Spaces:

wscode
/

konstytucja-rag

Sleeping

File size: 31,471 Bytes

33f20db

<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.0 Transitional//EN">
<HTML>
<HEAD>
<META http-equiv="content-type" content="text/html; charset=ISO-8859-2">
<script type="text/javascript">

(function(){

window["loaderConfig"] = "/TSPD/?type=19";

})();



</script>

<script type="text/javascript" src="/TSPD/?type=18"></script>

<APM_DO_NOT_TOUCH>

<script type="text/javascript">

(function(){

window.nbg=!!window.nbg;try{(function(){(function(a){var d=this[l("tnemucod")],g=[];try{a={" == f":!a};var h=d.getElementsByTagName("*");for(var k in h)if(a[" == f"])try{h[k].setAttribute("data-safe","true")}catch(m){g.push(m.message)}}catch(m){g.push(m.message)}return g;function l(m){var n="";for(var p in m)n=m[p]+n;return n}})(!0);var b=85;try{var aa,da,la=c(727)?0:1;for(var ra=(c(337),0);ra<da;++ra)la+=c(539)?1:3;aa=la;window.fb===aa&&(window.fb=++aa)}catch(a){window.fb=aa}var e=!0;function f(a,d){a+=d;return a.toString(36)}
function sa(a){var d=77;a&&(document[q(d,195,182,192,182,175,182,185,182,193,198,160,193,174,193,178)]&&document[q(d,195,182,192,182,175,182,185,182,193,198,160,193,174,193,178)]!==f(68616527589,d)||(e=!1));return e}function t(a){var d=arguments.length,g=[];for(var h=1;h<d;++h)g.push(arguments[h]-a);return String.fromCharCode.apply(String,g)}function q(a){var d=arguments.length,g=[];for(var h=1;h<d;h++)g[h-1]=arguments[h]-a;return String.fromCharCode.apply(String,g)}function va(){}
sa(window[va[f(1086769,b)]]===va);sa(typeof ie9rgb4!==q(b,187,202,195,184,201,190,196,195));sa(RegExp("\x3c")[f(1372120,b)](function(){return"\x3c"})&!RegExp(f(42804,b))[f(1372120,b)](function(){return"'x3'+'d';"}));
var xa=window[q(b,182,201,201,182,184,189,154,203,186,195,201)]||RegExp(q(b,194,196,183,190,209,182,195,185,199,196,190,185),q(b,190))[t(b,201,186,200,201)](window["\x6e\x61vi\x67a\x74\x6f\x72"]["\x75\x73e\x72A\x67\x65\x6et"]),ya=+new Date+(c(913)?381371:6E5),Ba,Ca,Da,Fa=window[q(b,200,186,201,169,190,194,186,196,202,201)],Ia=xa?c(76)?3E4:21917:c(590)?4777:6E3;
document[q(b,182,185,185,154,203,186,195,201,161,190,200,201,186,195,186,199)]&&document[t(b,182,185,185,154,203,186,195,201,161,190,200,201,186,195,186,199)](t(b,203,190,200,190,183,190,193,190,201,206,184,189,182,195,188,186),function(a){var d=60;document[t(d,178,165,175,165,158,165,168,165,176,181,143,176,157,176,161)]&&(document[t(d,178,165,175,165,158,165,168,165,176,181,143,176,157,176,161)]===f(1058781923,d)&&a[t(d,165,175,144,174,177,175,176,161,160)]?Da=!0:document[q(d,178,165,175,165,158,
165,168,165,176,181,143,176,157,176,161)]===q(d,178,165,175,165,158,168,161)&&(Ba=+new Date,Da=!1,y()))});function y(){if(!document[q(18,131,135,119,132,139,101,119,126,119,117,134,129,132)])return!0;var a=+new Date;if(a>ya&&(c(661)?899415:6E5)>a-Ba)return sa(!1);var d=sa(Ca&&!Da&&Ba+Ia<a);Ba=a;Ca||(Ca=!0,Fa(function(){Ca=!1},c(535)?0:1));return d}y();var Ja=[c(487)?22109705:17795081,c(883)?2147483647:27611931586,c(184)?1558153217:2147483647];
function Ka(a){var d=15;a=typeof a===f(1743045661,d)?a:a[q(d,131,126,98,131,129,120,125,118)](c(818)?32:36);var g=window[a];if(!g||!g[q(d,131,126,98,131,129,120,125,118)])return;var h=""+g;window[a]=function(k,l){Ca=!1;return g(k,l)};window[a][q(d,131,126,98,131,129,120,125,118)]=function(){return h}}for(var La=(c(469),0);La<Ja[f(1294399120,b)];++La)Ka(Ja[La]);sa(!1!==window[f(30135,b)]);window.Ta=window.Ta||{};window.Ta.uj="089c4e0a7c16e8000d61ea84ebaecf6932a1011b98587cfc03e3c6f754b4c9b29b84a7ed83f523a83aac19a3be0a89bdbd21ce8d4a9a2363007357cadb20fdc7749e028489cc7ad7c031701c884fa1f99c2ee243740ee34605007fb0e4ebff06d5a9782a350289523830d95f52eb723ad8e92edee8e41aa6ecb65b1eceff6efd0660750601cea3ac61c2d784283b4354efa35dddc1600f53636b93b98ab0bd165052ebfb18dfef6edbf0634ad2cfad2be1b2a4734eae08255356b84d86ce2122106039abfb500dd59960ecafb3725659da99b371a183c6018d98542a0de768c19df781ab2d637a96b30e1fc1af736f6d";
function B(a){var d=+new Date;if(!document[t(24,137,141,125,138,145,107,125,132,125,123,140,135,138,89,132,132)]||d>ya&&(c(54)?6E5:316764)>d-Ba)var g=sa(!1);else g=sa(Ca&&!Da&&Ba+Ia<d),Ba=d,Ca||(Ca=!0,Fa(function(){Ca=!1},c(500)?0:1));return!(arguments[a]^g)}function c(a){return 416>a}
(function(){var a=/(A([0-9a-f]{1,4}:){1,6}(:[0-9a-f]{1,4}){1,1}Z)|(A(([0-9a-f]{1,4}:){1,7}|:):Z)|(A:(:[0-9a-f]{1,4}){1,7}Z)/ig,d=document.getElementsByTagName("head")[0],g=[];for(d&&(d=d.innerHTML.slice(0,1E3));d=null!==a.exec("");)g.push(d)})();})();}catch(x){}finally{ie9rgb4=void(0);};function ie9rgb4(a,b){return a>>b>>0};


