{ "title": "१. अविज्‍जावग्गो", "book_name": "१२. सच्‍चसंयुत्तं", "chapter": "१. अविज्‍जासुत्तं", "gathas": [ "‘‘यस्स सद्धा च पञ्‍ञा च, धम्मा युत्ता सदा धुरं।", "हिरी ईसा मनो योत्तं, सति आरक्खसारथि॥", "‘‘रथो सीलपरिक्खारो, झानक्खो चक्‍कवीरियो।", "उपेक्खा धुरसमाधि, अनिच्छा परिवारणं॥", "‘‘अब्यापादो अविहिंसा, विवेको यस्स आवुधं।", "तितिक्खा चम्मसन्‍नाहो", "‘‘एतदत्तनि", "निय्यन्ति धीरा लोकम्हा, अञ्‍ञदत्थु जयं जय’’न्ति॥ चतुत्थं।", "अविज्‍जञ्‍च उपड्ढञ्‍च, सारिपुत्तो च ब्राह्मणो।", "किमत्थियो च द्वे भिक्खू, विभङ्गो सूकनन्दियाति॥", "द्वे विहारा च सेक्खो च, उप्पादा अपरे दुवे।", "परिसुद्धेन द्वे वुत्ता, कुक्‍कुटारामेन तयोति॥", "मिच्छत्तं अकुसलं धम्मं, दुवे पटिपदापि च।", "असप्पुरिसेन द्वे कुम्भो, समाधि वेदनुत्तियेनाति॥", "‘‘अप्पका ते मनुस्सेसु, ये जना पारगामिनो।", "अथायं इतरा पजा, तीरमेवानुधावति॥", "‘‘ये च खो सम्मदक्खाते, धम्मे धम्मानुवत्तिनो।", "ते जना पारमेस्सन्ति, मच्‍चुधेय्यं सुदुत्तरं॥", "‘‘कण्हं धम्मं विप्पहाय, सुक्‍कं भावेथ पण्डितो।", "ओका अनोकमागम्म, विवेके यत्थ दूरमं॥", "‘‘तत्राभिरतिमिच्छेय्य, हित्वा कामे अकिञ्‍चनो।", "परियोदपेय्य अत्तानं, चित्तक्‍लेसेहि पण्डितो॥", "‘‘येसं", "आदानपटिनिस्सग्गे, अनुपादाय ये रता।", "खीणासवा जुतिमन्तो, ते लोके परिनिब्बुता’’ति॥ चतुत्थं।", "पटिपत्ति पटिपन्‍नो च, विरद्धञ्‍च पारंगमा।", "सामञ्‍ञेन च द्वे वुत्ता, ब्रह्मञ्‍ञा अपरे दुवे।", "ब्रह्मचरियेन द्वे वुत्ता, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "विरागसंयोजनं अनुसयं, अद्धानं आसवा खया।", "विज्‍जाविमुत्तिञाणञ्‍च, अनुपादाय अट्ठमी॥", "कल्याणमित्तं सीलञ्‍च, छन्दो च अत्तसम्पदा।", "दिट्ठि च अप्पमादो च, योनिसो भवति सत्तमं॥", "कल्याणमित्तं", "दिट्ठि च अप्पमादो च, योनिसो भवति सत्तमं॥", "कल्याणमित्तं सीलञ्‍च, छन्दो च अत्तसम्पदा।", "दिट्ठि च अप्पमादो च, योनिसो भवति सत्तमं॥", "छ पाचीनतो निन्‍ना, छ निन्‍ना च समुद्दतो।", "एते द्वे छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति।", "गङ्गापेय्याली पाचीननिन्‍नवाचनमग्गी, विवेकनिस्सितं द्वादसकी पठमकी॥", "छ", "एते द्वे छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति।", "निब्बाननिन्‍नो द्वादसकी, चतुत्थकी छट्ठा नवकी॥", "तथागतं", "राजा चन्दिमसूरिया च, वत्थेन दसमं