File size: 137,353 Bytes
53086b3 |
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 4080 4081 4082 4083 4084 4085 4086 4087 4088 4089 4090 4091 4092 4093 4094 4095 4096 4097 4098 4099 4100 4101 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 4110 4111 4112 4113 4114 4115 4116 4117 4118 4119 4120 4121 4122 4123 4124 4125 4126 4127 4128 4129 4130 4131 4132 4133 4134 4135 4136 4137 4138 4139 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147 4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156 4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165 4166 4167 4168 4169 4170 4171 4172 4173 4174 4175 4176 4177 4178 4179 4180 4181 4182 4183 4184 4185 4186 4187 4188 4189 4190 4191 4192 4193 4194 4195 4196 4197 4198 4199 4200 4201 4202 4203 4204 4205 4206 4207 4208 4209 4210 4211 4212 4213 4214 4215 4216 4217 4218 4219 4220 4221 4222 4223 4224 4225 4226 4227 4228 4229 4230 4231 4232 4233 4234 4235 4236 4237 4238 4239 4240 4241 4242 4243 4244 4245 4246 4247 4248 4249 4250 4251 4252 4253 4254 4255 4256 4257 4258 4259 4260 4261 4262 4263 4264 4265 4266 4267 4268 4269 4270 4271 4272 4273 4274 4275 4276 4277 4278 4279 4280 4281 4282 4283 4284 4285 4286 4287 4288 4289 4290 4291 4292 4293 4294 4295 4296 4297 4298 4299 4300 4301 4302 4303 4304 4305 4306 4307 4308 4309 4310 4311 4312 4313 4314 4315 4316 4317 4318 4319 4320 4321 4322 4323 4324 4325 4326 4327 4328 4329 4330 4331 4332 4333 4334 4335 4336 4337 4338 4339 4340 4341 4342 4343 4344 4345 4346 4347 4348 4349 4350 4351 4352 4353 4354 4355 4356 4357 4358 4359 4360 4361 4362 4363 4364 4365 4366 4367 4368 4369 4370 4371 4372 4373 4374 4375 4376 4377 4378 4379 4380 4381 4382 4383 4384 4385 4386 4387 4388 4389 4390 4391 4392 4393 4394 4395 4396 4397 4398 4399 4400 4401 4402 4403 4404 4405 4406 4407 4408 4409 4410 4411 4412 4413 4414 4415 4416 4417 4418 4419 4420 4421 4422 4423 4424 4425 4426 4427 4428 4429 4430 4431 4432 4433 4434 4435 4436 4437 4438 4439 4440 4441 4442 4443 4444 4445 4446 4447 4448 4449 4450 4451 4452 4453 4454 4455 4456 4457 4458 4459 4460 4461 4462 4463 4464 4465 4466 4467 4468 4469 4470 4471 4472 4473 4474 4475 4476 4477 4478 4479 4480 4481 4482 4483 4484 4485 4486 4487 4488 4489 4490 4491 4492 4493 4494 4495 4496 4497 4498 4499 4500 4501 4502 4503 4504 4505 4506 4507 4508 4509 4510 4511 4512 4513 4514 4515 4516 4517 4518 4519 4520 4521 4522 4523 4524 4525 4526 4527 4528 4529 4530 4531 4532 4533 4534 4535 4536 4537 4538 4539 4540 4541 4542 4543 4544 4545 4546 4547 4548 4549 4550 4551 4552 4553 4554 4555 4556 4557 4558 4559 4560 4561 4562 4563 4564 4565 4566 4567 4568 4569 4570 4571 4572 4573 4574 4575 4576 4577 4578 4579 4580 4581 4582 4583 4584 4585 4586 4587 4588 4589 4590 4591 4592 4593 4594 4595 4596 4597 4598 4599 4600 4601 4602 4603 4604 4605 4606 4607 4608 4609 4610 4611 4612 4613 4614 4615 4616 4617 4618 4619 4620 4621 4622 4623 4624 4625 4626 4627 4628 4629 4630 4631 4632 4633 4634 4635 4636 4637 4638 4639 4640 4641 4642 4643 4644 4645 4646 4647 4648 4649 4650 4651 4652 4653 4654 4655 4656 4657 4658 4659 4660 4661 4662 4663 4664 4665 4666 4667 4668 4669 4670 4671 4672 4673 4674 4675 4676 4677 4678 4679 4680 4681 4682 4683 4684 4685 4686 4687 4688 4689 4690 4691 4692 4693 4694 4695 4696 4697 4698 4699 4700 4701 4702 4703 4704 4705 4706 4707 4708 4709 4710 4711 4712 4713 4714 4715 4716 4717 4718 4719 4720 4721 4722 4723 4724 4725 4726 4727 4728 4729 4730 4731 4732 4733 4734 4735 4736 4737 4738 4739 4740 4741 4742 4743 4744 4745 4746 4747 4748 4749 4750 4751 4752 4753 4754 4755 4756 4757 4758 4759 4760 4761 4762 4763 4764 4765 4766 4767 4768 4769 4770 4771 4772 4773 4774 4775 4776 4777 4778 4779 4780 4781 4782 4783 4784 4785 4786 4787 4788 4789 4790 4791 4792 4793 4794 4795 4796 4797 4798 4799 4800 4801 4802 4803 4804 4805 4806 4807 4808 4809 4810 4811 4812 4813 4814 4815 4816 4817 4818 4819 4820 4821 4822 4823 4824 4825 4826 4827 4828 4829 4830 4831 4832 4833 4834 4835 4836 4837 4838 4839 4840 4841 4842 4843 4844 4845 4846 4847 4848 4849 4850 4851 4852 4853 4854 4855 4856 4857 4858 4859 4860 4861 4862 4863 4864 4865 4866 4867 4868 4869 4870 4871 4872 4873 4874 4875 4876 4877 4878 4879 4880 4881 4882 4883 4884 4885 4886 4887 4888 4889 4890 4891 4892 4893 4894 4895 4896 4897 4898 4899 4900 4901 4902 4903 4904 4905 4906 4907 4908 4909 4910 4911 4912 4913 4914 4915 4916 4917 4918 4919 4920 4921 4922 4923 4924 4925 4926 4927 4928 4929 4930 4931 4932 4933 4934 4935 4936 4937 4938 4939 4940 4941 4942 4943 4944 4945 4946 4947 4948 4949 4950 4951 4952 4953 4954 4955 4956 4957 4958 4959 4960 4961 4962 4963 4964 4965 4966 4967 4968 4969 4970 4971 4972 4973 4974 4975 4976 4977 4978 4979 4980 4981 4982 4983 4984 4985 4986 4987 4988 4989 4990 4991 4992 4993 4994 4995 4996 4997 4998 4999 5000 5001 5002 5003 5004 5005 5006 5007 5008 5009 5010 5011 5012 5013 5014 5015 5016 5017 5018 5019 5020 5021 5022 5023 5024 5025 5026 5027 5028 5029 5030 5031 5032 5033 5034 5035 5036 5037 5038 5039 5040 5041 5042 5043 5044 5045 5046 5047 5048 5049 5050 5051 5052 5053 5054 5055 5056 5057 5058 5059 5060 5061 5062 5063 5064 5065 5066 5067 5068 5069 5070 5071 5072 5073 5074 5075 5076 5077 5078 5079 5080 5081 5082 5083 5084 5085 5086 5087 5088 5089 5090 5091 5092 5093 5094 5095 5096 5097 5098 5099 5100 5101 5102 5103 5104 5105 5106 5107 5108 5109 5110 5111 5112 5113 5114 5115 5116 5117 5118 5119 5120 5121 5122 5123 5124 5125 5126 5127 5128 5129 5130 5131 5132 5133 5134 5135 5136 5137 5138 5139 5140 5141 5142 5143 5144 5145 5146 5147 5148 5149 5150 5151 5152 5153 5154 5155 5156 5157 5158 5159 5160 5161 5162 5163 5164 5165 5166 5167 5168 5169 5170 5171 5172 5173 5174 5175 5176 5177 5178 5179 5180 5181 5182 5183 5184 5185 5186 5187 5188 5189 5190 5191 5192 5193 5194 5195 5196 5197 5198 5199 5200 5201 5202 5203 5204 5205 5206 5207 5208 5209 5210 5211 5212 5213 5214 5215 5216 5217 5218 5219 5220 5221 5222 5223 5224 5225 5226 5227 5228 5229 5230 5231 5232 5233 5234 5235 5236 5237 5238 5239 5240 5241 5242 5243 5244 5245 5246 5247 5248 5249 5250 5251 5252 5253 5254 5255 5256 5257 5258 5259 5260 5261 5262 5263 5264 5265 5266 5267 5268 5269 5270 5271 5272 5273 5274 5275 5276 5277 5278 5279 5280 5281 5282 5283 5284 5285 5286 5287 5288 5289 5290 5291 5292 5293 5294 5295 5296 5297 5298 5299 5300 5301 5302 5303 5304 5305 5306 5307 5308 5309 5310 5311 5312 5313 5314 5315 5316 5317 5318 5319 5320 5321 5322 5323 5324 5325 5326 5327 5328 5329 5330 5331 5332 5333 5334 5335 5336 5337 5338 5339 5340 5341 5342 5343 5344 5345 5346 5347 5348 5349 5350 5351 5352 5353 5354 5355 5356 5357 5358 5359 5360 5361 5362 5363 5364 5365 5366 5367 5368 5369 5370 5371 5372 5373 5374 5375 5376 5377 5378 5379 5380 5381 5382 5383 5384 5385 5386 5387 5388 5389 5390 5391 5392 5393 5394 5395 5396 5397 5398 5399 5400 5401 5402 5403 5404 5405 5406 5407 5408 5409 5410 5411 5412 5413 5414 5415 5416 5417 5418 5419 5420 5421 5422 5423 5424 5425 5426 5427 5428 5429 5430 5431 5432 5433 5434 5435 5436 5437 5438 5439 5440 5441 5442 5443 5444 5445 5446 5447 5448 5449 5450 5451 5452 5453 5454 5455 5456 5457 5458 5459 5460 5461 5462 5463 5464 5465 5466 5467 5468 5469 5470 5471 5472 5473 5474 5475 5476 5477 5478 5479 5480 5481 5482 5483 5484 5485 5486 5487 5488 5489 5490 5491 5492 5493 5494 5495 5496 5497 5498 5499 5500 5501 5502 5503 5504 5505 5506 5507 5508 5509 5510 5511 5512 5513 5514 5515 5516 5517 5518 5519 5520 5521 5522 5523 5524 5525 5526 5527 5528 5529 5530 5531 5532 5533 5534 5535 5536 5537 5538 5539 5540 5541 5542 5543 5544 5545 5546 5547 5548 5549 5550 5551 5552 5553 5554 5555 5556 5557 5558 5559 5560 5561 5562 5563 5564 5565 5566 5567 5568 5569 5570 5571 5572 5573 5574 5575 5576 5577 5578 5579 5580 5581 5582 5583 5584 5585 5586 5587 5588 5589 5590 5591 5592 5593 5594 5595 5596 5597 5598 5599 5600 5601 5602 5603 5604 5605 5606 5607 5608 5609 5610 5611 5612 5613 5614 5615 5616 5617 5618 5619 5620 5621 5622 5623 5624 5625 5626 5627 5628 5629 5630 5631 5632 5633 5634 5635 5636 5637 5638 5639 5640 5641 5642 5643 5644 5645 5646 5647 5648 5649 5650 5651 5652 5653 5654 5655 5656 5657 5658 5659 5660 5661 5662 5663 5664 5665 5666 5667 5668 5669 5670 5671 5672 5673 5674 5675 5676 5677 5678 5679 5680 5681 5682 5683 5684 5685 5686 5687 5688 5689 5690 5691 5692 5693 5694 5695 5696 5697 5698 5699 5700 5701 5702 5703 5704 5705 5706 5707 5708 5709 5710 5711 5712 5713 5714 5715 5716 5717 5718 5719 5720 5721 5722 5723 5724 5725 5726 5727 5728 5729 5730 5731 5732 5733 5734 5735 5736 5737 5738 5739 5740 5741 5742 5743 5744 5745 5746 5747 5748 5749 5750 5751 5752 5753 5754 5755 5756 5757 5758 5759 5760 5761 5762 5763 5764 5765 5766 5767 5768 5769 5770 5771 5772 5773 5774 5775 5776 5777 5778 5779 5780 5781 5782 5783 5784 5785 5786 5787 5788 5789 5790 5791 5792 5793 5794 5795 5796 5797 5798 5799 5800 5801 5802 5803 5804 5805 5806 5807 5808 5809 5810 5811 5812 5813 5814 5815 5816 5817 5818 5819 5820 5821 5822 5823 5824 5825 5826 5827 5828 5829 5830 5831 5832 5833 5834 5835 5836 5837 5838 5839 5840 5841 5842 5843 5844 5845 5846 5847 5848 5849 5850 5851 5852 5853 5854 5855 5856 5857 5858 5859 5860 5861 5862 5863 5864 5865 5866 5867 5868 5869 5870 5871 5872 5873 5874 5875 5876 5877 5878 5879 5880 5881 5882 5883 5884 5885 5886 5887 5888 5889 5890 5891 5892 5893 5894 5895 5896 5897 5898 5899 5900 5901 5902 5903 5904 5905 5906 5907 5908 5909 5910 5911 5912 5913 5914 5915 5916 5917 5918 5919 5920 5921 5922 5923 5924 5925 5926 5927 5928 5929 5930 5931 5932 5933 5934 5935 5936 5937 5938 5939 5940 5941 5942 5943 5944 5945 5946 5947 5948 5949 5950 5951 5952 5953 5954 5955 5956 5957 5958 5959 5960 5961 5962 5963 5964 5965 5966 5967 5968 5969 5970 5971 5972 5973 5974 5975 5976 5977 5978 5979 5980 5981 5982 5983 5984 5985 5986 5987 5988 5989 5990 5991 5992 5993 5994 5995 5996 5997 5998 5999 6000 6001 6002 6003 6004 6005 6006 6007 6008 6009 6010 6011 6012 6013 6014 6015 6016 6017 6018 6019 6020 6021 6022 6023 6024 6025 6026 6027 6028 6029 6030 6031 6032 6033 6034 6035 6036 6037 6038 6039 6040 6041 6042 6043 6044 6045 6046 6047 6048 6049 6050 6051 6052 6053 6054 6055 6056 6057 6058 6059 6060 6061 6062 6063 6064 6065 6066 6067 6068 6069 6070 6071 6072 6073 6074 6075 6076 6077 6078 6079 6080 6081 6082 6083 6084 6085 6086 6087 6088 6089 6090 6091 6092 6093 6094 6095 6096 6097 6098 6099 6100 6101 6102 6103 6104 6105 6106 6107 6108 6109 6110 6111 6112 6113 6114 6115 6116 6117 6118 6119 6120 6121 6122 6123 6124 6125 6126 6127 6128 6129 6130 6131 6132 6133 6134 6135 6136 6137 6138 6139 6140 6141 6142 6143 6144 6145 6146 6147 6148 6149 6150 6151 6152 6153 6154 6155 6156 6157 6158 6159 6160 6161 6162 6163 6164 6165 6166 6167 6168 6169 6170 6171 6172 6173 6174 6175 6176 6177 6178 6179 6180 6181 6182 6183 6184 6185 6186 6187 6188 6189 6190 6191 6192 6193 6194 6195 6196 6197 6198 6199 6200 6201 6202 6203 6204 6205 6206 6207 6208 6209 6210 6211 6212 6213 6214 6215 6216 6217 6218 6219 6220 6221 6222 6223 6224 6225 6226 6227 6228 6229 6230 6231 6232 6233 6234 6235 6236 6237 6238 6239 6240 6241 6242 6243 6244 6245 6246 6247 6248 6249 6250 6251 6252 6253 6254 6255 6256 6257 6258 6259 6260 6261 6262 6263 6264 6265 6266 6267 6268 6269 6270 6271 6272 6273 6274 6275 6276 6277 6278 6279 6280 6281 6282 6283 6284 6285 6286 6287 6288 6289 6290 6291 6292 6293 6294 6295 6296 6297 6298 6299 6300 6301 6302 6303 6304 6305 6306 6307 6308 6309 6310 6311 6312 6313 6314 6315 6316 6317 6318 6319 6320 6321 6322 6323 6324 6325 6326 6327 6328 6329 6330 6331 6332 6333 6334 6335 6336 6337 6338 6339 6340 6341 6342 6343 6344 6345 6346 6347 6348 6349 6350 6351 6352 6353 6354 6355 6356 6357 6358 6359 6360 6361 6362 6363 6364 6365 6366 6367 6368 6369 6370 6371 6372 6373 6374 6375 6376 6377 6378 6379 6380 6381 6382 6383 6384 6385 6386 6387 6388 6389 6390 6391 6392 6393 6394 6395 6396 6397 6398 6399 6400 6401 6402 6403 6404 6405 6406 6407 6408 6409 6410 6411 6412 6413 6414 6415 6416 6417 6418 6419 6420 6421 6422 6423 6424 6425 6426 6427 6428 6429 6430 6431 6432 6433 6434 6435 6436 6437 6438 6439 6440 6441 6442 6443 6444 6445 6446 6447 6448 6449 6450 6451 6452 6453 6454 6455 6456 6457 6458 6459 6460 6461 6462 6463 6464 6465 6466 6467 6468 6469 6470 6471 6472 6473 6474 6475 6476 6477 6478 6479 6480 6481 6482 6483 6484 6485 6486 6487 6488 6489 6490 6491 6492 6493 6494 6495 6496 6497 6498 6499 6500 6501 6502 6503 6504 6505 6506 6507 6508 6509 6510 6511 6512 6513 6514 6515 6516 6517 6518 6519 6520 6521 6522 6523 6524 6525 6526 6527 6528 6529 6530 6531 6532 6533 6534 6535 6536 6537 6538 6539 6540 6541 6542 6543 6544 6545 6546 6547 6548 6549 6550 6551 6552 6553 6554 6555 6556 6557 6558 6559 6560 6561 6562 6563 6564 6565 6566 6567 6568 6569 6570 6571 6572 6573 6574 6575 6576 6577 6578 6579 6580 6581 6582 6583 6584 6585 6586 6587 6588 6589 6590 6591 6592 6593 6594 6595 6596 6597 6598 6599 6600 6601 6602 6603 6604 6605 6606 6607 6608 6609 6610 6611 6612 6613 6614 6615 6616 6617 6618 6619 6620 6621 6622 6623 6624 6625 6626 6627 6628 6629 6630 6631 6632 6633 6634 6635 6636 6637 6638 6639 6640 6641 6642 6643 6644 6645 6646 6647 6648 6649 6650 6651 6652 6653 6654 6655 6656 6657 6658 6659 6660 6661 6662 6663 6664 6665 6666 6667 6668 6669 6670 6671 6672 6673 6674 6675 6676 6677 6678 6679 6680 6681 6682 6683 6684 6685 6686 6687 6688 6689 6690 6691 6692 6693 6694 6695 6696 6697 6698 6699 6700 6701 6702 6703 6704 6705 6706 6707 6708 6709 6710 6711 6712 6713 6714 6715 6716 6717 6718 6719 6720 6721 6722 6723 6724 6725 6726 6727 6728 6729 6730 6731 6732 6733 6734 6735 6736 6737 6738 6739 6740 6741 6742 6743 6744 6745 6746 6747 6748 6749 6750 6751 6752 6753 6754 6755 6756 6757 6758 6759 6760 6761 6762 6763 6764 6765 6766 6767 6768 6769 6770 6771 6772 6773 6774 6775 6776 6777 6778 6779 6780 6781 6782 6783 6784 6785 6786 6787 6788 6789 6790 6791 6792 6793 6794 6795 6796 6797 6798 6799 6800 6801 6802 6803 6804 6805 6806 6807 6808 6809 6810 6811 6812 6813 6814 6815 6816 6817 6818 6819 6820 6821 6822 6823 6824 6825 6826 6827 6828 6829 6830 6831 6832 6833 6834 6835 6836 6837 6838 6839 6840 6841 6842 6843 6844 6845 6846 6847 6848 6849 6850 6851 6852 6853 6854 6855 6856 6857 6858 6859 6860 6861 6862 6863 6864 6865 6866 6867 6868 6869 6870 6871 6872 6873 6874 6875 6876 6877 6878 6879 6880 6881 6882 6883 6884 6885 6886 6887 6888 6889 6890 6891 6892 6893 6894 6895 6896 6897 6898 6899 6900 6901 6902 6903 6904 6905 6906 6907 6908 6909 6910 6911 6912 6913 6914 6915 6916 6917 6918 6919 6920 6921 6922 6923 6924 6925 6926 6927 6928 6929 6930 6931 6932 6933 6934 6935 6936 6937 6938 6939 6940 6941 6942 6943 6944 6945 6946 6947 6948 6949 6950 6951 6952 6953 6954 6955 6956 6957 6958 6959 6960 6961 6962 6963 6964 6965 6966 6967 6968 6969 6970 6971 6972 6973 6974 6975 6976 6977 6978 6979 6980 6981 6982 6983 6984 6985 6986 6987 6988 6989 6990 6991 6992 6993 6994 6995 6996 6997 6998 6999 7000 7001 7002 7003 7004 7005 7006 7007 7008 7009 7010 7011 7012 7013 7014 7015 7016 7017 7018 7019 7020 7021 7022 7023 7024 7025 7026 7027 7028 7029 7030 7031 7032 7033 7034 7035 7036 7037 7038 7039 7040 7041 7042 7043 7044 7045 7046 7047 7048 7049 7050 7051 7052 7053 7054 7055 7056 7057 7058 7059 7060 7061 7062 7063 7064 7065 7066 7067 7068 7069 7070 7071 7072 7073 7074 7075 7076 7077 7078 7079 7080 7081 7082 7083 7084 7085 7086 7087 7088 7089 7090 7091 7092 7093 7094 7095 7096 7097 7098 7099 7100 7101 7102 7103 7104 7105 7106 7107 7108 7109 7110 7111 7112 7113 7114 7115 7116 7117 7118 7119 7120 7121 7122 7123 7124 7125 7126 7127 7128 7129 7130 7131 7132 7133 7134 7135 7136 7137 7138 7139 7140 7141 7142 7143 7144 7145 7146 7147 7148 7149 7150 7151 7152 7153 7154 7155 7156 7157 7158 7159 7160 7161 7162 7163 7164 7165 7166 7167 7168 7169 7170 7171 7172 7173 7174 7175 7176 7177 7178 7179 7180 7181 7182 7183 7184 7185 7186 7187 7188 7189 7190 7191 7192 7193 7194 7195 7196 7197 7198 7199 7200 7201 7202 7203 7204 7205 7206 7207 7208 7209 7210 7211 7212 7213 7214 7215 7216 7217 7218 7219 7220 7221 7222 7223 7224 7225 7226 7227 7228 7229 7230 7231 7232 7233 7234 7235 7236 7237 7238 7239 7240 7241 7242 7243 7244 7245 7246 7247 7248 7249 7250 7251 7252 7253 7254 7255 7256 7257 7258 7259 7260 7261 7262 7263 7264 7265 7266 7267 7268 7269 7270 7271 7272 7273 7274 7275 7276 7277 7278 7279 7280 7281 7282 7283 7284 7285 7286 7287 7288 7289 7290 7291 7292 7293 7294 7295 7296 7297 7298 7299 7300 7301 7302 7303 7304 7305 7306 7307 7308 7309 7310 7311 7312 7313 7314 7315 7316 7317 7318 7319 7320 7321 7322 7323 7324 7325 7326 7327 7328 7329 7330 7331 7332 7333 7334 7335 7336 7337 7338 7339 7340 7341 7342 7343 7344 7345 7346 7347 7348 7349 7350 7351 7352 7353 7354 7355 7356 7357 7358 7359 7360 7361 7362 7363 7364 7365 7366 7367 7368 7369 7370 7371 7372 7373 7374 7375 7376 7377 7378 7379 7380 7381 7382 7383 7384 7385 7386 7387 7388 7389 7390 7391 7392 7393 7394 7395 7396 7397 7398 7399 7400 7401 7402 7403 7404 7405 7406 7407 7408 7409 7410 7411 7412 7413 7414 7415 7416 7417 7418 7419 7420 7421 7422 7423 7424 7425 7426 7427 7428 7429 7430 7431 7432 7433 7434 7435 7436 7437 7438 7439 7440 7441 7442 7443 7444 7445 7446 7447 7448 7449 7450 7451 7452 7453 7454 7455 7456 7457 7458 7459 7460 7461 7462 7463 7464 7465 7466 7467 7468 7469 7470 7471 7472 7473 7474 7475 7476 7477 7478 7479 7480 7481 7482 7483 7484 7485 7486 7487 7488 7489 7490 7491 7492 7493 7494 7495 7496 7497 7498 7499 7500 7501 7502 7503 7504 7505 7506 7507 7508 7509 7510 7511 7512 7513 7514 7515 7516 7517 7518 7519 7520 7521 7522 7523 7524 7525 7526 7527 7528 7529 7530 7531 7532 7533 7534 7535 7536 7537 7538 7539 7540 7541 7542 7543 7544 7545 7546 7547 7548 7549 7550 7551 7552 7553 7554 7555 7556 7557 7558 7559 7560 7561 7562 7563 7564 7565 7566 7567 7568 7569 7570 7571 7572 7573 7574 7575 7576 7577 7578 7579 7580 7581 7582 7583 7584 7585 7586 7587 7588 7589 7590 7591 7592 7593 7594 7595 7596 7597 7598 7599 7600 7601 7602 7603 7604 7605 7606 7607 7608 7609 7610 7611 7612 7613 7614 7615 7616 7617 7618 |
