Upload 55 files

.gitattributes

@@ -57,3 +57,5 @@ saved_model/**/* filter=lfs diff=lfs merge=lfs -text
 # Video files - compressed
 *.mp4 filter=lfs diff=lfs merge=lfs -text
 *.webm filter=lfs diff=lfs merge=lfs -text
+evliya[[:space:]]çelebi_seyahatname_1664.txt filter=lfs diff=lfs merge=lfs -text
+UNKNOWN_General[[:space:]]Collection_Unknown.txt filter=lfs diff=lfs merge=lfs -text

Ahmet Cevdet Paşa_Tarih-i Cevdet_1884.txt

@@ -0,0 +1,188 @@
+|\/|
+_____
+<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
+<metadata>
+    <title>Tarih-i Cevdet</title>
+    <author>Ahmet Cevdet Paşa</author>
+    <date>1884</date>
+    <word_count>2056</word_count>
+    <unique_words>1147</unique_words>
+    <line_count>188</line_count>
+</metadata>
+_____
+
+*Mukaddeme*
+
+Târîh-i Cevdet’in mebde’i olan bin iki yüz seksen sekiz sene-i hicriyyesi Devlet-i
+Aliyye’ce bir hadd-i fâsıl gibi olup andan sonra vukū‛âtın rengi tagayyür etmişdir.
+Bir asrın vukū‛âtı ise a‛sâr-ı sâbıkanın i‛dâd ve tehyi’e ettiği ilel ve esbâb-ı müteselsilenin
+netâyic ve müsebbebâtı idüğünden yazılacak vekāyi‛-i târîhiyye ne makūle esbâbın âsârı
+idüğü bilinmek lâzım gelür.
+Binâ’en-alâ zâlik, maksûda şürû‛dan mukaddem düvel-i sâlifenin ve ale’l-husûs
+Devlet-i Aliyye’nin vekāyi‛-i külliyye ve ahvâl-i umûmiyye-i mâziyesi ve Mısır ve Kırım
+gibi kıta‛ât-i mühimmesinin vekāyi‛-i meşhûresi ile târîh mutâla‛a idenlere lâzım olan
+ba‛z-ı ma‛lûmât-ı mühimme ber-vech-i âtî icmâlen fasıl fasıl beyân olunmak münâsib
+görülmüştür
+
+*Fasl-ı Evvel*
+
+*İlm-i Târîhin Lüzûm ve Fâ’idesi Beyânındadır*
+
+İlm-i târîh efrâd-ı nâsı vekāyi‛ ve me’âsir-i mâziyeye ve vükelâ vü havâssı hafâyâ ve serâ’ir-i
+mukteziyyeye muttali‛ idüp, nef‛i âmme-i âleme â’id ve râci‛ olduğundan âmme-i eşhâs
+mutâla‛asına mecbûl ve beyne’l-havâss makbûl ve mergūb bir fenn-i kesîrü’l-menâfi‛dir.
+Zîrâ insân medeniyyü’t-tab‛ olup ya‛nî behâyim gibi münferiden yaşayamayup, ma-
+hal be-mahal akd-i cem‛iyyet iderek yek-diğere mu‛âvenet itmeğe muhtâc olurlar. Ve
+bu cem‛iyyet-i beşeriyyenin derecât-ı mütefâvitesi olup ednâ derecesi hayme-nişîn olan
+kabâ’ilin cem‛iyyetidir ki, havâyic-i zarûriyye-i beşeriyyeyi tedârük ile şecere-i hayâtın se-
+meresi olan tenâsül maksadına vüsûl bulurlar. Lâkin, şekil ve hey’et-i medeniyyetin netîcesi
+olan me‛ârif ve ulûm-ı sınâ‛iyye ve sâ’ir hasâ’is-i kemâliyye-i insâniyyeden mahrûm olur-
+lar. Ve ehl-i kurâ medâ’in-i mu‛azzama ahâlîsine nisbetle âsâr ve netâyic-i sahîha-i mede-
+niyyetden mehcûr add olundukları gibi bunlar dahi kurâ ahâlîsine nisbetle medeniyyet-
+den dûr kalurlar. /../
+Cem‛iyyet-i mezkûrenin a‛lâ derecesi dahi medeniyyet, ya‛nî devlet ve saltanat
+mertebesidir ki, bir devletin sâye-i hıfz u hirâsetinde yek-diğere gadr ve te‛addîden ve a‛dâ
+vü ağyârın endîşesinden âzâde olup bir tarafdan ihtiyâcât-ı beşeriyyelerini tahsîle ve bir
+tarafdan dahi kemâlât-ı insâniyyelerini tekmîle meşgūl ve âmâde olurlar. Şöyle ki, def‛-i
+mazarrat ve celb-i menfa‛at dâ‛iyesi insânda bir emr-i cibillî olup ba‛zan bir maksadda
+bir nice kimselerin emel ve arzuları müttehid ve müzâhim oldukda başlu başlarına
+kalsalar yek-diğere gadr itmek istediğinden ve ba‛zan dahi bir maslahat-ı umûmiyyede
+bir cem‛iyyet ile diğer cem‛iyyetin beyninde bi’t-tab‛ münâza‛ât ve muhârebât vâkı‛
+olageldiğinden herkes hukūk-ı zâtiyye ve umûmiyyesini cânib-i hükûmete tevdî‛ ile
+anın hükm ve himmetine râzî olarak levâzım-ı kemâlât-ı insâniyye tahsîline meydân-ı
+ferâgat bulurlar. Ve ol millet sınıf sınıf ayrılup kimisi zirâ‛at ve ticâret ve kimisi umûr-ı
+mülkiyye ve askeriyyede hidmet ider. Ve ulûm ve sanâyi‛ kuvvetiyle yüz kişinin
+havâyic-i zarûriyyesini on kişi hâsıl itmeğe ve müddet-i medîde zarfında hâsıl olabilecek
+mevâdd az vakit zarfında husûle gelmeğe başlayup ol milletin evkātı havâyic-i zarûriyye
+tahsîlinden fazla kalarak ve işbu fazla vakitler dahi hasâ’is-i kemâliyye-i insâniyye
+tekmîline masrûf olarak levâzım-ı hazariyyet ve medeniyyet günden güne bu nisbet
+üzre müterakkī olup gider. Ancak ol milletde artık sâdelik ve sebük-bârlık kalmayup,
+tecemmülât ve tekellüfât artarak ihtiyâcât çoğalır. Ve ana göre menâfi‛-i zâtiyye ve
+ağrâz-ı şahsiyye dahi tezâyüd ve terakkī bulur. Ve gitdikçe ol milletin idâresine su‛ûbet
+gelerek hüsn-i idârenin husûl bulmasıyla devletin ilerülemesi ve milletin sa‛âdet-i hâl
+kesb idebilmesi mahâret ve vukūf ashâbının sarf-ı ihtimâm u dikkatine mevkūf olur.
+Böyle umûr-ı siyâsiyyede mahâret ise ancak tecribe ile hâsıl olabilüp her sûreti tecribeye
+dahi bir âdemin ömrü vâfî ve bir asrın tecribesi kâfî olmadığından ve ârif olanlar es-
+sa‛îdü men et‛aza bi-gayrihî hadîs-i şerîfi mü’eddâsınca herşey nefsinde tecribeye
+kalkışmayarak sâ’irinden ibret ve nasîhat alageldiklerinden vükelâ vü havâss ilm-i
+târîhden sâ’ir eşhâs gibi ahvâl-i zâtiyyelerince müntefi‛ olduklarından başka mesâlih-i
+düveliyyece dahi müstefîd ve mütemetti‛ olurlar. Binâ’en-aleyh, vatan ve memleketini
+seven ve devlet ve milletinin bekāsını isteyen eslâf-ı me‛ârif-ittisâf kendi asırlarının
+vekāyi‛ ve ahbârını zabt ile ahlâfa yad-gâr bırağarak kendüleri dahi mazhar-ı ed‛iyye-i
+hayriyye-i ahlâf olagelmişlerdir. Kaldı ki, mâzî ve müstakbel ahvâline vâkıf ve belki ezel
+ve ebed esrârını ârif olmağa insânda bir meyl-i /../ tabî‛î olduğundan ale’l-umûm
+nev‛-i beşerin bu fenne ihtiyâc-ı ma‛nevîsi der-kârdır.
+Ve hıfz-ı nizâmât-ı düveliyye, ilm-i târîh ile olup usûl-i sâlifenin vakt ü hâle tatbîkında
+ise fevâ’id-i kesîre mütehakkık olduğundan ba‛z-ı ulemâ ilm-i târîhin ta‛lîm ve ta‛allümü
+derece-i vücûbdadır dediler.
+Nakl olunur ki, hulefâ-yı Abbâsiyye’den Kā’im bi-Emrillâh zemânında ehl-i Hayber’den
+birkaç nefer müteayyinân yehûd, Dâru’l-hılâfe-i Bağdâd’a gelüp cizyeden mu‛âfiyetlerini
+müş‛ir sened sûretinde bir varak-pâre ibrâz ile zu‛mlarınca Hazret-i Ali‛nin hattı olmak
+üzere taraf-ı Risâlet-penâhî’den kendülerine virilmiş ve ashâb-ı kirâmdan birkaç zâtın
+şehâdetleri dahi tahrîr olunmuş olmağla senedleri nezd-i halîfede kabûl kılınarak cizyeden
+mu‛âfiyetleri bâbında ısdâr-ı menşûr olunmak üzre iken Re’îsü’r-rü’esâ bulunan Ebü’l-
+Kāsım b. Mesleme’ye şekk ârız olarak, “sened-i mezkûr sahte bir şey olmasun, hele bir kere
+müverrih-i ahd olan Hatîb-i Bağdâdî’ye gösterilmesi münâsib olur” deyü halîfeye ihtâr
+itmekle, Hatîb-i mûmâ-ileyhe arz olundukda, fenn-i târîhçe senedin sahte olduğunu isbât
+itmişdir. Şöyle ki: “Sened-i merkūmda muharrer olan şühûddan Hazret-i Mu‛âviye hicretin
+dokuzuncu senesi yevm-i feth-i Mekke’de şeref-i İslâm ile müşerref oldu. Hayber’in fethi
+ise hicretin yedinci sâlinde vukū‛ bulmuş idi. Kezâlik, şühûd-ı muharrereden birisi dahi
+Sa‛d b. Mu‛âz hazretleri olup muşârun-ileyh ise hicretin beşinci senesi, yevm-i Hendek’de
+cisr-ifenâdan güzâr itmekle Hayber fethinde bulunmadı.” dimekle mevzû‛iyyeti sübût
+bularak şakk olundu. Bu cihetle müverrih-i mûmâ-ileyh beytü’l-mâl-i müslimînin
+intifâ‛ına sebeb olmuşdur.
+
+*Fasl-ı Sânî*
+
+*Hükûmetlerin Atvâr ve Aksâmı Beyânındadır*
+
+Bu âlem-i dünyâya nazar olunsa teceddüdât-ı yevmiyyeden ibâret bir hengâme-i ibret ol-
+duğu rû-nümâ olur ve bu ma‛nâ-yı teceddüd cemî‛-i a‛yân ve a‛râzda bulunur. Bu kabîlden
+olmak üzre, şahs-ı vâhid, gerek vücûdca ve gerek hâlce bir zemân terakkīde ve bir zemân
+tenezzülde olduğu misillü, her devlet dahi bu minvâl üzre gâh kuvvet bulur ve gâh za‛f
+/../ ve fütûr hâline gelür. Ve her devlet, bidâyet-i zuhûrunda sâde ve sebük-bâr olup
+eğerçi günden güne kuvvetlenür ise de insân yaşlandıkça me’kel ve meşâribde ve mes-
+ken ve melâbisde ihtiyâcı artdığı gibi devlet dahi eskidikçe tekellüfâtı artıra geldiğinden
+evvelki sâdeliği kalmayup meşâğıl ve masârıfı ziyâdeleşür ve fevka’l-‛âde bir vak‛a hâdis
+oldukda ve masârıf-ı mu‛tâdesinden ziyâde bir masraf açıldıkda muzâyakaya dûçâr ve
+emr-i idârede ba‛z-ı gûne kusûr dahi sâdır olur ise ser-pençe-i za‛f ve fütûra giriftâr olur.
+Sünnetu’llâh fi’l-âlemîn.
+Velhâsıl, kangı devlet olur ise olsun, bir tavrdan tavr-ı âhara nakl idegeldiği cihetle
+her devrde bir tavr-ı mahsûsda bulunur. Ve her tavrda bir dürlü davranmak ve her devrin
+mizâcına göre çâre ve ilâc aranmak lâzım gelür. Şöyle ki: Her şahsda sinn-i nemâ ve sinn-i
+vukūf ve sinn-i inhitât olduğu gibi her devletde dahi bu merâtib-i selâse bulunup herkes
+hıfz-ı sıhhat husûsunda sinnine göre davrandığı misillü hey’et-i devlet dahi bir cism-i
+insânî mesâbesinde olduğundan her tavr ve mertebesinde hareket-i münâsibeye dikkat
+olunmak lâzım gelür. Ve tavr-ı inhitât ba‛zan hiss olunmayacak sûretde hafî olur. Ve ba‛zan
+dahi celî ve âşkâr olup ilâcı müşkil ve düşvâr olur. Ve ba‛zan bir devletde ziyâdesiyle inhitât
+ve fütûr emâreleri zuhûr itmişiken tedâbîr-i hakîmâne ile teceddüd idüp tâzelendiği
+vardır. Fakat ol hâlde devletin tehlikesi ziyâde olup fevka’l-âde ba‛z-ı ilel-i hâriciyye dahi
+zuhûr ider ise teceddüd idüp de halâs bulması pek düşvârdır. Ve vukū‛ı var ise de vukū‛ât-ı
+cesîme ve ınkılâbât-ı azîme ile hâsıl olabilmişdir. Ve nice devletler dahi sinn-i vukūfunu
+ikmâl itmeden kendü kusûruyla yahud bir kazâ zuhûruyla mahv ve münkarız olmuşlardır.
+Ma‛lum ola ki, düvel-i nasârânın ahkâm-ı siyâsiyyeleri ictimâ‛-ı ârâ-yı ukalâ ile
+tertîb olunmuş olan kavânîn-i hükmiyyeden ibâret olduğu hâlde hükûmetleri iki kısma
+mükasımdır. Biri, hükûmet-i rûhâniyye ya‛nî dîniyye, diğeri, hükûmet-i cismâniyye ya‛nî
+mâddiyyedir.
+Hükûmet-i rûhâniyye, Katolik mezhebinde Papanın hükûmetidir ki, bi’l-cümle
+katolik râhiblerinin âmiri ve kilîsâlarının re’îsi olup, anı Hazret-i Īsâ’nın vekîli olmak
+üzre i‛tikād iderler. Ve bi’l-cümle katolik devletlerinin memâlikinde anın hükûmet-i
+rûhâniyyesi cârîdir. Vaktiyle Avrupa içinde bu hükûmet-i rûhâniyyenin pek ziyâde te’sîr
+ve nüfûzu var idi. Lâkin hükümdârlar papaların elinden çok cevr ü cefâ çekdiklerinden
+refte refte papaların nüfûzlarını kesr u taklîl itdiler. Rum, ya‛nî Ortodoks mezhebinde
+bulunan /../ bi’l-cümle hıristiyanlar papayı tanımayup hükûmet-i rûhâniyyede
+İstanbul Patriki’ne tâbi‛dirler. Ermenilerin re’îs-i rûhânîlerine Katogıkos dinilür ki, üçdür.
+Birisi, Gürcistan’da vâkı‛ Eçmiyazin ve diğeri Kozan’da vâkı‛ Sis ve üçüncüsü Van tarafında
+kâ’in Ahtamar kilîsâlarının re’îs-i rûhânîleridir. Ammâ protestanların böyle bir re’îs-i
+umûmîleri yokdur.
+Hükûmet-i mâddiyye dahi üç kısımdır. Hükûmet-i mutlaka, hükûmet-i meşrûta,
+hükûmet-i cumhûriyyedir. Hükûmet-i mutlaka, inân-ı hükûmeti bütün bütün eline almış
+olan bir hükümdârın hükûmetidir. Rusya devleti gibi.
+Hükûmet-i meşrûta, millet meclisinin re’yine ittibâ‛ iden hükümdârın hükûmeti olup
+bu dahi iki kısımdır.
+Kısm-ı evvel, meşrûta-i umûmiyye olup âmme-i ahâlî müsâvât üzre bulunur. Almanya
+ve İtalya devletlerinden ba‛zıları gibi ki, vükelâ-yı devletden başka milletce intihâb olunan
+a‛zâdan mürekkeb bir millet meclisleri vardır.
+Kısm-ı sânî, meşrûta-i hasebiyyedir ki, zâdegân-ı millet bayağı ahâlîden vücûh ile
+mümtâz ve mütehayyiz olurlar. İngiltere devleti gibi ki, âmme-i ahâlîsi zâdegânın nâ’il
+oldukları rüteb ve imtiyâzâta nâ’il olamayup fakat her kazâdan intihâb ile pây-ı tahta
+gönderdikleri a‛zâdan mürekkeb meb‛ûsân-ı millet meclisi nâmıyla bir meclisleri vardır
+ki, bir maslahat anda tezekkür olundukdan sonra zâdegân-ı millet meclisinde karâr-
+gîr olur. Bu meclisler dâ’imâ açık olmayup belki senede üç dört ay kadar güşâd olunup
+parlament tesmiye olunur. Devletin vükelâsı kral tarafından nasb olunmuş me’mûrlar
+olup umûr-ı devleti bi’t-tezekkür krallarına imzâ itdirdikden sonra icrâ iderler. Lâkin, her
+husûsda parlament tarafından mes’ûl olurlar.
+Hükûmet-i cumhûriyye, bir hükümdâr-ı mahsûsu olmayup, belki ekseriyet-i ârâ ile
+biri intihâb olunarak kral makāmında olmak üzre muvakkaten millet re’îsi nasb olunur.
+Amerika cumhûru gibi.
+Fransa devleti, mukaddemleri hükûmet-i mutlaka iken millet içine ihtilâl düşerek
+mu’ahharan cumhûr olmuşlar idi. Ol vakit, cihân-gîrlikle hurûc iden Napolyon Bonaparte,
+İmparatorluk rütbesini hâ’iz olmağla, yine hükûmet-i mutlakaya münkalib olmuş idi.
+Vâkı‛â, şekl-i devlet hükûmet-i meşrûta üzre mü’esses idi. Lâkin Bonaparte, her istediğini
+icrâya muktedir olduğu cihetle hakīkat-i hâlde bir hükûmet-i mutlaka idi. Bonaparte’den
+sonra hükûmet-i meşrûta-i umûmiyye olup Luyi Filip’in eyyâm-ı /../ kraliyyetinde
+bu hâl üzre gitdi. Bin iki yüz altmış beş senesi hılâlinde vukū‛ bulan Fransa ihtilâlinde
+yine cumhûr olup Luyi Napolyon’u dört senelik olmak üzre re’îs-i cumhûr nasb itdiler.
+Lâkin, ahâlî beyninde ittifâk olmayup kimisi krallık tarafdârı ve kimisi teşkîl olunmuş
+olan âdî cumhûriyyet tarafdârı oldular. Bir takımı dahi böyle âdî cumhûriyyete kanâ‛at
+itmeyüp azıtdılar. Ve bütün bütün hadd-i ma‛rûfun öte tarafına gitdiler. Şöyle ki: Hukūk-ı
+mülkiyyet ve zevciyyeti inkâr idüp ve herkes kâffe-i husûsâtda müsâvât üzre olmalıdır
+deyüp bir çok edânî dahi bunu mizâclarına muvâfık görmeleriyle Fransa Cumhûriyyetini
+bu renge boyamağa teşebbüs itdiler. Fransa kibâr ve ukalâsının bundan gözü ürkmeğe,
+cumhûriyyetden ve belki hükûmet-i meşrûta serbestliğinden yüz çevirüp, Napolyon’un
+henüz dört sene müddet-i riyâseti hıtâm bulmazdan evvel imperatorluğunu bi’t-tasdîk
+hükûmet-i mutlakaya ser-fürû-bürde-i ınkıyâd oldular. İşbu Fransa ihtilâlâtı arasında
+Nemçe halkı dahi serbestlik sevdâsına düşerek ve pek çok kanlar dökerek hükûmetlerini
+hükûmet-i meşrûtaya kalb itmek istediler ise de hühûmet-i imperatoriyye gālib gelerek
+yine hükûmet-i mutlaka tahtında kaldılar. Bunların her birinde birer gûne fenâlık melhûz
+ve meşhûd olup, hele cumhûriyyetin zikr olunan fırka-i mütecâvizesi bütün bütün akıldan
+ve nevâmîs-i tabî‛iyyeden ba‛îd bir fikr-i bâtıldır.
+Ammâ hükûmet-i islâmiyye, hılâfet ve saltanatı câmi‛ olup, imâmü’l-müslimîn olan
+pâdişâh-ı islâm, hâmî-i şerî‛at ve muhyî-i saltanat olmağla, lillâhi’l-hamd bu gûne teferruk
+ve teşettütden berîdir. Ve eğerçi, zîrde beyân olunacağı vechile, Devlet-i Abbâsiyye’nin
+evâhırında memâlik-i islâmiyyede zuhûra gelen ihtilâlât-ı azîme hasebiyle, hılâfet ve
+saltanat ayrılarak, hılâfet bir riyâset-i dîniyye ve saltanat riyâset-i mâddiyye derecesine
+vardı ise de mu’ahharan Devlet-i aliyye-i Osmâniyye’nin zuhûruyla millet-i islâmiyye
+teceddüd iderek yine hâlet-i asliyyesini buldu.
+
+|/\|

