{
    "title": "१. पठमवग्गो",
    "book_name": "४. चतुक्‍कनिपातो",
    "chapter": "१. लोभसुत्तं",
    "gathas": [
        "‘‘येन",
        "तं लोभं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय न पुनायन्ति, इमं लोकं कुदाचन’’न्ति॥",
        "‘‘येन",
        "तं दोसं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय न पुनायन्ति, इमं लोकं कुदाचन’’न्ति॥",
        "‘‘येन मोहेन मूळ्हासे, सत्ता गच्छन्ति दुग्गतिं।",
        "तं मोहं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय न पुनायन्ति, इमं लोकं कुदाचन’’न्ति॥",
        "‘‘येन",
        "तं कोधं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय न पुनायन्ति, इमं लोकं कुदाचन’’न्ति॥",
        "‘‘येन मक्खेन मक्खासे",
        "तं मक्खं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय न पुनायन्ति, इमं लोकं कुदाचन’’न्ति॥",
        "‘‘येन मानेन मत्तासे, सत्ता गच्छन्ति दुग्गतिं।",
        "तं मानं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय न पुनायन्ति, इमं लोकं कुदाचन’’न्ति॥",
        "‘‘यो",
        "स वे सब्बपरिञ्‍ञा",
        "‘‘मानुपेता अयं पजा, मानगन्था भवे रता।",
        "मानं अपरिजानन्ता, आगन्तारो पुनब्भवं॥",
        "‘‘ये",
        "ते मानगन्थाभिभुनो, सब्बदुक्खमुपच्‍चगु’’न्ति",
        "‘‘येन लोभेन लुद्धासे, सत्ता गच्छन्ति दुग्गतिं।",
        "तं लोभं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय न पुनायन्ति, इमं लोकं कुदाचन’’न्ति॥",
        "‘‘येन",
        "तं दोसं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय न पुनायन्ति, इमं लोकं कुदाचन’’न्ति॥",
        "रागदोसा अथ मोहो, कोधमक्खा",
        "मानतो रागदोसा पुन द्वे, पकासिता वग्गमाहु पठमन्ति॥",
        "‘‘येन मोहेन मूळ्हासे, सत्ता गच्छन्ति दुग्गतिं।",
        "तं मोहं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय",
        "‘‘येन",
        "तं कोधं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय न पुनायन्ति, इमं लोकं कुदाचन’’न्ति॥",
        "‘‘येन मक्खेन मक्खासे, सत्ता गच्छन्ति दुग्गतिं।",
        "तं मक्खं सम्मदञ्‍ञाय, पजहन्ति विपस्सिनो।",
        "पहाय न पुनायन्ति, इमं लोकं कुदाचन’’न्ति॥",
        "‘‘नत्थञ्‍ञो",
        "संसरन्ति",
        "‘‘ये च मोहं पहन्त्वान, तमोखन्धं",
        "न ते पुन संसरन्ति, हेतु तेसं न विज्‍जती’’ति॥",
        "‘‘तण्हादुतियो",
        "इत्थभावञ्‍ञथाभावं",
        "‘‘एतमादीनवं",
        "वीततण्हो अनादानो, सतो भिक्खु परिब्बजे’’ति॥",
        "‘‘योनिसो",
        "नत्थञ्‍ञो एवं बहुकारो, उत्तमत्थस्स पत्तिया।",
        "योनिसो पदहं भिक्खु, खयं दुक्खस्स पापुणे’’ति॥",
        "‘‘कल्याणमित्तो यो भिक्खु, सप्पतिस्सो सगारवो।",
        "करं मित्तानं वचनं, सम्पजानो पतिस्सतो।",
        "पापुणे अनुपुब्बेन, सब्बसंयोजनक्खय’’न्ति॥",
        "‘‘आपायिको",
        "वग्गारामो अधम्मट्ठो, योगक्खेमा पधंसति",
        "सङ्घं समग्गं भेत्वान",
        "‘‘सुखा सङ्घस्स सामग्गी, समग्गानञ्‍चनुग्गहो।",
        "समग्गरतो धम्मट्ठो, योगक्खेमा न धंसति।",
        "सङ्घं समग्गं कत्वान, कप्पं सग्गम्हि मोदती’’ति॥",
        "‘‘पदुट्ठचित्तं",
        "एतमत्थञ्‍च ब्याकासि, बुद्धो भिक्खून सन्तिके॥",
        "‘‘इमम्हि चायं समये, कालं कयिराथ पुग्गलो।",
        "निरयं उपपज्‍जेय्य, चित्तं हिस्स पदूसितं॥",
        "‘‘यथा हरित्वा निक्खिपेय्य, एवमेव तथाविधो।",
        "चेतोपदोसहेतु हि, सत्ता गच्छन्ति दुग्गति’’न्ति॥",
        "मोहो कोधो अथ मक्खो, विज्‍जा तण्हा सेखदुवे च।",
        "भेदो सामग्गिपुग्गलो",
        "‘‘पसन्‍नचित्तं ञत्वान, एकच्‍चं इध पुग्गलं।",
        "एतमत्थञ्‍च ब्याकासि, बुद्धो भिक्खून सन्तिके॥",
        "‘‘इमम्हि",
        "सुगतिं उपपज्‍जेय्य, चित्तं हिस्स पसादितं॥",
        "‘‘यथा हरित्वा निक्खिपेय्य, एवमेव तथाविधो।",
