ba
stringlengths
3
709
cv
stringlengths
3
758
di
stringlengths
2
774
krc
stringlengths
3
872
kv
stringlengths
4
720
mdf
stringlengths
3
924
mrh
stringlengths
3
856
mrj
stringlengths
3
749
myv
stringlengths
4
360
ru
stringlengths
3
667
sah
stringlengths
4
694
tt
stringlengths
3
707
— Һм, һм... Улайһа... Улайһа минең һиңә бойороғом йә иҫнәргә, йә... Батша буталып китеп, әҙерәк асыуланған да кеүек булды.
— Ун пек-и? Апла тӑк эсӗ мана пӗрре анасласа кӑтарт, унтан тепре ҫийӗнчех… Король ӑшӗнче мӑкӑртатса илчӗ, хӑй кӑштах кӑмӑлӗпе шӑртланнӑн курӑнчӗ.
Нӕ бал ӕй мӕ бон..., - ӕ цӕсгон ниссурх ӕй, уотемӕй дзуапп равардта Минкъий принц. — Мм-мм!..— бакодта къарол. - Мадта... мадта дин уӕд дӕттун уӕхӕн бардзурд, ку дӕ ком ивазай, ку ба... Къарол ма еуминкъий цидӕртӕ радӕгъал-мугъултӕ кодта ӕма цума смӕстгун ӕй.
– Гм, гм... Алай эсе... Биз санга буюрабыз бирде эснерге, бирде... Патчах, андан ары айтырыгъын унутуп, бир кесек ачыуланаракъ кёрюндю.
— Гм, гм... Сідзкӧ... сідзкӧ ме тшӧкта тэнӧ то очсавны, то... Король сорсис да, тыдалӧ, весиг неуна дӧзмыштіс.
–Гм, гм… Эста… Эста мон кошартте афкснемс, али аф афкснемс… Оцязорсь сонцьке тапарясь и, улема, ёфси аф ламода кяжиясь.
— Гм, гм… Тугеже… Тугеже мый тылат уэшташ кӱштем, але… Король лугалте да, очыни, изиш сыренат кудалтыш.
— Хм! хм! — кугижӓ юкым пуш, — тенге гӹнь, мӹнь... мӹнь тӹлӓт шӱдем то омештӓш, то... Кугижӓ шаяжы лоэш куктаналты дӓ эчеӓт костанла кайы.
– М-м, м-м… Сестэ… Мон кармавтан тонеть косто автемс курго, косто… Инязорось тапавсь, марявсь, теке аламодо кежензэ састь.
– Гм, гм… Тогда… Тогда я повелеваю тебе то зевать, то… Король запутался и, кажется, даже немного рассердился.
– Бэй, бэй… Оччотугар… оччотугар мин дьаһалым маннык; баҕардаххына дьааһый, баҕардаххына… – Ыраахтааҕы бэйэтин тылыгар бэйэтэ хатыллыбыт, ол иһин кыратык кыйахаммыкка дылы буолбут.
— һе, һе... Алай булгач... алай булгач, мин сиңа иснәргә дә, иснәмәскә дә... Король буталып бетә, хәтта аның бераз ачуы да чыга бугай.
Батша өсөн бит иң мөһиме - башҡаларҙың уға ҡаршылыҡһыҙ бойһоноуы.
Корольшӗн пулсан чи кирли хӑйне пӗр сӑмахсӑр пӑхӑнни, мӗн хушнине пурнӑҫлани-ҫке-ха.
Уомӕн ӕма къароли фиццаги-фиццагдӕр домӕн е ӕй, цӕмӕй ин ӕ хецауи кадӕ кӕнонцӕ.
Патчахны ыразы этер ючюн, ауузуна къарап, сен айтхан деп турургъа керекди.
Ӧд корольлы медся тӧдчанаторйыс мый? — медым сыысь кывзысисны кыв шутӧг.
Вдь оцязорти инь эрявикссь – тя мзярда сембе тиихть стане, кода мярьгсь сон и ёфси аф молихть каршек.
Вет корольлан эн тӱҥжӧ — тудын мутшым чыланат торешланыде колыштшаш улыт.
Тӹдӹ шӱдӹмӹжӹм юк лыкдеок колыштыктынежӹ ылын.
Эрьва инязоронтень эряви, кунсолозт эйсэнзэ апак кевкстне.
Ведь для короля самое важное – чтобы ему повиновались беспрекословно.
Хайа, ыраахтааҕыга сүрүнэ – киниэхэ биир тыла суох бас бэринии буоллаҕа.
Король өчен иң мөһим нәрсә — бөтен кешенең дә аңа берсүзсез буйсынуы бит.
Баш эймәүсәнлекте ул түҙмәҫ ине. Был сикләнмәгән монарх ине.
Ҫавӑнпа вӑл пӑхӑнманнине тӳсме пултараймӗччӗ. Вӑл абсолютлӑ монарх шутланнӑ.
Ӕ коммӕ ма кӕсонцӕ, уомӕн нӕ бухстӕй. Абсолютон монарх адтӕй.
Бойсунмазлыкъны унамаз эди. Аны планетасында кесинден башха патчах болмагъаны себепден, патчахланы патчахыды.
Кывзысьтӧмлунсӧ сійӧ эз терпит. Тайӧ вӧлі дзик тырвыйӧ юралысь-монарх.
А каршек ащемать сон аф кельгсы. Вдь сон афкуксонь монарх.
Торешланышым тудо ок чыте. Тиде абсолютный манме монарх ыле.
Кынам тӹдӹм колыштделыт, изишӓт тырхыде. Тӹдӹ абсолютный кугижӓ ылын.
Каршо молемат сон а кирди. Сон ульнесь весенень азор.
Непокорства он бы не потерпел. Это был абсолютный монарх.
Кини ыйааҕын кэһэри, букатын, тулуйар кыаҕа суох. Онтон, бу, дьиҥнээх ыйаахтаах ыраахтааҕы эбит.
Тыңлаусыз кешеләрне яратмый ул. Бу — хокукы чикләнмәгән монарх икән.
Тик ул бик изге ине, шуға ла аңлайышлы бойороҡтар бирә ине.
Апла пулин те ырӑ чунлӑскер яланах ӑс-тӑнпа килӗшӳллӗ хушусем панӑ.
Фал хъӕбӕр фӕлмӕнзӕрдӕ ке адтӕй, уомӕ гӕсгӕ лӕвардта ӕрмӕстдӕр зундгин бардзурдтӕ.
Бир насыпха, ол халал эди, жумушакъ эди, толтурулмаз буйрукъланы бермей эди.
Сійӧ вӧлі зэв бур морт, та вӧсна сеталіс сӧмын лючки-бура мӧвпыштӧм тшӧктӧмъяс.
И сембе сяка сон ульсь пяк цебярь и пара ломань, сяс фалу кошярясь лиятнень эса тиендемс аньцек цебярь и афкуксонь тефт.
Но тудо пешак поро улмаш, сандене кӱштымашыжат тудын шотан лиеден.
Но тенге гӹнят, тӹдӹ пиш пуры ылын, дӓ седӹндон, ма толкеш толеш, тӹдӹм веле ӹштӓш шӱден.
Аняк сон ульнесь паро ойме, секскак макснесь ансяк превей кармавтомат.
Но он был очень добр, а потому отдавал только разумные приказания.
Ол эрээри, олус эйэҕэс-сайаҕас буоларын быһыытынан, өйдөөх-төйдөөх, олохтоох эрэ дьаһаллары биэрэрэ.
Ләкин ул бик мәрхәмәтле була, шунлыктан, бары тик акыллы әмерләр генә бирә икән.
«Әгәр мин үҙ генералыма аҡсарлаҡҡа әүерелергә бойорһам, — әйтер булған ул, — һәм ул бойороҡто үтәмәһә, был уның ғәйебе түгел, ә минеке буласаҡ».
«Енчен те эпӗ хамӑн генерала тинӗс чарланне ҫаврӑнма хушсан, ҫав вӑхӑтрах генерал эп хушнине итлемесен, ҫакӑ генералӑн мар, манӑн йӑнӑш пулӗччӗ».
«Зӕгъӕн, ӕз мӕ инӕларӕн уӕхӕн бардзурд ку радтон, — арӕх дзоридӕ къарол, — денгизи маргъ фестӕ, зӕгъгӕ, ӕма инӕлар мӕ бардзурд ку не сӕнхӕст кӕна, уӕд, е инӕлари фуд нӕ уодзӕнӕй, фал мӕн фуд уодзӕнӕй».
«Мен кесими ийнаралыма: тенгиз къанатлы бол, чайка бол десем, ол а болалмаса, терслик анда тюйюлдю дей эди, мендеди».
«Ме кӧ тшӧкта аслам генераллы пӧрны каляӧ, — шуавліс сійӧ, — да генералыс кӧ тшӧктӧмӧс оз пӧрт олӧмӧ, тайӧ лоӧ оз сылӧн, а менам мыжӧй».
«Кда мон мярьган эсь генералозти арамс иневедень калонь кунци нармонькс, – корхтай сон, и кда генералти тя тевсь аф тиеви, эста муворусь аф сон, а мон».
«Мутлан, мый шке генералемлан теҥыз колшыре лияш кӱштем гын, — ойла улмаш тудо, — а генерал кӱштымем шуктен ок керт гын, тиде тудын огыл, а мыйын титакем».
«Мӹнь генералланем колшӹре кекӹш сӓрнӓлтӓш шӱдем гӹнь, — кугижӓ шӹренок попен, — дӓ тӹдӹ шӱдӹмем ӹштен ак керд гӹнь, тидӹ тӹдӹн вуйнаматшы агыл, а мӹньӹн самынем лиэш».
«Бути мон кармавтса генералом велявтомс транзеекс, – кортыль сон, – ды бути генералось а топавтсы кармавтомам, те карми монь чумось, аволь сонзэ».
«Если я повелю своему генералу обернуться морской чайкой, – говаривал он, – и если генерал не выполнит приказа, это будет не его вина, а моя».
«Өскөтүн, мин, бэйэм дьаньараалбын «байҕал хоптотугар кубулуй, диэн дьаһайдахпына, – диирэ кини, – дьаньараал ол дьаһалы толорботоҕуна, кини буруйа суох.
"Әгәр дә мин генералыма диңгез акчарлагына әверелергә кушсам, — дип сөйли торган була ул, — һәм генерал әмерне үти алмаса, бу аның гаебе белән түгел, ә минем гаебем аркасында булачак".
— Мин улытрһам буламы? — ҡыйыуһыҙ һораны Бәләкәй шаһзат.
— Ларма ирӗк паратӑр-ши? — кӑштах иккӗленӳллӗ сасӑпа ыйтрӗ Пӗчӗк принц.
- Сбадуни барӕ мин ес? - фур нимд гъӕлӕсӕй бафарста Минкъий принц.
– Манга олтурургъа жарарыкъмыды? – деп, арсар сорду Ёзден жашчыкъ.
— Позьӧ-ӧ меным пуксьыны? — родӧмӧн юаліс Дзоля принс.
– Мярьк тейне озамс? – пелезь кизефтезе Ёмла Оцязорнясь.
— Мылам шинчаш лиеш? — аптыраненрак йодо Изи принц.
— Мӹлӓм шӹнзӓш лиэш? — шеклӓнӓлӹн, Изи принц яды.
– Мертядо монень озамс? – сэтьместэ кевстизе Вишка инязорнэ.
– Можно мне сесть? – робко спросил Маленький принц.
Буруйдаах мин бэйэм буолабын».
Нәни принц, оялып кына: — Утырырга мөмкинме? — дип сорый.
— Бойорам: ултыр! — яуапланы батша һәм бөйөклөк менән аҫ тиреһенән булған япмаһының салғауын йыйып алды.
— Хушатӑп: лар! — хуравларӗ король, унтан мӑнаҫлӑн хускалса илсе юс тирӗнчен ҫӗлетнӗ мантин хӑрах аркине юсам пекки турӗ.
- Дӕттун дин сбадуни бардзурд, - загъта къарол, ӕма уӕзбун фезмӕлдӕй ӕ тингуйдзармӕй фӕлунст мантийӕн ӕ еу къӕбазӕ райеуварс кодта.
– Буюрама, олтур! – деди патчах, ол айтхылыкъ тонуну бир этегин артхаракъгъа ёхтем жыя.
— Тшӧкта тэд: пуксьы! — вочавидзис король да кыпыда павкнитіс аслас сьӧдбӧж куысь вурӧм плашыслысь пӧласӧ.
– Кошартте, озак! – каршек азозе Оцязорсь и прянь няезь ускозень щамонзон эсь ширезонза.
— Мый тылат кӱштем: шич! — вашештыш король да йос коваште гыч ургымо мантийжын ик урвалтыжым кугешнен гына шкеж дек шупшыльо.
— Мӹнь тӹлӓт шӱдем: шӹц! — кугижӓ вӓшештӹш дӓ пышкыды каваштан мантижӹн ик мычашыжым рӧднӓн шыпшыльы.
– Кармавтан: озак! – каршо мерсь инязорось ды верьга прянь кирдезь кепедизе мастор лангсто раужо пуло ракшань мантиянзо.
– Повелеваю: сядь! – отвечал король и величественно подобрал одну полу своей горностаевой мантии.
– Олоруохха син дуо? – диэн Кыра тыгын килбиктик ыйыппыт.
— Утырырга әмер бирәм! — дип җавап кайтара король һәм, матур ишарә белән, зиннәтле япанчасының бер итәген җыеп куя.
Тик Бәләкәй шаһзат аптырашта ҡалды. Ҡауҡаб шул тиклем бәләкәй. Нимә менән идара итә икән был батша?
Пӗчӗк принц ниепле те ӑнланса илеймест-ха: ҫапах та кампа хуҫаланать-ха король ҫакӑн пек пӗчӗк планета ҫинче?
Уӕдмӕ Минкъий принц деси ӕфтуйун райдӕдта. Планетӕ хуӕрз минкъий адтӕй. Кӕми ес ами паддзахеуӕг кӕнӕн?
Ёзден жашчыкъ ангылаялмайды. Бу бурху планетачыкъны къалайында этилликди патчахлыкъ?
Сӧмын Дзоля принс немтор эз вежӧрт. Енэжмуыс вӧлі зэв нин ичӧтик. Кӧні тані верман канавны?
Аньцек Ёмла Оцязорнясь ашезь сявонде мяльс: вдь масторнясь тяфтама ёмланя, а кинь эса кошяряй тя оцязорсь?
Но Изи принц ялт ӧрын. Планете моткочак изи. Мом вара король вуйлата?
Но Изи принц ынгылыде. Планетӹжӹ изи веле ылын. Кӱ вӹлнӹ тиштӹ кугижӓлӓн кугижӓлӓнӓш?
Вишка инязорнэ кодаяк эзь чарькоде. Планетась истямо вишине. Мезе лангсо азор те инязорось?
Но Маленький принц недоумевал. Планетка такая крохотная. Чем же правит этот король?
– Дьаһайабын: олор! – диэн ыраахтааҕы дьаһайан баран, улуутумсуйда улуутумсуйбутунан кырынаас саҕынньаҕын аҥар эҥэрин хомуйа тардыбыт. Туох да диэбит иһин, ыраахтааҕы бачча кыра эттиккэ тугу бас билэн дьаһайарын, Кыра тыгын уһугар тиийэ өйдөөбөтөх.
Нәни принц аптырашка кала. Шундый кечкенә планета... Король нәрсә белән генә идарә итә икән соң?
— Ғали йәнәптәре, — тип башланы ул, — мин һеҙҙән һорай аламмы...
Вара ҫапла ыйтрӗ: — Сир, каҫарӑр… ыйтма юратчӗ-ши?
— Де Стурдзийнадӕ... хатир мин бакӕнӕ, ке дӕ фӕрсун, уой, — сдзурдта Минкъий принц.
– Сизни уллулугъуз, – деп башлады ол, – сизге сорургъа боллукъмуду...
— Тіян ыджыдлунныд, — паніс сёрнисӧ сійӧ, — позьӧ-ӧ тіянлысь юавны...
– Тонь оцязорксшице, – ушедозе сон, – мярьк кизефтемс…
— Тендан величестве, — пелештыш тудо, — мый тендан деч йодын кертам?..
— Кого кугижӓ, — тӹдӹ тӹнгӓльӹ, — ик ядмашым тӓлӓндӓ пуаш лиэш?
– Тынк инязорось, – ушодсь сон, – мертядо тынк кевкстемс…
– Ваше величество, – начал он, – могу ли я вас спросить…
– Улуу ыраахтааҕы, – диэн саҕалаабыт кини, – мин эйиигиттэн ыйытабын дуо?..
— Король галиҗәнапләре, — дип башлый ул, — сорарга рөхсәт итегез...
— Бойорам: һора! — ашығып әйтте батша.
— Хушатӑп: ыйт, — терӗ король.
- Дӕттун дин мӕн бафӕрсуни бардзурд, - фӕррӕвдзӕ ‘й къарол.
– Буюрама, сор! – деди патчах, сорлугъун эшитирге ашыкъгъанча.
— Тшӧкта тэд, юась! — тэрыба шуис король.
–Кошартте, кизефтть! – кенордазь азозе оцязорсь.
— Мый тылат кӱштем: йод! — писын гына каласыш король.
— Мӹнь тӹлӓт шӱдем: яд! — талашен кугижӓ келесӹш.
– Кармавтан: кевксть! – капшазь мерсь инязорось.
– Повелеваю: спрашивай! – поспешно сказал король.
– Дьаһайабын: ыйыт! – Ыраахтааҕы өс киирбэх хоруйдуу охсубут.
— Сорарга боерам! — ди король, ашыгып.
— Ғали йәнәптәре... һеҙ нимә менән идара итәһегеҙ?
— Сир… кама пӑхӑнтарса тытса тӑратӑр эсир хӑвӑрӑн король влаҫӗпе?
— Де Стурдзийнадӕ... цӕбӕл паддзахеуӕг кӕнис?
– Сизни уллулугъуз... патчахлыкъ этген журтугъуз къайдады?
— Тіян ыджыдлунныд... кӧні нӧ тіян королевство-канмуныд?
– Тонь оцязорксшице… кинь эса кошярят тя масторса?
— Тендан величестве… те тыште мом вуйлатеда?
— Кого кугижӓ, кышты тӓ кугижӓлӓнедӓ?
– Тынк инязорось… мезе лангсо тынь азор?
– Ваше величество… чем вы правите?
– Улуу ыраахтааҕы… Эн манна тугу бас билэн дьаһайаҕын?
— Король галиҗәнапләре... сез нәрсә белән идарә итәсез?
— Бар нәмә менән дә, — ябай яуап бирҙе батша.
— Пурне те, — терӗ король ытла та юмарт кӑмӑлне палӑртса.
- Алцӕбӕл дӕр, - хумӕтӕгхузӕй дзуапп равардта къарол.
– Хар жерде, – деди патчах.
— Быдлаын, — ӧти кывйӧн вочавидзис король.