Ahmet Dürri Efendi_İran Sefaretnamesi_1721.txt

@@ -0,0 +1,604 @@
+|\/|
+_____
+<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
+<metadata>
+    <title>İran Sefaretnamesi</title>
+    <author>Ahmet Dürri Efendi</author>
+    <date>1721</date>
+    <word_count>8121</word_count>
+    <unique_words>3333</unique_words>
+    <line_count>604</line_count>
+</metadata>
+_____
+
+Bi-inâyetilllahi teâla ve tevfikâ gurre-i muharremü'l harâmun gurresinde Bağdâd
+behişt-i abâdan hareket ve onuncu günü ibtidâ A'cem sınurına dâhil olduk Bağdâd
+vâlîsi vezîr-i mükerrem Hasan Paşa hazretleri bizim ol tarafa me'mûriyetimiz
+mukaddemâ Şâh Cimcâh cânibine ve sınura karib olan Kirmânşâh hanına tahrir itmekle
+han-ı mezbûr tarafından mihmân-dârlık hizmetiyle bir A'cem Ağâsı gelüp bizi istikbâl ve
+i'zâz-ı tam ile getürüp beşinci günü Kirmânşâh'a varılmak üzre yemek olunup Kirmânşâh
+hanı etbâ'yle istikbâle gelecek iken benim mânam vardur deyü i'tizâr ve kendüsi gelmeyüp
+karındaşını üçyüz kadar kızılbaş ile istikbâle göndermiş. Bu kulları heman bi-ihtiyar
+dargınlık suretini gösterüp bunlara âzâr-ı buzundan ben şevketlü Âl-i Osmân Pâdişâh
+tarafından mahsus ilçi ve nâme-i hümâyunu hâmili olamda bu ayarda bir han beni istikbâl
+itmeye vâllahi'l-azim ta ki bu mahalle han gelmeye bir kadem ilerü varmam ve bunun
+küstâhlığı Şâh'a arz iderim deyü kalem aldıkda birkaç atlu ılğâr idüp han-ı mezbûre
+varup ahvali i'lâm eylemişler acele üzre etna-i sevâr olup ta yemekliğe geldi bize azim-i
+i'tizâr idüp ve maân Kirmânşâh'a nuzûl olundu beş gün meks idüp ba'dehu bizi sarayına
+davet eyledi ve biraz şeker-i pişkeşi virüp ba'de mahall-i mezbûreden hareket ve
+dördüncü gün Dergüzin kasabasına nüzûlumuzda mir-i âlem pâyesiyle mihmân-dârlık
+hizmetiyle Necef Kûlı Han Bey namında bir Kapûcı-bâşı yüz kadar adam ile gelüp bizi
+istikbâl idüp ve ikiyüz elli guruş zahire-bahâ virilmek üzre Şâh'dan fermânlar getürüp ve
+iki gün meks idüp andan dördüncü gün Dâr-ül- mülk-ü kadim olan Hemadân şehrine nüzûl
+ve hâkimi Kelb Ali Han bi-n-nefs kendüsi Altı yüz kadar atlu ve piyâde ile bizi istikbâl ve
+bir vâsi' saraya nüzûl üç gün meks idüp ziyafetten sonra yine hareket ve doğru yollar çendân-ı
+âbâdân olmamağla sağ ve sola saparak yirmi konak yeri güç ile kırk günde kat' idüb
+Mesken-i Şâh-ı Selef olan Kazvin şehrine vâsıl ve üç tuğlu pâyesinden olan hâkimi Tahmas
+Han bin kadar piyâde ve süvâri ile ve nây ve kürre-i nây ve tüfenk ve küçük toplar ile bize
+şenlik idüp istikbâl eyledi ve bir vâsi' saraya kondurup beş gün meks idüp azm-i ikrâm
+ve ziyafetler idüp andan dahi hareket ve Rey memleketinde vâki' Tahrân nâm-ı kasaba ki ol
+vakitte Şâh Cimcâh makarri idi bizler dahi ol cânibe teveccüh idüp ve beş günde vusûl
+ve esnây-ı vusûlde Rüstem Han nâm bir veziri üçbin kadar atlu ve piyâde azim-i şenlikler
+ve adetleri üzre alaylar idüp iki saat yerde bizi istikbâl idüp bizi getürüp bir bağçeli ve
+havuzlı vâsi' saraya kondurub ve Şâh tarafından kendi matbahı ve amelesi gelüp altun ve
+gümüş takımları ile üç gün üç gice bize ziyafet idüp ve ağırlayup gittiler bu esnada yirmi altun
+ve elli zerâ' sandâl ser-kârlarına ve seksan altun dahi yanında olan ameleye virildi ve üç
+günden sonra biz kendi matbahımızı kaynadup eğlenür iken dokuzuncu gün itimâd-üd
+devle ki vezîr-i a'zam makamında vezîri sarayına davet idüp vardığımızda bizi
+gördiği gibi kıyâm ve istikbâl ile odanın nısfına dek gelüp tekrar yerine oturdı. Bizi yanına
+da'vet idüp hoş geldin safa getürdün deyüp der-akab sahib-i devlet efendimizin
+mektupların talep eyledi emmâ bizim içlilik ile ol tarafa varmamızdan bunlar azim-i hofa
+düşüp çünki memleketleri ahvali perişan ve birkaç tarafdan hücum-u a'dâ' ile nizâm-ı
+halleri yaman olmağla güya ki biz bunlarun sınura karib birkaç sancaklık yer talebine ya
+dahi ğayri teklife gelmiş olayuz mülâzasıyla bizim içün mukaddem müşâvereler idüp gâh
+Revân ve gâh Kerkük tarafında ba'zı mahalleri virmek üzre tasmim eylemişler ve lâkin bir
+kalıba ifrâğ idemeyüp biraz hedâyâ ile bir ilçi göndermek üzre karar virmişler bizim
+geleceğimizi istimâ' eylediklerinde tehir idüp bakalım ne hususa gelür deyü tevaffuk
+itmişler ammâ maddeye vâkıf olmak üzre acele ile bizden vezir mektupların talep itmeğe
+bais budur bendeniz ise mukaddem bu müşâverelerin ve hof ve haşibetlerin ve mütezelzil
+oldukların defaât ile haber alup vuzuf tahsil itmişdim ve sahib-i devlet efendimizin
+mektupların evvel getürmeyüp Hasan Paşa hazretleri'nin kethüdâsı'nın mektupların
+getürmüşdüm mektup talep eyledüği gibi mezbûr mektupları virdim. Der-akab açub bakdıkda
+bu Hasan Paşa'nın mektuplarıdır ya kani vezîr-i a'zam mektupları deyü tiz tiz suâl
+eyledikde bendeniz behey han��m acele itmeye nâme-i hümâyundan mukaddem vezir-i a'zam
+mektupların sana virmek devlet-i âliyede de'b ve kanun değildir beni şevketlü azimetlü
+efendim Şâh Cimcâh tarafına göndermişdir.
+İbtidâ varub buluşuruz emânet-i kübrâ olan nâme-i hümâyünu teslim iderim andan sonra
+vezîr-i a'zam mektupların sana viririm didikde heman iki ellerin dizlerine urub hoş imdi.
+"rızâhullahındır biz ana sığınuruz sizin evvelden bu niyetiniz var idi şimdi geldi zuhur itdi.
+Ben işittim hanım niyetimiz nedir didikde mukaddemâ ve vezîr-i a'zamınız olan Ali Paşa
+hünkâr hazretlerin zor ile tahrik idüp Vârâdinden sonra bizim üzerimize gelecek idi amma
+Allah-u Teâlâ hazretlerinin rızası buğmuş ki Vârâdin Ma'rekesinde şehid oldu didi bende dahi
+canım siz bunu kimden istimâ' ittiniz didim ol zaman bizim Revân hanı bu ahvali
+yazmışdı didi ben işittim hanım senin Cimcâh ile tenhada istişâre müteallik umur-u
+memlekete dâir müşâvereye Revân hanı vâkıf olur mu hayır didi ya bizim hünkârımız
+hazretleri tenhada veziri ile olân mukalemeye nice vâkıf olur kezb itmiş beyan söylemiş
+âkıl olan bu ma'kule söze i'timâd ider mi bundan kat'i nazar-ı Gazi Sultan Murâd Han
+cennet-i mekân aleyh-ir-rahmete hazretlerinin ahidnâme-i hümâyunundan bu ana dek
+tamam seksan beş senedir ve hala yedinci pâdişâh-ı azim-ül şandır bunların asla birinde sulh
+ve salaha mugâyir üzerinize gelmek üzre su'i kasdları olmayub böyle bir âkıl ve fâzıl ve kâmil
+ve dindâr ve âkıbet-i endişe ve tarafeynin rahatı ve acze ve mesâkinin istirâhati melhûz tab'i
+hümâyunları olan pâdişâh-ı âlempenah reâya perverdir bu kâr nâ-hencâri irtikâb ider mi
+hususân silsile-i âliyye rab'-i meskünde beş yüz senedir ki şecâat ile şöhret-şiâr olan Âl-i
+Osmân olan evlâd-ı emcâd tig-zenlik ile meşhur âlimdir. Sizin bu perişanlığınızda su'ikasd
+ile zebûn-basanlık itmek şan-ı şecâatlarına layık mı bundan kat'i nazar benim getürdiğim
+nâme-i hümâyun şevket-makrunı afv-ı ahdan mesmû'nuz olub cüzzi ve külli vukûf
+eylediğiniz var mı yahut etbâamızdan bir istihbâr ile bir nesne gösterdiniz mi olmuşdır
+didim yok deyu kasem eyledi pek ma'kul bu dahi şöyle dursun evvelâ bizim kudretlü Âl-i
+Osmân Padişâh-ı eazallahu ensâre hazretlerinin rikâb-ı hümâyunlarından münbais olan
+elçileriyüz bu kadar mesâfe-i baideden geldik el-yevm size misafiriz ve siz bu devletin
+i'timâd-üd-devletisiz hala hall ü akd-i umûr sizin elinizdedir ve cümle mukalememiz
+sizinle olsa gerekdir henüz görüşdük ve hal hatır sorılub bir mikdâr âfâki musâhabet olunmadı
+muâhaz yolundan bu münâkaşa meclis-i evvelin sözümidür eğer bundan bir murâdınız var
+ise sizinle münâzara üzre mukaleme idelim didikde "ben adâb-ı münâzara nedir bilmem
+deyüp cevap virdi ben dahi "şimden sonra seninle mukaleme itmem ve meclisine gelmem
+beni şevketlü kudretlü Padişâh'ım hazretleri Şâh Cimcâh hazretlerine göndermişdir varır anlar
+ile mukaleme iderim at hazır etsunler konağa giderim" deyü hareket üzre iken heman Şıkk-ı
+Evvel Defterdârı Reis ül-küttâb yanıma gelüp beni tutup lütuf ile kerem ile i'timâd-üd-devle
+hazretleri'nin murâdı bu değildir ancak sehv ma'zur buyurun diyüp bizi alıkoyup andan
+havânende ve sazendeler gelüp musiki faslına başlayub ara yerde âfâki vâfer sohbetler oldı
+ammâ benim tâbiam candân açılmayub tav'an ve kerhen ba'zı suâllere cevap virdik taâm
+gelüp yendi ammâ vezir-i kemâl infaâlinden sürh-ser iken sürh-rev oldı candân musâhabete
+tasaddi idemeyüp taâm-ı âhir oldı ve şerbetler içilüp binüp konağa gelindi ertesi gün bir
+tezkire ile Mihmândâr ve Kapûcılar Kethüdâsı gelüp bizden istizân ile birâderi davet idüp
+evvelâ biz şevketlü azimetlü kudretlü Padişâh-ı Âl-i Osmân eazallah-ı ensâre rikâb-ı hümâyunlarından
+getürdiler birâderi nimce kıyâm idüp yanına alup ve biraz hedâya arz idüp ilçi
+efendiyi dünki gün rencide itdik bize hatırmanda oldılar lütuf eylesünler ben iki aylık
+vezirim lisan-ı devleti bilmem bizi barışdır taksirâtımızı afv etsünler deyü bize dahi yirmi
+otuz tabak şeker meyve göndermişler ve beş altı günden sonra vardığımızın on beşinci
+günü idi Şâh tarafından bize yevmiye masarıfımız içün beşyüz tumân akçe göndermişler ki
+bizim hesabımıza altı bin üçyüz otuz üç guruş ider otuz kızılbaş ile Kapûcılar Kethüdâsı
+getürüp teslim itdi kahve ve şerbet ve bühûr ikramından sonra elli tuğrâlı altun ve bir çukâ bir
+kumâş kendüye virdik yüz tuğrâlı altun etbâ'na virildi irtesi ehad günü nâme-i hümâyunu
+getürmek içün Şâh bizi da'vet idüp biz dahi var kuvvete bâzuya getürüp namus devlet-i
+âliyyeye layık ta'zim ve ikrâm-ı vech üzre taht-ı revânı tezyin ve nâme-i hümâyunu vaz'
+idüb on iki arab-ı akkâm libâs-ı mahsusâlarıyla ve sekiz çukadâr-ı mülebbes taht-ı
+revânın etrafını dâire-i mâdâr-ı ihâta idüb önünce yedekler akabde bendeniz ve etba'mız
+tertib ile Şâh'ın oturdığı çârbâğın hanesine varup üçüncü kapudan içerü girdiğimizde Şâh
+karşuda oturur imiş beyn û yesârende üç bin kadar sürh-ser mükemmel silâhlar ile kıyâm
+üzre ve on kadar vezirleri ve beğlerbeyi ve otuz kadar ricâl-i devlet ve erbab-ı menâsıb ve
+defterdârân ve küttâb kuûd üzre olup biz bunların ortasından harâman-ı reftâr ile başımızda
+kafes-i destâr ve arkamızda samuru erkan-ı kürki ve elde nâme-i hümâyun aheste aheste
+yürüyerek tâ Şâh'ın oturdığı sofanın önüne varılub benim ile Şâh'ın ma-beyni heman bir zirâ'
+kadar kaldıkda sağ elime nâme-i hümâyunu alup bâlâ tutup ve sol elim ile adâb meclis-i
+mülükâne üzre temennâ iderek esselam-ü aleyküm euzubillahimeneş-şeytanirracim
+bismillahirrahmanirrahim hezâ kitabünâ yantıku aleyküm bil-hakk âlâ fermân fermân-ı
+memâlik-i Osmâni Sultan-ül berreyn ve Hakan-ül Bahreyn Sâni-i İskender Zü-l-karneyn
+Hadim-ül-Haremeyn-us-şerifeyn es-sultan ibn-i e-s-sultan ibn-i e-s-sultan şevketlü kudretlü
+azimetlü es-sultan Gazi Ahmed Han ibn-i es-sultan Gazi Mehmed Han ibn-i es-Sultan
+İbrahim han eazzalahu ensârehu hazretlerinin nâme-i hümâyun şevket- makrûnlarıdır ki
+Şâh Cimcâh hûrşid-i külah huzur-u saâdetlerine çok çok selâm ihdâ idüp hatırlarin suál
+iderler deyü ezân payesiyle bülend-âvaz ile söyledim ben bu kelam-i fikarat uzre eda
+iderken itimâd-üd devle sağ tarafımda benimle beraber turur idi iki defa nâme-i
+hümâyunu teveccüh eyledi ben asla iltifat itmedim bir def'a dahi Şâh kendileri bin-nefs
+almağa meyl eyledi amma bu kulları takririmi tamam itmedikçe kat'â bir tarafa bakmadım
+sözümü tamam etdikde Şâh'ın üçüncü def'a meylinde nâme-i hümâyun iki defa takbil ve
+başım üzeri koyub Şâh'a sundukda dizi üzre kalkup nâme-i hümâyunu iki eli ile elimden alup
+ve öpüp başına kodı elinde tutup andan Kızlar Ağâsına işaret idüp ol dahi Şâh'ın elinden
+alup ve öpüp başı üzre koyup elinde tutdı Şâh bana otur deyü emir eyledi bendeniz teeddüb
+idüb oturmadım tekrar emir eyledi yine oturmayınca Kâpûcular Kethüdâsı kolumdan tutup
+zor ile kuud itdirdi. İbtidâ ki suâli "şevketlü hünkâr hazretleri ne âlemdedir dimâğları çâğmı
+dır ya'ni mizâcları eyümidür ve hala İstanbul'da mıdır didiklerinde "bendahi beli
+Şâh'ım elhamdülillah-i teale vücud-u şerifleri sıhhat ve âfiyet üzeredir mukarrer
+saltanatlarında istirâhat üzredirler" deyü cevap virdim vezir-i a'zamına Farisi lisân üzre benim
+adımı sordı bendeniz "Şâh'ım ism-i merrâ ezmen persi" ya'ni "adımı Şâh'ım bana sor
+Dürri'yim Elçi-i Şâh-ı Rum'um herçe fermân Şâh bud mümem didim ya'ni ben Dürri'yim
+Pâdişâh-ı Rum hazretlerinin elçisiyim her ne ki anlar bana fermân itmişdir anı icrâ işim
+gerekdir didiğim gibi hey ilçi efendi sen hoş geldin sefâ getürdün yollarda çok zahmet
+çekdin mi deyü Farisiçe sorı bir kâç cevablar virdim sonra götürün yerinde otursun deyü
+fermân eyledi Kâpûcılar Kethüdâsı buyurun deyü beni kaldurub Şâh'ın mukâbelesinde oturan
+Vüzerâ'nın yanına götürüp ikinci vezirin alt yanında yer gösterdiler ve önüme birkaç tabak
+şeker bile koyup biz dahi şeker yemeğe başladık ammâ Şâh'ın nazarı dâima benden yana
+olup vezîri ile biraz beni söyleşdiler ammâ ne didiler işitmedim ancak vaz'larından
+
+mahzuziyyet ve enbesât terâş eyledim ve tekrar Şâh beni karşusuna talep eyledi Kâpûcılar
+Kethüdâsı koltuğuma girüp kaldırup Şâh huzuruna götürdi ayak üzerinde bize İstanbul'dan
+çıkalı ne kadar müddetdir ve Bağdâd'da kaç ayda geldin ne mikdâr meks eyledin ve
+şevketlü hünkâr hazretleri seninle Bağdâd Vâlisine nevâziş nâmeler gönderdi mi Hasan Paşa
+hûb adamdır ben anın hem-civârlığından mahzûzum Meşhedine varan züvvârrımıza çok
+riâyet ider ber-vecihle yahşi kişidir deyü vâfirşinâsen eyledi. Bendahi münasebetle vech-i
+ma'kul üzre cevap virdim tekrar beni karşusunda yerime gönderdi ve Şâh kendü
+önünde ki şekerden ikrâman bize vâfer şeker gönderdi iki defa altun ibrik ile çay-ı şırbihi
+geldi ve kahve geldi ba'dehu nakâra faslına başladılar taâm döşendi tekrar bize mahsus
+kahve geldi andan sonra kalkup oturduğum yerden veda' idüp hanemize geldik bir haftadan
+sonra bizi vezîr-i a'zam da'vet eyledi biz dahi devletlü sahib-i devlet efendimiz
+hazretlerinin mektubların maan alup gitdik i'timâd-üd-devle beni gördüği gibi yerinden
+kıyam idüp istikbâl eyledi bize kendü yanında yer gösterdi mektub –u şerifi ta'zim ve
+ikrâm ile öpüp yedine virdik ol dahi alup öpdi başı ucuna kodı ve bize çay şerbeti ve
+şeker getürdiler kâh Türki kâh Farisi sohbete başlayup eş'ârlar okunarak ve kâh İstanbul ve
+
+sair memâlik-i mahrusenin âb-u havâsı letâfet-i nezâfeti sual ve iktizâsına göre cevablar
+virildi ve ol meclisde vâfir-i işâr okundı erbab-ı maârif-i ce'miyet olmağla keremiyyet
+üzre sohbet olundı elhamdulillah cümlesi tahsin eylediler Rum-u behcet-i rüsûmde bu
+mertebe Fârsidân var imiş deyü sitâyişler itmişler ba'dehu musiki faslına başlandı ve
+taâm gelüp yenüp şerbetler içildi kalkdıkda bize bir donanmış altun rihtelü at piş-keş idüp
+ammâ rikâbı Timur idi rihti pirinçden idi ammâ üzerinde tahminâ onbeş miskâl mikdârı
+altun kablayup besâtı dahi ana göre idi binüp konağa geldikde elli kadar kızılbaş ile Mir
+âhûr ve Rikâbdâr ve Celâd-dâr namında bile geldiler yine bunlara kırk adet sikke-i hasene
+ve birkaç zera' sandâl virüp def' eyledik birkaç gün meks üzre iken meğer Şâh biz
+vardığımızda Isfahan'a menzil ile adam irsâl idüp bizim ile hem sohbet olmak içün erbâb-ı
+maârifden Muhammed Zeki ve Ağâ Nur Ekber ve Mesrur ve Merkâs ve Ali Naki ve
+Muhammed Naki namında altı nefer kimesne ve birkaç havânende ve sâzende getürdüp
+yanımıza ta'yin eylediler ekser evkat anlar ile eğlenüb mukaddem gönderdikleri akçe
+yevmiye hesabı üzre tamam oldukda tekrar Şâh tarafından dört yüz tumân akçe ki altı bin
+
+altı yüz altmış guruş ider masraf-ı bahâ gelüp birkaç günden sonra Şâh yine bizi
+meclisine da'vet eyledi vardığımızda bize nâme-i hümâyunun mazmûnunı ve mucibince
+etraf memleketlerine tahrir eyledikleri fermânlarını takrirden sonra mukaddemâ oturduğumuz
+makamda oturup şeker şerbetleri içildi andan bizi karşusuna getürüp ne işlersen
+eyümisen konağından mahzûzmısen didikde beli Şâh'ım her vechle mahzûzım
+elhamdulillah-i tealâ zevkimiz vardır didim hünkâr hazretleri şimdi mukarer saltanatlarında
+mı yohsa sayd ve şikâr ederler mi " hayır Şâh'ım itmezler şikâr-gâh dahi itmezler mi
+didiklerinde "şikâr-gâh iderler" didim güldiler valide-i mâcidleri ve birâder-i mecidleri
+sayd-i şikâre mâiller idi bunlar niçün itmezler hususa sayd ve şikâr mülük-ü izâmın
+şanındandır" gerek idi ki ideler bu kulları cevap virdik Şâh'ım bizim şevketlü Padişâhımız
+Şehzâdeliğinde tahsil-i maârife gayet sa'y idüp tevârih-i mülük-ü islâmın âsârına hayli
+tetebbu'ları var idi bir gün tevârih mutâlaa iderken bir mahalle gelmişki Nüşirevân buzer-i
+cumhura suâl ider ki sayd ve şikârda ne ma'kule şikâr saydi leziz ve faidelüdür haskim
+âkil cevap virmiş ki pâdişâhım reaya ve ahâlinin kulubuni sayd itmek cümle
+saydlardan leziz ve latifdir ve ahiretde intifâi ziyadedir dimiş Pâdişâhımız buna vâkıf
+oldukda kendü kendüne ahd ve yemin itmiş ki eğer hak tealâ bana taht-ı osmâniye cülûs
+itmek mukadder iderse kat'an sayd ve şikâre gitmeyüp ta'mir kılup ıbâd ve terfiye-i
+ahvâl-i bilâd takayyud ideyim deyü cenab-ı bâri ile ahd eylemiş şimdi ol ahde vefa idüp
+dâima niyet-i sadıkaları celb kılup ve reâyadır aslâ sayd ve şikâra rağbetleri yokdur
+didiğimde gayet pesend idüp tahsin eylediler ya evkâtların ne ile güzârân iderler ve
+eğlenceleri nedir deyü suâl eyledi cevap virdimki Şâh'ım "hafta da iki divân iderler vüzerâ
+ve ulema ve ricâl-i devlet cümle kubbe-i âliyeye umumen cem' olup mesâlih nâsi görürler
+ve iki gün dahi hala müceddeden bina ve ihyâ buyurdukları kütübhâneye varup ve Şeyh-ül
+islâm ve sadreyn ve sair ulema efendiler ce'm olup tefsir-i şerife ve ehâdis-i nebevi'
+müzâkare olunup kendüleri kafes ardınndan istima' idüp mütelezziz olurlar didim ya iki
+günlerin ne ile geçürürler didi bende hay "Şâh'ım cum'a günleri müminler bayramıdır
+abdest alup kuşluk vakti câmi'i şerife teşrif ider işrâk ve duha kılup salave-i cum'ayı
+cemaat ile edaden sonra iki saat mikdârı vâiz efendinin nush ve pendini istimâ' idüp
+makarr-ı saâdetlerine gelürler "ya kusur iki günlerin ne ile eğlenürler"didikde bende
+"Şâh'ım cum'a irtesi vezîr-i a'zamı da'vet iderler umur-u devlete müteallik ne kadar
+mesâlih ve hall ve akd-ı memleket var ise huzur-u hümâyuna arz ve müzâkere ve ikitizâsına
+göre hayek virirler çehâr-şenbe güni alessabâh eda salât ve duâ ve evrâd ve ezkârdan sonra
+rikâb-ı hümâyunda olan tir-endâzlar ve ve tüfenk-endâzler gelürler vakt-i zuhra dek
+onları seyr ider ve kendüler dahi tir ve tüfenk endâzlık iderler ve nişân ururlar ve
+urânlara en'âm ihsânlar iderler ba'de-z-zuhr silahşörler gelürler meydanda cirit ve tir ve
+nizedârlık iderler anı seyr iderler ve eğlenürler" didiğimde gâyet istihsân eylediler ve
+vezîrine beni medh idüp döndi bana didi ki "elçi efendi senin gibi elçi bu diyara kim
+gelübdir ne benim günümde ne babam gününde hiç gelmeyübdür seni hünkâr hazretleri
+intihâb idüp bana gönderübdür" didi hayır Şâh'ım ben edn��yım devlet-i âliye'de söz sahibi
+erbâb-ı maârifden vücud-u kâmiller vardur ki ben anların huzurunda kuuda hud-u kudretim
+yokdur didim hey hey efendi öyle dimeyin bilürüm vâllahi vâllahi hünkâr hazretleri seni
+intihâb idüp gönderübdür mutemea olsunlar bildimki tahkiki çok çok severler ki seni bana
+gönderdiler ğâyeb sizden memnun oldum ben ebnâ-yı Rumda senin gibi Fârsidân
+görmedim hoş geldin sefa getürdün deyü nevâzişler eyldiler tekrar makamıma varub
+oturdım şeker şerbetleri geldi sonra taâm gelüp döşendi sade nakâreye başladılar âhir
+oldukda binup konağıma geldim birkaç günden sonra hulûl idüp ânlar nev-rûza gayet
+tüfenk-endâzler cem' olup vakt-izahire dek anları seyr
+kendüleri dahi bir mikdâr tir-endâzlık ve tüfenk-bâzlık idüp
+nişânı urânlara bahşişler ihsân iderler ; bahşiş
+silahşörler meydâna çıkup cirid-bâzlık ve nize-endâzlık idüb anı seyr iderler
+
+gâyet ile istihsân ve beni vezir-i a'zama medh idüp ; mu'temed-üd-devlesine
+
+intihâb idüb gönderübdür
+ben ânların ellerini öpüb huzurlarında kuud itmeğe kâdir değilim didiğimde elini
+öpüb
+vâllahi hünkar hazretleri vâllahi vâllahi hünkar hazretleri
+tahkik itdim ki hünkar hazretleri beni çok sevdiklerinden seni bana göndermişler
+; seni bana gönderdiler
+sizin geldiğinizden ğâyet mahzûz oldum
+ben ebna-yi Rumda böyle Fârsidân görmedim işitmedim ; binâ-yı Rumda
+nevâzişler eyleyüp tekrar beni makâma götürüp şeker şerbetlerden sonra taâm döşenüp
+sade nakâye başlanup âhir oldukdan sonra binüp konağımıza geldik
+konağıma keldik
+nev-rûz-i sultâni hulûl idüp
+anlar nev-rûza ğâyet i'tibâr ve aydâ-i kebir deyü tesmiye idüp
+i'tibâr iderler ve id-i ekber deyü tesmiye iderler id-i ramazân ve id-i eshadan ziyade hâşâ
+mükerrem tutarlar kangi ayda vâki' olur ise anın nihayetine dek bir şey el urmayub tâze
+cedid libâslar ile kendülerin donadub gerek a'lâ ve ednâ zikür ve inâs ve nisvân ve
+sabiyyân-ı sürür ve şâd- mân olub zevk iderler ibtidâ tahvil-i şems burc-i cümle ve
+duhulunde bil-cümle vüzerâ ve ümerâ â'yân-ı devlet Şâh'ın meclisine cem' olurlar önüne
+beşyüz bin altun mikdarı altun korlar Şâh anı eliyle karışdırur ve bir kabza alup ibtidâ
+i'timad-üd-devleye virür sonra cümle hazâr-ı meclise bahş iderler Şâh'ın eli
+dokunmuşdur deyü halk birbirine teberrük ve ihdâ ider ol gice kulunuzı da'vet eylediler
+i'tizâr idüp vaki' eyledim irtesi tekrar adam gönderüp da'vet eylediler vardık bize azim-i
+i'zâz ve ikrâm idüp ba'dehu "hünkâr hazretleri ne âlemdedir heman İstanbul'da mı
+eğlenürler yohsa beşer onar konak ba'zı şehirlerde geşt-ü güzâr sebz-i sülük iderler mi"
+deyü suâl eyledi "geşt-ü güzâr buyurduğunuz ne ma'nâyadır" didim buyurdular ki "ba'zı
+diyarın âb havası bazının mesire-gâhları eyü olur ol cihet ile varmaz mı" didi bende dahi
+"Şâh'ım varmazlar" didim "niçün" didi " bizim İstanbul'umuz cenâb-ı bârinin tecellisine
+hâşâ mükerrem ve eşraf olmak üzre i'tibâr iderler imiş ;
+kanki ayda vâki' olursa ol-âyın nihayetine dek bir işe el urmayup
+cedid libâslar
+kendülerini donadub gice gündüz zevk şevk ile â'lâ ve ednâ zikür ve inâs ve nisvân ve sabiyyân-ı sürûr şâd
+mâni iderler
+Tahvil-i şems sâatinde bil-cümle vüzerâ ve ayânı devleti ; bil-cümle
+ayân-ı devleti
+Şâh'ın meclisine da'vet ve hazır ve Şâh'ın önüne beşyüz bin mikdarı meskûk altun korlar
+
+Şâh dahi eliyle ol altunı karışdırup bir kabza alup ibtidâ i'timâd-üd-devle vezir-i a'zamına virüp
+; vezire virüp
+tevzi' idüp tevzi'
+birbirlerine zu'm-u bâttallarınca teberrük deyü ihdâ iderler
+bu kulunuzı tahvil gicesi da'vet itdiler i'tizâr idüp gitmedim
+irtesi gün adam gelüp tekrar da'vet eylediler vardığımızda gördüm ki yine ikrâm ve hoş geldin didikden sonra
+yine
+seyr-i sülük
+bendahi Şâh'ım geşt-ü güzâr buyurduğunuz ne ma'nayadır ; bendahi geşt-ü
+güzâr buyurduğunuz ne ma'nayadır
+ba'zı diyarın âbı ba'zının havası ba'zının mesiresi eyü olur ol-cihet ile varmazlar mı
+
+anın içün varmazlar ki bizim İstanbul
+mazhâr olmuş zübde-i pây-ı taht mülük-ü âlemdir âlem-i cennetten mâada dünyada âb hava
+ve letâfet sizrâ ve cevvibâr ve dest ve küh-sar ve mesire-gâh hususa mecmu'-ül-bahreyn ve
+iki cânibinde sahilhâ-i zibâlar ki bâğ-i iremdir belki Firdevs yerine numunedir ol-makâm
+ferah-fezâları güne güne zevk ve safâ ve ab havası mahsûd-u âlemdir anları bırâgub
+âhir diyâra gitmek ta'zib-i hayvan bilâ-fâidedir
+didim " ya İstanbul güzel şehirmidir"
+deyü sordı bendahi bildiğim mertebe haber virdim çeyrek saat mikdarı İstanbulun Enderun
+Birunundan ve cevânib-i etrafından ve mesâcid minabârelâ ve medâris ibret-nümâlarından
+hususâ ki saray-ı cedid-i âmire sultanın tâk revâk ve kasr-ı hümâyun ve bâğçe-i hâssa
+ve sırça-i sarayda olan tekellifât ve ezcâr-ı eşcâr ve günâ gün ve servistân hıyâbât
+Sarayburnu mevki'nde olan keyfât ve hâlât ve esrâf gereği gibi takrirden sonra netice-i
+Şâhân-ı Hind ve Özbek gıbta eylerse değil bi-câ bu cihânda bu sevâd-ı a'zameye kim mâlik
+olmuşdur mülük-ü içere kime mahsusdur bu hutbe-i vâlâ bunun vasfıda cümle mecmu'
+hâlâti müberrâdır yâb rumun hâl ve hacet rûy-i zibâvera deyü hatm-i kelâm eyledim
+gayretinden bizim Isfahan dahi hûbdur ve mergubdur didi bendahi bendahi setânbul
+didim Isfahan şenidem şenidim ki bu demânend didim andan sonra biraz tefekkür idüb yine
+cennetten mâada âlem-i dünyaya ihsân olunan âb hava ve letafet ve nezâfet ve size-zâr ve cevvibâr deşt ve
+küh-sâr ver mesire-gâh
+hünkâr hazretlerini Sultan Ahmed'i ben çok severim şol mertebe ki muhabbetleri
+kalbimden çıkmaz ekser evkât derün haliyle müşâhede iderim acaba anlar dahi bizi severler
+mi ve muhabbetleri bizim kadar varmı sen nice bilüyorsun didi vallahi Şâh'ım elbette
+kalbden kalbe yol vardır bi-çeşm zâhir eğer temaşâ niyet niyete est kesi şâherâ-i delhârâ
+didim ya'ni zâhir göziyle bakmak mümkün değil ise gönüller şâherâhani kimse bağlamağa
+kâdir değildir vallahi kalb göziyle birbirinizi müşâhede buyurursuz didim çünki cenâb-ı
+saâdetiniz bu mertebe anları seversiz anlar dahi sizi severler eğer sevmiyeler idi beni size
+göndermezler idi ve nâme-i hümâyunda dostluk arz idüp bu kadar zamandır mektubunuz
+gelmedi ahvalinizden haber alamadık deyü yazmazlar idi lakin şâherâhı mahalli ile irâd
+eylediğimden gayet mahzuz olup ne güzel ebhâm eyledi deyü vezîrine söylediler bundan
+sonra havânendeler ve sâzendeler gelüp taâm döşenüp yenüp vedâ' idüp hânemize
+geldik bir iki günden sonra i'timad-üd-devle haber göndermişler ki bir ilçi hazır idüp
+kendüleri ile maan refik olmak üzre irsâl ideriz nâme-i hümâyunun cevabını ana viririz
+ve kendüsi tehiyya giderler zira bizim mukaddemâ Rüstem han ile irsâl olunan nâmemizin
