| |\/| | |
| _____ | |
| <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?> | |
| <metadata> | |
| <title>HEFT PEYKER-İ BEHİŞTİ</title> | |
| <author>Behişti</author> | |
| <date>1466</date> | |
| <word_count>20418</word_count> | |
| <unique_words>7120</unique_words> | |
| <line_count>7618</line_count> | |
| </metadata> | |
| _____ | |
| **II. BÖLÜM** | |
| **HEFT PEYKER-İ BEHİŞTİ** | |
| ----- | |
| **Fe’ilâtün fe’ilâtün fe’ilün** | |
| Yâ Rab eyle dile feyzüñi müdâm | |
| Kim olur feyzuñ-ile nagz-ı kelâm | |
| Olmasa feyzuñ eli fâyiz-i cûd | |
| Gelmez idi bir avuç hâke vücûd | |
| Bâg-ı lutfuñ eseri heşt-behişt | |
| Nâr-ı kahruñ şereri dûzah-ı zişt | |
| Kudretüñ dest idüp hâki hamîr | |
| Sîne i itdi şeh-i ‘aşka serîr | |
| Ol mekîn ile şeref buldı mekân | |
| Toldı şevkuñla zemîn ile zamân | |
| Toludur ‘aşkuñ-ıla ins ü melek | |
| Hâk-i vecd oldu vü çarh urdı felek | |
| Cism-i mahlûka olur ‘aşk revân | |
| Zindedür anuñ-ıla cümle cihân | |
| Zinde kıl ‘aşkuñ-ile mürde dili | |
| Zinde itdüñ virüben cân çü gili | |
| Zinde-ten mürde-dil eyleme beni | |
| Mahv kıl benligi pür eyle seni | |
| Kadri olmaz çü tehî ola sebû | |
| Şeref ü kadr virür kûzeye su | |
| Olmaya kîsede çün sîm ile zer | |
| Eylemez kimse göz ucıyla nazar | |
| Ey hıred zât-ı hayâlinde zelîl | |
| Vasfuñı eyleyimez kâl ile kîl | |
| Bilmede çün seni ‘acz oldı kemâl | |
| Ma’nîde oldı tekavvül bu mekâl | |
| Mâ-’arefnâke didi çünki resûl | |
| Da’vî-i ‘ilm kılan ola cehûl | |
| Bilmeyen aslı-y-ıla aslı neden | |
| Hakkı bildüm dise olmaya hasen | |
| Yok nişânı ki beşer vire nişân | |
| Kendüyi kendü bilür neyse hemân | |
| ----- | |
| İtmese lutf eli ref‘-i nikâb | |
| ‘Akl hergiz ide mi keşf-i hicâb | |
| Görmede ‘âciz anı çeşm-i nazar | |
| Göre mi degme belâ-y-ile basar | |
| ‘Akl dahı çün olur kendü hicâb | |
| Sırrını keşf ide mi ‘ilm-i kitâb | |
| Çün hıred mûsıl-ı matlûb degül | |
| Rehber idinen olur anı hacil | |
| Dâmen-ı fazla yapıs mûsıl olur | |
| Dest-res bulan aña yâri bulur | |
| Keremi bedreka-i râh yeter | |
| Ola mı vâsıta ‘uşşâka nazar | |
| Vay aña kim vire evhâm-ı zılâl | |
| Gele ma’kûli hayâline hayâl | |
| Bâtılı Hak bile ısrâr ola | |
| Gelmeye nakl u delîl ile yola | |
| Tolu havf-ile İlâhi bu tarîk | |
| Eyle lutfuñı Behiştî'ye refîk | |
| Pîşvâsı ola tâ ‘ilm ü şühûd | |
| Kalmaya siflede eyleye su’ûd | |
| DER-ERÂDİF-İ TESMİYE TAHMİD-İ FATİHÂTÜ'L-KİTÂB | |
| Kİ FÂTİHÜ'L- EBVÂB-EST | |
| Ni’met-i Hak mezîd itdi sipâs | |
| Vâcib ol her nefese şükr ide nâs | |
| Her mesâma açuben şükre-dehân | |
| Olsa her bir ser-i mû aña zebân | |
| Bulsa biñ haşr kadar bu’d-ı zamân | |
| Kârını şükre kosa kişi hemân | |
| Bir nefes almaga olmaya sipâs | |
| Aña lâyık nice şükr eyliye nâs | |
| Ey olan ni’met su gibi sebîl | |
| Keremi her kişi rızkına kefîl | |
| Ni’metüñ ‘add ide mi hîç ‘ahadd | |
| ----- | |
| Müntehî olmayana ola mı hadd | |
| Ni’mete gerçi ki çok şart u sebeb | |
| Gâh olur mûcib olur sa’y ü taleb | |
| Geh felek ‘illet olur gâh zemîn | |
| Sebebi ma’nîde Hakk oldı hemîn | |
| Kapusı mahzeninüñ oldı güşâd | |
| Gerek oldukça alur hıssa ‘ibâd | |
| Ne ‘atâsına şerîk olur ahad | |
| Ne kapusından ider kimse i red | |
| Mahzen-i rızkına anbâr-ı Hudâ | |
| İsteme derbeder añı çü gedâ | |
| Kirme seng içre virür hıssa müdâm | |
| Âdeme rızkını virmez mi temâm | |
| Feyz bahrinde sipihr oldı habâb | |
| Süfre-i h[v]ânına Cibrîl zübâb | |
| Levh-i mahfûz-ıla yogidi kalem | |
| Rızk-ı mahlûkınuñ olmışd rakam | |
| Rızka olsaydı eger iki kefîl | |
| Niçeler cû‘dan olurdu ‘alîl | |
| Vahdeti her kişiye oldı ‘ayân | |
| İtdi Bürhân-ı Temânü‘de beyân | |
| Halkınuñ vahdete her biri güvâh | |
| Vay aña baglaya çeşmini İlâh | |
| Şükr kim virdi bize ‘akl u nazar | |
| Bilünür anuñ-ıla hayr ile şer | |
| Ekseri hikmetinüñ oldı ‘ayân | |
| ‘Âlem-i gaybı durur gizlü hemân | |
| Aña kim zarf degül kevn ü mekân | |
| İtdi mirât-ı dil içinde nihân | |
| Dâne-i hurd-ile sıgmak bu cihân | |
| Nazar-ı ‘akla virür gerçi gümân | |
| Lîkin istedügi ‘ilmini mühît | |
| Cümle ma‘lûm mürekkeble basît | |
| ----- | |
| Hâdim oldı nazarı ‘akla havâs | |
| Ki havâs-ile olur kudret-i nâs | |
| Çün zamâniyle gide ‘akl u havâs | |
| Cân ‘urûc ide vü hâk ola libâs | |
| Rûha ihsan ide bir dürlü havâs | |
| ‘Akl ola her biri bunlara kıyâs | |
| Matlaba ‘akl degül gerçi delîl | |
| ‘Akl olmayan olur lîk zelîl | |
| Câzibe olmaz ise rehber-i dil | |
| Fark olınmaz bir olur bes dil ü gil | |
| Zerrece câzibe olmazsa eger | |
| Vâsıl olmaya visâlüñe beşer | |
| Cezbe-i ‘aşkıle mest it dili sen | |
| Mestdür câm-ı gurûr ile igen | |
| NA‘T-I MİHTERİ KÜ İCMÂL-İ EŞYÂ TAFSİL-İ HAKİKAT-İ ÜST | |
| Tûtî-ı nâtıka-i nagme-serâ | |
| Hatm idüp zemzem-i medh ü senâ | |
| Enbiyâ hâteminüñ na‘tine bes | |
| Eyledi biñ dil ü cân-ile heves | |
| Hâdi-i halk u İmâmü’s-sakaleyn | |
| Oldı ‘âlem ki vücûdı-y-ıla zeyn | |
| Nokta-i evvel ü hem ahir-i hat | |
| Muzmahîl dâyiresinde bu nukat | |
| Gül-i hoş-bûy-ı gülistân-ı İrem | |
| Veter-i dâ'ire-i kavs-ı kadem | |
| ‘İllet-i gâyi-i îcâd-ı vücûd | |
| Zâtınuñ tâbi‘-i nâ-bûd ile bûd | |
| Âyet-i evvel-i pîşîne-rakam | |
| İbtidâ harf ki sebt itdi kalem | |
| Muslih-i halk u safâ-bahş-i rüsül | |
| Sâyiri cüz gibidür hazret-i gül | |
| Âdem andan görinür gerçi kadîm | |
| Sebkine şâhid anuñ lîk delîm | |
| ----- | |
| Rûh olan kâlbüd-i Âdem'e ol | |
| Gün gibi nûr viren ‘âleme ol | |
| ‘Arakı mâye-i gül-berg-i tarî | |
| Nûr-ı mâ-zâg idi kühl-i basarı | |
| İsmidür zikr-i sarir-i kalemüñ | |
| Zîver ü ziynet-i bâl-ı ‘alemüñ | |
| Çetr idi farkınuñ üstünde sehâb | |
| İtmeye hüsnini âzürde kitâb | |
| Sâye salmaz yere ol serv-i revân | |
| Sâyidâr ola mı ten gibi revân | |
| Levh-i mahfûz aña olmuşdı ‘ayân | |
| İşidürdi ne dise gizlü zebân | |
| Teni olmuş idi ayîne-misâl | |
| Görinür idi ne vehm itse hayâl | |
| İdüp engüşt-i elfiyle dünûn | |
| Kadrini nân-ı mehüñ kıldı fürûn | |
| Söyledi dest-i şerîfinde hacer | |
| Yüridi gel diyü emr itdi şecer | |
| Eyledi çünki dırahte çü nazar | |
| Virdi tâze oluben berk ü semer | |
| Barmagundan akıdup Âb-ı Hayât | |
| Verdi teşne-dil olanlara necât | |
| Dön diyüp çün gûne emr itdi resûl | |
| Döndi yerine idüp emr-i kabûl | |
| ‘Arz idicek aña hâlini cemel | |
| Kıldı müşküllerini lutf-ile hal | |
| Virdi Hakk hâr-ı mugaylana lisân | |
| Eyledi mürsel idügini beyân | |
| Kisrînüñ kasrını kesr eyliyen ol | |
| Nerdubânsız bulan ol Sidreye yol | |
| Meş’al ol idi şem’-i pesîn | |
| Mihr-i ‘irfân idi vü mâh-ı metîn | |
| Olmuş idi bir aña zâhîr ü gayb | |
| Sâdıku'l- kavl sözi bî-şekk ü reyb | |
| ----- | |
| Enbiyâ mefhari vü tâc-ı rüsül | |
| Himmeti bedrekası hâdi-i pül | |
| Nice diyemem aña Âb-ı Hayât | |
| Kim irişmez yolına anı memât | |
| Hâtem-i hâtime-i ehl-i belâg | |
| Mihrdür hazret gayrısı çerâg | |
| ‘Alim olanlara ol ‘ilm-i fezây | |
| Câhil olanlara ol râh- nümây | |
| Yüz sürer pâyine Cibrîl-i Emîn | |
| Fakr idi fahri onuñ lîk hemîn | |
| Âsmânuñ idüben tahtına şâh | |
| Kıldı Hak başına Levlâk-i külâh | |
| Şer‘-i şemşîri-y-ile buldı cihân | |
| Cennet-i ‘Adn gibi emn ü emân | |
| Kadriñi bilmede hayretde beşer | |
| İdemez fikr-i dakîkıyla nazar | |
| Enbiyâ müftisi kâzi-i enâm | |
| Hikmeti gör dinür ümmî aña nâm | |
| Oldı bir hatve aña arş-ı Hudâ | |
| Nerdübân pâyeleri sakf-ı semâ | |
| Mahzen-i ma‘rifete kufl u emîn | |
| Kamer-i çarh-berin mahzar-ı zemîn | |
| Râmdur emrine mülk ü melekût | |
| Zeyni zâtı-y-ıla bâg-ı ceberût | |
| Çokdurur mu’cizesi lîk ‘acîb | |
| Bu durur eyleyicek fikr-i lebîb | |
| Bir gice eyledi ‘azm-i melekût | |
| Ola cevlângehi tâ kim ceberût | |
| ‘Arş u kürsi vü eflâk temâm | |
| Anı seyr eyledi sür’atle imâm | |
| Kıldı bir anda ‘urûcıyla nüzûl | |
| Bisteri germ idi geldikde resûl | |
| Geldi lutfı-y-ıla çü sultân-ı kerem | |
| ----- | |
| Rahmet itdi hedâya-yı ümem | |
| Çâr-yârı oluben gevher-i çâr | |
| Her biri dîn evine oldı cidâr | |
| Yâr-ı gârı biri Bû Bekr-i Sıddîk | |
| Sâni isneyn-i mezelli vü şefîk | |
| ‘Adl ü dâda biri menba‘ü kân | |
| Yüz sürer idi işigine Kiyân | |
| Biri ‘Osmân idi deryâ-yı hayâ | |
| Câmi‘-i menzil idi yemm-i vefâ | |
| Biri dahı Esedu'llâh -ı velî | |
| Evliyâ serveri ya'ni ki ‘Alî | |
| Oldı her biri yem-i kurbde güm | |
| Râdiyâ'llâh u Te’âlâ ‘Anhüm | |
| Ale ashâba ta’assub iden er | |
| Görmeye rahmet-i rahmândan eser | |
| Yâ İlâhi olıcak vakt-i kıyâm | |
| Bunları eyle Behiştî'ye imâm | |
| Eyleyüp anlara cennetde karîn | |
| Eyleme düzah-ı firkatde hazîn | |
| ZİKR-İ MEHÂMİD-İ HALİFE-İ ZAMÂN MUCİB-İ EMN Ü EMÂN | |
| Ey cihân memleket-i pâdişehî | |
| Sedd-i islâm u şerî‘at-penehî | |
| Hâmi-i dâyire-i mülket-i Rûm | |
| Vâzı‘-ı sünnet u mâhî-i rüsûm | |
| Sürme-i ehl-i nazar hâk-i derüñ | |
| Tavk-ı sultânlara bend kemerüñ | |
| ‘Adlüñ ile bulalı zeyn zamân | |
| Her harâb oldı mu’azzez çü cinân | |
| Oldı pür ‘âleme bir vech ile dâd | |
| Dâd lafzın unudur âdemi-zâd | |
| Olıcak ebr-i kefüñ lûlû-feşân | |
| Pür olur hokka-i dür gibi cihân | |
| ----- | |
| Sîm u zer eyleyesin çünki nisâr | |
| Kîse gibi pür olur heft diyâr | |
| Nesi var Hâtemün ihsân n’ola | |
| Ki saña beñzeye itdükde sehâ | |
| Bezl kılmakda la'l ile zer | |
| Kân-ı deryâya mı beñzeye beşer | |
| Gerçi her gün pür olur lâl-feşân | |
| Göricek cûduñ ider şermî nihân | |
| Âsmân-ı hatem olur mihr-i nigîn | |
| K'ola destüñde semâ-y-ıla zemîn | |
| Saña çetr olmaga ey ‘âli-cenâb | |
| Çerhüñ etrâfına gün saldı tınâb | |
| Çün hilâl alsun ele hançer-i tîz | |
| Tîg-ı hûrşîd idemez saña sitîz | |
| Tâcdih-i tâcsitân mülk-güşây | |
| Fikri mir'ât-i felek müşteri-rây | |
| Mâhveş râyet-i hurşîde karîn | |
| ‘Arş olur nûr ele ferş-i zemîn | |
| Perçem-i tûgı ne tâvus-ı cinân | |
| Cilvede dâim olur müşg-feşân | |
| Mihr ile mehden alur remhi külâh | |
| Âsmân-gîr idi rif’atda çü mâh | |
| Cengde çün ele ol şeh ala yâ | |
| Eylemez tir-i kâza gibi hatâ | |
| Mihrveş çünki çeke hışm-ıle tîg | |
| Çâk ola vehmi-y-ile zümre-i mîg | |
| Siper olmaz ele gürz alsa cidâr | |
| Nûk-ı peykân ider âhına kâr | |
| Bâl-ı Cibrîl olur ol şâha siper | |
| İtmeye tîr kadar tâ ki zarar | |
| Beñzemez nâhunına harbe-i berk | |
| Nice vehm eylemesün garb ile şark | |
| Rûzgâr eblâkını eyledi râm | |
| Tevsen-i çarha takar kadri licâm | |
| ----- | |
| Her seher her şeb idüp kûs-ı nidâ | |
| Emn-i emâna ider halka salâ | |
| Devlet-i şem’ine pervâne kamer | |
| Bagladı hıdmet-i Cevzâya kemer | |
| Şâhı-ı bî-dâr dil ü ‘âlî-cenâb | |
| ‘Adl oldı ki fiten çeşmine h[v]âb | |
| a Kurretü'l- ‘ayni kamu ‘âlemüñ ol | |
| Dürretü't-tâcı benî-âdemüñ ol | |
| Zeyl-i çetri oluben halka penâh | |
| Sâyesine irişen geydi külâh | |
| Mâh-ı nev oldugı bu terk-i külâh | |
| Zamm ide anı külâhına ki şâh | |
| Sûreti sîreti beñzer melege | |
| Bâbınuñ rif’ati döndi felege | |
| ‘Aleme kutb durur emne medâr | |
| Kutbveş devlet-ile tuta karar | |
| Pâdişehler oluben ana gulâm | |
| Haşre dek şâh ola dünyâya temâm | |
| Bâbına bende ola feth u zafer | |
| Bula zâtıyla şeref tâc u kemer | |
| Devleti mihrine irmeye zevâl | |
| Dâyimâ şâd ola görmiye melâl | |
| SEBEB-İ NAZM-I KİTÂB-I MÜŞGİN -NİKÂB Ü MAHMİDET-İ MÜNŞİ-İ HİTÂB-I | |
| MÜSTETÂB | |
| Subh-dem hâtif-ı gayb itdi hitâb | |
| Didi sür’atle geçer vakt-i şebâb | |
| Gâfil olma ki geçer ‘ömr çü bâd | |
| Gelmede gitmededür âdemî-zâd | |
| Bahr-i emvâc gibi halk geçer | |
| Görinür nesne yok illa ki eser | |
| Eser oldur ki ola anda sebât | |
| Nâm-ı zinde ide çün Âb-ı Hayât | |
| Nedür ol sâbit eser nazm-ı latîf | |
| ----- | |
| Kim olur anuñ-ile nâm-ı şerîf | |
| Haşre dek zindedür ol kim koya nâm | |
| Mürde dür zinde ise dahı ‘avâm | |
| Rûmda sencileyin nâm u nişân | |
| Komadı kimse turaldan bu cihân | |
| ‘Âleme mihr ideli ‘arz-ı cemâl | |
| Dogmadı sencileyin ehl-i kemâl | |
| Penc Genc'i çü nasîb itdi İlâh | |
| Bende-i efkar idüñ eyledi şâh | |
| Sa’y kıl kılmaga sen anı temâm | |
| Ki sühan mülki ola hükmüñe râm | |
| Hamse hams olmag-ıla kadr bulur | |
| Bu temâm olmayıcak nâkıs olur | |
| Hamse bunuñla olur çünki temâm | |
| İhtimâm it buña kıl nevmî harâm | |
| Gencdür sineñ ü miftâh-ı kalem | |
| Eyle envâ‘-i kemâlât rakam | |
| Tîşedür hâme vü kân oldu devât | |
| Sîm ü zer yirine bezl eyle nebât | |
| Ney şeker hâme midâd oldı şeker | |
| Kand ile ko ki dola bahr ile ber | |
| Sadef oldı dilüñ ma‘ni güher | |
| Pâkini nakm kıl oldur ki hüner | |
| Baş çeküp hırkaya gavvâs misâl | |
| Gavta kıl bahr-ı dile dürlerin al | |
| Ol cevâhirleri kıl halka nisâr | |
| Ki sadef gibi pür ola bu diyâr | |
| Eyle bir sihr gören ehl-i füsûn | |
| Zevk u şevkından ola tâ ki hebûn | |
| Şu‘bede- bâzlık it yine ki halk | |
| Penc Genc idügini bile bu delk | |
| Göstere her biri bir dürlü cemâl | |
| ‘Arz ide her biri bir dürlü kemâl | |
| ----- | |
| Bâbilîler görüp insâf ideler | |
| Bileler var ki kerâmetden eser | |
| Hum-ı ‘aşk oldı devâtuñ dolu meyi | |
| Hem sarîr-i kalemün nâle-i neyi | |
| Rûh-bahş oldı kelâmuñ çü Mesîh | |
| Gelmedi saña bedel ehl ü fasîh | |
| Şeker-i nazmuña girüp meges | |
| Nahl-i Meryem misin ey ‘İsî-nefes | |
| Nûk-i hâmüñ çün ide bâng ü sarîr | |
| Mürg-i cennet ötinür ki ide safîr | |
| Penc Gence uralı pençe sen | |
| Her kişi saña didi pençe-şiken | |
| Urduñ ise kemerine kimüñ el | |
| Bendeveş hıdmetüñe bagladı bel | |
| İtmesün kimsene destine ta‘ab | |
| Disün el arkası yerde saña heb | |
| Eyledüm çünki bu efsâneye gûş | |
| Kıldı deryâ-yı ma‘âni yine cûş | |
| Dil hazâyin gibi olmuş idi pür | |
| Bezl kıldum yine bu ‘âleme dür | |
| Görüp ihsânımı tâ bahr ile kân | |
| Zer saçup olmayalar lûlü- feşân | |
| İde her biri metâ‘ını nihân | |
| Şerm idüp itmeye varını ‘ayân | |
| Himmetümi idünüp bâl u perüm | |
| Sidreye uçmaga oldı nazarum | |
| a Himmetî ‘âli olan ‘âlî-güher | |
| Eylemez ‘âlem-i süfliye nazar | |
| Perr-i Cebrâ'îl olup bâl u perüm | |
| Müntehâya olacakdur seferüm | |
| Ey Behiştî saña tevfîk Hudâ | |
| Cümle kâruñda ola râh-nümâ | |
| MATLA‘I- EFSÂNE-İ PÜR-EFSUN BEHRÂM-I GUR-I ŞİR-İ ZUR | |
| ----- | |
| Genc peymâ-yı hazâyîn-i Hudâ | |
| Hâme miftâhın idüp kufl güşâ | |
| Açdı bu mahzeni bezl itdi güher | |
| Çü sadef toldı cihân içi dürer | |
| Yâd idicek geçen efsâneleri | |
| Didi bu resme virüben haberi | |
| Yezd cürd eyledi çün terk-i külâh | |
| Oldı Behrâm ‘Acem mülkine şâh | |
| Bagladı beline şâhâne kemer | |
| Buldı anuñla şeref dîhim-i zer | |
| Nevbetin nevbetile çaldı zamân | |
| Oldı pür sıyt sadâsıyla cihân | |
| Oldı bâbında anuñ kûs-ı sipihr | |
| Zühr-i hünyâger ü deffâf idi mihr | |
| Nâme ile buluban kadr-ı direm | |
| Hutbesi ile ider fahr ‘Acem | |
| ‘Adl u dâdıyla bulup emn ü emân | |
| Sanasın huld-berîn oldu cihân | |
| Gam gidüp toldı ‘Acem mülki ferâh | |
| Düşmeninde dahı kalmadı terah | |
| Hâmi-i beyzâ ider bâzi küleng | |
| Beccesi gibi yalar gûrı peleng | |
| İdüp âhû berre-i şîr ile sîr | |
| Dâyeveş besler idi mihr ile şîr | |
| Görse bir bâmda biñ yerde ciger | |
| Zegan itmez idi vehmi-y-le nazar | |
| Ni’met ile toluban mülk-i Kiyân | |
| Döndi bakkâl dükânına cihân | |
| Çog idi şarkda gâyet de sitem | |
| Çekdi ol resm-i sitem üzre rakam | |
| Var ise her ne kadar huşk-şecer | |
| Verdi devrinde anuñ tâze semer | |
| Kâr-ı ‘âlem tutup anuñla nizâm | |
| Cümle ser-keşler olur hükmüne râm | |
| ----- | |
| a Kıldı sâyilleri ihsânı ganî | |
| Takdı zâlimlere ‘adlî reseni | |
| Şâhlıkda yogidi aña hemâl | |
| Pehlivânlıkda hemîn Rüstem-i Zâl | |
| Şâd olup hulkı-y-la halk-ı cihân | |
| Olur âsûde zemîn-i-y-le zamân | |
| Rezm de alsa ele tîr ü kemân | |
| Pûr-ı Zâl isteye havfından emân | |
| Hasmına salsa kaçan gürz-i girân | |
| Degmeden sâyesi virür idi cân | |
| Kahrla Kaf'a eger ursa sinân | |
| Tafsiye döndüre zahm-i-y-le hemân | |
| Gürzini çekmede zahmet çeke pîl | |
| Nîzesi mi'at çün mi'at-i mîl | |
| Düzilelden berü nâvek ile yâ | |
| Gelmedi ancılayın şast-güşâ | |
| Bezm de keffi güher-rîzi sehâb | |
| Rezmde tîgi virür meh gibi tâb | |
| Rezm u bezmidi işi seyr ü şikâr | |
| Bir nefes gün gibi tutmazd karar | |
| Bir idi neste aña gûr u neheng | |
| Tîgına döymez idi şîr ü peleng | |
| b Sayda uydurmaz idi yüz yele bâz | |
| Gayrdan gayruya yog idi niyâz | |
| Sag u sâlim dilese itmege bend | |
| Gerden-i şîre salar bend-i kemend | |
| Darb-ı desti soruyıp girye gibi | |
| İtdügin gürbeyi itmezdi sabi | |
| **ŞİKÂR-KERDEN-İ BEHRÂM-I NÂM-DÂR VE** | |
| **KÜŞTEN-İ BEBR DER-ŞİKÂR** | |
| Turdı bir gün seherî şâh-ı cihân | |
| Kasd kıldı kim ola sayda revân | |
| Çekdiler cenge bir dîv- nijâd | |
| ----- | |