– Сембонь, – апак арьсек азозе оцязорсь.
— Мо уло, чылажымат, — тыглай гына вашештыш король.
— Цилӓ вӓре, — кугижӓ пишок простан вӓшештӹш.
– Весенть лангсо, – капшазь мерсь инязорось.
– Всем, – просто ответил король.
– Барытын, – диэбит аннараата судургутук.
— Бөтен нәрсә белән, — дип, гади генә җавап бирә король.
— Бар нәмә менән дә?
— Пурне те?
- Алцӕбӕл дӕр?
– Хар жерде?
— Быдлаын?
– Сембонь?
— Чылажымат?
— Цилӓ вӓре?
– Весенть лангсо?
– Всем?
– Барытын?
— Бөтен нәрсә белән?
Батша ҡулын йөрөтөп тыйнаҡ ҡына үҙ ҡауҡабына, һуңынан башҡа ҡауҡабтарға һәм йондоҙҙарға күрһәтте.
Король малтан хӑйӗн планетине ункӑланӑ пек аллипе сывлӑшра ҫавӑрса илчӗ, унтан ытти планетӑсемпе ҫӑлтӑрсем еннелле тӗллерӗ.
Къарол нимдхузӕй райамудта къохӕй ӕхе планетӕ, ӕндӕр планетитӕ ӕма стъалутӕмӕ.
Патчах, къолун адепли узатып, кесини планетасын, бирси планеталаны, жулдузланы да кёргюзтдю.
Король кинас индаліс, лӧня гӧгӧр петкӧдліс ас да мукӧд енэжмуяс, кодзувъяс.
Оцязорсь няфтсь кядьса эсь масторонц лангс, а тяфта жа лия масторхнень и тяшттнень лангс.
Король, кугешныде, кидше дене шке планетыжым, тыгак моло планетым да шӱдыр-влакым ончыктыш.
Кугижӓ кидшӹ доно шӓрӓлтен, ӹшкӹмжӹн дӓ молы планетӹвлӓ дон шӹдӹрвлӓ вӹкӹ анжыктыш.
Инязорось аволдась кедьсэнзэ, сэтьместэ невтсь планетанзо лангс ды лия планетатненьгак лангс, тештне лангс.
Король повел рукою, скромно указывая на свою планету, а также и на другие планеты, и на звезды.
Ыраахтааҕы, килбигийдэр даҕаны илиитинэн бэйэтин сирин, онтон таарыччы атын эттиктэри, сулустары холбуу эргитэ охсон ылбыт.
Король, тыйнак кына итеп, үз планетасына, аннан башка планеталарга һәм йолдызларга күрсәтә.
— Һәм һеҙ барыһына ла баш булаһығыҙ? — тип ҡабаттан һораны Бәләкәй шаһзат.
— Ҫака пӗтӗмпех сирӗн-и вара? — терӗ Пӗчӗк принц.
- Анӕбӕл сӕ еугуребӕл дӕр? - бафарста Минкъий принц.
– Бары да сизникимиди? – деп, Ёзден жашчыкъ жангыдан сорду.
— И тайӧ ставыс тіян? — выльысь юаліс Дзоля принс.
– И сембонь вятьсайть-кошярясайть? – омбоцеда кизефтезе Ёмла Оцязорнясь.
— Чыла тидым те вуйлатеда? — уэш йодо принц.
— Цилӓ тидӹ вӹлнӹ? — Изи принц эчеӓт яды.
– Весе тень лангсо тынь азор? – таго кевкстизе Вишка инязорнэ.
– И всем этим вы правите? – переспросил Маленький принц.
– Балары барытын эн бас билэҕин? – Кыра тыгын лаппыйан ыйыппыт.
— Сез шуларның барысы белән дә идарә итәсезме? — дип кабатлап сорый Нәни принц.
— Эйе, — яуапланы батша.
— Ҫапла, — терӗ король.
— Анӕбӕл сӕ еугуребӕл дӕр, — дзуапп равардта къарол.
– Хау, – деди патчах.
— Да, — воча чӧвтіс король.
– Виде, – поладозе оцязорсь.
— Туге, — вашештыш король.
— Цилӓ тидӹ вӹлнӹ, — кугижӓ вӓшештӹш.
– Истя – мерсь инязорось.
– Да, – отвечал король.
– Оннук, – диэн хардарбыт ыраахтааҕы.
— Әйе, — ди король.
Ул ысынында ла тулы хакимиәтле батша булғас, бер ниндәй ҡырҙарҙы һәм сиктәрҙе белмәй ине.
— Мӗн пурри пӗтӗмпех. Ку абсолютлӑ монарх ҫеҫ пулман, вӑл хӑйне тӗнче уҫлӑхӗн хуҫи пек туйнӑ.
Уомӕн ӕма ӕрмӕст абсолютон нӕ, фал ма дунеон монарх дӕр адтӕй.
Эшта да, битеу да дуниялагъа чексиз-мардасыз бийлик этген патчахды ол патчах.
Сы понда мый каналысьыс вӧлі ставсӧ ас киас кутысь монарх, некутшӧм помтшупӧд ни ӧлӧдӧм эз тӧдлы.
Вдь сон видекс афкуксонь монарх и ашель тевонзонды кодамовок перяфкс али пе.
Тиде вет тӱрыс праван монарх лийын, тудо нимогай шыгыремдымашым да чаракым шинчен огыл.
Седӹ, тӹдӹ лачокшымат кид лӹвӓлнӹжӹ цилӓ кычен дӓ тӹдӹлӓн нимахань цикӓт ылде.
Сон марясь прянзо весенть лангсо азорокс ды сонзэ азорксчинтень арасель кодамояк пе.
Ибо он был поистине полновластный монарх и не знал никаких пределов и ограничений.
Чахчы, кини, барытыгар бары бырааптаах ыраахтааҕы буоларын быһыытынан муҥурданар, тутулуктанар диэни билбэтэ.
Чөнки ул чыннан да бернинди чикләүләрне белми иде.
— Һәм йондоҙҙар һеҙгә бойһонамы? — тип һораны Бәләкәй шаһзат.
— Ҫӑлтӑрсем те сире пӑхӑнаҫҫӗ-и вара?
- Ӕма дин стъалутӕ дӕ бардзурдтӕ ӕнхӕст кӕнунцӕ?
– Жулдузла уа сизни оноуугъузгъа сыйынамыдыла? – деп сейирсинди Ёзден жашчыкъ.
— И кодзувъясыс тіянӧс кывзысьӧны? — юаліс Дзоля принс.
– И тяшттне тонь кулхцонттядязь? – кизефтезе Ёмла Оцязорнясь.
— А шӱдыр-влак тендам колыштыт? — йодо Изи принц.
— А шӹдӹрвлӓжӹ тӓмдӓм колыштыт? — Изи принц яды.
– Тештне эйсэнк кунсолыть? – кевстизе Вишка инязорнэ.
– И звезды вам повинуются? – спросил Маленький принц.
– Сулустар эйиэхэ эмиэ бас бэринэллэр дуо? – Кыра тыгын ыйыппыт.
— Йолдызлар да сезгә буйсынамы? — дип сорый Нәни принц.
— Һуң әлбиттә, — яуапланы батша. — Йондоҙҙар шунда уҡ бойһона.
— Пӗртте иккӗленме кирлӗ мар, — терӗ король. — Вӗсем ҫав самантрах мӗн хушнине итлеҫҫӗ.
— Мадта, — загъта къарол, — стъалутӕ ӕнӕдузӕрдугӕй ӕнхӕст кӕнунцӕ мӕ бардзурдтӕ.
– Айхайда, – деди патчах. – Жулдузланы къалай сюйсем да, алай айландырама.
— Дерт жӧ, вочавидзис король. — Кодзувъяс дзик пыр кывзысьӧны.
– А кода мле. Виде, стане, – мярьгсь оцязорсь. Тяшттне эзкок тисазь сянь, мезе мярьган.
— Мо вара, — вашештыш король. — Шӱдыр-влак мом кӱштымем тунамак шуктат.
— Ӹне кыце, — кугижӓ маньы. — Шӹдӹрвлӓ тӧрӧк мам шӱдӹмӹм ӹштӓт.
Кода эно, – каршо мерсь инязорось. – Тештне сеске кунсолыть.
– Ну конечно, – отвечал король. – Звезды повинуются мгновенно.
– Биллэн турар, – диэбит ыраахтааҕы. – Сулустар этиэх эрэ кэрэх, бас бэриммиттэрэ баар буолар.
— Билгеле, — ди король. — Йолдызлар миңа берсүзсез буйсыналар.
Тыңламаусанлыҡты мин түҙмәйем.
Эпӗ йӗркесӗрлӗхе тӳсме пултараймастӑп.
Ӕз нӕ уарзун ӕгоммӕгӕсдзийнадӕ.
Оноуумдан чыкъгъанны унамайма.
Терпитны ог вермы кывзысьтӧмлунсӧ.
Мон аф кельгса, мзярда аф кулхцондсамазь.
Мутемым колыштдымым мый чытен ом керт.
Мӹнь тырхенӓт ам керд, кынам ак колыштеп.
Мон а вечкан а кунсоломат.
Я не терплю непослушания.
Мин истигэнэ суохтары тулуйбаппын.
Сүземне тыңламаучыларны яратмыйм мин.
Бәләкәй шаһзат хайран ҡалған ине. Бына уға шундай ҡеүәт көс булһа! Ул ҡояш байыуы менән көнөнә ҡырҡ дүрт тапҡыр түгел, ә етмеш ике тапҡыр һоҡланыр ине, ә бәлки йөҙ, йә ике йөҙ тапҡыр, һәм уға ултырғысын да урындан урынға күсереп йөрөргә кәрәкмәҫ ине!
Кунашкал ҫирӗп йӗрке Пӗчӗк принцӑн чунне савӑнӑҫлӑ тӗлӗнӳ туйӑмӗпе ҫупӑрларӗ. Ун аллинче ҫавнашкал асамлӑ власть тытӑмӗ пулас тӑк, ай мӗн тери лайӑхчӗ! Вӑл кун каҫиччен хӗвел аннине хӗрӗх тӑватӑ хутчен ҫеҫ мар, ҫитмӗл икӗ е ҫӗр-ик ҫӗр хутчен те курса киленме пултарӗччӗ. Пуканне те пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна куҫарма кирлӗ пулмӗччӗ — ӑҫта ларнӑ, ҫавӑнта лар хускалмасӑр!
Ауӕхӕн паддзахеуӕгадӕ хъӕбӕр бацудӕй Минкъий принци зӕрдӕмӕ. Е дӕр уотӕ ку паддзахеуӕг кӕнидӕ, уӕд ӕ бон хорнигулдмӕ кӕсун адтайдӕ бон цуппор цуппар хатти нӕ, фал ӕвдай дууӕ хатти, кенӕ сӕдӕ, кенӕ дууӕсӕдӕ хатти дӕр, дӕ къела дӕр ма фенкъусун кӕнӕ, уотемӕй!
Нечик сукъланды патчахха Ёзден жашчыкъ, нечик сукъланды. Аны аллай кючю, аллай онгу болса эди! Ол нечик къууанырыкъ эди, кюн батханнга къарап, бир кюннге эки жыйырма бла тёрт кере угъай да, юч жыйырма бла он эки кере; сюйсе уа – жюз, эки жюз кере да. Шинтигин жеринден тепдирирге да керек тюйюл эди!
Дзоля принсӧс тыртіс шемӧс. Вот эськӧ сылы татшӧм вынйӧрыс! Сійӧ эськӧ сэки нимкодясис рытъя кыаӧн эз нелямын кыкысь луннас, а сизимдас кыкысь, а гашкӧ и сёысь, кыксёысь, та дырйи эз ков вештавны улӧссӧ инысь инӧ!
Ёмла Оцязорнясь пяк кенярдсь тя азфти. Вов ба тейнза тяфтама оцязоронь вийть! Эста сон шимадома ширеть мазышинц ванондолезе аф нильгемонь нилексть шити, а сизьгемонь кафксть, а, пади, и сядоксть, али кафта сятт и ёфсикс афоль эряв полафнемс озама вастонц!
Изи принц моткоч чот ӧрӧ. Тудын тыгай вий-куатше лийже ыле! Тунам тудо кас кече шичмым кечыгутлан нылле кум гана огыл, а шымле кок але шӱдӧ, кокшӱдӧ гана онча ыле, тыгодым тудлан пӱкеным ик вер гыч весышкат шындылме ок кӱл ыле!
Техень ви Изи принцӹм цӱдейӹктен. Тӹдӹлӓн тенге кугижӓлӓнӓшет ылнежӹ! Тӹнӓм тӹдӹ нӹллӹ нӹл гӓнӓ агыл, а шӹмлу кок гӓнӓ, ӓль шӱдӹ, ӓнят, кокшӱдӹ гӓнӓӓт ик суткашты пӧкенӹм тӓрвӓтӹдеок кечӹ шӹцмӹм ужын кердеш ыльы!
Вишка иязоронть потмозо пешкедсь мельспародо! Вана сонензэ улемс весенть лангсо азорокс! Сестэ сон вановоль чинь озамонть лангс аволь ниленьгемень нилексть чизэнзэ, мик сизьгемень кавксть, паряк сядоксть, кавто сядоксть ды сонензэ а саволь айгшемс эзементь таркасто таркас!
Маленький принц был восхищен. Вот бы ему такое могущество! Он бы тогда любовался закатом солнца не сорок четыре раза в день, а семьдесят два, а то и сто, и двести раз, и при этом ему даже не приходилось бы передвигать стул с места на место!
Кыра тыгын олус диэн сөхпүт. Арай кини маннык сүдү кыахтаах буоллун! Оччоҕо, кини, күн киириитин биир күҥҥэ түөрт уон түөрт төгүл буолбакка сэттэ уон икки, баҕар сүүс, өссө икки сүүс төгүл олбоҕун харыс да халбарыппакка эрэ астына-дуоһуйа одуулаһыа этэ!
Нәни принц таң кала. Аңа булсын иде шундый көч-куәт! Ул чакта кояш батканын көнгә кырык дүрт тапкыр гына түгел, ә җитмеш ике, йөз, ике йөз тапкыр күрә алыр иде, хәтта урындыкны күчереп торасы да булмас иде.
Бында ул ҡабат, үҙенең ҡалдырып киткән ҡауҡабын иҫкә алып, моңһоуланып китте, һәм ҡыйыулығын йыйып батшаға үтенде:
Пӑрахса хӑварнӑ хӑйӗн планетине тунсӑхпа аса илнӗрен вӑл король пулӑшасса шанса ҫапла ыйтрӗ:
Минкъий принц еуминкъий фенкъард ӕй, ӕ планетӕ ӕримисгӕй, ӕма ӕ нифс бахаста къаролӕй еу хуарздзийнадӕ ракорунмӕ:
Былайда ариу сагъышларына териле тургъанлай, кеси къоюп кетген планетасы эсине тюшдю да, энтта да мудах болду. Планетасына тансыгъы жунчугъанына таукеллик берди да, тиледи патчахдан:
Сэк сійӧ бара гажтӧммис, ассьыс енэжмусӧ казьтыштіг. Сэсся смелмӧдчӧмӧн корис корольӧс:
И вов тага нолдазе прянц, ризназевсь: лятфтазе эсь масторонц, конань кадозе. Меле, кочкамок сембе ёруксшинц, эняльдсь оцязорти:
Кудалтен кодымо планетыжым шарналтен, адакат шӱлыкаҥе да король деч аптыраныдеак йодо:
Шуэн кодымы изи планетӹжӹм ӓшӹндӓрен, тӹдӹ изиш ойхырал колтыш дӓ патыррак лин, кугижӓ гӹц яды:
Сон таго нусмалгадсь, зярдо кармась арсеме кадозь планетанть ланга ды апак тално вешсь инязоронть кедьстэ:
Тут он снова загрустил, вспоминая свою покинутую планету, и набравшись храбрости, попросил короля:
Уонна эмиэ, ыраах хаалларбыт дойдутун санаан, курутуйан ылбыт. Онтон, хорсунугар түһэн ыраахтааҕыттан көрдөспүт:
Аннары ул, үзенең планетасын искә төшереп, тагын моңсулана һәм, бар батырлыгын җыеп:
— Мин ҡояш байығанын күрергә теләр инем...
— Манӑн хӗвел аннине шутсӑр курас килет…
— Фӕндуй мӕ хорнигулд фӕууинун... исаразай мин еци ӕхцӕуӕндзийнадӕ...
– Кюн батханнга къарарыгъым келеди...
— Меным зэв окота видзӧдны рытъя кыа...
– Монь мялезе няемс шимадома ширеть…
— Мый кече шичмым ончалнем ыле…
— Мӹнь кечӹ шӹцмӹм анжалнем ылнежӹ...
– Мон пек неевлия чинь замонть…
– Мне хотелось бы поглядеть на заход солнца…
– Мин күн киириитин көрүөхпүн баҕарабын…
— Минем кояш баешын күрәсем килә...
Зинһар, рәхимлек күрһәтеп, ҡояшҡа батырға бойороғоҙ...
Эсир мана ҫавна кӑтартса савӑнтармӑр-ши? Хӗвеле анса ларма хушӑр-ха…
Раттай хорӕн ранигулуни бардзурд...
Тилейме, бек тилейме, манга бир хатер этсегиз эди, кюннге батар буйрукъ беригиз...
Кора тіянӧс, вӧчӧй буртор, тшӧктӧй шондіыслы пуксьыны.
Эняльдян, ульхть ляпе седикс, кошартк шинять валгома…
Поро лийза, чаманыме кумылдам ончыктыза: кечылан шинчаш кӱштыза…
Ӹштӹдӓ тидӹм, пуры лидӓ, Кечӹлӓн шӹнзӓш шӱдӹдӓ...
Энялдан, лездадо монень, кармавтынк чинть озамс…
Пожалуйста, сделайте милость, повелите солнцу закатиться…
Көрдөһөбүн, күнү киир диэн дьаһай эрэ…
Зинһар өчен, миңа яхшылык эшләгез, кояшка баерга әмер бирегез... — дип корольдән сорый.
— Әгәр мин берәй генералға күбәләктәй сәскәнән сәскәгә осорға ҡушһам, йә трагедия уйлап сығарырға, йә аҡсарлаҡҡа әүерелергә бойорһам һәм генерал бойороҡто үтәмәһә, был хәлдә кем ғәйепле буласаҡ — ул әллә мин?
— Калӑпӑр, эпӗ генерала чечек ҫинчен чечек ҫине лӗпӗш пек чӳхенсе вӗҫме е пӗр-пӗр трагеди ҫырма хушрӑм пулсан, е тинӗс чарланне ҫаврӑнма хушас тӑк, вӑл вара ман хушӑва пурнӑҫламасан кам айӑплӑ пулӗччӗ — вӑл е эпӗ?