})();



</script>
</APM_DO_NOT_TOUCH>

<script type="text/javascript" src="/TSPD/08a02c1a15ab200069a596158714ac4e845f0a4f6fe35c9d0d1e6cfebe5868ac3a8226d427b054da?type=17"></script>

<title>Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej </title>
<link href="../../../style1-2.css" REL="stylesheet" TYPE="text/css">
</HEAD>
<body topmargin="2"> 

<br>

<BLOCKQUOTE>

<P ALIGN="CENTER"><B>Rozdzia� II<BR>
<FONT COLOR=#101084>WOLNO�CI, PRAWA I OBOWI�ZKI CZ�OWIEKA I OBYWATELA</B></FONT></P>

<B><P ALIGN="CENTER">ZASADY OG�LNE</P>
</B>
<B><P ALIGN="CENTER">Art. 30.</P>
</B><P>Przyrodzona i niezbywalna godno�� cz�owieka stanowi �r�d�o wolno�ci i praw cz�owieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowi�zkiem w�adz publicznych.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 31.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Wolno�� cz�owieka podlega ochronie prawnej.<P>
<LI>Ka�dy jest obowi�zany szanowa� wolno�ci i prawa innych. Nikogo nie wolno zmusza� do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.<P>
<LI>Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolno�ci i praw mog� by� ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy s� konieczne w demokratycznym pa�stwie dla jego bezpiecze�stwa lub porz�dku publicznego, b�d� dla ochrony �rodowiska, zdrowia i moralno�ci publicznej, albo wolno�ci i praw innych os�b. Ograniczenia te nie mog� narusza� istoty wolno�ci i praw.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 32.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Wszyscy s� wobec prawa r�wni. Wszyscy maj� prawo do r�wnego traktowania przez w�adze publiczne.<P>
<LI>Nikt nie mo�e by� dyskryminowany w �yciu politycznym, spo�ecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 33.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Kobieta i m�czyzna w Rzeczypospolitej Polskiej maj� r�wne prawa w �yciu rodzinnym, politycznym, spo�ecznym i gospodarczym.<P>
<LI>Kobieta i m�czyzna maj� w szczeg�lno�ci r�wne prawo do kszta�cenia, zatrudnienia i awans�w, do jednakowego wynagradzania za prac� jednakowej warto�ci, do zabezpieczenia spo�ecznego oraz do zajmowania stanowisk, pe�nienia funkcji oraz uzyskiwania godno�ci publicznych i odznacze�.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 34.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Obywatelstwo polskie nabywa si� przez urodzenie z rodzic�w b�d�cych obywatelami polskimi. Inne przypadki nabycia obywatelstwa polskiego okre�la ustawa.<P>
<LI>Obywatel polski nie mo�e utraci� obywatelstwa polskiego, chyba �e sam si� go zrzeknie.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 35.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim nale��cym do mniejszo�ci narodowych i etnicznych wolno�� zachowania i rozwoju w�asnego j�zyka, zachowania obyczaj�w i tradycji oraz rozwoju w�asnej kultury.<P>
<LI>Mniejszo�ci narodowe i etniczne maj� prawo do tworzenia w�asnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji s�u��cych ochronie to�samo�ci religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotycz�cych ich to�samo�ci kulturowej.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 36.</P>
</B><P>Podczas pobytu za granic� obywatel polski ma prawo do opieki ze strony Rzeczypospolitej Polskiej.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 37.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Kto znajduje si� pod w�adz� Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolno�ci i praw zapewnionych w Konstytucji.<P>
<LI>Wyj�tki od tej zasady, odnosz�ce si� do cudzoziemc�w, okre�la ustawa.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">WOLNO�CI I PRAWA OSOBISTE</P>
</B>
<B><P ALIGN="CENTER">Art. 38.</P>
</B><P>Rzeczpospolita Polska zapewnia ka�demu cz�owiekowi prawn� ochron� �ycia.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 39.</P>
</B><P>Nikt nie mo�e by� poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyra�onej zgody.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 40.</P>
</B><P>Nikt nie mo�e by� poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poni�aj�cemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje si� stosowania kar cielesnych.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 41.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�demu zapewnia si� nietykalno�� osobist� i wolno�� osobist�. Pozbawienie lub ograniczenie wolno�ci mo�e nast�pi� tylko na zasadach i w trybie okre�lonych w ustawie.<P>