| Kim tozın görmez idi pûyede bâd | |
| Rahş-ı Rüstem gibi yük çekmede cüst | |
| Cümle endâm-ı kemâlinde dürüst | |
| Gerdeni kavs-ı kuzat idi hemân | |
| Çâr-per-i tîr idi çün ola revân | |
| Adı Şeb-reng-i siyeh hem-çü sehâb | |
| Cüstdi hamlede mânend-i şihâb | |
| Sayda üstünden itmeseydi hadeng | |
| Tîr ile bile irüşür çü peleng | |
| a Âhına gark olicek rûz-ı musâf | |
| Saf içinde görinür idi çü Kâf | |
| Bindi Şeb-rengine ol şîr-i jiyân | |
| Aldı destine kemend-i-y-le kemân | |
| Oldı serverler ile sayda revân | |
| Düşdiler deşte olup bâd-vezân | |
| Cüst ü cû itdi irüp saydgehe | |
| Gösterir yerlü yerini sipehe | |
| Halkaveş devr kılur deşt-i siyâh | |
| Kalmadı dâm u dede kaçmaga râh | |
| Oldı ol dâyireye şâh medâr | |
| Deşt çün hâne-i çîn itdi nigâr | |
| Mürde peykerler ile toldı zemîn | |
| Nat‘-ı hüsniyye döner deşt hemîn | |
| Bâb-zen itdi gözine gehi tîr | |
| Ki kemendiyle şikâr eyledi şîr | |
| Gelse ögine eger pîl-i demân | |
| Müştini eyler idi gürz-i girân | |
| Müştinüñ darbını çünkim yiye pîl | |
| Sürhabın yıkılup olurdı zelîl | |
| Tîg-i vehminden anuñ şîr-i jiyân | |
| Gürbeveş mîşede olurdı nihân | |
| b Buldı ol deştde bir bebr-i ‘acîb | |
| Dîv-i vârun gibi gâyetde mehîb | |
| ----- | |
| Cüssede pîl idi vü pençede şîr | |
| Cevşeni çâk ider idi çü harîr | |
| Kime ugradıyısa kıldı helâk | |
| Cübbesin cevşenini eyledi çâk | |
| Gözi fessâd çanagıydı hemîn | |
| Hârveş mûyi huşûnetde haşîn | |
| Deşneyidi dişi çengâli çü tîg | |
| Hışm iderdi harekât eylese mîg | |
| Kuyrugun deprücek hem çü neheng | |
| Siñecek yer bulamaz kühde peleng | |
| Görünüp esneyüp açaydı dehân | |
| Gülhen-i tefteye benzerdi hemân | |
| Nicesi destüñ idüp çînini çâk | |
| Üstine çünki saça hışmile hâk | |
| Göricek vehm kıla Rüstem-i Zâl | |
| Tîge el urmaga bulmaya mecâl | |
| Gördi Behrâm anı çün saldı semend | |
| Diledi kim sala bu yanuna kemend | |
| Varmadı esb-i ciger itdi sitem | |
| İndi tîg aldı ele şâh-ı ‘Acem | |
| a Sıçradı cüst ki şâhı ide çâk | |
| İtdi bir darb ile şâh anı helâk | |
| Gördiler itdügini bu işi şâh | |
| Kıldılar çümle du‘a mîr ü sipâh | |
| Şâm irince idüben şöyle şikâr | |
| Geldi pes devlet ile mîr-i küsâr | |
| **SIFAT-I BEZM-İ BEHRÂM BÂ-DİLÂ-RÂM-I GÜL-ENDÂM** | |
| Bir gün oldı kati bârân ile bâd | |
| Varmadı sayda şeh-i ‘âli-nijâd | |
| ‘Azm-i bezm itdi vezin eyledi taht | |
| Hem-dem-i ‘izzet ü ikbâl ile baht | |
| ‘Adeti olmış idi bu iki kâr | |
| Meclis eylerdi çün itmeye şikâr | |
| ----- | |
| Kıldılar def’i havâssına haber | |
| Virdi her peri gelüp meclise fer | |
| Düşinüp sefere ni’am oldı zelîl | |
| İtdiler şerbet su gibi sebîl | |
| Toldı pes ‘âlet-i bezmiyle zemîn | |
| Aldı sazın ele her zümre-i çîn | |
| b Var idi bir sanem-i çeng-nevâz | |
| Başdan ayaga teni işve vü nâz | |
| Zümre âyin ü dilâ-râm-ı benâm | |
| Reşk iderdi göricek mâh-ı temâm | |
| Bir Hıtâyî-sanem ü Çînî-nîjâd | |
| Görmemiş mislini kim âdemî-zâd | |
| Mûcib-i şevkıdı evzâ’i kamu | |
| Ser-i mûyıdı dehânı beli mû | |
| Dag urup lâleye hâl-i siyehi | |
| İtdi şermende ruh-ı mihr ü mehî | |
| Fitne-ger gamzesi gammâz anuñ | |
| Pür-hayl turrası tınnâz anuñ | |
| La'li çün bâde zenahdânı çü hâm | |
| Ola mı buncılayın bâde haram | |
| Vesmesi fitne idi sürmesi nâz | |
| Biñ dil alsa aña bir lahzada az | |
| Hüsn evcinde mehi dikdi ‘alem | |
| Nâhunı dürr idi engüşti kalem | |
| Hâyil olmazdı ana pireheni | |
| Şîşe içinde gülâb idi teni | |
| Serv-nâz idi boyu ‘ömri dırâz | |
| Berk idi işvesi vü mîvesi nâz | |
| a Nâr- pistân idi vü sîb-i zekan | |
| Yâsemîn-sîne idi gonce-dehen | |
| Zülfinüñ her hamı kullâb-ı kulûb | |
| Sözinüñ şehd-i şeker gibi ‘uzub | |
| Lebi hurmâsı virür hastaya cân | |
| Hokka-i la’li olur lûlü-feşân | |
| ----- | |
| Mâhidi cebhesi vü saçı sehâb | |
| Heves-engîz çü eyyâm-i şebâb | |
| Ruh-ı gül-rengi virüp güllere reng | |
| Deheni itdi dil-i gonce teng | |
| Gamzesi tîr idi vü kaşları yay | |
| Sine mi dil mi döyer bunlara hây | |
| Ceşm-i mestânesi bî-mâr-ı humâr | |
| Gamzesi kâtil-i dil-dâde-i zâr | |
| Oluben zülfi perîşân u dijem | |
| Pîc pîc idi olup yâllesi ham | |
| Düzd-i dil idi saçınuñ reseni | |
| Mahbes-i cânidi câh-ı zekanı | |
| Añsa saçıyla olur nâfe-feşân | |
| Toldı micmer gibi ‘ıtrıyla cihân | |
| Gürzine tolaşur saçı çü mâr | |
| Mâr-gîr idi san ol şûh-nigar | |
| Gûş-vârı virüben hüsn-i behâ | |
| Görinür mihr yanında çü sehâ | |
| Leb-i şîrîni hemîn şeker ü şîr | |
| Nâzenîn cismi çü kâfurî hamîr | |
| Şikemi hırmen-i gül idi hemân | |
| Câmdan virür idi nâfi nişân | |
| Her regi rişte idi hâyili dür | |
| Şîşe idi teni ya hamr ile pür | |
| Nideyüm her tarafı bâg-ı cinân | |
| Misli olmaya meger ‘aksi hemân | |
| Pây-ı hınnâlu vü hınnâsı nigâr | |
| Lâle-zâr idi tehî pây-ı çenâr | |
| Başdan ayaga letâfetde ‘aceb | |
| Görse her kim ki dutar lerze-i teb | |
| Dökülür söyleyicek kand u nebât | |
| Cân virür ölmişe çün Âb-ı Hayât | |
| Nâlveş inceyidi beli hemân | |
| ----- | |
| Aña avîhte ol mâye-i cân | |
| Şöyle nâz ile kuşanmışdı kuşak | |
| Zillete inmiş idi kûşesi çâk | |
| Geldi biñ şîve ile bezme çü mâh | |
| Buldı zeyn anuñ ile meclis-i şâh | |
| a Meh-likâlar tutup eârafına saf | |
| Kimi saz aldı ele kimisi def | |
| Alup ol mâhârâya çü nücûm | |
| İtdiler her ne ise vaz‘ u rüsûm | |
| Aldı çengini ele itdi enîn | |
| Seyledür câmidi ol zümre-i Cîn | |
| Kaddi ham pîri idüp tâze cüvân | |
| ‘Aşk esrârını iletdi beyân | |
| Ne kadar kim var ise râz-ı nihân | |
| Eyledi pîr ü cüvânhalka ‘ayân | |
| Dutmasa dâmenin otar u veted | |
| Tutmaz idi anı şevkından ahed | |
| Duralı gâh idüben anı terâş | |
| İder idi ki enîn sîne-hırâş | |
| Bükilüp iki kat olup iñiler | |
| Dilde derdi var anuñ dahı meger | |
| ‘Aşkdan olmışdı lâgar u zâr | |
| Sayılurdı regi mânend-i nevâr | |
| Perdeden taşar kaçan itse figân | |
| Gûş-mâl eyler idi ehl-i hemân | |
| Cildi bir pîşrev ol nakş-ı garîb | |
| Mest olup vicde-dâr u şâh-ı lebîb | |
| b Nakşına renk virüp itdi edâ | |
| Rûh- bahş oldı her itdügi sadâ | |
| Çaldı tasnifini bir resme dürüst | |
| Zührenüñ çengi olur reşk-ile süst | |
| Şevkle gâh geh eyledügi âh | |
| Hâlet-ı ‘aşkına olurdı güvâh | |
| ----- | |
| Şâhı bir resmle kerem itdi nigâr | |
| Eyledi sîm u zerî bezme nisâr | |
| Aldı sâkî ele memzûc-ile câm | |
| Kıldı tâvûs-i cinân gibi hırâm | |
| İbtidâ şâha sunar câm-ı zeri | |
| Leb-i nuklıyla virüp gül-şekeri | |
| Ba’de devr ider ashâb temâm | |
| Sâki-i serv-kad u kebg-i hırâm | |
| Gâh mâh aldı ele gâh hilâl | |
| Devr idüp eyler idi gunc-ı delâl | |
| Gâh yâkûta geh elmâsa döner | |
| Sihrde kâmil idi sâki meger | |
| Gâh pür olur idi gâh tehi | |
| Gözedürdi sanasın gökde mehi | |
| Câm-ı zer-mest olup açıldı hemân | |
| İtdi memzûc dili sırr-ı nihân | |
| a Germ olur sanki âolu aâker olur | |
| Canlanur lûlesi bir ejder olur | |
| Ejdehâ kâm döküp Âb-ı Hayât | |
| Zehr-i gam mürdesine virdi necât | |
| Kebg ü dürrâc ile tolmuşdı simât | |
| İştihâ-germ virür kalbe neşât | |
| Tâze tâze gelüben bezme kebâb | |
| Tolu tolu açılır oldı şarâb | |
| Kimki mert olsa şehenşâh-ı cihân | |
| Gönderir meskenine anı hemân | |
| Mest olan gitdi kalur şâh ile mâh | |
| Germ olup çekdi kenâra mehi şâh | |
| Leb-i zevkında bulup lezzet-i cân | |
| Basdı bagrına anı şâh-ı cihân | |
| Leb-i yâdına nice bir aça pîl | |
| Oldı bâlini gül ü bisteri gil | |
| Subha dek sürdı anuñ zevkını şâh | |
| ----- | |
| Çıkuben taâta sihir geydi külâh | |
| Yok cihânda çü bilür idi vefâ | |
| İşi ‘işret idi her subh u mesâ | |
| **REFTEN-I BEHRÂM-İ NÂM-DÂR-I BE ‘AZM-İ ŞİKÂR** | |
| **Ü KÜŞTE ŞODEN-İ EJDEHÂ-YI MEHİB** | |
| **DER DEST-İ SER-EFRÂZ-I NESİB** | |
| Bir gün itdi yine şeh ‘azm-i şikâr | |
| Oldı serverler ile sayda süvâr | |
| Saydı içün uyduruben yüz yele bâz | |
| Aldılar gâh kuzen u gehi kâz | |
| Dest-i geşt eyler iken şâh-ı cihân | |
| Gûşına irdi enîn-ile figân | |
| Vardı geldügi yire bâmg-i ‘acîb | |
| Gördi bir ejder-i hûn-rîz-i mehîb | |
| Var dehânında ki bir tâze cüvân | |
| Yudmış ol ejder ider âh u figân | |
| Agzı içinde alup nıûf-ı nihân | |
| Taşrada nıtf dahı lîk ‘ayân | |
| Yudmış anı cübbe vü cevşen ile | |
| Belki kılıcı kalkanı bile | |
| Tîg çekmiş ki ide ya’ni ki helâk | |
| Dem urup yudmış ol anı çü megâk | |
| Na’ra urdı göricek şâh-ı cihân | |
| Kodı agzından anı ani yılân | |
| Kasd-ı şâh eyleyüp oldı çü revân | |
| Aldı ol şîr eline tîr ü kemân | |
| a Görmemiş idi dahı tîr ü kemân | |
| Bahr-ı Kulzüm gibi mevc urdı hemân | |
| Her hamî kavs-ı kuzah idi hemîn | |
| Nefesiyy-ile ider çâk -i zemîn | |
| Tel idi başı dehânı çü megâk | |
| Heybeti zümre-i dîvî ide hâk | |
| Zehr-i mîzâb idi dişi hemân | |
| Merg-i seyl-âbını eylerdi revân | |
| ----- | |
| Pul pul idi teni her füls-i siper | |
| Ra’d okı atmaz idi ana zarar | |
| Cismine pulları san cevşen idi | |
| Pür şerâre deheni külhen idi | |
| Meş’ale idi iki gözi hemân | |
| Dûdede gâh nihân gâh ‘ayân | |
| Kaldurup başın aça çeşm çü mâr | |
| Gicede sanki yanar kûhda nâr | |
| Eyledi desti demi-y-ile megâk | |
| Gâve dek eyleyüben sînesi hâk | |
| Saçdı şâh üstine od açdı dehân | |
| Tokunup itmedi amma ki ziyân | |
| Kaldı şeh ateş içinde çü Halîl | |
| Sakladı lutfı-y-ıla lîk Celîl | |
| b İder otdan çü siyâvuş-güzer | |
| Gelmedi bir kılına dahı zarar | |
| Urdu çok tîr aña sultân-ı cihân | |
| Kâr-ger olmadı kılmadı ziyân | |
| Gördi kim cismine tîr itmedi kâr | |
| Gözedir çeşmini ol şîr-i şikâr | |
| Kesmeler urdı onuñ hışmına şâh | |
| Ki cihân gözlerine oldı siyâh | |
| Urdı yirden yire kendüyi yılan | |
| Şeh görüp aldı ele gürz-i girân | |
| Gördi Şeb-rengini şeh varmada süst | |
| İndi atdan yüridi ejdere cüst | |
| Def’-i tiryâk süründiyidi hem | |
| Cismine ermiye tâsamdan elem | |
| Urdı şol deñli aña gürz-i girân | |
| Seyl olup akdı ki magzı-y-ile kan | |
| Kaldı hayretde görüp anı sipâh | |
| Gelmedi Şeb-rengine bindi yine şâh | |
| Leşkeri cümle idüp şâha du’â | |
| ----- | |
| Didiler ola mübârek bu gazâ | |
| Görmedük kimsede bu resme ciger | |
| Ejdehâlık budur ey ejder-i ner | |
| a Zahmlu server olup anda helâk | |
| Kazdılar defn içün ol yerde megâk | |
| Kıldılar çünki namâzını sipâh | |
| Defn idüp türbe yapar üstine şâh | |
| İtdiler genc gibi yirde nihân | |
| Şehre döndi yine Dârâ-yı- zamân | |
| Gice gündüz işini ‘işret ider | |
| Kesret-i şurb virür mülke zarar | |
| Avda-Şeb-rengdi Behrâm'a enîs | |
| Avda dil-dâr idi hem-râz u celîs | |
| **REFTEN-İ BEHRÂM-I NÂM-DÂR VE ŞİKÂR** | |
| **U KÜŞTEN-İ ŞİRÂN-I Bİ-ŞÜMÂR** | |
| Şâh-ı maşrık çıkıban tahta seher | |
| Saçdı germiyyet ile ‘âleme zer | |
| İtdi divân şeh-i Dârâb-nijâd | |
| Vâris-i mülk-i Cem u Pûr-ı Kubâd | |
| Taht-ı Kâvûsa çıkup eyledi dâd | |
| Oldı ‘adli ile âsûde ‘ibâd | |
| Pehlevânlar oluben yanına cem’ | |
| Tutdılar lûlü-yı şeh-vârına şem’ | |
| b Yerlü yerine geçüp mîr ü vezîr | |
| Toldı dîvân içi bürnâ-y-ıla pîr | |
| Dökülüp ni’met ü seyl oldı şarâb | |
| Bire büryân idi mürg idi kebâb | |
| Çünki yenildi temâm oldı ni’am | |
| Halk hayfini sorar şâh-ı ‘Acem | |
| Kime kulm oldı ise eyledi dâd | |
| Oldı her gussalu dâdı ile şâd | |
| Bir bölük halk gelüp itdi figân | |
| Didiler dâd eyâ şâh-ı cihân | |
| ----- | |
| Şehrümüzi idüben şîr harâb | |
| Hiç bir kimsede kalmadı devâb | |
| Bir neyistân var içi tolu esedd | |
| Zühresi yok giçe yanından ahadd | |
| İkisi bir yire gelseydi eger | |
| ‘Alemi eyler idi zîr ü zeber | |
| Her biri cüssede bir pîli hemân | |
| Yâ musavver-ecel almakda revân | |
| Şeh didi gam yemeñüz dâd idelüm | |
| Kırup anları sizi şâd idelüm | |
| Dâm-ı dûdan ideyim ‘âlemi bâc | |
| Kılayum sînelerin tîg-ile çâk | |
| a Bindi pes atına fil-hâl dilîr | |
| Gûr yirine ki sayd eyleye şîr | |
| Ol neyistânı varup gördi çü şâh | |
| Emr kıldı alur ortaya sipâh | |
| Od yakar her kişi önünde ‘acîb | |
| Gelmiye yanına tâ şîr-i mehîb | |
| Şîrdür otdan ider vehm ü hazer | |
| Geçüp eyleyimez insâna zarar | |
| Âteşîn halka olur çünki sipâh | |
| Girdi ortaya medâr olmaga şâh | |
| Urdılar çünki yine âteş-i tîz | |
| Neysitândan ded ü dâm itdi gürîz | |
| Her ne suya ki hücûm itse esed | |
| Geçmez âteş olur râhına sed | |
| Kırdaşa bunları kassâb gibi | |
| Akdı kan her yaña seyl-âb gibi | |
| Oldılar mâde vü ner cümle helâk | |
| Oldı ol memleket anuñ-ile pâk | |
| Tîg-ıla şâh u hadeng-ile sipâh | |
| Virmediler esede kaçmaga râh | |
| Eyleyüp şâha re’âyâsı du’â | |
| Herkesi eyledi cân ile senâ | |
| ----- | |
| b Âferîn didi sipihr üzre melek | |
| Egilür öpmege destini felek | |
| Oldı bu feth-ile her kişi ferah | |
| Kimsenüñ kalmadı kalbinde terah | |
| Geldi şehre yine nûş eyledi mey | |
| Başladı yine terâne def ü ney | |
| Yine çeng aldı ele Zühre-i çîn | |
| Yine ‘ûd eyledi feryâd u enîn | |
| Yine zer-pâş oluben bezmde şâh | |
| Yine pür oldı zer uhk-i siyâh | |
| **‘AZM-İ HAKAN-I ÇİN BE-KASD-I SAYD-I BEHRÂM U** | |
| **KÜŞTE-ŞODEN-İ -DER DEST-İ PEHLEVÂN** | |
| Her kime kim ola ikbâl atı râm | |
| Eylesün kanda ki eylerse hırâm | |
| ‘İzz ü devlet kişiye çün ola yâr | |
| Düşmeni olsa cihân halkına vâr | |
| Uyumaz bahtı ol uyursa eger | |
| Zehr yirse olur agzında şeker | |
| ‘Ayş olur işi şehüñ çünki müdâm | |
| ‘Avk ider gâyet anı ceng-ile câm | |
| a Gâh tefrît vü geh ifrât ider | |
| Şehligüñ şevkatine virdi zarar | |
| Didilerse ne kadar tutmadı söz | |
| Dökdüler mülkine a’dâları köz | |
| Hâl-i İrân bilüp şâh-ı Hıtây | |
| Kasd kıldı basa o milkete pây | |
| Nâmeler gönderüben beglere şâh | |
| Emr ider encümen ola ki sipâh | |
| Hiddetiyle çün olur cem’-i sipâh | |
| ‘Azm-i rezm eyledi vü geydi külâh | |
| Subh-dem kâr dem eyledi enîn | |
| Âsitânına gelür leşker-i Çîn | |
| Cümle ‘âlem oluben cevşene gark | |
| ----- | |
| Âhen olmuşdı tehi pây ile fark | |
| Kurdılar pîl-i sepîd üzre serîr | |
| Çıkdı oturdı emîrâne emîr | |
| Şevketiyle çeküp İrâna sipâh | |
| Merv yolını tutup yüridi şâh | |
| ‘Âlemüñ içi tolup bâng ü derây | |
| Eyledi kulagı ger rûyına nây | |
| At sahîbi-y-ile âvâze-i nâs | |
| Çökerdürdi felegi şöyle ki tas | |
| b Virdi elvân-ile envâ’-tırâz | |
| Hayl-i Hâkâniye haylice birâz | |
| Bahr idi seyl gibi lîk revân | |
| Seyl idi mevc velî gürz-i girân | |
| Toluben ‘âlem içi Çinî sipâh | |
| Yir yüzin tutdı Tatar hem-çü giyâh | |
| Her biri geydi nemed üzre zirih | |
| Tîrden kalmadı kalbinde girîh | |
| Pür idi her birinüñ tirkeşi tîr | |
| Bir idi oklarına der’u harîr | |
| Girüden ‘âlemi tutmuşdı kulem | |
| Meş’ale oldı veli tâb-ı ‘alem | |
| Kondı har-gâhı nüzûl eyledi ân | |
| Sâkin oldı yine deryâ-yı revân | |
| Her birisi nemedin çadır ider | |
| İtmeye tâ ki güneş tâbı zarar | |
| Aldılar zeynlerini cümle hemân | |
| Gitdi her esb-i çerâ-gâhe çemân | |
| Ne ‘alef virdi ne hod hayli gam var | |
| Otlayup her birisi tutdı kinâr | |
| Kımız içdi kimi ezdi kimi keş | |
| Gâyet ulularınuñ yedügi leş | |
| a Bilmez idi ki biri neydügini nân | |
| Bildügi at eti bâl idi hemân | |
| ----- | |
| Hân idüp bir iki gün anda karâr | |
| Leşkerin yokladı yok gördi şümâr | |
| Rîk-i kuhsâre bulunırdı ‘aded | |
| Lîk ol hayili bilmezdi ahad | |
| Gördiler cümle gidemez bu sipâh | |
| Gider ise bulamaz âb u giyâh | |
| On bölük atdı sipâs-ı şeh-i Çîn | |
| Olmaya gark-ı muhîte ki zemîn | |
| Kıldı her bölüge bir serveri ser | |
| Virüben sîm u zer ü tâc u kemer | |
| Didi ardımca gelüñ siz de hemîn | |
| Ola kîm feth ola İrân zemîn | |
| Bagladı bu işe mecmû’-ı miyân | |
| Oldılar ‘azm idüben Merve revân | |
| İrdi ser-hadde çü sulân-ı Hıtây | |
| Toldı İrânıñ içi âh ile vây | |
| Gârete başladı cumhûr-ı Tatar | |
| İtdiler nice yiri zîr u zeber | |
| Şâh Behrâm'a irişdi çü haber | |
| Ceng içün leşkerini hâzır ider | |
| b Bildügi gördügi serverleri şâh | |
| Getürüp yanına gerd itdi sipâh | |
| Kasd kıldı ide hasm-ı-y-la neberd | |
| Mergine merg diye derdine derd | |
| Didi destûr eyâ şâh-ı zamân | |
| Toludur hayl-i Hıtâ-y-ıla cihân | |
| Habeşi-y-ile Tatar hayline had | |
| Komadı kimse idüp cümle ‘aded | |
| Bunlara hasûm olamaz hîç sipâh | |
| Bula hayliyle meger kimsene râh | |
| Buldıgı mâlı idüp bahş-ı sipâh | |
| Hoş-dil itdi sipehini yine şâh | |
| Didi Hak baña olur ise mu’în | |
| Gûrveş ola zebûnum şeh-i Çîn | |
| ----- | |
| ‘Avn-i Hakdan eger olmaya meded | |
| Bilürüm baña mu’în olmaz ahed | |
| İ’tikâdum bu velî leşker-i Çîn | |
| Desti bir dem göre çünkim geh kin | |
| Vehm idüp eylemeye ceng-ü cidâl | |
| Kaçmaga yüz tuta kalmaya kıtâl | |
| Arkama çünki geyüp bebr-i beyân | |
| Rezm de alam ele tîr ü kemân | |
| a Kaçmaga döndüre yüz Rüstem-i Zâl | |