— Инӕларӕн ку раттон гӕлӕбойау еу деденӕгӕй иннемӕ тӕхуни, кенӕ ба трагеди ниффинсуни, кенӕ денгизон маргъ фестуни бардзурд, ӕма инӕлар еци бардзурд ку не сӕнхӕст кӕна, уӕд ке фуд уодзӕнӕй, уой ӕви мӕн?
– Мен бир ийнаралгъа буйрукъ берсем, гёбелек кибик, бир гокка хансдан бирсиге учаргъа неда трагедия жазаргъа, неда тенгизде чабакъ болургъа, ийнарал а ол буйрукъну толтуралмаса, ким боллукъду терс: олму, менми?
— Ме кӧ тшӧкта кутшӧмкӧ генераллы бобув моз лэбавны дзоридзысь дзоридзӧ, либӧ гижны трагедия, либӧ пӧрны саридзса каляӧ, да генералыс тшӧктӧмсӧ оз пӧрт олӧмӧ, коді лоас таысь мыжа — сійӧ али ме?
– Кда мон кошардса кодама-бди генералонь лиендемс мелавнякс панчфкаста панчфкас, али сёрмадомс кати-кодама трагедия, али арамс иневедень калонь кунци нармонькс, а генералти тя тевсь аф тиеви, эста кие муворусь – сон али мон?
— Иктаж генераллан мый лыве семын пеледыш гыч пеледышыш чоҥештылаш, але трагедийым сераш, але теҥызысе колшырыш савырнаш кӱштем да генерал кӱштымемым ок шукто гын, кӧ тыште титакан лиеш — тудо але мый?
— Мӹнь иктӓ-махань генераллан ик пеледӹш гӹц вес пеледӹшӹш лӹпӹлӓ чонгештӹлӓш, ӓль трагедим сирӓш, ӓль тангыжыштышы колшӹре кекӹш сӓрнӓлтӓш шӱдем гӹнь, дӓ генерал шӱдӹмем ӹштен ак керд гӹнь, тидӹ кӱн, тӹдӹн ӓль мӹньӹн, вуйнамат лиэш?
– Бути мон крамавтса кодамояк генералонть ливтнемс нимилявокс цецясто цецяс, паряк арсемс-сёрмадомс трагедия, паряк теевемс иневедень транзеекс ды генералось а топавтсы камавтомам, кие эйсэтэденек карми чумокс? – сон, паряк, мон?
– Если я прикажу какому-нибудь генералу порхать бабочкой с цветка на цветок, или сочинить трагедию, или обернуться морской чайкой и генерал не выполнит приказа, кто будет в этом виноват – он или я?
– Өскөтө, мин, ханнык эрэ дьаньараалы лыах курдук сибэккиттэн сибэккигэ тэлээрэ көт, эбэтэр кутурҕаннаах айымньыны ай, эбэтэр байҕал хоптотугар кубулуй диэн дьаһайыым. Арай ону дьаньараал толорботун, ким буруйдаах буолар – кини дуу, мин дуу?
— Әгәр дә мин берәр генералга күбәләк булып чәчәктән чәчәккә очып йөрергә, яисә трагедия иҗат итәргә, йә булмаса диңгез акчарлагына әверелергә кушсам, ә генерал әмерне үтәмәсә, ул чакта кем гаепле булыр — улмы, әллә минме?
— Һеҙ, ғали йәнәптәре, — бер дәҡиғәт шикләнмәйенсә яуапланы Бәләкәй шаһзат.
— Паллах, ку сирӗн айӑп пулӗччӗ, — терӗ Пӗчӗк принц ҫирӗп сасӑпа.
— Дӕу фуд уодзӕнӕй, — федарӕй загъта Минкъий принц.
– Сиз, сизни уллулугъуз, – деди арсарсыз Ёзден жашчыкъ.
— Ті, тіян ыджыдлунныд, — здук мысти падъявтӧг вочавидзис Дзоля принс.
– Тон, оцязорксшице, – вишкста азозе Ёмла Оцязорнясь.
— Те, тендан величестве, — ик татымат шонкален шогыде, каласыш Изи принц.
— Тӓмдӓн, кого кугижӓ, — Изи принц пингӹдӹн келесӹш.
– Тынь, тынк инязорось, – шкань апак ютавтне каршо мерсь Вишка инязорнэ.
– Вы, ваше величество, – ни минуты не колеблясь, ответил Маленький принц.
– Эн, Улуу ыраахтааҕыа, – кыл да түгэнэ саарбахтаабакка Кыра тыгын хардарбыт.
— Сез, король галиҗәнапләре, — дип җавап бирә Нәни принц бер дә икеләнмичә.
— Тап шулай, — раҫланы батша. — Һәр кемдән ни бирә алғанын ғына һорарға кәрәк.
— Тӗрӗс калатӑн. Кашнинченех вӑл мӗн тума пултарнине шута илсе ыйтас пулать, — терӗ король.
— Раст зӕгъис. Алкӕмӕй дӕр домун гъӕуй, ӕрмӕст ӕ бон ци ‘й, уой, - дзурдта идарддӕр къарол.
– Тюппетюз айтаса, – деди патчах. – Хар неге да аны къолундан келгенни буюрургъа керекди. Ёгюзге да тартханы чакълы бир жюклейдиле.
— Дзик сідз, — ошкис тайӧс король. — Быдӧнӧс колӧ корны вӧчны сійӧс, мый мортыс вермӧ вӧчны.
– Афкукс, виде, – кемокстазе оцязорсь. Эрть кядста эряви кизефтемс сянь, мезе тейнза максови али тиеви.
— Моткочак чын, — пеҥгыдемдыш король. — Кажне дечат тудын ыштен кертмыжым гына йодаш кӱлеш.
— Тенге. Мам эдем ӹштен кердеш, тидӹм пӹтӓри цилӓ гӹцок ядмыла — кугижӓ келесӹш.
– Видестэ кортат, – кемекстызе инязорось. – Эрьванть кедьстэ эряви кевкстемс сенть, мезесь сонензэ тееви.
– Совершенно верно, – подтвердил король. – С каждого надо спрашивать то, что он может дать.
– Бэрт сөп, – диэн ыраахтааҕы бигэргэппит. – Хас биирдиилэриттэн, кини тугу туһалыан сөбүн, ыйытар көдьүүстээх.
— Әлбәттә шулай, — дип раслый король. — һәр кешедән кулыннан килердәй нәрсәне генә таләп итәргә кирәк.
Хакимлыҡ иң беренсенән аҡыллы булырға тейеш.
— Авторитет ӑс-тӑн ҫинче никӗсленме тивӗҫлӗ.
- Хецаудзийнадӕн бундор еугурей фиццаг зунд ӕй.
Оноуну тюз магъанасы болургъа керекди.
Веськӧдлӧмыс медым вӧлі вежӧра.
Кошардомань тефне эста улихть видексонь, кда арьсефт синь ёнюста.
Власть эн ончычак ушан лийшаш.
— Кӱн вижӹ улы, тӹдӹн пӹтӓриок шамжы лишӓшлык.
Азорксчись улезэ прев марто.
Власть прежде всего должна быть разумной.
Бастатан туран; былаас бэйэҥ кыаҕыҥ иһинэн толкуйдаммыт буолуохтаах.
Хаким акылга таянып эш итәргә тиеш — бу иң беренче шарт.
Әгәр һин үҙ халҡыңа һыуға ташланырға бойорһаң, ул революция булдырасаҡ.
Енчен те эсӗ ху халӑхна тинӗсе чӑмма хушатӑн пулсан, революци пуласса кӗтсех тӑр.
Дӕ адӕнӕй ку бадомай, уӕхе билӕй денгизмӕ багӕлдзетӕ, зӕгъгӕ, уӕд адӕн революци сараздзӕнӕнцӕ.
Халкъынга къаядан секирирге буюрсанг, жанынгдан сюйген халкъынг ол къаядан кесинги секиртир.
Тэ кӧ тшӧктан аслад войтырлы шыбитчыны саридзӧ, сійӧ вӧчас революция.
Кда тон, кода оцязор, кошардсайть эсь ломаттнень ёрдамс пря иневедьс, эста ломаттне кеподихть каршезот и кармайхть тюрема мархтот.
Мутлан, тый шке калыкетлан теҥызыш тӧршташ кӱштет гын, тудо пудыранчыкым тарвата.
Тӹнь ӹшке халыкланет тангыжыш шынгалташ шӱдет гӹнь, нӹнӹ революцим ӹштӓт.
Бути тон мерят эсеть ломантненень ёртовомс иневедьс, сон теи революция.
Если ты повелишь своему народу броситься в море, он устроит революцию.
Өскөтө, эн, бэйэҥ дьоҥҥун-сэргэҕин байҕалга бас-кытынан түһүҥ диэн дьаһайдаххына, кинилэр өрө туран өрөбөлүүссүйэ оҥоруохтара.
Әгәр дә син үз халкыңа диңгезгә ташланырга боерсаң, ул революция ясар.
Мин тыңлаусанлыҡты һорарға хаҡлымын, сөнки минең фармандарым төплө.
Манӑн хама пӑхӑнакансенчен ҫирӗп ыйтма ирӗк пур, мӗншӗн тесен манӑн хушусенче ӑс-тӑн тарӑнлӑхӗ куҫкӗрет.
Мӕнмӕ ес еци барӕ — ескӕмӕй домун мӕ бардзурдтӕ ӕнхӕст кӕнун, уой туххӕй ӕма мӕ бардзурдтӕ зундгин ӕнцӕ.
Мени хар буйругъуму тындырыргъа борчлудула, мени магъаналы буйрукъларымда тындырылмазлыгъы жокъду.
Менам эм инӧд чорыда корны менӧ кывзысьны, сы понда мый менам тшӧктӧмъясӧй вежӧраӧсь.
Монь мялезе, штоба монь кулхцондолемазь, сяс кошярян тиемс аньцек арьсеф и ёню тефт.
Мый гын кӱштымемым колыштышт манын, кӱштен ойлен кертам, вет кӱштымемже мыйын ушан.
Мӹньӹн указвлӓэм шотан ылыт, седӹндон мӹнь нӹнӹн ӹштӹмӹм терген кердӓм.
Мон вешан эсь прянь кунсолома секс, мекс макснян превей кармавтомат.
Я имею право требовать послушания, потому что веления мои разумны.
Мин, истигэн буолууну ирдиир бырааптаахпын, тоҕо диэтэххэ, мин ирдэбиллэрбин өй хотор, кыах ылар.
Ә мин күндәмлек таләп итә алам, чөнки минем әмерләрем акыллы.
— Ә нисек һуң ҡояш байыуы? — тип иҫкәртте Бәләкәй шаһзат: нимәлер тураһында бер һорағас, яуап алмайынса ҡуймай ине.
— Апла пулсан эпӗ хӗвеле антарма ыйтни пирки, — аса илтерчӗ Пӗчӗкҫеҫ принц: вӑл панӑ ыйтӑва нихӑҫан та манмасть.
— Ӕма мӕ хорнигулд ба? — нӕуӕгӕй бафарста Минкъий принц: е еугӕр естӕмӕй бафарста, уӕд некӕд иронх кодта ӕ фарста.
– Кюнню батарыгъына уа не оноу? – деп эсгертди Ёзден жашчыкъ. Бир затны бир сорса, ол соргъанына тюз жууап тапхынчы тынчлыкъ да тапмагъанды.
— А шонді пуксьӧмкӧд кыдзи? — выльысь юаліс Дзоля принс: ӧтчыд кӧ юавліс сійӧ, вочакывсӧ кывтӧдзыс сэсся эз ӧвсьывлы.
– А кода шимадома ширесь? – лятфтазе Ёмла Оцязорнясь: вдь содаф, кда сон кизефтезе весть, аф потай, учи каршек вал.
— А кече шичме шотышто кузе? — ушештарыш Изи принц: ик гана йодмеке, вашмутым налмешке, тудо чакнен огыл.
— А кыце кечӹ шӹцмӹжӹ? — Изи принц ӓшӹндӓрӹктӓльӹ: ик гӓнӓ пумы ядмашыжым тӹдӹ нигынамат мондыде.
– А кода чинь озамось? – таго теде ёвтась Вишка инязорнэ: бути мезескак педи, удалов зярдояк эзь потсе, зярс а ёвтыльть тензэ каршо вал.
– А как же заход солнца? – напомнил Маленький принц: раз о чем-нибудь спросив, он уже не отступался, пока не получал ответа.
– Оччоҕо күн киириитэ хайдах буолар?
— Ә кояш баешы?.. — дип искә төшерә Нәни принц. Чөнки ул соравына җавап алмыйча тынычланмый иде.
— Булыр һиңә ҡояш байыуы ла.
— Эсӗ хӗвеле антарма ыйтни пирки… Вӑл илеме эсӗ часах курӑн.
— Уодзӕнӕй дин хорнигулд дӕр.
– Сени ючюн кюнню да батдырырма.
— Лоас тэныд и шонді пуксьӧм.
– Кармай улема тейть и шамадома ширесь.
— Кече шичмат тылат лиеш.
— Кечӹ шӹцмӹм тӹнь ужат лиэш.
– Карми тонеть чинь озамоськак.
– Будет тебе и заход солнца.
– Кыра тыгын санатар: кини хоруй ыла илигинэ уоскайбат идэлээҕэ.
— Кояш баешы да булыр.
Ҡояштың батыуын мин талап итермен.
Эпӗ ӑна ҫирӗппӗн ыйтӑп.
Ӕз ӕй бадомдзӕнӕн.
Кюнню батарыгъына буйрукъ берирме.
Ме чорыда кора, медым шондіыс пуксяс.
Мон кошардса шить валгома.
Кече шичше манын, мый кӱштем.
Мӹнь тидӹм ӹштӓш шӱдем.
Мон кармавтса чинть озамс.
Я потребую, чтобы солнце зашло.
– Күн киириитэ да баар буолуо.
Мин кояшка баерга әмер бирермен.
Тик тәүҙә уңайлы шарттарҙың килеп сығыуын көтөп алам, сөнки шунда хакимдың төп аҡыллылығы.
Анчах та кӑштах кӗтме тивет, патшалӑха тытса пырас ӗҫре меллӗ условисем ҫине таянни вырӑнлӑ.
Фал бал бангъӕлмӕ кӕсдзинан, мӕ хецаудзийнади фӕткӕмӕ гӕсгӕ, цалинмӕ уавӕр амона, уӕдмӕ.
Алай буйрукъ берирден алгъа кёп затны тергерге керекди, патчахны акъылманлыгъы аламат тергеуледеди. Хар тергеуню кесини заманы барды.
Сӧмын виччысьла лӧсялана эськӧлунсӧ, ӧд таын и эм юралысьлӧн мудерлуныс.
Аньцек васенда учан тя тевть тиемс сяда цебярь пинге, вов тяса и оцязоронь ёнюшись и маштомашись.
Но ондак сайрак пагытым вучалтем, вет вуйлатышын мудреч улмыжо лачак тыште.
Но пӹтӓри мӹнь ярал условивлӓм вычалаш, седӹ, кугижӓн ышыжы тиштӹ и ылеш.
Ансяк васняяк учоса эрявикс шканть, вана теньсэ ашти паро азоронть превейчизэ.
Но сперва дождусь благоприятных условий, ибо в этом и состоит мудрость правителя.
Мин күн тахсыытын ирдиэҕим.
Ләкин моның өчен уңай шартлар тууын көтәргә кирәк бит. Хөкемдарның акыллылыгы менә шунда да инде.
— Ә ҡасан шарттар уңайлы буласаҡ? —асыҡларға теләне Бәләкә шаһзат.
— Хӑҫан пиҫсе ҫитеҫҫӗ ҫав условисем? — ыйтрӗ Пӗчӗк принц.
— Ӕма е кӕд уодзӕнӕй? — бафарста Минкъий принц.
– Кюнню батдырыр заманынгы къачаннга тергейсе? Къачан батарыкъды кюн?
— А кор эськӧлуныс лоӧ лӧсялана? — тӧдмавны кӧсйис Дзоля принс.
– А мзярда сай ся цебярь пингсь? – мялецоль содамс Ёмла Оцязорнять.
— А кунам сайрак пагытше лиеш? — умылынеже Изи принц.
— А кынам условивлӓжӹ ярал лит? — Изи принцӹн пӓлӹмӹжӹ шон ылын.
– Зярдо сыть эрявикс шкатне? – кевкстизе Викшка инязорнэ.
– А когда условия будут благоприятные? – осведомился Маленький принц.
Ол гынан баран, маҥнай табыгастаах түгэн үүнэрин кэтэһиэҕим.
— Ә уңай шартлар кайчан булыр соң? — дип белешә Нәни принц.
— Һм, Һм, — тип яуап ҡайтарҙы батша, ҡалын календарҙы битләп. — Был буласаҡ... Һм, Һм... Бөгөн был киске ете сәғәт тә ҡырҡ дәҡиғәттә буласаҡ.
— Тӑхта-ха, чим, — терӗ король, хӑй вара пысӑк календарь лаптӑкӑшне куҫӗпе тирӗнчӗ. — Ан васка-ха, ку пулать… ку самант каҫпа ҫичӗ сехет те хӗрӗх минут тӗлнелле ҫитет.
— М-м! М-м! — агъазиау къӕлиндармӕ бал ӕркӕсгӕй, дзуапп равардта къарол — М-м! М-м! Е уодзӕнӕй еу..., еу... е уодзӕнӕй аци изӕр авд сахатти ӕма цуппор минутмӕ ӕнвахс!
– Гм, гм, – деди патчах, къалын рузламаны чапыракъларын бирембирем аудура. – Кюнню батдырлыкъма... гм... гм... бюгюн батдырлыкъма, ингирде, эки жыйырма минут сегизге ишлеп.
— Гм, гм, — вочавидзис король, кыз календар листаліг. — Тайӧ лоӧ... гм, гм... талун сизим час нелямын минутын рытнас.
– Гм, гм, – арьсезевсь оцязорсь, шарфнемок эчке ковгярьксонц. – Тя кармай улема… Гм, гм… Тя кармай улема тячи илять сисем частста нильгемонь минутаста.
— Гм, гм, — кӱжгӧ календарьым лышташлышыжла, мугыматыш король. — Тиде пагыт лиеш… Гм, гм… Таче тудо шым шагатат нылле минут кастене лиеш.
— Хм, хм, — кого календарьыш анжалят, кугижӓ маньы, — тидӹ лиэш... тидӹ лиэш тагачы шӹм цӓш дӓ нӹллӹ минутын!
– М-м, м-м, – каршо мерсь инязорось ды теке шкасто велявтнесь эчке ковкерсэнть лопатнесэ. – Те карми… Гм, гм… Те карми течи чокшне сисем чассто ниленьгеменце минутасто.
– Гм, гм, – ответил король, листая толстый календарь. – Это будет… Гм, гм… Сегодня это будет в семь часов сорок минут вечера.
