instruction
stringclasses 1
value | input
stringlengths 1.12k
1.5k
| output
stringlengths 328
1.5k
|
|---|---|---|
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trong thời gian ở Tây phương, tôi đã gặp những người bạn thuộc những truyền thống Do Thái giáo và Cơ Đốc giáo.
Những người còn gốc rễ tâm linh vững chãi thì nơi họ có lòng từ bi, có hoan hỷ, có nhân ái.
Họ đã giúp ta bằng sức mạnh tâm linh của họ.
Họ giúp ta vận động chấm dứt chiến tranh, đã giúp ta nuôi trẻ mồ côi, cứu trợ những nạn nhân chiến tranh, bão lụt, v.v.. Chúng ta thấy chất liệu thương yêu và hiểu biết có thật.
Tiếp xúc được với họ, ta tiếp xúc được với gia đình tâm linh của họ, tiếp xúc được với những vị đạo sư của họ.
Chúa Ky Tô là một vị đạo sư đã dạy về bác ái, về thương yêu.
Chúa Ky Tô là một vị Bồ Tát lớn vì ngài đã tạo nên niềm tin và đức từ bi nơi hàng triệu, triệu người.
Khi nhận ra Chúa Ky Tô là một vị Bồ Tát thì ta thấy niềm tin của mình nơi Bụt, nơi Pháp, nơi Tăng, nơi truyền thống tâm linh của chính ta lớn thêm và giàu có lên thêm.
Phía những người thuộc về các truyền thống tâm linh Do Thái hay là Cơ Đốc chẳng hạn, khi nhận Bụt Thích Ca làm thầy, nhận các vị như Long Thọ, Mã Minh, Vô Trước là thầy, thì họ cũng làm giàu cho truyền thống tâm linh của họ.
Lễ thứ sáu này có mục đích đưa họ về tiếp xúc được với gốc rễ tâm linh mà lâu nay họ đã lơ là hoặc đã ruồng bỏ.
Đạo Bụt dạy chúng ta rằng ngã được làm bằng những yếu tố phi ngã, đạo Bụt được làm bằng các chất liệu không phải đạo Bụt.
Phật pháp tức thế gian pháp.
Đạo Bụt không nghĩ rằng chỉ trong truyền thống của ta là có chân lý và chân lý không thể có trong những truyền thống khác. | Phật pháp tức thế gian pháp.
Đạo Bụt không nghĩ rằng chỉ trong truyền thống của ta là có chân lý và chân lý không thể có trong những truyền thống khác.
Người theo đạo Bụt không có chủ đích làm cho người khác bỏ truyền thống tâm linh của họ để đi theo mình.
Theo giáo lý này ta phải giúp cho người khác trở về bám rễ vào trong truyền thống tâm linh của họ.
Sự thực tập đạo Bụt có mục đích giúp người ta trở về nguyên quán: quê hương tâm linh, quê hương huyết thống.
Phương pháp của chúng ta khác với phương pháp của những giáo sĩ ngoại quốc tới nước ta cách đây ba bốn trăm năm.
Chúng ta hiện giờ đang làm ngược lại phương pháp của họ.
Chúng ta sang Tây phương chia sẻ sự thực tập của chúng ta, nhưng lại mong ước và khuyến khích những người Tây phương trở về với truyền thống tâm linh của họ.
Vì chúng ta biết rõ khi một người mất gốc, người ấy trở thành một cô hồn lãng tử, khó mà có được an lạc, hạnh phúc, vững chãi và thảnh thơi.
Cho nên lễ thứ sáu này rất cần thiết cho những người đã bỏ truyền thống tâm linh cũ của họ.
Việc tu tập của chúng ta là một sự trở về.
Trở về tiếp xúc với quê hương.
Quê hương đó có thể được tiếp xúc ngay bây giờ và ở đây, ngay chính trong con người của ta.
Chúng ta không cần đi máy bay mới trở về được quê hương tâm linh.
Chúng ta không cần tưởng tượng.
Trong ta có gốc rễ của gia đình huyết thống, có gốc rễ của gia đình tâm linh, có Bụt, có Pháp, có Tăng, có ông bà, tổ tiên.
Khi trở về, chúng ta được che chở, chúng ta được tiếp nhận thêm năng lượng. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Phật pháp tức thế gian pháp.
