diff --git "a/texts/mahabharata/mahabharata_book_08.json" "b/texts/mahabharata/mahabharata_book_08.json" new file mode 100644--- /dev/null +++ "b/texts/mahabharata/mahabharata_book_08.json" @@ -0,0 +1,23228 @@ +[ + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 1, + "text": "[व]\nततॊ दरॊणे हते राजन दुर्यॊधनमुखा नृपाः\nभृशम उद्विग्नमनसॊ दरॊणपुत्रम उपागमन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 2, + "text": "ते दरॊणम उपशॊचन्तः कश्मलाभिहतौजसः\nपर्युपासन्त शॊकार्तास ततः शारद्वती सुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 3, + "text": "मुहूर्तं ते समाश्वास्य हेतुभिः शास्त्रसंमितैः\nरात्र्यागमे महीपालाः सवानि वेश्मानि भेजिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 4, + "text": "विशेषतः सूतपुत्रॊ राजा चैव सुयॊधनः\nदुःशासनॊ ऽथ शकुनिर न निद्राम उपलेभिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 5, + "text": "ते वेश्मस्व अपि कौरव्य पृथ्वीशा नाप्नुवन सुखम\nचिन्तयन्तः कषयं तीव्रं निद्रां नैवॊपलेभिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 6, + "text": "सहितास ते निशायां तु दुर्यॊधन निवेशने\nअतिप्रचण्डाद विद्वेषात पाण्डवानां महात्मनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 7, + "text": "यत तद दयूतपरिक्लिष्टां कृष्णाम आनिन्यिरे सभाम\nतत समरन्तॊ ऽनवतप्यन्त भृशम उद्विग्नचेतसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 8, + "text": "चिन्तयन्तश च पार्थानां तान कलेशान दयूतकारितान\nकृच्छ्रेण कषणदां राजन निन्युर अब्द शतॊपमाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 9, + "text": "ततः परभाते विमले सथिता दिष्टस्य शासने\nचक्रुर आवश्यकं सर्वे विधिदृष्टेन कर्मणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 10, + "text": "ते कृत्वावश्य कार्याणि समाश्वस्य च भारत\nयॊगम आज्ञापयाम आसुर युद्धाय च विनिर्ययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 11, + "text": "कर्णं सेनापतिं कृत्वा कृतकौतुक मङ्गलाः\nवाचयित्वा दविजश्रेष्ठान दधि पात्रघृताक्षतैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 12, + "text": "निष्कैर गॊभिर हिरण्येन वासॊभिश च महाधनैः\nवर्ध्यमाना जयाशीर्भिः सूतमागधबन्दिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 13, + "text": "तथैव पाण्डवा राजन कृतसर्वाह्णिक करियाः\nशिबिरान निर्ययू राजन युद्धाय कृतनिश्चयाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 14, + "text": "ततः परववृते युद्धं तुमुलं रॊमहर्षणम\nकुरूणां पाण्डवानां च परस्परवधैषिणाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 15, + "text": "तयॊर दवे दिवसे युद्धं कुरुपाण्डवसेनयॊः\nकर्णे सेनापतौ राजन्न अभूद अद्भुतदर्शनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 16, + "text": "ततः शत्रुक्षयं कृत्वा सुमहान्तं रणे वृषः\nपश्यतां धार्तराष्ट्राणां फल्गुनेन निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 17, + "text": "ततस तत संजयः सर्वं गत्वा नागाह्वयं पुरम\nआचख्यौ धृतराष्ट्राय यद्वृत्तं कुरुजाङ्गले" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 18, + "text": "[ज]\nआपगेयं हतं शरुत्वा दरॊणं च समरे परैः\nयॊ जगाम पराम आर्तिं वृद्धॊ राजाम्बिका सुतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 19, + "text": "स शरुत्वा निहतं कर्णं दुर्यॊधनहितैषिणम\nकथं दविज वरप्राणान अधारयत दुःखितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 20, + "text": "यस्मिञ जयाशां पुत्राणाम अमन्यत स पार्थिवः\nतस्मिन हते स कौरव्यः कथं पराणान अधारयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 21, + "text": "दुर्मरं बत मन्ये ऽहं नृषां कृच्छ्रे ऽपि वर्तताम\nयत्र कर्णं हतं शरुत्वा नात्यजज जीवितं नृपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 22, + "text": "तथा शांतनवं वृद्धं बरह्मन बाह्लिकम एव च\nदरॊणं च सॊमदत्तं च भूरिश्रवसम एव च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 23, + "text": "तथैव चान्यान सुहृदः पुत्रपौत्रांश च पातितान\nशरुत्वा यन नाजहात पराणांस तन मन्ये दुष्करं दविज" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 24, + "text": "एतन मे सर्वम आचक्ष्व विस्तरेण तपॊधन\nन हि तृप्यामि पूर्वेषां शृण्वानश चरितं महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 25, + "text": "[व]\nहते कर्णे महाराज निशि गावल्गणिस तदा\nदीनॊ ययौ नागपुरम अश्वैर वातसमैर जवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 26, + "text": "स हास्तिनपुरं गत्वा भृशम उद्विग्नमानसः\nजगाम धृतराष्ट्रस्य कषयं परक्षीणबान्धवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 27, + "text": "स समुद्वीक्ष्य राजानं कश्मलाभिहतौजसम\nववन्दे पराञ्जलिर भूत्वा मूर्ध्ना पादौ नृपस्य ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 28, + "text": "संपूज्य च यथान्यायं धृतराष्ट्रं महीपतिम\nहा कष्टम इति चॊक्त्वा स ततॊ वचनम आददे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 29, + "text": "संजयॊ ऽहं कषितिपते कच चिद आस्ते सुखं भवान\nसवदॊषेणापदं पराप्य कच चिन नाद्य विमुह्यसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 30, + "text": "हितान्य उक्तानि विदुर दरॊण गाङ्गेय केशवैः\nअगृहीतान्य अनुस्मृत्य कच चिन न कुरुषे वयथाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 31, + "text": "राम नारद कण्वैश च हितम उक्तं सभा तले\nन गृहीतम अनुस्मृत्य कच चिन न कुरुषे वयथाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 32, + "text": "सुहृदस तवद्धिते युक्तान भीष्मद्रॊणमुखान परैः\nनिहतान युधि संस्मृत्य कच चिन न कुरुषे वयथाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 33, + "text": "तम एवं वादिनं राजा सूतपुत्रं कृताञ्जलिम\nसुदीर्घम अभिनिःश्वस्य दुःखार्त इदम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 34, + "text": "गाङ्गेये निहते शूरे दिव्यास्त्रवति संजय\nदरॊणे च परमेष्वासे भृशं मे वयथितं मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 35, + "text": "यॊ रथानां सहस्राणि दंशितानां दशैव हि\nअहन्य अहनि तेजस्वी निजघ्ने वसु संभवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 36, + "text": "स हतॊ यज्ञसेनस्य पुत्रेणेह शिखण्डिना\nपाण्डवेयाभिगुप्तेन भृशं मे वयथितं मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 37, + "text": "भार्गवः परददौ यस्मै परमास्त्रं महात्मने\nसाक्षाद रामेण यॊ बाल्ये धनुर्वेद उपाकृतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 38, + "text": "यस्य परसादात कौन्तेया राजपुत्रा महाबलाः\nमहारथत्वं संप्राप्तास तथान्ये वसुधाधिपाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 39, + "text": "तं दरॊणं निहतं शरुत्वा धृष्टद्युम्नेन संयुगे\nसत्यसंधं महेष्वासं भृशं मे वयथितं मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 40, + "text": "तरैलॊक्ये यस्य शास्त्रेषु न पुमान विद्यते समः\nतं दरॊणं निहतं शरुत्वा किम अकुर्वत मामकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 41, + "text": "संशप्तकानां च बले पाण्डवेन महात्मना\nधनंजयेन विक्रम्य गमिते यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 42, + "text": "नारायणास्त्रे निहते दरॊणपुत्रस्य धीमतः\nहतशेषेष्व अनीकेषु किम अकुर्वत मामकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 43, + "text": "विप्रद्रुतान अहं मन्ये निमग्नः शॊकसागरे\nपरवमानान हते दरॊणे सन्ननौकान इवार्णवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 44, + "text": "दुर्यॊधनस्य कर्णस्य भॊजस्य कृतवर्मणः\nमद्रराजस्य शल्यस्य दरौणेश चैव कृपस्य च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 45, + "text": "मत पुत्र शेषस्य तथा तथान्येषां च संजय\nविप्रकीर्णेष्व अनीकेषु मुखवर्णॊ ऽभवत कथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 46, + "text": "एतत सर्वं यथावृत्तं तत्त्वं गावल्गणे रणे\nआचक्ष्व पाण्डवेयानां मामकानां च सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 47, + "text": "[स]\nपाण्डवेयैर हि यद्वृत्तं कौरवेयेषु मारिष\nतच छरुत्वा मा वयथां कार्षीद इष्टे न वयथते मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 48, + "text": "यस्माद अभावी भावी वा भवेद अर्थॊ नरं परति\nअप्राप्तौ तस्य वा पराप्तौ न कश चिद वयथत��� बुधः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 1, + "shloka": 49, + "text": "[धृ]\nन वयथा शृण्वतः का चिद विद्यते मम संजय\nदिष्टम एतत पुरा मन्ये कथयस्व यथेच्छकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nहते दरॊणे महेष्वासे तव पुत्रा महारथाः\nबभूवुर आश्वस्त मुखा विषण्णा गतचेतसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 2, + "text": "अवाङ्मुखाः शस्त्रभृतः सर्व एव विशां पते\nअप्रेक्षमाणाः शॊकार्ता नाभ्यभाषन परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 3, + "text": "तान दृष्ट्वा वयथिताकारान सैन्यानि तव भारत\nऊर्ध्वम एवाभ्यवेक्षन्त दुःखत्रस्तान्य अनेकशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 4, + "text": "शस्त्राण्य एषां च राजेन्द्र शॊणिताक्तान्य अशेषतः\nपराभ्रश्यन्त कराग्रेभ्यॊ दृष्ट्वा दरॊणं निपातितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 5, + "text": "तानि बद्धान्य अनिष्टानि लम्बमानानि भारत\nअदृश्यन्त महाराज नक्षत्राणि यथा दिवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 6, + "text": "तथार्तं सतिमितं दृष्ट्वा गतसत्त्वम इव सथितम\nसवं बलं तन महाराज राजा दुर्यॊधनॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 7, + "text": "भवतां बाहुवीर्यं हि समाश्रित्य मया युधि\nपाण्डवेयाः समाहूता युद्धं चेदं परवर्तितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 8, + "text": "तद इदं निहते दरॊणे विषण्णम इव लक्ष्यते\nयुध्यमानाश च समरे यॊधा वध्यन्ति सर्वतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 9, + "text": "जयॊ वापि वधॊ वापि युध्यमानस्य संयुगे\nभवेत किम अत्र चित्रं वै युध्यध्वं सर्वतॊ मुखाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 10, + "text": "पश्यध्वं च महात्मानं कर्णं वैकर्तनं युधि\nपरचरन्तं महेष्वासं दिव्यैर अस्त्रैर महाबलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 11, + "text": "यस्य वै युधि संत्रासात कुन्तीपुत्रॊ धनंजयः\nनिवर्तते सदामर्षात सिंहात कषुद्रमृगॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 12, + "text": "येन नागायुत पराणॊ भीमसेनॊ महाबलः\nमानुषेणैव युद्धेन ताम अवस्थां परवेशितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 13, + "text": "येन दिव्यास्त्रविच छूरॊ मायावी स घटॊत्कचः\nअमॊघया रणे शक्त्या निहतॊ भैरवं नदन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 14, + "text": "तस्य दुष्पार वीर्यस्य सत्यसंधस्य धीमतः\nबाह्वॊर दरविणम अक्षय्यम अद्य दरक्ष्यथ संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 15, + "text": "दरॊणपुत्रस्य विक्रान्तं राधेयस्यैव चॊभयॊः\nपाण्डुपाञ्चाल सैन्येषु दरक्ष्यथापि महात्मनॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 16, + "text": "सर्व एव भवन्तश च शूराः पराज्ञाः कुलॊद्गताः\nशीलवन्तः कृतास्त्राश च दरक्ष्यथाद्य परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 17, + "text": "एवम उक्ते महाराज कर्णॊ वैकर्तनॊ नृपः\nसिंहनादं विनद्यॊच्चैः परायुध्यत महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 18, + "text": "स सृञ्जयानां सर्वेषां पाञ्चालानां च पश्यताम\nकेकयानां विदेहानाम अकरॊत कदनं महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 19, + "text": "तस्येषु धाराः शतशः परादुरासञ शरासनात\nअग्रे पुङ्खे च संसक्ता यथा भरमरपङ्क्तयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 2, + "shloka": 20, + "text": "स पीडयित्वा पाञ्चालान पाण्डवांश च तरस्विनः\nहत्वा सहस्रशॊ यॊधान अर्जुनेन निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 1, + "text": "[वै]\nएतच छरुत्वा महाराज धृतराष्ट्रॊ ऽमबिका सुतः\nशॊकस्यान्तम अपश्यन वै हतं मत्वा सुयॊधनम\nविह्वलः पतितॊ भूमौ नष्टचेता इव दविपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 2, + "text": "तस्मिन निपतिते भूमौ विह्वले राजसत्तमे\nआर्तनादॊ महान आसीत सत्रीणां भरतसत्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 3, + "text": "स शब्दः पृथिवीं सर्वां पूरयाम आस सर्वशः\nशॊकार्णवे महाघॊरे निमग्ना भरत सत्रियः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 4, + "text": "राजानं च समासाद्य गान्धारी भरतर्षभ\nनिःसंज्ञा पतिता भूमौ सर्वाण्य अन्तःपुराणि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 5, + "text": "ततस ताः संजयॊ राजन समाश्वासयद आतुराः\nमुह्यमानाः सुबहुशॊ मुञ्चन्त्यॊ वारि नेत्रजम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 6, + "text": "समाश्वस्ताः सत्रियस तास तु वेपमाना मुहुर मुहुः\nकदल्य इव वातेन धूयमानाः समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 7, + "text": "राजानं विदुरश चापि परज्ञा चक्षुषम ईश्वरम\nआश्वासयाम आस तदा सिञ्चंस तॊयेन कौरवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 8, + "text": "स लब्ध्वा शनकैः संज्ञां ताश च दृष्ट्वा सत्रियॊ नृप\nउन्मत्त इव राजा स सथितस तूष्णीं विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 9, + "text": "ततॊ धयात्वा चिरं कालं निःश्वसंश च पुनः पुनः\nसवान पुत्रान गर्हयाम आस बहु मेने च पाण्डवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 10, + "text": "गर्हयित्वात्मनॊ बुद्धिं शकुनेः सौबलस्य च\nधयात्वा च सुचिरं कालं वेपमानॊ मुहुर मुहुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 11, + "text": "संस्तभ्य च मनॊ भूयॊ राजा धैर्यसमन्वितः\nपुनर गावल्गणिं सूतं पर्यपृच्छत संजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 12, + "text": "यत तवया कथितं वाक्यं शरुतं संजय तन मया\nकच चिद दुर्यॊधनः सूत न गतॊ वै यमक्षयम\nबरूहि संजय तत्त्वेन पुनर उक्तां कथाम इमाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 13, + "text": "एवम उक्तॊ ऽबरवीत सूतॊ राजानं जनमेजय\nहतॊ वैकर्तनॊ राजन सह पुत्रैर महारथैः\nभरातृभिश च महेष्वासैः सूतपुत्रैस तनुत्यजैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 3, + "shloka": 14, + "text": "दुःशासनश च निहतः पाण्डवेन यशस्विना\nपीतं च रुधिरं कॊपाद भीमसेनेन संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 1, + "text": "[वै]\nएतच छरुत्वा महाराज धृतराष्ट्रॊ ऽमबिका सुतः\nअब्रवीत संजयं सूतं शॊकव्याकुल चेतनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 2, + "text": "दुष्प्रणीतेन मे तात मनसाभिप्लुतात्मनः\nहतं वैकर्तनं शरुत्वा शॊकॊ मर्माणि कृन्तति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 3, + "text": "कृतास्त्र परमाः शल्ये दुःखपारं तितीर्षवः\nकुरूणां सृञ्जयानां च के नु जीवन्ति के मृताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 4, + "text": "[स]\nहतः शांतनवॊ राजन दुराधर्षः परतापवान\nहत्वा पाण्डव यॊधानाम अर्बुदं दशभिर दिनैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 5, + "text": "ततॊ दरॊणॊ महेष्वासः पाञ्चालानां रथव्रजान\nनिहत्य युधि दुर्धर्षः पश्चाद रुक्मरथॊ हतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 6, + "text": "हतशिष्टस्य भीष्मेण दरॊणेन च महात्मना\nअर्धं निहत्य सैन्यस्य कर्णॊ वैकर्तनॊ हतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 7, + "text": "विविंशतिर महाराज राजपुत्रॊ महाबलः\nआनर्तयॊधाञ शतशॊ निहत्य निहतॊ रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 8, + "text": "अथ पुत्रॊ विकर्णस ते कषत्रव्रतम अनुस्मरन\nकषीणवाहायुधः शूरः सथितॊ ऽभिमुखतः परान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 9, + "text": "घॊररूपान परिक्लेशान दुर्यॊधनकृतान बहून\nपरतिज्ञां समरता चैव भीमसेनेन पातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 10, + "text": "विन्दानुविन्दाव आवन्त्यौ राजपुत्रौ महाबलौ\nकृत्वा न सुकरं कर्म गतौ वैवस्वतक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 11, + "text": "सिन्धुराष्ट्रमुखानीह दश राष्ट्राणि यस्य वै\nवशे तिष्ठन्ति वीरस्य यः सथितस तव शासने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 12, + "text": "अक्षौहिणीर दशैकां च निर्जित्य निशितैः शरैः\nअर्जुनेन हतॊ राजन महावीर्यॊ जयद्रथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 13, + "text": "तथा दुर्यॊधन सुतस तरस्वी युद्धदुर्मदः\nवर्तमानः पितुः शास्त्रे सौभद्रेण निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 14, + "text": "तथा दौःशासनिर वीरॊ बाहुशाली रणॊत्कटः\nदरौपदेयेन विक्रम्य गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 15, + "text": "किरातानाम अधिपतिः सागरानूपवासिनाम\nदेवराजस्य धर्मात्मा परियॊ बहुमतः सखा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 16, + "text": "भगदत्तॊ महीपालः कषत्रधर्मरतः सदा\nधनंजयेन विक्रम्य गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 17, + "text": "तथा कौरव दायादः सौमदत्तिर महायशाः\nहतॊ भूरिश्रवा राजञ शूरः सात्यकिना युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 18, + "text": "शरुतायुर अपि चाम्बष्ठः कषत्रियाणां धनुर्धरः\nचरन्न अभीतवत संख्ये निहतः सव्यसाचिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 19, + "text": "तव पुत्रः सदा संख्ये कृतास्त्रॊ युद्धदुर्मदः\nदुःशासनॊ महाराज भीमसेनेन पातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 20, + "text": "यस्य राजन गजानीकं बहुसाहस्रम अद्भुतम\nसुदक्षिणः स संग्रामे निहतः सव्यसाचिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 21, + "text": "कॊसलानाम अधिपतिर हत्वा बहुशतान परान\nसौभद्रेण हि विक्रम्य गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 22, + "text": "बहुशॊ यॊधयित्वा च भीमसेनं महारथः\nचित्रसेनस तव सुतॊ भीमसेनेन पातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 23, + "text": "मद्रराजात्मजः शूरः परेषां भयवर्धनः\nअसि चर्म धरः शरीमान सौभद्रेण निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 24, + "text": "समः कर्णस्य समरे यः स कर्णस्य पश्यतः\nवृषसेनॊ महातेजाः शीघ्रास्त्रः कृतनिश्चयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 25, + "text": "अभिमन्यॊर वधं समृत्वा परतिज्ञाम अपि चात्मनः\nधनंजयेन विक्रम्य गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 26, + "text": "नित्यप्रसक्तवैरॊ यः पाण्डवैः पृथिवीपतिः\nविश्राव्य वैरं पार्थेन शरुतायुः स निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 27, + "text": "शल्य पुत्रस तु विक्रान्तः सहदेवेन मारिष\nहतॊ रुक्मरथॊ राजन भराता मातुलजॊ युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 28, + "text": "राजा भगीरथॊ वृद्धॊ बृहत कषत्रश च केकयः\nपराक्रमन्तौ विक्रान्तौ निहतौ वीर्यवत्तरौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 29, + "text": "भगदत्तसुतॊ राजन कृतप्रज्ञॊ महाबलः\nशयेनवच चरता संख्ये नकुलेन नि���ातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 30, + "text": "पितामहस तव तथा बाह्लिकः सह बाह्लिकैः\nभीमसेनेन विक्रम्य गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 31, + "text": "जयत्सेनस तथा राजञ जारासंधिर महाबलः\nमागधॊ निहतः संख्ये सौभद्रेण महात्मना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 32, + "text": "पुत्रस ते दुर्मुखॊ राजन दुःसहश च महारथः\nगदया भीमसेनेन निहतौ शूरमानिनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 33, + "text": "दुर्मर्षणॊ दुर्विषहॊ दुर्जयश च महारथः\nकृत्वा न सुकरं कर्म गता वैवस्वतक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 34, + "text": "सचिवॊ वृषवर्मा ते सूतः परमवीर्यवान\nभीमसेनेन विक्रम्य गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 35, + "text": "नागायुत बलॊ राजा नागायुत बलॊ महान\nसगणः पाण्डुपुत्रेण निहतः सव्यसाचिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 36, + "text": "वसातयॊ महाराज दविसाहस्राः परहारिणः\nशूरसेनाश च विक्रान्ताः सर्वे युधि निपातिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 37, + "text": "अभीषाहाः कवचिनः परहरन्तॊ महॊत्कटाः\nशिबयश च रथॊदाराः कलिङ्ग सहिता हताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 38, + "text": "गॊकुले नित्यसंवृद्धा युद्धे परमकॊविदाः\nशरेणयॊ बहुसाहस्राः संशप्तक गणाश च ये\nते सर्वे पार्थम आसाद्य गता वैवस्वतक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 39, + "text": "सयालौ तव महाराज राजानौ वृषकाचलौ\nतवदर्थे संपराक्रान्तौ निहतौ सव्यसाचिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 40, + "text": "उग्रकर्मा महेष्वासॊ नामतः कर्मतस तथा\nशाल्वराजॊ महाराज भीमसेनेन पातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 41, + "text": "ओघवांश च महाराज बृहन्तः सहितॊ रणे\nपराक्रमन्तौ मित्रार्थे गतौ वैवस्वतक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 42, + "text": "तथैव रथिनां शरेष्ठः कषेमधूर्तिर विशां पते\nनिहतॊ गदया राजन भीमसेनेन संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 43, + "text": "तथा राजा महेष्वासॊ जलसंधॊ महाबलः\nसुमहत कदनं कृत्त्वा हतः सात्यकिना रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 44, + "text": "अलायुधॊ राक्षसेन्द्रः खरबन्धुर यानगः\nघटॊत्कचेन विक्रम्य गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 45, + "text": "राधेयाः सूतपुत्राश च भरातरश च महारथाः\nकेकयाः सर्वशश चापि निहताः सव्यसाचिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 46, + "text": "मालवा मद्रकाश चैव दरविडाश चॊग्रविक्रमाः\nयौधेयाश च ���लित्थाश च कषुद्रकाश चाप्य उशीनराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 47, + "text": "मावेल्लकास तुण्डिकेराः सावित्री पुत्र काञ्चलाह\nपराच्यॊदीच्याः परतीच्याश च दाक्षिणात्याश च मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 48, + "text": "पत्तीनां निहताः संघा हयानाम अयुतानि च\nरथव्रजाश च निहता हताश च वरवारणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 49, + "text": "स धवजाः सायुधाः शूराः स वर्माम्बर भूषणाः\nकालेन महता यत्ताः कुले ये च विवर्धिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 50, + "text": "ते हताः समरे राजन पार्थेनाक्लिष्ट कर्मणा\nअन्ये तथामित बलाः परस्परवधैषिणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 51, + "text": "एते चान्ये च बहवॊ राजानः सगणा रणे\nहताः सहस्रशॊ राजन यन मां तवं परिपृच्छसि\nएवम एष कषयॊ वृत्तः कर्णार्जुन समागमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 52, + "text": "महेन्द्रेण यथा वृत्रॊ यथा रामेण रावणः\nयथा कृष्णेन निहतॊ मुरॊ रणनिपातितः\nकार्तवीर्यश च रामेण भार्गवेण हतॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 53, + "text": "स जञातिबान्धवः शूरः समरे युद्धदुर्मदः\nरणे कृत्वा महायुद्धं घॊरं तरैलॊक्यविश्रुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 54, + "text": "तथार्जुनेन निहतॊ दवैरथे युद्धदुर्मदः\nसामात्यबान्धवॊ राजन कर्णः परहरतां वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 55, + "text": "जयाशा धार्तराष्ट्राणां वैरस्य च मुखं यतः\nतीर्णं तत पाण्डवै राजन यत पुरा नावबुध्यसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 56, + "text": "उच्यमानॊ महाराज बन्धुभिर हितकाङ्क्षिभिः\nतद इदं समनुप्राप्तं वयसनं तवां महात्ययम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 57, + "text": "पुत्राणां राज्यकामानां तवया राजन हितैषिणा\nअहितानीव चीर्णानि तेषां ते फलम आगतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 58, + "text": "[धृ]\nआख्याता मामकास तात निहता युधि पाण्डवैः\nनिहतान पाण्डवेयानां मामकैर बरूहि संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 59, + "text": "[स]\nकुन्तयॊ युधि विक्रान्ता महासत्त्वा महाबलाः\nसानुबन्धाः सहामात्या भीष्मेण युधि पातिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 60, + "text": "समः किरीटिना संख्ये वीर्येण च बलेन च\nसत्यजित सत्यसंधेन दरॊणेन निहतॊ रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 61, + "text": "तथा विराटद्रुपदौ वृद्धौ सह सुतौ नृपौ\nपराक्रमन्तौ मित्रार्थे दरॊणेन निहतौ रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 62, + "text": "यॊ बाल एव समरे संमितः सव्यसाचिना\nकेशवेन च दुर्धर्षॊ बलदेवेन चाभिभूः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 63, + "text": "स एष कदनं कृत्वा महद रणविशारदः\nपरिवार्य महामात्रैः षड्भिः परमकै रथैः\nअशक्नुवद्भिर बीभत्सुम अभिमन्युर निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 64, + "text": "तं कृतं विरथं वीरं कषत्रधर्मे वयवस्थितम\nदौःशासनिर महाराज सौभद्रं हतवान रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 65, + "text": "बृहन्तस तु महेष्वासः कृतास्त्रॊ युद्धदुर्मदः\nदुःशासनेन विक्रम्य गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 66, + "text": "मणिमान दण्डधारश च राजानौ युद्धदुर्मदौ\nपराक्रमन्तौ मित्रार्थे दरॊणेन विनिपातितौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 67, + "text": "अंशुमान भॊजराजस तु सह सैन्यॊ महारथः\nभारद्वाजेन विक्रम्य गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 68, + "text": "चित्रायुधश चित्रयॊधी कृत्वा तौ कदनं महत\nचित्रमार्गेण विक्रम्य कर्णेन निहतौ युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 69, + "text": "वृकॊदर समॊ युद्धे दृढः केकयजॊ युधि\nकेकयेनैव विक्रम्य भरात्रा भराता निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 70, + "text": "जनमेजयॊ गदायुधी पार्वतीयः परतापवान\nदुर्मुखेन महाराज तव पुत्रेण पातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 71, + "text": "रॊचमानौ नरव्याघ्रौ रॊचमानौ गरहाव इव\nदरॊणेन युगपद राजन दिवं संप्रेषितौ शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 72, + "text": "नृपाश च परतियुध्यन्तः पराक्रान्ता विशां पते\nकृत्वा न सुकरं कर्म गता वैवस्वतक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 73, + "text": "पुरुजित कुन्तिभॊजश च मातुलः सव्यसाचिनः\nसंग्रामनिर्जिताँल लॊकान गमितॊ दरॊण सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 74, + "text": "अभिभूः काशिराजश च काशिकैर बहुभिर वृतः\nवसु दानस्य पुत्रेण नयासितॊ देहम आहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 75, + "text": "अमितौजा युधामन्युर उत्तमौजाश च वीर्यवान\nनिहत्य शतशः शूरान परैर विनिहतौ रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 76, + "text": "कषत्रधर्मा च पाञ्चाल्यः कषत्रवर्मा च मारिष\nदरॊणेन परमेष्वासौ गमितौ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 77, + "text": "शिखण्डितनयॊ युद्धे कषत्रदेवॊ युधां पतिः\nलक्ष्मणेन हतॊ राजंस तव पौत्रेण भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 78, + "text": "सुचित्रश चित्रधर्मा च पिता पुत्रौ महारथौ\nपरचरन्तौ महावीर्यौ दरॊणेन निहतौ रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 79, + "text": "वार्धक्षेमिर महाराज कृत्वा कदनम आहवे\nबाह्लिकेन महाराज कौरवेण निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 80, + "text": "धृष्टकेतुर महाराज चेदीनां परवरॊ रथः\nकृत्वा न सुकरं कर्म गतॊ वैवस्वतक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 81, + "text": "तथा सत्यधृतिस तात कृत्वा कदनम आहवे\nपाण्डवार्थे पराक्रान्तॊ गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 82, + "text": "पुत्रस तु शिशुपालस्य सुकेतुः पृथिवीपते\nनिहत्य शात्रवान संख्ये दरॊणेन निहतॊ युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 83, + "text": "तथा सत्यधृतिर वीरॊ मदिराश्वश च वीर्यवान\nसूर्यदत्तश च विक्रान्तॊ निहतॊ दरॊण सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 84, + "text": "शरेणिमांश च महाराज युध्यमानः पराक्रमी\nकृत्वा न सुकरं कर्म गतॊ वैवस्वतक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 85, + "text": "तथैव युधि विक्रान्तॊ मागधः परवीरहा\nभीष्मेण निहतॊ राजन्युध्यमानः पराक्रमी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 86, + "text": "वसु दानश च कदनं कुर्वाणॊ ऽतीव संयुगे\nभारद्वाजेन विक्रम्य गमितॊ यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 87, + "text": "एते चान्ये च बहवः पाण्डवानां महारथाः\nहता दरॊणेन विक्रम्य यन मां तवं परिपृच्छसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 88, + "text": "[धृ]\nहतप्रवीरे सैन्ये ऽसमिन मामके वदतां वर\nअहताञ शंस मे सूत ये ऽतर जीवन्ति के चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 89, + "text": "एतेषु निहतेष्व अद्य ये तवया परिकीर्तिताः\nअहतान मन्यसे यांस तवं ते ऽपि सवर्गजितॊ मताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 90, + "text": "[स]\nयस्मिन महास्त्राणि समर्पितानि; चित्राणि शुभ्राणि चतुर्विधानि\nदिव्यानि राजन निहितानि चैव; दरॊणेन वीर दविजसत्तमेन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 91, + "text": "महारथः कृतिमान कषिप्रहस्तॊ; दृढायुधॊ दृढमुष्टिर दृढेषुः\nस वीर्यवान दरॊणपुत्रस तरस्वी; वयवस्थितॊ यॊद्धुकामस तवदर्थे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 92, + "text": "आनर्तवासी हृदिकात्मजॊ ऽसौ; महारथः सात्वतानां वरिष्ठः\nसवयं भॊजः कृतवर्मा कृतास्त्रॊ; वयवस्थितॊ यॊद्धुकामस तवदर्थे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 93, + "text": "शारद्वतॊ गौतमश चापि राजन; महाबलॊ बहु चित्रास्त्र यॊधी\nधनुश चित्रं सुमहद भारसाहं; वयवस्थितॊ यॊत्स्यमानः परगृह्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 94, + "text": "आर्तायनिः समरे दुष्प्रकम्प्यः; सेनाग्रणीः परथमस तावकानाम\nसवस्रेयांस तान पाण्डवेयान विसृज्य; सत्यां वाचं तां चिकीर्षुस तरस्वी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 95, + "text": "तेजॊवधं सूतपुत्रस्य संख्ये; परतिश्रुत्वाजात शत्रॊः पुरस्तात\nदुराधर्षः शक्रसमानवीर्यः; शल्यः सथितॊ युद्दु कामस तवदर्थे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 96, + "text": "आजानेयैः सैन्धवैः पार्वतीयैर; नदीज काम्बॊजवनायु बाह्लिकैः\nगान्धारराजः सवबलेन युक्तॊ; वयवस्थितॊ यॊद्धुकामस तवदर्थे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 97, + "text": "तथा सुतस ते जवलनार्कवर्णं; रथं समास्थाय कुरुप्रवीर\nवयवस्थितः कुरु मित्रॊ नरेन्द्र; वयभ्रे सूर्यॊ भराजमानॊ यथा वै" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 98, + "text": "दुर्यॊधनॊ नागकुलस्य मध्ये; महावीर्यः सह सैन्यप्रवीरैः\nरथेन जाम्बूनदभूषणेन; वयवस्थितः समरे यॊद्धुकामः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 99, + "text": "स राजमध्ये पुरुषप्रवीरॊ; रराज जाम्बूनदचित्रवर्मा\nपद्मप्रभॊ वह्निर इवाल्पधूमॊ; मेघान्तरे सूर्य इव परकाशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 100, + "text": "तथा सुषेणॊ ऽपय असि चर्म पाणिस; तवात्मजः सत्यसेनश च वीरः\nवयवस्थितौ चित्रसेनेन सार्धं; हृष्टात्मानौ समरे यॊद्धुकामौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 101, + "text": "हरीनिषेधा भरता राजपुत्राश; चित्रायुधः शरुतकर्मा जयश च\nशलश च सत्यव्रतदुःशलौ च; वयवस्थिता बलिनॊ यॊद्धुकामाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 102, + "text": "कैतव्यानाम अधिपः शूरमानी; रणे रणे शत्रुहा राजपुत्रः\nपत्री हयी नागरथप्रयायी; वयवस्थितॊ यॊद्धुकामस तवदर्थे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 103, + "text": "वीरः शरुतायुश च शरुतायुधश च; चित्राङ्गदश चित्रवर्मा स वीरः\nवयवस्थिता ये तु सैन्ये नराग्र्याः; परहारिणॊ मानिनः सत्यसंधाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 104, + "text": "कर्णात्मजः सत्यसेनॊ महात्मा; वयवस्थितः समरे यॊद्धुकामः\nअथापरौ कर्णसुतौ वरार्हौ; वयवस्थितौ लघुहस्तौ नरेन्द्र\nबलं महद दुर्भिदम अल्पधैर्यैः; समाश्रितौ यॊत्स्यमानौ तवदर्थे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 105, + "text": "एतैश च मुख्यैर अपरैश च राजन; यॊधप्रवीरैर अमितप्रभावैः\nवयवस्थितॊ नागकुलस्य मध्ये; यथा महेन्द्रः कुरुराजॊ जयाय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 106, + "text": "[धृ]\nआख्याता जीवमाना ये परेभ्यॊ ऽनये यथातथम\nइतीदम अभिगच्छामि वयक्तम अर्थाभिपत्तितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 107, + "text": "[वै]\nएवं बरुवन्न एव तदा धृतराष्ट्रॊ ऽबमिका सुतः\nहतप्रवीरं विध्वस्तं किं चिच छेषं सवकं बलम\nशरुत्वा वयामॊहम अगमच छॊकव्याकुलितेन्द्रियः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 4, + "shloka": 108, + "text": "मुह्यमानॊ ऽबरवीच चापि मुहूर्तं तिष्ठ संजय\nवयाकुलं मे मनस तात शरुत्वा सुमहद अप्रियम\nनष्टचित्तस ततः सॊ ऽथ बभूव जगतीपतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 1, + "text": "[ज]\nशरुत्वा कर्णं हतं युद्धे पुत्रांश चैवापलायिनः\nनरेन्द्रः किं चिद आश्वस्तॊ दविजश्रेष्ठ किम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 2, + "text": "पराप्तवान परमं दुःखं पुत्रव्यसनजं महत\nतस्मिन यद उक्तवान काले तन ममाचक्ष्व पृच्छतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 3, + "text": "[वै]\nशरुत्वा कर्णस्य निधनम अश्रद्धेयम इवाद्भुतम\nभूतसंमॊहनं भीमं मेरॊः पर्यसनं यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 4, + "text": "चित्तमॊहम इवायुक्तं भार्गवस्य महामतेः\nपराजयम इवेन्द्रस्य दविषद्भ्यॊ भीमकर्मणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 5, + "text": "दिवः परपतनं भानॊर उर्व्याम इव महाद्युतेः\nसंशॊषणम इवाचिन्त्यं समुद्रस्याक्षयाम्भसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 6, + "text": "मही वियद दिग ईशानां सर्वनाशम इवाद्भुतम\nकर्मणॊर इव वैफल्यम उभयॊः पुण्यपापयॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 7, + "text": "संचिन्त्य निपुणं बुद्ध्या धृतराष्ट्रॊ जनेश्वरः\nनेदम अस्तीति संचिन्त्य कर्णस्य निधनं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 8, + "text": "पराणिनाम एतद आत्मत्वात सयाद अपीति विनाशनम\nशॊकाग्निना दह्यमानॊ धम्यमान इवाशयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 9, + "text": "विध्वस्तात्मा शवसन दीनॊ हाहेत्य उक्त्वा सुदुःखितः\nविललाप महाराज धृतराष्ट्रॊ ऽमबिका सुतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 10, + "text": "[धृ]\nसंजयाधिरथॊ वीरः सिंहद्विरदविक्रमः\nवृषम अप्रतिमस्कन्धॊ वृषभाक्ष गतिस्वनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 11, + "text": "वृषभॊ वृषभस्येव यॊ युद्धे न निवर्तते\nशत्रॊर अपि महेन्द्रस्य वज्रसंहननॊ युवा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 12, + "text": "यस्य जयातलशब्देन शरवृष्टिरवेण च\nरथाश्वनरमातङ्गा नावतिष्ठन्ति संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 13, + "text": "यम आश्रित्य महाबाहुं द���िषत संघघ्नम अच्युतम\nदुर्यॊधनॊ ऽकरॊद वैरं पाण्डुपुत्रैर महाबलैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 14, + "text": "स कथं रथिनां शरेष्ठः कर्णः पार्थेन संयुगे\nनिहतः पुरुषव्याघ्रः परसह्यासह्य विक्रमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 15, + "text": "यॊ नामन्यत वै नित्यम अच्युतं न धनंजयम\nन वृष्णीन अपि तान अन्यान सवबाहुबलम आश्रितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 16, + "text": "शार्ङ्गगाण्डीवधन्वानौ सहिताव अपराजितौ\nअहं दिव्याद रथाद एकः पातयिष्यामि संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 17, + "text": "इति यः सततं मन्दम अवॊचल लॊभमॊहितम\nदुर्यॊधनम अपादीनं राज्यकामुकम आतुलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 18, + "text": "यश चाजैषीद अतिबलान अमित्रान अपि दुर्जयान\nगान्धारान मद्रकान मत्स्यांस तरिगर्तांस तङ्गणाञ शकान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 19, + "text": "पाञ्चालांश च विदेहांश च कुणिन्दान काशिकॊसलान\nसुह्यान अङ्गांश च पुण्ड्रांश च निषादान वङ्ग कीचकान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 20, + "text": "वत्सान कलिङ्गांस तरलान अश्मकान ऋषिकांस तथा\nयॊ जित्वा समरे वीरश चक्रे बलिभृतः पुरा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 21, + "text": "उच्चैःश्रवा वरॊ ऽशवानां राज्ञां वैश्रवणॊ वरः\nवरॊ महेन्द्रॊ देवानां कर्णः परहरतां वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 22, + "text": "यं लब्ध्वा मागधॊ राजा सान्त्वमानार्थ गौरवैः\nअरौत्सीत पार्थिवं कषत्रम ऋते कौरव यादवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 23, + "text": "तं शरुत्वा निहतं कर्णं दवैरथे सव्यसाचिना\nशॊकार्णवे निमग्नॊ ऽहम अप्लवः सागरे यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 24, + "text": "ईदृशैर यद्य अहं दुःखैर न विनश्यामि संजय\nवज्राद दृढतरं मन्ये हृदयं मम दुर्भिदम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 25, + "text": "जञातिसंबन्धिमित्राणाम इमं शरुत्वा पराजयम\nकॊ मद अन्यः पुमाँल लॊके न जह्यात सूत जीवितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 26, + "text": "विषम अग्निं परपातं वा पर्वताग्राद अहं वृणे\nन हि शक्ष्यामि दुःखानि सॊढुं कष्टानि संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 27, + "text": "[स]\nशरिया कुलेन यशसा तपसा च शरुतेन च\nतवाम अद्य सन्तॊ मन्यन्ते ययातिम इव नाहुषम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 28, + "text": "शरुते महर्षिप्रतिमः कृतकृत्यॊ ऽसि पार्थिव\nपर्यवस्थापयात्मानं मा विषादे मनः कृथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 29, + "text": "[धृ]\nदैवम एव परं मन्ये धिक पौरुषम अनर्थकम\nयत्र राम परतीकाशः कर्णॊ ऽहन्यत संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 30, + "text": "हत्वा युधिष्ठिरानीकं पाञ्चालानां रथव्रजान\nपरताप्य शरवर्षेण दिशः सर्वा महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 31, + "text": "मॊहयित्वा रणे पार्थान वज्रहस्त इवासुरान\nस कथं निहतः शेते वातरुग्ण इव दरुमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 32, + "text": "शॊकस्यान्तं न पश्यामि समुद्रस्येव विप्लुकाः\nचिन्ता मे वर्धते तीव्रा मुमूर्षा चापि जायते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 33, + "text": "कर्णस्य निधनं शरुत्वा विजयं फल्गुनस्य च\nअश्रद्धेयम अहं मन्ये वधं कर्णस्य संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 34, + "text": "वज्रसार मयं नूनं हृदयं सुदृढं मम\nयच छरुत्वा पुरुषव्याघ्रं हतं कर्णं न दीर्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 35, + "text": "आयुर नूनं सुदीर्घं मे विहितं दैवतैः पुरा\nयत्र कर्णं हतं शरुत्वा जीवामीह सुदुःखितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 36, + "text": "धिग जीवितम इदं मे ऽदय सुहृद धीनस्य संजय\nअद्य चाहं दशाम एतां गतः संजय गर्हिताम\nकृपणं वर्तयिष्यामि शॊच्यः सर्वस्य मन्दधीः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 37, + "text": "अहम एव पुरा भूत्वा सर्वलॊकस्य सत्कृतः\nपरिभूतः कथं सूत पुनः शक्ष्यामि जीवितुम\nदुःखात सुदुःखं वयसनं पराप्तवान अस्मि संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 38, + "text": "तस्माद भीष्म वधे चैव दरॊणस्य च महात्मनः\nनात्र शेषं परपश्यामि सूतपुत्रे हते युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 39, + "text": "स हि पारं महान आसीत पुत्राणां मम संजय\nयुद्धे विनिहतः शूरॊ विसृजन सायकान बहून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 40, + "text": "कॊ हि मे जीवितेनार्थस तम ऋते पुरुषर्षभम\nरथाद अतिरथॊ नूनम अपतत सायकार्दितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 41, + "text": "पर्वतस्येव शिखरं वज्रपात विदारितम\nशयीत पृथिवीं नूनं शॊभयन रुधिरॊक्षितः\nमातङ्ग इव मत्तेन मातङ्गेन निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 42, + "text": "यद बलं धार्तराष्ट्राणां पाण्डवानां यतॊ भयम\nसॊ ऽरजुनेन हतः कर्णः परतिमानं धनुष्मताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 43, + "text": "स हि वीरॊ महेष्वासः पुत्राणाम अभयंकरः\nशेते विनिहतॊ वीरः शक्रेणेव यथाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 44, + "text": "पङ्गॊर इवाध्व गमनं दरिद्रस्येव कामितम\nदुर��यॊधनस्य चाकूतं तृषितस्येव पिप्लुकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 45, + "text": "अन्यथा चिन्तितं कार्यम अन्यथा तत तु जायते\nअहॊ नु बलवद दैवं कालश च दुरतिक्रमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 46, + "text": "पलायमानः कृपणं दीनात्मा दीनपौरुषः\nकच चिन न निहतः सूतपुत्रॊ दुःशासनॊ मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 47, + "text": "कच चिन न नीचाचरितं कृतवांस तात संयुगे\nकच चिन न निहतः शूरॊ यथा न कषत्रिया हताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 48, + "text": "युधिष्ठिरस्य वचनं मा युद्धम इति सर्वदा\nदुर्यॊधनॊ नाभ्यगृह्णान मूढः पथ्यम इवौषधम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 49, + "text": "शरतल्पे शयानेन भीष्मेण सुमहात्मना\nपानीयं याचितः पार्थः सॊ ऽविध्यन मेदिनी तलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 50, + "text": "जलस्य धारां विहितां दृष्ट्वा तां पाण्डवेन ह\nअब्रवीत स महाबाहुस तात संशाम्य पाण्डवैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 51, + "text": "परशमाद धि भवेच छान्तिर मदन्तं युद्धम अस्तु च\nभरातृभावेन पृथिवीं भुङ्क्ष्व पाण्डुसुतैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 52, + "text": "अकुर्वन वचनं तस्य नूनं शॊचति मे सुतः\nतद इदं समनुप्राप्तं वचनं दीर्घदर्शिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 53, + "text": "अहं तु निहतामात्यॊ हतपुत्रश च संजय\nदयूततः कृच्छ्रम आपन्नॊ लूनपक्ष इव दविजः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 54, + "text": "यथा हि शकुनिं गृह्य छित्वा पक्षौ च संजय\nविसर्जयन्ति संहृष्टाः करीडमानाः कुमारकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 55, + "text": "छिन्नपक्षतया तस्य गमनं नॊपपद्यते\nतथाहम अपि संप्राप्तॊ लूनपक्ष इव दविजः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 56, + "text": "कषीणः सर्वार्थहीनश च निर्बन्धुर जञातिवर्जितः\nकां दिशं परतिपत्स्यामि दीनः शत्रुवशं गतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 57, + "text": "दुर्यॊधनस्य वृद्ध्यर्थं पृथिवीं यॊ ऽजयत परभुः\nस जितः पाण्डवैः शूरैः समर्थैर वीर्यशालिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 58, + "text": "तस्मिन हते महेष्वासे कर्णे युधि किरीटिना\nके वीराः पर्यवर्तन्त तन ममाचक्ष्व संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 59, + "text": "कच चिन नैकः परित्यक्तः पाण्डवैर निहतॊ रणे\nउक्तं तवया पुरा वीर यथा वीरा निपातिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 60, + "text": "भीष्मम अप्रतियुध्यन्तं शिखण्डी सायकॊत्तमैः\nपातयाम आस समरे सर्वशस्त्��भृतां वरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 61, + "text": "तथा दरौपदिना दरॊणॊ नयस्तसर्वायुधॊ युधि\nयुक्तयॊगॊ महेष्वासः शरैर बहुभिर आचितः\nनिहतः खड्गम उद्यम्य धृष्टद्युम्नेन संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 62, + "text": "अन्तरेण हताव एतौ छलेन च विशेषतः\nअश्रौषम अहम एतद वै भीष्मद्रॊणौ निपातितौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 63, + "text": "भीष्मद्रॊणौ हि समरे न हन्याद वज्रभृत सवयम\nनयायेन युध्यमानौ हि तद वै सत्यं बरवीमि ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 64, + "text": "कर्णं तव अस्यन्तम अस्त्राणि दिव्यानि च बहूनि च\nकथम इन्द्रॊपमं वीरं मृत्युर युद्धे समस्पृशत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 65, + "text": "यस्य विद्युत्प्रभां शक्तिं दिव्यां कनकभूषणाम\nपरायच्छद दविषतां हन्त्रीं कुण्डलाभ्यां पुरंदरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 66, + "text": "यस्य सर्पमुखॊ दिव्यः शरः कनकभूषणः\nअशेत निहतः पत्री चन्दनेष्व अरिसूदनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 67, + "text": "भीष्मद्रॊणमुखान वीरान यॊ ऽवमन्य महारथान\nजामदग्न्यान महाघॊरं बराह्मम अस्त्रम अशिक्षत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 68, + "text": "यश च दरॊण मुखान दृष्ट्वा विमुखान अर्दिताञ शरैः\nसौभद्रस्य महाबाहुर वयधमत कार्मुकं शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 69, + "text": "यश च नागायुत पराणं वातरंहसम अच्युतम\nविरथं भरातरं कृत्वा भीमसेनम उपाहसत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 70, + "text": "सहदेवं च निर्जित्य शरैः संनतपर्वभिः\nकृपया विरथं कृत्वा नाहनद धर्मवित्तया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 71, + "text": "यश च माया सहस्राणि धवंसयित्वा रणॊत्कटम\nघटॊत्कचं राक्षसेन्द्रं शक्र शक्त्याभिजघ्निवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 72, + "text": "एतानि दिवसान्य अस्य युद्धे भीतॊ धनंजयः\nनागमद दवैरथं वीरः स कथं निहतॊ रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 73, + "text": "रथसङ्गॊ न चेत तस्य धनुर वा न वयशीर्यत\nन चेद अस्त्राणि निर्णेशुः स कथं निहतः परैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 74, + "text": "कॊ हि शक्तॊ रणे कर्णं विधुन्वानं महद धनुः\nविमुञ्चन्तं शरान घॊरान दिव्यान्य अस्त्राणि चाहवे\nजेतुं पुरुषशार्दूलं शार्दूलम इव वेगितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 75, + "text": "धरुवं तस्य धनुश छिन्नं रथॊ वापि गतॊ महीम\nअस्त्राणि वा परनष्टानि यथा शंससि मे हतम\nन हय अन्यद अनुपश्यामि कारणं तस्य न���शने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 76, + "text": "न हन्याम अर्जुनं यावत तावत पादौ न धावये\nइति यस्य महाघॊरं वरतम आसीन महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 77, + "text": "यस्य भीतॊ वने नित्यं धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nतरयॊदश समा निद्रां न लेभे पुरुषर्षभः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 78, + "text": "यस्य वीर्यवतॊ वीर्यं समाश्रित्य महात्मनः\nमम पुत्रः सभां भार्यां पाण्डूनां नीतवान बलात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 79, + "text": "तत्र चापि सभामध्ये पाण्डवानां च पश्यताम\nदासभार्येति पाञ्चालीम अब्रवीत कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 80, + "text": "यश च गाण्डीवमुक्तानां सपर्शम उग्रम अचिन्तयन\nअपतिर हय असि कृष्णेति बरुवन पार्थान अवैक्षत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 81, + "text": "यस्य नासीद भयं पार्थैः सपुत्रैः सजनार्दनैः\nसवबाहुबलम आश्रित्य मुहूर्तम अपि संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 82, + "text": "तस्य नाहं वधं मन्ये देवैर अपि स वासवैः\nपरतीपम उपधावद्भिः किं पुनस तात पाण्डवैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 83, + "text": "न हि जयां सपृशमानस्य तलत्रे चापि गृह्णतः\nपुमान आधिरथेः कश चित परमुखे सथातुम अर्हति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 84, + "text": "अपि सयान मेदिनी हीना सॊमसूर्यप्रभांशुभिः\nन वधः पुरुषेन्द्रस्य समरेष्व अपलायिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 85, + "text": "यदि मन्दः सहायेन भरात्रा दुःशासनेन च\nवासुदेवस्य दुर्बुद्धिः परत्याख्यानम अरॊचयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 86, + "text": "स नूनम ऋषभस्कन्धं दृष्ट्वा कर्णं निपातितम\nदुःशासनं च निहतं मन्ये शॊचति पुत्रकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 87, + "text": "हतं वैकर्तनं शरुत्वा दवैरथे सव्यसाचिना\nजयतः पाण्डवान दृष्ट्वा किंस्विद दुर्यॊधनॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 88, + "text": "दुर्मर्षणं हतं शरुत्वा वृषसेनं च संयुगे\nपरभग्नं च बलं दृष्ट्वा वध्यमानं महारथैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 89, + "text": "पराङ्मुखांस तथा राज्ञः पलायनपरायणान\nविद्रुतान रथिनॊ दृष्ट्वा मन्ये शॊचति पुत्रकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 90, + "text": "अनेयश चाभिमानेन बाल बुद्धिर अमर्षणः\nहतॊत्साहं बलं दृष्ट्वा किंस्विद दुर्यॊधनॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 91, + "text": "भरातरं निहतं दृष्ट्वा भीमसेनेन संयुगे\nरुधिरं पीयमानेन किंस्विद द��र्यॊधनॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 92, + "text": "सह गान्धारराजेन सभायां यद अभाषत\nकर्णॊ ऽरजुनं रणे हन्ता हते तस्मिन किम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 93, + "text": "दयूतं कृत्वा पुरा हृष्टॊ वञ्चयित्वा च पाण्डवान\nशकुनिः सौबलस तात हते कर्णे किम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 94, + "text": "कृतवर्मा महेष्वासः सात्वतानां महारथः\nकर्णं विनिहतं दृष्ट्वा हार्दिक्यः किम अभाषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 95, + "text": "बराह्मणाः कषत्रिया वैश्या यस्य शिक्षाम उपासते\nधनुर्वेदं चिकीर्षन्तॊ दरॊणपुत्रस्य धीमतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 96, + "text": "युवा रूपेण संपन्नॊ दर्शनीयॊ महायशाः\nअश्वत्थामा हते कर्णे किम अभाषत संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 97, + "text": "आचार्यत्वं धनुर्वेदे गतः परमतत्त्ववित\nकृपः शारद्वतस तात हते कर्णे किम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 98, + "text": "मद्रराजॊ महेष्वासः शल्यः समितिशॊभनः\nदिष्टं तेन हि तत सर्वं यथा कर्णॊ निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 99, + "text": "ये च के चन राजानः पृथिव्यां यॊद्धुम आगताः\nवैकर्तनं हतं दृष्ट्वा किम अभाषन्त संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 100, + "text": "कर्णे तु निहते वीरे रथव्याघ्रे नरर्षभे\nकिं वॊ मुखम अनीकानाम आसीत संजय भागशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 101, + "text": "मद्रराजः कथं शल्यॊ नियुक्तॊ रथिनां वरः\nवैकर्तनस्य सारथ्ये तन ममाचक्ष्व संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 102, + "text": "के ऽरक्षन दक्षिणं चक्रं सूतपुत्रस्य संयुगे\nवामं चक्रं ररक्षुर वा के वा वीरस्य पृष्ठतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 103, + "text": "के कर्णं वाजहुः शूराः के कषुद्राः पराद्रवन भयात\nकथं च वः समेतानां हतः कर्णॊ महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 104, + "text": "पाण्डवाश च कथं शूराः परत्युदीयुर महारथम\nसृजन्तं शरवर्षाणि वारिधारा इवाम्बुदम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 105, + "text": "स च सर्पमुखॊ दिव्यॊ महेषु परवरस तदा\nवयर्थः कथं समभवत तन ममाचक्ष्व संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 106, + "text": "मामकस्यास्य सैन्यस्य हृतॊत्सेधस्य संजय\nअवशेषं न पश्यामि ककुदे मृदिते सति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 107, + "text": "तौ हि वीरौ महेष्वासौ मदर्थे कुरुसत्तमौ\nभीष्मद्रॊणौ हतौ शरुत्वा कॊ नव अर्थॊ जीवितेन मे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 108, + "text": "न मृष्यामि च राधेयं हतम आहवशॊभिनम\nयस्य बाह्वॊर बलं तुल्यं कुञ्जराणां शतं शतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 109, + "text": "दरॊणे हते च यद्वृत्तं कौरवाणां परैः सह\nसंग्रामे नरवीराणां तन ममाचक्ष्व संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 5, + "shloka": 110, + "text": "यथा च कर्णः कौन्तेयैः सह युद्धम अयॊजयत\nयथा च दविषतां हन्ता रणे शान्तस तद उच्यताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nहते दरॊणे महेष्वासे तस्मिन्न अहनि भारत\nकृते च मॊघसंकल्पे दरॊणपुत्रे महारथे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 2, + "text": "दरवमाणे महाराज कौरवाणां बले तथा\nवयूह्य पार्थः सवकं सैन्यम अतिष्ठद भरातृभिः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 3, + "text": "तम अवस्थितम आज्ञाय पुत्रस ते भरतर्षभ\nदरवच च सवबलं दृष्ट्वा पौरुषेण नयवारयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 4, + "text": "सवम अनीकम अवस्थाप्य बाहुवीर्ये वयवस्थितः\nयुद्ध्वा च सुचिरं कालं पाण्डवैः सह भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 5, + "text": "लब्धलक्षैः परैर हृष्टैर वयायच्छद्भिश चिरं तदा\nसंध्याकालं समासाद्य परत्याहारम अकारयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 6, + "text": "कृत्वावहारं सैन्यानां परविश्य शिबिरं सवकम\nकुरवॊ ऽऽतमहितं मन्त्रं मन्त्रयां चक्रिरे तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 7, + "text": "पर्यङ्केषु परार्ध्येषु सपर्ध्यास्तरणवत्सु च\nवरासनेषूपविष्टाः सुखशय्यास्व इवामराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 8, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनॊ राजा साम्ना परमवल्गुना\nतान आभाष्य महेष्वासान पराप्तकालम अभाषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 9, + "text": "मतिं मतिमतां शरेष्ठाः सर्वे परब्रूत माचिरम\nएवंगते तु यत कार्यं भवेत कार्यकरं नृपाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 10, + "text": "एवम उक्ते नरेन्द्रेण नरसिंहा युयुत्सवः\nचक्रुर नानाविधाश चेष्टाः सिंहासनगतास तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 11, + "text": "तेषां निशम्येङ्गितानि युद्धे पराणाञ जुहूषताम\nसमुद्वीक्ष्य मुखं राज्ञॊ बालार्कसमवर्चसः\nआचार्य पुत्रॊ मेधावी वाक्यज्ञॊ वाक्यम आददे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 12, + "text": "रागॊ यॊगस तथा दाक्ष्यं नयश चेत्य अर्थसाधकाः\nउपायाः पण्डितैः परॊक्ताः सर्वे दैवसमाश्रिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 13, + "text": "लॊकप्रवीरा ये ऽसमाकं देवकल्पा महारथाः\nनीतिमन्तस ���थायुक्ता दक्षा रक्ताश च ते हताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 14, + "text": "न तव एव कार्यं नैराश्यम अस्माभिर विजयं परति\nसुनीतैर इह सर्वार्थैर दैवम अप्य अनुलॊम्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 15, + "text": "ते वयं परवरं नॄणां सर्वैर गुणगुणैर युतम\nकर्णं सेनापतिं कृत्वा परमथिष्यामहे रिपून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 16, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनः परीतः परियं शरुत्वा वचस तदा\nपरीतिसंस्कार संयुक्तं तथ्यम आत्महितं शुभम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 17, + "text": "सवं मनः समवस्थाप्य बाहुवीर्यम उपाश्रितः\nदुर्यॊधनॊ महाराज राधेयम इदम अब्ब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 18, + "text": "कर्ण जानामि ते वीर्यं सौहृदं च परं मयि\nतथापि तवां महाबाहॊ परवक्ष्यामि हितं वचः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 19, + "text": "शरुत्वा यथेष्टं च कुरुवीर यत तव रॊचते\nभवान पराज्ञतमॊ नित्यं मम चैव परा गतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 20, + "text": "भीष्मद्रॊणाव अतिरथौ हतौ सेनापती मम\nसेनापतिर भवान अस्तु ताभ्यां दरविणवत्तरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 21, + "text": "वेद्धौ च तौ महेष्वासौ सापेक्षौ च धनंजये\nमानितौ च मया वीरौ राधेय वचनात तव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 22, + "text": "पितामहत्वं संप्रेक्ष्य पाण्डुपुत्रा महारणे\nरक्षितास तात भीष्मेण दिवसानि दशैव ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 23, + "text": "नयस्तशस्त्रे च भवति हतॊ भीष्मः पितामहः\nशिखण्डिनं पुरस्कृत्य फल्गुनेन महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 24, + "text": "हते तस्मिन महाभागे शरतल्पगते तदा\nतवयॊक्ते पुरुषव्याघ्र दरॊणॊ हय आसीत पुरःसरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 25, + "text": "तेनापि रक्षिताः पार्थाः शिष्यत्वाद इह संयुगे\nस चापि निहतॊ वृद्धॊ धृष्टद्युम्नेन स तवरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 26, + "text": "निहताभ्यां परधानाभ्यां ताभ्याम अमितविक्रम\nतवत्समं समरे यॊद्धं नान्यं पश्यामि चिन्तयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 27, + "text": "भवान एव तु नः शक्तॊ विजयाय न संशयः\nपूर्वं मध्ये च पश्च्चाच च तवैव विदितं हि तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 28, + "text": "स भवान धुर्यवत संख्ये दुरम उद्वॊढुम अर्हसि\nअभिषेचय सेनान्ये सवयम आत्मानम आत्मना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 29, + "text": "देवतानां यथा सकन्दः सेनानीः परभुर अव्ययः\nतथा भवान इमां सेनां धार्तराष्ट्रीं बिभर्तु मे\nजहि शत्रुगणान सर्वान महेन्द्र इव दानवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 30, + "text": "अवस्थितं रणे जञात्वा पाण्डवास तवां महारथम\nदरविष्यन्ति स पाञ्चाला विष्णुं दृष्ट्वेव दानवाः\nतस्मात तवं पुरुषव्याघ्र परकर्षेथा महाचमूम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 31, + "text": "भवत्य अवस्थिते यत ते पाण्डवा गतचेतसः\nभविष्यन्ति सहामात्याः पाञ्चालैः सृञ्जयैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 32, + "text": "यथा हय अभ्युदितः सूर्यः परतपन सवेन तेजसा\nवयपॊहति तमस तीव्रं तथा शत्रून वयपॊह नः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 33, + "text": "[कर्ण]\nउक्तम एतन मया पूर्वं गान्धरे तव संनिधौ\nजेष्यामि पाण्डवान राजन सपुत्रान सजनार्दनान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 34, + "text": "सेनापतिर भविष्यामि तवाहं नात्र संशयः\nसथिरॊ भव महाराज जितान विद्धि च पाण्डवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 35, + "text": "[स]\nएवम उक्तॊ महातेजास ततॊ दुर्यॊधनॊ नृपः\nउत्तस्थौ राजभिः सार्धं देवैर इव शतक्रतुः\nसेनापत्येन सत्कर्तुं कर्णं सकन्दम इवामराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 36, + "text": "ततॊ ऽभिषिषिचुस तूर्णं विधिदृष्टेन कर्मणा\nदुर्यॊधनमुखा राजन राजानॊ विजयैषिणः\nशातकौम्भ मयैः कुम्भैर माहेयैश चाभिमन्त्रितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 37, + "text": "तॊयपूर्णैर विषाणैश च दवीपिखड्गमहर्षभैः\nमणिमुक्ता मयैश चान्यैः पुण्यगन्धैस तथौषधैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 38, + "text": "औदुम्बरे समासीनम आसने कषौमसंवृतम\nशास्त्रदृष्टेन विधिना संभारैश च सुसंभृतैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 39, + "text": "जय पार्थान स गॊविन्दान सानुगांस तवं महाहवे\nइति तं बन्दिनः पराहुर दविजाश च भरतर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 40, + "text": "जहि पार्थान सपाञ्चालान राधेय विजयाय नः\nउद्यन्न इव सदा भानुस तमांस्य उग्रैर गभस्तिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 41, + "text": "न हय अलं तवद विसृष्टानां शराणां ते स केशवाः\nकृतघ्नाः सूर्यरश्मीनां जवलताम इव दर्शने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 42, + "text": "न हि पार्थाः सपाञ्चालाः सथातुं शक्तास तवाग्रतः\nआत्तशस्त्रस्य समरे महेन्द्रस्येव दानवाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 43, + "text": "अभिषिक्तस तु राधेयः परभया सॊ ऽमितप्रभः\nवयत्यरिच्यत रूपेण दिवाकर इवापरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 44, + "text": "सेनापत्येन राधेयम अभिषिच्य सुतस तव\nअमन्यत तदात्मानं कृतार्थं कालचॊदितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 45, + "text": "कर्णॊ ऽपि राजन संप्राप्य सेनापत्यम अरिंदमः\nयॊगम आज्ञापयाम आस सूर्यस्यॊदयनं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 6, + "shloka": 46, + "text": "तव पुत्रैर वृतः कर्णः शुशुभे तत्र भारत\nदेवैर इव यथा सकन्दः संग्रामे तारका मये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nसेनापत्यं तु संप्राप्य कर्णॊ वैकर्तनस तदा\nतथॊक्तश च सवयं राज्ञा सनिग्धं भरातृसमं वचः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 2, + "text": "यॊगम आज्ञाप्य सेनाया आदित्ये ऽभयुदिते तदा\nअकरॊत किं महाप्राज्ञस तन ममाचक्ष्व संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 3, + "text": "[स]\nकर्णस्य मतम आज्ञाय पुत्रस ते भरतर्षभ\nयॊगम आज्ञापयाम आस नान्दी तूर्यपुरःसरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 4, + "text": "महत्य अपररात्रे तु तव पुत्रस्य मारिष\nयॊगॊ गॊगेति सहसा परादुरासीन महास्वनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 5, + "text": "नागानां कल्पमानानां रथानां च वरूथिनाम\nसंनह्यतां पदातीनां वाजिनां च विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 6, + "text": "करॊशतां चापि यॊधानां तवरितानां परस्परम\nबभूव तुमुलः शब्दॊ दिवस्पृक सुमहांस तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 7, + "text": "ततः शवेतपताकेन बालार्काकार वाजिना\nहेमपृष्ठेन धनुषा हस्तिकक्ष्येण केतुना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 8, + "text": "तूणेन शरपूर्णेन साङ्गदेन वरूथिना\nशतघ्नी किङ्किणी शक्तिशूलतॊमर धारिणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 9, + "text": "कार्मुकेणॊपपन्नेन विमलादित्य वर्चसा\nरथेनातिपताकेन सूतपुत्रॊ वयदृश्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 10, + "text": "धमन्तं वारिजं तात हेमजालविभूषितम\nविधुन्वानं महच चापं कार्तस्वरविभूषितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 11, + "text": "दृष्ट्वा कर्णं महेष्वासं रथस्थं रथिनां वरम\nभानुमन्तम इवॊद्यन्तं तमॊ घनन्तं सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 12, + "text": "न भीष्म वयसनं के चिन नापि दरॊणस्य मारिष\nनान्येषां पुरुषव्याघ्र मेनिरे तत्र कौरवाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 13, + "text": "ततस तु तवरयन यॊधाञ शङ्खशब्देन मारिष\nकर्णॊ निष्कासयाम आस कौरवाणां वरूथिनीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 14, + "text": "वयूहं वयूह्य महेष्वासॊ माकरं शत्रुतापनः\nपरत्युद्ययौ तदा कर्णः पा���्डवान विजिगीषया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 15, + "text": "मकरस्य तु तुण्डे वै कर्णॊ राजन वयवस्थितः\nनेत्राभ्यां शकुनिः शूर उलूकश च महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 16, + "text": "दरॊणपुत्रस तु शिरसि गरीवायां सर्वसॊदराः\nमध्ये दुर्यॊधनॊ राजा बलेन महता वृतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 17, + "text": "वामे पादे तु राजेन्द्र कृतवर्मा वयवस्थितः\nनारायण बलैर युक्तॊ गॊपालैर युद्धदुर्मदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 18, + "text": "पादे तु दक्षिणे राजन गौतमः सत्यविक्रमः\nतरिगर्तैश च महेष्वासैर दाक्षिणात्यैश च संवृतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 19, + "text": "अनुपादस तु यॊ वामस तत्र शल्यॊ वयवस्थितः\nमहत्या सेनया सार्धं मद्रदेशसमुत्थया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 20, + "text": "दक्षिणे तु महाराज सुषेणः सत्यसंगरः\nवृतॊ रथसहस्रैश च दन्तिनां च शतैस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 21, + "text": "पुच्छे आस्तां महावीरौ भरातरौ पार्थिवौ तदा\nचित्रसेनश च चित्रश च महत्या सेनया वृतौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 22, + "text": "ततः परयाते राजेन्द्र कर्णे नरवरॊत्तमे\nधनंजयम अभिप्रेक्ष्य धर्मराजॊ ऽबरवीद इदम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 23, + "text": "पश्य पार्थ महासेनां धार्तराष्ट्रस्य संयुगे\nकर्णेन निर्मितां वीर गुप्तां वीरैर महारथैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 24, + "text": "हतवीरतमा हय एषा धार्तराष्ट्री महाचमूः\nफल्गु शेषा महाबाहॊ तृणैस तुल्या मता मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 25, + "text": "एकॊ हय अत्र महेष्वासः सूतपुत्रॊ वयवस्थितः\nस देवासुरगन्धर्वैः स किंनरमहॊरगैः\nचराचरैस तरिभिर लॊकैर यॊ ऽजय्यॊ रथिनां वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 26, + "text": "तं हत्वाद्य महाबाहॊ विजयस तव फल्गुना\nउद्धृतश च भवेच छल्यॊ मम दवादश वार्षिकः\nएवं जञात्वा महाबाहॊ वयूहं वयूह यथेच्छसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 27, + "text": "भरातुस तद वचनं शरुत्वा पाण्डवः शवेतवाहनः\nअर्धचन्द्रेण वयूहेन परत्यव्यूहत तां चमूम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 28, + "text": "वामपार्श्वे ऽभवद राजन भीमसेनॊ वयवस्थितः\nदक्षिणे च महेष्वासॊ धृष्टद्युम्नॊ महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 29, + "text": "मध्ये वयूहस्य साक्षात तु पाण्डवः कृष्णसारथिः\nनकुलः सहदेवश च धर्मराजश च पृष्ठतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 30, + "text": "चक्ररक्��ौ तु पाञ्चाल्यौ युधामन्यूत्तमौजसौ\nनार्जुनं जहतुर युद्धे पाल्यमानौ किरीटिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 31, + "text": "शेषा नृपतयॊ वीराः सथिता वयूहस्य दंशिताः\nयथा भावं यथॊत्साहं यथा सत्त्वं च भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 32, + "text": "एवम एतन महाव्यूहं वयूह्य भारत पाण्डवाः\nतावकाश च महेष्वासा युद्धायैव मनॊ दधुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 33, + "text": "दृष्ट्वा वयूढां तव चमूं सूतपुत्रेण संयुगे\nनिहतान पाण्डवान मेने तव पुत्रः सहान्वयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 34, + "text": "तथैव पाण्डवीं सेनां वयूढां दृष्ट्वा युधिष्ठिरः\nधार्तराष्ट्रान हतान मेने स कर्णान वै जनाधिप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 35, + "text": "ततः शङ्खाश च भेर्यश च पणवानकगॊमुखाः\nसहसैवाभ्यहन्यन्त स शब्दाश च समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 36, + "text": "सेनयॊर उभयॊ राजन परावाद्यन्त महास्वनाः\nसिंहनादश च संजज्ञे शूराणां जय गृद्धिनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 37, + "text": "हयहेषित शब्दाश च वारणानां च बृंहितम\nरथनेमि सवनाश चॊग्राः संबभूवुर जनाधिप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 38, + "text": "न दरॊण वयसनं कश चिज जानीते भरतर्षभ\nदृष्ट्वा कर्णं महेष्वासं मुखे वयूहस्य दंशितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 39, + "text": "उभे सेने महासत्त्वे परहृष्टनरकुञ्जरे\nयॊद्धुकामे सथिते राजन हन्तुम अन्यॊन्यम अञ्जसा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 40, + "text": "तत्र यत्तौ सुसंरब्धौ दृष्ट्वान्यॊन्यं वयवस्थितौ\nअनीकमध्ये राजेन्द्र रेजतुः कर्णपाण्डवौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 41, + "text": "नृत्यमाने तु ते सेने समेयातां परस्परम\nतयॊः पक्षैः परपक्षैश च निर्जग्मुर वै युयुत्सवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 7, + "shloka": 42, + "text": "ततः परववृते युद्धं नरवारणवाजिनाम\nरथिनां च महाराज अन्यॊन्यं निघ्नतां दृढम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nते सेने ऽनयॊन्यम आसाद्य परहृष्टाश्वनरद्विपे\nबृहत्यौ संप्रजह्राते देवासुरचमूपमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 2, + "text": "ततॊ गजा रथाश चाश्वाः पत्तयश च महाहवे\nसंप्रहारं परं चक्रुर देव पाप्म परणाशनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 3, + "text": "पूर्णचन्द्रार्क पद्मानां कान्ति तविड गन्धतः समैः\nउत्तमाङ्गैर नृसिंहानां नृसिंहास तस्तरुर महीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 4, + "text": "अर्धचन्द्रैस तथा भल्लैः कषुरप्रैर असि पट्टिशैः\nपरश्वधैश चाप्य अकृन्तन्न उत्तमाङ्गानि युध्यताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 5, + "text": "वयायतायत बाहूनां वयायतायत बाहुभिः\nवयायता बाहवः पेतुश छिन्नमुष्ट्य आयुधाङ्गदाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 6, + "text": "तैः सफुरद्भिर मही भाति रक्ताङ्गुलि तलैस तदा\nगरुड परहतैर उग्रैः पञ्चास्यैर इव पन्नगैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 7, + "text": "हयस्यन्दन नागेभ्यः पेतुर वीरा दविषद धताः\nविमानेभ्यॊ यथा कषीणे पुण्ये सवर्गसदस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 8, + "text": "गदाभिर अन्यैर गुर्वीभिः परिघैर मुसलैर अपि\nपॊथिताः शतशः पेतुर वीरा वीरतरै रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 9, + "text": "रथा रथैर विनिहता मत्ता मत्तैर दविपैर दविपाः\nसादिनः सादिभिश चैव तस्मिन परमसंकुले" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 10, + "text": "रथा वररथैर नागैर अश्वारॊहाश च पत्तिभिः\nअश्वारॊहैः पदाताश च निहता युधि शेरते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 11, + "text": "रथाश्वपत्तयॊ नागै रथैर नागाश च पत्तयः\nरथपत्तिद्विपाश चाश्वैर नृभिश चाश्वरथद्विपाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 12, + "text": "रथाश्वेभ नराणां च नराश्वेभ रथैः कृतम\nपाणिपादैश च शस्त्रैश च रथैश च कदनं महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 13, + "text": "तथा तस्मिन बले शूरैर वध्यमाने हते ऽपि च\nअस्मान अभ्यागमन पार्था वृकॊदर पुरॊगमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 14, + "text": "धृष्टद्युम्नः शिखण्डी च दरौपदेयाः परभद्रकाः\nसात्यकिश चेकितानश च दरविडैः सैनिकैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 15, + "text": "भृता वित्तेन महता पाण्ड्याश चौड्राः स केरलाः\nवयूढॊरस्का दीर्घभुजाः परांशवः परियदर्शनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 16, + "text": "आपीडिनॊ रक्तदन्ता मत्तमातङ्गविक्रमाः\nनाना विराग वसना गन्धचूर्णावचूर्णिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 17, + "text": "बद्धासयः पाशहस्ता वारणप्रतिवारणाः\nसमानमृत्यवॊ राजन्न अनीकस्थाः परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 18, + "text": "कलापिनश चापहस्ता दीर्घकेशाः परियाहवाः\nपत्तयः सात्यकेर अन्ध्रा घॊररूपपराक्रमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 19, + "text": "अथापरे पुनः शूराश चेदिपाञ्चालकेकयाः\nकरूषाः कॊसलाः काश्या मागधाश चापि दुद्रुवुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 20, + "text": "तेषां रथाश च नागाश च परवराश चापि पत्तयः\nनानाविध रवैर हृष्टा नृत्यन्ति च हसन्ति च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 21, + "text": "तस्य सैन्यस्य महतॊ महामात्रवरैर वृतः\nमध्यं वृकॊदरॊ ऽभयागात तवदीयं नागधूर गतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 22, + "text": "स नागप्रवरॊ ऽतयुग्रॊ विधिवत कल्पितॊ बभौ\nउदयाद्र्य अग्र्यभवनं यथाभ्युदित भास्करम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 23, + "text": "तस्यायसं वर्म वरं वररत्नविभूषितम\nतारॊद्भासस्य नभसः शारदस्य समत्विषम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 24, + "text": "स तॊमरप्रासकरश चारु मौलिः सवलंकृतः\nचरन मध्यंदिनार्काभस तेजसा वयदहद रिपून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 25, + "text": "तं दृष्ट्वा दविरदं दूरात कषेमधूर्तिर दविपस्थितः\nआह्वयानॊ ऽभिदुद्राव परमनाः परमनस्तरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 26, + "text": "तयॊः समभवद युद्धं दविपयॊर उग्ररूपयॊः\nयदृच्छया दरुमवतॊर महापर्वतयॊर इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 27, + "text": "संसक्तनागौ तौ वीरौ तॊमरैर इतरेतरम\nबलवत सूर्यरश्म्य आभैर भित्त्वा भित्त्वा विनेदतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 28, + "text": "वयपसृत्य तु नागाभ्यां मडलानि विचेरतुः\nपरगृह्य चैव धनुषी जघ्नतुर वै परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 29, + "text": "कष्वेडितास्फॊटित रवैर बाणशब्दैश च सर्वशः\nतौ जनान हर्षयित्वा च सिंहनादान परचक्रतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 30, + "text": "समुद्यतकराभ्यां तौ दविपाभ्यां कृतिनाव उभौ\nवातॊद्धूत पताकाभ्यां युयुधाते महाबलौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 31, + "text": "ताव अन्यॊन्यस्य धनुषी छित्त्वान्यॊन्यं विनेदतुः\nशक्तितॊमर वर्षेण परावृण मेघाव इवाम्बुभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 32, + "text": "कषेमधूर्तिस तदा भीमं तॊमरेण सतनान्तरे\nनिर्बिभेद तु वेगेन षड्भिश चाप्य अपरैर नदन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 33, + "text": "स भीमसेनः शुशुभे तॊमरैर अङ्गमाश्रितैः\nकरॊधदीप्तवपुर मेघैः सप्त सप्तिर इवांशुमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 34, + "text": "ततॊ भास्करवर्णाभम अञ्जॊ गतिमय समयम\nससर्ज तॊमरं भीमः परत्यमित्राय यत्नवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 35, + "text": "ततः कुलूताधिपतिश चापम आयम्य सायकैः\nदशभिस तॊमरं छित्त्वा शक्त्या विव्याध पाण्डवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 36, + "text": "अथ कार्मुकम आदाय महाजलद निस्वनम\nर���पॊर अभ्यर्दयन नागम उन्मदः पाण्डवः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 37, + "text": "स शरौघार्दितॊ नागॊ भीमसेनेन संयुगे\nनिगृह्यमाणॊ नातिष्ठद वातध्वस्त इवाम्बुदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 38, + "text": "ताम अभ्यधावद दविरदं भीमसेनस्य नागराट\nमहावातेरितं मेघं वातॊद्धूत इवाम्बुदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 39, + "text": "संनिवर्त्यात्मनॊ नागं कषेमधूर्तिः परयत्नतः\nविव्याधाभिद्रुतं बाणैर भीमसेनं स कुञ्जरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 40, + "text": "ततः साधु विसृष्टेन कषुरेण पुरुषर्षभः\nछित्त्वा शरासनं शत्रॊर नागम आमित्रम आर्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 41, + "text": "ततः खजा कया भीमं कषेमधूर्तिः पराभिनत\nजघान चास्य दविरदं नाराचैः सर्वमर्मसु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 42, + "text": "पुरा नागस्य पतनाद अवप्लुत्य सथितॊ महीम\nभीमसेनॊ रिपॊर नागं गदया समपॊथयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 43, + "text": "तस्मात परमथितान नागात कषेमधूर्तिम अवद्रुतम\nउद्यतासिम उपायान्तं गदयाहन वृकॊदरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 44, + "text": "स पपात हतः सासिर वयसुः सवम अभितॊ दविपम\nवज्रप्ररुग्णम अचलं सिंहॊ वज्रहतॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 8, + "shloka": 45, + "text": "निहतं नृपतिं दृष्ट्वा कुलूतानां यशस्करम\nपराद्रवद वयथिता सेना तवदीया भरतर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nततः कर्णॊ महेष्वासः पाण्डवानाम अनीकिनीम\nजघान समरे शूरः शरैः संनतपर्वभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 2, + "text": "तथैव पाण्डवा राजंस तव पुत्रस्य वाहिनीम\nकर्णस्य परमुखे करुद्धा विनिजघ्नुर महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 3, + "text": "कर्णॊ राजन महाबाहुर नयवधीत पाण्डवीं चमूम\nनाराचैर अर्करश्म्य आभैः कर्मार परिमार्जितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 4, + "text": "तत्र भारत कर्णेन नाराचैस ताडिता गजाः\nनेदुः सेदुश च मम्लुश च बभ्रमुश च दिशॊ दश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 5, + "text": "वध्यमाने बले तस्मिन सूतपुत्रेण मारिष\nनकुलॊ ऽभयद्रवत तूर्णं सूतपुत्रं महारणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 6, + "text": "भीमसेनस तथा दरौणिं कुर्वाणं कर्म दुष्करम\nविन्दानुविन्दौ कैकेयौ सात्यकिः समवारयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 7, + "text": "शरुतकर्माणम आयान्तं चित्रसेनॊ महीपतिः\nपरतिविन्ध्यं तथा चित्रश चित्रकेतन कार्मुकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 8, + "text": "दुर्यॊधनस तु राजानं धर्मपुत्रं युधिष्ठिरम\nसंशप्तक गणान करुद्धॊ अभ्यधावद धनंजयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 9, + "text": "धृष्टद्युम्नः कृपं चाथ तस्मिन वीरवरक्षये\nशिखण्डी कृतवर्माणं समासादयद अच्युतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 10, + "text": "शरुतकीर्तिस तथा शल्यं माद्रीपुत्रः सुतं तव\nदुःशासनं महाराज सहदेवः परतापवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 11, + "text": "केकयौ सात्यकिं युद्धे शरवर्षेण भास्वता\nसात्यकिः केकयौ चैव छादयाम आस भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 12, + "text": "ताव एनं भारतौ वीरं जघ्नतुर हृदये भृशम\nविषाणाभ्यां यथा नागौ परतिनागं महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 13, + "text": "शरसंभिन्न वर्माणौ ताव उभौ भरातरौ रणे\nसात्यकिं सत्यकर्माणं राजन विव्यधतुः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 14, + "text": "तौ सात्यकिर महाराज परहसन सर्वतॊदिशम\nछादयञ शरवर्षेण वारयाम आस भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 15, + "text": "वार्यमाणॊ ततस तौ तु शैनेय शरवृष्टिभिः\nशैनेयस्य रथं तूर्णं छादयाम आसतुः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 16, + "text": "तयॊस तु धनुषी चित्रे छित्त्वा शौरिर महाहवे\nअथ तौ सायकैस तीक्ष्णैश छादयाम आस दुःसहैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 17, + "text": "अथान्ये धनुषी मृष्टे परगृह्य च महाशरान\nसात्यकिं पूरयन्तौ तौ चेरतुर लघु सुष्ठु च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 18, + "text": "ताभ्यां मुक्ता महाबाणाः कङ्कबर्हिण वाससः\nदयॊतयन्तॊ दिशः सर्वाः संपेतुः सवर्णभूषणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 19, + "text": "बाणान्ध कारम अभवत तयॊ राजन महाहवे\nअन्यॊन्यस्य धनुश चैव चिच्छिदुस ते महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 20, + "text": "ततः करुद्धॊ महाराज सात्वतॊ युद्धदुर्मदः\nधनुर अन्यत समादाय स जयं कृत्वा च संयुगे\nकषुरप्रेण सुतीक्ष्णेन अनुविन्द शिरॊ ऽहरत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 21, + "text": "तच्छिरॊ नयपतद भूमौ कुण्डलॊत्पीडितं महत\nशम्बरस्य शिरॊ यद्वन निहतस्य महारणे\nशॊषयन केकयान सर्वाञ जगामाशु वसुंधराम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 22, + "text": "तं दृष्ट्वा निहतं शूरं भराता तस्य महारथः\nस जयम अन्यद धनुः कृत्वा शैनेयं परत्यवारयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 23, + "text": "स शक्त्या सात्यकिं विद्ध्वा सवर्णपुङ्खैः शिलाशितैः\nननाद बल��न नादं तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 24, + "text": "स सात्यकिं पुनः करुद्धः केकयानां महारथः\nशरैर अग्निशिखाकारैर बाह्वॊर उरसि चार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 25, + "text": "स शरैः कषतसर्वाङ्गः सात्वतः सत्त्वकॊविदः\nरराज समरे राजन स पत्र इव किंशुकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 26, + "text": "सात्यकिः समरे विद्धः केकयेन महात्मना\nकेकयं पञ्चविंशत्या विव्याध परहसन्न इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 27, + "text": "शतचन्द्र चिते गृह्य चर्मणी सुभुजौ तु तौ\nवयरॊचेतां महारङ्गे निस्त्रिंशवरधारिणौ\nयथा देवासुरे युद्धे जम्भ शक्रौ महाबलौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 28, + "text": "मण्डलानि ततस तौ च विचरन्तौ महारणे\nअन्यॊन्यम असिभिस तूर्णं समाजघ्नतुर आहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 29, + "text": "केकयस्य ततश चर्म दविधा चिच्छेद सात्वतः\nसात्यकेश च तथैवासौ चर्म चिच्छेद पार्थिवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 30, + "text": "चर्म छित्त्वा तु कैकेयस तारागणशतैर वृतम\nचचार मण्डलान्य एव गतप्रत्यागतानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 31, + "text": "तं चरन्तं महारङ्गे निस्त्रिंशवरधारिणम\nअपहस्तेन चिच्छेद शैनेयस तवरयान्वितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 32, + "text": "स वर्मा केकयॊ राजन दविधा छिन्नॊ महाहवे\nनिपपात महेष्वासॊ वज्रनुन्न इवाचलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 33, + "text": "तं निहत्य रणे शूरः शैनेयॊ रथसत्तमः\nयुधामन्यॊ रथं तूर्णम आरुरॊह परंतपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 34, + "text": "ततॊ ऽनयं रथम आस्थाय विधिवत कल्पितं पुनः\nकेकयानां महत सैन्यं वयधमत सात्यकिः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 9, + "shloka": 35, + "text": "सा वध्यमाना समरे केकयस्य महाचमूः\nतम उत्सृज्य रथं शत्रुं परदुद्राव दिशॊ दश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nशरुतकर्मा महाराज चित्रसेनं महीपतिम\nआजघ्ने समरे करुद्धः पञ्चाशद्भिः शिलीमुखैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 2, + "text": "अभिसारस तु तं राजा नवभिर निशितैः शरैः\nशरुतकर्माणम आहत्य सूतं विव्याध पञ्चभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 3, + "text": "शरुतकर्मा ततः करुद्धश चित्रसेनं चमूमुखे\nनाराचेन सुतीक्ष्णेन मर्म देशे समर्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 4, + "text": "एतस्मिन्न अन्तरे चैनं शरुतकीर्तिर महायशाः\nनवत्या जगती पालं छादयाम आस पत्रिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 5, + "text": "परतिलब्य ततः संज्ञां चित्रसेनॊ महारथः\nधनुश चिच्छेद भल्लेन तं च विव्याध सप्तभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 6, + "text": "सॊ ऽनयत कार्मुकम आदाय वेगघ्नं रुक्मभूषणम\nचित्ररूपतरं चक्रे चित्रसेनं शरॊर्मिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 7, + "text": "स शरैश चित्रितॊ राजंश चित्रमाल्यधरॊ युवा\nयुवेव समशॊभत स गॊष्ठीमध्ये सवलंकृतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 8, + "text": "शरुतकर्माणम अथ वै नाराचेन सतनान्तरे\nबिभेद समरे करुद्धस तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 9, + "text": "शरुतकर्मापि समरे नाराचेन समर्दितः\nसुस्राव रुधिरं भूरि गौरिकाम्भ इवाचलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 10, + "text": "ततः स रुधिराक्ताङ्गॊ रुधिरेण कृतच्छविः\nरराज समरे राजन स पुष्प इव किंशुकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 11, + "text": "शरुतकर्मा ततॊ राजञ शत्रूणां समभिद्रुतः\nशत्रुसंवरणं कृत्वा दविधा चिच्छेद कार्मुकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 12, + "text": "अथैनं छिन्नधन्वानं नाराचानां तरिभिः शतैः\nविव्याध भरतश्रेष्ठ शरुतकर्मा महायशाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 13, + "text": "ततॊ ऽपरेण भल्लेन भृशं तीष्क्णेन स तवरः\nजहार स शिरस तराणं शिरस तस्य महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 14, + "text": "तच्छिरॊ नयपतद भूमौ सुमहच चित्रवर्मणः\nयदृच्छया यथा चन्द्रश चयुतः सवर्गान महीतले" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 15, + "text": "राजानं निहतं दृष्ट्वा अभिसारं च मारिष\nअभ्यद्रवन्त वेगेन चित्रसेनस्य सैनिकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 16, + "text": "ततः करुद्धॊ महेष्वासस तत सैन्यं पराद्रवच छरैः\nअन्तकाले यथा करुद्धः सर्वभूतानि परेतराट\nदरावयन्न इषुभिस तूर्णं शरुतकर्मा वयरॊचत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 17, + "text": "परतिविन्ध्यस ततश चित्रं भित्त्वा पञ्चभिर आशुगैः\nसारथिं तरिभिर आनर्च्छद धवजम एकेषुणा ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 18, + "text": "तं चित्रॊ नवभिर भल्लैर बाह्वॊर उरसि चार्दयत\nसवर्णपुङ्खैः शिला धौतैः कङ्कबर्हिण वाजितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 19, + "text": "परतिविन्ध्यॊ धनुस तस्य छित्त्वा भारत सायकैः\nपञ्चभिर निशितैर बाणैर अथैनं संप्रजघ्निवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 20, + "text": "ततः शक्तिं महाराज हेमदण्डां दुरासदाम\nपराहिणॊत त��� पुत्राय घॊराम अग्निशिखाम इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 21, + "text": "ताम आपतन्तीं सहसा शक्तिम उल्काम इवाम्बरात\nदविधा चिच्छेद समरे परतिविन्ध्यॊ हसन्न इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 22, + "text": "सा पपात तदा छिन्ना परतिविन्ध्य शरैः शितैः\nयुगान्ते सर्वभूतानि तरासयन्ती यथाशनिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 23, + "text": "शक्तिं तां परहतां दृष्ट्वा चित्रॊ गृह्य महागदाम\nपरतिविन्ध्याय चिक्षेप रुक्मजालविभूषिताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 24, + "text": "सा जघान हयांस तस्य सारथिं च महारणे\nरथं परमृद्य वेगेन धरणीम अन्वपद्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 25, + "text": "एतस्मिन्न एव काले तु रथाद आप्लुत्य भारत\nशक्तिं चिक्षेप चित्राय सवर्णघण्टाम अलंकृताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 26, + "text": "ताम आपतन्तीं जग्राह चित्रॊ राजन महामनाः\nततस ताम एव चिक्षेप परतिविन्ध्याय भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 27, + "text": "समासाद्य रणे शूरं परतिविन्ध्यं महाप्रभा\nनिर्भिद्य दक्षिणं बाहुं निपपात महीतले\nपतिताभासयच चैव तं देशम अशनिर यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 28, + "text": "परतिविन्ध्यस ततॊ राजंस तॊमरं हेमभूषितम\nपरेषयाम आस संक्रुद्धश चित्रस्य वधकाम्यया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 29, + "text": "स तस्य देवावरणं भित्त्वा हृदयम एव च\nजगाम धरणीं तूर्णं महॊरग इवाशयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 30, + "text": "स पपात तदा राजंस तॊमरेण समाहतः\nपरसार्य विपुलौ बाहू पीनौ परिघसंनिभौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 31, + "text": "चित्र्म संप्रेक्ष्य निहतं तावका रणशॊभिनः\nअभ्यद्रवन्त वेगेन परतिविन्ध्यं समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 32, + "text": "सृजन्तॊ विविधान बाणाञ शतघ्नीश च स किङ्किणीः\nत एनं छादयाम आसुः सूर्यम अभ्रगणा इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 33, + "text": "तान अपास्य महाबाहुः शरजालेन संयुगे\nवयद्रावयत तव चमूं वज्रहस्त इवासुरीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 34, + "text": "ते वध्यमानाः समरे तावकाः पाण्डवैर नृप\nविप्रकीर्यन्त सहसा वातनुन्ना घना इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 35, + "text": "विप्रद्रुते बले तस्मिन वध्यमाने समन्ततः\nदरौणिर एकॊ ऽभययात तूर्णं भीमसेनं महाबलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 10, + "shloka": 36, + "text": "ततः समागमॊ घॊरॊ बभूव सहसा तयॊः\nयथा