+cevap Mehmed Paşa merhum ile geldi ilçimiz Rüstem han tehi geldi ve kanun dahi
+hünkar hazretlerini ben çok severim
+ma'lumdur ki nâme iki olmaz bir olur demişler bende didimki bu kanun vaz' iden kimlerdir
+Pâdişâhlar değilmidir beli öyledir dahi ya öyle olduğu halde gerek bizim gerek sizin ve
+sâir mülükün Şehzâdeleri taht-ı cülûsden mukaddem te'hil itmek yahud civârı tutmak
+kanunmıdır didim yok deyü cevap virdiler ya Şâh'ınız birâder ve birâderzâde ve
+amucazâdelerine cariye virüp tezvic itdirdiler didim Şâh'ımızın merhameti galib
+olduğundan anları esir giyüp virdi deyü cevap itdi imdi bu takdirce kanunuz bozuldı didim
+bundan azim kıl ü kâl olup âkibet gayri cevap bulamayup bırâğub gittiler tekrar vezîri bu
+husus içün bizi da'vet idüp ve varıldıkda vâfir kelâmdan sonra ilzâmı kabul itdi ammâ
+zâhirâ eğerçe kanun değildir lakin cenâbınız sair ilçilere kıyâs olunmazsız ve Şâh'ımızın size
+gayet muhabbeti vardır cenâbınıza nâme-i hümâyun cevabı olmak üzere size icmâl üzre
+bir nâme virilür ve sizden sonra tafsil üzre ilçimiz ile cevâb-nâme yazılur ve irsâl olunur
+deyü cevap virdiler konağımıza geldik birkaç günden sonra Şâh tarafından birkaç hil'at
+gelüp bizi nâme almağa davet eylediler biz dahi hil'ati giyüp vardık sâir vakitlerden
+i'timâd-üd-devle bizi bu husus içün da'vet vardığımızda vâfir kıl ü kâl ve musâhebetden sonra ma'nân ilzâmı
+kabul idüp ; ma'ni ilzâmı ; musâhebetden sonra ilzâmı ma'nân eczâmı
+tekellüfli bir meclis-i âli tertib eylemişler bizi yine sofamıza kuud itdirdiler ol mahalde
+kendü hanlarından birkaç hana mansıb tevcih idüp hil'at giydirdiler ve şark ile şımâl arasına
+vâkı' Dağıstan halkından kimi Müslüman ve kimi kefere doksan dört kabile beğlerinin her
+kabilesinden beher sene birer nefer ilçi olmak üzre hedâyâler arz eylediler ki rikâb-ı
+şâhiye iki adet selâseyn ve iki aded kuzi derileri gelüp buluşup maaş ta'yin eyledikleri
+sâliyâneler alup giderler imiş hikmeti hüdâ ol mahalle müsâdif oldı bu doksan dört nefer
+kimesne kendüleri u'cube ve libâsları garibe ve peşkeşleri meshureler ve vaz' ve hareketleri
+ğarâyib gelüp Şâh'ın huzurunda alnı ile kefereli tâifesi secde ider gibi hâşâ Şâh'a secde
+idüp hediyelerin virüp gitdiler ve bir iki Özbek ilçisi ve Moskov ilçisi var idi anlar dahi
+ol meclisde Şâh'a buluşdiler lakin Şâh'a karib değil ancak ırâkdan zemin-bûs idüp
+kâğıdların virüp yolladılar sonra taâm gelüp yendi Şâh beni huzurına da'vet idüp itdiği "bu
+gördüğün tâife bizim reâyamızdır bunlar gayet fakir-i hâl olup ecdâd atamızdan Şâh Abbas
+bunlardan her kabileye senevî birer mikdar maaş ta'yin idüp anlar her sene rikâbımıza
+gelüp serfürû idüp sâliyâne ta'yin olunan her ne ise virüp taleb ideriz" didi bunları sıhhati
+üzre haber aldım ki bunlar Tatar makulesi bir tâife imiş Şâh Abbas devrine gelince Tatar
+gibi memlekitini daima çapüb akın iderler imiş kurrâ ve kasabât her ne olur ise yağma
+ve gâret ve esir idüp götürürler imiş Şâh Abbas cülus itdikde bunlar ile dostluk idüp ber
+takrib ile köle alup her kabileye birer mikdar maaş ta'yin idüp ve her sene Divân-ı Şâha
+gelüp hil'at giyüp sâliyâne alalar ve min ba'd memleket ve reâyaya taaddi itmemek üzre
+kavl-ü ahd ve karâr idüb ahidnâmeler yazmışlar meğer bunlar ol-taife imiş ki Dâğıstâniler
+imiş andan sonra Şâh bizim ile sulh ve salâha muteallik ahval sordı her birinin müddeti
+ne mikdardır çokmıdır azmıdır cümlenin sulh-nâmesi haylimidir didi " bende "Şâh'ım
+bunların müddet-i sulhleri mutarraz değildir kimi yirmi sene kimi otuz senedir bunlar
+cümlesi sulha itdi rica eylediler lakin Devlet-i Âliyye müsâade buyurmayup anların ziyade
+ricaları ile bu mertebeye güçile rıza virdiler ancak şol şartıyla ki eğer sulha muğayyer bir
+küstâhâne vaz' ider iderler ise yine cezaları tertip oluna bu ahidnâme-i hümâyunumuzda
+tasrih olunmuşdır ve her sene tüccar ve ilçi ve hedâyeleri rikâb-ı hümâyuna va'd olunan her
+ne ise bilâ-vâsıta Divân-ı Âliyede Hazine-i Âmireye teslim olunmak üzere kavl-ü karar
+olunmuşdur bizim A'ceme karib serhadler ahvalleri suâl eyleyüp bir mikdar Kürdistân
+Beğlerinden teşekki suretin zımnen ezhâr idüp lakin lisana getürmedi ancak şöyle his itdim
+ki veziri sağ yanımdan tururdı işaret eyledi ve lâkin bu kulları heman cesürân cevaba
+tasaddi idüp Şâh'ım zaman-ı saâdet kararlarında serhadde olan Kürdistân Beğleri bil
+cümle reyfe-i itâat ve inkıyâdde olup câdde-i istikâmetden serimü inhirâf itmeğe kâdir
+değildir eğer cüzzi ve külli tahallüf ider ise serhad-ı neşin olan vüzerâ ve
+Beğlerbeğiler anların cezasın tertip iderler ve Rikâb-ı hümâyun arz idüp yerine oğlu ya
+karındaşın nasb iderler cenâb-ı saadetinizin esnâ-yi cülûsunda Şehruz ahalisi zuhur ve
+memaliklerinde teaddi ve tecâvüz iden Baba Süleymân Beğ küstâhlığı nâme-i şâhi ve
+ilçiniz ile merhum Sultan Mustafa Han-ı Gazi hazretleri cenâb-ı saadetinizin hatır-ı
+şerifleri içün mezburun evlâdların cümle kahr ve kam' idüp sancaklarını ahire tevcih
+eyledi ve gasp olan mahalleri size ret eyledi ve mahsus ilçi gönderüp hatır-ı şerifiniz suâl
+eyledi ma'lumunuz değilmidir didikde "beli efendi sahih söylersin" deyü teslim oldı
+tekrar itdim "Şâh'ım benim dahi serhadlere müteallik sözüm vardır dir iken veziri kolumu
+sıkup bana işaret eyledi bendahi sözi çevirüp Pâdişâhlara layık olan kendü serhadlerin iç
+illeri gibi hıfz itmekdir didim andan sonra nâmeyi elime sundı bendahi ikrâm ile aldım
+"hünkâr hazretlerine çok çok selamlar idü dualar buyurasız arz-ı muhabbetler götüresiz
+diğeri emaneti olsun şöyle dirsin ki hakk teâlâ anlara ve bize çok yıllar ömürler virsün ve
+daima beynimizde böyle ilçiler gelüp tarafından ebvâb-ı mürâselât-ı küşâde olsun ben
+anları severim ve duacısıyım anlar abâan-ı ceddin gazi hünkârlardır daima evkâtların gaza
+ile geçürüp anların duası bize farz-ı ayndır böyle niyâz-mendim ki anlar dahi bizi mübarek
+zamirlerinden mehcûr itmeyüp dua-yı hayrdan ferâmüş buyurmayalar zira anlar Gazi
+Hüdâvendigar olmak ile dualar dergâh-ı hakda makbuldur" deyü hatm-ı kelâm eyledi
+biz dahi adâb üzre vedâ' idüp gitdi konağımıza geldik irtesi gün harc-i râh olmak
+üzre  akçe gönderdiler ……. akçe ider biz dahi devlet-i âliyenin şanına layık getüren
+adamlarına çukâ ve kumaş ve bir mikdar sikke-i hasene-i şehriyâri virüp gönderdik andan
+sonra yol tedâriki şuruuna mübâşeret eyledik tekrar vezîri bizi da'vet eyledi vardıkda
+azim-i a'zâz ve ikrâmdan eyledi ve musâhebata şürû' olundı vezîre itdiği Şâh Cimcâh
+hazretleri meclisinde serhad ahval söyleme deyü niçün didiniz didim cevap itdi ki belki
+tab' Şâh keder virecek bir madde olada bizi muâtib ideler şimdi buyurun bakalım didi
+bendahi işiddim ibtidâ ……sulh-nâmesinde musarrah iken Mir Veys zuhurunda niçün
+ma'mur idüb içine adam kodunuz kezâlik Bağdâd sınurunda Baclân havâlisinde bir iki
+mahal harabe var iken sizin falan filan aşiretiniz anda varup bâğ ve bâğçeler ile
+ma'mur idüp tevattun itdiler bir defa mani' olunmuş iken tekrar yine gelüp mahal-i
+mezbûri şin ve abâdân idüp hala sâkinlerdir ma'lumunuz değilmidir ve bundan mâada
+işbu senede Van eyâletinde vâki' Hakkari hâkimine iki ma'mur karyeler kendü aktâr ve
+fermânınız ile taraf-ı şâhiden maaş olmak üzre ve yetmiş tuman akçe gönderdiğiniz
+halâkmıdır bizim ile dostluk iddiâ idersiz bu makûle hareket münâsibmidir Devlet-i
+Âliye tarafından muvâhez iderler ise ne cevap idersiz didim alemellahu hicâbından baş
+aşağı salup kızılbaş iken başının herareti çehresine urdı ve i'tizâr idüp didi ki "Şâhın başı
+içün bundan haberim yokdur didi ve der-akab münşi-i memâliki yanına çağırup biraz
+kulaklaşdı ve hemân sadd-i defterleri getürüp fermânları terkin ve giru döndürmelerin
+fermân eyledi erbâb-ı maârif gelüp şiir sohbetine şüru' olundı ve bizim yanımıza
+mukaddemâ ta'yin eyledikleri maârifden dört nefer kimesne anda hazır idi havânende ve
+sâzende musikiye ağâz idüp bir hayli keremili meclis oldı ol esnada bir şair dahi vezîr-i
+a'zama bir kaside virdi bir mikdar atiyye virdiler taâm ve kahve ve şerbetler gelüp
+konağımıza gitdik birkaç günden sonra Şâh'ın emiriyle Devlet-i Âliyeye gidecek ilçi
+bizi da'vet eyledi Şâh takımı ile ikrâm ve ziyafet eyledi biz anda vezîr-i a'zam bize bir tezkire
+yazub Kâpucılar Kethüdâsıyla göndermiş kerem itsünler bize uğrasunlar azecık görüşelim
+sonra hânelerine teşrif buyursunlar deyü niyâz eylemişler biz dahi da'vete icabet idüp
+vardık meğer Şâh'ın sarayının ard kapusı imiş ve Şâh gizlü yerde oturup biz vezir ile ne
+mukâleme idersek işidir imiş vezir bizi istikbâl idüp yanına aldı ve lakin bir kendüsi ve
+bir bendeniz kaldım halvet eyledi musâhabet açdı memleket ahvaline dair mukâlemeye
+başladı selefi olan vezîr-i a'zamdan şikayet yüzin gösterdi mesela anların adam-ı ihmâlleri
+sebebiyle Devlet-i İrân zemin-i kahtâl ve müşevveş olmağa yüz tutti hatta kadimden
+reâyamız olan Mir Veys aşiretleri devlete el özendi ve bir taraftan Lezgi çengâneleri câ-be
+câ taraf-ı devlete edebsizlik idüp ba'zı mertebe memleketimizi tahrip ve teaddi
+sadedinde olup murâdları buna Şâh Cimcâh hazretleri tarafından bunlara adam ve hil'at
+gönderilüp siz bizim kadimi bendelerimizsiz yine cürmünüz afv eyledim rikâbımıza gelüp
+rûyimâl eyliyesiz murâdınız ne ise musâade olunur deyeler Şâhımız ise ısrar idüp ben
+anlara adam göndermem deyü ta'vik ider kendüleri gelüp cerâyim-i güzeştelerin isti'fâr
+itsünler der Şâh'ımız merhameti galib olup bir külliyetlü asker tertip idüp cezaların
+virmeğe dahi rıza virmezler mübadâ ki içlerinde bi-günâhlar dahi ara yerde helâk olup
+ahrette muânib oluruz deyü bu takrib ile bir mikdâr memleketimiz perişandır ba'dehu hala
+gice ve gündüz havâb rahatı terk idüp ıslâh ve nizâmına say'i itmedeyim eğer ikrâmınızda
+taksirât olundı ise afv ile muamele buyurasız cenâbınızın kaderin bilmez değiliz ……
+Pâdişâhları hususa bu hünkâr hazretleri celâlet ve kaderi ve fehm-i kemâl ve fazıl ve ferâseti
+ve cemi-i fünunda mehâreti ve âlat-ı harb isti'mâlinda reayâperverliğinde ve bizim Şâh
+Cimcâh hazretlerine olan muhabbeti ve harameyn-i şerifeyn varan züvvârımız himâyetleri
+bil-cümle ma'lumunuzdur Hind ve Özbek'den ziyade bizi severler hele elhamdülillah-i
+tealâ kefere ile dahi sulh ve salâh olub rahat oldınız acaba sefer yok şimdi hünkâr hazretleri ne
+ile eğlenürler zira Pâdişâhlara elbette boş durmak olmaz bir şey ile mukayyed olmak
+iktizây-ı şâhândır didi bendahi cevap eyledim ki "Hanım ben İstanbul'da iken ol esnada
+etraf eknâfa fermanlar tahrir ve ta'yin ve mübâşirler irsâl iderler idi ki Rum-ili ve Bosna ve
+More eyâletleri ve Anadolu ve Kürd-istan ve Arab-istan ve Şam ve Haleb ve Mısır
+Kahire varınca ve Haremeyn-i şerifeyn ve Cedd Bahr-i Siyâhın cevânib-i erbaası ve Kırım
+tarafları ve Tatar Hanın makarri olan memâlik ve Bahr-i Sefidde olan Cezâyirler ki Girid
+adası ve Sakız ve Kıbrıs ve İstanköy ve Rodos cezireleri ki yedi yüzden ziyade cezireler
+ve Sebte boğazında varınca Tunus ve Trablus ve Cezâyir ve Devârhan ve bunun emsali ne
+mikdar deryâda ve karada bilâd-ı şehir ve kasabalar var ise anlarda olan cevâmi' ve
+mesâcid ve medrese ve imâret ve han ve hân-gâh ve dar-ül hadis ve tekkeyeler bil-cümle
+ecdâd-ı atamları hayrâtları anların keşf ve defter idüp ta'mir ve termim ve mürtezikaları ve
+zâyif ve ulûfelerini eda ve sâir kılâ' ve husûn ve cebehâneler ve mühimmâtların ve top ve
+humbara sâir âlât tecdid ve ta'mir ve tekmil olunup nizâmları virilmek üzre cevânib erbaaya
+fermânlar irsal olunur idi bendeniz ol esnada bu tarafa me'mur oldum hala bir seneden
+ziyade oldı galiba şimdiye dek haberler gelmişdir didim ammâ han benim ile söyleşür iken
+taharri iderek dâima kulağı pencerede idi hatta merhum Sultan İbrahim'in velâdet-i bâ
+saâdetleri müjde haberi Bağdâd vâlîsi vezîr-i mükerrem Hasan Paşa hazretlerine geldiği
+gibi anlar dahi menzil ile bize bir Divân Çâvuşu ve bir Çukadâr gönderüp Şehzâde civân
+baht efendimizin ve velâdet-i hümâyûnlarına bir tarih-i mergub inşa acele ile tarafımıza
+irsâl idesiz ki devlet-i âliyeye giderelim deyü bize müekked-i mektup tahrir idüp irsâl itdüği
+haberi Ş��h'ın sem'ine ilkâ olunmuş vezîr-i a'zamı ol meclisde Şehzâde
+hazretlerinin tarihin isteyüp bu takrib ile şevketlü hünkârımızın ve merhum Sultan Mustafa
+han efendimizin ve sâir şehzâde-gân aduların suâl eyledi ve huzur ve rahatları varmıdır
+deyü suâl eyledi bendahi aduların ale-l-infirâd bilmem ammâ yirmiden ziyade olmak
+vardır ve sâkin oldukları mekan ol-kadar müferreh ve dil-güşâdır ki cennet-i asâdır ve kat'â
+taşra çıkmak istemeyüp ekser tahsil-i maârife taliplerdir meşk ve ders havâceleri ve
+kütüb-i nefise ve envâ'-i âlât-ı harb yanlarında mevcut ve birbirinin hâtırları neye meyl ider
+ise kat'â mâni' yok diledikleri ma'rifeti tahsil iderler hak tealâ hazretleri bunlara bir
+isti'dâd virmiş ki sâir talebenin bir haftada tahsil idemedikleri maârifi bi-tevfik-i Allah-ı
+teâla bir günde tahsil idebilürler ez-cümle şimdi şevketlü azimetlü Pâdişâhımız Sultan Ahmed
+Han hazretlerinin Sultan Süleyman namında bir şehzâde-i vâlâ nijâdları vardır ki âdâb ve
+erkân ve fazl-ı irfânda muhayyer ukul sanâdid-i fuhûldur alem-ül Allah teâlâ güya vücud-u
+behcet nümûdları envâ'-i cevâhir ma'rifetinde mürekkeb bir nur-i mücessemdir tahmina
+şimdi on iki yaşındadırlar hatta cum'a günleri maân câmi'-i şeriflere vardıkda hususan
+aydın-ı mükrimin alayları oldukda beyt şehâsetâre-i sıbhem ve men setare-i sıbh hemişe
+piş-rev af-tâb-ı mibâşid masdukı yürüyüp bir mazmunı işrâb ider ki Pâdişâhım ben seher
+yıldızıyım ki seher yıldızı dâima âf-tâbın önünce yürür hak budur ki Pâdişâhımız
+tal'at rûz-efzûn ile af-tâb-ı âlemtab ve ferzend-i dülbend Şehzâde efendimiz Sultan
+Süleyman seher yıldızı gibi berrâk ve pertev-endâzdır hak teâlâ ömür ve devletlerin kaim
+eyliye didim hizâr-ı mahalli azim-i besend eylediler andan sonra itdiği cenâbınıza virdiğimiz
+nâme-i murâd olunan maddenin icmâlidir inşâllah-u teâlâ tafsili Murteza Kulı Han ile irsâl
+olunur sizlerde garip nevâzlık idersiz ve dostluk hakkını yerine getürürsiz deyü tavsiye
+eylediler ba'dehu veda' idüp konağımıza geldik sonra beş râ's at bir katâr kâtır ve bir katâr
+deve gönderüp biz dahi iktizâsına göre bahşişlerin virdik ve birkaç günden sonra hareket
+ve savb-ı merâme müteveccih olduk emr-i risâlet tamam oldı bundan sonra mezbûrların
+keyfiyet-i saltanat ve ahvalleri ve memleketlerinin icmâl-i hâlleri budur ki evvela Şâh-ı
+A'cemin divân bu tarz siyâk üzre kurulmuşdur ki ancak kendüsi halkdan ma'ruz bir
+yüksecek sofada yalnız oturup fakat bir yasdığı vardır ki ana arka virmişdir bundan gayri
+yasdık yokdur Şâhdan ğayri kimesne yasdık kullanmağa kâdir değildir vezîr-i a'zam olana
+i'timad-üd devle dirler divânda tahmina Şâhdan beş zerâ' mikdarı aşağı oturur ve anın altı
+yanında Defterdârları ve Reis ve sâir erbâb-ı menâsıb oturur karşu sofada Vüzerâsı
+pâyesinde olan Ser-askerleri oturur alt yanında Yeniçeri Ağası ve sâir Vüzerâsı ve
+Beğlerbeğiler otururlar Şâhın sağ yanında Kızlar Ağası Beyaz Kapu Ağası makâmında
+tavâşiler ve musâhibler dururlar Şâh'ın başı ucunda kırk kadar taze civânlar ki han
+zâdeler ve Gürci beğ-zâdeleri ve Çerkes dilberleri dururlar han-zâdeler gayet nâzik ve
+dilberdirler lakin ân ve câzibe yokdur beyt bilen han Setanbuldur rüsûm-i şiveh ve
+nâzi "kenarın dilberi nâzikde olsa nâzenin olmaz" masdâki üzre nezâketleri olmaz mı olur
+lakin nâzik değillerdir Şâh A'cemin dahi libâsları ve kıyâfeti u'cûbedir ve yakışıksızdır
+meselâ beyt "eyyâ-ı hedeyyu cihân-bân-ı mülk-ü Osmâni sinn-i yegâne-i dehr itdi halk-i
+çûn bir A'cemi buladır der-gâh da Şâh-ı Acem tenâsübi yakışıksız libası nâmûzûn" ammâ
+memleketlerinin altmış konak tûlı ve elli konak arzı olub gayet ma'mur ve âbâdândır her
+karyesi dört beş yüz hâneli bin hâneli çifte hamamlı ve her iki üç karye arasında bir şehir
+yahut kasaba vardır çarşu ve karbân saraylar sermâyedâr bâzir-gânlar ve vafir ve karye ve
+kasabalarında envâ'-i kumâşlar kutunler işlenür ve alaca tokunur ehl-i hiref çokdur ekinci
+her bir karyesi üçer yüz beşer yüz biner hânelü ve hamamlu ve her ikişer üçer karyeden sonra çarşu pazarıyla
+bir kasaba ve iki üç kasabadan sonra bir şehr-azim olub ekser şehr-istân ve eğer kasaba ve kurrâlarında tüccâr ve
+sermaye sahibleri vâfer olup
+ve çiftçi kıllet üzre olub arpa ve buğday ve makulat kısmı Rum'un iki bahâsınadır ammâ
+malbûsât kısmı çokdur fakiri kıllet üzeredirler kendülerinin isti'mal etdüği malbûsât kendü
+metâaları aher yerde gelmeğe ihtiyaçları yokdur ancak şâl keşmiri ve Fransız çukâsı gelür
+anı dahi nadir isti'mal iderler bunda döşeme makûlesi cümle kendüleri işlerler bu kadar
+büyük memâlikde ancak kal'aları vardır ki biri serhad-ı Hind-istân Mir Veys hurûc itdüği
+Kandehar kal'asıdır ve biri dahi Heşderhândır ve biri Van kal'asıdır sâir vilâyetleri
+bütün Üsküdâr gibi açıkdır ve kal'âların dahi mâadâ şehirleri topları yokdur ve
+cebehâneleri yokdur ve candân rağbetleri dahi yokdur kemâdârlık ve tüfenk- endâzlık
+fenninde mâhirlerdir ve hala bunlara askerinin rağbetleri vardır mezbûr Mir Üveys binyüz
+on sekiz senesinde Kandehar havâlisinden hurûc idüp ve kal'a-ı Kandeharı bir takrib ile
+Gürci Rüstem Abdullah Han elinden bir nez' ve ahz idüp ve girüp içinde cülûs eyledikde
+etrafında birkaç konak yere dek cevânib-i erbaasın zabt eyledi ve Şâh-ı A'ceme karşu
+koyup Şâh tarafından kahr istilâlarına kal'a tahlisine ta'yin olunan kızılbaş leşkerin her
+sene bozup ve kırûb altı seneye dek bu minvâl üzre hükümet idüp sikke ve hutbeyi kendü
+bil-cümle katını ve atlas ve alâca tokunur ehl-i hirfeti çok ve ekinci rençberi kıllet üzere olduğundan ârpa
+buğdây ve mâkûlât kısmı mu'teber olub bizim diyârlarımıza göre ikşer kat bahâ ile
+tüccâr çok ve ekinci rençberi kıllet üzere olduğundan ârpa buğdây ve mâkûlât kısmı mu'teber olub bizim
+diyârlarımıza göre ikşer kat bahâ ile
+ancak iştirâ olunur ammâ malbusât kısmı ana göre erzândır fakiri kıllet üzeredir ve kendilerinin isti'mâl
+eyledikleri elbise makûlesi yine kedü vilayetlerinin muetıdir elbise hususunda âher devlet ihtiyaçları yokdur
+ana göre erzândır ve ahâlilerinin ekseri sâhib-i miknet olub fakiri kıllet üzeredir
+
+fakat şâl keşmiri ve bir dahi Fransızın kaba çukâsı anları dahi isti'mâl iden nâdirdir ve fâreş ve döşemeleri
+hep kendü metâalarıdır
+mecmu' memleketlerinde fakat üç kal'a vardır biri Hind serhadinde Mir Üveysin hurûc itdiği Kandehardır bir
+dahi Heşderhân tarafında biri dahi bizim Erzurum'a karib olan Revan kal'asıdır
+namına okudup bu etdi beyt sikkesi budur ki "sikke-i zed bir dirhem dâr-ül karar
+Kandehar Han-ı Adil Şâh-ı âlem Mir Üveys nâmıdâr altı seneden sonra Mir Üveys vefat idüp
+ve karındaşı veliahd eyledi lakin kızılbaş hükümet ricâlinden olmamak hasebiyle hal'
+olunup altı aydan sonra Mir Üveys oğlu Mahmud Han hükümet-i mezbûre ile ser-efrâz
+olup hala babası gibi her sene kızılbaşlar ile ceng ü cidâl ve harb ve kıtal üzre olup
+Kandehardan tahmina yirmi konak berüye gelmişdir hala Kirman ve Meşhed havâlilerine
+akın itmededirler bunların ismi aslından Avgân tâifesidir ve lakin A'cem bunlara Poliç
+ta'bir iderler ehl-i sünnet cemâatdendirler ve ekseri namazı cemâat ile kılarlar
+askerinde at ve kâtır azdır ikişer üçer nefer bir deveye binerler ve koyun bağırsağına su
+doldurup bellerine bağlarlar susadıkca ucunu çözüp içerler yine kuşanurlar Tatar
+askerinden sebük-bârdır ve Herat şehri bir muazzam şehirdir kadimden Sultan Hüseyin
+Baykara'nın ve niçe Şâh'ının pây-ı taht idi Timur evlâdı elinden Şâh A'cem almışdı şimdi
+iki senedir ki mezbûr Avgân tâifesinden Bahadırlu namında bir aşiret beği Mir Üveys oğlu
+Mahmud'un hurûcun işidüp ol dahi hurûc eyledi ve Özbek serhad olmağla Özbek
+Hanları ile dostluk idüp imdat istedi ve kızılbaş memâlikine akın idüp şehr-i Heratı zabt itdi
+birkaç senedir ki bu dahi hayli memâlik zabt itmişdir hatta Meşhed bir büyük şehirdir gelüp
+anı muhâsara itmiş biz çıkmazdan mukaddem Meşhed ahalisinden arz ve mahzarlar gelüp
+ya bize sahip çıkup imdat idin yahut vilâyet Bahadırlu Hana teslim idelim deyü yazmışlar
+birkaç seneden berü dahi bir hayli bilâdin zabt ve Meşhede karib olub hatti biz çıktığımız esnalarda
+idi ve biri dahi Dağıstân ve Derbendi olan Şirvan taraflarında ki şark ile şimâl arasında
+Lezgi tâifesi vardır ki bunlar dahi ehl-i sünnet ve cemâatdir A'cemin Şirvan ve Semahi ve
+Karabağ taraflarına karib hala anlar bir hayli kabâil ve aşâirdirler Başbuğ olanları
+İbrahim Sultan ve Hacı Davud Beğ dirler anlar dahi hurûc idüp üç senedir ki kızılbaş
+kasabaların ve karyelerin yağma ve târâc iderler ve bu sene-i mübârekeden Semahi
+nâm şehri kızılbaş bundan alup zabt eylediler ve Gence istilâ idüp Derbend'e yürüdiler hala
+memâlik-i A'cemde Sünni ve senevi mezheb kati çokdur ve her kasabada ve şehirde
+bulunur ve lakin haklarından izhâr idemezler ba'zı kasaba ve kurrâları bütün Sünni ve
+senevidir cevâmi' ve mesâcidleri ma'mûrdur ve ibadetleri âşıkâredır hâsılı şimdi memâlik-i
+A'cemde belki sülüs mertebesi müslüman ve Sünnidirler hususan Şirvan ve Semahi ve
+Meşhed ahalisinden arz ve ve mahzar gelüp ya bize sahip çıkarsız yahut vilâyeti bunlara teslim ideriz deyü
+yazmışlar idi hatta ibtidâ sınurlarına
+dâhil olduğumuzun on ikinci günü Cezire dirler bir kasabalarına uğradık mecmu' ahalisi Sünni olup içinde
+cevâmi' ve mesâcidleri ma'mur ve salah-ı cum'a ve aydın ve sair ibâdetleri aşikâre olmağla bizi iki üç saat
+mikdarı mesafe istikbâl ve bil-cümle sıbyân ve nisvân ve ahalileri sancaklar ile karşu gelüp allahümme sall-i âla
+seyyidinâ Muhammed ve ali âle ve ashâbe deyü bülend avâz ile çağırışub zârı ve feryâd iderek elimize ve
+ayağımıza sarılup "sizler Mekke ve Medine hâdimi olan şevketlü azimetlü kudretlü Âl-i Osmân Pâdişâhının
+mübarek cemâl-i bakmalarını görmüşsüz biz sizin yüzünüze bakmak ve elinizi ve ayağınızı öpmek bize farz-ı
+ayn makamındadır ve biz bunı ibâdet ad ve onla tefâhür ideriz deyü ağlaşarak niyaz eylediklerinde alem-ul
+Allah-ı teâli bizim bağrımız hûn olup bi-ihitiyar bangır bangır ağlaşdık aslında kasaba-i mezbûre ilçilerin memri
+olmayup ehl-i sünnet yüzine hasret olduklarından bizim mulakâtımızı ni'met-i azmi ad idüp üç gün üç gece
+ikram ve ziyafetler ile teşyi idüp gönderdiler kasaba-i mezbûre sâkinlerinden a'ze-i evliya-i elleheddin Şeyh
+Kitabullah ki meşhur-ı afâkdır anların evlâdlarıyla görüşdük hâlâ yine tarikleri üzre tekkeye-gâhları ma'mur ve
+haftada iki gün alenâ zikr-i cehri iderler ve bunlar harc-ı Sünni deyü Şâh tarafına senede vâfir akçe virirler hâsılı
+şimdi memâlik-i A'cemin belki sülesi mertebesi müslümandır
+Gence ve Karabâğ semtleri bil-cümle Sünnilerdir belki hamısı Sünnidir kızılbaş azdır
+kızılbaşın mecmu' memâliki şin ve abâdândır harabesi kati azdır ancak gösterişde güyâki
+devletleri ınkırâza karib olmuşdur hafiyeten ve alaneten ahvallerini mubemmu tedkik itdim
+cümle memleketlerin gayet ma'murdur ve lakin devletlerinin ricâli yokdur güyâ kaht ricâldir
+ol ciheddemi nizâmları muhattel ve müşevveş ve devletleri mütezelzel olup ol tarafda olanlar
+üzerlerine hucum ideyorlar bunlar def'ine kâdir olamayup cem' etdikleri asker dahi bir
+tarafda firar iderler ammâ ricâl-i devleti olanları söyletsin asla fuzûlluğu elden komayup
+Mir Üveys oğlu bizim reâyamızdır ancak Şâh'ımız ile nâz ve niyâz ider elbet yakında gelür
+Şâh'a serfürû ider Şâh dahi günahından geçer riayeti kabul ider dirler ammâ hakikatde öyle
+değildir tahkik budur ki anların büyük düşmanlarıdır zira üzerine ta'yin itdikleri sefere gideler
+leşkerleri bile me'yûs giderler Allahın emri ile üzerlerine bir nekbet çökmüşdür asla yüzleri
+gülmez ve cümle erbâb-ı maârifin ittifâk budur ki Şeyh oğlunun devri dündi ya'ni Şâh'ın
+devleti tamam oldı karib-ül inkırâzdır deyü aşikâre halk şöyle severler idi ve kulunuz
+dahi niçe erbâb-ı maârif ve sâhib-i nücûm olan kimesnelü ile müzakare-i hakkı ider idik
+tahkik iderler idi köle Ahmed bu hizmet-i Pâdişâhıyla İran zemin taraflarına gelüp sınurlarına
+dâhil olduk iki aydan ziyade vakitde makarr-ı saltanat Şâh'a vâsıl oldukda ve üç ay dahi
+misafir olup cemi' ahvallerine vâkıf olduk andan sonra nâme-i hümâyun şevket-makrunun
+cevabıyla rücû' idüp elli günde dahi serhad-i Âl-i Osmân olan kal'a-i Van'a çıkınca hâsılı
+altı buçuk ay mürûr eyledi altı buçuk ayda Şâh tarafından bu kullarına virilen harc-ı râh olmak
+üzre virdikleri cem'ân yekûn elli üç kise akçe virdiler orada olan mâkulât ve melbûsât ve
+zuhûrât masârıfımıza sarf olunup kusûr kalan on beş kise akçe ile Van'a çıkup anı dahi
+cümle validemin hayratına sarf idüp mesâcid ve bir medrese ve bir tekye ta'mir idüp ve
+çeşmeler ihyâsına ve sadakata sarf eyledik elhamdulillah kudretlü şevketlü azimetlü
+efendimiz Pâdişâh-ı âlem-penâhileri ve kuvvetlü inayetlü merhametlü sâhib efendimizin Şâh-ı
+şerifleri âliyy-ül-vâlâ olmasına iftihâr içün harc eyledim devletlü inayetlü merhametlü
+efendim hazretleri sağ olsun benim murâdım ancak efendilerimize ve din ve devlete bir
+hizmet idi elhamdülillahi tealâ efendilerimizin hüsn ve teveccühleri berekatiyle me'mulleri
+üzre eda ve tekmil idüp devlet-i aliyyenin azam-ı şânı ve celâlet kudret ve kuvveti nişânı
+eda-yı dine gereği gibi bildirdiğim amme âleme ma'lum-u devletdir bâki fermân devletlü
+inâyetlü efendim Sultan hazretlerinindir enâm şedide şevval el-mükerrem sene
+elhamdülillahi rabbil âlemim âmin.
+
+|/\|