Тоҕо диэтэххэ, бас билээччи муудараһа онно сытар. – Оччоҕо, ол, табыгастаах түгэн хаһан үүнэр? – диэн Кыра тыгын туоһуласпыт. – Гм, гм, – диэн хардарбыт ыраахтааҕы, халыҥ халандаарын арыйбахтыы-арыйбахтыы. – Буолар кэмэ… гм, гм… бүгүн киэһэ, сэттэ чаас түөрт уон мүнүүтэҕэ.
— Эһ-һем, — дип җавап бирә король, калын көндәлеген актара-актара. — Ул булыр... Эһем... ул бүген кичке җиде сәгать тә кырык ике минутта булыр.
Бәләкәй шаһзат иҫнәне.
Пӗчӗк принц анасласа илчӗ.
Минкъий принц ӕ ком райвазта.
Ёзден жашчыкъ эснеди.
Дзоля принс очсыштіс.
Ёмла Оцязорнясь тага афкстсь.
Изи принц, уэштын, умшажым каралтыш.
Изи принц омешт колтыш.
Вишка инязорнэ автизе кургонзо.
Маленький принц зевнул.
Кыра тыгын дьааһыйбыт.
Нәни принц иснәп куя.
Бында ҡояш байығанын ҡасан теләгәндә күреп булмауы үкенесле!
Тӳсӗмсӗррӗн кӗтнӗ саманта татах кӗтме тивни ӑна хытах пӑшӑрхантарчӗ.
Ци хорнигулд нӕ фӕууиндзӕнӕй, уомӕ ӕ зӕрдӕ ӕхсайдта.
Сюйген заманынгда кюн батханны кёрюр амал болмагъаны бек осалды!
Жаль, тані он вермы шонді пуксьӧмсӧ видзӧдны кор кӧсъян!
Ужяль, мес тяса шимадома ширеть лангс аф ванат снярда, мзярда ули мяльце!
Чаманет веле, кече шичмым тыште шонымет семын ончалаш ок лий!
Ӹжӓл.
Пек берянь, мекс тесэ а ванови чинь озамось зярдо мелеть!
Жаль, что тут не поглядишь на заход солнца, когда хочется!
Манна, баҕаҥ хоту, хаһан баҕарар күн киириитин көрбөтүҥ хомолтолоох эбит.
Шунысы кызганыч, теләгән вакытта кояш баешын күреп булмый икән монда.
Һәм, ысын әйткәндә, уға күңелһеҙ булып китте.
Часах ӑна пӑртак кичем те пулса кайрӗ:
Уой хӕццӕ еуминкъий фӕлмӕцун дӕр райдӕдта:
Кертисин айтханда, ол энди эриге да башлагъанды.
Дай збыльысьсӧ сылы лои гажтӧмкодь нин.
И, видеть азомс, сонь ёфси юмась мялец стак ащемда, аф ламода машнезевсь.
Садлан, чыным ойлаш гын, тудлан йокрок лийын колтыш.
Тӹдӹлӓн кечӹ шӹцмӹжӹ тенге ситӹде.
Видьстэ меремс, сонзэ мелезэ кармась молеме.
И, по правде говоря, ему стало скучновато.
Уонна кырдьыгынан эттэххэ, кини хайы сах чуҥкуйан барбыт.
Дөресен әйткәндә, бу планетада аңа күңелсез була башлый.
— Миңә китергә ваҡыт, — тине ул батшаға. — Миңә бында башҡа эшләр эшем юҡ.
— Кунта манӑн урӑх ним тумалли те ҫук, — терӗ вӑл короле. — Эпӗ халех ҫула тухатӑп.
— Мӕнӕн ами неци бал куст ес — загъта къаролӕн. — Ӕз фӕццӕун!
– Кете барайым, – деди патчахха. – Мени мында этер ишим къалмагъанды.
— Мунан кадӧй нин воӧ, — шуис сійӧ корольлы. — Тані мем сэсся вӧчнысӧ нинӧм.
– Тейне тума, – азозе сон оцязорти. – Сяда ламос аш месть тяса тиендемс.
— Мылам жап, — каласыш тудо корольлан. — Тыште тетла нимом ышташ.
Тидӹ паштек тӹдӹлӓн йыкырикӓ лин колтыш. — Мӹньӹн тиштӹ уже нимахань пӓшӓэмӓт уке, — тӹдӹ кугижӓлӓн маньы.
– Монень туема, – мерсь сон инязоронтень. – Тесэ монень теемс а мезе.
– Мне пора, – сказал он королю. – Больше мне здесь нечего делать.
– Мин барарым уолдьаста, – диэбит ыраахтааҕыга. – Миигин манна туох да тутар суох.
— Китәргә вакыт, — ди ул корольгә. — Минем монда кирәгем юк.
— Ҡал! — тине батша: хакимаҫты килеп сығыуына ғорурлана ине, һәм уның менән айырлғыһы килмәй ине. — Ҡал, мин һине министр тип тәғәйенләрмен.
— Ан кай, — терӗ ана король, хӑйне пӑхӑнакан пӗр ҫын та пулин пурришӗн мӑнаҫланнӑскер. — Ан кай, эпӗ сана министра лартатӑп.
- Ма цо - загъта ин къарол, еу дӕлбарӕ ин уӕддӕр ке фӕцӕй, уомӕй хъӕбӕр сӕрустур уогӕй. - Ма цо, ӕз дӕ министрӕй ивӕрун.
– Кетме, къал мында! – деди патчах. Ол бек ёхтемленип эди, «жамауатым» дерге бир адам тапханына, андан да айырылып, къурлай къалыргъа сюймейди. – Къал мында, мени ёзюрюм болурса, сюйсенг а – министр.
— Кольччы! — шуис король: сылы вӧлі зэв нимкодь, мый кыськӧ лои канморт, да эз кӧсйы сыысь торйӧдчыны. — Кольччы, ме пукта тэнӧ министрӧ.
– Лятт! – мярьгсь оцязорсь: сон ульсь эсь прянь няи и эсь прянь кельги оцязоркс, вдь тяни сонь видесонза ульсь мялень ваны и тевонь тии ломань, конань мархта ашель мялец явомс. – Лятт, мон тихте тонь министоркс.
— Код тышан! — мане король: шке айдемыже лекмылан тудо пешак куанен да туддеч ойырлымыжо шуын огыл. — Код тышан, мый тыйым министрлан шогалтем.
— Мӹнь кешӹм! — Ит ке, — колышташ эдем лӓкмӹ доно пишок келшен колтышы кугижӓэт тӹдӹм шагалтынежӹ ыльы, — ит ке, мӹнь тӹнь гӹцет министрӹм ӹштем.
– Лиядт! – мерсь инязорось, сонензэ ульнесь пек мельспаро, мекс муевсь се, кие лангсо сон ульнесь азор ды мелезэ арасель сонзэ нолдамс. – Лиядт, мон тейтян тонь министракс.
– Останься! – сказал король: он был очень горд тем, что у него нашелся подданный, и не хотел с ним расставаться. – Останься, я назначу тебя министром.
– Хаал! – диэбит, бас бэринээччи көстүбүтүттэн олус улуутумсуйбут, уонна онтон арахсыан баҕарбатах ыраахтааҕы. – Хаал, мин эйиигин миниистир тойонунан аныаҕым.
— Кал! — ди король, — үзенә буйсыныр кеше табылганга бик горурланган була ул. — Калсаң, мин сине министр итеп билгеләр идем.
— Нимә министры?
— Мӗн енӗпе яваплӑ министра?
— Цӕй министрӕй?
– Министр неге?
— Кутшӧм министрӧ?
– Кодама министоркс?
— Могай министрлан?
— Ман министрӹм?
– Мезень министракс?
– Министром чего?
– Туох миниистиринэн?
— Нинди министр?
— Мәҫәлән... юстиция.
— Юс… юстици енӗпе.
— М-м...
– Гм... юстициягъа – тёреге.
— Шуам, юстициясаӧ...
– Ну… юстициянь.
— Ну… юстиций министрлан.
— Ну, юстицин министрӹм.
– Ну… юстициянь.
– Ну… юстиции.
– Оттон… суут-сокуон.
— Эһ-һем... юстиция министры...
— Һуң бында бит хөкөмгә тарттырырға бер кем дә юҡ!
— Никам ҫук ҫӗрте кама суд тӑвас пулать вара?
Тӕрхонкӕнунади министрӕй!
– Мында киши жокъду. Кимни жойдурлукъса?
— Но ӧд тані некодӧс ёрднысӧ.
– Аньцек тяса аш кинь судендамс!
— Но вет тыште нигӧм судитлаш!
— Тиштӹ вет суяшыжат иктӓт уке!
– А кинь тесэ судямс!
– Но ведь здесь некого судить!
– Манна дьүүллүөххэ айылаах кимиҥ да суох дии!
— Монда хөкем итәр кеше юк бит!
— Нисек белергә, — ҡаршы килде батша. — Мин әле бар батшалығымды ҡарап сыҡмағанмын.
— Ӑҫтан пӗлен, — терӗ король. — Эпӗ хамӑн корольлӗхӗн пӗтӗм анлӑшӗ тавра ҫаврӑнса килеймерӗм-ха.
— Ӕма ами кӕмӕн тӕрхон кӕнон, уӕхӕн ку неке ес. - Ци бӕрӕг ӕй, - загъта къарол.
– Къармай кетсек, табылыр, – деди патчах. – Мен алыкъа битеу журтума айланып, къарап бошамагъанма.
— Кыдзи сідзи, — паныд шуис король. — Ме став ассьым королевствоӧс эг на лючкиа видзӧдлы.
– Кода азомс, – каршек путозе валонц оцязорсь. – Мон нинге аф педа-пес ваныне эсь оцязоронь масторозень.
— Кӧ пала, — каласыш король. — Мый эше пӱтынь королевствемак ончен савырнен омыл.
— Кӱ пӓлӓ, — ваштарешӹжӹ кугижӓ келесӹш, — Мӹнь эче цилӓ кугижӓлӓнӹмӹ вӓрем анжен лӓкделам.
– Кона ёндо варштамс, – каршо мерсь инязорось. – Те шкас педе пес эзинь ванкшно весе модан.
– Как знать, – возразил король. – Я еще не осмотрел всего моего королевства.
– Хайдаҕа биллибэт, – диэн ыраахтааҕы утарбыт. – Мин өссө да бас билэр сирбин ситэ кэрийэн көрө иликпин.
— Алай кистереп әйтмә, — дип каршы төшә король. — Мин әле корольлегемне тулысыңча карап чыкмадым.
Мин бик ҡартмын, көймәгә бында урын юҡ, ә йәйәү йөрөүе шул тиклем ялҡытҡыс... Бәләкәй шаһзат эйелеп ҡауҡабтың икенсе яғына ҡабат күҙ һалды. — Мин бит берҙе ҡараным! — тойғоланып әйтте ул. — Унда бер кем дә юҡ.
Эпӗ ватӑлса ҫитрӗм тата карета валли вырӑн ҫукран ҫуран утса шутсӑр ывӑнатӑп. — Эй, эпӗ йӑлтах курма ӗлкӗртӗм ӗнтӗ, — терӗ Пӗчӗк принц, планетӑн тепӗр енне лайӑхрах сӑнам-ха тесе пӗшкӗннӗскер. — Кунта урӑх пӗр чун та курӑнмасть.
- Мӕ паддзахадӕбӕл дзӕбӕх нӕ ма ӕрзилдтӕн. Хъӕбӕр зӕронд дӕн, къаретӕн мин бунат нӕййес, фестӕгӕй ба фӕллайгӕ кӕнун. — Гъо! Фал ӕз нуредӕгӕн фӕууидтон — Минкъий принц бабӕй нӕуӕгӕй ниггубур кодта, цӕмӕй ма планети иннӕ фарсмӕ еу хатт никкӕса, уой туххӕй, — бунӕй дӕр си неке ес...
Мен бек къарт болгъанма, жаяулай жюрюген къыйынды, жюрюялсам да, патчахха ушагъыусузду, файтон бла айланырча уа жер жокъду. Ёзден жашчыкъ ийилди да, планетаны бирси жанына энтта бир къарады. – Мен къарадым! – деди ёзденчик. – Анда да киши жокъду.
Ме зэв пӧрысь, каретаӧс сувтӧдны некытчӧ, а подӧн ветлӧмсьыс сэтшӧма мудза... Дзоля принс копыртчыліс да нӧшта видзӧдліс енэжмулӧн мӧд джынъяс. — Ме видзӧдлі нин! — горӧдіс сійӧ. — Сэні тшӧтш некод абу.
Мон пяк сирян, каретанди васта тяса аш, а якамс ялга ёфси аш мялезе, сизян… Ёмла Оцязорнясь венемсь и нинге весть варжакстсь масторть омба ширезонза. – Мон ваныне ни! – пшкядсь сон. – Тоса тяфта жа кивок аш.
Мый ынде пеш шоҥго улам, каретым шогалташат верем уке, а йолын кошташ чот ярнем… Изи принц кумык лие да планетым вес могырым ончале. — Но мый чыла тергенам! — кычкырал колтыш тудо. — Туштат нигӧ уке.
Мӹнь пишок шонгы ылам, каретӹм шагалташ мӹньӹн вӓрем уке, а ялын каштын янгылем. — Но мӹнь уже анжал лӓктӹм! — пелештӹш принц, кыды планетӹн вес покажым эче ик гӓнӓ анжалаш манын, каклянальы. — Тӹштӓт иктӓт уке.
Мон пек сырян, каретанень арась таркам, ялго яксемс истя сизят… – Мон весе ванкшнынь! – сергедсь сон. – Тосояк кия арась.
Я очень стар, для кареты у меня нет места, а ходить пешком так утомительно… Маленький принц наклонился и еще раз заглянул на другую сторону планеты. – Но я уже смотрел! – воскликнул он. – Там тоже никого нет.
Алыс кырдьаҕаспын, уонна манна көлө батан турар сирэ суох, онтон сатыы сылдьар олус сылаалаах. Кыра тыгын өндөйөн өссө төгүл эттик атын өттүн өҥөйөн көрбүт. – Мин хайы-сах барытын көрдүм! – диэн өрө хаһыытыы түспүт. – Антах эмиэ ким да, туох да суох.
Үзем бик карт, карета өчен монда урын юк, ә җәяү йөрү ялыктыра... Нәни принц, иелеп, тагын бер мәртәбә планетаның икенче ягына күз төшерә. — Ә мин инде карадым да! — ди ул. — Анда да беркем юк.
— Улайһа үҙеңде хөкөм ит, — тине батша.
— Эсӗ хушӑн ху тӳре пулӑн, — терӗ король.
- Мадта дӕхецӕн тӕрхон кӕндзӕнӕ, - загъта ин къарол.
– Алай эсе, кесинг кесинге соруу эт, – деди патчах.
— Сідзкӧ, ачыд асьтӧ ёрд, — шуис король.
– Эста эсь пряцень судендак, – азозе оцязорсь.
— Тугеже шкендычым шке судитле, — мане король.
— Тӹнӓм тӹнь ӹшке ӹшкӹметӹм суяш тӹнгӓлӓт — тӹдӹлӓн кугижӓ вӓшештӹш.
– Сестэ судяк эсь прясот, – мерсь инязорось.
– Тогда суди сам себя, – сказал король.
– Оччоҕо, бэйэҥ бэйэҕин дьүүллэн, – диэбит ыраахтааҕы.
— Алай булгач, үзеңне-үзең хөкем ит, — ди король.
— Быныһы иң ҡыйыны.
— Ҫакӑ вара чи йывӑрри.
— Уомӕй зиндӕр неци ес.
– Бек къыйын олду.
— Тайӧ медся сьӧкыдторйыс.
– Тя, вдь, сембода стака тевсь.
— А вет тиде эн йӧсӧ паша.
— Тидӹ сек нелӹ.
Те сехте стака.
– Это самое трудное.
– Ол ордук уустук буолар.
— Монысы — иң авыры.
Башҡаларға ҡарағанда үҙеңде хөкөм итеү күпкә ауырыраҡ. Әгәр һин үҙеңде дөрөҫ итеп хөкөм итә алһаң, тимәк һин, ысынында ла аҡыллы.
Хушӑн ху тӳре пуласси ыттисене суд тӑвассинчен чылай йывӑртарах. Енчен те эсӗ хӑвна ху суд тӑвас шая ӳссе ҫитрӗн тӗк, эсӗ чӑн-чӑн ӑс-хакӑл хуҫи пулатӑн.
Адӕймагӕн ӕхецӕн тӕрхон кӕнун берӕ зиндӕр ӕй, ескӕмӕн тӕрхон кӕнунӕй. Дӕхецӕн тӕрхон кӕнун кӕд дӕ бон ӕй, уӕд е де ‘цӕг курухондзийнадӕбӕл дзорӕг ӕй.
Башхалагъа соруу этгенден эсе, кесинге соруу этген кёп да къыйынды. Кесинг кесинги аямай, къаты соруу эталсанг, акъылман болгъанынгы шартыды.
Асьтӧ судитны мукӧд дорсьыс ёна сьӧкыдджык. Тэ кӧ сямман асьтӧ бура веськыда ёрдны, сідзкӧ, тэ збыльысь мудер.
Кда маштат видеста и ёнюста эсь прянь судендама, эста тон афкуксонь смузю и ёню ломанят.
Шкендым аклымаш молым аклыме деч ятырлан неле паша. Шкендым чын аклен моштет гын, тугеже тый чынже денак пеш ушан улат.
Ӹшкӹмӹм суйымаш йӓлӹм суйымаш гӹц эче нелӹрӓк. Ӹшкӹметӹм тӧр суен моштет гӹнь, тӹнь лачокат ышан ылат.
Эсь прянть судямс лиятнеде седе стака. Бути тон тонадат парсте эсь прясот судямо, лиси, тон алкукс превеят.
Себя судить куда трудней, чем других. Если ты сумеешь правильно судить себя, значит, ты поистине мудр.
Бэйэни дьүүллүүр, атын киһини дьүүллүүрдээҕэр быдан ыарахан. Өскөтө, эн, бэйэҕин сатаан сөпкө дьүүллэннэххинэ, ол аата чахчы муударайгын.
Үзеңне хөкем итү, башкаларны хөкем итүгә караганда, күп тапкыр кыенрак. Әгәр дә үз-үзеңне дөрес хөкем итә алсаң, син чыннан да акыл иясе дигән сүз.
— Үҙ үҙемде мин ҡайҙа булһа ла хөкөм итә алам, — тине Бәләкәй шаһзат. — Бының өсөн миңә һеҙҙә ҡалыу кәрәкмәй.
— Эпӗ хамшӑн тӳре пулма кирек ӑҫта та мехел ҫитеретӗп. Кунта юлни мана ним тума та кирлӗ мар.
— Мӕнӕн, — загъта Минкъий принц, — кӕмифӕнди дӕр ӕй мӕ бон мӕхецӕн тӕрхон кӕнун. Ами цӕруни сӕр мӕ нецӕмӕн гъӕуй.