|\/|
_____
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<metadata>
<title>HEFT PEYKER-İ BEHİŞTİ</title>
<author>Behişti</author>
<date>1466</date>
<word_count>20418</word_count>
<unique_words>7120</unique_words>
<line_count>7618</line_count>
</metadata>
_____
**II. BÖLÜM**
**HEFT PEYKER-İ BEHİŞTİ**
-----
**Fe’ilâtün fe’ilâtün fe’ilün**
Yâ Rab eyle dile feyzüñi müdâm
Kim olur feyzuñ-ile nagz-ı kelâm
Olmasa feyzuñ eli fâyiz-i cûd
Gelmez idi bir avuç hâke vücûd
Bâg-ı lutfuñ eseri heşt-behişt
Nâr-ı kahruñ şereri dûzah-ı zişt
Kudretüñ dest idüp hâki hamîr
Sîne i itdi şeh-i ‘aşka serîr
Ol mekîn ile şeref buldı mekân
Toldı şevkuñla zemîn ile zamân
Toludur ‘aşkuñ-ıla ins ü melek
Hâk-i vecd oldu vü çarh urdı felek
Cism-i mahlûka olur ‘aşk revân
Zindedür anuñ-ıla cümle cihân
Zinde kıl ‘aşkuñ-ile mürde dili
Zinde itdüñ virüben cân çü gili
Zinde-ten mürde-dil eyleme beni
Mahv kıl benligi pür eyle seni
Kadri olmaz çü tehî ola sebû
Şeref ü kadr virür kûzeye su
Olmaya kîsede çün sîm ile zer
Eylemez kimse göz ucıyla nazar
Ey hıred zât-ı hayâlinde zelîl
Vasfuñı eyleyimez kâl ile kîl
Bilmede çün seni ‘acz oldı kemâl
Ma’nîde oldı tekavvül bu mekâl
Mâ-’arefnâke didi çünki resûl
Da’vî-i ‘ilm kılan ola cehûl
Bilmeyen aslı-y-ıla aslı neden
Hakkı bildüm dise olmaya hasen
Yok nişânı ki beşer vire nişân
Kendüyi kendü bilür neyse hemân
-----
İtmese lutf eli ref‘-i nikâb
‘Akl hergiz ide mi keşf-i hicâb
Görmede ‘âciz anı çeşm-i nazar
Göre mi degme belâ-y-ile basar
‘Akl dahı çün olur kendü hicâb
Sırrını keşf ide mi ‘ilm-i kitâb
Çün hıred mûsıl-ı matlûb degül
Rehber idinen olur anı hacil
Dâmen-ı fazla yapıs mûsıl olur
Dest-res bulan aña yâri bulur
Keremi bedreka-i râh yeter
Ola mı vâsıta ‘uşşâka nazar
Vay aña kim vire evhâm-ı zılâl
Gele ma’kûli hayâline hayâl
Bâtılı Hak bile ısrâr ola
Gelmeye nakl u delîl ile yola
Tolu havf-ile İlâhi bu tarîk
Eyle lutfuñı Behiştî'ye refîk
Pîşvâsı ola tâ ‘ilm ü şühûd
Kalmaya siflede eyleye su’ûd
DER-ERÂDİF-İ TESMİYE TAHMİD-İ FATİHÂTÜ'L-KİTÂB
Kİ FÂTİHÜ'L- EBVÂB-EST
Ni’met-i Hak mezîd itdi sipâs
Vâcib ol her nefese şükr ide nâs
Her mesâma açuben şükre-dehân
Olsa her bir ser-i mû aña zebân
Bulsa biñ haşr kadar bu’d-ı zamân
Kârını şükre kosa kişi hemân
Bir nefes almaga olmaya sipâs
Aña lâyık nice şükr eyliye nâs
Ey olan ni’met su gibi sebîl
Keremi her kişi rızkına kefîl
Ni’metüñ ‘add ide mi hîç ‘ahadd
-----
Müntehî olmayana ola mı hadd
Ni’mete gerçi ki çok şart u sebeb
Gâh olur mûcib olur sa’y ü taleb
Geh felek ‘illet olur gâh zemîn
Sebebi ma’nîde Hakk oldı hemîn
Kapusı mahzeninüñ oldı güşâd
Gerek oldukça alur hıssa ‘ibâd
Ne ‘atâsına şerîk olur ahad
Ne kapusından ider kimse i red
Mahzen-i rızkına anbâr-ı Hudâ
İsteme derbeder añı çü gedâ
Kirme seng içre virür hıssa müdâm
Âdeme rızkını virmez mi temâm
Feyz bahrinde sipihr oldı habâb
Süfre-i h[v]ânına Cibrîl zübâb
Levh-i mahfûz-ıla yogidi kalem
Rızk-ı mahlûkınuñ olmışd rakam
Rızka olsaydı eger iki kefîl
Niçeler cû‘dan olurdu ‘alîl
Vahdeti her kişiye oldı ‘ayân
İtdi Bürhân-ı Temânü‘de beyân
Halkınuñ vahdete her biri güvâh
Vay aña baglaya çeşmini İlâh
Şükr kim virdi bize ‘akl u nazar
Bilünür anuñ-ıla hayr ile şer
Ekseri hikmetinüñ oldı ‘ayân
‘Âlem-i gaybı durur gizlü hemân
Aña kim zarf degül kevn ü mekân
İtdi mirât-ı dil içinde nihân
Dâne-i hurd-ile sıgmak bu cihân
Nazar-ı ‘akla virür gerçi gümân
Lîkin istedügi ‘ilmini mühît
Cümle ma‘lûm mürekkeble basît
-----
Hâdim oldı nazarı ‘akla havâs
Ki havâs-ile olur kudret-i nâs
Çün zamâniyle gide ‘akl u havâs
Cân ‘urûc ide vü hâk ola libâs
Rûha ihsan ide bir dürlü havâs
‘Akl ola her biri bunlara kıyâs
Matlaba ‘akl degül gerçi delîl
‘Akl olmayan olur lîk zelîl
Câzibe olmaz ise rehber-i dil
Fark olınmaz bir olur bes dil ü gil
Zerrece câzibe olmazsa eger
Vâsıl olmaya visâlüñe beşer
Cezbe-i ‘aşkıle mest it dili sen
Mestdür câm-ı gurûr ile igen
NA‘T-I MİHTERİ KÜ İCMÂL-İ EŞYÂ TAFSİL-İ HAKİKAT-İ ÜST
Tûtî-ı nâtıka-i nagme-serâ
Hatm idüp zemzem-i medh ü senâ
Enbiyâ hâteminüñ na‘tine bes
Eyledi biñ dil ü cân-ile heves
Hâdi-i halk u İmâmü’s-sakaleyn
Oldı ‘âlem ki vücûdı-y-ıla zeyn
Nokta-i evvel ü hem ahir-i hat
Muzmahîl dâyiresinde bu nukat
Gül-i hoş-bûy-ı gülistân-ı İrem
Veter-i dâ'ire-i kavs-ı kadem
‘İllet-i gâyi-i îcâd-ı vücûd
Zâtınuñ tâbi‘-i nâ-bûd ile bûd
Âyet-i evvel-i pîşîne-rakam
İbtidâ harf ki sebt itdi kalem
Muslih-i halk u safâ-bahş-i rüsül
Sâyiri cüz gibidür hazret-i gül
Âdem andan görinür gerçi kadîm
Sebkine şâhid anuñ lîk delîm
-----
Rûh olan kâlbüd-i Âdem'e ol
Gün gibi nûr viren ‘âleme ol
‘Arakı mâye-i gül-berg-i tarî
Nûr-ı mâ-zâg idi kühl-i basarı
İsmidür zikr-i sarir-i kalemüñ
Zîver ü ziynet-i bâl-ı ‘alemüñ
Çetr idi farkınuñ üstünde sehâb
İtmeye hüsnini âzürde kitâb
Sâye salmaz yere ol serv-i revân
Sâyidâr ola mı ten gibi revân
Levh-i mahfûz aña olmuşdı ‘ayân
İşidürdi ne dise gizlü zebân
Teni olmuş idi ayîne-misâl
Görinür idi ne vehm itse hayâl
İdüp engüşt-i elfiyle dünûn
Kadrini nân-ı mehüñ kıldı fürûn
Söyledi dest-i şerîfinde hacer
Yüridi gel diyü emr itdi şecer
Eyledi çünki dırahte çü nazar
Virdi tâze oluben berk ü semer
Barmagundan akıdup Âb-ı Hayât
Verdi teşne-dil olanlara necât
Dön diyüp çün gûne emr itdi resûl
Döndi yerine idüp emr-i kabûl
‘Arz idicek aña hâlini cemel
Kıldı müşküllerini lutf-ile hal
Virdi Hakk hâr-ı mugaylana lisân
Eyledi mürsel idügini beyân
Kisrînüñ kasrını kesr eyliyen ol
Nerdubânsız bulan ol Sidreye yol
Meş’al ol idi şem’-i pesîn
Mihr-i ‘irfân idi vü mâh-ı metîn
Olmuş idi bir aña zâhîr ü gayb
Sâdıku'l- kavl sözi bî-şekk ü reyb
-----
Enbiyâ mefhari vü tâc-ı rüsül
Himmeti bedrekası hâdi-i pül
Nice diyemem aña Âb-ı Hayât
Kim irişmez yolına anı memât
Hâtem-i hâtime-i ehl-i belâg
Mihrdür hazret gayrısı çerâg
‘Alim olanlara ol ‘ilm-i fezây
Câhil olanlara ol râh- nümây
Yüz sürer pâyine Cibrîl-i Emîn
Fakr idi fahri onuñ lîk hemîn
Âsmânuñ idüben tahtına şâh
Kıldı Hak başına Levlâk-i külâh
Şer‘-i şemşîri-y-ile buldı cihân
Cennet-i ‘Adn gibi emn ü emân
Kadriñi bilmede hayretde beşer
İdemez fikr-i dakîkıyla nazar
Enbiyâ müftisi kâzi-i enâm
Hikmeti gör dinür ümmî aña nâm
Oldı bir hatve aña arş-ı Hudâ
Nerdübân pâyeleri sakf-ı semâ
Mahzen-i ma‘rifete kufl u emîn
Kamer-i çarh-berin mahzar-ı zemîn
Râmdur emrine mülk ü melekût
Zeyni zâtı-y-ıla bâg-ı ceberût
Çokdurur mu’cizesi lîk ‘acîb
Bu durur eyleyicek fikr-i lebîb
Bir gice eyledi ‘azm-i melekût
Ola cevlângehi tâ kim ceberût
‘Arş u kürsi vü eflâk temâm
Anı seyr eyledi sür’atle imâm
Kıldı bir anda ‘urûcıyla nüzûl
Bisteri germ idi geldikde resûl
Geldi lutfı-y-ıla çü sultân-ı kerem
-----
Rahmet itdi hedâya-yı ümem
Çâr-yârı oluben gevher-i çâr
Her biri dîn evine oldı cidâr
Yâr-ı gârı biri Bû Bekr-i Sıddîk
Sâni isneyn-i mezelli vü şefîk
‘Adl ü dâda biri menba‘ü kân
Yüz sürer idi işigine Kiyân
Biri ‘Osmân idi deryâ-yı hayâ
Câmi‘-i menzil idi yemm-i vefâ
Biri dahı Esedu'llâh -ı velî
Evliyâ serveri ya'ni ki ‘Alî
Oldı her biri yem-i kurbde güm
Râdiyâ'llâh u Te’âlâ ‘Anhüm
Ale ashâba ta’assub iden er
Görmeye rahmet-i rahmândan eser
Yâ İlâhi olıcak vakt-i kıyâm
Bunları eyle Behiştî'ye imâm
Eyleyüp anlara cennetde karîn
Eyleme düzah-ı firkatde hazîn
ZİKR-İ MEHÂMİD-İ HALİFE-İ ZAMÂN MUCİB-İ EMN Ü EMÂN
Ey cihân memleket-i pâdişehî
Sedd-i islâm u şerî‘at-penehî
Hâmi-i dâyire-i mülket-i Rûm
Vâzı‘-ı sünnet u mâhî-i rüsûm
Sürme-i ehl-i nazar hâk-i derüñ
Tavk-ı sultânlara bend kemerüñ
‘Adlüñ ile bulalı zeyn zamân
Her harâb oldı mu’azzez çü cinân
Oldı pür ‘âleme bir vech ile dâd
Dâd lafzın unudur âdemi-zâd
Olıcak ebr-i kefüñ lûlû-feşân
Pür olur hokka-i dür gibi cihân
-----
Sîm u zer eyleyesin çünki nisâr
Kîse gibi pür olur heft diyâr
Nesi var Hâtemün ihsân n’ola
Ki saña beñzeye itdükde sehâ
Bezl kılmakda la'l ile zer
Kân-ı deryâya mı beñzeye beşer
Gerçi her gün pür olur lâl-feşân
Göricek cûduñ ider şermî nihân
Âsmân-ı hatem olur mihr-i nigîn
K'ola destüñde semâ-y-ıla zemîn
Saña çetr olmaga ey ‘âli-cenâb
Çerhüñ etrâfına gün saldı tınâb
Çün hilâl alsun ele hançer-i tîz
Tîg-ı hûrşîd idemez saña sitîz
Tâcdih-i tâcsitân mülk-güşây
Fikri mir'ât-i felek müşteri-rây
Mâhveş râyet-i hurşîde karîn
‘Arş olur nûr ele ferş-i zemîn
Perçem-i tûgı ne tâvus-ı cinân
Cilvede dâim olur müşg-feşân
Mihr ile mehden alur remhi külâh
Âsmân-gîr idi rif’atda çü mâh
Cengde çün ele ol şeh ala yâ
Eylemez tir-i kâza gibi hatâ
Mihrveş çünki çeke hışm-ıle tîg
Çâk ola vehmi-y-ile zümre-i mîg
Siper olmaz ele gürz alsa cidâr
Nûk-ı peykân ider âhına kâr
Bâl-ı Cibrîl olur ol şâha siper
İtmeye tîr kadar tâ ki zarar
Beñzemez nâhunına harbe-i berk
Nice vehm eylemesün garb ile şark
Rûzgâr eblâkını eyledi râm
Tevsen-i çarha takar kadri licâm
-----
Her seher her şeb idüp kûs-ı nidâ
Emn-i emâna ider halka salâ
Devlet-i şem’ine pervâne kamer
Bagladı hıdmet-i Cevzâya kemer
Şâhı-ı bî-dâr dil ü ‘âlî-cenâb
‘Adl oldı ki fiten çeşmine h[v]âb
a Kurretü'l- ‘ayni kamu ‘âlemüñ ol
Dürretü't-tâcı benî-âdemüñ ol
Zeyl-i çetri oluben halka penâh
Sâyesine irişen geydi külâh
Mâh-ı nev oldugı bu terk-i külâh
Zamm ide anı külâhına ki şâh
Sûreti sîreti beñzer melege
Bâbınuñ rif’ati döndi felege
‘Aleme kutb durur emne medâr
Kutbveş devlet-ile tuta karar
Pâdişehler oluben ana gulâm
Haşre dek şâh ola dünyâya temâm
Bâbına bende ola feth u zafer
Bula zâtıyla şeref tâc u kemer
Devleti mihrine irmeye zevâl
Dâyimâ şâd ola görmiye melâl
SEBEB-İ NAZM-I KİTÂB-I MÜŞGİN -NİKÂB Ü MAHMİDET-İ MÜNŞİ-İ HİTÂB-I
MÜSTETÂB
Subh-dem hâtif-ı gayb itdi hitâb
Didi sür’atle geçer vakt-i şebâb
Gâfil olma ki geçer ‘ömr çü bâd
Gelmede gitmededür âdemî-zâd
Bahr-i emvâc gibi halk geçer
Görinür nesne yok illa ki eser
Eser oldur ki ola anda sebât
Nâm-ı zinde ide çün Âb-ı Hayât
Nedür ol sâbit eser nazm-ı latîf
-----
Kim olur anuñ-ile nâm-ı şerîf
Haşre dek zindedür ol kim koya nâm
Mürde dür zinde ise dahı ‘avâm
Rûmda sencileyin nâm u nişân
Komadı kimse turaldan bu cihân
‘Âleme mihr ideli ‘arz-ı cemâl
Dogmadı sencileyin ehl-i kemâl
Penc Genc'i çü nasîb itdi İlâh
Bende-i efkar idüñ eyledi şâh
Sa’y kıl kılmaga sen anı temâm
Ki sühan mülki ola hükmüñe râm
Hamse hams olmag-ıla kadr bulur
Bu temâm olmayıcak nâkıs olur
Hamse bunuñla olur çünki temâm
İhtimâm it buña kıl nevmî harâm
Gencdür sineñ ü miftâh-ı kalem
Eyle envâ‘-i kemâlât rakam
Tîşedür hâme vü kân oldu devât
Sîm ü zer yirine bezl eyle nebât
Ney şeker hâme midâd oldı şeker
Kand ile ko ki dola bahr ile ber
Sadef oldı dilüñ ma‘ni güher
Pâkini nakm kıl oldur ki hüner
Baş çeküp hırkaya gavvâs misâl
Gavta kıl bahr-ı dile dürlerin al
Ol cevâhirleri kıl halka nisâr
Ki sadef gibi pür ola bu diyâr
Eyle bir sihr gören ehl-i füsûn
Zevk u şevkından ola tâ ki hebûn
Şu‘bede- bâzlık it yine ki halk
Penc Genc idügini bile bu delk
Göstere her biri bir dürlü cemâl
‘Arz ide her biri bir dürlü kemâl
-----
Bâbilîler görüp insâf ideler
Bileler var ki kerâmetden eser
Hum-ı ‘aşk oldı devâtuñ dolu meyi
Hem sarîr-i kalemün nâle-i neyi
Rûh-bahş oldı kelâmuñ çü Mesîh
Gelmedi saña bedel ehl ü fasîh
Şeker-i nazmuña girüp meges
Nahl-i Meryem misin ey ‘İsî-nefes
Nûk-i hâmüñ çün ide bâng ü sarîr
Mürg-i cennet ötinür ki ide safîr
Penc Gence uralı pençe sen
Her kişi saña didi pençe-şiken
Urduñ ise kemerine kimüñ el
Bendeveş hıdmetüñe bagladı bel
İtmesün kimsene destine ta‘ab
Disün el arkası yerde saña heb
Eyledüm çünki bu efsâneye gûş
Kıldı deryâ-yı ma‘âni yine cûş
Dil hazâyin gibi olmuş idi pür
Bezl kıldum yine bu ‘âleme dür
Görüp ihsânımı tâ bahr ile kân
Zer saçup olmayalar lûlü- feşân
İde her biri metâ‘ını nihân
Şerm idüp itmeye varını ‘ayân
Himmetümi idünüp bâl u perüm
Sidreye uçmaga oldı nazarum
a Himmetî ‘âli olan ‘âlî-güher
Eylemez ‘âlem-i süfliye nazar
Perr-i Cebrâ'îl olup bâl u perüm
Müntehâya olacakdur seferüm
Ey Behiştî saña tevfîk Hudâ
Cümle kâruñda ola râh-nümâ
MATLA‘I- EFSÂNE-İ PÜR-EFSUN BEHRÂM-I GUR-I ŞİR-İ ZUR
-----
Genc peymâ-yı hazâyîn-i Hudâ
Hâme miftâhın idüp kufl güşâ
Açdı bu mahzeni bezl itdi güher
Çü sadef toldı cihân içi dürer
Yâd idicek geçen efsâneleri
Didi bu resme virüben haberi
Yezd cürd eyledi çün terk-i külâh
Oldı Behrâm ‘Acem mülkine şâh
Bagladı beline şâhâne kemer
Buldı anuñla şeref dîhim-i zer
Nevbetin nevbetile çaldı zamân
Oldı pür sıyt sadâsıyla cihân
Oldı bâbında anuñ kûs-ı sipihr
Zühr-i hünyâger ü deffâf idi mihr
Nâme ile buluban kadr-ı direm
Hutbesi ile ider fahr ‘Acem
‘Adl u dâdıyla bulup emn ü emân
Sanasın huld-berîn oldu cihân
Gam gidüp toldı ‘Acem mülki ferâh
Düşmeninde dahı kalmadı terah
Hâmi-i beyzâ ider bâzi küleng
Beccesi gibi yalar gûrı peleng
İdüp âhû berre-i şîr ile sîr
Dâyeveş besler idi mihr ile şîr
Görse bir bâmda biñ yerde ciger
Zegan itmez idi vehmi-y-le nazar
Ni’met ile toluban mülk-i Kiyân
Döndi bakkâl dükânına cihân
Çog idi şarkda gâyet de sitem
Çekdi ol resm-i sitem üzre rakam
Var ise her ne kadar huşk-şecer
Verdi devrinde anuñ tâze semer
Kâr-ı ‘âlem tutup anuñla nizâm
Cümle ser-keşler olur hükmüne râm
-----
a Kıldı sâyilleri ihsânı ganî
Takdı zâlimlere ‘adlî reseni
Şâhlıkda yogidi aña hemâl
Pehlivânlıkda hemîn Rüstem-i Zâl
Şâd olup hulkı-y-la halk-ı cihân
Olur âsûde zemîn-i-y-le zamân
Rezm de alsa ele tîr ü kemân
Pûr-ı Zâl isteye havfından emân
Hasmına salsa kaçan gürz-i girân
Degmeden sâyesi virür idi cân
Kahrla Kaf'a eger ursa sinân
Tafsiye döndüre zahm-i-y-le hemân
Gürzini çekmede zahmet çeke pîl
Nîzesi mi'at çün mi'at-i mîl
Düzilelden berü nâvek ile yâ
Gelmedi ancılayın şast-güşâ
Bezm de keffi güher-rîzi sehâb
Rezmde tîgi virür meh gibi tâb
Rezm u bezmidi işi seyr ü şikâr
Bir nefes gün gibi tutmazd karar
Bir idi neste aña gûr u neheng
Tîgına döymez idi şîr ü peleng
b Sayda uydurmaz idi yüz yele bâz
Gayrdan gayruya yog idi niyâz
Sag u sâlim dilese itmege bend
Gerden-i şîre salar bend-i kemend
Darb-ı desti soruyıp girye gibi
İtdügin gürbeyi itmezdi sabi
**ŞİKÂR-KERDEN-İ BEHRÂM-I NÂM-DÂR VE**
**KÜŞTEN-İ BEBR DER-ŞİKÂR**
Turdı bir gün seherî şâh-ı cihân
Kasd kıldı kim ola sayda revân
Çekdiler cenge bir dîv- nijâd
-----
Kim tozın görmez idi pûyede bâd
Rahş-ı Rüstem gibi yük çekmede cüst
Cümle endâm-ı kemâlinde dürüst
Gerdeni kavs-ı kuzat idi hemân
Çâr-per-i tîr idi çün ola revân
Adı Şeb-reng-i siyeh hem-çü sehâb
Cüstdi hamlede mânend-i şihâb
Sayda üstünden itmeseydi hadeng
Tîr ile bile irüşür çü peleng
a Âhına gark olicek rûz-ı musâf
Saf içinde görinür idi çü Kâf
Bindi Şeb-rengine ol şîr-i jiyân
Aldı destine kemend-i-y-le kemân
Oldı serverler ile sayda revân
Düşdiler deşte olup bâd-vezân
Cüst ü cû itdi irüp saydgehe
Gösterir yerlü yerini sipehe
Halkaveş devr kılur deşt-i siyâh
Kalmadı dâm u dede kaçmaga râh
Oldı ol dâyireye şâh medâr
Deşt çün hâne-i çîn itdi nigâr
Mürde peykerler ile toldı zemîn
Nat‘-ı hüsniyye döner deşt hemîn
Bâb-zen itdi gözine gehi tîr
Ki kemendiyle şikâr eyledi şîr
Gelse ögine eger pîl-i demân
Müştini eyler idi gürz-i girân
Müştinüñ darbını çünkim yiye pîl
Sürhabın yıkılup olurdı zelîl
Tîg-i vehminden anuñ şîr-i jiyân
Gürbeveş mîşede olurdı nihân
b Buldı ol deştde bir bebr-i ‘acîb
Dîv-i vârun gibi gâyetde mehîb
-----
Cüssede pîl idi vü pençede şîr
Cevşeni çâk ider idi çü harîr
Kime ugradıyısa kıldı helâk
Cübbesin cevşenini eyledi çâk
Gözi fessâd çanagıydı hemîn
Hârveş mûyi huşûnetde haşîn
Deşneyidi dişi çengâli çü tîg
Hışm iderdi harekât eylese mîg
Kuyrugun deprücek hem çü neheng