<LI>Ka�dy pozbawiony wolno�ci nie na podstawie wyroku s�dowego ma prawo odwo�ania si� do s�du w celu niezw�ocznego ustalenia legalno�ci tego pozbawienia. O pozbawieniu wolno�ci powiadamia si� niezw�ocznie rodzin� lub osob� wskazan� przez pozbawionego wolno�ci.<P>
<LI>Ka�dy zatrzymany powinien by� niezw�ocznie i w spos�b zrozumia�y dla niego poinformowany o przyczynach zatrzymania. Powinien on by� w ci�gu 48 godzin od chwili zatrzymania przekazany do dyspozycji s�du. Zatrzymanego nale�y zwolni�, je�eli w ci�gu 24 godzin od przekazania do dyspozycji s�du nie zostanie mu dor�czone postanowienie s�du o tymczasowym aresztowaniu wraz z przedstawionymi zarzutami.<P>
<LI>Ka�dy pozbawiony wolno�ci powinien by� traktowany w spos�b humanitarny.<P>
<LI>Ka�dy bezprawnie pozbawiony wolno�ci ma prawo do odszkodowania.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 42.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Odpowiedzialno�ci karnej podlega ten tylko, kto dopu�ci� si� czynu zabronionego pod gro�b� kary przez ustaw� obowi�zuj�c� w czasie jego pope�nienia. Zasada ta nie stoi na przeszkodzie ukaraniu za czyn, kt�ry w czasie jego pope�nienia stanowi� przest�pstwo w my�l prawa mi�dzynarodowego.<P>
<LI>Ka�dy, przeciw komu prowadzone jest post�powanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach post�powania. Mo�e on w szczeg�lno�ci wybra� obro�c� lub na zasadach okre�lonych w ustawie korzysta� z obro�cy z urz�du.<P>
<LI>Ka�dego uwa�a si� za niewinnego, dop�ki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem s�du.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 43.</P>
</B><P>Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzko�ci nie podlegaj� przedawnieniu.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 44.</P>
</B><P>Bieg przedawnienia w stosunku do przest�pstw, nie �ciganych z przyczyn politycznych, pope�nionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie, ulega zawieszeniu do czasu ustania tych przyczyn.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 45.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�dy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zw�oki przez w�a�ciwy, niezale�ny, bezstronny i niezawis�y s�d.<P>
<LI>Wy��czenie jawno�ci rozprawy mo�e nast�pi� ze wzgl�du na moralno��, bezpiecze�stwo pa�stwa i porz�dek publiczny oraz ze wzgl�du na ochron� �ycia prywatnego stron lub inny wa�ny interes prywatny. Wyrok og�aszany jest publicznie.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 46.</P>
</B><P>Przepadek rzeczy mo�e nast�pi� tylko w przypadkach okre�lonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia s�du.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 47.</P>
</B><P>Ka�dy ma prawo do ochrony prawnej �ycia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim �yciu osobistym.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 48.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Rodzice maj� prawo do wychowania dzieci zgodnie z w�asnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzgl�dnia� stopie� dojrza�o�ci dziecka, a tak�e wolno�� jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.<P>
<LI>Ograniczenie lub pozbawienie praw rodzicielskich mo�e nast�pi� tylko w przypadkach okre�lonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia s�du.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 49.</P>
</B><P>Zapewnia si� wolno�� i ochron� tajemnicy komunikowania si�. Ich ograniczenie mo�e nast�pi� jedynie w przypadkach okre�lonych w ustawie i w spos�b w niej okre�lony.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 50.</P>
</B><P>Zapewnia si� nienaruszalno�� mieszkania. Przeszukanie mieszkania, pomieszczenia lub pojazdu mo�e nast�pi� jedynie w przypadkach okre�lonych w ustawie i w spos�b w niej okre�lony.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 51.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Nikt nie mo�e by� obowi�zany inaczej ni� na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotycz�cych jego osoby.<P>
<LI>W�adze publiczne nie mog� pozyskiwa�, gromadzi� i udost�pnia� innych informacji o obywatelach ni� niezb�dne w demokratycznym pa�stwie prawnym.<P>
<LI>Ka�dy ma prawo dost�pu do dotycz�cych go urz�dowych dokument�w i zbior�w danych. Ograniczenie tego prawa mo�e okre�li� ustawa.<P>
<LI>Ka�dy ma prawo do ��dania sprostowania oraz usuni�cia informacji nieprawdziwych, niepe�nych lub zebranych w spos�b sprzeczny z ustaw�.<P>