Đạo Bụt không nghĩ rằng chỉ trong truyền thống của ta là có chân lý và chân lý không thể có trong những truyền thống khác.
Người theo đạo Bụt không có chủ đích làm cho người khác bỏ truyền thống tâm linh của họ để đi theo mình.
Theo giáo lý này ta phải giúp cho người khác trở về bám rễ vào trong truyền thống tâm linh của họ.
Sự thực tập đạo Bụt có mục đích giúp người ta trở về nguyên quán: quê hương tâm linh, quê hương huyết thống.
Phương pháp của chúng ta khác với phương pháp của những giáo sĩ ngoại quốc tới nước ta cách đây ba bốn trăm năm.
Chúng ta hiện giờ đang làm ngược lại phương pháp của họ.
Chúng ta sang Tây phương chia sẻ sự thực tập của chúng ta, nhưng lại mong ước và khuyến khích những người Tây phương trở về với truyền thống tâm linh của họ.
Vì chúng ta biết rõ khi một người mất gốc, người ấy trở thành một cô hồn lãng tử, khó mà có được an lạc, hạnh phúc, vững chãi và thảnh thơi.
Cho nên lễ thứ sáu này rất cần thiết cho những người đã bỏ truyền thống tâm linh cũ của họ.
Việc tu tập của chúng ta là một sự trở về.
Trở về tiếp xúc với quê hương.
Quê hương đó có thể được tiếp xúc ngay bây giờ và ở đây, ngay chính trong con người của ta.
Chúng ta không cần đi máy bay mới trở về được quê hương tâm linh.
Chúng ta không cần tưởng tượng.
Trong ta có gốc rễ của gia đình huyết thống, có gốc rễ của gia đình tâm linh, có Bụt, có Pháp, có Tăng, có ông bà, tổ tiên.
Khi trở về, chúng ta được che chở, chúng ta được tiếp nhận thêm năng lượng. | Trong ta có gốc rễ của gia đình huyết thống, có gốc rễ của gia đình tâm linh, có Bụt, có Pháp, có Tăng, có ông bà, tổ tiên.
Khi trở về, chúng ta được che chở, chúng ta được tiếp nhận thêm năng lượng.
Chúng ta bắt đầu được nuôi dưỡng, được chuyển hóa và trị liệu cả vật chất lẫn tinh thần.
Trong khi thực tập, mỗi bước chân ta là một sự trở về.
Bước đi mỗi bước, điểm ta đạt tới là bây giờ và ở đây.
Bài Đã Về Đã Tới là để giúp ta thực tập sự trở về đó.
Bài Quay Về Nương Tựa Hải Đảo Tự Thân cũng là để ta thực tập điều đó.
Mùa thu vừa qua, trong buổi thuyết giảng ở Berkeley, tôi đã nói phương pháp thực tập của chúng ta có thể được gọi là phương pháp trở về (the practice of going home).
Trong cuộc sống thất niệm và quên lãng, chúng ta để cho tư tưởng, để cho nhớ thương, giận hờn, quá khứ và tương lai lôi kéo.
Chúng ta đã sống như một bóng ma, đã bước đi trong cuộc đời như một người mộng du.
Ngoài chánh niệm, không ai có thể giúp chúng ta trở về được quê hương của chính ta, quê hương tâm linh cũng như quê hương huyết thống.
Với những câu hỏi: “Anh đang làm gì?
Anh làm cái đó với mục đích gì?
Anh đang đi đâu?” chúng ta trở về ngay với chánh niệm, với bây giờ và ở đây.
Bỗng nhiên ta biết rằng ta đang đứng trên quê hương, chưa bao giờ rời khỏi quê hương ta.
Trở về như vậy, chúng ta cảm thấy tràn đầy và được nuôi dưỡng.
Phương pháp này phải thực tập trong từng giây, từng phút.
Nếu quý vị thất bại trong thời gian thực tập ở Làng Mai thì tôi lo rằng quý vị sẽ thất bại khi về nhà. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trong ta có gốc rễ của gia đình huyết thống, có gốc rễ của gia đình tâm linh, có Bụt, có Pháp, có Tăng, có ông bà, tổ tiên.
Khi trở về, chúng ta được che chở, chúng ta được tiếp nhận thêm năng lượng.
