, + "text": "बलाहकाद उच्चरन्तीव विद्युत; सहस्रघ्नी दविषतां संगमेषु\nअस्थिच्छिदॊ मर्मभिदॊ वमेच छरांस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 50, + "text": "यदा दरष्टा जया मुखाद वाण संघान; गाण्डीवमुक्तान पततः शिताग्रान\nनागान हयान वर्मिणश चाददानांस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 51, + "text": "यदा मन्दः परबाणान विमुक्तान; ममेषुभिर हरियमाणान परतीपम\nतिर्यग विद्वांश छिद्यमानान कषुरप्रैस; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 52, + "text": "यदा विपाठा मद भुजविप्रमुक्ता; दविजाः फलानीव महीरुहाग्रात\nपरच्छेत्तार उत्तमाङ्गानि यूनां; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतप्स्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 53, + "text": "यदा दरष्टा पततः सयन्दनेभ्यॊ; महागजेभ्यॊ ऽशवगतांश च यॊधान\nशरैर हतान पातितांश चैव रङ्गे; तदा युद्धं धार्तराष्ट्रॊ ऽनवतस्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 54, + "text": "पदातिसंघान रथसंघान समन्ताद; वयात्ताननः काल इवाततेषुः\nपरणॊत्स्यामि जवलितैर बाणवर्षैः; शत्रूंस तदा तप्स्यति मन्दबुद्धिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 55, + "text": "सर्वा दिशः संपतता रथेन; रजॊध्वस्तं गाण्डिवेनापकृत्तम\nयदा दरष्टा सवबलं संप्रमूढं; तदा पश्चात तप्स्यति मन्दबुद्धिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 56, + "text": "कां दिग ��ूतं छिन्नगात्रं विसंज्ञं; दुर्यॊधनॊ दरक्ष्यति सर्वसैन्यम\nहताश्ववीराग्र्य नरेन्द्र नागं; पिपासितं शरान्तपत्रं भयार्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 57, + "text": "आर्तस्वरं हन्यमानं हतं च; विकीर्णकेशास्थि कपालसंघम\nपरजापतेः कर्म यथार्ध निष्ठितं; तदा दृष्ट्वा तप्स्यते मन्दबुद्धिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 58, + "text": "यदा रथे गाण्डिवं वासुदेवं; दिव्यं शङ्खं पाञ्चजन्यं हयांश च\nतूणाव अक्षय्यौ देवदत्तं च मां च; दरष्टा युद्धे धार्तराष्ट्रः समेतान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 59, + "text": "उद्वर्तयन दस्यु संघान समेतान; परवर्तयन युगम अन्यद युगान्ते\nयदा धक्ष्याम्य अग्निवत कौरवेयांस; तदा तप्ता धृतराष्ट्रः सपुत्रः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 60, + "text": "सह भराता सह पुत्रः स सैन्यॊ; भरष्टैश्वर्यः करॊधवशॊ ऽलपचेताः\nदर्पस्यान्ते विहिते वेपमानः; पश्चान मन्दस तप्स्यति धार्तराष्ट्रः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 61, + "text": "पूर्वाह्ने मां कृतजप्यं कदा चिद; विप्रः परॊवाचॊदकान्ते मनॊज्ञम\nकरव्यं ते दुष्करं कर्म पार्थ; यॊद्धव्यं ते शत्रुभिः सव्यसाचिन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 62, + "text": "इन्द्रॊ वा ते हरिवान वज्रहस्तः; पुरस्ताद यातु समरे ऽरीन विनिघ्नन\nसुग्रीव युक्तेन रथेन वा ते; पश्चात कृष्णॊ रक्षतु वासुदेवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 63, + "text": "वव्रे चाहं वज्रहस्तान महेन्द्राद; अस्मिन युद्धे वासुदेवं सहायम\nस मे लब्धॊ दस्युवधाय कृष्णॊ; मन्ये चैतद विहितं दैवतैर मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 64, + "text": "अयुध्यमानॊ मनसापि यस्य; जयं कृष्णः पुरुषस्याभिनन्देत\nधरुवं सर्वान सॊ ऽभयतीयाद अमित्रान; सेन्द्रान देवान मानुषे नास्ति चिन्ता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 65, + "text": "स बाहुभ्यां सागरम उत्तितीर्षेन; महॊदधिं सलिलस्याप्रमेयम\nतेजस्विनं कृष्णम अत्यन्तशूरं; युद्धेन यॊ वासुदेवं जिगीषेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 66, + "text": "गिरिं य इच्छेत तलेन भेत्तुं; शिलॊच्चयं शवेतम अति परमाणम\nतस्यैव पाणिः स नखॊ विशीर्येन; न चापि किं चित स गिरेस तु कुर्यात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 67, + "text": "अग्निं समिद्धं शमयेद भुजाभ्यां; चन्द्रं च सूर्यं च निवारयेत\nहरेद देवानाम अमृतं परसह्य; युद्धेन यॊ वासुदेवं जिगीषेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 68, + "text": "यॊ रुक्मिणीम एकरथेन भॊज्याम; उत्साद्य राज्ञां विषयं परसह्य\nउवाह भार्यां यशसा जवलन्तीं; यस्यां जज्ञे रक्मिणेयॊ महात्मा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 69, + "text": "अयं गान्धरांस तरसा संप्रमथ्य; जित्वा पुत्रान नग्न जितः समग्रान\nबद्धं मुमॊच विनदन्तं परसह्य; सुदर्शनीयं देवतानां ललामम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 70, + "text": "अयं कवाटे निजघान पाण्ड्यं; तथा कलिङ्गान दन्तकूरे ममर्द\nअनेन दग्धा वर्षपूगान विनाथा; वाराणसी नगरी संबभूव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 71, + "text": "यं सम युद्धे मन्यते ऽनयैर अजेयम; एकलव्यं नाम निषादराजम\nवेगेनेव शैलम अभिहत्य जम्भः; शेते स कृष्णेन हतः परासुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 72, + "text": "तथॊग्रसेनस्य सुतं परदुष्टं; वृष्ण्यन्धकानां मध्यगां तपन्तम\nअपातयद बलदेव दवितीयॊ; हत्वा ददौ चॊग्रसेनाय राज्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 73, + "text": "अयं सौभं यॊधयाम आस सवस्थं; विभीषणं मायया शाल्वराजम\nसौभद्वारि परत्यगृह्णाच छतघ्नीं; दॊर्भ्यां क एनं विषहेत मर्त्यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 74, + "text": "पराग्ज्यॊतिषं नाम बभूव दुर्गं; पुरं घॊरम असुराणाम असह्यम\nमहाबलॊ नरकस तत्र भौमॊ; जहारादित्या मणिकुण्डले शुभे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 75, + "text": "न तं देवाः सह शक्रेण सेहिरे; समागताहरणाय भीताः\nदृष्ट्वा च ते विक्रमं केशवस्य; बलं तथैवास्त्रम अवारणीयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 76, + "text": "जानन्तॊ ऽसय परकृतिं केशवस्य; नययॊजयन दस्यु वधाय कृष्णम\nस तत कर्म परतिशुश्राव दुष्करम; ऐश्वर्यवान सिद्धिषु वासुदेवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 77, + "text": "निर्मॊचने षट सहस्राणि हत्वा; संछिद्य पाशान सहसा कषुरान्तान\nमुरं हत्वा विनिहत्यौघराक्षसं; निर्मॊचनं चापि जगाम वीरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 78, + "text": "तत्रैव तेनास्य बभूव युद्धं; महाबलेनातिबलस्य विष्णॊः\nशेते स कृष्णेन हतः परासुर; वातेनेव मथितः कर्णिकारः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 79, + "text": "आहृत्य कृष्णॊ मणिकुण्डले ते; हत्वा च भौमं नरकं मुरं च\nशरिया वृतॊ यशसा चैव धीमान; परत्याजगामाप्रतिम परभावः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 80, + "text": "तस्मै वरान अददंस तत्र देवा; दृष्ट्वा भीमं कर्म रणे कृतं तत\nशरमश च ते युध्यमानस्य न सयाद; आकाशे वा अप्सु चैव करमः सयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 81, + "text": "शस्त्राणि गात्रे च न ते करमेरन्न; इत्य एव कृष्णश च ततः कृतार्थः\nएवंरूपे वासुदेवे ऽपरमेये; महाबले गुणसंपत सदैव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 82, + "text": "तम असह्यं विष्णुम अनन्तवीर्यम; आशंसते धारराष्ट्रॊ बलेन\nयदा हय एनं तर्कयते दुरात्मा; तच चाप्य अयं सहते ऽसमान समीक्ष्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 83, + "text": "पर्यागतं मम कृष्णस्य चैव; यॊ मन्यते कलहं संप्रयुज्य\nशक्यं हर्तुं पाण्डवानां ममत्वं; तद वेदिता संयुगं तत्र गत्वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 84, + "text": "नमस्कृत्वा शांतनवाय राज्ञे; दरॊणायाथॊ सह पुत्राय चैव\nशारद्वतायाप्रतिद्वन्द्विने च; यॊत्स्याम्य अहं राज्यम अभीप्समानः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 85, + "text": "धर्मेणास्त्रं नियतं तस्य मन्ये; यॊ यॊत्स्यते पाण्डवैर धर्मचारी\nमिथ्या घले निर्जिता वै नृशंसैः; संवत्सरान दवादश पाण्डुपुत्राः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 86, + "text": "अवाप्य कृच्छ्रं विहितं हय अरण्ये; दीर्घं कालं चैकम अज्ञातचर्याम\nते हय अकस्माज जीवितं पाण्डवानां; न मृष्यन्ते हार्तराष्ट्राः पदस्थाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 87, + "text": "ते चेद अस्मान युध्यमानाञ जयेयुर; देवैर अपीन्द्र परमुखैः सहायैः\nधर्माद अधर्मश चरितॊ गरीयान; इति धरुवं नास्ति कृतं न साधु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 88, + "text": "न चेद इमं पुरुषं कर्म बद्धं; न चेद अस्मान मन्यते ऽसौ विशिष्टान\nआशंसे ऽहं वासुदेव दवितीयॊ; दुर्यॊधनं सानुबन्धं निहन्तुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 89, + "text": "न चेद इदं कर्म नरेषु बद्धं; न विद्यते पुरुषस्य सवकर्म\nइदं च तच चापि समीक्ष्य नूनं; पराजयॊ धार्तराष्ट्रस्य साधुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 90, + "text": "परत्यक्षं वः कुरवॊ यद बरवीमि; युध्यमाना धार्तराष्ट्रा न सन्ति\nअन्यत्र युद्धात कुरवः परीप्सन; न युध्यतां शेष इहास्ति कश चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 91, + "text": "हत्वा तव अहं धार्तराष्ट्रान स कर्णान; राज्यं कुरूणाम अवजेता समग्रम\nयद वः कार्यं तत कुरुध्वं यथास्वम; इष्टान दारान आत्मजांश चॊपभुङ्क्ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 92, + "text": "अप्य एवं नॊ बराह्मणाः सन्ति वृद्धा; बहुश्रुताः शीलवन्तः कुलीनाः\nसांवत्सरा जयॊतिषि चापि युक्ता; नक्षत्रयॊगेषु च निश्चयज्ञाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 93, + "text": "उच्चावचं दैवयुक्तं रहस्यं; दिव्याः परश्ना मृगचक्रा मुहूर्ताः\nकषयं महान्तं कुरुसृञ्जयानां; निवेदयन्ते पाण्डवानां जयं च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 94, + "text": "तथा हि नॊ मन्यते ऽजातशत्रुः; संसिद्धार्थॊ दविषतां निग्रहाय\nजनार्दनश चाप्य अपरॊक्ष विद्यॊ; न संशयं पश्यति वृष्णिसिंहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 95, + "text": "अहं च जानामि भविष्य रूपं; पश्यामि बुद्ध्या सवयम अप्रमत्तः\nदृष्टिश च मे न वयथते पुराणी; युध्यमाना धार्तराष्ट्रा न सन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 96, + "text": "अनालब्धं जृम्भति गाण्डिवं धनुर; अनालब्धा कम्पति मे धनुर्ज्या\nबाणाश च मे तूणमुखाद विसृज्य; मुहुर मुहुर गन्तुम उशन्ति चैव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 97, + "text": "सैक्यः कॊशान निःसरति परसन्नॊ; हित्वेव जीर्णाम उरगस तवचं सवाम\nधवजे वाचॊ रौद्ररूपा वदन्ति; कदा रथॊ यॊक्ष्यते ते किरीटिन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 98, + "text": "गॊमायुसंघाश च वदन्ति रात्रौ; रक्षांस्य अथॊ निष्पतन्त्य अन्तरिक्षात\nमृगाः शृगालाः शितिकण्ठाश च काका; गृध्रा बडाश चैव तरक्षवश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 99, + "text": "सुपर्णपाताश च पतन्ति पश्चाद; दृष्ट्वा रथं शवेतहयप्रयुक्तम\nअहं हय एकः पार्थिवान सर्वयॊधाञ; शरान वर्षन मृत्युलॊकं नयेयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 100, + "text": "समाददानः पृथग अस्त्रमार्गान; यथाग्निर इद्धॊ गहनं निदाघे\nसथूणाकर्णं पाशुपतं च घॊरं; तथा बरह्मास्त्रं यच च शक्रॊ विवेद" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 101, + "text": "वधे धृतॊ वेगवतः परमुञ्चन; नाहं परजाः किं चिद इवावशिष्ये\nशान्तिं लप्स्ये परमॊ हय एष भावः; सथिरॊ मम बरूहि गावल्गणे तान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 102, + "text": "नित्यं पुनः सचिवैर यैर अवॊचद; देवान अपीन्द्र परमुखान सहायान\nतैर मन्यते कलहं संप्रयुज्य; स धार्तराष्ट्रः पश्यत मॊहम अस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 47, + "shloka": 103, + "text": "वृद्धॊ भीष्मः शांतनवः कृपश च; दरॊणः सपुत्रॊ विदुरश च धीमान\nएते सर्वे यद्वद अन्ते तद अस्तु; आयुष्मन्तः कुरवः सन्तु सर्वे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nसमवेतेषु सर्वेषु तेषु राजसु भारत\nदुर्यॊधनम इदं वाक्यं भीष्मः शांतनवॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 2, + "text": "बृहस्पतिश चॊशना च बराह्मणं पर्युपस्थितौ\nमरुतश च सहेन्द्र���ण वसवश च सहाश्विनौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 3, + "text": "आदित्याश चैव साध्याश च ये च सप्तर्षयॊ दिवि\nविश्वावसुश च गन्धर्वः शुभाश चापरसां गणाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 4, + "text": "नमस्कृत्वॊपजग्मुस ते लॊकवृद्धं पितामहम\nपरिवार्य च विश्वेशं पर्यासत दिवौकसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 5, + "text": "तेषां मनश च तेजश चाप्य आददानौ दिवौकसाम\nपूर्वदेवौ वयतिक्रान्तौ नरनारायणाव ऋषी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 6, + "text": "बृहस्पतिश च पप्रच्छ बराह्मणं काव इमाव इति\nभवन्तं नॊपतिष्ठेते तौ नः शंस पितामह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 7, + "text": "याव एतौ पृथिवीं दयां च भासयन्तौ तपस्विनौ\nजवलन्तौ रॊचमानौ च वयाप्यातीतौ महाबलौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 8, + "text": "नरनारायणाव एतौ लॊकाल लॊकं समास्थितौ\nऊर्जितौ सवेन तपसा महासत्त्वपराक्रमौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 9, + "text": "एतौ हि कर्मणा लॊकान नन्दयाम आसतुर धरुवौ\nअसुराणाम अभावाय देवगन्धर्वपूजितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 10, + "text": "जगाम शक्रस तच छरुत्वा यत्र तौ तेपतुस तपः\nसार्धं देवगणैः सर्वैर बृहस्पतिपुरॊगमैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 11, + "text": "तदा देवासुरे घॊरे भये जाते दिवौकसाम\nअयाचत महात्मानौ नरनारायणौ वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 12, + "text": "ताव अब्रूतां वृणीष्वेति तदा भरतसत्तम\nअथैताव अब्रवीच छक्रः साह्यं नः करियताम इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 13, + "text": "ततस तौ शक्रम अब्रूतां करिष्यावॊ यद इच्छसि\nताभ्यां स सहितः शक्रॊ विजिग्ये दैत्यदानवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 14, + "text": "नर इन्द्रस्य संग्रामे हत्वा शत्रून परंतपः\nपौलॊमान कालखञ्जांश च सहस्राणि शतानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 15, + "text": "एष भरान्ते रथे तिष्ठन भल्लेनापहरच छिरः\nजम्भस्य गरसमानस्य यज्ञम अर्जुन आहवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 16, + "text": "एष पारे समुद्रस्य हिरण्यपुरम आरुजत\nहत्वा षष्टिसहस्राणि निवातकवचान रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 17, + "text": "एष देवान सहेन्द्रेण जित्वा परपुरंजयः\nअतर्पयन महाबाहुर अर्जुनॊ जातवेदसम\nनारायणस तथैवात्र भूयसॊ ऽनयाञ जघान ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 18, + "text": "एवम एतौ महावीर्यौ तौ पश्यत समागतौ\nवासुदेवार्जुनौ वीरौ समवेतौ महारथौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 19, + "text": "नरनारायणौ देवौ पूर्वदेवाव इति शरुतिः\nअजेयौ मानुषे लॊके सेन्द्रैर अपि सुरासुरैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 20, + "text": "एष नारायणः कृष्णः फल्गुनस तु नरः समृतः\nनारायणॊ नरश चैव सत्त्वम एकं दविधाकृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 21, + "text": "एतौ हि कर्मणा लॊकान अश्नुवाते ऽकषयान धरुवान\nतत्र तत्रैव जायेते युद्धकाले पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 22, + "text": "तस्मात कर्मैव कर्तव्यम इति हॊवाच नारदः\nएतद धि सर्वम आचष्ट वृष्णिचक्रस्य वेदवित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 23, + "text": "शङ्खचक्रगदाहस्तं यदा दरक्ष्यसि केशवम\nपर्याददानं चास्त्राणि भीमधन्वानम अर्जुनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 24, + "text": "सनातनौ महात्मानौ कृष्णाव एकरथे सथितौ\nदुर्यॊधन तदा तात समर्तासि वचनं मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 25, + "text": "नॊ चेद अयम अभावः सयात कुरूणां परत्युपस्थितः\nअर्थाच च तात धर्माच च तव बुद्धिर उपप्लुता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 26, + "text": "न चेद गरहीष्यसे वाक्यं शरॊतासि सुबहून हतान\nतवैव हि मतं सर्वे कुरवः पर्युपासते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 27, + "text": "तरयाणाम एव च मतं तत्त्वम एकॊ ऽनुमन्यसे\nरामेण चैव शप्तस्य कर्णस्य भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 28, + "text": "दुर्जातेः सूतपुत्रस्य शकुनेः सौबलस्य च\nतथा कषुद्रस्य पापस्य भरातुर दुःशासनस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 29, + "text": "[कर्ण]\nनैवम आयुष्मता वाच्यं यन माम आत्थ पितामह\nकषत्रधर्मे सथितॊ हय अस्मि सवधर्माद अनपेयिवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 30, + "text": "किं चान्यन मयि दुर्वृत्तं येन मां परिगर्हसे\nन हि मे वृजिनं किं चिद धार्तराष्ट्रा विदुः कव चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 31, + "text": "राज्ञॊ हि धृतराष्ट्रस्य सर्वं कार्यं परियं मया\nतथा दुर्यॊधनस्यापि स हि राज्ये समाहितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 32, + "text": "कर्णस्य तु वचः शरुत्वा भीष्मः शांतनवः पुनः\nधृतराष्ट्रं महाराजम आभाष्येदं वचॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 33, + "text": "यद अयं कत्थते नित्यं हन्ताहं पाण्डवान इति\nनायं कलापि संपूर्णा पाण्डवानां महात्मनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 34, + "text": "अनयॊ यॊ ऽयम आगन्ता पुत्राणां ते दुरात्मनाम\nतद अस्य कर्म जानीहि सूतपुत्रस्य दुर्मतेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 35, + "text": "एनम आश्रित्य पुत्रस ते मन्दबुद्धिः सुयॊधनः\nअवमन्यत तान वीरान देवपुत्रान अरिंदमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 36, + "text": "किं चाप्य अनेन तत कर्मकृतं पूर्वं सुदुष्करम\nतैर यथा पाण्डवैः सर्वैर एकैकेन कृतं पुरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 37, + "text": "दृष्ट्वा विराटनगरे भरातरं निहतं परियम\nधनंजयेन विक्रम्य किम अनेन तदा कृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 38, + "text": "सहितान हि कुरून सर्वान अभियातॊ धनंजयः\nपरमथ्य चाच्छिनद गावः किम अयं परॊषितस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 39, + "text": "गन्धर्वैर घॊषयात्रायां हरियते यत सुतस तव\nकव तदा सूतपुत्रॊ ऽभूद य इदानीं वृषायते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 40, + "text": "ननु तत्रापि पार्थेन भीमेन च महात्मना\nयमाभ्याम एव चागम्य गन्धर्वास ते पराजिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 41, + "text": "एतान्य अस्य मृषॊक्तानि बहूनि भरतर्षभ\nविकत्थनस्य भद्रं ते सदा धर्मार्थलॊपिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 42, + "text": "भीष्मस्य तु वचः शरुत्वा भारद्वाजॊ महामनाः\nधृतराष्ट्रम उवाचेदं राजमध्ये ऽभिपूजयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 43, + "text": "यद आह भरतश्रेष्ठॊ भीष्मस तत करियतां नृप\nन कामम अर्थलिप्सूनां वचनं कर्तुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 44, + "text": "पुरा युद्धात साधु मन्ये पाण्डवैः सह संगम\nयद वाक्यम अर्जुनेनॊक्तं संजयेन निवेदितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 45, + "text": "सर्वं तद अभिजानामि करिष्यति च पाण्डवः\nन हय अस्य तरिषु लॊकेषु सदृशॊ ऽसति धनुर्धरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 46, + "text": "अनादृत्य तु तद वाक्यम अर्थवद दरॊण भीष्मयॊः\nततः स संजयं राजा पर्यपृच्छत पाण्डवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 48, + "shloka": 47, + "text": "तदैव कुरवः सर्वे निराशा जीविते ऽभवन\nभीष्मद्रॊणौ यदा राजा न सम्यग अनुभाषते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nकिम असौ पाण्डवॊ राजा धर्मपुत्रॊ ऽभयभाषत\nशरुत्वेमा बहुलाः सेनाः परत्यर्थेन समागताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 2, + "text": "किम इच्छत्य अभिसंरम्भाद यॊत्स्यमानॊ युधिष्ठिरः\nकस्य सविद भरातृपुत्राणां चिन्तासु मुखम ईक्षते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 3, + "text": "के सविद एनं वारयन्ति शाम्य युध्येति वा पुनः\nनिकृत्या कॊपितं मन्दैर धर्मज्ञं धर्मचारिणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 4, + "text": "[सम्जय]\nराज्ञॊ मुखम उदीक्षन्ते पाञ्चालाः पाण्डवैः सह\nयुधिष्ठिरस्य भद्रं ते स सर्वान अनुशास्ति च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 5, + "text": "पृथग बूताः पाण्डवानां पाञ्चालानां रथव्रजाः\nआयान्तम अभिनन्दन्ति कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 6, + "text": "तमः सूर्यम इवॊद्यन्तं कौन्तेयं दीप्ततेजसम\nपाञ्चालाः परतिनन्दन्ति तेजॊराशिम इवॊद्यतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 7, + "text": "आ गॊपालावि पालेभ्यॊ नन्दमानं युधिष्ठिरम\nपाञ्चालाः केकया मत्स्याः परतिनन्दन्ति पाण्डवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 8, + "text": "बराह्मण्यॊ राजपुत्र्यश च विशां दुहितरश च याः\nकरीडन्त्यॊ ऽभिसमायान्ति पार्थं संनद्धम ईक्षितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 9, + "text": "संजयाचक्ष्व केनास्मान पाण्डवा अभ्ययुञ्जत\nधृष्टद्युम्नेन सेनान्या सॊमकाः किंबला इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 10, + "text": "गावल्गणिस तु तत पृष्टः सभायां कुरुसंसदि\nनिःश्वस्य सुभृशं दीर्घं मुहुः संचिन्तयन्न इव\nतत्रानिमित्ततॊ दैवात सूतं कश्मलम आविशत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 11, + "text": "तदाचचक्षे पुरुषः सभायां राजसंसदि\nसंजयॊ ऽयं महाराज मूर्च्छितः पतितॊ भुवि\nवाचं न सृजते कांचिद धीन परज्ञॊ ऽलपचेतनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 12, + "text": "अपश्यत संजयॊ नूनं कुन्तीपुत्रान महारथान\nतैर अस्य पुरुषव्याघ्रैर भृशम उद्वेजितं मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 13, + "text": "संजयश चेतनां लब्ध्वा परत्याश्वस्येदम अब्रवीत\nधृतराष्ट्रं महाराज सभायां कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 14, + "text": "दृष्टवान अस्मि राजेन्द्र कुन्तीपुत्रान महारथान\nमत्स्यराजगृहावासाद अवरॊधेन कर्शितान\nशृणु यैर हि महाराज पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 15, + "text": "यॊ नैव रॊषान न भयान न कामान नार्थकारणात\nन हेतुवादाद धमात्मा सत्यं जह्यात कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 16, + "text": "यः परमाणं महाराज धर्मे धर्मभृतां वरः\nअजातशत्रुणा तेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 17, + "text": "यस्य बाहुबले तुल्यः पृथिव्यां नास्ति कश चन\nयॊ वै सर्वान महीपालान वशे चक्रे धनुर्धरः\nतेन वॊ भीमसेनेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 18, + "text": "निःसृत���नां जतु गृहाद धिडिम्बात पुरुषादकात\nय एषाम अभवद दवीपः कुन्तीपुत्रॊ वृकॊदरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 19, + "text": "याज्ञसेनीम अथॊ यत्र सिन्धुराजॊ ऽपकृष्टवान\nतत्रैषाम अभवद दवीपः कुन्तीपुत्रॊ वृकॊदरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 20, + "text": "यश च तान संगतान सर्वान पाण्डवान वारणावते\nदह्यतॊ मॊचयाम आस तेन वस ते ऽभययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 21, + "text": "कृष्णायाश चरता परीतिं येन करॊधवशा हताः\nपरविश्य विषमं घॊरं पर्वतं गन्धमादनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 22, + "text": "यस्य नामायुतं वीर्यं भुजयॊः सारम अर्पितम\nतेन वॊ भीमसेनेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 23, + "text": "कृष्ण दवितीयॊ विक्रम्य तुष्ट्यर्थं जातवेदसः\nअजयद यः पुरा वीरॊ युध्यमानं पुरंदरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 24, + "text": "यः स साक्षान महादेवं गिरिशं शूलपाणिनम\nतॊषयाम आस युद्धेन देवदेवम उमापतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 25, + "text": "यश च सर्वान वशे चक्रे लॊकपालान धनुर्धरः\nतेन वॊ विजयेनाजौ पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 26, + "text": "यः परतीचीं दिशं चक्रे वशे मेच्छ गनायुताम\nस तत्र नकुलॊ यॊद्धा चित्रयॊधी वयवस्थितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 27, + "text": "तेन वॊ दर्शनीयेन वीरेणाति धनुर्भृता\nमाद्रीपुत्रेण कौरव्य पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 28, + "text": "यः काशीन अङ्गमगधान कलिङ्गांश च युधाजयत\nतेन वः सहदेवेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 29, + "text": "यस्य वीर्येण सदृशाश चत्वारॊ भुवि मानवाः\nअश्वत्थामा धृष्टकेतुः परद्युम्नॊ रुक्मिर एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 30, + "text": "तेन वः सहदेवेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत\nयवीयसा नृवीरेण माद्री नन्दिकरेण च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 31, + "text": "तपश चचार या घॊरं काशिकन्या पुरा सती\nभीष्मस्य वधम इच्छन्ती परेत्यापि भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 32, + "text": "पाञ्चालस्य सुता जज्ञे दैवाच च स पुनः पुमान\nसत्रीपुंसॊः पुरुषव्याघ्र यः स वेद गुणागुणान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 33, + "text": "यः कलिङ्गान समापेदे पाञ्चालॊ युद्धदुर्मदः\nशिखण्डिना वः कुरवः कृतास्त्रेणाभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 34, + "text": "यां यक्षः पुरुषं चक्रे भीष्मस्य निधने किल\nमहेष्वासेन रौद्रेण पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 35, + "text": "महेष्वासा राजपुत्रा भारतः पञ्च केकयाः\nसुमृष्टकवचाः शूरास तैश च वस ते ऽभययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 36, + "text": "यॊ दीर्घबाहुः कषिप्रास्त्रॊ धृतिमान सत्यविक्रमः\nतेन वॊ वृष्णिवीरेण युयुधानेन संगरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 37, + "text": "य आसीच छरणं काले पाण्डवानां महात्मनाम\nरणे तेन विराटेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 38, + "text": "यः स काशिपती राजा वाराणस्यां महारथः\nस तेषाम अभवद यॊधा तेन वस ते ऽभययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 39, + "text": "शिशुभिर दुर्जयैः संख्ये दरौपदेयैर महात्मभिः\nआशीविषसमस्पर्शैः पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 40, + "text": "यः कृष्ण सदृशॊ वीर्ये युधिष्ठिर समॊ दमे\nतेनाभिमन्युना संख्ये पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 41, + "text": "यश चैवाप्रतिमॊ वीर्ये धृष्टकेतुर महायशाः\nदुःसहः समरे करुद्धः शैशुपालिर महारथः\nतेन वश चेदिराजेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 42, + "text": "यः संश्रयः पाण्डवानां देवानाम इव वासवः\nतेन वॊ वासुदेवेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 43, + "text": "तथा चेदिपतेर भराता शरभॊ भरतर्षभ\nकरकर्षेण सहितस ताभ्यां वस ते ऽभययुञ्जत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 44, + "text": "जारा संधिः सहदेवॊ जयत्सेनश च ताव उभौ\nदरुपदश च महातेजा बलेन महता वृतः\nतयक्तात्मा पाण्डवार्थाय यॊत्स्यमानॊ वयवस्थितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 49, + "shloka": 45, + "text": "एते चान्ये च बहवः पराच्यॊदीच्या महीक्षितः\nशतशॊ यान अपाश्रित्य धर्मराजॊ वयवस्थितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nसर्व एते महॊत्साहा ये तवया परिकीर्तिताः\nएकतस तव एव ते सर्वे समेता भीम एकतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 2, + "text": "भीमसेनाद धि मे भूयॊ भयं संजायते महत\nकरुद्धाद अमर्षणात तात वयाघ्राद इव महारुरॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 3, + "text": "जागर्मि रात्रयः सर्वा दीर्घम उष्णं च निःश्वसन\nभीतॊ वृकॊदरात तात सिंहात पशुर इवाबलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 4, + "text": "न हि तस्य महाबाहॊर अक्र परतिमतेजसः\nसैन्ये ऽसमिन परतिपश्यामि य एनं विषहेद युधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 5, + "text": "अमर्षणश च ���ौन्तेयॊ दृढवैरश च पाण्डवः\nअनर्म हासी सॊन्मादस तिर्यक परेक्षी महास्वनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 6, + "text": "महावेगॊ महॊत्साहॊ महाबाहुर महाबलः\nमन्दानां मम पुत्राणां युद्धेनान्तं करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 7, + "text": "ऊरुग्राहगृहीतानां गदां बिभ्रद वृकॊदरः\nकुरूणाम ऋषभॊ युद्धे दण्डपाणिर इवान्तकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 8, + "text": "सैक्यायसमयीं घॊरां गदां काञ्चनभूषिताम\nमनसाहं परपश्यामि बरह्मदण्डम इवॊद्यतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 9, + "text": "यथा रुरूणां यूथेषु सिंहॊ जातबलश चरेत\nमामकेषु तथा भीमॊ बलेषु विचरिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 10, + "text": "सर्वेषां मम पुत्राणां स एकः करूर विक्रमः\nबह्व आशीविप्रतीपश च बाल्ये ऽपि रभसः सदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 11, + "text": "उद्वेपते मे हृदयं यदा दुर्यॊधनादयः\nबाल्ये ऽपि तेन युध्यन्तॊ वारणेनेव मर्दिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 12, + "text": "तस्य वीर्येण संक्लिष्टा नित्यम एव सुता मम\nस एव हेतुर भेदस्य भीमॊ भीमपराक्रमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 13, + "text": "गरसमानम अनीकानि नरवारणवाजिनाम\nपश्यामीवाग्रतॊ भीमं करॊधमूर्छितम आहवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 14, + "text": "अस्त्रे दरॊणार्जुन समं वायुवेगसमं जवे\nसंजयाचक्ष्व मे शूरं भीमसेनम अमर्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 15, + "text": "अतिलाभं तु मन्ये ऽहं यत तेन रिपुघातिना\nतदैव न हताः सर्वे मम पुत्रा मनस्विना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 16, + "text": "येन भीमबला यक्षा राक्षसाश च समाहताः\nकथं तस्य रणे वेगं मानुषः परसहिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 17, + "text": "न स जातु वशे तस्थौ मम बालॊ ऽपि संजय\nकिं पुनर मम दुष्पुत्रैः कलिष्टः संप्रति पाण्डवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 18, + "text": "निष्ठुरः स च नैष्ठुर्याद भज्येद अपि न संनमेत\nतिर्यक परेक्षी संहतभ्रूः कथं शाम्येद वृकॊदरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 19, + "text": "बृहद अंसॊ ऽपरतिबलॊ गौरस ताल इवॊद्गतः\nपरमाणतॊ भीमसेनः परादेशेनाधिकॊ ऽरजुनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 20, + "text": "जवेन वाजिनॊ ऽतयेति बलेनात्येति कुञ्जरान\nअव्यक्तजल्पी मध्व अक्षॊ मध्यमः पाण्डवॊ बली" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 21, + "text": "इति बाल्ये शरुतः पूर्वं मया वयास मुखात पुरा\nरूपतॊ वीर्यतश चैव याथातथ्येन पाण्डवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 22, + "text": "आयसेन स दण्डेन रथान नागान हयान नरान\nहनिष्यति रणे करुद्धॊ भीमः परहरतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 23, + "text": "अमर्षी नित्यसंरब्धॊ रौद्रः करूरपराक्रमः\nमम तात परतीपानि कुर्वन पूर्वं विमानितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 24, + "text": "निष्कीर्णाम आयसीं सथूलां सुपर्वां काञ्चनीं गदाम\nशतघ्नीं शतनिर्ह्रादां कथं शक्ष्यन्ति मे सुताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 25, + "text": "अपारम अप्लवागाधं समुद्रं शरवेगिनम\nभीमसेनमयं दुर्गं तात मन्दास तितीर्षवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 26, + "text": "करॊशतॊ मे न शृण्वन्ति बालाः पण्डितमानिनः\nविषमं नावबुध्यन्ते परपातं मधु दर्शिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 27, + "text": "संयुगं ये करिष्यन्ति नररूपेण वायुना\nनियतं चॊदिता धात्रा सिंहेनेव महामृगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 28, + "text": "शैक्यां तात चतुष्किष्कुं षड अस्रिम अमितौजसम\nपरहितां दुःखसंस्पर्शां कथं शक्ष्यन्ति मे सुताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 29, + "text": "गदां भरामयतस तस्य भिन्दतॊ हस्तिमस्तकान\nसृक्किणी लेलिहानस्य बाष्पम उत्सृजतॊ मुहुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 30, + "text": "उद्दिश्य पातान पततः कुर्वतॊ भैरवान रवान\nपरतीपान पततॊ मत्तान कुञ्जरान परतिगर्जतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 31, + "text": "विगाह्य रथमार्गेषु वरान उद्दिश्य निघ्नतः\nअग्नेः परज्वलितस्येव अपि मुच्येत मे परजा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 32, + "text": "वीथीं कुर्वन महाबाहुर दरावयन मम वाहिनीम\nनृत्यन्न इव गदापाणिर युगान्तं दर्शयिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 33, + "text": "परभिन्न इव मातङ्गः परभञ्जन पुष्पितान दरुमान\nपरवेक्ष्यति रणे सेनां पुत्राणां मे वृकॊदरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 34, + "text": "कुर्वन रथान विपुरुषान विध्वजान भग्नपुष्करान\nआरुजन पुरुषव्याघ्रॊ रथिनः सादिनस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 35, + "text": "गङ्गा वेग इवानूपांस तीरजान विविधान दरुमान\nपरवेक्ष्यति महासेनां पुत्राणां मम संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 36, + "text": "वशं नूनं गमिष्यन्ति भीमसेनबलार्दिताः\nमम पुत्राश च भृत्याश च राजानश चैव संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 37, + "text": "येन राजा महावीर्यः परविश्यान्तःपुरं पुरा\nवासुदेवसहायेन जरासंधॊ निपातितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 38, + "text": "कृत्स्नेयं पृथिवी देवी जरासंधेन धीमता\nमागधेन्द्रेण बलिना वशे कृत्वा परतापिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 39, + "text": "भीष्म परतापात कुरवॊ नयेनान्धकवृष्णयः\nते न तस्य वशं जग्मुः केवलं दैवम एव वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 40, + "text": "स गत्वा पाण्डुपुत्रेण तरसा बाहुशालिना\nअनायुधेन वीरेण निहतः किं ततॊ ऽधिकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 41, + "text": "दीर्घकालेन संसिक्तं विषम आशीविषॊ यथा\nस मॊक्ष्यति रणे तेजः पुत्रेषु मम संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 42, + "text": "महेन्द्र इव वज्रेण दानवान देव सत्तमः\nभीमसेनॊ गदापाणिः सूदयिष्यति मे सुतान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 43, + "text": "अविषह्यम अनावार्यं तीव्रवेगपराक्रमम\nपश्यामीवातिताम्राक्षम आपतन्तं वृकॊदरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 44, + "text": "अगदस्याप्य अधनुषॊ विरथस्य विवर्मणः\nबाहुभ्यां युध्यमानस्य कस तिष्ठेद अग्रतः पुमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 45, + "text": "भीष्मॊ दरॊणश च विप्रॊ ऽयं कृपः शारद्वतस तथा\nजानन्त्य एते यथैवाहं वीर्यज्ञस तस्य धीमतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 46, + "text": "आर्य वरतं तु जानन्तः संगरान न बिभित्सवः\nसेनामुखेषु सथास्यन्ति मामकानां नरर्षभाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 47, + "text": "बलीयः सर्वतॊ दिष्टं पुरुषस्य विशेषतः\nपश्यन्न अपि जयं तेषां न नियच्छामि यत सुतान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 48, + "text": "ते पुराणं महेष्वासा मार्गम ऐन्द्रं समास्थिताः\nतयक्ष्यन्ति तुमुले पराणान रक्षन्तः पार्थिवं यशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 49, + "text": "यथैषां मामकास तात तथैषां पाण्डवा अपि\nपौत्रा भीष्मस्य शिष्याश च दरॊणस्य च कृपस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 50, + "text": "यत तव अस्मद आश्रयं किं चिद दत्तम इष्टं च संजय\nतस्यापचितिम आर्यत्वात कर्तारः सथविरास तरयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 51, + "text": "आददानस्य शस्त्रं हि कषत्रधर्मं परीप्सतः\nनिधनं बराह्मणस्याजौ वरम एवाहुर उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 52, + "text": "स वै शॊचामि सर्वान वै ये युयुत्सन्ति पाण्डवान\nविक्रुष्टं विदुरेणादौ तद एतद भयम आगतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 53, + "text": "न तु मन्ये विघाताय जञानं दुःखस्य संजय\nभवत्य अतिबले हय एतज ज���ानम अप्य उपघातकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 54, + "text": "ऋषयॊ हय अपि निर्मुक्ताः पश्यन्तॊ लॊकसंग्रहान\nसुखे भवन्ति सुखिनस तथा दुःखेन दुःखिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 55, + "text": "किं पुनर यॊ ऽहम आसक्तस तत्र तत्र सहस्रधा\nपुत्रेषु राज्यदारेषु पौत्रेष्व अपि च बन्धुषु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 56, + "text": "संशये तु महत्य अस्मिन किं नु मे कषमम उत्तमम\nविनाशं हय एव पश्यामि कुरूणाम अनुचिन्तयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 57, + "text": "दयूतप्रमुखम आभाति कुरूणां वयसनं महत\nमन्देनैश्वर्यकामेन लॊभात पापम इदं कृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 58, + "text": "मन्ये पर्याय धर्मॊ ऽयं कालस्यात्यन्त गामिनः\nचक्रे परधिर इवासक्तॊ नास्य शक्यं पलायितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 59, + "text": "किं नु कार्यं कथं कुर्यां कव नु गच्छामि संजय\nएते नश्यन्ति कुरवॊ मन्दाः कालवशं गताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 60, + "text": "अवशॊ ऽहं पुरा तात पुत्राणां निहते शते\nशरॊष्यामि निनदं सत्रीणां कथं मां मरणं सपृशेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 50, + "shloka": 61, + "text": "यथा निदाघे जवलनः समिद्धॊ; दहेत कक्षं वायुना चॊद्यमानः\nगदाहस्तः पाण्डवस तद्वद एव; हन्ता मदीयान सहितॊ ऽरजुनेन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nयस्य वै नानृता वाचः परवृत्ता अनुशुश्रुमः\nतरैलॊक्यम अपि तस्य सयाद यॊधा यस्य धनंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 2, + "text": "तस्यैव च न पश्यामि युधि गाण्डीवधन्वनः\nअनिशं चिन्तयानॊ ऽपि यः परतीयाद रथेन तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 3, + "text": "अस्यतः कर्णिनालीकान मार्गणान हृदयच छिदः\nपरत्येता न समः कश चिद युधि गाण्डीवधन्वनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 4, + "text": "दरॊणकर्णौ परतीयातां यदि वीरौ नरर्षभौ\nमाहात्म्यात संशयॊ लॊके न तव अस्ति विजयॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 5, + "text": "घृणी कर्णः परमादी च आचार्यः सथविरॊ गुरुः\nसमर्थॊ बलवान पार्थॊ दृढधन्वा जितक्लमः\nभवेत सुतुमुलं युद्धं सर्वशॊ ऽपय अपराजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 6, + "text": "सर्वे हय अस्त्रविदः शूराः सर्वे पराप्ता महद यशः\nअपि सर्मामरैश्वर्यं तयजेयुर न पुनर जयम\nवधे नूनं भवेच छान्तिस तयॊर वा फल्गुनस्य वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 7, + "text": "न तु जेतार्जुनस्यास्ति हन्ता चास्य न विद्यते\nमन्युस तस्य कथं शाम्येन मन्दान परति य उत्थितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 8, + "text": "अन्ये ऽपय अस्त्राणि जानन्ति जीयन्ते च जयन्ति च\nएकान्तविजयस तव एव शरूयते फल्गुनस्य ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 9, + "text": "तरयस तरिंशत समाहूय खाण्डवे ऽगनिम अतर्पयत\nजिगाय च सुरान सर्वान नास्य वेद्मि पराजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 10, + "text": "यस्य यन्ता हृषीकेशः शीलवृत्तसमॊ युधि\nधरुवस तस्य जयस तात यथेन्द्रस्य जयस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 11, + "text": "कृष्णाव एकरथे यत्ताव अधिज्यं गाण्डिवं धनुः\nयुगपत तरीणि तेजांसि समेतान्य अनुशुश्रुमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 12, + "text": "नैव नॊ ऽसति धनुस तादृङ न यॊद्धा न च सारथिः\nतच च मन्दा न जानन्ति दुर्यॊधन वशानुगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 13, + "text": "शेषयेद अशनिर दीप्तॊ निपतन मूर्ध्नि संजय\nन तु शेषं शराः कुर्युर अस्तास तात किरीटिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 14, + "text": "अपि चास्यन्न इवाभाति निघ्नन्न इव च फल्गुनः\nउद्धरन्न इव कायेभ्यः शिरांसि शरवृष्टिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 15, + "text": "अपि बाणमयं तेजः परदीप्तम इव सर्वतः\nगाण्डीवेद्धं दहेताजौ पुत्राणां मम वाहिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 16, + "text": "अपि सा रथघॊषेण भयार्ता सव्यसाचिनः\nवित्रस्ता बहुला सेना भारती परतिभाति मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 17, + "text": "यथा कक्षं दहत्य अग्निः परवृद्धः सर्वतश चरन\nमहार्चिर अनिलॊद्धूतस तद्वद धक्ष्यति मामकान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 18, + "text": "यदॊद्वमन निशितान बाणसंघान; सथाताततायी समरे किरीटी\nसृष्टॊ ऽनतकः सर्वहरॊ विधात्रा; यथा भवेत तद्वद अवारणीयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 51, + "shloka": 19, + "text": "यदा हय अभीक्ष्णं सुबहून परकाराञ; शरॊतास्मि तान आवसथे कुरूणाम\nतेषां समन्ताच च तथा रणाग्रे; कषयः किलायं भरतान उपैति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nयथैव पाण्डवाः सर्वे पराक्रान्ता जिगीषवः\nतथैवाभिसरास तेषां तयक्तात्मानॊ जये धृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 2, + "text": "तवम एव हि पराक्रान्तान आचक्षीथाः परान मम\nपाञ्चालान केकयान मत्स्यान मागधान वत्सभूमिपान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 3, + "text": "यश च सेन्द्रान इमाँल लॊकान इच्छन कुर्याद वशे बली\nस शरेष्ठॊ जगतः कृष्णः पाण्डवानां जये धृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 4, + "text": "समस्ताम अर्जुनाद विद्यां सात्यकिः कषिप्रम आप्तवान\nशैनेयः समरे सथाता बीजवत परवपञ शरान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 5, + "text": "धृष्टद्युम्नश च पाञ्चाल्यः करूरकर्मा महारथः\nमामकेषु रणं कर्ता बलेषु परमास्त्रवित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 6, + "text": "युधिष्ठिरस्य च करॊधाद अर्जुनस्य च विक्रमात\nयमाभ्यां भीमसेनाच च भयं मे तात जायते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 7, + "text": "अमानुषं मनुष्येन्द्रैर जालं विततम अन्तरा\nमम सेनां हनिष्यन्ति ततः करॊशामि संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 8, + "text": "दर्शनीयॊ मनस्वी च लक्ष्मीवान बरह्म वर्चसी\nमेधावी सुकृतप्रज्ञॊ धर्मात्मा पाण्डुनन्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 9, + "text": "मित्रामात्यैः सुसंपन्नः संपन्नॊ यॊज्य यॊजकैः\nभरातृभिः शवशुरैः पुत्रैर उपपन्नॊ महारथैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 10, + "text": "धृत्या च पुरुषव्याघॊर नैभृत्येन च पाण्डवः\nअनृशंसॊ वदान्यश च हरीमान सत्यपराक्रमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 11, + "text": "बहुश्रुतः कृतात्मा च वृद्धसेवी जितेन्द्रियः\nतं सर्वगुणसंपन्नं समिद्धम इव पावकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 12, + "text": "तपन्तम इव कॊ मन्दः पतिष्यति पतंगवत\nपाण्डवाग्निम अनावार्यं मुमूर्षुर मूढ चेतनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 13, + "text": "तनुर उच्चः शिखी राजा शुद्धजाम्बूनदप्रभः\nमन्दानां मम पुत्राणां युद्धेनान्तं करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 14, + "text": "तैर अयुद्धं साधु मन्ये कुरवस तन निबॊधत\nयुद्धे विनाशः कृत्स्नस्य कुलस्य भविता धरुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 15, + "text": "एषा मे परमा शान्तिर यया शाम्यति मे मनः\nयदि तव अयुद्धम इष्टं वॊ वयं शान्त्यै यतामहे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 52, + "shloka": 16, + "text": "न तु नः शिक्षमाणानाम उपेक्षेत युधिष्ठिरः\nजुगुप्सति हय अधर्मेण माम एवॊद्धिश्य कारणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nएवम एतन महाराज यथा वदसि भारत\nयुद्धे विनाशः कषत्रस्य गाण्डीवेन परदृश्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 2, + "text": "इदं तु नाभिजानामि तव धीरस्य नित्यशः\nयत पुत्र वशम आगच्छेः सत्त्वज्ञः सव्यसाचिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 3, + "text": "नैष कालॊ महाराज तव शश्वत कृतागमः\nतवया हय एवादितः पार्था निकृता भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 4, + "text": "पिता शरेष्ठः सुहृद यश च सम्यक परणिहितात्मवान\nआस्थ्येयं हि हितं तेन न दरॊग्धा गुरुर उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 5, + "text": "इदं जितम इदं लब्धम इति शरुत्वा पराजितान\nदयूतकाले महाराज समयसे सम कुमारवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 6, + "text": "परुषाण्य उच्यमानान सम पुरा पार्थान उपेक्षसे\nकृत्स्नं राज्यं जयन्तीति परपातं नानुपश्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 7, + "text": "पित्र्यं राज्यं महाराज कुरवस ते स जाङ्गलाः\nअथ वीरैर जितां भूमिम अखिलां परत्यपद्यथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 8, + "text": "बाहुवीर्यार्जिता भूमिस तव पार्थैर निवेदिता\nमयेदं कृतम इत्य एव मन्यसे राजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 9, + "text": "गरस्तान गन्धर्वराजेन मज्जतॊ हय अप्लवे ऽमभसि\nआनिनाय पुनः पार्थः पुत्रांस ते राजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 10, + "text": "कुमारवच च समयसे दयूते विनिकृतेषु यत\nपाण्डवेषु वनं राजन परव्रजत्सु पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 11, + "text": "परवर्षतः शरव्रातान अर्जुनस्य शितान बहून\nअप्य अर्णवा विशुष्येयुः किं पुनर मांसयॊनयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 12, + "text": "अस्यतां फल्गुनः शरेष्ठॊ गाण्डीवं धनुषां वरम\nकेशवः सर्वभूतानां चक्राणां च सुदर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 13, + "text": "वानरॊ रॊचमानश च केतुः केतुमतां वरः\nएवम एतानि स रथॊ वहञ शवेतहयॊ रणे\nकषपयिष्यति नॊ राजन कालचक्रम इवॊद्यतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 14, + "text": "तस्याद्य वसुधा राजन निखिला भरतर्षभ\nयस्य भीमार्जुनौ यॊधौ स राजा राजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 15, + "text": "तथा भीम हतप्रायां मज्जन्तीं तव वाहिनीम\nदुर्यॊधनमुखा दृष्ट्वा कषयं यास्यन्ति कौरवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 16, + "text": "न हि भीम भयाद भीता लप्स्यन्ते विजयं विभॊ\nतव पुत्रा महाराज राजानश चानुसारिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 17, + "text": "मत्स्यास तवाम अद्य नार्जन्ति पाञ्चालाश च स केकयाः\nशाल्वेयाः शरसेनाश च सर्वे तवाम अवजानते\nपार्थं हय एते गताः सर्वे वीर्यज्ञास तस्य धीमतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 18, + "text": "अनर्हान एव तु वधे धर्मयुक्तान विकर्मणा\nसर्वॊपायैर नियन्तव्यः सानुगः पापपूरुषः\nतव पुत्रॊ महाराज नात्र शॊचितुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 53, + "shloka": 19, + "text": "दयूतकाले मया चॊक्तं विदुरेण च धीमता\nयद इदं ते विलपितं पाण्डवान परति भारत\nअनीशेनेव राजेन्द्र सर्वम एतन निरर्थकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 1, + "text": "[दुर]\nन भेतव्यं महाराज न शॊच्या भवता वयम\nसमर्थाः सम परान राजन विजेतुं समरे विभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 2, + "text": "वनं परव्राजितान पार्थान यद आयान मधुसूदनः\nमहता बलचक्रेण परराष्ट्रावमर्दिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 3, + "text": "केकया धृष्टकेतुश च धृष्टद्युम्नश च पार्षतः\nराजानश चान्वयुः पार्थान बहवॊ ऽनये ऽनुयायिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 4, + "text": "इन्द्रप्रस्थस्य चादूरात समाजग्मुर महारथाः\nवयगर्हयंश च संगम्य भवन्तं कुरुभिः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 5, + "text": "ते युधिष्ठिरम आसीनम अजिनैः परतिवासितम\nकृष्ण परधानाः संहत्य पर्युपासन्त भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 6, + "text": "परत्यादानं च राज्यस्य कार्यम ऊचुर नराधिपाः\nभवतः सानुबन्धस्य समुच्छेदं चिकीर्षवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 7, + "text": "शरुत्वा चैतन मयॊक्तास तु भीष्मद्रॊणकृपास तदा\nजञातिक्षयभयाद राजन भीतेन भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 8, + "text": "न ते सथास्यन्ति समये पाण्डवा इति मे मतिः\nसमुच्छेदं हि नः कृत्स्नं वासुदेवश चिकीर्षति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 9, + "text": "ऋते च विदुरं सर्वे यूयं वध्या महात्मनः\nधृतराष्ट्रश च धर्मज्ञॊ न वध्यः कुरुसत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 10, + "text": "समुच्छेदं च कृत्स्नं नः कृत्वा तात जनार्दनः\nएकराज्यं कुरूणां सम चिकीर्षति युधिष्ठिरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 11, + "text": "तत्र किं पराप्तकालं नः परणिपातः पलायनम\nपराणान वा संपरित्यज्य परतियुध्यामहे परान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 12, + "text": "परतियुद्धे तु नियतः सयाद अस्माकं पराजयः\nयुधिष्ठिरस्य सर्वे हि पार्थिवा वशवर्तिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 13, + "text": "विरक्त राष्ट्राश च वयं मित्राणि कुपितानि नः\nधिक्कृताः पार्थिवैः सर्वैः सवजनेन च सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 14, + "text": "परणिपाते तु दॊषॊ ऽसति बन्धूनां शाश्वतीः समाः\nपितरं तव एव शॊचामि परज्ञा नेत्रं जनेश्वरम\nमत्कृते दुःखम आपन्नं कलेशं पराप्तम अनन्तकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 15, + "text": "कृतं हि तव पुत्रैश च ��रेषाम अवरॊधनम\nमत्प्रियार्थं पुरैवैतद विदितं ते नरॊत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 16, + "text": "ते राज्ञॊ धृतराष्ट्रस्य सामात्यस्य महारथाः\nवैरं पतिकरिष्यन्ति कुलॊच्छेदेन पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 17, + "text": "ततॊ दरॊणॊ ऽबरवीद भीष्मः कृपॊ दरौणिश च भारत\nमत्वा मां महतीं चिन्ताम आस्थितं वयथितेन्द्रियम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 18, + "text": "अभिद्रुग्धाः परे चेन नॊ न भेतव्यं परंतप\nअसमर्थाः परे जेतुम अस्मान युधि जनेश्वर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 19, + "text": "एकैकशः समर्थाः समॊ विजेतुं सर्वपार्थिवान\nआगच्छन्तु विनेष्यामॊ दर्पम एषां शितैः शरैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 20, + "text": "पुरैकेन हि भीष्मेण विजिताः सर्वपार्थिवाः\nमृते पितर्य अभिक्रुद्धॊ रथेनैकेन भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 21, + "text": "जघान सुबहूंस तेषां संरब्धः कुरुसत्तमः\nततस ते शरणं जग्मुर देवव्रतम इमं भयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 22, + "text": "स भीष्मः सुसमर्थॊ ऽयम अस्माभिः सहितॊ रणे\nपरान विजेतुं तस्मात ते वयेतु भीर भरतर्षभ\nइत्य एषां निश्चयॊ हय आसीत तत कालम अमितौजसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 23, + "text": "पुरा परेषां पृथिवी कृत्स्नासीद वशवर्तिनी\nअस्मान पुनर अमी नाद्य समर्था जेतुम आहवे\nछिन्नपक्षाः परे हय अद्य वीर्यहीनाश च पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 24, + "text": "अस्मत संस्था च पृथिवी वर्तते भरतर्षभ\nएकार्थाः सुखदुःखेषु मयानीताश च पार्थिवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 25, + "text": "अप्य अग्निं परविशेयुस ते समुद्रं वा परंतप\nमदर्थे पार्थिवाः सर्वे तद विद्धि कुरुसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 26, + "text": "उन्मत्तम इव चापि तवां परहसन्तीह दुःखितम\nविलपन्तं बहुविधं भीतं परविकत्थने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 27, + "text": "एषां हय एकैकशॊ राज्ञां समर्थः पाण्डवान परति\nआत्मानं मन्यते सर्वॊ वयेतु ते भयम आगतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 28, + "text": "सर्वां समग्रां सेनां मे वासवॊ ऽपि न शक्नुयात\nहन्तुम अक्षय्य रूपेयं बरह्मणापि सवयम्भुवा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 29, + "text": "युधिष्ठिरः पुरं हित्वा पञ्च गरामान स याचति\nभीतॊ हि मामकात सैन्यात परभावाच चैव मे परभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 30, + "text": "समर्थं मन्यसे यच च कुन्तीपुत्रं वृकॊद��म\nतन मिथ्या न हि मे कृत्स्नं परभावं वेत्थ भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 31, + "text": "मत्समॊ हि गदायुद्धे पृथिव्यां नास्ति कश चन\nनासीत कश चिद अतिक्रान्तॊ भविता न च कश चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 32, + "text": "युक्तॊ दुःखॊचितश चाहं विद्या पारगतस तथा\nतस्मान न भीमान नान्येभ्यॊ भयं मे विद्यते कव चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 33, + "text": "दुर्यॊधन समॊ नास्ति गदायाम इति निश्चयः\nसंकर्षणस्य भद्रं ते यत तदैनम उपावसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 34, + "text": "युद्धे संकर्षण समॊ बलेनाभ्यधिकॊ भुवि\nगदाप्रहारं भीमॊ मे न जातु विषहेद युधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 35, + "text": "एकं परहारं यं दद्यां भीमाय रुषितॊ नृप\nस एवैनं नयेद घॊरं कषिप्रं वैवस्वतक्षयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 36, + "text": "इच्छेयं च गदाहस्तं राजन दरष्टुं वृकॊदरम\nसुचिरं परार्थितॊ हय एष मम नित्यं मनॊरथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 37, + "text": "गदया निहतॊ हय आजौ मम पार्थॊ वृकॊदरः\nविशीर्णगात्रः पृथिवीं परासुः परपतिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 38, + "text": "गदाप्रहाराभिहतॊ हिमवान अपि पर्वतः\nसकृन मया विशीर्येत गिरिः शतसहस्रधा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 39, + "text": "स चाप्य एतद विजानाति वासुदेवार्जुनौ तथा\nदुर्यॊधन समॊ नास्ति गदायाम इति निश्चयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 40, + "text": "तत ते वृकॊदरमयं भयं वयृतु महाहवे\nवयपनेष्याम्य अहं हय एनं मा राजन विमना भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 41, + "text": "तस्मिन मया हते कषिप्रम अर्जुनं बहवॊ रथाः\nतुल्यरूपा विशिष्टाश च कषेप्स्यन्ति भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 42, + "text": "भीष्मॊ दरॊणः कृपॊ दरौणिः कर्णॊ भूरिश्रवास तथा\nपराग्ज्यॊतिषाधिपः शल्यः सिन्धुराजॊ जयद्रथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 43, + "text": "एकैक एषां शक्तस तु हन्तुं भारत पाण्डवान\nसमस्तास तु कषणेनैतान नेष्यन्ति यमसादनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 44, + "text": "समग्रा पार्थिवी सेना पार्थम एकं धनंजयम\nकस्माद अशक्ता निर्जेतुम इति हेतुर न विद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 45, + "text": "शरव्रातैस तु भीष्मेण शतशॊ ऽथ सहस्रशः\nदरॊण दरौणिकृपैश चैव गन्ता पार्थॊ यमक्षयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 46, + "text": "पितामहॊ हि गाङ्गेयः शंतनॊर अधि भारत\nबरह्मर्षिसदृशॊ जज्ञे देवै�� अपि दुरुत्सहः\nपित्रा हय उक्तः परसन्नेन नाकामस तवं मरिष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 47, + "text": "बरह्मर्षेश च भरद्वाजाद दरॊण्यां दरॊणॊ वयजायत\nदरॊणाज जज्ञे महाराज दरौणिश च परमास्त्रवित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 48, + "text": "कृपश चाचाय मुख्यॊ ऽयं महर्षेर गौतमाद अपि\nशरस्तम्बॊद्भवः शरीमान अवध्य इति मे मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 49, + "text": "अयॊनिजं तरयं हय एतत पिता माता च मातुलः\nअश्वत्थाम्नॊ महाराज स च शूरः सथितॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 50, + "text": "सर्व एते महाराज देवकल्पा महारथाः\nशक्रस्यापि वयथां कुर्युः संयुगे भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 51, + "text": "भीष्मद्रॊणकृपाणां च तुल्यः कर्णॊ मतॊ मम\nअनुज्ञातश च रामेण मत्समॊ ऽसीति भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 52, + "text": "कुण्डले रुचिरे चास्तां कर्णस्य सहजे शुभे\nते शच्य अर्थे महेन्द्रेण याचितः स परंतपः\nअमॊघया महाराज शक्त्या परमभीमया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 53, + "text": "तस्य शक्त्यॊपगूढस्य कस्माज जीवेद धनंजयः\nविजयॊ मे धरुवं राजन फलं पाणाव इवाहितम\nअभिव्यक्तः परेषां च कृत्स्नॊ भुवि पराजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 54, + "text": "अह्ना हय एकेन भीष्मॊ ऽयम अयुतं हन्ति भारत\nतत समाश च महेष्वासा दरॊण दरौणिकृपा अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 55, + "text": "संशप्तानि च वृन्दानि कषत्रियाणां परंतप\nअर्जुनं वयम अस्मान वा धनंजय इति सम ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 56, + "text": "तांश चालम इति मन्यन्ते सव्यसाचि वधे विभॊ\nपार्थिवाः स भवान राजन्न अकस्माद वयथते कथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 57, + "text": "भीमसेने च निहते कॊ ऽनयॊ युध्येत भारत\nपरेषां तन ममाचक्ष्व यदि वेत्थ परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 58, + "text": "पञ्च ते भरातरः सर्वे धृष्टद्युम्नॊ ऽथ सात्यकिः\nपरेषां सप्त ये राजन यॊधाः परमकं बलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 59, + "text": "अस्माकं तु विशिष्टा ये भीष्मद्रॊणकृपादयः\nदरौणिर वैकर्तनः कर्णः सॊमदत्तॊ ऽथ बाह्लिकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 60, + "text": "पराग्ज्यॊतिषाधिपः शल्य आवन्त्यॊ ऽथ जयद्रथः\nदुःशासनॊ दुर्मुखश च दुःसहश च विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 61, + "text": "शरुतायुश चित्रसेनश च पुरुमित्रॊ विविंशतिः\nशलॊ भूरिश्रवाश चॊभौ विकर्णश च तवात्मजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 62, + "text": "अक्षौहिण्यॊ हि मे राजन दशैका च समाहृताः\nनयूनाः परेषां सप्तैव कस्मान मे सयात पराजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 63, + "text": "बलं तरिगुणतॊ हीनं यॊध्यं पराह बृहस्पतिः\nपरेभ्यस तरिगुणा चेयं मम राजन्न अनीकिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 64, + "text": "गुणहीनं परेषां च बहु पश्यामि भारत\nगुणॊदयं बहुगुणम आत्मनश च विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 65, + "text": "एतत सर्वं समाज्ञाय बलाग्र्यं मम भारत\nनयूनतां पाण्डवानां च न मॊहं गन्तुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 54, + "shloka": 66, + "text": "इत्य उक्त्वा संजयं भूयः पर्यपृच्छत भारत\nविधित्सुः पराप्तकालानि जञात्वा परपुरंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 1, + "text": "[दुर]\nअक्षौहिणीः सप्त लब्ध्वा राजभिः सह संजय\nकिं सविद इच्छति कौन्तेयॊ युद्धप्रेप्सुर युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 2, + "text": "अतीव मुदितॊ राजन युद्धप्रेप्सुर युधिष्ठिरः\nभीमसेनार्जुनौ चॊभौ यमाव अपि न बिभ्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 3, + "text": "रथं तु दिव्यं कौन्तेयः सर्वा विभ्राजयन दिशः\nमन्त्रं जिज्ञासमानः सन बीभत्सुः समयॊजयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 4, + "text": "तम अपश्याम संनद्धं मेघं विद्युत्प्रभं यथा\nस मन्त्रान समभिध्याय हृष्यमाणॊ ऽभयभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 5, + "text": "पूर्वरूपम इदं पश्य वयं जेष्याम संजय\nबीभत्सुर मां यथॊवाच तथावैम्य अहम अप्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 6, + "text": "[दुर]\nपरशंसस्य अभिनन्दंस तान पार्थान अक्षपराजितान\nअर्जुनस्य रथे बरूहि कथम अश्वाः कथं धवजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 7, + "text": "भौवनः सह शक्रेण बहु चित्रं विशां पते\nरूपाणि कल्पयाम आस तवष्टा धात्रा सहाभिभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 8, + "text": "धवजे हि तस्मिन रूपाणि चक्रुस ते देव मायया\nमहाधनानि दिव्यानि महान्ति च लघूनि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 9, + "text": "सर्वा दिशॊ यॊजनमात्रम अन्तरं; स तिर्यग ऊर्ध्वं च रुरॊध वै धवजः\nन संसज्जेत तरुभिः संवृतॊ ऽपि; तथा हि मायाविहिता भौवनेन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 10, + "text": "यथाकाशे शक्रधनुःप्रकाशते; न चैकवर्णं न च विद्म किं नु तत\nतथा धवजॊ विहितॊ भौवनेन; बह्व आकारं दृश्यते रूपम अस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 11, + "text": "यथाग्निधूमॊ दिवम एति रुद्ध्वा; वर्णान बिभ्रत तैजसं तच छरीरम\nतथा धवजॊ विहितॊ भौवनेन; न चेद भारॊ भविता नॊत रॊधः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 12, + "text": "शवेतास तस्मिन वातवेगाः सदश्वा; दिव्या युक्ताश चित्ररथेन दत्ताः\nशतं यत तत पूर्यते नित्यकालं; हतं हतं दत्तवरं पुरस्तात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 13, + "text": "तथा राज्ञॊ दन्तवर्णा बृहन्तॊ; रथे युक्ता भान्ति तद वीर्यतुल्याः\nऋश्य परख्या भीमसेनस्य वाहा; रणे वायॊस तुल्यवेगा बभूवुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 14, + "text": "कल्माषाङ्गास तित्तिरि चित्रपृष्ठा; भरात्रा दत्ताः परीयता फल्गुनेन\nभरातुर वीरस्य सवैस तुरंगैर विशिष्टा; मुदा युक्ताः सहदेवं वहन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 15, + "text": "माद्रीपुत्रं नकुलं तव आजमीढं; महेन्द्रदत्ता हरयॊ वाजिमुख्याः\nसमा वायॊर बलवन्तस तरस्विनॊ; वहन्ति वीरं वृत्र शत्रुं यथेन्द्रम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 55, + "shloka": 16, + "text": "तुल्याश चैभिर वयसा विक्रमेण; जवेन चैवाप्रतिरूपाः सदश्वाः\nसौभद्रादीन दरौपदेयान कुमारान; वहन्त्य अश्वा देवदत्ता बृहन्तः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nकांस तत्र संजयापश्यः परत्यर्थेन समागतान\nये यॊत्स्यन्ते पाण्डवार्थे पुत्रस्य मम वाहिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 2, + "text": "मुख्यम अन्धकवृष्णीनाम अपश्यं कृष्णम आगतम\nचेकितानं च तत्रैव युयुधानं च सत्यकिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 3, + "text": "पृथग अक्षौहिणीभ्यां तौ पाण्डवान अभिसंश्रितौ\nमहारथौ समाख्याताव उभौ पुरुषमानिनौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 4, + "text": "अक्षौहिण्याथ पाञ्चाल्यॊ दशभिस तनयैर वृतः\nसत्यजित परमुखैर वीरैर धृष्टद्युम्नपुरॊगमैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 5, + "text": "दरुपदॊ वर्धयन मानं शिखण्डिपरिपालितः\nउपायात सर्वसैन्यानां परतिच्छाद्य तदा वपुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 6, + "text": "विराटः सह पुत्राभ्यां शङ्खेनैव उत्तरेण च\nसूर्यदत्तादिभिर वीरैर मदिराश्वपुरॊगमैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 7, + "text": "सहितः पृथिवीपालॊ भरातृभिस तनयैस तथा\nअक्षौहिण्यैव सैन्यस्य वृतः पार्थं समाश्रितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 8, + "text": "जारासंधिर मागधश च धृष्टकेतुश च चेदिराट\nपृथक्पृथग अनुप्राप्तौ पृथग अक्षौहिणी वृतौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 9, + "text": "केकया भरातरः पञ्च सर्व��� लॊहितक धवजाः\nअक्षौहिणीपरिवृताः पाण्डवान अभिसंश्रिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 10, + "text": "एतान एतावतस तत्र यान अपश्यं समागतान\nये पाण्डवार्थे यॊत्स्यन्ति धार्तराष्ट्रस्य वाहिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 11, + "text": "यॊ वेद मानुषं वयूहं दैवम आन्धर्वम आसुरम\nस तस्य सेना परमुखे धृष्टद्युम्नॊ महामनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 12, + "text": "भीष्मः शांतनवॊ राजन भागः कॢप्तः शिखण्डिनः\nतं विराटॊ ऽनु संयाता सह मत्स्यैः परहारिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 13, + "text": "जयेष्टःस्य पाण्डुपुत्रस्य भागॊ मद्राधिपॊ बली\nतौ तु तत्राब्रुवन के चिद विषमौ नॊ मताव इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 14, + "text": "दुर्यॊधनः सह सुतः सार्धं भरातृशतेन च\nपराच्याश च दाक्षिणात्याश च भीमसेनस्य भागतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 15, + "text": "अर्जुनस्य तु भागेन कर्णॊ वैकर्तनॊ मतः\nअश्वत्थामा विकर्णश च सैन्धवश च जयद्रथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 16, + "text": "अशक्याश चैव ये के चित पृथिव्यां शूरमानिनः\nसर्वांस तान अर्जुनः पार्थः कल्पयाम आस भागतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 17, + "text": "महेष्वासा राजपुत्रा भरातरः पञ्च केकयाः\nकेकयान एव भागेन कृत्वा यॊत्स्यन्ति संयुगे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 18, + "text": "तेषाम एव कृतॊ भागॊ मालवाः शाल्व केकयाः\nतरिगर्तानां च दवौ मुख्यौ यौ तौ संशप्तकाव इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 19, + "text": "दुर्यॊधन सुताः सर्वे तथा दुःशासनस्य च\nसौभद्रेण कृतॊ भागॊ राजा चैव बृहद्बलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 20, + "text": "दरुपदेया महेष्वासाः सुवर्णविकृतध्वजाः\nधृष्टद्युम्नमुखा दरॊणम अभियास्यन्ति भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 21, + "text": "चेकितानः सॊमदत्तं दवैरथे यॊद्धुम इच्छति\nभॊजं तु कृतवर्माणं युयुधानॊ युयुत्सति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 22, + "text": "सहदेवस तु माद्रेयः शूरः संक्रन्दनॊ युधि\nसवम अंशं कल्पयाम आस शयालं ते सुबलात्मजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 23, + "text": "उलूकं चापि कैतव्यं ये च सारस्वता गणाः\nनकुलः कल्पयाम आस भागं माद्रवतीसुतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 24, + "text": "ये चान्ये पार्थिवा राजन परत्युद्यास्यन्ति संयुगे\nसमाह्वानेन तांश चापि पाण्डुपुत्रा अकल्पयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 25, + "text": "एवम एषा�� अनीकानि परविभक्तानि भागशः\nयत ते कार्यं सपुत्रस्य करियतां तद अकालिकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 26, + "text": "न सन्ति सर्वे पुत्रा मे मूढा दुर्द्यूत देविनः\nयेषां युद्धं बलवता भीमेन रणमूर्धनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 27, + "text": "राजानः पार्थिवाः सर्वे परॊक्षिताः कालधर्मणा\nगाण्डीवाग्निं परवेक्ष्यन्ति पतङ्गा इव पावकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 28, + "text": "विदुर्तां वाहिनीं मन्ये कृतवैरैर महात्मभिः\nतां रणे के ऽनुयास्यन्ति परभग्नां पाण्डवैर युधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 29, + "text": "सर्वे हय अतिरथाः शूराः कीर्तिमन्तः परतापिनः\nसूर्यपावकयॊस तुल्यास तेजसा समितिंजयाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 30, + "text": "येषां युधिष्ठिरॊ नेता गुप्ता च मधुसूदनः\nयॊधौ च पाण्डवौ वीरौ सव्यसाचि वृकॊदरौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 31, + "text": "नकुलः सहदेवश च धृष्टद्युम्नश च पार्षतः\nसात्यकिर दरुपदश चैव धृष्टद्युम्नस्य चात्मजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 32, + "text": "उत्तमौजाश च पाञ्चाल्यॊ युधामन्युश च दुर्जयः\nशिखण्डी कषत्रदेवश च तथा वैराटिर उत्तरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 33, + "text": "काशयश चेदयश चैव मत्स्याः सर्वे च सृञ्जयाः\nविराट पुत्रॊ बभ्रूश च पाञ्चालाश च परभद्रकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 34, + "text": "येषाम इन्द्रॊ ऽपय अकामानां न हरेत पृथिवीम इमाम\nवीराणां रणदीराणां ये भिन्द्युः पर्वतान अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 35, + "text": "तान सर्वान गुणसंपन्नान अमनुष्यप्रतापिनः\nकरॊशतॊ मम दुष्पुत्रॊ यॊद्धुम इच्छति संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 36, + "text": "[दुर]\nउभौ सव एकजातीयौ तथॊभौ भूमिगॊचरौ\nअथ कस्मात पाण्डवानाम एकतॊ मन्यसे जयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 37, + "text": "पितामहं च दरॊणं च कृपं कर्णं च दुर्जयम\nजयद्रथं सॊमदत्तम अश्वत्थामानम एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 38, + "text": "सुचेतसॊ महेष्वासान इन्द्रॊ ऽपि सहितॊ ऽमरैः\nअशक्तः समरे जेतुं किं पुनर तात पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 39, + "text": "सर्वा च पृथिवी सृष्टा मदर्थे तात पाण्डवान\nआर्यान धृतिमतः शूरान अग्निकल्पान परबाधितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 40, + "text": "न मामकान पाण्डवास ते समर्थाः परतिवीक्षितुम\nपराक्रान्तॊ हय अहं पाण्डून सपुत्रान यॊद्धुम आहवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 41, + "text": "मत्प्रियं पार्थिवाः सर्वे ये चिकीर्षन्ति भारत\nते तान आवारयिष्यन्ति ऐणेयान इव तन्तुना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 42, + "text": "महता रथवंशेन शरजालैश च मामकैः\nअभिद्रुता भविष्यन्ति पाञ्चालाः पानवैः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 43, + "text": "उन्मत्त इव मे पुत्रॊ विलपत्य एष संजय\nन हि शक्तॊ युधा जेतुं धर्मराजं युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 44, + "text": "जानाति हि सदा भीष्मः पाण्डवानां यशस्विनाम\nबलवत्तां सपुत्राणां धर्मज्ञानां महात्मनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 45, + "text": "यतॊ नारॊचयम अहं विग्रहं तैर महात्मभिः\nकिं तु संजय मे बरूहि पुनस तेषां विचेष्टितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 46, + "text": "कस तांस तरस्विनॊ भूयः संदीपयति पाण्डवान\nअर्चिष्मतॊ महैष्वासान हविषा पावकान इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 47, + "text": "धृष्टद्युम्नः सदैवैतान संदीपयति भारत\nयुध्यध्वम इति मा भैष्ट युद्धाद भरतसत्तमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 48, + "text": "ये के चित पार्थिवास तत्र धार्तराष्ट्रेण संवृताः\nयुद्धे समागमिष्यन्ति तुमुले कवचह्रदे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 49, + "text": "तान सर्वान आहवे करुद्धान सानुबन्धान समागतान\nअहम एकः समादास्ये तिमिर मत्स्यान इवौदकान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 50, + "text": "भीष्मं दरॊणं कृपं कर्णं दरौणिं शल्यं सुयॊधनम\nएतांश चापि निरॊत्स्यामि वेलेव मकरालयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 51, + "text": "तथा बरुवाणं धर्मात्मा पराह राजा युधिष्ठिरः\nतव धैर्यं च वीर्यं च पाञ्चालाः पाण्डवैः सह\nसर्वे समधिरूढाः सम संग्रामान नः समुद्धर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 52, + "text": "जानामि तवां महाबाहॊ कषत्रधर्मे वयवस्थितम\nसमर्थम एकं पर्याप्तं कौरवाणां युयुत्सताम\nभवता यद विधातव्यं तन नः शरेयः परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 53, + "text": "संग्रामाद अपयातानां भग्नानां शरणैषिणाम\nपौरुषं दर्शयञ शूरॊ यस तिष्ठेद अग्रतः पुमान\nकरीणीयात तं सहस्रेण नीतिमन नाम तत पदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 54, + "text": "स तवं शूरश च वीरश च विक्रान्तश च नरर्षभ\nभयार्तानां परित्राता संयुगेषु न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 55, + "text": "एवं बरुवति कौन्तेये धर्मात्मनि युधिष्ठिरे\nधृष्टद्युम्न उवाचेदं मां वचॊ गतसाध्वसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 56, + "text": "सर्वाञ जनपदान सूत यॊधा दुर्यॊधनस्य ये\nस बाह्लीकान कुरून बरूयाः परातिपेयाञ शरद्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 57, + "text": "सूतपुत्रं तथा दरॊणं सह पुत्रं जयद्रथम\nदुःशासनं विकर्णं च तथा दुर्यॊधनं नृपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 58, + "text": "भीष्मं चैव बरूहि गत्वा तवम आशु; युधिष्ठिरं साधुनैवाभ्युपेत\nमा वॊ वधीद अर्जुनॊ देव गुप्तः; कषिप्रं याचध्वं पाण्डवं लॊकवीरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 59, + "text": "नैतादृशॊ हि यॊधॊ ऽसति पृथिव्याम इह कश चन\nयथाविधः सव्यसाची पाण्डवः शस्त्रवित्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 56, + "shloka": 60, + "text": "देवैर हि संभृतॊ दिव्यॊ रथॊ गाण्डीवधन्वनः\nन स जेयॊ मनुष्येण मा सम कृध्वं मनॊ युधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nकषत्रतेजा बरह्म चारी कौमाराद अपि पाण्डवः\nतेन संयुगम एष्यन्ति मन्दा विलपतॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 2, + "text": "दुर्यॊधन निवर्तस्व युद्धाद भरतसत्तम\nन हि युद्धं परशंसन्ति सर्वावस्थम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 3, + "text": "अलम अर्धं पृथिव्यास ते सहामात्यस्य जीवितुम\nपरयच्छ पाण्डुपुत्राणां यथॊचितम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 4, + "text": "एतद धि कुरवः सर्वे मन्यन्ते धर्मसंहितम\nयत तवं परशान्तिम इच्छेथाः पाण्डुपुत्रैर महात्मभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 5, + "text": "अङ्गेमां समवेक्षस्व पुत्र सवाम एव वाहिनीम\nजात एव तव सरावस तवं तु मॊहान न बुध्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 6, + "text": "न हय अहं युद्धम इच्छामि नैतद इच्छति बाह्लिकः\nन च भीष्मॊ न च दरॊणॊ नाश्वत्थामा न संजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 7, + "text": "न सॊमदत्तॊ न शल्यॊ न कृपॊ युद्धम इच्छति\nसत्यव्रतः पुरुमित्रॊ जयॊ भूरिश्रवास तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 8, + "text": "येषु संप्रतितिष्ठेयुः कुरवः पीडिताः परैः\nते युद्धं नाभिनन्दन्ति त तुभ्यं तात रॊचताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 9, + "text": "न तवं करॊषि कामेन कर्णः कारयिता तव\nदुःशासनश च पापात्मा शकुनिश चापि सौबलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 10, + "text": "नाहं भवति न दरॊणे नाश्वत्थाम्नि न संजये\nन विकर्णे न काम्बॊजे न कृपे न च बाह्लिके" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 11, + "text": "सत्यव्रते पुरुमित्रे भूरिश्रवसि वा पुनः\nअन्येषु वा तावकेषु भारं कृत्वा समाह्वये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 12, + "text": "अहं च तात कर्णश च रणयज्ञं वितत्य वै\nयुधिष्ठिरं पशुं कृत्वा दीक्षितौ भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 13, + "text": "रथॊ वेदी सरुवः खड्गॊ गदा सरुक कवचं सदः\nचातुर्हॊत्रं च धुर्यॊ मे शरा दर्भा हविर यशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 14, + "text": "आत्मयज्ञेन नृपते इष्ट्वा वैवस्वतं रणे\nविजित्य सवयम एष्यावॊ हतामित्रौ शरिया वृतौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 15, + "text": "अहं च तात कर्णश च भराता दुःशासनश च मे\nएते वयं हनिष्यामः पाण्डवान समरे तरयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 16, + "text": "अहं हि पाण्डवान हत्वा परशास्ता पृथिवीम इमाम\nमां वा हत्वा पाण्डुपुत्रा भॊक्तारः पृथिवीम इमाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 17, + "text": "तयक्तं मे जीवितं राजन धनं राज्यं च पार्थिव\nन जातु पाण्डवैः सार्धं वसेयम अहम अच्युत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 18, + "text": "यावद धि सूच्यास तीक्ष्णाया विध्येद अग्रेण मारिष\nतावद अप्य अपरित्याज्यं भूमेर नः पाण्डवान परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 19, + "text": "सर्वान वस तात शॊचामि तयक्तॊ दुर्यॊधनॊ मया\nये मन्दम अनुयास्यध्वं यान्तं वैवस्वतक्षयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 20, + "text": "रुरूणाम इव यूथेषु वयाघ्राः परहरतां वराः\nवरान वरान हनिष्यन्ति समेता युधि पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 21, + "text": "परतीपम इव मे भाति युयुधानेन भारती\nवयता सीमन्तिनी तरस्ता परमृष्टा दीर्घवाहुना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 22, + "text": "संपूर्णं पूरयन भूयॊ बलं पार्थस्य माधवः\nशैनेयः समरे सथाता बीजवत परवपञ शरान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 23, + "text": "सेनामुखे परयुद्धानां भीमसेनॊ भविष्यति\nतं सर्वे संश्रयिष्यन्ति पराकारम अकुतॊभयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 24, + "text": "यदा दरष्क्यसि भीमेन कुञ्जरान विनिपातितान\nविशीर्णदन्तान गिर्याभान भिन्नकुम्भान स शॊणितान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 25, + "text": "तान अभिप्रेक्ष्य संग्रामे विशीर्णान इव पर्वतान\nभीतॊ भीमस्य संस्पर्शात समर्तासि वचनस्य मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 26, + "text": "निर्दग्धं भीमसेनेन सैन्यं हतरथद्विपम\nगतिम अग्नेर इव परेक्ष्य समर्तासि वचनस्य मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 27, + "text": "महद वॊ भयम आगामि न चेच छाम्यथ ��ाण्डवैः\nगदया भीमसेनेन हताः शमम उपैष्यथ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 28, + "text": "महावनम इव छिन्नं यदा दरक्ष्यसि पातितम\nबलं कुरूणां संग्रामे तदा समर्तासि मे वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 57, + "shloka": 29, + "text": "एतावद उक्त्वा राजा तु स सर्वान पृथिवीपतीन\nअनुभाष्य महाराज पुनः पप्रच्छ संजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nयद अब्रूतां महात्मानौ वासुदेवधनंजयौ\nतन मे बरूहि महाप्राज्ञ शुश्रूषे वचनं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 2, + "text": "शृणु राजन यथादृष्टौ मया कृष्ण धनंजयौ\nऊचतुश चापि यद वीरौ तत ते वक्ष्यामि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 3, + "text": "पादाङ्गुलीर अभिप्रेक्षन परयतॊ ऽहं कृताञ्जलिः\nशुद्धान्तं पराविशं राजन्न आख्यातुं नरदेवयॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 4, + "text": "नैवाभिमन्युर न यमौ तं देशम अभियान्ति वै\nयत्र कृष्णौ च कृष्णा च सत्यभामा च भामिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 5, + "text": "उभौ मध्वासवक्षीबाव उभौ चन्दनरूषितौ\nसरग्विणौ वरवस्त्रौ तौ दिव्याभरणभूषितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 6, + "text": "नैकरत्नविचित्रं तु काञ्चनं महद आसनम\nविविधास्तरणास्तीर्णं यत्रासाताम अरिंदमौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 7, + "text": "अर्जुनॊत्सङ्गमौ पादौ केशवस्यॊपलक्षये\nअर्जुनस्य च कृष्णायां सत्यायां च महात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 8, + "text": "काञ्चनं पादपीठं तु पार्थॊ मे परादिशत तदा\nतद अहं पाणिना सपृष्ट्वा ततॊ भूमाव उपाविशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 9, + "text": "ऊर्ध्वरेख तलौ पादौ पार्थस्य शुब लक्षणौ\nपादपीठाद अहपृतौ तत्रापश्यम अहं शुभौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 10, + "text": "शयामौ बृहन्तौ तरुणौ शालस्कन्धाव इवॊद्गतौ\nएकासन गतौ दृष्ट्वा भयं मां महद आविशत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 11, + "text": "इन्द्र विष्णुसमावेतौ मन्दात्मा नावबुध्यते\nसंश्रयाद दरॊण भीष्माभ्यां कर्णस्य च विकत्थनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 12, + "text": "निदेशस्थाव इमौ यस्य मानसस तस्य सेत्स्यते\nसंकल्पॊ धर्मराजस्य निश्चयॊ मे तदाभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 13, + "text": "सत्कृतश चान्न पानाभ्याम आच्छन्नॊ लब्धसत्क्रियः\nअञ्जलिं मूर्ध्नि संधाय तौ संदेशम अचॊदयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 14, + "text": "धनुर बाणॊचितेनैक पाणिना शुभलक्षणम\nपादम आनमयन पा���्थः केशवं समचॊदयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 15, + "text": "इन्द्रकेतुर इवॊत्थाय सर्वाभरणभूषितः\nइन्द्रवीर्यॊपमः कृष्णः संविष्टॊ माभ्यभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 16, + "text": "वाचं स वदतां शरेष्ठॊ हलादिनीं वचनक्षमाम\nतरासनीं धार्तराष्ट्राणां मृदुपूर्वां सुदारुणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 17, + "text": "वाचं तां वचनार्हस्य शिक्षाक्षर समन्विताम\nअश्रौषम अहम इष्टार्थां पश्चाद धृदय शॊषिणीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 18, + "text": "[वासु]\nसंजयेदं वचॊ बरूया धृतराष्ट्रं मनीषिणम\nशृण्वतः कुरुमुख्यस्य दरॊणस्यापि च शृण्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 19, + "text": "यजध्वं विपुलैर यज्ञैर विप्रेभ्यॊ दत्तदक्षिणाः\nपुत्रैर दारैश च मॊदध्वं महद वॊ भयम आगतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 20, + "text": "अर्थांस तयजत पात्रेभ्यः सुतान पराप्नुत कामजान\nपरियं परियेभ्यश चरत राजा हि तवरते जये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 21, + "text": "ऋणम एतत परवृद्धं मे हृदयान नापसर्पति\nयद गॊविन्देति चुक्रॊश कृष्णा मां दूरवासिनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 22, + "text": "तेजॊमयं दुराधर्षं गाण्डीवं यस्य कार्मुकम\nमद्द्वितीयेन तेनेह वैरं वः सव्यसाचिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 23, + "text": "मद्द्वितीयं पुनः पार्थं कः परार्थयितुम इच्छति\nयॊ न कालपरीतॊ वाप्य अपि साक्षात पुरंदरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 24, + "text": "बाहुभ्याम उद्वहेद भूमिं दहेत करुद्ध इमाः परजाः\nपातयेत तरिदिवाद देवान यॊ ऽरजुनं समरे जयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 25, + "text": "देवासुरमनुष्येषु यक्षगन्धर्वभॊगिषु\nन तं पश्याम्य अहं युद्धे पाण्डवं यॊ ऽभययाद रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 26, + "text": "यत तद विराटनगरे शरूयते महद अद्भुतम\nएकस्य च बहूनां च पर्याप्तं तन्निदर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 27, + "text": "एकेन पाण्डुपुत्रेण विराटनगरे यदा\nभग्नाः पलायन्त दिशः पर्याप्तं तन्निदर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 28, + "text": "बलं वीर्यं च तेजश च शीघ्रता लघुहस्तता\nअविषादश च धैर्यं च पार्थान नान्यथ विद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 29, + "text": "इत्य अब्रवीद धृषीकेशः पार्थम उद्धर्षयन गिरा\nगर्जन समयवर्षीव गगने पाकशासनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 58, + "shloka": 30, + "text": "केशवस्य वचः शरुत्वा किरीटी शवेतवाहनः\nअ��्जुनस तन महद वाक्यम अब्रवील लॊमहर्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nसंजयस्य वचः शरुत्वा परज्ञा चक्षुर नरेश्वरः\nततः संख्यातुम आरेभे तद वचॊ गुणदॊषतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 2, + "text": "परसंख्याय च सौक्ष्म्येण गुणदॊषान विचक्षणः\nयथावन मतितत्त्वेन जय कामः सुतान परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 3, + "text": "बलाबले विनिश्चित्य याथातथ्येन बुद्धिमान\nशक्तिं संख्यातुम आरेभे तदा वै मनुजाधिपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 4, + "text": "देव मानुषयॊः शक्त्या तेजसा चैव पाण्डवान\nकुरूञ शक्त्याल्पतरया दुर्यॊधनम अथाब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 5, + "text": "दुर्यॊधनेयं चिन्ता मे शश्वन नाप्य उपशाम्यति\nसत्यं हय एतद अहं मन्ये परत्यक्षं नानुमानतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 6, + "text": "आत्मजेषु परं सनेहं सर्वभूतानि कुर्वते\nपरियाणि चैषां कुर्वन्ति यथाशक्ति हितानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 7, + "text": "एवम एवॊपकर्तॄणां परायशॊ लक्षयामहे\nइच्छन्ति बहुलं सन्तः परतिकर्तुं महत परियम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 8, + "text": "अग्निः साचिव्य कर्ता सयात खाण्डवे तत कृतं समरन\nअर्जुनस्यातिभीमे ऽसमिन कुरु पाण्डुसमागमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 9, + "text": "जातगृध्याभिपन्नाश च पाण्डवानाम अनेकशः\nधर्मादयॊ भविष्यन्ति समाहूता दिवौकसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 10, + "text": "भीष्मद्रॊणकृपादीनां भयाद अशनिसंमितम\nरिरक्षिषन्तः संरम्भं गमिष्यन्तीति मे मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 11, + "text": "ते देव सहिताः पार्था न शक्याः परतिवीक्षितुम\nमानुषेण नरव्याघ्रा वीर्यवन्तॊ ऽसत्रपारगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 12, + "text": "दुरासदं यस्य दिव्यं गाण्डीवं धनुर उत्तमम\nवारुणौ चाक्षयौ दिव्यौ शरपूर्णौ महेषुधी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 13, + "text": "वानरश च धवजॊ दिव्यॊ निःसङ्गॊ धूमवद गतिः\nरथश च चतुरन्तायां यस्य नास्ति समस तविषा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 14, + "text": "महामेघनिभश चापि निर्घॊषः शरूयते जनैः\nमहाशनि समः शब्दः शात्रवाणां भयंकरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 15, + "text": "यं चातिमानुषं वीर्ये कृत्स्नॊ लॊकॊ वयवस्यति\nदेवानाम अपि जेतारं यं विदुः पार्थिवा रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 16, + "text": "शतानि पञ्च चैवेषून उद्वपन्न इव दृश्यते\nनिमेषान्तरमात्रेण मुञ्चन दूरं च पातयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 17, + "text": "यम आह भीष्मॊ दरॊणश च कृपॊ दरौणिस तथैव च\nमद्रराजस तथा शल्यॊ मध्यस्था ये च मानवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 18, + "text": "युद्धायावस्थितं पार्थं पार्थिवैर अतिमानुषैः\nअशक्यं रथशार्दूलं पराजेतुम अरिंदमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 19, + "text": "कषिपत्य एकेन वेगेन पञ्चबाणशतानि यः\nसदृशं बाहुवीर्येण कार्तवीर्यस्य पाण्डवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 20, + "text": "तम अर्जुनं महेष्वासं महेन्द्रॊपेन्द्र रक्षितम\nनिघ्नन्तम इव पश्यामि विमर्दे ऽसमिन महामृधे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 21, + "text": "इत्य एवं चिन्तयन कृत्स्नम अहॊरात्राणि भारत\nअनिद्रॊ निःसुखश चास्मि कुरूणां शम चिन्तया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 22, + "text": "कषयॊदयॊ ऽयं सुमहान कुरूणां परत्युपस्थितः\nअस्य चेत कलहस्यान्तः शमाद अन्यॊ न विद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 59, + "shloka": 23, + "text": "शमॊ मे रॊचते नित्यं पार्थैस तात न विग्रहः\nकुरुभ्यॊ हि सदा मन्ये पाण्डवाञ शक्तिमत्तरान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nपितुर एतद वचः शरुत्वा धार्तराष्ट्रॊ ऽतयमर्षणः\nआधाय विपुलं करॊधं पुनर एवेदम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 2, + "text": "अशक्या देव सचिवाः पार्थाः सयुर इति यद भवान\nमन्यते तद्भयं वयेतु भवतॊ राजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 3, + "text": "अकाम दवेषसंयॊगाद रॊहाल लॊभाच च भारत\nउपेक्षया च भावानां देवा देवत्वम आप्नुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 4, + "text": "इति दवैपायनॊ वयासॊ नारदश च महातपाः\nजामदग्न्यश च रामॊ नः कथाम अकथयत पुरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 5, + "text": "नैव मानुषवद देवाः परवर्तन्ते कदा चन\nकामाल लॊभाद अनुक्रॊशाद दवेषाच च भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 6, + "text": "यदि हय अग्निश च वायुश च धर्म इन्द्रॊ ऽशविनाव अपि\nकामयॊगात परवर्तेरन न पार्था दुःखम आप्नुयुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 7, + "text": "तस्मान न भवता चिन्ता कार्यैषा सयात कदा चन\nदैवेष्व अपेक्षका हय एते शश्वद भावेषु भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 8, + "text": "अथ चेत कामसंयॊगाद दवेषाल लॊभाच च लक्ष्यते\nदेवेषु देव परामाण्यं नैव तद विक्रमिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 9, + "text": "मयाभिमन्त्रितः शश्वज जातवेदाः परशं��ति\nदिधक्षुः सकलाँल लॊकान परिक्षिप्य समन्ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 10, + "text": "यद वा परमकं तेजॊ येन युक्ता दिवौकसः\nममाप्य अनुपमं भूयॊ देवेभ्यॊ विद्धि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 11, + "text": "परदीर्यमाणां वसुधां गिरीणां शिखराणि च\nलॊकस्य पश्यतॊ राजन सथापयाम्य अभिमन्त्रणात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 12, + "text": "चेतनाचेतनस्यास्य जङ्गम सथावरस्य च\nविनाशाय समुत्पन्नं महाघॊरं महास्वनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 13, + "text": "अश्मवर्षं च वायुं च शमयामीह नित्यशः\nजगतः पश्यतॊ ऽभीक्ष्णं भूतानाम अनुकम्पया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 14, + "text": "सतम्भितास्व अप्सु गच्छन्ति मया रथपदातयः\nदेवासुराणां भावानाम अहम एकः परवर्तिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 15, + "text": "अक्षौहिणीभिर यान देशान यामि कार्येण केन चित\nतत्रापॊ मे परवर्तन्ते यत्र यत्राभिकामये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 16, + "text": "भयानि विषये राजन वयालादीनि न सन्ति मे\nमत्तः सुप्तानि भूतानि न हिंसन्ति भयंकराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 17, + "text": "निकामवर्णी पर्जन्यॊ राजन विषयवासिनाम\nधर्मिष्ठाश च परजाः सर्वा ईतयश च न सन्ति मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 18, + "text": "अश्विनाव अथ वाय्वग्नी मरुद्भिः सह वृत्रहा\nधर्मश चैव मया दविष्टान नॊत्सहन्ते ऽभिरक्षितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 19, + "text": "यदि हय एते समर्थाः सयुर मद दविषस तरातुम ओजसा\nन सम तरयॊदश समाः पार्था दुःखम अवाप्नुयुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 20, + "text": "नैव देवा न गन्धर्वा नासुरा न च राक्षसाः\nशक्तास तरातुं मया दविष्टं सत्यम एतद बरवीमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 21, + "text": "यद अभिध्याम्य अहं शश्वच छुभं वा यदि वाशुभम\nनैतद विपन्नपूर्वं मे मित्रेष्व अरिषु चॊभयॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 22, + "text": "भविष्यतीदम इति वा यद बरवीमि परंतप\nनान्यथा भूतपूर्वं तत सत्यवाग इति मां विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 23, + "text": "लॊकसाक्षिकम एतन मे माहात्म्यं दिष्कु विश्रुतम\nआश्वासनार्थं भवतः परॊक्तं न शलाघया नृप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 24, + "text": "न हय अहं शलाघनॊ राजन भूतपूर्वः कदा चन\nअसद आचरितं हय एतद यद आत्मानं परशंसति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 25, + "text": "पाण्डवांश चैव मत्स्यांश च पाञ्चालान केकयैः स��\nसात्यकिं वासुदेवं च शरॊतासि विजितान मया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 26, + "text": "सरितः सागरं पराप्य यथा नश्यन्ति सर्वशः\nतथैव ते विनङ्क्ष्यन्ति माम आसाद्य सहान्वयाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 27, + "text": "परा बुद्धिः परं तेजॊ वीर्यं च परमं मयि\nपरा विद्या परॊ यॊगॊ मम तेभ्यॊ विशिष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 28, + "text": "पितामहश च दरॊणश च कृपः शल्यः शलस तथा\nअस्त्रेषु यत परजानन्ति सर्वं तन मयि विद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 60, + "shloka": 29, + "text": "इत्य उक्त्वा संजयं भूयः पर्यपृच्छत भारत\nजञात्वा युयुत्सुः कार्याणि पराप्तकालम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nतथा तु पृच्छन्तम अतीव पार्थान; वैचित्रवीर्यं तम अचिन्तयित्वा\nउवाच कर्णॊ धृतराष्ट्र पुत्रं; परहर्षयन संसदि कौरवाणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 2, + "text": "मिथ्याप्रतिज्ञाय मया यद अस्त्रं; रामाद धृतं बरह्म पुरं पुरस्तात\nविज्ञाय तेनास्मि तदैवम उक्तस; तवान्त काले ऽपरतिभास्यतीति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 3, + "text": "महापराधे हय अपि संनतेन; महर्षिणाहं गुरुणा च शप्तः\nशक्तः परदग्धुं हय अपि तिग्मतेजाः; स सागराम अप्य अवनिं महर्षिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 4, + "text": "परसादितं हय अस्य मया मनॊ ऽभूच; छुश्रूषया सवेन च पौरुषेण\nततस तद अस्त्रं मम सावशेषं; तस्मात समर्थॊ ऽसमि ममैष भारः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 5, + "text": "निमेष मात्रं तम ऋषिप्रसादम; अवाप्य पाञ्चाल करूषमत्स्यान\nनिहत्य पार्थांश च सपुत्रपौत्राँल; लॊकान अहं शस्त्रजितान परपत्स्ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 6, + "text": "पितामहस तिष्ठतु ते समीपे; दरॊणश च सर्वे च नरेन्द्रमुख्याः\nयथाप्रधानेन बलेन यात्वा; पार्थान हनिष्यामि ममैष भारः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 7, + "text": "एवं बरुवाणं तम उवाच भीष्मः; किं कत्थसे कालपरीत बुद्धे\nन कर्ण जानासि यथा परधाने; हते हताः सयुर धृतराष्ट्र पुत्राः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 8, + "text": "यत खाण्डवं दाहयता कृतं हि; कृष्ण दवितीयेन धनंजयेन\nशरुत्वैव तत कर्म नियन्तुम आत्मा; शक्यस तवया वै सह बान्धवेन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 9, + "text": "यां चापि शक्तिं तरिदशाधिपस ते; ददौ महामा भगवान महेन्द्रः\nभस्मीकृतां तां पतितां विशीर्णां; चक्राहतां दरक्ष्यसि केशवेन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 10, + "text": "यस ते शरः सर्पमुखॊ विभाति; सदाग्र्य माल्यैर महितः परयत्नात\nस पाण्डुपुत्राभिहतः शरौघैः; सह तवया यास्यति कर्ण नाशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 11, + "text": "बाणस्य भौमस्य च कर्ण हन्ता; किरीटिनं रक्षति वासुदेवः\nयस तवादृशानां च गरीयसां च; हन्ता रिपूणां तुमुले परगाढे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 12, + "text": "[कर्ण]\nअसंशयं वृष्णिपतिर यथॊक्तस; तथा च भूयश च ततॊ महात्मा\nअहं यद उक्तः परुषं तु किं चित; पितामहस तस्य फलं शृणॊतु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 13, + "text": "नयस्यामि शस्त्राणि न जातु संख्ये; पितामहॊ दरक्ष्यति मां सभायाम\nतवयि परशान्ते तु मम परभावं; दरक्ष्यन्ति सर्वे भुवि भूमिपालाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 14, + "text": "इत्य एवम उक्त्वा स महाधनुष्मान; हित्वा सभां सवं भवनं जगाम\nभीष्मस तु दुर्यॊधनम एव राजन; मध्ये कुरूणां परहसन्न उवाच" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 15, + "text": "सत्यप्रतिज्ञः किल सूतपुत्रस; तथा स भारं विषहेत कस्मात\nवयूहं परतिव्यूह्य शिरांसि भित्त्वा; लॊकक्षयं पश्यत भीमसेनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 16, + "text": "आवन्त्यकालिङ्गजयद्रथेषु; वेदिध्वजे तिष्ठति बाह्लिके च\nअहं हनिष्यामि सदा परेषां; सहस्रशश चायुतशश च यॊधान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 17, + "text": "यदैव रामे भगवत्य अनिन्द्ये; बरह्म बरुवाणः कृतवांस तद अस्त्रम\nतदैव धर्मश च तपश च नष्टं; वैकर्तनस्याधम पुरुषस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 61, + "shloka": 18, + "text": "अथॊक्त वाक्ये नृपतौ तु भीष्मे; निक्षिप्य शस्त्राणि गते च कर्णे\nवैचित्रवीर्यस्य सुतॊ ऽलपबुद्धिर; दुर्यॊधनः शांतनवं बभाषे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 1, + "text": "[दुर]\nसदृशानां मनुष्येषु सर्वेषां तुल्यजन्मनाम\nकथम एकान्ततस तेषां पार्थानां मन्यसे जयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 2, + "text": "सर्वे सम समजातीयाः सर्वे मानुषयॊनयः\nपितामह विजानीषे पार्थेषु विजयं कथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 3, + "text": "नाहं भवति न दरॊणे न कृपे न च बाह्लिके\nअन्येषु च नरेन्द्रेषु पराक्रम्य समारभे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 4, + "text": "अहं वैकर्तनः कर्णॊ भराता दुःशासनश च मे\nपाण्डवान समरे पञ्च हनिष्यामः शितैः शरैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 5, + "text": "ततॊ राजन महायज्ञैर विविधैर भूरिदक्षिणैः\nबराह्मणांस तर्पयिष्यामि गॊभ��र अश्वैर धनेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 6, + "text": "शकुनीनाम इहार्थाय पाशं भूमाव अयॊजयत\nकश चिच छाकुनिकस ताथ पूर्वेषाम इति शुश्रुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 7, + "text": "तस्मिन दवौ शकुनौ बद्धौ युगपत समपौरुषौ\nताव उपादाय तं पाशं जग्मतुः खचराव उभौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 8, + "text": "तौ विहायसम आक्रान्तौ दृष्ट्वा शाकुनिकस तदा\nअन्वधावद अनिर्विण्णॊ येन येन सम गच्छतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 9, + "text": "तथा तम अनुधावन्तं मृगयुं शकुनार्थिनम\nआश्रमस्थॊ मुनिः कश चिद ददर्शाथ कृताह्निकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 10, + "text": "ताव अन्तरिक्षगौ शीघ्रम अनुयान्तं मही चरम\nशलॊकेनानेन