!
stringlengths 1
182
| Nida işarəsi (!) — Aşağıdakı hallarda işlədilən durğu işarəsi: Nida cümləsinin sonunda. Məsələn: Azərbaycan dilində /Yanğın!/, /Fəlakət!/; əmr cümlələrində /Rədd ol burdan!/; Çağırış və müraciət həyəcanlı olanda. Məsələn: Azərbaycan dilində /Yaşasın müstəqil Azərbaycan!//; Nida cümlələrində özəksonu zəifləyir, zaman ləngiyir. /Ana! O, müqəddəs bir kainatdır//.
stringlengths 100
226k
| https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=259941
stringlengths 46
49
|
|---|---|---|
.rw | .rw — Ruandanın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .rw whois information .rw domain registration website Arxivləşdirilib 2018-10-30 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18414 |
.sa | .sa — Səudiyyə Ərəbistanının internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sa whois information Internet Services Unit of - King Abdulaziz City for Science & Technology .sa domain registration website Arxivləşdirilib 2006-04-28 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18415 |
.sb | .sb — Solomon adalarının internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sb whois information .sb registration website for local registrants Arxivləşdirilib 2018-11-29 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18416 |
.sc | .sc — Seyşel adalarının internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sc whois information .sc domain registration website | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18417 |
.se | .se — İsveçin internet kodu. Xarici keçidlər IANA .se whois information iis.se, .SE (The Internet Infrastructure Foundation) List of approved registrars | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=10452 |
.sg | .sg — Sinqapurun internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sg whois information Singapore Network Information Centre Arxivləşdirilib 2016-04-13 at the Wayback Machine Singapore Network Information Centre Registrar Arxivləşdirilib 2014-08-22 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18419 |
.sh | .sh — Müqəddəs Yelena, Askenson və Tristan-da-Kunya adalarının internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sh whois information A-Z directory of Saint Helena domain names Arxivləşdirilib 2018-03-25 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=36197 |
.si | .si — Sloveniyanın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .si whois information Unofficial directory of .si domains Official .si registry website (English) Official .si registry website (Slovene) Unofficial .si registry website (Slovene) - statistical data and expired .si domains Arxivləşdirilib 2016-05-19 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=10456 |
.sj | .sj — Şpisberqen və Yan-mayen adasının İnternet kodu. Xarici keçidlər ".no eller aldri..." (PDF) (Norwegian). Norwegian Post and Telecommunications Authority. 21 March 2002. 13 July 2015 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 July 2015. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=49443 |
.sk | .sk — Slovakiyanın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sk whois information .sk domain registration website, only in slovak language. .gov.sk Government domains list | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=10457 |
.sl | .sl — Syerra-Leonenin internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sl whois information Official .sl domain registration website | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18560 |
.sm | .sm — San-Marinonun internet kodu. Xarici keçidlər San Marino Registration Authority IANA .sm whois information | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18561 |
.sn | .sn — Seneqalın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sn whois information .sn domain registration website | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18386 |
.so | .so — Somalinin İnternet kodu. Xarici keçidlər IANA .so whois information SO Registry website Arxivləşdirilib 2017-09-16 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18562 |
.sr | .sr — Surinamın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sr whois information Telesur Arxivləşdirilib 2019-04-02 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18563 |
.st | .st — San-Tome və Prinsipi üçün internet kodu. Xarici keçidlər World.st: The World Of Smalltalk Arxivləşdirilib 2018-12-21 at the Wayback Machine — A collection of Smalltalk-related information Seaside.st: Seaside Web Application Framework IANA .st whois information domain registration website for .st domains | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18565 |
.sv | .sv — Salvadorun internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sv whois information .sv domain registration website General policies for assigning sub-domain names and/or IP addresses under the geographical domain of El Salvador SV Arxivləşdirilib 2009-12-28 at the Portuguese Web Archive NameAction Local Presence for foreign registrants-to-be of ".com.sv" domains. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18564 |
.sy | .sy — Suriyanın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sy whois information .sy registration rules Arxivləşdirilib 2007-03-15 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=10460 |
.sz | .sz — Esvatiniin internet kodu. Xarici keçidlər IANA .sz whois information .sz domain registration website Arxivləşdirilib 2005-12-16 at the Wayback Machine A-Z directory of .sz domains Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18566 |
.tc | .tc — Törks və Kaykos adalarının internet kodu. Xarici keçidlər IANA .tc whois information .tc domain registration website Arxivləşdirilib 2013-04-10 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18567 |
.tf | .tf — Fransanın Cənub və Antarktika ərazilərinin internet kodu. Xarici keçidlər IANA .tf whois information AFNIC Arxivləşdirilib 2005-12-24 at the Wayback Machine .tf official information website Arxivləşdirilib 2005-12-10 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18569 |
.tg | .tg — Toqonun internet kodu. Xarici keçidlər IANA .tg whois information CAFE-CAFE Internet (en français) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18570 |
.th | .th — Tailandın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .th whois information THNIC website Thai Network Information Center Foundation website | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18571 |
.tj | .tj — Tacikistannın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .tj whois information .tj domain registration website List of .tj accredited registrars | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=10482 |
.tn | .tn — Tunisin internet kodu. Xarici keçidlər IANA .tn whois information .tn domain registration website | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18574 |
.to | .to — Tonqa krallığı üçün təyin olunmuş coğrafi domen. Xarici keçidlər Registration of .TO domains IANA .to whois information | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18575 |
.tp | .tp — Şərqi Timorun İnternet kodu. Xarici keçidlər East Timor's first .tp website Press Release August 1999 Statement at launch of .tp domain registry Arxivləşdirilib 2007-12-30 at the Wayback Machine Timor-Leste (.TL) & East Timor (.TP) ccTLD NIC Arxivləşdirilib 2005-06-23 at the Wayback Machine Legacy www.nic.tp website Arxivləşdirilib 2014-07-09 at the Wayback Machine IANA .tp whois information IANA .tl whois information | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=49442 |
.tr | .tr — Türkiyənin internet kodu. Türkiyə və Şimali Kipr Türk Respublikasının internet ölkəsi olan yüksək səviyyəli domen adıdır. İdarəni Yaxın Şərq Texniki Universiteti tərəfindən edilməkdə idi və 20 ildən artıqdır ki, fəaliyyət göstərdiyi qeydiyyatçı funksiyası 14 sentyabr 2022-ci ildə TRABİS fəaliyyətə başlayana qədər davam etdi. 2010-cu ildə İnformasiya Texnologiyaları və Rabitə Qurumu tərəfindən "İnternet Domen Adlarının Tənzimlənməsi" (TRABİS) nəşr edilmişdir. Bu qanun və tənzimləmə ilə 21 dekabr 2018-ci il tarixində “.tr” uzantılı domen adlarının təxsis səlahiyyəti (Qeydiyyat səlahiyyət funksiyası) Nic.TR-dən BTK-ya köçürülüb və müqaviləyə əsasən, 12 sentyabr 2022-ci ildə nic.tr bağlanmış və 14 sentyabr 2022-ci ildə .tr Şəbəkə İnformasiya Sistemi (TRABİS) fəaliyyətə başladı. Təsnifat etmək üçün .com.tr, .gov.tr kimi ikinci səviyyəli domen adları satılır. KKTC-nin rəsmi qurumları üçün gov.ct.tr domen adı istifadə olunur. Sadə .tr domen adı olan yeganə sayt Türkiyə Silahlı Qüvvələrinə aid olan www.tsk.tr-dir. Xarici keçidlər METU Computer Center IANA .tr whois information | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=7123 |
.tv | .tv — Tuvalunun internet kodu. 2010-cu ilin məlumatına əsasən Tuvalu hökumətinin illik gəlirinin 10%-ini bu domen adından gələn ödənişlər təşkil edir. Xarici keçidlər "I want my own .tv". Salon.com. 2012-07-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-04-02. "Massive.tv: An Online Storytelling Lab For College Students". psfk.com. 2011-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-23. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18577 |
.tw | .tw — Tayvanın internet kodu. Xarici keçidlər .TW Whois Service IANA .tw whois information List of registrars accredited by TWNIC Arxivləşdirilib 2005-12-26 at the Wayback Machine List of registrars accredited by Neulevel Arxivləşdirilib 2005-12-14 at the Wayback Machine How to Register .Tw Domain Name Arxivləşdirilib 2013-11-10 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18578 |