BULGARİSTAN'LA BARIŞ ANDLAŞMAŞI_1913.txt

@@ -0,0 +1,752 @@
+|\/|
+_____
+<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
+<metadata>
+    <title>BULGARİSTAN'LA BARIŞ ANDLAŞMAŞI</title>
+    <author>-</author>
+    <date>1913</date>
+    <word_count>5061</word_count>
+    <unique_words>2096</unique_words>
+    <line_count>752</line_count>
+</metadata>
+_____
+
+BULGARİSTAN'LA BARIŞ ANDLAŞMAŞI
+
+
+
+Devlet-i Aliye ile Bulgaristan hükümeti beyninde akdolunan
+sulh muahedenamesi mündericatı Meclis-i Vükelâ karanyle tensib edilmiştir.
+
+Bu irade-i seniyenin icrasına Heyet-i Vükelâ memurdur.
+
+
+
+MUAHEDENAME
+
+Zat-ı şevketsemat hazret-i padişahi ile haşmetlû Bulgaristan kiralı hazretleri
+Londra Muahedesinin akdindenberi zuhur
+eden vekayiin tevlit eylediği hal ve mevkii suret-i muslihanede
+ve devamlı bir esas üzerine tanzim etmek ve kendi milletlerinin
+husul-i seadet-i hali için lüzumu derkâr olan revabıt-ı dostî ve münasebat-ı hasene-i hemcivariyi
+iade eylemek arzusiyle müte­ hassis olduklarından muahede-i hazırayı akde karar vermişler ve bunun için,
+Beyefendi hazretlerile Bahriye Nâzın Mahmut Paşa hazretlerini,
+ve Şûra-yı Devlet Reisi Halil Beyefendi hazretlerini ; ve Haş­
+metlû Bulgaristan kiralı hazretleri : Nuzzar-ı sabıkadan Jeneral
+Savof ve nuzzar-ı sabıkadan Mösyö Naçeviç ile murahhas orta
+elçi unvanını haiz Mösyö Toşef'i murahhas tayin eylemişlerdir
+Murahasan-ı müşarünileyhim yolunda ve muntazam görü­nen salâhiyetnamelerini
+badetteati mevad-dı âtiyeyi kararlaştır­mışlardır
+
+** Zat-ı şevketsemat hazret-i padişahi : Dahiliye Nâzın Talât **
+
+Madde : îki memleket arasındaki hudut Bahrisiyah üze­rinde
+bulunan "Aya Yovanna" manastırının cenubunda kâin
+"Rezavaya" suyu mansabından bed ederek işbu suyun mecrasını
+"Pirogu" ve "Delidere" sularının "Komila" nın garbındaki
+nokta-i iltisakına kadar takip eder. "Rezavaya" suyu
+mansap ile salifüzzikir nokta-i iltisak arasında mansaptan iti­
+baren evvelâ cenub-i garbi istikametini takip eder ve "Plaça"yı
+Devlet-i Aliye'ye bırakarak bir dirsek teşkil edip şimal-i garbiye
+ve badehu cenub-i garbiye doğru gider; "Madzura" ve "Pirgoplo"
+karyeleri memâlik-i Osmaniyede kalır. "Rezavaya Suyu" "Pir-
+goplo"dan itibaren takriben beş buçuk kilometre bir tul üzerinde
+cenup istikametini takip ettikten sonra garp ile şimale doğru
+bir dirsek teşkil eder ve badehu şimale doğru hafifçe bir inhina
+peyda ederek garp istikamet-i umumiyesinde imtidat eyler. Bu
+
+kısımda "Likodi", "Kladara" karyeleri Bulgar toprağı üzerinde
+kalır ve "Çıknigori" "Mavrodyo" "Lafva" karyeleri Devlet-i
+Aliye'ye rücu eder; badehu hudut daima "Rezavaya" suyunu takip
+ederek "Torfu Çiftlik'Mni Bulgaristan'da bırakır ve cenub-ı şar­kiye
+doğru teveccüh eder ve "Radoslafçi" karyesini Osmanlı
+arazisinde bırakarak bu karyenin cenubunda takriben sekiz yüz
+metre garbe doğru inhina eder ve "Komila" karye­sini
+Osmanlı arazisinde bırakarak bu karyenin garbında ve tak­
+riben dört yüz metre bud-ı mesafesinde "Pirogu" ve "Delidere"
+sularının nokta-i iltisakına vasıl olur.
+
+Hat-tı hudut "Pirogu" ve "Delidere" sularının nokta-i iltisakından
+itibaren "Delidere" mecrasını takip eder ve mezkûr
+su ile beraber şimal-i garbi istikamet-i umumiyesine imtidat
+ederek "Paspala" "Kandilcik" ve "Deli" karyelerini Devlet-i
+Aliye'de bırakır ve "Soğuksu"nun şarkında nihayet bulur; bu
+son karye Devlet-i Aliye'de kalır ve "Şeveligü" karyesi ise Bul­garistan'a
+rücu eder. Hat-tı hudut 'Soğuksu" ile "Şeveligü"
+arasından geçtikten sonra , , rakımları üzerinden
+geçen tepeyi takip ederek şimal-i garbi istikametinde devam
+eder ve rakımının ötesinde "Çaylayık" karyesini
+Osmanlı arazisinde bırakır ve şu son karyeyi üç kilometre şark
+ve şimalinden dolaşarak "Golema" suyuna vasıl olur. Hudut
+"Golema" suyunu takriben iki kilometre tulünde takip ederek
+işbu suyun "Karabanlar"m cenubundan gelen yine kendisinin diğer
+bir kolu ile iltisak ettiği noktaya vasıl olur.
+bu nokta-i iltisaktan itibaren hat-tı hudut "Türk-Alath"dan
+gelen ırmağın şimalindeki tepe üzerine geçerek
+eski Osmanlı-Bulgar hududuna müntehi olur.
+
+Yeni hat-tı hudut ile eski hududun nokta-i iltisakı "Türk-Alatlı"nın
+dört kilometre şarkına ve eski Osmanh-Bulgar hudu­dunun "Aykırıyol"
+istikametinde şimale doğru bir dirsek teşkil ettiği noktada kâindir.
+
+Bu noktadan itibaren hat-tı hudut Tunca'nın garbinde ve
+"Derviştepe" karyesinin şimalinde kâin "Balabanbaşı"ya kadar
+tam eski Osman-Bulgar hududunu takip eder.
+Yeni hat-tı hudut "Balabanbaşı" civarında eski huduttan
+ayrdarak hat-tı müstakim üzere "Değirmendere"ye doğru iner.
+Yeni hududun eski huduttan ayrıldığı nokta "Derviştepe" kar­yesi
+kilisesinin iki kilometre bud-i mesafesinde kâindir.
+Hudut "Derviştepe" karyesini Osmanlı toprağında bıraktıktan sonra
+"Değirmendere" mecrasını "Bulgar-Lefke"
+karyesine kadar takip eder ve bu karyeyi Bulgar toprağında
+bırakır. "Bulgar-Lefke" 'nin şark ve cenup ke­narlarından
+itibaren hat-tı hudut "Değirmendere"si mecrasını
+terk edip garbe doğru teveccüh eder ve "Müslim-Lefke" ve
+"Dimitri-Köy"i karyelerini Osmanlı toprağında bırakır ve "Büyükdere"
+nin kısmı süflası ve "Demirhandere"
+arasındaki
+hat-tı taksim-i miyahı takip ederek Meric'in Cisr-i Mustafapaşa'nın
+şarkında şimale doğru teşkil ettiği dirseğin en şimalî noktasına
+vasıl olur. Dirseğin bu kısmı Cisr-i Mustafapaşa köprüsünün
+şarkmdaki methalinin üç buçuk kilometre bud-i mesafesindedir.
+Hudut Meriç dirseğinin kısm-ı garbisini değirmene kadar
+takip edip oradan da şimendifer köprüsünün şimalindeki "Çer-
+menderesi"ne hat-tı müstakim üzere vasıl olur Çermenderesi
+Cermen karyesinin üç kilometre şarkından Meriç Nehrine dökü­
+len çaydır ve badehu Cermen karyesini şimalden dolaşarak
+"Tazı Tepesi"ne gider. Hudut "Çermen"i Devlet-i Aliye'de bırakır
+ve "Çermenderesi" mecrasını takip ederek Cermen'in şimal-i
+garbisinde şimendifer hattını kateder ve daima aynı çayı takip
+ederek rakımlı "Tazı Tepesi"ne çıkar Çermenderesi'nin
+"Çermen"in şimal-i garbisinde şimendifer hattını katettiği nokta
+Cermen karyesi merkezine beş kilometrelik ve Cisr-i Mustafa-
+paşa köprüsünün mahrec-i garbisine , metrelik bir mesafede
+kâindir.
+Hudut "Tazı Tepesi"nin en mürtefi noktasını Osmanlı top­rağında
+bırakır ve bu noktadan itibaren Osmanlı toprağında
+kalan "Yaylacık" ve "Gölcük" karyelerinden bilmurur Arda
+ile Mariç arasındaki hat-tı taksim-i miyahı takip eyler.
+
+"Gölcük"ten itibaren hudut rakımından geçer ve
+badehu rakımına iner ve işbu rakımdan itibaren takribi
+olarak hat-tı müstakim üzere cenup istikametinde Arda Nehrine
+doğru teveccüh eder. Bu hat-tı müstakim Osmanlı toprağında
+kalan "Bektaşlı"nın bir kilometre garbından geçer.
+
+Hat-tı hudut rakımından Arda Nehrine vasıl olduk­
+tan sonra Arda'nın sahil-i yeminini şarka doğru takip eder ve
+"Çıngırlı" karyesinin bir kilometre cenubunda bulunan değir­
+mene vasıl olur. Bu değirmenden itibaren "Gaydahordere"
+nin şarkındaki hat-tı taksim-i miyahı takip eder ve
+"Gaydahordere" karyesinin bir kilometre şarkından geçer ve
+"Dranişbe" karyesini Bulgaristan'da bırakarak ve bu
+karyenin takriben bir kilometre şarkından geçerek mezkûr kar­yenin
+bir kilometre cenubunda "Ateren deresi"ne iner; oradan
+da cenub-ı garbi istikametini bittakip "Akalan" ve "Kaylıklı
+köyü" karyeleri arasından cereyan eden ırmağın menbaına en
+kestirme tarikle gider ve ırmağın talvegini takip ederek
+"Kızıldeli Deresi"ne iner. Bu ırmaktan itibaren "Gökçepınar"ı
+Bul­garistan'da bırakarak "Kızıldeli Deresi" mecrasını alır ve oradan
+da "Mandiriçe"nin dört kilometre cenubunda ve "Soğanlık balâ"
+mn üç kilometre şarkında bulunan bir noktada cenuba doğru
+ırmağın talvegini takip ederek aynı ırmağın menbaına gider ve
+badehu en kestirme tarikle "Kayacık" "Mandıra" suyu menbaına
+iner ve menbaından itibaren "Kayacık" "Mandıra" suyu­
+nun talvegini takip ederek "Mandriçe"nin garbında "Meriç"e
+vasıl olur. Bu kısımdaki "Kırantu" karyesi Bulgar toprağında
+kalır ve "Başkilise" "Ahıryanpınar" ve "Mandıra" karyeleri
+
+Devlet-i Aliye'ye rücu eder.
+
+Bu noktadan itibaren hudut Meric'in talvegini nehrin "Kaldırkoz"
+karyesinin üç buçuk kilometre cenubunda ve iki kola
+ayrıldığı noktaya kadar takip ederek oradan da "Ferecik"in
+civarndan geçen sağ kolun talvegini bittakip Adalardenizi'ne
+müntehi olur. Bu kısımda "Aksu" bataklığı ile "Keneligöl" ve
+"Kazıkhgöl" gölleri Devlet-i Aliye'de kalarak "Tuzlagölü" ile
+
+"Dranagölü" Bulgaristan'a rücu eder.
+
+Madde : Tarafeynin şu sırada diğer tarafa rucu edecek
+
+olan araziyi işgal etmekte bulunan asakir-i muahedei hazıraya
+salifüzzikir murahhaslarca vaz-ı imza edildikten on gün sonra
+arazi-i mezkûreyi tahliyeye ve andan sonraki on beş gün müddet
+zarfında dahi usul ve kavaid-i cariyeye tevfikan diğer taraf
+me­murinine teslime müsareat eyleyeceklerdir.
+Şurası da muhakkaktır ki her iki hükümet muahede-i hazıra
+tarihinden itibaren üç hafta müddet zarfında ordularını terhis
+edeceklerdir.
+
+Madde : Muahede-i haziranın imzasını müteakip tarafeyn-i
+
+akideyn beyninde münasebat-ı diplomasiye ile posta, telgraf ve
+şimendifer münakalâtı derhal tekrar başlayacaktır.
+Muahede-i haziranın numaralı melfufunu teşkil eden müftilere
+müteallik itilâfname bütün Bulgar memâlikinde tatbik
+olunacaktır.
+
+Madde : Memleketeyn beyninde münasebat-ı iktisadiyenin
+teshili maksadı ile tarafeyn-i akideyn - Şubat tarihinde
+ticaret ve seyr-i sefaine müteallik olarak akdolunan mukavele­
+nameyi muahede-i haziranın imzası akibinde ve bu günden iti­baren
+bir sene müddetle tekrar mevki-i icraya vazetmeği düvel-i
+saireye karşı mevcut olan taahhüdat-ı vakıalariyle kabil-i telif
+olmak üzere gümrüklerce bilcümle teshilatı kendi mahsulat-ı
+sınaiye, ziraiye veya sairelerine bahşetmeği taahhüt ederler.
+teşrinisani- kânunuevvel tarihli konsolosluk beyan­
+namesi dahi aynı müddet zarfında tekrar mevki-i icraya vazolunacaktır.
+
+Mamafih tarafeyn-i akideynden her biri kendi memleketleripin
+düvel-i saire konsolos memurları kabul olunan bilcümle
+mevakiinde ceneral konsolosluklar ,
+konso­losluklar ve viskonsolosluklar
+ihdas eyleyebilecektir.
+
+Bundan maada tarafeyn-i akideyn bir ticaret muahedesi ile
+bir konsolosluk mukavelesi akdini tezekkür etmek üzere müddet-i
+kalile-i mümküne zarfında muhtelit komisyonlar tayinine
+iptidar eylemeği taahhüt ederler.
+
+Madde : Üsera-yı harbiye ile rehineler muahede-i haziranın
+imzasından itibaren bir ay müddet zarfında veya mümkün
+ise daha evvel mübadele kılınacaktır.
+işbu mübadele tarafeynce suret-i mahsusada tayin edilen
+komiserler marifetiyle icra olunacaktır.
+Salifüzzikir üsera-yı harbiye ile rehinelerin iaşesi masarifi
+yedinde bulundukları hükümete ait olacaktır.
+Mamafih işbu hükümet canibinden tesviye olunan zabitan
+maaşatı zabitan-ı mezkûrenin mensup bulundukları hükümet ta­rafından
+tediye edilecektir.
+
+Madde : Muhasamata iştirak etmiş olan ve muahede-i
+hazıradan evvelki vakayi-i siyasiyede methaldar bulunan bil­cümle
+eşhas hakkında tarafeyn-i akideynce tam manasile bir af-fı umumî bahş olunmuştur.
+Terk olunan arazi ahalisi havali-i mezkûrede serzede-i zuhur
+olan vakayi-i siyasîyeden dolayı aynı af-fı umumîye mazhar olacaklardır.
+Bulgaristan'a rücu eden arazinin tekrar işgali sırasında ka­nunen
+teşekkül edecek hey'et-i hükümet tarafından tayin olu­nacak
+ve usulü veçhile ahaliye ilân edilecek olan iki haftalık
+müddetin inkizasında işbu af-fı umumîden istifade hakkı sakıt
+olacaktır.
+
+Madde : Canib-i Hükûmet-i Seniyeden Bulgaristan'a terk
+edilen arazinin ahali-i asliyesinden olup orada ihtiyar-ı ikamet
+etmiş bulunan eşhas Bulgar tebaası olacaklardır.
+Ahali-i merkumeden bu suretle Bulgar tabiiyetine geçmiş
+olanlar Bulgar memurin-i mahalliyesine sadece bir beyanname
+itası ve Osmanlı şehbenderhanelerinde bir muamele-i kaydiye
+icrası suretiyle dört sene zarfında bulundukları yerlerde tabiiyet-i
+Osmaniyeyi ihtiyar eylemek salâhiyetini haiz olacaklardır.
+îşbu beyanname memalik-i ecnebiyede Bulgar konsolosha­neleri
+kançilaryalarına tevdi edilecek ve Osmanlı şehbenderhaneleri
+tarafından kayıt ve tescil olunacaktır.
+
+îhtiyar-ı tabiiyet keyfiyeti şahsî olup hükûmet-i Osmaniyece
+mecburî değildir. Elyevm sağir bulunanlar sin-ni rüşde
+vusullerinden itibaren dört sene zarfında hakkı hiyarlarını is­
+timal edeceklerdir. Terkolunan arazide sakin islamlardan bu
+müddet zarfında hizmet-i askeriye ifasına ve bir gûna bedel-i
+askerî tediyesine tabi tutulmayacaklardır.
+
+Bu müslümanlar hak-kı hiyarlarını istimal eyledikten sonra
+terk edilmiş olan arazide bâlâda musarrah dört sene müddetin
+inkizasma kadar müfarakat edecekler ve emval-i menkulelerini
+ihracat resminden muaf olarak imrar salâhiyetini haiz olacaklar­
+dır. Mamafih ahali-i merkume şehir ve kasabat ile karyelerde
+bulunan her gûna emval-i gayrı menkulelerini muhafaza ede­bilirler
+ve bunları eşhas-ı sâlise marifetiyle idare ettirebilirler.
+
+Madde : Bulgaristan'ın bilcümle memâlikinde Bulgar teba­asından
+bulunan müslümanlar an asıl Bulgar olan tebeanın haiz
+oldukları aynı hukuk-ı milkiye ve siyasîyeyi haiz ve serbesti-i
+vicdana, hürriyet-i diniyeye ve ayin-i dininin alenen icrası hu­susunda
+serbestiye malik olacaklardır. Müslümanların adatma riayet olunacaktır.
+
+Zat-ı hazret-i padişahinin nam-ı nami-i hilâfetpenahîlerinin
+hutbelerde zikrine devam olunacaktır.
+Elyevm teessüs etmiş olan veya âtiyen teessüs edecek bulu­nan
+cemaat-ı islâmiye ile anların silsile-i meratip itibarile teş­kilâtı
+ve emvali tanınacak ve mazhar-ı riayet olacaktır.
+Cemaat-ı mezkûre bilâ mevani kendi rüesayı diniyelerine tabi bulu­nacaktır.
+
+Madde : Memalik-i Osmaniyedeki Bulgar cemaatı memalik-i mezkûredeki cemaat-ı
+saire-i hıristiyaniyenin elyevm haiz oldukları ayni hukuku haiz olacaklardır.
+Tebea-i Osmaniyeden olan Bulgarlar emval-i menkule ve gayrı menkulelerini
+muhafaza edecekler ve hukuk-ı şahsiye ve tasarrufiyelerinin istimal ve
+intifaı hususunda zerrece iz'aç edilmeyeceklerdir.
+Vakayi-i ahire esnasında mesken ve mevalarmı terk etmiş olanlar
+nihayet iki sene zarfında avdet edebileceklerdir.
+
+Madde : Arazinin ilhakından mukaddem iktisap olunan hukuka ve bir de
+memurin-i müteallika-yı Osmaniye tarafından mu'ti evrak ve vesaik-i adliye
+ile Senedat-ı resmiyeye riayet olunacak ve aksi kaziye kanunen sabit
+oluncayadeğin nakız ve ihlâl edilmeyecekdir.
+
+Madde : Terk olunan arazide şehir ve kasabat ve kura­daki emval-i gayr-ı menkuleye
+tasarruf hakkı Osmanlı kanunu ile bahş ve tayin olunduğu surette
+ve bir gûna tahdidata tabi ol­mayarak tanınacaktır.
+
+Arazi-i mezkûredeki emval-i gayr-ı menkule veya emval-i
+menkule eshabı velev suret-i muvakkatade veya katiyede olarak
+Bulgaristan haricinde ihtiyar-ı ikamet etseler bile bilcümle hukuk-i
+tasarrufiyelerinden istifade de devam edecekler ve bunları
+iltizama verebileceklerdir veya eşhas-ı sâlise marifetile idare ettirebileceklerdir.
+
+Madde : Terk edilen arazide kâin müstesna, mülhak,
+icareteynli, mukataalı, icare-i vahideli evkafa ve bir de âşar-ı
+vakfiyeye tıpkı kavanin-i Osmaniye ile muayyen oldukları üzere
+riayet olunacak ve bunlar icap edenler tarafından idare edilecek
+ve anlara müteferri usul-i idare evvel beevvel muhik bir taviz
+verilmedikçe tadil ve tağyir olunamayacaktır.
+
+Memalik-i Osmaniyede kâin müessesat-ı diniye ve hayriyenin
+arazi-i metrukede icare-i vahide, mukataa ünvanile mevcut
+varidat-ı vakfiyesi ile hukuk-ı sairesine ve âşar-ı mevkufe ve
+sairesine ve evkaf-ı musakkafa ve gayr-ı musakkafa üzerindeki
+hukuka riayet olunacaktır.
+
+Madde : Zat-ı hazret-i padişahinin emval-i hususiye-i
+hümayunları ile hanedan-ı saltanat-ı seniye azasının emval-i
+hususiyesi mahfuz ve baki kalacaktır. Zat-ı hazret-i padişahi ile
+hanedan-ı saltanat-ı seniye azası bunları vekilleri marifetiyle
+füruht veya icar edebileceklerdir.
+Hükümete ait emlâk-i hususiye hakkında aynı suretle mu­amele olunacaktır.
+Emlâk-i mezkûrenin ahara devir ve ferağı takdirinde şerait-i
+mütesaviye mevcut ise Bulgar tebaası tercih olunacaktır.
+
+BULGARİSTAN
+
+Madde : Tarafeyn-i akideyn mezarlıklara ve alelhusus
+meydan-ı harpte terk-i hayat eden asakirin medfenlerine riayet
+ettirmek üzere vilâyattaki memurlarına evamir ita etmeği taahhüt
+ederler. Memurlar ecnebi toprağında metfun emvatın izamını al­maktan
+bunların taallûkat ve ehibbasını menetmeyeceklerdir.
+
+Madde : Hükûmeteyn-i akideynden her birinin tebaası
+diğer hükûmet-i âkide memâlikinde kemafissabık serbestçe
+ikamet ve geşt-i güzar edebilecektir.
+
+Madde : Bulgaristan hükümeti imtiyazı Şark Şimendifer­
+leri Kumpanyasına bahş ve ita olunmuş olan hattın terk olunan
+arazi dahilinde kâin kısmı için mezkûr kumpanyaya karşı mev­cut
+hukuk ve tekâlif ve taahhüdatmca Hükûmet-i Osmaniye
+makamına kaim olacaktır.
+
+Bulgaristan Hükümeti mezkûr kumpanyaya ait olup kendi
+tarafından zapt edilmiş bulunan âlât ve edevat-ı müteharrike ile
+mevad-dı saireyi bilâtehir iade etmeği Jaahhüt eyler.
+
+Madde : Muahede-i haziranın 'inci, 'üncü ve 'ncı maddelerinin
+tefsir veya tatbikinde zuhur edecek olan bil­
+cümle ihtilâfat veya münazaat muahede-i haziranın numaralı
+melfufunu teşkil eden tahkinınameye tevfikan Lahey'de hakem
+usuliyle faslolunacaktır.
+
+Madde : Hududa müteallik protokol
+ile müftilere müteallik itilâfname ,
+tahkimname , şimendiferler ile Meric'e müteallik
+protokol ve onuncu maddeye müteallik
+beyanname muahede-i hazıraya raptolunmuş
+ve bunun cüz-i mütemmimini teşkil eylemekte bulunmuştur.
+
+Madde : Londra Muahedenamesinin mevad-dı anife ile
+fesli ve ilga veya tadil edilmiş olmayan ahkâmı Hükûmet-i
+Os­maniye ile Bulgaristan Kırallığı hakkında ipka olunmuştur.
+
+Madde : Muahede-i hazıra imza edilince derakap mevki-i
+icraya vaz olunacak ve buna müteallik tasdiknameler bugünden
+itibaren on beş gün zarfında teati kılınacaktır.
+Tasdikan lilmekal tarafeyn murahhasları bunu imza ve
+mübürlerile tahtim etmişlerdir.
+
+
+NUMARALI MELFUF
+
+Numaralı protokol
+
+A Tarafeyn-i akideyn işbu muahedenin birinci maddesinde
+
+münderiç hudut tarifatına mülâhazat-ı âtiyenin ilâvesini tensip
+etmişlerdir;
+
+— Hudut /,.ikyasındaki Avusturya erkân-ı harbiyesi
+haritasına tevfikan tarif edilmiş ve hudud-ı mezkûr gü­zergâhı
+işbu haritadan müstensah merbut kroki üzerine işaret olunmuştur.
+
+Meric'in kısmı süflâsı ile tabiine ait tarifat /, mikya­sındaki
+topografya haritasına göre sebt ve kayt edilmiş ve tarifat-ı mezkûre
+Mandıra'dan nehr-i mezkûr mansabına kadar olan
+hudud-ı kat'iyeyi irae eden kısm-ı mezkûrun mufassal ve
+mü­kemmel bir haritası üzerine geçirilmiştir.
+
+— Yeni hududun haritası Osmanlı ve Bulgar zabitanından