        "चेतोपसादहेतु हि, सत्ता गच्छन्ति सुग्गति’’न्ति॥",
        "‘‘पुञ्‍ञमेव सो सिक्खेय्य, आयतग्गं सुखुद्रयं।",
        "दानञ्‍च",
        "‘‘एते",
        "अब्यापज्झं",
        "‘‘अप्पमादं",
        "अप्पमत्तो उभो अत्थे, अधिगण्हाति पण्डितो॥",
        "‘‘दिट्ठे",
        "अत्थाभिसमया धीरो, पण्डितोति पवुच्‍चती’’ति॥",
        "‘‘एकस्सेकेन कप्पेन, पुग्गलस्सट्ठिसञ्‍चयो।",
        "सिया पब्बतसमो रासि, इति वुत्तं महेसिना॥",
        "‘‘सो खो पनायं अक्खातो, वेपुल्‍लो पब्बतो महा।",
        "उत्तरो गिज्झकूटस्स, मगधानं गिरिब्बजे॥",
        "‘‘यतो",
        "दुक्खं",
        "अरियञ्‍चट्ठङ्गिकं",
        "‘‘स सत्तक्खत्तुं परमं, सन्धावित्वान पुग्गलो।",
        "दुक्खस्सन्तकरो होति, सब्बसंयोजनक्खया’’ति॥",
        "‘‘एकधम्मं अतीतस्स, मुसावादिस्स जन्तुनो।",
        "वितिण्णपरलोकस्स, नत्थि पापं अकारिय’’न्ति॥",
        "‘‘एवं चे सत्ता जानेय्युं, यथावुत्तं महेसिना।",
        "विपाकं संविभागस्स, यथा होति महप्फलं॥",
        "‘‘विनेय्य",
        "दज्‍जुं कालेन अरियेसु, यत्थ दिन्‍नं महप्फलं॥",
        "‘‘अन्‍नञ्‍च दत्वा",
        "इतो चुता मनुस्सत्ता, सग्गं गच्छन्ति दायका॥",
        "‘‘ते",
        "विपाकं संविभागस्स, अनुभोन्ति अमच्छरा’’ति॥",
        "‘‘यो",
        "तनू",
        "‘‘एकम्पि चे पाणमदुट्ठचित्तो, मेत्तायति कुसलो तेन होति।",
        "सब्बे च पाणे मनसानुकम्पं, पहूतमरियो पकरोति पुञ्‍ञं॥",
        "‘‘ये",
        "अस्समेधं पुरिसमेधं, सम्मापासं वाजपेय्यं निरग्गळं॥",
        "‘‘मेत्तस्स चित्तस्स सुभावितस्स, कलम्पि ते नानुभवन्ति सोळसिं।",
        "चन्दप्पभा",
        "‘‘यो न हन्ति न घातेति, न जिनाति न जापये।",
        "मेत्तंसो सब्बभूतेसु, वेरं तस्स न केनची’’ति॥",
        "चित्तं",
        "सम्पजानमुसावादो, दानञ्‍च मेत्तभावना",
        "सत्तिमानि च",
        "एकधम्मेसु सुत्तन्ता, सत्तवीसतिसङ्गहाति॥",
        "‘‘चक्खु सोतञ्‍च घानञ्‍च, जिव्हा कायो तथा मनो।",
        "एतानि यस्स द्वारानि, अगुत्तानिध",
        "‘‘भोजनम्हि अमत्तञ्‍ञू, इन्द्रियेसु असंवुतो।",
        "कायदुक्खं चेतोदुक्खं, दुक्खं सो अधिगच्छति॥",
        "‘‘डय्हमानेन कायेन, डय्हमानेन चेतसा।",
        "दिवा वा यदि वा रत्तिं, दुक्खं विहरति तादिसो’’ति॥",
        "‘‘चक्खु सोतञ्‍च घानञ्‍च, जिव्हा कायो तथा",
        "एतानि यस्स द्वारानि, सुगुत्तानिध भिक्खुनो॥",
        "‘‘भोजनम्हि च मत्तञ्‍ञू, इन्द्रियेसु च संवुतो।",
        "कायसुखं चेतोसुखं, सुखं सो अधिगच्छति॥",
        "‘‘अडय्हमानेन कायेन, अडय्हमानेन चेतसा।",
        "दिवा वा यदि वा रत्तिं, सुखं विहरति तादिसो’’ति॥",
        "‘‘कायदुच्‍चरितं कत्वा, वचीदुच्‍चरितानि च।",
        "मनोदुच्‍चरितं",
        "‘‘अकत्वा",
        "कायस्स भेदा दुप्पञ्‍ञो, निरयं सोपपज्‍जती’’ति",
        "‘‘कायदुच्‍चरितं हित्वा, वचीदुच्‍चरितानि च।",
        "मनोदुच्‍चरितं हित्वा, यञ्‍चञ्‍ञं दोससञ्हितं॥",
        "‘‘अकत्वाकुसलं कम्मं, कत्वान कुसलं बहुं।",
        "कायस्स भेदा सप्पञ्‍ञो, सग्गं सो उपपज्‍जती’’ति॥",
        "‘‘पापकेन",
        "एतेहि द्वीहि धम्मेहि, यो समन्‍नागतो नरो।",
        "कायस्स भेदा दुप्पञ्‍ञो, निरयं सोपपज्‍जती’’ति॥",
        "‘‘भद्दकेन च सीलेन, भद्दिकाय च दिट्ठिया।",
        "एतेहि द्वीहि धम्मेहि, यो समन्‍नागतो नरो।",
        "कायस्स भेदा सप्पञ्‍ञो, सग्गं सो उपपज्‍जती’’ति॥",
        "‘‘अनातापी",
        "यो थीनमिद्धबहुलो, अहिरीको अनादरो।",
        "अभब्बो तादिसो भिक्खु, फुट्ठुं सम्बोधिमुत्तमं॥",
        "‘‘यो",
        "संयोजनं जातिजराय छेत्वा, इधेव सम्बोधिमनुत्तरं फुसे’’ति॥",
        "‘‘संवरत्थं पहानत्थं, ब्रह्मचरियं अनीतिहं।",
        "अदेसयि सो भगवा, निब्बानोगधगामिनं॥",
        "‘‘एस मग्गो महत्तेहि",
        "ये ये तं पटिपज्‍जन्ति, यथा बुद्धेन देसितं।",
        "दुक्खस्सन्तं करिस्सन्ति, सत्थुसासनकारिनो’’ति॥",
        "‘‘अभिञ्‍ञत्थं परिञ्‍ञत्थं, ब्रह्मचरियं अनीतिहं।",