Chúng ta bắt đầu được nuôi dưỡng, được chuyển hóa và trị liệu cả vật chất lẫn tinh thần.
Trong khi thực tập, mỗi bước chân ta là một sự trở về.
Bước đi mỗi bước, điểm ta đạt tới là bây giờ và ở đây.
Bài Đã Về Đã Tới là để giúp ta thực tập sự trở về đó.
Bài Quay Về Nương Tựa Hải Đảo Tự Thân cũng là để ta thực tập điều đó.
Mùa thu vừa qua, trong buổi thuyết giảng ở Berkeley, tôi đã nói phương pháp thực tập của chúng ta có thể được gọi là phương pháp trở về (the practice of going home).
Trong cuộc sống thất niệm và quên lãng, chúng ta để cho tư tưởng, để cho nhớ thương, giận hờn, quá khứ và tương lai lôi kéo.
Chúng ta đã sống như một bóng ma, đã bước đi trong cuộc đời như một người mộng du.
Ngoài chánh niệm, không ai có thể giúp chúng ta trở về được quê hương của chính ta, quê hương tâm linh cũng như quê hương huyết thống.
Với những câu hỏi: “Anh đang làm gì?
Anh làm cái đó với mục đích gì?
Anh đang đi đâu?” chúng ta trở về ngay với chánh niệm, với bây giờ và ở đây.
Bỗng nhiên ta biết rằng ta đang đứng trên quê hương, chưa bao giờ rời khỏi quê hương ta.
Trở về như vậy, chúng ta cảm thấy tràn đầy và được nuôi dưỡng.
Phương pháp này phải thực tập trong từng giây, từng phút.
Nếu quý vị thất bại trong thời gian thực tập ở Làng Mai thì tôi lo rằng quý vị sẽ thất bại khi về nhà. | Phương pháp này phải thực tập trong từng giây, từng phút.
Nếu quý vị thất bại trong thời gian thực tập ở Làng Mai thì tôi lo rằng quý vị sẽ thất bại khi về nhà.
Tại Làng Mai có một tăng thân đang cùng tu tập, chúng ta phải giúp nhau tu tập.
Nếu ở Làng Mai mà chúng ta không tạo ra được cái thói quen, cái tập khí mới, thì khi trở về chúng ta sẽ bị cuốn theo nhịp sống cũ, khó thực tập thành công được.
Cho nên, trước khi lên máy bay, chúng ta đã phải trở về.
Bài 19: Quán không trong năm lễ
Hôm nay là ngày 27 tháng giêng năm 1994, chúng ta ở tại xóm Thượng và học tiếp về Bát Chánh Đạo.
Chủ nhật vừa rồi chúng ta học về năm lễ.
Ở Việt nam, cúng lễ tổ tiên không phải chỉ mỗi năm một lần.
Chúng ta lạy ông bà, cha mẹ trong những đám cưới, đám hỏi, những ngày giỗ, ngày tết.
Lễ là để tiếp xúc với gốc rễ của mình.
Trong chùa mỗi ngày chúng ta đều lễ.
Chúng ta lễ Bụt, lễ các vị tổ sư, lạy thầy, lạy chúng, v.v..
Quán không trong năm lễ
Trong khi thực tập năm lễ, chúng ta cũng phải biết thực tập về Không quán và Không tam muội.
Trước khi lễ, ta chắp tay, thực tập hơi thở để quán chiếu về chủ thể của sự lễ lạy là người lễ và đối tượng của lễ tức là người được lạy.
Trong các thiền viện Việt nam, mỗi khi chắp tay chuẩn bị lễ ta phải quán tưởng như sau:
Năng lễ, sở lễ, tánh không tịch.
Cảm ứng đạo giao nan tư nghì.
dịch:
Trong tự tính chân như
Không chủ thể đối tượng
Đệ tử kính lạy Bụt
Trong giao cảm nhiệm mầu. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Phương pháp này phải thực tập trong từng giây, từng phút.
Nếu quý vị thất bại trong thời gian thực tập ở Làng Mai thì tôi lo rằng quý vị sẽ thất bại khi về nhà.
Tại Làng Mai có một tăng thân đang cùng tu tập, chúng ta phải giúp nhau tu tập.
Nếu ở Làng Mai mà chúng ta không tạo ra được cái thói quen, cái tập khí mới, thì khi trở về chúng ta sẽ bị cuốn theo nhịp sống cũ, khó thực tập thành công được.