Siñecek yer bulamaz kühde peleng
Görünüp esneyüp açaydı dehân
Gülhen-i tefteye benzerdi hemân
Nicesi destüñ idüp çînini çâk
Üstine çünki saça hışmile hâk
Göricek vehm kıla Rüstem-i Zâl
Tîge el urmaga bulmaya mecâl
Gördi Behrâm anı çün saldı semend
Diledi kim sala bu yanuna kemend
Varmadı esb-i ciger itdi sitem
İndi tîg aldı ele şâh-ı ‘Acem
a Sıçradı cüst ki şâhı ide çâk
İtdi bir darb ile şâh anı helâk
Gördiler itdügini bu işi şâh
Kıldılar çümle du‘a mîr ü sipâh
Şâm irince idüben şöyle şikâr
Geldi pes devlet ile mîr-i küsâr
**SIFAT-I BEZM-İ BEHRÂM BÂ-DİLÂ-RÂM-I GÜL-ENDÂM**
Bir gün oldı kati bârân ile bâd
Varmadı sayda şeh-i ‘âli-nijâd
‘Azm-i bezm itdi vezin eyledi taht
Hem-dem-i ‘izzet ü ikbâl ile baht
‘Adeti olmış idi bu iki kâr
Meclis eylerdi çün itmeye şikâr
-----
Kıldılar def’i havâssına haber
Virdi her peri gelüp meclise fer
Düşinüp sefere ni’am oldı zelîl
İtdiler şerbet su gibi sebîl
Toldı pes ‘âlet-i bezmiyle zemîn
Aldı sazın ele her zümre-i çîn
b Var idi bir sanem-i çeng-nevâz
Başdan ayaga teni işve vü nâz
Zümre âyin ü dilâ-râm-ı benâm
Reşk iderdi göricek mâh-ı temâm
Bir Hıtâyî-sanem ü Çînî-nîjâd
Görmemiş mislini kim âdemî-zâd
Mûcib-i şevkıdı evzâ’i kamu
Ser-i mûyıdı dehânı beli mû
Dag urup lâleye hâl-i siyehi
İtdi şermende ruh-ı mihr ü mehî
Fitne-ger gamzesi gammâz anuñ
Pür-hayl turrası tınnâz anuñ
La'li çün bâde zenahdânı çü hâm
Ola mı buncılayın bâde haram
Vesmesi fitne idi sürmesi nâz
Biñ dil alsa aña bir lahzada az
Hüsn evcinde mehi dikdi ‘alem
Nâhunı dürr idi engüşti kalem
Hâyil olmazdı ana pireheni
Şîşe içinde gülâb idi teni
Serv-nâz idi boyu ‘ömri dırâz
Berk idi işvesi vü mîvesi nâz
a Nâr- pistân idi vü sîb-i zekan
Yâsemîn-sîne idi gonce-dehen
Zülfinüñ her hamı kullâb-ı kulûb
Sözinüñ şehd-i şeker gibi ‘uzub
Lebi hurmâsı virür hastaya cân
Hokka-i la’li olur lûlü-feşân
-----
Mâhidi cebhesi vü saçı sehâb
Heves-engîz çü eyyâm-i şebâb
Ruh-ı gül-rengi virüp güllere reng
Deheni itdi dil-i gonce teng
Gamzesi tîr idi vü kaşları yay
Sine mi dil mi döyer bunlara hây
Ceşm-i mestânesi bî-mâr-ı humâr
Gamzesi kâtil-i dil-dâde-i zâr
Oluben zülfi perîşân u dijem
Pîc pîc idi olup yâllesi ham
Düzd-i dil idi saçınuñ reseni
Mahbes-i cânidi câh-ı zekanı
Añsa saçıyla olur nâfe-feşân
Toldı micmer gibi ‘ıtrıyla cihân
Gürzine tolaşur saçı çü mâr
Mâr-gîr idi san ol şûh-nigar
Gûş-vârı virüben hüsn-i behâ
Görinür mihr yanında çü sehâ
Leb-i şîrîni hemîn şeker ü şîr
Nâzenîn cismi çü kâfurî hamîr
Şikemi hırmen-i gül idi hemân
Câmdan virür idi nâfi nişân
Her regi rişte idi hâyili dür
Şîşe idi teni ya hamr ile pür
Nideyüm her tarafı bâg-ı cinân
Misli olmaya meger ‘aksi hemân
Pây-ı hınnâlu vü hınnâsı nigâr
Lâle-zâr idi tehî pây-ı çenâr
Başdan ayaga letâfetde ‘aceb
Görse her kim ki dutar lerze-i teb
Dökülür söyleyicek kand u nebât
Cân virür ölmişe çün Âb-ı Hayât
Nâlveş inceyidi beli hemân
-----
Aña avîhte ol mâye-i cân
Şöyle nâz ile kuşanmışdı kuşak
Zillete inmiş idi kûşesi çâk
Geldi biñ şîve ile bezme çü mâh
Buldı zeyn anuñ ile meclis-i şâh
a Meh-likâlar tutup eârafına saf
Kimi saz aldı ele kimisi def
Alup ol mâhârâya çü nücûm
İtdiler her ne ise vaz‘ u rüsûm
Aldı çengini ele itdi enîn
Seyledür câmidi ol zümre-i Cîn
Kaddi ham pîri idüp tâze cüvân
‘Aşk esrârını iletdi beyân
Ne kadar kim var ise râz-ı nihân
Eyledi pîr ü cüvânhalka ‘ayân
Dutmasa dâmenin otar u veted
Tutmaz idi anı şevkından ahed
Duralı gâh idüben anı terâş
İder idi ki enîn sîne-hırâş
Bükilüp iki kat olup iñiler
Dilde derdi var anuñ dahı meger
‘Aşkdan olmışdı lâgar u zâr
Sayılurdı regi mânend-i nevâr
Perdeden taşar kaçan itse figân
Gûş-mâl eyler idi ehl-i hemân
Cildi bir pîşrev ol nakş-ı garîb
Mest olup vicde-dâr u şâh-ı lebîb
b Nakşına renk virüp itdi edâ
Rûh- bahş oldı her itdügi sadâ
Çaldı tasnifini bir resme dürüst
Zührenüñ çengi olur reşk-ile süst
Şevkle gâh geh eyledügi âh
Hâlet-ı ‘aşkına olurdı güvâh
-----
Şâhı bir resmle kerem itdi nigâr
Eyledi sîm u zerî bezme nisâr
Aldı sâkî ele memzûc-ile câm
Kıldı tâvûs-i cinân gibi hırâm
İbtidâ şâha sunar câm-ı zeri
Leb-i nuklıyla virüp gül-şekeri
Ba’de devr ider ashâb temâm
Sâki-i serv-kad u kebg-i hırâm
Gâh mâh aldı ele gâh hilâl
Devr idüp eyler idi gunc-ı delâl
Gâh yâkûta geh elmâsa döner
Sihrde kâmil idi sâki meger
Gâh pür olur idi gâh tehi
Gözedürdi sanasın gökde mehi
Câm-ı zer-mest olup açıldı hemân
İtdi memzûc dili sırr-ı nihân
a Germ olur sanki âolu aâker olur
Canlanur lûlesi bir ejder olur
Ejdehâ kâm döküp Âb-ı Hayât
Zehr-i gam mürdesine virdi necât
Kebg ü dürrâc ile tolmuşdı simât
İştihâ-germ virür kalbe neşât
Tâze tâze gelüben bezme kebâb
Tolu tolu açılır oldı şarâb
Kimki mert olsa şehenşâh-ı cihân
Gönderir meskenine anı hemân
Mest olan gitdi kalur şâh ile mâh
Germ olup çekdi kenâra mehi şâh
Leb-i zevkında bulup lezzet-i cân
Basdı bagrına anı şâh-ı cihân
Leb-i yâdına nice bir aça pîl
Oldı bâlini gül ü bisteri gil
Subha dek sürdı anuñ zevkını şâh
-----
Çıkuben taâta sihir geydi külâh
Yok cihânda çü bilür idi vefâ
İşi ‘işret idi her subh u mesâ
**REFTEN-I BEHRÂM-İ NÂM-DÂR-I BE ‘AZM-İ ŞİKÂR**
**Ü KÜŞTE ŞODEN-İ EJDEHÂ-YI MEHİB**
**DER DEST-İ SER-EFRÂZ-I NESİB**
Bir gün itdi yine şeh ‘azm-i şikâr
Oldı serverler ile sayda süvâr
Saydı içün uyduruben yüz yele bâz
Aldılar gâh kuzen u gehi kâz
Dest-i geşt eyler iken şâh-ı cihân
Gûşına irdi enîn-ile figân
Vardı geldügi yire bâmg-i ‘acîb
Gördi bir ejder-i hûn-rîz-i mehîb
Var dehânında ki bir tâze cüvân
Yudmış ol ejder ider âh u figân
Agzı içinde alup nıûf-ı nihân
Taşrada nıtf dahı lîk ‘ayân
Yudmış anı cübbe vü cevşen ile
Belki kılıcı kalkanı bile
Tîg çekmiş ki ide ya’ni ki helâk
Dem urup yudmış ol anı çü megâk
Na’ra urdı göricek şâh-ı cihân
Kodı agzından anı ani yılân
Kasd-ı şâh eyleyüp oldı çü revân
Aldı ol şîr eline tîr ü kemân
a Görmemiş idi dahı tîr ü kemân
Bahr-ı Kulzüm gibi mevc urdı hemân
Her hamî kavs-ı kuzah idi hemîn
Nefesiyy-ile ider çâk -i zemîn
Tel idi başı dehânı çü megâk
Heybeti zümre-i dîvî ide hâk
Zehr-i mîzâb idi dişi hemân
Merg-i seyl-âbını eylerdi revân
-----
Pul pul idi teni her füls-i siper
Ra’d okı atmaz idi ana zarar
Cismine pulları san cevşen idi
Pür şerâre deheni külhen idi
Meş’ale idi iki gözi hemân
Dûdede gâh nihân gâh ‘ayân
Kaldurup başın aça çeşm çü mâr
Gicede sanki yanar kûhda nâr
Eyledi desti demi-y-ile megâk
Gâve dek eyleyüben sînesi hâk
Saçdı şâh üstine od açdı dehân
Tokunup itmedi amma ki ziyân
Kaldı şeh ateş içinde çü Halîl
Sakladı lutfı-y-ıla lîk Celîl
b İder otdan çü siyâvuş-güzer
Gelmedi bir kılına dahı zarar
Urdu çok tîr aña sultân-ı cihân
Kâr-ger olmadı kılmadı ziyân
Gördi kim cismine tîr itmedi kâr
Gözedir çeşmini ol şîr-i şikâr
Kesmeler urdı onuñ hışmına şâh
Ki cihân gözlerine oldı siyâh
Urdı yirden yire kendüyi yılan
Şeh görüp aldı ele gürz-i girân
Gördi Şeb-rengini şeh varmada süst
İndi atdan yüridi ejdere cüst
Def’-i tiryâk süründiyidi hem
Cismine ermiye tâsamdan elem
Urdı şol deñli aña gürz-i girân
Seyl olup akdı ki magzı-y-ile kan
Kaldı hayretde görüp anı sipâh
Gelmedi Şeb-rengine bindi yine şâh
Leşkeri cümle idüp şâha du’â
-----
Didiler ola mübârek bu gazâ
Görmedük kimsede bu resme ciger
Ejdehâlık budur ey ejder-i ner
a Zahmlu server olup anda helâk
Kazdılar defn içün ol yerde megâk
Kıldılar çünki namâzını sipâh
Defn idüp türbe yapar üstine şâh
İtdiler genc gibi yirde nihân
Şehre döndi yine Dârâ-yı- zamân
Gice gündüz işini ‘işret ider
Kesret-i şurb virür mülke zarar
Avda-Şeb-rengdi Behrâm'a enîs
Avda dil-dâr idi hem-râz u celîs
**REFTEN-İ BEHRÂM-I NÂM-DÂR VE ŞİKÂR**
**U KÜŞTEN-İ ŞİRÂN-I Bİ-ŞÜMÂR**
Şâh-ı maşrık çıkıban tahta seher
Saçdı germiyyet ile ‘âleme zer
İtdi divân şeh-i Dârâb-nijâd
Vâris-i mülk-i Cem u Pûr-ı Kubâd
Taht-ı Kâvûsa çıkup eyledi dâd
Oldı ‘adli ile âsûde ‘ibâd
Pehlevânlar oluben yanına cem’
Tutdılar lûlü-yı şeh-vârına şem’
b Yerlü yerine geçüp mîr ü vezîr
Toldı dîvân içi bürnâ-y-ıla pîr
Dökülüp ni’met ü seyl oldı şarâb
Bire büryân idi mürg idi kebâb
Çünki yenildi temâm oldı ni’am
Halk hayfini sorar şâh-ı ‘Acem
Kime kulm oldı ise eyledi dâd
Oldı her gussalu dâdı ile şâd
Bir bölük halk gelüp itdi figân
Didiler dâd eyâ şâh-ı cihân
-----
Şehrümüzi idüben şîr harâb
Hiç bir kimsede kalmadı devâb
Bir neyistân var içi tolu esedd
Zühresi yok giçe yanından ahadd
İkisi bir yire gelseydi eger
‘Alemi eyler idi zîr ü zeber
Her biri cüssede bir pîli hemân
Yâ musavver-ecel almakda revân
Şeh didi gam yemeñüz dâd idelüm
Kırup anları sizi şâd idelüm
Dâm-ı dûdan ideyim ‘âlemi bâc
Kılayum sînelerin tîg-ile çâk
a Bindi pes atına fil-hâl dilîr
Gûr yirine ki sayd eyleye şîr
Ol neyistânı varup gördi çü şâh
Emr kıldı alur ortaya sipâh
Od yakar her kişi önünde ‘acîb
Gelmiye yanına tâ şîr-i mehîb
Şîrdür otdan ider vehm ü hazer
Geçüp eyleyimez insâna zarar
Âteşîn halka olur çünki sipâh
Girdi ortaya medâr olmaga şâh
Urdılar çünki yine âteş-i tîz
Neysitândan ded ü dâm itdi gürîz
Her ne suya ki hücûm itse esed
Geçmez âteş olur râhına sed
Kırdaşa bunları kassâb gibi
Akdı kan her yaña seyl-âb gibi
Oldılar mâde vü ner cümle helâk
Oldı ol memleket anuñ-ile pâk
Tîg-ıla şâh u hadeng-ile sipâh
Virmediler esede kaçmaga râh
Eyleyüp şâha re’âyâsı du’â
Herkesi eyledi cân ile senâ
-----
b Âferîn didi sipihr üzre melek
Egilür öpmege destini felek
Oldı bu feth-ile her kişi ferah
Kimsenüñ kalmadı kalbinde terah
Geldi şehre yine nûş eyledi mey
Başladı yine terâne def ü ney
Yine çeng aldı ele Zühre-i çîn
Yine ‘ûd eyledi feryâd u enîn
Yine zer-pâş oluben bezmde şâh
Yine pür oldı zer uhk-i siyâh
**‘AZM-İ HAKAN-I ÇİN BE-KASD-I SAYD-I BEHRÂM U**
**KÜŞTE-ŞODEN-İ -DER DEST-İ PEHLEVÂN**
Her kime kim ola ikbâl atı râm
Eylesün kanda ki eylerse hırâm
‘İzz ü devlet kişiye çün ola yâr
Düşmeni olsa cihân halkına vâr
Uyumaz bahtı ol uyursa eger
Zehr yirse olur agzında şeker
‘Ayş olur işi şehüñ çünki müdâm
‘Avk ider gâyet anı ceng-ile câm
a Gâh tefrît vü geh ifrât ider
Şehligüñ şevkatine virdi zarar
Didilerse ne kadar tutmadı söz
Dökdüler mülkine a’dâları köz
Hâl-i İrân bilüp şâh-ı Hıtây
Kasd kıldı basa o milkete pây
Nâmeler gönderüben beglere şâh
Emr ider encümen ola ki sipâh
Hiddetiyle çün olur cem’-i sipâh
‘Azm-i rezm eyledi vü geydi külâh
Subh-dem kâr dem eyledi enîn
Âsitânına gelür leşker-i Çîn
Cümle ‘âlem oluben cevşene gark
-----
Âhen olmuşdı tehi pây ile fark
Kurdılar pîl-i sepîd üzre serîr
Çıkdı oturdı emîrâne emîr
Şevketiyle çeküp İrâna sipâh
Merv yolını tutup yüridi şâh
‘Âlemüñ içi tolup bâng ü derây
Eyledi kulagı ger rûyına nây
At sahîbi-y-ile âvâze-i nâs
Çökerdürdi felegi şöyle ki tas
b Virdi elvân-ile envâ’-tırâz
Hayl-i Hâkâniye haylice birâz
Bahr idi seyl gibi lîk revân
Seyl idi mevc velî gürz-i girân
Toluben ‘âlem içi Çinî sipâh
Yir yüzin tutdı Tatar hem-çü giyâh
Her biri geydi nemed üzre zirih
Tîrden kalmadı kalbinde girîh
Pür idi her birinüñ tirkeşi tîr
Bir idi oklarına der’u harîr
Girüden ‘âlemi tutmuşdı kulem
Meş’ale oldı veli tâb-ı ‘alem
Kondı har-gâhı nüzûl eyledi ân
Sâkin oldı yine deryâ-yı revân
Her birisi nemedin çadır ider
İtmeye tâ ki güneş tâbı zarar
Aldılar zeynlerini cümle hemân
Gitdi her esb-i çerâ-gâhe çemân
Ne ‘alef virdi ne hod hayli gam var
Otlayup her birisi tutdı kinâr
Kımız içdi kimi ezdi kimi keş
Gâyet ulularınuñ yedügi leş
a Bilmez idi ki biri neydügini nân
Bildügi at eti bâl idi hemân
-----
Hân idüp bir iki gün anda karâr
Leşkerin yokladı yok gördi şümâr
Rîk-i kuhsâre bulunırdı ‘aded
Lîk ol hayili bilmezdi ahad
Gördiler cümle gidemez bu sipâh
Gider ise bulamaz âb u giyâh
On bölük atdı sipâs-ı şeh-i Çîn
Olmaya gark-ı muhîte ki zemîn
Kıldı her bölüge bir serveri ser
Virüben sîm u zer ü tâc u kemer
Didi ardımca gelüñ siz de hemîn
Ola kîm feth ola İrân zemîn
Bagladı bu işe mecmû’-ı miyân
Oldılar ‘azm idüben Merve revân
İrdi ser-hadde çü sulân-ı Hıtây
Toldı İrânıñ içi âh ile vây
Gârete başladı cumhûr-ı Tatar
İtdiler nice yiri zîr u zeber
Şâh Behrâm'a irişdi çü haber
Ceng içün leşkerini hâzır ider
b Bildügi gördügi serverleri şâh
Getürüp yanına gerd itdi sipâh
Kasd kıldı ide hasm-ı-y-la neberd
Mergine merg diye derdine derd
Didi destûr eyâ şâh-ı zamân
Toludur hayl-i Hıtâ-y-ıla cihân
Habeşi-y-ile Tatar hayline had
Komadı kimse idüp cümle ‘aded
Bunlara hasûm olamaz hîç sipâh
Bula hayliyle meger kimsene râh
Buldıgı mâlı idüp bahş-ı sipâh
Hoş-dil itdi sipehini yine şâh
Didi Hak baña olur ise mu’în
Gûrveş ola zebûnum şeh-i Çîn
-----
‘Avn-i Hakdan eger olmaya meded
Bilürüm baña mu’în olmaz ahed
İ’tikâdum bu velî leşker-i Çîn
Desti bir dem göre çünkim geh kin
Vehm idüp eylemeye ceng-ü cidâl
Kaçmaga yüz tuta kalmaya kıtâl
Arkama çünki geyüp bebr-i beyân
Rezm de alam ele tîr ü kemân
a Kaçmaga döndüre yüz Rüstem-i Zâl
Bulmaya benüm ile çünki mecâl
Bunı böyle dir iken şâh-ı cihân
Rûmdan dahı gelür peyk-i revân
Didi ‘asker virüben Kayser-i Rûm
Eyledi mülket-i İrâna hücûm
Bir sipeh kim dahı mislini zamân
Görmedi halk olalı mülk-i cihân
Âhına gark oluben başdan ayak
Kimi fâris sipehüñ kimi yayak
Heftelik yola gider bâng-i sahîl
Toldı pes nat’-ı zemîn esb ile pîl
Yitmedügi içün anlara miyâh
İtdi galbîr yerüñ yüzini câh
Nirde konsalar ey şâh-ı zemîn
Nîzeden kûha döner deşt hemîn
Hayme vü har-geh ile toldı cihân
Haymeler mevc-i sipeh bahr-i revân
İtdi gerdûn ile kendüye hiûâr
İtmeye tâ ki şeb-i hûn aña kâr
Tüfek u top ile zeyn oldı hisâr
Yogidi reh ki sabâ ide güzâr
b Gice bâl ahayıdı şeb-reh-i ger
Biñ tüfek eyler idi haste ciger
Harbe vü sih-ile sûr itdi sipâh
-----
Kal’alar içre huzûr eyledi şâh
Arasında uçayum dise zübâb
Sançılur harbelere hem-çü kebâb
Sende yok anda olan âlet-i harb
Eyleme anuñ ıla harb ile darb
Gaflet itdüñ idi şah-ı cihân
Her tarafdan saña hasm oldı ‘ayân
Çün işitdi bu sözi şâh-ı ‘Acem
Eyledi anı ihâta hem ü gam
Göñli isterdi anuñ daâı kıtâl
Hasm iki oldugına geldi melâl
Kankı suya ki olur ise revân
Yol bulur bir yañadan düşmen-i cân
İki kürbe ide bir şîri zebûn
İki miyve ide bir şâı nigûn
İki yüz biñ kişi cem’itdi temâm
Her biri âfet ü hûnı vü benâm
Kodı yüz elli biñin şehrde şâh
Hasmdan saklıya tâ taht-ı sipâh
a Bir begi var idi gâyetde dilîr
Çarh olmaz vü siper itse ki tîr
Kardeşi oglı idi fürs-i benâm
Tîz u hûn-pâş idi mânend-i hüsâm
Kıldı serverlere ol serveri ser
Didi vehm itmege olur feth u zafer
Turuñuz siz varayum Tebrîze ben
Şâyed ola ki olam hasm-şiken
Ma’bedüm var kıluban anda namâz
İdeyüm Hâlıka ‘acz ile niyâz
Size çünkim gele nezdik Tatar
Gönderesüz şeh-i Tûrâna haber
Kaçdı Behrâm deyüp edâ idesiz
İnkıyâd ile şehi şâd idesiz
-----
Kim urup kılmaya İrânı harâb
Çünki eylemeye hışmı-y-la şitâb
Elli biñ server ile oldı süvâr
Her biri ma’nîde bir sâm-ı süvâr
İkişer yaylu atı iki şer
Yükleri yayları şemşîr u teber
Göçüben eyledi Tebrîz'e sefer
Kayser-i Rûma dahı oldı haber
b Karşuladı sanuben Kayser-i Rûm
Kodı kıldugını sür’atle hücûm
Başladı inmege gitmekde direng
Ola âsûde şehe tâ ki ceng
Kayser eglendügini bildi çü şâh
‘Azm-i hakân idüben çekdi sipâh
Buldı bir bedreka-ı râh-nümâ
‘Alemi devr idici hem-çü sabâ
Şâh bir yoldan alup oldu revân
Bilmeye vardugın üstine ki ân
Fürs ider şeh gidicek elçi revân
Gaflet eyleme sözi eyle ki ân
Gıybet eyledügini şâh-ı cihân
Eyledi ilçi-y-ile şâha ‘ayân
Didi biz bendelerüz Hazret-i Hân
Kulluga bizi kabûl itse hemân
Varayum hidmetine yüz süreyüm
Şâhumuz oldı yüzini göreyüm
Nice oldugını hıdmet göre şâh
Kuluyam ben de vü hem cümle sipâh
Kendinündür kamu İrân-zemîn
Komasun yıkmağa haylini hemîn
a Sîm ü zer nakd-ı cevâhir ne ki var
Yoluna ânuñ idem cümle nisâr
Cân u dilden kulı kurbanı bile
Leşker incinmeye âheste gele
-----
Karşular memleketüñ halkı şehi
Hâzır oldı kamu İrân sipehi
Varalum ‘izzet ü ikrâm idelüm
‘Alemi hıdmetine râm idelüm
Aldanur ilçi sözine şeh-i Çîn
Oturur memleket ucunda hemîn
Geh yeyüp gâh içüp eylerdi şikâr
‘Ayş u ‘işretde idi leyl ü nehâr
Gice gündüz dimeyüp gitdi berây
Hâna iletdi şehi râh-ı nümây
Gördiler kaldı yakîn Hüsrev-i Çîn
İtdi bir gûşei Behrâm kemîn
Ol gün asâyiş idüp anda sipâh
Olup âsûde gider rahmet-i rah
Şeb olur hâzır ider âlet-i ceng
Bir nefes eylemedi dahı direng
İtmege ânı şebî-hûn u hakîr
Çaldılar tabl u nekâr-ı-y-la nefîr
b Ol giçe hikmet-i Gûr Hüsrev-i Çin
Har-gehün itmişidi huld-ı berîn
Çîn idüp begleri itmiş idi bezm
‘Ayş u nûş idi añlamaz idi rezm
Yemek içmek idi lâfîdi güzâf
Kımz u bal içün idi çog lâf
Her biri yatdı olup mest harâb
Evvelâ itdi şebî-hûnı şarâb
Dâhı gâfil idüben anları h[v]âb
H[v]âbdan kalmadı bir kimsede tâb
Ba’dehu itdi şebî-hûnı ‘adû
Tutdılar kaçmaga her birisi rû
Mest ü lâ-ya’kil idi hayl-i Hıtây
Alamadılar ele tir ile yay
Ugradı har-geh-i hakâna çü şâh
-----
Almış ortaya görür mest-i sipâh
Atdan indi eline aldı hüsâm
İtdi hâfıklaruñ işini temâm
Girdi har-geh içine şâh-ı zemîn
Uyanur ‘arbededen hüsrev-i Çîn
.