        "अदेसयि सो भगवा, निब्बानोगधगामिनं॥",
        "‘‘एस मग्गो महत्तेहि, अनुयातो महेसिभि।",
        "ये ये तं पटिपज्‍जन्ति, यथा बुद्धेन देसितं।",
        "दुक्खस्सन्तं करिस्सन्ति, सत्थुसासनकारिनो’’ति॥",
        "‘‘संवेजनीयट्ठानेसु",
        "आतापी",
        "‘‘एवं विहारी आतापी, सन्तवुत्ति अनुद्धतो।",
        "चेतोसमथमनुयुत्तो, खयं दुक्खस्स पापुणे’’ति॥",
        "द्वे च भिक्खू तपनीया, तपनीया परत्थेहि।",
        "आतापी",
        "‘‘तथागतं बुद्धमसय्हसाहिनं, दुवे वितक्‍का समुदाचरन्ति नं।",
        "खेमो वितक्‍को पठमो उदीरितो, ततो विवेको दुतियो पकासितो॥",
        "‘‘तमोनुदं",
        "विसन्तरं",
        "मारञ्‍जहं",
        "‘‘सेले यथा पब्बतमुद्धनिट्ठितो, यथापि पस्से जनतं समन्ततो।",
        "तथूपमं धम्ममयं सुमेधो, पासादमारुय्ह",
        "सोकावतिण्णं जनतमपेतसोको, अवेक्खति जातिजराभिभूत’’न्ति॥",
        "‘‘तथागतस्स बुद्धस्स, सब्बभूतानुकम्पिनो।",
        "परियायवचनं पस्स, द्वे च धम्मा पकासिता॥",
        "‘‘पापकं",
        "ततो विरत्तचित्तासे, दुक्खस्सन्तं करिस्सथा’’ति॥",
        "‘‘या काचिमा दुग्गतियो, अस्मिं लोके परम्हि च।",
        "अविज्‍जामूलिका सब्बा, इच्छालोभसमुस्सया॥",
        "‘‘यतो च होति पापिच्छो, अहिरीको अनादरो।",
        "ततो पापं पसवति, अपायं तेन गच्छति॥",
        "‘‘तस्मा छन्दञ्‍च लोभञ्‍च, अविज्‍जञ्‍च विराजयं।",
        "विज्‍जं उप्पादयं भिक्खु, सब्बा दुग्गतियो जहे’’ति॥",
        "‘‘पञ्‍ञाय परिहानेन, पस्स लोकं सदेवकं।",
        "निविट्ठं नामरूपस्मिं, इदं सच्‍चन्ति मञ्‍ञति॥",
        "‘‘पञ्‍ञा हि सेट्ठा लोकस्मिं, यायं निब्बेधगामिनी।",
        "याय",
        "‘‘तेसं",
        "पिहयन्ति",
        "‘‘येसं",
        "वोक्‍कन्ता सुक्‍कमूला ते, जातिमरणगामिनो॥",
        "‘‘येसञ्‍च हिरिओत्तप्पं, सदा सम्मा उपट्ठिता।",
        "विरूळ्हब्रह्मचरिया",
        "‘‘जातं भूतं समुप्पन्‍नं, कतं सङ्खतमद्धुवं।",
        "जरामरणसङ्घाटं, रोगनीळं",
        "‘‘आहारनेत्तिप्पभवं, नालं तदभिनन्दितुं।",
        "तस्स निस्सरणं सन्तं, अतक्‍कावचरं धुवं॥",
        "‘‘अजातं असमुप्पन्‍नं, असोकं विरजं पदं।",
        "निरोधो",
        "‘‘दुवे",
        "एका हि धातु इध दिट्ठधम्मिका, सउपादिसेसा भवनेत्तिसङ्खया।",
        "अनुपादिसेसा",
        "‘‘ये एतदञ्‍ञाय पदं असङ्खतं, विमुत्तचित्ता भवनेत्तिसङ्खया।",
        "ते धम्मसाराधिगमा खये रता, पहंसु ते सब्बभवानि तादिनो’’ति॥",
        "‘‘ये सन्तचित्ता निपका, सतिमन्तो च",
        "सम्मा",
        "‘‘अप्पमादरता सन्ता, पमादे भयदस्सिनो।",
        "अभब्बा परिहानाय, निब्बानस्सेव सन्तिके’’ति॥",
        "‘‘परिपुण्णसिक्खं",
        "तं वे मुनिं अन्तिमदेहधारिं, मारञ्‍जहं ब्रूमि जराय पारगुं॥",
        "‘‘तस्मा सदा झानरता समाहिता, आतापिनो",
        "मारं ससेनं अभिभुय्य भिक्खवो, भवथ जातिमरणस्स पारगा’’ति॥",
        "‘‘जागरन्ता सुणाथेतं, ये सुत्ता ते पबुज्झथ।",
        "सुत्ता जागरितं सेय्यो, नत्थि जागरतो भयं॥",
        "‘‘यो",
        "कालेन",
        "‘‘तस्मा हवे जागरियं भजेथ, आतापी भिक्खु निपको झानलाभी।",
        "संयोजनं जातिजराय छेत्वा, इधेव सम्बोधिमनुत्तरं फुसे’’ति॥",
        "‘‘अभूतवादी",
        "उभोपि",
        "‘‘कासावकण्ठा बहवो, पापधम्मा असञ्‍ञता।",
        "पापा पापेहि कम्मेहि, निरयं ते उपपज्‍जरे॥",
        "‘‘सेय्यो अयोगुळो भुत्तो, तत्तो अग्गिसिखूपमो।",
        "यञ्‍चे",
        "‘‘ये",
        "यथाभूते विमुच्‍चन्ति, भवतण्हा परिक्खया॥",
        "‘‘स वे",
        "भूतस्स",
        "द्वे इन्द्रिया द्वे तपनीया, सीलेन अपरे दुवे।",
        "अनोत्तापी कुहना द्वे च, संवेजनीयेन",
        "वितक्‍का देसना विज्‍जा, पञ्‍ञा धम्मेन पञ्‍चमं।",
        "अजातं धातुसल्‍लानं, सिक्खा जागरियेन च।",
        "अपायदिट्ठिया चेव",
        "‘‘लोभो दोसो च मोहो च, पुरिसं पापचेतसं।",