– Кесим кесиме сорууну къайда да эталлыкъма, – деди Ёзден жашчыкъ, – аны ючюн мында къалгъанны магъанасы жокъду.
— Ачым ачымӧс ме верма ёрдны кӧть кӧні, — воча чӧвтіс Дзоля принс. Та могысь меным нинӧмла тіянӧ кольччыны.
– Эсь прязень мон судендаса коса мялезе, – поладозе Ёмла Оцязорнясь. – Тянкса аф эряви тейне ащекшнемс тяса, тонь ширесот.
— Шкемым шке мый кеч-куштат аклен-судитлен кертам, — мане Изи принц. — Тидлан мылам тендан дене кодаш нимолан.
— Ӹшке ӹшкӹмемӹм мӹнь хоть-кышты суен кердӓм, — Изи принц келесӹш. — Тидӹ лӹмеш мӹлӓм тиштӹ ӹлӓш ак кел.
– Эсь прям судяви эрьва косо, – мерсь Вишка инязорнэ. – Тень кис монень а эряви лиядомс тынк кедьсэ.
– Сам себя я могу судить где угодно, – сказал Маленький принц. – Для этого мне незачем оставаться у вас.
– Бэйэбин бэйэм ханна баҕарар дьүүллүүр кыахтаахпын, – диэбит Кыра тыгын. – Ол туһуттан эйиэхэ хааларым көдьүүһэ суох.
— Үз-үземне мин теләсә кайда хөкем итә алам, — ди Нәни принц. — Аның өчен монда калуның кирәге юк.
— Һм, һм... — тине батша.
— Тӑхта-ха, тӑхта!
— М-м!
– Гм, гм... – деди патчах.
— Гм, гм... — шуис король.
– Гм, гм… – арьсезевсь оцязорсь.
— Гм, гм… — вудыматыш король.
— Хм, хм... — кугижӓ шаналтыш.
– Гм, гм… – мерсь инязорось.
– Гм, гм… – сказал король.
– Гм, гм… – диэбит ыраахтааҕы.
— Эһ-һем... — ди король.
— Ҡайҙалыр минең ҡауҡабта ҡарт ҡомаҡ йәшәгән кеүек.
Эпӗ хам планетӑн тахӑш кӗтессинче ватӑ йӗкехӳре пуррине пӗлетӗп.
М-м! — загъта къарол, — уотӕ мӕмӕ кӕсуй, цума мӕ планети кӕмидӕр еу зӕронд уру цӕруй.
– Мени планетамда бир къарт чычхан жашай болур дейме, гылыу чычхан.
— Ме чайта, кӧнкӧ менам енэжмуын олӧ пӧрысь крыса.
– Тейне арам, монь масторлангсон коса-бди эряй сире крьса.
— Мылам тыге чучеш: планетыштем ала-кушто шоҥго комаголя ила.
— Шанымаштем, тагышты мӹньӹн планета вӹлнем шонгы крис ӹлӓ.
– Монень маряви, планетасон эри сыре крыса.
– Мне кажется, где-то на моей планете живет старая крыса.
– Мин санаабар, манна ханна эрэ кырдьаҕас күүдээх баар быһыылаах.
— Минем планетаның кайсыдыр җирендә бер карт күсе яшәргә тиеш.
Мин уның төндә ҡыштырлауын ишетәм.
Вӑл кӑштӑртатнине ҫӗрлесерен илтетӗп.
Фегъосун ӕй ӕхсӕвигон.
Кече сыйын шыхырдагъанын эшитеме.
Кывла, войяснас сійӧ гирскӧдчӧ.
Мон эрь веня маряса, кода сон кашторфты.
Йӱд еда мый тудын удыркалымыжым колам.
Мӹнь колам, кыце тӹдӹ йыдым шугырталтылеш.
Мон марсян, кода сон разди вень перть.
Я слышу, как она скребется по ночам.
Түүн хачыгырыырын истэбин.
Төннәрен аның тырнашуын ишетеп ятам.
Һин шул ҡарт ҡомаҡты хөкөм итә алыр инең. Ваҡыты ваҡыты менән язаға тарттырыр инең.
Эсӗ вӑхӑтран вӑхӑта суд туса кашнинчех ӑна персе пӑрахмалли приговор йышӑнма пултарӑттӑн.
Дӕ бон уодзӕнӕй еци зӕронд уруйӕн тӕрхон кӕнун. Рӕстӕгӕй-рӕстӕгмӕ ин маруни тӕрхон хӕсдзӕнӕ.
Сен ол къарт гылыугъа этер эдинг соруу. Бир-бирледе аны асмакъгъа асаргъа чыгъарыр эдинг оноу.
Тэ эськӧ вермин ёрдны тайӧ пӧрысь крысасӧ. Кадысь кадӧ ёрд сійӧс начкӧм вылӧ.
Тейть эряволь ба судендамс тя сире крьсать. Пингонь ётазь судендак сонь куломати.
Тый тиде шоҥго комаголям судитлен кертат ыле. Жапын-жапын тудым пушташ ыштен судитле.
Тӹнь ти шонгы крисӹм суен кердӓт. Кынам-тинӓм тӹнь тӹдӹм казнеш сует лиэш.
Тон судявлик те сыре крысанть. Лиясто кармавтык сонзэ куломас.
Ты мог бы судить эту старую крысу. Время от времени приговаривай ее к смертной казни.
Эн ол кырдьаҕас күүдээҕи дьүүллүөххүн сөп. Кэмиттэн кэмигэр өлөрөргө ууран бириигэбэрдэ таһаар.
Син шул карт күсене хөкем итә алыр идең. Вакыт-вакыт аны үлем җәзасына хөкем ит.
Уның ғүмере һинең ҡулыңда буласаҡ. Тик һәр саҡ уны ярлыҡарға кәрәк булыр. Ҡарт ҡомаҡты һаҡларға кәрәк, ул бит беҙҙә берәү генә.
Ҫапла вара унӑн пурӑнаслӑхӗ йӑлтах санран килӗччӗ. Санӑн вара майсем пысӑк — кашнинчех унӑн пурнӑҫне ҫӑлса хӑварма пултарӑттӑн.
Уотемӕй ӕ цард уодзӕнӕй дӕ тӕрхони барӕ. Фал бабӕй ин алли хатт дӕр хатир кӕндзӕнӕ, уомӕн ӕма гъӕуайкӕнуйнаг ӕй. Еунӕгӕй ӕндӕр нӕ и.
Аны жаны сени къолунгда боллукъду. Аны ючюн алгъын чыгъаргъан оноуунгу кесинг бузарса да, жазыкъсыннган оноу чыгъарырса. Ол бизде жангызды, аны къалай жоюп къоярбыз, ол къарт гылыуну аяргъа керекди.
Тэ сайын лоас сылӧн олӧмыс. Сэсся быд пӧрйӧ ковмас сійӧс мылыштны, мыжсӧ вештыны. Колӧ видзны пӧрысь крысаӧс, сійӧ ӧд миян ӧти.
И катк сонь эряфоц ащи тонь эздот. А меле куломать вастс касть меки тейнза эряф. Вдь эряви ванфтомс сире крьсать, сон тяса ськамонза.
Тудын илышыже тый дечет шогаш тӱҥалеш. Но кажне гана тудым чаманен кодаш перна. Шоҥго комаголям аралыман, вет тудо мемнан икте гына.
Тенгелӓ тӹдӹн ӹлӹмӓшӹжӹ тӹньӹн кидӹштет лиэш. Но тӹлӓт тӹдӹм соок простяш вӓрештеш. Тӹдӹм перегӓш келеш. Тӹдӹ вет мӓмнӓн иктӹ веле ылеш.
Тонь эйстэ карми аштеме сонзэ эрямозо. Ансяк свал эряви полавтомс куломас паниця валот. Эряви ванстомс сыре крысанть, сон минек ськамонзо.
От тебя будет зависеть ее жизнь. Но потом каждый раз надо будет ее помиловать. Надо беречь старую крысу, она ведь у нас одна.
Оччоҕо, күүдээх олоҕо эйиигиттэн тутулуктаах буолуоҕа. Ол гынан баран, сырыы аайы бырастыы гынан, босхолоон иһиэхтээххин.
Аның тормышы бөтенләе белән синең кулда булыр. Ләкин, азрак вакыт үткәч, аның гаебен кичерергә туры килер. Карт күсене исән-сау сакларга кирәк: ул бездә бердәнбер бит.
— Яратмайым мин язаға тарттырыу фарманын сығарырға, — тине Бәләкәй шаһзат. — Һәм ғөмүмән миңә китергә ваҡыт.
— Персе пӑрахмалли приговор — ман чуншӑн ют япала, — терӗ Пӗчӗк принц. — Ҫавӑнпа та кунтан кайни маншӑн лайӑх тесе шутлатӑп.
— Мӕ зӕрдӕмӕ, — загъта Минкъий принц, — нӕ цӕуй маруни тӕрхон хӕссун. Ӕма рандӕ уодзӕнӕн.
– Мен сюймейме асмакъгъа асаргъа да, асмакъгъа асылыргъа да, – деди Ёзден жашчыкъ. – Мен кетдим, жолум узакъды, заманым да жокъду.
— Ог ме радейт ёрдны кодӧскӧ начкӧм вылӧ, — шуис Дзоля принс. — Дай мем кад мунны.
– Аф кельгса макссемс кинь-бди куломати, – мярьгсь Ёмла Оцязорнясь. И эряви азомс, тейне тума.
— Пушташ манын приговорым луктедаш мый ом йӧрате, — мане Изи принц. — Да такшат мылам тарванаш жап.
— Мӹнь казнеш суяш ам яраты, — Изи принц вӓшештӹш, — дӓ мӹлӓм уже кеӓш келеш.
– А вечкан мон кармавтомс куломас, – мерсь Вишка инязорнэ. – Шка сась монень туемс.
– Не люблю я выносить смертные приговоры, – сказал Маленький принц. – И вообще мне пора.
Кырдьаҕас күүдээх биһиэхэ соҕотоҕун быһыытынан харыстаныах тустаах. – Мин, өлөрүүгэ ууруу бириигэбэрин таһаарары, олох сөбүлээбэппин, – диэбит Кыра тыгын. – Уонна, барарбар уолдьаста.
— Үлем җәзасына хөкем итәргә яратмыйм мин, — ди Нәни принц. — Миңа китәргә дә күптән вакыт инде...
— Юҡ, ваҡыт түгел, — ҡарышты батша.
— Ҫук, — хирӗҫлерӗ король.
- Нӕ, - загъта къарол.
– Угъай, кетмейсе, – деди патчах.
— Абу, абу на кад, — паныд шуис король.
– Аф, аф тума, – каршек азозе оцязорсь.
— Уке, жап огыл, — тореш лие король.
— Уке, — кугижӓ маньы.
– Эзь са, – каршо мерсь инязорось.
– Нет, не пора, – возразил король.
– Суох, суох уолдьаһа илик, – ыраахтааҕы утарбыт.
— Юк, вакыт түгел, — дип каршы төшә король.
Бәләкәй шаһзат бөтөнләй юлға йыйынған ине, тик уның оло батшаны көйөндөргөһө килмәне.
Ҫак самантра Пӗчӗк принц, ҫула тухма хатӗрскер, ватӑ монарха пачах та кӳрентерес мар тесе вырӑнлӑ сӑмахсем шырарӗ:
Минкъий принц, кӕд цӕунмӕ срӕвдзӕ’й, уӕддӕр ӕй ӕппундӕр нӕ фӕнд ’адтӕй зӕронд къароли зӕрди маст бауадзун:
Ёзден жашчыкъ, кетерге атланып тургъанлай, патчахны жанына тиерге болмады.
Дзоля принс эськӧ дзикӧдз нин лӧсьӧдчис туйӧ, сӧмын сылы эз вӧв окота шогӧ уськӧдны монархӧс.
Ёмла Оцязорнясь ёфсикс срхкафоль ни кис, аньцек сон пельсь эсь туманц мархта обжамс сире оцязорть.
Изи принц корныш тарваненат шуктен ыле, но шоҥго монархым ойгаҥдымыже ыш шу.
Кеӓш йӓмдӹлӓлт шӹцшӹ Изи принцӹн шонгы кугижӓлӓн ойхым кандымыжы шоде.
Вишка инязорнэ пурнакшнось ки лангс, ансяк арасель мелезэ коламс сыре азоронть ёжонзо.
Маленький принц уже совсем собрался в дорогу, но ему не хотелось огорчать старого монарха.
Кыра тыгын кырдьаҕас ыраахтааҕыны айаҥҥа аттанаары туран хомотон барыан баҕарбатах, ол иһин:
Нәни принц юлга чыгарга бөтенләй җыенып беткән була инде, ләкин, монархның кәефен бозасы килмичә, туктап кала.
— Әгәр ҙә, ғали йәнәптәренә, һеҙҙең бойороҡтарығыҙ бер ҡаршы һүҙһеҙ үтәлеүе кәрәк икән, — тине ул, — һеҙ төплө уйланылған бойороҡ бирә алыр инегеҙ.
— Енчен те эсир, Сирӗн Величество, пӑхӑнулӑх йӗркине пӑсас теместӗр пулсан, пысӑк ӑса хирӗҫлемен хушу парӑр мана.
- Кӕд Де Стурдзийнади уотӕ фӕндуй ӕма дин дӕ бардзурдтӕ ӕнӕмӕнгӕй ӕнхӕст кӕнонцӕ, уӕд дӕ бон ӕй мӕнӕн зундгин бардзурд раттун, зӕгъӕн, цӕмӕй еу минут дӕр мабал фӕстиат кӕнон.
– Сизни уллулугъуз берген буйрукъну мен мычымай толтурур ючюн, – деди Ёзден жашчыкъ, – акъыллы оноу этсегиз ушагъыулуду.
— Тіян ыджыдлунныд кӧ кӧсйӧ, мед став тіян индӧдъястӧ кыв шутӧг пӧртісны олӧмӧ, — шуис сійӧ, — тіянлы колӧ сетны бура мӧвпыштӧм индӧд.
– Кда тонь, оцязорксшице, ули мяльце максомс ёню и смузю кошардома вал, кона эзкок пяшкодеволь, – мярьгсь сонь.
— Тендан кӱштымыда торешланыде шукталтше манын тендан величествылан кӱлеш гын, — каласыш тудо, — те ушан-шотан кӱштымашым ыштен кертыда ыле.
— Кого кугижӓн указвлӓжӹм юк лыкдеок ӹштӹктӹмӹжӹ шоэш гӹнь, — тӹдӹ маньы, — тӓ мӹлӓм шотан приказым пушашлык ылыда.
– Бути тынк инязоронтень эряви, сеске топавтовост тынк кармавтоматне, – мерсь сон, – тыненк эряви макснемс превей крамавтомат.
– Если вашему величеству угодно, чтобы ваши повеления беспрекословно исполнялись, – сказал он, – вы могли бы отдать благоразумное приказание.
– Улуу ыраахтааҕы, өскөтө, эн, уурбут дьаһалыҥ төтөлө суох туолуон баҕарар буоллаххына, – диэбит кини, – эн миэхэ, сөптөөх дьаһал биэриэх кэриҥнээххин.
— Әгәр дә сез, король галиҗәнапләре, үз әмерләрегезнең үтәлүен телисез икән, акыллы боерык бирегез.
Мәҫәлән, бер дәҡиғәт мыштырламай юлға сығырға миңә бойороғоҙ...
Калӑпӑр, эсир мана ним чухлӗ те тӑхтамасӑр, ҫак самантрах, ҫула тухма хушу пама пултаратӑр.
Уотӕ мӕмӕ кӕсуй, цума уавӕр уотӕ амонуй...
Сёз ючюн: «Мычымайын ахшы жолгъа бар», – десегиз.
Шуам, ті эськӧ верминныд тшӧктыны меным мӧдӧдчыны туйӧ нюжмасьтӧг...
– Эста, кепотьксонди, мярьк тейне срхкамс кис, аф ётафнемок шавос пингть…
Мутлан, ик татымат шуйкалыде, мылам корныш тарванаш…
Шамак толшеш, тӓ мӹлӓм ик минутышток корныш тӓрвӓнӓш шӱден кердӹдӓ.
Саемс, мереде монень сеске сыргамс ки лангс, шкань апак таргсе…
Например, повелите мне пуститься в путь, не мешкая ни минуты…
Холобур; мин, уһаппакка-тэниппэккэ айаҥҥа турунарым туһунан ыйааҕы…
Мәсәлән, сез миңа, озакка сузмыйча, тизрәк юлга чыгарга әмер бирә аласыз...
Һиҙеүемсә, шарттар бының өсөн ни барынан иң уңайлылары.
Ман шутпа, ӑна валли халь ҫав тери меллӗ самант…
Къарол неци дзуапп равардта, ӕма Минкъий принц раздӕр раракӕнӕ-бакӕнӕ кодта, удта ӕ фӕндагбӕл рараст ӕй.
Мени сартын, ол оноугъа байтамал тап кезиудю...
Чайта, эськӧлунъясыс та вылӧ лючки лӧсяланаӧсь...
Тейне арам, сяда цебярь пинге тя кошардомати афи муви.
Мый шижам: пагыт тидлан лачак гына.
Мӹлӓм условивлӓӓт келшен толмыла чучыт.
Монень маряви, ней сась пек паро шкась те кармавтомантень.
Мне кажется, условия для этого самые что ни на есть благоприят- ные.
Мин санаабар билигин ордук тоҕоостоох кэм үүннэ…
Минем уйлавымча, моның өчен уңай шартларның барысы да бар...
Батша өндәшмәне, һәм Бәләкәй шаһзат аҙыраҡ ҡыйыуһыҙланып һуҙғыланы, һуңынан тәрән тын алды ла юлға сыҡты.
Король пӗр сӑмах та шарламарӗ. Пӗчӗкҫеҫ принц ҫавна кура кӑштах иккӗленсе тӑнӑ хыҫҫӑн ассӑн сывласа илчӗ те инҫе ҫула хускалчӗ.
— Ӕз дӕ ивӕрун мийнӕварӕй, — ӕ фӕсте ма рагъӕр кодта къарол. Хъӕбӕр хецаухуз ин адтӕй.
Патчах бир сёз да айтмай тынгылайды. Ёзден жашчыкъ, таукел билалмай, бир кесек турду, терен ахтынды да жолуна тебиреди.
Король эз вочавидз. Дзоля принс недыр педзыштіс, сэсся ышловзьӧмӧн петіс туйӧ.
Оцязорсь ащесь апак корхтак и Ёмла Оцязорнясь, бта аф ламода абондсь, учсь, меле крхкаста таргазе ваймонц и срхкась кис.
Король ыш вашеште, да Изи принц изишак ӧрмалген тошкеште, вара кугун шӱлалтыш да корныш тарваныш.
Кугижӓ юкымат ӹш лык, Изи принц пӹтӓри коктешлӓнӓльӹ, вара шӱлӓлтӹш дӓ корныш тӓрвӓнӹш.