Gördi pürhar-geh içi nâle vü vây
Aldı tîgîn eline şâh-ı Hıtây
a Hân karşuladı Behrâm-ı dilîr
Ceng ider biri biriyle iki şîr
Bir kılıç vurdı aña şâh-ı ‘Acem
Abanos iken olur taht-ı bekâm
İtdi ol zahm ile hakânı zebûn
Tahtdan düşdi yire zâr u nigûn
Virdi cân düşdügi gibi şeh-i Çin
Kaldı andan dahı Turân-i zemîn
Günde biñ şeh yir ola hâk-ı siyâh
Göze görüneni amma ki giyâh
Olmada oldı müsâvî çü beşer
Ne belâdur yâ bu tâcıyla kemer
İçirür her kişiye merg çü mül
Kurıbaş agrısıdur bâng-i dühül
Çün refîk olmaz imiş mâl-ile câh
Ol mıdur nef’ki artura günâh
Fikr ideydi kişi mevtini eger
Saklamaz idi yıgıp sîm ile zer
Hâl-i’âlemden olan kimse haber
Eylemez devlet-i âynaya nazar
Kişide çün ola fi'l-cümle kemâl
Görinür mi gözine mâl u menâl
b Göz olur çün bir avuç hâk ile pür
Nazaruñda bir ola seng ile dür
İ’tibar oldı çü gaflet-i sebî
Aldanan kimse olur aña tabî
-----
İ’tibârât-ı tılısm itdi Hudâ
Sanma gördügini tahkiki ola
Râki’at ise olur çünki hayâl
Pes hayâle ne için bunca melâl
**ÇEŞEN-İ ŞÂH-I İRÂN-ZEMİN VE NİHÂDEN-İ TÂC-I METÂ’-I**
**BER-SER-BER HÂKÂN-I ÇÎN VE MERÂSİLE-İ**
**CİHÂN-PEHLEVÂN BÂ-KAYSER-I ŞÂH-I RÛM**
Kıldı hakânuñ işin şeh çü temâm
Kırmadı ‘askerini eyledi râm
Hânuñ olmuş idi bir oglı esîr
Yerine eyledi şâh anı emîr
Kuşadup tîg geyürdi aña tâc
‘Ahd kıldı vire amma ki harâc
Cân u dilden oluben bende-i şâh
Nîk-h[v]âh oldı şehe cümle sipâh
Bunlarun sıdkına şeh itdi çü hazm
Koyuben rezmi ider hân ile bezm
Yeyüp içüp çü çıkar başa şarâb
Dost-kâmiler içer şeyh ile şâb
Yüz üzüp hân didi ey şâh-ı zemîn
Bendelerden biri bil bizi hemîn
Ol Hudâ hakkı ki yaratdı cihân
Nitekim ola vücûdumda revân
Yâr olam yâruña a’dâña ‘adû
İtmiyem hıdmetüñe çîn-be-rû
Baş u cân yoluña cân ile fidâ
Cümle kâruñda ola yâr Hudâ
Bir muradum var eyâ şâh-ı cihân
Diyeyüm hazretüne bâri ‘ayân
Dilegüm olmaz ise bâri kabûl
Cân u dilden oluram şâh-ı melûl
Yirde yatdukca şehâ hüsrev-i Çin
Ola Behrâm şeh-i rûy-ı zemîn
-----
Bir kızı kaldı eyâ şâh-ı serîr
Gelmedi gelmeyiser aña nazîr
Mihr-ruhsâredür ol mâh-cebîn
Reşk ider görse yüzin sûret-i Çîn
b Gamzesi tir ü kaşı cacı kemân
İstikâmetde boyı nîze hemân
Çeşm-i bî-mârı çü nâz ile süzer
‘Alemüñ halk olur haste çiger
Fitneger kaşını çün eyleye çîn
Dil ider sîne-i vehm ile kemîn
Hareketde beli baykını müdâm
Mürg-i dil saydına her bir kılı dâm
Sînesi âyîne-i gayb-nümâ
Mihr-i mirâtına feyz ide safâ
Göricek sûretini reşk ide hûr
Başdan ayaga teni gün gibi nûr
Boyı uzun beli ince teni nerm
Görse yüzini melâyik ola germ
Kaşı gözi kara vü sînesi ak
On ikisinde dürür sinni de çâk
Agzı burnı uvacık küh-ı serîn
Mûya beñzer beli dikkatde hemîn
Utanur yüriyicek kebg-i deri
Gizlenür andan idüp şerm peri
Nakşı gâyetde güzel adı Nigâr
Cânda arâm komaz dilde karâr
Ol sanem çift-i şeh olursa revâ
Şehden artuk yok aña çift-i sezâ
Mihr ider ölüm buyurur iseñ eger
Olsun âmîhte şîr ile şeker
Çün nigâruñ işidür vasfını şâh
Germ olup sûda ider mihre külâh
Didi çün bizi kabûl eyledi hân
Râzıyam bende nikâh eyle hemân
-----
Vâliyidi çü nikâh eyledi şâh
‘Akd-ı mihr eylediler mihr ile mâh
Kodu yâsı dügine başladı hân
Şâdlıg-ı-y-ıla tolar cümle cihân
Eyledi sûr-ı sürûr-ı-y-la herây
Gûş-ger eyledi mugan ile nây
Çeşn işin çünki temâm eyledi şâh
Oldı hem-h[v]âbe şehenşâh ile mâh
Gördi şeh bir sanem-i lâle-’izâr
Vâkı’â ismi gibi resm-i nigâr
Göricek biñ dil ü cân-ı-y-la sever
‘Aşk gönlinde şehüñ eyledi yer
Bir iki gün sürüp anuñ ile dem
Döndi mülkine yine şâh-ı ‘Acem
Şâha bedrûd idüben hüsrev-i Çîn
Geldi Çine dil-i düşmenden emîn
Geyüben başına Behrâmî külâh
Oldı hâkân yerine mülkine Şâh
Vardı istahra şehenşeh dahı şâd
Rûz u şeb hem-demi ol hûr-nijâd
Vardı çün tahtına sultân-ı ‘Acem
Emr ider mûr-bed alur deste kalem
Yazmaga Kaysere mektûb-ı debîr
Eyledi müşk-ile âlûde harîr
Evvelâ yazanı ki evveli yok
Bî-nihâyet keremi ni’meti çok
Hâlık-ı hulkdür ferd ü samed
İdemez nisbet na kimse veled
Her kime virdiyise fazlı vücûd
Farzdur kim aña eyleye sücûd
Nâmıya oldı çün ol ism-i berâz
Başdan ayaga olur nâme-tırâz
Vasf idemez şeref-i ismini nâz
-----
Şeref-i zâtını kıl aña kıyâs
Keremi vâsıta-i halk-i vücûd
Eser-i lutf-ı bû nâ-bûd ile bûd
a Âdemî-zâde viren ‘akl u kemâl
‘İzz ü ikrâm u kerâmât ü celâl
Hâzini olamadı çerâg u zemîn
Âdemi eyledi gencîne emîn
Ba’dehu Kaysere pes itdi selâm
Kıldı ta’zîm-ile tekrîmi temâm
Didi ey pâdişeh-i nîk-nijâd
Zâtına lâzım olan dâniş ü dâd
Neyledim n’itdüm ola bari saña
Ki ‘adâvet idesin şöyle baña
Saña bir kimse ki kılmaya zarar
Baglama kasdına kîn ile kemer
Eyleme kendüñe ahbâb-ı ‘adû
Dâyima sag gelür sanma sebû
Yiyebildügüñ aşa uzada el
İdebildigüñ işe baglaya bel
Lokma kim olmaya hazm anı yeme
Ki kılur semm gibi muhtâc-ı seme
Çün nefes yolını sedd eyliye nâm
Şübhesüz sür’at ider çıkmaga cân
Beni bilmez misin ey Kayser-i Rûm
Eyledüñ baña ne cân ile hücûm
b Kurt koñşısını yemez çü şehâ
Bize kasd eylemek ola mı revâ
Konşıı konşıya sorar çün İlâh
Bizi âzürde niçün eyleye şâh
Eyledüñ çünki ta’âruz bu kadar
Gâfil olma irüşür saña zarar
Baña virmek gerek elbette harâc
Yoksa vâllâh gider taht ile tâc
-----
Cenge çünkim çeke bir şâh-ı sipâh
Havf idüp dönse gider genc ü külâh
Pây-ı mâl olup olur hasma zebûn
Şehler içinde olur baht-ı nigûn
Varıcak dönme dinür var bu mesel
Eyle sen dahı nasîhatle ‘amel
Berü gel eyleyelüm ceng ü cidâl
Göresin niçe olur sen de kıtâl
Gırre olma sipeh-i gence şehâ
Çün gele nusret olur cümle hebâ
Cizye girü virmezseñ ceng iderüm
‘Alemi gözlerüñe teng iderüm
Hâzır ol kim çekerüm ben de sipâh
Geyüben başuma pûlad külâh
a Çün idem hınkumı meydânda cümân
Divşüre Rüstem ise hasm gümân
Çün idem nîzei m∞zâb-ı demâ
Siperin ditrede vehm-i-y-le semâ
Kankı server ki baña egmeye baş
Başı ucında diker dehr eli taş
Şîrlerden niçe aldugumı tâc
Halk-ı ‘âlem baña virdügüni bâc
İşidüpdür bilürem şâh-ı cihân
İtmesün oda çü pervâne revân
Eyledi bana husûmet şeh-i Çîn
Hâlin işitdük eyâ şâh-ı zemîn
Sen baña gelmez iseñ ben varayum
Turabilür mi sipâhuñ göreyüm
Hasmuñ idem çü reyâhına nazar
Görinür bana Hudâ hakkı eber
Ne kadar çokluk olur ise sipâh
Görinür gözlerüne hem-çü giyâh
Tîgıma cümle cihân halkı zebûn
Gam yok olursa ‘adû hayli füzûn
-----
Mülkiñe varur iseñ sag u esen
Bilesin bilmedüñ ise beni sen
b Nâmei öyle diyüp itdi temâm
Ve's-selâm-ile aña itdi hitâm
Buldı bir ehl-i dil ü mîr-i kelâm
Nâmei virdi şehe itdi selâm
Didi var baña getür togrı haber
Ya kıtâl eyleyelüm ya vire zer
Nâmei aldı resûl oldı revân
Hazret-i Kaysere irişdi demân
Yüz urup şâha du’â itdi resûl
Göricek nâmesini oldı melûl
Bildi Behrâm ile ger eyliye ceng
Rûm mülkini ider ceşmine teng
Şeh-i Çîn ana ki olmaya hemâl
Hasm anuñla bula mı çünki mecâl
Çâresi sulh-ı derây şâh-ı hemîn
Başa çıkmaz aña her kim ide kîn
Virüp ilçisine çok sîm ile zer
‘İzz ü ikrâm u ri’âyetler ider
Bir kızı var idi hûrşîd-i zemîn
Müşterî-tal’at u nâmıyıdı çîn
Kaddi Tûbâ idi ruhsârı cinân
Kevser idi leb-i mey-gûnî hemân
a Kasd ider kim añı Behrâma vire
Ta ki göñliñe anuñ ile gire
İdine kendiye dâmâd anı şâh
Telef olmaya ara yirde sipâh
Hasmına hasm ola vü yârına yâr
Biri biriyle ide ‘ahd u karâr
Beglere söyledi tedbîrini şâh
Maûlahat gördi bu râyını sipâh
Koşdı ilçisine destûrını şâh
-----
Virdi çok sîm u zer u taht u külâh
Meh-likâya virübenhayli cihâz
Bile gönderdi vü’arz itdi niyâz
Gerd-i gerdûne çün ol mâh-likâ
Gördi reşk eyledi gerdûn-ı semâ
Kadr buldı meh-ile hem-çü felek
Sâyebân itdi cenah aña melek
Anı zeyn itmişidi kırmızı sîb
Çarh-ı atlas gibi bulmışıdı zîb
Çeküben tevsen-i gerdûn-hırâm
Seyr ider sür’at-ile Dârü's-selâm
Aldı oraya anı Rûmî sipâh
Hûblar hâle arasında o mâh
b Oldı mihire çü gerdûn-ı makâm
Halka gösterdi makâmât-ı temâm
Düzdi her çarh-ı ber-avâzeye sâz
Keşf olur ‘âleme ol sâz-ile râz
Âsmân idi velî sâyir olur
Çarhdan fark bu ol dâyir olur
Üştüre estere yogidi ‘aded
Cümlesin bilmez idi hîç ahed
Yükleri yeşim ü zer ü la’l u kumaş
Bister anuñ kimi kimi ferrâş
Rûmî mahbûblaru Rûmî gulâm
Her biri lâle-ruh u serv-i hırâm
Oldılar ‘azm idip İrâna revân
Ol sefer anlarun ‘iydiydi hemân
Kona göçe ol iki ilçi gider
Yaglı ballu ikisi yeyüp içer
İlçiler geldi çü İrâna karîb
Virdi Behrâm işidüp mülkine zîb
Karşular memleket ucunda sipâh
Cümle begler ile yok arada şâh
-----
‘Âlemün toldı içi bâng ü nevâ
Oldı her kûşede ‘ıyş ile safâ
a Sâz u söz oldı kamu reh-güzerî
‘Ayş u nûş oldı hemânâ seferî
İrdi çün şöhret-ile şehre nigâr
Oldı râhına zer ü sîm-nisâr
Çokdı bânûları agır ile hem
Geldi yirine pes âyîn-i ‘Acem
Oldılar karşulayup la’l-feşân
La’l üzere yüridi serv-i revân
Tevseni pâyine hınna idi lâ’l
Aşınur lûluya basmagıle na’l
Döşediler yoluna hazz ü harîr
Saçdılar her harafa müşk ü ‘anber
Düşdi sâzendeler ögine revân
Nagme-ger kimi kimi raks-künân
Çün sarâya gelür ol suret-i Çîn
Karşular ‘izzet idüp şâh-ı zemîn
Saçılar saçup aña hüsrev-i şark
İtdi dür-dâne-i cevherlere gark
Tutdı cennetde çün ol Tubî-mekân
Oldı ol hûri-y-ile bâg-ı cinân
Sûr-ı esbâbına pes başladı şâh
Eyledi çeşn ü harab bir nice mâh
b Bezl idüp ‘âleme sîm ile zeri
Dökdi meclislere şehd ü şekeri
Toldı kâlâ-yı garîb-i-y-le sarây
Yer bulunmazdı iki kişi koya pây
Ger olup bâng-i rebâb ile felek
Geldi bülbül gibi ol bezme melek
Bezm zeyn itdi görür kût-ı revân
Oldı hayvân suyı kulmetde nihân
Sâkinüñ kalmadı sâkında çü tâb
Oldı âb ile tehî bâde habâb
-----
Zîynet-i bezm olalı kebk-i derî
Almaz oldılar ele gül-şekeri
Şerbet-i şehd olup arada sebîl
Mevc urup akdı mey-i nâb çü Nîl
Bülbüle bülbüli çün itdi sadâ
Toldı ‘âlem içi bâng ile nidâ
Akıdup agzı suyın meclise câm
Eyledi serv gibi sâkîi hırâm
Mest olur kor içine bülbüle baş
Râz-ı sâgar açılup eyledi fâş
Başladı şîveye sâkî-i zarîf
Nagmeger okıdı eş’âr-ı latîf
a Şevk-ıla şöyle içerler mey-i nâb
Gark ider bunları kim seyl-i türab
İzn virdi gidene şâh-ı cihân
Kaldı mahremleri şâh ile hemân
Gitdi anlar dahı şeh kaldı hemîn
Kıldı ta’yin mihir mevrid-i dîn
İtdiler ‘akd u nikâhı çü dürüst
Getürür yanına şeh dilberi cüst
Gördi Kayser kızınuñ çünki yüzîn
Kendüzünden geçüp unıtdı sözin
Gördügi yog idi bu resme nigâr
Serv-kadd gonce-dehen lâle-’izâr
Meyl idüp biñ dil ü cânıyla aña
Subha dek sürdi anuñ-ile safâ
Subh-dem eyledi dîvânını şâh
Tahtına çıkdı geyüp başa külâh
Bir ziyâfet ider ilçiye ki şâh
Görmedi mislini hûrşîd ile mâh
Sol kadar virdi aña sîm-ile zer
İtmez oldı ki zer u sîme nazar
Eyledi Kayser ile ‘ahd u karâr
-----
Kim olalar bir birine hisâr
b Ogul ata oluben ol iki şâh
Oldı bir ol iki mülk iki sipâh
Gönderür ilçi ol ‘âli-nijâd
Göricek Kayser olurhurrem ü şâd
**REFTEN-İ CİHÂN -PEHLEVÂN MÂNEND-İ RES LÂN**
**BE- MÜLK-İ HİNDUSİTÂN**
Dimiş efsûn-ger-i efsâne-nigâr
Sihr ile dürler idüp kilk nisâr
Kasd iderhusrev-i iklîm-i ‘Acem
Varuben Hinde dike anda ‘alem
Seyr idüp memleket-i Hindî temâm
Kendüye şehlerini eyleye râm
Hep ‘ayâr eyleme serverlerini
Sınayup gördü dilâverlerini
Bile nice ider ol kavm-i kıtâl
Kendüye anda bulınur mı hemâl
Fethine çâre nedür fikr kıla
Hîle ve erlik ile Hindî ala
Yedi mülküñ olicek derdine mîr
Kasd ider Hinde daâı şâh-ı dilîr
a Yerine Nersi yine eyledi şâh
Geydirür başına Behrâmî külâh
İlçiler suretine girdi hemân
Armagan hâzır idüp şâh-ı cihân
Emr ider kâtib alur deste kalem
İtmege nâme şeh-i Hinde rakam
Evvelâ nakş idüben nâm-ıhudâ
Yazdı ‘ünvânına hamd ile senâ
Vâcib oldur ne kadar var ise nâs
İdiler hazretine şükr ü sipâs
Pâdişehler kamu yanında zelîl
Birdürür kudretine peşşe vü pil
-----
Kimse virdügüne mâni’olamaz
Sa’y-ile virmedügini alamaz
Viren insâna kirâmât u cûd
İtdiren aña sürûşına sücûd
Oldı her bir eseri şâhid-i zât
Anuñ emr-i-y-le hayât ile memât
Yaradılmış kamu mahfi vü ‘ayân
Her biri varlıgını itdi beyân
Halk mahlûkdurur Hâlık odur
Halk merzûkdurur Râzık odur
b Her ki bir bilmez olur ehl-i cahîm
Hâmiye ehli alur içe hamîm
Bir dürür birligine itme gümân
Şâhid-i vahdetidür kevn ü mekân
Dimiş ey Hindüñ şehi göziñi aç
Gönder elbette baña bâc u harâc
Gönderür idüñ olunmazdı haleb
Gelmedügine nedür şimdi sebeb
Feyzuñi bir baña gönder zer ü sîm
Tîgdan başıñ ola tâ ki selîm
Düşmen idinme beni kendüñe sen
Olmaya pirehenüñ tâ ki kefen
Hışm ile Hinde çekem çünki sipâh
Nizeler ‘âlemi tuta çü siyâh
‘Alemi tolduruben tîg u teber
Mülküñi eyliyeler zîr ü zeber
Kalmaya kal’a ki olmaya harâb
Kalmaya kimse ki çekmeye ‘azâb
‘Avret ü oglan ola cümle esîr
Kalmaya kimsenede köhne hasîr
Mülk ü mâluñ ıla başıñ da gider
Hele ben saña didüm togrı haber
a Yaluñuz Hinde varup Rüstem-i Zâl
Eylemişdür defe’ât ile kıtâl
-----
Hind serverleri bulamadı nefer
Kıldı ol memleketi zîr ü zeber
Çünki andan degülem ben dahı kem
Hindülardan gele mi gönlüme gam
Pehlevânum baña yok şimdi nakîr
Terk-i tâc oldı baña zir-i serîr
Elüme çünki alam tir ü kemâñ
Varmadanhasm vire vehm-ile cân
Elüme çünki alam tîg u mecen
Gevşeni düşmenüñ ola kefen
Senden ulu şeh idi Hüsrev-i Çîn
Gitdi başı baña itmek-ile kîn
‘Alemüñ şâhiyidi Kayser-i Rûm
Turamadı baña itdüm çü hücûm
Darb-ı dest ile olup tâc-ı giyân
Olmuşum tîgum ile şâh-ı cihân
Cengde kimdir uzadan baña dest
Kim onuñ eylemeyem kadrini pest
Çü cihazum altımda cümân
Turamaz hamlesine pîl-i demân
b Benden ögrendi cihân halkı neberd
Görse kim tîgum olur zer gibi zerd
Benim ile bilüben rezm ü kemâl
Benden ögrendi cihân halkı cidâl
Cehl ile eyler iseñ ceng ü cidâl
Getürem başuna çok dürlü zevâl
Sözimi tutup olursañ baña yâr
Çalışayum yoluña leyl ü nehâr
Cümle Hindî ideyüm emrüñe râm
Şehlerini ideyüm saña gulâm
Nâmei böyle diyüp itdi temâm
Yazdı pes hirine temme kelâm
-----
Ne kadar var ise gâyet de dilîr
Bile yoldaş idünür şâh-ı serîr
Kodı her birini bir hidmete bes
Ki görüp itmeye vehm anları kes
Her biri kendüyi pinhân kılur
Kimi sâyis kimi har-bende olur
Bir kılâvuz oluben şâh-ı cihân
Hinde bu hayl-i-y-ile oldı revân
Hinde yakın varicek şâh-ı cihân
Gönderür şeng- ile bir peyk-i revân
Geldigin işidicek Hind şehi
Gönderür karşulamaga sipehi
Aldılar gitdiler ikrâmlar idüp
Vardılar Dehliye müddetle gidüp
Şöhret ile gelicek şehrine şâh
Kondurur ‘izzet ile anı sipâh
Pür olur et’amadan kondugı çây
Matbaha döndi hemîn sahn-ı sarây
Eyledi yeyüp içüp çünki huzûr
Gidüben vehmi tolar kalb-i sürûr
Şâh-ı şengül geyüben başa külâh
İtdi dîvân kıluban cem’-i sipâh
Encümen oldı gelüp çünki sipâh
İlçiyi da’vet ider yanına Şâh
Geldi çün şâh sarâyına karîb
Pîş-keşlerle virüp kendüye zîb
Çeküben pîş-keşin öpdi zemîn
Çıkarup nâmesini sundı hemîn
Başına kodı öpüp nâmei şâh
Okudur işüdüp incindi sipâh
Didiler kim kim ola şâh-ı ‘Acem
Ki bu vehm ile idüp nâme-rakam
b İ’tibâr itmeye göndere size
Bu berâberdür ölüm ile bize
-----
Şeh dönüp ilçiye pes kıldı hiâb
Eyledi hüsrev-i İrâna ‘itâb
Didi dîvâne midür şâh-ı ‘Acem
Diline geleni diye çü kalem
Şol sühan kim ider ruhsârı midâd
Diye mi anı olan ‘âlî -nijâd
Ululuk olsa nijâdında eger
Bize göndermez idi böylehaber
Bir kişi kim giye başına külâh
Her şehün kadrini bilmese günâh
Hind ne mülk idügün bilmedi şâh
Yokdurur sandı ola bunda sipâh
Gelür ise göre hâlini n'ola
Çînde bulmadıgını bunda bula
Bilmemiş neydügini pîl meger
Fark kılmaz ola ya nef’ ile zar
Sanur ola bizi ol hayl-i Tatar
Yok sanur bizde dahı tîg u teber
Sanmasun bir ok atup bizi döner
Cenkde biz iderüz sîne siper
Toludur Hindüñ içi pîl-i demân
Her biri leşkerimüñ şîr-i jiyân
Bunlaruñ san’atıdır ceng ü cidâl
Biri dönmez olur olursa kıtâl