कौरव्य पप्रच्छ स मुनिस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 11, + "text": "विचित्रम इदम आश्चर्यं मृगहन परतिभाति मे\nपलवमानौ हि खचरौ पदातिर अनुधावसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 12, + "text": "[षाकुनिक]\nपाशम एकम उभाव एतौ सहितौ हरतॊ मम\nयत्र वै विवदिष्येते तत्र मे वशम एष्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 13, + "text": "तौ विवादम अनुप्राप्तौ शकुनौ मृत्युसंधितौ\nविगृह्य च सुदुर्बुद्धी पृथिव्यां संनिपेततुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 14, + "text": "तौ युध्यमानौ संरब्धौ मृत्युपाशवशानुगौ\nउपसृत्यापरिज्ञातॊ जग्राह मृगयुस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 15, + "text": "एवं ये जञातयॊ ऽरथेषु मिथॊ गच्छन्ति विग्रहम\nते ऽमित्रवशम आयान्ति शकुनाव इव विग्रहात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 16, + "text": "संभॊजनं संकथनं संप्रश्नॊ ऽथ समागमः\nएतानि जञातिकार्याणि न विरॊधः कदा चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 17, + "text": "यस्मिन काले सुमनसः सर्वे वृद्धान उपासते\nसिंहगुप्तम इवारण्यम अप्रधृष्या भवन्ति ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 18, + "text": "ये ऽरथं संततम आसाद्य दीना इव समासते\nशरियं ते संप्रयच्छन्ति दविषद्भ्यॊ भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 19, + "text": "धूमायन्ते वयपेतानि जवलन्ति सहितानि च\nधृतराष्ट्रॊल्मुकानीव जञातयॊ भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 20, + "text": "इदम अन्यत परवक्ष्यामि यथादृष्टं गिरौ मया\nशरुत्वा तद अपि कौरव्य यथा शरेयस तथा कुरु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 21, + "text": "वयं किरातैः सहिता गच्छामॊ गिरिम उत्तरम\nबराह्मणैर देवकल्पैश च विद्या जम्भक वातिकैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 22, + "text": "कुञ्ज भूतं गिरिं सर्वम अभितॊ गन्धमादनम\nदीप्यमानौषधि गणं सिद्धगन्धर्वसेवितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 23, + "text": "तत्र पश्यामहे सर्वे मधु पीतम अमाक्षिकम\nमरु परपाते विषमे निविष्टं कुम्भसंमितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 24, + "text": "आशीविषै रक्ष्यमाणं कुबेर दयितं भृशम\nयत पराश्य पुरुषॊ मर्त्यॊ अमरत्वं निगच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 25, + "text": "अचक्षुर लभते चक्षुर वृद्धॊ भवति वै युवा\nइति ते कथयन्ति सम बराह्मणा जम्भ साधकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 26, + "text": "ततः किरातास तद दृष्ट्वा परार्थयन्तॊ महीपते\nविनेशुर विषमे तस्मिन ससर्पे गिरिगह्वरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 27, + "text": "तथैव तव पुत्रॊ ऽयं पृथिवीम एक इच्छति\nमधु पश्यति संमॊहात परपातं नानुपश्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 28, + "text": "दुर्यॊधनॊ यॊद्धुमनाः समरे सव्यसाचिना\nन च पश्यामि तेजॊ ऽसय विक्रमं वा तथाविधम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 29, + "text": "एकेन रथम आस्थाय पृथिवी येन निर्जिता\nपरतीक्षमाणॊ यॊ वीरः कषमते वीक्षितं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 30, + "text": "दरुपदॊ मत्स्यराजश च संक्रुद्धश च धनंजयः\nन शेषयेयुः समरे वायुयुक्ता इवाग्नयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 62, + "shloka": 31, + "text": "अङ्के कुरुष्व राजानं धृतराष्ट्र युधिष्ठिरम\nयुध्यतॊर हि दवयॊर युद्धे नैकान्तेन भवेज जयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nदुर्यॊधन विजानीहि यत तवां वक्ष्यामि पुत्रक\nउत्पथं मन्यसे मार्गम अनभिज्ञ इवाध्वगः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 2, + "text": "पञ्चानां पाण्डुपुत्राणां यत तेजः परमिमीषसि\nपञ्चानाम इव भूतानां महतां सुमहात्मनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 3, + "text": "युधिष्ठिरं हि कौन्तेयं परं धर्मम इहास्थितम\nपरां गतिम असंप्रेक्ष्य न तवं वेत्तुम इहार्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 4, + "text": "भीमसेनं च कौन्तेयं यस्य नास्ति समॊ बले\nरणान्तकं तर्कयसे महावातम इव दरुमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 5, + "text": "सर्वशस्त्रभृतां शरेष्ठं मेरुं शिखरिणाम इव\nयुधि गाण्डीवधन्वानं कॊ नु युध्येत बुद्धिमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 6, + "text": "धृष्टद्युम्नश च पाञ्चाल्यः कम इवाद्य न शातयेत\nशत्रुमध्ये शरान मुञ्चन देवराड अशनीम इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 7, + "text": "सात्यकिश चापि दुर्धर्षः संमतॊ ऽनधकवृष्णिषु\nधवंसयिष्यति ते सेनां पाण्डवेय हिते रतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 8, + "text": "यः पुनः परतिमानेन तरीँल लॊकान अतिरिच्यते\nतं कृष्णं पुण्डरीकाक्षं कॊ नु युध्येत बुद्धिमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 9, + "text": "एकतॊ हय अस्य दाराश च जञातयश च स बान्धवाः\nआत्मा च पृथिवी चेयम एकतश च धनंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 10, + "text": "वासुदेवॊ ऽपि दुर्धर्षॊ यतात्मा यत्र पाण्डवः\nअविषह्यं पृथिव्यापि तद बलं यत्र केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 11, + "text": "तिष्ठ तात सतां वाक्ये सुहृदाम अर्थवादिनाम\nवृद्धं शांतनवं भीष्मं तितिक्षस्व पितामहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 12, + "text": "मां च बरुवाणं शुश्रूष कुरूणाम अर्थवादिनम\nदरॊणं कृपं विकर्णं च महाराजं च बाह्लिकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 13, + "text": "एते हय अपि यथैवाहं मन्तुम अर्हसि तांस तथा\nसर्वे धर्मविदॊ हय एते तुल्यस्नेहाश च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 14, + "text": "यत तद विराटनगरे सह भरातृभिर अग्रतः\nउत्सृज्य गाः सुसंत्रस्तं बलं ते समशीर्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 15, + "text": "यच चैव तस्मिन नगरे शरूयते महद अद्भुतम\nएकस्य च बहूनां च पर्याप्तं तन्निदर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 63, + "shloka": 16, + "text": "अर्जुनस तत तथाकार्षीत किं पुनः सर्व एव ते\nस भरातॄन अभिजानीहि वृत्त्या च परतिपादय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nएवम उक्त्वा महाप्राज्ञॊ धृतराष्ट्रः सुयॊधनम\nपुनर एव महाभागः संजयं पर्यपृच्छत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 2, + "text": "बरूहि संजय यच छेषं वासुदेवाद अनन्तरम\nयद अर्जुन उवाच तवां परं कौतूहलं हि मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 3, + "text": "वासुदेव वचः शरुत्वा कुन्तीपुत्रॊ धनंजयः\nउवाच काले दुर्धर्षॊ वासुदेवस्य शृण्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 4, + "text": "पितामहं शांतनवं धृतराष्ट्रं च संजय\nदरॊणं कृपं च कर्णं च महाराजं च बाह्लिकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 5, + "text": "दरौणिं च सॊमदत्तं च शकुनिं चापि सौबलम\nदुःशासनं शलं चैव पुरुमित्रं विविंशतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 6, + "text": "विकर्णं चित्रसेनं च जयत्सेनं च पार्थिवम\nविन्दानुविन्दाव आवन्त्यौ दुर्मुखं चापि कौरवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 7, + "text": "सैन्धवं दुःसहं चैव भूरिश्रवसम एव च\nभगदत्तं च राजानं जलसंधं च पार्थिवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 8, + "text": "ये चाप्य अन्ये पार्थिवास तत्र यॊद्धुं; समागताः कौरवाणां परियार्थम\nमुमूर्षवः पाण्डवाग्नौ परदीप्ते; समानीता धार्तराष्ट्रेण सूत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 9, + "text": "यथान्यायं कौशलं वन्दनं च; समागता मद्वचनेन वाच्याः\nइदं बरूयाः संजय राजमध्ये; सुयॊधनं पापकृतां परधानम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 10, + "text": "अमर्षणं दुर्मतिं राजपुत्रं; पापात्मानं धार्तराष्ट्रं सुलुब्धम\nसर्वं ममैतद वचनं समग्रं; सहामात्यं संजय शरावयेथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 11, + "text": "एवं परतिष्ठाप्य धनंजयॊ मां; ततॊ ऽरथवद धर्मवच चापि वाक्यम\nपरॊवाचेदं वासुदेवं समीक्ष्य; पार्थॊ धीमाँल लॊहितान्तायताक्षः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 12, + "text": "यथा शरुतं ते वदतॊ महात्मनॊ; मधु परवीरस्य वचः समाहितम\nतथैव वाच्यं भवता हि मद्वचः; समागतेषु कषितिपेषु सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 13, + "text": "शराग्निधूमे रथनेमि नादिते; धनुः सरुवेणास्त्र बलापहारिणा\nयथा न हॊमः करियते महामृधे; तथा समेत्य परयतध्वम आदृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 14, + "text": "न चेत परयच्छध्वम अमित्रघातिनॊ; युधिष्ठिरस्यांशम अभीप्सितं सवकम\nनयामि वः सवाश्वपदातिकुञ्जरान; दिशं पितॄणाम अशिवां शितैः शरैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 64, + "shloka": 15, + "text": "ततॊ ऽहम आमन्त्र्य चतुर्भुजं हरिं; धनंजयं चैव नमस्य स तवरः\nजवेन संप्राप्त इहामर दयुते; तवान्तिकं परापयितुं वचॊ महत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 65, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nदुर्यॊधने धार्तराष्ट्रे तद वचॊ ऽपरतिनन्दति\nतूष्णींभूतेषु सर्वेषु समुत्तस्थुर नरेश्वराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 65, + "shloka": 2, + "text": "उत्थितेषु महाराज पृथिव्यां सर्वराजसु\nरहिते संजयं राजा परिप्रष्टुं परचक्रमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 65, + "shloka": 3, + "text": "आशंसमानॊ विजयं तेषां पुत्र वशानुगाः\nआत्मनश च परेषां च पाण्डवानां च निश्चयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 65, + "shloka": 4, + "text": "गावल्गणे बरूहि नः सारफल्गु; सवसेनायां यावद इहास्ति किं चित\nतवं पाण्डवानां निपुणं वेत्थ सर्वं; किम एषां जयायः किम उ तेषां कनीयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 65, + "shloka": 5, + "text": "तवम एतयॊः सारवित सर्वदर्शी; धर्मार्थयॊर निपुणॊ निश्चयज्ञः\nस मे पृष्टः संजय बरूहि सर्वं; युध्यमानाः कतरे ऽसमिन न सन्ति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 65, + "shloka": 6, + "text": "न तवां बरूयां रहिते जातु किं चिद; असूया हि तवां परसहेत राजन\nआनयस्व पितरं संशितव्रतं; गांधारीं च महिषीम आजमीढ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 65, + "shloka": 7, + "text": "तौ ते ऽसुयां विनयेतां नरेन्द्र; धर्मज्ञौ तौ निपुणौ निश्चयज्ञौ\nतयॊस तु तवां संमिधौ तद वदेयं; कृत्स्नं मतं वासुदेवार्जुनाभ्याम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 65, + "shloka": 8, + "text": "ततस तन मतम आज्ञाय संजयस्यात्मजस्य च\nअभ्युपेत्य महाप्राज्ञः कृष्णद्वैपायनॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 65, + "shloka": 9, + "text": "संपृच्छते धृतराष्ट्राय संजय; आचक्ष्व सर्वं यावद एषॊ ऽनुयुङ्क्ते\nसर्वं यावद वेत्थ तस्मिन यथावद; याथातथ्यं वासुदेवे ऽरजुने च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nअर्जुनॊ वासुदेवश च धन्विनौ परमार्चितौ\nकामाद अन्यत्र संभूतौ सर्वाभावाय संमितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 2, + "text": "दयाम अन्तरं समास्थाय यथा युक्तं मनस्विनः\nचक्रं तद वासुदेवस्य मायया वर्तते विभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 3, + "text": "सापह्नवं पाण्डवेषु पाण्डवानां सुसंमतम\nसारासार बलं जञात्वा तत समासेन मे शृणु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 4, + "text": "नरकं शम्बरं चैव कंसं चैद्यं च माधवः\nजितवान घॊरसंकाशान करीडन्न इव जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 5, + "text": "पृथिवीं चान्तरिक्षं च दयां चैव पुरुषॊत्तमः\nमनसैव विशिष्टात्मा नयत्य आत्मवशं वशी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 6, + "text": "भूयॊ भूयॊ हि यद राजन पृच्छसे पाण्डवान परति\nसारासार बलं जञातुं तन मे निगदतः शृणु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 7, + "text": "एकतॊ वा जगत कृत्स्नम एकतॊ वा जनार्दनः\nसारतॊ जगतः कृत्स्नाद अतिरिक्तॊ जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 8, + "text": "भस्म कुर्याज जगद इदं मनसैव जनार्दनः\nन तु कृत्स्नं जगच छक्तं भस्म कर्तुं जनार्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 9, + "text": "यतः सत्यं यतॊ धर्मॊ यतॊ हरीर आर्जवं यतः\nततॊ भवति गॊविन्दॊ यतः कृष्णस ततॊ जयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 10, + "text": "पृथिवीं चान्तरिक्षं च दिवं च पुरुषॊत्तमः\nविचेष्टयति भूतात्मा करीडन्न इव जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 11, + "text": "स कृत्वा पाण्डवान सत्रं लॊकं संमॊहयन्न इव\nअधर्मनिरतान मूढान दग्धुम इच्छति ते सुतान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 12, + "text": "कालचक्रं जगच चक्रं युगचक्रं च केशवः\nआत्मयॊगेन भगवान परिवर्तयते ऽनिशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 13, + "text": "कालस्य च हि मृत्यॊश च जङ्गम सथावरस्य च\nईशते भगवान एकः सत्यम एतद बरवीमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 14, + "text": "ईशन्न अपि महायॊगी सर्वस्य जगतॊ हरिः\nकर्माण्य आरभते कर्तुं कीनाश इव दुर्बलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 66, + "shloka": 15, + "text": "तेन वञ्चयते लॊकान मायायॊगेन केशवः\nये तम एव परपद्यन्ते न ते मुह्यन्ति मानवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nकथं तवं माधवं वेत्थ सर्वलॊकमहेश्वरम\nकथम एनं न वेदाहं तन ममाचक्ष्व संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 2, + "text": "विद्या राजन न ते विद्या मम विद्या न हीयते\nविद्या हीनस तमॊ धवस्तॊ नाभिजानाति केशवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 3, + "text": "विद्यया तात जानामि तरियुगं मधुसूदनम\nकर्तारम अकृतं देवं भूतानां परभवाप्ययम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 4, + "text": "गावल्गणे ऽतर का भक्तिर या ते नित्या जनार्दने\nयया तवम अभिजानासि तरियुगं मधुसूदनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 5, + "text": "मायां न सेवे भद्रं ते न वृथाधर्मम आचरे\nशुद्धभावं गतॊ भक्त्या शास्त्राद वेद्मि जनार्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 6, + "text": "दुर्यॊधन हृषीकेशं परपद्यस्व जनार्दनम\nआप्तॊ नः संजयस तात शरणं गच्छ केशवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 7, + "text": "भगवान देवकीपुत्रॊ लॊकं चेन निहनिष्यति\nपरवदन्न अर्जुने सख्यं नाहं गच्छे ऽदय केशवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 8, + "text": "[तढृ]\nअवाग गान्धारि पुत्रास ते गच्छत्य एष सुदुर्मतिः\nईर्ष्युर दुरात्मा मानी च शरेयसां वचनातिगः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 9, + "text": "[ग]\nऐश्वर्यकामदुष्टात्मन वृद्धानां शासनातिग\nऐश्वर्यजीविते हित्वा पितरं मां च बालिश" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 10, + "text": "वर्धयन दुर्हृदां परीतिं मां च शॊकेन वर्धयन\nनिहतॊ भीमसेनेन समर्तासि वचनं पितुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 11, + "text": "दयितॊ ऽसि राजन कृष्णस्य धृतराष्ट्र निबॊध मे\nयस्य ते संजयॊ दूतॊ यस तवां शरेयसि यॊक्ष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 12, + "text": "जानात्य एष हृषीकेशं पुराणं यच च वै नवम\nशुश्रूषमाणम एकाग्रं मॊक्ष्यते महतॊ भयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 13, + "text": "���ैचित्रवीर्य पुरुषाः करॊधहर्षतमॊ वृताः\nसिता बहुविधैः पाशैर ये न तुष्टाः सवकैर धनैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 14, + "text": "यमस्य वशम आयान्ति काममूढाः पुनः पुनः\nअन्धनेत्रा यथैवान्धा नीयमानाः सवकर्मभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 15, + "text": "एष एकायनः पन्था येन यान्ति मनीषिणः\nतं दृष्ट्वा मृत्युम अत्येति महांस तत्र न सज्जते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 16, + "text": "अङ्गसंजय मे शंस पन्थानम अकुतॊभयम\nयेन गत्वा हृषीकेशं पराप्नुयां शान्तिम उत्तमाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 17, + "text": "नाकृतात्मा कृतात्मानं जातु विद्याज जनार्दनम\nआत्मनस तु करियॊपायॊ नान्यत्रेन्द्रिय निग्रहात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 18, + "text": "इन्द्रियाणाम उदीर्णानां कामत्यागॊ ऽपरमादतः\nअप्रमादॊ ऽविहिंसा च जञानयॊनिर असंशयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 19, + "text": "इन्द्रियाणां यमे यत्तॊ भव राजन्न अतन्द्रितः\nबुद्धिश च मा ते चयवतु नियच्छैतां यतस ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 20, + "text": "एतज जञानं विदुर विप्रा धरुवम इन्द्रियधारणम\nएतज जञानं च पन्थाश च येन यान्ति मनीषिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 67, + "shloka": 21, + "text": "अप्राप्यः केशवॊ राजन्न इन्द्रियौर अजितैर नृभिः\nआगमाधिगतॊ यॊगाद वशीतत्त्वे परसीदति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nभूयॊ मे पुण्डरीकाक्षं संजयाचक्ष्व पृच्छते\nनाम कर्मार्थवित तात पराप्नुयां पुरुषॊत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 2, + "text": "शरुतं मे तस्य देवस्य नाम निर्वचनं शुभम\nयावत तत्राभिजाने ऽहम अप्रमेयॊ हि केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 3, + "text": "वसनात सर्वभूतानां वसुत्वाद देव यॊनितः\nवासुदेवस ततॊ वेद्यॊ वृषत्वाद वृष्णिर उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 4, + "text": "मौनाद धयानाच च यॊगाच च विद्धि भारत माधवम\nसर्वतत्त्वलयाच चैव मधुहा मधुसूदनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 5, + "text": "कृषिर भूवाचकः शब्दॊ णश च निर्वृति वाचकः\nकृष्णस तद्भावयॊगाच च कृष्णॊ भवति शाश्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 6, + "text": "पुण्डरीकं परं धाम नित्यम अक्षयम अक्षरम\nतद्भावात पुण्डरीकाक्षॊ दस्यु तरासाज जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 7, + "text": "यतः सत्त्वं न चयवते यच च सत्त्वान न हीयते\nसत्त्वतः सात्वतस तस्माद अर्षभाद वृषभेक्षणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 8, + "text": "न जायते जनित्र्यां यद अजस तस्माद अनीकजित\nदेवानां सवप्रकाशत्वाद दमाद दामॊदरं विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 9, + "text": "हर्षात सौख्यात सुखैश्वर्याद धृषीकेशत्वम अश्नुते\nबाहुभ्यां रॊदसी बिभ्रन महाबाहुर इति समृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 10, + "text": "अधॊ न कषीयते जातु यस्मात तस्माद अधॊक्षजः\nनराणाम अयनाच चापि तेन नारायणः समृतः\nपूरणात सदनाच चैव ततॊ ऽसौ पुरुषॊत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 11, + "text": "असतश च सतश चैव सर्वस्य परभवाप्ययात\nसर्वस्य च सदा जञानात सर्वम एनं परचक्षते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 12, + "text": "सत्ये परतिष्ठितः कृष्णः सत्यम अत्र परतिष्ठितम\nसत्यात सत्यं च गॊविन्दस तस्मात सत्यॊ ऽपि नामतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 13, + "text": "विष्णुर विक्रमणाद एव जयनाज जिष्णुर उच्यते\nशाश्वतत्वाद अनन्तश च गॊविन्दॊ वेदनाद गवाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 68, + "shloka": 14, + "text": "अतत्त्वं कुरुते तत्त्वं तेन मॊहयते परजाः\nएवंविधॊ धर्मनित्यॊ भगवान मुनिभिः सह\nआगन्ता हिमहा बाहुर आनृशंस्यार्थम अच्युतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 69, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nचक्षुष्मतां वै सपृहयामि संजय; दरक्ष्यन्ति ये वासुदेवं समीपे\nविभ्राजमानं वपुषा परेण; परकाशयन्तं पर्दिशॊ दिशश च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 69, + "shloka": 2, + "text": "ईरयन्तं भारतीं भारतानाम; अभ्यर्चनीयां शंकरीं सृञ्जयानाम\nबुभूषद्भिर गरहणीयाम अनिन्द्यां; परासूनाम अग्रहणीय रूपाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 69, + "shloka": 3, + "text": "समुद्यन्तं सात्वतम एकवीरं; परणेतारम ऋषभं यादवानाम\nनिहन्तारं कषॊभणं शात्रवाणां; मुष्णन्तं च दविषतां वै यशांसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 69, + "shloka": 4, + "text": "दरष्टारॊ हि कुरवस तं समेता; महात्मानं शत्रुहणं वरेण्यम\nबरुवन्तं वाचम अनृशंस रूपां; वृष्णिश्रेष्ठं मॊहयन्तं मदीयान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 69, + "shloka": 5, + "text": "ऋषिं सनातनतमं विपश्चितं; वाचः समुद्रं कलशं यतीनाम\nअरिष्टनेमिं गरुडं सुपर्णं; पतिं परजानां भुवनस्य धाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 69, + "shloka": 6, + "text": "सहस्रशीर्षं पुरुषं पुराणम; अनादिमध्यान्तम अनन्त कीर्तिम\nशुक्रस्य धातारम अजं जनित्रं; परं परेभ्यः शरणं परपद्ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 69, + "shloka": 7, + "text": "तरैलॊक्यनिर्माण करं जनित्रं; देवासुराणाम अथ नागरक्षसाम\nनराधिपानां विदुषां परधानम; इन्द्रानुजं तं शरणं परपद्ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nसंजये परतियाते तु धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nअभ्यभाषत दाशार्हम ऋषभं सर्वसात्वताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 2, + "text": "अयं स कालः संप्राप्तॊ मित्राणां मे जनार्दन\nन च तवदन्यं पश्यामि यॊ न आपत्सु तारयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 3, + "text": "तवां हि माधव संश्रित्य निर्भया मॊहदर्पितम\nधार्तराष्ट्रं सहामात्यं सवम अंशम अनुयुञ्ज्महे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 4, + "text": "यथा हि सर्वास्व आपत्सु पासि वृष्णीन अरिंदम\nतथा ते पाण्डवा रक्ष्याः पाह्य अस्मान महतॊ भयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 5, + "text": "[भगवान]\nअयम अस्मि महाबाहॊ बरूहि यत ते विवक्षितम\nकरिष्यामि हि तत सर्वं यत तवं वक्ष्यसि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 6, + "text": "शरुतं ते धृतराष्ट्रस्य सपुत्रस्य चिकीर्षितम\nएतद धि सकलं कृष्ण संजयॊ मां यद अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 7, + "text": "तन मतं धृतराष्ट्रस्य सॊ ऽसयात्मा विवृतान्तरः\nयथॊक्तं दूत आचष्टे वध्यः सयाद अन्यथा बरुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 8, + "text": "अप्रदानेन राज्यस्य शान्तिम अस्मासु मार्गति\nलुब्धः पापेन मनसा चरन्न असमम आत्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 9, + "text": "यत तद दवादश वर्षाणि वने निर्व्युषिता वयम\nछद्मना शरदं चैकां धृतराष्ट्रस्य शासनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 10, + "text": "सथाता नः समये तस्मिन धृतराष्ट्र इति परभॊ\nनाहास्म समयं कृष्ण तद धि नॊ बराह्मणा विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 11, + "text": "वृद्धॊ राजा धृतराष्ट्रः सवधर्मं नानुपश्यति\nपश्यन वा पुत्रगृद्धित्वान मन्दस्यान्वेति शासनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 12, + "text": "सुयॊधन मते तिष्ठन राजास्मासु जनार्दन\nमिथ्या चरति लुब्धः संश चरन परियम इवात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 13, + "text": "इतॊ दुःखतरं किं नु यत्राहं मातरं ततः\nसंविधातुं न शक्नॊमि मित्राणां वा जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 14, + "text": "काशिभिश चेदिपाञ्चालैर मत्स्यैश च मधुसूदन\nभवता चैव नाथेन पञ्च गरामा वृता मया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 15, + "text": "कुश सथलं वृकस्थलम आसन्दी वारणावतम\nअवसानं च गॊविन्द किं चिद एवात्र पञ्चमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 16, + "text": "पञ्च नस तात दीयन्तां गरामा वा नगराणि वा\nवसेम सहिता येषु मा च नॊ भरता नशन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 17, + "text": "न च तान अपि दुष्टात्मा धार्तराष्ट्रॊ ऽनुमन्यते\nसवाम्यम आत्मनि मत्वासाव अतॊ दुःखतरं नु किम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 18, + "text": "कुले जातस्य वृद्धस्य परवित्तेषु गृध्यतः\nलॊभः परज्ञानम आहन्ति परज्ञा हन्ति हता हरियम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 19, + "text": "हरीर हता बाधते धर्मं धर्मॊ हन्ति हतः शरियम\nशरीर हता पुरुषं हन्ति पुरुषस्यास्वता वधः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 20, + "text": "अस्वतॊ हि निवर्तन्ते जञातयः सुहृदर्त्विजः\nअपुष्पाद अफलाद वृक्षाद यथा तात पतत्रिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 21, + "text": "एतच च मरणं तात यद अस्मात पतिताद इव\nजञातयॊ विनिवर्तन्ते परेतसत्त्वाद इवासवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 22, + "text": "नातः पापीयसीं कां चिद अवस्थां शम्बरॊ ऽबरवीत\nयत्र नैवाद्य न परातर भॊजनं पतिदृश्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 23, + "text": "धनम आहुः परं धर्मं धने सर्वं परतिष्ठितम\nजीवन्ति धनिनॊ लॊके मृता ये तव अधना नराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 24, + "text": "ये धनाद अपकर्षन्ति नरं सवबलम आश्रिताः\nते धर्मम अर्थं कामं च परमथ्नन्ति नरं च तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 25, + "text": "एताम अवस्थां पराप्यैके मरणं वव्रिरे जनाः\nगरामायैके वनायैके नाशायैके पवव्रजुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 26, + "text": "उन्मादम एके पुष्यन्ति यान्त्य अन्ये दविषतां वशम\nदास्यम एके निगच्छन्ति परेषाम अर्थहेतुना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 27, + "text": "आपद एवास्य मरणात पुरुषस्य गरीयसी\nशरियॊ विनाशस तद धयस्य निमित्तं धर्मकामयॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 28, + "text": "यद अस्य धर्म्यं मरणं शाश्वतं लॊकवर्त्म तत\nसमन्तात सर्वभूतानां न तद अत्येति कश चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 29, + "text": "न तथा बाध्यते कृष्ण परकृत्या निर्धनॊ जनः\nयथा भद्रां शरियं पराप्य तया हीनः सुखैधितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 30, + "text": "स तदात्मापराधेन संप्राप्तॊ वयसनं महत\nसेन्द्रान गर्हयते देवान नात्मानं च कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 31, + "text": "न चास्मिन सर्वशास्त्राणि परतरन्ति निगर्हणाम\nसॊ ऽभिक्रुध्यति भृत्यानां सुहृदश चाभ्यसूयति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 32, + "text": "तं तदा मन��युर एवैति स भूयः संप्रमुह्यति\nस मॊहवशम आपन्नः करूरं कर्म निषेवते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 33, + "text": "पापकर्मात्ययायैव संकरं तेन पुष्यति\nसंकरॊ नरकायैव सा काष्ठा पापकर्मणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 34, + "text": "न चेत परबुध्यते कृष्ण नरकायैव गच्छति\nतस्य परबॊधः परज्ञैव परज्ञा चक्षुर न रिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 35, + "text": "परज्ञा लाभे हि पुरुषः शास्त्राण्य एवान्ववेक्षते\nशास्त्रनित्यः पुनर धर्मं तस्य हरीर अङ्गम उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 36, + "text": "हरीमान हि पापं परद्वेष्टि तस्य शरीर अभिवर्धते\nशरीमान स यावद भवति तावद भवति पूरुषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 37, + "text": "धर्मनित्यः परशान्तात्मा कार्ययॊगवहः सदा\nनाधर्मे कुरुते बुद्धिं न च पापेषु वर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 38, + "text": "अह्रीकॊ वा विमूढॊ वा नैव सत्री न पुनः पुमान\nनास्याधिकारॊ धर्मे ऽसति यथा शूद्रस तथैव सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 39, + "text": "हरीमान अवति देवांश च पितॄन आत्मानम एव च\nतेनामृतत्वं वरजति सा काष्ठा पुण्यकर्मणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 40, + "text": "तद इदं मयि ते दृष्टं परत्यक्षं मधुसूदन\nयथा राज्यात परिभ्रष्टॊ वसामि वसतीर इमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 41, + "text": "ते वयं न शरियं हातुम अलं नयायेन केन चित\nअत्र नॊ यतमानानां वधश चेद अपि साधु तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 42, + "text": "तत्र नः परथमः कल्पॊ यद वयं ते च माधव\nपरशान्ताः समभूताश च शरियं तान अश्नुवीमहि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 43, + "text": "तत्रैषा परमा काष्ठा रौद्रकर्म कषयॊदया\nयद वयं हौरवान हत्वा तानि राष्ट्राण्य अशीमहि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 44, + "text": "ये पुनः सयुर असंबद्धा अनार्याः कृष्ण शत्रवः\nतेषाम अप्य अवधः कार्यः किं पुनर ये सयुर ईदृशाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 45, + "text": "जञातयश च हि भूयिष्ठाः सहाया गुरवश च नः\nतेषां वधॊ ऽतिपापीयान किं नु युद्धे ऽसति शॊभनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 46, + "text": "पापः कषत्रिय धर्मॊ ऽयं वयं च कषत्रबान्धवाः\nस नः सवधर्मॊ ऽधर्मॊ वा वृत्तिर अन्या विगर्हिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 47, + "text": "शूद्रः करॊति शुश्रूषां वैश्या विपणि जीविनः\nवयं वधेन जीवामः कपालं बराह्मणैर वृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 48, + "text": "���षत्रियः कषत्रियं हन्ति मत्स्यॊ मत्स्येन जीवति\nशवा शवानं हन्ति दाशार्ह पश्य धर्मॊ यथागतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 49, + "text": "युद्धे कृष्ण कलिर नित्यं पराणाः सीदन्ति संयुगे\nबलं तु नीतिमात्राय हठे जयपराजयौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 50, + "text": "नात्मच छन्देन भूतानां जीवितं मरणं तथा\nनाप्य अकाले सुखं पराप्यं दुःखं वापि यदूत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 51, + "text": "एकॊ हय अपि बहून हन्ति घनन्त्य एकं बहवॊ ऽपय उत\nशूरं कापुरुषॊ हन्ति अयशस्वी यशस्विनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 52, + "text": "जयश चैवॊभयॊर दृष्ट उभयॊश च पराजयः\nतथैवापचयॊ दृष्टॊ वयपयाने कषयव्ययौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 53, + "text": "सर्वथा वृजिनं युद्धं कॊ घनन न परतिहन्यते\nहतस्य च हृषीकेश समौ जयपराजयौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 54, + "text": "पराजयश च मरणान मन्ये नैव विशिष्यते\nयस्य सयाद विजयः कृष्ण तस्याप्य अपचयॊ धरुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 55, + "text": "अन्ततॊ दयितं घनन्ति के चिद अप्य अपरे जनाः\nतस्याङ्गबलहीनस्य पुत्रान भरातॄन अपश्यतः\nनिर्वेदॊ जीविते कृष्ण सर्वतश चॊपजायते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 56, + "text": "ये हय एव वीरा हरीमन्त आर्याः करुणवेदिनः\nत एव युद्धे हन्यन्ते यवीयान मुच्यते जनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 57, + "text": "हत्वाप्य अनुशयॊ नित्यं परान अपि जनार्दन\nअनुबन्धश च पापॊ ऽतर शेषश चाप्य अवशिष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 58, + "text": "शेषे हि बलम आसाद्य न शेषम अवषेषयेत\nसर्वॊच्छेदे च यतते वैरस्यान्त विधित्सया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 59, + "text": "जयॊ वैरं परसृजति दुःखम आस्ते पराजितः\nसुखं परशान्तः सवपिति हित्वा जयपराजयौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 60, + "text": "जातवैरश च पुरुषॊ दुःखं सवपिति नित्यदा\nअनिर्वृतेन मनसा स सर्प इव वेश्मनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 61, + "text": "उत्सादयति यः सर्वं यशसा स वियुज्यते\nअकीर्तिं सर्वभूतेषु शाश्वतीं स नियच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 62, + "text": "न हि वैराणि शाम्यन्ति दीर्घकालकृतान्य अपि\nआख्यातारश च विद्यन्ते पुमांश चॊत्पद्यते कुले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 63, + "text": "न चापि वैरं वैरेण केशव वयुपशाम्यति\nहविषाग्निर यथा कृष्ण भूय एवाभिवर्धते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 64, + "text": "अतॊ ऽनयथा नास्ति शान्तिर नित्यम अन्तरम अन्ततः\nअन्तरं लिप्समानानाम अयं दॊषॊ निरन्तरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 65, + "text": "पौरुषेयॊ हि बलवान आधिर हृदयबाधनः\nतस्य तयागेन वा शान्तिर निवृत्त्या मनसॊ ऽपि वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 66, + "text": "अथ वा मूलघातेन दविषतां मधुसूदन\nफलनिर्वृत्तिर इद्धा सयात तन नृशंसतरं भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 67, + "text": "या तु तयागेन शान्तिः सयात तद ऋते वध एव सः\nसंशयाच च समुच्छेदाद दविषताम आत्मनस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 68, + "text": "न च तयक्तुं तद इच्छामॊ न चेच्छामः कुलक्षयम\nअत्र या परणिपातेन शान्तिः सैव गरीयसी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 69, + "text": "सर्वथा यतमानानाम अयुद्धम अभिकाङ्क्षताम\nसान्त्वे परतिहते युद्धं परसिद्धम अपराक्रमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 70, + "text": "परतिघातेन सान्त्वस्य दारुणं संप्रवर्तते\nतच छुनाम इव गॊपादे पण्डितैर उपलक्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 71, + "text": "लाङ्गूलचालनं कष्वेडः परतिरावॊ विवर्तनम\nदन्तदर्शनम आरावस ततॊ युद्धं परवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 72, + "text": "तत्र यॊ बलवान कृष्ण जित्वा सॊ ऽतति तद आमिषम\nएवम एव मनुष्येषु विशेषॊ नास्ति कश चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 73, + "text": "सर्वथा तव एतद उचितं दुर्बलेषु बलीयसाम\nअनादरॊ विरॊधश च परणिपाती हि दुर्बलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 74, + "text": "पिता राजा च वृद्धश च सर्वथा मानम अर्हति\nतस्मान मान्यश च पूज्यश च धृतराष्ट्रॊ जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 75, + "text": "पुत्रस्नेहस तु बलवान धृतराष्ट्रस्य माधव\nसपुत्रवशम आपन्नः परणिपातं परहास्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 76, + "text": "तत्र किं मन्यसे कृष्ण पराप्तकालम अनन्तरम\nकथम अर्थाच च धर्माच च न हीयेमहि माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 77, + "text": "ईदृशे हय अर्थकृच्छ्रे ऽसमिन कम अन्यं मधुसूदन\nउपसंप्रष्टुम अर्हामि तवाम ऋते पुरुषॊत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 78, + "text": "परियश च परियकामश च गतिज्ञः सर्वकर्मणाम\nकॊ हि कृष्णास्ति नस तवादृक सर्वनिश्चयवित सुहृत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 79, + "text": "एवम उक्तः परत्युवाच धर्मराजं जनार्दनः\nउभयॊर एव वाम अर्थे यास्यामि कुरुसंसदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 80, + "text": "शमं तत्र लभेयं चेद युष्मदर्थम अह���पयन\nपुण्यं मे सुमहद राजंश चरितं सयान महाफलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 81, + "text": "मॊचयेयं मृत्युपाशात संरब्धान कुरुसृञ्जयान\nपाण्डवान धार्तराष्ट्रांश च सर्वां च पृथिवीम इमाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 82, + "text": "न ममैतन मतं कृष्ण यत तवं यायाः कुरून परति\nसुयॊधनः सूक्तम अपि न करिष्यति ते वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 83, + "text": "समेतं पार्थिवं कषत्रं सुयॊधन वशानुगम\nतेषां मध्यावतरणं तव कृष्ण न रॊचये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 84, + "text": "न हि नः परीणयेद दरव्यं न देवत्वं कुतः सुखम\nन च सर्वामरैश्वर्यं तव रॊधेन माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 85, + "text": "[भगवान]\nजानाम्य एतां महाराज धार्तराष्ट्रस्य पापताम\nअवाच्यास तु भविष्यामः सर्वलॊके महीक्षिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 86, + "text": "न चापि मम पर्याप्ताः सहिताः सर्वपार्थिवाः\nकरुद्धस्य परमुखे सथातुं सिंहस्येवेतरे मृगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 87, + "text": "अथ चेत ते परवर्तेरन मयि किं चिद असांप्रतम\nनिर्दहेयं कुरून सर्वान इति मे धीयते मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 88, + "text": "न जातु गमनं तत्र भवेत पार्थ निरर्थकम\nअर्थप्राप्तिः कदा चित सयाद अन्ततॊ वाप्य अवाच्यता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 89, + "text": "यत तुभ्यं रॊचते कृष्ण सवस्ति पराप्नुहि कौरवान\nकृतार्थं सवस्तिमन्तं तवां दरक्ष्यामि पुनरागतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 90, + "text": "विष्वक्सेन कुरून गत्वा भारताञ शमयेः परभॊ\nयथा सर्वे सुमनसः सह सयामः सुचेतसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 91, + "text": "भराता चासि सखा चासि बीभत्सॊर मम च परियः\nसौहृदेनाविशङ्क्यॊ ऽसि सवस्ति पराप्नुहि भूतये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 92, + "text": "अस्मान वेत्थ परान वेत्थ वेत्थार्थं वेत्थ भाषितम\nयद यद अस्मद्धितं कृष्ण तत तद वाच्यः सुयॊधनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 70, + "shloka": 93, + "text": "यद यद धर्मेण संयुक्तम उपपद्येद धितं वचः\nतत तत केशव भाषेथाः सान्त्वं वा यदि वेतरत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 1, + "text": "[भगवान]\nसंजयस्य शरुतं वाक्यं भवतश च शरुतं मया\nसर्वं जानाम्य अभिप्रायं तेषां च भवतश च यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 2, + "text": "तव धर्माश्रिता बुद्धिस तेषां वैराश्रिता मतिः\nयद अयुद्धेन लभ्येत तत ते बहुमतं भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 3, + "text": "न च तन नैष्ठिकं कर्म कषत्रियस्य विशां पते\nआहुर आश्रमिणः सर्वे यद भैक्षं कषत्रियश चरेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 4, + "text": "जयॊ वधॊ वा संग्रामे धात्रा दिष्टः सनातनः\nसवधर्मः कषत्रियस्यैष कार्पण्यं न परशस्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 5, + "text": "न हि कार्पण्यम आस्थाय शक्या वृत्तिर युधिष्ठिर\nविक्रमस्व महाबाहॊ जहि शत्रून अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 6, + "text": "अतिगृद्धाः कृतस्नेहा दीर्घकालं सहॊषिताः\nकृतमित्राः कृतबला धार्तराष्ट्राः परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 7, + "text": "न पर्यायॊ ऽसति यत साम्यं तवयि कुर्युर विशां पते\nबलवत्तां हि मन्यन्ते भीष्मद्रॊणकृपादिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 8, + "text": "यावच च मार्दवेनैतान राजन्न उपचरिष्यसि\nतावद एते हरिष्यन्ति तव राज्यम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 9, + "text": "नानुक्रॊशान न कार्पण्यान न च धर्मार्थकारणात\nअलं कर्तुं धारराष्ट्रास तव कामम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 10, + "text": "एतद एव निमित्तं ते पाण्डवास तु यथा तवयि\nनान्वतप्यन्त कौपीनं तावत कृत्वापि दुष्करम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 11, + "text": "पितामहस्य दरॊणस्य विदुरस्य च धीमतः\nपश्यतां कुरुमुख्यानां सर्वेषाम एव तत्त्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 12, + "text": "दानशीलं मृदुं दान्तं धर्मकामम अनुव्रतम\nयत तवाम उपधिना राजन दयूतेनावञ्चयत तदा\nन चापत्रपते पापॊ नृशंसस तेन कर्मणा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 13, + "text": "तथाशीर समाचारे राजन मा परणयं कृथाः\nवध्यास ते सर्वलॊकस्य किं पुनस तव भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 14, + "text": "वाग्भिस तव अप्रतिरूपाभिर अतुदत स कनीयसम\nशलाघमानः परहृष्टः सन भाषते भरातृभिः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 15, + "text": "एतावत पाण्डवानां हि नास्ति किं चिद इह सवकम\nनामधेयं च गॊत्रं च तद अप्य एषां न शिष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 16, + "text": "कालेन महता चैषां भविष्यति पराभवः\nपरकृतिं ते भजिष्यन्ति नष्टप्रकृतयॊ जनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 17, + "text": "एताश चान्याश च परुषा वाचः स समुदीरयन\nशलाघते जञातिमध्ये सम तवयि पव्रजिते वनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 18, + "text": "ये तत्रासन समानीतास ते दृष्ट्वा तवाम अनागसम\nअश्रुकण्ठा रुदन्तश च सभायाम आसते तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 19, + "text": "न चैनम अभ्यनन्दंस ते राजानॊ बराह्मणैः सह\nसर्वे दुर्यॊधनं तत्र निन्दन्ति सम सभासदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 20, + "text": "कुलीनस्य च या निन्दा वधश चामित्रकर्शन\nमहागुणॊ वधॊ राजन न तु निन्दा कुजीविका" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 21, + "text": "तदैव निहतॊ राजन यदैव निरपत्रपः\nनिन्दितश च महाराज पृथिव्यां सर्वराजसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 22, + "text": "ईषत्कार्यॊ वधस तस्य यस्य चारित्रम ईदृशम\nपरस्कम्भन परतिस्तब्धश छिन्नमूल इव दरुमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 23, + "text": "वध्यः सर्प इवानार्यः सर्वलॊकस्य दुर्मतिः\nजह्य एनं तवम अमित्रघ्न मा राजन विचिकित्सिथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 24, + "text": "सर्वथा तवत कषमं चैतद रॊचते च ममानघ\nयत तवं पितरि भीष्मे च परणिपातं समाचरेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 25, + "text": "अहं तु सर्वलॊकस्य गत्वा छेत्स्यामि संशयम\nयेषाम अस्ति दविधा भावॊ राजन दुर्यॊधनं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 26, + "text": "मध्ये राज्ञाम अहं तत्र परातिपौरुषिकान गुणान\nतव संकीर्तयिष्यामि ये च तस्य वयतिक्रमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 27, + "text": "बरुवतस तत्र मे वाक्यं धर्मार्थसहितं हितम\nनिशम्य पार्थिवाः सर्वे नानाजनपदेश्वराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 28, + "text": "तवयि संप्रतिपत्स्यन्ते धर्मात्मा सत्यवाग इति\nतस्मिंश चाधिगमिष्यन्ति यथा लॊभाद अवर्तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 29, + "text": "गर्हयिष्यामि चैवैनं पौरजानपदेष्व अपि\nवृद्धबालान उपादाय चातुर्वर्ण्यसमागमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 30, + "text": "शमं चेद याचमानस तवं न धर्मं तत्र लप्स्यसे\nकुरून विगर्हयिष्यन्ति धृतराष्ट्रं च पार्थिवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 31, + "text": "तस्मिँल लॊकपरित्यक्ते किं कार्यम अवशिष्यते\nहते दुर्यॊधने राजन यद अन्यत करियताम इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 32, + "text": "यात्वा चाहं कुरून सर्वान युष्मदर्थम अहापयन\nयतिष्ये परशमं कर्तुं लक्षयिष्ये च चेष्टितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 33, + "text": "कौरवाणां परवृत्तिं च गत्वा युद्धाधिकारिकाम\nनिशाम्य विनिवर्तिष्ये जयाय तव भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 34, + "text": "सर्वथा युद्धम एवाहम आशंसामि परैः सह\nनिमित्तानि हि सर्वाणि तथा परादुर्भवन्ति मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 35, + "text": "मृगाः शकुन्ताश च वदन्ति घॊरं; हस्त्यश्वमुख्येषु निशामुखेषु\nघॊराणि रूपाणि तथैव चाग्निर; वर्णान बहून पुष्यति घॊररूपान\nमनुष्यलॊकक्षपणॊ ऽथ घॊरॊ; नॊ चेद अनुप्राप्त इहान्तकः सयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 36, + "text": "शस्त्राणि पत्रं कवचान रथांश च; नागान धवजांश च परतिपादयित्वा\nयॊधाश च सर्वे कृतनिश्रमास ते; भवन्तु हस्त्यश्वरथेषु यत्ताः\nसांग्रामिकं ते यद उपार्जनीयं; सर्वं समग्रं कुरु तन नरेन्द्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 71, + "shloka": 37, + "text": "दुर्यॊधनॊ न हय अलम अद्य दातुं; जीवंस तवैतन नृपते कथं चित\nयत ते पुरस्ताद अभवत समृद्धं; दयूते हृतं पाण्डवमुख्यराज्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 1, + "text": "[भीम]\nयथा यथैव शान्तिः सयात कुरूणां मधुसूदन\nतथा तथैव भाषेथा मा सम युद्धेन भीषयेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 2, + "text": "अमर्षी नित्यसंरब्धः शरेयॊ दवेषी महामनाः\nनॊग्रं दुर्यॊधनॊ वाच्यः साम्नैवैनं समाचरेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 3, + "text": "परकृत्या पापसत्त्वश च तुल्यचेताश च दस्युभिः\nऐश्वर्यमदमत्तश च कृतवैरश च पाण्डवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 4, + "text": "अदीर्घदर्शी निष्ठूरी कषेप्ता करूरपराक्रमः\nदीर्घमन्युर अनेयश च पापात्मा निकृतिप्रियः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 5, + "text": "मरियेतापि न भज्येत नैव जह्यात सवकं मतम\nतादृशेन शमं कृष्ण मये परमदुष्करम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 6, + "text": "सुहृदाम अप्य अवाचीनस तयक्तधर्मः परियानृतः\nपरतिहन्त्य एव सुहृदां वाचश चैव मनांसि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 7, + "text": "स मन्युवशम आपन्नः सवभावं दुष्टम आस्थितः\nसवभावात पापम अन्वेति तृणैस तुन्न इवॊरगः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 8, + "text": "दुर्यॊधनॊ हि यत सेनः सर्वथा विदितस तव\nयच छीलॊ यत सवभावश च यद बलॊ यत पराक्रमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 9, + "text": "पुरा परसन्नाः कुरवः सह पुत्रास तथा वयम\nइन्द्र जयेष्ठा इवाभूम मॊदमानाः स बान्धवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 10, + "text": "दुर्यॊधनस्य करॊधेन भारता मधुसूदन\nधक्ष्यन्ते शिशिरापाये वनानीव हुताशनैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 11, + "text": "अष्टादशेमे राजानः परख्याता मधुसूदन\nये समुच्चिच्छिदुर जञातीन सुहृदश च स बान्धवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 12, + "text": "असुराणां समृद्धानां जवलताम इव तेजसा\nपर्याय काले धर्मस्य पराप्ते बलिर अजायत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 13, + "text": "हैहयानाम उदावर्तॊ नीपानां जनमेजयः\nबहुलस तालजङ्घानां कृमीणाम उद्धतॊ वसुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 14, + "text": "अज बिन्दुः सुवीराणां सुराष्ट्राणां कुशर्द्धिकः\nअर्कजश च बलीहानां चीनानां धौतमूलकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 15, + "text": "हयग्रीवॊ विदेहानां वरप्रश च महौजसाम\nबाहुः सुन्दर वेगानां दीप्ताक्षाणां पुरूरवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 16, + "text": "सहजश चेदिमत्स्यानां परचेतानां बृहद्बलः\nधारणश चेन्द्र वत्सानां मुकुटानां विगाहनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 17, + "text": "शमश च नन्दिवेगानाम इत्य एते कुलपांसनाः\nयुगान्ते कृष्ण संभूताः कुलेषु पुरुषाधमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 18, + "text": "अप्य अयं नः कुरूणां सयाद युगान्ते कालसंभृतः\nदुर्यॊधनः कुलाङ्गारॊ जघन्यः पापपूरुषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 19, + "text": "तस्मान मृदु शनैर एनं बरूया धर्मार्थसंहितम\nकामानुबन्ध बहुलं नॊग्रम उग्रपराक्रमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 20, + "text": "अपि दुर्यॊधनं कृष्ण सर्वे वयम अधश चराः\nनीचैर भूत्वानुयास्यामॊ मा सम नॊ भरता नशन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 21, + "text": "अप्य उदासीनवृत्तिः सयाद यथा नः कुरुभिः सह\nवासुदेव तथा कार्यं न कुरून अनयः सपृशेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 22, + "text": "वाच्यः पितामहॊ वृद्धॊ ये च कृष्ण सभासदः\nभरातॄणाम अस्तु सौभ्रात्रं धार्तराष्ट्रः परशाम्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 72, + "shloka": 23, + "text": "अहम एतद बरवीम्य एवं राजा चैव परशंसति\nअर्जुनॊ नैव युद्धार्थी भूयसी हि दयार्जुने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 1, + "text": "[वै]\nएतच छरुत्वा महाबाहुः केशवः परहसन्न इव\nअभूतपूर्वं भीमस्य मार्दवॊपगतं वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 2, + "text": "गिरेर इव लघुत्वं तच छीतत्वम इव पावके\nमत्वा रामानुजः शौरिः शार्ङ्गधन्वा वृकॊदरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 3, + "text": "संतेजयंस तदा वाग्भिर मातरिश्वेव पावकम\nउवाच भीमम आसीनं कृपयाभिपरिप्लुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 4, + "text": "तवम अन्यदा भीमसेन युद्धम एव परशंससि\nवधाभिनन्दिनः करूरान धार्तराष्ट्रान मिमर्दिषुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 5, + "text": "न च सवपिषि जागर्षि नयुब्ज�� शेषे परंतप\nघॊराम अशान्तां रुशतीं सदा वाचं परभाषसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 6, + "text": "निःश्वसन्न अग्निवर्णेन सतप्तः सवेन मन्युना\nअप्रशान्त मना भीम स धूम इव पावकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 7, + "text": "एकान्ते निष्टनञ शेषे भारार्त इव दुर्बलः\nअपि तवां के चिद उन्मत्तं मन्यन्ते ऽतद्विदॊ जनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 8, + "text": "आरुज्य वृक्षान निर्मूलान गजः परिभुजन्न इव\nनिघ्नन पद्भिः कषितिं भीम निष्टनन परिधावसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 9, + "text": "नास्मिञ जने ऽभिरमसे रहः कषियसि पाण्डव\nनान्यं निशि दिवा वापि कदा चिद अभिनन्दसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 10, + "text": "अकस्मात समयमानश च रहस्य आस्से रुदन्न इव\nजान्वॊर मूर्धानम आधाय चिरम आस्से परमीलितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 11, + "text": "भरुकुटिं च पुनः कुर्वन्न ओष्ठौ च विलिहन्न इव\nअभीक्ष्णं दृश्यसे भीम सर्वं तन मन्युकारितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 12, + "text": "यथा पुरस्तात सविता दृश्यते शुक्रम उच्चरन\nयथा च पश्चान निर्मुक्तॊ धरुवं पर्येति रश्मिवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 13, + "text": "तथा सत्यं बरवीम्य एतन नास्ति तस्य वयतिक्रमः\nहन्ताहं गदयाभ्येत्य दुर्यॊधनम अमर्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 14, + "text": "इति सम मध्ये भरातॄणां सत्येनालभसे गदाम\nतस्य ते पशमे बुद्धिर धीयते ऽदय परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 15, + "text": "अहॊ युद्धप्रतीपानि युद्धकाल उपस्थिते\nपश्यसीवाप्रतीपानि किं तवां भीर भीम विन्दति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 16, + "text": "अहॊ पार्थ निमित्तानि विपरीतानि पश्यसि\nसवप्नान्ते जागरान्ते च तस्मात परशमम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 17, + "text": "अहॊ नाशंससे किं चित पुंस्त्वं कलीब इवात्मनि\nकश्मलेनाभिपन्नॊ ऽसि तेन ते विकृतं मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 18, + "text": "उद्वेपते ते हृदयं मनस ते परविषीदति\nऊरुस्तम्भगृहीतॊ ऽसि तस्मात परशमम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 19, + "text": "अनित्यं किल मर्त्यस्य चित्तं पार्थ चलाचलम\nवातवेगप्रचलिता अष्ठीला शाल्मलेर इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 20, + "text": "तवैषा विकृता बुद्धिर गवां वाग इव मानुषी\nमनांसि पाण्डुपुत्राणां मज्जयत्य अप्लवान इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 21, + "text": "इदं मे महद आश्चर्यं पर��वतस्येव सर्पणम\nयदीदृशं परभाषेथा भीमसेनासमं वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 22, + "text": "स दृष्ट्वा सवानि कर्माणि कुले जन्म च भारत\nउत्तिष्ठस्व विषादं मा कृथा वीर सथिरॊ भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 73, + "shloka": 23, + "text": "न चैतद अनुरूपं ते यत ते गलानिर अरिंदम\nयद ओजसा न लभते कषत्रियॊ न तद अश्नुते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nतथॊक्तॊ वासुदेवेन नित्यमन्युर अमर्षणः\nसदश्ववत समाधावद बभाषे तदनन्तरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 2, + "text": "अन्यथा मां चिकीर्षन्तम अन्यथा मन्यसे ऽचयुत\nपरणीत भावम अत्यन्तं युधि सत्यपराक्रमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 3, + "text": "वेत्थ दाशार्ह सत्त्वं मे दीर्घकालं सहॊषितः\nउत वा मां न जानासि पलवन हरद इवाल्पवः\nतस्माद अप्रतिरूपाभिर वाग्भिर मां तवं समर्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 4, + "text": "कथं हि भीमसेनं मां जानन कश चन माधव\nबरूयाद अप्रतिरूपाणि यथा मां वक्तुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 5, + "text": "तस्माद इदं परवक्ष्यामि वचनं वृष्णिनन्दन\nआत्मनः पौरुषं चैव बलं च न समं परैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 6, + "text": "सर्वथा नार्य कर्मैतत परशंसा सवयम आत्मनः\nअतिवादापविद्धस तु वक्ष्यामि बलम आत्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 7, + "text": "पश्येमे रॊदसी कृष्ण ययॊर आसन्न इमाः परजाः\nअचले चाप्य अनन्ते च परतिष्ठे सर्वमातरौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 8, + "text": "यदीमे सहसा करुद्धे समेयातां शिले इव\nअमम एते निगृह्णीयां बाहुभ्यां सचराचरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 9, + "text": "पश्यैतद अन्तरं बाह्वॊर महापरिघयॊर इव\nय एतत पराप्य मुच्येत न तं पश्यामि पूरुषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 10, + "text": "हिमवांश च समुद्रश च वज्री च बलभित सवयम\nमयाभिपन्नं तरायेरन बलम आस्थाय न तरयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 11, + "text": "युध्येयं कषत्रियान सर्वान पाण्डवेष्व आततायिनः\nअधः पादतलेनैतान अधिष्ठास्यामि भूतले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 12, + "text": "न हि तवं नाभिजानासि मम विक्रमम अच्युत\nयथा मया विनिर्जित्य राजानॊ वशगाः कृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 13, + "text": "अथ चेन मां न जानासि सूर्यस्येवॊद्यतः परभाम\nविगाढे युधि संबाधे वेत्स्यसे मां जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 14, + "text": "किं मात्यवाक्षीः परुषैर वरणं सूच्या इ���ानघ\nयथामति बरवीम्य एतद विद्धि माम अधिकं ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 15, + "text": "दरष्टासि युधि संबाधे परवृत्ते वैशसे ऽहनि\nमया परणुन्नान मातङ्गान रथिनः सादिनस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 16, + "text": "तथा नरान अभिक्रुद्धं निघ्नन्तं कषत्रियर्षभान\nदरष्टा मां तवं च लॊकश च विकर्षन्तं वरान वरान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 17, + "text": "न मे सीदन्ति मज्जानॊ न ममॊद्वेपते मनः\nसर्वलॊकाद अभिक्रुद्धान न भयं विद्यते मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 74, + "shloka": 18, + "text": "किं तु सौहृदम एवैतत कृपया मधुसूदन\nसर्वांस तितिक्षे संक्लेशान मा सम नॊ भरता नशन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 1, + "text": "[भगवान]\nभावं जिज्ञासमानॊ ऽहं परणयाद इदम अब्रुवम\nन चाक्षेपान न पाण्डित्यान न करॊधान न विवक्षया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 2, + "text": "वेदाहं तव माहात्म्यम उत ते वेद यद बलम\nउत ते वेद कर्माणि न तवां परिभवाम्य अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 3, + "text": "यथा चात्मनि कल्याणं संभावयसि पाण्डव\nसहस्रगुणम अप्य एतत तवयि संभावयाम्य अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 4, + "text": "यादृशे च कुले जन्म सर्वराजाभिपूजिते\nबन्धुभिश च सुहृद्भिश च भीम तवम असि तादृशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 5, + "text": "जिज्ञासन्तॊ हि धर्मस्य संदिग्धस्य वृकॊदर\nपर्यायं न वयवस्यन्ति दैवमानुषयॊर जनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 6, + "text": "स एव हेतुर भूत्वा हि पुरुषस्यार्तसिद्धिषु\nविनाशे ऽपि स एवास्य संदिग्धं कर्म पौरुषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 7, + "text": "अन्यथा परिदृष्टानि कविभिर दॊषदर्शिभिः\nअन्यथा परिवर्तन्ते वेगा इव नभस्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 8, + "text": "सुमन्त्रितं सुनीतं च नयायतश चॊपपादितम\nकृतं मानुष्यकं कर्म दैवेनापि विरुध्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 9, + "text": "दैवम अप्य अकृतं कर्म पौरुषेण विहन्यते\nशीतम उष्णं तथा वर्षं कषुत्पिपासे च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 10, + "text": "यद अन्यद दिष्ट भावस्य पुरुषस्य सवयं कृतम\nतस्माद अनवरॊधश च विद्यते तत्र लक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 11, + "text": "लॊकस्य नान्यतॊ वृत्तिः पाण्डवान्यत्र कर्मणः\nएवं बुद्धिः परवर्तेत फलं सयाद उभयान्वयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 12, + "text": "य एवं कृतबुद्धिः सन कर्मस्व एव परवर्तते\nनासिद्धौ वयथते तस्य न सिद्धौ हर्षम अश्नुते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 13, + "text": "तत्रेयम अर्थमात्रा मे भीमसेन विवक्षिता\nनैकान्त सिद्धिर मन्तव्या कुरुभिः सह संयुगे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 14, + "text": "नातिप्रणीत रश्मिः सयात तथा भवति पर्यये\nविषादम अर्छेद गलानिं वा एतदर्थं बरवीमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 15, + "text": "शवॊभूते धृतराष्ट्रस्य समीपं पराप्य पाण्डव\nयतिष्ये परशमं कर्तुं युष्मदर्थम अहापयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 16, + "text": "शमं चेत ते करिष्यन्ति ततॊ ऽनन्तं यशॊ मम\nभवतां च कृतः कामस तेषां च शरेय उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 17, + "text": "ते चेद अभिनिवेक्ष्यन्ति नाभ्युपैष्यन्ति मे वचः\nकुरवॊ युद्धम एवात्र रौद्रं कर्म भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 18, + "text": "अस्मिन युद्धे भीमसेन तवयि भारः समाहितः\nधूर अर्जुनेन धार्या सयाद वॊढव्य इतरॊ जनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 19, + "text": "अहं हि यन्ता बीभत्सॊर भविता संयुगे सति\nधनंजयस्यैष कामॊ न हि युद्धं न कामये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 75, + "shloka": 20, + "text": "तस्माद आशङ्कमानॊ ऽहं वृकॊदर मतिं तव\nतुदन्न अक्लीबया वाचा तेजस ते समदीपयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 1, + "text": "[अर्जुन]\nउक्तं युधिष्ठिरेणैव यावद वाच्यं जनार्दन\nतव वाक्यं तु मे शरुत्वा परतिभाति परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 2, + "text": "नैव परशमम अत्र तवं मन्यसे सुकरं परभॊ\nलॊभाद वा धृतराष्ट्रस्य दैन्याद वा समुपस्थितात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 3, + "text": "अफलं मन्यसे चापि पुरुषस्य पराक्रमम\nन चान्तरेण कर्माणि पौरुषेण फलॊदयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 4, + "text": "तद इदं भाषितं वाक्यं तथा च न तथैव च\nन चैतद एवं दरष्टव्यम असाध्यम इति किं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 5, + "text": "किं चैतन मन्यसे कृच्छ्रम अस्माकं पापम आदितः\nकुर्वन्ति तेषां कर्माणि येषां नास्ति फलॊदयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 6, + "text": "संपाद्यमानं सम्यक च सयात कर्म सफलं परभॊ\nस तथा कृष्ण वर्तस्व यथा शर्म भवेत परैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 7, + "text": "पाण्डवानां कुरूणां च भवान परमकः सुहृत\nसुराणाम असुराणां च यथा वीर परजापतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 8, + "text": "कुरूणां पाण्डवानां च परतिपत्स्व निरामयम\nअस्मद्धितम अनुष्ठातुं न मन्ये तव दुष्करम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 9, + "text": "एवं चेत कार्यताम एति कार्यं तव जनार्दन\nगमनाद एवम एव तवं करिष्यसि न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 10, + "text": "चिकीर्षितम अथान्यत ते तस्मिन वीर दुरात्मनि\nभविष्यति तथा सर्वं यथा तव चिकीर्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 11, + "text": "शर्म तैः सह वा नॊ ऽसतु तव वा यच चिकीर्षितम\nविचार्यमाणॊ यः कामस तव कृष्ण स नॊ गुरुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 12, + "text": "न स नार्हति दुष्टात्मा वधं ससुत बान्धवः\nयेन धर्मसुते दृष्ट्वा न सा शरीर उपमर्षिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 13, + "text": "यच चाप्य अपश्यतॊपायं धर्मिष्ठं मधुसूदन\nउपायेन नृशंसेन हृता दुर्द्यूत देविना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 14, + "text": "कथं हि पुरुषॊ जातः कषत्रियेषु धनुर्धरः\nसमाहूतॊ निवर्तेत पराणत्यागे ऽपय उपस्थिते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 15, + "text": "अधमेण जितान दृष्ट्वा वने परव्रजितांस तथा\nवध्यतां मम वार्ष्णेय निर्गतॊ ऽसौ सुयॊधनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 16, + "text": "न चैतद अद्भुतं कृष्ण मित्रार्थे यच चिकीर्षसि\nकरिया कथं नु मुख्या सयान मृदुना वेतरेण वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 17, + "text": "अथ वा मन्यसे जयायान वधस तेषाम अनन्तरम\nतद एव करियताम आशु न विचार्यम अतस तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 18, + "text": "जानासि हि यथा तेन दरौपदी पापबुद्धिना\nपरिक्लिष्टा सभामध्ये तच च तस्यापि मर्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 19, + "text": "स नाम सम्यग वर्तेत पाण्डवेष्व इति माधव\nन मे संजायते बुद्धिर बीजम उप्तम इवॊषरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 76, + "shloka": 20, + "text": "तस्माद यन मन्यसे युक्तं पाण्डवानां च यद धितम\nतद आशु कुरु वार्ष्णेय यन नः कार्यम अनन्तरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 1, + "text": "[भगवान]\nएवम एतन महाबाहॊ यथा वदसि पाण्डव\nसर्वं तव इदं समायत्तं बीभत्सॊ कर्मणॊर दवयॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 2, + "text": "कषेत्रं हि रसवच छुद्धं कर्षकेणॊपपादितम\nऋते वर्षं न कौन्तेय जातु निर्वर्तयेत फलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 3, + "text": "तत्र वै पौरुषं बरूयुर आसेकं यत्नकारितम\nतत्र चापि धरुवं पश्येच छॊषणं दैवकारितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 4, + "text": "तद इदं निश्चितं बुद्ध्या पूर्वैर अपि महात्मभिः\nदैवे च मानुषे चैव संयुक्तं लॊककारणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 5, + "text": "अहं हि तत करिष्यामि परं पुरुषकारतः\nदैवं तु न मया शक्यं कर्म कर्तुं कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 6, + "text": "स हि धर्मं च सत्यं च तयक्त्वा चरति दुर्मतिः\nन हि संतप्यते तेन तथारूपेण कर्मणा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 7, + "text": "तां चापि बुद्धिं पापिष्ठां वर्धयन्त्य अस्य मन्त्रिणः\nशकुनिः सूतपुत्रश च भराता दुःशासनस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 8, + "text": "स हि तयागेन राज्यस्य न शमं समुपेष्यति\nअन्तरेण वधात पार्थ सानुबन्धः सुयॊधनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 9, + "text": "न चापि परणिपातेन तयक्तुम इच्छति धर्मराट\nयाच्यमानस तु राज्यं स न परदास्यति दुर्मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 10, + "text": "न तु मन्ये स तद वाच्यॊ यद युधिष्ठिर शासनम\nउक्तं परयॊजनं तत्र धर्मराजेन भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 11, + "text": "तथा पापस तु तत सर्वं न करिष्यति कौरवः\nतस्मिंश चाक्रियमाणे ऽसौ लॊकवध्यॊ भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 12, + "text": "मम चापि स वध्यॊ वै जगतश चापि भारत\nयेन कौमारके यूयं सर्वे विप्रकृतास तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 13, + "text": "विप्रलुप्तं च वॊ राज्यं नृशंसेन दुरात्मना\nन चॊपशाम्यते पापः शरियं दृष्ट्वा युधिष्ठिरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 14, + "text": "असकृच चाप्य अहं तेन तवत्कृते पार्थ भेदितः\nन मया तद्गृहीतं च पापं तस्य चिकीर्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 15, + "text": "जानासि हि महाबाहॊ तवम अप्य अस्य परं मतम\nपरियं चिकीर्षमाणं च धर्मराजस्य माम अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 16, + "text": "स जानंस तस्य चात्मानं मम चैव परं मतम\nअजानन्न इव चाकस्माद अर्जुनाद्याभिशङ्कसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 17, + "text": "यच चापि परमं दिव्यं तच चाप्य अवगतं तवया\nविधानविहितं पार्थ कथं शर्म भवेत परैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 18, + "text": "यत तु वाचा मया शक्यं कर्मणा चापि पाण्डव\nकरिष्ये तद अहं पार्थ न तव आशंसे शमं परैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 19, + "text": "कथं गॊहरणे बरूयाद इच्छञ शर्म तथाविधम\nयाच्यमानॊ ऽपि भीष्मेण संवत्सरगते ऽधवनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 20, + "text": "तदैव ते पराभूता यदा संकल्पितास तवया\nलवशः कषणशश चापि न च तुष्टः सुयॊधनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 77, + "shloka": 21, + "text": "सर्वथा तु मया कार्यं धर्मराजस्य शासनम\nवि���ाव्यं तस्य भूयश च कर्म पापं दुरात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 1, + "text": "[नकुल]\nउक्तं बहुविधं वाक्यं धर्मराजेन माधव\nधर्मज्ञेन वदान्येन धर्मयुक्तं च तत्त्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 2, + "text": "मतम आज्ञाय राज्ञश च भीमसेनेन माधव\nसंशमॊ बाहुवीर्यं च खयापितं माधवात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 3, + "text": "तथैव फल्गुनेनापि यद उक्तं तत तवया शरुतम\nआत्मनश च मतं वीर कथितं भवतासकृत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 4, + "text": "सर्वम एतद अतिक्रम्य शरुत्वा परमतं भवान\nयत पराप्तकालं मन्येथास तत कुर्याः पुरुषॊत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 5, + "text": "तस्मिंस तस्मिन निमित्ते हि मतं भवति केशव\nपराप्तकालं मनुष्येण सवयं कार्यम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 6, + "text": "अन्यथा चिन्तितॊ हय अर्थः पुनर भवति सॊ ऽनयथा\nअनित्य मतयॊ लॊके नराः पुरुषसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 7, + "text": "अन्यथा बुद्धयॊ हय आसन्न अस्मासु वनवासिषु\nअदृश्येष्व अन्यथा कृष्ण दृश्येषु पुनर अन्यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 8, + "text": "अस्माकम अपि वार्ष्णेय वने विचरतां तदा\nन तथा परणयॊ राज्ये यथा संप्रति वर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 9, + "text": "निवृत्तवनवासान नः शरुत्वा वीर समागताः\nअक्षौहिण्यॊ हि सप्तेमास तवत्प्रसादाज जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 10, + "text": "इमान हि पुरुषव्याघ्रान अचिन्त्यबलपौरुषान\nआत्तशस्त्रान रणे दृष्ट्वा न वयथेद इह कः पुमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 11, + "text": "स भवान कुरुमध्ये तं सान्त्वपूर्वं भयान्वितम\nबरूयाद वाक्यं यथा मन्दॊ न वयथेत सुयॊधनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 12, + "text": "युधिष्ठिरं भीमसेनं बीभत्सुं चापराजितम\nसहदेवं च मां चैव तवां च रामं च केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 13, + "text": "सात्यकिं च महावीर्यं विराटं च सहात्मजम\nदरुपदं च सहामात्यं धृष्टद्युम्नं च पार्षतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 14, + "text": "काशिराजं च विक्रान्तं धृष्टकेतुं च चेदिपम\nमांसशॊणितभृन मर्त्यः परतियुध्येत कॊ युधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 15, + "text": "स भवान गमनाद एव साधयिष्यत्य असंशयम\nइष्टम अर्थं महाबाहॊ धर्मराजस्य केवलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 16, + "text": "विदुरश चैव भीष्मश च दरॊणश च सह बाह्लिकः\nशरेयः समर्था विज्ञातुम ���च्यमानं तवयानघ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 17, + "text": "ते चैनम अनुनेष्यन्ति धृतराष्ट्रं जनाधिपम\nतं च पापसमाचारं सहामात्यं सुयॊधनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 78, + "shloka": 18, + "text": "शरॊता चार्थस्य विदुरस तवं च वक्ता जनार्दन\nकम इवार्थं विवर्तन्तं सथापयेतां न वर्त्मनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 79, + "shloka": 1, + "text": "[सहदेव]\nयद एतत कथितं राज्ञा धर्म एष सनातनः\nयथा तु युद्धम एव सयात तथा कार्यम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 79, + "shloka": 2, + "text": "यदि परशमम इच्छेयुः कुरवः पाण्डवैः सह\nतथापि युद्धं दाशार्ह यॊजयेथाः सहैव तैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 79, + "shloka": 3, + "text": "कथं नु दृष्ट्वा पाञ्चालीं तथा कलिष्टां सभा गताम\nअवधेन परशाम्येत मम मन्युः सुयॊधने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 79, + "shloka": 4, + "text": "यदि भीमार्जुनौ कृष्ण धर्मराजश च धार्मिकः\nधर्मम उत्सृज्य तेनाहं यॊद्धुम इच्छामि संयुगे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 79, + "shloka": 5, + "text": "[सात्यकि]\nसत्यम आह महाबाहॊ सहदेवॊ महामतिः\nदुर्यॊधन वधे शान्तिस तस्य कॊपस्य मे भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 79, + "shloka": 6, + "text": "जानासि हि यथादृष्ट्वा चीराजिनधरान वने\nतवापि मन्युर उद्भूतॊ दुःखितान परेक्ष्य पाण्डवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 79, + "shloka": 7, + "text": "तस्मान माद्री सुतः शूरॊ यद आह पुरुषर्षभः\nवचनं सर्वयॊधानां तन मतं पुरुषॊत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 79, + "shloka": 8, + "text": "[व]\nएवं वदति वाक्यं तु युयुधाने महामतौ\nसुभीमः सिंहनादॊ ऽभूद यॊधानां तत्र सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 79, + "shloka": 9, + "text": "सर्वे हि सर्वतॊ वीरास तद वचः परत्यपूजयन\nसाधु साध्व इति शैनेयं हर्षयन्तॊ युयुत्सवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nराज्ञस तु वचनं शरुत्वा धर्मार्थसहितं हितम\nकृष्णा दाशार्हम आसीनम अब्रवीच छॊककर्षिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 2, + "text": "सुता दरुपदराजस्य सवसितायत मूर्धजा\nसंपूज्य सहदेवं च सात्यकिं च महारथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 3, + "text": "भीमसेनं च संशान्तं दृष्ट्वा परमदुर्मनाः\nअश्रुपूर्णेक्षणा वाक्यम उवाचेदं मनस्विनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 4, + "text": "विदितं ते महाबाहॊ धर्मज्ञ मधुसूदन\nयथा निकृतिम आस्थाय भरंशिताः पाण्डवाः सुखात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 5, + "text": "धृतराष्ट्रस्य पुत्रेण सामात्येन जनार्दन\nयथा च संजयॊ राज्ञा मन्त्रं रहसि शरा��ितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 6, + "text": "युधिष्ठिरेण दाशार्ह तच चापि विदितं तव\nयथॊक्तः संजयश चैव तच च सर्वं शरुतं तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 7, + "text": "पञ्च नस तात दीयन्तां गरामा इति महाद्युते\nकुश सथलं वृकस्थलम आसन्दी वारणावतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 8, + "text": "अवसानं महाबाहॊ किं चिद एव तु पञ्चमम\nइति दुर्यॊधनॊ वाच्यः सुहृदश चास्य केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 9, + "text": "तच चापि नाकरॊद वाक्यं शरुत्वा कृष्ण सुयॊधनः\nयुधिष्ठिरस्य दाशार्ह हरीमतः संधिम इच्छतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 10, + "text": "अप्रदानेन राज्यस्य यदि कृष्ण सुयॊधनः\nसंधिम इच्छेन न कर्तव्यस तत्र गत्वा कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 11, + "text": "शक्ष्यन्ति हि महाबाहॊ पाण्डवाः सृञ्जयैः सह\nधार्तराष्ट्र बलं घॊरं करुद्धं परतिसमासितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 12, + "text": "न हि साम्ना न दानेन शक्यॊ ऽरथस तेषु कश चन\nतस्मात तेषु न कर्तव्या कृपा ते मधुसूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 13, + "text": "साम्ना दानेन वा कृष्ण ये न शाम्यन्ति शत्रवः\nमॊक्तव्यस तेषु दण्डः सयाज जीवितं परिरक्षता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 14, + "text": "तस्मात तेषु महादण्डः कषेप्तव्यः कषिप्रम अच्युत\nतवया चैव महाबाहॊ पाण्डवैः सह सृज्ञ्जयैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 15, + "text": "एतत समर्थं पार्थानां तव चैव यशः करम\nकरियमाणं भवेत कृष्ण कषत्रस्य च सुखावहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 16, + "text": "कषत्रियेण हि हन्तव्यः कषत्रियॊ लॊभम आस्थितः\nअक्षत्रियॊ वा दाशार्ह सवधर्मम अनुतिष्ठता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 17, + "text": "अन्यत्र बराह्मणात तात सर्वपापेष्व अवस्थितात\nगुरुर हि सर्ववर्णानां बराह्मणः परसृताग्र भुज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 18, + "text": "यथा वध्ये भवेद दॊषॊ वध्यमाने जनार्दन\nस वध्यस्यावधे दृष्ट इति धर्मविदॊ विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 19, + "text": "यथा तवां न सपृशेद एष दॊषः कृष्ण तथा कुरु\nपाण्डवैः सह दाशार्ह सृञ्जयैश च ससैनिकैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 20, + "text": "पुनर उक्तं च वक्ष्यामि विश्रम्भेण जनार्दन\nका नु सीमन्तिनी मादृक पृथिव्याम अस्ति केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 21, + "text": "सुता दरुपदराजस्य वेदिमध्यात समुत्थिता\nधृष्टद्युम्नस्य भगिनी तव कृष्ण प���िया सखी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 22, + "text": "आजमीढ कुलं पराप्ता सनुषा पाण्डॊर महात्मनः\nमहिषी पाण्डुपुत्राणां पञ्चेन्द्र समवर्चसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 23, + "text": "सुता मे पञ्चभिर वीरैः पञ्च जाता महारथाः\nअभिमन्युर यथा कृष्ण तथा ते तव धर्मतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 24, + "text": "साहं केशग्रहं पराप्ता परिक्लिष्टा सभां गता\nपश्यतां पाण्डुपुत्राणां तवयि जीवति केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 25, + "text": "जीवत्सु कौरवेयेषु पाञ्चालेष्व अथ वृष्णिषु\nदासी भूतास्मि पापानां सभामध्ये वयवस्थिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 26, + "text": "निरामर्षेष्व अचेष्टेषु परेक्षमाणेषु पाण्डुषु\nतराहि माम इति गॊविन्द मनसा काङ्क्षितॊ ऽसि मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 27, + "text": "यत्र मां भगवान राजा शवशुरॊ वाक्यम अब्रवीत\nवरं वृणीष्व पाञ्चालि वरार्हासि मतासि मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 28, + "text": "अदासाः पाण्डवाः सन्तु सरथाः सायुधा इति\nमयॊक्ते यत्र निर्मुक्ता वनवासाय केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 29, + "text": "एवंविधानां दुःखानाम अभिज्ञॊ ऽसि जनार्दन\nतराहि मां पुण्डरीकाक्ष सभर्तृज्ञातिबान्धवाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 30, + "text": "नन्व अहं कृष्ण भीष्मस्य धृतराष्ट्रस्य चॊभयॊः\nसनुषा भवामि धर्मेण साहं दासी कृताभवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 31, + "text": "धिग बलं भीमसेनस्य धिक पार्थस्य धनुष्मताम\nयत्र दुर्यॊधनः कृष्ण मुहूर्तम अपि जीवति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 32, + "text": "यदि ते ऽहम अनुग्राह्या यदि ते ऽसति कृपा मयि\nधार्तराष्ट्रेषु वै कॊपः सर्वः कृष्ण विधीयताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 33, + "text": "इत्य उक्त्वा मृदु संहारं वृजिनाग्रं सुदर्शनम\nसुनीलम असितापाङ्गी पुण्यगन्धाधिवासितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 34, + "text": "सर्वलक्षणसंपन्नं महाभुजग वर्चसम\nकेशपक्षं वरारॊहा गृह्य सव्येन पाणिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 35, + "text": "पद्माक्षी पुण्डरीकाक्षम उपेत्य गजगामिनी\nअश्रुपूर्णेक्षणा कृष्णा कृष्णं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 36, + "text": "अयं ते पुण्डरीकाक्ष दुःशासन करॊद्धृतः\nसमर्तव्यः सर्वकालेषु परेषां संधिम इच्छता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 37, + "text": "यदि भीमार्जुनौ कृष्ण कृपणौ संधिकामुकौ\nपित�� मे यॊत्स्यते वृद्धः सह पुत्रैर महारथैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 38, + "text": "पञ्च चैव महावीर्याः पुत्रा मे मधुसूदन\nअभिमन्युं पुरस्कृत्य यॊत्स्यन्ति कुरुभिः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 39, + "text": "दुःशासन भुजं शयामं संछिन्नं पांसुगुण्ठितम\nयद्य अहं तं न पश्यामि का शान्तिर हृदयस्य मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 40, + "text": "तरयॊदश हि वर्षाणि परतीक्षन्त्या गतानि मे\nनिधाय हृदये मन्युं परदीप्तम इव पावकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 41, + "text": "विदीर्यते मे हृदयं भीम वाक्शल्य पीडितम\nयॊ ऽयम अद्य महाबाहुर धर्मं समनुपश्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 42, + "text": "इत्य उक्त्वा बाष्पसन्नेन कण्ठेनायत लॊचना\nरुरॊद कृष्णा सॊत्कम्पं सस्वरं बाष्पगद्गदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 43, + "text": "सतनौ पीनायतश्रॊणी सहिताव अभिवर्षती\nदरवी भूतम इवात्युष्णम उत्सृजद वारि नेत्रजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 44, + "text": "ताम उवाच महाबाहुः केशवः परिसान्त्वयन\nअचिराद दरक्ष्यसे कृष्णे रुदतीर भरत सत्रियः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 45, + "text": "एवं ता भीरु रॊत्स्यन्ति निहतज्ञातिबान्धवाः\nहतमित्रा हतबला येषां करुद्धासि भामिनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 46, + "text": "अहं च तत करिष्यामि भींमार्जुन यमैः सह\nयुधिष्ठिर नियॊगेन दैवाच च विधिनिर्मितात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 47, + "text": "धार्तराष्ट्राः कालपक्वा न चेच छृण्वन्ति मे वचः\nशेष्यन्ते निहता भूमौ शवशृगालादनी कृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 48, + "text": "चलेद धि हिमवाञ शैलॊ मेदिनी शतधा भवेत\nदयौः पतेच च सनक्षत्रा न मे मॊघं वचॊ भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 80, + "shloka": 49, + "text": "सत्यं ते परतिजानामि कृष्णे बाष्पॊ निगृह्यताम\nहतामित्राञ शरिया युक्तान अचिराद दरक्ष्यसे पतीन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 1, + "text": "[अर्जुन]\nकुरूणाम अद्य सर्वेषां भवान सुहृद अनुत्तमः\nसंबन्धी दयितॊ नित्यम उभयॊः पक्षयॊर अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 2, + "text": "पाण्डवैर धार्तराष्ट्राणां परतिपाद्यम अनामयम\nसमर्थ परशमं चैषां कर्तुं तवम असि केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 3, + "text": "तवम इतः पुण्डरीकाक्ष सुयॊधनम अमर्षणम\nशान्त्य अर्थं भारतं बरूया यत तद वाच्यम अमित्रहन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 4, + "text": "तवया धर्मार्थ��ुक्तं चेद उक्तं शिवम अनामयम\nहितं नादास्यते बालॊ दिष्टस्य वशम एष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 5, + "text": "[भ]\nधर्म्यम अस्मद्धितं चैव कुरूणां यद अनामयम\nएष यास्यामि राजानं धृतराष्ट्रम अभीष्प्सया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 6, + "text": "[व]\nततॊ वयपेते तमसि सूर्ये विमल उद्गते\nमैत्रे मुहूर्ते संप्राप्ते मृद्व अर्चिषि दिवाकरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 7, + "text": "कौमुदे मासि रेवत्यां शरद अन्ते हिमागमे\nसफीतसस्यमुखे काले कल्यः सत्त्ववतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 8, + "text": "मङ्गल्याः पुण्यनिर्घॊषा वाचः शृण्वंश च सूनृताः\nबराह्मणानां परतीतानाम ऋषीणाम इव वासवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 9, + "text": "कृत्वा पौर्वाह्णिकं कृत्यं सनातः शुचिर अलंकृतः\nउपतस्थे विवस्वन्तं पावकं च जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 10, + "text": "ऋषभं पृष्ठ आलभ्य बराह्मणान अभिवाद्य च\nअग्निं परदक्षिणं कृत्वा पश्यन कल्याणम अग्रतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 11, + "text": "तत परतिज्ञाय वचनं पाण्डवस्य जनार्दनः\nशिनेर नप्तारम आसीनम अभ्यभाषत सात्यकिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 12, + "text": "रथ आरॊप्यतां शङ्खश चक्रं च गदया सह\nउपासङ्गाश च शक्त्यश च सर्वप्रहरणानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 13, + "text": "दुर्यॊधनॊ हि दुष्टात्मा कर्णश च सह सौबलः\nन च शत्रुर अवज्ञेयः पराकृतॊ ऽपि बलीयसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 14, + "text": "ततस तन मतम आज्ञाय केशवस्य पुरःसराः\nपरसस्रुर यॊजयिष्यन्तॊ रथं चक्रगदाभृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 15, + "text": "तं दीप्तम इव कालाग्निम आकाशगम इवाध्वगम\nचन्द्रसूर्यप्रकाशाभ्यां चक्राभ्यां समलंकृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 16, + "text": "अर्धचन्द्रैश च चन्द्रैश च मत्स्यैः समृगपक्षिभिः\nपुष्पैश च विविधैश चित्रं मणिरत्नैश च सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 17, + "text": "तरुणादित्यसंकाशं बृहन्तं चारुदर्शनम\nमणिहेमविचित्राङ्गं सुध्वजं सुपताकिनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 18, + "text": "सूपस्करम अनाधृष्यं वैयाघ्रपरिवारणम\nयशॊघ्नं परत्यमित्राणां यदूनां नन्दिवर्धनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 19, + "text": "वाजिभिः सैन्यसुग्रीवम एध पुष्पबलाहकैः\nसनातैः संपादयां चक्रुः संपन्नैः सर्वसंपदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 20, + "text": "मह��मानं तु कृष्णस्य भूय एवाभिवर्धयन\nसुघॊषः पतगेन्द्रेण धवजेन युयुजे रथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 21, + "text": "तं मेरुशिखरप्रख्यं मेघदुन्दुभि निस्वनम\nआरुरॊह रथं शौरिर विमानम इव पुण्यकृत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 22, + "text": "ततः सात्यकिम आरॊप्य परययौ पुरुषॊत्तमः\nपृथिवीं चान्तरिक्षं च रथगॊषेण नादयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 23, + "text": "वयपॊढाभ्र घनः कालः कषणेन समपद्यत\nशिवश चानुववौ वायुः परशान्तम अभवद रविः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 24, + "text": "परदक्षिणानुलॊमाश च मङ्गल्या मृगपक्षिणः\nपरयाणे वासुदेवस्य बभूवुर अनुयायिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 25, + "text": "मङ्गल्यार्थ पदैः शब्दैर अन्ववर्तन्त सर्वशः\nसारसाः शतपत्राश च हंसाश च मधुसूदनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 26, + "text": "मन्त्राहुति महाहॊमैर हूयमानश च पावकः\nपरदक्षिणशिखॊ भूत्वा विधूमः समपद्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 27, + "text": "वसिष्ठॊ वामदेवश च भूरिद्युम्नॊ गयः करथः\nशुक्रनारद वाल्मीका मरुतः कुशिकॊ भृगुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 28, + "text": "बरह्म देवर्षयश चैव कृष्णं यदुसुखावहम\nपरदक्षिणम अवर्तन्त सहिता वासवानुजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 29, + "text": "एवम एतैर महाभागैर महर्षिगणसाधुभिः\nपूजितः परययौ कृष्णः कुरूणां सदनं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 30, + "text": "तं परयान्तम अनुप्रायात कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः\nभीमसेनार्जुनौ चॊभौ माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 31, + "text": "चेकितानश च विक्रान्तॊ धृष्टकेतुश च चेदिपः\nदरुपदः काशिराजश च शिखण्डी च महारथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 32, + "text": "धृष्टद्युम्नः सपुत्रश च विराटः केकयैः सह\nसंसाधनार्थं परययुः कषत्रियाः कषत्रियर्षभम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 33, + "text": "ततॊ ऽनुव्रज्य गॊविन्दं धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nराज्ञां सकाशे दयुतिमान उवाचेदं वचस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 34, + "text": "यॊ नैव कामान न भयान न लॊभान नार्थकारणात\nअन्यायम अनुवर्तेत सथिरबुद्धिर अलॊलुपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 35, + "text": "धर्मज्ञॊ धृतिमान पराज्ञः सर्वभूतेषु केशवः\nईश्वरः सर्वभूतानां देवदेवः परतापवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 36, + "text": "तं सर्वगुणसंपन्नं शरीवत्स कृतलक्षणम\nसंपरिष्वज्य कौन्तेयः संदेष्टुम उपचक्रमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 37, + "text": "या सा बाल्यात परभृत्य अस्मान पर्यवर्धयताबला\nउपवासतपः शीला सदा सवस्त्ययने रता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 38, + "text": "देवतातिथिपूजासु गुरुशुश्रूषणे रता\nवत्सला परियपुत्रा च परियास्माकं जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 39, + "text": "सुयॊधन भयाद या नॊ ऽतरायतामित्रकर्शन\nमहतॊ मृत्युसंबाधाद उत्तरन नौर इवार्णवात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 40, + "text": "अस्मत कृते च सततं यया दुःखानि माधव\nअनुभूतान्य अदुःखार्हा तां सम पृच्छेर अनामयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 41, + "text": "भृशम आश्वासयेश चैनां पुत्रशॊकपरिप्लुताम\nअभिवाद्य सवजेथाश च पाण्डवान परिकीर्तयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 42, + "text": "ऊढात परभृति दुःखानि शवशुराणाम अरिंदम\nनिकारान अतदर्हा च पश्यन्ती दुःखम अश्नुते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 43, + "text": "अपि जातु स कालः सयात कृष्ण दुःखविपर्ययः\nयद अहं मातरं कलिष्टां सुखे दध्याम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 44, + "text": "परव्रजन्तॊ ऽनवधावत सा कृपणा पुत्रगृद्धिनी\nरुदतीम अपहायैनाम उपगच्छाम यद वनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 45, + "text": "न नूनं मरियते दुःखैः सा चेज जीवति केशव\nतथा पुत्राधिभिर गाढम आर्ता हय आनर्त सत्कृता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 46, + "text": "अभिवाद्या तु सा कृष्ण तवया मद्वचनाद विभॊ\nधृतराष्ट्रश च कौरव्यॊ राजानश च वयॊ ऽधिकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 47, + "text": "भीष्मं दरॊणं कृपं चैव महाराजं च बाह्लिकम\nदरौणिं च सॊमदत्तं च सर्वांश च भरतान पृथक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 48, + "text": "विदुरं च महाप्राज्ञं कुरूणां मन्त्रधारिणम\nअगाध बुद्धिं धर्मज्ञं सवजेथा मधुसूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 49, + "text": "इत्य उक्त्वा केशवं तत्र राजमध्ये युधिष्ठिरः\nअनुज्ञातॊ निववृते कृष्णं कृत्वा परदक्षिणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 50, + "text": "वरजन्न एव तु बीभत्सुः सखायं पुरुषर्षभम\nअब्रवीत परवीरघ्नं दाशार्हम अपराजितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 51, + "text": "यद अस्माकं विभॊ वृत्तं पुरा वै मन्त्रनिश्चये\nअर्धराज्यस्य गॊविन्द विदितं सर्वराजसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 52, + "text": "तच चेद दद्याद असङ्गेन सत्कृत्यानवमन्य च\nपरियं मे सयान महाबाहॊ मुच्येरन म��तॊ भयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 53, + "text": "अतश चेद अन्यथा कर्ता धार्तराष्ट्रॊ ऽनुपायवित\nअन्तं नूनं करिष्यामि कषत्रियाणां जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 54, + "text": "एवम उक्ते पाण्डवेन पर्यहृष्यद वृकॊदरः\nमुहुर मुहुः करॊधवशात परवेपत च पाण्डवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 55, + "text": "वेपमानश च कौन्तेयः पराक्रॊशन महतॊ रवान\nधनंजय वचः शरुत्वा हर्षॊत्सिक मना भृशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 56, + "text": "तस्य तं निनदं शरुत्वा संप्रावेपन्त धन्विनः\nवाहनानि च सर्वाणि शकृन मूत्रं परसुस्रुवुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 57, + "text": "इत्य उक्त्वा केशवं तत्र तथा चॊक्त्वा विनिश्चयम\nअनुज्ञातॊ निववृते परिष्वज्य जनार्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 58, + "text": "तेषु राजसु सर्वेषु निवृत्तेषु जनार्दनः\nतूर्णम अभ्यपतद धृष्टः सैन्यसुग्रीव वाहनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 59, + "text": "ते हया वासुदेवस्य दारुकेण परचॊदिताः\nपन्थानम आचेमुर इव गरसमाना इवाम्बरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 60, + "text": "अथापश्यन महाबाहुर ऋषीन अध्वनि केशवः\nबराह्म्या शरिया दीप्यमानान सथितान उभयतः पथि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 61, + "text": "सॊ ऽवतीर्य रथात तूर्णम अभिवाद्य जनार्दनः\nयथावत तान ऋषीन सर्वान अभ्यभाषत पूजयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 62, + "text": "कच चिल लॊकेषु कुशलं कच चिद धर्मः सवनुष्ठितः\nबराह्मणानां तरयॊ वर्णाः कच चित तिष्ठन्ति शासने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 63, + "text": "तेभ्यः परयुज्य तां पूजां परॊवाच मधुसूदनः\nभगवन्तः कव संसिद्धाः का वीथी भवताम इह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 64, + "text": "किं वा भगवतां कार्यम अहं किं करवाणि वः\nकेनार्थेनॊपसंप्राप्ता भगवन्तॊ महीतलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 65, + "text": "तम अब्रवीज जामदग्न्य उपेत्य मधुसूदनम\nपरिष्वज्य च गॊविन्दं पुरा सुचरिते सखा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 66, + "text": "देवर्षयः पुण्यकृतॊ बराह्मणाश च बहुश्रुताः\nराजर्षयश च दाशार्ह मानयन्तस तपस्विनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 67, + "text": "देवासुरस्य दरष्टारः पुराणस्य महाद्युते\nसमेतं पार्थिवं कषत्रं दिदृक्षन्तश च सर्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 68, + "text": "सभासदश च राजानस तवां च सत्यं जनार्दन\nएतन महत परेक्षणीयं दरष्टुं गच्छाम केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 69, + "text": "धर्मार्थसहिता वाचः शरॊतुम इच्छामि माधव\nतवयॊच्यमानाः कुरुषु राजमध्ये परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 70, + "text": "भीष्मद्रॊणादयश चैव विदुरश च महामतिः\nतवं च यादव शार्दूलसभायां वै समेष्यथ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 71, + "text": "तव वाक्यानि दिव्यानि तत्र तेषां च माधव\nशरॊतुम इच्छामि गॊविन्द सत्यानि च शुभानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 81, + "shloka": 72, + "text": "आपृष्टॊ ऽसि महाबाहॊ पुनर दरक्ष्यामहे वयम\nयाह्य अविघ्नेन वै वीर दरक्ष्यामस तवां सभा गतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nपरयान्तं देवकीपुत्रं परवीर रुजॊ दश\nमहारथा महाबाहुम अन्वयुः शस्त्रपाणयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 2, + "text": "पदातीनां सहस्रं च सादिनां च परंतप\nभॊज्यं च विपुलं राजन परेष्याश च शतशॊ ऽपरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 3, + "text": "[ज]\nकथं परयातॊ दाशार्हॊ महात्मा मधुसूदनः\nकानि वा वरजतस तस्य निमित्तानि महौजसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 4, + "text": "[व]\nतस्य परयाणे यान्य आसन्न अद्भुतानि महात्मनः\nतानि मे शृणु दिव्यानि दैवान्य औत्पातिकानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 5, + "text": "अनभ्रे ऽशनिनिर्घॊषः सविद्युत्समजायत\nअन्वग एव च पर्जन्यः परावर्षद विघने भृशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 6, + "text": "परत्यग ऊहुर महानद्यः पराङ्मुखाः सिन्धुसत्तमाः\nविपारीता दिशः सर्वा न पराज्ञायत किं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 7, + "text": "पराज्वलन्न अग्नयॊ राजन पृथिवीसमकम्पत\nउदपानाश च कुम्भाश च परासिञ्चञ शतशॊ जलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 8, + "text": "तमः संवृतम अप्य आसीत सर्वं जगद इदं तदा\nन दिशॊ नादिशॊ राजन परज्ञायन्ते सम रेणुना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 9, + "text": "परादुरासीन महाञ शब्दः खे शरीरं न दृश्यते\nसर्वेषु राजन देशेषु तद अद्भुतम इवाभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 10, + "text": "परामथ्नाद धास्तिन पुरं वातॊ दक्षिणपश्चिमः\nआरुजन गणशॊ वृक्षान परुषॊ भीमनिस्वनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 11, + "text": "यत्र यत्र तु वार्ष्णेयॊ वर्तते पथि भारत\nतत्र तत्र सुखॊ वायुः सर्वं चासीत परदक्षिणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 12, + "text": "ववर्ष पुष्पवर्षं च कमलानि च भूरिशः\nसमश च पन्था निर्दुःखॊ वयपेतकुश कण्टकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 13, + "text": "स गच���छन बराह्मणै राजंस तत्र तत्र महाभुजः\nअर्च्यते मधुपर्कैश च सुमनॊभिर वसु परदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 14, + "text": "तं किरन्ति महात्मानं वन्यैः पुष्पैः सुगन्धिभिः\nसत्रियः पथि समागम्य सर्वभूतहिते रतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 15, + "text": "स शालिभवनं रम्यं सर्वसस्य समाचितम\nसुखं परमधर्मिष्ठम अत्यगाद भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 16, + "text": "पश्यन बहु पशून गरामान रम्यान हृदयतॊषणान\nपुराणि च वयतिक्रामन राष्ट्राणि विविधानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 17, + "text": "नित्यहृष्टाः सुमनसॊ भारतैर अभिरक्षिताः\nनॊद्विग्नाः परचक्राणाम अनयानाम अकॊविदाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 18, + "text": "उपप्लव्याद अथायान्तं जनाः पुरनिवासिनः\nपथ्य अतिष्ठन्त सहिता विष्वक्सेन दिदृक्षया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 19, + "text": "ते तु सर्वे सुनामानम अग्निम इद्धम इव परभुम\nअर्चयाम आसुर अर्च्यं तं देशातिथिम उपस्थितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 20, + "text": "वृकस्थलं समासाद्य केशवः परवीरहा\nपरकीर्णरश्माव आदित्ये विमले लॊहितायति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 21, + "text": "अवतीर्य रथात तूर्णं कृत्वा शौचं यथाविधि\nरथमॊचनम आदिश्य संध्याम उपविवेश ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 22, + "text": "दारुकॊ ऽपि हयान मुक्त्वा परिचर्य च शास्त्रतः\nमुमॊच सर्वं वर्माणि मुक्त्वा चैनान अवासृजत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 23, + "text": "अभ्यतीत्य तु तत सर्वम उवाच मधुसूदनः\nयुधिष्ठिरस्य कार्यार्थम इह वत्स्यामहे कषपाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 24, + "text": "तस्य तन मतम आज्ञाय चक्रुर आवसथं नराः\nकषणेन चान्न पानानि गुणवन्ति समार्जयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 25, + "text": "तस्मिन गरामे परधानास तु य आसन बराह्मणा नृप\nआर्याः कुलीना हरीमन्तॊ बराह्मीं वृत्तिम अनुष्ठिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 26, + "text": "ते ऽभिगम्य महात्मानं हृषीकेशम अरिंदमम\nपूजां चक्रुर यथान्यायम आशीर मङ्गलसंयुताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 27, + "text": "ते पूजयित्वा दाशार्हं सर्वलॊकेषु पूजितम\nनयवेदयन्त वेश्मानि रत्नवन्ति महात्मने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 28, + "text": "तान परभुः कृतम इत्य उक्त्वा सत्कृत्य च यथार्हतः\nअभ्येत्य तेषां वेश्मानि पुनर आयात सहैव तैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 82, + "shloka": 29, + "text": "��ुमृष्टं भॊजयित्वा च बराह्मणांस तत्र केशवः\nभुक्त्वा च सह तैः सर्वैर अवसत तां कषपां सुखम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nतथा दूतैः समाज्ञाय आयान्तं मधुसूदनम\nधृतराष्ट्रॊ ऽबरवीद भीष्मम अर्चयित्वा महाभुजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 2, + "text": "दरॊणं च संजयं चैव विदुरं च महामतिम\nदुर्यॊधनं च सामात्यं हृष्टरॊमाब्रवीद इदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 3, + "text": "अद्भुतं महद आश्चर्यं शरूयते कुरुनन्दन\nसत्रियॊ बालाश च वृद्धाश च कथयन्ति गृहे गृहे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 4, + "text": "सत्कृत्याचक्षते चान्ये तथैवान्ये समागताः\nपृथग वादाश च वर्तन्ते चत्वरेषु सभासु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 5, + "text": "उपयास्यति दाशार्हः पाण्डवार्थे पराक्रमी\nस नॊ मान्यश च पूज्यश च सर्वथा मधुसूदनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 6, + "text": "तस्मिन हि यात्रा लॊकस्य भूतानाम ईश्वरॊ हि सः\nतस्मिन धृतिश च वीर्यं च परज्ञा चौजश च माधवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 7, + "text": "स मान्यतां नरश्रेष्ठः स हि धर्मः सनातनः\nपूजितॊ हि सुखाय सयाद असुखः सयाद अपूजितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 8, + "text": "स चेत तुष्यति दाशार्ह उपचारैर अरिंदमः\nकृत्स्नान सर्वान अभिप्रायान पराप्स्यामः सर्वराजसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 9, + "text": "तस्य पूजार्थम अद्यैव संविधत्स्व परंतप\nसभाः पथि विधीयन्तां सर्वकामसमाहिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 10, + "text": "यथा परीतिर महाबाहॊ तवयि जायेत तस्य वै\nतथा कुरुष्व गान्धारे कथं वा भीष्म मन्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 11, + "text": "ततॊ भीष्मादयः सर्वे धृतराष्ट्रं जनाधिपम\nऊचुः परमम इत्य एवं पूजयन्तॊ ऽसय तद वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 12, + "text": "तेषाम अनुमतं जञात्वा राजा दुर्यॊधनस तदा\nसभा वास्तूनि रम्याणि परदेष्टुम उपचक्रमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 13, + "text": "ततॊ देशेषु देशेषु रमणीयेषु भागशः\nसर्वरत्नसमाकीर्णाः सभाश चक्रुर अनेकशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 14, + "text": "आसनानि विचित्राणि युक्तानि विविधैर गुणैः\nसत्रियॊ गन्धान अलंकारान सूक्ष्माणि वसनानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 15, + "text": "गुणवन्त्य अन्नपानानि भॊज्यानि विविधानि च\nमाल्यानि च सुगन्धीनि तानि राजा ददौ ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 16, + "text": "वि���ेषतश च वासार्थं सभां गरामे वृकस्थले\nविदधे कौरवॊ राजा बहुरत्नां मनॊरमाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 17, + "text": "एतद विधाय वै सर्वं देवार्हम अतिमानुषम\nआचख्यौ धृतराष्ट्राय राजा दुर्यॊधनस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 83, + "shloka": 18, + "text": "ताः सभाः केशवः सर्वा रत्नानि विविधानि च\nअसमीक्ष्यैव दाशार्ह उपायात कुरु सद्म तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nउपप्लव्याद इह कषत्तर उपयातॊ जनार्दनः\nवृकस्थले निवसति स च परातर इहैषति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 2, + "text": "आहुकानाम अधिपतिः पुरॊगः सर्वसात्वताम\nमहामना महावीर्यॊ महामात्रॊ जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 3, + "text": "सफीतस्य वृष्णिवंशस्य भर्ता गॊप्ता च माधवः\nतरयाणाम अपि लॊकानां भगवान परपितामहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 4, + "text": "वृष्ण्यन्धकाः सुमनसॊ यस्य परज्ञाम उपासते\nआदित्या वसवॊ रुद्रा यथाबुद्धिं बृहस्पतेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 5, + "text": "तस्मै पूजां परयॊक्ष्यामि दाशार्हाय महात्मने\nपरत्यक्षं तव धर्मज्ञ तन मे कथयतः शृणु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 6, + "text": "एकवर्णैः सुकृष्णाङ्गैर बाह्लिजातैर हयॊत्तमैः\nचतुर्युक्तान रथांस तस्मै रौक्मान दास्यामि षॊडश" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 7, + "text": "नित्यप्रभिन्नान मातङ्गान ईषा दन्तान परहारिणः\nअष्टानुचरम एकैकम अष्टौ दास्यामि केशवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 8, + "text": "दासीनाम अप्रजातानां शुभानां रुक्मवर्चसाम\nशतम अस्मै परदास्यामि दासानाम अपि तावतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 9, + "text": "आविकं भहु सुस्पर्शं पार्वतीयैर उपाहृतम\nतद अप्य अस्मै परदास्यामि सहस्राणि दशाष्ट च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 10, + "text": "अजिनानां सहस्राणि चीन देशॊद्भवानि च\nतान्य अप्य अस्मै परदास्यामि यावद अर्हति केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 11, + "text": "दिवारात्रौ च भात्य एष सुतेजा विमलॊ मणिः\nतम अप्य अस्मै परदास्यामि तम अप्य अर्हति केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 12, + "text": "एकेनापि पतत्य अह्ना यॊजनानि चतुर्दश\nयानम अश्वतरी युक्तं दास्ये तस्मै तद अप्य अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 13, + "text": "यावन्ति वाहनान्य अस्य यावन्तः पुरुषाश च ते\nततॊ ऽषट गुणम अप्य अस्मै भॊज्यं दास्याम्य अहं सदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 14, + "text": "मम पुत्राश च पौत्राश च सर्वे दुर्यॊधनाद ऋते\nपरत्युद्यास्यन्ति दाशार्हं रथैर मृष्टैर अलंकृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 15, + "text": "सवलंकृताश च कल्याण्यः पादैर एव सहस्रशः\nवार मुख्या महाभागं परयुद्यास्यन्ति केशवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 16, + "text": "नगराद अपि याः काश चिद गमिष्यन्ति जनार्दनम\nदरष्टुं कन्याश च कल्याण्यस ताश च यास्यन्त्य अनावृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 17, + "text": "सस्त्री पुरुषबालं हि नगरं मधुसूदनम\nउदीक्षते महात्मानं भानुमन्तम इव परजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 18, + "text": "महाध्वजपताकाश च करियन्तां सर्वतॊदिशम\nजलावसिक्तॊ विरजाः पन्थास तस्येति चान्वशात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 19, + "text": "दुःशासनस्य च गृहं दुर्यॊधन गृहाद वरम\nतद अस्य करियतां कषिप्रं सुसंमृष्टम अलंकृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 20, + "text": "एतद धि रुचिर आकारैः परासादैर उपशॊभितम\nशिवं च रमणीयं च सर्वर्तुसु महाधनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 84, + "shloka": 21, + "text": "सर्वम अस्मिन गृहे रत्नं मम दुर्यॊधनस्य च\nयद यद अर्हेत स वार्ष्णेयस तत तद देयम असंशयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 1, + "text": "[वि]\nराजन बहुमतश चासि तरैलॊक्यस्यापि सत्तमः\nसंभावितश च लॊकस्य संमतश चासि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 2, + "text": "यत तवम एवंगते बरूयाः पश्चिमे वयसि सथितः\nशास्त्राद वा सुप्रतर्काद वा सुस्थिरः सथविरॊ हय असि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 3, + "text": "लॊखाश्मनीव भाः सूर्ये महॊर्मिर इव सागरे\nधर्मस तवयि महान राजन्न इति वयवसिताः परजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 4, + "text": "सदैव भावितॊ लॊकॊ गुणौघैस तव पार्थिव\nगुणानां रक्षणे नित्यं परयतस्व सबान्धवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 5, + "text": "आर्जवं परतिपद्यस्व मा बाल्याद बहुधा नशीः\nराज्यं पुत्रांश च पौत्रांश च सुहृदश चापि सुप्रियान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 6, + "text": "यत तवं दित्ससि कृष्णाय राजन्न अतिथये बहु\nएतद अन्यच च दाशार्हः पृथिवीम अपि चार्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 7, + "text": "न तु तवं धर्मम उद्धिश्य तस्य वा परियकारणात\nएतद इच्छसि कृष्णाय सत्येनात्मानम आलभे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 8, + "text": "मायैषातत्त्वम एवैतच छद्मैतद भूरिदक्षिण\nजानामि ते मतं राजन गूढं बाह्येन कर्मणा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 9, + "text": "पञ्च पञ्चैव लिप्सन्ति गरामकान पानवा नृप\nन च दित्ससि तेभ्यस तांस तच छमं कः करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 10, + "text": "अर्थेन तु महाबाहुं वार्ष्णेयं तवं जिहीर्षसि\nअनेनैवाभ्युपायेन पाण्डवेभ्यॊ बिभित्ससि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 11, + "text": "न च वित्तेन शक्यॊ ऽसौ नॊद्यमेन न गर्हया\nअन्यॊ धनंजयात कर्तुम एतत तत्त्वं बरवीमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 12, + "text": "वेद कृष्णस्य माहात्म्यं वेदास्य दृढभक्तिताम\nअत्याज्यम अस्य जानामि पराणैस तुल्यं धनंजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 13, + "text": "अन्यत कुम्भाद अपां पुर्णाद अन्यत पादावसेचनात\nअन्यत कुशलसंप्रश्नान नैषिष्यति जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 14, + "text": "यत तव अस्य परियम आतिथ्यं मानार्हस्य महात्मनः\nतद अस्मै करियतां राजन मानार्हॊ हि जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 15, + "text": "आशंसमानः कल्याणं कुरून अभ्येति केशवः\nयेनैव राजन्न अर्थेन तद एवास्मा उपाकुरु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 16, + "text": "शमम इच्छति दाशार्हस तव दुर्यॊधनस्य च\nपाण्डवानां च राजेन्द्र तद अस्य वचनं कुरु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 85, + "shloka": 17, + "text": "पितासि राजन पुत्रास ते वृद्धस तवं शिशवः परे\nवर्तस्व पितृवत तेषु वर्तन्ते ते हि पुत्रवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 1, + "text": "[दुर]\nयद आह विरुदः कृष्णे सर्वं तत सत्यम उच्यते\nअनुरक्तॊ हय असंहार्यः पार्थान परति जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 2, + "text": "यत तु सत्कारसंयुक्तं देयं वसु जनार्दने\nअनेकरूपं राजेन्द्र न तद देयं कदा चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 3, + "text": "देशः कालस तथायुक्तॊ न हि नार्हति केशवः\nमंस्यत्य अधॊक्षजॊ राजन भयाद अर्चति माम इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 4, + "text": "अवमानश च यत्र सयात कषत्रियस्य विशां पते\nन तत कुर्याद बुधः कार्यम इति मे निश्चिता मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 5, + "text": "स हि पूज्यतमॊ देवः कृष्णः कमललॊचनः\nतरयाणाम अपि लॊकानां विदितं मम सर्वथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 6, + "text": "न तु तस्मिन परदेयं सयात तथा कार्यगतिः परभॊ\nविग्रहः समुपारब्धॊ न हि शाम्यत्य अविग्रहात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 7, + "text": "[व]\nतस्य तद वचनं शरुत्वा भीष्मः कुरुपितामहः\nवैचित्रवीर्यं राजानम इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 8, + "text": "सत्कृतॊ ऽसत्कृतॊ वापि न करुध्येत जनार्दनः\nनालम अन्यम अवज्ञातुम अवज्ञातॊ ऽपि केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 9, + "text": "यत तु कार्यं महाबाहॊ मनसा कार्यतां गतम\nसर्वॊपायैर न तच छक्यं केन चित कर्तुम अन्यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 10, + "text": "स यद बरूयान महाबाहुस तत कार्यम अविशङ्कया\nवासुदेवेन तीर्थेन कषिप्रं संशाम्य पाण्डवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 11, + "text": "धर्म्यम अर्थ्यं स धर्मात्मा धरुवं वक्ता जनार्दनः\nतस्मिन वाच्याः परिया वाचॊ भवता बान्धवैः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 12, + "text": "[दुर]\nन पर्यायॊ ऽसति यद राजञ शरियं निष्केवलाम अहम\nतैः सहेमाम उपाश्नीयां जीवञ जीवैः पितामह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 13, + "text": "इदं तु सुमहत कार्यं शृणु मे यत समर्थितम\nपरायणं पाण्डवानां नियंस्यामि जनार्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 14, + "text": "तस्मिन बद्धे भविष्यन्ति वृष्णयः पृथिवी तथा\nपाण्डवाश च विधेया मे स च परातर इहैष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 15, + "text": "अत्रॊपायं यथा सम्यङ न बुध्येत जनार्दनः\nन चापायॊ भवेत कश चित तद भवान परब्रवीतु मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 16, + "text": "[व]\nतस्य तद वचनं शरुत्वा घॊरं कृष्णाभिसंहितम\nधृतराष्ट्रः सहामात्यॊ वयथितॊ विमनाभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 17, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनम इदं धृतराष्ट्रॊ ऽबरवीद वचः\nमैवं वॊचः परजा पाल नैष धर्मः सनातनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 18, + "text": "दूतश च हि हृषीकेशः संबन्धी च परियश च नः\nअपापः कौरवेयेषु कथं बन्धनम अर्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 19, + "text": "[भीस्म]\nपरीतॊ धृतराष्ट्रायं तव पुत्रः सुमन्दधीः\nवृणॊत्य अनर्थं नत्व अर्थं याच्यमानः सुहृद्गणैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 20, + "text": "इमम उत्पथि वर्तन्तं पापं पापानुबन्धिनम\nवाक्यानि सुहृदां हित्वा तवम अप्य अस्यानुवर्तसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 21, + "text": "कृष्णम अक्लिष्टकर्माणम आसाद्यायं सुदुर्मतिः\nतव पुत्रः सहामात्यः कषणेन न भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 22, + "text": "पापस्यास्य नृशंसस्य तयक्तहर्मस्य दुर्मतेः\nनॊत्सहे ऽनर्थसंयुक्तां वाचं शरॊतुं कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 86, + "shloka": 23, + "text": "[व]\nइत्य उक्त्वा भरतश्रेष्ठॊ वृद्धः पर���मन्युमान\nउत्थाय तस्मात परातिष्ठद भीष्मः सत्यपराक्रमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nपरातर उत्थाय कृष्णस तु कृतवान सर्वम आह्निकम\nबराह्मणैर अभ्यनुज्ञातः परययौ नगरं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 2, + "text": "तं परयान्तं महाबाहुम अनुज्ञाप्य ततॊ नृप\nपर्यवर्तन्त ते सर्वे वृकस्थलनिवासिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 3, + "text": "धार्तराष्ट्रास तम आयान्तं परत्युज्जग्मुः सवलंकृताः\nदुर्यॊधनम ऋते सर्वे भीष्मद्रॊणकृपादयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 4, + "text": "पौराश च बहुला राजन हृषीकेशं दिदृक्षवः\nयानैर बहुविधैर अन्ये पद्भिर एव तथापरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 5, + "text": "स वै पथि समागम्य भीष्मेणाक्लिष्ट कर्मणा\nदरॊणेन धार्तराष्ट्रैश च तैर वृतॊ नगरं ययौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 6, + "text": "कृष्ण संमाननार्थं च नगरं समलंकृतम\nबभूवू राजमार्गाश च बहुरत्नसमाचिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 7, + "text": "न सम कश चिद गृहे राजंस तद आसीद भरतर्षभ\nन सत्री न वृद्धॊ न शिशुर वासुदेव दिदृक्षया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 8, + "text": "राजमार्गे नरा न सम संभवन्त्य अवनिं गताः\nतथा हि सुमहद राजन हृषीकेश परवेशने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 9, + "text": "आवृतानि वरस्त्रीभिर गृहाणि सुमहान्त्य अपि\nपरचलन्तीव भारेण दृश्यन्ते सम महीतले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 10, + "text": "तथा च गतिमन्तस ते वासुदेवस्य वाजिनः\nपरनष्टगतयॊ ऽभूवन राजमार्गे नरैर वृते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 11, + "text": "स गृहं धृतराष्ट्रस्य पराविशच छत्रुकर्शनः\nपाण्डुरं पुण्डरीकाक्षः परासादैर उपशॊभितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 12, + "text": "तिस्रः कक्ष्या वयतिक्रम्य केशवॊ राजवेश्मनः\nवैचित्र वीर्यं राजानम अभ्यगच्छद अरिंदमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 13, + "text": "अह्यागच्छति दाशार्हे परज्ञा चक्षुर नरेश्वरः\nसहैव दरॊण भीष्माभ्याम उदतिष्ठन महायशाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 14, + "text": "कृपश च सॊमदत्तश च महाराजश च बाह्लिकः\nआसनेभ्यॊ ऽचलन सर्वे पूजयन्तॊ जनार्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 15, + "text": "ततॊ राजानम आसाद्य धृतराष्ट्रं यशस्विनम\nस भीष्मं पूजयाम आस वार्ष्णेयॊ वाग्भिर अञ्जसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 16, + "text": "तेषु धर्मानुपूर्वीं तां परयुज्य मधुसूदनः\nयथा वयः समीयाय राजभिस तत्र माधवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 17, + "text": "अथ दरॊणं सपुत्रं स बाह्लीकं च यशस्विनम\nकृपं च सॊमदत्तं च समीयाय जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 18, + "text": "तत्रासीद ऊर्जितं मृष्टं काञ्चनं महद आसनम\nशासनाद धृतराष्ट्रस्य तत्रॊपाविशद अच्युतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 19, + "text": "अथ गां मधुपर्कं चाप्य उदकं च जनार्दने\nउपजह्रुर यथान्यायं धृतराष्ट्र पुरॊहिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 20, + "text": "कृतातिथ्यस तु गॊविन्दः सर्वान परिहसन कुरून\nआस्ते संबन्धकं कुर्वन कुरुभिः परिवारितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 21, + "text": "सॊ ऽरचितॊ धृतराष्ट्रेण पूजितश च महायशाः\nराजानं समनुज्ञाप्य निराक्रामद अरिंदमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 22, + "text": "तैः समेत्य यथान्यायं कुरुभिः कुरुसंसदि\nविदुरावसथं रम्यम उपातिष्ठत माधवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 23, + "text": "विदुरः सर्वकल्याणैर अभिगम्य जनार्दनम\nअर्चयाम आस दाशार्हं सर्वकामैर उपस्थितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 24, + "text": "कृतातिथ्यं तु गॊविन्दं विदुरः सर्वधर्मवित\nकुशलं पाण्डुपुत्राणाम अपृच्छन मधुसूदनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 25, + "text": "परीयमाणस्य सुहृदॊ विदुषॊ बुद्धिसत्तमः\nधर्मनित्यस्य च तदा गतदॊषस्य धीमतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 87, + "shloka": 26, + "text": "तस्य सर्वं सविस्तारं पाण्डवानां विचेष्टितम\nकषत्तुर आचष्ट दाशार्हः सर्वप्रत्यक्षदर्शिवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nअथॊपगम्य विदुरम अपहाह्णे जनार्दनः\nपितृष्वसारं गॊविन्दः सॊ ऽभयगच्छद अरिंदमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 2, + "text": "सा दृष्ट्वा कृष्णम आयान्तं परसन्नादित्य वर्चसम\nकण्ठे गृहीत्वा पराक्रॊशत पृथा पार्थान अनुस्मरन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 3, + "text": "तेषां सत्त्ववतां मध्ये गॊविन्दं सहचारिणम\nचिरस्य दृष्ट्वा वार्ष्णेयं बाष्पम आहारयत पृथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 4, + "text": "साब्रवीत कृष्णम आसीनं कृतातिथ्यं युधां पतिम\nबाष्पगद्गद पूर्णेन मुखेन परिशुष्यता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 5, + "text": "ये ते बाल्यात परभृत्येव गुरुशुश्रूषणे रताः\nपरस्परस्य सुहृदः संमताः समचेतसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 6, + "text": "निकृत्या भरंशिता राज्याज जनार्हा निर्जनं ग��ाः\nविनीतक्रॊधहर्शाश च बरह्मण्याः सत्यवादिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 7, + "text": "तयक्त्वा परिय सुखे पार्था रुदन्तीम अपहाय माम\nअहार्षुश च वनं यान्तः समूलं हृदयं मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 8, + "text": "अतदर्हा महात्मानः कथं केशव पाण्डवाः\nऊषुर महावने तात सिंहव्याघ्र गजाकुले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 9, + "text": "बाला विहीनाः पित्रा ते मया सततलालिताः\nअपश्यन्तः सवपितरौ कथम ऊषुर महावने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 10, + "text": "शङ्खदुन्दुभिनिर्घॊषैर मृदङ्गैर वैणवैर अपि\nपाण्डवाः समबॊध्यन्त बाल्यात परभृति केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 11, + "text": "ये सम वारणशब्देन हयानां हेषितेन च\nरथनेमि निनादैश च वयबॊध्यन्त सदा गृहे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 12, + "text": "शङ्खभेरी निनादेन वेणुवीणानुनादिना\nपुण्याहघॊषमिश्रेण पूज्यमाना दविजातिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 13, + "text": "वस्त्रै रत्नैर अलंकारैः पूजयन्तॊ दविजन्मनः\nगीर्भिर मङ्गलयुक्ताभिर बाह्मणानां महात्मनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 14, + "text": "अर्चितैर अर्चनार्हैर्श च सतुब्वद्भिर अभिनन्दिताः\nपरासादाग्रेष्व अबॊध्यन्त राङ्क वाजिन शायिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 15, + "text": "ते नूनं निनदं शरुत्वा शवापदानां महावने\nन समॊपयान्ति निद्रां वै अतदर्हा जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 16, + "text": "भेरीमृदङ्गनिननैः शङ्खवैणव निस्वनैः\nसत्रीणां गीतनिनादैश च मधुरैर मधुसूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 17, + "text": "बन्दि मागध सूतैश च सतुवद्भिर बॊधिताः कथम\nमहावने वयबॊध्यन्त शवापदानां रुतेन ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 18, + "text": "हरीमान सत्यधृतिर दान्तॊ भूतानाम अनुकम्पिता\nकामद्वेषौ वशे कृत्वा सतां वर्त्मानुवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 19, + "text": "अम्बरीषस्य मान्धातुर ययातेर नहुषस्य च\nभरतस्य दिलीपस्य शिबेर औशीनरस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 20, + "text": "राजर्षीणां पुराणानां धुरं धत्ते दुरुद्वहाम\nशीलवृत्तॊपसंपन्नॊ धर्मज्ञः सत्यसंगरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 21, + "text": "राजा सर्वगुणॊपेतस तरैलॊक्यस्यापि यॊ भवेत\nअजातशत्रुर धर्मात्मा शुद्धजाम्बूनदप्रभः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 22, + "text": "शरेष्ठः कुरुषु सर्वेषु धर्मतः शरुतवृत्ततः\nपरियदर्शनॊ दीर्घभुजः कथं कृष्ण युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 23, + "text": "यः स नागायुत पराणॊ वातरंहा वृकॊदरः\nअमर्षी पाण्डवॊ नित्यं परियॊ भरातुः परियं करः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 24, + "text": "कीचकस्य च सज्ञातेर यॊ हन्ता मधुसूदन\nशूरः करॊधवशानां च हिडिम्बस्य बकस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 25, + "text": "पराक्रमे शक्रसमॊ वायुवेगसमॊ जवे\nमहेश्वर समः करॊधे भीमः परहरतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 26, + "text": "करॊधं बलम अमर्षं च यॊ निधाय परंतपः\nजितात्मा पाण्डवॊ ऽमर्षी भरातुस तिष्ठति शासने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 27, + "text": "तेजॊराशिं महात्मानं बलौघम अमितौजसम\nभीमं परदर्शनेनापि भीमसेनं जनार्दन\nतं ममाचक्ष्व वार्ष्णेय कथम अद्य वृकॊदरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 28, + "text": "आस्ते परिघबाहुः स मध्यमः पाण्डवॊ ऽचयुत\nअर्जुनेनार्जुनॊ यः स कृष्ण बाहुसहस्रिणा\nदविबाहुः सपर्धते नित्यम अतीतेनापि केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 29, + "text": "कषिपत्य एकेन वेगेन पञ्चबाणशतानि यः\nइष्वस्त्रे सदृशे राज्ञः कार्तवीर्यस्य पाण्डवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 30, + "text": "तेजसादित्यसदृशॊ महर्षिप्रतिमॊ दमे\nकषमया पृथिवी तुल्यं महेन्द्रसमविक्रमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 31, + "text": "आधिराज्यं महद दीप्तं परथितं मधुसूदन\nआहृतं येन वीर्येण कुरूणां सर्वराजसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 32, + "text": "यस्य बाहुबलं घॊरं कौरवाः पर्युपासते\nस सर्वरथिनां शरेष्ठ पाण्डवः सत्यविक्रमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 33, + "text": "यॊ ऽपाश्रयः पाण्डवानां देवानाम इव वासवः\nस ते भराता सखा चैव कथम अद्य धनंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 34, + "text": "दयावान सर्वभूतेषु हरीनिषेधॊ महास्त्रवित\nमृदुश च सुकुमारश च धार्मिकश च परियश च मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 35, + "text": "सहदेवॊ महेष्वासः शूरः समितिशॊभनः\nभरातॄणां कृष्ण शुश्रूषुर धर्मार्थकुशलॊ युवा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 36, + "text": "सदैव सहदेवस्य भरातरॊ मधुसूदन\nवृत्तं कल्याण वृत्तस्य पूजयन्ति महात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 37, + "text": "जयेष्ठापचायिनं वीरं सहदेवं युधां पतिम\nशुश्रूषुं मम वार्ष्णेय माद्रीपुत्रं परचक्ष्व मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 38, + "text": "सुकुमारॊ युवा शूरॊ दर्शनीयश ��� पाण्डवः\nभरातॄणां कृष्ण सर्वेषां परियः पराणॊ बहिश्चरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 39, + "text": "चित्रयॊधी च नकुलॊ महेष्वासॊ महाबलः\nकच चित स कुशली कृष्ण वत्सॊ मम सुखैधितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 40, + "text": "सुखॊचितम अदुःखार्हं सुकुमारं महारथम\nअपि जातु महाबाहॊ पश्येयं नकुलं पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 41, + "text": "पक्ष्म संपातजे काले नकुलेन विनाकृता\nन लभामि सुखं वीर साद्य जीवामि पश्य माम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 42, + "text": "सर्वैः पुत्रैः परियतमा दरौपदी मे जनार्दन\nकुलीना शीलसंपन्ना सर्वैः समुदिता गुणैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 43, + "text": "पुत्र लॊकात पतिलॊकान वृण्वाना सत्यवादिनी\nपरियान पुत्रान परित्यज्य पाण्डवान अन्वपद्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 44, + "text": "महाभिजन संपन्ना सर्वकामैः सुपूजिता\nईश्वरी सर्वकल्याणी दरौपदी कथम अच्युत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 45, + "text": "पतिभिः पञ्चभिः शूरैर अग्निकल्पैः परहारिभिः\nउपपन्ना महर्ष्वासैर दरौपदी दुःखभागिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 46, + "text": "चतुर्दशम इमं वर्षं यन नापश्यम अरिंदम\nपुत्राधिभिः परिद्यूनां दरौपदीं सत्यवादिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 47, + "text": "न नूनं कर्मभिः पुण्यैर अश्नुते पुरुषः सुखम\nदरौपदी चेत तथा वृत्ता नाश्नुते सुखम अव्ययम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 48, + "text": "न परियॊ मम कृष्णाय बीभत्सुर न युधिष्ठिरः\nभीमसेनॊ यमौ वापि यद अपश्यं सभा गताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 49, + "text": "न मे दुःखतरं किं चिद भूतपूर्वं ततॊ ऽधिकम\nयद दरौपदीं निवातस्थां शवशुराणां समीपगाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 50, + "text": "आनायिताम अनार्येण करॊधलॊभानुवर्तिना\nसर्वे परैक्षन्त कुरव एकवस्त्रां सभा गताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 51, + "text": "तत्रैव धृतराष्ट्रश च महाराजश च बाह्लिकः\nकृपश च सॊमदत्तश च निर्विण्णाः कुरवस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 52, + "text": "तस्यां संसदि सर्वस्यां कषत्तारं पूजयाम्य अहम\nवृत्तेन हि भवत्य आर्यॊ न धनेन न विद्यया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 53, + "text": "तस्य कृष्ण महाबुद्धेर गम्भीरस्य महामनः\nकषत्तुः शीलम अलंकारॊ लॊकान विष्टभ्य तिष्ठति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 54, + "text": "सा शॊकार्ता च हृष्टा च दृष्ट्वा गॊविन्दम आगतम\nनानाविधानि दुःखानि सर्वाण्य एवान्वकीर्तयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 55, + "text": "पूर्वैर आचरितं यत तत कुराजभिर अरिंदम\nअक्षद्यूतं मृगवधः कच चिद एषां सुखावहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 56, + "text": "तन मां दहति यत कृष्णा सभायां कुरु संनिधौ\nधार्तराष्ट्रैः परिक्लिष्टा यथा न कुशलं तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 57, + "text": "निर्वासनं च नगरात परव्रज्या च परंतप\nनानाविधानां दुःखानाम आवासॊ ऽसमि जनार्दन\nअज्ञातचर्या बालानाम अवरॊधश च केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 58, + "text": "न सम कलेशतमं मे सयात पुत्रैः सह परंतप\nदुर्यॊधनेन निकृता वर्षम अद्य चतुर्दशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 59, + "text": "दुःखाद अपि सुखं न सयाद यदि पुण्यफलक्षयः\nन मे विशेषॊ जात्व आसीद धार्तराष्ट्रेषु पाण्डवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 60, + "text": "तेन सत्येन कृष्ण तवां हतामित्रं शरिया वृतम\nअस्माद विमुक्तं संग्रामात पश्येयं पाण्डवैः सह\nनैव शक्याः पराजेतुं सत्त्वं हय एषां तथागतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 61, + "text": "पितरं तव एव गर्हेयं नात्मानं न सुयॊधनम\nयेनाहं कुन्तिभॊजाय धनं धूर्तैर इवार्पिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 62, + "text": "बालां माम आर्यकस तुभ्यं करीडन्तीं कन्दु हस्तकाम\nअददात कुन्तिभॊजाय सखा सख्ये महात्मने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 63, + "text": "साहं पित्रा च निकृता शवशुरैश च परंतप\nअत्यन्तदुःखिता कृष्ण किं जीवितफलं मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 64, + "text": "यन मा वाग अब्रवीन नक्तं सूतके सव्यसाचिनः\nपुत्रस ते पृथिवीं जेता यशश चास्य दिवं सपृशेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 65, + "text": "हत्वा कुरून गरामजन्ये राज्यं पराप्य धनंजयः\nभरातृभिः सह कौन्तेयस तरीन मेधान आहरिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 66, + "text": "नाहं ताम अभ्यसूयामि नमॊ धर्माय वेधसे\nकृष्णाय महते नित्यं धर्मॊ धारयति परजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 67, + "text": "धर्मश चेद अस्ति वार्ष्णेय तथा सत्यं भविष्यति\nतवं चापि तत तथा कृष्ण सर्वं संपादयिष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 68, + "text": "न मां माधव वैधव्यं नार्थनाशॊ न वैरिता\nतथा शॊकाय भवति यथा पुत्रैर विनाभवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 69, + "text": "याहं गाण्डीवधन्वानं सर्वशस्त्रभृतां वरम\nधनंजयं न पश्यामि का शान्तिर हृदयस्य मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 70, + "text": "इदं चतुर्दशं वर्षं यन नापश्यं युधिष्ठिरम\nधनंजयं च गॊविन्द यमौ तं च वृकॊदरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 71, + "text": "जीवनाशं परनष्टानां शराद्धं कुर्वन्ति मानवाः\nअर्थतस ते मम मृतास तेषां चाहं जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 72, + "text": "बरूया माधव राजानं धर्मात्मानं युधिष्ठिरम\nभूयांस ते हीयते धर्मॊ मा पुत्रक वृथा कृथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 73, + "text": "पराश्रया वासुदेव या जीवामि धिग अस्तु माम\nवृत्तेः कृपण लब्धाया अप्रतिष्ठैव जयायसी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 74, + "text": "अथॊ धनंजयं बरूया नित्यॊद्युक्तं वृकॊदरम\nयदर्थं कषत्रिया सूते तस्य वॊ ऽतिक्रमिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 75, + "text": "अस्मिंश चेद आगते काले कालॊ वॊऽतिक्रमिष्यति\nलॊकसंभाविताः सन्तः सुनृशंसं करिष्यथ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 76, + "text": "नृशंसेन च वॊ युक्तांस तयजेयं शाश्वतीः समाः\nकाले हि समनुप्राप्ते तयक्तव्यम अपि जीवितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 77, + "text": "माद्रीपुत्रौ च वक्तव्यौ कषत्रधर्मरतौ सदा\nविक्रमेणार्जितान भॊगान वृणीतं जीविताद अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 78, + "text": "विक्रमाधिगता हय अर्थाः कषत्रधर्मेण जीवतः\nमनॊ मनुष्यस्य सदा परीणन्ति पुरुषॊत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 79, + "text": "गत्वा बरूहि महाबाहॊ सर्वशस्त्रभृतां वरम\nअर्जुनं पाण्डवं वीरं दरौपद्याः पदवीं चर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 80, + "text": "विदितौ हि तवात्यन्तं करुद्धाव इव यथान्तकौ\nभीमार्जुनौ नयेतां हि देवान अपि परां गतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 81, + "text": "तयॊश चैतद अवज्ञानं यत सा कृष्णा सभां गता\nदुःशासनश च कर्णश च परुषाण्य अभ्यभाषताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 82, + "text": "दुर्यॊधनॊ भीमसेनम अभ्यगच्छन मनस्विनम\nपश्यतां कुरुमुख्यानां तस्य दरक्ष्यति यत फलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 83, + "text": "न हि वैरं समासाद्य परशाम्यति वृकॊदरः\nसुचिराद अपि भीमस्य न हि वैरं परशाम्यति\nयावदन्तं न नयति शात्रवाञ शत्रुकर्शनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 84, + "text": "न दुःखं राज्यहरणं न च दयूते पराजयः\nपरव्राजनं च पुत्राणां न मे तद्दुःखकारणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 85, + "text": "यत तु सा बृहती शयामा एकवस्त्रा सभां गता\nअशृणॊत पर���षा वाचस ततॊ दुःखतरं नु किम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 86, + "text": "सत्री धर्मिणी वरारॊहा कषत्रधर्मरता सदा\nनाध्यगच्छत तथा नाथं कृष्णा नाथवती सती" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 87, + "text": "यस्या मम सपुत्रायास तवं नाथॊ मधुसूदन\nरामश च बलिनां शरेष्ठः परद्युम्नश च महारथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 88, + "text": "साहम एवंविधं दुःखं सहे ऽदय पुरुषॊत्तम\nभीमे जीवति दुर्धर्षे विजये चापलायिनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 89, + "text": "तत आश्वासयाम आस पुत्राधिभिर अभिप्लुताम\nपितृष्वसारं शॊचन्तीं शौरिः पार्थ सखः पृथाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 90, + "text": "का नु सीमन्तिनी तवादृग लॊकेष्व अस्ति पितृष्वसः\nशूरस्य राज्ञॊ दुहिता आजमीढ कुलं गता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 91, + "text": "महाकुलीना भवती दरहाद धरदम इवागता\nईश्वरी सर्वकल्याणी भर्ता परमपूजिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 92, + "text": "वीरसूर वीर पत्नी च सर्वैः समुदिता गुणैः\nसुखदुःखे महाप्राज्ञे तवादृशी सॊढुम अर्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 93, + "text": "निद्रा तन्द्री करॊधहर्षौ कषुत्पिपासे हिमातपौ\nएतानि पार्था निर्जित्य नित्यं वीराः सुखे रताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 94, + "text": "तयक्तग्राम्य सुखाः पार्था नित्यं वीर सुखप्रियाः\nन ते सवल्पेन तुष्येयुर महॊत्साहा महाबलाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 95, + "text": "अन्तं धीरा निषेवन्ते मध्यं गराम्यसुखप्रियाः\nउत्तमांश च परिक्लेशान भॊगांश चातीव मानुषान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 96, + "text": "अन्तेषु रेमिरे धीरा न ते मध्येषु रेमिरे\nअन्तप्राप्तिं सुखाम आहुर दुःखम अन्तरम अन्तयॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 97, + "text": "अभिवादयन्ति भवतीं पाण्डवाः सह कृष्णया\nआत्मानं च कुशलिनं निवेद्याहुर अनामयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 98, + "text": "अरॊगान सर्वसिद्धार्थान कषिप्रं दरक्ष्यसि पाण्डवान\nईश्वरान सर्वलॊकस्य हतामित्राञ शरिया वृतान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 99, + "text": "एवम आश्वासिता कुन्ती परत्युवाच जनार्दनम\nपुत्राधिभिर अभिध्वस्ता निगृह्याबुद्धिजं तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 100, + "text": "यद यत तेषां महाबाहॊ पथ्यं सयान मधुसूदन\nयथा यथा तवं मन्येथाः कुर्याः कृष्ण तथा तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 101, + "text": "अविलॊपेन धर्मस्य अनिकृ��्या परंतप\nपरभावज्ञास्मि ते कृष्ण सत्यस्याभिजनस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 102, + "text": "वयवस्थायां च मित्रेषु बुद्धिविक्रमयॊस तथा\nतवम एव नः कुले धर्मस तवं सत्यं तवं तपॊ महत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 103, + "text": "तवं तराता तवं महद बरह्म तवयि सर्वं परतिष्ठितम\nयथैवात्थ तथैवैतत तवयि सत्यं भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 88, + "shloka": 104, + "text": "ताम आमन्त्र्य च गॊविन्दः कृत्वा चाभिप्रदक्षिणम\nपरातिष्ठत महाबाहुर दुर्यॊधन गृहान परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nपृथाम आमन्त्र्य गॊविन्दः कृत्वा चापि परदक्षिणम\nदुर्यॊधन गृहं शौरिर अभ्यगच्छद अरिंदमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 2, + "text": "लक्ष्म्या परमया युक्तं पुरंदर गृहॊपमम\nतस्य कक्ष्या वयतिक्रम्य तिस्रॊ दवाःस्थैर अवारितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 3, + "text": "ततॊ ऽभरघनसंकाशं गिरिकूटम इवॊच्छ्रितम\nशरिया जवलन्तं परासादम आरुरॊह महायशाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 4, + "text": "तत्र राजसहस्रैश च कुरुभिश चाभिसंवृतम\nधार्तराष्ट्रं महाबाहुं ददर्शासीनम आसने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 5, + "text": "दुःशासनं च कर्णं च शकुनिं चापि सौबलम\nदुर्यॊधन समीपे तान आसनस्थान ददर्श सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 6, + "text": "अभ्यागच्छति दाशार्हे धार्तराष्ट्रॊ महायशाः\nउदतिष्ठत सहामात्यः पूजयन मधुसूदनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 7, + "text": "समेत्य धार्तराष्ट्रेण सहामात्येन केशवः\nराजभिस तत्र वार्ष्णेयः समागच्छद यथा वयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 8, + "text": "तत्र जाम्बूनदमयं पर्यङ्कं सुपरिष्कृतम\nविविधास्तरणास्तीर्णम अभ्युपाविशद अच्युतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 9, + "text": "तस्मिन गां मधुपर्कं च उपहृत्य जनार्दने\nनिवेदयाम आस तदा गृहान राज्यं च कौरवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 10, + "text": "तत्र गॊविन्दम आसीनं परसन्नादित्य वर्चसम\nउपासां चक्रिरे सर्वे कुरवॊ राजभिः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 11, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनॊ राजा वार्ष्णेयं जयतां वरम\nनयमन्त्रयद भॊजनेन नाभ्यनन्दच च केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनः कृष्णम अब्रवीद राजसंसदि\nमृदुपूर्वं शठॊदर्कं कर्णम आभाष्य कौरवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 13, + "text": "कस्माद अन्नानि पानानि वासांसि शयना���ि च\nतवदर्थम उपनीतानि नाग्रहीस तवं जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 14, + "text": "उभयॊश चाददः साह्यम उभयॊश च हते रतः\nसंबन्धी दयितश चासि धृतराष्ट्रस्य माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 15, + "text": "तवं हि गॊविन्द धर्मार्थौ वेत्थ तत्त्वेन सर्वशः\nतत्र कारणम इच्छामि शरॊतुं चक्रगदाधर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 16, + "text": "स एवम उक्तॊ गॊविन्दः परत्युवाच महामनाः\nओघमेघस्वनः काले परगृह्य विपुलं भुजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 17, + "text": "अनम्बू कृतम अग्रस्तम अनिरस्तम असंकुलम\nराजीवनेत्रॊ राजानं हेतुमद्वाक्यम उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 18, + "text": "कृतार्था भुञ्जते दूताः पूजां गृह्णन्ति चैव हि\nकृतार्थं मां सहामात्यस तवम अर्चिष्यसि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 19, + "text": "एवम उक्तः परत्युवाच धार्तराष्ट्रॊ जनार्दनम\nन युक्तं भवतास्मासु परतिपत्तुम असांप्रतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 20, + "text": "कृतार्थं चाकृतार्थं च तवां वयं मधुसूदन\nयतामहे पूजयितुं गॊविन्द न च शक्नुमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 21, + "text": "न च तत कारणं विद्मॊ यस्मिन नॊ मधुसूदन\nपूजां कृतां परीयमाणैर नामंस्थाः पुरुषॊत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 22, + "text": "वैरं नॊ नास्ति भवता गॊविन्द न च विग्रहः\nस भवान परसमीक्ष्यैतन नेदृशं वक्तुम अर्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 23, + "text": "एवम उक्तः परत्युवाच धार्तराष्ट्रं जनार्दनः\nअभिवीक्ष्य सहामात्यं दाशार्हः परहसन्न इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 24, + "text": "नाहं कामान न संरम्भान न दवेषान नार्थकारणात\nन हेतुवादाल लॊभाद वा धर्मं जह्यां कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 25, + "text": "संप्रीति भॊज्यान्य अन्नानि आपद भॊज्यानि वा पुनः\nन च संप्रीयसे राजन न चाप्य आपद गता वयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 26, + "text": "अकस्माद दविषसे राजञ जन्मप्रभृति पाण्डवान\nपरियानुवर्तिनॊ भरातॄन सर्वैः समुदितान गुणैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 27, + "text": "अकस्माच चैव पार्थानां दवेषणं नॊपपद्यते\nधर्मे सथिताः पाण्डवेयाः कस तान किं वक्तुम अर्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 28, + "text": "यस तान दवेष्टि स मां दवेष्टि यस तान अनु स माम अनु\nऐकात्म्यं मां गतं विद्धि पाण्डवैर धर्मचारिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 29, + "text": "कामक्रॊधानुवर्ती हि यॊ मॊहाद विरुरुत्सते\nगुणवन्तं च यॊ दवेष्टि तम आहुः पुरुषाधमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 30, + "text": "यः कल्याण गुणाञ जञातीन मॊहाल लॊभाद दिदृक्षते\nसॊ ऽजितात्माजित करॊधॊ नचिरं तिष्ठति शरियम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 31, + "text": "अथ यॊ गुणसंपन्नान हृदयस्याप्रियान अपि\nपरियेण कुरुते वश्यांश चिरं यशसि तिष्ठति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 32, + "text": "सर्वम एतद अभॊक्तव्यम अन्नं दुष्टाभिसंहितम\nकषत्तुर एकस्य भॊक्तव्यम इति मे धीयते मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 33, + "text": "एवम उक्त्वा महाबाहुर दुर्यॊधनम अमर्षणम\nनिश्चक्राम ततः शुभ्राद धार्तराष्ट्र निवेशनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 34, + "text": "निर्याय च महाबाहुर वासुदेवॊ महामनाः\nनिवेशाय ययौ वेश्म विरुदस्य महात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 35, + "text": "तम अभ्यगच्छद दरॊणश च कृपॊ भीष्मॊ ऽथ बाह्लिकः\nकुरवश च महाबाहुं विरुदस्य गृहे सथितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 36, + "text": "ते ऽभिगम्याब्रुवंस तत्र कुरवॊ मधुसूदनम\nनिवेदयामॊ वार्ष्णेय सरत्नांस ते गृहान्वयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 37, + "text": "तान उवाच महातेजाः कौरवान मधुसूदनः\nसर्वे भवन्तॊ गच्छन्तु सर्वा मे ऽपचितिः कृता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 38, + "text": "यातेषु कुरुषु कषत्ता दाशार्हम अपराजितम\nअभ्यर्चयाम आस तदा सर्वकामैः परयत्नवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 39, + "text": "ततः कषत्तान्न पानानि शुचीनि गुणवन्ति च\nउपाहरद अनेकानि केशवाय महात्मने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 40, + "text": "तैर तर्पयित्वा परथमं बराह्मणान मधुसूदनः\nवेदविद्भ्यॊ ददौ कृष्णः परमद्रविणान्य अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 89, + "shloka": 41, + "text": "ततॊ ऽनुयायिभिः सार्धं मरुद्भिर इव वासवः\nविदुरान्नानि बुभुजे शुचीनि गुणवन्ति च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nतं भुक्तवन्तम आश्वस्तं निशायां विदुरॊ ऽबरवीत\nनेदं सम्यग वयवसितं केशवागमनं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 2, + "text": "अर्धधर्मातिगॊ मूढः संरम्भी च जनार्दन\nमानघ्नॊ मानकामश च वृद्धानां शासनातिगः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 3, + "text": "धर्मशास्त्रातिगॊ मन्दॊ दुरात्मा परग्रहं गतः\nअनेयः शरेयसां पापॊ धार्तराष्ट्रॊ जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 4, + "text": "कामात्मा पराज्ञ��ानी च मित्रध्रुक सर्वशङ्कितः\nअकर्ता चाकृतज्ञश च तयक्तधर्मः परियानृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 5, + "text": "एतैश चान्यैश च बहुभिर दॊषैर एष समन्वितः\nतवयॊच्यमानः शरेयॊ ऽपि संरम्भान न गरहीष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 6, + "text": "सेना समुदयं दृष्ट्वा पार्थिवं मधुसूदन\nकृतार्थं मन्यते बाल आत्मानम अविचक्षणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 7, + "text": "एकः कर्णः पराञ जेतुं समर्थ इति निश्चितम\nधार्तराष्ट्रस्य दुर्बुद्धेः स शमं नॊपयास्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 8, + "text": "भीष्मे दरॊणे कृपे कर्णे दरॊणपुत्रे जयद्रथे\nभूयसीं वर्तते वृत्तिं न शमे कुरुते मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 9, + "text": "निश्चितं धार्तराष्ट्राणां सकर्णानां जनार्दन\nभीष्मद्रॊणकृपान पार्था न शक्ताः परतिवीक्षितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 10, + "text": "संविच च धार्तराष्ट्राणां सर्वेषाम एव केशव\nशमे परयतमानस्य तव सौभ्रात्र काङ्क्षिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 11, + "text": "न पाण्डवानाम अस्माभिः परतिदेयं यथॊचितम\nइति वयवसितास तेषु वचनं सयान निरर्थकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 12, + "text": "यत्र सूक्तं दुरुक्तं च समं सयान मधुसूदन\nन तत्र परलपेत पराज्ञॊ बधिरेष्व इव गायनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 13, + "text": "अविजानत्सु मूढेषु निर्मर्यादेषु माधव\nन तवं वाक्यं बरुवन युक्तश चाण्डालेषु दविजॊ यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 14, + "text": "सॊ ऽयं बलस्थॊ मूढश च न करिष्यति ते वचः\nतस्मिन निरर्थकं वाक्यम उक्तं संपत्स्यते तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 15, + "text": "तेषां समुपविष्टानां सर्वेषां पापचेतसाम\nतव मध्यावतरणं मम कृष्ण न रॊचते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 16, + "text": "दुर्बुद्धीनाम अशिष्टानां बहूनां पापचेतसाम\nपरतीपं वचनं मध्ये तव कृष्ण न रॊचते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 17, + "text": "अनुपासितवृद्धत्वाच छरिया मॊहाच च दर्पितः\nवयॊ दर्पाद अमर्षाच च न ते शरेयॊ गरहीष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 18, + "text": "बलं बलवद अप्य अस्य यदि वक्ष्यसि माधव\nतवय्य अस्य महती शङ्का न करिष्यति ते वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 19, + "text": "नेदम अद्य युधा शक्यम इन्द्रेणापि सहामरैः\nइति वयवसिताः सर्वे धार्तराष्ट्रा जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 20, + "text": "तेष्व एवम उपपन���नेषु कामक्रॊधानुवर्तिषु\nसमर्थम अपि ते वाक्यम असमर्थं भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 21, + "text": "मध्ये तिष्ठन हस्त्यनीकस्य मन्दॊ; रथाश्वयुक्तस्य बलस्य मूढः\nदुर्यॊधनॊ मन्यते वीतमन्युः; कृत्स्ना मयेयं पृथिवी जितेति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 22, + "text": "आशंसते धृतराष्ट्रस्य पुत्रॊ; महाराज्यम असपत्नं पृथिव्याम\nतस्मिञ शमः केवलॊ नॊपलभ्यॊ; बद्धं सन्तम आगतं मन्यते ऽरथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 23, + "text": "पर्यस्तेयं पृथिवी कालपक्वा; दुर्यॊधनार्थे पाण्डवान यॊद्धुकामाः\nसमागताः सर्वयॊधाः पृथिव्यां; राजानश च कषितिपालैः समेताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 24, + "text": "सर्वे चैते कृतवैराः पुरस्तात; तवया राजानॊ हृतसाराश च कृष्ण\nतवॊद्वेगात संश्रिता धार्तराष्ट्रान; सुसंहताः सह कर्णेन वीराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 25, + "text": "तयक्तात्मानः सह दुर्यॊधनेन; सृष्टा यॊद्धुं पाण्डवान सर्वयॊधाः\nतेषां मध्ये परविशेथा यदि तवं; न तन मतं मम दाशार्ह वीर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 26, + "text": "तेषां समुपविष्टानां बहूनां दुष्टचेतसाम\nकथं मध्यं परपद्येथाः शत्रूणां शत्रुकर्शन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 27, + "text": "सर्वथा तवं महाबाहॊ देवैर अपि दुरुत्सहः\nपरभावं पौरुषं बुद्धिं जानामि तव शत्रुहन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 90, + "shloka": 28, + "text": "या मे परीतिः पाण्डवेषु भूयः सा तवयि माधव\nपरेम्णा च बहुमानाच च सौहृदाच च बरवीम्य अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 1, + "text": "[भ]\nयथा बरूयान महाप्राज्ञॊ यथा बरूयाद विचक्षणः\nयथा वाच्यस तवद्विधेन सुहृदा मद्विधः सुहृत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 2, + "text": "धर्मार्थयुक्तं तथ्यं च यथा तवय्य उपपद्यते\nतथा वचनम उक्तॊ ऽसमि तवयैतत पितृमातृवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 3, + "text": "सत्यं पराप्तं च युक्तं चाप्य एवम एव यथात्थ माम\nशृणुष्वागमने हेतुं विदुरावहितॊ भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 4, + "text": "दौरात्म्यं धार्तराष्ट्रस्य कषत्रियाणां च वैरिताम\nसर्वम एतद अहं जानन कषत्तः पराप्तॊ ऽदय कौरवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 5, + "text": "पर्यस्तां पृथिवीं सर्वां साश्वां सरथ कुञ्जराम\nयॊ मॊचयेन मृत्युपाशात पराप्नुयाद धर्मम उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 6, + "text": "धर्मकार्यं यतञ शक्त्या न चेच छक्नॊति मानव���\nपराप्तॊ भवति तत पुण्यम अत्र मे नास्ति संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 7, + "text": "मनसा चिन्तयन पापं कर्मणा नाभिरॊचयन\nन पराप्नॊति फलं तस्य एवं धर्मविदॊ विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 8, + "text": "सॊ ऽहं यतिष्ये परशमं कषत्तः कर्तुम अमायया\nकुरूणां सृञ्जयानां च संग्रामे विनशिष्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 9, + "text": "सेयम आपन महाघॊरा कुरुष्व एव समुत्थिता\nकर्ण दुर्यॊधन कृता सर्वे हय एते तद अन्वयाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 10, + "text": "वयसनैः कलिश्यमानं हि यॊ मित्रं नाभिपद्यते\nअनुनीय यथाशक्ति तं नृशंसं विदुर बुधाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 11, + "text": "आ केशग्रहणान मित्रम अकार्यात संनिवर्तयन\nअवाच्यः कस्य चिद भवति कृतयत्नॊ यथाबलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 12, + "text": "तत समर्थं शुभं वाक्यं धर्मार्थसहितं हितम\nधार्तराष्ट्रः सहामात्यॊ गरहीतुं विदुरार्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 13, + "text": "हितं हि धार्तराष्ट्राणां पाण्डवानां तथैव च\nपृथिव्यां कषत्रियाणां च यतिष्ये ऽहम अमायया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 14, + "text": "हिते परयतमानं मां शङ्केद दुर्यॊधनॊ यदि\nहृदयस्य च मे परीतिर आनृण्यं च भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 15, + "text": "जञातीनां हि मिथॊ भेदे यन मित्रं नाभिपद्यते\nसर्वयत्नेन मध्यस्थं न तन मित्रं विदुर बुधाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 16, + "text": "न मां बरूयुर अधर्मज्ञा मूढा असुहृदस तथा\nशक्तॊ नावारयत कृष्णः संरब्धान कुरुपाण्डवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 17, + "text": "उभयॊः साधयन्न अर्थम अहम आगत इत्य उत\nतत्र यत्नम अहं कृत्वा गच्छेयं नृष्व अवाच्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 18, + "text": "मम धर्मार्थयुक्तं हि शरुत्वा वाक्यम अनामयम\nन चेद आदास्यते बालॊ दिष्टस्य वशम एष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 19, + "text": "अहापयन पाण्डवार्थं यथावच; छमं कुरूणां यदि चाचरेयम\nपुण्यं च मे सयाच चरितं महार्थं; मुच्येरंश च कुरवॊ मृत्युपाशात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 20, + "text": "अपि वाचं भाषमाणस्य काव्यां; धर्मारामाम अर्थवतीम अहिंस्राम\nअवेक्षेरन धार्तराष्ट्राः समर्थां; मां च पराप्तं कुरवः पूजयेयुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 21, + "text": "न चापि मम पर्याप्ताः सहिताः सर्वपार्थिवाः\nकरुद्धस्य परमुखे सथातुं सिंहस्येवेतरे मृगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 91, + "shloka": 22, + "text": "[व]\nइत्य एवम उक्त्वा वचनं वृष्णीनाम ऋषभस तदा\nशयने सुखसंस्पर्शे शिश्ये यदुसुखावहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nतथा कथयतॊर एव तयॊर बुद्धिमतॊस तदा\nशिवा नक्षत्रसंपन्ना सा वयतीयाय शर्वरी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 2, + "text": "धर्मार्थकामयुक्ताश च विचित्रार्थपदाक्षराः\nशृण्वतॊ विविधा वाचॊ विदुरस्य महात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 3, + "text": "कथाभिर अनुरूपाभिः कृष्णस्यामित तेजसः\nअकामस्येव कृष्णस्य सा वयतीयाय शर्वरी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 4, + "text": "ततस तु सवरसंपन्ना बहवः सूतमागधाः\nशङ्खदुन्दुभिनिर्घॊषैः केशवं परत्यबॊधयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 5, + "text": "तत उत्थाय दाशार्ह ऋषभः सर्वसात्वताम\nसर्वम आवश्यकं चक्रे परातः कार्यं जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 6, + "text": "कृतॊद कार्यजप्यः स हुताग्निः समलंकृतः\nतत आदित्यम उद्यन्तम उपातिष्ठत माधवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 7, + "text": "अथ दुर्यॊधनः कृष्णं शकुनिश चापि सौबलः\nसंध्यां तिष्ठन्तम अभ्येत्य दाशार्हम अपराजितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 8, + "text": "आचक्षेतां तु कृष्णस्य धृतराष्ट्रं सभा गतम\nकुरूंश च भीष्म परमुखान राज्ञः सर्वांश च पार्थिवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 9, + "text": "तवाम अर्थयन्ते गॊविन्द दिवि शक्रम इवामराः\nताव अभ्यनन्दद गॊविन्दः साम्ना परमवल्गुना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 10, + "text": "ततॊ विमल आदित्ये बराह्मणेभ्यॊ जनार्दनः\nददौ हिरण्यं वासांसि गाश चाश्वांश च परंतपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 11, + "text": "विसृष्टवन्तं रत्नानि दाशार्हम अपराजितम\nतिष्ठन्तम उपसंगम्य ववन्दे सारथिस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 12, + "text": "तम उपस्थितम आज्ञाय रथं दिव्यं महामनाः\nमहाभ्रघननिर्घॊषं सर्वरत्नविभूषितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 13, + "text": "अग्निं परदक्षिणं कृत्वा बराह्मणांश च जनार्दनः\nकौस्तुभं मणिम आमुच्य शरिया परमया जवलन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 14, + "text": "कुरुभिः संवृतः कृष्णॊ वृष्णिभिश चाभिरक्षितः\nआतिष्ठत रथं शौरिः सर्वयादवनन्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 15, + "text": "अन्वारुरॊह दाशार्हं विदुरः सर्वधर्मवित\nसर्वप्राणभृतां शरेष्ठं सर्वधर्मभृतां वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 16, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनः कृष्णं शकुनिश चापि सौबलः\nदवितीयेन रथेनैनम अन्वयातां परंतपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 17, + "text": "सात्यकिः कृतवर्मा च वृष्णीनां च महारथाः\nपृष्ठतॊ ऽनुययुः कृष्णं रथैर अश्वैर गजैर अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 18, + "text": "तेषां हेमपरिष्कारा युक्ताः परमवाजिभिः\nगच्छतां घॊषिणश चित्राश चारु बभ्राजिरे रथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 19, + "text": "संमृष्टसंसिक्त रजः परतिपेदे महापथम\nराजर्षिचरितं काले कृष्णॊ धीमाञ शरिया जवलन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 20, + "text": "ततः परयाते दाशार्हे परावाद्यन्तैक पुष्कराः\nशङ्खाश च दध्मिरे तत्र वाद्यान्य अन्यानि यानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 21, + "text": "परवीराः सर्वलॊकस्य युवानः सिंहविक्रमाः\nपरिवार्य रथं शौरेर अगच्छन्त परंतपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 22, + "text": "ततॊ ऽनये बहुसाहस्रा विचित्राद्भुत वाससः\nअसि परासायुध धराः कृष्णस्यासन पुरःसराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 23, + "text": "गजाः परःशतास तत्र वराश चाश्वाः सहस्रशः\nपरयान्तम अन्वयुर वीरं दाशार्हम अपराजितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 24, + "text": "पुरं कुरूणां संवृत्तं दरष्टुकामं जनार्दनम\nसवृद्धबालं सस्त्रीकं रथ्या गतम अरिंदमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 25, + "text": "वेदिकापाश्रिताभिश च समाक्रान्तान्य अनेकशः\nपरचलन्तीव भारेण यॊषिद्भिर भवनान्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 26, + "text": "संपूज्यमानः कुरुभिः संशृण्वन विविधाः कथाः\nयथार्हं परतिसत्कुर्वन परेक्षमाणः शनैर ययौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 27, + "text": "ततः सभां समासाद्य केशवस्यानुयायिनः\nसशङ्खैर वेणुनिर्घॊषैर दिशः सर्वा वयनादयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 28, + "text": "ततः सा समितिः सर्वा राज्ञाम अमिततेजसाम\nसंप्राकम्पत हर्षेण कृष्णागमन काङ्क्षया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 29, + "text": "ततॊ ऽभयाशगते कृष्णे समहृष्यन नराधिपाः\nशरुत्वा तं रथनिर्घॊषं पर्यज्ञ्य निनदॊपमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 30, + "text": "आसाद्य तु सभा दवारम ऋषभः सर्वसात्वताम\nअवतीर्य रथाच छौरिः कैलासशिखरॊपमात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 31, + "text": "नगमेघप्रतीकाशां जवलन्तीम इव तेजसा\nमहेन्द्र सदन परख्यां परविवेश सभां ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 32, + "text": "पाणौ गृहीत्वा विदुरं सात्यकिं च महायशाः\nजयॊतींष्य आदित्यवद राजन कुरून परच्छादयञ शरिया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 33, + "text": "अग्रतॊ वासुदेवस्य कर्णदुर्यॊधनाव उभौ\nवृष्णयः कृतवर्मा च आसन कृष्णस्य पृष्ठतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 34, + "text": "धृतराष्ट्रं पुरस्कृत्य भीष्मद्रॊणादयस ततः\nआसनेभ्यॊ ऽचलन सर्वे पूजयन्तॊ जनार्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 35, + "text": "अभ्यागच्छति दाशार्हे परज्ञा चक्षुर महामनाः\nसहैव भीष्मद्रॊणाभ्याम उदतिष्ठन महायशाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 36, + "text": "उत्तिष्ठति महाराजे धृतराष्ट्रे जनेश्वरे\nतानि राजसहस्राणि समुत्तस्थुः समन्ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 37, + "text": "आसनं सर्वतॊभद्रं जाम्बूनदपरिष्कृतम\nकृष्णार्थे कल्पितं तत्र धृतराष्ट्रस्य शासनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 38, + "text": "समयमानस तु राजानं भीष्मद्रॊणौ च माधवः\nअभ्यभाषत धर्मात्मा राज्ञश चान्यान यथा वयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 39, + "text": "तत्र केशवम आनर्चुः सम्यग अभ्यागतं सभाम\nराजानः पार्थिवाः सर्वे कुरवश च जनार्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 40, + "text": "तत्र तिष्ठन स दाशार्हॊ राजमध्ये परंतपः\nअपश्यद अन्तरिक्षस्थान ऋषीन परपुरंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 41, + "text": "ततस तान अभिसंप्रेक्ष्य नारदप्रमुखान ऋषीन\nअभ्यभाषत दाशार्हॊ भीष्मं शांतनवं शनैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 42, + "text": "पार्थिवीं समितिं दरष्टुम ऋषयॊ ऽभयागता नृप\nनिमन्त्र्यताम आसनैश च सत्कारेण च भूयसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 43, + "text": "नैतेष्व अनुपविष्टेषु शक्यं केन चिद आसितुम\nपूजा परयुज्यताम आशु मुनीनां भावितात्मनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 44, + "text": "ऋषीञ शांतनवॊ दृष्ट्वा सभा दवारम उपस्थितान\nतवरमाणस ततॊ भृत्यान आसनानीत्य अचॊदयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 45, + "text": "आसनान्य अथ मृष्टानि महान्ति विपुलानि च\nमणिकाञ्चनचित्राणि समाजह्रुस ततस ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 46, + "text": "तेषु तत्रॊपविष्टेषु गृहीतार्धेषु भारत\nनिषसादासने कृष्णॊ राजानश च यथासनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 47, + "text": "दुःशासनः सात्यकये ददाव आसनम उत्तमम\nविविंशतिर ददौ पीठं काञ्चनं कृतवर्मणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 48, + "text": "अविदूरे ऽथ कृष्णस्य कर्णदुर्यॊधनाव उभौ\nएकासने महात्मानौ निषीदतुर अमर्षणौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 49, + "text": "गान्धारराजः शकुनिर गान्धारैर अभिरक्षितः\nनिषसादासने राजा सह पुत्रॊ विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 50, + "text": "विदुरॊ मणिपीठे तु शुक्लस्पर्ध्याजिनॊत्तरे\nसंस्पृशन्न आसनं शौरेर महामतिर उपाविशत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 51, + "text": "चिरस्य दृष्ट्वा दाशार्हं राजानः सर्वपार्थिवाः\nअमृतस्येव नातृप्यन परेक्षमाणा जनार्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 52, + "text": "अतसी पुष्पसंकाशः पीतवासा जनार्दनः\nवयभ्राजत सभामध्ये हेम्नीवॊपहितॊ मणिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 92, + "shloka": 53, + "text": "ततस तूष्णीं सर्वम आसीद गॊविन्द गतमानसम\nन तत्र कश चित किं चिद धि वयाजहार पुमान कव चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nतेष्व आसीनेषु सर्वेषु तूष्णींभूतेषु राजसु\nवाक्यम अभ्याददे कृष्णः सुदंष्ट्रॊ दुन्दुभिस्वनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 2, + "text": "जीमूत इव धर्मान्ते सर्वां संश्रावयन सभाम\nधृतराष्ट्रम अभिप्रेक्ष्य समभाषत माधवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 3, + "text": "कुरूणां पाण्डवानां च शमः सयाद इति भारत\nअप्रयत्नेन वीराणाम एतद यतितुम आगतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 4, + "text": "राजन नान्यत परवक्तव्यं तव निःश्रेयसं वचः\nविदितं हय एव ते सर्वं वेदितव्यम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 5, + "text": "इदम अद्य कुलं शरेष्ठं सर्वराजसु पार्थिव\nशरुतवृत्तॊपसंपन्नं सर्वैः समुदितं गुणैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 6, + "text": "कृपानुकम्पा कारुण्यम आनृशंस्यं च भारत\nतथार्जवं कषमा सत्यं कुरुष्व एतद विशिष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 7, + "text": "तस्मिन्न एवंविधे राजन कुले महति तिष्ठति\nतवन्निमित्तं विशेषेण नेह युक्तम असांप्रतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 8, + "text": "तवं हि वारयिता शरेष्ठः कुरूणां कुरुसत्तम\nमिथ्या परचरतां तात बाह्येष्व आभ्यन्तरेषु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 9, + "text": "ते पुत्रास तव कौरव्य दुर्यॊधन पुरॊगमाः\nधर्मार्थौ पृष्ठतः कृत्वा परचरन्ति नृशंसवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 10, + "text": "अशिष्टा गतमर्यादा लॊभेन हृतचेतसः\nसवेषु बन्धुषु मुख्येषु तद वेत्थ भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 11, + "text": "सेयम आपन महाघॊरा कुरुष्व एव समुत्थिता\nउपेक्ष्यमाणा कौरव्य पृथिवीं घातयिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 12, + "text": "शक्या चेयं शमयितुं तवं चेद इच्छसि भारत\nन दुष्करॊ हय अत्र शमॊ मतॊ मे भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 13, + "text": "तवय्य अधीनः शमॊ राजन मयि चैव विशां पते\nपुत्रान सथापय कौरव्य सथापयिष्याम्य अहं परान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 14, + "text": "आज्ञा तव हि राजेन्द्र कार्या पुत्रैः सहान्वयैः\nहितं बलवद अप्य एषां तिष्ठतां तव शासने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 15, + "text": "तव चैव हितं राजन पाण्डवानाम अथॊ हितम\nशमे परयतमानस्य मम शासनकाङ्क्षिणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 16, + "text": "सवयं निष्कलम आलक्ष्य संविधत्स्व विशां पते\nसह भूतास तु भरतास तवैव सयुर जनेश्वर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 17, + "text": "धर्मार्थयॊर तिष्ठ राजन पाण्डवैर अभिरक्षितः\nन हि शक्यास तथा भूता यत्नाद अपि नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 18, + "text": "न हि तवां पाण्डवैर जेतुं रक्ष्यमाणं महात्मभिः\nइन्द्रॊ ऽपि देवैः सहितः परसहेत कुतॊ नृपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 19, + "text": "यत्र भीष्मश च दरॊणश च कृपः कर्णॊ विविंशतिः\nअश्वत्थामा विकर्णश च सॊमदत्तॊ ऽथ बाह्लिकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 20, + "text": "सैन्धवश च कलिङ्गश च काम्बॊजश च सुदक्षिणः\nयुधिष्ठिरॊ भीमसेनः सव्यसाची यमौ तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 21, + "text": "सात्यकिश च महातेजा युयुत्सुश च महारथ\nकॊ नु तान विपरीतात्मा युध्येत भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 22, + "text": "लॊकस्येश्वरतां भूयः शत्रुभिश चाप्रधृष्यताम\nपराप्स्यसि तवम अमित्रघ्न सहितः कुरुपाण्डवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 23, + "text": "तस्य ते पृथिवीपालास तवत्समाः पृथिवीपते\nशरेयांसश चैव राजानः संधास्यन्ते परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 24, + "text": "स तवं पुत्रैश च पौत्रैश च भरातृभिः पितृभिस तथा\nसुहृद्भिः सर्वतॊ गुप्तः सुखं शक्ष्यसि जीवितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 25, + "text": "एतान एव पुरॊधाय सत्कृत्य च यथा पुरा\nअखिलां भिक्ष्यसे सर्वां पृथिवीं पृथिवीपते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 26, + "text": "एतैर हि सहितः सर्वैः पाण्डवैः सवैश च भारत\nअन्यान विजेष्यसे शत्रून एष सवार्थस तवाखिलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 27, + "text": "तैर एवॊपार्जितां भूमिं भॊक्ष्यसे च परंतप\nयदि संपत्स्यसे पुत्रैः सहामात्यैर नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 28, + "text": "संयुगे वै महाराज दृश्यते सुमहान कषयः\nकषये चॊभयतॊ राजन कं धर्मम अनुपश्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 29, + "text": "पाण्डवैर निहतैः संख्ये पुत्रैर वापि महाबलैः\nयद विन्देथाः सुखं राजंस तद बरूहि भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 30, + "text": "शूराश च हि कृतास्त्राश च सर्वे युद्धाभिकाङ्क्षिणः\nपाण्डवास तावकाश चैव तान रक्ष महतॊ भयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 31, + "text": "न पश्येम कुरून सर्वान पाण्डवांश चैव संयुगे\nकषीणान उभयतः शूरान रथेभ्यॊ रथिभिर हतान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 32, + "text": "समवेताः पृथिव्यां हि राजानॊ राजसत्तम\nअमर्षवशम आपन्ना नाशयेयुर इमाः परजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 33, + "text": "तराहि राजन्न इमं लॊकं न नश्येयुर इमाः परजाः\nतवयि परकृतिम आपन्ने शेषं सयात कुरुनन्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 34, + "text": "शुक्ला वदान्या हरीमन्त आर्याः पुण्याभिजातयः\nअन्यॊन्यसचिवा राजंस तान पाहि महतॊ भयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 35, + "text": "शिवेनेमे भूमिपालाः समागम्य परस्परम\nसह भुक्त्वा च पीत्वा च परतियान्तु यथा गृहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 36, + "text": "सुवाससः सरग्विणश च सत्कृत्य भरतर्षभ\nअमर्षांश च निराकृत्य वैराणि च परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 37, + "text": "हार्दं यत पाण्डवेष्व आसीत पराप्ते ऽसमिन्न आयुषः कषये\nतद एव ते भवत्य अद्य शश्वच च भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 38, + "text": "बाला विहीनाः पित्रा ते तवयैव परिवर्धिताः\nतान पालय यथान्यायं पुत्रांश च भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 39, + "text": "भवतैव हि रक्ष्यास ते वयसनेषु विशेषतः\nमा ते धर्मस तथैवार्थॊ नश्येत भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 40, + "text": "आहुस तवां पाण्डवा राजन्न अभिवाद्य परसाद्य च\nभवतः शासनाद दुःखम अनुभूतं सहानुगैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 41, + "text": "दवादशेमानि वर्षाणि वने निर्व्युषितानि नः\nतरयॊदशं तथाज्ञातैः सजने परिवत्सरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 42, + "text": "सथाता नः समये तस्मिन पितेति कृतनिश्चयाः\nनाहास्म समयं तात तच च नॊ बराह्मणा विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 43, + "text": "तस्मिन नः समये ति��्ठ सथितानां भरतर्षभ\nनित्यं संक्लेशिता राजन सवराज्यांशं लभेमहि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 44, + "text": "तवं धर्मम अर्थं युञ्जानः सम्यङ नस तरातुम अर्हसि\nगुरुत्वं भवति परेक्ष्य बहून कलेशांस तितिक्ष्महे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 45, + "text": "स भवान मातृपितृवद अस्मासु परतिपद्यताम\nगुरॊर गरीयसी वृत्तिर या च शिष्यस्य भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 46, + "text": "पित्रा सथापयितव्या हि वयम उत्पथम आस्थिताः\nसंस्थापय पथिष्व अस्मांस तिष्ठ राजन सववर्त्मनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 47, + "text": "आहुश चेमां परिषदं पुत्रास ते भरतर्षभ\nधर्मज्ञेषु सभासत्सु नेह युक्तम असांप्रतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 48, + "text": "यत्र धर्मॊ हय अधर्मेण सत्यं यत्रानृतेन च\nहन्यते परेक्षमाणानां हतास तत्र सभासदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 49, + "text": "विद्धॊ धर्मॊ हय अधर्मेण सभां यत्र परपद्यते\nन चास्य शल्यं कृन्तन्ति विद्धास तत्र सभासदः\nधर्म एतान आरुजति यथा नद्य अनुकूलजान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 50, + "text": "ये धर्मम अनुपश्यन्तस तूष्णीं धयायन्त आसते\nते सत्यम आहुर धर्मं च नयाय्यं च भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 51, + "text": "शक्यं किम अन्यद वक्तुं ते दानाद अन्यज जनेश्वर\nबरुवन्तु वा महीपालाः सभायां ये समासते\nधर्मार्थौ संप्रधार्यैव यदि सत्यं बरवीम्य अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 52, + "text": "परमुञ्चेमान मृत्युपाशात कषत्रियान कषत्रियर्षभ\nपरशाम्य भरतश्रेष्ठ मा मन्युवशम अन्वगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 53, + "text": "पित्र्यं तेभ्यः परदायांशं पाण्डवेभ्यॊ यथॊचितम\nततः सपुत्रः सिद्धार्थॊ भुङ्क्ष्व भॊगान परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 54, + "text": "अजातशत्रुं जानीषे सथितं धर्मे सतां सदा\nसपुत्रे तवयि वृत्तिं च वर्तते यां नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 55, + "text": "दाहितश च निरस्तश च तवाम एवॊपाश्रितः पुनः\nइन्द्रप्रस्थं तवयैवासौ सपुत्रेण विवासितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 56, + "text": "स तत्र निवसन सर्वान वशम आनीय पार्थिवान\nतवन मुखान अकरॊद राजन न च तवाम अत्यवर्तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 57, + "text": "तस्यैवं वर्तमानस्य सौबलेन जिहीर्षता\nराष्ट्राणि धनधान्यं च परयुक्तः परमॊपधिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 58, + "text": "स ताम अवस्थां संप्राप्य कृष्णां परेक्ष्य सभा गताम\nकषत्रधर्माद अमेयात्मा नाकम्पत युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 59, + "text": "अहं तु तव तेषां च शरेय इच्छामि भारत\nधर्माद अर्थात सुखाच चैव मा राजन नीनशः परजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 60, + "text": "अनर्थम अर्थं मन्वाना अर्थं वानर्थम आत्मनः\nलॊभे ऽतिप्रसृतान पुत्रान निगृह्णीष्व विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 61, + "text": "सथिताः शुश्रूषितुं पार्थाः सथिता यॊद्धुम अरिंदमाः\nयत ते पथ्यतमं राजंस तस्मिंस तिष्ठ परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 93, + "shloka": 62, + "text": "तद वाक्यं पार्थिवाः सर्वे हृदयैः समपूजयन\nन तत्र कश चिद वक्तुं हि वाचं पराकामद अग्रतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nतस्मिन्न अभिहिते वाक्ये केशवेन महात्मना\nसतिमिता हृष्टरॊमाण आसन सर्वे सभासदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 2, + "text": "कः सविद उत्तरम एतस्माद वक्तुम उत्सहते पुमान\nइति सर्वे मनॊभिस ते चिन्तयन्ति सम पार्थिवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 3, + "text": "तथा तेषु च सर्वेषु तूष्णींभूतेषु राजसु\nजामदग्न्य इदं वाक्यम अब्रवीत कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 4, + "text": "इमाम एकॊपमां राजञ शृणु सत्याम अशङ्कितः\nतां शरुत्वा शरेय आदत्स्व यदि साध्व इति मन्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 5, + "text": "राजा दम्भॊद्भवॊ नाम सार्वभौमः पुराभवत\nअखिलां बुभुजे सर्वां पृथिवीम इति नः शरुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 6, + "text": "स सम नित्यं निशापाये परातर उत्थाय वीर्यवान\nबराह्मणान कषत्रियांश चैव पृच्छन्न आस्ते महारथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 7, + "text": "अस्ति कश चिद विशिष्टॊ वा मद्विधॊ वा भवेद युधि\nशुद्रॊ वैश्यः कषत्रियॊ वा बराह्मणॊ वापि शस्त्रभृत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 8, + "text": "इति बरुवन्न अन्वचरत स राजा पृथिवीम इमाम\nदर्पेण महता मत्तः कं चिद अन्यम अचिन्तयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 9, + "text": "तं सम वैद्या अकृपणा बराह्मणाः सर्वतॊ ऽभयाः\nपरत्यषेधन्त राजानं शलाघमानं पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 10, + "text": "परतिषिध्यमानॊ ऽपय असकृत पृच्छत्य एव स वै दविजान\nअभिमानी शरिया मत्तस तम ऊचुर बराह्मणास तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 11, + "text": "तपस्विनॊ महात्मानॊ वेद वरतसमन्विताः\nउदीर्यमाणं राजानं करॊधदीप्ता दविजा���यः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 12, + "text": "अनेकजननं सख्यं ययॊः पुरुषसिंहयॊः\nतयॊस तवं न समॊ राजन भवितासि कदा चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 13, + "text": "एवम उक्तः स राजा तु पुनः पप्रच्छ तान दविजान\nकव तौ वीरौ कव जन्मानौ किं कर्माणौ च कौ च तौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 14, + "text": "[बराह्मणाह]\nनरॊ नारायणश चैव तापसाव इति नः शरुतम\nआयातौ मानुषे लॊके ताभ्यां युध्यस्व पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 15, + "text": "शरूयते तौ महात्मानौ नरनारायणाव उभौ\nतपॊ घॊरम अनिर्देश्यं तप्येते गन्धमादने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 16, + "text": "[राम]\nस राजा महतीं सेनां यॊजयित्वा षडङ्गिनीम\nअमृष्यमाणः संप्रायाद यत्र ताव अपराजितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 17, + "text": "स गत्वा विषमं घॊरं पर्वतं गन्धमादनम\nमृगयाणॊ ऽनवगच्छत तौ तापसाव अपराजितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 18, + "text": "तौ दृष्ट्वा कषुत्पिपासाभ्यां कृशौ धमनि संततौ\nशीतवातातपैश चैव कर्शितौ पुरुषॊत्तमौ\nअभिगम्यॊपसंगृह्य पर्यपृच्छद अनामयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 19, + "text": "तम अर्चित्वा मूलफलैर आसनेनॊदकेन च\nनयमन्त्रयेतां राजानं किं कार्यं करियताम इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 20, + "text": "[दम्भौद्भव]\nबाहुभ्यां मे जिता भूमिर निहताः सर्वशत्रवः\nभवद्भ्यां युद्धम आकाङ्क्षन्न उपयातॊ ऽसमि पर्वतम\nआतिथ्यं दीयताम एतत काङ्क्षितं मे चिरं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 21, + "text": "[नरनारायणौ]\nअपेतक्रॊधलॊभॊ ऽयम आश्रमॊ राजसत्तम\nन हय अस्मिन्न आश्रमे युद्धं कुतः शस्त्रं कुतॊ ऽनृजुः\nअन्यत्र युद्धम आकाङ्क्ष्व बहवः कषत्रिया कषितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 22, + "text": "[र]\nउच्यमानस तथापि सम भूय एवाभ्यभाषत\nपुनः पुनः कषम्यमाणः सान्त्व्यमानश च भारत\nदम्भॊद्भवॊ युद्धम इच्छन्न आह्वयत्य एव तापसौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 23, + "text": "ततॊ नरस तव इषीकाणां मुष्टिम आदाय कौरव\nअब्रवीद एहि युध्यस्व युद्धकामुक कषत्रिय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 24, + "text": "सर्वशस्त्राणि चादत्स्व यॊजयस्व च वाहिनीम\nअहं हि ते विनेष्यामि युद्धश्रद्धाम इतः परम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 25, + "text": "[द]\nयद्य एतद अस्त्रम अस्मासु युक्तं तापस मन्यसे\nएतेनापि तवया यॊत्स्ये युद्धार्थी हय अहम आगतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 26, + "text": "[र]\nइत्य उक्त्वा शरवर्षेण सर्वतः समवाकिरत\nदम्भॊद्भवस तापसं तं जिघांसुः सह सैनिकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 27, + "text": "तस्य तान अस्यतॊ घॊरान इषून परतनुच छिदः\nकदर्थी कृत्यस मुनिर इषीकाभिर अपानुदत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 28, + "text": "ततॊ ऽसमै परासृजद घॊरम ऐषीकम अपराजितः\nअस्त्रम अप्रतिसंधेयं तद अद्भुतम इवाभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 29, + "text": "तेषाम अक्षीणि कर्णांश च नस्तकांश चैव मायया\nनिमित्तवेधी स मुनिर इषीकाभिः समर्पयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 30, + "text": "स दृष्ट्वा शवेतम आकाशम इषीकाभिः समाचितम\nपादयॊर नयपतद राजा सवस्ति मे ऽसत्व इति चाब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 31, + "text": "तम अब्रवीन नरॊ राजञ शरण्यः शरणैषिणाम\nबरह्मण्यॊ भव धर्मात्मा मा च समैवं पुनः कृथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 32, + "text": "मा च दर्पसमाविष्टः कषेप्सीः कांश चित कदा चन\nअल्पीयांसं विशिष्टं वा तत ते राजन परं हितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 33, + "text": "कृतप्रज्ञॊ वीतलॊभॊ निरहंकार आत्मवान\nदान्तः कषान्तॊ मृदुः कषेमः परजाः पालय पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 34, + "text": "अनुज्ञातः सवस्ति गच्छ मैवं भूयः समाचरेः\nकुशलं बराह्मणान पृच्छेर आवयॊर वचनाद भृशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 35, + "text": "ततॊ राजा तयॊः पादाव अभिवाद्य महात्मनॊः\nपरत्याजगाम सवपुरं धर्मं चैवाचिनॊद भृशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 36, + "text": "सुमहच चापि तत कर्म यन नरेण कृतं पुरा\nततॊ गुणैः सुबहुभिः शरेष्ठॊ नारायणॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 37, + "text": "तस्माद यावद धनुःश्रेष्ठे गाण्डीवे ऽसव्रं न युज्यते\nतावत तवं मानम उत्सृज्य गच्छ राजन धनंजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 38, + "text": "काकुदीकं शुकं नाकम अक्षिसंतर्जनं तथा\nसंतानं नर्तनं घॊरम आस्यम ओदकम अष्टमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 39, + "text": "एतैर विद्धाः सर्व एव मरणं यान्ति मानवाः\nउन्मत्ताश च विचेष्टन्ते नष्टसंज्ञा विचेतसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 40, + "text": "सवपन्ते च पलवन्ते च छर्दयन्ति च मानवाः\nमूत्रयन्ते च सततं रुदन्ति च हसन्ति च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 41, + "text": "असंख्येया गुणाः पार्थे तद विशिष्टॊ जनार्दनः\nतवम एव भूयॊ जानासि कुन्तीपुत्रं धनंजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 42, + "text": "नरनारायणौ यौ तौ ताव एवार्जुन केशवौ\nविनाजीहि महाराज परवीरौ पुरुषर्षभौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 43, + "text": "यद्य एतद एवं जानासि न च माम अतिशङ्कसे\nआर्यां मतिं समास्थाय शाम्य भारत पाण्डवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 44, + "text": "अथ चेन मन्यसे शरेयॊ न मे भेदॊ भवेद इति\nपरशाम्य भरत शरेष्ठॊ मा च युद्धे मनः कृथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 94, + "shloka": 45, + "text": "भवतां च कुरुश्रेष्ठ कुलं बहुमतं भुवि\nतत तथैवास्तु भद्रं ते सवार्थम एवानुचिन्तय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nजामदग्न्यवचः शरुत्वा कण्वॊ ऽपि भगवान ऋषिः\nदुर्यॊधनम इदं वाक्यम अब्रवीत कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 2, + "text": "अक्षयश चाव्ययश चैव बरह्मा लॊकपितामहः\nतथैव भगवन्तौ तौ नरनारायणाव ऋषी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 3, + "text": "आदित्यानां हि सर्वेषां विष्णुर एकः सनातनः\nअजय्यश चाव्ययश चैव शाश्वतः परभुर ईश्वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 4, + "text": "निमित्तमरणास तव अन्ये चन्द्रसूर्यौ मही जलम\nवायुर अग्निस तथाकाशं गरहास तारागणास तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 5, + "text": "ते च कषयान्ते जगतॊ हित्वा लॊकत्रयं सदा\nकषयं गच्छन्ति वै सर्वे सृज्यन्ते च पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 6, + "text": "मुहूर्तमरणास तव अन्ये मानुषा मृगपक्षिणः\nतरियग यॊन्यश च ये चान्ये जीवलॊकचराः समृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 7, + "text": "भूयिष्ठेन तु राजानः शरियं भुक्त्वायुषः कषये\nमरणं परतिगच्छन्ति भॊक्तुं सुकृतदुष्कृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 8, + "text": "स भवान धर्मपुत्रेण शम कर्तुम इहार्हति\nपाण्डवाः कुरवश चैव पालयन्तु वसुंधराम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 9, + "text": "बलवान अहम इत्य एव न मन्तव्यं सुयॊधन\nबलवन्तॊ हि बलिभिर दृश्यन्ते पुरुषर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 10, + "text": "न बलं बलिनां मध्ये बलं भवति कौरव\nबलवन्तॊ हि ते सर्वे पाण्डवा देव विक्रमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 11, + "text": "अत्राप्य उदाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम\nमातलेर दातुकामस्य कन्यां मृगयतॊ वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 12, + "text": "मतस तरैलॊक्यराजस्य मातलिर नाम सारथिः\nतस्यैकैव कुले कन्या रूपतॊ लॊकविश्रुता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 13, + "text": "गुणकेशीति विख्याता नाम्ना सा देवरूपिणी\nशरिया च वप���षा चैव सत्रियॊ ऽनयाः सातिरिच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 14, + "text": "तस्याः परदानसमयं मातलिः सह भार्यया\nजञात्वा विममृशे राजंस तत्परः परिचिन्तयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 15, + "text": "धिक खल्व अलघु शीलानाम उच्छ्रितानां यशस्विनाम\nनराणाम ऋद्धसत्त्वानां कुले कन्या पररॊहणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 16, + "text": "मातुः कुलं पितृकुलं यत्र चैव परदीयते\nकुलत्रयं संशयितं कुरुते कन्यका सताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 17, + "text": "देव मानुषलॊकौ दवौ मानसेनैव चक्षुषा\nअवगाह्यैव विचितौ न च मे रॊचते वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 18, + "text": "न देवान नैव दितिजान न गन्धर्वान न मानुषान\nअरॊचयं वरकृते तथैव बहुलान ऋषीन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 19, + "text": "भार्यया तु स संमन्त्र्य सह रात्रौ सुधर्मया\nमातलिर नागलॊकाय चकार गमने मतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 20, + "text": "न मे देवमनुष्येषु गुणकेश्याः समॊ वरः\nरूपतॊ दृश्यते कश चिन नागेषु भविता धरुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 95, + "shloka": 21, + "text": "इत्य आमन्त्र्य सुधर्मां स कृत्वा चाभिप्रदक्षिणम\nकन्यां शिरस्य उपाघ्राय परविवेश महीतलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 1, + "text": "[कण्व]\nमातलिस तु वरजन मार्गे नारदेन महर्षिणा\nवरुणं गच्छता दरष्टुं समागच्छद यदृच्छया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 2, + "text": "नारदॊ ऽथाब्रवीद एनं कव भवान गन्तुम उद्यतः\nसवेन वा सूत कार्येण शासनाद वा शतक्रतॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 3, + "text": "मातलिर नारदेनैवं संपृष्टः पथि गच्छता\nयथावत सर्वम आचष्ट सवकार्यं वरुणं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 4, + "text": "तम उवाचाथ स मुनिर गच्छावः सहिताव इति\nसलिलेश दिदेक्षार्थम अहम अप्य उद्यतॊ दिवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 5, + "text": "अहं ते सर्वम आख्यास्ये दर्शयन वसुधातलम\nदृष्ट्वा तत्र वरं कं चिद रॊचयिष्याव मातले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 6, + "text": "अवगाह्य ततॊ भूमिम उभौ मातलिनारदौ\nददृशाते महात्मानौ लॊकपालम अपां पतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 7, + "text": "तत्र देवर्षिसदृशीं पूजां पराप स नारदः\nमहेन्द्रसदृशीं चैव मातलिः पत्यपद्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 8, + "text": "ताव उभौ परीतमनसौ कार्यवत्तां निवेद्य ह\nवरुणेनाभ्यनुज्ञातौ नागलॊकं विचेरतुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 9, + "text": "नारदः सर्वभूतानाम अन्तर भूमिनिवासिनाम\nजानंश चकार वयाख्यानं यन्तुः सर्वम अशेषतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 10, + "text": "[नारद]\nदृष्टस ते वरुणस तात पुत्रपौत्र समावृतः\nपश्यॊदक पतेः सथानं सर्वतॊभद्रम ऋद्धिमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 11, + "text": "एष पुत्रॊ महाप्राज्ञॊ वरुणस्येह गॊपतेः\nएष तं शीलवृत्तेन शौचेन च विशिष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 12, + "text": "एषॊ ऽसय पुत्रॊ ऽभिमतः पुष्करः पुष्करेक्षणः\nरूपवान दर्शनीयश च सॊमपुत्र्या वृतः पतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 13, + "text": "जयॊत्स्ना कालीति याम आहुर दवितीयां रूपतः शरियम\nआदित्यस्यैव गॊः पुत्रॊ जयेष्टः पुत्रः कृतः समृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 14, + "text": "भवनं पश्य वारुण्या यद एतत सर्वकाञ्चनम\nयां पराप्य सुरतां पराप्ताः सुराः सुरपतेः सखे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 15, + "text": "एतानि हृतराज्यानां दैतेयानां सम मातले\nदीप्यमानानि दृश्यन्ते सर्वप्रहरणान्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 16, + "text": "अक्षयाणि किलैतानि विवर्तन्ते सम मातले\nअनुभाव परयुक्तानि सुरैर अवजितानि ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 17, + "text": "अत्र राक्षस जात्यश च भूतजात्यश च मातले\nदिव्यप्रहरणाश चासन पूर्वदैवतनिर्मिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 18, + "text": "अग्निर एष महार्चिष्माञ जागर्ति वरुण हरदे\nवैष्णवं चक्रम आविद्धं विधूमेन हविष्मता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 19, + "text": "एष गाण्डीमयश चापॊ लॊकसंहार संभृतः\nरक्ष्यते दैवतैर नित्यं यतस तद गाण्डिवं धनुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 20, + "text": "एष कृत्ये समुत्पन्ने तत तद धारयते बलम\nसहस्रशतसंख्येन पराणेन सततं धरुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 21, + "text": "अशास्यान अपि शास्त्य एष रक्षॊ बन्धुषु राजसु\nसृष्टः परथमजॊ दण्डॊ बराह्मणा बरह्मवादिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 22, + "text": "एतच छत्रं नरेन्द्राणां महच छक्रेण भाषितम\nपुत्राः सलिलराजस्य धारयन्ति महॊदयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 23, + "text": "एतत सलिलराजस्य छत्रं छत्रगृहे सथितम\nसर्वतः सलिलं शीतं जीमूत इव वर्षति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 24, + "text": "एतच छत्रात परिभ्रष्टं सलिलं सॊमनिर्मलम\nतमसा मूर्छितं याति येन नार्छति दर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 96, + "shloka": 25, + "text": "बहून्य अद्भुतर��पाणि दरष्टव्यानीह मातले\nतव कार्यॊपरॊधस तु तस्माद गच्छाव माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 1, + "text": "[नारद]\nएतत तु नागलॊकस्य नाभिस्थाने सथितं पुरम\nपातालम इति विख्यातं दैत्यदानव सेवितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 2, + "text": "इदम अद्भिः समं पराप्ता ये के चिद धरुवजङ्गमाः\nपरविशन्तॊ महानादं नदन्ति भयपीडिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 3, + "text": "अत्रासुरॊ ऽगनिः सततं दीप्यते वारि भॊजनः\nवयापारेण धृतात्मानं निबद्धं समबुध्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 4, + "text": "अत्रामृतं सुरैः पीत्वा निहितं निहतारिभिः\nअतः सॊमस्य हानिश च वृद्धिश चैव परदृश्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 5, + "text": "अत्र दिव्यं हयशिरः काले पर्वणि पर्वणि\nउत्तिष्ठति सुवर्णाभं वार्भिर आपूरयञ जगत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 6, + "text": "यस्माद अत्र समग्रास ताः पतन्ति जलमूर्तयः\nतस्मात पातालम इत्य एतत खयायते पुरम उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 7, + "text": "ऐरावतॊ ऽसमात सलिलं गृहीत्वा जगतॊ हितः\nमेघेष्व आमुञ्चते शीतं यन महेन्द्रः परवर्षति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 8, + "text": "अत्र नानाविधाकारास तिमयॊ नैकरूपिणः\nअप्सु सॊमप्रभां पीत्वा वसन्ति जलचारिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 9, + "text": "अत्र सूर्यांशुभिर भिन्नाः पातालतलम आश्रिताः\nमृता दिवसतः सूत पुनर जीवन्ति ते निशि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 10, + "text": "उदये नित्यशश चात्र चन्द्रमा रश्मिभिर वृतः\nअमृतं सपृश्य संस्पर्शात संजीवयति देहिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 11, + "text": "अत्र ते ऽधर्मनिरता बद्धाः कालेन पीडिताः\nदैतेया निवसन्ति सम वासवेन हृतश्रियः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 12, + "text": "अत्र भूतपतिर नाम सर्वभूतमहेश्वरः\nभूतये सर्वभूतानाम अचरत तप उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 13, + "text": "अत्र गॊव्रतिनॊ विप्राः सवाध्यायाम्नाय कर्शिताः\nतयक्तप्राणा जितस्वर्गा निवसन्ति महर्षयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 14, + "text": "यत्र तत्र शयॊ नित्यं येन केन चिद आशितः\nयेन केन चिद आच्छन्नः स गॊव्रत इहॊच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 15, + "text": "ऐरावतॊ नागराजॊ वामनः कुमुदॊ ऽञजनः\nपरसूताः सुप्रतीकस्य वंशे वारणसत्तमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 16, + "text": "पश्य यद्य अत्र ते कश चिद रॊचते गुणतॊ वरः\nवरयिष���याव तं गत्वा यत्नम आस्थाय मातले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 17, + "text": "अण्डम एतज जले नयस्तं दीप्यमानम इव शरिया\nआ परजानां निसर्गाद वै नॊद्भिद्यति न सर्पति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 18, + "text": "नास्य जातिं निसर्गं वा कथ्यमानं शृणॊमि वै\nपितरं मातरं वापि नास्य जानाति कश चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 19, + "text": "अतः किल महान अग्निर अन्तकाले समुत्थितः\nधक्ष्यते मातले सर्वं तरैलॊक्यं सचराचरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 97, + "shloka": 20, + "text": "[कण्व]\nमातलिस तव अब्रवीच छरुत्वा नारदस्याथ भाषितम\nन मे ऽतर रॊचते कश चिद अन्यतॊ वरज माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nहिरण्यपुरम इत्य एतत खयातं पुरवरं महत\nदैत्यानां दानवानां च माया शतविचारिणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 2, + "text": "अनल्पेन परयत्नेन निर्मितं विश्वकर्मणा\nमयेन मनसा सृष्टं पातालतलम आश्रितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 3, + "text": "अत्र माया सहस्राणि विकुर्वाणा महौजसः\nदानवा निवसन्ति सम शूरा दत्तवराः पुरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 4, + "text": "नैते शक्रेण नान्येन वरुणेन यमेन वा\nशक्यन्ते वशम आनेतुं तथैव धनदेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 5, + "text": "असुराः कालखञ्जाश च तथा विष्णुपदॊद्भवाः\nनैरृता यातुधानाश च बरह्म वेदॊद्भवाश च ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 6, + "text": "दंष्ट्रिणॊ भीमरूपाश च निवसन्त्य आत्मरक्षिणः\nमायावीर्यॊपसंपन्ना निवसन्त्य आत्मरक्षिणः\nनिवातकवचा नाम दानवा युद्धदुर्मदाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 7, + "text": "जानासि च यथा शक्रॊ नैताञ शक्नॊति वाधितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 8, + "text": "बहुशॊ मातले तवं च तव पुत्रश च गॊमुखः\nनिर्भग्नॊ देवराजश च सह पुत्रः शचीपतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 9, + "text": "पश्य वेश्मानि रौक्माणि मातले राजतानि च\nकर्मणा विधियुक्तेन युक्तान्य उपगतानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 10, + "text": "वैडूर्य हरितानीव परवालरुचिराणि च\nअर्कस्फटिक शुभ्राणि वर्ज सारॊज्ज्वलानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 11, + "text": "पार्थिवानीव चाभान्ति पुनर नगमयानि च\nशैलानीव च दृश्यन्ते तारकाणीव चाप्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 12, + "text": "सूर्यरूपाणि चाभान्ति दीप्ताग्निसदृशानि च\nमणिजालविचित्राणि परांशूनि निबिडानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 13, + "text": "नैतानि शक्यं निर्देष्टुं रूपतॊ दरव्यतस तथा\nगुणतश चैव सिद्धानि परमाण गुणवन्ति च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 14, + "text": "आक्रीडान पश्य दैत्यानां तथैव शयनान्य उत\nरत्नवन्ति महार्हाणि भाजनान्य आसनानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 15, + "text": "जलदाभांस तथा शैलांस तॊयप्रस्रवणान्वितान\nकामपुष्पफलांश चैव पादपान कामचारिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 16, + "text": "मातले कश चिद अत्रापि रुचितस ते वरॊ भवेत\nअथ वान्यां दिशं भूमेर गच्छाव यदि मन्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 17, + "text": "[कण्व]\nमातलिस तव अब्रवीद एनं भाषमाणं तथाविधम\nदेवर्षे नैव मे कार्यं विप्रियं तरिदिवौकसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 18, + "text": "नित्यानुषक्त वैरा हि भरातरॊ देवदानवाः\nअरिपक्षेण संबन्धं रॊचयिष्याम्य अहं कथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 98, + "shloka": 19, + "text": "अन्यत्र साधु गच्छावॊ दरष्टुं नार्हामि दानवान\nजानामि तु तथात्मानं दित्सात्म कमलं यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nअयं लॊकः सुपर्णानां पक्षिणां पन्नगाशिनाम\nविक्रमे गमने भारे नैषाम अस्ति परिश्रमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 2, + "text": "वैनतेय सुतैः सूत षड्भिस ततम इदं कुलम\nसुमुखेन सुनाम्ना च सुनेत्रेण सुवर्चसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 3, + "text": "सुरूप पक्षिराजेन सुबलेन च मातले\nवर्थितानि परसूत्या वै विनता कुलकर्तृभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 4, + "text": "पक्षिराजाभिजात्यानां सहस्राणि शतानि च\nकश्यपस्य ततॊ वंशे जातैर भूतिविवर्धनैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 5, + "text": "सर्वे हय एते शरिया युक्ताः सर्वे शरीवत्स लक्षणाः\nसर्वे शरियम अभीप्सन्तॊ धारयन्ति बलान्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 6, + "text": "कर्मणा कषत्रियाश चैते निर्घृणा भॊगि भॊजिनः\nजञातिसंक्षय कर्तृत्वाद बराह्मण्यं न लभन्ति वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 7, + "text": "नामानि चैषां वक्ष्यामि यथा पराधान्यतः शृणु\nमातले शलाघ्यम एतद धि कुलं विष्णुपरिग्रहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 8, + "text": "दैवतं विष्णुर एतेषां विष्णुर एव परायणम\nहृदि चैषां सदा विष्णुर विष्णुर एव गतिः सदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 9, + "text": "सुवर्णचूडॊ नागाशी दारुणश चण्डतुण्डकः\nअनलश चानिलश चैव विशालाक्षॊ ऽथ कुण्डली" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 10, + "text": "काश्यपिर धवजविष्कम्भॊ वैनतेयाथ वामनः\nवातवेगॊ दिशा चक्षुर निमेषॊ निमिषस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 11, + "text": "तरिवारः सप्त वारश च वाल्मीकिर दवीपकस तथा\nदैत्य दवीपः सरिद दवीपः सारसः पद्मकेसरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 12, + "text": "सुमुखः सुखकेतुश च चित्रबर्हस तथानघः\nमेघकृत कुमुदॊ दक्षः सर्पान्तः सॊमभॊजनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 13, + "text": "गुरुभारः कपॊतश च सूर्यनेत्रश चिरान्तकः\nविष्णुधन्वा कुमारश च परिबर्हॊ हरिस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 14, + "text": "सुस्वरॊ मधुपर्कश च हेमवर्णस तथैव च\nमलयॊ मातरिश्वा च निशाकरदिवाकरौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 15, + "text": "एते परदेश मात्रेण मयॊक्ता गरुडात्मजाः\nपराधान्यतॊ ऽथ यशसा कीर्तिताः पराणतश च ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 99, + "shloka": 16, + "text": "यद्य अत्र न रुचिः का चिद एहि गच्छाव मातले\nतं नयिष्यामि देशं तवां रुचिं यत्रॊपलप्स्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nइदं रसातलं नाम सप्तमं पृथिवीतलम\nयत्रास्ते सुरभिर माता गवाम अमृतसंभवा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 2, + "text": "कषरन्ती सततं कषीरं पृथिवी सारसंभवम\nषण्णां रसानां सारेण रसम एकम अनुत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 3, + "text": "अमृतेनाभितृप्तस्य सारम उद्गिरतः पुरा\nपितामहस्य वदनाद उदतिष्ठद अनिन्दिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 4, + "text": "यस्याः कषीरस्य धाराया निपतन्त्या महीतले\nहरदः कृतः कषीरनिधिः पवित्रं परम उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 5, + "text": "पुष्पितस्येव फेनस्य पर्यन्तम अनुवेष्टितम\nपिबन्तॊ निवसन्त्य अत्र फेनपा मुनिसत्तमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 6, + "text": "फेनपा नाम नाम्ना ते फेनाहाराश च मातले\nउग्रे तपसि वर्तन्ते येषां बिभ्यति देवताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 7, + "text": "अस्याश चतस्रॊ धेन्वॊ ऽनया दिक्षु सर्वासु मातले\nनिवसन्ति दिशापाल्यॊ धारयन्त्यॊ दिशः समृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 8, + "text": "पूर्वां दिशं धारयते सुरूपा नाम सौरभी\nदक्षिणां हंसका नाम धारयत्य अपरां दिशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 9, + "text": "पश्चिमा वारुणी दिक च धार्यते वै सुभद्रया\nमहानुभावया नित्यं मातले विश्वरूपया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 