Инязорось чатьмонсь ды Вишка инязорнэ талнозь аламос аштесь таркасонзо, мейле лекстясь ды сыргась ки лангс.
Король не отвечал, и Маленький принц немного помедлил в нерешимости, потом вздохнул и отправился в путь.
Ыраахтааҕы хардарбатах. Кыра тыгын саараан турбахтаан баран, өрө тыыммыт уонна айаҥҥа туруммут.
Король җавап бирми. Нәни принц, бераз икеләнеп торганнан соң, тирән итеп сулыш ала да кузгалырга була.
— Һине илсе итеп тәғәйенләйем! — ашығыс рәүештә артынан ҡысҡырып ебәрҙе уға батша.
Король ун хыҫӗнчен: — Эпӗ сана хам планетӑн элчи тӑватӑп, — тесе кӑшкӑрни ҫеҫ илтӗнчӗ.
«Хъӕбӕр ӕнахур ӕнцӕ аци устуртӕ», - загъта ӕхе нимӕр Минкъий принц, ӕ фӕндаги кой кӕнгӕй.
– Келечи этип жибереме, – деп, патчах аны ызындан къычырды.
— Ме пукта тэнӧ посолӧ, торъямортӧ! — тэрыба горӧдіс сы бӧрся король.
– Тихте тонь посолкс! – мельганза кенордазь пешкодсь оцязорсь.
— Тыйым посоллан шогалтем! — почешыже король пеш вашкен кычкырале.
— Тӹнь мӹньӹн посолем лиӓт! — кугижӓ паштекшӹ талашалын сӹгӹрӓл колтыш.
– Аравтан тонь эсень кучовт ломанекс! – куроксто мельганзо серьгедсь сонензэ инязорось.
– Назначаю тебя послом! – поспешно крикнул вдогонку ему король.
– Эйиигин босуолунан аныыбын! – диэн ыраахтааҕы тутуу былдьаһан хаһыытаан хаалбыт.
— Сине илче итеп билгелим! — дип кычкыра король аның артыннан.
Ә ҡиәфәтенә ҡарағанда, ул бер ниндәй ҙә ҡарышыуҙарҙы түҙмәҫ кеүек ине.
Ун сӑн-питӗнче мӑнаҫлӑх палли курӑнса тӑратчӗ.
Дуккаг планети цардӕй кадӕуарзӕг:
Ол кезиуде патчахны сыфатын кёрген, аны буйругъуна онгсунмазгъа базынмаз эди.
Чужӧмыс сэк вӧлі корольӧн сэтшӧм, быттьӧкӧ сійӧ эз кӧсйы кывны некутшӧм паныда кыв.
А шамаликоц тя пингть ульсь стама, бта тейнза вестевок кивок ашезь азонкшне аф мяльс туф каршек вал.
Тыгодым чурий сынже тугай ыле, ойлымыжлан пуйто нимогай тореш шомакымат чытен ок сеҥе.
Тӹдӹн техень анжалтышыжы ылын, вуйта иктӓт тӹдӹн ваштареш нимат келесен кердде.
Те шкане тейсь истямо чама, мерят, теке эряви апак арсе топавтомс сонзэ меленть.
И вид у него при этом был такой, точно он не потерпел бы никаких возражений.
Ити кэмҥэ, кини, утарары букатын ылыммат көрүҥнээҕэ.
Кыяфәтенә караганда, аның сүзләренә беркем дә каршы килә алмас кебек иде.
«Сәйер халыҡ был өлкәндәр», — тине үҙ үҙенә Бәләкәй шаһзат, юлын дауам итеп.
Пӗчӗкҫеҫ принц вара ҫулҫӳревне малалла тӑснӑ май ҫапла шухӑшласа пычӗ: «Мӗн тери ӑнланма йывӑр ҫитӗннисен шухӑш-тӗллевӗпе тыткаларӑшне!»
- А!
«Къужур халкъдыла бу уллула», – деди кеси кесине Ёзден жашчыкъ, узакъ жолну къората.
«Тешкодь йӧз тайӧ верстьӧясыс», — аслыс шуис Дзоля принс, водзӧ лэбиг.
«Аф шарьхкодевихть тя оцюфне», – тошкась эсь потмованза Ёмла Оцязорнясь, поладомок эсь кинц.
«Умылаш лийдымак улыт нине кугыеҥ-влак», — корныж дене кайышыжла, шкаланже шке мане Изи принц.
«Коговлӓм ынгылаш пишок нелӹ», — корныжым пакыла кычен, Изи принц ӹшкедурешӹжӹ шаналтыш.
«Ачарькодевикс ломанть неть покштнэ» – те шкане молезь мерсь эстензэ Вишка инязорнэ.
«Странный народ эти взрослые», – сказал себе Маленький принц, продолжая путь.
«Улахан дьон диэн, дьэ, дьикти биис», – дии санаабыт Кыра тыгын, салгыы айаннаан иһэн.
"Бик сәер халык бу олылар", — дип уйлый Нәни принц, алга барышлый.
Икенсе ҡауҡабта шөһрәт һөйөүсе йәшәй ине.
Иккӗмӗш планета ҫинче суя чапҫӑ пурӑннӑ иккен:
А!
Экинчи планетада зынттыу жашайды.
Мӧд енэжмуас оліс ыджыдӧ пуксьысь.
Омбоце масторть лангса эрясь эсь прянь шнафты ломань.
Кокымшо планетыште чапым йӧратыше илен.
Кокшы планетӹштӹ лӹмлӹ лиӓш яратышы эдем ӹлен.
Омбоце планетасонть эрясь эсь прянь вечкиця.
На второй планете жил честолюбец.
Иккис халлаан эттигэр, киэмсик киһи олорбут.
Икенче планетада дансөяр кеше яши икән.
— О, бына хөрмәтләүсе лә килеп сыҡты! — ҡысҡырып ебәрҙе ул дәртенән, Бәләкәй шаһзатты алыҫтан күреп ҡалғас та.
— Ах! Ах! Акӑ ман ҫине пӑхса киленекен те тупӑнчӗ тинех! — тесе кӑшкӑрчӗ суя чапҫӑ инҫетренех Пӗчӗк принца асӑрхаса.
Мӕнӕ кадӕгӕнӕг ӕрбацудӕй! - фӕгъгъӕр кодта кадӕуарзӕг, куддӕр Минкъий принци идардӕй рауидта, уотӕ.
– О, ма келди да къалды, мени эркелетирик келди! – деп къычырды ол зынттыу, Ёзден жашчыкъны узакъдан окъуна кёргенлей.
— О, со и менӧ пӧчитайтысь воӧма! — горӧдіс сійӧ, ылісянь на Дзоля принсӧс аддзӧмӧн.
– Вай, вов и мялень ваны сась! – кенярдезь ювадсь сон, нинге ичкозде няемок Ёмла Оцязорнять.
— О, теве мыйым пагалыше еҥ толын лектын! — Изи принцым тора гычак ужмекше, кычкырале тудо.
— О! Теве кӱ мӹньӹм шӹмлӓш тӹнгӓлеш! — мӹндӹрцӹнок Изи принцӹм цаклен, тӹдӹ сӹгӹрӓл колтыш.
– Вай, вана монь вечкицямгак муевсь! – серьгедсь сон, ансяк васолдо кода неизе Вишка инязорнэнть.
– О, вот и почитатель явился! – воскликнул он, еще издали завидев Маленького принца.
– Оо, сүгүрүйээччим дьэ көһүннэ! – диэн өрө хаһыытыы түспүт кини, Кыра тыгыны ыраахтан көрөөт.
— Менә мине сөюче дә килде! — дип кычкыра ул, ерактан ук Нәни принцны күреп.
Маһайыусан кешеләрҙең бөтәһенә улар менән барыһы ла һоҡлана тип тойола.
Суя чап-мухтавпа йӑпанма кӑмӑллакансем хӑйсемсӗр пуҫне никама та асӑрхамаҫҫӗ, пурте вӗсем ҫине хӗвел ҫине пӑхнӑ пек пӑхса киленме тивӗҫ тесе шутлаҫҫӗ. — Ырӑ кун, — терӗ Пӗчӗк принц. — Сирӗн шлепкӗр кӑшт кулӑшларах курӑнать.
Уомӕн ӕма кадӕуарзӕг адӕймаги цӕсти иннӕ адӕн сӕ еугурдӕр кадӕгӕнгутӕ ‘нцӕ. — Дӕ бон хуарз, — загъта Минкъий принц. — Ци ӕнахур ходӕ дӕбӕл ес.
Зынттыу махтанчакъла кеслерин дунияны тутуругъу сунуп, жамауат да алагъа асыры къууаннгандан чаби-чаби этип турургъа борчлу сунадыла. – Кюн ахшы болсун! – деди Ёзден жашчыкъ. – Къалпагъынг бир сейирликди.
Ӧд ыджыдӧ пуксьысь йӧзлы чайтсьӧ, мый ставныс наӧн нимкодясьӧны. — Бур лун, — шуис Дзоля принс. — Кутшӧм тіян шляпаныд тешкодь.
Вдь эсь прянь шнафты ломаттне фалу арьсихть, бта синь сембонди мяльс туфт и аньцек шнакшнихть эсост. – Шумбра ши! – азозе Ёмла Оцязорнясь. – Кодама мялень салай пряс путомкаце.
Вет чапым йӧратыше чыла айдемыланат туге чучеш, пуйто чылан тудлан ӧрын куанат. — Поро кече, — мане Изи принц. — Тендан теркупшда могай оҥай.
Вет лӹмлӹ лиӓш яратышы эдемвлӓ шанат, вуйта цилӓн нӹнӹ доно веле ӹвӹртӹшӓшлык ылыт. — Пуры лижӹ, — Изи принц маньы. — Тӓмдӓн шляпӓдӓжӹ пишок потикӓ.
Эсь прянь вечкиця ломантненень маряви, весе вечкить эйсэст. – Шумбрачи, – мерсь Вишка инязорнэ. – Кодамо тынк тамашань пряспутоманк.
Ведь тщеславным людям кажется, что все ими восхищаются. – Добрый день, – сказал Маленький принц. – Какая у вас забавная шляпа.
Бэйэлэрин олус үрдүктүк сананар дьон, киһи барыта кинилэр эрэ сирэйдэрин өрө салыыр, кинилэринэн эрэ киэн туттар курдук саныыллар. – Үтүө күнүнэн, – диэбит Кыра тыгын. – Туох көрүдьүөс сэлээппэлээххин, бу, эн?
Шөһрәт яратучылар бар кеше дә үзләренә табына дип уйлыйлар бит. — Хәерле көн, — ди Нәни принц. — Эшләпәгез бигрәк кызык икән сезнең.
— Хәйерле көн, — тине Бәләкәй шаһзат.
— Унпа сывлӑх сунма меллӗ, — хуравларӗ суя чапҫӑ.
— Е саламдӕттӕн ходӕ ‘й.
– Баш къакъгъан заманда керекди, – деп ангылатды зынттыу.
— Тайӧ медым копрасьны.
– Тя тейне сянкса, штоба сюконямс, – шарьхкотьфтезе эсь прянь шнафты ломанць.
— Тиде саламлалтме годым вуем гыч налаш, — умылтарыш чапым йӧратыше.
— Тидӹ кымалаш манын, — тӹдӹлӓн лӹмлӹ лиӓш яратышы эдем вӓшештӹш.
– Те эряви сюконямонть кис, – кармась ёвтнеме эсь прянь вечкицясь.
– Это чтобы раскланиваться, – объяснил честолюбец.
– Бу сүгүрүс гынарга аналлаах, – диэн быһаарбыт киэмсик.
— Кеше белән исәнләшер өчен кирәк ул, — дип айлата дансөяр.
— Ҡалай һеҙҙең кәпәсегеҙ ирмәк кенә. — Был баш эйеү өсөн, — аңлатты шөһрәт һөйөүсе. — Мине сәләмләгәндә баш эйеү өсөн.
— Пурте ман ҫине пӑхса киленеҫҫӗ, чаплӑлаҫҫӗ-мухтаҫҫӗ, эпӗ вара вӗсене шлепкене хывса хирӗҫ саламлатӑп.
Е ӕй салам дӕттунӕн, кадӕ мин ку фӕккӕнунцӕ, уӕд.
– Мени бла саламлашсала, мен бу къалпакъны тешип, баш ийип ышарама.
— Медым копыртчывлыны, кодыр менӧ чолӧмалӧны.
– Сюконямс, мзярда монь мархтон шумбракстыхть, али мзярда шнасамазь монь.
— Мыйым саламлымышт годым лап пӱгырнаш.
— Кымалаш, кынам мӹньӹм вӓшлит.
– Эряви сюконямс, зярдо весе эйсэнь вастыть ды шумбракстнить.
– Чтобы раскланиваться, когда меня приветствуют.
– Миигин эҕэрдэлии көрүстэхтэринэ тоҥхороҥнуурга аналлаах.
— Мине сәламләгән чакта, баш иеп исәнләшергә.
Бәхетһеҙлеккә, бында бер кем дә килмәй.
Шел, кунтан никам та иртсе ҫӳременни кӑмӑла пӑсать.
Гъигагӕн, абӕлти неке некумӕ фӕццӕуй.
Не медет, бери келген да жокъ, мени бла саламлашхан да жокъ.
Шог сӧмын сыысь, мый татчӧ некод нырсӧ оз сюйлы.
Ужяленди, аньцек тяза кивок аф сашенды.
Но мый пиалдыме улам, тышке иктат ок толеде.
Ӹжӓл, тишецӹн иктӓт нигынамат ак эртӹ.
Пек берянь, мекс кияк тей а совси.
К несчастью, сюда никто не заглядывает.
Хомойуом иһин, манна ким да таарыйан ааспат.
Ләкин, кызганычка каршы, монда беркем дә килеп чыкмый.
— Шулай икән? — өндәште Бәләкәй шаһзат: ул бер ни аңламаны.
— Мӗнле вӑл? — терӗ Пӗчӗк принц мӗн пирки сӑмах пынине ӑнланаймасӑр.
-Ӕцӕгӕй? - сдзурдта Минкъий принц, неци ба- лӕдӕрдтӕй, уотемӕй.
– Эшта да? – деп сейирсинди Ёзден жашчыкъ. Ол бир жукъ да ангыламады.
— Со кыдз? — чӧвтіс Дзоля принс: сійӧ нинӧм эз гӧгӧрво.
– Вов кода? – шуваняста таргазе Ёмла Оцязорнясь: а сонць мезевок ашезь шарьхкоде.
— Тыгак мо? — мане Изи принц: тудо нимомат ыш умыло.
— Ане? — изиш ынгылыде, Изи принц пелештӹш.
– Вана кода? – меревсь Вишка инязорнэ: сон мезеяк эзь чарькоде.
– Вот как? – промолвил Маленький принц: он ничего не понял.
– Оннук эбит дуу? – эрэ диэбит Кыра тыгын тугу да өйдөөбөтөхтүү.
— Менә ничек? — ди Нәни принц, чөнки ул берни дә акламый.
— Йә, алҡышла әле, — тине уға шөһрәт һөйөүсе.
— Икӗ ал лаппине пӗр-пӗрин ҫумне тытса ҫап, — сӗнӳ пачӗ суя чапҫӑ.
- Ӕрӕрдзӕф-ма кӕнай, — загъта ин кадӕуарзӕг.
– Къол аязларынгы бир бирге къагъып, чаби-чаби этчи, – деди анга зынттыу.
— А ноко, кекӧначав, — шуис сылы ыджыдӧ пуксьысь.
– Цяпайть кяттнень, – азозе эсь прянь шнафты ломанць.
— Советым пералте-ян, — чапым йӧратыше тудлан мане.
— Лапаэтшӹм шиндӓлӹмӓ, — лӹмлӹ лиӓш яратышы эдем кӓнгӓшӹм пуш.
– Цяпака кедьсэть, – мерсь сонензэ эсь прянзо вечкицясь.
– Похлопай-ка в ладоши, – сказал ему честолюбец.
– Ытыскын таһын эрэ, – диэбит аннараата.
— Кулларыңны чәбәклә әле, — ди аңа дансөяр.
Бәләкәй шаһзат ҡул сабырға тотондо.
Пӗчӗк принц икӗ ал лаппине пӗрлештерчӗ те алӑ ҫупнӑ пек сас кӑларчӗ.
Минкъий принц ӕрӕрдзӕф кодта.
Ёзден жашчыкъ чаби-чаби этди.
Дзоля принс кекӧначаліс.
Ёмла Оцязорнясь цяпась кядензон эса.
Изи принц совыжым пералтыш.
Изи принц лапажым шиӓш тӹнгӓльӹ.
Вишка инязорнэ кармась цяпамо.
Маленький принц захлопал в ладоши.
Кыра тыгын ытыһын таһыммыт.
Нәни принц кулларын чәбәкли.
Шөһрәт һөйөүсе эшләпәһен систе лә, баҫалҡы итеп башын эйҙе.
Ҫакна кӗтнӗ суя чапҫӑ ҫийӗнчех шӗлепкине кӑшт ҫӗклесе сӑпайлӑн пуҫ тайса илчӗ.
Кадӕуарзӕг ин уӕздан салам равардта, ӕ ходӕ исесгӕй.
Зынттыу къалпагъын ёргерек кётюрдю, башын хурметли чайкъады.
Ыджыдӧ пуксьысь лэптыштліс шляпасӧ да рам чужӧмӧн копыртчыліс.
Эсь прянь шнафты ломанць валхтозе пряс путомкац и аф ламода виздезь сюконясь.
Чапым йӧратыше теркупшыжым нале да кугешныдеак лап пӱгырнале.
Лӹмлӹ лиӓш яратышы эдем шляпӓжӹм лӱктӓлӹн, икпораткан кымалаш тӹнгӓльӹ.
Эсь прянь вечкицясь каизе пряспутоманзо ды сэтьместэ сюконясь.
Честолюбец снял шляпу и скромно раскланялся.
Киэмсик сэлээппэтин устан сэмэйдик тоҥхороҥнообут.
Дансөяр, эшләпәсен күтәрә төшеп, тыйнак кына башын ия.
«Бында ҡарт батшала булыуҙан күңеллерәк», — тип уйланы Бәләкәй шаһзат. Һәм тағы ла ҡул сабырға кереште.
«Ку король патне ним усӑсӑр кайса ҫӳренинчен пӗлтерӗшлӗрех пек», — шутларӗ Пӗчӗк принц ӑшӗнче. Унтан вӑл ал ҫупма вӗренекен ҫын пек ал лапписене пӗр-пӗринпе ҫине-ҫинех сӗртӗнтерчӗ.
«А ба къаролӕй дӕр ходӕгдӕр ку ӕй», - рагъуди кодта Минкъий принц. Ӕма бабӕй нӕуӕгӕй райдӕдта ӕмдзӕгъд кӕнун.
«Ол къарт патчахдан эсе, мында мажалыракъды», – деген оюм Ёзден жашчыкъны эсине келди. Энтта да чаби-чаби этди.
