diff --git "a/texts/mahabharata/mahabharata_book_11.json" "b/texts/mahabharata/mahabharata_book_11.json"
new file mode 100644--- /dev/null
+++ "b/texts/mahabharata/mahabharata_book_11.json"
@@ -0,0 +1,4382 @@
+[
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[ज]\nहते दुर्यॊधने चैव हते सैन्ये च सर्वशः\nधृतराष्ट्रॊ महाराजः शरुत्वा किम अकरॊन मुने"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 2,
+        "text": "तथैव कौरवॊ राजा धर्मपुत्रॊ महामनाः\nकृपप्रभृतयश चैव किम अकुर्वत ते तरयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 3,
+        "text": "अश्वत्थाम्नः शरुतं कर्म शापश चान्यॊन्य कारितः\nवृत्तान्तम उत्तरं बरूहि यद अभाषत संजयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 4,
+        "text": "[व]\nहते पुत्रशते दीनं छिन्नशाखम इव दरुमम\nपुत्रशॊकाभिसंतप्तं धृतराष्ट्रं महीपतिम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 5,
+        "text": "धयानमूकत्वम आपन्नं चिन्तया समभिप्लुतम\nअभिगम्य महाप्राज्ञः संजयॊ वाक्यम अब्रवीत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 6,
+        "text": "किं शॊचसि महाराज नास्ति शॊके सहायता\nअक्षौहिण्यॊ हताश चाष्टौ दश चैव विशां पते\nनिर्जनेयं वसुमती शून्या संप्रति केवला"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 7,
+        "text": "नानादिग्भ्यः समागम्य नानादेश्या नराधिपाः\nसहितास तव पुत्रेण सर्वे वै निधनं गताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 8,
+        "text": "पितॄणां पुत्रपौत्राणां जञातीनां सुहृदां तथा\nगुरूणां चानुपूर्व्येण परेतकार्याणि कारय"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 9,
+        "text": "[व]\nतच छरुत्वा करुणं वाक्यं पुत्रपौत्र वधार्दितः\nपपात भुवि दुर्धर्षॊ वाताहत इव दरुमः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 10,
+        "text": "[धृ]\nहतपुत्रॊ हतामात्यॊ हतसर्वसुहृज जनः\nदुःखं नूनं भविष्यामि विचरन पृथिवीम इमाम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 11,
+        "text": "किं नु बन्धुविहीनस्य जीवितेन ममाद्य वै\nलूनपक्षस्य इव मे जरा जीर्णस्य पक्षिणः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 12,
+        "text": "हृतराज्यॊ हतसुहृद धतचक्षुश च वै तथा\nन भराजिष्ये महाप्राज्ञ कषीणरश्मिर इवांशुमान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 13,
+        "text": "न कृतं सुहृदॊ वाक्यं जामदग्न्यस्य जल्पतः\nनारदस्य च देवर्षेः कृष्णद्वैपायनस्य च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 14,
+        "text": "सभामध्ये तु कृष्णेन यच छरेयॊ ऽभिहितं मम\nअलं वैरेण ते राजन पुत्रः संगृह्यताम इति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 15,
+        "text": "तच च वाक्यम अकृत्वाहं भृशं तप्यामि दुर्मतिः\nन हि शरॊतास्मि भीष्मस्य धर्मयुक्तं परभाषितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 16,
+        "text": "दुर्यॊधनस्य च तथा वृषभस्येव नर्दतः\nदुःशा��न वधं शरुत्वा कर्णस्य च विपर्ययम\nदरॊण सूर्यॊपरागं च हृदयं मे विदीर्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 17,
+        "text": "न समराम्य आत्मनः किं चित पुरा संजय दुष्कृतम\nयस्येदं फलम अद्येह मया मूढेन भुज्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 18,
+        "text": "नूनं हय अपकृतं किं चिन मया पूर्वेषु जन्मसु\nयेन मां दुःखभागेषु धाता कर्मसु युक्तवान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 19,
+        "text": "परिणामश च वयसः सर्वबन्धुक्षयश च मे\nसुहृन मित्र विनाशश च दैवयॊगाद उपागतः\nकॊ ऽनयॊ ऽसति दुःखिततरॊ मया लॊके पुमान इह"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 20,
+        "text": "तन माम अद्यैव पश्यन्तु पाण्डवाः संशितव्रतम\nविवृतं बरह्मलॊकस्य दीर्घम अध्वानम आस्थितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 21,
+        "text": "[व]\nतस्य लालप्यमानस्य बहु शॊकं विचिन्वतः\nशॊकापहं नरेन्द्रस्य संजयॊ वाक्यम अब्रवीत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 22,
+        "text": "शॊकं राजन वयपनुद शरुतास ते वेद निश्चयाः\nशास्त्रागमाश च विविधा वृद्धेभ्यॊ नृपसत्तम\nसृञ्जये पुत्रशॊकार्ते यद ऊचुर मुनयः पुरा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 23,
+        "text": "तथा यौवनजं दर्पम आस्थिते ते सुते नृप\nन तवया सुहृदां वाक्यं बरुवताम अवधारितम\nसवार्थश च न कृतः कश चिल लुब्धेन फलगृद्धिना"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 24,
+        "text": "तव दुःशासनॊ मन्त्री राधेयश च दुरात्मवान\nशकुनिश चैव दुष्टात्मा चित्रसेनश च दुर्मतिः\nशल्यश च येन वै सर्वं शल्य भूतं कृतं जगत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 25,
+        "text": "कुरुवृद्धस्य भीष्मस्य गान्धार्या विदुरस्य च\nन कृतं वचनं तेन तव पुत्रेण भारत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 26,
+        "text": "न धर्मः सत्कृतः कश चिन नित्यं युद्धम इति बरुवन\nकषपिताः कषत्रियाः सर्वे शत्रूणां वर्धितं यशः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 27,
+        "text": "मध्यस्थॊ हि तवम अप्य आसीर न कषमं किं चिद उक्तवान\nधूर धरेण तवया भारस तुलया न समं धृतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 28,
+        "text": "आदाव एव मनुष्येण वर्तितव्यं यथा कषमम\nयथा नातीतम अर्थं वै पश्चात तापेन युज्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 29,
+        "text": "पुत्रगृद्ध्या तवया राजन परियं तस्य चिकीर्षता\nपश्चात तापम इदं पराप्तं न तवं शॊचितुम अर्हसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 30,
+        "text": "मधु यः केवलं दृष्ट्वा परपातं नानुपश्यति\nस भरष्टॊ मधु लॊभेन शॊचत्य एव यथा भवान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 31,
+        "text": "अर्थान न शॊचन पराप्नॊति न शॊचन विन्दते सुखम\nन शॊचञ शरियम आप्नॊति न शॊचन विन्दते परम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 32,
+        "text": "सवयम उत्पादयित्वाग्निं वस्त्रेण परिवेष्टयेत\nदह्यमानॊ मनस्तापं भजते न स पण्डितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 33,
+        "text": "तवयैव स सुतेनायं वाक्यवायुसमीरितः\nलॊभाज्येन च संसिक्तॊ जवलितः पार्थ पावकः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 34,
+        "text": "तस्मिन समिद्धे पतिताः शलभा इव ते सुताः\nतान केशवार्चिर निर्दग्धान न तवं शॊचितुम अर्हसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 35,
+        "text": "यच चाश्रुपात कलिलं वदनं वहसे नृप\nअशास्त्रदृष्टम एतद धि न परशंसन्ति पण्डिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 36,
+        "text": "विस्फुलिङ्गा इव हय एतान दहन्ति किल मानवान\nजहीहि मन्युं बुद्ध्या वै धारयात्मानम आत्मना"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 1,
+        "shloka": 37,
+        "text": "एवम आश्वासितस तेन संजयेन महात्मना\nविदुरॊ भूय एवाह बुद्धिपूर्वं परंतप"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[व]\nततॊ ऽमृतसमैर वाक्यैर हलादयन पुरुषर्षभम\nवैचित्र वीर्यं विदुरॊ यद उवाच निबॊध तत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 2,
+        "text": "[विदुर]\nउत्तिष्ठ राजन किं शेषे धारयात्मानम आत्मना\nसथिरजङ्गम मर्त्यानां सर्वेषाम एष निर्णयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 3,
+        "text": "सर्वे कषयान्ता निचयाः पतनान्ताः समुच्छ्रयाः\nसंयॊगा विप्रयॊगान्ता मरणान्तं हि जीवितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 4,
+        "text": "यदा शूरं च भीरुं च यमः कर्षति भारत\nतत किं न यॊत्स्यन्ति हि ते कषत्रियाः कषत्रियर्षभ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 5,
+        "text": "अयुध्यमानॊ मरियते युध्यमानश च जीवति\nकालं पराप्य महाराज न कश चिद अतिवर्तते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 6,
+        "text": "न चाप्य एतान हतान युद्धे राजञ शॊचितुम अर्हसि\nपरमाणं यदि शास्त्राणि गतास ते परमां गतिम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 7,
+        "text": "सर्वे सवाध्यायवन्तॊ हि सर्वे च चरितव्रताः\nसर्वे चाभिमुखाः कषीणास तत्र का परिदेवना"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 8,
+        "text": "अदर्शनाद आपतिताः पुनश चादर्शनं गताः\nन ते तव न तेषां तवं तत्र का परिदेवना"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 9,
+        "text": "हतॊ ऽपि लभते सवर्गं हत्वा च लभते यशः\nउभयं नॊ बहुगुणं नास्ति निष्फलता रणे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 10,
+        "text": "तेषां कामदुघाँल लॊकान इन्द्रः संकल्पयिष्यति\nइन्द्रस्यातिथयॊ हय एते भवन्ति पुरुषर्षभ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 11,
+        "text": "न यज्ञैर दक्षिणावद्भिर न तपॊभिर न विद्यया\nसवर्गं यान्ति तथा मर्त्या यथा शूरा रणे हताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 12,
+        "text": "माता पितृसहस्राणि पुत्रदारशतानि च\nसंसारेष्व अनुभूतानि कस्य ते कस्य वा वयम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 13,
+        "text": "शॊकस्थान सहस्राणि भयस्थान शतानि च\nदिवसे दिवसे मूढम आविशन्ति न पण्डितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 14,
+        "text": "न कालस्य परियः कश चिन न दवेष्यः कुरुसत्तम\nन मध्यस्थः कव चित कालः सर्वं कालः परकर्षति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 15,
+        "text": "अनित्यं जीवितं रूपं यौवनं दरव्यसंचयः\nआरॊग्यं परिय संवासॊ गृध्येद एषु न पण्डितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 16,
+        "text": "न जानपदिकं दुःखम एकः शॊचितुम अर्हसि\nअप्य अभावेन युज्येत तच चास्य न निवर्तते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 17,
+        "text": "अशॊचन परतिकुर्वीत यदि पश्येत पराक्रमम\nभैषज्यम एतद दुःखस्य यद एतन नानुचिन्तयेत\nचिन्त्यमानं हि न वयेति भूयश चापि विवर्धते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 18,
+        "text": "अनिष्ट संप्रयॊगाच च विप्रयॊगात परियस्य च\nमनुष्या मानसैर दुःखैर युज्यन्ते ये ऽलपबुद्धयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 19,
+        "text": "नार्थॊ न धर्मॊ न सुखं यद एतद अनुशॊचसि\nन च नापैति कार्यार्थात तरिवर्गाच चैव भरश्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 20,
+        "text": "अन्याम अन्यां धनावस्थां पराप्य वैशेषिकीं नराः\nअसंतुष्टाः परमुह्यन्ति संतॊषं यान्ति पण्डिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 21,
+        "text": "परज्ञया मानसं दुःखं हन्याच छारीरम औषधैः\nएतज जञानस्य सामर्थ्यं न बालैः समताम इयात"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 22,
+        "text": "शयानं चानुशयति तिष्ठन्तं चानुतिष्ठति\nअनुधावति धावन्तं कर्म पूर्वकृतं नरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 2,
+        "shloka": 23,
+        "text": "यस्यां यस्याम अवस्थायां यत करॊति शुभाशुभम\nतस्यां तस्याम अवस्थायां तत तत फलम उपाश्नुते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[धृ]\nसुभाषितैर महाप्राज्ञ शॊकॊ ऽयं विगतॊ मम\nभुय एव तु वाक्यानि शरॊतुम इच्छामि तत्त्वतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 2,
+        "text": "अनिष्टानां च संसर्गाद इष्टानां च विवर्जनात\nकथं हि मानसैर द���ःखैः परमुच्यन्ते ऽतर पण्डिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 3,
+        "text": "[विदुर]\nयतॊ यतॊ मनॊदुःखात सुखाद वापि परमुच्यते\nततस ततः शमं लब्ध्वा सुगतिं विन्दते बुधः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 4,
+        "text": "अशाश्वतम इदं सर्वं चिन्त्यमानं नरर्षभ\nकदली संनिभॊ लॊकः सारॊ हय अस्य न विद्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 5,
+        "text": "गृहाण्य एव हि मर्त्यानाम आहुर देहानि पण्डिताः\nकालेन विनियुज्यन्ते सत्त्वम एकं तु शॊभनम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 6,
+        "text": "यथा जीर्णम अजीर्णं वा वस्त्रं तयक्त्वा तु वै नरः\nअन्यद रॊचयते वस्त्रम एवं देहाः शरीरिणाम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 7,
+        "text": "वैचित्र वीर्यवासं हि दुःखं वायदि वा सुखम\nपराप्नुवन्तीह भूतानि सवकृतेनैव कर्मणा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 8,
+        "text": "कर्मणा पराप्यते सवर्गं सुखं दुःखं च भारत\nततॊ वहति तं भारम अवशः सववशॊ ऽपि वा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 9,
+        "text": "यथा च मृन मयं भाण्डं चक्रारूढं विपद्यते\nकिं चित परकिर्यमाणं वा कृतमात्रम अथापि वा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 10,
+        "text": "छिन्नं वाप्य अवरॊप्यन्तम अवतीर्णम अथापि वा\nआर्द्रं वाप्य अथ वा शुष्कं पच्यमानम अथापि वा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 11,
+        "text": "अवतार्यमाणम आपाकाद उद्धृतं वापि भारत\nअथ वा परिभुज्यन्तम एवं देहाः शरीरिणाम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 12,
+        "text": "गर्भस्थॊ वा परसूतॊ वाप्य अथ वा दिवसान्तरः\nअर्धमास गतॊ वापि मासमात्रगतॊ ऽपि वा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 13,
+        "text": "संवत्सरगतॊ वापि दविसंवत्सर एव वा\nयौवनस्थॊ ऽपि मध्यस्थॊ वृद्धॊ वापि विपद्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 14,
+        "text": "पराक कर्मभिस तु भूतानि भवन्ति न भवन्ति च\nएवं सांसिद्धिके लॊके किमर्थम अनुतप्यसे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 15,
+        "text": "यथा च सलिले राजन करीडार्थम अनुसंचरन\nउन्मज्जेच च निमज्जेच च किं चित सत्त्वं नराधिप"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 16,
+        "text": "एवं संसारगहनाद उन्मज्जन निमज्जनात\nकर्म भॊगेन बध्यन्तः कलिश्यन्ते ये ऽलपबुद्धयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 3,
+        "shloka": 17,
+        "text": "ये तु पराज्ञाः सथिताः सत्ये संसारान्त गवेषिणः\nसमागमज्ञा भूतानां ते यान्ति परमां गतिम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[धृ]\nकथं संसारगहनं विज्ञेयं वदतां वर\nएतद इच्छाम्य अहं शरॊतुं तत्त्वम आख्याहि पृच्छतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 2,
+        "text": "[विदुर]\nजन्मप्रभृति भूतानां करियाः सर्वाः शृणु परभॊ\nपूर्वम एवेह कलले वसते किं चिद अन्तरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 3,
+        "text": "ततः स पञ्चमे ऽतीते मासे मासं परकल्पयेत\nततः सर्वाङ्गसंपूर्णॊ गर्भॊ मासे परजायते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 4,
+        "text": "अमेध्यमध्ये वसति मांसशॊणितलेपने\nततस तु वायुवेगेन ऊर्ध्वपादॊ हय अधःशिराः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 5,
+        "text": "यॊनिद्वारम उपागम्य बहून कलेशान समृच्छति\nयॊनिसंपीडनाच चैव पूर्वकर्मभिर अन्वितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 6,
+        "text": "तस्मान मुक्तः स संसाराद अन्यान पश्यत्य उपद्रवान\nगरहास तम उपसर्पन्ति सारमेया इवामिषम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 7,
+        "text": "ततः पराप्तॊत्तरे काले वयाधयश चापि तं तथा\nउपसर्पन्ति जीवन्तं बध्यमानं सवकर्मभिः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 8,
+        "text": "बद्धम इन्द्रियपाशैस तं सङ्गस्वादुभिर आतुरम\nवयसनान्य उपवर्तन्ते विविधानि नराधिप\nबध्यमानश च तैर भूयॊ नैव तृप्तिम उपैति सः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 9,
+        "text": "अयं न बुध्यते तावद यम लॊकम अथागतम\nयमदूतैर विकृष्यंश च मृत्युं कालेन गच्छति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 10,
+        "text": "वाग घीनस्य च यन मात्रम इष्टानिष्टं कृतं मुखे\nभूय एवात्मनात्मानं बध्यमानम उपेक्षते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 11,
+        "text": "अहॊ विनिकृतॊ लॊकॊ लॊभेन च वशीकृतः\nलॊभक्रॊधमदॊन्मत्तॊ नात्मानम अवबुध्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 12,
+        "text": "कुलीनत्वेन रमते दुष्कुलीनान विकुत्सयन\nधनदर्पेण दृप्तश च दरिद्रान परिकुत्सयन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 13,