| Bulmaya benüm ile çünki mecâl | |
| Bunı böyle dir iken şâh-ı cihân | |
| Rûmdan dahı gelür peyk-i revân | |
| Didi ‘asker virüben Kayser-i Rûm | |
| Eyledi mülket-i İrâna hücûm | |
| Bir sipeh kim dahı mislini zamân | |
| Görmedi halk olalı mülk-i cihân | |
| Âhına gark oluben başdan ayak | |
| Kimi fâris sipehüñ kimi yayak | |
| Heftelik yola gider bâng-i sahîl | |
| Toldı pes nat’-ı zemîn esb ile pîl | |
| Yitmedügi içün anlara miyâh | |
| İtdi galbîr yerüñ yüzini câh | |
| Nirde konsalar ey şâh-ı zemîn | |
| Nîzeden kûha döner deşt hemîn | |
| Hayme vü har-geh ile toldı cihân | |
| Haymeler mevc-i sipeh bahr-i revân | |
| İtdi gerdûn ile kendüye hiûâr | |
| İtmeye tâ ki şeb-i hûn aña kâr | |
| Tüfek u top ile zeyn oldı hisâr | |
| Yogidi reh ki sabâ ide güzâr | |
| b Gice bâl ahayıdı şeb-reh-i ger | |
| Biñ tüfek eyler idi haste ciger | |
| Harbe vü sih-ile sûr itdi sipâh | |
| ----- | |
| Kal’alar içre huzûr eyledi şâh | |
| Arasında uçayum dise zübâb | |
| Sançılur harbelere hem-çü kebâb | |
| Sende yok anda olan âlet-i harb | |
| Eyleme anuñ ıla harb ile darb | |
| Gaflet itdüñ idi şah-ı cihân | |
| Her tarafdan saña hasm oldı ‘ayân | |
| Çün işitdi bu sözi şâh-ı ‘Acem | |
| Eyledi anı ihâta hem ü gam | |
| Göñli isterdi anuñ daâı kıtâl | |
| Hasm iki oldugına geldi melâl | |
| Kankı suya ki olur ise revân | |
| Yol bulur bir yañadan düşmen-i cân | |
| İki kürbe ide bir şîri zebûn | |
| İki miyve ide bir şâı nigûn | |
| İki yüz biñ kişi cem’itdi temâm | |
| Her biri âfet ü hûnı vü benâm | |
| Kodı yüz elli biñin şehrde şâh | |
| Hasmdan saklıya tâ taht-ı sipâh | |
| a Bir begi var idi gâyetde dilîr | |
| Çarh olmaz vü siper itse ki tîr | |
| Kardeşi oglı idi fürs-i benâm | |
| Tîz u hûn-pâş idi mânend-i hüsâm | |
| Kıldı serverlere ol serveri ser | |
| Didi vehm itmege olur feth u zafer | |
| Turuñuz siz varayum Tebrîze ben | |
| Şâyed ola ki olam hasm-şiken | |
| Ma’bedüm var kıluban anda namâz | |
| İdeyüm Hâlıka ‘acz ile niyâz | |
| Size çünkim gele nezdik Tatar | |
| Gönderesüz şeh-i Tûrâna haber | |
| Kaçdı Behrâm deyüp edâ idesiz | |
| İnkıyâd ile şehi şâd idesiz | |
| ----- | |
| Kim urup kılmaya İrânı harâb | |
| Çünki eylemeye hışmı-y-la şitâb | |
| Elli biñ server ile oldı süvâr | |
| Her biri ma’nîde bir sâm-ı süvâr | |
| İkişer yaylu atı iki şer | |
| Yükleri yayları şemşîr u teber | |
| Göçüben eyledi Tebrîz'e sefer | |
| Kayser-i Rûma dahı oldı haber | |
| b Karşuladı sanuben Kayser-i Rûm | |
| Kodı kıldugını sür’atle hücûm | |
| Başladı inmege gitmekde direng | |
| Ola âsûde şehe tâ ki ceng | |
| Kayser eglendügini bildi çü şâh | |
| ‘Azm-i hakân idüben çekdi sipâh | |
| Buldı bir bedreka-ı râh-nümâ | |
| ‘Alemi devr idici hem-çü sabâ | |
| Şâh bir yoldan alup oldu revân | |
| Bilmeye vardugın üstine ki ân | |
| Fürs ider şeh gidicek elçi revân | |
| Gaflet eyleme sözi eyle ki ân | |
| Gıybet eyledügini şâh-ı cihân | |
| Eyledi ilçi-y-ile şâha ‘ayân | |
| Didi biz bendelerüz Hazret-i Hân | |
| Kulluga bizi kabûl itse hemân | |
| Varayum hidmetine yüz süreyüm | |
| Şâhumuz oldı yüzini göreyüm | |
| Nice oldugını hıdmet göre şâh | |
| Kuluyam ben de vü hem cümle sipâh | |
| Kendinündür kamu İrân-zemîn | |
| Komasun yıkmağa haylini hemîn | |
| a Sîm ü zer nakd-ı cevâhir ne ki var | |
| Yoluna ânuñ idem cümle nisâr | |
| Cân u dilden kulı kurbanı bile | |
| Leşker incinmeye âheste gele | |
| ----- | |
| Karşular memleketüñ halkı şehi | |
| Hâzır oldı kamu İrân sipehi | |
| Varalum ‘izzet ü ikrâm idelüm | |
| ‘Alemi hıdmetine râm idelüm | |
| Aldanur ilçi sözine şeh-i Çîn | |
| Oturur memleket ucunda hemîn | |
| Geh yeyüp gâh içüp eylerdi şikâr | |
| ‘Ayş u ‘işretde idi leyl ü nehâr | |
| Gice gündüz dimeyüp gitdi berây | |
| Hâna iletdi şehi râh-ı nümây | |
| Gördiler kaldı yakîn Hüsrev-i Çîn | |
| İtdi bir gûşei Behrâm kemîn | |
| Ol gün asâyiş idüp anda sipâh | |
| Olup âsûde gider rahmet-i rah | |
| Şeb olur hâzır ider âlet-i ceng | |
| Bir nefes eylemedi dahı direng | |
| İtmege ânı şebî-hûn u hakîr | |
| Çaldılar tabl u nekâr-ı-y-la nefîr | |
| b Ol giçe hikmet-i Gûr Hüsrev-i Çin | |
| Har-gehün itmişidi huld-ı berîn | |
| Çîn idüp begleri itmiş idi bezm | |
| ‘Ayş u nûş idi añlamaz idi rezm | |
| Yemek içmek idi lâfîdi güzâf | |
| Kımz u bal içün idi çog lâf | |
| Her biri yatdı olup mest harâb | |
| Evvelâ itdi şebî-hûnı şarâb | |
| Dâhı gâfil idüben anları h[v]âb | |
| H[v]âbdan kalmadı bir kimsede tâb | |
| Ba’dehu itdi şebî-hûnı ‘adû | |
| Tutdılar kaçmaga her birisi rû | |
| Mest ü lâ-ya’kil idi hayl-i Hıtây | |
| Alamadılar ele tir ile yay | |
| Ugradı har-geh-i hakâna çü şâh | |
| ----- | |
| Almış ortaya görür mest-i sipâh | |
| Atdan indi eline aldı hüsâm | |
| İtdi hâfıklaruñ işini temâm | |
| Girdi har-geh içine şâh-ı zemîn | |
| Uyanur ‘arbededen hüsrev-i Çîn | |
| . | |
| Gördi pürhar-geh içi nâle vü vây | |
| Aldı tîgîn eline şâh-ı Hıtây | |
| a Hân karşuladı Behrâm-ı dilîr | |
| Ceng ider biri biriyle iki şîr | |
| Bir kılıç vurdı aña şâh-ı ‘Acem | |
| Abanos iken olur taht-ı bekâm | |
| İtdi ol zahm ile hakânı zebûn | |
| Tahtdan düşdi yire zâr u nigûn | |
| Virdi cân düşdügi gibi şeh-i Çin | |
| Kaldı andan dahı Turân-i zemîn | |
| Günde biñ şeh yir ola hâk-ı siyâh | |
| Göze görüneni amma ki giyâh | |
| Olmada oldı müsâvî çü beşer | |
| Ne belâdur yâ bu tâcıyla kemer | |
| İçirür her kişiye merg çü mül | |
| Kurıbaş agrısıdur bâng-i dühül | |
| Çün refîk olmaz imiş mâl-ile câh | |
| Ol mıdur nef’ki artura günâh | |
| Fikr ideydi kişi mevtini eger | |
| Saklamaz idi yıgıp sîm ile zer | |
| Hâl-i’âlemden olan kimse haber | |
| Eylemez devlet-i âynaya nazar | |
| Kişide çün ola fi'l-cümle kemâl | |
| Görinür mi gözine mâl u menâl | |
| b Göz olur çün bir avuç hâk ile pür | |
| Nazaruñda bir ola seng ile dür | |
| İ’tibar oldı çü gaflet-i sebî | |
| Aldanan kimse olur aña tabî | |
| ----- | |
| İ’tibârât-ı tılısm itdi Hudâ | |
| Sanma gördügini tahkiki ola | |
| Râki’at ise olur çünki hayâl | |
| Pes hayâle ne için bunca melâl | |
| **ÇEŞEN-İ ŞÂH-I İRÂN-ZEMİN VE NİHÂDEN-İ TÂC-I METÂ’-I** | |
| **BER-SER-BER HÂKÂN-I ÇÎN VE MERÂSİLE-İ** | |
| **CİHÂN-PEHLEVÂN BÂ-KAYSER-I ŞÂH-I RÛM** | |
| Kıldı hakânuñ işin şeh çü temâm | |
| Kırmadı ‘askerini eyledi râm | |
| Hânuñ olmuş idi bir oglı esîr | |
| Yerine eyledi şâh anı emîr | |
| Kuşadup tîg geyürdi aña tâc | |
| ‘Ahd kıldı vire amma ki harâc | |
| Cân u dilden oluben bende-i şâh | |
| Nîk-h[v]âh oldı şehe cümle sipâh | |
| Bunlarun sıdkına şeh itdi çü hazm | |
| Koyuben rezmi ider hân ile bezm | |
| Yeyüp içüp çü çıkar başa şarâb | |
| Dost-kâmiler içer şeyh ile şâb | |
| Yüz üzüp hân didi ey şâh-ı zemîn | |
| Bendelerden biri bil bizi hemîn | |
| Ol Hudâ hakkı ki yaratdı cihân | |
| Nitekim ola vücûdumda revân | |
| Yâr olam yâruña a’dâña ‘adû | |
| İtmiyem hıdmetüñe çîn-be-rû | |
| Baş u cân yoluña cân ile fidâ | |
| Cümle kâruñda ola yâr Hudâ | |
| Bir muradum var eyâ şâh-ı cihân | |
| Diyeyüm hazretüne bâri ‘ayân | |
| Dilegüm olmaz ise bâri kabûl | |
| Cân u dilden oluram şâh-ı melûl | |
| Yirde yatdukca şehâ hüsrev-i Çin | |
| Ola Behrâm şeh-i rûy-ı zemîn | |
| ----- | |
| Bir kızı kaldı eyâ şâh-ı serîr | |
| Gelmedi gelmeyiser aña nazîr | |
| Mihr-ruhsâredür ol mâh-cebîn | |
| Reşk ider görse yüzin sûret-i Çîn | |
| b Gamzesi tir ü kaşı cacı kemân | |
| İstikâmetde boyı nîze hemân | |
| Çeşm-i bî-mârı çü nâz ile süzer | |
| ‘Alemüñ halk olur haste çiger | |
| Fitneger kaşını çün eyleye çîn | |
| Dil ider sîne-i vehm ile kemîn | |
| Hareketde beli baykını müdâm | |
| Mürg-i dil saydına her bir kılı dâm | |
| Sînesi âyîne-i gayb-nümâ | |
| Mihr-i mirâtına feyz ide safâ | |
| Göricek sûretini reşk ide hûr | |
| Başdan ayaga teni gün gibi nûr | |
| Boyı uzun beli ince teni nerm | |
| Görse yüzini melâyik ola germ | |
| Kaşı gözi kara vü sînesi ak | |
| On ikisinde dürür sinni de çâk | |
| Agzı burnı uvacık küh-ı serîn | |
| Mûya beñzer beli dikkatde hemîn | |
| Utanur yüriyicek kebg-i deri | |
| Gizlenür andan idüp şerm peri | |
| Nakşı gâyetde güzel adı Nigâr | |
| Cânda arâm komaz dilde karâr | |
| Ol sanem çift-i şeh olursa revâ | |
| Şehden artuk yok aña çift-i sezâ | |
| Mihr ider ölüm buyurur iseñ eger | |
| Olsun âmîhte şîr ile şeker | |
| Çün nigâruñ işidür vasfını şâh | |
| Germ olup sûda ider mihre külâh | |
| Didi çün bizi kabûl eyledi hân | |
| Râzıyam bende nikâh eyle hemân | |
| ----- | |
| Vâliyidi çü nikâh eyledi şâh | |
| ‘Akd-ı mihr eylediler mihr ile mâh | |
| Kodu yâsı dügine başladı hân | |
| Şâdlıg-ı-y-ıla tolar cümle cihân | |
| Eyledi sûr-ı sürûr-ı-y-la herây | |
| Gûş-ger eyledi mugan ile nây | |
| Çeşn işin çünki temâm eyledi şâh | |
| Oldı hem-h[v]âbe şehenşâh ile mâh | |
| Gördi şeh bir sanem-i lâle-’izâr | |
| Vâkı’â ismi gibi resm-i nigâr | |
| Göricek biñ dil ü cân-ı-y-la sever | |
| ‘Aşk gönlinde şehüñ eyledi yer | |
| Bir iki gün sürüp anuñ ile dem | |
| Döndi mülkine yine şâh-ı ‘Acem | |
| Şâha bedrûd idüben hüsrev-i Çîn | |
| Geldi Çine dil-i düşmenden emîn | |
| Geyüben başına Behrâmî külâh | |
| Oldı hâkân yerine mülkine Şâh | |
| Vardı istahra şehenşeh dahı şâd | |
| Rûz u şeb hem-demi ol hûr-nijâd | |
| Vardı çün tahtına sultân-ı ‘Acem | |
| Emr ider mûr-bed alur deste kalem | |
| Yazmaga Kaysere mektûb-ı debîr | |
| Eyledi müşk-ile âlûde harîr | |
| Evvelâ yazanı ki evveli yok | |
| Bî-nihâyet keremi ni’meti çok | |
| Hâlık-ı hulkdür ferd ü samed | |
| İdemez nisbet na kimse veled | |
| Her kime virdiyise fazlı vücûd | |
| Farzdur kim aña eyleye sücûd | |
| Nâmıya oldı çün ol ism-i berâz | |
| Başdan ayaga olur nâme-tırâz | |
| Vasf idemez şeref-i ismini nâz | |
| ----- | |
| Şeref-i zâtını kıl aña kıyâs | |
| Keremi vâsıta-i halk-i vücûd | |
| Eser-i lutf-ı bû nâ-bûd ile bûd | |
| a Âdemî-zâde viren ‘akl u kemâl | |
| ‘İzz ü ikrâm u kerâmât ü celâl | |
| Hâzini olamadı çerâg u zemîn | |
| Âdemi eyledi gencîne emîn | |
| Ba’dehu Kaysere pes itdi selâm | |
| Kıldı ta’zîm-ile tekrîmi temâm | |
| Didi ey pâdişeh-i nîk-nijâd | |
| Zâtına lâzım olan dâniş ü dâd | |
| Neyledim n’itdüm ola bari saña | |
| Ki ‘adâvet idesin şöyle baña | |
| Saña bir kimse ki kılmaya zarar | |
| Baglama kasdına kîn ile kemer | |
| Eyleme kendüñe ahbâb-ı ‘adû | |
| Dâyima sag gelür sanma sebû | |
| Yiyebildügüñ aşa uzada el | |
| İdebildigüñ işe baglaya bel | |
| Lokma kim olmaya hazm anı yeme | |
| Ki kılur semm gibi muhtâc-ı seme | |
| Çün nefes yolını sedd eyliye nâm | |
| Şübhesüz sür’at ider çıkmaga cân | |
| Beni bilmez misin ey Kayser-i Rûm | |
| Eyledüñ baña ne cân ile hücûm | |
| b Kurt koñşısını yemez çü şehâ | |
| Bize kasd eylemek ola mı revâ | |
| Konşıı konşıya sorar çün İlâh | |
| Bizi âzürde niçün eyleye şâh | |
| Eyledüñ çünki ta’âruz bu kadar | |
| Gâfil olma irüşür saña zarar | |
| Baña virmek gerek elbette harâc | |
| Yoksa vâllâh gider taht ile tâc | |
| ----- | |
| Cenge çünkim çeke bir şâh-ı sipâh | |
| Havf idüp dönse gider genc ü külâh | |
| Pây-ı mâl olup olur hasma zebûn | |
| Şehler içinde olur baht-ı nigûn | |
| Varıcak dönme dinür var bu mesel | |
| Eyle sen dahı nasîhatle ‘amel | |
| Berü gel eyleyelüm ceng ü cidâl | |
| Göresin niçe olur sen de kıtâl | |
| Gırre olma sipeh-i gence şehâ | |
| Çün gele nusret olur cümle hebâ | |
| Cizye girü virmezseñ ceng iderüm | |
| ‘Alemi gözlerüñe teng iderüm | |
| Hâzır ol kim çekerüm ben de sipâh | |
| Geyüben başuma pûlad külâh | |
| a Çün idem hınkumı meydânda cümân | |
| Divşüre Rüstem ise hasm gümân | |
| Çün idem nîzei m∞zâb-ı demâ | |
| Siperin ditrede vehm-i-y-le semâ | |
| Kankı server ki baña egmeye baş | |
| Başı ucında diker dehr eli taş | |
| Şîrlerden niçe aldugumı tâc | |
| Halk-ı ‘âlem baña virdügüni bâc | |
| İşidüpdür bilürem şâh-ı cihân | |
| İtmesün oda çü pervâne revân | |
| Eyledi bana husûmet şeh-i Çîn | |
| Hâlin işitdük eyâ şâh-ı zemîn | |
| Sen baña gelmez iseñ ben varayum | |
| Turabilür mi sipâhuñ göreyüm | |
| Hasmuñ idem çü reyâhına nazar | |
| Görinür bana Hudâ hakkı eber | |
| Ne kadar çokluk olur ise sipâh | |
| Görinür gözlerüne hem-çü giyâh | |
| Tîgıma cümle cihân halkı zebûn | |
| Gam yok olursa ‘adû hayli füzûn | |
| ----- | |
| Mülkiñe varur iseñ sag u esen | |
| Bilesin bilmedüñ ise beni sen | |
| b Nâmei öyle diyüp itdi temâm | |
| Ve's-selâm-ile aña itdi hitâm | |
| Buldı bir ehl-i dil ü mîr-i kelâm | |
| Nâmei virdi şehe itdi selâm | |
| Didi var baña getür togrı haber | |
| Ya kıtâl eyleyelüm ya vire zer | |
| Nâmei aldı resûl oldı revân | |
| Hazret-i Kaysere irişdi demân | |
| Yüz urup şâha du’â itdi resûl | |
| Göricek nâmesini oldı melûl | |
| Bildi Behrâm ile ger eyliye ceng | |
| Rûm mülkini ider ceşmine teng | |
| Şeh-i Çîn ana ki olmaya hemâl | |
| Hasm anuñla bula mı çünki mecâl | |
| Çâresi sulh-ı derây şâh-ı hemîn | |
| Başa çıkmaz aña her kim ide kîn | |
| Virüp ilçisine çok sîm ile zer | |
| ‘İzz ü ikrâm u ri’âyetler ider | |
| Bir kızı var idi hûrşîd-i zemîn | |
| Müşterî-tal’at u nâmıyıdı çîn | |
| Kaddi Tûbâ idi ruhsârı cinân | |
| Kevser idi leb-i mey-gûnî hemân | |
| a Kasd ider kim añı Behrâma vire | |
| Ta ki göñliñe anuñ ile gire | |
| İdine kendiye dâmâd anı şâh | |
| Telef olmaya ara yirde sipâh | |
| Hasmına hasm ola vü yârına yâr | |
| Biri biriyle ide ‘ahd u karâr | |
| Beglere söyledi tedbîrini şâh | |
| Maûlahat gördi bu râyını sipâh | |
| Koşdı ilçisine destûrını şâh | |
| ----- | |
| Virdi çok sîm u zer u taht u külâh | |
| Meh-likâya virübenhayli cihâz | |
| Bile gönderdi vü’arz itdi niyâz | |
| Gerd-i gerdûne çün ol mâh-likâ | |
| Gördi reşk eyledi gerdûn-ı semâ | |
| Kadr buldı meh-ile hem-çü felek | |
| Sâyebân itdi cenah aña melek | |
| Anı zeyn itmişidi kırmızı sîb | |
| Çarh-ı atlas gibi bulmışıdı zîb | |
| Çeküben tevsen-i gerdûn-hırâm | |
| Seyr ider sür’at-ile Dârü's-selâm | |
| Aldı oraya anı Rûmî sipâh | |
| Hûblar hâle arasında o mâh | |
| b Oldı mihire çü gerdûn-ı makâm | |
| Halka gösterdi makâmât-ı temâm | |
| Düzdi her çarh-ı ber-avâzeye sâz | |
| Keşf olur ‘âleme ol sâz-ile râz | |
| Âsmân idi velî sâyir olur | |
| Çarhdan fark bu ol dâyir olur | |
| Üştüre estere yogidi ‘aded | |
| Cümlesin bilmez idi hîç ahed | |
| Yükleri yeşim ü zer ü la’l u kumaş | |
| Bister anuñ kimi kimi ferrâş | |
| Rûmî mahbûblaru Rûmî gulâm | |
| Her biri lâle-ruh u serv-i hırâm | |
| Oldılar ‘azm idip İrâna revân | |
| Ol sefer anlarun ‘iydiydi hemân | |
| Kona göçe ol iki ilçi gider | |
| Yaglı ballu ikisi yeyüp içer | |
| İlçiler geldi çü İrâna karîb | |
| Virdi Behrâm işidüp mülkine zîb | |
| Karşular memleket ucunda sipâh | |
| Cümle begler ile yok arada şâh | |
| ----- | |
| ‘Âlemün toldı içi bâng ü nevâ | |
| Oldı her kûşede ‘ıyş ile safâ | |
| a Sâz u söz oldı kamu reh-güzerî | |
| ‘Ayş u nûş oldı hemânâ seferî | |
| İrdi çün şöhret-ile şehre nigâr | |
| Oldı râhına zer ü sîm-nisâr | |
| Çokdı bânûları agır ile hem | |
| Geldi yirine pes âyîn-i ‘Acem | |
| Oldılar karşulayup la’l-feşân | |
| La’l üzere yüridi serv-i revân | |
| Tevseni pâyine hınna idi lâ’l | |
| Aşınur lûluya basmagıle na’l | |
| Döşediler yoluna hazz ü harîr | |
| Saçdılar her harafa müşk ü ‘anber | |
| Düşdi sâzendeler ögine revân | |
| Nagme-ger kimi kimi raks-künân | |
| Çün sarâya gelür ol suret-i Çîn | |
| Karşular ‘izzet idüp şâh-ı zemîn | |
| Saçılar saçup aña hüsrev-i şark | |
| İtdi dür-dâne-i cevherlere gark | |
| Tutdı cennetde çün ol Tubî-mekân | |
| Oldı ol hûri-y-ile bâg-ı cinân | |
| Sûr-ı esbâbına pes başladı şâh | |
| Eyledi çeşn ü harab bir nice mâh | |
| b Bezl idüp ‘âleme sîm ile zeri | |
| Dökdi meclislere şehd ü şekeri | |
| Toldı kâlâ-yı garîb-i-y-le sarây | |
| Yer bulunmazdı iki kişi koya pây | |
| Ger olup bâng-i rebâb ile felek | |
| Geldi bülbül gibi ol bezme melek | |
| Bezm zeyn itdi görür kût-ı revân | |
| Oldı hayvân suyı kulmetde nihân | |
| Sâkinüñ kalmadı sâkında çü tâb | |
| Oldı âb ile tehî bâde habâb | |
| ----- | |
| Zîynet-i bezm olalı kebk-i derî | |
| Almaz oldılar ele gül-şekeri | |
| Şerbet-i şehd olup arada sebîl | |
| Mevc urup akdı mey-i nâb çü Nîl | |
| Bülbüle bülbüli çün itdi sadâ | |
| Toldı ‘âlem içi bâng ile nidâ | |
| Akıdup agzı suyın meclise câm | |
| Eyledi serv gibi sâkîi hırâm | |
| Mest olur kor içine bülbüle baş | |
| Râz-ı sâgar açılup eyledi fâş | |
| Başladı şîveye sâkî-i zarîf | |
| Nagmeger okıdı eş’âr-ı latîf | |
| a Şevk-ıla şöyle içerler mey-i nâb | |
| Gark ider bunları kim seyl-i türab | |
| İzn virdi gidene şâh-ı cihân | |
| Kaldı mahremleri şâh ile hemân | |
| Gitdi anlar dahı şeh kaldı hemîn | |
| Kıldı ta’yin mihir mevrid-i dîn | |
| İtdiler ‘akd u nikâhı çü dürüst | |