देवासुरे युद्धे वृत्रवासवयॊर अभूत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nभीमसेनं ततॊ दरौणी राजन विव्याध पत्रिणा\nतवरया परया युक्तॊ दर्शयन्न अस्त्रलाघवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 2, + "text": "अथैनं पुनर आजघ्ने नवत्या निशितैः शरैः\nसर्वमर्माणि संप्रेक्ष्य मर्मज्ञॊ लघुहस्तवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 3, + "text": "भीमसेनः समाकीर्णॊ दरौणिना निशितैः शरैः\nरराज समरे राजन रश्मिवान इव भास्करः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 4, + "text": "ततः शरसहस्रेण सुप्रयुक्तेन पाण्डवः\nदरॊणपुत्रम अवच्छाद्य सिंहनादम अमुञ्चत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 5, + "text": "शरैः शरांस ततॊ दरौणिः संवार्य युधि पाण्डवम\nललाटे ऽभयहनद राजन नाराचेन समयन्न इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 6, + "text": "ललाटस्थं ततॊ बाणं धारयाम आस पाण्डवः\nयथा शृङ्गं वने दृप्तः खड्गॊ धारयते नृप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 7, + "text": "ततॊ दरौणिं रणे भीमॊ यतमानं पराक्रमी\nतरिभिर विव्याध नाराचैर ललाटे विस्मयन्न इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 8, + "text": "ललाटस्थैस ततॊ बाणैर बराह्मणः स वयरॊचत\nपरावृषीव यथा सिक्तस तरिशृङ्गः पर्वतॊत्तमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 9, + "text": "ततः शरशतैर दरौणिर मदयाम आस पाण्डवः\nन चैनं कम्पयाम आस मातरिश्वेव पर्वतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 10, + "text": "तथैव पाण्डवं युद्धे दरौणिः शरशतैः शितैः\nनाकम्पयत संहृष्टॊ वार्यॊघ इव पर्वतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 11, + "text": "ताव अन्यॊन्यं शरैर घॊरैश छादयानौ महारथौ\nरथचर्या गतौ शूरौ शुशुभाते रणॊत्कटौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 12, + "text": "आदित्याव इव संदीप्तौ लॊकक्षयकराव उभौ\nसवरश्मिभिर इवान्यॊन्यं तापयन्तौ शरॊत्तमैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 13, + "text": "कृतप्रतिकृते यत्नं कुर्वाणौ च महारणे\nकृतप्रतिकृते यत्नं चक्राते ताव अभीतवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 14, + "text": "वयाघ्राव इव च संग्रामे चेरतुस तौ महारथौ\nशरदंष्ट्रौ दुराधर्षौ चापव्यात्तौ भयानकौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 15, + "text": "अभूतां ताव अदृश्यौ च शरजालैः समन्ततः\nमेघजालैर इव चछन्नौ गगने चन्द्रभास्करौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 16, + "text": "परकाशौ च मुहूर्तेन तत्रैवास्ताम अरिंदमौ\nविमुक्तौ मेघजालेन शशिसूर्यौ यथा दिवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 17, + "text": "अपसव्यं ततश चक्रे द���ौणिस तत्र वृकॊदरम\nकिरञ शरशतैर उग्रैर धाराभिर इव पर्वतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 18, + "text": "न तु तन ममृषे भीमः शत्रॊर विजयलक्षणम\nपरतिचक्रे च तं राजन पाण्डवॊ ऽपय अपसव्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 19, + "text": "मण्डलानां विभागेषु गतप्रत्यागतेषु च\nबभूव तुमुलं युद्धं तयॊस तत्र महामृधे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 20, + "text": "चरित्वा विविधान मार्गान मण्डलं सथानम एव च\nशरैः पूर्णायतॊत्सृष्टैर अन्यॊन्यम अभिजघ्नतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 21, + "text": "अन्यॊन्यस्य वधे यत्नं चक्रतुस तौ महारथौ\nईषतुर विरथं चैव कर्तुम अन्यॊन्यम आहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 22, + "text": "ततॊ दरौणिर महास्त्राणि परादुश्चक्रे महारथः\nतान्य अस्त्रैर एव समरे परतिजघ्ने ऽसय पाण्डवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 23, + "text": "ततॊ घॊरं महाराज अस्त्रयुद्धम अवर्तत\nगरहयुद्धं यथा घॊरं परजासंहरणे अभूत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 24, + "text": "ते बाणाः समसज्जन्त कषिप्तास ताभ्यां तु भारत\nदयॊतयन्तॊ दिशः सर्वास तच च सैन्यं समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 25, + "text": "बाणसंघावृतं घॊरम आकाशं समपद्यत\nउक्ला पातकृतं यद्वत परजानां संक्षये नृप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 26, + "text": "बाणाभिघातात संजज्ञे तत्र भारत पावकः\nस विस्फुलिङ्गॊ दीप्तार्चिः सॊ ऽदहद वाहिनी दवयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 27, + "text": "तत्र सिद्धा महाराज संपतन्तॊ ऽबरुवन वचः\nअति युद्धानि सर्वाणि युद्धम एतत ततॊ ऽधिकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 28, + "text": "सर्वयुद्धानि चैतस्य कलां नार्हन्ति षॊडशीम\nनैतादृशं पुनर युद्धं न भूतं न भविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 29, + "text": "अहॊ जञानेन संयुक्ताव उभौ चॊग्रपराक्रमौ\nअहॊ भीमे बलं भीमम एतयॊश च कृतास्त्रता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 30, + "text": "अहॊ वीर्यस्य सारत्वम अहॊ सौष्ठवम एतयॊः\nसथिताव एतौ हि समरे कालान्तकयमॊपमौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 31, + "text": "रुद्रौ दवाव इव संभूतौ यथा दवाव इव भास्करौ\nयमौ वा पुरुषव्याघ्रौ घॊररूपाव इमौ रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 32, + "text": "शरूयन्ते सम तदा वाचः सिद्धानां वै मुहुर मुहुः\nसिंहनादश च संजज्ञे समेतानां दिवौकसाम\nअद्भुतं चाप्य अचिन्त्यं च दृष्ट्वा कर्म तयॊर मृधे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 33, + "text": "तौ शूरौ समरे राजन परस्परकृतागसौ\nपरस्परम उदैक्षेतां करॊधाद उद्वृत्य चाक्षुषी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 34, + "text": "करॊधरक्तेक्षणौ तौ तु करॊधात परस्फुरिताधरौ\nकरॊधात संदष्ट दशनौ संदष्ट दशनच छदौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 35, + "text": "अन्यॊन्यं छादयन्तौ सम शरवृष्ट्या महारथौ\nशराम्बुधारौ समरे शस्त्रविद्युत परकाशिनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 36, + "text": "ताव अन्यॊन्यं धवजौ विद्ध्वा सारथी च महारथौ\nअन्यॊन्यस्य हयान विद्ध्वा बिभिदाते परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 37, + "text": "ततः करुद्धौ महाराज बाणौ गृह्य महाहवे\nउभौ चिक्षिपतुस तूर्णम अन्यॊन्यस्य वधैषिणौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 38, + "text": "तौ सायकौ महाराज दयॊतमानौ चमूमुखे\nआजघ्राते समासाद्य वज्रवेगौ दुरासदौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 39, + "text": "तौ परस्परवेगाच च शराभ्यां च भृशाहतौ\nनिपेततुर महावीरौ सवरथॊपस्थयॊस तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 40, + "text": "ततस तु सारथिर जञात्वा दरॊणपुत्रम अचेतनम\nअपॊवाह रणाद राजन सर्वक्षत्रस्य पश्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 11, + "shloka": 41, + "text": "तथैव पाण्डवं राजन विह्वलन्तं मुहुर मुहुः\nअपॊवाह रथेनाजौ सारथिः शत्रुतापनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nयथा संशप्तकैः सार्धम अर्जुनस्याभवद रणः\nअन्येषां च मदीयानां पाण्डवैस तद बरवीहि मे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 2, + "text": "[स]\nशृणु राजन यथावृत्तं संग्रामं बरुवतॊ मम\nवीराणां शत्रुभिः सार्धं देहपाप्म परणाशनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 3, + "text": "पार्थः संशप्तक गणं परविश्यार्णव संनिभम\nवयक्षॊभयद अमित्रघ्नॊ महावात इवार्णवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 4, + "text": "शिरांस्य उन्मथ्य वीराणां शितैर भल्लैर धनंजयः\nपूर्णचन्द्राभवक्त्राणि सवक्षिभ्रू दशनानि च\nसंतस्तार कषितिं कषिप्रं विनालैर नलिनैर इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 5, + "text": "सुवृत्तान आयतान पुष्टांश चन्दनागुरुभूषितान\nसायुधान स तनुत्राणान पञ्चास्यॊरग संनिभान\nबाहून कषुरैर अमित्राणां विचकर्तार्जुनॊ रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 6, + "text": "धुर्यान धुर्यतरान सूतान धवजांश चापानि सायकान\nपाणीन अरत्नान असकृद भल्लैश चिच्छेद पाण्डवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 7, + "text": "दविपान हयान रथांश चैव सारॊहान अर्जु���ॊ रणे\nशरैर अनेकसाहस्रै राजन निन्ये यमक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 8, + "text": "तं परवीरं परतीयाता नर्दमाना इवर्षभाः\nवाशितार्थम अभिक्रुद्धा हुंकृत्वा चाभिदुद्रुवुः\nनिघ्नन्तम अभिजघ्नुस ते शरैः शृङ्गैर इवर्षभाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 9, + "text": "तस्य तेषां च तद युद्धम अभवल लॊमहर्षणम\nतरैलॊक्यविजये यादृग दैत्यानां सह वज्रिणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 10, + "text": "अस्त्रैर अस्त्राणि संवार्य दविषतां सर्वतॊ ऽरजुनः\nइषुभिर बहुभिस तूर्णं विद्ध्वा पराणान ररास सः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 11, + "text": "छिन्नत्रिवेणुचक्राक्षान हतयॊधाश्वसारथीन\nविध्वस्तायुध तूणीरान समुन्मथित केतनान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 12, + "text": "संछिन्नयॊक्त्र रश्मीकान वि तरिवेणून वि कूबरान\nविध्वस्तबन्धुर अयुगान विशस्तायुध मण्डलान\nरथान विशकलीकुर्वन महाभ्राणीव मारुतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 13, + "text": "विस्मापयन परेक्षणीयं दविषातां भयवर्धनम\nमहारथसहस्रस्य समं कर्मार्जुनॊ ऽकरॊत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 14, + "text": "सिद्धदेवर्षिसंघाश च चारणाश चैव तुष्टुवुः\nदेवदुन्दुभयॊ नेदुः पुष्पवर्षाणि चापतन\nकेशवार्जुनयॊर मूर्ध्नि पराह वाक चाशरीरिणी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 15, + "text": "चन्द्रार्कानिल वह्नीनां कान्ति दीप्तिबलद्युतीः\nयौ सदा बिभ्रतुर वीरौ ताव इमौ केशवार्जुनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 16, + "text": "बरह्मेशानाव इवाजय्यौ वीराव एकरथे सथितौ\nसर्वभूतवरौ वीरौ नरनारायणाव उभौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 17, + "text": "इत्य एतन महद आश्चर्यं दृष्ट्वा शरुत्वा च भारत\nअश्वत्थामा सुसंयत्तः कृष्णाव अभ्यद्रवद रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 18, + "text": "अथ पाण्डवम अस्यन्तं यम कालान्तकाञ शरान\nसेषुणा पाणिनाहूय हसन दरौणिर अथाब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 19, + "text": "यदि मां मन्यसे वीर पराप्तम अर्हम इवातिथिम\nततः सर्वात्मनाद्य तवं युद्धातिथ्यं परयच्छ मे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 20, + "text": "एवम आचार्य पुत्रेण समाहूतॊ युयुत्सया\nबहु मेने ऽरजुनॊ ऽऽतमानम इदं चाह जनार्दनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 21, + "text": "संशप्तकाश च मे वध्या दरौणिर आह्वयते च माम\nयद अत्रानन्तरं पराप्तं परशाधि तवं महाभुज" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 22, + "text": "एवम उक्तॊ ऽवहत पार्थं कृष्णॊ दरॊणात्मजान्तिकम\nजैत्रेण विधिनाहूतं वायुर इन्द्रम इवाध्वरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 23, + "text": "तम आमन्त्र्यैक मनसा केशवॊ दरौणिम अब्रवीत\nअश्वत्थामन सथिरॊ भूत्वा परहराशु सहस्व च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 24, + "text": "निर्वेष्टुं भर्तृपिण्डं हि कालॊ ऽयम उपजीविनाम\nसूक्ष्मॊ विवादॊ विप्राणां सथूलौ कषात्रौ जयाजयौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 25, + "text": "यां न संक्षमसे मॊहाद दिव्यां पार्थस्य सत्क्रियाम\nताम आप्तुम इच्छन युध्यस्व सथिरॊ भूत्वाद्य पाण्डवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 26, + "text": "इत्य उक्तॊ वासुदेवेन तथेत्य उक्त्वा दविजॊत्तमः\nविव्याध केशवं षष्ट्या नाराचैर अर्जुनं तरिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 27, + "text": "तस्यार्जुनः सुसंक्रुद्धस तरिभिर भल्लैः शरासनम\nचिच्छेदाथान्यद आदत्त दरौणिर घॊरतरं धनुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 28, + "text": "स जयं कृत्वा निमेषात तद विव्याधार्जुन केशवौ\nतरिभिः शरैर वासुदेवं सहस्रेण च पाण्डवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 29, + "text": "ततः शरसहस्राणि परयुतान्य अर्बुदानि च\nससृजे दरौणिर आयस्तः संस्तभ्य च रणे ऽरजुनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 30, + "text": "इषुधेर धनुषॊ जयाया अङ्गुलीभ्यश च मारिष\nबाह्वॊः कराभ्याम उरसॊ वदनघ्राणनेत्रतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 31, + "text": "कर्णाभ्यां शिरसॊ ऽङगेभ्यॊ लॊम वर्त्मभ्य एव च\nरथध्वजेभ्यश च शरा निष्पेतुर बरह्मवादिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 32, + "text": "शरजालेन महता विद्ध्वा केशव पाण्डवौ\nननाद मुदितॊ दरौणिर महामेघौघनिस्वनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 33, + "text": "तस्य नानदतः शरुत्वा पाण्डवॊ ऽचयुतम अब्रवीत\nपश्य माधव दौरात्म्यं दरॊणपुत्रस्य मां परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 34, + "text": "वधप्राप्तौ मन्यते नौ परवेश्य शरवेश्मनि\nएषॊ ऽसय हन्मि संकल्पं शिक्षया च बलेन च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 35, + "text": "अश्वत्थाम्नः शरान अस्तांश छित्त्वैकैकं तरिधा तरिधा\nवयधमद भरतश्रेष्ठॊ नीहारम इव मारुतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 36, + "text": "ततः संशप्तकान भूयः साश्वसूत रथद्विपान\nधवजपत्तिगणान उग्रैर बाणैर विव्याध पाण्डवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 37, + "text": "ये ये ददृशिरे तत्र यद यद रूपं यथा यथा\nते ते तत तच छरै�� वयाप्तं मेनिरे ऽऽतमानम एव च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 38, + "text": "ते गाण्डीवप्रणुदिता नानारूपाः पतत्रिणः\nकरॊशे साग्रे सथितान घनन्ति दविपांश च पुरुषान रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 39, + "text": "भल्लैश छिन्नाः कराः पेतुः करिणां मदकर्षिणाम\nछिन्ना यथा परशुभिः परवृद्धाः शरदि दरुमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 40, + "text": "पश्चात तु शैलवत पेतुस ते गजाः सह सादिभिः\nवज्रिवज्रप्रमथिता यथैवाद्रिचयास तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 41, + "text": "गन्धर्वनगराकारान विधिवत कल्पितान रथान\nविनीतजवनान्य उक्तान आस्थितान युद्धदुर्मदान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 42, + "text": "शरैर विशकलीकुर्वन्न अमित्रान अभ्यवीवृषत\nअलंकृतान अश्वसादीन पतिंश चाहन्धनंजयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 43, + "text": "धनंजय युगान्तार्कः संशप्तक महार्णवम\nवयशॊषयत दुःशॊषं तीव्रैः शरगभस्तिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 44, + "text": "पुनर दरौणिमहाशैलं नाराचैः सूर्यसंनिभैः\nनिर्बिभेद महावेगैस तवरन वज्रीव पर्वतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 45, + "text": "तम आचार्य सुतः करुद्धः साश्वयन्तारम आशुगैः\nयुयुत्सुर नाशकद यॊद्धुं पार्थस तान अन्तराच्छिनत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 46, + "text": "ततः परमसंक्रुद्धः काण्डकॊशान अवासृजत\nअश्वत्थामाभिरूपाय गृहान अतिथये यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 47, + "text": "अथ संशप्तकांस तयक्त्वा पाण्डवॊ दरौणिम अभ्ययात\nअपाङ्क्तेयम इव तयक्त्वा दाता पाङ्क्तेयम अर्थिनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 48, + "text": "ततः समभवद युद्धं शुक्राङ्गिरस वर्चसॊः\nनक्षत्रम अभितॊ वयॊम्नि शुक्राङ्गिरसयॊर इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 49, + "text": "संतापयन्ताव अन्यॊन्यं दीप्तैः शरगभस्तिभिः\nलॊकत्रास कराव आस्तां विमार्गस्थौ गरहाव इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 50, + "text": "ततॊ ऽविध्यद भरुवॊर मध्ये नाराचेनार्जुनॊ भृशम\nस तेन विबभौ दरौणिर ऊर्ध्वरश्मिर यथा रविः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 51, + "text": "अथ कृष्णौ शरशतैर अश्वत्थाम्नार्दितौ भृशम\nसरश्मि जालनिकरौ युगान्तार्काव इवासतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 52, + "text": "ततॊ ऽरजुनः सर्वतॊ धारम अस्त्रम; अवासृजद वासुदेवाभिगुप्तः\nदरौणायनिं चाभ्यहनत पृषत्कैर; वज्राग्निवैवस्वतदण्डकल्पैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 53, + "text": "स केशवं चार्जुनं चातितेजा; विव्याध मर्मस्व अतिरौद्र कर्मा\nबाणैः सुमुक्तैर अतितीव्र वेगैर; यैर आहतॊ मृत्युर अपि वयथेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 54, + "text": "दरौणेर इषून अर्जुनः संनिवार्य; वयायच्छतस तद दविगुणैः सुपुङ्खैः\nतं साश्वसूत धवजम एकवीरम; आवृत्य संशप्तक सैन्यम आर्छत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 55, + "text": "धनूंषि बाणान इषुधीर धनुर्ज्याः; पाणीन भुजान पाणिगतं च शस्त्रम\nछत्राणि केतूंस तुरगान अथैषां; वस्त्राणि माल्यान्य अथ भूषणानि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 56, + "text": "चर्माणि वर्माणि मनॊरथांश च; परियाणि सर्वाणि शिरांसि चैव\nचिच्छेद पार्थॊ दविषतां परमुक्तैर; बाणैः सथितानाम अपराङ्मुखानाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 57, + "text": "सुकल्पिताः सयन्दनवाजिनागाः; समास्थिताः कृतयत्नैर नृवीरैः\nपार्थेरितैर बाणगणैर निरस्तास; तैर एव सार्धं नृवरैर निपेतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 58, + "text": "पद्मार्क पूर्णेन्दुसमाननानि; किरीटमाला मुकुटॊत्कटानि\nभल्लार्ध चन्द्र कषुर हिंसितानि; परपेतुर उर्व्यां नृशिरांस्य अजस्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 59, + "text": "अथ विपैर देवपतिद्विपाभैर; देवारि दर्पॊल्बण मन्युदर्पैः\nकलिङ्ग वङ्गाङ्गनिषादवीरा; जिघांसवः पाण्डवम अभ्यधावन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 60, + "text": "तेषां दविपानां विचकर्त पार्थॊ; वर्माणि मर्माणि करान नियन्तॄन\nधवजाः पताकाश च ततः परपेतुर; वज्राहतानीव गिरेः शिरांसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 61, + "text": "तेषु पररुग्णेषु गुरॊस तनूजं; बाणैः किरीटी नव सूर्यवर्णैः\nपरच्छादयाम आस महाभ्रजालैर; वायुः समुद्युक्तम इवांशुमन्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 62, + "text": "ततॊ ऽरजुनेषून इषुभिर निरस्य; दरौणिः शरैर अर्जुन वासुदेवौ\nपरच्छादयित्व दिवि चन्द्रसूर्यौ; ननाद सॊ ऽमभॊद इवातपान्ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 63, + "text": "तम अर्जुनस तांश च पुनस तवदीयान; अभ्यर्दितस तैर अविकृत्त शस्त्रैः\nबाणान्ध कारं सहसैव कृत्वा; विव्याध सर्वान इषुभिः सुपुङ्खैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 64, + "text": "नाप्य आददत संदधन नैव मुञ्चन; बाणान रणे ऽदृश्यत सव्यसाची\nहतांश च नागांस तुरगान पदातीन; संस्यूत देहान ददृशू रथांश च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 65, + "text": "संधाय नाराचवरान दशाशु; दर���णिस तवरन्न एकम इवॊत्ससर्ज\nतेषां च पञ्चार्जुनम अभ्यविध्यन; पञ्चाच्युतं निर्बिभिदुः सुमुक्ताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 66, + "text": "तैर आहतौ सर्वमनुष्यमुख्याव; असृक कषरन्तौ धनदेन्द्र कल्पौ\nसमाप्तविद्येन यथाभिभूतौ; हतौ सविद एतौ किम उ मेनिरे ऽनये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 67, + "text": "अथार्जुनं पराह दशार्ह नाथः; परमाद्यसे किं जहि यॊधम एतम\nकुर्याद धि दॊषं समुपेक्षितॊ ऽसौ; कष्टॊ भवेद वयाधिर इवाक्रियावान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 68, + "text": "तथेति चॊक्त्वाच्युतम अप्रमादी; दरौणिं परयत्नाद इषुभिस ततक्ष\nछित्त्वाश्वरश्मींस तुरगान अविध्यत; ते तं रणाद ऊहुर अतीव दूरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 69, + "text": "आवृत्य नेयेष पुनस तु युद्धं; पार्थेन सार्धं मतिमान विमृश्य\nजानञ जयं नियतं वृष्णिवीरे; धनंजये चाङ्गिरसां वरिष्ठः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 70, + "text": "परतीप काये तु रणाद अश्वत्थाम्नि हृते हयैः\nमन्त्रौषधिक्रिया दानैर वयाधौ देहाद इवाहृते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 12, + "shloka": 71, + "text": "संशप्तकान अभिमुखौ परयातौ केशवार्जुनौ\nवातॊद्धूत पताकेन सयन्दनेनौघनादिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nअथॊत्तरेण पाण्डूनां सेनायां धवनिर उत्थितः\nरथनागाश्वपत्तीनां दण्डधारेण वध्यताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 2, + "text": "निवर्तयित्वा तु रथं केशवॊ ऽरजुनम अब्रवीत\nवाहयन्न एव तुरगान गरुडानिलरंहसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 3, + "text": "मागधॊ ऽथाप्य अतिक्रान्तॊ दविरदेन परमाथिना\nभगदत्ताद अनवरः शिक्षया च बलेन च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 4, + "text": "एनं हत्वा निहन्तासि पुनः संशप्तकान इति\nवाक्यान्ते परापयत पार्थं दण्डधारान्तिकं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 5, + "text": "स मागधानां परवरॊ ऽङकुश गरहॊ; गरहेष्व असह्यॊ विकचॊ यथा गरहः\nसपत्नसेनां परममाथ दारुणॊ; महीं समग्रां विकचॊ यथा गरहः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 6, + "text": "सुकल्पितं दानव नागसंनिभं; महाभ्रसंह्रादम अमित्रमर्दनम\nरथाश्वमातङ्गगणान सहस्रशः; समास्थितॊ हन्ति शरैर दविपान अपि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 7, + "text": "रथान अधिष्ठाय स वाजिसारथीन; रथांश च पद्भिस तवरितॊ वयपॊथयत\nदविपांश च पद्भ्यां चरणैः करेण च; दविपास्थितॊ हन्ति स कालचक्रवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 8, + "text": "नरांश च कार्ष्णायस वर्म भूषणान; निपात्य साश्वान अपि पत्तिभिः सह\nवयपॊथयद दन्ति वरेण शुष्मिणा; स शब्दवत सथूलनडान यथातथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 9, + "text": "अथार्जुनॊ जयातलनेमि निस्वने; मृदङ्गभेरीबहु शङ्खनादिते\nनराश्वमातङ्गसहस्रनादितै; रथॊत्तमेनाभ्यपतद दविपॊत्तमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 10, + "text": "ततॊ ऽरजुनं दवादशभिः शरॊत्तमैर; जनार्दनं षॊडशभिः समार्दयत\nस दण्डधारस तुरगांस तरिभिस तरिभिस; ततॊ ननाद परजहास चासकृत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 11, + "text": "ततॊ ऽसय पार्थः स गुणेषु कार्मुकं; चकर्त भल्लैर धवजम अप्य अलंकृतम\nपुनर नियन्तॄन सह पादगॊप्तृभिस; ततस तु चुक्रॊध गिरिव्रजेश्वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ ऽरजुनं भिन्नकटेन दन्तिना; घनाघनेन अनिलतुल्यरंहसा\nअतीव चुक्षॊभयिषुर जनार्दनं; धनंजयं चाभिजघान तॊमरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 13, + "text": "अथास्य बाहू दविपहस्तसंनिभौ; शिरश च पूर्णेन्दुनिभाननं तरिभिः\nकषुरैः परचिच्छेद सहैव पाण्डवस; ततॊ दविपं बाणशतैः समार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 14, + "text": "स पार्थ बाणैस तपनीयभूषणैः; समारुचत काञ्चनवर्म भृद दविपः\nतथा चकाशे निशि पर्वतॊ यथा; दवाग्निना परज्वलितौषधि दरुमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 15, + "text": "स वेदनार्तॊ ऽमबुदनिस्वनॊ नदंश; चलन भरमन परस्खलितॊ ऽऽतुरॊ दरवन\nपपात रुग्णः सनियन्तृकस तथा; यथा गिरिर वज्रनिपात चूर्णितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 16, + "text": "हिमावदातेन सुवर्णमालिना; हिमाद्रिकूटप्रतिमेन दन्तिना\nहते रणे भरातरि दण्ड आव्रजज; जिघांसुर इन्द्रावरजं धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 17, + "text": "स तॊमरैर अर्ककरप्रभैस तरिभिर; जनार्दनं पञ्चभिर एव चार्जुनम\nसमर्पयित्वा विननाद चार्दर्यस; ततॊ ऽसय बाहू विचकर्त पाण्डवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 18, + "text": "कषुर परकृत्तौ सुभृशं स तॊमरौ; चयुताङ्गदौ चन्दनरूषितौ भुजौ\nगजात पतन्तौ युगपद विरेजतुर; यथाद्रिशृङ्गात पतितौ महॊरगौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 19, + "text": "अथार्धचन्द्रेण हृतं किरीटिना; पपात दण्डस्य शिरः कषितिं दविपात\nतच छॊणिताभं निपतद विरेजे; दिवाकरॊ ऽसताद इव पश्चिमां दिशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 20, + "text": "अथ दविपं शवेतनगाग्र संनिभं; दिवाकरांशु परतिमैः शरॊत्तमैः\nब���भेद पार्तः स पपात नानदन; हिमाद्रिकूटः कुलिशाहतॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 21, + "text": "ततॊ ऽपरे तत्प परतिमा जगॊत्तमा; जिगीषवः संयति सव्यसाचिनम\nतथा कृतास तेन यथैव तौ दविपौ; ततः परभग्नं सुमहद रिपॊर बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 22, + "text": "गजा रथाश्वाः पुरुषाश च संघशः; परस्परघ्नाः परिपेतुर आहवे\nपरस्परप्रस्खलिताः समाहता; भृशं च तत तत कुलभाषिणॊ हताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 23, + "text": "अथार्जुनं सवे परिवार्य सैनिकाः; पुरंदरं देवगणा इवाब्रुवन\nअभैष्म यस्मान मरणाद इव परजाः; स वीर दिष्ट्या निहतस तवया रिपुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 24, + "text": "न चेत परित्रास्य इमाञ जनान भयाद; दविषद्भिर एवं बलिभिः परपीडितान\nतथाभविष्यद दविषतां परमॊदनं; यथा हतेष्व एष्व इह नॊ ऽरिषु तवया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 13, + "shloka": 25, + "text": "इतीव भूयश च सुहृद्भिर ईरिता; निशम्य वाचः सुमनास ततॊ ऽरजुनः\nयथानुरूपं परतिपूज्य तं जनं; जगाम संशप्तक संघहा पुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nपरत्यागत्य पुनर जिष्णुर अहन संशप्तकान बहून\nवक्रानुवक्र गमनाद अङ्गारक इव गरहः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 2, + "text": "पार्थ बाणहता राजन नराश्वरथकुञ्जराः\nविचेलुर बभ्रमुर नेदुः पेतुर मम्लुश च मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 3, + "text": "धुर्यं धुर्यतरान सूतान रथांश च परिसंक्षिपन\nपाणीन पाणिगतं शस्त्रं बाहून अपि शिरांसि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 4, + "text": "भल्लैः कषुरैर अर्धचन्द्रैर वत्सदन्तैश च पाण्डवः\nचिच्छेदामित्र वीराणां समरे परतियुध्यताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 5, + "text": "वाशितार्थे युयुत्सन्तॊ वृषभा वृषभं यथा\nआपतन्त्य अर्जुनं शूराः शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 6, + "text": "तेषां तस्य च तद युद्धम अभवल लॊमहर्षणम\nतरैलॊक्यविजये यादृग दैत्यानां सह वज्रिणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 7, + "text": "तम अविध्यत तरिभिर बाणैर दन्द शूकैर इवाहिभिः\nउग्रायुधस ततस तस्य शिरः कायाद अपाहरत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 8, + "text": "ते ऽरजुनं सर्वतः करुद्धा नानाशस्त्रैर अवीवृषन\nमरुद्भिः परेषिता मेघा हिमवन्तम इवॊष्णगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 9, + "text": "अस्त्रैर अस्त्राणि संवार्य दविषतां सर्वतॊ ऽरजुनः\nसम्यग अस्तैः शरैः सर्वान सहितान अहनद बहून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 10, + "text": "छिन्नत्रिवेणुजङ्घेषान निहतपार्ष्णि सारथीन\nसंछिन्नरश्मि यॊक्त्राक्षान वयनुकर्ष युगान रथान\nविध्वस्तसर्वसंनाहान बाणैश चक्रे ऽरजुनस तवरन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 11, + "text": "ते रथास तत्र विध्वस्ताः परार्ध्या भान्त्य अनेकशः\nधनिनाम इव वेश्मानि हतान्य अग्न्यनिलाम्बुभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 12, + "text": "दविपाः संभिन्नमर्माणॊ वज्राशनिसमैः शरैः\nपेतुर गिर्यग्रवेश्मानि वज्रवाताग्निभिर यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 13, + "text": "सारॊहास तुरगाः पेतुर बहवॊ ऽरजुन ताडिताः\nनिर्जिह्वान्त्राः कषितौ कषीणा रुधिरार्द्राः सुदुर्दृशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 14, + "text": "नराश्वनागा नाराचैः संस्यूताः सव्यसाचिना\nबभ्रमुश चस्खलुः पेतुर नेदुर मम्लुश च मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 15, + "text": "अणकैश च शिला धातैर वज्राशनिविषॊपमैः\nशरैर निजघ्निवान पार्थॊ महेन्द्र इव दानवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 16, + "text": "महार्हवर्माभरणा नानारूपाम्बरायुधाः\nस रथाः स धवजा वीरा हताः पार्थेन शेरते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 17, + "text": "विजिताः पुण्यकर्माणॊ विशिष्टाभिजन शरुताः\nगताः शरीरैर वसुधाम ऊर्जितैः कर्मभिर दिवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 18, + "text": "अथार्जुन रथं वीरास तवदीयाः समुपाद्रवन\nनानाजनपदाध्यक्षाः सगणा जातमन्यवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 19, + "text": "उह्यमाना रथाश्वैस ते पत्तयश च जिघांसवः\nसमभ्यधावन्न अस्यन्तॊ विविधं कषिप्रम आयुधम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 20, + "text": "तदायुध महावर्षं कषिप्तं यॊधमहाम्बुदैः\nवयधमन निशितैर बाणैः कषिप्रम अर्जुन मारुतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 21, + "text": "साश्वपत्तिद्विपरथं महाशस्त्रौघम अप्लवम\nसहसा संतितीर्षन्तं पार्थं शस्त्रास्त्रसेतुना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 22, + "text": "अथाब्रवीद वासुदेवः पार्थं किं करीडसे ऽनघ\nसंशप्तकान परमथ्यैतांस ततः कर्णवधे तवर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 23, + "text": "तथेत्य उक्त्वार्जुनः कषिप्रं शिष्टान संशप्तकांस तदा\nआक्षिप्य शस्त्रेण बलाद दैत्यान इन्द्र इवावधीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 24, + "text": "आदधत संदधन नाषून दृष्टः कैश चिद रणे ऽरजुनः\nविमुञ्चन वा शराञ शीघ्रं दृश्यते सम हि कैर अपि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 25, + "text": "आश्चर्यम इति गॊविन्दॊ बरुवन्न अश्वान अचॊदयत\nहंसांस गौरास ते सेनां हंसाः सर इवाविशन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 26, + "text": "ततः संग्रामभूमिं तां वर्तमाने जनक्षये\nअवेक्षमाणॊ गॊविन्दः सव्यसाचिनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 27, + "text": "एष पार्थ महारौद्रॊ वर्तते भरतक्षयः\nपृथिव्यां पार्थिवानां वै दुर्यॊधनकृते महान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 28, + "text": "पश्य भारत चापानि रुक्मपृष्ठानि धन्विनाम\nमहताम अपविद्धानि कलापान इषुधीस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 29, + "text": "जातरूपमयैः पुङ्खैः शरांश च नतपर्वणः\nतैलधौतांश च नाराचान निर्मुक्तान इव पन्नगान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 30, + "text": "हस्तिदन्त तसरून खड्गाञ जातरूपपरिष्कृतान\nआकीर्णांस तॊमरांश चापांश चित्रान हेमविभूषितान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 31, + "text": "वर्माणि चापविद्धानि रुक्मपृष्ठानि भारत\nसुवर्णविकृतान परासाञ शक्तीः कनकभूषिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 32, + "text": "जाम्बूनदमयैः पट्टैर बद्धाश च विपुला गदाः\nजातरूपमयीश चर्ष्टीः पट्टिशान हेमभूषितान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 33, + "text": "दण्डैः कनकचित्रैश च विप्रविद्धान परश्वधान\nअयः कुशान्तान पतितान मुसलानि गुरूणि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 34, + "text": "शतघ्नीः पश्य चित्राश च विपुलान परिघांस तथा\nचक्राणि चापविद्धानि मुद्गरांश च बहून रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 35, + "text": "नानाविधानि शस्त्राणि परगृह्य जय गृद्धिनः\nजीवन्त इव लक्ष्यन्ते गतसत्त्वास तरस्विनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 36, + "text": "गदा विमथितैर गात्रैर मुसलैर भिन्नमस्तकान\nगजवाजिरथक्षुण्णान पश्य यॊधान सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 37, + "text": "मनुष्यगजवाजीनां शरशक्त्यृष्टितॊमरैः\nनिस्त्रिंशैः पट्टिशैः परासैर नखरैर लगुडैर अपि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 38, + "text": "शरीरैर बहुधा भिन्नैः शॊणितौघपरिप्लुतैः\nगतासुभिर अमित्रघ्न संवृता रणभूमयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 39, + "text": "बाहुभिश चन्दनादिग्धैः साङ्गदैः शुभभूषणैः\nस तलत्रैः स केयूरैर भाति भारत मेदिनी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 40, + "text": "साङ्गुलित्रैर भुजाग्रैश च विप्रविद्धैर अलंकृतैः\nहस्तिहस्तॊपमैश छिन्नैर ऊरुभि�� च तरस्विनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 41, + "text": "बद्धचूडा मणिवरैः शिरॊभिश च सकुण्डलैः\nनिकृत्तैर वृषभाक्षाणां विराजति वसुंधरा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 42, + "text": "कबन्धैः शॊणितादिग्धैश छिन्नगात्रशिरॊ धरैः\nभूर भाति भरतश्रेष्ठ शान्तार्चिर्भिर इवाग्निभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 43, + "text": "रथान बहुविधान भग्नान हेमकिङ्किणिनः शुभान\nअश्वांश च बहुधा पश्य शॊणितेन परिप्लुतान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 44, + "text": "यॊधानां च महाशङ्खान पाण्डुरांश च परकीर्णकान\nनिरस्तजिह्वान मातङ्गाञ शयानान पर्वतॊपमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 45, + "text": "वैजयन्ती विचित्रांश च हतांश च गजयॊधिनः\nवारणानां परिस्तॊमान सुयुक्ताम्बर कम्बलान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 46, + "text": "विपाटिना विचित्राश च रूपचित्राः कुथास तथा\nभिन्नाश च बहुधा घण्टाः पतद्भिश चूर्णिता गजैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 47, + "text": "वैडूर्य मणिदण्डांश च पतितान अङ्कुशान भुवि\nबद्धाः सादिध्वजाग्रेषु सुवर्णविकृताः कशाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 48, + "text": "विचित्रान मणिचित्रांश च जातरूपपरिष्कृतान\nअश्वास्तर परिस्तॊमान राङ्कवान्पतितान भुवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 49, + "text": "चूडामणीन नरेन्द्राणां विचित्राः काञ्चनस्रजः\nछत्राणि चापविद्धानि चामार वयजनानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 50, + "text": "चन्द्र नक्षत्रभासैश च वदनैश चारुकुण्डलैः\nकॢप्त शमश्रुभिर अत्यर्थं वीराणां समलंकृतैः\nवदनैः पश्य संछन्नां महीं शॊणितकर्दमाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 51, + "text": "स जीवांश च नरान पश्य कूजमानान समन्ततः\nउपास्यमानान बहुभिर नयस्तशस्त्रैर विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 52, + "text": "जञातिभिः सहितैस तत्र रॊदमानैर मुहुर मुहुः\nवयुत्क्रान्तान अपरान यॊधांश छादयित्वा तरस्विनः\nपुनर युद्धाय गच्छन्ति जय गृद्धाः परमन्यवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 53, + "text": "अपरे तत्र तत्रैव परिधावन्ति मानिनः\nजञातिभिः पतितैः शूरैर याच्यमानास तथॊदकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 54, + "text": "जलार्थं च गताः के चिन निष्प्राणा बहवॊ ऽरजुन\nसंनिवृत्ताश च ते शूरास तान दृष्ट्वैव विचेतसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 55, + "text": "जलं दृष्ट्वा परधावन्ति करॊशमानाः परस्परम\nजलं पीत्वा मृतान पश्य पिबतॊ ऽनयांश च भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 56, + "text": "परित्यज्य परियान अन्ये बान्धवान बान्धवप्रिय\nवयुत्क्रान्ताः समदृश्यन्त तत्र तत्र महारणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 57, + "text": "पश्यापरान नरश्रेष्ठ संदष्टौष्ठ पुटान पुनः\nभरुकुटी कुटिलैर वक्त्रैः परेक्षमाणान समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 58, + "text": "एतत तवैवानुरूपं कर्मार्जुन महाहवे\nदिवि वा देवराजस्य तवया यत्कृतम आहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 59, + "text": "एवं तां दर्शयन कृष्णॊ युद्धभूमिं किरीटिने\nगच्छन्न एवाशृणॊच छब्दं दुर्यॊधन बले महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 60, + "text": "शङ्खदुन्दुभिनिर्घॊषान भेरी पणवमिश्रितान\nरथाश्वगजनादांश च शस्त्त्र शब्दांश च दारुणान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 61, + "text": "परविश्य तद बलं कृष्णस तुरगैर वातवेगिभिः\nपाण्ड्येनाभ्यर्दितां सेनां तवदीयां वीक्ष्य धिष्ठितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 62, + "text": "सहि नानाविधैर बाणैर इष्वास परवरॊ युधि\nनयहनद दविषतां वरातान गतासून अन्तकॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 63, + "text": "गजवाजिमनुष्याणां शरीराणि शितैः शरैः\nभित्त्वा परहरतां शरेष्ठॊ विदेहासूंश चकार सः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 14, + "shloka": 64, + "text": "शत्रुप्रवीरैर अस्तानि नानाशस्त्राणि सायकैः\nभित्त्वा तान अहनत पाण्ड्यः शत्रूञ शक्र इवासुरान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nपरॊक्तस तवया पूर्वम एव परवीरॊ लॊकविश्रुतः\nन तव अस्य कर्मसंग्रामे तवया संजय कीर्तितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 2, + "text": "तस्य विस्तरतॊ बरूहि परवीरस्याद्य विक्रमम\nशिक्षां परभावं वीर्यं च परमाणं दर्पम एव च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 3, + "text": "[स]\nदरॊण भीष्म कृप दरौणिकर्णार्जुन जनार्दनान\nसमाप्तविद्यान धनुषि शरेष्ठान यान मन्यसे युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 4, + "text": "तुल्यता कर्ण भीष्माभ्याम आत्मनॊ येन दृश्यते\nवासुदेवार्जुनाभ्यां च नयूनतां नात्मनीच्छति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 5, + "text": "स पाण्ड्यॊ नृपतिश्रेष्ठः सर्वशस्त्रभृतां वरः\nकर्णस्यानीकम अवधीत परिभूत इवान्तकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 6, + "text": "तद उदीर्णरथाश्वं च पत्तिप्रवर कुञ्जरम\nकुलाल चक्रवद भरान्तं पाण्ड्येनाधिष्ठितं बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 7, + "text": "वयश्व सूत धवजरथान विप्रविद्धायुधान रिपून\nसम्यग अस्तैः शरैः पाण्ड्यॊ वायुर मेघान इवाक्षिपत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 8, + "text": "दविरदान परहत परॊथान विपताक धवजायुधान\nस पादरक्षान अवधीद वज्रेणारीन इवारिहा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 9, + "text": "स शक्तिप्रास तूणीरान अश्वारॊहान हयान अपि\nपुलिन्द खश बाह्लीकान निषादान धरक तङ्गणान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 10, + "text": "दाक्षिणात्यांश च भॊजांश च करूरान संग्रामकर्कशान\nविशस्त्र कवचान बाणैः कृत्वा पाण्ड्यॊ ऽकरॊद वयसून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 11, + "text": "चतुरङ्गं बलं बाणैर निघ्नन्तं पाण्ड्यम आहवे\nदृष्ट्वा दरौणिर असंभ्रान्तम असंभ्रान्ततरॊ ऽभययात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 12, + "text": "आभाष्य चैनं मधुरम अभि नृत्यन्न अभीतवत\nपराह परहरतां शरेष्ठः समितपूर्वं समाह्वयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 13, + "text": "राजन कमलपत्राक्ष परधानायुध वाहन\nवज्रसंहनन परख्यप्रधानबलपौरुष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 14, + "text": "मुष्टिश्लिष्टायुधाभ्यां च वयायताभ्यां महद धनुः\nदॊर्भ्यां विस्फारयन भासि महाजलदवद भृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 15, + "text": "शरवर्षैर महावेगैर अमित्रान अभिवर्षतः\nमद अन्यं नानुपश्यामि परतिवीरं तवाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 16, + "text": "रथद्विरदपत्त्यश्वान एकः परमथसे बहून\nमृगसंघान इवारण्ये विभीर भीमबलॊ हरिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 17, + "text": "महता रथघॊषेण दिवं भूमिं च नादयन\nवर्षान्ते सस्यहा पीथॊ भाभिर आपूरयन्न इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 18, + "text": "संस्पृशानः शरांस तीक्ष्णांस तूणाद आशीविषॊपमान\nमयैवैकेन युध्यस्व तर्यम्बकेणान्धकॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 19, + "text": "एवम उक्तस तथेत्य उक्त्वा परहरेति च ताडितः\nकर्णिना दरॊण तनयं विव्याध मलयध्वजः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 20, + "text": "मर्मभेदिभिर अत्युग्रैर बाणैर अग्निशिखॊपमैः\nसमयन्न अभ्यहनद दरौणिः पाण्ड्यम आचार्य सत्तमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 21, + "text": "ततॊ नवापरांस तीक्ष्णान नाराचान कङ्कवाससः\nगत्या दशम्या संयुक्तान अश्वत्थामा वयवासृजत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 22, + "text": "तेषां पञ्चाच्छिनत पाण्ड्यः पञ्चभिर निशितैः शरैः\nचत्वारॊ ऽभयाहनन वाहान आशु ते वयसवॊ ��भवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 23, + "text": "अथ दरॊणसुतस्येषूंस तांश छित्त्वा निशितैः शरैः\nधनुर्ज्यां विततां पाण्ड्यश चिच्छेदादित्य वर्चसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 24, + "text": "विज्यं धनुर अथाधिज्यं कृत्वा दरौणिर अमित्रहा\nततः शरसहस्राणि परेषयाम आस पाण्ड्यतः\nइषुसंबाधम आकाशम अकरॊद दिश एव च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 25, + "text": "ततस तान अस्यतः सर्वान दरौणेर बाणान महात्मनः\nजानानॊ ऽपय अक्षयान पाण्ड्यॊ ऽशातयत पुरुषर्षभः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 26, + "text": "परहितांस तान परयत्नेन छित्त्वा दरौणेर इषून अरिः\nचक्ररक्षौ ततस तस्य पराणुदन निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 27, + "text": "अथारेर लाघवं दृष्ट्वा मण्डलीकृतकार्मुकः\nपरास्यद दरॊणसुतॊ बाणान वृष्टिं पूषानुजॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 28, + "text": "अष्टाव अष्ट गवान्य ऊहुः शकटानि यद आयुधम\nअह्नस तद अष्ट भागेन दरौणिश चिक्षेप मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 29, + "text": "तम अन्तकम इव करुद्धम अन्तकालान्तकॊपमम\nये ये दादृशिरे तत्र विसंज्ञाः परायशॊ ऽभवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 30, + "text": "पर्जन्य इव घर्मान्ते वृष्ट्या साद्रिद्रुमां महीम\nआचार्य पुत्रस तां सेनां बाणवृष्ट्याभ्यवीवृषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 31, + "text": "दरौणिपर्जन्यमुक्तां तां बाणवृष्टिं सुदुःसहाम\nवायव्यास्त्रेण स कषिप्रं रुद्ध्वा पाण्ड्यानिलॊ ऽनदत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 32, + "text": "तस्य नानदतः केतुं चन्दनागुरुभूषितम\nमलयप्रतिमद्रौणिश छित्त्वाश्वांश चतुरॊ ऽहनत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 33, + "text": "सूतम एकेषुणा हत्वा महाजलद निस्वनम\nधनुश छित्त्वार्ध चन्द्रेण वयधमत तिलशॊ रथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 34, + "text": "अस्त्रैर अस्त्राणि संवार्य छित्त्वा सर्वायुधानि च\nपराप्तम अप्य अहितं दरौणिर न जघान रणेप्सया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 35, + "text": "हतेश्वरॊ दन्ति वरः सुकल्पितस; तवराभिसृष्टः परतिशर्मगॊ बली\nतम अध्यतिष्ठन मलयेश्वरॊ महान; यथाद्रिशृङ्गं हरिर उन्नदंस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 36, + "text": "स तॊमरं भास्कररश्मिसंनिभं; बलास्त्र सर्गॊत्तम यत्नमन्युभिः\nससर्ज शीघ्रं परतिपीडयन गजं; गुरॊः सुतायाद्रिपतीश्वरॊ नदन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 37, + "text": "मणिप्रता��ॊत्तम वज्रहाटकैर; अलंकृतं चांशुक माल्यमौक्तिकैः\nहतॊ ऽसय असाव इत्य असकृन मुदा नदन; पराभिनद दरौणिवराङ्गभूषणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 38, + "text": "तद अर्कचन्द्र गरहपावकत्विषं; भृशाभिघातात पतितं विचूर्णितम\nमहेन्द्रवज्राभिहतं महावनं; यथाद्रिशृङ्गं धरणीतले तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 39, + "text": "ततः परजज्वाल परेण मन्युना; पदाहतॊ नागपतिर यथातथा\nसमादधे चान्तक दण्डसंनिभान; इषून अमित्रान्त करांश चतुर्दश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 40, + "text": "दविपस्य पादाग्र करान स पञ्चभिर; नृपस्य बाहू च शिरॊ ऽथ च तरिभिः\nजघान षड्भिः षड ऋतूत्तम तविषः; स पाण्ड्य राजानुचरान महारथान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 41, + "text": "सुदीर्घ वृत्तौ वरचन्दनॊक्षितौ; सुवर्णमुक्ता मणिवज्र भूषितौ\nभुजौ धरायां पतितौ नृपस्य तौ; विवेष्टतुर तार्क्ष्य हताव इवॊरगौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 42, + "text": "शिरश च तत पूर्णशशिप्रभाननं; सरॊषताम्रायत नेत्रम उन्नसम\nकषितौ विबभ्राज पतत सकुण्डलं; विशाखयॊर मध्यगतः शशी यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 15, + "shloka": 43, + "text": "समाप्तविद्यं तु गुरॊः सुतं नृपः; समाप्तकर्माणम उपेत्य ते सुतः\nसुहृद्वृतॊ ऽतयर्थम अपूजयन मुदा; जिते बलौ विष्णुम इवामरेश्वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nपाण्ड्ये हते किम अकरॊद अर्जुनॊ युधि संजय\nएकवीरेण कर्णेन दरावितेषु परेषु च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 2, + "text": "समाप्तविद्यॊ बलवान युक्तॊ वीरश च पाण्डवः\nसर्वभूतेष्व अनुज्ञातः शंकरेण महात्मना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 3, + "text": "तस्मान महद भयं तीव्रम अमित्रघ्नाद धनंजयात\nस यत तत्राकरॊत पार्थस तन ममाचक्ष्व संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 4, + "text": "[स]\nहते पाण्ड्ये ऽरजुनं कृष्णस तवरन्न आह वचॊ हितम\nपश्यातिमान्यं राजानम अपयातांश च पाण्डवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 5, + "text": "अश्वत्थाम्नश च संकल्पाद धताः कर्णेन सृञ्जयाः\nतथाश्वनरनागानां कृतं च कदनं महत\nइत्य आचष्ट सुदुर्धर्षॊ वासुदेवः किरीटिने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 6, + "text": "एतच छरुत्वा च दृष्ट्वा च भरातुर घॊरे महद भयम\nवाहयाश्वान हृषीकेश कषिप्रम इत्य आह पाण्डवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 7, + "text": "ततः परायाद धृषीकेशॊ रथेनाप्रतियॊधिना\nदारुणश च पुनस तत्र परादुरासीत समागम��" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 8, + "text": "ततः परववृते भूयः संग्रामॊ राजसत्तम\nकर्णस्य पाण्डवानां च यम राष्ट्रविवर्धनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 9, + "text": "धनूंषि बाणान परिघान असि तॊमरपट्टिशान\nमुसलानि भुशुण्डीश च शक्तिृष्टि परश्वधान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 10, + "text": "गदाः परासान असीन कुन्तान भिण्डिपालान महाङ्कुशान\nपरगृह्य कषिप्रम आपेतुः परस्परजिगीषया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 11, + "text": "बाणज्या तलशब्देन दयां दिशः परदिशॊ वियत\nपृथिवीं नेमिघॊषेण नादयन्तॊ ऽभययुः परान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 12, + "text": "तेन शब्देन महता संहृष्टाश चक्रुर आहवम\nवीरा वीरैर महाघॊरं कलहान्तं तितीर्षवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 13, + "text": "जयातलत्र धनुः शब्दाः कुञ्जराणां च बृंहितम\nताडितानां च पततां निनादः सुमहान अभूत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 14, + "text": "बाणशब्दांश च विविधाञ शूराणाम अभिगर्जताम\nशरुत्वा शब्दं भृशं तरेसुर जघ्नुर मम्लुश च भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 15, + "text": "तेषां नानद्यतां चैव शस्त्रवृष्टिं च मुञ्चताम\nबहून आधिरथिः कर्णः परममाथ रणेषुभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 16, + "text": "पञ्च पाञ्चाल वीराणां रथान दश च पञ्च च\nसाश्वसूत धवजान कर्णः शरैर निन्ये यमक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 17, + "text": "यॊधमुख्या महावीर्याः पाण्डूनां कर्णम आहवे\nशीघ्रास्त्रा दिवम आवृत्य परिवव्रुः समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 18, + "text": "ततः कर्णॊ दविषत सेनां शरवर्षैर विलॊडयन\nविजगाहे ऽणडजापूर्णां पद्मिनीम इव यूथपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 19, + "text": "दविषन मध्यम अवस्कन्द्य राधेयॊ धनुर उत्तमम\nविधुन्वानः शितैर बाणैः शिरांस्य उन्मथ्य पातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 20, + "text": "चर्म वर्माणि संछिन्द्य निर्वापम इव देहिनाम\nविषेहुर नास्य संपर्कं दवितीयस्य पतत्रिणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 21, + "text": "वर्म देहासु मथनैर धनुषः परच्युतैः शरैः\nमौर्व्या तलत्रैर नयवधीत कशया वाजिनॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 22, + "text": "पाण्डुसृञ्जय पाञ्चालाञ शरगॊचरम आनयत\nममर्द कर्णस तरसा सिंहॊ मृगगणान इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 23, + "text": "ततः पाञ्चाल पुत्राश च दरौपदेयाश च मारिष\nयमौ च युयुधानश च सहिताः कर्णम अभ्ययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 24, + "text": "वयायच्छमानाः सुभृशं कुरुपाण्डवसृञ्जयाः\nपरियान असून रणे तयक्त्वा यॊधा जग्मुः परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 25, + "text": "सुसंनद्धाः कवचिनः स शिरस तराणभूषणाः\nगदाभिर मुसलैर चान्ये परिघैर्श च महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 26, + "text": "समभ्यधावन्त भृशं देवा दण्डैर इवॊद्यतैः\nनदन्तश चाह्वयन्तश च परवल्गन्तश च मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 27, + "text": "ततॊ निजघ्नुर अन्यॊन्यं पेतुश चाहवताडिताः\nवमन्तॊ रुधिरं गात्रैर विमस्तिष्केक्षणा युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 28, + "text": "दन्तपूर्णैः स रुधिरैर वक्त्रैर दाडिम संनिभैः\nजीवन्त इव चाप्य एते तस्थुः शस्त्रॊपबृंहिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 29, + "text": "परस्परं चाप्य अपरे पट्टिशैर असिभिस तथा\nशक्तिभिर भिण्डिपालैश च नखरप्रासतॊमरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 30, + "text": "ततक्षुश चिच्छिदुश चान्ये बिभिदुश चिक्षिपुस तथा\nसंचकर्तुश च जघ्नुश च करुद्धा निर्बिभिदुश च ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 31, + "text": "पेतुर अन्यॊन्यनिहता वयसवॊ रुधिरॊक्षिताः\nकषरन्तः सवरसं रक्तं परकृताश चन्दना इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 32, + "text": "रथै रथा विनिहता हस्तिनश चापि हस्तिभिः\nनरा नरवरैः पेतुर अश्वाश चाश्वैः सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 33, + "text": "धवजाः शिरांसि चछत्राणि दविपहस्ता नृणां भुजाः\nकषुरैर भल्लार्ध चन्द्रैश च छिन्नाः शस्त्राणि तत्यजुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 34, + "text": "नरांश च नागांश च रथान हयान ममृदुर आहवे\nअश्वारॊहैर हताः शूराश छिन्नहस्ताश च दन्तिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 35, + "text": "स पताकाध्वजाः पेतुर विशीर्णा इव पर्वताः\nपत्तिभिश च समाप्लुत्य दविरदाः सयन्दनास तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 36, + "text": "परहता हन्यमानाश च पतिताश चैव सर्वशः\nअश्वारॊहाः समासाद्य तवरिताःपत्तिभिर हताः\nसादिभिः पत्तिसंघाश च निहता युधि शेरते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 37, + "text": "मृदितानीव पद्मानि परम्लाना इव च सरजः\nहतानां वदनान्य आसन गात्राणि च महामते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 16, + "shloka": 38, + "text": "रूपाण्य अत्यर्थ काम्यानि दविरदाश्वनृणां नृप\nसमुन्नानीव वस्त्राणि परापुर दुर्दर्शतां परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nहस्तिभ��स तु महामात्रास तव पुत्रेण चॊदिताः\nधृष्टद्युम्नं जिघांसन्तः करुद्धाः पार्षतम अभ्ययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 2, + "text": "पराच्याश च दाक्षिणात्याश च परवीरा गजयॊधिनः\nअङ्गा वङ्गाश च पुण्ड्राश च मागधास ताम्रलिप्तकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 3, + "text": "मेकलाः कॊशला मद्रा दशार्णा निषधास तथा\nगजयुद्धेषु कुशलाः कलिङ्गैः सह भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 4, + "text": "शरतॊमर नाराचैर वृष्टिमन्त इवाम्बुदाः\nसिषिचुस ते ततः सर्वे पाञ्चालाचलम आहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 5, + "text": "तान संमिमर्दिषुर नागान पार्ष्ण्यङ्गुष्ठाङ्कुशैर भृशम\nपॊथितान पार्षतॊ बाणैर नाराचैश चाभ्यवीवृषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 6, + "text": "एकैकं दशभिः षड्भिर अष्टाभिर अपि भारत\nदविरदान अभिविव्याध कषिप्तैर गिरिनिभाञ शरैः\nपरच्छाद्यमानॊ दविरदैर मेघैर इव दिवाकरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 7, + "text": "पर्यासुः पाण्डुपाञ्चाला नदन्तॊ निशितायुधाः\nतान नागान अभिवर्षन्तॊ जयातन्त्री शरनादितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 8, + "text": "नकुलः सहदेवश च दरौपदेयाः परभद्रकाः\nसात्यकिश च शिखण्डी च चेकितानश च वीर्यवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 9, + "text": "ते मलेच्छैः परेषिता नागा नरान अश्वान रथान अपि\nहस्तैर आक्षिप्य ममृदुः पद्भिश चाप्य अतिमन्यवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 10, + "text": "बिभिदुश च विषाणाग्रैः समाक्षिप्य च विक्षिपुः\nविषाण लग्नैश चाप्य अन्ये परिपेतुर विभीषणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 11, + "text": "परमुखे वर्तमानं तु दविपं वङ्गस्य सात्यकिः\nनाराचेनॊग्र वेगेन भित्त्वा मर्मण्य अपातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 12, + "text": "तस्यावर्जितनागस्य दविरदाद उत्पतिष्यतः\nनाराचेनाभिनद वक्षः सॊ ऽपतद भुवि सात्यकेः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 13, + "text": "पुण्ड्रस्यापततॊ नागं चलन्तम इव पर्वतम\nसहदेवः परयत्नात तैर नाराचैर वयहनत तरिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 14, + "text": "विपताकं वियन्तारं विवर्म धवजजीवितम\nतं कृत्वा दविरदं भूयः सहदेवॊ ऽङगम अभ्यगात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 15, + "text": "सहदेवं तु नकुलॊ वारयित्वाङ्गम आर्दयत\nनाराचैर यमदण्डाभैस तरिभिर नागं शतेन च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 16, + "text": "दिवाकरकरप्रख्यान अङ्गश चिक्षेप तॊमरान\nनकुलाय शतान्य अष्टौ तरिधैकैकं तु सॊ ऽचछिनत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 17, + "text": "तथार्ध चन्द्रेण शिरस तस्य चिच्छेद पाण्डवः\nस पपात हतॊ मलेच्छस तेनैव सह दन्तिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 18, + "text": "आचार्य पुत्रे निहते हस्तिशिक्षा विशारदे\nअङ्गाः करुद्धा महामात्रा नागैर नकुलम अभ्ययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 19, + "text": "चलत पताकैः परमुखैर हेमकक्ष्या तनुच छदैः\nमिमर्दिशन्तस तवरिताः परदीप्तैर इव पर्वतैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 20, + "text": "मेकलॊत्कल कालिङ्गा निषादास ताम्रलिप्तकाः\nशरतॊमर वर्षाणि विमुञ्चन्तॊ जिघांसवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 21, + "text": "तैश छाद्यमानं नकुलं दिवाकरम इवाम्बुदैः\nपरि पेतुः सुसंरब्धाः पाण्डुपाञ्चाल सॊमकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 22, + "text": "ततस तद अभवद युद्धं रथिनां हस्तिभिः सह\nसृजतां शरवर्षाणि तॊमरांश च सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 23, + "text": "नागानां परस्फुटुः कुम्भा मर्माणि विविधानि च\nदन्ताश चैवातिविद्धानां नाराचैर भूषणानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 24, + "text": "तेषाम अष्टौ महानागांश चतुःषष्ट्या सुतेजनैः\nसहदेवॊ जघानाशु ते पेतुः सह सादिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 25, + "text": "अञ्जॊ गतिभिर आयम्य परयत्नाद धनुर उत्तमम\nनाराचैर अहनन नागान नकुलः कुरनन्दन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 26, + "text": "ततः शैनेय पाञ्चाल्यौ दरौपदेयाः परभद्रकाः\nशिखण्डी च महानागान सिषिचुः शरवृष्टिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 27, + "text": "ते पाण्डुयॊधाम्बुधरैः शत्रुद्विरदपर्वताः\nबाणवर्षैर हताः पेतुर वज्रवर्षैर इवाचलाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 28, + "text": "एवं हत्वा तव गजांस ते पाण्डुनरकुञ्जराः\nदरुतं सेनाम अवैक्षन्त भिन्नकूलाम इवापगाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 29, + "text": "ते तां सेनाम अवालॊक्य पाण्डुपुत्रस्य सैनिकाः\nविक्षॊभयित्वा च पुनः कर्णम एवाभिदुद्रुवुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 30, + "text": "सहदेवं ततः करुद्धं दहन्तं तव वाहिनीम\nदुःशासनॊ महाराज भराता भरातरम अभ्ययात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 31, + "text": "तौ समेतौ महायुद्धे दृष्ट्वा तत्र नराधिपाः\nसिंहनाद रवांश चक्रुर वासांस्य आदुधुवुश च ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 32, + "text": "ततॊ भारत करुद्धेन तव पुत्रेण धन्विना\nपा���्डुपुत्रस तरिभिर बाणैर वक्षस्य अभिहतॊ बली" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 33, + "text": "सहदेवस ततॊ राजन नाराचेन तवात्मजम\nविद्ध्वा विव्याध सप्तत्या सारथिं च तरिभिस तरिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 34, + "text": "दुःशासनस तदा राजंश छित्त्वा चापं महाहवे\nसहदेवं तरिसप्तत्या बाह्वॊर उरसि चार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 35, + "text": "सहदेवस ततः करुद्धः खड्गं गृह्य महाहवे\nवयाविध्यत युधां शरेष्ठः शरीमांस तव सुतं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 36, + "text": "स मार्गणगणं चापं छित्त्वा तस्य महान असिः\nनिपपात ततॊ भूमौ चयुतः सर्प इवाम्बरात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 37, + "text": "अथान्यद धनुर आदाय सहदेवः परतापवान\nदुःशासनाय चिक्षेप बाणम अन्तकरं ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 38, + "text": "तम आपतन्तं विशिखं यमदण्डॊपमत्विषम\nखड्गेन शितधारेण दविधा चिच्छेद कौरवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 39, + "text": "तम आपतन्तं सहसा निस्त्रिंशं निशितैः शरैः\nपातयाम आस समरे सहदेवॊ हसन्न इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 40, + "text": "ततॊ बाणांश चतुःषष्टिं तव पुत्रॊ महारणे\nसहदेव रथे तूर्णं पातयाम आस भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 41, + "text": "ताञ शरान समरे राजन वेगेनापततॊ बहून\nएकैकं पञ्चभिर बाणैः सहदेवॊ नयकृन्तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 42, + "text": "स निवार्य महाबाणांस तव पुत्रेण परेषितान\nअथास्मै सुबहून बबाणांर माद्रीपुत्रः समाचिनॊत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 43, + "text": "ततः करुद्धॊ महाराज सहदेवः परतावना\nसमाधत्त शरं घॊरं मृत्युकालान्तकॊपमम\nविकृष्य बलवच चापं तव पुत्राय सॊ ऽसृजत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 44, + "text": "स तं निर्भिद्य वेगेन भित्त्वा च कवचं महत\nपराविशद धरणीं राजन वल्मीकम इव पन्नगः\nततः स मुमुहे राजंस तव पुत्रॊ महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 45, + "text": "मूढं चैनं समालक्ष्य सारथिस तवरितॊ रथम\nअपॊवाह भृशं तरस्तॊ वध्यमानं शितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 46, + "text": "पराजित्य रणे तं तु पाण्डवः पाण्डुपूर्वज\nदुर्यॊधन बलं हृष्टः परामथद वै समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 47, + "text": "पिपीलिका पुटं राजन यथामृद्नान नरॊ रुषा\nतथा सा कौरवी सेना मृदिता तेन भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 48, + "text": "नकुलं रभसं युद्धे दारयन्तं वरूथिनीम\nकर्णॊ वैकर्तनॊ राजन वारयाम आस वै तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 49, + "text": "नकुलश च तदा कर्णं परहसन्न इदम अब्रवीत\nचिरस्य बत दृष्टॊ ऽहं दैवतैः सौम्य चक्षुषा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 50, + "text": "यस्य मे तवं रणे पापचक्षुर विषयम आगतः\nतवं हि मूलम अनर्थानां वैरस्य कलहस्य च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 51, + "text": "तवद दॊषात कुरवः कषीणाः समासाद्य परस्परम\nतवाम अद्य समरे हत्वा कृतकृत्यॊ ऽसमि विज्वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 52, + "text": "एवम उक्तः परत्युवाच नकुलं सूतनन्दनः\nसदृशं राजपुत्रस्य धन्विनश च विशेषतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 53, + "text": "परहरस्व रणे बाल पश्यामस तव पौरुषम\nकर्मकृत्वा रणे शूर ततः कत्थितुम अर्हसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 54, + "text": "अनुक्त्वा समरे तात शूरा युध्यन्ति शक्तितः\nस युध्यस्व मया शक्त्या विनेष्ये दर्पम अद्य ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 55, + "text": "इत्य उक्त्वा पराहरत तूर्णं पाण्डुपुत्राय सूतजः\nविव्याध चैनं समरे तरिसप्तत्या शिलीमुखैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 56, + "text": "नकुलस तु ततॊ विद्धः सूतपुत्रेण भारत\nअशीत्य आशीविषप्रख्यैः सूतपुत्रम अविध्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 57, + "text": "तस्य कर्णॊ धनुश छित्त्वा सवर्णपुङ्खैः शिलाशितैः\nतरिंशता परमेष्वासः शरैः पाण्डवम आर्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 58, + "text": "ते तस्य कवचं भित्त्वा पपुः शॊणितम आहवे\nआशीविषा यथा नागा भित्त्वा गां सलिलं पपुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 59, + "text": "अथान्यद धनुर आदाय हेमपृष्ठं दुरासदम\nकर्णं विव्याध विंशत्या सारथिं च तरिभिः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 60, + "text": "ततः करुद्धॊ महाराज नकुलः परवीरहा\nकषुरप्रेण सुतीक्ष्णेन कर्णस्य धनुर अच्छिनत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 61, + "text": "अथैनं छिन्नधन्वानं सायकानां शतैस तरिभिः\nआजघ्ने परहसन वीरः सर्वलॊकमहारथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 62, + "text": "कर्णम अभ्यर्दितं दृष्ट्वा पाण्डुपुत्रेण मारिष\nविस्मयं परमं जग्मू रथिनः सह दैवतैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 63, + "text": "अथान्यद धनुर आदाय कर्णॊ वैकर्तनस तदा\nनकुलं पञ्चभिर बाणैर जत्रु देशे समार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 64, + "text": "उरःस्थैर अथ तैर बाणैर माद्रीपुत्रॊ वयरॊचत\nसवरश्मिभिर इवादित्यॊ भुवने वि���ृजन परभाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 65, + "text": "नकुकस तु ततः कर्णं विद्ध्वा सप्तभिर आयसैः\nअथास्य धनुषः कॊटिं पुनश चिच्छेद मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 66, + "text": "सॊ ऽनयत कार्मुकम आदाय समरे वेगवत्तरम\nनकुलस्य ततॊ बाणैः सर्वतॊ ऽवारयद दिशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 67, + "text": "संछाद्यमानः सहसा कर्ण चापच्युतैः शरैः\nचिच्छेद स शरांस तूर्णं शरैर एव महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 68, + "text": "ततॊ बाणमयं जालं विततं वयॊम्न्य अदृश्यत\nखद्यॊतानां गणैर एवं संपतद्भिर यथा नभः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 69, + "text": "तैर विमुक्तैः शरशतैश छादितं गगनं तदा\nशलभानां यथा वरातैस तद्वद आसीत समाकुलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 70, + "text": "ते शरा हेमविकृताः संपतन्तॊ मुहुर मुहुः\nशरेणी कृता अभासन्त हंसाः शरेणी गता इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 71, + "text": "बाणजालावृते वयॊम्नि छादिते च दिवाकरे\nसमसर्पत ततॊ भूतं किं चिद एव विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 72, + "text": "निरुद्धे तत्र मार्गे तु शरसंघैः समन्ततः\nवयरॊचतां महाभागौ बालसूर्याव इवॊदितौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 73, + "text": "कर्ण चापच्युतैर बाणैर वध्यमानास तु सॊमकाः\nअवालीयन्त राजेन्द्र वेदनार्ताः शरार्दिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 74, + "text": "नकुलस्य तथा बाणैर वध्यमाना चमूस तव\nवयशीर्यत दिशॊ राजन वातनुन्ना इवाम्बुदाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 75, + "text": "ते सेने वध्यमाने तु ताभ्यां दिव्यैर महाशरैः\nशरपातम अपक्रम्य ततः परेक्षकवत सथिते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 76, + "text": "परॊत्सारिते जने तस्मिन कर्ण पाण्डवयॊः शरैः\nविव्याधाते महात्मानाव अन्यॊन्यं शरवृष्टिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 77, + "text": "निदर्शयन्तौ तव अस्त्राणि दिव्यानि रणमूर्धनि\nछादयन्तौ च सहसा परस्परवधैषिणौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 78, + "text": "नकुलेन शरा मुक्ताः कङ्कबर्णिण वाससः\nते तु कर्णम अवच्छाद्य वयतिष्ठन्त यथा पुरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 79, + "text": "शरवेश्म परविष्टौ तौ ददृशाते न कैश चन\nचन्द्रसूर्यौ यथा राजंश छाद्यमानौ जलागमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 80, + "text": "ततः करुद्धॊ रणे कर्णः कृत्वा घॊरतरं वपुः\nपाण्डवं छाद्दयाम आस समन्ताच छरवृष्टिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 81, + "text": "सच्छाद्यमानः समरे सूतपुत्रेण पाण्डवः\nन चकार वयथां राजन भास्करॊ जलदैर यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 82, + "text": "ततः परहस्याधिरथिः शरजालानि मारिष\nपरेषयाम आस समरे शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 83, + "text": "एकच छायम अभूत सर्वं तस्य बाणैर महात्मनः\nअभ्रच छायेव संजज्ञे संपतद्भिः शरॊत्तमैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 84, + "text": "ततः कर्णॊ महाराज धनुश छित्त्वा महात्मनः\nसारथिं पातयाम आस रथनीडाद धसन्न इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 85, + "text": "तथाश्वांश चतुरश चास्य चतुर्भिर निशितैः शरैः\nयमस्य सदनं तूर्णं परेषयाम आस भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 86, + "text": "अथास्य तं रथं तूर्णं तिलशॊ वयधमच छरैः\nपताकां चक्ररक्षौ च धवजं खड्गं च मारिष\nशतचन्द्रं ततश चर्म सर्वॊपकरणानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 87, + "text": "हताश्वॊ विरथश चैव विवर्मा च विशां पते\nअवतीर्य रथात तूर्णं परिघं गृह्य विष्ठितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 88, + "text": "तम उद्यतं महाघॊरं परिघं तस्य सूतजः\nवयहनत सायकै राजञ शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 89, + "text": "वयायुधं चैनम आलक्ष्य शरैः संनतपर्वभिः\nआर्दयद बहुशः कर्णॊ न चैनं समपीडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 90, + "text": "स वध्यमानः समरे कृतास्त्रेण बलीयसा\nपराद्रवत सहसा राजन नकुलॊ वयाकुलेन्द्रियः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 91, + "text": "तम अभिद्रुत्य राधेयः परहसन वै पुनः पुनः\nस जयम अस्य धनुः कण्ठे सॊ ऽवासृजत भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 92, + "text": "ततः स शुशुभे राजन कण्ठासक्तमहाधनुः\nपरिवेषम अनुप्राप्तॊ यथा सयाद वयॊम्नि चन्द्रमाः\nयथैव च सितॊ मेघः शक्रचापेन शॊभितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 93, + "text": "तम अब्रवीत तदा कर्णॊ वयर्थं वयाहृतवान असि\nवदेदानीं पुनर हृष्टॊ वध्यं मां तवं पुनः पुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 94, + "text": "मा यॊत्सीर गुरुभिः सार्धं बलवद्भिश च पाण्डव\nसदृशैस तात युध्यस्व वरीडां मा कुरु पाण्डव\nगृहं वा गच्छ माद्रेय यत्र वा कृष्ण फल्गुनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 95, + "text": "एवम उक्त्वा महाराज वयसर्जयत तं ततः\nवधप्राप्तं तु तं राजन नावधीत सूतनन्दनः\nसमृत्वा कुन्त्या वचॊ राजंस तत एनं वयसर्जयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 96, + "text": "विसृष्टः पाण्डवॊ राजन सूतपुत्रेण धन्विना\nवरीडन्न इव जगामाथ युधिष्ठिर रथं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 97, + "text": "आरुरॊह रथं चापि सूतपुत्र परतापिनः\nनिःश्वसन दुःखसंतप्तः कुम्भे कषिप्त इवॊरगः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 98, + "text": "तं विसृज्य रणे कर्णः पाञ्चालांस तवरितॊ ययौ\nरथेनातिपताकेन चन्द्र वर्णहयेन च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 99, + "text": "तत्राक्रन्दॊ महान आसीत पाण्डवानां विशां पते\nदृष्ट्वा सेनापतिं यान्तं पाञ्चालानां रथव्रजान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 100, + "text": "तत्राकरॊन महाराज कदनं सूतनन्दनः\nमध्यं गते दिनकरे चक्रवत परचरन परभुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 101, + "text": "भग्नचक्रै रथैः केच चिच छन्नध्वजपताकिभिः\nससूतैर हतसूतैश च भग्नाक्षैश चैव मारिष\nहरियमाणान अपश्याम पाञ्चालानां रथव्रजान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 102, + "text": "तत्र तत्र च संभ्रान्ता विच्चेरुर मत्तकुञ्जराः\nदवाग्निना परीताङ्गा यथैव सयुर महावने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 103, + "text": "भिन्नकुम्भा विरुधिराश छिन्नहस्ताश च वारणाः\nभिन्नगात्रवराश चैव छिन्नवालाश च मारिष\nछिन्नाब्भ्राणीव संपेतुर वध्यमाना महात्मना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 104, + "text": "अपरे तरासिता नागा नाराचशततॊमरैः\nतम एवाभिमुखा यान्ति शलभा इव पावकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 105, + "text": "अपरे निष्टनन्तः सम वयदृश्यन्त महाद्विपाः\nकषरन्तः शॊणितं गात्रैर नगा इव जलप्लवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 106, + "text": "उरश छदैर विमुक्ताश च वालबन्धैश च वाजिनः\nराजतैश च तथा कांस्यैः सौवर्णैश चैव भूषणैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 107, + "text": "हीना आस्तरणैश चैव खलीनैश च विवर्जिताः\nचामरैश च कुथाभिश च तूणीरैः पतितैर अपि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 108, + "text": "निहतैः सादिभिश चैव शूरैर आहवशॊभिभिः\nअपश्याम रणे तत्र भराम्यमाणान हयॊत्तमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 109, + "text": "परासैः खड्गैश च संस्यूतान ऋष्टिब्भिश च नराधिप\nहययॊधान अपश्याम कञ्चुकॊष्णीष धारिणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 110, + "text": "रथान हेमपरिष्कारान सुयुक्ताञ जवनैर हयैः\nभरममाणान अपश्याम हतेषु रथिषु दरुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 111, + "text": "भग्नाक्षकूबरान कांश चिच छिन्नचक्रांश च मारिष\nविपताकाध्वजांश चान्याञ छिन्नेषायुग बन्धुरान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 112, + "text": "विहीनान रथिनस तत्र धावमानान समन्ततः\nसूर्यपुत्र शरैस तरस्तान अपश्याम विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 113, + "text": "विशस्त्रांश च तथैवान्यान सशस्त्रांश च बहून हतान\nतावकाञ जालसंछन्नान उरॊ घण्टा विभूषितान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 114, + "text": "नानावर्णविचित्राभिः पताकाभिर अलंकृतान\nपदातीन अन्वपश्याम धावमानान समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 115, + "text": "शिरांसि बाहून ऊरूंश च छिन्नान अन्यांस तथा युधि\nकर्ण चाप चयुतैर बाणैर अपश्याम विनाकृतान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 116, + "text": "महान वयतिकरॊ रौद्रॊ यॊधानाम अन्वदृश्यत\nकर्ण सायकनुन्नानां हतानां निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 117, + "text": "ते वध्यमानाः समरे सूतपुत्रेण सृञ्जयाः\nतम एवाभिमुखा यान्ति पतंगा इव पावकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 118, + "text": "तं दहन्तम अनीकानि तत्र तत्र महारथम\nकषत्रिया वर्जयाम आसुर युगान्ताग्निम इवॊल्बणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 119, + "text": "हतशेषास तु ये वीराः पाञ्चालानां महारथाः\nतान परभग्नान दरुतान कर्णः पृष्ठतॊ विकिरञ शरैः\nअभ्यधावत तेजस्वी विशीर्णकवचध्वजान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 17, + "shloka": 120, + "text": "तापयाम आस तान बाणैः सूतपुत्रॊ महारथः\nमध्यंदिनम अनुप्राप्तॊ भूतानीव तमॊनुदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nयुयुत्सुं तव पुत्रं तु पराद्रवन्तं महद बलम\nउलूकॊ ऽभयपतत तूर्णं तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 2, + "text": "युयुत्सुस तु ततॊ राजञ शितधारेण पत्रिणा\nउलूकं ताडयाम आस वज्रेणेन्द्र इवाचलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 3, + "text": "उलूकस तु ततः करुद्धस तव पुत्रस्य संयुगे\nकषुरप्रेण धनुश छित्त्वा ताडयाम आस कर्णिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 4, + "text": "तद अपास्य धनुश छिन्नं युयुत्सुर वेगवत्तरम\nअन्यद आदत्त सुमहच चापं संरक्तलॊचनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 5, + "text": "शाकुनिं च ततः षष्ट्या विव्याध भरतर्षभ\nसारथिं तरिभिर आनर्छत तं च भूयॊ वयविध्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 6, + "text": "उलूकस तं तु विंशत्या विद्ध्वा हेमविभूषितैः\nअथास्य समरे करुद्धॊ धवजं चिच्छेद काञ्चनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 7, + "text": "सच्छिन्नयष्टिः सुमहाञ शीर्यमाणॊ महाध्वजः\nपपात परमुखे रा���न युयुत्सॊः काञ्चनॊज्ज्वलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 8, + "text": "धवजम उन्मथितं दृष्ट्वा युयुत्सुः करॊधमूर्छितः\nउलूकं पञ्चभिर बाणैर आजघान सतनान्तरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 9, + "text": "उलूकस तस्य भल्लेन तैलधौतेन मारिष\nशिरश चिच्छेद सहसा यन्तुर भरतसत्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 10, + "text": "जघान चतुरॊ ऽशवांश च तं च विव्याध पञ्चभिः\nसॊ ऽतिविद्धॊ बलवता परत्यपायाद रथान्तरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 11, + "text": "तं निर्जित्य रणे राजन्न उलूकस तवरितॊ ययौ\nपाञ्चालान सृञ्जयांश चैव विनिघ्नन निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 12, + "text": "शतानीकं महाराज शरुतकर्मा सुतस तव\nवयश्व सूत रथं चक्रे निमेषार्धाद असंभ्रमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 13, + "text": "हताश्वे तु रथे तिष्ठञ शतानीकॊ महाबलः\nगदां चिक्षेप संक्रुद्धस तव पुत्रस्य मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 14, + "text": "सा कृत्वा सयन्दनं भस्म हयांश चैव ससारथीन\nपपात धरणीं तूर्णं दारयन्तीव भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 15, + "text": "ताव उभौ विरथॊ वीरौ कुरूणां कीर्तिवर्धनौ\nअपाक्रमेतां युद्धार्तौ परेक्षमाणौ परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 16, + "text": "पुत्रस तु तव संभ्रान्तॊ विवित्सॊ रथम आविशत\nशतानीकॊ ऽपि तवरितः परतिविन्ध्य रथं गतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 17, + "text": "सुत सॊमस तु शकुनिं विव्याध निशितैः शरैः\nनाकम्पयत संरब्धॊ वार्यॊघ इव पर्वतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 18, + "text": "सुत सॊमस तु तं दृष्ट्वा पितुर अत्यन्तवैरिणम\nशरैर अनेकसाहस्रैश छादयाम आस भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 19, + "text": "ताञ शराञ शकुनिस तूर्णं चिच्छेदान्यैः पतत्रिभिः\nलध्व अस्त्रश चित्रयॊधी च जितकाशी च संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 20, + "text": "निवार्य समरे चापि शरांस तान निशितैः शरैः\nआजघान सुसंक्रुद्धः सुत सॊमं तरिभिः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 21, + "text": "तस्याश्वान केतनं सूतं तिलशॊ वयधमच छरैः\nसयालस तव महावीर्यस ततस ते चुक्रुशुर जनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 22, + "text": "हताश्वॊ विरथश चैव छिन्नधन्वा च मारिष\nधन्वी धनुर्वरं गृह्य रथाद भूमाव अतिष्ठत\nवयसृजत सायकांश चैव सवर्णपुङ्खाञ शिलाशितान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 23, + "text": "छादयाम आसुर अथ ते तव सयालस्य तं रथम\nप���ंगानाम इव वराताः शरव्राता महारथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 24, + "text": "रथॊपस्थान समीक्ष्यापि विव्यथे नैव सौबलः\nपरमृद्नंश च शरांस तांस ताञ शरव्रातैर महायशाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 25, + "text": "तत्रातुष्यन्त यॊधाश च सिद्धाश चापि दिवि सथिताः\nसुत सॊमस्य तत कर्म दृष्ट्वाश्रद्धेयम अद्भुतम\nरथस्थं नृपतिं तं तु पदातिः सन्न अयॊधयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 26, + "text": "तस्य तीक्ष्णैर महावेगैर भल्लैः संनतपर्वभिः\nवयहनत कार्मुकं राजा तूणीरं चैव सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 27, + "text": "सच्छिन्नधन्वा समरे खड्गम उद्यम्य नानदन\nवैडूर्यॊत्पल वर्णाभं हस्तिदन्त मय तसरुम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 28, + "text": "भराम्यमाणं ततस तं तु विमलाम्ब्बर वर्चसम\nकालॊपम ततॊ मेने सुत सॊमस्य धीमतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 29, + "text": "सॊ ऽचरत सहसा खड्गी मण्डलानि सहस्रशः\nचतुर्विंशन महाराज शिक्षा बलसमन्वितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 30, + "text": "सौबलस तु ततस तस्य शरांश चिक्षेप वीर्यवान\nतान आपतत एवाशु चिच्छेद परमासिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 31, + "text": "ततः करुद्धॊ महाराज सौबलः परवीरहा\nपराहिणॊत सुत सॊमस्य शरान आशीविषॊपमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 32, + "text": "चिच्छेद तांश च खड्गेन शिक्षया च बलेन च\nदर्शयँल लाघवं युद्धे तार्क्ष्य वीर्यसमद्युतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 33, + "text": "तस्य संचरतॊ राजन मण्डलावर्तने तदा\nकषुरप्रेण सुतीक्ष्णेन खड्गं चिच्छेद सुप्रभम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 34, + "text": "सच्छिन्नः सहसा भूमौ निपपात महान असिः\nअवशस्य सथितं हस्ते तं खड्गं सत्सरुं तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 35, + "text": "छिन्नम आज्ञाय निस्त्रिंशम अवप्लुत्य पदानि षट\nपराविध्यत ततः शेषं सुत सॊमॊ महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 36, + "text": "सच छित्त्वा सगुणं चापं रणे तस्य महात्मनः\nपपात धरणीं तूर्णं सवर्णवज्रविभूषितः\nसुत सॊमस ततॊ ऽगच्छच छरुत कीर्तेर महारथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 37, + "text": "सौबलॊ ऽपि धनुर गृह्य घॊरम अन्यत सुदुःसहम\nअभ्ययात पाण्डवानीकं निघ्नञ शत्रुगणान बहून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 38, + "text": "तत्र नादॊ महान आसीत पाण्डवानां विशां पते\nसौबलं समरे दृष्ट्वा विचरन्तम अभीतवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 39, + "text": "तान्य अनीकानि दृप्तानि शस्त्रवन्ति महान्ति च\nदराव्यमाणान्य अदृश्यन्त सौबलेन महात्मना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 40, + "text": "यथा दैत्य चमूं राजन देवराजॊ ममर्द ह\nतथैव पाण्डवीं सेनां सौबलेयॊ वयनाशयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 41, + "text": "धृष्टद्युम्नं कृपॊ राजन वारयाम आस संयुगे\nयथा दृप्तं वने नागं शरभॊ वारयेद युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 42, + "text": "निरुद्धः पार्षतस तेन गौतमेन बलीयसा\nपदात पदं विचलितुं नाशक्नॊत तत्र भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 43, + "text": "गौतमस्य वपुर दृष्ट्वा धृष्टद्युम्न रथं परति\nवित्रेसुः सर्वभूतानि कषयं पराप्तं च मेनिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 44, + "text": "तत्रावॊचन विमनसॊ रथिनः सादिनस तथा\nदरॊणस्य निधने नूनं संक्रुद्धॊ दविपदां वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 45, + "text": "शारद्वतॊ महातेजा दिव्यास्त्रविद उदारधीः\nअपि सवस्ति भवेद अद्य धृष्टद्युम्नस्य गौतमात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 46, + "text": "अपीयं वाहिनी कृत्स्ना मुच्येत महतॊ भयात\nअप्य अयं बराह्मणः सर्वान न नॊ हन्यात समागतान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 47, + "text": "यादृशं दृश्यते रूपम अन्तकप्रतिमं भृशम\nगमिष्यत्य अद्य पदवीं भारद्वाजस्य संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 48, + "text": "आचार्यः कषिप्रहस्तश च विजयी च सदा युधि\nअस्त्रवान वीर्यसंपन्नः करॊधेन च समन्वितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 49, + "text": "पार्षतश च भृशं युद्धे विमुखॊ ऽदयापि लक्ष्यते\nइत्य एवं विविधा वाचस तावकानां परैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 50, + "text": "विनिःश्वस्य ततः करुद्धः कृपः शारद्वतॊ नृप\nपार्षतं छादयाम आस निश्चेष्टं सर्वमर्मसु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 51, + "text": "स वध्यमानः समरे गौतमेन महात्मना\nकर्तव्यं न परजानाति मॊहितः परमाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 52, + "text": "तम अब्रवीत ततॊ यन्ता कच चित कषेमं नु पार्षत\nईदृशं वयसनं युद्धे न ते दृष्टं कदा चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 53, + "text": "दैवयॊगात तु ते बाणा नातरन मर्मभेदिनः\nपरेषिता दविजमुख्येन मर्माण्य उद्दिश्य सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 54, + "text": "वयावर्तये तत्र रथं नदीवेगम इवार्णवात\nअवध्यं बराह्मणं मन्ये येन ते विक्रमॊ हतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 55, + "text": "धृष्टद्युम्नस ��तॊ राजञ शनकैर अब्रवीद वचः\nमुह्यते मे मनस तात गात्रे सवेदश च जायते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 56, + "text": "वेपथुं च शरीरे मे रॊमहर्षं च पश्य वै\nवर्जयन बराह्मणं युद्धे शनैर याहि यतॊ ऽचयुतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 57, + "text": "अर्जुनं भीमसेनं वा समरे पराप्य सारथे\nकषेमम अद्य भवेद यन्तर इति मे नैष्ठिकी मतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 58, + "text": "ततः परायान महाराज सारथिस तवरयन हयान\nयतॊ भीमॊ महेष्वासॊ युयुधे तव सैनिकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 59, + "text": "परद्रुतं तु रथं दृष्ट्वा धृष्टद्युम्नस्य मारिष\nकिरञ शरशतान्य एव गौतमॊ ऽनुययौ तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 60, + "text": "शङ्खं च पूरयाम आस मुहुर मुहुर अरिंदमः\nपार्षतं पराद्रवद यन्तं महेन्द्र इव शम्बरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 61, + "text": "शिखण्डिनं तु समरे भीष्ममृत्युं दुरासदम\nहार्दिक्यॊ वारयाम आस समयन्न इव मुहुर मुहुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 62, + "text": "शिखण्डी च समासाद्य हृदिकानां महारथम\nपञ्चभिर निशितैर भल्लैर जत्रु देशे समार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 63, + "text": "कृतवर्मा तु संक्रुद्धॊ भित्त्वा षष्टिभिर आशुगैः\nधनुर एकेन चिच्छेद हसन राजन महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 64, + "text": "अथान्यद धनुर आदाय दरुपदस्यात्मजॊ बली\nतिष्ठ तिष्ठेति संक्रुद्धॊ हार्दिक्यं परत्यभाषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 65, + "text": "ततॊ ऽसय नवतिं बाणान रुक्मपुङ्खान सुतेजनान\nपरेषयाम आस राजेन्द्र ते ऽसयाभ्रश्यन्त वर्मणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 66, + "text": "वितथांस तान समालक्ष्य पतितांश च महीतले\nकषुरप्रेण सुतीक्ष्णेन कार्मुकं चिच्छिदे बली" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 67, + "text": "अथैनं छिन्नधन्वानं भग्नशृङ्गम इवर्षभम\nअशीत्या मार्गणैः करुद्धॊ बाह्वॊर उरसि चार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 68, + "text": "कृतवर्मा तु संक्रुद्धॊ मार्गणैः कृतविक्षतः\nधनुर अन्यत समादाय समार्गण गणं परभॊ\nशिखण्डिनं बाणवरैः सकन्धदेशे ऽभयताडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 69, + "text": "सकन्धदेशे सथितैर बाणैः शिखण्डी च रराज ह\nशाखा परतानैर विमलैः सुमहान स यथा दरुमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 70, + "text": "ताव अन्यॊन्यं भृशं विद्ध्वा रुधिरेण समुक्षितौ\nअन्यॊन्यशृङ्गाभिहतौ रेजतुर वृषभाव इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 71, + "text": "अन्यॊन्यस्य वधे यत्नं कुर्वाणौ तौ महारथौ\nरथाभ्यां चेरतुस तत्र मण्डलानि सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 72, + "text": "कृतवर्मा महाराज पार्षतं निशितैः शरैः\nरणे विव्याध सप्तत्या सवर्णपुङ्खैः शिलाशितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 73, + "text": "ततॊ ऽसय समरे बाणं भॊजः परहरतां वरः\nजीवितान्तकरं घॊरं वयसृजत तवरयान्वितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 74, + "text": "स तेनाभिहतॊ राजन मूर्छाम आशु समाविशत\nधवजयष्टिं च सहसा शिश्रिये कश्मलावृतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 75, + "text": "अपॊवाह रणात तं तु सारथी रथिनां वरम\nहार्दिक्य शरसंतप्तं निःश्वसन्तं पुनः पुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 18, + "shloka": 76, + "text": "पराजिते ततः शूरे दरुपदस्य सुते परभॊ\nपराद्रवत पाण्डवी सेना वध्यमाना समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nशवेताश्वॊ ऽपि महाराज वयधमत तावकं बलम\nयथा वायुः समासाद्य तूला राशिं समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 2, + "text": "परत्युद्ययुस तरिगर्तास तं शिबयः कौरवैः सह\nशाल्वाः संशप्तकाश चैव नारायण बलं च यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 3, + "text": "सत्यसेनः सत्यकीर्तिर मित्र देवः शरुतं जयः\nसौश्रुतिश चित्रसेनश च मित्र वर्मा च भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 4, + "text": "तरिगर्तराजः समरे भरातृभिः परिवारितः\nपुत्रैश चैव महेष्वासैर नानाशस्त्रधरैर युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 5, + "text": "ते सृजन्तः शरव्रातान किरन्तॊ ऽरजुनम आहवे\nअभ्यद्रवन्त समरे वार्यॊघा इव सागरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 6, + "text": "ते तव अर्जुनं समासाद्य यॊधाः शतसहस्रशः\nअगच्छन विलयं सर्वे तार्क्ष्यं दृष्ट्वेव पन्नगाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 7, + "text": "ते वध्यमानाः समरे नाजहुः पाण्डवं तदा\nदह्यमाना यथा राजञ शलभा इव पावकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 8, + "text": "सत्यसेनस तरिभिर बाणैर विव्याध युधि पाण्डवम\nमित्र देवस तरिषष्ट्या च चन्द्र देवश च सप्तभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 9, + "text": "मित्र वर्मा तरिसप्तत्या सौश्रुतिश चापि पञ्चभिः\nशत्रुंजयश च विंशत्या सुशर्मा नवभिः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 10, + "text": "शत्रुंजयं च राजानं हत्वा तत्र शिलाशितैः\nसौश्रुतेः सशिरस्त्राणं शिरः कायाद अपाहरत\nतवरितश चन्द्र देवं च शरैर निन्ये ��मक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 11, + "text": "अथेतरान महाराज यतमानान महारथान\nपञ्चभिः पञ्चभिर बाणैर एकैकं परत्यवारयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 12, + "text": "सत्यसेनस तु संक्रुद्धस तॊमरं वयसृजन महत\nसमुद्दिश्य रणे कृष्णं सिंहनादं ननाद च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 13, + "text": "स निर्भिद्य भुजं सव्यं माधवस्य महात्मनः\nअयॊ मयॊ महाचण्डॊ जगाम धरणीं तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 14, + "text": "माधवस्य तु विद्धस्य तॊमरेण महारणे\nपरतॊदः परापतद धस्ताद रश्मयश च विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 15, + "text": "स परतॊदं पुनर गृह्य रश्मींश चैव महायशाः\nवाहयाम आस तान अश्वान सत्यसेनरथं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 16, + "text": "विष्वक्सेनं तु निर्भिन्नं परेक्ष्य पार्थॊ धनंजयः\nसत्यसेनं शरैस तीक्ष्णैर दारयित्वा महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 17, + "text": "ततः सुनिशितैर बाणै राज्ञस तस्य महच छिरः\nकुण्डलॊपचितं कायाच चकर्त पृतनान्तरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 18, + "text": "तं निहत्य शितैर बाणैर मित्र वर्माणम आक्षिपत\nवत्सदन्तेन तीक्ष्णेन सारथिं चास्य मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 19, + "text": "ततः शरशतैर भूयः संशप्तक गणान वशी\nपातयाम आस संक्रुद्धः शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 20, + "text": "ततॊ रजतपुङ्खेन राज्ञः शीर्षं महात्मनः\nमित्र देवस्य चिच्छेद कषुरप्रेण महायशाः\nसुशर्माणं च संक्रुद्धॊ जत्रु देशे समार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 21, + "text": "ततः संशप्तकाः सर्वे परिवार्य धनंजयम\nशस्त्रौघैर ममृदुः करुद्धा नादयन्तॊ दिशॊ दश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 22, + "text": "अभ्यर्दितस तु तैर जिष्णुः शक्रतुल्यपराक्रमः\nऐन्द्रम अस्त्रम अमेयात्मा परादुश्चक्रे महारथः\nततः शरसहस्राणि परादुरासन विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 23, + "text": "धवजानां छिद्यमानानां कार्मुकाणां च संयुगे\nरथानां सपताकानां तूणीराणां शरैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 24, + "text": "अक्षाणाम अथ यॊक्त्राणां चक्राणां रश्मिभिः सह\nकूबराणां वरूथानां पृषत्कानां च संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 25, + "text": "अश्मनां पततां चैव परासानाम ऋष्टिभिः सह\nगदानां परिघाणां च शक्तीनां तॊमरैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 26, + "text": "शतघ्नीनां सचक्राणां भुजान���म ऊरुभिः सह\nकण्ठसूत्राङ्गदानां च केयूराणां च मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 27, + "text": "हराणाम अथ निष्काणां तनुत्राणां च भारत\nछत्राणां वयजनानां च शिरसां मुकुटैः सह\nअश्रूयत महाञ शब्दस तत्र तत्र विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 28, + "text": "सकुण्डलानि सवक्षीणि पूर्णचन्द्र निभानि च\nशिरांस्य उर्व्याम अदृश्यन्त तारागण इवाम्बरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 29, + "text": "सुस्रग्वीणि सुवासांसि चन्दनेनॊक्षितानि च\nशरीराणि वयदृश्यन्त हतानां च महीतले\nगन्धर्वनगराकारं घॊरम आयॊधनं तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 30, + "text": "निहतै राजपुत्रैश च कषत्रियैश च महाबलैः\nहस्तिभिः पतितैश चैव तुरगैश चाभवन मही\nअगम्यमार्गा समरे विशीर्णैर इव पर्वतैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 31, + "text": "नासीच चक्रपथश चैव पाण्डवस्य महात्मनः\nनिघ्नतः शात्रवान भल्लैर हस्त्यश्वं चामितम महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 32, + "text": "आ तुम्बाद अवसीदन्ति रथचक्राणि मारिष\nरणे विचरतस तस्य तस्मिँल लॊहितकर्दमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 33, + "text": "सीदमानानि चक्राणि समूहुस तुरगा भृशम\nशरमेण महता युक्ता मनॊमारुतरंहसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 34, + "text": "वध्यमानं तु तत सैन्यं पाण्डुपुत्रेण धन्विना\nपरायशॊ विमुखं सर्वं नावतिष्ठत संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 35, + "text": "ताञ जित्वा समरे जिष्णुः संशप्तक गणान बहून\nरराज स महाराज विधूमॊ ऽगनिर इव जवलन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 36, + "text": "युधिष्ठिरं महाराज विसृजन्तं शरान बहून\nसवयं दुर्यॊधनॊ राजा परत्यगृह्णाद अभीतवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 37, + "text": "तम आपतन्तं सहसा तव पुत्रं महाबलम\nधर्मराजॊ दरुतं विद्ध्वा तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 38, + "text": "सा च तं परतिविव्याध नवभिर निशितैः शरैः\nसारथिं चास्य भल्लेन भृशं करुद्धॊ ऽभयताडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 39, + "text": "ततॊ युधिष्ठिरॊ राजा हेमपुङ्खाञ शिलीमुखान\nदुर्यॊधनाय चिक्षेप तरयॊदश शिलाशितान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 40, + "text": "चतुर्भिश चतुरॊ वाहांस तस्य हत्वा महारथः\nपञ्चमेन शिरः कायात सारथेस तु समाक्षिपत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 41, + "text": "षष्ठेन च धवजं राज्ञः सप्तमेन च कार्मुकम\nअष्टमेन तथा खड्गं पातयाम आस भूत���े\nपञ्चभिर नृपतिं चापि धर्मराजॊ ऽरदयद भृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 42, + "text": "हताश्वात तु रथात तस्माद अवप्लुत्य सुतस तव\nउत्तमं वयसनं पराप्तॊ भूमाव एव वयतिष्ठत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 43, + "text": "तं तु कृच्छ्रगतं दृष्ट्वा कर्ण दरौणिकृपादयः\nअभ्यवर्तन्त सहिताः परीप्सन्तॊ नराधिपम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 44, + "text": "अथ पाण्डुसुताः सर्वे परिवार्य युधिष्ठिरम\nअभ्ययुः समरे राजंस ततॊ युद्धम अवर्तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 45, + "text": "अथ तूर्यसहस्राणि परावाद्यन्त महामृधे\nकष्वेडाः किललिला शब्दाः परादुरासन महीपते\nयद अभ्यगच्छन समरे पाञ्चालाः कौरवैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 46, + "text": "नरा नरैः समाजग्मुर वारणा वरवारणैः\nरथाश च रथिभिः सार्धं हयाश च हयसादिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 47, + "text": "दवंद्वान्य आसन महाराज परेक्षणीयानि संयुगे\nविस्मापनान्य अचिन्त्यानि शस्त्रवन्त्य उत्तमानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 48, + "text": "अयुध्यन्त महावेगाः परस्परवधैषिणः\nअन्यॊन्यं समरे जघ्नुर यॊधव्रतम अनुष्ठिताः\nन हि ते समरं चक्रुः पृष्ठतॊ वै कथं चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 49, + "text": "मुहूर्तम एव तद युद्धम आसीन मधुरदर्शनम\nतत उन्मत्तवद राजन निर्मर्यादम अवर्तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 50, + "text": "रथी नागं समासाद्य विचरन रणमूर्धनि\nपरेषयाम आस कालाय शरैः संनतपर्वभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 51, + "text": "नागा हयान समासाद्य विक्षिपन्तॊ बहून अथ\nदरावयाम आसुर अत्युग्रास तत्र तत्र तदा तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 52, + "text": "विद्राव्य च बहून अश्वान नागा राजन बलॊत्कटाः\nविषाणैश चापरे जघ्नुर ममृदुश चापरे भृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 53, + "text": "साश्वारॊहांश च तुरगान विषाणैर बिभिदू रणे\nअपरांश चिक्षिपुर वेगात परगृह्यातिबलास तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 54, + "text": "पादातैर आहता नागा विवरेषु समन्ततः\nचक्रुर आर्तस्वरं घॊरं वयद्रवन्त दिशॊ दश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 55, + "text": "पदातीनां तु सहसा परद्रुतानां महामृधे\nउत्सृज्याभरणं तूर्णम अवप्लुत्य रणाजिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 56, + "text": "निमित्तं मन्यमानास तु परिणम्य महागजाः\nजगृहुर बिभिदुश चैव चित्राण्य आभरणानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 57, + "text": "परतिमानेषु कुम्भेषु दन्तवेष्टेषु चापरे\nनिगृहीता भृशं नागाः परासतॊमर शक्तिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 58, + "text": "निगृह्य च गदाः के चित पार्श्वस्थैर भृशदारुणैः\nरथाश्वसादिभिस तत्र संभिन्ना नयपतन भुवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 59, + "text": "सरथं सादिनं तत्र अपरे तु महागजाः\nभूमाव अमृद्नन वेगेन सवर्माणं पताकिनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 60, + "text": "रथं नागाः समासाद्य धुरि गृह्य च मारिष\nवयाक्षिपन सहसा तत्र घॊररूपे महामृधे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 61, + "text": "नाराचैर निहतश चापि निपपात महागजः\nपर्वतस्येव शिखरं वज्रभग्नं महीतले" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 62, + "text": "यॊधा यॊधान समासाद्य मुष्टिभिर वयहनन युधि\nकेशेष्व अन्यॊन्यम आक्षिप्य चिच्छिदुर बिभिदुः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 63, + "text": "उद्यम्य च भुजाव अन्यॊ निक्षिप्य च महीतले\nपदा चॊरः समाक्रम्य सफुरतॊ वयहनच छिरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 64, + "text": "मृतम अन्यॊ महाराज पद्भ्यां ताडितवांस तदा\nजीवतश च तथैवान्यः शस्त्रं काये नयमज्जयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 65, + "text": "मुष्टियुद्धं महच चासीद यॊधानां तत्र भारत\nतथा केशग्रहश चॊग्रॊ बाहुयुद्धं च केवलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 66, + "text": "समासक्तस्य चान्येन अविज्ञातस तथापरः\nजहार समरे पराणान नानाशस्त्रैर अनेकधा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 67, + "text": "संसक्तेषु च यॊधेषु वर्तमाने च संकुले\nकबन्धान्य उत्थितानि सम शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 68, + "text": "लॊहितैः सिच्यमानानि शस्त्राणि कवचानि च\nमहारङ्गानुरक्तानि वस्त्राणीव चकाशिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 69, + "text": "एवम एतन महायुद्धं दारुणं भृशसंकुलम\nउन्मत्तरङ्गप्रतिमं शब्देनापूरयज जगत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 70, + "text": "नैव सवे न परे राजन विज्ञायन्ते शरातुराः\nयॊद्धव्यम इति युध्यन्ते राजानॊ जय गृद्धिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 71, + "text": "सवान सवे जघ्नुर महाराज परांश चैव समागतान\nउभयॊः सेनयॊर वीरैर वयाकुलं समपद्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 72, + "text": "रथैर भग्नैर महाराज वारणैश च निपातितैः\nहयैश च पतितैस तत्र नरैश च विनिपातितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 73, + "text": "अगम्यरूपा पृथिवी मांसशॊणितकर्दमा\nकषणेनासीन महाराज कषतजौघप्रवर्तिनी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 74, + "text": "पाञ्चालान अवधीत कर्णस तरिगर्तांश च धनंजयः\nभीमसेनः कुरून राजन हस्त्यनीकं च सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 19, + "shloka": 75, + "text": "एवम एष कषयॊ वृत्तः कुरुपाण्डवसेनयॊः\nअपराह्णे महाराज काङ्क्षन्त्यॊर विपुलं जयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nअतितीव्राणि दुःखानि दुःसहानि बहूनि च\nतवाहं संजयाश्रौषं पुत्राणां मम संक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 2, + "text": "तथा तु मे कथयसे यथा युद्धं तु वर्तते\nन सन्ति सूत कौरव्या इति मे नैष्ठिकी मतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 3, + "text": "दुर्यॊधनस तु विरथः कृतस तत्र महारणे\nधर्मपुत्रः कथं चक्रे तस्मिन वा नृपतिः कथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 4, + "text": "अपराह्णे कथं युद्धम अभवल लॊम हार्षणम\nतन ममाचक्ष्व तत्त्वेन कुशलॊ हय असि संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 5, + "text": "[स]\nसंसक्तेषु च सैन्येषु युध्यमानेषु भागशः\nरथम अन्यं समास्थाय पुत्रस तव विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 6, + "text": "करॊधेन महताविष्टः सविषॊ भुजगॊ यथा\nदुर्यॊधनस तु दृष्ट्वा वै धर्मराजं युधिष्ठिरम\nउवाच सूत तवरितं याहि याहीति भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 7, + "text": "अत्र मां परापय कषिप्रं सारथे यत्र पाण्डवः\nधरियमाणेन छत्रेण राजा राजति दंशितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 8, + "text": "ससूतश चॊदितॊ राज्ञा राज्ञः सयन्दनम उत्तमम\nयुधिष्ठिरस्याभिमुखं परेषयाम आस संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 9, + "text": "ततॊ युधिष्ठिरः करुद्धः परमत्त इव सद गवः\nसारथिं चॊदयाम आस याहि यत्र सुयॊधनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 10, + "text": "तौ समाजग्मतुर वीरौ भरातरौ रथसात्तमौ\nसमेत्य च महावीर्यौ संनद्धौ युद्धदुर्मदौ\nततक्षतुर महेष्वासौ शरैर अन्यॊन्यम आहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 11, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनॊ राजा धर्मशीलस्य मारिष\nशिलाशितेन भल्लेन धनुश चिच्छेद संयुगे\nतं नामृष्यत संक्रुद्धॊ वयवसायं युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 12, + "text": "अपविध्य धनुश छिन्नं करॊधसंरक्तलॊचनः\nअन्यत कार्मुकम आदाय धर्मपुत्रश चमूमुखे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 13, + "text": "दुर्यॊधनस्य चिच्छेद धवजं कार्मुकम एव च\nअथान्यद धनुर आदाय परत्यविध्यत पाण्डवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 14, + "text": "ताव अन्यॊन्यं सुसंरब्धौ शरवर्षाण्य अमुञ्चताम\nसिंहाव इव सुसंक्रुद्धौ परस्परजिगीषया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 15, + "text": "अन्यॊन्यं जघ्नतुश चैव नर्दमानौ वृषाव इव\nअन्यॊन्यं परेक्षमाणौ च चेरतुस तौ महारथौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 16, + "text": "ततः पूर्णायतॊत्सृष्टैर अन्यॊन्यं सुकृतव्रणौ\nविरेजतुर महाराज पुष्टिताव इव किंशुकौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 17, + "text": "ततॊ राजन परतिभयान सिंहनादान मुहुर मुहुः\nतलयॊश च तथा शब्दान धनुषॊश च महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 18, + "text": "शङ्खशब्दरवांश चैव चक्रतुस तौ रथॊत्तमौ\nअन्यॊन्यं च महाराज पीडयां चक्रतुर भृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 19, + "text": "ततॊ युधिष्ठिरॊ राजा तव पुत्रं तरिभिः शरैः\nआजघानॊरसि करुद्धॊ वज्रवेगॊ दुरासदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 20, + "text": "परतिविव्याध तं तूर्णं तव पुत्रॊ महीपतिम\nपञ्चभिर निशितैर बाणैर हेमपुङ्खैः शिलाशितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 21, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनॊ राजा शक्तिं चिक्षेप भारत\nसर्वपारशवीं तीक्ष्णां महॊल्का परतिमां तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 22, + "text": "ताम आपतन्तीं सहसा धर्मराजः शिलाशितैः\nतरिभिश चिच्छेद सहसा तं च विव्याध सप्तभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 23, + "text": "निपपात ततः साथ हेमदण्डा महाघना\nनिपतन्ती महॊल्केव वयराजच छिखि संनिभा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 24, + "text": "शक्तिं विनिहतां दृष्ट्वा पुत्रस तव विशां पते\nनवभिर निशितैर भल्लैर निजघान युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 25, + "text": "सॊ ऽतिविद्धॊ बलवताम अग्रणीः शत्रुतापनः\nदुर्यॊधनं समुद्दिश्य बाणं जग्राह सत्वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 26, + "text": "समाधत्त च तं बाणं धनुष्य उग्रं महाबलः\nचिक्षेप च ततॊ राजा राज्ञः करुद्धः पराक्रमी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 27, + "text": "स तु बाणः समासाद्य तव पुत्रं महारथम\nवयमॊहयत राजानं धरणीं च जगाम ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 28, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनः करुद्धॊ गदाम उद्यम्य वेगितः\nविधित्सुः कलहस्यान्तम अभिदुद्राव पाण्डवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 29, + "text": "तम आलक्ष्यॊद्यत गदं दण्डहस्तम इवान्तकम\nधर्मराजॊ महाशक्तिं पराहिणॊत तव सूनवे\nदीप्यमानां महावेगां महॊल्कां जवलिताम इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 30, + "text": "रथस्थः स तया विद्धॊ वर्म भित्त्वा महाहवे\nभृशं संविग्नहृदयः पपात च मुमॊह च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 31, + "text": "ततस तवरितम आगत्य कृतवर्मा तवात्मजम\nपरत्यपद्यत राजानं मग्नं वै वयसनार्णवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 20, + "shloka": 32, + "text": "भीमॊ ऽपि महतीं गृह्य गदां हेमपरिष्कृताम\nअभिदुद्राव वेगेन कृतवर्माणम आहवे\nएवं तद अभवद युद्धं तवदीयानां परैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nततः कर्णं पुरस्कृत्य तवदीया युद्धदुर्मदाः\nपुनर आवृत्य संग्रामं चक्रुर देवासुरॊपमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 2, + "text": "दविरदरथनराश्वशङ्खशब्दैः; परिहृषिता विविधैश च शस्त्रपातैः\nदविरदरथपदातिसार्थवाहाः; परिपतिताभिमुखाः परजह्रिरे ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 3, + "text": "शरपरशु वरासि पट्टिशैर; इषुभिर अनेकविधैश च सादिताः\nदविरदरथहया महाहवे; वरपुरुषैः पुरुषाश च वाहनैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 4, + "text": "कमलदिनकरेन्दु संनिभैः; सितदशनैः सुमुखाक्षि नासिकैः\nरुचिरमुकुट कुण्डलैर मही; पुरुषशिरॊभिर अवस्तृता बभौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 5, + "text": "परिघमुसल शक्तितॊमरैर; नखरभुशुण्डि गदा शतैर दरुताः\nदविरदनरहयाः सहस्रशॊ; रुधिरनदी परवहास तदाब्भवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 6, + "text": "परहत नररथाश्वकुञ्जरं; परतिभय दर्शनम उल्बणं तदा\nतद अहितनिहतं बभौ बलं; पितृपरिराष्ट्रम इव परजा कषये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 7, + "text": "अथ तव नरदेव सैनिकास; तव च सुताः सुरसूनु संनिभाः\nअमितबलपुरःसरा रणे; कुरु वृषभाः शिनिपुत्रम अभ्ययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 8, + "text": "तद अतिरुचिर भीमम आबभौ; पुरुषवराश्वरथद्विपाकुलम\nलवणजलसमुद्धत सवनं; बलम अमरासुरसैन्यसंनिभम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 9, + "text": "सुरपतिसमविक्रमस ततस; तरिदशवरावरजॊपमं युधि\nदिनकरकिरण परभैः पृषत्कैर; अवितनयॊ ऽभयहनच छिनि परवीरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 10, + "text": "तम अपि सरथ वाजिसारथिं; शिनिवृषभॊ विविधैः शरैस तवरन\nभुजग विषसमप्रभै रणे; पुरुषवरं समवास्तृणॊत तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 11, + "text": "शिनिवृषभ शरप्रपीडित्तं; तव सुहृदॊ वसुषेणम अभ्ययुः\nतवरितम अतिरथा रथर्षभं; दविरदरथाश्वपदातिभिः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 12, + "text": "तम उदधि निभम आद्रवद बली; तव��िततरैः समभिद्रुतं परैः\nदरुपद सुत सखस तदाकरॊत; पुरुषरथाश्वगजक्षयं महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 13, + "text": "अथ पुरुषवरौ कृताह्निकौ; भवम अभिपूज्य यथाविधि परभुम\nअरिवध कृतनिश्चयौ दरुतं; तव बलम अर्जुन केशवौ सृतौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 14, + "text": "जलदनिनदनिस्वनं रथं; पवनविधूतपताक केतनम\nसितहयम उपयान्तम अन्तिकं; हृतमनसॊ ददृशुस तदारयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 15, + "text": "अथ विस्फार्य गाण्डीवं रणे नृत्यन्न इवार्जुनः\nशरसंबाधम अकरॊत खं दिशः परदिशस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 16, + "text": "रथान विमानप्रतिमान सज्जयन्त्रायुध धवजान\nससारथींस तदा बाणैर अभ्राणीवानिलॊ ऽवधीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 17, + "text": "गजान गजप्रयन्तॄंश च वैजयन्त्य अयुध धवजान\nसादिनॊ ऽशवांश च पत्तींश च शरैर निन्ये यमक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 18, + "text": "तम अन्तकम इव करुद्धम अनिवार्यं महारथम\nदुर्यॊधनॊ ऽभययाद एकॊ निघ्नन बाणैः पृथग्विधैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 19, + "text": "तस्यार्जुनॊ धनुः सूतं केतुम अश्वांश च सायकैः\nहत्वा सप्तभिर एकैकं छत्रं चिच्छेद पत्रिणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 20, + "text": "नवमं च समासाद्य वयजृजत परतिघातिनम\nदुर्यॊधनायेषु वरं तं दरौणिः सप्तधाच्छिनत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 21, + "text": "ततॊ दरौणेर धनुश छित्त्वा हत्वा चाश्ववराञ शरैः\nकृपस्यापि तथात्युग्रं धनुश चिच्छेद पाण्डवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 22, + "text": "हार्दिक्यस्य धनुश छित्त्वा धवजं चाश्वं तथावधीत\nदुःशासनस्येषु वरं छित्त्वा राधेयम अभ्ययात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 23, + "text": "अथ सात्यकिम उत्सृज्य तवरन कर्णॊ ऽरजुनं तरिभिः\nविद्ध्वा विव्याध विंशत्या कृष्णं पार्थं पुनस तरिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 24, + "text": "अथ सात्यकिर आगत्य कर्णं विद्ध्वा शितैः शरैः\nनवत्या नवभिश चॊग्रैः शतेन पुनर आर्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 25, + "text": "ततः परवीराः पाण्डूनां सर्वे कर्णम अपीडयन\nयुधामन्युः शिखण्डी च दरौपदेयाः परभद्रकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 26, + "text": "उत्तमौजा युयुत्सुश च यमौ पार्षत एव च\nचेदिकारूष मत्स्यानां केकयानां च यद बलम\nचेकितानश च बलवान धर्मराजश च सुव्रतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 27, + "text": "एते रथाश्वद्विरदैः पत्तिभि��� चॊग्रविक्रमैः\nपरिवार्य रणे कर्णं नानाशस्त्रैर अवाकिरन\nभाषन्तॊ वाग्भिर उग्राभिः सर्वे कर्णवधे वृताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 28, + "text": "तां शस्त्रवृष्टिं बहुधा छित्त्वा कर्णः शितैः शरैः\nअपॊवाह सम तान सर्वान दरुमान भङ्क्त्वेव मारुतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 29, + "text": "रथिनः समहा मात्रान गजान अश्वान ससादिनः\nशरव्रातांश च संक्रुद्धॊ निघ्नन कर्णॊ वयदृश्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 30, + "text": "तद वध्यमानं पाण्डूनां बलं कर्णास्त्र तेजसा\nविशस्त्र कषतदेहं च पराय आसीत पराङ्मुखम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 31, + "text": "अथ कर्णास्त्रम अस्त्रेण परतिहत्यार्जुनः सवयम\nदिशः खं चैव भूमिं च परावृणॊच छरवृष्टिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 32, + "text": "मुसलानीव निष्पेतुः परिघा इव चेषवः\nशतघ्न्य इव चाप्य अन्ये वज्राण्य उग्राणि वापरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 33, + "text": "तैर वध्यमानं तत सैन्यं सपत्त्यश्वरथद्विपम\nनिमीलिताक्षम अत्यर्थम उदभ्राम्यत समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 34, + "text": "निष्कैवल्यं तदा युद्धं परापुर अश्वनरद्विपाः\nवध्यमानाः शरैर अन्ये तदा भीताः परदुद्रुवुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 35, + "text": "एवं तेषां तदा युद्धे संसक्तानां जयैषिणाम\nगिरिमस्तं समासाद्य परत्यपद्यत भानुमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 36, + "text": "तमसा च महाराज रजसा च विशेषतः\nन किं चित परत्यपश्याम शुभं वा यदि वाशुभम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 37, + "text": "ते तरसन्तॊ महेष्वासा रात्रियुद्धस्य भारत\nअपयानं ततश चक्रुः सहिताः सर्ववाजिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 38, + "text": "कौरवेषु च यातेषु तदा राजन दिनक्षये\nजयं सुमनसः पराप्य पार्थाः सवशिबिरं ययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 39, + "text": "वादित्रशब्दैर विविधैः सिंहनादैश च नर्तितैः\nपरान अवहसन्तश च सतुवन्तश चाच्युतार्जुनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 40, + "text": "कृते ऽवहारे तैर वीरैः सैनिकाः सर्व एव ते\nआशिषः पाण्डवेयेषु परायुज्यन्त नरेश्वराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 41, + "text": "ततः कृते ऽवहारे च परहृष्टाः कुरुपाण्डवाः\nनिशायां शिबिरं गत्वा नयविशन्त नरेश्वराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 21, + "shloka": 42, + "text": "यक्षरक्षःपिशाचाश च शवापदानि च संघशः\nजग्मुर आयॊधनं घॊरं रुद्रस्यानर्तनॊ��मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nसवेनच छन्देन नः सर्वान नावधीद वयक्तम अर्जुनः\nन हय अस्या समरे मुच्येतान्तकॊ ऽपय आततायिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 2, + "text": "पार्थॊ हय एकॊ ऽहरद भद्राम एकश चाग्निम अतर्पयत\nएकश चेमां महीं जित्वा चक्रे बलिभृतॊ नृपान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 3, + "text": "एकॊ निवातकवचान अवधीद दिव्यकार्मुकः\nएकः किरात रूपेण सथितं शर्वम अयॊधयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 4, + "text": "एकॊ ऽभयरक्षद भरतान एकॊ भवम अतॊषयत\nतेनैकेन जिताः सर्वे मदीया उग्रतेजसः\nते न निन्द्याः परशस्याश च यत ते चक्रुर बरवीहि तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 5, + "text": "[स]\nहतप्रहत विध्वस्ता विवर्मायुध वाहनाः\nदीनस्वरा दूयमाना मानिनः शत्रुभिर जिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 6, + "text": "शिबिरस्थाः पुनर मन्त्रं मन्त्रयन्ति सम कौरवाः\nभग्नदंष्ट्रा हतविषाः पदाक्रान्ता इवॊरगाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 7, + "text": "तान अब्रवीत ततः कर्णः करुद्धः सर्प इव शवसन\nकरं करेणाभिपीड्य परेक्षमाणस तवात्मजम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 8, + "text": "यत्तॊ दृढश च दक्षश च धृतिमान अर्जुनः सदा\nस बॊधयति चाप्य एनं पराप्तकालम अधॊक्षजः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 9, + "text": "सहस्रास्त्र विसर्गेण वयं तेनाद्य वञ्जिताः\nशवस तव अहं तस्य संकल्पं सर्वं हन्ता महीपते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 10, + "text": "एवम उक्तस तथेत्य उक्त्वा सॊ ऽनुजज्ञे नृपॊत्तमान\nसुखॊषितास ते रजनीं हृष्टा युद्धाय निर्ययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 11, + "text": "ते ऽपश्यन विहितं वयूहं धर्मराजेन दुर्जयम\nपरयत्नात कुरुमुख्येन बृहस्पत्युशनॊ मतात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 12, + "text": "अथ परतीप कर्तारं सततं विजितात्मनाम\nसस्मार वृषभस्कन्धं कर्णं दुर्यॊधनस तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 13, + "text": "पुरंदरसमं युद्धे मरुद्गणसमं बले\nकार्तवीर्य समं वीर्ये कर्णं राज्ञॊ ऽगमन मनः\nसूतपुत्रं महेष्वासं बन्धुम आत्ययिकेष्व इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 14, + "text": "[धृ]\nयद वॊ ऽगमन मनॊ मन्दाः कर्णं वैकर्तनं तदा\nअप्य अद्राक्षत तं यूयं शीतार्ता इव भास्करम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 15, + "text": "कृते ऽवहारे सैन्यानां परवृत्ते च रणे पुनः\nकथं वैकर्तनः कर्णस तत्रायुध्यत संजय\nकथं च पाण्डवाः सर्वे युयुधुस तत्र सूतजम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 16, + "text": "कर्णॊ हय एकॊ महाबाहुर हन्यात पार्थान ससॊमकान\nकर्णस्य भुजयॊर वीर्यं शक्र विष्णुसमं मतम\nतथास्त्राणि सुघॊराणि विक्रमश च महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 17, + "text": "दुर्यॊधनं तदा दृष्ट्वा पाण्डवेन भृशार्दितम\nपराक्रान्तान पाण्डुसुतान दृष्ट्वा चापि महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 18, + "text": "कर्णम आश्रित्य संग्रामे दर्पॊ दुर्यॊधने पुनः\nजेतुम उत्सहते पार्थान सपुत्रान सह केशवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 19, + "text": "अहॊ बत महद दुःखं यत्र पाण्डुसुतान रणे\nनातरद रभसः कर्णॊ दैवं नूनं परायणम\nअहॊ दयूतस्य निष्ठेयं घॊरा संप्रति वर्तते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 20, + "text": "अहॊ दुःखानि तीव्राणि दुर्यॊधनकृतान्य अहम\nसहिष्यामि सुघॊराणि शल्य भूतानि संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 21, + "text": "सौबलं च तथा तात नीतिमान इति मन्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 22, + "text": "युद्धेषु नाम दिव्येषु वर्तमानेषु संजय\nअश्रौषं निहतान पुत्रान नित्यम एव च निर्जितान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 23, + "text": "न पाण्डवानां समरे कश चिद अस्ति निवारकः\nसत्रीमध्यम इव गाहन्ति दैवं हि बलवत्तरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 24, + "text": "[स]\nअतिक्रान्तं हि यत कार्यं पश्चाच चिन्तयतीति च\nतच चास्य न भवेत कार्यं चिन्तया च विनश्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 25, + "text": "तद इदं तव कार्यं तु दूरप्राप्तं विजानता\nन कृतं यत तवया पूर्वं पराप्ताप्राप्त विचारणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 26, + "text": "उक्तॊ ऽसि बहुधा राजन मा युध्यस्वेति पाण्डवैः\nगृह्णीषे न च तन मॊहात पाण्डवेषु विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 27, + "text": "तवया पापानि घॊराणि समाचीर्णानि पाण्डुषु\nतवत्कृते वर्तते घॊरः पार्थिवानां जनक्षयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 28, + "text": "तत तव इदानीम अतिक्रम्य मा शुचॊ भरतर्षभ\nशृणु सर्वं यथावृत्तं घॊरं वैशसम अच्युत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 29, + "text": "परभातायां रजन्यां तु कर्णॊ राजानम अभ्ययात\nसमेत्य च महाबाहुर दुर्यॊधनम अभाषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 30, + "text": "अद्य राजन समेष्यामि पाण्डवेन यशस्विना\nहनिष्यामि च तं वीरं स वा मां निहनिष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 31, + "text": "बहुत्वान मम क��र्याणां तथा पार्थस्य पार्थिव\nनाभूत समागमॊ राजन मम चैवार्जुनस्य च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 32, + "text": "इदं तु मे यथा परज्ञं शृणु वाक्यं विशां पते\nअनिहत्य रणे पार्थं नाहम एष्यामि भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 33, + "text": "हतप्रवीरे सैन्ये ऽसमिन मयि चैव सथिते युधि\nअभियास्यति मां पार्थः शक्र शक्त्या विनाकृतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 34, + "text": "ततः शरेयः करं यत ते तन निबॊध जनेश्वर\nआयुधानां च यद वीर्यं दरव्याणाम अर्जुनस्य च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 35, + "text": "कायस्य महतॊ भेदे लाघवे दूरपातने\nसौष्ठवे चास्त्रयॊगे च सव्यसाची न मत्समः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 36, + "text": "सर्वायुधमहामात्रं विजयं नाम तद धनुः\nइन्द्रार्थम अभिकामेन निर्मितं विश्वकर्मणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 37, + "text": "येन दैत्य गणान राजञ जितवान वै शतक्रतुः\nयस्य घॊषेण दैत्यानां विमुह्यन्ति दिशॊ दश\nतद भार्गवाय परायच्छच छक्रः परमसंमतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 38, + "text": "तद दिव्यं भार्गवॊ मह्यम अददाद धनुर उत्तमम\nयेन यॊत्स्ये महाबाहुम अर्जुनं जयतां वरम\nयथेन्द्रः समरे सर्वान दैतेयान वै समागतान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 39, + "text": "धनुर घॊरं रामदत्तं गाण्डीवात तद विशिष्यते\nतरिः सप्तकृत्वः पृथिवी धनुषा तेन निर्जिता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 40, + "text": "धनुषॊ यस्य कर्माणि दिव्यानि पराह भार्गवः\nतद रामॊ हय अददान मह्यं येन यॊत्स्यामि पाण्डवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 41, + "text": "अद्य दुर्यॊधनाहं तवां नन्दयिष्ये सबान्धवम\nनिहत्य समरे वीरम अर्जुनं जयतां वरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 42, + "text": "सपर्वतवनद्वीपा हतद्विड्भिः ससागरा\nपुत्रपौत्र परतिष्ठा ते भविष्यत्य अद्य पार्थिव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 43, + "text": "नासाध्यं विद्यते मे ऽदय तवत्प्रियार्थं विशेषतः\nसम्यग धर्मानुरक्तस्य सिद्धिर आत्मवतॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 44, + "text": "न हि मां समरे सॊढुं स शक्तॊ ऽगनिं तरुर यथा\nअवश्यं तु मया वाच्यं येन हीनॊ ऽसमि फल्गुनात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 45, + "text": "जया तस्य धनुषॊ दिव्या तथाक्षय्यौ महेषुधी\nतस्य दिव्यं धनुःश्रेष्ठं गाण्डीवम अजरं युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 46, + "text": "विजयं च महद दिव्यं ममापि धनुर उत्तमम\nतत्राह��� अधिकः पार्थाद धनुषा तेन पार्थिव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 47, + "text": "मया चाभ्यधिकॊ वीरः पाण्डवस तन निबॊध मे\nरश्मिग्राहश च दाशार्हः सर्वलॊकनमस्कृतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 48, + "text": "अग्निदत्तश च वै दिव्यॊ रथः काञ्चनभूषणः\nअच्छेद्यः सर्वतॊ वीर वाजिनश च मनॊजवाः\nधवजश च दिव्यॊ दयुतिमान वानरॊ विस्मयं करः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 49, + "text": "कृष्णश च सरष्टा जगतॊ रथं तम अभिरक्षति\nएभिर दरव्यैर अहं हीनॊ यॊद्धुम इच्छामि पाण्डवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 50, + "text": "अयं तु सदृशॊ वीरः शल्यः समितिशॊभनः\nसारथ्यं यदि मे कुर्याद धरुवस ते विजयॊ भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 51, + "text": "तस्य मे सारथिः शल्यॊ भवत्व असु करः परैः\nनाराचान गार्ध्रपत्रांश च शकटानि वहन्तु मे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 52, + "text": "रथाश च मुख्या राजेन्द्र युक्ता वाजिभिर उत्तमैः\nआयान्तु पश्चात सततं माम एव भरतर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 53, + "text": "एवम अभ्यधिकः पार्थाद भविष्यामि गुणैर अहम\nशल्यॊ हय अभ्यधिकः कृष्णाद अर्जुनाद अधिकॊ हय अहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 54, + "text": "यथाश्वहृदयं वेद दाशार्हः परवीरहा\nतथा शल्यॊ ऽपि जानीते हयानां वै महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 55, + "text": "बाहुवीर्ये समॊ नास्ति मद्रराजस्य कश चन\nतथास्त्रैर मत्समॊ नास्ति कश चिद एव धनुर्धरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 56, + "text": "तथा शल्य समॊ नास्ति हययाने ह कश चन\nसॊ ऽयम अभ्यधिकः पार्थाद भविष्यति रथॊ मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 57, + "text": "एतत कृतं महाराज तवयेच्छामि परंतप\nएवं कृते कृतं मह्यं सर्वकामैर भविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 58, + "text": "ततॊ दरष्टासि समरे यत करिष्यामि भारत\nसर्वथा पाण्डवान सर्वाञ जेष्याम्य अद्य समागतान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 59, + "text": "[दुर]\nसर्वम एतत करिष्यामि यथा तवं कर्ण मन्यसे\nसॊपासङ्गा रथाः साश्वा अनुयास्यन्ति सूतज" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 60, + "text": "नाराचान गार्ध्रपक्षांश च शकटानि वहन्तु ते\nअनुयास्याम कर्ण तवां वयं सर्वे च पार्थिवाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 22, + "shloka": 61, + "text": "[स]\nएवम उक्त्वा महाराज तव पुत्राः परतापवान\nअभिगम्याब्रवीद राजा मद्रराजम इदं वचः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nपुत्रस तव महाराज मद्रर��जम इदं वचः\nविनयेनॊपसंगम्य परणयाद वाक्यम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 2, + "text": "सत्यव्रत महाभाग दविषताम अघवर्धन\nमद्रेश्वर रणे शूर परसैन्यभयंकर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 3, + "text": "शरुतवान असि कर्णस्य बरुवतॊ वदतां वर\nयथा नृपतिसिंहानां मध्ये तवां वरयत्य अयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 4, + "text": "तस्मात पार्थ विनाशार्थं हितार्थं मम चैव हि\nसारथ्यं रथिनां शरेष्ठ सुमनाः कर्तुम अर्हसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 5, + "text": "अस्याभीशु गरहॊ लॊके नान्यॊ ऽसति भवता समः\nस पातु सर्वतः कर्णं भवान बरह्मेव शंकरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 6, + "text": "पार्थस्य सचिवः कृष्णॊ यथाभीशु गरहॊ वरः\nतथा तवम अपि राधेयं सर्वतः परिपालय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 7, + "text": "भीष्मॊ दरॊणः कृपः कर्णॊ भवान भॊजश च वीर्यवान\nशकुनिः सौबलॊ दरौणिर अहम एव च नॊ बलम\nएषाम एव कृतॊ भागॊ नवधा पृतना पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 8, + "text": "नैव भागॊ ऽतर भीष्मस्य दरॊणस्य च महात्मनः\nताभ्याम अतीत्य तौ भागौ निहता मम शत्रवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 9, + "text": "वृद्धौ हि तौ नरव्याघ्रौ छलेन निहतौ च तौ\nकृत्वा नसुकरं कर्म गतौ सवर्गम इतॊ ऽनघ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 10, + "text": "तथान्ये पुरुषव्याघ्राः परैर विनिहता युधि\nअस्मदीयाश च बहवः सवर्गायॊपगता रणे\nतयक्त्वा पराणान यथाशक्ति चेष्टाः कृत्वा च पुष्कलाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 11, + "text": "कर्णॊ हय एकॊ महाबाहुर अस्मत्प्रियहिते रतः\nभवांश च पुरुषव्याघ्र सर्वलॊकमहारथः\nतस्मिञ जयाशा विपुला मम मद्रजनाधिप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 12, + "text": "पार्थस्य समरे कृष्णॊ यथाभीशु वरग्रहः\nतेन युक्तॊ रणे पार्थॊ रक्ष्यमाणश च पार्थिव\nयानि कर्माणि कुरुते परत्यक्षाणि तथैव ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 13, + "text": "पूर्वं न समरे हय एवम अवधीद अर्जुनॊ रिपून\nअहन्य अहनि मद्रेश दरावयन दृश्यते युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 14, + "text": "भागॊ ऽवशिष्टः कर्णस्य तव चैव महाद्युते\nतं भागं सह कर्णेन युगपन नाशयाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 15, + "text": "सूर्यारुणौ यथादृष्ट्वा तमॊ नश्यति मारिष\nतथा नश्यन्तु कौन्तेयाः सपाञ्चालाः ससृञ्जयाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 16, + "text": "रथानां परवरः कर्णॊ यन्तॄणां परवरॊ भवान\nसंनिपातः समॊ लॊके भवतॊर नास्ति कश चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 17, + "text": "यथा सर्वास्व अवस्थासु वार्ष्णेयः पाति पाण्डवम\nतथा भवान परित्रातु कर्णं वैकर्तनं रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 18, + "text": "तवया सारथिना हय एष अप्रधृष्यॊ भविष्यति\nदेवतानाम अपि रणे सशक्राणां महीपते\nकिं पुनः पाण्डवेयानां मातिशङ्कीर वचॊ मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 19, + "text": "दुर्यॊधन वचः शरुत्वा शल्यः करॊधसमन्वितः\nतरिशिखां भरुकुटीं कृत्वा धुन्वन हस्तौ पुनः पुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 20, + "text": "करॊधरक्ते महानेत्रे परिवर्त्य महाभुजः\nकुलैश्वर्यश्रुतिबलैर दृप्तः शल्यॊ ऽबरवीद इदम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 21, + "text": "अवमन्यसे मां गान्धारे धरुवं मां परिशङ्कसे\nयन मां बरवीषि विस्रब्धं सारथ्यं करियताम इति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 22, + "text": "अस्मत्तॊ ऽभयधिकं कर्णं मन्यमानः परशंससि\nन चाहं युधि राधेयं गणये तुल्यम आत्मना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 23, + "text": "आदिश्यताम अभ्यधिकॊ ममांशः पृथिवीपते\nतम अहं समरे हत्वा गमिष्यामि यथागतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 24, + "text": "अथ वाप्य एक एवाहं यॊत्स्यामि कुरुनन्दन\nपश्य वीर्यं ममाद्य तवं संग्रामे दहतॊ रिपून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 25, + "text": "न चाभिकामान कौरव्य विधाय हृदये पुमान\nअस्मद्विधः परवर्तेत मा मा तवम अतिशङ्किथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 26, + "text": "युधि चाप्य अवमानॊ मे न कर्तव्यः कथं चन\nपश्य हीमौ मम भुजौ वज्रसंहननॊपमौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 27, + "text": "धनुः पश्य च मे चित्रं शरांश चाशीविषॊपमान\nरथं पश्य च मे कॢप्तं सदश्वैर वातवेगितैः\nगदां च पश्य गान्धारे हेमपट्ट विभूषिताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 28, + "text": "दारयेयं महीं करुद्धॊ विकिरेयं च पर्वतान\nशॊषयेयं समुद्रांश च तेजसा सवेन पार्थिव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 29, + "text": "तन माम एवंविधं जानन समर्थम अरिनिग्रहे\nकस्माद युनक्षि सारथ्ये नयूनस्याधिरथेर नृप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 30, + "text": "न नाम धुरि राजेन्द्र परयॊक्तुं तवम इहार्हसि\nन हि पापीयसः शरेयान भूत्वा परेष्यत्वम उत्सहे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 31, + "text": "यॊ हय अभ्युपगतं परीत्या गरीयांसं वशे सथितम\nवशे पापीयसॊ धत्ते तत पापम अधरॊत्तरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 32, + "text": "बराह्मणा बरह्मणा सृष्टा मुखात कषत्रम अथॊरसः\nऊरुभ्याम असृजद वैश्याञ शूद्रान पद्भ्याम इति शरुतिः\nतेभ्यॊ वर्णविशेषाश च परतिलॊमानुलॊमजाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 33, + "text": "अथान्यॊन्यस्य संयॊगाच चातुर्वर्ण्यस्य भारत\nगॊप्तारः संग्रहीतारौ दातारः कषत्रियाः समृताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 34, + "text": "याजनाध्यापनैर विप्रा विशुद्धैश च परतिग्रहैः\nलॊकस्यानुग्रहार्थाय सथापिता बरह्मणा भुवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 35, + "text": "कृषिश च पाशुपाल्यं च विशां दानं च सर्वशः\nबरह्मक्षत्रविशां शूद्रा विहिताः परिचारकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 36, + "text": "बरह्मक्षत्रस्य विहितः सूता वै परिचारकाः\nन विट शूद्रस्य तत्रैव शृणु वाक्यं ममानघ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 37, + "text": "सॊ ऽहं मूर्धावसिक्तः सन राजर्षिकुलसंभवः\nमहारथः समाख्यातः सेव्यः सतव्यश च बन्दिनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 38, + "text": "सॊ ऽहम एतादृशॊ भूत्वा नेहारि कुलमर्दन\nसूतपुत्रस्य संग्रामे सारथ्यं कर्तुम उत्सहे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 39, + "text": "अवमानम अहं पराप्य न यॊत्स्यामि कथं चन\nआपृच्छ्य तवाद्य गान्धारे गमिष्यामि यथागतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 40, + "text": "एवम उक्त्वा नरव्याघ्रः शल्यः समितिशॊभनः\nउत्थाय परययौ तूर्णं राजमध्याद अमर्षितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 41, + "text": "परणयाद बहुमानाच च तं निगृह्य सुतस तव\nअब्रवीन मधुरं वाक्यं साम सर्वार्थसाधकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 42, + "text": "यथा शल्य तवम आत्थेदम एवम एतद असंशयम\nअभिप्रायस तु मे कश चित तं निबॊध जनेश्वर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 43, + "text": "न कर्णॊ ऽभयधिकस तवत्तः शङ्के नैव कथं चन\nन हि मद्रेश्वरॊ राजा कुर्याद यद अनृतं भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 44, + "text": "ऋतम एव हि पूर्वास ते वहन्ति पुरुषॊत्तमाः\nतस्माद आर्तायनिः परॊक्तॊ भवान इति मतिर मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 45, + "text": "शल्य भूतश च शत्रूणां यस्मात तवं भुवि मानद\nतस्माच छल्येति ते नाम कथ्यते पृथिवीपते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 46, + "text": "यद एव वयाहृतं पूर्वं भवता भूरिदक्षिण\nतद एव कुरु धर्मज्ञ मदर्थं यद यद उच्यसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 47, + "text": "न च तवत्तॊ हि राधेयॊ न चाहम अपि वीर्यवान\nवृणीम��� तवां हयाग्र्याणां यन्तारम इति संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 48, + "text": "यथा हय अभ्यधिकं कर्णं गुणैस तात धनंजयात\nवासुदेवाद अपि तवां च लॊकॊ ऽयम इति मन्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 49, + "text": "कर्णॊ हय अभ्यधिकः पार्थाद अस्त्रैर एव नरर्षभ\nभवान अप्य अधिकः कृष्णाद अश्वयाने बले तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 50, + "text": "यथाश्वहृदयं वेद वासुदेवॊ महामनाः\nदविगुणं तवं तथा वेत्थ मद्रराज न संशयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 51, + "text": "[ष]\nयन मा बरवीषि गान्धारे मध्ये सैन्यस्य कौरव\nविशिष्टं देवकीपुत्रात परीतिमान अस्म्य अहं तवयि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 52, + "text": "एष सारथ्यम आतिष्ठे राधेयस्य यशस्विनः\nयुध्यतः पाण्डवाग्र्येण यथा तवं वीर मन्यसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 53, + "text": "समयश च हि मे वीर कश चिद वैकर्तनं परति\nउत्सृजेयं यथाश्रद्धम अहं वाचॊ ऽसय संनिधौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 23, + "shloka": 54, + "text": "[स]\nतथेति राजन पुत्रस ते सह कर्णेन भारत\nअब्रवीन मद्रराजस्य सुतं भरतसत्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 1, + "text": "[दुर]\nभूय एव तु मद्रेश यत ते वक्ष्यामि तच छृणु\nयथा पुरावृत्तम इदं युद्धे देवासुरे विभॊ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 2, + "text": "यद उक्तवान पितुर मह्यं मार्कण्डेयॊ महान ऋषिः\nतद अशेषेण बरुवतॊ मम राजर्षिसत्तम\nतवं निबॊध न चाप्य अत्र कर्तव्या ते विचारणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 3, + "text": "देवानाम असुराणां च महान आसीत समागमः\nबभूव परथमॊ राजन संग्रामस तारका मयः\nनिर्जिताश च तदा दैत्या दैवतैर इति नः शरुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 4, + "text": "निर्जितेषु च दैत्येषु तारकस्य सुतास तरयः\nताराक्षः कमलाक्षश च विद्युन्माली च पार्थिव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 5, + "text": "तप उग्रं समास्थाय नियमे परमे सथिताः\nतपसा कर्शयाम आसुर देहान सवाञ शत्रुतापन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 6, + "text": "दमेन तपसा चैव नियमेन च पार्थिव\nतेषां पितामहः परीतॊ वरदः परददौ वरान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 7, + "text": "अवध्यत्वं च ते राजन सर्वभूतेषु सर्वदा\nसहिता वरयाम आसुः सर्वलॊकपितामहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 8, + "text": "तान बरवीत तदा देवॊ लॊकानां परभुर ईश्वरः\nनास्ति सर्वामरत्वं हि निवर्तध्वम अतॊ ऽसुराः\nवरम अन्यं वृणीध्वं वै यादृशं संप्ररॊचते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 9, + "text": "ततस ते सहिता राजन संप्रधार्यासकृद बहु\nसर्वलॊकेश्वरं वाक्यं परणम्यैनम अथाब्रुवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 10, + "text": "अस्माकं तवं वरं देव परयच्छेमं पितामह\nवयं पुराणि तरीण्य एव समास्थाय महीम इमाम\nविचरिष्याम लॊके ऽसमिंस तवत्प्रसाद पुरस्कृताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 11, + "text": "ततॊ वर्षसहस्रे तु समेष्यामः परस्परम\nएकीभावं गमिष्यन्ति पुराण्य एतानि चानघ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 12, + "text": "समागतानि चैतानि यॊ हन्याद भगवंस तदा\nएकेषुणा देववरः स नॊ मृत्युर भविष्यति\nएवम अस्त्व इति तान देवः परत्युक्त्वा पराविशद दिवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 13, + "text": "ते तु लब्धवराः परीताः संप्रधार्य परस्परम\nपुरत्रय विसृष्ट्य अर्थं मयं वव्रुर महासुरम\nविश्वकर्माणम अजरं दैत्यदानव पूजितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 14, + "text": "ततॊ मयः सवतपसा चक्रे धीमान पुराणि ह\nतरीणि काञ्चनम एकं तु रौप्यं कार्ष्णायसं तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 15, + "text": "काञ्चनं दिवि तत्रासीद अन्तरिक्षे च राजतम\nआयसं चाभवद भूमौ चक्रस्थं पृथिवीपते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 16, + "text": "एकैकं यॊजनशतं विस्तारायाम संमितम\nगृहाट्टाट्टालक युतं बृहत पराकारतॊरणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 17, + "text": "गुणप्रसव संबाधम असंबाधम अनामयम\nपरासादैर विविधैश चैव दवारैश चाप्य उपशॊभितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 18, + "text": "पुरेषु चाभवन राजन राजानॊ वै पृथक पृथक\nकाञ्चनं तारकाक्षस्य चित्रम आसीन महात्मनः\nराजतं कमलाक्षस्य विद्युन्मालिन आयसम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 19, + "text": "तरयस ते दैत्य राजानस तरीँल लॊकान आशु तेजसा\nआक्रम्य तस्थुर वर्षाणां पूगान नाम परजापतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 20, + "text": "तेषां दानवमुख्यानां परयुतान्य अर्बुदानि च\nकॊट्यश चाप्रतिवीराणां समाजग्मुस ततस ततः\nमहद ऐश्वर्यम इच्छन्तस तरिपुरं दुर्गम आश्रिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 21, + "text": "सर्वेषां च पुनस तेषां सर्वयॊगवहॊ मयः\nतम आश्रित्य हि ते सर्वे अवर्तन्ताकुतॊ भयाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 22, + "text": "यॊ हि यं मनसा कामं दध्यौ तरिपुरसंश्रयः\nतस्मै कामं मयस तं तं विदधे मायया तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 23, + "text": "तारकाक्ष सुतश चासीद धरिर नाम महाबलः\nतपस तेपे परमकं येनातुष्यत पितामहः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 24, + "text": "स तुष्टम अवृणॊद देवं वापी भवतु नः पुरे\nशस्त्रैर विनिहता यत्र कषिप्ताः सयुर बलवत्तराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 25, + "text": "स तु लब्ध्वा वरं वीरस तारकाक्ष सुतॊ हरिः\nससृजे तत्र वापीं तां मृतानां जीवनीं परभॊ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 26, + "text": "येन रूपेण दैत्यस तु येन वेषेण चैव ह\nमृतस तस्यां परिक्षिप्तस तादृशेनैव जज्ञिवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 27, + "text": "तां पराप्य तरैपुरस्थास तु सर्वाँल लॊकान बबाधिरे\nमहता तपसा सिद्धाः सुराणां भयवर्धनाः\nन तेषाम अभवद राजन कषयॊ युद्धे कथं चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 28, + "text": "ततस ते लॊभमॊहाभ्याम अभिभूता विचेतसः\nनिर्ह्रीकाः संस्थितिं सर्वे सथापितां समलूलुपन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 29, + "text": "विद्राव्य सगणान देवांस तत्र तत्र तदा तदा\nविचेरुः सवेन कामेन वरदानेन दर्पिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 30, + "text": "देवारण्यानि सर्वाणि परियाणि च दिवौकसाम\nऋषीणाम आश्रमान्पुण्यान यूपाञ्जन पदांस तथा\nवयनाशयन्त मर्यादा दानवा दुष्टचारिणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 31, + "text": "ते देवाः सहिताः सर्वे पितामहम अरिंदम\nअभिजग्मुस तदाख्यातुं विप्र कारं सुरेतरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 32, + "text": "ते तत्त्वं सर्वम आख्याय शिरसाभिप्रणम्य च\nवधॊपायमपृच्छन्त भगवन्तं पितामहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 33, + "text": "शरुत्वा तद भगवान देवॊ देवान इदम उवाच ह\nअसुराश च दुरात्मानस ते चापि विभुध दविषः\nअपराध्यन्ति सततं ये युष्मान पीडयन्त्य उत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 34, + "text": "अहं हि तुल्यः सर्वेषां भूतानां नात्र संशयः\nअधार्मिकास तु हन्तव्या इत्य अहं परब्रवीमि वः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 35, + "text": "ते यूयं सथाणुम ईशानं जिष्णुम अक्लिष्टकारिणम\nयॊद्धारं वृणुतादित्याः स तान हन्ता सुरेतरान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 36, + "text": "इति तस्य वचः शरुत्वा देवाः शक्रपुरॊगमाः\nबरह्माणम अग्रतः कृत्वा वृषाङ्कं शरणं ययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 37, + "text": "तपः परं समातस्थुर गृणन्तॊ बरह्म शाश्वतम\nऋषिभिः सहधर्मज्ञा भवं सर्वात्मना गताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 38, + "text": "तुष्टुवुर वाग्भिर अर्थ्याभिर भयेष्व ��भयकृत्तमम\nसर्वात्मानं महात्मानं येनाप्तं सर्वम आत्मना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 39, + "text": "तपॊ विशेषैर बहुभिर यॊगं यॊ वेद चात्मनः\nयः सांख्यम आत्मनॊ वेद यस्य चात्मा वशे सदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 40, + "text": "ते तं ददृशुर ईशानं तेजॊराशिम उमापतिम\nअनन्यसदृशं लॊके वरतवन्तम अकल्मषम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 41, + "text": "एकं च भगवन्तं ते नानारूपम अकल्पयन\nआत्मनः परतिरूपाणि रूपाण्य अथ महात्मनि\nपरस्परस्य चापश्यन सर्वे परमविस्मिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 42, + "text": "सर्वभूतमयं चेशं तम अजं जगतः पतिम\nदेवा बरह्मर्षयश चैव शिरॊभिर धरणीं गताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 43, + "text": "तान सवस्ति वाक्येनाभ्यर्च्य समुत्थाप्य च शंकरः\nबरूत बरूतेति भगवान समयमानॊ ऽभयभाषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 44, + "text": "तर्यम्बकेणाभ्यनुज्ञातास ततस ते ऽसवस्थचेतसः\nनमॊ नमस ते ऽसतु विभॊ तत इत्य अब्रुवन भवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 45, + "text": "नमॊ देवातिदेवाय धन्विने चातिमन्यवे\nपरजापतिमखघ्नाय परजापतिभिर ईड्यसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 46, + "text": "नमः सतुताय सतुत्याय सतूयमानाय मृत्यवे\nविलॊहिताय रुद्राय नीलग्रीवाय शूलिने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 47, + "text": "अमॊघाय मृगाक्षाय परवरायुध यॊधिने\nदुर्वारणाय शुक्राय बरह्मणे बरह्मचारिणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 48, + "text": "ईशानायाप्रमेयाय नियन्त्रे चर्म वाससे\nतपॊनित्याय पिङ्गाय वरतिने कृत्ति वाससे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 49, + "text": "कुमार पित्रे तर्यक्षाय परवरायुध धारिणे\nपरपन्नार्ति विनाशाय बरह्म दविट संघघातिने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 50, + "text": "वनस्पतीनां पतये नराणां पतये नमः\nगवां च पतये नित्यं यज्ञानां पतये नमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 51, + "text": "नमॊ ऽसतु ते ससैन्याय तर्यम्बकायॊग्र तेजसे\nमनॊवाक कर्मभिर देव तवां परपन्नान भजस्व नः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 52, + "text": "ततः परसन्नॊ भगवान सवागतेनाभिनन्द्य तान\nपरॊवाच वयेतु वस्त्रासॊ बरूत किं करवाणि वः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 53, + "text": "पितृदेवर्षिसंघेभ्यॊ वरे दत्ते महात्मना\nसत्कृत्य शंकरं पराह बरह्मा लॊकहितं वचः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 54, + "text": "तवातिसर्गाद देवेश पराजापत्यम इदं पदम\nमयाधितिष��ठता दत्तॊ दानवेभ्यॊ महान वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 55, + "text": "तान अतिक्रान्त मर्यादान नान्यः संहर्तुम अर्हति\nतवाम ऋते भूतभव्येश तवं हय एषां परत्य अरिर वधे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 56, + "text": "स तवं देव परपन्नानां याचतां च दिवौकसाम\nकुरु परसादं देवेश दानवाञ जहि शूलभृत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 57, + "text": "[भग]\nहन्तव्याः शत्रवः सर्वे युष्माकम इति मे मतिः\nन तव एकॊ ऽहं वधे तेषां समर्थॊ वै सुरद्विषाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 58, + "text": "ते यूयं सहिताः सर्वे मदीयेनास्त्र तेजसा\nजयध्वं युधि ताञ शत्रून संघातॊ हि महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 59, + "text": "[देवाह]\nअस्मत तेजॊबलं यावत तावद दविगुणम एव च\nतेषाम इति ह मन्यामॊ दृष्टतेजॊबला हि ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 60, + "text": "[भग]\nवध्यास ते सर्वतः पापा ये युष्मास्व अपराधिनः\nमम तेजॊबलार्धेन सर्वांस तान घनत शात्रवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 61, + "text": "[देवाह]\nबिभर्तुं तेजसॊ ऽरधं ते न शक्ष्यामॊ महेश्वर\nसर्वेषां नॊ बलार्धेन तवम एव जहि शात्रवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 62, + "text": "[दुर]\nततस तथेति देवेशस तैर उक्तॊ राजसत्तम\nअर्धम आदाय सर्वेभ्यस तेजसाभ्यधिकॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 63, + "text": "स तु देवॊ बलेनासीत सर्वेभ्यॊ बलवत्तरः\nमहादेव इति खयातस तदा परभृति शंकरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 64, + "text": "ततॊ ऽबरवीन महादेवॊ धनुर बाणधरस तव अहम\nहनिष्यामि रथेनाजौ तान रिपून वै दिवौकसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 65, + "text": "ते यूयं मे रथं चैव धनुर बाणं तथैव च\nपश्यध्वं यावद अद्यैतान पातयामि महीतले" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 66, + "text": "[देवाह]\nमूर्ति सर्वस्वम आदाय तरैलॊक्यस्य ततस ततः\nरथं ते कल्पयिष्याम देवेश्वर महौजसम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 67, + "text": "तथैव बुद्ध्या विहितं विश्वकर्म कृतं शुभम\nततॊ विबुधशार्दूलास तं रथं समकल्पयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 68, + "text": "वन्धुरं पृथिवीं देवीं विशालपुरमालिनीम\nसपर्वतवनद्वीपां चक्रूर भूतधरां तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 69, + "text": "मन्दरं पर्वतं चाक्षं जङ्घास तस्य महानदीः\nदिशश च परदिशश चैव परिवारं रथस्य हि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 70, + "text": "अनुकर्षान गरहान दीप्तान वरूथं चापि तारकाः\nधर्मार्थकामसंयुक्तं तरिवेणुं चापि बन्धुरम\nओषधीर विविधास तत्र नानापुष्पफलॊद्गमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 71, + "text": "सूर्या चन्द्रमसौ कृत्वा चक्रे रथवरॊत्तमे\nपक्षौ पूर्वापरौ तत्र कृते रात्र्यहनी शुभे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 72, + "text": "दशनागपतीनीषाम धृतराष्ट्र मुखान दृढाम\nदयां युगं युगचर्माणि संवर्तक बलाहकान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 73, + "text": "शम्यां धृतिं च मेघां च सथितिं संनतिम एव च\nगरहनक्षत्रताराभिश चर्म चित्रं नभस्तलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 74, + "text": "सुराम्बुप्रेतवित्तानां पतीँल लॊकेश्वरान हयान\nसिनीवालीम अनुमतिं कुहूं राकां च सुव्रताम\nयॊक्त्राणि चक्रुर वाहानां रॊहकांश चापि कण्ठकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 75, + "text": "कर्म सत्यं तपॊ ऽरथश च विहितास तत्र रश्मयः\nअधिष्ठानं मनस तव आसीत परिरथ्यं सरस्वती" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 76, + "text": "नानावर्णाश च चित्राश च पताकाः पवनेरिताः\nविद्युद इन्द्र धनुर नद्धं रथं दीप्तं वयदीपयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 77, + "text": "एवं तस्मिन महाराज कल्पिते रथसत्तमे\nदेवैर मनुजशार्दूल दविषताम अभिमर्दने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 78, + "text": "सवान्य आयुधानि मुख्यानि नयदधाच छंकरॊ रथे\nरथयष्टिं वियत कृष्टां सथापयाम आस गॊवृषम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 79, + "text": "बरह्मदण्डः कालदण्डॊ रुद्र दण्डस तथा जवरः\nपरिस्कन्दा रथस्यास्य सर्वतॊदिशम उद्यताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 80, + "text": "अथर्वाङ्गिरसाव आस्तां चक्ररक्षौ महात्मनः\nऋग्वेदः सामवेदश च पुराणं च पुरःसराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 81, + "text": "इतिहास यजुर्वेदौ पृष्ठरक्षौ बभूवतुः\nदिव्या वाचश च विद्याश च परिपार्श्व चराः कृताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 82, + "text": "तॊत्त्रादयश च राजेन्द्र वषट्कारस तथैव च\nओंकारश च मुखे राजन्न अतिशॊभा करॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 83, + "text": "विचित्रम ऋतुभिः षड्भिः कृत्वा संवत्सरं धनुः\nतस्मान नॄणां कालरात्रिर जया कृता धनुषॊ ऽजरा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 84, + "text": "इषुश चाप्य अभवद विष्णुर जवलनः सॊम एव च\nअग्नी षॊमौ जगत कृत्स्नं वैष्णवं चॊच्यते जगत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 85, + "text": "विष्णुश चात्मा भगवतॊ भवस्यामित तेजसः\nतस्माद धनुर्ज्या संस्पर्शं न विषेहुर हरस्य ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 86, + "text": "तस्मिञ शरे तिग्ममन्युर मुमॊचाविषहं परभुः\nभृग्वङ्गिरॊ मन्युभवं करॊधाग्निम अतिदुःसहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 87, + "text": "स नीललॊहितॊ धूम्रः कृत्तिवासा भयंकरः\nआदित्यायुत संकाशस तेजॊ जवालावृतॊ जवलन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 88, + "text": "दुश्च्यावश चयावनॊ जेता हन्ता बरह्म दविषां हरः\nनित्यं तराता च हन्ता च धर्माधर्माश्रिताञ जनान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 89, + "text": "परमाथिभिर घॊररूपैर भीमॊदग्रैर गणैर वृतः\nविभाति भगवान सथाणुस तैर एवात्म गुणैर वृतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 90, + "text": "तस्याङ्गानि समाश्रित्य सथितं विश्वम इदं जगत\nजङ्गमाजङ्गमं राजञ शुशुभे ऽदभुतदर्शनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 91, + "text": "दृष्ट्वा तु तं रथं दिव्यं कवची स शरासनी\nबाणम आदत्त तं दिव्यं सॊमविष्ण्व अग्निसंभवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 92, + "text": "तस्य वाजांस ततॊ देवाः कल्पयां चक्रिरे विभॊः\nपुण्यगन्धवहं राजञ शवसनं राजसत्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 93, + "text": "तम आस्थाय महादेवस तरासयन दैवतान्य अपि\nआरुरॊह तदा यत्तः कम्पयन्न इव रॊदसी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 94, + "text": "स शॊभमानॊ वरदः खड्गी बाणी शरासनी\nहसन्न इवारवीद देवॊ सारथिः कॊ भविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 95, + "text": "तम अब्रुवन देवगणा यं भवान संनियॊक्ष्यते\nस भविष्यति देवेश सारथिस ते न संशयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 96, + "text": "तान अब्रवीत पुनर देवॊ मत्तः शरेष्ठतरॊ हि यः\nतं सारथिं कुरुध्वं मे सवयं संचिन्त्य माचिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 97, + "text": "एतच छरुत्वा ततॊ देवा वाक्यम उक्तं महात्मना\nगत्वा पितामहं देवं परसाद्यैवं वचॊ ऽबरुवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 98, + "text": "देव तवयेदं कथितं तरिदशारिनिबर्हणम\nतथा च कृतम अस्माभिः परसन्नॊ वृषभध्वजः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 99, + "text": "रथश च विहितॊ ऽसमाभिर विचित्रायुध संवृतः\nसारथिं तु न जानीमः कः सयात तस्मिन रथॊत्तमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 100, + "text": "तस्माद विधीयतां कश चित सारथिर देव सत्तम\nसफलां तां गिरं देवकर्तुम अर्हसि नॊ विभॊ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 101, + "text": "एवम अस्मासु हि पुरा भगवन्न उक्तवान असि\nहितंकर्तास्मि भवताम इति तत कर्तुम अर्हसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 102, + "text": "स देव युक्तॊ रथसत्तमॊ नॊ; दुरावरॊ दरावणः शात्रवाणाम\nपिनाक पाणिर विहितॊ ऽतर यॊद्धा; विभीषयन दानवान उद्यतॊ ऽसौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 103, + "text": "तथैव वेदाश चतुरॊ हयाग्र्या; धरा सशैला च रथॊ महात्मन\nनक्षत्रवंशॊ ऽनुगतॊ वरूथे; यस्मिन यॊद्धा सारथिनाभिरक्ष्यः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 104, + "text": "तत्र सारथिर एष्टव्यः सर्वैर एतैर विशेषवान\nतत परतिष्ठॊ रथॊ देव हया यॊद्धा तथैव च\nकवचानि च शस्त्राणि कार्मुकं च पितामह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 105, + "text": "तवाम ऋते सारथिं तत्र नान्यं पश्यामहे वयम\nतवं हि सर्वैर गुणैर युक्तॊ देवताभ्यॊ ऽधिकः परभॊ\nसारथ्ये तूर्णम आरॊह संयच्छ परमान हयान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 106, + "text": "इति ते शिरसा नत्वा तरिलॊकेशं पितामहम\nदेवाः परसादयाम आसुः सारथ्यायेति नः शरुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 107, + "text": "[बरह्मा]\nनात्र किं चिन मृषा वाक्यं यद उक्तं वॊ दिवौकसः\nसंयच्छामि हयान एष युध्यतॊ वै कपर्दिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 108, + "text": "ततः स भगवान देवॊ लॊकस्रष्टा पितामहः\nसारथ्ये कल्पितॊ देवैर ईशानस्य महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 109, + "text": "तस्मिन्न आरॊहति कषिप्रं सयन्दनं लॊकपूजिते\nशिरॊभिर अगमंस तूर्णं ते हया वातरंहसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 110, + "text": "महेश्वरे तवारुहति जानुभ्याम अगमन महीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 111, + "text": "अभीशून हि तरिलॊकेशः संगृह्य परपितामहः\nतान अश्वांश चॊदयाम आस मनॊमारुतरंहसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 112, + "text": "ततॊ ऽधिरूढे वरदे परयाते चासुरान परति\nसाधु साध्व इति विश्वेशः समयमानॊ ऽभयभाषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 113, + "text": "याहि देव यतॊ दैत्याश चॊदयाश्वान अतन्द्रितः\nपश्य बाह्वॊर बलं मे ऽदय निघ्नतः शात्रवान रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 114, + "text": "ततस तांश चॊदयाम आस वायुवेगसमाञ्जवे\nयेन तन्त्रिपुरं राजन दैत्यदानवरक्षितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 115, + "text": "अथाधिज्यं धनुः कृत्वा शर्वः संधाय तं शरम\nयुक्त्वा पाशुपतास्त्रेण तरिपुरं समचिन्तयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 116, + "text": "तस्मिन सथिते तदा राजन करुद्धे विधृत कार्मुके\nपुराणि तानि कालेन जग्मुर एकत्वतां तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 117, + "text": "एक��भावं गते चैव तरिपुरे समुपागते\nबभूव तुमुलॊ हर्षॊ दैवतानां महात्मनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 118, + "text": "ततॊ देवगणाः सर्वे सिद्धाश च परमर्षयः\nजयेति वाचॊ मुमुचुः संस्तुवन्तॊ मुदान्विताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 119, + "text": "ततॊ ऽगरतॊ परादुरभूत तरिपुरं जघ्नुषॊ ऽसुरान\nअनिर्देश्यॊग्र वपुषॊ देवस्यासह्य तेजसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 120, + "text": "स तद विकृष्य भगवान दिव्यं लॊकेश्वरॊ धनुः\nतरैलॊक्यसारं तम इषुं मुमॊच तरिपुरं परति\nतत सासुरगणं दग्ध्वा पराक्षिपत पश्चिमार्णवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 121, + "text": "एवं तत तरिपुरं दग्धं दानवाश चाप्य अशेषतः\nमहेश्वरेण करुद्धेन तरैलॊक्यस्य हितैषिणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 122, + "text": "स चात्मक्रॊधजॊ वह्निर हाहेत्य उक्त्वा निवारितः\nमा कार्षीर भस्मसाल लॊकान इति तर्यक्षॊ ऽबरवीच च तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 123, + "text": "ततः परकृतिम आपन्ना देवा लॊकास तथर्षयः\nतुष्टुवुर वाग्भिर अर्थ्याभिः सथाणुम अप्रतिमौजसम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 124, + "text": "ते ऽनुज्ञाता भगवता जग्मुः सर्वे यथागतम\nकृतकामाः परसन्नेन परजापतिमुखाः सुराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 125, + "text": "यथैव भगवान बरह्मा लॊकधाता पिता महः\nसंयच्छ तवं हयान अस्य राधेयस्य महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 126, + "text": "तवं हि कृष्णाच च कर्णाच च फल्गुनाच च विशेषतः\nविशिष्टॊ राजशार्दूल नास्ति तत्र विचारणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 127, + "text": "युद्धे हय अयं रुद्र कल्पस तवं च बरह्म समॊ ऽनघ\nतस्माच छक्तौ युवां जेतुं मच्छत्रूंस ताव इवासुरान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 128, + "text": "यथा शल्याद्य कर्णॊ ऽयं शवेताश्वं कृष्णसारथिम\nपरमथ्य हन्यात कौन्तेयं तथा शीघ्रं विधीयताम\nतवयि कर्णश च राज्यं च वयं चैव परतिष्ठिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 129, + "text": "इंमं चाप्य अपरं भूय इतिहासं निबॊध मे\nपितुर मम सकाशे यं बराह्मणः पराह धर्मवित" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 130, + "text": "शरुत्वा चैतद वचश चित्रं हेतुकार्यार्थ संहितम\nकुरु शल्य विनिश्चित्य मा भूद अत्र विचारणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 131, + "text": "भार्गवाणां कुले जातॊ जमद अग्निर महातपाः\nतस्य रामेति विख्यातः पुत्रस तेजॊ गुणान्वितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 132, + "text": "स तीव्रं तप आस्थाय परसादयितवान भवम\nअस्त्रहेतॊः परसन्नात्मा नियतः संयतेन्द्रियः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 133, + "text": "तस्य तुष्टॊ महादेवॊ भक्त्या च परशमेन च\nहृद्गतं चास्य विज्ञाय दर्शयाम आस शंकरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 134, + "text": "[इष्वर]\nराम तुष्टॊ ऽसमि भद्रं ते विदितं मे तवेप्सितम\nकुरुष्व पूतम आत्मानं सर्वम एतद अवाप्स्यसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 135, + "text": "दास्यामि ते तदास्त्राणि यदा पूतॊ भविष्यसि\nअपात्रम असमर्थं च दहन्त्य अस्त्राणि भार्गव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 136, + "text": "इत्य उक्तॊ जामदग्न्यस तु देवदेवेन शूलिना\nपरत्युवाच महात्मानं शिरसावनतः परभुम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 137, + "text": "यदा जानासि देवेश पात्रं माम अस्त्रधारणे\nतदा शुश्रूषते ऽसत्राणि भवान मे दातुम अर्हति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 138, + "text": "[दुर]\nततः स तपसा चैव दमेन नियमेन च\nपूजॊपहार बलिभिर हॊममन्त्रपुरस्कृतैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 139, + "text": "आराधयितवाञ शर्वं बहून वर्षगणांस तदा\nपरसन्नश च महादेवॊ भार्गवस्य महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 140, + "text": "अब्रवीत तस्य बहुशॊ गुणान देव्याः समीपतः\nभक्तिमान एष सततं मयि रामॊ दृढव्रतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 141, + "text": "एवं तस्य गुणान परीतॊ बहुशॊ ऽकथयत परभुः\nदेवतानां पितॄणां च समक्षम अरिसूदनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 142, + "text": "एतस्मिन्न एव काले तु दैत्या आसन महाबलाः\nतैस तदा दर्पमॊहान्धैर अबाध्यन्त दिवौकसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 143, + "text": "ततः संभूय विबुधास तान हन्तुं कृतनिश्चयाः\nचक्रुः शत्रुवधे यत्नं न शेकुर जेतुम एव ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 144, + "text": "अभिगम्य ततॊ देवा महेश्वरम अथाब्रुवन\nपरसादयन्तस तं भक्त्या जहि शत्रुगणान इति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 145, + "text": "परतिज्ञाय ततॊ देवॊ देवतानां रिपुक्षयम\nरामं भार्गवम आहूय सॊ ऽभयभाषत शंकरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 146, + "text": "रिपून भार्गव देवानां जहि सर्वान समागतान\nलॊकानां हितकामार्थं मत्प्रीत्यर्थं तथैव च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 147, + "text": "[राम]\nअकृतास्त्रस्य देवेश का शक्तिर मे महेश्वर\nनिहन्तुं दानवान सर्वान कृतास्त्रान युद्धदुर्मदान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 148, + "text": "[इष��वर]\nगच्छ तवं मद अनुध्यानान निहनिष्यसि दानवान\nविजित्य च रिपून सर्वान गुणान पराप्स्यसि पुष्कलान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 149, + "text": "[दुर]\nएतच छरुत्वा च वचनं परतिगृह्य च सर्वशः\nरामः कृतस्वस्त्ययनः परययौ दानवान परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 150, + "text": "अवधीद देवशत्रूंस तान मददर्प बलान्वितान\nवज्राशनिसमस्पर्शैः परहारैर एव भार्गवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 151, + "text": "स दानवैः कषततनुर जामद अग्न्यॊ दविजॊत्तमः\nसंस्पृष्टः सथाणुना सद्यॊ निर्व्रणः समजायत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 152, + "text": "परीतश च भगवान देवः कर्मणा तेन तस्य वै\nवरान परादाद बरह्म विदे भार्गवाय महात्मने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 153, + "text": "उक्तश च देवदेवेन परीतियुक्तेन शूलिना\nनिपातात तव शस्त्राणां शरीरे याभवद रुजा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 154, + "text": "तया ते मानुषं कर्म वयपॊढं भृगुनन्दन\nगृहाणास्त्राणि दिव्यानि मत्सकाशाद यथेप्सितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 155, + "text": "ततॊ ऽसत्राणि समस्तानि वरांश च मनसेप्सितान\nलब्ध्वा बहुविधान रामः परणम्या शिरसा शिवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 156, + "text": "अनुज्ञां पराप्य देवेशाञ जगाम स महातपाः\nएवम एतत पुरावृत्तं तदा कथितवान ऋषिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 157, + "text": "भार्गवॊ ऽपय अददात सर्वं धनुर्वेदं महात्मने\nकर्णाय पुरुषव्याघ्र सुप्रीतेनान्तरात्मना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 158, + "text": "वृजिनं हि भवेत किं चिद यदि कर्णस्य पार्थिव\nनास्मै हय अस्त्राणि दिव्यानि परादास्यद भृगुनन्दनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 159, + "text": "नापि सूत कुले जात्म कर्णं मन्ये कथं चन\nदेवपुत्रम अहं मन्ये कषत्रियाणां कुलॊद्भवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 160, + "text": "सकुण्डलं सकवचं दीर्घबाहुं महारथम\nकथम आदित्यसदृशं मृगी वयाघ्रं जनिष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 24, + "shloka": 161, + "text": "पश्य हय अस्य भुजौ पीनौ नागराजकरॊपमौ\nवक्षः पश्य विशालं च सर्वशत्रुनिबर्हणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 1, + "text": "[दुर]\nएवं स भगवान देवः सर्वलॊकपितामहः\nसारथ्यम अकरॊत तत्र यत्र रुद्रॊ ऽभवद रथी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 2, + "text": "रथिनाभ्यधिकॊ वीरः कर्तव्यॊ रथसारथिः\nतस्मात तवं पुरुषव्याघ्र नियच्छ तुरगान युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 3, + "text": "[स]\nततः शल्यः परिष्वज्य सुतं ते वाक्यम अब्रवीत\nदुर्यॊधनम अमित्रघ्नः परीतॊ मद्राधिपस तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 4, + "text": "एवं चेन मन्यसे राजन गान्धारे परियदर्शन\nतस्मात ते यत परियं किं चित तत सर्वं करवाण्य अहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 5, + "text": "यत्रास्मि भरतश्रेष्ठ यॊग्यः कर्मणि कर्हि चित\nतत्र सर्वात्मना युक्तॊ वक्ष्ये कार्यधुरं तव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 6, + "text": "यत तु कर्णम अहं बरूयां हितकामः परियाप्रियम\nमम तत्क्षमतां सर्वं भवान कर्णश च सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 7, + "text": "[कर्ण]\nईशानस्य यथा बरह्मा यथा पार्थस्य केशवः\nतथा नित्यं हिते युक्तॊ मद्रराजभजस्व नः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 8, + "text": "[षल्य]\nआत्मनिन्दात्मपूजा च परनिन्दा परस्तवः\nअनाचरितम आर्याणां वृत्तम एतच चतुर्विधम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 9, + "text": "यत तु विद्वान परवक्ष्यामि परत्ययार्थम अहं तव\nआत्मनः सतवसंयुक्तं तन निबॊध यथातथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 10, + "text": "अहं शक्रस्य सारथ्ये यॊग्यॊ मातलिवत परभॊ\nअप्रमाद परयॊगाच च जञानविद्या चिकित्सितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 25, + "shloka": 11, + "text": "ततः पार्थेन संग्रामे युध्यमानस्य ते ऽनघ\nवाहयिष्यामि तुरगान विज्वरॊ भव सूतज" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 1, + "text": "[दुर]\nअयं ते कर्ण सारथ्यं मद्रराजः करिष्यति\nकृष्णाद अभ्यधिकॊ यन्ता देवेन्द्रस्येव मातलिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 2, + "text": "यथा हरिहयैर युक्तं संगृह्णाति स मातलिः\nशल्यस तव तथाद्यायं संयन्ता रथवाजिनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 3, + "text": "यॊधे तवयि रथस्थे च मद्रराजे च सारथौ\nरथश्रेष्ठॊ धरुवं संख्ये पार्थॊ नाभिभविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 4, + "text": "[स]\nततॊ दुर्यॊधनॊ भूयॊ मद्रराजं तरस्विनम\nउवाच राजन संग्रामे संयच्छन्तं हयॊत्तमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 5, + "text": "तवयाभिगुप्तॊ राधेयॊ विजेष्यति धनंजयम\nइत्य उक्तॊ रथम आस्थाय तथेति पराह भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 6, + "text": "शल्ये ऽभयुपगते कर्णः सारथिं सुमनॊऽबरवीत\nसवं सूत सयन्दनं मह्यं कल्पयेत्य असकृत तवरन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 7, + "text": "ततॊ जैत्रं रथवरं गन्धर्वनगरॊपमम\nविधिवत कल्पितं भर्त्रे जयेत्य उक्त्वा नयवेदयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 8, + "text": "तं रथं रथिनां शरेष्ठः कर्णॊ ऽभयर्च्य यथाविधि\nसंपादितं बरह्मविदा पूर्वम एव पुरॊधसा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 9, + "text": "कृत्वा परदक्षिणं यत्नाद उपस्थाय च भास्करम\nसमीपस्थं मद्रराजं समारॊपयद अग्रतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 10, + "text": "ततः कर्णस्य दुर्धर्षं सयन्दनप्रवरं महत\nआरुरॊह महातेजाः शल्यः सिंह इवाचलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 11, + "text": "ततः शल्यास्थितं राजन कर्णः सवरथम उत्तमम\nअध्यतिष्ठद यथाम्भॊदं विद्युत्वन्तं दिवाकरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 12, + "text": "ताव एकरथम आरूढाव आदित्याग्निसमत्विषौ\nवयभ्राजेतां यथा मेघं सूर्याग्नी सहितौ दिवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 13, + "text": "संस्तूयमानौ तौ वीरौ तदास्तां दयुतिमत्तरौ\nऋत्विक सदस्यैर इन्द्राग्नी हूयमानाव इवाध्वरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 14, + "text": "स शल्य संगृहीताश्वे रथे कर्णः सथितॊ ऽभवत\nधनुर विस्फारयन घॊरं परिवेषीव भास्करः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 15, + "text": "आस्थितः स रथश्रेष्ठं कर्णः शरगभस्तिमान\nपरबभौ पुरुषव्याघ्रॊ मन्दरस्थ इवांशुमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 16, + "text": "तं रथस्थं महावीरं यान्तं चामिततेजसम\nदुर्यॊधनः सम राधेयम इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 17, + "text": "अकृतं दरॊण भीष्माभ्यां दुष्करं कर्म संयुगे\nकुरुष्वाधिरथे वीर मिषतां सर्वधन्विनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 18, + "text": "मनॊगतं मम हय आसीद भीष्मद्रॊणौ महारथौ\nअर्जुनं भीमसेनं च निहन्ताराव इति धरुवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 19, + "text": "ताभ्यां यद अकृतं वीर वीरकर्म महामृधे\nतत कर्म कुरु राधेय वज्रपाणिर इवापरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 20, + "text": "गृहाण धर्मराजं वा जहि वा तवं धनंजयम\nभीमसेनं च राधेय माद्रीपुत्रौ यमाव अपि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 21, + "text": "जयश च ते ऽसतु भद्रं च परयाहि पुरुषर्षभ\nपाण्डुपुत्रस्य सैन्यानि कुरु सर्वाणि भस्मसात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 22, + "text": "ततस तूर्यसहस्राणि भेरीणाम अयुतानि च\nवाद्यमानान्य अरॊचन्त मेघशब्दा यथा दिवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 23, + "text": "परतिगृह्य तु तद वाक्यं रथस्थॊ रथसत्तमः\nअभ्यभाषत राधेयः शल्यं युद्धविशादरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 24, + "text": "चॊदयाश्वान महाबाहॊ यावद धन्मि धनंजयम\nभीमसेनं यमौ चॊभौ राजानं च युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 25, + "text": "अद्य पश्यतु मे शल्य बाहुवीर्यं धनंजयः\nअस्यतः कङ्कपत्राणां सहस्राणि शतानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 26, + "text": "अद्य कषेप्स्याम्य अहं शल्य शरान परमतेजनान\nपाण्डवानां विनाशाय दुर्यॊधन जयाय च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 27, + "text": "[षल्य]\nसूतपुत्र कथं नु तवं पाण्डवान अवमन्यसे\nसर्वास्त्रज्ञान महेष्वासान सर्वान एव महारथान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 28, + "text": "अनिवर्तिनॊ महाभागान अजेयान सत्यविक्रमान\nअपि संजनयेयुर ये भयं साक्षाच छतक्रतॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 29, + "text": "यदा शरॊष्यसि निर्घॊषं विस्फूर्जितम इवाशनेः\nराधेय गाण्डिवस्याजौ तदा नैवं वदिष्यसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 30, + "text": "[स]\nअनादृत्य तु तद वाक्यं मद्रराजेन भाषितम\nदरक्ष्यस्य अद्येत्य अवॊचद वै शक्यं कर्णॊ नरेश्वर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 31, + "text": "दृष्ट्वा कर्णं महेष्वासं युयुत्सुं समवस्थितम\nचुक्रुशुः कुरवः सर्वे हृष्टरूपाः परंतप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 32, + "text": "ततॊ दुन्दुभिघॊषेण भेरीणां निनदेन च\nबाणशब्दैश च विविधैर गर्जितैश च तरस्विनाम\nनिर्ययुस तावका युद्धे मृत्युं कृत्वा निवर्तनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 33, + "text": "परयाते तु ततः कर्णे यॊधेषु मुदितेषु च\nचचाल पृथिवी राजन ररास च सुविस्वरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 34, + "text": "निश्चरन्तॊ वयदृश्यन्त सूर्यात सप्त महाग्रहाः\nउल्का पातश च संजज्ञे दिशां दाहस तथैव च\nतथाशन्यश च संपेतुर ववुर वाताश च दारुणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 35, + "text": "मृगपक्षिगणाश चैव बहुशः पृतनां तव\nअपसव्यं तदा चक्रुर वेदयन्तॊ महद भयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 36, + "text": "परस्थितस्य च कर्णस्य निपेतुस तुरगा भुवि\nअस्थि वर्षं च पतितम अन्तरिक्षाद भयानकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 37, + "text": "जज्वलुश चैव शस्त्राणि धवजाश चैव चकम्पिरे\nअश्रूणि च वयमुञ्चन्त वाहनानि विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 38, + "text": "एते चान्ये च बहव उत्पातास तत्र मारिष\nसमुत्पेतुर विनाशाय कौरवाणां सुदारुणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 39, + "text": "न च तान गणयाम आसुः सर्वे ते दैवमॊहिताः\nपरस्थितं सूतपुत्रं च जयेत्य ऊचुर नरा भुवि\nनिर्जितान पाण्डवांश चैव मेनिरे तव कौरवाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 40, + "text": "ततॊ रथस्थः परवीर हन्ता; भीष्मद्रॊणाव आत्तवीर्यौ निरीक्ष्य\nसमज्वलद भारत पावकाभॊ; वैकर्तनॊ ऽसौ रथकुञ्जरॊ वृषः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 41, + "text": "स शल्यम आभाष्य जगाद वाक्यं; पार्थस्य कर्माप्रतिमं च दृष्ट्वा\nमानेन दर्पेण च दह्यमानः; करॊधेन दीप्यन्न इव निःश्वसित्वा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 42, + "text": "नाहं महेन्द्राद अपि वज्रवाणेः; करुद्धाद बिभेम्य आत्तधनू रथस्थः\nदृष्ट्वा तु भीष्म परमुखाञ शयानान; न तव एव मां सथिरता संजहाति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 43, + "text": "महेन्द्र विष्णुप्रतिमाव अनिन्दितौ; रथाश्वनागप्रवर परमाथिनौ\nअवध्यकल्पौ निहतौ यदा परैस; ततॊ ममाद्यापि रणे ऽसति साध्वसम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 44, + "text": "समीक्ष्य संख्ये ऽतिबालान नराधिपैर; नराश्वमातङ्गरथाञ शरैर हतान\nकथं न सर्वान अहितान रणे ऽवधीन; महास्त्रविद बराह्मणपुंगवॊ गुरुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 45, + "text": "स संस्मरन दरॊण हवं महाहवे; बरवीमि सत्यं कुरवॊ निबॊधत\nन वॊ मद अन्यः परसहेद रणे ऽरजुनं; करमागतं मृत्युम इवॊग्ररूपिणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 46, + "text": "शिक्षा परसादश च बलं धृतिश च; दरॊणे महास्त्राणि च संनतिश च\nस चेद अगान मृत्युवशं महात्मा; सर्वान अन्यान आतुरान अद्य मन्ये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 47, + "text": "नेह धरुवं किं चिद अपि परचिन्त्यं; विदुर लॊके कर्मणॊ ऽनित्य यॊगात\nसूर्यॊदये कॊ हि विमुक्तसंशयॊ; गर्वं कुर्वीताद्य गुरौ निपातिते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 48, + "text": "न नूनम अस्त्राणि बलं पराक्रमः; करिया सुनीतं परमायुधानि वा\nअलं मनुष्यस्य सुखाय वर्तितुं; तथा हि युद्धे निहतः परैर गुरुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 49, + "text": "हुताशनादित्य समानतेजसं; पराक्रमे विष्णुपुरंदरॊपमम\nनये बृहस्पत्युशनः समं सदा; न चैनम अस्त्रं तद अपात सुदुःसहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 50, + "text": "संप्रक्रुष्टे रुदितस्त्री कुमारे; पराभूते पौरुषे धार्तराष्ट्रे\nमया कृत्यम इति जानामि शल्य; परयाहि तस्माद दविषताम अनीकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 51, + "text": "यत्र राजा पाण्डवाः सत्यसंधॊ; वयवस्थितॊ भीमसेनार्जुनौ च\nवासुदेवः सृञ्जयाः सात्यकिश च; यमौ च कस तौ विषहेन मद अन्यः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 52, + "text": "तस्मात कषिप्रं मद्रपते परयाहि; रणे पाञ्चालान पाण्डवान सृञ्जयांश च\nतान वा हनिष्यामि समेत्य संख्ये; यास्यामि वा दरॊण मुखाय मन्ये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 53, + "text": "न तव एवाहं न गमिष्यामि मध्यं; तेषां शूराणाम इति मा शल्यविद्धि\nमित्रद्रॊहॊ मर्षणीयॊ न मे ऽयं; तयक्त्वा पराणान अनुयास्यामि दरॊणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 54, + "text": "पराज्ञस्य मूढस्य च जीवितान्ते; पराणप्रमॊक्षॊ ऽनतकवक्त्रगस्य\nअतॊ विद्वन्न अभियास्यामि पार्थं; दिष्टं न शक्यं वयतिवर्तितुं वै" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 55, + "text": "कल्याण वृत्तः सततं हि राजन; वैचित्रवीर्यस्य सुतॊ ममासीत\nतस्यार्थसिद्ध्यर्थम अहं तयजामि; परियान भॊगान दुस्त्यजं जीवितं च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 56, + "text": "वैयाघ्रचर्माणम अकूजनाक्षं; हैमत्रिकॊशं रजतत्रिवेणुम\nरथप्रबर्हं तुरगप्रबर्हैर; युक्तं परादान मह्यम इदं हि रामः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 57, + "text": "धनूंषि चित्राणि निरीक्ष्य शल्य; धवजं गदां सायकांश चॊग्ररूपान\nअसिं च दीप्तं परमायुधं च; शङ्खं च शुभ्रं सवनवन्तम उग्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 58, + "text": "पताकिनं वज्रनिपात निस्वनं; सिताश्वयुक्तं शुभतूण शॊभितम\nइमं समास्थाय रथं रथर्षभं; रणे हनिष्याम्य अहम अर्जुनं बलात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 59, + "text": "तं चेन मृत्युः सर्वहरॊ ऽभिरक्षते; सदा परमत्तः समरे पाण्डुपुत्रम\nतं वा हनिष्यामि समेत्य युद्धे; यास्यामि वा भीष्म मुखॊ यमाय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 60, + "text": "यम वरुण कुबेर वासवा वा; यदि युगपत सगणा महाहवे\nजुगुपिषव इहैत्य पाण्डवं; किम उ बहुना सह तैर जयामि तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 61, + "text": "इति रणरभसस्य कत्थतस; तद उपनिशम्य वचः स मद्रराट\nअवहसद अवमन्य वीर्यवान; परतिषिषिधे च जागाद चॊत्तरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 62, + "text": "विरम विरम कर्ण कत्थनाद; अतिरभसॊ ऽसयति चाप्य अयुक्तवाक\nकव च हि नरवरॊ धनंजयः; कव पुनर इह तवम उपारमाबुध" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 63, + "text": "यदुसदनम उपेन्द्र पालितं; तरिदिवम इवामर राजरक्षितम\nपरसभम इह विलॊक्य कॊ हरेत; पुरुषवरावरजाम ऋते ऽरजुनात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 64, + "text": "तरिभुवन सृजम ईश्वरेश्वरं; क इह पुमान भवम आह्वयेद युधि\nमृगवध कलहे ऋते ऽरजुनात; सुरपतिवीर्यसमप्रभावतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 65, + "text": "असुरसुरमहॊरगान नरान; गरुड पिशाच सयक्षराक्षसान\nइषुभिर अजयद अग्निगौरवात; सवभिलषितं च हविर ददौ जयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 66, + "text": "समरसि ननु यदा परैर हृतः; स च धृतराष्ट्र सुतॊ विमॊक्षितः\nदिनकरज नरॊत्तमैर यदा; मरुषु बहून विनिहत्य तान अरीन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 67, + "text": "परथमम अपि पलायिते तवयि; परिय कलहा धृतराष्ट्र सूनवः\nसमरसि ननु यदा परमॊचिताः; खचर गणान अवजित्य पाण्डवैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 68, + "text": "समुदित बलवाहनाः पुनः; पुरुषवरेण जिताः सथ गॊग्रहे\nसगुरु गुरु सुताः सभीष्मकाः; किम उ न जितः स तदा तवयार्जुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 69, + "text": "इदम अपरम उपस्थितं पुनस; तव निधनाय सुयुद्धम अद्य वै\nयदि न रिपुभयात पलायसे; समरगतॊ ऽदय हतॊ ऽसि सूतज" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 70, + "text": "[स]\nइति बहु परुषं परभाषति; परमनसि मद्रपतौ रिपुस्तवम\nभृशम अतिरुषितः परं वृषः; कुरु पृतना पतिर आह मद्रपम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 