<LI>Zasady i tryb gromadzenia oraz udost�pniania informacji okre�la ustawa.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 52.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�demu zapewnia si� wolno�� poruszania si� po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu.<P>
<LI>Ka�dy mo�e swobodnie opu�ci� terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.<P>
<LI>Wolno�ci, o kt�rych mowa w ust. 1 i 2, mog� podlega� ograniczeniom okre�lonym w ustawie.<P>
<LI>Obywatela polskiego nie mo�na wydali� z kraju ani zakaza� mu powrotu do kraju.<P>
<LI>Osoba, kt�rej pochodzenie polskie zosta�o stwierdzone zgodnie z ustaw�, mo�e osiedli� si� na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na sta�e.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 53.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�demu zapewnia si� wolno�� sumienia i religii.<P>
<LI>Wolno�� religii obejmuje wolno�� wyznawania lub przyjmowania religii wed�ug w�asnego wyboru oraz uzewn�trzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitw�, uczestniczenie w obrz�dach, praktykowanie i nauczanie. Wolno�� religii obejmuje tak�e posiadanie �wi�ty� i innych miejsc kultu w zale�no�ci od potrzeb ludzi wierz�cych oraz prawo os�b do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie si� znajduj�.<P>
<LI>Rodzice maj� prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje si� odpowiednio.<P>
<LI>Religia ko�cio�a lub innego zwi�zku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej mo�e by� przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie mo�e by� naruszona wolno�� sumienia i religii innych os�b.<P>
<LI>Wolno�� uzewn�trzniania religii mo�e by� ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony bezpiecze�stwa pa�stwa, porz�dku publicznego, zdrowia, moralno�ci lub wolno�ci i praw innych os�b.<P>
<LI>Nikt nie mo�e by� zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.<P>
<LI>Nikt nie mo�e by� obowi�zany przez organy w�adzy publicznej do ujawnienia swojego �wiatopogl�du, przekona� religijnych lub wyznania.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 54.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�demu zapewnia si� wolno�� wyra�ania swoich pogl�d�w oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.<P>
<LI>Cenzura prewencyjna �rodk�w spo�ecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy s� zakazane. Ustawa mo�e wprowadzi� obowi�zek uprzedniego uzyskania koncesji na prowadzenie stacji radiowej lub telewizyjnej.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 55.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ekstradycja obywatela polskiego jest zakazana, z wyj�tkiem przypadk�w okre�lonych w ust. 2 i 3.<P>
<LI>Ekstradycja obywatela polskiego mo�e by� dokonana na wniosek innego pa�stwa lub s�dowego organu mi�dzynarodowego, je�eli mo�liwo�� taka wynika z ratyfikowanej przez Rzeczpospolit� Polsk� umowy mi�dzynarodowej lub ustawy wykonuj�cej akt prawa stanowionego przez organizacj� mi�dzynarodow�, kt�rej Rzeczpospolita Polska jest cz�onkiem, pod warunkiem �e czyn obj�ty wnioskiem o ekstradycj�:<P>
<DIR>
<P>1) zosta� pope�niony poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz<P>
<P>2) stanowi� przest�pstwo wed�ug prawa Rzeczypospolitej Polskiej lub stanowi�by przest�pstwo wed�ug prawa Rzeczypospolitej Polskiej w razie pope�nienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zar�wno w czasie jego pope�nienia, jak i w chwili z�o�enia wniosku.<P>
</DIR>
<LI>Nie wymaga spe�nienia warunk�w okre�lonych w ust. 2 pkt 1 i 2 ekstradycja maj�ca nast�pi� na wniosek s�dowego organu mi�dzynarodowego powo�anego na podstawie ratyfikowanej przez Rzeczpospolit� Polsk� umowy mi�dzynarodowej, w zwi�zku z obj�t� jurysdykcj� tego organu zbrodni� ludob�jstwa, zbrodni� przeciwko ludzko�ci, zbrodni� wojenn� lub zbrodni� agresji.<P>
<LI>Ekstradycja jest zakazana, je�eli dotyczy osoby podejrzanej o pope�nienie bez u�ycia przemocy przest�pstwa z przyczyn politycznych lub jej dokonanie b�dzie narusza� wolno�ci i prawa cz�owieka i obywatela.<P>
<LI>W sprawie dopuszczalno�ci ekstradycji orzeka s�d.
</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 56.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Cudzoziemcy mog� korzysta� z prawa azylu w Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach okre�lonych w ustawie.<P>