10, + "text": "सर्वकामदुघा नाम धेनुर धारयते दिशम\nउत्��रां मातले धर्म्यां तथैलविल संज्ञिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 11, + "text": "आसां तु पयसा मिश्रं पयॊ निर्मथ्य सागरे\nमन्थानं मन्दरं कृत्वा देवैर असुरसंहितैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 12, + "text": "उद्धृता वारुणी लक्ष्मीर अमृतं चापि मातले\nउच्चैःश्रवाश चाश्वराजॊ मणिरत्नं च कौस्तुभम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 13, + "text": "सुधा हारेषु च सुधां सवधा भॊजिषु च सवधाम\nअमृतं चामृताशेषु सुरभिः कषरते पयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 14, + "text": "अत्र गाथा पुरा गीता रसातलनिवासिभिः\nपौराणी शरूयते लॊके गीयते या मनीषिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 100, + "shloka": 15, + "text": "न नागलॊके न सवर्गे न विमाने तरिविष्टपे\nपरिवासः सुखस तादृग रसातलतले यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nइयं भॊगवती नाम पुरी वासुकिपालिता\nयादृशी देवराजस्य पुरी वर्यामरावती" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 2, + "text": "एष शेषः सथितॊ नागॊ येनेयं धार्यते सदा\nतपसा लॊकमुख्येन परभावमहता मही" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 3, + "text": "शवेतॊच्चय निभाकारॊ नानाविध विभूषणः\nसहस्रं धारयन मूर्ध्ना जवाला जिह्वॊ महाबलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 4, + "text": "इह नानाविधाकारा नानाविध विभूषणाः\nसुरसायाः सुता नागा निवसन्ति गतव्यथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 5, + "text": "मणिस्वस्तिक चक्राङ्काः कमण्डलुक लक्षणाः\nसहस्रसंख्या बलिनः सर्वे रौद्राः सवभावतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 6, + "text": "सहस्रशिरसः के चित के चित पञ्चशताननाः\nशतशीर्षास तथा के चित के चित तरिशिरसॊ ऽपि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 7, + "text": "दविपञ्च शिरसः के चित के चित सप्त मुखास तथा\nमहाभॊगा महाकायाः पर्वताभॊगभॊगिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 8, + "text": "बहूनीह सहस्राणि परयुतान्य अर्बुदानि च\nनागानाम एकवंशानां यथा शरेष्ठांस तु मे शृणु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 9, + "text": "वासुकिस तक्षकश चैव कर्कॊटक धनंजयौ\nकालीयॊ नहुषश चैव कम्बलाश्वतराव उभौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 10, + "text": "बाह्यकुण्डॊ मणिर नागस तथैवापूरणः खगः\nवामनश चैल पत्रश च कुकुरः कुकुणस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 11, + "text": "आर्यकॊ नन्दकश चैव तथा कलशपॊतकौ\nकैलासकः पिञ्जरकॊ नागश चैरावतस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 12, + "text": "सुमनॊमुखॊ दधिमुखः शङ्खॊ ��न्दॊपनन्दकौ\nआप्तः कॊटनकश चैव शिखी निष्ठूरिकस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 13, + "text": "तित्तिरिर हस्तिभद्रश च कुमुदॊ माल्यपिण्डकः\nदवौ पद्मौ पुण्डरीकश च पुष्पॊ मुद्गरपर्णकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 14, + "text": "करवीरः पीठरकः संवृत्तॊ वृत्त एव च\nपिण्डारॊ बिल्वपत्रश च मूषिकादः शिरीषकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 15, + "text": "दिलीपः शङ्खशीर्षश च जयॊतिष्कॊ ऽथापराजितः\nकौरव्यॊ धृतराष्ट्रश च कुमारः कुशकस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 16, + "text": "विरजा धारणश चैव सुबाहुर मुखरॊ जयः\nबधिरान्धौ विकुण्डश च विरसः सुरसस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 17, + "text": "एते चान्ये च बहवः कश्यपस्यात्मजाः समृताः\nमातले पश्य यद्य अत्र कश चित ते रॊचते वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 18, + "text": "[कण्व]\nमातलिस तव एकम अव्यग्रः सततं संनिरीक्ष्य वै\nपप्रच्छ नारदं तत्र परीतिमान इव चाभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 19, + "text": "सथितॊ य एष पुरतः कौरव्यस्यार्यकस्य च\nदयुतिमान दर्शनीयश च कस्यैष कुलनन्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 20, + "text": "कः पिता जननी चास्य कतमस्यैष भॊगिनः\nवंशस्य कस्यैष महान केतुभूत इव सथितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 21, + "text": "परणिधानेन धैर्येण रूपेण वयसा च मे\nमनः परविष्टॊ देवर्षे गुणकेश्याः पतिर वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 22, + "text": "मातलिं परीतिमनसं दृष्ट्वा सुमुख दर्शनात\nनिवेदयाम आस तदा माहात्म्यं जन्म कर्म च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 23, + "text": "ऐरावत कुले जातः सुमुखॊ नाम नागराट\nआर्यकस्य मतः पौत्रॊ दौहित्रॊ वामनस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 24, + "text": "एतस्य हि पिता नागश चिकुरॊ नाम मातले\nनचिराद वैनतेयेन पञ्चत्वम उपपादितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 25, + "text": "ततॊ ऽबरवीत परीतमना मातलिर नारदं वचः\nएष मे रुचितस तात जामाता भुजगॊत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 101, + "shloka": 26, + "text": "करियताम अत्र यत्नॊ हि परीतिमान अस्म्य अनेन वै\nअस्य नागपतेर दातुं परियां दुहितरं मुने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 1, + "text": "[नारद]\nसूतॊ ऽयं मातलिर नाम शक्रस्य दयितः सुहृत\nशुचिः शीलगुणॊपेतस तेजस्वी वीर्यवान बली" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 2, + "text": "शक्रस्यायं सखा चैव मन्त्री सारथिर एव च\nअल्पान्तरप्रभावश च वासवेन रणे रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 3, + "text": "अयं हरिसहस्रेण युक्तं जैत्रं रथॊत्तमम\nदेवासुरेषु युद्धेषु मनसैव नियच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 4, + "text": "अनेन विजितान अश्वैर दॊर्भ्यां जयति वासवः\nअनेन परहृते पूर्वं बलभित परहरत्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 5, + "text": "अस्य कन्या वरारॊहा रूपेणासदृशी भुवि\nसत्त्वशीलगुणॊपेता गुणकेशीति विश्रुता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 6, + "text": "तस्यास्य यत्नाच चरतस तरैलॊक्यम अमर दयुते\nसुमुखॊ भवतः पौत्रॊ रॊचते दुहितुः पतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 7, + "text": "यदि ते रॊचते सौम्य भुजगॊत्तम माचिरम\nकरियताम आर्यक कषिप्रं बुद्धिः कन्या परतिग्रहे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 8, + "text": "यथा विष्णुकुले लक्ष्मीर यथा सवाहा विभावसॊः\nकुले तव तथैवास्तु गुणकेशी परतीच्छतु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 9, + "text": "पौत्रस्यार्थे भवांस तस्माद गुणकेशी परतीच्छतु\nसदृशीं परतिरूपस्य वासवस्य शचीम इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 10, + "text": "पितृहीनम अपि हय एनं गुणतॊ वरयामहे\nबहुमानाच च भवतस तथैवैरावतस्य च\nसुमुखस्य गुणैश चैव शीलशौचदमादिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 11, + "text": "अभिगम्य सवयं कन्याम अयं दातुं समुद्यतः\nमालतेस तस्य संमानं कर्तुम अर्हॊ भवान अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 12, + "text": "स तु दीनः परहृष्टश च पराह नारदम आर्यकः\nवरियमाणे तथा पौत्रे पुत्रे च निधनं गते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 13, + "text": "न मे नैतद बहुमतं देवर्षे वचनं तव\nसखा शक्रस्य संयुक्तः कस्यायं नेप्सितॊ भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 14, + "text": "कारणस्य तु दौर्बल्याच चिन्तयामि महामुने\nभक्षितॊ वैनतेयेन दुःखार्तास तेन वै वयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 15, + "text": "पुनर एव च तेनॊक्तं वैनतेयेन गच्छता\nमासेनान्येन सुमुखं भक्षयिष्य इति परभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 16, + "text": "धरुवं तथा तद भविता जानीमस तस्य निश्चयम\nतेन हर्षः परनष्टॊ मे सुपर्णवचनेन वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 17, + "text": "मातलिस तव अब्रवीद एनं बुद्धिर अत्र कृता मया\nजामातृभावेन वृतः सुमुखस तव पुत्रजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 18, + "text": "सॊ ऽयं मया च सहितॊ नारदेन च पन्नगः\nतरिलॊकेशं सुरपतिं गत्वा पश्यतु वासवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 19, + "text": "शेषेणैवास��य कार्येण परज्ञास्याम्य अहम आयुषः\nसुपर्णस्य विघाते च परयतिष्यामि सत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 20, + "text": "सुमुखश च मया सार्धं देवेशम अभिगच्छतु\nकार्यसंसाधनार्थाय सवस्ति ते ऽसतु भुजंगम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 21, + "text": "ततस ते सुमुखं गृह्य सर्व एव महौजसः\nददृशुः शक्रम आसीनं देवराजं महाद्युतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 22, + "text": "संगत्या तत्र भगवान विष्णुर आसीच चतुर्भुजः\nततस तत सर्वम आचख्यौ नारदॊ मातलिं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 23, + "text": "ततः पुरंदरं विष्णुर उवाच भुवनेश्वरम\nअमृतं दीयताम अस्मै करियताम अमरैः समः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 24, + "text": "मातलिर नारदश चैव सुमुखश चैव वासव\nलभन्तां भवतः कामात कामम एतं यथेप्सितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 25, + "text": "पुरंदरॊ ऽथ संचिन्त्य वैनतेय पराक्रमम\nविष्णुम एवाब्रवीद एनं भवान एव ददात्व इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 26, + "text": "ईशस तवम असि लॊकानां चराणाम अचराश च ये\nतवया दत्तम अदत्तं कः कर्तुम उत्सहते विभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 27, + "text": "परादाच छक्रस ततस तस्मै पन्नगायायुर उत्तमम\nन तव एनम अमृतप्राशं चकार बलवृत्रहा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 28, + "text": "लब्ध्वा वरं तु सुमुखः सुमुखः संबभूव ह\nकृतदारॊ यथाकामं जगाम च गृहान परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 102, + "shloka": 29, + "text": "नारदस तव आर्यकश चैव कृतकार्यौ मुदा युतौ\nपरतिजग्मतुर अभ्यर्च्य देवराजं महाद्युतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 1, + "text": "[कण्व]\nगरुडस तत तु शुश्राव यथावृत्तं महाबलः\nआयुः परदानं शक्रेण कृतं नागस्य भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 2, + "text": "पक्षवातेन महता रुद्ध्वा तरिभुवनं खगः\nसुपर्णः परमक्रुद्धॊ वासवं समुपाद्रवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 3, + "text": "भगवन किम अवज्ञानात कषुधां परति भये मम\nकामकार वरं दत्त्वा पुनश चलितवान असि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 4, + "text": "निसर्गात सर्वभूतानां सर्वभूतेश्वरेण मे\nआहारॊ विहितॊ धात्रा किमर्थं वार्यते तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 5, + "text": "वृतश चैष महानागः सथापितः समयश च मे\nअनेन च मया देव भर्तव्यः परसवॊ महान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 6, + "text": "एतस्मिंस तव अन्यथा भूते नान्यं हिंसितुम उत्सहे\nकरीडसे कामकारेण देवराजयथेच्छकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 7, + "text": "सॊ ऽहं पराणान विमॊक्ष्यामि तथा परिजनॊ मम\nये च भृत्या मम गृहे परीतिमान भव वासव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 8, + "text": "एतच चैवाहम अर्हामि भूयश च बलवृत्रहन\nतरैलॊक्यस्येश्वरॊ यॊ ऽहं परभृत्यत्वम आगतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 9, + "text": "तवयि तिष्ठति देवेश न विष्णुः कारणं मम\nतरैलॊक्या राजराज्यं हि तवयि वासव शाश्वतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 10, + "text": "ममापि दक्षस्य सुता जननी कश्यपः पिता\nअहम अप्य उत्सहे लॊकान समस्तान वॊढुम अञ्जसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 11, + "text": "असह्यं सर्वभूतानां ममापि विपुलं बलम\nमयापि सुमहत कर्मकृतं दैतेय विग्रहे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 12, + "text": "शरुतश्रीः शरुतसेनश च विवस्वान रॊचना मुखः\nपरसभः कालकाक्षाश च मयापि दितिजा हताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 13, + "text": "यत तु धवजस्थान गतॊ यत्नात परिचराम्य अहम\nवहामि चैवानुजं ते तेन माम अवमन्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 14, + "text": "कॊ ऽनयॊ भारसहॊ हय अस्ति कॊ ऽनयॊ ऽसति बलवत्तरः\nमया यॊ ऽहं विशिष्टः सन वहामीमं सबान्धवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 15, + "text": "अवज्ञाय तु यत ते ऽहं भॊजनाद वयपरॊपितः\nतेन मे गौरवं नष्टं तवत्तश चास्माच च वासव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 16, + "text": "अदित्यां य इमे जाता बलविक्रम शालिनः\nतवम एषां किल सर्वेषां विशेषाद बलवत्तरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 17, + "text": "सॊ ऽहं पक्षैक देशेन वहामि तवां गतक्लमः\nविमृश तवं शनैस तात कॊ नव अत्र बलवान इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 18, + "text": "तस्य तद वचनं शरुत्वा खगस्यॊदर्क दारुणम\nअक्षॊभ्यं कषॊभयंस तार्क्ष्यम उवाच रथचक्रभृत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 19, + "text": "गरुत्मन मन्यस आत्मानं बलवन्तं सुदुर्बलम\nअलम अस्मत समक्षं ते सतॊतुम आत्मानम अण्डज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 20, + "text": "तरैलॊक्यम अपि मे कृत्स्नम अशक्तं देहधारणे\nअहम एवात्मनात्मानं वहामि तवां च धारये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 21, + "text": "इमं तावन ममैकं तवं बाहुं सव्येतरं वह\nयद्य एनं धारयस्य एकं सफलं ते विकत्थितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 22, + "text": "ततः स भगवांस तस्य सकन्धे बाहुं समासजत\nनिपपात स भारार्तॊ विह्वलॊ नष्टचेतनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 23, + "text": "यावान हि भारः कृत्स्नायाः पृथिव्याः पर्वतैः सह\nएकस्या देहशाखायास तावद भारम अमन्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 24, + "text": "न तव एनं पीडयाम आस बलेन बलवत्तरः\nततॊ हि जीवितं तस्य न वयनीनशद अच्युतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 25, + "text": "विपक्षः सरस्तकायश च विचेता विह्वलः खगः\nमुमॊच पत्राणि तदा गुरुभारप्रपीडितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 26, + "text": "स विष्णुं शिरसा पक्षी परणम्य विनतासुतः\nविचेता विह्वलॊ दीनः किं चिद वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 27, + "text": "भगवँल लॊकसारस्य सदृशेन वपुष्मता\nभुजेन सवैरमुक्तेन निष्पिष्टॊ ऽसमि महीतले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 28, + "text": "कषन्तुम अर्हसि मे देव विह्वलस्याल्प चेतसः\nबलदाह विदग्धस्य पक्षिणॊ धवजवासिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 29, + "text": "न विज्ञातं बलं देव मया ते परमं विभॊ\nतेन मन्याम्य अहं वीर्यम आत्मनॊ ऽसदृशं परैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 30, + "text": "ततश चक्रे स भगवान परसादं वै गरुत्मतः\nमैवं भूय इति सनेहात तदा चैनम उवाच ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 31, + "text": "तथा तवम अपि गान्धारे यावत पाण्डुसुतान रणे\nनासादयसि तान वीरांस तावज जीवसि पुत्रक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 32, + "text": "भीमः परहरतां शरेष्ठॊ वायुपुत्रॊ महाबलः\nधनंजयश चेन्द्र सुतॊ न हन्यातां तु कं रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 33, + "text": "विष्णुर वायुश च शक्रश च धर्मस तौ चाश्विनाव उभौ\nएते देवास तवया केन हेतुना शक्यम ईक्षितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 34, + "text": "तद अलं ते विरॊधेन शमं गच्छ नृपात्मज\nवासुदेवेन तीर्थेन कुलं रक्षितुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 35, + "text": "परत्यक्षॊ हय अस्य सर्वस्य नारदॊ ऽयं महातपाः\nमाहात्म्यं यत तदा विष्णुर यॊ ऽयं चक्रगदाधरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 36, + "text": "दुर्यॊधनस तु तच छरुत्वा निःश्वसन भृकुटी मुखः\nराधेयम अभिसंप्रेक्ष्य जहास सवनवत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 37, + "text": "कदर्थी कृत्यतद वाक्यम ऋषेः कण्वस्य दुर्मतिः\nऊरुं गजकराकारं ताडयन्न इदम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 103, + "shloka": 38, + "text": "यथैवेश्वर सृष्टॊ ऽसमि यद भावि या च मे गतिः\nतथा महर्षे वर्तामि किं परलापः करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 1, + "text": "[ज]\nअनर्थे जातनिर्बन्धं परार्थे लॊभमॊहितम\nअनार्यकेष्व ���भिरतं मरणे कृतनिश्चयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 2, + "text": "जञातीनां दुःखकर्तारं बन्धूनां शॊकवर्धनम\nसुहृदां कलेशदातारं दविषतां हर्षवर्धनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 3, + "text": "कथं नैनं विमार्गस्थं वारयन्तीह बान्धवाः\nसौहृदाद वा सुहृत्स्निग्धॊ भगवान वा पितामहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 4, + "text": "उक्तं भगवता वाक्यम उक्तं भीष्मेण यत कषमम\nउक्तं बहुविधं चैव नारदेनापि तच छृणु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 5, + "text": "दुर्लभॊ वै सुहृच छरॊता दुर्लभश च हितः सुहृत\nतिष्ठते हि सुहृद यत्र न बन्धुस तत्र तिष्ठति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 6, + "text": "शरॊतव्यम अपि पश्यामि सुहृदां कुरुनन्दन\nन कर्तव्यश च निर्बन्धॊ निर्बन्धॊ हि सुदारुणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 7, + "text": "अत्राप्य उदाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम\nयथा निर्बन्धतः पराप्तॊ गालवेन पराजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 8, + "text": "विश्वामित्रं तपस्यन्तं धर्मॊ जिज्ञासया पुरा\nअभ्यगच्छत सवयं भूत्वा वसिष्ठॊ भगवान ऋषिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 9, + "text": "सप्तर्षीणाम अन्यतमं वेषम अस्थाय भारत\nबुभुक्षुः कषुधितॊ राजन्न आश्रमं कौशिकस्य ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 10, + "text": "विश्वामित्रॊ ऽथ संभ्रान्तः शरपयाम आस वै चरु\nपरमान्नस्य यत्नेन न च स परत्यपालयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 11, + "text": "अन्नं तेन यदा भुक्तम अन्यैर दत्तं तपस्विभिः\nअथ गृह्यान नमत्य उष्णं विश्वामित्रॊ ऽभयुपागमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 12, + "text": "भुक्तं मे तिष्ठ तावत तवम इत्य उक्त्वा भगवान ययौ\nविश्वामित्रस ततॊ राजन सथित एव महाद्युतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 13, + "text": "भक्तं परगृह्य मूर्ध्ना तद बाहुभ्यां पार्श्वतॊ ऽगमत\nसथितः सथाणुर इवाभ्याशे निश्चेष्टॊ मारुताशनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 14, + "text": "तस्य शुश्रूषणे यत्नम अकरॊद गालवॊ मुनिः\nगौरवाद बहुमानाच च हार्देन परियकाम्यया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 15, + "text": "अथ वर्षशते पूर्णे धर्मः पुनर उपागमत\nवासिष्ठं वेषम आस्थाय कौशिकं भॊजनेप्सया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 16, + "text": "स दृष्ट्वा शिरसा भक्तं धरियमाणं महर्षिणा\nतिष्ठता वायुभक्षेण विश्वामित्रेण धीमता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 17, + "text": "परतिगृह्य ततॊ धर्मस तथैवॊष्णं तथा नवम\nभुक्त्वा परीतॊ ऽसमि विप्रर्षे तम उक्त्वा स मुनिर गतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 18, + "text": "कषत्रभावाद अपगतॊ विश्वामित्रस तदाभवत\nधर्मस्य वचनात परीतॊ विश्वामित्रस तदाभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 19, + "text": "विश्वामित्रस तु शिष्यस्य गालवस्य तपस्विनः\nशुश्रूषया च भक्त्या च परीतिमान इत्य उवाच तम\nअनुज्ञातॊ मया वत्स यथेष्टं गच्छ गालव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 20, + "text": "इत्य उक्तः परत्युवाचेदं गालवॊ मुनिसत्तमम\nपरीतॊ मधुरया वाचा विश्वामित्रं महाद्युतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 21, + "text": "दक्षिणां कां परयच्छामि भवते गुरु कर्मणि\nदक्षिणाभिर उपेतं हि कर्म सिध्यति मानवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 22, + "text": "दक्षिणानां हि सृष्टानाम अपवर्गेण भुज्यते\nसवर्गे करतुफलं सद्भिर दक्षिणा शान्तिर उच्यते\nकिम आहरामि गुर्वर्थं बरवीतु भगवान इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 23, + "text": "जानमानस तु भगवाञ जितः शुश्रूषणेन च\nविश्वामित्रस तम असकृद गच्छ गच्छेत्य अचॊदयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 24, + "text": "असकृद गच्छ गच्छेति विश्वामित्रेण भाषितः\nकिं ददानीति बहुशॊ गालवः परत्यभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 25, + "text": "निर्बन्धतस तु बहुशॊ गालवस्य तपस्विनः\nकिं चिद आगतसंरम्भॊ विश्वामित्रॊ ऽबरवीद इदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 104, + "shloka": 26, + "text": "एकतः शयाम कर्णानां शतान्य अष्टौ ददस्व मे\nहयानां चन्द्र शुभ्राणां गच्छ गालव माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nएवम उक्तस तदा तेन विश्वामित्रेण धीमता\nनास्ते न शेते नाहारं कुरुते गालवस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 2, + "text": "तवग अस्थि भूतॊ हरिणश चिन्ताशॊकपरायणः\nशॊचमानॊ ऽतिमात्रं स दह्यमानश च मन्युना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 3, + "text": "कुतः पुष्टानि मित्राणि कुतॊ ऽरथाः संचयः कुतः\nहयानां चन्द्र शुभ्राणां शतान्य अष्टौ कुतॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 4, + "text": "कुतॊ मे भॊजनश्रद्धा सुखश्रद्धा कुतश च मे\nशरद्धा मे जीवितस्यापि छिन्ना किं जीवितेन मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 5, + "text": "अहं पारं समुद्रस्य पृथिव्या वा परं परात\nगत्वात्मानं विमुञ्चामि किं फलं जीवितेन मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 6, + "text": "अधनस्याकृतार्थस्य तयक्तस्य विविधैः फलैः\nऋणं ध���रयमाणस्य कुतः सुखम अनीहया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 7, + "text": "सुहृदां हि धनं भुक्त्वा कृत्वा परणयम ईप्सितम\nपरतिकर्तुम अशक्तस्य जीवितान मरणं वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 8, + "text": "परतिश्रुत्य करिष्येति कर्तव्यं तद अकुर्वतः\nमिथ्यावचनदग्धस्य इष्टापूर्तं परणश्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 9, + "text": "न रूपम अनृतस्यास्ति नानृतस्यास्ति संततिः\nनानृतस्याधिपत्यं च कुत एव गतिः शुभा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 10, + "text": "कुतः कृतघ्नस्य यशः कुतः सथानं कुतः सुखम\nअश्रद्धेयः कृतघ्नॊ हि कृतघ्ने नास्ति निष्कृतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 11, + "text": "न जीवत्य अधनः पापः कुतः पापस्य तन्त्रणम\nपापॊ धरुवम अवाप्नॊति विनाशं नाशयन कृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 12, + "text": "सॊ ऽहं पापः कृतघ्नश च कृपणश चानृतॊ ऽपि च\nगुरॊर यः कृतकार्यः संस तत करॊमि न भाषितम\nसॊ ऽहं पराणान विमॊक्ष्यामि कृत्वा यत्नम अनुत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 13, + "text": "अर्थना च मया का चित कृतपूर्वा दिवौकसाम\nमानयन्ति च मां सर्वे तरिदशा यज्ञसंस्तरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 14, + "text": "अहं तु विबुधश्रेष्ठं देवं तरिभुवनेश्वरम\nविष्णुं गच्छाम्य अहं कृष्णं गतिं गतिमतां वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 15, + "text": "भॊगा यस्मात परतिष्ठन्ते वयाप्य सर्वान सुरासुरान\nपरयतॊ दरष्टुम इच्छामि महायॊगिनम अव्ययम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 16, + "text": "एवम उक्ते सखा तस्य गरुडॊ विनतात्मजः\nदर्शयाम आस तं पराह संहृष्टः परियकाम्यया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 17, + "text": "सुहृद भवान मम मतः सुहृदां च मतः सुहृत\nईप्सितेनाभिलाषेण यॊक्तव्यॊ विभवे सति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 18, + "text": "विभवश चास्ति मे विप्र वासवावरजॊ दविज\nपूर्वम उक्तस तवदर्थं च कृतः कामश च तेन मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 105, + "shloka": 19, + "text": "स भवान एतु गच्छाव नयिष्ये तवां यथासुखम\nदेशं पारं पृथिव्या वा गच्छ गालव माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 1, + "text": "[सुपर्ण]\nअनुशिष्टॊ ऽसमि देवेन गालवाज्ञात यॊनिना\nबरूहि काम अनुसंयामि दरष्टुं परथमतॊ दिशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 2, + "text": "पूर्वां वा दक्षिणां वाहम अथ वा पश्चिमां दिशम\nउत्तरां वा दविजश्रेष्ठ कुतॊ गच्छामि गालव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 3, + "text": "यस्याम उदयते पूर्वं सर्वलॊकप्रभावनः\nसविता यत्र संध्यायां साध्यानां वर्तते तपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 4, + "text": "यस्यां पूर्वं मतिर जाता यया वयाप्तम इदं जगत\nचक्षुषी यत्र धर्मस्य यत्र चैष परतिष्ठितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 5, + "text": "हुतं यतॊ मुखैर हव्यं सर्पते सर्वतॊदिशम\nएतद दवारं दविजश्रेष्ठ दिवसस्य तथाध्वनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 6, + "text": "यत्र पूर्वं परसूता वै दाक्षायण्यः परजाः सत्रियः\nयस्यां दिशि परवृद्धाश च कश्यपस्यात्मसंभवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 7, + "text": "यतॊमूला सुराणां शरीर यत्र शक्रॊ ऽभयषिच्यता\nसुरराज्येन विप्रर्षे देवैश चात्र तपश चितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 8, + "text": "एतस्मात कारणाद बरह्मन पूर्वेत्य एषा दुग उच्यते\nयस्मात पूर्वतरे काले पूर्वम एषावृता सुरैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 9, + "text": "अत एव च पूर्वेषां पूर्वाम आशाम अवेक्षताम\nपूर्वकार्याणि कार्याणि दैवानि सुखम ईप्सता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 10, + "text": "अत्र वेदाञ जगौ पूर्वं भगवाँल लॊकभावनः\nअत्रैवॊक्ता सवित्रासीत सावित्री बरह्मवादिषु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 11, + "text": "अत्र दत्तानि सूर्येण यजूंषि दविजसत्तम\nअत्र लब्धवरैः सॊमः सुरैः करतुषु पीयते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 12, + "text": "अत्र तृप्ता हुतवहाः सवां यॊनिम उपभुञ्जते\nअत्र पातालम आश्रित्य वरुणः शरियम आप च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 13, + "text": "अत्र पूर्वं वसिष्ठस्य पौराणस्य दविजर्षभ\nसूतिश चैव परतिष्ठा च निधनं च परकाशते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 14, + "text": "ओंकारस्यात्र जायन्ते सूतयॊ दशतीर दश\nपिबन्ति मुनयॊ यत्र हविर्धाने सम सॊमपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 15, + "text": "परॊक्षिता यत्र बहवॊ वराहाद्या मृगा वने\nशक्रेण यत्र भागार्थे दैवतेषु परकल्पिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 16, + "text": "अत्राहिताः कृतघ्नाश च मानुषाश चासुराश च ये\nउदयंस तान हि सर्वान वै करॊधाद धन्ति विभावसुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 17, + "text": "एतद दवारं तरिलॊकस्य सवर्गस्य च मुखस्य च\nएष पूर्वॊ दिशा भागॊ विशावैनं यदीच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 106, + "shloka": 18, + "text": "परियं कार्यं हि मे तस्य यस्यास्मि वचने सथितः\nबरूहि गालव यास्यामि शृणु चाप्य अपरां दिशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 1, + "text": "[सुपर्ण]\nइयं विवस्वता पूर्वं शरौतेन विधिना किल\nगुरवे दक्षिणा दत्ता दक्षिणेत्य उच्यते ऽथ दिक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 2, + "text": "अत्र लॊकत्रयस्यास्य पितृपक्षः परतिष्ठितः\nअत्रॊष्मपानां देवानां निवासः शरूयते दविज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 3, + "text": "अत्र विश्वे सदा देवाः पितृभिः सार्धम आसते\nइज्यमानाः सम लॊकेषु संप्राप्तास तुल्यभागताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 4, + "text": "एतद दवितीयं धर्मस्य दवारम आचक्षते दविज\nतरुटिशॊ लवशश चात्र गण्यते कालनिश्चयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 5, + "text": "अत्र देवर्षयॊ नित्यं पितृलॊकर्षयस तथा\nतथा राजर्षयः सर्वे निवसन्ति गतव्यथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 6, + "text": "अत्र धर्मश च सत्यं च कर्म चात्र निशाम्यते\nगतिर एषा दविजश्रेष्ठ कर्मणात्मावसादिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 7, + "text": "एषा दिक सा दविजश्रेष्ठ यां सर्वः परतिपद्यते\nवृता तव अनवबॊधेन सुखं तेन न गम्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 8, + "text": "नैरृतानां सहस्राणि बहून्य अत्र दविजर्षभ\nसृष्टानि परतिकूलानि दरष्टव्यान्य अकृतात्मभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 9, + "text": "अत्र मन्दरकुञ्जेषु विप्रर्षिसदनेषु च\nगन्धर्वा गान्ति गाथा वै चित्तबुद्धिहरा दविज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 10, + "text": "अत्र सामानि गाथाभिः शरुत्वा गीतानि रैवतः\nगतदारॊ गतामात्यॊ गतराज्यॊ वनं गतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 11, + "text": "अत्र सावर्णिना चैव यवक्रीतात्मजेन च\nमर्यादा सथापिता बरह्मन यां सूर्यॊ नातिवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 12, + "text": "अत्र राक्षसराजेन पौलस्थ्येन महात्मना\nरावणेन तपश चीर्त्वा सुरेभ्यॊ ऽमरता वृता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 13, + "text": "अत्र वृत्तेन वृत्रॊ ऽपि शक्रशत्रुत्वम ईयिवान\nअत्र सर्वासवः पराप्ताः पुनर गच्छन्ति पञ्चधा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 14, + "text": "अत्र दुष्कृतकर्माणॊ नराः पच्यन्ति गालव\nअत्र वैतरणी नाम नदी वितरणैर वृता\nअत्र गत्वा सुखस्यान्तं दुःखस्यान्तं परपद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 15, + "text": "अत्रावृत्तॊ दिनकरः कषरते सुरसं पयः\nकाष्ठां चासाद्य धानिष्ठां हिमम उत्सृजते पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 16, + "text": "अत्राहं गालव पुरा कषुधार्तः परिचिन्तयन\nलब्धवान युध्यमानौ दवौ बृहन्तौ गल कच्छपौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 17, + "text": "अत्र शक्रधनुर नाम सूर्याज जातॊ महान ऋषिः\nविदुर यं कपिलं देवं येनात्ताः सगरात्मजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 18, + "text": "अत्र सिद्धाः शिवा नाम बराह्मणा वेदपारगाः\nअधीत्य सखिलान वेदान आलभन्ते यमक्षयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 19, + "text": "अत्र भॊगवती नाम पुरी वासुकिपालिता\nतक्षकेण च नागेन तथैवैरावतेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 20, + "text": "अत्र निर्याणकालेषु तमः संप्राप्यते महत\nअभेद्यं भास्करेणापि सवयं वा कृष्णवर्त्मना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 107, + "shloka": 21, + "text": "एष तस्यापि ते मार्गः परितापस्य गालव\nबरूहि मे यदि गन्तव्यं परतीचीं शृणु वा मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 1, + "text": "[सुपर्ण]\nइयं दिग दयिता राज्ञॊ वरुणस्य तु गॊपतेः\nसदा सलिलराजस्य परतिष्ठा चादिर एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 2, + "text": "अत्र पश्चाद अहः सूर्यॊ विसर्जयति भाः सवयम\nपश्चिमेत्य अभिविख्याता दिग इयं दविजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 3, + "text": "यादसाम अत्र राज्येन सलिलस्य च गुप्तये\nकश्यपॊ भगवान देवॊ वरुणं समाभ्यषेचयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 4, + "text": "अत्र पीत्वा समस्तान वै वरुणस्य रसांस तु षट\nजायते तरुणः सॊमः शुक्लस्यादौ तमिस्रहा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 5, + "text": "अत्र पश्चात कृता दैत्या वायुना संयतास तदा\nनिःश्वसन्तॊ महानागैर अर्दिताः सुषुपुर दविज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 6, + "text": "अत्र सूर्यं परणयिनं परतिगृह्णाति पर्वतः\nअस्तॊ नाम यतः संध्या पश्चिमा परतिसर्पति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 7, + "text": "अतॊ रात्रिश च निद्रा च निर्गता दिवसक्षये\nजायते जीवलॊकस्य हर्तुम अर्धम इवायुषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 8, + "text": "अत्र देवीं दितिं सुप्ताम आत्मप्रसव धारिणीम\nविगर्भाम अकरॊच छक्रॊ यत्र जातॊ मरुद्गणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 9, + "text": "अत्र मूलं हिमवतॊ मन्दरं याति शाश्वतम\nअपि वर्षसहस्रेण न चास्यान्तॊ ऽधिगम्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 10, + "text": "अत्र काञ्चनशैलस्य काञ्चनाम्बुवहस्य च\nउदधेस तीरम आसाद्य सुरभिः कषरते पयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 11, + "text": "अत्र मध्ये समुद्रस्य कबन्धः परतिदृश्यते\nसवर्भानॊः सूर्यकल्पस्य सॊ��सूर्यौ जिघांसतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 12, + "text": "सुवर्णशिरसॊ ऽपय अत्र हरिरॊम्णः परगायतः\nअदृश्यस्याप्रमेयस्य शरूयते विपुलॊ धवनिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 13, + "text": "अत्र धवजवती नाम कुमारी हरि मेधसः\nआकाशे तिष्ठ तिष्ठेति तस्थौ सूर्यस्य शासनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 14, + "text": "अत्र वायुस तथा वह्निर आपः खं चैव गालव\nआह्निकं चैव नैशं च दुःखस्पर्शं विमुञ्चति\nअतः परभृति सूर्यस्य तिर्यग आवर्तते गतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 15, + "text": "अत्र जयॊतींषि सर्वाणि विशन्त्य आदित्यमण्डलम\nअष्टाविंशति रात्रं च चङ्क्रम्य सह भानुना\nनिष्पतन्ति पुनः सूर्यात सॊमसंयॊगयॊगतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 16, + "text": "अत्र नित्यं सरवन्तीनां परभवः सागरॊदयः\nअत्र लॊकत्रयस्यापस तिष्ठन्ति वरुणाश्रयाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 17, + "text": "अत्र पन्नगराजस्याप्य अनन्तस्य निवेशनम\nअनादि निधनस्यात्र विष्णॊः सथानम अनुत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 18, + "text": "अत्रानल सखस्यापि पवनस्य निवेशनम\nमहर्षेः कश्यपस्यात्र मारीचस्य निवेशनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 108, + "shloka": 19, + "text": "एष ते पश्चिमॊ मार्गॊ दिग दवारेण परकीर्तितः\nबरूहि गालव गच्छावॊ बुद्धिः का दविजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 1, + "text": "[सुपर्ण]\nयस्माद उत्तार्यते पापाद यस्मान निःश्रेयसॊ ऽशनुते\nतस्माद उत्तारण फलाद उत्तरेत्य उच्यते बुधैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 2, + "text": "उत्तरस्य हिरण्यस्य परिवापस्य गालव\nमार्गः पश्चिमपूर्वाभ्यां दिग्भ्यां वै मध्यमः समृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 3, + "text": "अस्यां दिशि वरिष्ठायाम उत्तरायां दविजर्षभ\nनासौम्यॊ नाविधेयात्मा नाधर्म्यॊ वसते जनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 4, + "text": "अत्र नारायणः कृष्णॊ जुष्णुश चैव नरॊत्तमः\nबदर्याम आश्रमपदे तथा बरह्मा च शाश्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 5, + "text": "अत्र वै हिमवत्पृष्ठे नित्यम आस्ते महेश्वरः\nअत्र राज्येन विप्राणां चन्द्रमाश चाभ्यषिच्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 6, + "text": "अत्र गङ्गां महादेवः पतन्तीं गगनाच चयुताम\nपरतिगृह्य ददौ लॊके मानुषे बरह्मवित्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 7, + "text": "अत्र देव्या तपस तप्तं महेश्वर परीप्सया\nअत्र कामश च रॊषश च शैलश चॊमा च संब��ुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 8, + "text": "अत्र राक्षस यक्षाणां गन्धर्वाणां च गालव\nआधिपत्येन कैलासे धनदॊ ऽपय अभिषेचितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 9, + "text": "अत्र चैत्ररथं रम्यम अत्र वैखानसाश्रमः\nअत्र मन्दाकिनी चैव मन्दरश च दविजर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 10, + "text": "अत्र सौगन्धिक वनं नैरृतैर अभिरक्ष्यते\nशाड्वलं कदली सकन्धम अत्र संतानका नगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 11, + "text": "अत्र संयमनित्यानां सिद्धानां सवैरचारिणाम\nविमानान्य अनुरूपाणि कामभॊग्यानि गालव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 12, + "text": "अत्र ते ऋषयः सप्त देवी चारुन्धती तथा\nअत्र तिष्ठति वै सवातिर अत्रास्या उदयः समृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 13, + "text": "अत्र यज्ञं समारुह्य धरुवं सथाता पितामह\nजयॊतींषि चन्द्रसूर्यौ च परिवर्तन्ति नित्यशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 14, + "text": "अत्र गायन्तिका दवारं रक्षन्ति दविजसत्तमाः\nधामा नाम महात्मानॊ मुनयः सत्यवादिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 15, + "text": "न तेषां जञायते सूतिर नाकृतिर न तपश चितम\nअप्रिवर्त सहस्राणि कामभॊग्यानि गालव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 16, + "text": "यथा यथा परविशति तस्मात परतरं नरः\nतथा तथा दविजश्रेष्ठ परविलीयति गालव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 17, + "text": "न तत केन चिद अन्येन गतपूर्वं दविजर्षभ\nऋते नारायणं देवं नरं वा जिष्णुम अव्ययम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 18, + "text": "अत्र कैलासम इत्य उक्तं सथानम ऐलविलस्य तत\nअत्र विद्युत्प्रभा नाम जज्ञिरे ऽपसरसॊ दश" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 19, + "text": "अत्र विष्णुपदं नाम करमता विष्णुना कृतम\nतरिलॊकविक्रमे बरह्मन्न उत्तरां दिशम आश्रितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 20, + "text": "अत्र राज्ञा मरुत्तेन यज्ञेनेष्टं दविजॊत्तम\nउशीरबीजे विप्रर्षे यत्र जाम्बूनदं सरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 21, + "text": "जीमूतस्यात्र विप्रर्षेर उपतस्थे महात्मनः\nसाक्षाद धैमवतः पुण्यॊ विमलः कमलाकरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 22, + "text": "बराह्मणेषु च यत्कृत्स्नं सवन्तं कृत्वा धनं महत\nवव्रे वनं महर्षिः स जैमूतं तद वनं ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 23, + "text": "अत्र नित्यं दिशापालाः सायंप्रातर दविजर्षभ\nकस्य कार्यं किम इति वै करिक्रॊशन्ति गालव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 24, + "text": "एवम एषा दविजश्रेष्ठगुणैर अन्यैर दिग उत्तरा\nउत्तरेति परिख्याता सर्वकर्मसु चॊत्तरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 25, + "text": "एता विस्तरशस तात तव संकीर्तिता दिशः\nचतस्रः करमयॊगेन कामाशां गन्तुम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 109, + "shloka": 26, + "text": "उद्यतॊ ऽहं दविजश्रेष्ठ तव दर्शयितुं दिशः\nपृथिवीं चाखिलां बरह्मंस तस्माद आरॊह मां दविज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 1, + "text": "[गालव]\nगरुत्मन भुजगेन्द्रारे सुपर्णविनतात्मज\nनयमां तार्क्ष्य पूर्वेण यत्र धर्मस्य चक्षुषी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 2, + "text": "पूर्वम एतां दिशं गच्छ या पूर्वं परिकीर्तिता\nदैवतानां हि सांनिध्यम अत्र कीर्तितवान असि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 3, + "text": "अत्र सत्यं च धर्मश च तवया सम्यक परकीर्तितः\nइच्छेयं तु समागन्तुं समस्तैर दैवतैर अहम\nभूयश च तान सुरान दरष्टुम इच्छेयम अरुणानुज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 4, + "text": "तम आह विनता सूनुर आरॊहस्वेति वै दविजम\nआरुरॊहाथ स मुनिर गरुडं गालवस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 5, + "text": "करममाणस्य ते रूपं दृश्यते पन्नगाशन\nभास्करस्येव पूर्वाह्णे सहस्रांशॊर विवस्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 6, + "text": "पक्षवातप्रणुन्नानां वृक्षाणाम अनुगामिनाम\nपरस्थितानाम इव समं पश्यामीह गतिं खग" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 7, + "text": "ससागरवनाम उर्वीं सशैलवनकाननाम\nआकर्षन्न इव चाभासि पक्षवातेन खेचर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 8, + "text": "समीननागनक्रं च खम इवारॊप्यते जलम\nवायुना चैव महता पक्षवातेन चानिशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 9, + "text": "तुल्यरूपाननान मत्स्यांस तिमिमत्स्यांस तिमिंगिलान\nनागांश च नरवक्त्रांश च पश्याम्य उन्मथितान इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 10, + "text": "महार्णवस्य च रवैः शरॊत्रे मे बधिरी कृते\nन शृणॊमि न पश्यामि नात्मनॊ वेद्मि कारणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 11, + "text": "शनैः साधु भवान यातु बरह्महत्याम अनुस्मरन\nन दृश्यते रविस तात न दिशॊ न च खं खग" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 12, + "text": "तम एव तु पश्यामि शरीरं ते न लक्षये\nमणीव जात्यौ पश्यामि चक्षुषी ते ऽहम अण्डज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 13, + "text": "शरीरे तु न पश्यामि तव चैवात्मनश च ह\nपदे पदे तु पश्यामि सलिलाद अग्निम उत्थितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 14, + "text": "स मे निर्वाप्य सहसा चक्षुषी शाम्यते पुनः\nतन निवर्त महान कालॊ गच्छतॊ विनतात्मज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 15, + "text": "न मे परयॊजनं किं चिद गमने पन्नगाशन\nसंनिवर्त महावेगन वेगं विषहामि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 16, + "text": "गुरवे संश्रुतानीह शतान्य अष्टौ हि वाजिनाम\nएकतः शयाम कर्णानां शुभ्राणां चन्द्र वर्चसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 17, + "text": "तेषां चैवापवर्गाय मार्गं पश्यामि नाण्डज\nततॊ ऽयं जीवितत्यागे दृष्टॊ मार्गॊ मयात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 18, + "text": "नैव मे ऽसति धनं किं चिन न धनेनान्वितः सुहृत\nन चार्थेनापि महता शक्यम एतद वयपॊहितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 19, + "text": "एवं बहु च दीनं च बरुवाणं गालवं तदा\nपरत्युवाच वरजन्न एव परहसन विनतात्मजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 20, + "text": "नातिप्रज्ञॊ ऽसि विप्रर्षे यॊ ऽऽतमानं तयक्तुम इच्छसि\nन चापि कृत्रिमः कालः कालॊ हि परमेश्वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 21, + "text": "किम अहं पूर्वम एवेह भवता नाभिचॊदितः\nउपायॊ ऽतर महान अस्ति येनैतद उपपद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 110, + "shloka": 22, + "text": "तद एष ऋषभॊ नाम पर्वतः सागरॊरसि\nअत्र विश्रम्य भुक्त्वा च निवर्तिष्याव गालव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nऋषभस्य ततः शृङ्गे निपत्य दविज पक्षिणौ\nशाण्डिलीं बराह्मणीं तत्र ददृशाते तपॊऽनविताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 2, + "text": "अभिवाद्य सुपर्णस तु गालवश चाभिपूज्य ताम\nतया च सवागतेनॊक्तौ विष्टरे संनिषीदतुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 3, + "text": "सिद्धम अन्नं तया कषिप्रं बलिमन्त्रॊपबृंहितम\nभुक्त्वा तृप्ताव उभौ भूमौ सुप्तौ ताव अन्नमॊहितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 4, + "text": "मुहूर्तात परतिबुद्धस तु सुपर्णॊ गमनेप्सया\nअथ भरष्टतनूजाङ्गम आत्मानं ददृशे खगः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 5, + "text": "मांसपिण्डॊपमॊ ऽभूत स मुखपादान्वितः खगः\nगालवस तं तथा दृष्ट्वा विषण्णः पर्यपृच्छत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 6, + "text": "किम इदं भवता पराप्तम इहागमनजं फलम\nवासॊ ऽयम इह कालं तु कियन्तं नौ भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 7, + "text": "किं नु ते मनसा धयातम अशुभं धर्मदूषणम\nन हय अयं भवतः सवल्पॊ वयभिचारॊ भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 8, + "text": "सुपर्णॊ ऽथाब्रवीद विप्रं परध्यातं वै मया दविज\nइमां सिद्धाम इतॊ नेतुं तत्र यत्र परजापतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 9, + "text": "यत्र देवॊ महादेवॊ यत्र विष्णुः सनातनः\nयत्र धर्मश च यज्ञश च तत्रेयं निवसेद इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 10, + "text": "सॊ ऽहं भगवतीं याचे परणतः परियकाम्यया\nमयैतन नाम परध्यातं मनसा शॊचता किल" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 11, + "text": "तद एवं बहुमानात ते मयेहानीप्सितं कृतम\nसुकृतं दुष्कृतं वा तवं माहात्म्यात कषन्तुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 12, + "text": "सा तौ तदाब्रवीत तुष्टा पतगेन्द्र दविजर्षभौ\nन भेतव्यं सुपर्णॊ ऽसि सुपर्ण तयज संभ्रमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 13, + "text": "निन्दितास्मि तवया वत्स न च निन्दां कषमाम्य अहम\nलॊकेभ्यः स परिभ्रश्येद यॊ मां निन्देत पापकृत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 14, + "text": "हीनयाकल्षणैः सर्वैस तथानिन्दितया मया\nआचारं परतिगृह्णन्त्या सिद्धिः पराप्तेयम उत्तमा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 15, + "text": "आचाराल लभते धर्मम आचाराल लभते धनम\nआचाराच छरियम आप्नॊति आचारॊ हन्त्य अलक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 16, + "text": "तदायुष्मन खग पते यथेष्टं गम्यताम इतः\nन च ते गर्हणीयापि हर्हितव्याः सत्रियः कव चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 17, + "text": "भवितासि यथापूर्वं बलवीर्यसमन्वितः\nबभूवतुस ततस तस्य पक्षौ दरविणवत्तरौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 18, + "text": "अनुज्ञातश च शाण्डिल्या यथागतम उपागमत\nनैव चासादयाम आस तथारूपांस तुरंगमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 19, + "text": "विश्वामित्रॊ ऽथ तं दृष्ट्वा गालवं चाध्वनि सथितम\nउवाच वदतां शरेष्ठॊ वैनतेयस्य संनिधौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 20, + "text": "यस तवया सवयम एवार्थः परतिज्ञातॊ मम दविज\nतस्य कालॊ ऽपवर्गस्य यथा वा मन्यते भवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 21, + "text": "परतीक्षिष्याम्य अहं कालम एतावन्तं तथा परम\nयथा संसिध्यते विप्र स मार्गस तु निशम्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 22, + "text": "सुपर्णॊ ऽथाब्रवीद दीनं गालवं भृशदुःखितम\nपरत्यक्षं खल्व इदानीं मे विश्वामित्रॊ यद उक्तवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 111, + "shloka": 23, + "text": "तद आगच्छ दविजश्रेष्ठ मन्त्रयिष्याव गालव\nनादत्त्वा गुरवे शक्यं कृत्स्नम अर्थं तवयासितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nअथाह गालवं दीनं सुपर्णः पततां वरः\nनिर्मितं वह्निना भूमौ वायुना वैधितं तथा\nयस्माद धिरण्मयं सर्वं हिरण्यं तेन चॊच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 2, + "text": "धत्ते धारयते चेदम एतस्मात कारणाद धनम\nतद एतत तरिषु लॊकेषु धनं तिष्ठति शाश्वतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 3, + "text": "नित्यं परॊष्ठपदाभ्यां च शुक्रे धनपतौ तथा\nमनुष्येभ्यः समादत्ते शुक्रश चित्तार्जितं धनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 4, + "text": "अजैक पाद अहिर बुध्न्यै रक्ष्यते धनदेन च\nएवं न शक्यते लब्धुम अलब्धव्यं दविजर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 5, + "text": "ऋते च धनम अश्वानां नावाप्तिर विद्यते तव\nअर्थं याचात्र राजानं कं चिद राजर्षिवंशजम\nअपीड्य राजा पौरान हि यॊ नौ कुर्यात कृताथिनौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 6, + "text": "अस्ति सॊमान्ववाये मे जातः कश चिन नृपः सखा\nअभिगच्छावहे तं वै तस्यास्ति विभवॊ भुवि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 7, + "text": "ययातिर नाम राजर्षिर नाहुषः सत्यविक्रमः\nस दास्यति मया चॊक्तॊ भवता चार्थितः सवयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 8, + "text": "विभवश चास्य सुमहान आसीद धनपतेर इव\nएवं स तु धनं विद्वान दानेनैव वयशॊधयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 9, + "text": "तथा तौ कथयन्तौ च चिन्तयन्तौ च यत कषमम\nपरतिष्ठाने नरपतिं ययातिं परयुपस्थितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 10, + "text": "परतिगृह्य च सत्कारम अर्घादिं भॊजनं वरम\nपृष्टश चागमने हेतुम उवाच विनतासुतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 11, + "text": "अयं मे नाहुष सखा गालवस तपसॊ निधिः\nविश्वामित्रस्य शिष्यॊ ऽभूद वर्षाण्य अयुतशॊ नृप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 12, + "text": "सॊ ऽयं तेनाभ्यनुज्ञात उपकारेप्सया दविजः\nतम आह भगवान कां ते ददानि गुरु दक्षिणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 13, + "text": "असकृत तेन चॊक्तेन किं चिद आगतमन्युना\nअयम उक्तः परयच्छेति जानता विभवं लघु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 14, + "text": "एकतः शयाम कर्णानां शुभ्राणां शुद्धजन्मनाम\nअष्टौ शतानि मे देहि हयानां चन्द्र वर्चसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 15, + "text": "गुर्वर्थॊ दीयताम एष यदि गालव मन्यसे\nइत्य एवम आह सक्रॊधॊ विश्वामित्रस तपॊधनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 16, + "text": "सॊ ऽयं शॊकेन महता तप्यमानॊ दविजर्षभः\nअशक्तः परतिकर्तुं तद भवन्तं शरणं गतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 17, + "text": "पतिगृह्य नरव्याघ्र तवत्तॊ भिक्षां गतव्ययः\nकृत्वापवर्गं गुरवे चरिष्यति महत तपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 18, + "text": "तपसः संविभागेन भवन्तम अपि यॊक्ष्यते\nसवेन राजर्षितपसा पूर्णं तवां पूरयिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 19, + "text": "यावन्ति रॊमाणि हये भवन्ति हि नरेश्वर\nतावतॊ वाजिदा लॊकान पराप्नुवन्ति महीपते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 112, + "shloka": 20, + "text": "पात्रं परतिग्रहस्यायं दातुं पात्रं तथा भवान\nशङ्खे कषीरम इवासक्तं भवत्व एतत तथॊपमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nएवम उक्तः सुपर्णेन तथ्यं वचनम उत्तमम\nविमृश्यावहितॊ राजा निश्चित्य च पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 2, + "text": "यष्टा करतुसहस्राणां दाता दानपतिः परभुः\nययातिर वत्स काशीश इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 3, + "text": "दृष्ट्वा परियसखं तार्क्ष्यं गालवं च दविजर्षभम\nनिदर्शनं च तपसॊ भिक्षां शलाघ्यां च कीर्तिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 4, + "text": "अतीत्य च नृपान अन्यान आदित्यकुलसंभवान\nमत्सकाशम अनुप्राप्ताव एतौ बुद्धिम अवेक्ष्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 5, + "text": "अद्य मे सफलं जन्म तारितं चाद्य मे कुलम\nअद्यायं तारितॊ देशॊ मम तार्क्ष्य तवयानघ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 6, + "text": "वक्तुम इच्छामि तु सखे यथा जानासि मां पुरा\nन तथा वित्तवान अस्मि कषीणं वित्तं हि मे सखे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 7, + "text": "न च शक्तॊ ऽसमि ते कर्तुं मॊघम आगमनं खग\nन चाशाम अस्य विप्रर्षेर वितथां कर्तुम उत्सहे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 8, + "text": "तत तु दास्यामि यत कार्यम इदं संपादयिष्यति\nअभिगम्य हताशॊ हि निवृत्तॊ दहते कुलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 9, + "text": "नातः परं वैनतेय किं चित पापिष्ठम उच्यते\nयथाशा नाशनम लॊके देहि नास्तीति वा वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 10, + "text": "हताशॊ हय अकृतार्थः सन हतः संभावितॊ नरः\nहिनस्ति तस्य पुत्रांश च पौत्रांश चाकुर्वतॊ ऽरथिनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 11, + "text": "तस्माच चतुर्णां वंशानां सथापयित्री सुता मम\nइयं सुरसुत परख्या सर्वधर्मॊपचायिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 12, + "text": "सदा देवमनुष्याणाम असुराणां च गालव\nकाङ्क्षिता रूपतॊ बाला सुता मे परतिगृह्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 13, + "text": "अस्याः शुल्कं परदास्यन्ति नृपा राज्यम अपि धरुवम\nकिं पुनः शयाम कर्णानां हयानां दवे चतुःशते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 14, + "text": "स भवान परतिगृह्णातु ममेमां माधवीं सुताम\nअहं दौहित्रवान सयां वै वर एष मम परभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 15, + "text": "परतिगृह्य च तां कन्यां गालवः सह पक्षिणा\nपुनर दरक्ष्याव इत्य उक्त्वा परतस्थे सह कन्यया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 16, + "text": "उपलब्धम इदं दवारम अश्वानाम इति चाण्डजः\nउक्त्वा गालवम आपृच्छ्य जगाम भवनं सवकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 17, + "text": "गते पतगराजे तु गालवः सह कन्यया\nचिन्तयानः कषमं दाने राज्ञां वै शुल्कतॊ ऽगमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 18, + "text": "सॊ ऽगच्छन मनसेक्ष्वाकुं हर्यश्वं राजसत्तमम\nअयॊध्यायां महावीर्यं चतुरङ्ग बलान्वितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 19, + "text": "कॊशधान्य बलॊपेतं परिय पौरं दविज परियम\nपरजाभिकामं शाम्यन्तं कुर्वाणं तप उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 20, + "text": "तम उपागम्य विप्रः स हर्यश्वं गालवॊ ऽबरवीत\nकन्येयं मम राजेन्द्र परसवैः कुलवर्धिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 113, + "shloka": 21, + "text": "इयं शुक्लेन भार्यार्थे हर्यश्वप्रतिगृह्यताम\nशुल्कं ते कीर्तयिष्यामि तच छरुत्वा संप्रधार्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nहर्यश्वस तव अब्रवीद राजा विचिन्त्य बहुधा ततः\nदीर्घम उष्णं च निःश्वस्य परजा हेतॊर नृपॊत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 2, + "text": "उन्नतेषून्नता षट्सु सूक्ष्मा सूक्ष्मेषु सप्तसु\nगम्भीरा तरिषु गम्भीरेष्व इयं रक्ता च पञ्चसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 3, + "text": "बहु देवासुरालॊका बहु गन्धर्वदर्शना\nबहु लक्षणसंपन्ना बहु परसव दारिणी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 4, + "text": "समर्थेयं जनयितुं चक्रवर्तिनम आत्मजम\nबरूहि शुल्कं दविजश्रेष्ठ समीक्ष्य विभवं मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 5, + "text": "एकतः शयाम कर्णानां शतान्य अष्टौ ददस्व मे\nहयानां चन्द्र शुभ्राणां देशजानां वपुष्मताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 6, + "text": "ततस तव भवित्रीयं पुत्राणां जननी शुभा\nअरणीव हुताशानां यॊनिर आयतलॊचना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 7, + "text": "एतच छरुत्वा वचॊ राजा हर्यश्वः काममॊहितः\nउव��च गालवं दीनॊ राजर्षिर ऋषिसत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 8, + "text": "दवे मे शते संनिहिते हयानां यद विधास तव\nएष्टव्याः शतशस तव अन्ये चरन्ति मम वाजिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 9, + "text": "सॊ ऽहम एकम अपत्यं वै जनयिष्यामि गालव\nअस्याम एतं भवान कामं संपादयतु मे वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 10, + "text": "एतच छरुत्वा तु सा कन्या गालवं वाक्यम अब्रवीत\nमम दत्तॊ वरः कश चित केन चिद बरह्मवादिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 11, + "text": "परसूत्य अन्ते परसूत्य अन्ते कन्यैव तवं भविष्यसि\nस तवं ददस्व मां राज्ञे परतिगृह्य हयॊत्तमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 12, + "text": "नृपेभ्यॊ हि चतुर्भ्यस ते पूर्णान्य अष्टौ शतानि वै\nभविष्यन्ति तथा पुत्रा मम चत्वार एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 13, + "text": "करियतां मम संहारॊ गुर्वर्थं दविजसत्तम\nएषा तावन मम परज्ञा यथा वा मन्यसे दविज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 14, + "text": "एवम उक्तस तु स मुनिः कन्यया गालवस तदा\nहर्यश्वं पृथिवीपालम इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 15, + "text": "इयं कन्या नरश्रेष्ठ हर्यश्वप्रतिगृह्यताम\nचतुर्भागेन शुल्कस्य जनयस्वैकम आत्मजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 16, + "text": "पतिगृह्य स तां कन्यां गालवं पतिनन्द्य च\nसमये देशकाले च लब्धवान सुतम ईप्सितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 17, + "text": "ततॊ वसु मना नाम वसुभ्यॊ वसुमत्तरः\nवसु परख्यॊ नरपतिः स बभूव वसु परदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 18, + "text": "अथ काले पुनर धीमान गालवः पत्युपस्थितः\nउपसंगम्य चॊवाच हर्यश्वं परीतिमानसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 19, + "text": "जातॊ नृपसुतस ते ऽयं बाल भास्करसंनिभः\nकालॊ गन्तुं नरश्रेष्ठ भिक्षार्थम अपरं नृपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 20, + "text": "हर्यश्वः सत्यवचने सथितः सथित्वा च पौरुषे\nदुर्लभत्वाद धयानां च परददौ माधवीं पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 21, + "text": "माधवी च पुनर दीप्तां परित्यज्य नृप शरियम\nकुमारी कामतॊ भूत्वा गालवं पृष्ठतॊ ऽनवगात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 114, + "shloka": 22, + "text": "तवय्य एव तावत तिष्ठन्तु हया इत्य उक्तवान दविजः\nपरययौ कन्यया सार्धं दिवॊदासं परजेश्वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 1, + "text": "[ग]\nमहावीर्यॊ महीपालः काशीनाम ईश्वरः परभुः\nदिवॊदास इति खयातॊ भैमसेनिर नराधि���ः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 2, + "text": "तत्र गच्छावहे भद्रे शनैर आगच्छ मा शुचः\nधार्मिकः संयमे युक्तः सत्यश चैव जनेश्वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 3, + "text": "तम उपागम्य स मुनिर नयायतस तेन सत्कृतः\nगालवः परसवस्यार्थे तं नृपं परत्यचॊदयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 4, + "text": "शरुतम एतन मया पूर्वं किम उक्त्वा विस्तरं दविज\nकाङ्क्षितॊ हि मयैषॊ ऽरथः शरुत्वैतद दविजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 5, + "text": "एतच च मे बहुमतं यद उत्सृज्य नराधिपान\nमाम एवम उपयातॊ ऽसि भावि चैतद असंशयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 6, + "text": "स एव विभवॊ ऽसमाकम अश्वानाम अपि गालव\nअहम अप्य एकम एवास्यां जनयिष्यामि पार्थिवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 7, + "text": "तथेत्य उक्त्वा दविजश्रेष्ठः परादात कन्यां महीपतेः\nविधिपूर्वं च तां राजा कन्यां परतिगृहीतवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 8, + "text": "रेमे स तस्यां राजर्षिः परभावत्यां यथा रविः\nसवाहायां च यथा वह्निर यथा शच्यां स वासवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 9, + "text": "यथा चन्द्रश च रॊहिण्यां यथा धूमॊर्णया यमः\nवरुणश च यथा गौर्यां यथा चर्द्ध्यां धनेश्वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 10, + "text": "यथा नारायणॊ लक्ष्यां जाह्नव्यां च यथॊदधिः\nयथा रुद्रश च रुद्राण्यां यथा वेद्यां पितामहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 11, + "text": "अदृश्यन्त्यां च वासिष्ठॊ वसिष्ठश चाक्षमालया\nचयवनश च सुकन्यायां पुलस्त्यः संध्यया यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 12, + "text": "अगस्त्यश चापि वैदर्भ्यां सावित्र्यां सत्यवान यथा\nयथा भृगुः पुलॊमायाम अदित्यां कश्यपॊ यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 13, + "text": "रेणुकायां यथर्चीकॊ हैमवत्यां च कौशिकः\nबृहस्पतिश च तारायां शुक्रश च शतपर्वया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 14, + "text": "यथा भूम्यां भूमिपतिर उर्वश्यां च पुरूरवाः\nऋचीकः सत्यवत्यां च सरस्वत्यां यथा मनुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 15, + "text": "तथा तु रममाणस्य दिवॊदासस्य भूपतेः\nमाधवी जनयाम आस पुत्रम एकं परतर्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 16, + "text": "अथाजगाम भगवान दिवॊदासं स गालवः\nसमये समनुप्राप्ते वचनं चेदम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 17, + "text": "निर्यातयतु मे कन्यां भवांस तिष्ठन्तु वाजिनः\nयावद अन्यत्र गच्छामि शुक्लार्थ�� पृथिवीपते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 115, + "shloka": 18, + "text": "दिवॊदासॊ ऽथ धर्मात्मा समये गालवस्य ताम\nकन्यां निर्यातयाम आस सथितः सत्ये महीपतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nतथैव सा शरियं तयक्त्वा कन्या भूत्वा यशस्विनी\nमाधवी गालवं विप्रम अन्वयात सत्यसंगरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 2, + "text": "गालवॊ विमृशन्न एव सवकार्यगतमानसः\nजगाम भॊजनगरं दरष्टुम औशीनरं नृपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 3, + "text": "तम उवाचाथ गत्वा स नृपतिं सत्यविक्रमम\nइयं कन्या सुतौ दवौ ते जनयिष्यति पार्थिवौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 4, + "text": "अस्यां भवान अवाप्तार्थॊ भवति परेत्य चेह च\nसॊमार्क परतिसंकाशौ जनयित्वा सुतौ नृप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 5, + "text": "शुल्कं तु सर्वधर्मज्ञ हयानां चन्द्र वर्चसाम\nएकतः शयाम कर्णानां देयं मह्यं चतुःशतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 6, + "text": "गुर्वर्थॊ ऽयं समारम्भॊ न हयैः कृत्यम अस्ति मे\nयदि शक्यं महाराज करियतां मा विचार्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 7, + "text": "अनपत्यॊ ऽसि राजर्षे पुत्रौ जनय पार्थिव\nपितॄन पुत्र पलवेन तवम आत्मानं चैव तारय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 8, + "text": "न पुत्रफलभॊक्ता हि राजर्षे पात्यते दिवः\nन याति नरकं घॊरं यत्र गच्छन्त्य अनात्मजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 9, + "text": "एतच चान्यच च विविधं शरुत्वा गालव भाषितम\nउशीनरः पतिवचॊ ददौ तस्य नराधिपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 10, + "text": "शरुतवान अस्मि ते वाक्यं यथा वदसि गालव\nविधिस तु बलवान बरह्मन परवणं हि मनॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 11, + "text": "शते दवे तु ममाश्वानाम ईदृशानां दविजॊत्तम\nइतरेषां सहस्राणि सुबहूनि चरन्ति मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 12, + "text": "अहम अप्य एकम एवास्यां जनयिष्यामि गालव\nपुत्रं दविज गतं मार्गं गमिष्यामि परैर अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 13, + "text": "मूल्येनापि समं कुर्यां तवाहं दविजसत्तम\nपौरजानपदार्थं तु ममार्थॊ नात्म भॊगतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 14, + "text": "कामतॊ हि धनं राजा पारक्यं यः परयच्छति\nन स धर्मेण धर्मात्मन युज्यते यशसा न च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 15, + "text": "सॊ ऽहं पतिग्रहीष्यामि ददात्व एतां भवान मम\nकुमारीं देवगर्भाभाम एकपुत्र भवाय मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 16, + "text": "तथा तु बहुकल्याणम उक्तवन्तं नराधिपम\nउशीनरं दविजश्रेष्ठॊ गालवः परत्यपूजयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 17, + "text": "उशीनरं परतिग्राह्य गालवः परययौ वनम\nरेमे स तां समासाद्य कृतपुण्य इव शरियम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 18, + "text": "कन्दरेषु च शैलानां नदीनां निर्झरेषु च\nउद्यानेषु विचित्रेषु वनेषूपवनेषु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 19, + "text": "हर्म्येषु रमणीयेषु परासादशिखरेषु च\nवातायनविमानेषु तथा गर्भगृहेषु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 20, + "text": "ततॊ ऽसय समये जज्ञे पुत्रॊ बाल रविप्रभः\nशिबिर नाम्नाभिविख्यातॊ यः स पार्थिव सत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 116, + "shloka": 21, + "text": "उपस्थाय स तं विप्रॊ गालवः परतिगृह्य च\nकन्यां परयातस तां राजन दृष्टवान विनतात्मजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nगालवं वैनतेयॊ ऽथ परहसन्न इदम अब्रवीत\nदिष्ट्या कृतार्थं पश्यामि भवन्तम इह वै दविज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 2, + "text": "गालवस तु वचः शरुत्वा वैनतेयेन भाषितम\nचतुर्भागावशिष्टं तद आचख्यौ कार्यम अस्य हि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 3, + "text": "सुपर्णस तव अब्रवीद एनं गालवं पततां वरः\nपरयत्नस ते न कर्तव्यॊ नैष संपत्स्यते तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 4, + "text": "पुरा हि कन्यकुब्जे वै गाधेः सत्यवतीं सुताम\nभार्यार्थे ऽवरयत कन्याम ऋचीकस तेन भाषितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 5, + "text": "एकतः शयाम कर्णानां हयानां चन्द्र वर्चसाम\nभगवन दीयतां मह्यं सहस्रम इति गालव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 6, + "text": "ऋचीकस तु तथेत्य उक्त्वा वरुणस्यालयं गतः\nअश्वतीर्थे हयाँल लब्ध्वा दत्तवान पार्थिवाय वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 7, + "text": "इष्ट्वा ते पुण्डरीकेण दत्ता राज्ञा दविजातिषु\nतेभ्यॊ दवे दवे शते करीत्वा पराप्तास ते पार्थिवैस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 8, + "text": "अपराण्य अपि चत्वारि शतानि दविजसत्तम\nनीयमानानि संतारे हृतान्य आसन वितस्तया\nएवं न शक्यम अप्राप्यं पराप्तुं गालव कर्हि चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 9, + "text": "इमाम अश्वशताभ्यां वै दवाभ्यं तस्मै निवेदय\nविश्वामित्राय धर्मात्मन षड्भिर अश्वशतैः सह\nततॊ ऽसि गतसंमॊहः कृतकृत्यॊ दविजर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 10, + "text": "गालवस तं तथेत्य उक्त्वा सुपर्णसहितस ततः\nआदायाश्वांश च कन्यां च विश्मामित्रम उपागमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 11, + "text": "अश्वानां काङ्क्षितार्थानां षड इमानि शतानि वै\nशतद्वयेन कन्येयं भवता परतिगृह्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 12, + "text": "अस्यां राजर्षिभिः पुत्रा जाता वै धार्मिकास तरयः\nचतुर्थं जनयत्व एकं भवान अपि नरॊत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 13, + "text": "पूर्णान्य एवं शतान्य अष्टौ तुरगाणां भवन्तु ते\nभवतॊ हय अनृणॊ भूत्वा तपः कुर्यां यथासुखम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 14, + "text": "[न]\nविश्वामित्रस तु तं दृष्ट्वा गालवं सह पक्षिणा\nकन्यां च तां वरारॊहाम इदम इत्य अब्रवीद वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 15, + "text": "किम इयं पूर्वम एवेह न दत्ता मम गालव\nपुत्रा ममैव चत्वारॊ भवेयुः कुलभावनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 16, + "text": "परतिगृह्णामि ते कन्याम एकपुत्र फलाय वै\nअश्वाश चाश्रमम आसाद्य तिष्ठन्तु मम सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 17, + "text": "स तया रममाणॊ ऽथ विश्वामित्रॊ महाद्युतिः\nआत्मजं जनयाम आस माधवी पुत्रम अष्टकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 18, + "text": "जातमात्रं सुतं तं च विश्वामित्रॊ महाद्युतिः\nसंयॊज्यार्थैस तथा धर्मैर अश्वैस तैः समयॊजयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 19, + "text": "अथाष्टकः पुरं परायात तदा सॊमपुरप्रभम\nनिर्यात्य कन्यां शिष्याय कौशिकॊ ऽपि वनं ययौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 20, + "text": "गालवॊ ऽपि सुपर्णेन सह निर्यात्य दक्षिणाम\nमनसाभिप्रतीतेन कन्याम इदम उवाच ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 21, + "text": "जातॊ दानपतिः पुत्रस तवया शूरस तथापरः\nसत्यधर्मरतश चान्यॊ यज्वा चापि तथापरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 22, + "text": "तद आगच्छ वरारॊहे तारितस ते पिता सुतैः\nचत्वारश चैव राजानस तथाहं च सुमध्यमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 117, + "shloka": 23, + "text": "गालवस तव अभ्यनुज्ञाय सुपर्णं पन्नगाशनम\nपितुर निर्यात्य तां कन्यां परययौ वनम एव ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nस तु राजा पुनस तस्याः कर्तुकामः सवयंवरम\nउपगम्याश्रमपदं गङ्गा यमुन संगमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 2, + "text": "गृहीतमाल्यदामां तां रथम आरॊप्य माधवीम\nपूरुर यदुश च भगिनीम आश्रमे पर्यधावताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 3, + "text": "नागयक्षमनुष्याणां पतत्रिमृगपक्षिणाम\nशैलद्रुम वनौकानाम आसीत तत्र समागमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 4, + "text": "नाना पुरुषदेशानाम ईश्वरैश च समाकुलम\nऋषिभिर बरह्मकल्पैश च समन्ताद आवृतं वनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 5, + "text": "निर्दिश्यमानेषु तु सा वरेषु वरवर्णिनी\nवरान उत्क्रम्य सर्वांस तान वनं वृतवती वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 6, + "text": "अवतीर्य रथात कन्या नमस्कृत्वा च बन्धुषु\nउपगम्य वनं पुण्यं तपस तेपे ययातिजा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 7, + "text": "उपवासैर्श च विविधैर दीक्षाभिर नियमैस तथा\nआत्मनॊ लघुतां कृत्वा बभूव मृगचारिणी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 8, + "text": "वैडूर्याङ्कुल कल्पानि मृदूनि हरितानि च\nचरन्ती शष्पमुख्यानि तिक्तानि मधुराणि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 9, + "text": "सरवन्तीनां च पुण्यानां सुरसानि शुचीनि च\nपिबन्ती वारि मुख्यानि शीतानि विमलानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 10, + "text": "वनेषु मृगराजेषु सिंहविप्रॊषितेषु च\nदावाग्निविप्रमुक्तेषु शूण्येषु गहनेषु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 11, + "text": "चरन्ती हरिणैः सार्धं मृगीव वनराचिणी\nचचार विपुलं धर्मं बरह्मचर्येण संवृता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 12, + "text": "ययातिर अपि पूर्वेषां राज्ञां वृत्तम अनुष्ठितः\nबहुवर्षसहस्रायुर अयुजत कालधर्मणा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 13, + "text": "पूरुर यदुश च दवौ वंशौ वर्धमानौ नरॊत्तमौ\nताभ्यां परतिष्ठितॊ लॊके परलॊके च नाहुषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 14, + "text": "महीयते नरपतिर ययातिः सवर्गम आस्थितः\nमहर्षिकल्पॊ नृपतिः सवर्गाग्र्य फलभुग विभुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 15, + "text": "बहुवर्षसहस्राख्ये काले बहुगुणे गते\nराजर्षिषु निषण्णेषु महीयःसु महर्षिषु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 16, + "text": "अवमेने नरान सर्वन देवान ऋषिगणांस तथा\nययातिर मूढ विज्ञानॊ विस्मयाविष्टचेतनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 17, + "text": "ततस तं बुबुधे देवः शक्रॊ बलनिषूदनः\nते च राजर्षयः सर्वे धिग धिग इत्य एवम अब्रुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 18, + "text": "विचारश च समुत्पन्नॊ निरीक्ष्य नहुषात्मजम\nकॊ नव अयं कस्य वा राज्ञः कथं वा सवर्गम आगतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 19, + "text": "कर्मणा केन सिद्धॊ ऽयं कव वानेन तपश चितम\nकथं वा जञायते सवर्गे केन वा जञायते ऽपय उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 20, + "text": "एवं विचारयन्तस ते राजानः सवर्गवासिनः\nदृष्ट्वा पप्रच्छुर अन्यॊन्यं ययातिं नृपतिं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 21, + "text": "विमानपालाः शतशः सवर्गद्वाराभिरक्षिणः\nपृष्टा आसनपालाश च न जानीमेत्य अथाब्रुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 118, + "shloka": 22, + "text": "सर्वे ते हय आवृतज्ञाना नाभ्यजानन्त तं नृपम\nस मुहूर्ताद अथ नृपॊ हतौजा अभवत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nअथ परचलितः सथानाद आसनाच च परिच्युतः\nकम्पितेनैव मनसा धर्षितः शॊकवह्निना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 2, + "text": "मलानस्रग भरष्टविज्ञानः परभ्रष्ट मुकुटाङ्गदः\nविघूर्णन सरस्तसर्वाङ्गः परभ्रष्टाभरणाम्बरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 3, + "text": "अदृश्यमानस तान पश्यन्न अपश्यंश च पुनः पुनः\nशून्यः शून्येन मनसा परपतिष्यन महीतलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 4, + "text": "किं मया मनसा धयातम अशुभं धर्मदूषणम\nयेनाहं चलितः सथानाद इति राजा वयचिन्तयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 5, + "text": "ते तु तत्रैव राजानः सिद्धाश चाप्सरसस तथा\nअपश्यन्त निरालम्बं ययातिं तं परिच्युतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 6, + "text": "अथैत्य पुरुषः कश चित कषीणपुण्यनिपातकः\nययातिम अब्रवीद राजन देवराजस्य शासनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 7, + "text": "अतीव मदमत्तस तवं न कं चिन नावमन्यसे\nमानेन भरष्टः सवर्गस ते नार्हस तवं पार्थिवात्मज\nन च परज्ञायसे गच्छ पतस्वेति तम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 8, + "text": "पतेयं सत्स्व इति वचस तरिर उक्त्वा नहुषात्मजः\nपतिष्यंश चिन्तयाम आस गतिं गतिमतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 9, + "text": "एतस्मिन्न एव काले तु नैमिषे पार्थिवर्षभान\nचतुरॊ ऽपश्यत नृपस तेषां मध्ये पपात सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 10, + "text": "परतर्दनॊ वसु मनाः शिबिरौशीनरॊ ऽषटकः\nवाजपेयेन यज्ञेन तर्पयन्ति सुरेश्वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 11, + "text": "तेषाम अध्वरजं धूमं सवर्गद्वारम उपस्थितम\nययातिर उपजिघ्रन वै निपपात महीं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 12, + "text": "भूमौ सवर्गे च संबद्धां नदीं धूममयीं नृपः\nस गङ्गाम इव गच्छन्तीम आलम्ब्य जगतीपतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 13, + "text": "शरीमत्स्व अवभृथाग्र्येषु चतुर्षु परतिबन्धुषु\nमध्ये निपतितॊ राजा लॊकपालॊपमेषु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 14, + "text": "चतुर्षु हुतकल्पेषु राजसिंहमहाग्निषु\nपपात मध्ये राजर्षिर ययातिः पुण्यसंक्षये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 15, + "text": "तम आहुः पार्थिवाः सर्वे परतिमानम इव शरियः\nकॊ भवान कस्य वा बन्धुर देशस्य नगरस्य वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 16, + "text": "यक्षॊ वाप्य अथ वा देवॊ गन्धर्वॊ राक्षसॊ ऽपि वा\nन हि मानुषरूपॊ ऽसि कॊ वार्थः काङ्क्षितस तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 17, + "text": "ययातिर अस्मि राजर्षिः कषीणपुण्यश चयुतॊ दिवः\nपतेयं सत्स्व इति धयायन भवत्सु पतितस ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 18, + "text": "सत्यम एतद भवतु ते काङ्क्षितं पुरुषर्षभ\nसर्वेषां नः करतुफलं धर्मश च परतिगृह्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 19, + "text": "नाहं परतिग्रह धनॊ बराह्मणः कषत्रियॊ हय अहम\nन च मे परवणा बुद्धिः परपुण्यविनाशने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 20, + "text": "एतस्मिन्न एव काले तु मृगचर्या करमागताम\nमाधवीं परेक्ष्य राजानस ते ऽभिवाद्येदम अब्रुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 21, + "text": "किम आगमनकृत्यं ते किं कुर्वः शासनं तव\nआज्ञाप्या हि वयं सर्वे तव पुत्रास तपॊधने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 22, + "text": "तेषां तद भाषितं शरुत्वा माधवी परया मुदा\nपितरं समुपागच्छद ययातिं सा ववन्द च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 23, + "text": "दृष्ट्वा मूर्ध्ना नतान पुत्रांस तापसी वाक्यम अब्रवीत\nदौहित्रास तव राजेन्द्र मम पुत्रा न ते पराः\nइमे तवां तारयिष्यन्ति दिष्टम एतत पुरातनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 24, + "text": "अहं ते दुहिता राजन माधवी मृगचारिणी\nमयाप्य उपचितॊ धर्मस ततॊ ऽरधं परतिगृह्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 25, + "text": "यस्माद राजन नराः सर्वे अपत्यफलभागिनः\nतस्माद इच्छन्ति दौहित्रान यथा तवं वसुधाधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 26, + "text": "ततस ते पार्थिवाः सर्वे शिरसा जननीं तदा\nअभिवाद्य नमस्कृत्य मातामहम अथाब्रुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 27, + "text": "उच्चैर अनुपमैः सनिग्धैः सवरैर आपूय मेदिनीम\nमातामहं नृपतयस तारयन्तॊ दिवश चयुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 119, + "shloka": 28, + "text": "अथ तस्माद उपगतॊ गालवॊ ऽपय आह पार्थिवम\nतपसॊ मे ऽषट भागेन सवर्गम आरॊहतां भवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nपरत्यभिज्ञात मात्रॊ ऽथ सद्भिस तैर नरपुंगवः\nयया��िर दिव्यसंस्थानॊ बभूव विगतज्वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 2, + "text": "दिव्यमाल्याम्बरधरॊ दिव्याभरणभूषितः\nदिव्यगन्धगुणॊपेतॊ न पृथ्वीम अस्पृशत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 3, + "text": "ततॊ वसु मनाः पूर्वम उच्चैर उच्चारयन वचः\nखयातॊ दानपतिर लॊके वयाजहार नृपं तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 4, + "text": "पराप्तवान अस्मि यल लॊके सर्ववर्णेष्व अगर्हया\nतद अप्य अथ च दास्यामि तेन संयुज्यतां भवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 5, + "text": "यत फलं दानशीलस्य कषमा शीलस्य यत फलम\nयच च मे फलम आधाने तेन संयुज्यतां भवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 6, + "text": "ततः परतर्दनॊ ऽपय आह वाक्यं कषत्रिय पुंगवः\nयथा धर्मरतिर नित्यं नित्यं युद्धपरायणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 7, + "text": "पराप्तवान अस्मि यल लॊके कषत्रधर्मॊद्भवं यशः\nवीर शब्दफलं चैव तेन संयुज्यतां भवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 8, + "text": "शिबिरौशीनरॊ धीमान उवाच मधुरां गिरम\nयथा बालेषु नारीषु वैहार्येषु तथैव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 9, + "text": "संगरेषु निपातेषु तथापद वयसनेषु च\nअनृतं नॊक्तपूर्वं मे तेन सत्येन खं वरज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 10, + "text": "यथाप्राणांश च राज्यं च राजन कर्म सुखानि च\nतयजेयं न पुनः सत्यं तेन सत्येन खं वरज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 11, + "text": "यथासत्येन मे धर्मॊ यथासत्येन पावकः\nपरीतः शक्रश च सत्येन तेन सत्येन खं वरज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 12, + "text": "अष्टकस तव अथ राजर्षिः कौशिकॊ माधवी सुतः\nअनेकशतयज्वानं वचनं पराह धर्मवित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 13, + "text": "शतशः पुण्डरीका मे गॊसवाश च चिताः परभॊ\nकरतवॊ वाजपेयाश च तेषां फलम अवाप्नुहि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 14, + "text": "न मे रत्नानि न धनं न तथान्ये परिच्छदाः\nकरतुष्व अनुपयुक्तानि तेन सत्येन खं वरज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 15, + "text": "यथा यथा हि जल्पन्ति दौहित्रास तं नराधिपम\nतथा तथा वसुमतीं तयक्त्वा राजा दिवं ययौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 16, + "text": "एवं सर्वे समस्तास ते राजानः सुकृतैस तदा\nययातिं सवर्गतॊ भरष्टं तारयाम आसुर अञ्जसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 17, + "text": "दौहित्राः सवेन धर्मेण यज्ञदानकृतेन वै\nचतुर्षु राजवंशेषु संभूताः कुलवर्धनाः\nमातामहं महाप्राज्ञं दिवम आरॊपयन्त�� ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 120, + "shloka": 18, + "text": "राजधर्मगुणॊपेताः सर्वधर्मगुणान्विताः\nदौहित्रास ते वयं राजन दिवम आरॊह पार्थिवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 1, + "text": "[न]\nसद्भिर आरॊपितः सवर्गं पार्थिवैर भूरिदक्षिणैः\nअभ्यनुज्ञाय दौहित्रान ययातिर दिवम आस्थितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 2, + "text": "अभिवृष्टश च वर्षेण नानापुष्पसुगन्धिना\nपरिष्वक्तश च पुण्येन वायुना पुण्यगन्धिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 3, + "text": "अचलं सथानम आरुह्य दौहित्र फलनिर्जितम\nकर्मभिः सवैर उपचितॊ जज्वाल परया शरिया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 4, + "text": "उपगीतॊपनृत्तश च गन्धर्वाप्सरसां गणैः\nपरीत्या परतिगृहीतश च सवर्गे दुन्दुभिनिस्वनैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 5, + "text": "अभिष्टुतश च विविधैर देवराजर्षिचारणैः\nअर्चितश चॊत्तमार्घेण दैवतैर अभिनन्दितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 6, + "text": "पराप्तः सवर्गफलं चैव तम उवाच पितामहः\nनिर्वृतं शान्तमनसं वचॊभिस तर्पयन्न इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 7, + "text": "चतुष पादस तवया धर्मश चितॊ लॊक्येन कर्मणा\nअक्षयस तव लॊकॊ ऽयं कीर्तिश चैवाक्षया दिवि\nपुनस तवाद्य राजर्षे सुकृतेनेह कर्मणा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 8, + "text": "आवृतं तमसा चेतः सर्वेषां सवर्गवासिनाम\nयेन तवां नाभिजानन्ति ततॊ ऽजञात्वासि पातितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 9, + "text": "परीत्यैव चासि दौहित्रैस तारितस तवम इहागतः\nसथानं च परतिपन्नॊ ऽसि कर्मणा सवेन निर्जितम\nअचलं शाश्वतं पुण्यम उत्तमं धरुवम अव्ययम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 10, + "text": "भगवन संशयॊ मे ऽसति कश चित तं छेत्तुम अर्हसि\nन हय अन्यम अहम अर्हामि परष्टुं लॊकपितामह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 11, + "text": "बहुवर्षसहस्रान्तं परजापालनवर्धितम\nअनेकक्रतुदानौघैर अर्जितं मे महत फलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 12, + "text": "कथं तद अल्पकालेन कषीणं येनास्मि पातितः\nभगवन वेत्थ लॊकांश च शाश्वतान मम निर्जितान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 13, + "text": "बहुवर्षसहस्रान्तं परजापालनवर्धितम\nअनेकक्रतुदानौघैर यत तवयॊपार्जितं फलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 14, + "text": "तद अनेनैव दॊषेण कषीणं येनासि पातितः\nअभिमानेन राजेन्द्र धिक्कृतः सवर्गवासिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 15, + "text": "नायं ���ानेन राजर्षे न बलेन न हिंसया\nन शाठ्येन न मायाभिर लॊकॊ भवति शाश्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 16, + "text": "नावमान्यास तवया राजन्न अवरॊत्कृष्टमध्यमाः\nन हि मानप्रदग्धानां कश चिद अस्ति समः कव चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 17, + "text": "पतनारॊहणम इदं कथयिष्यन्ति ये नराः\nविषमाण्य अपि ते पराप्तास तरिष्यन्ति न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 18, + "text": "एष दॊषॊ ऽभिमानेन पुरा पराप्तॊ ययातिना\nनिर्बन्धतश चातिमात्रं गालवेन महीपते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 19, + "text": "शरॊतव्यं हितकामानां सुहृदां भूतिम इच्छताम\nन कर्तव्यॊ हि निर्बन्धॊ निर्बन्धॊ हि कषयॊदयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 20, + "text": "तस्मात तवम अपि गान्धारे मानं करॊधं च वर्जय\nसंधत्स्व पाण्डवैर वीर संरम्भं तयज पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 21, + "text": "ददाति यत पार्थिव यत करॊति; यद वा तपस तप्यति यज जुहॊति\nन तस्य नाशॊ ऽसति न चापकर्षॊ; नान्यस तद अश्नाति स एव कर्ता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 121, + "shloka": 22, + "text": "इदं महाख्यानम अनुत्तमं मतं; बहुश्रुतानां गतरॊषरागिणाम\nसमीक्ष्य लॊके बहुधा परधाविता; तरिवर्गदृष्टिः पृथिवीम उपाश्नुते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nभगवन्न एवम एवैतद यथा वदसि नारद\nइच्छामि चाहम अप्य एवं न तव ईशॊ भगवन्न अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 2, + "text": "एवम उक्त्वा ततः कृष्णम अभ्यभाषत भारत\nसवर्ग्यं लॊक्यं च माम आत्थ धर्म्यं नयाय्यं च केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 3, + "text": "न तव अहं सववशस तात करियमाणं न मे परियम\nअङ्गदुर्यॊधनं कृष्ण मन्दं शास्त्रातिगं मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 4, + "text": "अनुनेतुं महाबाहॊ यतस्व पुरुषॊत्तम\nसुहृत कार्यं तु सुमहत कृतं ते सयाज जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 5, + "text": "ततॊ ऽभयावृत्य वार्ष्णेयॊ दुर्यॊधनम अमर्षणम\nअब्रवीन मधुरां वाचं सर्वधर्मार्थतत्त्ववित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 6, + "text": "दुर्यॊधन निबॊधेदं मद्वाक्यं कुरुसत्तम\nसमर्थं ते विशेषेण सानुबन्धस्य भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 7, + "text": "महाप्राज्ञ कुले जातः साध्व एतत कर्तुम अर्हसि\nशरुतवृत्तॊपसंपन्नः सर्वैः समुदितॊ गुणैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 8, + "text": "दौष्कुलेया दुरात्मानॊ नृषंशा निरपत्रपाः\nत एतद ईदृशं कुर्युर यथा तवं तात मन्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 9, + "text": "धर्मार्थयुक्ता लॊके ऽसमिन परवृत्तिर लक्ष्यते सताम\nअसतां विपरीता तु लक्ष्यते भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 10, + "text": "विपरीता तव इयं वृत्तिर असकृल लक्ष्यते तवयि\nअधर्मश चानुबन्धॊ ऽतर घॊरः पराणहरॊ महान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 11, + "text": "अनेकशस तवन्निमित्तम अयशस्यं च भारत\nतम अनर्थं परिहरन्न आत्मश्रेयः करिष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 12, + "text": "भरातॄणाम अथ भृत्यानां मित्राणां च परंतप\nअधर्म्याद अयशस्याच च कर्मणस तवं परमॊक्ष्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 13, + "text": "पराज्ञैः शूरैर महॊत्साहैर आत्मवद्भिर बहुश्रुतैः\nसंधत्स्व पुरुषव्याघ्र पाण्डवैर भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 14, + "text": "तद धितं च परियं चैव धृतराष्ट्रस्य धीमतः\nपितामहस्य दरॊणस्य विदुरस्य महामतेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 15, + "text": "कृपस्य सॊमदत्तस्य बाह्लीकस्य च धीमतः\nअश्वत्थाम्नॊ विकर्णस्य संजयस्य विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 16, + "text": "जञातीनां चैव भूयिष्ठं मित्राणां च परंतप\nशमे शर्म भवेत तात सर्वस्य जगतस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 17, + "text": "हरीमान असि कुले जातः शरुतवान अनृशंसवान\nतिष्ठ तात पितुः शास्त्रे मातुश च भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 18, + "text": "एतच छरेयॊ हि मन्यन्ते पिता यच छास्ति भारत\nउत्तमापद गतः सर्वः पितुः समरति शासनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 19, + "text": "रॊचते ते पितुस तात पाण्डवैः सह संगमः\nसामात्यस्य कुरुश्रेष्ठ तत तुभ्यं तात रॊचताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 20, + "text": "शरुत्वा यः सुहृदां शास्त्रं मर्त्यॊ न परतिपद्यते\nविपाकान्ते दहत्य एनं किं पाकम इव भक्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 21, + "text": "यस तु निःश्रेयसं वाक्यं मॊहान न परतिपद्यते\nस दीर्घसूत्रॊ हीनार्थः पश्चात तापेन युज्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 22, + "text": "यस तु निःश्रेयसं शरुत्वा पराप्तम एवाभिपद्यते\nआत्मनॊ मतम उत्सृज्य स लॊके सुखम एधते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 23, + "text": "यॊ ऽरथकामस्य वचनं परातिकूल्यान न मृष्यते\nशृणॊति परतिकूलानि दविषतां वशम एति सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 24, + "text": "सतां मतम अतिक्रम्य यॊ ऽसतां वर्तते मते\nशॊचन्ते वयसने तस्य सुहृदॊ नचिराद इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 25, + "text": "मुख्यान अमात्यान उत्सृज्य यॊ निहीनान निषेवते\nस घॊराम आपदं पराप्य नॊत्तारम अधिगच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 26, + "text": "यॊ ऽसत सेवी वृथाचारॊ न शरॊता सुहृदां सदा\nपरान वृणीते सवान दवेष्टि तं गौः शपति भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 27, + "text": "स तवं विरुध्य तैर वीरैर अन्येभ्यस तराणम इच्छसि\nअशिष्टेभ्यॊ ऽसमर्थेभ्यॊ मूढेभ्यॊ भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 28, + "text": "कॊ हि शक्रं समाञ जञातीन अतिक्रम्य महारथान\nअन्येभ्यस तराणम आशंसेत तवदन्यॊ भुवि मानवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 29, + "text": "जन्मप्रभृति कौन्तेया नित्यं विनिकृतास तवया\nन च ते जातु कुप्यन्ति धर्मात्मानॊ हि पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 30, + "text": "मिथ्या परचरितास तात जन्मप्रभृति पाण्डवाः\nतवयि सम्यङ महाबाहॊ परतिपन्ना यशस्विनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 31, + "text": "तवयापि परतिपत्तव्यं तथैव भरतर्षभ\nसवेषु बन्धुषु मुख्येषु मा मन्युवशम अन्वगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 32, + "text": "तरिवर्गयुक्ता पराज्ञानाम आरम्भा भरतर्षभ\nधर्मार्थाव अनुरुध्यन्ते तरिवर्गासंभवे नराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 33, + "text": "पृथक तु विनिविष्टानां धर्मं धीरॊ ऽनुरुध्यते\nमध्यमॊ ऽरथं कलिं बालः कामम एवानुरुध्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 34, + "text": "इन्द्रियैः परसृतॊ लॊभाद धर्मं विप्रजहाति यः\nकामार्थाव अनुपायेन लिप्समानॊ विनश्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 35, + "text": "कामार्थौ लिप्समानस तु धर्मम एवादितश चरेत\nन हि धर्माद अपैत्य अर्थः कामॊ वापि कदा चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 36, + "text": "उपायं धर्मम एवाहुस तरिवर्गस्य विशां पते\nलिप्समानॊ हि तेनाशु कक्षे ऽगनिर इव वर्धते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 37, + "text": "स तवं तातानुपायेन लिप्ससे भरतर्षभ\nआधिराज्यं महद दीप्तं परथितं सर्वराजसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 38, + "text": "आत्मानं तक्षति हय एष वनं परशुना यथा\nयः सम्यग वर्तमानेषु मिथ्या राजन परवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 39, + "text": "न तस्य हि मतिं छिन्द्याद यस्य नेच्छेत पराभवम\nअविच्छिन्नस्य धीरस्य कल्याणे धीयते मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 40, + "text": "तयक्तात्मानं न बाधेत तरिषु लॊकेषु भारत\nअप्य अन्यं पराकृतं किं चित किम उ तान पाण्डवर्षभान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 41, + "text": "अमर्षवशम आपन्नॊ न किं चिद बुध्यते नरः\nछिद्यते हय आततं सर्वं परमाणं पश्य भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 42, + "text": "शरेयस ते दुर्जनात तात पाण्डवैः सह संगमः\nतैर हि संप्रीयमाणस तवं सर्वान कामान अवाप्स्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 43, + "text": "पाण्डवैर निर्जितां भूमिं भुञ्जानॊ राजसत्तम\nपाण्डवान पृष्ठतः कृत्वा तराणम आशंससे ऽनयथ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 44, + "text": "दुःशासने दुर्विषहे कर्णे चापि ससौबले\nएतेष्व ऐश्वर्यम आधाय भूतिम इच्छसि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 45, + "text": "न चैते तव पर्याप्ता जञाने धर्मार्धयॊस तथा\nविक्रमे चाप्य अपर्याप्ताः पाण्डवान परति भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 46, + "text": "न हीमे सर्वराजानः पर्याप्ताः सहितास तवया\nकरुद्धस्य भीमसेनस्य परेक्षितुं मुखम आहवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 47, + "text": "इदं संनिहितं तात समग्रं पार्थिवं बलम\nअयं भीष्मस तथा दरॊणः कर्णश चायं तथा कृपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 48, + "text": "भूरिश्रवाः सौमदत्तिर अश्वत्थामा जयद्रथः\nअशक्ताः सर्व एवैते परतियॊद्धुं धनंजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 49, + "text": "अजेयॊ हय अर्जुनः करुद्धः सर्वैर अपि सुरासुरैः\nमानुषैर अपि गन्धर्वैर मा युद्धे चेत आधिथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 50, + "text": "दृश्यतां वा पुमान कश चित समग्रे पार्थिवे बले\nयॊ ऽरजुनं समरे पराप्य सवस्तिमान आव्रजेद गृहान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 51, + "text": "किं ते जनक्षयेणेह कृतेन भरतर्षभ\nयस्मिञ जिते जितं ते सयात पुमान एकः स दृश्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 52, + "text": "यः स देवान सगन्धर्वान सयक्षासुरपन्नगान\nअजयत खाण्डव परस्थे कस तं युध्येत मानवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 53, + "text": "तथा विराटनगरे शरूयते महद अद्भुतम\nएकस्य च बहूनां च पर्याप्तं तन्निदर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 54, + "text": "तम अजेयम अनाधृष्यं विजेतुं जिष्णुम अच्युतम\nआशंससीह समरे वीरम अर्जुनम ऊर्जितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 55, + "text": "मद्द्वितीयं पुनः पार्थं कः परार्थयितुम अर्हति\nयुद्धे परतीपम आयान्तम अपि साक्षात पुरंदरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 56, + "text": "बाहुभ्��ाम उद्धरेद भूमिं दहेत करुद्ध इमाः परजाः\nपातयेत तरिदिवाद देवान यॊ ऽरजुनं समरे जयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 57, + "text": "पश्य पुत्रांस तथा भरातॄञ जञातीन संबन्धिनस तथा\nतवत्कृते न विनश्येयुर एते भरतसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 58, + "text": "अस्तु शेषं कौरवाणां मा पराभूद इदं कुलम\nकुलघ्न इति नॊच्येथा नष्टकीर्तिर नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 59, + "text": "तवाम एव सथापयिष्यन्ति यौवराज्ये महारथाः\nमहाराज्ये च पितरं धृतराष्ट्रं जनेश्वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 60, + "text": "मा तात शरियम आयान्तीम अवमंस्थाः समुद्यताम\nअर्धं परदाय पार्थेभ्यॊ महतीं शरियम आप्स्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 122, + "shloka": 61, + "text": "पाण्डवैः संशमं कृत्वा कृत्वा च सुहृदां वचः\nसंप्रीयमाणॊ मित्रैश च चिरं भद्राण्य अवाप्स्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nततः शांतनवॊ भीष्मॊ दुर्यॊधनम अमर्षणम\nकेशवस्य वचः शरुत्वा परॊवाच भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 2, + "text": "कृष्णेन वाक्यम उक्तॊ ऽसि सुहृदां शमम इच्छता\nअनुपश्यस्व तत तात मा मन्युवशम अन्वगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 3, + "text": "अकृत्वा वचनं तात केशवस्य महात्मनः\nशरेयॊ न जातु न सुखं न कल्याणम अवाप्स्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 4, + "text": "धर्म्यम अर्थं महाबाहुर आह तवां तात केशवः\nतम अर्थम अभिपद्यस्व मा राजन नीनशः परजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 5, + "text": "इमां शरियं परज्वलितां भारतीं सर्वराजसु\nजीवतॊ धृतराष्ट्रस्य दौरात्म्याद भरंशयिष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 6, + "text": "आत्मानं च सहामात्यं सपुत्रपशुबान्धवम\nसह मित्रम असद बुद्ध्या जीविताद भरंशयिष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 7, + "text": "अतिक्रामन केशवस्य तथ्यं वचनम अर्थवत\nपितुश च भतर शरेष्ठ विदुरस्य च धीमतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 8, + "text": "मा कुलघ्नॊ ऽनतपुरुषॊ दुर्मतिः कापथं गमः\nपितरं मातरं चैव वृद्धौ शॊकाय मा ददः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 9, + "text": "अथ दरॊणॊ ऽबरवीत तत्र दुर्यॊधनम इदं वचः\nअमर्षवशम आपन्नॊ निःश्वसन्तं पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 10, + "text": "धर्मार्थयुक्तं वचनम आह तवां तात केशवः\nतथा भीष्मः शांतनवस तज जुषस्व नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 11, + "text": "पराज्ञौ मेधाविनौ द���न्ताव अर्थकामौ बहुश्रुतौ\nआहतुस तवां हितं वाक्यं तद आदत्स्व परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 12, + "text": "अनुतिष्ठ महाप्राज्ञ कृष्ण भीष्मौ यद ऊचतुः\nमा वचॊ लघु बुद्धीनां समास्थास तवं परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 13, + "text": "ये तवां परॊत्साहयन्त्य एते नैते कृत्याय कर्हि चित\nवैरं परेषां गरीवायां परतिमॊक्ष्यन्ति संयुगे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 14, + "text": "मा कुरूञ जीघनः सर्वान पुत्रान भरातॄंस तथैव च\nवासुदेवार्जुनौ यत्र विद्ध्य अजेयं बलं हि तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 15, + "text": "एतच चैव मतं सत्यं सुहृदॊः कृष्ण भीष्मयॊः\nयदि नादास्यसे तात पश्चात तप्स्यसि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 16, + "text": "यथॊक्तं जामदग्न्येन भूयान एव ततॊ ऽरजुनः\nकृष्णॊ हि देवकीपुत्रॊ देवैर अपि दुरुत्सहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 17, + "text": "किं ते सुखप्रियेणेह परॊक्तेन भरतर्षभ\nएतत ते सर्वम