alexantonov/chuvash_mono · Datasets at Hugging Face

chv stringlengths 1 20.7k
Нумаях пулмасть, пӗлтӗрхи кӗркунне, Солинсен ҫурчӗ тӗппипех ҫунса кайнӑ.
Кечен иккен.
Чылай вӑхӑт парк “Лакрей вӑрманӗ” тӗп культурӑпа кану паркӗн филиалӗ пулнӑ.
«Паян, 1941 ҫулхи юпа уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, ял халӑхне ял Совечӗн ҫурчӗ умне пуҫтарчӗҫ.
Ҫынсен ытларах пайне килти арланлӑх, халӑх ӗҫӗнчи сӳрӗклӗх, политика шайӗнчи «ҫӳп-ҫаплӑх» туйӑмӗ хупласа илнӗ халӑх наци пулма пӑрахать тесе калать.
— Ҫӗр — ҫӗрех: Вӗҫне-хӗрне тупаймӑн.
Пӗрлешнӗ хыҫҫӑн тӑван ялтах юлас тенӗ ҫамрӑк мӑшӑр.
Ача хуларан тухсан
Эльгеевпа Васильева алӑ пачӗ, сӗтел умне чӗнсе лартрӗ.
Иртнӗ ҫапӑҫура куҫлӑха ҫухатрӑм, ыран мӗнле нимӗҫе хирӗҫ тухмалла-ши тесе шутлатӑп».
ҫавӑн пекех сӑмахӑн дериваци тытӑмӗ те.
Паллах, калавҫӑ вулавҫӑсене пахча ҫимӗҫ ытларах лартма чӗнсе ҫырни тӗп шухӑш мар кунта.
— Пӑтӑ ҫиес килмест, пӗлӗмне тутанса пӑхасчӗ, Кирле пичче.
Унта 8 уйӑх салтак пурнӑҫне хӑнӑхрӑм, связист ҫарӗсенче Тӑван ҫӗршыв умӗнчи тивӗҫе пурнӑҫларӑм.
Ҫурҫӗр енчисем кӑнтӑртисене ҫитеймеҫҫӗ
Элӗк районӗ, ҫул-йӗр, Элӗк
Ҫапла‚ пирӗн вӑхӑтри ҫамрӑксем ытларах гитарӑна килӗштеретчӗҫ.
Пӗр тусӑм Унӑн ашшӗпе амӑшӗ лайӑхах пурӑнЛЮБА.
Ҫаксем пирки питӗ нумай шухӑшларӑм, ҫак яваплӑ ҫул ҫине тӑтӑм.
— Ку юлашки татӑклӑ сӑмах-и, Нина?
Унтан февральти революци кунӗсем.
Сӑран атӑ тӑхӑнма тӑхӑн та, анчах ҫӑпатуна кӑларса ан ывӑт, тенӗ ваттисем.
Анчах Хӗлип калинкке урлӑ урине тӑсрӗ те:— Билет? — тесе ыйтрӗ.
Йӗркелӳҫӗсем пултаруллӑ, илемлӗхе (уйрӑмах музыкӑна) ҫивӗч туякан 60 ачана суйласа илеҫҫӗ.
Тукай ҫакна пӗлмест-и вара?
— Тӗрме вӗт!
Вӑл районта йӗркелекен «Ҫулталӑк учителӗ», «Чи лайӑх класс ертӳҫи» конкурссене ҫулсеренех хутшӑнса малти вырӑнсене йышӑнать.
2 Ташша тухма илӗртсе чӗнекен хаваслӑ кӗвӗ бар алӑкне кӑшт уҫсанах илтӗнет.
— Пӗр хӗр ӳстернӗ, вӑл тахҫанах качча кайнӑ.
«Чӳк тума-и?
«Пӑх-ха, пӑх-ха йӗппӳне Хурана ҫаврӑннине!
Ҫапах та сыхланӑр.
Ҫывӑрнӑ темчул!
«Асран тухмастӑн эс, Штанаш!» хайлавӑн уйрӑмлӑхӗсем
1983 ҫулхи декабрьччен рейд операцийӗсем ирттернӗ пулсан, 1984 ҫулхи январь уйӑхӗнчен пӗтӗмӗшле ҫар операцийӗ пуҫланчӗ.