पदं॥", "बलं बीजञ्‍च नागो च, रुक्खो कुम्भेन सूकिया।", "आकासेन च द्वे मेघा, नावा आगन्तुका नदीति॥", "एसना विधा आसवो, भवो च दुक्खता खिला।", "मलं नीघो च वेदना, द्वे तण्हा तसिनाय चाति॥", "ओघो योगो उपादानं, गन्थं अनुसयेन च।", "कामगुणा नीवरणं, खन्धा ओरुद्धम्भागियाति॥", "अविज्‍जावग्गो पठमो, दुतियं विहारं वुच्‍चति।", "मिच्छत्तं ततियो वग्गो, चतुत्थं पटिपन्‍नेनेव॥", "तित्थियं", "बहुकते सत्तमो वग्गो, उप्पादो अट्ठमेन च॥", "दिवसवग्गो नवमो, दसमो अप्पमादेन च।", "एकादसबलवग्गो, द्वादस एसना पाळियं।", "ओघवग्गो भवति तेरसाति॥", "हिमवन्तं", "कूटञ्‍च उपवानञ्‍च, उप्पन्‍ना अपरे दुवेति॥", "‘‘अप्पका", "अथायं इतरा पजा, तीरमेवानुधावति॥", "‘‘ये च खो सम्मदक्खाते, धम्मे धम्मानुवत्तिनो।", "ते जना पारमेस्सन्ति, मच्‍चुधेय्यं सुदुत्तरं॥", "‘‘कण्हं धम्मं विप्पहाय, सुक्‍कं भावेथ पण्डितो।", "ओका अनोकमागम्म, विवेके यत्थ दूरमं॥", "‘‘तत्राभिरतिमिच्छेय्य", "परियोदपेय्य अत्तानं, चित्तक्‍लेसेहि पण्डितो॥", "‘‘येसं सम्बोधियङ्गेसु, सम्मा चित्तं सुभावितं।", "आदानप्पटिनिस्सग्गे, अनुपादाय ये रता।", "खीणासवा जुतिमन्तो, ते लोके परिनिब्बुता’’ति॥ सत्तमं।", "पाणा", "पारङ्गामी विरद्धो च, अरियो निब्बिदाय चाति॥", "बोधाय", "खयो निरोधो निब्बेधो, एकधम्मो उदायिनाति॥", "द्वे कुसला किलेसा च, द्वे योनिसो च बुद्धि च।", "आवरणा नीवरणा रुक्खं, नीवरणञ्‍च ते दसाति॥", "विधा चक्‍कवत्ति मारो, दुप्पञ्‍ञो पञ्‍ञवेन च।", "दलिद्दो अदलिद्दो च, आदिच्‍चङ्गेन ते दसाति॥", "आहारा", "अभयो पुच्छितो पञ्हं, गिज्झकूटम्हि पब्बतेति॥", "अट्ठिकपुळवकं विनीलकं, विच्छिद्दकं उद्धुमातेन पञ्‍चमं।", "मेत्ता करुणा मुदिता उपेक्खा, आनापानेन ते दसाति॥", "असुभमरणआहारे, पटिकूलअनभिरतेन", "अनिच्‍चदुक्खअनत्तपहानं, विरागनिरोधेन ते दसाति॥", "छ", "द्वेते छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "तथागतं पदं कूटं, मूलं सारेन वस्सिकं।", "राजा चन्दिमसूरिया च, वत्थेन दसमं पदन्ति॥", "बलं", "आकासेन च द्वे मेघा, नावा आगन्तुका नदीति॥", "एसना विधा आसवो, भवो च दुक्खता तिस्सो।", "खिलं मलञ्‍च नीघो च, वेदना तण्हा तसिनाय चाति॥", "ओघो", "कामगुणा नीवरणा, खन्धा ओरुद्धम्भागियानीति॥", "छ", "द्वेते छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "तथागतं पदं कूटं, मूलं सारेन वस्सिकं।", "राजा चन्दिमसूरिया च, वत्थेन दसमं