Cho nên, trước khi lên máy bay, chúng ta đã phải trở về.
Bài 19: Quán không trong năm lễ
Hôm nay là ngày 27 tháng giêng năm 1994, chúng ta ở tại xóm Thượng và học tiếp về Bát Chánh Đạo.
Chủ nhật vừa rồi chúng ta học về năm lễ.
Ở Việt nam, cúng lễ tổ tiên không phải chỉ mỗi năm một lần.
Chúng ta lạy ông bà, cha mẹ trong những đám cưới, đám hỏi, những ngày giỗ, ngày tết.
Lễ là để tiếp xúc với gốc rễ của mình.
Trong chùa mỗi ngày chúng ta đều lễ.
Chúng ta lễ Bụt, lễ các vị tổ sư, lạy thầy, lạy chúng, v.v..
Quán không trong năm lễ
Trong khi thực tập năm lễ, chúng ta cũng phải biết thực tập về Không quán và Không tam muội.
Trước khi lễ, ta chắp tay, thực tập hơi thở để quán chiếu về chủ thể của sự lễ lạy là người lễ và đối tượng của lễ tức là người được lạy.
Trong các thiền viện Việt nam, mỗi khi chắp tay chuẩn bị lễ ta phải quán tưởng như sau:
Năng lễ, sở lễ, tánh không tịch.
Cảm ứng đạo giao nan tư nghì.
dịch:
Trong tự tính chân như
Không chủ thể đối tượng
Đệ tử kính lạy Bụt
Trong giao cảm nhiệm mầu. | Năng lễ, sở lễ, tánh không tịch.
Cảm ứng đạo giao nan tư nghì.
dịch:
Trong tự tính chân như
Không chủ thể đối tượng
Đệ tử kính lạy Bụt
Trong giao cảm nhiệm mầu.
Năng lễ, sở lễ, tánh không tịch tức là bản chất của người lễ và bản chất của vị được lễ, cả hai đều không.
Trong khi lễ; chúng ta thực tập quán không.
Không ở đây có nghĩa là giữa hai bên, người lạy và người được lạy, có sự tương duyên tương sinh.
Chủ thể và đối tượng không phải là những gì tồn tại và độc lập ngoài nhau.
Khi cúi xuống lễ tổ tiên, ta phải thấy rằng tổ tiên có liên hệ mật thiết với ta.
Ta không thấy cái ngã riêng biệt của ta đối lại với cái ngã riêng biệt của tổ tiên.
Ta thấy được tính chất vô thường, vô ngã của ta và của tổ tiên, ông bà và cha mẹ.
Thấy được tính tương quan, tương duyên và vô ngã giữa ta và ông bà, cha mẹ, thì lễ mới thành công.
Quý vị đã từng thực tập và đã thực tập thành công, quý vị đã thấy mình hòa nhập được vào dòng sống tổ tiên, ông bà, cha mẹ và con cháu của mình.
Cái ngã của ta tan biến.
Khi cái ngã của ta và của tổ tiên ta tan biến thì có sự cảm thông mầu nhiệm và năng lượng của tổ tiên mới truyền qua cho mình được.
Đó là ý nghĩa của câu thứ hai: Cảm ứng đạo giao nan tư nghì.
Con đường cảm ứng, giao tiếp (communication, communion) mầu nhiệm không thể tưởng tượng được, không thể đàm luận và diễn tả được, đó gọi là nan tư nghì.
Khi còn bị giam khóa trong bản ngã của mình, ta chỉ thấy mình là mình, cha mẹ là cha mẹ, mỗi người là một hải đảo hay một tháp ngà riêng. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Năng lễ, sở lễ, tánh không tịch.
Cảm ứng đạo giao nan tư nghì.
dịch:
Trong tự tính chân như
Không chủ thể đối tượng
Đệ tử kính lạy Bụt
Trong giao cảm nhiệm mầu.
Năng lễ, sở lễ, tánh không tịch tức là bản chất của người lễ và bản chất của vị được lễ, cả hai đều không.
Trong khi lễ; chúng ta thực tập quán không.
Không ở đây có nghĩa là giữa hai bên, người lạy và người được lạy, có sự tương duyên tương sinh.