.tz | .tz — Tanzaniyanın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .tz whois information Tanzania Network Information Center | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18579 |
.ua | .ua — Ukraynanın internet kodu Xarici keçidlər IANA .ua whois information Official site of domain .ua Official site of .ua registry Statistic of domain names usage Ukrainian Domains Statistics and Information | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=10475 |
.uk | .uk — Böyük Britaniyanın internet kodu. Xarici keçidlər Nominet .uk registry website List of Nominet UK Tags / Registrars | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=10477 |
.um | .um — BMT uzaqda yerləşən kiçik adalar üçün İnternet kodu. Xarici keçidlər IANA .um whois information (as of April 21, 2008 ICANN has updated this to reflect the removal from the root zone). IANA .um Revocation report | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18583 |
.us | .us — Amerika Birləşmiş Ştatlarıın internet kodu. Xarici keçidlər .us Domain Registry .US Locality Domains Arxivləşdirilib 2017-02-18 at the Wayback Machine - A wiki page showing | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18581 |
.uy | .uy — Uruqvayın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .uy whois information Registration website beneath other .uy second-level domains Interview with the technical responsible for .uy domains (spanish) Arxivləşdirilib 2008-07-12 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18582 |
.uz | .uz — Özbəkistanın internet kodu. Xarici keçidlər IANA .uz whois information Registration page of former registry at EuridArxivləşdirilib 2010-01-09 at the Wayback Machine [1] Redelegation of .uz TLD to Uzinfocom (IANA report) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=10481 |
.va | .va — Vatikan üçün internet kodu. Xarici keçidlər "Delegation Record for .VA". Internet Assigned Numbers Authority. İstifadə tarixi: 22 March 2013. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18584 |
.vc | .vc — Sent-Vinsent və Qrenadin üçün internet kodu. Xarici keçidlər Authorized Registrars Arxivləşdirilib 2016-03-26 at the Wayback Machine Rules Arxivləşdirilib 2017-09-24 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18585 |
.ve | .ve — Venesuela üçün internet kod. Xarici keçidlər IANA .ve whois information .ve domain registration website Arxivləşdirilib 2016-06-05 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18586 |
.vg | .vg — Britaniya Virgin adaları üçün internet kodu. Xarici keçidlər IANA .vg whois information Meridian TLD Arxivləşdirilib 2013-04-10 at the Wayback Machine AdamsNames Arxivləşdirilib 2019-02-08 at the Wayback Machine .vg registry website | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18587 |
.vi | .vi — ABŞ Vircin adaları üçün İnternet kod. Xarici keçidlər IANA .vi whois information .vi domain registration website .vi domain rules Arxivləşdirilib 2012-12-05 at Archive.today | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18588 |
.wf | .wf — Uollis və Futuna üçün internet kodu. Xarici keçidlər IANA .wf whois information .wf official website Arxivləşdirilib 2005-12-24 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18591 |
.ws | ws— Samoa üçün internet kodu. Global Domains International şirkətinin sayəsində 2000-ci ildən .ws domeni ümumi istifadə üçün yuxarı səviyyəli domenlərdən biri oldu. Saytların spesifikasından asılı olmayaraq .ws zonasında istənilən təşkilatların domenləri qeyd edilmiş ola bilər. Bir çox şirkətlər bu abreviaturanın cazibədarlığı səbəbdən .ws domenini seçir. Bəziləri abreviaturanı Web-Site kimi izah edir. . Qeydiyyata və domendən istifadəyə məhdudiyyətlər yoxdur. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18592 |
.youtube | .google — İnternet Domen Ad Sistemində istifadə olunan, brendə aid yüksək səviyyəli sahə adı sonluğudur. 2014-cü ildə yaradılan, Google-un üst şirkəti olan Alphabet Inc. tərəfindən idarə olunur. Bu, bir brendin ictimai bir tor şəbəkə səhifəsinə aid ilk sahə adı sonluğudur. Digər Alphabet məhsullarını və sahə adlarını .google-a köçürmək üçün planlar mövcuddur. Google Sahə Adları, şəbəkə səhifəsində bir sahə adı qeydiyyatı xidmətidir. Bundan əlavə, Google şirkəti, .goog ( və kimi saytlar üçün) və .gle (goo.gle və forms.gle kimi qısaldılmış ünvanlar üçün) sahə adlarına da sahibdir. Eyni zamanda Quqlun bəzi səhifələri, aşağıdakı nümunələr kimi .google sahə adı sonluğu istifadə edir: – Google məhsulları və şirkət məlumatlarını nümayiş etdirir. – Google məhsulları haqqında xəbərlər nümayiş etdirir. – Google-un sahib olduğu sahə adı sonluqlarını nümayiş etdirir. – Google-un sahib olduğu sahə adı sonluqlarını nümayiş etdirir. – Google-un süni zəka araşdırmaları haqqında məlumat nümayiş etdirir. – Google Dizayn haqqında məlumat nümayiş etdirir. – Google-un ətraf mühit araşdırmaları haqqında məlumat nümayiş etdirir. – Qürur yürüşləri haqqında məlumat nümayiş etdirir. – Google Sağlamlıq haqqında məlumat nümayiş etdirir. – Google-un tədqiqat işlərini nümayiş etdirir. – Google-un böhran yardımına dair töhfələrini nümayiş etdirir. – Google-un kiçik müəssisələrə təqdim etdiyi alətlərini nümayiş etdirir. – Google-un müxtəliflik və daxilolma yanaşmasına dair məlumat nümayiş etdirir. – məlumat təhlükəsizliyi, məxfilik nəzarəti və xətdaxili qoruma kimi mövzularda insanların maarifləndirilməsinə dair məlumat nümayiş etdirir. – Google Krom Enterprise haqqında məlumat nümayiş etdirir. – Google-un ümumi Domen Ad Sisteminə çıxışını təmin edir. – Google Domenlər haqqında məlumat nümayiş etdirir. – Google-un açıq mənbəli layihələri haqqında məlumat nümayiş etdirir. – Google-un rəqəmsal rifah çalışmaları haqqında məlumat nümayiş etdirir. – davamlı böyüməni və ətraf mühiti qorumağa çağırır. – COVID-19 pandemiyası zamanı evdən tədris edərkən müəllimlərin alətlərə çatması üçün kömək edir. – Google-un COVID-19 Məlumat və İnsaytlarındakı şəbəkə səhifəsinə yönləndirir. – Google-dan Android-də oxu üçün yaradılan tətbiqetmə haqqında məlumat nümayiş etdirir. – Google-un hekayələrini nümayiş etdirir. – Android TV-nin varisi olan yeni Google TV platforması haqqında məlumat nümayiş etdirir. – Google Axtarış və Google Xəritədən iş ismarıcları haqqında bir sayt. – Google-un ilk dəfə şəbəkə istifadəçiləri üçün məhsullar istehsal etən "Növbəti Milyard İstifadəçi" təşəbbüsü haqqında məlumat nümayiş etdirir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=733071 |
.yu | .yu — Keçmiş Yuqoslaviya üçün nəzərdə tutulmuş İnternet kod. 1989-cu ildə Yuqoslaviyada tətbiq olunmuş “.yu” domeni ölkə dağılandan sonra da fəaliyyətini davam etdirib. 2010-cu il martın 30-da günorta saatlarında Yuqoslaviya üçün nəzərdə tutulmuş “.yu” domen zonası fəaliyyətini dayandırıb. “.yu” zonasının dəstəklənməsinin dayandırılmasına dair qərar Serbiya milli internet-domenlərin qeydiyyatı ilə məşğul olan RNIDS təşkilatı tərəfindən qəbul olunub. RNIDS öz növbəsində bu qərarı Qlobal Şəbəkədə adların və ünvanların paylanmasını həyata keçirən ICANN təşkilatının müvafiq hökmündən sonra qəbul edib. “.yu” zonasının serverlərinin Serbiyaya məxsus yeni “.rs” zonasına keçirdilməsi prosesi 2009-cu ilin may ayında başa çatdırılıb. Əvvəlcədən “.yu” zonasının 30 sentyabr 2009-cu il tarixinədək bağlanacağı nəzərdə tutulub. Lakin RNDIS nümayəndələri planlaşdırılmış müddətin uzadılmasını xahiş etdikdən sonra bu tarix 2010-cu ilin mart ayının 30-na dəyişdirilib. Yuqoslaviyanın son izi də silindi Arxivləşdirilib 2010-04-03 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18595 |
.za | .za — CAR üçün internet kodu. Xarici keçidlər ZADNA website IANA .za whois information .co.za domain registration website .nom.za domain registration website | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=18596 |
.zr | .zr — Zairin əvvəlki İnternet kodu. Xarici keçidlər IANA Report on Deletion of the .zr Top-Level Domain, 20 June 2001 | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=49441 |
.қаз | Domenin fəaliyyətə verilməsı Qeydiyyat bir neçə mərhələdə oldu. Birinci mərhələ (2012-ci il aprelin 1-dən 30-dək) — hökumət orqanları və dövlət təşkilatları, qeydiyyat şöbəsinin texniki ehtiyacları üçün domen qeydiyyatı. İkinci mərhələ (1 may-30 iyul 2012-ci il tarixləri arasında) — 31 dekabr 2011-ci ilə qədər Qazaxıstan Respublikası qanunvericiliyə uyğun olaraq qeyd edilmiş ticarət markalarının və firma adlarının sahibləri üçün domen adlarının prioritetli qeydiyyatıdır. Üçüncü mərhələ (2012-ci ilin 15 avqustundan) — domen adlarının qeydiyyatı azad şəkildə aparıldı. Xarici keçidlər IANA saytında domen haqqında məlumatlar (ing.) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=331277 |