पदन्ति॥", "बलं", "आकासेन च द्वे मेघा, नावा आगन्तुका नदीति॥", "एसना विधा आसवो, भवो च दुक्खता तिस्सो।", "खिलं मलञ्‍च नीघो च, वेदनातण्हा तसिनाय चाति॥", "ओघो योगो उपादानं, गन्था अनुसयेन च।", "कामगुणा नीवरणा, खन्धा ओरुद्धम्भागियानीति॥", "अम्बपालि", "सकुणग्धि मक्‍कटो सूदो, गिलानो भिक्खुनुपस्सयोति॥", "‘‘एकायनं जातिखयन्तदस्सी, मग्गं पजानाति हितानुकम्पी।", "एतेन मग्गेन तरिंसु पुब्बे, तरिस्सन्ति ये च तरन्ति ओघ’’न्ति॥ अट्ठमं।", "महापुरिसो", "उत्तियो अरियो ब्रह्मा, सेदकं जनपदेन चाति॥", "सीलं", "समत्तं लोको सिरिवड्ढो, मानदिन्‍नेन ते दसाति॥", "अननुस्सुतं", "अञ्‍ञा छन्दं परिञ्‍ञाय, भावना विभङ्गेन चाति॥", "‘एकायनं जातिखयन्तदस्सी, मग्गं पजानाति हितानुकम्पी।", "एतेन मग्गेन तरिंसु पुब्बे, तरिस्सन्ति ये च तरन्ति ओघ’’’न्ति॥ ततियं।", "अमतं समुदयो मग्गो, सति कुसलरासि च।", "पातिमोक्खं दुच्‍चरितं, मित्तवेदना आसवेन चाति॥", "छ पाचीनतो निन्‍ना, छ निन्‍ना च समुद्दतो।", "एते द्वे छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "तथागतं", "राजा चन्दिमसूरिया, वत्थेन दसमं पदन्ति॥", "बलं", "आकासेन च द्वे मेघा, नावा आगन्तुका नदीति॥", "एसना विधा आसवो, भवो च दुक्खता तिस्सो।", "खिलं मलञ्‍च नीघो च, वेदना तण्हा तसिनाय चाति॥", "ओघो योगो उपादानं, गन्था अनुसयेन च।", "कामगुणा नीवरणा, खन्धा ओरुद्धम्भागियाति॥", "सुद्धिकञ्‍चेव", "समणब्राह्मणा दट्ठब्बं, विभङ्गा अपरे दुवेति॥", "पटिलाभो तयो संखित्ता, वित्थारा अपरे तयो।", "पटिपन्‍नो च सम्पन्‍नो", "पुनब्भवो जीवितञ्‍ञाय, एकबीजी च सुद्धकं।", "सोतो अरहसम्बुद्धो, द्वे च समणब्राह्मणाति॥", "सुद्धिकञ्‍च सोतो अरहा, दुवे समणब्राह्मणा।", "विभङ्गेन तयो वुत्ता, कट्ठो उप्पटिपाटिकन्ति॥", "‘‘धी तं जम्मि जरे अत्थु, दुब्बण्णकरणी जरे।", "ताव मनोरमं बिम्बं, जराय अभिमद्दितं॥", "‘‘योपि वस्ससतं जीवे, सोपि मच्‍चुपरायणो", "न किञ्‍चि परिवज्‍जेति, सब्बमेवाभिमद्दती’’ति॥ पठमं।", "जरा उण्णाभो ब्राह्मणो, साकेतो पुब्बकोट्ठको।", "पुब्बारामे च चत्तारि, पिण्डोलो आपणेन चाति", "सालं मल्‍लिकं सेखो च, पदं सारं पतिट्ठितं।", "ब्रह्मसूकरखतायो, उप्पादा अपरे दुवेति॥", "संयोजना", "द्वे फला चतुरो रुक्खा, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "छ", "द्वेते छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "तथागतं पदं