{
    "title": "१. पठमपण्णासकं",
    "book_name": "१३. रागपेय्यालं",
    "chapter": "१. पठमआहुनेय्यसुत्तं",
    "gathas": [
        "द्वे आहुनेय्या इन्द्रिय, बलानि तयो आजानीया।",
        "अनुत्तरिय अनुस्सती, महानामेन ते दसाति॥",
        "‘‘यो पपञ्‍चमनुयुत्तो, पपञ्‍चाभिरतो मगो।",
        "विराधयी सो निब्बानं, योगक्खेमं अनुत्तरं॥",
        "‘‘यो च पपञ्‍चं हित्वान, निप्पपञ्‍चपदे रतो।",
        "आराधयी सो निब्बानं, योगक्खेमं अनुत्तर’’न्ति॥ चतुत्थं।",
        "‘‘यो पपञ्‍चमनुयुत्तो, पपञ्‍चाभिरतो मगो।",
        "विराधयी सो निब्बानं, योगक्खेमं अनुत्तरं॥",
        "‘‘यो च पपञ्‍चं हित्वान, निप्पपञ्‍चपदे रतो।",
        "आराधयी सो निब्बानं, योगक्खेमं अनुत्तर’’न्ति॥ पञ्‍चमं।",
        "द्वे सारणी निसारणीयं, भद्दकं अनुतप्पियं।",
        "नकुलं सोप्पमच्छा च, द्वे होन्ति मरणस्सतीति॥",
        "‘‘भयं दुक्खं रोगो गण्डो, सङ्गो पङ्को च उभयं।",
        "एते कामा पवुच्‍चन्ति, यत्थ सत्तो पुथुज्‍जनो॥",
        "‘‘उपादाने",
        "अनुपादा विमुच्‍चन्ति, जातिमरणसङ्खये॥",
        "‘‘ते खेमप्पत्ता सुखिनो, दिट्ठधम्माभिनिब्बुता।",
        "सब्बवेरभयातीता",
        "‘‘ये दस्सनानुत्तरं",
        "लाभानुत्तरियं लद्धा, सिक्खानुत्तरिये रता",
        "‘‘उपट्ठिता पारिचरिया, भावयन्ति अनुस्सतिं।",
        "विवेकप्पटिसंयुत्तं, खेमं अमतगामिनिं॥",
        "‘‘अप्पमादे",
        "ते वे कालेन पच्‍चेन्ति",
        "सामको",
        "कच्‍चानो द्वे च समया, उदायी अनुत्तरियेनाति॥",
        "‘‘सत्थुगरु",
        "अप्पमादगरु भिक्खु, पटिसन्थारगारवो।",
        "अभब्बो परिहानाय, निब्बानस्सेव सन्तिके’’ति॥ दुतियं।",
        "‘‘सत्थुगरु धम्मगरु, सङ्घे च तिब्बगारवो।",
        "हिरिओत्तप्पसम्पन्‍नो, सप्पतिस्सो सगारवो।",
        "अभब्बो परिहानाय, निब्बानस्सेव सन्तिके’’ति॥ ततियं।",
        "दत्वा अत्तमनो होति, एसा यञ्‍ञस्स",
        "‘‘वीतरागा",
        "खेत्तं यञ्‍ञस्स सम्पन्‍नं, सञ्‍ञता ब्रह्मचारयो",
        "‘‘सयं आचमयित्वान, दत्वा सकेहि पाणिभि।",
        "अत्तनो परतो चेसो, यञ्‍ञो होति महप्फलो॥",
        "अब्यापज्‍जं सुखं लोकं, पण्डितो उपपज्‍जती’’ति॥ सत्तमं।",
        "सेखा द्वे अपरिहानि, मोग्गल्‍लान विज्‍जाभागिया।",
        "विवाददानत्तकारी निदानं, किमिलदारुक्खन्धेन नागितोति॥",
        "‘‘मनुस्सभूतं सम्बुद्धं, अत्तदन्तं समाहितं।",
        "इरियमानं ब्रह्मपथे, चित्तस्सूपसमे रतं॥",
        "‘‘यं",
        "देवापि तं",
        "‘‘सब्बसंयोजनातीतं, वना निब्बन",
        "कामेहि नेक्खम्मरतं",
        "‘‘सब्बे अच्‍चरुची नागो, हिमवाञ्‍ञे सिलुच्‍चये।",
        "सब्बेसं",
        "‘‘नागं वो",
        "सोरच्‍चं अविहिंसा च, पादा नागस्स ते दुवे॥",
        "‘‘तपो च ब्रह्मचरियं, चरणा नागस्स त्यापरे।",