Chủ thể và đối tượng không phải là những gì tồn tại và độc lập ngoài nhau.
Khi cúi xuống lễ tổ tiên, ta phải thấy rằng tổ tiên có liên hệ mật thiết với ta.
Ta không thấy cái ngã riêng biệt của ta đối lại với cái ngã riêng biệt của tổ tiên.
Ta thấy được tính chất vô thường, vô ngã của ta và của tổ tiên, ông bà và cha mẹ.
Thấy được tính tương quan, tương duyên và vô ngã giữa ta và ông bà, cha mẹ, thì lễ mới thành công.
Quý vị đã từng thực tập và đã thực tập thành công, quý vị đã thấy mình hòa nhập được vào dòng sống tổ tiên, ông bà, cha mẹ và con cháu của mình.
Cái ngã của ta tan biến.
Khi cái ngã của ta và của tổ tiên ta tan biến thì có sự cảm thông mầu nhiệm và năng lượng của tổ tiên mới truyền qua cho mình được.
Đó là ý nghĩa của câu thứ hai: Cảm ứng đạo giao nan tư nghì.
Con đường cảm ứng, giao tiếp (communication, communion) mầu nhiệm không thể tưởng tượng được, không thể đàm luận và diễn tả được, đó gọi là nan tư nghì.
Khi còn bị giam khóa trong bản ngã của mình, ta chỉ thấy mình là mình, cha mẹ là cha mẹ, mỗi người là một hải đảo hay một tháp ngà riêng. | Khi còn bị giam khóa trong bản ngã của mình, ta chỉ thấy mình là mình, cha mẹ là cha mẹ, mỗi người là một hải đảo hay một tháp ngà riêng.
Nhưng khi lạy xuống để quán tưởng ta sẽ thấy được rằng cái ta là do những yếu tố không ta tạo nên.
Sự có mặt của ta ở đây tức cũng là sự có mặt của tổ tiên, ông bà, cha mẹ và sông núi.
Tự nhiên cái ngã tan đi.
Trong trạng thái tan biến đó của cái ngã thì năng lượng của đất nước, của tổ tiên và của ông bà mới truyền sang cho ta được.
Đó gọi là cảm ứng đạo giao nan tư nghì.
Có những người thực tập một ngàn tám mươi lễ mỗi ngày.
Lễ như vậy được vài ba tuần thì tan hết nỗi khổ, niềm đau, và sự cô đơn của họ.
Mỗi khi lạy xuống như thế, cái vỏ bản ngã của họ lại tan rã thêm.
Nếu chúng ta lễ như tế sao mà không quán chiếu về tính cách vô thường, vô ngã và tương tức thì sẽ không có thành quả gì.
Cho nên lễ là một phương pháp thực tập rất hay.
Chúng ta hãy quán tưởng chúng ta đang lạy Bụt Thích Ca Mâu Ni là Thầy của chúng ta, là người khai sáng của đạo Bụt.
Chúng ta đứng trước Bụt Thích Ca Mâu Ni quán tưởng: Lạy Bụt, ngài với con, hai bên đều trống rỗng, không bên nào có một thực thể riêng biệt.
Chính nhờ như vậy mà ngài với con mới có sự thông cảm nhiệm mầu.
Ít có một tôn giáo nào mà tín đồ hướng về đức giáo chủ để nói một câu nói như vậy.
Đối với một số các tôn giáo khác, đó là một thái độ kiêu căng và bất kính rất lớn. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Khi còn bị giam khóa trong bản ngã của mình, ta chỉ thấy mình là mình, cha mẹ là cha mẹ, mỗi người là một hải đảo hay một tháp ngà riêng.
Nhưng khi lạy xuống để quán tưởng ta sẽ thấy được rằng cái ta là do những yếu tố không ta tạo nên.
Sự có mặt của ta ở đây tức cũng là sự có mặt của tổ tiên, ông bà, cha mẹ và sông núi.
Tự nhiên cái ngã tan đi.
Trong trạng thái tan biến đó của cái ngã thì năng lượng của đất nước, của tổ tiên và của ông bà mới truyền sang cho ta được.
Đó gọi là cảm ứng đạo giao nan tư nghì.
Có những người thực tập một ngàn tám mươi lễ mỗi ngày.
Lễ như vậy được vài ba tuần thì tan hết nỗi khổ, niềm đau, và sự cô đơn của họ.