| Getürür yanına şeh dilberi cüst | |
| Gördi Kayser kızınuñ çünki yüzîn | |
| Kendüzünden geçüp unıtdı sözin | |
| Gördügi yog idi bu resme nigâr | |
| Serv-kadd gonce-dehen lâle-’izâr | |
| Meyl idüp biñ dil ü cânıyla aña | |
| Subha dek sürdi anuñ-ile safâ | |
| Subh-dem eyledi dîvânını şâh | |
| Tahtına çıkdı geyüp başa külâh | |
| Bir ziyâfet ider ilçiye ki şâh | |
| Görmedi mislini hûrşîd ile mâh | |
| Sol kadar virdi aña sîm-ile zer | |
| İtmez oldı ki zer u sîme nazar | |
| Eyledi Kayser ile ‘ahd u karâr | |
| ----- | |
| Kim olalar bir birine hisâr | |
| b Ogul ata oluben ol iki şâh | |
| Oldı bir ol iki mülk iki sipâh | |
| Gönderür ilçi ol ‘âli-nijâd | |
| Göricek Kayser olurhurrem ü şâd | |
| **REFTEN-İ CİHÂN -PEHLEVÂN MÂNEND-İ RES LÂN** | |
| **BE- MÜLK-İ HİNDUSİTÂN** | |
| Dimiş efsûn-ger-i efsâne-nigâr | |
| Sihr ile dürler idüp kilk nisâr | |
| Kasd iderhusrev-i iklîm-i ‘Acem | |
| Varuben Hinde dike anda ‘alem | |
| Seyr idüp memleket-i Hindî temâm | |
| Kendüye şehlerini eyleye râm | |
| Hep ‘ayâr eyleme serverlerini | |
| Sınayup gördü dilâverlerini | |
| Bile nice ider ol kavm-i kıtâl | |
| Kendüye anda bulınur mı hemâl | |
| Fethine çâre nedür fikr kıla | |
| Hîle ve erlik ile Hindî ala | |
| Yedi mülküñ olicek derdine mîr | |
| Kasd ider Hinde daâı şâh-ı dilîr | |
| a Yerine Nersi yine eyledi şâh | |
| Geydirür başına Behrâmî külâh | |
| İlçiler suretine girdi hemân | |
| Armagan hâzır idüp şâh-ı cihân | |
| Emr ider kâtib alur deste kalem | |
| İtmege nâme şeh-i Hinde rakam | |
| Evvelâ nakş idüben nâm-ıhudâ | |
| Yazdı ‘ünvânına hamd ile senâ | |
| Vâcib oldur ne kadar var ise nâs | |
| İdiler hazretine şükr ü sipâs | |
| Pâdişehler kamu yanında zelîl | |
| Birdürür kudretine peşşe vü pil | |
| ----- | |
| Kimse virdügüne mâni’olamaz | |
| Sa’y-ile virmedügini alamaz | |
| Viren insâna kirâmât u cûd | |
| İtdiren aña sürûşına sücûd | |
| Oldı her bir eseri şâhid-i zât | |
| Anuñ emr-i-y-le hayât ile memât | |
| Yaradılmış kamu mahfi vü ‘ayân | |
| Her biri varlıgını itdi beyân | |
| Halk mahlûkdurur Hâlık odur | |
| Halk merzûkdurur Râzık odur | |
| b Her ki bir bilmez olur ehl-i cahîm | |
| Hâmiye ehli alur içe hamîm | |
| Bir dürür birligine itme gümân | |
| Şâhid-i vahdetidür kevn ü mekân | |
| Dimiş ey Hindüñ şehi göziñi aç | |
| Gönder elbette baña bâc u harâc | |
| Gönderür idüñ olunmazdı haleb | |
| Gelmedügine nedür şimdi sebeb | |
| Feyzuñi bir baña gönder zer ü sîm | |
| Tîgdan başıñ ola tâ ki selîm | |
| Düşmen idinme beni kendüñe sen | |
| Olmaya pirehenüñ tâ ki kefen | |
| Hışm ile Hinde çekem çünki sipâh | |
| Nizeler ‘âlemi tuta çü siyâh | |
| ‘Alemi tolduruben tîg u teber | |
| Mülküñi eyliyeler zîr ü zeber | |
| Kalmaya kal’a ki olmaya harâb | |
| Kalmaya kimse ki çekmeye ‘azâb | |
| ‘Avret ü oglan ola cümle esîr | |
| Kalmaya kimsenede köhne hasîr | |
| Mülk ü mâluñ ıla başıñ da gider | |
| Hele ben saña didüm togrı haber | |
| a Yaluñuz Hinde varup Rüstem-i Zâl | |
| Eylemişdür defe’ât ile kıtâl | |
| ----- | |
| Hind serverleri bulamadı nefer | |
| Kıldı ol memleketi zîr ü zeber | |
| Çünki andan degülem ben dahı kem | |
| Hindülardan gele mi gönlüme gam | |
| Pehlevânum baña yok şimdi nakîr | |
| Terk-i tâc oldı baña zir-i serîr | |
| Elüme çünki alam tir ü kemâñ | |
| Varmadanhasm vire vehm-ile cân | |
| Elüme çünki alam tîg u mecen | |
| Gevşeni düşmenüñ ola kefen | |
| Senden ulu şeh idi Hüsrev-i Çîn | |
| Gitdi başı baña itmek-ile kîn | |
| ‘Alemüñ şâhiyidi Kayser-i Rûm | |
| Turamadı baña itdüm çü hücûm | |
| Darb-ı dest ile olup tâc-ı giyân | |
| Olmuşum tîgum ile şâh-ı cihân | |
| Cengde kimdir uzadan baña dest | |
| Kim onuñ eylemeyem kadrini pest | |
| Çü cihazum altımda cümân | |
| Turamaz hamlesine pîl-i demân | |
| b Benden ögrendi cihân halkı neberd | |
| Görse kim tîgum olur zer gibi zerd | |
| Benim ile bilüben rezm ü kemâl | |
| Benden ögrendi cihân halkı cidâl | |
| Cehl ile eyler iseñ ceng ü cidâl | |
| Getürem başuna çok dürlü zevâl | |
| Sözimi tutup olursañ baña yâr | |
| Çalışayum yoluña leyl ü nehâr | |
| Cümle Hindî ideyüm emrüñe râm | |
| Şehlerini ideyüm saña gulâm | |
| Nâmei böyle diyüp itdi temâm | |
| Yazdı pes hirine temme kelâm | |
| ----- | |
| Ne kadar var ise gâyet de dilîr | |
| Bile yoldaş idünür şâh-ı serîr | |
| Kodı her birini bir hidmete bes | |
| Ki görüp itmeye vehm anları kes | |
| Her biri kendüyi pinhân kılur | |
| Kimi sâyis kimi har-bende olur | |
| Bir kılâvuz oluben şâh-ı cihân | |
| Hinde bu hayl-i-y-ile oldı revân | |
| Hinde yakın varicek şâh-ı cihân | |
| Gönderür şeng- ile bir peyk-i revân | |
| Geldigin işidicek Hind şehi | |
| Gönderür karşulamaga sipehi | |
| Aldılar gitdiler ikrâmlar idüp | |
| Vardılar Dehliye müddetle gidüp | |
| Şöhret ile gelicek şehrine şâh | |
| Kondurur ‘izzet ile anı sipâh | |
| Pür olur et’amadan kondugı çây | |
| Matbaha döndi hemîn sahn-ı sarây | |
| Eyledi yeyüp içüp çünki huzûr | |
| Gidüben vehmi tolar kalb-i sürûr | |
| Şâh-ı şengül geyüben başa külâh | |
| İtdi dîvân kıluban cem’-i sipâh | |
| Encümen oldı gelüp çünki sipâh | |
| İlçiyi da’vet ider yanına Şâh | |
| Geldi çün şâh sarâyına karîb | |
| Pîş-keşlerle virüp kendüye zîb | |
| Çeküben pîş-keşin öpdi zemîn | |
| Çıkarup nâmesini sundı hemîn | |
| Başına kodı öpüp nâmei şâh | |
| Okudur işüdüp incindi sipâh | |
| Didiler kim kim ola şâh-ı ‘Acem | |
| Ki bu vehm ile idüp nâme-rakam | |
| b İ’tibâr itmeye göndere size | |
| Bu berâberdür ölüm ile bize | |
| ----- | |
| Şeh dönüp ilçiye pes kıldı hiâb | |
| Eyledi hüsrev-i İrâna ‘itâb | |
| Didi dîvâne midür şâh-ı ‘Acem | |
| Diline geleni diye çü kalem | |
| Şol sühan kim ider ruhsârı midâd | |
| Diye mi anı olan ‘âlî -nijâd | |
| Ululuk olsa nijâdında eger | |
| Bize göndermez idi böylehaber | |
| Bir kişi kim giye başına külâh | |
| Her şehün kadrini bilmese günâh | |
| Hind ne mülk idügün bilmedi şâh | |
| Yokdurur sandı ola bunda sipâh | |
| Gelür ise göre hâlini n'ola | |
| Çînde bulmadıgını bunda bula | |
| Bilmemiş neydügini pîl meger | |
| Fark kılmaz ola ya nef’ ile zar | |
| Sanur ola bizi ol hayl-i Tatar | |
| Yok sanur bizde dahı tîg u teber | |
| Sanmasun bir ok atup bizi döner | |
| Cenkde biz iderüz sîne siper | |
| Toludur Hindüñ içi pîl-i demân | |
| Her biri leşkerimüñ şîr-i jiyân | |
| Bunlaruñ san’atıdır ceng ü cidâl | |
| Biri dönmez olur olursa kıtâl | |
| Ne söz idi bu söz anuñ ki dir ol | |
| Bize korkutmak ile mi bula yol | |
| Raylar başlarına giyeli tâc | |
| Virmediler daâı bir şâhaharâc | |
| Öldürürdüm ya iderdüm seni lâl | |
| Resmdür ilçiye yok lîk zevâl | |
| Didi Behrâm ki ey şâh-ı cihân | |
| Nakldür vâcib olan baña hemân | |
| ----- | |
| Her ne kim didiyise Hazret-i şâh | |
| Dimesem olur idi baña günâh | |
| İder idi varicek baña ‘itâb | |
| Ne ‘itâb eyler idi belki ‘azâb | |
| Şâh-ı Hind itdi çü Behrâma nazar | |
| Gördi kim lâyık u dîhîm ü kemer | |
| Cüssede pîl ü şeca’atde çü şîr | |
| ‘Akıl ü hoş-sühan ü merd-i dilîr | |
| Begenür gâyet anı şâh-ı cihân | |
| Kasd ider alı koya anda hemân | |
| b Virdi dîbâlar şemşîr ü kemer | |
| Cevherî tâc u zer ü sîm u güher | |
| Gönderür yine mekânına şehi | |
| İledür menzile seyyâre mehi | |
| **BEZM-İ ŞÂH-İ HİNDÜSİTÂN VÜ MUSÂRA’A-İ CİHÂN PEHLEVÂN** | |
| Derc iden derc-i ma’âniye dürer | |
| Şöyle nazm eyledi bu silke güher | |
| Ki seherden turuban Hind şehi | |
| Lâleveş başına geydi külehi | |
| Bâgda serv gibi kıldı karâr | |
| Çetr-i şâhı dutar üstinde çenâr | |
| Bezm-i saz aldı gülistânda çü gül | |
| Zeyn ider meclisini nukl ile mül | |
| Virdi fer meclise gılmân ile hûr | |
| Saçdılar şem’gibi her biri nûr | |
| Yer yer oturdı gelüp çeng-nevâz | |
| Her biri aldı ele nâz ile sâz | |
| Toldı sâkiler ile bezm-i şerîf | |
| Her biri sâde rutu şûh u zarîf | |
| a Geldi memzûc u sürâhî vü kadeh | |
| Kalb ola tâ zer u sîm ile ferah | |
| Meclis esbâbı kamu sîm ile zer | |
| Tâs-ı sakâ gibi pür câmı güher | |
| ----- | |
| Geydi her sîm-beden gevherî tâc | |
| Hûbluk memleketinden k'ala bâc | |
| Gerd-i dibâlara baglandı kemer | |
| Hüsn-i kadrini mezîd eyledi zer | |
| İlçii meclisine da’vet ider | |
| Kodılar anuñ çün kürs-i zer | |
| Meclise geldi şükûhiyle çü şîr | |
| Döşediler rehine çînî harîr | |
| Saçdılar her yañadan sîm u zeri | |
| Sîm ü zer ferşe döner reh-güzeri | |
| Karşular şeh dahı bir niçe kadem | |
| Geldi oturdı ser-efrâz-ı ‘Acem | |
| Buldı şâh ile şeref kürsi-i zer | |
| Kürsi ûanhtem idi şâh-ı güher | |
| Gördiler hey'et ü sîmâda çü şîr | |
| Begenürler anı sultân u vezîr | |
| Yâl ü bâlına iderler çü nazar | |
| Egdiler Hind dilâverleri ser | |
| b Kadd ü kalebde görürler ki çü pîl | |
| Rân-ı bâzûsı hemîn rûyına mîl | |
| Döyemez niçesine bebr-i beyân | |
| Turamaz cümlesine şîr-i jiyân | |
| İtdi serverlere şeh dahı nazar | |
| Begenür bunları ol ejder-i ner | |
| İçilir şerbet olur devr-i temâm | |
| Çekilür meclise ardınca ta’âm | |
| Toldı hüsnîler ile sahn-ı sarây | |
| Kim bulınmazd kaşık komaga çây | |
| Mihr ü meh kurs olur bezm de nâm | |
| Ol tabak güller ile sofra cinân | |
| Yiyüp içildi çü götrüldi ta’âm | |
| Seyl olup akdı ara yerde müdâm | |
| Bahr-i yâkuta salup keştî-i zer | |
| Yıgılur nûde gibi nukl ü şeker | |
| ----- | |
| Gün gibi devr idüben sâki vü câm | |
| Hûblar serv gibi buldı hırâm | |
| Ney idüp nâle kılur çeng ü figân | |
| Toldı avâze-i sâz-ile cihân | |
| İçilüp mey çü çıkar başa şarâb | |
| İtdi Behrâma şeh-i Hind hitâb | |
| a Didi ey server ü serdâr ü dilîr | |
| Cüsse de pîl vü seca’atde çü şîr | |
| Cân u dilden seni sevdüm hele ben | |
| Kıla bunda bizi terk eyleme sen | |
| Yokdur oglum ki idem yerüme şâh | |
| Hep senüñ mülk ü hazâyin ü sipâh | |
| İki İrân kadarı var bu diyâr | |
| Yedîbîn pâre yârer kal’ası var | |
| ‘Ayş u nûş ile idüp sayd u şikâr | |
| Tâ şeref bula senüñ ile diyâr | |
| Bir kızum var vireyüm anı saña | |
| ‘Ömrüñ oldukça du’â eyle baña | |
| Anda hatm oldı cemâl ile kemâl | |
| Yokdurur aña zamânında hemâl | |
| İtdi Behrâm çü bu sözleri gûş | |
| Şâd olup bir tolu itdi şeh nûş | |
| Baş urup emrüñe oldum didi râm | |
| Kıldı sevgend ile ‘ahdini temâm | |
| Şâh-ı Hind oldı bu ma’niye ferah | |
| Toldurup sundı aña yine kadeh | |
| Nûş idüp didi ki ey şâh-ı cihân | |
| Bir yaña olsa eger halk u cihân | |
| b Dönmezem gam yemezem ceng iderüm | |
| ‘Alemi başlarına teng iderüm | |
| Bilmedi kadrimi Behrâm-ı dilîr | |
| Döyemez yoksa benüm pençe-i şîr | |
| Göresin çün ola ey şâh-ı kıtâl | |
| ----- | |
| Bulunur mı baña meydânda hemâl | |
| Ya alıcak elüme gürz-i girân | |
| Döye mi heybetüme şîr-i jiyân | |
| Hüsrevâ olmıyıcak vakt-ı neberd | |
| Kadrıni bildiremez lâf ile merd | |
| Hele bir gün olalum seyre süvâr | |
| Göre merdâneligimi bu diyâr | |
| Göreler niçe olur erde hüner | |
| Tutulur ya niçe şemşîr ü siper | |
| Küşt-i girem bana her kim ura dest | |
| Basup elbet iderüm kadrin pest | |
| Bir zeber dest bul ey şâh-ı zemîn | |
| Kadd-ü kâlebde ola pîl hemîn | |
| Ki güreş dutam anuñ-ile fakîr | |
| Ya beni ol ya idem ben anı zîr | |
| Zûr u bâzumı göre halk-ı cihân | |
| Uzada medhine her kişi zebân | |
| a Var idi bir güreşür tâze cüvân | |
| Pile beñzerdi mehâbetde hemân | |
| Pîlden artuk idi eylese zûr | |
| Her öginde yer idi bir nice gûr | |
| Âhen olur idi destinde hamîr | |
| Görmemiş mislini bu ‘âlem-i pîr | |
| ‘Azm-i rezm itse kaçana kim şehr-yâr | |
| Esb çekemez pîle olurdı süvâr | |
| Tîre ebridi degül idi beşer | |
| Sâ’ika sanur idi savtını ger | |
| Destinüñ her biri bir şâm∞-mecen | |
| Regi a’zâsunuñ içünde resen | |
| Agzı bir tüfte tenür idi hemân | |
| Her biri dişlerinüñ nûk-i sinân | |
| Burnı har-gâh u sütûn idi sütûn | |
| Zâl-i zerri ide küştîde zebûn | |
| ----- | |
| Bu kadar gövde ile işci vü cüst | |
| Heft ile göre şeh olmaya süst | |
| Da’vet eyledi anı mescide şâh | |
| Geldi baş urdı şeh öñinde sipâh | |
| Gördi Behrâm anı bir pîl-ı sütürg | |
| Döyemez nicesine bebr ile gürg | |
| b Bakamazlar bu yüzine şöyle mehîb | |
| Döñdürür çarâa-geri arzı çü sîb | |
| Vehm kılmadı görüp anı dilîr | |
| Çekinür aña şikârına çü şîr | |
| Bildi Behrâmı dahı pîl-i siyâh | |
| Yâl ü bâlına oñat itdi nigâh | |
| Gördi bir Rüstem-i dem ejder ü ner | |
| Döyemez niçesine pîl ü hizebr | |
| Nazar itdükçe olur vehm-i füzûn | |
| Olmadan dert daâı oldı zebûn | |
| Emr ider şeh soyınur ol iki meyl | |
| Geldiler cüş ile meydâna çü seyl | |
| Pehlevân yerine turmışidi şâh | |
| Dest-yâri gibi pây öpdi sipâh | |
| Dest urup çün yapışur o iki pîl | |
| Sarmaşuben tolaşur san iki mîl | |
| Zûrı bâzûya getürdi iki şîr | |
| Oldı bir anlara bâl-i-y-ile zîr | |
| Cûş idüp iki tarafdan iki seyl | |
| Karışur birbirine Kulzum ü Nîl | |
| Tutuban bir kesesin şâh-ı cihân | |
| Sindurup yere ider anı hemân | |
| a Çaldı tagıtdı idüp def’-i zebûn | |
| Halk bildi kim idügini füzûn | |
| Çekdi bir ayagını yanına pes | |
| Asılur mahmil ile mânend-ı ceres | |
| Kündesin anlamayup itdi hemân | |
| Kaldı hayrân kaluban pir ü cüvân | |
| ----- | |
| Def’i basdıgını ol pîli bu şîr | |
| Hayrete vardı görüp şâh u vezîr | |
| Sîm u zer itdiler üstine nisâr | |
| Sîm u zerden olur eârâf hiûâr | |
| Hil’at u tâc ile şemşîr ü kemer | |
| Virüp itdi şehi tâcına güher | |
| Bu güreş derdi di ey şâh-ı cihân | |
| Bir güreşmekle ne fark ola cüvân | |
| Güreşelüm iki kez dahı şehâ | |
| Artık eksik kim ise kâhir ola | |
| Yine el urdı silünüp iki dîv | |
| Sarılup birbirine kopdı girîv | |
| Oldı bî-cân çün iki ejder-i ner | |
| Na’ralar urır idi mest-i hizebr | |
| Kapdı başına çıkardı anı şâh | |
| Fark üstinde tutar hemçü külâh | |
| b Bahş idüp anda anı şâh-ı cihân | |
| Kodı arkasınuñ üstine hemân | |
| Döküben her biri bulut gibi ter | |
| Toprak oldular olup zîr ü zeber | |
| Yine silinüp urur çün şâh el | |
| İntifâ itdi siyeh hemîl-i bel | |
| Sedelemler ururıdı aña şâh | |
| Bulamaz idi velî kaçmaga râh | |
| Keşmiyândan çevirüp eyledi zîr | |
| Loglamalar virüben itdi esîr | |
| Tagıdur çünki câlib-i çenber ider | |
| Bükdi bâzularını hemçü kemer | |
| İledüp eñsesine destini cüst | |
| Şeh kodı oldı idüphaûmını süst | |
| Pes idüp öpdi pes önünde zemîn | |
| Didi kim yirde el arkası hemîn | |
| Baş urup geydi libâsın yine şâh | |
| ----- | |
| Sevdi cân ile anı cümle sipâh | |
| Yüki yetince içüp şâh-ı ‘Acem | |
| ‘İzn alup baûdı rikâbına kadem | |
| Binüben vardı visâkına revân | |
| Yatuben râhat olur serv-i revân | |
| **SÜVÂR ŞODEN-İ ŞÂH-I HİNDUSİTÂN VÜ** | |
| **MERDİ-NİM DEN-İ CİHÂN PEHLEVÂN** | |
| Tevsen-i çerha çü mihr oldı süvâr | |
| Bindi Behrâm-ile şeh tutdı kenâr | |
| Çıkdı seyrâna bile cümle sipâh | |
| Necm idi halk iki şeh mihr ile mâh | |
| ‘Âleme toldı sadâ-y-ıla sahîl | |
| Gûş-ger ider idi na’ra-i pîl | |
| Vardı meydâna vü ûaf çekdi sipâh | |
| Didi Behrâma besâ lutf-ile şâh | |
| Ke'y cihângîr ü cihândâr u dilîr | |
| Zûr u bâzûda vü heybetde çü şîr | |
| Cilve kıl cilve gehüñ oldı mesâf | |
| Hind serverleri tâ kılmaya lâf | |
| Göreler niçe togar anadan er | |
| Tutulur ya nice şemşîr ü siper | |
| Yâ nice olur imiş esb-i cemân | |
| Tutulurmuş ya niçe şast u kemân | |
| Tutulur elde niçe tîr ü kemân | |
| Durulur saga sola nice nişân | |
| b Pes çerâyendesini itdi cemân | |
| Sandı görenler anı bâd-ı vezân | |
| Şâh-ı şehbâz idi vü raâşi ‘ukâb | |
| Hind serveler yanında gurâb | |
| İbtidâ aldı ele tîr ü kemân | |
| Urdı sagına vü solına nişân | |
| Urd anıñ dahı sûfârına tîr | |
| ----- | |
| Hayretde vardı görüp şâh u vezîr[*] | |
| Bir okı ol atup şâh-ı cihân | |
| Kıldı sûfârını birine nişân | |
| Okına oldı yine okı siper | |
| Olmadı k'o hamel-i haste-ciger | |
| Halkalar eyledi meydânda nişân | |
| Ki ala nîze ele şâh-ı cihân | |
| Halkalardan çü zırıh geydi zemîn | |
| Kıldı şeh nîze ile bir yere cîn[* ] | |
| Âsiyâ gibi çevirdi anı tîz | |
| Urdı senge idüben sengine tiz | |
| Döymedi nîzesi zahmine hacer | |
| Güzer itdi nitekim bizden eber | |
| Gösterür bunlara çün lu’b-ı sinân | |
| Aldı def’i eline gürz-i girân | |
| İtdi perrân anı vâpesi devân | |
| Kabzasından yetişüp tutdı revân | |
| Âsmâna çıkıcak ebr misâl | |
| Reşk ider çünki yire ine hayâl | |
| Koyup anı eline aldı hüsâm | |
| Gösterir lu’blarun cümle temâm | |
| Âsmâna atuben tîg-ı revân | |
| İnmeden aldı ele tîr ü kemân | |
| Eyleyüp sür’atle rahş-ı demân | |
| Zeyn üstünde turur elde kemân | |
| Uruban râst-ı nişânına hedeng | |
| Urdı pes kabza-i şemşîrine ceng | |
| Yine vurdı sola vü saga nişân | |
| Oturup zeyne nihân itdi kemân | |
| Çaldı düşürdi atı na’lini hem | |
| - ** Vezin bozuk** | |
