id
stringlengths 1
6
| url
stringlengths 31
426
| title
stringlengths 1
231
| text
stringlengths 1
443k
|
---|---|---|---|
10075
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/499
|
499
|
Mbi vitin 499.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
499
|
10076
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/500
|
500
|
Mbi vitin 500.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
500
|
10077
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/501
|
501
|
Mbi vitin 501.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
501
|
10078
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/502
|
502
|
Mbi vitin 502.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
502
|
10079
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/503
|
503
|
Mbi vitin 503.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
503
|
10080
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/504
|
504
|
Mbi vitin 504.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
504
|
10081
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/505
|
505
|
Mbi vitin 505.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
505
|
10082
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/506
|
506
|
Mbi vitin 506.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
506
|
10083
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/507
|
507
|
Mbi vitin 507.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
507
|
10084
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/508
|
508
|
Mbi vitin 508.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
508
|
10085
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/509
|
509
|
Mbi vitin 509.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
509
|
10086
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/510
|
510
|
Mbi vitin 510.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
510
|
10087
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/511
|
511
|
Mbi vitin 511.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
511
|
10088
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/512
|
512
|
Mbi vitin 512.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
512
|
10089
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/513
|
513
|
Mbi vitin 513.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
513
|
10090
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/514
|
514
|
Mbi vitin 514.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
514
|
10091
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/515
|
515
|
Mbi vitin 515.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
515
|
10092
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/516
|
516
|
Mbi vitin 516.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
516
|
10093
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/517
|
517
|
Mbi vitin 517.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
517
|
10094
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/518
|
518
|
Mbi vitin 518.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Anastasi i Parë
Kalendari
Vite
518
|
10095
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/519
|
519
|
Mbi vitin 519.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
519
|
10096
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/520
|
520
|
Mbi vitin 520.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
520
|
10097
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/521
|
521
|
Mbi vitin 521.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
521
|
10098
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/522
|
522
|
Mbi vitin 522.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
522
|
10099
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/523
|
523
|
Mbi vitin 523.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
523
|
10100
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/524
|
524
|
Mbi vitin 524.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
524
|
10101
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/525
|
525
|
Mbi vitin 525.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
525
|
10102
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/526
|
526
|
Mbi vitin 526.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
526
|
10103
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/527
|
527
|
Mbi vitin 527.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
527
|
10104
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/528
|
528
|
Mbi vitin 528.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
528
|
10105
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/529
|
529
|
Mbi vitin 529.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
529
|
10106
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/530
|
530
|
Mbi vitin 530.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
530
|
10107
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/531
|
531
|
Mbi vitin 531.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
531
|
10108
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/532
|
532
|
Mbi vitin 532.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
532
|
10109
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/533
|
533
|
Mbi vitin 533.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
533
|
10110
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/534
|
534
|
Mbi vitin 534.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
534
|
10111
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/535
|
535
|
Mbi vitin 535.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
535
|
10112
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/536
|
536
|
Mbi vitin 536.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
536
|
10113
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/537
|
537
|
Mbi vitin 537.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
537
|
10114
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/538
|
538
|
Mbi vitin 538.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
538
|
10115
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/539
|
539
|
Mbi vitin 539.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
539
|
10116
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/540
|
540
|
Mbi vitin 540.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
540
|
10117
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/541
|
541
|
Mbi vitin 541.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
541
|
10118
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/542
|
542
|
Mbi vitin 542.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
542
|
10119
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/543
|
543
|
Mbi vitin 543.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
543
|
10120
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/544
|
544
|
Mbi vitin 544.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
544
|
10121
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/545
|
545
|
Mbi vitin 545.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
545
|
10122
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/546
|
546
|
Mbi vitin 546.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
546
|
10123
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/547
|
547
|
Mbi vitin 547.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
547
|
10124
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/548
|
548
|
Mbi vitin 548.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
548
|
10125
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/549
|
549
|
Mbi vitin 549.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
549
|
10126
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/550
|
550
|
Mbi vitin 550.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
550
|
10127
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/551
|
551
|
Mbi vitin 551.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
551
|
10128
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/552
|
552
|
Mbi vitin 552.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
552
|
10129
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/553
|
553
|
Mbi vitin 553.
Ngjarje
Kostandinopojë (Stamboll) - U mbajt Sinodi (Këshilli) i Pestë Ekumenik i Kishës, ku u rikonfirmua Doktrina e Trinitetit dhe e Krishtit.