Ne söz idi bu söz anuñ ki dir ol
Bize korkutmak ile mi bula yol
Raylar başlarına giyeli tâc
Virmediler daâı bir şâhaharâc
Öldürürdüm ya iderdüm seni lâl
Resmdür ilçiye yok lîk zevâl
Didi Behrâm ki ey şâh-ı cihân
Nakldür vâcib olan baña hemân
-----
Her ne kim didiyise Hazret-i şâh
Dimesem olur idi baña günâh
İder idi varicek baña ‘itâb
Ne ‘itâb eyler idi belki ‘azâb
Şâh-ı Hind itdi çü Behrâma nazar
Gördi kim lâyık u dîhîm ü kemer
Cüssede pîl ü şeca’atde çü şîr
‘Akıl ü hoş-sühan ü merd-i dilîr
Begenür gâyet anı şâh-ı cihân
Kasd ider alı koya anda hemân
b Virdi dîbâlar şemşîr ü kemer
Cevherî tâc u zer ü sîm u güher
Gönderür yine mekânına şehi
İledür menzile seyyâre mehi
**BEZM-İ ŞÂH-İ HİNDÜSİTÂN VÜ MUSÂRA’A-İ CİHÂN PEHLEVÂN**
Derc iden derc-i ma’âniye dürer
Şöyle nazm eyledi bu silke güher
Ki seherden turuban Hind şehi
Lâleveş başına geydi külehi
Bâgda serv gibi kıldı karâr
Çetr-i şâhı dutar üstinde çenâr
Bezm-i saz aldı gülistânda çü gül
Zeyn ider meclisini nukl ile mül
Virdi fer meclise gılmân ile hûr
Saçdılar şem’gibi her biri nûr
Yer yer oturdı gelüp çeng-nevâz
Her biri aldı ele nâz ile sâz
Toldı sâkiler ile bezm-i şerîf
Her biri sâde rutu şûh u zarîf
a Geldi memzûc u sürâhî vü kadeh
Kalb ola tâ zer u sîm ile ferah
Meclis esbâbı kamu sîm ile zer
Tâs-ı sakâ gibi pür câmı güher
-----
Geydi her sîm-beden gevherî tâc
Hûbluk memleketinden k'ala bâc
Gerd-i dibâlara baglandı kemer
Hüsn-i kadrini mezîd eyledi zer
İlçii meclisine da’vet ider
Kodılar anuñ çün kürs-i zer
Meclise geldi şükûhiyle çü şîr
Döşediler rehine çînî harîr
Saçdılar her yañadan sîm u zeri
Sîm ü zer ferşe döner reh-güzeri
Karşular şeh dahı bir niçe kadem
Geldi oturdı ser-efrâz-ı ‘Acem
Buldı şâh ile şeref kürsi-i zer
Kürsi ûanhtem idi şâh-ı güher
Gördiler hey'et ü sîmâda çü şîr
Begenürler anı sultân u vezîr
Yâl ü bâlına iderler çü nazar
Egdiler Hind dilâverleri ser
b Kadd ü kalebde görürler ki çü pîl
Rân-ı bâzûsı hemîn rûyına mîl
Döyemez niçesine bebr-i beyân
Turamaz cümlesine şîr-i jiyân
İtdi serverlere şeh dahı nazar
Begenür bunları ol ejder-i ner
İçilir şerbet olur devr-i temâm
Çekilür meclise ardınca ta’âm
Toldı hüsnîler ile sahn-ı sarây
Kim bulınmazd kaşık komaga çây
Mihr ü meh kurs olur bezm de nâm
Ol tabak güller ile sofra cinân
Yiyüp içildi çü götrüldi ta’âm
Seyl olup akdı ara yerde müdâm
Bahr-i yâkuta salup keştî-i zer
Yıgılur nûde gibi nukl ü şeker
-----
Gün gibi devr idüben sâki vü câm
Hûblar serv gibi buldı hırâm
Ney idüp nâle kılur çeng ü figân
Toldı avâze-i sâz-ile cihân
İçilüp mey çü çıkar başa şarâb
İtdi Behrâma şeh-i Hind hitâb
a Didi ey server ü serdâr ü dilîr
Cüsse de pîl vü seca’atde çü şîr
Cân u dilden seni sevdüm hele ben
Kıla bunda bizi terk eyleme sen
Yokdur oglum ki idem yerüme şâh
Hep senüñ mülk ü hazâyin ü sipâh
İki İrân kadarı var bu diyâr
Yedîbîn pâre yârer kal’ası var
‘Ayş u nûş ile idüp sayd u şikâr
Tâ şeref bula senüñ ile diyâr
Bir kızum var vireyüm anı saña
‘Ömrüñ oldukça du’â eyle baña
Anda hatm oldı cemâl ile kemâl
Yokdurur aña zamânında hemâl
İtdi Behrâm çü bu sözleri gûş
Şâd olup bir tolu itdi şeh nûş
Baş urup emrüñe oldum didi râm
Kıldı sevgend ile ‘ahdini temâm
Şâh-ı Hind oldı bu ma’niye ferah
Toldurup sundı aña yine kadeh
Nûş idüp didi ki ey şâh-ı cihân
Bir yaña olsa eger halk u cihân
b Dönmezem gam yemezem ceng iderüm
‘Alemi başlarına teng iderüm
Bilmedi kadrimi Behrâm-ı dilîr
Döyemez yoksa benüm pençe-i şîr
Göresin çün ola ey şâh-ı kıtâl
-----
Bulunur mı baña meydânda hemâl
Ya alıcak elüme gürz-i girân
Döye mi heybetüme şîr-i jiyân
Hüsrevâ olmıyıcak vakt-ı neberd
Kadrıni bildiremez lâf ile merd
Hele bir gün olalum seyre süvâr
Göre merdâneligimi bu diyâr
Göreler niçe olur erde hüner
Tutulur ya niçe şemşîr ü siper
Küşt-i girem bana her kim ura dest
Basup elbet iderüm kadrin pest
Bir zeber dest bul ey şâh-ı zemîn
Kadd-ü kâlebde ola pîl hemîn
Ki güreş dutam anuñ-ile fakîr
Ya beni ol ya idem ben anı zîr
Zûr u bâzumı göre halk-ı cihân
Uzada medhine her kişi zebân
a Var idi bir güreşür tâze cüvân
Pile beñzerdi mehâbetde hemân
Pîlden artuk idi eylese zûr
Her öginde yer idi bir nice gûr
Âhen olur idi destinde hamîr
Görmemiş mislini bu ‘âlem-i pîr
‘Azm-i rezm itse kaçana kim şehr-yâr
Esb çekemez pîle olurdı süvâr
Tîre ebridi degül idi beşer
Sâ’ika sanur idi savtını ger
Destinüñ her biri bir şâm∞-mecen
Regi a’zâsunuñ içünde resen
Agzı bir tüfte tenür idi hemân
Her biri dişlerinüñ nûk-i sinân
Burnı har-gâh u sütûn idi sütûn
Zâl-i zerri ide küştîde zebûn
-----
Bu kadar gövde ile işci vü cüst
Heft ile göre şeh olmaya süst
Da’vet eyledi anı mescide şâh
Geldi baş urdı şeh öñinde sipâh
Gördi Behrâm anı bir pîl-ı sütürg
Döyemez nicesine bebr ile gürg
b Bakamazlar bu yüzine şöyle mehîb
Döñdürür çarâa-geri arzı çü sîb
Vehm kılmadı görüp anı dilîr
Çekinür aña şikârına çü şîr
Bildi Behrâmı dahı pîl-i siyâh
Yâl ü bâlına oñat itdi nigâh
Gördi bir Rüstem-i dem ejder ü ner
Döyemez niçesine pîl ü hizebr
Nazar itdükçe olur vehm-i füzûn
Olmadan dert daâı oldı zebûn
Emr ider şeh soyınur ol iki meyl
Geldiler cüş ile meydâna çü seyl
Pehlevân yerine turmışidi şâh
Dest-yâri gibi pây öpdi sipâh
Dest urup çün yapışur o iki pîl
Sarmaşuben tolaşur san iki mîl
Zûrı bâzûya getürdi iki şîr
Oldı bir anlara bâl-i-y-ile zîr
Cûş idüp iki tarafdan iki seyl
Karışur birbirine Kulzum ü Nîl
Tutuban bir kesesin şâh-ı cihân
Sindurup yere ider anı hemân
a Çaldı tagıtdı idüp def’-i zebûn
Halk bildi kim idügini füzûn
Çekdi bir ayagını yanına pes
Asılur mahmil ile mânend-ı ceres
Kündesin anlamayup itdi hemân
Kaldı hayrân kaluban pir ü cüvân
-----
Def’i basdıgını ol pîli bu şîr
Hayrete vardı görüp şâh u vezîr
Sîm u zer itdiler üstine nisâr
Sîm u zerden olur eârâf hiûâr
Hil’at u tâc ile şemşîr ü kemer
Virüp itdi şehi tâcına güher
Bu güreş derdi di ey şâh-ı cihân
Bir güreşmekle ne fark ola cüvân
Güreşelüm iki kez dahı şehâ
Artık eksik kim ise kâhir ola
Yine el urdı silünüp iki dîv
Sarılup birbirine kopdı girîv
Oldı bî-cân çün iki ejder-i ner
Na’ralar urır idi mest-i hizebr
Kapdı başına çıkardı anı şâh
Fark üstinde tutar hemçü külâh
b Bahş idüp anda anı şâh-ı cihân
Kodı arkasınuñ üstine hemân
Döküben her biri bulut gibi ter
Toprak oldular olup zîr ü zeber
Yine silinüp urur çün şâh el
İntifâ itdi siyeh hemîl-i bel
Sedelemler ururıdı aña şâh
Bulamaz idi velî kaçmaga râh
Keşmiyândan çevirüp eyledi zîr
Loglamalar virüben itdi esîr
Tagıdur çünki câlib-i çenber ider
Bükdi bâzularını hemçü kemer
İledüp eñsesine destini cüst
Şeh kodı oldı idüphaûmını süst
Pes idüp öpdi pes önünde zemîn
Didi kim yirde el arkası hemîn
Baş urup geydi libâsın yine şâh
-----
Sevdi cân ile anı cümle sipâh
Yüki yetince içüp şâh-ı ‘Acem
‘İzn alup baûdı rikâbına kadem
Binüben vardı visâkına revân
Yatuben râhat olur serv-i revân
**SÜVÂR ŞODEN-İ ŞÂH-I HİNDUSİTÂN VÜ**
**MERDİ-NİM DEN-İ CİHÂN PEHLEVÂN**
Tevsen-i çerha çü mihr oldı süvâr
Bindi Behrâm-ile şeh tutdı kenâr
Çıkdı seyrâna bile cümle sipâh
Necm idi halk iki şeh mihr ile mâh
‘Âleme toldı sadâ-y-ıla sahîl
Gûş-ger ider idi na’ra-i pîl
Vardı meydâna vü ûaf çekdi sipâh
Didi Behrâma besâ lutf-ile şâh
Ke'y cihângîr ü cihândâr u dilîr
Zûr u bâzûda vü heybetde çü şîr
Cilve kıl cilve gehüñ oldı mesâf
Hind serverleri tâ kılmaya lâf
Göreler niçe togar anadan er
Tutulur ya nice şemşîr ü siper
Yâ nice olur imiş esb-i cemân
Tutulurmuş ya niçe şast u kemân
Tutulur elde niçe tîr ü kemân
Durulur saga sola nice nişân
b Pes çerâyendesini itdi cemân
Sandı görenler anı bâd-ı vezân
Şâh-ı şehbâz idi vü raâşi ‘ukâb
Hind serveler yanında gurâb
İbtidâ aldı ele tîr ü kemân
Urdı sagına vü solına nişân
Urd anıñ dahı sûfârına tîr
-----
Hayretde vardı görüp şâh u vezîr[*]
Bir okı ol atup şâh-ı cihân
Kıldı sûfârını birine nişân
Okına oldı yine okı siper
Olmadı k'o hamel-i haste-ciger
Halkalar eyledi meydânda nişân
Ki ala nîze ele şâh-ı cihân
Halkalardan çü zırıh geydi zemîn
Kıldı şeh nîze ile bir yere cîn[* ]
Âsiyâ gibi çevirdi anı tîz
Urdı senge idüben sengine tiz
Döymedi nîzesi zahmine hacer
Güzer itdi nitekim bizden eber
Gösterür bunlara çün lu’b-ı sinân
Aldı def’i eline gürz-i girân
İtdi perrân anı vâpesi devân
Kabzasından yetişüp tutdı revân
Âsmâna çıkıcak ebr misâl
Reşk ider çünki yire ine hayâl
Koyup anı eline aldı hüsâm
Gösterir lu’blarun cümle temâm
Âsmâna atuben tîg-ı revân
İnmeden aldı ele tîr ü kemân
Eyleyüp sür’atle rahş-ı demân
Zeyn üstünde turur elde kemân
Uruban râst-ı nişânına hedeng
Urdı pes kabza-i şemşîrine ceng
Yine vurdı sola vü saga nişân
Oturup zeyne nihân itdi kemân
Çaldı düşürdi atı na’lini hem
- ** Vezin bozuk**
- ** Çü: Çün**
-----
Sümm-i esbine irişmedi elem
At segürdürken inüp yine biner[* ]
Sür’atîle ki olur hayra nazar
Ne kadar var ise lu’bile hüner
Gösterir şâha şehi şîr-ciger
Âferîn eyleyüben itdi nisâr
Üstine her ne kadar genci ki var
b Oldı ol mâh ile yagmacı ganî
Hisse-dâr oldı şerîf ile denî
Şâd olup geldi her âyine emîr
Bile yanınca cihân-dâr-ı dilîr
Subha dek eylediler ‘ayş ile nûş
Demleri itdi yine mey gibi cûş
Mest olup itdiler ol gice huzûr
Şevk-ı dildâr ile pür kalbi sürûr
**MÜJDE KERDEN-İ VEZİR ŞÂH-I HİNDUSİTÂN**
**BE-CİHÂN PEHLEVÂN**
Şâh-ı şengül turuben subh meger
Gönderür kendi vezirine haber
Ki gelüp halvet ola şâha karîn
Biri ol ola biri şâh hemîn
Gelüben şâha du’â itdi vezîr
Yüz urup ayagına öpdi serîr
Didi ey hem-reh u hem-râz u enîs
Yâr-ı hem-zâd u vefâ-dâr u celîs
İledüp tâc ile Behrâma kemer
Eyledüm vâli-i mülk ile haber
a Kızuma virdüm iderüm aña sûr
Ki melikdür yaraşur hem-dem-ı hûr
Bu sözi işidicek itdi pesend
İrmesün devletüñe didi gezend
Vardı Behrâma du’â itdi vezîr
- ** At segürdürken inüp yine biner: At segürdürken yine inüp biner.**
-----
Didi ey lâyık-ı dîhîm ü serîr
Çok selâm eyleyüben sizlere şâh
Virdi taht ile libâsıyla külâh
Kasdı bu vâli-i mülk ide sizi
Anuñ içün size gönderdi bizi
Kızını virdi ki dâmâd olasın
Şâh olup memlekete şâd olasın
Kız degüldür ya peridür ya melek
Görmedi ancılayın mihri felek
âulk idelden berü dünyâyıhudâ
Gelmedi aña bedel mâh-likâ
Dâyim ol mâh-nikâb ile güzer
Yüzine bakmaga yok tâb-ı baûar
Gerçi ser-geştesidür mihr ile mâh
Bulımaz menziline perisi râh
Görse Havva tola kalbine hevâ
Diye yok hûride bu hüsn ü behâ
b Göricek sen anı ey şâh-ı cihân
Kulu olduguña yok hiç gümân
Hûblar gördüñ ola nice nice
Lîk ‘ömr oldur anuñ ile geçe
Vasfın işitmiş idi şâh-ı zemîn
‘Aşık oldı dil u cân ile hemîn
Her ki zen dost ola işide cemâl
Sabra kalur mı dahı anda mecâl
Didi şeh çünki kabûl itdi bizi
Başımuñ yüzimüñ üstine sözi
Lutf-ı zencîri bizi eyledi bend
İrmesün devlet ü ‘ömrine gezend
Bizi gurbetde idük kıldı ferah
İrmeye kalb-i şerîfine terah
Beni gurbetde garibsetmedi şâh
‘Ömrün ü devletin artursun İlâh
-----
Baña bu eyüligi çün eyledi şâh
Şâhdan istemezem genc ü külâh
Hükmüne râm ideyüm Hindi temâm
Eyleyüp şehlerini aña gulâm
Şehligün isemezem şahlıg aña
Lutf çok çok kerem eyledi baña
a Lutfunı şeh ne kadar itse mezîd
Farzdur arta ‘ibâdetde ‘abîd
Yüz urup pâdişehe eyle du’â
‘Arz kıl lutf ile bizden vü rızâ
Kemeri tâcı virüp gitdi vezîr
Varuben urdı yere yüz çü hasîr
Çün bisâ eyledi pes bast-ı kelâm
Neyise didi peyâmını temâm
Şâd olur işüdüben şâh-ı cihân
Çeşm-i esbâbına başladı hemân
Emr ider kim gele bir ehl-i salâh
Vakt-i meymûnda ide ‘akd-ı nikâh
İtdi mûbed gelüben ‘akdi temâm
İşidüp oldı ferah kebk-i hırâm
Şâd olur bu işe gâyet de sipâh
Bildiler Hinde olur şüst ü penâh
**ZİFÂF-I ŞÂH-I HİNDUSİTÂN VE DÂMÂDİ-İ CİHÂN PEHLEVÂN**
Olicek bir kişiye devlet yâr
Hâsıl olur ne murâdâtı ki vâr
a Buluban cümle hayâlat vukû’
Râmdur her ne işe itse şurû’
Pehlevânuñ çün murâdidi hasîb
İtmeden sa’y Hudâ kıldı nasîb
Şâh-ı şengül çalışup saçıla şâm
Çeşn-i esbâbını çün itdi temâm
Ne kadar varise mülkünde sipâh
-----
Sûrına gelmege emr eyledi şâh[*]
Şehrden haşra çıkup şâh-ı vezîr
Dikülüp hayme vü kurıldı serîr
Çetrden hîç görünmezd felek
Sâyebân olmış idi bâl-ı melek
Çâr-mîh eyledi sahrâyı veted
Perdeler itdi sabâ râhını sed
Başladı gelmege malîle menâl
Şol kadar kim idemez vehm-i hayâl
Toluben dest içi avâz-ı nefîr
Dutdı sahrâyı nihâlî-i harîr
Çıkuben tahtına oturdı çü şâh
Geldi şâdiliga ol sûra sipâh
Şeh yanında kodılar kürsi-i zer
Ki gelüp otura ol ‘âli-güher
a Gelicek burcine Behrâm çün mâh
Aldı encüm gibi ortaya sipâh
Çün şeref buldı mekin ile mekân
Oldı ferâunde zemîniyle zamân
Toldı pes meclis içi sâz ile söz
Yakılup ‘ûd olur bezm-i fürûz
Başladı eylemege nây-ı enîn
Kalmadı bezmde bir kalb-i hazîn
Dir cihân varlıgıdur çün bu nefes
Komañuz dilde hevâ-y-ile heves
Ceng ü kânûn idicek nâle vühh
Def kadar karşu geçüp sîni-i kâh
Hûblar raks uruban oldı cümân
Tîr olur kadleri ki kâh temâm
Kâh tâvûs gibi cilve-nümâ
Kâh gerdân idi mânend-i semâ
Çekdiler meclise enva’-ı ni’am
* **Sûrına gelmege emr eyledi şåh: Sûrına** **emr** **gelmege** **emr** **eyledi şåh**
-----
Yemeden içmeden incindi şikem
Kaldurup aşları çün geldi şeker
Meclise nukl virür zîb ile fer
Şekerî peyker ile toldı zemîn
Oldı san bezmüñ içi hâne-i çîn
b Başladı devri yine sâki vü câm
Hûblar her tarafa kıldı hırâm
Oldı memzûc çü memzûc ile pür
Lûlesi bezme döker la’l ile dür
Mest olup bülbüliden gitdi karâr
Şevk ile itdi terennüme çü hezâr
Başladı açıluban söylemege
Sâgari bûs u kenâr eylemege
Yinüp içülür olur bezm temâm
Gitdiler meskenine hâss ile ‘âm
Şâm irüp çünki olur vakt-i visâl
Kalmadı sabra dil-i şeh de mecâl
Şâhı destûr iledüp ‘izzet ile
Savlet-i hassa girür rağbet ile
Gördi şeh menzilini ‘adn-i berîn
Virmiş ol burca şeref mâh-cebîn
Karşuladı şehi ol serv-i revân
Saçdı sîm u zeri çün berg-i hazân
Virdi destûr el ele gitdi hemîn
Kaldı Behrâm-ile ol sîm u serîn
Dest-bûs eyleyüp ol gonce-dehen
İtdi gül desteye ûan sûde hemen
a Şeh dahı öpdi nigâruñ lebini
Okşadı germ oluban gabgabını
Kıldı çün ref’-i şehenşâh-ı nikâb
Gün yüzünden sanasın gitdi sehâb
Bir melek gördi ki yok yirde nazîr
Görmedi beñzer aña âlem-i pîr
-----
Cebhesi mâh idi vü kâşı hilâl
Zeyn kılmış mehini nokta-i hâl
Çeşm-i cemmâşi ider gâret-i cân
Dil ider gamze-i gammâz-nişân
Dil külingine atup zülf-i kemend
Gör ne şahbâzdur itmiş anı bend
Ne hümâ sâyedür ol zülf-i siyâh
Eyledi dilberi dilberlere şâh
Kâküli tûg idi kaddi sinân
Hûblar içre ‘alem gibi ‘ayân
Çeşm-i sûzen gibi teng idi dehân
Çün ebr kirpigi sertîz ü revân
‘Arızı şem’-i şebistân-ı cemâl
Beñzemiş sûhte pervaneye hâl
Deheni goncesinüñ içini dür
Eylemiş şebnemi sâfi-y-ıla pür
b Çâh-ı Bâbil idi çâh-ı zekanı
Dest-res olmasa zülf-i reseni
Göricek oldı şehenşâh-ı dilîr
Zülf zincîrine çü şîr-i esîr
Elini öpdi vü sürdi yüzine
Baûuben bagrına aldı dizine
Yapışup zülfine öpdi lebini
Okşadı germ oluban gabgabını
Görmemiş idi anuñ gibi nigâr
Göricek kalmadı kalbinde karâr
Hall idüp lutf ile ‘akd-i kemeri
Dügmesin çözüp açar sim-beri
Gümüşhyîne idi sîne hemân
Anda ‘aksini görür şâh-ı cihân
Boyı serv ol iki pistân iki sib
Serv virdügi semer lîk ‘acîb
Câme-h[v]âbına iletdi anı şâh
Deste-i gül idi sarıldı güyâh
-----
Gerçi ‘üryana degül resm-i kemer
Sâk-ı sîmîni veli dilber eder
Şöyle germ eyledi cünnâlu büjûl
Kâdir olsayıdı eylerdi hülûl
Nîfesi gitdi vü nâf oldı ‘ayân
Aşikâr oldı şehe genc-i nihân
Bedeni ak idi gâyetde çü ‘âc
Nâf-ı sâfiydi çün câm-ı zücâc
Ter ü tâze vü latîf idi zibâr
Tolu gül-berk ile yüz yasdugu var
Virmemiş kîl dahı mirâte keder
Görinür yüz olına çünki nazar
Sîb idi olmuşidi lik dü nim
Bula ûıhhat añı görmekle sakîm
Şâh idi nigâr oldı kemân[*]
Eyledi cânını tîrine nişân
Zahm-vâr oldu çü tîr ile kemân
Hokkadan la’l-i müzâb oldı revân
Dökilüp la’l tolar lûlû-yı ter
Olur âmîhite san şîre şeker
İkisi dahı bulur çünki murâd
Diller asûde olur cânları şâd
Subha dek izleri ‘ayş oldı müdâm
Birisi râgıbidi birisi râm
**GEŞTEN-I BEHRÂM Zİ BER DEST-İ AN PİL-İ MEST-RÂ Kİ**
DER NEZD-İ KÛH-I KÂF PEST Ü Bİ-KADR BÛD
Urdı dem çünki seher bâd-ı sabâ
Nâfe-rîz oldı demiyle hevâ
Pes şeker-h[v]âbdan uyandı dilîr
Felek olmış meh ile gördi serîr
Bagrına basdı yine itdi kemân
Kıldı cân ol dahı tîrine nişân
- Hece eksik
-----
Devlet anuñ ki aça çün gözini
Göre çok sevdügi yâri yüzini
Kendüzi uyuya bî-dâr ola baht
Gele asan aña her iş k'ola saht
Hûbdur yâr ile ‘işret seherî
Dilde andan ola sevdâ eseri
Leb-be-leb sîne-be sîne olasın
Vuslata irişesin kâm alasın
Biri birinden alup zevk ile kâm
İkisi daâı bilür çünki müdâm
Nâz ile kalkup iki serv-i sehi
Lâle-veş başa giyerler külehi
Saçdılar güllerine tâze gülâb
Ki tutar tâze güli çün ola hâb
a Düzinüp kuşanup ol sûret-i çîn
Kendüyi hûriye döndürdi hemîn
Geldi ortaya yine sâz ile söz
Yandı ‘avd oldı yine bezm-fürûz
Yine ni’met çekilüp geldi şarâb
Dükilü bezmde nukl ile kebâb
Çün kadeh aldı ele şâh-ı cihân
Ayag üstine turup serv-i revân
Kavşurup el turuban ‘izzet ider
İçicek sundı lebi nukli şeker
Şevk ile çekdi mehi yanına şâh
Ki öpüp sînesin okşar idi kâh
Dest-bâzî idicek zülfi-y-ile
Nâfe-i çîni virür zülfi yele
Böyle ‘ayş eyler iken mâh ile şâh
Girdi serv katına bir pîl-ı siyâh
Kûh-ı Kâf idi sanasın nice pîl
Kim görür ise sana her yanı mîl
Her dişi remh-i kazâyıdı hemîn
-----
Ditrer altında yüriye çü zemîn
Beñzemiş ejdere hortumı hemân
Diyesin yüriyecek kûh-ı revân
b Gûşınuñ her biri bir çerh-i siper
Siper-i çerh ola mânendi meger
Agzı bir gâr idi tîre vü teng
Gülhan idi vü döşenmiş içi seng
Gözihteş idi kuh üzre cümân
Geh’ayân olur idi gâh nihân
Bend ü zencîrini kırmış idi mest
Virür idi der u dîvâre şikest
Mest idi eylemeden nûş-ı şarâb
Nereye ugrasa eylerdiharâb
Pîl-bânhutmaga eylerdi hazer
Döye mi ejdere varmaga ciger
Şâh karşu yüridi na’ra- zebân
Hâzır eyledi ele gürz-i girân
Başına anuñ urup gürz-i girân
Yıkılup virdi pes ol ∂arb-ile cân
Pîlhorâumunı sulân-ı zemîn
Nâv-dân eyledi magzına hemîn
Yapışuphorâumına eyledi zûr
Sürüdihaşra anı şîr çü gzr
Çıkarup evden anı serv-i sehî
Bıragur ûokaga çün müşk-i tehî
a Geldi oturdı yine bezmine şâh
Elini öpdi sürüp yüzine mâh
Ol sürzr-ile çeküp bâde-i nâb
Beng-i neşaâ-ile yine açdı şarâb
Çünki bu nev’i hüner eyledi şâh
Âferîn itdi aña mihr ile mâh
Gören işiden ider şâha du’â
Güşte yol üzre yatur ejderhâ
-----
Oldı hengâmeler üstünde hemân
Üşdi ol püşteye pîr ile cüvân
İşidüp şâh te’accübler ider
Gönderirhüsreve çok sîm-ile zer
İdüben seyr anı bir hefte temâm
Geldi görmege anı mîr u gulâm
**‘AZM-I VAÛAN-Ih[v]İŞ KERDEN-I PEHLEVÂN VE**
**KÜŞTEN-İ GERGEDÂN**
İden efsâne-i dîrînei yâd
Kıldı serpûşhabakdan çü küşâd
Didi bir yılhuruban şâh-ı ‘Acem
‘Ayş idüp sürdi nigâri-y-ile dem
b Yine yâdına gelüp taât-ı Kiyân
Kaûd ider kim ola İrâna revân
Râzını eyledi dil-dâre ‘ayân
Şâh-ı Hinde ider ol daâı beyân
Bildi Behrâm idügini anı şâh
Şâd olur işidüben cümle sipâh
Ne kadar var ise gencînede zer
Kıymeti tâc-ı girân-mâye güher
İledüp kıldı ayagına nisâr
Şol kadar kim yogidi hadd ü şümâr
Şükr idüp didi ki ey Nûr-ı Kiyân
Buldı zâtuñla şeref uşta bu mekân
Uşta mülk uşta hazâyin u sipâh
Âlet-i harb u matâ ya vü külâh
Nem var ortada benüm cümle saña
Bakdugum yüzüñe yetmez mi baña
Tek koyup gitme beni kılma hazîn
Sensüz olamazam ey şâh-ı zemîn
Didi Behrâm ki ey şâh-ı zaman
Zâte lâzım gibi diraht-ı vatan
Severüm cân ile ben dahi şehi
-----
Bendesidür kamu İrân sipehi
a İtdi bir bu iki iklimi hudâ
İdeyüm şâha mekânımda du’â
Zahmet itdük size ey şah-ı cihân
Olalum mülkümüze biz de revân
Şol kadar eyledük ey şâh-ı kerem
Gelmez oldı ki hayâlüme ‘Acem
Lîk korkum budur a’dâ işide
Gelüp İrânı yaka bir iş ide
Ayag altında kala mâl u menâl
Cümle halkuñ gele başına zevâl
Esem olam baña Hak ide ‘itab
Hazret-i Hakka bulunmaya cevâb
Kıl mahur yâd u gam ey şâh ‘aceb
Olamazam bu kadar kana sebeb
Yâd ayak basa gire mülke çün el
Râhat olup ne huzûr eyliye el
Serzeniş eylemeden halkı cihân
Varayum mülküme ey şâh-ı zamân
Bizi unutma du’â eyle müdâm
İdeyim ben de senâ subh ile şâm
Sıla eylemege bu serv-i sehi
Göndereyüm kapuña gâh gehi
a Nâgehân düşmen olur ise ‘ayân
Baña tenbîh kıl ey şâh-ı cihân
Göresin kim neler eyleyem aña
Daâı kaûd itmeye bir hasm saña
Sûr-ı emr itdi bu şâdilıga şâh
‘Ayş u nûş itmege başladı sipâh
Hind mülkün idüben zeyn temâm
Her kişi aldı ele câm-ı müdâm
‘Âlemeholdı yine bâng-i rebâb
Su-be-su seyl oluban akdı şarâb
-----
Şöyle zeyn eylediler şehrün için
Oldı her kûşesi bir hâne-i çîn
Şol kadar saçdı zeri şâh-ı zemîn
‘Ar ider oldı gedâ itmege çîn
Yidi gün eylediler ‘ayş-ı müdâm
Yatup uyumak olur halka harâm
‘Ayşdan fârıg olup şâh-ı cihân
Didi destûre ki sen dahı hemân
Hâzır ol şâh-ile hem-râh olasın
Her ne hıdmet buyurursa kılasın
Hind serverlerini eyle güzîn
Yalıñuz gitmeye tâ şâh-ı zemîn
b Yolda ne var idügün kim ne bile
Hele yekdür ise oldıgı bile
Ne kadar gerek ise mâl u menâl
Yürü var defter idüp gençden al
Hep tehi olunur çün berk-i râh
Binüben mülkine ‘azm eyledi şâh
Gönderi çıkdı şehi Hind şehî
Bile yatınca cemi’î sipehi
Şâha şengül ider enva’ile pend
Eremiye dolaşa tâ ki gezend
Bile yatınca gider hayli zamân
Dönderür yine şehi şâh-ı cihân
Kıldı çok pend nigâre dahı şâh
Elin ayagın öpüp eyledi âh
Virüben dilbere çün sîm ile zer
Hatırın kıldı teselli vü düner
Düşüben deşte gider şâh ile mâh
Gözedür anları esrince sipâh
İdüp at üzere gehi bûs u kenâr
Dest-bâzılar iderler iki yâr
Her ne yerde ki göre çây-ı latîf
‘İşret eylerdi inüp şâh-ı zarîf
-----
a İşi ‘ayş olmuş idi subh ile şâm
Yâr yanında vü destinde müdâm
Sâz u söz idi yiyüp içmek idi
‘Ayş u nûş idi konup göçmek idi
Yâr pehlûda vü baş ola çü sag
Tag üstinde olur kişiye bâg
Yâr her kime ki ola münis-ı râh
Serv olur ayagı el ise giyâh
İrdi bir kûha ki mânend-i felek
Yol bulamaz aña illâ ki melek
Mesken-i dîv idi vü mâr min-i cân
Geçmege korkar idi bâd-ı vezân
Gergedânlar tolu her biri çü kûh
Belki yok pîlde ol denlü şükûh
Geldi ol kûha ki eyleye güzer
Pişvâ didi ki ey ejder-i ner
Maksada togru durur gerçi bu râh
Hatarı çok gidemez lîk sipâh
Bunda bir gergedan idindi vatan
Vehm ider adın anup Çîn ü hoten
Şâh olmuş sanasın çarha sütûn
Zerrece gelmez aña pîl u heyûn
b Haml-i hâmil-i ‘anber aya nazîr
Seng-lâi sümi eyliye fazîr
Kûh yanında anuñ hem-çü hebâb
Pîl başında çü kûh üzre zebâb
Şâh üzre dizilür bir niçe pîl
Andan olur olıcek nev’i ‘alîl
Şâh san pîl idi sîh-i kebâb
‘Akıbet hâlin ider pîl harâb
Şeh didi gergedan olursa hezâr
Dönmezem vehm idüben yirde ne vâr
Elüme çünki alam tîr ü kemân
-----
Gâvi-deşti gelür ol baña hemân
Yüri Allâh ile ol togrı yola
Ne kaderlendiyise olan ola
Oldılar böyle diyüp yola revân
Aldı Behrâm eline câcı kemân
Kavs-ber-kavs-ı kuzah idi hemîn
Siper olmaz okına çerh-i berîn
Her okı harbiyidi senge geçer
Bir idi sîne-y-ile aña siper
Giderek üstine ugradı sipâh
İdinürler şehi vehm ile penâh
a Gördiler anı mehâbetde mehîb
Tuli vü ‘arzı nihâyetde ‘acîb
Gösterür hasmını çün râh-nümây
Karşular anı elinde ok u yây
Pek tutup kabzını toldurdı gümân
Koltugı altın ider râst-ı nişân
Müşte peykân irüşür gûşına ger
Gözedür tu’ma idinmege ciger
Râst kondı cigerin eyledi çâk
Oldı bir zahm ile üftâde helâk
Baş üstine yıkıldı çü heyûn
Sançılup şâyire oldı sütûn
Öldürüp anda anı göçdi hemân
Şâhını kesdürüben aldı nişân
Sa’uy idüp ol yolı şâh eyledi mâk
Buldıgı dâm u dedi kıldı helâk
Gâh destinde gümân gâh kemend
Kimin öldürdi kimin eyledi bend
Geçüben kûhı irür deste çü şâh
Secde-i şükr kılur cümle sipâh
Dutup İrân yolını oldu revân
İrdi serhaddine sultân-ı cihân
-----
Mülk-i serhaddine irişdi çü şâh
Şâd olup karşuladı şâh u sipâh
Pây-tahta varup i’zaz ile şâh
Tahtına çıkdı geyüp başa külâh
Şeh kudûmıyla olur halk ferah
Kimsenüñ kalmadı kalbinde tarah
Yine İrâna tolar ‘ayş u neşât
Döşenür yine mecâlisde simât
Zeyn ider bezmleri nukl ile câm
Bir olur bâde-keşe subh ile şâm
Cism-i bî-cân idi ‘iklîm hemân
Geldi şâh gelmesi-y-ile yine cân
Mürde cism idi cihân buldı hayât
Şükre uzatdı lisânını nebât
**EFRÂHTEN-İ BEHRÂM-İ GUR SER-KIBÂB-I GÜNÂGÜN BE ‘AYYUK**
Dâyımâ nakş iden envâ’-ı hayâl
Şöyle nakş eyledi yazdukda misâl
Geldi İrâna çü ol Pûr-ı Kiyân
Buldı anuñ ile şeref mülk-i mihân
Toldı İrânun içi bâng-i rebâb
Akdı her ravzada su gibi şarâb
a ‘Ayş u nûş ile geçüp yaz u kışı
Gülmek oynamak olur halkuñ işi
Gün gibi taâta çıkup şâh-ı cihân
Başladı dâd-ile üstâde hemân
Bir niçe gün idüben ‘adl ile dâd
Mülkü abâd ider vü dilleri şâd
Güz geçüp irmiş idi savlet-i dey
Başladı toñmaga memzûcda mey
Kalmayup meş’ale-i mihrde nûr
Mâh-ı kandîline irişdi fütûr
Bâg u râguñ koyuban seyrini zâg
Gencveş günci kutup itdi ferâg
-----
Geydi sincâbını fertût-ı felek
Reşk ider tâbedeki mürge melek
Oldı her âb-ı revân üsti memerr
Ferş-ı mermer düşedi devr meger
Nâmıye oldı zemîn içre nihân
Tâ ki dey şiddeti itmeye ziyân
Tâk-i rahmında dahı bezr-i nebât
Gelmemiş nutfe gibi aña hayât
Kûh-ı küncinde peleng itdi hemîn
Rûbehüñ olmaga kürkini hemîn
b Konacak yer bulamaz oldı tuyûr
Mîşede ded idemez oldı huzûr
Menzilin mârun idüp seyl-i harâb
Mûş küncinde olur garka-i hâb
Tâb-ı sermâ ki komaz nârda tâb
Âbı seng eyler ü sengi ider hâb
Toldı berf u yah ile kevn ü mekân
Döndi yahdâne bürûdetle cihân
Vakt-ı ‘ayş idi degül sayd-ı gehi
Zevk ider şâh tagıtdı sipehi
Aldı çünkim yedi iklîmi temâm
İşi ‘ayş oldı şehüñ subh ile şâm
Ceng ü âşûbden oldı çü halâs
Meh-likâlarla ider sohbet-i hâs
Ol kış ilçi saluben itdi taleb
Kim kızını vire sultân-ı ‘Arab
Virdi nîk-’izzet ile mihre mehi
Şâh dâmâd idüben Mısr şehi
Çıkarur hüsn ile bir meh dahı ad
Lâle ruhsâr u Minû-Çihr-nijâd
İrs-ile dikmiş idi aña mirât
Nîk-nâm idi vü ma’mûr-ı cihât
a İşidüp anı nikâh eyledi şâh
‘Ayşda hem-dem olur şâh ile mâh
-----
Mülkine kasd idüp ide deyü cenk
Vehm idüp hem kızını virdi Firenk
Kaçup anı dahı zevk eyledi şâh
Her gice hem-demi bir hal’at-ı mâh
Dürlü dürlü olıcek at’amalar
Ta’m her birinüñ olur çü şeker
Dâyımâ gül-şeker olursa gıdâ
Şübhe yokdur bulamaz zevk ü safâ
Ni’met-i envâ’ile hoşdur çün ola
Ki virür her biri bir dürlü safâ
Hasr-ı ‘âciz işidür çünki hemân
Mutlak olan başına şâh-ı cihân
İstedügiyle çü ‘ayş ide kişi
‘İydi nevrûz ola yaz ola kışı
Dâyimâ binilen olursa Burak
Esb-i reh-vârda isteye mezâk
Elde bir câm hura çünki müdâm
Olur içene içindeki harâm
Kasd ider kim yiye bir hûb-makâm
İde tâvûslar içinde hırâm
Her biri cilve idüp ola cümân
Ola her gûşesi gül-zâr-ı cinân
Kasr-ı cennet gibi zeyn ola kusûr
Ravzası pür ola gulmân ile hûr
Âb-ı kevser ola gülzâr-ı behişt
Taş derhâk ola müşk-i sirişt
Her dırahtı vire bir dürlü semer
Her semer ola ‘uzûbetde şeker
Belki her birisi bir Sidre misâl
Müntehâ ola vire bâga cemâl
Çekile sûr aña gâyetde bülend
Düzd irişdirmiye vehm ile kemend
Bâmına irmiye şâh-bâz-ı hayâl
-----
Kullesi hem-seri olmaya hayâl
Kapusı tûc ola vü halkası zer
Çevrüle üstine şeddâdî kemer
Buldılar pes şehe bir ehl-i kemâl
Hendesi bilmede yok aña hemâl
Hûb- mi’mâr idi ressâm idi hem
Hûş-mühendis idi kassâm idi hem
San terâzû idi dikkatde gözi
Hikmet-âmûz idi mecmû’sözi
a Nakş-perdâz idi pür-kâr hemân
İki barmagıyidi itse nişân
Ne kadar var ise envâ’-ı nukûş
Yazuben eyler idi resm u hûş
Sinnimâr ile olup niçe zamân
Hıdmet itmiş idi ustâde cihân
Kasd iderse yapa şeddâdî- makâm
Şöyle kim sana gören Dârü's-selâm
Çünki tasvîr yaz emâni-i çîn
Göricek zinde sana anı hemîn
Kasd kılsa yapa gerdûne nazîr
Seng ile âhen elinde çü hamîr
Çün mukarnas eve kırtas ola seng
La’l sana gören ile vire reng
Hem dıraht işini işlerdi garîb
Kim du’a eyler idi görse habîb
Tîşe vü başda üstâd idi ol
Zûr u bâzûda çü idi ol
Didi maksûdın aña şâh-ı ‘Acem
Emr kıldı ala destine kalem
Bildi makûûdını resm itdi hemîn
Tâ ki resmini göre şâh-ı zemîn
b Begenür resm görüp şâh-ı cihân
Ol yapar bildi murâdınca cinân
-----
İhtiyâr eyledi bir hûb-makâm
Ki görüp reşk kıla Dârü's-selâm
Sel-sebîl idi suyı âks ‘abîr
Agacı Sidre vü hazrâsı harîr
Mürde içse suyını vire hayât
Bula ölmelü olan hasta necât
Suyını ko ki hevâ-sı-y-la hemân
Pir-i fertut ola bir tâze cüvân
Bir yerüñ çünki olup yeri şerîf
Ola âbı vü hevâsı da latîf
Nedür ol cennet olur tâk u sarây
Sâye har-gâh ola çün hûb ola cây
Yeri rıf’atde sipihr ile sivâ
Her tarafdan tokınur tâze hevâ
Nazar itdükçe gider medd-i basar
Heftelik yol görinür olsa nazar
Cümle târâf açık hâyili yok
Göz açıklıgı temaşâ-gehi çok
Buldı bir ferah-i ferahda zamân
Urdı bünyâdını sultân-ı cihân
a İtdi kurbanlar ol şeddâdî dırem
Toldı ihsân ile mülk-i ‘Acem
Bir binâ yapdurur ol şâh-ı zemîn
Kendüsi sandı görüp çarh-ı berîn
Yapılup çıkdı çün ol sûr-ı bülend
Asdılar üstine nîk-pâre perend
Oldı çün burcu vü bârûsı temâm
Geldi yüz sürüdi gayretle ‘amâm
Yapılur kaleleri hâre ile
Zeyn her kullesi seyyâre ile
Kullesi oldı hevâle felege
Bâmı mesken idi dâyim melege
Şöyle kaluñ yapılur seng ile sûr
Çalınursa işidimez idi hûr
-----
Yapdı her dilbere bir kasr-ı latîf
Ki vücûd-ı-y-la anuñ ola şerîf
Yapılup çün yapusı oldı temâm
Soyıyup her birisine kodı hâm
Nice câm idi safâda çü güher
Virmemiş hâdisenüñ seng-i keder
Oldı her câm güneş gibi münîr
Olmaz idi gicede mâh nazîr
b Sırçası âyîne-i gitî-nümâ
Ziynet-i kalbe virür zevk u safâ
Abanos idi derî mantar-ı ‘âc
Sakf altun idi vü sath-ı rihâc
Suffesi her birinün ‘adne karîb
Buldı her kûşesi bir resm ile zîb
Sandal u ‘ûdi idi hep tahtaları
Zeyn kılmış idi mismâr-ı zeri
Zerreler kimisi sîm ü kimi zer
Hıyre olur idicek çeşm-i nazar
Kabları yapdı çü eflâk-i ‘azîm
Hiştuñ biri zer ü birisi sîm
Havz ider suffelerüñ öñine hem
Ki müretteb ola destûr-ı ‘Acem
Sîm idi havzı şâdırvân-ı zehâb
‘Ayşa vü nûşa virür şevk-ı şegâb
Her kemer kavs-ı kuzah idi hemân
Nâzirüñ kaddini eylerdi kemân
Taklar bâmını kurşunladı hem
Yagicek tâ ki nüfûz itmeye nem
Kâr-ger-i kâr-gîr işini temâm
Eyleyüp eyledi arâste-i bâm
b Kıldı nakkâşlar içini nigâr
Hâne-i çîne döner sakf u cidâr
-----
Çünki nakkaş idi işi tezhîbi beter
İtdi taûvîr-i nüvîsende âaber
Ne kadar var ise eşkâl-i ‘acîb
Resmini eyledi üstâd-ı lebîb
Her birine virüben reng ü âırâz
Oldı envâ’ına elvân birâz
İtdügi işleri ol şîr-ı jiyân
İtdi tasvîrini üstâd-ı cihân
Buldı her cânibe yol âb-ı Fırât
Havza vü çeşmelere geldi hayât
İtdi fıskıyyeleri kasr-ı cinân
San gül-âb idi akan âb-ı revân
Hâs mermerle döşenmişdi memer
Kenti her birinüñ sîm ile zer
Çü temâm oldı gidüp şâh-ı cihân
Göricek şekk idüben sandı cinân
İtdi dilberlerini şâh-ı cihân
Ol sadeflerde dürer gibi nihân
Menzilin buldı çü seyyâreleri
İtdiler âyineler hâreleri
a Her biri meskeni renginde harîr
Geyüp ol reng ile zeyn itdi serîr
Hâne-i esbâb dahı her ne ki var
Cümle ol reng ile olmuşdı nigâr
Kankı kasra ki vara şâh-ı cihân
Giyer ol renk libâsını hemân
Ol gice anda sürüp zevk ü safâ[*]
Gösterirdi aña âyin-i vefâ
Yedi günde idüben devri temâm
Yine başlar idi ol serv-i hırâm
Deyre dönmiş idi her kasr hemîn
Sanma beñzer içinde büt-i Çîn
- Sürüp : Sad ile yazılmış.