0 | Sıfır — ədəd oxunu müsbət və mənfi ədədlərə ayıran tam ədəd. Qədim yunan astronomu və riyaziyyatçısı Klavdi Ptolemey astronomik cədvəllərində boş kvadratlara O işarəsi qoyardı (yunan əlifbası ilə omikron hərfi, q.yun. ονδεν — heç nə). Sıfır rəqəmi işarəsinin ondan yarandığı güman edilir. Riyaziyyatda Sıfırın əsas xassələri İstənilən ədədin üzərinə 0 əlavə etsən, cəm dəyişmir. Bu xassə genişləndirilmiş sistemlərdə, o cümlədən həqiqi və kompleks ədədlər meydanında da doğrudur. İstənilən ədədin 0-a hasili sıfra bərabərdir. Sıfırın işərəsi yoxdur, yəni o, nə mənfi, nə də müsbət ədəddir. 0 nə tək ədəddir, nə də cüt ədəddir. 0 istənilən natural ədədə bölünür və qismət 0-a bərabərdir. Sıfra bölmək olmaz. Belə ki, əgər , onda bölmənin tərifinə görə olmalıdır, eyni zamanda istənilən b üçün {\displaystyle b\times 0} sıfra bərabərdir. Başqa sözlə 0-ın tərsi yoxdur. Sıfır faktorial birə bərabərdir. Əsas hesablamalarda Əsas hesablama zamanı ədədi 0-a vurub böldükdə sıfır, 0-dan çıxdıqda mənfi, topladıqda isə müsbət alınır. Say sistemində Say sistemlərində sıfırdan geniş istifadə olunur, sıfır mərtəbələrin yüksəldiyini bildirir. İkilik, səkkizlik, onluq, ve onaltılıq say sistemində sıfır vardır. Sıfır riyazi çəki kəsb etmir, yəni sıfır dedikdə təsəvvürə "boşluq", "heç bir şey" gəlir. İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=142916 |
0-cı Ölçü (0D) | Sıfırölçülü fəza, 0-cı ölçü və ya 0D riyaziyyatda müəyyən bir topoloji məkana bir ölçü təyin edilməsinin bir neçə qeyri-bərabər anlayışından birinə görə sıfır ölçüsü olan bir topoloji məkandır.0-cı ölçü, ümumiyyətlə bizim haqqında tez-tez fikirləşmədiyimiz bir ölçüdür. Nöqtələr, 0-cı Ölçüdə düzgün başa düşə biləcəyimiz yeganə varlıqlardır. Onların nə ölçüləri, nə qalınlığı, nə uzunluğu, nə də hündürlükləri mövcuddur. Onlar eyni zamanda həm ola biləcəkləri qədər böyük, həm də ola biləcəkləri qədər kiçik ola bilərlər. Əgər 0-cı Ölçüdə bir kub mövcud olsaydı, həmin kub sadəcə nöqtə olaraq görünərdi. Həmçinin, kubun istənilən tərəfə doğru uzadılmış bütün ölçüləri eyni olardı, çünki 0-cı Ölçüdəki varlıqların ölçüsü mövcud deyil. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=635184 |
0.(9) | 0.999... (həmçinin 0.9, 0.(9) kimi yazılır) — Riyaziyyatda onluq nöqtədən sonra yazılan sonsuz sayda 9 rəqəmindən ibarət olan rasional ədəd. 0.999... ədədi 0.9, 0.99, 0.999 və s. kimi ədədlərin hamısından böyükdür. Bu ədəd 1-ə bərabər olaraq göstərilə bilər. Başqa sözlə "0.999 ..." və "1" eyni ədədi təmsil edir. Bu bərabərliyin riyazi olaraq sübuta yetirilməsinin bir çox yolu var. Cəbri isbatlar Dövri kəsrlərdən Hər rasional ifadə sonlu sayda rəqəm ehtiva edən onluq ədədlərlə ifadə edilə bilməz. Məsələn; 5 9 1 3 kimi.Əgər ikinci bərabərliyin hər iki tərəfini 3-ə vursaq: 3 3 3 ¯ bərabərliyini alarıq. Dörd əməliyyatdan {\displaystyle 0.(9)} ədədini riyaziyyat dilində məchul ifadələrə verilən {\displaystyle x} ilə əvəzləyək. Hər iki tərəfi 10-a vuraq. Hər iki tərəfdən ədədin özünü, yəni {\displaystyle x} -i çıxaq. Sadələşdirək. Ədədimizi limit dilində ifadə ədək: 0.999 lim n → ∞ 99 … 9 ⏟ n lim n → ∞ ∑ k 1 n 9 10 k lim n → ∞ ( 1 − 1 10 n ) {\displaystyle n} sonsuza yaxınlaşarkən 1 10 n {\displaystyle {\frac {1}{10^{n}}}} ifadəsi {\displaystyle 0} -a bərabərdir. Buradan alınır ki; lim n → ∞ 1 10 n Sonsuz ardıcıllıqlardan | | {\displaystyle |r|<1} {\displaystyle a} sabit ədəddir və r 2 r 3 a r 1 − r Ümumi termini 1 10 və sabit ədədi {\displaystyle 9} olan ardıcıllıq {\displaystyle 0.(9)} -dur. Teoremimizi ədədimizə tətbiq etsək 0.999 1 10 1 10 ) 2 1 10 ) 3 9 ( 1 10 ) 1 − 1 10 olduğunu görə bilərik. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=518071 |
007 | Ceyms Bond, həmçinin Agent 007 — Yan Fleminqin kitabları əsasında çəkilmiş çoxsaylı filmlərdə uydurma ingilis casusu və qəhrəmanı. Fleminq bu personajı 1952-ci ildə yaratmış və ona aid çoxlu əsərlər yazmışdır. Bu personajın ekranlaşdırılmasına əsasən onun ölümündən sonra, 1964-cü ildən etibarən başlamışlar. Daha sonralar Ceyms Bond macəralarını Kinqsli Amis, Con Piarson, Con Qardner, Reymond Benson və Çarli Hiqson yazmışlar. Əvvəllər bu personaj kitablara əsasən tanınırdısa hal-hazırda onu əsasən filmlərdən tanıyırlar. Ceyms Bond rolunda rəsmi filmlərdə indiyədək 6 aktyor oynamışdır: Şon Konneri (1962–1967; 1971) Corc Leyzenbi (1969) Rocer Mur (1973–1985) Timoti Dalton (1987–1989) Pirs Brosnan (1995–2002) Deniel Kreyq (2006-) Ceyms Bond haqqında filmlər Xarici keçidlər Ceyms Bond əslində kim idi? senet.az, 16.07.2015 (az.) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=11051 |
03 (film) | 03 qısametrajlı sənədli televiziya filmi rejissorlar Svetlana Abdullayeva və Murad Mehmanoğlu tərəfindən çəkilmişdir. Film Azad Azərbaycan Televiziyasında istehsal edilmişdir. Tariximizin ən qanlı səhifələrindən olan 20 yanvar faciəsi zamanı həkimlərimizin fədakar əməyi filmin əsasını təşkil edir. Filmdə şahidlərin xatirələri nəticəsində həmin günlər bir daha canlanır. Filmin alternativ adı "Həkimlər"dir. Tariximizin ən qanlı səhifələrindən olan 20 yanvar faciəsi zamanı həkimlərimizin fədakar əməyi filmin əsasını təşkil edir. Filmdə şahidlərin xatirələri nəticəsində həmin günlər bir daha canlanır. 1990-cı il. Şər imperiyası artıq süquta uğradığını anlayır və vəziyyətdən çıxma yolunu əsarətdə saxladığı xalqların gözünü qorxutmaqda görürdü. Azərbaycan xalqı 1988-ci ildən imperiya rəhbərlərinin gözündə ən təhlükəli xalqa çevrilmişdi. Onlar belə vəziyyətin daha kəskin hal almasından ehtiyatlanaraq sərt tədbirlərə əl atdı. Kütləvi aksiyalar kommunist rejimini daha da vahiməyə salırdı. Bakıya əlavə qüvvələr yeridildi. Nəzarəti tamamilə ələ alandan sonra SSRİ Ali Soveti rəyasət heyəti yanvarın 20-si gecə saat 00:00-dan Bakı şəhərində fövqalədə vəziyyət tətbiq edilməsi haqqında fərman verdi. Bundan sonra kütləvi qırğına başlamaq olardı və başlandı da. Bakı al qırmızı qana boyandı. 1990-cı ilin yanvarında sovet qoşunlarının Bakıda həyata keçirdikləri qırğınlarda 131 nəfər öldürülmüş, 600-dən çox adam yaralanmışdı. Öldürülənlər arasında beş millətin nümayəndələri, 20-dən çox qadın, uşaq var idi; Adamları xüsusi qəddarlıqla və yaxın məsafədən güllələmişlər, xəstəxanalar, "təcili yardım" maşınları atəşə tutulmuş, həkimlər öldürülmüş, adamlar süngü-bıçaqla qətlə yetirilmişdir. "Kalaşnikov" avtomatının ağırlıq mərkəzi dəyişən 5,45 çaplı güllələrindən istifadə edilmişdir. Həlak olanlar arasında yetkinlik yaşına çatmayanlar, qadınlar, qocalar, şikəstlər də var idi.Hadisə baş verən gecəni öz gözlərində bir daha canlandıran həkimlər Mübariz Əliyev, Teymur Qurbanov və Alim Məmmədov Azərbaycan tarixinin ən qanlı gecələrindən birini bir daha xatırlayırlar. Onlar xəstəxanaların yaralı və ölülərlə dolduğunu, qan vermək üçün Tibb İnstitutunun tələbələrinin özlərini necə təhlükəyə atmalarını, xalqın xəstələri xilas etmək üçün bir yumruq olmalarını və əlindən gələni əsirgəməmələrini qeyd edirlər. Həkim Teymur Qurbanov isə həmin gecəni öz kamerasına çəkərək bu qanlı hadisənin dünyaya çatdırılmasına nail olub. Həkimlər qırğının bir gün yox, bir həftə davam etdiyini və yaralıların əsasən Bakı Şəhəri Musa Nağıyev adına xəxtəxanaya gətirildiyini də xatırlayırlar. Ümumilikdə film diktor mətni ilə yanaşı, əsasən 3 şahid həkimin xatirələrindən ibarətdir. Filmin üzərində işləyənlər Müəllif: İlhamə Qurbanlı Rejissor: Svetlana Abdullayeva, Murad Mehmanoğlu Operator: Vüqar V. Ş. Prodüser: Röya Əliyeva, Rinat Qurbanoğlu Həmçinin bax Azərbaycan filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=491062 |
07 Vestur | 07 Vestur — Farer adalarını təmsil edən futbol klubu. 2007-ci ildə qurulmuşdur. Sandavóavur və Servoavur (Voar adası) şəhərlərini təmsil edir. Klubun tarixi 1993-cü il dekabrın 18-də "Mivoavur" və "Sandavoavur" klublarının birləşməsi nəticəsində "Vaqar" klubunun yarandığı vaxtdan başlayır. 1998-ci ildə "Servoavur" klubuda onlara qoşuldu, nəticədə Voar adasında vahid komanda formalaşdı və tezliklə Farer çempionatının yüksək divizionuna yüksələ bildi, amma klub uzun müddət yüksək liqalarda yer tuta bilmədi və tezliklə oradan aşağı liqaya düşdu. Uğursuzluqlar nəticəsində klubdaxili parçalanmalar kəskinləşdi və 2004-cü ildə onlar, əvəllər olduğu kimi ayrı-ayrı komandalara ayrıldı. Buna baxmayaraq, Voar adasında vahid güclü klub yaratmaq ideyası ölmədi və 8 noyabr 2004-cü ildə vahid "Vagar 2004" klubu yenidən yaradıldı və 2007-ci ildə "Servoavur" klubu yenidən ona qoşuldu. Bu birləşmə nəticəsində klub indiki adı "07 Vestur" qəbul etdi və 6 noyabr 2007-ci il klubun rəsmi yaranma tarixi oldu.2008-ci ildə klub birinci liqanın qalibi oldu və Farer adalarının yüksək divizionu olan Vodafondaildində oynamaq hüququ qazandı. Yüksək Liqadakı ilk mövsümündən sonra klub birinci liqaya düşdü, lakin yenidən qalib gələrək 2011-ci ildə yenidən Yüksək Liqada oynamaq hüququ qazandı. 2011-ci il mövsümünün sonunda çempionatda 9-cu yeri tutdu və yenidən birinci liqaya düşdu. 2012-ci ildə "07 Vestur" birinci liqada birinci yeri tutdu və bir daha Vodafondaildin-ə yüksəldi.2013-cü ildə komanda yenidən aşağı liqaya düşdü və 2016-cı il mövsümündə, yenidən yüksək liqaya yüksələnə qədər orada oynadı. İndiki heyəti Sonuncu dəfə 10 iyun 2022 tarixində yeniləndi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=367753 |