कूटं, मूलं सारेन वस्सिकं।", "राजा चन्दिमसूरिया, वत्थेन दसमं पदन्ति॥", "बलं बीजञ्‍च नागो च, रुक्खो कुम्भेन सूकिया।", "आकासेन च द्वे मेघा, नावा आगन्तुका नदीति॥", "एसना", "खिलं मलञ्‍च नीघो च, वेदना तण्हा तसिना चाति॥", "ओघो योगो उपादानं, गन्था अनुसयेन च।", "कामगुणा नीवरणा, खन्धा ओरुद्धम्भागियाति॥", "छ", "द्वेते छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "ओघो योगो उपादानं, गन्था अनुसयेन च।", "कामगुणा नीवरणा, खन्धा ओरुद्धम्भागियाति॥", "छ", "द्वेते छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "तथागतं पदं कूटं, मूलं सारेन वस्सिकं।", "राजा चन्दिमसूरिया, वत्थेन दसमं पदन्ति॥", "बलं बीजञ्‍च नागो च, रुक्खो कुम्भेन सूकिया।", "आकासेन च द्वे मेघा, नावा आगन्तुका नदीति॥", "एसना विधा आसवो, भवो च दुक्खता तिस्सो।", "खिलं मलञ्‍च नीघो च, वेदना तण्हा तसिना चाति॥", "ओघो योगो उपादानं, गन्था अनुसयेन च।", "कामगुणा नीवरणा, खन्धा ओरुद्धम्भागियाति॥", "छ", "द्वेते छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "तथागतं पदं कूटं, मूलं सारेन वस्सिकं।", "राजा चन्दिमसूरिया, वत्थेन दसमं पदन्ति॥", "बलं", "आकासेन च द्वे मेघा, नावा आगन्तुका नदीति॥", "एसना विधा आसवो, भवो च दुक्खता तिस्सो।", "खिलं मलञ्‍च नीघो च, वेदना तण्हा तसिना चाति॥", "ओघो योगो उपादानं, गन्था अनुसयेन च।", "कामगुणा नीवरणा, खन्धा ओरुद्धम्भागियाति॥", "छ पाचीनतो निन्‍ना, छ निन्‍ना च समुद्दतो।", "द्वेते छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "एसना विधा आसवो, भवो च दुक्खता तिस्सो।", "खिलं मलञ्‍च नीघो च, वेदना तण्हा तसिना चाति॥", "ओघो योगो उपादानं, गन्था अनुसयेन च।", "कामगुणा नीवरणा, खन्धा ओरुद्धम्भागियाति॥", "‘‘तुलमतुलञ्‍च", "अज्झत्तरतो समाहितो, अभिन्दि कवचमिवत्तसम्भव’’न्ति॥ दसमं।", "अपारापि विरद्धो च, अरिया निब्बिदापि च।", "पदेसं समत्तं भिक्खु, बुद्धं ञाणञ्‍च चेतियन्ति॥", "पुब्बं महप्फलं छन्दं, मोग्गल्‍लानञ्‍च उण्णाभं।", "द्वे समणब्राह्मणा भिक्खु, देसना विभङ्गेन चाति॥", "मग्गो अयोगुळो भिक्खु, सुद्धिकञ्‍चापि द्वे फला।", "द्वे चानन्दा दुवे भिक्खू, मोग्गल्‍लानो तथागतोति॥", "छ पाचीनतो निन्‍ना, छ निन्‍ना च समुद्दतो।", "द्वेते छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "तथागतं", "राजा चन्दिमसूरिया, वत्थेन दसमं पदन्ति॥", "बलं बीजञ्‍च