<LI>Cudzoziemcowi, kt�ry w Rzeczypospolitej Polskiej poszukuje ochrony przed prze�ladowaniem, mo�e by� przyznany status uchod�cy zgodnie z wi���cymi Rzeczpospolit� Polsk� umowami mi�dzynarodowymi.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">WOLNO�CI I PRAWA POLITYCZNE</P>
</B>
<B><P ALIGN="CENTER">Art. 57.</P>
</B><P>Ka�demu zapewnia si� wolno�� organizowania pokojowych zgromadze� i uczestniczenia w nich. Ograniczenie tej wolno�ci mo�e okre�la� ustawa.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 58.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�demu zapewnia si� wolno�� zrzeszania si�.<P>
<LI>Zakazane s� zrzeszenia, kt�rych cel lub dzia�alno�� s� sprzeczne z Konstytucj� lub ustaw�. O odmowie rejestracji lub zakazie dzia�ania takiego zrzeszenia orzeka s�d.<P>
<LI>Ustawa okre�la rodzaje zrzesze� podlegaj�cych s�dowej rejestracji, tryb tej rejestracji oraz formy nadzoru nad tymi zrzeszeniami.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 59.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Zapewnia si� wolno�� zrzeszania si� w zwi�zkach zawodowych, organizacjach spo�eczno-zawodowych rolnik�w oraz w organizacjach pracodawc�w.<P>
<LI>Zwi�zki zawodowe oraz pracodawcy i ich organizacje maj� prawo do rokowa�, w szczeg�lno�ci w celu rozwi�zywania spor�w zbiorowych, oraz do zawierania uk�ad�w zbiorowych pracy i innych porozumie�.<P>
<LI>Zwi�zkom zawodowym przys�uguje prawo do organizowania strajk�w pracowniczych i innych form protestu w granicach okre�lonych w ustawie. Ze wzgl�du na dobro publiczne ustawa mo�e ograniczy� prowadzenie strajku lub zakaza� go w odniesieniu do okre�lonych kategorii pracownik�w lub w okre�lonych dziedzinach.<P>
<LI>Zakres wolno�ci zrzeszania si� w zwi�zkach zawodowych i organizacjach pracodawc�w oraz innych wolno�ci zwi�zkowych mo�e podlega� tylko takim ograniczeniom ustawowym, jakie s� dopuszczalne przez wi���ce Rzeczpospolit� Polsk� umowy mi�dzynarodowe.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 60.</P>
</B><P>Obywatele polscy korzystaj�cy z pe�ni praw publicznych maj� prawo dost�pu do s�u�by publicznej na jednakowych zasadach.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 61.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o dzia�alno�ci organ�w w�adzy publicznej oraz os�b pe�ni�cych funkcje publiczne. Prawo to obejmuje r�wnie� uzyskiwanie informacji o dzia�alno�ci organ�w samorz�du gospodarczego i zawodowego a tak�e innych os�b oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonuj� one zadania w�adzy publicznej i gospodaruj� mieniem komunalnym lub maj�tkiem Skarbu Pa�stwa.<P>
<LI>Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dost�p do dokument�w oraz wst�p na posiedzenia kolegialnych organ�w w�adzy publicznej pochodz�cych z powszechnych wybor�w, z mo�liwo�ci� rejestracji d�wi�ku lub obrazu.<P>
<LI>Ograniczenie prawa, o kt�rym mowa w ust. 1 i 2, mo�e nast�pi� wy��cznie ze wzgl�du na okre�lone w ustawach ochron� wolno�ci i praw innych os�b i podmiot�w gospodarczych oraz ochron� porz�dku publicznego, bezpiecze�stwa lub wa�nego interesu gospodarczego pa�stwa.<P>
<LI>Tryb udzielania informacji, o kt�rych mowa w ust. 1 i 2, okre�laj� ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu ich regulaminy.</OL>
<A NAME="art62"></A>
<B><P ALIGN="CENTER">Art. 62.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Obywatel polski ma prawo udzia�u w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, pos��w, senator�w i przedstawicieli do organ�w samorz�du terytorialnego, je�eli najp�niej w dniu g�osowania ko�czy 18 lat.<P>
<LI>Prawo udzia�u w referendum oraz prawo wybierania nie przys�uguje osobom, kt�re prawomocnym orzeczeniem s�dowym s� ubezw�asnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 63.</P>
</B><P>Ka�dy ma prawo sk�ada� petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, w�asnym lub innej osoby za jej zgod� do organ�w w�adzy publicznej oraz do organizacji i instytucji spo�ecznych w zwi�zku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Tryb rozpatrywania petycji, wniosk�w i skarg okre�la ustawa.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">WOLNO�CI I PRAWA EKONOMICZNE, SOCJALNE I KULTURALNE</P>
</B>
<B><P ALIGN="CENTER">Art. 64.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�dy ma prawo do w�asno�ci, innych praw maj�tkowych oraz prawo dziedziczenia.<P>
<LI>W�asno��, inne prawa maj�tkowe oraz prawo dziedziczenia podlegaj� r�wnej dla wszystkich ochronie prawnej.<P>