| - ** Çü: Çün** | |
| ----- | |
| Sümm-i esbine irişmedi elem | |
| At segürdürken inüp yine biner[* ] | |
| Sür’atîle ki olur hayra nazar | |
| Ne kadar var ise lu’bile hüner | |
| Gösterir şâha şehi şîr-ciger | |
| Âferîn eyleyüben itdi nisâr | |
| Üstine her ne kadar genci ki var | |
| b Oldı ol mâh ile yagmacı ganî | |
| Hisse-dâr oldı şerîf ile denî | |
| Şâd olup geldi her âyine emîr | |
| Bile yanınca cihân-dâr-ı dilîr | |
| Subha dek eylediler ‘ayş ile nûş | |
| Demleri itdi yine mey gibi cûş | |
| Mest olup itdiler ol gice huzûr | |
| Şevk-ı dildâr ile pür kalbi sürûr | |
| **MÜJDE KERDEN-İ VEZİR ŞÂH-I HİNDUSİTÂN** | |
| **BE-CİHÂN PEHLEVÂN** | |
| Şâh-ı şengül turuben subh meger | |
| Gönderür kendi vezirine haber | |
| Ki gelüp halvet ola şâha karîn | |
| Biri ol ola biri şâh hemîn | |
| Gelüben şâha du’â itdi vezîr | |
| Yüz urup ayagına öpdi serîr | |
| Didi ey hem-reh u hem-râz u enîs | |
| Yâr-ı hem-zâd u vefâ-dâr u celîs | |
| İledüp tâc ile Behrâma kemer | |
| Eyledüm vâli-i mülk ile haber | |
| a Kızuma virdüm iderüm aña sûr | |
| Ki melikdür yaraşur hem-dem-ı hûr | |
| Bu sözi işidicek itdi pesend | |
| İrmesün devletüñe didi gezend | |
| Vardı Behrâma du’â itdi vezîr | |
| - ** At segürdürken inüp yine biner: At segürdürken yine inüp biner.** | |
| ----- | |
| Didi ey lâyık-ı dîhîm ü serîr | |
| Çok selâm eyleyüben sizlere şâh | |
| Virdi taht ile libâsıyla külâh | |
| Kasdı bu vâli-i mülk ide sizi | |
| Anuñ içün size gönderdi bizi | |
| Kızını virdi ki dâmâd olasın | |
| Şâh olup memlekete şâd olasın | |
| Kız degüldür ya peridür ya melek | |
| Görmedi ancılayın mihri felek | |
| âulk idelden berü dünyâyıhudâ | |
| Gelmedi aña bedel mâh-likâ | |
| Dâyim ol mâh-nikâb ile güzer | |
| Yüzine bakmaga yok tâb-ı baûar | |
| Gerçi ser-geştesidür mihr ile mâh | |
| Bulımaz menziline perisi râh | |
| Görse Havva tola kalbine hevâ | |
| Diye yok hûride bu hüsn ü behâ | |
| b Göricek sen anı ey şâh-ı cihân | |
| Kulu olduguña yok hiç gümân | |
| Hûblar gördüñ ola nice nice | |
| Lîk ‘ömr oldur anuñ ile geçe | |
| Vasfın işitmiş idi şâh-ı zemîn | |
| ‘Aşık oldı dil u cân ile hemîn | |
| Her ki zen dost ola işide cemâl | |
| Sabra kalur mı dahı anda mecâl | |
| Didi şeh çünki kabûl itdi bizi | |
| Başımuñ yüzimüñ üstine sözi | |
| Lutf-ı zencîri bizi eyledi bend | |
| İrmesün devlet ü ‘ömrine gezend | |
| Bizi gurbetde idük kıldı ferah | |
| İrmeye kalb-i şerîfine terah | |
| Beni gurbetde garibsetmedi şâh | |
| ‘Ömrün ü devletin artursun İlâh | |
| ----- | |
| Baña bu eyüligi çün eyledi şâh | |
| Şâhdan istemezem genc ü külâh | |
| Hükmüne râm ideyüm Hindi temâm | |
| Eyleyüp şehlerini aña gulâm | |
| Şehligün isemezem şahlıg aña | |
| Lutf çok çok kerem eyledi baña | |
| a Lutfunı şeh ne kadar itse mezîd | |
| Farzdur arta ‘ibâdetde ‘abîd | |
| Yüz urup pâdişehe eyle du’â | |
| ‘Arz kıl lutf ile bizden vü rızâ | |
| Kemeri tâcı virüp gitdi vezîr | |
| Varuben urdı yere yüz çü hasîr | |
| Çün bisâ eyledi pes bast-ı kelâm | |
| Neyise didi peyâmını temâm | |
| Şâd olur işüdüben şâh-ı cihân | |
| Çeşm-i esbâbına başladı hemân | |
| Emr ider kim gele bir ehl-i salâh | |
| Vakt-i meymûnda ide ‘akd-ı nikâh | |
| İtdi mûbed gelüben ‘akdi temâm | |
| İşidüp oldı ferah kebk-i hırâm | |
| Şâd olur bu işe gâyet de sipâh | |
| Bildiler Hinde olur şüst ü penâh | |
| **ZİFÂF-I ŞÂH-I HİNDUSİTÂN VE DÂMÂDİ-İ CİHÂN PEHLEVÂN** | |
| Olicek bir kişiye devlet yâr | |
| Hâsıl olur ne murâdâtı ki vâr | |
| a Buluban cümle hayâlat vukû’ | |
| Râmdur her ne işe itse şurû’ | |
| Pehlevânuñ çün murâdidi hasîb | |
| İtmeden sa’y Hudâ kıldı nasîb | |
| Şâh-ı şengül çalışup saçıla şâm | |
| Çeşn-i esbâbını çün itdi temâm | |
| Ne kadar varise mülkünde sipâh | |
| ----- | |
| Sûrına gelmege emr eyledi şâh[*] | |
| Şehrden haşra çıkup şâh-ı vezîr | |
| Dikülüp hayme vü kurıldı serîr | |
| Çetrden hîç görünmezd felek | |
| Sâyebân olmış idi bâl-ı melek | |
| Çâr-mîh eyledi sahrâyı veted | |
| Perdeler itdi sabâ râhını sed | |
| Başladı gelmege malîle menâl | |
| Şol kadar kim idemez vehm-i hayâl | |
| Toluben dest içi avâz-ı nefîr | |
| Dutdı sahrâyı nihâlî-i harîr | |
| Çıkuben tahtına oturdı çü şâh | |
| Geldi şâdiliga ol sûra sipâh | |
| Şeh yanında kodılar kürsi-i zer | |
| Ki gelüp otura ol ‘âli-güher | |
| a Gelicek burcine Behrâm çün mâh | |
| Aldı encüm gibi ortaya sipâh | |
| Çün şeref buldı mekin ile mekân | |
| Oldı ferâunde zemîniyle zamân | |
| Toldı pes meclis içi sâz ile söz | |
| Yakılup ‘ûd olur bezm-i fürûz | |
| Başladı eylemege nây-ı enîn | |
| Kalmadı bezmde bir kalb-i hazîn | |
| Dir cihân varlıgıdur çün bu nefes | |
| Komañuz dilde hevâ-y-ile heves | |
| Ceng ü kânûn idicek nâle vühh | |
| Def kadar karşu geçüp sîni-i kâh | |
| Hûblar raks uruban oldı cümân | |
| Tîr olur kadleri ki kâh temâm | |
| Kâh tâvûs gibi cilve-nümâ | |
| Kâh gerdân idi mânend-i semâ | |
| Çekdiler meclise enva’-ı ni’am | |
| * **Sûrına gelmege emr eyledi şåh: Sûrına** **emr** **gelmege** **emr** **eyledi şåh** | |
| ----- | |
| Yemeden içmeden incindi şikem | |
| Kaldurup aşları çün geldi şeker | |
| Meclise nukl virür zîb ile fer | |
| Şekerî peyker ile toldı zemîn | |
| Oldı san bezmüñ içi hâne-i çîn | |
| b Başladı devri yine sâki vü câm | |
| Hûblar her tarafa kıldı hırâm | |
| Oldı memzûc çü memzûc ile pür | |
| Lûlesi bezme döker la’l ile dür | |
| Mest olup bülbüliden gitdi karâr | |
| Şevk ile itdi terennüme çü hezâr | |
| Başladı açıluban söylemege | |
| Sâgari bûs u kenâr eylemege | |
| Yinüp içülür olur bezm temâm | |
| Gitdiler meskenine hâss ile ‘âm | |
| Şâm irüp çünki olur vakt-i visâl | |
| Kalmadı sabra dil-i şeh de mecâl | |
| Şâhı destûr iledüp ‘izzet ile | |
| Savlet-i hassa girür rağbet ile | |
| Gördi şeh menzilini ‘adn-i berîn | |
| Virmiş ol burca şeref mâh-cebîn | |
| Karşuladı şehi ol serv-i revân | |
| Saçdı sîm u zeri çün berg-i hazân | |
| Virdi destûr el ele gitdi hemîn | |
| Kaldı Behrâm-ile ol sîm u serîn | |
| Dest-bûs eyleyüp ol gonce-dehen | |
| İtdi gül desteye ûan sûde hemen | |
| a Şeh dahı öpdi nigâruñ lebini | |
| Okşadı germ oluban gabgabını | |
| Kıldı çün ref’-i şehenşâh-ı nikâb | |
| Gün yüzünden sanasın gitdi sehâb | |
| Bir melek gördi ki yok yirde nazîr | |
| Görmedi beñzer aña âlem-i pîr | |
| ----- | |
| Cebhesi mâh idi vü kâşı hilâl | |
| Zeyn kılmış mehini nokta-i hâl | |
| Çeşm-i cemmâşi ider gâret-i cân | |
| Dil ider gamze-i gammâz-nişân | |
| Dil külingine atup zülf-i kemend | |
| Gör ne şahbâzdur itmiş anı bend | |
| Ne hümâ sâyedür ol zülf-i siyâh | |
| Eyledi dilberi dilberlere şâh | |
| Kâküli tûg idi kaddi sinân | |
| Hûblar içre ‘alem gibi ‘ayân | |
| Çeşm-i sûzen gibi teng idi dehân | |
| Çün ebr kirpigi sertîz ü revân | |
| ‘Arızı şem’-i şebistân-ı cemâl | |
| Beñzemiş sûhte pervaneye hâl | |
| Deheni goncesinüñ içini dür | |
| Eylemiş şebnemi sâfi-y-ıla pür | |
| b Çâh-ı Bâbil idi çâh-ı zekanı | |
| Dest-res olmasa zülf-i reseni | |
| Göricek oldı şehenşâh-ı dilîr | |
| Zülf zincîrine çü şîr-i esîr | |
| Elini öpdi vü sürdi yüzine | |
| Baûuben bagrına aldı dizine | |
| Yapışup zülfine öpdi lebini | |
| Okşadı germ oluban gabgabını | |
| Görmemiş idi anuñ gibi nigâr | |
| Göricek kalmadı kalbinde karâr | |
| Hall idüp lutf ile ‘akd-i kemeri | |
| Dügmesin çözüp açar sim-beri | |
| Gümüşhyîne idi sîne hemân | |
| Anda ‘aksini görür şâh-ı cihân | |
| Boyı serv ol iki pistân iki sib | |
| Serv virdügi semer lîk ‘acîb | |
| Câme-h[v]âbına iletdi anı şâh | |
| Deste-i gül idi sarıldı güyâh | |
| ----- | |
| Gerçi ‘üryana degül resm-i kemer | |
| Sâk-ı sîmîni veli dilber eder | |
| Şöyle germ eyledi cünnâlu büjûl | |
| Kâdir olsayıdı eylerdi hülûl | |
| Nîfesi gitdi vü nâf oldı ‘ayân | |
| Aşikâr oldı şehe genc-i nihân | |
| Bedeni ak idi gâyetde çü ‘âc | |
| Nâf-ı sâfiydi çün câm-ı zücâc | |
| Ter ü tâze vü latîf idi zibâr | |
| Tolu gül-berk ile yüz yasdugu var | |
| Virmemiş kîl dahı mirâte keder | |
| Görinür yüz olına çünki nazar | |
| Sîb idi olmuşidi lik dü nim | |
| Bula ûıhhat añı görmekle sakîm | |
| Şâh idi nigâr oldı kemân[*] | |
| Eyledi cânını tîrine nişân | |
| Zahm-vâr oldu çü tîr ile kemân | |
| Hokkadan la’l-i müzâb oldı revân | |
| Dökilüp la’l tolar lûlû-yı ter | |
| Olur âmîhite san şîre şeker | |
| İkisi dahı bulur çünki murâd | |
| Diller asûde olur cânları şâd | |
| Subha dek izleri ‘ayş oldı müdâm | |
| Birisi râgıbidi birisi râm | |
| **GEŞTEN-I BEHRÂM Zİ BER DEST-İ AN PİL-İ MEST-RÂ Kİ** | |
| DER NEZD-İ KÛH-I KÂF PEST Ü Bİ-KADR BÛD | |
| Urdı dem çünki seher bâd-ı sabâ | |
| Nâfe-rîz oldı demiyle hevâ | |
| Pes şeker-h[v]âbdan uyandı dilîr | |
| Felek olmış meh ile gördi serîr | |
| Bagrına basdı yine itdi kemân | |
| Kıldı cân ol dahı tîrine nişân | |
| - Hece eksik | |
| ----- | |
| Devlet anuñ ki aça çün gözini | |
| Göre çok sevdügi yâri yüzini | |
| Kendüzi uyuya bî-dâr ola baht | |
| Gele asan aña her iş k'ola saht | |
| Hûbdur yâr ile ‘işret seherî | |
| Dilde andan ola sevdâ eseri | |
| Leb-be-leb sîne-be sîne olasın | |
| Vuslata irişesin kâm alasın | |
| Biri birinden alup zevk ile kâm | |
| İkisi daâı bilür çünki müdâm | |
| Nâz ile kalkup iki serv-i sehi | |
| Lâle-veş başa giyerler külehi | |
| Saçdılar güllerine tâze gülâb | |
| Ki tutar tâze güli çün ola hâb | |
| a Düzinüp kuşanup ol sûret-i çîn | |
| Kendüyi hûriye döndürdi hemîn | |
| Geldi ortaya yine sâz ile söz | |
| Yandı ‘avd oldı yine bezm-fürûz | |
| Yine ni’met çekilüp geldi şarâb | |
| Dükilü bezmde nukl ile kebâb | |
| Çün kadeh aldı ele şâh-ı cihân | |
| Ayag üstine turup serv-i revân | |
| Kavşurup el turuban ‘izzet ider | |
| İçicek sundı lebi nukli şeker | |
| Şevk ile çekdi mehi yanına şâh | |
| Ki öpüp sînesin okşar idi kâh | |
| Dest-bâzî idicek zülfi-y-ile | |
| Nâfe-i çîni virür zülfi yele | |
| Böyle ‘ayş eyler iken mâh ile şâh | |
| Girdi serv katına bir pîl-ı siyâh | |
| Kûh-ı Kâf idi sanasın nice pîl | |
| Kim görür ise sana her yanı mîl | |
| Her dişi remh-i kazâyıdı hemîn | |
| ----- | |
| Ditrer altında yüriye çü zemîn | |
| Beñzemiş ejdere hortumı hemân | |
| Diyesin yüriyecek kûh-ı revân | |
| b Gûşınuñ her biri bir çerh-i siper | |
| Siper-i çerh ola mânendi meger | |
| Agzı bir gâr idi tîre vü teng | |
| Gülhan idi vü döşenmiş içi seng | |
| Gözihteş idi kuh üzre cümân | |
| Geh’ayân olur idi gâh nihân | |
| Bend ü zencîrini kırmış idi mest | |
| Virür idi der u dîvâre şikest | |
| Mest idi eylemeden nûş-ı şarâb | |
| Nereye ugrasa eylerdiharâb | |
| Pîl-bânhutmaga eylerdi hazer | |
| Döye mi ejdere varmaga ciger | |
| Şâh karşu yüridi na’ra- zebân | |
| Hâzır eyledi ele gürz-i girân | |
| Başına anuñ urup gürz-i girân | |
| Yıkılup virdi pes ol ∂arb-ile cân | |
| Pîlhorâumunı sulân-ı zemîn | |
| Nâv-dân eyledi magzına hemîn | |
| Yapışuphorâumına eyledi zûr | |
| Sürüdihaşra anı şîr çü gzr | |
| Çıkarup evden anı serv-i sehî | |
| Bıragur ûokaga çün müşk-i tehî | |
| a Geldi oturdı yine bezmine şâh | |
| Elini öpdi sürüp yüzine mâh | |
| Ol sürzr-ile çeküp bâde-i nâb | |
| Beng-i neşaâ-ile yine açdı şarâb | |
| Çünki bu nev’i hüner eyledi şâh | |
| Âferîn itdi aña mihr ile mâh | |
| Gören işiden ider şâha du’â | |
| Güşte yol üzre yatur ejderhâ | |
| ----- | |
| Oldı hengâmeler üstünde hemân | |
| Üşdi ol püşteye pîr ile cüvân | |
| İşidüp şâh te’accübler ider | |
| Gönderirhüsreve çok sîm-ile zer | |
| İdüben seyr anı bir hefte temâm | |
| Geldi görmege anı mîr u gulâm | |
| **‘AZM-I VAÛAN-Ih[v]İŞ KERDEN-I PEHLEVÂN VE** | |
| **KÜŞTEN-İ GERGEDÂN** | |
| İden efsâne-i dîrînei yâd | |
| Kıldı serpûşhabakdan çü küşâd | |
| Didi bir yılhuruban şâh-ı ‘Acem | |
| ‘Ayş idüp sürdi nigâri-y-ile dem | |
| b Yine yâdına gelüp taât-ı Kiyân | |
| Kaûd ider kim ola İrâna revân | |
| Râzını eyledi dil-dâre ‘ayân | |
| Şâh-ı Hinde ider ol daâı beyân | |
| Bildi Behrâm idügini anı şâh | |
| Şâd olur işidüben cümle sipâh | |
| Ne kadar var ise gencînede zer | |
| Kıymeti tâc-ı girân-mâye güher | |
| İledüp kıldı ayagına nisâr | |
| Şol kadar kim yogidi hadd ü şümâr | |
| Şükr idüp didi ki ey Nûr-ı Kiyân | |
| Buldı zâtuñla şeref uşta bu mekân | |
| Uşta mülk uşta hazâyin u sipâh | |
| Âlet-i harb u matâ ya vü külâh | |
| Nem var ortada benüm cümle saña | |
| Bakdugum yüzüñe yetmez mi baña | |
| Tek koyup gitme beni kılma hazîn | |
| Sensüz olamazam ey şâh-ı zemîn | |
| Didi Behrâm ki ey şâh-ı zaman | |
| Zâte lâzım gibi diraht-ı vatan | |
| Severüm cân ile ben dahi şehi | |
| ----- | |
| Bendesidür kamu İrân sipehi | |
| a İtdi bir bu iki iklimi hudâ | |
| İdeyüm şâha mekânımda du’â | |
| Zahmet itdük size ey şah-ı cihân | |
| Olalum mülkümüze biz de revân | |
| Şol kadar eyledük ey şâh-ı kerem | |
| Gelmez oldı ki hayâlüme ‘Acem | |
| Lîk korkum budur a’dâ işide | |
| Gelüp İrânı yaka bir iş ide | |
| Ayag altında kala mâl u menâl | |
| Cümle halkuñ gele başına zevâl | |
| Esem olam baña Hak ide ‘itab | |
| Hazret-i Hakka bulunmaya cevâb | |
| Kıl mahur yâd u gam ey şâh ‘aceb | |
| Olamazam bu kadar kana sebeb | |
| Yâd ayak basa gire mülke çün el | |
| Râhat olup ne huzûr eyliye el | |
| Serzeniş eylemeden halkı cihân | |
| Varayum mülküme ey şâh-ı zamân | |
| Bizi unutma du’â eyle müdâm | |
| İdeyim ben de senâ subh ile şâm | |
| Sıla eylemege bu serv-i sehi | |
| Göndereyüm kapuña gâh gehi | |
| a Nâgehân düşmen olur ise ‘ayân | |
| Baña tenbîh kıl ey şâh-ı cihân | |
| Göresin kim neler eyleyem aña | |
| Daâı kaûd itmeye bir hasm saña | |
| Sûr-ı emr itdi bu şâdilıga şâh | |
| ‘Ayş u nûş itmege başladı sipâh | |
| Hind mülkün idüben zeyn temâm | |
| Her kişi aldı ele câm-ı müdâm | |
| ‘Âlemeholdı yine bâng-i rebâb | |
| Su-be-su seyl oluban akdı şarâb | |
| ----- | |
| Şöyle zeyn eylediler şehrün için | |
| Oldı her kûşesi bir hâne-i çîn | |
| Şol kadar saçdı zeri şâh-ı zemîn | |
| ‘Ar ider oldı gedâ itmege çîn | |
| Yidi gün eylediler ‘ayş-ı müdâm | |
| Yatup uyumak olur halka harâm | |
| ‘Ayşdan fârıg olup şâh-ı cihân | |
| Didi destûre ki sen dahı hemân | |
| Hâzır ol şâh-ile hem-râh olasın | |
| Her ne hıdmet buyurursa kılasın | |
| Hind serverlerini eyle güzîn | |
| Yalıñuz gitmeye tâ şâh-ı zemîn | |
| b Yolda ne var idügün kim ne bile | |
| Hele yekdür ise oldıgı bile | |
| Ne kadar gerek ise mâl u menâl | |
| Yürü var defter idüp gençden al | |
| Hep tehi olunur çün berk-i râh | |
| Binüben mülkine ‘azm eyledi şâh | |
| Gönderi çıkdı şehi Hind şehî | |
| Bile yatınca cemi’î sipehi | |
| Şâha şengül ider enva’ile pend | |
| Eremiye dolaşa tâ ki gezend | |
| Bile yatınca gider hayli zamân | |
| Dönderür yine şehi şâh-ı cihân | |
| Kıldı çok pend nigâre dahı şâh | |
| Elin ayagın öpüp eyledi âh | |
| Virüben dilbere çün sîm ile zer | |
| Hatırın kıldı teselli vü düner | |
| Düşüben deşte gider şâh ile mâh | |
| Gözedür anları esrince sipâh | |
| İdüp at üzere gehi bûs u kenâr | |
| Dest-bâzılar iderler iki yâr | |
| Her ne yerde ki göre çây-ı latîf | |
| ‘İşret eylerdi inüp şâh-ı zarîf | |
| ----- | |
| a İşi ‘ayş olmuş idi subh ile şâm | |
| Yâr yanında vü destinde müdâm | |
| Sâz u söz idi yiyüp içmek idi | |
| ‘Ayş u nûş idi konup göçmek idi | |
| Yâr pehlûda vü baş ola çü sag | |
| Tag üstinde olur kişiye bâg | |
| Yâr her kime ki ola münis-ı râh | |
| Serv olur ayagı el ise giyâh | |
| İrdi bir kûha ki mânend-i felek | |
| Yol bulamaz aña illâ ki melek | |
| Mesken-i dîv idi vü mâr min-i cân | |
| Geçmege korkar idi bâd-ı vezân | |
| Gergedânlar tolu her biri çü kûh | |
| Belki yok pîlde ol denlü şükûh | |
| Geldi ol kûha ki eyleye güzer | |
| Pişvâ didi ki ey ejder-i ner | |
| Maksada togru durur gerçi bu râh | |
| Hatarı çok gidemez lîk sipâh | |
| Bunda bir gergedan idindi vatan | |
| Vehm ider adın anup Çîn ü hoten | |
| Şâh olmuş sanasın çarha sütûn | |
| Zerrece gelmez aña pîl u heyûn | |
| b Haml-i hâmil-i ‘anber aya nazîr | |
| Seng-lâi sümi eyliye fazîr | |
| Kûh yanında anuñ hem-çü hebâb | |
| Pîl başında çü kûh üzre zebâb | |
| Şâh üzre dizilür bir niçe pîl | |
| Andan olur olıcek nev’i ‘alîl | |
| Şâh san pîl idi sîh-i kebâb | |
| ‘Akıbet hâlin ider pîl harâb | |
| Şeh didi gergedan olursa hezâr | |
| Dönmezem vehm idüben yirde ne vâr | |
| Elüme çünki alam tîr ü kemân | |
| ----- | |
| Gâvi-deşti gelür ol baña hemân | |
| Yüri Allâh ile ol togrı yola | |
| Ne kaderlendiyise olan ola | |
| Oldılar böyle diyüp yola revân | |
| Aldı Behrâm eline câcı kemân | |
| Kavs-ber-kavs-ı kuzah idi hemîn | |
| Siper olmaz okına çerh-i berîn | |
| Her okı harbiyidi senge geçer | |
| Bir idi sîne-y-ile aña siper | |
| Giderek üstine ugradı sipâh | |
| İdinürler şehi vehm ile penâh | |