        "हिंसन्ति अत्तसम्भूता, तचसारंव सम्फल’’न्ति॥",
        "‘‘रूपधातुं",
        "निरोधे",
        "‘‘कायेन",
        "उपधिप्पटिनिस्सग्गं, सच्छिकत्वा अनासवो।",
        "देसेति सम्मासम्बुद्धो, असोकं विरजं पद’’न्ति॥",
        "‘‘समाहितो सम्पजानो, सतो बुद्धस्स सावको।",
        "वेदना च पजानाति, वेदनानञ्‍च सम्भवं॥",
        "‘‘यत्थ चेता निरुज्झन्ति, मग्गञ्‍च खयगामिनं।",
        "वेदनानं खया भिक्खु, निच्छातो परिनिब्बुतो’’ति॥",
        "‘‘यो सुखं दुक्खतो अद्द",
        "अदुक्खमसुखं सन्तं, अदक्खि नं अनिच्‍चतो॥",
        "‘‘स वे सम्मद्दसो भिक्खु, यतो तत्थ विमुच्‍चति।",
        "अभिञ्‍ञावोसितो सन्तो, स वे योगातिगो मुनी’’ति॥",
        "‘‘समाहितो सम्पजानो, सतो बुद्धस्स सावको।",
        "एसना",
        "‘‘यत्थ चेता निरुज्झन्ति, मग्गञ्‍च खयगामिनं।",
        "एसनानं खया भिक्खु, निच्छातो परिनिब्बुतो’’ति॥",
        "‘‘कामेसना भवेसना, ब्रह्मचरियेसना सह।",
        "इति सच्‍चपरामासो, दिट्ठिट्ठाना समुस्सया॥",
        "‘‘सब्बरागविरत्तस्स, तण्हक्खयविमुत्तिनो।",
        "एसना",
        "एसनानं खया भिक्खु, निरासो अकथंकथी’’ति॥",
        "‘‘समाहितो",
        "आसवे च पजानाति, आसवानञ्‍च सम्भवं॥",
        "‘‘यत्थ",
        "आसवानं खया भिक्खु, निच्छातो परिनिब्बुतो’’ति॥",
        "‘‘यस्स",
        "भवासवो परिक्खीणो, विप्पमुत्तो निरूपधि।",
        "धारेति अन्तिमं देहं, जेत्वा मारं सवाहिनि’’न्ति",
        "‘‘तण्हायोगेन संयुत्ता, रत्तचित्ता भवाभवे।",
        "ते योगयुत्ता मारस्स, अयोगक्खेमिनो जना।",
        "सत्ता गच्छन्ति संसारं, जातीमरणगामिनो॥",
        "‘‘ये च तण्हं पहन्त्वान, वीततण्हा",
        "ते वे",
        "‘‘सीलं",
        "अतिक्‍कम्म मारधेय्यं, आदिच्‍चोव विरोचती’’ति॥",
        "मूलधातु अथ वेदना दुवे, एसना च दुवे आसवा दुवे।",
        "तण्हातो च अथ",
        "‘‘पुञ्‍ञमेव",
        "दानञ्‍च समचरियञ्‍च, मेत्तचित्तञ्‍च भावये॥",
        "‘‘एते धम्मे भावयित्वा, तयो सुखसमुद्दये।",
        "अब्यापज्झं सुखं लोकं, पण्डितो उपपज्‍जती’’ति॥",
        "‘‘मंसचक्खु दिब्बचक्खु, पञ्‍ञाचक्खु अनुत्तरं।",
        "एतानि तीणि चक्खूनि, अक्खासि पुरिसुत्तमो॥",
        "‘‘मंसचक्खुस्स उप्पादो, मग्गो दिब्बस्स चक्खुनो।",
        "यतो ञाणं उदपादि, पञ्‍ञाचक्खु अनुत्तरं।",
        "यस्स",
        "‘‘सेखस्स सिक्खमानस्स, उजुमग्गानुसारिनो।",
        "खयस्मिं पठमं ञाणं, ततो अञ्‍ञा अनन्तरा॥",
        "‘‘ततो",
        "अकुप्पा मे विमुत्तीति, भवसंयोजनक्खया॥",
        "‘‘स",
        "धारेति अन्तिमं देहं, जेत्वा मारं सवाहिनि’’न्ति॥",
        "‘‘अक्खेय्यसञ्‍ञिनो सत्ता, अक्खेय्यस्मिं पतिट्ठिता।",
        "अक्खेय्यं",
        "‘‘अक्खेय्यञ्‍च",
        "फुट्ठो विमोक्खो मनसा, सन्तिपदमनुत्तरं॥",
        "‘‘स वे",
        "सङ्खायसेवी धम्मट्ठो, सङ्ख्यं नोपेति वेदगू’’ति॥",
        "‘‘कायदुच्‍चरितं",
        "मनोदुच्‍चरितं कत्वा, यञ्‍चञ्‍ञं दोससंहितं॥",
        "‘‘अकत्वा",
        "कायस्स भेदा दुप्पञ्‍ञो, निरयं सोपपज्‍जती’’ति॥",
        "‘‘कायदुच्‍चरितं हित्वा, वचीदुच्‍चरितानि च।",
        "मनोदुच्‍चरितं हित्वा, यञ्‍चञ्‍ञं दोससंहितं॥",
        "‘‘अकत्वाकुसलं",
        "कायस्स भेदा सप्पञ्‍ञो, सग्गं सो उपपज्‍जती’’ति॥",
        "‘‘कायसुचिं",
        "सुचिं",
        "‘‘कायमुनिं वचीमुनिं, मनोमुनिमनासवं।",
        "मुनिं मोनेय्यसम्पन्‍नं, आहु निन्हातपापक’’न्ति",
        "‘‘यस्स",
        "तं भावितत्तञ्‍ञतरं, ब्रह्मभूतं तथागतं।",
        "बुद्धं वेरभयातीतं, आहु सब्बप्पहायिन’’न्ति॥",
        "‘‘यस्स रागो च दोसो च, अविज्‍जा च विराजिता।",
        "सोमं समुद्दं सगहं सरक्खसं, सऊमिभयं दुत्तरं अच्‍चतारि॥",
        "‘‘सङ्गातिगो",
        "अत्थङ्गतो सो न पमाणमेति, अमोहयि मच्‍चुराजन्ति ब्रूमी’’ति॥",
        "पुञ्‍ञं चक्खु अथ इन्द्रियानि",
        "मुनो",
        "‘‘मिच्छा मनं पणिधाय, मिच्छा वाचञ्‍च भासिय",