Пӗччен Робинзонла шыратӑн
Туссемпе тачӑ ҫыхӑну тытатӑр.
– Нумаях пулмасть ирттернӗ социологи ыйтӑмӗ шанчӑк ӳснине палӑртать, вӑл ҫӗршыв ӗртӳҫин кӑтартӑвӗпе пӗр шайрах темелле.
Патшалӑх халӑхӑн сывлӑхне упрассишӗн чылай укҫа-тенкӗ уйӑрать.
Пур, анчах вӗсем питӗ сахалӑн.
Вершок — 4,40 см, йышӑннӑ тӑрӑх.
Пур ҫӗрте те юрӑ-ташӑ сасси янӑрать, музыка кӗрлет.
Кунта ҫак сайтӑн ӗҫне сӳтсе явма май пур.
Ҫуттӗнче хуҫи аслӑ Танкӑр кама упраса хӑварӗ, кама Эсрел аллине парӗ… Эх, телейлисен ҫӗршывне ҫитме ҫӑмӑл мар ҫав!
Практика вӑхӑтӗнче район студентсене пурӑнмалли ҫурт-йӗрпе тата лайӑх ӗҫ укҫипе тивӗҫтермелле тесе хушать ТР Министрсен Кабинечӗн Ветеринарин тӗп управленийӗ.
Урамра автобуссем, троллейбуссем, çӑмӑл машинӑсем чупаççӗ.</p><p>Шупашкар – чӑваш хули.
Антуфьево () — Перӗм Енри Барда районӗнчи сала.
Вӑл ӑсчахсемпе инженерсен вӑйне пӗрлештересшӗн.
Ҫава сасси янрать, ӗҫ юррине юрлать.
Килех, Варлам Васильч.
Килти ҫӑмламас чӗр чунсене сиплес ӑсталӑха хӑнӑхаҫҫӗ, ветеринари тухтӑрне пулӑшаҫҫӗ.
Мӗнлерех ҫемье ҫулӗ витӗр утса тухнӑ-ши асаттемӗр?
#Литература ҫулталӑкӗ, #Упи, #Красноармейски районӗ, #Константин Иванов ҫулталӑкӗ, #Чӑваш чӗлхи кунӗ, #конкурссем, #Красноармейски, #Алманч, #Карай, #шкулсем
Ачалӑх \| Алексей Аттил \| Сӑвӑ \| 275
Ӗлкӗрмерӗҫ
Кашнине медаль тата асӑнмалӑх парне панӑ.
Ҫӗрӗпех хӗрарӑма ӗҫе кам илтӗр?
Мӗнле-ха унсӑрӑн!
Мана пӑхӑнакан ҫынсем, Сире калатӑп пытармасӑр: Манран пӗр ҫухрӑм та хӑпмасӑр Мана йӗрлеҫҫӗ ҫӑхансем.
Хуллен, вӑйсӑррӑн калаҫать, ӳсӗркелесе илет.
Анчах мӗн пӗчӗкрен никам умӗнче те тивӗҫсӗр пуҫ тайма юратманни шухӑшланӑ пек тутармарӗ: — Пӳлӗхҫӗ хушнӑ пек пурӑнкалатӑп-ха, ― терӗ вара вӑл ирӗксӗртен тенӗ пек.
(Пулӑвӗ тӑрӑх, самахран,
Хӗрлӗ ҫарта тӑнӑ чухне Колчака хирӗҫ ҫапӑҫса аманнӑ та Ӗпхӳри госпитальте сипленнӗ.
12.00 сехетре тытӑнать.
Юрать-ха, черечӗ самаях хӑвӑрт шурӗ.
Атнар ял тӑрӑхӗ, Атнар, Хӗрлӗ Чутай районӗ, ҫул-йӗр, ҫӑвасем
«Пуҫлатпӑр, эсӗ вӗсене чӑвашла куҫарса пар», — тет Ивука округ начальникӗн помощникӗ картишнелле пӑхса.