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
553
|
10130
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/554
|
554
|
Mbi vitin 554.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
554
|
10131
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/555
|
555
|
Mbi vitin 555.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
555
|
10132
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/556
|
556
|
Mbi vitin 556.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
556
|
10133
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/557
|
557
|
Mbi vitin 557.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
557
|
10134
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/Aurora%20polare
|
Aurora polare
|
Aurora polare, (agimi polar ose drita polare) e cila është në varësi të hemisferës ndahet në boreale (veri) dhe australe (jug). Bëhet fjalë për një dukuri natyrore që karakterizohet nga dalja e dritës (agimi) gjatë natës, dhe shoqërohet nga një tingull i lehtë ose kërcëllitje. Në të dyja rastet origjina është e njëjtë, era diellore hyn në fushën magnetike të tokës. Kur ka tepricë valësh, ato shkarkohen në atmosferën e tokës duke prodhuar kështu një dritë shumëngjyrëshe. Sa më e madhe të jetë era diellore, aq më e fuqishme është Aurora.
Krijimi i aurorës
Aktiviteti diellor
Origjina e agimit është 149 milionë km nga Toka, Dielli që shfaqjes së një grupi të madh të njollave diellore është shenja e parë e një veprimtari shpërthyese në masë. Grimcat energjike emetuar nga Dielli udhëtojnë nëpër hapësirë për të formuar të erës diellore. Kjo lëviz përmes hapësirës ndërplanetar (dhe pastaj në Tokë, të cilat mund të arrijnë 50 orë) me shpejtësi tipike të midis 400 dhe 800 km/s, duke marrë me fushën magnetike diellore (fushën magnetike ndërplanetare). Era diellore bashkëveprojmë me fushën magnetike të Tokës i quajtur edhe magnetosferë, shtrembëron atë, duke krijuar një lloj magneti "flluskë", formuar si një kometë.
Magnetosfera vepron në Tokë si një mburojë, duke mbrojtur e Tokës nga ndikimi i drejtpërdrejtë i grimcave të ngarkuara (plazma) që përbëjnë erës diellore. Në përafrimin e parë, këto grimca "rrëshqasin", përgjatë buzë e jashtme e magnetospherës dhe të shkojnë përtej Tokës. Në fakt, për shkak të një procesi të njohur si rikyçje magnetike (fushën magnetike ndërplanetar duke treguar në drejtim të kundërt në Tokë), plazma, era diellore mund të depërtojnë në magnetosferë dhe, pas proceseve përshpejtimin komplekse, të ndërveprojnë me jonosferën e Tokës, depozitimin sasi të mëdha të protonet dhe elektronet në atmosferën e sipërme, dhe që kanë shkaktuar, në këtë mënyrë, fenomeni i Auroras. Duhet të theksohet se rajonet e Arktikut, që ka një mbrojtje më të ulët magnetike, janë më të ekspozuar ndaj këtij fenomeni dhe shpesh për disa ditë pas ngjarjes, shtresa e ozonit ul prej rreth një pesë për qind.
Aurorat janë më intensive kur stuhitë janë duke u shkaktuar nga një aktivitet të fortë magnetik i njollave diellore. Shpërndarja e tregon mëngjesor në lartësi të mëdha, kryesisht 100 km mbi sipërfaqen e Tokës. Ata janë zakonisht të dukshme në rajonet pranë polet, por nganjëherë mund të shihet më tej në jug, deri në 40° gjerësi.
Grimcat shkuar drejt Tokës ndikon në atmosferën rreth polet, duke formuar një lloj rrethi, i quajtur ovale mëngjesor. Kjo unazë është përqëndruar në pole magnetike (zhvendosur rreth 11º nga poli gjeografike) dhe ka një diametër prej 3000 km gjatë periudhave të qetë, dhe pastaj rritet kur magnetofera është e shqetësuar. Ovale mëngjesore, është gjetur në përgjithësi në mes të 60º dhe 70º në Veri dhe në jug.
Krijimi i ngjyrave
Ngjyrat e aurorës varen nga gazet qe ka ne atmosfere dhe nga ngarkesa e tyre elektrike. Atomi i oksigjenit shkakton ngjyrën e gjelbër në te verdhë (gjatësia e valës 557,7 nanometër) kur është në lartësi të vogla, ndërsa e në lartësi të mëdha shkakton ngjyrën e kuqe (gjatësia e valës 630 nm).
Pjesa më e dukshme e aurorës ka ngjyrë të verdhë drejt së gjelbrës, por ndonjëherë rrezet e saj mund të bëhen të kuqe në bazë. Në raste shumë të rralla, drita mund të godasë pjesën e sipërme të rrezeve duke krijuar kështu një nuance të lehte blu. Akoma më rrallë (një herë në 10 vjet) aurora mund të jetë e tëra me ngjyrë të kuqe të ndezur. Përveç se prodhon dritë, ngarkesat që formojnë aurorën kane ngjyra duke formuar kështu një rrezatim me infra të kuqe.
Azoti shkakton ngjyrën blu, kur është në gjendje joni dhe në formë normale, të kuqje në të purpurt.
Në planetet e tjera, ku atmosfera mund të përbëhet me Neon dhe Kalium, Aurora merr ngjyra të kuqje në portokalli dhe të verdhë respektivisht.