        "मिच्छा कम्मानि कत्वान, कायेन इध पुग्गलो॥",
        "‘‘अप्पस्सुतापुञ्‍ञकरो",
        "कायस्स भेदा दुप्पञ्‍ञो, निरयं सोपपज्‍जती’’ति॥",
        "‘‘सम्मा मनं पणिधाय, सम्मा वाचञ्‍च भासिय",
        "सम्मा कम्मानि कत्वान, कायेन इध पुग्गलो॥",
        "‘‘बहुस्सुतो पुञ्‍ञकरो, अप्पस्मिं इध जीविते।",
        "कायस्स भेदा सप्पञ्‍ञो, सग्गं सो उपपज्‍जती’’ति॥",
        "‘‘कामनिस्सरणं ञत्वा, रूपानञ्‍च अतिक्‍कमं।",
        "सब्बसङ्खारसमथं, फुसं आतापि सब्बदा॥",
        "‘‘स वे सम्मद्दसो भिक्खु, यतो तत्थ विमुच्‍चति।",
        "अभिञ्‍ञावोसितो सन्तो, स वे योगातिगो मुनी’’ति॥",
        "‘‘ये च रूपूपगा सत्ता, ये च अरूपट्ठायिनो",
        "निरोधं अप्पजानन्ता, आगन्तारो पुनब्भवं॥",
        "‘‘ये च रूपे परिञ्‍ञाय, अरूपेसु असण्ठिता।",
        "निरोधे ये विमुच्‍चन्ति, ते जना मच्‍चुहायिनो॥",
        "‘‘कायेन अमतं धातुं, फुसयित्वा निरूपधिं।",
        "उपधिप्पटिनिस्सग्गं, सच्छिकत्वा अनासवो।",
        "देसेति सम्मासम्बुद्धो, असोकं विरजं पद’’न्ति॥",
        "‘‘अतिजातं अनुजातं, पुत्तमिच्छन्ति पण्डिता।",
        "अवजातं न इच्छन्ति, यो होति कुलगन्धनो॥",
        "‘‘एते खो पुत्ता लोकस्मिं, ये भवन्ति उपासका।",
        "सद्धा सीलेन सम्पन्‍ना, वदञ्‍ञू वीतमच्छरा।",
        "चन्दो अब्भघना मुत्तो, परिसासु विरोचरे’’ति॥",
        "‘‘न समणे न ब्राह्मणे, न कपणद्धिकवनिब्बके।",
        "लद्धान संविभाजेति, अन्‍नं",
        "तं वे अवुट्ठिकसमोति, आहु नं पुरिसाधमं॥",
        "‘‘एकच्‍चानं",
        "तं वे पदेसवस्सीति, आहु मेधाविनो जना॥",
        "‘‘सुभिक्खवाचो पुरिसो, सब्बभूतानुकम्पको।",
        "आमोदमानो पकिरेति, देथ देथाति भासति॥",
        "‘‘यथापि मेघो थनयित्वा, गज्‍जयित्वा पवस्सति।",
        "थलं निन्‍नञ्‍च पूरेति, अभिसन्दन्तोव",
        "‘‘एवमेव",
        "धम्मेन संहरित्वान, उट्ठानाधिगतं धनं।",
        "तप्पेति",
        "‘‘सीलं",
        "पसंसं वित्तलाभञ्‍च, पेच्‍च सग्गे पमोदनं॥",
        "‘‘अकरोन्तोपि",
        "सङ्कियो होति पापस्मिं, अवण्णो चस्स रूहति॥",
        "‘‘यादिसं कुरुते मित्तं, यादिसं चूपसेवति।",
        "स",
        "‘‘सेवमानो सेवमानं, सम्फुट्ठो सम्फुसं परं।",
        "सरो दिद्धो कलापंव, अलित्तमुपलिम्पति।",
        "उपलेपभया",
        "‘‘पूतिमच्छं कुसग्गेन, यो नरो उपनय्हति।",
        "कुसापि पूति वायन्ति, एवं बालूपसेवना॥",
        "‘‘तगरञ्‍च पलासेन, यो नरो उपनय्हति।",
        "पत्तापि सुरभि वायन्ति, एवं धीरूपसेवना॥",
        "‘‘तस्मा",
        "असन्ते नुपसेवेय्य, सन्ते",
        "असन्तो निरयं नेन्ति, सन्तो पापेन्ति सुग्गति’’न्ति॥",
        "‘‘कायञ्‍च",
        "उपधीसु",
        "सम्पत्वा परमं सन्तिं, कालं कङ्खति भावितत्तो’’ति॥",
        "‘‘संसग्गा वनथो जातो, असंसग्गेन छिज्‍जति।",
        "परित्तं",
        "‘‘एवं",
        "तस्मा तं परिवज्‍जेय्य, कुसीतं हीनवीरियं॥",
        "‘‘पविवित्तेहि अरियेहि, पहितत्तेहि झायिभि।",
        "निच्‍चं आरद्धवीरियेहि, पण्डितेहि सहावसे’’ति॥",
        "‘‘कम्मारामो भस्सारामो",
        "अभब्बो",
        "‘‘तस्मा हि अप्पकिच्‍चस्स, अप्पमिद्धो अनुद्धतो।",
        "भब्बो सो तादिसो भिक्खु, फुट्ठुं सम्बोधिमुत्तम’’न्ति॥",
        "द्वे दिट्ठी निस्सरणं रूपं, पुत्तो अवुट्ठिकेन च।",
        "सुखा च भिदुरो",
        "‘‘अनवञ्‍ञत्तिसंयुत्तो, लाभसक्‍कारगारवो।",
        "सहनन्दी अमच्‍चेहि, आरा संयोजनक्खया॥",
        "‘‘यो च पुत्तपसुं हित्वा, विवाहे संहरानि",
        "भब्बो सो तादिसो भिक्खु, फुट्ठुं सम्बोधिमुत्तम’’न्ति॥",
        "‘‘यस्स सक्‍करियमानस्स, असक्‍कारेन चूभयं।",
        "समाधि न विकम्पति, अप्पमादविहारिनो",
        "‘‘तं",
        "उपादानक्खयारामं, आहु सप्पुरिसो इती’’ति॥",
        "‘‘दिस्वा",
        "देवतापि नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं॥",
        "‘‘नमो",