Вӗсен ячӗсем: «Асам кӗперӗ» авторӗ — Ксения Шитникова, «СОК — культурӑллӑ канма вӗрен» Василий Федоров, «Донор юнӗ пурнӑҫ парнелет» Екатерина Васильева, «Вӗренӳ учрежденийӗсен ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн паспортне йӗркелесси» Ольга Никандрова, «Ҫемье экономики ҫемьене ҫирӗплетет» Анастасия Замкова, «Чӑваш наци медиалидерӗ» Владислав Московцев тата ыттисем.
Унта-кунта ӗҫленӗскер хуҫалӑх пурлӑхне сутнӑ — ҫакланнӑ.
Ҫавӑнпа та пушӑ вӑхӑт тупӑнсанах вӑл ӑна тӗрлӗ ӗҫре пулӑшать.
Эсир шӑпах ҫавсем.
Хыпарсем: пушкарсем
Вӗсем тӗрӗс-тӗкелех юлнӑ.
«Халӑхра ҫак йӑмра ҫинчен нумай халап ҫӳрет», -пуҫларӗ асанне хӑй калавне.
Кӗрхи кун ҫуллахинчен кӗскерех ҫав — часах тӗттӗмленме пуҫлать.
Влаҫ органӗсем ҫакӑн пек тӗллев лартаҫҫӗ.
Часавая уҫнӑ ҫӗре район пуҫлӑхӗ Валерий Чершинцев та килсе ҫитрӗ.
— Тахҫан Баймашкин умӗнче алӑка хупса хунӑ пек-и?
Кам пӗлет, ҫак ялта манӑн темиҫе сыпӑкри тӑванах утса ҫӳрет-тӗр?
Чӑваш тӗррисен илемӗ, журналистика хӑйне евӗрлӗхӗ ытларах кӑсӑклантарчӗ пире.
Каяш шывӗсен пӑрӑхне ҫӗр айӗпе иртсе пыракан коллектор ҫумне сыпӑнтарасшӑн.
Шӑп тӑрас-им малалла, юлташӑм?
Ҫул ҫинче Женя икӗ хӗрарӑмпа паллашнӑ.
Анчах хӑй те ҫамрӑк пирки ӑшри шухӑшӗсене мана уҫҫӑн каласа пама хӑяймасть.
Хӗн-терте ҫӗнме вӑй панӑ Туррӑм,
Пӗр пек виҫӗ хура лаша пуҫӗсене уха-уха илеҫҫӗ, мӑйӗнчен ҫакса янӑ шӑнкӑравсене чӑнкӑртаттараҫҫӗ.
Уншӑн тав тумасан ҫылӑх.
Мӗн ҫисе пурӑнмалла тет
(14)- 25.03.1943), Совет Союзӗн Паттӑрӗ , .
― Елена Иовлевӑн паян та ача рольне, хӗр сӑнарне калӑпласси лайӑх пулать теҫҫӗ.
Шкулта ҫеҫ мар, кил-тӗрӗшре те ӗҫӗ ҫителӗклӗ вӗт.
Надежда Коломеец – 15, Сергей Шилин — 30, Игорь Новоселов 15 соткӑ хӑйсен ҫӗр пайӗсенчен ял администрацине ҫӗр уйӑрса пама пулнӑ.
Сукмак ҫине тухсан иккӗшӗ тӑкӑрлӑк еннелле васкамасӑр утрӗҫ.
Хӑш-пӗр пайӗ вара тата та аслӑрах — 5,95 миллион ҫулта — пулни те сисӗннӗ.Тупнӑ шӑмӑсем хальхи чӗрчунӑннисенчен ытлашшиех уйрӑлса тӑманнипе вӗсем чи пӗрремӗш пысӑк кушаксем пулманнине кӑтартнӑ.
Ӑна тӑван ялӗн масарне пытарнӑ.
Ку Ҫтаппана пушшех килӗшрӗ.
— шӳтлерӗ ывӑлӗ.
Шухӑшӑмсем чарусӑр — ҫаруран,
Ман шутпа‚ шӑп Евгений Николаевич Апанасов пек паттӑрсем “Ял хуҫалӑхӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ” хисеплӗ ята тивӗҫеҫҫӗ те.
Яланах йывӑр шӑпаллӑ ачасене пулӑшма тӑрӑшнӑ.