+        "text": "मूर्खान इति परान आह नात्मानं समवेक्षते\nशिक्षां कषिपति चान्येषां नात्मानं शास्तुम इच्छति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 14,
+        "text": "अध्रुवे जीवलॊके ऽसमिन यॊ धर्मम अनुपालयन\nजन्मप्रभृति वर्तेत पराप्नुयात परमां गतिम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 4,
+        "shloka": 15,
+        "text": "एवं सर्वं विदित्वा वै यस तत्त्वम अनुवर्तते\nस परमॊक्षाय लभते पन्थानं मनुजाधिप"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[धृ]\nयद इदं धर्मगहनं बुद्ध्या समनुगम्यते\nएतद विस्तरशः सर्वं बुद्धिमार्गं परशंस मे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 2,
+        "text": "[विदुर]\nअत्र ते वर्तयिष्���ामि नम ः कृत्वा सवयं भुवे\nयथा संसारगहनं वदन्ति परमर्षयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 3,
+        "text": "कश चिन महति संसारे वर्तमानॊ दविजः किल\nवनं दुर्गम अनुप्राप्तॊ महत करव्यादसंकुलम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 4,
+        "text": "सिंहव्याघ्र गजाकारैर अतिघॊरैर महाशनैः\nसमन्तात संपरिक्षिप्तं मृत्यॊर अपि भयप्रदम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 5,
+        "text": "तद अस्य दृष्ट्वा हृदयम उद्वेगम अगमत परम\nअभ्युच्छ्रयश च रॊम्णां वै विक्रियाश च परंतप"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 6,
+        "text": "स तद वनं वयनुसरन विप्रधावन इतस ततः\nवीक्षमाणॊ दिशः सर्वाः शरणं कव भवेद इति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 7,
+        "text": "स तेषां छिद्रम अन्विच्छन परद्रुतॊ भयपीडितः\nन च निर्याति वै दूरं न च तैर विप्रयुज्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 8,
+        "text": "अथापश्यद वनं घॊरं समन्ताद वागुरावृतम\nबाहुभ्यां संपरिष्वक्तं सत्रिया परमघॊरया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 9,
+        "text": "पञ्चशीर्ष धरैर नागैः शैलैर इव समुन्नतैः\nनभःस्पृशैर महावृक्षैः परिक्षिप्तं महावनम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 10,
+        "text": "वनमध्ये च तत्राभूद उदपानः समावृतः\nवल्लीभिस तृणछन्नाभिर गूढाभिर अभिसंवृतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 11,
+        "text": "पपात स दविजस तत्र निगूढे सलिलाशये\nविलग्नश चाभवत तस्मिँल लता संतानसंकटे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 12,
+        "text": "पनसस्य यथा जातं वृन्त बद्धं महाफलम\nस तथा लम्बते तत्र ऊर्ध्वपादॊ हय अधःशिराः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 13,
+        "text": "अथ तत्रापि चान्यॊ ऽसय भूयॊ जात उपद्रवः\nकूपवीनाह वेलायाम अपश्यत महागजम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 14,
+        "text": "षड वक्त्रं कृष्ण शबलं दविषट्क पदचारिणम\nकरमेण परिसर्पन्तं वल्ली वृक्षसमावृतम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 15,
+        "text": "तस्य चापि परशाखासु वृक्षशाखावलम्बिनः\nनानारूपा मधुकरा घॊररूपा भयावहाः\nआसते मधु संभृत्य पूर्वम एव निकेतजाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 16,
+        "text": "भूयॊ भूयः समीहन्ते मधूनि भरतर्षभ\nसवादनीयानि भूतानां न यैर बालॊ ऽपि तृप्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 17,
+        "text": "तेषां मधूनां बहुधा धारा परस्रवते सदा\nतां लम्बमानः स पुमान धारां पिबति सर्वदा\nन चास्य तृष्णा विरता पिबमानस्य संकटे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 18,
+        "text": "अभीप्सति च तां नि��्यम अतृप्तः स पुनः पुनः\nन चास्य जीविते राजन निर्वेदः समजायत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 19,
+        "text": "तत्रैव च मनुष्यस्य जीविताशा परतिष्ठिता\nकृष्णाः शवेताश च तं वृक्षं कुट्टयन्ति सम मूषकाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 20,
+        "text": "वयालैश च वनदुर्गान्ते सत्रिया च परमॊग्रया\nकूपाधस्ताच च नागेन वीनाहे कुञ्जरेण च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 21,
+        "text": "वृक्षप्रपाताच च भयं मूषकेभ्यश च पञ्चमम\nमधु लॊभान मधुकरैः षष्ठम आहुर महद भयम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 5,
+        "shloka": 22,
+        "text": "एवं स वसते तत्र कषिप्तः संसारसागरे\nन चैव जीविताशायां निर्वेदम उपगच्छति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[धृ]\nअहॊ खलु महद दुःखं कृच्छ्रवासं वसत्य असौ\nकथं तस्य रतिस तत्र तुष्टिर वा वदतां वर"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 2,
+        "text": "स देशः कव नु यत्रासौ वसते धर्मसंकटे\nकथं वा स विमुच्येत नरस तस्मान महाभयात"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 3,
+        "text": "एतन मे सर्वम आचक्ष्व साधु चेष्टामहे तथा\nकृपा मे महती जाता तस्याभ्युद्धरणेन हि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 4,
+        "text": "[विदुर]\nउपमानम इदं राजन मॊक्षविद्भिर उदाहृतम\nसुगतिं विन्दते येन परलॊकेषु मानवः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 5,
+        "text": "यत तद उच्यति कान्तारं महत संसार एव सः\nवनं दुर्गं हि यत तव एतत संसारगहनं हि तत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 6,
+        "text": "ये च ते कथिता वयाला वयाधयस ते परकीर्तिताः\nया सा नारी बृहत काया अधितिष्ठति तत्र वै\nताम आहुस तु जरां पराज्ञा वर्णरूपविनाशिनीम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 7,
+        "text": "यस तत्र कूपॊ नृपते स तु देहः शरीरिणाम\nयस तत्र वसते ऽधस्तान महाहिः काल एव सः\nअन्तकः सर्वभूतानां देहिनां सर्वहार्य असौ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 8,
+        "text": "कूपमध्ये च या जाता वल्ली यत्र स मानवः\nपरताने लम्बते सा तु जीविताशा शरीरिणाम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 9,
+        "text": "स यस तु कूपवीनाहे तं वृक्षं परिसर्पति\nषड वक्त्रः कुञ्जरॊ राजन स तु संवत्सरः समृतः\nमुखानि ऋतवॊ मासाः पादा दवादश कीर्तिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 10,
+        "text": "ये तु वृक्षं निकृन्तन्ति मूषकाः सततॊत्थिताः\nरात्र्यहानि तु तान्य आहुर भूतानां परिचिन्तकाः\nये ते मधुकरास तत्र कामास ते परिकीर्तिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 11,
+        "text": "यास तु ता बहुशॊ धार��ः सरवन्ति मधु निस्रवम\nतांस तु कामरसान विद्याद यत्र मज्जन्ति मानवाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 6,
+        "shloka": 12,
+        "text": "एवं संसारचक्रस्य परिवृत्तिं सम ये विदुः\nते वै संसारचक्रस्य पाशांश छिन्दन्ति वै बुधाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[धृ]\nअहॊ ऽभिहितम आख्यानं भवता तत्त्वदर्शिना\nभूय एव तु मे हर्षः शरॊतुं वाग अमृतं तव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 2,
+        "text": "[विदुर]\nशृणु भूयः परवक्ष्यामि मार्गस्यैतस्य विस्तरम\nयच छरुत्वा विप्रमुच्यन्ते संसारेभ्यॊ विचक्षणाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 3,
+        "text": "यथा तु पुरुषॊ राजन दीर्घम अध्वानम आस्थितः\nकव चित कव चिच छरमात सथाता कुरुते वासम एव वा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 4,
+        "text": "एवं संसारपर्याये गर्भवासेषु भारत\nकुर्वन्ति दुर्बुधा वासं मुच्यन्ते तत्र पण्डिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 5,
+        "text": "तस्माद अध्वानम एवैतम आहुः शास्त्रविदॊ जनाः\nयत तु संसारगहनं वनम आहुर मनीषिणः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 6,
+        "text": "सॊ ऽयं लॊकसमावर्तॊ मर्त्यानां भरतर्षभ\nचराणां सथावराणां च गृध्येत तत्र न पण्डितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 7,
+        "text": "शारीरा मानसाश चैव मर्त्यानां ये तु वयाधयः\nपरत्यक्षाश च परॊक्षाश च ते वयालाः कथिता बुधैः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 8,
+        "text": "कलिश्यमानाश च तैर नित्यं हन्यमानाश च भारत\nसवकर्मभिर महाव्यालैर नॊद्विजन्त्य अल्पबुद्धयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 9,
+        "text": "अथापि तैर विमुच्येत वयाधिभिः पुरुषॊ नृप\nआवृणॊत्य एव तं पश्चाज जरा रूपविनाशिनी"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 10,
+        "text": "शब्दरूपरसस्पर्शैर गन्धैर्श च विविधैर अपि\nमज्जमानं महापङ्के निरालम्बे समन्ततः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 11,
+        "text": "संवत्सरर्तवॊ मासाः पक्षाहॊ रात्रसंधयः\nकरमेणास्य परलुम्पन्ति रूपम आयुस तथैव च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 12,
+        "text": "एते कालस्य निधयॊ नैताज जानन्ति दुर्बुधाः\nअत्राभिलिखितान्य आहुः सर्वभूतानि कर्मणा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 13,
+        "text": "रथं शरीरं भूतानां सत्त्वम आहुस तु सारथिम\nइन्द्रियाणि हयान आहुः कर्म बुद्धिश च रश्मयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 14,
+        "text": "तेषां हयानां यॊ वेगं धावताम अनुधावति\nस तु संसारचक्रे ऽसमिंश चक्रवत परिवर्तते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 15,
+        "text": "यस तान यमयते बुद्ध्या स यन्ता न निवर्तते\nयाम्यम आहू रथं हय एनं मुह्यन्ते येन दुर्बुधाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 16,
+        "text": "स चैतत पराप्नुते राजन यत तवं पराप्तॊ नराधिप\nराज्यनाशं सुहृन नाशं सुत नाशं च भारत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 17,
+        "text": "अनुतर्षुलम एवैतद दुःखं भवति भारत\nसाधुः परमदुःखानां दुःखभैषज्यम आचरेत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 18,
+        "text": "न विक्रमॊ न चाप्य अर्थॊ न मित्रं न सुहृज्जनः\nतथॊन्मॊचयते दुःखाद यथात्मा सथिरसंयमः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 19,
+        "text": "तस्मान मैत्रं समास्थाय शीलम आपद्य भारत\nदमस तयागॊ ऽपरमादश च ते तरयॊ बरह्मणॊ हयाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 7,
+        "shloka": 20,
+        "text": "शीलरश्मि समायुक्ते सथितॊ यॊ मानसे रथे\nतयक्त्वा मृत्युभयं राजन बरह्मलॊकं स गच्छति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[व]\nविदुरस्य तु तद वाक्यं निशम्य कुरुसत्तमः\nपुत्रशॊकाभिसंतप्तः पपात भुवि मूर्छितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 2,
+        "text": "तं तथा पतितं भूमौ निःसंज्ञं परेक्ष्य बान्धवाः\nकृष्णद्वैपायनश चैव कषत्ता च विदुरस तथा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 3,
+        "text": "संजयः सुहृदश चान्ये दवाःस्था ये चास्य संमताः\nजलेन सुखशीतेन तालवृन्तैश च भारत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 4,
+        "text": "पस्पृशुश च करैर गात्रं वीजमानाश च यत्नतः\nअन्वासन सुचिरं कालं धृतराष्ट्रं तथागतम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 5,
+        "text": "अथ दीर्घस्य कालस्य लब्धसंज्ञॊ महीपतिः\nविललाप चिरं कालं पुत्राधि भिर अभिप्लुतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 6,
+        "text": "धिग अस्तु खलु मानुष्यं मानुष्ये च परिग्रहम\nयतॊमूलानि दुःखानि संभवन्ति मुहुर मुहुः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 7,
+        "text": "पुत्र नाशे ऽरथनाशे च जञातिसंबन्धिनाम अपि\nपराप्यते सुमहद दुःखं विषाग्निप्रतिमं विभॊ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 8,
+        "text": "येन दह्यन्ति गात्राणि येन परज्ञा विनश्यति\nयेनाभिभूतः पुरुषॊ मरणं बहु मन्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 9,
+        "text": "तद इदं वयसनं पराप्तं मया भाग्यविवर्ययात\nतच चैवाहं करिष्यामि अद्यैव दविजसत्तम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 10,
+        "text": "इत्य उक्त्वा तु महात्मानं पितरं बरह्मवित्तमम\nधृतराष्ट्रॊ ऽभवन मूढः शॊकं च परमं गतः\nअभूच च तूष्णीं राजासौ धयायमानॊ महीपते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 11,
+        "text": "तस्य तद वचनं शरुत्वा कृष्णद्वैपायनः परभुः\nपुत्रशॊकाभिसंतप्तं पुत्रं वचनम अब्रवीत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 12,
+        "text": "धृतराष्ट्र महाबाहॊ यत तवां वक्ष्यामि तच छृणु\nशरुतवान असि मेधावी धर्मार्थकुशलस तथा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 13,
+        "text": "न ते ऽसत्य अविदितं किं चिद वेदितव्यं परंतप\nअनित्यतां हि मर्त्यानां विजानासि न संशयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 14,
+        "text": "अध्रुवे जीवलॊके च सथाने वाशाश्वते सति\nजीविते मरणान्ते च कस्माच छॊचसि भारत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 15,
+        "text": "परत्यक्षं तव राजेन्द्र वैरस्यास्य समुद्भवः\nपुत्रं ते कारणं कृत्वा कालयॊगेन कारितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 16,
+        "text": "अवश्यं भवितव्ये च कुरूणां वैशसे नृप\nकस्माच छॊचसि ताञ शूरान गतान परमिकां गतिम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 17,
+        "text": "जानता च महाबाहॊ विदुरेण महात्मना\nयतितं सर्वयत्नेन शमं परति जनेश्वर"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 18,
+        "text": "न च दैवकृतॊ मार्गः शक्यॊ भूतेन केन चित\nघटतापि चिरं कालं नियन्तुम इति मे मतिः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 19,
+        "text": "देवतानां हि यत कार्यं मया परत्यक्षतः शरुतम\nतत ते ऽहं संप्रवक्ष्यामि कथं सथैर्यं भवेत तव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 20,
+        "text": "पुराहं तवरितॊ यातः सभाम ऐन्द्रीं जितक्लमः\nअपश्यं तत्र च तदा समवेतान दिवौकसः\nनारदप्रमुखांश चापि सर्वान देव ऋषींस तथा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 21,
+        "text": "तत्र चापि मया दृष्टा पृथिवी पृथिवीपते\nकार्यार्थम उपसंप्राप्ता देवतानां समीपतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 22,
+        "text": "उपगम्य तदा धात्री देवान आह समागतान\nयत कार्यं मम युष्माभिर बरह्मणः सदने तदा\nपरतिज्ञातं महाभागास तच छीघ्रं संविधीयताम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 23,
+        "text": "तस्यास तद वचनं शरुत्वा विष्णुर लॊकनमस्कृतः\nउवाच परहसन वाक्यं पृथिवीं देव संसदि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 24,
+        "text": "धृतराष्ट्रस्य पुत्राणां यस तु जयेष्ठः शतस्य वै\nदुर्यॊधन इति खयातः स ते कार्यं करिष्यति\nतं च पराप्य महीपालं कृतकृत्या भविष्यसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 25,
+        "text": "तस्यार्थे पृथिवीपालाः कुरुक्षेत्रे समागताः\nअन्यॊन्यं घातयिष्यन्ति दृढैः शस्त्रैः परहारिणः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 26,
+        "text": "ततस ते भविता देवि भारस्य युधि नाशनम\nगच्छ शीघ्रं सवकं सथानं लॊकान धारय शॊभने"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 27,
+        "text": "स एष ते सुतॊ राजँल लॊकसंहार कारणात\nकलेर अंशः समुत्पन्नॊ गान्धार्या जठरे नृप"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 28,
+        "text": "अमर्षी चपलश चापि करॊधनॊ दुष्प्रसाधनः\nदैवयॊगात समुत्पन्ना भरातरश चास्य तादृशाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 29,
+        "text": "शकुनिर मातुलश चैव कर्णश च परमः सखा\nसमुत्पन्ना विनाशार्थं पृथिव्यां सहिता नृपाः\nएतम अर्थं महाबाहॊ नारदॊ वेद तत्त्वतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 30,
+        "text": "आत्मापराधात पुत्रास ते विनष्टाः पृथिवीपते\nमा ताञ शॊचस्व राजेन्द्र न हि शॊके ऽसति कारणम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 31,
+        "text": "न हि ते पाण्डवाः सवल्पम अपराध्यन्ति भारत\nपुत्रास तव दुरात्मानॊयैर इयं घातिता मही"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 32,
+        "text": "नारदेन च भद्रं ते पूर्वम एव न संशयः\nयुधिष्ठिरस्य समितौ राजसूये निवेदितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 33,
+        "text": "पाण्डवाः कौरवाश चैव समासाद्य परस्परम\nन भविष्यन्ति कौन्तेय यत ते कृत्यं तद आचर"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 34,