आख्यातं यथेच्छसि तथा कुरु\nन हि तवाम उत्सहे वक्तुं भूयॊ भरतसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 18, + "text": "तस्मिन वाक्यान्तरे वाक्यं कषत्तापि विदुरॊ ऽबरवीत\nदुर्यॊधनम अभिप्रेक्ष्य धार्तराष्ट्रम अमर्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 19, + "text": "दुर्यॊधन न शॊचामि तवाम अहं भरतर्षभ\nइमौ तु वृद्धौ शॊचामि गान्धारीं पितरं च ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 20, + "text": "याव अनाथौ चरिष्येते तवया नाथेन दुर्हृदा\nहतमित्रौ हतामात्यौ लूनपक्षाव इव दविजौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 21, + "text": "भिक्षुकौ विचरिष्येते शॊचन्तौ पृथिवीम इमाम\nकुलघ्नम ईदृशं पापं जनयित्वा कुपूरुषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 22, + "text": "अथ दुर्यॊधनं राजा धृतराष्ट्रॊ ऽभयभाषत\nआसीनं भरातृभिः सार्धं राजभिः परिवारितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 23, + "text": "दुर्यॊधन निबॊधेदं शौरिणॊक्तं महात्मना\nआदत्स्व शिवम अत्यन्तं यॊगक्षेमवद अव्ययम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 24, + "text": "अनेन हि सहायेन कृष्णेनाक्लिष्ट कर्मणा\nइष्टान सर्वान अभिप्रायान पराप्स्यामः सर्वराजसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 25, + "text": "सुसंहितः केशवेन गच्छ तात युधिष्ठिरम\nचर सवस्त्ययनं कृत्ष्णं भारतानाम अनामयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 26, + "text": "वासुदेवेन तीर्थेन तात गच्छस्व संगमम\nकालप्राप्तम इदं मन्ये मा तवं दु���्यॊधनातिगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 123, + "shloka": 27, + "text": "शमं चेद याचमानं तवं परत्याख्यास्यसि केशवम\nतवदर्थम अभिजल्पन्तं न तवास्त्य अपराभवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nधृतराष्ट्रवचः शरुत्वा भीष्मद्रॊणौ समर्थ्य तौ\nदुर्यॊधनम इदं वाक्यम ऊचतुः शासनातिगम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 2, + "text": "यावत कृष्णाव असंनद्धौ यावत तिष्ठति गाण्डिवम\nयावद धौम्यॊ न सेनाग्नौ जुह्यॊतीह दविषद बलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 3, + "text": "यावन न परेक्षते करुद्धः सेनां तव युधिष्ठिरः\nहरीनिषेधॊ महेष्वासस तावच छाम्यतु वैशसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 4, + "text": "यावन न दृष्यते पार्थः सवेष्व अनीकेष्व अवस्थितः\nभीमसेनॊ महैष्वासस तावच छाम्यतु वैशसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 5, + "text": "यावन न चरते मार्गान पृतनाम अभिहर्षयन\nयावन न शातयत्य आजौ शिरांसि गतयॊद्निनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 6, + "text": "गदया वीर घातिन्या फलानीव वनस्पतेः\nकालेन परिपक्वानि तावच छाम्यतु वैशसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 7, + "text": "नकुलः सहदेवश च धृष्टद्युम्नश च पार्षतः\nविराटश च शिखण्डी च शैशुपालिश च दंशिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 8, + "text": "यावन न परविशन्त्य एते नक्रा इव महार्णवम\nकृतास्त्राः कषिप्रम अस्यन्तस तावच छाम्यतु वैशसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 9, + "text": "यावन न सुकुमारेषु शरीरेषु महीक्षिताम\nगार्ध्रपत्राः पतन्त्य उग्रास तावच छाम्यतु वैशसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 10, + "text": "चन्दनागरुदिग्धेषु हारनिष्कधरेषु च\nनॊरःसु यावद यॊधानां महेष्वासैर महेषवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 11, + "text": "कृतास्त्रैः कषिप्रम अस्यद्भिर दूरपातिभिर आयसाः\nअभिलक्ष्यैर निपात्यन्ते तावच छाम्यतु वैशसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 12, + "text": "अभिवादयमानं तवां शिरसा राजकुञ्जरः\nपाणिभ्यां परतिगृह्णातु धर्मराजॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 13, + "text": "धवजाङ्कुश पताकाङ्कं दक्षिणं ते सुदक्षिणः\nसकन्धे निक्षिपतां बाहुं शान्तये भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 14, + "text": "रत्नौषधि समेतेन रत्नाङ्गुलि तलेन च\nउपविष्टस्य पृष्ठं ते पाणिना परिमार्जतु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 15, + "text": "शालस्कन्धॊ महाबाहुस तवां सवजानॊ वृकॊदरः\nसाम्नाभिवदतां चापि शान्तये भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 16, + "text": "अर्जुनेन यमाभ्यां च तरिभिस तैर अभिवादितः\nमूर्ध्नि तान समुपाघ्राय परेम्णाभिवद पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 17, + "text": "दृष्ट्वा तवां पाण्डवैर वीरैर भरातृभिः सह संगतम\nयावद आनन्दजाश्रूणि परमुञ्चन्तु नराधिपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 124, + "shloka": 18, + "text": "घुष्यतां राजधानीषु सर्वसंपन महीक्षिताम\nपृथिवी भरातृभावेन भुज्यतां विज्वरॊ भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nशरुत्वा दुर्यॊधनॊ वाक्यम अप्रियं कुरुसंसदि\nपरत्युवाच महाबाहुं वासुदेवं यशस्विनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 2, + "text": "परसमीक्ष्य भवान एतद वक्तुम अर्हति केशव\nमाम एव हि विशेषेण विभाष्य परिगर्हसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 3, + "text": "भक्तिवादेन पार्थानाम अकस्मान मधुसूदन\nभवान गर्हयते नित्यं किं समीक्ष्य बलाबलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 4, + "text": "भवान कषत्ता च राजा च आचार्यॊ वा पितामहः\nमाम एव परिगर्हन्ते नान्यं कं चन पार्थिवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 5, + "text": "न चाहं लक्षये कं चिद वयभिचारम इहात्मनः\nअथ सर्वे भवन्तॊ मां विद्विषन्ति सराजकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 6, + "text": "न चाहं कं चिद अत्यर्थम अपराधम अरिंदम\nविचिन्तयन परपश्यामि सुसूक्ष्मम अपि केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 7, + "text": "परियाभ्युपगते दयूते पाण्डवा मधुसूदन\nजिताः शकुनिना राज्यं तत्र किं मम दुष्कृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 8, + "text": "यत पुनर दरविणं किं चित तत्राजीयन्त पाण्डवाः\nतेभ्य एवाभ्यनुज्ञातं तत तदा मधुसूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 9, + "text": "अपराधॊ न चास्माकं यत ते हय अक्षपराजिताः\nअजेया जयतां शरेष्ठ पार्थाः परव्राजिता वनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 10, + "text": "केन चाप्य अपवादेन विरुध्यन्ते ऽरिभिः सह\nअशक्ताः पाण्डवाः कृष्ण परहृष्टाः परत्यमित्रवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 11, + "text": "किम अस्माभिः कृतं तेषां कस्मिन वा पुनर आगसि\nधार्तराष्ट्राञ जिघांसन्ति पाण्डवाः सृञ्जयैः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 12, + "text": "न चापि वयम उग्रेण कर्मणा वचनेन वा\nवित्रस्ताः परणमामेह भयाद अपि शतक्रतॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 13, + "text": "न च तं कृष्ण पश्यामि कषत्रधर्मम अनुष्ठितम\nउत्सहेत युधा जेतुं यॊ नः शत्रुनिबर्हण" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 14, + "text": "न हि भीष्म कृप दरॊणाः सगणा मधुसूदन\nदेवैर अपि युधा जेतुं शक्याः किम उत पाण्डवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 15, + "text": "सवधर्मम अनुतिष्ठन्तॊ यदि माधव संयुगे\nशस्त्रेण निधनं काले पराप्स्यामः सवर्गम एव तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 16, + "text": "मुख्यश चैवैष नॊ धर्मः कषत्रियाणां जनार्दन\nयच छयीमहि संग्रामे शरतल्पगता वयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 17, + "text": "ते वयं वीरशयनं पराप्स्यामॊ यदि संयुगे\nअप्रणम्यैव शत्रूणां न नस तप्स्यति माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 18, + "text": "कश च जातु कुले जातः कषत्रधर्मेण वर्तयन\nभयाद वृत्तिं समीक्ष्यैवं परणमेद इह कस्य चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 19, + "text": "उद्यच्छेद एव न नमेद उद्यमॊ हय एव पौरुषम\nअप्य अपर्वणि भज्येत न नमेद इह कस्य चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 20, + "text": "इति मातङ्गवचनं परीप्सन्ति हितेप्सवः\nधर्माय चैव परणमेद बराह्मणेभ्यश च मद्विधः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 21, + "text": "अचिन्तयन कं चिद अन्यं यावज जीवं तथाचरेत\nएष धर्मः कषत्रियाणां मतम एतच च मे सदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 22, + "text": "राज्यांशश चाभ्यनुज्ञातॊ यॊ मे पित्रा पुराभवत\nन स लभ्यः पुनर्जातु मयि जीवति केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 23, + "text": "यावच च राजा धरियते धृतराष्ट्रॊ जनार्दन\nनयस्तशस्त्रा वयं ते वाप्य उपजीवाम माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 24, + "text": "यद्य अदेयं पुरा दत्तं राज्यं परवतॊ मम\nअज्ञानाद वा भयाद वापि मयि बाले जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 25, + "text": "न तद अद्य पुनर लभ्यं पाण्डवै वृष्णिनन्दन\nधरियमाणे महाबाहॊ मयि संप्रति केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 125, + "shloka": 26, + "text": "यावद धि सूच्यास तीक्ष्णाया विध्येद अग्रेण माधव\nतावद अप्य अपरित्याज्यं भूमेर नः पाण्डवान परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nततः परहस्य दाशार्हः करॊधपर्याकुलेक्षणः\nदुर्यॊधनम इदं वाक्यम अब्रवीत कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 2, + "text": "लप्स्यसे वीरशयनं कामम एतद अवाप्स्यसि\nसथिरॊ भव सहामात्यॊ विमर्दॊ भविता महान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 3, + "text": "यच च वं मन्यसे मूढ न मे कश चिद वयतिक्रमः\nपाण्डवेष्व इति तत सर्वं निबॊधत नराधिपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 4, + "text": "शरिया संतप्यमानेन पाण्डवानां महात्मनाम\nतवया दुर्मन्त्रितं दयूतं सौबलेन च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 5, + "text": "कथं च जञातयस तात शरेयांसः साधु संमताः\nतथान्याय्यम उपस्थातुं जिह्मेनाजिह्म चारिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 6, + "text": "अक्षद्यूतं महाप्राज्ञ सताम अरति नाशनम\nअसतां तत्र जायन्ते भेदाश च वयसनानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 7, + "text": "तद इदं वयसनं घॊरं तवया दयूतमुखं कृतम\nअसमीक्ष्य सद आचारैः सार्धं पापानुबन्धनैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 8, + "text": "कश चान्यॊ जञातिभार्यां वै विप्रकर्तुं तथार्हति\nआनीय च सभां वक्तुं यथॊक्ता दरौपदी तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 9, + "text": "कुलीना शीलसंपन्ना पराणेभ्यॊ ऽपि गरीयसी\nमहिषी पाण्डुपुत्राणां तथा विनिकृता तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 10, + "text": "जानन्ति कुरवः सर्वे यथॊक्ताः कुरुसंसदि\nदुःशासनेन कौन्तेयाः परव्रजन्तः परंतपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 11, + "text": "सम्यग्वृत्तेष्व अलुब्धेषु सततं धर्मचारिषु\nसवेषु बन्धुषु कः साधुश चरेद एवम असांप्रतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 12, + "text": "नृशंसानाम अनार्याणां परुषाणां च भाषणम\nकर्ण दुःशासनाभ्यां च तवया च बहुशः कृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 13, + "text": "सह मात्रा परदग्धुं तान बालकान वारणावते\nआस्थितः परमं यत्नं न समृद्धं च तत तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 14, + "text": "ऊषुश च सुचिरं कालं परच्छन्नाः पाण्डवास तदा\nमात्रा सहैक चक्रायां बराह्मणस्य निवेशने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 15, + "text": "विषेण सर्पबन्धैर्श च यतिताः पाण्डवास तवयाः\nसर्वॊपायैर विनाशाय न समृद्धं च तत तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 16, + "text": "एवं बुद्धिः पाण्डवेषु मिथ्यावृत्थिः सदा भवान\nकथं ते नापराधॊ ऽसति पाण्डवेषु महात्मसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 17, + "text": "कृत्वा बहून्य अकार्याणि पाण्डवेषु नृशंसवत\nमिथ्यावृत्तिर अनार्यः सन्न अद्य विप्रतिपद्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 18, + "text": "माता पितृभ्यां भीष्मेण दरॊणेन विदुरेण च\nशाम्येति मुहुर उक्तॊ ऽसि न च शाम्यसि पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 19, + "text": "शमे हि सुमहान अर्थस तव पार्थस्य चॊभयॊः\nन च रॊचयसे राजन किम अन्यद बुद्धिल���भवात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 20, + "text": "न शर्म पराप्स्यसे राजन्न उत्क्रम्य सुहृदां वचः\nअधर्म्यम अयशस्यं च करियते पार्थिव तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 21, + "text": "एवं बरुवति दाशार्हे दुर्यॊधनम अमर्षणम\nदुःशासन इदं वाक्यम अब्रवीत कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 22, + "text": "न चेत संधास्यसे राजन सवेन कामेन पाण्डवैः\nबद्ध्वा किल तवां दास्यन्ति कुन्तीपुत्राय कौरवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 23, + "text": "वैकर्तनं तवां च मां च तरीन एतान मनुजर्षभ\nपाण्डवेभ्यः परदास्यन्ति भीष्मॊ दरॊणः पिता च ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 24, + "text": "भरातुर एतद वचः शरुत्वा धार्तराष्ट्रः सुयॊधनः\nकरुद्धः परातिष्ठतॊत्थाय महानाग इव शवसन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 25, + "text": "विदुरं धृतराष्ट्रं च महाराजं च बाह्लिकम\nकृपं च सॊमदत्तं च भीष्मं दरॊणं जनार्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 26, + "text": "सर्वान एतान अनादृत्य दुर्मतिर निरपत्रपः\nअशिष्टवद अमर्यादॊ मानी मान्यावमानिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 27, + "text": "तं परस्थितम अभिप्रेक्ष्य भरातरॊ मनुजर्षभम\nअनुजग्मुः सहामात्या राजानश चापि सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 28, + "text": "सभायाम उत्थितं करुद्धं परस्थितं भरातृभिः सह\nदुर्यॊधनम अभिप्रेष्क्य भीष्मः शांतनवॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 29, + "text": "धर्मार्थाव अभिसंत्यज्य संरम्भं यॊ ऽनुमन्यते\nहसन्ति वयसने तस्य दुर्हृदॊ नचिराद इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 30, + "text": "दूरात्मा राजपुत्रायं धार्तराष्ट्रॊ नुपायवित\nमिथ्याभिमानी राज्यस्य करॊधलॊभ वशानुगः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 31, + "text": "कालपक्वम इदं मन्ये सर्वक्षत्रं जनार्दन\nसर्वे हय अनुसृता मॊहात पार्थिवाः सह मन्त्रिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 32, + "text": "भीष्मस्याथवचः शरुत्वा दाशार्हः पुष्करेक्षणः\nभीष्मद्रॊणमुखान सर्वान अभ्यभाषत वीर्यवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 33, + "text": "सर्वेषां कुरुवृद्धानां महान अयम अतिक्रमः\nपरसह्य मन्दम ऐश्वर्ये न नियच्छत यन नृपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 34, + "text": "तत्र कार्यम अहं मन्ये पराप्तकालम अरिंदमाः\nकरियमाणे भवेच छरेयस तत सर्वं शृणुतानघाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 35, + "text": "परत्यक्षम एतद भवतां ��द वक्ष्यामि हितं वचः\nभवताम आनुकूल्येन यदि रॊचेत भारताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 36, + "text": "भॊजराजस्य वृद्धस्य दुराचारॊ हय अनात्मवान\nजीवतः पितुर ऐश्वर्यं हृत्वा मन्युवशं गतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 37, + "text": "उग्रसेनसुतः कंसः परित्यक्तः स बान्धवैः\nजञातीनां हितकामेन मया शस्तॊ महामृधे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 38, + "text": "आहुकः पुनर अस्माभिर जञातिभिश चापि सत्कृतः\nउग्रसेनः कृतॊ राजा भॊजराजन्यवर्धनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 39, + "text": "कंसम एकं परित्यज्य कुलार्थे सर्वयादवाः\nसंभूय सुखम एधन्ते भारतान्धकवृष्णयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 40, + "text": "अपि चाप्य अवदद राजन परमेष्ठी परजापतिः\nवयूढे देवासुरे युद्धे ऽभयुद्यतेष्व आयुधेषु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 41, + "text": "दवैधी भूतेषु लॊकेषु विनश्यत्सु च भारत\nअब्रवीत सृष्टिमान देवॊ भगवाँल लॊकभावनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 42, + "text": "पराभविष्यन्त्य असुरा दैतेया दानवैः सह\nआदित्या वसवॊ रुद्रा भविष्यन्ति दिवौकसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 43, + "text": "देवासुरमनुष्याश च गन्धर्वॊरगराक्षसाः\nअस्मिन युद्धे सुसंयत्ता हनिष्यन्ति परस्परम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 44, + "text": "इति मत्वाब्रवीद धर्मं परमेष्ठी परजापतिः\nवरुणाय परयच्छैतान बद्ध्वा दैतेय दानवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 45, + "text": "एवम उक्तस ततॊ धर्मॊ नियॊगात परमेष्ठिनः\nवरुणाय ददौ सर्वान बद्ध्वा दैत्येय दानवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 46, + "text": "तान बद्ध्वा धर्मपाशैश च सवैश च पाशैर जलेश्वरः\nवरुणः सागरे यत्तॊ नित्यं रक्षति दानवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 47, + "text": "तथा दुर्यॊधनं कर्णं शकुनिं चापि सौबलम\nबद्ध्वा दुःशासनं चापि पाण्डवेभ्यः परयच्छत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 48, + "text": "तयजेत कुलार्थे पुरुषं गरामस्यार्थे कुलं तयजेत\nगरामं जनपदस्यार्थे आत्मार्थे पृथिवीं तयजेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 126, + "shloka": 49, + "text": "राजन दुर्यॊधनं बद्ध्वा ततः संशाम्य पाण्डवैः\nतवत्कृते न विनश्येयुः कषत्रियाः कषत्रियर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nकृष्णस्य वचनं शरुत्वा धृतराष्ट्रॊ जनेश्वरः\nविदुरं सर्वधर्मज्ञं तवरमाणॊ ऽभयभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 2, + "text": "गच्छ तात महाप्राज्ञां गान्धारीं दीर्घदर्शिनीम\nआनयेह तया सार्धम अनुनेष्यामि दुर्मतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 3, + "text": "यदि सापि दुरात्मानं शमयेद दुष्टचेतसम\nअपि कृष्णाय सुहृदस तिष्ठेम वचने वयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 4, + "text": "अपि लॊभाभिभूतस्य पन्थानम अनुदर्शयेत\nदुर्बुद्धेर दुःसहायस्य समर्थं बरुवती वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 5, + "text": "अपि नॊ वयसनं घॊरं दुर्यॊधनकृतं महत\nशमयेच चिररात्राय यॊगक्षेमवद अव्ययम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 6, + "text": "राज्ञस तु वचनं शरुत्वा विदुरॊ दीर्घदर्शिनीम\nआनयाम आस गान्धारीं धृतराष्ट्रस्य शासनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 7, + "text": "एष गान्धारि पुत्रस ते दुरात्मा शासनातिगः\nऐश्वर्यलॊभाद ऐश्वर्यं जीवितं च परहास्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 8, + "text": "अशिष्टवद अमर्यादः पापैः सह दुरात्मभिः\nसभाया निर्गतॊ मूढॊ वयतिक्रम्य सुहृद वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 9, + "text": "सा भर्तुर वचनं शरुत्वा राजपुत्री यशस्विनी\nअन्विच्छन्ती महच छरेयॊ गान्धारी वाक्यम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 10, + "text": "आनयेह सुतं कषिप्रं राज्यकामुकम आतुरम\nन हि राज्यम अशिष्टेन शक्यं धर्मार्थलॊपिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 11, + "text": "तवं हय एवात्र भृशं गर्ह्यॊ धृतराष्ट्र सुतप्रियः\nयॊ जानपापताम अस्य तत परज्ञाम अनुवर्तसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 12, + "text": "स एष काममन्युभ्यां परलब्धॊ मॊहम आस्थितः\nअशक्यॊ ऽदय तवया राजन विनिवर्तयितुं बलात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 13, + "text": "राज्यप्रदाने मूढस्य बालिशस्य दुरात्मनः\nदुःसहायस्य लुब्धस्य धृतराष्ट्रॊ ऽशरुते फलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 14, + "text": "कथं हि सवजने भेदम उपेक्षेत महामतिः\nभिन्नं हि सवजनेन तवां परसहिष्यन्ति शत्रवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 15, + "text": "या हि शक्या महाराज साम्ना दानेन वा पुनः\nनिस्तर्तुम आपदः सवेषु दण्डं कस तत्र पातयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 16, + "text": "शासनाद धृतराष्ट्रस्य दुर्यॊधनम अमर्षणम\nमातुश च वचनात कषत्ता सभां परावेशयत पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 17, + "text": "स मातुर वचनाकाङ्क्षी परविवेश सभां पुनः\nअभिताम्रेक्षणः करॊधान निःश्वसन्न इव पन्नगः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 18, + "text": "���ं परविष्टम अभिप्रेक्ष्य पुत्रम उत्पथम आस्थितम\nविगर्हमाणा गान्धारी समर्थं वाक्यम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 19, + "text": "दुर्यॊधन निबॊधेदं वचनं मम पुत्रक\nहितं ते सानुबन्धस्य तथायत्यां सुखॊदयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 20, + "text": "भीष्मस्य तु पितुश चैव मम चापचितिः कृता\nभवेद दरॊण मुखानां च सुहृदां शाम्यता तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 21, + "text": "न हि राज्यं महाप्राज्ञ सवेन कामेन शक्यते\nअवाप्तुं रक्षितुं वापि भॊक्तुं वा भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 22, + "text": "न हय अवश्येन्द्रियॊ राज्यम अश्नीयाद दीर्घम अन्तरम\nविजितात्मा तु मेधावी स राज्यम अभिपालयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 23, + "text": "कामक्रॊधौ हि पुरुषम अर्थ्येभ्यॊ वयपकर्षतः\nतौ तु शत्रू विनिर्जित्य राजा विजयते महीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 24, + "text": "लॊकेश्वर परभुत्वं हि महद एतद दुरात्मभिः\nराज्यं नामेप्सितं सथानं न शक्यम अभिरक्षितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 25, + "text": "इन्द्रियाणि महत परेप्सुर नियच्छेद अर्थधर्मयॊः\nइन्द्रियैर नियतैर बुद्धिर वर्धते ऽगनिर इवेन्धनैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 26, + "text": "अविध्येयानि हीमानि वयापादयितुम अप्य अलम\nअविधेया इवादान्ता हयाः पथि कुसारथिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 27, + "text": "अविजित्य य आत्मानम अमात्यान विजिगीषते\nअजितात्माजितामात्यः सॊ ऽवशः परिहीयते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 28, + "text": "आत्मानम एव परथमं देशरूपेण यॊ जयेत\nततॊ ऽमात्यान अमित्रांश च न मॊघं विजिगीषते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 29, + "text": "वश्येन्द्रियं जितामात्यं धृतदण्डं विकारिषु\nपरीक्ष्य कारिणं धीरम अत्यन्तं शरीर निषेवते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 30, + "text": "कषुद्राक्षेणेव जालेन झषाव अपिहिताव उभौ\nकामक्रॊधौ शरीरस्थौ परज्ञानं तौ विलुम्पतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 31, + "text": "याभ्यां हि देवाः सवर्यातुः सवर्गस्यापिदधुर मुखम\nबिभ्यतॊ ऽनुपरागस्य कामक्रॊधौ सम वर्धितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 32, + "text": "कामं करॊधं च लॊभं च दम्भं दर्पं च भूमिपः\nसम्यग विजेतुं यॊ वेद स समीम अभिजायते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 33, + "text": "सततं निग्रहे युक्त इन्द्रियाणां भवेन नृपः\nईप्सन्न अर्थं च धर्मं च दविषतां च पराभवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 34, + "text": "कामाभिभूतः करॊधाद वा यॊ मिथ्या परतिपद्यते\nसवेषु चान्येषु वा तस्य न सहाया भवन्त्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 35, + "text": "एकीभूतैर महाप्राज्ञैः शूरैर अरिनिबर्हणैः\nपाण्डवैः पृथिवीं तात भॊक्ष्यसे सहितः सुखी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 36, + "text": "यथा भीष्मः शांतनवॊ दरॊणश चापि महारथः\nआहतुस तात तः सत्यम अजेयौ कृष्ण पाण्डवौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 37, + "text": "परपद्यस्व महाबाहुं कृष्णम अक्लिष्टकारिणम\nपरसन्नॊ हि सुखाय सयाद उभयॊर एव केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 38, + "text": "सुहेदाम अर्थकामानां यॊ न तिष्ठति शासने\nपराज्ञानां कृतविद्यानां स नरः शत्रुनन्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 39, + "text": "न युद्धे तात कल्याणं न धर्मार्थौ कुतः सुखम\nन चापि विजयॊ नित्यं मा युद्धे चेत आधिथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 40, + "text": "भीष्मेण हि महाप्राज्ञ पित्रा ते बाह्लिकेन च\nदत्तॊ ऽंशः पाण्डुपुत्राणां भेदाद भीतैर अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 41, + "text": "तस्य चैतत परदानस्य फलम अद्यानुपश्यसि\nयद्भुङ्क्षे पृथिवीं सर्वां शूरैर निहतकण्टकाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 42, + "text": "परयच्छ पाण्डुपुत्राणाम्यथॊचितम अरिंदम\nयदीच्छसि सहामात्यॊ भॊक्तुम अर्धं महीक्षिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 43, + "text": "अलम अर्धं पृथिव्यास ते सहामात्यस्य जीवनम\nसुहृदां वचने तिष्ठन यशः पराप्स्यसि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 44, + "text": "शरीमद्भिर आत्मवद्भिर हि बुद्धिमद्भिर जितेन्द्रियैः\nपाण्डवैर विग्रहस तात भरंशयेन महतः सुखात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 45, + "text": "निगृह्य सुहृदां मन्युं शाधि राज्यं यथॊचितम\nसवम अंशं पाण्डुपुत्रेभ्यः परदाय भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 46, + "text": "अलम अह्ना निकारॊ ऽयं तरयॊदश समाः कृतः\nशमयैनं महाप्राज्ञ कामक्रॊधसमेधितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 47, + "text": "न चैष शक्तः पार्थानां यस तवदर्थम अभीप्सति\nसूतपुत्रॊ दृढक्रॊधॊ भराता दुःशासनश च ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 48, + "text": "भीष्मे दरॊणे कृपे कर्णे भीमसेने धनंजये\nधृष्टद्युम्ने च संक्रुद्धे न सयुः सर्वाः परजा धरुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 49, + "text": "अमर्षवशम आपन्नॊ मा कुरूंस तात जीघनः\nसर्वा हि पृथिवी सपृष्टा तवत पाण्डव कृते वधम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 50, + "text": "यच च तवं मन्यसे मूढ भीष्मद्रॊणकृपादयः\nयॊत्स्यन्ते सर्वशक्त्येति नैतद अद्यॊपपद्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 51, + "text": "समं हि राज्यं परीतिश च सथानं च विजितात्मनाम\nपाण्डवेष्व अथ युष्मासु धर्मस तव अभ्यधिकस ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 52, + "text": "राजपिण्ड भयाद एते यदि हास्यन्ति जीवितम\nन हि शक्ष्यन्ति राजानं युधिष्ठिरम उदीक्षितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 127, + "shloka": 53, + "text": "न लॊभाद अर्थसंपत्तिर नराणाम इह दृश्यते\nतद अलं तात लॊभेन परशाम्य भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nतत तु वाक्यम अनादृत्य सॊ ऽरथवन मातृभाषितम\nपुनः परतस्थे संरम्भत सकाशम अकृतात्मनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 2, + "text": "ततः सभाया निर्गम्य मन्त्रयाम आस कौरवः\nसौबलेन मताक्षेण राज्ञा शकुनिना सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 3, + "text": "दुर्यॊधनस्य कर्णस्य शकुनेः सौबलस्य च\nदुःशासनचतुर्थानाम इदम आसीद विचेष्टितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 4, + "text": "पुरायम अस्मान गृह्णाति कषिप्रकारी जनार्दनः\nसहितॊ धृतराष्ट्रेण राज्ञा शांतनवेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 5, + "text": "वयम एव हृषीकेशं निगृह्णीम बलाद इव\nपरसह्य पुरुषव्याघ्रम इन्द्रॊ वैरॊचनिं यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 6, + "text": "शरुत्वा गृहीतं वार्ष्णेयं पाण्डवा हतचेतसः\nनिरुत्साहा भविष्यन्ति भग्नदंष्ट्रा इवॊरगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 7, + "text": "अयं हय एषां महाबाहुः सर्वेषां शर्म वर्म च\nअस्मिन गृहीते वरदे ऋषभे सर्वसात्वताम\nनिरुद्यमा भविष्यन्ति पाण्डवाः सॊमकैः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 8, + "text": "तस्माद वयम इहैवैनं केशवं कषिप्रकारिणम\nकरॊशतॊ धृतराष्ट्रस्य बद्ध्वा यॊत्स्यामहे रिपून" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 9, + "text": "तेषां पापम अभिप्रायं पापानां दुष्टचेतसाम\nइङ्गितज्ञः कविः कषिप्रम अन्वबुध्यत सात्यकिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 10, + "text": "तदर्थम अभिनिष्क्रम्य हार्दिक्येन सहास्थितः\nअब्रवीत कृतवर्माणं कषिप्रं यॊजय वाहिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 11, + "text": "वयूढानीकः सभा दवारम उपतिष्ठस्व दंशितः\nयावद आख्याम्य अहं चैतत कृष्णायाक्लिष्ट कर्मणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 12, + "text": "स परविश्य सभां वीरः सिंहॊ गिरिगुहाम इव\nआचष्ट तम अभिप्रायं केशवाय महात्मने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 13, + "text": "धृतराष्ट्रं ततश चैव विदुरं चान्वभाषत\nतेषाम एतम अभिप्रायम आचचक्षे समयन्न इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 14, + "text": "धर्माद अपेतम अर्थाच च कर्म साधु विगर्हितम\nमन्दाः कर्तुम इहेच्छन्ति न चावाप्यं कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 15, + "text": "पुरा विकुर्वते मूढाः पापात्मानः समागताः\nधर्षिताः काममन्युभ्यां करॊधलॊभ वशानुगाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 16, + "text": "इमं हि पुण्डरीकाक्षं जिघृक्षन्त्य अल्पचेतसः\nपटेनानिगं परज्वलितं यथा बाला यथा जडाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 17, + "text": "सात्यकेस तद वचः शरुत्वा विदुरॊ दीर्घदर्शिवान\nधृतराष्ट्रं महाबाहुम अब्रवीत कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 18, + "text": "राजन परीतकालास ते पुत्राः सर्वे परंतप\nअयशस्यम अशक्यं च कर्म कर्तुं समुद्यताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 19, + "text": "इमं हि पुण्डरीकाक्षम अभिभूय परसह्य च\nनिग्रहीतुं किलेच्छन्ति सहिता वासवानुजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 20, + "text": "इमं पुरुषशार्दूलम अप्रधृष्यं दुरासदम\nआसाद्य न भविष्यन्ति पतंगा इव पावकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 21, + "text": "अयम इच्छन हि तान सर्वान यतमानाञ जनार्दनः\nसिंहॊ मृगान इव करुद्धॊ गमयेद यमसादनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 22, + "text": "न तव अयं निन्तिदं कर्म कुर्यात कृष्णः कथं चन\nन च धर्माद अपक्रामेद अच्युतः पुरुषॊत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 23, + "text": "विदुरेणैवम उक्ते तु केशवॊ वाक्यम अब्रवीत\nधृतराष्ट्रम अभिप्रेक्ष्य सुहृदां शृण्वतां मिथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 24, + "text": "राजन्न एते यदि करुद्धा मां निगृह्णीयुर ओजसा\nएते वा माम अहं वैनान अनुजानीहि पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 25, + "text": "एतान हि सर्वान संरब्धान नियन्तुम अहम उत्सहे\nन तव अहं निन्दितं कर्म कुर्यां पापं कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 26, + "text": "पाण्डवार्थे हि लुभ्यन्तः सवार्थाद धास्यन्ति ते सुताः\nएते चेद एवम इच्छन्ति कृतकार्यॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 27, + "text": "अद्यैव हय अहम एतांश च ये चैतान अनु भारत\nनिगृह्य राजन पार्थेभ्यॊ दद्यां किं दुष्कृतं भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 28, + "text": "इदं तु न परवर्तेयं निन्दितं कर्म भारत\nसंनिधौ ते महाराज करॊधजं पापबुद्धिजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 29, + "text": "एष दुर्यॊधनॊ राजन यथेच्छति तथास्तु तत\nअहं तु सर्वान समयान अनुजानामि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 30, + "text": "एतच छरुत्वा तु विदुरं धृतराष्ट्रॊ ऽभयभाषत\nकषिप्रम आनय तं पापं राज्यलुब्धं सुयॊधनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 31, + "text": "सह मित्रं सहामात्यं ससॊदर्यं सहानुगम\nशक्नुयां यदि पन्थानम अवतारयितुं पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 32, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनं कषत्ता पुनः परावेशयत सभाम\nअकामं भरातृभिः सार्धं राजभिः परिवारितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 33, + "text": "अथ दुर्यॊधनं राजा धृतराष्ट्रॊ ऽभयभाषत\nकर्ण दुःशासनाभ्यां च राजभिश चाभिसंवृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 34, + "text": "नृशंसपापभूयिष्ठ कषुद्रकर्म सहायवान\nपापैः सहायैः संहत्य पापं कर्म चिकीर्षसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 35, + "text": "अशक्यम अयशस्यं च सद्भिश चापि विगर्हितम\nयथा तवादृशकॊ मूढॊ वयवस्येत कुलपांसनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 36, + "text": "तवम इमं पुण्डरीकाक्षम अप्रधृष्यं दुरासदम\nपापैः सहायैः संहत्य निग्रहीतुं किलेच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 37, + "text": "यॊ न शक्यॊ बलात कर्तुं देवैर अपि सवासवैः\nतं तवं परार्थयसे मन्दबालश चन्द्रमसं यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 38, + "text": "देवैर मनुष्यैर गन्धर्वैर असुरैर उरगैश च यः\nन सॊढुं समरे शक्यस तं न बुध्यसि केशवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 39, + "text": "दुर्ग्रहः पाणिना वायुर दुःस्पर्शः पाणिना शशी\nदुर्धरा पृथिवी मूर्ध्ना दुर्ग्रहः केशवॊ बलात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 40, + "text": "इत्य उक्ते धृतराष्ट्रेण कषत्तापि विदुरॊ ऽबरवीत\nदुर्यॊधनम अभिप्रेक्ष्य धार्तराष्ट्रम अमर्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 41, + "text": "सौभद्वारे वानरेन्द्रॊ दविविदॊ नाम नामतः\nशिला वर्षेण महता छादयाम आस केशवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 42, + "text": "गरहीतुकामॊ विक्रम्य सर्वयत्नेन माधवम\nगरहीतुं नाशकत तत्र तं तवं परार्थयसे बलात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 43, + "text": "निर्मॊचने षट सहस्राः पाशैर बद्ध्वा महासुराः\nगरहीतुं नाशकंश चैनं तं तवं परार्थयसे बलात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 44, + "text": "पराग्ज्यॊतिष गतं शौरिं नरकः सह दानवैः\nगरहीतुं नाशकत तत्र तं तवं परार्थयसे बलात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 45, + "text": "अनेन हि हता बाल्ये पूतना शिशुना तथा\nगॊवर्धनॊ धारितश च गवार्थे भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 46, + "text": "अरिष्टॊ धेनुकश चैव चाणूरश च महाबलः\nअश्वराजश च निहतः कंसश चारिष्टम आचरन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 47, + "text": "जरासंधश च वक्रश च शिशुपालश च वीर्यवान\nबाणश च निहतः संख्ये राजान च निषूदिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 48, + "text": "वरुणॊ निर्जितॊ राजा पावकश चामितौजसा\nपारिजातं च हरता जितः साक्षाच छची पतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 49, + "text": "एकार्णवे शयानेन हतौ तौ मधुकैटभौ\nजन्मान्तरम उपागम्य हयग्रीवस तथा हतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 50, + "text": "अयं कर्ता न करियते कारणं चापि पौरुषे\nयद यद इच्छेद अयं शौरिस तत तत कुर्याद अयत्नतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 51, + "text": "तं न बुध्यसि गॊविन्दं घॊरविक्रमम अच्युतम\nआशीविषम इव करुद्धं तेजॊराशिम अनिर्जितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 128, + "shloka": 52, + "text": "परधर्षयन महाबाहुं कृष्णम अक्लिष्टकारिणम\nपतंगॊ ऽगनिम इवासाद्य सामात्यॊ न भविष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nविदुरेणैवम उक्ते तु केशवः शत्रुपूगहा\nदुर्यॊधनं धार्तराष्ट्रम अभ्यभाषत वीर्यवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 2, + "text": "एकॊ ऽहम इति यन मॊहान मन्यसे मां सुयॊधन\nपरिभूय च दुर्बुद्धे गरहीतुं मां चिकीर्षसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 3, + "text": "इहैव पाण्डवाः सर्वे तथैवान्धकवृष्णयः\nइहादित्याश च रुद्राश च वसवश च महर्षिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 4, + "text": "एवम उक्त्वा जहासॊच्चैः केशवः परवीरहा\nतस्य संस्मयतः शौरेर विद्युद्रूपा महात्मनः\nअङ्गुष्ठ मात्रास तरिदशा मुमुचुः पावकार्चिषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 5, + "text": "तस्य बरह्मा ललाटस्थॊ रुद्रॊ वक्षसि चाभवत\nलॊकपाला भुजेष्व आसन्न अग्निर आस्याद अजायत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 6, + "text": "आदित्याश चैव साध्याश च वसवॊ ऽथाश्विनाव अपि\nमरुतश च सहेन्द्रेण विश्वे देवास तथैव च\nबभूवुश चैव रूपाणि यक्षगन्धर्वरक्षसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 7, + "text": "परादुरास्तां तथा दॊर्भ्यां संकर्षण धनंजयौ\nदक्षिणे ऽथार्जुनॊ धन्वी हली रामश च सव्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 8, + "text": "भीमॊ युधिष्ठिरश चैव माद्रीपुत्रौ च पृष्ठतः\nअन्धका वृष्णयश चैव परद्युम्न परमुखास ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 9, + "text": "अग्रे बभूवुः कृष्णस्य समुद्यतमहायुधाः\nशङ्खचक्रगदाशक्तिर शार्ङ्गलाङ्गलनन्दकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 10, + "text": "अदृश्यन्तॊद्यतान्य एव सर्वप्रहरणानि च\nनाना बाहुषु कृष्णस्य दीप्यमानानि सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 11, + "text": "नेत्राभ्यां नस ततश चैव शरॊत्राभ्यां च समन्ततः\nपरादुरासन महारौद्राः सधूमाः पावकार्चिषः\nरॊमकूपेषु च तथा सूर्यस्येव मरीचयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 12, + "text": "तं दृष्ट्वा घॊरम आत्मानं केशवस्य महात्मनः\nनयमीलयन्त नेत्राणि राजानस तरस्तचेतसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 13, + "text": "ऋते दरॊणं च भीष्मं च विदुरं च महामतिम\nसंजयं च महाभागम ऋषींश चैव तपॊधनान\nपरादात तेषां स भगवान दिव्यं चक्षुर जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 14, + "text": "तद दृष्ट्वा महद आश्चर्यं माधवस्य सभा तले\nदेवदुन्दुभयॊ नेदुः पुष्पवर्षं पपात च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 15, + "text": "चचाल च महीकृत्स्ना सागरश चापि चुक्षुभे\nविस्मयं परमं जग्मुः पार्थिवा भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 16, + "text": "ततः स पुरुषव्याघ्रः संजहार वपुः सवकम\nतां दिव्याम अद्भुतां चित्राम ऋद्धिमत्ताम अरिंदमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 17, + "text": "ततः सात्यकिम आदाय पाणौ हार्दिक्यम एव च\nऋषिभिस तैर अनुज्ञातॊ निर्ययौ मधुसूदनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 18, + "text": "ऋषयॊ ऽनतर्हिता जग्मुस ततस ते नारदादयः\nतस्मिन कॊलाहले वृत्ते तद अद्भुतम अभूत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 19, + "text": "तं परस्थितम अभिप्रेक्ष्य कौरवाः सह राजभिः\nअनुजग्मुर नरव्याघ्रं देवा इव शतक्रतुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 20, + "text": "अचिन्तयन्न अमेयात्मा सर्वं तद राजमण्डलम\nनिश्चक्राम ततः शौरिः सधूम इव पावकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 21, + "text": "ततॊ रथेन शुभ्रेण महता किङ्किणीकिना\nहेमजालविचित्रेण लघुना मेघनादिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 22, + "text": "सूपस्करेण शुभ्रेण वैयाघ्रेण वरूथिना\nसैन्यसुग्रीव युक्तेन परत्यदृश्यत दारुकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 23, + "text": "तथैव रथम आस्थाय कृतवर्मा महारथः\nवृष्णीनां संमतॊ वीरॊ हार्दिक्यः परत्यदृश्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 24, + "text": "उपस्थित रथं शौरिं परयास्यन्तम अरिंदमम\nधृतराष्ट्रॊ महाराजः पुनर एवाभ्यभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 25, + "text": "यावद बलं मे पुत्रेषु पश्यस्य एतज जनार्दन\nपरत्यक्षं ते न ते किं चित परॊक्षं शत्रुकर्शन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 26, + "text": "कुरूणां शमम इच्छन्तं यतमानं च केशव\nविदित्वैताम अवस्थां मे नातिशङ्कितुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 27, + "text": "न मे पापॊ ऽसत्य अभिप्रायः पाण्डवान परति केशव\nजञातम एव हि ते वाक्यं यन मयॊक्तः सुयॊधनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 28, + "text": "जानन्ति कुरवः सर्वे राजानश चैव पार्थिवाः\nशमे परयतमानं मां सर्वयत्नेन माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 29, + "text": "ततॊ ऽबरवीन महाबाहुर धृतराष्ट्रं जनेश्वरम\nदरॊणं पितामहं भीष्मं कषत्तारं बाह्लिकं कृपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 30, + "text": "परत्यक्षम एतद भवतां यद्वृत्तं कुरुसंसदि\nयथा चाशिष्टवन मन्दॊ रॊषाद असकृद उत्थितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 31, + "text": "वदत्य अनीशम आत्मानं धृतराष्ट्रॊ महीपतिः\nआपृच्छे भवतः सर्वान गमिष्यामि युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 32, + "text": "आमन्त्र्य परस्थितं शौरिं रथस्थं पुरुषर्षभम\nअनुजग्मुर महेष्वासाः परवीरा भरतर्षभाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 33, + "text": "भीष्मॊ दरॊणः कृपः कषत्ता धृतराष्ट्रॊ ऽथ बाह्लिकः\nअश्वत्थामा विकर्णश च युयुत्सुश च महारथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 129, + "shloka": 34, + "text": "ततॊ रथेन शुभ्रेण महता किङ्किणीकिना\nकुरूणां पश्यतां परायात पृथां दरष्टुं पितृष्वसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nपरविश्याथ गृहं तस्याश चरणाव अभिवाद्य च\nआचख्यौ तत समासेन यद्वृत्तं कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 2, + "text": "उक्तं बहुविधं वाक्यं गरहणीयं सहेतुकम\nऋषिभिश च मया चैव न चासौ तद्गृहीतवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 3, + "text": "कालपक्वम इदं सर्वं दुर्यॊधन वशानुगम\nआपृच्छे भवतीं शीघ्रं परयास्ये पाण्डवान परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 4, + "text": "किं वाच्याः पाण्डवेयास ते भवत्या वननान मया\nतद बरूहि तवं महाप्राज्ञे शुश्रूषे वचनं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 5, + "text": "बरूयाः केशव राजानं धर्मात्मानं युधिष्ठिरम\nभूयांस ते हीयते धर्मॊ मा पुत्रक वृथा कृथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 6, + "text": "शरॊत्रियस्येव ते राजन मन्दकस्याविपश्चितः\nअनुवाक हता बुद्धिर धर्मम एवैकम ईक्षते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 7, + "text": "अङ्गावेक्षस्व धर्मं तवं यथा सृष्टः सवयम्भुवाम\nउरस्तः कषत्रियः सृष्टॊ बाहुवीर्यॊपजीविता\nकरूराय कर्मणे नित्यं परजानां परिपालने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 8, + "text": "शृणु चात्रॊपमाम एकां या वृद्धेभ्यः शरुता मया\nमुचुकुन्दस्य राजर्षेर अददात पृथिवीम इमाम\nपुरा वैश्रवणः परीतॊ न चासौ तां गृहीतवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 9, + "text": "बाहुवीर्यार्जितं राज्यम अश्नीयाम इति कामये\nततॊ वैश्वरणः परीतॊ विस्मितः समपद्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 10, + "text": "मुचुकुन्दस ततॊ राजा सॊ ऽनवशासद वसुंधराम\nबाहुवीर्यार्जितां सम्यक कषत्रधर्मम अनुव्रतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 11, + "text": "यं हि धर्मं चरन्तीह परजा राज्ञा सुरक्षिताः\nचतुर्थं तस्य धर्मस्य राजा भारत विन्दति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 12, + "text": "राजा चरति चेद धर्मं देवत्वायैव कल्पते\nस चेद अधर्मं चरति नरकायैव गच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 13, + "text": "दण्डनीतिः सवधर्मेण चातुर्वर्ण्यं नियच्छति\nपरयुक्ता सवामिना सम्यग अधर्मेभ्यश च यच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 14, + "text": "दण्डनीत्यां यदा राजा सम्यक कार्त्स्न्येन वर्तते\nतदा कृतयुगं नाम कालः शरेष्ठः परवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 15, + "text": "कालॊ वा कारणं राज्ञॊ राजा वा कालकारणम\nइति ते संशयॊ मा भूद राजा कालस्य कारणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 16, + "text": "राजा कृतयुगस्रष्टा तरेताया दवापरस्य च\nयुगस्य च चतुर्थस्य राजा भवति कारणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 17, + "text": "कृतस्य कारणाद राजा सवर्गम अत्यन्तम अश्नुते\nतरेतायाः कारणाद राजा सवर्गं नात्यन्तम अश्नुते\nपरवर्तनाद दवापरस्य यथाभागम उपाश्नुते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 18, + "text": "ततॊ वसति दुष्कर्मा नरके शाश्वतीः समाः\nराजदॊषेण हि जगत सपृश्यते जगतः स च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 19, + "text": "राजधर्मान अवेक्षस्व पितृपैतामहॊचितान\nनैतद राजर्षिवृत्तं हि यत्र तवं सथातुम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 20, + "text": "न हि वैक्लव्य संसृष्ट आनृशंस्ये वयवस्थितः\nपरजापालनसंभूतं किं चित पराप फलं नृपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 21, + "text": "न हय एताम आशिषं पाण्डुर न चाहं न पितामहः\nपरयुक्तवन्तः पूर्वं ते यया चरसि मेधया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 22, + "text": "यज्ञॊ दानं तपः शौर्यं परजा संतानम एव च\nमाहात्म्यं बलभॊजश च नित्यम आशंसितं मया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 23, + "text": "नित्यं सवाहा सवधा नित्यं ददुर मानुषदेवताः\nदीर्घम आयुर धनं पुत्रान सम्यग आराधिताः शुभाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 24, + "text": "पुत्रेष्व आशासते नित्यं पितरॊ दैवतानि च\nदानम अध्ययनं यज्ञं परजानां परिपालनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 25, + "text": "एतद धर्मम अधर्मं वा जन्मनैवाभ्यजायथाः\nते सथ वैद्याः कुले जाता अवृत्त्या तात पीडिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 26, + "text": "यत तु दानपतिं शूरं कषुधिताः पृथिवीचराः\nपराप्य तृप्ताः परतिष्ठन्ते धर्मः कॊ ऽभयधिकस ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 27, + "text": "दानेनान्यं बलेनान्यं तहा सूनृतयापरम\nसर्वतः परतिगृह्णीयाद राज्यं पराप्येह धार्मिकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 28, + "text": "बराह्मणः परचरेद भैक्षं कषत्रियः परिपालयेत\nवैश्यॊ धनार्जनं कुर्याच छूद्रः परिचरेच च तान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 29, + "text": "भैक्षं विप्रतिषिद्धं ते कृषिर नैवॊपपद्यते\nकषत्रियॊ ऽसि कषतास तराता बाहुवीर्यॊपजीविता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 30, + "text": "पित्र्यम अंशं महाबाहॊ निमग्नं पुनर उद्धर\nसाम्ना दानेन भेदेन दण्डेनाथ नयेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 31, + "text": "इतॊ दुःखतरं किं नु यद अहं हीनबान्धवा\nपरपिण्डम उदीक्षामि तवां सूत्वामित्रनन्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 130, + "shloka": 32, + "text": "युध्यस्व राजधर्मेण मा निमज्जीः पितामहान\nमा गमः कषीणपुण्यस तवं सानुगः पापिकां गतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 1, + "text": "[क]\nअत्राप्य उदाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम\nविदुरायाश च संवादं पुत्रस्य च परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 2, + "text": "अत्र शरेयश च भूयश च यथा सा वक्तुम अर्हति\nयशस्विनी मनुमती कुले जाता विभावरी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 3, + "text": "कषत्रधर्मरता धन्या विदुरा दीर्घदर्शिनी\nविश्रुता राजसंसत्सु शरुतवाक्या बहुश्र���ता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 4, + "text": "विदुरा नाम वै सत्या जगर्हे पुत्रम औरसम\nनिर्जितं सिन्धुराजेन शयानं दीनचेतसम\nअनन्दनम अधर्मज्ञं दविषतां हर्षवर्धनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 5, + "text": "न मया तवं न पित्रासि जातः कवाभ्यागतॊ हय असि\nनिर्मन्युर उपशाखीयः पुरुषः कलीब साधनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 6, + "text": "यावज जीवं निराशॊ ऽसि कल्याणाय धुरं वह\nमात्मानम अवमन्यस्व मैनम अल्पेन बीभरः\nमनः कृत्वा सुकल्याणं मा भैस तवं परतिसंस्तभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 7, + "text": "उत्तिष्ठ हे कापुरुष मा शेष्वैवं पराजितः\nअमित्रान नन्दयन सर्वान निर्मानॊ बन्धुशॊकदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 8, + "text": "सुपूरा वै कुनदिका सुपूरॊ मूषिकाञ्जलिः\nसुसंतॊषः कापुरुषः सवल्पकेनापि तुष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 9, + "text": "अप्य अरेर आरुजन दंष्ट्राम आश्वा इव निधनं वरज\nअपि वा संशयं पराप्य जीविते ऽपि पराक्रम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 10, + "text": "अप्य अरेः शयेनवच छिद्रं पश्येस तवं विपरिक्रमन\nविनदन वाथ वा तूष्णीं वयॊम्नि वापरिशङ्कितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 11, + "text": "तवम एवं परेतवच छेषे कस्माद वज्रहतॊ यथा\nउत्तिष्ठ हे कापुरुष मा शेष्वैवं पराजितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 12, + "text": "मास्तं गमस तवं कृपणॊ विश्रूयस्व सवकर्मणा\nमा मध्ये मा जघन्ये तवं माधॊ भूस तिष्ठ चॊर्जितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 13, + "text": "अलातं तिन्दुकस्येव मुहूर्तम अपि विज्वल\nमा तुषाग्निर इवानर्चिः काकरङ्खा जिजीविषुः\nमुहूर्तं जवलितं शरेयॊ न तु धूमायितं चिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 14, + "text": "मा ह सम कस्य चिद गेहे जनी राज्ञः खरी मृदुः\nकृत्वा मानुष्यकं कर्म सृत्वाजिं यावद उत्तमम\nधर्मस्यानृण्यम आप्नॊति न चात्मानं विगर्हते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 15, + "text": "अलब्ध्वा यदि वा लब्ध्वा नानुशॊचन्ति पण्डिताः\nआनन्तर्यं चारभते न पराणानां धनायते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 16, + "text": "उद्भावयस्व वीर्यं वा तां वा गच्छ धरुवां गतिम\nधर्मं पुत्राग्रतः कृत्वा किंनिमित्तं हि जीवसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 17, + "text": "इष्टापूर्तं हि ते कलीब कीर्तिश च सकला हता\nविच्छिन्नं भॊगमूलं ते किंनिमित्तं हि जीवसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 18, + "text": "शत्रु�� निमज्जता गराह्यॊ जङ्घायां परपतिष्यता\nविपरिच्छिन्न मूलॊ ऽपि न विषीदेत कथं चन\nउद्यम्य दुरम उत्कर्षेद आजानेय कृतं समरन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 19, + "text": "कुरु सत्त्वं च मानं च विद्धि पौरुषम आत्मनः\nउद्भावय कुलं मग्नं तवत्कृते सवयम एव हि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 20, + "text": "यस्य वृत्तं न जल्पन्ति मानवा महद अद्भुतम\nराशिवर्धन मात्रं स नैव सत्री न पुनः पुमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 21, + "text": "दाने तपसि शौर्ये च यस्य न परथितं यशः\nविद्यायाम अर्थलाभे वा मातुर उच्चार एव सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 22, + "text": "शरुतेन तपसा वापि शरिया वा विक्रमेण वा\nजनान यॊ ऽभिभवत्य अन्यान कर्णमा हि स वै पुमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 23, + "text": "न तव एव जाल्मीं कापालीं वृत्तिम एषितुम अर्हसि\nनृशंस्याम अयशस्यां च दुःखां कापुरुषॊचिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 24, + "text": "यम एनम अभिनन्देयुर अमित्राः पुरुषं कृशम\nलॊकस्य समवज्ञातं निहीताशन वाससम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 25, + "text": "अहॊ लाभकरं दीनम अल्पजीवनम अल्पकम\nनेदृशं बन्धुम आसाद्य बान्धवः सुखम एधते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 26, + "text": "अवृत्त्यैव विपत्स्यामॊ वयं राष्ट्रात परवासिताः\nसर्वकामरसैर हीनाः सथानभ्रष्टा अकिंचनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 27, + "text": "अवर्ण कारिणं सत्सु कुलवंशस्य नाशनम\nकलिं पुत्र परवादेन संजय तवाम अजीजनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 28, + "text": "निरमर्षं निरुत्साहं निर्वीर्यम अरिनन्दनम\nमा सम सीमन्तिनी का चिज जनयेत पुत्रम ईदृशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 29, + "text": "मा धूमाय जवलात्यन्तम आक्रम्य जहि शात्रवान\nजवल मूर्धन्य अमित्राणां मुहूर्तम अपि वा कषणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 30, + "text": "एतावान एव पुरुषॊ यद अमर्षी यद अक्षमी\nकषमावान निरमर्शश च नैव सत्री न पुनः पुमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 31, + "text": "संतॊषॊ वै शरियं हन्ति तथानुक्रॊश एव च\nअनुत्थान भये चॊभे निरीहॊ नाश्नुते महत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 32, + "text": "एभ्यॊ निकृतिपापेभ्यः परमुञ्चात्मानम आत्मना\nआयसं हृदयं कृत्वा मृगयस्व पुनः सवकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 33, + "text": "पुरं विषहते यस्मात तस्मात पुरुष उच्यते\nतम आहुर वयर्थनामानं सत्रीवद य इह जीवति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 34, + "text": "शूरस्यॊर्जित सत्त्वस्य सिंहविक्रान्त गामिनः\nदिष्ट भावं गतस्यापि विघसे मॊदते परजा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 35, + "text": "य आत्मनः परिय सुखे हित्वा मृगयते शरियम\nअमात्यानाम अथॊ हर्षम आदधात्य अचिरेण सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 36, + "text": "किं नु ते माम अपश्यन्त्याः पृथिव्या अपि सर्वया\nकिम आभरणकृत्यं ते किं भॊगैर जीवितेन वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 37, + "text": "किम अद्यकानां ये लॊका दविषन्तस तान अवाप्नुयुः\nये तव आदृतात्मनां लॊकाः सुहृदस तान वरजन्तु नः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 38, + "text": "भृत्यैर विहीयमानानां परपिण्डॊपजीविनाम\nकृपणानाम असत्त्वानां मा वृत्तिम अनुवर्तिथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 39, + "text": "अनु तवां तात जीवन्तु बराह्मणाः सुहृदस तथा\nपर्जन्यम इव भूतानि देवा इव शतक्रतुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 40, + "text": "यम आजीवन्ति पुरुषं सर्वभूतानि संजय\nपक्वं दरुमम इवासाद्य तस्य जीवितम अर्थवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 41, + "text": "यस्य शूरस्य विक्रान्तैर एधन्ते बान्धवाः सुखम\nतरिदशा इव शक्रस्य साधु तस्येह जीवितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 131, + "shloka": 42, + "text": "सवबाहुबलम आश्रित्य यॊ ऽभयुज्जीवति मानवः\nस लॊके लभते कीर्तिं परत्र च शुभां गतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 1, + "text": "[विदुरा]\nअथैतस्याम अवस्थायां पौरुषं हातुम इच्छसि\nनिहीन सेवितं मार्गं गमिष्यस्य अचिराद इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 2, + "text": "यॊ हि तेजॊ यथाशक्ति न दर्शयति विक्रमात\nकषत्रियॊ जीविताकाङ्क्षी सतेन इत्य एव तं विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 3, + "text": "अर्थवन्त्य उपपन्नानि वाक्यानि गुणवन्ति च\nनैव संप्राप्नुवन्ति तवां मुमूर्षुम इव भेषजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 4, + "text": "सन्ति वै सिन्धुराजस्य संतुष्टा बहवॊ जनाः\nदौर्बल्याद आसते मूढा वयसनौघप्रतीक्षिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 5, + "text": "सहायॊचपयं कृत्वा वयवसाय्य ततस ततः\nअनुदुष्येयुर अपरे पश्यन्तस तव पौरुषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 6, + "text": "तैः कृत्वा सह संघातं गिरिदुर्गालयांश चर\nकाले वयसनम आकाङ्क्षन नैवायम अजरामरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 7, + "text": "संजयॊ नामतश च तवं न च पश्यामि तत तवयि\nअन्वर्थ नामा भव मे पुत्र मा वयर्थनामकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 8, + "text": "सम्यग दृष्टिर महाप्राज्ञॊ बालं तवां बराह्मणॊ ऽबरवीत\nअयं पराप्य महत कृच्छ्रं पुनर वृद्धिं गमिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 9, + "text": "तस्य समरन्ती वचनम आशंसे विजयं तव\nतस्मात तात बरवीमि तवां वक्ष्यामि च पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 10, + "text": "यस्य हय अर्थाभिनिर्वृत्तौ भवन्त्य आप्यायिताः परे\nतस्यार्थसिद्धिर नियता नयेष्व अर्थानुसारिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 11, + "text": "समृद्दिह्र असमृद्धिर वा पूर्वेषां मम संजय\nएवं विद्वान युद्धमना भव मा परत्युपाहर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 12, + "text": "नातः पापीयसीं कां चिद अवस्था शम्बरॊ ऽबरवीत\nयत्र नैवाद्य न परात्र भॊजनं परतिदृश्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 13, + "text": "पतिपुत्र वधाद एतत परमं दुःखम अब्रवीत\nदारिद्र्यम इति यत परॊक्तं पर्याय मरणं हि तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 14, + "text": "अहं महाकुले जाता हरदाद धरदम इवागता\nईश्वरी सर्वकल्याणैर भर्त्रा परमपूजिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 15, + "text": "महार्हमाल्याभरणां सुमृष्टाम्बर वाससम\nपुरा दृष्ट्वा सुहृद्वर्गॊ माम अपश्यत सुदुर्गताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 16, + "text": "यदा मां चैव भार्यां च दरष्टासि भृशदुर्बले\nन तदा जीवितेनार्थॊ भविता तव संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 17, + "text": "दासकर्म करान भृत्यान आचार्यर्त्विक पुरॊहितान\nअवृत्त्यास्मान परजहतॊ दृष्ट्वा किं जीवितेन ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 18, + "text": "यदि कृत्यं न पश्यामि तवाद्येह यथा पुरा\nशलाघनीयं यशस्यं च का शान्तिर हृदयस्य मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 19, + "text": "नेति चेद बराह्मणान बरूयां दीर्यते हृदयं मम\nन हय अहं न च मे भर्ता नेति बराह्मणम उक्तवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 20, + "text": "वयम आश्रमणीयाः सम नाश्रितारः परस्य च\nसान्यान आश्रित्य जीवन्ती परित्यक्ष्यामि जीवितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 21, + "text": "अपारे भव नः पारम अप्लवे भव नः पलवः\nकुरुष्व सथानम अस्थाने मृतान संजीवयस्व नः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 22, + "text": "सर्वे ते शत्रवः सह्या न चेज जीवितुम इच्छसि\nअथ चेद ईदृशीं वृत्तिं कलीबाम अभ्युपपद्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 23, + "text": "निर्विण्णात्मा हतमना मुञ्चैतां पापजीविकाम\nएकशत्रुव���ेनैव शूरॊ गच्छति विश्रुतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 24, + "text": "इन्द्रॊ वृत्रवधेनैव महेन्द्रः समपद्यत\nमाहेन्द्रं च गरहं लेभे लॊकानां चेश्वरॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 25, + "text": "नाम विश्राव्य वा संख्ये शत्रूर आहूय दंशितान\nसेनाग्रं वापि विद्राव्य हत्वा वा पुरुषं वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 26, + "text": "यदैव लभते वीरः सुयुद्धेन महद यशः\nतदैव परव्यथन्ते ऽसय शत्रवॊ विनमन्ति च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 27, + "text": "तयक्त्वात्मानं रणे दक्षं शूरं कापुरुषा जनाः\nअवशाः पूरयन्ति सम सर्वकामसमृद्धिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 28, + "text": "राज्यं वाप्य उग्रविभ्रंशं संशयॊ जीवितस्य वा\nपरलब्धस्य हि शत्रॊर वै शेषं कुर्वन्ति साधवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 29, + "text": "सवर्गद्वारॊपमं राज्यम अथ वाप्य अमृतॊपमम\nरुद्धम एकायने मत्वा पतॊल्मुक इवारिषु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 30, + "text": "जहि शत्रून रणे राजन सवधर्मम अनुपालय\nमा तवा पश्येत सुकृपणं शत्रुः शरीमान कदा चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 31, + "text": "अस्मदीयैश च शॊचद्भिर नदद्भिश च परैर वृतम\nअपि तवां नानुपश्येयं दीना दीनम अवस्थितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 32, + "text": "उष्य सौवीरकन्याभिः शलाघस्वार्थैर यथा पुरा\nमा च सैन्धव कन्यानाम अवन्सन नॊ वशं गमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 33, + "text": "युवा रूपेण संपन्नॊ विद्ययाभिजनेन च\nयस तवादृशॊ विकुर्वीत यशस्वी लॊकविश्रुतः\nवॊढव्ये धुर्य अनडुवन मन्ये मरणम एव तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 34, + "text": "यदि तवाम अनुपश्यामि परस्य परियवादिनम\nपृष्ठतॊ ऽनुव्रजन्तं वा का कान्तिर हृदयस्य मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 35, + "text": "नास्मिञ जातु कुले जातॊ गच्छेद यॊ ऽनयस्य पृष्ठतः\nन तवं परस्यानुधुरं तात जीवितुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 36, + "text": "अहं हि कषत्रहृदयं वेद यत परिशाश्वतम\nपूर्वैः पूर्वतरैः परॊक्तं परैः परतरैर अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 37, + "text": "यॊ वै कश चिद इहाजातः कषत्रियः कषत्रधर्मवित\nभयाद वृत्ति समीक्षॊ वा न नमेद इह कस्य चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 38, + "text": "उद्यच्छेद एव न नमेद उद्यमॊ हय एव पौरुषम\nअप्य अपर्वणि भज्येत न नमेद इह कस्य चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 39, + "text": "मातङ्गॊ मत्त इव च परीयात सुमहामनाः\nबराह्मणेभ्यॊ नमेन नित्यं धर्मायैव च संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 132, + "shloka": 40, + "text": "नियच्छन्न इतरान वर्णान विनिघ्नन सर्वदुष्कृतः\nससहायॊ ऽसहायॊ वा यावज जीवं तथा भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 1, + "text": "[पुत्र]\nकृष्णायसस्येव च ते संहत्य हृदयं कृतम\nमम मातस तव अकरुणे वैरप्रज्ञे हय अमर्षणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 2, + "text": "अहॊ कषत्रसमाचारॊ यत्र माम अपरं यथा\nईदृशं वचनं बरूयाद भवती पुत्रम एकजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 3, + "text": "किं नु ते माम अपश्यन्त्याः पृथिव्या अपि सर्वया\nकिम आभरणकृत्यं ते किं भॊगैर जीवितेन वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 4, + "text": "सर्वारम्भा हि विदुषां तात धर्मार्थकारणात\nतान एवाभिसमीक्ष्याहं संजय तवाम अचूचुदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 5, + "text": "स समीक्ष्य करमॊपेतॊ मुख्यः कालॊ ऽयम आगतः\nअस्मिंश चेद आगते काले कार्यं न परतिपद्यसे\nअसंभावित रूपस तवं सुनृशंसं करिष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 6, + "text": "तं तवाम अयशसा सपृष्टं न बरूयां यदि संजय\nखरी वात्सल्यम आहुस तन निः सामर्थ्यम अहेतुकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 7, + "text": "सद्भिर विगर्हितं मार्गं तयज मूर्ख निषेवितम\nअविद्या वै महत्य अस्ति याम इमां संश्रिताः परजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 8, + "text": "तव सयाद यदि सद्वृत्तं तेन मे तवं परियॊ भवेः\nधर्मार्थगुणयुक्तेन नेतरेण कथं चन\nदैवमानुषयुक्तेन सद्भिर आचरितेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 9, + "text": "यॊ हय एवम अविनीतेन रमते पुत्र नप्तृणा\nअनुत्थानवता चापि मॊघं तस्य परजा फलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 10, + "text": "अकुर्वन्तॊ हि कर्माणि कुर्वन्तॊ निन्दितानि च\nसुखं नैवेह नामुत्र लभन्ते पुरुषाधमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 11, + "text": "युद्धाय कषत्रियः सृष्टः संजयेह जयाय च\nकरूराय कर्मणे नित्यं परजानां परिपालने\nजयन वा वध्यमानॊ वा पराप्नॊतीन्द्र सलॊकताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 12, + "text": "न शक्र भवने पुण्ये दिवि तद्विद्यते सुखम\nयद अमित्रान वशे कृत्वा कषत्रियः सुखम अश्नुते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 13, + "text": "मन्युना दह्यमानेन पुरुषेण मनस्विना\nनिकृतेनेह बहुशः शत्रून परतिजिगीषया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 14, + "text": "आत्मानं वा परित्यज्य शत्रून वा विनिपात्य वै\nअतॊ ऽनयेन परकारेण शान्तिर अस्य कुतॊ भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 15, + "text": "इह पराज्ञ्डॊ हि पुरुषः सवल्पम अप्रियम इच्छति\nयस्य सवल्पं परियं लॊके धरुवं तस्याल्पम अप्रियम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 16, + "text": "परियाभावाच च पुरुषॊ नैव पराप्नॊति शॊभनम\nधरुवं चाभावम अभ्येति गत्वा गङ्गेव सागरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 17, + "text": "[पुत्र]\nनेयं मतिस तवया वाच्या मातः पुत्रे विशेषतः\nकारुण्यम एवात्र पश्य भूत्वेह जड मूकवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 18, + "text": "अतॊ मे भूयसी नन्दिर यद एवम अनुपश्यसि\nचॊद्यं मां चॊदयस्य एतद भृशं वै चॊदयामि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 19, + "text": "अथ तवां पूजयिष्यामि हत्वा वै सर्वसैन्धवान\nअहं पश्यामि विजयं कृत्स्नं भाविनम एव ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 20, + "text": "अकॊशस्यासहायस्य कुतः सविद विजयॊ मम\nइत्य अवस्थां विदित्वेमाम आत्मनात्मनि दारुणाम\nराज्याद भावॊ निवृत्तॊ मे तरिदिवाद इव दुष्कृतेः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 21, + "text": "ईदृशं भवती कं चिद उपायम अनुपश्यति\nतन मे परिणत परज्ञे सम्यक परब्रूहि पृच्छते\nकरिष्यामि हि तत सर्वं यथावद अनुशासनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 22, + "text": "पुत्रात्मा नावमन्तव्यः पूर्वाभिर असमृद्धिभिः\nअभूत्वा हि भवन्त्य अर्था भूत्वा नश्यन्ति चापरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 23, + "text": "अमर्षेणैव चाप्य अर्था नारब्धव्याः सुबालिशैः\nसर्वेषां कर्मणां तात फले नित्यम अनित्यता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 24, + "text": "अनित्यम इति जानन्तॊ न भवन्ति भवन्ति च\nअथ ये नैव कुर्वन्ति नैव जातु भवन्ति ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 25, + "text": "ऐकगुण्यम अनीहायाम अभावः कर्मणां फलम\nअथ दवैगुण्यम ईहायां फलं भवति वा न वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 26, + "text": "यस्य पराग एव विदिता सर्वार्थानाम अनित्यता\nनुदेद वृद्धिसमृद्धी स परतिकूले नृपात्मज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 27, + "text": "उत्थातव्यं जागृतव्यं यॊक्तव्यं भूतिकर्मसु\nभविष्यतीत्य एव मनः कृत्वा सततम अव्यथैः\nमङ्गलानि पुरस्कृत्य बराह्मणैश चेश्वरैः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 28, + "text": "पराज्ञस्य नृपतेर आशु वृद्धिर भवति पुत्रक\nअभिवर्तति लक्ष्मीस तं पराचीम इव दिवाकरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 29, + "text": "नि��र्शनान्य उपायांश च बहून्य उद्धर्षणानि च\nअनुदर्शित रूपॊ ऽसि पश्यामि कुरु पौरुषम\nपुरुषार्थम अभिप्रेतं समाहर्तुम इहार्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 30, + "text": "करुद्धाँल लुब्धान परिक्षीणान अवक्षिप्तान विमानितान\nसपर्धिनश चैव ये के चित तान युक्त उपधारय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 31, + "text": "एतेन तवं परकारेण महतॊ भेत्स्यसे गणान\nमहावेग इवॊद्धूतॊ मातरिश्वा बलाहकान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 32, + "text": "तेषाम अग्रप्रदायी सयाः कल्यॊत्थायी परियंवदः\nते तवां परियं करिष्यन्ति पुरॊ धास्यन्ति च धरुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 33, + "text": "यदैव शत्रुर जानीयात सपत्नं तयक्तजीवितम\nतदैवास्माद उद्विजते सर्पाद वेश्म गताद इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 34, + "text": "तं विदित्वा पराक्रान्तं वशे न कुरुते यदि\nनिर्वादैर निर्वदेद एनम अन्ततस तद भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 35, + "text": "निर्वादाद आस्पदं लब्ध्वा धनवृद्धिर भविष्यति\nधनवन्तं हि मित्राणि भजन्ते चाश्रयन्ति च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 36, + "text": "सफलितार्थं पुनस तात संत्यजन्त्य अपि बान्धवाः\nअप्य अस्मिन्न आश्रयन्ते च जुगुप्सन्ति च तादृशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 133, + "shloka": 37, + "text": "शत्रुं कृत्वा यः सहायं विश्वासम उपगच्छति\nअतः संभाव्यम एवैतद यद राज्यं पराप्नुयाद इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 1, + "text": "[म]\nनैव राज्ञा दरः कार्यॊ जातु कस्यां चिद आपदि\nअथ चेद अपि दीर्णः सयान नैव वर्तेत दीर्णवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 2, + "text": "दीर्णं हि दृष्ट्वा राजानं सर्वम एवानुदीर्यते\nराष्ट्रं बलम अमात्याश च पृथक कुर्वन्ति ते मतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 3, + "text": "शत्रून एके परपद्यन्ते परजहत्य अपरे पुनः\nअन्व एके परजिहीर्षन्ति ये पुरस्ताद विमानिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 4, + "text": "य एवात्यन्त सुहृदस त एनं पर्युपासते\nअशक्तयः सवस्ति कामा बद्धवत्सा इडा इव\nशॊचन्तम अनुशॊचन्ति परतीतान इव बान्धवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 5, + "text": "अपि ते पूजिताः पूर्वम अपि ते सुहृदॊ मताः\nये राष्ट्रम अभिमन्यन्ते राज्ञॊ वयसनम ईयुषः\nमा दीदरस तवं सुहृदॊ मा तवां दीर्णं परहासिषुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 6, + "text": "परभावं पौरुषं बुद्धिं जिज्ञासन्त्या मया तव\nउल्लपन्त्या समाश्वासं बलवान इव दुर्बलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 7, + "text": "यद्य एतत संविजानासि यदि सम्यग बरवीम्य अहम\nकृत्वासौम्यम इवात्मानं जयायॊत्तिष्ठ संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 8, + "text": "अस्ति नः कॊशनिचयॊ महान अविदितस तव\nतम अहं वेद नान्यस तम उपसंपादयामि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 9, + "text": "सन्ति नैकशता भूयः सुहृदस तव संजय\nसुखदुःखसहा वीर शतार्हा अनिवर्तिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 10, + "text": "तादृशा हि सहाया वै पुरुषस्य बुभूषतः\nईषद उज्जिहतः किं चित सचिवाः शत्रुकर्शनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 11, + "text": "कस्य तव ईदृशकं वाक्यं शरुत्वापि सवल्प चेतसः\nतमॊ न वयपहन्येत सुचित्रार्थ पदाक्षरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 12, + "text": "उदके धूर इयं धार्या सर्तव्यं परवणे मया\nयस्य मे भवती नेत्री भविष्यद भूतदर्शिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 13, + "text": "अहं हि वचनं तवत्तः शुश्रूषुर अपरापरम\nकिं चित किं चित परतिवदंस तूष्णीम आसं मुहुर मुहुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 14, + "text": "अतृप्यन्न अमृतस्येव कृच्छ्राल लब्धस्य बान्धवात\nउद्यच्छाम्य एष शत्रूणां नियमाय जयाय च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 15, + "text": "सदश्व इव स कषिप्तः परणुन्नॊ वाक्यसायकैः\nतच चकार तथा सर्वं यथावद अनुशासनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 16, + "text": "इदम उद्धर्षणं भीमं तेजॊवर्धनम उत्तमम\nराजानं शरावयेन मन्त्री सीदन्तं शत्रुपीडितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 17, + "text": "जयॊ नामेतिहासॊ ऽयं शरॊतव्यॊ विजिगीषुणा\nमहीं विजयते कषिप्रं शरुत्वा शत्रूंश च मर्दति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 18, + "text": "इदं पुंसवनं चैव वीराजननम एव च\nअभीक्ष्णं गर्भिणी शरुत्वा धरुवं वीरं परजायते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 19, + "text": "विद्या शूरं तपः शूरं दमशूरं तपस्विनम\nबराह्म्या शरिया दीप्यमानं साधुवादेन संमतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 20, + "text": "अर्चिष्मन्तं बलॊपेतं महाभागं महारथम\nधृष्टवन्तम अनाधृष्यं जेतारम अपराजितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 134, + "shloka": 21, + "text": "नियन्तारम असाधूनां गॊप्तारं हर्म चारिणाम\nतदर्थं कषत्रिया सूते वीरं सत्यपराक्रमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 1, + "text": "[क]\nअर्जुनं केशव बरूयास तवयि जाते सम सूतके\nउपॊपविष्टा नारीभिर आश्रमे परिवारिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 2, + "text": "अथान्तरिक्षे वाग आसीद दिव्यरूपा मनॊरमा\nसहस्राक्षसमः कुन्ति भविष्यत्य एष ते सुतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 3, + "text": "एष जेष्यति संग्रामे कुरून सर्वान समागतान\nभीमसेनद्वितीयश च लॊकम उद्वर्तयिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 4, + "text": "पुत्रस ते पृथिवीं जेता यशश चास्य दिवस्पृशम\nहत्वा कुरून गरामजन्ये वासुदेवसहायवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 5, + "text": "पित्र्यम अंशं परनष्टं च पुनर अप्य उद्धरिष्यति\nभरातृभिः सहितः शरीमांस तरीन मेधान आहरिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 6, + "text": "तं सत्यसंधं बीभत्सुं सव्यसाचिनम अच्युत\nयथाहम एवं जानामि बलवन्तं दुरासदम\nतथा तद अस्तु दाशार्ह यथा वाग अभ्यभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 7, + "text": "धर्मश चेद अस्ति वार्ष्णेय तथा सत्यं भविष्यति\nतवं चापि तत तथा कृष्ण सर्वं संपादयिष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 8, + "text": "नाहं तद अभ्यसूयामि यथा वाग अभ्यभाषत\nनमॊ धर्माय महते धर्मॊ धारयति परजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 9, + "text": "एतद धनंजयॊ वाच्यॊ नित्यॊद्युक्तॊ वृकॊदरः\nयदर्थं कषत्रिया सूते तस्य कालॊ ऽयम आगतः\nन हि वैरं समासाद्य सीदन्ति पुरुषर्षभाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 10, + "text": "विदिता ते सदा बुद्धिर भीमस्य न स शाम्यति\nयावदन्तं न कुरुते शत्रूणां शत्रुकर्शणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 11, + "text": "सर्वधर्मविशेषज्ञां सनुषां पाण्डॊर महात्मनः\nबरूया माधव कल्याणीं कृष्णां कृष्ण यशस्विनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 12, + "text": "युक्तम एतन महाभागे कुले जाते यशस्विनि\nयन मे पुत्रेषु सर्वेषु यथावत तवम अवर्तिथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 13, + "text": "माद्रीपुत्रौ च वक्तव्यौ कषत्रधर्मरताव उभौ\nविक्रमेणार्जितान भॊगान वृणीतं जीविताद अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 14, + "text": "विक्रमाधिगता हय अर्थाः कषत्रधर्मेण जीवतः\nमनॊ मनुष्यस्य सदा परीणन्ति पुरुषॊत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 15, + "text": "यच च वः परेक्षमाणानां सर्वधर्मॊपचायिनी\nपाञ्चाली परुषाण्य उक्ता कॊ नुतत कषन्तुम अर्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 16, + "text": "न राज्यहरणं दुःखं दयूते चापि पराजयः\nपरव्राजनं सुतानां वा न मे तद्दुःखकारणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 17, + "text": "यत तु सा बृहती शयामा सभायां रुदती तदा\nअश्रौषीत परुषा वाचस तन मे दुःखतरं मतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 18, + "text": "सत्री धर्मिणी वरारॊहा कषत्रधर्मरता सदा\nनाध्यगच्छत तदा नाथं कृष्णा नाथवती सती" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 19, + "text": "तं वै बरूहि महाबाहॊ सर्वशस्त्रभृतां वरम\nअर्जुनं पुरुषव्याघ्रं दरौपद्याः पदवीं चर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 20, + "text": "विदितौ हि तवात्यन्तं करुद्धाव इव यमान्तकौ\nभीमार्जुनौ नयेतां हि देवान अपि परां गतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 21, + "text": "तयॊश चैतद अवज्ञानं यत सा कृष्णा सभा गता\nदुःशासनश च यद भीमं कटुकान्य अभ्यभाषत\nपश्यतां कुरुवीराणां तच च संस्मारयेः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 22, + "text": "पाण्डवान कुशलं पृच्छेः सपुत्रान कृष्णया सह\nमां च कुशलिनीं बरूयास तेषु भूयॊ जनार्दन\nअरिष्टं गच्छ पन्थानं पुत्रान मे परिपालय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 23, + "text": "अभिवाद्याथ तां कृष्णः कृत्वा चाभिप्रदक्षिणम\nनिश्चक्राम महाबाहुः सिंहखेल गतिस ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 24, + "text": "ततॊ विसर्जयाम आस भीष्मादीन कुरुपुंगवान\nआरॊप्य च रथे कर्णं परायात सात्यकिना सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 25, + "text": "ततः परयाते दाशार्हे कुरवः संगता मिथः\nजजल्पुर महद आश्चर्यं केशवे परमाद्भुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 26, + "text": "परमूढा पृथिवी सर्वा मृत्युपाशसिता कृता\nदुर्यॊधनस्य बालिश्यान नैतद अस्तीति चाब्रुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 27, + "text": "ततॊ निर्याय नगरात परययौ पुरुषॊत्तमः\nमन्त्रयाम आस च तदा कर्णेन सुचिरं सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 28, + "text": "विसर्जयित्वा राधेयं सर्वयादवनन्दनः\nततॊ जवेन महता तूर्णम अश्वान अचॊदयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 29, + "text": "ते पिबन्त इवाकाशं दारुकेण परचॊदिताः\nहया जग्मुर महावेगा मनॊमारुतरंहसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 135, + "shloka": 30, + "text": "ते वयतीत्य तम अध्वानं कषिप्रं शयेना इवाशुगाः\nउच्चैः सूर्यम उपप्लव्यं शार्ङ्गधन्वानम आवहन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nकुन्त्यास तु वचनं शरुत्वा भीष्मद्रॊणौ महारथौ\nदुर्यॊधनम इदं वाक्यम ऊचतुः शासनातिगम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 2, + "text": "शरुतं ते पुरुषव्याघ्र कुन्त्याः कृष्णस्य संनिधौ\nवाक्यम अर्थवद अव्यग���रम उक्तं धर्म्यम अनुत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 3, + "text": "तत करिष्यन्ति कौन्तेया वासुदेवस्य संमतम\nन हि ते जातु शाम्येरन्न ऋते राज्येन कौरव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 4, + "text": "कलेशिता हि तवया पार्था धर्मपाशसितास तदा\nसभायां दरौपदी चैव तैश च तन मर्षितं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 5, + "text": "कृतास्त्रं हय अर्जुनं पराप्य भीमं च कृतनिश्रमम\nगाण्डीवं चेषुधी चैव रथं च धवजम एव च\nसहायं वासुदेवं च न कषंस्यति युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 6, + "text": "परत्यक्षं ते महाबाहॊ यथा पार्थेन धीमता\nविराटनगरे पूर्वं सर्वे सम युधि निर्जिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 7, + "text": "दानवान घॊरकर्माणॊ निवातकवचान युधि\nरौद्रम अस्त्रं समाधाय दग्धवान अस्त्रवह्निना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 8, + "text": "कर्णप्रभृतयश चेमे तवं चापि कवची रथी\nमॊक्षिता घॊषयात्रायां पर्याप्तं तन्निदर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 9, + "text": "परशाम्य भरतश्रेष्ठ भरातृभिः सह पाण्डवैः\nरक्षेमां पृथिवीं सर्वां मृत्यॊर दंष्ट्रान्तरं गताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 10, + "text": "जयेष्ठॊ भराता धर्मशीलॊ वत्सलः शलक्ष्णवाक शुचिः\nतं गच्छ पुरुषव्याघ्रं वयपनीयेह किल्बिषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 11, + "text": "दृष्टश चेत तवं पाण्डवेन वयपनीतशरासनः\nपरसन्नभ्रुकुटिः शरीमान कृता शान्तिः कुलस्य नः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 12, + "text": "तम अभ्येत्य सहामात्यः परिष्वज्य नृपात्मजम\nअभिवादय राजानं यथापूर्वम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 13, + "text": "अभिवादयमानं तवां पाणिभ्यां भीम पूर्वजः\nपरतिगृह्णातु सौहार्दात कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 14, + "text": "सिंहस्कन्धॊरु बाहुस तवां वृत्तायतमहाभुजः\nपरिष्वजतु बाहुभ्यां भीमः परहरतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 15, + "text": "सिंहग्रीवॊ गुडाकेशस ततस तवां पुष्करेक्षणः\nअभिवादयतां पार्थः कुन्तीपुत्रॊ धनंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 16, + "text": "आश्विनेयौ नरव्याघ्रौ रूपेणाप्रतिमौ भुवि\nतौ च तवां गुरुवत परेम्णा पूजया परत्युदीयताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 17, + "text": "मुञ्चन्त्व आनन्दजाश्रूणि दाशार्ह परमुखा नृपाः\nसंगच्छ भरातृभिः सार्धं मानं संत्यज्य पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 18, + "text": "परशाधि पृथिवीं कृत्स्नां ततस तं भरातृभिः सह\nसमालिङ्ग्य च हर्षेण नृपा यान्तु परस्परम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 19, + "text": "अलं युद्धेन राजेन्द्र सुहृदां शृणु कारणम\nधरुवं विनाशॊ युद्धे हि कषत्रियाणां परदृश्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 20, + "text": "जयॊतींषि परतिकूलानि दारुणा मृगपक्षिणः\nउत्पाता विविधा वीर दृश्यन्ते कषत्रनाशनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 21, + "text": "विशेषत इहास्माकं निमित्तानि विनाशने\nउल्काभिर हि परदीप्ताभिर वध्यते पृतना तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 22, + "text": "वाहनान्य अप्रहृष्टानि रुदन्तीव विशां पते\nगृध्रास ते पर्युपासन्ते सैन्यानि च समन्ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 23, + "text": "नगरं न यथापूर्वं तथा राजनिवेशनम\nशिवाश चाशिव निर्घॊषा दीप्तां सेवन्ति वै दिशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 24, + "text": "कुरु वाक्यं पितुर मातुर अस्माकं च हितैषिणाम\nतवय्य आयत्तॊ महाबाहॊ शमॊ वयायाम एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 25, + "text": "न चेत करिष्यसि वचः सुहृदाम अरिकर्शन\nतप्स्यसे वाहिनीं दृष्ट्वा पार्थ बाणप्रपीडिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 136, + "shloka": 26, + "text": "भीमस्य च महानादं नदतः शुष्मिणॊ रणे\nशरुत्वा समर्तासि मे वाक्यं गाण्डीवस्य च निस्वनम\nयद्य एतद अपसव्यं ते भविष्यति वचॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nएवम उक्तस तु विमनास तिर्यग्दृष्टिर अधॊमुखः\nसंहत्य च भरुवॊर मध्यं न किं चिद वयाजहार ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 2, + "text": "तं वै विमनसं दृष्ट्वा संप्रेक्ष्यान्यॊन्यम अन्तिकात\nपुनर एवॊत्तरं वाक्यम उक्तवन्तौ नरर्षभौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 3, + "text": "शुश्रूषुम अनसूयं च बरह्मण्यं सत्यसंगरम\nपरतियॊत्स्यामहे पार्थम अतॊ दुःखतरं नु किम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 4, + "text": "अश्वत्थाम्नि यथा पुत्रे भूयॊ मम धनंजये\nबहुमानः परॊ राजन संनतिश च कपिध्वजे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 5, + "text": "तं चेत पुत्रात परियतरं परतियॊत्स्ये धनंजयम\nकषत्रधर्मम अनुष्ठाय धिग अस्तु कषत्रजीविकाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 6, + "text": "यस्य लॊके समॊ नास्ति कश चिद अन्यॊ धनुर्धरः\nमत्प्रसादात स बीभत्सुः शरेयान अन्यैर धनुर्धरैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 7, + "text": "मित्रध्रुग दुष्टभावश च नास्तिकॊ ऽथानृजुः शठः\nन सत्सु लभते पूजां यज्ञे मूर्ख इवागतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 8, + "text": "वार्यमाणॊ ऽपि पापेभ्यः पापात्मा पापम इच्छति\nचॊद्यमानॊ ऽपि पापेन शुभात्मा शुभम इच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 9, + "text": "मिथ्यॊपचरिता हय एते वर्तमाना हय अनु परिये\nअहितत्वाय कल्पन्ते दॊषा भरतसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 10, + "text": "तवम उक्तः कुरुवृद्धेन मया च विदुरेण च\nवासुदेवेन च तथा शरेयॊ नैवाभिपद्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 11, + "text": "अस्ति मे बलम इत्य एव सहसा तवं तितीर्षसि\nसग्राह नक्रमकरं गङ्गा वेगम इवॊष्णगे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 12, + "text": "वास एव यथा हि तवं परावृण्वानॊ ऽदय मन्यसे\nसरजं तयक्ताम इव पराप्य लॊभाद यौधिष्ठिरीं शरियम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 13, + "text": "दरौपदी सहितं पार्थं सायुधैर भरातृभिर वृतम\nवनस्थम अपि राज्यस्थः पाण्डवं कॊ ऽतिजीवति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 14, + "text": "निदेशे यस्य राजानः सर्वे तिष्ठन्ति किंकराः\nतम ऐलविलम आसाद्य धर्मराजॊ वयराजत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 15, + "text": "कुबेर सदनं पराप्य ततॊ रत्नान्य अवाप्य च\nसफीतम आक्रम्य ते राष्ट्रं राज्यम इच्छन्ति पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 16, + "text": "दत्तं हुतम अधीतं च बराह्मणास तर्पिता धनैः\nआवयॊर गतम आयुश च कृतकृत्यौ च विद्धि नौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 17, + "text": "तवं तु हित्वा सुखं राज्यं मित्राणि च धनानि च\nविग्रहं पाण्डवैः कृत्वा महद वयसनम आप्स्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 18, + "text": "दरौपदी यस्य चाशास्ते विजयं सत्यवादिनी\nतपॊ घॊरव्रता देवी न तवं जेष्यसि पाण्डवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 19, + "text": "मन्त्री जनार्दनॊ यस्य भराता यस्य धनंजयः\nसर्वशस्त्रभृतां शरेष्ठं कथं जेष्यसि पाण्डवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 20, + "text": "सहाया बराह्मणा यस्य धृतिमन्तॊ जितेन्द्रियाः\nतम उग्रतपसं वीरं कथं जेष्यसि पाण्डवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 21, + "text": "पुनर उक्तं च वक्ष्यामि यत कार्यं भूतिम इच्छता\nसुहृदा मज्जमानेषु सुहृत्सु वयसनार्णवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 137, + "shloka": 22, + "text": "अलं युद्धेन तैर वीरैः शाम्य तवं कुरुवृद्धये\nमा गमः ससुतामात्यः सबलश च पराभवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nराजपुत्रैः परिवृतस तथामात्यैश च संजय\nउपारॊप्य रथे कर्णं निर्यातॊ मधुसूदनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 2, + "text": "किम अब्रवीद रथॊपस्थे राधेयं परवीरहा\nकानि सान्त्वानि गॊविन्दः सूतपुत्रे परयुक्तवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 3, + "text": "ओघमेघस्वनः काले यत कृष्णः कर्णम अब्रवीत\nमृदु वा यदि वा तीक्ष्णं तन ममाचक्ष्व संजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 4, + "text": "आनुपूर्व्येण वाक्यानि शलक्ष्णानि च मृदूनि च\nपरियाणि धर्मयुक्तानि सत्यानि च हितानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 5, + "text": "हृदयग्रहणीयानि राधेयं मधुसूदनः\nयान्य अब्रवीद अमेयात्मा तानि मे शृणु भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 6, + "text": "उपासितास ते राधेय बराह्मणा वेदपारगाः\nतत्त्वार्थं परिपृष्टाश च नियतेनानसूयया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 7, + "text": "तवम एव कर्ण जानासि वेदवादान सनातनान\nतवं हय एव धर्मशास्त्रेषु सूक्ष्मेषु परिनिष्ठितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 8, + "text": "कानीनश च सहॊढश च कन्यायां यश च जायते\nवॊढारं पितरं तस्य पराहुः शास्त्रविदॊ जनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 9, + "text": "सॊ ऽसि कर्ण तथा जातः पाण्डॊः पुत्रॊ ऽसि धर्मतः\nनिग्रहाद धर्मशास्त्राणाम एहि राजा भविष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 10, + "text": "पितृपक्षे हि ते पार्था मातृपक्षे च वृष्णयः\nदवौ पक्षाव अभिजानीहि तवम एतौ पुरुषर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 11, + "text": "मया सार्धम इतॊ यातम अद्य तवां तात पाण्डवाः\nअभिजानन्तु कौन्तेयं पूर्वजातं युधिष्ठिरात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 12, + "text": "पादौ तव गरहीष्यन्ति भरातरः पञ्च पाण्डवाः\nदरौपदेयास तथा पञ्च सौभद्रश चापराजितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 13, + "text": "राजानॊ राजपुत्राश च पाण्डवार्थे समागताः\nपादौ तव गरहीष्यन्ति सर्वे चान्धकवृष्णयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 14, + "text": "हिरण्मयांश च ते कुम्भान राजतान पार्थिवांस तथा\nओषध्यः सर्वबीजानि सर्वरत्नानि वीरुधः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 15, + "text": "राजन्या राजकन्याश चाप्य आनयन्त्व अभिषेचनम\nषष्ठे च तवां तथा काले दरौपद्य उपगमिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 16, + "text": "अद्य तवाम अभिषिञ्चन्तु चातुर्वैद्या दविजातयः\nपुरॊहितः पाण्डवानां वयाघ्रचर्मण्य अवस्थितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 17, + "text": "तथैव भरातरः पञ्च पाण्डवाः पुरुषर्षभाः\nदरौपदेयास तथा पञ्च पाञ्चालाश चेदयस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 18, + "text": "अहं च तवाभिषेक्ष्यामि राजानं पृथिवीपतिम\nयुवराजॊ ऽसतु ते राजा कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 19, + "text": "गृहीत्वा वयसनं शवेतं धर्मात्मा संशितव्रतः\nउपान्वारॊहतु रथं कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 20, + "text": "छत्रं च ते महच छवेतं भीमसेनॊ महाबलः\nअभिषिक्तस्य कौनेय कौन्तेयॊ धारयिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 21, + "text": "किङ्किणीशतनिर्घॊषं वैयाघ्रपरिवारणम\nरथं शवेतहयैर युक्तम अर्जुनॊ वाहयिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 22, + "text": "अभिमन्युश च ते नित्यं परत्यासन्नॊ भविष्यति\nनकुलः सहदेवश च दरौपदेयाश च पञ्च ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 23, + "text": "पाञ्चालास तवानुयास्यन्ति शिखण्डी च महारथः\nअहं च तवानुयास्यामि सर्वे चान्धकवृष्णयः\nदाशार्हाः परिवारास ते दाशार्णाश च विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 24, + "text": "भुङ्क्ष्व राज्यं महाबाहॊ भरातृभिः सह पाण्डवैः\nजपैर हॊमैश च संयुक्तॊ मङ्गलैश च पृथग्विधैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 25, + "text": "पुरॊगमाश च ते सन्तु दरविडाः सह कुन्तलैः\nआन्ध्रास तालचराश चैव चूचुपा वेणुपास तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 26, + "text": "सतुवन्तु तवाद्य बहुशः सतुतिभिः सूतमागधाः\nविजयं वसुषेणस्य घॊषयन्तु च पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 27, + "text": "स तवं परिवृतः पार्थैर नक्षत्रैर इव चन्द्रमाः\nपरशाधि राज्यं कौन्तेय कुन्तीं च परतिनन्दय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 138, + "shloka": 28, + "text": "मित्राणि ते परहृष्यन्तु वयथन्तु रिपवस तथा\nसौभ्रात्रं चैव ते ऽदयास्तु भरातृभिः सह पाण्डवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 1, + "text": "[कर्ण]\nअसंशयं सौहृदान मे परणयाच चात्थ केशव\nसख्येन चैव वार्ष्णेय शरेयस्कामतया एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 2, + "text": "सर्वं चैवाभिजानामि पाण्डॊः पुत्रॊ ऽसमि धर्मतः\nनिग्रहाद धर्मशास्त्राणां यथा तवं कृष्ण मन्यसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 3, + "text": "कन्या गर्भं समाधत्त भास्करान मां जनार्दन\nआदित्यवचनाच चैव जातं मां सा वयसर्जयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 4, + "text": "सॊ ऽसमि कृष्ण तथा जातः पा��्डॊः पुत्रॊ ऽसमि धर्मतः\nकुन्त्या तव अहम अपाकीर्णॊ यथा न कुशलं तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 5, + "text": "सूतॊ हि माम अधिरथॊ देष्ट्वैव अनयद गृहान\nराधायाश चैव मां परादात सौहार्दान मधुसूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 6, + "text": "मत सनेहाच चैव राधायाः सद्यः कषीरम अवातरत\nसा मे मूत्रं पुरीषं च परतिजग्राह माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 7, + "text": "तस्याः पिण्ड वयपनयं कुर्याद अस्मद्विधः कथम\nधर्मविद धर्मशास्त्राणां शरवणे सततं रथ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 8, + "text": "तथा माम अभिजानाति सूतश चाधिरथः सुतम\nपितरं चाभिजानामि तम अहं सौहृदात सदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 9, + "text": "स हि मे जातकर्मादि कारयाम आस माधव\nशास्त्रदृष्टेन विधिना पुत्र परीत्या जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 10, + "text": "नाम मे वसुषेणेति कारयाम आस वै दविजैः\nभार्याश चॊढा मम पराप्ते यौवने तेन केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 11, + "text": "तासु पुत्राश च पौत्राश च मम जाता जनार्दन\nतासु मे हृदयं कृष्ण संजातं कामबन्धनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 12, + "text": "न पृथिव्या सकलया न सुवर्णस्य राशिभिः\nहर्षाद भयाद वा गॊविन्द अनृतं वक्तुम उत्सहे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 13, + "text": "धृतराष्ट्र कुले कृष्ण दुर्यॊधन समाश्रयात\nमया तरयॊदश समा भुक्तं राज्यम अकण्टकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 14, + "text": "इष्टं च बहुभिर यज्ञैः सह सूतैर मयासकृत\nआवाहाश च विवाहाश च सह सूतैः कृता मया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 15, + "text": "मां च कृष्ण समाश्रित्य कृतः शस्त्रसमुद्यमः\nदुर्यॊधनेन वार्ष्णेय विग्रहश चापि पाण्डवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 16, + "text": "तस्माद रणे दवैरथे मां परत्युद्यातारम अच्युत\nवृतवान परमं हृष्टः परतीपं सव्यसाचिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 17, + "text": "वधाद बन्धाद भयाद वापि लॊभाद वापि जनार्दन\nअनृतं नॊत्सहे कर्तुं धार्तराष्ट्रस्य धीमतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 18, + "text": "यदि हय अद्य न गच्छेयं दवैरथं सव्यसाचिना\nअकीर्तिः सयाद धृषीकेश मम पार्थस्य चॊभयॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 19, + "text": "असंशयं हितार्थाय बरूयास तवं मधुसूदन\nसर्वं च पाण्डवाः कुर्युस तव वशित्वान न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 20, + "text": "मन्त्रस्य नियमं कुर्यास तवम अत्र पुरुषॊत्तम\nएतद अत्र हितं मन्ये सर्वयादवनन्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 21, + "text": "यदि जानाति मां राजा धर्मात्मा संशितव्रतः\nकुन्त्याः परथमजं पुत्रं न स राज्यं गरहीष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 22, + "text": "पराप्य चापि महद राज्यं तद अहं मधुसूदन\nसफीतं दुर्यॊधनायैव संप्रदद्याम अरिंदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 23, + "text": "स एव राजा धर्मात्मा शाश्वतॊ ऽसतु युधिष्ठिरः\nनेता यस्य हृषीकेशॊ यॊधा यस्य धनंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 24, + "text": "पृथिवी तस्य राष्ट्रं च यस्य भीमॊ महारथः\nनकुलः सहदेवश च दरौपदेयाश च माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 25, + "text": "उत्तमौजा युधामन्युः सत्यधर्मा च सॊमकिः\nचैद्यश च चेकितानश च शिखण्डी चापराजितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 26, + "text": "इन्द्र गॊपक वर्णाश च केकया भरातरस तथा\nइन्द्रायुधसवर्णश च कुन्तिभॊजॊ महारथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 27, + "text": "मातुलॊ भीमसेनस्य सेनजिच च महारथः\nशङ्खः पुत्रॊ विराटस्य निधिस तवं च जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 28, + "text": "महान अयं कृष्ण कृतः कषत्रस्य समुदानयह\nराज्यं पराप्तम इदं दीप्तं परथितं सर्वराजसु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 29, + "text": "धार्तराष्ट्रस्य वार्ष्णेय शस्त्रयज्ञॊ भविष्यति\nअस्य यज्ञस्य वेत्ता तवं भविष्यसि जनार्दन\nआध्वर्यवं च ते कृष्ण करताव अस्मिन भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 30, + "text": "हॊता चैवात्र बीभत्सुः संनद्धः स कपिध्वजः\nगाण्डीवं सरुक तथाज्यं च वीर्यं पुंसां भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 31, + "text": "ऐन्द्रं पाशुपतं बराह्मं सथूणाकर्णं च माधव\nमन्त्रास तत्र भविष्यन्ति परयुक्ताः सव्यसाचिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 32, + "text": "अनुयातश च पितरम अधिकॊ वा पराक्रमे\nगराव सतॊत्रं स सौभद्रः सम्यक तत्र करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 33, + "text": "उद्गातात्र पुनर भीमः परस्तॊता सुमहाबलः\nविनदन स नरव्याघ्रॊ नागानीकान्तकृद रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 34, + "text": "स चैव तत्र धर्मात्मा शश्वद राजा युधिष्ठिरः\nजपैर हॊमैश च संयुक्तॊ बरह्मत्वं कारयिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 35, + "text": "शङ्खशब्दाः समुरजा भेर्यश च मधुसूदन\nउत्कृष्टसिंहनादाश च सुब्रह्मण्यॊ भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 36, + "text": "नकुलः सहदेवश च माद्रीपुत्रौ यशस्विनौ\nशामित्रं तौ महावीर्यौ सम्यक तत्र करिष्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 37, + "text": "कल्माषदण्डा गॊविन्द विमला रथशक्तयः\nयूपाः समुपकल्पन्ताम अस्मिन यज्ञे जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 38, + "text": "कर्णिनालीकनाराचा