0 (say) | Sıfır — ədəd oxunu müsbət və mənfi ədədlərə ayıran tam ədəd. Qədim yunan astronomu və riyaziyyatçısı Klavdi Ptolemey astronomik cədvəllərində boş kvadratlara O işarəsi qoyardı (yunan əlifbası ilə omikron hərfi, q.yun. ονδεν — heç nə). Sıfır rəqəmi işarəsinin ondan yarandığı güman edilir. Riyaziyyatda Sıfırın əsas xassələri İstənilən ədədin üzərinə 0 əlavə etsən, cəm dəyişmir. Bu xassə genişləndirilmiş sistemlərdə, o cümlədən həqiqi və kompleks ədədlər meydanında da doğrudur. İstənilən ədədin 0-a hasili sıfra bərabərdir. Sıfırın işərəsi yoxdur, yəni o, nə mənfi, nə də müsbət ədəddir. 0 nə tək ədəddir, nə də cüt ədəddir. 0 istənilən natural ədədə bölünür və qismət 0-a bərabərdir. Sıfra bölmək olmaz. Belə ki, əgər , onda bölmənin tərifinə görə olmalıdır, eyni zamanda istənilən b üçün {\displaystyle b\times 0} sıfra bərabərdir. Başqa sözlə 0-ın tərsi yoxdur. Sıfır faktorial birə bərabərdir. Əsas hesablamalarda Əsas hesablama zamanı ədədi 0-a vurub böldükdə sıfır, 0-dan çıxdıqda mənfi, topladıqda isə müsbət alınır. Say sistemində Say sistemlərində sıfırdan geniş istifadə olunur, sıfır mərtəbələrin yüksəldiyini bildirir. İkilik, səkkizlik, onluq, ve onaltılıq say sistemində sıfır vardır. Sıfır riyazi çəki kəsb etmir, yəni sıfır dedikdə təsəvvürə "boşluq", "heç bir şey" gəlir. İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=146096 |
0 (ədəd) | Sıfır — ədəd oxunu müsbət və mənfi ədədlərə ayıran tam ədəd. Qədim yunan astronomu və riyaziyyatçısı Klavdi Ptolemey astronomik cədvəllərində boş kvadratlara O işarəsi qoyardı (yunan əlifbası ilə omikron hərfi, q.yun. ονδεν — heç nə). Sıfır rəqəmi işarəsinin ondan yarandığı güman edilir. Riyaziyyatda Sıfırın əsas xassələri İstənilən ədədin üzərinə 0 əlavə etsən, cəm dəyişmir. Bu xassə genişləndirilmiş sistemlərdə, o cümlədən həqiqi və kompleks ədədlər meydanında da doğrudur. İstənilən ədədin 0-a hasili sıfra bərabərdir. Sıfırın işərəsi yoxdur, yəni o, nə mənfi, nə də müsbət ədəddir. 0 nə tək ədəddir, nə də cüt ədəddir. 0 istənilən natural ədədə bölünür və qismət 0-a bərabərdir. Sıfra bölmək olmaz. Belə ki, əgər , onda bölmənin tərifinə görə olmalıdır, eyni zamanda istənilən b üçün {\displaystyle b\times 0} sıfra bərabərdir. Başqa sözlə 0-ın tərsi yoxdur. Sıfır faktorial birə bərabərdir. Əsas hesablamalarda Əsas hesablama zamanı ədədi 0-a vurub böldükdə sıfır, 0-dan çıxdıqda mənfi, topladıqda isə müsbət alınır. Say sistemində Say sistemlərində sıfırdan geniş istifadə olunur, sıfır mərtəbələrin yüksəldiyini bildirir. İkilik, səkkizlik, onluq, ve onaltılıq say sistemində sıfır vardır. Sıfır riyazi çəki kəsb etmir, yəni sıfır dedikdə təsəvvürə "boşluq", "heç bir şey" gəlir. İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=744649 |
0 dərəcəli N dairəsi (teleserial, 2007) | "0" Dərəcəli N Dairəsi (fars. مدار صفر درجه, translit. Madare sefr darajeh) – 2007-ci ildə İran, Macarıstan, Livan və Fransa əməkdaşlığı nəticəsində yaranan teleserialı. Proqram indiyə qədər İranda hazırlanan ən bahalı və ən yaxşı proqramdır və orada böyük tamaşaçı kütləsini özünə cəlb etməyi bacarmışdır. Serial İran diplomatı Əbdül Hüseyn Sərdarinin həyat hekayəsi əsasında lentə alınmışdır. Əbdül Hüseyn Sərdari 1940-cı ildə İran səfirliyinə sığınan Paris yəhudilərinə İran pasportları verməklə onların həyatını xilas etmişdir. Serial İkinci Dünya Müharibəsi illərində Parisə oxumağa gedən gənc iranlı tələbə Həbib Parsanın həyatı haqqındadır. Orada Həbib eyni universitetdə təhsil alan Fransız yahudi Sara Astrokla tanış olur. Əvvəlcə bir-birilərinə zidd olan gənclər, sonra bir- birilərinə aşiq olurlar. Bir çox problemlərlə qarşılaşan Həbib və Sara, serialın sonunda birlikdə qalırlar. "0" Dərəcəli N Dairəsi serialının rejissoru Həsən Fəthi serial haqqında belə demişdir: "Mən 2002-ci ildə bu serialı ekranladışdırmaq qərarına gəldim və hələ o vaxtlarda Holokost nəşrdə yox idi. Əgər Alman düşərgələrində hətta bir Yahudi öldürülübsə,dünya utanmalıdır. Əgər bu işarələr bir Fələstinliyə qarşı baş veribsə, yəni bir Fələstinli öldürülübsə dünya utanmalıdır.İkinci Dünya Müharibəsində Yahudi qurbanlara, Fəsəstində öldürülən qadınlar və uşaqlara eyni dərəcədə ürəyim yanır." Bu serial cəmiyyətin mədəniyyət xəzinəsini qoruyan müstəqil təşkilatın-İran-Yuhudi Assosiyasiyasının tərifini və dəstəyini qazanmışdır. Bu assosiyasiya Mahmud Əhməd Nejatın Holokost haqqında fikirlərini tənqid etmiş və Həsən Fəthinin bu işini tərifləmişdir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=272650 |
0 yanvar | 0 yanvar (sıfır yanvar; alternativ adı: 31 dekabr) - bir çox astronomik və texniki materiallarda qeyd olunan mövcud olmayan təqvim tarixidir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=302053 |
1 | 1 (I), 1 AD və ya 1 CE Anno Domini təqvim dövrü üçün epox ilidir . Bu, eramızın birinci ili , 1-ci minilliyin və 1-ci əsrin birinci ili idi . Bu, şənbə və ya bazar günü başlayan ümumi il idi , proleptik Julian təqvimi ilə şənbə günü başlayan ümumi il və proleptik Qriqorian təqvimi ilə bazar ertəsi başlayan ümumi il idi . Roma İmperiyasında , 1 AD Roma konsulları Qay Sezar və Lusius Aemilius Paullusun adını daşıyan Sezar və Paullusun Konsulluğu İli kimi tanınırdı və daha az tez-tez Roma İmperiyası daxilində 754 AUC (ab urbe condita) ili kimi tanınırdı . Bu il üçün "AD 1" nominasiyası , anno Domini (AD) təqvim erası Avropada illərin adlandırılması üçün geniş yayılmış üsula çevrildiyi orta əsrlər dövründən bəri ardıcıl olaraq istifadə olunur . Bu, Xristian / Ümumi eranın başlanğıcı idi . Əvvəlki il eramızdan əvvəl 1 — dir ; bu nömrələmə sxemində 0 ili yoxdur . The Anno Domini tanışlıq sistemi eramızdan əvvəl 525-ci ildə Dionysius Exiguus tərəfindən hazırlanmışdır . Roma təqviminin eramızdan əvvəl 45-ci ildə islahatı olan Julian təqvimi eramızın 1-ci ilində Roma tərəfindən istifadə edilən təqvim idi. Roma İmperiyası İmperator Avqustun əmri ilə Tiberius Almaniyadakı üsyanları yatırır (eramızdan əvvəl 1–5). Konfutsiyə ilk kral titulu (ölümündən sonra adı) Baocheng Xuan Ni Gong verilir. İsanın doğulması , ən azı bir alimə görə, Dionysius Exiguus tərəfindən anno Domini dövründə təyin edildiyi kimi . Bununla belə, əksər alimlər Dionysiusun İsanın doğumunu əvvəlki ildə, yəni eramızdan əvvəl 1-ci ildə qoyduğunu düşünürlər . Bundan əlavə, müasir alimlərin əksəriyyəti Dionysiusun hesablamalarını mötəbər hesab etmirlər, hadisəni bir neçə il əvvəl yerləşdirirlər (bax : İsanın Xronologiyası). Apollonius (Tianalı) — Roma filosofu, yeni pifaqorçular məktəbinin təmsilçisi. 25 dekabr — İsa — Peyğəmbər. Sextus Afranius Burrus , Roma pretorian prefekti (ö. AD 62) II Artaksias — İberiyanın doqquzuncu çarı Amanişakete-Nubiya kraliçası Qay Antistiy Vet-Roma konusulu Sapadbizes — Kuşan imperiyasının kralı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2712 |
1% qaydası | 1% qaydası — internet mədəniyyətində internet icması daxilində iştirakla bağlı ümumi qayda. Qaydada qeyd olunur ki, veb-sayt istifadəçilərinin yalnız 1%-i aktiv şəkildə yeni məzmun yaradır, qalan 99%-i isə sadəcə lurkerlik edir. Variantlara 1–9–90 qaydası (bəzən 90–9–1 prinsipi və ya 89:10:1 nisbəti adlanır) daxildir. Burada viki kimi birgə yaradılan veb-saytda icma iştirakçılarının 90%-nin yalnız məzmunu istehlak etdiyi, 9%-nin məzmunu dəyişdirdiyi və ya yenilədiyi, 1%-nin isə məzmun əlavə etdiyi qeyd olunur. Oxşar qaydalar informasiya elmində də məlumdur. Məsələn, Pareto prinsipi kimi tanınan 80/20 qaydası fəaliyyətin necə müəyyən edilməsindən asılı olmayaraq, qrupun 20 faizinin fəaliyyətin 80 faizini istehsal edəcəyini bildirir. 1% qaydasına əsasən, internet istifadəçilərinin təxminən 1%-i məzmun yaradır, 99%-i isə sadəcə həmin məzmunun istehlakçısıdır. Məsələn, bir forumda yazı yazan hər bir şəxsə qarşılıq təxminən 99 nəfər həmin foruma baxır, lakin mesaj yazmır. Bu termin müəllif və bloqqerlər Ben MakKonnell və Ceki Huba tərəfindən icad edilmişdir, baxmayaraq ki, əvvəllər eyni konsepsiyaya istinadlar bu addan istifadə etməmişdir.Onlayn fəaliyyətə istinad edərək, lurker termini internet icmasında başqaları ilə əlaqədə olmayan onlayn müşahidəçiyə istinad etmək üçün istifadə olunur.Radikal cihadçı internet forumlarında 2005-ci ildə aparılan bir araşdırmada istifadəçilərin 87%-nin heç vaxt forumlarda post paylaşmadığı, 13%-nin ən azı bir dəfə, 5%-nin 50 və ya daha çox, yalnız 1%-nin isə 500 və ya daha çox paylaşım etdiyi müəyyən edilmişdir.2014-cü ildə nəzərdən keçirilmiş "The 1% Rule in Four Digital Health Social Networks: An Observational Study" adlı məqalədə sağlamlıq yönümlü onlayn forumlarda 1% qaydası empirik şəkildə tədqiq edilmişdir. Qəzet belə nəticəyə gəlmişdir ki, 1% qaydası məzmunun böyük əksəriyyətini yaradan bir neçə "Superistifadəçi" ilə dörd dəstək qrupu arasında uyğundur. Həmin ilin sonunda ayrı bir tədqiqatçı qrupu tərəfindən edilən bir araşdırmada 2014-cü ildə Van Mirlonun araşdırmasını depressiya üçün onlayn forumda təkrarlamışdır. İştirak bərabərsizliyi Oxşar konsepsiya "AT&T Laboratories"dən Vill Hill tərəfindən təqdim edilmiş və daha sonra Yakob Nilsen tərəfindən istinad edilmişdir. Bu, onlayn kontekstdə "iştirak bərabərsizliyi" termininə məlum olan ən erkən istinad idi. Termin 2006-cı ildə marketinq mövzusunda bloq yazısında ciddi kəmiyyət kontekstində istifadə edildiyi zaman yenidən ictimaiyyətin diqqətini cəlb etmişdir. Həmçinin bax Sosial profilləşdirmə Rəqəmsal vətəndaş Lotka qanunu Netokratiya Xarici keçidlər The 90-9-1 Rule for Participation Inequality in Social Media and Online Communities by Jakob Nielsen, October 8, 2006. What is the 1% rule? by Charles Arthur in The Guardian, July 20, 2006. The 1% Rule by Heather Green in BusinessWeek, May 10, 2006 Institutions vs. Collaboration by Clay Shirky, July 2005, Video at 06:00 and 12:42 | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=823742 |