+        "text": "नारदस्य वचः शरुत्वा तदाशॊचन्त पाण्डवाः\nएतत ते सर्वम आख्यातं देव गुह्यं सनातनम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 35,
+        "text": "कथं ते शॊकनाशः सयात पराणेषु च दया परभॊ\nसनेहश च पाण्डुपुत्रेषु जञात्वा दैवकृतं विधिम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 36,
+        "text": "एष चार्थॊ महाबाहॊ पूर्वम एव मया शरुतः\nकथितॊ धर्मराजस्य राजसूये करतूत्तमे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 37,
+        "text": "यतितं धर्मपुत्रेण मया गुह्ये निवेदिते\nअविग्रहे कौरवाणां दैवं तु बलवत्तरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 38,
+        "text": "अनतिक्रमणीयॊ हि विधी राजन कथं चन\nकृतान्तस्य हि भूतेन सथावरेण तरसेन च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 39,
+        "text": "भवान कर्म परॊ यत्र बुद्धिश्रेष्ठश च भारत\nमुह्यते पराणिनां जञात्वा गतिं चागतिम एव च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 40,
+        "text": "तवां तु शॊकेन संतप्तं मुह्यमानं मुहुर मुहुः\nजञात्वा युधिष्ठिरॊ राजा पराणान अपि परित्यजेत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 41,
+        "text": "कृपालुर नित्यशॊ वीरस तिर्यग्यॊनिगतेष्व अपि\nस कथ तवयि राजेन्द्र कृपां वै न करिष्यति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 42,
+        "text": "मम चैव नियॊगेन विधेश चाप्य अनिवर्तनात\nपाण्डवानां च कारुण्यात पराणान धारय भारत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 43,
+        "text": "एवं ते वर्तमानस्य लॊके कीर्तिर भविष्यति\nधर्मश च सुमहांस तात तप्तं सयाच च तपश चिरात"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 44,
+        "text": "पुत्रशॊकसमुत्पन्नं हुताशं जवलितं यथा\nपरज्ञाम्भसा महाराज निर्वापय सदा सदा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 45,
+        "text": "एतच छरुत्वा तु वचनं वयासस्यामित तेजसः\nमुहूर्तं समनुध्याय धृतराष्ट्रॊ ऽभयभाषत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 46,
+        "text": "महता शॊकजालेन परणुन्नॊ ऽसमि दविजॊत्तम\nनात्मानम अवबुध्यामि मुह्यमानॊ मुहुर मुहुः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 47,
+        "text": "इदं तु वचनं शरुत्वा तव दैवनियॊगजम\nधारयिष्याम्य अहं पराणान यतिष्ये च न शॊचितुम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 8,
+        "shloka": 48,
+        "text": "एतच छरुत्वा तु वचनं वयासः सत्यवती सुतः\nधृतराष्ट्रस्य राजेन्द्र तत्रैवान्तरधीयत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[ज]\nगते भगवति वयासे धृतराष्ट्रॊ महीपतिः\nकिम अचेष्टत विप्रर्षे तन मे वयाख्यातुम अर्हसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 2,
+        "text": "[व]\nएतच छरुत्वा नरश्रेष्ठ चिरं धयात्वा तव अचेतनः\nसंजयं यॊजयेत्य उक्त्वा विदुरं परत्यभाषत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 3,
+        "text": "कषिप्रम आनय गान्धारीं सर्वाश च भरत सत्रियः\nवधूं कुन्तीम उपादाय याश चान्यास तत्र यॊषितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 4,
+        "text": "एवम उक्त्वा स धर्मात्मा विदुरं धर्मवित्तमम\nशॊकविप्रहत जञानॊ यानम एवान्वपद्यत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 5,
+        "text": "गान्धारी चैव शॊकार्ता भर्तुर वचनचॊदिता\nसह कुन्त्या यतॊ राजा सह सत्रीभिर उपाद्रवत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 6,
+        "text": "ताः समासाद्य राजानं भृशं शॊकसमन्विताः\nआमन्त्र्यान्यॊन्यम ईयुः सम भृशम उच्चुक्रुशुस ततः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 7,
+        "text": "ताः समाश्वासयत कषत्ता ताभ्यश चार्ततरः सवयम\nअश्रुकण्ठीः समारॊप्य ततॊ ऽसौ निर्ययौ पुरात"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 8,
+        "text": "ततः परणादः संजज्ञे सर्वेषु कुरु वेश्मसु\nआ कुमारं पुरं सर्वम अभवच छॊककर्शितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 9,
+        "text": "अदृष्टपूर्वा या नार्यः पुरा देवगणैर अपि\nपृथग्जनेन दृश्यन्त तास तदा निहतेश्वराः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 10,
+        "text": "परकीर्य केशान सुशुभान भूषणान्य अवमुच्य च\nएकवस्त्रधरा नार्यः परिपेतुर अनाथवत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 11,
+        "text": "शवेतपर्वत रूपेभ्यॊ गृहेभ्यस तास तव अपाक्रमन\nगुहाभ्य इव शैलानां पृषत्यॊ हतयूथपाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 12,
+        "text": "तान्य उदीर्णानि नारीणां तदा वृन्दान्य अनेकशः\nशॊकार्तान्य अद्रवान राजन किशॊरीणाम इवाङ्गने"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 13,
+        "text": "परगृह्य बाहून करॊशन्त्यः पुत्रान भरातॄन पितॄन अपि\nदर्शयन्तीव ता ह सम युगान्ते लॊकसंक्षयम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 14,
+        "text": "विलपन्त्यॊ रुदन्त्यश च धावमानास ततस ततः\nशॊकेनाभ्याहत जञानाः कर्तव्यं न परजज्ञिरे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 15,
+        "text": "वरीडां जग्मुः पुरा याः सम सखीनाम अपि यॊषितः\nता एकवस्त्रा निर्लज्जाः शवश्रूणां पुरतॊ ऽभवन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 16,
+        "text": "परस्परं सुसूक्ष्मेषु शॊकेष्व आश्वासयन सम याः\nताः शॊकविह्वला राजन्न उपैक्षन्त परस्परम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 17,
+        "text": "ताभिः परिवृतॊ राजा रुदतीभिः सहस्रशः\nनिर्ययौ नगराद दीनस तूर्णम आ यॊधनं परति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 18,
+        "text": "शिल्पिनॊ वणिजॊ वैश्याः सर्वकर्मॊपजीविनः\nते पार्थिवं पुरस्कृत्य निर्ययुर नगराद बहिः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 19,
+        "text": "तासां विक्रॊशमानानाम आर्तानां कुरु संक्षये\nपरादुरासीन महाञ शब्दॊ वयथयन भुवनान्य उत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 20,
+        "text": "युगान्तकाले संप्राप्ते भूतानां दह्यताम इव\nअभावः सयाद अयं पराप्त इति भूतानि मेनिरे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 9,
+        "shloka": 21,
+        "text": "भृशम उद्विग्नमनसस ते पौराः कुरु संक्षये\nपराक्रॊशन्त महाराज सवनुरक्तास तदा भृशम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[व]\nकरॊशमात्रं ततॊ गत्वा ददृशुस तान महारथान\nशारद्वतं कृपं दरौणिं कृतवर्माणम एव च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 2,
+        "text": "ते तु दृष्ट्वैव राजानं परज्ञा चक्षुषम ईश्वरम\nअश्रुकण्ठा विनिःश्वस्य रुदन्तम इदम अब्रुवन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 3,
+        "text": "पुत्रस तव महाराज कृत्वा कर्म सुदुष्करम\nगतः सानुचरॊ राजञ शक्र लॊकं महीपतिः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 4,
+        "text": "दुर्यॊधन बलान मुक्ता वयम एव तरयॊ रथाः\nसर्वम अन्यत परिक्षीणं सैन्यं ते भरतर्षभ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 5,
+        "text": "इत्य एवम उक्त्वा राजानं कृपः शारद्वतस तदा\nगान्धारीं पुत्रशॊकार्ताम इदं वचनम अब्रवीत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 6,
+        "text": "अभीता युध्यमानास ते घनन्तः शत्रुगणान बहून\nवीरकर्माणि कुर्वाणाः पुत्रास ते निधनं गताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 7,
+        "text": "धरुवं संप्राप्य लॊकांस ते निर्मलाञ शस्त्रनिर्जितान\nभास्वरं देहम आस्थाय विहरन्त्य अमरा इव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 8,
+        "text": "न हि कश चिद धि शूराणां युध्यमानः पराङ्मुखः\nशस्त्रेण निधनं पराप्तॊ न च कश चित कृताञ्जलिः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 9,
+        "text": "एतां तां कषत्रियस्याहुः पुराणां परमां गतिम\nशस्त्रेण निधनं संख्ये तान न शॊचितुम अर्हसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 10,
+        "text": "न चापि शत्रवस तेषाम ऋध्यन्ते राज्ञि पाण्डवाः\nशृणु यत्कृतम अस्माभिर अश्वत्थाम पुरॊगमैः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 11,
+        "text": "अधर्मेण हतं शरुत्वा भीमसेनेन ते सुतम\nसुप्तं शिबिरम आविश्य पाण्डूनां कदनं कृतम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 12,
+        "text": "पाञ्चाला निहताः सर्वे धृष्टद्युम्नपुरॊगमाः\nदरुपदस्यात्मजाश चैव दरौपदेयाश च पातिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 13,
+        "text": "तथा विशसनं कृत्वा पुत्रशत्रुगणस्य ते\nपराद्रवाम रणे सथातुं न हि शक्यामहे तरयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 14,
+        "text": "ते हि शूरा महेष्वासाः कषिप्रम एष्यन्ति पाण्डवाः\nअमर्षवशम आपन्ना वैरं परतिजिहीर्षवः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 15,
+        "text": "निहतान आत्मजाञ शरुत्वा परमत्तान पुरुषर्षभाः\nनिनीषन्तः पदं शूराः कषिप्रम एव यशस्विनि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 16,
+        "text": "पाण्डूनां किल्बिषं कृत्वा संस्थातुं नॊत्सहामहे\nअनुजानीहि नॊ राज्ञि मा च शॊके मनः कृथाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 17,
+        "text": "राजंस तवम अनुजानीहि धैर्यम आतिष्ठ चॊत्तमम\nनिष्ठान्तं पश्य चापि तवं कषत्रधर्मं च केवलम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 18,
+        "text": "इत्य एवम उक्त्वा राजानं कृत्वा चाभिप्रदक्षिणम\nकृपश च कृतवर्मा च दरॊणपुत्रश च भारत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 19,
+        "text": "अवेक्षमाणा राजानं धृतराष्ट्रं मनीषिणम\nगङ्गाम अनु महात्मानस तूर्णम अश्वान अचॊदयन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 20,
+        "text": "अपक्रम्य तु त��� राजन सर्व एव महारथाः\nआमन्त्र्यान्यॊन्यम उद्विग्नास तरिधा ते परययुस ततः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 21,
+        "text": "जगाम हास्तिनपुरं कृपः शारद्वतस तदा\nसवम एव राष्ट्रं हार्दिक्यॊ दरौणिर वयासाश्रमं ययौ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 22,
+        "text": "एवं ते परययुर वीरा वीक्षमाणाः परस्परम\nभयार्ताः पाण्डुपुत्राणाम आगः कृत्वा महात्मनाम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 10,
+        "shloka": 23,
+        "text": "समेत्य वीरा राजानं तदा तव अनुदिते रवौ\nविप्रजग्मुर महाराज यथेच्छकम अरिंदमाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[व]\nहतेषु सर्वसैन्येषु धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nशुश्रुवे पितरं वृद्धं निर्यातं गजसाह्वयात"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 2,
+        "text": "सॊ ऽभययात पुत्रशॊकार्तः पुत्रशॊकपरिप्लुतम\nशॊचमानॊ महाराज भरातृभिः सहितस तदा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 3,
+        "text": "अन्वीयमानॊ वीरेण दाशार्हेण महात्मना\nयुयुधानेन च तथा तथैव च युयुत्सुना"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 4,
+        "text": "तम अन्वगात सुदुःखार्ता दरौपदी शॊककर्शिता\nसह पाञ्चाल यॊषिद्भिर यास तत्रासन समागताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 5,
+        "text": "स गङ्गाम अनु वृन्दानि सत्रीणां भरतसत्तम\nकुररीणाम इवार्तानां करॊशन्तीनां ददर्श ह"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 6,
+        "text": "ताभिः परिवृतॊ राजा रुदतीभिः सहस्रशः\nऊर्ध्वबाहुभिर आर्ताभिर बरुवतीभिः परियाप्रिये"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 7,
+        "text": "कव नु धर्मज्ञता राज्ञः कव नु साद्य नृशंसता\nयदावधीत पितॄन भरातॄन गुरून पुत्रान सखीन अपि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 8,
+        "text": "घातयित्वा कथं दरॊणं भीष्मं चापि पितामहम\nमनस ते ऽभून महाबाहॊ हत्वा चापि जयद्रथम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 9,
+        "text": "किं नु राज्येन ते कार्यं पितॄन भरातॄन अपश्यतः\nअभिमन्युं च दुर्धर्षं दरौपदेयांश च भारत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 10,
+        "text": "अतीत्य ता महाबाहुः करॊशन्तीः कुररीर इव\nववन्दे पितरं जयेष्ठं धर्मराजॊ युधिष्ठिरः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 11,
+        "text": "ततॊ ऽभिवाद्य पितरं धर्मेणामित्रकर्शनाः\nनयवेदयन्त नामानि पाण्डवास ते ऽपि सर्वशः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 12,
+        "text": "तम आत्मजान्त करणं पिता पुत्रवधार्दितः\nअप्रीयमाणः शॊकार्तः पाण्डवं परिषस्वजे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 13,
+        "text": "धर��मराजं परिष्वज्य सान्त्वयित्वा च भारत\nदुष्टात्मा भीमम अन्वैच्छद दिधक्षुर इव पावकः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 14,
+        "text": "स कॊपपावकस तस्य शॊकवायुसमीरितः\nभीमसेन मयं दावं दिधक्षुर इव दृश्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 15,
+        "text": "तस्य संकल्पम आज्ञाय भीमं परत्यशुभं हरिः\nभीमम आक्षिप्य पाणिभ्यां परददौ भीमम आयसम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 16,
+        "text": "पराग एव तु महाबुद्धिर बुद्ध्वा तस्येङ्गिरं हरिः\nसंविधानं महाप्राज्ञस तत्र चक्रे जनार्दनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 17,
+        "text": "तं तु गृह्यैव पाणिभ्यां भीमसेनम अयस्मयम\nबभञ्ज बलवान राजा मन्यमानॊ वृकॊदरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 18,
+        "text": "नागायुत बलप्राणः स राजा भीमम आयसम\nभङ्क्त्वा विमथितॊरस्कः सुस्राव रुधिरं मुखात"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 19,
+        "text": "ततः पपात मेदिन्यां तथैव रुधिरॊक्षितः\nपरपुष्पिताग्र शिखरः पारिजात इव दरुमः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 20,
+        "text": "पर्यगृह्णत तं विद्वान सूतॊ गावल्गणिस तदा\nमैवम इत्य अब्रवीच चैनं शमयन सान्त्वयन्न इव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 21,
+        "text": "स तु कॊपं समुत्सृज्य गतमन्युर महामनाः\nहाहा भीमेति चुक्रॊश भूयः शॊकसमन्वितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 22,
+        "text": "तं विदित्वा गतक्रॊधं भीमसेनवधार्दितम\nवासुदेवॊ वरः पुंसाम इदं वचनम अब्रवीत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 23,
+        "text": "मा शुचॊ धृतराष्ट्र तवं नैष भीमस तवया हतः\nआयसी परतिमा हय एषा तवया राजन निपातिता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 24,
+        "text": "तवां करॊधवशम आपन्नं विदित्वा भरतर्षभ\nमयापकृष्टः कौन्तेयॊ मृत्यॊर दंष्ट्रान्तरं गतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 25,
+        "text": "न हि ते राजशार्दूल बले तुल्यॊ ऽसति कश चन\nकः सहेत महाबाहॊ बाह्वॊर निग्रहणं नरः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 26,
+        "text": "यथान्तकम अनुप्राप्य जीवन कश चिन न मुच्यते\nएवं बाह्वन्तरं पराप्य तव जीवेन न कश चन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 27,
+        "text": "तस्मात पुत्रेण या सा ते परतिमा कारितायसी\nभीमस्य सेयं कौरव्य तवैवॊपहृता मया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 28,
+        "text": "पुत्रशॊकाभिसंतापाद धर्माद अपहृतं मनः\nतव राजेन्द्र तेन तवं भीमसेनं जिघांससि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 29,
+        "text": "न च ते तत्क्षमं राजन हन्यास तवं यद वृकॊद��म\nन हि पुत्रा महाराज जीवेयुस ते कथं चन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 11,
+        "shloka": 30,
+        "text": "तस्माद यत्कृतम अस्माभिर मन्यमानैः कषमं परति\nअनुमन्यस्व तत सर्वं मा च शॊके मनः कृथाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[व]\nतत एनम उपातिष्ठञ शौचार्थं परिचारकाः\nकृतशौचं पुनश चैनं परॊवाच मधुसूदनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 2,
+        "text": "राजन्न अधीता वेदास ते शास्त्राणि विविधानि च\nशरुतानि च पुराणानि राजधर्माश च केवलाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 3,
+        "text": "एवं विद्वान महाप्राज्ञ नाकार्षीर वचनं तदा\nपाण्डवान अधिकाञ जानबले शौर्ये च कौरव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 4,