| a Gördiler anı mehâbetde mehîb | |
| Tuli vü ‘arzı nihâyetde ‘acîb | |
| Gösterür hasmını çün râh-nümây | |
| Karşular anı elinde ok u yây | |
| Pek tutup kabzını toldurdı gümân | |
| Koltugı altın ider râst-ı nişân | |
| Müşte peykân irüşür gûşına ger | |
| Gözedür tu’ma idinmege ciger | |
| Râst kondı cigerin eyledi çâk | |
| Oldı bir zahm ile üftâde helâk | |
| Baş üstine yıkıldı çü heyûn | |
| Sançılup şâyire oldı sütûn | |
| Öldürüp anda anı göçdi hemân | |
| Şâhını kesdürüben aldı nişân | |
| Sa’uy idüp ol yolı şâh eyledi mâk | |
| Buldıgı dâm u dedi kıldı helâk | |
| Gâh destinde gümân gâh kemend | |
| Kimin öldürdi kimin eyledi bend | |
| Geçüben kûhı irür deste çü şâh | |
| Secde-i şükr kılur cümle sipâh | |
| Dutup İrân yolını oldu revân | |
| İrdi serhaddine sultân-ı cihân | |
| ----- | |
| Mülk-i serhaddine irişdi çü şâh | |
| Şâd olup karşuladı şâh u sipâh | |
| Pây-tahta varup i’zaz ile şâh | |
| Tahtına çıkdı geyüp başa külâh | |
| Şeh kudûmıyla olur halk ferah | |
| Kimsenüñ kalmadı kalbinde tarah | |
| Yine İrâna tolar ‘ayş u neşât | |
| Döşenür yine mecâlisde simât | |
| Zeyn ider bezmleri nukl ile câm | |
| Bir olur bâde-keşe subh ile şâm | |
| Cism-i bî-cân idi ‘iklîm hemân | |
| Geldi şâh gelmesi-y-ile yine cân | |
| Mürde cism idi cihân buldı hayât | |
| Şükre uzatdı lisânını nebât | |
| **EFRÂHTEN-İ BEHRÂM-İ GUR SER-KIBÂB-I GÜNÂGÜN BE ‘AYYUK** | |
| Dâyımâ nakş iden envâ’-ı hayâl | |
| Şöyle nakş eyledi yazdukda misâl | |
| Geldi İrâna çü ol Pûr-ı Kiyân | |
| Buldı anuñ ile şeref mülk-i mihân | |
| Toldı İrânun içi bâng-i rebâb | |
| Akdı her ravzada su gibi şarâb | |
| a ‘Ayş u nûş ile geçüp yaz u kışı | |
| Gülmek oynamak olur halkuñ işi | |
| Gün gibi taâta çıkup şâh-ı cihân | |
| Başladı dâd-ile üstâde hemân | |
| Bir niçe gün idüben ‘adl ile dâd | |
| Mülkü abâd ider vü dilleri şâd | |
| Güz geçüp irmiş idi savlet-i dey | |
| Başladı toñmaga memzûcda mey | |
| Kalmayup meş’ale-i mihrde nûr | |
| Mâh-ı kandîline irişdi fütûr | |
| Bâg u râguñ koyuban seyrini zâg | |
| Gencveş günci kutup itdi ferâg | |
| ----- | |
| Geydi sincâbını fertût-ı felek | |
| Reşk ider tâbedeki mürge melek | |
| Oldı her âb-ı revân üsti memerr | |
| Ferş-ı mermer düşedi devr meger | |
| Nâmıye oldı zemîn içre nihân | |
| Tâ ki dey şiddeti itmeye ziyân | |
| Tâk-i rahmında dahı bezr-i nebât | |
| Gelmemiş nutfe gibi aña hayât | |
| Kûh-ı küncinde peleng itdi hemîn | |
| Rûbehüñ olmaga kürkini hemîn | |
| b Konacak yer bulamaz oldı tuyûr | |
| Mîşede ded idemez oldı huzûr | |
| Menzilin mârun idüp seyl-i harâb | |
| Mûş küncinde olur garka-i hâb | |
| Tâb-ı sermâ ki komaz nârda tâb | |
| Âbı seng eyler ü sengi ider hâb | |
| Toldı berf u yah ile kevn ü mekân | |
| Döndi yahdâne bürûdetle cihân | |
| Vakt-ı ‘ayş idi degül sayd-ı gehi | |
| Zevk ider şâh tagıtdı sipehi | |
| Aldı çünkim yedi iklîmi temâm | |
| İşi ‘ayş oldı şehüñ subh ile şâm | |
| Ceng ü âşûbden oldı çü halâs | |
| Meh-likâlarla ider sohbet-i hâs | |
| Ol kış ilçi saluben itdi taleb | |
| Kim kızını vire sultân-ı ‘Arab | |
| Virdi nîk-’izzet ile mihre mehi | |
| Şâh dâmâd idüben Mısr şehi | |
| Çıkarur hüsn ile bir meh dahı ad | |
| Lâle ruhsâr u Minû-Çihr-nijâd | |
| İrs-ile dikmiş idi aña mirât | |
| Nîk-nâm idi vü ma’mûr-ı cihât | |
| a İşidüp anı nikâh eyledi şâh | |
| ‘Ayşda hem-dem olur şâh ile mâh | |
| ----- | |
| Mülkine kasd idüp ide deyü cenk | |
| Vehm idüp hem kızını virdi Firenk | |
| Kaçup anı dahı zevk eyledi şâh | |
| Her gice hem-demi bir hal’at-ı mâh | |
| Dürlü dürlü olıcek at’amalar | |
| Ta’m her birinüñ olur çü şeker | |
| Dâyımâ gül-şeker olursa gıdâ | |
| Şübhe yokdur bulamaz zevk ü safâ | |
| Ni’met-i envâ’ile hoşdur çün ola | |
| Ki virür her biri bir dürlü safâ | |
| Hasr-ı ‘âciz işidür çünki hemân | |
| Mutlak olan başına şâh-ı cihân | |
| İstedügiyle çü ‘ayş ide kişi | |
| ‘İydi nevrûz ola yaz ola kışı | |
| Dâyimâ binilen olursa Burak | |
| Esb-i reh-vârda isteye mezâk | |
| Elde bir câm hura çünki müdâm | |
| Olur içene içindeki harâm | |
| Kasd ider kim yiye bir hûb-makâm | |
| İde tâvûslar içinde hırâm | |
| Her biri cilve idüp ola cümân | |
| Ola her gûşesi gül-zâr-ı cinân | |
| Kasr-ı cennet gibi zeyn ola kusûr | |
| Ravzası pür ola gulmân ile hûr | |
| Âb-ı kevser ola gülzâr-ı behişt | |
| Taş derhâk ola müşk-i sirişt | |
| Her dırahtı vire bir dürlü semer | |
| Her semer ola ‘uzûbetde şeker | |
| Belki her birisi bir Sidre misâl | |
| Müntehâ ola vire bâga cemâl | |
| Çekile sûr aña gâyetde bülend | |
| Düzd irişdirmiye vehm ile kemend | |
| Bâmına irmiye şâh-bâz-ı hayâl | |
| ----- | |
| Kullesi hem-seri olmaya hayâl | |
| Kapusı tûc ola vü halkası zer | |
| Çevrüle üstine şeddâdî kemer | |
| Buldılar pes şehe bir ehl-i kemâl | |
| Hendesi bilmede yok aña hemâl | |
| Hûb- mi’mâr idi ressâm idi hem | |
| Hûş-mühendis idi kassâm idi hem | |
| San terâzû idi dikkatde gözi | |
| Hikmet-âmûz idi mecmû’sözi | |
| a Nakş-perdâz idi pür-kâr hemân | |
| İki barmagıyidi itse nişân | |
| Ne kadar var ise envâ’-ı nukûş | |
| Yazuben eyler idi resm u hûş | |
| Sinnimâr ile olup niçe zamân | |
| Hıdmet itmiş idi ustâde cihân | |
| Kasd iderse yapa şeddâdî- makâm | |
| Şöyle kim sana gören Dârü's-selâm | |
| Çünki tasvîr yaz emâni-i çîn | |
| Göricek zinde sana anı hemîn | |
| Kasd kılsa yapa gerdûne nazîr | |
| Seng ile âhen elinde çü hamîr | |
| Çün mukarnas eve kırtas ola seng | |
| La’l sana gören ile vire reng | |
| Hem dıraht işini işlerdi garîb | |
| Kim du’a eyler idi görse habîb | |
| Tîşe vü başda üstâd idi ol | |
| Zûr u bâzûda çü idi ol | |
| Didi maksûdın aña şâh-ı ‘Acem | |
| Emr kıldı ala destine kalem | |
| Bildi makûûdını resm itdi hemîn | |
| Tâ ki resmini göre şâh-ı zemîn | |
| b Begenür resm görüp şâh-ı cihân | |
| Ol yapar bildi murâdınca cinân | |
| ----- | |
| İhtiyâr eyledi bir hûb-makâm | |
| Ki görüp reşk kıla Dârü's-selâm | |
| Sel-sebîl idi suyı âks ‘abîr | |
| Agacı Sidre vü hazrâsı harîr | |
| Mürde içse suyını vire hayât | |
| Bula ölmelü olan hasta necât | |
| Suyını ko ki hevâ-sı-y-la hemân | |
| Pir-i fertut ola bir tâze cüvân | |
| Bir yerüñ çünki olup yeri şerîf | |
| Ola âbı vü hevâsı da latîf | |
| Nedür ol cennet olur tâk u sarây | |
| Sâye har-gâh ola çün hûb ola cây | |
| Yeri rıf’atde sipihr ile sivâ | |
| Her tarafdan tokınur tâze hevâ | |
| Nazar itdükçe gider medd-i basar | |
| Heftelik yol görinür olsa nazar | |
| Cümle târâf açık hâyili yok | |
| Göz açıklıgı temaşâ-gehi çok | |
| Buldı bir ferah-i ferahda zamân | |
| Urdı bünyâdını sultân-ı cihân | |
| a İtdi kurbanlar ol şeddâdî dırem | |
| Toldı ihsân ile mülk-i ‘Acem | |
| Bir binâ yapdurur ol şâh-ı zemîn | |
| Kendüsi sandı görüp çarh-ı berîn | |
| Yapılup çıkdı çün ol sûr-ı bülend | |
| Asdılar üstine nîk-pâre perend | |
| Oldı çün burcu vü bârûsı temâm | |
| Geldi yüz sürüdi gayretle ‘amâm | |
| Yapılur kaleleri hâre ile | |
| Zeyn her kullesi seyyâre ile | |
| Kullesi oldı hevâle felege | |
| Bâmı mesken idi dâyim melege | |
| Şöyle kaluñ yapılur seng ile sûr | |
| Çalınursa işidimez idi hûr | |
| ----- | |
| Yapdı her dilbere bir kasr-ı latîf | |
| Ki vücûd-ı-y-la anuñ ola şerîf | |
| Yapılup çün yapusı oldı temâm | |
| Soyıyup her birisine kodı hâm | |
| Nice câm idi safâda çü güher | |
| Virmemiş hâdisenüñ seng-i keder | |
| Oldı her câm güneş gibi münîr | |
| Olmaz idi gicede mâh nazîr | |
| b Sırçası âyîne-i gitî-nümâ | |
| Ziynet-i kalbe virür zevk u safâ | |
| Abanos idi derî mantar-ı ‘âc | |
| Sakf altun idi vü sath-ı rihâc | |
| Suffesi her birinün ‘adne karîb | |
| Buldı her kûşesi bir resm ile zîb | |
| Sandal u ‘ûdi idi hep tahtaları | |
| Zeyn kılmış idi mismâr-ı zeri | |
| Zerreler kimisi sîm ü kimi zer | |
| Hıyre olur idicek çeşm-i nazar | |
| Kabları yapdı çü eflâk-i ‘azîm | |
| Hiştuñ biri zer ü birisi sîm | |
| Havz ider suffelerüñ öñine hem | |
| Ki müretteb ola destûr-ı ‘Acem | |
| Sîm idi havzı şâdırvân-ı zehâb | |
| ‘Ayşa vü nûşa virür şevk-ı şegâb | |
| Her kemer kavs-ı kuzah idi hemân | |
| Nâzirüñ kaddini eylerdi kemân | |
| Taklar bâmını kurşunladı hem | |
| Yagicek tâ ki nüfûz itmeye nem | |
| Kâr-ger-i kâr-gîr işini temâm | |
| Eyleyüp eyledi arâste-i bâm | |
| b Kıldı nakkâşlar içini nigâr | |
| Hâne-i çîne döner sakf u cidâr | |
| ----- | |
| Çünki nakkaş idi işi tezhîbi beter | |
| İtdi taûvîr-i nüvîsende âaber | |
| Ne kadar var ise eşkâl-i ‘acîb | |
| Resmini eyledi üstâd-ı lebîb | |
| Her birine virüben reng ü âırâz | |
| Oldı envâ’ına elvân birâz | |
| İtdügi işleri ol şîr-ı jiyân | |
| İtdi tasvîrini üstâd-ı cihân | |
| Buldı her cânibe yol âb-ı Fırât | |
| Havza vü çeşmelere geldi hayât | |
| İtdi fıskıyyeleri kasr-ı cinân | |
| San gül-âb idi akan âb-ı revân | |
| Hâs mermerle döşenmişdi memer | |
| Kenti her birinüñ sîm ile zer | |
| Çü temâm oldı gidüp şâh-ı cihân | |
| Göricek şekk idüben sandı cinân | |
| İtdi dilberlerini şâh-ı cihân | |
| Ol sadeflerde dürer gibi nihân | |
| Menzilin buldı çü seyyâreleri | |
| İtdiler âyineler hâreleri | |
| a Her biri meskeni renginde harîr | |
| Geyüp ol reng ile zeyn itdi serîr | |
| Hâne-i esbâb dahı her ne ki var | |
| Cümle ol reng ile olmuşdı nigâr | |
| Kankı kasra ki vara şâh-ı cihân | |
| Giyer ol renk libâsını hemân | |
| Ol gice anda sürüp zevk ü safâ[*] | |
| Gösterirdi aña âyin-i vefâ | |
| Yedi günde idüben devri temâm | |
| Yine başlar idi ol serv-i hırâm | |
| Deyre dönmiş idi her kasr hemîn | |
| Sanma beñzer içinde büt-i Çîn | |
| - Sürüp : Sad ile yazılmış. | |
| ----- | |
| Yokdurur bütde kemâl ile cemâl | |
| Vardur anlarda cemâl ile kemâl | |
| Yokdurur bütde leâfet ile hân | |
| Bunlaruñ her birisi serv-i revân | |
| Toldı hûrîler ile çünki kusûr | |
| Kalmadı buldı kemâlini kusûr | |
| San sanem hâneyidi hânları | |
| Büt-ı Azer idi cânânları [*] | |
| Gül-i gûyâ ile şimşâd-ı revân | |
| Eyledi sahn-ı gülistânı cinân | |
| b Gül idi her nereye olsa nazar | |
| Laleyidi nereden olsa güzer | |
| Oldı cennet içi hûr ile pür | |
| Her biri lutfda bir dâne-i dürr | |
| Dâmeninden oluben müşk-i demân | |
| Nîfesi her birinüñ nâfe-feşân | |
| Buldı kevkebler ile zeyn-i cinân | |
| Âsmân oldı zemîn yer âsmân | |
| Toldı micmer gibi ‘ûd ile nühûr | |
| Her biri eyledi bir yerde huzûr | |
| Gördi rızvân anı germ oldı temâm | |
| Cenneti terk idüp itdi aña cân | |
| İtdi cârû aña zülfîni peri | |
| Toldı her bâguñ içi kebk-i deri | |
| ‘Arz idüp her biri bir dürlü cemâl | |
| Eyledi meskenini ‘adn-misâl | |
| Çekilüp dâmen açıldıkça büjûl | |
| Şâd olurdı gören olursa melûl | |
| Matla’-ı şems idi her menzil-i hûb | |
| Lîk anda yine eylerdi gurûb | |
| Heft-seyyâre ile heft-felek | |
| Zeyn olur niteki gerdûn u melek | |
| - San sanem håneyidi hânları: San sanem hâneyidi vü hânları | |
| ----- | |
| a Şem’ler virdi şebistânlara nûr | |
| Oldı pervâne görüp anları hûr | |
| **BEZM - ARÂSTEN-İ BEHRÂM ŞEB-İ ŞENBİH** | |
| **DER-KÜNBED-İ MÜŞK FÂM** | |
| Şeb-i şenbîhde ki kadr idi hemân | |
| Kasr-ı müşgîne gider serv-i revân | |
| Turra-i şeb oluben müşk-feşân | |
| Hokka-i nâfeye dönmişdi cihân | |
| Hızr idi istemege Âb-ı Hayât | |
| Oldı ol kasr aña gûyâ zulümât | |
| Çeşme-i cân bulup itmege nûş | |
| İtdi kanı mey-i tâze gibi cûş | |
| Nûr-ı zulmetde bulunmasa eger | |
| Kimse ol renge ider miydi nazar | |
| Geydi ‘abâsı libâsın şeh-i şark | |
| Gicede mehden olunmaz idi fark | |
| Geydügi başdan ayak cümle siyâh | |
| ‘Anberin câme idi müşk-i külâh | |
| Gâliye fâm oluben virdi selâm | |
| ‘İzzetiyle turuben Tûbî-hırâm | |
| b Karşuladı idüben işve vü nâz | |
| Kadr-i muhyine olur zülf-tırâz | |
| Mihr idi lîk sehâb içre nihân | |
| Tal’at-ı lem’ası amma ki ‘ayân | |
| Zeyn idüp berk-i benefşe semeni | |
| Sûsen ârâyiş ider yâsemeni | |
| Yokdur elvânda mânend-i siyâh | |
| İtdi takdîm anın içün anı şâh | |
| Siyeh olmasa idi zülf ile âl | |
| Hüsne virür miyidi bunca kemâl | |
| Gerçi tîre görinür müşk-i Hoten[*] | |
| Kadrini kıymetin anuñ göresin | |
| - a Görinür: Görünür | |
| ----- | |
| Yiri geh sînede vü başda gehi | |
| Fark ile sîne dür ârâm gehi | |
| Zeyn ider mushafı görince midâd | |
| Kadr-efzûn olur oldukça sevâd | |
| Kara taş içre olur la’l nihân | |
| Cevhere tîreligi lîk nişân | |
| Cümle elvâne eger olmasa şâh | |
| Ka’benüñ ortası olmazdı siyâh | |
| Mûmiyâ tîredür ey ehl-i nazar | |
| Tâzeler haste ola çünki ciger | |
| a Yesirüñ oldıgı çün reng-i siyâh | |
| Buldı sübha oluben ‘izzet ü câh | |
| Elin eline alup oldı revân | |
| Dil-berüñ tahtına sultân-ı cihân | |
| Abanos idi serîri de siyâh | |
| Çıkdı oturdı şehinşâh ile mâh | |
| Getürüp ortaya nukl ile şarâb | |
| Def’î kebk ile tezerv oldı kebâb | |
| Bir iki kerre ki devr eyledi mey | |
| İstedi şâh-ı cihân bir bat u ney | |
| Mutrıb-ı hûş-nefes ü hûb-hısâl | |
| Ele sâz aldı vü ‘arz itdi kemâl | |
| Başladı itmege feryâd u figân | |
| Eyledi dildeki esrârı ‘ayân | |
| Germ ider çünki şehi bâde vü sâz | |
| Eyledi destini çün zülf-i tırâz | |
| Şevk ile mâhı ider bûs u kinâr | |
| Başladı şîve vü kınnışa nigâr | |
| Gitdi seyyâreleri oldı nihân | |
| Mâh ile kaldı hemîn şâh-ı cihân | |
| Sarmaşup yatdılar oldı ki h[v]âb | |
| Şâh idindi lebini nukl u kebâb | |
| b Tokınup sînesine ol iki sîb | |
| Cümle a’zâsı ider nâz u firîb | |
| ----- | |
| Emişüp koçuşurak didi nigâr | |
| ‘İzzü ikbâl ola dâyim şeh-i yâr | |
| İrmesün devlet ü ‘ömrüñe gezend | |
| Bin perestâra peder itdi çü pend | |
| Didi çünkim olasın şâha karîn | |
| Eyle dâyim aña bu pendi hemîn | |
| Ki işi dâyım ola ‘adl ile dâd | |
| Bâr olmaya aña hakk-ı ‘ibâd | |
| Şâh olan çünkim ide cevr ü sitem | |
| Çekilür defter u ‘ömrine rakam | |
| Evvelâ ‘adli sorar çünki İlâh | |
| Farzdur her kişiye kim ola şâh | |
| Birdür anda çü gedâ-y-ile emîr | |
| Sakın incinmeye zinhâr fakîr | |
| Seni şâh itmiş iken halka celîl | |
| Bir dilenciyi niçün ide zelîl | |
| Aña kim olmaya şahlıkla hemâl | |
| Pây-mâl ola niçün mûr misâl | |
| Olmaya çünki ulu'l-emrde dâd | |
| H[v]âr ider âhir añı hakk-ı ‘ibâd | |
| a Zâlim olanûn olur ‘ömri çü az | |
| ‘Akil olan dileye ‘ömr-i dırâz | |
| ‘Âbid olmakdan ise sâl ile mâh | |
| ‘Âdil olmak yeg olan kimseye şâh | |
| ‘Adl u ihsân çü emr itdi âudâ | |
| İmtisâl ide şu kim ‘âkil ola | |
| ‘Adldür şehlere mâl ile sipâh | |
| ‘Adldür belde kemer başda külâh | |
| Küfr ile olmadı bir mülk harâb | |
| Niçe sultânları zulm itdi türâb | |
| Al saña vâcib olan hakkı hemîn | |
| Kimsenüñ mâlına el sunma sakın | |
| Mâr olur mâlı sokar soñra seni | |
| ----- | |
| An kefen-dûzı vü hem gör küheni | |
| ‘Adldür şehlere tîg ile siper | |
| ‘Adli yok şâhda olmaya hüner | |
| Çeşm ü gûşı şehüñ olmasa cihâr | |
| Mülk-i ‘adl ile kaçan âuta karar | |
| Şâh olan çünki vire kulme rızâ | |
| Lâ-cerem Hakdan irer mülke kazâ | |
| Zulme çün el uzada şâh-ı cihân | |
| Kahtlıkdan ola vîrâne cihân | |
| b **HİKÂYET** | |
| Râylarda var idi bir ulu şâh | |
| Hinde olmuşidi ‘adl-ile penâh | |
| Kendüye ‘adli idinmişdi şi’ar | |
| Gâyet âbâd idi dâd ile diyâr | |
| Şehd-i hâne gibi pür mülk-i ni’am | |
| Reşk ider olmuş idi Mısr u ‘Acem | |
| Çok belâ çekmiş ü görmişd zamân | |
| Cümle ma’lûmiydi hâl-i cihân | |
| ‘Adl-i Kisrî'yi unutdurdı temâm | |
| İ’tirâf itdi aña hâss ile ‘âm | |
| Remeye olmaz ise dahı şebân | |
| Zîb itmez idi devrinde zebân | |
| Gûr vehm ide deyü şîr u jiyân | |
| Kendüyi itdi neyistânda nihân | |
| Ugramayam deyu âhûya peleng | |
| Mesken idinmiş idi kulle-i seng | |
| Pil-i Hindû ne kadar kim ola mest | |
| Pây-ı mûra daâı virmezdi şikest | |
| a Ne kadar var ise mülkinde sipâh | |
| ‘Adl-i cûyide çü ‘âdil idi şâh | |
| Kimseye bakmaz idi hîç hakîr | |
| Bir idi aña fakir île emîr | |
| Yog idi kâlime hergiz nazarı | |
| ----- | |
| Eger olsa dahı kendü püseri | |
| Her ki düzd ola veya ide sitem | |
| Destini tîg ile eylerdi kalem | |
| Dâyim eyler idi tagyir-i libâs | |
| Ta tefahhüs ide neydügini nâs | |
| Kimse bilmezd anı sâyir idi | |
| Şehri tulab gibi dâyir idi | |
| Kande kim iki kişi itse kelâm | |
| Neyidüklerin işidür ü temâm | |
| Kime zulm olduğun işitse hemân | |
| ‘Adl iderdi buluban şâh-ı cihân | |
| Bunı ‘âdet idünür nîçe zamân | |
| Oldı bu kâr ile ma’mûr-ı cihân | |
| Ki Züleyhâ gibi yok aña nazîr | |
| Oldı sultân-ı cihân iken esîr | |
| Kâmet-i serv idi ruhsâri semen | |
| Cebhesi berk-i gül ü gonce-dehen | |
| b Cismi terlikde çü pâlûda-ı ter | |
| Meyl ider her kişi kim ide nazar | |
| Terligi şîşe idi cism-ı gülâb | |
| Ab-gîne ola mı âba hicâb | |
| Cây-ı âli ola mahbûba ola | |
| Nice âdem ola kim sabr kıla | |
| Gamzesi tîr ü kaşı câcı kemân | |