Нумаях пулмасть, пӗлтӗрхи кӗркунне, Солинсен ҫурчӗ тӗппипех ҫунса кайнӑ.

Кечен иккен.

Чылай вӑхӑт парк “Лакрей вӑрманӗ” тӗп культурӑпа кану паркӗн филиалӗ пулнӑ.

«Паян, 1941 ҫулхи юпа уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, ял халӑхне ял Совечӗн ҫурчӗ умне пуҫтарчӗҫ.

Ҫынсен ытларах пайне килти арланлӑх, халӑх ӗҫӗнчи сӳрӗклӗх, политика шайӗнчи «ҫӳп-ҫаплӑх» туйӑмӗ хупласа илнӗ халӑх наци пулма пӑрахать тесе калать.

— Ҫӗр — ҫӗрех: Вӗҫне-хӗрне тупаймӑн.

Пӗрлешнӗ хыҫҫӑн тӑван ялтах юлас тенӗ ҫамрӑк мӑшӑр.

Ача хуларан тухсан

Эльгеевпа Васильева алӑ пачӗ, сӗтел умне чӗнсе лартрӗ.

Иртнӗ ҫапӑҫура куҫлӑха ҫухатрӑм, ыран мӗнле нимӗҫе хирӗҫ тухмалла-ши тесе шутлатӑп».

ҫавӑн пекех сӑмахӑн дериваци тытӑмӗ те.

Паллах, калавҫӑ вулавҫӑсене пахча ҫимӗҫ ытларах лартма чӗнсе ҫырни тӗп шухӑш мар кунта.

— Пӑтӑ ҫиес килмест, пӗлӗмне тутанса пӑхасчӗ, Кирле пичче.

Унта 8 уйӑх салтак пурнӑҫне хӑнӑхрӑм, связист ҫарӗсенче Тӑван ҫӗршыв умӗнчи тивӗҫе пурнӑҫларӑм.

Ҫурҫӗр енчисем кӑнтӑртисене ҫитеймеҫҫӗ

Элӗк районӗ, ҫул-йӗр, Элӗк

Ҫапла‚ пирӗн вӑхӑтри ҫамрӑксем ытларах гитарӑна килӗштеретчӗҫ.

Пӗр тусӑм Унӑн ашшӗпе амӑшӗ лайӑхах пурӑнЛЮБА.

Ҫаксем пирки питӗ нумай шухӑшларӑм, ҫак яваплӑ ҫул ҫине тӑтӑм.

— Ку юлашки татӑклӑ сӑмах-и, Нина?

Унтан февральти революци кунӗсем.

Сӑран атӑ тӑхӑнма тӑхӑн та, анчах ҫӑпатуна кӑларса ан ывӑт, тенӗ ваттисем.

Анчах Хӗлип калинкке урлӑ урине тӑсрӗ те:— Билет? — тесе ыйтрӗ.

Йӗркелӳҫӗсем пултаруллӑ, илемлӗхе (уйрӑмах музыкӑна) ҫивӗч туякан 60 ачана суйласа илеҫҫӗ.

Тукай ҫакна пӗлмест-и вара?

— Тӗрме вӗт!

Вӑл районта йӗркелекен «Ҫулталӑк учителӗ», «Чи лайӑх класс ертӳҫи» конкурссене ҫулсеренех хутшӑнса малти вырӑнсене йышӑнать.

2 Ташша тухма илӗртсе чӗнекен хаваслӑ кӗвӗ бар алӑкне кӑшт уҫсанах илтӗнет.

— Пӗр хӗр ӳстернӗ, вӑл тахҫанах качча кайнӑ.

«Чӳк тума-и?

«Пӑх-ха, пӑх-ха йӗппӳне Хурана ҫаврӑннине!

Ҫапах та сыхланӑр.

Ҫывӑрнӑ темчул!

«Асран тухмастӑн эс, Штанаш!» хайлавӑн уйрӑмлӑхӗсем

1983 ҫулхи декабрьччен рейд операцийӗсем ирттернӗ пулсан, 1984 ҫулхи январь уйӑхӗнчен пӗтӗмӗшле ҫар операцийӗ пуҫланчӗ.