+mürekkep muhtelit komisyonlar vasıtasiyle işbu hattın ber
+iki cihetinden iki kilometre bir mesafe üzerinde ve /, mik­yasında
+tersim olunacak ve kat'î hudut bu harita üzerinde gös­terilecektir.
+Bu komisyonlar üç şubeye taksim edilecekler ve
+âtiyüzzikir kısımlarda yani Bahrisiyah sahilinde Meriç ile Arda
+beyninde ve Arda ile "Mandıra" arasında kâin arazide aynı za­manda
+ameliyata iptidar eyleyeceklerdir.
+işbu ameliyattan sonra hat-tı hudut arazi üzerinde tatbik
+olunacak ve mezkûr muhtelit komisyonlar marifetiyle hudut
+üzerinde ehramlar inşa edilecek ve kat'î hududa müteallik
+protokollar komisyonlarca tanzim kılınacaktır.
+
+— Hat-tı hududun tersimi sırasında komiserler hududun
+beri veya öte tarafında kalan arazi-i hususîye veya mirîyenin
+plânını ahzedeceklerdir.
+iki hükümet bu gibi arazinin işletilmesinden dolayı ileride
+tahaddüs edebilecek olan ihtilâtatı men için ittihazı lâzım gelen
+tedabiri tetkik eyleyeceklerdir.
+
+Şurası mukarrerdir ki bu hususta bir itilâf akit olununcaya-
+değin eshab-ı emlâk milklerinden kemafissabık serbestçe
+istifadeye devam edeceklerdir.
+
+— Eski Osmanh-Bulgar hududunun elyevm alâhalihi ipka
+olunan aksamı' hakkında tarafeynce mukaddema tanzim olun­muş olan protokoller meriyyülicra kalacaktır.
+İşbu aksamda bulunan hudut işaretleri veya kuleler harap
+ve hasarzede olmuş ise bunların tecdit veya tamirine iptidar olunacaktır.
+
+— Tunca ile Meriç ve Arda nehirleri müstesna olduğu
+halde nehirlerle ırmaklara gelince hat-tı hudut bunların talvegini
+takip edecektir. Salifüzzikir üç nehre taallûk eden hat-tı hudut
+protokolda tamamile gösterilmiştir.
+
+B Meric'in mecrasında kâin adalara müteallik tahdid-i hu­dut
+muamelâtı bir komisyon-i mahsusa tevdi edilecektir.
+Şurası da mukarrerdir ki iki hükümet Meric'in seyr-i sefaine
+salih bir hale ifrağı için vakt-i merhununda beyinlerinde akd-i
+itilâf etmeği taahhüt eylerler.
+
+C Her iki taraftaki Bulgar ve Müslüman ahalinin ve bir
+de anların bütün hudud-i müştereke boyunca nihayet on beş
+kilometroluk bir mıntaka dahilindeki emlâkinin ihtiyarî olarak
+mütekabilen mübadelesini teshil hususunda iki hükümet bey­ ninde ittifak hasıl olmuştur.
+Mübadele köylerin tamamile müba­ delesi suretinde vukubulacaktır.
+Nefs-i kura ile etrafındaki emvalin mübadelesi iki hükü­metin
+himayesi tahtında ve mübadele olunacak köyler heyet-i
+ihtiyariyesinin iştirakile icra olunacaktır.
+
+iki hükümet canibinden tayin olunacak muhtelif komisyon­
+lar mebhusun anh karyeler ile efrad-ı ahali beyninde mübadele-i
+emvale ve icab ederse bu mübadelâttan münbeis farkları tavize
+iptidar edeceklerdir.
+
+NUMARALI MELFUF
+
+Müftilere müteallik mukavelename
+
+Madde : Sofya'da bir baş mütfi bulunacak ve müfti-i
+mumaileyh Bulgaristan'daki müftülerin şer-i şerife müteallik
+umur-ı mezhebiye ve hukukiye için makam-ı celil-i cenab-ı meşihatpenahî
+ve Bulgaristan mezahip nezaretiyle vukubulacak münasebatma vasatat eyleyecektir.
+
+Baş müftü emr-i intihabı icra için suret-i mahsusada içtima
+edecek olan Bulgaristan'daki müftüler tarafından ve meyanından
+intihap kılınacaktır. Müftü vekilleri işbu içtimaa ancak
+müntehip sıfatiyla iştirak edeceklerdir.
+
+Bulgaristan mezahip nezareti baş müftünün intihabını Sofya
+sefaret-i seniyesi vasıtasiyle makam-ı muallâ-yı canab-ı meşihatpenahiye
+tebliğ edecek ve taraf-ı âli-i meşihatpenahiden müfti-i
+mumaileyhe bir menşur ve umıır-ı memurisini ifa ve bu bapta
+kendisi dahi Bulgaristan'ın diğer müftülerine aynı mezuniyeti
+ita edebilmesi için bir mürasele gönderilecektir.
+
+Baş müftü ahkâm-ı şer'iye dairesinde Bulgaristan müftü­lerinin
+muamelâtını ve müessesat-ı mezhebiye ve hayriye-i islâ-
+miyeyi ve müessesat-ı mezkûre hademe ve mütevellilerini ne­zaret
+ve teftişi altında bulundurmak hakkını haiz olacaktır.
+
+Madde : Müftüler Bulgaristan müslüman müntehipleri ta­rafından intihap olunur.
+Baş müftü intihab olunan müftünün şer'an matlup olan
+kâffe-i evsafı cami olup olmadığını bittahkik muvafık bulduğu
+halde iftaya mezuniyeti havi mumaileyh namına menşur itası lüzumunu
+bâb-ı meşihata iş'ar eder ve müfti-i cedide bu suretle
+istihsal olunacak menşur ile beraber ahali-i müslime beyninde
+icra-yı ahkâm-ı şer'iye için mezuniyeti havi icap eden müraseleyi
+ita eyler.
+
+Müftüler daire-i memuriyetleri dahilinde ve lüzum görülen
+mahallerde işbu mukavelenamede muayyen vazaifi mahallî müf­tülerinin
+doğrudan doğruya nezareti altında olarak ifa-yı vazife
+etmek üzere müftü vekilleri tayinini teklif edebilirler şu kadar ki
+bu intihabı baş müftüye tasdik ettirmeleri meşruttur.
+
+Madde : Baş müftü ile müftülerin ve müftü vekillerinin
+ve bir de anların iklâmındaki memurin ve müstahdiminin maaşatı
+Bulgaristan Hükümeti tarafından tesviye olunacak ve bu
+maaşlar anların vak' ve haysiyetleri ve mevkilerinin derece-i
+ehemmiyeti nazar-ı itibare alınarak ana göre tayin edilecektir.
+Baş müftülük teşkilâtı baş müftü tarafından tanzim edi­
+lecek bir nizamname ile tayin olunacaktır.
+
+Baş müftü ile müftüler ve müftü vekilleri ve bir de bunların
+maiyetleri memurları Bulgar memurinine kavanin ve nizamatın
+bahş ve temin ettiği kâffe-i hukuku haiz olacaklardır.
+
+Madde : Müftülerle vekillerinin azli memurin-i hükümet
+hakkındaki kanuna tevfikan vukubulacaktır.
+Baş müftü veya tevkil ve terhis edeceği memur bir müftü­nün
+veya bir müftü vekilinin azli hakkında tetkik-i ahval-i me­murin
+komisyonunca karar verileceği zaman komisyon-ı mezkûrda
+bulunmağa davet edilecektir. Maahaza baş müftünün veya me­murunun
+rey ve mütalâası meclis-i mezkûrda sırf mahiyet-i
+diniyeyi haiz olan şikâyatın takdirince esas teşkil edecektir.
+Bir müftünün veya bir müftü vekilinin azli varakasında
+halefinin yevm-i intihabı dahi tayin kılınacaktır.
+
+Madde : Müftüler tarafından isdar olunan hüccet ve ilâm­lar
+baş müftü tarafından tetkik olunacak ve baş müftü bunları
+ahkâm-ı şer'iyeye muvafık bulduğu takdirde tasdik ile mevki-i
+icraya konulmak üzere ait olduğu daireye tevdi edecektir.
+
+Ahkâm-ı şer'iyeye adem-i tevafukundan dolayı tasdik edil­meyen
+hüccet ve ilâmlar bunları veren müftülere iade olunacak
+ve müteâllik oldukları işler ber nehc-i şer-i şerif yeniden tetkik
+ve fasl edilecektir. Ahkâm-ı şer'iyeye tevafuk etmediği anlaşılan
+veyahut bab-ı fetvaca tetkiki alâkadaran talep edilen hüccet ve
+
+ilâmlar baş müftü canibinden makam-ı celil-i meşihat-ı ülyâya gönderilecektir.
+
+Baş müftü tarafından veya makam-ı ulyâ-yı meşihatpenahi
+canibinden tasdik olunan hüccet ve ilâmlar Bulgar memurin-i
+âidesi tarafından mevki-i icraya vaz olunacaktır. Bu takdirde
+bu hüccet ve ilâmlara bulgarca bir tercümesi rapt edilecektir.
+
+Madde : Baş müftü icap ettiği takdirde nikâh, talâk,
+vasiyet, veraset, vasayet, nafaka ve saire mevad-dı şer-iye ile
+emval-i eytamın idaresine müteallik mesailde diğer müftülere
+vasaya ve tebliğat-ı muktaziye ifa edecektir. Bundan maada
+müfti-i mumaileyh masalih-i mebhuseye dair olan şikâyat ve
+müstediyatı tetkik ve ahkâm-ı şer'iyeye nazaran ne yapılmak
+lâzım geleceğini daire-i aidesine iş'ar eyleyecektir.
+
+Müftüler nezaret ve idare-i evkaf ile dahi mükellef olduk­larından
+baş müftünün başlıca vazaifinden biri de anlardan
+hesap talep etmek ve buna müteallik hesap defterleri hazırlat­maktadır.
+
+Evkaf hesabatına müteallik defatir türkçe tutulabilecektir.
+
+Madde : Baş müftü ve müftüler indelhace Bulgaristan'daki
+maarif-i umumiye meclislerini ve mekâtib-i islâmiyeyi ve med­
+reseleri teftiş ve lüzum görülen mahallerde mektepler ihdası
+zımnında teşebbüsat-ı lâzıma icra edeceklerdir. Baş müftü lüzum
+varsa maarif-i umumiyet-i islâmiyeye müteallik umur ve masalih
+için daire-i aidesine müracaat edecektir.
+Bulgaristan Hükümeti Bulgar masarif-i umumiye kanuniyle
+tayin olunan nisbet dairesinde ve masarifi kendisine ait olmak
+üzere mekâtib-i iptidaiye ve rüşdiye-i islâmiyeyi tesis edecektir.
+Tedrisat türkçe olarak ve resmî programa tevfikan icra oluna­
+cak ve Bulgar lisanının tahsili mecburî olacaktır.
+
+Tahsil-i mecburiye ve mualliminin adedile hukukuna müte­allik
+bilcümle kavaninin cemaat-ı islâmiye heyet-i tedrisiyesine
+tatbikine devam olunacaktır. Bu müesseseler heyet-i tedrisiye-
+yesile memurin ve müstahdimin-i sairesinin maaşatı Bulgar
+müessesat-ı heyet-i tedrisiyesi hakkında cari olan aynı şerait
+dairesinde olarak Bulgar hazinesi tarafından tesviye olunacaktır.
+Nüvap yetiştirmek üzere bir müessese-i mahsusa dahi tesis edilecektir.
+
+Madde : Nüfus-ı kesire-i islâmiyeyi cami olan her bir mahal veya
+şehirde evkaf işleri ve tedrisat-ı umumiye-i rüştiye ile mükellef bir cemaat-ı
+islâmiyenin intihabına iptidar edilecek
+ve bu cemaatın şahsiyet-i maneviyesi kâffe-i ahvalde ve bilcümle
+memurin-i hükümetçe tanınacaktır.
+Her bir mahallin evkafı oradaki cemaat-ı islâmiye tarafın­dan
+kavanin ve ahkâm-ı şer'iyeye tevfikan idare olunacağı cihetle cemaat-ı mezkûrenin
+şahsiyet-i maneviyesi evkaf-ı mezkûrenin sahibi ad ve itibar olunacaktır.
+Umumî müslüman mezarlıkları ile cevami kurbinde kâin
+mezarlıklar cemaat-ı islâmiyeye ait emval-i vakfiye zümresine
+ithal olunacak ve cemaat-ı mezkûre bunları kendi istedikleri
+veçhile ve kavaid-i hıfzıssıhhaya tevfikan istimal eyleyeceklerdir.
+Emval-i vakfiyeden hiç biri ait olduğu cemaata bedeli tes­viye olunmadıkça hiç bir veçhile istimlâk olunamaz.
+
+Bulgaristan'da bulunan emlâk-i mevkufenin hüsn-i muha­fazasına dikkat
+ve itina olunacak ve bir mecburiyet-i mübrimeye mübteni ve kavanin ve
+nizamat-ı meriyeye muvafık bulunmadıkça mebani-i diniye veya hayriyeden
+hiç biri hedm edilemeyecektir.
+Esbab-ı mübrimeden naşi mebani-i mevkufeden birinin is­timlâki
+icap ettiği takdirde bu binanın mebni bulunduğu mahalle
+nisbetle aynı kıymeti haiz diğer bir arsa irae edilmedikçe ve
+bir de binanın bedeli tesviye olunmadıkça buna teşebbüs olunamıyacaktır.
+Esbab-ı mübrimeye mebni istimlâk olunacak olan emval-i
+mevkufenin k��ymetleri olarak tayin olunacak mebaliğ mebani-i
+vakfiyenin tamir ve termimine tamamen sarf ve tahsis olunmak
+üzere cemaat-ı islâmiyeye tevdi ve teslim kılınacaktır.
+
+Madde : İşbu mukavelenamenin imzasından itibaren altı
+ay müddet zarfında Bulgaristan Hükümeti tarafından baş
+müf­tünün dahi bihakkın dahil olacağı bir komisyon-ı mahsus tayin
+olunacak ve bu komisyon zaman-ı teşekkülünden itibaren üç
+sene müddet zarfında mütevelliler veya anlara mensup ashab-ı
+hukuk taraflarından vukubulacak metalibi tetkik ve tahkik
+vazifesiyle mükellef bulunacaktır.
+Komisyonun mukarreratını kendilerince mucib-i hoşnudî
+addetmeyecek olan alâkadaran mahakim-i aide-i mahalliyeye
+müracaat edebileceklerdir.
+
+NUMARALI MELFUF
+Tahkimnâme
+
+Madde : Bir taraftan Hükûmet-i Osmaniye ve diğer taraftan
+Bulgaristan kırallığı arasında bugünkü tarihle akdolunan muahedenamenin
+on yedinci maddesi ahkâmı veçhile bir ihtilâf veya münazaa tahaddüs ettiği
+takdirde işbu ihtilâf veya münazaâtiyüzzikir ahkâm mucibince Lahey hakem mahkemesine ha­vale edilecektir.
+
+Madde : Müddei hükümet tahaddüs ettikçe Lahey ha­kem mahkemesine tevdi etmek fikrinde bulunduğu mesele veya mesaili müddeaaleyh hükümete iş'ar edecek ve mesail-i mezkûre hakkında muhtasar ve fakat sarih izahat ita eyleyecektir.
+
+Madde : Mesele veya mesail-i mezkûrenin tevdi edileceği
+hakem mahkemesi zirde beyan olunduğu veçhile tayin edilecek beş azadan mürekkep olacaktır.
+
+Tarafeynden herbiri sürat-i mümküne ile ve madde-i sabı­kada
+beyan olunan iş'ar tarihinden itibaren iki mahı tecavüz
+etmiyecek bir müddet zarfında iki hakem tayin edecektir.
+Hakem-alelhakem İsveç ve Norveç ve Felemenk kıratları
+meyanından intihap edilecektir, işbu üç hükümdardan birinin
+intihabı emrinde ittifak hasıl olmaz ise kur'a usulüne müracaat edilecektir.
+Müddeaaleyh olan taraf iki aydan ibaret olan marüzzikir müddet zarfında hakemlerini tayin etmediği takdirde
+hakem mahkemesinin ilk yevm-i içtimaına kadar bu hakemleri
+tayin edebilecektir. Bu müddetin mürurunda müddei olan taraf
+hakem-alelhakemi intihap edecek olan hükümdarı tayin ve
+ihraç eyleyecektir. Mezkûr hakem-alelhakemin intihabından sonra mahkeme
+hakem-alelhakem ile müddei canibinden müntahap iki hakemden mürekkeb
+olarak makbul ve muteber olacak surette teşekkül edecektir.
+
+Madde : Beyinlerinde niza zuhur eden devletler ihtilâfat-ı düveliyenin
+suret-i muslihanede tesviyesine mahsus Lahey
+Mukavelenamesinin altmış ikinci maddesi ahkâmına tevfikan hakem
+mahkemesi nezdine kendi taraflarından memur müşavir
+ve avukatlar izam eyleyeceklerdir.
+
+Hakem vazaifinin bir güna teahhüre duçar olmaması için
+işbu memur, müşavir ve avukatlar mezkûr taraflarca vakit ve zamanında tayin kılınacaktır.
+Mamafih müddeaaleyh olan taraf bundan imtina ederse
+hakkında gıyaben icra-yı muamele edilecektir.
+
+Madde : Hakem mahkemesi teşekkül ettikten sonra ha­kemler
+tarafından tayin edilecek olan bir tarihte ve hakem-ale-
+hakemin tayininden itibaren bir mah müddet zarfında Lahey'de
+içtima eyleyecektir. Usul-i muhakemeye ait olarak tahaddüs
+edebilecek olan ve işbu tahkimnamede musarrah bulunmıyan
+kâffe-i mesailin tarihli Lahey Mukavelenamesi'nin maz­mun
+ve müfadına tevfikan hallinden sonra marüzzikir mahkeme içtima-ı
+âtisini tayin edeceği tarihe talik eyleyecektir.
+
+Mamafih şurası mukarrerdir ki mahkeme mesail-i münazi-ünfiha
+hakkındaki müzakerata ne iki ay evvel ne de muhtıra-i
+mütekabilenin veyahut yedinci maddede musarrah müdafaaname-i mütekabile
+tevdiinden itibaren üç ayı mütecaviz bir zaman sonra iptidar edemiyecektir.
+
+Madde : Usul-i muhakeme-i hakemiye biri tahriren icra
+olunacak tetkikat ve diğeri tarafeynin mahkeme huzurundaki
+müdafaalarının şifahen tavzih ve teşrihinden ibaret olacak olan
+müzakerat olmak üzere muhtelif iki safhayı ihtiva eyleyecektir.
+
+Mahkemece istimal edilecek ve mahkeme huzurunda isti­
+maline müsaade olunacak yegâne lisan fransız lisanı olacaktır.
+
+Madde : Müdde-i olan taraf ikinci maddede musarrah
+tebliğ ve iş'ar tarihinden itibaren nihayet on mah zarfında müddeasını
+müspit olan mesele veya mesail-i münaziünfihaya ait bulunan evrakın kâffesini
+havi muhtıranın el yazısı ile yazılmış
+
+veya tabedilmiş olan suretlerinden beş nüshasını hakem mah­kemesi
+azasından herbirine ve otuz nüshasını dahi müddeaaleyh
+olan tarafa tam olarak tevdi eyleyecektir.
+Müddeaaleyh olan taraf işbu tevdi keyfiyetinden nihayet on
+ay zarfında muhtıra-i mütekabilesinin el yazısı ile yazılmış veya
+tab edilmiş olan suretlerinden marüzzikir miktardaki nüshasını
+bunu müeyyit bilcümle evrak ile beraber mahkeme azasından
+herbiri ile müddei olan tarafa tam olarak tevdi edecektir.
+
+Müddei olan taraf bir müdafaaname itası niyetinde olduğu
+halde bunu tevdi keyfiyetinden bir ay müddet zarfında hakem
+mahkemesi reisine iş'ar edecek ve bu iş'ar tarihinden itibaren
+nihayet dört ay zarfında muhtıraya müteallik aynı şerait dai­resinde
+tevdi eyleyecektir. Müddeaaleyh olan taraf kendi müdafaaname-i mütekabilini
+işbu iş'ar tarihinden itibaren beş ay
+zarfında ve muhtıra-i mütekabileye müteallik aynı şerait dai­resinde ita edecektir.
+
+Made-i hazıra ile tayin olunan müddetler muvafık bir ka­
+rara desteres olmak için tarafeynce müttefikan veya lüzum
+gördüğü takdirde mahkeme canibinden temdit edilebilecektir.
+
+Fakat mahkeme kendi tarafından tayin olunan son müd­detin
+inkizasmdan sonra tarafeyn canibinden kendisine ita edi­
+lecek muhtıra ve muhtıra-i mütekabilelerle evrak-ı saireyi nazar-ı
+itibara almıyacaktır.
+
+Madde : Tarafeynden biri veya diğeri muhtıralarda ve­
+yahut teati edilen diğer evrakta sırf yedinde bulunup suretini
+rapt etmemiş olduğu bir vesika veya varakaya istinat veya tel­mih
+veya imâ eylerse diğer taraf bunu talep eylediği takdirde
+vesika veya varakanın suretini nihayet otuz gün zarfında
+ita etmeğe mecbur olacaktır.
+
+Madde : Hakem mahkemesinin mesele veya mesail-i münaziünfihâ
+hakkındaki kararları işbu mesele veya mesaile müteallik
+olan müzakerata reisi tarafından nihayet verildikten sonra
+had-dı azamî olarak bir ay müddet zarfında ita edilecektir.
+
+Madde : Hakem mahkemesinin hükmü kat'î olacak ve
+bir güna teahhür vuku bulmaksızın tamamiyle icra edilecektir.
+
+Madde : Tarafeynden herbiri kendisine ait olan masarifle
+beraber mahkeme masarifini de seyyanen tesviye eyleyecektir.
+
+Madde : İşbu tahkimnamede musarrah olmıyan husu- satın kâffesinde ihtilâfat-ı düveliyenin suret-i muslihanede fasl
+ve tesviyesine mahsus tarihli Lahey Mukavelenamesi
+ahkâmı işbu tahkimnameden münbais hakem usullerine de tat­ bik edilecek ve
+maazalik akitler tarafından haklarında kuyud-ı
+ihtiraziye dermeyan edilmiş olan maddeler bundan müstesna
+olacaktır.
+
+NUMARALI MELFUF
+Numaralı protokol
+
+Hudut güzergâhı Meriç nehrini ve Osmanlı ve Bulgar ara­zisinden geçen
+Mustafapaşa-Edirne-Dedeağaç şimendifer hattını katettiği cihetle,
+münasebat-ı ticariye ve sairenin en ufak mevaniden vikayesi için
+elyevm gerek Meriç nehri ve gerek marüzzikir şimendifer hattı
+üzerindeki muamelat-ı ticariye hakkında cari olan nizamat
+ile usul ve adatın ve bir de elhalet-ü hazihi mer'î bulunan
+bilcümle rüsum ve tekâlif ile buna mümasil tekâlif-i sairenin
+tamamile muhafaza edilmesi ve marülbeyan nizamat ve usul ve âdat
+ve saire ile kabil-i telif olan kâffe-i teshilatm bahş olunması
+tarafeyn-i akideyn beyninde kararlaştırılmıştır. Hükûmeteyn-i
+müteakideyn ile salifüzzikir şimendifer ve nehir idare­leri
+arasında evvelce bir itilâf akdolunmadıkça anlarca bir gûna
+tadilat icra olunamıyacaktır.
+
+Ahkâm-ı salife şimendifer için ancak tarafeynden Bulgaristan
+kendi arazisinde adalar denizine bir iltisak hattı ve Devlet-i
+Aliye de denize müntehi bir hattı aynı zamanda inşa edecekleri güne
+kadar tatbik olunacaktır.
+
+
+Şurası müstağni-i beyandır ki vakt-i hazarda Bulgaristan
+nihayet on sene zarfında vücuda getirilecek olan hat-tı mebhusun
+inşasına kadar gerek mezkûr şimendifer ve gerek nehir
+üzerinde efrad-ı cedide ile asakir, esliha, mühimmat mekûlat ve
+saire nakil ettirmekte muhtar olacaktır.
+
+Hükûmet-i Osmaniye icap eden tedabir-i teftişiyeyi ittihaz
+etmek hakkını daima haiz olacaktır.
+Mamafih asakir ve sairenin işbu nakliyatına ancak
+bugünden başlamak üzere üç aydan itibaren iptidar olunacaktır.
+İşbu protokol - eylül tarihinde iki nüsha olarak
+Dersaadet'te tanzim olunmuştur.
+
+NUMARALI MELFUF
+
+Beyanname
+
+Muahedenamenin onuncu maddesi münasebetiyle hükûmet-i
+Osmaniye tarafından terk olunan arazinin Bulgar kuva-yı askeri­
+yesi tarafından işgalindenberi Bulgar hükümetinin hukuk-ı
+hükümranisini tahdit fikrile efrada bazı hukukun terk ve fera­
+ğına asla muvafakat etmemiş olduğunu beyan eyler.
+|/\|