Format
Forma e aurorës ndryshon. Vija te shndritshme drite ngrihen deri ne 100 km nga toka dhe shtrihen mbi fushën magnetike. Harqet që mund të krijojë një aurorë arrijnë një gjerësi minimale prej 100 metrash, dhe të ndryshojnë formën e tyre. Pas mesnate, aurora krijon disa njolla, të cilat ndriçojnë me një pulsim çdo 10 sekonda.
Agimi polar ndër popuj
“Kongespeil” është dokumenti i pare me datë në të cilin flitet për aurorën duke e trajtuar për herë të parë si dukuri natyrore. Ky tekst që i përket vitit 1250 është në norvegjisht, ndërsa sot njihet me titullin “King's Mirror”. Sipas të njëjtit tekst, norvegjezët e quanin aurorën Nordurljos që do të thotë "Dritat e Veriut".
Aurorat e rralla që në Mesjetë arrinin më larg se sa sot, shpesh shkaktonin të njerëzit shumë panik. Magjistarët i trajtonin si fenomene paranormale dhe thoshin se ajo dritë vinte nga dyluftimet e engjëjve me forcat e errëta. Frika e një Armagedoni të mundshëm (Fundi botës) bënte që të kishte eksode në masë. Edhe fiset indiane Ejak e Tlingis që jetonin në Alaskë, i shihnin aurorat si simbol i një lufte të afërt.
Burimet dhe llojet e agimeve polare
Galeria
Video
Shiko edhe
Era diellore
Fusha magnetike
Stuhia magnetike
Lidhje të jashtme
Referime
Përkthyer nga "Ngjyrat e Aurorës"
Astronomi
Meteorologji
Gjeofizikë
|
10135
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/558
|
558
|
Mbi vitin 558.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
558
|
10136
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/559
|
559
|
Mbi vitin 559.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
559
|
10137
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/560
|
560
|
Mbi vitin 560.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
560
|
10138
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/561
|
561
|
Mbi vitin 561.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
561
|
10139
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/562
|
562
|
Mbi vitin 562.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
562
|
10140
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/563
|
563
|
Mbi vitin 563.
Ngjarje
Lindje
Chindaswinth, Mbret i Visigotëve në Spanjë.
Vdekje
Kalendari
Vite
563
|
10141
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/564
|
564
|
Mbi vitin 564.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
564
|
10142
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/565
|
565
|
Mbi vitin 565.
Ngjarje
Ne 14 nentor te vitit 565 vdes perandori i bizantit Justiniani I.
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
565
|
10143
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/566
|
566
|
Mbi vitin 566.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
566
|
10144
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/567
|
567
|
Mbi vitin 567.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
567
|
10145
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/568
|
568
|
Mbi vitin 568.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
568
|
10146
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/569
|
569
|
Mbi vitin 569.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
569
|
10147
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/570
|
570
|
Mbi vitin 570.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
570
|
10148
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/571
|
571
|
Mbi vitin 571.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
571
|
10149
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/572
|
572
|
Mbi vitin 572.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
572
|
10150
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/573
|
573
|
Mbi vitin 573.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
573
|
10151
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/574
|
574
|
Mbi vitin 574.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
574
|
10152
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/575
|
575
|
Mbi vitin 575.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
575
|
10153
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/576
|
576
|
Mbi vitin 576.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
576
|
10154
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/577
|
577
|
Mbi vitin 577.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
577
|
10155
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/578
|
578
|
Mbi vitin 578.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
578
|
10156
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/579
|
579
|
Mbi vitin 579.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
579
|
10157
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/580
|
580
|
Mbi vitin 580.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
580
|
10158
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/581
|
581
|
Mbi vitin 581.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
581
|
10159
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/582
|
582
|
Mbi vitin 582.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
582
|
10160
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/583
|
583
|
Mbi vitin 583.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
583
|
10161
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/584
|
584
|
Mbi vitin 584.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
584
|
10162
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/585
|
585
|
Mbi vitin 585.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
585
|
10163
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/586
|
586
|
Mbi vitin 586.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
586
|
10164
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/587
|
587
|
Mbi vitin 587.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
587
|
10165
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/588
|
588
|
Mbi vitin 588.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
588
|
10166
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/589
|
589
|
Mbi vitin 589.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
589
|
10167
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/590
|
590
|
Mbi vitin 590.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
590
|
10168
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/591
|
591
|
Mbi vitin 591.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
591
|
10169
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/592
|
592
|
Mbi vitin 592.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
592
|
10170
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/593
|
593
|
Mbi vitin 593.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
593
|
10171
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/594
|
594
|
Mbi vitin 594.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
594
|
10172
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/595
|
595
|
Mbi vitin 595.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
595
|
10173
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/596
|
596
|
Mbi vitin 596.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
596
|
10174
|
https://sq.wikipedia.org/wiki/597
|
597
|
Mbi vitin 597.
Ngjarje
Lindje
Vdekje
Kalendari
Vite
597
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.