Пӗччен Робинзонла шыратӑн

Туссемпе тачӑ ҫыхӑну тытатӑр.

– Нумаях пулмасть ирттернӗ социологи ыйтӑмӗ шанчӑк ӳснине палӑртать, вӑл ҫӗршыв ӗртӳҫин кӑтартӑвӗпе пӗр шайрах темелле.

Патшалӑх халӑхӑн сывлӑхне упрассишӗн чылай укҫа-тенкӗ уйӑрать.

Пур, анчах вӗсем питӗ сахалӑн.

Вершок — 4,40 см, йышӑннӑ тӑрӑх.

Пур ҫӗрте те юрӑ-ташӑ сасси янӑрать, музыка кӗрлет.

Кунта ҫак сайтӑн ӗҫне сӳтсе явма май пур.

Ҫуттӗнче хуҫи аслӑ Танкӑр кама упраса хӑварӗ, кама Эсрел аллине парӗ… Эх, телейлисен ҫӗршывне ҫитме ҫӑмӑл мар ҫав!

Практика вӑхӑтӗнче район студентсене пурӑнмалли ҫурт-йӗрпе тата лайӑх ӗҫ укҫипе тивӗҫтермелле тесе хушать ТР Министрсен Кабинечӗн Ветеринарин тӗп управленийӗ.

Урамра автобуссем, троллейбуссем, çӑмӑл машинӑсем чупаççӗ.</p><p>Шупашкар – чӑваш хули.

Антуфьево () — Перӗм Енри Барда районӗнчи сала.

Вӑл ӑсчахсемпе инженерсен вӑйне пӗрлештересшӗн.

Ҫава сасси янрать, ӗҫ юррине юрлать.

Килех, Варлам Васильч.

Килти ҫӑмламас чӗр чунсене сиплес ӑсталӑха хӑнӑхаҫҫӗ, ветеринари тухтӑрне пулӑшаҫҫӗ.

Мӗнлерех ҫемье ҫулӗ витӗр утса тухнӑ-ши асаттемӗр?

#Литература ҫулталӑкӗ, #Упи, #Красноармейски районӗ, #Константин Иванов ҫулталӑкӗ, #Чӑваш чӗлхи кунӗ, #конкурссем, #Красноармейски, #Алманч, #Карай, #шкулсем

Ачалӑх | Алексей Аттил | Сӑвӑ | 275

Ӗлкӗрмерӗҫ

Кашнине медаль тата асӑнмалӑх парне панӑ.

Ҫӗрӗпех хӗрарӑма ӗҫе кам илтӗр?

Мӗнле-ха унсӑрӑн!

Мана пӑхӑнакан ҫынсем, Сире калатӑп пытармасӑр: Манран пӗр ҫухрӑм та хӑпмасӑр Мана йӗрлеҫҫӗ ҫӑхансем.

Хуллен, вӑйсӑррӑн калаҫать, ӳсӗркелесе илет.

Анчах мӗн пӗчӗкрен никам умӗнче те тивӗҫсӗр пуҫ тайма юратманни шухӑшланӑ пек тутармарӗ: — Пӳлӗхҫӗ хушнӑ пек пурӑнкалатӑп-ха, ― терӗ вара вӑл ирӗксӗртен тенӗ пек.

(Пулӑвӗ тӑрӑх, самахран,

Хӗрлӗ ҫарта тӑнӑ чухне Колчака хирӗҫ ҫапӑҫса аманнӑ та Ӗпхӳри госпитальте сипленнӗ.

12.00 сехетре тытӑнать.

Юрать-ха, черечӗ самаях хӑвӑрт шурӗ.

Атнар ял тӑрӑхӗ, Атнар, Хӗрлӗ Чутай районӗ, ҫул-йӗр, ҫӑвасем

«Пуҫлатпӑр, эсӗ вӗсене чӑвашла куҫарса пар», — тет Ивука округ начальникӗн помощникӗ картишнелле пӑхса.