वत्सदन्तॊपबृंहणाः\nतॊमराः सॊमकलशाः पवित्राणि धनूंषि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 39, + "text": "असयॊ ऽतर कपालानि पुरॊडाशाः शिरांसि च\nहविस तु रुधिरं कृष्ण अस्मिन यज्ञे भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 40, + "text": "इध्माः परिधयश चैव शक्त्यॊ ऽथ विमला गदाः\nसदस्या दरॊणशिष्याश च कृपस्य च शरद्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 41, + "text": "इषवॊ ऽतर परिस्तॊमा मुक्ता गाण्डीवधन्वना\nमहारथप्रयुक्ताश च दरॊण दरौणिप्रचॊदिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 42, + "text": "परातिप्रस्थानिकं कर्म सात्यकिः स करिष्यति\nदीक्षितॊ धार्तराष्ट्रॊ ऽतर पत्नी चास्य महाचमूः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 43, + "text": "घटॊत्चकॊ ऽतर शामित्रं करिष्यति महाबलः\nअतिरात्रे महाबाहॊ वितते यज्ञकर्मणि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 44, + "text": "दक्षिणा तव अस्य यज्ञस्य धृष्टद्युम्नः परतापवान\nवैताने कर्मणि तते जातॊ यः कृष्ण पावकात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 45, + "text": "यद अब्रुवम अहं कृष्ण कटुकानि सम पाण्डवान\nपरियार्थं धार्तराष्ट्रस्य तेन तप्ये ऽदय कर्मणा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 46, + "text": "यदा दरक्ष्यसि मां कृष्ण निहतं सव्यसाचिना\nपुनश चितिस तदा चास्य यज्ञस्याथ भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 47, + "text": "दुःशासनस्य रुधिरं यदा पास्यति पाण्डवः\nआनर्दं नर्दतः सम्यक तदा सुत्यं भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 48, + "text": "यदा दरॊणं च भीष्मं च पाञ्चाल्यौ पातयिष्यतः\nतदा यज्ञावसानं तद भविष्यति जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 49, + "text": "दुर्यॊधनं यदा हन्ता भीमसेनॊ महाबलः\nतदा समाप्स्यते यज्ञॊ धार्तराष्ट्रस्य माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 50, + "text": "सनुषाश च परस्नुषाश चैव धृतराष्ट्रस्य संगताः\nहतेश्वरा हतसुता हतनाथाश च केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 51, + "text": "गान्धार्या सह रॊदन्त्यः शवगृध्रकुरराकुले\nस यज्ञे ऽसमिन्न अवभृथॊ भविष्यति जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 52, + "text": "व��द्या वृद्धा वयॊवृद्धाः कषत्रियाः कषत्रियर्षभ\nवृथा मृत्युं न कुर्वीरंस तवत्कृते मधुसूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 53, + "text": "शस्त्रेण निधनं गच्छेत समृद्धं कषत्रमण्डलम\nकुरुक्षेत्रे पुण्यतमे तरैलॊक्यस्यापि केशवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 54, + "text": "तद अत्र पुण्डरीकाक्ष विधत्स्व यद अभीप्सितम\nयथा कार्त्स्न्येन वार्ष्णेय कषत्रं सवर्गम अवाप्नुयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 55, + "text": "यावत सथास्यन्ति गिरयः सरितश च जनार्दन\nतावत कीर्तिभवः शब्दः शाश्वतॊ ऽयं भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 56, + "text": "बराह्मणाः कथयिष्यन्ति महाभारतम आहवम\nसमागमेषु वार्ष्णेय कषत्रियाणां यशॊधरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 139, + "shloka": 57, + "text": "समुपानय कौन्तेयं युद्धाय मम केशव\nमन्त्रसंवरणं कुर्वन नित्यम एव परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 1, + "text": "[सम्जय]\nकर्णस्य वचनं शरुत्वा केशवः परवीरहा\nउवाच परहसन वाक्यं समितपूर्वम इदं तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 2, + "text": "अपि तवां न तपेत कर्ण राज्यलाभॊपपादना\nमया दत्तां हि पृथिवीं न परशासितुम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 3, + "text": "धरुवॊ जयः पाण्डवानाम इतीदं; न संशयः कश चन विद्यते ऽतर\nजय धवजॊ दृश्यते पाण्डवस्य; समुच्छ्रितॊ वानरराज उग्रः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 4, + "text": "दिव्या मायाविहिता भौवनेन; समुच्छ्रिता इन्द्रकेतुप्रकाशा\nदिव्यानि भूतानि भयावहानि; दृश्यन्ति चैवात्र भयानकानि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 5, + "text": "न सज्जते शैलवनस्पतिभ्य; ऊर्ध्वं तिर्यग यॊजनमात्ररूपः\nशरीमान धवजः कर्ण धनंजयस्य; समुच्छ्रितः पावकतुल्यरूपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 6, + "text": "यदा दरक्ष्यसि संग्रामे शवेताश्वं कृष्णसारथिम\nऐन्द्रम अस्त्रं विकुर्वाणम उभे चैवाग्निमारुते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 7, + "text": "गाण्डीवस्य च निर्घॊषं विस्फूर्जितम इवाशनेः\nन तदा भविता तरेता न कृतं दवापरं न च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 8, + "text": "यदा दरक्ष्यसि संग्रामे कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम\nजपहॊमसमायुक्तं सवां रक्षन्तं महाचमूम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 9, + "text": "आदित्यम इव दुर्धर्षं तपन्तं शत्रुवाहिनीम\nन तदा भविता तरेता न कृतं दवापरं न च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 10, + "text": "यदा दरक्ष्यसि ��ंग्रामे भीमसेनं महाबलम\nदुःशासनस्य रुधिरं पीत्वा नृत्यन्तम आहवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 11, + "text": "परभिन्नम इव मातङ्गं परतिद्विरदघातिनम\nन तदा भविता तरेता न कृतं दवापरं न च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 12, + "text": "यदा दरक्ष्यसि संग्रामे माद्रीपुत्रौ महारथौ\nवाहिनीं धार्तराष्ट्राणां कषॊभयन्तौ गजाव इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 13, + "text": "विगाढे शस्त्रसंपाते परवीर रथा रुजौ\nन तदा भविता तरेता न कृतं दवापरं न च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 14, + "text": "यदा दरक्ष्यसि संग्रामे दरॊणं शांतनवं कृपम\nसुयॊधनं च राजानं सैन्धवं च जयद्रथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 15, + "text": "युद्धायापततस तूर्णं वारितान सव्यसाचिना\nन तदा भविता तरेता न कृतं दवापरं न च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 16, + "text": "बरूयाः कर्ण इतॊ गत्वा दरॊणं शांतनवं कृपम\nसौम्यॊ ऽयं वर्तते मासः सुप्राप यवसेन्धनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 17, + "text": "पक्वौषधि वनस्फीतः फलवान अल्पमक्षिकः\nनिष्पङ्कॊ रसवत तॊयॊ नात्युष्ण शिशिरः सुखः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 18, + "text": "सप्तमाच चापि दिवसाद अमावास्या भविष्यति\nसंग्रामं यॊजयेत तत्र तां हय आहुः शक्र देवताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 19, + "text": "तथा राज्ञॊ वदेः सर्वान ये युद्धायाभ्युपागताः\nयद वॊ मनीषितं तद वै सर्वं संपादयामि वः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 140, + "shloka": 20, + "text": "राजानॊ राजपुत्राश च दुर्यॊधन वशानुगाः\nपराप्य शस्त्रेण निधनं पराप्स्यन्ति गतिम उत्तमाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nकेशवस्य तु तद वाक्यं कर्णः शरुत्वा हितं शुभम\nअब्रवीद अभिसंपूज्य कृष्णं मधु निषूदनम\nजानन मां हिं महाबाहॊ संमॊहयितुम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 2, + "text": "यॊ ऽयं पृथिव्याः कार्त्स्न्येन विनाशः समुपस्थितः\nनिमित्तं तत्र शकुनिर अहं दुःशासनस तथा\nदुर्यॊधनश च नृपतिर धृतराष्ट्र सुतॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 3, + "text": "असंशयम इदं कृष्ण महद युद्धम उपस्थितम\nपाण्डवानां कुरूणां च घॊरं रुधिरकर्दमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 4, + "text": "राजानॊ राजपुत्राश च दुर्यॊधन वशानुगाः\nरणे शस्त्राग्निना दग्धाः पराप्स्यन्ति यमसादनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 5, + "text": "सवप्ना हि बहवॊ घॊरा दृश्यन्ते मधुसूदन\nनिमित्तानि च घॊराणि तथॊत्पाताः सुदारुणाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 6, + "text": "पराजयं धार्तराष्ट्रे विजयं च युधिष्ठिरे\nशंसन्त इव वार्ष्णेय विविधा लॊमहर्षणाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 7, + "text": "पराजापत्यं हि नक्षत्रं गरहस तीक्ष्णॊ महाद्युतिः\nशनैश्चरः पीडयति पीडयन पराणिनॊ ऽधिकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 8, + "text": "कृत्वा चाङ्गारकॊ वक्रं जयेष्ठायां मधुसूदन\nअनुराधां परार्थयते मैत्रं संशमयन्न इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 9, + "text": "नूनं मह भयं कृष्ण कुरूणां समुपस्थितम\nविशेषेण हि वार्ष्णेय चित्रां पीडयते गरहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 10, + "text": "सॊमस्य लक्ष्म वयावृत्तं राहुर अर्कम उपेष्यति\nदिवश चॊल्काः पतन्त्य एताः सनिर्घाताः सकम्पनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 11, + "text": "निष्टनन्ति च मातङ्गा मुञ्चन्त्य अस्रूणि वाजिनः\nपानीयं यवसं चापि नाभिनन्दन्ति माधव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 12, + "text": "परादुर्भूतेषु चैतेषु भयम आहुर उपस्थितम\nनिमित्तेषु महाबाहॊ दारुणं पराणिनाशनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 13, + "text": "अल्पे भुक्ते पुरीषं च परभूतम इह दृश्यते\nवाजिनां वारणानां च मनुष्याणां च केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 14, + "text": "धार्तराष्ट्रस्य सैन्येषु सर्वेषु मधुसूदन\nपराभवस्य तल लिङ्गम इति पराहुर मनीषिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 15, + "text": "परहृष्टं वाहनं कृष्ण पाण्डवानां परचक्षते\nपरदक्षिणा मृगाश चैव तत तेषां जयलक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 16, + "text": "अपसव्या मृगाः सर्वे धार्तराष्ट्रस्य केशव\nवाचश चाप्य अशरीरिण्यस तत्पराभव लक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 17, + "text": "मयूराः पुष्पशकुना हंसाः सारसचातकाः\nजीवं जीवक संघाश चाप्य अनुगच्छन्ति पाण्डवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 18, + "text": "गृध्राः काका बडाः शयेना यातुधानाः शला वृकाः\nमक्षिकाणां च संघाता अनुगच्छन्ति कौरवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 19, + "text": "धार्तराष्ट्रस्य सैन्येषु भेरीणां नास्ति निस्वनः\nअनाहताः पाण्डवानां नदन्ति पटहाः किल" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 20, + "text": "उदपानाश च नर्दन्ति यथा गॊवृषभास तथा\nधार्तराष्ट्रस्य सैन्येषु तत्पराभव लक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 21, + "text": "मांसशॊणितवर्षं च वृष्टं देवेन माधव\nतथा गन्धर्वनगरं भानुमन्तम उपस्थितम\nसप्राकारं सपरिखं सवप्रं चारुतॊरणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 22, + "text": "कृष्णश च परिघस तत्र भानुम आवृत्य तिष्ठति\nउदयास्तमये संध्ये वेदयानॊ महद भयम\nएका सृग वाशते घॊरं तत्पराभव लक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 23, + "text": "कृष्ण गरीवाश च शकुना कम्बमाना भयानकाः\nसंध्याम अभिमुखा यान्ति तत्पराभव लक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 24, + "text": "बराह्मणान परथमं दवेष्टि गुरूंश च मधुसूदन\nभृत्यान भक्तिमतश चापि तत्पराभव लक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 25, + "text": "पूर्वा दिग लॊहिताकारा शस्त्रवर्णा च दक्षिणा\nआमपात्रप्रतीकाशा पश्चिमा मधुसूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 26, + "text": "परदीप्ताश च दिशः सर्वा धार्तराष्ट्रस्य माधव\nमहद भयं वेदयन्ति तस्मिन्न उत्पातलक्षणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 27, + "text": "सहस्रपादं परासादं सवप्नान्ते सम युधिष्ठिरः\nअधिरॊहन मया दृष्टः सह भरातृभिर अच्युत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 28, + "text": "शवेतॊष्णीषाश च दृश्यन्ते सर्वे ते शुक्लवाससः\nआसनानि च शुभ्राणि सर्वेषाम उपलक्षये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 29, + "text": "तव चापि मया कृष्ण सवप्नान्ते रुधिराविला\nआन्त्रेण पृथिवी दृष्टा परिक्षिप्ता जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 30, + "text": "अस्थि संचयम आरूढश चामितौजा युधिष्ठिरः\nसुवर्णपात्र्यां संहृष्टॊ भुक्तवान घृतपायसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 31, + "text": "युधिष्ठिरॊ मया दृष्टॊ गरसमानॊ वसुंधराम\nतवया दत्ताम इमां वयक्तं भॊक्ष्यते स वसुंधराम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 32, + "text": "उच्चं पर्वतम आरूढॊ भीमकर्मा वृकॊदरः\nगदापाणिर नरव्याघ्रॊ वीक्षन्न इव महीम इमाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 33, + "text": "कषपयिष्यति नः सर्वान स सुव्यक्तं महारणे\nविदितं मे हृषीकेश यतॊ धर्मस ततॊ जयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 34, + "text": "पाण्डुरं गमम आरूढॊ गाण्डीवी सधनंजयः\nतवया सार्धं हृषीकेश शरिया परमया जवलन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 35, + "text": "यूयं सर्वान वधिष्यध्वं तत्र मे नास्ति संशयः\nपार्थिवान समरे कृष्ण दुर्यॊधन पुरॊगमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 36, + "text": "नकुलः सहदेवश च सात्यकिश च महारथः\nशुद्धकेयूर कण्ठत्राः शुक्लमाल्याम्बरावृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 37, + "text": "अधिरूढा नरव्याघ्रा नरवाहनम उत्तमम\nतरय एते महामात्राः पाण्डुरच छत्रवाससः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 38, + "text": "शवेतॊष्णीषाश च दृश्यन्ते तरय एव जनार्दन\nधार्तराष्ट्रस्य सैन्येषु तान्विजानीहि केशव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 39, + "text": "अश्वत्थामा कृपश चैव कृतवर्मा च सात्वतः\nरक्तॊष्णीषाश च दृश्यन्ते सर्वे माधव पार्थिवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 40, + "text": "उष्ट्रयुक्तं समारूढौ भीष्मद्रॊणौ जनार्दन\nमया सार्धं महाबाहॊ धार्तराष्ट्रेण चाभिभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 41, + "text": "अगस्त्यशास्तां च दिशं परयाताः सम जनार्दन\nअचिरेणैव कालेन पराप्स्यामॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 42, + "text": "अहं चान्ये च राजानॊ यच च तत कषत्रमण्डलम\nगाण्डीवाग्निं परवेक्ष्याम इति मे नास्ति संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 43, + "text": "उपस्थित विनाशेयं नूनम अद्य वसुंधरा\nतथा हि मे वचः कर्ण नॊपैति हृदयं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 44, + "text": "सर्वेषां तात भूतानां विनाशे समुपस्थिते\nअनयॊ नयसंकाशॊ हृदयान नापसर्पति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 45, + "text": "अपि तवा कृष्ण पश्याम जीवन्तॊ ऽसमान महारणात\nसमुत्तीर्णा महाबाहॊ वीर कषयविनाशनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 46, + "text": "अथ वा संगमः कृष्ण सवर्गे नॊ भविता धरुवम\nतत्रेदानीं समेष्यामः पुनः सार्धं तवयानघ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 47, + "text": "इत्य उक्त्वा माधवं कर्णः परिष्वज्य च पीडितम\nविसर्जितः केशवेन रथॊपस्थाद अवातरत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 48, + "text": "ततः सवरथम आस्थाय जाम्बूनदविभूषितम\nसहास्माभिर निववृते राध्येयॊ दीनमानसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 141, + "shloka": 49, + "text": "ततः शीघ्रतरं परायात केशवः सह सात्यकिः\nपुनर उच्चारयन वाणीं याहि याहीति सारथिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nअसिद्धानुनये कृष्णे कुरुभ्यः पाण्डवान गते\nअभिगम्य पृथां कषत्ता शनैः शॊचन्न इवाब्रवित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 2, + "text": "जानासि मे जीवपुत्रे भावं नित्यम अनुग्रहे\nकरॊशतॊ न च गृह्णीते वचनं मे सुयॊधनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 3, + "text": "उपपन्नॊ हय असौ राजा चेदिपाञ्चालकेकयैः\nभीमार्जुनाभ्यां कृष्णेन युयुधान यमैर अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 4, + "text": "उपप्लव्ये निवि��्टॊ ऽपि धर्मम एव युधिष्ठिरः\nकाङ्क्षते जञातिसौहार्दाद बलवान दुर्बलॊ यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 5, + "text": "राजा तु धृतराष्ट्रॊ ऽयं वयॊवृद्धॊ न शाम्यति\nमत्तः पुत्र मदेनैव विधर्मे पथि वर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 6, + "text": "जयद्रथस्य कर्णस्य तथा दुःशासनस्य च\nसौबलस्य च दुर्बुद्ध्या मिथॊ भेदः परवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 7, + "text": "अधर्मेण हि धर्मिष्ठं हृतं वै राज्यम ईदृशम\nयेषां तेषाम अयं धर्मः सानुबन्धॊ भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 8, + "text": "हरियमाणे बलाद धर्मे कुरुभिः कॊ न संज्वरेत\nअसाम्ना केशवे याते समुद्यॊक्ष्यन्ति पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 9, + "text": "ततः कुरूणाम अनयॊ भविता वीर नाशनः\nचिन्तयन न लभे निद्राम अहःसु च निशासु च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 10, + "text": "शरुत्वा तु कुन्ती तद वाक्यम अर्थकामेन भाषितम\nअनिष्टनन्ती दुःखार्ता मनसा विममर्श ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 11, + "text": "धिग अस्त्व अर्थं यत्कृते ऽयं महाञ जञातिवधे कषयः\nवर्त्स्यते सुहृदां हय एषां युद्धे ऽसमिन वै पराभवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 12, + "text": "पाण्डवाश चेदिपाञ्चाला यादवाश च समागताः\nभारतैर यदि यॊत्स्यन्ति किं नु दुःखम अतः परम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 13, + "text": "पश्ये दॊषं धरुवं युद्धे तथा युद्धे पराभवम\nअधनस्य मृतं शरेयॊ न हि जञातिक्षये जयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 14, + "text": "पितामहः शांतनव आचार्यश च युधां पतिः\nकर्णश च धार्तराष्ट्रार्थं वर्धयन्ति भयं मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 15, + "text": "नाचार्यः कामवाञ शिष्यैर दरॊणॊ युध्येत जातुचित\nपाण्डवेषु कथं हार्दं कुर्यान न च पितामहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 16, + "text": "अयं तव एकॊ वृथा दृष्टिर धार्तराष्ट्रस्य दुर्मतेः\nमॊहानुवर्ती सततं पापॊ दवेष्टि च पाण्डवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 17, + "text": "महत्य अनर्थे निर्बन्धी बलवांश च विशेषतः\nकर्णः सदा पाण्डवानां तन मे दहति सांप्रतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 18, + "text": "आशंसे तव अद्य कर्णस्य मनॊ ऽहं पाण्डवान परति\nपरसादयितुम आसाद्य दर्शयन्ती यथातथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 19, + "text": "तॊषितॊ भवगान यत्र दुर्वासा मे वरं ददौ\nआह्वानं देव संयुक्तं वसन्त्याः पितृवेश्मनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 20, + "text": "साहम अन्तःपुरे राज्ञः कुन्तिभॊजपुरस्कृता\nचिन्तयन्ती बहुविधं हृदयेन विदूयता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 21, + "text": "बलाबलं च मन्त्राणां बराह्मणस्य च वाग्बलम\nसत्रीभावाद बालभावाच च निन्तयन्ती पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 22, + "text": "धात्र्या विश्रब्धया गुप्ता सखीजनवृता तदा\nदॊषं परिहरन्ती च पितुश चारित्ररक्षिणी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 23, + "text": "कथं नु सुकृतं मे सयान नापराधवती कथम\nभवेयम इति संचिन्त्य बराह्मणं तं नमस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 24, + "text": "कौतूहलात तु तं लब्ध्वा बालिश्याद आचरं तदा\nकन्या सती देवम अर्कम आसादयम अहं ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 25, + "text": "यॊ ऽसौ कानीन गर्भॊ मे पुत्रवत परिवर्तितः\nकस्मान न कुर्याद वचनं पथ्यं भरातृहितं तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 26, + "text": "इति कुन्ती विनिश्चित्य कार्यं निश्चितम उत्तमम\nकार्यार्थम अभिनिर्याय ययौ भागीरथीं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 27, + "text": "आत्मजस्य ततस तस्य घृणिनः सत्यसङ्गिनः\nगङ्गातीरे पृथाशृण्वद उपाध्ययन निस्वनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 28, + "text": "पराङ्मुखस्यॊर्ध्व बाहॊः सा पर्यतिष्ठत पृष्ठतः\nजप्यावसानं कार्यार्थं परतीक्षन्ती तपस्विनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 29, + "text": "अतिष्ठत सूर्यतापार्ता कर्णस्यॊत्तर वाससि\nकौरव्य पत्नी वार्ष्णेयी पद्ममालेव शुष्यती" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 142, + "shloka": 30, + "text": "आ पृष्ठतापाज जप्त्वा स परिवृत्य यतव्रतः\nदृष्ट्वा कुन्तीम उपातिष्ठद अभिवाद्य कृताञ्जलिः\nयथान्यायं महातेजा मानी धर्मभृतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 1, + "text": "[कर्ण]\nराधेयॊ ऽहम आधिरथिः कर्णस तवाम अभिवादये\nपराप्ता किमर्थं बवती बरूहि किं करवाणि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 2, + "text": "कौन्तेयस तवं न राधेयॊ न तवाधिरथः पिता\nनासि सूत कुले जातः कर्ण तद विद्धि मे वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 3, + "text": "कानीनस तवं मया जातः पूर्वजः कुक्षिणा धृतः\nकुन्तिभॊजस्य भवने पार्थस तवम असि पुत्रक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 4, + "text": "परकाशकर्मा तपनॊ यॊ ऽयं देवॊ विरॊचनः\nअजीजनत तवां मय्य एष कर्ण शस्त्रभृतां वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 5, + "text": "कुण्डली बद्धकवचॊ देवगर्भः शरिया वृतः\nजातस तवम असि दुर्धर्ष मया पुत्र पितुर गृहे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 6, + "text": "स तवं भरातॄन असंबुद्ध्वा मॊहाद यद उपसेवसे\nधार्तराष्ट्रान न तद युक्तं तवयि पुत्र विशेषतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 7, + "text": "एवद धर्मफलं पुत्र नराणां धर्मनिश्चये\nयत तुष्यन्त्य अस्य पितरॊ माता चाप्य एकदर्शिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 8, + "text": "अर्जुनेनार्जितां पूर्वं हृतां लॊभाद असाधुभिः\nआच्छिद्य धार्तराष्ट्रेभ्यॊ भुङ्क्ष्व यौधिष्ठिरीं शरियम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 9, + "text": "अद्य पश्यन्तु कुरवः कर्णार्जुन समागमम\nसौभ्रात्रेण तद आलक्ष्य संनमन्ताम असाधवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 10, + "text": "कर्णार्जुनौ वै भवतां यथा राम जनार्दनौ\nअसाध्यं कुं नु लॊके सयाद युवयॊः सहितात्मनॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 11, + "text": "कर्ण शॊभिष्यसे नूनं पञ्चभिर भरातृभिर वृतः\nवेदैः परिवृतॊ बरह्मा यथा वेदाङ्गपञ्चमैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 143, + "shloka": 12, + "text": "उपपन्नॊ गुणैः शरेष्ठॊ जयेष्ठः शरेष्ठेषु बन्धुषु\nसूतपुत्रेति मा शब्दः पार्थस तवम असि वीर्यवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nततः सूर्यान निश्चरितां कर्णः शुश्राव भारतीम\nदुरत्ययां परणयिनीं पितृवद भास्करेरिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 2, + "text": "सत्यम आह पृथा वाक्यं कर्ण मातृवचः कुरु\nशरेयस ते सयान नरव्याघ्र सर्वम आचरतस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 3, + "text": "एवम उक्तस्य मात्रा च सवयं पित्रा च भानुना\nचचाल नैव कर्णस्य मतिः सत्यधृतेस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 4, + "text": "न ते न शरद्दधे वाक्यं कषत्रिये भाषितं तवया\nधर्मद्वारं ममैतत सयान नियॊग करणं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 5, + "text": "अकरॊन मयि यत पापं भवती सुमहात्ययम\nअवकीर्णॊ ऽसमि ते तेन तद यशः कीर्तिनाशनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 6, + "text": "अहं च कषत्रियॊ जातॊ न पराप्तः कषत्रसत्क्रियाम\nतवत्कृते किं नु पापीयः शत्रुः कुर्यान ममाहितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 7, + "text": "करिया काले तव अनुक्रॊशम अकृत्वा तवम इमं मम\nहीनसंस्कार समयम अद्य मां समचूचुदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 8, + "text": "न वै मम हितं पूर्वं मातृवच चेष्टितं तवया\nसा मां संबॊधयस्य अद्य केवलात्म हितैषिणी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 9, + "text": "कृष्ण���न सहितात कॊ वै न वयथेत धनंजयात\nकॊ ऽदय भीतं न मां विद्यात पार्थानां समितिं गतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 10, + "text": "अभ्राता विदितः पूर्वं युद्धकाले परकाशितः\nपाण्डवान यदि गच्छामि किं मां कषत्रं वदिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 11, + "text": "सर्वकामैः संविभक्तः पूजितश च सदा भृशम\nअहं वै धार्तराष्ट्राणां कुर्यां तद अफलं कथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 12, + "text": "उपनह्य परैर वैरं ये मां नित्यम उपासते\nनमस्कुर्वन्ति च सदा वसवॊ वासवं यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 13, + "text": "मम पराणेन ये शत्रूञ शक्ताः परतिसमासितुम\nमन्यन्ते ऽदय कथं तेषाम अहं भिन्द्यां मनॊरथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 14, + "text": "मया पलवेन संग्रामं तितीर्षन्ति दुरत्ययम\nअपारे पारकामा ये तयजेयं तान अहं कथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 15, + "text": "अयं हि कालः संप्राप्तॊ धार्तराष्ट्रॊपजीविनाम\nनिर्वेष्टव्यं मया तत्र पराणान अपरिरक्षता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 16, + "text": "कृतार्थाः सुभृता ये हि कृत्यकाल उपस्थिते\nअनवेक्ष्य कृतं पापा विकुर्वन्त्य अनवस्थिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 17, + "text": "राजकिल्बिषिणां तेषां भर्तृपिण्डापहारिणाम\nनैवायं न परॊ लॊकॊ विद्यते पापकर्मणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 18, + "text": "धृतराष्ट्रस्य पुत्राणाम अर्थे यॊत्स्यामि ते सुतैः\nबलं च शक्तिं चास्थाय न वै तवय्य अनृतं वदे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 19, + "text": "आनृशंस्यम अथॊ वृत्तं रक्षन सत्पुरुषॊचितम\nअतॊ ऽरथकरम अप्य एतन न करॊम्य अद्य ते वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 20, + "text": "न तु ते ऽयं समारम्भॊ मयि मॊघॊ भविष्यति\nवध्यान विषह्यान संग्रामे न हनिष्यामि ते सुतान\nयुधिष्ठिरं च भीमं च यमौ चैवार्जुनाद ऋते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 21, + "text": "अर्जुनेन समं युद्धं मम यौधिष्ठिरे बले\nअर्जुनं हि निहन्त्य आजौ संप्राप्तं सयात फलं मया\nयशसा चापि युज्येयं निहतः सव्यसाचिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 22, + "text": "न ते जातु नशिष्यन्ति पुत्राः पञ्च यशस्विनि\nनिरर्जुनाः सकर्णा वा सार्जुना व हते मयि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 23, + "text": "इति कर्णवचः शरुत्वा कुन्ती दुःखात परवेपती\nउवाच पुत्रम आश्लिष्य कर्णं धैर्याद अकम्पितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 24, + "text": "एवं वै भाव���यम एतेन कषयं यास्यन्ति कौरवः\nयथा तवं भाषसे कर्ण दैवं तु बलवत्तरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 25, + "text": "तवया चतुर्णां भरातॄणाम अभयं शत्रुकर्शन\nदत्तं तत परतिजानीहि संगर परतिमॊचनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 144, + "shloka": 26, + "text": "अनामयं सवस्ति चेति पृथाथॊ कर्णम अब्रवी\nतां कर्णॊ ऽभयवदत परीतस ततस तौ जग्मतुः पृथक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nआगम्य हास्तिनपुराद उपप्लव्यम अरिंदमः\nपाण्डवानां यथावृत्तं केशवः सर्वम उक्तवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 2, + "text": "संभाष्य सुचिरं कालं मन्त्रयित्वा पुनः पुनः\nसवम एवावसथं शौरिर विश्रामार्थं जगाम ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 3, + "text": "विसृज्य सर्वान नृपतीन विराट परमुखांस तदा\nपाण्डवा भरातरः पञ्च भानाव अस्तं गते सति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 4, + "text": "संध्याम उपास्य धयायन्तस तम एव गतमानसाः\nआनाय्य कृष्णं दाशार्हं पुनर मन्त्रम अमन्त्रयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 5, + "text": "तवया नागपुरं गत्वा सभायां धृतराष्ट्रजः\nकिम उक्तः पुण्डरीकाक्ष तन नः शंसितुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 6, + "text": "मया नागपुरं गत्वा सभायां धृतराष्ट्रजः\nतथ्यं पथ्यं हितं चॊक्तॊ न च गृह्णाति दुर्मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 7, + "text": "तस्मिन्न उत्पथम आपन्ने कुरुवृद्धः पितामहः\nकिम उक्तवान हृषीकेश दुर्यॊधनम अमर्षणम\nआचार्यॊ वा महाबाहॊ भारद्वाजः किम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 8, + "text": "पिता यवीयान अस्माकं कषत्ता धर्मभृतां वरः\nपुत्रशॊकाभिसंतप्तः किम आह धृतराष्ट्रजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 9, + "text": "किं च सर्वे नृपतयः सभायां ये समासते\nउक्तवन्तॊ यथातत्त्वं तद बरूहि तवं जनार्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 10, + "text": "उक्तवान हि भवान सर्वं वचनं कुरुमुख्ययॊः\nकामलॊभाभिभूतस्य मन्दस्य पराज्ञमानिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 11, + "text": "अप्रियं हृदये मह्यं तन न तिष्ठति केशव\nतेषां वाक्यानि गॊविन्द शरॊतुम इच्छाम्य अहं विभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 12, + "text": "यथा च नाभिपद्येत कालस तात तथा कुरु\nभवान हि नॊ गतिः कृष्ण भवान नाथॊ भवान गुरुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 13, + "text": "शृणु राजन यथा वाक्यम उक्तॊ राजा सुयॊधनः\nमध्ये कुरूणां राजेन्द्र सभायां तन निबॊध मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 14, + "text": "मया वै शराविते वाक्ये जहास धृतराष्ट्रजः\nअथ भीष्मः सुसंक्रुद्ध इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 15, + "text": "दुर्यॊधन निबॊधेदं कुलार्थे यद बरवीमि ते\nतच छरुत्वा राजशार्दूल सवकुलस्य हितं कुरु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 16, + "text": "मम तात पिता राजञ शंतनुर लॊकविश्रुतः\nतस्याहम एक एवासं पुत्रः पुत्रवतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 17, + "text": "तस्य बुद्धिः समुत्पन्ना दवितीयः सयात कथं सुतः\nएकपुत्रम अपुत्रं वै परवदन्ति मनीषिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 18, + "text": "न चॊच्छेदं कुलं यायाद विस्तीर्येत कथं यशः\nतस्याहम ईप्सितं बुद्ध्वा कालीं मातरम आवहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 19, + "text": "परतिज्ञां कुष्करां कृत्वा पितुर अर्थे कुलस्य च\nअराजा चॊर्ध्वरेताश च यथा सुविदितं तव\nपरतीतॊ निवसाम्य एष परतिज्ञाम अनुपालयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 20, + "text": "तस्यां जज्ञे महाबाहुः शरीमान कुरुकुलॊद्वहः\nविचित्रवीर्यॊ धर्मात्मा कनीयान मम पार्थिवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 21, + "text": "सवर्याते ऽहं पितरि तं सवराज्ये संन्यवेशयम\nविचित्रवीर्यं राजानं भृत्यॊ भूत्वा हय अधश चरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 22, + "text": "तस्याहं सदृशान दारान राजेन्द्र समुदावहम\nजित्वा पार्थिव संघातम अपि ते बहुशः शरुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 23, + "text": "ततॊ रामेण समरे दवन्द्वयुद्धम उपागमम\nस हि राम भयाद एभिर नागरैर विप्रवासितः\nदारेष्व अतिप्रसक्तश च यक्ष्माणं समपद्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 24, + "text": "यदा तव अराजके राष्ट्रे न ववर्ष सुरेश्वरः\nतदाभ्यधावन माम एव परजाः कषुद्भयपीडिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 25, + "text": "उपक्षीणाः परजाः सर्वा राजा भव भवाय नः\nईतयॊ नुद भद्रं ते शंतनॊः कुलवर्धन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 26, + "text": "पीड्यन्ते ते परजाः सर्वा वयाधिभिर भृशदारुणैः\nअल्पावशिष्टा गाङ्गेय ताः परित्रातुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 27, + "text": "वयाधीन परणुद्य वीर तवं परजा धर्मेण पालय\nतवयि जीवति मा राष्ट्रं विनाशम उपगच्छतु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 28, + "text": "परजानां करॊशतीनां वै नैवाक्षुभ्यत मे मनः\nपरतिज्ञां रक्षमाणस्य सद्वृत्तं समरतस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 29, + "text": "ततः पौरा महाराज माता काली च मे शुभा\nभृत्याः पुरॊहिताचार्या बराह्मणाश च बहुश्रुताः\nमाम ऊचुर भृशसंतप्ता भव राजेति संततम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 30, + "text": "परतीप रक्षितं राष्ट्रं तवां पराप्य विनशिष्यति\nस तवम अस्मद्धितार्थं वै राजा भव महामते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 31, + "text": "इत्य उक्तः पराञ्जलिर भूत्वा दुःखितॊ भृशम आतुरः\nतेभ्यॊ नयवेदयं पुत्र परतिज्ञां पितृगौरवात\nऊर्ध्वरेता हय अराजा च कुलस्यार्थे पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 32, + "text": "ततॊ ऽहं पराञ्जलिर भूत्वा मातरं संप्रसादयम\nनाम्ब शंतनुना जातः कौरवं वंशम उद्वहन\nपरतिज्ञां वितथां कुर्याम इति राजन पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 33, + "text": "विशेषतस तवदर्थं च धुरि मा मां नियॊजय\nअहं परेष्यश च दासश च तवाम्ब सुत वत्सले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 34, + "text": "एवं ताम अनुनीयाहं मातरं जनम एव च\nअयाचं भरातृदारेषु तदा वयासं महामुनिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 35, + "text": "सह मात्रा महाराज परसाद्य तम ऋषिं तदा\nअपत्यार्थम अयाचं वै परसादं कृतवांश च सः\nतरीन सपुत्रान अजनयत तदा भरतसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 36, + "text": "अन्धः करण हीनेति न वै राजा पिता तव\nराजा तु पाण्डुर अभवन महात्मा लॊकविश्रुतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 37, + "text": "स राजा तस्य ते पुत्राः पितुर दायाद्य हारिणः\nमा तात कलहं कार्षी राज्यस्यार्धं परदीयताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 38, + "text": "मयि जीवति राज्यं कः संप्रशासेत पुमान इह\nमावमंस्था वचॊ मह्यं शमम इच्छामि वः सदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 39, + "text": "न विशेषॊ ऽसति मे पुत्र तवयि तेषु च पार्थिव\nमतम एतत पितुस तुभ्यं गान्धार्याविदुरस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 145, + "shloka": 40, + "text": "शरॊतव्यं यदि वृद्धानां मातिशङ्कीर वचॊ मम\nनाशयिष्यसि मा सर्वम आत्मानं पृथिवीं तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 1, + "text": "[वासु]\nभीष्मेणॊक्ते ततॊ दरॊणॊ दुर्यॊधनम अभाषत\nमध्ये नृपाणां भद्रं ते वचनं वचनक्षमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 2, + "text": "पातीपः शंतनुस तात कुरस्यार्थे यथॊत्थितः\nतथा देवव्रतॊ भीष्मः कुलस्यार्थे सथितॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 3, + "text": "ततः पाण्डुर नरपतिः सत्यसंधॊ जितेन्द्रियः\nराजा कुरूणां धर्मात्मा सुव्रतः सुसमाहितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 4, + "text": "जयेष्ठाय राज्यम अददाद धृतराष्ट्राय धीमते\nयवीयसस तथा कषत्तुः कुरुवंशविवर्धनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 5, + "text": "ततः सिंहासने राजन सथापयित्वैनम अच्युतम\nवनं जगाम कौरव्यॊ भार्याभ्यां सहितॊ ऽनघ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 6, + "text": "नीचैः सथित्वा तु विदुर उपास्ते सम विनीतवत\nपरेष्यवत पुरुषव्याघ्रॊ वालव्यजनम उत्क्षिपन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 7, + "text": "ततः सर्वाः परजास तात धृतराष्ट्रं जनेश्वरम\nअन्वपद्यन्त विधिवद यथा पाण्डुं नराधिपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 8, + "text": "विसृज्य धृतराष्ट्राय राज्यं स विदुराय च\nचचार पृथिवीं पाण्डुः सर्वां परपुरंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 9, + "text": "कॊशसंजनने दाने भृत्यानां चान्ववेक्षणे\nभरणे चैव सर्वस्य विदुरः सत्यसंगरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 10, + "text": "संधिविघ्रह संयुक्तॊ राज्ञः संवाहन करियाः\nअवैक्षत महातेजा भीष्मः परपुरंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 11, + "text": "सिंहासनस्थॊ नृपतिर धृतराष्ट्रॊ महाबलः\nअन्वास्यमानः सततं विदुरेण महात्मना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 12, + "text": "कथं तस्य कुले जातः कुलभेदं वयवस्यसि\nसंभूय भरातृभिः सार्धं भुङ्क्ष्व भॊगाञ जनाधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 13, + "text": "बरवीम्य अहं न कार्पण्यान नार्थहेतॊः कथं चन\nभीष्मेण दत्तम अश्नामि न तवया राजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 14, + "text": "नाहं तवत्तॊ ऽभिकाङ्क्षिष्ये वृत्त्युपायं जनाधिप\nयतॊ भीष्मस ततॊ दरॊणॊ यद भीष्मस तव आह तत कुरु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 15, + "text": "दीयतां पाण्डुपुत्रेभ्यॊ राज्यार्धम अरिकर्शन\nसमम आचार्यकं तात तव तेषां च मे सदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 16, + "text": "अश्वथामा यथा मह्यं तथा शवेतहयॊ मम\nबहुना किं परलापेन यतॊ धर्मस ततॊ जयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 17, + "text": "एवम उक्ते महाराज दरॊणेनामिततेजसा\nवयाजहार ततॊ वाक्यं विदुरः सत्यसंगरः\nपितुर वदनम अन्वीक्ष्य परिवृत्य च धर्मवित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 18, + "text": "देवव्रत निबॊधेदं वचनं मम भाषतः\nपरनष्टः कौरवॊ वंशस तवयायं पुनर उद्धृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 19, + "text": "तन मे विलपमानस्य वचनं समुपेक्षसे\nकॊ ऽयं दुर्यॊधनॊ नाम कुले ऽसमिन कुलपांसनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 20, + "text": "यस्य लॊभाभिभूतस्य मतिं समनुवर्तसे\nअनार्यस्याकृतज्ञस्य लॊभॊपहतचेतसः\nअतिक्रामति यः शास्त्रं पितुर धर्मार्थदर्शिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 21, + "text": "एते नश्यन्ति कुरवॊ दुर्यॊधनकृतेन वै\nयथा ते न परणश्येयुर महाराज तथा कुरु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 22, + "text": "मां चैव धृतराष्ट्रं च पूर्वम एव महाद्युते\nचित्रकार इवालेख्यं कृत्वा मा सम विनाशय\nपरजापतिः परजाः सृष्ट्वा यथा संहरते तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 23, + "text": "नॊपेक्षस्व महाबाहॊ पश्यमानः कुलक्षयम\nअथ ते ऽदय मतिर नष्टा विनाशे परत्युपस्थिते\nवनं गच्छ मया सार्धं धृतराष्ट्रेण चैव ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 24, + "text": "बद्ध्वा वा निकृतिप्रज्ञं धार्तराष्ट्रं सुदुर्मतिम\nसाध्व इदं राज्यम अद्यास्तु पाण्डवैर अभिरक्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 25, + "text": "परसीद राजशार्दूल विनाशॊ दृश्यते महान\nपाण्डवानां कुरूणां च राज्ञां चामिततेजसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 26, + "text": "विररामैवम उक्त्वा तु विदुरॊ दीनमानसः\nपरध्यायमानः स तदा निःश्वसंश च पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 27, + "text": "ततॊ ऽथ राज्ञः सुबलस्य पुत्री; धर्मार्थयुक्तं कुलनाश भीता\nदुर्यॊधनं पापमतिं नृशंसं; राज्ञां समक्षं सुतम आह कॊपात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 28, + "text": "ये पार्थिवा राजसभां परविष्टा; बरह्मर्षयॊ ये च सभासदॊ ऽनये\nशृण्वन्तु वक्ष्यामि तवापराधं; पापस्य सामात्यपरिच्छदस्य" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 29, + "text": "राज्यं कुरूणाम अनुपूर्व भॊग्यं; करमागतॊ नः कुलधर्म एषः\nतवं पापबुद्धे ऽतिनृशंस कर्मन; राज्यं कुरूणाम अनयाद विहंसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 30, + "text": "राज्ये सथितॊ धृतराष्ट्रॊ मनीषी; तस्यानुगॊ विदुरॊ दीर्घदर्शी\nएताव अतिक्रम्य कथं नृपत्वं; दुर्यॊधन परार्थयसे ऽदय मॊहात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 31, + "text": "राजा च कषत्ता च महानुभावौ; भीष्मे सथिते परवन्तौ भवेताम\nअयं तु धर्मज्ञतया महात्मा; न राज्यकामॊ नृपरॊ नदीजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 32, + "text": "राज्यं तु पाण्डॊर इदम अप्रधृष्यं; तस्याद्य पुत्राः परभवन्ति नान्ये\nराज्यं तद एतन निखिलं पाण्डवानां; पैतामहं पुत्रपौत्रानुगामि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 33, + "text": "यद वै बरूते कुरुमुख्यॊ महात्मा; देवव्रतः सत्यसंधॊ मनीषी\nसर्वं तद अस्माभिर अहत्य धर्मं; गराह्यं सवधर्मं परिपालयद्भिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 34, + "text": "अनुज्ञया चाथ महाव्रतस्य; बरूयान नृपॊ यद विदुरस तथैव\nकार्यं भवेत तत सुहृद्भिर नियुज्य; धर्मं पुरस्कृत्य सुदीर्घ कालम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 146, + "shloka": 35, + "text": "नयायागतं राज्यम इदं कुरूणां; युधिष्ठिरः शास्तु वै धर्मपुत्रः\nपरचॊदितॊ धृतराष्ट्रेण राज्ञा; पुरस्कृतः शांतनवेन चैव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 1, + "text": "[वासु]\nएवम उक्ते तु गान्धार्या धृतराष्ट्रॊ जनेश्वरः\nदुर्यॊधनम उवाचेदं नृपमध्ये जनाधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 2, + "text": "दुर्यॊधन निबॊधेदं यद वां वक्ष्यामि पुत्रक\nतथा तत कुरु भद्रं ते यद्य अस्ति पितृगौरवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 3, + "text": "सॊमः परजापतिः पूर्वं कुरूणां वंशवर्धनः\nसॊमाद बभूव षष्ठॊ वै ययातिर नहुषात्मजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 4, + "text": "तस्य पुत्रा बभूवुश च पञ्च राजर्षिसत्तमाः\nतेषां यदुर महातेजा जयेष्ठः समभवत परभुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 5, + "text": "पूरुर यवीयांश च ततॊ यॊ ऽसमाकं वंशवर्धनः\nशर्मिष्ठायाः संप्रसूतॊ दुहितुर वृषपर्वणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 6, + "text": "यदुश च भरतश्रेष्ठ देव यान्याः सुतॊ ऽभवत\nदौहित्रस तात शुक्रस्य काव्यस्यामित तेजसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 7, + "text": "यादवानां कुलकरॊ बलवान वीर्यसंमतः\nअवमेने स तु कषत्रं दर्पपूर्णः सुमन्दधीः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 8, + "text": "न चातिष्ठत पितुः शास्त्रे बलदर्प विमॊहितः\nअवमेने च पितरं भरातॄंश चाप्य अपराजितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 9, + "text": "पृथिव्यां चतुरन्तायां यदुर एवाभवद बली\nवशे कृत्वा स नृपतीन अवसन नागसाह्वये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 10, + "text": "तं पिता परमक्रुद्धॊ ययातिर नहुषात्मजः\nशशाप पुत्रं गान्धारे राज्या च वयपरॊपयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 11, + "text": "य चैनम अन्ववर्तन्त भरातरॊ बलदर्पितम\nशशाप तान अपि करुद्धॊ ययातिस तनयान अथ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 12, + "text": "यवीयांसं ततः पूरुं पुत्रं सववशवर्तिनम\nराज्ये निवेशयाम आस विधेयं नृपसत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 13, + "text": "एवं जयेष्ठॊ ऽपय अथॊत्सिक्तॊ न राज्यम अभिजा���ते\nयवीयांसॊ ऽभिजायन्ते राज्यं वृद्धॊपसेवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 14, + "text": "तथैव सर्वधर्मज्ञः पितुर मम पितामहः\nपरतीपः पृथिवीपालस तरिषु लॊकेषु विश्रुतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 15, + "text": "तस्य पार्थिव सिंहस्य राज्यं धर्मेण शासतः\nतरयः परजज्ञिरे पुत्रा देवकल्पा यशस्विनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 16, + "text": "देवापिर अभवज जयेष्ठॊ बाह्लीकस तदनन्तरम\nतृतीयः शंतनुस तात धृतिमान मे पितामहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 17, + "text": "देवापिस तु महातेजास तवग दॊषी राजसत्तमः\nधार्मिकः सत्यवादी च पितुः शुश्रूषणे रतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 18, + "text": "पौरजानपदानां च संमतः साधु सत्कृतः\nसर्वेषां बालवृद्धानां देवापिर हृदयंगमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 19, + "text": "पराज्ञश च सत्यसंधश च सर्वभूतहिते रतः\nवर्तमानः पितुः शास्त्रे बराह्मणानां तथैव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 20, + "text": "बाह्लीकस्य परियॊ भराता शंतनॊश च महात्मनः\nसौभ्रात्रं च परं तेषां सहितानां महात्मनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 21, + "text": "अथ कालस्य पर्याये वृद्धॊ नृपतिसत्तमः\nसंभारान अभिषेकार्थं कारयाम आस शास्त्रतः\nमङ्गलानि च सर्वाणि कारयाम आस चाभिभूः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 22, + "text": "तं बराह्मणाश च वृद्धाश च पौरजानपदैः सह\nसर्वे निवारयाम आसुर देवापेर अभिषेचनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 23, + "text": "स तच छरुत्वा तु नृपतिर अभिषेकनिवारणम\nअश्रुकण्ठॊ ऽभवद राजा पर्यशॊचत चात्मजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 24, + "text": "एवं वदान्यॊ धर्मज्ञः सत्यसंधश च सॊ ऽभवत\nपरियः परजानाम अपि संस तवग दॊषेण परदूषितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 25, + "text": "हीनाङ्गं पृथिवीपालं नाभिनन्दन्ति देवताः\nइति कृत्वा नृपश्रेष्ठं परत्यषेधन दविजर्षभाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 26, + "text": "ततः परव्यथितात्मासौ पुत्रशॊकसमन्वितः\nममार तं मृतं दृट्वा देवापिः संश्रितॊ वनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 27, + "text": "बाह्लीकॊ मातुलकुले तयक्त्वा राज्यं वयवस्थितः\nपितृभ्रातॄन परित्यज्य पराप्तवान पुरम ऋद्धिमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 28, + "text": "बाह्लीकेन तव अनुज्ञातः शंतनुर लॊकविश्रुतः\nपितर्य उपरते राजन राजा राज्यम अकारयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 29, + "text": "तथैवाहं मतिमता परिचिन्त्येह पाण्डुना\nजयेष्ठः परभ्रंशितॊ राज्याद धीनाङ्ग इति भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 30, + "text": "पाण्डुस तु राज्यं संप्राप्तः कनीयान अपि सन नृपः\nविनाशे तस्य पुत्राणाम इदं राज्यम अरिंदम\nमय्य अभागिनि राज्याय कथं तवं राज्यम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 31, + "text": "युधिष्ठिरॊ राजपुत्रॊ महात्मा; नयायागतं राज्यम इदं च तस्य\nस कौरवस्यास्य जनस्य भर्ता; परशासिता चैव महानुभावः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 32, + "text": "स सत्यसंधः सतताप्रमत्तः; शास्त्रे सथितॊ बन्धुजनस्य साधुः\nपरियः परजानां सुहृद अनुकम्पी; जितेन्द्रियः साधु जनस्य भर्ता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 33, + "text": "कषमा तितिक्षा दम आर्जवं च; सत्यव्रतत्वं शरुतम अप्रमादः\nभूतानुकम्पा हय अनुशासनं च; युधिष्ठिरे राजगुणाः समस्ताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 34, + "text": "अराज पुत्रस तवम अनार्य वृत्तॊ; लुब्धस तथा बन्धुषु पापबुद्धिः\nकरमागतं राज्यम इदं परेषां; हर्तुं कथं शक्ष्यसि दुर्विनीतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 147, + "shloka": 35, + "text": "परयच्छ राज्यार्थम अपेतमॊहः; सवाहनं तवं सपरिच्छदं च\nततॊ ऽवशेषं तव जीवितस्य; सहानुजस्यैव भवेन नरेन्द्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 1, + "text": "[वासु]\nएवम उक्ते तु भीष्मेण दरॊणेन विदुरेण च\nगान्धार्या धृतराष्ट्रेण न च मन्दॊ ऽनवबुध्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 2, + "text": "अवधूयॊत्थितः करुद्धॊ रॊषात संरक्तलॊचनः\nअन्वद्रवन्त तं पश्चाद राजानस तयक्तजीविताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 3, + "text": "अज्ञापयच च राज्ञस तान पार्थिवन दुष्टचेतसः\nपरयाध्वं वै कुरुक्षेत्रं पुष्यॊ ऽदयेति पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 4, + "text": "ततस ते पृथिवीपालाः परययुः सह सैनिकाः\nभीष्मं सेनापतिं कृत्वा संहृष्टाः कालचॊदिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 5, + "text": "अक्षौहिण्यॊ दशैका च पार्थिवानां समागताः\nतासां परमुखतॊ भीष्मस तालकेतुर वयरॊचत\nयद अत्र युक्तं पराप्तं च तद विधत्स्व विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 6, + "text": "उक्तं भीष्मेण यद वाक्यं दरॊणेन विदुरेण च\nगान्धार्या धृतराष्ट्रेण समक्षं मम भारत\nएतत ते कथितं राजन यद्वृत्तं कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 7, + "text": "साम दादौ परयुक्तं मे राजन सौभ्रात्रम इच्छता\nअभेदात कुरुवं��स्य परजानां च विवृद्धये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 8, + "text": "पुनर भेदश च मे युक्तॊ यदा साम न गृह्यते\nकर्मानुकीर्तनं चैव देव मानुषसंहितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 9, + "text": "यदा नाद्रियते वाक्यं सामपूर्वं सुयॊधनः\nतदा मया समानीय भेदिताः सर्वपार्थिवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 10, + "text": "अद्भुतानि च घॊराणि दारुणानि च भारत\nअमानुषाणि कर्माणि दर्शितानि च मे विभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 11, + "text": "भर्त्सयित्वा तु राज्ञस तांस तृणी कृत्यसुयॊधनम\nराध्येयं भीषयित्वा च सौबलं च पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 12, + "text": "नयूनतां धार्तराष्ट्राणां निन्दां चैव पुनः पुनः\nभेदयित्वा नृपान सर्वान वाग्भिर मन्त्रेण चासकृत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 13, + "text": "पुनः सामाभिसंयुक्तं संप्रदानम अथाब्रुवम\nअभेदात कुरुवंशस्य कार्ययॊगात तथैव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 14, + "text": "ते बाला धृतराष्ट्रस्य भीष्मस्य विदुरस्य च\nतिष्ठेयुः पाण्डवाः सर्वे हित्वा मानम अधश चराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 15, + "text": "परयच्छन्तु च ते राज्यम अनीशास ते भवन्तु च\nयथाह राजा गाङ्गेयॊ विदुरश च तथास्तु तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 16, + "text": "सर्वं भवतु ते राज्यं पञ्च गरामान विसर्जय\nअवश्यं भरणीया हि पितुस ते राजसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 17, + "text": "एवम उक्तस तु दुष्टात्मा नैव भावं वयमुञ्चत\nदण्डं चतुर्थं पश्यामि तेषु पापेषु नान्यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 18, + "text": "निर्याताश च विनाशाय कुरुक्षेत्रं नराधिपाः\nएतत ते कथितं सर्वं यद्वृत्तं कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 148, + "shloka": 19, + "text": "न ते राज्यं परयच्छन्ति विना युद्धेन पाण्डव\nविनाशहेतवः सर्वे परत्युपस्थित मृत्यवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nजनार्दनवचः शरुत्वा धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nभरातॄन उवाच धर्मात्मा समक्षं केशवस्य ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 2, + "text": "शरुतं भवद्भिर यद्वृत्तं सभायां कुरुसंसदि\nकेशवस्यापि यद वाक्यं तत सर्वम अवधारितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 3, + "text": "तस्मात सेना विभागं मे कुरुध्वं नरसत्तमाः\nअक्षौहिण्यस तु सप्तैताः समेता विजयाय वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 4, + "text": "तासां मे पतयः सप्त विख्यातास तान निबॊधत\nदरुपदश च विराटश च धृष्टद्युम्न शिखण्डिनौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 5, + "text": "सात्यकिश चेकितानश च भीमसेनश च वीर्यवान\nएते सेना परणेतारॊ वीराः सर्वे तनुत्यजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 6, + "text": "सर्वे वेदविदः शूराः सर्वे सुचरितव्रताः\nहरीमन्तॊ नीतिमन्तश च सर्वे युद्धविशारदाः\nइष्वस्त्रकुशलाश चैव तथा सर्वास्त्रयॊधिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 7, + "text": "सप्तानाम अपि यॊ नेता सेनानां परविभागवित\nयः सहेत रणे भीष्मं शरार्चिः पावकॊपमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 8, + "text": "तवं तावत सहदेवात्र परब्रूहि कुरुनन्दन\nसवमतं पुरुषव्याघ्र कॊ नः सेनापतिः कषमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 9, + "text": "संयुक्त एकदुःखश च वीर्यवांश च महीपतिः\nयं समाश्रित्य धर्मज्ञं सवम अंशम अनुयुञ्ज्महे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 10, + "text": "मत्स्यॊ विराटॊ बलवान कृतास्त्रॊ युद्धदुर्मदः\nपरसहिष्यति संग्रामे भीष्मं तांश च महारथान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 11, + "text": "तथॊक्ते सहदेवेन वाक्ये वाक्यविशारदः\nनकुलॊ ऽनन्तरं तस्माद इदं वचनम आददे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 12, + "text": "वयसा शास्त्रतॊ धैर्यात कुलेनाभिजनेन च\nहरीमान कुलान्वितः शरीमान सर्वशास्त्रविशारदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 13, + "text": "वेद चास्त्रं भरद्वाजाद दुर्धर्षः सत्यसंगरः\nयॊ नित्यं सपर्धते दरॊणं भीष्मं चैव महाबलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 14, + "text": "शलाघ्यः पार्थिव संघस्य परमुखे वाहिनीपतिः\nपुत्रपौत्रैः परिवृतः शतशाख इव दरुमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 15, + "text": "यस तताप तपॊ घॊरं सदारः पृथिवीपतिः\nरॊषाद दरॊण विनाशाय वीरः समितिशॊभनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 16, + "text": "पितेवास्मान समाधत्ते यः सदा पार्थिवर्षभः\nशवशुरॊ दरुपदॊ ऽसमाकं सेनाम अग्रे परकर्षतु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 17, + "text": "स दरॊण भीष्माव आयान्तौ सहेद इति मतिर मम\nस हि दिव्यास्त्रविद राजा सखा चाङ्गिरसॊ नृपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 18, + "text": "माद्री सुताभ्याम उक्ते तु सवमते कुरुनन्दनः\nवासविर वासव समः सव्यसाच्य अब्रवीद वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 19, + "text": "यॊ ऽयं तपः परभावेन ऋषिसंतॊषणेन च\nदिव्यः पुरुष उत्पन्नॊ जवाला वर्णॊ महाबलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 20, + "text": "धनुष्मान कवची खङ्गी ��थम आरुह्य दंशितः\nदिव्यैर हयवरैर युक्तम अग्निकुण्डात समुत्थितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 21, + "text": "गर्हन्न इव महामेघॊ रथघॊषेण वीर्यवान\nसिंहसंहननॊ वीरः सिंहविक्रान्त विक्रमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 22, + "text": "सिंहॊरस्कॊ महाबाहुः सिंहवक्षा महावलः\nसिंहप्रगर्जनॊ वीरः सिंहस्कन्धॊ महाद्युतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 23, + "text": "सुभ्रूः सुदंष्ट्रः सुहनुः सुबाहु सुमुखॊ ऽकृशः\nसुजत्रुः सुविशालाक्षः सुपादः सुप्रतिष्ठितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 24, + "text": "अभेद्यः सर्वशस्त्राणां परभिन्न इव वारणः\nजज्ञे दरॊण विनाशाय सत्यवादी जितेन्द्रियः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 25, + "text": "धृष्टद्युम्नम अहं मन्ये सहेद भीष्मस्य सायकान\nवज्राशनिसमस्पर्शान दीप्तास्यान उरगान इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 26, + "text": "यमदूत समान वेगे निपाते पावकॊपमान\nरामेणाजौ विषहितान वज्रनिष्पेष दारुणान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 27, + "text": "पुरुषं तं न पश्यामि यः सहेत महाव्रतम\nधृष्टद्युम्नम ऋते राजन्न इति मे धीयते मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 28, + "text": "कषिप्रहस्तश चित्रयॊधी मतः सेनापतिर मम\nअभेद्यकवचः शरीमान मातङ्ग इव यूथपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 29, + "text": "वधार्थं यः समुत्पन्नः शिखण्डी दरुपदात्मजः\nवदन्ति सिद्धा राजेन्द्र ऋषयश च समागताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 30, + "text": "यस्य संग्राममध्येषु दिव्यम अस्त्रं विकुर्वतः\nरूपं दरक्ष्यन्ति पुरुषा रामस्येव महात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 31, + "text": "न तं युद्धेषु पश्यामि यॊ विभिन्द्याच छिखण्डिनम\nशस्त्रेण समरे राजन संनद्धं सयन्दने सथितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 32, + "text": "दवैरथे विषहेन नान्यॊ भीष्मं राजन महाव्रतम\nशिखण्डिनम ऋते वीरं स मे सेनापतिर मतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 33, + "text": "सर्वस्य जगतस तात सारासारं बलाबलम\nसर्वं जानाति धर्मात्मा गतम एष्यच च केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 34, + "text": "यम आह कृष्णॊ दाशार्हः सॊ ऽसतु नॊ वाहिनीपतिः\nकृतास्त्रॊ हय अकृतास्त्रॊ वा वृद्धॊ वा यदि वा युवा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 35, + "text": "एष नॊ विजये मूलम एष तात विपर्यये\nअत्र पराणाश च राज्यं च भावाभावौ सुखासुखे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 36, + "text": "एष धा���ा विधाता च सिद्धिर अत्र परतिष्ठिता\nयम आह कृष्णॊ दाशार्हः स नः सेनापतिः कषमः\nबरवीतु वदतां शरेष्ठॊ निशा समतिवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 37, + "text": "ततः सेनापतिं कृत्वा कृष्णस्य वशवर्तिनम\nरात्रिशेषे वयतिक्रान्ते परयास्यामॊ रणाजिरम\nअधिवासित शस्त्राश च कृतकौतुक मङ्गलाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 38, + "text": "तस्य तद वचनं शरुत्वा धर्मराजस्य धीमतः\nअब्रवीत पुण्डरीकाक्षॊ धनंजयम अवेक्ष्य ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 39, + "text": "ममाप्य एते महाराज भवद्भिर य उदाहृताः\nनेतारस तव सेनायाः शूरा विक्रान्तयॊधिनः\nसर्व एते समर्था हि तव शत्रून परमर्दितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 40, + "text": "इन्द्रस्यापि भयं हय एते जनयेयुर महाहवे\nकिं पुनर धार्तराष्ट्राणां लुब्धानां पापचेतसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 41, + "text": "महापि हि महाबाहॊ तवत्प्रियार्थम अरिंदम\nकृतॊ यत्नॊ महांस तत्र शमः सयाद इति भारत\nधर्मस्य गतम आनृण्यं न सम वाच्या विवक्षताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 42, + "text": "कृतार्थं मन्यते बालः सॊ ऽऽतमानम अविचक्षणः\nधार्तराष्ट्रॊ बलस्थं च मन्यते ऽऽतमानम आतुरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 43, + "text": "युज्यतां वाहिनी साधु वधसाध्या हि ते मताः\nन धार्तराष्ट्राः शक्ष्यन्ति सथातुं दृष्ट्वा धनंजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 44, + "text": "भीमसेनं च संक्रुद्धं यमौ चापि यमॊपमौ\nयुयुधान दवितीयं च धृष्टद्युम्नम अमर्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 45, + "text": "अभिमन्युं दरौपदेयान विराटद्रुपदाव अपि\nअक्षौहिणीपतींश चान्यान नरेन्द्रान दृढविक्रमान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 46, + "text": "सारवद बलम अस्माकं दुष्प्रधर्षं दुरासदम\nधार्तराष्ट्र बलं संख्ये वधिष्यति न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 47, + "text": "एवम उक्ते तु केष्णेन संप्रहृष्यन नरॊत्तमाः\nतेषां परहृष्टमनसां नादः समभवन महान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 48, + "text": "यॊग इत्य अथ सैन्यानां तवरतां संप्रधावताम\nहयवारणशब्दश च नेमिघॊषश च सर्वशः\nशङ्खदुन्दुभिनिर्घॊषस तुमुलः सर्वतॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 49, + "text": "परयास्यतां पाण्डवानां ससैन्यानां समन्ततः\nगङ्गेव पूर्णा दुर्धर्षा समदृश्यत वाहिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 50, + "text": "अग्रानीके भीमसेनॊ माद्रीपुत्रौ च दंशितौ\nसौभद्रॊ दरौपदेयाश च धृष्टद्युम्नश च पार्षतः\nपरभद्रकाश च पाञ्चाला भीमसेनमुखा ययुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 51, + "text": "ततः शब्दः समभवत समुद्रस्येव पर्वणि\nहृष्टानां संप्रयातानां घॊषॊ दिवम इवास्पृशत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 52, + "text": "परहृष्टा दंशिता यॊधाः परानीक विदारणाः\nतेषां मध्ये ययौ राजा कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 53, + "text": "शकटापण वेशाश च यानयुग्यं च सर्वशः\nकॊशयन्त्रायुधं चैव ये च वैद्याश चिकित्सकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 54, + "text": "फल्गु यच च बलं किं चित तथैव कृश दुर्बलम\nतत संगृह्य ययौ राजा य चापि परिचारकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 55, + "text": "उपप्लव्ये तु पाञ्चाली दरौपदी सत्यवादिनी\nसह सत्रीभिर निववृते दासीदास समावृता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 56, + "text": "कृत्वा मूलप्रतीकारान गुल्मैः सथावरजङ्गमैः\nसकन्धावारेण महता परययुः पाण्डुनन्दनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 57, + "text": "ददतॊ गां हिरण्यं च बराह्मणैर अभिसंवृताः\nसतूयमाना ययू राजन रथैर मणिविभूषितैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 58, + "text": "केकया धृष्टकेतुश च पुत्रः काश्यस्य चाभिभूः\nशरेणिमान वसु दानश च शिखण्डी चापराजितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 59, + "text": "हृष्टास तुष्टाः कवचिनः सशस्त्राः समलंकृताः\nराजानम अन्वयुः सर्वे परिवार्य युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 60, + "text": "जघनार्धे विराटश च यज्ञसेनश च सॊमकिः\nसुधर्मा कुन्तिभॊजश च धृष्टद्युम्नस्य चात्मजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 61, + "text": "रथायुतानि चत्वारि हयाः पञ्च गुणास ततः\nपत्तिसैन्यं दशगुणं सादिनाम अयुतानि षट" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 62, + "text": "अनाधृष्टिश चेकितानश चेदिराजॊ ऽथ सात्यकिः\nपरिवार्य ययुः सर्वे वासुदेवधनंजयौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 63, + "text": "आसाद्य तु कुरुक्षेत्रं वयूढानीकाः परहारिणः\nपाण्डवाः समदृश्यन्त नर्दन्तॊ वृषभा इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 64, + "text": "ते ऽवगाह्य कुरुक्षेत्रं शङ्खान दध्मुर अरिंदमाः\nतथैव दध्मतुः शङ्खौ वासुदेवधनंजयौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 65, + "text": "पाञ्चजन्यस्य निर्घॊषं विस्फूर्जितम इवाशनेः\nनिशम्य सर्वसैन्यानि समहृष्यन्त सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 66, + "text": "शङ्खदुन्दुभिसंसृष्टः सिंहनादस तरस्विनाम\nपृथिवीं चान्तरिक्षं च सागरांश चान्वनादयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 67, + "text": "तदॊ देशे समे सनिग्धे परभूतयवसेन्धने\nनिवेशयाम आस तदा सेनां राजा युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 68, + "text": "परिहृत्य शमशानानि देवतायतनानि च\nआश्रमांश च महर्षीणां तीर्थान्य आयतनानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 69, + "text": "मधुरानूषरे देशे शिवे पुण्ये महीपतिः\nनिवेशं कारयाम आस कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 70, + "text": "ततश च पुनर उत्थाय सुखी विश्रान्त वाहनः\nपरययौ पृथिवीपालैर वृतः शतसहस्रशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 71, + "text": "विद्राव्य शतशॊ गुल्मान धार्तराष्ट्रस्य सैनिकान\nपर्यक्रामत समन्ताच च पार्थेन सह केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 72, + "text": "शिबिरं मापयाम आस धृष्टद्युम्नश च पार्षतः\nसात्यकिश च रथॊदारॊ युयुधानः परतापवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 73, + "text": "आसाद्य सरितं पुण्यां कुरुक्षेत्रे हिरण्वतीम\nसूपतीर्थाम शुचि जलां शर्करा पङ्कवर्जिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 74, + "text": "खानयाम आस परिखां केशवस तत्र भारत\nगुप्त्यर्थम अपि चादिश्य बलं तत्र नयवेशयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 75, + "text": "विधिर यः शिबिरस्यासीत पाण्डवानां महात्मनाम\nतद विधानि नरेन्द्राणां कारयाम आस केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 76, + "text": "परभूतजलकाष्ठानि दुराधर्षतराणि च\nभक्ष्यभॊज्यॊपपन्नानि शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 77, + "text": "शिबिराणि महार्हाणि राज्ञां तत्र पृथक पृथक\nविमानानीव राजेन्द्र निविष्टानि महीतले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 78, + "text": "तत्रासञ शिल्पिनः पराज्ञाः शतशॊ दत्तवेतनाः\nसर्व औपकरणैर युक्ता वैद्याश च सुविशारदाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 79, + "text": "जया धनुर्वर्म शस्त्राणां तथैव मधुसर्पिषॊः\nससर्ज रसपांसूनां राशयः पर्वतॊपमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 80, + "text": "बहूदकं सुयवसं तुषाङ्गार समन्वितम\nशिबिरे शिबिरे राजा संचकार युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 81, + "text": "महायन्त्राणि नाराचास तॊमरर्ष्टि परश्वधाः\nधनूंषि कवचादीनि हृद्य अभूवन नृणां तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 82, + "text": "गजाः कङ्कट संनाह��� लॊहवर्मॊत्तरच छदाः\nअदृश्यंस तत्र गिर्याभाः सहस्रशतयॊधिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 83, + "text": "निविष्टान पाण्डवांस तत्र जञात्वा मित्राणि भारत\nअभिसस्रुर यथॊद्देशं सबलाः सहवाहनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 149, + "shloka": 84, + "text": "चरितब्रह्म चर्यास ते सॊमपा भूरिदक्षिणाः\nजयाय पाण्डुपुत्राणां समाजग्मुर महीक्षितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 1, + "text": "[ज]\nयुधिष्ठिरं सहानीकम उपयान्तं युयुत्सया\nसंनिविष्टं कुरुक्षेत्रं वासुदेवेन पालितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 2, + "text": "विराटद्रुपदाभ्यां च सपुत्राभ्यां समन्वितम\nकेकयैर वृष्णिभिश चैव पार्थिवैः शतशॊ वृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 3, + "text": "महेन्द्रम इव चादित्यैर अभिगुप्तं महारथैः\nशरुत्वा दुर्यॊधनॊ राजा किं कार्यं परत्यपद्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 4, + "text": "एतद इच्छाम्य हं शरॊतुं विस्तरेण तपॊधन\nसंभ्रमे तुमुले तस्मिन यदासीत कुरुजाङ्गले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 5, + "text": "वयथयेयुर हि देवानां सेनाम अपि समागमे\nपाण्डवा वासुदेवश च विराटद्रुपदौ तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 6, + "text": "धृष्टद्युम्नश च पाञ्चाल्यः शिखण्डी च महारथः\nयुयुधानश च विक्रान्तॊ देवैर अपि दुरासदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 7, + "text": "एतद इच्छाम्य अहं शरॊतुं विस्तरेण तपॊधन\nकुरूणां पाण्डवानां च यद यद आसीद विचेष्टितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 8, + "text": "परतियाते तु दाशार्हे राजा दुर्यॊधनस तदा\nकर्णं दुःशासनं चैव शकुनिं चाब्रवीद इदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 9, + "text": "अकृतेनैव कार्येण गतः पार्थान अधॊक्षजः\nस एनान मन्युनाविष्टॊ धरुवं वक्ष्यत्य असंशयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 10, + "text": "इष्टॊ हि वासुदेवस्य पाण्डवैर मम विग्रहः\nभीमसेनार्जुनौ चैव दाशार्हस्य मते सथितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 11, + "text": "अजातशत्रुर अप्य अद्य भीमार्जुनवशानुगः\nनिकृतश च मया पूर्वं सह सर्वैः सहॊदरैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 12, + "text": "विराटद्रुपदौ चैव कृतवैरौ मया सह\nतौ च सेना परणेतारौ वासुदेव वशानुगौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 13, + "text": "भविता विग्रहः सॊ ऽयं तुमुलॊ लॊमहर्षणः\nतस्मात सांग्रामिकं सर्वं कारयध्वम अतन्द्रिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 14, + "text": "शिबिराणि कुरुक्ष��त्रे करियन्तां वसुधाधिपाः\nसुपर्याप्तावकाशानि दुरादेयानि शत्रुभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 15, + "text": "आसन्न जलकाण्ठानि शतशॊ ऽथ सहस्रशः\nअच्छेद्याहार मार्गाणि रत्नॊच्चय चितानि च\nविविधायुधपूर्णानि पताकाध्वजवन्ति च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 16, + "text": "समाश च तेषां पन्थानः करियन्तां नगराद बहिः\nपरयाणं घुष्यताम अद्य शवॊभूत इति माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 17, + "text": "ते तथेति परतिज्ञाय शवॊभूते चक्रिरे तथा\nहृष्टरूपा महात्मानॊ विनाशाय महीक्षिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 18, + "text": "ततस ते पार्थिवाः सर्वे तच छरुत्वा राजशासनम\nआसनेभ्यॊ महार्हेभ्य उदतिष्ठन्न अमर्षिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 19, + "text": "बाहून परिघसंकाशान संस्क्पृशन्तः शनैः शनैः\nकाञ्चनाङ्गददीप्तांश च चन्दनागरुभूषितान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 20, + "text": "उष्णीषाणि नियच्छन्न्तः पुण्डरीकनिभैः करैः\nअन्तरीयॊत्तरीयाणि भूषणानि च सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 21, + "text": "ते रथान रथिनः शरेष्ठा हयांश च हयकॊविदाः\nसज्जयन्ति सम नागांश च नागशिक्षासु निष्ठिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 22, + "text": "अथ वर्माणि चित्राणि काञ्चनानि बहूनि च\nविविधानि च शस्त्राणि चक्रुः सज्जानि सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 23, + "text": "पदातयश च पुरुषाः शस्त्राणि विविधानि च\nउपजह्रुः शरीरेषु हेमचित्राण्य अनेकशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 24, + "text": "तद उत्सव इवॊदग्रं संप्रहृष्टनरावृतम\nनगरं धार्तराष्ट्रस्य भारतासीत समाकुलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 25, + "text": "जनौघसलिलावर्तॊ रथनागाश्वमीनवान\nशङ्खदुन्दुभिनिर्घॊषः कॊशसंचय रत्नवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 26, + "text": "चित्राभरण वर्मॊर्मिः शस्त्रनिर्मल फेनवान\nपरासादमालाद्रिवृतॊ रथ्यापण महाह्रदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 150, + "shloka": 27, + "text": "यॊधचन्द्रॊदयॊद्भूतः कुरुराजमहार्णवः\nअदृश्यत तदा राजंश चन्द्रॊदय इवार्णवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nवासुदेवस्य तद वाक्यम अनुस्मृत्य युधिष्ठिरः\nपुनः पप्रच्छ वार्ष्णेयं कथं मन्दॊ ऽबरवीद इदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 2, + "text": "अस्मिन्न अभ्यागते काले किं च नः कषमम अच्युत\nकथं च वर्तमाना वै सवधर्मान न चयवेमहि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 3, + "text": "दुर्यॊधनस्य कर्णस्य शकुनेः सौबलस्य च\nवासुदेव मतज्ञॊ ऽसि मम सभ्रातृकस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 4, + "text": "विदुरस्यापि ते वाक्यं शरुतं भीष्मस्य चॊभयॊः\nकुन्त्याश च विपुलप्रज्ञ परज्ञा कार्त्स्न्येन ते शरुता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 5, + "text": "सर्वम एतद अतिक्रम्य विचार्य च पुनः पुनः\nय नः कषमं महाबाहॊ तद बरवीह्य अविचारयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 6, + "text": "शरुत्वैतद धर्मराजस्य धर्मार्थसहितं वचः\nमेघदुन्दुभि निर्घॊषः कृष्णॊ वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 7, + "text": "उक्तवान अस्मि यद वाक्यं धर्मार्थसहितं हितम\nन तु तन निकृतिप्रज्ञे कौरव्ये परतितिष्ठति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 8, + "text": "न च भीष्मस्य दुर्मेधाः शृणॊति विदुरस्य वा\nमम वा भाषितं किं चित सर्वम एवातिवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 9, + "text": "न स कामयते धर्मं न स कामयते यशः\nजितं स मन्यते सर्वं दुरात्मा कर्णम आश्रितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 10, + "text": "बन्धम आज्ञापयाम आस मम चापि सुयॊधनः\nन च तं लब्धवान कामं दुरात्मा शासनातिगः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 11, + "text": "न च भीष्मॊ न च दरॊणॊ युक्तं तत्राहतुर वचः\nसर्वे तम अनुवर्तन्ते ऋते विदुरम अच्युत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 12, + "text": "शकुनिः सौबलश चैव कर्ण दुःशासनाव अपि\nतवय्य अयुक्तान्य अभाषन्त मूढा मूढम अमर्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 13, + "text": "किं च तेन मयॊक्तेन यान्य अभाषन्त कौरवाः\nसंक्षेपेण दुरात्मासौ न युक्तं तवयि वर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 14, + "text": "न पार्थिवेषु सर्वेषु य इमे तव सैनिकाः\nयत पापं यन न कल्याणं सर्वं तस्मिन परतिष्ठितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 15, + "text": "न चापि वयम अत्यर्थं परित्यागेन कर्हि चित\nकौरवैः शमम इच्छामस तत्र युद्धम अनन्तरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 16, + "text": "तच छरुत्वा पार्थिवाः सर्वे वासुदेवस्य भाषितम\nअब्रुवन्तॊ मुखं राज्ञः समुदैक्षन्त भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 17, + "text": "युधिष्ठिरस तव अभिप्रायम उपलभ्य महीक्षिताम\nयॊगम आज्ञापयाम आस भीमार्जुनयमैः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 18, + "text": "ततः किल किला भूतम अनीकं पाण्डवस्य ह\nआज्ञापिते तदा यॊगे समहृष्यन्त सैनिकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 19, + "text": "अवध्यानां वधं पश्यन धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nनिष्ठनन भीमसेनं च विजयं चेदम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 20, + "text": "यदर्थं वनवासश च पराप्तं दुःखं च यन मया\nसॊ ऽयम अस्मान उपैत्य एव परॊ ऽनर्थः परयत्नतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 21, + "text": "यस्मिन यत्नः कृतॊ ऽसमाभिः स नॊ हीनः परयत्नतः\nअकृते तु परयत्ने ऽसमान उपावृत्तः कलिर महान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 22, + "text": "कथं हय अवध्यैः संग्रामः कार्यः सह भविष्यति\nकथं हत्वा गुरून वृद्धान विजयॊ नॊ भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 23, + "text": "तच छुत्वा धर्मराजस्य सव्यसाची परंतपः\nयद उक्तं वासुदेवेन शरावयाम आस तद वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 24, + "text": "उक्तवान देवकीपुत्रः कुन्त्याश च विदुरस्य च\nवचनं त तवया राजन निखिलेनावधारितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 25, + "text": "न च तौ वक्ष्यतॊ ऽधर्मम इति मे नैष्ठिकी मतिः\nन चापि युक्तं कौन्तेय निवर्तितुम अयुध्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 26, + "text": "तच छरुत्वा वासुदेवॊ ऽपि सव्यसाचि वचस तदा\nसमयमानॊ ऽबरवीत पार्थम एवम एतद इति बरुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 151, + "shloka": 27, + "text": "ततस ते धृतसंकल्पा युद्धाय सह सैनिकाः\nपाण्डवेया महाराज तां रात्रिं सुखम आवसन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nवयुषितायां रजन्यां तु राजा दुर्यॊधनस ततः\nवयभजत तान्य अनीकानि दश चैकं च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 2, + "text": "नरहस्तिरथाश्वानां सारं मध्यं च फल्गु च\nसर्वेष्व एतेष्व अनीकेषु संदिदेश महीपतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 3, + "text": "सानुकर्षाः सतूणीराः सवरूथाः सतॊमराः\nसॊपासङ्गाः सशक्तीकाः सनिषङ्गाः सपॊथिकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 4, + "text": "सध्वजाः सपताकाश च सशरासन तॊमराः\nरज्जुभिश च विचित्राभिः सपाशाः सपरिस्तराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 5, + "text": "सकच गरहविक्षेपाः सतैल गुड वालुकाः\nसाशीविषघटाः सर्वे ससर्ज रसपांसवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 6, + "text": "सघण्टा फलकाः सर्वे वासी वृक्षादनान्विताः\nवयाघ्रचर्म परीवारा वृताश च दवीपिचर्मभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 7, + "text": "सवस्तयः सशृङ्गाश च सप्रास विविधायुधाः\nसकुठाराः सकुद्दालाः सतैल कषौमसर्पिषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 8, + "text": "चित्रानीकाः सुवपुषॊ जवलिता इव पावकाः\nतथा कवचिनः शूराः शस्त्रेषु कृतनिश्रमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 9, + "text": "कुलीना हययॊनिज्ञाः सारथ्ये विनिवेशिताः\nबद्धारिष्टा बद्धकक्ष्या बद्धध्वजपताकिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 10, + "text": "चतुर्युजॊ रथाः सर्वे सर्वे शस्त्रसमायुताः\nसंहृष्टवाहनाः सर्वे सर्वे शतशरासनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 11, + "text": "दुर्ययॊर हययॊर एकस तथान्यौ पार्ष्णिसारथी\nतौ चापि रथिनां शरेष्ठौ रथी च हयवित तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 12, + "text": "नगराणीव गुप्तानि दुरादेयानि शत्रुभिः\nआसन रथसहस्राणि हेममालीनि सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 13, + "text": "यथा रथास तथा नागबद्धकक्ष्याः सवलंकृताः\nबभूवुः सप्त पुरुषा रत्नवन्त इवाद्रयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 14, + "text": "दवाव अङ्कुश धरौ तेषु दवाव उत्तमधनुर्धरौ\nदवौ वरासि धरौ राजन्न एकः शक्तिपताकधृक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 15, + "text": "गजैर मत्तैः समाकीर्णं सवर्मायुध कॊशकैः\nतद बभूव बलं राजन कौरव्यस्य सहस्रशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 16, + "text": "विचित्रकवचामुक्तैः सपताकैः सवलंकृतैः\nसादिभिश चॊपसंपन्ना आसन्न अयुतशॊ हयाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 17, + "text": "सुसंग्राहाः सुसंतॊषा हेमभाण्ड परिच्छदाः\nअनेकशतसाहस्रास ते च सादिवशे सथिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 18, + "text": "नानारूपविकाराश च नाना कवचशस्त्रिणः\nपदातिनॊ नरास तत्र बभूवुर हेममालिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 19, + "text": "रथस्यासन दश गजा गजस्य दशवाजिनः\nनरा दश हयस्यासन पादरक्षाः समन्ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 20, + "text": "रथस्य नागाः पञ्चाशन नागस्यासञ शतं हयाः\nहयस्य पुरुषाः सप्त भिन्नसंधान कारिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 21, + "text": "सेना पञ्चशतं नागा रथास तावन्त एव च\nदश सेना च पृतना पृतना दशवाहिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 22, + "text": "वाहिनी पृतना सेना धवजिनी सादिनी चमूः\nअक्षौहिणीति पर्यायैर निरुक्ताथ वरूथिनी\nएवं वयूढान्य अनीकानि कौरवेयेण धीमता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 23, + "text": "अक्षौहिण्यॊ दशैका च संख्याताः सप्त चैव ह\nअक्षौहिण्यस तु सप्तैव पाण्डवानाम अभूद बलम\nअक्षौहिण्यॊ दशैका च कौरवाणाम अभूद बलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 24, + "text": "नराणां पञ्च पञ्चाशद एषा पत्तिर व���धीयते\nसेनामुखं च तिस्रस ता गुल्म इत्य अभिसंज्ञितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 25, + "text": "दश गुल्मा गणस तव आसीद गणास तव अयुतशॊ ऽभवन\nदुर्यॊधनस्य सेनासु यॊत्स्यमानाः परहारिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 26, + "text": "तत्र दुर्यॊधनॊ राजा शूरान बुद्धिमतॊ नरान\nपरसमीक्ष्य महाबाहुश चक्रे सेनापतींस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 27, + "text": "पृथग अक्षौहिणीनां च परणेतॄन नरसत्तमान\nविधिपूर्वं समानीय पार्थिवान अभ्यषेचयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 28, + "text": "कृपं दरॊणं च शल्यं च सैन्धवं च महारथम\nसुदक्षिणं च काम्बॊजं कृतवर्माणम एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 29, + "text": "दरॊणपुत्रं च कर्णं च भूरिश्रवसम एव च\nशकुनिं सौबलं चैव बाह्लीकं च महारथम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 30, + "text": "दिवसे दिवसे तेषां परतिवेलं च भारत\nचक्रे स विविधाः संज्ञाः परत्यक्षं च पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 152, + "shloka": 31, + "text": "तथा विनियताः सर्वे ये च तेषां पदानुगाः\nबभूवुः सैनिका राजन राज्ञः परियचिकीर्षवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nततः शांतनवं भीष्मं पराञ्जलिर धृतराष्ट्रजः\nसह सर्वैर महीपालैर इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 2, + "text": "ऋते सेना परणेतारं पृतना सुमहत्य अपि\nदीर्यते युद्धम आसाद्य पिपीलिक पुटं यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 3, + "text": "न हि जातु दवयॊर बुद्धिः समा भवति कर्हि चित\nशौर्यं च नाम नेतॄणां सपर्धते च परस्परम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 4, + "text": "शरूयते च महाप्राज्ञ हैहयान अमितौजसः\nअभ्ययुर बराह्मणाः सर्वे समुच्छ्रितकुशध्वजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 5, + "text": "तान अन्वयुस तदा वैश्याः शूद्राश चैव पितामह\nएकतस तु तरयॊ वर्णा एकतः कषत्रियर्षभाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 6, + "text": "ते सम युद्धेष्व अभज्यन्त तरयॊ वर्णाः पुनः पुनः\nकषत्रियास तु जयन्त्य एव बहुलं चैकतॊ बलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 7, + "text": "ततस ते कषत्रियान एव पप्रच्छुर दविजसत्तमाः\nतेभ्यः शशंसुर धर्मज्ञा याथातथ्यं पितामह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 8, + "text": "वयम एकस्य शृणुमॊ महाबुद्धिमतॊ रणे\nभवन्तस तु पृथक सर्वे सवबुद्धिवशवर्तिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 9, + "text": "ततस ते बराह्मणाश चक्रुर एकं सेनापतिं दविजम\nनयेषु कुशलं श���रम अजयन कषत्रियांस ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 10, + "text": "एवं ये कुशलं शूलं हिते सथितम अकल्मषम\nसेनापतिं परकुर्वन्ति ते जयन्ति रणे रिपून" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 11, + "text": "भवान उशनसा तुल्यॊ हितैषी च सदा मम\nअसंहार्यः सथितॊ धर्मे स नः सेनापतिर भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 12, + "text": "रश्मीवताम इवादित्यॊ वीरुधाम इव चन्द्रमाः\nकुबेर इव यक्षाणां मरुताम इव वासवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 13, + "text": "पर्वतानां यथा मेरुः सुपर्णः पतताम इव\nकुमार इव भूतानां वसूनाम इव हव्यवाट" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 14, + "text": "भवता हि वयं गुप्ताः शक्रेणेव दिवौकसः\nअनाधृष्या भविष्यामस तरिदशानाम अपि धरुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 15, + "text": "परयातु नॊ भवान अग्रे देवानाम इव पावकिः\nवयं तवाम अनुयास्यामः सौरभेया इवर्षभम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 16, + "text": "एवम एतन महाबाहॊ यथा वदसि भारत\nयथैव हि भवन्तॊ मे तथैव मम पाण्डवाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 17, + "text": "अपि चैव मय शरेयॊ वाच्यं तेषां नराधिप\nयॊद्धव्यं तु तवार्थाय यथा स समयः कृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 18, + "text": "न तु पश्यामि यॊद्धारम आत्मनः सदृशं भुवि\nऋते तस्मान नरव्याघ्रात कुन्तीपुत्राद धनंजयात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 19, + "text": "स हि वेद महाबाहुर दिव्यान्य अस्त्राणि सर्वशः\nन तु मां विवृतॊ युद्धे जातु युध्येत पाण्डवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 20, + "text": "अहं स च कषणेनैव निर्मनुष्यम इदं जगत\nकुर्यां शस्त्रबलेनैव ससुरासुरराक्षसम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 21, + "text": "न तव एवॊत्सादनीया मे पाण्डॊः पुत्रा नराधिप\nतस्माद यॊधान हनिष्यामि परयॊगेणायुतं सदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 22, + "text": "एवम एषां करिष्यामि निधनं कुरुनन्दन\nन चेत ते मां हनिष्यन्ति पूर्वम एव समागमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 23, + "text": "सेनापतिस तव अहं राजन समयेनापरेण ते\nभविष्यामि यथाकामं तन मे शरॊतुम इहार्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 24, + "text": "कर्णॊ वा युध्यतां पूर्वम अहं वा पृथिवीपते\nसपर्धते हि सदात्यर्थं सूतपुत्रॊ मया रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 25, + "text": "नाहं जीवति गाङ्गेये यॊत्स्ये राजन कथं चन\nहते भीष्मे तु यॊत्स्यामि सह गाण्डीवधन्वना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 26, + "text": "ततः सेनापतिं चक्रे विधिवद भूरिदक्षिणम\nधृतराष्ट्रात्मजॊ भीष्मं सॊ ऽभिषिक्तॊ वयरॊचत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 27, + "text": "ततॊ भेरीश च शङ्खांश च शतशश चैव पुष्करान\nवदयाम आसुर अव्यग्राः पुरुषा राजशासनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 28, + "text": "सिंहनाशाश च विविधा वाहनानां चनिस्वनाः\nपरादुरासन्न अनभ्रे च वर्षं रुधिरकर्दमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 29, + "text": "निर्घाताः पृथिवी कम्पा गजबृंहित निस्वनाः\nआसंश च सर्वयॊधानां पातयन्तॊ मनांस्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 30, + "text": "वाचश चाप्य अशरीरिण्यॊ दिवश चॊल्काः परपेदिरे\nशिवाश च भयवेदिन्यॊ नेदुर दीप्तस्वरा भृशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 31, + "text": "सेनापत्ये यदा राजा गाङ्गेयम अभिषिक्तवान\nतदैतान्य उग्ररूपाणि अभवञ शतशॊ नृप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 32, + "text": "ततः सेनापतिं कृत्वा भीष्मं परबलार्दनम\nवाचयित्वा दविजश्रेष्ठान निष्कैर गॊभिश च भूरिशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 33, + "text": "वर्धमानॊ जयाशीर्भिर निर्ययौ सैनिकैर वृतः\nआपगेयं पुरस्कृत्य भरातृभिः सहितस तदा\nसकन्धावारेण महता कुरुक्षेत्रं जगाम ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 34, + "text": "परिक्रम्य कुरुक्षेत्रं कर्णेन सह कौरवः\nशिबिरं मापयाम आस समे देशे नराधिपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 153, + "shloka": 35, + "text": "मधुरानूषरे देशे परभूतयवसेन्धने\nयथैव हास्तिनपुरं तद्वच छिबिरम आबभौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 1, + "text": "[ज]\nआपगेयं महात्मानं भीष्मं शस्त्रभृतां वरम\nपितामहं भारतानां धवजं सर्वमहीक्षिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 2, + "text": "बृहस्पतिसमं बुद्ध्या कषमया पृथिवीसमम\nसमुद्रम इव गाम्भीर्ये हिमवन्तम इव सथितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 3, + "text": "परजापतिम इवौदार्ये तेजसा भास्करॊपमम\nमहेन्द्रम इव शत्रूणां धवंसनं शरवृष्टिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 4, + "text": "रणयज्ञे परतिभये सवाभीले लॊमहर्षणे\nदीक्षितं चिररात्राय शरुता राजा युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 5, + "text": "किम अब्रवीन महाबाहुः सर्वधर्मविशारदः\nभीमसेनार्जुनौ वापि कृष्णॊ वा परत्यपद्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 6, + "text": "आपद धर्मार्थकुशलॊ महाबुद्धिर युधिष्ठिरः\nसर्वान भरातॄन समानीय वासुदेवं च सात्वतम\nउवाच वदतां शरेष्ठः सान्���्वपूर्वम इदं वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 7, + "text": "पर्याक्रामत सैन्यानि यत तास तिष्ठत दंशिताः\nपितामहेन वॊ युद्धं पूर्वम एव भविष्यति\nतस्मात सप्तसु सेनासु परणेतॄन मम पश्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 8, + "text": "यथार्हति भवान वक्तुम अस्मिन काल उपस्थिते\nतथेदम अर्थवद वाक्यम उक्तं ते भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 9, + "text": "रॊचते मे महाबाहॊ करियतां यद अनन्तरम\nनायकास तव सेनायाम अभिषिच्यन्तु सप्त वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 10, + "text": "ततॊ दरुपदम आनाय्य विराटं शिनिपुंगवम\nधृष्टद्युम्नं च पाञ्चाल्यं धृष्टकेतुं च पार्थिवम\nशिखण्डिनं च पाञ्चाल्यं सहदेवं च मागधम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 11, + "text": "एतान सप्त महैष्वासान वीरान युद्धाभिनन्दिनः\nसेना परणेतॄन विधिवद अभ्यषिञ्चद युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 12, + "text": "सर्वसेनापतिं चात्र धृष्टद्युम्नम उपादिशत\nदरॊणान्त हेतॊर उत्पन्नॊ य इद्धाञ जातवेदसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 13, + "text": "सर्वेषाम एव तेषां तु समस्तानां महात्मनाम\nसेनापतिपतिं चक्रे गुडाकेशं धनंजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 14, + "text": "अर्जुनस्यापि नेता च संयन्ता चव वाजिनाम\nसंकर्षणानुजः शरीमान महाबुद्धिर जनार्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 15, + "text": "तद दृष्ट्वॊपस्थितं युद्धं समासन्नं महात्ययम\nपराविशद भवनं राज्ञः पाण्डवस्य हलायुधः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 16, + "text": "सहाक्रूरप्रभृतिभिर गद साम्बॊल्मुकादिभिः\nरौक्मिणेयाहुक सुतैश चारुदेष्ण पुरॊगमैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 17, + "text": "वृष्णिमुख्यैर अभिगतैर वयाघ्रैर इव बलॊत्कटैः\nअभिगुप्तॊ महाबाहुर मरुद्भिर इव वासवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 18, + "text": "नीलकौशेय वसनः कौलास शिखरॊपमः\nसिंहखेल गतिः शरीमान मदरक्तान्त लॊचनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 19, + "text": "तं दृष्ट्वा धर्मराजश च केशवश च महाद्युतिः\nउदतिष्ठत तदा पार्थॊ भीमकर्मा वृकॊदरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 20, + "text": "गाण्डीवधन्वा ये चान्ये राजानस तत्र के चन\nपूजयां चक्रुर अभ्येत्य ते सम सर्वे हलायुधम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 21, + "text": "ततस तं पाण्डवॊ राजा करे पस्पर्श पाणिना\nवासुदेव पुरॊगास तु सर्व एवाभ्यवादयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 22, + "text": "विराटद्रुपदौ वृद्धाव अभिवाद्य हलायुधः\nयुधिष्ठिरेण सहित उपाविशद अरिंदमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 23, + "text": "ततस तेषूपविष्टेषु पार्थिवेषु समन्ततः\nवासुदेवम अभिप्रेक्ष्य रौहिणेयॊ ऽभयभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 24, + "text": "भवितायं महारौद्रॊ दारुणः पुरुषक्षयः\nदिष्टम एतद धरुवं मन्ये न शक्यम अतिवर्तितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 25, + "text": "अस्माद युद्धात समुत्तीर्णान अपि वः ससुहृज्जनान\nअरॊगान अक्षतैर देहैः पश्येयम इति मे मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 26, + "text": "समेतं पार्थिवं कषत्रं कालपक्वम असंशयम\nविमर्दः सुमहान भावी मांसशॊणितकर्दमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 27, + "text": "उक्तॊ मया वासुदेवः पुनः पुनर उपह्वरे\nसंबन्धिषु समां वृत्तिं वर्तस्व मधुसूदन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 28, + "text": "पाण्डवा हि यथास्माकं तथा दुर्यॊधनॊ नृपः\nतस्यापि करियतां युक्त्या सपर्येति पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 29, + "text": "तच च मे नाकरॊद वाक्यं तवदर्थे मधुसूदनः\nनिविष्टः सर्वभावेन धनंजयम अवेक्ष्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 30, + "text": "धरुवॊ जयः पाण्डवानाम इति मे निश्चिता मतिः\nतथा हय अभिनिवेशॊ ऽयं वासुदेवस्य भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 31, + "text": "न चाहम उत्सहे कृष्णम ऋते लॊकम उदीक्षितुम\nततॊ ऽहम अनुवर्तामि केषवस्य चिकीर्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 32, + "text": "उभौ शिष्यौ हि मे वीरौ गदायुद्धविशारदौ\nतुल्यस्नेहॊ ऽसम्य अतॊ भीमे तथा दुर्यॊधने नृपे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 33, + "text": "तस्माद यास्यामि तीर्थानि सरस्वत्यानिषेवितुम\nन हि शक्ष्यामि कौरव्यान नश्यमानान उपेक्षितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 154, + "shloka": 34, + "text": "एवम उक्त्वा महाबाहुर अनुज्ञातश च पाण्डवैः\nतीर्थयात्रां ययौ रामॊ निवर्त्य मधुसूदनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nएतस्मिन्न एव काले तु भीष्मकस्य महात्मनः\nहिरण्यलॊम्नॊ नृपतेः साक्षाद इन्द्र सखस्य वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 2, + "text": "आहृतीनाम अधिपतेर भॊजस्यातियशस्विनः\nदाक्षिणात्य पतेः पुत्रॊ दिक्षु रुक्मीति विश्रुतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 3, + "text": "यः किंपुरुष सिंहस्य गन्धमादनवासिनः\nशिष्यः कृत्स्नं धनुर्वेदं चतुष्पादम अवाप्तवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 4, + "text": "यॊ माहेन्द्रं धनुर लेभे तुल्यं गाण्डीवतेजसा\nशार्ङ्गेण च महाबाहुः संमितं दिव्यम अक्षयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 5, + "text": "तरीण्य एवैतानि दिव्यानि धनूंषि दिवि चारिणाम\nवारुणं गाण्डिवं तत्र माहेन्द्रं विजयं धनुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 6, + "text": "शार्ङ्गं तु वैष्णवं पराहुर दिव्यं तेजॊमयं धनुः\nधारयाम आस यत कृष्णः परसेना भयावहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 7, + "text": "गाण्डीवं पावकाल लेभे खाण्डवे पाकशासनिः\nदरुमाद रुक्मी महातेजा विजयं परत्यपद्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 8, + "text": "संछिद्य मौरवान पाशान निहत्य मुरम ओजसा\nनिर्जित्य नरकं भौमम आहृत्य पणि कुण्डले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 9, + "text": "षॊडश सत्रीसहस्राणि रत्नानि विविधानि च\nपरतिपेदे हृषीकेशः शार्ङ्गं च धनुर उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 10, + "text": "रुक्मी तु विजयं लब्ध्वा धनुर मेघसमस्वनम\nविभीषयन्न इव जगत पाण्डवान अभ्यवर्तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 11, + "text": "नामृष्यत पुरा यॊ ऽसौ सवबाहुबलदर्पितः\nरुक्मिण्या हरणं वीरॊ वासुदेवेन धीमता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 12, + "text": "कृत्वा परतिज्ञां नाहत्वा निवर्तिष्यामि केशवम\nततॊ ऽनवधावद वार्ष्णेयं सर्वशस्त्रभृतां वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 13, + "text": "सेनया चतुरङ्गिण्या महत्या दूरपातया\nविचित्रायुध वर्मिण्या गङ्गयेव परवृद्धया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 14, + "text": "स समासाद्य वार्ष्णेयं गॊनानाम ईश्वरं परभुम\nवयंसितॊ वरीडितॊ राजन्न आजगाम स कुण्डिनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 15, + "text": "यत्रैव कृष्णेन रणे निर्जितः परवीरहा\nतत्र भॊजकटं नाम चक्रे नगरम उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 16, + "text": "सैन्येन महता तेन परभूतगजवाजिना\nपुरं तद भुवि विख्यात्म नाम्न भॊजकटं नृप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 17, + "text": "स भॊजराजः सैन्येन महता परिवारितः\nअक्षौहिण्या महावीर्यः पाण्डवान समुपागमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 18, + "text": "ततः स कवची खड्गी शरी धन्वी तली रथी\nधवजेनादित्य वर्णेन परविवेश महाचमूम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 19, + "text": "विदितः पाण्डवेयानां वासुदेव परियेप्सया\nयुधिष्ठिरस तु तं राजा परत्युद्गम्याभ्यपूजयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 20, + "text": "स पू���ितः पाण्डुसुतैर यथान्यायं सुसत्कृतः\nपरतिपूज्य च तान सर्वान विश्रान्तः सह सैनिकः\nउवाच मध्ये वीराणां कुन्तीपुत्रं धनंजयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 21, + "text": "सहायॊ ऽसमि सथितॊ युद्धे यदि भीतॊ ऽसि पाण्डव\nकरिष्यामि रणे साह्यम असह्यं तव शत्रुभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 22, + "text": "न हि मे विक्रमे तुल्यः पुमान अस्तीह कश चन\nनिहत्य समरे शत्रूंस तव दास्यामि फल्गुन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 23, + "text": "इत्य उक्तॊ धर्मराजस्य केशवस्य च संनिधौ\nशृण्वतां पार्थिवेन्द्राणाम अन्येषां चैव सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 24, + "text": "वासुदेवम अभिप्रेक्ष्य धर्मराजं च पाण्डवम\nउवाच धीमान कौन्तेयः परहस्य सखिपूर्वकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 25, + "text": "युध्यमानस्य मे वीर गन्धर्वैः सुमहाबलैः\nसहायॊ घॊषयात्रायां कस तदासीत सखा मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 26, + "text": "तथा परतिभये तस्मिन देवदानव संकुले\nखाण्डवे युध्यमानस्य कः सहायस तदाभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 27, + "text": "निवातकवचैर युद्धे कालकेयैश च दानवैः\nतत्र मे युध्यमानस्य कः सहायस तदाभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 28, + "text": "तथा विराटनगरे कुरुभिः सह संगरे\nयुध्यतॊ बहुभिस तात कः सहायॊ ऽभवन मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 29, + "text": "उपजीव्य रणे रुद्रं शक्रं वैश्वरणं यमम\nवरुणं पावकं चैव कृपं दरॊणं च माधवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 30, + "text": "धारयन गाण्डिवं दिव्यं धनुस तेजॊमयं दृढम\nअक्षय्य शरसंयुक्तॊ दिव्यास्त्रपरिबृंहितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 31, + "text": "कौरवाणां कुले जातः पाण्डॊः पुत्रॊ विशेषतः\nदरॊणं वयपदिशञ शिष्यॊ वासुदेवसहायवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 32, + "text": "कथम अस्मद्विधॊ बरूयाद भीतॊ ऽसतीत्य अयशस्करम\nवचनं नरशार्दूल वज्रायुधम अपि सवयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 33, + "text": "नास्मि भीतॊ महाबाहॊ सहायार्थश च नास्ति मे\nयथाकामं यथायॊगं गच्छ वान्यत्र तिष्ठ वा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 34, + "text": "विनिवर्त्य ततॊ रुक्मी सेनां सागरसंनिभाम\nदुर्यॊधनम उपागच्छत तथैव भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 35, + "text": "तथैव चाभिगम्यैनम उवाच स नराधिपः\nपरत्याख्यातश च तेनापि स तदा शूरमानिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 36, + "text": "दवाव एव तु महारा��� तस्माद युद्धाद वयपेयतुः\nरौहिणेयश च वार्ष्णेयॊ रुक्मी च वसुधाधिपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 37, + "text": "गते रामे तीर्थयात्रां भीष्मकस्य सुते तथा\nउपाविशन पाण्डवेया मन्त्राय पुनर एव हि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 155, + "shloka": 38, + "text": "समितिर धर्मराजस्य सा पार्थिव समाकुला\nशुशुभे तारका चित्रा दयौश चन्द्रेणेव भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 1, + "text": "[ज]\nतथा वयूढेष्व अनीकेषु कुरुक्षेत्रे दविजर्षभ\nकिम अकुर्वन्त कुरवः कालेनाभिप्रचॊदिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 2, + "text": "तथा वयूढेष्व अनीकेषु यत तेषु भरतर्षभ\nधृतराष्ट्रॊ महाराज संजयं वाक्यम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 3, + "text": "एहि संजय मे सर्वम आचक्ष्वानवशेषतः\nसेनानिवेशे यद्वृत्तं कुरुपाण्डवसेनयॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 4, + "text": "दिष्टम एव परं मन्ये पौरुषं चाप्य अनर्थकम\nयद अहं जानमानॊ ऽपि युद्धदॊषान कषयॊदयान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 5, + "text": "तथापि निकृतिप्रज्ञं पुत्रं दुर्द्यूत देविनम\nन शक्नॊमि नियन्तुं वा कर्तुं वा हितम आत्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 6, + "text": "भवत्य एव हि मे सूत बुद्धिर दॊषानुदर्शिनी\nदुर्यॊधनं समासाद्य पुनः सा परिवर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 7, + "text": "एवंगते वै यद भावि तद भविष्यति संजय\nकषत्रधर्मः किल रणे तनुत्यागॊ ऽभिपूजितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 8, + "text": "तवद युक्तॊ ऽयम अनुप्रश्नॊ महाराज यथार्हसि\nन तु दुर्यॊधने दॊषम इमम आसक्तुम अर्हसि\nशृणुष्वानवशेषेण वदतॊ मम पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 9, + "text": "य आत्मनॊ दुश्चरिताद अशुभं पराप्नुयान नरः\nएनसा न स दैवं वा कालं वा गन्तुम अर्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 10, + "text": "महाराज मनुष्येषु निन्द्यं यः सर्वम आचरेत\nस वध्यः सर्वलॊकस्य निन्दितानि समाचरन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 11, + "text": "निकारा मनुजश्रेष्ठ पाण्डवैस तवत्प्रतीक्षया\nअनुभूताः सहामात्यैर निकृतैर अधिदेवने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 12, + "text": "हयानां च गजानां च राज्ञां चामिततेजसाम\nवैशसं समरे वृत्तं यत तन मे शृणु सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 13, + "text": "सथिरॊ भूत्वा महाराज सर्वलॊकक्षयॊदयम\nयथा भूतं महायुद्धे शरुत्वा मा विमना भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 14, + "text": "न हय एव कर्ता पुरुषः कर्मणॊः शुभपापयॊः\nअस्वतन्त्रॊ हि पुरुषः कार्यते दारु यन्त्रवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 156, + "shloka": 15, + "text": "के चिद ईश्वर निर्दिष्टाः के चिद एव यदृच्छया\nपूर्वकर्मभिर अप्य अन्ये तरैधम एतद विकृष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nहिरण्वत्यां निविष्टेषु पाण्डवेषु महात्मसु\nदुर्यॊधनॊ महाराज कर्णेन सह भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 2, + "text": "सौबलेन च राजेन्द्र तथा दुःशासनेन च\nआहूयॊपह्वरे राजन्न उलूकम इदम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 3, + "text": "उलूक गच्छ कैतव्य पाण्डवान सह सॊमकान\nगत्वा मम वचॊ बरूहि वासुदेवस्य शृण्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 4, + "text": "इदं तत समनुप्राप्तं वर्षपूगाभिचिन्तितम\nपाण्डवानां कुरूणां च युद्धं लॊकभयंकरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 5, + "text": "यद एतत कत्थना वाक्यं संजयॊ महद अब्रवीत\nमध्ये कुरूणां कौन्तेय तस्य कालॊ ऽयम आगतः\nयथा वः संप्रतिज्ञातं तत सर्वं करियताम इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 6, + "text": "अमर्षं राज्यहरणं वनवासं च पाण्डव\nदरौपद्याश च परिक्लेशं संस्मरन पुरुषॊ भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 7, + "text": "यदर्थं कषत्रिया सूते गर्भं तद इदम आगतम\nबलं वीर्यं च शौर्यं च परं चाप्य अस्त्रलाघवम\nपौरुषं दर्शयन युद्धे कॊपस्य कुरु निष्कृतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 8, + "text": "परिक्लिष्टस्य दीनस्य दीर्घकालॊषितस्य च\nन सफुटेद धृदयं कस्य ऐश्वर्याद भरंशितस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 9, + "text": "कुले जातस्य शूरस्य परवित्तेषु गृध्यतः\nआच्छिन्नं राज्यम आक्रम्य कॊपं कस्य न दीपयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 10, + "text": "यत तद उक्तं महद वाक्यं कर्मणा तद विभाव्यताम\nअकर्मणा कत्थितेन सन्तः कुपुरुषं विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 11, + "text": "अमित्राणां वशे सथानं राज्यस्य च पुनर भवः\nदवाव अर्थौ युध्यमानस्य तस्मात कुरुत पौरुषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 12, + "text": "अस्मान वा तवं पराजित्य परशाधि पृथिवीम इमाम\nअथ वा निहतॊ ऽसमाभिर वीरलॊकं गमिष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 13, + "text": "राष्ट्रात परव्राजनं कलेशं वनवासं च पाण्डव\nकृष्णायाश च परिक्लेशं संस्मरन पुरुषॊ भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 14, + "text": "अप्रियाणां च वचने परव्रजत्सु पुनः पुनः\nअमर्षं दर्श��ाद्य तवम अमर्षॊ हय एव पौरुषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 15, + "text": "करॊधॊ बलं तथा वीर्यं जञानयॊगॊ ऽसत्रलाघवम\nइह ते पार्थ दृश्यन्तां संग्रामे पुरुषॊ भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 16, + "text": "तं च तूबरकम मूढं बह्व आशिनम अविद्यकम\nउलूक मद्वचॊ बरूया असकृद भीमसेनकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 17, + "text": "अशक्तेनैव यच छप्तं सभामध्ये वृकॊदर\nदुःशासनस्य रुधिरं पीयतां यदि शक्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 157, + "shloka": 18, + "text": "लॊहाभिहारॊ निर्वृत्तः कुरुक्षेत्रम अकर्दमम\nपुष्टास ते ऽशवा भृता यॊधाः शवॊ युध्यस्व सकेशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nसेनानिवेशं संप्राप्य कैतव्यः पाण्डवस्य ह\nसमागतः पाण्डवेयैर युधिष्ठिरम अभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 2, + "text": "अभिज्ञॊ दूतवाक्यानां यथॊक्तं बरुवतॊ मम\nदुर्यॊधन समादेशं शरुत्वा न करॊद्धुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 3, + "text": "उलूक न भयं ते ऽसति बरूहि तवं विगतज्वरः\nयन मतं धार्तराष्ट्रस्य लुब्धस्यादीर्घ दर्शिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 4, + "text": "ततॊ दयुतिमतां मध्ये पाण्डवानां महात्मनाम\nसृञ्जयानां च सर्वेषां कृष्णस्य च यशस्विनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 5, + "text": "दरुपदस्य सपुत्रस्य विराटस्य च संनिधौ\nभूमिपानां च सर्वेषां मध्ये वाक्यं जगाद ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 6, + "text": "इदं तवाम अब्रवीद राजा धार्तराष्ट्रॊ महामनाः\nशृण्वतां कुरुवीराणां तन निबॊध नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 7, + "text": "पराजितॊ ऽसि दयूतेन कृष्णा चानायिता सभाम\nशक्यॊ ऽमर्षॊ मनुष्येण कर्तुं पुरुषमानिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 8, + "text": "दवादशैव तु वर्षाणि वने धिष्ण्याद विवासिताः\nसंवत्सरं विराटस्य दास्यम आस्थाय चॊषिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 9, + "text": "अमर्षं राज्यहरणं वनवासं च पाण्डव\nदरौपद्याश च परिक्लेशं संस्मरन पुरुषॊ भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 10, + "text": "अशक्तेन च यच छप्तं भीमसेनेन पाण्डव\nदुःशासनस्य रुधिरं पीयतां यदि शक्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 11, + "text": "लॊहाभिहारॊ निर्वृत्तः कुरुक्षेत्रम अकर्दमम\nसमः पन्था भृता यॊधाः शवॊ युध्यस्व सकेशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 12, + "text": "असमागम्य भीष्मेण संयुगे किं विकत्थसे\nआरुरुक्षुर यथा मन्दः प��्वतं गन्धमादनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 13, + "text": "दरॊणं च युध्यतां शरेष्ठं शचीपतिसमं युधि\nअजित्वा संयुगे पार्थ राज्यं कथम इहेच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 14, + "text": "बराह्मे धनुषि चाचार्यं वेदयॊर अन्तरं दवयॊः\nयुधि धुर्यम अविक्षॊभ्यम अनीक धरम अच्युतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 15, + "text": "दरॊणं मॊहाद युधा पार्थ यज जिगीषसि तन मृषा\nन हि शुश्रुम वातेन मेरुम उन्मथितं गिरिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 16, + "text": "अनिलॊ वा वहेन मेरुं दयौर वापि निपतेन महीम\nयुगं वा परिवर्तेत यद्य एवं सयाद यथात्थ माम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 17, + "text": "कॊ हय आभ्यां जीविताकाङ्क्षी पराप्यास्त्रम अरिमर्दनम\nगजॊ वाजी नरॊ वापि पुनः सवस्ति गृहान वरजेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 18, + "text": "कथम आभ्याम अभिध्यातः संसृष्टॊ दारुणेन वा\nरणे जीवन मिमुच्येत पदा भूमिम उपस्पृशन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 19, + "text": "किं दर्दुरः कूपशयॊ यथेमां; न बुध्यसे राजचमूं समेताम\nदुराधर्षां देव चमू परकाशां; गुप्तां नरेन्द्रैस तरिदशैर इव दयाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 20, + "text": "पराच्यैः परतीच्यैर अथ दाक्षिणात्यैर; उदीच्यकाम्बॊजशकैः खशैश च\nशाल्वैः समत्स्यैः कुरुमध्यदेशैर; मलेच्छैः पुलिन्दैर दरविडान्ध्र काञ्च्यैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 21, + "text": "नानाजनौघं युधि संप्रवृद्धं; गाङ्गं यथा वेगम अवारणीयम\nमां च सथितं नागबलस्य मध्ये; युयुत्ससे मन्दकिम अल्पबुद्धे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 22, + "text": "इत्य एवम उक्त्वा राजानं धर्मपुत्रं युधिष्ठिरम\nअभ्यावृत्य पुनर जिष्णुम उलूकः परत्यभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 23, + "text": "अकत्थमानॊ युध्यस्व कत्थसे ऽरजुन किं बहु\nपर्यायात सिद्धिर एतस्य नैतत सिध्यति कत्थनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 24, + "text": "यदीदं कत्थनात सिध्येत कर्म लॊके धनंजय\nसर्वे भवेयुः सिद्धार्था बहु कत्थेत दुर्गतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 25, + "text": "जानामि ते वासुदेवं सहायं; जानामि ते गाण्डिवं तालमात्रम\nजानाम्य एतत तवादृशॊ नास्ति; यॊधा राज्यं च ते जानमानॊ हरामि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 26, + "text": "न तु पर्याय धर्मेण सिद्धिं पराप्नॊति भूयसीम\nमनसैव हि भूतानि धाता परकुरुते वशे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 27, + "text": "तरयॊदश समा भुक्तं राज्यं विलपतस तव\nभूयश चैव परशासिष्ये निहत्य तवां सबान्धवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 28, + "text": "कव तदा गाण्डिवं ते ऽभूद यत तवं दासपणे जितः\nकव तदा भीमसेनस्य बलम आसीच च फल्गुन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 29, + "text": "सगदाद भीमसेनाच च पार्थाच चैव सगाण्डिवात\nन वै मॊक्षस तदा वॊ ऽभूद विना कृष्णाम अनिन्दिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 30, + "text": "सा वॊ दास्यं समापन्नान मॊक्षयाम आस भामिनी\nअमानुष्य समायुक्तान दास्य कर्मण्य अवस्थितान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 31, + "text": "अवॊचं यत षण्ढतिलान अहं वस तथ्यम एव तत\nधृता हि वेणी पार्थेन विराटनगरे तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 32, + "text": "सूदकर्मणि च शरान्तं विराटस्य महानसे\nभीमसेनेन कौन्तेय यच च तन मम पौरुषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 33, + "text": "एवम एव सदा दण्डं कषत्रियाः कषत्रिये दधुः\nशरेण्यां कक्ष्यां च वेण्यां च संयुगे यः पलायते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 34, + "text": "न भयाद वासुदेवस्य न चापि तव फल्गुन\nराज्यं परतिप्रदास्यामि युध्यस्व सह केशवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 35, + "text": "न माया हीन्द्र जालं वा कुहका वा विभीषणी\nआत्तशस्त्रस्य मे युद्धे वहन्ति परतिगर्जनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 36, + "text": "वासुदेव सहस्रं वा फल्गुनानां शतानि वा\nआसाद्य माम अमॊघेषुं दरविष्यन्ति दिशॊ दश" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 37, + "text": "संयुगं गच्छ भीष्मेण भिन्धि तवं शिरसा गिरिम\nपरतरेमं महागाधं बाहुभ्यां पुरुषॊदधिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 38, + "text": "शारद्वत महीमानं विविंशति झषाकुलम\nबृहद्बलसमुच्चालं सौमदत्ति तिमिंगिलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 39, + "text": "दुःशासनौघं शल शल्य मत्स्यं; सुषेण चित्रायुधनागनक्रम\nजयद्रथाद्रिं पुरुमित्र गाधं; दुर्मर्षणॊदं शकुनिप्रपातम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 40, + "text": "शस्त्रौघम अक्षय्यम अतिप्रवृद्धं; यदावगाह्य शरमनष्टचेताः\nभविष्यसि तवं हतसर्वबान्धवस; तदा मनस ते परितापम एष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 158, + "shloka": 41, + "text": "तदा मनस ते तरिदिवाद इवाशुचेर; निवर्ततां पार्थ मही परशासनात\nराज्यं परशास्तुं हि सुदुर्लभं तवया; बुभूषता सवर्ग इवातपस्विना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nउलूकस तव अर्जुनं भूयॊ यथॊक्तं वाक्यम अब्रवीत\nआशीविषम इव करुद्धं तुदन वाक्यशलाकया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 2, + "text": "तस्य तद वचनं शरुत्वा रुषिताः पाण्डवा भृशम\nपराग एव भृशसंक्रुद्धाः कैतव्येन परधर्षिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 3, + "text": "नासनेष्व अवतिष्ठन्त बहूंश चैव विचिक्षिपुः\nआशीविषा इव करुद्धा वीक्षां चक्रुः परस्परम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 4, + "text": "अवाक्शिरा भीमसेनः समुदैक्षत केशवम\nनेत्राभ्यां लॊहितान्ताभ्याम आशीविष इव शवसन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 5, + "text": "आर्तं वातात्मजं दृष्ट्वा करॊधेनाभिहतं भृशम\nउत्स्मयन्न इव दाशार्हः कैतव्यं परत्यभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 6, + "text": "परयाहि शीघ्रं कैतव्य बरूयाश चैव सुयॊधनम\nशरुतं वाक्यं गृहीतॊ ऽरथॊ मतं यत ते तथास्तु तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 7, + "text": "मद्वचश चापि भूयस ते वक्तव्यः स सुयॊधनः\nशव इदानीं परदृश्येथाः पुरुषॊ भव दुर्मते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 8, + "text": "मन्यसे यच च मूढ तवं न यॊत्स्यति जनार्दनः\nसारथ्येन वृतः पार्थैर इति तवं न बिभेषि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 9, + "text": "जघन्यकालम अप्य एतद भवेद यत सर्वपार्थिवान\nनिर्दहेयम अहं करॊधात कृणानीव हुताशनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 10, + "text": "युधिष्ठिर नियॊगात तु फल्गुनस्य महात्मनः\nकरिष्ये युध्यमानस्य सारथ्यं विदितात्मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 11, + "text": "यद्य उत्पतसि लॊकांस तरीन यद्य आविशसि भूतलम\nतत्र तत्रार्जुन रथं परभाते दरक्ष्यसे ऽगरतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 12, + "text": "यच चापि भीमसेनस्य मन्यसे मॊघगर्जितम\nदुःशासनस्य रुधिरं पीतम इत्य अवधार्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 159, + "shloka": 13, + "text": "न तवां समीक्षते पार्थॊ नापि राजा युधिष्ठिरः\nन भीमसेनॊ न यमौ परतिकूलप्रभाषिणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nदुर्यॊधनस्य तद वाक्यं निशम्य भरतर्षभः\nनेत्राभ्याम अतिताम्राभ्यां कैतव्यं समुदैक्षत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 2, + "text": "स केशवम अभिप्रेक्ष्य गुडाकेशॊ महायशाः\nअभ्यभाषत कैतव्यं परगृह्य विपुलं भुजम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 3, + "text": "सववीर्यं यः समाश्रित्य समाह्वयति वै परान\nअभीतः पूरयञ शक्तिं स वै पुरुष उच्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 4, + "text": "परवीर्यं समाश्रित्य यः समाह्वयते पर��न\nकषत्रबन्धुर अशक्तत्वाल लॊके स पुरुषाधमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 5, + "text": "स तवं परेषां वीर्येण मन्यसे वीर्यम आत्मनः\nसवयं कापुरुषॊ मूढः परांश चक्षेप्तुम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 6, + "text": "यस तवं वृद्धं सर्वराज्ञां हितबुद्धिं जितेन्द्रियम\nमरणाय महाबुद्धिं दीक्षयित्वा विकत्थसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 7, + "text": "भावस ते विदितॊ ऽसमाभिर दुर्बुद्धे कुलपांसन\nन हनिष्यन्ति गङ्गेयं पाण्डवाघृणयेति च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 8, + "text": "यस्य वीर्यं समाश्रित्य धार्तराष्ट्र विकत्थसे\nहन्तास्मि परथमं भीष्मं मिषतां सर्वधन्विनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 9, + "text": "कैतव्य गत्वा भरतान समेत्य; सुयॊधनं धार्तराष्ट्रं बरवीहि\nतथेत्य आह अर्जुनः सव्यसाची; निशा वयपाये भविता विमर्दः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 10, + "text": "यद वॊ ऽबरवीद वाक्यम अदीनसत्त्वॊ; मध्ये कुरूणां हर्षयन सत्यसंधः\nअहं हन्ता पाण्डवानाम अनीकं; शाल्वेयकांश चेति ममैष भारः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 11, + "text": "हन्याम अहं दरॊणम ऋते हि लॊकं; न ते भयं विद्यते पाण्डवेभ्यः\nततॊ हि ते लब्धतमं च राज्यं; कषयं गताः पाण्डवाश चेति भावः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 12, + "text": "स दर्पपूर्णॊ न समीक्षसे तवम; अनर्थम आत्मन्य अपि वर्तमानम\nतस्माद अहं ते परथमं समूहे; हन्ता समक्षं कुरुवृद्धम एव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 13, + "text": "सूर्यॊदये युक्तसेनः पतीक्ष्य; धवजी रथी रक्ष च सत्यसंधम\nअहं हि वः पश्यतां दवीपम एनं; रथाद भीष्मं पातयितास्मि बाणैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 14, + "text": "शवॊभूते कत्थना वाक्यं विज्ञास्यति सुयॊधनः\nअर्दितं शरजालेन मया दृष्ट्वा पितामहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 15, + "text": "यद उक्तश च सभामध्ये पुरुषॊ हरस्वदर्शनः\nकरुद्धेन भीमसेनेन भराता दुःशासनस तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 16, + "text": "अधर्मज्ञॊ नित्यवैरी पापबुद्धिर नृशंसकृत\nसत्यां परतिज्ञां नचिराद रक्ष्यसे तां सुयॊधन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 17, + "text": "अभिमानस्य दर्पस्य करॊधपारुष्ययॊस तथा\nनैष्ठुर्यस्यावलेपस्य आत्मसंभावनस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 18, + "text": "नृशंसतायास तैक्ष्ण्यस्य धर्मविद्वेषणस्य च\nअधर्मस्यातिवादस्य वृद्धातिक्रमणस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 19, + "text": "दर्शनस्य च वक्रस्य कृत्स्नस्यापनयस्य च\nदरक्ष्यसि तवं फलं तीव्रम अचिरेण सुयॊधन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 20, + "text": "वासुदेव दवितीये हि मयि करुद्धे नराधिप\nआशा ते जीविते मूढ राज्ये वा केन हेतुना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 21, + "text": "शान्ते भीष्मे तथा दरॊणे सूतपुत्रे च पातिते\nनिराशॊ जीविते राज्ये पुत्रेषु च भविष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 22, + "text": "भरातॄणां निधनं दृष्ट्वा पुत्राणां च सुयॊधन\nभीमसेनेन निहतॊ दुष्कृतानि समरिष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 23, + "text": "न दवितीयां परतिज्ञां हि परतिज्ञास्यति केशवः\nसत्यं बरवीम्य अहं हय एतत सर्वं सत्यं भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 24, + "text": "इत्य उक्तः कैतवॊ राजंस तद वाक्यम उपधार्य च\nअनुज्ञातॊ निववृते पुनर एव यथागतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 25, + "text": "उपावृत्य तु पाण्डुभ्यः कैतव्यॊ धृतराष्ट्रजम\nगत्वा यथॊक्तं तत सर्वम उवाच कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 26, + "text": "केशवार्जुनयॊर वाक्यं निशम्य भरतर्षभः\nदुःशासनं च कर्णं च शकुनिं चाभ्यभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 27, + "text": "आज्ञापयत राज्ञश च बलं मित्रबलं तथा\nयथा परागु दयात सर्वा युक्ता तिष्ठत्य अनीकिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 28, + "text": "ततः कर्ण समादिष्टा दूताः परत्वरिता रथैः\nउष्ट्रवामीभिर अप्य अन्ये सदश्वैर्श च महाजवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 160, + "shloka": 29, + "text": "तूर्णं परिययुः सेनां कृत्स्नां कर्णस्य शासनात\nआज्ञापयन्तॊ राज्ञस तान यॊगः पराग उदयाद इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nउलूकस्य वचः शरुत्वा कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः\nसेनां निर्यापयाम आस धृष्टद्युम्नपुरॊगमाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 2, + "text": "पदातिनीं नागवतीं रथिनीम अश्ववृन्दिनीम\nचतुर्विध बलां भीमाम अकम्प्यां पृथिवीम इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 3, + "text": "भीमसेनादिभिर गुप्तां सार्जुनैश च महारथैः\nधृष्टद्युम्न वशां दुर्गां सागरस्तिमितॊपमाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 4, + "text": "तस्यास तव अग्रे महेष्वासः पाञ्चाल्यॊ युद्धदुर्मदः\nदरॊण परेप्सुर अनीकानि धृष्टद्युम्नः परकर्षति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 5, + "text": "यथाबलं यथॊत्साहं रथिनः समुपादिशत\nअर्जुनं सूतपुत्राय भीमं दुर्यॊधनाय च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 6, + "text": "अश्वत्थाम्ने च नकुलं शैब्यं च कृतवर्मणे\nसैन्धवाय च वार्ष्णेयं युयुधानम उपादिशत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 7, + "text": "शिखण्डिनं च भीष्माय परमुखे समकल्पयत\nसहदेवं शकुनये चेकितानं शलाय च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 8, + "text": "धृष्टकेतुं च शल्याय गौतमायॊत्तमौजसम\nदरौपदेयांश च पञ्चभ्यस तरिगर्तेभ्यः समादिशत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 9, + "text": "वृषसेनाय सौभद्रं शेषाणां च महीक्षिताम\nसमर्थं तं हि मेने वै पार्थाद अभ्यधिकं रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 10, + "text": "एवं विभज्य यॊधांस तान पृथक च सह चैव ह\nजवाला वर्णॊ महेष्वासॊ दरॊणम अंशम अकल्पयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 11, + "text": "धृष्टद्युम्नॊ महेष्वासः सेनापतिपतिस ततः\nविधिवद वयूढ्य मेधावी युद्धाय धृतमानसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 161, + "shloka": 12, + "text": "यथादिष्टान्य अनीकानि पाण्डवानाम अयॊजयत\nजयाय पाण्डुपुत्राणां यत्तस तस्थौ रणाजिरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nपरतिज्ञाते फल्गुनेन वधे भीष्मस्य संजय\nकिम अकुर्वन्त मे मन्दाः पुत्रा दुर्यॊधनादयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 2, + "text": "हतम एव हि पश्यामि गाङ्गेयं पितरं रणे\nवासुदेवसहायेन पार्थेन दृढधन्वना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 3, + "text": "स चापरिमित परज्ञस तच छरुत्वा पार्थ भाषितम\nकिम उक्तवान महेष्वासॊ भीष्मः परहरतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 4, + "text": "सेनापत्यं च संप्राप्य कौरवाणां धुरंधरः\nकिम अचेष्टत गाङ्गेयॊ महाबुद्धिपराक्रमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 5, + "text": "ततस तत संजयस तस्मै सर्वम एव नयवेदयत\nयथॊक्तं कुरुवृद्धेन भीष्मेणामित तेजसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 6, + "text": "सेनापत्यम अनुप्राप्य भीष्मः शांतनवॊ नृप\nदुर्यॊधनम उवाचेदं वचनं हर्षयन्न इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 7, + "text": "नमस्कृत्वा कुमाराय सेनान्ये शक्तिपाणये\nअहं सेनापतिस ते ऽदय भविष्यामि न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 8, + "text": "सेना कर्मण्य अभिज्ञॊ ऽसमि वयूहेषु विविधेषु च\nकर्म कारयितुं चैव भृतान अप्य अभृतांस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 9, + "text": "यात्रा यानेषु युद्धेषु लब्धप्रशमनेषु च\nभृशं वेद महाराज यथा वेद बृहस्पतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 10, + "text": "वयूहान अपि महारम्भान दैवगान्धर्व मानुषान\nतैर अहं मॊहयिष्यामि पाण्डवान वयेतु ते जवरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 11, + "text": "सॊ ऽहं यॊत्स्यामि तत्त्वेन पालयंस तव वाहिनीम\nयथावच छास्त्रतॊ राजन वयेतु ते मानसॊ जवरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 12, + "text": "न विद्यते मे गाङ्गेय भयं देवासुरेष्व अपि\nसमस्तेषु महाबाहॊ सत्यम एतद बरवीमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 13, + "text": "किं पुनस तवयि दुर्धर्षे सेनापत्ये वयवस्थिते\nदरॊणे च पुरुषव्याघ्रे सथिते युद्धाभिनन्दिनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 14, + "text": "भवद्ब्यां पुरुषाग्र्याभ्यां सथिताभ्यां विजयॊ मम\nन दुर्लभं कुरुश्रेष्ठ देवराज्यम अपि धरुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 15, + "text": "रथसंख्यां तु कार्त्स्न्येन परेषाम आत्मनस तथा\nतथैवातिरथानां च वेत्तुम इच्छामि कौरव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 16, + "text": "पितामहॊ हि कुशलः परेषाम आत्मनस तथा\nशरॊतुम इच्छाम्य अहं सर्वैः सहैभिर वसुधाधिपैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 17, + "text": "गान्धारे शृणु राजेन्द्र रथसंख्यां सवके बले\nये रथाः पृथिवीपाल तथैवातिरथाश च ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 18, + "text": "बहूनीह सहस्राणि परयुतान्य अर्बुदानि च\nरथानां तव सेनायां यथामुख्यं तु मे शृणु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 19, + "text": "भवान अग्रे रथॊदारः सह सर्वैः सहॊदरैः\nदुःशासनप्रभृतिभिर भरातृभिः शतसंमितैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 20, + "text": "सर्वे कृतप्रहरणाश छेद्य भेद्य विशारदाः\nरथॊपस्थे गजस्कन्धे गदायुद्धे ऽसि चर्मणि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 21, + "text": "संयन्तारः परहर्तारः कृतास्त्रा भारसाधनाः\nइष्वस्त्रे दरॊणशिष्याश च कृपस्य च शरद्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 22, + "text": "एते हनिष्यन्ति रणे पाञ्चालान युद्धदुर्मदान\nकृतकिल्बिषाः पाण्डवेयैर धार्तराष्ट्रा मनस्विनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 23, + "text": "ततॊ ऽहं भरतश्रेष्ठ सर्वसेनापतिस तव\nशत्रून विध्वंसयिष्यामि कदर्थी कृत्यपाण्डवान\nन तव आत्मनॊ गुणान वक्तुम अर्हामि विदितॊ ऽसमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 24, + "text": "कृतवर्मा तव अतिरथॊ भॊजः परहरतां वरः\nअर्थसिद्धिं तव रणे करिष्यति न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 25, + "text": "अस्त्रविद्भिर अनाधृष्यॊ दूरपात�� दृढायुधः\nहनिष्यति रुपूंस तुभ्यं महेन्द्रॊ दानवान इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 26, + "text": "मद्रराजॊ महेष्वासः शल्यॊ मे ऽतिरथॊ मतः\nसपर्धते वासुदेवेन यॊ वै नित्यं रणे रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 27, + "text": "भागिनेयान निजांस तयक्त्वा शल्यस ते रथसत्तमः\nएष यॊत्स्यति संग्रामे कृष्णं चक्रगदाधरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 28, + "text": "सागरॊर्मि समैर वेगैः पलावयन्न इव शात्रवान\nभूरिश्रवाः कृतास्त्रश च तव चापि हितः सुहृत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 29, + "text": "सौमदत्तिर महेष्वासॊ रथयूथप यूथपः\nबलक्षयम अमित्राणां सुमहान्तं करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 30, + "text": "सिन्धुराजॊ महाराज मतॊ मे दविगुणॊ रथः\nयॊत्स्यते समरे राजन विक्रान्तॊ रथसत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 31, + "text": "दरौपदी हरणे पूर्वं परिक्लिष्टः स पाण्डवैः\nसंस्मरंस तं परिक्लेशं यॊत्स्यते परवीहरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 32, + "text": "एतेन हि तदा राजंस तप आस्थाय दारुणम\nसुदुर्लभॊ वरॊ लब्धः पाण्डवान यॊद्धुम आहवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 162, + "shloka": 33, + "text": "स एष रथशार्दूलस तद वैरं संस्मरन रणे\nयॊत्स्यते पाण्डवां सतात पराणांस तयक्त्वा सुदुस्त्यजान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 1, + "text": "[भीस्म]\nसुदक्षिणस तु काम्बॊजॊ रथ एकगुणॊ मतः\nतवार्थ सिद्धिम आकाङ्क्षन यॊत्स्यते समरे परैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 2, + "text": "एतस्य रथसिंहस्य तवार्थे राजसत्तम\nपराक्रमं यथेन्द्रस्य दरक्ष्यन्ति कुरवॊ युधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 3, + "text": "एतस्य रथवंशॊ हि तिग्मवेगप्रहारिणाम\nकाम्बॊजानां महाराज शलभानाम इवायतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 4, + "text": "नीलॊ माहिष्मती वासी नीलवर्म धरस तव\nरथवंशेन शत्रूणां कदनं वै करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 5, + "text": "कृतवैरः पुरा चैव सहदेवेन पार्थिवः\nयॊत्स्यते सततं राजंस तवार्थे कुरुसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 6, + "text": "विन्दानुविन्दाव आवन्त्यौ समेतौ रथसत्तमौ\nकृतिनौ समरे तात दृढवीर्यपराक्रमौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 7, + "text": "एतौ तौ पुरुषव्याघ्रौ रिपुसैन्यं परधक्ष्यतः\nगदा परासासिनाराचैस तॊमरैश च भुजच्युतैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 8, + "text": "युद्धाभिकामौ समरे करीडन्ताव इव यूथपौ\nयूथमध्ये म��ाराज विचरन्तौ कृतान्तवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 9, + "text": "तरिगर्ता भरातरः पञ्च रथॊदारा मता मम\nकृतवैराश च पार्थेन विराटनगरे तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 10, + "text": "मकरा इव राजेन्द्र समुद्धत तरङ्गिणीम\nगङ्गां विक्षॊभयिष्यन्ति पार्थानां युधि वाहिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 11, + "text": "ते रथाः पञ्च राजेन्द्र येषां सत्यरथॊ मुखम\nएते यॊत्स्यन्ति समरे संस्मरन्तः पुरा कृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 12, + "text": "वयलीकं पाण्डवेयेन भीमसेनानुजेन ह\nदिशॊ विजयता राजञ शवेतवाहेन भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 13, + "text": "ते हनिष्यन्ति पार्थानां समासद्य महारथान\nवरान वरान महेष्वासान कषत्रियाणां धुरंधराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 14, + "text": "लक्ष्मणस तव पुत्रस तु तथा दुःशासनस्य च\nउभौ तौ पुरुषव्याघ्रौ संग्रामेष्व अनिवर्तिनौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 15, + "text": "तरुणौ सुकुमारौ च राजपुत्रौ तरस्विनौ\nयुद्धानां च विशेषज्ञौ परणेतारौ च सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 16, + "text": "रथौ तौ रथशार्दूल मतौ मे रथसत्तमौ\nकषत्रधर्मरतौ वीरौ महत कर्म करिष्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 17, + "text": "दण्डधारॊ महाराज रथ एकॊ नरर्षभः\nयॊत्स्यते समरं पराप्य सवेन सैन्येन पालितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 18, + "text": "बृहद्बलस तथा राजा कौसल्यॊ रथसत्तमः\nरथॊ मम मतस तात दृढवेगपराक्रमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 19, + "text": "एष यॊत्स्यति संग्रामे सवां चमूं संप्रहर्षयन\nउग्रायुधॊ महेष्वासॊ धार्तराष्ट्र हिते रतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 20, + "text": "कृपः शारद्वतॊ राजन रथयूथप यूथपः\nपरियान पराणान परित्यज्य परधक्ष्यति रिपूंस तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 21, + "text": "गौतमस्य महर्षेर य आचार्यस्य शरद्वतः\nकार्तिकेय इवाजेयः शरस्तम्बात सुतॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 163, + "shloka": 22, + "text": "एष सेनां बहुविधां विविधायुधकार्मुकाम\nअग्निवत समरे तात चरिष्यति विमर्दयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 1, + "text": "[भीस्म]\nशकुनिर मातुलस ते ऽसौ रथ एकॊ नराधिप\nपरसज्य पाण्डवैर वैरं यॊत्स्यते नात्र संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 2, + "text": "एतस्य सैन्या दुर्धर्षाः समरे ऽपरतियायिनः\nविकृतायुध भूयिष्ठा वायुवेगसमा जवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 3, + "text": "दरॊणपुत्रॊ महेष्वासः सर्वेषाम अति धन्विनाम\nसमरे चित्रयॊधी च दृढास्त्रश च महारथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 4, + "text": "एतस्य हि महाराज यथा गाण्डीवधन्वनः\nशरासनाद विनिर्मुक्ताः संसक्ता यान्ति सायकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 5, + "text": "नैष शक्यॊ मया वीरः संख्यातुं रथसत्तमः\nनिर्दहेद अपि लॊकांस तरीन इच्छन्न एष महायशाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 6, + "text": "करॊधस तेजश च तपसा संभृतॊ ऽऽशरमवासिना\nदरॊणेनानुगृहीतश च दिव्यैर अस्त्रैर उदारधीः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 7, + "text": "दॊषस तव अस्य महान एकॊ येनैष भरतर्षभ\nन मे रथॊ नातिरथॊ मतः पार्थिव सत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 8, + "text": "जीवितं परियम अत्यर्थम आयुष कामः सदा दविजः\nन हय अस्य सदृशः कश चिद उभयॊः सेनयॊर अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 9, + "text": "हन्याद एकरथेनैव देवानाम अपि वाहिनीम\nवपुष्मांस तलघॊषेण सफॊटयेद अपि पर्वतान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 10, + "text": "असंख्येयगुणॊ वीरः परहर्ता दारुणद्युतिः\nदण्डपाणिर इवासह्यः कालवत परचरिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 11, + "text": "युगान्ताग्निसमः करॊधे सिंहग्रीवॊ महामतिः\nएष भारत युद्धस्य पृष्ठं संशमयिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 12, + "text": "पिता तव अस्य महातेजा वृद्धॊ ऽपि युवभिर वरः\nरणे कर्म महत कर्ता तत्र मे नास्ति संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 13, + "text": "अस्त्रवेगानिलॊद्धूतः सेना कष्णेन्धनॊत्थितः\nपाण्डुपुत्रस्य सैन्यानि परधक्ष्यति जये धृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 14, + "text": "रथयूथप यूथानां यूथपः स नरर्षभः\nभारद्वाजात्मजः कर्ता कर्म तीव्रं हिताय वः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 15, + "text": "सर्वमूर्धाभिषिक्तानाम आचार्यः सथविरॊ गुरुः\nगच्छेद अन्तं सृञ्जयानां परियस तव अस्य धनंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 16, + "text": "नैष जातु महेष्वासः पार्थम अक्लिष्टकारिणम\nहन्याद आचार्यकं दीप्तं संस्मृत्य गुणनिर्जितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 17, + "text": "शलाघत्य एष सदा वीरः पार्थस्य गुणविस्तरैः\nपुत्राद अभ्यधिकं चैव भारद्वाजॊ ऽनुपश्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 18, + "text": "हन्याद एकरथेनैव देवगन्धर्वदानवान\nएकीभूतान अपि रणे दिव्यैर अस्त्रैः परतापवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 19, + "text": "पौरवॊ राजशार्दूलस तव राजन महारथः\nमतॊ मम रथॊ वीर परवीर रथारुजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 20, + "text": "सवेन सैन्येन सहितः परतपञ शत्रुवाहिनीम\nपरधक्ष्यति सपाञ्चालान कक्षं कृष्ण गतिर यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 21, + "text": "सत्यव्रतॊ रथवरॊ राजपुत्रॊ महारथः\nतव राजन रिपुबले कालवत परचरिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 22, + "text": "एतस्य यॊधा राजेन्द्र विचित्रकवचायुधाः\nविचरिष्यन्ति संग्रामे निघ्नन्तः शात्रवांस तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 23, + "text": "वृषसेनॊ रथाग्र्यस ते कर्ण पुत्रॊ महारथः\nपरधक्ष्यति रिपूणां ते बलानि बलिनां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 24, + "text": "जलसंधॊ महातेजा राजन रथवरस तव\nतयक्ष्यते समरे पराणान मागधः परवीरहा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 25, + "text": "एष यॊत्स्यति संग्रामे गजस्कन्धविशारदः\nरथेन वा महाबाहुः कषपयञ शत्रुवाहिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 26, + "text": "रथ एष महाराज मतॊ मम नरर्षभः\nतवदर्थे तयक्ष्यति पराणान सह सैन्यॊ महारणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 27, + "text": "एष विक्रान्तयॊधी च चित्रयॊधी च संगरे\nवीतभीश चापि ते राजञ शात्रवैः सह यॊत्स्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 28, + "text": "बाह्लीकॊ ऽतिरथश चैव समरे चानिवर्तिता\nमम राजन मतॊ युद्धे शूरॊ वैवस्वतॊपमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 29, + "text": "न हय एष समरं पराप्य निवर्तेत कथं चन\nयथा सततगॊ राजन नाभिहत्य परान रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 30, + "text": "सेनापतिर महाराज सत्यवांस ते महारथः\nरणेष्व अद्भुतकर्मा च रथः पररथारुजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 31, + "text": "एतस्य समरं दृष्ट्वा न वयथास्ति कथं चन\nउत्स्मयन्न अभ्युपैत्य एष परान रथपथे सथितान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 32, + "text": "एष चारिषु विक्रान्तः कर्म सत्पुरुषॊचितम\nकर्ता विमर्दे सुमहत तवदर्थे पुरुषॊत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 33, + "text": "अलायुधॊ राक्षसेन्द्रः करूरकर्मा महाबलः\nहनिष्यति परान राजन पूर्ववैरम अनुस्मरन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 34, + "text": "एष राक्षससैन्यानां सर्वेषां रथसत्तमः\nमायावी दृढवैरश च समरे विचरिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 35, + "text": "पराग्ज्यॊतिषाधिपॊ वीरॊ भगदत्तः परतापवान\nगजाङ्कुश धरश्रेष्ठॊ रथे चैव विशारदः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 36, + "text": "एतेन युद्धम अभवत पुरा गाण्डीवधन्वनः\nदिवसान सुबहून राजन्न उभयॊर जय गृद्धिनॊः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 37, + "text": "ततः सखायं गान्धारे मानयन पाकशासनम\nअकरॊत संविदं तेन पाण्डवेन महात्मना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 164, + "shloka": 38, + "text": "एष यॊत्स्यति संग्रामे गजस्कन्धविशारदः\nऐरावत गतॊ राजा देवानाम इव वासवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 1, + "text": "[भीस्म]\nअचलॊ वृषकश चैव भरातरौ सहिताव उभौ\nरथौ तव दुराधर्षौ शत्रून विध्वंसयिष्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 2, + "text": "बलवन्तौ नरव्याघ्रौ दृढक्रॊधौ परहारिणौ\nगान्धारमुख्यौ तरुणौ दर्शनीयौ महाबलौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 3, + "text": "सखा ते दयितॊ नित्यं य एष रणकर्कशः\nपरॊत्साहयति राजंस तवां विग्रहे पाण्डवैः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 4, + "text": "परुषः कत्थनॊ नीचः कर्णॊ वैकर्तनस तव\nमन्त्री नेता च बन्धुश च मानी चात्यन्तम उच्छ्रितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 5, + "text": "एष नैव रथः पूर्णॊ नाप्य एवातिरथॊ नृप\nवियुक्तः कवचेनैष सहजेन विचेतनः\nकुण्डलाभ्यां च दिव्याभ्यां वियुक्तः सततं धृणी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 6, + "text": "अभिशापाच च रामस्य बराह्मणस्य च भाषणात\nकरणानां वियॊगाच च तेन मे ऽरधरथॊ मतः\nनैष फल्गुनम आसाद्य पुनर जीवन विमॊक्ष्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 7, + "text": "[स]\nततॊ ऽबरवीन महाबाहुर दरॊणः शस्त्रभृतां वरः\nएवम एतद यथात्थ तवं न मिथ्यास्तीति किं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 8, + "text": "रणे रणे ऽतिमानी च विमुखश चैव दृश्यते\nघृणी कर्णः परमादी च तेन मे ऽरधरथॊ मतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 9, + "text": "एतच छरुत्वा तु राधेयः करॊधाद उत्फुल्ललॊचनः\nउवाच भीष्मं राजेन्द्र तुदन वाग्भिः परतॊदवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 10, + "text": "पितामह यथेष्टं मां वाक्शरैर उपकृन्तसि\nअनागसं सदा दवेषाद एवम एव पदे पदे\nमर्षयामि च तत सर्वं दुर्यॊधनकृतेन वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 11, + "text": "तवं तु मां मन्यसे ऽशक्तं यथा पापुरुषं तथा\nभवान अर्धरथॊ मह्यं मतॊ नास्त्य अत्र संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 12, + "text": "सर्वस्य जगतश चैव गाङ्गेय न मृषा वदे\nकुरूणाम अहितॊ नित्यं न च राजावबुध्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 13, + "text": "कॊ हि नाम समानेषु राजसूदात्त कर्मसु\nतेजॊवधम इमं कुर्याद विभेदयिषुर आहवे\nयथा तवं गुणनिर्देशाद अपराधं चिकीर्षसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 14, + "text": "न हायनैर न पलितैर न वित्तैर न च बन्धुभिः\nमहारथत्वं संख्यातुं शक्यं कषत्रस्य कौरव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 15, + "text": "बलज्येष्ठं समृतं कषत्रं मन्त्रज्येष्ठा दविजातयः\nधनज्येष्ठाः समृता वैश्याः शूद्रास तु वयसाधिकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 16, + "text": "यथेच्छकं सवयं गराहाद रथान अतिरथांस तथा\nकामद्वेषसमायुक्तॊ मॊहात परकुरुते भवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 17, + "text": "दुर्यॊधन महाबाहॊ साधु सम्यग अवेक्ष्यताम\nतयज्यतां दुष्टभावॊ ऽयं भीष्मः किल्बिषकृत तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 18, + "text": "भिन्ना हि सेना नृपते दुःसंधेया भवत्य उत\nमैलापि पुरुषव्याघ्र किम उ नाना समुत्थिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 19, + "text": "एषां दवैधं समुत्पन्नं यॊधानां युधि भारत\nतेजॊवधॊ नः करियते परत्यक्षेण विशेषतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 20, + "text": "रथानां कव च विज्ञानं कव च भीष्मॊ ऽलपचेतनः\nअहम आवारयिष्यामि पाण्डवानाम अनीकिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 21, + "text": "आसाद्य माम अमॊघेषुं गमिष्यन्ति दिशॊ दश\nपाण्डवाः सह पञ्चालाः शार्दूलं वृषभा इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 22, + "text": "कव च युद्धविमर्दॊ वा मन्त्राः सुव्याहृतानि वा\nकव च भीष्मॊ गतवया मन्दात्मा कालमॊहितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 23, + "text": "सपर्धते हि सदा नित्यं सर्वेण जगता सह\nन चान्यं पुरुषं कं चिन मन्यते मॊघदर्शनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 24, + "text": "शरॊतव्यं खलु वृद्धानाम इति शास्त्रनिदर्शनम\nन तव एवाप्य अतिवृद्धानां पुनर बाला हि ते मताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 25, + "text": "अहम एकॊ हनिष्यामि पाण्डवान नात्र संशयः\nसुयुद्धे राजशार्दूल यशॊ भीष्मं गमिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 26, + "text": "कृतः सेनापतिस तव एष तवया भीष्मॊ नराधिप\nसेनापतिं गुणॊ गन्ता न तु यॊधान कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 165, + "shloka": 27, + "text": "नाहं जीवति गाङ्गेये यॊत्स्ये राजन कथं चन\nहते तु भीष्मे यॊधास्मि सर्वैर एव महारथैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 1, + "text": "[भीस्म]\nसमुद्यतॊ ऽयं भारॊ मे सुमहान सागरॊपमः\nधार्तराष्ट्रस्य संग्रामे वर्षपूगाभिचिन्तितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 2, + "text": "��स्मिन्न अभ्यागते काले परतप्ते लॊमहर्षणे\nमिथॊ भेदॊ न मे कार्यस तेन जीवसि सूतज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 3, + "text": "न हय अहं नाद्य विक्रम्य सथविरॊ ऽपि शिशॊस तव\nयुद्धश्रद्धां रणे छिन्द्यां जीवितस्य च सूतज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 4, + "text": "जामदग्न्येन रामेण महास्त्राणि परमुञ्चता\nन मे वयथाभवत का चित तवं तु मे किं करिष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 5, + "text": "कामं नैतत परशंसन्ति सन्तॊ ऽऽतमबलसंस्तवम\nवक्ष्यामि तु तवां संतप्तॊ निहीन कुलपांसन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 6, + "text": "समेतं पार्थिवं कषत्रं काशिराज्ञः सवयंवरे\nनिर्जित्यैक रथेनैव यत कन्यास तरसा हृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 7, + "text": "ईदृशानां सहस्राणि विशिष्टानाम अथॊ पुनः\nमयैकेन निरस्तानि ससैन्यानि रणाजिरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 8, + "text": "तवां पराप्य वैरपुरुषं कुरूणाम अनयॊ महान\nउपस्थितॊ विनाशाय यतस्व पुरुषॊ भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 9, + "text": "युध्यस्व पार्थं समरे येन विस्पर्धसे सह\nदरक्ष्यामि तवां विनिर्मुक्तम अस्माद युद्धात सुदुर्मते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 10, + "text": "तम उवाच ततॊ राजा धार्तराष्ट्रॊ महामनाः\nमाम अवेक्षस्व गाङ्गेय कार्यं हि महद उद्यतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 11, + "text": "चिन्त्यताम इदम एवाग्रे मम निःश्रेयसं परम\nउभाव अपि भवन्तौ मे महत कर्म करिष्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 12, + "text": "भूयश च शरॊतुम इच्छामि परेषां रथसत्तमान\nये चैवातिरथास तत्र तथैव रथयूथपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 13, + "text": "बलाबलम अमित्राणां शरॊतुम इच्छामि कौरव\nपरभातायां रजन्यां वै इदं युद्धं भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 14, + "text": "एते रथास ते संख्यातास तथैवातिरथा नृप\nय चाप्य अर्धरथा राजन पाण्डवानाम अतः शृणु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 15, + "text": "यदि कौतूहलं ते ऽदय पाण्डवानां बले नृप\nरथसंख्यां महाबाहॊ सहैभिर वसुधाधिपैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 16, + "text": "सवयं राजा रथॊदारः पाण्डवः कुन्तिनन्दनः\nअग्निवत समरे तात चरिष्यति न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 17, + "text": "भीमसेनस तु राजेन्द्र रथॊ ऽषट गुणसंमितः\nनागायुत बलॊ मानी तेजसा न स मानुषः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 18, + "text": "माद्रीपुत्रौ तु रथिनौ दवाव एव प��रुषर्षभौ\nअश्विनाव इव रूपेण तेजसा च समन्वितौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 19, + "text": "एते चमूमुखगताः समरन्तः कलेशम आत्मनः\nरुद्रवत परचरिष्यन्ति तत्र मे नास्ति संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 20, + "text": "सर्व एव महात्मानः शालस्कन्धा इवॊद्गताः\nपरादेशेनाधिकाः पुम्भिर अन्यैस ते च परमाणतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 21, + "text": "सिंहसंहननाः सर्वे पाण्डुपुत्रा महाबलाः\nचरितब्रह्म चर्याश च सर्वे चातितपस्विनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 22, + "text": "हरीमन्तः पुरुषव्याघ्रा वयाघ्रा इव बलॊत्कटाः\nजवे परहारे संमर्दे सर्व एवातिमानुषाः\nसर्वे जितमहीपाला दिग जये भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 23, + "text": "न चैषां पुरुषाः के चिद आयुधानि गदाः शरान\nविषहन्ति सदा कर्तुम अधिज्यान्य अपि कौरव\nउद्यन्तुं वा गदां गुर्वीं शरान वापि परकर्षितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 24, + "text": "जवे लक्ष्यस्य हरणे भॊज्ये पांसुविकर्षणे\nबलैर अपि भवन्तस तैः सर्व एव विशेषिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 25, + "text": "ते ते सैन्यं समासाद्य वयाघ्रा इव बलॊत्कटाः\nविध्वंसयिष्यन्ति रणे मा सम तैः सह संगमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 26, + "text": "एकैकशस ते संग्रामे हन्युः सर्वान महीक्षितः\nपरत्यक्षं तव राजेन्द्र राजसूये यथाभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 27, + "text": "दरौपद्याश च परिक्लेशं दयूते च परुषा गिरः\nते संस्मरन्तः संग्रामे विचरिष्यन्ति कालवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 28, + "text": "लॊहिताक्षॊ गुडा केशॊ नारायण सहायवान\nउभयॊः सेनयॊर वीर रथॊ नास्तीह तादृशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 29, + "text": "न हि देवेषु वा पूर्वं दानवेषूरगेषु वा\nराक्षसेष्व अथ यक्षेषु नरेषु कुत एव तु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 30, + "text": "भूतॊ ऽथ व भविष्यॊ वा रथः कश चिन मया शरुतः\nसमायुक्तॊ महाराज यथा पार्थस्य धीमतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 31, + "text": "वासुदेवश च संयन्ता यॊधा चैव धनंजयः\nगाण्डीवं च धनुर दिव्यं ते चाश्वा वातरंहसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 32, + "text": "अभेद्यं कवचं दिव्यम अक्षय्यौ च महेषुधी\nअस्त्रग्रामश च माहेन्द्रॊ रौद्रः कौबेर एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 33, + "text": "याम्यश च वारुणश चैव गदाश चॊग्रप्रदर्शनाः\nवज्रादीनि च मुख्यानि नानाप्रहरणानि वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 34, + "text": "दानवानां सहस्राणि हिरण्यपुरवासिनाम\nहतान्य एकरथेनाजौ कस तस्य सदृशॊ रथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 35, + "text": "एष हन्याद धि संरम्भी बलवान सत्यविक्रमः\nतव सेनां महाबाहुः सवां चैव परिपालयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 36, + "text": "अहं चैनं पत्युदियामाचार्यॊ वा धनंजयम\nन तृतीयॊ ऽसति राजेन्द्र सेनयॊर उभयॊर अपि\nय एनं शरवर्षाणि वर्षन्तम उदियाद रथी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 37, + "text": "जीमूत इव घर्मान्ते महावातसमीरितः\nसमायुक्तस तु कौन्तेयॊ वासुदेवसहायवान\nतरुणश च कृती चैव जीर्णाव आवाम उभाव अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 38, + "text": "एतच छरुत्वा तु भीष्मस्य राज्ञां दध्वंसिरे तदा\nकाञ्चनाङ्गदिनः पीना भुजाश चन्दनरूषिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 166, + "shloka": 39, + "text": "मनॊभिः सह सावेगैः संस्मृत्य च पुरातनम\nसामर्थ्यं पाण्डवेयानां यथा परत्यक्षदर्शनात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 1, + "text": "[भीस्म]\nदरौपदेया महाराज सर्वे पञ्च महारथाः\nवैराटिर उत्तरश चैव रथॊ मम महान मतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 2, + "text": "अभिमन्युर महाराज रथयूथप यूथपः\nसमः पार्थेन समरे वासुदेवेन वा भवेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 3, + "text": "लघ्व अस्त्रश चित्रयॊधी च मनस्वी दृढविक्रमः\nसंस्मरन वै परिक्लेशं सवपितुर विक्रमिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 4, + "text": "सात्यकिर माधवः शूरॊ रथयूथप यूथपः\nएष वृष्णिप्रवीराणाम अमर्षी जितसाध्वसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 5, + "text": "उत्तमौजास तथा राजन रथॊ मम महान मतः\nयुधामन्युश च विक्रान्तॊ रथॊदारॊ नरर्षभः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 6, + "text": "एतेषां बहुसाहस्रा रथा नागा हयास तथा\nयॊत्स्यन्ते ते तनुं तयक्त्वा कुन्तीपुत्र परियेप्सया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 7, + "text": "पाण्डवैः सह राजेन्द्र तव सेनासु भारत\nअग्निमारुतवद राजन्न आह्वयन्तः परस्परम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 8, + "text": "अजेयौ समरे वृद्धौ विराटद्रुपदाव उभौ\nमहारथौ महावीर्यौ मतौ मे पुरुषर्षभौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 9, + "text": "वयॊवृद्धाव अपि तु तौ कषत्रधर्मपरायणौ\nयतिष्येते परं शक्त्या सथितौ वीर गते पथि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 10, + "text": "संबन्धकेन राजेन्द्र तौ तु वीर्यबलान्वयात\nआर्य वृत्तौ महेष्वासौ सनेहपाशसित���व उभौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 11, + "text": "कारणं पराप्य तु नराः सर्व एव महाभुजाः\nशूरा वा कातरा वापि भवन्ति नरपुंगव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 12, + "text": "एकायनगताव एतौ पार्थेन दृढभक्तिकौ\nतयक्त्वा पराणान परं शक्त्या घटितारौ नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 13, + "text": "पृथग अक्षौहिणीभ्यां ताव उभौ संयति दारुणौ\nसंबन्धिभावं रक्षन्तौ महत कर्म करिष्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 167, + "shloka": 14, + "text": "लॊकवीरौ महेष्वासौ तयक्तात्मानौ च भारत\nपरत्ययम्परिरक्षन्तौ महत कर्म करिष्यतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 1, + "text": "[भीस्म]\nपाञ्चालराजस्य सुतॊ राजन परपुरंजयः\nशिखण्डी रथमुख्यॊ मे मतः पार्थस्य भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 2, + "text": "एष यॊत्स्यति संग्रामे नाशयन पूर्वसंस्थितिम\nपरं यशॊ विप्रथयंस तव सेनासु भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 3, + "text": "एतस्य बहुलाः सेनाः पाञ्चालाश च परभद्रकाः\nतेनासौ रथवंशेन महत कर्म करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 4, + "text": "धृष्टद्युम्नश च सेनानीः सर्वसेनासु भारत\nमतॊ मे ऽतिरथॊ राजन दरॊणशिष्यॊ महारथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 5, + "text": "एष यॊत्स्यति संग्रामे सूदयन वै परान रणे\nभगवान इव संक्रुद्धः पिनाकी युगसंक्षये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 6, + "text": "एतस्य तद्रथानीकं कथयन्ति रणप्रियाः\nबहुत्वात सागरप्रख्यं देवानाम इव संयुगे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 7, + "text": "कषत्रधर्मा तु राजेन्द्र मतॊ मे ऽरधरथॊ नृप\nधृष्टद्युम्नस्य तनयॊ बाल्यान नातिकृत शरमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 8, + "text": "शिशुपाल सुतॊ वीरश चेदिराजॊ महारथः\nधृष्टकेतुर महेष्वासः संबन्धी पाण्डवस्य ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 9, + "text": "एष चेदिपतिः शूरः सह पुत्रेण भारत\nमहारथेनासुकरं महत कर्म करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 10, + "text": "कषत्रधर्मरतॊ मह्यं मतः परपुरंजयः\nकषत्रदेवस तु राजेन्द्र पाण्डवेषु रथॊत्तमः\nजयन्तश चामितौजाश च सत्यजिच च महारथः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 11, + "text": "महारथा महात्मानः सर्वे पाञ्चाल सत्तमाः\nयॊत्स्यन्ते समरे तात संरब्धा इव कुञ्जराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 12, + "text": "अजॊ भॊजश च विक्रान्तौ पाण्डवेषु महारथौ\nपाण्डवानां सहायार्थे परं शक्थ्या यतिष्यतः\nशीघ्रास्त्रौ चित्रयॊद्धारौ कृतिनौ दृढविक्रमौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 13, + "text": "केकयाः पञ्च राजेन्द्र भरातरॊ युद्धदुर्मदाः\nसर्व एते रथॊदाराः सर्वे लॊहितक धवजाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 14, + "text": "काशिकः सुकुमारश च नीलॊ यश चापरॊ नृपः\nसूर्यदत्तश च शङ्खश च मदिराश्वश च नामतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 15, + "text": "सर्व एते रथॊदाराः सर्वे चाहवलक्षणाः\nसर्वास्त्रविदुषः सर्वे महात्मानॊ मता मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 16, + "text": "वार्धक्षेमिर महाराज रथॊ मम महान मतः\nचित्रायुधश च नृपतिर मतॊ मे रथसत्तमः\nस हि संग्रामशॊभी च भक्तश चापि किरीटिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 17, + "text": "चेकितानः सत्यधृतिः पाण्डवानां महारथौ\nदवाव इमौ पुरुषव्याघौ रथॊदारौ मतौ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 18, + "text": "वयाघ्रदत्तश च राजेन्द्र चन्द्र सेनश च भारत\nमतौ मम रथॊदारौ पाण्डवानां न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 19, + "text": "सेना बिन्दुश च राजेन्द्र करॊधहन्ता च नामतः\nयः समॊ वासुदेवेन भीमसेनेन चाभिभूः\nस यॊत्स्यतीह विक्रम्य समरे तव सैनिकैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 20, + "text": "मां दरॊणं च कृपं चैव यथा संमन्यते भवान\nतथा स समरश्लाघी मन्तव्यॊ रथसत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 21, + "text": "काश्यः परमशीघ्रास्त्रः शलाघनीयॊ रथॊत्तमः\nरथ एकगुणॊ मह्यं मतः परपुरंजयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 22, + "text": "अयं च युधि विक्रान्तॊ मन्तव्यॊ ऽषट गुणॊ रथः\nसत्यजित समरश्लाघी दरुपदस्यात्मजॊ युवा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 23, + "text": "गतः सॊ ऽतिरथत्वं हि धृष्टद्युम्नेन संमितः\nपाण्डवानां यशः कामः परं कर्म करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 24, + "text": "अनुरक्तश च शूरश च रथॊ ऽयम अपरॊ महान\nपाण्ड्य राजॊ महावीर्यः पाण्डवानां धुरंधरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 168, + "shloka": 25, + "text": "दृढधन्वा महेष्वासः पाण्डवानां रथॊत्तमः\nशरेणिमान कौरवश्रेष्ठ वसु दानश च पार्थिवः\nउभाव एताव अतिरथौ मतौ मम परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 1, + "text": "[भीस्म]\nरॊचमानॊ महाराज पाण्डवानां महारथः\nयॊत्स्यते ऽमरवत संख्ये परसैन्येषु भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 2, + "text": "पुरुजित कुन्तिभॊजश च महेष्वासॊ महाबलः\nमातुलॊ भीमसेनस्य स च मे ऽतिरथॊ मतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 3, + "text": "एष व���रॊ महेष्वासः कृती च निपुणश च ह\nचित्रयॊधी च शक्तश च मतॊ मे रथपुंगवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 4, + "text": "स यॊत्स्यति हि विक्रम्य मघवान इव दानवैः\nयॊधाश चास्य परिख्याताः सर्वे युद्धविशारदाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 5, + "text": "भागिनेय कृते वीरः स करिष्यति संगरे\nसुमहत कर्म पाण्डूनां सथितः परियहिते नृपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 6, + "text": "भैमसेनिर महाराज हैडिम्बॊ राक्षसेश्वरः\nमतॊ मे बहु मायावी रथयूथप यूथपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 7, + "text": "यॊत्स्यते समरे तात मायाभिः समरप्रियः\nये चास्य राक्षसाः शूराः सचिवा वशवर्तिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 8, + "text": "एते चान्ये च बहवॊ नानाजनपदेश्वराः\nसमेताः पाण्डवस्यार्थे वासुदेव पुरॊगमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 9, + "text": "एते पराधान्यतॊ राजन पाण्डवस्य महात्मनः\nरथाश चातिरथाश चैव ये चाप्य अर्धरथा मताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 10, + "text": "नेष्यन्ति समरे सेनां भीमां यौधिष्ठिरीं नृप\nमहेन्द्रेणेव वीरेण पाल्यमानां किरीटिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 11, + "text": "तैर अहं समरे वीर तवाम आयद्भिर जयैषिभिः\nयॊत्स्यामि जयम आकाङ्क्षन्न अथ वा निधनं रणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 12, + "text": "पार्थं च वासुदेवं च चक्रगाण्डीवधारिणौ\nसंध्यागताव इवार्केन्दू समेष्ये पुरुषॊत्तमौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 13, + "text": "ये चैव ते रथॊदाराः पाण्डुपुत्रस्य सैनिकाः\nसह सैन्यान अहं तांश च परतीयां रणमूर्धनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 14, + "text": "एते रथाश चातिरथाश च तुभ्यं; यथा परधानं नृप कीर्तिता मया\nतथा राजन्न अर्धरथाश च के चित; तथैव तेषाम अपि कौरवेन्द्र" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 15, + "text": "अर्जुनं वासुदेवं च ये चान्ये तत्र पार्थिवाः\nसर्वान आवारयिष्यामि यावद दरक्ष्यामि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 16, + "text": "पाञ्चाल्यं तु महाबाहॊ नाहं हन्यां शिखण्डिनम\nउद्यतेषुम अभिप्रेक्ष्य परतियुध्यन्तम आहवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 17, + "text": "लॊकस तद वेद यद अहं पितुः परियचिकीर्षया\nपराप्तं राज्यं परित्यज्य बरह्मचर्ये धृतव्रतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 18, + "text": "चित्राङ्गदं कौरवाणाम अहं राज्ये ऽभयषेचयम\nविचित्रवीर्यं च शिशुं यौवराज्ये ऽभयषेचयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 19, + "text": "देवव्रतत्वं विख्याप्य पृथिव्यां सर्वराजसु\nनैव हन्यां सत्रियं जातु न सत्रीपूर्वं कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 20, + "text": "स हि सत्रीपूर्वकॊ राजञ शिखण्डी यदि ते शरुतः\nकन्या भूत्वा पुमाञ जातॊ न यॊत्स्ये तेन भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 169, + "shloka": 21, + "text": "सर्वांस तव अन्यान हनिष्यामि पार्थिवान भरतर्षभ\nयान समेष्यामि समरे न तु कुन्तीसुतान नृप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 1, + "text": "दुर्यॊधन उवाच\nकिमर्थं भरतश्रेष्ठ न हन्यास तवं शिखण्डिनम\nउद्यतेषुम अथॊ दृष्ट्वा समरेष्व आततायिनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 2, + "text": "पूर्वम उक्त्वा महाबाहॊ पाण्डवान सह सॊमकैः\nवधिष्यामीति गाङ्गेय तन मे बरूहि पितामह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 3, + "text": "भीष्म उवाच\nशृणु दुर्यॊधन कथां सहैभिर वसुधाधिपैः\nयदर्थं युधि संप्रेक्ष्य नाहं हन्यां शिखण्डिनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 4, + "text": "महाराजॊ मम पिता शंतनुर भरतर्षभः\nदिष्टान्तं पराप धर्मात्मा समये पुरुषर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 5, + "text": "ततॊ ऽहं भरतश्रेष्ठ परतिज्ञां परिपालयन\nचित्राङ्गदं भरातरं वै महाराज्ये ऽभयषेचयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 6, + "text": "तस्मिंश च निधनं पराप्ते सत्यवत्या मते सथितः\nविचित्रवीर्यं राजानम अभ्यषिञ्चं यथाविधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 7, + "text": "मयाभिषिक्तॊ राजेन्द्र यवीयान अपि धर्मतः\nविचित्रवीर्यॊ धर्मात्मा माम एव समुदैक्षत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 8, + "text": "तस्य दारक्रियां तात चिकीर्षुर अहम अप्य उत\nअनुरूपाद इव कुलाद इति चिन्त्य मनॊ दधे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 9, + "text": "तथाश्रौषं महाबाहॊ तिस्रः कन्याः सवयंवरे\nरूपेणाप्रतिमाः सर्वाः काशिराजसुतास तदा\nअम्बा चैवाम्बिका चैव तथैवाम्बालिकापरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 10, + "text": "राजानश च समाहूताः पृथिव्यां भरतर्षभ\nअम्बा जयेष्ठाभवत तासाम अम्बिका तव अथ मध्यमा\nअम्बालिका च राजेन्द्र राजकन्या यवीयसी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 11, + "text": "सॊ ऽहम एकरथेनैव गतः काशिपतेः पुरीम\nअपश्यं ता महाबाहॊ तिस्रः कन्याः सवलंकृताः\nराज्ञश चैव समावृत्तान पार्थिवान पृथिवीपते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ ऽहं तान नृपान सर्वान आहूय समरे सथितान\nरथम आरॊपयां चक्रे कन्यास ता भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 13, + "text": "वीर्यशुल्काश च ता जञात्वा समारॊप्य रथं तदा\nअवॊचं पार्थिवान सर्वान अहं तत्र समागतान\nभीष्मः शांतनवः कन्या हरतीति पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 14, + "text": "ते यतध्वं परं शक्त्या सर्वे मॊक्षाय पार्थिवाः\nपरसह्य हि नयाम्य एष मिषतां वॊ नराधिपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 15, + "text": "ततस ते पृथिवीपालाः समुत्पेतुर उदायुधाः\nयॊगॊ यॊग इति करुद्धाः सारथींश चाप्य अचॊदयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 16, + "text": "ते रथैर मेघसंकाशैर गजैश च गजयॊधिनः\nपृष्ठ्यैश चाश्वैर महीपालाः समुत्पेतुर उदायुधाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 17, + "text": "ततस ते मां महीपालाः सर्व एव विशां पते\nरथव्रातेन महता सर्वतः पर्यवारयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 18, + "text": "तान अहं शरवर्षेण महता परत्यवारयम\nसर्वान नृपांश चाप्य अजयं देवराड इव दानवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 19, + "text": "तेषाम आतपतां चित्रान धवजान हेमपरिष्कृतान\nएकैकेन हि बाणेन भूमौ पातितवान अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 20, + "text": "हयांश चैषां गजांश चैव सारथींश चाप्य अहं रणे\nअपातयं शरैर दीप्तैः परहसन पुरुषर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 21, + "text": "ते निवृत्ताश च भग्नाश च दृष्ट्वा तल लाघवं मम\nअथाहं हास्तिनपुरम आयां जित्वा महीक्षितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 170, + "shloka": 22, + "text": "अतॊ ऽहं ताश च कन्या वै भरातुर अर्थाय भारत\nतच च कर्म महाबाहॊ सत्यवत्यै नयवेदयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 171, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततॊ ऽहं भरतश्रेष्ठ मातरं वीरमातरम\nअभिगम्यॊपसंगृह्य दाशेयीम इदम अब्रुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 171, + "shloka": 2, + "text": "इमाः काशिपतेः कन्या मया निर्जित्य पार्थिवान\nविचित्रवीर्यस्य कृते वीर्यशुल्का उपार्जिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 171, + "shloka": 3, + "text": "ततॊ मूर्धन्य उपाघ्राय पर्यश्रुनयना नृप\nआह सत्यवती हृष्टा दिष्ट्या पुत्र जितं तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 171, + "shloka": 4, + "text": "सत्यवत्यास तव अनुमते विवाहे समुपस्थिते\nउवाच वाक्यं सव्रीडा जयेष्ठा काशिपतेः सुता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 171, + "shloka": 5, + "text": "भीष्म तवम असि धर्मज्ञः सर्वशास्त्रविशारदः\nशरुत्वा च धर्म्यं वचनं मह्यं कर्तुम इहार्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 171, + "shloka": 6, + "text": "मया शाल्वपतिः पूर्वं मनसाभिवृतॊ वरः\nतेन चास्मि वृता पूर्वं रहस्य अविदिते पितुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 171, + "shloka": 7, + "text": "कथं माम अन्यकामां तवं राजञ शास्त्रम अधीत्य वै\nवासयेथा गृहे भीष्म कौरवः सन विशेषतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 171, + "shloka": 8, + "text": "एतद बुद्ध्या विनिश्चित्य मनसा भरतर्षभ\nयत कषमं ते महाबाहॊ तद इहारब्धुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 171, + "shloka": 9, + "text": "स मां परतीक्षते वयक्तं शाल्वराजॊ विशां पते\nकृपां कुरु महाबाहॊ मयि धर्मभृतां वर\nतवं हि सत्यव्रतॊ वीर पृथिव्याम इति नः शरुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततॊ ऽहं समनुज्ञाप्य कालीं सत्यवतीं तदा\nमन्त्रिणश च दविजांश चैव तथैव च पुरॊहितान\nसमनुज्ञासिषं कन्यां जयेष्ठाम अम्बां नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 2, + "text": "अनुज्ञाता ययौ सा तु कन्या शाल्वपतेः पुरम\nवृद्धैर दविजातिभिर गुप्ता धात्र्या चानुगता तदा\nअतीत्य च तम अध्वानम आससाद नराधिपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 3, + "text": "सा तम आसाद्य राजानं शाल्वं वचनम अब्रवीत\nआगताहं महाबाहॊ तवाम उद्दिश्य महाद्युते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 4, + "text": "ताम अब्रवीच छाल्वपतिः समयन्न इव विशां पते\nतवयान्यपूर्वया नाहं भार्यार्थी वरवर्णिनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 5, + "text": "गच्छ भद्रे पुनस तत्र सकाशं भारतस्य वै\nनाहम इच्छामि भीष्मेण गृहीतां तवां परसह्य वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 6, + "text": "तवं हि निर्जित्य भीष्मेण नीता परीतिमती तदा\nपरामृश्य महायुद्धे निर्जित्य पृथिवीपतीन\nनाहं तवय्य अन्यपूर्वायां भार्यार्थी वरवर्णिनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 7, + "text": "कथम अस्मद्विधॊ राजा परपूर्वां परवेशयेत\nनारीं विदितविज्ञानः परेषां धर्मम आदिशन\nयथेष्टं गम्यतां भद्रे मा ते कालॊ ऽतयगाद अयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 8, + "text": "अम्बा तम अब्रवीद राजन्न अनङ्गशरपीडिता\nमैवं वद महीपाल नैतद एवं कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 9, + "text": "नास्मि परीतिमती नीता भीष्मेणामित्रकर्शन\nबलान नीतास्मि रुदती विद्राव्य पृथिवीपतीन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 10, + "text": "भजस्व मां शाल्वपते भक्तां बालाम अनागसम\nभक्तानां हि परित्यागॊ न धर्मेषु परशस्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 11, + "text": "साहम आमन्त्र्य गाङ्गेयं समरेष्व अनिवर्तिनम\nअनुज्ञाता च तेनैव तवैव गृहम आगता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 12, + "text": "न स भीष्मॊ महाबाहुर माम इच्छति विशां पते\nभरातृहेतॊः समारम्भॊ भीष्मस्येति शरुतं मया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 13, + "text": "भगिन्यौ मम ये नीते अम्बिकाम्बालिके नृप\nपरादाद विचित्रवीर्याय गाङ्गेयॊ हि यवीयसे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 14, + "text": "यथा शाल्वपते नान्यं नरं धयामि कथं चन\nतवाम ऋते पुरुषव्याघ्र तथा मूर्धानम आलभे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 15, + "text": "न चान्यपूर्वा राजेन्द्र तवाम अहं समुपस्थिता\nसत्यं बरवीमि शाल्वैतत सत्येनात्मानम आलभे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 16, + "text": "भजस्व मां विशालाक्ष सवयं कन्याम उपस्थिताम\nअनन्यपूर्वां राजेन्द्र तवत्प्रसादाभिकाङ्क्षिणीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 17, + "text": "ताम एवं भाषमाणां तु शाल्वः काशिपतेः सुताम\nअत्यजद भरतश्रेष्ठ तवचं जीर्णाम इवॊरगः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 18, + "text": "एवं बहुविधैर वाक्यैर याच्यमानस तयानघ\nनाश्रद्दधच छाल्वपतिः कन्याया भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 19, + "text": "ततः सा मन्युनाविष्टा जयेष्ठा काशिपतेः सुता\nअब्रवीत साश्रुनयना बाष्पविह्वलया गिरा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 20, + "text": "तवया तयक्ता गमिष्यामि यत्र यत्र विशां पते\nतत्र मे सन्तु गतयः सन्तः सत्यं यथाब्रुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 21, + "text": "एवं संभाषमाणां तु नृशंसः शाल्वराट तदा\nपर्यत्यजत कौरव्य करुणं परिदेवतीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 22, + "text": "गच्छ गच्छेति तां शाल्वः पुनः पुनर अभाषत\nबिभेमि भीष्मात सुश्रॊणि तं च भीष्मपरिग्रहः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 172, + "shloka": 23, + "text": "एवम उक्ता तु सा तेन शाल्वेनादीर्घदर्शिना\nनिश्चक्राम पुराद दीना रुदती कुररी यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nसा निष्क्रमन्ती नगराच चिन्तयाम आस भारत\nपृथिव्यां नास्ति युवतिर विषमस्थतरा मया\nबान्धवैर विप्रहीनास्मि शाल्वेन च निराकृता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 2, + "text": "न च शक्यं पुनर गन्तुं मया वारणसाह्वयम\nअनुज्ञातास्मि भीष्मेण शाल्वम उद्दिश्य कारणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 3, + "text": "किं नु गर्हाम्य अथात्मानम अथ भीष्मं दुरासदम\nआहॊस्वित पितरं मूढं यॊ मे ऽकार्षीत सवयंवरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 4, + "text": "ममायं सवकृतॊ दॊषॊ याहं भीष्मरथात तदा\nपरवृत्ते वैशसे युद्धे शाल्वार्थं नापतं पुरा\nतस्येयं फलनिर्वृत्तिर यद आपन्नास्मि मूढवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 5, + "text": "धिग भीष्मं धिक च मे मन्दं पितरं मूढचेतसम\nयेनाहं वीर्यशुल्केन पण्यस्त्रीवत परवेरिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 6, + "text": "धिङ मां धिक शाल्वराजानं धिग धातारम अथापि च\nयेषां दुर्नीतभावेन पराप्तास्म्य आपदम उत्तमाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 7, + "text": "सर्वथा भागधेयानि सवानि पराप्नॊति मानवः\nअनयस्यास्य तु मुखं भीष्मः शांतनवॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 8, + "text": "सा भीष्मे परतिकर्तव्यम अहं पश्यामि सांप्रतम\nतपसा वा युधा वापि दुःखहेतुः स मे मतः\nकॊ नु भीष्मं युधा जेतुम उत्सहेत महीपतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 9, + "text": "एवं सा परिनिश्चित्य जगाम नगराद बहिः\nआश्रमं पुण्यशीलानां तापसानां महात्मनाम\nततस ताम अवसद रात्रिं तापसैः परिवारिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 10, + "text": "आचख्यौ च यथावृत्तं सर्वम आत्मनि भारत\nविस्तरेण महाबाहॊ निखिलेन शुचिस्मिता\nहरणं च विसर्गं च शाल्वेन च विसर्जनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 11, + "text": "ततस तत्र महान आसीद बराह्मणः संशितव्रतः\nशैखावत्यस तपॊवृद्धः शास्त्रे चारण्यके गुरुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 12, + "text": "आर्तां ताम आह स मुनिः शैखावत्यॊ महातपाः\nनिःश्वसन्तीं सतीं बालां दुःखशॊकपरायणाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 13, + "text": "एवंगते किं नु भद्रे शक्यं कर्तुं तपस्विभिः\nआश्रमस्थैर महाभागैस तपॊनित्यैर महात्मभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 14, + "text": "सा तव एनम अब्रवीद राजन करियतां मदनुग्रहः\nपरव्राजितुम इहेच्छामि तपस तप्स्यामि दुश्चरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 15, + "text": "मयैवैतानि कर्माणि पूर्वदेहेषु मूढया\nकृतानि नूनं पापानि तेषाम एतत फलं धरुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 16, + "text": "नॊत्सहेयं पुनर गन्तुं सवजनं परति तापसाः\nपरत्याख्याता निरानन्दा शाल्वेन च निराकृता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 17, + "text": "उपदिष्टम इहेच्छामि तापस्यं वीतकल्मषाः\nयुष्माभिर देवसंकाशाः कृपा भवतु वॊ मयि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 173, + "shloka": 18, + "text": "स ताम आश्वासयत कन्यां दृष्टान्तागमहेतुभिः\nसान्त्वयाम आस कार्यं च परतिजज्ञे दविजैः सह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततस ते तापसाः सर्वे कार्यवन्तॊ ऽभवंस तदा\nतां कन्यां चिन्तयन्तॊ वै किं कार्यम इति धर्मिणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 2, + "text": "के चिद आहुः पितुर वेश्म नीयताम इति तापसाः\nके चिद अस्मदुपालम्भे मतिं चक्रुर दविजॊत्तमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 3, + "text": "के चिच छाल्वपतिं गत्वा नियॊज्यम इति मेनिरे\nनेति के चिद वयवस्यन्ति परत्याख्याता हि तेन सा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 4, + "text": "एवंगते किं नु शक्यं भद्रे कर्तुं मनीषिभिः\nपुनर ऊचुश च ते सर्वे तापसाः संशितव्रताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 5, + "text": "अलं परव्रजितेनेह भद्रे शृणु हितं वचः\nइतॊ गच्छस्व भद्रं ते पितुर एव निवेशनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 6, + "text": "परतिपत्स्यति राजा स पिता ते यद अनन्तरम\nतत्र वत्स्यसि कल्याणि सुखं सर्वगुणान्विता\nन च ते ऽनया गतिर नयाय्या भवेद भद्रे यथा पिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 7, + "text": "पतिर वापि गतिर नार्याः पिता वा वरवर्णिनि\nगतिः पतिः समस्थाया विषमे तु पिता गतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 8, + "text": "परव्रज्या हि सुदुःखेयं सुकुमार्या विशेषतः\nराजपुत्र्याः परकृत्या च कुमार्यास तव भामिनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 9, + "text": "भद्रे दॊषा हि विद्यन्ते बहवॊ वरवर्णिनि\nआश्रमे वै वसन्त्यास ते न भवेयुः पितुर गृहे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 10, + "text": "ततस तु ते ऽबरुवन वाक्यं बराह्मणास तां तपस्विनीम\nतवाम इहैकाकिनीं दृष्ट्वा निजने गहने वने\nपरार्थयिष्यन्ति राजेन्द्रास तस्मान मैवं मनः कृथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 11, + "text": "अम्बॊवाच\nन शक्यं काशिनगरीं पुनर गन्तुं पितुर गृहान\nअवज्ञाता भविष्यामि बान्धवानां न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 12, + "text": "उषिता हय अन्यथा बाल्ये पितुर वेश्मनि तापसाः\nनाहं गमिष्ये भद्रं वस तत्र यत्र पिता मम\nतपस तप्तुम अभीप्सामि तापसैः परिपालिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 13, + "text": "यथा परे ऽपि मे लॊके न सयाद एवं महात्ययः\nदौर्भाग्यं बराह्मणश्रेष्ठास तस्मात तप्स्याम्य अहं तपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 14, + "text": "भीष्म उवाच\nइत्य एवं तेषु विप्रेषु चिन्तयत्सु तथा तथा\nराजर्षिस तद वनं पराप्तस तपस्वी हॊत्रवाहनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 15, + "text": "ततस ते तापसाः सर्वे पूजयन्ति सम तं नृपम\nपूजाभिः सवागताद्याभिर आसनेनॊदकेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 16, + "text": "तस्यॊपविष्टस्य ततॊ विश्रान्तस्यॊपशृण्वतः\nपुनर एव कथां चक्रुः कन्यां परति वनौकसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 17, + "text": "अम्बायास तां कथां शरुत्वा काशिराज्ञश च भारत\nस वेपमान उत्थाय मातुर अस्याः पिता तदा\nतां कन्याम अङ्गम आरॊप्य पर्याश्वासयत परभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 18, + "text": "स ताम अपृच्छत कार्त्स्न्येन वयसनॊत्पत्तिम आदितः\nसा च तस्मै यथावृत्तं विस्तरेण नयवेदयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 19, + "text": "ततः स राजर्षिर अभूद दुःखशॊकसमन्वितः\nकार्यं च परतिपेदे तन मनसा सुमहातपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 20, + "text": "अब्रवीद वेपमानश च कन्याम आर्तां सुदुःखितः\nमा गाः पितृगृहं भद्रे मातुस ते जनकॊ हय अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 21, + "text": "दुःखं छेत्स्यामि ते ऽहं वै मयि वर्तस्व पुत्रिके\nपर्याप्तं ते मनः पुत्रि यद एवं परिशुष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 22, + "text": "गच्छ मद्वचनाद रामं जामदग्न्यं तपस्विनम\nरामस तव महद दुःखं शॊकं चापनयिष्यति\nहनिष्यति रणे भीष्मं न करिष्यति चेद वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 23, + "text": "तं गच्छ भार्गवश्रेष्ठं कालाग्निसमतेजसम\nपरतिष्ठापयिता स तवां समे पथि महातपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 24, + "text": "ततस तु सस्वरं बाष्पम उत्सृजन्ती पुनः पुनः\nअब्रवीत पितरं मातुः सा तदा हॊत्रवाहनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 25, + "text": "अभिवादयित्वा शिरसा गमिष्ये तव शासनात\nअपि नामाद्य पश्येयम आर्यं तं लॊकविश्रुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 174, + "shloka": 26, + "text": "कथं च तीव्रं दुःखं मे हनिष्यति स भार्गवः\nएतद इच्छाम्य अहं शरॊतुम अथ यास्यामि तत्र वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 1, + "text": "हॊत्रवाहन उवाच\nरामं दरक्ष्यसि वत्से तवं जामदग्न्यं महावने\nउग्रे तपसि वर्तन्तं सत्यसंधं महाबलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 2, + "text": "महेन्द्रे वै गिरिश्रेष्ठे रामं नित्यम उपासते\nऋषयॊ वेदविदुषॊ गन्धर्वाप्सरसस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 3, + "text": "तत्र गच्छस्व भद्रं ते बरूयाश चैनं वचॊ मम\nअभिवाद्य पूर्वं शिरसा तपॊवृद्धं दृढव्रतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 4, + "text": "बरूयाश चैनं पुनर भद्रे यत ते कार्यं मनीषितम\nमयि संकीर्तिते रामः सर्वं तत ते करिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 5, + "text": "मम रामः सखा वत्से परीतियुक्तः सुहृच च मे\nजमदग्निसुतॊ वीरः सर्वशस्त्रभृतां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 6, + "text": "एवं बरुवति कन्यां तु पार्थिवे हॊत्रवाहने\nअकृतव्रणः परादुरासीद रामस्यानुचरः परियः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 7, + "text": "ततस ते मुनयः सर्वे समुत्तस्थुः सहस्रशः\nस च राजा वयॊवृद्धः सृञ्जयॊ हॊत्रवाहनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 8, + "text": "ततः पृष्ट्वा यथान्यायम अन्यॊन्यं ते वनौकसः\nसहिता भरतश्रेष्ठ निषेदुः परिवार्य तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 9, + "text": "ततस ते कथयाम आसुः कथास तास ता मनॊरमाः\nकान्ता दिव्याश च राजेन्द्र परीतिहर्षमुदा युताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 10, + "text": "ततः कथान्ते राजर्षिर महात्मा हॊत्रवाहनः\nरामं शरेष्ठं महर्षीणाम अपृच्छद अकृतव्रणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 11, + "text": "कव संप्रति महाबाहॊ जामदग्न्यः परतापवान\nअकृतव्रण शक्यॊ वै दरष्टुं वेदविदां वरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 12, + "text": "अकृतव्रण उवाच\nभवन्तम एव सततं रामः कीर्तयति परभॊ\nसृञ्जयॊ मे परियसखॊ राजर्षिर इति पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 13, + "text": "इह रामः परभाते शवॊ भवितेति मतिर मम\nदरष्टास्य एनम इहायान्तं तव दर्शनकाङ्क्षया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 14, + "text": "इयं च कन्या राजर्षे किमर्थं वनम आगता\nकस्य चेयं तव च का भवतीच्छामि वेदितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 15, + "text": "हॊत्रवाहन उवाच\nदौहित्रीयं मम विभॊ काशिराजसुता शुभा\nजयेष्ठा सवयंवरे तस्थौ भगिनीभ्यां सहानघ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 16, + "text": "इयम अम्बेति विख्याता जयेष्ठा काशिपतेः सुता\nअम्बिकाम्बालिके तव अन्ये यवीयस्यौ तपॊधन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 17, + "text": "समेतं पार्थिवं कषत्रं काशिपुर्यां ततॊ ऽभवत\nकन्यानिमित्तं बरह्मर्षे तत्रासीद उत्सवॊ महान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 18, + "text": "ततः किल महावीर्यॊ भीष्मः शांतनवॊ नृपान\nअवाक्षिप्य महातेजास तिस्रः कन्या जहार ताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 19, + "text": "निर्जित्य पृथिवीपालान अथ भीष्मॊ गजाह्वयम\nआजगाम विशुद्धात्मा कन्याभिः सह भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 20, + "text": "सत्यवत्यै निवेद्याथ विवाहार्थम अनन्तरम\nभरातुर विचित्रवीर्यस्य समाज्ञापयत परभुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 21, + "text": "ततॊ वैवाहिकं दृष्ट्वा कन्येयं समुपार्जितम\nअब्रवीत तत्र गाङ्गेयं मन्त्रिमध्ये दविजर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 22, + "text": "मया शाल्वपतिर वीर मनसाभिवृतः पतिः\nन माम अर्हसि धर्मज्ञ परचित्तां परदापितुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 23, + "text": "तच छरुत्वा वचनं भीष्मः संमन्त्र्य सह मन्त्रिभिः\nनिश्चित्य विससर्जेमां सत्यवत्या मते सथितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 24, + "text": "अनुज्ञाता तु भीष्मेण शाल्वं सौभपतिं ततः\nकन्येयं मुदिता विप्र काले वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 25, + "text": "विसर्जितास्मि भीष्मेण धर्मं मां परतिपादय\nमनसाभिवृतः पूर्वं मया तवं पार्थिवर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 26, + "text": "परत्याचख्यौ च शाल्वॊ ऽपि चारित्रस्याभिशङ्कितः\nसेयं तपॊवनं पराप्ता तापस्ये ऽभिरता भृशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 27, + "text": "मया च परत्यभिज्ञाता वंशस्य परिकीर्तनात\nअस्य दुःखस्य चॊत्पत्तिं भीष्मम एवेह मन्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 28, + "text": "अम्बॊवाच\nभगवन्न एवम एवैतद यथाह पृथिवीपतिः\nशरीरकर्ता मातुर मे सृञ्जयॊ हॊत्रवाहनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 29, + "text": "न हय उत्सहे सवनगरं परतियातुं तपॊधन\nअवमानभयाच चैव वरीडया च महामुने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 175, + "shloka": 30, + "text": "यत तु मां भगवान रामॊ वक्ष्यति दविजसत्तम\nतन मे कार्यतमं कार्यम इति मे भगवन मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 1, + "text": "अकृतव्रण उवाच\nदुःखद्वयम इदं भद्रे कतरस्य चिकीर्षसि\nपरतिकर्तव्यम अबले तत तवं वत्से बरवीहि मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 2, + "text": "यदि सौभपतिर भद्रे नियॊक्तव्यॊ मते तव\nनियॊक्ष्यति महात्मा तं रामस तवद्धितकाम्यया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 3, + "text": "अथापगेयं भीष्मं तं रामेणेच्छसि धीमता\nरणे विनिर्जितं दरष्टुं कुर्यात तद अपि भार्गवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 4, + "text": "सृञ्जयस्य वचः शरुत्वा तव चैव शुचिस्मिते\nयद अत्रानन्तरं कार्यं तद अद्यैव विचिन्त्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 5, + "text": "अम्बॊवाच\nअपनीतास्मि भीष्मेण भगवन्न अविजानता\nन हि जानाति मे भीष्मॊ ब��ह्मञ शाल्वगतं मनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 6, + "text": "एतद विचार्य मनसा भवान एव विनिश्चयम\nविचिनॊतु यथान्यायं विधानं करियतां तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 7, + "text": "भीष्मे वा कुरुशार्दूले शाल्वराजे ऽथ वा पुनः\nउभयॊर एव वा बरह्मन यद युक्तं तत समाचर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 8, + "text": "निवेदितं मया हय एतद दुःखमूलं यथातथम\nविधानं तत्र भगवन कर्तुम अर्हसि युक्तितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 9, + "text": "अकृतव्रण उवाच\nउपपन्नम इदं भद्रे यद एवं वरवर्णिनि\nधर्मं परति वचॊ बरूयाः शृणु चेदं वचॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 10, + "text": "यदि तवाम आपगेयॊ वै न नयेद गजसाह्वयम\nशाल्वस तवां शिरसा भीरु गृह्णीयाद रामचॊदितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 11, + "text": "तेन तवं निर्जिता भद्रे यस्मान नीतासि भामिनि\nसंशयः शाल्वराजस्य तेन तवयि सुमध्यमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 12, + "text": "भीष्मः पुरुषमानी च जितकाशी तथैव च\nतस्मात परतिक्रिया युक्ता भीष्मे कारयितुं तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 13, + "text": "अम्बॊवाच\nममाप्य एष महान बरह्मन हृदि कामॊ ऽभिवर्तते\nघातयेयं यदि रणे भीष्मम इत्य एव नित्यदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 14, + "text": "भीष्मं वा शाल्वराजं वा यं वा दॊषेण गच्छसि\nपरशाधि तं महाबाहॊ यत्कृते ऽहं सुदुःखिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 15, + "text": "भीष्म उवाच\nएवं कथयताम एव तेषां स दिवसॊ गतः\nरात्रिश च भरतश्रेष्ठ सुखशीतॊष्णमारुता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 16, + "text": "ततॊ रामः परादुरासीत परज्वलन्न इव तेजसा\nशिष्यैः परिवृतॊ राजञ जटाचीरधरॊ मुनिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 17, + "text": "धनुष्पाणिर अदीनात्मा खड्गं बिभ्रत परश्वधी\nविरजा राजशार्दूल सॊ ऽभययात सृञ्जयं नृपम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 18, + "text": "ततस तं तापसा दृष्ट्वा स च राजा महातपाः\nतस्थुः पराञ्जलयः सर्वे सा च कन्या तपस्विनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 19, + "text": "पूजयाम आसुर अव्यग्रा मधुपर्केण भार्गवम\nअर्चितश च यथायॊगं निषसाद सहैव तैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 20, + "text": "ततः पूर्वव्यतीतानि कथयेते सम ताव उभौ\nसृञ्जयश च स राजर्षिर जामदग्न्यश च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 21, + "text": "ततः कथान्ते राजर्षिर भृगुश्रेष्ठं महाबलम\nउवाच मधुरं काले रामं वचनम अर्थवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 22, + "text": "रामेयं मम दौहित्री काशिराजसुता परभॊ\nअस्याः शृणु यथातत्त्वं कार्यं कार्यविशारद" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 23, + "text": "परमं कथ्यतां चेति तां रामः परत्यभाषत\nततः साभ्यगमद रामं जवलन्तम इव पावकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 24, + "text": "सा चाभिवाद्य चरणौ रामस्य शिरसा शुभा\nसपृष्ट्वा पद्मदलाभाभ्यां पाणिभ्याम अग्रतः सथिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 25, + "text": "रुरॊद सा शॊकवती बाष्पव्याकुललॊचना\nपरपेदे शरणं चैव शरण्यं भृगुनन्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 26, + "text": "राम उवाच\nयथासि सृञ्जयस्यास्य तथा मम नृपात्मजे\nबरूहि यत ते मनॊदुःखं करिष्ये वचनं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 27, + "text": "अम्बॊवाच\nभगवञ शरणं तवाद्य परपन्नास्मि महाव्रत\nशॊकपङ्कार्णवाद घॊराद उद्धरस्व च मां विभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 28, + "text": "भीष्म उवाच\nतस्याश च दृष्ट्वा रूपं च वयश चाभिनवं पुनः\nसौकुमार्यं परं चैव रामश चिन्तापरॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 29, + "text": "किम इयं वक्ष्यतीत्य एवं विमृशन भृगुसत्तमः\nइति दध्यौ चिरं रामः कृपयाभिपरिप्लुतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 30, + "text": "कथ्यताम इति सा भूयॊ रामेणॊक्ता शुचिस्मिता\nसर्वम एव यथातत्त्वं कथयाम आस भार्गवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 31, + "text": "तच छरुत्वा जामदग्न्यस तु राजपुत्र्या वचस तदा\nउवाच तां वरारॊहां निश्चित्यार्थविनिश्चयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 32, + "text": "परेषयिष्यामि भीष्माय कुरुश्रेष्ठाय भामिनि\nकरिष्यति वचॊ धर्म्यं शरुत्वा मे स नराधिपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 33, + "text": "न चेत करिष्यति वचॊ मयॊक्तं जाह्नवीसुतः\nधक्ष्याम्य एनं रणे भद्रे सामात्यं शस्त्रतेजसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 34, + "text": "अथ वा ते मतिस तत्र राजपुत्रि निवर्तते\nतावच छाल्वपतिं वीरं यॊजयाम्य अत्र कर्मणि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 35, + "text": "अम्बॊवाच\nविसर्जितास्मि भीष्मेण शरुत्वैव भृगुनन्दन\nशाल्वराजगतं चेतॊ मम पूर्वं मनीषितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 36, + "text": "सौभराजम उपेत्याहम अब्रुवं दुर्वचं वचः\nन च मां परत्यगृह्णात स चारित्रपरिशङ्कितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 37, + "text": "एतत सर्वं विनिश्चित्य सवबुद्ध्या भृगुनन्दन\nयद अत्रौपयिकं कार्���ं तच चिन्तयितुम अर्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 38, + "text": "ममात्र वयसनस्यास्य भीष्मॊ मूलं महाव्रतः\nयेनाहं वशम आनीता समुत्क्षिप्य बलात तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 39, + "text": "भीष्मं जहि महाबाहॊ यत्कृते दुःखम ईदृशम\nपराप्ताहं भृगुशार्दूल चराम्य अप्रियम उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 40, + "text": "स हि लुब्धश च मानी च जितकाशी च भार्गव\nतस्मात परतिक्रिया कर्तुं युक्ता तस्मै तवयानघ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 41, + "text": "एष मे हरियमाणाया भारतेन तदा विभॊ\nअभवद धृदि संकल्पॊ घातयेयं महाव्रतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 176, + "shloka": 42, + "text": "तस्मात कामं ममाद्येमं राम संवर्तयानघ\nजहि भीष्मं महाबाहॊ यथा वृत्रं पुरंदरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nएवम उक्तस तदा रामॊ जहि भीष्मम इति परभॊ\nउवाच रुदतीं कन्यां चॊदयन्तीं पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 2, + "text": "काश्ये कामं न गृह्णामि शस्त्रं वै वरवर्णिनि\nऋते बरह्मविदां हेतॊः किम अन्यत करवाणि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 3, + "text": "वाचा भीष्मश च शाल्वश च मम राज्ञि वशानुगौ\nभविष्यतॊ ऽनवद्याङ्गि तत करिष्यामि मा शुचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 4, + "text": "न तु शस्त्रं गरहीष्यामि कथं चिद अपि भामिनि\nऋते नियॊगाद विप्राणाम एष मे समयः कृतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 5, + "text": "अम्बॊवाच\nमम दुःखं भगवता वयपनेयं यतस ततः\nतत तु भीष्मप्रसूतं मे तं जहीश्वर माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 6, + "text": "राम उवाच\nकाशिकन्ये पुनर बरूहि भीष्मस ते चरणाव उभौ\nशिरसा वन्दनार्हॊ ऽपि गरहीष्यति गिरा मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 7, + "text": "अम्बॊवाच\nजहि भीष्मं रणे राम मम चेद इच्छसि परियम\nपरतिश्रुतं च यदि तत सत्यं कर्तुम इहार्हसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 8, + "text": "भीष्म उवाच\nतयॊः संवदतॊर एवं राजन रामाम्बयॊस तदा\nअकृतव्रणॊ जामदग्न्यम इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 9, + "text": "शरणागतां महाबाहॊ कन्यां न तयक्तुम अर्हसि\nजहि भीष्मं रणे राम गर्जन्तम असुरं यथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 10, + "text": "यदि भीष्मस तवयाहूतॊ रणे राम महामुने\nनिर्जितॊ ऽसमीति वा बरूयात कुर्याद वा वचनं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 11, + "text": "कृतम अस्या भवेत कार्यं कन्याया भृगुनन्दन\nवाक्यं सत्यं च ते वीर भविष्यति कृतं विभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 12, + "text": "इयं चापि परतिज्ञा ते तदा राम महामुने\nजित्वा वै कषत्रियान सर्वान बराह्मणेषु परतिश्रुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 13, + "text": "बराह्मणः कषत्रियॊ वैश्यः शूद्रश चैव रणे यदि\nबरह्मद्विड भविता तं वै हनिष्यामीति भार्गव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 14, + "text": "शरणं हि परपन्नानां भीतानां जीवितार्थिनाम\nन शक्ष्यामि परित्यागं कर्तुं जीवन कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 15, + "text": "यश च कषत्रं रणे कृत्स्नं विजेष्यति समागतम\nदृप्तात्मानम अहं तं च हनिष्यामीति भार्गव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 16, + "text": "स एवं विजयी राम भीष्मः कुरुकुलॊद्वहः\nतेन युध्यस्व संग्रामे समेत्य भृगुनन्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 17, + "text": "राम उवाच\nसमराम्य अहं पूर्वकृतां परतिज्ञाम ऋषिसत्तम\nतथैव च करिष्यामि यथा साम्नैव लप्स्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 18, + "text": "कार्यम एतन महद बरह्मन काशिकन्यामनॊगतम\nगमिष्यामि सवयं तत्र कन्याम आदाय यत्र सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 19, + "text": "यदि भीष्मॊ रणश्लाघी न करिष्यति मे वचः\nहनिष्याम्य एनम उद्रिक्तम इति मे निश्चिता मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 20, + "text": "न हि बाणा मयॊत्सृष्टाः सज्जन्तीह शरीरिणाम\nकायेषु विदितं तुभ्यं पुरा कषत्रिय संगरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 21, + "text": "भीष्म उवाच\nएवम उक्त्वा ततॊ रामः सह तैर बरह्मवादिभिः\nपरयाणाय मतिं कृत्वा समुत्तस्थौ महामनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 22, + "text": "ततस ते ताम उषित्वा तु रजनीं तत्र तापसाः\nहुताग्नयॊ जप्तजप्याः परतस्थुर मज्जिघांसया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 23, + "text": "अभ्यगच्छत ततॊ रामः सह तैर बराह्मणर्षभैः\nकुरुक्षेत्रं महाराज कन्यया सह भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 177, + "shloka": 24, + "text": "नयविशन्त ततः सर्वे परिगृह्य सरस्वतीम\nतापसास ते महात्मानॊ भृगुश्रेष्ठपुरस्कृताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततस तृतीये दिवसे समे देशे वयवस्थितः\nपरेषयाम आस मे राजन पराप्तॊ ऽसमीति महाव्रतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 2, + "text": "तम आगतम अहं शरुत्वा विषयान्तं महाबलम\nअभ्यगच्छं जवेनाशु परीत्या तेजॊनिधिं परभुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 3, + "text": "गां पुरस्कृत्य राजेन्द्र बराह्मणैः परिवारितः\nऋत्विग्भिर देवकल्पैश च तथैव च पुरॊहितैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 4, + "text": "स माम अभिगतं दृष्ट्वा जामदग्न्यः परतापवान\nपरतिजग्राह तां पूजां वचनं चेदम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 5, + "text": "भीष्म कां बुद्धिम आस्थाय काशिराजसुता तवया\nअकामेयम इहानीता पुनश चैव विसर्जिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 6, + "text": "विभ्रंशिता तवया हीयं धर्मावाप्तेः परावरात\nपरामृष्टां तवया हीमां कॊ हि गन्तुम इहार्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 7, + "text": "परत्याख्याता हि शाल्वेन तवया नीतेति भारत\nतस्माद इमां मन्नियॊगात परतिगृह्णीष्व भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 8, + "text": "सवधर्मं पुरुषव्याघ्र राजपुत्री लभत्व इयम\nन युक्तम अवमानॊ ऽयं कर्तुं राज्ञा तवयानघ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 9, + "text": "ततस तं नातिमनसं समुदीक्ष्याहम अब्रुवम\nनाहम एनां पुनर दद्यां भरात्रे बरह्मन कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 