Hüseyin Avni_eser_1827.txt

@@ -0,0 +1,44 @@
+|\/|
+_____
+<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
+<metadata>
+    <title>Avni</title>
+    <author>Hüseyin</author>
+    <date>1827</date>
+    <word_count>200</word_count>
+    <unique_words>113</unique_words>
+    <line_count>44</line_count>
+</metadata>
+_____
+
+Kimse idrâk etmedi mânâsım dâvamızın
+Biz dahi hayranıyız dâvâ-yı hî-mânâmızın
+Alem-i faknz ki eyler çarhı gark-âb-i niyaz
+Kemterîn bir mevcesi deıyâ-yı istiğnamızın
+
+ülf-i yâr en âz eder zencîr-i Leylâ-bendimiz
+Akl-ı kül hayranıdır hâl-i dibi sevdamızın
+Biz o âlî-meşrebiz kim sahn-ı muzmerr-î felek
+Pâymâl-i esb-i istiğnâsıdır ednânuzın
+
+Askeriz canlar feda eyler cihâdı isteriz
+Kendi mülk ü mâlimizdir Belgırâdi isteriz
+Ez-diyâr-ı devlet-i Sultan Muradı isteriz
+Kendi mülk ü mâlimizdir Belgırâdı isteriz.
+
+Belgırâdın hâkidir maksûd-ı çeşm-i canımız
+Onda medlundur bizim ecdâd-ı âlî-şânımız
+Hâkinin her zerresinden cûş ederken kanımız
+Kendi mülk ü mâlimizdir Belgırâdı isteriz
+
+Çünki sensin altıyüz yıldan beri darü'l-cihâd
+Hâzır ol Osmâniyânın gelmede ey Belgırâd
+Fethine emr etti ferman eyledi Sultan Murâd
+Kendi mülk ü mâlimizdir Belgırâdı isteriz
+
+Nice günler iştiyâk-ı cengi pinhân eyledik
+Sellî-i seyf ettik nihayet azm-i meydân eyledik
+Biz bu hakk-ı vazıhı dünyâya ilân eyledik
+Kendi mülk ü mâlimizdir Belgırâdı isteriz
+
+|/\|

Kara Çelebizade Abdülaziz Efendi_Zafername_1630.txt

@@ -0,0 +1,39 @@
+|\/|
+_____
+<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
+<metadata>
+    <title>Çelebizade</title>
+    <author>Kara</author>
+    <date>1630</date>
+    <word_count>140</word_count>
+    <unique_words>307</unique_words>
+    <line_count>39</line_count>
+</metadata>
+_____
+
+**Belgrad Şarkısı**
+
+Askeriz canlar feda eyler cihâdı isteriz
+
+Kendi mülk ü mâlimizdir Belgırâdi isteriz
+Ez-diyâr-ı devlet-i Sultan Muradı isteriz
+Kendi mülk ü mâlimizdir Belgırâdı isteriz.
+
+Belgırâdı hâkidir maksûd-ı çeşm-i canımız
+Onda medlundur bizim ecdâd-ı âlî-şânımız
+Hâkinin her zerresinden cûş ederken kanımız
+Kendi mülk ü mâlimizdir Belgırâdı isteriz
+
+Çünki sensin altıyüz yıldan beri darü'l-cihâd
+Hâzır ol Osmâniyânın gelmede ey Belgırâd
+Fethine emr etti ferman eyledi Sultan Murâd
+Kendi mülk ü mâlimizdir Belgırâdı isteriz
+
+Nice günler iştiyâk-ı cengi pinhân eyledik
+Sellî-i seyf ettik nihayet azm-i meydân eyledik
+Biz bu hakk-ı vazıhı dünyâya ilân eyledik
+Kendi mülk ü mâlimizdir Belgırâdı isteriz
+
+-----
+
+|/\|

Katip Çelebi_Tuhfetü'l Kibar fi Esfar'il Bihar_1656.txt

@@ -0,0 +1,70 @@
+|\/|
+_____
+<?xml version="1.
+0" encoding="UTF-8"?>
+<metadata>
+   <title>Çelebi</title>
+   <author>Katip</author>
+   <date>1656</date>
+   <word_count>924</word_count>
+   <unique_words>567</unique_words>
+   <line_count>70</line_count>
+</metadata>
+_____
+
+*Giridde Hanya Fethinden Sonra Vâkı‘ Olan Deryâ Seferleridir*
+
+*Sefer-i Mûsâ Paşa ve Mehmed Paşa*
+
+Zilhiccede Yûsuf Paşa katlinden sonra Vezîr Mûsâ Paşa kapudân olup Vezîr-i a‘zam Mehmed Paşa’dan mühr-i hümâyûn alınup donanma serdârlığı ile Girid’e varmak emr olunmuş idi.
+Bin ellialtı bahârında çıkup boğaza vardıklarında mukaddemâ Safer’in yirmiyedinci günü yirmi kıt‘a kalyonla küffâr gelüp Bozcaada Hisârını muhâsara eylemişler idi.
+Der-i devletden yirmi kıt‘a kadırga dahi gönderilüp imdâda irişmek fermân olundukda hisârın barutu ve mühimmâtı hâzır bulunmayup limanda bulunan yolcu gemileri barutı ile bir iki gün cenk ederek Rumili Beylerbeyisi Küçük Hasan Paşa beş kadırga ve serdengeçdi ile varup cezîreye er döküp ale’l-gafle hücûm idicek küffâr hisârı bırakup gemilerine firâr eyledi.
+Ve demir koparup Anadolu kenârlarına gitdiler.
+Hisâr bu tarîkla küffâr elinden kurtuldu.
+
+
+*Muhârebe-i Donanma*
+
+Rebî‘ü’lâhırın onuncu günü donanma-yı hümâyûn Gelibolu’dan kalkup küffârın yirmialtı pâre kalyonu Muarız Körfezinde sulanırken üzerine varup göründükde melâ‘în fuçıları bırakup yelken üzerine gelüp bir mıkdâr denize çıkdıkda kuşluk vakti cenge mübâşeret olundu.
+İkindi zamânına dek azîm top tüfenk cengi olup kâfir kapudanının gemisine bir top vardıkda sancağıyla direği düşüp suya berâber delinmiş iken çüst deprenüp garkdan kurtuldu.
+Ve birkaç gemileri dahi mecrûh olup küllî hasâr gördüler.
+Bir tarafdan dahi Kasım Paşa-zâde gemisine bir top gelüp on kürekci düşürüp ve sâ’irden birer ikişer âdem düşüp rûzgâr çıkmakla cezîre altına varıldı ve Girid’e teveccüh olundu.
+Mâh-ı mezbûrun yirmiüçünde der-i devletden on kıt‘a kadırga ile Ahmed Paşa Karadeniz’e gitmiş iken gelüp ardlarınca imdâd gönderildi.
+Cumâdelulâ’nın yirmisekizinde serdâr ve kapudan Hanya’ya varup Sude Hisârı’nı muhâsara üzre iken Mehmed Paşa vefât etdi.
+Yüzkırk pâre gemi Hanya önünde muhâfazaya konulup limanın iki tarafında toplar kuruldu.
+Küffârın dahi çekdiri ve burtun ve mavuna makūlesi yüzden ziyâde sefâyini Sude imdâdına dönüp dururdu.
+
+
+*Zikr-i Geştî-i Âteş*
+
+Receb’in ikinci günü Hanya hâricinde olan Cezâyir gemileri ve gayri üzerine küffâr gemileri gelüp anlara ve kal‘aya bî-hadd toplar atup beri tarafdan dahi iki sâ‘at kadar top cengi olundukdan sonra içlerinden beş kıt‘a âteş gemisi barut ve kumbara ile mâl-â-mâl yelken idüp asker-i İslâm gemileri üzerine doğrulup karîb geldikde âteş gemisi idüğü ma‘lûm olup karadan biraz âdem on kadar palaşkerme ile varup uzakdan kanca ile gemiler üzerine gelmezden döndürüp bi-avnillâh zararsız ol gemiler yandı gitdi.
+On kadar gemiler dahi topla mecrûh olup hasâretle döndüler.
+Sude Hisârı bir yalın kaya üzerinde metîn kal‘a olup karadan yürüyüş mümkün olmayup liman kenârında kurulan toplar ile ihrâc olunan donanma-yı küffâr hâric-i limanda top irişmez yerde yatup gice imdâd ederlerdi.
+Ve Sude kal‘ası’nın her tarafında suya berâber azîm topları olmağla donanma yanaşmak mümkün değil idi.
+Andan fâriğ olup Girid’in karasını fethe mübâşeret etdiler.
+Apokorn Ve Resmo ve sâ’ir nice kılâ‘ı az zamânda bi-avnillâh feth ü teshîr olundu.
+Ve donanma-yı hümâyûn bu sâlde tersâne-i âmireye gelmeyüp taşra kışlamak fermân olundu.
+Kapudan Paşa zahîre nakli içün Rumili yakasına varup Zi’lka‘de’nin yirmidördünde altmış kadırga ve iki kalyon ve yirmi şayka hazîne ve zahîre nakl edüp Hanya limanına gelmekle asker mesrûr olup Hüseyin Paşa dahi Kandiye muhâsarasına gitmeğe tedârük üzre idi.
+
+
+*Cenk ve Şehâdet-i Mûsâ Paşa*
+
+Zemherî içinde donanma gemileri Girid’e zahîre götürüp Hanya’dan zehâyir ihrâc iderken bir azîm furtuna olup liman ağzında yatan gemileri ve beş on pâre sefîne zahîresi ve halkı ile gark olup bâkīleri dahi halel-pezîr olmağla Hanya limanında donanma gemileri meks ü ârâm mümkün olmayup Zi’lhicce’nin onyedinci günü kapudan paşa donanmayla gerü Mora semtine salup Ağriboz onünde bir harbî kalyon gördükde birkaç kadırga ile bi’z-zât sarılup süyündürecek mahalde paşaya tüfenk fındığı isâbet idüp şehîd olıcak gāzîler gemiden el çeküp kadırgalar gerü çekildiler.
+Küffâr bu esnâda fursat bulup çekildi gitdi.
+Bu haber-i vahşet-eser Der-i devlete vâsıl oldukda mansıb-ı kapudânî sâbıkā defterdâr olan diger Mûsâ Paşa’ya tevcîh olundu.
+
+Kıssadan hisse budur ki; kış eyyâmında donanma açık yerde yatmak mahz-ı hatâdır ve kapudanlar harbî gemiye çatmak ve sarılmak erlik değil kesr-i garaza sebebdir.
+Belki ırakdan durup askeri sürmek ve kullanmak gerekdir.
+Ve illâ baş gidicek ayak pâydâr olmaz, maslahat görülmez.
+
+
+*Sefer-i Mûsâ Paşa-yı Sânî*
+
+Bin elliyedide Mûsâ Paşa Ağriboz’a varup mühimmât gördükden sonra ibtidâ Anadolu askerini Girid’e geçirmek içün Sakız’a varup Çeşme’de olan askeri ve harclıkcıları almak sade[di]nde iken küffâr gemileri etrâfdan hücûm üzre olmağla karâr edemeyüp girü Ağriboz’a döndü.
+Varup karîb oldukda küffâr[ın] dokuz pâre burtunu Ağriboz Limanı’nı muhâsara eylediklerin haber alup Ağriboz’da olan Rumili askerinden ve beşbin yeniçeriden bir nefer almadan ve Cezâyir ve Tunus gemilerini limandan çıkarmadan Girid’e dönüp asker-i İslâm Resmo hâricinde muntazır iken Rebîü’lâhırın yirmibirinci günü dâhil olup ancak ikiyüz kadar beldâr ve lağımcı ve biraz mühimmât götürüp sâ’iri Sakız’da ve Ağriboz’da kaldı.
+Çûn kapudân sıfrü’l-yed Girid’e vardıkda Serdâr Hüseyin Paşa mezbûra itâb ü âzâr itmekle yetmiş pâre kadırga alup Rumili askerini Ağriboz’dan Girid’e nakl içün Anaboli’ye varup askeri ol mahalle da‘vet ve gemileri almağa sa‘y ü himmet üzre iken Cumâdelulâ’nın sekizinci günü küffâr onbir burtun ve dört mavuna ve yirmidört çekdiri ile gelüp hâric-i limanda lenger-endâz oldu.
+Donanma-yı hümâyûn anda mahsûr olup asker karadan gelmiş iken taşra çıkmağa mecâli olmamağla vâkı‘-ı hâl Der-i devlete arz olundukda müşâvere olunup vüzerâdan Dâmâd Fazlı Paşa serasker ta‘yîn olunup birkaç kıt‘a kalyon ile Sakız üzerinden Girid’e gitmek fermân olundu.
+Bu esnâda Anadolu askerinin zahîre gemileri sakız kurbünde yatarken küffâr ale’lgafle üzerlerine gelüp cümlesini ahz ve ihrâk eyledi.
+Asker taşrada Şabân Paşa ile baka kalup küffâr çekildi gitti.
+
+|/\|

Mevlana Mehmed Neşri_Kitab-ı Cihannüma_1481.txt

@@ -0,0 +1,122 @@
+|\/|
+_____
+<?
+xml version="1.
+0" encoding="UTF-8"?
+>
+<metadata>
+    <title>Mehmed</title>
+    <author>Mevlana</author>
+    <date>1481</date>
+    <word_count>1080</word_count>
+    <unique_words>683</unique_words>
+    <line_count>122</line_count>
+</metadata>
+_____
+
+*İbtidâ-yı Devlet-i Osmân*
+
+Çünki Ertuğrul Söğüt’de ili, boyıyla mutavattın olup sâlhâ anda kaldı.
+Devlet-i Âl-i Selçuk ayağa düşmüşken humûl ihtiyâr itmişdi.
+Ve Ertuğrul’un üç oğlı oldı.
+Biri Osmân ve biri Gündüz ve biri Saru Yatı.
+Ve evlâd-ı Ertuğrul’dan Osmân bahâdur oldı.
+Ol sebebden Osmân’a halkı izzet idüp avda ve kuşda Etrâk’ün yiğidi yeğili anun yanına cem‘ olurlardı.
+
+Ol vakt pâdişâh-ı a‘zam Gāzân Han bin Oğuz Han Rûm’a müstevlî olup Âl-i Selçuk’dan Mes‘ûd bin Keykâvus’ıla Keykubâd bin Ferâmürz bin Keykâvus’ı taht-ı hükûmetinde kalup, yine Rûm’da mukarrer kılup, memâlik-i Rûm’ı Mes‘ûd’ile Keykubâd’a niyâbeten virdi.
+
+Bunlar Rûm’a Gazan Han kıbelinden mutasarrıf olup, Âmid’e ve Malâtiyye ve Sivas’a ve Harburt’a Gıyâseddîn Mes‘ûd bin Keykâvus mutasarrıf oldı.
+Konya’ya ve sevâhil-i Rûm’a Alâeddîn Keykubâd bin Ferâmürz mutasarrıf olup, Rûm’un mahsûlâtını bunlar cem‘ idüp Gazan Han’a gönderürlerdi.
+
+Ol zâmânda Ertuğrul gāyet pîr-i müteberrik olmuşidi.
+Ana ve evlâdına ol yirün kâfiri ve müslimânı izzet iderlerdi.
+Ertuğrıl’un bu Sultân Alâeddîn bin Ferâmürz’ile münâsebet-i tâmmesi varıdı.
+Ahyânen evlâdından bu Sultan Alâeddîn-i sâ[nî’ye] pîşkeşlerile varup gelürlerdi.
+Ve Sultân Alâeddîn-i evvel zâmânından sonra Âl-i Selçuk’dan Rûm’a kim melik olsa, Ertuğrul’a nazar-ı inâyetini dirîğ itmezlerdi.
+Ertuğrıl dahı gāyet dîndâr ve nâmdâr ve şecâ‘atıla ma‘rûf kişiydi.
+Zühd ü takvâ ve salâhda ol zamânun meşâhîrindendi.
+Fi’l- cümle Ertuğrıl pîr-i fânî olup oğlı Osmân karındaşlarıyla kendü boyları içinde hâkim olup, tamâmet göçer-evli Etrâk anun mahkûmı oldı.
+Ol vakt Sultân Alâ’eddîn-i Sânî’nün Sultânöyüği’nün Eskişehri’nde nâyibleri varıdı.
+Osmân Gāzî bunlara varup gelüp, dostlık iderdi.
+Ammâ İnöni beyile ittihâdda yâranlardı.
+Dâyim bilesine ıyş ü işrete meşgūlidi.
+
+Ve bu Osmân Gāzî gāyet sâlih müslimân ve dîndâr kişiyidi.
+Ve âdetiyidi, üç günde bir ta‘âm bişirüp fukarâyı ve sulahâyı cem‘ idüp it‘âm ideridi.
+Ve hem yalıncaklar giyürüp donadurdı.
+Ve dul avretlere dâyim sadaka virürdi.
+
+
+*Hikâyet*
+
+Rivâyet olınur ki, Osmân Gāzî bir gice bir köyde imâm-ı karye evinde konuk oldı oturdı.
+
+Ardında bir pencere varıdı.
+Meger anda mushaf varıdı.
+Sâhib-i hâne Osmân Gāzî’ye eyitdi: “Küstahlık olmasun, keremünden eğil, ardunda nesne var alayın” didi.
+Osmân Gāzî eyitdi: “Ne nesne var?
+”.
+Sâhib-i hâne eyitdi: “Âhir zamân peygamberi Muhammedü’r Resûlu’llah –salla’llahü ve sellem-e inen Kelâmu’llah var” didi.
+Osmân Gāzî dahı hiç tınmadı.
+Tâ sâhib-i hâne uykuya varınca epsem olup, sonra durup gusl idüp, arı âbdest alup, Mushaf ’tan yana müteveccih olup, huşû‘ [ü] huzû‘ıla sabâha dek el kavşurup oturdı.
+Ev issi uyanacak vakt olıcak, benüm bu hâlüme ev issi muttali‘ olmasun diyü uyur gibi yatup, yine Mushaf ’dan yana müteveccih olup, bu aralıkda uyku gözüne gālib gelüp ımızgandı, âlem-i rû’yâda gördi ki, Hakk te‘âlâ celle ve alâ kıbelinden buna dinildi ki:
+“Ey Osmân! Çün sen benüm kelâmuma hürmet ve ta‘zîm idüp, izzet ü ikrâm eyledün. Ben dahı seni ve senün evlâdunı ve etbâ‘unı ve eşyâ’unı âlemde ebedî mu‘azzez ü mükerrem ve mübeccel ü muhterem kıldum”.
+
+
+*Hikâyet*
+
+Rivâyet iderler ki, âvân-ı şebânda Osmân Gāzî Eskihisâr’a giderken İtburnı nâm karyede Mâlhûn Hatun nâm bir avret görüp, muhabbet itdi.
+Atası Ertuğrıl’dan uğrılayın âdem gönderüp, anı helâllığa taleb itdi.
+Mâlhûn Hatun eytdi: “Biz kandan sizün gibi âlî-cenâb kandan, aramuzda kefâ’et yok” diyü, rızâ virmemiş, Zîrâ eyitmişler ki maksûdı hemân birkaç gün musâhabetdür dimişler.
+Ve sonra Eskihisâr beyi meclisinde Osmân Gāzî, beyün huzûrunda ol hatuna ta‘aşşuk idüp, tâlib olup, ol dahı kabûl itmeyüp gelmedüğini nakl itmişler.
+Ve anun hüsn-i cemâlinden ve pâk ve mestûreliğinden ve evsâf-ı cemîlesinden haber virmiş.
+Ve ol bey dahı egerçi zâhiren Osmân’a tezvîc itmek gösterdi;
+Ammâ gönlinden kendü nefsiyçün almasın dahı mülâhaza kıldı.
+
+Osmân dahı ol beyün hareketinden firâsetile zamîrine vâkıf olup fi’l-hâl meclisinden kalkup âdem gönderüp, ol hatunı kendü ta‘allukātına getürüp, bir emîn yirde kodılar.
+Kendü İnönü’ne gelüp, birkaç gün İnöni begiyle sayda ve işrete meşgūl oldılar.
+
+Bu yana, Sultânöyüği beyi İtburnı Köyi’ne âdem gönderüp, varup ahvâle vâkıf olup gelüp, Eskişehr beyine haber virdiler.
+Gazab-nâk olup Osmân Gāzî İnöni beyinden taleb idüp, iltimâsın kabûl itmadılar.
+Ol gazâbıla Sultânöyüği beyi asker cem‘ idüp, gelüp İnhisârı ileyünde harâbe hisâr yirleri vardur ki, ol vakt İnöni beylerinün tevâbi‘iyle ve levâhıkıyla sarâyları ve evleriydi, anı muhâsara idüp Osmân Gāzî’yi taleb itdi.
+İnöni beyi yanında olan a‘yândan ve kethudâlardan ba‘zı Osmân’ı virelüm ve ba‘zı virmeyelüm diyüp, muhârebei vech gördiler.
+Osmân Gāzî bunlarun ihtilâfların görüp karındaşı Gündüz ve yâranlarıyla çıkup, bu muhâsara iden cemâ‘atile ceng idüp üzerinden def ‘ idüp Söğüd’e müteveccih oldılar.
+Bunlar Osmân’un ardına düşdiler.
+Akabınca gelenlerle Osmân dahı ceng iderek, “hây” deyince Osmân Gāzî’nün yanına hayli yiğit cem‘ olup dönüp Eskişehr beyinün halkını münhezim kılup, Harmankaya tekûrı kâfirlerinün Köse Mihal’i tutdılar.
+
+Andan Osmân Bey, Köse Mihal’i bahâdur olmağın öldürmağa kıyamayup günâhın afv idüp, âzâd itdi.
+Köse Mihal dahı hemân can u dilden Osmân Gāzî’ye etbâ‘ıyla ve eşyâ‘ıyla nöker olup, girçek muhibbi oldı.
+Ve ol Harmankaya’ya dahı Köse Mihal’ün şimdi oğlı oğulları mâlikâne mutasarrıflardur.
+İttifâk ol esnâda Ertuğrıl Bey doksan üç yaşında âhirete intikāl idüp, Söğüt’de defn itdiler.
+Göçer evler ba‘zı Osmân’ı ve ba‘zı Ertuğrıl karındaşı Osmân’un ammusı Tündar’ı bey kılmak istediler.
+Ammâ kendü kabîlesi Osmân’a vech görüp el altından haber gönderüp, söyleşeler.
+Tündar dahı halk ortasına gelicek, halkınun Osmân’a meyl ve inkıyâdın göricek beylikden vaz gelüp ol dahı Osmân’a teba‘iyet itdi.
+
+
+*Hurûc-ı Osmân*
+
+Şöyle rivâyet olunur ki, İnegöl tekvurı Aya Nikola nâm kâfir Osmân’un halkı yaylaka gidüp gelürken üşendürürdi.
+Osmân dahı Bilecük tekurına andan şikâyet idüp: “Aya Nikol bizüm göçümüzi incidür oldı; bâri yaylaka gidecek esbâblarumuzı hazretinüzde emânet koyalum” didi.
+Bilacük tekurı dahı kabûl itdi.
+Ammâ şartıla ki, esbâbı hatun kişiler getürüp koyalar.
+Etrâk’den ahad gelmeye, girmeye.
+Pes yağlar ve peynirler ve kalılar armagan iledüp hatunlar esbâbı Etrâk’i Bilecük kal‘asına givürdiler.
+Dâyim yıl on iki ay bu tarîk üzere yürüdiler.
+Osmân’un ve atası Ertuğrıl’un Bilacük tekurıyla dâyim dostluğı varıdı.
+
+Biribirine i‘timâd iderleridi.
+Ammâ Osmân’ıla İnegöl tekurı arasında adâvet varıdı.
+Biribirinden muhterizleridi.
+
+Bir gün Osmân Bey diledi ki, yetmiş kişiyle İrmeni Derbendi’ni geçüp gelüp, İnegöl’i yakup yıka.
+Aya Nikola’nun câsûsı varıdı, gelüp tenbîh idüp, pusuya bî-kıyâs er koyalar.
+Osmân’un bir martalosı varıdı.
+Bil dükendügi yirde pusuya kâfir kodı diyü i‘lâm eyledi.
+Eytdi Osmân Gāzî dahı Hakk te‘âlâya tevekkül idüp toğru pusunun üzerine sürüp kâfirlerle buluşdılar.
+Gāzîler cümlesi yayağıdı.
+Kâfir dahı çoğıdı.
+Ceng-i azîm olup Osmân’un karındaşı Saruyatı oğlı Bay Hâce anda şehîd olup, İrmenibili dükendüği yirde Hamza Bey Köyi’nün nevâhîsinde defn olundı.
+Şimdi mezârı civârında bir kârbânsarây vîrânesi vardur.
+Andan Osmân Gāzî gelüp yaylaka çıkdı.
+
+|/\|