71, + "text": "भवतु भवतु किं विकत्थसे; ननु मम तस्य च युद्धम उद्यतम\nयदि स जयति मां महाहवे; तत इदम अस्तु सुकत्थितं तव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 72, + "text": "एवम अस्त्व इति मद्रेश उक्त्वा नॊत्तरम उक्तवान\nयाहि मद्रेश चाप्य एनं कर्णः पराह युयुत्सया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 73, + "text": "स रथः परययौ शत्रूञ शवेताश्वः शल्य सारथिः\nनिघ्नन्न अमित्रान समरे तमॊ घनन सविता यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 26, + "shloka": 74, + "text": "ततः परायात परीतिमान वै रथेन; वैयाघ्रेण शवेतयुजाथ कर्णः\nस चालॊक्य धवजिनीं पाण्डवानां; धनंजयं तवरया पर्यपृच्छत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nपरयान एव तदा कर्णॊ हर्षयन वाहिनीं तव\nएकैकं समरे दृष्ट्वा पाण्डवं पर्यपृच्छत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 2, + "text": "यॊ ममाद्य महात्मानं दर्शयेच छवेत वाहनम\nतस्मै दद्याम अभिप्रेतं वरं यं मनसेच्छति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 3, + "text": "स चेत तद अभिमन्येत तस्मै दद्याम अहं पुनः\nशक्तटं रत्नसंपूर्णं यॊ मे बरूयाद धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 4, + "text": "स चेत तद अभिमन्येत पुरुषॊ ऽरजुन दर्शिवान\nअन्यं तस्मै पुनर दद्यां सौवर्णं हस्तिषड्गवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 5, + "text": "तथा तस्मै पुनर दद्यां सत्रीणां शतम अलंकृतम\nशयामानां निष्ककण्ठीनां गीतवाद्य विपश्चिताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 6, + "text": "स चेत तद अभिमन्येत पुरुषॊ ऽरजुन दर्शिवान\nअन्यं तस्मै वरं दद्यां शवेतान पञ्च शतान हयान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 7, + "text": "हेमभाण्ड परिच्छन्नान सुमृष्टमणिकुण्डलान\nसुदान्तान अपि चैवाहं दद्याम अष्ट शतान परान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 8, + "text": "रथं च शुभ्रं सौवर्णं दद्यां तस्मै सवलंकृतम\nयुक्तं परमकाम्बॊजैर यॊ मे बरूयाद धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 9, + "text": "अन्यं तस्मै वरं दद्यां कुञ्जराणां शतानि षट\nकाञ्चनैर विविधैर भाण्डैर आच्छन्नान हेममालिनः\nउत्पन्नान अपरान्तेषु विनीतान हस्तिशिक्षकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 10, + "text": "स चेत तद अभिमन्येत पुरुषॊ ऽरजुन दर्शिवान\nअन्यं तस्मै वरं दद्यां यम असौ कामयेत सवयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 11, + "text": "पुत्रदारान विहारांश च यद अन्यद वित्तम अस्ति मे\nतच च तस्मै पुनर दद्यां यद यत स मनसेच्छति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 12, + "text": "हत्वा च सहितौ कृष्णौ तयॊर वित्तानि सर्वशः\nतस्मै दद्याम अहं यॊ मे परब्रूयात केशवार्जुनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 13, + "text": "एता वाचः सुबहुशः कर्ण उच्चारयन युधि\nदध्मौ सागरसंभूतं सुस्वनं शङ्खम उत्तमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 14, + "text": "ता वाचः सूतपुत्रस्य तथायुक्ता निशम्य तु\nदुर्यॊधनॊ महाराज परहृष्टः सानुगॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 15, + "text": "ततॊ दुन्दुभिनिर्घॊषॊ मृदङ्गानां च सर्वशः\nसिंहनादः सवादित्रः कुञ्जराणाम अनिस्वनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 16, + "text": "परादुरासीत तदा राजंस तवत सैन्ये भरतर्षभ\nयॊधानां संप्रहृष्टानां तथा समभवत सवनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 17, + "text": "तथा परहृष्टे सैन्ये तु परवमानं महारथम\nविकत्थमानं समरे राधेयम अरिकर्शनम\nमद्रराजः परहस्येवं वचनं परथ्यभाषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 18, + "text": "मा सूतपुत्र मानेन सौवर्णं हस्तिषड्गवम\nपरयच्छ पुरुषायाद्य दरक्ष्यसि तवं धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 19, + "text": "बाल्याद इव तवं तयजसि वसु वैश्रवणॊ यथा\nअयत्नेनैव राधेय दरष्टास्य अद्य धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 20, + "text": "परासृजसि मिथ्या किं किं �� तवं बहु मूढवत\nअपात्र दाने ये दॊषास तान मॊहान नावबुध्यसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 21, + "text": "यत परवेदयसे वित्तं बहुत्वेन खलु तवया\nशक्यं बहुविधैर यज्ञैर यष्टुं सूत यजस्व तैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 22, + "text": "यच च परार्थयसे हन्तुं कृष्णौ मॊहान मृषैव तत\nन हि शुश्रुम संमर्दे करॊष्ट्रा सिंहौ निपातितौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 23, + "text": "अप्रार्थितं परार्थयसे सुहृदॊ न हि सन्ति ते\nये तवां न वारयन्त्य आशु परपतन्तं हुताशने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 24, + "text": "कालकार्यं न जानीषे कालपक्वॊ ऽसय असंशयम\nबह्वबद्धम अकर्णीयं कॊ हि बरूयाज जिजीविषुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 25, + "text": "समुद्रतरणं दॊर्भ्यां कण्ठे बद्ध्वा यथा शिलाम\nगिर्यग्राद वा निपतनं तादृक तव चिकीर्षितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 26, + "text": "सहितः सर्वयॊधैस तवं वयूढानीकैः सुरक्षितः\nधनंजयेन युध्यस्व शरेयश चेत पराप्तुम इच्छसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 27, + "text": "हितार्थं धार्तराष्ट्रस्य बरवीमि तवा न हिंसया\nशरद्धत्स्वैतन मया परॊक्तं यदि ते ऽसति जिजीविषा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 28, + "text": "[कर्ण]\nसववीर्ये ऽहं पराश्वस्य परार्थयाम्य अर्जुनं रणे\nतवं तु मित्र मुखः शत्रुर मां भीषयितुम इच्छसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 29, + "text": "न माम अस्माद अभिप्रायात कश चिद अद्य निवर्तयेत\nअपीन्द्रॊ वज्रम उद्यम्य किं नु मर्त्यः करिष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 30, + "text": "[स]\nइति कर्णस्य वाक्यान्ते शल्यः पराहॊत्तरं वचः\nचुकॊपयिषुर अत्यर्थं कर्णं मद्रेश्वरः पुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 31, + "text": "यदा वै तवां फल्गुन वेगनुन्ना; जया चॊदिता हस्तवता विसृष्टाः\nअन्वेतारः कङ्कपत्राः शिताग्रास; तदा तप्स्यस्य अर्जुनस्याभियॊगात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 32, + "text": "यदा दिव्यं धनुर आदाय पार्थः; परभासयन पृतनां सव्यसाची\nतवाम अर्दयेत निशितैः पृषत्कैस; तदा पश्चात तप्स्यसे सूतपुत्र" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 33, + "text": "बालश चन्द्रं मातुर अङ्के शयानॊ; यथा कश चित परार्थयते ऽपहर्तुम\nतद्वन मॊहाद यतमानॊ रथस्थस; तवं परार्थयस्य अर्जुनम अद्य जेतुम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 34, + "text": "तरिशूलम आश्लिष्य सुतीक्ष्णधारं; सर्वाणि गात्राणि निघर्षसि तवम\nसुतीक्ष्णधारॊपम कर्मणा तवं; युयुत्ससे यॊ ऽरजुनेनाद्य कर्ण" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 35, + "text": "सिद्धं सिंहं केसरिणं बृहन्तं; बालॊ मूढः कषुद्रमृगस तरस्वी\nसमाह्वयेत तद्वद एतत तवाद्य; समाह्वानं सूतपुत्रार्जुनस्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 36, + "text": "मा सूतपुत्राह्वय राजपुत्रं; महावीर्यं केसरिणं यथैव\nवने सृगालः पिशितस्य तृप्तॊ; मा मार्थम आसाद्य विनङ्क्ष्यसि तवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 37, + "text": "ईषादन्तं महानागं परभिन्नकरटा मुखम\nशशक आह्वयसे युद्धे कर्ण पार्थं धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 38, + "text": "बिलस्थं कृष्णसर्पं तवं बाल्यात काष्ठेन विध्यसि\nमहाविषं पूर्णकॊशं यत पार्थं यॊद्धुम इच्छसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 39, + "text": "सिंहं केसरिणं करुद्धम अतिक्रम्याभिनर्दसि\nसृगाल इव मूढत्वान नृसिंहं कर्ण पाण्डवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 40, + "text": "सुपर्णं पतगश्रेष्ठं वैनतेयं तरस्विनम\nलट्व एवाह्वयसे पाते कर्ण पार्थं धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 41, + "text": "सर्वाम्भॊ निलयं भीमम ऊर्मिमन्तं झषायुतम\nचन्द्रॊदये विवर्तन्तम अप्लवः संतितीर्षसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 42, + "text": "ऋषभं दुन्दुभिग्रीवं तीक्ष्णशृङ्गं परहारिणम\nवत्स आह्वयसे युद्धे कर्ण पार्थं धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 43, + "text": "महाघॊषं महामेघं दर्दुरः परतिनर्दसि\nकामतॊय परदं लॊके नरपर्जन्यम अर्जुनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 44, + "text": "यथा च सवगृहस्थः शवा वयाघ्रं वनगतं भषेत\nतथा तवं भषसे कर्ण नरव्याघ्रं धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 45, + "text": "सृगालॊ ऽपि वने कर्ण शशैः परिवृतॊ वसन\nमन्यते सिंहम आत्मानं यावत सिंहं न पश्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 46, + "text": "तथा तवम अपि राधेय सिंहम आत्मानम इच्छसि\nअपश्यञ शत्रुदमनं नरव्याघ्रं धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 47, + "text": "वयाघ्रं तवं मन्यसे ऽऽतमानं यावत कृष्णौ न पश्यसि\nसमास्थिताव एकरथे सूर्यचन्द्रमसाव इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 48, + "text": "यावद गाण्डीवनिर्घॊषं न शृणॊषि महाहवे\nतावद एव तवया कर्ण शक्यं वक्तुं यथेच्छसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 49, + "text": "रथशब्दधनुः शब्दैर नादयन्तं दिशॊ दश\nनर्दन्तम इव शार्दूलं दृष्ट्वा करॊष्टा भविष्यसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 50, + "text": "नित्यम एव सृगाजस तवं नित्यं सिंहॊ धनंजयः\nवीर परद्वेषणान मूढ नित्यं करॊष्टेव लक्ष्यसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 51, + "text": "यथाखुः सयाद बिडालश च शवा वयाघ्रश च बलाबले\nयथा सृगालः सिंहश च यथा च शशकुञ्जरौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 52, + "text": "यथानृतं च सत्यं च यथा चापि वृषामृते\nतथा तवम अपि पार्थश च परख्याताव आत्मकर्मभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 53, + "text": "[स]\nअधिक्षिप्तस तु राधेयः शल्येनामित तेजसा\nशल्यम आह सुसंक्रुद्धॊ वाक्शल्यम अवधारयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 54, + "text": "गुणान गुणवतः शल्य गुणवान वेत्ति नागुणः\nतवं तु नित्यं गुणैर हीनः किं जञास्यस्य अगुणॊ गुणान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 55, + "text": "अर्जुनस्य महास्त्राणि करॊधं वीर्यं धनुः शरान\nअहं शल्याभिजानामि न तवं जानासि तत तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 56, + "text": "एवम एवात्मनॊ वीर्यम अहं वीर्यं च पाण्डवे\nजानन्न एवाह्वये युद्धे शल्य नाग्निं पतंगवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 57, + "text": "अस्ति चायम इषुः शल्य सुपुङ्खॊ रथभॊजनः\nएकतूणी शयः पत्री सुधौतः समलंकृतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 58, + "text": "शेते चन्दनपूर्णेन पूजितॊ बहुलाः समाः\nआहेयॊ विषवान उग्रॊ नराश्वद्विपसंघहा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 59, + "text": "एकवीरॊ महारौद्रस तनुत्रास्थि विदारणः\nनिर्भिन्द्यां येन रुष्टॊ ऽहम अपि मेरुं महागिरिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 60, + "text": "तम अहं जातु नास्येयम अन्यस्मिन फल्गुनाद ऋते\nकृष्णाद वा देवकीपुत्रात सत्यं चात्र शृणुष्व मे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 61, + "text": "तेनाहम इषुणा शल्य वासुदेवधनंजयौ\nयॊत्स्ये परमसंक्रुद्धस तत कर्म सदृशं मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 62, + "text": "सर्वेषां वासुदेवानां कृष्णे लक्ष्मीः परतिष्ठिता\nसर्वेषां पाण्डुपुत्राणां जयः पार्थे परतिष्ठितः\nउभयं तत समासाद्य कॊ ऽतिवर्तितुम अर्हति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 63, + "text": "ताव एतौ पुरुषव्याघ्रौ समेतौ सयन्दने सथितौ\nमाम एकम अभिसंयातौ सुजातं शल्य पश्य मे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 64, + "text": "पितृष्वसा मातुलजौ भरातराव अपराजितौ\nमणी सूत्र इव परॊक्तौ दरष्टासि निहतौ मया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 65, + "text": "अर्जुने गाण्डिवं कृष्णे चक्रं तार्क्ष्य कपिध्वजौ\nभीरूणा�� तरासजननौ शल्य हर्षकरौ मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 66, + "text": "तवं तु दुष्प्रकृतिर मूढॊ महायुद्धेष्व अकॊविदः\nभयावतीर्णः संत्रासाद अबद्धं बहु भाषसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 67, + "text": "संस्तौषि तवं तु केनापि हेतुना तौ कुदेशज\nतौ हत्वा समरे हन्ता तवाम अद्धा सहबान्धवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 68, + "text": "पापदेशज दुर्बुद्धे कषुद्रक्षत्रियपांसन\nसुहृद भूत्वा रिपुः किं मां कृष्णाभ्यां भीषयन्न असि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 69, + "text": "तौ वा ममाद्य हन्तारौ हन्तास्मि समरे सथितौ\nनाहं बिभेमि कृष्णाभ्यां विजानन्न आत्मनॊ बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 70, + "text": "वासुदेव सहस्रं वा फल्गुनानां शतानि च\nअहम एकॊ हनिष्यामि जॊषम आस्स्व कुदेशज" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 71, + "text": "सत्रियॊ बालाश च वृद्धाश च परायः करीडा गता जनाः\nया गाथाः संप्रगायन्ति कुर्वन्तॊ ऽधययनं यथा\nता गाथाः शृणु मे शल्य मद्रकेषु दुरात्मसु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 72, + "text": "बराह्मणैः कथिताः पूर्वं यथावद राजसंनिधौ\nशरुत्वा चैकमना मूढ कषम वा बरूहि वॊत्तमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 73, + "text": "मित्रध्रुन मद्रकॊ नित्यं यॊ नॊ दवेष्टि स मद्रकः\nमद्रके संगतं नास्ति कषुद्रवाक्ये नराधमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 74, + "text": "दुरात्मा मद्रकॊ नित्यं नित्यं चानृतिकॊ ऽनृजुः\nयावदन्तं हि दौरात्म्यं मद्रकेष्व इति नः शरुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 75, + "text": "पिता माता च पुत्रश च शवश्रू शवशुर मातुलाः\nजामाता दुहिता भराता नप्ता ते ते च बान्धवाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 76, + "text": "वयस्याभ्यागताश चान्ये दासीदासं च संगतम\nपुम्भिर विमिश्रा नार्यश च जञाताज्ञाताः सवयेच्छया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 77, + "text": "येषां गृहेषु शिष्टानां सक्तु मन्थाशिनां सदा\nपीत्वा सीधुं सगॊ मांसं नर्दन्ति च हसन्ति च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 78, + "text": "यानि चैवाप्य अबद्धानि परवर्तन्ते च कामतः\nकामप्रलापिनॊ ऽनयॊन्यं तेषु धर्मः कथं भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 79, + "text": "मद्रकेषु विलुप्तेषु परख्याताशुभ कर्मसु\nनापि वैरं न सौहार्दं मद्रकेषु समाचरेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 80, + "text": "मद्रके संगतं नास्ति मद्रकॊ हि सचापलः\nमद्रकेषु च दुःस्पर्शं शौचं गान्धारकेषु च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 81, + "text": "राजयाजक याज्येन नष्टं दत्तं हविर भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 82, + "text": "शूद्र संस्कारकॊ विप्रॊ यथा याति पराभवम\nतथा बरह्म दविषॊ नित्यं गच्छन्तीह पराभवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 83, + "text": "मद्रके संगतं नास्ति हतं वृश्चिकतॊ विषम\nआथर्वणेन मन्त्रेण सर्वा शान्तिः कृता भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 84, + "text": "इति वृश्चिक दष्टस्य नाना विषहतस्य च\nकुर्वन्ति भेषजं पराज्ञाः सत्यं तच चापि दृश्यते\nएवं विद्वञ जॊषम आस्स्व शृणु चात्रॊत्तरं वचः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 85, + "text": "वासांस्य उत्सृज्य नृत्यन्ति सत्रियॊ या मद्य मॊहिताः\nमिथुने ऽसंयताश चापि यथा कामचराश च ताः\nतासां पुत्रः कथं धर्मं मद्रकॊ वक्तुम अर्हति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 86, + "text": "यास तिष्ठन्त्यः परमेहन्ति यथैवॊष्ट्री दशेरके\nतासां विभ्रष्टलज्जानां निर्लज्जानां ततस ततः\nतवं पुत्रस तादृशीनां हि धर्मं वक्तुम इहेच्छसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 87, + "text": "सुवीरकं याच्यमाना मद्रका कषति सफिजौ\nअदातु कामा वचनम इदं वदति दारुणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 88, + "text": "मा मा सुवीरकं कश चिद याचतां दयितॊ मम\nपुत्रं दद्यां परतिपदं न तु दद्यां सुवीरकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 89, + "text": "नार्यॊ बृहत्यॊ निर्ह्रीका मद्रकाः कम्बलावृताः\nघस्मरा नष्टशौचाश च पराय इत्य अनुशुश्रुम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 90, + "text": "एवमादि मयान्यैर वा शक्यं वक्तुं भवेद बहु\nआ केशाग्रान नखाग्राच च वक्तव्येषु कुवर्त्मसु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 91, + "text": "मद्रकाः सिन्धुसौवीरा धर्मं विद्युः कथं तव इह\nपापदेशॊद्भवा मलेच्छा धर्माणम अविचक्षणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 92, + "text": "एष मुख्यतमॊ धर्मः कषत्रियस्येति नः शरुतम\nयद आजौ निहतः शेते सद्भिः समभिपूजितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 93, + "text": "आयुधानां संपराये यन मुच्येयम अहं ततः\nन मे स परथमः कल्पॊ निधने सवर्गम इच्छतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 94, + "text": "सॊ ऽहं परियः सखा चास्मि धार्तराष्ट्रस्य धीमतः\nतदर्थे हि मम पराणा यच च मे विद्यते वसु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 95, + "text": "वयक्तं तवम अप्य उपहितः पाण्डवैः पापदेशज\nयथा हय अमित्रवत सर्वं तवम अस्मासु परवर्तसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 96, + "text": "कामं न खलु शक्यॊ ऽहं तवद्विधानां शतैर अपि\nसंग्रामाद विमुखः कर्तुं धर्मज्ञ इव नास्तिकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 97, + "text": "सारङ्ग इव घर्मार्तः कामं विलप शुष्य च\nनाहं भीषयितुं शक्यः कषत्रवृत्ते वयवस्थितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 98, + "text": "तनु तयजां नृसिंहानाम आहवेष्व अनिवर्तिनाम\nया गतिर गुरुणा पराङ मे परॊक्ता रामेण तां समर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 99, + "text": "सवेषां तराणार्थम उद्युक्तं वधाय दविषताम अपि\nविद्धि माम आस्थितं वृत्तं पौरूरव समुत्तमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 100, + "text": "न तद भूतं परपश्यामि तरिषु लॊकेषु मद्रक\nयॊ माम अस्माद अभिप्रायाद वारयेद इति मे मतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 101, + "text": "एवं विद्वञ जॊषम आस्स्व तरासात किं बहु भाषसे\nमा तवा हत्वा परदास्यामि करव्याद्भ्यॊ मद्रकाधम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 102, + "text": "मित्र परतीक्षया शल्य धार्तराष्ट्रस्य चॊभयॊः\nअपवादतितिक्षाभिस तरिभिर एतैर हि जीवसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 103, + "text": "पुनश चेद ईद्दृशं वाक्यं मद्रराजवदिष्यसि\nशिरस ते पातयिष्यामि गदया वज्रकल्पया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 104, + "text": "शरॊतारस तव इदम अद्येह दरष्टारॊ वा कुदेशज\nकर्णं वा जघ्नतुः कृष्णौ कर्णॊ वापि जघान तौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 27, + "shloka": 105, + "text": "एवम उक्त्वा तु राधेयः पुनर एव विशां पते\nअब्रवीन मद्रराजानं याहि याहीत्य असंभ्रमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nमारिषाधिरथेः शरुत्वा वचॊ युद्धाभिनन्दिनः\nशल्यॊ ऽबरवीत पुनः कर्णं निदर्शनम उदाहरन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 2, + "text": "यथैव मत्तॊ मद्येन तवं तथा न च वा तथा\nतथाहं तवां परमाद्यन्तं चिकित्सामि सुहृत्तया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 3, + "text": "इमां काकॊपमां कर्ण परॊच्यमानां निबॊध मे\nशरुत्वा यथेष्टं कुर्यास तवं विहीनकुलपांसन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 4, + "text": "नाहम आत्मनि किं चिद वै किल्बिषं कर्ण संस्मरे\nयेन तवं मां महाबाहॊ हन्तुम इच्छस्य अनागसम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 5, + "text": "अवश्यं तु मया वाच्यं बुध्यतां यदि ते हितम\nविशेषतॊ रथस्थेन राज्ञश चैव हितैषिणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 6, + "text": "समं च विषमं चैव रथिनश च बलाबलम\nशरमः खेदश च सततं हयानां रथिना सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 7, + "text": "आयुधस्य परिज्ञानं रुतं च मृगपक्षिणाम\nभारश चाप्य अतिभारश च शल्यानां च परतिक्रिया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 8, + "text": "अस्त्रयॊगश च युद्धं च निमित्तानि तथैव च\nसर्वम एतन मया जञेयं रथस्यास्य कुटुम्बिना\nअतस तवां कथये कर्ण निदर्शनम इदं पुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 9, + "text": "वैश्यः किल समुद्रान्ते परभूतधनधान्यवान\nयज्वा दानपतिः कषान्तः सवकर्मस्थॊ ऽभवच छुचिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 10, + "text": "बहुपुत्रः परियापत्यः सर्वभूतानुकम्पकः\nराज्ञॊ धर्मप्रधानस्य राष्ट्रे वसति निर्भयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 11, + "text": "पुत्राणां तस्य बालानां कुमाराणां यशस्विनाम\nकाकॊ बहूनाम अभवद उच्चिष्ट कृतभॊजनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 12, + "text": "तस्मै सदा परयच्छन्ति वैश्य पुत्राः कुमारकाः\nमांसौदनं दधि कषीरं पायसं मधुसर्पिषी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 13, + "text": "स चॊच्छिष्ट भृतः काकॊ वैश्य पुत्रैः कुमारकैः\nसदृशान पक्षिणॊ दृप्तः शरेयसश चावमन्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 14, + "text": "अथ हंसाः समुद्रान्ते कदा चिद अभिपातितः\nगरुडस्य गतौ तुल्याश चक्राङ्गा हृष्टचेतसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 15, + "text": "कुमारकास ततॊ हंसान दृष्ट्वा काकम अथाब्रुवन\nभवान एव विशिष्टॊ हि पतत्रिभ्यॊ विहंगम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 16, + "text": "परतार्यमाणस तु स तैर अल्पबुद्धिभिर अण्डजः\nतद वचः सत्यम इत्य एव मौर्ख्याद दर्पाच च मन्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 17, + "text": "तान सॊ ऽभिपत्य जिज्ञासुः क एषां शरेष्ठ भाग इति\nउच्छिष्ट दर्पितः काकॊ बहूनां दूरपातिनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 18, + "text": "तेषां यं परवरं मेने हंसानां दूरपातिनाम\nतम आह्वयत दुर्बुद्धिः पताम इति पक्षिणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 19, + "text": "तच छरुत्वा पराहसन हंसा ये तत्रासन समागताः\nभाषतॊ बहु काकस्य बलिनः पततां वराः\nइदम ऊचुश च चक्राङ्गा वचः काकं विहंगमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 20, + "text": "वयं हंसाश चरामेमां पृथिवीं मानसौकसः\nपक्षिणां च वयं नित्यं दूरपातेन पूजिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 21, + "text": "कथं नु हंसं बलिनं वज्राङ्गं दूरपातिनम\nकाकॊ भूत्वा निपतने समाह्वायसि दुर्मते\nकथं तवं पतनं काक सहास्माभिर बरवीषि तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 22, + "text": "अथ हंसवचॊ मूढः कुत्सयित्वा पुनः पुनः\nपरजगादॊत्तरं काकः कत्थनॊ जातिलाघवात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 23, + "text": "शतम एकं च पातानां पतितास्मि न संशयः\nशतयॊजनम एकैकं विचित्रं विविधं तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 24, + "text": "उड्डीनम अवडीनं च परडीनं डीनम एव च\nनिडीनम अथ संडीनं तिर्यक चातिगतानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 25, + "text": "विडीनं परिडीनं च पराडीनं सुडीनकम\nअतिडीनं महाडीनं निडीनं परिडीनकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 26, + "text": "गतागत परतिगता बह्वीश च निकुडीनिकाः\nकर्तास्मि मिषतां वॊ ऽदय ततॊ दरक्ष्यथ मे बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 27, + "text": "एवम उक्ते तु काकेन परहस्यैकॊ विहंगमः\nउवाच हंसस तं काकं वचनं तन निबॊध मे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 28, + "text": "शतम एकं च पातानां तवं काकपतिता धरुवम\nएकम एव तु ये पातं विदुः सर्वे विहंगमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 29, + "text": "तम अहं पतिता काकनान्यं जानामि कं चन\nपत तवम अपि रक्ताक्ष येन वा तेन मन्यसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 30, + "text": "अथ काकाः परजहसुर ये तत्रासन समागताः\nकथम एकेन पातेन हंसः पातशतं जयेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 31, + "text": "एकेनैव शतस्यैकं पातेनाभिभविष्यति\nहंसस्य पतितं काकॊ बलवान आशु विक्रमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 32, + "text": "परपेततुः सपर्धयाथ ततस तौ हंसवायसौ\nएकपाती च चक्राङ्गः काकः पातशतेन च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 33, + "text": "पेतिवान अथ चक्राङ्कः पेतिवान थ वायसः\nविसिस्मापयिषुः पातैर आचक्षाणॊ ऽऽतमनः करियाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 34, + "text": "अथ काकस्य चित्राणि पतितानीतराणि च\nदृष्ट्वा परमुदिताः काका विनेदुर अथ तैः सवरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 35, + "text": "हंसांश चावहसन्ति सम परावदन्न अप्रियाणि च\nउत्पत्यॊत्पत्य च पराहुर मुहूर्तम इति चेति च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 36, + "text": "वृक्षाग्रेभ्यः सथलेभ्यश च निपतन्त्य उत्पतन्ति च\nकुर्वाणा विविधान रावान आशंसन्तस तदा जयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 37, + "text": "हंसस तु मृदुकेनैव विक्रान्तुम उपचक्रमे\nपरत्यहीयत काकाच च मुहूर्तम इव मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 38, + "text": "अवमन्य रयं हंसान इदं वचनम अब्रवीत\nयॊ ऽसाव उत्पतितॊ हंसः सॊ ऽसाव एव परहीयते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 39, + "text": "अथ हंसः स तच छरुत्वा परापतत पश्चिमां दिशम\nउपर्य उपरि वेगेन सागरं वरुणालयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 40, + "text": "ततॊ भीः पराविशत काकं तदा तत्र विचेतसम\nदवीपद्रुमान अपश्यन्तं निपतन्तं शरमान्वितम\nनिपतेयं कव नु शरान्त इति तस्मिञ जलार्णवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 41, + "text": "अविषह्यः समुद्रॊ हि बहु सत्त्वगणालयः\nमहाभूतशतॊद्भासी नभसॊ ऽपि विशिष्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 42, + "text": "गाम्भीर्याद धि समुद्रस्य न विशेषः कुलाधम\nदिग अम्बराम्भसां कर्ण समुद्रस्था हि दुर्जयाः\nविदूर पातात तॊयस्य किं पुनः कर्ण वायसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 43, + "text": "अथ हंसॊ ऽभयतिक्रम्य मुहूर्तम इति चेति च\nअवेक्षमाणस तं काकं नाशक्नॊद वयपसर्पितुम\nअतिक्रम्य च चक्राङ्गः काकं तं समुदैक्षत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 44, + "text": "तं तथा हीयमानं च हंसॊ दृष्ट्वाब्रवीद इदम\nउज्जिहीर्षुर निमज्जन्तं समरन सत्पुरुषव्रतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 45, + "text": "बहूनि पतनानि तवम आचक्षाणॊ मुहुर मुहुः\nपतस्य अव्याहरंश चेदं न नॊ गुह्यं परभाषसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 46, + "text": "किंनाम पतनं काकयत तवं पतसि सांप्रतम\nजलं सपृशसि पक्षाभ्यां तुण्डेन च पुनः पुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 47, + "text": "स पक्षाभ्यां सपृशन्न आर्तस तुण्डेन जलम अर्णवे\nकाकॊ दृढं परिश्रान्तः सहसा निपपात ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 48, + "text": "[हम्स]\nशतम एकं च पातानां यत परभाषसि वायस\nनानाविधानीह पुरा तच चानृतम इहाद्य ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 49, + "text": "[काक]\nउच्छिष्ट दर्पितॊ हंस मन्ये ऽऽतमानं सुपर्णवत\nअवमन्य बहूंश चाहं काकान अन्यांश च पक्षिणः\nपराणैर हंसप्रपद्ये तवं दवीपात्नं परापयस्व माम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 50, + "text": "यद्य अहं सवस्तिमान हंसस्वदेशं पराप्नुयां पुनः\nन कं चिद अवमन्येयम आपदॊ मां समुद्धर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 51, + "text": "तम एवं वादिनं दीनं विलपन्तम अचेतनम\nकाककाकेति वाशन्तं निमज्जन्तं महार्णवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 52, + "text": "तथैत्य वायसं हंसॊ जलक्लिन्नं सुदुर्दशम\nपद्भ्याम उत्क्षिप्य वेपन्तं पृष्ठम आरॊपयच छनैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 53, + "text": "आरॊप्य पृष्ठं काकं तं हंसः कर्ण विचेतसम\nआजगाम ��ुनर दवीपं सपर्धया पेततुर यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 54, + "text": "संस्थाप्य तं चापि पुनः समाश्वास्य च खेचरम\nगतॊ यथेप्सितं देशं हंसॊ मन इवाशुगः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 55, + "text": "उच्छिष्ट भॊजनात काकॊ यथा वैश्य कुले तु सः\nएवं तवम उच्छिष्ट भृतॊ धार्तराष्ट्रैर न संशयः\nसदृशाञ शरेयसश चापि सर्वान कर्णातिमन्यसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 56, + "text": "दरॊण दरौणिकृपैर गुप्तॊ भीष्मेणान्यैश च कौरवैः\nविराटनगरे पार्थम एकं किं नावधीस तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 57, + "text": "यत्र वयस्ताः समस्ताश च निर्जिताः सथ किरीटिना\nसृगाला इव सिंहेन कव ते वीर्यम अभूत तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 58, + "text": "भरातरं च हतं दृष्ट्वा निर्जितः सव्यसाचिना\nपश्यतां कुरुवीराणां परथमं तवं पलायथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 59, + "text": "तथा दवैतवने कर्ण गन्धर्वैः समभिद्रुतः\nकुरून समग्रान उत्सृज्य परथमं तवं पलायथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 60, + "text": "हत्वा जित्वा च गन्धर्वांश चित्रसेनमुखान रणे\nकर्णदुर्यॊधनं पार्थः सभार्यं सममॊचयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 61, + "text": "पुनः परभावः पार्थस्य पुराणः केशवस्य च\nकथितः कर्ण रामेण सभायां राजसंसदि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 62, + "text": "सततं च तद अश्रौषीर वचनं दरॊण भीष्मयॊः\nअवध्यौ वदतॊः कृष्णौ संनिधौ वै महीक्षिताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 63, + "text": "कियन्तं तत्र वक्ष्यामि येन येन धनंजयः\nतवत्तॊ ऽतिरिक्तः सर्वेभ्यॊ भूतेभ्यॊ बराह्मणॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 64, + "text": "इदानीम एव दरष्टासि परधने सयन्दने सथितौ\nपुत्रं च वसुदेवस्य पाण्डवं च धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 65, + "text": "देवासुरमनुष्येषु परख्यातौ यौ नरर्षभौ\nपरकाशेनाभिविख्यातौ तवं तु खद्यॊतवन नृषु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 28, + "shloka": 66, + "text": "एवं विद्वान मावमंस्थाः सूतपुत्राच्युतार्जुनौ\nनृसिंहौ तौ नरश्वा तवं जॊषम आस्स्व विकत्थन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nमद्राधिपस्याधिरथिस तदैवं; वचॊ निशम्याप्रियम अप्रतीतः\nउवाच शल्यं विदितं ममैतद; यथाविधाव अर्जुन वासुदेवौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 2, + "text": "शौरे रथं वाहयतॊ ऽरजुनस्य; बलं महास्त्राणि च पाण्डवस्य\nअहं विजानामि यथावद अद्य; परॊक्षभूतं तव तत तु शल्यल" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 3, + "text": "तौ चाप्रधृष्यौ शस्त्रभृतां वरिष्ठौ; वयपेतभीर यॊधयिष्यामि कृष्णौ\nसंतापयत्य अभ्यधिकं तु रामाच; छापॊ ऽदय मां बराह्मणसत्तमाच च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 4, + "text": "अवात्सं वै बराह्मणच छद्मनाहं; रामे पुरा दिव्यम अस्त्रं चिकीर्षुः\nतत्रापि मे देवराजेन विघ्नॊ; हितार्थिना फल्गुनस्यैव शल्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 5, + "text": "कृतॊ ऽवभेदेन ममॊरुम एत्य; परविश्य कीटस्य तनुं विरूपाम\nगुरॊर भयाच चापि न चेलिवान अहं; तच चावबुद्धॊ ददृशे स विप्रः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 6, + "text": "पृष्ठश चाहं तम अवॊचं महर्षिं; सूतॊ ऽहम अस्मीति स मां शशाप\nसूतॊपधाव आप्तम इदं तवयास्त्रं; न कर्मकाले परतिभास्यति तवाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 7, + "text": "अन्यत्र यस्मात तव मृत्युकालाद; अब्राह्मणे बरह्म न हि धरुवं सयात\nतद अद्य पर्याप्तम अतीव शस्त्रम; अस्मिन संग्रामे तुमुले तात भीमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 8, + "text": "अपां पतिर वेगवान अप्रमेयॊ; निमज्जयिष्यन निवहान परजानाम\nमहानगं यः कुरुते समुद्रं; वेलैव तं वारयत्य अप्रमेयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 9, + "text": "परमुञ्चन्तं बाणसंघान अमॊघान; मर्मच छिदॊ वीर हणः सपत्रान\nकुन्तीपुत्रं परतियॊत्स्यामि युद्धे; जया कर्षिणाम उत्तमम अद्य लॊके" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 10, + "text": "एवं बलेनातिबलं महास्त्रं; समुद्रकल्पं सुदुरापम उग्रम\nशरौघिणं पार्थिवान मज्जयन्तं; वेलेव पार्थम इषुभिः संसहिष्ये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 11, + "text": "अद्याहवे यस्य न तुल्यम अन्यं; मन्ये मनुष्यं धनुर आददानम\nसुरासुरान वै युधि यॊ जयेत; तेनाद्य मे पश्य युद्धं सुघॊरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 12, + "text": "अतिमानी पाण्डवॊ युद्धकामॊ; अमानुषैर एष्यति मे महास्त्रैः\nतस्यास्त्रम अस्त्रैर अभिहत्य संख्ये; शरॊत्तमैः पातयिष्यामि पार्थम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 13, + "text": "दिवाकरेणापि समं तपन्तं; समाप्तरश्मिं यशसा जवलन्तम\nतमॊनुदं मेघ इवातिमात्रॊ; धनंजयं छादयिष्यामि बाणैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 14, + "text": "वैश्वानरं धूमशिखं जवलन्तं; तेजस्विनं लॊकम इमं दहन्तम\nमेघॊ भूत्वा शरवर्षैर यथाग्निं; तथा पार्थं शमयिष्यामि युद्धे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 15, + "text": "परमाथिनं बलवन्तं परहारिणं; परभञ्जनं मातरिश्वानम उग्रम\nयुद्धे सहिष्ये हिमवान इवाचलॊ; धनंजयं करुद्धम अमृष्यमाणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 16, + "text": "विशारदं रथमार्गेष्व असक्तं; धुर्यं नित्यं समरेषु परवीरम\nलॊके वरं सर्वधनुर्धराणां; धनंजयं संयुगे संसहिष्ये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 17, + "text": "अद्याहवे यस्य न तुल्यम अन्यं; मध्ये मनुष्यं धनुर आददानम\nसर्वाम इमां यः पृथिवीं सहेत; तथा विद्वान यॊत्स्यमानॊ ऽसमि तेन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 18, + "text": "यः सर्वभूतानि सदेवकानि; परस्थे ऽजयत खाण्डवे सव्यसाची\nकॊ जीवितं रक्षमाणॊ हि तेन; युयुत्सते माम ऋते मानुषॊ ऽनयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 19, + "text": "अहं तस्य पौरुषं पाण्डवस्य; बरूयां हृष्टः समितौ कषत्रियाणाम\nकिं तवं मूर्खः परभषन मूढ चेता; माम अवॊचः पौरुषम अर्जुनस्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 20, + "text": "अप्रियॊ यः परुषॊ निष्ठुरॊ हि; कषुद्रः कषेप्ता कषमिणश चाक्षमावान\nहन्याम अहं तादृशानां शतानि; कषमामि तवां कषमया कालयॊगात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 21, + "text": "अवॊचस तवं पाण्डवार्थे ऽपरियाणि; परधर्षयन मां मूढवत पापकर्मन\nमय्य आर्जवे जिह्मगतिर हतस तवं; मित्रद्रॊही सप्त पदं हि मित्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 22, + "text": "कालस तव अयं मृत्युमयॊ ऽतिदारुणॊ; दुर्यॊधनॊ युद्धम उपागमद यत\nतस्यार्थसिद्धिम अभिकाङ्क्षमाणस; तम अभ्येष्ये यत्र नैकान्त्यम अस्ति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 23, + "text": "मित्रं मिदेर नन्दतेः परीयतेर वा; संत्रायतेर मानद मॊदतेर वा\nबरवीति तच चामुत विप्र पूर्वात; तच चापि सर्वं मम दुर्यॊधने ऽसति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 24, + "text": "शत्रुः शदेः शासतेः शायतेर वा; शृणातेर वा शवयतेर वापि सर्गे\nउपसर्गाद बहुधा सूदतेश च; परायेण सर्वं तवयि तच च मह्यम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 25, + "text": "दुर्यॊधनार्थं तव चाप्रियार्थं; यशॊऽरथम आत्मार्थम अपीश्वरार्थम\nतस्माद अहं पाण्डव वासुदेवौ; यॊत्स्ये यत्नात कर्म तत पश्य मे ऽदय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 26, + "text": "अस्त्राणि पश्याद्य ममॊत्तमानि; बराह्माणि दिव्यान्य अथ मानुषाणि\nआसादयिष्याम्य अहम उग्रवीर्यं; दविपॊत्तमं मत्तम इवाभिमत्तः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 27, + "text": "अस्त्रं बराह्मं मनसा तद धयजय्यं; कषेप्स्ये पार्थायाप्रतिमं जयाय\nतेन���पि मे नैव मुच्येत युद्धे; न चेत पतेद विषमे मे ऽदय चक्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 28, + "text": "वैवस्वताद दण्डहस्ताद वरुणाद वापि पाशिनः\nसगदाद वा धनपतेः सवर्जाद वापि वासवात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 29, + "text": "नान्यस्माद अपि कस्माच चिद बिभिमॊ हय आततायिनः\nइति शल्य विजानीहि यथा नाहं बिभेम्य अभीः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 30, + "text": "तस्माद भयं न मे पार्थान नापि चैव जनार्दनात\nअद्य युद्धं हि ताभ्यां मे संपराये भविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 31, + "text": "शवभ्रे ते पततां चक्रम इति मे बराह्मणॊ ऽवदत\nयुध्यमानस्य संग्रामे पराप्तस्यैकायने भयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 32, + "text": "तस्माद बिभेमि बलवद बराह्मण वयाहृताद अहम\nएते हि सॊमराजान ईश्वराः सुखदुःखयॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 33, + "text": "हॊमधेन्वा वत्सम अस्य परमत्त इषुणाहनम\nचरन्तम अजने शल्य बराह्मणात तपसॊ निधेः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 34, + "text": "ईषादन्तान सप्तशतान दासीदास शतानि च\nददतॊ दविजमुख्याय परसादं न चकार मे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 35, + "text": "कृष्णानां शवेतवत्सानां सहस्राणि चतुर्दश\nआहरन न लभे तस्मात परसादं दविजसत्तमात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 36, + "text": "ऋद्धं गेहं सर्वकामैर यच च मे वसु किं चन\nतत सर्वम अस्मै सत्कृत्य परयच्छामि न चेच्छति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 37, + "text": "ततॊ ऽबरवीन मां याचन्तम अपराद्धं परयत्नतः\nवयाहृतं यन मया सूत तत तथा न तद अन्यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 38, + "text": "अनृतॊक्तं परजा हन्यात ततः पापम अवाप्नुयात\nतस्माद धर्माभिरक्षार्थं नानृतं वक्क्तुम उत्सहे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 39, + "text": "मा तवं बरह्म गतिं हिंस्याः परायश्चित्तं कृतं तवया\nमद्वाक्यं नानृतं लॊके कश चित कुर्यात समाप्नुहि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 29, + "shloka": 40, + "text": "इत्य एतत ते मया परॊक्तं कषिप्तेनापि सुहृत्तया\nजानामि तवाधिक्षिपन्तं जॊषम आस्स्वॊत्तरं शृणु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nततः पुनर महाराज मद्रराजम अरिंदमम\nअभ्यभाषत राधेयः संनिवार्यॊत्तरं वचः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 2, + "text": "यत तवं निदर्शनार्थं मां शल्य जल्पितवान असि\nनाहं शक्यस तवया वाचा विभीषयितुम आहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 3, + "text": "यदि मां देवताः सर्वा यॊध���ेयुः सवासवाः\nतथापि मे भयं न सयात किम उ पार्थात सकेशवात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 4, + "text": "नाहं भीषयितुं शक्यॊ वान मात्रेण कथं चन\nअन्यं जानीहि यः शक्यस तवया भीषयितुं रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 5, + "text": "नीचस्य बलम एतावत पारुष्यं यत तवम आत्थ माम\nअशक्तॊ ऽसमद गुणान पराप्तुं वल्गसे बहु दुर्मते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 6, + "text": "न हि कर्णः समुद्भूतॊ भयार्थम इह मारिष\nविक्रमार्थम अहं जातॊ यशॊऽरथं च तथैव च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 7, + "text": "इदं तु मे तवम एकाग्रः शृणु मद्रजनाधिप\nसंनिधौ धृतराष्ट्रस्य परॊच्यमानं मया शरुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 8, + "text": "देशांश च विविधांश चित्रान पूर्ववृत्तांश च पार्थिवान\nबराह्मणाः कथयन्तः सम धृतराष्ठम उपासते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 9, + "text": "तत्र वृद्धः पुरावृत्ताः कथाः काश चिद दविजॊत्तमः\nबाह्लीक देशं मद्रांश च कुत्सयन वाक्यम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 10, + "text": "बहिष्कृता हिमवता गङ्गया च तिरस्कृताः\nसरस्वत्या यमुनया कुरुक्षेत्रेण चापि ये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 11, + "text": "पञ्चानां सिन्धुषष्ठानां नदीनां ये ऽनतर आश्रिताः\nतान धर्मबाह्यान अशुचीन बाह्लीकान परिवर्जयेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 12, + "text": "गॊवर्धनॊ नाम वटः सुभाण्डं नाम चत्वरम\nएतद राजकुलद्वारम आकुमारः समराम्य अहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 13, + "text": "कार्येणात्यर्थ गाढेन बाह्लीकेषूषितं मया\nतत एषां समाचारः संवासाद विदितॊ मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 14, + "text": "शाकलं नाम नगरम आपगा नाम निम्नगा\nजर्तिका नाम बाह्लीकास तेषां वृत्तं सुनिन्दितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 15, + "text": "धाना गौडासवे पीत्वा गॊमांसं लशुनैः सह\nअपूप मांसवाट्यानाम आशिनः शीलवर्जिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 16, + "text": "हसन्ति गान्ति नृत्यन्ति सत्रीभिर मत्ता विवाससः\nनगरागार वप्रेषु बहिर माल्यानुलेपनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 17, + "text": "मत्तावगीतैर विविधैः खरॊष्ट्रनिनदॊपमैः\nआहुर अन्यॊन्यम उक्तानि परब्रुवाणा मदॊत्कटाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 18, + "text": "हाहते हाहतेत्य एव सवामिभर्तृहतेति च\nआक्रॊशन्त्यः परनृत्यन्ति मन्दाः पर्वस्व असंयताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 19, + "text": "तेषां क���लावलिप्तानां निवसन कुरुजाङ्गले\nकश चिद बाह्लीक मुख्यानां नातिहृष्टमना जगौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 20, + "text": "सा नूनं बृहती गौरी सूक्ष्मकम्बलवासिनी\nमाम अनुस्मरती शेते बाह्लीकं कुरु वासिनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 21, + "text": "शतद्रुक नदीं तीर्त्वा तां च रम्याम इरावतीम\nगत्वा सवदेशं दरक्ष्यामि सथूलशङ्खाः शुभाः सत्रियः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 22, + "text": "मनःशिलॊज्ज्वलापाङ्गा गौर्यस तरिककुदाञ्जनाः\nकेवलाजिनसंवीताः कूर्दन्त्यः परियदर्शनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 23, + "text": "मृदङ्गानक शङ्खानां मर्दलानां च निस्वनैः\nखरॊष्ट्राश्वतरैश चैव मत्ता यास्यामहे सुखम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 24, + "text": "शमी पीलु करीराणां वनेषु सुखवर्त्मसु\nअपूपान सक्तु पिण्डीश च खादन्तॊ मथितान्विताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 25, + "text": "पथिषु परबला भूत्वा कदास मृदिते ऽधवनि\nखलॊपहारं कुर्वाणास ताडयिष्याम भूयसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 26, + "text": "एवं हीनेषु वरात्येषु बाह्लीकेषु दुरात्मसु\nकश चेतयानॊ निवसेन मुहूर्तम अपि मानवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 27, + "text": "ईदृशा बराह्मणेनॊक्ता बाह्लीका मॊघचारिणः\nयेषां षड्भागहर्ता तवम उभयॊः शुभपापयॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 28, + "text": "इत्य उक्त्वा बराह्मणः साधुर उत्तरं पुनर उक्तवान\nबाह्लीकेष्व अविनीतेषु परॊच्यमानं निबॊधत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 29, + "text": "तत्र सम राक्षसी गाति सदा कृष्ण चतुर्दशीम\nनगरे शाकले सफीते आहत्य निशि दुन्दुभिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 30, + "text": "कदा वा घॊषिका गाथाः पुनर गास्यन्ति शाकले\nगव्यस्य तृप्ता मांसस्य पीत्वा गौडं महासवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 31, + "text": "गौरीभिः सह नारीभिर बृहतीभिः सवलंकृताः\nपलाण्डु गाण्डूष युतान खादन्ते चैडकान बहून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 32, + "text": "वाराहं कौक्कुटं मांसं गव्यं गार्दभम औष्ट्रकम\nऐडं च ये न खादन्ति तेषां जन्म निरर्थकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 33, + "text": "इति गायन्ति ये मत्ताः शीधुना शाकलावतः\nसबालवृद्धाः कूर्दन्तस तेषु वृत्तं कथं भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 34, + "text": "इति शल्य विजानीहि हन्त भूयॊ बरवीमि ते\nयद अन्यॊ ऽपय उक्तवान अस्मान बराह्मणः कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 35, + "text": "पञ्च नद्यॊ वहन्त्य एता यत्र पीलु वनान्य अपि\nशतद्रुश च विपाशा च तृतीयेरावती तथा\nचन्द्र भागा वितस्ता च सिन्धुषष्ठा बहिर गताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 36, + "text": "आरट्टा नाम ते देशा नष्टधर्मान न तान वरजेत\nवरात्यानां दासमीयानां विदेहानाम अयज्वनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 37, + "text": "न देवाः परतिगृह्णन्ति पितरॊ बराह्मणास तथा\nतेषां परनष्टधर्माणां बाह्लीकानाम इति शरुतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 38, + "text": "बराह्मणेन तथा परॊक्तं विदुषा साधु संसदि\nकाष्ठकुण्डेषु बाह्लीका मृण्मयेषु च भुञ्जते\nसक्तु वाट्यावलिप्तेषु शवादि लीढेषु निर्घृणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 39, + "text": "आविकं चौष्ट्रिकं चैव कषीरं गार्दभम एव च\nतद विकारांश च बाह्लीकाः खादन्ति च पिबन्ति च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 40, + "text": "पुत्र संकरिणॊ जाल्माः सर्वान नक्षीर भॊजनाः\nआरट्टा नाम बाह्लीका वर्जनीया विपश्चिता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 41, + "text": "उत शल्य विजानीहि हन्त भूयॊ बरवीमि ते\nयद अन्यॊ ऽपय उक्तवान सभ्यॊ बराह्मणः कुरुसंसदि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 42, + "text": "युगं धरे पयः पीत्वा परॊष्य चाप्य अच्युतस्थले\nतद्वद भूतिलये सनात्वा कथं सवर्गं गमिष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 43, + "text": "पञ्च नद्यॊ वहन्त्य एता यत्र निःसृत्य पर्वतात\nआरट्टा नाम बाह्लीका न तेष्व आर्यॊ दव्यहं वसेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 44, + "text": "बहिश च नाम हलीकश च विपाशायां पिशाचकौ\nतयॊर अपत्यं बाह्लीका नैषा सृष्टिः परजापतेः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 45, + "text": "कारः करान महिषकान कलिङ्गान कीकटाटवीन\nकर्कॊटकान वीरकांश च दुर्धर्मांश च विवर्जयेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 46, + "text": "इति तीर्थानुसर्तारं राक्षसी का चिद अब्रवीत\nएकरात्रा शमी गेहे महॊलूखल मेखला" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 47, + "text": "आरट्टा नाम ते देशा बाह्लीका नाम ते जनाः\nवसाति सिन्धुसौवीरा इति परायॊ विकुत्सिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 48, + "text": "उत शल्य विजानीहि हन्त भूयॊ बरवीमि ते\nउच्यमानं मया सम्यक तद एकाग्रमनाः शृणु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 49, + "text": "बराह्मणः शिल्पिनॊ गेहम अभ्यगच्छत पुरातिथिः\nआचारं तत्र संप्रेक्ष्य परीतः शिल्पिनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 50, + "text": "मया हिमवतः शृङ्गम एकेनाध्युषितं चिरम\nदृष्टाश च बहवॊ देशा नानाधर्मसमाकुलाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 51, + "text": "न च केन च धर्मेण विरुध्यन्ते परजा इमाः\nसर्वे हि ते ऽबरुवन धर्मं यथॊक्तं वेदपारगैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 52, + "text": "अटता तु सदा देशान नानाधर्मसमाकुलान\nआगच्छता महाराज बाह्लीकेषु निशामितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 53, + "text": "तत्रैव बराह्मणॊ भूत्वा ततॊ भवति कषत्रियः\nवैश्यः शूद्रश च बाह्लीकस ततॊ भवति नापितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 54, + "text": "नापितश च ततॊ भूत्वा पुनर भवति बराह्मणः\nदविजॊ भूत्वा च तत्रैव पुनर दासॊ ऽपि जायते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 55, + "text": "भवत्य एकः कुले विप्रः शिष्टान्ये कामचारिणः\nगान्धारा मद्रकाश चैव बाह्लीकाः के ऽपय अचेतसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 56, + "text": "एतन मया शरुतं तत्र धर्मसंकरकारकम\nकृत्स्नाम अटित्वा पृथिवीं बाह्लीकेषु विपर्ययः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 57, + "text": "उत शल्य विजानीहि हन्त भूयॊ बरवीमि ते\nयद अप्य अन्यॊ ऽबरवीद वाक्यं बाह्लीकानां विकुत्सितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 58, + "text": "सती पुरा हृता का चिद आरट्टा किल दस्युभिः\nअधर्मतश चॊपयाता सा तान अभ्यशपत ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 59, + "text": "बालां बन्धुमतीं यन माम अधर्मेणॊपगच्छथ\nतस्मान नार्यॊ भविष्यन्ति बन्धक्यॊ वै कुलेषु वः\nन चैवास्मात परमॊक्ष्यध्वं घॊरात पापान नराधमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 60, + "text": "कुरवः सहपाञ्चालाः शाल्वा मत्स्याः सनैमिषाः\nकॊसलाः काशयॊ ऽङगाश च कलिङ्गा मगधास तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 61, + "text": "चेदयश च महाभागा धर्मं जानन्ति शाश्वतम\nनानादेशेषु सन्तश च परायॊ बाह्या लयाद ऋते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 62, + "text": "आ मत्स्येभ्यः कुरुपाञ्चालदेश्या; आ नैमिषाच चेदयॊ ये विशिष्टाः\nधर्मं पुराणम उपजीवन्ति सन्तॊ; मद्रान ऋते पञ्च नदांश च जिह्मान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 63, + "text": "एवं विद्वन धर्मकथांश च राजंस; तूष्णींभूतॊ जडवच छल्य भूयाह\nतवं तस्य गॊप्ता च जनस्य राजा; षड्भागहर्ता शुभदुष्कृतस्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 64, + "text": "अथ वा दुष्कृतस्य तवं हर्ता तेषाम अरक्षिता\nरक्षिता पुण्यभाग राजा परजानां तवं तव अपुण्य भाक" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 65, + "text": "पूज्यमाने पुरा धर्मे सर्वदेशेषु शाश्वते\nधर्मं पाञ्चनदं दृष्ट्वा धिग इत्य आह पितामहः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 66, + "text": "वरात्यानां दाशमीयानां कृते ऽपय अशुभ कर्मणाम\nइति पाञ्चनदं धर्मम अवमेने पितामहः\nसवधर्मस्थेषु वर्णेषु सॊ ऽपय एतं नाभिपूजयेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 67, + "text": "उत शल्य विजानीहि हन्त भूयॊ बरवीमि ते\nकल्माषपादः सरसि निमज्जन राक्षसॊ ऽबरवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 68, + "text": "कषत्रियस्य मलं भैक्षं बराह्मणस्यानृतं मलम\nमलं पृथिव्या बाह्लीकाः सत्रीणां मद्रस्त्रियॊ मलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 69, + "text": "निमज्जमानम उद्धृत्य कश चिद राजा निशाचरम\nअपृच्छत तेन चाख्यात्म परॊक्तवान यन निबॊध तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 70, + "text": "मानुषाणां मलं मेच्छा मेच्छानां मौष्टिका मलम\nमौष्टिकानां मलं शण्डाः शण्डानां राजयाजकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 71, + "text": "राजयाजक याज्यानां मद्रकाणां च यन मलम\nतद भवेद वै तव मलं यद्य अस्मान न विमुञ्चसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 72, + "text": "इति रक्षॊपसृष्टेषु विषवीर्यहतेषु च\nराक्षसं भेषजं परॊक्तं संसिद्धं वचनॊत्तरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 73, + "text": "बराह्मं पाञ्चाला कौरवेयाः सवधर्मः; सत्यं मत्स्याः शूरसेनाश च यज्ञः\nपराच्या दासा वृषला दाक्षिणात्याः; सतेना बाह्लीकाः संकरा वै सुराष्ट्राः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 74, + "text": "कृतघ्नता परवित्तापहारः; सुरा पानं गुरु दारावमर्शः\nयेषां धर्मस तान परति नास्त्य अधर्म; आरट्टकान पाञ्चनदान धिग अस्तु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 75, + "text": "आ पाञ्चालेभ्यः कुरवॊ नैमिषाश च; मत्स्याश चैवाप्य अथ जानन्ति धर्मम\nकलिङ्गकाश चाङ्गका मागधाश च; शिष्टान धर्मान उपजीवन्ति वृद्धाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 76, + "text": "पराचीं दिशं शरिता देवा जातवेदः पुरॊगमाः\nदक्षिणां पितरॊ गुप्तां यमेन शुभकर्मणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 77, + "text": "परतीचीं वरुणः पाति पालयन्न असुरान बली\nउदीचीं भगवां सॊमॊ बरह्मण्यॊ बराह्मणैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 78, + "text": "रक्षःपिशाचान हिमवान गुह्यकान गन्धमादनः\nधरुवः सर्वाणि भूतानि विष्णुर लॊकाञ जनार्दनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 79, + "text": "इङ्गितज्ञाश च मगधाः परेक्षितज्ञाश च कॊसलाः\nअर्धॊक्ताः कुरुपाञ्चालाः शाल्वाः कृत्स्नानुशासनाः\nपार्वतीयाश च विषमा यथैव गिरयस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 80, + "text": "सर्वज्ञा यवना राजञ शूराश चैव विशेषतः\nमलेच्छाः सवसंज्ञा नियता नानुक्त इतरॊ जनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 81, + "text": "परतिरब्धास तु बाह्लीका न च के चन मद्रकाः\nस तवम एतादृशः शल्य नॊत्तरं वक्तुम अर्हसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 82, + "text": "एतज जञात्वा जॊषम आस्स्व परतीपं मा सम वै कृथाः\nस तवां पूर्वम अहं हत्वा हनिष्ये केशवार्जुनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 83, + "text": "[षल्य]\nआतुराणां परित्यागः सवदारसुत विक्रयः\nअङ्गेषु वर्तते कर्ण येषाम अधिपतिर भवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 84, + "text": "रथातिरथ संख्यायां यत तवा भीष्मस तदाब्रवीत\nतान विदित्वात्मनॊ दॊषान निर्मन्युर भव मा करुधः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 85, + "text": "सर्वत्र बराह्मणाः सन्ति सन्ति सर्वत्र कषत्रियाः\nवैश्याः शूद्रास तथा कर्ण सत्रियः साध्व्यश च सुव्रताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 86, + "text": "रमन्ते चॊपहासेन पुरुषाः पुरुषैः सह\nअन्यॊन्यम अवतक्षन्तॊ देशे देशे समैथुनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 87, + "text": "परवाच्येषु निपुणः सर्वॊ भवति सर्वदा\nआत्मवाच्यं न जानीते जानन्न अपि विमुह्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 30, + "shloka": 88, + "text": "[स]\nकर्णॊ ऽपि नॊत्तरं पराह शल्यॊ ऽपय अभिमुखः परान\nपुनः परहस्य राधेयः पुनर याहीत्य अचॊदयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nततः परानीक भिदं वयूहम अप्रतिमं परैः\nसमीक्ष्य कर्णः पार्थानां धृष्टद्युम्नाभिरक्षितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 2, + "text": "परययौ रथघॊषेण सिंहनाद रवेण च\nवादित्राणां च निनदैः कम्पयन्न इव मेदिनीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 3, + "text": "वेपमान इव करॊधाद युद्धशौण्डः परंतपः\nपतिव्यूह्य महातेजा यथावद भरतर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 4, + "text": "वयधमत पाण्डवीं सेनाम आसुरीं मघवान इव\nयुधिष्ठिरं चाभिभवन्न असपव्यं चकार ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 5, + "text": "[धृ]\nकथं संजय राधेयः परत्यव्यूहत पाण्डवान\nधृष्टद्युम्नमुखान वीरान भीमसेनाभिरक्षितान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 6, + "text": "के च परपक्षौ पक्षौ वा मम सैन्यस्य संजय\nपरविभज्य यथान्यायं कथं वा समवस्थिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 7, + "text": "कथं पाण्डुसुतश चापि परत्यव्यूहन्त मामकान\nकथं चैतान महायुद्धं परावर्तत सुदारुणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 8, + "text": "कव च बीभत्सुर अभवद यत कर्णॊ ऽयाद युधिष्ठिरम\nकॊ हय अर्जुनस्य सांनिध्ये शक्तॊ ऽभयेतुं युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 9, + "text": "सर्वभूतानि यॊ हय एकः खाण्डवे जितवान पुरा\nकस तम अन्यत्र राधेयात परतियुध्येज जिजीविषुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 10, + "text": "[स]\nशृणु वयूहस्य रचनाम अर्जुनश च यथागतः\nपरिदाय नृपं तेभ्यः संग्रामश चाभवद यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 11, + "text": "कृपः शारद्वतॊ राजन मागधश च तरस्विनः\nसात्वतः कृतवर्मा च दक्षिणं पक्षम आश्रिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 12, + "text": "तेषां परपक्षे शकुनिर उलूकश च महारथः\nसादिभिर विमलप्रासैस तवानीकम अरक्षताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 13, + "text": "गान्धारिभिर असंभ्रान्तैः पार्वतीयैश च दुर्जयैः\nशलभानाम इव वरातैः पिशाचैर इव दुर्दृशैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 14, + "text": "चतुस्त्रिंशत सहस्राणि रथानाम अनिवर्तिनाम\nसंशप्तका युद्धशौण्डा वामं पार्श्वम अपालयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 15, + "text": "समुच्चितास तव सुतैः कृष्णार्जुन जिघांसवः\nतेषां परपक्षः काम्बॊजाः शकाश च यवनैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 16, + "text": "निदेशात सूतपुत्रस्य सरथाः साश्वपत्तयः\nआह्वयन्तॊ ऽरजुनं तस्थुः केशवं च महाबलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 17, + "text": "मध्ये सेनामुखं कर्णॊ वयवातिष्ठत दंशितः\nचित्रवर्माङ्गदः सरग्वी पालयन धवज्जिनी मुखम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 18, + "text": "रक्ष्यमाणः सुसंरब्धैः पुत्रैः शस्त्रभृतां वरः\nवाहिनी परमुखं वीरः संप्रकर्षन्न अशॊभत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 19, + "text": "अयॊ ऽरत्निर महाबाहुः सूर्यवैश्वानर दयुतिः\nमहाद्विप सकन्धगतः पिङ्गलः परियदर्शनः\nदुःशासनॊ वृतः सैन्यैः सथितॊ वयूहस्य पृष्ठ्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 20, + "text": "तम अन्वयान महाराज सवयं दुर्यॊधनॊ नृपः\nचित्राश्वैश चित्रसंनाहैः सॊदर्यैर अभिरक्षितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 21, + "text": "रक्ष्यमाणॊ महावीर्यैः सहितैर मद्रकेकयैः\nअशॊभत महाराज देवैर इव शतक्रतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 22, + "text": "अश्वत्थामा कुरूणां च ये ���रवीरा महारथाः\nनित्यमत्ताश च मातङ्गाः शूरैर मलेच्छैर अधिष्ठिताः\nअन्वयुस तद्रथानीकं कषरन्त इव तॊयदाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 23, + "text": "ते धवजैर वैजयन्तीभिर जवलद्भिः परमायुधैः\nसादिभिश चास्थिता रेजुर दरुमवन्त इवाचलाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 24, + "text": "तेषां पदातिनागानां पादरक्षाः सहस्रशः\nपट्टिशासि धराः शूरा बभूवुर अनिवर्तिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 25, + "text": "सादिभिः सयन्दनैर नागैर अधिकं समलंकृतैः\nस वयूह राजॊ विबभौ देवासुरचमूपमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 26, + "text": "बार्हस्पत्यः सुविहितॊ नायकेन विपश्चिता\nनृत्यतीव महाव्यूहः परेषाम आदधद भयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 27, + "text": "तस्य पक्षप्रपक्षेभ्यॊ निष्पतन्ति युयुत्सवः\nपत्त्यश्वरथमातङ्गाः परावृषीव बलाहकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 28, + "text": "ततः सेनामुखे कर्णं दृष्ट्वा राजा युधिष्ठिरः\nधनंजयम अमित्रघ्नम एकवीरम उवाच ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 29, + "text": "पश्यार्जुन महाव्यूहं कर्णेन विहितं रणे\nयुक्तं पक्षैः परपक्षैश च सेनानीकं परकाशते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 30, + "text": "तद एतद वै समालॊक्य परत्यमित्रं महद बलम\nयथा नाभिभवत्य अस्मांस तथा नीतिर विधीयताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 31, + "text": "एवम उक्तॊ ऽरजुनॊ राज्ञा पराञ्जलिर नृपम अब्रवीत\nयथा भवान आह तथा तत सर्वं न तद अन्यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 32, + "text": "यस तव अस्य विहितॊ घातस तं करिष्यामि भारत\nपरधानवध एवास्य विनाशस तं करॊम्य अहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 33, + "text": "[य]\nयस्मात तवम एव राधेयं भीमसेनः सुयॊधनम\nवृषसेनं च नकुलः सहदेवॊ ऽपि सौबलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 34, + "text": "दुःशासनं शतानीकॊ हार्दिक्यं शिनिपुंगवः\nधृष्टद्युम्नस तथा दरौणिं सवयं यास्याम्य अहं कृपम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 35, + "text": "दरौपदेया धार्तराष्ट्राञ शिष्टान सह शिखण्डिना\nते ते च तांस तान अहितान अस्माकं घनन्तु मामकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 36, + "text": "[स]\nइत्य उक्तॊ धर्मराजेन तथेत्य उक्त्वा धनंजयः\nवयादिदेश सवसैन्यानि सवयं चागाच चमूमुखम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 37, + "text": "अथ तं रथम आयान्तं दृष्ट्वात्यद्भुत दर्शनम\nउवाचाधिरथिं शल्यः पुनस तं युद्धदुर्मदम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 38, + "text": "अयं स रथ आयाति शवेताश्वः कृष्णसारथिः\nनिघ्नन्न अमित्रान कौन्तेयॊ यं यं तवं परिपृच्छसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 39, + "text": "शरूयते तुमुलः शब्दॊ रथनेमि सवनॊ महान\nएष रेणुः समुद्भूतॊ दिवम आवृत्य तिष्ठति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 40, + "text": "चक्रनेमि परणुन्ना च कम्पते कर्ण मेदिनी\nपरवात्य एष महावायुर अभितस तव वाहिनीम\nकरव्यादा वयाहरन्त्य एते मृगाः कुर्वन्ति भैरवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 41, + "text": "पश्य कर्ण महाघॊरं भयदं लॊमहर्षणम\nकबन्धं मेघसंकाशं भानुम आवृत्य संस्थितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 42, + "text": "पश्य यूथैर बहुविधैर मृगाणां सर्वतॊदिशम\nबलिभिर दृप्तशार्दूलैर आदित्यॊ ऽभिनिरीक्ष्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 43, + "text": "पश्य कङ्कांश च गृध्रांश च समवेतान सहस्रशः\nसथितान अभिमुखान घॊरान अन्यॊन्यम अभिभाषतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 44, + "text": "सिताश चाश्वाः समायुक्तास तव कर्ण महारथे\nपरदराः परज्वलन्त्य एते धवजश चैव परकम्पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 45, + "text": "उदीर्यतॊ हयान पश्य महाकायान महाजवान\nपलवमानान दर्शनीयान आकाशे गरुडान इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 46, + "text": "धरुवम एषु निमित्तेषु भीमिम आवृत्य पार्थिवाः\nसवप्स्यन्ति निहताः कर्ण शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 47, + "text": "शङ्खानां तुमुलः शब्दः शरूयते लॊमहर्षणः\nआनकानां च राधेय मृदङ्गानां च सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 48, + "text": "बाणशब्दान बहुविधान नराश्वरथनिस्वना\nजयातलत्रेषु शब्दांश च शृणु कर्ण महात्मनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 49, + "text": "हेमरूप्य परमृष्टानां वाससां शिल्पिनिर्मिताः\nनानावर्णा रथे भान्ति शवसनेन परकम्पिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 50, + "text": "सहेम चन्द्र तारार्काः पताकाः किङ्किणी युताः\nपश्य कर्णार्जुनस्यैताः सौदामिन्य इवाम्बुदे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 51, + "text": "धवजाः कणकणायन्ते वातेनाभिसमीरिताः\nसपताका रथाश चापि पाञ्चालानां महात्मनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 52, + "text": "नागाश्वरथपत्त्यौघांस तावकान समभिघ्नतः\nधवजाग्रं दृश्यते तव अस्य जयाशब्दश चापि शरूयते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 53, + "text": "अद्य दरष्टासि तं वीरं शवेताश्वं कृष्णसारथिम\nनिघ्नन्तं शात्रवान ��ंख्ये यं कर्ण परिपृच्छसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 54, + "text": "अद्य तौ पुरुषव्याघ्रौ लॊहिताक्षौ परंतपौ\nवासुदेवार्जुनौ कर्ण दरष्टास्य एकरथस्थितौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 55, + "text": "सारथिर यस्य वार्ष्णेयॊ गाण्डीवं यस्य कार्मुकम\nतं चेद धन्तासि राधेय तवं नॊ राजा भविष्यसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 56, + "text": "एष संशप्तकाहूतस तान एवाभिमुखॊ गतः\nकरॊति कदनं चैषां संग्रामे दविषतां बली\nइति बरुवाणं मद्रेशं कर्णः पराहातिमन्युमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 57, + "text": "पश्य संशप्तकैः करुद्धैः सर्वतः समभिद्रुतः\nएष सूर्य इवाम्भॊदैर्श छन्नः पार्थॊ न दृश्यते\nएतद अन्तॊ ऽरजुनः शल्य निमग्नः शॊकसागरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 58, + "text": "[षल्य]\nवरुणं कॊ ऽमभसा हन्याद इन्धनेन च पावकम\nकॊ वानिलं निगृह्णीयात पिबेद वा कॊ महार्णवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 59, + "text": "ईदृग रूपम अहं मन्ये पार्थस्य युधि निग्रहम\nन हि शक्यॊ ऽरजुनॊ जेतुं सेन्द्रैः सर्वैः सुरासुरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 60, + "text": "अथैवं परितॊषस ते वाचॊक्त्वा सुमना भव\nन स शक्यॊ युधा जेतुम अन्यं कुरु मनॊरथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 61, + "text": "बाहुभ्याम उद्धरेद भूमिं दहेत करुद्ध इमाः परजाः\nपातयेत तरिदिवाद देवान यॊ ऽरजुनं समरे जयेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 62, + "text": "पश्य कुन्तीसुतं वीरं भीमम अक्लिष्टकारिणम\nपरभासन्तं महाबाहुं सथितं मेरुम इवाचलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 63, + "text": "अमर्षी नित्यसंरब्धश चिरं वैरम अनुस्मरन\nएष भीमॊ जय परेप्सुर युधि तिष्ठति वीर्यवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 64, + "text": "एष धर्मभृतां शरेष्ठॊ धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nतिष्ठत्य असुकरः संख्ये परैः परपुरंजयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 65, + "text": "एतौ च पुरुषव्याघ्राव अश्विनाव इव सॊदरौ\nनकुलः सहदेवश च तिष्ठतॊ युधि दुर्जयौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 66, + "text": "दृश्यन्त एते कार्ष्णेयाः पञ्च पञ्चाचला इव\nवयवस्थिता यॊत्स्यमानाः सर्वे ऽरजुन समा युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 67, + "text": "एते दरुपदपुत्राश च धृष्टद्युम्नपुरॊगमाः\nहीनाः सत्यजिता वीरास तिष्ठन्ति परमौजसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 31, + "shloka": 68, + "text": "इति संवदतॊर एव तयॊः पुरुषसिंहयॊः\nते सेने समसज्जेतां गङ्गा यमुनवद भृषम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nतथा वयूढेष्व अनीकेषु संसक्तेषु च संजय\nसंशप्तकान कथं पार्थॊ गतः कर्णश च पाण्डवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 2, + "text": "एतद विस्तरतॊ युद्धं परब्रूहि कुशलॊ हय असि\nन हि तृप्यामि वीराणां शृण्वानॊ विक्रमान रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 3, + "text": "[स]\nतत सथाने समवस्थाप्य परत्यमित्रं महाबलम\nअव्यूहतार्जुनॊ वयूहं पुत्रस्य तव दुर्नये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 4, + "text": "तत सादिनागकलिलं पदातिरथसंकुलम\nधृष्टद्युम्नमुखैर वयूढम अशॊभत महद बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 5, + "text": "पारावत सवर्णाश्वश चन्द्रादित्य समद्युतिः\nपार्षतः परबभौ धन्वी कालॊ विग्रहवान इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 6, + "text": "पार्षतं तव अभि संतस्थुर दरौपदेया युयुत्सवः\nसानुगा भीमवपुशश चन्द्रं तारागणा इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 7, + "text": "अथ वयूढेष्व अनीकेषु परेक्ष्य संशप्तकान रणे\nकरुद्धॊ ऽरजुनॊ ऽभिदुद्राव वयाक्षिपन गाण्डिवं धनुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 8, + "text": "अथ संशप्तकाः पार्थम अभ्यधावन वधैषिणः\nविजये कृतसंकल्पा मृत्युं कृत्वा निवर्तनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 9, + "text": "तद अश्वसंघ बहुलं मत्तनागरथाकुलम\nपत्तिमच छूर वीरौघैर दरुतम अर्जुनम आद्रवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 10, + "text": "स संप्रहारस तुमुलस तेषाम आसीत किरीटिना\nतस्यैव नः शरुतॊ यादृङ निवातकवचैः सह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 11, + "text": "रथान अश्वान धवजान नागान पत्तीन रथपतीन अपि\nइषून धनूंषि खड्गांश च चक्राणि च परश्वधान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 12, + "text": "सायुधान उद्यतान बाहून उद्यतान्य आयुधानि च\nचिच्छेद दविषतां पार्थः शिरांसि च सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 13, + "text": "तस्मिन सैन्ये महावर्ते पातालावर्त संनिभे\nनिमग्नं तं रथं मत्वा नेदुः संशप्तका मुदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 14, + "text": "स पुरस्ताद अरीन हत्वा पश्चार्धेनॊत्तरेण च\nदक्षिणेन च बीभत्सुः करुद्धॊ रुद्रः पशून इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 15, + "text": "अथ पाञ्चाल चेदीनां सृञ्जयानां च मारिष\nतवदीयैः सह संग्राम आसीत परमदारुणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 16, + "text": "कृपश च कृतवर्मा च शकुनिश चापि सौबलः\nहृष्टसेनाः सुसंरब्धा रथानीकैः परहारिणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 17, + "text": "कॊसलैः काशिमत्स्यैश च कारूषैः केकयैर अपि\nशूरसेनैः शूर वीरैर युयुधुर युद्धदुर्मदाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 18, + "text": "तेषाम अन्तकरं युद्धं देहपाप्म परणाशनम\nशूद्र विट कषत्रवीराणां धर्म्यं सवर्ग्यं यशः करम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 19, + "text": "दुर्यॊधनॊ ऽपि सहितॊ भरातृभिर भरतर्षभ\nगुप्तः कुरुप्रवीरैश च मद्राणां च महारथैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 20, + "text": "पाण्डवैः सहपाञ्चालैश चेदिभिः सात्यकेन च\nयुध्यमानं रणे कर्णं कुरुवीरॊ ऽभयपालयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 21, + "text": "कर्णॊ ऽपि निशितैर बाणैर विनिहत्य महाचमूम\nपरमृद्य च रथश्रेष्ठान युधिष्ठिरम अपीडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 22, + "text": "विपत्रायुध देहासून कृत्वा शत्रून सहस्रशः\nयुक्त्वा सवर्गयशॊभ्यां च सवेभ्यॊ मुदम उदावहत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 23, + "text": "[धृ]\nयत तत परविश्य पार्थानां सेनां कुर्वञ जनक्षयम\nकर्णॊ राजानम अभ्यर्च्छत तन ममाचक्ष्व संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 24, + "text": "के च परवीराः पार्थानां युधि कर्णम अवारयन\nकांश च परमथ्याधिरथिर युधिष्ठिरम अपीडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 25, + "text": "[स]\nधृष्टद्युम्नमुखान पार्थान दृष्ट्वा कर्णॊ वयवस्थितान\nसमभ्यधावत तवरितः पाञ्चालाञ शत्रुकर्शनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 26, + "text": "तं तूर्णम अभिधावन्तं पाञ्चाला जितकाशिनः\nपरत्युद्ययुर महाराज हंसा इव महार्णवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 27, + "text": "ततः शङ्खसहस्राणां निस्वनॊ हृदयंगमः\nपरादुरासीद उभयतॊ भेरीशब्दश च दारुणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 28, + "text": "नाना वादित्रनादश च दविपाश्वरथनिस्वनः\nसिंहनादश च वीराणाम अभवद दारुणस तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 29, + "text": "साद्रि दरुमार्णवा भूमिः सवाताम्बुदम अम्बरम\nसार्केन्दु गरहनक्षत्रा दयौश च वयक्तं वयघूर्णत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 30, + "text": "अति भूतानि तं शब्दं मेनिरे ऽति च विव्यथुः\nयानि चाप्लव सत्त्वानि परायस तानि मृतानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 31, + "text": "अथ कर्णॊ भृशं करुद्धः शीघ्रम अस्त्रम उदीरयन\nजघान पाण्डवीं सेनाम आसुरीं मघवान इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 32, + "text": "स पाण्डवरथांस तूर्णं परविश्य विसृजञ शरान\nपरभद्रकाणां परवरान अहनत सप्त सप्ततिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 33, + "text": "ततः सुपुङ्खैर निशितै रथश्रेष्ठॊ रथेषुभिः\nअवधीत पञ्चविंशत्या पाञ्चालान पञ्चविंशतिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 34, + "text": "सुवर्णपुङ्खैर नाराचैः परकायविदारणैः\nचेदिकान अवधीद वीरः शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 35, + "text": "तं तथा समरे कर्म कुर्वाणम अतिमानुषम\nपरिवव्रुर महाराज पाञ्चालानां रथव्रजाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 36, + "text": "ततः संधाय विशिखान पञ्च भारत दुःसहान\nपाञ्चालान अवधीत पञ्च कर्णॊ वैकर्तनॊ वृषः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 37, + "text": "भानुदेवं चित्रसेनं सेना बिन्दुं च भारत\nतपनं शूरसेनं च पाञ्चालान अवधीद रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 38, + "text": "पाञ्चालेषु च शूरेषु वध्यमानेषु सायकैः\nहाहाकारॊ महान आसीत पाञ्चालानां महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 39, + "text": "तेषां संकीर्यमाणानां हाहाकारकृता दिशः\nपुनर एव च तान कर्णॊ जघानाशु पतत्रिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 40, + "text": "चक्ररक्षौ तु कर्णस्य पुत्रौ मारिष दुर्जयौ\nसुषेणः सत्यसेनश च तयक्त्वा पराणान अयुध्यताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 41, + "text": "पृष्ठगॊपस तु कर्णस्य जयेष्ठः पुत्रॊ महारथः\nवृषसेनः सवयं कर्णं पृष्ठतः पर्यपालयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 42, + "text": "धृष्टद्युम्नः सात्यकिश च दरौपदेया वृकॊदरः\nजनमेजयः शिखण्डी च परवीराश च परभद्रकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 43, + "text": "चेदिकेकयपाञ्चाला यमौ मत्स्याश च दंशिताः\nसमभ्यधावन राधेयं जिघांसन्तः परहारिणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 44, + "text": "त एनं विविधैः शस्त्रैः शरधाराभिर एव च\nअभ्यवर्षन विमृद्नन्तः परावृषीवाम्बुदा गिरिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 45, + "text": "पितरं तु परीप्सन्तः कर्ण पुत्राः परहारिणः\nतवदीयाश चापरे राजन वीरा वीरान अवारयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 46, + "text": "सुषेणॊ भीमसेनस्य छित्त्वा भल्लेन कार्मुकम\nनाराचैः सप्तभिर विद्ध्वा हृदि भीमं ननाद ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 47, + "text": "अथान्यद धनुर आदाय सुदृढं भीमविक्रमः\nसज्यं वृकॊदरः कृत्वा सुषेणस्याच्छिनद धनुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 48, + "text": "विव्याध चैनं नवभिः करुद्धॊ नृत्यन्न इवेषुभिः\nकर्णं च तूर्णं विव्याध तरिसप्तत्या शितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 49, + "text": "सत्यसेनं च दशभिः साश्वसूतध्वजायुधम\nपश्यतां सुहृदां मध्ये कर्ण पुत्रम अपातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 50, + "text": "कषुरप्र णुन्नं तत तस्य शिरश चन्द्रनिभाननम\nशुभदर्शनम एवासीन नालभ्रष्टम इवाम्बुजम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 51, + "text": "हत्वा कर्णसुतं भीमस तावकान पुनर आर्दयत\nकृप हार्दिक्ययॊश छित्त्वा चापे ताव अप्य अथार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 52, + "text": "दुःशासनं तरिभिर विद्ध्वा शकुनिं षड्भिर आयसैः\nउलूकं च पतत्रिं च चकार विरथाव उभौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 53, + "text": "हे सुषेण हतॊ ऽसीति बरुवन्न आदत्त सायकम\nतम अस्य कर्णश चिच्छेद तरिभिश चैनम अताडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 54, + "text": "अथान्यम अपि जग्राह सुपर्वाणं सुतेजनम\nसुषेणायासृजद भीमस तम अप्य अस्याच्छिनद वृषः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 55, + "text": "पुनः कर्णस तरिसप्तत्या भीमसेनं रथेषुभिः\nपुत्रं परीप्सन विव्याध करूरं करूरैर जिघांसया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 56, + "text": "सुषेणस तु धनुर गृह्य भारसाधनम उत्तमम\nनकुलं पञ्चभिर बाणैर बाह्वॊर उरसि चार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 57, + "text": "नकुलस तं तु विंशत्या विद्ध्वा भारसहैर दृढैः\nननाद बलवन नादं कर्णस्य भयम आदधत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 58, + "text": "तं सुषेणॊ महाराज विद्ध्वा दशभिर आशुगैः\nचिच्छेद च धनुः शीघ्रं कषुरप्रेण महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 59, + "text": "अथान्यद धनुर आदाय नकुलः करॊधमूर्च्छितः\nसुषेणं बहुभिर बाणैर वारयाम आस संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 60, + "text": "स तु बाणैर दिशॊ राजन्न आच्छाद्य परवीरहा\nआजघ्ने सारथिं चास्य सुषेणं च ततस तरिभिः\nचिच्छेद चास्य सुदृढं धनुर भल्लैस तरिभिस तरिधा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 61, + "text": "अथान्यद धनुर आदाय सुषेणः करॊधमूर्छितः\nअविध्यन नकुलं षष्ट्या सहदेवं च सप्तभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 62, + "text": "तद युद्धं सुमहद घॊरम आसीद देवासुरॊपमम\nनिघ्नतां सायकैस तूर्णम अन्यॊन्यस्य वधं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 63, + "text": "सात्यकिर वृषसेनस्य हत्वा सूतं तरिभिः शरैः\nधनुश चिच्छेद भल्लेन जघानाश्वांश च सप्तभिः\nधवजम एकेषुणॊन्मथ्य तरिभिस तं हृद्य अताडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 64, + "text": "अथावसन्नः सवरथे मुहूर्तात पुनर उत्थितः\nअथॊ जिघांसुः शैनेयं खड्गचर्म भृद अभ्ययात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 65, + "text": "तस्य चाप्लवतः शीघ्रं वृषसेनस्य सात्यकिः\nवराहकर्णैर दशभिर अविध्यद असि चर्मणी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 66, + "text": "दुःशासनस तु तं दृष्ट्वा विरथं वयायुधं कृतम\nआरॊप्य सवरथे तूर्णम अपॊवाह रथान्तरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 67, + "text": "अथान्यं रथम आस्थाय वृषसेनॊ महारथः\nकर्णस्य युधि दुर्धर्षः पुनः पृष्ठम अपालयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 68, + "text": "दुःशासनं तु शैनेयॊ नवैर नवभिर आशुगैः\nविसूताश्वरथं कृत्वा ललाडे तरिभिर आर्पयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 69, + "text": "स तव अन्यं रथम आस्थाय विधिवत कल्पितं पुनः\nयुयुधे पाण्डुभिः सार्धं कर्णस्याप्याययन बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 70, + "text": "धृष्टद्युम्नस ततः कर्णम अविध्यद दशभिः शरैः\nदरौपदेयास तरिसप्तत्या युयुधानस तु सप्तभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 71, + "text": "भीमसेनश चतुःषष्ट्या सहदेवश च पञ्चभिः\nनकुलस तरिंशता बाणैः शतानीकश च सप्तभिः\nशिखण्डी दशभिर वीरॊ धर्मराजः शतेन तु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 72, + "text": "एते चान्ये च राजेन्द्र परवीरा जय गृद्धिनः\nअभ्यर्दयन महेष्वासं सूतपुत्रं महामृधे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 73, + "text": "तान सूतपुत्रॊ विशिखैर दशभिर दशभिः शितैः\nरथे चारु चरन वीरः पत्यविध्यद अरिंदमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 74, + "text": "तत्रास्त्र वीर्यं कर्णस्य लाघवं च महात्मनः\nअपश्याम महाराज तद अद्भुतम इवाभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 75, + "text": "न हय आददानं ददृशुः संदधानं च सायकान\nविमुञ्चन्तं च संरम्भाद ददृशुस ते महारथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 76, + "text": "दयौर वियद भूर दिशश चाशु परणुन्ना निशितैः शरैः\nअरुणाभ्रावृताकारं तस्मिन देशे बभौ वियत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 77, + "text": "नृत्यन्न इव हि राधेयश चापहस्तः परतापवान\nयैर विद्धः परत्यविध्यत तान एकैकं तरिगुणैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 78, + "text": "दशभिर दशभिश चैनान पुनर विद्ध्वा ननाद ह\nसाश्वसूत धवजच छत्रास ततस ते विवरं ददुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 79, + "text": "तान परमृद्नन महेष्वासान राधेयः शरवृष्टिभिः\nराजानीकम असंबाधं पराविशच छत्रुकर्शनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 80, + "text": "स रथांस तरिशतान हत्वा चेदीनाम अनिवर्तिनाम\nराधेयॊ निशितैर बाणैर ततॊ ऽभयार्च्छद युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 81, + "text": "ततस ते पाण्डवा राजञ शिखण्डी च ससात्यकिः\nराधेयात परिरक्षन्तॊ राजानं पर्यवारयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 82, + "text": "तथैव तावकाः सर्वे कर्णं दुर्वारणं रणे\nयत्ताः सेना महेष्वासाः पर्यरक्षन्त सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 83, + "text": "नाना वादित्रघॊषाश च परादुरासन विशां पते\nसिंहनादश च संजज्ञे शूराणाम अनिवर्तिनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 32, + "shloka": 84, + "text": "ततः पुनः समाजग्मुर अभीताः कुरुपाण्डवाः\nयुधिष्ठिर मुखाः पार्थाः सूतपुत्र मुखा वयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nविदार्य कर्णस तां सेनां धर्मराजम उपाद्रवत\nरथहस्त्यश्वपत्तीनां सहस्रैः परिवारितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 2, + "text": "नानायुध सहस्राणि परेषितान्य अरिभिर वृषः\nछित्त्वा बाणशतैर उग्रैस तान विध्यद असंभ्रमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 3, + "text": "निचकर्त शिरांस्य एषां बाहून ऊरूंश च सर्वशः\nते हता वसुधां पेतुर भग्नाश चान्ये विदुद्रुवुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 4, + "text": "दरविडान्ध्र निषादास तु पुनः सात्यकिचॊदिताः\nअभ्यर्दयञ जिघांसन्तः पत्तयः कर्णम आहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 5, + "text": "ते विबाहु शिरस तराणाः परहताः कर्ण सायकैः\nपेतुः पृथिव्यां युगपच छिन्नं शालवनं यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 6, + "text": "एवं यॊधशतान्य आजौ सहस्राण्य अयुतानि च\nहतानीयुर महीं देहैर यशसापूरयन दिशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 7, + "text": "अथ वैकर्तनं कर्णं रणे करुद्धम इवान्तकम\nरुरुधुः पाण्डुपाञ्चाला वयाधिं मन्त्रौषधैर इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 8, + "text": "स तान परमृद्याभ्यपतत पुनर एव युधिष्ठिरम\nमन्त्रौषधिक्रियातीतॊ वयाधिर इत्य उल्बणॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 9, + "text": "स राजगृद्धिभी रुद्धः पाण्डुपाञ्चाल केकयैः\nनाशकत तान अतिक्रान्तुं मृत्युर बरह्मविदॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 10, + "text": "ततॊ युधिष्ठिरः कर्णम अदूरस्थं निवारितम\nअब्रवीत परवीरघ्नः करॊधसंरक्तलॊचनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 11, + "text": "कर्ण कर्ण वृथा दृष्टे सूतपुत्र वचः शृणु\nसदा सपर्धसि संग्रामे फल्गुनेन यशस��विना\nतथास्मान बाधसे नित्यं धार्तराष्ट्र मते सथितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 12, + "text": "यद बलं यच च ते वीर्यं परद्वेषॊ यश च पाण्डुषु\nतत सर्वं दर्शयस्वाद्य पौरुषं महद आस्थितः\nयुद्धश्रद्धां स ते ऽदयाहं विनेष्यामि महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 13, + "text": "एवम उक्त्वा महाराज कर्णं पाण्डुसुतस तदा\nसुवर्णपुङ्खैर दशभिर विव्याधायॊ मयैः शितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 14, + "text": "तं सूतपुत्रॊ नवभिः परत्यविध्यद अरिंदमः\nवत्सदन्तैर महेष्वासः परहसन्न इव भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 15, + "text": "ततः कषुराभ्यां पाञ्चाल्यौ चक्ररक्षौ महात्मनः\nजघान समरे शूरः शरैः संनतपर्वभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 16, + "text": "ताव उभौ धर्मराजस्य परवीरौ परिपार्श्वतः\nरथाभ्याशे चकाशेते चन्द्रस्येव पुनर वसू" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 17, + "text": "युधिष्ठिरः पुनः कर्णम अविध्यत तरिंशता शरैः\nसुषेणं सत्यसेनं च तरिभिस तरिभिर अताडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 18, + "text": "शल्यं नवत्या विव्याध तरिसप्तत्या च सूतजम\nतांश चास्य गॊप्तॄन विव्याध तरिभिस तरिभिर अजिह्मगैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 19, + "text": "ततः परहस्याधिरथिर विधुन्वानः स कार्मुकम\nभित्त्वा भल्लेन राजानं विद्ध्वा षष्ट्यानदन मुदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 20, + "text": "ततः परवीराः पाण्डूनाम अभ्यधावन युधिष्ठिरम\nसूतपुत्रात परीप्सन्तः कर्णम अभ्यर्दयञ शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 21, + "text": "सात्यकिश चेकितानश च युयुत्सुः पाण्ड्य एव च\nधृष्टद्युम्नः शिखण्डी च दरौपदेयाः परभद्रकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 22, + "text": "यमौ च भीमसेनश च शिशुपालस्य चात्मजः\nकारूषा मत्स्यशेषाश च केकयाः काशिकॊसलाः\nएते च तवरिता वीरा वसुषेणम अवारयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 23, + "text": "जनमेजयश च पाञ्चाल्यः कर्णं विव्याध सायकैः\nवराहकर्णैर नाराचैर नालीकैर निशितैः शरैः\nवत्सदन्तैर विपाठैश च कषुरप्रैश चटका मुखैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 24, + "text": "नानाप्रहरणैश चॊग्रै रथहस्त्यश्वसादिनः\nसर्वतॊ ऽभयाद्रवन कर्णं परिवार्य जिघांसया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 25, + "text": "स पाण्डवानां परवरैः सर्वतः समभिद्रुतः\nउदैरयद बराह्मम अस्त्रं शरैः संपूरयन दिशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 26, + "text": "तथा शरमहाज्वालॊ वीर्यॊष्मा कर्ण पावकः\nनिर्दहन पाण्डव वनं चारु पर्यचरद रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 27, + "text": "स संवार्य महास्त्राणि महेष्वासॊ महात्मनाम\nपरहस्य पुरुषेन्द्रस्य शरैश चिच्छेद कार्मुकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 28, + "text": "तथ संधाय नवतिं निमेषान नतपर्वणाम\nबिभेद कवचं राज्ञॊ रणे कर्णः शितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 29, + "text": "तद वर्म हेमविकृतं रराज निपतत तदा\nसविद्युदभ्रं सवितुः शिष्टं वातहतं यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 30, + "text": "तद अङ्गं पुरुषेन्द्रस्य भरष्टवर्म वयरॊचत\nरत्नैर अलंकृतं दिव्यैर वयभ्रं निशि यथा नभः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 31, + "text": "स विवर्मा शरैः पार्थॊ रुधिरेण समुक्षितः\nकरुद्धः सर्वायसीं शक्तिं चिक्षेपाधिरथिं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 32, + "text": "तां जवलन्तीम इवाकाशे शरैश चिच्छेद सप्तभिः\nसा छिन्ना भूमिम अपतन महेष्वासस्य सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 33, + "text": "ततॊ बाह्वॊर ललाटे च हृदि चैव युधिष्ठिरः\nचतुर्भिस तॊमरैः कर्णं ताडयित्वा मुदानदत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 34, + "text": "उद्भिन्न रुधिरः कर्णः करुद्धः सर्प इव शवसन\nधवजं चिच्छेद भल्लेन तरिभिर विव्याध पाण्डवम\nइषुधी चास्य चिच्छेद रथं च तिलशॊ ऽचछिनत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 35, + "text": "एवं पार्थॊ वयपायात स निहतप्रार्ष्टि सारथिः\nअशक्नुवन परमुखतः सथातुं कर्णस्य दुर्मनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 36, + "text": "तम अभिद्रुत्य राधेयः सकन्धं संस्पृश्य पाणिना\nअब्रवीत परहसन राजन कुत्सयन्न इव