| Didi ey sîm-beden serv-i revân | |
| Boynını çekdi vü gögsüni kakar | |
| Germ olup dikkatnile aña bakar | |
| Oda yakanına hıdmet idelüm | |
| Ya sizüñ cây-ı şerîfe gidelüm | |
| Yüzimüñ üstine bas tek kademüñ | |
| Kademüñle bile gelür kıdemüñ | |
| Yoluña harç ideyüm mâ- melegüm | |
| Ey peri yüzlü begüm hey melegüm | |
| ----- | |
| Katı bî-yâr idüm ol yâr baña | |
| Ne sadâkatlar idem gör ki saña[*] | |
| İncinüp eyledi hışm ile nazar | |
| Didi kim Hind şehi oldı meger | |
| Yoluña git yüri incitme beni | |
| Odlara yakdururam yoksa seni | |
| a Oda yakar kime kim itse ‘itâb | |
| Yürü var eyleme kendüñe ‘azâb | |
| Olmasayıduñ eger bunda garîb | |
| Sâdır olmaz idi bu fi’l-i ‘acib | |
| ‘Adl u dâdını şehüñ bilsen eger | |
| Eylemezdüñ baña bu resme nazar | |
| İtdigüñ etmeyelüm saña hele | |
| Nev-civânsın yüri yoluña gele | |
| Sözüni işidicek şâh-ı cihân | |
| Terk idüp oldı visâkına revân | |
| İtdügi işe olur kalb-i hazîn | |
| Nefsine eyledi âyın deyü kîn | |
| Cürmden eylemege defter-i pâk | |
| Kasd ider kim ide kendüyi helâk | |
| Kendüyi yakmaga idindi murâd | |
| Halk gördi ki olur şûr u fesâd | |
| İttifâk ile guluvv itdi sipâh | |
| Komadılar ki yaka kendüyi şâh | |
| Cebr kılmasayıdı halk-ı cihân | |
| Çün semender oda atmiş idi cân | |
| ‘Adl böyle gerek ey şâh-ı zamân | |
| Zulmden tâ ki emin ola cihân | |
| b Zulme bir kerre ki igmâz ide şâh | |
| ‘Âdet idünür olur soñra sipâh | |
| Fâyide itmez olur soñra gazab | |
| - Metinde "ol" kelimesi "sen" kelimesiyle düzeltilmek istenmiştir. Ancak bu düzeltme şiirin | |
| **veznini bozuyor.** | |
| ----- | |
| Cümleye olmuş olur kendü sebeb | |
| Şöyle didi vü şehe itdi du’â | |
| Virdi pendi dahı bir dürlü ûafâ | |
| Germ olup sözlerine şâh-ı cihân | |
| Basdı bagrına añı niteki cân[*] | |
| Çünki mahbûba olur şehd-i makâl | |
| Lutf-i güftâr virür hüsne kemâl | |
| Bu fesâneyle uyur şâh-ı cihân | |
| Câna cân sarılur ol serv-i revân | |
| Subh olıcek yine zeyn itdi serîr | |
| Maslahat her ne ise gördi vezîr | |
| **MECLİS -SÂHTEN-İ BEHRÂM-I GUR ŞEB-İ YEK-ŞENBİH** | |
| **DER-KÜNBED-İ KÂFUR** | |
| Şeb-i yekşenbih olur çün ki h[v]âb | |
| Kalmadı gökde çü nevrûz-ı sehâb | |
| Mihr-i tâbına dönüp tâb-ı kamer | |
| Necmde olmuş idi hıyre basar | |
| a Sun’-ı kandîl ile zeyn oldı felek | |
| Tâbına üşdi çü pervâne melek | |
| Ebkem olmışdı vühûş ile tuyûr | |
| Kasd ider her kişi kim ide huzûr | |
| Geldi yâdına şehüñ kasr-ı sefîd | |
| Fikri bu kim içe yâr ile nebîd | |
| Tâk-ı sîm-âba ider ‘azm çü mâh | |
| ‘Asmân sûda idüp tarf-ı külâh | |
| Geydügi başdan ayak cümle sepîd | |
| ‘Ârızı serhadi amma çü nebîd | |
| İşidüp geldügini şâh-ı cihân | |
| Nâz ile karşu çıkar serv-i revân | |
| Yüz sürer pâyine mûre gibi mâh | |
| Nitekim servün ayagına giyâh | |
| Geydügi başdan ayak berk-i semen | |
| - b Bagrına : Nagrına | |
| ----- | |
| Ak güle dönmüş idi gonce-dehen | |
| Sîm-i âmîde libâsı teni dür | |
| Yâ meger şîşe idi âb ile pür | |
| Mâyı içinde teni sîmi hemân | |
| Mâhı sîm idi su içre nihân | |
| Meh-i çîn idi melek manzar idi | |
| Sanki âyinedeki peyker idi | |
| b Gördigin sihr ile şîşeye peri | |
| Görmeyen görse o sîmin-beri | |
| Çenberî hâle idi ‘ârızı mâh | |
| Yâsemen idi başındagı külâh | |
| Târ idi beli dür içinde hemân | |
| Gâyet-i lutfdan olmazdı nihân | |
| Âşiyânına gelüp bâz-ı sepîd | |
| Nâzenini görüben oldı şemîd | |
| Şâhıñ öñine düşüp oldı revân | |
| Şem’-i kâfûri idi sanki hemân | |
| Şîr-i berfîne idi şâh-ı cihân | |
| Bâ-revân oldu meh ardunca revân | |
| Taht-ı ‘âc üzre çıkup sîm-beden | |
| Kıldı ‘İsî gibi hurşîd vaâan | |
| Menzil-i âbıyidi sanki serîr | |
| Yâ dü peyker idi ol iki münîr | |
| Sîm-destine olup câm-ı bilûr | |
| Sundı kevser deyü rıdvânına hûr | |
| Câm-ı billûruñ içindeki nebîd | |
| Âb-ı Kevser gibi şîrîn ü sefîd | |
| Ak olup mey çün ola sâfi vü pâk | |
| Yok humârından anuñ zerrece bâk | |
| a Şîşesi dür idi vü hamrı gülâb | |
| Tâb virüp meh virdi şehe tâb | |
| İçilüp mey ney ider çünki figân | |
| Germ olur mâha katı şâh-ı cihân | |
| ----- | |
| Yüze mey tâb getürdi göze h[v]âb | |
| Devşürildi yine esbâb-ı şarâb | |
| Gitdi sâkisi vü sâzendesi hem | |
| Mâh-ı Rûm ile kalur şâh-ı ‘Acem | |
| Câme-â[v]âbın döşeyüp hûr-i cinân | |
| Bister-i âhenge ider nâfe-feşân | |
| Soyınup yatdı nigâr ile dilîr | |
| Oldı hem-â[v]âbe ol âhû-y-ıla şîr | |
| Leb-be-leb sîne-be sîne iki yâr | |
| Yok ara yirde kumeys ile izâr | |
| Cümdler lu’bîle şâhı gehi mâh | |
| Ki kucaklar mâhı bâzi ile şâh | |
| Dest-bâzi idüben niçe zamân | |
| İtdiler kande mükerrerce nişân | |
| Lu’bdan soñra didi gonce-dehân | |
| Devletüñ dâyim eyâ şâh-ı cihân | |
| Çerh döndükçe tur ey kutb-ı zamân | |
| İtmesün gam okı kaddüñi kemân | |
| b Göndericek pîlini bu yana peder | |
| Şöyle ısmarladı ey ‘âli-güher | |
| Didi çün şâha mülâki olasın | |
| Bizden anlara du’âlar kılasın | |
| Bir nasîhat virem unutma sakın | |
| Diyesin şâha buluşicek hemîn | |
| Farzdur çünki selâtine salâ | |
| Devlet anuñ kim şi’ârı ol ola | |
| Olur ihsâna çü insân ‘abîd | |
| Göziñi virmek ile eyle mezîd | |
| Kimsene eylemeden saña su’âl | |
| Eyle ihsân budur cûda kemâl | |
| Perdedür cümle-i ‘ayba sehâ | |
| Setr kıl ‘aybunı itmekle ‘atâ | |
| Hatem olmadı cihân mülkine şâh | |
| ----- | |
| Geymedi başında gerçi kim külâh[*] | |
| Lîk kesb eyledi bir nâm u nişân | |
| Ki unudulmaya turdukca cihân | |
| Devleti bir şehüñ olmasa bülend | |
| Vakt-i hâcetde ider halkı nejend[**] | |
| Halka muhtâcdur elbet dahı şâh | |
| Nice muhtâc ise kendüye sipâh[***] | |
| a ‘Âlemüñ sîm ü zerin eyleme çîn | |
| Vir ki oldur kalanı saña hemîn | |
| Zer-perest olma ki mergûb olasın | |
| Cümle ‘âlem seve mahbûb olasın | |
| Virmek eyler kişiye düşmeni yâr | |
| Sevmeyen dahı sever bi-ihtiyâr | |
| Kîse mi kimse şehâ viren eli | |
| Çok işitdük bilürüm bu meseli | |
| Çünki virür birine Tañrı hezâr | |
| Bire biñ ala tücârında ne var | |
| İder imsâk kişiyi çü hakîr | |
| Bir olur virmeyicek şâh-ı fakîr | |
| Toludur maâzen-i gaybuñ içi nakd | |
| Eyleme kise gibi dostuña ‘akd | |
| Yumicek rezmde yum desti şehâ | |
| Bezm de olsa tehi dest-i hata | |
| Dest-beste usa sanduk misâl | |
| Getürür âdeme çok dürlü zevâl | |
| Her kişi senden ider çünki ümîd | |
| Eyleme destüñi zinhâr kilîd | |
| Eyle engüştini miftâh-ı ni’am | |
| Olmaya tâ şehüñ âli şikem | |
| b Hiç Karûn'a müfîd oldu mu zer | |
| Gerçi gerd eyledi çok la’l-i dürer | |
| - Vezin bozuk. | |
| ** a Şehün: metinde "şåhun" vezin geregi "şehün" okundu. | |
| *** a Muhtacdur: Dur bildirme hali eki "vav"lı yazılmış. | |
| ----- | |
| Himmet-i ‘âli olup desti küşâd | |
| Olmasa serv ola mı hurrem şâd | |
| Kân ider sîm-i zeri gerçi nihân | |
| Çâk ider sînesini dest-i zamân | |
| İktibâkuñ sebebi cem’-i derem | |
| Mûcib-ı bast u tarab bezl ü kerem[*] | |
| Kişinüñ genc-i çîni olsa hemân | |
| Kılmasa buldugını defn ü nihân | |
| Yi bitür var ise koma zeri sen | |
| Kendüñe eyleme dünyâyı vesen[**] | |
| Mihrveş lutfuñı kıl ‘âleme ‘âm | |
| Olmaya şehlık adı tâ ki harâm | |
| ‘Avrete oglana bezl eyleme zer | |
| Aña vir kim ola ol ehl-i hüner | |
| Şehlerüñ dâd u dihişdür hüneri | |
| Zîveri hil’atı tâc ü kemeri | |
| **HİKÂYET** | |
| a Rûmda var idi bir şâh-ı cevâd | |
| Kim çıkarmış idi ol dâd ile âd | |
| Kara toprakça tutup sîm u zeri | |
| Kuma taymaz idi hergiz düreri | |
| Himmet-i ‘âli idi kadri ‘akîm | |
| Hâtem-i Tayy gibi gâyet de kerîm | |
| Hükm iderdi yedi iklîme temâm | |
| Felegüñ kâsesi destinde çü câm | |
| ‘Âleme nef’ide mânend-i sehâb | |
| Âftâb ide kefin görse hicâb | |
| Milketinde yogidi hiç su'âl | |
| Bir idi mîr ü gedâ çün dege mâl | |
| Kâyil olmaz idi bir sâyil ola | |
| Ya gedâ ola zere mâyil ola | |
| - a İktibâk: itfibâk | |
| ** a Bitür: bidür | |
| ----- | |
| Memleket fethine savb itse ‘inân | |
| Ele almaz idi tîr ile kemân | |
| Cûdını işidüben halk hemîn | |
| Cümle râm olup öperler diremîn | |
| Bu tarik ile olup âleme şâh | |
| ‘Adl u dâd olmuş idi aña külâh | |
| Didi oglı ki eyâ şâh-ı cihân | |
| Hükmüñe râm zemîn ile zamân | |
| b ‘Âleme şâh olaludan berü sen | |
| Almaduñ elüñe şemşîr ü mecen | |
| Bu cihân mülkini tutmaga sebeb | |
| Hikmeti ne bilemez kimse ‘aceb | |
| Tîgdür mülk-küşâ hasm-şiken | |
| Almadun destüñe bir gün anı sen | |
| Gelüben didi ki ey cân peder | |
| Bir olur erde meseldür bu hüner | |
| Almadum gerçi ele tîg u kemer | |
| Halka dâm eyleyüben sîm ile zer | |
| Eyledüm dilleri anuñ ile râm | |
| Oldı ‘âlem baña münkâd temâm | |
| ‘Âlemi eyledi teshîr-i sehâm | |
| Cân ile sevdi beni hâss ile ‘âm | |
| İster iseñ ki seve halk seni | |
| Bir nasîhat ideyüm diñle beni | |
| Zeri sevme ki seni halk seve | |
| Yolına ölmege her kişi ive | |
| Tevbe-reh olsa tehî var bu mesel | |
| Ki tutulmaz aña esb ile cemel | |
| Her neye kâdir isen eyle nisâr | |
| Göresin niçe olur feth-i diyâr | |
| a Bu kişinüñ yimegin on kişi yer | |
| Ni’metüñ bezl kıl oldur ki hüner | |
| Ne kadar virseñ olur dahı ziyâd | |
| ----- | |
| Fazla bu aduñ olur bâr-ı cevâd | |
| Dûzaha girmez imiş çünki sahî | |
| Bundan artuk ne ola nef’ü vasî | |
| Cennete girmez imiş çünki bahîl | |
| İtme imsâk ile nefsüñi zelîl | |
| Belki şöyle gerek ey şâh-ı sahâ | |
| Ki cihân râmî vü münkâd ola | |
| Eyledi böyle diyüp şâha du’â | |
| Bir hulûs ile ki olur def’-i revâ | |
| Şeh bu pendini begendi vü öper | |
| Leb-i nukli sunar agzına şeker | |
| Bu hikâyet olup efsâne-i h[v]âb | |
| Lezzet ile uyudur hem-çü şarâb | |
| Subh olıcek yine ol mihr-i münîr | |
| Oldı arâyiş-i dihîm-i serîr | |
| Şâhlık resmiyle tâ geh-i şâm | |
| Maûlahat her neyise gördi temâm | |
| **SOHBET-İ BEHRÂM ŞEB-İ DÜŞENBİH DER KÜNBED-İ LA’L-FÂM** | |
| b VE MUSÂHEBET-İ BÂ DİL-ARÂM-I GÜL-ENDÂM | |
| Çün düşenbih gicesi şâh-ı cihân | |
| Tak-ı la’lîne diler ki ola revân | |
| Götürür şem’ini bir serv-i revân | |
| Gider ardınca anuñ meş'al-i cân | |
| Karşuladı şehi bânû-yı ‘Acem | |
| Künbed-i sürha girür vâris-i Cem | |
| Erguvân olmuş idi serv-i hırâm | |
| Lâleveş aldı ele destine câm | |
| Pür idüp lâle için la’l-i müzâb | |
| Zeyn içün meclise kebk oldı kebâb | |
| Câme-i sürh ile ol âfet-i cân | |
| Mihr idi sanki şafak içre nihân | |
| Âteş içinde Halîl idi meger | |
| Eylemez âteş aña hîç zarar | |
| ----- | |
| Nâzenîn cismi leâfetde çü cân | |
| Lâle câmındaki jâleydi hemân | |
| Berk-i gülnâr idi san birisini | |
| Gül sever idi biri yâsemeni | |
| Yine sâzende alup destine ‘ûd | |
| Çaldı yırladı hoş-âyende sürûd | |
| a Ni’met ile toluban tak u sarây | |
| Oldı elhânı anuñ şevk-i ferây | |
| Yeyüp içüp idüben ‘ayş u neşât | |
| Devşürildi şehüñ emriyle simât | |
| Câme h[v]âbına girüp şâh-ı ‘Acem | |
| Bir zamân sürdi düşekde dahı dem | |
| Didi dilber ki eyâ şâh-ı zamân | |
| Haşre dek râm ola emrüñe cihân | |
| Dimege sizlere bir niçe haber | |
| Baña ısmarladı tekrâr peder | |
| Didi kim şâha şecâ’at de gerek | |
| Zen olur olmasa bir erde yürek | |
| Yedi iklîm açılur çün ola seyf | |
| Şâhlık oldı cebân kimseye hayf | |
| Gökden indi bu mesel var ki cedîd | |
| Oldı serkeşler anun ile ‘abîd | |
| Eceli olmayan olmaz çü şehâ | |
| Vehm kılma ölicek rûz-ı vefâ | |
| Şâh olan cengden eyliye çü bîm | |
| Lâyık olmaz ki giye başa dihîm | |
| Şîri gör kim seg olur ise hezâr | |
| Üşenüp vehm ile tutar mı kinâr | |
| b Gel a gör ola cünd anuñ füzûn | |
| Sanma yüz döndüre yüz ola zebûn | |
| Olsa âhûdan eger deşt içi teng | |
| Hak ider anı görüp bebr ü peleng | |
| Bir zegan olsa eger çerh-i berîn | |
| Çıkuban tagıda bir bâz-ı haşîn | |
| ----- | |
| Olmasa şâhin eger ehl-i şikâr | |
| Ele mi alur idi anı kibâr | |
| Gürg tenhâda eger bulsa müyûn | |
| İder elbette şu hâl ile zebûn | |
| Peşşede olmag ile sûzen-i nîş | |
| Turamaz hamlesine gör nice mîş | |
| Hasmuñ açdurma gözin virme aman | |
| Ya kaça ya dileye bâri aman | |
| Hasmunâ çünki mukâbil varasın | |
| Cehd kıl ol anı sen urasın | |
| Cüst olmak gerek itdükde kıtâl | |
| Bulmaya tâ ki ‘adû saña mecâl | |
| Tutmaga bilmeyicek tîg u kemân | |
| Yük olur kişiye esbâb hemân | |
| Esbini itmeyicek bir kişi râm | |
| Dâr u gir itmek olur aña harâm | |
| a Merd olan bilmeye tutmaga ‘inân | |
| Nedir eline alup bâri sinân | |
| İtmeyen kendüzine erligi fen | |
| Takınup neyliye tîg ile mecen | |
| **HİKÂYET** | |
| Tutdı dünyâyı Sikender çü temâm[*] | |
| Oldı mahkûm anuñ Mısr ile Şâm | |
| Tîgınuñ râm olup bahr ile ber | |
| Nereye vardiyise buldı kafer | |
| Geldi tahtına idüp geşt-i cihân | |
| ‘Ayş u nûş itmege başladı hemân | |
| Hasmı yog idi ki ideydi hazer | |
| Sohbet idi işi her şâm u seher | |
| Bir gün itdi aña bir kimse su'âl | |
| Didi ey câmi’-i envâ’-ı kemâl | |
| - Çü: çün | |
| ----- | |
| Halk olaldan berü kevn ile mekân | |
| Gelmedi sencileyin şâh-ı cihân | |
| Eyledüñ gerçi mülûk ile kıtâl | |
| Olmadı kimse saña lîk hemâl | |
| b Kande varduñsa koduñ nâm u nişân | |
| Gelmedi nâmuña bir yirde ziyân | |
| Didi ne deñlü itdümse kıtâl | |
| Hasm bulmadıgı bu baña mecâl | |
| Turmada süst idüm ü varmada cüst | |
| ‘Âlemi tutdum anuñ ile dürüst | |
| Hasmdan itmez idüm derece bâk | |
| Kalmaz idüm çü zebûn ola helâk | |
| Kankı şehde k'ola fi'l-cümle ¡ebât | |
| Vartalardan bulur elbette necât | |
| San’at oldı baña bu ceng-i cidâl | |
| Kesb olur görmek ile cümle kemâl | |
| Olmasayıdı eger bende ciger | |
| Korkar idüm görecek tîg u teber | |
| Baña olmazd müyesser bu celâl | |
| Pâdişehlıkda bulunmazdı kemâl | |
| Hak budur virmeyicek lîk Hudâ | |
| Kişinüñ sa’yi olur cümle hebâ | |
| Kendü olur elde olan tîg u teber | |
| Remh-i şâmi görinür hasma eber | |
| Virmek Allâh'a yaraşur çü kafer | |
| Bir behânedür ara yirde teber | |
| a Kâh olur cüzz-i bahâneyle ‘adû | |
| İrişür nasr dutar kaçmaga rû | |
| Sipehü sa’y-ile olmaz bu kafer | |
| Dâd-ı Hakdur vire Allâh meger | |
| Çün temâm itdi sözin zümre-i cîn | |
| Şâh-ı Behrâm olur h[v]âb hemîn | |
| Öpüben bagrına baûup ûanemi | |
| Dilde kalmadı bu devrân gamı | |
| ----- | |
| Ne safâdur ola hem-h[v]âbe habîb | |
| Tokına sîneñe nârenc ile sîb | |
| Uyanup geh öpesin geh kucasın | |
| Geh serin oâşayasın geh uçasın | |
| Subha dek şeh kuçuben itdi huzûr | |
| Nukl-ı kevser idi hem-h[v]âbesi | |
| **MECLİS-ARÂSTEN-İ BEHRÂM ŞEB-İ D ŞENBİH** | |
| **DER KÜNBED-İ ZÜMÜRRÜD-FÂM** | |
| Çün se-şenbih gicesi togdı kamer | |
| Şeh turup künbed-i hazrâya gider | |
| Lu’bet-i hûrveş Çîni-nijâd | |
| Karşuladı şehi ikrâm ile şâd | |
| b Hûriye dönmüş idi serv-i revân | |
| Ravza-i cennet idi kasrı hemân | |
| Müntehâ kaddi anuñ Sidre-misâl | |
| Hüsninüñ cennetine virdi kemâl | |
| Cennet içinde tutup Tûbî-makâm | |
| Ravzada eyledi tâvûs-hırâm | |
| Şâhuñ eylemege göñlini şikâr | |
| Sebzeler giymiş idi yine nigâr | |
| Sebz idi sakı çü eyvân-ı felek | |
| Dilber içinde yeşil perlü melek | |
| Şem’-i kafûriyidi gerçi ki yâr | |
| Lîk zengâr ile olmuşdı nigâr | |
| Tûti-i sebz idi güftâri şeker | |
| Dökülür söyleyicek la’l ü dürer | |
| Sebz-pûş oldıgı bu serv-i revân | |
| Resmdür hulle giyer hûr-ı cinân | |
| Hızr u etile gider gussa vü gam | |
| Sebze meyl itdügi bu şâh-ı ‘Acem | |
| Câme pirûzec idi târ-ı miyân | |
| Târ-ı pirûzeci içinde nihân | |
| ----- | |
| Başmadan çıkaydı tak-ı hümâ hemîn[*] | |
| Dilber içinde çü pirûze-nigîn | |
| Dönüben mâh-ı zeber-hadd saneme | |
| Kıble-gâh oldı emîr-i ‘Aceme | |
| Câme olmaz idi cismine hicâb | |
| Hâyıl ola mı mehe sebz-i sehâb | |
| Câme-i sebz ile ol serv-i âırâm | |
| Sebze de Tûbî gibi tutdı makâm | |
| Çü çıkar tahtına sultân-ı cihân | |
| Oturur yanına ol serv-i revân | |
| Gonce lebler düzilür serv-misâl | |
| ‘Arz ider her biri gül gibi cemâl | |
| Her biri kebk-i deri kasr-ı çemen | |
| Rutları berk-i ter içinde hemen | |
| Sâki-i hazresi vü ‘İsî-nefes | |
| Câm-ı pirûeci pür eyledi bes | |
| Sunuben eyledi Behrâma du’â | |
| Nûşidüp toldı dil ü cânı safâ | |
| Nukl içün virdi lebin agzına mâh | |
| İtdi şirîn dehenin nukl ile şâh | |
| Aldı kânûn eline nagme-serây | |
| Başladı nagme-i eşvâk-ferây | |
| Çaldı çagırdı idüp sohbet-i germ | |
| Nicesin seng-i dilün eyledi nerm | |
| b Tutdı aheng ana ma’nî vü zübâb | |
| Ol sürûd ile olur devr türâb | |
| Virdi rakkâsları bezme şeref | |
| Başladı tutdı usulü kef u def | |
| Şevk ile sîne döger gördi çü def | |
| Germ olup çaldı celâcil dahı kef | |
| Yandı pervâne gibi şem’-i münîr | |
| Döndi gerdûne ziyâsıyla serîr | |
| - a Vezin bozuk | |
| ----- | |
| Devr idüp bir niçe kez bâde-i nâb | |
| Getürür her kişinüñ ceşmine h[v]âb | |
| Câme-h[v]âbına girür şâh-ı cihân | |