1,2-Dioksetan | 1,2-dioksetan — törəmələrinin əksəriyyəti otaq temperaturunda sabit olan kristallardır. Xloroform, benzol, nitrometanda həll olunur. Kimyəvi xassələrinə görə, onlar tipik peroksidlərdir (bax: Üzvi peroksid birləşmələri). LiAlH4-ün təsiri altında 1,2-dioksetannın tetraalkil törəmələri onların analitik analizlər üçün istifadə olunan 1,2-diola qədər azalır. PPh3 ilə reaksiya daxil olduqda, onlar qızdırıldıqda tsiklik fosforamlara çevrilən epoksidlərə parçalanırlar, məsələn: 1,2-dioksetan törəmələri asanlıqla parçalanır. Üzvi həlledicilərdə onların məhlullarının termolizi, üçlü vəziyyətdə olan həyəcanlanmış keton molekullarının (ulduzla işarələnmiş) deaktivasiyası nəticəsində hamilyonlüminisent ilə müşayiət olunur, məsələn: 1,2-dioksetanın tetraalkil törəmələri olefinlərin foto oksidləşməsi və ya a-bromohidroperoksidlərin tsiklləşməsi yolu ilə əldə edilir, məsələn: II birləşmən a-perhidroksi turşuların RR"C(OOH)COOH-nin disikloheksilkarbodiimidin iştirakı ilə tsiklləşdirilməsi yolu ilə əldə edilir. II birləşmən atəşböcəklərində, bəzi dəniz orqanizmlərində və bitkilərdə biosintez zamanı əmələ gəlir. Onların çürüməsi bioluminesens parçalanmaya ("soyuq parıltı") səbəb olur. III birləşməni əsasların iştirakında oksalilxloridə qatı H2O2 (saf formada təcrid olunmur) ilə təsir etməklə almaq olar. Anisimova N. A. Heterosiklik birləşmələrin kimyası. 1-ci hissə. Nomenklaturanın əsasları. Bir heteroatomlu monoheterosiklik birləşmələr: dərslik. — Sankt-Peterburq: Sankt-Peterburq Dövlət Sənaye Texnologiyaları və Dizayn Universiteti, 2017. — S. 21–34. — 81 səh. Gilchrist T. Heterosiklik birləşmələrin kimyası. — M .: Mir, 1996. — S. 402. — 464 s. — ISBN 5-03-003103-0. İvanski V. I. Heterosiklik birləşmələrin kimyası. — M .: Ali məktəb, 1978. — S. 31. — 559 s. Z. Hauptman, J. Grefe, H. Remane "Organic Chemistry", M., "Kimya", 1979, səh.553–555 | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=776535 |
1,2-dixloretan | 1,2-dixloretan, etilenxlorid, CICH2CH2CI — xloroform iyli, rəngsiz, zəhərli mayedir. —35,9°S-də donur, 83,5–84,0°S-də qaynayır, sıxlığı 1253 kq/m³-dir. Suda pis həll olur (25°S-də 0,81%). Yanğın cəhətdən az təhlükəlidir. Etilenlə xlorun qarşılıqlı təsirindək alınır. Dixloretan qələvilərlə vinilxlorid, ammonyakla etilendiamin əmələ gətirir. Sənayedə həlledici kimi, antidetonasiya qarışıqları hazırlanmasında, polisulfid kauçuku istehsalında və s. işlədilir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=121751 |
1,3-Propandiol | 1.3-Propandiol əsasən politrimetilen tereftalat kimi polimerlərin istehsalı üçün xammal kimi istifadə olunur. Bu maddə kompozitlər, yapışqanlar, laminatlar, boyalar və bir çox sənaye məhsuluna əlavə olunur. Antifriz mayelərində və boyalarında bir həlledici olaraq da istifadə olunur. Pişiklərlər üzərində aparılan təcrübələrdən alimlər 1.3-propandiolun 1.2-propilenqlikoldan təxminən iki qat daha zəhərli olduğunu təsbit ediblər. Təhlükəsizlik 1,3-Propanediol, buxar və ya buxar / aerosol qarışığının inhalyasiyası ilə əhəmiyyətli bir təhlükə yaratmır. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=634111 |
1,4-Butandiol | 1,4- Butandiol (butilenqlikol) C₄H₁₀O₂ - üzvü birləşmə, İki atomlu spirt, rəngsiz qatı mayedir. 1,4-Butandiol, katalizatorun iştirakı ilə 110-130 0 C temperaturda və 200-300 atmosfer təzyiqində sulu məhlulda 1,4-butindiolun hidrogenləşdirilməsi yolu ilə əldə edilir. 1,4-Butandiol, həmçinin, katalizator kimi ağır metal asetilenidlərdən istifadə edərək formaldehidin asetilenlə yüksək təzyiqdə aparılan reaksiya zamanı alınır. 2 H C H O + H C ≡ C H → H O H 2 C C ≡ C C H 2 O H {\displaystyle {\mathsf {2HCHO+\ HC\equiv CH\ \rightarrow HOH_{2}CC\equiv CCH_{2}OH}}} 1,4-Butandiol malein anhedridindən alınma üsuluda var. Malein anhedridi metil efirinə çevrilir və sonra hidrogenləşir. Kimyəvi xassələri Kimyəvi xassələrinə görə 1.4 – Butandiol tipik qlikoldur. Karbon turşularla (katalizatorun iştirakı ilə) qarşılıqlı təsir göstərir və karbon turşularının anhidritləri və turşu xloranhidridləri ilə mürəkkəb efirlər əmələ gətirir. 1,4-butanediolun sulu məhlulları ortofosfor turşusu iştirakı ilə qızdırıldıqda, tetrahidrofuran əmələ gəlir. 1.4 – Butandiol etanola bənzəyir, insanlara narkotik təsir göstərir. Doza həddi artıq olarsa başgicəllənmə, qusma, zəiflik, yuxululuq, ağır zəhərlənmə və hətta ölümə səbəb ola bilər. Dəri ilə təmasda, qıcıqlanma və allergik reaksiyalara səbəb ola bilər, buna görə də onunla işləyərkən qoruyucu geyim və əlcəklərdən istifadə etməlisiniz. 1.4 – Butandiolun tətbiqi çox genişdir. Hər il bir million ton 1.4 butandiol istifadəyə verilir. Tibdə dərman preparatların və ekstratların alınmasında istifadə olunur. Toxuculuq, parfümeriya və qida sənayesində geniş istifadə edilir. Kimya sənayesində polimerlərin, sintetik liflərin istehsalı üçün xammal olaraq və həlledici kimi istifadə olunur. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=602205 |
1-Xlornaftalin | 1-Xlornaftalin(α-xlornaftalin) – formulu C10H7Cl olan aromatik xlor üzvi birləşmədir. Fiziki xassəsi 1-Xlornaftalin rəngsiz yağlı mayedir. Laboratoriya şəraitində 1-xlornaftalinin alınması, naftalinin yodud iştirakı ilə qaz şəklində olan xlorla xlorlaşma reaksiyası nəticəsində baş verir. Tərkibində 256 q naftalin, 450 q xlorbenzol və 1,3 q yod olan məhlulu qarışdıraraq qaynama dərəcəsinə çatdırırıq və xlor qazını daxil edirik. Sonra qarışıq soyudulur, uçucu turşuları və onların anhidridlərini çıxarmaq məqsədi ilə azotla təmizlənir və vakuumda qovulur. Maddənin çıxımı 80% (260–265 q) təşkil edir. C 10 H 8 + Cl 2 → t ; k a t C 10 H 7 Cl + HCl {\displaystyle {\ce {C10H8 + Cl2 ->[t; kat] C10H7Cl + HCl}}} Alüminium xloridin iştirakı ilə naftalin ilə sulfurilxloridin reaksiyasınəticəsində almaq olar: C 10 H 8 + SO 2 Cl 2 → A l C l 3 C 10 H 7 Cl + HCl + SO 2 {\displaystyle {\ce {C10H8 + SO2Cl2 ->[AlCl3] C10H7Cl + HCl + SO2}}} 1-aminonaftalindən diazoniyum duzunun alınması və sonra Zandmeyer reaksiyasının aparılması nəticəsində almaq olar: C 10 H 7 NH 2 + HNO 2 + HCl ⟶ C 10 H 7 N 2 Cl + 2 H 2 O {\displaystyle {\ce {C10H7NH2 + HNO2 + HCl ->[] C10H7N2Cl + 2H2O}}} C 10 H 7 N 2 Cl → t C 10 H 7 Cl + N 2 {\displaystyle {\ce {C10H7N2Cl ->[t] C10H7Cl + N2}}} Kimyəvi xassələri 1-Xlornaftalinin kimyəvi xassələri aromatik karbohidrogenlərin digər monoxlor törəmələri ilə oxşardır. Yüksək temperaturda və təzyiqdə qələvilərlə hidroliz olunur: C 10 H 7 Cl + H 2 O → t ; p C 10 H 7 OH + HCl {\displaystyle {\ce {C10H7Cl + H2O ->[t; p] C10H7OH + HCl}}} Efir mühitində litium ilə reaksiyaya girərək 1-naftillitium alınır: C 10 H 7 Cl + 2 Li → E t 2 O C 10 H 7 Li + LiCl {\displaystyle {\ce {C10H7Cl + 2Li ->[Et2O] C10H7Li + LiCl}}} Spirtli məhlulda kalium sionidlə reaksiyaya daxil olmur, lakin ~220°C temperaturda və təzyiq altında piridin məhlulunda susuz mis (I) sionid ilə 1-naftilnitril alınır: 2 C 10 H 7 Cl + 2 CuCN → 220 o C 2 C 10 H 7 CN + Cu 2 Cl 2 {\displaystyle {\ce {2C10H7Cl + 2CuCN ->[220^oC] 2C10H7CN + Cu2Cl2}}} 1-Xlornaftalin kənd təsərrüfatının müxtəlif sahələrində, üzvi boyaların alınmasında zərərvericilərini məhv etməsində geniş istifadə edilir. 1-Xlornaftalin zəhərlidir, lakin 2-xlornaftalin istisna olmaqla, digər törəmələri arasında ən az təhlükəlidir. Dəri ilə təmasda olduqda müxtəlif dəri xəstəliklərinə, dermatitə səbəb olur. 1-Xlornaftalinin buxarı ilə nəfəs aldıqda qaraciyərin xroniki zədələnməsinə, hepatitə, bəzən isə qaraciyərin kəskin sarı atrofiyasına səbəb olur. Sənaye binalarının iş sahəsinin havasında buxarın icazə verilən konsentrasiyası 0,5 mq/m³ təşkil edir. Qarayev Ş.F., İmaşev İ.B., Talıbov G.M.Üzvi kimya, Bakı, 2003. Məhərrəmov A.M., Məhərrəmov M.M. Üzvi kimya, BDU, Bakı, 2007. Məhərrəmov A.M.,Allahverdiyev M.Ə. Üzvi kimya, BDU, Bakı, 2007. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=796818 |
1-Xlorpropan | Fiziki xassələri 1-Xlorpropan rəngsis tez alışan mayedir. Xloroforma bənzər qoxusu var. Bir çox xloralkanlardan fərqli olaraq sudan yüngüldür, sıxlığı 0,89 q/ml təşkil edir. 1. Propanın xlorlaşması reaksiyası zamanı 2-xlorpropan ilə birlikdə alınır. Məhsulların nisbəti temperaturdan asılıdır. Dimetilformiadın katalizi zamanı tionilxloridin propanol-1-ə təsiri nəticəsində: 2. Propan-1 –in xlorid turşusu ilə reaksiyası nəticəsində almaq olar: 3. Hidrogenləşmə reaksiyası: Kimyəvi xassələri 1-Xlorpropan suda pis həll olunur. Etil spirtində, dietil efirində, asetonda yaxşı həll olunur. 1. Vürs reaksiyası: 2. Dehidrogenləşmə reaksiyası 3. Fridel-Krafts reaksiyası: CH 3 − CH 2 − CH 2 Cl ⇌ AlCl 3 CH 3 − CH ( Cl ) − CH 3 Reaksiya zamanı benzol çox götürülürki alkilləşmə davam etməsin. 4. Konovalov reaksiyası. Nitrolaşma raksiyası 1-Xlorpropan tənəffüs olunduqda və daxilə düşdükdə çox zərərlidir, dərialtına keçir. Mərkəzi sinir sisteminə pis təsir göstərir. Göz və dəri ilə təmasda olduqda keçici qıcıqlanmaya səbəb olur. Hava ilə qarışdıqda partlayış baş verə bilər. Məhərrəmov A. M., Məhərrəmov M. M. Üzvi kimya, BDU, Bakı, 2007. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=797806 |
1-ci Etkol (Baymak) | Coğrafi yerləşməsi rayon mərkəzindən (Baymak): 26 km, ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 71 km. Milli tərkibi 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (100 %) üstünlük təşkil edir. Xarici keçidlər asmo-rb.ru — Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurasının rəsmi saytı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=521611 |
1-ci Mokas (Baymak) | Coğrafi yerləşməsi rayon mərkəzindən (Baymak): 49 km, kənd sovetliyindən (1-ci Türkmən): 15 km. ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 8 km. Milli tərkibi 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (99%) üstünlük təşkil edir. Xarici keçidlər asmo-rb.ru — Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurasının rəsmi saytı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=522387 |