        "जेत्वान मच्‍चुनो सेनं, विमोक्खेन अनावरं॥",
        "‘‘इति हेतं नमस्सन्ति, देवता पत्तमानसं।",
        "तञ्हि तस्स न पस्सन्ति, येन मच्‍चुवसं वजे’’ति॥",
        "‘‘यदा देवो देवकाया, चवति आयुसङ्खया।",
        "तयो सद्दा निच्छरन्ति, देवानं अनुमोदतं॥",
        "‘‘‘इतो",
        "मनुस्सभूतो सद्धम्मे, लभ सद्धं अनुत्तरं॥",
        "‘‘‘सा ते सद्धा निविट्ठस्स, मूलजाता पतिट्ठिता।",
        "यावजीवं",
        "‘‘‘कायदुच्‍चरितं",
        "मनोदुच्‍चरितं हित्वा, यञ्‍चञ्‍ञं दोससञ्हितं॥",
        "‘‘‘कायेन कुसलं कत्वा, वाचाय कुसलं बहुं।",
        "मनसा कुसलं कत्वा, अप्पमाणं निरूपधिं॥",
        "‘‘‘ततो ओपधिकं पुञ्‍ञं, कत्वा दानेन तं बहुं।",
        "अञ्‍ञेपि मच्‍चे सद्धम्मे, ब्रह्मचरिये निवेसय’",
        "‘‘इमाय अनुकम्पाय, देवा देवं यदा विदू।",
        "चवन्तं",
        "‘‘सत्था हि लोके पठमो महेसि, तस्सन्वयो सावको भावितत्तो।",
        "अथापरो",
        "‘‘एते तयो देवमनुस्ससेट्ठा, पभङ्करा धम्ममुदीरयन्ता।",
        "अपापुरन्ति",
        "‘‘ये सत्थवाहेन अनुत्तरेन, सुदेसितं मग्गमनुक्‍कमन्ति",
        "इधेव दुक्खस्स करोन्ति अन्तं, ये अप्पमत्ता सुगतस्स सासने’’ति॥",
        "‘‘असुभानुपस्सी कायस्मिं, आनापाने पटिस्सतो।",
        "सब्बसङ्खारसमथं, पस्सं आतापि सब्बदा॥",
        "‘‘स वे सम्मद्दसो भिक्खु, यतो तत्थ विमुच्‍चति।",
        "अभिञ्‍ञावोसितो सन्तो, स वे योगातिगो मुनी’’ति॥",
        "‘‘धम्मारामो",
        "धम्मं अनुस्सरं भिक्खु, सद्धम्मा न परिहायति॥",
        "‘‘चरं वा यदि वा तिट्ठं, निसिन्‍नो उद वा सयं।",
        "अज्झत्तं समयं चित्तं, सन्तिमेवाधिगच्छती’’ति॥",
        "‘‘तयो वितक्‍के कुसले वितक्‍कये, तयो",
        "स वे वितक्‍कानि विचारितानि, समेति वुट्ठीव रजं समूहतं।",
        "स वे वितक्‍कूपसमेन चेतसा, इधेव सो सन्तिपदं समज्झगा’’ति॥",
        "‘‘अनत्थजननो लोभो, लोभो चित्तप्पकोपनो।",
        "भयमन्तरतो जातं, तं जनो नावबुज्झति॥",
        "‘‘लुद्धो",
        "अन्धतमं",
        "‘‘यो च लोभं पहन्त्वान, लोभनेय्ये न लुब्भति।",
        "लोभो पहीयते तम्हा, उदबिन्दूव पोक्खरा॥",
        "‘‘अनत्थजननो",
        "भयमन्तरतो जातं, तं जनो नावबुज्झति॥",
        "‘‘दुट्ठो अत्थं न जानाति, दुट्ठो धम्मं न पस्सति।",
        "अन्धतमं तदा होति, यं दोसो सहते नरं॥",
        "‘‘यो च दोसं पहन्त्वान, दोसनेय्ये न दुस्सति।",
        "दोसो पहीयते तम्हा, तालपक्‍कंव बन्धना॥",
        "‘‘अनत्थजननो मोहो, मोहो चित्तप्पकोपनो।",
        "भयमन्तरतो जातं, तं जनो नावबुज्झति॥",
        "‘‘मूळ्हो अत्थं न जानाति, मूळ्हो धम्मं न पस्सति।",
        "अन्धतमं तदा होति, यं मोहो सहते नरं॥",
        "‘‘यो",
        "मोहं विहन्ति सो सब्बं, आदिच्‍चोवुदयं तम’’न्ति॥",
        "‘‘मा जातु कोचि लोकस्मिं, पापिच्छो उदपज्‍जथ।",
        "तदमिनापि जानाथ, पापिच्छानं यथा गति॥",
        "‘‘पण्डितोति",
        "जलंव यससा अट्ठा, देवदत्तोति विस्सुतो",
        "‘‘सो पमाणमनुचिण्णो",
        "अवीचिनिरयं पत्तो, चतुद्वारं भयानकं॥",
        "‘‘अदुट्ठस्स हि यो दुब्भे, पापकम्मं अकुब्बतो।",
        "तमेव पापं फुसति",
        "‘‘समुद्दं विसकुम्भेन, यो मञ्‍ञेय्य पदूसितुं।",
        "न सो तेन पदूसेय्य, भेस्मा हि उदधि महा॥",
        "‘‘एवमेव",
        "सम्मग्गतं",
        "‘‘तादिसं मित्तं कुब्बेथ, तञ्‍च सेवेय्य पण्डितो।",
        "यस्स मग्गानुगो भिक्खु, खयं दुक्खस्स पापुणे’’ति॥",
        "वितक्‍कासक्‍कारसद्द, चवनलोके असुभं।",
        "धम्मअन्धकारमलं, देवदत्तेन ते दसाति॥",
        "‘‘अग्गतो वे पसन्‍नानं, अग्गं धम्मं विजानतं।",
        "अग्गे बुद्धे पसन्‍नानं, दक्खिणेय्ये अनुत्तरे॥",
        "‘‘अग्गे धम्मे पसन्‍नानं, विरागूपसमे सुखे।",
        "अग्गे सङ्घे पसन्‍नानं, पुञ्‍ञक्खेत्ते अनुत्तरे॥",
        "‘‘अग्गस्मिं",
        "अग्गं आयु च वण्णो च, यसो कित्ति सुखं बलं॥",
        "‘‘अग्गस्स दाता मेधावी, अग्गधम्मसमाहितो।",