पाण्डवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 37, + "text": "कथं नाम कुले जातः कषत्रधर्मे वयवस्थितः\nपरजह्यात समरे शत्रून पराणान रक्षन महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 38, + "text": "न भवान कषत्रधर्मेषु कुशलॊ ऽसीति मे मतिः\nबराह्मे बले भवान युक्तः सवाध्याये यज्ञकर्मणि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 39, + "text": "मां सम युध्यस्व कौन्तेय मा च वीरान समासदः\nमा चैनान अप्रियं बरूहि मा च वरज महारणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 40, + "text": "एवम उक्त्वा ततः पार्थं विसृज्य च महाबलः\nनयहनत पाण्डवीं सेनां वज्रहस्त इवासुरीम\nततः परायाद दरुतं राजन वरीडन्न इव जनेश्वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 41, + "text": "अथ परयान्तं राजानम अन्वयुस ते तदा��्युतम\nचेदिपाण्डव पाञ्चालाः सात्यकिश च महारथ\nदरौपदेयास तथा शूरा माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 42, + "text": "ततॊ युधिष्ठिरानीकं दृष्ट्वा कर्णः पराङ्मुखम\nकुरुभिः सहितॊ वीरैः पृष्ठगैः पृष्ठम अन्वयात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 43, + "text": "शङ्खभेरी निनादैश च कार्मुकाणां च निस्वनैः\nबभूव धार्तराष्ट्राणां सिंहनाद रवस तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 44, + "text": "युधिष्ठिरस तु कौरव्य रथम आरुह्य सत्वरः\nशरुतकीर्तेर महाराज दृष्टवान कर्ण विक्रमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 45, + "text": "काल्यमानं बलं दृष्ट्वा धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nतान यॊधान अब्रवीत करुद्धॊ हतैनं वै सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 46, + "text": "ततॊ राज्ञाभ्यनुज्ञाताः पाण्डवानां महारथाः\nभीमसेनमुखाः सर्वे पुत्रांस ते परत्युपाद्रवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 47, + "text": "अभवत तुमुलः शब्दॊ यॊधानां तत्र भारत\nहस्त्यश्वरथपत्तीनां शस्त्राणां च ततस ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 48, + "text": "उत्तिष्ठत परहरत परैताभिपततेति च\nइति बरुवाणा अन्यॊन्यं जघ्नुर यॊधा रणाजिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 49, + "text": "अभ्रच छायेव तत्रासीच छरवृष्टिभिर अम्बरे\nसमावृत्तैर नरवरैर निघ्नद्भिर इतरेतरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 50, + "text": "विपताका धवजच छत्रा वयश्व सूतायुधा रणे\nवयङ्गाङ्गावयवाः पेतुः कषितौ कषीणा हतेश्वराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 51, + "text": "परवराणीव शैलानां शिखराणि दविपॊत्तमाः\nसारॊहा निहताः पेतुर वज्रभिन्ना इवाद्रयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 52, + "text": "छिन्नभिन्न विपर्यस्तैर वर्मालंकार विग्रहैः\nसारॊहास तुरगाः पेतुर हतवीराः सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 53, + "text": "विप्र विद्धायुधाङ्गाश च दविरदाश्वरथैर हताः\nपरतिवीरैश च संमर्दे पत्तिसंघाः सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 54, + "text": "विशालायतताम्राक्षैः पद्मेन्दु सदृशाननैः\nशिरॊभिर युद्धशौण्डानां सर्वतः संस्तृता मही" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 55, + "text": "तथा तु वितते वयॊम्नि निस्वनं शुश्रुवुर जनाः\nविमानैर अप्सरः संघैर गीतवादित्रनिस्वनैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 56, + "text": "हतान कृत्तान अभिमुखान वीरान वीरैः सहस्रशः\nआरॊप्यारॊप्य गच्छन्ति विमानेष्व अप्सरॊगण���ः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 57, + "text": "तद दृष्ट्वा महद आश्चर्यं परत्यक्षं सवर्गलिप्सया\nपरहृष्टमनसः शूराः कषिप्रं जग्मुः परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 58, + "text": "रथिनॊ रथिभिः सार्धं चित्रं युयुधुर आहवे\nपत्तयः पत्तिभिर नागा नागैः सह हयैर हयाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 59, + "text": "एवं परवृत्ते संग्रामे गजवाजिजनक्षये\nसैन्ये च रजसा वयाप्ते सवे सवाञ जघ्नुः परे परान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 60, + "text": "कचाकचि बभौ युद्धं दन्ता दन्ति नखा नखि\nमुष्टियुद्धं नियुद्धं च देहपाप्म विनाशनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 61, + "text": "तथा वर्तति संग्रामे गजवाजिजनक्षये\nनराश्वगजदेहेभ्यः परसृता लॊहितापगा\nनराश्वगजदेहान सा वयुवाह पतितान बहून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 62, + "text": "नराश्वगजसंबाधे नराश्वगजसादिनाम\nलॊहितॊदा महाघॊरा नदी लॊहितकर्दमा\nनराश्वगजदेहान सा वहन्ती भीरु भीषणी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 63, + "text": "तस्याः परमपारं च वरजन्ति विजयैषिणः\nगाधेन च पलवन्तश च निमज्ज्यॊन्मज्ज्य चापरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 64, + "text": "ते तु लॊहितदिग्धाङ्गा रक्तवर्मायुधाम्बराः\nसस्नुस तस्याम पपुश चासृन मम्लुश च भरतर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 65, + "text": "रथान अश्वान नरान नागान आयुधाभरणानि च\nवसनान्य अथ वर्माणि हन्यमानान हतान अपि\nभूमिं खं दयां दिशश चैव परायः पश्याम लॊहितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 66, + "text": "लॊहितस्य तु गन्धेन सपर्शेन च रसेन च\nरूपेण चातिरिक्तेन शब्देन च विसर्पता\nविषादः सुमहान आसीत परायः सैन्यस्य भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 67, + "text": "तत तु विप्रहतं सैन्यं भीमसेनमुखैस तव\nभूयः समाद्रवन वीराः सात्यकिप्रमुखा रथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 68, + "text": "तेषाम आपततां वेगम अविषह्य महात्मनाम\nपुत्राणां ते महत सैन्यम आसीद राजन पराङ्मुखम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 69, + "text": "तत परकीर्णरथाश्वेभं नरवाजि समाकुलम\nविध्वस्तचर्म कवचं परविद्धायुध कार्मुकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 33, + "shloka": 70, + "text": "वयद्रवत तावकं सैन्यं लॊड्यमानं समन्ततः\nसिंहार्दितं महारण्ये यथा गजकुलं तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nतान अभिद्रवतॊ दृष्ट्वा पाण्डवांस तावकं बलम\nकरॊशतस तव पुत्रस्य न सम राजन नयवर्तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 2, + "text": "ततः पक्षात परपक्षाच च परपक्षैश चापि दक्षिणात\nउदस्त शस्त्राः कुरवॊ भीमम अभ्यद्रवन रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 3, + "text": "कर्णॊ ऽपि दृष्ट्वा दरवतॊ धार्तराष्ट्रान पराङ्मुखान\nहंसवर्णान हयाग्र्यांस तान परैषीद यत्र वृकॊदरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 4, + "text": "ते परेषिता महाराज शल्येनाहव शॊभिना\nभीमसेनरथं पराप्य समसज्जन्त वाजिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 5, + "text": "दृष्ट्वा कर्णं समायान्तं भीमः करॊधसमन्वितः\nमतिं दध्रे विनाशाय कर्णस्य भरतर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 6, + "text": "सॊ ऽबरवीत सात्यकिं वीरं धृष्टद्युम्नं च पार्षतम\nएनं रक्षत राजानं धर्मात्मानं युधिष्ठिरम\nसंशयान महतॊ मुक्तं कथं चित परेक्षितॊ मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 7, + "text": "अग्रतॊ मे कृतॊ राजा छिन्नसर्वपरिच्छदः\nदुर्यॊधनस्य परीत्यर्थं राधेयेन दुरात्मना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 8, + "text": "अन्तम अद्य करिष्यामि तस्य दुःखस्य पार्षत\nहन्ता वास्मि रणे कर्णं स वा मां निहनिष्यति\nसंग्रामेण सुघॊरेण सत्यम एतद बरवीमि वः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 9, + "text": "राजानम अद्य भवतां नयासभूतं ददामि वै\nअस्य संरक्षणे सर्वे यतध्वं विगतज्वराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 10, + "text": "एवम उक्त्वा महाबाहुः परायाद आधिरथिं परति\nसिंहनादेन महता सर्वाः संनादयन दिशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 11, + "text": "दृष्ट्वा तवरितम आयान्तं भीमं युद्धाभिनन्दिनम\nसूतपुत्रम अथॊवाच मद्राणाम ईश्वरॊ विभुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 12, + "text": "पश्य कर्ण महाबाहुं करुद्धं पाण्डवनन्दनम\nदीर्घकालार्जितं करॊधं मॊक्तु कामं तवयि धरुवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 13, + "text": "ईदृशं नास्य रूपं मे दृष्टपूर्वं कदा चन\nअभिमन्यौ हते कर्णे राक्षसे वा घटॊत्कचे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 14, + "text": "तरैलॊक्यस्य समस्तस्य शक्तः करुद्धॊ निवारणे\nबिभर्ति यादृशं रूपं कालाग्निसदृशं शुभम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 15, + "text": "इति बरुवति राधेयं मद्राणाम ईश्वरे नृप\nअभ्यवर्तत वै कर्णं करॊधदीप्तॊ वृकॊदरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 16, + "text": "तथागतं तु संप्रेक्ष्य भीमं युद्धाभिनन्दिनम\nअब्रवीद वचनं शल्यं राधेयः परहसन्न इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 17, + "text": "यद उक्तं वचनं मे ऽदय तवया मद्रजनेश्वर\nभीमसेनं परति विभॊ तत सत्यं नात्र संशयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 18, + "text": "एष शूरश च वीरश च करॊधनश च वृकॊदरः\nनिरपेक्षः शरीरे च पराणतश च बलाधिकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 19, + "text": "अज्ञातवासं वसता विराटनगरे तदा\nदरौपद्याः परियकामेन केवलं बाहुसंश्रयात\nगूढभावं समाश्रित्य कीचकः सगणॊ हतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 20, + "text": "सॊ ऽदय संग्रामशिरसि सन्नद्धः करॊधमूर्च्छितः\nकिंकरॊद्यत दण्डेन मृत्युनापि वरजेद रणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 21, + "text": "चिरकालाभिलषितॊ ममायं तु मनॊरथः\nअर्जुनं समरे हन्यां मां वा हन्याद धनंजयः\nस मे कदा चिद अद्यैव भवेद भीम समागमात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 22, + "text": "निहते भीम सेते तु यदि वा विरथी कृते\nअभियास्यति मां पार्थस तन मे साधु भविष्यति\nअत्र यन मन्यसे पराप्तं तच छीघ्रं संप्रधारय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 23, + "text": "एतच छरुत्वा तु वचनं राधेयस्य महात्मनः\nउवाच वचनं शल्यः सूतपुत्रं तथागतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 24, + "text": "अभियासि महाबाहॊ भीमसेनं महाबलम\nनिरस्य भीमसेनं तु ततः पराप्स्यसि फल्गुनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 25, + "text": "यस ते कामॊ ऽभिलषितश चिरात परभृति हृद्गतः\nस वै संपत्स्यते कर्ण सत्यम एतद बरवीमि ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 26, + "text": "एवम उक्ते ततः कर्णः शल्यं पुनर अभाषत\nहन्ताहम अर्जुनं संख्ये मां वा हन्ता धनंजयः\nयुद्धे मनः समाधाय याहि याहीत्य अचॊदयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 27, + "text": "ततः परायाद रथेनाशु शल्यस तत्र विशां पते\nयत्र भीमॊ महेष्वासॊ वयद्रावयत वाहिनीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 28, + "text": "ततस तूर्यनिनादश च भेरीणां च महास्वनः\nउदतिष्ठत राजेन्द्र कर्ण भीम समागमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 29, + "text": "भीमसेनॊ ऽथ संक्रुद्धस तव सैन्यं दुरासदम\nनाराचैर विमलैस तीक्ष्णैर दिशः पराद्रावयद बली" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 30, + "text": "स संनिपातस तुमुलॊ भीमरूपॊ विशां पते\nआसीद रौद्रॊ महाराज कर्ण पाण्डवयॊर मृधे\nततॊ मुहूर्ताद राजेन्द्र पाण्डवः कर्णम आद्रवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 31, + "text": "तम आपतन्तं संप्रेक्ष्य कर्णॊ वैकर्तनॊ वृषः\nआजघानॊरसि करुद्धॊ नाराचेन सतनान्तरे\nपुनश चैनम अमेयात्मा शरवर्षैर अवाकिरत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 32, + "text": "स विद्धः सूतपुत्रेण छादयाम आस पत्रिभिः\nविव्याध निशितैः कर्ण नवभिर नतपर्वभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 33, + "text": "तस्य कर्णॊ धनुर्मध्ये दविधा चिच्छेद पत्रिणा\nअथ तं छिन्नधन्वानम अभ्यविध्यत सतनान्तरे\nनाराचेन सुतीक्ष्णेन सर्वावरणभेदिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 34, + "text": "सॊ ऽनयत कार्मुकम आदाय सूतपुत्रं वृकॊदरः\nराजन मर्मसु मर्मज्ञॊ विद्ध्वा सुनिशितैः शरैः\nननाद बलवन नादं कम्पयन्न इव रॊदसी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 35, + "text": "तं कर्णः पञ्चविंशत्या नाराचानां समार्दयत\nमदॊत्कटं वने दृप्तम उल्काभिर इव कुञ्जरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 36, + "text": "ततः सायकभिन्नाङ्गः पाण्डवः करॊधमूर्च्छितः\nसंरम्भामर्ष ताम्राक्षः सूतपुत्र वधेच्छया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 37, + "text": "स कार्मुके महावेगं भारसाधनम उत्तमम\nगिरीणाम अपि भेत्तारं सायकं समयॊजयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 38, + "text": "वीकृष्य बलवच चापम आ कर्णाद अतिमारुतिः\nतं मुमॊच महेष्वासः करुद्धः कर्ण जिघांसया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 39, + "text": "स विसृष्टॊ बलवता बाणॊ वज्राशनिस्वनः\nअदारयद रणे कर्णं वज्रवेग इवाचलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 40, + "text": "स भीमसेनाभिहतॊ सूतपुत्रः कुरूद्वहा\nनिषसाद रथॊपस्थे विसंज्ञः पृतना पतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 41, + "text": "ततॊ मद्राधिपॊ दृष्ट्वा विसंज्ञं सूतनन्दनम\nअपॊवाह रथेनाजौ कर्णम आहवशॊभिनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 34, + "shloka": 42, + "text": "ततः पराजिते कर्णे धार्तराष्ट्रीं महाचमूम\nवयद्रावयद भीमसेनॊ यथेन्द्रॊ दानवीं चमूम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nसुदुष्करम इदं कर्मकृतं भीमेन संजय\nयेन कर्णॊ महाबाहू रथॊपस्थे निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 2, + "text": "कर्णॊ हय एकॊ रणे हन्ता सृञ्जयान पाण्डवैः सह\nइति दुर्यॊधनः सूत पराब्रवीन मां मुहुर मुहुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 3, + "text": "पराजितं तु राधेयं दृष्ट्वा भीमेन संयुगे\nततः परं किम अकरॊत पुत्रॊ दुर्यॊधनॊ मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 4, + "text": "[स]\nविभ्रान्तं परेक्ष्य राधेयं सूतपुत्रं महाहवे\nमहत्या सेनया राजन सॊदर्यान समभाषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 5, + "text": "शीघ्रं गच्छत भद्रं वॊ राधेयं परिरक्��त\nभीमसेनभयागाधे मज्जन्तं वयसनार्णवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 6, + "text": "ते तु राज्ञः समादिष्टा भीमसेनजिघांसवः\nअभ्यवर्तन्त संक्रुद्धाः पतंगा इव पावकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 7, + "text": "शरुतायुर दुर्धरः कराथॊ विवित्सुर विकटः समः\nनिषङ्गी कवची पाशी तथा नन्दॊपनन्दकौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 8, + "text": "दुष्प्रधर्षः सुबाहुश च वातवेगसुवर्चसौ\nधनुर गराहॊ दुर्मदश च तथा सत्त्वसमः सहः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 9, + "text": "एते रथैः परिवृता वीर्यवन्तॊ महाबलाः\nभीमसेनं समासाद्य समन्तात पर्यवारयन\nते वयमुञ्चञ शरव्रातान नाना लिङ्गान समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 10, + "text": "स तैर अभ्यर्द्यमानस तु भीमसेनॊ महाबलः\nतेषाम आपततां कषिप्रं सुतानां ते नराधिप\nरथैः पञ्चाशता सार्धं पञ्चाशन नयहनद रथान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 11, + "text": "विवित्सॊस तु ततः करुद्धॊ भल्लेनापाहरच छिरः\nसकुण्डल शिरस तराणं पूर्णचन्द्रॊपमं तदा\nभीमेन च महाराज स पपात हतॊ भुवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 12, + "text": "तं दृष्ट्वा निहतं शूरं भरातरः सर्वतः परभॊ\nअब्भ्यद्रवन्त समरे भीमं भीमपराक्रमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 13, + "text": "ततॊ ऽपराभ्यां भल्लाभ्यां पुत्रयॊस ते महाहवे\nजहार समरे पराणान भीमॊ भीमपराक्रमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 14, + "text": "तौ धराम अन्वपद्येतां वातरुग्णाव इव दरुमौ\nविकटश च समश चॊभौ देवगर्भसमौ नृप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 15, + "text": "ततस तु तवरितॊ भीमः कराथं निन्ये यमक्षयम\nनाराचेन सुतीक्ष्णेन स हतॊ नयपतद भुवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 16, + "text": "हाहाकारस ततस तीव्रः संबभूव जनेश्वर\nवध्यमानेषु ते राजंस तदा पुत्रेषु धन्विषु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 17, + "text": "तेषां संलुलिते सैन्ये भीमसेनॊ महाबलः\nनन्दॊपनन्दौ समरे परापयद यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 18, + "text": "ततस ते पराद्रवन भीताः पुत्रास ते विह्वली कृताः\nभीमसेनं रणे दृष्ट्वा कालान्तकयमॊपमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 19, + "text": "पुत्रांस ते निहतान दृष्ट्वा सूतपुत्रॊ महामनाः\nहंसवर्णान हयान भूयः पराहिणॊद यत्र पाण्डवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 20, + "text": "ते परेषिता महाराज मद्रराजेन वाजिनः\nभीमसेनरथं पराप्य समसज्जन्त वेगिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 21, + "text": "स संनिपातस तुमुलॊ घॊररूपॊ विशां पते\nआसीद रौद्रॊ महाराज कर्ण पाण्डवयॊर मृधे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 22, + "text": "दृष्ट्वा मम महाराज तौ समेतौ महारथौ\nआसीद बुद्धिः कथं नूनम एतद अद्य भविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 23, + "text": "ततॊ मुहूर्ताद राजेन्द्र नातिकृच्छ्राद धसन्न इव\nविरथं भीमकर्माणं भीमं कर्णश चकार ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 24, + "text": "विरथॊ भरतश्रेष्ठः परहसन्न अनिलॊपमः\nगदाहस्तॊ महाबाहुर अपतत सयन्दनॊत्तमात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 25, + "text": "नागान सप्तशतान राजान्न ईष दन्तान परहारिणः\nवयधमत सहसा भीमः करुद्ध रूपाः परंतपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 26, + "text": "दन्तवेष्टेषु नेत्रेषु कम्भेषु स कटेषु च\nमर्मस्व अपि च मर्मज्ञॊ निनदन वयधमद भृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 27, + "text": "ततस ते पराद्रवन भीताः परतीपं परहिताः पुनः\nमहामात्रैस तम आवव्रुर मेघा इव दिवाकरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 28, + "text": "तान स सप्तशतान नागान सारॊहायुध केतनान\nभूमिष्ठॊ गदया जघ्ने शरन मेघान इवानिलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 29, + "text": "ततः सुबल पुत्रस्य नागान अतिबलान पुनः\nपॊथयाम आस कौन्तेयॊ दवापञ्चाशतम आहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 30, + "text": "तथा रथशतं साग्रं पत्तींश च शतशॊ ऽपरान\nनयहनत पाण्डवॊ युद्धे तापयंस तव वाहिनीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 31, + "text": "परताप्यमानं सूर्येण भीमेन च महात्मना\nतव सैन्यं संच्चुकॊच चर्म वह्नि गतं यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 32, + "text": "ते भीम भयसंत्रस्तास तावका भरतर्षभ\nविहाय समरे भीमं दुद्रुवुर वै दिशॊ दश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 33, + "text": "रथाः पञ्चशताश चान्ये हरादिनश चर्म वर्मिणः\nभीमम अभ्यद्रवंस तूर्णं शरपूगैः समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 34, + "text": "तान ससूत रथान सर्वान सपताका धवजायुधान\nपॊथयाम आस गदया भीमॊ विष्णुर इवासुरान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 35, + "text": "ततः शकुनिनिर्दिष्टाः सादिनः शूर संमताः\nतरिसाहस्रा ययुर भीमं शक्त्यृष्टि परासपाणयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 36, + "text": "तान परत्युद्गम्य यवनान अश्वारॊहान वरारिहा\nविचरन विविधान मार्गान घातयाम आस पॊथयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 37, + "text": "तेषाम आसीन महाञ शब्दस ताडितानां च सार्वशः\nअसिभिश छिद्यमानानां नडानाम इव भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 38, + "text": "एवं सुबल पुत्रस्य तरिसाहस्रान हयॊत्तमान\nहत्वान्यं रथम आस्थाय करुद्धॊ राधेयम अभ्ययात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 39, + "text": "कर्णॊ ऽपि समरे राजन धर्मपुत्रम अरिंदमम\nशरैः परच्छादयाम आस सारथिं चाप्य अपातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 40, + "text": "ततः संम्प्रद्रुतं संख्ये रथं दृष्ट्वा महारथः\nअन्वधावत किरन बाणैः कङ्कपत्रैर अजिह्मगैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 41, + "text": "राजानम अभि धावन्तं शरैर आवृत्य रॊदसी\nकरुद्धः परच्छादयाम आस शरजालेन मारुतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 42, + "text": "संनिवृत्तस ततस तूर्णं राधेयः शत्रुकर्शनः\nभीमं परच्छादयाम आस समन्तान निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 43, + "text": "भीमसेनरथव्यग्रं कर्णं भारत सात्यकिः\nअभ्यर्दयद अमेयात्मा पार्ष्णिग्रहणकारणात\nअभ्यवर्तत कर्णस तम अर्दितॊ ऽपि शरैर भृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 44, + "text": "ताव अन्यॊन्यं समासाद्य वृषाभौ सर्वधन्विनाम\nविसृजन्तौ शरांश चित्रान विभ्राजेतां मनस्विनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 45, + "text": "ताभ्यां वियति राजेन्द्र विततं भीमदर्शनम\nकरौञ्चपृष्ठारुणं रौद्रं बाणजालं वयदृश्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 46, + "text": "नैव सूर्यप्रभां खं वा न दिशः परदिशः कुतः\nपराज्ञासिष्म वयं ताभ्यां शरैर मुक्तैः सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 47, + "text": "मध्याह्ने तपतॊ राजन भास्करस्य महाप्रभाः\nहृताः सर्वाः शरौघैस तैः कर्णम आधवयॊस तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 48, + "text": "सौबलं कृतवर्माणं दरौणिम आधिरथिं कृपम\nसंसक्तान पाण्डवैर दृष्ट्वा निवृत्ताः कुरवः पुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 49, + "text": "तेषाम आपततां शब्दस तीव्र आसीद विशां पते\nउद्धूतानां यथा वृष्ट्या सागराणां भयावहः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 50, + "text": "ते सेने भृशसंविग्ने दृष्ट्वान्यॊन्यं महारणे\nहर्षेण महता युक्ते परिगृह्य परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 51, + "text": "ततः परववृते युद्धं मध्यं पराप्ते दिवाकरे\nयादृशं न कदाचिद धि दृष्टपूर्वं न च शरुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 52, + "text": "बलौघस तु समासाद्य बलौघं सहसा रणे\nउपासर्पत वेगेन जलौघ इव सागरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 53, + "text": "आसीन निनादः सुमहान बलौघानां परस्परम\nगर्जतां सागरौघाणां यथा सयान निस्वनॊ महान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 54, + "text": "ते तु सेने समासाद्य वेगवत्यौ परस्परम\nएकीभावम अनुप्राप्ते नद्याव इव समागमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 55, + "text": "ततः परववृते युद्धं घॊररूपं विशां पते\nकुरूणां पाण्डवानां च लिप्सतां सुमहद यशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 56, + "text": "कुरूणां गर्जतां तत्र अविच्छेद कृता गिरः\nशरूयन्ते विविधा राजन नामान्य उद्दिश्य भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 57, + "text": "यस्य यद धि रणे नयङ्गं पितृतॊ मातृतॊ ऽपि वा\nकर्मतः शीलतॊ वापि स तच छरावयते युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 58, + "text": "तान दृष्ट्वा समरे शूरांस तर्जयानान परस्परम\nअब्भवन मे मती राजन्न एषाम अस्तीति जीवितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 59, + "text": "तेषां दृष्ट्वा तु करुद्धानां वपूंष्य अमिततेजसाम\nअभवन मे भयं तीव्रं कथम एतद भविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 35, + "shloka": 60, + "text": "ततस ते पाण्डवा राजन कौरवाश च महारथाः\nततक्षुः सायकैस तीक्ष्णैर निघ्नन्तॊ हि परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 1, + "text": "[]\nकषत्रियास ते महाराज परस्परवधैषिणः\nअन्यॊन्यं समरे जघ्नुः कृतवैराः परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 2, + "text": "रथौघाश च हयौघाश च नरौघाश च समन्ततः\nगजौघाश च महाराज संसक्ताः सम परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 3, + "text": "गदानां परिघाणां च कणपानां च सर्पताम\nपरासानां भिण्डिपालानां भुशुण्डीनां च सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 4, + "text": "संपातं चान्वपश्याम संग्रामे भृशदारुणे\nशलभा इव संपेतुः समन्ताच छरवृष्टयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 5, + "text": "नागा नागान समासाद्य वयधमन्त परस्परम\nहया हयांश च समरे रथिनॊ रथिनस तथा\nपत्तयः पत्तिसंघैश च हयसंघैर हयास तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 6, + "text": "पत्तयॊ रथमातङ्गान रथा हस्त्यश्वम एव च\nनागाश च समरे तर्यङ्गं ममृदुः शीघ्रगा नृप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 7, + "text": "पततां तत्र शूराणां करॊशतां च परस्परम\nघॊरम आयॊधनं जज्ञे पशूनां वैशसं यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 8, + "text": "रुधिरेण समास्तीर्णा भाति भारत मेदिनी\nशक्र गॊप गणाकीर्णा परावृषीव यथा धरा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 9, + "text": "यथा वा वाससी शुक्ले महारजन रञ्जिते\nबिभृत्याद युवतिः शयामा तद्वद आसीद वसुंधरा\nमांसशॊणितचित्रेव शातकौम्भमयीव च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 10, + "text": "छिन्नानां चॊत्तमाङ्गानां बाहूनां चॊरुभिः सह\nकुण्डलानां परविद्धानां भूषणानां च भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 11, + "text": "निष्काणाम अधिसूत्राणां शरीराणां च धन्विनाम\nवर्मणां सपताकानां संघास तत्रापतन भुवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 12, + "text": "गजान गजाः समासाद्य विषाणाग्रैर अदारयन\nविषाणाभिहतास ते च भराजन्ते दविरदा यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 13, + "text": "रुधिरेणावसिक्ताङ्गा गैरिकप्रस्रवा इव\nयथा भराजन्ति सयन्दन्तः पर्वता धातुमण्डिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 14, + "text": "तॊमरान गजिभिर मुक्तान परतीपान आस्थितान बहून\nहस्तैर विचेरुस ते नागा बभञ्जुश चापरे तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 15, + "text": "नाराचैश छिन्नवर्माणॊ भराजन्ते सम गजॊत्तमाः\nहिमागमे महाराज वयभ्रा इव महीधराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 16, + "text": "शरैः कनकपुङ्खैस तु चिता रेजुर गजॊत्तमाः\nउल्काभिः संप्रदीप्ताग्राः पर्वता इव मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 17, + "text": "केच चिद अभ्याहता नागा नागैर नगनिभा भुवि\nनिपेतुः समरे तस्मिन पक्षवन्त इवाद्रयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 18, + "text": "अपरे पराद्रवन नागाः शल्यार्ता वरणपीडिताः\nपरतिमानैश च कुम्भैश च पेतुर उर्व्यां महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 19, + "text": "निषेदुः सिंहवच चान्ये नदन्तॊ भैरवान रवान\nमम्लुश च बहवॊ राजंश चुकूजुश चापरे तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 20, + "text": "हयाश च निहता बाकैः सवर्णभाण्ड परिच्छदाः\nनिषेदुश चैव मम्लुश च बभ्रमुश च दिशॊ दश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 21, + "text": "अपरे कृष्यमाणाश च विवेष्टन्तॊ महीतले\nभावान बहुविधांश चक्रुस ताडिताः शरतॊमरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 22, + "text": "नरास तु निहता भूमौ कूजन्तस तत्र मारिष\nदृष्ट्वा च बान्धवान अन्ये पितॄन अन्ये पितामहान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 23, + "text": "धावमानान परांश चैव दृष्ट्वान्ये तत्र भारत\nगॊत्र नामानि खयातानि शशंसुर इतरेतरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 24, + "text": "तेषां छिन्ना महाराज भुजाः कनकभूषणाः\nउद्वेष्टन्ते विवेष्टन्ते पतन्ते चॊत्पतन्ति च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 25, + "text": "निपतन्ति तथा भूमौ सफुरन्ति च सहस्रशः\nवेगांश चान्ये रणे चक्रुः सफुरन्त इव पन्नगाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 26, + "text": "ते भुजा भॊगि भॊगाभाश चन्दनाक्ता विशां पते\nलॊहितार्द्रा भृशं रेजुस तपनीयध्वजा इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 27, + "text": "वर्तमाने तथा घॊरे संकुले सर्वतॊदिशम\nअविज्ञाताः सम युध्यन्ते विनिघ्नन्तः परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 28, + "text": "भौमेन रजसा कीर्णे शस्त्रसंपात संकुले\nनैव सवे न परे राजन वयज्ञायन्त तमॊवृते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 29, + "text": "तथा तद अभवद युद्धं घॊररूपं भयानकम\nशॊणितॊदा महानद्यः परसस्रुस तत्र चासकृत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 30, + "text": "शीर्ष पाषाण संछन्नाः केशशैवलशाद्वलाः\nअस्थि संघातसंकीर्णा धनुः शरवरॊत्तमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 31, + "text": "मांसकर्दम पङ्काश च शॊणितौघाः सुदारुणाः\nनदीः परवर्तयाम आसुर यम राष्ट्रविवर्धनीः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 32, + "text": "ता नद्यॊ घॊररूपाश च नयन्त्यॊ यमसादनम\nअवगाढा मज्जयन्त्यः कषत्रस्याजनयन भयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 33, + "text": "करव्यादानां नरव्याघ्र नर्दतां तत्र तत्र ह\nघॊरम आयॊधनं जज्ञे परेतराजपुरॊपमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 34, + "text": "उत्थितान्य अगणेयानि कबन्धानि समन्ततः\nनृत्यन्ति वै भूतगणाः संतृप्ता मांसशॊणितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 35, + "text": "पीत्वा च शॊणितं तत्र वसां पीत्वा च भारत\nमेदॊ मज्जा वसा तृप्तास तृप्ता मांसस्य चैव हि\nधावमानाश च दृश्यन्ते काकगृध्रबलास तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 36, + "text": "शूरास ते समरे राजन भयं तयक्त्वा सुदुस्त्यजम\nयॊधव्रतसमाख्याताश चक्रुः कर्माण्य अभीतवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 37, + "text": "शरशक्तिसमाकीर्णे करव्यादगणसंकुले\nवयचरन्त गणैः शूराः खयापयन्तः सवपौरुषम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 38, + "text": "अन्यॊन्यं शरावयन्ति सम नामगॊत्राणि भारत\nपितृनामानि च रणे गॊत्र नामानि चाभितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 39, + "text": "शरावयन्तॊ हि बहवस तत्र यॊधा विशां पते\nअन्यॊन्यम अवमृद्नन्तः शक्तितॊमरपट्टिशैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 36, + "shloka": 40, + "text": "वर्तमाने तदा युद्धे घॊररूपे सुदारुणे\nवयषीदत कौरवी सेना भिन्ना नौर इव सागरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nवर्तमाने तदा युद्धे कषत्रियाणां निमज्जने\nगाण्डीवस्य महान घॊषः शुश्रुवे युधि मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 2, + "text": "संशप्तकानां कदनम अकरॊद यत्र पाण्डवः\nकॊसलानां तथा राजन नारायण बलस्य च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 3, + "text": "संशप्तकास तु समरे शरवृष्टिं समन्ततः\nअपातयन पार्थ मूर्ध्नि जय गृद्धाः परमन्यवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 4, + "text": "तां वृष्टिं सहसा राजंस तरसा धारयन परभुः\nवयगाहत रणे पार्थॊ विनिघ्नन रथिनां वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 5, + "text": "निगृह्य तु रथानीकं कङ्कपत्रैः शिलाशितैः\nआससाद रणे पार्थः सुशर्माणं महारथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 6, + "text": "स तस्य शरवर्षाणि ववर्ष रथिनां वरः\nतथा संशप्तकाश चैव पार्थस्य समरे सथिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 7, + "text": "सुशर्मा तु ततः पार्थां विद्ध्वा नवभिर आशुगैः\nजनार्दनं तरिभिर बाणैर अभ्यहन दक्षिणे भुजे\nततॊ ऽपरेण भल्लेन केतुं विव्याध मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 8, + "text": "स वानरवरॊ राजन विश्वकर्म कृतॊ महान\nननाद सुमहान नादं भीषयन वै ननर्द च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 9, + "text": "कपेस तु निनदं शरुत्वा संत्रस्ता तव वाहिनी\nभयं विपुलम आदाय निश्चेष्टा समपद्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 10, + "text": "ततः सा शुशुभे सेना निश्चेष्टावस्थिता नृप\nनानापुष्पसमाकीर्णं यथा चैत्ररथं वनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 11, + "text": "परतिलभ्य ततः संज्ञां यॊधास ते कुरुसत्तम\nअर्जुनं सिषिचुर बाणैः पर्वतं जलदा इव\nपरिवव्रुस तदा सर्वे पाण्डवस्य महारथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 12, + "text": "ते हयान रथचक्रे च रथेषाश चापि भारत\nनिगृह्य बलवत तूर्णं सिंहनादम अथानदन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 13, + "text": "अपरे जगृहुश चैव केशवस्य महाभुजौ\nपार्थम अन्ये महाराज रथस्थं जगृहुर मुदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 14, + "text": "केशवस तु तदा बाहू विधुन्वन रणमूर्धनि\nपातयाम आस तान सर्वान दुष्टहस्तीव हस्तिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 15, + "text": "ततः करुद्धॊ रणे पार्थः संवृतस तैर महारथैः\nनिगृहीतं रथं दृष्ट्वा केशवं चाप्य अभिद्रुतम\nरथारूढांश च सुबहून पदातींश चाप्य अपातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 16, + "text": "आसन्नांश च ततॊ यॊधाञ शरैर आसन्न यॊधिभिः\nचयावयाम आस समरे केशवं चेदम अब्र��ीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 17, + "text": "पश्य कृष्ण महाबाहॊ संशप्तक गणान मया\nकुर्वाणान दारुणं कर्म वध्यमानान सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 18, + "text": "रथबन्धम इदं घॊरं पृथिव्यां नास्ति कश चन\nयः सहेत पुमाँल लॊके मद अन्यॊ यदुपुंगव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 19, + "text": "इत्य एवम उक्त्वा बीभत्सुर देवदत्तम अथाधमत\nपाञ्चजन्यं च कृष्णॊ ऽपि पूरयन्न इव रॊदसी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 20, + "text": "तं तु शङ्खस्वनं शरुत्वा संशप्तक वरूथिनी\nसंचचाल महाराज वित्रस्ता चाभवद भृषम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 21, + "text": "पदबन्धं ततश चक्रे पाण्डवः परवीरहा\nनागम अस्त्रं महाराज संप्रॊदीर्य मुहुर मुहुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 22, + "text": "यान उद्दिश्य रणे पार्थः पदबन्धं चकार ह\nते बद्धाः पदबन्धेन पाण्डवेन महात्मना\nनिश्चेष्टा अभवन राजन्न अश्मसारमया इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 23, + "text": "निश्चेष्टांस तु ततॊ यॊधान अवधीत पाण्डुनन्दनः\nयथेन्दुः समरे दैत्यांस तारकस्य वधे पुरा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 24, + "text": "ते वध्यमानाः समरे मुमुचुस तं रथॊत्तमम\nआयुधानि च सर्वाणि विस्रष्टुम उपचक्रमुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 25, + "text": "ततः सुशर्मा राजेन्द्र गृहीतां वीक्ष्य वाहिनीम\nसौपर्णम अस्त्रं तवरितः परादुश्चक्रे महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 26, + "text": "ततः सुपर्णाः संपेतुर भक्षयन्तॊ भुजंगमान\nते वै विदुद्रुवुर नागा दृष्ट्वा तान खचरान नृप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 27, + "text": "बभौ बलं तद विमुक्तं पदबन्धाद विशां पते\nमेघवृन्दाद यथा मुक्तॊ भास्करस तापयन परजाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 28, + "text": "विप्रमुक्तास तु ते यॊधाः फल्गुनस्य रथं परति\nससृजुर बाणसंघांश च शस्त्रसंघांश च मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 29, + "text": "तां महास्त्र मयीं वृष्टिं संछिद्य शरवृष्टिभिः\nवयवातिष्ठत ततॊ यॊधान वासविः परवीरहा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 30, + "text": "सुशर्मा तु ततॊ राजन बाणेनानत पर्वणा\nअर्जुनं हृदये विद्ध्वा विव्याधान्यैस तरिभिः शरैः\nस गाढविद्धॊ वयथितॊ रथॊपस्थ उपाविशत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 31, + "text": "परतिलभ्य ततः संज्ञां शवेताश्वः कृष्णसारथिः\nऐन्द्रम अस्त्रम अमेयात्मा परादुश्चक्रे तवरान्वितः\nततॊ बाणसहस्राणि समु��्पन्नानि मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 32, + "text": "सर्वदिक्षु वयदृश्यन्त सूदयन्तॊ नृप दविपान\nहयान रथांश च समरे शस्त्रैः शतसहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 33, + "text": "वध्यमाने ततः सैन्ये विपुला भीः समाविशत\nसंशप्तक गणानां च गॊपालानां च भारत\nन हि कश चित पुमांस तत्र यॊ ऽरजुनं परत्ययुध्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 34, + "text": "पश्यतां तत्र वीराणाम अहन्यत महद बलम\nहन्यमानम अपश्यंश च निश्चेष्टाः सम पराक्रमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 35, + "text": "अयुतं तत्र यॊधानां हत्वा पाण्डुसुतॊ रणे\nवयभ्राजत रणे राजन विधूमॊ ऽगनिर इव जवलन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 36, + "text": "चतुर्दशसहस्राणि यानि शिष्टानि भारत\nरथानाम अयुतं चैव तरिसाहस्राश च दन्तिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 37, + "text": "ततः संशप्तका भूयः परिवव्रुर धनंजयम\nमर्तव्यम इति निश्चित्य जयं वापि निवर्तनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 37, + "shloka": 38, + "text": "तत्र युद्धं महद धयासीत तावकानां विशां पते\nशूरेण बलिना सार्धं पाण्डवेन किरीटिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nकृतवर्मा कृपॊ दरौणिः सूतपुत्रश च मारिष\nउलूकः सौबलश चैव राजा च सह सॊदरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 2, + "text": "सीदमानां चमूं दृष्ट्वा पाण्डुपुत्र भयार्दिताम\nसमुज्जिहीर्षुर वेगेन भिन्नां नावम इवार्णवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 3, + "text": "ततॊ युद्धम अतीवासीन मुहूर्तम इव भारत\nभीरूणां तरासजननं शूराणां हर्षवर्धनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 4, + "text": "कृपेण शरवर्षाणि विप्र मुक्तानि संयुगे\nसृञ्जयाः शातयाम आसुः शलभानां वरजा इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 5, + "text": "शिखण्डी तु ततः करुद्धॊ गौतमं तवरितॊ ययौ\nववर्ष शरवर्षाणि समन्ताद एव बराह्मणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 6, + "text": "कृपस तु शरवर्षं तद विनिहत्य महास्त्रवित\nशिखण्डिनं रणे करुद्धॊ विव्याध दशभिः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 7, + "text": "ततः शिखण्डी कुपीतः शरैः सप्तभिर आहवे\nकृपं विव्याध सुभृशं कङ्कपत्रैर अजिह्मगैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 8, + "text": "ततः कृपः शरैस तीक्ष्णैः सॊ ऽतिविद्धॊ महारथः\nवयश्व सूत रथं चक्रे पार्षतं तु दविजॊत्तमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 9, + "text": "हताश्वात तु ततॊ यानाद अवप्लुत्य महारथः\nचर्मखड्गे च संगृह्य सत्वरं बराह्मणं ययौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 10, + "text": "तम आपतन्तं सहसा शरैः संनतपर्वभिः\nछादयाम आस समरे तद अद्भुतम इवाभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 11, + "text": "तत्राद्भुतम अपश्याम शिलानां पलवनं यथा\nनिश्चेष्टॊ यद रणे राजञ शिखण्डी समतिष्ठत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 12, + "text": "कृपेण छादितं दृष्ट्वा नृपॊत्तम शिखण्डिनम\nपरत्युद्ययौ कृपं तूर्णं धृष्टद्युम्नॊ महारथ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 13, + "text": "धृष्टद्युम्नं ततॊ यान्तं शारद्वत रथं परति\nपरतिजग्राह वेगेन कृतवर्मा महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 14, + "text": "युधिष्ठिरम अथायान्तं शारद्वत रथं परति\nसपुत्रं सहसेनं च दरॊणपुत्रॊ नयवारयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 15, + "text": "नकुलं सहदेवं च तवरमाणौ महारथौ\nपरतिजग्राह ते पुत्रः शरवर्षेण वारयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 16, + "text": "भीमसेनं करूषांश च केकयान सहसृञ्जयान\nकर्णॊ वैकर्तनॊ युद्धे वारयाम आस भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 17, + "text": "शिखण्डिनस ततॊ बाणान कृपः शारद्वतॊ युधि\nपराहिणॊत तवरया युक्तॊ दिधक्षुर इव मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 18, + "text": "ताञ शरान परेषितांस तेन समन्ताद धेमभूषणान\nचिच्छेद खड्गम आविध्य भरामयंश च पुनः पुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 19, + "text": "शतचन्द्रं ततश चर्म गौतमः पार्षतस्य ह\nवयधमत सायकैस तूर्णं तत उच्चुक्रुशुर जनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 20, + "text": "स विचर्मा महाराज खड्गपाणिर उपाद्रवत\nकृपस्य वशम आपन्नॊ मृत्यॊर आस्यम इवातुरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 21, + "text": "शारद्वत शरैर गरस्तं कलिश्यमानं महाबलम\nचित्रकेतुसुतॊ राजन सुकेतुस तवरितॊ ययौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 22, + "text": "विकिरन बराह्मणं युद्धे बहुभिर निशितैः शरैः\nअभ्यापतद अमेयात्मा गौतमस्य रथं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 23, + "text": "दृष्ट्वाविषह्यं तं युद्धे बराह्मणं चरितव्रतम\nअपयातस ततस तूर्णं शिखण्डी राजसत्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 24, + "text": "सुकेतुस तु ततॊ राजन गौतमं नवभिः शरैः\nविद्ध्वा विव्याध सप्तत्या पुनश चैनं तरिभिः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 25, + "text": "अथास्य सशरं चापं पुनश चिच्छेद मारिष\nसारथिं च शरेणास्य भृशं मर्मण्य अताडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 26, + "text": "गौतमस त��� ततः करुद्धॊ धनुर गृह्य नवं दृढम\nसुकेतुं तरिंशता बाणैः सर्वमर्मस्व अताडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 27, + "text": "स विह्वलितसर्वाङ्गः परचचाल रथॊत्तमे\nभूमिचाले यथा वृक्षश चलत्य आकम्पितॊ भृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 28, + "text": "चलतस तस्य कायात तु शिरॊ जवलितकुण्डलम\nसॊष्णीषं सशिरस्त्राणं कषुरप्रेणान्वपातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 29, + "text": "तच्छिरः परापतद भूमौ शयेनाहृतम इवामिषम\nततॊ ऽसय कायॊ वसुधां पश्चात पराप तदा चयुतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 30, + "text": "तस्मिन हते महाराज तरस्तास तस्य पदानुगाः\nगौतमं समरे तयक्त्वा दुद्रुवुस ते दिशॊ दश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 31, + "text": "धृष्टद्युम्नं तु समरे संनिवार्य महाबलः\nकृतवर्माब्रवीद धृष्टस तिष्ठ तिष्ठेति पार्षतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 32, + "text": "तद अभूत तुमुलं युद्धं वृष्णिपार्षतयॊ रणे\nआमिषार्थे यथा युद्धं शयेनयॊर गृद्धयॊर नृप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 33, + "text": "धृष्टद्युम्नस तु समरे हार्दिक्यं नवभिः शरैः\nआजघानॊरसि करुद्धः पीडयन हृदिकात्मजम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 34, + "text": "कृतवर्मा तु समरे पार्षतेन दृढाहतः\nपार्षतं सरथं साश्वं छादयाम आस सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 35, + "text": "सरथश छादितॊ राजन धृष्टद्युम्नॊ न दृश्यते\nमेघैर इव परिच्छन्नॊ भास्करॊ जलदागमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 36, + "text": "विधूय तं बाणगणं शरैः कनकभूषणैः\nवयरॊचत रणे राजन धृष्टद्युम्नः कृतव्रणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 37, + "text": "ततस तु पार्षतः करुद्धः शस्त्रवृष्टिं सुदारुणाम\nकृतवर्माणम आसाद्य वयसृजत पृतना पतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 38, + "text": "ताम आपतन्तीं सहसा शस्त्रवृष्टिं निरन्तराम\nशरैर अनेकसाहस्रैर हार्दिक्यॊ वयधमद युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 39, + "text": "दृष्ट्वा तु दारितां युद्धे शस्त्रवृष्टिं दुरुत्तराम\nकृतवर्माणम अभ्येत्य वारयाम आस पार्षतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 40, + "text": "सारथिं चास्य तरसा पराहिणॊद यमसादनम\nभल्लेन शितधारेण स हतः परापतद रथात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 41, + "text": "धृष्टद्युम्नस तु बलवाञ जित्वा शत्रुं महारथम\nकौरवान समरे तूर्णं वारयाम आस सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 38, + "shloka": 42, + "text": "ततस ते तावका यॊधा धृष्टद्युम्नम उपाद्रवन\nसिंहनाद रवं कृत्वा ततॊ युद्धम अवर्तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nदरौणिर युधिष्ठिरं दृष्ट्वा शैनेयेनाभिरक्षितम\nदरौपदेयैस तथा शूरैर अभ्यवर्तत हृष्टवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 2, + "text": "किरन्न इषुगणान घॊरान सवर्णपुङ्खाञ शिलाशितान\nदर्शयन विविधान मार्गाञ शिक्षार्थं लघुहस्तवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 3, + "text": "ततः खं पूरयाम आस शरैर दिव्यास्त्रमन्त्रितैः\nयुधिष्ठिरं च समरे पर्यवारयद अस्त्रवित" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 4, + "text": "दरौणायनि शरच छन्नं न पराज्ञायत किं चन\nबाणभूतम अभूत सर्वम आयॊधन शिरॊ हि तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 5, + "text": "बाणजालं दिविष्ठं तत सवर्णजालविभूषितम\nशुशुभे भरतश्रेष्ठ वितानम इव विष्ठितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 6, + "text": "तेन छन्ने रणे राजन बाणजालेन भास्वता\nअभ्रच छायेव संजज्ञे बाणरुद्धे नभस्तले" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 7, + "text": "तत्राश्चर्यम अपश्याम बाणभूते तथाविधे\nन सम संपतते भूमौ दृष्ट्वा दरौणेः पराक्रमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 8, + "text": "लाघवं दरॊणपुत्रस्य दृष्ट्वा तत्र महारथाः\nवयस्मयन्त महाराज न चैनं परतिवीक्षितुम\nशेकुस ते सर्वराजानस तपन्तम इव भास्करम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 9, + "text": "सात्यकिर यतमानस तु धर्मराजश च पाण्डवः\nतथेतराणि सैन्यानि न सम चक्रुः पराक्रमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 10, + "text": "वध्यमाने ततः सैन्ये दरौपदेया महारथाः\nसात्यकिर धर्मराजश च पाञ्चालाश चापि संगताः\nतयक्त्वा मृत्युभयं घॊरं दरौणायनिम उपाद्रवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 11, + "text": "सात्यकिः पञ्चविंशत्या दरौणिं विद्ध्वा शिला मुखैः\nपुनर विव्याध नाराचैः सप्तभिः सवर्णभूषितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 12, + "text": "युधिष्ठिरस तरिसप्तत्या परतिविन्ध्यश च सप्तभिः\nशरुतकर्मा तरिभिर बाणैः शरुतकीर्तिस तु सप्तभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 13, + "text": "सुत सॊमश च नवभिः शतानीकश च सप्तभिः\nअन्ये च बहवः शूरा विव्यधुस तं समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 14, + "text": "सॊ ऽतिक्रुद्धस ततॊ राजन्न आशीविष इव शवसन\nसात्यकिं पञ्चविंशत्या पराविध्यत शिलाशितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 15, + "text": "शरुतकीर्तिं च नवभिः सुत सॊमं च पञ्चभिः\nअष्टभिः शरुतकर्��ाणं परतिविन्ध्यं तरिभिः शरैः\nशतानीकं च नवभिर धर्मपुत्रं च सप्तभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 16, + "text": "अथेतरांस ततः शूरान दवाभ्यां दवाभ्याम अताडयत\nशरुतकीर्तेस तथा चापं चिच्छेद निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 17, + "text": "अथान्यद धनुर आदाय शरुतकीर्तिर महारथः\nदरौणायनिं तरिभिर विद्ध्वा विव्याधान्यैः शितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 18, + "text": "ततॊ दरौणिर महाराज शरवर्षेण भारत\nछादयाम आस तत सैन्यं समन्ताच च शरैर नृपान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 19, + "text": "ततः पुनर अमेयात्मा धर्मराजस्य कार्मुकम\nदरौणिश चिच्छेद विहसन विव्याध च शरैस तरिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 20, + "text": "ततॊ धर्मसुतॊ राजन परगृह्यान्यन महद धनुः\nदरौणिं विव्याध सप्तत्या बाह्वॊर उरसि चार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 21, + "text": "सात्यकिस तु ततः करुद्धॊ दरौणेः परहरतॊ रणे\nअर्धचन्द्रेण तीक्ष्णेन धनुश छित्त्वानदद भृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 22, + "text": "छिन्नधन्वा ततॊ दरौणिः शक्त्या शक्तिमतां वरः\nसारथिं पातयाम आस शैनेयस्य रथाद दरुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 23, + "text": "अथान्यद धनुर आदाय दरॊणपुत्रः परतापवान\nशैनेयं शरवर्षेण छादयाम आस भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 24, + "text": "तस्याश्वाः परद्रुताः संख्ये पतिते रथसारथौ\nतत्र तत्रैव धावन्तः समदृश्यन्त भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 25, + "text": "युधिष्ठिरपुरॊगास ते दरौणिं शस्त्रभृतां वरम\nअभ्यवर्षन्त वेगेन विसृजन्तः शिताञ शरान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 26, + "text": "आगच्छमानांस तान दृष्ट्वा रौद्ररूपान परंतपः\nपरहसन परतिजग्राह दरॊणपुत्रॊ महारणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 27, + "text": "ततः शरशतज्वालः सेना कक्षंमहा रथः\nदरौणिर ददाह समरे कक्षम अग्निर यथा वने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 28, + "text": "तद बलं पाण्डुपुत्रस्य दरॊणपुत्र परतापितम\nचुक्षुभे भरतश्रेष्ठ तिमिनेव नदी मुखम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 29, + "text": "दृष्ट्वा ते च महाराज दरॊणपुत्र पराक्रमम\nनिहतान मेनिरे सर्वान पाण्डून दरॊणसुतेन वै" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 30, + "text": "युधिष्ठिरस तु तवरितॊ दरौणिं शलिष्य महारथम\nअब्रवीद दरॊणपुत्रं तु रॊषामर्षसमन्वितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 31, + "text": "नैव नाम तव परीत���र नैव नाम कृतज्ञता\nयतस तवं पुरुषव्याघ्र माम एवाद्य जिघांससि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 32, + "text": "बराह्मणेन तपः कार्यं दानम अध्ययनं तथा\nकषत्रियेण धनुर नाम्यं स भवान बराह्मण बरुवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 33, + "text": "मिषतस ते महाबाहॊ जेष्यामि युधि कौरवान\nकुरुष्व समरे कर्म बरह्म बन्धुर असि धरुवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 34, + "text": "एवम उक्तॊ महाराज दरॊणपुत्रः समयन्न इव\nयुक्तत्वं तच च संचिन्त्य नॊत्तरं किं चिद अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 35, + "text": "अनुक्त्वा च ततः किं चिच छरवर्षेण पाण्डवम\nछादयाम आस समरे करुद्धॊ ऽनतक इव परजाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 36, + "text": "संछाद्यमानस तु तदा दरॊणपुत्रेण मारिष\nपार्थॊ ऽपयातः शीघ्रं वै विहाय महतीं चमूम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 37, + "text": "अपयाते ततस तस्मिन धर्मपुत्रे युधिष्ठिरे\nदरॊणपुत्रः सथितॊ राजन परत्यादेशान महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 39, + "shloka": 38, + "text": "ततॊ युधिष्ठिरॊ राजा तयक्त्वा दरौणिं महाहवे\nपरययौ तावकं सैन्यं युक्तः करूराय कर्मणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nभीमसेनं सपाञ्चाल्यं चेदिकेकयसंवृतम\nवैकर्तनः सवयं रुद्ध्वा वरयाम आस सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 2, + "text": "ततस तु चेदिकारूषान सृञ्जयांश च महारथान\nकर्णॊ जघान संक्रुद्धॊ भीमसेनस्य पश्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 3, + "text": "भीमसेनस ततः कर्णं विहाय रथसत्तमम\nपरययौ कौरवं सैन्यं कक्षम अग्निर इव जवलन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 4, + "text": "सूतपुत्रॊ ऽपि समरे पाञ्चालान केकयांस तथा\nसृञ्जयांश च महेष्वासान निजघान सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 5, + "text": "संशप्तकेषु पार्थाश च कौरवेषु वृकॊदरः\nपाञ्चालेषु तथा कर्णः कषयं चक्रूर महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 6, + "text": "ते कषत्रिया दह्यमानास तरिभिस तैः पावकॊपमैः\nजग्मुर विनाशं समरे राजन दुर्मन्त्रिते तव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 7, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनः करुद्धॊ नकुलं नवभिः शरैः\nविव्याध भरतश्रेष्ठ चतुरश चास्य वाजिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 8, + "text": "ततः पुनर अमेयात्मा तव पुत्रॊ जनाधिपः\nकषुरेण सहदेवस्य धवजं चिच्छेद काञ्चनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 9, + "text": "नकुलस तु ततः करुद्धस तव पुत्रं तरिसप्तभिः\nजघान समरे राजन सहदेवश च पञ्चभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 10, + "text": "ताव उभौ भरतश्रेष्ठौ शरेष्ठौ सर्वधनुष्मताम\nविव्याधॊरसि संक्रुद्धः पञ्चभिः पञ्चभिः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 11, + "text": "ततॊ ऽपराभ्यां भल्लाभ्यां धनुषी समकृन्तत\nयमयॊः परहसन राजन विव्याधैव च सप्तभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 12, + "text": "ताव अन्ये धनुषी शरेष्ठे शक्रचापनिभे शुभे\nपरगृह्य रेजतुः शूरौ देवपुत्रसमौ युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 13, + "text": "ततस तौ रभसौ युद्धे भरातरौ भरातरं नृप\nशरैर ववर्षतुर घॊरैर महामेघौ यथाचलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 14, + "text": "ततः करुद्धॊ महाराज तव पुत्रॊ महारथः\nपाण्डुपुत्रौ महेष्वासौ वारयाम आस पत्रिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 15, + "text": "धनुर्मण्डलम एवास्य दृश्यते युधि भारत\nसायकाश चैव दृश्यन्ते निश्चरन्तः समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 16, + "text": "तस्य सायकसंछन्नौ चकाशेतां च पाण्डवौ\nमेघच छन्नौ यथा वयॊम्नि चन्द्रसूर्यौ हतप्रभौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 17, + "text": "ते तु बाणा महाराज हेमपुङ्खाः शिलाशिताः\nआछादयन दिशः सर्वाः सूर्यस्येवांशवस तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 18, + "text": "बाणभूते ततस तस्मिन संछन्ने च नभस्तले\nयमाभ्यां ददृशे रूपं कालान्तकयमॊपमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 19, + "text": "पराक्रमं तु तं दृष्ट्वा तव सूनॊर महारथाः\nमृत्यॊर उपान्तिकं पराप्तौ माद्रीपुत्रौ सम मेनिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 20, + "text": "ततः सेनापती राजन पाण्डवस्य महात्मनः\nपार्षतः परययौ तत्र यत्र राजा सुयॊधनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 21, + "text": "माद्रीपुत्रौ ततः शूरौ वयतिक्रम्य महारथौ\nधृष्टद्युम्नस तव सुतं ताडयाम आस सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 22, + "text": "तम अविध्यद अमेयात्मा तव पुत्रॊ ऽतयमर्षणः\nपाञ्चाल्यं पञ्चविंशत्या परहस्य पुरुषर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 23, + "text": "ततः पुनर अमेयात्मा पुत्रस ते पृथिवीपते\nविद्ध्वा ननाद पाञ्चाल्यं षष्ट्या पञ्चभिर एव च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 24, + "text": "अथास्य सशरं चापं हस्तावापं च मारिष\nकषुरप्रेण सुतीक्ष्णेन राजा चिच्छेद संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 25, + "text": "तद अपास्य धनुश छिन्नं पाञ्चाल्यः शक्र कर्शनः\nअन्यद आदत्त वेगेन धनुर भार��हं नवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 26, + "text": "परज्वलन्न इव वेगेन संरम्भाद रुधिरेक्षणः\nअशॊभत महेष्वासॊ धृष्टद्युम्नः कृतव्रणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 27, + "text": "स पञ्चदश नाराचाञ शवसतः पन्नगान इव\nजिघांसुर भरतश्रेष्ठं धृष्टद्युम्नॊ वयवासृजत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 28, + "text": "ते वर्म हेमविकृतं भित्त्वा राज्ञः शिलाशिताः\nविविशुर वसुधां वेगात कङ्कबर्हिण वाससः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 29, + "text": "सॊ ऽतिविद्धॊ महाराज पुत्रस ते ऽतिव्यराजत\nवसन्ते पुष्पशबलः सपुष्प इव किंशुकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 30, + "text": "स छिन्नवर्मा नाराचैः परहारैर जर्जरच्छविः\nधृष्टद्युम्नस्य भल्लेन करुद्धश चिच्छेद कार्मुकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 31, + "text": "अथैनं छिन्नधन्वानं तवरमाणॊ महीपतिः\nसायकैर दशभी राजन भरुवॊर मध्ये समार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 32, + "text": "तस्य ते ऽशॊभयन वक्त्रं कर्मार परिमार्जिताः\nपरफुल्लं चम्पकं यद्वद भरमरा मधु लिप्सवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 33, + "text": "तद अपास्य धनुश छिन्नं धृष्टद्युम्नॊ महामनाः\nअन्यद आदत्त वेगेन धनुर भल्लांश च षॊडश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 34, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनस्याश्वान हत्वा सूतं च पञ्चभिः\nधनुश चिच्छेद भल्लेन जातरूपपरिष्कृतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 35, + "text": "रथं सॊपस्करं छत्रं शक्तिं खड्गं गदां धवजम\nभल्लैश चिच्छेद नवभिः पुत्रस्य तव पार्षतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 36, + "text": "तपनीयाङ्गदं चित्रं नागं मणिमयं शुभम\nधवजं कुरुपतेश छिन्नं ददृशुः सर्वपार्थिवाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 37, + "text": "दुर्यॊधनं तु विरथं छिन्नसर्वायुधं रणे\nभरातरः पर्यरक्षन्त सॊदर्या भरतर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 38, + "text": "तम आरॊप्य रथे राजन दण्डधारॊ जनाधिपम\nअपॊवाह च संभ्रान्तॊ धृष्टद्युम्नस्य पश्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 39, + "text": "कर्णस तु सात्यकिं जित्वा राजगृद्धी महाबलः\nदरॊण हन्तारम उग्रेषुं ससाराभिमुखं रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 40, + "text": "तं पृष्ठतॊ ऽभययात तूर्णं शैनेयॊ वितुदञ शरैः\nवारणं जघनॊपान्ते विषाणाभ्याम इव दविपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 41, + "text": "स भारत महान आसीद यॊधानां सुमहात्मनाम\nकर्ण पार्षतयॊर मध्ये तवदीयानां महारणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 42, + "text": "न पाण्डवानां नास्माकं यॊधः कश्च चित पराङ्मुखः\nपरत्यदृश्यत यत कर्णः पाञ्चालांस तवरितॊ ययौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 43, + "text": "तस्मिन कषणे नरश्रेष्ठ गजवाजिन रक्षयः\nपरादुरासीद उभयतॊ राजन मध्यं गते ऽहनि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 44, + "text": "पाञ्चालास तु महाराज तवरिता विजिगीषवः\nसर्वतॊ ऽभयद्रवन कर्णं पतत्रिण इव दरुमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 45, + "text": "तेषाम आधिरथिः करुद्धॊ यतमानान मनस्विनः\nविचिन्वन्न एव बाणाग्रैः समासादयद अग्रतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 46, + "text": "वयाघ्रकेतुं सुशर्माणं शङ्कुं चॊग्रं धनंजयम\nशुक्लं च रॊचमानं च सिंहसेनं च दुर्जयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 47, + "text": "ते वीरा रथवेगेन परिवव्रुर नरॊत्तरम\nसृजन्तं सायकान करुद्धं कर्णम आहवशॊभिनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 48, + "text": "युध्यमानांस तु ताञ शूरान मनुजेन्द्रः परतापवान\nअष्टाभिर अष्टौ राधेयॊ नयहनन निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 49, + "text": "अथापरान महाराज सूतपुत्रः परतापवान\nजघान बहुसाहस्रान यॊधान युद्धविशारदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 50, + "text": "विष्णुं च विष्णुकर्माणं देवापिं भद्रम एव च\nदण्डं च समरे राजंश चित्रं चित्रायुधं हरिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 51, + "text": "सिंहकेतुं रॊचमानं शलभं च महारथम\nनिजघान सुसंक्रुद्धश चेदीनां च महारथान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 52, + "text": "तेषाम आददतः पराणान आसीद आधिरथेर वपुः\nशॊणिताभ्युक्षिताङ्गस्य रुद्रस्येवॊर्जितं महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 53, + "text": "तत्र भारत कर्णेन मातङ्गास ताडिताः शरैः\nसर्वतॊ ऽभयद्रवन भीताः कुर्वन्तॊ महद आकुलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 54, + "text": "निपेतुर उर्व्यां समरे कर्ण सायकपीडिताः\nकुर्वन्तॊ विविधान नादान वज्रनुन्ना इवाचलाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 55, + "text": "गजवाजिमनुष्यैश च निपतद्भिः समन्ततः\nरथैश चावगतैर मार्गे पर्यस्तीर्यत मेदिनी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 56, + "text": "नैव भीष्मॊ न च दरॊणॊ नाप्य अन्ये युधि तावकाः\nचक्रुः सम तादृशं कर्म यादृशं वै कृतं रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 57, + "text": "सूतपुत्रेण नागेषु रथेषु च हयेषु च\nनरेषु च नरव्याघ्र कृतं सम कदनं महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 58, + "text": "मृगमध्ये यथा सिंहॊ दृश्यते निर्भयश चरन\nपाञ्चालानां तथा मध्ये कर्णॊ ऽचरद अभीतवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 59, + "text": "यथा मृगगणांस तरस्तान सिंहॊ दरावयते दिशः\nपाञ्चालानां रथव्रातान कर्णॊ दरावयते तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 60, + "text": "सिंहास्यं च यथा पराप्य न जीवन्ति मृगाः कव चित\nतथा कर्णम अनुप्राप्य न जीवन्ति महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 61, + "text": "वैश्वानरं यथा दीप्तं दह्यन्ते पराप्य वै जनाः\nकर्णाग्निना रणे तद्वद दग्धा भारत सृञ्जयाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 62, + "text": "कर्णेन चेदिष्व एकेन पाञ्चालेषु च भारत\nविश्राव्य नाम निहता बहवः शूर संमताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 63, + "text": "मम चासीन मनुष्येन्द्र दृष्ट्वा कर्णस्य विक्रमम\nनैकॊ ऽपय आधिरथेर जीवन पाञ्चाल्यॊ मॊक्ष्यते युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 64, + "text": "पाञ्चालान विधमन संख्ये सूतपुत्रः परतापवान\nअभ्यधावत संक्रुद्धॊ धर्मपुत्रं युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 65, + "text": "धृष्टद्युम्नश च राजानं दरौपदेयाश च मारिष\nपरिवव्रुर अमित्रघ्नं शतशश चापरे जनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 66, + "text": "शिखण्डी सहदेवश च नकुलॊ नाकुलिस तथा\nजनमेजयः शिनेर नप्ता बहवश च परभद्रकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 67, + "text": "एते पुरॊगमा भूत्वा धृष्टद्युम्नस्य संयुगे\nकर्णम अस्यन्तम इष्वस्त्रैर विचेरुर अमितौजसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 68, + "text": "तांस तत्राधिरथिः संख्ये चेदिपाञ्चालपाण्डवान\nएकॊ बहून अभ्यपतद गरुत्मन पान्नगान इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 69, + "text": "भीमसेनस तु संक्रुद्धः कुरून मद्रान सकेकयान\nएकः संख्ये महेष्वासॊ यॊधयन बह्व अशॊभत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 70, + "text": "तत्र मर्मसु भीमेन नाराचैस ताडिता गजाः\nपरपतन्तॊ हतारॊहाः कम्पयन्ति सम मेदिनीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 71, + "text": "वाजिनश च हतारॊहाः पत्तयश च गतासवः\nशेरते युधि निर्भिन्ना वमन्तॊ रुधिरं बहु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 72, + "text": "सहस्रशश च रथिनः पतिताः पतितायुधाः\nअक्षताः समदृश्यन्त भीमाद भीता गतासवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 73, + "text": "रथिभिर वाजिभिः सूतैः पत्तिभिश च तथा गजैः\nभीमसेनशरच छिन्नैर आस्तीर्णा वसुधाभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 74, + "text": "तत सतम्भितम इवातिष्ठद भीमसेनबलार्दितम\nदुर्यॊधन बलं राजन निरुत्साहं कृतव्रणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 75, + "text": "निश्चेष्टं तुमुले दीनं बभौ तस्मिन महारणे\nपरसन्नसलिलः काले यथा सयात सागरॊ नृप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 76, + "text": "मन्युवीर्यबलॊपेतं बलात पर्यवरॊपितम\nअभवत तव पुत्रस्य तत सैन्यम इषुभिस तदा\nरुधिरौघपरिक्लिन्नं रुधिरार्द्रं बभूव ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 77, + "text": "सूतपुत्रॊ रणे करुद्धः पाण्डवानाम अनीकिनीम\nभीमसेनः कुरूंश चापि दरावयन बह्व अशॊभत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 78, + "text": "वर्तमाने तथा रौद्रे संग्रामे ऽदभुतदर्शने\nनिहत्य पृतना मध्ये संशप्तक गणान बहून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 79, + "text": "अर्जुनॊ जयतां शरेष्ठॊ वासुदेवम अथाब्रवीत\nपरभग्नं बलम एतद धि यॊत्स्यमानं जनार्दन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 80, + "text": "एते धावन्ति सगणाः संशप्तक महारथाः\nअपारयन्तॊ मद्बाणान सिंहशब्दान मृगा इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 81, + "text": "दीर्यते च महत सैन्यं सृञ्जयानां महारणे\nहस्तिकक्ष्यॊ हय असौ कृष्ण केतुः कर्णस्य धीमतः\nदृश्यते राजसैन्यस्य मध्ये विचरतॊ मुहुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 82, + "text": "न च कर्णं रणे शक्ता जेतुम अन्ये महारथाः\nजानीते हि भवान कर्णं वीर्यवन्तं पराक्रमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 83, + "text": "तत्र याहि यतः कर्णॊ दरावयत्य एष नॊ बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 84, + "text": "वर्जयित्वा रणे याहि सूतपुत्रं महारथम\nशरमॊ मा बाधते कृष्ण यथा वा तव रॊचते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 85, + "text": "एतच छरुत्वा महाराज गॊविन्दः परहसन्न इव\nअब्रवीद अर्जुनं तूर्णं कौरवाञ जहि पाण्डव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 86, + "text": "ततस तव महत सैन्यं गॊविन्द परेरिता हयाः\nहंसवर्णाः परविविशुर वहन्तः कृष्ण पाण्डवौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 87, + "text": "केशव परहितैर अश्वैः शवेतैः काञ्चनभूषणैः\nपरविशद्भिस तव बलं चतुर्दिशम अभिद्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 88, + "text": "तौ विदार्य महासेना परविष्टौ केशवार्जुनौ\nकरुद्धौ संरम्भरक्ताक्षौ वयभ्राजेतां महाद्युती" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 89, + "text": "युद्धशौण्डौ समाहूताव अरिभिस तौ रणाध्वरम\nयज्वभिर विधिनाहूतौ मखे देवाव इवाश्विनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 90, + "text": "करुद्धौ तौ तु नरव्याघ्रौ वेगवन्तौल बभूवतुः\nतलशब्देन रुषितौ यथा नागौ महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 91, + "text": "विगाहन स रथानीकम अश्वसंघांश च फल्गुनः\nवयचरत पृतना मध्ये पाशहस्त इवान्तकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 92, + "text": "तं दृष्ट्वा युधि विक्रान्तं सेनायां तव भारत\nसंशप्तक गणान भूयः पुत्रस ते समचॊदयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 93, + "text": "ततॊ रथसहस्रेण दविरदानां तरिभिः शतैः\nचतुर्दशसहस्रैश च तुरगाणां महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 94, + "text": "दवाभ्यां शतसहस्राभ्यां पदातीनां च धन्विनाम\nशूराणां नाम लब्धानां विदितानां समन्ततः\nअभ्यवर्तन्त तौ वीरौ छादयन्तॊ महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 95, + "text": "स छाद्यमानः समरे शरैः परबलार्दनः\nदर्शयन रौद्रम आत्मानं पाशहस्त इवान्तकः\nनिघ्नन संशप्तकान पार्थः परेक्षणीयतरॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 96, + "text": "ततॊ विद्युत्प्रभैर बाणैः कार्तस्वरविभूषितैः\nनिरन्तरम इवाकाशम आसीन नुन्नैः किरीटिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 97, + "text": "किरीटिभुजनिर्मुक्तैः संपतद्भिर महाशरैः\nसमाच्छन्नं बभौ सर्वं काद्रवेयैर इव परभॊ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 98, + "text": "रुक्मपुङ्खान परसन्नाग्राञ शरान संनतपर्वणः\nअदर्शयद अमेयात्मा दिक्षु सर्वासु पाण्डवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 99, + "text": "हत्वा दशसहस्राणि पार्थिवानां महारथ\nसंशप्तकानां कौन्तेयः परपक्षं तवरितॊ ऽभययात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 100, + "text": "परपक्षं स समासाद्य पार्थः काम्बॊजरक्षितम\nपरममाथ बलाद बाणैर दानवान इव वासवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 101, + "text": "परचिच्छेदाशु भल्लैश च दविषताम आततायिनाम\nशस्त्रपाणींस तथा बाहूंस तथापि च शिरांस्य उत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 102, + "text": "अङ्गाङ्गावयवैश छिन्नैर वयायुधास ते ऽपतन कषितौ\nविष्वग वाताभिसंभग्ना बहुशाखा इव दरुमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 103, + "text": "हस्त्यश्वरथपत्तीनां वरातान निघ्नन्तम अर्जुनम\nसुदक्षिणाद अवरजः शरवृष्ट्याभ्यवीवृषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 104, + "text": "अस्यास्यतॊ ऽरधचन्द्राभ्यां स बाहू परिघॊपमौ\nपूर्णचन्द्राभवक्त्रं च कषुरेणाभ्यहनच छिरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 105, + "text": "स पपात ततॊ वाहात सवलॊहित परिस्रवः\nमनःशिला गिरेः शृङ्गं वज्रेणेवावदारितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 106, + "text": "सुदक्षिणाद अवरजं काम्बॊजं ददृशुर हतम\nपरांशुं कमलपत्राक्षम अत्यर्थं परियदर्शनम\nकाञ्चनस्तम्भसंकाशं भिन्नं हेमगिरिं यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 107, + "text": "ततॊ ऽभवत पुनर युद्धं घॊरम अद्भुतदर्शनम\nनानावस्थाश च यॊधानां बभूवुस तत्र युध्यताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 108, + "text": "एतेष्व आवर्जितैर अश्वैः काम्बॊजैर यवनैः शकैः\nशॊणिताक्तैस तदा रक्तं सर्वम आसीद विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 109, + "text": "रथै रथाश्वसूतैश च हतारॊहैश च वाजिभिः\nदविरदैश च हतारॊहैर महामात्रैर हतद्विपैः\nअन्यॊन्येन महाराज कृतॊ घॊरॊ जनक्षयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 110, + "text": "तस्मिन परपक्षे पक्षे च वध्यमाने महात्मना\nअर्जुनं जयतां शरेष्ठं तवरितॊ दरौणिर आययौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 111, + "text": "विधुन्वानॊ महच चापं कार्तस्वरविभूषितम\nआददानः शरान घॊरान सवा रश्मीन इव भास्करः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 112, + "text": "तैः पतद्भिर महाराज दरौणिमुक्तैः समन्ततः\nसंछादितौ रथस्थौ ताव उभौ कृष्ण धनंजयौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 113, + "text": "ततः शरशतैस तीक्ष्णैर भारद्वाजः परतावपान\nनिश्चेष्टौ ताव उभौ चक्रे युद्धे माधव पाण्डवौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 114, + "text": "हाहाकृतम अभूत सर्वं जङ्गमं सथावरं तथा\nचराचरस्य गॊप्तारौ दृष्ट्वा संछादितौ शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 115, + "text": "सिद्धचारणसंघाश च संपेतुर वै समन्ततः\nचिन्तयन्तॊ भवेद अद्य लॊकानां सवस्त्य अपीत्य अह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 116, + "text": "न मया तादृशॊ राजन दृष्टपूर्वः पराक्रमः\nसंजज्ञे यादृशॊ दरौणेः कृष्णौ संछादयिष्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 117, + "text": "दरौणेस तु धनुषः शब्दम अहितत्रासनं रणे\nअश्रौषं बहुशॊ राजन सिंहस्य नदतॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 118, + "text": "जया चास्य चरतॊ युद्धे सव्यदक्षिणम अस्यतः\nविद्युद अम्बुदमध्यस्था भराजमानेव साभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 119, + "text": "स तथा कषिप्रकारी च दृढहस्तश च पाण्डवः\nसंमॊहं परमं गत्वा परैक्षत दरॊणजं ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 120, + "text": "स विक्रमं हृतं मेने आत्मानः सुमहात्मना\nतथास्य समरे राजन वपुर आसीत सुदुर्दृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 121, + "text": "दरौणिपाण्डवयॊर एवं वतमाने महारणे\nवर्धमाने च राजेन्द्र दरॊणपुत्रे महाबले\nहीयमाने च कौन्तेये कृष्णं रॊषः समभ्ययात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 122, + "text": "सरॊषान निःश्वसन राजन निर्दहन्न इव चक्षुषा\nदरौणिं हय अपश्यत संग्रामे फल्गुनं च मुहुर मुहुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 123, + "text": "ततः करुद्धॊ ऽबरवीत कृष्णः पार्थं सप्रणयं तदा\nअत्यद्भुतम इदं पार्थ तव पश्यामि संयुगे\nअतिशेते हि यत्र तवा दरॊणपुत्रॊ ऽदय भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 124, + "text": "कच चित ते गाण्डिवं हस्ते रथे तिष्ठसि चार्जुन\nकच चित कुशलिनौ बाहू कच चिद वीर्यं तद एव ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 125, + "text": "एवम उक्तस तु कृष्णेन कषिप्त्वा भल्लांश चतुर्दश\nतवरमाणस तवरा काले दरौणेर धनुर अथाच्छिनत\nधवजं छत्रं पताकां च रथां शक्तिं गदां तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 126, + "text": "जत्रु देशे च सुभृशं वत्सदन्तैर अताडयत\nस पूर्च्छां परमां गत्वा धवजयष्टिं समाश्रितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 127, + "text": "तं विसंज्ञं महाराज किरीटिभयपीडितम\nअपॊवाह रणात सूतॊ रक्षमाणॊ धनंजयात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 128, + "text": "एतस्मिन्न एव काले तु विजयः शत्रुतापनः\nनयवधीत तावकं सैन्यं शतशॊ ऽथ सहस्रशः\nपश्यतस तव पुत्रस्य तस्य वीरस्य भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 129, + "text": "एवम एष कषयॊ वृत्तस तावकानां परैः सह\nकरूरॊ विशसनॊ घॊरॊ राजन दुर्मन्त्रिते तव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 40, + "shloka": 130, + "text": "संशप्तकांश च कौन्तेयः कुरूंश चापि वृकॊदरः\nवसुषेणं च पाञ्चालः कृत्स्नेन वयधमद रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 41, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nतरमाणः पुनः कृष्णः पार्थम अभ्यवदच छनैः\nपश्य कौरव्य राजानम अपयातांश च पाण्डवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 41, + "shloka": 2, + "text": "कर्णं पश्य महारङ्गे जवलन्तम इव पावकम\nअसौ भीमॊ महेष्वासः संनिवृत्तॊ रणं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 41, + "shloka": 3, + "text": "तम एते ऽनु निवर्तन्ते धृष्टद्युम्नपुरॊगमाः\nपाञ्चालानां सृञ्जयानां पाण्डवानां च यन मुखम\nनिवृत्तैश च तथा पार्थैर भग्नं शत्रुबलं महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 41, + "shloka": 4, + "text": "कौरवान दरवतॊ हय एष कर्णॊ धारयते ऽरजुन\nअन्तकप्रतिमॊ वेगे शक्रतुल्यपराक्रमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 41, + "shloka": 5, + "text": "असौ गच्छ��ि कौरव्य दरौणिर अस्त्रभृतां वरः\nतम एष परद्रुतः संख्ये धृष्टद्युम्नॊ महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 41, + "shloka": 6, + "text": "सर्वं वयाचष्ट दुर्धर्षॊ वासुदेवः किरीटिने\nततॊ राजन परादुरासीन महाघॊरॊ महारणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 41, + "shloka": 7, + "text": "सिंहनाद रवाश चात्र परादुरासन समागमे\nउभयॊः सेनयॊ राजन मृत्युं कृत्वा निवर्तनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nततः पुनः समाजग्मुर अभीताः कुरुसृञ्जयाः\nयुधिष्ठिर मुखाः पार्था वैकर्तन मुखा वयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 2, + "text": "ततः परववृते भीमः संग्रामॊ लॊमहर्षणः\nकर्णस्य पाण्डवानां च यम राष्ट्रविवर्धनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 3, + "text": "तस्मिन परवृत्ते संग्रामे तुमुले शॊणितॊदके\nसंशप्तकेषु शूरेषु किं चिच छिष्टेषु भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 4, + "text": "धृष्टद्युम्नॊ महाराज सहितः सर्वराजभिः\nकर्णम एवाभिदुद्राव पाण्डवाश च महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 5, + "text": "आगच्छमानांस तान संख्ये परहृष्टान विजयैषिणः\nदधारैकॊ रणे कर्णॊ जलौघान इव पर्वतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 6, + "text": "तम आसाद्य तु ते कर्णं वयशीर्यन्त महारथः\nयथाचलं समासाद्य जलौघाः सर्वतॊदिशम\nतयॊर आसीन महाराज संग्रामॊ लॊमहर्षणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 7, + "text": "धृष्टद्युम्नस तु राधेयं शरेण नतपर्वणा\nताडयाम आस संक्रुद्धस तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 8, + "text": "विजयं तु धनुःश्रेष्ठं विधुन्वानॊ महारथः\nपार्षतस्य धनुश छित्त्वा शरान आशीविषॊपमान\nताडयाम आस संक्रुद्धः पार्षतं नवभिः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 9, + "text": "ते वर्म हेमविकृतं भित्त्वा तस्य महात्मनः\nशॊणिताक्ता वयराजन्त शक्र गॊपा इवानघ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 10, + "text": "तद अपास्य धनुश छिन्नं धृष्टद्युम्नॊ महारथः\nअन्यद धनुर उपादाय शरांश चाशीविषॊपमान\nकर्णं विव्याध सप्तत्या शरैः संनतपर्वभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 11, + "text": "तथैव राजन कर्णॊ ऽपि पार्षतं शत्रुतापनम\nदरॊण शत्रुं महेष्वासॊ विव्याध निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 12, + "text": "तस्य कर्णॊ महाराज शरं कनकभूषणम\nपरेषयाम आस संक्रुद्धॊ मृत्युदण्डम इवापरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 13, + "text": "तम आपतन्तं सहसा घॊररूपं विशां पत���\nचिच्छेद सप्तधा राजञ शैनेयः कृतहस्तवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 14, + "text": "दृष्ट्वा विनिहितं बाणं शरैः कर्णॊ विशां पते\nसात्यकिं शरवर्षेण समन्तात पर्यवारयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 15, + "text": "विव्याध चैनं समरे नाराचैस तत्र सप्तभिः\nतं परत्यविध्यच छैनेयः शरैर हेमविभूषितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 16, + "text": "ततॊ युद्धम अतीवासीच चक्षुः शरॊत्रभयावहम\nराजन घॊरं च चित्रं च परेक्षणीयं समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 17, + "text": "सर्वेषां तत्र भूतानां लॊम हर्षॊ वयजायत\nतद दृष्ट्वा समरे कर्म कर्ण शैनेययॊर नृप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 18, + "text": "एतस्मिन्न अन्तरे दरौणिर अभ्ययात सुमहाबलम\nपार्षतं शत्रुदमनं शत्रुवीर्यासु नाशनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 19, + "text": "अभ्यभाषत संक्रुद्धॊ दरौणिर दूरे धनंजये\nतिष्ठ तिष्ठाद्य बरह्मघ्न न मे जीवन विमॊक्ष्यसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 20, + "text": "इत्य उक्त्वा सुभृशं वीरः शीघ्रकृन निशितैः शरैः\nपार्षतं छादयाम आस घॊररूपैः सुतेजनैः\nयतमानं परं शक्त्या यतमानॊ महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 21, + "text": "यथा हि समरे दरौणिः पार्षतं वीक्ष्य मारिष\nतथा दरौणिं रणे दृष्ट्वा पार्षतः परवीरहा\nनातिहृष्टमना भूत्वा मन्यते मृत्युम आत्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 22, + "text": "दरौणिस तु दृष्ट्वा राजेन्द्र धृष्टद्युम्नं रणे सथितम\nकरॊधेन निःश्वसन वीरः पार्षतं समुपाद्रवत\nताव अन्यॊन्यं तु दृष्ट्वैव संरम्भं जग्मतुः परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 23, + "text": "अथाब्रवीन महाराज दरॊणपुत्रः परतापवान\nधृष्टद्युम्नं समीपस्थं तवरमाणॊ विशां पते\nपाञ्चालापसदाद्य तवां परेषयिष्यामि मृत्यवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 24, + "text": "पापं हि यत तवया कर्म घनता दरॊणं पुरा कृतम\nअद्य तवा पत्स्यते तद वै यथा हय अकुशलं तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 25, + "text": "अरक्ष्यमाणः पार्थेन यदि तिष्ठसि संयुगे\nनापक्रमसि वा मूढ सत्यम एतद बरवीमि ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 26, + "text": "एवम उक्तः परत्युवाच धृष्टद्युम्नः परतापवान\nपरतिवाक्यं स एवासिर मामकॊ दास्यते तव\nयेनैव ते पितुर दत्तं यतमानस्य संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 27, + "text": "यदि तावन मया दरॊणॊ निहतॊ बराह्मण बरुवः\nतवाम इदानीं कथं युद्धे न ���निष्यामि विक्रमात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 28, + "text": "एवम उक्त्वा महाराज सेनापतिर अमर्षणः\nनिशितेनाथ बाणेन दरौणिं विव्याध पार्षत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 29, + "text": "ततॊ दरॊणिः सुसंक्रुद्धः शरैः संनतपर्वभिः\nपराच्छादयद दिशॊ राजन धृष्टद्युम्नस्य संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 30, + "text": "नैवान्तरिक्षं न दिशॊ नैव यॊधाः समन्ततः\nदृश्यन्ते वै महाराज शरैश छन्नाः सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 31, + "text": "तथैव पार्षतॊ राजन दरौणिम आहवशॊभिनम\nशरैः संछादयाम आस सूतपुत्रस्य पश्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 32, + "text": "राधेयॊ ऽपि महाराज पाञ्चालान सह पाण्डवैः\nदरौपदेयान युधामन्युं सात्यकिं च महारथम\nएकः स वारयाम आस परेक्षणीयः समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 33, + "text": "धृष्टद्युम्नॊ ऽपि समरे दरौणेश चिच्छेद कार्मुकम\nतद अपास्य धनुश छिन्नम अन्यद आदत्त कार्मुकम\nवेगवत समरे घॊरं शरांश चाशीविषॊपमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 34, + "text": "स पार्षतस्य राजेन्द्र धनुः शक्तिं गदां धवजम\nहयान सूतं रथं चैव निमेषाद वयधमच छरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 35, + "text": "स छिन्नधन्वा विरथॊ हताश्वॊ हतसारथिः\nखड्गम आदत्त विपुलं शतचन्द्रं च भानुमत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 36, + "text": "दरौणिस तद अपि राजेन्द्र भल्लैः कषिप्रं महारथः\nचिच्छेद समरे वीरः कषिप्रहस्तॊ दृढायुधः\nरथाद अनवरूढस्य तद अद्भुतम इवाभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 37, + "text": "धृष्टद्युम्नं तु विरथं हताश्वं छिन्नकार्मुकम\nशरैश च बहुधा विद्धम अस्त्रैश च शकलीकृतम\nनातरद भरतश्रेष्ठ यतमानॊ महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 38, + "text": "तस्यान्तम इषुभी राजन यदा दरौणिर न जग्मिवान\nअथ तयक्त्वा धनुर वीरः पार्षतं तवरितॊ ऽनवगात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 39, + "text": "आसीद आद्रवतॊ राजन वेगस तस्य महात्मनः\nगरुडस्येव पततॊ जिघृक्षॊः पन्नगॊत्तमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 40, + "text": "एतस्मिन्न एव काले तु माधवॊ ऽरजुनम अब्रवीत\nपश्य पार्थ यथा दरौणिः पार्षतस्य वधं परति\nयत्नं करॊति विपुलं हन्याच चैनम असंशयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 41, + "text": "तं मॊचय महाबाहॊ पार्षतं शत्रुतापनम\nदरौणेर आस्यम अनुप्राप्तं मृत्यॊर आस्य गतं यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 42, + "text": "एवम उक्त्वा महाराज वासुदेवः परतापवान\nपरैषयत तत्र तुरगान यत्र दरौणिर वयवस्थितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 43, + "text": "ते हयाश चन्द्रसंकाशाः केशवेन परचॊदिताः\nपिबन्त इव तद वयॊम जग्मुर दरौणि रथं परथि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 44, + "text": "दृष्ट्वायान्तौ महावीर्याव उभौ कृष्ण धनंजयौ\nधृष्टद्युम्न वधे राजंश चक्रे यत्नं महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 45, + "text": "विकृष्यमाणं दृष्ट्वैव धृष्टद्युम्नं जनेश्वर\nशरांश चिक्षेप वै पार्थॊ दरौणिं परति महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 46, + "text": "ते शरा हेमविकृता गाण्डीवप्रेषिता भृशम\nदरौणिम आसाद्य विविशुर वल्मीकम इव पन्नगाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 47, + "text": "स विद्धस तैः शरैर घॊरैर दरॊणपुत्रः परतापवान\nरथम आरुरुहे वीरॊ धनंजय शरार्दितः\nपरगृह्य च धनुःश्रेष्ठं पार्थं विव्याध सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 48, + "text": "एतस्मिन्न अन्तरे वीरः सहदेवॊ जनाधिप\nअपॊवाह रथेनाजौ पार्षतं शत्रुतापनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 49, + "text": "अर्जुनॊ ऽपि महाराज दरौणिं विव्याध पत्रिभिः\nतं दरॊणपुत्रः संक्रुद्धॊ बाह्वॊर उरसि चार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 50, + "text": "करॊधितस तु रणे पार्थॊ नाराचं कालसंमितम\nदरॊणपुत्राय चिक्षेप कालदण्डम इवापरम\nस बराह्मणस्यांस देशे कालदण्डम इवापरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 51, + "text": "स विह्वलॊ महाराज शरवेगेन संयुगे\nनिषसाद रथॊपस्थे वयाक्षिपद विजयं धनुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 52, + "text": "अर्जुनं समरे करुद्धः परेक्षमाणॊ मुहुर मुहुः\nदवैरथं चापि पार्थेन कामयानॊ महारणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 53, + "text": "तं तु हित्वा हतं वीरं सारथिः शत्रुकर्शनम\nअपॊवाह रथेनाजौ तवरमाणॊ रणाजिरात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 54, + "text": "अथॊत्क्रुष्टं महा राजपाञ्चालैर जितकाशिभिः\nमॊक्षितं पार्षतं दृष्ट्वा दरॊणपुत्रं च पीडितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 55, + "text": "वादित्राणि च दिव्यानि परावाद्यन्त सहस्रशः\nसिंहनादश च संजज्ञे दृष्ट्वा घॊरं महाद्भुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 56, + "text": "एवं कृत्वाब्रवीत पार्थॊ वासुदेवं धनंजयः\nयाहि संशप्तकान कृष्ण कार्यम एतत परं मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 42, + "shloka": 57, + "text": "ततः परयातॊ दाशार्हः शरुत्वा पाण्डव भाषितम\nरथेनात���पताकेन मनॊमारुतरंहसा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nएतस्मिन्न अन्तरे कृष्णः पार्थं वचनम अब्रवीत\nदर्शयन्न इव कौन्तेयं धर्मराजं युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 2, + "text": "एष पाण्डव ते भराता धार्तराष्ट्रैर महाबलैः\nजिघांसुभिर महेष्वासैर दरुतं पार्थानुसर्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 3, + "text": "तथानुयान्ति संरब्धाः पाञ्चाला युद्धदुर्मदाः\nयुधिष्ठिरं महात्मानं परीप्सन्तॊ महाजवाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 4, + "text": "एष दुर्यॊधनः पार्थरथानीकेन दंशितः\nराजा सर्वस्य लॊकस्य राजानम अनुधावति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 5, + "text": "जिघांसुः पुरुषव्याघ्रं भरातृभिः सहितॊ बली\nआशीविषा समस्पर्शैः सर्वयुद्धविशारदैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 6, + "text": "एते जिघृक्षवॊ यान्ति दविपाश्वरथपत्तयः\nयुधिष्ठिरं धार्तराष्ट्रा रत्नॊत्तमम इवार्थिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 7, + "text": "पश्य सात्वत भीमाभ्यां निरुद्धाधिष्ठितः परभुः\nजिहीर्षवॊ ऽमृतं दैत्याः शक्राग्निभ्याम इवावशाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 8, + "text": "एते बहुत्वात तवरिताः पुनर गच्छन्ति पाण्डवम\nसमुद्रम इव वार्यॊघाः परावृट्काले महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 9, + "text": "नदन्तः सिंहनादांश च धमन्तश चापि वारिजान\nबलवन्तॊ महेष्वासा विधुन्वन्तॊ धनूंषि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 10, + "text": "मृत्यॊर मुखगतं मन्ये कुन्तीपुत्रं युधिष्ट्ष्हिरम\nहुतम अग्नौ च भद्रं ते दुर्यॊधन वशंगतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 11, + "text": "यथा युक्तम अनीकं हि धार्तराष्ट्रस्य पाण्डव\nनास्य शक्रॊ ऽपि मुच्येत संप्राप्तॊ बाणगॊच्चरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 12, + "text": "दुर्यॊधनस्य शूरस्य दरौणेः शारद्वतस्य च\nकर्णस्य चेषु वेगॊ वै पर्वतान अपि दारयेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 13, + "text": "दुर्यॊधनस्य शूरस्य शरौघाञ शीघ्रम अस्यतः\nसंक्रुद्धस्यान्तकस्येव