+        "text": "राजा हि यः सथिरप्रज्ञः सवयं दॊषान अवेक्षते\nदेशकालविभागं च परं शरेयः स विन्दति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 5,
+        "text": "उच्यमानं च यः शरेयॊ गृह्णीते नॊ हिताहिते\nआपदं समनुप्राप्य स शॊचत्य अनये सथितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 6,
+        "text": "ततॊ ऽनयवृत्तम आत्मानं समवेक्षस्व भारत\nराजंस तवं हय अविधेयात्मा दुर्यॊधन वशे सथितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 7,
+        "text": "आत्मापराधाद आयस्तस तत किं भीमं जिघांससि\nतस्मात संयच्छ कॊपं तवं सवम अनुस्मृत्य दुष्कृतम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 8,
+        "text": "यस तु तां सपर्धया कषुद्रः पाञ्चालीम आनयत सभाम\nस हतॊ भीमसेनेन वैरं परतिचिकीर्षता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 9,
+        "text": "आत्मनॊ ऽतिक्रमं पश्य पुत्रस्य च दुरात्मनः\nयद अनागसि पाण्डूनां परित्यागः परंतप"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 10,
+        "text": "एवम उक्तः स कृष्णेन सर्वं सत्यं जनाधिप\nउवाच देवकीपुत्रं धृतराष्ट्रॊ महीपतिः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 11,
+        "text": "एवम एतन महाबाहॊ यथा वदसि माधव\nपुत्रस्नेहस तु धर्मात्मन धैर्यान मां समचालयत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 12,
+        "text": "दिष्ट्या तु पुरुषव्याघ्रॊ बलवान सत्यविक्रमः\nतवद गुप्तॊ नागमत कृष्ण भीमॊ बाह्वन्तरं मम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 13,
+        "text": "इदानीं तव अहम एकाग्रॊ गतमन्युर गतज्वरः\nमध्यमं पाण्डवं वीरं सप्रष्टुम इच्छामि केशव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 14,
+        "text": "हतेषु पार्थिवेन्द्रेषु पुत्रेषु निहतेषु च\nपाण्डुपुत्रेषु मे शर्म परीतिश चाप्य अवतिष्ठते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 12,
+        "shloka": 15,
+        "text": "ततः स भीमं च धनंजयं च; माद्र्याश च पुत्रौ पुरुष��्रवीरौ\nपस्पर्श गात्रैः पररुदन सुगात्रान; आश्वास्य कल्याणम उवाच चैनान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[ब]\nधृतराष्ट्राभ्यनुज्ञातास ततस ते कुरुपुंगवाः\nअभ्ययुर भरातरः सर्वे गान्धारीं सह केशवाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 2,
+        "text": "ततॊ जञात्वा हतामित्रं धर्मराजं युधिष्ठिरम\nगान्धारी पुत्रशॊकार्ता शप्तुम ऐच्छद अनिन्दिता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 3,
+        "text": "तस्याः पापम अभिप्रायं विदित्वा पाण्डवान परति\nऋषिः सत्यवती पुत्रः पराग एव समबुध्यत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 4,
+        "text": "स गङ्गायाम उपस्पृश्य पुण्यगन्धं पयः शुचि\nतं देशम उपसंपेदे परमर्षिर मनॊजवः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 5,
+        "text": "दिव्येन चक्षुषा पश्यन मनसानुद्धतेन च\nसर्वप्राणभृतां भावं स तत्र समबुध्यत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 6,
+        "text": "स सनुषाम अब्रवीत काले कल्य वादी महातपाः\nशापकालम अवाक्षिप्य शम कालम उदीरयन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 7,
+        "text": "न कॊपः काण्डवे कार्यॊ गान्धारि शमम आप्नुहि\nरजॊ निगृह्यताम एतच छृणु चेदं वचॊ मम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 8,
+        "text": "उक्तास्य अष्टादशाहानि पुत्रेण जयम इच्छता\nशिवम आशास्स्व मे मातर युध्यमानस्य शत्रुभिः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 9,
+        "text": "सा तथा याच्यमाना तवं काले काले जयैषिणा\nउक्तवत्य असि गान्धारि यतॊ धर्मस ततॊ जयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 10,
+        "text": "न चाप्य अतीतां गान्धारि वाचं ते वितथाम अहम\nसमरामि भाषमाणायास तथा परणिहिता हय असि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 11,
+        "text": "सा तवं धर्मं परिस्मृत्य वाचा चॊक्त्वा मनस्विनि\nकॊपं संयच्छ गान्धारि मैवं भूः सत्यवादिनि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 12,
+        "text": "[ग]\nभगवन नाभ्यसूयामि नैतान इच्छामि नश्यतः\nपुत्रशॊकेन तु बलान मनॊ विह्वलतीव मे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 13,
+        "text": "यथैव कुन्त्या कौन्तेया रक्षितव्यास तथा मया\nयथैव धृतराष्ट्रेण रक्षितव्यास तथा मया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 14,
+        "text": "दुर्यॊधनापराधेन शकुनेः सौबलस्य च\nकर्ण दुःशासनाभ्यां च वृत्तॊ ऽयं कुरु संक्षयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 15,
+        "text": "नापराध्यति बीभत्सुर न च पार्थॊ वृकॊदरः\nनकुलः सहदेवॊ वा नैव जातु युधिष्ठिरः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 16,
+        "text": "युध्यमाना हि कौरव��याः कृन्तमानाः परस्परम\nनिहताः सहिताश चान्यैस तत्र नास्त्य अप्रियं मम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 17,
+        "text": "यत तु कर्माकरॊद भीमॊ वासुदेवस्य पश्यतः\nदुर्यॊधनं समाहूय गदायुद्धे महामनाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 18,
+        "text": "शिक्षयाम्य अधिकं जञात्वा चरन्तं बहुधा रणे\nअधॊ नाभ्यां परहृतवांस तन मे कॊपम अवर्धयत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 13,
+        "shloka": 19,
+        "text": "कथं नु धर्मं धर्मज्ञैः समुद्धिष्टं महात्मभिः\nतयजेयुर आहवे शूराः पराणहेतॊः कथं चन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[व]\nतच छरुत्वा वचनं तस्या भीमसेनॊ ऽथ भीतवत\nगान्धारीं परत्युवाचेदं वचः सानुनयं तदा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 2,
+        "text": "अधर्मॊ यदि वा धर्मस तरासात तत्र मया कृतः\nआत्मानं तरातुकामेन तन मे तवं कषन्तुम अर्हसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 3,
+        "text": "न हि युद्धेन पुत्रस ते धर्मेण स महाबलः\nशक्यः केन चिद उद्यन्तुम अतॊ विषमम आचरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 4,
+        "text": "सैन्यस्यैकॊ ऽवशिष्टॊ ऽयं गदायुद्धे च वीर्यवान\nमां हत्वा न हरेद राज्यम इति चैतत कृतं मया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 5,
+        "text": "राजपुत्रीं च पाञ्चालीम एकवस्त्रां रजस्वलाम\nभवत्या विदितं सर्वम उक्तवान यत सुतस तव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 6,
+        "text": "सुयॊधनम असंगृह्य न शक्या भूः स सारगा\nकेवला भॊक्तुम अस्माभिर अतश चैतत कृतं मया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 7,
+        "text": "तच चाप्य अप्रियम अस्माकं पुत्रस ते समुपाचरत\nदरौपद्या यत सभामध्ये सव्यम ऊरुम अदर्शयत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 8,
+        "text": "तत्रैव वध्यः सॊ ऽसमाकं दुराचारॊ ऽमब ते सुतः\nधर्मराजाज्ञया चैव सथिताः सम समये तदा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 9,
+        "text": "वैरम उद्धुक्षितं राज्ञि पुत्रेण तव तन महत\nकलेशिताश च वने नित्यं तत एतत कृतं मया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 10,
+        "text": "वैरस्यास्य गतः पारं हत्वा दुर्यॊधनं रणे\nराज्यं युधिष्ठिरः पराप्तॊ वयं च गतमन्यवः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 11,
+        "text": "[गान्धारी]\nन तस्यैष वधस तात यत परशंससि मे सुतम\nकृतवांश चापि तत सर्वं यद इदं भाषसे मयि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 12,
+        "text": "हताश्वे नकुले यत तद वृषसेनेन भारत\nअपिबः शॊणितं संख्ये दुःशासन शरीरजम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 13,
+        "text": "सद्भिर विगर्हितं घॊरम अ��ार्य जनसेवितम\nकरूरं कर्माकरॊः कस्मात तद अयुक्तं वृकॊदर"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 14,
+        "text": "[भीम]\nअन्यस्यापि न पातव्यं रुधिरं किं पुनः सवकम\nयथैवात्मा तथा भराता विशेषॊ नास्ति कश चन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 15,
+        "text": "रुधिरं न वयतिक्रामद दन्तौष्ठं मे ऽमब मा शुचः\nवैवस्वतस तु तद वेद हस्तौ मे रुधिरॊक्षितौ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 16,
+        "text": "हताश्वं नकुलं दृष्ट्वा वृषसेनेन संयुगे\nभरातॄणां संप्रहृष्टानां तरासः संजनितॊ मया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 17,
+        "text": "केशपक्षपरामर्शे दरौपद्या दयूतकारिते\nकरॊधाद यद अब्रुवं चाहं तच च मे हृदि वर्तते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 18,
+        "text": "कषत्रधर्माच चयुतॊ राज्ञि भवेयं शास्वतीः समाः\nपरतिज्ञां ताम अनिस्तीर्य ततस तत कृतवान अहम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 19,
+        "text": "न माम अर्हसि गान्धारि दॊषेण परिशङ्कितुम\nअनिगृह्य पुरा पुत्रान अस्मास्व अनपकारिषु"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 20,
+        "text": "[ग]\nवृद्धस्यास्य शतं पुत्रान निघ्नंस तवम अपराजितः\nकस्मान न शेषयः कं चिद येनाल्पम अपराधितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 21,
+        "text": "संतानम आवयॊस तात वृद्धयॊर हृतराज्ययॊः\nअक्थम अन्धद्वयस्यास्य यष्टिर एका न वर्जिता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 14,
+        "shloka": 22,
+        "text": "शेषे हय अवस्थिते तात पुत्राणाम अन्तके तवयि\nन मे दुःखं भवेद एतद यदि तवं धर्मम आचरः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[व]\nएवम उक्त्वा तु गान्धारी युधिष्ठिरम अपृच्छत\nकव स राजेति सक्रॊधा पुत्रपौत्र वधार्दिता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 2,
+        "text": "ताम अभ्यगच्छद राजेन्द्रॊ वेपमानः कृताञ्जलिः\nयुधिष्ठिर इदं चैनां मधुरं वाक्यम अब्रवीत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 3,
+        "text": "पुत्र हन्ता नृशंसॊ ऽहं तव देवि युधिष्ठिरः\nशापार्हः पृथिवी नाशे हेतुभूतः शपस्व माम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 4,
+        "text": "न हि मे जीवितेनार्थॊ न राज्येन धनेन वा\nतादृशान सुहृदॊ हत्वा मूढस्यास्य सुहृद दरुहः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 5,
+        "text": "तम एवं वादिनं भीतं संनिकर्ष गतं तदा\nनॊवाच किं चिद गान्धारी निःश्वासपरमा भृशम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 6,
+        "text": "तस्यावनत देहस्य पादयॊर निपतिष्यतः\nयुधिष्ठिरस्य नृपतेर धर्मज्ञा धर्मदर्शिनी\nअङ्गुल्य अग्राणि ददृशे देवी ��ट्टान्तरेण सा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 7,
+        "text": "ततः स कु नकी भूतॊ दर्शनीयनखॊ नृपः\nतं दृष्ट्वा चार्जुनॊ ऽगच्छद वासुदेवस्य पृष्ठतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 8,
+        "text": "एवं संचेष्टमानांस तान इतश चेतश च भारत\nगान्धारी विगतक्रॊधा सान्त्वयाम आस मातृवत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 9,
+        "text": "तया ते समनुज्ञाता मातरं वीरमातरम\nअभ्यगच्छन्त सहिताः पृथां पृथुल वक्षसः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 10,
+        "text": "चिरस्य दृष्ट्वा पुत्रान सा पुत्राधिभिर अभिप्लुता\nबाष्पम आहारयद देवी वस्त्रेणावृत्य वै मुखम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 11,
+        "text": "ततॊ बाष्पं समुत्सृज्य सह पुत्रैस तथा पृथा\nअपश्यद एताञ शस्त्रौघैर बहुधा परिविक्षतान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 12,
+        "text": "सा तान एकैकशः पुत्रान संस्पृशन्ती पुनः पुनः\nअन्वशॊचन्त दुःखार्ता दरौपदीं च हतात्मजाम\nरुदतीम अथ पाञ्चालीं ददर्श पतितां भुवि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 13,
+        "text": "[दर]\nआर्ये पौत्राः कव ते सर्वे सौभद्र सहिता गताः\nन तवां ते ऽदयाभिगच्छन्ति चिरदृष्टां तपस्विनीम\nकिं नु राज्येन वै कार्यं विहीनायाः सुतैर मम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 14,
+        "text": "[व]\nतां समाश्वासयाम आस पृथा पृथुल लॊचना\nउत्थाप्य याज्ञसेनीं तु रुदतीं शॊककर्शिताम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 15,
+        "text": "तयैव सहिता चापि पुत्रैर अनुगता पृथा\nअभ्यगच्छत गान्धारीम आर्ताम आर्ततरा सवयम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 16,
+        "text": "ताम उवाचाथ गान्धारी सह वध्वा यशस्विनीम\nमैवं पुत्रीति शॊकार्ता पश्य माम अपि दुःखिताम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 17,
+        "text": "मन्ये लॊकविनाशॊ ऽयं कालपर्याय चॊदितः\nअवश्य भावी संप्राप्तः सवभावाल लॊमहर्षणः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 18,
+        "text": "इदं तत समनुप्राप्तं विदुरस्य वचॊ महत\nअसिद्धानुनये कृष्णे यद उवाच महामतिः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 19,
+        "text": "तस्मिन्न अपरिहार्ये ऽरथे वयतीते च विशेषतः\nमा शुचॊ न हि शॊच्यास ते संग्रामे निधनं गताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 15,
+        "shloka": 20,
+        "text": "यथैव तवं तथैवाहं कॊ वा माश्वासयिष्यति\nममैव हय अपराधेन कुलम अग्र्यं विनाशितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[व]\nएवम उक्त्वा तु गान्धारी कुरूणाम आविकर्तनम\nअपश्यत तत्र तिष्ठन्ती सर्वं दिव्येन चक्षुषा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 2,
+        "text": "पतिव्रता महाभागा समानव्रतचारिणी\nउग्रेण तपसा युक्ता सततं सत्यवादिनी"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 3,
+        "text": "वरदानेन कृष्णस्य महर्षेः पुण्यकर्मणः\nदिव्यज्ञानबलॊपेता विविधं पर्यदेवयत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 4,
+        "text": "ददर्श सा बुद्धिमती दूराद अपि यथान्तिके\nरणाजिरं नृवीराणाम अद्भुतं लॊमहर्षणम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 5,
+        "text": "अस्थि केशपरिस्तीर्णं शॊणितौघपरिप्लुतम\nशरीरैर बहुसाहस्रैर विनिकीर्णं समन्ततः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 6,
+        "text": "गजाश्वरथयॊधानाम आवृतं रुधिराविलैः\nशरीरैर बहुसाहस्रैर विनिकीर्णं समन्ततः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 7,
+        "text": "गजाश्वनरवीराणां निःसत्त्वैर अभिसंवृतम\nसृगालबड काकॊल कङ्ककाकनिषेवितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 8,
+        "text": "रक्षसां पुरुषादानां मॊदनं कुरराकुलम\nअशिवाभिः शिवाभिश च नादितं गृध्रसेवितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 9,
+        "text": "ततॊ वयासाभ्यनुज्ञातॊ धृतराष्ट्रॊ महीपतिः\nपाण्डुपुत्राश च ते सर्वे युधिष्ठिरपुरॊगमाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 10,
+        "text": "वासुदेवं पुरस्कृत्य हतबन्धुं च पार्थिवम\nकुरु सत्रियः समासाद्य जग्मुर आयॊधनं परति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 11,
+        "text": "समासाद्य कुरुक्षेत्रं ताः सत्रियॊ निहतेश्वराः\nअपश्यन्त हतांस तत्र पुत्रान भरातॄन पितॄन पतीन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 12,
+        "text": "करव्यादैर भक्ष्यमाणान वै गॊमायुबड वायसैः\nभूतैः पिशाचै रक्षॊभिर विविधैश च निशाचरैः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 13,
+        "text": "रुद्राक्रीड निभं दृष्ट्वा तदा विशसनं सत्रियः\nमहार्हेभ्यॊ ऽथ यानेभ्यॊ विक्रॊशन्त्यॊ निपेतिरे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 14,
+        "text": "अदृष्टपूर्वं पश्यन्त्यॊ दुःखार्ता भरत सत्रियः\nशरीरेष्व अस्खलन्न अन्या नयपतंश चापरा भुवि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 15,
+        "text": "शरान्तानां चाप्य अनाथानां नासीत का चन चेतना\nपाञ्चाल कुर यॊषाणां कृपणं तद अभून महत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 16,
+        "text": "दुःखॊपहत चित्ताभिः समन्ताद अनुनादितम\nदृष्ट्वायॊधनम अत्युग्रं धर्मज्ञा सुबलात्मजा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 17,
+        "text": "ततः सा पुण्डरीकाक्षम आमन्त्र्य पुरुषॊत्तमम\nकुरूणां वैशसं दृष्ट्वा दुःखाद वचन�� अब्रवीत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 18,
+        "text": "पश्यैताः पुण्डरीकाक्ष सनुषा मे निहतेश्वराः\nपरकीर्णकेशाः करॊशन्तीः कुररीर इव माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 19,