Вӗсен ячӗсем: «Асам кӗперӗ» авторӗ — Ксения Шитникова, «СОК — культурӑллӑ канма вӗрен» Василий Федоров, «Донор юнӗ пурнӑҫ парнелет» Екатерина Васильева, «Вӗренӳ учрежденийӗсен ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн паспортне йӗркелесси» Ольга Никандрова, «Ҫемье экономики ҫемьене ҫирӗплетет» Анастасия Замкова, «Чӑваш наци медиалидерӗ» Владислав Московцев тата ыттисем.

Унта-кунта ӗҫленӗскер хуҫалӑх пурлӑхне сутнӑ — ҫакланнӑ.

Ҫавӑнпа та пушӑ вӑхӑт тупӑнсанах вӑл ӑна тӗрлӗ ӗҫре пулӑшать.

Эсир шӑпах ҫавсем.

Хыпарсем: пушкарсем

Вӗсем тӗрӗс-тӗкелех юлнӑ.

«Халӑхра ҫак йӑмра ҫинчен нумай халап ҫӳрет», -пуҫларӗ асанне хӑй калавне.

Кӗрхи кун ҫуллахинчен кӗскерех ҫав — часах тӗттӗмленме пуҫлать.

Влаҫ органӗсем ҫакӑн пек тӗллев лартаҫҫӗ.

Часавая уҫнӑ ҫӗре район пуҫлӑхӗ Валерий Чершинцев та килсе ҫитрӗ.

— Тахҫан Баймашкин умӗнче алӑка хупса хунӑ пек-и?

Кам пӗлет, ҫак ялта манӑн темиҫе сыпӑкри тӑванах утса ҫӳрет-тӗр?

Чӑваш тӗррисен илемӗ, журналистика хӑйне евӗрлӗхӗ ытларах кӑсӑклантарчӗ пире.

Каяш шывӗсен пӑрӑхне ҫӗр айӗпе иртсе пыракан коллектор ҫумне сыпӑнтарасшӑн.

Шӑп тӑрас-им малалла, юлташӑм?

Ҫул ҫинче Женя икӗ хӗрарӑмпа паллашнӑ.

Анчах хӑй те ҫамрӑк пирки ӑшри шухӑшӗсене мана уҫҫӑн каласа пама хӑяймасть.

Хӗн-терте ҫӗнме вӑй панӑ Туррӑм,

Пӗр пек виҫӗ хура лаша пуҫӗсене уха-уха илеҫҫӗ, мӑйӗнчен ҫакса янӑ шӑнкӑравсене чӑнкӑртаттараҫҫӗ.

Уншӑн тав тумасан ҫылӑх.

Мӗн ҫисе пурӑнмалла тет

(14)- 25.03.1943), Совет Союзӗн Паттӑрӗ , .

― Елена Иовлевӑн паян та ача рольне, хӗр сӑнарне калӑпласси лайӑх пулать теҫҫӗ.

Шкулта ҫеҫ мар, кил-тӗрӗшре те ӗҫӗ ҫителӗклӗ вӗт.

Надежда Коломеец – 15, Сергей Шилин — 30, Игорь Новоселов 15 соткӑ хӑйсен ҫӗр пайӗсенчен ял администрацине ҫӗр уйӑрса пама пулнӑ.

Сукмак ҫине тухсан иккӗшӗ тӑкӑрлӑк еннелле васкамасӑр утрӗҫ.

Хӑш-пӗр пайӗ вара тата та аслӑрах — 5,95 миллион ҫулта — пулни те сисӗннӗ.Тупнӑ шӑмӑсем хальхи чӗрчунӑннисенчен ытлашшиех уйрӑлса тӑманнипе вӗсем чи пӗрремӗш пысӑк кушаксем пулманнине кӑтартнӑ.

Ӑна тӑван ялӗн масарне пытарнӑ.

Ку Ҫтаппана пушшех килӗшрӗ.

— шӳтлерӗ ывӑлӗ.

Шухӑшӑмсем чарусӑр — ҫаруран,

Ман шутпа‚ шӑп Евгений Николаевич Апанасов пек паттӑрсем “Ял хуҫалӑхӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ” хисеплӗ ята тивӗҫеҫҫӗ те.

Яланах йывӑр шӑпаллӑ ачасене пулӑшма тӑрӑшнӑ.