1-ci Ordu Korpusu (Azərbaycan) | 1-ci Ordu Korpusu — Bərdə korpusu olaraq da adlandırılan Azərbaycan Quru Qoşunlarının regional bir hərbi birləşməsi. Silahlı Qüvvələrin ən təhlükəli və strateji qüvvəsi olaraq tanınır. Bölmələrinin əksəriyyəti Ermənistanın uzun illər işğal atında saxladığı Dağlıq Qarabağla təmas xəttində yerləşirdi. Hal-hazırda korpusun rəhbərlik vəzifələrini icra edir general-mayor Bilal Çompuzov. Korpus 3 mart 1992-ci ildə Azərbaycanın 701-ci, 708-ci və 130-cu Motoatıcı briqadasından qurulur. Silahlı Qüvvələrin Baş Qərargah rəisi General Nəcməddin Sadıkov korpusun ilk komandiri olur. İştirak etdiyi əməliyyatlar arasında Kəlbəcər döyüşü də vardır. İkinci Qarabağ müharibəsindəki əməliyyatları İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı korpus Suqovuşandakı qarşıdurmalarda iştirak edir. Kəndin 3 oktyabr tarixində Azərbaycan qüvvələri tərəfindən tutulmasında əsas rollardan birini oynayır. 9 dekabrda Prezident İlham Əliyev bu münasibətlə general Hikmət Həsənovun "Qarabağ" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında bir sərəncam imzalayır. Korpus komandirinin müavini polkovnik Babək Səmidli Suqovuşana hücumda korpusun bir hissəsinə rəhbərlik edərək 27 oktyabrda Suqovuşan su anbarının ələ keçirilməsini elan edərək Euronewsa müsahibə verir. Babək Samidli atəşkəsdən sonra 23 noyabr tarixində Suqovuşan istiqamətində minaya düşərək şəhid olmuşdur. O, ölümündən sonra "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif olunmuşdur. Qərargahı (Bərdə) 1-ci Motoatıcı briqada 3-cü motoatıcı briqada 9-cu motoatıcı briqada 10-cu motoatıcı briqada 15-ci motoatıcı briqada 17-ci motoatıcı briqada Komandanları General-mayor Nizam Osmanov (2002-2014) General-mayor Hikmət Həsənov (2014-h.h) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=685738 |
1-ci Ordu Korpusu (Ermənistan) | 1-ci Ordu Korpusu (erm. 1-ին բանակային կորպուս) — Ermənistan Ordusunun Sünik vilayətinin Gorus şəhərində yerləşən regional hərbi birləşməsi. Bu, Ermənistanın cənub-şərqindəki hərbi mövqelərini formalaşdırmağa kömək edir. Birinci Qarabağ müharibəsindən sonra ordu quruculuğunun inkişafı böyük hərbi hissələrin formalaşdırılması zərurətini ortaya qoymuşdu. Bu, 20 iyun 1996-cı ildə general Yuri Xaçaturovun təşəbbüsü ilə korpusun yaradılması ilə nəticələnmişdir. Korpusun tank heyəti "Tank biatlonu-2017" beynəlxalq müsabiqəsində iştirak etmişdir. 2020-ci ilin sentyabrında korpusun bir bölməsi Rusiyada keçirilən "Qafqaz-2020" komanda-qərargah hərbi təlimində iştirak etmişdir. İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı korpus keçmiş Ağdərə rayonuna yerləşdirilmişdir. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi bildirmişdir ki, korpus Ermənistanda ağ fosfordan istifadə edən üç bölmədən biridir. Komandirlər Aşağıdakılar korpus komandiri vəzifəsində çalışmışlar: General-polkovnik Yuri Xaçaturov (1996–1997) General-leytenant Manvel Qriqoryan (1996–2000) General-mayor Leon Yeranosyan (2000–8 oktyabr 2003) General-mayor Qaregin Qabrielyan (8 oktyabr 2003–20 iyul 2007) Polkovnik Poqos Poqosyan (20 iyul 2007–2010) General-mayor Kamo Ağacanyan (2010–21 mart 2013) General-mayor Tiqran Parvanyan (21 mart 2013–16 fevral 2018) Ararat Melkumyan (16 fevral 2018 - 18 iyun 2018) General-mayor Jirayr Poqosyan (18 iyun 2018–hal-hazırda) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=818409 |
1-ci Saturn mükafatı | 1-ci Saturn mükafatı — Elmi Fantastika, Fentezi və Qorxulu Filmlər Akademiyası tərəfindən 1972-ci ilin ən yaxşı elmi fantastika,fentezi, qorxu filmi janrında olan filmlərə və orda iştirak etmiş sənətçilərə verilmiş mükafatdır. Mərasim 18 may, 1973-cü ildə baş tutumuşdu. Qaliblər və nominasiyalar Xarici keçidlər Elmi Fantastika, Fentezi və Qorxulu Filmlər Akademiyası Saturn Mükafatı: 1973 (IMDb) Arxivləşdirilib 2016-03-07 at the Wayback Machine | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=422741 |
1-ci Türkmən (Baymak) | Coğrafi yerləşməsi rayon mərkəzindən (Baymak): 39 km, ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 28 km. Milli tərkibi 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar üstünlük təşkil edir. Xarici keçidlər asmo-rb.ru — Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurasının rəsmi saytı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=521745 |
1-ci Türkoloji Qurultay (film, 1926) | 1-ci Türkoloji Qurultay — qısametrajlı sənədli filmi. Film Azdövlətkinoda istehsal edilmişdir. Burada dünyada ilk dəfə Azərbaycanda Birinci Türkoloji Qurultayın keçirilməsindən bəhs edilir. Filmdə Səməd Ağamalıoğlu, Qəzənfər Musabəyov, Əli bəy Hüseynzadə və Hüseyn Cavid iştirak edirlər. Film dünyada ilk dəfə Azərbaycanda Birinci Türkoloji Qurultayın keçirilməsindən, türk xalqlarının yeni latın əlifbasını qəbul etmələrindən, qurultayın türk xalqları ədəbiyyatı və dil problemləri barədə yekdil qərarlar verməsindən söhbət açır. Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası. Memarlıq və İncəsənət İnstitutu. Nazim Sadıxov. Azərbaycan bədii kinosu (1920-1935-ci illər). Bakı: Elm, 1970. Həmçinin bax Azərbaycan filmlərinin siyahısı1926-cı ilin filmləri1920-ci illər Azərbaycan filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=26320 |
1-ci dərəcəli "Qüsursuz xidmətə görə" medalı (SSRİ) | "Qüsursuz xidmətə görə" medalı — SSRİ Müdafiə Naziri, Daxili İşlər Naziri və Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədrinin 1958-ci il 25 yanvar tarixli birgə sərəncamı ilə yaradılmış medal. "Qüsursuz xidmətə görə" medalı üç dərəcədən ibarətdir: I dərəcəli (20 il qüsursuz xidmət üçün) II dərəcəli (15 il qüsursuz xidmət üçün) III dərəcəli (10 il qüsursuz xidmət üçün) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=772381 |
1-ci dərəcəli "Rəşadət" ordeni | "Rəşadət" ordeni — Azərbaycan Respublikasının ordenlərindən biri."Rəşadət" ordeni ilə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları Azərbaycanın müstəqilliyinin, ərazi bütövlüyünün və təhlükəsizliyinin təmin edilməsində xüsusi xidmətlərinə; əhəmiyyətli və ya strateji ərazinin, yaşayış məntəqəsinin, rayonun və ya şəhərin düşmən işğalından azad olunması ilə nəticələnmiş döyüş əməliyyatları zamanı hərbi hissə və birləşmələrə yüksək peşəkarlıqla rəhbərlik etdiklərinə; Vətənin müdafiəsi zamanı düşmən hücumunun qarşısının alınmasında, işğal edilmiş ərazilərin azad olunmasında, düşmənin canlı qüvvəsinin və döyüş texnikasının məhv edilməsində igidlik və mərdlik nümunəsi göstərdiklərinə; həyat və sağlamlıq üçün real təhlükə şəraitində xidməti borcu və hərbi qulluq vəzifəsini yerinə yetirərkən mərd və qətiyyətli hərəkətlərinə; fövqəladə hallarda və ya ekstremal şəraitdə insanların xilas edilməsində xüsusi xidmətlərinə; həmçinin dövlət sərhədinin mühafizəsinin təmin edilməsində xüsusi xidmətlərinə görə təltif edilirlər."Rəşadət" ordeninin 3 dərəcəsi var. Orden döşün sol tərəfinə, Azərbaycanın digər ordenləri olduqda "Azərbaycan bayrağı" ordenindən sonra taxılır. Həmçinin bax "Rəşadət" ordeni ilə təltif edilənlərin siyahısı Xarici keçidlər Prezident üç general-leytenantı "Rəşadət" ordeni ilə təltif etdi, istefaya buraxdı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=681411 |
1-ci dərəcəli "Stalin" mükafatı | Stalin mükafatı (Stalin adına mükafat) — SSRİ vətəndaşlarının elm və texnika, hərbi biliklər, ədəbiyyat və incəsənət, istehsalat işlərində metodların köklü təkmilləşməsi sahəsində əlmətdar fəaliyyətinə görə 1940–1954-cü illərdə həvəsləndirmə forması.20 dekabr 1939-cu ildə təsis edilib. Sonradan 1966-cı ildə təsis edilmiş SSRİ dövlət mükafatına bərabər tutuldu. Təsis edilməsi Stalin mükafatları (ilk variantda Stalin adına mükafat adlanırdı) SSRİ Xalq Komissarları Sovetinin iki qərarı ilə təsis edilib : " Stalin adına mükafat və təqaüd təsis edilməsi barəsində" — 20 dekabr 1939-cu ildə Stalinin 60 illik yubileyi münasibətilə qərar.. "Ədəbiyyat sahəsində Stalin adına mükafatın təsis edilməsi barəsində" — 1 fevral 1940 -cı il tarixli qərar..Təltif edilənlərin və mükafatın məbləği hər dəfə dəyişilirdi.. 1949-cu ildə "Xalqlar arasında sülhü möhkəmləndirməyə görə " Beynəlxalq Stalin mükafatı təsis edildi. Ləğv edilməsi Stalinin şəxsiyyətinə pərəstişinə qarşı kampaniya zamanı Stalin mükafatları müvafiq olaraq SSRİ Dövlət Mükafatları ilə əvəz edildi. Hətta tarix kitablarında belə " Stalin Mükafatı "sözü əvəzinə " Dövlət Mükafatı " yazılırdı. Həmçinin bax İosif Stalin | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=708732 |