Mỗi khi lạy xuống như thế, cái vỏ bản ngã của họ lại tan rã thêm.
Nếu chúng ta lễ như tế sao mà không quán chiếu về tính cách vô thường, vô ngã và tương tức thì sẽ không có thành quả gì.
Cho nên lễ là một phương pháp thực tập rất hay.
Chúng ta hãy quán tưởng chúng ta đang lạy Bụt Thích Ca Mâu Ni là Thầy của chúng ta, là người khai sáng của đạo Bụt.
Chúng ta đứng trước Bụt Thích Ca Mâu Ni quán tưởng: Lạy Bụt, ngài với con, hai bên đều trống rỗng, không bên nào có một thực thể riêng biệt.
Chính nhờ như vậy mà ngài với con mới có sự thông cảm nhiệm mầu.
Ít có một tôn giáo nào mà tín đồ hướng về đức giáo chủ để nói một câu nói như vậy.
Đối với một số các tôn giáo khác, đó là một thái độ kiêu căng và bất kính rất lớn. | Ít có một tôn giáo nào mà tín đồ hướng về đức giáo chủ để nói một câu nói như vậy.
Đối với một số các tôn giáo khác, đó là một thái độ kiêu căng và bất kính rất lớn.
Chỉ có trong đạo Bụt người đệ tử mới có thái độ như vậy, vì năng lễ và sở lễ tánh không tịch cho nên cảm ứng đạo giao mới nan tư nghị.
Khi lạy xuống, nếu ta chuẩn bị tâm tư kỹ lưỡng chừng nào, thì kết quả càng lớn chừng ấy.
Có nhiều bậc cha mẹ thuộc thế hệ mới, thấy mình phải ngồi lên để mấy đứa con lạy xuống thì không chịu.
Sống trong thời đại dân chủ, mỗi người có nhân phẩm, ngồi lên bắt con lạy xuống như vậy thì khó chịu lắm.
Trong chùa cũng vậy, có nhiều thầy bây giờ không muốn người ta lạy mình.
Một phần các thầy nghĩ mình không có đủ đức độ, để Phật tử lạy thì tổn phước.
Như vậy là chưa đạt giáo lý của Bụt.
Các vị mới xuất gia hay được thầy bổn sư dạy về việc này.
Khi mang hình tướng của người xuất gia, mình có thể trở thành đối tượng cho nhiều người cung kính.
Và đó là điểm đáng lo trong đời sống xuất gia.
Người ta khởi lòng cung kính tam bảo, thấy tướng mạo đoan trang của người xuất gia, họ muốn đảnh lễ.
Nếu ta không có chánh niệm thì chỉ trong vòng vài năm, ta có thể bị hư liền.
Ta tưởng mình là quan trọng lắm.
Người mới tu mà bị Phật tử tới lạy thì cảm thấy rất xốn xang.
Biết mình đức độ chưa có bao nhiêu, học hỏi chưa được bao nhiêu, giới luật chưa tinh nghiêm, mà phải ngồi đó để cho người ta lạy thì trong lòng rất khó chịu. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Ít có một tôn giáo nào mà tín đồ hướng về đức giáo chủ để nói một câu nói như vậy.
Đối với một số các tôn giáo khác, đó là một thái độ kiêu căng và bất kính rất lớn.
Chỉ có trong đạo Bụt người đệ tử mới có thái độ như vậy, vì năng lễ và sở lễ tánh không tịch cho nên cảm ứng đạo giao mới nan tư nghị.
Khi lạy xuống, nếu ta chuẩn bị tâm tư kỹ lưỡng chừng nào, thì kết quả càng lớn chừng ấy.
Có nhiều bậc cha mẹ thuộc thế hệ mới, thấy mình phải ngồi lên để mấy đứa con lạy xuống thì không chịu.
Sống trong thời đại dân chủ, mỗi người có nhân phẩm, ngồi lên bắt con lạy xuống như vậy thì khó chịu lắm.
Trong chùa cũng vậy, có nhiều thầy bây giờ không muốn người ta lạy mình.
Một phần các thầy nghĩ mình không có đủ đức độ, để Phật tử lạy thì tổn phước.
Như vậy là chưa đạt giáo lý của Bụt.