कॊ वेगं संसहेद रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 14, + "text": "कर्णेन च कृतॊ राजा विमुखः शत्रुतापनः\nबलवाँल लघु तस्तश च कृती युद्धविशारदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 15, + "text": "राधेयः पाण्डवश्रेष्ठं शक्तः पीडयितुं रणे\nसहितॊ धृतराष्ट्रस्य पुत्रैः शूरॊ महात्मभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 16, + "text": "तस्यैवं यु��्यमानस्य संग्रामे संयतात्मनः\nअन्यैर अपि च पार्थस्य हृतं वर्म महारथैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 17, + "text": "उपवासकृशॊ राजा भृशं भरतसत्तम\nबराह्मे बले सथितॊ हय एष न कषत्रे ऽतिबले विभॊ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 18, + "text": "न जीवति महाराजॊ मन्ये पार्थ युधिष्ठिरः\nयद भीमसेनः सहते सिंहनादम अमर्षणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 19, + "text": "नर्दतां धार्तराष्ट्राणां पुनः पुनर अरिंदम\nधमतां च महाशङ्खान संग्रामे जितकर्शिनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 20, + "text": "युधिष्ठिरं पाण्डवेयं हतेति भरतर्षभ\nसंचॊदयत्य असौ कर्णॊ धार्तराष्ट्रान महाबलान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 21, + "text": "सथूणाकर्णेन्दु जालेन पार्थ पाशुपतेन च\nपरच्छादयन्तॊ राजानम अनुयान्ति महारथाः\nआतुरॊ मे मतॊ राजा संनिषेव्यश च भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 22, + "text": "यथैनम अनुवर्तन्ते पाञ्चालाः सह पाण्डवैः\nतवरमाणास तवरा काले सर्वशस्त्रभृतां वराः\nमज्जन्तम इव पाताले बलिनॊ ऽपय उज्जिहीर्षवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 23, + "text": "न केतुर दृश्यते राज्ञः कर्णेन निहतः शरैः\nपश्यतॊर यमयॊः पार्थ सात्यकेश च शिखण्डिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 24, + "text": "धृष्टद्युम्नस्य भीमस्य शतानीकस्य वा विभॊ\nपाञ्चालानां च सर्वेषां चेदीनां चैव भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 25, + "text": "एष कर्णॊ रणे पार्थ पाण्डवानाम अनीकिनीम\nशरैर विध्वंसयति वै नलिनीम इव कुञ्जरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 26, + "text": "एते दरवन्ति रथिनस तवदीयाः पाण्डुनन्दन\nपश्य पश्य यथा पार्थ गच्छन्त्य एते महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 27, + "text": "एते भारत मातङ्गाः कर्णेनाभिहता रणे\nआर्तनादान विकुर्वाणा विद्रवन्ति दिशॊ दश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 28, + "text": "रथानां दरवतां वृन्दं पश्य पार्थ समन्ततः\nदराव्यमाणं रणे चैव कर्णेनामित्र कर्शिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 29, + "text": "हस्तिकक्ष्यां रणे पश्य चरन्तीं तत्र तत्र ह\nरथस्थं सूतपुत्रस्य केतुं केतुमतां वर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 30, + "text": "असौ धावति राधेयॊ भीमसेनरथं परति\nकिरञ शरशतानीव विनिघ्नंस तव वाहिनीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 31, + "text": "एतान पश्य च पाञ्चालान दराव्यमाणान महात्मना\nशक्रेणेव यथा दैत्यान हन्यमानान महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 32, + "text": "एष कर्णॊ रणे जित्वा पाञ्चालान पाण्डुसृञ्जयान\nदिशॊ विप्रेक्षते सर्वास तवदर्थम इति मे मतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 33, + "text": "पश्य पार्थधनुःश्रेष्ठं विकर्षन साधु शॊभते\nशत्रूञ जित्वा यथा शक्रॊ देवसंघैः समावृतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 34, + "text": "एते नदन्ति कौरव्या दृष्ट्वा कर्णस्य विक्रमम\nतरासयन्तॊ रणे पार्थान सृञ्जयांश च सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 35, + "text": "एष सर्वात्मना पाण्डूंस तरासयित्वा महारणे\nअभिभाषति राधेयः सर्वसैन्यानि मानद" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 36, + "text": "अभिद्रवत गच्छध्वं दरुतं दरवत कौरवाः\nयथा जीवन न वः कश चिन मुच्यते युधि सृञ्जयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 37, + "text": "तथा कुरुत संयत्ता वयं यास्याम पृष्ठतः\nएवम उक्त्वा ययाव एष पृष्ठतॊ विकिरञ शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 38, + "text": "पश्य कर्णं रणे पार्थ शवेतच्छवि विराजितम\nउदयं पर्वतं यद्वच छॊभयन वै दिवाकरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 39, + "text": "पूर्णचन्द्र निकाशेन मूर्ध्नि छत्रेण भारत\nधरियमाणेन समरे तथा शतशलाकिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 40, + "text": "एष तवां परेक्षते कर्णः सकताक्षॊ विशां पते\nउत्तमं यत्नम आस्थाय धरुवाम एष्यति संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 41, + "text": "पश्य हय एनं महाबाहॊ विधुन्वानं महद धनुः\nशरांश चाशीविषाकारान विसृजन्तं महाबलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 42, + "text": "असौ निवृत्तॊ राधेयॊ दृश्यते वानरध्वज\nवधाय चात्मनॊ ऽभयेति दीपस्य शलभॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 43, + "text": "कर्णम एकाकिनं दृष्ट्वा रथानीकेन भारत\nरिरक्षिषुः सुसंयत्तॊ धार्तराष्ट्रॊ ऽभिवर्तते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 44, + "text": "सार्वैः सहैभिर दुष्टात्मा वध्य एष परयत्नतः\nतवया यशश च राज्यं च सुखं चॊत्तमम इच्छता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 45, + "text": "आत्मानं च कृतात्मानं समीक्ष्य भरतर्षभ\nकृतागसं च राधेयं धर्मात्मनि युधिष्ठिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 46, + "text": "परतिपद्यस्व राधेयं पराप्तकालम अनन्तरम\nआर्यां युद्धे मतिं कृत्वा परत्येहि रथयूथपम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 47, + "text": "पञ्च हय एतानि मिख्यानां रथानां रथसत्तम\nशतान्य आयान्ति वेगेन बलिनां भीम तेजसाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 48, + "text": "पञ्च नागसहस्राणि दविगुणा वाजिनस तथा\nअभिसंहत्य कौन्तेय पदातिप्रयुतानि च\nअन्यॊन्यरक्षितं वीर बलं तवाम अभिवर्तते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 49, + "text": "सूतपुत्रे महेष्वासे दर्शयात्मानम आत्मना\nउत्तमं यत्नम आस्थाय परत्येहि भरतर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 50, + "text": "असौ कर्णः सुसंरब्धः पाञ्चालान अभिधावति\nकेतुम अस्य हि पश्यामि धृष्टद्युम्न रथं परति\nसमुच्छेत्स्यति पाञ्चालान इति मन्ये परंतप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 51, + "text": "आचक्षे ते परियं पार्थ तद एवं भरतर्षभ\nराजा जीवति कौरव्यॊ धर्मपुत्रॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 52, + "text": "असौ भिमॊ महाबाहुह्ल संनिवृत्तश चमूमुखे\nवृतः सृञ्जय सैन्येन सात्यकेन च भातत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 53, + "text": "वध्यन्त एते समरे कौरवा निशितैः शरैः\nभीमसेनेन कौन्तेय पाञ्चालैश च महात्मभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 54, + "text": "सेना हि धार्तराष्ट्रस्य विमुखा चाभवद रणात\nविप्रधावति वेगेन भीमस्य निहता शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 55, + "text": "विपन्नसस्येव मही रुधिरेण समुक्षिता\nभारती भरतश्रेष्ठ सेना कृपण दर्शना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 56, + "text": "निवृत्तं पश्य कौन्तेय भीमसेनं युधां पतिम\nआशीविषम इव करुद्धं तस्माद दरवति वाहिनी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 57, + "text": "पीतरक्तासित सितास तारा चन्द्रार्क मण्डिताः\nपताकाविप्रकीर्यन्ते छत्राण्य एतानि चार्जुन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 58, + "text": "सौवर्णा राजताश चैव तैजसाश च पृथग्विधाः\nकेतवॊ विनिपात्यन्ते हस्त्यश्वं विप्रकीर्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 59, + "text": "रथेभ्यः परपतन्त्य एते रथिनॊ विगतासवः\nनानावर्णैर हता बाणैः पाञ्चालैर अपलायिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 60, + "text": "निर्मनुष्यान गजान अश्वान रथांश चैव धनंजय\nसमाद्रवन्ति पाञ्चाला धार्तराष्ट्रांस तरस्विनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 61, + "text": "मृद्नन्ति च नरव्याघ्रा भीमसेनव्यपाश्रयात\nबलं परेषां दुर्धर्षं तयक्त्वा पराणान अरिंदम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 62, + "text": "एते नदन्ति पाञ्चाला धमन्त्य अपि च वारिजान\nअभिद्रवन्ति च रणे निघ्नन्तः सायकैः परान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 63, + "text": "पश्य सवर्गस्य माहात्म्यं पाञ्चाला हि प���ंतप\nधार्तराष्ट्रान विनिघ्नन्ति करुद्धाः सिंहा इव दविपान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 64, + "text": "सर्वतश चाभिपन्नैषा धार्तराष्ट्री महाचमूः\nपाञ्चालैर मानसाद एत्य हंसैर गङ्गेव वेगितैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 65, + "text": "सुभृशं च पराक्रान्ताः पाञ्चालानां निवारणे\nकृप कर्णादयॊ वीरा ऋषभाणाम इवर्षभाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 66, + "text": "सुनिमग्नांश च भीमास्त्रैर धार्तराष्ट्रान महारथान\nधृष्टद्युम्नमुखा वीरा घनन्ति शत्रून सहस्रशः\nविषण्णभूयिष्ठ रथा धार्तराष्ट्री महाचमूः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 67, + "text": "पश्य भीमेन नाराचैश छिन्ना नागाःपतन्त्य अमी\nवज्रिवज्राहतानीव शिखराणि महीभृताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 68, + "text": "भीमसेनस्य निर्विद्धा बाणैः संनतपर्वभिः\nसवान्य अनीकानि मृद्नन्तॊ दरवत्य एते महागजाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 69, + "text": "नाभिजानासि भीमस्य सिंहनादं दुरुत्सहम\nनदतॊ ऽरजुन संग्रामे वीरस्य जितकाशिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 70, + "text": "एष नैषादिर अब्भ्येति दविपमुख्येन पाण्डवम\nजिघांसुस तॊमरैः करुद्धॊ दण्डा पाणिर इवान्तकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 71, + "text": "सतॊमराव अस्य भुजौ छिन्नौ भीमेन गर्जतः\nतीक्ष्णैर अग्निशिखा परख्यैर नाराचैर दशभिर हतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 72, + "text": "हत्वैनं पुनर आयाति नागान अन्यान परहारिणः\nपश्य नीलाम्बुदनिभान महामात्रैर अधिष्ठितान\nशक्तितॊमरसंकाशैर विनिघ्नन्तं वृकॊदरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 73, + "text": "सप्त सप्त च नागंस तान वैजयन्तीश च सध्वजाः\nनिहत्य निशितैर बाणैश छिन्नाः पार्थाग्रजेन ते\nदशभिर दशभिश चैकॊ नाराचैर निहतॊ गजः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 74, + "text": "न चासौ धार्तराष्ट्राणां शरूयते निनदस तथा\nपुरंदरसमे करुद्धे निवृत्ते भरतर्षभे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 75, + "text": "अक्षौहिण्यस तथा तिस्रॊ धार्तराष्ट्रस्य संहताः\nकरुद्धेन नरसिंहेन भीमसेनेन वारिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 76, + "text": "[स]\nभीमसेनेन तत कर्मकृतं दृष्ट्वा सुदुष्करम\nअर्जुनॊ वयधमच छिष्टान अहितान निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 77, + "text": "ते वध्यमानाः समरे संशप्तक गणाः परभॊ\nशक्रस्यातिथितां गत्वा विशॊका हय अभवन मुदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 43, + "shloka": 78, + "text": "पार्थश च पुरुषव्याघ्रः शरैः संनतपर्वभिः\nजघान धार्तराष्ट्रस्य चतुर्विध बलां चमूम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nनिवृत्ते भीमसेने च पाण्डवे च युधिष्ठिरे\nवध्यमाने बले चापि मामके पाण्डुसृञ्जयैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 2, + "text": "दरवमाणे बलौघे च निराक्रन्दे मुहुर मुहुः\nकिम अकुर्वन्त कुरवस तन ममाचक्ष्व संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 3, + "text": "[स]\nदृष्ट्वा भीमं महाबाहुं सूतपुत्रः परतापवान\nकरॊधरक्तेक्षणॊ राजन भीमसेनम उपाद्रवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 4, + "text": "तावकं च बलं दृष्ट्वा भीमसेनात पराङ्मुखम\nयत्नेन महता राजन पर्यवस्थापयद बली" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 5, + "text": "वयवस्थाप्य महाबाहुस तव पुत्रस्य वाहिनीम\nपरत्युद्ययौ तदा कर्णः पाण्डवान युद्धदुर्मदान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 6, + "text": "परत्युद्ययुस तु राधेयं पाण्डवानां महारथाः\nधुन्वानाः कार्मुकाण्य आजौ विक्षिपन्तश च सायकान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 7, + "text": "भीमसेनः सिनेर नप्ता शिखण्डी जनमेजयः\nधृष्टद्युम्नश च बलवान सर्वे चापि परभद्रकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 8, + "text": "पाञ्चालाश च नरव्याघ्राः समन्तात तव वाहिनीम\nअभ्यद्रवन्त संक्रुद्धाः समरे जितकाशिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 9, + "text": "तथैव तावका राजन पाण्डवानाम अनीकिनीम\nअभ्यद्रवन्त तवरिता जिघांसन्तॊ महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 10, + "text": "रथनागाश्वकलिलं पत्तिध्वजसमाकुलम\nबभूव पुरुषव्याघ्र सैन्यम अद्भुतदर्शनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 11, + "text": "शिखण्डी च ययौ कर्णं धृष्टद्युम्नः सुतं तव\nदुःशासनं महाराज महत्या सेनया वृतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 12, + "text": "नकुलॊ वृषसेनं च चित्रसेनं समभ्ययात\nउलूकं समरे राजन सहदेवः समभ्ययात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 13, + "text": "सात्यकिः शकुनिं चापि भीमसेनश च कौरवान\nअर्जुनं च रणे यत्तं दरॊणपुत्रॊ महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 14, + "text": "युधामन्युं महेष्वासं गौतमॊ ऽभयपतद रणे\nकृतवर्मा च बलवान उत्तमौजसम आद्रवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 15, + "text": "भीमसेनः कुरून सर्वान पुत्रांश च तव मारिष\nसहानीकान महाबाहुर एक एवाभ्यवारयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 16, + "text": "शिखण्डी च ततः कर्णं विचरन्तम ���भीतवत\nभीष्म हन्ता महाराज वारयाम आस पत्रिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 17, + "text": "परतिरब्धस ततः कर्णॊ रॊषात परस्फुरिताधरः\nशिखण्डिनं तरिभिर बाणैर भरुवॊर मध्ये वयताडयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 18, + "text": "धारयंस तु स तान बाणाञ शिखण्डी बह्व अशॊभत\nराजतः पर्वतॊ यद्वत तरिभिः शृङ्गैः समन्वितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 19, + "text": "सॊ ऽतिविद्धॊ महेष्वासः सूतपुत्रेण संयुगे\nकर्णं विव्याध समरे नवत्या निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 20, + "text": "तस्य कर्णॊ हयान हत्वा सारथिं च तरिभिः शरैः\nउन्ममाथ धवजं चास्य कषुप्रप्रेण महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 21, + "text": "हताश्वात तु ततॊ यानाद अवप्लुत्य महारथः\nशक्तिं चिक्षेप कर्णाय संक्रुद्धः शत्रुतापनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 22, + "text": "तां छित्त्वा समरे कर्णस तरिभिर भारत सायकैः\nशिखण्डिनम अथाविध्यन नवभिर निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 23, + "text": "कर्ण चापच्युतान बाणान वर्जयंस तु नरॊत्तमः\nअपयातस ततस तूर्णं शिखण्डी जयतां वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 24, + "text": "ततः कर्णॊ महाराज पाण्डुसैन्यान्य अशातयत\nतूलराशिं समासाद्य यथा वायुर महाजवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 25, + "text": "धृष्टद्युम्नॊ महाराज तव पुत्रेण पीडितः\nदुःशासनं तरिभिर बाणैर अभ्यविध्यत सतनान्तरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 26, + "text": "तस्य दुःशासनॊ बाहुं सव्यं विव्याध मारिष\nशितेन रुक्मपुङ्खेन भल्लेन नतपर्वणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 27, + "text": "धृष्टद्युम्नस तु निर्विद्धः शरं घॊरम अमर्षणः\nदुःशासनाय संक्रुद्धः परेषयाम आस भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 28, + "text": "आपतन्तं महावेगं धृष्टद्युम्न समीरितम\nशरैश चिच्छेद पुत्रस ते तरिभिर एव विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 29, + "text": "अथापरैः सप्त दशैर भल्लैः कनकभूषणैः\nधृष्टद्युम्नं समासाद्य बाह्वॊर उरसि चार्दयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 30, + "text": "ततः स पार्षतः करुद्धॊ धनुश चिच्छेद मारिष\nकषुरप्रेण सुतीक्ष्णेन तत उच्चुक्रुशुर जनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 31, + "text": "अथान्यद धनुर आदाय पुत्रस ते भरतर्षभ\nधृष्टद्युम्नं शरव्रातैः समन्तात पर्यवारयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 32, + "text": "तव पुत्रस्य ते दृष्ट्वा विक्रमं तं महात्मनः\nवयहसन्त रणे यॊधाः सिद्धाश चाप्सरसां गणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 33, + "text": "ततः परववृते युद्धं तावकानां परैः सह\nघॊरं पराणभृतां काले घॊररूपं परंतप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 34, + "text": "नकुलं वृषसेनस तु विद्ध्वा पञ्चभिर आयसैः\nपितुः समीपे तिष्ठन्तं तरिभिर अन्यैर अविध्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 35, + "text": "नकुलस तु ततः करुद्धॊ वृषसेनं समयन्न इव\nनाराचेन सुतीक्ष्णेन विव्याध हृदये दृढम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 36, + "text": "सॊ ऽतिविद्धॊ बलवता शत्रुणा शत्रुकर्शनः\nशत्रुं विव्याध विंशत्या स च तं पञ्चभिः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 37, + "text": "ततः शरसहस्रेण ताव उभौ पुरुषर्षभौ\nअन्यॊन्यम आच्छादयताम अथाभज्यत वाहिनी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 38, + "text": "दृष्ट्वा तु परद्रुतां सेनां धार्तराष्ट्रस्य सूतजः\nनिवारयाम आस बलाद अनुपत्य विशां पते\nनिवृत्ते तु ततः कर्णे नकुलः कौरवान ययौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 39, + "text": "कर्णपुत्रस तु समरे हित्वा नकुलम एव तु\nजुगॊप चक्रं तवरितं राधेयस्यैव मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 40, + "text": "उलूकस तु रणे करुद्धः सहदेवेन वारितः\nतस्याश्वांश चतुरॊ हत्वा सहदेवः परतापवान\nसारथिं परेषयाम आस यमस्य सदनं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 41, + "text": "उलूकस तु ततॊ यानाद अवप्लुत्य विशां पते\nतरिगर्तानां बलं पूर्णं जगाम पितृनन्दनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 42, + "text": "सात्यकिः शकुनिं विद्ध्वा विंशत्या निशितैः शरैः\nधवजं चिच्छेद भल्लेन सौबलस्य हसन्न इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 43, + "text": "सौबलस तस्य समरे करुद्धॊ राजन परतापवान\nविदार्य कवचं भूयॊ धवजं चिच्छेद काञ्चनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 44, + "text": "अथैनं निशितैर बाणैः सात्यकिः परत्यविध्यत\nसारथिं च महाराज तरिभिर एव समार्दयत\nअथास्य वाहांस तवरितः शरैर निन्ये यमक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 45, + "text": "ततॊ ऽवप्लुत्य सहसा शकुनिर भरतर्षभ\nआरुरॊह रथं तूर्णम उलूकस्य महारथः\nअपॊवाहाथ शीघ्रं स शैनेयाद युद्धशालिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 46, + "text": "सात्यकिस तु रणे राजंस तावकानाम अनीकिनीम\nअभिदुद्राव वेगेन ततॊ ऽनीकम अभिद्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 47, + "text": "शैनेय शरनुन्नं तु ततः सैन्यं विशां पते\nभेजे दश दिशस तूर्णं नयपतच च गतासुवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 48, + "text": "भीमसेनं तव सुतॊ वारयाम आस संयुगे\nतं तु भीमॊ मुहूर्तेन वयश्व सूत रथध्वजम\nचक्रे लॊकेश्वरं तत्र तेनातुष्यन्त चारणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 49, + "text": "ततॊ ऽपायान नृपस तत्र भीमसेनस्य गॊचरात\nकुरुसैन्यं ततः सर्वं भीमसेनम उपाद्रवत\nतत्र रावॊ महान आसीद भीमम एकं जिघांसताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 50, + "text": "युधामन्युः कृपं विद्ध्वा धनुर अस्याशु चिच्छिदे\nअथान्यद धनुर आदाय कृपः शस्त्रभृतां वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 51, + "text": "युधामन्यॊर धवजं सूतं छत्रं चापातयत कषितौ\nततॊ ऽपायाद रथेनैव युधामन्युर महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 52, + "text": "उत्तमौजास तु हार्दिक्यं शरैर भीमपराक्रमम\nछादयाम आस सहसा मेघॊ वृष्ट्या यथाचलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 53, + "text": "तद युद्धं सुमहच चासीद घॊररूपं परंतप\nयादृशं न मया युद्धं दृष्टपूर्वं विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 54, + "text": "कृतवर्मा ततॊ राजन्न उत्तमौजसम आहवे\nहृदि विव्याध स तदा रथॊपस्थ उपाविशत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 44, + "shloka": 55, + "text": "सारथिस तम अपॊवाह रथेन रथिनां वरम\nततस तु सत्वरं राजन पाण्डुसैन्यम उपाद्रवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nदरौणिस तु रथवंशेन महता परिवारितः\nआपतत सहसा राजन यत्र राजा वयवस्थिथ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 2, + "text": "तम आपतन्तं सहसा शूरः शौरि सहायवान\nदधार सहसा पार्थॊ वेलेव मकलालयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 3, + "text": "ततः करुद्धॊ महाराज दरॊणपुत्रः परताववान\nअर्जुनं वासुदेवं च छादयाम आस पत्रिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 4, + "text": "अवच्छन्नौ ततः कृष्णौ दृष्ट्वा तत्र महारथाः\nविस्मयं परमं गत्वा परैक्षान्त कुरवस तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 5, + "text": "अर्जुनस तु ततॊ दिव्यम अस्त्रं चक्रे हसन्न इव\nतद अस्त्रं बराह्मणॊ युद्धे वारयाम आस भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 6, + "text": "यद यद धि वयाक्षिपद युद्धे पाण्डवॊ ऽसत्रं जिघांसया\nतत तद अस्त्रं महेष्वासॊ दरॊणपुत्रॊ वयशातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 7, + "text": "अस्त्रयुद्धे ततॊ राजन अर्तमाने भयावहे\nअपश्याम रणे दरौणिं वयात्ताननम इवान्तकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 8, + "text": "स दिशॊ विदिशश चैव छादयित्वा ��िजिह्मगैः\nवासुदेवं तरिभिर बाणैर अविध्यद दक्षिणे भुजे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 9, + "text": "ततॊ ऽरजुनॊ हयान हत्वा सर्वांस तस्य महात्मनः\nचकार समरे भूमिं शॊणितौघतरङ्गिणीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 10, + "text": "निहता रथिनः पेतुः पार्थ चापच्युतैः शरैः\nहयाश च पर्यधावन्त मुक्तयॊक्त्रास ततस ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 11, + "text": "तद दृष्ट्वा कर्म पार्थस्य दरौणिर आहवशॊभिनः\nअवाकिरद रणे कृष्णं समन्तान निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ ऽरजुनं महाराज दरौणिर आयम्य पत्रिणा\nवक्षॊ देशे समासाद्य ताडयाम आस संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 13, + "text": "सॊ ऽतिविद्धॊ रणे तेन दरॊणपुत्रेण भारत\nआदत्त परिघं घॊरं दरौणेश चैनम अवाक्षिपत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 14, + "text": "तम आपतन्तं परिघं कार्तस्वरविभूषितम\nदरौणिश चिच्छेद सहसा तत उच्चुक्रुशुर जनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 15, + "text": "सॊ ऽनेकधापतद भूमौ भारद्वाजस्य सायकैः\nविशीर्णः पर्वतॊ राजन यथा सयान मातरिश्वना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 16, + "text": "ततॊ ऽरजुनॊ रणे दरौणिं विव्याध दशभिः शरैः\nसारथिं चास्य भल्लेन रथनीडाद अपाहरत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 17, + "text": "स संगृह्य सवयं वाहान कृणौ पराच्छादयच छरैः\nतत्राद्भुतम अपश्याम दरौणेर आशु पराक्रमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 18, + "text": "अयच्छत तुरगान यच च फल्गुनं चाप्य अयॊधयत\nतद अस्य समरे राजन सर्वे यॊधा अपूजयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 19, + "text": "यदा तव अग्रस्यत रणे दरॊण पुत्रेण फल्गुनः\nततॊ रश्मीन रथाश्वानां कषुरप्रैश चिच्छिदे जयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 20, + "text": "पराद्रवंस तुरगास ते तु शरवेगप्रबाधिताः\nततॊ ऽभून निनदॊ भूयस तव सैन्यस्य भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 21, + "text": "पाण्डवास तु जयं लब्ध्वा तव सैन्यम उपाद्रवन\nसमन्तान निशितान बाणान विमुञ्चन्तॊ जयैषिणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 22, + "text": "पाण्डवैस तु महाराज धार्तराष्ट्री महाचमूः\nपुनः पुनर अथॊ वीरैर अभज्यत जयॊद्धतैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 23, + "text": "पश्यतां ते महाराज पुत्राणां चित्रयॊधिनाम\nशकुनेः सौबलेयस्य कर्णस्य च महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 24, + "text": "वार्यमाणा महासेना पुत्रैस तव जनेश्वर\nनावतिष्ठत संग्���ामे ताड्यमाना समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 25, + "text": "ततॊ यॊधैर महाराज पलायद्भिस ततस ततः\nअभवद वयाकुलं भीतैः पुत्राणां ते महद बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 26, + "text": "तिष्ठ तिष्ठेति सततं सूतपुत्रस्य जल्पतः\nनावतिष्ठत सा सेना वध्यमाना महात्मभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 27, + "text": "अथॊत्क्रष्टं महाराज पाण्डवैर जितकाशिभिः\nधार्तराष्ट्र बलं दृष्ट्वा दरवमाणं समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 28, + "text": "ततॊ दुर्यॊधनः कर्णम अब्रवीत परणयाद इव\nपश्य कर्ण यथा सेना पाण्डवैर अर्दिता भृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 29, + "text": "तवयि तिष्ठति संत्रासात पलायति समन्ततः\nएतज जञात्वा महाबाहॊ कुरु पराप्तम अरिंदम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 30, + "text": "सहस्राणि च यॊधानां तवाम एव पुरुषर्षभ\nकरॊशन्ति समरे वीर दराव्यमाणानि पाण्डवैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 31, + "text": "एतच छरुत्वा तु राधेयॊ दुर्यॊधन वचॊ महत\nमद्रराजम इदं वाक्यम अब्रवीत सूतनन्दनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 32, + "text": "पश्य मे भुजयॊर वीर्यम अस्त्राणां च जनेश्वर\nअद्य हन्मि रणे सर्वान पाञ्चालान पाण्डुभिः सह\nवाहयाश्वान नरव्याघ्र भद्रेणैव जनेश्वर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 33, + "text": "एवम उक्त्वा महाराज सूतपुत्रः परतापवान\nपरगृह्य विजयं वीरॊ धनुः शरेष्ठं पुरातनम\nसज्यं कृत्वा महाराज संमृज्य च पुनः पुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 34, + "text": "संनिवार्य च यॊधान सवान सात्येन शपथेन च\nपरायॊजयद अमेयात्मा भार्गवास्त्रं महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 35, + "text": "ततॊ राजन सहस्राणि परयुतान्य अर्बुदानि च\nकॊटिशश च शरास तीक्ष्णा निरगछन महामृधे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 36, + "text": "जवलितैस तैर महाघॊरैः कङ्कबर्हिण वाजितैः\nसंछन्ना पाण्डवी सेना न पराज्ञायत किंच चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 37, + "text": "हाहाकारॊ महान आसीत पाञ्चालानां विशां पते\nपीडितानां बलवता भार्गवास्त्रेण संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 38, + "text": "निपतद्भिर गजै राजन नरैश चापि सहस्रशः\nरथैश चापि नरव्याघ्र हयैश चापि समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 39, + "text": "पराकम्पत मही राजन निहतैस तैस ततस ततः\nवयाकुलं सर्वम अभवत पाण्डवानां महद बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 40, + "text": "कर्णस तव एक��� युधां शरेष्ठॊ विधूम इव पावकः\nदहञ शत्रून नरव्याघ्र शुशुभे सा परंतपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 41, + "text": "ते वध्यमानाः कर्णेन पाञ्चालाश चेदिभिः सह\nतत्र तत्र वयमुह्यन्त वनदाहे यथा दविपाः\nचुक्रुशुस ते नरव्याघ्र यथा पराग वा नरॊत्तमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 42, + "text": "तेषां तु करॊशतां शरुत्वा भीतानां रणमूर्धनि\nधावतां च दिशॊ राजन वित्रस्तानं समन्ततः\nआर्तनादॊ महांस तत्र परेतानाम इव संप्लवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 43, + "text": "वध्यमानांस तु तान दृष्ट्वा सूतपुत्रेण मारिष\nवित्रेसुः सर्वभूतानि तिर्यग्यॊनिगतान्य अपि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 44, + "text": "ते वध्यमानाः समरे सूतपुत्रेण सृञ्जयाः\nअर्जुनं वासुदेवं च वयाक्रॊशन्त मुहुर मुहुः\nपरेतराजपुरे यद्वत परेतराजं विचेतसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 45, + "text": "अथाब्रवीद वासुदेवं कुन्तीपुत्रॊ धनंजयः\nभार्गवास्त्रं महाघॊरं दृष्ट्वा तत्र सभीरितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 46, + "text": "पश्य कृष्ण महाबाहॊ भार्गवास्त्रस्य वीक्रमम\nनैतद अस्त्रं हि समरे शक्यं हन्तुं कथं चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 47, + "text": "सूतपुत्रं च संरब्धं पश्य कृष्ण महारणे\nअन्तकप्रतिमं वीरं कुर्वाणं कर्म दारुणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 48, + "text": "सुतीक्ष्णां चॊदयन्न अश्वान परेकते मां मुहुर मुहुः\nन च पश्यामि समरे कर्णस्य परपलायितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 49, + "text": "जीवन पराप्नॊति पुरुषः संख्ये जयपराजयौ\nजितस्य तु हृषीकेश बध एव कुतॊ जयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 50, + "text": "ततॊ जनार्दनः परायाद दरष्टुम इच्छन युधिष्ठिरम\nशरमेण गराहयिष्यंश च कर्णं युद्धेन मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 51, + "text": "अर्जुनं चाब्रवीत कृष्णॊ भृशं राजा परिक्षतः\nतम आश्वास्य कुरु शरेष्ठ तताः कर्णं हनिष्यसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 52, + "text": "ततॊ धनंजयॊ दरष्टुं राजानं बाणपीडितम\nरथेन परययौ कषिप्रं संग्रामे केशवाज्ञया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 53, + "text": "गच्छन्न एव तु कौन्तेयॊ धर्मराज दिदृक्षया\nसैन्यम आलॊकयाम आस नापश्यत तत्र चाग्रजम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 54, + "text": "युद्धं कृत्वा तु कौन्तेयॊ दरॊणपुत्रेण भारत\nदुःसहं वाजिणा संख्ये पराजिग्ये भृगॊः सुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 55, + "text": "दरौणिं पराजित्य ततॊ ऽगरधन्वा; कृत्वा महद दुष्करम आर्य कर्म\nआलॊकयाम आस ततः सवसैन्यं; धनंजयः शत्रुभिर अप्रधृष्यः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 56, + "text": "स युध्यमानः पृतना मुखस्थाञ; शूराञ शूरॊ हर्षयन सव्यसाची\nपूर्वापदानैः परथितैः परशंसन; सथिरांश चकारात्म रथान अनीके" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 57, + "text": "अपश्यमानस तु किरीटमाली; युधि जयेष्ठं भरातरम आजमीढम\nउवाच भीमं तरसाभ्युपेत्य; राज्ञः परवृत्तिस तव इह केति राजन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 58, + "text": "[भम]\nअपयात इतॊ राजा धर्मपुत्रॊ युधिष्ठिरः\nकर्ण बाणविभुग्नाङ्गॊ यदि जीवेत कथं चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 59, + "text": "[अर्ज]\nतस्माद भवाञ शीघ्रम इतः परयातु; राज्ञः परवृत्त्यै कुरुसत्तमस्य\nनूनं हि विद्धॊ ऽतिभृशं पृषत्कैः; कर्णेन राजा शिबिरं गतॊ ऽसौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 60, + "text": "यः संप्रहारे निशि संप्रवृत्ते; दरॊणेन विद्धॊ ऽतिभृशं तरस्वी\nतस्थौ च तत्रापि जय परतीक्षॊ; दरॊणेन यावन न हतः किलासीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 61, + "text": "स संशयं गमितः पाण्डवाग्र्यः; संख्ये ऽदय कर्णेन महानुभावः\nजञातुं परयाह्य आशु तम अद्य भीम; सथास्याम्य अहं शत्रुगणान निरुध्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 62, + "text": "[भम]\nतवाम एव जानीहि महानुभाव; राज्ञः परवृत्तिं भरतर्षभस्य\nअहं हि यद्य अर्जुन यामि तत्र; वक्ष्यन्ति मां भीत इति परवीराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 63, + "text": "ततॊ ऽबरवीद अर्जुनॊ भीमसेनं; संशप्तकाः परत्यनीकं सथिता मे\nएतान अहत्वा न मया तु शक्यम; इतॊ ऽपयातुं रिपुसंघ गॊष्ठात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 64, + "text": "अथाब्रवीद अर्जुनं भीमसेनः; सववीर्यम आश्रित्य कुरुप्रवीर\nसंशप्तकान परतियॊत्स्यामि संख्ये; सर्वान अहं याहि धनंजयेति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 65, + "text": "तद भीमसेनस्य वचॊ निशम्य; सुदुर्वचं भरातुर अमित्रमध्ये\nदरष्टुं कुरुश्रेष्ठम अभिप्रयातुं; परॊवाच वृष्णिप्रवरं तदानीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 66, + "text": "चॊदयाश्वान हृषीकेश विगाह्यैतं रथार्णवम\nअजातशत्रुं राजानं दरष्टुम इच्छामि केशव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 67, + "text": "ततॊ हयान सर्वदाशार्ह मुख्यः; पराचॊदयद भीमम उवाच चेदम\nनैतच चित्रं तव कर्माद्य वीर; यास्यामहे जहि भीमारि संघान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 68, + "text": "ततॊ ययौ हृषीकेशॊ यत्र राजा युधिष्ठिरः\nशीघ्राच छीघ्रतरं राजन वाजिभिर गरुडॊपमैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 69, + "text": "परत्यनीके वयवस्थाप्य भीमसेनम अरिंदमम\nसंदिश्य चैव राजेन्द्र युद्धं परति वृकॊदरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 70, + "text": "ततस तु गत्वा पुरुषप्रवीरौ; राजानम आसाद्य शयानम एकम\nरथाद उभौ परत्यवरुह्य तस्माद; ववन्दतुर धर्मराजस्य पादौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 71, + "text": "तौ दृष्ट्वा पुरुषव्याघ्रौ कषेमिणौ पुरुषर्षभ\nमुदाभ्युपगतौ कृष्णाव अश्विनाव इव वासवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 72, + "text": "ताव अभ्यनन्दद राजा हि विवस्वान अश्विनाव इव\nहते महासुरे जम्भे शक्र विष्णू यथा गुरुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 45, + "shloka": 73, + "text": "मन्यमानॊ हतं कर्णं धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nहर्षगद्गदया वाचा परीतः पराह परंतपौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nमहासत्त्वौ तु तौ दृष्ट्वा सहितौ केशवार्जुनौ\nहतम आधिरथिं मेने संख्ये गाण्डीवधन्वना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 2, + "text": "ताव अभ्यनन्दत कौन्तेयः साम्ना परमवल्गुना\nसमितपूर्वम अमित्रघ्नः पूजयन भरतर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 3, + "text": "[य]\nसवागत्वं देवकीपुत्र सवागतं ते धनंजय\nपरियं मे दर्शनं बाढं युवयॊर अच्युतार्जुनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 4, + "text": "अक्षताब्भ्याम अरिष्टाभ्यां कथं युध्य महारथ\nआशीविषसमं युद्धे सर्वशस्त्रविशारदम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 5, + "text": "अग्रगं धार्तराष्ट्राणां सवेषां शर्म वर्म च\nरक्षितं वृषसेनेन सुषेणेन च धन्विना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 6, + "text": "अनुज्ञातं महावीर्यं रमेणास्त्रेषु दुर्जयम\nतरातारं धार्तराष्ट्राणां गन्तारं वाहिनीमुखे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 7, + "text": "हन्तारम अरिसैन्यानाम अमित्रगणमर्दनम\nदुर्यॊधन हिते युक्तम अस्मद युद्धाय चॊद्यतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 8, + "text": "अप्रधृष्यं महायुद्धे देवैर अपि सवासवैः\nअनलानिलयॊस तुल्यं तेजसा च बलेन च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 9, + "text": "पातालम इव गम्भीरं सुहृद आनन्दवर्धनम\nअन्तकाभम अमित्राणां कर्णं हत्वा महाहवे\nदिष्ट्या युवाम अनुप्राप्तौ जित्वासुरम इवामरौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 10, + "text": "तेन युद्धम अदीनेन मया हय अद्याच्युतार्जुनौ\nकुपितेनान्तकेनेव परजाः सर्वा जिघांसता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 11, + "text": "तेन केतुश च मे छिन्नॊ हतौ च पार्ष्णिसारथी\nहतवाहः कृतश चास्मि युयुधानस्य पश्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 12, + "text": "धृष्टद्युम्नस्य यमयॊर वीरस्य च शिखण्डिनः\nपश्यतां दरौपदेयानां पाञ्चालानां च सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 13, + "text": "एताञ जित्वा महावीर्यान कर्णः शत्रुगणान बहून\nजितवान मां महाबाहॊ यतमानं महारणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 14, + "text": "अनुसृज्य च मां युद्धे परुषाण्य उक्तवान बहु\nतत्र तत्र युधां शरेष्ठः परिभूय न संशयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 15, + "text": "भीमसेनप्रभावात तु यज जीवामि धनंजय\nबहुनात्र किम उक्तेन नाहं तत सॊढुम उत्सहे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 16, + "text": "तरयॊदशाहं वर्षाणि यस्माद भीतॊ धनंजय\nन सम निद्रां लभे रात्रौ न चाहनि सुखं कव चित" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 17, + "text": "तस्य दवेषेण संयुक्तः परिदह्ये धनंजय\nआत्मनॊ मरणां जानन वाध्रीणस इव दविपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 18, + "text": "यस्यायम अगमत कालश चिन्तयानस्य मे विभॊ\nकथं शक्यॊ मया कर्णॊ युद्धे कषपयितुं भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 19, + "text": "जाग्रत सवपंश च कौन्तेय कर्णम एव सदा हय अहम\nपश्यामि तत्र तत्रैव कर्ण भूतम इदं जगत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 20, + "text": "यत्र यत्र हि गच्छामि कर्णाद भीतॊ धनंजय\nतत्र तत्र हि पश्यामि कर्णम एवाग्रतः सथितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 21, + "text": "सॊ ऽहं तेनैव वीरेण समरेष्व अपलायिना\nसहयः सरथः पार्थ जित्वा जीवन विसार्जितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 22, + "text": "कॊ नु मे जीवितेनार्थॊ राज्येनार्थॊ ऽथ वा पुनः\nममैवं धिक्कृतस्येह कर्णेनाहव शॊभिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 23, + "text": "न पराप्तपूर्वं यद भीष्मात कृपाद दरॊणाच च संयुगे\nतत पराप्तम अद्य मे युद्धे सूतपुत्रान महारथात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 24, + "text": "तत तवा पृच्छामि कौन्तेय यथा हय अकुशलस तथा\nतन ममाचक्ष्व कार्त्स्न्येन यथा कर्णस तवया हतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 25, + "text": "शक्र वीर्यसमॊ युद्धे यम तुल्यपराक्रमः\nराम तुल्यस तथास्त्रे यः स कथं वै निषूदितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 26, + "text": "महारथः समाख्यातः सर्वयुद्धविशारदः\nधनुर्धराणां परवरः ��र्वेषाम एकपूरुषः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 27, + "text": "पूजितॊ धृतराष्ट्रेण सपुत्रेण विशां पते\nसदा तवदर्थं राधेयः स कथं निहतस तवया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 28, + "text": "धृतराष्ट्रॊ हि यॊधेषु सर्वेष्व एव सदार्जुन\nतव मृत्युं रणे कर्णं मन्यते पुरुषर्षभः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 29, + "text": "स तवया पुरुषव्याघ्र कथं युद्धे निषूदितः\nतं ममाचक्ष्व बीभत्सॊ यथा कर्णॊ हतस तवया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 30, + "text": "सॊत्सेधम अस्य च शिरः पश्यतां सुहृदां हृतम\nतवया पुरुषशार्दूल शार्दूलेन यथा रुरॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 31, + "text": "यः पर्युपासीत परदिशॊ दिशश च; तवां सूतपुत्रः समरे परीप्सन\nदित्सुः कर्णः समरे हस्तिपूगं; स हीदानीं कङ्कपत्रैः सुतीक्ष्णैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 32, + "text": "तवया रणे निहतः सूतपुत्रः; कच चिच छेते भूमितले दुरात्मा\nकच चित परियं मे परमं तवयाद्य; कृतं रणे सूतपुत्रं निहत्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 33, + "text": "यः सर्वतः पर्यपतत तवदर्थे; महान्वितॊ गर्वितः सूतपुत्रः\nसा शूरमानी समरे समेत्य; कच चित तवया निहतः संयुगे ऽदय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 34, + "text": "रौक्मं रथं हस्तिवरैश च युक्तं; रथं दित्सुर यःपरेभ्यस तवदर्थे\nसादा रणे सपर्धते यः स पापः; कच चित तवया निहतस तात युद्धे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 35, + "text": "यॊ ऽसौ नित्यं शूर मदेन मत्तॊ; विकत्थते संसदि कौरवाणाम\nपरियॊ ऽतयर्थं तस्य सुयॊधनस्य; कच चित स पापॊ निहतस तवयाद्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 36, + "text": "कच चित समागम्य धनुःप्रमुक्तैस; तवत परेषितैर लॊहितार्थैर विहंगैः\nशेते ऽदय पापः स विभिन्नगात्रः; कच चिद भग्नॊ धार्तराष्ट्रस्य बाहुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 37, + "text": "यॊ ऽसौ सदा शलाघते राजमध्ये; दुर्यॊधनं हर्षयन दर्पपूर्णः\nअहं हन्ता फल्गुनस्येति मॊहात; कच्चिद धतस तस्य न वै तथा रथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 38, + "text": "नाहं पादौ धावयिष्ये कदा चिद; यावत सथितः पार्थ इत्य अल्पबुद्धिः\nवरतं तस्यैतत सर्वदा शक्रसूनॊ; कच चित तवया निहतः सॊ ऽदय कर्णः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 39, + "text": "यॊ ऽसौ कृष्णाम अब्रवीद दुष्टबुद्धिः; कर्णः सभायां कुरुवीरमध्ये\nकिं पाण्डवांस तवं न जहासि कृष्णे; सुदुर्बलान पतितान हीनसत्त्वान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 40, + "text": "यत तत कर्णः परत्यजानात तवदर्थे; नाहत्वाहं सह कृष्णेन पार्थम\nइहॊपयातेति स पापबुद्धिः; कच चिच छेते शरसंभिन्न गात्रः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 41, + "text": "कच चित संग्रामे विदितॊ वा तदायं; समागमः सृञ्जय कौरवाणाम\nयत्रावस्थाम ईदृशीं परापितॊ ऽहं; कच चित तवया सॊ ऽदय हतः समेत्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 42, + "text": "कच चित तवया तस्य सुमन्दबुद्धेर; गाण्डीवमुक्तैर विशिखैर जवलद्भिः\nसकुण्डलं भानुमद उत्तमाङ्गं; कायात परकृत्तं युधि सव्यसाचिन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 43, + "text": "यत तन मया बाणसमर्पितेन; धयातॊ ऽसि कर्णस्य वधाय वीर\nतन मे तवया कच चिद अमॊघम अद्य; धयातं कृतं कर्ण निपातनेन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 44, + "text": "यद दर्पपूर्णः स सुयॊधनॊ ऽसमान; अवेक्षते कर्ण समाश्रयेण\nकच चित तवया सॊ ऽदय समाश्रयॊ ऽसय; भग्नः पराक्रम्य सुयॊधनस्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 45, + "text": "यॊ नः पुरा षण्ढतिलान अवॊचत; सभामध्ये पार्थिवानां समक्षम\nस दुर्मतिः कच्च चिद उपेत्य संख्ये; तवया हतः सूतपुत्रॊ ऽतयमर्षी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 46, + "text": "यः सूतपुत्रः परहसन दुरात्मा; पुराब्रवीन निजितां सौबलेन\nसवयं परसह्यानय याज्ञसेनीम; अपीह कच्च चित स हतस तवयाद्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 47, + "text": "यः शस्त्रभृच छरेष्ठतमं पृथिव्यां; पितामहं वयाक्षिपद अल्पचेताः\nसंख्यायमानॊ ऽरधरथः स कच चित; तवया हतॊ ऽदयाधिरथिर दुरात्मा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 46, + "shloka": 48, + "text": "अमर्षणं निकृतिसमीरणेरितं; हृदि शरितं जवलनम इमं सदा मम\nहतॊ मया सॊ ऽदय समेत्य पापधीर; इति बरुवन परशमय मे ऽदय फल्गुन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nतद धर्मशीलस्य वचॊ निशम्य; राज्ञः करुद्धस्याधिरथौ महात्मा\nउवाच दुर्धर्षम अदीनसत्त्वं; युधिष्ठिरं जिष्णुर अनन्तवीर्यः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 2, + "text": "संशप्तकैर युध्यमानस्य मे ऽदय; सेनाग्रयायी कुरुसैन्यस्य राजन\nआशीविषाभान खगमान परमुञ्चन; दरौणिः पुरस्तात सहसा वयतिष्ठत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 3, + "text": "दृष्ट्वा रथं मेघनिभं ममेमम; अम्बष्ठ सेना मरणे वयतिष्ठत\nतेषाम अहं पञ्च शतानि हत्वा; ततॊ दरौणिम अगमं पार्थिवाग्र्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 4, + "text": "ततॊ ऽपरान बाणसंघान अनेकान; आकर्णपूर्णायत विप्रमुक्तान\nससर्ज श���क्षास्त्र बलप्रयत्नैर; तथा यथा परावृषि काममेघः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 5, + "text": "नैवाददानं न च संदधानं; जानीमहे कतरेणास्यति इति\nवामेन वा यदि वा दक्षिणेन; स दरॊणपुत्रः समरे पर्यवर्तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 6, + "text": "अविध्यन मां पञ्चभिर दरॊणपुत्रः; शितैः शरैः पञ्चभिर वासुदेवम\nअहं तु तं तरिंशता वज्रकल्पैः; समार्दयं निमिषस्यान्तरेण" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 7, + "text": "स विक्षरन रुधिरं सर्वगात्रै; रथानीकं सूत सूनॊर विवेश\nमयाभिभूतः सैनिकानां परबर्हान; असाव अपश्यन रुधिरेण परदिग्धान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 8, + "text": "ततॊ ऽभिभूतं युधि वीक्ष्य सैन्यं; विध्वस्तयॊधं दरुतवाजिनागम\nपञ्चाशता रथमुखैः समेतः; कर्णस तवरन माम उपायात परमाथी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 9, + "text": "तान सूदयित्वाहम अपास्य कर्णं; दरष्टुं भवन्तं तवरयाभियातः\nसर्वे पाञ्चाला हय उद्विजन्ते सम कर्णाद; गन्धाद गावः केसरिणॊ यथैव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 10, + "text": "महाझषस्येव मुखं परपन्नाः; परभद्रकाः कर्णम अभि दरवन्ति\nमृत्यॊर आस्यं वयात्तम इवान्वपद्यन; परभद्रकाः कर्णम आसाद्य राजन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 11, + "text": "आयाहि पश्याद्य युयुत्समानं; मां सूतपुत्रं च वृतौ जयाय\nषट साहस्रा भारत राजपुत्राः; सवर्गाय लॊकाय रथा निमग्नाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 12, + "text": "समेत्याहं सूतपुत्रेण संख्ये; वृत्रेण वज्रीव नरेन्द्रमुख्य\nयॊत्स्ये भृशं भारत सूतपुत्रम; अस्मिन संग्रामे यदि वै दृश्यते ऽदय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 13, + "text": "कर्णं न चेद अद्य निहन्मि राजन; सबान्धवं युध्यमानं परसह्य\nपरतिश्रुत्याकुर्वतां वै गतिर या; कष्टां गच्छेयं ताम अहं राजसिंह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 47, + "shloka": 14, + "text": "आमन्त्रये तवां बरूहि जयं रणे मे; पुरा भीमं धार्तराष्ट्रा गरसन्ते\nसौतिं हनिष्यामि नरेन्द्र सिंह; सैन्यं तथा शत्रुगणांश च सर्वान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nशरुत्वा कर्णं कल्यम उदारवीर्यं; करुद्धः पार्थः फल्गुनस्यामितौजाः\nधनंजयं वाक्यम उवाच चेदं; युधिष्ठिरः कर्ण शराभितप्तः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 2, + "text": "इदं यदि दवैतवने हय अवक्ष्यः; कर्णं यॊद्धुं न परसहे नृपेति\nवयं तदा पराप्तकालानि सर्वे; वृत्तान्य उपैष्याम तदैव पार्थ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 3, + "text": "मयि परतिश्रुत्य वधं हि तस्य; बलस्य चाप्तस्य तथैव वीर\nआनीय नः शत्रुमध्यं स कस्मात; समुत्क्षिप्य सथण्डिले परत्यपिंष्ठाह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 4, + "text": "अन्वाशिष्म वयम अर्जुन तवयि; यियासवॊ बहुकल्याणम इष्टम\nतन नः सर्वं विफलं राजपुत्र; फलार्थिनां निचुलेवातिपुष्पः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 5, + "text": "परच्छादितं बडिशम इवामिषेण; परच्छादितॊ गवय इवापवाचा\nअनर्थकं मे दर्शितवान असि तवं; राज्यार्थिनॊ राज्यरूपं विनाशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 6, + "text": "यत तत पृथां वाग उवाचान्तरिक्षे; सप्ताह जाते तवयि मन्दबुद्धौ\nजातः पुत्रॊ वासव विक्रमॊ ऽयं; सर्वाञ शूराञ शात्रवाञ जेष्यतीति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 7, + "text": "अयं जेता खाण्डवे देवसंघान; सर्वाणि भूतान्य अपि चॊत्तमौजाः\nअयं जेता मद्रकलिङ्गकेकयान; अयं कुरून हन्ति च राजमध्ये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 8, + "text": "अस्मात परॊ न भविता धनुर्धरॊ; न वै भूतः कश चन जातु जेता\nइच्छन्न आर्यः सर्वभूतानि कुर्याद; वशे वशीसर्वसमाप्त विद्यः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 9, + "text": "कान्त्या शशाङ्कस्य जवेन वायॊः; सथैर्येण मेरॊः कषमया पृथिव्याः\nसूर्यस्य भासा धनदस्य लक्ष्म्या; शौर्येण शक्रस्य बबलेन विष्णॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 10, + "text": "तुल्यॊ महात्मा तव कुन्ति पुत्रॊ; जातॊ ऽदितेर विष्णुर इवारि हन्ता\nसवेषां जयाय दविषतां वधाय; खयातॊ ऽमितौजाः कुलतन्तु कर्ता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 11, + "text": "इत्य अन्तरिक्षे शतशृङ्गमूर्ध्नि; तपस्विनां शृण्वतां वाग उवाच\nएवंविधं तवां तच च नाभूत तवाद्य; देवा हि नूनम अनृतं वदन्ति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 12, + "text": "तथापरेषाम ऋषिसत्तमानां; शरुत्वा गिरं पूजयतां सदैव\nन संनतिं परैति सुयॊधनस्य; न तवा जानाम्य आधिरथेर भयार्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 13, + "text": "तवष्टा कृतं वाहम अकूजनाक्षं; शुभं समास्थाय कपिध्वजं तवम\nखड्गं गृहीत्वा हेमचित्रं समिद्धं; धनुश चेदं गाण्डिवं तालमात्रम\nस केशवेनॊह्यमानः कथं नु; कर्णाद भीतॊ वयपयातॊ ऽसि पार्थ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 14, + "text": "धनुश चैतत केशवाय परदाय; यन्ता भविष्यस तवं रणे चेद दुरात्मन\nततॊ ऽहनिष्यत केशवः कर्णम उग्रं; मरुत्पतिर वृत्रम इवात्त वज्रः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 48, + "shloka": 15, + "text": "मासे ऽपतिष्यः पञ्चमे तवं परकृच्छ्रे; न वा गर्भॊ ऽपय अभविष्यः पृथायाः\nतत ते शरमॊ राजपुत्राभविष्यन; न संग्रामाद अपयातुं दुरात्मन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nयुधिष्ठिरेणैवम उक्तः कौन्तेयः शवेतवाहनः\nअसिं जग्राह संक्रुद्धॊ जिघांसुर भरतर्षभम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 2, + "text": "तस्य कॊपं समुद्वीक्ष्य चित्तज्ञः केशवस तदा\nउवाच किम इदं पार्थ गृहीतः खड्ग इत्य उत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 3, + "text": "नेह पश्यामि यॊद्धव्यं तव किं चिद धनंजय\nते धवस्ता धार्तराष्ट्रा हि सर्वे भीमेन धीमता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 4, + "text": "अपयातॊ ऽसि कौन्तेय राजा दरष्टव्य इत्य अपि\nस राजा भवता दृष्टः कुशली च युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 5, + "text": "तं दृष्ट्वा नृपशार्दूल शार्दूल समविक्रमम\nहर्षकाले तु संप्राप्ते कस्मात तवा मन्युर आविशत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 6, + "text": "न तं पश्यामि कौन्तेय यस ते वध्यॊ भवेद इह\nकस्माद भवान महाखड्गं परिगृह्णाति सत्वरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 7, + "text": "तत तवा पृच्छामि कौन्तेय किम इदं ते चिकीर्षितम\nपरामृशसि यत करुद्धः खड्गम अद्भुतविक्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 8, + "text": "एवम उक्तस तु कृष्णेन परेक्षमाणॊ युधिष्ठिरम\nअर्जुनः पराह गॊविन्दं करुद्धः सर्प इव शवसन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 9, + "text": "दद गाण्डीवम अन्यस्मा इति मां यॊ ऽभिचॊदयेत\nछिन्द्याम अहं शिरस तस्य इत्य उपांशु वरतं मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 10, + "text": "तद उक्तॊ ऽहम अदीनात्मन राज्ञामित पराक्रम\nसमक्षं तव गॊविन्द न तत कषन्तुम इहॊत्सहे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 11, + "text": "तस्माद एनं वधिष्यामि राजानं धर्मभीरुकम\nपरतिज्ञां पालयिष्यामि हत्वेमं नरसत्तमम\nएतदर्थं मया खड्ग्गॊ गृहीतॊ यदुनन्दन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 12, + "text": "सॊ ऽहं युधिष्ठिरं हत्वा सत्ये ऽपय आनृण्यतां गतः\nविशॊकॊ विज्वरश चापि भविष्यामि जनार्दन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 13, + "text": "किं वा तवं मन्यसे पराप्तम अस्मिन काले समुत्थिते\nतवम अस्य जगतस तात वेत्थ सर्वं गतागतम\nतत तथा परकरिष्यामि यथा मां वक्ष्यते भवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 14, + "text": "[क]\nइदानीं पाथ जानामि न वृद्धाः सेवितास तवया\nअकाले पुरुषव्याघ्र संरम्भक्रिययानया\nन हि धर्मविभागज्ञः कुर्याद एवं धनंजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 15, + "text": "अकार्याणां च कार्याणां संयॊगं यः करॊति वै\nकार्याणाम अक्रियाणां च स पार्थ पुरुषाधमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 16, + "text": "अनुसृत्य तु ये धर्मं कवयः समुपस्थिताः\nसमास विस्तरविदां न तेषां वेत्थ निश्चयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 17, + "text": "अनिश्चयज्ञॊ हि नरः कार्याकार्यविनिश्चये\nअवशॊ मुह्यते पार्थ यथा तवं मूढ एव तु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 18, + "text": "न हि कार्यम अकार्यं वा सुखं जञातुं कथं चन\nशरुतेन जञायते सर्वं तच च तवं नावबुध्यसे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 19, + "text": "अविज्ञानाद भवान यच च धर्मं रक्षति धर्मवित\nपराणिनां हि वधं पार्थ धार्मिकॊ नावबुध्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 20, + "text": "पराणिनाम अवधस तात सर्वज्यायान मतॊ मम\nअनृतं तु भवेद वाच्यं न च हिंस्यात कथं चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 21, + "text": "स कथं भरातरं जयेष्ठं राजानं धर्मकॊविदम\nहन्याद भवान नरश्रेष्ठ पराकृतॊ ऽनयः पुमान इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 22, + "text": "अयुध्यमानस्य वधस तथाशस्त्रस्य भारत\nपराङ्मुखस्य दरवतः शरणं वाभिगच्छतः\nकृताञ्जलेः परपन्नस्य न वधः पुज्यते बुधैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 23, + "text": "तवया चैव वरतं पार्थ बालेनैव कृतं पुरा\nतस्माद अधर्मसंयुक्तं मौढ्यात कर्म वयवस्यसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 24, + "text": "स गुरुं पार्थ कस्मात तवं हन्या धर्मम अनुस्मरन\nअसंप्रधार्य धर्माणां गतिं सूक्ष्मां दुरन्वयाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 25, + "text": "इदं धर्मरहस्यं च वक्ष्यामि भरतर्षभ\nयद बरूयात तव भीष्मॊ वा धर्मज्ञॊ वा युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 26, + "text": "विदुरॊ वा तथा कषत्ता कुन्ती वापि यशस्विनी\nतत ते वक्ष्यामि तत्त्वेन तन निबॊध धनंजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 27, + "text": "सत्यस्य वचनं साधु न सत्याद विद्यते परम\nतत्त्वेनैतत सुदुर्ज्ञेयं यस्य सत्यम अनुष्ठितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 28, + "text": "भवेत सत्यम अवक्तव्यं वक्तव्यम अनृतं भवेत\nसर्वस्वस्यापहारे तु वक्तव्यम अनृतं भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 29, + "text": "पराणात्यये विवाहे च वक्तव्यम अनृतं भवेत\nयत्रानृतं भवेत सत्यं सत्यं चाप्य अनृतं भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 30, + "text": "तादृशं पश्यते बालॊ यस्य सत्यम अनुष्ठितम\nसत्यानृते विनिश्चित्यल ततॊ भवति धर्मवित" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 31, + "text": "किम आश्चर्यं कृतप्रज्ञः पुरुषॊ ऽपि सुदारुणः\nसुमहत पराप्नुयात पुण्यं बलाकॊ ऽनधवधाद इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 32, + "text": "किम आश्चर्यं पुनर मूढॊ धर्मकामॊ ऽपय अपण्डितः\nसुमहत पराप्नुयात पापम आपगाम इव कौशिकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 33, + "text": "[अर्ज]\nआचक्ष्व भगवन्न एतद यथा विद्याम अहं तथा\nबलाकान्धाभिसंबद्धं नदीनां कौशिकस्य च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 34, + "text": "[क]\nमृगव्याधॊ ऽभवत कश चिद बलाकॊ नाम भारत\nयात्रार्थं पुत्रदारस्य मृगान हन्ति न कामतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 35, + "text": "सॊ ऽनधौ च माता पितरौ बिभर्त्य अन्यांश च संश्रितान\nसवधर्मनिरतॊ नित्यं सत्यवाग अनसूयकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 36, + "text": "स कदा चिन मृगाँल लिप्सुर नान्वविन्दत परयत्नवान\nअथापश्यत स पीतॊदं शवापदं घराणचक्षुषम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 37, + "text": "अदृष्टपूर्वम अपि तत सत्त्वं तेन हतं तदा\nअन्व एव च ततॊ वयॊम्नः पुष्पवर्षम अवापतत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 38, + "text": "अप्सरॊगीतवादित्रैर नादितं च मनॊरमम\nविमानम आगमत सवर्गान मृगव्याध निनीषया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 39, + "text": "तद भूतं सर भूतानाम अभावाय किलार्जुन\nतपस तप्त्वा वरं पराप्तं कृतम अन्धं सवयं भुवा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 40, + "text": "तद धत्वा सर्वभूतानाम अभाव कृतनिश्चयम\nततॊ बलाकः सवरगाद एवं धर्मः सुदुर्विदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 41, + "text": "कौशिकॊ ऽपय अभवद विप्रस तपस्वी न बहुश्रुतः\nनदीनां संगमे गरामाद अदूरे स किलावसत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 42, + "text": "सत्यं मया सदा वाच्यम इति तस्याभवद वरतम\nसत्यवादीति विख्यातः स तदासीद धनंजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 43, + "text": "अथ दस्यु भयात केचित्तदा तद वनम आविशन\nदस्यवॊ ऽपि गताः करूरा वयमार्गन्त परयत्नतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 44, + "text": "अथ कौशिकम अभ्येत्य पराहुस तं सत्यवादिनम\nकतमेन पथा याता भगवन बहवॊ जनाः\nसत्येन पृष्ठप्रब्रूहि यदि तान वेत्थ शंस नः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 45, + "text": "स पृष्ठः कौशिकः सत्यं वचनं तान उवाच ह\nबहुवृक्ष लतागुल्मम एतद वनम उपाश्रिताः\nततस ते त���न समासाद्य करूरा जघ्नुर इति शरुतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 46, + "text": "तेनाधर्मेण महता वाग दुरुक्तेन कौशिकः\nगतः सुकष्टं नरकं सूक्ष्मधर्मेष्व अकॊविदः\nअप्रभूत शरुतॊ मूढॊ धर्माणाम अविभागवित" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 47, + "text": "वृद्धान अपृष्ट्वा संदेहं महच छवभ्रम इतॊ ऽरहति\nतत्र ते लक्षणॊद्देशः कश चिद एव भविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 48, + "text": "दुष्करं परमज्ञानं कर्तेणात्र वयवस्यति\nशरुतिर धर्म इति हय एके वदन्ति बहवॊ जनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 49, + "text": "न तव एतत परतिसूयामि न हि सर्वं विधीयते\nपरभवार्थाय भूतानां धर्मप्रवचनं कृतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 50, + "text": "धारणाद धर्मम इत्य आहुर धर्मॊ धारयति परजाः\nयः सयाद धारण संयुक्तः स धर्म इति निश्चयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 51, + "text": "ये ऽनयायेन जिहीर्षन्तॊ जना इच्छन्ति कर्हि चित\nअकूजनेन चेन मॊक्षॊ नात्र कूजेत कथं चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 52, + "text": "अवश्यं कूजितव्यं वा शङ्केरन वाप्य अकूजतः\nशरेयस तत्रानृतं वक्तुं सत्याद इति विचारितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 53, + "text": "पराणात्यये विवाहे वा सर्वज्ञाति धनक्षये\nनर्मण्य अभिप्रवृत्ते वा परवक्तव्यं मृषा भवेत\nअधर्मं नात्र पश्यन्ति धर्मतत्त्वार्थ दर्शिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 54, + "text": "यः सतेनैः सह संबन्धान मुच्यते शपथैर अपि\nशरेयस तत्रानृतं वक्तुं तत सत्यम अविचारितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 55, + "text": "न च तेभ्यॊ धनं देयं शक्ये सति कथं चन\nपापेभ्यॊ हि धनं देयं शक्ये सति कथं चन\nतस्माद धर्मार्थम अनृतम उक्त्वा नानृत वाग भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 56, + "text": "एष ते लक्षणॊद्देशः समुद्दिष्टॊ यथाविधि\nएतच छरुत्वा बरूहि पार्थ यदि वध्यॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 57, + "text": "[अर्ज]\nयथा बरूयान महाप्राज्ञॊ यथा बरूयान महामतिः\nहितं चैव यथास्माकं तथैतद वचनं तव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 58, + "text": "भवान मातृसमॊ ऽसमाकं तथा पितृसमॊ ऽपि च\nगतिश च परमा कृष्ण तेन ते वाक्यम अद्भुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 59, + "text": "न हि ते तरिषु लॊकेषु विद्यते ऽविदितं कव चित\nतस्माद भवान परं धर्मं वेद सर्वं यथातथम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 60, + "text": "अवध्यं पाण्डवं मन्ये धर्मराजं युधिष्ठ���रम\nयस्मिन समयसंयॊगे बरूहि किं चिद अनुग्रहम\nइदं चापरम अत्रैव शृणु हृत्स्थं विवक्षितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 61, + "text": "जानामि दाशार्ह मम वरतं तवं; यॊ मां बरूयात कश चन मानुषेषु\nअन्यस्मै तवं गाण्डिवं देहि पार्थ; यस तवत्तॊ ऽसत्रैर भविता वा विशिष्टः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 62, + "text": "हन्याम अहं केशव तं परसह्य; भीमॊ हन्यात तूबरकेति चॊक्तः\nतन मे राजा परॊक्तवांस ते समक्षं; धनुर देहीत्य असकृद वृष्णिसिंह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 63, + "text": "तं हत्वा चेत केशव जीवलॊके; सथाता कालं नाहम अप्य अल्पमात्रम\nसा च परतिज्ञा मम लॊकप्रबुद्धा; भवेत सत्या धर्मभृतां वरिष्ठ\nयथा जीवेत पाण्डवॊ ऽहं च कृष्ण; तथा बुद्धिं दातुम अद्यार्हसि तवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 64, + "text": "[वा]\nराजा शरान्तॊ जगतॊ विक्षतश च; कर्णेन संख्ये निशितैर बाणसंघैः\nतस्मात पार्थ तवां परुषाण्य अवॊचत; कर्णे दयूतंह्य अद्य रणे निबद्धम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 65, + "text": "तस्मिन हते कुरवॊ निर्जिताः सयुर; एवं बुद्धिः पार्थिवॊ धर्मपुत्रः\nयदावमानं लभते महान्तं; तदा जीवन मृत इत्य उच्यते सः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 66, + "text": "तन मानितः पार्थिवॊ ऽयं सदैव; तवया सभीमेन तथा यमाभ्याम\nवृद्धैश च लॊके पुरुषप्रवीरैस; तस्यावमानं कलया तवं परयुङ्क्ष्व" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 67, + "text": "तवम इत्य अत्र भवन्तं तवं बरूहि पार्थ युधिष्ठिरम\nतवम इत्य उक्तॊ हि निहतॊ गुरुर भवति भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 68, + "text": "एवम आचर कौन्तेय धर्मराजे युधिष्ठिरे\nअधर्मयुक्तं संयॊगं कुरुष्वैवं कुरूद्वह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 69, + "text": "अथर्वाङ्गिरसी हय एषा शरुतीनाम उत्तमा शरुतिः\nअविचार्यैव कार्यैषा शरेयः कामैर नरैः सदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 70, + "text": "वधॊ हय अयं पाण्डव धर्मराज्ञस; तवत्तॊ युक्तॊ वेत्स्यते चैवम एषः\nततॊ ऽसय पादाव अभिवाद्य पश्चाच; छमं बरूयाः सान्त्वपूर्वं च पार्थम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 71, + "text": "भराता पराज्ञस तव कॊपं न जातु; कुर्याद राजा कं चन पाण्डवेयः\nमुक्तॊ ऽनृताद भरातृवधाच च पार्थ; हृष्टः कर्णं तवं जहि सूतपुत्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 72, + "text": "[स]\nइत्य एवम उक्तस तु जनार्दनेन; पार्थः परशस्याथ सुहृद वधं तम\nततॊ ऽबरवीद अर्जुनॊ धर्मराजम; अन���क्तपूर्वं परुषं परसह्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 73, + "text": "मा तवं राजन वयाहर वयाहरत्सु; न तिष्ठसे करॊशमात्रे रणार्धे\nभीमस तु माम अर्हति गर्हणाय; यॊ दयुध्यते सर्वयॊधप्रवीरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 74, + "text": "काले हि शत्रून परतिपीड्य संख्ये; हत्वा च शूरान पृथिवीपतींस तान\nयः कुञ्जराणाम अधिकं सहस्रं; हत्वानदत तुमुलं सिंहनादम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 75, + "text": "सुदुष्करं कर्म करॊति वीरः; कर्तुं यथा नार्हसि तवं कदा चित\nरथाद अवप्लुत्य गदां परामृशंस; तया निहन्त्य अश्वनरद्विपान रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 76, + "text": "वरासिना वाजिरथाश्वकुञ्जरांस; तथा रथाङ्गैर धनुषा च हन्त्य अरीन\nपरमृद्य पद्भ्याम अहितान निहन्ति यः; पुनश च दॊर्भ्यां शतमन्युविक्रमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 77, + "text": "महाबलॊ वैश्रवणान्तकॊपमः; परसह्य हन्ता दविषतां यथार्हम\nस भीमसेनॊ ऽरहति गर्हणां मे; न तवं नित्यं रक्ष्यसे यः सुहृद्भिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 78, + "text": "महारथान नागवरान हयांश च; पदातिमिख्यान अपि च परमथ्य\nएकॊ भीमॊ धार्तराष्ट्रेषु मग्नः; स माम उपालब्धुम अरिंदमॊ ऽरहति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 79, + "text": "कलिङ्ग वङ्ग अनङ्ग निषादमागधान; सदा मदान नीलबलाहकॊपमान\nनिहन्ति यः शत्रुगणान अनेकशः; स माभिवक्तुं परभवत्य अनागसम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 80, + "text": "सुयुक्तम आस्थाय रथं हि काले; धनुर विकर्षञ शरपूर्णमुष्टिः\nसृजत्य असौ शरवर्षाणि वीरॊ; महाहवे मेघ इवाम्बुधाराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 81, + "text": "बलं तु वाचि दविजसत्तमानां; कषात्रं बुधा बाहुबलं वदन्ति\nतवं वाग्बलॊ भारत निष्ठुरश च; तवम एव मां वेत्सि यथाविधॊ ऽहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 82, + "text": "यतामि नित्यं तव कर्तुम इष्टं; दारैः सुतैर जीवितेनात्मना च\nएवं च मां वाग विशिखैर निहंसि; तवत्तः सुखं न वयं विद्म किं चित" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 83, + "text": "अवामंस्था मां दरौपदी तल्प संस्थॊ; महारथान परतिहन्मि तवदर्थे\nतेनातिशङ्की भारत निष्ठुरॊ ऽसि; तवत्तः सुखं नाभिजानामि किं चित" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 84, + "text": "परॊक्तः सवयं सत्यसंधेन मृत्युस; तव परियार्थं नददेव युद्धे\nवीरः शिखण्डी दरौपदॊ ऽसौ महात्मा; मयाभिगुप्तेन हतश च तेन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 85, + "text": "न चाभिनन्दामि तवाधिराज्यं; यतस तम अक्षेष्व अहिताय सक्तः\nसवयं कृत्वा पापम अनार्यजुष्टम; एभिर युद्धे तर्तुम इच्छस्य अरींस तु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 86, + "text": "अक्षेषु दॊषा बहवॊ विधर्माः; शरुतास तवया सहदेवॊ ऽबरवीद यान\nतान नैषि सांतर्तुम असाधु जुष्टान; येन सम सर्वे निरयं परपन्नाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 87, + "text": "तवं देविता तवत्कृते राज्यनाशस; तवत संभवं वयसनं नॊ नरेन्द्र\nमास्मान करूरैर वाक परतॊदैस तुद तवं; भूयॊ राजन कॊपयन्न अल्पभाग्यान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 88, + "text": "एता वाचः परुषाः साव्य साची; सथिरप्रज्ञं शरावयित्वा ततक्ष\nतदानुतेपे सुरराजपुत्रॊ; विनिःश्वसंश चाप्य असिम उद्बबर्ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 89, + "text": "तम आह कृष्णाः किम इदं पुनर भवान; विकॊशम आकाशनिभं करॊत्य असिम\nपरब्रूहि सत्यं पुरर उत्तरं विधेर; वचः परवक्ष्याम्य अहम अर्थसिद्धये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 90, + "text": "इत्य एव पृष्ठः पुरुषॊत्तमेन; सुदुःखितः केशवम आह वाक्यम\nअहं हनिष्ये सवशरीरम एव; परसह्य येनाहितम आचरं वै" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 91, + "text": "निशम्य तत पार्थ वचॊ ऽबरवीद इदं; धनंजयं धर्मभृतां वरिष्ठः\nपरब्रूहि पार्थ सवगुणान इहात्मनस; तथा सवहार्दं भवतीह सद्यः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 92, + "text": "तथास्तु कृष्णेत्य अभिनन्द्य वाक्यं; धनंजयः पराह धनुर विनाम्य\nयुधिष्ठिरं धर्मभृतां वरिष्ठं; शृणुष्व राजन्न इति शक्रसूनुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 93, + "text": "न मादृशॊ ऽनयॊ नरदेव विद्यते; धनुर्धरॊ देवम ऋते पिनाकिनम\nअहं हि तेनानुमतॊ महात्मना; कषणेन हन्यां सचराचरं जगत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 94, + "text": "मया हि राजन सदिग ईश्वरा दिशॊ; विजित्य सर्वा भवतः कृता वशे\nस राजसूयश च समाप्तदक्षिणः; सभा च दिव्या भवतॊ ममौजसा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 95, + "text": "पापौ पृषत्का लिखिता ममेमे; धनुश च संख्ये विततं सबाणम\nपादौ च मे सशरौ सहध्वजौ; न मादृशं युद्धगतं जयन्ति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 96, + "text": "हता उदीच्या निहताः परतीच्याः; पराच्या निरस्ता दाक्षिणात्या विशस्ताः\nसंशप्तकानां किं चिद एवावशिष्टं; सर्वस्य सैन्यस्य हतं मयार्धम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 97, + "text": "शेते मया निहता भारती च; चमू राजन देव चमू परकाशा\nये नास्त्रज्ञास तान अहं हन्मि शस्त्रैस; तस्माल लॊकं नेह करॊमि भस्मसात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 98, + "text": "इत्य एवम उक्त्वा पुनर आह पार्थॊ; युधिष्ठिरं धर्मभृतां वरिष्ठम\nअप्य अपुत्रा तेन राधा भवित्री; कुन्ती मया वा तद ऋतं विद्धि राजन\nपरसीद राजन कषम यन मयॊक्तं; काले भवान वेत्स्यति तन नमस ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 99, + "text": "परसाद्य राजानम अमित्रसाहं; सथितॊ ऽबरवीच चैनम अभिप्रपन्नः\nयाम्य एष भीमं समरात परमॊक्तुं; सर्वात्मना सूतपुत्रं च हन्तुम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 100, + "text": "तव परियार्थं मम जीवितं हि; बरवीमि सत्यं तद अवेहि राजन\nइति परायाद उपसंगृह्य पादौ; समुत्थितॊ दीप्ततेजाः किरीटी\nनेदं चिरात कषिप्रम इदं भविष्यत्य; आवर्तते ऽसाव अभियामि चैनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 101, + "text": "एतच छरुत्वा पाण्डवॊ धर्मराजॊ; भरातुर वाक्यं परुषं फल्गुनस्य\nउत्थाय तस्माच छयनाद उवाच; पार्थं ततॊ दुःखपरीत चेताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 102, + "text": "कृतं मया पार्थ यथा न साधु; येन पराप्तं वयसनं वः सुघॊरम\nतस्माच छिरश छिन्द्धि ममेदम अद्य; कुलान्तकस्याधम पुरुषस्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 103, + "text": "पापस्य पापव्यसनान्वितस्य; विमूढबुद्धेर अलसस्य भीरॊः\nवृद्धावमन्तुः परुषस्य चैव; किं ते चिरं माम अनुवृत्य रूक्षम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 104, + "text": "गच्छाम्य अहं वनम एवाद्य पापः; सुखं भवान वर्ततां मद्विहीनः\nयॊग्यॊ राजा भीमसेनॊ महात्मा; कलीबस्य वा मम किं राज्यकृत्यम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 105, + "text": "न चास्मि शक्तः परुषाणि सॊढुं; पुनस तवेमानि रुषान्वितस्य\nभीमॊ ऽसतु राजा मम जीवितेन; किं कार्यम अद्यावमतस्य वीर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 106, + "text": "इत्य एवम उक्त्वा सहसॊत्पपात; राजा ततस तच छयनं विहाय\nइयेष निर्गन्तुम अथॊ वनाय; तं वासुदेवः परणतॊ ऽभयुवाच" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 107, + "text": "राजन विदितम एतत ते यथा गाण्डीवधन्वनः\nपरतिज्ञा सत्यसंधस्य गाण्डीवं परति विश्रुता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 108, + "text": "बरूयाद य एवं गाण्डीवं देह्य अन्यस्मै तवम इत्य उत\nस वध्यॊ ऽसय पुमाँल लॊके तवया चॊक्तॊ ऽयम ईदृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 109, + "text": "अतः सत्यां परतिज्ञां तां पार्थेन परिरक्षता\nमच्छन्दाद अवमानॊ ऽयं कृतस तव महीपते\nगुरूणाम अवमानॊ हि वध इत्य अभिधीयते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 110, + "text": "तस्मात तवं वै महाबाहॊ मम पार्थस्य चॊभयॊः\nवयतिक्रमम इमं राजन संक्षमस्वार्जुनं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 111, + "text": "शरणं तवां महाराज परपन्नौ सव उभाव अपि\nकषन्तुम अर्हसि मे राजन परणतस्याभियाचतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 112, + "text": "राधेयस्याद्य पापस्य भूमिः पास्यति शॊणितम\nसत्यं ते परतिजानामि हतं विद्ध्य अद्य सूतजम\nयस्येच्छसि वधं तस्य गतम एवाद्य जीवितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 113, + "text": "इति कृष्ण वचः शरुत्वा धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nससंभ्रमं हृषीकेशम उत्थाप्य परणतं तदा\nकृताञ्जलिम इदं वाक्यम उवाचानन्तरं वचः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 114, + "text": "एवम एतद यथात्थ तवम अस्त्य एषॊ ऽतिक्रमॊ मम\nअनुनीतॊ ऽसमि गॊविन्द तारितश चाद्य माधव\nमॊक्षिता वयसनाद घॊराद वयम अद्य तवयाच्युत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 115, + "text": "भवन्तं नाथम आसाद्य आवां वयसनसागरात\nघॊराद अद्य समुत्तीर्णाव उभाव अज्ञानमॊहितौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 49, + "shloka": 116, + "text": "तवद बुद्धिप्रवम आसाद्य दुःखशॊकार्णवाद वयम\nसमुत्तीर्णाः सहामात्याः सनाथाः सम तवयाच्युत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nइति सम कृष्ण वचनात परत्युच्चार्य युधिष्ठिरम\nबभूव विमनाः पार्थः किं चित कृत्वेव पातकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 2, + "text": "ततॊ ऽबरवीद वासुदेवः परहसन्न इव पाण्डवम\nकथं नाम भवेद एतद यदि तवं पार्थ धर्मजम\nअसिना तीक्ष्णधारेण हन्या धर्मे वयवस्थितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 3, + "text": "तवम इत्य उक्त्वैव राजानम एवं कश्मलम आविशः\nहत्वा तु नृपतिं पार्थ अकरिष्यः किम उत्तरम\nएवं सुदुर्विदॊ धर्मॊ मन्दप्रज्ञैर विशेषतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 4, + "text": "स भवान धर्मभीरुत्वाद धरुवम ऐष्यान महत तपः\nनरकं घॊररूपं च भरातुर जयेष्ठस्य वै वधात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 5, + "text": "स तवं धर्मभृतां शरेष्ठं राजानं धर्मसंहितम\nपरसादय कुरुश्रेष्ठम एतद अत्र मतं मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 6, + "text": "परसाद्य भक्त्या राजानं परीतं चैव युधिष्ठिरम\nपरयामस तवरिता यॊद्धुं सूतपुत्र रथं परथि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 7, + "text": "हत्वा सुदुर्जयं कर्णं तवम अद्य निशितैः शरैः\nविपुलां परीतिम आधत्स्व धर्मपुत्रस्य मानद" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 8, + "text": "एतद अत्र महाबाहॊ पराप्तकालं मतं मम\nएवं कृते कृतं चैव तव कार्यभविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 9, + "text": "ततॊ ऽरजुनॊ महाराज लज्जया वै समन्वितः\nधर्मराजस्य चरणौ परपेदे शिरसानघ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 10, + "text": "उवाच भरतश्रेष्ठ परसीदेति पुनः पुनः\nकषमस्व राजन यत परॊक्तं धर्मकामेन भीरुणा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 11, + "text": "पादयॊः पतितं दृष्ट्वा धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nधनंजयम अमित्रघ्नं रुदन्तं भरतर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 12, + "text": "उत्थाप्य भरातरं राजा धर्मराजॊ धनंजयम\nसमाश्लिष्य च सस्नेहं पररुरॊद महीपतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 13, + "text": "रुदित्वा तु चिरं कालं भरातरौ सुमहाद्युती\nकृतशौचौ नरव्याघ्रौ परीतिमन्तौ बभूवतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 14, + "text": "तत आश्लिष्य स परेम्णा मूर्ध्नि चाग्राय पाण्डवम\nपरीत्या परमया युक्तः परस्मयंश चाब्रवीज जयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 15, + "text": "कर्णेन मे महाबाहॊ सर्वसैन्यस्य पश्यतः\nकवचं च धवजश चैव धनुः शक्तिर हया गदा\nशरैः कृत्ता महेष्वास यतमानस्य संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 16, + "text": "सॊ ऽहं जञात्वा रणे तस्य कर्म दृष्ट्वा च फल्गुन\nवयवसीदामि दुःखेन न च मे जीवितं परियम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 17, + "text": "तम अद्य यदि वै वीर न हनिष्यसि सूतजम\nपराणान एव परित्यक्ष्ये जीवितार्थॊ हि कॊ मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 18, + "text": "एवम उक्तः परत्युवाच विजयॊ भरतर्षभ\nसत्येन ते शपे राजन परसादेन तवैव च\nभीमेन च नरश्रेष्ठ यमाभ्यां च महीपते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 19, + "text": "यथाद्य समरे कर्णं हनिष्यामि हतॊ ऽथ वा\nमहीतले पतिष्यामि सत्येनायुधम आलभे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 20, + "text": "एवम आभाष्य राजानम अब्रवीन माधवं वचः\nअद्य कर्णं रणे कृष्ण सूदयिष्ये न संशयः\nतद अनुध्याहि भद्रं ते वधं तस्य दुरात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 21, + "text": "एवम उक्तॊ ऽबरवीत पार्थं केशवॊ राजसत्तम\nशक्तॊ ऽसमि भरतश्रेष्ठ यत्नं कर्तुं यथाबलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 22, + "text": "एवं चापि हि मे कामॊ नित्यम एव महारथ\nकथं भवान रणे कर्णं निहन्याद इति मे मतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 23, + "text": "भूयश चॊवाच मतिमान माधवॊ धर्मनन्दनम\nयुधिष्ठिरेमं बी��त्सुं तवं सान्त्वयितुम अर्हसि\nअनुज्ञातुं च कर्णस्य वधायाद्य दुरात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 24, + "text": "शरुत्वा हय अयम अहं चैव तवां कर्ण शरपीडितम\nपरवृत्तिं जञातुम आयाताव इह पाण्डवनन्दन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 25, + "text": "दिष्ट्यासि राजन निरुजॊ दिष्ट्या न गरहणं गतः\nपरिसान्त्वय बीभत्सुं जयम आशाधि चानघ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 26, + "text": "[य]\nएह्य एहि पार्थ बीभत्सॊ मां परिष्वज पाण्डव\nवक्तव्यम उक्तॊ ऽसम्य अहितं तवया कषान्तं च तन मया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 27, + "text": "अहं तवाम अनुजानामि जहि कर्णं धनंजय\nमन्युं च मा कृथाः पार्थ यन मयॊक्तॊ ऽसि दारुणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 28, + "text": "[स]\nततॊ धनंजयॊ राजञ शिरसा परणतस तदा\nपादौ जग्राह पाणिभ्यां भरातुर जयेष्ठस्य मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 29, + "text": "समुत्थाप्य ततॊ राजा परिष्वज्य च पीडितम\nमूर्ध्न्य उपाघ्राय चैवैनम इदं पुनर उवाच ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 30, + "text": "धनंजय महाबाहॊ मानितॊ ऽसमि दृढं तवया\nमाहात्म्यं विजयं चैव भूयः पराप्नुहि शाश्वतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 31, + "text": "[अर्ज]\nअद्य तं पापकर्माणं सानुबन्धं रणे शरैः\nनयाम्य अन्तं समासाद्य राधेयं बलगर्वितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 32, + "text": "येन तवं पीडितॊ बाणैर दृढम आयम्य कार्मुकम\nतस्याद्य कर्मणः कर्णः फलं पराप्स्यति दारुणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 33, + "text": "अद्य तवाम अहम एष्यामि कर्णं हत्वा महीपते\nसभाजयितुम आक्रन्दाद इति सत्यं बरवीमि ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 34, + "text": "नाहत्वा विनिवर्ते ऽहं कर्णम अद्य रणाजिरात\nइति सत्येन ते पादौ सपृशामि जगतीपते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 35, + "text": "[स]\nपरसाद्य धर्मराजानं परहृष्टेनान्तरात्मना\nपार्थः परॊवाच गॊविन्दं सूतपुत्र वधॊद्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 36, + "text": "कल्प्यतां च रथॊ भूयॊ युज्यन्तां च हयॊत्तमाः\nआयुधानि च सर्वाणि सज्ज्यन्तां वै महारथे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 37, + "text": "उपावृत्ताश च तुरगाः शिक्षिताश चाश्वसादिनः\nरथॊपकरणैः सर्वैर उपायान्तु तवरान्विताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 38, + "text": "एवम उक्ते महाराज फल्गुनेन महात्मना\nउवाच दारुकं कृष्णः कुरु सर्वं यथाब्रवीत\nअर्जुनॊ भरतश्रेष्ठः शरेष्ठः सर्���धनुष्मताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 39, + "text": "आज्ञप्तस तव अथ कृष्णेन दारुकॊ राजसत्तम\nयॊजयाम आस स रथं वैयाघ्रं शत्रुतापनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 40, + "text": "युक्तं तु रथम आस्थाय दारुकेण महात्मना\nआपृच्छ्य धर्मराजानं बराह्मणान सवस्ति वाच्य च\nसमङ्गल सवस्त्ययनम आरुरॊह रथॊत्तमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 41, + "text": "तस्य राजा महाप्राज्ञॊ धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nआशिषॊ ऽयुङ्क्त परमा युक्ताः कर्णवधं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 42, + "text": "तं परयान्तं महेष्वासं दृष्ट्वा भूतानि भारत\nनिहतं मेनिरे कर्णं पाण्डवेन महात्मना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 43, + "text": "बभूवुर विमलाः सर्वा दिशॊ राजन समन्ततः\nचाषाश च शतपत्राश च करौञ्चाश चैव जनेश्वर\nपरदक्षिणम अकुर्वन्त तदा वै पाण्डुनन्दनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 44, + "text": "बहवः पक्षिणॊ राजन पुंनामानः शुभाः शिवाः\nतवरयन्तॊ ऽरजुनं युद्धे हृष्टरूपा ववाशिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 45, + "text": "कङ्का गृध्रा वडाश चैव वायसाश च विशां पते\nअग्रतस तस्य गच्छन्ति भक्ष्यहेतॊर भयानकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 46, + "text": "निमित्तानि च धन्यानि पार्थस्य परशशंसिरे\nविनाशम अरिसैन्यानां कर्णस्य च वधं तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 47, + "text": "परयातस्याथ पार्थस्य महान सवेदॊ वयजायत\nचिन्ता च विपुला जज्ञे कथं नव एतद भविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 48, + "text": "ततॊ गाण्डीवधन्वानम अब्रवीन मधुसूदनः\nदृष्ट्वा पार्थं तदायस्तं चिन्तापरिगतं तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 49, + "text": "गाण्डीवधन्वन संग्रामे ये तवया धनुषा जिताः\nन तेषां मानुषॊ जेता तवदन्य इह विद्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 50, + "text": "दृष्टा हि बहवः शूराः शक्रतुल्यपराक्रमाः\nतवां पराप्य समरे वीरं ये गताः परमां गतिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 51, + "text": "कॊ हि दरॊणं च भीष्मं च भगदत्तं च मारिष\nविन्दानुविन्दाव आवन्त्यौ काम्बॊजं च सुदक्षिणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 52, + "text": "शरुतायुषं महावीर्यम अच्युतायुषम एव च\nपरत्युद्गम्य भवेत कषेमी यॊ न सयात तवम इव कषमी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 53, + "text": "तव हय अस्त्राणि दिव्यानि लाघवं बलम एव च\nवेधः पातश च लक्षश च यॊगश चैव तवार्जुन\nअसंमॊहश च युद्धेषु विज्ञानस्य च संनतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 54, + "text": "भवान देवासुरान सर्वान हन्यात सहचराचरान\nपृथिव्यां हि रणे पार्थ न यॊद्धा तवत्समः पुमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 55, + "text": "धनुर गरहा हि ये के चित कषत्रिया युद्धदुर्मदाः\nआ देवात तवत्समं तेषां न पश्यामि शृणॊमि वा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 56, + "text": "बराह्मणा च परजाः सृष्टा गाण्डीवं च महाद्भुतम\nयेन तवं युध्यसे पार्थ तस्मान नास्ति तवया समः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 57, + "text": "अवश्यं तु मया वाच्यं यत पथ्यं तव पाण्डव\nमावमंस्था महाबाहॊ कर्णम आहवशॊभिनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 58, + "text": "कर्णॊ हि बलवान धृष्टः कृतास्त्रश च महारथः\nकृती च चित्रयॊधी च देशे काले च कॊविदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 59, + "text": "तेजसा वह्नि सदृशॊ वायुवेगसमॊ जवे\nअन्तकप्रतिमः करॊधे सिंहसंहननॊ बली" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 60, + "text": "अयॊ रत्निर महाबाहुर वयूढॊरस्कः सुदुर्जयः\nअतिमानी च शूरश च परवीरः परियदर्शनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 61, + "text": "सर्वैर यॊधगुणैर युक्तॊ मित्राणाम अभयंकरः\nसततं पाण्डव दवेषी धार्तराष्ट्र हिते रतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 62, + "text": "सर्वैर अवध्यॊ राधेयॊ देवैर अपि सवासवैः\nऋते तवाम इति मे बुद्धिस तवम अद्य जहि सूतजम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 63, + "text": "देवैर अपि हि संयत्तैर बिभ्रद्भिर मांसशॊणितम\nअशक्यः समरे जेतुं सर्वैर अपि युयुत्सुभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 64, + "text": "दुरात्मानं पापमतिं नृशंसं; दुष्टप्रज्ञं पाण्डवेयेषु नित्यम\nहीनस्वार्थं पाण्डवेयैर विरॊधे; हत्वा कर्णं धिष्ठितार्थॊ भवाद्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 50, + "shloka": 65, + "text": "वीरं मन्यत आत्मानं येन पापः सुयॊधनः\nतम अद्य मूलं पापानां जय सौतिं धनंजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nततः पुनर अमेयात्मा केशवॊ ऽरजुनम अब्रवीत\nकृतसंकल्पम आयस्तं वधे कर्णस्य सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 2, + "text": "अद्य सप्त दशाहानि वर्तमानस्य भारत\nविनाशस्यातिघॊरस्य नरवारणवाजिनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 3, + "text": "भूत्वा हि विपुला सेना तावकानां परैः सह\nअन्यॊन्यं समरे पराप्य किं चिच छेषा विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 4, + "text": "भूत्वा हि कौरव्याः पार्थ परभूतगजवाजिनः\nतवां वै शत्रुं समासाद्य विनष्टा रणमूर्धनि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 5, + "text": "एते च सर्वे पाञ्चालाः सृञ्जयाश च सहान्वयाः\nतवां समासाद्य दुर्धर्षं पाण्डवाश च वयवस्थिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 6, + "text": "पाञ्चालैः पाण्डवैर मत्स्यैः कारूषैश चेदिकेकयैः\nतवया गुप्तैर अमित्रघ्न कृतः शत्रुगणक्षयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 7, + "text": "कॊ हि शक्तॊ रणे जेतुं कौरवांस तात संगतान\nअन्यत्र पाण्डवान युद्धे तवया गुप्तान महारथान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 8, + "text": "तवं हि शक्तॊ रणे जेतुं स सुरासुरमानुषान\nतरीँल लॊकान समम उद्युक्तान किं पुनः कौरवं बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 9, + "text": "भगदत्तं हि राजानं कॊ ऽनयः शक्तस तवया विना\nजेतुं पुरुषशार्दूल यॊ ऽपि सयाद वासवॊपमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 10, + "text": "तथेमां विपुलां सेनां गुप्तां पार्थ तवयानघ\nन शेकुः पार्थिवाः सर्वे चक्षुर्भिर अभिवीक्षितुम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 11, + "text": "तथैव सततं पार्थ रक्षिताभ्यां तवया रणे\nधृष्टद्युम्न शिखण्डिभ्यां भीष्मद्रॊणौ निपातितौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 12, + "text": "कॊ हि शक्तॊ रणे पार्थ पाञ्चालानां महारथौ\nभीष्मद्रॊणौ युधा जेतुं शक्रतुल्यपराक्रमौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 13, + "text": "कॊ हि शांतनवं संख्ये दरॊणं वैकर्तनं कृपम\nदरौणिं च सौमदत्तिं च कृतवर्माणम एव च\nसौन्धवं मद्रराजं च राजानं च सुयॊधनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 14, + "text": "वीरान कृतास्त्रान समरे सर्वान एवानुवर्तिनः\nअक्षौहिणीपतीन उग्रान संरब्धान युद्धदुर्मदान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 15, + "text": "शरेण्यश च बहुलाः कषीणाः परदीर्णाश्वरथद्विपाः\nनानाजनपदाश चॊग्राः कषत्रियाणाम अमर्षिणाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 16, + "text": "गॊवास दासम ईयानां वसातीनां च भारत\nवरात्यानां वाटधानानां भॊजानां चापि मानिनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 17, + "text": "उदीर्णाश च महासेना बरह्मक्षत्रस्य भारत\nतवां समासाद्य निधनं गताः साश्वरथद्विपाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 18, + "text": "उग्राश च करूरकर्माणस तुखारा यवनाः खशाः\nदार्वाभिसारा दरदाः शका रमठ तङ्गणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 19, + "text": "अन्ध्रकाश च पुलिन्दाश च किराताश चॊग्रविक्रमाः\nमलेच्छाश च पार्वतीयाश च सागरानूपवासिनः\nसंरम्भिणॊ युद्ध��ौण्डा बलिनॊ दृब्ध पाणयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 20, + "text": "एते सुयॊधनस्यार्थे संरब्धाः कुरुभिः सह\nन शक्या युधि निर्जेतुं तवदन्येन परंतप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 21, + "text": "धार्तराष्ट्रम उदग्रं हि वयूढं दृष्ट्वा महाबलम\nयस्य तवं न भवेस तराता परतीयात कॊ नु मानवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 22, + "text": "तत सागरम