10, + "text": "शाल्वस्याहम इति पराह पुरा माम इह भार्गव\nमया चैवाभ्यनुज्ञाता गता सौभपुरं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 11, + "text": "न भयान नाप्य अनुक्रॊशान न लॊभान नार्थकाम्यया\nकषत्रधर्मम अहं जह्याम इति मे वरतम आहितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 12, + "text": "अथ माम अब्रवीद रामः करॊधपर्याकुलेक्षणः\nन करिष्यसि चेद एतद वाक्यं मे कुरुपुंगव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 13, + "text": "हनिष्यामि सहामात्यं तवाम अद्येति पुनः पुनः\nसंरम्भाद अब्रवीद रामः करॊधपर्याकुलेक्षणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 14, + "text": "तम अहं गीर्भिर इष्टाभिः पुनः पुनर अरिंदमम\nअयाचं भृगुशार्दूलं न चैव परशशाम सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 15, + "text": "तम अहं परणम्य शिरसा भूयॊ बराह्मणसत्तमम\nअब्रुवं कारणं किं तद यत तवं यॊद्धुम इहेच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 16, + "text": "इष्वस्त्रं मम बालस्य भवतैव चतुर्विधम\nउपदिष्टं महाबाहॊ शिष्यॊ ऽसमि तव भार्गव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 17, + "text": "ततॊ माम अब्रवीद रामः करॊधसंरक्तलॊचनः\nजानीषे मां गुरुं भीष्म न चेमां परतिगृह्णसे\nसुतां काश्यस्य कौरव्य मत्प्रियार्थं महीपते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 18, + "text": "न हि ते विद्यते शान्तिर अन्यथा कुरुनन्दन\nगृहाणेमां महाबाहॊ रक्षस्व कुलम आत्मनः\nतवया विभ्रंशिता हीयं भर्तारं नाभिगच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 19, + "text": "तथा बरुवन्तं तम अहं रामं परपुरंजयम\nनैतद एवं पुनर भावि बरह्मर्षे किं शरमेण ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 20, + "text": "गुरुत्वं तवयि संप्रेक्ष्य जामदग्न्य पुरातनम\nपरसादये तवां भगवंस तयक्तैषा हि पुरा मया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 21, + "text": "कॊ जातु परभावां हि नारीं वयालीम इव सथिताम\nवासयेत गृहे जानन सत्रीणां दॊषान महात्ययान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 22, + "text": "न भयाद वासवस्यापि धर्मं जह्यां महाद्युते\nपरसीद मा वा यद वा ते कार्यं तत कुरु माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 23, + "text": "अयं चापि विशुद्धात्मन पुराणे शरूयते विभॊ\nमरुत्तेन महाबुद्धे गीतः शलॊकॊ महात्मना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 24, + "text": "गुरॊर अप्य अवलिप्तस्य कार्याकार्यम अजानतः\nउत्पथप्रतिपन्नस्य कार्यं भवति शासनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 25, + "text": "स तवं गुरुर इति परेम्णा मया संमानितॊ भृशम\nगुरुवृत्तं न जानीषे तस्माद यॊत्स्याम्य अहं तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 26, + "text": "गुरुं न हन्यां समरे बराह्मणं च विशेषतः\nविशेषतस तपॊवृद्धम एवं कषान्तं मया तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 27, + "text": "युद्यतेषुम अथॊ दृष्ट्वा बराह्मणं कषत्रबन्धुवत\nयॊ हन्यात समरे करुद्धॊ युध्यन्तम अपलायिनम\nबरह्महत्या न तस्य सयाद इति धर्मेषु निश्चयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 28, + "text": "कषत्रियाणां सथितॊ धर्मे कषत्रियॊ ऽसमि तपॊधन\nयॊ यथा वर्तते यस्मिंस तथा तस्मिन परवर्तयन\nनाधर्मं समवाप्नॊति नरः शरेयश च विन्दति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 29, + "text": "अर्थे वा यदि वा धर्मे समर्थॊ देशकालवित\nअनर्थसंशयापन्नः शरेयान निःसंशयेन च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 30, + "text": "यस्मात संशयिते ऽरथे ऽसमिन यथान्यायं परवर्तसे\nतस्माद यॊत्स्यामि सहितस तवया राम महाहवे\nपश्य मे बाहुवीर्यं च विक्रमं चातिमानुषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 31, + "text": "एवंगते ऽपि तु मया यच छक्यं भृगुनन्दन\nतत करिष्ये कुरुक्षेत्रे यॊत्स्ये विप्र तवया सह\nदवंद्वे राम यथेष्टं ते सज्जॊ भव महामुने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 32, + "text": "तत्र तवं निहतॊ राम मया शरशताचितः\nलप्स्यसे निर्जिताँल लॊकाञ शस्त्रपूतॊ महारणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 33, + "text": "स गच्छ विनिवर्तस्व कुरुक्षेत्रं रणप्रिय\nतत्रैष्यामि महाबाहॊ युद्धाय तवां तपॊधन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 34, + "text": "अपि यत्र तवया राम कृतं शौचं पुरा पितुः\nतत्राहम अपि हत्वा तवां शौचं कर्तास्मि भार्गव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 35, + "text": "तत्र गच्छस्व राम तवं तवरितं युद्धदुर्मद\nवयपनेष्यामि ते दर्पं पौराणं बराह्मणब्रुव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 36, + "text": "यच चापि कत्थसे राम बहुशः परिषत्सु वै\nनिर्जिताः कषत्रिया लॊके मयैकेनेति तच छृणु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 37, + "text": "न तदा जायते भीष्मॊ मद्विधः कषत्रियॊ ऽपि वा\nयस ते युद्धमयं दर्पं कामं च वयपनाशयेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 178, + "shloka": 38, + "text": "सॊ ऽहं जातॊ महाबाहॊ भीष्मः परपुरंजयः\nवयपनेष्यामि ते दर्पं युद्धे राम न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततॊ माम अब्रवीद रामः परहसन्न इव भारत\nदिष्ट्या भीष्म मया सार्धं यॊद्धुम इच्छसि संगरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 2, + "text": "अयं गच्छामि कौरव्य कुरुक्षेत्रं तवया सह\nभाषितं तत करिष्यामि तत्रागच्छेः परंतप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 3, + "text": "तत्र तवां निहतं माता मया शरशताचितम\nजाह्नवी पश्यतां भीष्म गृध्रकङ्कबडाशनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 4, + "text": "कृपणं तवाम अभिप्रेक्ष्य सिद्धचारणसेविता\nमया विनिहतं देवी रॊदताम अद्य पार्थिव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 5, + "text": "अतदर्हा महाभागा भगीरथसुता नदी\nया तवाम अजीजनन मन्दं युद्धकामुकम आतुरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 6, + "text": "एहि गच्छ मया भीष्म युद्धम अद्यैव वर्तताम\nगृहाण सर्वं कौरव्य रथादि भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 7, + "text": "इति बरुवाणं तम अहं रामं परपुरंजयम\nपरणम्य शिरसा राजन्न एवम अस्त्व इत्य अथाब्रुवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 8, + "text": "एवम उक्त्वा ययौ रामः कुरुक्षेत्रं युयुत्सया\nपरविश्य नगरं चाहं सत्यवत्यै नयवेदयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 9, + "text": "ततः कृतस्वस्त्ययनॊ मात्रा परत्यभिनन्दितः\nदविजातीन वाच्य पुण्याहं सवस्ति चैव महाद्युते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 10, + "text": "रथम आस्थाय रुचिरं राजतं पाण्डुरैर हयैः\nसूपस्करं सवधिष्ठानं वैयाघ्रपरिवारणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 11, + "text": "उपपन्नं महाशस्त्रैः सर्वॊपकरणान्वितम\nतत कुलीनेन वीरेण हयशास्त्रविदा नृप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 12, + "text": "युक्तं सूतेन शिष्टेन बहुशॊ दृष्टकर्मणा\nदंशितः पाण्डुरेणाहं कवचेन वपुष्मता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 13, + "text": "पाण्डुरं कार्मुकं गृह्य परायां भरतसत्तम\nपाण्डुरेणातपत्रेण धरियमाणेन मूर्धनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 14, + "text": "पाण्डुरैश चामरैश चापि वीज्यमानॊ नराधिप\nशुक्लवासाः सितॊष्णीषः सर्वशुक्लविभूषणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 15, + "text": "सतूयमानॊ जयाशीर्भिर निष्क्रम्य गजसाह्वयात\nकुरुक्षेत्रं रणक्षेत्रम उपायां भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 16, + "text": "ते हयाश चॊदितास तेन सूतेन परमाहवे\nअवहन मां भृशं राजन मनॊमारुतरंहसः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 17, + "text": "गत्वाहं तत कुरुक्षेत्रं स च रामः परतापवान\nयुद्धाय सहसा राजन पराक्रान्तौ परस्परम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 18, + "text": "ततः संदर्शने ऽतिष्ठं रामस्यातितपस्विनः\nपरगृह्य शङ्खप्रवरं ततः पराधमम उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 19, + "text": "ततस तत्र दविजा राजंस तापसाश च वनौकसः\nअपश्यन्त रणं दिव्यं देवाः सर्षिगणास तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 20, + "text": "ततॊ दिव्यानि माल्यानि परादुरासन मुहुर मुहुः\nवादित्राणि च दिव्यानि मेघवृन्दानि चैव ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 21, + "text": "ततस ते तापसाः सर्वे भार्गवस्यानुयायिनः\nपरेक्षकाः समपद्यन्त परिवार्य रणाजिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 22, + "text": "ततॊ माम अब्रवीद देवी सर्वभूतहितैषिणी\nमाता सवरूपिणी राजन किम इदं ते चिकीर्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 23, + "text": "गत्वाहं जामदग्न्यं तं परयाचिष्ये कुरूद्वह\nभीष्मेण सह मा यॊत्सीः शिष्येणेति पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 24, + "text": "मा मैवं पुत्र निर्बन्धं कुरु विप्रेण पार्थिव\nजामदग्न्येन समरे यॊद्धुम इत्य अवभर्त्सयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 25, + "text": "किं न वै कषत्रियहरॊ हरतुल्यपराक्रमः\nविदितः पुत्र रामस ते यतस तवं यॊद्धुम इच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 26, + "text": "ततॊ ऽहम अब्रुवं देवीम अभिवाद्य कृताञ्जलिः\nसर्वं तद भरतश्रेष्ठ यथावृत्तं सवयंवरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 27, + "text": "यथा च रामॊ ��ाजेन्द्र मया पूर्वं परसादितः\nकाशिराजसुतायाश च यथा कामः पुरातनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 28, + "text": "ततः सा रामम अभ्येत्य जननी मे महानदी\nमदर्थं तम ऋषिं देवी कषमयाम आस भार्गवम\nभीष्मेण सह मा यॊत्सीः शिष्येणेति वचॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 29, + "text": "स च ताम आह याचन्तीं भीष्मम एव निवर्तय\nन हि मे कुरुते कामम इत्य अहं तम उपागमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 30, + "text": "संजय उवाच\nततॊ गङ्गा सुतस्नेहाद भीष्मं पुनर उपागमत\nन चास्याः सॊ ऽकरॊद वाक्यं करॊधपर्याकुलेक्षणः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 179, + "shloka": 31, + "text": "अथादृश्यत धर्मात्मा भृगुश्रेष्ठॊ महातपाः\nआह्वयाम आस च पुनर युद्धाय दविजसत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nतम अहं समयन्न इव रणे परत्यभाषं वयवस्थितम\nभूमिष्ठं नॊत्सहे यॊद्धुं भवन्तं रथम आस्थितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 2, + "text": "आरॊह सयन्दनं वीर कवचं च महाभुज\nबधान समरे राम यदि यॊद्धुं मयेच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 3, + "text": "ततॊ माम अब्रवीद रामः समयमानॊ रणाजिरे\nरथॊ मे मेदिनी भीष्म वाहा वेदाः सदश्ववत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 4, + "text": "सूतॊ मे मातरिश्वा वै कवचं वेदमातरः\nसुसंवीतॊ रणे ताभिर यॊत्स्ये ऽहं कुरुनन्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 5, + "text": "एवं बरुवाणॊ गान्धारे रामॊ मां सत्यविक्रमः\nशरव्रातेन महता सर्वतः पर्यवारयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 6, + "text": "ततॊ ऽपश्यं जामदग्न्यं रथे दिव्ये वयवस्थितम\nसर्वायुधधरे शरीमत्य अद्भुतॊपमदर्शने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 7, + "text": "मनसा विहिते पुण्ये विस्तीर्णे नगरॊपमे\nदिव्याश्वयुजि संनद्धे काञ्चनेन विभूषिते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 8, + "text": "धवजेन च महाबाहॊ सॊमालंकृतलक्ष्मणा\nधनुर्धरॊ बद्धतूणॊ बद्धगॊधाङ्गुलित्रवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 9, + "text": "सारथ्यं कृतवांस तत्र युयुत्सॊर अकृतव्रणः\nसखा वेदविद अत्यन्तं दयितॊ भार्गवस्य ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 10, + "text": "आह्वयानः स मां युद्धे मनॊ हर्षयतीव मे\nपुनः पुनर अभिक्रॊशन्न अभियाहीति भार्गवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 11, + "text": "तम आदित्यम इवॊद्यन्तम अनाधृष्यं महाबलम\nकषत्रियान्तकरं रामम एकम एकः समासदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ ऽहं बाणपातेषु तरिषु वाहान निगृह्य वै\nअवतीर्य धनुर नयस्य पदातिर ऋषिसत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 13, + "text": "अभ्यगच्छं तदा रामम अर्चिष्यन दविजसत्तमम\nअभिवाद्य चैनं विधिवद अब्रुवं वाक्यम उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 14, + "text": "यॊत्स्ये तवया रणे राम विशिष्टेनाधिकेन च\nगुरुणा धर्मशीलेन जयम आशास्स्व मे विभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 15, + "text": "राम उवाच\nएवम एतत कुरुश्रेष्ठ कर्तव्यं भूतिम इच्छता\nधर्मॊ हय एष महाबाहॊ विशिष्टैः सह युध्यताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 16, + "text": "शपेयं तवां न चेद एवम आगच्छेथा विशां पते\nयुध्यस्व तवं रणे यत्तॊ धैर्यम आलम्ब्य कौरव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 17, + "text": "न तु ते जयम आशासे तवां हि जेतुम अहं सथितः\nगच्छ युध्यस्व धर्मेण परीतॊ ऽसमि चरितेन ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 18, + "text": "भीष्म उवाच\nततॊ ऽहं तं नमस्कृत्य रथम आरुह्य सत्वरः\nपराध्मापयं रणे शङ्खं पुनर हेमविभूषितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 19, + "text": "ततॊ युद्धं समभवन मम तस्य च भारत\nदिवसान सुबहून राजन परस्परजिगीषया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 20, + "text": "स मे तस्मिन रणे पूर्वं पराहरत कङ्कपत्रिभिः\nषष्ट्या शतैश च नवभिः शराणाम अग्निवर्चसाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 21, + "text": "चत्वारस तेन मे वाहाः सूतश चैव विशां पते\nपरतिरुद्धास तथैवाहं समरे दंशितः सथितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 22, + "text": "नमस्कृत्य च देवेभ्यॊ बराह्मणेभ्यश च भारत\nतम अहं समयन्न इव रणे परत्यभाषं वयवस्थितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 23, + "text": "आचार्यता मानिता मे निर्मर्यादे हय अपि तवयि\nभूयस तु शृणु मे बरह्मन संपदं धर्मसंग्रहे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 24, + "text": "ये ते वेदाः शरीरस्था बराह्मण्यं यच च ते महत\nतपश च सुमहत तप्तं न तेभ्यः परहराम्य अहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 25, + "text": "परहरे कषत्रधर्मस्य यं तवं राम समास्थितः\nबराह्मणः कषत्रियत्वं हि याति शस्त्रसमुद्यमात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 26, + "text": "पश्य मे धनुषॊ वीर्यं पश्य बाह्वॊर बलं च मे\nएष ते कार्मुकं वीर दविधा कुर्मि ससायकम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 27, + "text": "तस्याहं निशितं भल्लं पराहिण्वं भरतर्षभ\nतेनास्य धनुषः कॊटिश छिन्ना भूमिम अथागमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 28, + "text": "नव चापि पृषत्कानां शतानि नतपर्वणाम\nपराहिण्वं कङ्कपत्राणां जामदग्न्यरथं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 29, + "text": "काये विषक्तास तु तदा वायुनाभिसमीरिताः\nचेलुः कषरन्तॊ रुधिरं नागा इव च ते शराः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 30, + "text": "कषतजॊक्षितसर्वाङ्गः कषरन स रुधिरं वरणैः\nबभौ रामस तदा राजन मेरुर धातून इवॊत्सृजन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 31, + "text": "हेमन्तान्ते ऽशॊक इव रक्तस्तबकमण्डितः\nबभौ रामस तदा राजन कव चित किंशुकसंनिभः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 32, + "text": "ततॊ ऽनयद धनुर आदाय रामः करॊधसमन्वितः\nहेमपुङ्खान सुनिशिताञ शरांस तान हि ववर्ष सः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 33, + "text": "ते समासाद्य मां रौद्रा बहुधा मर्मभेदिनः\nअकम्पयन महावेगाः सर्पानलविषॊपमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 34, + "text": "ततॊ ऽहं समवष्टभ्य पुनर आत्मानम आहवे\nशतसंख्यैः शरैः करुद्धस तदा रामम अवाकिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 35, + "text": "स तैर अग्न्यर्कसंकाशैः शरैर आशीविषॊपमैः\nशितैर अभ्यर्दितॊ रामॊ मन्दचेता इवाभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 36, + "text": "ततॊ ऽहं कृपयाविष्टॊ विनिन्द्यात्मानम आत्मना\nधिग धिग इत्य अब्रुवं युद्धं कषत्रं च भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 37, + "text": "असकृच चाब्रुवं राजञ शॊकवेगपरिप्लुतः\nअहॊ बत कृतं पापं मयेदं कषत्रकर्मणा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 38, + "text": "गुरुर दविजातिर धर्मात्मा यद एवं पीडितः शरैः\nततॊ न पराहरं भूयॊ जामदग्न्याय भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 180, + "shloka": 39, + "text": "अथावताप्य पृथिवीं पूषा दिवससंक्षये\nजगामास्तं सहस्रांशुस ततॊ युद्धम उपारमत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nआत्मनस तु ततः सूतॊ हयानां च विशां पते\nमम चापनयाम आस शल्यान कुशलसंमतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 2, + "text": "सनातॊपवृत्तैस तुरगैर लब्धतॊयैर अविह्वलैः\nपरभात उदिते सूर्ये ततॊ युद्धम अवर्तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 3, + "text": "दृष्ट्वा मां तूर्णम आयान्तं दंशितं सयन्दने सथितम\nअकरॊद रथम अत्यर्थं रामः सज्जं परतापवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 4, + "text": "ततॊ ऽहं रामम आयान्तं दृष्ट्वा समरकाङ्क्षिणम\nधनुःश्रेष्ठं समुत्सृज्य सहसावतरं रथात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 5, + "text": "अभिवाद्य तथैवाहं रथम आ���ुह्य भारत\nयुयुत्सुर जामदग्न्यस्य परमुखे वीतभीः सथितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 6, + "text": "ततॊ मां शरवर्षेण महता समवाकिरत\nअहं च शरवर्षेण वर्षन्तं समवाकिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 7, + "text": "संक्रुद्धॊ जामदग्न्यस तु पुनर एव पतत्रिणः\nपरेषयाम आस मे राजन दीप्तास्यान उरगान इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 8, + "text": "तान अहं निशितैर भल्लैः शतशॊ ऽथ सहस्रशः\nअच्छिदं सहसा राजन्न अन्तरिक्षे पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 9, + "text": "ततस तव अस्त्राणि दिव्यानि जामदग्न्यः परतापवान\nमयि परचॊदयाम आस तान्य अहं परत्यषेधयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 10, + "text": "अस्त्रैर एव महाबाहॊ चिकीर्षन्न अधिकां करियाम\nततॊ दिवि महान नादः परादुरासीत समन्ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 11, + "text": "ततॊ ऽहम अस्त्रं वायव्यं जामदग्न्ये परयुक्तवान\nपत्याजघ्ने च तद रामॊ गुह्यकास्त्रेण भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ ऽसत्रम अहम आग्नेयम अनुमन्त्र्य परयुक्तवान\nवारुणेनैव रामस तद वारयाम आस मे विभुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 13, + "text": "एवम अस्त्राणि दिव्यानि रामस्याहम अवारयम\nरामश च मम तेजस्वी दिव्यास्त्रविद अरिंदमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 14, + "text": "ततॊ मां सव्यतॊ राजन रामः कुर्वन दविजॊत्तमः\nउरस्य अविध्यत संक्रुद्धॊ जामदग्न्यॊ महाबलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 15, + "text": "ततॊ ऽहं भरतश्रेष्ठ संन्यषीदं रथॊत्तमे\nअथ मां कश्मलाविष्टं सूतस तूर्णम अपावहत\nगॊरुतं भरतश्रेष्ठ रामबाणप्रपीडितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 16, + "text": "ततॊ माम अपयातं वै भृशं विद्धम अचेतसम\nरामस्यानुचरा हृष्टाः सर्वे दृष्ट्वा परचुक्रुशुः\nअकृतव्रणप्रभृतयः काशिकन्या च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 17, + "text": "ततस तु लब्धसंज्ञॊ ऽहं जञात्वा सूतम अथाब्रुवम\nयाहि सूत यतॊ रामः सज्जॊ ऽहं गतवेदनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 18, + "text": "ततॊ माम अवहत सूतॊ हयैः परमशॊभितैः\nनृत्यद्भिर इव कौरव्य मारुतप्रतिमैर गतौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 19, + "text": "ततॊ ऽहं रामम आसाद्य बाणजालेन कौरव\nअवाकिरं सुसंरब्धः संरब्धं विजिगीषया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 20, + "text": "तान आपतत एवासौ रामॊ बाणान अजिह्मगान\nबाणैर एवाच्छिनत तूर्णम एकैकं तरिभिर आहवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 21, + "text": "ततस ते मृदिताः सर्वे मम बाणाः सुसंशिताः\nरामबाणैर दविधा छिन्नाः शतशॊ ऽथ महाहवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 22, + "text": "ततः पुनः शरं दीप्तं सुप्रभं कालसंमितम\nअसृजं जामदग्न्याय रामायाहं जिघांसया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 23, + "text": "तेन तव अभिहतॊ गाढं बाणच्छेदवशं गतः\nमुमॊह सहसा रामॊ भूमौ च निपपात ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 24, + "text": "ततॊ हाहाकृतं सर्वं रामे भूतलम आश्रिते\nजगद भारत संविग्नं यथार्कपतने ऽभवत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 25, + "text": "तत एनं सुसंविग्नाः सर्व एवाभिदुद्रुवुः\nतपॊधनास ते सहसा काश्या च भृगुनन्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 26, + "text": "त एनं संपरिष्वज्य शनैर आश्वासयंस तदा\nपाणिभिर जलशीतैश च जयाशीर्भिश च कौरव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 27, + "text": "ततः स विह्वलॊ वाक्यं राम उत्थाय माब्रवीत\nतिष्ठ भीष्म हतॊ ऽसीति बाणं संधाय कार्मुके" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 28, + "text": "स मुक्तॊ नयपतत तूर्णं पार्श्वे सव्ये महाहवे\nयेनाहं भृशसंविग्नॊ वयाघूर्णित इव दरुमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 29, + "text": "हत्वा हयांस ततॊ राजञ शीघ्रास्त्रेण महाहवे\nअवाकिरन मां विश्रब्धॊ बाणैस तैर लॊमवाहिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 30, + "text": "ततॊ ऽहम अपि शीघ्रास्त्रं समरे ऽपरतिवारणम\nअवासृजं महाबाहॊ ते ऽनतराधिष्ठिताः शराः\nरामस्य मम चैवाशु वयॊमावृत्य समन्ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 31, + "text": "न सम सूर्यः परतपति शरजालसमावृतः\nमातरिश्वान्तरे तस्मिन मेघरुद्ध इवानदत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 32, + "text": "ततॊ वायॊः परकम्पाच च सूर्यस्य च मरीचिभिः\nअभितापात सवभावाच च पावकः समजायत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 33, + "text": "ते शराः सवसमुत्थेन परदीप्ताश चित्रभानुना\nभूमौ सर्वे तदा राजन भस्मभूताः परपेदिरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 34, + "text": "तदा शतसहस्राणि परयुतान्य अर्बुदानि च\nअयुतान्य अथ खर्वाणि निखर्वाणि च कौरव\nरामः शराणां संक्रुद्धॊ मयि तूर्णम अपातयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 35, + "text": "ततॊ ऽहं तान अपि रणे शरैर आशीविषॊपमैः\nसंछिद्य भूमौ नृपते ऽपातयं पन्नगान इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 181, + "shloka": 36, + "text": "एवं तद अभवद युद्धं तदा भरतसत्तम\nसंध्याकाले वयतीते तु वयपायात स च मे गुरुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nसमागतस्य रामेण पुनर एवातिदारुणम\nअन्येद्युस तुमुलं युद्धं तदा भरतसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 2, + "text": "ततॊ दिव्यास्त्रविच छूरॊ दिव्यान्य अस्त्राण्य अनेकशः\nअयॊजयत धर्मात्मा दिवसे दिवसे विभुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 3, + "text": "तान्य अहं तत्प्रतीघातैर अस्त्रैर अस्त्राणि भारत\nवयधमं तुमुले युद्धे पराणांस तयक्त्वा सुदुस्त्यजान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 4, + "text": "अस्त्रैर अस्त्रेषु बहुधा हतेष्व अथ च भार्गवः\nअक्रुध्यत महातेजास तयक्तप्राणः स संयुगे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 5, + "text": "ततः शक्तिं पराहिणॊद घॊररूपाम; अस्त्रै रुद्धॊ जामदग्न्यॊ महात्मा\nकालॊत्सृष्टां परज्वलिताम इवॊल्कां; संदीप्ताग्रां तेजसावृत्य लॊकान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 6, + "text": "ततॊ ऽहं ताम इषुभिर दीप्यमानैः; समायान्तीम अन्तकालार्कदीप्ताम\nछित्त्वा तरिधा पातयाम आस भूमौ; ततॊ ववौ पवनः पुण्यगन्धिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 7, + "text": "तस्यां छिन्नायां करॊधदीप्तॊ ऽथ रामः; शक्तीर घॊराः पराहिणॊद दवादशान्याः\nतासां रूपं भारत नॊत शक्यं; तेजस्वित्वाल लाघवाच चैव वक्तुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 8, + "text": "किं तव एवाहं विह्वलः संप्रदृश्य; दिग्भ्यः सर्वास ता महॊल्का इवाग्नेः\nनानारूपास तेजसॊग्रेण दीप्ता; यथादित्या दवादश लॊकसंक्षये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 9, + "text": "ततॊ जालं बाणमयं विवृत्य; संदृश्य भित्त्वा शरजालेन राजन\nदवादशेषून पराहिणवं रणे ऽहं; ततः शक्तीर वयधमं घॊररूपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 10, + "text": "ततॊ ऽपरा जामदग्न्यॊ महात्मा; शक्तीर घॊराः पराक्षिपद धेमदण्डाः\nविचित्रिताः काञ्चनपट्टनद्धा; यथा महॊक्ला जवलितास तथा ताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 11, + "text": "ताश चाप्य उग्राश चर्मणा वारयित्वा; खड्गेनाजौ पातिता मे नरेन्द्र\nबाणैर दिव्यैर जामदग्न्यस्य संख्ये; दिव्यांश चाश्वान अभ्यवर्षं ससूतान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 12, + "text": "निर्मुक्तानां पन्नगानां सरूपा; दृष्ट्वा शक्तीर हेमचित्रा निकृत्ताः\nपरादुश्चक्रे दिव्यम अस्त्रं महात्मा; करॊधाविष्टॊ हैहयेशप्रमाथी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 13, + "text": "ततः शरेण्यः शलभानाम इवॊग्राः; समापेतुर विशिखानां परदीप्ताः\nसमाचिनॊच चापि भृशं शरीरं; हयान सूतं सरथं चैव मह्यम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 14, + "text": "रथः शरैर मे निचितः सर्वतॊ ऽभूत; तथा हयाः सारथिश चैव राजन\nयुगं रथेषा च तथैव चक्रे; तथैवाक्षः शरकृत्तॊ ऽथ भग्नः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 15, + "text": "ततस तस्मिन बाणवर्षे वयतीते; शरौघेण परत्यवर्षं गुरुं तम\nस विक्षतॊ मार्गणैर बरह्मराशिर; देहाद अजस्रं मुमुचे भूरि रक्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 182, + "shloka": 16, + "text": "यथा रामॊ बाणजालाभितप्तस; तथैवाहं सुभृशं गाढविद्धः\nततॊ युद्धं वयरमच चापराह्णे; भानाव अस्तं परार्थयाने महीध्रम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततः परभाते राजेन्द्र सूर्ये विमल उद्गते\nभार्गवस्य मया सार्धं पुनर युद्धम अवर्तत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 2, + "text": "ततॊ भरान्ते रथे तिष्ठन रामः परहरतां वरः\nववर्ष शरवर्षाणि मयि शक्र इवाचले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 3, + "text": "तेन सूतॊ मम सुहृच छरवर्षेण ताडितः\nनिपपात रथॊपस्थे मनॊ मम विषादयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 4, + "text": "ततः सूतः स मे ऽतयर्थं कश्मलं पराविशन महत\nपृथिव्यां च शराघातान निपपात मुमॊह च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 5, + "text": "ततः सूतॊ ऽजहात पराणान रामबाणप्रपीडितः\nमुहूर्ताद इव राजेन्द्र मां च भीर आविशत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 6, + "text": "ततः सूते हते राजन कषिपतस तस्य मे शरान\nपरमत्तमनसॊ रामः पराहिणॊन मृत्युसंमितान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 7, + "text": "ततः सूतव्यसनिनं विप्लुतं मां स भार्गवः\nशरेणाभ्यहनद गाढं विकृष्य बलवद धनुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 8, + "text": "स मे जत्र्वन्तरे राजन निपत्य रुधिराशनः\nमयैव सह राजेन्द्र जगाम वसुधातलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 9, + "text": "मत्वा तु निहतं रामस ततॊ मां भरतर्षभ\nमेघवद वयनदच चॊच्चैर जहृषे च पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 10, + "text": "तथा तु पतिते राजन मयि रामॊ मुदा युतः\nउदक्रॊशन महानादं सह तैर अनुयायिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 11, + "text": "मम तत्राभवन ये तु कौरवाः पार्श्वतः सथिताः\nआगता ये च युद्धं तज जनास तत्र दिदृक्षवः\nआर्तिं परमिकां जग्मुस ते तदा मयि पातिते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ ऽपश्यं पातितॊ राजसिंह; दविजान अष्टौ सूर्यहुताशनाभान\nते मां समन्तात परिवा���्य तस्थुः; सवबाहुभिः परिगृह्याजिमध्ये" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 13, + "text": "रक्ष्यमाणश च तैर विप्रैर नाहं भूमिम उपास्पृशम\nअन्तरिक्षे सथितॊ हय अस्मि तैर विप्रैर बान्धवैर इव\nसवपन्न इवान्तरिक्षे च जलबिन्दुभिर उक्षितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 14, + "text": "ततस ते बराह्मणा राजन्न अब्रुवन परिगृह्य माम\nमा भैर इति समं सर्वे सवस्ति ते ऽसत्व इति चासकृत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 15, + "text": "ततस तेषाम अहं वाग्भिस तर्पितः सहसॊत्थितः\nमातरं सरितां शरेष्ठाम अपश्यं रथम आस्थिताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 16, + "text": "हयाश च मे संगृहीतास तया वै; महानद्या संयति कौरवेन्द्र\nपादौ जनन्याः परतिपूज्य चाहं; तथार्ष्टिषेणं रथम अभ्यरॊहम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 17, + "text": "ररक्ष सा मम रथं हयांश चॊपस्कराणि च\nताम अहं पराञ्जलिर भूत्वा पुनर एव वयसर्जयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 18, + "text": "ततॊ ऽहं सवयम उद्यम्य हयांस तान वातरंहसः\nअयुध्यं जामदग्न्येन निवृत्ते ऽहनि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 19, + "text": "ततॊ ऽहं भरतश्रेष्ठ वेगवन्तं महाबलम\nअमुञ्चं समरे बाणं रामाय हृदयच्छिदम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 20, + "text": "ततॊ जगाम वसुधां बाणवेगप्रपीडितः\nजानुभ्यां धनुर उत्सृज्य रामॊ मॊहवशं गतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 21, + "text": "ततस तस्मिन निपतिते रामे भूरिसहस्रदे\nआवव्रुर जलदा वयॊम कषरन्तॊ रुधिरं बहु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 22, + "text": "उल्काश च शतशः पेतुः सनिर्घाताः सकम्पनाः\nअर्कं च सहसा दीप्तं सवर्भानुर अभिसंवृणॊत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 23, + "text": "ववुश च वाताः परुषाश चलिता च वसुंधरा\nगृध्रा बडाश च कङ्काश च परिपेतुर मुदा युताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 24, + "text": "दीप्तायां दिशि गॊमायुर दारुणं मुहुर उन्नदत\nअनाहता दुन्दुभयॊ विनेदुर भृशनिस्वनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 25, + "text": "एतद औत्पातिकं घॊरम आसीद भरतसत्तम\nविसंज्ञकल्पे धरणीं गते रामे महात्मनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 26, + "text": "ततॊ रविर मन्दमरीचिमण्डलॊ; जगामास्तं पांसुपुञ्जावगाढः\nनिशा वयगाहत सुखशीतमारुता; ततॊ युद्धं परत्यवहारयावः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 183, + "shloka": 27, + "text": "एवं राजन अवहारॊ बभूव; ततः पुनर विमले ऽभूत सुघॊरम\nकाल्यं काल्यं विंशतिं वै दिनानि; तथैव चान्यानि दिनानि तरीणि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततॊ ऽहं निशि राजेन्द्र परणम्य शिरसा तदा\nबरह्मणानां पितॄणां च देवतानां च सर्वशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 2, + "text": "नक्तंचराणां भूतानां रजन्याश च विशां पते\nशयनं पराप्य रहिते मनसा समचिन्तयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 3, + "text": "जामदग्न्येन मे युद्धम इदं परमदारुणम\nअहानि सुबहून्य अद्य वर्तते सुमहात्ययम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 4, + "text": "न च रामं महावीर्यं शक्नॊमि रणमूर्धनि\nविजेतुं समरे विप्रं जामदग्न्यं महाबलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 5, + "text": "यदि शक्यॊ मया जेतुं जामदग्न्यः परतापवान\nदैवतानि परसन्नानि दर्शयन्तु निशां मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 6, + "text": "ततॊ ऽहं निशि राजेन्द्र परसुप्तः शरविक्षतः\nदक्षिणेनैव पार्श्वेन परभातसमये इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 7, + "text": "ततॊ ऽहं विप्रमुख्यैस तैर यैर अस्मि पतितॊ रथात\nउत्थापितॊ धृतश चैव मा भैर इति च सान्त्वितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 8, + "text": "त एव मां महाराज सवप्नदर्शनम एत्य वै\nपरिवार्याब्रुवन वाक्यं तन निबॊध कुरूद्वह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 9, + "text": "उत्तिष्ठ मा भैर गाङ्गेय भयं ते नास्ति किं चन\nरक्षामहे नरव्याघ्र सवशरीरं हि नॊ भवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 10, + "text": "न तवां रामॊ रणे जेता जामदग्न्यः कथं चन\nतवम एव समरे रामं विजेता भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 11, + "text": "इदम अत्रं सुदयितं परत्यभिज्ञास्यते भवान\nविदितं हि तवाप्य एतत पूर्वस्मिन देहधारणे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 12, + "text": "पराजापत्यं विश्वकृतं परस्वापं नाम भारत\nन हीदं वेद रामॊ ऽपि पृथिव्यां वा पुमान कव चित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 13, + "text": "तत समरस्व महाबाहॊ भृशं संयॊजयस्व च\nन च रामः कषयं गन्ता तेनास्त्रेण नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 14, + "text": "एनसा च न यॊगं तवं पराप्स्यसे जातु मानद\nसवप्स्यते जामदग्न्यॊ ऽसौ तवद्बाणबलपीडितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 15, + "text": "ततॊ जित्वा तवम एवैनं पुनर उत्थापयिष्यसि\nअस्त्रेण दयितेनाजौ भीष्म संभॊधनेन वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 16, + "text": "एवं कुरुष्व कौरव्य परभाते रथम आस्थितः\nपरसुप्तं वा मृतं वापि तुल्यं मन्यामहे वयम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 17, + "text": "न च रामेण मर्तव्यं कदा चिद अपि पार्थिव\nततः समुत्पन्नम इदं परस्वापं युज्यताम इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 184, + "shloka": 18, + "text": "इत्य उक्त्वान्तर्हिता राजन सर्व एव दविजॊत्तमाः\nअष्टौ सदृशरूपास ते सर्वे भास्वरमूर्तयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततॊ रात्र्यां वयतीतायां परतिबुद्धॊ ऽसमि भारत\nतं च संचिन्त्य वै सवप्नम अवापं हर्षम उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 2, + "text": "ततः समभवद युद्धं मम तस्य च भारत\nतुमुलं सर्वभूतानां लॊमहर्षणम अद्भुतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 3, + "text": "ततॊ बाणमयं वर्षं ववर्ष मयि भार्गवः\nनयवारयम अहं तं च शरजालेन भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 4, + "text": "ततः परमसंक्रुद्धः पुनर एव महातपाः\nहयस्तनेनैव कॊपेन शक्तिं वै पराहिणॊन मयि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 5, + "text": "इन्द्राशनिसमस्पर्शां यमदण्डॊपमप्रभाम\nजवलन्तीम अग्निवत संख्ये लेलिहानां समन्ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 6, + "text": "ततॊ भरतशार्दूल धिष्ण्यम आकाशगं यथा\nसा माम अभ्यहनत तूर्णम अंसदेशे च भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 7, + "text": "अथासृङ मे ऽसरवद घॊरं गिरेर गैरिकधातुवत\nरामेण सुमहाबाहॊ कषतस्य कषतजेक्षण" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 8, + "text": "ततॊ ऽहं जामदग्न्याय भृशं करॊधसमन्वितः\nपरेषयं मृत्युसंकाशं बाणं सर्पविषॊपमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 9, + "text": "स तेनाभिहतॊ वीरॊ ललाटे दविजसत्तमः\nअशॊभत महाराज सशृङ्ग इव पर्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 10, + "text": "स संरब्धः समावृत्य बाणं कालानकॊपमम\nसंदधे बलवत कृष्य घॊरं शत्रुनिबर्हणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 11, + "text": "स वक्षसि पपातॊग्रः शरॊ वयाल इव शवसन\nमहीं राजंस ततश चाहम अगच्छं रुधिराविलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 12, + "text": "अवाप्य तु पुनः संज्ञां जामदग्न्याय धीमते\nपराहिण्वं विमलां शक्तिं जवलन्तीम अशनीम इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 13, + "text": "सा तस्य दविजमुख्यस्य निपपात भुजान्तरे\nविह्वलश चाभवद राजन वेपथुश चैनम आविशत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 14, + "text": "तत एनं परिष्वज्य सखा विप्रॊ महातपाः\nअकृतव्रणः शुभैर वाक्यैर आश्वासयद अनेकधा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 15, + "text": "समाश्वस्तस तदा रामः करॊधामर्षसमन्वितः\nप��ादुश्चक्रे तदा बराह्मं परमास्त्रं महाव्रतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 16, + "text": "ततस तत परतिघातार्थं बराहम एवास्त्रम उत्तमम\nमया परयुक्तं जज्वाल युगान्तम इव दर्शयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 17, + "text": "तयॊर बरह्मास्त्रयॊर आसीद अन्तरा वै समागमः\nअसंप्राप्यैव रामं च मां च भारतसत्तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 18, + "text": "ततॊ वयॊम्नि परादुरभूत तेज एव हि केवलम\nभूतानि चैव सर्वाणि जग्मुर आर्तिं विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 19, + "text": "ऋषयश च सगन्धर्वा देवताश चैव भारत\nसंतापं परमं जग्मुर अस्त्रतेजॊऽभिपीडिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 20, + "text": "ततश चचाल पृथिवी सपर्वतवनद्रुमा\nसंतप्तानि च भूतानि विषादं जग्मुर उत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 21, + "text": "परजज्वाल नभॊ राजन धूमायन्ते दिशॊ दश\nन सथातुम अन्तरिक्षे च शेकुर आकाशगास तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 22, + "text": "ततॊ हाहाकृते लॊके सदेवासुरराक्षसे\nइदम अन्तरम इत्य एव यॊक्तुकामॊ ऽसमि भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 185, + "shloka": 23, + "text": "परस्वापम अस्त्रं दयितं वचनाद बरह्मवादिनाम\nचिन्तितं च तद अस्त्रं मे मनसि परत्यभात तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततॊ हलहलाशब्दॊ दिवि राजन महान अभूत\nपरस्वापं भीष्म मा सराक्षीर इति कौरवनन्दन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 2, + "text": "अयुञ्जम एव चैवाहं तद अस्त्रं भृगुनन्दने\nपरस्वापं मां परयुञ्जानं नारदॊ वाक्यम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 3, + "text": "एते वियति कौरव्य दिवि देवगणाः सथिताः\nते तवां निवारयन्त्य अद्य परस्वापं मा परयॊजय" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 4, + "text": "रामस तपस्वी बरह्मण्यॊ बराह्मणश च गुरुश च ते\nतस्यावमानं कौरव्य मा सम कार्षीः कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 5, + "text": "ततॊ ऽपश्यं दिविष्ठान वै तान अष्टौ बरह्मवादिनः\nते मां समयन्तॊ राजेन्द्र शनकैर इदम अब्रुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 6, + "text": "यथाह भरतश्रेष्ठ नारदस तत तथा कुरु\nएतद धि परमं शरेयॊ लॊकानां भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 7, + "text": "ततश च परतिसंहृत्य तद अस्त्रं सवापनं मृधे\nबरह्मास्त्रं दीपयां चक्रे तस्मिन युधि यथाविधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 8, + "text": "ततॊ रामॊ रुषितॊ राजपुत्र; दृष्ट्वा तद अस्त्रं विनि��र्तितं वै\nजितॊ ऽसमि भीष्मेण सुमन्दबुद्धिर; इत्य एव वाक्यं सहसा वयमुञ्चत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 9, + "text": "ततॊ ऽपश्यत पितरं जामदग्न्यः; पितुस तथा पितरं तस्य चान्यम\nत एवैनं संपरिवार्य तस्थुर; ऊचुश चैनं सान्त्वपूर्वं तदानीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 10, + "text": "मा समैवं साहसं वत्स पुनः कार्षीः कथं चन\nभीष्मेण संयुगं गन्तुं कषत्रियेण विशेषतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 11, + "text": "कषत्रियस्य तु धर्मॊ ऽयं यद युद्धं भृगुनन्दन\nसवाध्यायॊ वरतचर्या च बराह्मणानां परं धनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 12, + "text": "इदं निमित्ते कस्मिंश चिद अस्माभिर उपमन्त्रितम\nशस्त्रधारणम अत्युग्रं तच च कार्यं कृतं तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 13, + "text": "वत्स पर्याप्तम एतावद भीष्मेण सह संयुगे\nविमर्दस ते महाबाहॊ वयपयाहि रणाद इतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 14, + "text": "पर्याप्तम एतद भद्रं ते तव कार्मुकधारणम\nविसर्जयैतद दुर्धर्ष तपस तप्यस्व भार्गव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 15, + "text": "एष भीष्मः शांतनवॊ देवैः सर्वैर निवारितः\nनिवर्तस्व रणाद अस्माद इति चैव परचॊदितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 16, + "text": "रामेण सह मा यॊत्सीर गुरुणेति पुनः पुनः\nन हि रामॊ रणे जेतुं तवया नयाय्यः कुरूद्वह\nमानं कुरुष्व गाङ्गेय बराह्मणस्य रणाजिरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 17, + "text": "वयं तु गुरवस तुभ्यं ततस तवां वारयामहे\nभीष्मॊ वसूनाम अन्यतमॊ दिष्ट्या जीवसि पुत्रक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 18, + "text": "गाङ्गेयः शंतनॊः पुत्रॊ वसुर एष महायशाः\nकथं तवया रणे जेतुं राम शक्यॊ निवर्त वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 19, + "text": "अर्जुनः पाण्डवश्रेष्ठः पुरंदरसुतॊ बली\nनरः परजापतिर वीरः पूर्वदेवः सनातनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 20, + "text": "सव्यसाचीति विख्यातस तरिषु लॊकेषु वीर्यवान\nभीष्ममृत्युर यथाकालं विहितॊ वै सवयम्भुवा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 21, + "text": "एवम उक्तः स पितृभिः पितॄन रामॊ ऽबरवीद इदम\nनाहं युधि निवर्तेयम इति मे वरतम आहितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 22, + "text": "न निवर्तितपूर्वं च कदा चिद रणमूधनि\nनिवर्त्यताम आपगेयः कामयुद्धात पितामहाः\nन तव अहं विनिवर्तिष्ये युद्धाद अस्मात कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 23, + "text": "ततस ते मुनयॊ राजन्न ऋचीकप्रमुखास तदा\nनारदेनैव सहिताः समागम्येदम अब्रुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 24, + "text": "निवर्तस्व रणात तात मानयस्व दविजॊत्तमान\nनेत्य अवॊचम अहं तांश च कषत्रधर्मव्यपेक्षया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 25, + "text": "मम वरतम इदं लॊके नाहं युद्धात कथं चन\nविमुखॊ विनिवर्तेयं पृष्ठतॊ ऽभयाहतः शरैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 26, + "text": "नाहं लॊभान न कार्पण्यान न भयान नार्थकारणात\nतयजेयं शाश्वतं धर्मम इति मे निश्चिता मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 27, + "text": "ततस ते मुनयः सर्वे नारदप्रमुखा नृप\nभागीरथी च मे माता रणमध्यं परपेदिरे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 28, + "text": "तथैवात्तशरॊ धन्वी तथैव दृढनिश्चयः\nसथितॊ ऽहम आहवे यॊद्धुं ततस ते रामम अब्रुवन\nसमेत्य सहिता भूयः समरे भृगुनन्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 29, + "text": "नावनीतं हि हृदयं विप्राणां शाम्य भार्गव\nराम राम निवर्तस्व युद्धाद अस्माद दविजॊत्तम\nअवध्यॊ हि तवया भीष्मस तवं च भीष्मस्य भार्गव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 30, + "text": "एवं बरुवन्तस ते सर्वे परतिरुध्य रणाजिरम\nनयासयां चक्रिरे शस्त्रं पितरॊ भृगुनन्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 31, + "text": "ततॊ ऽहं पुनर एवाथ तान अष्टौ बरह्मवादिनः\nअद्राक्षं दीप्यमानान वै गरहान अष्टाव इवॊदितान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 32, + "text": "ते मां सप्रणयं वाक्यम अब्रुवन समरे सथितम\nपरैहि रामं महाबाहॊ गुरुं लॊकहितं कुरु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 33, + "text": "दृष्ट्वा निवर्तितं रामं सुहृद्वाक्येन तेन वै\nलॊकानां च हितं कुर्वन्न अहम अप्य आददे वचः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 34, + "text": "ततॊ ऽहं रामम आसाद्य ववन्दे भृशविक्षतः\nरामश चाभ्युत्स्मयन परेम्णा माम उवाच महातपाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 35, + "text": "तवत्समॊ नास्ति लॊके ऽसमिन कषत्रियः पृथिवीचरः\nगम्यतां भीष्म युद्धे ऽसमिंस तॊषितॊ ऽहं भृशं तवया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 186, + "shloka": 36, + "text": "मम चैव समक्षं तां कन्याम आहूय भार्गवः\nउवाच दीनया वाचा मध्ये तेषां तपस्विनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 1, + "text": "राम उवाच\nपरत्यक्षम एतल लॊकानां सर्वेषाम एव भामिनि\nयथा मया परं शक्त्या कृतं वै पौरुषं महत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 2, + "text": "न चैव युधि शक्नॊमि भीष्मं शस्त्रभृतां वरम\nविशेषयितुम अत्यर्थम उत्तमास्त्राणि दर्शयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 3, + "text": "एषा मे परमा शक्तिर एतन मे परमं बलम\nयथेष्टं गम्यतां भद्रे किम अन्यद वा करॊमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 4, + "text": "भीष्मम एव परपद्यस्व न ते ऽनया विद्यते गतिः\nनिर्जितॊ हय अस्मि भीष्मेण महास्त्राणि परमुञ्चता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 5, + "text": "भीष्म उवाच\nएवम उक्त्वा ततॊ रामॊ विनिःश्वस्य महामनाः\nतूष्णीम आसीत तदा कन्या परॊवाच भृगुनन्दनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 6, + "text": "भगवन्न एवम एवैतद यथाह भगवांस तथा\nअजेयॊ युधि भीष्मॊ ऽयम अपि देवैर उदारधीः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 7, + "text": "यथाशक्ति यथॊत्साहं मम कार्यं कृतं तवया\nअनिधाय रणे वीर्यम अस्त्राणि विविधानि च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 8, + "text": "न चैष शक्यते युद्धे विशेषयितुम अन्ततः\nन चाहम एनं यास्यामि पुनर भीष्मं कथं चन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 9, + "text": "गमिष्यामि तु तत्राहं यत्र भीष्मं तपॊधन\nसमरे पातयिष्यामि सवयम एव भृगूद्वह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 10, + "text": "एवम उक्त्वा ययौ कन्या रॊषव्याकुललॊचना\nतपसे धृतसंकल्पा मम चिन्तयती वधम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 11, + "text": "ततॊ महेन्द्रं सह तैर मुनिर्भिर भृगुसत्तमः\nयथागतं ययौ रामॊ माम उपामन्त्र्य भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ ऽहं रथम आरुह्य सतूयमानॊ दविजातिभिः\nपरविश्य नगरं मात्रे सत्यवत्यै नयवेदयम\nयथावृत्तं महाराज सा च मां परत्यनन्दत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 13, + "text": "पुरुषांश चादिशं पराज्ञान कन्यावृत्तान्तकर्मणि\nदिवसे दिवसे हय अस्या गतजल्पितचेष्टितम\nपरत्याहरंश च मे युक्ताः सथिताः परियहिते मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 14, + "text": "यदैव हि वनं परायात कन्या सा तपसे धृता\nतदैव वयथितॊ दीनॊ गतचेता इवाभवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 15, + "text": "न हि मां कषत्रियः कश चिद वीर्येण विजयेद युधि\nऋते बरह्मविदस तात तपसा संशितव्रतात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 16, + "text": "अपि चैतन मया राजन नारदे ऽपि निवेदितम\nवयासे चैव भयात कार्यं तौ चॊभौ माम अवॊचताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 17, + "text": "न विषादस तवया कार्यॊ भीष्म काशिसुतां परति\nदैवं पुरुषकारेण कॊ निवर्तितुम उत्सहेत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 18, + "text": "सा तु कन्या महाराज परविश्याश्रममण्डलम\nयमुनातीरम आश्रित्य तपस तेपे ऽतिमानुषम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 19, + "text": "निराहारा कृशा रूक्षा जटिला मलपङ्किनी\nषण मासान वायुभक्षा च सथाणुभूता तपॊधना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 20, + "text": "यमुनातीरम आसाद्य संवत्सरम अथापरम\nउदवासं निराहारा पारयाम आस भामिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 21, + "text": "शीर्णपर्णेन चैकेन पारयाम आस चापरम\nसंवत्सरं तीव्रकॊपा पादाङ्गुष्ठाग्रधिष्ठिता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 22, + "text": "एवं दवादश वर्षाणि तापयाम आस रॊदसी\nनिवर्त्यमानापि तु सा जञातिभिर नैव शक्यते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 23, + "text": "ततॊ ऽगमद वत्सभूमिं सिद्धचारणसेविताम\nआश्रमं पुण्यशीलानां तापसानां महात्मनाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 24, + "text": "तत्र पुण्येषु देशेषु साप्लुताङ्गी दिवानिशम\nवयचरत काशिकन्या सा यथाकामविचारिणी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 25, + "text": "नन्दाश्रमे महाराज ततॊलूकाश्रमे शुभे\nचयवनस्याश्रमे चैव बरह्मणः सथान एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 26, + "text": "परयागे देवयजने देवारण्येषु चैव ह\nभॊगवत्यां तथा राजन कौशिकस्याश्रमे तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 27, + "text": "माण्डव्यस्याश्रमे राजन दिलीपस्याश्रमे तथा\nरामह्रदे च कौरव्य पैलगार्ग्यस्य चाश्रमे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 28, + "text": "एतेषु तीर्थेषु तदा काशिकन्या विशां पते\nआप्लावयत गात्राणि तीव्रम आस्थाय वै तपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 29, + "text": "ताम अब्रवीत कौरवेय मम माता जलॊत्थिता\nकिमर्थं कलिश्यसे भद्रे तथ्यम एतद बरवीहि मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 30, + "text": "सैनाम अथाब्रवीद राजन कृताञ्जलिर अनिन्दिता\nभीष्मॊ रामेण समरे न जितश चारुलॊचने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 31, + "text": "कॊ ऽनयस तम उत्सहेज जेतुम उद्यतेषुं महीपतिम\nसाहं भीष्मविनाशाय तपस तप्स्ये सुदारुणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 32, + "text": "चरामि पृथिवीं देवि यथा हन्याम अहं नृपम\nएतद वरतफलं देहे परस्मिन सयाद यथा हि मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 33, + "text": "ततॊ ऽबरवीत सागरगा जिह्मं चरसि भामिनि\nनैष कामॊ ऽनवद्याङ्गि शक्यः पराप्तुं तवयाबले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 34, + "text": "यदि भीष्मविनाशाय काश्ये चरसि वै वरतम\nवरतस्था च शरीरं तवं यदि नाम विमॊक्ष्यसि\nनदी भविष्यसि शुभे कुटिला वार्षिकॊदका" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 35, + "text": "दुस्तीर्था चानभिज्ञेया वार्षिकी नाष्टमासिकी\nभीमग्राहवती घॊरा सर्वभूतभयंकरी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 36, + "text": "एवम उक्त्वा ततॊ राजन काशिकन्यां नयवर्तत\nमाता मम महाभागा समयमानेव भामिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 37, + "text": "कदा चिद अष्टमे मासि कदा चिद दशमे तथा\nन पराश्नीतॊदकम अपि पुनः सा वरवर्णिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 38, + "text": "सा वत्सभूमिं कौरव्य तीर्थलॊभात ततस ततः\nपतिता परिधावन्ती पुनः काशिपतेः सुता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 39, + "text": "सा नदी वत्सभूम्यां तु परथिताम्बेति भारत\nवार्षिकी गराहबहुला दुस्तीर्था कुटिला तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 187, + "shloka": 40, + "text": "सा कन्या तपसा तेन भागार्धेन वयजायत\nनदी च राजन वत्सेषु कन्या चैवाभवत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततस ते तापसाः सर्वे तपसे धृतनिश्चयाम\nदृष्ट्वा नयवर्तयंस तात किं कार्यम इति चाब्रुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 2, + "text": "तान उवाच ततः कन्या तपॊवृद्धान ऋषींस तदा\nनिराकृतास्मि भीष्मेण भरंशिता पतिधर्मतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 3, + "text": "वधार्थं तस्य दीक्षा मे न लॊकार्थं तपॊधनाः\nनिहत्य भीष्मं गच्छेयं शान्तिम इत्य एव निश्चयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 4, + "text": "यत्कृते दुःखवसतिम इमां पराप्तास्मि शाश्वतीम\nपतिलॊकाद विहीना च नैव सत्री न पुमान इह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 5, + "text": "नाहत्वा युधि गाङ्गेयं निवर्तेयं तपॊधनाः\nएष मे हृदि संकल्पॊ यदर्थम इदम उद्यतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 6, + "text": "सत्रीभावे परिनिर्विण्णा पुंस्त्वार्थे कृतनिश्चया\nभीष्मे परतिचिकीर्षामि नास्मि वार्येति वै पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 7, + "text": "तां देवॊ दर्शयाम आस शूलपाणिर उमापतिः\nमध्ये तेषां महर्षीणां सवेन रूपेण भामिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 8, + "text": "छन्द्यमाना वरेणाथ सा वव्रे मत्पराजयम\nवधिष्यसीति तां देवः परत्युवाच मनस्विनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 9, + "text": "ततः सा पुनर एवाथ कन्या रुद्रम उवाच ह\nउपपद्येत कथं देव सत्रियॊ मम जयॊ युधि\nसत्रीभावेन च मे गाढं मनः शान्तम उमापते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 10, + "text": "परतिश्रुतश च भूतेश तवया भीष्मपराजयः\nयथा स सत्यॊ भवति तथा कुरु वृषध्वज\nयथा हन्यां समागम्य भीष्मं शांतनवं युधि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 11, + "text": "ताम उवाच महादेवः कन्यां किल वृषध्वजः\nन मे वाग अनृतं भद्रे पराह सत्यं भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 12, + "text": "वधिष्यसि रणे भीष्मं पुरुषत्वं च लप्स्यसे\nसमरिष्यसि च तत सर्वं देहम अन्यं गता सती" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 13, + "text": "दरुपदस्य कुले जाता भविष्यसि महारथः\nशीघ्रास्त्रश चित्रयॊधी च भविष्यसि सुसंमतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 14, + "text": "यथॊक्तम एव कल्याणि सर्वम एतद भविष्यति\nभविष्यसि पुमान पश्चात कस्माच चित कालपर्ययात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 15, + "text": "एवम उक्त्वा महातेजाः कपर्दी वृषभध्वजः\nपश्यताम एव विप्राणां तत्रैवान्तरधीयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 16, + "text": "ततः सा पश्यतां तेषां महर्षीणाम अनिन्दिता\nसमाहृत्य वनात तस्मात काष्ठानि वरवर्णिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 17, + "text": "चितां कृत्वा सुमहतीं परदाय च हुताशनम\nपरदीप्ते ऽगनौ महाराज रॊषदीप्तेन चेतसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 188, + "shloka": 18, + "text": "उक्त्वा भीष्मवधायेति परविवेश हुताशनम\nजयेष्ठा काशिसुता राजन यमुनाम अभितॊ नदीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 1, + "text": "दुर्यॊधन उवाच\nकथं शिखण्डी गाङ्गेय कन्या भूत्वा सती तदा\nपुरुषॊ ऽभवद युधि शरेष्ठ तन मे बरूहि पितामह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 2, + "text": "भीष्म उवाच\nभार्या तु तस्य राजेन्द्र दरुपदस्य महीपतेः\nमहिषी दयिता हय आसीद अपुत्रा च विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 3, + "text": "एतस्मिन्न एव काले तु दरुपदॊ वै महीपतिः\nअपत्यार्थं महाराज तॊषयाम आस शंकरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 4, + "text": "अस्मद्वधार्थं निश्चित्य तपॊ घॊरं समास्थितः\nलेभे कन्यां महादेवात पुत्रॊ मे सयाद इति बरुवन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 5, + "text": "भगवन पुत्रम इच्छामि भीष्मं परतिचिकीर्षया\nइत्य उक्तॊ देवदेवेन सत्रीपुमांस ते भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 6, + "text": "निवर्तस्व महीपाल नैतज जात्व अन्यथा भवेत\nस तु गत्वा च नगरं भार्याम इदम उवाच ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 7, + "text": "कृतॊ यत्नॊ मया देवि पुत्रार्थे तपसा महान\nकन्या भूत्वा पुमान भावी इति चॊक्तॊ ऽ��मि शम्भुना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 8, + "text": "पुनः पुनर याच्यमानॊ दिष्टम इत्य अब्रवीच छिवः\nन तद अन्यद धि भविता भवितव्यं हि तत तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 9, + "text": "ततः सा नियता भूत्वा ऋतुकाले मनस्विनी\nपत्नी दरुपदराजस्य दरुपदं संविवेश ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 10, + "text": "लेभे गर्भं यथाकालं विधिदृष्टेन हेतुना\nपार्षतात सा महीपाल यथा मां नारदॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 11, + "text": "ततॊ दधार तं गर्भं देवी राजीवलॊचना\nतां स राजा परियां भार्यां दरुपदः कुरुनन्दन\nपुत्रस्नेहान महाबाहुः सुखं पर्यचरत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 12, + "text": "अपुत्रस्य ततॊ राज्ञॊ दरुपदस्य महीपतेः\nकन्यां परवररूपां तां पराजायत नराधिप" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 13, + "text": "अपुत्रस्य तु राज्ञः सा दरुपदस्य यशस्विनी\nखयापयाम आस राजेन्द्र पुत्रॊ जातॊ ममेति वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 14, + "text": "ततः स राजा दरुपदः परच्छन्नाया नराधिप\nपुत्रवत पुत्रकार्याणि सर्वाणि समकारयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 15, + "text": "रक्षणं चैव मन्त्रस्य महिषी दरुपदस्य सा\nचकार सर्वयत्नेन बरुवाणा पुत्र इत्य उत\nन हि तां वेद नगरे कश चिद अन्यत्र पार्षतात" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 16, + "text": "शरद्दधानॊ हि तद वाक्यं देवस्याद्भुततेजसः\nछादयाम आस तां कन्यां पुमान इति च सॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 17, + "text": "जातकर्माणि सर्वाणि कारयाम आस पार्थिवः\nपुंवद विधानयुक्तानि शिखण्डीति च तां विदुः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 189, + "shloka": 18, + "text": "अहम एकस तु चारेण वचनान नारदस्य च\nजञातवान देववाक्येन अम्बायास तपसा तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nचकार यत्नं दरुपदः सर्वस्मिन सवजने महत\nततॊ लेख्यादिषु तथा शिल्पेषु च परं गता\nइष्वस्त्रे चैव राजेन्द्र दरॊणशिष्यॊ बभूव ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 2, + "text": "तस्य माता महाराज राजानं वरवर्णिनी\nचॊदयाम आस भार्यार्थं कन्यायाः पुत्रवत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 3, + "text": "ततस तां पार्षतॊ दृष्ट्वा कन्यां संप्राप्तयौवनाम\nसत्रियं मत्वा तदा चिन्तां परपेदे सह भार्यया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 4, + "text": "दरुपद उवाच\nकन्या ममेयं संप्राप्ता यौवनं शॊकवर्धिनी\nमया परच्छादिता चेयं वचनाच छूलपाणिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 5, + "text": "न तन मिथ्या महाराज्ञि भविष्यति कथं चन\nतरैलॊक्यकर्ता कस्माद धि तन मृषा कर्तुम अर्हति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 6, + "text": "भार्यॊवाच\nयदि ते रॊचते राजन वक्ष्यामि शृणु मे वचः\nशरुत्वेदानीं परपद्येथाः सवकार्यं पृषतात्मज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 7, + "text": "करियताम अस्य नृपते विधिवद दारसंग्रहः\nसत्यं भवति तद वाक्यम इति मे निश्चिता मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 8, + "text": "भीष्म उवाच\nततस तौ निश्चयं कृत्वा तस्मिन कार्ये ऽथ दम्पती\nवरयां चक्रतुः कन्यां दशार्णाधिपतेः सुताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 9, + "text": "ततॊ राजा दरुपदॊ राजसिंहः; सर्वान राज्ञः कुलतः संनिशाम्य\nदाशार्णकस्य नृपतेस तनूजां; शिखण्डिने वरयाम आस दारान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 10, + "text": "हिरण्यवर्मेति नृपॊ यॊ ऽसौ दाशार्णकः समृतः\nस च परादान महीपालः कन्यां तस्मै शिखण्डिने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 11, + "text": "स च राजा दशार्णेषु महान आसीन महीपतिः\nहिरण्यवर्मा दुर्धर्षॊ महासेनॊ महामनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 12, + "text": "कृते विवाहे तु तदा सा कन्या राजसत्तम\nयौवनं समनुप्राप्ता सा च कन्या शिखण्डिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 13, + "text": "कृतदारः शिखण्डी तु काम्पिल्यं पुनर आगमत\nन च सा वेद तां कन्यां कं चित कालं सत्रियं किल" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 14, + "text": "हिरण्यवर्मणः कन्या जञात्वा तां तु शिखण्डिनीम\nधात्रीणां च सखीनां च वरीडमाना नयवेदयत\nकन्यां पञ्चालराजस्य सुतां तां वै शिखण्डिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 15, + "text": "ततस ता राजशार्दूल धात्र्यॊ दाशार्णिकास तदा\nजग्मुर आर्तिं परां दुःखात परेषयाम आसुर एव च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 16, + "text": "ततॊ दशार्णाधिपतेः परेष्याः सर्वं नयवेदयन\nविप्रलम्भं यथावृत्तं स च चुक्रॊध पार्थिवः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 17, + "text": "शिखण्ड्य अपि महाराज पुंवद राजकुले तदा\nविजहार मुदा युक्तः सत्रीत्वं नैवातिरॊचयन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 18, + "text": "तथा कतिपयाहस्य तच छरुत्वा भरतर्षभ\nहिरण्यवर्मा राजेन्द्र रॊषाद आर्तिं जगाम ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 19, + "text": "ततॊ दाशार्णकॊ राजा तीव्रकॊपसमन्वितः\nदूतं परस्थापयाम आस दरुपदस्य निवेशने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 20, + "text": "ततॊ दरुपदम आसाद्य दूतः काञ्चनवर्मणः\nएक एकान्तम उत्सार्य रहॊ वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 21, + "text": "दशार्णराजॊ राजंस तवाम इदं वचनम अब्रवीत\nअभिषङ्गात परकुपितॊ विप्रलब्धस तवयानघ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 22, + "text": "अवमन्यसे मां नृपते नूनं दुर्मन्त्रितं तव\nयन मे कन्यां सवकन्यार्थे मॊहाद याचितवान असि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 190, + "shloka": 23, + "text": "तस्याद्य विप्रलम्भस्य फलं पराप्नुहि दुर्मते\nएष तवां सजनामात्यम उद्धरामि सथिरॊ भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nएवम उक्तस्य दूतेन दरुपदस्य तदा नृप\nचॊरस्येव गृहीतस्य न परावर्तत भारती" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 2, + "text": "स यत्नम अकरॊत तीव्रं संबन्धैर अनुसान्त्वनैः\nदूतैर मधुरसंभाषैर नैतद अस्तीति संदिशन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 3, + "text": "स राजा भूय एवाथ कृत्वा तत्त्वत आगमम\nकन्येति पाञ्चालसुतां तवरमाणॊ ऽभिनिर्ययौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 4, + "text": "ततः संप्रेषयाम आस मित्राणाम अमितौजसाम\nदुहितुर विप्रलम्भं तं धात्रीणां वचनात तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 5, + "text": "ततः समुद्रयं कृत्वा बलानां राजसत्तमः\nअभियाने मतिं चक्रे दरुपदं परति भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 6, + "text": "तथ संमन्त्रयाम आस मित्रैः सह महीपतिः\nहिरण्यवर्मा राजेन्द्र पाञ्चाल्यं पार्थिवं परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 7, + "text": "तत्र वै निश्चितं तेषाम अभूद राज्ञां महात्मनाम\nतथ्यं चेद भवति हय एतत कन्या राजञ शिखण्डिनी\nबद्ध्वा पाञ्चालराजानम आनयिष्यामहे गृहान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 8, + "text": "अन्यं राजानम आधाय पाञ्चालेषु नरेश्वरम\nघातयिष्याम नृपतिं दरुपदं सशिखण्डिनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 9, + "text": "स तदा दूतम आज्ञाय पुनः कषत्तारम ईश्वरः\nपरास्थापयत पार्षताय हन्मीति तवां सथिरॊ भव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 10, + "text": "स परकृत्या च वै भीरुः किल्बिषी च नराधिपः\nभयं तीव्रम अनुप्राप्तॊ दरुपदः पृथिवीपतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 11, + "text": "विसृज्य दूतं दाशार्णं दरुपदः शॊककर्शितः\nसमेत्य भार्यां रहिते वाक्यम आह नराधिपः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 12, + "text": "भयेन महताविष्टॊ हृदि शॊकेन चाहतः\nपाञ्चालराजॊ दयितां मातरं वै शिख��्डिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 13, + "text": "अभियास्यति मां कॊपात संबन्धी सुमहाबलः\nहिरण्यवर्मा नृपतिः कर्षमाणॊ वरूथिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 14, + "text": "किम इदानीं करिष्यामि मूढः कन्याम इमां परति\nशिखण्डी किल पुत्रस ते कन्येति परिशङ्कितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 15, + "text": "इति निश्चित्य तत्त्वेन समित्रः सबलानुगः\nवञ्चितॊ ऽसमीति मन्वानॊ मां किलॊद्धर्तुम इच्छति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 16, + "text": "किम अत्र तथ्यं सुश्रॊणि किं मिथ्या बरूहि शॊभने\nशरुत्वा तवत्तः शुभे वाक्यं संविधास्याम्य अहं तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 17, + "text": "अहं हि संशयं पराप्तॊ बाला चेयं शिखण्डिनी\nतवं च राज्ञि महत कृच्छ्रं संप्राप्ता वरवर्णिनि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 18, + "text": "सा तवं सर्वविमॊक्षाय तत्त्वम आख्याहि पृच्छतः\nतथा विदध्यां सुश्रॊणि कृत्यस्यास्य शुचिस्मिते\nशिखण्डिनि च मा भैस तवं विधास्ये तत्र तत्त्वतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 19, + "text": "करिययाहं वरारॊहे वञ्चितः पुत्रधर्मतः\nमया दाशार्णकॊ राजा वञ्चितश च महीपतिः\nतद आचक्ष्व महाभागे विधास्ये तत्र यद धितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 191, + "shloka": 20, + "text": "जानतापि नरेन्द्रेण खयापनार्थं परस्य वै\nपरकाशं चॊदिता देवी परत्युवाच महीपतिम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nततः शिखण्डिनॊ माता यथातत्त्वं नराधिप\nआचचक्षे महाबाहॊ भर्त्रे कन्यां शिखण्डिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 2, + "text": "अपुत्रया मया राजन सपत्नीनां भयाद इदम\nकन्या शिखण्डिनी जाता पुरुषॊ वै निवेदितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 3, + "text": "तवया चैव नरश्रेष्ठ तन मे परीत्यानुमॊदितम\nपुत्रकर्म कृतं चैव कन्यायाः पार्थिवर्षभ\nभार्या चॊढा तवया राजन दशार्णाधिपतेः सुता" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 4, + "text": "तवया च परागभिहितं देववाक्यार्थदर्शनात\nकन्या भूत्वा पुमान भावीत्य एवं चैतद उपेक्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 5, + "text": "एतच छरुत्वा दरुपदॊ यज्ञसेनः; सर्वं तत्त्वम मन्त्रविद्भ्यॊ निवेद्य\nमन्त्रं राजा मन्त्रयाम आस राजन; यद यद युक्तं रक्षणे वै परजानाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 6, + "text": "संबन्धकं चैव समर्थ्य तस्मिन; दाशार्णके वै नृपतौ नरेन्द्र\nसवयं कृत्वा विप्रलम्भं यथावन; मन्त्रैकाग्रॊ निश्चयं वै जगाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 7, + "text": "सवभावगुप्तं नगरम आपत्काले तु भारत\nगॊपयाम आस राजेन्द्र सर्वतः समलंकृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 8, + "text": "आर्तिं च परमां राजा जगाम सह भार्यया\nदशार्णपतिना सार्धं विरॊधे भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 9, + "text": "कथं संबन्धिना सार्धं न मे सयाद विग्रहॊ महान\nइति संचिन्त्य मनसा दैवतान्य अर्चयत तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 10, + "text": "तं तु दृष्ट्वा तदा राजन देवी देव परं तथा\nअर्चां परयुञ्जानम अथॊ भार्या वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 11, + "text": "देवानां परतिपत्तिश च सत्या साधुमता सदा\nसा तु दुःखार्णवं पराप्य नः सयाद अर्चयतां भृशम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 12, + "text": "दैवतानि च सर्वाणि पूज्यन्तां भूरिदक्षिणैः\nअग्नयश चापि हूयन्तां दाशार्णप्रतिसेधने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 13, + "text": "अयुद्धेन निवृत्तिं च मनसा चिन्तयाभिभॊ\nदेवतानां परसादेन सर्वम एतद भविष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 14, + "text": "मन्त्रिभिर मन्त्रितं सार्धं तवया यत पृथुलॊचन\nपुरस्यास्याविनाशाय तच च राजंस तथा कुरु" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 15, + "text": "दैवं हि मानुषॊपेतं भृशं सिध्यति पार्थिव\nपरस्परविरॊधात तु नानयॊः सिद्धिर अस्ति वै" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 16, + "text": "तस्माद विधाय नगरे विधानं सचिवैः सह\nअर्चयस्व यथाकामं दैवतानि विशां पते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 17, + "text": "एवं संभाषमाणौ तौ दृष्ट्वा शॊकपरायणौ\nशिखण्डिनी तदा कन्या वरीडितेव मनस्विनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 18, + "text": "ततः सा चिन्तयाम आस मत्कृते दुःखिताव उभौ\nइमाव इति ततश चक्रे मतिं पराणविनाशने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 19, + "text": "एवं सा निश्चयं कृत्वा भृशं शॊकपरायणा\nजगाम भवनं तयक्त्वा गहनं निर्जनं वनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 20, + "text": "यक्षेणर्द्धिमता राजन सथूणाकर्णेन पालितम\nतद्भयाद एव च जनॊ विसर्जयति तद वनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 21, + "text": "तत्र सथूणस्य भवनं सुधामृत्तिकलेपनम\nलाजॊल्लापिकधूमाढ्यम उच्चप्राकारतॊरणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 22, + "text": "तत परविश्य शिखण्डी सा दरुपदस्यात्मजा नृप\nअनश्नती बहुतिथं शरीरम उपशॊषयत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 23, + "text": "दर्शयाम आस तां यक्षः सथूणॊ मध्वक्षसंयुतः\nकिमर्थॊ ऽयं तवारम्भः करिष्ये बरूहि माचिरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 24, + "text": "अशक्यम इति सा यक्षं पुनः पुनर उवाच ह\nकरिष्यामीति चैनां स परत्युवाचाथ गुह्यकः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 25, + "text": "धनेश्वरस्यानुचरॊ वरदॊ ऽसमि नृपात्मजे\nअदेयम अपि दास्यामि बरूहि यत ते विवक्षितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 26, + "text": "ततः शिखण्डी तत सर्वम अखिलेन नयवेदयत\nतस्मै यक्षप्रधानाय सथूणाकर्णाय भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 27, + "text": "आपन्नॊ मे पिता यक्ष नचिराद विनशिष्यति\nअभियास्यति संक्रुद्धॊ दशार्णाधिपतिर हि तम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 28, + "text": "महाबलॊ महॊत्साहः स हेमकवचॊ नृपः\nतस्माद रक्षस्व मां यक्ष पितरं मातरं च मे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 29, + "text": "परतिज्ञातॊ हि भवता दुःखप्रतिनयॊ मम\nभवेयं पुरुषॊ यक्ष तवत्प्रसादाद अनिन्दितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 192, + "shloka": 30, + "text": "यावद एव स राजा वै नॊपयाति पुरं मम\nतावद एव महायक्ष परसादं कुरु गुह्यक" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 1, + "text": "भीष्म उवाच\nशिखण्डिवाक्यं शरुत्वाथ स यक्षॊ भरतर्षभ\nपरॊवाच मनसा चिन्त्य दैवेनॊपनिपीडितः\nभवितव्यं तथा तद धि मम दुःखाय कौरव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 2, + "text": "भद्रे कामं करिष्यामि समयं तु निबॊध मे\nकिं चित कालान्तरं दास्ये पुंलिङ्गं सवम इदं तव\nआगन्तव्यं तवया काले सत्यम एतद बरवीमि ते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 3, + "text": "परभुः संकल्पसिद्धॊ ऽसमि कामरूपी विहंगमः\nमत्प्रसादात पुरं चैव तराहि बन्धूंश च केवलान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 4, + "text": "सत्रीलिङ्गं धारयिष्यामि तवदीयं पार्थिवात्मजे\nसत्यं मे परतिजानीहि करिष्यामि परियं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 5, + "text": "शिखण्ड्य उवाच\nपरतिदास्यामि भगवँल लिङ्गं पुनर इदं तव\nकिं चित कालान्तरं सत्रीत्वं धारयस्व निशाचर" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 6, + "text": "परतिप्रयाते दाशार्णे पार्थिवे हेमवर्मणि\nकन्यैवाहं भविष्यामि पुरुषस तवं भविष्यसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 7, + "text": "भीष्म उवाच\nइत्य उक्त्वा समयं तत्र चक्राते ताव उभौ नृप\nअन्यॊन्यस्यानभिद्रॊहे तौ संक्रामयतां ततः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 8, + "text": "सत्रीलिङ्गं धारयाम आस सथूणॊ यक्षॊ ��राधिप\nयक्षरूपं च तद दीप्तं शिखण्डी परत्यपद्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 9, + "text": "ततः शिखण्डी पाञ्चाल्यः पुंस्त्वम आसाद्य पार्थिव\nविवेश नगरं हृष्टः पितरं च समासदत\nयथावृत्तं तु तत सर्वम आचख्यौ दरुपदस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 10, + "text": "दरुपदस तस्य तच छरुत्वा हर्षम आहारयत परम\nसभार्यस तच च सस्मार महेश्वरवचस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 11, + "text": "ततः संप्रेषयाम आस दशार्णाधिपतेर नृप\nपुरुषॊ ऽयं मम सुतः शरद्धत्तां मे भवान इति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 12, + "text": "अथ दाशार्णकॊ राजा सहसाभ्यागमत तदा\nपाञ्चालराजं दरुपदं दुःखामर्षसमन्वितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 13, + "text": "ततः काम्पिल्यम आसाद्य दशार्णाधिपतिर तदा\nपरेषयाम आस सत्कृत्य दूतं बरह्मविदां वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 14, + "text": "बरूहि मद्वचनाद दूत पाञ्चाल्यं तं नृपाधमम\nयद वै कन्यां सवकन्यार्थे वृतवान असि दुर्मते\nफलं तस्यावलेपस्य दरक्ष्यस्य अद्य न संशयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 15, + "text": "एवम उक्तस तु तेनासौ बराह्मणॊ राजसत्तम\nदूतः परयातॊ नगरं दाशार्णनृपचॊदितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 16, + "text": "तत आसादयाम आस पुरॊधा दरुपदं पुरे\nतस्मै पाञ्चालकॊ राजा गाम अर्घ्यं च सुसत्कृतम\nपरापयाम आस राजेन्द्र सह तेन शिखण्डिना" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 17, + "text": "तां पूजां नाभ्यनन्दत स वाक्यं चेदम उवाच ह\nयद उक्तं तेन वीरेण राज्ञा काञ्चनवर्मणा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 18, + "text": "यत ते ऽहम अधमाचार दुहित्रर्थे ऽसमि वञ्चितः\nतस्य पापस्य करणात फलं पराप्नुहि दुर्मते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 19, + "text": "देहि युद्धं नरपते ममाद्य रणमूर्धनि\nउद्धरिष्यामि ते सद्यः सामात्यसुतबान्धवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 20, + "text": "तद उपालम्भसंयुक्तं शरावितः किल पार्थिवः\nदशार्णपतिदूतेन मन्त्रिमध्ये पुरॊधसा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 21, + "text": "अब्रवीद भरतश्रेष्ठ दरुपदः परणयानतः\nयद आह मां भवान बरह्मन संबन्धिवचनाद वचः\nतस्यॊत्तरं परतिवचॊ दूत एव वदिष्यति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 22, + "text": "ततः संप्रेषयाम आस दरुपदॊ ऽपि महात्मने\nहिरण्यवर्मणे दूतं बराह्मणं वेदपारगम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 23, + "text": "समागम्य तु राज्ञा स दशार्णपतिना तदा\nतद वाक्यम आददे राजन यद उक्तं दरुपदेन ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 24, + "text": "आगमः करियतां वयक्तं कुमारॊ वै सुतॊ मम\nमिथ्यैतद उक्तं केनापि तन न शरद्धेयम इत्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 25, + "text": "ततः स राजा दरुपदस्य शरुत्वा; विमर्शयुक्तॊ युवतीर वरिष्ठाः\nसंप्रेषयाम आस सुचारुरूपाः; शिखण्डिनं सत्री पुमान वेति वेत्तुम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 26, + "text": "ताः परेषितास तत्त्वभावं विदित्वा; परीत्या राज्ञे तच छशंसुर हि सर्वम\nशिखण्डिनं पुरुषं कौरवेन्द्र; दशार्णराजाय महानुभावम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 27, + "text": "ततः कृत्वा तु राजा स आगमं परीतिमान अथ\nसंबन्धिना समागम्य हृष्टॊ वासम उवास ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 28, + "text": "शिखण्डिने च मुदितः परादाद वित्तं जनेश्वरः\nहस्तिनॊ ऽशवांश च गाश चैव दास्यॊ बहुशतास तथा\nपूजितश च परतिययौ निवर्त्य तनयां किल" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 29, + "text": "विनीतकिल्बिषे परीते हेमवर्मणि पार्थिवे\nपरतियाते तु दाशार्णे हृष्टरूपा शिखण्डिनी" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 30, + "text": "कस्य चित तव अथ कालस्य कुबेरॊ नरवाहनः\nलॊकानुयात्रां कुर्वाणः सथूणस्यागान निवेशनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 31, + "text": "स तद्गृहस्यॊपरि वर्तमान; आलॊकयाम आस धनाधिगॊप्ता\nसथूणस्य यक्षस्य निशाम्य वेश्म; सवलंकृतं माल्यगुणैर विचित्रम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 32, + "text": "लाजैश च गन्धैश च तथा वितानैर; अभ्यर्चितं धूपनधूपितं च\nधवजैः पताकाभिर अलंकृतं च; भक्ष्यान्नपेयामिषदत्तहॊमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 33, + "text": "तत सथानं तस्य दृष्ट्वा तु सर्वतः समलंकृतम\nअथाब्रवीद यक्षपतिस तान यक्षान अनुगांस तदा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 34, + "text": "सवलंकृतम इदं वेश्म सथूणस्यामितविक्रमाः\nनॊपसर्पति मां चापि कस्माद अद्य सुमन्दधीः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 35, + "text": "यस्माज जानन सुमन्दात्मा माम असौ नॊपसर्पति\nतस्मात तस्मै महादण्डॊ धार्यः सयाद इति मे मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 36, + "text": "यक्षा ऊचुः\nदरुपदस्य सुता राजन राज्ञॊ जाता शिखण्डिनी\nतस्मै निमित्ते कस्मिंश चित परादात पुरुषलक्षणम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 37, + "text": "अग्रहील लक्षणं सत्रीणां सत्रीभूतस तिष्ठते गृहे\nनॊपसर्पति तेनासौ सव्रीडः सत्रीस्व��ूपवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 38, + "text": "एतस्मात कारणाद राजन सथूणॊ न तवाद्य पश्यति\nशरुत्वा कुरु यथान्यायं विमानम इह तिष्ठताम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 39, + "text": "भीष्म उवास\nआनीयतां सथूण इति ततॊ यक्षाधिपॊ ऽबरवीत\nकर्तास्मि निग्रहं तस्येत्य उवाच स पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 40, + "text": "सॊ ऽभयगच्छत यक्षेन्द्रम आहूतः पृथिवीपते\nसत्रीस्वरूपॊ महाराज तस्थौ वरीडासमन्वितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 41, + "text": "तं शशाप सुसंक्रुद्धॊ धनदः कुरुनन्दन\nएवम एव भवत्व अस्य सत्रीत्वं पापस्य गुह्यकाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 42, + "text": "ततॊ ऽबरवीद यक्षपतिर महात्मा; यस्माद अदास तव अवमन्येह यक्षान\nशिखण्डिने लक्षणं पापबुद्धे; सत्रीलक्षणं चाग्रहीः पापकर्मन" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 43, + "text": "अप्रवृत्तं सुदुर्बुद्धे यस्माद एतत कृतं तवया\nतस्माद अद्य परभृत्य एव तवं सत्री स पुरुषस तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 44, + "text": "ततः परसादयाम आसुर यक्षा वैश्रवणं किल\nसथूणस्यार्थे कुरुष्वान्तं शापस्येति पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 45, + "text": "ततॊ महात्मा यक्षेन्द्रः परत्युवाचानुगामिनः\nसर्वान यक्षगणांस तात शापस्यान्तचिकीर्षया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 46, + "text": "हते शिखण्डिनि रणे सवरूपं परतिपत्स्यते\nसथूणॊ यक्षॊ निरुद्वेगॊ भवत्व इति महामनाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 47, + "text": "इत्य उक्त्वा भगवान देवॊ यक्षराक्षसपूजितः\nपरययौ सह तैः सर्वैर निमेषान्तरचारिभिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 48, + "text": "सथूणस तु शापं संप्राप्य तत्रैव नयवसत तदा\nसमये चागमत तं वै शिखण्डी स कषपाचरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 49, + "text": "सॊ ऽभिगम्याब्रवीद वाक्यं पराप्तॊ ऽसमि भगवन्न इति\nतम अब्रवीत ततः सथूणः परीतॊ ऽसमीति पुनः पुनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 50, + "text": "आर्जवेनागतं दृष्ट्वा राजपुत्रं शिखण्डिनम\nसर्वम एव यथावृत्तम आचचक्षे शिखण्डिने" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 51, + "text": "यक्ष उवाच\nशप्तॊ वैश्रवणेनास्मि तवत्कृते पार्थिवात्मज\nगच्छेदानीं यथाकामं चर लॊकान यथासुखम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 52, + "text": "दिष्टम एतत पुरा मन्ये न शक्यम अतिवर्तितुम\nगमनं तव चेतॊ हि पौलस्त्यस्य च दर्शनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 53, + "text": "भीष्म उवाच\nएवम उक्तः शिखण्डी तु सथूणयक्षेण भारत\nपरत्याजगाम नगरं हर्षेण महतान्वितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 54, + "text": "पूजयाम आस विविधैर गन्धमाल्यैर महाधनैः\nदविजातीन देवताश चापि चैत्यान अथ चतुष्पथान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 55, + "text": "दरुपदः सह पुत्रेण सिद्धार्थेन शिखण्डिना\nमुदं च परमां लेभे पाञ्चाल्यः सह बान्धवैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 56, + "text": "शिष्यार्थं परददौ चापि दरॊणाय कुरुपुंगव\nशिखण्डिनं महाराज पुत्रं सत्रीपूर्विणं तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 57, + "text": "परतिपेदे चतुष्पादं धनुर्वेदं नृपात्मजः\nशिखण्डी सह युष्माभिर धृष्टद्युम्नश च पार्षतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 58, + "text": "मम तव एतच चरास तात यथावत परत्यवेदयन\nजडान्धबधिराकारा ये युक्ता दरुपदे मया" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 59, + "text": "एवम एष महाराज सत्रीपुमान दरुपदात्मजः\nसंभूतः कौरवश्रेष्ठ शिखण्डी रथसत्तमः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 60, + "text": "जयेष्ठा काशिपतेः कन्या अम्बा नामेति विश्रुता\nदरुपदस्य कुले जाता शिखण्डी भरतर्षभ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 61, + "text": "नाहम एनं धनुष्पाणिं युयुत्सुं समुपस्थितम\nमुहूर्तम अपि पश्येयं परहरेयं न चाप्य उत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 62, + "text": "वरतम एतन मम सदा पृथिव्याम अपि विश्रुतम\nसत्रियां सत्रीपूर्वके चापि सत्रीनाम्नि सत्रीस्वरूपिणि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 63, + "text": "न मुञ्चेयम अहं बाणान इति कौरवनन्दन\nन हन्याम अहम एतेन कारणेन शिखण्डिनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 64, + "text": "एतत तत्त्वम अहं वेद जन्म तात शिखण्डिनः\nततॊ नैनं हनिष्यामि समरेष्व आततायिनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 65, + "text": "यदि भीष्मः सत्रियं हन्याद धन्याद आत्मानम अप्य उत\nनैनं तस्माद धनिष्यामि दृष्ट्वापि समरे सथितम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 193, + "shloka": 66, + "text": "संजय उवाच\nएतच छरुत्वा तु कौरव्यॊ राजा दुर्यॊधनस तदा\nमुहूर्तम इव स धयात्वा भीष्मे युक्तम अमन्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 1, + "text": "संजय उवाच\nपरभातायां तु शर्वर्यां पुनर एव सुतस तव\nमध्ये सर्वस्य सैन्यस्य पितामहम अपृच्छत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 2, + "text": "पाण्डवेयस्य गाङ्गेय यद एतत सैन्यम उत्तमम\nपरभूतनरनागाश्वं महारथसमाकुलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 3, + "text": "भीमार्जुनप्रभृतिभिर महेष्वासैर महाबलैः\nलॊकपालॊपमैर गुप्तं धृष्टद्युम्नपुरॊगमैः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 4, + "text": "अप्रधृष्यम अनावार्यम उद्वृत्तम इव सागरम\nसेनासागरम अक्षॊभ्यम अपि देवैर महाहवे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 5, + "text": "केन कालेन गाङ्गेय कषपयेथा महाद्युते\nआचार्यॊ वा महेष्वासः कृपॊ वा सुमहाबलः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 6, + "text": "कर्णॊ वा समरश्लाघी दरौणिर वा दविजसत्तमः\nदिव्यास्त्रविदुषः सर्वे भवन्तॊ हि बले मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 7, + "text": "एतद इच्छाम्य अहं जञातुं परं कौतूहलं हि मे\nहृदि नित्यं महाबाहॊ वक्तुम अर्हसि तन मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 8, + "text": "भीष्म उवाच\nअनुरूपं कुरुश्रेष्ठ तवय्य एतत पृथिवीपते\nबलाबलम अमित्राणां सवेषां च यदि पृच्छसि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 9, + "text": "शृणु राजन मम रणे या शक्तिः परमा भवेत\nअस्त्रवीर्यं रणे यच च भुजयॊश च महाभुज" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 10, + "text": "आर्जवेनैव युद्धेन यॊद्धव्य इतरॊ जनः\nमायायुद्धेन मायावी इत्य एतद धर्मनिश्चयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 11, + "text": "हन्याम अहं महाबाहॊ पाण्डवानाम अनीकिनीम\nदिवसे दिवसे कृत्वा भागं परागाह्निकं मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 12, + "text": "यॊधानां दशसाहस्रं कृत्वा भागं महाद्युते\nसहस्रं रथिनाम एकम एष भागॊ मतॊ मम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 13, + "text": "अनेनाहं विधानेन संनद्धः सततॊत्थितः\nकषपयेयं महत सैन्यं कालेनानेन भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 14, + "text": "यदि तव अस्त्राणि मुञ्चेयं महान्ति समरे सथितः\nशतसाहस्रघातीनि हन्यां मासेन भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 15, + "text": "संजय उवाच\nशरुत्वा भीष्मस्य तद वाक्यं राजा दुर्यॊधनस तदा\nपर्यपृच्छत राजेन्द्र दरॊणम अङ्गिरसां वरम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 16, + "text": "आचार्य केन कालेन पाण्डुपुत्रस्य सैनिकान\nनिहन्या इति तं दरॊणः परत्युवाच हसन्न इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 17, + "text": "सथविरॊ ऽसमि कुरुश्रेष्ठ मन्दप्राणविचेष्टितः\nअस्त्राग्निना निर्दहेयं पाण्डवानाम अनीकिनीम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 18, + "text": "यथा भीष्मः शांतनवॊ मासेनेति मतिर मम\nएषा मे परमा शक्तिर एतन मे परमं बलम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 19, + "text": "दवाभ्याम एव तु मासाभ्यां कृपः शारद्वतॊ ऽबरवीत\nदरौणिस तु दशरात्रेण परतिजज्ञे बलक्षयम\nकर्णस तु पञ्चरात्रेण परतिजज्ञे महास्त्रवित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 20, + "text": "तच छरुत्वा सूतपुत्रस्य वाक्यं सागरगासुतः\nजहास सस्वनं हासं वाक्यं चेदम उवाच ह" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 21, + "text": "न हि तावद रणे पार्थं बाणखड्गधनुर्धरम\nवासुदेवसमायुक्तं रथेनॊद्यन्तम अच्युतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 194, + "shloka": 22, + "text": "समागच्छसि राधेय तेनैवम अभिमन्यसे\nशक्यम एवं च भूयश च तवया वक्तुं यथेष्टतः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 1, + "text": "वैशंपायन उवाच\nएतच छरुत्वा तु कौन्तेयः सर्वान भरातॄन उपह्वरे\nआहूय भरतश्रेष्ठ इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 2, + "text": "धार्तराष्ट्रस्य सैन्येषु ये चारपुरुषा मम\nते परवृत्तिं परयच्छन्ति ममेमां वयुषितां निशाम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 3, + "text": "दुर्यॊधनः किलापृच्छद आपगेयं महाव्रतम\nकेन कालेन पाण्डूनां हन्याः सैन्यम इति परभॊ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 4, + "text": "मासेनेति च तेनॊक्तॊ धार्तराष्ट्रः सुदुर्मतिः\nतावता चापि कालेन दरॊणॊ ऽपि परत्यजानत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 5, + "text": "गौतमॊ दविगुणं कालम उक्तवान इति नः शरुतम\nदरौणिस तु दशरात्रेण परतिजज्ञे महास्त्रवित" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 6, + "text": "तथा दिव्यास्त्रवित कर्णः संपृष्टः कुरुसंसदि\nपञ्चभिर दिवसैर हन्तुं स सैन्यं परतिजज्ञिवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 7, + "text": "तस्माद अहम अपीच्छामि शरॊतुम अर्जुन ते वचः\nकालेन कियता शत्रून कषपयेर इति संयुगे" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 8, + "text": "एवम उक्तॊ गुडाकेशः पार्थिवेन धनंजयः\nवासुदेवम अवेक्ष्येदं वचनं परभ्यभाषत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 9, + "text": "सर्व एते महात्मानः कृतास्त्राश चित्रयॊधिनः\nअसंशयं महाराज हन्युर एव बलं तव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 10, + "text": "अपैतु ते मनस्तापॊ यथासत्यं बरवीम्य अहम\nहन्याम एकरथेनाहं वासुदेवसहायवान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 11, + "text": "सामरान अपि लॊकांस तरीन सहस्थावरजङ्गमान\nभूतं भव्यं भविष्यच च निमेषाद इति मे मतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 12, + "text": "यत तद घॊरं पशुपतिः परादाद अस्त्रं महन मम\nकैराते दवन्द्वयुद्धे वै तद इदं मयि वर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 13, + "text": "यद युगान्ते पशुपतिः सर्वभूतानि संहरन\nपरयुङ्क्ते पुरुषव्याघ्र तद इदं मयि वर्तते" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 14, + "text": "तन न जानाति गाङ्गेयॊ न दरॊणॊ न च गौतमः\nन च दरॊणसुतॊ राजन कुत एव तु सूतजः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 15, + "text": "न तु युक्तं रणे हन्तुं दिव्यैर अस्त्रैः पृथग्जनम\nआर्जवेनैव युद्धेन विजेष्यामॊ वयं परान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 16, + "text": "तथेमे पुरुषव्याघ्राः सहायास तव पार्थिव\nसर्वे दिव्यास्त्रविदुषः सर्वे युद्धाभिनन्दिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 17, + "text": "वेदान्तावभृथस्नाताः सर्व एते ऽपराजिताः\nनिहन्युः समरे सेनां देवानाम अपि पाण्डव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 18, + "text": "शिखण्डी युयुधानश च धृष्टद्युम्नश च पार्षतः\nभीमसेनॊ यमौ चॊभौ युधामन्यूत्तमौजसौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 19, + "text": "विराटद्रुपदौ चॊभौ भीष्मद्रॊणसमौ युधि\nसवयं चापि समर्थॊ ऽसि तरैलॊक्यॊत्सादने अपि" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 195, + "shloka": 20, + "text": "करॊधाद यं पुरुषं पश्येस तवं वासवसमद्युते\nकषिप्रं न स भवेद वयक्तम इति तवां वेद्मि कौरव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 1, + "text": "वैशंपायन उवाच\nततः परभाते विमले धार्तराष्ट्रेण चॊदिताः\nदुर्यॊधनेन राजानः परययुः पाण्डवान परति" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 2, + "text": "आप्लाव्य शुचयः सर्वे सरग्विणः शुक्लवाससः\nगृहीतशस्त्रा धवजिनः सवस्ति वाच्य हुताग्नयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 3, + "text": "सर्वे वेदविदः शूराः सर्वे सुचरितव्रताः\nसर्वे कर्मकृतश चैव सर्वे चाहवलक्षणाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 4, + "text": "आहवेषु पराँल लॊकाञ जिगीषन्तॊ महाबलाः\nएकाग्रमनसः सर्वे शरद्दधानाः परस्य च" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 5, + "text": "विन्दानुविन्दाव आवन्त्यौ केकया बाह्लिकैः सह\nपरययुः सर्व एवैते भारद्वाजपुरॊगमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 6, + "text": "अश्वत्थामा शांतनवः सैन्धवॊ ऽथ जयद्रथः\nदाक्षिणात्याः परतीच्याश च पार्वतीयाश च ये रथाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 7, + "text": "गान्धारराजः शकुनिः पराच्यॊदीच्याश च सर्वशः\nशकाः किराता यवनाः शिबयॊ ऽथ वसातयः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 8, + "text": "सवैः सवैर अनीकैः सहिताः परिवार्य महारथम\nएते महारथाः सर्वे दवितीये निर्ययुर बले" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 9, + "text": "कृतवर्मा सहानीकस तरिगर्ताश च महाबलाः\nदुर्यॊधनश च नृपतिर भरातृभिः परिवारितः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 10, + "text": "शलॊ भूरिश्रवाः शल्यः कौसल्यॊ ऽथ बृहद्बलः\nएते पश्चाद अवर्तन्त धार्तराष्ट्रपुरॊगमाः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 11, + "text": "ते समेन पथा यात्वा यॊत्स्यमाना महारथाः\nकुरुक्षेत्रस्य पश्चार्धे वयवतिष्ठन्त दंशिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 12, + "text": "दुर्यॊधनस तु शिबिरं कारयाम आस भारत\nयथैव हास्तिनपुरं दवितीयं समलंकृतम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 13, + "text": "न विशेषं विजानन्ति पुरस्य शिबिरस्य वा\nकुशला अपि राजेन्द्र नरा नगरवासिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 14, + "text": "तादृशन्य एव दुर्गाणि राज्ञाम अपि महीपतिः\nकारयाम आस कौरव्यः शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 15, + "text": "पञ्चयॊजनम उत्सृज्य मण्डलं तद रणाजिरम\nसेनानिवेशास ते राजन्न आविशञ शतसंघशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 16, + "text": "तत्र ते पृथिवीपाला यथॊत्साहं यथाबलम\nविविशुः शिबिराण्य आशु दरव्यवन्ति सहस्रशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 17, + "text": "तेषां दुर्यॊधनॊ राजा ससैन्यानां महात्मनाम\nवयादिदेश सबाह्यानां भक्ष्यभॊज्यम अनुत्तमम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 18, + "text": "सगजाश्वमनुष्याणां ये च शिल्पॊपजीविनः\nये चान्ये ऽनुगतास तत्र सूतमागधबन्दिनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 196, + "shloka": 19, + "text": "वणिजॊ गणिका वारा ये चैव परेक्षका जनाः\nसर्वांस तान कौरवॊ राजा विधिवत परत्यवैक्षत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 1, + "text": "वैशंपायन उवाच\nतथैव राजा कौन्तेयॊ धर्मपुत्रॊ युधिष्ठिरः\nधृष्टद्युम्नमुखान वीरांश चॊदयाम आस भारत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 2, + "text": "चेदिकाशिकरूषाणां नेतारं दृढविक्रमम\nसेनापतिम अमित्रघ्नं धृष्टकेतुम अथादिशत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 3, + "text": "विराटं दरुपदं चैव युयुधानं शिखण्डिनम\nपाञ्चाल्यौ च महेष्वासौ युधामन्यूत्तमौजसौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 4, + "text": "ते शूराश चित्रवर्माणस तप्तकुण्डलधारिणः\nआज्यावसिक्ता जवलिता धिष्ण्येष्व इव हुताशनाः\nअशॊभन्त महेष्वासा गरहाः परज्वलिता इव" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 5, + "text": "सॊ ऽथ सैन्यं यथायॊगं पूजयित्वा नरर्षभः\nदिदेश तान्य अनीकानि परयाणाय महीपतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 6, + "text": "अभिमन्युं बृहन्तं च दरौपदेयांश च सर्वशः\nधृष्टद्युम्नमुखान एतान पराहिणॊत पाण्डुनन्दनः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 7, + "text": "भीमं च युयुधानं च पाण्डवं च धनंजयम\nदवितीयं परेषयाम आस बलस्कन्धं युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 8, + "text": "भाण्डं समारॊपयतां चरतां संप्रधावताम\nहृष्टानां तत्र यॊधानां शब्दॊ दिवम इवास्पृशत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 9, + "text": "सवयम एव ततः पश्चाद विराटद्रुपदान्वितः\nतथान्यैः पृथिवीपालैः सह परायान महीपतिः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 10, + "text": "भीमधन्वायनी सेना धृष्टद्युम्नपुरस्कृता\nगङ्गेव पूर्णा सतिमिता सयन्दमाना वयदृश्यत" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 11, + "text": "ततः पुनर अनीकानि वययॊजयत बुद्धिमान\nमॊहयन धृतराष्ट्रस्य पुत्राणां बुद्धिनिस्रवम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 12, + "text": "दरौपदेयान महेष्वासान अभिमन्युं च पाण्डवः\nनकुलं सहदेवं च सर्वांश चैव परभद्रकान" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 13, + "text": "दश चाश्वसहस्राणि दविसाहस्रं च दन्तिनः\nअयुतं च पदातीनां रथाः पञ्चशतास तथा" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 14, + "text": "भीमसेनं च दुर्धर्षं परथमं परादिशद बलम\nमध्यमे तु विराटं च जयत्सेनं च मागधम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 15, + "text": "महारथौ च पाञ्चाल्यौ युधामन्यूत्तमौजसौ\nवीर्यवन्तौ महात्मानौ गदाकार्मुकधारिणौ\nअन्वयातां ततॊ मध्ये वासुदेवधनंजयौ" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 16, + "text": "बभूवुर अतिसंरब्धाः कृतप्रहरणा नराः\nतेषां विंशतिसाहस्रा धवजाः शूरैर अधिष्ठिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 17, + "text": "पञ्च नागसहस्राणि रथवंशाश च सर्वशः\nपदातयश च ये शूराः कार्मुकासिगदाधराः\nसहस्रशॊ ऽनय्वयुः पश्चाद अग्रतश च सहस्रशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 18, + "text": "युधिष्ठिरॊ यत्र सैन्ये सवयम एव बलार्णवे\nतत्र ते पृथिवीपाला भूयिष्ठं पर्यवस्थिताः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 19, + "text": "तत्र नागसहस्राणि हयानाम अयुतानि च\nतथा रथसहस्राणि पदातीनां च भारत\nयद आश्रित्याभियुयुधे धार्तराष्ट्रं सुयॊधनम" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 20, + "text": "ततॊ ऽनये शतशः पश्चात सहस्रायुतशॊ नराः\nनदन्तः परययुस तेषाम अनीकान�� सहस्रशः" + }, + { + "book": 5, + "chapter": 197, + "shloka": 21, + "text": "तत्र भेरीसहस्राणि शङ्खानाम अयुतानि च\nवादयन्ति सम संहृष्टाः सहस्रायुतशॊ नराः" + } +] \ No newline at end of file