        "देवभूतो मनुस्सो वा, अग्गप्पत्तो पमोदती’’ति॥",
        "‘‘गिहिभोगा परिहीनो, सामञ्‍ञत्थञ्‍च दुब्भगो।",
        "परिधंसमानो पकिरेति, छवालातंव नस्सति॥",
        "‘‘कासावकण्ठा बहवो, पापधम्मा असञ्‍ञता।",
        "पापा पापेहि कम्मेहि, निरयं ते उपपज्‍जरे॥",
        "‘‘सेय्यो अयोगुळो भुत्तो, तत्तो अग्गिसिखूपमो।",
        "यञ्‍चे भुञ्‍जेय्य दुस्सीलो, रट्ठपिण्डमसञ्‍ञतो’’ति॥",
        "‘‘अनुबन्धोपि",
        "एजानुगो अनेजस्स, निब्बुतस्स अनिब्बुतो।",
        "गिद्धो सो वीतगेधस्स, पस्स यावञ्‍च आरका॥",
        "‘‘यो",
        "रहदोव",
        "‘‘अनेजो सो अनेजस्स, निब्बुतस्स च निब्बुतो।",
        "अगिद्धो वीतगेधस्स, पस्स यावञ्‍च सन्तिके’’ति॥",
        "‘‘रागग्गि दहति मच्‍चे, रत्ते कामेसु मुच्छिते।",
        "दोसग्गि पन ब्यापन्‍ने, नरे पाणातिपातिनो॥",
        "‘‘मोहग्गि पन सम्मूळ्हे, अरियधम्मे अकोविदे।",
        "एते अग्गी अजानन्ता, सक्‍कायाभिरता पजा॥",
        "‘‘ते वड्ढयन्ति निरयं, तिरच्छानञ्‍च योनियो।",
        "असुरं",
        "‘‘ये च रत्तिन्दिवा युत्ता, सम्मासम्बुद्धसासने।",
        "ते निब्बापेन्ति रागग्गिं, निच्‍चं असुभसञ्‍ञिनो॥",
        "‘‘दोसग्गिं",
        "मोहग्गिं पन पञ्‍ञाय, यायं निब्बेधगामिनी॥",
        "‘‘ते निब्बापेत्वा निपका, रत्तिन्दिवमतन्दिता।",
        "असेसं परिनिब्बन्ति, असेसं दुक्खमच्‍चगुं॥",
        "‘‘अरियद्दसा वेदगुनो, सम्मदञ्‍ञाय पण्डिता।",
        "जातिक्खयमभिञ्‍ञाय, नागच्छन्ति पुनब्भव’’न्ति॥",
        "‘‘सत्तसङ्गप्पहीनस्स, नेत्तिच्छिन्‍नस्स भिक्खुनो।",
        "विक्खीणो जातिसंसारो, नत्थि तस्स पुनब्भवो’’ति॥",
        "‘‘पच्‍चुपट्ठितकामा च, ये देवा वसवत्तिनो।",
        "निम्मानरतिनो देवा, ये चञ्‍ञे कामभोगिनो।",
        "इत्थभावञ्‍ञथाभावं",
        "‘‘एतमादीनवं ञत्वा, कामभोगेसु पण्डितो।",
        "सब्बे परिच्‍चजे कामे, ये दिब्बा ये च मानुसा॥",
        "‘‘पियरूपसातगधितं",
        "असेसं परिनिब्बन्ति, असेसं दुक्खमच्‍चगुं॥",
        "‘‘अरियद्दसा वेदगुनो, सम्मदञ्‍ञाय पण्डिता।",
        "जातिक्खयमभिञ्‍ञाय, नागच्छन्ति पुनब्भव’’न्ति॥",
        "‘‘कामयोगेन संयुत्ता, भवयोगेन चूभयं।",
        "सत्ता",
        "‘‘ये च कामे पहन्त्वान, अप्पत्ता आसवक्खयं।",
        "भवयोगेन संयुत्ता, अनागामीति वुच्‍चरे॥",
        "‘‘ये",
        "ते वे पारङ्गता लोके, ये पत्ता आसवक्खय’’न्ति॥",
        "‘‘यस्स",
        "तं वे कल्याणसीलोति, आहु भिक्खुं हिरीमनं",
        "‘‘यस्स धम्मा सुभाविता, सत्त",
        "तं वे कल्याणधम्मोति, आहु भिक्खुं अनुस्सदं॥",
        "‘‘यो दुक्खस्स पजानाति, इधेव खयमत्तनो।",
        "तं वे कल्याणपञ्‍ञोति, आहु भिक्खुं अनासवं॥",
        "‘‘तेहि धम्मेहि सम्पन्‍नं, अनीघं छिन्‍नसंसयं।",
        "असितं",
        "‘‘यमाहु दानं परमं अनुत्तरं, यं संविभागं भगवा अवण्णयि",
        "अग्गम्हि खेत्तम्हि पसन्‍नचित्तो, विञ्‍ञू पजानं को न यजेथ काले॥",
        "‘‘ये",
        "तेसं सो अत्थो परमो विसुज्झति, ये अप्पमत्ता सुगतस्स सासने’’ति॥",
        "‘‘पुब्बेनिवासं योवेदि",
        "अथो",
        "‘‘एताहि",
        "तमहं वदामि तेविज्‍जं, नाञ्‍ञं लपितलापन’’न्ति॥",
        "पसाद जीवित सङ्घाटि",
        "उपपत्ति",
        "‘‘यो",
        "तं तादिसं देवमनुस्ससेट्ठं, सत्ता नमस्सन्ति भवस्स पारगु’’न्ति॥",
        "‘‘अनवज्‍जेन तुट्ठस्स, अप्पेन सुलभेन च।",
        "न सेनासनमारब्भ, चीवरं पानभोजनं।",
        "विघातो होति चित्तस्स, दिसा नप्पटिहञ्‍ञति॥",
        "‘‘ये चस्स",
        "अधिग्गहिता तुट्ठस्स, अप्पमत्तस्स भिक्खुनो’’ति",
        "‘‘सेखस्स सिक्खमानस्स, उजुमग्गानुसारिनो।",
        "खयस्मिं पठमं ञाणं, ततो अञ्‍ञा अनन्तरा॥",
        "‘‘ततो",
        "उप्पज्‍जति खये ञाणं, खीणा संयोजना इति॥",
        "‘‘न त्वेविदं कुसीतेन, बालेनमविजानता।",
        "निब्बानं अधिगन्तब्बं, सब्बगन्थप्पमोचन’’न्ति॥",
        "‘‘ये",