इवॊद्धूतं रजसा संवृतं बलम\nविदार्य पाण्डवैः करुद्धैस तवया गुप्तैर हतं विभॊ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 23, + "text": "मागधानाम अधिपतिर जयत्सेनॊ महाबलः\nअद्य सप्तैव चाहानि हतः संख्ये ऽभिमन्युना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 24, + "text": "तदॊ दशसहस्राणि गजानां भीमकर्मणाम\nजघान गदया भीमस तस्य राज्ञः परिच्छदम\nततॊ ऽनये ऽपि हता नागा रथाश च शतशॊ बलात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 25, + "text": "तद एवं समरे तात वर्तमाने महाभये\nभीमसेनं समासाद्य तवां च पाण्डव कौरवाः\nसवाजिरथनागाश च मृत्युलॊकम इतॊ गताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 26, + "text": "तथा सेनामुखे तत्र निहते पार्थ पाडवैः\nभीष्मः परासृजद उग्राणि शरवर्षाणि मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 27, + "text": "स चेदिकाशिपाञ्चालान करूषान मत्स्यकेकयान\nशरैः परच्छाद्य निधनम अनयत परुषास्त्रवित" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 28, + "text": "तस्य चापच्युतैर बाणैः परदेहविदारणैः\nपूर्णम आकाशम अभवद रुक्मपुङ्खरजिह्मगैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 29, + "text": "गत्या दशम्या ते गत्वा जघ्नुर वाजिरथद्विपान\nहित्वा नव गतीर दुष्टाः स बाणान वयायतॊ ऽमुचत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 30, + "text": "दिनानि दश भीष्मेण निघ्नता तावकं बलम\nशून्याः कृता रथॊपस्था हताश च गजवाजिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 31, + "text": "दर्शयित्वात्मनॊ रूपं रुद्रॊपेन्द्र समं युधि\nपाण्डवानाम अनीकानि परविगाह्य वयशातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 32, + "text": "विनिघ्नन पृथिवीपालांश चेदिपाञ्चालकेकयान\nवयदहत पाण्डवीं मन्दम उज्जिहीर्षुः सुयॊधनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 33, + "text": "तथा चरन्तं समरे तपन्तम इव भास्करम\nन शेकुः सृञ्जया दरष्टुं तथैवान्ये महीक्षितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 34, + "text": "विचरन्तं तथा तं तु संग्रामे जितकाशिनम\nसवाद यॊगेन सहसा पाण्डवा समुपाद्रवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 35, + "text": "स तु विद्राव्य समरे पा��्डवान सृञ्जयान अपि\nएक एव रणे भीष्म एक वीरत्वम आगतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 36, + "text": "तं शिखण्डी समासाद्य तवया गुप्तॊ महारथम\nजघान पुरुषव्याघ्रं शरैः संनतपर्वभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 37, + "text": "स एष पतितः शेते शरतल्पे पितामहः\nतवां पराप्य पुरुषव्याघ्र गृध्रः पराप्येव वायसम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 38, + "text": "दरॊणः पञ्च दिनान्य उग्रॊ विधम्य रिपुवाहिनीः\nकृत्वा वयूहं महायुद्धे पातयित्वा महारथान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 39, + "text": "जयद्रथस्य समरे कृत्वा रक्षां महारथः\nअन्तकप्रतिमश चॊग्रां रात्रिं युद्ध्वादहत परजाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 40, + "text": "अद्येति दवे दिने वीरॊ भारद्वाजः परतापवान\nधृष्टद्युम्नं समासाद्य स गतः परमां गतिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 41, + "text": "यदि चैव परान्य युद्धे सूतपुत्र मुखान रथान\nनावारयिष्यः संग्रामे न सम दरॊणॊ वयनङ्क्ष्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 42, + "text": "भवता तु बलं सर्वं धार्तराष्ट्रस्य वारितम\nततॊ दरॊणॊ हतॊ युद्धे पार्षतेन धनंजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 43, + "text": "क इवान्यॊ रणे कुर्यात तवदन्यः कषत्रियॊ युधि\nयादृशं ते कृतं पार्थ जयद्रथवधं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 44, + "text": "निवार्य सेनां महतीं हत्वा शूरांश च पार्थिवान\nनिहतः सैन्धवॊ राजा तवयास्त्र बलतेजसा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 45, + "text": "आश्चर्यं सिन्धुराजस्य वधं जानन्ति पार्थिवाः\nअनाश्चर्यं हि तत तवत्तस तवं हि पार्थ महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 46, + "text": "तवां हि पराप्य रणे कषत्रम एकाहाद इति भारत\nतप्यमानम असंयुक्तं न भवेद इति मे मतिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 47, + "text": "सेयं पार्थ चमूर घॊरा धार्तराष्ट्रस्य संयुगे\nहता ससर्व वीरा हि भीष्मद्रॊणौ यदा हतौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 48, + "text": "शीर्णप्रवर यॊधा अद्य हतवाजि नरद्विपा\nहीना सूर्येन्दु नक्षत्रैर दयौर इवाभाति भारती" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 49, + "text": "विध्वस्ता हि रणे पार्थ सेनेयं भीमविक्रमात\nआसुरीव पुरा सेना शक्रस्येव पराक्रमैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 50, + "text": "तेषां हतावशिष्टास तु पञ्च सन्ति महारथाः\nअश्वत्थामा कृतवर्मा कर्णॊ मद्राधिपः कृपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 51, + "text": "तांस तवम अद्य नरव्य���घ्र हत्वा पञ्च महारथान\nहतामित्रः परयच्छॊर्वीं राज्ञः सद्वीप पत्तनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 52, + "text": "साकाश जलपातालां सपर्वतमहावनाम\nपराप्नॊत्व अमितवीर्यश्रीर अद्य पार्थॊ वसुंधराम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 53, + "text": "एतां पुरा विष्णुर इव हत्वा दैतेय दानवान\nपरयच्छ मेदिनीं राज्ञे शक्रायेव यथा हरिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 54, + "text": "अद्य मॊदन्तु पाञ्चाला निहतेष्व अरिषु तवया\nविष्णुना निहतेष्व एव दानवेयेषु देवताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 55, + "text": "यदि वा दविपदां शरेष्ठ दरॊणं मानयतॊ गुरुम\nअश्वत्थाम्नि कृपा ते ऽसति कृपे चाचार्य गौरवात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 56, + "text": "अत्यन्तॊपचितान वा तवं मानयन भरातृबान्धवान\nकृतवर्माणम आसाद्य न नेष्यामि यमक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 57, + "text": "भरातरं मातुर आसाद्य शल्यं मद्रजनाधिपम\nयदि तवम अरविन्दाक्ष दयावान न जिघांससि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 58, + "text": "इमं पापमतिं कषुद्रम अत्यन्तं पाण्डवान परति\nकर्णम अद्य नरश्रेष्ठ जह्य आशु निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 59, + "text": "एतत ते सुकृतं कर्म नात्र किं चिन न युज्यते\nवयम अप्य अत्र जानीमॊ नात्र दॊषॊ ऽसति कश चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 60, + "text": "दहने यत सपुत्राया निशि मातुस तवानघ\nदयूतार्थे यच च युष्मासु परावर्तत सुयॊधनः\nतत्र सर्वत्र दुष्टात्मा कर्णॊ मूलम इहार्जुन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 61, + "text": "कर्णाद धि मन्यते तराणं नित्यम एव सुयॊधनः\nततॊ माम अपि संरब्धॊ निग्रहीतुं परचक्रमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 62, + "text": "सथिरा बुद्धिर नरेन्द्रस्य धार्तराष्ट्रस्य मानद\nकर्णः पार्थान रणे सर्वान विजेष्यति न संशयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 63, + "text": "कर्णम आश्रित्य कौन्तेय धार्तराष्ट्रेण विग्रहः\nरॊचितॊ भवता सार्धं जानतापि बलं तव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 64, + "text": "कर्णॊ हि भाषते नित्यम अहं पार्थान समागतान\nवासुदेवं सराजानं विजेष्यामि महारणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 65, + "text": "परॊत्साहयन दुरात्मानं धार्तराष्ट्रं सुदुर्मतिः\nसमतौ गर्जते कर्णस तम अद्य जहि भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 66, + "text": "यच च युष्मासु पापं वै धार्तराष्ट्रः परयुक्तवान\nतत्र सर्वत्र दुष्टात्मा कर्णः पापमतिर मुखम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 67, + "text": "यच च तद धार्तराष्ट्राणां करूरैः षड्भिर महारथैः\nअपश्यं निहतं वीरं सौभद्रम ऋषभेक्षणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 68, + "text": "दरॊण दरौणिकृपान वीरान कम्पयन्तॊ महारथान\nनिर्मनुष्यांश च मातङ्गान्विरथांश च महारथान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 69, + "text": "वयश्वारॊहांश च तुरगान पत्तीन वयायुध जीवितान\nकुर्वन्तम ऋषभस्कन्धं कुरु वृष्णियशः करम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 70, + "text": "विधमन्तम अनीकानि वयथयन्तं महारथान\nमनुष्यवाजि मातङ्गान परहिण्वन्तं यमक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 71, + "text": "शरैः सौभद्रम आयस्तं दहन्तम इव वाहिनीम\nतन मे दहति गात्राणि सखे सत्येन ते शपे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 72, + "text": "यत तत्रापि च दुष्टात्मा कर्णॊ ऽभयद्रुह्यत परभॊ\nअशक्नुवंश चाभिमन्यॊः कर्णः सथातुं रणे ऽगरतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 73, + "text": "सौभद्र शरनिर्भिन्नॊ विसंज्ञः शॊणितॊक्षितः\nनिःश्वसन करॊधसंदीप्तॊ विमुखः सायकार्दितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 74, + "text": "अपयान कृतॊत्साहॊ निराशश चापि जीविते\nतस्थौ सुविह्वलः संख्ये परहार जनितश्रमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 75, + "text": "अथ दरॊणस्य समरे तत कालसदृशं तदा\nशरुत्वा कर्णॊ वचः करूरं ततश चिच्छेद कार्मुकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 76, + "text": "ततश छिन्नायुधं तेन रणे पञ्च महारथाः\nस चैव निकृतिप्रज्ञः परावधीच छरवृष्टिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 77, + "text": "यच च कर्णॊ ऽबरवीत कृष्णां सभायां परुषं वचः\nपरमुखे पाण्डवेयानां कुरूणां च नृशंसवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 78, + "text": "विनष्टाः पाण्डवाः कृष्णे शाश्वतं नरकं गताः\nपतिम अन्यं पृथुश्रॊणिवृणीष्व मित भाषिणि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 79, + "text": "लेखाभ्रु धृतराष्ट्रस्य दासी भूत्वा निवेशनम\nपरविशाराल पक्ष्माक्षि न सन्ति पतयस तव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 80, + "text": "इत्य उक्तवान अधर्मज्ञस तदा परमदुर्मतिः\nपापः पापं वचः कर्णः शृण्वतस तव भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 81, + "text": "तस्य पापस्य तद वाक्यं सुवर्णविकृताः शराः\nशमयन्तु शिला धौतास तवयास्ता जीवितच छिदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 82, + "text": "यानि चान्यानि दुष्टात्मा पापानि कृतवांस तवयि\nतान्य अद्य जीवितं चा���्य शमयन्तु शरास तव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 83, + "text": "गाण्डीवप्रहितान घॊरान अद्य गात्रैः सपृशञ शरान\nकर्णः समरतु दुष्टात्मा वचनं दरॊण भीष्मयॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 84, + "text": "सुवर्णपुङ्खा नाराचाः शत्रुघ्ना वैद्युत परभाः\nतवयास्तास तस्य मर्माणि भित्त्वा पास्यन्ति शॊणितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 85, + "text": "उग्रास तवद भुजनिर्मुक्ता मर्म भित्त्वा शिताः शराः\nअद्य कर्णं महावेगाः परेषयन्तु यमक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 86, + "text": "अद्य हाहाकृता दीना विषण्णास तवच छरार्दिताः\nपरपतन्तं रथा कर्णं पश्यन्तु वसुधाधिपाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 87, + "text": "अद्य सवशॊणिते मग्नं शयानं पतितं भुवि\nअपविद्धायुधं कर्णं पश्यन्तु सुहृदॊ निजाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 88, + "text": "हस्तिकक्ष्यॊ महान अस्य भल्लेनॊन्मथितस तवया\nपरकम्पमानः पततु भूमाव आधिरथेर धवजः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 89, + "text": "तवया शरशतैश छिन्नं रथं हेमविभूषितम\nहतयॊधं समुत्सृज्य भीतः शल्यः पलायताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 90, + "text": "ततः सुयॊधनॊ दृष्ट्वा हतम आधिरथिं तवया\nनिराशॊ जीविते तव अद्य राज्ये चैव धनंजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 91, + "text": "एते दरवन्ति पाञ्चाला वध्यमानाः शितैः शरैः\nकर्णेन भरतश्रेष्ठ पाण्डवान उज्जिहीर्षवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 92, + "text": "पाञ्चालान दरौपदेयांश च धृष्टद्युम्न शिखण्डिनौ\nधृष्टद्युम्न तनूजांश च शतानीकं च नाकुलिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 93, + "text": "नकुलं सहदेवं च दुर्मुखं जनमेजयम\nसुवर्माणं सात्यकिं च विद्धि कर्ण वशंगतान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 94, + "text": "अभ्याहतानां कर्णेन पाञ्चालानां महारणे\nशरूयते निनदॊ घॊरस तद बन्धूनां परंतप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 95, + "text": "न तव एव भीताः पाञ्चालाः कथं चित सयुः पराङ्मुखाः\nन हि मृत्युं महेष्वासा गणयन्ति महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 96, + "text": "य एकः पाण्डवीं सेनां शरौघैः समवेष्टयत\nतं समासाद्य पाञ्चाला भीष्मं नासान पराङ्मुखाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 97, + "text": "तथा जवलन्तम अस्त्राग्निं गुरुं सर्वधनुष्मताम\nनिर्दहन्तं समारॊहन दुर्धर्षं दरॊणम ओजसा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 98, + "text": "ते नित्यम उदिता जेतुं युद्धे शत्रून अरिंदमाः\nन जात्व आधिरथेर भीताः पाञ्चालाः सयुः पराङ्मुखाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 99, + "text": "तेषाम आपततां शूरः पाञ्चालानां तरस्विनाम\nआदत्ते ऽसूञ शरैः कर्णः पतंगानाम इवानलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 100, + "text": "तांस तथाभिमुखान वीरान मित्रार्थे तयक्तजीवितान\nकषयं नयति राधेयः पाञ्चालाञ शतशॊ रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 101, + "text": "अस्त्रं हि रामात कर्णेन भार्गवाद ऋषिसत्तमात\nयद उपात्तं पुरा घॊरं तस्य रूपम उदीर्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 102, + "text": "तापनं सर्वसैन्यानां घॊररूपं सुदारुणम\nसमावृत्य महासेनां जवलति सवेन तेजसा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 103, + "text": "एते चरन्ति संग्रामे कर्ण चापच्युताः शराः\nभरमराणाम इव वरातास तापयन्तः सम तावकान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 104, + "text": "एते चरन्ति पाञ्चाला दिक्षु सर्वासु भारत\nकर्णास्त्रं समरे पराप्य दुर्निवारम अनात्मभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 105, + "text": "एष भीमॊ दृढक्रॊधॊ वृतः पार्थ समन्ततः\nसृञ्जयैर यॊधयन कर्णं पीड्यते सम शितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 106, + "text": "पाण्डवान सृञ्जयांश चैव पाञ्चालांश चैव भारत\nहन्याद उपेक्षितः कर्णॊ रॊगॊ देहम इवाततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 107, + "text": "नान्यं तवत्तॊ ऽभिपश्यामि यॊधं यौधिष्ठिरे बले\nयः समासाद्य राधेयं सवस्तिमान आव्रजेद गृहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 108, + "text": "तम अद्य निशितैर बाणैर निहत्य भरतर्षभ\nयथाप्रतिज्ञं पार्थ तवं कृत्वा कीर्तिम अवाप्नुहि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 109, + "text": "तवं हि शक्तॊ रणे जेतुं सकर्णान अपि कौरवान\nनान्यॊ युधि युधां शरेष्ठ सत्यम एतद बरवीमि ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 51, + "shloka": 110, + "text": "एत कृत्वा महत कर्महत्वा कर्णं महारथम\nकृतार्थः सफलः पार्थ सुखी भव नरॊत्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nस केशवस्या बीभत्सुः शरुत्वा भारत भाषितम\nविशॊकः संप्रहृष्टश च कषणेन समपद्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 2, + "text": "ततॊ जयाम अनुमृज्याशु वयाक्षिपद गाण्डिवं धनुः\nदध्रे कर्ण विनाशाय केशवं चाभ्यभाषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 3, + "text": "तवया नाथेन गॊविन्द धरुव एष जयॊ मम\nपरसन्नॊ यस्य मे ऽदय तवं भूतभव्य भवत परभुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 4, + "text": "तवत्सहायॊ हय अहं कृष��ण तरीँल लॊकान वै समागतान\nपरापयेयं परं लॊकं किम उ कर्णं महारणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 5, + "text": "पश्यामि दरवतीं सेनां पाञ्चालानां जनार्दन\nपश्यामि कर्णं समरे विचरन्तम अभीतवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 6, + "text": "भार्गवास्त्रं च पश्यामि विचरन्तं समन्ततः\nसृष्टं कर्णेन वार्ष्णेय शक्रेणेव महाशनिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 7, + "text": "अयं खलु स संग्रामॊ यत्र कृष्ण मया कृतम\nकथयिष्यन्ति भूतानि यावद भूमिर धरिष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 8, + "text": "अद्य कृष्ण विकर्णा मे कर्णं नेष्यन्ति मृत्यवे\nगाण्डीवमुक्ताः कषिण्वन्तॊ मम हस्तप्रचॊदिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 9, + "text": "अद्य राजा धृतराष्ट्रः सवां बुद्धिम अवमंस्यते\nदुर्यॊधनम अराज्यार्हं यया राज्ये ऽभिषेचयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 10, + "text": "अद्य राज्यात सुखाच चैव शरियॊ राष्ट्रात तथा पुरात\nपुत्रेभ्यश च महाबाहॊ धृतराष्ट्रॊ वियॊक्ष्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 11, + "text": "अद्य दुर्यॊधनॊ राजा जीविताच च निराशकः\nभविष्यति हते कर्णे कृष्ण सत्यं बरवीमि ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 12, + "text": "अद्य दृष्ट्वा मया कर्णं शरैर विशकलीकृतम\nसमरतां तव वाक्यानि शमं परति जनेश्वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 13, + "text": "अद्यासौ सौबलः कृष्ण गलहं जानातु वै शरान\nदुरॊदरं च गाण्डीवं मण्डलं च रथं मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 14, + "text": "यॊ ऽसौ रणे नरं नान्यं पृथिव्याम अभिमन्यते\nतस्याद्य सूतपुत्रस्य भूमिः पास्यति शॊणितम\nगाण्डीवसृष्टा दास्यन्ति कर्णस्य परमां गतिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 15, + "text": "अद्य तप्स्यति राधेयः पाञ्चालीं यत तदाब्रवीत\nसभामध्ये वचः करूरं कुत्सयन पाण्डवान परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 16, + "text": "ये वै षण्ढतिलास तत्र भवितारॊ ऽदय ते तिलाः\nहते वैकर्तने कर्णे सूतपुत्रे दुरात्मनि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 17, + "text": "अहं वः पाण्डुपुत्रेभ्यस तरास्यामीति यद अब्रवीत\nअनृतं तत करिष्यन्ति मामका निशिताः शराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 18, + "text": "हन्ताहं पाण्डवान सर्वान सपुत्रान इति यॊ ऽबरवीत\nतम अद्य कर्णं हन्तास्मि मिषतां सर्वधन्विनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 19, + "text": "यस्य वीर्ये समाश्वस्य धार्तराष्ट्रॊ बृहन मनाः\nअवामन्यत दुर्बुद्धिर नित्यम अस्मान दुरात्मवान\nतम अद्य कर्णं राधेयं हन्तास्मि मधुसूदन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 20, + "text": "अद्य कर्णे हते कृष्ण धार्तराष्ट्राः सराजकाः\nविद्रवन्तु दिशॊ भीताः सिंहत्रस्ता मृगा इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 21, + "text": "अद्य दुर्यॊधनॊ राजा पृथिवीम अन्ववेक्षताम\nहते कर्णे मया संख्ये सपुत्रे ससुहृज्जने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 22, + "text": "अद्य कर्णं हतं दृष्ट्वा धार्तराष्ट्रॊ ऽतयमर्षणः\nजानातु मां रणे कृष्ण परवरं सर्वधन्विनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 23, + "text": "अद्याहम अनृणः कृष्ण भविष्यामिधनुर भृताम\nकरॊधस्य च कुरूणां च शराणां गाण्डिवस्य च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 24, + "text": "अद्य दुःखम अहं मॊक्ष्ये तरयॊदश समार्जितम\nहत्वा कर्णं रणे कृष्ण शम्बरं मघवान इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 25, + "text": "अद्य कर्णे हते युद्धे सॊमकानां महारथाः\nकृतं कार्यं च मन्यन्तां मित्रकार्येप्सवॊ युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 26, + "text": "न जाने च कथं परीतिः शैनेयस्याद्य माधव\nभविष्यान्ति हते कर्णे मयि चापि जयाधिके" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 27, + "text": "अहं हत्वा रणे कर्णं पुत्रं चास्य महारथम\nपरीतिं दास्यामि भीमस्य यमयॊः सात्यकेर अपि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 28, + "text": "धृष्टद्युम्न शिखण्डिभ्यां पाञ्चालानां च माधव\nअध्यानृण्यं गमिष्यामि हत्वा कर्णं महारणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 29, + "text": "अद्य पश्यन्तु संग्रामे धनंजयम अमर्षणम\nयुध्यन्तं कौरवान संख्ये पातयन्तं च सूतजम\nभवत सकाशे वक्ष्ये च पुनर एवात्म संस्तवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 30, + "text": "धनुर्वेदे मत्समॊ नास्ति लॊके; पराक्रमे वा मम कॊ ऽसति तुल्यः\nकॊ वाप्य अन्यॊ मत्समॊ ऽसति कषमायां; तथा करॊधे सदृशॊ ऽनयॊ न मे ऽसति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 31, + "text": "अहं धनुष्मान असुरान सुरांश च; सर्वाणि भूतानि च संगतानि\nसवबाहुवीर्याद गमये पराभवं; मत्पौरुषं विद्धि परः परेभ्यः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 32, + "text": "शरार्चिषा गाण्डिवेनाहम एकः; सर्वान कुरून बाह्लिकांश चाभिपत्य\nहिमात्यये कक्षगतॊ यथाग्निस; तहा दहेयं सगणान परसह्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 52, + "shloka": 33, + "text": "पाणौ पृषत्का लिखिता ममैते; धनुश च सव्ये निहितं सबाणम\nपादौ च मे सरथौ सध्वजौ च; न मादृशं युद्धगतं जयन्ति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nतेषाम अनीकानि बृहद धवजानि; रणे समृद्धानि समागतानि\nगर्जन्ति भेरी निनदॊन्मुखानि; मेघैर यथा मेघगणास तपान्ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 2, + "text": "महागजाभ्राकुलम अस्त्रतॊयं; वादित्रनेमी तलशब्दवच च\nहिरण्यचित्रायुध वैद्युतं च; महारथैर आवृतशब्दवच च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 3, + "text": "तद भीमवेगं रुधिरौघवाहि; खड्गाकुलं कषत्रिय जीव वाहि\nअनार्तवं करूरम अनिष्ट वर्षं; बभूव तत संहरणं परजानाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 4, + "text": "रथान ससूतान सहयान गजांश च; सर्वान अरीन मृत्युवशं शरौघैः\nनिन्ये हयांश चैव तथा ससादीन; पदातिसंघांश च तथैव पार्थः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 5, + "text": "कृपः शिखण्डी च रणे समेतौ; दुर्यॊधनं सात्यकिर अभ्यगच्छत\nशरुतश्रवा दरॊणसुतेन सार्धं; युधामन्युश चित्रसेनेन चापि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 6, + "text": "कर्णस्य पुत्रस तु रथी सुषेणं; समागतः सृञ्जयांश चॊत्तमौजाः\nगान्धारराजं सहदेवः कषुधार्तॊ; महर्षभं सिंह इवाभ्यधावत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 7, + "text": "शतानीकॊ नाकुलिः कर्ण पुत्रं; युवा युवानं वृषसेनं शरौघैः\nसमार्दयत कर्णसुतश च वीरः; पाञ्चालेयं शरवर्षैर अनेकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 8, + "text": "रथर्षभः कृतवर्माणम आर्च्छन; माद्रीपुत्रॊ नकुलश चित्रयॊधी\nपाञ्चालानाम अधिपॊ याज्ञसेनिः; सेनापतिं कर्णम आर्च्छत ससैन्यम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 9, + "text": "दुःशासनॊ भारत भारती च; संशप्तकानां पृतना समृद्धा\nभीमं रणे शस्त्रभृतां वरिष्ठं; तदा समार्च्छत तम असह्य वेगम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 10, + "text": "कर्णात्मजं तत्र जघान शूरस; तथाछिन्नच चॊत्तमौजाः परसह्य\nतस्यॊत्तमाङ्गं निपपात भूमौ; जञिनादयद गां निनदेन खं च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 11, + "text": "सुषेण शीर्षं पतितं पृथिव्यां; विलॊक्य कर्णॊ ऽथ तदार्तरूपः\nकरॊधाद धयांस तस्य रथं धवजं च; बाणैः सुधारैर निशितैर नयकृन्तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 12, + "text": "स तूत्तमौजा निशितैः पृषत्कैर; विव्याध खड्गेन च भास्वरेण\nपार्ष्णिं हयांश चैव कृपस्य हत्वा; शिखण्डिवाहं स ततॊ ऽभयरॊहत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 13, + "text": "कृपं तु दृष्ट्वा विरथं रथस्थॊ; नैच्छच छरैस ताडयितुं शिखण्डी\nतं दरौणिर आवार्��� रथं कृपं सम; समुज्जह्रे पङ्कगतां यथा गाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 53, + "shloka": 14, + "text": "हिरण्यवर्मा निशितैः पृषत्कैस; तवात्मजानाम अनिलात्मजॊ वै\nअतापयत सैन्यम अतीव भीमः; काले शुचौ मध्यगतॊ यथार्कः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nअथ तव इदानीं तुमुले विमर्दे; दविषद्भिर एकॊ बहुभिः समावृतः\nमहाभये सारथिम इत्य उवाच; भीमश चमूं वारयन धार्तराष्ट्रीम\nतवं सारथे याहि जवेन वाहैर; नयाम्य एतान धार्तराष्ट्रान यमाय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 2, + "text": "संचॊदितॊ भीमसेनेन चैवं; स सारथिः पुत्रबलं तवदीयम\nपरायात ततः सारथिर उग्रवेगॊ; यतॊ भीमस तद बलं गन्तुम ऐच्छत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 3, + "text": "ततॊ ऽपरे नागरथाश्वपत्तिभिः; परत्युद्ययुः कुरवस तं समन्तात\nभीमस्य वाहाग्र्यम उदारवेगं; समन्ततॊ बाणगणैर निजघ्नुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 4, + "text": "ततः शरान आपततॊ महात्मा; चिच्छेद बाणैर तपनीयपुङ्खैः\nते वै निपेतुस तपनीयपुङ्खा; दविधा तरिधा भीम शरैर निकृत्ताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 5, + "text": "ततॊ राजन नार रथाश्वयूनां; भीमाहतानां तव राजमध्ये\nघॊरॊ निनादः परबभौ नरेन्द्र; वज्राहतानाम इव पर्वतानाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 6, + "text": "ते वध्यमानाश च नरेन्द्रमुख्या; निर्भिन्ना वै भीमसेनप्रवेकैः\nभीमं समन्तात समरे ऽधयरॊहन; वृक्षं शकुन्ता इव पुष्पहेतॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 7, + "text": "ततॊ ऽभिपातं तव सैन्यमध्ये; परादुश्चक्रे वेगम इवात्त वेगः\nयथान्त काले कषपयन दिधक्षुर; भूतान्त कृत काल इवात्त दण्डः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 8, + "text": "तस्यातिवेगस्य रणे ऽतिवेगं; नाशक्नुवन धारयितुं तवदीयाः\nवयात्ताननस्यापततॊ यथैव; कालस्य काले हरतः परजा वै" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 9, + "text": "ततॊ बलं भारत भारतानां; परदह्यमानं समरे महात्मन\nभीतं दिशॊ ऽकीर्यत भीम नुन्नं; महानिलेनाभ्र गणॊ यथैव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 10, + "text": "ततॊ धीमान सारथिम अब्रवीद बली; स भीमसेनः पुनर एव हृष्टः\nसूताभिजानीहि परान सवकान वा; रथान धवजांश चापततः समेतान\nयुध्यन्न अहं नाभिजानामि किं चिन; मा सैन्यं सवं छादयिष्ये पृषत्कैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 11, + "text": "अरीन विशॊकाभिनिरीक्ष्य सर्वतॊ; मनस तु चिन्ता परदुनॊति मे भृशम\nराजातुरॊ नागम अद्यत किरीटी; बहून दुःखान्य अभिजातॊ ऽसमि सूत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 12, + "text": "एतद दुःखं सारथे धर्मराजॊ; यन मां हित्वा यातवाञ शत्रुमध्ये\nनैनं जीवन नापि जानाम्य अजीवन; बीभत्सुं वा तन ममाद्यातिदुःखम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 13, + "text": "सॊ ऽहं दविषत सैन्यम उदग्रकल्पं; विनाशयिष्ये परमप्रतीतः\nएतान निहत्याजिमध्ये समेतान; परीतॊ भविष्यामि सह तवयाद्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 14, + "text": "सर्वांस तूणीरान मार्गणान वान्ववेक्ष्य; किं शिष्टं सयात सायकानां रथे मे\nका वाजातिः किंप्रमाणं च तेषां; जञात्वा वयक्तं तन ममाचक्ष्व सूत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 15, + "text": "[विषॊक]\nषण मार्गणानाम अयुतानि वीर; कषुराश च भल्लाश च तथायुताख्याः\nनाराचानां दवे सहस्रे तु वीर; तरीण्य एव च परदराणां च पार्थ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 16, + "text": "अस्त्य आयुधं पाण्डवेयावशिष्टं; न यद वहेच छकटं षड गवीयम\nएतद विद्वन मुञ्च सहस्रशॊ ऽपि; गदासिबाहुद्रविणं च ते ऽसति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 17, + "text": "[भस]\nसूताद्येमं पश्य भीम परमुक्तैः; संभिन्दद्भिः पार्थिवान आशु वेगैः\nउग्रैर बाणैर आहवं घॊररूपं; नष्टादित्यं मृत्युलॊकेन तुल्यम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 18, + "text": "अद्यैव तद विदितं पार्थिवानां; भविष्यतिय आकुमारं च सूत\nनिमग्नॊ वा समरे भीमसेन; एकः कुरून वा समरे विजेता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 19, + "text": "सर्वे संख्ये कुरवॊ निष्पतन्तु; मां वा लॊकाः कीर्तयन्त्व आकुमारम\nसवान एकस तान अहं पातयिष्ये; ते वा सर्वे भीमसेनं तुदन्तु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 20, + "text": "आशास्तारः कर्म चाप्य उत्तमं वा; तन मे देवाः केवलं साधयन्तु\nआयात्व इहाद्यार्जुनः शत्रुघाती; शक्रस तूर्णं यज्ञ इवॊपहूतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 21, + "text": "ईक्ष्वस्वैतां भारतीं दीर्यमाणाम; एते कस्माद विद्रवन्ते नरेन्द्राः\nवयक्तं धीमान सव्यसाची नराग्र्यः; सैन्यं हय एतच छादयत्य आशु बाणैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 22, + "text": "पश्य धवजांश च दरवतॊ विशॊक; नागान हयान पत्तिसंघांश च संख्ये\nराथान विशीर्णाञ शरशक्तिताडितान; पश्यस्वैतान रथिनश चैव सूत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 23, + "text": "आपूर्यते कौरवी चाप्य अभीक्ष्णं; सेना हय असौ सुभृशं हन्यमाना\nधनंजयस्याशनि तुल्यवेगैर; गरस्ता शरैर बर्हि सुवर्णवाजैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 24, + "text": "एते दरवन्ति सम रथाश्वनागाः; पदातिसंघान अवमर्दयन्तः\nसंमुह्यमानाः कौरवाः सर्व एव; दरवन्ति नागा इव दावभीताः\nहाहाकृताश चैव रणे विशॊक; मुञ्चन्ति नादान विपुलान गजेन्द्राः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 25, + "text": "[विषॊक]\nसर्वे कामाः पाण्डव ते समृद्धाः; कपिध्वजॊ दृश्यते हस्तिसैन्ये\nनीलाद धनाद विद्युतम उच्चरन्तीं; तथापश्यं विस्फुरद वै धनुस तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 26, + "text": "कपिर हय असौ वीक्ष्यते सर्वतॊ वै; धवजाग्रम आरुह्य धनंजयस्य\nदिवाकराब्भॊ मणिर एष दिव्यॊ; विभ्राजते चैव किरीटसंस्थः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 27, + "text": "पार्श्वे भीमं पाण्डुराभ्रप्रकाशं; पश्येमं तवं देवदत्तं सुघॊषम\nअभीशु हस्तस्य जनार्दनस्य; विगाहमानस्य चमूं परेषाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 28, + "text": "रविप्रभं वज्रनाभं कषुरान्तं; पार्श्वे सथितं पश्य जनार्दनस्य\nचक्रं यशॊ वर्धयत केशवस्य; सदार्चितं यदुभिः पश्य वीर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 54, + "shloka": 29, + "text": "[भम]\nददामि ते गरामवरांश चतुर्दश; परियाख्याने सारथे सुप्रसन्नः\nदसी शतं चापि रथांश च विंशतिं; यद अर्जुनं वेदयसे विशॊक" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nशरुत्वा च रथि निर्घॊषं सिंहनादं च संयुगे\nअर्जुनः पराह गॊविन्दं शीघ्रं चॊदय वाजिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 2, + "text": "अर्जुनस्य वचः शरुत्वा गॊविन्दॊ ऽरजुनम अब्रवीत\nएष गच्छामि सुक्षिप्रं यत्र भीमॊ वयवस्थितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 3, + "text": "आयान्तम अश्वैर हिमशङ्खवर्णैः; सुवर्णमुक्ता मणिजालनद्धैः\nजम्भं जिघांसुं परगृहीतवज्रं; जयाय देवेन्द्रम इवॊग्रमन्युम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 4, + "text": "रथाश्वमातङ्गपदातिसंघा; बाणस्वनैर नेमिखुर सवनैश च\nसंनादयन्तॊ वसुधां दिशश च; करुद्धा नृसिंहा जयम अभ्युदीयुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 5, + "text": "तेषां च पार्थस्य महत तदासीद; देहासु पाप्म कषपणं सुयुद्धम\nतरैलॊक्यहेतॊर असुरैर यथासीद; देवस्य विष्णॊर जयतां वरस्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 6, + "text": "तैर अस्तम उच्चावचम आयुधौघम; एकः परतिच्छेदे किरीटमाली\nकषुरार्धचन्द्रैर निशितैश च बाणैः; शिरांसि तेषां बहुधा च बाहून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 7, + "text": "छत्राणि वालव्यजनानि केतून; अश्वान रथान पत्तिगणान दविपांश च\nते पेतुर उर्व्यां बहुधा विरूपा; वातप्रभग्नानि यथा वनानि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 8, + "text": "सुवर्णजालावतता महागजाः; सवैजयन्ती धवजयॊधकल्पिताः\nसुवर्णपुङ्खैर इषुभिः समाचिताश; चकाशिरे परज्वलिता यथाचलाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 9, + "text": "विदार्य नागांश च रथांश च वाजिनः; शरॊत्तमैर वासव वज्रसंनिभैः\nदरुतं ययौ कर्ण जिघांसया तथा; यथा मरुत्वान बलभेदने पुरा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 10, + "text": "ततः स पुरुषव्याघ्रः सूत सैन्यम अरिंदम\nपरविवेश महाबाहुर मकरः सागरं यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 11, + "text": "तं दृष्ट्वा तावका राजन रथपत्तिसमन्विताः\nगजाश्वसादि बहुलाः पाण्डवं समुपाद्रवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 12, + "text": "तत्राभिद्रवतां पार्थम आरावः सुमहान अभूत\nसागरस्येव मत्तस्य यथा सयात सलिलस्वनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 13, + "text": "ते तु तं पुरुषव्याघ्रं वयाघ्रा इव महारथाः\nअभ्यद्रवन्त संग्रामे तयक्त्वा पराणकृतं भयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 14, + "text": "तेषाम आपततां तत्र शरवर्षाणि मुञ्चताम\nअर्जुनॊ वयधमत सैन्यं महावातॊ घनान इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 15, + "text": "ते ऽरजुनं सहिता भूत्वा रथवंशैः परहारिणः\nअभियाय महेष्वासा विव्यधुर निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 16, + "text": "ततॊ ऽरजुनः सहस्राणि रथवारणवाजिनाम\nपरेषयाम आस विशिखैर यमस्य सदनं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 17, + "text": "ते वध्यमानाः समरे पार्थ चापच्युतैः शरैः\nतत्र तत्र सम लीयन्ते भये जाते महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 18, + "text": "तेषां चतुःशतान वीरान यतमानान महारथान\nअर्जुनॊ निशितैर बाणैर अनयद यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 19, + "text": "ते वध्यमानाः समरे नाना लिङ्गैः शितैः शरैः\nअर्जुनं समभित्यज्य दुद्रुवुर वै दिशॊ भयात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 20, + "text": "तेषां शब्दॊ महान आसीद दरवतां वाहिनीमुखे\nमहौघस्येव भद्रं ते गिरिम आसाद्य दीर्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 21, + "text": "तां तु सेनां भृशं विद्ध्वा दरावयित्वार्जुनः शरैः\nपरायाद अभिमुखः पार्थः सूतानीकानि मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 22, + "text": "तस्य शब्दॊ महान आसीत परान अभिमुखस्य वै\nगरुडस्येव पततः पन्नगार्थे यथा पुरा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 23, + "text": "तं तु शब्दम अभिश्रुत्य भीमसेनॊ महाबलः\nबभूव परमप्रीतः पार्थ दर्शनलालसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 24, + "text": "शरुत्वैव पार्थम आयान्तं भीमसेनः परतापवान\nतयक्त्वा पराणान महाराज सेनां तव ममर्द ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 25, + "text": "स वायुवेगप्रतिमॊ वायुवेगसमॊ जवे\nवायुवद वयचरद भीमॊ वायुपुत्रः परतापवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 26, + "text": "तेनार्द्यमाना राजेन्द्र सेना तव विशां पते\nवयभ्राम्यत महाराज भिन्ना नौर इव सागरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 27, + "text": "तां तु सेनां तदा भीमॊ दर्शयन पाणिलाघवम\nशरैर अवचकर्तॊग्रैः परेषयिष्यन यमक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 28, + "text": "तत्र भारत भीमस्य बलं दृष्ट्वातिमानुषम\nवयत्रस्यन्त रणे यॊधाः कालस्येव युगक्षये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 29, + "text": "तथार्दितान भीमबलान भीमसेनेन भारत\nदृष्ट्वा दुर्यॊधनॊ राजा इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 30, + "text": "सैनिकान स महेष्वासॊ यॊधाश च भरतर्षभ\nसमादिशद रणे सर्वान हतभीमम इति सम ह\nतस्मिन हते हतं मन्ये सर्वसैन्यम अशेषतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 31, + "text": "परतिगृह्य च ताम आज्ञां तव पुत्रस्य पार्थिवाः\nभीमं परच्छादयाम आसुः शरवर्षैः समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 32, + "text": "गजाश च बहुला राजन नराश च जय गृद्धिनः\nरथा हयाश च राजेन्द्र परिवव्रुर वृकॊदरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 33, + "text": "स तैः परिवृतः शूरैः शूरॊ राजन समन्ततः\nशुशुभे भरतश्रेष्ठ नक्षत्रैर इव चन्द्रमाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 34, + "text": "स रराज तथा संख्ये दर्शनीयॊ नरॊत्तमः\nनिर्विशेषं महाराज यथा हि विजयस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 35, + "text": "तत्र ते पार्थिवाः सर्वे शरवृष्टी समासृजन\nकरॊधरक्तेक्षणाः करूरा हन्तुकामा वृकॊदरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 36, + "text": "स विदार्य महासेनां शरैः संनतपर्वभिः\nनिश्चक्राम रणाद भीमॊ मत्स्यॊ जालाद इवाम्भसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 37, + "text": "हत्वा दशसहस्राणि गजानाम अनिवर्तिनाम\nनृषां शतसहस्रे दवे दवे शते चैव भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 38, + "text": "पञ्च चाश्वसहस्राणि रथानां शतम एव च\nहत्वा परास्यन्दयद भीमॊ नदीं शॊणितकर्दमा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 39, + "text": "शॊणितॊदां रथावर्तां हस्तिग्राहसमाकुलाम\nनरमीनाम अश्वनक्रां केशशैवलशाद्वलाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 40, + "text": "संछिन्नभुज नागेन्द्रां बहुरत्नापहारिणीम\nऊरुग्राहां मज्ज पङ्कां शीर्षॊपल समाकुलाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 41, + "text": "धनुष्काशां शरावापां गदापरिघकेतनाम\nयॊधव्रातवतीं संख्ये वहन्तीं यमसादनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 42, + "text": "कषणेन पुरुषव्याघ्रः परावर्तयत निम्नगाम\nयथा वैतरणीम उग्रां दुस्तराम अकृतात्मभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 43, + "text": "यतॊ यतः पाण्डवेयः परवृत्तॊ रथसत्तमः\nततस ततॊ ऽपातयत यॊधाञ शतसहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 44, + "text": "एवं दृष्ट्वा कृतं कर्म भीमसेनेन संयुगे\nदुर्यॊधनॊ महाराज शकुनिं वाक्यम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 45, + "text": "जय मातुलसंग्रामे भीमसेनं महाबलम\nअस्मिञ जिते जितं मन्ये पाण्डवेयं महाबलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 46, + "text": "ततः परायान महाराज सौबलेयः परतापवान\nरणाय महते युक्तॊ भरातृभिः परिवारितः\nरणाय महते युक्तॊ भरातृभिः पारिवारितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 47, + "text": "स समासाद्य संग्रामे भीमं भीमपराक्रमम\nवारयाम आस तं वीरॊ वेलेव मकरालयम\nस नयवर्तत तं भीमॊ वार्यमाणः शितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 48, + "text": "शकुनिस तस्य राजेन्द्र वामे पार्श्वे सतनान्तरे\nपरेषयाम आस नाराचान रुक्मपुङ्खाञ शिलाशितान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 49, + "text": "वर्म भित्त्वा तु सौवर्णं बाणास तस्य महात्मनः\nनयमज्जन्त महाराज कङ्कबर्हिण वाससः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 50, + "text": "सॊ ऽतिविद्धॊ रणे भीमः शरं हेमविभूषितम\nपरेषयाम आस सहसा सौबलं परति भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 51, + "text": "तम आयान्तं शरं घॊरं शकुनिः शत्रुतापनः\nचिच्छेद शतधा राजन कृतहस्तॊ महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 52, + "text": "तस्मिन निपतिते भूमौ भीमः करुद्धॊ विशां पते\nधनुश चिच्छेद भल्लेन सौबलस्य हसन्न इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 53, + "text": "तद अपास्य धनुश छिन्नं सौबलेयः परतापवान\nअन्यद आदत्त वेगेन धनुर भल्लांश च षॊडश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 54, + "text": "तैस तस्य तु महाराज भल्लैः संनतपर्वभिः\nचतुर्भिः सारथिं हय आर्च्छद भीमं पञ्चभिर एव च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 55, + "text": "धवजम एकेन चिच्छेद छत्रं दवाभ्यां विशां पते\nचतुर्भिश चतुरॊ वाहान विव्याध सुबलात्मजः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 56, + "text": "ततः करुद्धॊ महाराज भीमसेनः परतापवान\nशक्तिं चिक्षेप समरे रुक्मदण्डाम अयॊ मयीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 57, + "text": "सा भीम भुजनिर्मुक्ता नागजिह्वेव चञ्चला\nनिपपात रथे तूर्णं सौबलस्य महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 58, + "text": "ततस ताम एव संगृह्य शक्तिं कनकभूषणाम\nभीमसेनाय चिक्षेप करुद्ध रूपॊ विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 59, + "text": "सा निर्भिद्य भुजं सव्यं पाण्डवस्य महात्मनः\nपपात च ततॊ भूमौ यथा विद्युन नभश चयुता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 60, + "text": "अथॊत्क्रुष्टं महाराज धार्तराष्ट्रैः समन्ततः\nन तु तं ममृषे भीमः सिंहनादं तरस्विनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 61, + "text": "स संगृह्य धनुः सज्यं तवरमाणॊ महारथः\nमुहूर्ताद इव राजेन्द्र छादयाम आस सायकैः\nसौबलस्य बलं संख्ये तयक्त्वात्मानं महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 62, + "text": "तस्याश्वांश चतुरॊ हत्वा सूतं चैव विशां पते\nधवजं चिच्छेद मल्लेन तवरमाणः पराक्रमी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 63, + "text": "हताश्वं रथम उत्सृज्य तवरमाणॊ नरॊत्तमः\nतस्थौ विस्फारयंश चापं करॊधरक्तेक्षणः शवसन\nशरैश च बहुधा राजन भीमम आर्च्छत समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 64, + "text": "परतिहत्य तु वेगेन भीमसेनः परतापवान\nधनुश चिच्छेद संक्रुद्धॊ विव्याध च शितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 65, + "text": "सॊ ऽतिविद्धॊ बलवता शत्रुणा शत्रुकर्शनः\nनिपपात ततॊ भूमौ किं चित पराणॊ नराधिप" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 66, + "text": "ततस तं विह्वलं जञात्वा पुत्रस तव विशां पते\nअपॊवाह रथेनाजौ भीमसेनस्य पश्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 67, + "text": "रथस्थे तु नरव्याघ्रे धार्तराष्ट्राः पराङ्मुखाः\nपरदुद्रुवुर दिशॊ भीता भीमाञ जाते महाभये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 68, + "text": "सौबले निर्जिते राजन भीमसेनेन धन्विना\nभयेन महता भग्नः पुत्रॊ दुर्यॊधनस तव\nअपायाज जवनैर अश्वैः सापेक्षॊ मातुलं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 69, + "text": "पराङ्मुखं तु राजानं दृष्ट्वा सैन्यानि भारत\nविप्रजग्मुः समुत्सृज्य दवैरथानि समन्ततः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 70, + "text": "तान दृष्ट्वातिरथान सर्वान धार्तराष्ट्रान पराङ्मुखान\nजवेनाभ्यपतद भीमः किरञ शरशतान बहून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 71, + "text": "ते वध्यमाना भीमेन धार्तराष्ट्राः पराङ्मुखाः\nकर्णम आसाद्य समरे सथिता राजन समन्ततः\nस हि तेषां महावीर्यॊ दवीपॊ ऽभूत सुमहाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 72, + "text": "भिन्ननौका यथा राजन दवीपम आसाद्य निर्वृताः\nभवन्ति पुरुषव्याघ्र नाविकाः कालपर्यये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 55, + "shloka": 73, + "text": "तथा कर्णं समासाद्य तावका भरतर्षभ\nसमाश्वस्ताः सथिता राजन संप्रहृष्टाः परस्परम\nसमाजग्मुश च युद्धाय मृत्युं कृत्वा निवर्तनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 1, + "text": "[धृ]\nततॊ भग्नेषु सैन्येषु भीमसेनेन संयुगे\nदुर्यॊधनॊ ऽबरवीत किं नु सौबलॊ वापि संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 2, + "text": "कर्णॊ वा जयतां शरेष्ठॊ यॊधा वा मामका युधि\nकृपॊ वा कृतवर्मा च दरौणिर दुःशासनॊ ऽपि वा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 3, + "text": "अत्यद्भुतम इदं मन्ये पाण्डवेयस्य विक्रमम\nयथाप्रतिज्ञं यॊधानां राधेयः कृतवान अपि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 4, + "text": "कुरूणाम अपि सर्वेषां कर्णः शत्रुनिषूदनः\nशर्म वर्म परतिष्ठा च जीविताशा च संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 5, + "text": "तत परभग्नं बलं दृष्ट्वा कौन्तेयेनामितौजसा\nराधेयानाम अधिरथः कर्णः किम अकरॊद युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 6, + "text": "पुत्रा वा मम दुर्धर्षा राजानॊ वा महारथाः\nएतन मे सर्वम आचक्ष्व कुशलॊ हय असि संजय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 7, + "text": "[स]\nअपराह्णे महाराज सूतपुत्रः परतापवान\nजघान सॊमकान सर्वान भीमसेनस्य पश्यतः\nभीमॊ ऽपय अतिबलः सैन्यं धार्तराष्ट्रं वयपॊथयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 8, + "text": "दराव्यमाणं बलं दृष्ट्वा भीमसेनेन धीमता\nयन्तारम अब्रवीत कर्णः पाञ्चालान एव मा वह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 9, + "text": "मद्रराजस ततः शल्यः शवेतान अश्वान महाजवान\nपराहिणॊच चेदिपाञ्चालान करूषांश च महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 10, + "text": "परविश्य च स तां सेनां शल्यः परबलार्दनः\nनययच्छत तुरगान हृष्टॊ यत्र यत्रैच्छद अग्रणीः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 11, + "text": "तं रतहं मेघसंकाशं वैयाघ्रपरिवारणम\nसंदृश्य पाण्डुपाञ्चालास तरस्ता आसन विशां पते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ रथस्य निनदः परादुरासीन महारणे\nपर��जन्यसमनिर्घॊषः पर्वतस्येव दीर्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 13, + "text": "ततः शरशतैस तीक्ष्णैः कर्णॊ ऽपय आकर्णनिःसृतैः\nजघान पाण्डव बलं शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 14, + "text": "तं तथा समरे कर्म कुर्वाणम अतिमानुषम\nपरिवव्रुर महेष्वासाः पाण्डवानां महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 15, + "text": "तं शिखण्डी च भीमश च धृष्टद्युम्नश च पार्षतः\nनकुलः सहदेवश च दरौपदेयाः ससात्यकाः\nपरिवव्रुर जिघांसन्तॊ राधेयं शरवृष्टिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 16, + "text": "सात्यकिस तु ततः कर्णं विंशत्या निशितैः शरैः\nअताडयद रणे शूरॊ जत्रु देशे नरॊत्तमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 17, + "text": "शिखण्डी पञ्चविंशत्या धृष्टद्युम्नश च पञ्चभिः\nदरौपदेयाश चतुःषष्ट्या सहदेवश च सप्तभिः\nनकुलश च शतेनाजौ कर्णं विव्याध सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 18, + "text": "भीमसेनस तु राधेयं नवत्या नतपर्वणाम\nविव्याध समरे करुद्धॊ जत्रु देशे महाबलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 19, + "text": "ततः परहस्याधिरथिर विक्षिपन धनुर उत्तमम\nमुमॊच निशितान बाणान पीडयन सुमहाबलः\nतान परत्यविध्यद राधेयः पञ्चभिः पञ्चभिः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 20, + "text": "सात्यकेस तु धनुश छित्त्वा धवजं च पुरुषर्षभः\nअथैनं नवभिर बाणैर आजघान सतनान्तरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 21, + "text": "भीमसेनस तु तं करुद्धॊ विव्याध तरिंशता शरैः\nसारथिं च तरिभिर बाणैर आजघान परंतपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 22, + "text": "विरथान दरौपदेयांश च चकार पुरुषर्षभः\nअक्ष्णॊर निमेष मात्रेण तद अद्भुतम इवाभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 23, + "text": "विमुखीकृत्य तान सर्वाञ शरैः संनतपर्वभिः\nपाञ्चालान अहनच छूरश चेदीनां च महारथान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 24, + "text": "ते वध्यमानाः समरे चेदिमत्स्या विशां पते\nकर्णम एकम अभिद्रुत्य शरसंघैः समार्दयन\nताञ जघान शितैर बाणैः सूतपुत्रॊ महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 25, + "text": "एतद अत्यद्भुतं कर्णे दृष्टवान अस्मि भारत\nयद एकः समरे शूरान सूतपुत्रः परतापवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 26, + "text": "यातमानान परं शक्त्यायॊधयत तांश च धन्विनः\nपाण्डवेयान महाराज शरैर वारितवान रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 27, + "text": "तत्र भारत कर्णस्य ललाघवेन महात्मनः\nतुतुष��र देवताः सर्वाः सिद्धाश च परमर्षयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 28, + "text": "अपूजयन महेष्वासा धार्तराष्ट्रा नरॊत्तमम\nकर्णं रथवरश्रेष्ठं शरेष्ठं सर्वधनुष्मताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 29, + "text": "ततः कर्णॊ महाराज ददाह रिपुवाहिनीम\nकक्षम इद्धॊ यथा वह्निर निदाघे जवलितॊ महान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 30, + "text": "ते वध्यमानाः कर्णेन पाण्डवेयास ततस ततः\nपराद्रवन्त रणे भीताः कर्णं दृष्ट्वा महाबलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 31, + "text": "तत्राक्रन्दॊ महान आसीत पाञ्चालानां महारणे\nवध्यतां सायकैस तीक्ष्णैः कर्ण चापवरच्युतैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 32, + "text": "तेन शब्देन वित्रस्ता पाण्डवानां महाचमूः\nकर्णम एकं रणे यॊधं मेनिरे तत्र शात्रवाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 33, + "text": "तत्राद्भुतं परं चक्रे राधेयः शत्रुकर्शनः\nयद एकं पाण्डवाः सर्वे न शेकुर अभिवीक्षितुम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 34, + "text": "यथौघः पर्वतश्रेष्ठम आसाद्याभिप्रदीर्यतेल\nतथा तत पाण्डवं सैन्यं कर्णम आस्साद्य दीर्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 35, + "text": "कर्णॊ ऽपि समरे राजन विधूमॊ ऽगनिर इव जवलन\nदहंस तस्थौ महाबाहुः पाण्डवानां महाचमूम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 36, + "text": "शिरांसि च महाराज कर्णांश चञ्चल कुण्डलान\nबाहूंश च वीरॊ वीराणां चिच्छेद लघु चेषुभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 37, + "text": "हस्तिदन्तान तसरून खड्गान धवजाञ शक्तीर हयान गजान\nरथांश च विविधान राजन पताकाव्यजनानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 38, + "text": "अक्षेषा युगयॊक्त्राणि चक्राणि विविधानि च\nचिच्छेद शतधा कर्णॊ यॊधव्रतम अनुष्ठितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 39, + "text": "तत्र भारत कर्णेन निहतैर गजवाजिभिः\nअगम्यरूपा पृथिवी मांसशॊणितकर्दमा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 40, + "text": "विषमं च समं चैव हतैर अश्वपदातिभिः\nरथैश च कुञ्जरैश चैव न परज्ञायत किं चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 41, + "text": "नापि सवे न परे यॊधाः परज्ञायन्त परस्परम\nघॊरे शरान्धकारे तु कर्णास्त्रे च विजृम्भिते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 42, + "text": "राधेय चापनिर्मुक्तैः शरैः काञ्चनभूषितैः\nसंछादिता महाराज यतमाना महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 43, + "text": "ते पाण्डवेयाः समरे कर्णेन सम पुनः पुनः\nअभज्यन्त महाराज ���तमाना महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 44, + "text": "मृगसंघान यथा करुद्धः सिंहॊ दरावयते वने\nकर्णस तु समरे यॊधांस तत्र तत्र महायशाः\nकालयाम आस तत सैन्यं यथा पशुगणान वृकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 45, + "text": "दृष्ट्वा तु पाण्डवीं सेनां धार्तराष्ट्राः पराङ्मुखीम\nअभिजग्मुर महेष्वासा रुवन्तॊ भैरवान रवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 46, + "text": "दुर्यॊधनॊ हि राजेन्द्र मुदा परमया युतः\nवादयाम आस संहृष्टॊ नानावाद्यानि सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 47, + "text": "पाञ्चालापि महेष्वासा भग्नभग्ना नरॊत्तमाः\nनयवर्तन्त यथा शूरा मृत्युं कृत्वा निवर्तनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 48, + "text": "तान निवृत्तान रणे शूरान राधेयः शत्रुतापनः\nअनेकशॊ महाराज बभञ्ज पुरुषर्षभः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 49, + "text": "तत्र भारत कर्णेन पाञ्चाला विंशती रथाः\nनिहताः सादयः करॊधाच चेदयश च परःशताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 50, + "text": "कृत्वा शून्यान रथॊपस्थान वाजिपृष्ठांश च भारत\nनिर्मनुष्यान गजस्कन्धान पादातांश चैव विद्रुतान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 51, + "text": "आदित्य इव मध्याह्ने दुर्निरीक्ष्यः परंतह\nकालान्तकवपुः करूदः सूतपुत्रश चचाल ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 52, + "text": "एवम एतान महाराज नरवाजि रथा दविपान\nहत्वा तस्थौ महेष्वासः कर्णॊ ऽरिगणसूदनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 53, + "text": "यथा भूतगणान हत्वा कालस तिष्ठेन महाबलः\nतथा स सॊमकान हत्वा तस्थाव एकॊ महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 54, + "text": "तत्राद्भुतम अपश्याम पाञ्चालानां पराक्रमम\nवध्यमानापि कर्णेन नाजहू रणमूर्धनि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 55, + "text": "राजा दुःशासनश चैव कृपः शारद्वतस तथा\nअश्वत्थामा कृतवर्मा शकुनिश चापि सौबलः\nनयहनन पाण्डवीं सेनां शतशॊ ऽथ सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 56, + "text": "कर्ण पुत्रौ च राजेन्द्र भरातरौ सत्यविक्रमौ\nअनाशयेतां बलिनः पाञ्चालान वै ततस ततः\nतत्र युद्धं तदा हय आसीत करूरं विशसनं महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 57, + "text": "तथैव पाण्डवाः शूरा धृष्टद्युम्न शिखण्डिनौ\nदरौपदेयाश च संक्रुद्धा अभ्यघ्नंस तावकं बलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 56, + "shloka": 58, + "text": "एवम एष कषयॊ वृत्तः पाण्डवानां ततस ततः\nतावकानाम अपि रणे भीमं पराप्य महाबलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nअर्जुनस तु महाराज कृत्वा सैन्यं पृथग्विधाम\nसूतपुत्रं सुसंरब्धं दृष्ट्वा चैव महारणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 2, + "text": "शॊणितॊदां महीं कृत्वा मांसमज्जास्थि वाहिनीम\nवासुदेवम इदं वाक्यम अब्रवीत पुरुषर्षभ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 3, + "text": "एष केतू रणे कृष्ण सूतपुत्रस्य दृश्यते\nभीमसेनादयश चैते यॊधयन्ति महारथान\nएते दरवन्ति पाञ्चालाः कर्णास तरस्ता जनार्दन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 4, + "text": "एष दुर्यॊधनॊ राजा शवेतच छत्रेण भास्वता\nकर्णेन भग्नान पाञ्चालान दरावयन बहु शॊभते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 5, + "text": "कृपश च कृतवर्मा च दरौणिश चैव महाबलः\nएते रक्षन्ति राजानं सूतपुत्रेण रक्षिताः\nअवध्यमानास ते ऽसमाभिर घातयिष्यन्ति सॊमकान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 6, + "text": "एष शल्यॊ रथॊपस्थे रश्मिसंचार कॊविदः\nसूतपुत्र रथं कृष्ण वाहयन बहु शॊभते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 7, + "text": "तत्र मे बुद्धिर उत्पन्ना वाहयात्र महारथम\nनाहत्वा समरे कर्णं निवर्तिष्ये कथं चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 8, + "text": "राधेयॊ ऽपय अन्यथा पर्थान सृञ्जयांश च महारथान\nनिःशेषान समरे कुर्यात पश्यातॊर नौ जनार्दन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 9, + "text": "ततः परायाद रथेनाशु केशवस तव वाहिनीम\nकर्णं परति महेष्वासं दवैरथे सव्यसाचिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 10, + "text": "परयातश च महाबाहुः पाण्डवानुज्ञया हरिः\nआश्वासयन रथेनैव पाण्डुसैन्यानि सर्वशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 11, + "text": "रथघॊषः स संग्रामे पाण्डवेयस्य संबभौ\nवासवाशनि तुल्यस्य महौघस्येव मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 12, + "text": "महता रथघॊषेण पाण्डवः सत्यविक्रमः\nअभ्ययाद अप्रमेयात्मा विजयस तव वाहिनीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 13, + "text": "तम आयान्तं समीक्ष्यैव शवेताश्वं कृष्णसारथिम\nमद्रराजॊ ऽबरवीत कृष्णं केतुं दृष्ट्वा महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 14, + "text": "अयं स रथ आयाति शवेताश्वः कृष्णसारथिः\nनिघ्नन्न अमित्रान समरे यं कर्ण परिपृच्छसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 15, + "text": "एष तिष्ठति कौन्तेयः संस्पृशन गाण्डिवं धनुः\nतं हनिष्यसि चेद अद्य तन नः शरेयॊ भविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 16, + "text": "एषा विदीर्यते सेना धार्तराष्��्री समन्ततः\nअर्जुनस्य भयात तूर्णं निघ्नतः शात्रवान बहून" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 17, + "text": "वर्जयन सर्वसैन्यानि तवरते हि धनंजयः\nतवदर्थम इति मन्ये ऽहं यथास्यॊदीर्यते वपुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 18, + "text": "न हय अवस्थाप्यते पार्थॊ युयुत्सुः केन चित सह\nतवाम ऋते करॊधदीप्तॊ हि पीड्यमाने वृकॊदरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 19, + "text": "विरथं धर्मराजं च दृष्ट्वा सुदृढ विक्षतम\nशिखण्डिनं सात्यकिं च धृष्टद्युम्नं च पार्षतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 20, + "text": "दरौपदेयान युधामन्युम उत्तमौजसम एव च\nनकुलं सहदेवं च भरातरौ दवौ समीक्ष्य च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 21, + "text": "सहसैक रथः पार्थस तवाम अभ्येति परंतप\nकरॊधरक्तेक्षणः करुद्धॊ जिघांसुः सर्वधन्विनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 22, + "text": "तवरितॊ ऽभिपतत्य अस्मांस तयक्त्वा सैन्यान्य असंशयम\nतवं कर्ण परतियाह्य एनं नास्त्य अन्यॊ हि धनुर्धरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 23, + "text": "न तं पश्यामि लॊके ऽसमिंस तवत्तॊ ऽपय अन्यं धनुर्धरम\nअर्जुनं समरे करुद्धां यॊ वेलाम इव धारयेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 24, + "text": "न चास्य रक्षां पश्यामि पृष्ठतॊ न च पार्श्वतः\nएक एवाभियाति तवां पश्य साफल्यम आत्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 25, + "text": "तवं हि कृष्णौ रणे शक्तः संसाधयितुम आहवे\nतवैष भारॊ राधेय परत्युद्याहि धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 26, + "text": "तवं कृतॊ हय एव भीष्मेण दरॊण दरौणिकृपैर अपि\nसव्यसाचि परतिरथस तं निवर्तत पाण्डवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 27, + "text": "लेलिहानं यथा सर्पं गर्जन्तम ऋषभं यथा\nलयस्थितं यथा वयाघ्रं जहि कर्ण धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 28, + "text": "एते दरवन्ति समरे धार्तराष्ट्रा महारथाः\nअर्जुनस्या भयात तूर्णं निरपेक्षा जनाधिपाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 29, + "text": "दरवताम अथ तेषां तु युधि नान्यॊ ऽसति मानवः\nभयहा यॊ भवेद वीर तवाम ऋते सूतनन्दन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 30, + "text": "एते तवां कुरवः सर्वे दीपम आसाद्य संयुगे\nविष्ठिताः पुरुषव्याघ्र तवात्तः शरण काङ्क्षिणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 31, + "text": "वैदेहाम्बष्ठ काम्बॊजास तथा नग्न जितस तवया\nगान्धाराश च यया धृत्या जिताः संख्ये सुदुर्जयाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 32, + "text": "तां धृतिं कुरु राधेय ततः परत्येहि पाण्डवम\nवासुदेवं च वार्ष्णेयं परीयमाणं किरीटिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 33, + "text": "[कर्ण]\nपरकृतिस्थॊ हि मे शल्य इदानीं संमतस तथा\nपरतिभासि महाबाहॊ विभीश चैव धनंजयात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 34, + "text": "पश्य बाह्वॊर बलं मे ऽदय शिक्षितस्य च पश्य मे\nएकॊ ऽदय निहनिष्यामि पाण्डवानां महाचमूम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 35, + "text": "कृष्णौ च पुरुषव्याघ्रौ तच च सत्यं बरवीमि ते\nनाहत्वा युधि तौ वीराव अपयास्ये कथं चन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 36, + "text": "सवप्स्ये वा निह्यतस ताभ्याम असत्यॊ हि रणे जयः\nकृतार्थॊ वा भविष्यामि हत्वा ताव अथ वा हतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 37, + "text": "नैतादृशॊ जातु बभूव लॊके; रथॊत्तमॊ यावद अनुश्रुतं नः\nतम ईदृशं परतियॊत्स्यामि पार्थं; महाहवे पश्य च पौरुषं मे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 38, + "text": "रथे चरत्य एष रथप्रवीरः; शीघ्रैर हयैः कौरव राजपुत्रः\nस वाद्य मां नेष्यति कृच्छ्रम एतत; कर्णस्यान्ताद एतद अन्ताः सथ सर्वे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 39, + "text": "अस्वेदिनौ राजपुत्रस्य हस्ताव; अवेपिनौ जातकिणौ बृहन्तौ\nदृढायुधः कृतिमान कषिप्रहस्तॊ; न पाण्डवेयेन समॊ ऽसति यॊधः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 40, + "text": "गृह्णात्य अनेकान अपि कङ्कपत्रान; एकं यथा तान कषितिपान परमथ्य\nते करॊशमात्रं निपतन्त्य अमॊघाः; कस तेन यॊधॊ ऽसति समः पृथिव्याम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 41, + "text": "अतॊषयत पाण्डवेयॊ हुताशं; कृष्ण दवितीयॊ ऽतिरथस तरस्वी\nलेभे चक्रं यत्र कृष्णॊ महात्मा; धनुर गाण्डीवं पाण्डवः सव्य साची" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 42, + "text": "शवेताश्वयुक्तं च सुघॊषम अग्र्यं; रथं महाबाहुर अदीनसत्त्वः\nमहेषुधी चाक्षयौ दिव्यरूपौ; शस्त्राणि दिव्यानि च हव्यवाहात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 43, + "text": "तथेन्द्र लॊके निजघान दैत्यान; असंख्येयान कालकेयांश च सर्वान\nलेभे शङ्खं देवदत्तं सम तत्र; कॊ नाम तेनाभ्यधिकः पृथिव्याम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 44, + "text": "महादेवं तॊषयाम आस चैव; साक्षात सुयुद्धेन महानुभावः\nलेभे ततः पाशुपतं सुघॊरं; तरैलॊक्यसंहार करं महास्त्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 45, + "text": "पृथक्पृथग लॊकपालाः समेता; ददुर हय अस्त्राण्य अप्रमेयाणि यस्य\nयैस ताञ जघानाशु रणे नृसिंहान; स कालखञ्जान असुरान समेतान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 46, + "text": "तथा विराटस्य पुरे समेतान; सर्वान अस्मान एकरथेन जित्वा\nजहार तद गॊधनम आजिमध्ये; वस्त्राणि चादत्त महारथेभ्यः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 47, + "text": "तम ईदृश्म वीर्यगुणॊपपन्नं; कृष्ण दवितीयं वरये रणाय\nअनन्तवीर्येण च केशवेन; नारायणेनाप्रतिमेन गुप्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 48, + "text": "वर्षायुतैर यस्य गुणा न शक्या; वक्तुं समेतैर अपि सर्वलॊकैः\nमहात्मनः शङ्खचक्रासि पाणेर; विष्णॊर जिष्णॊर वसुदेवात्मजस्य\nभयं मे वै जायते साध्वसं च; दृष्ट्वा कृष्णाव एकरथे समेतौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 49, + "text": "उभौ हि शूरौ कृतिनौ दृढास्त्रौ; महारथौ संहननॊपपन्नौ\nएतादृशौ फल्गुन वासुदेवौ; कॊ ऽनयः परतीयान मद ऋते नु शल्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 50, + "text": "एताव अहं युधि वा पातयिष्ये; मां वा कृष्णौ निहनिष्यतॊ ऽदय\nइति बरुवञ शक्यम अमित्रहन्ता; कर्णॊ रणे मेघ इवॊन्ननाद" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 51, + "text": "अभ्येत्य पुत्रेण तवाभिनन्दितः; समेत्य चॊवाच कुरुप्रवीरान\nकृपं च भॊजं च महाभुजाव उभौ; तथैव गान्धार नृपं सहानुजम\nगुरॊः सुतं चावरजं तथात्मनः; पदातिनॊ ऽथ दविपसादिनॊ ऽनयान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 52, + "text": "निरुन्धताभिद्रवताच्युतार्जुनौ; शरमेण संयॊजयताशु सर्वतः\nयथा भवद्भिर भृशविक्षताव उभौ; सुखेन हन्याम अहम अद्य भूमिपाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 53, + "text": "तथेति चॊक्त्वा तवरिताः सम ते ऽरजुनं; जिघांसवॊ वीरतमाः समभ्ययुः\nनदीनदान भूरि जलॊ महार्णवॊ; यथातथा तान समरे ऽरजुनॊ ऽगरसत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 54, + "text": "न संदधानॊ न तथा शरॊत्तमान; परमुञ्चमानॊ रिपुभिः परदृश्यते\nधनंजयस तस्य शरैश च दारिता; हताश च पेतुर नरवाजि कुञ्जराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 55, + "text": "शरार्चिषं गाण्डिवचारु मण्डलं; युगान्तसूर्यप्रतिमान तेजसम\nन कौरवाः शेकुर उदीक्षितुं जयं; यथा रविं वयाधित चक्षुषॊ जनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 56, + "text": "तम अभ्यधावद विसृजञ शरान कृपस; तथैव भॊजस तव चात्मजः सवयम\nजिघांसुभिस तान कुशलैः शरॊत्तमान; महाहवे संजवितान परयत्नतः\nशरैः परचिच्छेद च पाण्डवस तवरन; पराभिनद वक्षसि च तरिभिस तरिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 57, + "text": "स गाण्डिवाभ्यायत पू��्णमण्डलस; तपन रिपून अर्जुन भास्करॊ बभौ\nशरॊग्र रश्मिः शुचि शुक्रमध्यगॊ; यथैव सूर्यः परिवेषगस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 58, + "text": "अथाग्र्य बाणैर दशभिर धनंजयं; पराभिनद दरॊणसुतॊ ऽचयुतं तरिभिः\nचतुर्भिर अश्वांश चतुरः कपिं तथा; शरैः स नाराचवरैर अवाकिरत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 59, + "text": "तथा तु तत तत सफुरद आत्तकार्मुकं; तरिभिः शरैर यन्तृशिरः कषुरेण\nहयांश चतुर्भिश चतुरस तरिभिर धवजं; धनंजयॊ दरौणिरथान नयपातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 60, + "text": "स रॊषपूर्णॊ ऽशनिवज्रहाटकैर; अलंकृतं तक्षक भॊगवर्चसम\nसुबन्धनं कार्मुकम अन्यद आददे; यथा महाहिप्रवरं गिरेस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 61, + "text": "सवम आयुधं चॊपविकीर्य भूतले; धनुश च कृत्वा सगुणं गुणाधिकः\nसमानयानाव अजितौ नरॊत्तमौ; शरॊत्तमैर दरौणिर अविध्यद अन्तिकात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 62, + "text": "कृपश च भॊजश च तथात्मजश च ते; तमॊनुदं वारिधरा इवापतन\nकृपस्य पार्थः सशरं शरासनं; हयान धवजं सारथिम एव पत्रिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 63, + "text": "शरैः परचिच्छेद तवात्मजस्य; धवजं धनुश च परचकर्त नर्दतः\nजघान चाश्वान कृतवर्मणः शुभान; धवजं च चिच्छेद ततः परतापवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 64, + "text": "सवाजिसूतेष्व असनान सकेतनाञ; जघान नागाश्वरथांस तवरंश च सः\nततः परकीर्णं सुमहद बलं तव; परदारितं सेतुर इवाम्भसा यथा\nततॊ ऽरजुनस्याशु रथेन केशवश; चकार शत्रून अपसव्य मातुरान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 65, + "text": "तथ परयान्तं तवरितं धनंजयं; शतक्रतुं वृत्र निजघ्नुषं यथा\nसमन्वधावन पुनर उच्छ्रितैर धवजै; रथैः सुयुक्तैर अपरे युयुत्सवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 66, + "text": "अथाभिसृत्य परतिवार्य तान अरीन; धनंजयस्याभि रथं महारथाः\nशिखण्डिशैनेय यमाः शितैः शरैर; विदारयन्तॊ वयनदन सुभौरवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 67, + "text": "ततॊ ऽभिजघ्नुः कुपिताः परस्परं; शरैस तदाञ्जॊ गतिभिः सुतेजनैः\nकुरुप्रवीराः सह सृञ्जयैर यथा; असुराः पुरा देववरैर अयॊधयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 68, + "text": "जयेप्सवः सवर्गमनाय चॊत्सुकाः; पतन्ति नागाश्वरथाः परंतप\nजगर्जुर उच्चैर बलवच च विव्यधुः; शरैः सुमुक्तैर इतरेतरं पृथक" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 57, + "shloka": 69, + "text": "शरान्धकारे तु महात्मभिः कृते; महामृधे यॊधवरैः ���रस्परम\nबभुर दशाशा न दिवं च पार्थिव; परभा च सूर्यस्य तमॊवृताभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nराजन कुरूणां परवरैर बलैर भीमम अभिद्रुतम\nमज्जन्तम इव कौन्तेयम उज्जिहीर्षुर धनंजयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 2, + "text": "विमृद्य सूतपुत्रस्य सेनां भारत सायकैः\nपराहिणॊन मृत्युलॊकाय परवीरान धनंजयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 3, + "text": "ततॊ ऽसयाम्बरम आवृत्य शरजालानि भागशः\nअदृश्यन्त तथान्ये च निघ्नन्तस तव वाहिनीम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 4, + "text": "स पक्षिसंघाचरितम आकाशं पूरयञ शरैः\nधनंजयॊ महाराज कुरूणाम अन्तकॊ ऽभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 5, + "text": "ततॊ भल्लैः कषुरप्रैश च नाराचैर निर्मलैर अपि\nगात्राणि पराक्षिणॊत पार्थः शैरांसि च चकर्त ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 6, + "text": "छिन्नगात्रैर विकवचैर विशिरस्कैः समन्ततः\nपतितैश चपतद्भिश च यॊधैर आसीत समावृतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 7, + "text": "धनंजय शराभ्यस्तैः सयन्दनाश्वनरद्विपैः\nरणभूमिर अभूद राजन महावैतरणी यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 8, + "text": "इषा चक्राक्षभङ्गैश च वयश्वैः साश्वैश च युध्यताम\nससूतैर हतसूतैश च रथैः सतीर्णाभवन मही" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 9, + "text": "सुवर्णवर्म संनाहैर यॊधैः कनकभूषणैः\nआस्थिताः कृतवर्माणॊ भद्रा नित्यमदा दविपाः\nकरुद्धाः करुद्धैर महामात्रैः परेषितार्जुनम अभ्ययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 10, + "text": "चतुःशताः शरवर्षैर हताः पेतुः किरीटिना\nपर्यस्तानीव शृङ्गाणि ससत्त्वानि महागिरेः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 11, + "text": "धनंजय शराभ्यस्तैः सतीर्णा भूर वरवारणैः\nअभिपेदे ऽरजुन रथॊ घनान भिन्दन्निवांशुमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 12, + "text": "हतैर गजमनुष्याश्वैर भग्नैश च बहुधा रथैः\nविशस्त्र पत्रकवचैर युद्धशौण्डैर गतासुभिः\nअपविद्धायुधैर मार्गः सतीर्णॊ ऽभूत फल्गुनेन वै" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 13, + "text": "वयस्फूर्जयच च गाण्डीवं सुमहद भैरवस्वनम\nघॊरॊ वज्रविनिष्पेषः सतनयित्नॊर इवाम्बरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 14, + "text": "ततः परदीर्यत चमूर धनंजय शराहता\nमहावातसमाविद्धा महानौर इव सागरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 15, + "text": "नानारूपाः परहरणाः शरा गाण्डीवचॊदिताः\nअलातॊल्काशनि परख्यास तव सैन्यं विनिर्दहन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 16, + "text": "महागिरौ वेणुवनं निशि परज्वलितं यथा\nतथा तव महत सैन्यं परास्फुरच छरपीडितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 17, + "text": "संपिष्ट दग्धविध्वस्तं तव सैन्यं किरीटिना\nहतम्प्रविहतं बाणैः सर्वतः परद्रुतं दिशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 18, + "text": "महावने मृगगणा दावाग्निग्रसिता यथा\nकुरवः पर्यवर्तन्त निर्दग्धाः सव्यसाचिना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 19, + "text": "उत्सृज्य हि महाबाहुं भीमसेनं तदा रणे\nबलं कुरूणाम उद्विग्नं सर्वम आसीत पराङ्मुखम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 20, + "text": "ततः कुरुषु भग्नेषु बीभत्सुर अपराजितः\nभीमसेनं समासाद्य मुहूर्तं सॊ ऽभयवर्तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 21, + "text": "समागम्य स भीमेन मन्त्रयित्वा च फल्गुनः\nविशल्यम अरुजं चास्मै कथयित्वा युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 22, + "text": "भीमसेनाभ्यनुज्ञातस ततः परायाद धनंजयः\nनादयन रथघॊषेण पृथिवीं दयां च भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 23, + "text": "ततः परिवृतॊ भीमैर दशभिः शत्रुपुङ्गवैः\nदुःशासनाद अवरजैस तव पुत्रैर धनंजयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 24, + "text": "ते तम अभ्यर्दयन बाणैर उल्काभिर इव कुञ्जरम\nआततेष्व असनाः करूरा नृत्यन्त इव भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 25, + "text": "अपसव्यांस तु तांश चक्रे रथेन मधुसूदनः\nततस ते पराद्रवञ शूराः पराङ्मुख रथे ऽरजुने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 26, + "text": "तेषाम आपततां केतून रथांश चापानि सायकान\nनाराचैर अर्धचन्द्रैश च कषिप्रं पार्थॊ नयपातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 27, + "text": "अथान्यैर दशभिर भल्लैः शिरांस्य एषां नयपातयत\nरॊषसंरक्त नेत्राणि संदष्टौष्ठानि भूतले\nतानि वक्त्राणि विबभुर वयॊम्नि तारागणा इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 58, + "shloka": 28, + "text": "तांस तु भल्लैर महावेगैर दशभिर दश कौरवान\nरुक्माङ्गदान रुक्मपुङ्खैर विद्ध्वा परायाद अमित्रहा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nतं तु यान्तं महावेगैर अश्वैः कपिवरध्वजम\nयुद्धायाभ्यद्रवन वीराः कुरूणां नवती रथाः\nपरिवव्रुर नरव्याघ्रा नरव्याघ्रं रणे ऽरजुनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 2, + "text": "कृष्णः शवेतान महावेगान अश्वान कनकभूषणान\nमुक्ताजालप्रतिच्छन्नान परैषीत कर्ण रथं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 3, + "text": "ततः कर्ण रथं यान्तम अरीन घनन्तं धनंजयम\nबाणवर्षैर अभिघ्नन्तः संशप्तक रथा ययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 4, + "text": "तवरमाणांस तु तान सर्वान ससूतेष्व असन धवजान\nजघान नवतिं वीरान अर्जुनॊ निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 5, + "text": "ते ऽपतन्त हता बाणैर नानारूपैः किरीटिना\nसविमाना यथा सिद्धाः सवर्गात पुण्यक्षये तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 6, + "text": "ततः सरथ नागाश्वाः कुरवः कुरुसत्तम\nनिर्भया भरतश्रेष्ठम अभ्यवर्तन्त फल्गुनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 7, + "text": "तद आयस्तम अमुक्तास्त्रम उदीर्णवरवारणम\nपुत्राणां ते महत सैन्यं समरौत्सीद धनंजयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 8, + "text": "शक्त्यृष्टि तॊमरप्रासैर गदा निस्त्रिंशसायकैः\nपराच्छादयन महेष्वासाः कुरवः कुरुनन्दनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 9, + "text": "तां कुरूणां परविततां शस्त्रवृष्टिं समुद्यताम\nवयधमत पाण्डवॊ बाणैस तमः सूर्य इवांशुभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 10, + "text": "ततॊ मलेच्छाः सथितैर मत्तैस तरयॊदश शतैर गजैः\nपार्श्वतॊ ऽभयहनन पार्थं तव पुत्रस्य शासनात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 11, + "text": "कर्णिनालीकनाराचैस तॊमरैः परासशक्तिभिः\nकम्पनैर भिण्डिपालैश च रथस्थं पार्थम आर्दयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 12, + "text": "ताम अस्त्रवृष्टिं परहितां दविपस्थैर यवनैः समयन\nचिच्छेद निशितैर भल्लैर अर्धचन्द्रैश च फल्गुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 13, + "text": "अथ तान दविरदान सर्वान नाना लिङ्गैर महाशरैः\nसपताकान सहारॊहान गिरीन वज्रैर इवाभिनत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 14, + "text": "ते हेमपुङ्खैर इषुभिर आचिता हेममालिनः\nहताः पेतुर महानागाः साग्निज्वाला इवाद्रयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 15, + "text": "ततॊ गाण्डीवनिर्घॊषॊ महान आसीद विशां पते\nसतनतां कूजतां चैव मनुष्यगजवाजिनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 16, + "text": "कुञ्जराश च हता राजन पराद्रवंस ते समन्ततः\nअश्वांश च पर्यधावन्त हतारॊहा दिशॊ दश" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 17, + "text": "रथा हीना महाराज रथिभिर वाजिभिस तथा\nगन्धर्वनगराकारा दृश्यन्ते सम सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 18, + "text": "अश्वारॊहा महाराज धावमानास ततस ततः\nतत्र तत्रैव दृश्यन्ते पतिताः पार्थ सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 19, + "text": "तस्मिन कषणे पाण्डवस्य बाह्वॊर बलम अदृश्यत\nयत सादिनॊ वारणांश च रथांश चैकॊ ऽजयद युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 20, + "text": "ततस तर्यङ्गेण महता बलेन भरतर्षभ\nदृष्ट्वा परिवृतं राजन भीमसेनः किरीटिनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 21, + "text": "हतावशेषान उत्सृज्य तवदीयान कति चिद रथान\nजवेनाभ्यद्रवद राजन धनंजयरथं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 22, + "text": "ततस तत पराद्रवत सैन्यं हतभूयिष्ठम आतुरम\nदृष्ट्वा यद अर्जुनं भीमॊ जगाम भरातरं परति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 23, + "text": "हतावशिष्टांस तुरगान अर्जुनेन महाजवान\nभीमॊ वयधमद अभ्रान्तॊ गदापाणिर महाहवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 24, + "text": "कालरात्रिम इवात्युग्रां नरनागाश्वभॊजनाम\nपराकाराट्ट पुरद्वार दारणीम अतिदारुणाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 25, + "text": "ततॊ गदां नृनागाश्वेष्व आशु भीमॊ वयवासृजत\nसा जघान बहून अश्वान अश्वारॊहांश च मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 26, + "text": "कांस्यायस तनुत्रांस तान नरान अश्वांश च पाण्डवः\nपॊथयाम आस गदया सशब्दहं ते ऽपतन हताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 27, + "text": "हत्वा तु तद गजानीकं भीमसेनॊ महाबलः\nपुनः सवरथम आस्थाय पृष्ठतॊ ऽरजुनम अन्वगात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 28, + "text": "हतं पराङ्मुख परायं निरुत्साहं परं बलम\nवयालम्बत महाराज परायशः शस्त्रवेष्टितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 29, + "text": "विलम्बमानं तत सैन्यम अप्रगल्भम अवस्थितम\nदृष्ट्वा पराच्छादयद बाणैर अर्जुनः पराणतापनैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 30, + "text": "ततः कुरूणाम अभवद आर्तनादॊ महामृधे\nरथाश्वनागासु हरैर वध्यताम अर्जुनेषुभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 31, + "text": "हाहाकृतं भृशं तस्थौ लीयमानं परस्परम\nअलातचक्रवत सैन्यं तदाब्भ्रमत तावकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 32, + "text": "आदीप्तं तव तत सैन्यं शरैश छिन्नतनुच छदम\nआसीत सवशॊणित कलिन्नं फुल्लाशॊक वनं यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 33, + "text": "तद दृष्ट्वा कुरवस तत्र विक्रान्तं सव्यसाचिनः\nनिराशाः समपद्यन्त सर्वे कर्णस्य जीविते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 34, + "text": "अविषह्यं तु पार्थस्य शरसंपातम आहवे\nमत्वा नयवर्तन कुरवॊ जिता गाण्डीवधन्वना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 35, + "text": "ते हित्वा समरे पार्थं वध्यमानाश च स��यकैः\nपरदुद्रुवुर दिशॊ भीताश चुक्रुशुश चापि सूतजम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 36, + "text": "अभ्यद्रवत तान पार्थः किरञ शरशतान बहून\nहर्षयन पाण्डवान यॊधान भीमसेनपुरॊगमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 37, + "text": "पुत्रास तु ते महाराज जग्मुः कर्ण रथं परथि\nअगाधे मज्जतां तेषां दवीपः कर्णॊ ऽभवत तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 38, + "text": "कुरवॊ हि महाराज निर्विषाः पन्नगा इव\nकर्णम एवॊपलीयन्त भयाद गाण्डीवधन्वनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 39, + "text": "यथा सर्वाणि भूतानि मृत्यॊर भीतानि भारत\nधर्मम एवॊपलीयन्ते कर्मवन्ति हि यानि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 40, + "text": "तथा कर्णं महेष्वासं पुत्रास तव नराधिप\nउपालीयन्त संत्रासात पाण्डवस्यमहात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 41, + "text": "ताञ शॊणितपरिक्लिन्नान विषमस्थाञ शरातुरान\nमा भैष्टेत्य अब्रवीत कर्णॊ हय अभितॊ माम इतेति च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 42, + "text": "संभग्नं हि बलं दृष्ट्वा बलात पार्थेन तावकम\nधनुर विस्फारयन कर्णस तस्थौ शत्रुजिघांसया\nपाञ्चालान पुनर आधावत पश्यतः सव्यसाचिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 43, + "text": "ततः कषणेन कषितिपाः कषतजप्रतिमेक्षणाः\nकर्णं ववर्षुर बाणौघैर यथा मेघा महीधरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 44, + "text": "ततः शरसहस्राणि कर्ण मुक्तानि मारिष\nवययॊजयन्त पाञ्चालान पराणैः पराणभृतां वर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 59, + "shloka": 45, + "text": "ततॊ रणॊ महान आसीत पाञ्चालानां विशां पते\nवध्यतां सूतपुत्रेण मित्रार्थे ऽमित्रघातिनाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nततः कर्णः कुरुषु परद्रुतेषु; वरूथिना शवेतहयेन राजन\nपाञ्चाल पुत्रान वयधमत सूतपुत्रॊ; महेषुभिर वात इवाभ्रसंघान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 2, + "text": "सूतं रथाद अज्ञलिकेन पात्य; जघान चाश्वाञ जनमेजयस्य\nशतानीकं सुत सॊमं च भल्लैर; अवाकिरद धनुषी चाप्य अकृन्तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 3, + "text": "धृष्टद्युम्नं निर्बिभेदाथ षड्भिर; जघान चाश्वं दक्षिणं तस्य संख्ये\nहत्वा चाश्वान सात्यकेः सूतपुत्रः; कैकेय पुत्रं नयवधीद विशॊकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 4, + "text": "तम अभ्यधावन निहते कुमारे; कैकेय सेनापतिर उग्रधन्वा\nशरैर विभिन्नं भृशम उग्रवेगैः; कर्णात्मजं सॊ ऽभयहनत सुषेणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 5, + "text": "तस्यार्ध चन्द्रैस तरिभिर उच्चकर्त; परसह्य बाहू च शिरश च कर्णः\nस सयन्दनाद गाम अपतद गतासुः; परश्वधैः शाल इवावरुग्णः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 6, + "text": "हताश्वम अञ्जॊ गतिभिः सुषेणः; शिनिप्रवीरं निशितैः पृषत्कैः\nपरच्छाद्य नृत्यन्न इव सौति पुत्रः; शैनेय बाणाभिहतः पपात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 7, + "text": "पुत्रे हते करॊधपरीत चेताः; कर्णः शिनीनाम ऋषभं जिघांसुः\nहतॊ ऽसि शैनेय इति बरुवन स; वयवासृजद बाणम अमित्रसाहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 8, + "text": "स तस्य चिच्छेद शरं शिखण्डी; तरिभिस तरिभिश च परतुतॊद कर्णम\nशिखण्डिनः कर्मुकं स धवजं च; छित्त्वा शराभ्याम अहनत सुजातम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 9, + "text": "शिखण्डिनं षड्भिर अविध्यद उग्रॊ; दान्तॊ धर्ष्टद्युम्न शिरश चकर्त\nअथाभिनत सुत सॊमं शरेण; स संशितेनाधिरथिर महात्मा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 10, + "text": "अथाक्रन्दे तुमुले वर्तमाने; धार्ष्टद्युम्ने निहते तत्र कृष्णः\nअपाञ्चाल्यं करियते याहि पार्थ; कर्णं जहीत्य अब्रवीद राजसिंह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 11, + "text": "ततः परहस्याशु नरप्रवीरॊ; रथं रथेनाधिरथेर जगाम\nभये तेषां तराणम इच्छन सुबाहुर; अभ्याहतानां रथरूथपेन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 12, + "text": "विस्फार्य गाण्डीवम अथॊग्र घॊषं; जयया समाहत्य तले भृशं च\nबाणान्ध कारं सहसैव कृत्वा; जघान नागाश्वरथान नरांश च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 13, + "text": "तं भीमसेनॊ ऽनु ययौ रथेन; पृष्ठे रक्षन पाण्डवम एकवीरम\nतौ राजपुत्रौ तवरितौ रथाभ्यां; कर्णाय याताव अरिभिर विमुक्तौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 14, + "text": "अत्रान्तरे सुमहत सूतपुत्रश; चक्रे युद्धं सॊमकान संप्रमृद्नन\nरथाश्वमातङ्गगणाञ जघान; परच्छादयाम आस दिशः शरैश च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 15, + "text": "तम उत्तमौजा जनमेजयश च; करुद्धौ युधामन्युशिखण्डिनौ च\nकर्णं विनेदुः सहिताः पृषत्कैः; संमर्दमानाः सह पार्षतेन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 16, + "text": "ते पञ्च पाञ्चाल रथाः सुरूपैर; वैकर्तनं कर्णम अभिद्रवन्तः\nतस्माद रथाच चयावयितुं न शेकुर; धैर्यात कृतात्मानम इवेन्द्रियाणि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 17, + "text": "तेषां धनूंषि धवजवाजि सूतांस; तूणं पताकाश च निकृत्य बाणैः\nतान पञ्चभिः स तव अहनत पृषत्कैः; कर्णस ततः सिंह इवॊन्नन��द" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 18, + "text": "तस्यास्यतस तान अभिनिघ्नतश च; जया बाणहस्तस्य धनुः सवनेन\nसाद्रि दरुमा सयात पृथिवी विशीर्णा; इत्य एव मत्वा जनता वयषीदत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 19, + "text": "स शक्रचापप्रतिमेन धन्वना; भृशाततेनाधिरथिः शरान सृजन\nबभौ रणे दीप्तमरीचि मण्डलॊ; यथांशु माली परिवृषवांस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 20, + "text": "शिखण्डिनं दवादशभिः पराभिनच; छितैः शरैः षड्भिर अथॊत्तमौजसम\nतरिहिर युधामन्युम अविध्यद आशुगैस; तरिभिस तरिभिः सॊमक पार्षतात्मजौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 21, + "text": "पराजिताः पञ्च महारथास तु ते; महाहवे सूत सूतेन मारिष\nनिरुद्यमास तस्थुर अमित्रमर्दना; यथेन्द्रियार्थात्मवता पराजिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 22, + "text": "निमज्जतस तान अथ कर्ण सागरे; विपन्ननावॊ वणिजॊ यथार्णवे\nउद्दध्रिरे नौभिर इवार्णवाद रथैः; सुकल्पितैर दरौपदिजाः सवमातुलान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 23, + "text": "ततः शिनीनाम ऋषबः शितैः शरैर; निकृत्य कर्ण परहितान इषून बहून\nविदार्य कर्णं निशितैर अयॊ मयैस; तवात्मजं जयेष्ठम अविध्यद अष्टभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 24, + "text": "कृपॊ ऽथ भॊजश च तवात्मजस तथा; सवयं च कर्णॊ निशितैर अताडयत\nस तैश चतुर्भिर युयुधे यदूत्तमॊ; दिग ईश्वरैर दैत्य पतिर यथातथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 25, + "text": "समानतेनेष्व असनेन कूजता; भृशाततेनामित बाणवर्षिणा\nबभूव दुर्धर्षतरः स सात्यकिः; शरन नभॊ मध्यगतॊ यथा रविः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 26, + "text": "पुनः समासाद्य रथान सुदंशिताः; शिनिप्रवीरं जुगुपुः परंतपः\nसमेत्य पाञ्चाल रथा महारणे; मरुद्गणाः शक्रम इवारि निग्रहे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 27, + "text": "ततॊ ऽभवद युद्धम अतीव दारुणं; तवाहितानां तव सैनिकैः सह\nरथाश्वमातङ्गविनाशनं तथा; यथा सुराणाम असुरैः पुराभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 28, + "text": "रथद्विपा वाजिपदातयॊ ऽपि वा; भरमन्ति नानाविध शस्त्रवृष्टिताः\nपरस्परेणाभिहताश च चस्खलुर; विनेदुर आर्ता वयसवॊ ऽपतन्त च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 29, + "text": "तथागते भीम भीस तवात्मजः; ससार राजावरजः किरञ शरैः\nतम अभ्यधावत तवरितॊ वृकॊदरॊ; महारुरुं सिंह इवाभिपेतिवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 30, + "text": "ततस तयॊर युद्धम अतीतमानुषं; परदीव्यतॊः पराणदुरॊदरे ऽभवत\nपरस्परेणाभिनिविष्ट रॊषयॊर; उदग्रयॊः शम्बर शक्रयॊर यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 31, + "text": "शरैः शरीरान्तकरैः सुतेजनैर; निजघ्नतुस ताव इतरेतरं भृशम\nसकृत परभिन्नाव इव वाशितान्तरे; महागजौ मन्मथ सक्तचेतसौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 32, + "text": "तवात्मजस्याथ वृकॊदरस तवरन; धनुः कषुराभ्यां धवजम एव चाच्छिनत\nललाटम अप्य अस्य बिभेद पत्रिणा; शिरश च कायात परजहार सारथेः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 60, + "shloka": 33, + "text": "स राजपुत्रॊ ऽनयद अवाप्य कार्मुकं; वृकॊदरं दवादशभिः पराभिनत\nसवयं नियच्छंस तुरगान अजिह्मगैः; शरैश च भीमं पुनर अभ्यवीवृषत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nतत्राकरॊद दुष्करं राजपुत्रॊ; दुःशासनस तुमुले युध्यमानः\nचिच्छेद भीमस्य धनुः कषुरेण; षड्भिः शरैः सारथिम अप्य अविध्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 2, + "text": "ततॊ ऽभिनद बहुभिः कषिप्रम एव; वरेषुभिर भीमसेनं महात्मा\nस विक्षरन नाग इव परभिन्नॊ; गदाम अस्मै तुमुले पराहिणॊद वै" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 3, + "text": "तयाहरद दश धन्वन्तराणि; दुःशासनं भीमसेनः परसह्य\nतया हतः पतितॊ वेपमानॊ; दुःशासनॊ गदया वेगवत्या" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 4, + "text": "हयाः ससूताश च हता नरेन्द्र; चूर्णीकृतश चास्य रतः पतन्त्या\nविध्वस्तवर्माभरणाम्बर सरग; विचेष्टमानॊ भृशवेदनार्तः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 5, + "text": "ततः समृत्वा भीमसेनस तरस्वी; सापत्नकं यत परयुक्तं सुतैस ते\nरथाद अवप्लुत्य गतः स