नागो च, रुक्खो कुम्भेन सूकिया।", "आकासेन च द्वे मेघा, नावा आगन्तुका नदीति॥", "एसना", "खिलं मलञ्‍च नीघो च, वेदना तण्हा तसिना चाति॥", "ओघो योगो उपादानं, गन्था अनुसयेन च।", "कामगुणा नीवरणा, खन्धा ओरुद्धम्भागियाति॥", "रहोगतेन", "तण्हक्खयसलळागारं, अम्बपालि च गिलानन्ति॥", "महाभिञ्‍ञं", "सब्बत्थधातुधिमुत्ति, इन्द्रियं झानं तिस्सो विज्‍जाति॥", "छ", "द्वेते छ द्वादस होन्ति, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "तथागतं पदं कूटं, मूलं सारो च वस्सिकं।", "राजा चन्दिमसूरिया, वत्थेन दसमं पदन्ति॥", "बलं", "आकासेन च द्वे मेघा, नावा आगन्तुका नदीति॥", "एसना विधा आसवो, भवो च दुक्खता तिस्सो।", "खिलं मलञ्‍च नीघो च, वेदना तण्हा तसिना चाति॥", "ओघो योगो उपादानं, गन्था अनुसयेन च।", "कामगुणा नीवरणा, खन्धा ओरुद्धम्भागियाति॥", "एकधम्मो", "अरिट्ठो कप्पिनो दीपो, वेसाली किमिलेन चाति॥", "इच्छानङ्गलं", "भिक्खू संयोजनानुसया, अद्धानं आसवक्खयन्ति॥", "‘‘येसं सद्धा च सीलञ्‍च, पसादो धम्मदस्सनं।", "ते वे कालेन पच्‍चेन्ति, ब्रह्मचरियोगधं सुख’’न्ति॥ दुतियं।", "राजा ओगधदीघावु, सारिपुत्तापरे दुवे।", "थपती वेळुद्वारेय्या, गिञ्‍जकावसथे तयोति॥", "सहस्सब्राह्मणानन्द", "मित्तामच्‍चा दुवे वुत्ता, तयो च देवचारिकाति॥", "‘‘यस्स सद्धा तथागते, अचला सुप्पतिट्ठिता।", "सीलञ्‍च यस्स कल्याणं, अरियकन्तं पसंसितं॥", "‘‘सङ्घे पसादो यस्सत्थि, उजुभूतञ्‍च दस्सनं।", "अदलिद्दोति", "‘‘तस्मा", "अनुयुञ्‍जेथ मेधावी, सरं बुद्धानसासन’’न्ति॥", "महानामेन द्वे वुत्ता, गोधा च सरणा दुवे।", "दुवे अनाथपिण्डिका, दुवे वेरभयेन च।", "लिच्छवी दसमो वुत्तो, वग्गो तेन पवुच्‍चतीति॥", "अभिसन्दा तयो वुत्ता, दुवे देवपदानि च।", "सभागतं महानामो, वस्सं काळी च नन्दियाति॥", "‘‘महोदधिं अपरिमितं महासरं,", "बहुभेरवं रतनगणानमालयं।", "नज्‍जो यथा नरगणसङ्घसेविता,", "पुथू सवन्ती उपयन्ति सागरं॥", "‘‘एवं नरं अन्‍नपानवत्थददं,", "सेय्यानि पच्‍चत्थरणस्स", "पुञ्‍ञस्स धारा उपयन्ति पण्डितं,", "नज्‍जो यथा वारिवहाव सागर’’न्ति॥ पठमं।", "‘‘महोदधिं अपरिमितं महासरं,", "बहुभेरवं रतनगणानमालयं।", "नज्‍जो यथा नरगणसङ्घसेविता,", "पुथू सवन्ती उपयन्ति सागरं॥", "‘‘एवं", "सेय्यानि पच्‍चत्थरणस्स दायकं।", "पुञ्‍ञस्स धारा उपयन्ति पण्डितं,", "नज्‍जो यथा वारिवहाव सागर’’न्ति॥ दुतियं।", "‘‘यो पुञ्‍ञकामो कुसले पतिट्ठितो,", "भावेति मग्गं अमतस्स पत्तिया।", "सो धम्मसाराधिगमो खये रतो,", "न वेधति मच्‍चुराजागमनस्मि’’न्ति", "अभिसन्दा तयो वुत्ता, दुवे महद्धनेन च।", "सुद्धं नन्दियं भद्दियं, महानामङ्गेन ते दसाति॥", "‘‘यस्स", "सीलञ्‍च यस्स कल्याणं, अरियकन्तं पसंसितं॥", "‘‘सङ्घे पसादो यस्सत्थि, उजुभूतञ्‍च दस्सनं।", "अदलिद्दोति तं आहु, अमोघं तस्स जीवितं॥", "‘‘तस्मा सद्धञ्‍च सीलञ्‍च, पसादं धम्मदस्सनं।", "अनुयुञ्‍जेथ मेधावी, सरं बुद्धानसासन’’न्ति॥ पठमं।", "सगाथकं", "चतुरो फला पटिलाभो, वुद्धि वेपुल्‍लताय चाति॥", "महा", "सीघ-लहु-हास-जवन, तिक्ख-निब्बेधिकाय चाति॥", "समाधि", "समणब्राह्मणा वितक्‍कं, चिन्ता विग्गाहिका कथाति॥", "धम्मचक्‍कं", "धारणा च द्वे अविज्‍जा, विज्‍जा सङ्कासना तथाति॥", "‘‘चतुन्‍नं अरियसच्‍चानं, यथाभूतं अदस्सना।", "संसितं", "‘‘तानि", "उच्छिन्‍नं मूलं दुक्खस्स, नत्थिदानि पुनब्भवो’’ति॥ पठमं।", "‘‘ये दुक्खं नप्पजानन्ति, अथो दुक्खस्स सम्भवं।", "यत्थ च सब्बसो दुक्खं, असेसं उपरुज्झति॥", "‘‘तञ्‍च मग्गं न जानन्ति, दुक्खूपसमगामिनं।", "चेतोविमुत्तिहीना", "अभब्बा ते अन्तकिरियाय, ते वे जातिजरूपगा॥", "‘‘ये", "यत्थ च सब्बसो दुक्खं, असेसं उपरुज्झति॥", "‘‘तञ्‍च मग्गं पजानन्ति, दुक्खूपसमगामिनं।", "चेतोविमुत्तिसम्पन्‍ना, अथो पञ्‍ञाविमुत्तिया।", "सब्बा ते अन्तकिरियाय, न ते जातिजरूपगा’’ति॥ दुतियं।", "द्वे वज्‍जी सम्मासम्बुद्धो, अरहं आसवक्खयो।", "मित्तं तथा च लोको च, परिञ्‍ञेय्यं गवम्पतीति॥", "सीसपा", "पाणा सुरियूपमा द्वेधा, इन्दखीलो च वादिनोति॥", "चिन्ता पपातो परिळाहो, कूटं वालन्धकारो च।", "छिग्गळेन च द्वे वुत्ता, सिनेरु अपरे दुवेति॥", "नखसिखा पोक्खरणी, संभेज्‍ज अपरे दुवे।", "पथवी द्वे समुद्दा द्वे, द्वेमा च पब्बतूपमाति॥", "अञ्‍ञत्र पच्‍चन्तं पञ्‍ञा, सुरामेरयओदका।", "मत्तेय्य पेत्तेय्या चापि, सामञ्‍ञं ब्रह्मपचायिकन्ति॥", "पाणं अदिन्‍नं कामेसु, मुसावादञ्‍च पेसुञ्‍ञं।", "फरुसं सम्फप्पलापं, बीजञ्‍च विकालं गन्धन्ति॥", "नच्‍चं सयनं रजतं, धञ्‍ञं मंसं कुमारिका।", "दासी अजेळकञ्‍चेव, कुक्‍कुटसूकरहत्थीति॥", "खेत्तं", "छेदनं वधबन्धनं, विपरालोपं साहसन्ति॥", "मनुस्सतो चुता छापि, देवा चुता निरयतो।", "तिरच्छानपेत्तिविसया, तिंसमत्तो गतिवग्गोति॥", "मग्गबोज्झङ्गं", "बलिद्धिपादानुरुद्धा, झानानापानसंयुतं।", "सोतापत्ति सच्‍चञ्‍चाति, महावग्गोति वुच्‍चतीति॥" ] }