Các vị mới xuất gia hay được thầy bổn sư dạy về việc này.
Khi mang hình tướng của người xuất gia, mình có thể trở thành đối tượng cho nhiều người cung kính.
Và đó là điểm đáng lo trong đời sống xuất gia.
Người ta khởi lòng cung kính tam bảo, thấy tướng mạo đoan trang của người xuất gia, họ muốn đảnh lễ.
Nếu ta không có chánh niệm thì chỉ trong vòng vài năm, ta có thể bị hư liền.
Ta tưởng mình là quan trọng lắm.
Người mới tu mà bị Phật tử tới lạy thì cảm thấy rất xốn xang.
Biết mình đức độ chưa có bao nhiêu, học hỏi chưa được bao nhiêu, giới luật chưa tinh nghiêm, mà phải ngồi đó để cho người ta lạy thì trong lòng rất khó chịu. | Biết mình đức độ chưa có bao nhiêu, học hỏi chưa được bao nhiêu, giới luật chưa tinh nghiêm, mà phải ngồi đó để cho người ta lạy thì trong lòng rất khó chịu.
Ta có thể hiểu được tâm trạng các bậc làm cha mẹ bị bắt buộc ngồi như hai pho tượng để các con sì sụp lễ.
Nhưng chúng ta nên hiểu đây là một sự thực tập rất quan trọng.
Cha mẹ là đại diện cho tất cả các thế hệ tổ tiên, ông bà.
Những người trẻ họ có nhu yếu hướng về cội nguồn, họ cũng cần một biểu tượng để lạy.
Nếu không ngồi cho họ lạy thì có thể họ sẽ quên mất gốc rễ, và không tiếp xúc được với ông bà và tổ tiên của họ.
Cho nên dù quý vị là những bậc cha mẹ chưa đến tuổi già, quý vị cũng nên ngồi cho đàng hoàng để cho con cháu lạy.
Trong khi ngồi đàng hoàng, quý vị có thể thực tập hơi thở chánh niệm và tưởng nhớ tới tổ tiên, thấy rằng các con mình đang hướng về các thế hệ tổ tiên để tìm nương tựa chứ không phải đang thần tượng hóa mình.
Các cháu phải hiểu lạy đây không phải là lạy cái ngã của cha mẹ.
Các cháu đang lạy với lòng biết ơn bao nhiêu thế hệ tổ tiên trong quá khứ đã mở nước, dựng nước, xây dựng nên nếp sống văn hóa của dân tộc.
Người xuất gia hay mới xuất gia cũng vậy.
Chúng ta mặc nhật bình hay áo tràng, tuy tuổi tu còn ít, đức độ còn kém, nhưng khi người ta tới lạy cũng phải ngồi cho thật trang nghiêm.
Người ta không lạy cái ngã của mình đâu mà sợ.
Người ta đang lạy Tam bảo.
Họ lạy dòng sinh mệnh tâm linh, họ lạy Bụt và chư tổ qua con người mình. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Biết mình đức độ chưa có bao nhiêu, học hỏi chưa được bao nhiêu, giới luật chưa tinh nghiêm, mà phải ngồi đó để cho người ta lạy thì trong lòng rất khó chịu.
Ta có thể hiểu được tâm trạng các bậc làm cha mẹ bị bắt buộc ngồi như hai pho tượng để các con sì sụp lễ.
Nhưng chúng ta nên hiểu đây là một sự thực tập rất quan trọng.
Cha mẹ là đại diện cho tất cả các thế hệ tổ tiên, ông bà.
Những người trẻ họ có nhu yếu hướng về cội nguồn, họ cũng cần một biểu tượng để lạy.
Nếu không ngồi cho họ lạy thì có thể họ sẽ quên mất gốc rễ, và không tiếp xúc được với ông bà và tổ tiên của họ.
Cho nên dù quý vị là những bậc cha mẹ chưa đến tuổi già, quý vị cũng nên ngồi cho đàng hoàng để cho con cháu lạy.
Trong khi ngồi đàng hoàng, quý vị có thể thực tập hơi thở chánh niệm và tưởng nhớ tới tổ tiên, thấy rằng các con mình đang hướng về các thế hệ tổ tiên để tìm nương tựa chứ không phải đang thần tượng hóa mình.
Các cháu phải hiểu lạy đây không phải là lạy cái ngã của cha mẹ.