Ruh-i El-Edirnevi_Tarih-i Ruhi_1512.txt

@@ -0,0 +1,117 @@
+|\/|
+_____
+<?xml version="1.
+0" encoding="UTF-8"?>
+<metadata>
+   <title>El-Edirnevi</title>
+   <author>Ruh-i</author>
+   <date>1512</date>
+   <word_count>1362</word_count>
+   <unique_words>798</unique_words>
+   <line_count>117</line_count>
+</metadata>
+_____
+
+*Temür İlçi Gönderüp Sultânı Kendü Yanına Da‘vet İtdüğidür*
+
+Çün Sultân’un bu vechile sît [ü] sadâsı âleme doldı; Temür, Aydınili’nde kışlariken bir Tatar gelüp, Temür’e ayıtdı ki: “Bu gün âlem içinde Sultân Muhammed gibi pehlevân ve bahâdur yiğit yokdur.
+Atasına benzemez, sarp yağıdur.
+Leşkeründen çok kişinün başın almışdur.
+Yolda durup ele girenin mecâl virmeyüp helâk ider.
+Eger anun kaydın görmezsen, sana dahı hayli ihtiyât vardur.
+İhtimâl var ki seni ol tarafa geçürmeye” didi.
+Çün Temür bunı işitdi be-gāyet münfa‘il oldı.
+Ammâ aklı re’yi birle tedbîr idüp, bu melâleti izhâr itmeyüp, ahsen-i vechile Sultânı şâyed ele getürem didi.
+Çün kendüde bu fikr muhkem oldı, meclis içinde Sultânı medh idüp Sultân’a du‘âlar itdi ki ben anı be-gāyet sevüp dilerin.
+Eger ol benüm yanıma gelse ben ana be-gāyet ihtirâm idüp oğul idinüp murâdı ne ise iderdüm.
+
+Hele şimdi ana münâsib metâ‘lar ve armağanlarla ilçi gönderelüm, eger da‘vetümüz icâbet idüp gelecek olursa memleketi ana tefvîz idüp, anun hâtırıyçün atasın salıvirelüm ve ana kendü kızum virüp güyegü idinem, didi.
+Temür çün kendü meclisinde bu tedbîri itdi, gice olıcak Yıldırım Hânı kendü katına da‘vet idüp Sultânun ef ‘âlin ve nice askerler sıyup bahadurlık itdüklerin diyüp ve anun hakkında ne fikr itmiş ise, didi.
+Yıldırım Hân:
+“Hâşâ sultân ki bu vechile hareket ide” diyü inkâr idegördi.
+Mecâl bulmayup: “Fermân sizündür” didi.
+Andan Temür, gılâz ve şidâdile yemîn idüp, Yıldırım Hân’ı inandurdı ki eger sultân gelecek olursa Temür’ün ana hiç zararı ve ziyânı yetişmeyüp, anı bağrına basup, kendü kızın virüp güyegü idine ve Yıldırım Hân’ı yene memleketine göndere.
+Bunun üzerine mukarrer olup, birbiriyle inanışup, her biri sultâna ayru mektûblar yazup Hoca Muhammed adlu Temür’ün bir ulu âdemi var idi, anun eline virüp eyü hil‘atler bir[le] sultânı da‘vet itmeğe gönderdiler.
+Hoca Muhammed, Temür’ün ve Yıldırım’un mektûbların alup bî-kıyâs mâl ve genc birle yüriyüp Sultân tarafına müteveccih oldı.
+
+Sultâna muştıcılar yetişdi ki atandan ve Temür’den ilçi gelür.
+Sultân bunı işidüp şâd ve handân olup hâsakilerine emr itdi ki: “Tiz turun ilçiye istikbâl idün” didi.
+Beyler karşu varup, kemâl-i i‘zâz ü ikrâm birle ilçiyi getürüp, bir hoş yirde kondurup, şerâ’it-i hızmet ne ise yerine geldükden sonra sultân, meclis idüp, ilçiyi katına okıyup i‘tibâr-ı tâmm birle iltiyâm idüp ziyâfet itdi.
+İlçi dahi atasınun ve Temür’ün selâmların degürüp, mektûbların virüp, maksûd ve murâd ne ise ale’t-tafsîl i‘lâm itdükden sonra, Temür Hân’un hizmetine gelmek müşâveresin itdiler.
+Sultânun mecmû‘ı vezîrleri ve beğleri şöyle maslahat gördiler ki, Sultân bir kadem Temür’den yana müteveccih olmayup Temür bunun hakkında ikdâm idecek olursa, yüce tağlar kenârın gözedüp yüriyeler, hattâ Temür bu vilâyetden çıkup gide.
+Sultân beğlerinden ve vezîrlerinden bu haberi işidicek fikri bunun üzerine musammem oldı ki elbetde Temür’ün da‘vetine icâbet ide.
+
+
+*Sultân Temür’e Gidüp Yolda Kara Yahyâ’ya Buluşup Ceng İdüp Sıduğıdur*
+
+Çün vezîrler nâ-çâr, Sultân’ı Temür’e gitmekden men‘ idemediler; nâ-çâr Sultân’a mutî‘ olup, yarakların görüp ağır armağanlar ihzâr idüp, ilçiyle Tokat’dan çıkup Amâsiye’ye geldiler.
+Anda birkaç gün turup yeyüp içdiler.
+Andan göçüp Osmancuğ’a varup yatdılar.
+Andan kalkup Dervâz’a geldiler.
+Ol iklîme âvâze oldı ki Sultân az kişiyle Temür Beğ’e giderdiler.
+Çün Kara Yahyâ bunı işitdi, be-gāyet şâd ü handân olup eyü fursat buldum deyüp fi’l-hâl İsfendiyâr’un askerin cem‘ idüp ale’l-gafle Sultân’un üzerine geldi.
+
+Sultân çün Kara Yahyâ’yı gördi, yanında olan halkına “koman” diyince mecmû‘ı kılıc yalın idüp Kara Yahya’nun üzerine at depüp hamle itdiler.
+Bir sâ‘at içinde Kara Yahyâ’nun hayli âdemlerin helâk idüp, Kara Yahyâ sınup kaçdı.
+Sultân yine ol aradan göçüp gelüp Murtazâbâd içre kondı.
+Meğer anda Tatar beğlerinden Ali Beğ adlı bir kimsene vardı ki, ana Savcı-oğlı dahı dirlerdi.
+Bir kan içici yavuz kişiydi.
+Sultân’un anda geldüğin işidicek, çerisin cem‘ idüp, kendünün bir fesâd başı Ahî Mustafâ adlu âdemin ilçi süretinde câsûslığa gönderdi ki Sultân çerisinün azlığın görüp ve çokluğun görüp bir iş ide.
+İlçi gelüp Sultân’un askerinün ahvâlin bilüp, varup ana haber virince, Sultân bunun hilesine muttali‘ olup,
+/.
+.
+.
+a/ hemân sâ‘at ilçinün ardın sürüp, bin mikdârı yiğit ile Ali Beğ’ün üstin uralum diyü yüriyince gördiler ki Ali Beğ, Sultânun mehâbetin işidüp, ikdâm itmeyüp, hemân ol dem kaçmış.
+Sultân dahı yetüşüp mezbûr Ali Beğ’i kaçmış görüp ardın sürüp kovarak Selâsil kal‘asına düşürdiler.
+Sultân bu hâli görüp gönlüne hayli nesne gelüp birez mütefekkir olup Temür’e gitmekden kendüsin menc itdi.
+Ol aradan göçüp fırsat gözedüp Bolı’ya müteveccih oldılar ve doğru yola girmeyüp tağ tarafın tutdılar.
+
+
+*Sultân Tağlara Gidüp İlçiyile Hocasın Temür’e Gönderdüğidür*
+
+Çün sultân ol yirden kalkup, tağ tarafına müteveccih olup, gelüp bir tağ içine yetişüp, kondı.
+Temür ilçisin katına okıyup sohbete meşgūl oldılar.
+Sultân esnâ-yı sohbetde bu mâcerâyı hikâyet idüp ayıtdı: Görür misiz ki Temür’e giderken bize ne vechile kasd oldı.
+Eger Temür katına varacak olursam hikâyet ne idüği ma‘lûmdur.
+Hâsıl-ı kelâm ihtiyâtum gālib olup, kerem ve lutf eyle, benüm vâkı‘amı Temür’e hikâyet idüp, bu Tatar bana bu vechile iş idüp, yolda gelürken Kara Yahya ile ve bunun ile olan vâkı‘âtı arz idüp, babama dahı selâm eyle.
+Üşte senünle âdem dahi koşup i‘tizâr ideyin, diyüp kendünün bir âlim ve âkıl ve fâzıl ve kâmil Sûfî Bâyezîd adlu hocası varidi.
+Mektûb yazup içinde Temür’e ve babasına du‘âlar idüp, ihtiyât idüp varımadığına bi-hadd özürler dileyüp, kaziyye nice olduğın beyân idüp, ilçiyile bile koşup gönderdi.
+Bunlar Temür’den yana revâne olup gitdiler.
+Sultân yüce tağlar tarafın tutup gitdi.
+Bu yana sultân hocası ve Hoca Muhammed, Temür’e gelüp haber yetişdi ki Sultân kendü gelmeyüp anda varan ilçi Hoca Muhammed’e kendü hocasın koşmış bile geldiler, diyüp bunlar dahı gelüp, Temür öninde şol ki şerâ’it-i edebdür, yirine getürdükten sonra, sultânun mektûbın Temür’ün eline sundılar.
+Mâbeynde sû’âl ve cevâb her ne vâkı‘ olmış ise tamâm arz idüp Temür, sultânun mektûbına gāyetde ta‘zîmât ve tekrimât idüp: “Ataları merhûm Yıldırım Hudâvendigâr dâr-ı fenâdan dâr-ı bekāya rıhlet itdi.
+Kendüler sağ ve selâmet olsun” didi.
+Yıldırım Hân’a bu vâkı‘a hicretün sekiz yüz beşinci yılında idi.
+Sultânun hocası Sûfî Bâyezîd’i Temür girü gitmeğe komayup kendü katında alıkoyıcak sultâna mektûb birle atasınun mevti haberin i‘lâm itdi.
+İşidüp hayli ceza’ ve feza’ idüp bir nice gün yas tutdı.
+Andan beğleri cem‘ olup ve nasîhat idüp yas tonın çıkarup gine devlet ve sa‘âdet birle hil‘at-i şâhâne geyüp ata süvâr oldılar.
+Dâyim tağlar başında seyr idüp atasınun firâkında gözlerinden kan yaş döküp ağlardı tâ şuna dek ki Temür tamâmet Germiyan ve Saruhan ve Aydın memleketlerin urup gāret idüb, oğullarınun ve kızlarınun irilerin esîr idüp ve kiçilerin kılıcdan geçürüp, Yıldırım Hân’ı Akşehir’de koyup, Germiyan-oğlı Ya‘kūb Beğ’e ısmarladı ki: “Eger Muhammed bunda gelüp atasın ve karındaşın taleb idecek olursa, Yıldırım’ı ve oğlı Mûsâ Çelebi’yi viresiz.
+Zîrâ İldırım eyle vasiyet itmişdür” diyüp, askeriyle kalkup, Tatar’a çıkup, Tatar’ı dahı gāret idüp, andan sonra karâr itmeyüp yine vilâyetine azm itdi.
+
+
+*Temür Erzincân Tarafından Kendü Memleketine Gitdüğidür*
+
+Çün Temür kalkup Erzincan’a yetişdi, Sultân ol demde Aruş adlu bir yirde idi.
+Emir Ya‘kūb anda Sultâna yetişüp azâ idüp elin öpdi.
+Biraz merhûm Hudâvendigâr içün ağlaşdılar.
+Andan vezîrler ve beğler ayıtdılar ki: “Bu yir turacak yir degüldür.
+Mebâdâ bizi bunda isteyeler diyüp, yüce tağa çıkalum gidelüm” diyüp, ol aradan gitdiler.
+Gelüp bir yirde inüp, sultân anda bir kaç gün tevakkuf idüp, il ve şehr gelüp sultâna du‘â itdiler.
+Sultân bunları görüp, gönli güşâde olup ferah oldı.
+Andan sultân kalkup Burusa’ya göneldi.
+Emir Ya‘kūb önince ser-leşkerlik itdi.
+Yolca giderken Ermeni Derbendi’ne yetişüp haber oldı ki: Karındaşun Îsâ Beğ şimdi gelüp yolun derbend ağzını bağlar” didiler.
+Çün sultân bunı işitdi, Tomaniç bilünün yolı eyüdür diyü ol tarafa müteveccih oldılar.
+Yine gördiler ki önlerin Îsâ Beğ askeri bağlamış.
+“Allah Allah” diyüp görmeze urup uğradılar.
+Anlar dahı bunları görüp mukābele itmeğe ikdâm itmedükleri ecilden mukayyed olmadılar.
+
+Bunlar geçdiler.
+Sultân, Emir Ya‘kūb’a ayıtdı ki: “Şimden girü bizi tayına değin ilet.
+Biz anda varmayınca beğlik ele girmez” diyüp, yortup, Ya‘kūb Beğ’ün tayısı Eyne Beğ Sübaşı’ya yetişdiler.
+Ol zamânda Eyne Beğ Sübaşı Balıkesir’de sübaşı idi.
+Çün Eyne Bey Sübaşı sultân geldüğin işitdi; andan istikbâl idüp, atı ayağına harîrler döşeyüp, izzetle alup şehre iledüp, anda birkaç gün yiyüp içüp, bunda oturmağıla olmaz diyüp, kalkup asker cem‘ idüp, Ulubâd’a gelüp anda kondılar.
+Ol tarafdan Îsâ Beğ, sultânun geldüğin işidüp askerin cem‘
+idüp gelüp Ulubâd’un Burusa’dan tarafın tutup kondı.
+
+|/\|

Seyyid Ahmed Hirsovavi_Petrov_1812.txt

@@ -0,0 +1,29 @@
+|\/|
+_____
+<?xml version="1.
+0" encoding="UTF-8"?>
+<metadata>
+   <title>Ahmed</title>
+   <author>Seyyid</author>
+   <date>1812</date>
+   <word_count>980</word_count>
+   <unique_words>568</unique_words>
+   <line_count>29</line_count>
+</metadata>
+_____
+
+Ma‘lûm ola ki Rusya İmparatoru Deli Petro, İsveç Kralı On İkinci Karl üzerine Poltava nâm mahalde gâlib olduğu târîhden on bir sene sonra Nehr-i Etel ile Nehr-i Tin mâbeyninde ol târîhde vâki‘ olan Rusya Devleti’nin serhaddini kendüsüne tâbi‘ olmayan tavâ‘if-i cenûbiyyenin ta‘addiyât ve nehb ü gâretlerinden muhâfaza zımnında serhadd-i mezkûrun tûlunca bir sıra palanga ve kal‘a tertîb ve binâ etmiş olup el-hâletü hâzihî Rusya Devleti’nin ol cânibde serhaddi Aras Nehri üzerinde matrûh ve mü‘esses olmağla târîh-i mezkûrdan bed‘ ile işbu günümüze gelinceye kadar devlet-i mersûmenin arâzîsi İran tarafına doğru yedi yüz mil mesâfesi mikdârı ilerü getürülmüş olduğu âşikârdır.
+Bâlâda zikr olunan târîhden beru Rusya Devleti Avrupa kıt‘asında Finland ve İngirya ve Estoniya ve Livonya ve Kurland ve Litovanya ülkalarını ve Leh Devleti’nin ekser mahallerini Ukrayn denilen Kazak ve Tatar kırlarını ve Kırım cezîresini ve Bucak ülkasını ve diğer nice kaza ve eyâlâtı kendü kabza-i tasarrufuna dâhil itmiş olup bunca vâsi‘ mahalleri zabt ve teshîr ider iken diğer cânibden ya‘ni Çerkes ve Gürcistan cânibinden Fransa veyâhûd İspanya Devleti arâzîsi kadar vâsi‘ ülkaların nez‘ ve fethine devlet-i mersûmenin nice muktedir olduğu mes‘elesini tedkîk ve tefahhus itmek keyfiyeti umûmen tevârih-i düvel ilmine meşgûl olan zevâta bile lâzım ve mühim bulunmuş ise de Rusya Devleti’nin Asya kıt‘asında vech-i mezkûr üzre kesb-i vüs‘at ve izdiyâd itmesinin netâ‘ic-i politikıyyesi ne olacağı ve bir de Avrupa devletlerinden düvel-i sâ‘irenin gerek ma‘lûmları olmayarak ve gerek vazîfeleri idinmeyerek Rusya Devleti’nin tutduğu yol ve mesleği teftîş ve taharrî idüp ol mesleğin nihâyeti kangı maksada vâsıl olacağı mesâ‘iline nazar olunur ise madde-i mezkûrenin tedkîk ve tefahhusu keyfiyeti kat-ender-kat elzem ve ehem olduğu müstebândır.
+Rûsiyye Devleti’nin düvel-i Avrupa ile vâkı‘ olan mu‘âmelât-ı politikıyyesinin sûret-i hakîkıyyesi nikâb-ı tahtında mestûr olup kerâhet-i manzarı nev‘an ketm ve ihfâ olunmuş ise de Asya kıt‘asında bulunan devletler ile cây-gîr olan a‘mâl ve tedâbîri asla mütenekkir hey‘ete konulmayarak heman açıkdan açığa işini yürütmeğe sa‘y ide gelmiştir.
+Müşârun-ileyh Deli Petro Rusya Devleti’nin taht-ı kraliyetine sene-i Mîlâdiyyesinde ik‘âd olundukda Bahr-i Ebyaz’da kâ‘in Arhangel mersâsından başka devlet-i mersûmenin hiçbir denizde limanı yok idi.
+Müşarun-ileyhin dirâyet ve fetânet-i zâtiyyesi ve Avrupa ahâlîsinden ba‘zı kimesne ile ülfet ve musâhabeti semeresi olmak üzere ticâret-i hâriciyyenin ne derece ehem ve elzem bir keyfiyet olduğu ma‘lûm ve münfehimi olup Hindistan ülkasının ticâreti dahi eskiden beru her kangı devletin yedinde bulunduysa ol devletin bâ‘is-i serveti olmuş olduğu mevâdd-ı müsellemeden add ve i‘tibâr olunagelmekle ol vaktin adem-i ma‘lûmât-ı sahîhası iktizâsınca ticâret-i şarkıyye lakab-ı umûmîsiyle mülakkab olan ticâret-i külliyenin hiç olmasa bir cüz‘ünü eski yoluna i‘âde itmek ümniyesiyle müşârun-ileyh Deli Petro sene târîhinde Azak Denizi’nde kendü devleti içün bir liman peydâ itmek sadedinde ol tarafa sevk-i asker itdi.
+Ve kezâlik Taygan mersâsı Rusya Devleti’nin vâsıta-i temevvülü olacağı me‘mûl bulunan işbu ticâret-i cedîdenin merkezi kılınmak nazarı ile bakılmağa ve Vuruniç nâm mahalde binâ ve Tin Suyu üzerinden imrâr ile Azak Denizi’ne ilkâ olunan iki kıt‘a küçük tekne dahi müşârun-ileyhin mesâ‘î-i bahriyesinin semere-i ûlâsı olduğu mevâdd-i ma‘lûmedendir.
+Ba‘dehû müşârun-ileyh Deli Petro Avrupa devletleri ziyâret ve seyâhatine gidüp ticâret-i garbiyyenin dahi ticâret-i şarkıyyeden kâr ve fâ‘ide cihetiyle ednâ olmadığını anlamağla kezâlik Bahr-i Baltık’da liman peydâ itmek sevdâsına düşüp Rusya Devleti’nin Livonya Ülkası hususunda müdde‘â-gerdesi olan ba‘zı hukûk-ı kadîmeyi ser-rişte iderek ol târîhde bile ülka-yı mezkûrun feth ü teshîri mütâla‘asına âgâz itmiş olduğu ba‘zı emârât-ı ma‘lûme ile mesbût olup ve fi’l-hakîka İsveç Devleti aleyhinde ba‘d-ı zamân vâkı‘ olan galebeleri semeresi olarak müşârun-ileyh bi’lâkıbe Bahr-i Baltık’da bir limana nâ‘il oldu.
+Bâlâda zikr olunan Poltava Muhârebesi’nde dahi müşârun-ileyh Deli Petro gâlib olmağla hem İsveç kralı Karl’ın kuvve-i askeriyesi havfından kendüsü bi’l-külliyye necât bulup hem dahi Rusya askerinin metânet ve şecâ‘at-i harbiyyesi şöhret bulmuş olduğundan ve Devlet-i Osmaniyye’nin inkırâz ve inhidâmı takarrüb itmiş ve dîn-i Mesîhiyye’de bulunan re‘âyâsı dâ‘imâ isyâna müsta‘id olmalarıyla enkâz ve bekâyâsından Rusya Devleti’nin kuvvet ve imtidâdı müzdâd kılınması emr-i yesîr olacağı me‘mûl ve mütehayyili bulunduğundan nâşî müşârun-ileyh Devlet-i Osmâniyye aleyhine i‘lân-ı harbe tasaddî eyledi.
+Deli Petro’nun ahvâl ve vekâyi‘i müverrihi olan Dolter nâm mü‘ellif-i meşhûrun ifâdesi üzre müşârun-ileyh Çin Devleti ile akd-i musâlaha itdiyse de Devlet-i Osmâniyye ile mu‘âhede rabt itmemesinin hikmeti,
+devlet-i müşârun-ileyhânın bekâyâ ve harâbesi üzerine Rusya Devleti’nin kasr-ı kuvvet ve bâlâ hâne-i haşmetini binâ ve teşyîd etmek hengâmı vâsıl olmuş olduğu zannına müşârunileyhin giriftâr bulunmasından ibâret olup bu hikmete binâ‘en bir tarafdan askerini harbe alıştırmak ve taraf-ı âhardan dahi mümkün olduğu sûretde Karadeniz’i kendi yed-i tasarrufuna dâhil itmek merâmlarıyla devlet-i müşârun-ileyhâ aleyhinde sefere mübâşeret itdi.
+Deli Petro’nun sene-i Mîlâdiyesinde Devlet-i Osmâniyye ile vâkı‘ olan seferinde giriftâr olduğu muzâyakası devlet-i müşârun-ileyhânın za‘af ve i‘tilâli ve Mesîhî olan re‘âyâsının adem-i hoşnûdîleri bâbında şâyi‘ olan mütâla‘ât-ı bâtılanın bir müddet def ‘ ve izâlesine kâfî olup Fokşan kasabasında akd olunan mu‘âhedede dahi Azak Denizi’nde ve Karadeniz’de ihtirâ‘ı musammem bulunan ticâret-i cedîdenin icrâsı külliyen men‘ olundu.
+Velâkin müşârun-ileyhin tasmîm-gerdesi olan husûsâtın tahsîline lâ-yenkatı‘ ve bilâfütûr sa‘y itmek hem kendü mu‘tâdı ve hem dahi kuvvet-i meksûbesi ilelinden bulunduğu misüllü ticâret-i şarkıyyenin îcâd ve ikâmesi vesâ‘ilinin tahsîline sarf-ı efkârdan hiçbir vakit fâriğ olmadığı meşhûr olup gerek İsveç Devleti aleyhinde nâ‘il olduğu tefevvuk ve galebesi ve gerek Devlet-i Osmaniyye yedinden dûçâr olduğu inhizâm ve mağlûbiyyeti müşârun-ileyhi maksûd-ı mezkûrdan men‘ ve sarfa kifâyet itmedi.
+Kafkas dağlarının bir nihâyetinden Karadeniz yoluyla dolaşması vech-i mezkûr üzre men‘ olunmağla Deli Petro Azak Denizi’nden sarf.
+
+|/\|

UNKNOWN_General Collection_Unknown.txt

@@ -0,0 +1,3 @@
+version https://git-lfs.github.com/spec/v1
+oid sha256:d9ca07c2ab0fff54745f65c3e97e4549f00adc48f031819938a352078dfa3ee2
+size 20797573

UNKNOWN_TRABLUSGARP VE BALKAN HARBİ ANLAŞMALARI_UNKNOWN_1912.txt

@@ -0,0 +1,34 @@
+|\/|
+_____
+<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
+<metadata>
+    <title>TRABLUSGARP</title>
+    <author>UNKNOWN</author>
+    <date>1912</date>
+    <word_count>1188</word_count>
+    <unique_words>800</unique_words>
+    <line_count>35</line_count>
+</metadata>
+_____
+TRABLUSGARP VE BALKAN HARBİ ANDLAŞMALARI
+
+Berlin Andlaşması'nın imzasından, Balkan Harbinin patlayışına kadarki olayları kısaca hatırlayalım
+Osmanlı İmparatorluğu'nun batı sınırlarının doğuya doğru daraltılması işi devam etti. Bosna-Hersek, Berlin Andlaşması gereğince Avusturya idaresine terkedildi. Nazarî olarak bu topraklar Bâb-ı Âli'nin hükümranlığı altında kalıyor, fakat idaresi Avusturya'ya geçiyordu. Bulgaristan, önce bir prenslik şekline sokuldu. Nazarî olarak Osmanlı imparatorluğunun üyesi kalıyordu. Doğu Rumeli'ye muhtar bir eyalet statüsü tanındı. Bu eyaletin Bulgar ahalisi Bulgaristan'la birleşmek istiyordu. Ayaklanan ahali Bulgar prensini aynı zamanda Doğu Rumeli eyaleti prensi ilân ederek fiilî birleşmeyi sağladı . Bulgaristan Meclisi bu hareketi tasvib etti. Böylece Berlin Andlaşması ihlâl edildi. Büyük Devletler yapılan işi tasvibetmediklerini bildirmekle yetindiler. Osmanlı Hükümeti de kendi başına askerî müdahalede bulunmadı. Ancak Yunanistan ve Sırbistan, Bulgaristan'ın genişlemesi karşısında ilgisiz kalmadılar. Yunanistan Bulgaristan'la doğrudan doğruya sınır komşusu değildi. Üstelik, Girid'i ilhak tertipleri peşindeydi. Sırbistan'a gelince, o Bulgaristan'a harp ilân etti . Avusturya-Macaristan işe müdahale ederek iki Devleti mütarekeye razı etti. Bükreş Barış Andlaşması Statükoyu iade etti . Doğu Rumeli'nin Bulgaristan'la olan fiilî birleşmesini Bâb-ı Âli da tanıdı. Buna karşılık eyaletin, ahalisi türk olan ve sınıra yakın bölgeleri Osmanlı împaratorluğu'na terkedildi. Bulgaristan prensi Battenberg'den Rusya memnun değildi. Bulgaristan Rusya'nın itaatkâr bir peyki olarak kalmak isteniyordu. Bir çok çekişmelerden sonra prensliğe Coburg hanedanından Alman prensi Ferdinand geldi . Rusya ve Bâb-ı Âli, Ferdinand'ı da tanıdılar.
+Yunanistan'ın Girid'i ilhak için çıkardığı gaileden, Andlaşması vesilesiyle bahsetmiştik.
+Berlin Andlaşması'nm imzasını takibeden devrede, Osmanlı Devleti iç politikasında esaslı gelişmeler oldu. Avrupa ile teması olan aydın gençler, mutlakiyet idaresinin kalkmasını istiyorlardı. da ilân edilen Birinci Meşrutiyet'ten sonra gelen Sultan Hamit istibdadı ile mücadele şiddetlenmişti. Sultan Aziz devrinde hürriyet fikrini Genç Osmanlılar denilen aydınlar temsil etmişlerdi. Abdulhamit devrinde bu hareket Con Türk adı verilen gençlerle devam etti. İttihat ve Terakki Cemiyeti kuruldu . Türk ordusunun en değerli genç subayları Makedonya'da vazife görüyorlardı. Devleti kurtarmak için istibdadı yıkmak gerektiği düşüncesi orduda yayılmaktaydı. Bir müddettir Rusya, Balkanlarla meşguliyeti gevşetmiş gözlerini Afganistan, İran üzerinden Hindistan'a çevirmişti. Rusya, Uzak Doğu'da Japonya karşısında ağır bir yenilgiye uğradıktan sonra , İngiltere durumdan faydalanmak istedi ve muvaffak oldu. de İran'ı nüfuz bölgelerine ayıran meşhur anlaşma imzalandı. Rusya, Balkanları tekrar birinci plana aldı. İngiltere, hem Hindistan yolunu emniyete almış, hem de Almanya ve Avusturya ile Rusya'nın Balkan rekabeti yolundan aralarını açmayı tasarlamıştı. Çar İkinci Nikola ile, Kıral Yedinci Edvard meşhur Reval mülakatını yaptılar . Bu görüşmede Rusya'nın Makedonya'da nüfuzunu yeniden artırmasını İngiltere kabul etti.
+Makedonya'daki türk subayları ve bunlar arasında Niyazi ve Enver ilk fiilî harekete Reval Mülakatından sonra geçtiler. Biran evvel meşrutiyeti yeniden ilân ve idareyi islâh etmek için İstanbul'u tehdide koyuldular. Makedonya ordusu toptan ayaklandı. İttihat ve Terakki, Selanik'te Hükümet konağını işgal ve Kanun-i Esasî'yi yürürlüğe koyduğunu ilân etti . Ertesi gün Sultan Hamit buna boyun eğdi ve anayasa gereğince Mebusan ve Ayan Meclislerini toplantıya çağırdı. Böylece İkinci Meşrutiyet devri açılmış oldu.
+İkinci Meşrutiyet ilân edilince, Osmanlı Devleti'nin dış münasebetlerinde derhal şu tesirler görüldü :
+Bulgaristan tam bağımsızlığını ilân etti . Avusturya-Macaristan, Bosna ve Hersek'i ilhak ettiğini Girid adasının rum ahalisi Yunanistan'a katıldığını ilân etti. Bâb-ı Âli bu olup bittilerden ilk ikisini, ufak tefek karşılıklarla kabul etti. Bulgaristan bağımsızlığı, Rusya'nın Osmanlı İmparatorluğundan alacağı olan harp tazminatından bin frank indirmesiyle tanındı. Bosna ve Hersek'in ilhakı, Yenipazar Sancağının Osmanlı Devleti'ne iadesi şartiyle kabul edildi. Girid ahalisinin iltihak arzusuna Yunan Hükümeti esasen cevap vermemişti.
+İkinci Meşrutiyet'in ilânından dokuz ay sonra, Abdulhamit irtica unsurlarına, softalara ve kendi muhafız taburlarına dayanarak istibdadı yeniden kurmaya teşebbüs ettiyse de, , Rumeli'den yetişen Hareket Ordusu bunu önledi. Sultan Hamit padişahlıktan iskat edildi, yerine Sultan Reşat geçirildi.
+İtalya, Trablusgarb'a göz koymuştu. Osmanlı Devlet'nin iç mücadelelerle bocaladığı sırada bu emelini gerçekleştirmek maksadiyle harekete geçti. Bâb-ı Âli'ye saat mühletli bir ültimaton verdi . Bâb-ı Âli ültimatomun iktisadî şartları için görüşmeyi kabul, ötekileri reddetti, italya, Osmanlı İmparatorluğu'na harp ilân etti .
+italya, Trablusgarba asker çıkardı. Osmanlı Devleti'nin harekâtı denizden destekleyecek donanması yoktu. Bu alanda İtalya serbestçe nakliyatta bulunuyor ve Osmanlı ordusunun Trablusgarba gelmesine engel oluyordu. Buna rağmen İtalyanların karaya çıkardığı askerler memleketin içenlerine doğru fazla ilerleyemedi. Atatürk ve Enver paşa, oraya giderek yerli ahalinin mukavemetini tanzim etmişlerdi. İtalya, Trablusgarbi savaşla alamıyordu. Bir başarı sağlamış olmak için çare arıyordu. Rodos'u ve ada denilen öteki adaları işgal etti.
+Bâb-ı Âli'nin İtalya ile harbe tutuşmasını fırsat sayan Balkan eden andlaşma ekim'de Lozan civarında Uşi'de imzalandı.
+Balkan Devletleri arasındaki ittifakın gayesi Osmanlı İmparatorluğu'nun Rumeli'deki topraklarını aralarında paylaşmaktı. Bu ittifakın meydana gelmesinde Rusya'nın teşvikleri de rol oynamıştır. yılı ilkbaharında Bulgaris'tan, Yunanistan ve Sırbistan arasında ittifaklar imzalandı. Sonbaharında harp başladı . Harp Osmanlı Devleti'nin aleyhine gelişti. Trakya'da ve Makedonya'da ordularınız yeOsmanlı İmparatorluğu'ndan alman toprakları paylaşırken Balkan Devletleri arasında kavgaları çıkması mukadderdi.
+Ayrıca Büyük Devletlerin de menfaatleri bahis konusuydu. Nitekim Sırpların Adriyatik Denizi kıyılarına inmeleri Avusturya'yı kuşkulandırdı. Arnavutluk, Sırplar'a tâbi bir memleket haline düşmemek için bağımsızlığını ilân etti. Bu yeni Devletin sınırları meselesi İtalya ile Avusturya'yı birbirine düşürdü. Avusturya ile Sırbistan * arasında harp çıkarsa, Rusya'nın Sırbistan'ı tutması ve Fransa'nın da Rusya ile ittifakı dolayısiyle müdahaleye mecbur kalması ihtimali kuvvetliydi.
+Balkan meselelerini bir Avrupa genel harbine meydana vermeden halletmek için, Fransa'nın teşebbüsü üzerine Londra'da bir konferans toplandı . Konferansta, birinci mesele olarak Balkan Devletlerinin Osmanlı İmparatorluğu ile sınırları, ikinci mesele olarak da Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan, Karadağ ve Arnavutluk'un birbirleriyle ganimet bölüşülmesinden doğan anlaşmazlıkları ele alındı. Osmanlı Devletinin Trakya sınırları tesbit edilirken, Bulgarlar Çatalcaya kadar ilerlemiş olmalarına dayanarak Edirne'nin kendilerine terkedilmesini istediler. Büyük Devletler, BâbıÂli'ye, buna razı olmasını tavsiye ettiler. Yunanistan da Ege'deki adaları işgal etmişti, onlara sahip olmak istiyordu. Büyük Devletler bunda da Yunanistan'ı tuttular.
+İstanbul'da ocak'de İttihat ve Terakki partisi bu hükümet darbesi yaptı. Kâmil paşa'nın yerine Mahmut Şevket paşa sadrazam oldu. Yeniden harbe başlandı. Fakat başarı kazanılamadı. Bunun üzerine, Londra'da andlaşma imzalandı mayıs. Selanik, Güney Makedonya, Girid Yunanistan'a, Kavala Dedeağaç ve bütün Trakya Bulgaristan'a, Orta ve kuzey Makedonya Sırbistan'a verildi. Ege adaları hakkındaki kararı Büyük Devletlerin daha sonra vermeleri kararlaştırıldı.
+Osmanlı İmparatorluğu böylece bir kere daha parçalanmış oldu. Avrupa sınırı İstanbul vilâyeti sınırı ile hemen hemen birleşti.
+Balkan Devletlerinin hiçbirisi neticeden memnun olmadı. Bilhassa Bulgaristan'a düşen pay Sırbistan'ı da Yunanistan'ı da hiddetlendirdi. Bu ikisi anlaştı ve Bulgaristan'la harbe girişti. Romanya'da Dobruca'mn bir kısmını daha elde etmek için bu hali fırsat bildi, o da Bulgaristan'la harbe tutuştu. Bâb-ı Âli de fırsatı kaçırmadı. Enver paşanın kumanda ettiği kuvvetler Edirne'yi geri aldı . Bulgaristan barış istedi. ağustos'de Bükreş'te barış andlaşması imza edildi. Ayrıca Bâb-ı Âli, Bulgaristanla eylül'de, Yunanistan'la kasımda andlaşmalar imzaladı.
+Adalar hakkında, Büyük Devletler Londra'da şubat'de şu esasları tesbit ettiler : Meis hariç İtalya'nın işgal ettiği adalar onda, İmroz, Bozcaada hariç ötekiler Yunanistan'da kalacaktı. Bu karar hukuki neticeye bağlanmadan Birinci Cihan Harbi çıktı.
+
+|/\|