1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni | "Vətənə xidmətə görə" ordeni — 7 noyabr 2003-cü ildə təsis edilmiş Azərbaycan Respublikasının ordeni. Azərbaycan Respublikasının üç dərəcədə "Vətənə xidmətə görə" ordeni aşağıdakılara görə verilir: — Azərbaycan Respublikasına sadiqliyə görə, vəzifə borcunu ləyaqətlə və vicdanla yerinə yetirməyə görə; — dövlət qulluğunda səmərəli fəaliyyətə, yüksək peşəkarlığa və xüsusi nailiyyətlərə görə; — milli dövlət quruculuğu işlərində xüsusi xidmətlərə görə."Vətənə xidmətə görə" ordeninin yüksək dərəcəsi birinci dərəcə sayılır. "Vətənə xidmətə görə" ordeninin hər üç dərəcəsi ardıcıllıqla verilir. "Vətənə xidmətə görə" ordeni döşün sol tərəfinə, Azərbaycan Respublikasının digər ordenləri olduqda, onlardan sonra taxılır. "Vətənə xidmətə görə" ordeni hər tərəfə şüalar saçan səkkizguşəli ulduzəsasında tərtib edilmiş kompozisiyadan ibarətdir. Lövhənin çökək mərkəzində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gerbi təsvir edilmişdir. Orden üç səviyyədən ibarətdir, səkkizguşəli ulduzun yığılması iki kvadrat təşkil edir, onun mərkəzində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gerbi təsvir olunmuşdur. Gerbin üst hissəsində dairənin yarımçevrəsi boyunca "Vətənə xidmətə görə" sözləri yazılmışdır. Bütün yazılar və təsvirlər qabarıqdır. "Vətənə xidmətə görə" ordeninin üç dərəcəsi vardır: Onun birinci dərəcəsi qızıldan, ikinci dərəcəsi gümüşdən, üçüncü dərəcəsi bürüncdəndir. Ordenin qabarit ölçüləri 35 mm x 35 mm-dir. Ordenin arxa tərəfi hamar səthlidir, ortasında ordenin nömrəsi həkk olunmuşdur. Orden paltara bərkidilmək üçün elementi olan 27 mm x 47,5 mm mm ölçüdə müvafiq olaraq qırmızı-qara, tünd göy-mavi və çəhrayışabalıdı çalarlı beşbucaqlı xara lentə halqa və ilgək vasitəsilə birləşdirilir. "Vətənə xidmətə görə" ordeni poçt markası üzərində 2011-ci ilin sentyabr ayının 5-də Bakı şəhərində Azərbaycan Respublikası Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin "Azərmarka" şirkəti tərəfindən Azərbaycan ordenlərinə həsr olunmuş yeni poçt markaları təqdim edilmişdir. Qiyməti 60 qəpik, tirajı isə 5000 ədəd olan həmin markalardan biri "Vətənə xidmətə görə" ordeninə həsr olunmuşdur Təltif edilənlər Tam kavalerlər Bəylər Həsən oğlu Eyyubov Nazim Xeyrulla oğlu Məmmədov Rəsul Afiq oğlu Tağıyev Səfər Məmməd oğlu Mehdiyev Rəşad Heydər oğlu Sadıqov Novruzəli Davud oğlu Aslanov "Azərbaycan Respublikasının "Vətənə xidmətə görə" ordeninin Statutu", Azərbaycan Respublikasının 2003-cü il 7 noyabr tarixli 514-IIQ saylı Qanunu. "Azərbaycan Respublikasının "Vətənə xidmətə görə" ordeninin Təsviri", Azərbaycan Respublikasının 2003-cü il 7 noyabr tarixli 514-IIQ saylı Qanunu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=668001 |
1-ci dərəcəli "Əmək" ordeni | "Əmək" ordeni — Azərbaycan Respublikasının dövlət təltifi (ordeni). 2017-ci il 25 yanvarda Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin fərmanı ilə təsis edilib. Azərbaycan Respublikasının "Əmək" ordeni ilə Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları, əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər istənilən fəaliyyət sahəsində Azərbaycan Respublikasının inkişafına və rifahının təmin olunmasına yönəlmiş müstəsna əmək nailiyyətlərinə görə, o cümlədən:sənaye, kənd təsərrüfatı, tikinti, nəqliyyat, ticarət, sənətkarlıq, xidmət və digər sahədə uzunmüddətli məhsuldar əməyə, elm, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, bədən tərbiyəsi, idman və digər sahələrdə fərqlənən əmək nailiyyətlərinə, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında (emalında) kənd təsərrüfatının inkişafına təsir edən yüksək göstəricilərə, istehsalatda əməyin məhsuldarlığına və məhsulun (əmtəənin) keyfiyyətinin yaxşılaşmasına, ölkə iqtisadiyyatının rəqabət qabiliyyətinin artmasına təsir edən yüksək göstəricilərə; yüksəkkeyfiyyətli məhsul istehsalına (hazırlanmasına, yetişdirilməsinə), yeni texnikanın, texnologiyanın, qabaqcıl təcrübənin, ixtiranın və səmərələşdirici təklifin istehsalatda davamlı, nəticəli tətbiqinə görə təltif edilirlər. Taxılma qaydası Azərbaycan Respublikasının "Əmək" ordeni döşün sol tərəfinə, Azərbaycan Respublikasının digər orden və medalları olduqda, "Vətənə xidmətə görə" ordenindən sonra taxılır. Azərbaycan Respublikasının "Əmək" ordeni (bundan sonra – orden) daxili diametrinin içərisində hər bir guşəsi alov simvolunu əks etdirən səkkizguşəli ulduz yerləşən bütöv ayparadan ibarətdir. Ordenin 1-ci dərəcəsi qızıldan, 2-ci dərəcəsi gümüşdən, 3-cü dərəcəsi bürüncdəndir. Ordenin ön tərəfi Ayparanın xarici diametri 38 mm, daxili diametri 30 mm-dir. Ayparanın aşağı hissəsinin mərkəzində dairə boyunca "ƏMƏK" sözü yazılmışdır. "ƏMƏK" sözü basma üsulu ilə ayparanın daxilində həkk olunmuşdur. Hər bir guşəsi alov simvolunu əks etdirən səkkizguşəli ulduzun üzərində milli ornamentləri əks etdirən naxışlar həkk olunmuşdur. Səkkizguşəli ulduzun üzərində həkk olunmuş naxışlar relyeflidir. Səkkizguşəli ulduzun üz səthi qabarıqdır. Ordenin qalınlığı 4 mm-dir. Ordenin arxa tərəfi Ordenin arxa tərəfi hamar səthlidir, səkkizguşəli ulduzun mərkəzində ordenin seriyası və nömrəsi həkk olunmuşdur. Ordenin elementləri Orden paltarın yaxasına bərkidilmək üçün elementi olan, üst və alt hissəsi 30 mm x 3,5 mm ölçüdə metal lövhədən, orta hissəsi 25 mm x 45 mm ölçüdə xara lentdən ibarət düzbucaqlı lövhəyə iki halqa və ilgək vasitəsilə birləşdirilir. Xara lent Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağının rənglərinə uyğun mavi, qırmızı və yaşıl rəngli bərabər şaquli zolağa bölünmüşdür. Ordenə paltarın yaxasına bərkidilmək üçün elementi olan, eyni xara lentdən üz çəkilmiş 25 mm x 9 mm ölçüdə qəlib əlavə edilir. Qəlibin üzərinə hər bir guşəsi alov simvolunu əks etdirən səkkizguşəli ulduz şəklində kiçik metal lövhə bərkidilir. "Əmək" ordeninin dərəcələri Azərbaycan Respublikasının "Əmək" ordeninin üç dərəcəsi vardır. Azərbaycan Respublikasının 1-ci dərəcəli "Əmək" ordeni ən yüksək dərəcəlidir. Azərbaycan Respublikasının "Əmək" ordeninin dərəcələri ardıcıllıqla verilir. İlk laureat İlk dəfə Cocuq Mərcanlı sakini Oqtay Həziyev bu mükafatla təltif edilib. Azərbaycanın "Əmək" ordeni ilə təltif edilənlərin siyahısı Həmçinin bax Şablon:I dərəcəli "Əmək" ordeni Şablon:II dərəcəli "Əmək" ordeni Şablon:III dərəcəli "Əmək" ordeni | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=668031 |
1-ci il | 1 (I), 1 AD və ya 1 CE Anno Domini təqvim dövrü üçün epox ilidir . Bu, eramızın birinci ili , 1-ci minilliyin və 1-ci əsrin birinci ili idi . Bu, şənbə və ya bazar günü başlayan ümumi il idi , proleptik Julian təqvimi ilə şənbə günü başlayan ümumi il və proleptik Qriqorian təqvimi ilə bazar ertəsi başlayan ümumi il idi . Roma İmperiyasında , 1 AD Roma konsulları Qay Sezar və Lusius Aemilius Paullusun adını daşıyan Sezar və Paullusun Konsulluğu İli kimi tanınırdı və daha az tez-tez Roma İmperiyası daxilində 754 AUC (ab urbe condita) ili kimi tanınırdı . Bu il üçün "AD 1" nominasiyası , anno Domini (AD) təqvim erası Avropada illərin adlandırılması üçün geniş yayılmış üsula çevrildiyi orta əsrlər dövründən bəri ardıcıl olaraq istifadə olunur . Bu, Xristian / Ümumi eranın başlanğıcı idi . Əvvəlki il eramızdan əvvəl 1 — dir ; bu nömrələmə sxemində 0 ili yoxdur . The Anno Domini tanışlıq sistemi eramızdan əvvəl 525-ci ildə Dionysius Exiguus tərəfindən hazırlanmışdır . Roma təqviminin eramızdan əvvəl 45-ci ildə islahatı olan Julian təqvimi eramızın 1-ci ilində Roma tərəfindən istifadə edilən təqvim idi. Roma İmperiyası İmperator Avqustun əmri ilə Tiberius Almaniyadakı üsyanları yatırır (eramızdan əvvəl 1–5). Konfutsiyə ilk kral titulu (ölümündən sonra adı) Baocheng Xuan Ni Gong verilir. İsanın doğulması , ən azı bir alimə görə, Dionysius Exiguus tərəfindən anno Domini dövründə təyin edildiyi kimi . Bununla belə, əksər alimlər Dionysiusun İsanın doğumunu əvvəlki ildə, yəni eramızdan əvvəl 1-ci ildə qoyduğunu düşünürlər . Bundan əlavə, müasir alimlərin əksəriyyəti Dionysiusun hesablamalarını mötəbər hesab etmirlər, hadisəni bir neçə il əvvəl yerləşdirirlər (bax : İsanın Xronologiyası). Apollonius (Tianalı) — Roma filosofu, yeni pifaqorçular məktəbinin təmsilçisi. 25 dekabr — İsa — Peyğəmbər. Sextus Afranius Burrus , Roma pretorian prefekti (ö. AD 62) II Artaksias — İberiyanın doqquzuncu çarı Amanişakete-Nubiya kraliçası Qay Antistiy Vet-Roma konusulu Sapadbizes — Kuşan imperiyasının kralı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=183966 |
1-ci minillik | Birinci minillik — bizim eranın 1 yanvar 0-cı ilindən 31 dekabr 999-cu ilinədək olan zaman. Ubeyy ibn Kəb | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=376438 |
1-ci period elementləri | 1-ci period elementləri — birinci periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda 2 element yerləşir: Hidrogen və Helium. Xarici keçidlər Bloch, D. R. Organic Chemistry Demystified. McGraw-Hill Professional. 2006. ISBN 0-07-145920-0. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=287314 |
1-ci piyada diviziyası (ABŞ) | 1-ci piyada diviziyası (ing. 1st Infantry Division ) — ABŞ ordusunun 1917-ci ildən mövcud olan taktiki birləşməsi. Birinci Dünya müharibəsindən bəri davamlı xidmətdə olmuşdur. Bu, ABŞ ordusunun müasir personal bölmələrinin ən köhnəsidir. 1-ci piyada diviziyasının bölmələrinin qeyri-rəsmi adı " "Böyük Qırmızı Birlik"dir (Big Red One). Mədəniyyətdə "Böyük qırmızı birlik" (1980) bədii filmi diviziyanın İkinci Dünya müharibəsində iştirakına həsr olunmuşdur. "Call of Duty: Finest Hour" (2004) kompüter oyununda 1-ci Piyada Diviziyasından bir heyət bir neçə missiyada iştirak edir. "Call of Duty 2: Big Red One" (2005) və "Call of Duty: WWII" (2017) oyunları tamamilə diviziyanın İkinci Dünya müharibəsində iştirakına həsr olunmuşdur. Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=805089 |