<LI>W�asno�� mo�e by� ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa w�asno�ci.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 65.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�demu zapewnia si� wolno�� wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Wyj�tki okre�la ustawa.<P>
<LI>Obowi�zek pracy mo�e by� na�o�ony tylko przez ustaw�.<P>
<LI>Sta�e zatrudnianie dzieci do lat 16 jest zakazane. Formy i charakter dopuszczalnego zatrudniania okre�la ustawa.<P>
<LI>Minimaln� wysoko�� wynagrodzenia za prac� lub spos�b ustalania tej wysoko�ci okre�la ustawa.<P>
<LI>W�adze publiczne prowadz� polityk� zmierzaj�c� do pe�nego, produktywnego zatrudnienia poprzez realizowanie program�w zwalczania bezrobocia, w tym organizowanie i wspieranie poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz rob�t publicznych i prac interwencyjnych.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 66.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�dy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunk�w pracy. Spos�b realizacji tego prawa oraz obowi�zki pracodawcy okre�la ustawa.<P>
<LI>Pracownik ma prawo do okre�lonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych p�atnych urlop�w; maksymalne normy czasu pracy okre�la ustawa.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 67.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Obywatel ma prawo do zabezpieczenia spo�ecznego w razie niezdolno�ci do pracy ze wzgl�du na chorob� lub inwalidztwo oraz po osi�gni�ciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia spo�ecznego okre�la ustawa.<P>
<LI>Obywatel pozostaj�cy bez pracy nie z w�asnej woli i nie maj�cy innych �rodk�w utrzymania ma prawo do zabezpieczenia spo�ecznego, kt�rego zakres i formy okre�la ustawa.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 68.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�dy ma prawo do ochrony zdrowia.<P>
<LI>Obywatelom, niezale�nie od ich sytuacji materialnej, w�adze publiczne zapewniaj� r�wny dost�p do �wiadcze� opieki zdrowotnej finansowanej ze �rodk�w publicznych. Warunki i zakres udzielania �wiadcze� okre�la ustawa.<P>
<LI>W�adze publiczne s� obowi�zane do zapewnienia szczeg�lnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ci�arnym, osobom niepe�nosprawnym i osobom w podesz�ym wieku.<P>
<LI>W�adze publiczne s� obowi�zane do zwalczania chor�b epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji �rodowiska.<P>
<LI>W�adze publiczne popieraj� rozw�j kultury fizycznej, zw�aszcza w�r�d dzieci i m�odzie�y.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 69.</P>
</B><P>Osobom niepe�nosprawnym w�adze publiczne udzielaj�, zgodnie z ustaw�, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji spo�ecznej.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 70.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�dy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku �ycia jest obowi�zkowa. Spos�b wykonywania obowi�zku szkolnego okre�la ustawa.<P>
<LI>Nauka w szko�ach publicznych jest bezp�atna. Ustawa mo�e dopu�ci� �wiadczenie niekt�rych us�ug edukacyjnych przez publiczne szko�y wy�sze za odp�atno�ci�.<P>
<LI>Rodzice maj� wolno�� wyboru dla swoich dzieci szk� innych ni� publiczne. Obywatele i instytucje maj� prawo zak�adania szk� podstawowych, ponadpodstawowych i wy�szych oraz zak�ad�w wychowawczych. Warunki zak�adania i dzia�alno�ci szk� niepublicznych oraz udzia�u w�adz publicznych w ich finansowaniu, a tak�e zasady nadzoru pedagogicznego nad szko�ami i zak�adami wychowawczymi, okre�la ustawa.<P>
<LI>W�adze publiczne zapewniaj� obywatelom powszechny i r�wny dost�p do wykszta�cenia. W tym celu tworz� i wspieraj� systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczni�w i student�w. Warunki udzielania pomocy okre�la ustawa.<P>
<LI>Zapewnia si� autonomi� szk� wy�szych na zasadach okre�lonych w ustawie.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 71.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Pa�stwo w swojej polityce spo�ecznej i gospodarczej uwzgl�dnia dobro rodziny. Rodziny znajduj�ce si� w trudnej sytuacji materialnej i spo�ecznej, zw�aszcza wielodzietne i niepe�ne, maj� prawo do szczeg�lnej pomocy ze strony w�adz publicznych.<P>
<LI>Matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do szczeg�lnej pomocy w�adz publicznych, kt�rej zakres okre�la ustawa.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 72.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Rzeczpospolita Polska zapewnia ochron� praw dziecka. Ka�dy ma prawo ��da� od organ�w w�adzy publicznej ochrony dziecka przed przemoc�, okrucie�stwem, wyzyskiem i demoralizacj�.<P>