        "यत्थ च सब्बसो दुक्खं, असेसं उपरुज्झति।",
        "तञ्‍च मग्गं न जानन्ति, दुक्खूपसमगामिनं॥",
        "‘‘चेतोविमुत्तिहीना ते, अथो पञ्‍ञाविमुत्तिया।",
        "अभब्बा ते अन्तकिरियाय, ते वे जातिजरूपगा॥",
        "‘‘ये",
        "यत्थ च सब्बसो दुक्खं, असेसं उपरुज्झति।",
        "तञ्‍च मग्गं पजानन्ति, दुक्खूपसमगामिनं॥",
        "‘‘चेतोविमुत्तिसम्पन्‍ना, अथो पञ्‍ञाविमुत्तिया।",
        "भब्बा ते अन्तकिरियाय, न ते जातिजरूपगा’’ति॥",
        "‘‘पामोज्‍जकरणं",
        "यदिदं भावितत्तानं, अरियानं धम्मजीविनं॥",
        "‘‘ते जोतयन्ति सद्धम्मं, भासयन्ति पभङ्करा।",
        "आलोककरणा",
        "‘‘येसं वे सासनं सुत्वा, सम्मदञ्‍ञाय पण्डिता।",
        "जातिक्खयमभिञ्‍ञाय",
        "‘‘तण्हादुतियो पुरिसो, दीघमद्धान संसरं।",
        "इत्थभावञ्‍ञथाभावं, संसारं नातिवत्तति॥",
        "‘‘एतमादीनवं",
        "वीततण्हो अनादानो, सतो भिक्खु परिब्बजे’’ति॥",
        "‘‘ब्रह्माति मातापितरो, पुब्बाचरियाति वुच्‍चरे।",
        "आहुनेय्या च पुत्तानं, पजाय अनुकम्पका॥",
        "‘‘तस्मा हि ने नमस्सेय्य, सक्‍करेय्य च पण्डितो।",
        "अन्‍नेन",
        "उच्छादनेन न्हापनेन",
        "‘‘ताय नं पारिचरियाय, मातापितूसु पण्डिता।",
        "इधेव नं पसंसन्ति, पेच्‍च सग्गे पमोदती’’ति॥",
        "‘‘सागारा",
        "आराधयन्ति सद्धम्मं, योगक्खेमं अनुत्तरं॥",
        "‘‘सागारेसु",
        "अनगारा पटिच्छन्ति, परिस्सयविनोदनं॥",
        "‘‘सुगतं",
        "सद्दहाना अरहतं, अरियपञ्‍ञाय झायिनो॥",
        "‘‘इध धम्मं चरित्वान, मग्गं सुगतिगामिनं।",
        "नन्दिनो देवलोकस्मिं, मोदन्ति कामकामिनो’’ति॥",
        "‘‘कुहा थद्धा लपा सिङ्गी, उन्‍नळा असमाहिता।",
        "न ते धम्मे विरूहन्ति, सम्मासम्बुद्धदेसिते॥",
        "‘‘निक्‍कुहा निल्‍लपा धीरा, अत्थद्धा सुसमाहिता।",
        "ते वे धम्मे विरूहन्ति, सम्मासम्बुद्धदेसिते’’ति॥",
        "‘‘‘हेट्ठा",
        "‘‘‘ऊमिभय’न्ति खो",
        "‘‘‘आवट्ट’न्ति खो",
        "‘‘‘गहरक्खसो’ति खो",
        "‘‘‘पटिसोतो’ति",
        "‘‘‘हत्थेहि च पादेहि च वायामो’ति खो, भिक्खवे, वीरियारम्भस्सेतं अधिवचनं।",
        "‘‘सहापि",
        "सम्मप्पजानो",
        "स वेदगू वूसितब्रह्मचरियो, लोकन्तगू पारगतोति वुच्‍चती’’ति॥",
        "‘‘चरं",
        "यो वितक्‍कं वितक्‍केति, पापकं गेहनिस्सितं॥",
        "‘‘कुम्मग्गं पटिपन्‍नो",
        "अभब्बो तादिसो भिक्खु, फुट्ठुं सम्बोधिमुत्तमं॥",
        "‘‘यो",
        "वितक्‍कं समयित्वान, वितक्‍कूपसमे",
        "भब्बो सो तादिसो भिक्खु, फुट्ठुं सम्बोधिमुत्तम’’न्ति॥",
        "‘‘यतं",
        "यतं समिञ्‍जये",
        "‘‘उद्धं तिरियं अपाचीनं, यावता जगतो गति।",
        "समवेक्खिता च धम्मानं, खन्धानं उदयब्बयं॥",
        "‘‘एवं",
        "चेतोसमथसामीचिं, सिक्खमानं सदा सतं।",
        "सततं पहितत्तोति, आहु भिक्खुं तथाविध’’न्ति॥",
        "‘‘सब्बलोकं",
        "सब्बलोकविसंयुत्तो, सब्बलोके अनूपयो",
        "‘‘स वे",
        "फुट्ठास्स परमा सन्ति, निब्बानं अकुतोभयं॥",
        "‘‘एस",
        "सब्बकम्मक्खयं पत्तो, विमुत्तो उपधिसङ्खये॥",
        "‘‘एस",
        "सदेवकस्स लोकस्स, ब्रह्मचक्‍कं पवत्तयि॥",
        "‘‘इति देवा मनुस्सा च, ये बुद्धं सरणं गता।",
        "सङ्गम्म तं नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं॥",
        "‘‘दन्तो दमयतं सेट्ठो, सन्तो समयतं इसि।",
        "मुत्तो मोचयतं अग्गो, तिण्णो तारयतं वरो॥",
        "‘‘इति हेतं नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं।",
        "सदेवकस्मिं",
        "ब्राह्मणसुलभा",
        "बहुकारा कुहपुरिसा",
        "सत्तविसेकनिपातं, दुक्‍कं बावीससुत्तसङ्गहितं।",
        "समपञ्‍ञासमथतिकं, तेरस चतुक्‍कञ्‍च इति यमिदं॥",
        "द्विदसुत्तरसुत्तसते, सङ्गायित्वा समादहिंसु पुरा।",
        "अरहन्तो चिरट्ठितिया, तमाहु नामेन इतिवुत्तन्ति॥"
    ]
}