«Тані тай гажаджык пӧрысь король дорысь вӧлӧма», — мӧвпыштіс Дзоля принс. Да бара пондіс кекӧначасьны.
«Тяса сяда цебярь, аф кода сире оцязорть масторса», – арьсезевсь Ёмла Оцязорнясь. И тага кармась кядень цяпама.
«Тыште шоҥго король деч веселарак», — шоналтыш Изи принц. Да адакат совыжым кыраш тӱҥале.
— Кугижӓ донышы доно тӓнгӓштӓрен, тиштӹ веселӓрӓк, — ӹшкедурешӹжӹ Изи принц маньы дӓ угӹц лапажым шиӓш тӹнгӓльӹ.
«Тесэ седе мельспаро, аволь кода сыре инязоронть кедьсэ», – арсезевсь Вишка инязорнэ. Таго ушодсь цяпамо кедьсэнзэ.
«Здесь веселее, чем у старого короля», – подумал Маленький принц. И опять стал хлопать в ладоши.
«Манна, били, кырдьаҕас ыраахтааҕытааҕар сэргэх буолсу», – дии санаабыт Кыра тыгын уонна эмиэ ытыһын таһыммыт. Киһитэ сэлээппэтин уста-уста тоҥхороҥнообут.
"Монда карт король якындагыга караганда күңеллерәк икән", — дип уйлый Нәни принц. Аннары тагын кулын чәбәкләп куя.
Ә шөһрәт һөйөүсе ҡабаттан, кәпәсен сисеп баш эйҙе.
Суя чапҫӑ пысӑк савӑнӑҫпа ӑна шлепкине хыва-хыва хуравларӗ.
Кадӕуарзӕг ба ин нӕуӕгӕй райдӕдта салам дӕттун, ӕ ходӕ есгӕй.
Зынттыу да энтта да къалпагъын ёргерек кётюрдю, башын хурметли чайкъады.
А ыджыдӧ пуксьысь, шляпасӧ лэптышталӧмӧн, бара кутіс копрасьны.
А эсь прянь шнафты ломанць кармась сюконякшнема, валхнемок пряс путомканц.
Чапым йӧратыше тунамак теркупшыжым нале да лап лийын пӱгырнале.
Лӹмлӹ лиӓш яратышы эдем эчеӓт шляпӓжӹм кыдашын кымалаш тӹнгӓльӹ.
Эсь прянь вечкицясь таго кармась прянь комавтнеме ды кайсесь пряспутоманзо.
А честолюбец опять стал раскланиваться, снимая шляпу.
Итинник биэс мүнүүтэ холобурдаах үрүт үөһэ тоҥхороҥнообутун кэннэ, Кыра тыгын хайы-сах хал буолбут.
Ә дансөяр, эшләпәсен күтәрә төшеп, кайта-кайта башын ия.
Шулай, бер үк күренеш биш дәҡиғәт дауам иткәндән һуң Бәләкәй шаһзатты был ялҡытты. — Ә эшләпә төшһөн өсөн ни эшләргә кәрәк? — тип һораны ул.
Пилӗк минута яхӑн тӑсӑлнӑ йӑлӑхтармӑш вӑйӑ Пӗчӗкҫеҫ принца часах ывӑнтарчӗ: — Чап-мухтава сӑхланакансен пурин те пӗр йӑла пур: вӗсене сӑмахӑн ултавлӑ пылакӗсӗр пуҫне тек нимӗн те кирлӗ мар.
Фондз минуттей бӕрцӕ уотӕ ку рафӕлтӕрдтонцӕ, уӕд Минкъий принц бафӕлладӕй гъазти еугӕндзондзийнадӕй: — Ӕма цӕмӕй ходӕ ӕрхауа, — бафарста Минкъий принц, — уой туххӕй ци бакӕнун гъӕуй?
Бу, чабичаби эте, къарс къагъа, ол къалпагъын ёргерек кётюре, башын хурметли чайкъай, бир беш минут чакълы саламлашдыла да, Ёзден жашчыкъ эрикди. – Къалпакъны тюшюрюр ючюн а, не этерге керекди? – деп сорду жашчыкъ.
Тадзи минут вит вӧчалісны ӧтиторсӧ, да Дзоля принслы тайӧ дышӧдіс. — А мый колӧ вӧчны, медым тіян шляпаныд усяс? — юаліс сійӧ.
Тяфта ветешка минута тиендевсь фкя и сяка тевсь: кядень цяпамась, а меле сюконямась. И курокста Ёмла Оцязорнясь тага машнезевсь. – А мезе эряви тиемс, штоба пряс путомкась праль? – кизефтезе сон.
Очыни, вич минут наре тиде шуйныш, да Изи принцын шержым темыш. — А теркупшет камвочшо манын, мом ыштыман? — йодо тудо.
Тенге вӹц минут иктӹмок ӹштен, Изи принц нерат лин колтыш: — А шляпӓдӓ кенвацшы манын, мам ӹштӓш келеш? — тӹдӹ яды.
Ветешка минутат мольсь теке тевесь мельга-мельцек ды Вишка инязорнэнтень те налкставсь. – Мезе эряви теемс, празо пряспутомась? – кевкстсь сон.
Так минут пять подряд повторялось одно и то же, и Маленькому принцу это наскучило. – А что надо сделать, чтобы шляпа упала? – спросил он.
– Сэлээппэ уһуллан сиргэ төкүнүйэрин туһугар тугу гыныахха сөбүй? – диэн кини ыйыппыт.
Бер биш минуттан, Нәни принцны, бу уен да туйдыра. — Ә эшләпә җиргә төшеп китсен өчен нәрсә эшләргә кирәк? — дип сорый ул.
Тик шөһрәт һөйөүсе ишетмәй ине.
Анчах та суя чапҫӑ ӑна илтмерӗ.
Фал ӕй кадӕуарзӕг не гъуста.
Зынттыу эшитмеди.
Сӧмын ыджыдӧ пуксьысь немтор эз кыв.
Аньцек эсь прянь шнафты ломанць тись пря аф куликс.
Но чапым йӧратыше ыш кол.
Но лӹмлӹ лиӓш яратышы эдем тӹдӹм ӹш кол.
Ансяк эсь прянь вечкицясь эзь маря.
Но честолюбец не слышал.
Аннараата олох да истибэтэх.
Ләкин дансөяр аны тыңламый да.
Маһайыусан кешеләр маҡтауҙан башҡаһына һаңғрау булалар. — Һин ысынында ла мине һоҡланып ололаусымы? — тип һораны ул Бәләкәй шаһзатты.
— Эсӗ манри чап-мухтава тивӗҫлӗ йӑлттампа чӑн та туллин пӑхса киленетӗн-и? — ыйтрӗ хайхискер Пӗчӗк принцран.
Кадӕуарзгутӕ некӕд неци фегъосунцӕ, ӕппӕлӕн дзубандитӕй ӕндӕр. - Ӕцӕгӕй мӕнбӕл хъӕбӕр деси ӕфтуис? - бафарста Минкъий принци.
Кеслерин сымарлагъан адамла махтаудан башха сёзлеге сангыраудула. – Сен мени керти да кёлюнг бла сюйюнюп эркелетемисе? – деп сорду Ёзден жашчыкъгъа.
Ошкӧм радейтысь йӧзыд ӧд нинӧм оз кывны, ошканкывъясысь кындзи. — Тэ збыльысь менӧ радпырысь пӧчитайтысь? — юаліс сійӧ Дзоля принслысь.
Эсь прянь шнафтыхне аф маряйхть мезевок эсь перьфкаст, аньцек кулихть эсь колгаст шнамать. – Тон видекс кармат монь шнамон и мялезень петема? – кизефтезе сон Ёмла Оцязорнять.
Моктымым йӧратыше-влак моктымо шомак деч молым нимом огыт кол. — Тый чынже денак мыйым кугун аклыше улат? — йодо тудо Изи принц деч.
Мактымы гӹц пасна лӹмлӹ лиӓш яратышы эдемвлӓ нимат ак колеп. — Тӹнь лачок ма мӹнь донем когонок ӹвӹртет дӓ мӹньӹм ӓклет? — тӹдӹ Изи принц гӹц яды.
Эсь прянь вечкицятне мезеяк а марить эсь прянь шнамодо башка. – Тон алкукскак монь мельспаросо сюкониця вечкицям? – кевкстизе сон Вишка инязорнэнть.
Тщеславные люди глухи ко всему, кроме похвал. – Ты и в самом деле мой восторженный почитатель? – спросил он Маленького принца.
Бэйэлэрин сиэри таһынан билинэр, киэмсик дьон хайҕалтан атыҥҥа барытыгар бүтэй кулгаахтаахтар. – Эн, кырдьык мин сүгүрүйээччим буолаҕын дуо? – диэн ыйыппыт Кыра тыгынтан.
Шөһрәт сөюче кешеләр мактау сүзеннән башка берни дә ишетмиләр, бит. — Син чыннан да миңа карап сокланасыңмы? — дип сорый ул Нәни принцтан.
— Ә нисек ул — ололау?
— Мӗнле ӑнланмалла пӑхса киленес тенине?
— Ӕма е ба ци амонуй «деси ӕфтуйун»?
– Ол къалайды – сюйюнюп эркелетген?
— А кыдзи тайӧ — пӧчитайтны?
– А кода ся стане шнамс и петемс мяль?
— А кузе умылаш «кугун аклаш» манмыжым?
— Тидӹжӹм кыце ынгылымыла — ӹвӹртӓш дӓ ӓклӓш?
– А кода те, вечкемс сюконязь?
– А как это – почитать?
– Сүгүрүйэр диэн, ол аата тугуй?
— Ә соклану нәрсә соң ул?
— Ололау тимәк мине был ҡауҡабта барыһынан иң матуры, барыһынан ҡупшы, бөтәһенән бай һәм барыһынан аҡыллы тип таныу.
— Кама-тӑр пуҫ таяс е ун ҫине пӑхса хӑпартланас тени планета ҫинче унран хитререх, шукӑль тумлӑрах, пуянрах тата ӑслӑрах ҫын ҫук тенине пӗлтерет.
— Деси ӕфтуйун амонуй, аци планети еугуремӕй рӕсугъддӕр, еугуремӕй арӕзтдӕр, еугуремӕй гъӕздугдӕр ӕма еугуремӕй зундгиндӕр ӕз ке дӕн, уобӕл арази ун.
– Ол а – бу планетада мен хар кимден да чырайлыма, мен хар кимден да тизгинлиме, хар кимден да байма мен, акъыллы да менме.
— Пӧчитайтны — сідзкӧ тӧдны, мый тайӧ енэжмуас ме ставсьыс медся мича, медся тшап, медся озыр да медся вежӧра.
– Шнамась и мялень петемась – тя мзярда тон корхтат, што мондедон башка сембе масторса аш тяфтама мазы, цебярьста щаф, сембода козя и сембода ёню ломань.
— Кугун аклаш — тиде теве мом чынлан шотлаш: ты планетыште мый гына эн мотор сынан, эн мотор вургеман, эн поян да эн ушан улам.
— Ӹвӹртӓш дӓ ӓклӓш — тидӹ ти планета вӹлнӹ мӹньӹм веле сек цевереш, сек косиреш, сек паянеш дӓ сек ышанеш шотлаш.
– Вечкемс сюконязь, те чарькодемс, те планетасонть мон весемеде мазый, вадрясто оршазь, сюпав ды превей.
– Почитать значит признавать, что на этой планете я всех красивее, всех наряднее, всех богаче и всех умней.
– Сүгүрүйүү диэн билинии. Бу халлаан эттигэр мин барыларынааҕар кэрэ сэбэрэлээх, мааны таҥастаах, барыларынааҕар баай уонна өйдөөх буоларбын билинии.
— Соклану, хөрмәт итү, — минем бу планетада башкаларга караганда чибәррәк тә, баерак та, акыллырак та булуымны тану ул.
— Һуң бит һинең ҡауҡабыңда башҡа берәү ҙә юҡ!
— Юрӗ тейӗпӗр, анчах та ку планета ҫинче эсӗ тӑр пӗччен-ҫке!
— Ӕма дӕ планети еунӕг ду ку дӕ!
– Да сени планетангда сенден башха адам жокъду!
— Да ӧд тэнад енэжмуад сэсся некод абу!
– Аньцек тонь масторсот тондедот башка кивок аш!
— Да вет планетыштетше тый дечет моло иктат укес!
— Дӓ тӹньжӹ вет ти планета вӹлнӹ ӹшкететок ылат!
– Тонь планетасо тондеть башка кияк араськак!
– Да ведь на твоей планете больше и нет никого!
– Эн олорор эттиккэр, эйиигиттэн атын, ким да суох дии!
— Ләкин синең планетада беркем дә юк бит!
— Барырбер һоҡлан минең менән, рәхәтлек килтер инде миңә!
— Пултӑрах, эсӗ мана пурпӗр савӑнтарма тӑрӑш. Чап-мухтава тивӗҫлӗ сӑн-пуҫӑма пӑхса килен!
— Еци ӕхцӕуӕндзийнадӕ мин скӕнӕ.
– Сен мени махта, къууаннганча эт, мен ыразы болурма. Сени аны ючюн ненг къорайды!
— Но вӧч, вӧч меным сэтшӧм лӧсьыдлун, нимкодясь меӧн!
– Эста петьк монь мялезень, шнамак монь!
— Ну, куандаре мыйым, иктат уке гынат, мыйым кугун аклен кугешне!
— Сусуэмдемӓ мӹньӹм. Ма-гӹнят, ӹвӹртемӓ мӹнь донем дӓ ӓклемӓ мӹньӹм!
– Мезеяк, мальспаронь кис шнак эйсэнь!
– Ну, доставь мне удовольствие, все равно восхищайся мною!
– Буоллун, миигин эн дуоһут, син биир өрө тут, арбаа!
— Шулай да күңелемне күр, миңа карап соклан син!
— Мин һоҡланам, — тине Бәләкәй шаһзат, еңел генә яуырынын ҡыҫып, — тик һиңә ниндәй һөйөнөс бынан?
— Эпӗ киленӗп-ха, — терӗ Пӗчӗк принц хулпуҫҫисене хуллен сиктеркелесе, — анчах кунта мӗн савӑнмалли тупатӑн эсӗ?!
Уӕддӕр бафтуйӕ мӕнбӕл деси!
– Къууаннганма, махтайма, – деди да Ёзден жашчыкъ, инбашларын аз жыйыра, – андана санга не къыймат?
— Ме нимкодяся, — шуис Дзоля принс, пельпомсӧ кыпӧдыштӧмӧн, — сӧмын кутшӧм радлун тэныд таысь?
– Мон тонь шнате, – мярьгсь Ёмла Оцязорнясь, аф ламода кепсемок лафтубрянзон, – аньцек кодама тейть кенярдемась тянь эзда?
— Кугун аклем да кугешнем, — вачыжым туртыктен, каласыш Изи принц. — Но тылатше тиддеч могай куан?
— Мӹнь тӹнь донет ӹвӹртем, ӓклем тӹньӹм, — ӹнгӹжӓжӹм лӱктӓлӹн, Изи принц маньы, — но маханьы тӹлӓт тишец сусужы?
– Мон шнан, мерсь Вишка инязорнэ, аламодо кепединзе лавтовонзо, – ансяк кодамо теньсэ парось?
– Я восхищаюсь, – сказал Маленький принц, слегка пожав плечами, – но что тебе от этого за радость?
– Эйиигин астынабын, – диэбит Кыра тыгын саннын ыгдах гыннаран баран.
— Мин сокланам, — ди Нәни принц иңнәрен җыерып, — ләкин моннан сиңа ни файда?
Ул шөһрәт һөйөүсенән ҡасып китте.
Ҫакӑн хыҫҫӑн Пӗчӗк принц пушӑ хӑмпӑ пек курӑнакан суя чапҫӑ патӗнче тек самант та тытӑнса тӑмарӗ — тӗк пек тухса вӗҫтерчӗ.
— Ӕфтуйун дӕбӕл деси, — загъта Минкъий принц, ӕ усхъитӕбӕл исхуӕцгӕй, — фал дин уомӕй ци пайда ес?
Алай бла, ол зынттыудан къачды да кетди.
И сійӧ пышйис ыджыдӧ пуксьысь дорысь.
И сон ворьгодсь эсь прянь шнайть эзда.
Чапым йӧратыше деч тудо шылын куржо.
Дӓ тӹдӹ лӹмлӹ лиӓш яратышы эдем дорцын лӓктӹн кеш.
Сон оргодсь эсь прянь вечкицядонть.
И он сбежал от честолюбца.
– Ол эрээри, иннэ киһини дуоһутар туох баарый – диэн баран, киэмсиктэн куотан хаалбыт.
Нәни принц дансөярне дә ташлап кача.
«Ысынлап та, өлкәндәр — бик сәйер кешеләр», — бер ҡатлыраҡ уйлап ҡуйҙы ул, сәфәренә ҡуҙғалғанда.
«Мӗншӗн-ха ҫитӗннисем хӑйсене ниҫталла мар таҫталла тенӗ пек тыткалаҫҫӗ?» — терӗ вӑл ӑшӗнче куҫӗсемпе ҫулҫӳрев сукмакӗн инҫетне тӗлленӗ май.
Ӕма Минкъий принц ледзӕг фӕцӕй.
«Къужур халкъдыла бу уллула», – деди кеси кесине Ёзден жашчыкъ, узакъ жолну андан ары къората.
«Збыльысь тай, верстьӧяс — зэв тешкодь йӧз», — сӧмын удитіс сійӧ мӧвпыштны туйӧ петігас.
«Афкукс корхтайхть, оцюфне – ёфси аф шарьхкодеви ломатть», – виде ваймот арьсесь сон, сркамок эсь киганза.
«Чынакак, кугыеҥ-влакым мом манат», — корнышто кайышыжла, кугун шӱлалтен шоналтыш тудо.
Лачокат, коговлӓм ынгылаш пишок нелӹ, корны мыч кешӹлӓжӹ, тенге веле Изи принц шаналтыш.
«Алкукс, покштнэ – пек ачарькодевикст ломантне», – шожда оймесэ арсезевсь сон ды сыргась ки лангс.
«Право же, взрослые – очень странные люди», – простодушно подумал он, пускаясь в путь.
«Чахчыта да, улахан дьон – олус да дьиктилэр», – диэн, кини судургутук санаабыт, айаннаан иһэн.
"Чыннан да, бу зурлар — бик тә сәер кешеләр", — дип, эчкерсез генә уйлап куя ул, юлга чыкканда.
Киләһе ҡауҡабта эскесе йәшәй ине.
Черетлӗ планета ҫинче ӗҫкӗҫ пурӑннӑ.
«Аци устуртӕ ӕцӕгӕйдӕр хъӕбӕр ӕнахур ӕнцӕ», - ӕрмӕст ма рагъуди кодта Минкъий принц, ӕ фӕндаг идарддӕр хӕсгӕй.
Ючюнчю планетада ичгичи жашай эди.