        "सद्धाहत्थो महानागो, उपेक्खासेतदन्तवा॥",
        "‘‘सति",
        "धम्मकुच्छिसमातपो, विवेको तस्स वालधि॥",
        "‘‘सो झायी अस्सासरतो, अज्झत्तं सुसमाहितो",
        "गच्छं समाहितो नागो, ठितो नागो समाहितो॥",
        "‘‘सेय्यं समाहितो नागो, निसिन्‍नोपि समाहितो।",
        "सब्बत्थ",
        "‘‘भुञ्‍जति अनवज्‍जानि, सावज्‍जानि न भुञ्‍जति।",
        "घासमच्छादनं लद्धा, सन्‍निधिं परिवज्‍जयं॥",
        "‘‘संयोजनं अणुं थूलं, सब्बं छेत्वान बन्धनं।",
        "येन येनेव गच्छति, अनपेक्खोव गच्छति॥",
        "‘‘यथापि उदके जातं, पुण्डरीकं पवड्ढति।",
        "नुपलिप्पति",
        "‘‘तथेव लोके सुजातो, बुद्धो लोके विहरति।",
        "नुपलिप्पति लोकेन, तोयेन पदुमं यथा॥",
        "‘‘महागिनीव",
        "सङ्खारेसूपसन्तेसु",
        "‘‘अत्थस्सायं विञ्‍ञापनी, उपमा विञ्‍ञूहि देसिता।",
        "विञ्‍ञस्सन्ति",
        "‘‘वीतरागो",
        "सरीरं विजहं नागो, परिनिब्बिस्सति",
        "‘‘दालिद्दियं दुक्खं लोके, इणादानञ्‍च वुच्‍चति।",
        "दलिद्दो इणमादाय, भुञ्‍जमानो विहञ्‍ञति॥",
        "‘‘ततो अनुचरन्ति नं, बन्धनम्पि निगच्छति।",
        "एतञ्हि बन्धनं दुक्खं, कामलाभाभिजप्पिनं॥",
        "‘‘तथेव अरियविनये, सद्धा यस्स न विज्‍जति।",
        "अहिरीको",
        "‘‘कायदुच्‍चरितं कत्वा, वचीदुच्‍चरितानि च।",
        "मनोदुच्‍चरितं कत्वा, ‘मा मं जञ्‍ञू’ति इच्छति॥",
        "‘‘सो",
        "पापकम्मं पवड्ढेन्तो, तत्थ तत्थ पुनप्पुनं॥",
        "‘‘सो पापकम्मो दुम्मेधो, जानं दुक्‍कटमत्तनो।",
        "दलिद्दो इणमादाय, भुञ्‍जमानो विहञ्‍ञति॥",
        "‘‘ततो",
        "गामे",
        "‘‘सो पापकम्मो दुम्मेधो, जानं दुक्‍कटमत्तनो।",
        "योनिमञ्‍ञतरं गन्त्वा, निरये वापि बज्झति॥",
        "‘‘एतञ्हि बन्धनं दुक्खं, यम्हा धीरो पमुच्‍चति।",
        "धम्मलद्धेहि भोगेहि, ददं चित्तं पसादयं॥",
        "‘‘उभयत्थ कटग्गाहो, सद्धस्स घरमेसिनो।",
        "दिट्ठधम्महितत्थाय, सम्परायसुखाय च।",
        "एवमेतं गहट्ठानं, चागो पुञ्‍ञं पवड्ढति॥",
        "‘‘तथेव अरियविनये, सद्धा यस्स पतिट्ठिता।",
        "हिरीमनो च ओत्तप्पी, पञ्‍ञवा सीलसंवुतो॥",
        "‘‘एसो खो अरियविनये, ‘सुखजीवी’ति वुच्‍चति।",
        "निरामिसं सुखं लद्धा, उपेक्खं अधितिट्ठति॥",
        "‘‘पञ्‍च नीवरणे हित्वा, निच्‍चं आरद्धवीरियो।",
        "झानानि उपसम्पज्‍ज, एकोदि निपको सतो॥",
        "‘‘एवं ञत्वा यथाभूतं, सब्बसंयोजनक्खये।",
        "सब्बसो अनुपादाय, सम्मा चित्तं विमुच्‍चति॥",
        "‘‘तस्स सम्मा विमुत्तस्स, ञाणं चे होति तादिनो।",
        "‘अकुप्पा मे विमुत्ती’ति, भवसंयोजनक्खये॥",
        "‘‘एतं खो परमं ञाणं, एतं सुखमनुत्तरं।",
        "असोकं विरजं खेमं, एतं आनण्यमुत्तम’’न्ति॥ ततियं।",
        "‘‘न उस्सेसु न ओमेसु, समत्ते नोपनीयरे",