+        "text": "अमूस तव अभिसमागम्य समरन्त्यॊ भरतर्षभान\nपृथग एवाभ्यधावन्त पुत्रान भरातॄन पितॄन पतीन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 20,
+        "text": "वीरसूभिर महाबाहॊ हतपुत्राभिर आवृतम\nकव चिच च वीर पत्नीभिर हतवीराभिर आकुलम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 21,
+        "text": "शॊभितं पुरुषव्याघ्रैर भीष्म कर्णाभिमन्युभिः\nदरॊण दरुपद शल्यैश च जवलद्भिर इव पावकैः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 22,
+        "text": "काञ्चनैः कवचैर निष्कैर मणिभिश च महात्मनाम\nअङ्गदैर हस्तकेयूरैः सरग्भिश च समलंकृतम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 23,
+        "text": "वीरबाहुविसृष्टाभिः शक्तिभिः परिघैर अपि\nखड्गैश च विमलैस तीक्ष्णैः स शरैश च शरासनैः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 24,
+        "text": "करव्यादसंघैर मुदितैस तिष्ठद्भिः सहितैः कव चित\nकव चिद आक्रीडमानैश च शयानैर अपरैः कव चित"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 25,
+        "text": "एतद एवंविधं वीर संपश्यायॊधनं विभॊ\nपश्यमाना च दह्यामि शॊकेनाहं जनार्दन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 26,
+        "text": "पाञ्चालानां कुरूणां च विनाशं मधुसूदन\nपञ्चानाम इव भूतानां नाहं वधम अचिन्तयम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 27,
+        "text": "तान सुपर्णाश च गृध्राश च निष्कर्षन्त्य असृग उक्षितान\nनिगृह्य कवचेषूग्रा भक्षयन्ति सहस्रशः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 28,
+        "text": "जयद्रथस्य कर्णस्य तथैव दरॊण भीष्मयॊः\nअभिमन्यॊर विनाशं च कश चिन्तयितुम अर्हति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 29,
+        "text": "अवध्यकल्पान निहतान दृष्ट्वाहं मधुसूदन\nगृध्रकङ्कबड शयेनश्वसृगालादनी कृतान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 30,
+        "text": "अमर्षवशम आपन्नान दुर्यॊधन वशे सथितान\nपश्येमान पुरुषव्याघ्रान संशान्तान पावकान इव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 31,
+        "text": "शयनान्यूचिताः सर्वे मृदूनि विमलानि च\nविपन्नास ते ऽदय वसुधां विवृताम अधिशेरते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 32,
+        "text": "बन्दिभिः सततं काले सतुवद्भिर अभिनन्दिताः\nशिवानाम अशिवा घॊराः शृण्वन्ति विविधा गिरः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 33,
+        "text": "ये पुरा शेरते वीराः शयनेषु यशस्विनः\nचन्दनागुरुदिग्धाङ्गास ते ऽदय पांसुषु शेरते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 34,
+        "text": "तेषाम आभरणान्य एते गृध्रगॊमायुवायसाः\nआक्षिपन्त्य अशिवा घॊरा विनदन्तः पुनः पुनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 35,
+        "text": "चापानि विशिखान पीतान निस्त्रिंशान विमला गदा\nयुद्धाभिमानिनः परीता जीवन्त इव बिभ्रति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 36,
+        "text": "सुरूप वर्णा बहवः करव्यादैर अवघट्टिताः\nऋषभप्रतिरूपाक्षाः शेरते हरितस्रजः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 37,
+        "text": "अपरे पुनर आलिङ्ग्य गदाः परिघबाहवः\nशेरते ऽभिमुखाः शूरा दयिता इव यॊषितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 38,
+        "text": "बिभ्रतः कवचान्य अन्ये विमलान्य आयुधानि च\nन धर्षयन्ति करव्यादा जीवन्तीति जनार्दन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 39,
+        "text": "करव्यादैः कृष्यमाणानाम अपरेषां महात्मनाम\nशातकौम्भ्यः सरजश चित्रा विप्रकीर्णाः समन्ततः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 40,
+        "text": "एते गॊमायवॊ भीमा निहतानां यशस्विनाम\nकण्ठान्तर गतान हारान आक्षिपन्ति सहस्रशः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 41,
+        "text": "सर्वेष्व अपररात्रेषु यान अनन्दन्त बन्दिनः\nसतुतिभिश च परार्ध्याभिर उपचारैश च शिक्षिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 42,
+        "text": "तान इमाः परिदेवन्ति दुःखार्ताः परमाङ्गनाः\nकृपणं वृष्णिशार्दूल दुःखशॊकार्दिता भृशम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 43,
+        "text": "रक्तॊत्पलवनानीव विभान्ति रुचिराणि वै\nमुखानि परमस्त्रीणां परिशुष्काणि केशव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 44,
+        "text": "रुदितॊपरता हय एता धयायन्त्यः संपरिप्लुताः\nकुरु सत्रियॊ ऽभिगच्छन्ति तेन तेनैव दुःखिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 45,
+        "text": "एतान्य आदित्यवर्णानि तपनीयनिभानि च\nरॊषरॊदन ताम्राणि वक्त्राणि कुरु यॊषिताम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 46,
+        "text": "आ साम परिपूर्णार्थं निशम्य परिदेवितम\nइतरेतर संक्रन्दान न विजानन्ति यॊषितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 47,
+        "text": "एता दीर्घम इवॊच्छ्वस्य विक्रुश्य च विलप्य च\nविस्पन्दमाना दुःखेन वीरा जहति जीवितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 48,
+        "text": "बह्व्यॊ दृष्ट्वा शरीराणि करॊशन्ति विलपन्ति च\nपाणिभिश चापरा घनन्ति शिरांसि मृदु पाणयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 49,
+        "text": "शिरॊभिः पतितैर हस्तैः सर्वाङ्गैर यूथशः कृतैः\nइतरेतर संपृक्तैर आकी���्णा भाति मेदिनी"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 50,
+        "text": "विशिरस्कान अथॊ कायान दृष्ट्वा घॊराभिनन्दिनः\nमुह्यन्त्य अनुचिता नार्यॊ विदेहानि शिरांसि च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 51,
+        "text": "शिरः कायेन संधाय परेक्षमाणा विचेतसः\nअपश्यन्त्यॊ परं तत्र नेदम अस्येति दुःखिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 52,
+        "text": "बाहूरुचरणान अन्यान विशिखॊन्मथितान पृथक\nसंदधत्यॊ ऽसुखाविष्टा मूर्छन्त्य एताः पुनः पुनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 53,
+        "text": "उत्कृत्त शिरसश चान्यान विजग्धान मृगपक्षिभिः\nदृष्ट्वा काश चिन न जानन्ति भर्तॄन भरत यॊषितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 54,
+        "text": "पाणिभिश चापरा घनन्ति शिरांसि मधुसूदन\nपरेक्ष्य भरातॄन पितॄन पुत्रान पतींश च निहतान परैः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 55,
+        "text": "बाहुभिश च स खड्गैश च शिरॊभिश च सकुण्डलैः\nअगम्यकल्पा पृथिवी मांसशॊणितकर्दमा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 56,
+        "text": "न दुःखेषूचिताः पूर्वं दुःखं गाहन्त्य अनिन्दिताः\nभरातृभिः पितृभिः पुत्रैर उपकीर्णां वसुंधराम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 57,
+        "text": "यूथानीव किशॊरीणां सुकेशीनां जनार्दन\nसनुषाणां धृतराष्ट्रस्य पश्य वृन्दान्य अनेकशः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 58,
+        "text": "अतॊ दुःखतरं कुं नु केशव परतिभाति मे\nयद इमाः कुर्वते सर्वा रूपम उच्चावचं सत्रियः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 16,
+        "shloka": 59,
+        "text": "नूनम आचरितं पापं मया पूर्वेषु जन्मसु\nया पश्यामि हतान पुत्रान पौत्रान भरातॄंश च केशव\nएवम आर्ता विलपती ददर्श निहतं सुतम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[वैषम्पायन]\nततॊ दुर्यॊधनं दृष्ट्वा गान्धारी शॊककर्शिता\nसहसा नयपतद भूमौ छिन्नेव कदली वने"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 2,
+        "text": "सा तु लब्ध्वा पुनः संज्ञां विक्रुश्य च पुनः पुनः\nदुर्यॊधनम अभिप्रेक्ष्य शयानं रुधिरॊक्षितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 3,
+        "text": "परिष्वज्य च गान्धारी कृपणं पर्यदेवयत\nहाहा पुत्रेति गान्धारी विललापाकुलेन्द्रिया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 4,
+        "text": "सुगूढ जत्रु विपुलं हारनिष्कनिषेवितम\nवारिणा नेत्रजेनॊरः सिञ्चन्ती शॊकतापिता\nसमीपस्थं हृषीकेशम इदं वचनम अब्रवीत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 5,
+        "text": "उपस्थितेऽसमिन संग्रामे जञातीनां संक्षये विभॊ\nमाम अय��� पराह वार्ष्णेय पराञ्जलिर नृपसत्तमः\nअस्मिञ जञातिसमुद्धर्षे जयम अम्बा बरवीतु मे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 6,
+        "text": "इत्य उक्ते जानती सर्वम अहं सवं वयसनागमम\nअब्रुवं पुरुषव्याघ्र यतॊ धर्मस ततॊ जयः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 7,
+        "text": "यथा न युध्यमानस तवं संप्रमुह्यसि पुत्रक\nधरुवं शास्त्रजिताँल लॊकान पराप्तास्य अमरवद विभॊ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 8,
+        "text": "इत्य एवम अब्रुवं पूर्वं नैनं शॊचामि वै परभॊ\nधृतराष्ट्रं तु शॊचामि कृपणं हतबान्धवम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 9,
+        "text": "अमर्षणं युधां शरेष्ठं कृतास्त्रं युद्धदुर्मदम\nशयानं वीरशयने पश्य माधव मे सुतम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 10,
+        "text": "यॊ ऽयं मूर्धावसिक्तानाम अग्रे याति परंतपः\nसॊ ऽयं पांसुषु शेते ऽदय पश्य कालस्य पर्ययम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 11,
+        "text": "धरुवं दुर्यॊधनॊ वीरॊ गतिं नसुलभां गतः\nतथा हय अभिमुखः शेते शयने वीरसेविते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 12,
+        "text": "यं पुरा पर्युपासीना रमयन्ति महीक्षितः\nमहीतलस्थं निहतं गृध्रास तं पर्युपासते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 13,
+        "text": "यं पुरा वयजनैर अग्र्यैर उपवीजन्ति यॊषितः\nतम अद्य पक्षव्यजनैर उपवीजन्ति पक्षिणः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 14,
+        "text": "एष शेते महाबाहुर बलवान सत्यविक्रमः\nसिंहेनेव दविपः संख्ये भीमसेनेन पातितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 15,
+        "text": "पश्य दुर्यॊधनं कृष्ण शयानं रुधिरॊक्षितम\nनिहतं भीमसेनेन गदाम उद्यम्य भारत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 16,
+        "text": "अक्षौहिणीर महाबाहुर दश चैकां च केशव\nअनयद यः पुरा संख्ये सॊ ऽनयान निधनं गतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 17,
+        "text": "एष दुर्यॊधनः शेते महेष्वासॊ महारथः\nशार्दूल इव सिंहेन भीमसेनेन पातितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 18,
+        "text": "विदुरं हय अवमन्यैष पितरं चैव मन्दभाक\nबालॊ वृद्धावमानेन मन्दॊ मृत्युवशं गतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 19,
+        "text": "निःसपत्ना मही यस्य तरयॊदश समाः सथिता\nस शेते निहतॊ भूमौ पुत्रॊ मे पृथिवीपतिः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 20,
+        "text": "अपश्यं कृष्ण पृथिवीं धार्तराष्ट्रानुशासनात\nपूर्णां हस्तिगवाश्वस्य वार्ष्णेय न तु तच चिरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 21,
+        "text": "ताम एवाद्य महाबाहॊ पश्याम्य अन्यानु��ासनात\nहीनां हस्तिगवाश्वेन किं नु जीवामि माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 22,
+        "text": "इदं कृच्छ्रतरं पश्य पुत्रस्यापि वधान मम\nयद इमां पर्युपासन्ते हताञ शूरान रणे सत्रियः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 23,
+        "text": "परकीर्णकेशां सुश्रॊणीं दुर्यॊधन भुजाङ्कगाम\nरुक्मवेदी निभां पश्य कृष्ण लक्ष्मणमातरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 24,
+        "text": "नूनम एषा पुरा बाला जीवमाने महाभुजे\nभुजाव आश्रित्य रमते सुभुजस्य मनस्विनी"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 25,
+        "text": "कथं तु शतधा नेदं हृदयं मम दीर्यते\nपश्यन्त्या निहतं पुत्रं पुत्रेण सहितं रणे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 26,
+        "text": "पुत्रं रुधिरसंसिक्तम उपजिघ्रत्य अनिन्दिता\nदुर्यॊधनं तु वामॊरुः पाणिना परिमार्जति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 27,
+        "text": "किं नु शॊचति भर्तारं पुत्रं चैषा मनस्विनी\nतथा हय अवस्थिता भाति पुत्रं चाप्य अभिवीक्ष्य सा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 28,
+        "text": "सवशिरः पञ्चशाखाभ्याम अभिहत्यायतेक्षणा\nपतत्य उरसि वीरस्य कुरुराजस्य माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 29,
+        "text": "पुण्डरीकनिभा भाति पुण्डरीकान्तर परभा\nमुखं विमृज्य पुत्रस्य भर्तुश चैव तपस्विनी"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 17,
+        "shloka": 30,
+        "text": "यदि चाप्य आगमाः सन्ति यदि वा शरुतयस तथा\nधरुवं लॊकान अवाप्तॊ ऽयं नृपॊ बाहुबलार्जितान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[गान्धारी]\nपश्य माधव पुत्रान मे शतसंख्याञ जितक्लमान\nगदया भीमसेनेन भूयिष्ठं निहतान रणे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 2,
+        "text": "इदं दुःखतरं मे ऽदय यद इमा मुक्तमूर्धजाः\nहतपुत्रा रणे बालाः परिधावन्ति मे सनुषाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 3,
+        "text": "परासादतलचारिण्यश चरणैर भूषणान्वितैः\nआपन्ना यत सपृशन्तीमा रुधिरार्द्रां वसुंधराम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 4,
+        "text": "गृध्रान उत्सारयन्त्यश च गॊमायून वायसांस तथा\nशॊकेनार्ता विघूर्णन्त्यॊ मत्ता इव चरन्त्य उत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 5,
+        "text": "एषान्या तव अनवद्याङ्गी करसंमितमध्यमा\nघॊरं तद वैशसं दृष्ट्वा निपतत्य अतिदुःखिता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 6,
+        "text": "दृष्ट्वा मे पार्थिवसुताम एतां लक्ष्मणमातरम\nराजपुत्रीं महाबाहॊ मनॊ न वयुपशाम्यति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 7,
+        "text": "भरातॄंश चान्याः ��तींश चान्याः पुत्रांश च निहतान भुवि\nदृष्ट्वा परिपतन्त्य एताः परगृह्य सुभुजा भुजान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 8,
+        "text": "मध्यमानां तु नारीणां वृद्धानां चापराजित\nआक्रन्दं हतबन्धूनां दारुणे वैशसे शृणु"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 9,
+        "text": "रथनीडानि देहांश च हतानां गजवाजिनाम\nआश्रिताः शरममॊहार्ताः सथिताः पश्य महाबल"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 10,
+        "text": "अन्या चापहृतं कायाच चारुकुण्डलम उन्नसम\nसवस्य बन्धॊः शिरः कृष्ण गृहीत्वा पश्य तिष्ठति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 11,
+        "text": "पूर्वजातिकृतं पापं मन्ये नाप्लम इवानघ\nएताभिर अनवद्याभिर मया चैवाल्पमेधया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 12,
+        "text": "तद इदं धर्मराजेन यातितं नॊ जनार्दन\nन हि नाशॊ ऽसति वार्ष्णेय कर्मणॊः शुभपापयॊः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 13,
+        "text": "परत्यग्र वयसः पश्य दर्शनीयकुचॊदराः\nकुलेषु जाता हरीमत्यः कृष्णपक्षाक्षि मूर्धजाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 14,
+        "text": "हंसगद्गद भाषिण्यॊ दुःखशॊकप्रमॊहिताः\nसारस्य इव वाशन्त्यः पतिताः पश्य माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 15,
+        "text": "फुल्लपद्मप्रकाशानि पुण्डरीकाक्ष यॊषिताम\nअनवद्यानि वत्राणि तपत्य असुखरश्मिवान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 16,
+        "text": "ईर्षूणां मम पुत्राणां वासुदेवावरॊधनम\nमत्तमातङ्गदर्पाणां पश्यन्त्य अद्य पृथग्जनाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 17,
+        "text": "शतचन्द्राणि चर्माणि धवजांश चादित्यसंनिभान\nरौक्माणि चैव वर्माणि निष्कान अपि च काञ्चनान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 18,
+        "text": "शीर्ष तराणानि चैतानि पुत्राणां मे महीतले\nपश्य दीप्तानि गॊविन्द पावकान सुहुतान इव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 19,
+        "text": "एष दुःशासनः शेते शूरेणामित्र घातिना\nपीतशॊणितसर्वाङ्गॊ भीमसेनेन पातितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 20,
+        "text": "गदया वीर घातिन्या पश्य माधव मे सुतम\nदयूतक्लेशान अनुस्मृत्य दरौपद्या चॊदितेन च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 21,
+        "text": "उक्ता हय अनेन पाञ्चाली सभायां दयूतनिर्जिता\nपरियं चिकीर्षता भरातुः कर्णस्य च जनार्दन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 22,