<LI>Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy w�adz publicznych.<P>
<LI>W toku ustalania praw dziecka organy w�adzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko s� obowi�zane do wys�uchania i w miar� mo�liwo�ci uwzgl�dnienia zdania dziecka.<P>
<LI>Ustawa okre�la kompetencje i spos�b powo�ywania Rzecznika Praw Dziecka.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 73.</P>
</B><P>Ka�demu zapewnia si� wolno�� tw�rczo�ci artystycznej, bada� naukowych oraz og�aszania ich wynik�w, wolno�� nauczania, a tak�e wolno�� korzystania z d�br kultury.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 74.</P></B>
<OL type="1">
<LI>W�adze publiczne prowadz� polityk� zapewniaj�c� bezpiecze�stwo ekologiczne wsp�czesnemu i przysz�ym pokoleniom.<P>
<LI>Ochrona �rodowiska jest obowi�zkiem w�adz publicznych.<P>
<LI>Ka�dy ma prawo do informacji o stanie i ochronie �rodowiska.<P>
<LI>W�adze publiczne wspieraj� dzia�ania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu �rodowiska.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 75.</P></B>
<OL type="1">
<LI>W�adze publiczne prowadz� polityk� sprzyjaj�c� zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczeg�lno�ci przeciwdzia�aj� bezdomno�ci, wspieraj� rozw�j budownictwa socjalnego oraz popieraj� dzia�ania obywateli zmierzaj�ce do uzyskania w�asnego mieszkania.<P>
<LI>Ochron� praw lokator�w okre�la ustawa.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 76.</P>
</B><P>W�adze publiczne chroni� konsument�w, u�ytkownik�w i najemc�w przed dzia�aniami zagra�aj�cymi ich zdrowiu, prywatno�ci i bezpiecze�stwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony okre�la ustawa.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">�RODKI OCHRONY WOLNO�CI I PRAW</P>
</B>
<B><P ALIGN="CENTER">Art. 77.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�dy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka zosta�a mu wyrz�dzona przez niezgodne z prawem dzia�anie organu w�adzy publicznej.<P>
<LI>Ustawa nie mo�e nikomu zamyka� drogi s�dowej dochodzenia naruszonych wolno�ci lub praw.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 78.</P>
</B><P>Ka�da ze stron ma prawo do zaskar�enia orzecze� i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Wyj�tki od tej zasady oraz tryb zaskar�ania okre�la ustawa.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 79.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Ka�dy, czyje konstytucyjne wolno�ci lub prawa zosta�y naruszone, ma prawo, na zasadach okre�lonych w ustawie, wnie�� skarg� do Trybuna�u Konstytucyjnego w sprawie zgodno�ci z Konstytucj� ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie kt�rego s�d lub organ administracji publicznej orzek� ostatecznie o jego wolno�ciach lub prawach albo o jego obowi�zkach okre�lonych w Konstytucji.<P>
<LI>Przepis ust. 1 nie dotyczy praw okre�lonych w art. 56.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 80.</P>
</B><P>Ka�dy ma prawo wyst�pienia, na zasadach okre�lonych w ustawie, do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolno�ci lub praw naruszonych przez organy w�adzy publicznej.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 81.</P>
</B><P>Praw okre�lonych w art. 65 ust. 4 i 5, art. 66, art. 69, art. 71 i art. 74-76 mo�na dochodzi� w granicach okre�lonych w ustawie.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">OBOWI�ZKI</P>
</B>
<B><P ALIGN="CENTER">Art. 82.</P>
</B><P>Obowi�zkiem obywatela polskiego jest wierno�� Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wsp�lne.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 83.</P>
</B><P>Ka�dy ma obowi�zek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 84.</P>
</B><P>Ka�dy jest obowi�zany do ponoszenia ci�ar�w i �wiadcze� publicznych, w tym podatk�w, okre�lonych w ustawie.</P>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 85.</P></B>
<OL type="1">
<LI>Obowi�zkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.<P>
<LI>Zakres obowi�zku s�u�by wojskowej okre�la ustawa.<P>
<LI>Obywatel, kt�remu przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalaj� na odbywanie s�u�by wojskowej, mo�e by� obowi�zany do s�u�by zast�pczej na zasadach okre�lonych w ustawie.</OL>