-----
Yokdurur bütde kemâl ile cemâl
Vardur anlarda cemâl ile kemâl
Yokdurur bütde leâfet ile hân
Bunlaruñ her birisi serv-i revân
Toldı hûrîler ile çünki kusûr
Kalmadı buldı kemâlini kusûr
San sanem hâneyidi hânları
Büt-ı Azer idi cânânları [*]
Gül-i gûyâ ile şimşâd-ı revân
Eyledi sahn-ı gülistânı cinân
b Gül idi her nereye olsa nazar
Laleyidi nereden olsa güzer
Oldı cennet içi hûr ile pür
Her biri lutfda bir dâne-i dürr
Dâmeninden oluben müşk-i demân
Nîfesi her birinüñ nâfe-feşân
Buldı kevkebler ile zeyn-i cinân
Âsmân oldı zemîn yer âsmân
Toldı micmer gibi ‘ûd ile nühûr
Her biri eyledi bir yerde huzûr
Gördi rızvân anı germ oldı temâm
Cenneti terk idüp itdi aña cân
İtdi cârû aña zülfîni peri
Toldı her bâguñ içi kebk-i deri
‘Arz idüp her biri bir dürlü cemâl
Eyledi meskenini ‘adn-misâl
Çekilüp dâmen açıldıkça büjûl
Şâd olurdı gören olursa melûl
Matla’-ı şems idi her menzil-i hûb
Lîk anda yine eylerdi gurûb
Heft-seyyâre ile heft-felek
Zeyn olur niteki gerdûn u melek
- San sanem håneyidi hânları: San sanem hâneyidi vü hânları
-----
a Şem’ler virdi şebistânlara nûr
Oldı pervâne görüp anları hûr
**BEZM - ARÂSTEN-İ BEHRÂM ŞEB-İ ŞENBİH**
**DER-KÜNBED-İ MÜŞK FÂM**
Şeb-i şenbîhde ki kadr idi hemân
Kasr-ı müşgîne gider serv-i revân
Turra-i şeb oluben müşk-feşân
Hokka-i nâfeye dönmişdi cihân
Hızr idi istemege Âb-ı Hayât
Oldı ol kasr aña gûyâ zulümât
Çeşme-i cân bulup itmege nûş
İtdi kanı mey-i tâze gibi cûş
Nûr-ı zulmetde bulunmasa eger
Kimse ol renge ider miydi nazar
Geydi ‘abâsı libâsın şeh-i şark
Gicede mehden olunmaz idi fark
Geydügi başdan ayak cümle siyâh
‘Anberin câme idi müşk-i külâh
Gâliye fâm oluben virdi selâm
‘İzzetiyle turuben Tûbî-hırâm
b Karşuladı idüben işve vü nâz
Kadr-i muhyine olur zülf-tırâz
Mihr idi lîk sehâb içre nihân
Tal’at-ı lem’ası amma ki ‘ayân
Zeyn idüp berk-i benefşe semeni
Sûsen ârâyiş ider yâsemeni
Yokdur elvânda mânend-i siyâh
İtdi takdîm anın içün anı şâh
Siyeh olmasa idi zülf ile âl
Hüsne virür miyidi bunca kemâl
Gerçi tîre görinür müşk-i Hoten[*]
Kadrini kıymetin anuñ göresin
- a Görinür: Görünür
-----
Yiri geh sînede vü başda gehi
Fark ile sîne dür ârâm gehi
Zeyn ider mushafı görince midâd
Kadr-efzûn olur oldukça sevâd
Kara taş içre olur la’l nihân
Cevhere tîreligi lîk nişân
Cümle elvâne eger olmasa şâh
Ka’benüñ ortası olmazdı siyâh
Mûmiyâ tîredür ey ehl-i nazar
Tâzeler haste ola çünki ciger
a Yesirüñ oldıgı çün reng-i siyâh
Buldı sübha oluben ‘izzet ü câh
Elin eline alup oldı revân
Dil-berüñ tahtına sultân-ı cihân
Abanos idi serîri de siyâh
Çıkdı oturdı şehinşâh ile mâh
Getürüp ortaya nukl ile şarâb
Def’î kebk ile tezerv oldı kebâb
Bir iki kerre ki devr eyledi mey
İstedi şâh-ı cihân bir bat u ney
Mutrıb-ı hûş-nefes ü hûb-hısâl
Ele sâz aldı vü ‘arz itdi kemâl
Başladı itmege feryâd u figân
Eyledi dildeki esrârı ‘ayân
Germ ider çünki şehi bâde vü sâz
Eyledi destini çün zülf-i tırâz
Şevk ile mâhı ider bûs u kinâr
Başladı şîve vü kınnışa nigâr
Gitdi seyyâreleri oldı nihân
Mâh ile kaldı hemîn şâh-ı cihân
Sarmaşup yatdılar oldı ki h[v]âb
Şâh idindi lebini nukl u kebâb
b Tokınup sînesine ol iki sîb
Cümle a’zâsı ider nâz u firîb
-----
Emişüp koçuşurak didi nigâr
‘İzzü ikbâl ola dâyim şeh-i yâr
İrmesün devlet ü ‘ömrüñe gezend
Bin perestâra peder itdi çü pend
Didi çünkim olasın şâha karîn
Eyle dâyim aña bu pendi hemîn
Ki işi dâyım ola ‘adl ile dâd
Bâr olmaya aña hakk-ı ‘ibâd
Şâh olan çünkim ide cevr ü sitem
Çekilür defter u ‘ömrine rakam
Evvelâ ‘adli sorar çünki İlâh
Farzdur her kişiye kim ola şâh
Birdür anda çü gedâ-y-ile emîr
Sakın incinmeye zinhâr fakîr
Seni şâh itmiş iken halka celîl
Bir dilenciyi niçün ide zelîl
Aña kim olmaya şahlıkla hemâl
Pây-mâl ola niçün mûr misâl
Olmaya çünki ulu'l-emrde dâd
H[v]âr ider âhir añı hakk-ı ‘ibâd
a Zâlim olanûn olur ‘ömri çü az
‘Akil olan dileye ‘ömr-i dırâz
‘Âbid olmakdan ise sâl ile mâh
‘Âdil olmak yeg olan kimseye şâh
‘Adl u ihsân çü emr itdi âudâ
İmtisâl ide şu kim ‘âkil ola
‘Adldür şehlere mâl ile sipâh
‘Adldür belde kemer başda külâh
Küfr ile olmadı bir mülk harâb
Niçe sultânları zulm itdi türâb
Al saña vâcib olan hakkı hemîn
Kimsenüñ mâlına el sunma sakın
Mâr olur mâlı sokar soñra seni
-----
An kefen-dûzı vü hem gör küheni
‘Adldür şehlere tîg ile siper
‘Adli yok şâhda olmaya hüner
Çeşm ü gûşı şehüñ olmasa cihâr
Mülk-i ‘adl ile kaçan âuta karar
Şâh olan çünki vire kulme rızâ
Lâ-cerem Hakdan irer mülke kazâ
Zulme çün el uzada şâh-ı cihân
Kahtlıkdan ola vîrâne cihân
b **HİKÂYET**
Râylarda var idi bir ulu şâh
Hinde olmuşidi ‘adl-ile penâh
Kendüye ‘adli idinmişdi şi’ar
Gâyet âbâd idi dâd ile diyâr
Şehd-i hâne gibi pür mülk-i ni’am
Reşk ider olmuş idi Mısr u ‘Acem
Çok belâ çekmiş ü görmişd zamân
Cümle ma’lûmiydi hâl-i cihân
‘Adl-i Kisrî'yi unutdurdı temâm
İ’tirâf itdi aña hâss ile ‘âm
Remeye olmaz ise dahı şebân
Zîb itmez idi devrinde zebân
Gûr vehm ide deyü şîr u jiyân
Kendüyi itdi neyistânda nihân
Ugramayam deyu âhûya peleng
Mesken idinmiş idi kulle-i seng
Pil-i Hindû ne kadar kim ola mest
Pây-ı mûra daâı virmezdi şikest
a Ne kadar var ise mülkinde sipâh
‘Adl-i cûyide çü ‘âdil idi şâh
Kimseye bakmaz idi hîç hakîr
Bir idi aña fakir île emîr
Yog idi kâlime hergiz nazarı
-----
Eger olsa dahı kendü püseri
Her ki düzd ola veya ide sitem
Destini tîg ile eylerdi kalem
Dâyim eyler idi tagyir-i libâs
Ta tefahhüs ide neydügini nâs
Kimse bilmezd anı sâyir idi
Şehri tulab gibi dâyir idi
Kande kim iki kişi itse kelâm
Neyidüklerin işidür ü temâm
Kime zulm olduğun işitse hemân
‘Adl iderdi buluban şâh-ı cihân
Bunı ‘âdet idünür nîçe zamân
Oldı bu kâr ile ma’mûr-ı cihân
Ki Züleyhâ gibi yok aña nazîr
Oldı sultân-ı cihân iken esîr
Kâmet-i serv idi ruhsâri semen
Cebhesi berk-i gül ü gonce-dehen
b Cismi terlikde çü pâlûda-ı ter
Meyl ider her kişi kim ide nazar
Terligi şîşe idi cism-ı gülâb
Ab-gîne ola mı âba hicâb
Cây-ı âli ola mahbûba ola
Nice âdem ola kim sabr kıla
Gamzesi tîr ü kaşı câcı kemân
Didi ey sîm-beden serv-i revân
Boynını çekdi vü gögsüni kakar
Germ olup dikkatnile aña bakar
Oda yakanına hıdmet idelüm
Ya sizüñ cây-ı şerîfe gidelüm
Yüzimüñ üstine bas tek kademüñ
Kademüñle bile gelür kıdemüñ
Yoluña harç ideyüm mâ- melegüm
Ey peri yüzlü begüm hey melegüm
-----
Katı bî-yâr idüm ol yâr baña
Ne sadâkatlar idem gör ki saña[*]
İncinüp eyledi hışm ile nazar
Didi kim Hind şehi oldı meger
Yoluña git yüri incitme beni
Odlara yakdururam yoksa seni
a Oda yakar kime kim itse ‘itâb
Yürü var eyleme kendüñe ‘azâb
Olmasayıduñ eger bunda garîb
Sâdır olmaz idi bu fi’l-i ‘acib
‘Adl u dâdını şehüñ bilsen eger
Eylemezdüñ baña bu resme nazar
İtdigüñ etmeyelüm saña hele
Nev-civânsın yüri yoluña gele
Sözüni işidicek şâh-ı cihân
Terk idüp oldı visâkına revân
İtdügi işe olur kalb-i hazîn
Nefsine eyledi âyın deyü kîn
Cürmden eylemege defter-i pâk
Kasd ider kim ide kendüyi helâk
Kendüyi yakmaga idindi murâd
Halk gördi ki olur şûr u fesâd
İttifâk ile guluvv itdi sipâh
Komadılar ki yaka kendüyi şâh
Cebr kılmasayıdı halk-ı cihân
Çün semender oda atmiş idi cân
‘Adl böyle gerek ey şâh-ı zamân
Zulmden tâ ki emin ola cihân
b Zulme bir kerre ki igmâz ide şâh
‘Âdet idünür olur soñra sipâh
Fâyide itmez olur soñra gazab
- Metinde "ol" kelimesi "sen" kelimesiyle düzeltilmek istenmiştir. Ancak bu düzeltme şiirin
**veznini bozuyor.**
-----
Cümleye olmuş olur kendü sebeb
Şöyle didi vü şehe itdi du’â
Virdi pendi dahı bir dürlü ûafâ
Germ olup sözlerine şâh-ı cihân
Basdı bagrına añı niteki cân[*]
Çünki mahbûba olur şehd-i makâl
Lutf-i güftâr virür hüsne kemâl
Bu fesâneyle uyur şâh-ı cihân
Câna cân sarılur ol serv-i revân
Subh olıcek yine zeyn itdi serîr
Maslahat her ne ise gördi vezîr
**MECLİS -SÂHTEN-İ BEHRÂM-I GUR ŞEB-İ YEK-ŞENBİH**
**DER-KÜNBED-İ KÂFUR**
Şeb-i yekşenbih olur çün ki h[v]âb
Kalmadı gökde çü nevrûz-ı sehâb
Mihr-i tâbına dönüp tâb-ı kamer
Necmde olmuş idi hıyre basar
a Sun’-ı kandîl ile zeyn oldı felek
Tâbına üşdi çü pervâne melek
Ebkem olmışdı vühûş ile tuyûr
Kasd ider her kişi kim ide huzûr
Geldi yâdına şehüñ kasr-ı sefîd
Fikri bu kim içe yâr ile nebîd
Tâk-ı sîm-âba ider ‘azm çü mâh
‘Asmân sûda idüp tarf-ı külâh
Geydügi başdan ayak cümle sepîd
‘Ârızı serhadi amma çü nebîd
İşidüp geldügini şâh-ı cihân
Nâz ile karşu çıkar serv-i revân
Yüz sürer pâyine mûre gibi mâh
Nitekim servün ayagına giyâh
Geydügi başdan ayak berk-i semen
- b Bagrına : Nagrına
-----
Ak güle dönmüş idi gonce-dehen
Sîm-i âmîde libâsı teni dür
Yâ meger şîşe idi âb ile pür
Mâyı içinde teni sîmi hemân
Mâhı sîm idi su içre nihân
Meh-i çîn idi melek manzar idi
Sanki âyinedeki peyker idi
b Gördigin sihr ile şîşeye peri
Görmeyen görse o sîmin-beri
Çenberî hâle idi ‘ârızı mâh
Yâsemen idi başındagı külâh
Târ idi beli dür içinde hemân
Gâyet-i lutfdan olmazdı nihân
Âşiyânına gelüp bâz-ı sepîd
Nâzenini görüben oldı şemîd
Şâhıñ öñine düşüp oldı revân
Şem’-i kâfûri idi sanki hemân
Şîr-i berfîne idi şâh-ı cihân
Bâ-revân oldu meh ardunca revân
Taht-ı ‘âc üzre çıkup sîm-beden
Kıldı ‘İsî gibi hurşîd vaâan
Menzil-i âbıyidi sanki serîr
Yâ dü peyker idi ol iki münîr
Sîm-destine olup câm-ı bilûr
Sundı kevser deyü rıdvânına hûr
Câm-ı billûruñ içindeki nebîd
Âb-ı Kevser gibi şîrîn ü sefîd
Ak olup mey çün ola sâfi vü pâk
Yok humârından anuñ zerrece bâk
a Şîşesi dür idi vü hamrı gülâb
Tâb virüp meh virdi şehe tâb
İçilüp mey ney ider çünki figân
Germ olur mâha katı şâh-ı cihân
-----
Yüze mey tâb getürdi göze h[v]âb
Devşürildi yine esbâb-ı şarâb
Gitdi sâkisi vü sâzendesi hem
Mâh-ı Rûm ile kalur şâh-ı ‘Acem
Câme-â[v]âbın döşeyüp hûr-i cinân
Bister-i âhenge ider nâfe-feşân
Soyınup yatdı nigâr ile dilîr
Oldı hem-â[v]âbe ol âhû-y-ıla şîr
Leb-be-leb sîne-be sîne iki yâr
Yok ara yirde kumeys ile izâr
Cümdler lu’bîle şâhı gehi mâh
Ki kucaklar mâhı bâzi ile şâh
Dest-bâzi idüben niçe zamân
İtdiler kande mükerrerce nişân
Lu’bdan soñra didi gonce-dehân
Devletüñ dâyim eyâ şâh-ı cihân
Çerh döndükçe tur ey kutb-ı zamân
İtmesün gam okı kaddüñi kemân
b Göndericek pîlini bu yana peder
Şöyle ısmarladı ey ‘âli-güher
Didi çün şâha mülâki olasın
Bizden anlara du’âlar kılasın
Bir nasîhat virem unutma sakın
Diyesin şâha buluşicek hemîn
Farzdur çünki selâtine salâ
Devlet anuñ kim şi’ârı ol ola
Olur ihsâna çü insân ‘abîd
Göziñi virmek ile eyle mezîd
Kimsene eylemeden saña su’âl
Eyle ihsân budur cûda kemâl
Perdedür cümle-i ‘ayba sehâ
Setr kıl ‘aybunı itmekle ‘atâ
Hatem olmadı cihân mülkine şâh
-----
Geymedi başında gerçi kim külâh[*]
Lîk kesb eyledi bir nâm u nişân
Ki unudulmaya turdukca cihân
Devleti bir şehüñ olmasa bülend
Vakt-i hâcetde ider halkı nejend[**]
Halka muhtâcdur elbet dahı şâh
Nice muhtâc ise kendüye sipâh[***]
a ‘Âlemüñ sîm ü zerin eyleme çîn
Vir ki oldur kalanı saña hemîn
Zer-perest olma ki mergûb olasın
Cümle ‘âlem seve mahbûb olasın
Virmek eyler kişiye düşmeni yâr
Sevmeyen dahı sever bi-ihtiyâr
Kîse mi kimse şehâ viren eli
Çok işitdük bilürüm bu meseli
Çünki virür birine Tañrı hezâr
Bire biñ ala tücârında ne var
İder imsâk kişiyi çü hakîr
Bir olur virmeyicek şâh-ı fakîr
Toludur maâzen-i gaybuñ içi nakd
Eyleme kise gibi dostuña ‘akd
Yumicek rezmde yum desti şehâ
Bezm de olsa tehi dest-i hata
Dest-beste usa sanduk misâl
Getürür âdeme çok dürlü zevâl
Her kişi senden ider çünki ümîd
Eyleme destüñi zinhâr kilîd
Eyle engüştini miftâh-ı ni’am
Olmaya tâ şehüñ âli şikem
b Hiç Karûn'a müfîd oldu mu zer
Gerçi gerd eyledi çok la’l-i dürer
- Vezin bozuk.
** a Şehün: metinde "şåhun" vezin geregi "şehün" okundu.
*** a Muhtacdur: Dur bildirme hali eki "vav"lı yazılmış.
-----
Himmet-i ‘âli olup desti küşâd
Olmasa serv ola mı hurrem şâd
Kân ider sîm-i zeri gerçi nihân
Çâk ider sînesini dest-i zamân
İktibâkuñ sebebi cem’-i derem
Mûcib-ı bast u tarab bezl ü kerem[*]
Kişinüñ genc-i çîni olsa hemân
Kılmasa buldugını defn ü nihân
Yi bitür var ise koma zeri sen
Kendüñe eyleme dünyâyı vesen[**]
Mihrveş lutfuñı kıl ‘âleme ‘âm
Olmaya şehlık adı tâ ki harâm
‘Avrete oglana bezl eyleme zer
Aña vir kim ola ol ehl-i hüner
Şehlerüñ dâd u dihişdür hüneri
Zîveri hil’atı tâc ü kemeri
**HİKÂYET**
a Rûmda var idi bir şâh-ı cevâd
Kim çıkarmış idi ol dâd ile âd
Kara toprakça tutup sîm u zeri
Kuma taymaz idi hergiz düreri
Himmet-i ‘âli idi kadri ‘akîm
Hâtem-i Tayy gibi gâyet de kerîm
Hükm iderdi yedi iklîme temâm
Felegüñ kâsesi destinde çü câm
‘Âleme nef’ide mânend-i sehâb
Âftâb ide kefin görse hicâb
Milketinde yogidi hiç su'âl
Bir idi mîr ü gedâ çün dege mâl
Kâyil olmaz idi bir sâyil ola
Ya gedâ ola zere mâyil ola
- a İktibâk: itfibâk
** a Bitür: bidür
-----
Memleket fethine savb itse ‘inân
Ele almaz idi tîr ile kemân
Cûdını işidüben halk hemîn
Cümle râm olup öperler diremîn
Bu tarik ile olup âleme şâh
‘Adl u dâd olmuş idi aña külâh
Didi oglı ki eyâ şâh-ı cihân
Hükmüñe râm zemîn ile zamân
b ‘Âleme şâh olaludan berü sen
Almaduñ elüñe şemşîr ü mecen
Bu cihân mülkini tutmaga sebeb
Hikmeti ne bilemez kimse ‘aceb
Tîgdür mülk-küşâ hasm-şiken
Almadun destüñe bir gün anı sen
Gelüben didi ki ey cân peder
Bir olur erde meseldür bu hüner
Almadum gerçi ele tîg u kemer
Halka dâm eyleyüben sîm ile zer
Eyledüm dilleri anuñ ile râm
Oldı ‘âlem baña münkâd temâm
‘Âlemi eyledi teshîr-i sehâm
Cân ile sevdi beni hâss ile ‘âm
İster iseñ ki seve halk seni
Bir nasîhat ideyüm diñle beni
Zeri sevme ki seni halk seve
Yolına ölmege her kişi ive
Tevbe-reh olsa tehî var bu mesel
Ki tutulmaz aña esb ile cemel
Her neye kâdir isen eyle nisâr
Göresin niçe olur feth-i diyâr
a Bu kişinüñ yimegin on kişi yer
Ni’metüñ bezl kıl oldur ki hüner
Ne kadar virseñ olur dahı ziyâd
-----
Fazla bu aduñ olur bâr-ı cevâd
Dûzaha girmez imiş çünki sahî
Bundan artuk ne ola nef’ü vasî
Cennete girmez imiş çünki bahîl
İtme imsâk ile nefsüñi zelîl
Belki şöyle gerek ey şâh-ı sahâ
Ki cihân râmî vü münkâd ola
Eyledi böyle diyüp şâha du’â
Bir hulûs ile ki olur def’-i revâ
Şeh bu pendini begendi vü öper
Leb-i nukli sunar agzına şeker
Bu hikâyet olup efsâne-i h[v]âb
Lezzet ile uyudur hem-çü şarâb
Subh olıcek yine ol mihr-i münîr
Oldı arâyiş-i dihîm-i serîr
Şâhlık resmiyle tâ geh-i şâm
Maûlahat her neyise gördi temâm
**SOHBET-İ BEHRÂM ŞEB-İ DÜŞENBİH DER KÜNBED-İ LA’L-FÂM**
b VE MUSÂHEBET-İ BÂ DİL-ARÂM-I GÜL-ENDÂM
Çün düşenbih gicesi şâh-ı cihân
Tak-ı la’lîne diler ki ola revân
Götürür şem’ini bir serv-i revân
Gider ardınca anuñ meş'al-i cân
Karşuladı şehi bânû-yı ‘Acem
Künbed-i sürha girür vâris-i Cem
Erguvân olmuş idi serv-i hırâm
Lâleveş aldı ele destine câm
Pür idüp lâle için la’l-i müzâb
Zeyn içün meclise kebk oldı kebâb
Câme-i sürh ile ol âfet-i cân
Mihr idi sanki şafak içre nihân
Âteş içinde Halîl idi meger
Eylemez âteş aña hîç zarar
-----
Nâzenîn cismi leâfetde çü cân
Lâle câmındaki jâleydi hemân
Berk-i gülnâr idi san birisini
Gül sever idi biri yâsemeni
Yine sâzende alup destine ‘ûd
Çaldı yırladı hoş-âyende sürûd
a Ni’met ile toluban tak u sarây
Oldı elhânı anuñ şevk-i ferây
Yeyüp içüp idüben ‘ayş u neşât
Devşürildi şehüñ emriyle simât
Câme h[v]âbına girüp şâh-ı ‘Acem
Bir zamân sürdi düşekde dahı dem
Didi dilber ki eyâ şâh-ı zamân
Haşre dek râm ola emrüñe cihân
Dimege sizlere bir niçe haber
Baña ısmarladı tekrâr peder
Didi kim şâha şecâ’at de gerek
Zen olur olmasa bir erde yürek
Yedi iklîm açılur çün ola seyf
Şâhlık oldı cebân kimseye hayf
Gökden indi bu mesel var ki cedîd
Oldı serkeşler anun ile ‘abîd
Eceli olmayan olmaz çü şehâ
Vehm kılma ölicek rûz-ı vefâ
Şâh olan cengden eyliye çü bîm
Lâyık olmaz ki giye başa dihîm
Şîri gör kim seg olur ise hezâr
Üşenüp vehm ile tutar mı kinâr
b Gel a gör ola cünd anuñ füzûn
Sanma yüz döndüre yüz ola zebûn
Olsa âhûdan eger deşt içi teng
Hak ider anı görüp bebr ü peleng
Bir zegan olsa eger çerh-i berîn
Çıkuban tagıda bir bâz-ı haşîn
-----
Olmasa şâhin eger ehl-i şikâr
Ele mi alur idi anı kibâr
Gürg tenhâda eger bulsa müyûn
İder elbette şu hâl ile zebûn
Peşşede olmag ile sûzen-i nîş
Turamaz hamlesine gör nice mîş
Hasmuñ açdurma gözin virme aman
Ya kaça ya dileye bâri aman
Hasmunâ çünki mukâbil varasın
Cehd kıl ol anı sen urasın
Cüst olmak gerek itdükde kıtâl
Bulmaya tâ ki ‘adû saña mecâl
Tutmaga bilmeyicek tîg u kemân
Yük olur kişiye esbâb hemân
Esbini itmeyicek bir kişi râm
Dâr u gir itmek olur aña harâm
a Merd olan bilmeye tutmaga ‘inân
Nedir eline alup bâri sinân
İtmeyen kendüzine erligi fen
Takınup neyliye tîg ile mecen
**HİKÂYET**
Tutdı dünyâyı Sikender çü temâm[*]
Oldı mahkûm anuñ Mısr ile Şâm
Tîgınuñ râm olup bahr ile ber
Nereye vardiyise buldı kafer
Geldi tahtına idüp geşt-i cihân
‘Ayş u nûş itmege başladı hemân
Hasmı yog idi ki ideydi hazer
Sohbet idi işi her şâm u seher
Bir gün itdi aña bir kimse su'âl
Didi ey câmi’-i envâ’-ı kemâl
- Çü: çün
-----
Halk olaldan berü kevn ile mekân
Gelmedi sencileyin şâh-ı cihân
Eyledüñ gerçi mülûk ile kıtâl
Olmadı kimse saña lîk hemâl
b Kande varduñsa koduñ nâm u nişân
Gelmedi nâmuña bir yirde ziyân
Didi ne deñlü itdümse kıtâl
Hasm bulmadıgı bu baña mecâl