UNKNOWN_YUNANİSTAN'LA BARIŞ ANDLAŞMASI_UNKNOWN_1913.txt

@@ -0,0 +1,130 @@
+|\/|
+_____
+<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
+<metadata>
+    <title>YUNANİSTAN'LA</title>
+    <author>UNKNOWN</author>
+    <date>1913</date>
+    <word_count>2648</word_count>
+    <unique_words>1344</unique_words>
+    <line_count>131</line_count>
+</metadata>
+_____
+
+YUNANİSTAN'LA BARIŞ ANDLAŞMASI
+
+Bu kerre Devlet-i Aliye ile Yunanistan hükümeti beyninde akdolunan sulh muahedenamesi mündericatı meclis-i vükelâ kararıyla tensib edilmiştir.
+Bu irade-i seniyenin icrasına heyet-i vükelâ memurdur.
+zilhicce — teşrinisani
+Mehmed Reşat
+Sadr-ı âzam ve Hariciye Nazirı Şeyhülislâm Harbiye Nâzın
+Mehmet Sait Esat Ahmet izzet
+Dahiliye Nâzın Bahriye Nâzın Şuray-ı Devlet Reisi
+Madde : İşbu mukavelenamenin imzasını müteakip Devlet-i Aliye ile Yunanistan beyninde münasebat-ı diplomasiye tekrar başlıyacak ve tarafeyn konsoloslukları tekrar teessüs ve her iki memlekette ifa-yı vazife edebilecektir.
+Hükûmet-i Osmaniye terk olunan arazinin halen düvel-i ecnebiye konsolos memurları bulunan mevakii ile Yunan hükümetinin konsolos memurlarını kabulde mahzur görmeyeceği bilcümle mevakide şehbenderlikler ihdas eyliyebilecektir.
+Madde : Münasebat-ı diplomasiyenin hin-i inkitaında beyneddevleteyn münakit veya mer'î bulunan muahedat, mukavelât ve muakedat mukavele-i haziranın imzasından itibaren tekrar tamamiyle kesb-i mer'iyet edecek ve her iki hükümet ile tebeâlarının muhasamattan evvel mevcut vaziyetleri tekrar aym suretle tesis kılınacaktır.
+işbu mukavelenameye merbut üç numaralı protokol Yunanistan'ın bilcümle memâlikinde tatbik olunacaktır.
+Madde : Muahede-i hazıradan evvelki vekayi-i siyasiyede methaldar bulunan bilcümle eşhas hakkında tarafeyn-i akideynce tam manasile af-fı umumî bahş olunmuştur.
+Binaenalyh muharebe ile her ne suretle olursa olsun taallûk ve münasebeti olan ef'alden dolayı hiç bir kimse şahsı veya emvali veyahut hukukundan istifadesi itibarile takip veya tazip edilemiyecek ve bu gibi ef'ale mübteni olarak cihet-i adliyeden sadır olan bütün mahkûmiyet kararları ve cihet-i idarece ittihaz olunan tedabir bilfiil hükümden sakıt olacaktır.
+Madde : Yunanistan'ın zir-i idaresine intikal eden arazi-i Osmaniyede mütemekkin kesan Yunan tebeası olacaklar.
+Ve Yunan memurin-i aidesine bir beyanname itası ve Osmanlı şehbenderhanelerinde bir muamele-i kaydiye icrası suretiyle bugünden itibaren üç sene zarfında tabiiyet-i Osmaniyeyi ihtiyar eylemek salâhiyetini haiz olacaklardır, işbu beyanname memâlik-i ecnebiyede Yunan konsoloshaneleri kançılaryalarına tedvi edilecek ve Osmanlı şehbenderhaneleri tarafından kayıt ve tescil olunacaktır. Mamafih bu hak-kı hıyarın istimali alâkadaranın nakl-i mekân etmelerine ve Yunanistan haricinde ihtiyar-ı ikamet eylemelerine tabi bulunacaktır.
+Bu müddet zarfında memâlik-i Osmaniyeye veya memâlik-i ecnebiyeye hicret edecek veyahut oralarda ihtiyar-ı ikamet eyleyecek olan eşhas Osmanlı kalacaklar ve emval-i menkuleleri için ihracat rüsumundan mafüviyeti haiz olacaklardır.
+îhtiyar-ı tabiiyet keyfiyeti şahsî olacaktır. Mezkûr üç sene müddet zarfında islâmlar hizmet-i askeriye ifasına tabi tutulamıyacakları gibi bir gûna bedel-i askeri de tediye etmiyeceklerdir.
+Sağir bulunanlar sin-ni rüşde vusullerinden itibaren hak-kı hiyarlarını istimale başlıyacaklardır.
+Madde : Terk olunan arazinin işgaline kadar iktisap olunan hukuka ve bir de memurin-i müteallika-i Osmaniye tarafından mu'ti evrak ve vesaik-i adliye ile senedat-ı resmiyeye riayet olunacak ve aksi kaziye kanunen sabit oluncayadeğin bunlar nakız ve ihlâl edilmiyecektir.
+işbu madde Paris'teki Balkan mesail-i maliye komisyonunca ittihaz edilebilecek olan mukarrerat üzerinde hiç bir veçhile icra-yı tesir etmiyecektir.
+Madde : Terk olunan arazi ahalisinde mukavele-i haziranın dördüncü maddesi ahkâmına tevfik-i hareket ve tabbiyet-i Osmaniyeyi muhafaza edip te memâlik-i Osmaniyeye veya memâlik-i ecnebiyeye hicret edecek veyahut oralarda ihtiyar-ı ikamet eyleyecek olanlar arazi-i mezkûrede kâin emval-i gayr-ı menkulelerini muhafazaya ve iltizama vermeğe veyahut eşhas-ı sâlise marifetiyle idare ettirmeğe vedam edeceklerdir.
+Yunanistan'a terk olunan mahallerde canib-i hükûmet-i Osmaniyeden mu'ti senedat veyahut Osmanlı kanunu mucibince efrat tarafından şehir ve kasabat ve kurada tasarruf olunan emlâk üzerinde mevcut olan ve işgalden mukaddem bulunan hukuk-ı tasarrufiye hükûmet-i Yunaniyece tanınacaktır.
+Salifüzzikir işgalden mukaddemki kavanin-i Osmaniye mucibince eşhası maneviye namına mukayyet olan veya eşhas-ı mezkûre tarafından tasarruf olunan marülbeyan emval üzerindeki hukuk-i tasarrufiye hakkında da bu yolda muamele olunacaktır.
+Hiç kimse usul ve nizamı veçhile mütehakkik menfaat-ı umumiyeye müstenit olmadıkça ve mukabilinde evvel beevvel muhik bir taviz verilmedikçe hukuk-ı tasarrufiyesinden kısmen veya kamilen, doğrudan doğruya veya dolayısiyle mahrum edilmeyecektir.
+Madde : Zat-ı hazret-i padişahinin emval-i hususiye-i hümayunları ile hanedan-ı saltanat-ı seniye azasının emval-i hususiyesi mahfuz ve baki kalacaktır. Zat-ı hazret-i padişahi ile hanedan-ı saltanat-ı seniyeleri âzası bunları vekilleri marifetile füruht veya icar edebileceklerdir.
+İşbu maddenin tefsir veya tatbiki hususunda zuhur edecek olan bilcümle ihtilâfat veya münazaat akdolunacak bir tahkimnameye tevfikan Lahey'de hakem usuliyle faslolunacaktır.
+Madde : Üsera-yı harbiye ile askerliğe veya huzur ve asayiş-i umumîye ait tedabir icabatıyla tevkif olunmuş olan diğer bilcümle eşhas muahede-i haziranın imzasından itibaren bir ay müddet zarfında veya mümkün ise daha evvel mübadele kılınacaktır.
+işbu mübadele tarafeynce suret-i mahsusada tayin olunan komiserler marifetile icra olunacaktır.
+Üsera-yı harbiyeye müteallik olarak tarafeyn-i akidince mütekabilen vaki olacak metalip akdolunacak bir tahkimnameye
+tevfikan Lahey'de hakeme havale kılınacaktır. Mamafih hükûmet-i Yunaniyece tediye olunan zabitan maaşatı zabitan-ı mumaileyhimin mensup oldukları hükümet canibinden tesviye edilecektir.
+Madde : Mukavele-i haziranın imzasını müteakip hükûmet-i Osmaniye ilân-ı harptan evvel zaptolunup halen tevkif edilmekte bulunan Yunan bayrağını hamil bilcümle sefain ile merakib-i bahriyeyi salıverecektir.
+Yunan sefaini ile hamulelerinin zabıt ve müsaderesi yüzünden alâkadaranın duçar oldukları zarar ve ziyanların tazminine ait metalip bilittifak kararlaştırılacak olan bir tahkimnameye tevfikan her iki tarafça tayin olunacak dört hakemden ve bir de tarafeyn-i akideynce veyahut beyinlerinde mübayenet-i efkâr zuhuru takdirinde isviçre Hükûmat-ı Müttehidesi Meclisince düvel-i bahriye tebeası meyanından intihap edilecek diğer üç hakemden mürekkeben teşekkül edecek bir mahkeme-i hakemiyeye havale kılınacaktır.
+Madde : Selanik'teki asakir-i Osmaniye nezdinde mevcut olup hükûmet-i Osmaniyece iadeleri talep edilmekte bulunan eslihaya dair belde-i mezkûrenin teslimi hakkında teşrinievvel-i rumî tarihinde münakit protokol ile buna merbut olarak ferdası günü imza edilen protokolün tefsir-i münderecatından münbais ihtilâfın halli için her iki hükümet bu bapta akddedilecek bir tahkimnameye tevfikan Lahey'de bir mahkeme-i hakemiyeye müracaat edeceklerini taahhüt ederler.
+Madde : Yunanistan'a terk olunan mahaller ahalisinden zir-i idare-i Yunaniyede kalacak olanların can ve mallariyle namus ve din ve mezhep ve âdâtına kemal-i ihtimam ile riayet olunacak ve bu kısım ahali an asıl tebea-i Yunaniyeden olanların haiz oldukları aynı hukuk-ı medeniye ve siyasiyeyi tamamiyle haiz bulunacaktır. Müslümanlar hürriyet-i diniyeye ve âyin-i dininin alenen icrası hususunda serbestiye malik olacaklardır.
+Zat-ı hazret-i padişahinin nam-ı nami-i hilâfetpenahilerinin hutbelerde zikrine devam olunacaktır.
+Elyevm teessüs etmiş veya âtiyen teessüs edecek olan cemaat-ı islâmiyenin muhtariyetine ve silsile-i meratip itibarıyla teşkilâtına ve anlara ait nukut ve emvalin idaresine asla iras-ı nakisa edilemiyeceği gibi ahali ve cemaat-ı islâmiyenin Dersaadet'te makam-ı meşihat-ı ulyâya tabi bulunacak olan rüesa-yı diniyeleri ile olan münasebatına dahi asla iras-ı nakisa olunamıyacak ve baş müftünün menşuru makam-ı âli-i meşihattan ita kılınacaktır.
+Müftülerden her biri kendi dairesi dahilinde müslüman müntehipler tarafından intihap olunacaktır.
+Baş müftü Yunanistan'daki bilcümle müftülerden mürekkep bir meclis-i intihap tarafından intihap ve irae olunan üç namzet meyanında bittefrik haşmetlû Yunan kiralı hazretlerince tayin olunur.
+Hükûmet-i Yunaniye baş müftünün intihabını Dersaadet'teki Yunan sefareti vasıtasiyle makam-ı âli-i meşihatpenahiye tebliğ edecek ve taraf-ı âli-i meşihatpenahiden müfti-i mumaileyhe bir menşur ve umur-ı memurisini ifa ve bu bapta kendisi dahi Yunanistan'daki diğer müftülere hüküm ve iftâ salâhiyetini bahşedebilmesi için bir mürasele gönderilecektir.
+Müftüler sırf dinî umur ve hususat hakkındaki salâhiyetlerinden emval-i vakfiyenin idaresi üzerindeki teftiş ve nezaretlerinden maada nikâh, talâk, nafaka, vasayet, velayet, ispat-ı rüşt, müslümanlara ait vasiyetler, tevarüs ve tevliyet gibi mevadda beynelmüslimin icra-yı ahkâm edeceklerdir.
+Müftüler tarafından isdar olunan ilâmlar Yunan memurin-i aidesi tarafından icra edilecektir.
+Umur-ı irsiyeye gelince müslümanlardan işte alâkadar olan taraflar evvel beevvel beyinlerinde itilâf hasıl ettikten sonra hakem sıfatiyle müftüye müracaat edebilirler. Bu veçhile sadır olacak hakem kararına karşı mahakim-i mahalliyeye vukubulacak her türlü müracaatlar kabul olunacaktır. Meğerki aksi kaziyeyi mübeyyin olarak sarahaten bir kayıt ve şart mevcut olmuş ola.
+Madde : Terk edilen arazide kâin icare-i vahideli, icareteynli, mukataalı evkafa işgal-i askeri zamanında kavanin-i Osmaniye ile muayyen oldukları üzere ister mazbuta ve mülhaka, ister müstesna olsun riayet olunacak ve bunlar terk olunan arazideki cemaat-ı islâmiye tarafından idare edilecek ve cemaat-ı mezkûre mütevellilerle galledarların hukukuna riayet eyleyecektir.
+Yunanistan'a terk edilen arazi dahilindeki bilâd ve kasabat ve kurada mevcut varidat memâlik-i Osmaniyede kâin müessesat-ı dinrye ve hayriyeye muhtas olan bilcümle emlâk-i vakfiye-i mazbuta veya mülhaka dahi evkaf nezareti tarafından füruht edilinceye kadar salifüzzikir cemaat-ı islâmiye tarafından idare olunacaktır. Şurası mukarrerdir ki galledarların evkaf-ı mezkûre üzerindeki hukukuna nezaret-i müşarünileyhaca riayet edilecektir.
+Evkafın usul-i idaresi evvel beevvel muhik bir taviz verilmedikçe tadil ve tağyir olunamıyacaktır.
+Aşar-ı vakfiye fesih ve ilga edildiği cihetle şayet işbu fesih ve ilga üzerine Yunanistan'a terk olunan arazideki tekkelerle cami, medrese, mektep ve hastahanelerden ve sair müessesat-ı diniye ve hayriyeden bazıları âtiyen idarelerine kâfi varidattan mahrum kalacak olurlarsa hükûmet-i Yunaniye bunun için iktiza eden tahsisatı ita edecektir.
+işbu madde ahkâmının tefsir veya tatbiki hususunda zuhur edecek bilcümle ihtilâfat Lahey'de mahkeme-i hakemiyeye müracaatle fasledilecektir.
+Madde : Tarafeyn-i akideyne mezarlıklara ve alelhusus meydan-ı harpta terk-i hayat eden asakirin metfenlerine riayet ettirmek üzere vilâyattaki memurlarına emir vermeği taahhüt ederler. Memurlar ecnebi toprağında metfun emvatın izamını almaktan bunların taallûkat ve ehibbasını menetmiyeceklerdir.
+Madde : Hükûmet-i Yunaniye Selânik-Manastır şimendiferlerile Şark şimendiferlerinin ve Selânik-Dedeağaç iltisak şimendiferinin Yunanistan'a terk olunan arazi dahilindeki aksamı için mezkûr şimendifer kumpanyalarına karşı mevcut hukuk ve tekâlif ve taahhüdatça hükûmet-i Osmaniye makamına kaim olmuş olduğundan bunlara müteferri mesailin kâffesi Paris'teki Balkan mesail-i maliye komisyonuna havale olunacaktır.
+Madde : Tarafeyn-i akideyn mayıs tarihli Londra Muahedenamesi ahkâmını muahedename-i mezkûrun beşinci maddesi ahkâmı da dahil olduğu halde kendilerine taallûk eden hususatta ifa etmeği taahhüt eylerler.
+Madde : Muahede-i hazıra imza edilince derakap mer'î kalacak ve buna müteallik tasdiknameler bugünden itibaren on beş gün zarfında teati kılınacaktır. Tasdiken lilmekal tarafeyn murahhasları bunu imza ve mühürlerile tahtim etmişlerdir.
+- teşrinisani tarihinde iki nüsha olarak tanzim olunmuştur.
+: Galip Kemali
+„ : D. Panas
+NUMARALI PROTOKOL
+Terk edilen arazinin ahali-i asliyesinden olup memâlik-i Osmaniye haricinde mütemekkin bulunanlara tabiiyet-i Yunaniyeyi ihtiyar etmek üzere altı aylık bir mühlet verilecektir.
+Buna ait beyanname ile netayici dördüncü maddede musarrah beyanname ile netayicin aynı olacaktır.
+: Galip Kemali
+„ : D. Panas
+Suret-i mahsusada tanzim olunan
+NUMARALI PROTOKOL
+Hükûmet-i Osmaniye terk edilen arazide kâin emlâk-i hususiye-i miriyenin kendi uhdesinde kalması lâzımgeleceğini iddia ettiği ve hükûmet-i Yunaniye kabul etmediği ve emlâk-i mezkûrenin kendisine ait olması icap edeceği iddiasında bulunduğu cihetle tarafeyn-i akideyn bu meseleyi akdolunacak bir tahkimnameye tevfikan Lahey'de bir mahkeme-i hakemiyeye havale etmeği kararlaştırmışlardır. Emlâk-i mebhusenin miktarı ile mesahası işbu protokola merbut listede münderiçtir.
+: Galip Kemali
+,, : D. Panas
+Hükümete ait emlâk-i hususiye
+— Selanik vilâyeti
+A — Peyderpey hükümete intikal eden emlâk : Bu emlâkin miktarı henüz tayin olunmamıştır.
+Fakat bunlar pek te haiz-i ehemmiyet olmayıp kıymetleri de iki bin lira-yı Osmanîden ibarettir. Lira-yı Osmanî .
+B — Hazine-i hassadan hükümete devir olunan emlâk: Çiftilk dönüm vüsatinde . . lira-yı Osmani Selanik'te kâin olup üzerine ebniye inşa edilmiş bulunan metroluk arsa dahi dahil olduğu halde parça arsa dönüm lira-yı Osmanî kıymetinde Selanik Umanı üzerinde kâin arsa metro lira-yı Osmanî kıymetinde
+— Yanya vilâyeti
+A — Peyderpey hükümete intikal eden emlâk: parça arsa dönüm vüsatinde lira-yı Osmanî kıymetinde bap bina dönüm vüsatinde lira-yı Osmanî kıymetinde
+B — Hazine-i hassadan hükümete devir olunan emlâk: parça arsa dönüm vüsatinde lira-yı Osmanî kıymetinde çiftlik dönüm vüsatinde lira-yl Osmanî kıymetinde parça bina kıymeti tahmin olunmamıştır.
+— Selanik vilâyetinde adet dalyan: lira-yı Osmanî kıymetinde
+: Calip Kemali
+„ : D. Panas
+Hazine-i hassadan hükümete devir olunan maadin ve teşebbüsat imtiyazatı
+— Selanik Vilâyeti
+Vardar nahiyesine mülhak Lanya karyesindeki maadin Aynı nahiye dahilindeki Boşnak ve Stanova çiftlikleri maadini Avrathisar kazasındaki altın maadini Selanik'teki petrol depoları "Ladova" bataklığının kurutulması Selânik'in sahil-i şarkisinde denizden kazanılacak arsalar Selanik körfezinde rıhtım ve liman inşası Kesendire ve Selanik körfezlerinde vapur işletilmesi
+— Yanya vilâyeti
+Leniçe, bitüm madeni : Leniçe çiftliği petrol madeni : Bunlar kırk sene müddetle Mösyö Frederik Ispadel'e ihale olunmuştur. Yalnız çinko madeni işletilmektedir.
+: Galip Kemali : D. Panas
+_ NUMARALI PROTOKOL
+— Vaktiyle camie kalbolunmuş ve esna-yı muhasamatta hal-i aslîlerine irca edilmiş olan eski hıristiyan kiliseleri hakkında canib-i hükûmet-i seniyeden her ne suretle olursa olsun hiç bir talep ve iddia dermeyan olunamıyacaktır.
+— Kiliseye kalbolunan cevamiin vaktiyle kilise olmadıklarına dair canib-i hükûmet-i seniyeden serdolunacak her bir iddia hükûmet-i Yunaniyece tetkik edilecektir.
+— Mamafih numaralı fıkrada zikrolunan cevamie ait emval-i vakfiyenin varidatı mevcut ise bunlar mahfuz kalacak ve muhtas-sı aslilerine mümasil makasıt uğruna serbestçe sarf olunmak üzere yeni ilhak olunan arazideki cemaat-ı islâmiyeye teslim edilecektir.
+— Hükûmet-i kıraliye kendi masrafına olarak payitahtta, bir cami ve lüzumu his olunacak köylerde dahi diğer dört cami inşa ettirecektir.
+— Mevad-dı salifenin tefsir veya tatbikine müteallik bilcümle ihtilâfat akddolunacak bir tahkimnameye tevfikan Lahey'de bir mahkeme-i hakemiye marifetiyle fasl edilecektir.
+— Nüvvap yetiştirmek üzere bir müessese-i mahsusa dahi tesis edilecektir.
+— Baş müftü ile müftüler ve bir de anların aklâmındaki memurin ve müstahdimin Yunan memurininin haiz oldukları aynı hukuk ve vazaifi haiz olacaklardır.
+— Baş müftü intihap olunan müftünün seran matlup olan kâffe-i evsafı cami olup olmadığını tahkik eder.
+— Müftüler ancak Yunan kıralhğı kanunu esasisinin inci maddesi ahkâmına tevfikan azlolunabilecektir.
+— Cemaat-ı islâmiyeye nezaret ve idare-i evkaf ile de mükellef olduklarından baş müftünün başlıca vazaifinden biri de anlardan hesap talep etmek ve buna müteallik muhasebe cetvellerini hazırlatmaktır.
+— Menfaat-ı umumîyeye müstenit olduğu tahakkuk etmedikçe ve evvel beevvel muhik bir taviz verilmedikçe hiç bir vakıf yer istimlâk edilemiyecektir.
+— Makabir-i umumîye-i islâmiye emval-i vakfiyeden olmak üzere tanınacaktır.
+— Cemaat-ı islâmiyenin şahsiyet-i maneviyesi tanınmıştır.
+— Müftüler tarafından isdar olunan hüccet ve ilâmlar baş müftü tarafından tetkik olunacak ve baş müftü bunları ahkâm-ı şer'iyeye muvafık bulduğu takdirde tasdik edilecektir.
+Bu hüccet ve ilâmlar müslümanların vasiyetlerinden gayrı mesail-i diniyeye veyahut münhasıran maddî bir takım menafie taallûk ettiği takdirde gerek baş müftü ve gerek alâkadar taraflar makam-ı âli-i meşihatpenahiye müracaat edebileceklerdir.
+— Mekâtib-i hususiye-i islâmiye ve ezcümle Selanik'teki Mithatpaşa Mekteb-i Sanayii tanınacak ve bunların zaman-ı teessüslerindenberi kendi masraflarına karşılık olmak üzere malik oldukları akarlar mahfuz kalacaktır.
+Zaten mevcut bulunan veya efrad veya muteberan-ı islâmiyeden mürekkep olarak mahallerince teşekkül edecek komisyonlar tarafından tesis olunacak olan bilcümle mekâtib-i hususiye-i islâmiye hakkında dahi bu suretle muamele olunacaktır.
+Baş müftü ile müftüler ve hükûmet-i Yunaniyenin maarif müfettişleri bu mektepleri teftiş edebileceklerdir. Tedrisat resmî pragrama tevfikan türkçe icra olunacak ve lisan-ı Yunaninin tedrisi mecburî olacaktır.
+: Galip Kemalî
+„ : D. Panas
+DEVLET-I ALİYE MURAHHASININ BEYANNAMESİ
+Bugünkü tarihli akdolunan Osmanlı - Yunan mukavelenamesini imzaya memur olan muharrir-i imza Devlet-i Osmaniye murahhası ilân-ı harpten evvel zapt olunan Yunan bayrağını hamil sefainden hiç birinin müsadere edilmemiş olduğunu beyan ile kesb-i fahreyler.
+Atina'da - teşrinisani
+: Galip Kemalî
+Devlet-i âliye murahhası Galip Kemalî Bey tarafından
+- teşrinisani tarihile Yunan murahhası ve hükûmet-i Yunaniye Hariciye Nâzın Mösyö D. Panas'a irsal olunan mektubun nüsha-i saniyesi tercümesidir.
+Bugün tarihle akdolunan mukavelenamenin altıncı maddesinde zikrolunan eşhas-ı maneviye zümresine ittihat ve Terakki Cemiyetinin dahil olup olmadığının ve binaenaleyh bu cemiyetin Selanik'te mutasarrıf olduğu emlâk üzerindeki hukukunun dahi tanılıp tanınmayacağının ve bu hukuka riayet edilip edilmeyeceğinin taraf-ı acizaneme bildirilmesini rica eylerim.
+Devlet-i âliye murahhası Galip Kemalî Bey'e - teşrinisani
+tarihinde Yunan murahhası ve Hükûmet-i Yunaniye Hariciye nâzın Mözyö D. Panas tarafından irsal olunan takrir-i cavabinin tercümesidir:
+Bugünkü tarihle akddolunan mukavelenamenin altıncı maddesinde zikrolunan eşhas-ı maneviye zümresine İttihat ve Terakki Cemiyetinin dahil olduğunu ve binaenaleyh cemiyet-i mezkûrenin Selanik'te mutasarrıf olduğu emlâk üzerindeki hukukunun dahi tanınacağını ve bu hukuka riayet edileceğini - teşrinisani' tarihli mektubunuza cevaben iş'ar eylerim.
+Tasdiknameleri - teşrinisani — tarihinde
+Atina'da teati edilmiştir.
+|/\|