<B><P ALIGN="CENTER">Art. 86.</P>
</B><P>Ka�dy jest obowi�zany do dba�o�ci o stan �rodowiska i ponosi odpowiedzialno�� za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialno�ci okre�la ustawa.</P>

</BLOCKQUOTE>
</BODY>
</HTML>
<script id="f5_cspm">(function(){var f5_cspm={f5_p:'AEGLAKKICFCBCCPKBAAFHGMEKCLFLAJDDKIAIDFGEMGKLPEOKEHMILMFDBDBBOKCAKPBEBMCAABBHFLMHKGABEPNAANFIMIANHBAGJCLMPDHOHOFEDKIHNKJNELPDFGK',setCharAt:function(str,index,chr){if(index>str.length-1)return str;return str.substr(0,index)+chr+str.substr(index+1);},get_byte:function(str,i){var s=(i/16)|0;i=(i&15);s=s*32;return((str.charCodeAt(i+16+s)-65)<<4)|(str.charCodeAt(i+s)-65);},set_byte:function(str,i,b){var s=(i/16)|0;i=(i&15);s=s*32;str=f5_cspm.setCharAt(str,(i+16+s),String.fromCharCode((b>>4)+65));str=f5_cspm.setCharAt(str,(i+s),String.fromCharCode((b&15)+65));return str;},set_latency:function(str,latency){latency=latency&0xffff;str=f5_cspm.set_byte(str,40,(latency>>8));str=f5_cspm.set_byte(str,41,(latency&0xff));str=f5_cspm.set_byte(str,35,2);return str;},wait_perf_data:function(){try{var wp=window.performance.timing;if(wp.loadEventEnd>0){var res=wp.loadEventEnd-wp.navigationStart;if(res<60001){var cookie_val=f5_cspm.set_latency(f5_cspm.f5_p,res);window.document.cookie='f5avr1014970157aaaaaaaaaaaaaaaa_cspm_='+encodeURIComponent(cookie_val)+';path=/;'+'';}
return;}}
catch(err){return;}
setTimeout(f5_cspm.wait_perf_data,100);return;},go:function(){var chunk=window.document.cookie.split(/\s*;\s*/);for(var i=0;i<chunk.length;++i){var pair=chunk[i].split(/\s*=\s*/);if(pair[0]=='f5_cspm'&&pair[1]=='1234')
{var d=new Date();d.setTime(d.getTime()-1000);window.document.cookie='f5_cspm=;expires='+d.toUTCString()+';path=/;'+';';setTimeout(f5_cspm.wait_perf_data,100);}}}}
f5_cspm.go();}());</script>