भूमौ; यत्नेन तस्मिन परणिधाय चक्षुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 6, + "text": "असिं समुद्धृत्य शितं सुधारं; कण्ठे समाक्रम्य च वेपमानम\nउत्कृत्य वक्षः पतितस्य भूमाव; अथापिबच छॊणितम अस्य कॊष्णम\nआस्वाद्य चास्वाद्य च वीक्षमाणः; करुद्धॊ ऽतिवेलं परजगाद वाक्यम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 7, + "text": "सतन्यस्य मातुर मधुसर्पिषॊ वा; माध्वीक पानस्य च सत्कृतस्य\nदिव्यस्य वा तॊयरसस्य पानात; पयॊ दधिभ्यां मथिताच च मुख्यात\nसर्वेभ्य एवाभ्यधिकॊ रसॊ ऽयं; मतॊ ममाद्याहित लॊहितस्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 8, + "text": "एवं बरुवाणं पुनर आद्रवन्तम; आस्वाद्य वल्गन्तम अतिप्रहृष्टम\nये भीमसेनं ददृशुस तदानीं; भयेन ते ऽपि वयथिता निपेतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 9, + "text": "ये चापि तत्रापतिता मनुष्यास; तेषां करेभ्यः पतितं च शस्त्रम\nभयाच च संचुक्रुशुर उच्चकैस ते; निमीलिताक्षा ददृशुश च तन न" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 10, + "text": "ये तत्र भीमं ददृशुः समन्ताद; दौःशासनं तद्रुधिरं पिबन्तम\nसर्वे पलायन्त भयाभिपन्ना; नायं मनुष्य इति भाषमाणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 11, + "text": "शृण्वतां लॊकवीराणाम इदं वचनम अब्रवीत\nएष ते रुधिरं कण्ठात पिबामि पुरुषाधम\nबरूहीदानीं सुसंरब्धः पुनर गौर इति गौर इति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 12, + "text": "परमाण कॊट्यां शयनं कालकूटस्य भॊजनम\nदशनं चाहिभिः कष्टं दाहं च जतु वेश्मनि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 13, + "text": "दयूतेन राज्यहरणम अरण्ये वसतिश च या\nइष्वस्त्राणि च संग्रामेष्व असुखानि च वेश्मनि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 14, + "text": "दुःखान्य एतानि जानीमॊ न सुखानि कदा चन\nधृतराष्ट्रस्य दौरात्म्यात सपुत्रस्या सदा वयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 15, + "text": "इत्य उक्त्वा वचनं राजञ जयं पराप्य वृकॊदरः\nपुनर आह महाराज समयंस तौ केशवार्जुनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 16, + "text": "दुःशासने यद रणे संश्रुतं मे; तद वै सर्वं कृतम अद्येह वीरौ\nअद्यैव दास्याम्य अपरं दवितीयं; दुर्यॊधनं यज्ञपशुं विशस्या\nशिरॊमृदित्वा च पदा दुरात्मनः; शान्तिं लप्स्ये कौरवाणां समक्षम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 61, + "shloka": 17, + "text": "एतावद उक्त्वा वचनं परहृष्टॊ; ननाद अचॊच्चै रुधिरार्द्रगात्रः\nननर्त चैवातिबलॊ महात्मा; वृत्रं निहत्येव सहस्रनेत्रः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nदुःशासने तु निहते पुत्रास तव महारथाः\nमहाक्रॊधविषा वीराः समरेष्व अपलायिनः\nदश राजन महावीर्यॊ भीमं पराच्छादयञ शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 2, + "text": "कवची निषङ्गी पाशी दण्डधारॊ धनुर्धरः\nअलॊलुपः शलः संधॊ वातवेगसुवर्चसौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 3, + "text": "एते समेत्य सहिता भरातृव्यसनकर्शिताः\nभीमसेनं महाबाहुं मार्गणैः समवारयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 4, + "text": "स वार्यमाणॊ विशिखैः समन्तात तैर महारथैः\nभीमः करॊधाभिरक्ताक्षः करुद्धः काल इवाबभौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 5, + "text": "तांस तु भल्लैर महावेगैर दशभिर दशभिः शितैः\nरुक्माङ्गदॊ रुक्मपुङ्खैः पार्थॊ निन्ये यमक्षयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 6, + "text": "हतेषु तेषु वीरेषु परदुद्राव बलं तव\nपश्यतः सू��पुत्रस्य पाण्डवस्य भयार्दितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 7, + "text": "ततः कर्णॊ महाराज परविवेश महारणम\nदृष्ट्वा भीमस्य विक्रान्तम अन्तकस्य परजास्व इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 8, + "text": "तस्य तव आकार भावज्ञः शल्यः समितिशॊभनः\nउवाच वचनं कर्णां परप्त कालम अरिंदम\nमा वयथां कुरु राधेय नैतत तवय्य उपपद्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 9, + "text": "एते दरवन्ति राजानॊ भीमसेनभयार्दिताः\nदुर्यॊधनश च संमूढॊ भरातृव्यसनदुःखितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 10, + "text": "दुःशासनस्य रुधिरे पीयमाने महात्मना\nवयापन्न चेतसश चैव शॊकॊपहतमन्यवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 11, + "text": "दुर्यॊधनम उपासन्ते परिवार्य समन्ततः\nकृपप्रभृतयः कर्णहतशेषाश च सॊदराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 12, + "text": "पाण्डवा लब्धलक्षाश च धनंजय पुरॊगमाः\nतवाम एवाभिमुखाः शूरा युद्धाय समुपास्थिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 13, + "text": "स तं पुरुषशार्दूल पौरुषे महति सथितः\nकषत्रधर्मं पुरस्कृत्य परत्युद्याहि धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 14, + "text": "भारॊ हि धार्तराष्ट्रेण तवयि सर्वः समर्पितः\nतम उद्वह महाबाहॊ यथाशक्ति यथाबलम\nजये सयाद विपुला कीर्तिर धरुवः सवर्गः पराजये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 15, + "text": "वृषसेनश च राधेय संक्रुद्धस तनयस तव\nतवयि मॊहसमापन्ने पाण्डवान अभिधावति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 16, + "text": "एतच छरुत्वा तु वचनं शल्यस्यामित तेजसः\nहृदि मानुष्यकं भावं चक्रे युद्धाय सुस्थिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 17, + "text": "ततः करुद्धॊ वृषसेनॊ ऽभयधावद; आतस्थिवांसं सवरथं हतारिम\nवृकॊदरं कालम इवात्त दण्डं; गदाहस्तं पॊथमानं तवदीयान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 18, + "text": "तम अभ्यधावन नकुलः परवीरॊ; रॊषाद अमित्रं परतुदन पृषत्कैः\nकर्णस्य पुत्रं समरे परहृष्टं; जिष्णुर जिघांसुर मघवेव जम्भम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 19, + "text": "ततॊ धवजं सफाटिकचित्रकम्बुं; चिच्छेद वीरॊ नकुलः कषुरेण\nकर्णात्मजस्येष्व असनं च चित्रं; भल्लेन जाम्बूनदपट्ट नद्धम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 20, + "text": "अथान्यद आदाय धनुः सुशीघ्रं; कर्णात्मजः पाण्डवम अभ्यविध्यत\nदिव्यैर महास्त्रैर नकुलं महास्त्रॊ; दुःशासनस्यापचितिं यियासुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 21, + "text": "ततः करुद्धॊ नकुलस तं महात्मा; शरैर महॊल्का परतिमैर अविध्यत\nदिव्यैरस्त्रैर अभ्यविध्यच च सॊ ऽपि; कर्णस्या पुत्रॊ नकुलं कृतास्त्रः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 22, + "text": "कर्णस्या पुत्रॊ नकुलस्य राजन; सर्वान अश्वान अक्षिणॊद उत्तमास्त्रैः\nवनायुजान सुकुमारस्य शुभ्रान; अलंकृताञ जातरूपेण शीघ्रान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 23, + "text": "ततॊ हताश्वाद अवरुह्य यानाद; आदाय चर्म रुचिरं चाष्ट चन्द्रम\nआकाशसंकाशम असिं गृहीत्वा; पॊप्लूयमानः खगवच चचार" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 24, + "text": "ततॊ ऽनतरिक्षे नृवराश्वनागंश; चिच्छेद मार्गान विचरन विचित्रान\nते परापतन्न असिना गां विशस्ता; यथाश्वमेधे पशवः शमित्रा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 25, + "text": "दविसाहस्रा विदिता युद्धशौण्डा; नानादेश्याः सुभृताः सत्यसंधाः\nएकेन शीघ्रं नकुलेन कृत्ताः; सारेप्सुना इवॊत्तम चन्दनास ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 26, + "text": "तम आपतन्तं नकुलं सॊ ऽभिपत्य; समन्ततः सायकैर अभ्यविध्यत\nस तुद्यमानॊ नकुलः पृषत्कैर; विव्याध वीरं स चुकॊप विद्धः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 27, + "text": "तं कर्ण पुत्रॊ विधमन्तम एकं; नराश्वमातङ्गरथप्रवेकान\nकरीडन्तम अष्टादशभिः पृषत्कैर; विव्याध वीरं स चुकॊप विद्धः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 28, + "text": "ततॊ ऽभयधावत समरे जिघांसुः; कर्णात्मजं पाण्डुसुतॊ नृवीरः\nतस्येषुभिर वयधमत कर्ण पुत्रॊ; महारणे चर्म सहस्रतारम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 29, + "text": "तस्यायसं निशितं तीक्ष्णधारम; असिं विकॊशं गुरुभारसाहम\nदविषच छरीरापहरं सुघॊरम; आधुन्वतः सर्पम इवॊग्ररूपम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 30, + "text": "कषिप्रं शरैः षड्भिर अमित्रसाहश; चकर्त खड्गं निशितैः सुघॊरैः\nपुनश च पीतैर निशितैः पृषत्कैः; सतनान्तरे गाढम अथाभ्यविध्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 31, + "text": "स भीमसेनस्य रतहं हताश्वॊ; माद्री सुतः कर्णसुताभितप्तः\nआपुप्लुवे सिंह इवाचलाग्रं; संप्रेक्षमाणस्य धनंजयस्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 32, + "text": "नकुलम अथ विदित्वा छिन्नबाणासनासिं; विरथम अरिशरार्तं कर्ण पुत्रास्त्र भग्नम\nपवनधुत पताका हरादिनॊ वल्गिताश्वा; वरपुरुषनियत्तास ते रथाः शीघ्रम ईयुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 33, + "text": "दरुपद सुत वरिष्ठाः पञ्च शैनेय षष्ठा; दरुपद दुहितृपुत्��ाः पञ्च चामित्रसाहाः\nदविरदरथनराश्वान सूदयन्तस तवदीयान; भुजग पतिनिकाशैर मार्गणैर आत्तशस्त्राः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 34, + "text": "अथ तव रथमुख्यास तान परतीयुस तवरन्तॊ; हृदिक सुत कृपौ च दरौणिदुर्यॊधनौ च\nशकुनिशुकवृकाश च कराथ देवावृधौ च; दविरदजलदघॊषैः सयन्दनैः कार्मुकैश च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 35, + "text": "तव नरवरवर्यास तान दशैकं च वीरान; परवर शरवराग्र्यैस ताडयन्तॊ ऽभयरुन्धन\nनव जलदसवर्णैर हस्तिभिर तान उदीयुर; गिरिशिखरनिकाशैर भीमवेगैः कुणिन्दाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 36, + "text": "सुकल्पिता हैमवता मदॊत्कटा; रणाभिकामैः कृतिभिः समास्थिताः\nसुवर्णजालावतता बभुर गजास; तथा यथा वै जलदाः सविद्युतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 37, + "text": "कुणिन्द पुत्रॊ दशभिर महायसैः; कृपं ससूताश्वम अपीडयद भृशम\nततः शरद्वत सुत सायकैर हतः; सहैव नागेन पपात भूतले" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 38, + "text": "कुणिन्द पुत्रावरजस तु तॊमरैर; दिवाकरांशु परतिमैर अयॊ मयैः\nरथं च विक्षॊभ्य ननाद नर्दतस; ततॊ ऽसय गान्धारपतिः शिरॊ ऽहरत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 39, + "text": "ततः कुणिन्देषु हतेषु तेष्व अथ; परहृष्टरूपास तव ते महारथाः\nभृशं परदध्मुर लवनाम्बुसंभवान; परांश च बाणासनपाणयॊ ऽभययुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 40, + "text": "अथाभवद युद्धम अतीव दारुणं; पुनः कुरूणां सह पाणु सृञ्जयैः\nशरासि शक्त्यृष्टि गदा परश्वधैर; नराश्वनागासु हरं भृशाकुलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 41, + "text": "रथाश्वमातङ्गपदातिभिस ततः; परस्परं विप्रहतापतन कषितौ\nयथा सविद्युत्स्तनिता बलाहकाः; समास्थिता दिग्भ्य इवॊग्रमारुतैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 42, + "text": "ततः शतानीक हतान महागजांस; तथा रथान पत्तिगणांश च तावकान\nजघान भॊजश च हयान अथापतन; विशस्त्र कृत्ताः कृतवर्मणा दविपाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 43, + "text": "अथापरे दरौणिशराहता दविपास; तरयः ससर्वायुध यॊधकेतवः\nनिपेतुर उर्व्यां वयसवः परपातितास; तथा यथा वज्रहता महाचलाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 44, + "text": "कुणिन्द राजावरजाद अनन्तरः; सतनान्तरे पत्रिवरैर अताडयत\nतवात्मजं तस्य तवात्मजः शरैः; शितैः शरीरं बिभिदे दविपं च तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 45, + "text": "स नागराजः सह राजसूनुना; पपात रक्तं बहु सर्वतः कषरन\nशचीश वज्रप��रहतॊ ऽमुदागमे; यथा जलं गैरिकपर्वतस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 46, + "text": "कुणिन्द पुत्र परहितॊ ऽपरद्विपः; शुकं ससूताश्वरथं वयपॊथयत\nततॊ ऽपतत कराथ शराभिदारितः; सहेश्वरॊ वज्रहतॊ यथा गिरिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 47, + "text": "रथी दविपस्थेन हतॊ ऽपतच छरैः; कराथाधिपः पर्वतजेन दुर्जयः\nस वाजिसूतेष्व असनस तथापतद; यथा महावातहतॊ महाद्रुमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 48, + "text": "वृकॊ दविपस्थं गिरिराजवासिनं; भृशं शरैर दवादशभिः पराभिनत\nततॊ वृकं साश्वरथं महाजवं; तवरंश चतुर्भिश चरणे वयपॊथयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 49, + "text": "स नागराजः सनियन्तृकॊ ऽपतत; पराहतॊ बभ्रु सुतेषु भिर भृशम\nस चापि देवावृध सूनुर अर्दितः; पपात नुन्नः सहदेव सूनुना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 50, + "text": "विषाण पॊत्रापरगात्रघातिना; गजेन हन्तुं शकुनेः कुणिन्दजः\nजगाम वेगेन भृशार्दयंश च तं; ततॊ ऽसय गान्धारपतिः शिरॊ ऽहरत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 51, + "text": "ततः शतानीक हता महागजा; हया रथाः पत्तिगणाश च तावकाः\nसुपर्णवातप्रहता यथा नगास; तथागता गाम अवशा विचूर्णिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 52, + "text": "ततॊ ऽभयविध्यद बहुभिः शितैः शरैः; कुणिन्द पुत्रॊ नकुलात्मजं समयन\nततॊ ऽसय कायान निचकर्त नाकुलिः; शिरः करुषेणाम्बुज संनिभाननम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 53, + "text": "ततः शतानीकम अविध्यद आशुगैस; तरिभिः शितैः कर्णसुतॊ ऽरजुनं तरिभिः\nतरिभिश च भीमं नकुलं च सप्तभिर; जनार्दनं दवादशभिश च सायकैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 54, + "text": "तद अस्य कर्मातिमनुष्य कर्मणः; समीक्ष्य हृष्टाः कुरवॊ ऽभयपूजयन\nपराक्रमज्ञास तु धनंजयस्य ते; हुतॊ ऽयम अग्नाव इति तं तु मेनिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 55, + "text": "ततः किरीटी परवीर घाती; हताश्वम आलॊक्य नरप्रवीरम\nतम अभ्यधावद वृषसेनम आहवे; ससूतजस्य परमुखे सथितं तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 56, + "text": "तम आपतन्तं नरवीरम उग्रं; महाहवे बाणसहस्रधारिणम\nअभ्यापतत कर्णसुतॊ महारथॊ; यथैव चेन्द्रं नमुचिः पुरातने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 57, + "text": "ततॊ ऽदभुतेनैक शतेन पार्थं; शरैर विद्ध्वा सूतपुत्रस्य पुत्रः\nननाद नादं सुमहानुभावॊ; विद्ध्वेव शक्रं नमुचिः पुरा वै" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 58, + "text": "पुनः स पार्थं वृषसेन उग्रैर; बाणैर अव���ध्यद भुजमूलमध्ये\nतथैव कृष्णं नवभिः समार्दयत; पुनश च पार्थं दशभिः शिताग्रैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 59, + "text": "ततः किरीटी रणमूर्ध्नि कॊपात; कृत्वा तरिशाखां भरुकुटिं ललाटे\nमुमॊच बाणान विशिखान महात्मा; वधाय राजन सूतपुत्रस्य संख्ये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 60, + "text": "विव्याध चैनं दशभिः पृषत्कैर; मर्मस्व असक्तं परसभं किरीटी\nचिच्छेद चास्येष्व असनं भुजौ च; कषुरैर चतुर्भिः शिर एव चॊग्रैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 61, + "text": "स पार्थ बाणाभिहतः पपात; रथाद विबाहुर विशिरा धरायाम\nसुपुष्पितः पर्णधरॊ ऽतिकायॊ; वातेरितः शाल इवाद्रिशृङ्गात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 62, + "shloka": 62, + "text": "तं परेक्ष्य बाणाभिहतं पतन्तं; रथात सुतं सूतजः कषिप्रकारी\nरथं रथेनाशु जगाम वेगात; किरीटिनः पुत्र बधाभितप्तः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nवृषसेनं हतं दृष्ट्वा शॊकामर्ष समन्वितः\nमुक्त्वा शॊकॊद्भवं वारि नेत्राभ्यां सहसा वृषः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 2, + "text": "रथेन कर्णस तेजस्वी जगामाभिमुखॊ रिपून\nयुद्धायामर्ष ताम्राक्षः समाहूय धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 3, + "text": "तौ रथौ सूर्यसंकाशौ वैयाघ्रपरिवारणौ\nसमेतौ ददृशुस तत्र दवाव इवार्कौ समागतौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 4, + "text": "शवेताश्वौ पुरुषादित्याव आस्थिताव अरिमर्दनौ\nशुशुभाते महात्मानौ चन्द्रादित्यौ यथा दिवि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 5, + "text": "तौ दृष्ट्वा विस्मयं जग्मुः सर्वभूतानि मारिष\nतरैलॊक्यविजये यत्ताव इन्द्र वैरॊचनाव इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 6, + "text": "रथज्या तलनिर्ह्रादैर बाणशङ्खरवैर अपि\nतौ रथाव अभिधावन्तौ समालॊक्य महीक्षिताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 7, + "text": "धवजौ च दृष्ट्वा संसक्तौ विस्मयः समपद्यत\nहस्तिकक्ष्यां च कर्णस्य वानरं च किरीटिनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 8, + "text": "तौ रथौ संप्रसक्तौ च दृष्ट्वा भारत पार्थिवाः\nसिंहनाद रवांश चक्रुः साधुवादांश च पुष्कलान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 9, + "text": "शरुत्वा तु दवैरथं ताभ्यां तत्र यॊधाः समन्ततः\nचक्रुर बाहुवलम चैव तथा चेला वलं महत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 10, + "text": "आजग्मुः कुरवस तत्र वादित्रानुगतास तदा\nकर्णं परहर्षयन्तश च शङ्खान दध्मुश च पुष्कलान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 11, + "text": "तथैव पाण्डवाः सर्वे हर्षयन्तॊ धनंजयम\nतूर्यशङ्खनिनादेन दिशः सर्वा वयनादयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 12, + "text": "कष्वेडितास्फॊटितॊत्क्रुष्टैस तुमुलं सर्वतॊ ऽभवत\nबाहुघॊषाश च वीराणां कर्णार्जुन समागमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 13, + "text": "तौ दृष्ट्वा पुरुषव्याघ्रौ रथस्थौ रथिनां वरौ\nपरगृहीतमहाचापौ शरशक्तिगदायुधौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 14, + "text": "वर्मिणौ बद्धनिस्त्रिंशॊ शेताश्वौ शङ्खशॊभिनौ\nतूणीरवरसंपन्नौ दवाव अपि सम सुदर्शनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 15, + "text": "रक्तचन्दन दिग्धाङ्गौ समदौ वृषभाव इव\nआशीविषसमप्रख्यौ यम कालान्तकॊपमौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 16, + "text": "इन्द्र वृत्राव इव करुद्धौ सूर्या चान्द्रमस परभौ\nमहाग्रहाव इव करूरौ युगान्ते समुपस्थितौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 17, + "text": "देवगर्भौ देवसमौ देवतुल्यौ च रूपतः\nसमेतौ पुरुषव्याघ्रौ परेक्ष्य कर्ण धनंजयौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 18, + "text": "उभौ वरायुधधराव उभौ रणकृतश्रमौ\nउभौ च बाहुशब्देन नादयन्तौ नभस्तलम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 19, + "text": "उभौ विश्रुत कर्माणौ पौरुषेणा बलेन च\nउभौ च सदृशौ युद्धे शम्बरामर राजयॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 20, + "text": "कातवीर्य समौ युद्धे तथा दाशरभेः समौ\nविष्णुवीर्यसमौ वीर्ये तथा बव समौ युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 21, + "text": "उभौ शवेतहयौ राजन रथप्रवर वाहिनौ\nसारथी परवरौ चैव तयॊर आस्तां महाबलौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 22, + "text": "तौ तु दृष्ट्वा महाराज राजमानौ महारथौ\nसिद्धचारणसंघानां विस्मयः समपद्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 23, + "text": "धार्तराष्ट्रास ततः कर्णं सबला भरतर्षभ\nपरिवाव्रुर महात्मानं कषिप्रम आहवशॊभिनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 24, + "text": "तथैव पाण्डवा हृष्टा धृष्टद्युम्नपुरॊगमाः\nपरिवव्रुर महात्मानं पार्थम अप्रतिमां युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 25, + "text": "तावकानां रणे कर्णॊ गलह आसीद विशां पते\nतथैव पाण्डवेयानां गलहः पार्थॊ ऽभवद युधि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 26, + "text": "त एव सभ्यास तत्रासान परेक्षकाश चाभवन सम ते\nतत्रैषां गलहमानानां धरुवौ जयपराजयौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 27, + "text": "ताभ्यां दयूतं समायत्तं विजयायेतराय वा\nअस्माकं पण्डवानां च स���ितानां रणमूर्धनि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 28, + "text": "तौ तु सथितौ महाराज समरे युद्धशालिनौ\nअन्यॊन्यं परतिसंरब्धाव अन्यॊन्यस्या जयैषिणौ\nअन्यॊन्यं परतिसंरब्धाव अन्यॊन्यस्य जयैषिणौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 29, + "text": "ताव उभौ परतिहीर्षेताम इन्द्र वृत्राव इवाभितः\nभीमरूपा धराव आस्तं महाधूमाव इव गरहौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 30, + "text": "ततॊ ऽनतरिक्षे साक्षेपा विवादा भरतर्षभ\nमिथॊ भेदाश च भूतानाम आसन कर्णाजुनान्तरे\nवयाश्रयन्त दिशॊ भिन्नाः सर्वलॊकाश च मारिष" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 31, + "text": "देवदानवगन्धर्वाः पिशाच्चॊरग राक्षसाः\nपरतिपक्ष गरहं चक्रुः कर्णार्जुन समागमे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 32, + "text": "दयौर आसीत्क कर्णतॊ वयग्रा सनक्षत्रा विशां पते\nभूमिर विशाला पार्थस्य मातापुत्रस्य भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 33, + "text": "सरितः सागराश चैव गिरयश च नरॊत्तम\nवृक्षाश चौषधयस तत्र वयाश्रयन्ति किरीटिनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 34, + "text": "असुरा यातुधानाश च गरुह्यकाश च परंतप\nकर्णतः समपद्यन्त खे चराणि वयांसि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 35, + "text": "रत्नानि निधयः सर्वे वेदाश चाख्यानपाञ्चमाः\nसॊपवेदॊपनिषदः सरहस्याः ससंग्रहाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 36, + "text": "वासुकिश चित्रसेनश च तक्षाकश चॊपतक्षकः\nपर्वताश च तथा सर्वे काद्रवेयाश च सान्वयाः\nविषवन्तॊ महारॊषा नागाश चार्जुनतॊ ऽभवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 37, + "text": "ऐरावताः सौरभेया वैशालेयाश च भॊगिनः\nएते ऽभवन्न अर्जुनतः कषुद्र सर्पास तु कर्णतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 38, + "text": "ईहामृगा वयाड मृगा मङ्गल्याश च मृगद्विजाः\nपार्थस्य विजयं राजन सर्व एवाभिसंश्रिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 39, + "text": "वसवॊ मरुतः साध्या रुद्रा विश्वे ऽशविनौ तथा\nअग्निर इन्द्रश च सॊमश च पवनश च दिशॊ दश\nधनंजयम उपाजग्मुर आदित्याः कर्णतॊ ऽभवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 40, + "text": "देवास तु पितृभिः सार्धां सगणार्जुनतॊ ऽभवन\nयमॊ वैश्रवणश चैव वरुणश च यतॊ ऽरजुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 41, + "text": "देव बरह्म नृपर्षीणां गणाः पाण्डवतॊ ऽभवन\nतुम्बुरु परमुखा राजन गन्धर्वाश च यतॊ ऽरजुनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 42, + "text": "परावेयाः साह मौनेयैर गन्धर्वाप्सरसां गणाः\nईहामृगव्याड मृगैर दविपाश च रथपत्तिभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 43, + "text": "उह्यमानास तथा मेघैर वायुना च मनीषिणः\nदिदृक्षवः समाजग्मुः कर्णार्जुन समागमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 44, + "text": "देवदानवगन्धर्वा नागा यक्षाः पतत्रिणः\nमहर्षयॊ वेद विदः पितरश च सवधा भुजः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 45, + "text": "तपॊ विद्यास तथौषध्यॊ नानारूपाम्बर तविषः\nअन्तरिक्षे महाराज विनदन्तॊ ऽवतस्थिरे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 46, + "text": "बरह्मा बरह्मर्षिभिः सार्धं परजापतिभिर एव च\nभवेनावस्थितॊ यानं दिव्यं तं देशम आभ्ययात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 47, + "text": "दृष्ट्वा परजापतिं देवाः सवयं भुवम उपागमन\nसमॊ ऽसतु देव विजय एतयॊर नरसिंहयॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 48, + "text": "तद उपश्रुत्य मघवा परणिपत्य पितामहम\nकर्णाजुन विनाशेन मा नश्यत्व अखिलं जगत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 49, + "text": "सवयम्भॊ बरूहि तद वाक्यं समॊ ऽसतु विजयॊ ऽनयॊः\nतत तथास्तु नमस ते ऽसतु परसीद भगवन मम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 50, + "text": "बरह्मेशानाव अथॊ वाक्यम ऊचतुस तरिदशेश्वरम\nविजयॊ धरुव एवास्तु विजयस्य महात्मनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 51, + "text": "मनस्वी बलवाञ शूरः कृतास्त्रश च तपॊधनः\nबिभर्ति च महातेजा धनुर्वेदम अशेषतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 52, + "text": "अतिक्रमेच च माहात्म्याद दिष्टम एतस्य पर्ययात\nअतिक्रान्ते च लॊकानाम अभावॊ नियतॊ भवेत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 53, + "text": "न विद्यते वयवस्थानं कृष्णयॊः करुद्धयॊः कव चित\nसरष्टारौ हय असतश चॊभौ सतश च पुरुषर्षभौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 54, + "text": "नरनारायणाव एतौ पुराणाव ऋषिसत्तमौ\nअनियत्तौ नियन्ताराव अभीतौ सम परंतपौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 55, + "text": "कर्णॊ लॊकान अयं मुख्यान पराप्त्नॊतु पुरुषर्षभः\nवीरॊ वैकर्तनः शूरॊ विजयस तव अस्तु कृष्णयॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 56, + "text": "वसूनां च सलॊकत्वं मरुतां वा समाप्नुयात\nसहितॊ दरॊण भीष्माभ्यां नाकलॊके महीयताम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 57, + "text": "इत्य उक्तॊ देवदेवाभ्यां सहस्राक्षॊ ऽबरवीद वचः\nआमन्त्र्य सर्वभूतानि बरह्मेशानानुशासनात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 58, + "text": "शरुतं भवद्भिर यात परॊक्तं भगवाद्भ्यां जगद धितम\nतत तथा नान्यथा तद धि तिष्ठध्वं गतमन्यवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 59, + "text": "इति शरुत्वेन्द्र वचनां सर्वभूतानि मारिष\nविस्मितान्य अभवन राजन पूजयां चक्रिरे च तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 60, + "text": "वयसृजांश च सुगन्धीनि नानारूपाणि खात तथा\nपुष्पवर्षाणि बिबुधा देव तूर्याण्य अवादयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 61, + "text": "दिदृक्षवश चाप्रतिमं दवैरथं नरसिंहयॊः\nदेवदानवगन्धर्वाः सर्व एवावतस्थिरे\nरथौ च तौ शवेतहयौ युक्तकेतू महास्वनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 62, + "text": "समागता लॊकवीराः शङ्खान दध्मुः पृथक पृथक\nवासुदेवार्जुनौ वीरौ कर्ण शल्यौ च भारत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 63, + "text": "तद भीरु संत्रास करं युद्धं समभवत तदा\nअन्यॊन्यस्पर्धिनॊर वीर्ये शक्रशम्बरयॊर इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 64, + "text": "तयॊर धवजौ वीतमालौ शुशुभाते रथस्थितौ\nपृथग रूपौ समार्छन्तौ करॊधं युद्धे परस्परम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 65, + "text": "कर्णस्याशीविषनिभा रत्नसारवती दृढा\nपुरंदर धनुःप्रख्या हस्तिकक्ष्या वयराजत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 66, + "text": "कपिश्रेष्ठस तु पार्थस्य वयादितास्यॊ भयंकरः\nभीषयन्न एव दंष्ट्राभिर दुर्निरीक्ष्यॊ रविर यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 67, + "text": "युद्द्धाभिलाषुकॊ भूत्वा धवजॊ गाण्डीवधन्वनः\nकर्ण धवजम उपातिष्ठत सॊ ऽवदीद अभिनर्दयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 68, + "text": "उत्पत्य च महावेगः कक्ष्याम अभ्यहनत कपि\nनखैश च दशनैर्श चैव गरुडः पन्नगं यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 69, + "text": "सुकिङ्किणीकाभरणा कालपाशॊपमायसी\nअभ्यद्रवत सुसंक्रुद्धा नागकक्ष्या महाकपिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 70, + "text": "उभयॊर उत्तमे युद्धे दवैरथे दयूत आहृते\nपरकुर्वाते धवजौ युद्धं परत्यहेषन हयान हयाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 71, + "text": "अविध्यत पुण्डरीकाक्षः शल्यं नयनसायकैः\nस चापि पुण्डरीकाक्षं तथैवाभिसमैक्षत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 72, + "text": "तत्राजयद वासुदेवः शल्यं नयनसायकैः\nकर्णं चाप्य अजयद दृष्ट्या कुन्तीपुत्रॊ धनंजयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 73, + "text": "अथाब्रवीत सूतपुत्रः शल्यम आभाष्य सस्मितम\nयदि पार्थॊ रणे हन्याद अद्य माम इह कर्हि चित\nकिम उत्तरं तदा ते सयात सखे सत्यं बरवीहि मे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 74, + "text": "[षल्य]\nयदि कर्ण रणे हन्याद अद्य तवां शवेतवाहनः\nउभाव एकरथेनाहं हन्यां माधव पाण्डवौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 75, + "text": "[स]\nएवम एव तु गॊविंदम अर्जुनः परत्यभाषत\nतं परहस्याब्रवीत कृष्णः पार्थं परम इदं वचः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 76, + "text": "पतेद दिवाकरः सथानाच छीर्येतानेकधा कषितिः\nशैत्यम आग्निर इयान न तवा कर्णॊ हन्याद धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 77, + "text": "यदि तव एवं कथं चित सयाल लॊकपर्यसनं यथा\nहन्यां कर्णं तथा शल्यं बाहुभ्याम एव संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 78, + "text": "इति कृष्ण वचः शरुत्वा परहसन कपिकेतनः\nअर्जुनः परत्युवाचेदं कृष्णम अक्लिष्टकारिणम\nममाप्य एताव अपर्याप्तौ कर्ण शल्यौ जनार्दन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 79, + "text": "सपताका धवजं कर्णं सशल्य रथवाजिनम\nसच्छत्र कवचं चैव सशक्ति शरकार्मुकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 80, + "text": "दरष्टास्य अद्य शरैः कर्णं रणे कृत्तम अनेकधा\nअद्यैनं सरथं साश्वं सशक्ति कवचायुधम\nन हि मे शाम्यते वैरं कृष्णां यत पराहसत पुरा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 81, + "text": "अद्य दरष्टासि गॊविन्दकर्णम उन्मथितं मया\nवारणेनेव मत्तेन पुष्पितं जगती रुहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 82, + "text": "अद्य ता मधुरा वाचः शरॊतासि मधुसूदन\nअद्याभिमन्यु जननीम अनृणः सान्त्वयिष्यसि\nकुन्तीं पितृष्वसारं च संप्रहृष्टॊ जनार्दन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 63, + "shloka": 83, + "text": "अद्य बाष्पमुखीं कृष्णां सान्त्वयिष्यसि माधव\nवाग्भिश चामृतकल्पाभिर धर्मराजं युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nतद देव नागासुरसिद्धसंघैर; गन्धर्वयक्षाप्सरसां च संघैः\nबरह्मर्षिराजर्षिसुपर्णजुष्टं; बभौ वियद विस्मयनीय रूपम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 2, + "text": "नानद्यमानं निनदैर मनॊज्ञैर; वादित्रगीतस्तुतिभिश च नृत्तैः\nसर्वे ऽनतरिक्षे ददृशुर मनुष्याः; खस्थांश च तान विस्मयनीय रूपान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 3, + "text": "ततः परहृष्टाः कुरु पाण्डुयॊधा; वादित्रपत्रायुध सिंहनादैः\nनिनादयन्तॊ वसुधां दिशश च; सवनेन सर्वे दविषतॊ निजघ्नुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 4, + "text": "नानाश्वमातङ्गरथायुताकुलं; वरासि शक्त्यृष्टि निपातदुःसहम\nअभीरुजुष्टं हतदेहसंकुलं; रणाजिरं लॊहितरक्तम आबभौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 5, + "text": "तथा परवृत्ते ऽसत्रभृतां पराभवे; धनंजयश चाधिरथिश च सायकैः\nदिशश च सैन्यं च शितैर अजिह्मगैः; परस्परं परॊर्णुवतुः सम दंशितौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 6, + "text": "ततस तवदीयाश च परे च सायकैः; कृते ऽनधकारे विविदुर न किं चन\nभयात तु ताव एव रथौ समाश्रयंस; तमॊनुदौ खे परसृता इवांशवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 7, + "text": "ततॊ ऽसत्रम अस्त्रेण परस्परस्य तौ; विधूय वाताव इव पूर्वपश्चिमौ\nघनान्धकारे वितते तमॊनुदौ; यथॊदितौ तद्वद अतीव रेजतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 8, + "text": "न चाभिमन्तव्यम इति परचॊदिताः; परे तवदीयाश च तदावतस्थिरे\nमहारथौ तौ परिवार्य सर्वतः; सुरासुरा वासव शम्बराव इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 9, + "text": "मृदङ्गभेरीपणवानकस्वनैर; निनादिते भारत शङ्खनिस्वनैः\nससिंह नादौ बभतुर नरॊत्तमौ; शशाङ्कसूर्याव इव मेघसंप्लवे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 10, + "text": "महाधनुर मण्डला मध्यगाव उभौ; सुवर्चसौ बाणसहस्ररश्मिनौ\nदिधक्षमाणौ सचराचरं जगद; युगास्त सूर्याव इव दुःसहौ रणे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 11, + "text": "उभाव अजेयाव अहितान्तकाव उभौ; जिघांसतुस तौ कृतिनौ परस्परम\nमहाहवे वीर वरौ समीयतुर; यथेन्द्र जम्भाव इव कर्ण पाण्डवौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ महास्त्राणि महाधनुर्धरौ; विमुञ्चमानाव इषुभिर भयानकैः\nनराश्वनागानमितौ निजघ्नतुः; परस्परं जघ्नतुर उत्तमेषुभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 13, + "text": "ततॊ विसस्रुः पुनर अर्दिताः शरैर; नरॊत्तमाभ्यां कुरुपाण्डवाश्रयाः\nसनागपत्त्यश्वरथा दिशॊ गतास; तथा यथा सिंहभयाद वनौकसः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 14, + "text": "ततस तु दुर्यॊधन भॊजसौबलाः; कृपश च शारद्वत सूनुना सह\nमहारथाः पञ्च धनंजयाच्युतौ; शरैः शरीरान्तकरैर अताडयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 15, + "text": "धनूंषि तेषाम इषुधीन हयान धवजान; रथांश च सूतांश च धनंजयः शरैः\nसमं च चिच्छेद पराभिनच च ताञ; शरॊत्तमैर दवादशभिश च सूतजम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 16, + "text": "अथाभ्यधावंस तवरिताः शतं रथाः; शतं च नागार्जुनम आततायिनः\nशकास तुखारा यवनाश च सादिनः; सहैव काम्बॊजवरैर जिघांसवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 17, + "text": "वरायुधान पाणिगतान करैः सह; कषुरैर नयकृन्तंस तवरिताः शिरांसि च\nहयांश च नागांश च रथांश च युध्यता��; धनंजयः शत्रुगणं तम अक्षिणॊत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 18, + "text": "ततॊ ऽनतरिक्षे सुरतूर्य निस्वनाः; ससाधु वादा हृषितैः समीरिताः\nनिपेतुर अप्य उत्तमपुष्पपृष्टयः; सुरूप गन्धाः पवनेरिताः शिवाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 19, + "text": "तद अद्भुतं देवमनुष्यसाक्षिकं; समीक्ष्य भूतानि विसिष्मियुर नृप\nतवात्मजः सूत सूतश च न वयथां; न विस्मयं जग्मतुर एकनिश्चयौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 20, + "text": "अथाब्रवीद दरॊणसुतस तवात्मजं; करं करेण परतिपीड्य सान्त्वयन\nपरसीद दुर्यॊधन शाम्य पाण्डवैर; अलं विरॊधेन धिग अस्तु विग्रहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 21, + "text": "हतॊ गुरुर बरह्म समॊ महास्त्रवित; तथैव भीष्म परमुखा नरर्षभाः\nअहं तव अवध्यॊ मम चापि मातुलः; परशाधि राज्यं साह पाण्डवैर चिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 22, + "text": "धनंजयः सथास्यति वारितॊ मया; जनार्दनॊ नैव विरॊधम इच्छति\nयुधिष्ठिरॊ भूतहिते सदा रतॊ; वृकॊदरस तद्वशगस तथा यमौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 23, + "text": "तवया च पार्थैश च परस्परेण; परजाः शिवं पराप्नुयुर इच्छति तवयि\nवरजन्तु शेषाः सवपुराणि पार्थिवा; निवृत्तवैराश च भवन्तु सैनिकाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 24, + "text": "न चेद वचः शरॊष्यसि मे नराधिप; धरुवं परतप्तासि हतॊ ऽरिभिर युधि\nइदं च दृष्टं जगता सह तवया; कृतं यद एकेन किरीटिमालिना\nयथा न कुर्याद बलभिन्न चान्तकॊ; न च परचेता भगवान न यक्षराट" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 25, + "text": "अतॊ ऽपि भूयांश च गुणैर धनंजयः; स चाभिपत्स्यत्य अखिलं वचॊ मम\nतवानुयात्रां च तथा करिष्यति; परसीद राजञ जगतः शमाय वै" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 26, + "text": "ममापि मानः परमः सदा तवयि; बरवीम्य अतस तवां परमाच च सौहृदात\nनिवारयिष्यामि हि कर्णम अप्य अहं; यदा भवान सप्रणयॊ भविष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 27, + "text": "वदन्ति मित्रं सहजं विचक्षणास; तथैव साम्ना च धनेन चार्जितम\nपरतापतश चॊपनतं चतुर्विधं; तद अस्ति सर्वं तवयि पाण्डवेषु च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 28, + "text": "निसर्गतस ते तव वीर बान्धवाः; पुनश च साम्ना च समाप्नुहि सथिरम\nतवयि परसन्ने यदि मित्रताम इयुर; धरुवं नरेन्द्रेन्द्र तथा तवम आचर" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 29, + "text": "स एवम उक्तः सुहृदा वचॊ हितं; विचिन्त्य निःश्वस्य च दुर्मनाब्रवीत\nयथा भवान आह सख�� तथैव तन; ममापि च जञापयतॊ वचः शृणु" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 30, + "text": "निहत्य दुःशासनम उक्तवान बहु; परसह्य शार्दूलवद एष दुर्मतिः\nवृकॊदरस तद धृदये मम सथितं; न तत्परॊक्षं भवतः कुतः शमः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 31, + "text": "न चापि कर्णं गुरुपुत्र संस्तवाद; उपारमेत्य अर्हसि वक्तुम अच्युत\nशरमेण युक्तॊ महताद्य फल्गुनस; तम एष कर्णः परसाभं हनिष्यति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 64, + "shloka": 32, + "text": "तम एवम उक्त्वाभ्यनुनीय चासकृत; तवात्मजः सवान अनुशास्ति सैनिकान\nसमाघ्नताभिद्रवताहितान इमान; सबाणशब्दान किम उ जॊषम आस्यते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nतौ शङ्खभेरी निनदे समृद्धे; समीयतुः शवेतहयौ नराग्र्यौ\nवैकर्तनः सूतपुत्रॊ ऽरजुनश च; दुर्मन्त्रिते तव पुत्रस्य राजन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 2, + "text": "यथा गजौ हैमवतौ परभिन्नौ; परगृह्य दन्ताव इव वाशितार्थे\nतथा समाजग्मतुर उग्रवेगौ; धनंजयश चाधिरथिश च वीरौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 3, + "text": "बलाहकेनेव यथाबलाहकॊ; यदृच्छया वा गिरिणा गिरिर यथा\nतथा धनुर्ज्यातलनेमि निस्वनौ; समीयतुस ताव इषुवर्षवर्षिणौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 4, + "text": "परवृद्धशृङ्गद्रुम वीरुद ओषधी; परवृद्धनानाविध पर्वतौकसौ\nयथाचलौ वा गलितौ महाबलौ; तथा महास्त्रैर इतरेतरं घनतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 5, + "text": "स संनिपातस तु तयॊर महान अभूत; सुरेश वैरॊच्चनयॊर यथा पुरा\nशरैर विभुग्नाङ्गनियन्तृवाहनः; सुदुःसहॊ ऽनयैः पटु शॊणितॊदकः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 6, + "text": "परभूतपद्मॊत्पल मत्स्यकच्छपौ; महाह्रदौ पण्षि गणानुनादितौ\nसुसंनिकृष्टाव अनिलॊद्धतौ यथा; तथा रथौ तौ धवजिनौ समीयतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 7, + "text": "उभौ महेन्द्रस्य सामान विक्रमाव; उभौ महेन्द्रप्रतिमौ महारथौ\nमहेन्द्रवज्रप्रतिमैश च सायकैर; महेन्द्र वृत्राव इव संप्रजह्रतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 8, + "text": "सनागपत्त्यश्वरथे उभे बले; विचित्रवर्णाभरणाम्बर सरजे\nचकम्पतुश चॊन्नमतः सम विस्मयाद; वियद गताश चार्जुन कर्ण संयुगे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 9, + "text": "भुजाः सवज्राङ्गुलयः समुच्छ्रिताः; ससिंह नादा हृषितैर दिदृक्षुभिः\nयदार्जुनं मत्तम इव दविपॊ दविपं; समभ्ययाद आधिरथिर जिघांसया" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 10, + "text": "अभ��यक्रॊशन सॊमकास तत्र पार्थं; वरस्व याह्य अर्जुन विध्य कर्णम\nछिन्ध्य अस्य मूर्धानम अलं चिरेण; शरद्धां च राज्याद धृतराष्ट्र सूनॊः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 11, + "text": "तथास्माकं बहवस तत्र यॊधाः; कर्णं तदा याहि याहीत्य अवॊचन\nजह्य अर्जुनं कर्ण ततः सचीराः; पुनर वनं यान्तु चिराय पार्थाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 12, + "text": "ततः कर्णः परथमं तत्र पार्थं; महेषुभिर दशभिः पर्यविध्यत\nतम अर्जुनः परत्यविध्यच छिताग्रैः; कक्षान्तरे दशभिर अतीव करुद्धः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 13, + "text": "परस्परं तौ विशिखैः सुतीक्ष्णैस; ततक्षतुः सूतपुत्रॊ ऽरजुनश च\nपरस्परस्यान्तरेप्सू विमर्दे; सुभीमम अभ्याययतुः परहृष्टौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 14, + "text": "अमृष्यमाणश च महाविमर्दे; तत्राक्रुध्यद भीमसेनॊ महात्मा\nअथाब्रवीत पाणिना पाणिम आघ्नन; संदष्टौष्ठ नृत्यति वादयन्न इव\nकथं नु तवां सूतपुत्रः किरीटिन; महेषुभिर दशभिर अविध्यद अग्रे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 15, + "text": "यया धृत्या सर्वभूतान्य अजैषीर; गरासं ददद वह्नये खाण्डवे तवम\nतया धृत्या सूतपुत्रं जहि तवम; अहं वैनं गदया पॊथयिष्ये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 16, + "text": "अथाब्रवीद वासुदेवॊऽपि पार्थं; दृष्ट्वा रथेषून परतिहन्यमानान\nअमीमृदत सर्वथा ते ऽदय कर्णॊ; हय अस्त्रैर अस्त्राणि किम इदं किरीटिन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 17, + "text": "स वीर किं मुह्यसि नावधीयसे; नदन्त्य एते कुरवः संप्रहृष्टाः\nकर्णं पुरस्कृत्य विदुर हि सर्वे; तवद अस्त्रम अस्त्रैर विनिपात्यमानम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 18, + "text": "यया धृत्या निहतं तामसास्त्रं; युगे युगे राक्षसाश चापि घॊराः\nदम्भॊद्भवाश चासुराश चाहवेषु; तया धृत्या तवं जहि सूतपुत्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 19, + "text": "अनेना वास्य कषुर नेमिनाद्य; संछिन्द्धि मूर्धानम अरेः परसह्य\nमया निसृष्टेन सुदर्शनेन; वज्रेण शक्रॊ नमुचेर इवारेः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 20, + "text": "किरात रूपी भगवान यया च; तवया महत्या परितॊषितॊ ऽभूत\nतां तवं धृतिं वीर पुनर गृहीत्वा; सहानुबन्धं जहि सूतपुत्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 21, + "text": "ततॊ महीं सागरमेखलां तं; सपत्तनां गरामवतीं समृद्धाम\nपरयच्छ राज्ञे निहतारि सांघां; यशश च पार्थातुलम आप्नुहि तवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 22, + "text": "संचॊदितॊ भीम जनार्दनभ्यं; समृत्वा तदात्मानम अवेक्ष्य सत्त्वम\nमहात्मनश चागमने विदित्वा; परयॊजनं केशवम इत्य उवाच" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 23, + "text": "परादुष्करॊम्य एष महास्त्रम उग्रं; शिवाय लॊकस्य वधाय सौतेः\nतन मे ऽनुजनातु भवान सुराश च; बरह्मा भुवॊ बरह्म विदश च सर्वे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 24, + "text": "इत्य ऊचिवान बराह्मम असह्यम अस्त्रं; परादुश्चक्रे मनसा संविधेयम\nततॊ दिशश च परदिशश च सर्वाः; समावृणॊत सायकैर भूरि तेजाः\nस सर्जबाणान भरतर्षभॊ ऽपि; शतं शतानेकवद आशु वेगान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 25, + "text": "वैकर्तनेनापि तथाजिमध्ये; सहस्रशॊ बाणगणा विसृष्टाः\nते घॊषिणः पाण्डवम अभ्युपेयुः; पजन्य मुक्ता इव वारिधाराः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 26, + "text": "स भीमासेनं च जनार्दनं च; किरीटिनं चाप्य अमनुष्यकर्मा\nतरिभिस तरिभिर भीमबलॊ निहत्या; ननाद घॊरं महता सवरेण" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 27, + "text": "स कर्ण बाणाभिहतः किरीटी; भीमं तथा परेक्ष्य जनार्दनं च\nअमृष्यमाणः पुनार एव पार्थः; शरान दशाष्टौ च समुद्बबर्ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 28, + "text": "सुषेणम एकेन शरेण विद्ध्वा शल्यां; चतुर्भिस तरिभिर एव कर्णम\nततः सुमुक्तैर दशभिर जघान; सभा पतिं काञ्चनवर्म नाद्धम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 29, + "text": "सा राजपुत्रॊ विशिरा विबाहुर; विवाजि सूतॊ विधनुर विकेतुः\nततॊ रथाग्राद अपतत परभग्नः; परश्वधैः शाल इवाभिकृत्तः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 30, + "text": "पुनश च कर्णं तरिभिर अष्टभिश च; दवाभ्यां चतुर्भिर दशभिश च विद्ध्वा\nचातुः शतन दविरदान सायुधीयान; हत्वा रथान अष्ट शतं जघान\nसहस्रम अश्वांश च पुनश च सादीन; अष्टौ सहस्राणि च पात्ति वीरान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 31, + "text": "दृष्ट्वाजि मुख्याव अथ युध्यमानौ; दिदृक्षवः शूर वराव अरिघ्नौ\nकर्णं च पार्थं च नियाम्य वाहान; खस्था महीस्थाश च जनावतस्थुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 32, + "text": "ततॊ धनुर्ज्या सहसातिकृष्टा; सुघॊषम आच्छिद्यत पाण्डवस्य\nतस्मिन कषणे सूतपुत्रस तु पार्थं; समाच्चिनॊत कषुद्रकाणां शतेन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 33, + "text": "निर्मुक्तसर्पप्रतिमैश च तीक्ष्णैस; तैलप्रधौतैः खग पात्रवाजैः\nषष्ट्या नाराचैर वासुदेवं बिभेद; तदन्तरं सॊमकाः पराद्रवन्त" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 34, + "text": "ततॊ धनुर्ज्याम अवधम्य शीघ्रं; शरान अस्तान आधिरथेर विधम्य\nसुसंरब्धः कर्ण शरक्षताङ्गॊ; रणे पार्थः सॊमकान परत्यगृह्णात\nन पक्षिणः साम्पतन्त्य अन्तरिक्षे; कषेपीयसास्त्रेण कृते ऽनधकारे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 35, + "text": "शल्यं च पार्थॊ दशभिः पृषत्कैर; भृशं तनुत्रे परहसन्न अविध्यत\nततः कार्णं दवादशभिः सुमुक्तैर; विद्ध्वा पुनः सप्तभिर अभ्यविध्यत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 36, + "text": "स पार्थ बाणासनवेगनुन्नैर; दृढाहतः पत्रिभिर उग्रवेगैः\nविभिन्नगात्रः कषतजॊक्षिताङ्गः; कर्णॊ बभौ रुद्र इवाततेषुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 37, + "text": "ततस तरिभिश च तरिदाशाधिपॊपमं; शरैर बिभेदाधिरथिर धनंजयम\nशरांस तु पञ्च जवलितान इवॊरगान; परवीरयाम आस जिघांसुर अच्च्युते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 38, + "text": "ते वर्म भित्त्वा पुरुषॊत्तमस्य; सुवर्णचित्रं नयपतन सुमुक्ताः\nवेगेन गाम आविविशुः सुवेगाः; सनात्वा च कर्णाभिमुखाः परतीयुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 39, + "text": "तान पञ्च भल्लैस तवरितैः सुमुक्तैस; तरिधा तरिधैकैकम अथॊच्चकर्त\nधनंजयस ते नयपतन पृथिव्यां; महाहयस तक्षक पुत्र पक्षाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 40, + "text": "ततः परजज्वाल किरीटमाली; करॊधेन कक्षं परदहन्न इवाग्निः\nस कर्णम आकर्णविकृष्टसृष्टैः; शरैः शरीरान्तकरैर जवलद्भिः\nमर्मस्व अविध्यत स चचाल दुःखाद; धैर्यात तु तस्थाव अतिमात्रधैर्यः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 41, + "text": "ततः शरौघैः परदिशॊ दिशश च; रविप्रभा कर्ण रथश च राजन\nअदृश्य आसीत कुपिते धनंजये; तुषारनीहारवृतं यथा नभः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 42, + "text": "सचक्ररक्षान अथ पादरक्षान; पुरःसरान पृष्ठगॊपांश च सर्वान\nदुर्यॊधनेनानुमतान अरिघ्नान; समुच्चितान सुरथान सारभूतान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 43, + "text": "दविसाहस्रान समरे सव्यसाची; कुरुप्रवीरान ऋषभः कुरूणाम\nकषणेन सर्वान सरथाश्वसूतान; निनाय राजन कषायम एकवीरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 44, + "text": "अथापलायन्त विहाय कर्णं; तवात्मजाः कुरवश चावशिष्टाः\nहतान अवकीर्य शरक्षतांश च; लालप्यमानांस तनयान पितॄंश च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 65, + "shloka": 45, + "text": "सा सर्वतः परेक्ष्य दिशॊ विशून्या; भयावदीर्णैः कुरुभिर विहीनः\nन विव्यथे भारत तत्र कर्णः; परतीपम एवार्जुनम अभ्यधावत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nततॊ ऽपयाताः शरपात मात्रम; अवस्थिताः कुरवॊ भिन्नसेनाः\nविद्युत परकाशं ददृशुः समन्ताद; धनंजयास्त्रं समुदीर्यमाणम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 2, + "text": "तद अर्जुनास्त्रं गरसते सम वीरान; वियत तथाकाशम अनन्त घॊषम\nकरुद्धेन पार्थेन तदाशु सृष्टं; वधाय कर्णस्य महाविमर्दे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 3, + "text": "रामाद उपात्तेन महामहिम्ना; आथर्वणेनारि विनाशनेन\nतद अर्जुनास्त्रं वयधमद दहन्तं; पार्थं च बाणैर निशितैर निजघ्ने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 4, + "text": "ततॊ विमर्दः सुमहान बभूव; तस्यार्जुनस्याधिरथेश च राजन\nअन्यॊन्यम आसादयतॊः पृषत्कैर; विषाण घातैर दविपयॊर इवॊग्रैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 5, + "text": "ततॊ रिपुघ्नं समधत्त कर्णः; सुसंशितं सर्पमुखं जवलन्तम\nरौद्रं शरं संयति सुप्रधौतं; पार्थार्थम अत्यर्थ चिराय गुप्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 6, + "text": "सदार्चितं चन्दनचूर्णशायिनं; सुवर्णनाली शयनं महाविषम\nपरदीप्तम ऐरावत वंशसंभवं; शिरॊ जिहीर्षुर युधि फल्गुनस्य" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 7, + "text": "तम अब्रवीन मद्रराजॊ महात्मा; वैकर्तनं परेक्ष्य हि संहितेषुम\nन कार्ण गरीवाम इषुर एष पराप्स्यते; संलक्ष्य संधत्स्व शरं शिरॊघ्नम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 8, + "text": "अथाब्रवीत करॊधसंरक्तनेत्रः; कर्णः शल्यं संधितेषुः परसह्य\nन संधत्ते दविः शरं शल्य कर्णॊ; न मादृशाः शाठ्य युक्ता भवन्ति" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 9, + "text": "तथैवम उक्त्वा विससार्ज तं शरं; बलाहकं वर्षघनाभिपूजितम\nहतॊ ऽसि वै फल्गुन इत्य अवॊचत; ततस तवरन्न ऊर्जितम उत्ससर्ज" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 10, + "text": "संधीयमानं भुजगं दृष्ट्वा कर्णेन माधवः\nआक्रम्य सयन्दनं पद्भ्यां बलेन बलिनां वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 11, + "text": "अवगाढे रथे भूमौ जानुभ्याम अगमन हयाः\nततः शरः सॊ भयहनत किरीटं तस्य धीमतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 12, + "text": "अथार्जुनस्यॊत्तमगात्रभूषणं; धरावियद्द्यॊसलिलेषु विश्रुतम\nबलास्स्त्र सर्गॊत्तम यत्नमन्युभिः; शरेण मूर्ध्नः सा जहार सूतजः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 13, + "text": "दिवाकरेन्दु जवलनग्रहत्विषां; सुवर्णमुक्ता मणिजालभूषितम\nपुरंदरार्थं तपसा परयत्नतः; सवय�� कृतं यद भुवनस्य सूनुना" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 14, + "text": "महार्हरूपं दविषतां भयंकरं; विभाति चात्यर्थ सुखं सुगन्धि तत\nनिजघ्नुषे देवरिपून सुरेश्वरः; सवयं ददौ यत सुमनाः किरीटिने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 15, + "text": "हराम्बुपाखण्डल वित्तगॊप्तृभिः; पिनाक पाशाशनि सायकॊत्तमैः\nसुरॊत्तमैर अप्य अविषह्यम अर्दितुं; परसाह्य नागेन जहार यद वृषः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 16, + "text": "तद उत्तमेषून मथितं विषाग्निना; परदीप्तम अर्चिष्मद अभिक्षिति परियम\nपपात पार्थस्य किरीटम उत्तमं; दिवाकरॊ ऽसताद इव पर्वताज जवलन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 17, + "text": "ततः किरीटं बहुरत्नमण्डितं; जहार नागॊ ऽरजुन मूर्धतॊ बलात\nगिरेः सुजाताङ्कुर पुष्पितद्रुमं; महेन्द्रवज्रः शिखरं यथॊत्तमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 18, + "text": "मही वियद दयौः सलिलानि वायुना; यथा विभिन्नानि विभान्ति भारत\nतथैव शब्दॊ भुवनेष्व अभूत तदा; जना वयवस्यन वयथिताश च चस्खलुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 19, + "text": "ततः सामुद्ग्रथ्य सितेन वाससा; सवमूर्ध जानव्यथितः सथितॊ ऽरजुनः\nविभाति संपूर्णमरीच्चि भास्वता; शिरॊ गतेनॊदय पर्वतॊ यथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 20, + "text": "बलाहकाः कर्ण भुजेरितस ततॊ; हुताशनार्क परतिमद्युतिर महान\nमहॊरगः कृतवैरॊ ऽरजुनेन; किरीटम आसाद्य समुत्पपात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 21, + "text": "तम अब्रवीद विद्धि कृतागसं मे; कृष्णाद्य मातुर वधजातवैरम\nततः कृष्णः पार्थम उवाच संख्ये; महॊरगं कृतवैरं जहि तवम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 22, + "text": "स एवम उक्तॊ मधुसूदनेन; गाण्डीवधन्वा रिपुषूग्र धन्वा\nउवाच कॊ नव एष ममाद्य नागः; सवयं य आगाद गरुडस्य वक्त्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 23, + "text": "[कृस्ण]\nयॊ ऽसौ तवया खाण्डावे चित्रभानुं; संतर्पयानेन धनुर्धरेण\nवियद गतॊ बाणनिकृत्त देहॊ; हय अनेकरूपॊ निहतास्य माता" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 24, + "text": "ततस तु जिष्णुः परिहृत्य शेषांश; चिच्छेद षड्भिर निशितैः सुधारैः\nनागं वियत तिर्यग इवॊत्पतन्तं; स छिन्नगात्रॊ निपपात भूमौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 25, + "text": "तस्मिन मुहूर्ते दशभिः पृषात्कैः; शिलाशितैर बर्हिणवाजितैश च\nविव्याध कर्णः पुरुषप्रवीरं; धनंजयं तिर्यग अवेक्षमाणाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 26, + "text": "ततॊ ��रजुनॊ दवादशभिर विमुक्तैर; आकर्णमुक्तैर निशितैः समर्प्य\nनाराचम आशीविषतुल्यवेगाम; आकर्णा पूर्णायतम उत्ससर्ज" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 27, + "text": "स चित्र वर्मेषु वरॊ विदार्य; पराणान निरस्यन्न इव साधु मुक्तः\nकर्णस्य पीत्वा रुधिरं विवेश; वसुंधरां शॊणितवाज दिग्धः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 28, + "text": "ततॊ वृषॊ बाणनिपात कॊपितॊ; महॊरगॊ दण्डविघट्टितॊ यथा\nतथाशु कारी वयसृजच छरॊत्तमान; महाविषः सर्प इवॊत्तमं विषम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 29, + "text": "जनर्दनं दवादशभिः पराभिनन; नवैर नवत्या च शरैस तथार्जुनम\nशरेण घॊरेण पुनश च पाण्डवं; विभिद्य कर्णॊ ऽभयनदज जहास च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 30, + "text": "तम अस्य हर्षं ममृषे न पाण्डवॊ; बिभेद मर्माणि ततॊ ऽसय मर्मवित\nपरं शरैः पत्रिभिर इन्द्र विक्रमस; तथा यथेन्द्रॊ बलम ओजसाहनत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 31, + "text": "ततः शराणां नवतीर नवार्जुनः; ससर्ज कर्णे ऽनतकदण्डसंनिभाः\nशरैर भृशायस्त तनुः परविव्यथे; तथा यथा वज्रविदारितॊ ऽचलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 32, + "text": "मणिप्रवेकॊत्तम वज्रहाटकैर; अलं कृतं चास्य वराङ्गभूषणम\nपरविद्धमुर्व्यां निपपात पत्रिभिर; धनंजयेनॊत्तम कुण्डले ऽपि च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 33, + "text": "महाधनं शिल्पिवरैः परयत्नतः; कृतं यद अस्यॊत्तम वर्म भास्वरम\nसुदीर्घ कालेन तद अस्य पाण्डवः; कषणेन बाणैर बहुधा वयशातयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 34, + "text": "स तं विवर्माणम अथॊत्तमेषुभिः; शरैश चतुर्भिः कुपितः पराभिनत\nस विव्यथे ऽतयर्थम अरिप्रहारितॊ; यथातुरः पित्त कफानिल वरणैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 35, + "text": "महाधनुर मण्डलनिःसृतैः शितैः; करिया परयत्नप्रहितैर बलेन च\nततक्ष कर्णं बहुभिः शरॊत्तमैर; बिभेद मर्मस्व अपि चार्जुनस तवरन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 36, + "text": "दृढाहतः पत्रिभिर उग्रवेगैः; पार्थेन कर्णॊ विविधैः शिताग्रैः\nबभौ गिरिर गैरिकधातुरक्तः; कषरन परपातैर इव रक्तम अम्भः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 37, + "text": "साश्वं तु कर्णं सरथं किरीटी; सामाचिनॊद भारत वत्सदन्तैः\nपरच्छादयाम आस दिशश च बाणैः; सर्वप्रयत्नात तपनीयपुङ्खैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 38, + "text": "स वत्सदन्तैः पृथु पीनवक्षाः; समाच्चितः समाधिरथिर विभाति\nसुपुष्पिताशॊक पलाशशाल्मालि���; यथाचलः सपन्दन चन्दनायुतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 39, + "text": "शरैः शरीरे बहुधा समर्पितैर; विभाति कर्णः समरे विशां पते\nमहीरुहैर आचितसानु कन्दरॊ; यथा महेन्द्रः शुभकर्णिकारवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 40, + "text": "स बाणसंघान धनुषा वयवासृजन; विभाति कर्णः शरजालरश्मिवान\nसलॊहितॊ रक्तगभस्ति मण्डलॊ; दिवाकरॊ ऽसताभिमुखॊ यथातथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 41, + "text": "बाह्वन्तराद आधिरथेर विमुक्तान; बाणान महाहीन इव दीप्यमानान\nवयध्वंसयन्न अर्जुन बाहुमुक्ताः; शराः समासाद्य दिशः शिताग्राः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 42, + "text": "ततश चक्रमपतत तस्य भूमौ; स विह्वलः सामरे सूतपुत्रः\nघूर्णे रथे बराह्मणस्याभिशापाद; रमाद उपात्ते ऽपरतिभाति चास्त्रे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 43, + "text": "अमृष्यमाणॊ वयसनानि तानि; हस्तौ विधुन्वन स विगर्हमाणः\nधर्मप्रधानान अभिपाति धर्म; इत्य अब्रुवन धर्मविदः सदैव\nममापि निम्नॊ ऽदय न पाति भक्तान; मन्ये न नित्यं परिपाति धार्मः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 44, + "text": "एवं बरुवन परस्खलिताश्वसूतॊ; विचाल्यमानॊ ऽरजुन शस्त्रपातैः\nमर्माभिघाताच चलितः करियासु; पुनः पुनर धर्मम अगर्हद आजौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 45, + "text": "ततः शरैर भीमतरैर आविध्यत तरिभिर आहवे\nहस्ते कर्णस तदा पार्थम अभ्यविध्यच च साप्तभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 46, + "text": "ततॊ ऽरजुनः साप्त दश तिग्मतेजान अजिह्मगान\nइन्द्राशनिसमान घॊरान असृजत पावकॊपमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 47, + "text": "निर्भिद्य ते भीमवेगा नयपतन पृथिवीतले\nकम्पितात्मा तथा कर्णः शक्त्या चेष्टाम अदर्शयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 48, + "text": "बलेनाथ स संस्तभ्य बरह्मास्त्रं समुदैरयत\nऐन्द्रास्त्रम अर्जुनश चापि तद दृष्ट्वाभिन्यमन्त्रयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 49, + "text": "गाण्डीवं जयां च बाणांश च अनुमन्त्र्य धनंजयः\nअसृजच छरवर्षाणि वर्षाणीव पुरंदरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 50, + "text": "ततस तेजॊमया बाणा रथात पार्थस्य निःसृताः\nपरादुरासन महावीर्याः कर्णस्य रथम अन्तिकात" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 51, + "text": "तान कर्णस तव अग्रतॊ ऽभयस्तान मॊघांश चक्रे महारथः\nततॊ ऽबरवीद वृष्णि वीरस तस्मिन्न अस्त्रे विनाशिते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 52, + "text": "विसृजास्त्रं परं पार्थ राधेयॊ गरसते शरान\nबरह्मास्त्रम अर्जुनश चापि संमन्त्र्याथ परयॊजयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 53, + "text": "हादयित्वा ततॊ बाणैः कर्णां परभ्राम्य चार्जुनः\nतस्य कर्णः शरैः करुद्धश चिच्छेद जयां सुतेजनैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 54, + "text": "ततॊ जयाम अवधायान्याम अनुमृज्या च पाण्डवः\nशरैर अवाकिरत कर्णं दीप्यमानैः सहस्रशः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 55, + "text": "तस्य जयाच छेदनं कर्णॊ जयावधानं च संयुगे\nनान्वबुध्यत शीघ्रत्वात तद अद्भुतम इवाभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 56, + "text": "अस्त्रैर अस्त्राणि राधेयः परत्यहन सव्यसाचिनः\nचक्रे चाभ्यद्धिकं पार्थात सववीर्यं परतिदार्शयन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 57, + "text": "ततः कृष्णॊ ऽरजुनं दृष्ट्वा कर्णास्त्रेणाभिपीडितम\nअभ्यस्येत्य अब्रवीत पार्थम आतिष्ठास्त्रम अनुत्तमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 58, + "text": "ततॊ ऽनयम आग्निसदृशं शरं सर्पविषॊपमम\nअश्मसारमयं दिव्यम अनुमन्त्र्य धनंजयः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 59, + "text": "रौद्रम अस्स्त्रं समादाय कषेप्तु कामः किरीटिवान\nततॊ ऽगरसन मही चक्रं राधेयस्य महामृधे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 60, + "text": "गरस्त चक्रस तु राधेयः कॊपाद अश्रूण्य अवर्तयत\nसॊ ऽबरवीद अर्जुनं चापि मुहूर्तं कषम पाण्डव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 61, + "text": "मध्ये चक्रम अवग्रस्तं दृष्ट्वा दैवाद इदं मम\nपार्थ कापुरुषाचीर्णम आभिसंधिं विवर्जय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 62, + "text": "परकीर्णकेशं विमुखे बराह्माणे च कृताञ्जलौ\nशरणा गते नयस्तशस्त्रे तथा वयसनगे ऽरजुन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 63, + "text": "अबाणे भरष्टकवचे भरष्ट भग्नायुधे तथा\nन शूराः परहरन्त्य आजौ न राज्ञे पार्थिवास तथा\nतवं च शूरॊ ऽसि कौन्तेय तस्मात कषम मुहूर्तकम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 64, + "text": "यावच चक्रम इदं भूमेर उद्धरामि धनंजय\nन मां रथस्थॊ भूमिष्ठम असज्जं हन्तुम अर्हसि\nन वासुदेवात तवत्तॊ वा पाण्डवेय विभेम्य अहम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 66, + "shloka": 65, + "text": "तवं हि कषत्रिय दायादॊ महाकुलविवर्धनः\nसमृत्वा धर्मॊपदेशं तवं मुहूर्तं कषम पाण्डव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nअथाब्रवीद वासुदेवॊ रथस्थॊ; राधेय दिष्ट्या समरसीह धर्मम\nपरायेण नीचा वयसनेषु मग्ना; निन्दन्ति दैवं कुकृतं न तत तत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 2, + "text": "यद दरौपदीम एकवस्त्रां सभायाम; आनाय्य तवं चैव सुयॊधनश च\nदुःशासनः शकुनिः सौबलश च; न ते कर्ण परत्यभात तत्र धर्मः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 3, + "text": "यदा सभायां कौन्तेयम अनक्षज्ञं युधिष्ठिरम\nअक्षज्ञः शकुनिर जेता तदा धर्मः कव ते गतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 4, + "text": "यदा रजस्वलां कृष्णां दुःशासन वशे सथिताम\nसभायां पराहसः कर्ण कव ते धर्मस तदा गतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 5, + "text": "राज्यलुब्धः पुनः कर्ण समाह्वयसि पाण्डवम\nगान्धारराजम आश्रित्य कव ते धर्मस तदा गतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 6, + "text": "एवम उक्ते तु राधेये वासुदेवेन पाण्डवम\nमन्युर अभ्याविशत तीव्रः समृत्वा तत तद धनंजयम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 7, + "text": "तस्या करॊधेन सर्वेभ्यः सरॊतॊभ्यस तेजसॊ ऽरचिषः\nपरादुरासन महाराज तद अद्भुतम इवाभवत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 8, + "text": "तं समीक्ष्य ततः कर्णॊ बरह्मास्त्रेण धनंजयम\nअभ्यवर्षत पुनर यत्नम अकरॊद रथसर्जने\nतद अस्त्रम अस्त्रेणावार्य परजहारास्य पाण्डवः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 9, + "text": "ततॊ ऽनयद अस्त्रं कौन्तेयॊ दयितं जातवेदसः\nमुमॊच कर्णम उद्दिश्य तत परजज्वाल वै भृशम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 10, + "text": "वारुणेन ततः कर्णः शमयाम आस पावकम\nजीमूतैश च दिशः सर्वाश चक्रे तिमिरदुर्दिनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 11, + "text": "पाण्डवेयस तव असंभ्रान्तॊ वायव्यास्त्रेण वीर्यवान\nअपॊवाह तदाभ्राणि राधेयस्य परपश्यतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 12, + "text": "तं हस्तिकक्ष्या परवरं च बाणैः; सुवर्णमुक्ता मणिवज्र मृष्टम\nकालप्रयत्नॊत्तम शिल्पियत्नैः; कृतं सुरूपं वितमस्कम उच्चैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 13, + "text": "ऊर्जः करं तव सैन्यस्य नित्यम; अमित्रवित्रासनम ईड्य रूपम\nविख्यातम आदित्यसमस्य लॊके; तविषा समं पावकभानु चन्द्रैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 14, + "text": "ततः कषुरेणाधिरथेः किरीटी; सुवर्णपुङ्खेन शितेन यत्तः\nशरिया जवलन्तं धवजम उन्ममाथ; महारथस्याधिरथेर महात्मा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 15, + "text": "यशश च धर्मश च जयश च मारिष; परियाणि सर्वाणि च तेन केतुना\nतदा कुरूणां हृदयानि चापतन; बभूव हाहेति च निस्वनॊ महान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 16, + "text": "अथ तवरन कर्णवधाय पाण्डवॊ; महेन्द्रवज्रानल दण्डसंनिभम\nआदत्त पार्थॊ ऽञजलिकं निषङ्गात; सहस्ररश्मेर इव रश्मिम उत्तमम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 17, + "text": "मर्मच छिदं शॊणितमांसदिग्धं; वैश्वानरार्क परतिमं महार्हम\nनराश्वनागासु हरं तर्यरत्निं; षड वाजम अज्ञॊ गतिम उग्रवेगम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 18, + "text": "सहस्रनेत्राशनि तुल्यतेजसं; समानक्रव्यादम इवातिदुःसहम\nपिनाक नारायण चक्रसंनिभं; भयंकरं पराणभृतां विनाशनम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 19, + "text": "युक्त्वा महास्त्रेण परेण मन्त्रविद; विकृष्य गाण्डीवम उवाच सस्वनम\nअयं महास्त्रॊ ऽपरतिमॊ धृतः शरः; शरीरभिच चासु हरश च दुर्हृदः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 20, + "text": "तपॊ ऽसति तप्तं गुरवश च तॊषिता; मया यद इष्टं सुहृदां तथा शरुतम\nअनेन सत्येन निहन्त्व अयं शरः; सुदंशितः कर्णम अरिं ममाजितह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 21, + "text": "इत्य ऊच्चिवांस तं सा मुमॊच बाणं; धनंजयः कर्णवधाय घॊरम\nकृत्याम अथर्वाङ्गिरसीम इवॊग्रां; दीप्ताम असह्यां युधि मृत्युनापि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 22, + "text": "बरुवन किरीटी तम अतिप्रहृष्टॊ; अयं शरॊ मे विजयावहॊ ऽसतु\nजिघांसुर अर्केन्दुसम परभावः; कर्णं समाप्तिं नयतां यमाय" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 23, + "text": "तेनेषु वर्येण किरीटमाली; परहृष्टरूपॊ विजयावहेन\nजिघांसुर अर्केन्दुर समप्रभेण; चक्रे विषक्तं रिपुम आततायी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 24, + "text": "तद उद्यतादित्य समानवर्चसं; शरन नभॊ मध्यग भास्करॊपमम\nवराङ्गम उर्व्याम अपतच चमूपतेर; दिवाकरॊ ऽसताद इव रक्तमण्डलः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 25, + "text": "तद अस्य देही सततं सुखॊदितं; सवरूपम अत्यर्थम उदारकर्मणः\nपरेण कृच्छ्रेण शरीरम अत्यजद; गृहं महर्द्धीव ससङ्गम ईश्वरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 26, + "text": "शरैर विभुग्नं वयसु तद विवर्मणः; पपात कर्णस्य शरीरम उच्छ्रितम\nसरवद वरणं गैरिकतॊय विस्रवं; गिरेर यथा वज्रहतं शिरस तथा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 27, + "text": "देहात तु कर्णस्य निपातितस्य; तेजॊ दीप्तं खं विगाह्याचिरेण\nतद अद्भुतं सर्वमनुष्ययॊधाः; पश्यन्ति राजन निहते सम कर्णे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 28, + "text": "तं सॊमकाः परेक्ष्य हतं शयानं; परीता नादं सह सैन्यैर अकुर्वन\nतूर्याणि चाजघ्नुर अतीव हृष��टा; वासांसि चैवादुधुवुर भुजांश च\nबलान्विताश चाप्य अपरे हय अनृत्यन्न; अन्यॊन्यम आश्लिष्य नदन्त ऊचुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 29, + "text": "दृष्ट्वा तु कर्णं भुवि निष्टनन्तं; हतं रथात सायकेनावभिन्नम\nमहानिलेनाग्निम इवापविद्धं; यज्ञावसाने शयने निशान्ते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 30, + "text": "शरैर आचितसर्वाङ्गः शॊणितौघपरिप्लुतः\nविभाति देहः कर्णस्य सवरश्मिभिर इवांशुमान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 31, + "text": "परताप्य सेनाम आमित्रीं दीप्तैः शरगभस्स्तिभिः\nबलिनार्जुन कालेन नीतॊ ऽसतं कर्ण भास्करः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 32, + "text": "अस्तं गच्छन्त्य अथादित्यः परभाम आदाय गच्छति\nएवं जीवितम आदाय कर्णस्येषुर जगाम ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 33, + "text": "अपराह्णे पराह्णस्य सूतपुत्रस्य मारिष\nछिन्नम अञ्जलिकेनाजौ सॊत्सेधम अपतच छिरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 34, + "text": "उपर्य उपरि सैन्यानां तस्य शत्रॊस तद अञ्जसा\nशिरः कर्णस्य सॊत्सेधम इषुः सॊ ऽपाहरद दरुतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 35, + "text": "[स]\nकर्णं तु शूरं पतितं पृथिव्यां; शराचितं शॊणितदिग्ध गात्रम\nदृष्ट्वा शयानं भुवि मद्रराजश; छिन्नध्वजेनापययौ रथेन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 36, + "text": "कर्णे हते कुरवः पराद्रवन्त; भयार्दिता गाढविद्धाश च संख्ये\nअवेक्षमाणा मुहुर अर्जुनस्य; धवजं महान्तं वपुषा जवलन्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 67, + "shloka": 37, + "text": "सहस्रनेत्र परतिमानकर्मणः; सहस्रपत्र परतिमाननं शुभम\nसहस्ररश्मिर दिनसंक्षये यथा; तथापतत तस्य शिरॊ वसुंधराम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nशल्यस तु कर्णार्जुनयॊर विमर्दे; बलानि दृष्ट्वा मृदितानि बाणैः\nदुर्यॊधनं यान्तम अवेक्षमाणॊ; संदर्शयद भारत युद्धभूमिम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 2, + "text": "निपातितस्यन्दनवाजिनागं; दृष्ट्वा बलं तद धतसूतपुत्रम\nदुर्यॊधनॊ ऽशरुप्रति पूर्णनेत्रॊ; मुहुर मुहुर नयश्वसद आर्तरूपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 3, + "text": "कर्मं तु शूरं पतितं पृथिव्यां; शराचितं शॊणितदिग्ध गात्रम\nयदृच्छया सूर्यम इवावनिस्थं; दिदृक्षवः संपरिवार्य तस्थुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 4, + "text": "परहृष्टवित्रस्त विषण्णविस्मृतास; तथापरे शॊकगता इवाभवन\nपरे तवदीयाश च परस्परेण; यथा यथैषां परकृतिस तथाभवन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 5, + "text": "परविद्ध वर्माभरणाम्बरायुधं; धनंजयेनाभिहतं हतौजसम\nनिशम्य कर्णं कुरवः परदुद्रुवुर; हतर्षभा गाव इवाकुलाकुलाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 6, + "text": "कृत्वा विमर्दं भृशम अर्जुनेन; कर्णं हतं केसरिणेव नागम\nदृष्ट्वा शयानं भुवि मद्रराजॊ; भीतॊ ऽपसर्पत सरथः सुशीघ्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 7, + "text": "मद्राधिपश चापि विमूढचेतास; तूर्णं रथेनापहृत धवजेन\nदुर्यॊधनस्यान्तिकम एत्य शीघ्रं; संभाष्य दुःखार्तम उवाच वाक्यम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 8, + "text": "विशीर्णनागाश्वरथप्रवीरं; बलं तवदियं यम राष्ट्रकल्पम\nअन्यॊन्यम आसाद्य हतं महद्भिर; नराश्वनागैर गिरिकूट कल्पैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 9, + "text": "नैतादृशं भारत युद्धम आसीद; यथाद्य कर्णार्जुनयॊर बभूव\nगरस्तौ हि कर्णेन समेत्य कृष्णाव; अन्ये च सर्वे तव शत्रवॊ ये" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 10, + "text": "दैवं तु यत तत सववशं परवृत्तं; तत पाण्डवान पाति हिनस्ति चास्मान\nतवार्थ सिद्ध्यर्थकरा हि सर्वे; परसह्य वीरा निहता दविषद्भिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 11, + "text": "कुबेर वैवस्वतवासवानां; तुल्यप्रभावाम्बुपतेश च वीराः\nवीर्येण शौर्येण बलेन चैव; तैस तैश च युक्ता विपुलैर गुणौघैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 12, + "text": "अवध्यकल्पा निहता नरेन्द्रास; तवार्थ कामा युधि पाण्डवेयैः\nतन मा शुचॊ भारत दिष्टम एतत; पर्याय सिद्धिर न सदास्ति सिद्धिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 13, + "text": "एतद वचॊ मद्रपतेर निशम्य; सवं चापनीतं मनसा निरीक्ष्य\nदुर्यॊधनॊ दीनमना विसंज्ञः; पुनः पुनर नयश्वसद आर्तरूपः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 14, + "text": "तं धयानमूकं कृपणं भृशार्तम; आर्तायनिर दीनम उवाच वाक्यम\nपश्येदम उग्रं नरवाजि नागैर; आयॊधनं वीर हतैः परपन्नम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 15, + "text": "महीधराभैः पतितैर महागजैः; सकृत परविद्धैः शरविद्ध मर्मभिः\nतैर विह्वलद्भिश च गतासुभिश च; परध्वस्त यन्त्रायुध वर्म यॊधैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 16, + "text": "वज्रापविद्धैर इव चाचलेन्द्रैर; विभिन्नपाषाण मृगद्रुमौषधैः\nपरविद्ध घण्टाङ्कुश तॊमरध्वजैः; सहेम मालै रुधिरौघसंप्लुतैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 17, + "text": "शरावभिन्नैः पतितैश च वाजिभिः; शवसद्भिर अन्यैः कषतजं वमद्भिः\nद��नैः सतनद्भिः परिवृत्तनेत्रैर; महीं दशद्भिः कृपणं नदद्भिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 18, + "text": "तथापविद्धैर गजवाजियॊधैर; मन्दासुभिश चैव गतासुभिश च\nनराश्वनागैश च रथैश च मर्दितैर; मही महावैतरणीव दुर्दृशा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 19, + "text": "गजैर निकृत्तापरहस्तगात्रैर; उद्वेपमानैः पतितैः पृथिव्याम\nयशस्विभिर नागरथाश्वयॊधिभिः; पदातिभिश चाभिमुखैर हतैः परैः\nविशीर्णवर्माभरणाम्बरायुधैर; वृता निशान्तैर इव पावकैर मही" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 20, + "text": "शरप्रहाराभिहतैर महाबलैर; अवेक्ष्यमाणैः पतितैः सहस्रशः\nपरनष्टसंज्ञैः पुनर उच्छ्वसद्भिर; मही बभूवानुगतैर इवाग्निभिः\nदिवश चयुतैर भूर अतिदीप्तम अद्भिर; नक्तं गरहैर दयौर अमलेव दीप्तैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 21, + "text": "शरास तु कर्णार्जुन बाहुमुक्ता; विदार्य नागाश्वमनुष्यदेहान\nपराणान निरस्याशु महीम अतीयुर; महॊरगा वासम इवाभितॊ ऽसत्रैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 22, + "text": "हतैर मनुष्याश्वगजैश च संख्ये; शरावभिन्नैश च रथैर बभूव\nधनंजयस्याधिरथेश च मार्गे; गजैर अगम्या वसुधातिदुर्गा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 23, + "text": "रथैर वरेषून मथितैश च यॊधैः; संस्यूत सूताश्ववरायुधध्वजैः\nविशीर्णशस्त्रैर विनिकृत्तबन्धुरैर; निकृत्तचक्राक्ष युगत्रिवेणुभिः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 24, + "text": "विमुक्तयन्त्रैर निहतैर अयॊमयैर; हतानुषङ्गैर विनिषङ्ग बन्धुरैः\nपरभग्ननीडैर मणिहेममण्डितैः; सतृता मही दयौर इव शारदैर घनैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 25, + "text": "विकृष्यमणैर जवनैर अलंकृतैर; हतेश्वरैर आजिरथैः सुकल्पितैः\nमनुष्यमातङ्गरथाश्वराशिभिर; दरुतं वरजन्तॊ बहुधा विचूर्णिताः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 26, + "text": "सहेम पट्टाः परिघाः परश्वधाः; कडङ्ग रायॊ मुसलानि पट्टिशाः\nपेतुश च खड्गा विमला विकॊशा; गदाश च जाम्बूनदपट्ट बद्धाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 27, + "text": "चापानि रुक्माङ्गद भूषणानि; शराश च कार्तस्वरचित्रपुङ्खाः\nऋष्ट्यश च पीता विमला विकॊशाः; परासाः सखड्गाः कनकावभासाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 28, + "text": "छत्त्राणि वालव्यजनानि शङ्खाः; सरजश च पुष्पॊत्तम हेमचित्राः\nकुथाः पताकाम्बर वेष्टिताश च; किरीटमाला मुकुटाश च शुभ्राः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 29, + "text": "परकीर्णका विप्रकीर्णाः कुथाश च; परधानमुक्ता तरलाश च हाराः\nआपीड केयूरवराङ्गदानि; गरैवेय निष्काः ससुवर्ण सूत्राः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 30, + "text": "मण्युत्तमा वज्रसुवर्णमुक्ता; रत्नानि चॊच्चावचमङ्गलानि\nगात्राणि चात्यन्त सुखॊचितानि; शिरांसि चेन्दु परतिमाननानि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 31, + "text": "देहांश च भॊगांश च परिच्छदांश च; तयक्त्वा मनॊज्ञानि सुखानि चापि\nसवधर्मनिष्ठां महतीम अवाप्य; वयाप्तांश च लॊकान यशसा समीयुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 32, + "text": "इत्य एवम उक्त्वा विरराम शल्यॊ; दुर्यॊधनः शॊकपरीत चेताः\nहा कर्ण हा कर्ण इति बरुवाण; आर्तॊ विसंज्ञॊ भृशम अश्रुनेत्रः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 33, + "text": "तं दरॊणपुत्र परमुखा नरेन्द्राः; सर्वे समाश्वास्य सह परयान्ति\nनिरीक्षमाणा मुहुर अर्जुनस्य; धवजं महान्तं यशसा जवलन्तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 34, + "text": "नराश्वमातङ्गशरीरजेन; रक्तेन सिक्ता रुधिरेण भूमिः\nरक्ताम्बरस्रक तपनीययॊगान; नारी परकाशा इव सर्वगम्या" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 35, + "text": "परच्छन्नरूपा रुधिरेण राजन; रौद्रे मुहूर्ते ऽतिविराजमानाः\nनैवावतस्थुः कुरवः समीक्ष्य; परव्राजिता देवलॊकाश च सर्वे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 36, + "text": "वधेन कर्णस्य सुदुःखितास ते; हा कर्ण हा कर्ण इति बरुवाणाः\nदरुतं परयाताः शिबिराणि राजन; दिवाकरं रक्तम अवेक्षमाणाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 37, + "text": "गाण्डीवमुक्तैस तु सुवर्णपुङ्खैः; शितैः शरैः शॊणितदिग्ध वाजैः\nशरैश चिताङ्गॊ भुवि भाति कर्णॊ; हतॊ ऽपि सन सूर्य इवांशुमाली" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 38, + "text": "कर्णस्य देहं रुधिरावसिक्तं; भक्तानुकम्पी भगवान विवस्वान\nसपृष्ट्वा करैर लॊहितरक्तरूपः; सिष्णासुर अभ्येति परं समुद्रम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 39, + "text": "इतीव संचिन्त्य सुरर्षिसंघाः; संप्रथिता यान्ति यथानिकेतम\nसंचिन्तयित्वा च जना विसस्रुर; यथासुखं खं च महीतलं च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 40, + "text": "तद अद्भुतं पराणभृतां भयंकरं; निशम्य युद्धं कुरुवीरमुख्ययॊः\nधनंजयस्याधिरथेश च विस्मिताः; परशंसमानाः परययुस तदा जनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 41, + "text": "शरैः संकृत्तवर्माणं वीरं शिवसने हतम\nगतासुम अपि राधेयं नैव लक्ष्मीर वयमुञ्चत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 42, + "text": "नानाभरणवान राजन मृष्टजाम्बूनदाङ्गदः\nहतॊ वैकर्तनः शेते पादपॊ ऽङकुरवान इव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 43, + "text": "कनकॊत्तम संकाशः परदीप्त इव पावकः\nसपुत्रः पुरुषव्याघ्रः संशान्तः पार्थ तेजसा\nपरताप्य पाण्डवान राजन पाञ्चालांश चास्त्रतेजसा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 44, + "text": "ददानीत्य एव यॊ ऽवॊचन न नातीत्य अर्थितॊ ऽरथिभिः\nसद्भिः सदा सत्पुरुषः स हतॊ दवैरथे वृषः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 45, + "text": "यस्य बराह्मणसात सर्वम आत्मार्थं न महात्मनः\nनादेयं बराह्मणेष्व आसीद यस्य सवम अपि जीवितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 46, + "text": "सदा नॄणां परियॊ दाता परिय दानॊ दिवं गतः\nआदाय तव पुत्राणां जयाशां शर्म वर्म च" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 47, + "text": "हते सम कर्णे सरितॊ न सरवन्ति; जगाम चास्तं कलुषॊ दिवाकरः\nगरहश च तिर्यग जवलितार्कवर्णॊ; यमस्य पुत्रॊ ऽभयुदियाय राजन" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 48, + "text": "नभः पफालाथ ननादचॊर्वी; ववुश च वाताः परुषातिवेलम\nदिशः सधूमाश च भृशं परजज्वलुर; महार्णवाश चुक्षुभिरे च सस्वनाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 49, + "text": "सकाननाः साद्रि चयाश चकम्पुः; परविव्यथुर भूतगणाश च मारिष\nबृहस्पती रॊहिणीं संप्रपीड्य; बभूव चन्द्रार्कसमानवर्णः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 50, + "text": "हते कर्णे न दिशॊ विप्रजज्ञुस; तमॊवृता दयौर विचचाल भूमिः\nपपात चॊल्का जवलनप्रकाशा; निशाचराश चाप्य अभवन परहृष्टाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 51, + "text": "शशिप्रकाशाननम अर्जुनॊ यदा; कषुरेण कर्णस्य शिरॊ नयपातयत\nअथान्तरिक्षे दिवि चेह चासकृद; बभूव हाहेति जनस्य निस्वनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 52, + "text": "स देवगन्धर्वमनुष्यपूजितं; निहत्य कर्णं रिपुम आहवे ऽरजुनः\nरराज पार्थः परमेण तेजसा; वृत्रं निहत्येव सहस्रलॊचनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 53, + "text": "ततॊ रथेनाम्बुदवृन्दनादिना; शरन नभॊ मध्यग भास्करत्विषा\nपताकिना भीम निनाद केतुना; हिमेन्दु शङ्खस्फटिकावभासिना\nसुवर्णमुक्ता मणिवज्र विद्रुमैर; अलंकृतेनाप्रतिमान रंहसा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 54, + "text": "नरॊत्तमौ पाण्डव केशि मर्दनाव; उदाहिताव अग्निदिवाकरॊपमौ\nरणाजिरे वीतभयौ विरेजतुः; समानयानाव इव विष्णुवासवौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 55, + "text": "ततॊ धनुर्ज्यातलनेमि निस्वनैः; परसह्य कृत्वा च रिपून हतप्रभान\nसंसाधयित्वैव कुरूञ शरौघैः; कपिध्वजः पक्षिवरध्वजश च\nपरसह्य शङ्खौ धमतुः सुघॊषौ; मनांस्य अरिणाम अवसादयन्तौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 56, + "text": "सुवर्णजालावततौ महास्वनौ; हिमावदातौ परिगृह्य पाणिभिः\nचुचुम्बतुः शङ्खवरौ नृणां वरौ; वराननाभ्यां युगपच च दध्मतुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 57, + "text": "पाञ्चजन्यस्य निर्घॊषॊ देवदत्तस्य चॊभयॊः\nपृथिवीम अन्तरिक्षं च दयाम अपश चाप्य अपूरयत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 58, + "text": "तौ शङ्खशब्देन निनादयन्तौ; वननै शैलान सरितॊ दिशश च\nवित्रासयन्तौ तव पुत्र सेनां; युधिष्ठिरं नन्दयतः सम वीरौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 59, + "text": "ततः परयाताः कुरवॊ जवेन; शरुत्वैव शङ्खस्वनम ईर्यमाणम\nविहाय मद्राधिपतिं पतिं च; दुर्यॊधनं भारत भारतानाम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 60, + "text": "महाहवे तं बहु शॊभमानं; धनंजयं भूतगणाः समेताः\nतदान्वमॊदन्त जनार्दनं च; परभाकराव अभ्युदितौ यथैव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 61, + "text": "समाचितौ कर्ण शरैः परंतपाव; उभौ वयभातां समरे ऽचयुतार्जुनौ\nतमॊ निहत्याभ्युदितौ यथामलौ; शशाङ्कसूर्याव इव रश्मिमालिनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 62, + "text": "विहाय तान बाणगणान अथागतौ; सुहृद्वृताव अप्रतिमान विक्रमौ\nसुखं परविष्टौ शिबिरं सवम ईश्वरौ; सदस्य हुताव इव वासवाच्युतौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 68, + "shloka": 63, + "text": "सदेवगन्धर्वमनुष्यचारणैर; महर्षिभिर यक्षमहॊरगैर अपि\nजयाभिवृद्ध्या परयाभिपूजितौ; निहत्य कर्णं परमाहवे तदा" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 1, + "text": "[स]\nतथा निपातिते कर्णे तव सैन्ये च विद्रुते\nआश्लिष्य पार्थं दाशार्हॊ हर्षाद वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 2, + "text": "हतॊ बलभिदा वृत्रस तवया कर्णॊ धनंजय\nवधं वै कर्ण वृत्राभ्यां कथयिष्यन्ति मानवाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 3, + "text": "वज्रिणा निहतॊ वृत्रः समयुगे भूरि तेजसा\nतवया तु निहतः कर्णॊ धनुषा निशितैः शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 4, + "text": "तम इमं विक्रमं लॊके परथितं ते यशॊ वहम\nनिवेदयावः कौन्तेय धर्मराजाय धीमते" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 5, + "text": "वधं कर्णस्य संग्रामे दीर्घकालचिकीर्षितम\nनिवेद्य धर्मराजस्य तवम आनृण्यं गमिष्यसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 6, + "text": "तथेत्य उक्ते केशवस तु पार्थेन यदुपुङ्गवः\nपर्यवर्तयद अव्यग्रॊ रथं रथवरस्य तम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 7, + "text": "धृष्टद्युम्नं युधामन्युं माद्रीपुत्रौ वृकॊदरम\nयुयुधानं च गॊविन्द इदं वचनम अब्रवीत" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 8, + "text": "परान अभिमुखा यत्तास तिष्ठध्वं भद्रम अस्तु वः\nयावद आवेद्यते राज्ञे हतः कर्णॊ ऽरजुनेन वै" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 9, + "text": "स तैः शूरैर अनुज्ञातॊ ययौ राजनिवेशनम\nपार्थम आदाय गॊविन्दॊ ददर्श च युधिष्ठिरम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 10, + "text": "शयानं राजशार्दूलं काञ्चने शयनॊत्तमे\nअगृह्णीतां च चरणौ मुदितौ पार्थिवस्य तौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 11, + "text": "तयॊः परहर्षम आलाक्ष्य परहारांश चातिमानुषान\nराधेयं निहतंमत्वा समुत्तस्थौ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 12, + "text": "ततॊ ऽसमै याद यथावृत्तं वासुदेवः परियंवदः\nकथयाम आस कर्णस्य निधनं यदुनन्दनः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 13, + "text": "ईषद उत्स्मयमानस तु कृष्णॊ राजानम अब्रवीत\nयुधिष्ठिरं हतामित्रं कृताञ्जालिर अथाच्युतः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 14, + "text": "दिष्ट्या गाण्डीवधन्वा च पाण्डवश च वृकॊदरः\nतवं चापि कुशली राजन माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 15, + "text": "मुक्ता वीर कषयाद अस्मात संग्रामाल लॊमहर्षणात\nकषिप्रम उत्तरकालानि कुरु कार्याणि पार्थिव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 16, + "text": "हतॊ वैकार्तनः करूरः सूतपुत्रॊ महाबलः\nदिष्ट्या जयसि राजेन्द्र दिष्ट्या वर्धसि पाण्डव" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 17, + "text": "यः स दयूतजितां कृष्णां पराह सत्पुरुषाधमः\nतस्याद्य सूतपुत्रस्य भूमिः पिबति शॊणितम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 18, + "text": "शेते ऽसौ शरदीर्णाङ्गः शत्रुस ते कुरुपुंगव\nतं पाश्या पुरुषव्याघ्र विभिन्नं बहुधा शरैः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 19, + "text": "युधिष्ठिरस तु दाशार्हं परहृष्टः परत्यपूजयत\nदिष्ट्या दिष्ट्येति राजेन्द्र परीत्या चेदम उवाच ह" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 20, + "text": "नैतच चित्रं महाबाहॊ तवायि देवकिनन्दन\nतवया सारथिना पार्थॊ यत कुर्याद अद्य पौरुषम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 21, + "text": "परगृह्य च कुरु शरेष्ठः साङ्गदं दक्षिणं भुजम\nउवाच धर्मभृत पार्थ उभौ तौ केशवार्जुनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 22, + "text": "नरनारायणौ देवौ कथितौ नारदेन ह\nधर्मसंस्थापने युक्तौ पुराणौ पुरुषॊत्तमौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 23, + "text": "असकृच चापि मेधावी कृष्णा दवैपायनॊ मम\nकथाम एतां महाबाहॊ दिव्याम अकथयत परभुः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 24, + "text": "तव कृष्ण परभावेण गाण्डीवेन धनंजयः\nजयत्य अभिमुखाञ शत्रून न चासीद विमुखः कव चित" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 25, + "text": "जयश चैवा धरुवॊ ऽसमाकं न तव अस्माकं पराजयः\nयदा तवं युधि पार्थस्य सारथ्यमुपजग्मिवान" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 26, + "text": "एवम उक्त्वा महाराज तं रथं हेमभूषितम\nदन्तवर्णैर हयैर युक्तं कालवालैर महारथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 27, + "text": "आस्थाय पुरुषव्याघ्रः सवबलेनाभिसंवृतः\nकृष्णार्जुनाभ्यां वीराभ्याम अनुमन्य ततः परियम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 28, + "text": "आगतॊ बहु वृत्तान्तं दरष्टुम आयॊधनं तदा\nआभाषमाणस तौ वीराव उभौ माधव फल्गुनौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 29, + "text": "स ददर्श रणे कर्णं शयानं पुरुषर्षभम\nगाण्डीवमुक्तैर विशिखैः सर्वतः शकलीकृतम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 30, + "text": "सपुत्रं निहतं दृष्ट्वा कर्णं राजा युधिष्ठिरः\nपरशशंस नरव्याघ्राव उभौ माधव पाण्डवौ" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 31, + "text": "अद्य राजास्मि गॊविन्द पृथिव्यां भरातृभिः सह\nतवया नाथेन वीरेण विदुषा परिपालितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 32, + "text": "हतं दृष्ट्वा नरव्याघ्रं राधेयम अभिमानिनम\nनिराशॊ ऽदय दुरात्मासौ धार्तराष्ट्रॊ भविष्यति\nजीविताच चापि राज्याच च हते कर्णे महारथे" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 33, + "text": "तवत्प्रसादाद वयं चैव कृतार्थाः पुरुषर्षभ\nतवं च गाण्डीवधन्वा च विजयी यदुनन्दन\nदिष्ट्या जयसि गॊविन्द दिष्ट्या कर्णॊ निपातितः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 34, + "text": "एवं स बहुशॊ हृष्टः परशशंस जनार्दनम\nअर्जुनं चापि राजेन्द्र धर्मराजॊ युधिष्ठिरः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 35, + "text": "ततॊ भीमप्रभृतिभिः सार्वैश च भरातृभिर वृतम\nवर्धयन्ति सम राजानं हर्ष युक्ता महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 36, + "text": "नकुलः साहदेवश च पाण्डावश च वृकॊदरः\nसात्यकिश च महाराज वृष्णीनां परवरॊ रथः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 37, + "text": "धृष्टद्युम्नः शिखण्डी च पाण्डुपाञ्चाल सृञ्जयाः\nपूजयन्ति सम कौन्तेयं निहते सूतनन्दने" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 38, + "text": "ते वर्धयित्वा नृपतिं पाण्डुपुत्रं युधिष्ठिरम\nजितकाशिनॊ लब्धलक्षा युद्धशौण्डाः परहारिणः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 39, + "text": "सतुवन्तः सतवयुक्ताभिर वाग्भिः कृष्णौ परंतपौ\nजग्मुः सवशिबिरायैव मुदा युक्ता महारथाः" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 40, + "text": "एवम एष कषयॊ वृत्तः सुमहाँल लॊमहर्षणः\nतव दुर्मन्त्रिते राजन्न अतीतं किं नु शॊचसि" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 41, + "text": "[वै]\nशरुत्वा तद अप्रियं राजन धृतराष्ट्रॊ महीपतिः\nपपात भूमौ निश्चेष्टः कौरव्यः परमार्तिवान\nतथा सत्यव्रता देवी गान्धारी धर्मदर्शिनी" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 42, + "text": "तं परत्यगृह्णाद विदुरॊ नृपतिं संजयस तथा\nपर्याश्वासयतश चैवं ताव उभाव एव भूमिपम" + }, + { + "book": 8, + "chapter": 69, + "shloka": 43, + "text": "तथैवॊत्थापयाम आसुर गान्धारीं राजयॊषितः\nताभ्याम आश्वसितॊ राजा तूष्णीम आसीद विचेतनः" + } +] \ No newline at end of file