Водзӧ воана енэжмуас оліс винагаг.
Сяда товолдонь масторлангса эрясь сими ломань.
Вес планетыште аракалогар илен.
Вес планетӹштӹ пиӓницӓ ӹлен.
Колмоце планетасонть эрясь винадо симиця.
На следующей планете жил пьяница.
Онтон кэлэр халлаан эттигэр, арыгыһыт олорор эбит.
Алдагы планетада сәрхуш яши икән.
Бәләкәй шаһзат унда бик оҙаҡ булманы, әммә уға бынан һуң бик күңелһеҙ булып китте.
Ун патӗнче ҫав тери кӗске вӑхӑт хушши ҫеҫ тытӑнса тӑчӗ пулин те, кунта курни-сӑнани Пӗчӗкҫеҫ принца пӗртте савӑнтармарӗ.
Иннӕ планети цардӕй расуггӕнагӕ.
Ёзден жашчыкъ анда кёп мычымады, алайда жюреги уллу къууанмады.
Дзоля принс олыштіс сэні недыр, сӧмын та бӧрын сылы лои зэв гажтӧм.
Ёмла Оцязорнясь ульсь тоса ёфси аф ламос, сяс мес тясовок машнезевсь.
Изи принц туддене шукат ыш шого, но тылеч вара чоныштыжо пеш каньысыр ыле.
Изи принц тӹдӹ доны шукок ӹш ӹлӹ, но тидӹ паштек тӹдӹ пишок сылыкланен колтыш.
Вишка инязорнэ ульнесь тосо аволь пек куватьс, ансяк теде мейле кармась сонензэ мельсапаро.
Маленький принц пробыл у него совсем недолго, но стало ему после этого очень невесело.
Кыра тыгын ол киһиэхэ уһаабатах эрээри, санаата лаппа түспүт.
Нәни принц аның янында аз гына була, ләкин шул вакыт эчендә дә кәефе кырылып өлгерә.
Уның был ҡауҡабҡа килгәнендә, эскесе өндәшмәй генә алдында теҙелеп ултырған тулы һәм буш шешәләр өйөрөнә ҡарап ултыра ине.
Шӑплӑхра лараканскер тавра тулли кӗленчесем те, пушшисем те ҫаврӑнкалама май памасӑр кӗпӗрленсе тӑни ӑна хытӑ тӗлӗнтерчӗ.
Минкъий принц уоми берӕ нӕ бафӕстиат ӕй, фал си хъӕбӕр ниммӕтъӕл ӕй:
Ёзден жашчыкъ бу планетагъа келгенинде, ичгичи киши, къара тынгылауну басып, тюрлю-тюрлю шешаладан тизилген аскерлеге аралып тура эди.
Тайӧ енэжмуас воигӧн винагаг чӧла пукаліс да видзӧдіс сы водзын визьӧн-визьӧн сувтӧдалӧм штоп чукӧр вылӧ — тыртӧм да тыраяс вылӧ.
Мзярда сон пачкодсь тя масторти, сими ломанць ащесь озада, мезевок ащезь корхта, аньцек ванць инголенза рядс латцеф сулейкатнень лангс – конат шавот, а конат пяшксет.
Тудын ты планетыш толмекше, аракалогар шып шинчылтын да ончылныжо ора дене кийылтше я шинчылтше яра але тичмаш кленча-шамычым тӱслен.
— Мам тӹнь тиштӹ ӹштет? — юк лыкдеок рӓдӹ доно шӹнзен кешӹ охыр дӓ цела ӓрӓкӓ ямдарвлӓ вӹкӹ анжен шӹнзӹшӹ пиӓницӓ гӹц Изи принц яды. — Йӱӓм, — нелӹн шӱлӓлтен, пиӓницӓ вӓшештӹш.
Зярдо сон сась те планетантень, симицясь чатьмонезь аштесь озадо ды вансь эсензэ икеле аштиця ламо суликатнень лангс – чавотнень ды пешксетнень лангс.
Когда он явился на эту планету, пьяница молча сидел и смотрел на выстроившиеся перед ним полчища бутылок – пустых и полных.
Кини онно тиийбитэ, арыгыһыт кураанах уонна толору бытыылкалар аармыйаларын иннигэр кэчигирэтэн баран, саҥата суох одуулуу олороро.
Ул бу планетага килгәндә, сәрхуш, рәт-рәт булып тезелгән буш һәм тулы шешәләр гаскәренә карап, тын гына утыра икән.
— Ә һин ни эшләйһең әле? — һораны Бәләкәй шаһзат.
— Мӗн тӑватӑн эс? — ыйтрӗ вӑл ӗҫкӗҫрен.
— Уой ци косис? — бафарста расуггӕнаги, ревӕд ӕвгити ӕмӕ идзаг ӕвгити рӕнгъити рази ӕй ӕдзӕмӕй бадгӕй ку фӕууидта, уӕд.
– Неди бу этгенинг? – деп сорду Ёзден жашчыкъ.
— Мый нӧ тэ вӧчан? — юаліс Дзоля принс.
– Тон мезе тяфта тиендят? – кизефтезе Ёмла Оцязорнясь.
— Тый тиде мом ыштылат? — йодо Изи принц.
— Малын тӹнь йӱӓт? — Изи принц тӹдӹ гӹц яды.
– Мезе тон истя теят? – кевкстизе Вишка инязорнэ.
– Что это ты делаешь? – спросил Маленький принц.
– Эн бу тугу гынаҕын? – диэн ыйыппыт Кыра тыгын.
— Син нишлисең? — дип сорый аннан Нәни принц.
— Эсәм, — яманһыулыҡ менән яуап бирҙе эскесе.
— Ӗҫетӗп, — хуравларӗ ӑмӑр сӑн-питлӗ ӗҫкӗҫ.
- Ниуазун, - дзуапп равардта расуггӕнагӕ еци гъунтъузӕй.
– Ичеме, – деди мугурайгъан ичгичи.
— Юа, — зэв гажтӧма вочавидзис винагаг.
– Симан, – аф мяль вельде азозе сими ломанць.
— Йӱам, — кумылдымын вашештыш аракалогар.
— Мондаш манын, — пиӓницӓ маньы.
– Симан, – стакасто мерсь симицясь.
– Пью, – мрачно ответил пьяница.
– Иһэбин, – диэбит салбаҕырбыт дьүһүннээх арыгыһыт.
— Эчәм, — дип, күңелсез генә җавап бирә сәрхуш.
— Ниңә?
— Мӗн тума ӗҫетӗн? — ыйтрӗ Пӗчӗк принц.
— Ӕма цӕмӕн ниуазис? — байфарста Минкъий принц.
– Нек?
— Мыйла?
– Мезенди?
— Молан?
— Мам мондаш?
– Мезекс?
– Зачем?
– Тоҕо?
- Нигә?
— Онотор өсөн. — Нимә тураһында онотор өсөн? — тип һораны Бәләкәй шаһзат; уға эскесене йәл булып китте.
— Манса каяс тетӗп. — Мӗскере манса каясшӑн эсӗ? — ыйтрӗ тата Пӗчӗк принц, вӑл ӗнтӗ халь чунӗнче ҫав тери шеллерӗ ҫак этеме.
— Цӕмӕй феронх кӕнон, — дзуапп равардта расуггӕнагӕ. - Цӕмӕй ци феронх кӕнай? - бафарста бабӕй Минкъий принц, расуггӕнагӕн тӕрегъӕд кӕнун райдӕдта, уотемӕй.
– Унутур ючюн. – Нени унутур ючюн? – деп, ичгичиге жаны ауруп сорду Ёзден жашчыкъ.
— Медым вунӧдны. — Мый вунӧдны? — юаліс Дзоля принс; сылы жаль лои тӧкаритысьыс.
– Штоба юкстамс. – Мезть юкстамс, – сетьмоняста кизефтезе Ёмла Оцязорнясь; тейнза арась ужялькс сими ломанць.
— Мондаш манын. — Мом мондынет? — Йодо Изи принц; аракалогарым тудо чаманен колтыш.
— Изи принц пӓлен нӓлнежӹ ыльы, тӹдӹлӓн ӹнде пиӓницӓм ӹжӓл лин колтыш.
– Арсян стувтомс. – Мезе ланга стувтомс? – кевкстсь Вишка инязорнэ: сонензэ жаль марявсь симицясь.
– Чтобы забыть. – О чем забыть? – спросил Маленький принц; ему стало жаль пьяницу.
– Умнар туһуттан. – Тугу умнаары? – диэн ыйыппыт Кыра тыгын, арыгыһыты аһына санаан.
— Онытыр өчен. — Нәрсәне онытыр өчен? — дип сорый Нәни принц. Бу сәрхуш бик кызганыч булып тоела аңа.
— Миңә оят икәнен онотҡом килә, — тип эскесе асылды ла башын түбән эйҙе.
— Намӑс, канӑҫ паман совеҫе ҫывратас тетӗп, — хуравларӗ ӗҫкӗҫ уҫӑ чунне пытармасӑр, унтан сӗтел ҫине пуҫне усрӗ.
— Цӕмӕй феронх кӕнон, ходуйнаг мин ке ‘й, уой, — раргомзӕрдӕ ‘й расуггӕнагӕ ӕма ӕ сӕр ӕруагъта.
– Ыйлыкъгъанымы унутургъа, – деди да, баштёбен болду ичгичи киши.
— Кӧсъя вунӧдны, мый мем яндзим, — веськыда шуис винагаг да ӧшӧдіс юрсӧ.
– Мялезе юкстамс сянь, што тейне визькс, – виденцясь сими ломанць и комафтозе прянц.
— Мылам намыс манмым мондаш, — тура каласыш аракалогар да вуйжым сакыш.
— Намысем мондынем, — пиӓницӓ келесӹш дӓ вуйжым сӓкӓлтӹш.
– Арсян стувтомс сень, мезесь пици ойме, – панжизе оймензэ симицясь ды нолдызе прянзо.
– Хочу забыть, что мне совестно, – признался пьяница и повесил голову.
– Суобаһым ыалдьарын умнуохпун баҕарабын, – диэн, төбөтүн ыйаан олорон арыгыһыт билиммит.
— Үземә оят икәнне онытасым килә, — ди сәрхуш, башын аска иеп.
— Нимәнән һиңә оят һуң? — тип һораны Бәләкәй шаһзат, уның был бахырға бик ныҡ ярҙам иткеһе килә ине.
— Мӗнрен намӑс? — хӑпмарӗ унран Пӗчӗк принц, хӑй вара ӑна мӗнпе пулӑшма май пур-ши тесе шухӑшларӗ.
— Ци дин ӕй ходуйнаг? — бафарста нӕуӕгӕй Минкъий принц: хъӕбӕр ӕй фӕнд ’адтӕй расуггӕнагӕн естӕмӕй банхус кӕнун.
– Неден ыйлыгъаса? – деп сорду Ёзден жашчыкъ, ол жазыкъгъа болушур дыгалас эте.
— Мыйысь тэныд яндзим? — юаліс Дзоля принс: сылы лои окота отсавны коньӧрлы.
– А мезенкса тейть визькс? – тага кизефтезе Ёмла Оцязорнясь, сонь пяк мялецоль лездомс ямбарняти.
— Молан тылат намысше? — адак йодо Изи принц, мыскынь еҥлан моткоч полшымыжо шуо.
— Ма гишӓн тӹлӓт намысшы? — Изи принц яды, тӹдӹн ти ӹжӓл эдемлӓн пишок палшымыжы шон.
– Мезе пици оймесэть? – кевкстизе Вишка инязорнэ, сон пек лездыксэль пиштякантень.
– Отчего же тебе совестно? – спросил Маленький принц, ему очень хотелось помочь бедняге.
– Ол туохтан суобаһырҕаатыҥ? – Кыра тыгын бу сордооххо көмөлөһүөн олус баҕарбыт.
— Нәрсәдән оят соң сиңа? — дип сорый Нәни принц. Бу бичарага бик тә ярдәм итәсе килә аның.
— Эсеүҙән оят! — тип аңлатты эскесе, һәм унан башҡа бер һүҙ ҙә алып булмай ине.
— Ӗҫнишӗн намӑс! — пӗлтерчӗ ӗҫкӗҫ, вара пуҫӗпех шӑплӑха путрӗ.
— Ниуазгӕ ке кӕнун, е! — балхий кодта расуггӕнагӕ ӕма бунтондӕр нигъгъос ӕй.
– Ичгениме ыйлыгъама! – деп ангылатды ичгичи, андан сора ауузундан сёз чыгъарыргъа онгсунмады.
— Яндзим юны! — гӧгӧрвоӧдіс винагаг, та бӧрын сылысь ни ӧти кыв эз нин позь пычкыны.
– Визькс симомс! – пачфтезе сими ломанць, и сяда лама мезевок ашезь тагав сонь эздонза.
— Йӱаш намыс! — умылтарыш аракалогар, да тетла туддеч ик шомакымат колаш ыш логал.
— Йӱӓш намыс! — пиӓницӓ остатка шамакым келесӹш дӓ ижӹ тӹдӹ гӹц нимат колаш ӹш ли.
– Пици ойменть симемась! – ёвтнизе симицясь ды теде мельга эзь таргаво эйстэнзэ вейкеяк вал.
– Совестно пить! – объяснил пьяница, и больше от него нельзя было добиться ни слова.
– Иһэрбиттэн суобаһырҕыыбын! – диэн быһаарбыт арыгыһыт уонна салгыы биир да тылы ыһыктыбатах.
— Эчкәнемә оялам! — дип аңлата сәрхуш. Шуннан башка аның авызыннан бер сүз дә чыкмый.
Һәм Бәләкәй шаһзат, юғалып ҡалып һәм аптыранып, артабан юлланды. «Һуң, ысынлап та, өлкәндәр бигерәк, бигерәк сәйер халыҡ», — тип, юлын дауам итә, уйланды ул.
Ним тума та аптранӑ Пӗчӗкҫеҫ принцӑн пуҫӗнче пӗртен-пӗр шухӑш ҫуралчӗ: кунтан халех тухса вӗҫтермелле! «Ҫапах та ҫитӗннисем хӑйсене ҫав тери ӑнланмалла мар тыткалаҫҫӗ», — терӗ вӑл ӑшӗнче инҫе ҫулне малалла тӑснӑ май.
Ӕма Минкъий принц рараст ӕй идарддӕр зӕрдӕсастӕй. «Устуртӕ ӕцӕгӕйдӕр хъӕбӕр-хъӕбӕр ӕнахур ӕнцӕ», - дзурдта ӕхецӕн Минкъий принц, ӕ фӕндаг даргӕй.
Ёзден жашчыкъ алайдан жунчуп, абызырап кетген эди. «Къужур халкъдыла бу уллула», – деди кеси кесине Ёзден жашчыкъ, узакъ жолну андан да ары къората.
И Дзоля принс шӧйӧвошӧм да гӧгӧрвотӧм мортӧн мӧдӧдчис водзӧ. «Да, падъявтӧг збыль, верстьӧяс зэв, зэв тешкодь йӧз», — мӧвпаліс сійӧ туй вуджиг.
А Ёмла Оцязорнясь аф ламода абонтфста срхкась сяда тов. «Виде, оцюфне пяк и пяк аф шарьхкодевихть», – арьсесь сон, поладомок эсь кинц.
Нимом ышташ ӧрын, мом шонашат палыде, Изи принц шке корныж дене кайыш. «Чынакак шол, кугыеҥ-влак пешак чот умылаш лийдыме калык улыт», — кайышыжла, шонкален ошкыльо тудо.
Тенге Изи принц пакыла тӓрвӓнӹш, шанымашвлӓжӹ шӓлӓненӹт. Лачокат, коговлӓм пишок нелӹ ынгылаш, ӹшкедурешӹжӹ Изи принц шанен кен.
Вишка инязорнэ сыргась седе тов, сон ульнесь абунгадозь ды мезеяк эзь чарькоде.
И Маленький принц отправился дальше, растерянный и недоумевающий. «Да, право же, взрослые очень, очень странный народ», – думал он, продолжая путь.
Онтон Кыра тыгын тугу да гыныан булбатах, үлтү буккуллан салгыы айанныы турбут. «Дьэ кырдьык, саарбаҕа суох, улахан дьон олус да дьикти норуот», – дии санаабыт.
Аптырашка калган Нәни принц, шикле уйларга чумып, юлын дәвам итә. "Әйе, олылар, һичшиксез, бик тә, бик тә сәер халык", — дип уйлый ул, алга барышлый.
Дүртенсе ҡауҡаб эшҡыуарҙыҡы ине.
Тӑваттӑмӗш планетӑн хуҫи ӗҫлӗ ҫын пулнӑ.
Цуппӕрӕймаг планетӕ адтӕй бизнесмени.
Тёртюнчю планета иш кёллю адамныкъыды.
Нёльӧд енэжмуыс вӧлі уджӧн ноксьысь мортлӧн.
Нилеце масторса азорондась тевонь содай ломань.
Нылымше планете пашаче еҥын ыле.
Нӹлӹмшӹ планета бизнесменӹн ылын.
Нилеце планетась ульнесь тевень теиця ломанень.
Четвертая планета принадлежала деловому человеку.
Төрдүс халлаан эттигин дуоспуруннаах киһи баһылаан олорор эбит.
Дүртенче планета эшлекле кешенеке булган ди.
Ул шул тиклем эштән бушамаҫ булған, хатта Бәләкәй шаһзат килеп сығыу менән башын да ҡалҡытмаған.
Ку этем ҫав тери ерҫменнине пула хӑйӗн умне ҫитсе тӑнӑ Пӗчӗкҫеҫ принц ҫине пуҫне те ҫӗклесе пӑхмарӗ.
Е уотӕ ӕневдӕлон адтӕй, ӕма ӕ сӕрбӕл уӕлӕмӕ дӕр не схуӕстӕй, Минкъий принц имӕ ку бацудӕй, уӕд.
Ёзден жашчыкъ келгенде, башын кётюрюп къараргъа да тапмагъанды заман.
Сійӧ век мыйӧнкӧ ноксис, весигтӧ Дзоля принс воигӧн юрсӧ эз лэптыв.
Сон ульсь сяшкава тев потмоса, што мзярда инголенза эвондась Ёмла Оцязорнясь, сон прянцка ёфсикс ашезе кеподе.
Садыжын пашаже тунар шуко, Изи принцын толын лекмекше, вуйжымат ыш нӧлтал.
Изи принц мимӹкӹ, тӹдӹ вуйжымат лӱктӓлӓш ӹш йӓрсӹ.
Сонзэ ульнесть истя ламо тевензэ, мик Вишка инязорнэнть самсто прянзояк эзизе кепеде.
Он был так занят, что при появлении Маленького принца даже головы не поднял.
Кини олус солото суох буолан Кыра тыгын кэлбитигэр төбөтүн да өндөппөтөх.
Ул шулкадәр эшкә чумган, хәтта Нәни принц якынлашкач та башын күтәрмәгән ди.