+        "text": "सहैव सहदेवेन नकुलेनार्जुनेन च\nदासभार्यासि पाञ्चालि कषिप्रं परविश नॊ गृहान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 23,
+        "text": "ततॊ ऽहम अब्रु���ं कृष्ण तदा दुर्यॊधनं नृपम\nमृत्युपाशपरिक्षिप्तं शकुनिं पुत्र वर्जय"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 24,
+        "text": "निबॊधैनं सुदुर्बुद्धिं मातुलं कलहप्रियम\nकषिप्रम एनं परित्यज्य पुत्र शाम्यस्व पाण्डवैः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 25,
+        "text": "न बुध्यसे तवं दुर्बुद्धे भीमसेनम अमर्षणम\nवाङ्नाराचैस तुदंस तीक्ष्णैर उल्काभिर इव कुञ्जरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 26,
+        "text": "तान एष रभसः करूरॊ वाक्शल्यान अवधारयन\nउत्ससर्ज विषं तेषु सर्पॊ गॊवृषभेष्व इव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 27,
+        "text": "एष दुःशासनः शेते विक्षिप्य विपुलौ भुजौ\nनिहतॊ भीमसेनेन सिंहेनेव महर्षभः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 18,
+        "shloka": 28,
+        "text": "अत्यर्थम अकरॊद रौद्रं भीमसेनॊ ऽतयमर्षणः\nदुःशासनस्य यत करुद्धॊ ऽपिबच छॊणितम आहवे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[ग]\nएष माधव पुत्रॊ मे विकर्णः पराज्ञसंमतः\nभूमौ विनिहतः शेते भीमेन शतधा कृतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 2,
+        "text": "गजमध्य गतः शेते विकर्णॊ मधुसूदन\nनीलमेघपरिक्षिप्तः शरदीव दिवाकरः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 3,
+        "text": "अस्य चापग्रहेणैष पाणिः कृतकिणॊ महान\nकथं चिच छिद्यते गृध्रैर अत्तु कामैस तलत्रवान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 4,
+        "text": "अस्य भार्यामिष परेप्सून गृध्रान एतांस तपस्विनी\nवारयत्य अनिशं बाला न च शक्नॊति माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 5,
+        "text": "युवा वृन्दारकः शूरॊ विकर्णः पुरुषर्षभ\nसुखॊचितः सुखार्हश च शेते पांसुषु माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 6,
+        "text": "कर्णिनालीकनाराचैर भिन्नमर्माणम आहवे\nअद्यापि न जहात्य एनं लक्ष्णीर भरतसत्तमम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 7,
+        "text": "एष संग्रामशूरेण परतिज्ञां पालयिष्यता\nदुर्मुखॊ ऽभिमुखः शेते हतॊ ऽरिगणहा रणे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 8,
+        "text": "तस्यैतद वदनं कृष्ण शवापदैर अर्धभक्षितम\nविभात्य अभ्यधिकं तात सप्तम्याम इव चन्द्रमाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 9,
+        "text": "शूरस्य हि रणे कृष्ण यस्याननम अथेदृशम\nस कथं निहतॊ ऽमित्रैः पांसून गरसति मे सुतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 10,
+        "text": "यस्याहवं मुखे सौम्या सथाता नैवॊपपद्यते\nस कथं कुर्मुखॊ ऽमित्रैर हतॊ विबुधलॊकजित"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 11,
+        "text": "चित्रसेनं हतं भूमौ शयानं मधुसूदन\nधार्तराष्ट्रम इमं पश्य परतिमानं दनुष्मताम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 12,
+        "text": "तं चित्रमाल्याभरणं युवत्यः शॊककर्शिताः\nकरव्यादसंघैः सहिता रुदन्त्यः पर्युपासते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 13,
+        "text": "सत्रीणां रुदितनिर्घॊषः शवापदानां च गर्जितम\nचित्ररूपम इदं कृष्ण विचित्रं परतिभाति मे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 14,
+        "text": "युवा वृन्दारकॊ नित्यं परवर सत्री निषेवितः\nविविंशतिर असौ शेते धवस्तः पांसुषु माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 15,
+        "text": "शरसंकृत्त वर्णाणं वीरं विशसने हतम\nपरिवार्यासते गृध्राः परिविंशा विविंशतिम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 16,
+        "text": "परविश्य समरे वीरः पाण्डवानाम अनीकिनाम\nआविश्य शयने शेते पुनः सत्पुरुषॊचितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 17,
+        "text": "समितॊपपन्नं सुनसं सुभ्रु ताराधिपॊपमम\nअतीव शुभ्रं वदनं पश्य कृष्ण विविंशतेः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 18,
+        "text": "यं सम तं पर्युपासन्ते वसुं वासव यॊषितः\nकरीडन्तम इव गन्धर्वं देवकन्याः सहस्रशः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 19,
+        "text": "हन्तारं वीरसेनानां शूरं समितिशॊभनम\nनिबर्हणम अमित्राणां दुःसहं विषहेत कः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 20,
+        "text": "दुःसहस्यैतद आभाति शरीरं संवृतं शरैः\nगिरिर आत्मरुहैः फुल्लैः कर्णिकारैर इवावृतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 19,
+        "shloka": 21,
+        "text": "शातकौम्भ्या सरजा भाति कवचेन च भास्वता\nअग्निनेव गिरिः शवेतॊ गतासुर अपि दुःसहः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[ग]\nअध्यर्धगुणम आहुर यं बले शौर्ये च माधव\nपित्रा तवया च दाशार्ह दृप्तं सिंहम इवॊत्कटम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 2,
+        "text": "यॊ बिभेद चमूम एकॊ मम पुत्रस्य दुर्भिदाम\nस भूत्वा मृत्युर अन्येषां सवयं मृत्युवशं गतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 3,
+        "text": "तस्यॊपलक्षये कृष्ण कार्ष्णेर अमिततेजसः\nअभिमन्यॊर हतस्यापि परभा नैवॊपशाम्यति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 4,
+        "text": "एषा विराट दुहिता सनुषा गाण्डीवधन्वनः\nआर्ता बाला पतिं वीरं शॊच्या शॊचत्य अनिन्दिता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 5,
+        "text": "तम एषा हि समासाद्य भार्या भर्तारम अन्तिके\nविराट दुहिता कृष्ण पाणिना परिमार्जति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 6,
+        "text": "तस्य वक्त्रम उपाघ्राय सौभद्रस्य यशस्विनी\nविबुद्धकमलाकारं कम्बुवृत्तशिरॊ धरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 7,
+        "text": "काम्यरूपवती चैषा परिष्वजति भामिनी\nलज्ज माना पुरैवैनं माध्वीक मदमूर्छिता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 8,
+        "text": "तस्य कषतजसंदिग्धं जातरूपपरिष्कृतम\nविमुच्य कवचं कृष्ण शरीरम अभिवीक्षते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 9,
+        "text": "अवेक्षमाणा तं बाला कृष्ण तवाम अभिभाषते\nअयं ते पुण्डरीकाक्ष सदृशाक्षॊ निपातितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 10,
+        "text": "बले वीर्ये च सदृशस तेजसा चैव ते ऽनघ\nरूपेण च तवात्यर्थं शेते भुवि निपातितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 11,
+        "text": "अत्यन्तसुकुमारस्य राङ्क वाजिन शायिनः\nकच चिद अद्य शरीरं ते भूमौ न परितप्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 12,
+        "text": "मातङ्गभुज वर्ष्माणौ जयाक्पेप कठिन तवचौ\nकाञ्चनाङ्गदिनौ शेषे निक्षिप्य विपुलौ भुजौ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 13,
+        "text": "वयायम्य बहुधा नूनं सुखसुप्तः शरमाद इव\nएवं विलपतीम आर्तां न हि माम अभिभाषसे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 14,
+        "text": "आर्याम आर्य सुभद्रां तवम इमांश च तरिदशॊपमान\nपितॄन मां चैव दुःखार्तां विहाय कव गमिष्यसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 15,
+        "text": "तस्य शॊणितसंदिग्धान केशान उन्नाम्य पाणिना\nउत्सङ्गे वक्त्रम आधाय जीवन्तम इव पृच्छति\nसवस्रीयं वासुदेवस्य पुत्रं गाण्डीवधन्वनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 16,
+        "text": "कथं तवां रणमध्यस्थं जघ्नुर एते महारथाः\nधिग अस्तु करूर कर्तॄंस तान कृप कर्णजयद्रथान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 17,
+        "text": "दरॊण दरौणायनी चॊभौ यैर असि वयसनी कृतः\nरथर्षभाणां सर्वेषां कथम आसीत तदा मनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 18,
+        "text": "बालं तवां परिवार्यैकं मम दुःखाय जघ्नुषाम\nकथं नु पाण्डवानां च पाञ्चालानां च पश्यताम\nतवं वीर निधनं पराप्तॊ नाथवान सन्ननाथवत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 19,
+        "text": "दृष्ट्वा बहुभिर आक्रन्दे निहतं तवाम अनाथवत\nवीरः पुरुषशार्दूलः कथं जीवति पाण्डवः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 20,
+        "text": "न राज्यलाभॊ विपुलः शत्रूणां वा पराभवः\nपरीतं दास्यति पार्थानां तवाम ऋते पुष्करेक्षण"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 21,
+        "text": "तव शस्त्रजिताँल लॊकान धर्मेण च दमेन च\nकषिप्रम अन्वागमिष्यामि तत्र मां परतिपालय"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 22,
+        "text": "दुर्मरं पुनर अप्राप्ते काले भवति केन चित\nयद अहं तवां रणे दृष्ट्वा हतं जीवामि दुर्भगा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 23,
+        "text": "काम इदानीं नरव्याघ्र शलक्ष्णया समितया गिरा\nपितृलॊके समेत्यान्यां माम इवामन्त्रयिष्यसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 24,
+        "text": "नूनम अप्सरसां सवर्गे मनांसि परमथिष्यसि\nपरमेण च रूपेण गिरा च समितपूर्वया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 25,
+        "text": "पराप्य पुण्यकृताँल लॊकान अप्सरॊभिः समेयिवान\nसौभद्र विहरन काले समरेथाः सुकृतानि मे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 26,
+        "text": "एतावान इह संवासॊ विहितस ते मया सह\nषण मासान सप्तमे मासि तवं वीर निधनं गतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 27,
+        "text": "इत्य उक्तवचनाम एताम अपकर्षन्ति दुःखिताम\nउत्तरां मॊघसंकल्पां मत्स्यराजकुलस्त्रियः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 28,
+        "text": "उत्तराम अपकृष्यैनाम आर्ताम आर्ततराः सवयम\nविराटं निहतं दृष्ट्वा करॊशन्ति विलपन्ति च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 29,
+        "text": "दरॊणास्त्र शरसंकृत्तं शयानं रुधिरॊक्षितम\nविराटं वितुदन्त्य एते गृध्रगॊमायुवायसाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 30,
+        "text": "वितुद्यमानं विहगैर विराटम असितेक्षणाः\nन शक्नुवन्ति विवशा निवर्तयितुम आतुराः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 31,
+        "text": "आसाम आतपतप्तानाम आयसेन च यॊषिताम\nशरमेण च विवर्णानां रूपाणां विगतं वपुः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 20,
+        "shloka": 32,
+        "text": "उत्तरं चाभिमन्युं च काम्बॊजं च सुदक्षिणम\nशिशून एतान हतान पश्य लक्ष्मणं च सुदर्शनम\nआयॊधन शिरॊमध्ये शयानं पश्य माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[गान्धारी]\nएष वैकर्तनः शेते महेष्वासॊ महारथः\nजवलितानलवत संख्ये संशान्तः पार्थ तेजसा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 2,
+        "text": "पश्य वैकर्तनं कर्णं निहत्यातिरथान बहून\nशॊणितौघपरीताङ्गं शयानं पतितं भुवि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 3,
+        "text": "अमर्षी दीर्घरॊषश च महेष्वासॊ महारथः\nरणे विनिहतः शेते शूरॊ गाण्डीवधन्वना"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 4,
+        "text": "यं सम पाण्डव संत्रासान मम पुत्रा महारथाः\nपरायुध्यन्त पुरस्कृत्य मातङ्गा इव यूथपम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 5,
+        "text": "शार्दूलम इव सिंहेन समरे सव्यसाचिना\nमातङ्गम इव मत्तेन मातङ्गेन निपातितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 6,
+        "text": "समेत��ः पुरुषव्याघ्र निहतं शूरम आहवे\nपरकीर्णमूर्धजाः पत्न्यॊ रुदत्यः पर्युपासते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 7,
+        "text": "उद्विग्नः सततं यस्माद धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nतरयॊदश समा निद्रां चिन्तयन्न नाध्यगच्छत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 8,
+        "text": "अनाधृष्यः परैर युद्धे शत्रुभिर मघवान इव\nयुगान्ताग्निर इवार्चिष्मान हिमवान इव च सथिरः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 9,
+        "text": "स भूत्वा शरणं वीरॊ धार्तराष्ट्रस्य माधव\nभूमौ विनिहतः शेते वातरुग्ण इव दरुमः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 10,
+        "text": "पश्य कर्णस्य पत्नीं तवं वृषसेनस्य मातरम\nलालप्यमानाः करुणं रुदतीं पतितां भुवि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 11,
+        "text": "आचार्य शापॊ ऽनुगतॊ धरुवं तवां; यद अग्रसच चक्रम इयं धरा ते\nततः शरेणापहृतं शिरस ते; धनंजयेनाहवे शत्रुमध्ये"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 12,
+        "text": "अहॊ धिग एषा पतिता विसंज्ञा; समीक्ष्य जाम्बूनदबद्धनिष्कम\nकर्णं महाबाहुम अदीनसत्त्वं; सुषेण माता रुदती भृशार्ता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 13,
+        "text": "अल्पावशेषॊ हि कृतॊ महात्मा; शरीरभक्षैः परिभक्षयद्भिः\nदरष्टुं न संप्रीति करः शशीव; कृष्णश्य पक्षस्य चतुर्दशाहे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 21,
+        "shloka": 14,
+        "text": "सावर्तमाना पतिता पृथिव्याम; उत्थाय दीना पुनर एव चैषा\nकर्णस्य वक्त्रं परिजिघ्रमाणा; रॊरूयते पुत्रवधाभितप्ता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[ग]\nआवन्त्यं भीमसेनेन भक्षयन्ति निपातितम\nगृध्रगॊमायवः शूरं बहु बन्धुम अबन्धुवत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 2,
+        "text": "तं पश्य कदनं कृत्वा शत्रूणां मधुसूदन\nशयानं वीरशयने रुधिरेण समुक्षितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 3,
+        "text": "तं सृगालाश च कङ्काश च करव्यादाश च पृथग्विधाः\nतेन तेन विकर्षन्ति पश्य कालस्य पर्ययम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 4,
+        "text": "शयानं वीरशयने वीरम आक्रन्द सारिणम\nआवन्त्यम अभितॊ नार्यॊ रुदत्यः पर्युपासते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 5,
+        "text": "परातिपीयं महेष्वासं हतं भल्लेन बाह्लिकम\nपरसुप्तम इव शार्दूलं पश्य कृष्ण मनस्विनम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 6,
+        "text": "अतीव मुखवर्णॊ ऽसय निहतस्यापि शॊभते\nसॊमस्येवाभिपूर्णस्य पौर्णमास्यां समुद्यतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 7,
+        "text": "पुत्रशॊकाभितप्तेन परतिज्ञां परिरक्षता\nपाकशासनिना संख्ये वार्द्ध कषत्रिर निपातितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 8,
+        "text": "एकादश चमूर जित्वा रक्ष्यमाणं महात्मना\nसत्यं चिकीर्षता पश्य हतम एनं जयद्रथम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 9,
+        "text": "सिन्धुसौवीरभर्तारं दर्पपूर्णं मनस्विनम\nभक्षयन्ति शिवा गृध्रा जनार्दन जयद्रथम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 10,
+        "text": "संरक्ष्यमाणं भार्याभिर अनुरक्ताभिर अच्युत\nभषन्तॊ वयपकर्षन्ति गहनं निम्नम अन्तिकात"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 11,
+        "text": "तम एताः पर्युपासन्ते रक्षमाणा महाभुजम\nसिन्धुसौवीरगान्धारकाम्बॊजयवनस्त्रियः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 12,
+        "text": "यदा कृष्णाम उपादाय पराद्रवत केकयैः सह\nतदैव वध्यः पाण्डूनां जनार्दन जयद्रथ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 13,
+        "text": "दुःशलां मानयद्भिस तु यदा मुक्तॊ जयद्रथः\nकथम अद्य न तां कृष्ण मानयन्ति सम ते पुनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 14,
+        "text": "सैषा मम सुता बाला विलपन्ती सुदुःखिता\nपरमापयति चात्मानम आक्रॊशति च पाण्डवान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 15,
+        "text": "किं नु दुःखतरं कृष्ण परं मम भविष्यति\nयत सुता विधवा बाला सनुषाश च निहतेश्वराः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 16,
+        "text": "अहॊ धिग दुःशलां पश्य वीतशॊकभयाम इव\nशिरॊ भर्तुर अनासाद्य धावमानाम इतस ततः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 17,
+        "text": "वारयाम आस यः सर्वान पाण्डवान पुत्रगृद्धिनः\nस हत्वा विपुलाः सेनाः सवयं मृत्युवशं गतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 22,
+        "shloka": 18,
+        "text": "तं मत्तम इव मातङ्गं वीरं परमदुर्जयम\nपरिवार्य रुदन्त्य एताः सत्रियश चन्द्रॊपमाननाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[ग]\nएष शल्यॊ हतः शेते साक्षान नकुल मातुलः\nधर्मज्ञेन सता तात धर्मराजेन संयुगे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 2,