Turmada süst idüm ü varmada cüst
‘Âlemi tutdum anuñ ile dürüst
Hasmdan itmez idüm derece bâk
Kalmaz idüm çü zebûn ola helâk
Kankı şehde k'ola fi'l-cümle ¡ebât
Vartalardan bulur elbette necât
San’at oldı baña bu ceng-i cidâl
Kesb olur görmek ile cümle kemâl
Olmasayıdı eger bende ciger
Korkar idüm görecek tîg u teber
Baña olmazd müyesser bu celâl
Pâdişehlıkda bulunmazdı kemâl
Hak budur virmeyicek lîk Hudâ
Kişinüñ sa’yi olur cümle hebâ
Kendü olur elde olan tîg u teber
Remh-i şâmi görinür hasma eber
Virmek Allâh'a yaraşur çü kafer
Bir behânedür ara yirde teber
a Kâh olur cüzz-i bahâneyle ‘adû
İrişür nasr dutar kaçmaga rû
Sipehü sa’y-ile olmaz bu kafer
Dâd-ı Hakdur vire Allâh meger
Çün temâm itdi sözin zümre-i cîn
Şâh-ı Behrâm olur h[v]âb hemîn
Öpüben bagrına baûup ûanemi
Dilde kalmadı bu devrân gamı
-----
Ne safâdur ola hem-h[v]âbe habîb
Tokına sîneñe nârenc ile sîb
Uyanup geh öpesin geh kucasın
Geh serin oâşayasın geh uçasın
Subha dek şeh kuçuben itdi huzûr
Nukl-ı kevser idi hem-h[v]âbesi
**MECLİS-ARÂSTEN-İ BEHRÂM ŞEB-İ D ŞENBİH**
**DER KÜNBED-İ ZÜMÜRRÜD-FÂM**
Çün se-şenbih gicesi togdı kamer
Şeh turup künbed-i hazrâya gider
Lu’bet-i hûrveş Çîni-nijâd
Karşuladı şehi ikrâm ile şâd
b Hûriye dönmüş idi serv-i revân
Ravza-i cennet idi kasrı hemân
Müntehâ kaddi anuñ Sidre-misâl
Hüsninüñ cennetine virdi kemâl
Cennet içinde tutup Tûbî-makâm
Ravzada eyledi tâvûs-hırâm
Şâhuñ eylemege göñlini şikâr
Sebzeler giymiş idi yine nigâr
Sebz idi sakı çü eyvân-ı felek
Dilber içinde yeşil perlü melek
Şem’-i kafûriyidi gerçi ki yâr
Lîk zengâr ile olmuşdı nigâr
Tûti-i sebz idi güftâri şeker
Dökülür söyleyicek la’l ü dürer
Sebz-pûş oldıgı bu serv-i revân
Resmdür hulle giyer hûr-ı cinân
Hızr u etile gider gussa vü gam
Sebze meyl itdügi bu şâh-ı ‘Acem
Câme pirûzec idi târ-ı miyân
Târ-ı pirûzeci içinde nihân
-----
Başmadan çıkaydı tak-ı hümâ hemîn[*]
Dilber içinde çü pirûze-nigîn
Dönüben mâh-ı zeber-hadd saneme
Kıble-gâh oldı emîr-i ‘Aceme
Câme olmaz idi cismine hicâb
Hâyıl ola mı mehe sebz-i sehâb
Câme-i sebz ile ol serv-i âırâm
Sebze de Tûbî gibi tutdı makâm
Çü çıkar tahtına sultân-ı cihân
Oturur yanına ol serv-i revân
Gonce lebler düzilür serv-misâl
‘Arz ider her biri gül gibi cemâl
Her biri kebk-i deri kasr-ı çemen
Rutları berk-i ter içinde hemen
Sâki-i hazresi vü ‘İsî-nefes
Câm-ı pirûeci pür eyledi bes
Sunuben eyledi Behrâma du’â
Nûşidüp toldı dil ü cânı safâ
Nukl içün virdi lebin agzına mâh
İtdi şirîn dehenin nukl ile şâh
Aldı kânûn eline nagme-serây
Başladı nagme-i eşvâk-ferây
Çaldı çagırdı idüp sohbet-i germ
Nicesin seng-i dilün eyledi nerm
b Tutdı aheng ana ma’nî vü zübâb
Ol sürûd ile olur devr türâb
Virdi rakkâsları bezme şeref
Başladı tutdı usulü kef u def
Şevk ile sîne döger gördi çü def
Germ olup çaldı celâcil dahı kef
Yandı pervâne gibi şem’-i münîr
Döndi gerdûne ziyâsıyla serîr
- a Vezin bozuk
-----
Devr idüp bir niçe kez bâde-i nâb
Getürür her kişinüñ ceşmine h[v]âb
Câme-h[v]âbına girür şâh-ı cihân
Oldı hem-h[v]âbesi ol mâye-i cân
Didi dilber ki eyâ şâh-ı cihân
‘Âlemüñ emn ü emânîne zemân
Yâr ola ‘ömrüñe ‘izz ile celâl
İrmiye göñlüne ‘âlemde melâl
Dirile hazretüñe müddet-i Nûh
Haşre dek eyleyesin feth ü fütûh
Bir nasîhat dimiş idi baña bâb
Şerh olunsa ola her bâb kitâb
Şehlere didi siyâset de gerek
Ki siyâset olur insâna mihek
a Yeñemez lutfla bu halkı kişi
Geh siyâset gehi lutf olsun işi
Çün siyâsetsüz olur mülk harâb
Müstehak olana bes ile ‘azâb
Düzd ü tarrâr olana virme aman
Ki fesâd ider olur bulsa zamân
Şâha rûze ne fûz olsa revâ
Ki kazâ olur anuñ ile kazâ
Şer’e kıl ‘örfüñi geh gâh karîn
Fitneden tâ ki halâs ola zihîn
Hamldür gerçi ki âdemde kemâl
Kesiretlîk ider naks-ı celâl
Hoş-sıfatdur bilürem hilm u cemâl
İ’tidâli gözet oldur ki kemâl
Râzi olma ki göre kimse elem
Kılmasun bendelerüñ halka sitem
Şâhlık buldı siyâsetle nikâm
Çok olur putteler içinde ki âm
Nefs-i nefsi olicek mîr ü sipâh
Halk pâ-mâl ola mânend-i siyâh
-----
Memleket tîz olur anuñla harâb
Pür olur âdemi yerine ‘azâb
b Rehber-i dûzah ola her ki saña
Ogluñ olur ise rahm itme aña
Emr-i Hakdur çün siyâset idesin
Emr-i şer’-ile olan fi’l-i çîn
‘Âleme oldı siyâset çü esâs
Gayr-ı ‘âdetlere eyleme kıyâs
Hârven-i bâguñ içi olmasa pâk
Bâgbânuñ ide dâmânını çâk
Kişinüñ çün ola cîbinde yilan
Gözedür şeh-tamarı ki ide nişân
Zulme vü zâlime meyl itme şehâ
Farzdur zâlime tehdîd ola
Olmasayıdı eger şâh-ı zamân
Biri birin yer idi pîr ü cüvân
**HİKÂYET**
Bir hikâyet didi dânâ-yı umûr
Dimeyem gelmez ise kalbe fütûr
Çînde var idi bir şâh-ı cihân
Ki emîn idi zamânında zamân
Yogidi aña siyâsetde nakîr
Saltanat ‘ilminde dânâ vü habîr
Bir begi var idi eylerdi sitem
Çekdiler hayli re’âyâsı elem
Ne kadar kıldıysa cevr ü sitem
İtdiler defterini cümle rakam
Sundılar şâha yazup rik’a- misâl
Göricek geldi celâlîydi celâl
Da’vet eyler kapusına anı şâh
Kasdı bu kîm gelicek ide tebâh
Havf idüp kendüzini itdi nihân
Bulamadı arayup şâh-ı cihân
-----
Anı terbiyyet iden kimseyi şâh
Kasd kıldı ide yerine tebâh
Didiler aña ki ey şâh-ı serîr
Ne günâh itdi bu üftâde fakîr
Bilürüz añı bu itmedi günâh
Yok yere kana ne içün gire şâh
Hûn-ı nâ-hâk niçe taht itdi harâb
Günehi olmayana kılma ‘azâb
Didi ol kâlime çok oldı mu’în
Zulmi bu itmiş olur halka hemîn
b Bu sebeb oldı anı itmege mîr
Eylerem yerine ben bunı hakîr
Bir kişi kim idine kâlimi yâr
Zulmle anun da belki kim meyli var[*]
İhtiyâri degül ol meyl aña
Bâ’isi yok anuñ illâ irtişâ[**]
Nefsine ya baña eylese günâh
Hışm idüp itmez idüm anı tebâh
Hakk-ı gayr oldı çü yok çâre aña
İderem vâcib olan neyse baña
Bulına deyü kim itdiyse günâh
Habs iderler anı emr eyledi şâh
Niçe müddet oluban habse emîr
Habsün elemini çok çekdi vezîr
Hikmeti gör ki olan kimse nihân
Kendüyi bir gün eder yine ‘ayân
Tutdılar anı vü itdiler esîr
Saldılar mahbese vü kıldı vezîr
Suçu ‘afv oldı vü varıldı hemân
Asdılar ol begi virmedi amân
Bu siyâsetde eder hafv-ı sipâh
- Vezin bozuk.
** Vezin bozuk.
-----
Vehm ider itmeye her kişi günâh
a Ahir itdi çü bu efsâneyi mâh
Uyudı dinleyirek kıssaı şâh
Subha dek yatdı çü irişdi seher
Menziline yine gün gibi gider
**BEZM - KERDEN-İ BEHRÂM ŞEB-İ CİHÂR-ŞENBİH**
**DER KÜNBED-İ SANDAL-FÂM**
Çâr-şenbih gicesi server-i ceyş
Sandalî kasra varur itmege ‘ayş
Karşular vaht-ı şehenşâh-ı ‘Arab
Kim ide ol gice şâh ile tarab
Câme-i zerd ile ol zümre-i çîn
Mehdeki peykere dönmiş idi hemîn
Za’ferânîler ile serv-i şehî
Hurrem eyledi dil-i pâdişehî
Sîm-i sâkındaki hal-hal-i zeri
Geldi deyü şehe virdi haberi
Dâmenin devşürüp oldı çü revân
Za’ferânında olur müşk-i demân
‘Âşıkâne geyüben şâh harîr
Gün gibi çıkdı vü zeyn itdi serîr
b San gül-i zerd idi yanında nigâr
Yüzine bakup olur şâh-ı hezâr
Sanki dînârdaki nakş idi mâh
Karşusunda yazılu peyker-i şâh
Lâle-i zerd idi ol lâle-’izâr
Oldı tâk içi anuñ ile bahâr
Şenbelîd idi velî ‘ârızı gül
Lâleveş câm elinde tolu mül
Gül-i nesrîn idi yâ geydügi zerd
Sürhu tâze ruhı ammâki çü verd
Sîm idi gûy-ı zer-endûd teni
Zeyn olur hayrı yele yâsemeni
-----
Geydügi pirehen-i zerd-i kabâ
Cezb iderdi dili çün kâh-rübâ
Saru Yakup gibi mâhına hemân
Tâc üzre yer ider şâh-ı cihân
Reng-i behden nice renk ola latîf
Ki giye anı olan kimse karîf
Yaraşur hûb olana saru libâs
Gayrı renge anı eyleme kıyâs
Döndi zerden düzili bir saneme
Zerd idi bâ’is olur def’-i gama
a Pûşiş-i câm-ı zer u haddi nebîd
Mey neşâtın zer-i zerd itdi mezîd
Şâhı itmişdi hevâsı yarakan
Döndürür la’le mey-i zerd hemân
Yine mutrıblar ider sâzını râst
Çaldılar kimi Hicâz u kimi Râst
Mey-i asfer idicek devri çü mâh
Germ olup şeh yine kec itdi külâh
Tıflveş kec mec olur oldı zebân
Ezilür dilberine şâh-ı cihân
Dizi üstine alup la’lin emer
Geh kolun geh saçın idindi kemer
Yiyüp içüp çün olur ‘ayş temâm
İtdi pes bisterine şâh hırâm
Oldı ‘üryân soyınup sîm-beden
Koynı koltıgı şehüñ toldı semen
Sînesi yâsemeni berk-i semen
Beñleri sînesi üstünde peren
Sarulur tek ol iki teng-i şeker
Ki oradan suda itmezdi güzer
‘Arabî şîvelere başladı mâh
Germ olur gâyet aña şîfe-i şâh
b Uyumaz gördi şehi zümre-i çîn
Didi ey zîver-i dîhîm-i nigîn
-----
Bir nasîhat bize de itdi peder
Nakl ideyüm saña ey ‘âli-güher
Şehlere didi gerek hılm ü vakâr
Her kişi andan ider yoksa firâr
Verme zinhâr gazab otına tâb
Bagrum itmiye nedâmet ki kebâb
Kûhda oldugiçün hılm ü vakâr
Oldı sâbit-kadem ü âutdı karâr
Âteşi olsa eyâ şâh-ı cihân
Kendü kendüye ider kişi ziyân
Hılm-ı hışm âteşine saçmasa âb
Yana yakıla cihân ola âarâb
Hışm kılma olana saña zebûn
‘Âkiluñ hışm olur hılme zebûn
Bir kuluñ eylese bir kere günâh
‘Avf vacibdür anuñ itme tebâh
Lîk ‘âdet idine çünki günâh
Farzdur anı ki tarayup ide şâh
İtdügüñ cürmleri eyle hisâb
Yazsalar şübhe yok olurdu kitâb
a Birine itdi mi pâdâş-ı kerîm
Sen de hilm ögrenüp ol nefs-i selîm
Bir günâhuña eger olsa’ukâb
Haşre dek olur idi saña ‘azâb
Rahm kıl rahmet ide tâ ki Hudâ
Kul beşerdür ‘aceb olmaya hatâ
Yapdugı âyını hak itme harâb
Diler iseñ saña itmeye ‘azâb
‘Aybdur şehlere bî-hûde kelâm
Nâ-sezâ söyleme sakın çün ‘avâm
Hokka-ı nûşa sakın koyma semi
Şehlerün pâk gerekdür ki femi
-----
Yâve-gû olma virür kadre ziyân
Hem mülevves olur anuñla zebân
Şefkat it halka ki şefkat bulasın
Rahmet it halka ki rahmet bulasın
Eyleme halka lisânuñı sinân
Söyleme kasd ile zinhâr yalan
Eylemez kimseneden şâh çü bîm
Kasd ile söylese kizb ola le'im
‘Afv olur çün siper-i hışm-ı Hudâ
Eyleme olsa sezâ dahı cezâ
b Türş-rû olma çîn eyleme kaş
Vaz'uña dinmeye ta sîne-hırâş
Meyl-i beşşâsa ider halk-ı cihân
Halk bende idünür çürb-zebân
Çün kılup eyleye latî’i nüfûr
Şâhlıkdan ne kadar ola huzûr
Çekmedi kimsene saña nâvek-i kîn
Kavsveş niçe kaşuñda ola çîn
Bâg-ı handana ider her kişi meyl
Ârzû eyleye mi kimsene veyl
Genc yerine neden ‘âleme renc
Renc ile girür ele gerçi ki genc
Bâg yerine neden dilleri dâg
Merhem-i lutfuñı kıl dagda bâg
Zîr-i destüñ olana eyleme kîn
Ki sıgışmaz didiler kin ile dîn
Kakıyup nice perîşân olasın
Dâyıma süârede şeyân olasın
**HİKÂYET**
a Bir gün İskender-i Rûmîye meger
Didi destûri ki ey fahr-i kemer
Halka itdükçe şehenşâh-ı kerem
Olmaga başladı küfrân-ı ni’am
-----
Hılmdür bâ’isi terk eyle şehâ
Halk senden ola kim korkar ola
Şâhdan itmeye çün vehm-i sipâh
‘Âkibet hasmuñ olur taht u külâh
Didi şol kahr ile olacak işi
Hüner oldur ide lutf ile kişi
Kılma Hak yapdugı dîvârı harâb
‘Âkıbet sen de olursun çü türâb
Ölmegi her kişi kim eyleye yâd
Bozulur olmuş iken hâtırı şâd
Elüñ üzüñe urup eyle ‘itâb
Her kişiye çün olur sûr u hîsâb
Dem-i nâ-hak gibi olmaya günâh
Saklasun her kişii andan İlâh
Hîn-i ‘arzunda bunuñ gibi kelâm
Deme ırak baña yokdur ki rızâm
Hayr işe eyle delâlet beni sen
‘Aybdur hem-dem-i sultâna fiten
b Didi neyliyeyüm ey şâh-ı cihân
Yaramaz oldı katı halk-ı cihân
Karşuña bir kişi varmış idiler
Görmeden yüzini dil nefret ider
Müflis ü bî-edeb ü h[v]âr u gedâ
Bu söze söylemek olur mı sezâ
Buyuruñ anı helâk eyliyeyüm
Cigerün tîg ile çâk eyliyeyüm
Bile mikdârını tâ mîr u fakîr
Sanmaya kendüyi ‘izzet de hakîr
Didi dîvâniye yokdur çü kalem
Cenneti imiş aña itme elem
Sevdügünden beni bilmez ne diye
Lâyık ola mı seven hadde giye
Düşmen öldügi yeter baña hemân
Sevene dahı idelüm mi ziyân
-----
Aslı sevmege çıkar itme zarar
Yoksa benden irişür saña hatar
Hayre haml itdi halâs oldı fakîr
Kaldı hayretde görüp hılmi vezîr
Hılm şöyle gerek ey şâh-ı cihân
Şâhdan itmiye tâ kimse gümân
a Böyle derken uyudı şâh-ı zemîn
Bagrına basdı anı zümre-i Çîn
Subh olicek yine hûrşîd-i serîr
Çıkdı dîvânına vü geldi vezîr
Maslahat her neyise oldı temâm
Vakf-ı ‘ayş oldı irişdi geh şâm
**MECLİS-ARÂSTEN-İ BEHRÂM ŞEB-İ PENŞENBİH**
**DER KÜNBED-İ FELEK-FÂM**
Penc-şenbih gicesi şâh-ı cihân
Lâciverdî geyüben oldı revân
Oldı efrencî nigârın da enîs
Devlet anuñ ola dildârı celîs[*]
Lâciverdî geyüp ol dahı harîr
Zeyn ider hazret-i şâh ile serîr
Lâciverdîler içinde añı şâh
Göricek sandı tenüñ ebrde mâh
Sûsen içinde açılmışdı semen
Zeyn kılmış semenün gonce-dehen
Hûblar karşusuna bagladı saf
Ele sâzendeler aldı ney ü def
Zeyn idüp meclis için sâgar-i zer
İtdi ârâste nukli-y-ile şeker
Bezm işi bitdi gider yatmaga şâh
Gird koynuna yaturdı şehi mâh
Geh öpüp geh kuçar iken anı şâh
- b Devlet anun ola dildârı celis: Devlet anun ki ola dildârı celis
-----
Didi lutf ile ki ey zıllu'llâh
İtmiş idi baña bir pend peder
Diyeyüm şâha buyurursa eger
Şeh didi söyle eyâ gonce-dehen
Hoş gelür her ne ki derseñ baña sen
Didi şâh olmayıcak ‘ali-himem
Hiç bi’at ide mi aña ümem
Zer olur himmet ile hâk-i siyâh
Cân virür himmet ile huşk giyâh
Himmeti gör ki ider sengi güher
Himmeti gör ki ider âki kemer
Himmeti virdi hümâya dahı fer
Yoksa her murgda var bâl ile per
Himmeti ‘âli tut ey ‘âli -cenâb
……………cân ile tâ şeyh ile sâb[]
Himmet it bende-i makbûle müdâm
Nâ-sezâyı ko olur aña harâm
a Himmet îmândan imiş var bu âaber
Bûrıyâ himmet ile oldı şeker
Hâcetin her kişinüñ eyle kabûl
Yas idüp olmaya ta göñl melûl
Kimseye kılma hakâretle nazar
Düşmen-i dîne ola illa ki meger
Himmet eylemeyicek halkına şâh
Vire mi başını öñinde sipâh
Fikr idüp eyleyicek halka nazar
Himmet içün dürişür şâm u seher
Yâs idicek kilimi kimse saña
Haşr de rahmet idemezsin aña
Hakk hıdmet bileni halk sever
Himmeti olmayanı kişi neder
Yazamaz hokka daâı himmeti dûn
Silik olduğu için okunamadı.
-----
Kim ider rûhını nefsine zebûn
Himmet ile irüşür vâsıl-ı Hakk
Himmet-i tıfl gibi eyle sebak
Şehlerüñ himmet şâhâne gerek
İre maksûda çeken tâ ki emek
Himmeti gör ki uçar evcde bâz
Nesr cîfeyle sürer ‘ömr-i dırâz
b Ol feleklerde ider mürg şikâr
Buña cîfe yemek oldı ulu kâr
Himmeti olanı Hakk dahı sever
Dûn-ı himmet kişiden Tañrı bezer
Himmeti olmayan olur mu hemân
Uluya nisbet ider rind-i cihân
Bir hikâyet didi efsâne-minâs
Yâd kıl etme fesâneye kıyâs
Olmasun deyü süâan dürr-i telef
Eyledi gûş hudâvend sadef
**HİKÂYET**
Çünki İskender-i iklîm-küşây
‘Âlemüñ fethiçün eyledi rây
Fikr idüp bir nice gün oldı gamîn
Agzını açmadı çün lâl-i nigîn
Tonugup âyine-i gitî-nümâ
Hiç göstermedi bir kere safâ
‘Aklınuñ âyine fikr oldı seâb
Soramaz serin ider halk hicâb
‘Âkibet geldi Aristo-yı Hakîm
Kâmil u fâzıl u üstâd u ‘alîm
a ‘İlm-i fîrdevs ola ‘imâl ola hür
Haşre dek zehrüñ ola meş’al-i nûr
Olsa ‘âlemde ne deñlü sürûr
Getürür kalbe adın ol deñlü fütûr
Bir güli var ise biñ ârı da var
-----
Kande kim genci ola mârı da var
Nûş var gerçi ki nîşi dahı var
Eskidür takı degül cây-ı karâr
Gelmek ü gitmek olupdur çü biran
Gelmegi gitmegi bil anı hemân
Teni terk eyleyüp ol cân ile mâr
Döndi çarâbudur resm-i kibâr
Hiştdur bu beden hâki hemîn
Seyl-i âfet ider eczâ-yı zemîn
Hâk-pez oldu ten-i hâki hemân
Bu didügüme merâm oldı nişân
Oldı gırbâl misâlinde tenüñ
Âbdur ‘ömrüñi fikr eyle senüñ
Mîhmân oldı kişi bunda hemân
Gitmedi her ki kim kodı nişân
Kişinüñ çün kala makbûl eseri
Söylenür haşr olunca hüneri
b Bir eser ola ki mislini melek
Görmeye devr ideli çarh-i felek
Olmaya nakm gibi hûb-eser
Lîk pâk eylemedür nazmı hüner
‘Âlem içinde bunuñ tâlibi çok
Hikmeti gör ki velî vâsılı yok
Kişinüñ olmayıcek tab’ latîf
Ola mı râm aña bu fenn-i şerîf
Söz ‘arûsına virilmese cemâl
Nazma kudret degül insâna kemâl
Tab’ fıtratda çün olmaya selîm
Gedâ-y-ile her ne dir ola sakîm
Bile kadrimi bulan bunda kemâl
Ola ma’lûm ki yok baña hemâl
Görmedim hamse gibi hûb-kitâb
Yok hatâsı zileli cümle savâb
-----
Minnet Allâha didüm aña cevâb
Her kişi gördi cevâbımda savâb
Cânı yokdur ki bula ‘ayb-i beşer
Çeşm-i insâf ile eylerse nazar
Geçeni ko gelicek dahı ‘adem
Nazm bu nazmdurur dem de bu dem
a Şimdi yok baña bu fennim de hemâl
Gerçi çokdur virilen ehl-i kemâl
Bu sözüme diriseñ lâf u haber
Nazar et nazmûma ey ehl-i nazar
Penc-Genci çün nasîb itdi Hudâ
‘Araba vü ‘Aceme cümle salâ
Toludur genç ile bu penc-kitâb
Kimsenüñ haddi degül buña cevâb
Urayım şevkıle Şeh-nâmeye dest
Hasm ol kaldı idem anı da pest
Yazayum Târih-i ‘Osmâniyi ben
Kıssası râstdur nazm-i hasen
Anuñ efsâneleri oldı dürûg
Yok cürâ’ında dürüguñ da fürûg
Bunlaruñ eyledügi lîk cihâd
Râst dur eyleyemez kimse ‘inâd
Eyliyeyüm anı bir hûb-kitâb
Şâh-nâmeye ola tâ ki cevâb
‘Avn-i Hakkıle idüp anı temâm
Kılayum emrüme Firdevsî'yi râm
Çünki Hakkdan baña nazm oldı ‘atâ
Dil uzatmak baña gâyet de hatâ
b Dâd-ı Hakdur bu cevâhir baña ne
‘Aybdur zişt dimeklik hasene
Nazmuma eyler isen lîk hased
Di nazîrini bunu eyleme red
Bulamaz kimse buña ‘ayb u kusûr
-----
Ziştdür dinse revâ ola mı hûr
‘İlm çok olmasa bu ‘ömr-i kasır
Komak olur idi asâr-ı kesîr
Her birisinde yazup ben de kitâb
Derc iderdüm nice redd ile cevâb
Mefharüm sanma ki nazm ola hemîn
Sinem içinde besâ genc-i defîn
Nazmdan lîk murâdum bu hemân
Beni unutmaya sultân-ı cihân
Arturup itdügüm ol arz-ı hüner
Ki ide baña ‘inâyetle nazar
Çü sever kâmili ol ehl-i celâl
Farzdur ‘arz ide her bende kemâl
Devlet ü ‘ömrüni çok ide İlâh
Haşre dek halka ola bâb-ı penâh
Cehl olmamış idi sinn-i şerîf
Ki temâm oldı bu ebyât-ı latîf
a Çü tokuz yüz on üçe irdi hisâb
Hamse hatm oldı vü ketb oldı kitâb
Temme
-----
_____
|/\| |