        "खीणा जाति वुसितं ब्रह्मचरियं, चरन्ति संयोजनविप्पमुत्ता’’ति॥ सत्तमं।",
        "‘‘सुनेत्तो",
        "कुद्दालको अहु सत्था, हत्थिपालो च माणवो॥",
        "‘‘जोतिपालो च गोविन्दो, अहु सत्तपुरोहितो।",
        "अहिंसका",
        "‘‘निरामगन्धा करुणेधिमुत्ता",
        "कामरागं विराजेत्वा, ब्रह्मलोकूपगा अहुं",
        "‘‘अहेसुं सावका तेसं, अनेकानि सतानिपि।",
        "निरामगन्धा करुणेधिमुत्ता, कामसंयोजनातिगा।",
        "कामरागं विराजेत्वा, ब्रह्मलोकूपगा अहुं",
        "‘‘येते",
        "पदुट्ठमनसङ्कप्पो, यो नरो परिभासति।",
        "बहुञ्‍च सो पसवति, अपुञ्‍ञं तादिसो नरो॥",
        "‘‘यो चेकं दिट्ठिसम्पन्‍नं, भिक्खुं बुद्धस्स सावकं।",
        "पदुट्ठमनसङ्कप्पो",
        "अयं ततो बहुतरं, अपुञ्‍ञं पसवे नरो॥",
        "‘‘न साधुरूपं आसीदे, दिट्ठिट्ठानप्पहायिनं।",
        "सत्तमो पुग्गलो एसो, अरियसङ्घस्स वुच्‍चति॥",
        "‘‘अवीतरागो कामेसु, यस्स पञ्‍चिन्द्रिया मुदू।",
        "सद्धा सति च वीरियं, समथो च विपस्सना॥",
        "‘‘तादिसं भिक्खुमासज्‍ज, पुब्बेव उपहञ्‍ञति।",
        "अत्तानं उपहन्त्वान, पच्छा अञ्‍ञं विहिंसति॥",
        "‘‘यो",
        "तस्मा रक्खेय्य अत्तानं, अक्खतो पण्डितो सदा’’ति॥ द्वादसमं।",
        "नागमिगसाला इणं, चुन्दं द्वे सन्दिट्ठिका दुवे।",
        "खेमइन्द्रिय आनन्द, खत्तिया अप्पमादेन धम्मिकोति॥",
        "‘‘नेक्खम्मं",
        "अब्यापज्‍जाधिमुत्तस्स, उपादानक्खयस्स च॥",
        "‘‘तण्हाक्खयाधिमुत्तस्स",
        "दिस्वा आयतनुप्पादं, सम्मा चित्तं विमुच्‍चति॥",
        "‘‘तस्स सम्मा विमुत्तस्स, सन्तचित्तस्स भिक्खुनो।",
        "कतस्स पटिचयो नत्थि, करणीयं न विज्‍जति॥",
        "‘‘सेलो",
        "एवं रूपा रसा सद्दा, गन्धा फस्सा च केवला॥",
        "‘‘इट्ठा धम्मा अनिट्ठा च, नप्पवेधेन्ति तादिनो।",
        "ठितं चित्तं विप्पमुत्तं",
        "तं ब्रूमि महापुरिसोति, सोध सिब्बिनि",
        "‘‘यो उभोन्ते विदित्वान, मज्झे मन्ता न लिप्पति।",
        "तं ब्रूमि महापुरिसोति, सोध सिब्बिनिमच्‍चगा’’ति॥",
        "नेते",
        "सङ्कप्परागो पुरिसस्स कामो,",
        "तिट्ठन्ति चित्रानि तथेव लोके।",
        "अथेत्थ धीरा विनयन्ति छन्द’’न्ति॥",
        "सोणो",
        "मज्झे ञाणं निब्बेधिकं, सीहनादोति ते दसाति॥",
        "अनागामि अरहं मित्ता, सङ्गणिकारामदेवता।",
        "समाधि सक्खिभब्बं बलं, तज्झाना अपरे दुवेति॥",
        "दुक्खं",
        "महन्तत्तं द्वयं निरये",
        "सीतिभावं आवरणं, वोरोपिता सुस्सूसति।",
        "अप्पहाय पहीनाभब्बो, तट्ठाना चतुरोपि चाति॥",
        "पातुभावो",
        "निब्बानं अनवत्थि, उक्खित्तासि अतम्मयो।",
        "भवा तण्हायेका दसाति॥",
        "रागदुच्‍चरितवितक्‍क, सञ्‍ञा धातूति वुच्‍चति।",
        "अस्सादअरतितुट्ठि, दुवे च उद्धच्‍चेन वग्गोति॥"
    ]
}