+        "text": "यस तवया सपर्धते नित्यं सर्वत्र पुरुषर्षभ\nस एष निहतः शेते मद्रराजॊ महारथः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 3,
+        "text": "येन संगृह्णता तात रथम आधिरथेर युधि\nजवार्थं पाण्डुपुत्राणां तथा तेजॊवधः कृतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 4,
+        "text": "अहॊ धिक पश्य शल्यस्य पूर्णचन्द्र सुदर्शनम\nमुखं पद्मपलाशाक्षं वडैर आदष्टम अव्रणम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 5,
+        "text": "एषा चामीकराभस्य तप्तकाञ्चनस परभा\nआस्याद विनिःसृता जिह्वा भक्ष्यते कृ��्णपक्षिभिः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 6,
+        "text": "युधिष्ठिरेण निहतं शल्यं समितिशॊभनम\nरुदन्त्यः पर्युपासन्ते मद्रराजकुलस्त्रियः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 7,
+        "text": "एताः सुसूक्ष्म वसना मद्रराजं नरर्षभम\nकरॊशन्त्य अभिसमासाद्य कषत्रियाः कषत्रियर्षभम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 8,
+        "text": "शल्यं निपतितं नार्यः परिवार्याभितः सथिताः\nवाशिता गृष्टयः पङ्के परिमग्नम इवर्षभम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 9,
+        "text": "शल्यं शरणदं शूरं पश्यैनं रथसत्तमम\nशयानं वीरशयने शरैर विशकलीकृतम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 10,
+        "text": "एष शैलालयॊ राजा भगदत्तः परतापवान\nगजाङ्कुश धरः शरेष्ठः शेते भुवि निपातितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 11,
+        "text": "यस्य रुक्ममयी माला शिरस्य एषा विराजते\nशवापदैर भक्ष्यमाणस्य शॊभयन्तीव मूर्धजान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 12,
+        "text": "एतेन किल पार्थस्य युद्धम आसीत सुदारुणम\nलॊमहर्षणम अत्युग्रं शक्रस्य बलिना यथा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 13,
+        "text": "यॊधयित्वा महाबाहुर एष पार्थं धनंजयम\nसंशयं गमयित्वा च कुन्तीपुत्रेण पातितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 14,
+        "text": "यस्य नास्ति समॊ लॊके शौर्ये वीर्ये च कश चन\nस एष निहतः शेते भीष्मॊ भीष्मकृद आहवे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 15,
+        "text": "पश्य शांतनवं कृष्ण शयानं सूर्यवर्चसम\nयुगान्त इव कालेन पातितं सूर्यम अम्बरात"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 16,
+        "text": "एष तप्त्वा रणे शत्रूञ शस्त्रतापेन वीर्यवान\nनरसूर्यॊ ऽसतम अभ्येति सूर्यॊ ऽसतम इव केशव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 17,
+        "text": "शरतल्पगतं वीरं धर्मे देवापिना समम\nशयानं वीरशयने पश्य शूर निषेविते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 18,
+        "text": "कर्णिनालीकनाराचैर आस्तीर्य शयनॊत्तमम\nआविश्य शेते भगवान सकन्दः शरवणं यथा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 19,
+        "text": "अतूल पूर्णं गाङ्गेयस तरिभिर बाणैः समन्वितम\nउपधायॊपधानाग्र्यं दत्तं गाण्डीवधन्वना"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 20,
+        "text": "पालयानः पितुः शास्त्रम ऊर्ध्वरेता महायशाः\nएष शांतनवः शेते माधवाप्रतिमॊ युधि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 21,
+        "text": "धर्मात्मा तात धर्मज्ञः पारम्पर्येण निर्णये\nअमर्त्य इव मर्त्यः सन्न एष पराणान अधारयत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 22,
+        "text": "���ास्ति युद्धे कृती कश चिन न विद्वान न पराक्रमी\nयत्र शांतनवॊ भीष्मः शेते ऽदय निहतः परैः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 23,
+        "text": "सवयम एतेन शूरेण पृच्छ्यमानेन पाण्डवैः\nधर्मज्ञेनाहवे मृत्युर आख्यातः सत्यवादिना"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 24,
+        "text": "परनष्टः कुरुवंशश च पुनर येन समुद्धृतः\nस गतः कुरुभिः सार्धं महाबुद्धिः पराभवम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 25,
+        "text": "धर्मेषु कुरवः कं नु परिप्रक्ष्यन्ति माधव\nगते देवव्रते सवर्गं देवकल्पे नरर्षभे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 26,
+        "text": "अर्जुनस्य विनेतारम आचार्यं सात्यकेस तथा\nतं पश्य पतितं दरॊणं कुरूणां गुरु सत्तमम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 27,
+        "text": "अस्त्रं चतुर्विधं वेद यथैव तरिदशेश्वरः\nभार्गवॊ वा महावीर्यस तथा दरॊणॊ ऽपि माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 28,
+        "text": "यस्य परसादाद बीभत्सुः पाण्डवः कर्म दुष्करम\nचकार स हतः शेते नैनम अस्त्राण्य अपालयन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 29,
+        "text": "यं पुरॊधाय कुरव आह्वयन्ति सम पाण्डवान\nसॊ ऽयं शस्त्रभृतां शरेष्ठॊ दरॊणः शस्त्रैः पृथक कृतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 30,
+        "text": "यस्य निर्दहतः सेनां गतिर अग्नेर इवाभवत\nस भूमौ निहतः शेते शान्तार्चिर इव पावकः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 31,
+        "text": "धनुर मुष्टिर अशीर्णश च हस्तावापश च माधव\nदरॊणस्य निहतस्यापि दृश्यते जीवतॊ यथा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 32,
+        "text": "वेदा यस्माच च चत्वारः सर्वास्त्राणि च केशव\nअनपेतानि वै शूराद यथैवादौ परजापतेः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 33,
+        "text": "बन्दनार्हाव इमौ तस्य बन्दिभिर वन्दितौ शुभौ\nगॊमायवॊ विकर्षन्ति पादौ शिष्यशतार्चितौ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 34,
+        "text": "दरॊणं दरुपदपुत्रेण निहतं मधुसूदन\nकृपी कृपणम अन्वास्ते दुःखॊपहत चेतना"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 35,
+        "text": "तां पश्य रुदतीम आर्तां मुखकेशीम अधॊमुखीम\nहतं पतिम उपासन्तीं दरॊणं शस्त्रभृतां वरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 36,
+        "text": "बाणैर भिन्नतनु तराणं धृष्टद्युम्नेन केशव\nउपास्ते वै मृधे दरॊणं जटिला बरह्मचारिणी"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 37,
+        "text": "परेतकृत्ये च यतते कृपी कृपणम आतुरा\nहतस्य समरे भर्तुः सुकुमारी यशस्विनी"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 38,
+        "text": "अग्नीन आहृत्य विधिवच चितां परज्वाल्य सर्वशः\nदरॊणम आधाय गायन्ति तरीणि सामानि सामगाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 39,
+        "text": "किरन्ति च चिताम एते जटिला बरह्मचारिणः\nधनुर्भिः शक्तिभिश चैव रथनीदैश च माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 40,
+        "text": "शस्त्रैश च विविधैर अन्यैर धक्ष्यन्ते भूरि तेजसम\nत एते दरॊणम आधाय शंसन्ति च रुदन्ति च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 41,
+        "text": "सामभिस तरिभिर अन्तःस्थैर अनुशंसन्ति चापरे\nअग्नाव अग्निम इवाधाय दरॊणं हुत्वा हुताशने"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 23,
+        "shloka": 42,
+        "text": "गच्छन्त्य अभिमुखा गङ्गां दरॊणशिष्या दविजातयः\nअपसव्यां चितिं कृत्वा पुरस्कृत्य कृपीं तदा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[ग]\nसॊमदत्तसुतं पश्य युयुधानेन पातितम\nवितुद्यमानं विहगैर बहुभिर माधवान्तिके"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 2,
+        "text": "पुत्रशॊकाभिसंतप्तः सॊमदत्तॊ जनार्दन\nयुयुधानं महेष्वासं गर्हयन्न इव दृश्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 3,
+        "text": "असौ तु भूरिश्रवसॊ माता शॊकपरिप्लुता\nआश्वासयति भर्तारं सॊमदत्तम अनिन्दिता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 4,
+        "text": "दिष्ट्या नेदं महाराज दारुणं भरतक्षयम\nकुरु संक्रन्दनं घॊरं युगान्तम अनुपश्यसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 5,
+        "text": "दिष्ट्या यूपध्वजं वीरं पुत्रं भूरिसहस्रदम\nअनेकक्रतुयज्वानां निहतं नाद्य पश्यसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 6,
+        "text": "दिष्ट्या सनुषाणाम आक्रन्दे घॊरं विलपितं बहु\nन शृणॊषि महाराज सारसीनाम इवार्णवे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 7,
+        "text": "एकवस्त्रानुसंवीताः परकीर्णासित मूर्धजाः\nसनुषास ते परिधावन्ति हतापत्या हतेश्वराः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 8,
+        "text": "शवापदैर भक्ष्यमाणं तवम अहॊ दिष्ट्या न पश्यसि\nछिन्नबाहुं नरव्याघ्रम अर्जुनेन निपातितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 9,
+        "text": "शलं विनिहतं संख्ये भूरिश्रवसम एव च\nसनुषाश च विधवाः सर्वा दिष्ट्या नाद्येह पश्यसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 10,
+        "text": "दिष्ट्या तत काञ्चनं छत्रं यूपकेतॊर महात्मनः\nविनिकीर्णं रथॊपस्थे सौमदत्तेर न पश्यसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 11,
+        "text": "अमूस तु भूरिश्रवसॊ भार्याः सात्यकिना हतम\nपरिवार्यानुशॊचन्ति भर्तारम असितेक्षणाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 12,
+        "text": "एता वि���प्य बहुलं भर्तृशॊकेन कर्शिताः\nपतन्त्य अभिमुखा भूमौ कृपणं बत केशव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 13,
+        "text": "बीभत्सुर अतिबीभत्सं कर्मेदम अकरॊत कथम\nपरमत्तस्य यद अच्छैत्सीद बाहुं शूरस्य यज्वनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 14,
+        "text": "ततः पापतरं कर्मकृतवान अपि सात्यकिः\nयस्मात परायॊपविष्टस्य पराहार्षीत संशितात्मनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 15,
+        "text": "एकॊ दवाभ्यां हतः शेषे तवम अधर्मेण धार्मिकः\nइति यूपध्वजस्यैताः सत्रियः करॊशन्ति माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 16,
+        "text": "भार्या यूपध्वजस्यैषा करसंमितमध्यमा\nकृत्वॊत्सङ्गे भुजं भर्तुः कृपणं पर्यदेवयत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 17,
+        "text": "अयं स रशनॊत्कर्षी पीनस्तन विमर्दनः\nनाभ्यूरुजघनस्पर्शी नीवी विस्रंसनः करः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 18,
+        "text": "वासुदेवस्य सांनिध्ये पार्थेनाक्लिष्ट कर्मणा\nयुध्यतः समरे ऽनयेन परमत्तस्य निपातितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 19,
+        "text": "किं नु वक्ष्यसि संसत्सु कथासु च जनार्दन\nअर्जुनस्य महत कर्म सवयं वा स किरीटवान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 20,
+        "text": "इत्य एवं गर्हयित्वैषा तूष्टीम आस्ते वराङ्गना\nताम एताम अनुशॊचन्ति सपत्न्यः सवाम इव सनुषाम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 21,
+        "text": "गान्धारराजः शकुनिर बलवान सत्यविक्रमः\nनिहतः सहदेवेन भागिनेयेन मातुलः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 22,
+        "text": "यः पुरा हेमदण्डाभ्यां वयजनाभ्यां सम वीज्यते\nस एष पक्षिभिः पक्षैः शयान उपवीज्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 23,
+        "text": "यः सम रूपाणि कुरुते शतशॊ ऽथ सहस्रशः\nतस्य मायाविनॊ माया दग्धाः पाण्डव तेजसा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 24,
+        "text": "मायया निकृतिप्रज्ञॊ जितवान यॊ युधिष्ठिरम\nसभायां विपुलं राज्यं स पुनर जीवितं जितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 25,
+        "text": "शकुन्ताः शकुनिं कृष्ण समन्तात पर्युपासते\nकितवं मम पुत्राणां विनाशायॊपशिक्षितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 26,
+        "text": "एतेनैतन महद वैरं परसक्तं पाण्डवैः सह\nवधाय मम पुत्राणाम आत्मनः सगणस्य च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 27,
+        "text": "यथैव मम पुत्राणां लॊकाः शस्त्रजिताः परभॊ\nएवम अस्यापि दुर्बुद्धेर लॊकाः शस्त्रेण वै जिताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 24,
+        "shloka": 28,
+        "text": "कथं च नायं तत्रापि पुत्���ान मे भरातृभिः सह\nविरॊधयेद ऋजु परज्ञान अनृजुर मधुसूदन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[ग]\nकाम्बॊजं पश्य दुर्धर्षं काम्बॊजास्तरणॊचितम\nशयानम ऋषभस्कन्धं हतं पांसुशु माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 2,
+        "text": "यस्य कषतजसंदिग्धौ बाहू चन्दनरूषितौ\nअवेक्ष्य कृपणं भार्या विलपत्य अतिदुःखिता"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 3,
+        "text": "इमौ तौ परिघप्रख्यौ बाहू शुभतलाङ्गुली\nययॊर विवरम आपन्नां न रतिर मां पुराजहत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 4,
+        "text": "कां गतिं नु गमिष्यामि तवया हीना जनेश्वर\nदूरबन्धुर नाथेव अतीव मधुरस्वरा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 5,
+        "text": "आतपे कलाम्यमानानां विविधानाम इव सरजाम\nकलान्तानाम अपि नारीणां न शरीर जहति वै तनुम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 6,
+        "text": "शयानम अभितः शूरं कालिङ्गं मधुसूदन\nपश्य दीप्ताङ्गद युगप्रतिबद्ध महाभुजम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 7,
+        "text": "मागधानाम अधिपतिं जयत्सेनं जनार्दन\nपरिवार्य पररुदिता मागध्यः पश्य यॊषितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 8,
+        "text": "आसाम आयतनेत्राणां सुस्वराणां जनार्दन\nमनः शरुतिहरॊ नादॊ मनॊ मॊहयतीव मे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 9,
+        "text": "परकीर्णसर्वाभरणा रुदन्त्यः शॊककर्शिताः\nसवास्तीर्णशयनॊपेता मागध्यः शेरते भुवि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 10,
+        "text": "कॊसलानाम अधिपतिं राजपुत्रं बृहद्बलम\nभर्तारं परिवार्यैताः पृथक पररुदिताः सत्रियः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 11,
+        "text": "अस्य गात्रगतान बाणान कार्ष्णि बाहुबलार्पितान\nउद्धरन्त्य असुखाविष्टा मूर्छमानाः पुनः पुनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 12,
+        "text": "आसां सर्वानवद्यानाम आतपेन परिश्रमात\nपरम्लान नलिनाभानि भान्ति वक्त्राणि माधव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 13,
+        "text": "दरॊणेन निहताः शूराः शेरते रुचिराङ्गदाः\nदरॊणेनाभिमुखाः सर्वे भरातरः पञ्च केलयाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 14,
+        "text": "तप्तकाञ्चनवर्माणस ताम्रध्वजरथस्रजः\nभासयन्ति महीं भासा जवलिता इव पावकाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 15,
+        "text": "दरॊणेन दरुपदं संख्ये पश्य माधव पातितम\nमहाद्विपम इवारण्ये सिंहेन महता हतम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 16,
+        "text": "पाञ्चालराज्ञॊ विपुलं पुण्डरीकाक्ष पाण्डुरम\nआतपत्रं समाभाति शरदीव दिवाकरः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 17,
+        "text": "एतास तु दरुपदं वृद्धं सनुषा भार्याश च दुःखिताः\nदग्ध्वा गच्छन्ति पाञ्चाल्यं राजानम अपसव्यतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 18,
+        "text": "धृष्टकेतुं महेष्वासं चेदिपुंगवम अङ्गनाः\nदरॊणेन निहतं शूरं हरन्ति हृतचेतसः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 19,
+        "text": "दरॊणास्त्रम अभिहत्यैष विमर्दे मधुसूदन\nमहेष्वासॊ हतः शेते नद्या हृत इव दरुमः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 20,
+        "text": "एष चेदिपतिः शूरॊ धृष्टकेतुर महारथः\nशेते विनिहतः संख्ये हत्वा शत्रून सहस्रशः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 21,
+        "text": "वितुद्यमानं विहगैस तं भार्याः परत्युपस्थिताः\nचेदिराजं हृषीकेशहतं सबलबान्धवम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 22,
+        "text": "दाशार्ही पुत्रजं वीरं शयानं सत्यविक्रमम\nआरॊप्याङ्के रुदन्त्य एताश चेदिराजवराङ्गनाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 23,
+        "text": "अस्य पुत्रं हृषीकेशसुवक्त्रं चारुकुण्डलम\nदरॊणेन समरे पश्य निकृत्तं बहुधा शरैः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 24,
+        "text": "पितरं नूनम आजिस्थं युध्यमानं परैः सह\nनाजहात पृष्ठतॊ वीरम अद्यापि मधुसूदन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 25,