| Oldı hem-h[v]âbesi ol mâye-i cân | |
| Didi dilber ki eyâ şâh-ı cihân | |
| ‘Âlemüñ emn ü emânîne zemân | |
| Yâr ola ‘ömrüñe ‘izz ile celâl | |
| İrmiye göñlüne ‘âlemde melâl | |
| Dirile hazretüñe müddet-i Nûh | |
| Haşre dek eyleyesin feth ü fütûh | |
| Bir nasîhat dimiş idi baña bâb | |
| Şerh olunsa ola her bâb kitâb | |
| Şehlere didi siyâset de gerek | |
| Ki siyâset olur insâna mihek | |
| a Yeñemez lutfla bu halkı kişi | |
| Geh siyâset gehi lutf olsun işi | |
| Çün siyâsetsüz olur mülk harâb | |
| Müstehak olana bes ile ‘azâb | |
| Düzd ü tarrâr olana virme aman | |
| Ki fesâd ider olur bulsa zamân | |
| Şâha rûze ne fûz olsa revâ | |
| Ki kazâ olur anuñ ile kazâ | |
| Şer’e kıl ‘örfüñi geh gâh karîn | |
| Fitneden tâ ki halâs ola zihîn | |
| Hamldür gerçi ki âdemde kemâl | |
| Kesiretlîk ider naks-ı celâl | |
| Hoş-sıfatdur bilürem hilm u cemâl | |
| İ’tidâli gözet oldur ki kemâl | |
| Râzi olma ki göre kimse elem | |
| Kılmasun bendelerüñ halka sitem | |
| Şâhlık buldı siyâsetle nikâm | |
| Çok olur putteler içinde ki âm | |
| Nefs-i nefsi olicek mîr ü sipâh | |
| Halk pâ-mâl ola mânend-i siyâh | |
| ----- | |
| Memleket tîz olur anuñla harâb | |
| Pür olur âdemi yerine ‘azâb | |
| b Rehber-i dûzah ola her ki saña | |
| Ogluñ olur ise rahm itme aña | |
| Emr-i Hakdur çün siyâset idesin | |
| Emr-i şer’-ile olan fi’l-i çîn | |
| ‘Âleme oldı siyâset çü esâs | |
| Gayr-ı ‘âdetlere eyleme kıyâs | |
| Hârven-i bâguñ içi olmasa pâk | |
| Bâgbânuñ ide dâmânını çâk | |
| Kişinüñ çün ola cîbinde yilan | |
| Gözedür şeh-tamarı ki ide nişân | |
| Zulme vü zâlime meyl itme şehâ | |
| Farzdur zâlime tehdîd ola | |
| Olmasayıdı eger şâh-ı zamân | |
| Biri birin yer idi pîr ü cüvân | |
| **HİKÂYET** | |
| Bir hikâyet didi dânâ-yı umûr | |
| Dimeyem gelmez ise kalbe fütûr | |
| Çînde var idi bir şâh-ı cihân | |
| Ki emîn idi zamânında zamân | |
| Yogidi aña siyâsetde nakîr | |
| Saltanat ‘ilminde dânâ vü habîr | |
| Bir begi var idi eylerdi sitem | |
| Çekdiler hayli re’âyâsı elem | |
| Ne kadar kıldıysa cevr ü sitem | |
| İtdiler defterini cümle rakam | |
| Sundılar şâha yazup rik’a- misâl | |
| Göricek geldi celâlîydi celâl | |
| Da’vet eyler kapusına anı şâh | |
| Kasdı bu kîm gelicek ide tebâh | |
| Havf idüp kendüzini itdi nihân | |
| Bulamadı arayup şâh-ı cihân | |
| ----- | |
| Anı terbiyyet iden kimseyi şâh | |
| Kasd kıldı ide yerine tebâh | |
| Didiler aña ki ey şâh-ı serîr | |
| Ne günâh itdi bu üftâde fakîr | |
| Bilürüz añı bu itmedi günâh | |
| Yok yere kana ne içün gire şâh | |
| Hûn-ı nâ-hâk niçe taht itdi harâb | |
| Günehi olmayana kılma ‘azâb | |
| Didi ol kâlime çok oldı mu’în | |
| Zulmi bu itmiş olur halka hemîn | |
| b Bu sebeb oldı anı itmege mîr | |
| Eylerem yerine ben bunı hakîr | |
| Bir kişi kim idine kâlimi yâr | |
| Zulmle anun da belki kim meyli var[*] | |
| İhtiyâri degül ol meyl aña | |
| Bâ’isi yok anuñ illâ irtişâ[**] | |
| Nefsine ya baña eylese günâh | |
| Hışm idüp itmez idüm anı tebâh | |
| Hakk-ı gayr oldı çü yok çâre aña | |
| İderem vâcib olan neyse baña | |
| Bulına deyü kim itdiyse günâh | |
| Habs iderler anı emr eyledi şâh | |
| Niçe müddet oluban habse emîr | |
| Habsün elemini çok çekdi vezîr | |
| Hikmeti gör ki olan kimse nihân | |
| Kendüyi bir gün eder yine ‘ayân | |
| Tutdılar anı vü itdiler esîr | |
| Saldılar mahbese vü kıldı vezîr | |
| Suçu ‘afv oldı vü varıldı hemân | |
| Asdılar ol begi virmedi amân | |
| Bu siyâsetde eder hafv-ı sipâh | |
| - Vezin bozuk. | |
| ** Vezin bozuk. | |
| ----- | |
| Vehm ider itmeye her kişi günâh | |
| a Ahir itdi çü bu efsâneyi mâh | |
| Uyudı dinleyirek kıssaı şâh | |
| Subha dek yatdı çü irişdi seher | |
| Menziline yine gün gibi gider | |
| **BEZM - KERDEN-İ BEHRÂM ŞEB-İ CİHÂR-ŞENBİH** | |
| **DER KÜNBED-İ SANDAL-FÂM** | |
| Çâr-şenbih gicesi server-i ceyş | |
| Sandalî kasra varur itmege ‘ayş | |
| Karşular vaht-ı şehenşâh-ı ‘Arab | |
| Kim ide ol gice şâh ile tarab | |
| Câme-i zerd ile ol zümre-i çîn | |
| Mehdeki peykere dönmiş idi hemîn | |
| Za’ferânîler ile serv-i şehî | |
| Hurrem eyledi dil-i pâdişehî | |
| Sîm-i sâkındaki hal-hal-i zeri | |
| Geldi deyü şehe virdi haberi | |
| Dâmenin devşürüp oldı çü revân | |
| Za’ferânında olur müşk-i demân | |
| ‘Âşıkâne geyüben şâh harîr | |
| Gün gibi çıkdı vü zeyn itdi serîr | |
| b San gül-i zerd idi yanında nigâr | |
| Yüzine bakup olur şâh-ı hezâr | |
| Sanki dînârdaki nakş idi mâh | |
| Karşusunda yazılu peyker-i şâh | |
| Lâle-i zerd idi ol lâle-’izâr | |
| Oldı tâk içi anuñ ile bahâr | |
| Şenbelîd idi velî ‘ârızı gül | |
| Lâleveş câm elinde tolu mül | |
| Gül-i nesrîn idi yâ geydügi zerd | |
| Sürhu tâze ruhı ammâki çü verd | |
| Sîm idi gûy-ı zer-endûd teni | |
| Zeyn olur hayrı yele yâsemeni | |
| ----- | |
| Geydügi pirehen-i zerd-i kabâ | |
| Cezb iderdi dili çün kâh-rübâ | |
| Saru Yakup gibi mâhına hemân | |
| Tâc üzre yer ider şâh-ı cihân | |
| Reng-i behden nice renk ola latîf | |
| Ki giye anı olan kimse karîf | |
| Yaraşur hûb olana saru libâs | |
| Gayrı renge anı eyleme kıyâs | |
| Döndi zerden düzili bir saneme | |
| Zerd idi bâ’is olur def’-i gama | |
| a Pûşiş-i câm-ı zer u haddi nebîd | |
| Mey neşâtın zer-i zerd itdi mezîd | |
| Şâhı itmişdi hevâsı yarakan | |
| Döndürür la’le mey-i zerd hemân | |
| Yine mutrıblar ider sâzını râst | |
| Çaldılar kimi Hicâz u kimi Râst | |
| Mey-i asfer idicek devri çü mâh | |
| Germ olup şeh yine kec itdi külâh | |
| Tıflveş kec mec olur oldı zebân | |
| Ezilür dilberine şâh-ı cihân | |
| Dizi üstine alup la’lin emer | |
| Geh kolun geh saçın idindi kemer | |
| Yiyüp içüp çün olur ‘ayş temâm | |
| İtdi pes bisterine şâh hırâm | |
| Oldı ‘üryân soyınup sîm-beden | |
| Koynı koltıgı şehüñ toldı semen | |
| Sînesi yâsemeni berk-i semen | |
| Beñleri sînesi üstünde peren | |
| Sarulur tek ol iki teng-i şeker | |
| Ki oradan suda itmezdi güzer | |
| ‘Arabî şîvelere başladı mâh | |
| Germ olur gâyet aña şîfe-i şâh | |
| b Uyumaz gördi şehi zümre-i çîn | |
| Didi ey zîver-i dîhîm-i nigîn | |
| ----- | |
| Bir nasîhat bize de itdi peder | |
| Nakl ideyüm saña ey ‘âli-güher | |
| Şehlere didi gerek hılm ü vakâr | |
| Her kişi andan ider yoksa firâr | |
| Verme zinhâr gazab otına tâb | |
| Bagrum itmiye nedâmet ki kebâb | |
| Kûhda oldugiçün hılm ü vakâr | |
| Oldı sâbit-kadem ü âutdı karâr | |
| Âteşi olsa eyâ şâh-ı cihân | |
| Kendü kendüye ider kişi ziyân | |
| Hılm-ı hışm âteşine saçmasa âb | |
| Yana yakıla cihân ola âarâb | |
| Hışm kılma olana saña zebûn | |
| ‘Âkiluñ hışm olur hılme zebûn | |
| Bir kuluñ eylese bir kere günâh | |
| ‘Avf vacibdür anuñ itme tebâh | |
| Lîk ‘âdet idine çünki günâh | |
| Farzdur anı ki tarayup ide şâh | |
| İtdügüñ cürmleri eyle hisâb | |
| Yazsalar şübhe yok olurdu kitâb | |
| a Birine itdi mi pâdâş-ı kerîm | |
| Sen de hilm ögrenüp ol nefs-i selîm | |
| Bir günâhuña eger olsa’ukâb | |
| Haşre dek olur idi saña ‘azâb | |
| Rahm kıl rahmet ide tâ ki Hudâ | |
| Kul beşerdür ‘aceb olmaya hatâ | |
| Yapdugı âyını hak itme harâb | |
| Diler iseñ saña itmeye ‘azâb | |
| ‘Aybdur şehlere bî-hûde kelâm | |
| Nâ-sezâ söyleme sakın çün ‘avâm | |
| Hokka-ı nûşa sakın koyma semi | |
| Şehlerün pâk gerekdür ki femi | |
| ----- | |
| Yâve-gû olma virür kadre ziyân | |
| Hem mülevves olur anuñla zebân | |
| Şefkat it halka ki şefkat bulasın | |
| Rahmet it halka ki rahmet bulasın | |
| Eyleme halka lisânuñı sinân | |
| Söyleme kasd ile zinhâr yalan | |
| Eylemez kimseneden şâh çü bîm | |
| Kasd ile söylese kizb ola le'im | |
| ‘Afv olur çün siper-i hışm-ı Hudâ | |
| Eyleme olsa sezâ dahı cezâ | |
| b Türş-rû olma çîn eyleme kaş | |
| Vaz'uña dinmeye ta sîne-hırâş | |
| Meyl-i beşşâsa ider halk-ı cihân | |
| Halk bende idünür çürb-zebân | |
| Çün kılup eyleye latî’i nüfûr | |
| Şâhlıkdan ne kadar ola huzûr | |
| Çekmedi kimsene saña nâvek-i kîn | |
| Kavsveş niçe kaşuñda ola çîn | |
| Bâg-ı handana ider her kişi meyl | |
| Ârzû eyleye mi kimsene veyl | |
| Genc yerine neden ‘âleme renc | |
| Renc ile girür ele gerçi ki genc | |
| Bâg yerine neden dilleri dâg | |
| Merhem-i lutfuñı kıl dagda bâg | |
| Zîr-i destüñ olana eyleme kîn | |
| Ki sıgışmaz didiler kin ile dîn | |
| Kakıyup nice perîşân olasın | |
| Dâyıma süârede şeyân olasın | |
| **HİKÂYET** | |
| a Bir gün İskender-i Rûmîye meger | |
| Didi destûri ki ey fahr-i kemer | |
| Halka itdükçe şehenşâh-ı kerem | |
| Olmaga başladı küfrân-ı ni’am | |
| ----- | |
| Hılmdür bâ’isi terk eyle şehâ | |
| Halk senden ola kim korkar ola | |
| Şâhdan itmeye çün vehm-i sipâh | |
| ‘Âkibet hasmuñ olur taht u külâh | |
| Didi şol kahr ile olacak işi | |
| Hüner oldur ide lutf ile kişi | |
| Kılma Hak yapdugı dîvârı harâb | |
| ‘Âkıbet sen de olursun çü türâb | |
| Ölmegi her kişi kim eyleye yâd | |
| Bozulur olmuş iken hâtırı şâd | |
| Elüñ üzüñe urup eyle ‘itâb | |
| Her kişiye çün olur sûr u hîsâb | |
| Dem-i nâ-hak gibi olmaya günâh | |
| Saklasun her kişii andan İlâh | |
| Hîn-i ‘arzunda bunuñ gibi kelâm | |
| Deme ırak baña yokdur ki rızâm | |
| Hayr işe eyle delâlet beni sen | |
| ‘Aybdur hem-dem-i sultâna fiten | |
| b Didi neyliyeyüm ey şâh-ı cihân | |
| Yaramaz oldı katı halk-ı cihân | |
| Karşuña bir kişi varmış idiler | |
| Görmeden yüzini dil nefret ider | |
| Müflis ü bî-edeb ü h[v]âr u gedâ | |
| Bu söze söylemek olur mı sezâ | |
| Buyuruñ anı helâk eyliyeyüm | |
| Cigerün tîg ile çâk eyliyeyüm | |
| Bile mikdârını tâ mîr u fakîr | |
| Sanmaya kendüyi ‘izzet de hakîr | |
| Didi dîvâniye yokdur çü kalem | |
| Cenneti imiş aña itme elem | |
| Sevdügünden beni bilmez ne diye | |
| Lâyık ola mı seven hadde giye | |
| Düşmen öldügi yeter baña hemân | |
| Sevene dahı idelüm mi ziyân | |
| ----- | |
| Aslı sevmege çıkar itme zarar | |
| Yoksa benden irişür saña hatar | |
| Hayre haml itdi halâs oldı fakîr | |
| Kaldı hayretde görüp hılmi vezîr | |
| Hılm şöyle gerek ey şâh-ı cihân | |
| Şâhdan itmiye tâ kimse gümân | |
| a Böyle derken uyudı şâh-ı zemîn | |
| Bagrına basdı anı zümre-i Çîn | |
| Subh olicek yine hûrşîd-i serîr | |
| Çıkdı dîvânına vü geldi vezîr | |
| Maslahat her neyise oldı temâm | |
| Vakf-ı ‘ayş oldı irişdi geh şâm | |
| **MECLİS-ARÂSTEN-İ BEHRÂM ŞEB-İ PENŞENBİH** | |
| **DER KÜNBED-İ FELEK-FÂM** | |
| Penc-şenbih gicesi şâh-ı cihân | |
| Lâciverdî geyüben oldı revân | |
| Oldı efrencî nigârın da enîs | |
| Devlet anuñ ola dildârı celîs[*] | |
| Lâciverdî geyüp ol dahı harîr | |
| Zeyn ider hazret-i şâh ile serîr | |
| Lâciverdîler içinde añı şâh | |
| Göricek sandı tenüñ ebrde mâh | |
| Sûsen içinde açılmışdı semen | |
| Zeyn kılmış semenün gonce-dehen | |
| Hûblar karşusuna bagladı saf | |
| Ele sâzendeler aldı ney ü def | |
| Zeyn idüp meclis için sâgar-i zer | |
| İtdi ârâste nukli-y-ile şeker | |
| Bezm işi bitdi gider yatmaga şâh | |
| Gird koynuna yaturdı şehi mâh | |
| Geh öpüp geh kuçar iken anı şâh | |
| - b Devlet anun ola dildârı celis: Devlet anun ki ola dildârı celis | |
| ----- | |
| Didi lutf ile ki ey zıllu'llâh | |
| İtmiş idi baña bir pend peder | |
| Diyeyüm şâha buyurursa eger | |
| Şeh didi söyle eyâ gonce-dehen | |
| Hoş gelür her ne ki derseñ baña sen | |
| Didi şâh olmayıcak ‘ali-himem | |
| Hiç bi’at ide mi aña ümem | |
| Zer olur himmet ile hâk-i siyâh | |
| Cân virür himmet ile huşk giyâh | |
| Himmeti gör ki ider sengi güher | |
| Himmeti gör ki ider âki kemer | |
| Himmeti virdi hümâya dahı fer | |
| Yoksa her murgda var bâl ile per | |
| Himmeti ‘âli tut ey ‘âli -cenâb | |
| ……………cân ile tâ şeyh ile sâb[] | |
| Himmet it bende-i makbûle müdâm | |
| Nâ-sezâyı ko olur aña harâm | |
| a Himmet îmândan imiş var bu âaber | |
| Bûrıyâ himmet ile oldı şeker | |
| Hâcetin her kişinüñ eyle kabûl | |
| Yas idüp olmaya ta göñl melûl | |
| Kimseye kılma hakâretle nazar | |
| Düşmen-i dîne ola illa ki meger | |
| Himmet eylemeyicek halkına şâh | |
| Vire mi başını öñinde sipâh | |
| Fikr idüp eyleyicek halka nazar | |
| Himmet içün dürişür şâm u seher | |
| Yâs idicek kilimi kimse saña | |
| Haşr de rahmet idemezsin aña | |
| Hakk hıdmet bileni halk sever | |
| Himmeti olmayanı kişi neder | |
| Yazamaz hokka daâı himmeti dûn | |
| Silik olduğu için okunamadı. | |
| ----- | |
| Kim ider rûhını nefsine zebûn | |
| Himmet ile irüşür vâsıl-ı Hakk | |
| Himmet-i tıfl gibi eyle sebak | |
| Şehlerüñ himmet şâhâne gerek | |
| İre maksûda çeken tâ ki emek | |
| Himmeti gör ki uçar evcde bâz | |
| Nesr cîfeyle sürer ‘ömr-i dırâz | |
| b Ol feleklerde ider mürg şikâr | |
| Buña cîfe yemek oldı ulu kâr | |
| Himmeti olanı Hakk dahı sever | |
| Dûn-ı himmet kişiden Tañrı bezer | |
| Himmeti olmayan olur mu hemân | |
| Uluya nisbet ider rind-i cihân | |
| Bir hikâyet didi efsâne-minâs | |
| Yâd kıl etme fesâneye kıyâs | |
| Olmasun deyü süâan dürr-i telef | |
| Eyledi gûş hudâvend sadef | |
| **HİKÂYET** | |
| Çünki İskender-i iklîm-küşây | |
| ‘Âlemüñ fethiçün eyledi rây | |
| Fikr idüp bir nice gün oldı gamîn | |
| Agzını açmadı çün lâl-i nigîn | |
| Tonugup âyine-i gitî-nümâ | |
| Hiç göstermedi bir kere safâ | |
| ‘Aklınuñ âyine fikr oldı seâb | |
| Soramaz serin ider halk hicâb | |
| ‘Âkibet geldi Aristo-yı Hakîm | |
| Kâmil u fâzıl u üstâd u ‘alîm | |
| a ‘İlm-i fîrdevs ola ‘imâl ola hür | |
| Haşre dek zehrüñ ola meş’al-i nûr | |
| Olsa ‘âlemde ne deñlü sürûr | |
| Getürür kalbe adın ol deñlü fütûr | |
| Bir güli var ise biñ ârı da var | |
| ----- | |
| Kande kim genci ola mârı da var | |
| Nûş var gerçi ki nîşi dahı var | |
| Eskidür takı degül cây-ı karâr | |
| Gelmek ü gitmek olupdur çü biran | |
| Gelmegi gitmegi bil anı hemân | |
| Teni terk eyleyüp ol cân ile mâr | |
| Döndi çarâbudur resm-i kibâr | |
| Hiştdur bu beden hâki hemîn | |
| Seyl-i âfet ider eczâ-yı zemîn | |
| Hâk-pez oldu ten-i hâki hemân | |
| Bu didügüme merâm oldı nişân | |
| Oldı gırbâl misâlinde tenüñ | |
| Âbdur ‘ömrüñi fikr eyle senüñ | |
| Mîhmân oldı kişi bunda hemân | |
| Gitmedi her ki kim kodı nişân | |
| Kişinüñ çün kala makbûl eseri | |
| Söylenür haşr olunca hüneri | |
| b Bir eser ola ki mislini melek | |
| Görmeye devr ideli çarh-i felek | |
| Olmaya nakm gibi hûb-eser | |
| Lîk pâk eylemedür nazmı hüner | |
| ‘Âlem içinde bunuñ tâlibi çok | |
| Hikmeti gör ki velî vâsılı yok | |
| Kişinüñ olmayıcek tab’ latîf | |
| Ola mı râm aña bu fenn-i şerîf | |
| Söz ‘arûsına virilmese cemâl | |
| Nazma kudret degül insâna kemâl | |
| Tab’ fıtratda çün olmaya selîm | |
| Gedâ-y-ile her ne dir ola sakîm | |
| Bile kadrimi bulan bunda kemâl | |
| Ola ma’lûm ki yok baña hemâl | |
| Görmedim hamse gibi hûb-kitâb | |
| Yok hatâsı zileli cümle savâb | |
| ----- | |
| Minnet Allâha didüm aña cevâb | |
| Her kişi gördi cevâbımda savâb | |
| Cânı yokdur ki bula ‘ayb-i beşer | |
| Çeşm-i insâf ile eylerse nazar | |
| Geçeni ko gelicek dahı ‘adem | |
| Nazm bu nazmdurur dem de bu dem | |
| a Şimdi yok baña bu fennim de hemâl | |
| Gerçi çokdur virilen ehl-i kemâl | |
| Bu sözüme diriseñ lâf u haber | |
| Nazar et nazmûma ey ehl-i nazar | |
| Penc-Genci çün nasîb itdi Hudâ | |
| ‘Araba vü ‘Aceme cümle salâ | |
| Toludur genç ile bu penc-kitâb | |
| Kimsenüñ haddi degül buña cevâb | |
| Urayım şevkıle Şeh-nâmeye dest | |
| Hasm ol kaldı idem anı da pest | |
| Yazayum Târih-i ‘Osmâniyi ben | |
| Kıssası râstdur nazm-i hasen | |
| Anuñ efsâneleri oldı dürûg | |
| Yok cürâ’ında dürüguñ da fürûg | |
| Bunlaruñ eyledügi lîk cihâd | |
| Râst dur eyleyemez kimse ‘inâd | |
| Eyliyeyüm anı bir hûb-kitâb | |
| Şâh-nâmeye ola tâ ki cevâb | |
| ‘Avn-i Hakkıle idüp anı temâm | |
| Kılayum emrüme Firdevsî'yi râm | |
| Çünki Hakkdan baña nazm oldı ‘atâ | |
| Dil uzatmak baña gâyet de hatâ | |
| b Dâd-ı Hakdur bu cevâhir baña ne | |
| ‘Aybdur zişt dimeklik hasene | |
| Nazmuma eyler isen lîk hased | |
| Di nazîrini bunu eyleme red | |
| Bulamaz kimse buña ‘ayb u kusûr | |
| ----- | |
| Ziştdür dinse revâ ola mı hûr | |
| ‘İlm çok olmasa bu ‘ömr-i kasır | |
| Komak olur idi asâr-ı kesîr | |
| Her birisinde yazup ben de kitâb | |
| Derc iderdüm nice redd ile cevâb | |
| Mefharüm sanma ki nazm ola hemîn | |
| Sinem içinde besâ genc-i defîn | |
| Nazmdan lîk murâdum bu hemân | |
| Beni unutmaya sultân-ı cihân | |
| Arturup itdügüm ol arz-ı hüner | |
| Ki ide baña ‘inâyetle nazar | |
| Çü sever kâmili ol ehl-i celâl | |
| Farzdur ‘arz ide her bende kemâl | |
| Devlet ü ‘ömrüni çok ide İlâh | |
| Haşre dek halka ola bâb-ı penâh | |
| Cehl olmamış idi sinn-i şerîf | |
| Ki temâm oldı bu ebyât-ı latîf | |
| a Çü tokuz yüz on üçe irdi hisâb | |
| Hamse hatm oldı vü ketb oldı kitâb | |
| Temme | |
| ----- | |
| _____ | |
| |/\| |