1-ci süvari diviziyası (ABŞ) | 1-ci süvari diviziyası (ing. 1st Cavalry Division) — ABŞ ordusunun 1921-ci ildən mövcud olan taktiki hərbi birləşməsi. Ləqəbi "Birinci dəstə"dir (First Team). Birləşmə mövcud olduğu dövrdə süvari, piyada, aviasiya və zirehli diviziya kimi xidmət etmişdir. 1855-ci ildə 1-ci süvari alayı yaradılmış, onun əsasında 1921-ci ilin sentyabrında ABŞ ordusunun 1-ci süvari diviziyası formalaşdırılmışdır. ABŞ Ordusu üçün Birinci və İkinci Dünya müharibələri arasındakı dövr tənəzzül dövrü idi ki, bu da yeni birləşmədə öz əksini tapmışdı. Onun hər il təlimlər keçirəcəyi güman edilirdi, lakin 1923-cü ildə ilk təlimlərdən sonra növbəti təlimlər yalnız 1927-ci ildə baş tutmuşdur. Sonradan bölmə, birləşmələrinin optimal sayını və gücünü tapmaq üçün davam edən təcrübələr çərçivəsində strukturunu bir neçə dəfə dəyişdirmişdir. 28 fevral 1943-cü ildə diviziyanın sonuncu süvari birliyi atlarını itirmişdi. Formal olaraq süvarilərin adını saxlayan diviziya indi yüngül piyada (motorlu tüfəng) olmuşdu. Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=805086 |
1-ci xətt (Bakı metropoliteni) | Bakı metrosunun 1-ci xətti 6 noyabr 1967-ci ildən fəaliyyətdədir. 1-ci xəttin ümumi uzunluğu 18,36 km və 13 stansiyadan ibarətdir. Metro stansiyaları Xronologiya Xarici keçidlər Bakı Metropoliteninin rəsmi saytı Həmçinin bax Bakı metrostansiyalarının siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=744176 |
1-ci xətt (Bakı metrosu) | Bakı metrosunun 1-ci xətti 6 noyabr 1967-ci ildən fəaliyyətdədir. 1-ci xəttin ümumi uzunluğu 18,36 km və 13 stansiyadan ibarətdir. Metro stansiyaları Xronologiya Xarici keçidlər Bakı Metropoliteninin rəsmi saytı Həmçinin bax Bakı metrostansiyalarının siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=431284 |
1-ci xətt (Sankt-Peterburq metropoliteni) | Sankt-Peterburq metrosunun 1-ci xətti — Sankt-Peterburq metrosunun xətlərindən biridir. SSRİ dövründə, 15 noyabr 1955-ci ildə açılıb. Xəttin uzunluğu 29.57 km-dir və 19 stansiyadan ibarətdir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=777740 |
1-ci xətt (Sankt-Peterburq metrosu) | Sankt-Peterburq metrosunun 1-ci xətti — Sankt-Peterburq metrosunun xətlərindən biridir. SSRİ dövründə, 15 noyabr 1955-ci ildə açılıb. Xəttin uzunluğu 29.57 km-dir və 19 stansiyadan ibarətdir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=777433 |
1.1.1.1 | 1.1.1.1 — Amerikan Cloudflare şirkəti tərəfindən APNIC ilə birgə yaradılan pulsuz DNS xidməti. Xidmət rekursiv ad serveri kimi fəaliyyət göstərir və İnternetdə istənilən host üçün domen adı həlli təmin edir. 1 aprel 2018-ci ildə elan edilib. 11 noyabr 2018-ci ildə Cloudflare Android və iOS üçün 1.1.1.1 xidmətinin mobil tətbiqini elan etdi. 25 sentyabr 2019-cu ildə isə Cloudflare orijinal 1.1.1.1 mobil tətbiqinin təkmilləşdirilmiş versiyası olan WARP-ı buraxdı. 1.1.1.1 DNS xidməti aşağıda qeyd olunan 12 IP ünvanında ictimai istifadə üçün rekursiv ad serverlərini idarə edir. Bu ünvanlar hər hansı bir anycast rutinqi vasitəsilə ən yaxın əməliyyat serverinə uyğunlaşdırılır. DNS xidməti Tor üçün də mövcuddur. İstifadəçilər DNS-i aşağıdakı IP ünvanlarına dəyişdirərək xidməti quraşdıra bilərlər. Həm Android, həm də iPhone-da istifadəçiləri cihazda DNS-i avtomatik konfiqurasiya edən 1.1.1.1 mobil proqramını yükləyə bilər. Həmçinin bax Https üzərindən DNS TLS üzərindən DNS İctimai rekursiv ad server Xarici keçidlər 1.1.1.1 — 1.1.1.1 rəsmi saytı The Cloudflare Blog Cloudflare Docs: Setting up 1.1.1.1 Cloudflare Docs: 1.1.1.1 Public DNS Resolver | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=815967 |
1. deild | 1. deild liqası Farer adalarının 2-ci divizionudur. Liqa 1943-cü ildə yaranıb. 2014-ci il üçün klublar AB Argir II B36 Tórshavn II EB/Streymur II HB Tórshavn II KÍ Klaksvík II NSÍ Runavík II TB Tvøroyri Vikingur II 1. deild qalibləri | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=212505 |
10 | 10 il (Onuncu il) — Cümədən başlayan uzun olmayan il. Heron — Yunan mühəndisi, riyaziyyatçısı, mexaniki. Lin — Katolik kilsəsinin papası | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2721 |
10-K forması | 10-K forması (ing. Form 10-K) - Bütün səhmdar cəmiyyətlər tərəfindən büdcə ili başa çatdıqdan sonra Qiymətli Kağızlar və Birjalar üzrə Komissiyaya təqdim edilən şirkətin illik fəaliyyəti haqqında hərtərəfli yekun hesabatdır. Adətən, 10-K forması illik hesabatdan daha çox, şirkət haqqında təfsilatlı məlumatları əks etdirən sənəd xarakterinə malikdir. Bu formada şirkətin tarixi, təşkilati strukturu, aktivləri, holdinqləri, səhmə görə qazancı, filialları və s. kimi məlumatlar əks olunur. 10-K forması büdcə ili başa çatdıqdan sonra 60 gün (əvvəl 90 gün olmuşdur) müddətində təqdim edilməlidir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=683558 |
10-cu il | 10 il (Onuncu il) — Cümədən başlayan uzun olmayan il. Heron — Yunan mühəndisi, riyaziyyatçısı, mexaniki. Lin — Katolik kilsəsinin papası | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=183976 |
10-cu əsrin axmaqları(film, 2003) | X əsrin axmaqları — Amitabh Baççan tərəfindən 2003-cü ildə çəkilmiş Hindistan fantastik komediya filmidir. Baş rolda Fəridə Cəlal, Pariş Raval və Gülşən Qrover oynayıb.Bəstəkar Pritam və Salim-Süleymanın bu filmə bəstələdiyi mahnılar özü bir albom olmuşdular. Mumbay özünü Çindi Çor ( Gülşən Qrover ) adlandıran bədnam oğru qorxusundan yaşayır və təhlükəsizlik və polis qorunmasına heç bir əhəmiyyət vermədən istədiyi zaman və istədiyi şeyi oğurlayır. Ghoshal ( Ashish Vidyarthi ) İmperator Babuşanın ( Gülşən Qroverin də oynadığı ) tacının sərgisini və sonrakı auksionunu elan edərkən , Chindi bu qiymətsiz tacı oğurlamaq niyyətində olduğunu iddia edir və Ghosal bu çətinliyi qəbul edir və xüsusi təhlükəsizlik işçilərini işə götürür. .Çindi oğurluğu həyata keçirir və təhlükəsizlik işçilərindən ikisi Vikram ( Məhəmməd İqbal Xan ) və Ajay ( Anuj Sawhney ) və ortağı John D'Souza ( Paresh Rawal)), şübhəli olmaq və qaçışda olmaq. Bu cinayətdən yaxa qurtarmaq üçün Çindini tutmalı və tacı bərpa etməlidirlər. Təhlükəsizlik işçiləri tərəfindən təqib edilərkən üçlük bir divara çırpılır və 10-cu əsrdə yenidən imperator Babuşanın sarayına aparılır. Üçlülər bir Bollivud filminin çəkilişlərində olduqlarını düşünür və həbs olunana qədər heç bir şeyə ciddi yanaşmırlar. Bədbəxt üçlük bu cinayətdən yaxa qurtarmaq üçün təkcə qaçmaqla yanaşı, tacı da 21-ci əsrdə geri götürməli olduqlarını başa düşür. Yalnız bir möcüzənin 21-ci əsrə qayıda biləcəyini başa düşürlər. Film haqqında Film 2003-cü ildə çəkilib.Filmin Ssenari müəllifi dünyaca məşhur aktyor Amitabh Baççandır.Filmin ssenari müəllifinin Baççan olmağına rəğmən film uğurlu alınmadı və Baççan çox ziyana düşdü. Film heyəti Ssenari müəllifi: Raceş Xattar,Amitabh Baççan Pritam,Salim-Süleyman(Fonxal olaraq) Pariş Raval-Coni Məhəmməd İqbal Xan-Viki Vikram Anuc Savni-Accu Acay Gülşən Qrover-Çindi Çor;İmperator Babuşan Natanya Sinqx-Şahzadə Cünəli Raima Sen-Şahzadə Rudəli Fəridə Cəlal-De Souza;Hiraka Qədir Xan-Qotherd Narendra Ca-Komandir Aşiş Vidyarti-Qoşal Bobbi Darlinq-40-cı arvad Virendra Saksena-Müfəttiş Çatripal Kraliça Nilüfər-1-ci arvad | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=619119 |
100-cü il problemi | 100-cü il problemi — Tayvanın kompüter sistemlərində gözlənilən problem. Bu onunla bağlı idi ki, Tayvanda rəsmi məqsədlərdə Minqo təqvimindən istifadə olunur. Bu təqvimdə tarixin başlanğıcı Çin respublikasının qurulmasından – 1911-ci ildən götürüldüyündən, 2011-ci ildə Minqo təqvimi ilə 100-cü il olur. Nəticədə tarixləri saxlamaq üçün yalnız iki rəqəmin istifadə olunduğu kompüter sistemlərində problem gözlənilirdi. İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=495514 |
100.5 FM | 100.5 FM — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən azərbaycandilli özəl radio. "Bürc FM" Radiosu 14 fevral 1998-ci il tarixdə yaradılmışdır. 25 iyun 1998-ci il tarixdən Bakı şəhəri və onun ətrafında yayımlanır. "Bürc FM" Radiosu 100.5 FM dalğasında yayımlanır. Milli Televiziya və Radio Şurasının 02 sentyabr 2011-ci il tarixli qərarı ilə "Burc FM LTD" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin radio yayımı üçün xüsusi razılıq (lisenziya) müddəti daha 6 il uzadılmışdır. Radio 2016-cı ildə "Bürc FM" adından imtina edərək "100.5 FM" adını alıb. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=380058 |
1000 | Qıpçaqlar tərəfindən Oğuz dövlətinin süquta uğradılması. Normandiyada kəndli üsyanının baş verməsi. Baba Tahir Üryan Əbu Süleyman Məhəmməd əs-Sicistani III David Kuropalat | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3709 |
1000-ci il | Qıpçaqlar tərəfindən Oğuz dövlətinin süquta uğradılması. Normandiyada kəndli üsyanının baş verməsi. Baba Tahir Üryan Əbu Süleyman Məhəmməd əs-Sicistani III David Kuropalat | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185151 |
10000-ci il problemi | 10000-ci il problemi — ilin göstərilməsi üçün 4 rəqəmdən istifadə olunduğu proqram təminatında 9999-cu ildən 10000-ci ilə keçid zamanı yarana biləcək problem. Bu problem haqqında ötən əsrin sonlarında 2000-ci il probleminin yaxınlaşdığı vaxt mətbuatda danışılmağa başlandı. Dərc olunmuş yazıların əksəriyyəti parodiya-yumor janrında idi, çünki indi istifadə olunan hansısa proqramın 10000-ci ilədək "yaşayacağı" o qədər də inandırıcı görünmür. İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=495593 |
1000000000000 (ədəd) | Trilyon — say sistemində ədədlərdən biridir. Min milyarda bərabər ədəd (say). Qısa yazılışı 1012. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Say sistemlərində İkilik: 1110100011010100101001010001000000000000 Səkkizlik: 16432451210000 Onaltılıq: E8D4A51000 | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=156352 |