+        "text": "एवं ममापि पुत्रस्य पुत्रः पितरम अन्वगात\nदुर्यॊधनं महाबाहॊ लक्ष्मणः परवीरहा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 26,
+        "text": "विन्दानुविन्दाव आवन्त्यौ पतितौ पश्य माधव\nहिमान्ते पुष्पितौ शालौ मरुता गलिताव इव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 27,
+        "text": "काञ्चनाङ्गदवर्माणौ बाणखड्गधनुर्धरौ\nऋषभप्रति रूपाक्षौ शयानौ विमलस्रजौ"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 28,
+        "text": "अवध्याः पाण्डवाः कृष्ण सर्व एव तवया सह\nये मुक्ता दरॊण भीष्माभ्यां कर्णाद वैकर्तनात कृपात"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 29,
+        "text": "दुर्यॊधनाद दरॊणसुतात सैन्धवाच च महारथात\nसॊमदत्ताद विकर्णाच च शूराच च कृतवर्मणः\nये हन्युः शस्त्रवेगेन देवान अपि नरर्षभाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 30,
+        "text": "त इमे निहताः संख्ये पश्य कालस्य पर्ययम\nनातिभारॊ ऽसति दैवस्य धरुवं माधव कश चन\nयद इमे निहताः शूराः कषत्रियैः कषत्रियर्षभाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 31,
+        "text": "तदैव निहताः कृष्ण मम पुत्रास तरस्विनः\nयदैवाकृत कामस तवम उपप्लव्यं गतः पुनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 32,
+        "text": "शंतनॊश चैव पुत्रे�� पराज्ञेन विदुरेण च\nतदैवॊक्तास्मि मा सनेहं कुरुष्वात्म सुतेष्व इति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 33,
+        "text": "तयॊर न दर्शनं तात मिथ्या भवितुम अर्हति\nअचिरेणैव मे पुत्रा भस्मीभूता जनार्दन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 34,
+        "text": "[व]\nइत्य उक्त्वा नयपतद भूमौ गान्धारी शॊककर्शिता\nदुःखॊपहत विज्ञाना धैर्यम उत्सृज्य भारत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 35,
+        "text": "ततः कॊपपरीताङ्गी पुत्रशॊकपरिप्लुता\nजगाम शौरिं दॊषेण गान्धारी वयथितेन्द्रिया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 36,
+        "text": "[ग]\nपाण्डवा धार्तराष्ट्राश च दरुग्धाः कृष्ण परस्परम\nउपेक्षिता विनश्यन्तस तवया कस्माज जनार्दन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 37,
+        "text": "शक्तेन बहु भृत्येन विपुले तिष्ठता बले\nउभयत्र समर्थेन शरुतवाक्येन चैव ह"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 38,
+        "text": "इच्छतॊपेक्षितॊ नाशः कुरूणां मधुसूदन\nयस्मात तवया महाबाहॊ फलं तस्माद अवाप्नुहि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 39,
+        "text": "पतिशुश्रूषया यन मे तपः किं चिद उपार्जितम\nतेन तवां दुरवापात्मञ शप्स्ये चक्रगदाधर"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 40,
+        "text": "यस्मात परस्परं घनन्तॊ जञातयः कुरुपाण्डवाः\nउपेक्षितास ते गॊविन्द तस्माज जञातीन वधिष्यसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 41,
+        "text": "तवम अप्य उपस्थिते वर्षे षट्त्रिंशे मधुसूदन\nहतज्ञातिर हतामात्यॊ हतपुत्रॊ वनेचरः\nकुत्सितेनाभ्युपायेन निधनं समवाप्स्यसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 42,
+        "text": "तवाप्य एवं हतसुता निहतज्ञातिबान्धवाः\nसत्रियः परिपतिष्यन्ति यथैता भरत सत्रियः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 43,
+        "text": "[व]\nतच छरुत्वा वचनं घॊरं वासुदेवॊ महामनाः\nउवाच देवीं गान्धारीम ईषद अभ्युत्स्मयन्न इव"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 44,
+        "text": "संहर्ता वृष्णिचक्रस्य नान्यॊ मद विद्यते शुभे\nजाने ऽहम एतद अप्य एवं चीर्णं चरसि कषत्रिये"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 45,
+        "text": "अवध्यास ते नरैर अन्यैर अपि वा देवदानवैः\nपरस्परकृतं नाशम अतः पराप्स्यन्ति यादवाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 25,
+        "shloka": 46,
+        "text": "इत्य उक्तवति दाशार्हे पाण्डवास तरस्तचेतसः\nबभूवुर भृशसंविग्ना निराशाश चापि जीविते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[वा]\nउत्तिष्ठॊत्तिष्ठ गान्धारि मा च शॊके मनः कृथाः\nतवैव हय अपराधेन कुरवॊ ��िधनं गताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 2,
+        "text": "या तवं पुत्रं दुरात्मानम ईर्षुम अत्यन्तमानिनम\nदुर्यॊधनं पुरस्कृत्य दुष्कृतं साधु मन्यसे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 3,
+        "text": "निष्ठुरं वैरपरुषं वृद्धानां शासनातिगम\nकथम आत्मकृतं दॊषं मय्य आधातुम इहेच्छसि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 4,
+        "text": "मृतं वा यदि वा नष्टं यॊ ऽतीतम अनुशॊचति\nदुःखेन लभते दुःखं दवाव अनर्थौ परपद्यते"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 5,
+        "text": "तपॊ ऽरथीयं बराह्मणी धत्त गर्भं; गौर वॊढारं धावितारं तुरंगी\nशूद्रा दासं पशुपालं तु वैश्या; वधार्थीयं तवद्विधा राजपुत्री"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 6,
+        "text": "[व]\nतच छरुत्वा वासुदेवस्य पुनरुक्तं वचॊ ऽपरियम\nतूष्णीं बभूव गान्धारी शॊकव्याकुल लॊचना"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 7,
+        "text": "धृतराष्ट्रस तु राजर्षिर निगृह्याबुद्धिजं तमः\nपर्यपृच्छत धर्मात्मा धर्मराजं युधिष्ठिरम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 8,
+        "text": "जीवतां परिमाणज्ञः सैन्यानाम असि पाण्डव\nहतानां यदि जानीषे परिमाणं वदस्व मे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 9,
+        "text": "[य]\nदशायुतानाम अयुतं सहस्राणि च विंशतिः\nकॊट्यः षष्टिश च षट चैव ये ऽसमिन राजमृधे हताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 10,
+        "text": "अलक्ष्याणां तु वीराणां सहस्राणि चतुर्दश\nदश चान्यानि राजेन्द्र शतं षष्टिश च पञ्च च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 11,
+        "text": "[धृ]\nयुधिष्ठिर गतिं कां ते गताः पुरुषसत्तमाः\nआचक्ष्व मे महाबाहॊ सर्वज्ञॊ हय असि मे मतः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 12,
+        "text": "[य]\nयैर हुतानि शरीराणि हृष्टैः परमसंयुगे\nदेवराजसमाँल लॊकान गतास ते सत्यविक्रमाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 13,
+        "text": "ये तव अहृष्टेन मनसा मर्तव्यम इति भारत\nयुध्यमाना हताः संख्ये ते गन्धर्वैः समागताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 14,
+        "text": "ये तु संग्रामभूमिष्ठा याचमानाः पराङ्मुखाः\nशस्त्रेण निधनं पराप्ता गतास ते गुह्यकान परति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 15,
+        "text": "पीड्यमानाः परैर ये तु हीयमाना निरायुधाः\nहरीनिषेधा महात्मानः परान अभिमुखा रणे"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 16,
+        "text": "छिद्यमानाः शितैः शस्त्रैः कषत्रधर्मपरायणाः\nगतास ते बरह्म सदनं हता वीराः सुवर्चसः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 17,
+        "text": "ये तत्र निहता राजन्न अन्तर आयॊधनं परति\nयथा कथं चित ते राजन संप्राप्ता उत्तरान कुरून"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 18,
+        "text": "[धृ]\nकेन जञानबलेनैवं पुत्रपश्यसि सिद्धवत\nतन मे वद महाबाहॊ शरॊतव्यं यदि वै मया"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 19,
+        "text": "[य]\nनिदेशाद भवतः पूर्वं वने विचरता मया\nतीर्थयात्रा परसङ्गेन संप्राप्तॊ ऽयम अनुग्रहः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 20,
+        "text": "देवर्षिर लॊमशॊ हृष्टस ततः पराप्तॊ ऽसम्य अनुस्मृतिम\nदिव्यं चक्षुर अपि पराप्तं जञानयॊगेन वै पुरा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 21,
+        "text": "[धृ]\nये ऽतरानाथा जनस्यास्य स नाथा ये च भारत\nकच चित तेषां शरीराणि धक्ष्यन्ति विधिपूर्वकम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 22,
+        "text": "न येषां सन्ति कर्तारॊ न च ये ऽतराहिताग्नयः\nवयं च कस्य कुर्यामॊ बहुत्वात तात कर्मणः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 23,
+        "text": "यान सुपर्णाश च गृध्राश च विकर्षन्ति ततस ततः\nतेषां तु कर्मणा लॊका भविष्यन्ति युधिष्ठिर"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 24,
+        "text": "[व]\nएवम उक्तॊ महाप्राज्ञः कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः\nआदिदेश सुधर्माणं दौम्यं सूतं च संजयम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 25,
+        "text": "विदुरं च महाबुद्धिं युयुत्सुं चैव कौरवम\nइन्द्रसेन मुखांश चैव भृत्यान सूतांश च सर्वशः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 26,
+        "text": "भवन्तः कारयन्त्व एषां परेतकार्याणि सर्वशः\nयथा चानाथवत किं चिच छरीरं न विनश्यति"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 27,
+        "text": "शासनाद धर्मराजस्य कषत्ता सूतश च संजयः\nसुधर्मा धौम्य सहित इन्द्रसेनादयस तथा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 28,
+        "text": "चन्दनागुरुकाष्ठानि तथा कालीयकान्य उत\nघृतं तैलं च गन्धांश च कषौमाणि वसनानि च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 29,
+        "text": "समाहृत्य महार्हाणि दारूणां चैव संचयान\nरथांश च मृदितांस तत्र नानाप्रहरणानि च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 30,
+        "text": "चिताः कृत्वा परयत्नेन यथामुख्यान नराधिपान\nदाहयाम आसुर अव्यग्रा विधिदृष्टेन कर्मणा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 31,
+        "text": "दुर्यॊधनं च राजानं भरातॄंश चास्य शताधिकान\nशल्यं शलं च राजानं भूरिश्रवसम एव च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 32,
+        "text": "जयद्रथं च राजानम अभिमन्युं च भारत\nदौःशासनिं लक्ष्मणं च धृष्टकेतुं च पार्थिवम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 33,
+        "text": "बृहन्तं सॊमदत्तं च सृञ्जयांश च शताधिकान\nराजानं कषेमधन्वानं विराटद्रुपदौ तथा"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 34,
+        "text": "शिखण्डिनं च पाञ्चाल्यं धृष्टद्युम्नं च पार्षतम\nयुधामन्युं च विक्रान्तम उत्तमौजसम एव च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 35,
+        "text": "कौसल्यं दरौपदेयांश च शकुनिं चापि सौबलम\nअचलं वृषकं चैव भगदत्तं च पार्थिवम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 36,
+        "text": "कर्णं वैकर्तनं चैव सह पुत्रम अमर्षणम\nकेकयांश च महेष्वासांस तरिगर्तांश च महारथान"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 37,
+        "text": "घटॊत्कचं राक्षसेन्द्रं बकभ्रातरम एव च\nअलम्बुसं च राजानं जलसंघं च पार्थिवम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 38,
+        "text": "अन्यांश च पार्थिवान राजञ शतशॊ ऽथ सहस्रशः\nघृतधारा हुतैर दीप्तैः पावकैः समदाहयन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 39,
+        "text": "पितृमेधाश च केषां चिद अवर्तन्त महात्मनाम\nसामभिश चाप्य अगायन्त ते ऽनवशॊच्यन्त चापरैः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 40,
+        "text": "साम्नाम ऋचां च नादेन सत्रीणां च रुदितस्वनैः\nकश्मलं सर्वभूतानां निशायां समपद्यत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 41,
+        "text": "ते विधूमाः परदीप्ताश च दीप्यमानाश च पावकाः\nनभसीवान्वदृश्यन्त गरहास तन्व अभ्रसंवृताः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 42,
+        "text": "ये चाप्य अनाथास तत्रासन नानादेशसमागताः\nतांश च सर्वान समानाय्य राशीन कृत्वा सहस्रशः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 43,
+        "text": "चित्वा दारुभिर अव्यग्रः परभूतैः सनेहतापितैः\nदाहयाम आस विदुरॊ धर्मराजस्य शासनात"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 26,
+        "shloka": 44,
+        "text": "कारयित्वा करियास तेषां कुरुराजॊ युधिष्ठिरः\nधृतराष्ट्रं पुरस्कृत्य गङ्गाम अभिमुखॊ ऽगमत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 1,
+        "text": "[व]\nते समासाद्य गङ्गां तु शिवां पुण्यजनॊचिताम\nहरदिनीं वप्रसंपन्नां महानूपां महावनाम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 2,
+        "text": "भूषणान्य उत्तरीयाणि वेष्टनान्य अवमुच्य च\nततः पितॄणां पौत्राणां भरातॄणां सवजनस्य च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 3,
+        "text": "पुत्राणाम आर्यकाणां च पतीनां च कुरु सत्रियः\nउदकं चक्रिरे सर्वा रुदन्त्यॊ भृशदुःखिताः\nसुहृदां चापि धर्मज्ञाः परचक्रुः सलिलक्रियाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 4,
+        "text": "उदके करियमाणे तु वीराणां वीर पत्निभिः\nसूपतीर्था अभवद गङ्गा भूयॊ विप्रससार च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 5,
+        "text": "तन महॊदधि संकाशं निरानन्दम अनुत्सवम\nवीर पत्नीभिर आकीर्णं गङ्गातीरम अशॊभत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 6,
+        "text": "ततः कुन्ती महाराज सहसा शॊककर्शिता\nरुदती मन्दया वाचा पुत्रान वचनम अब्रवीत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 7,
+        "text": "यः स शूरॊ महेष्वासॊ रथयूथप यूथपः\nअर्जुनेन हतः संख्ये वीर लक्षणलक्षितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 8,
+        "text": "यं सूतपुत्रं मन्यध्वं राधेयम इति पाण्डवाः\nयॊ वयराजच चमूमध्ये दिवाकर इव परभुः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 9,
+        "text": "परत्ययुध्यत यः सर्वान पुरा वः सपदानुगान\nदुर्यॊधन बलं सर्वं यः परकर्षन वयरॊचत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 10,
+        "text": "यस्य नास्ति समॊ वीर्ये पृथिव्याम अपि कश चन\nसत्यसंधस्य शूरस्य संग्रामेष्व अपलायिनः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 11,
+        "text": "कुरुध्वम उदकं तस्य भरातुर अक्लिष्टकर्मणः\nस हि वः पूर्वजॊ भराता भास्करान मय्य अजायत\nकुण्डली कवची शूरॊ दिवाकरसमप्रभः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 12,
+        "text": "शरुत्वा तु पाण्डवाः सर्वे मातुर वचनम अप्रियम\nकर्णम एवानुशॊचन्त भूयश चार्ततराभवन"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 13,
+        "text": "ततः स पुरुषव्याघ्रः कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः\nउवाच मातरं वीरॊ निःश्वसन्न इव पन्नगः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 14,
+        "text": "यस्येषु पातम आसाद्य नान्यस तिष्ठेद धनंजयात\nकथं पुत्रॊ भवत्यां स देवगर्भः पुराभवत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 15,
+        "text": "यस्य बाहुप्रतापेन तापिताः सर्वतॊ वयम\nतम अग्निम इव वस्त्रेण कथंछादितवत्य असि\nयस्य बाहुबलं घॊरं धार्तराष्ट्त्रैर उपासितम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 16,
+        "text": "नान्यः कुन्तीसुतात कर्णाद अगृह्णाद रथिनां रथी\nस नः परथमजॊ भराता सर्वशस्त्रभृतां वरः\nअसूत तं भवत्य अग्रे कथम अद्भुतविक्रमम"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 17,
+        "text": "अहॊ भवत्या मन्त्रस्य पिधानेन वयं हताः\nनिधनेन हि कर्णस्य पीडिताः सम स बान्धवाः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 18,
+        "text": "अभिमन्यॊर विनाशेन दरौपदेय वधेन च\nपाञ्चालानां च नाशेन कुरूणां पतनेन च"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 19,
+        "text": "ततः शतगुणं दुःखम इदं माम अस्पृशद भृशम\nकर्णम एवानुशॊचन हि दह्याम्य अग्नाव इवाहितः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 20,
+        "text": "न हि सम किं चिद अप्राप्यं भवेद अपि दिवि सथितम\nन च सम वैशसं घॊरं कौरवान्त करं भवेत"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 21,
+        "text": "एवं विलप्य बहुलं धर्मराजॊ युधिष्ठिरः\nविनदञ शनकै राजंश चकारास्यॊदकं परभुः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 22,
+        "text": "ततॊ विनेदुः सहसा सत्रीपुंसास तत्र सर्वशः\nअभितॊ ये सथितास तत्र तस्मिन्न उदककर्मणि"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 23,
+        "text": "तत आनाययाम आस कर्णस्य स परिच्छदम\nसत्रियः कुरुपतिर धीमान भरातुः परेम्णा युधिष्ठिरः"
+    },
+    {
+        "book": 11,
+        "chapter": 27,
+        "shloka": 24,
+        "text": "स ताभिः सहधर्मात्मा परेतकृत्यम अनन्तरम\nकृत्वॊत्ततार गङ्गायाः सलिलाद आकुलेन्द्रियः"
+    }
+]
\ No newline at end of file