Các cháu đang lạy với lòng biết ơn bao nhiêu thế hệ tổ tiên trong quá khứ đã mở nước, dựng nước, xây dựng nên nếp sống văn hóa của dân tộc.
Người xuất gia hay mới xuất gia cũng vậy.
Chúng ta mặc nhật bình hay áo tràng, tuy tuổi tu còn ít, đức độ còn kém, nhưng khi người ta tới lạy cũng phải ngồi cho thật trang nghiêm.
Người ta không lạy cái ngã của mình đâu mà sợ.
Người ta đang lạy Tam bảo.
Họ lạy dòng sinh mệnh tâm linh, họ lạy Bụt và chư tổ qua con người mình. | Người ta không lạy cái ngã của mình đâu mà sợ.
Người ta đang lạy Tam bảo.
Họ lạy dòng sinh mệnh tâm linh, họ lạy Bụt và chư tổ qua con người mình.
Cho nên ta phải ngồi cho thật đàng hoàng, phải tập thở cho chánh niệm.
Phải quán chiếu rằng họ lạy đây không phải là lạy mình, lạy cái ta của mình, mà họ đang lạy truyền thống tâm linh của họ.
Thấy được như thế thì ta có thể ngồi rất an nhiên và tự tại.
Cái lạy đó sẽ không bao giờ làm cho ta trở thành kiêu căng.
Còn nếu ta không quán chiếu “Năng lễ, sở lễ tánh không tịch” thì người ta chỉ cần lễ chừng ba lễ là mình mất hết công đức từ lúc mới tu cho đến lúc này.
Không những mất hết công đức mới mà còn mất vào vốn cũ nữa!
Đó là bí quyết tôi thường truyền trao lại cho những người mới tu.
Dù mới tu có hai ba ngày nhưng nếu có hai ba trăm người tới đảnh lễ ta cũng phải ngồi rất yên, rất trang nghiêm cho họ lạy.
Trong khi người lễ, ta phải quán chiếu vô ngã, duyên sinh và vô thường.
Được trao truyền bí quyết đó rồi thì ta có thể cứu được đời tu của ta.
Những điều đơn giản và căn bản như vậy mà ta không được tiếp nhận, thì ta rất dễ đánh mất giới thân huệ mạng.
Mỗi khi bị người ta lạy, tôi không sợ hãi chút nào cả.
Tôi thấy những cái lạy của người ta không động gì tới tôi, không làm cho tôi có thêm một chút tự hào nào hết.
Có khi ngồi trên pháp tọa để truyền giới, năm trăm, bảy trăm người, cả ngàn người lễ xuống để nhận giới, tôi thấy được tâm trạng thiết tha thành khẩn của những người thọ giới. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Người ta không lạy cái ngã của mình đâu mà sợ.
Người ta đang lạy Tam bảo.
Họ lạy dòng sinh mệnh tâm linh, họ lạy Bụt và chư tổ qua con người mình.
Cho nên ta phải ngồi cho thật đàng hoàng, phải tập thở cho chánh niệm.
Phải quán chiếu rằng họ lạy đây không phải là lạy mình, lạy cái ta của mình, mà họ đang lạy truyền thống tâm linh của họ.
Thấy được như thế thì ta có thể ngồi rất an nhiên và tự tại.
Cái lạy đó sẽ không bao giờ làm cho ta trở thành kiêu căng.
Còn nếu ta không quán chiếu “Năng lễ, sở lễ tánh không tịch” thì người ta chỉ cần lễ chừng ba lễ là mình mất hết công đức từ lúc mới tu cho đến lúc này.
Không những mất hết công đức mới mà còn mất vào vốn cũ nữa!
Đó là bí quyết tôi thường truyền trao lại cho những người mới tu.
Dù mới tu có hai ba ngày nhưng nếu có hai ba trăm người tới đảnh lễ ta cũng phải ngồi rất yên, rất trang nghiêm cho họ lạy.
Trong khi người lễ, ta phải quán chiếu vô ngã, duyên sinh và vô thường.
Được trao truyền bí quyết đó rồi thì ta có thể cứu được đời tu của ta.
Những điều đơn giản và căn bản như vậy mà ta không được tiếp nhận, thì ta rất dễ đánh mất giới thân huệ mạng.
Mỗi khi bị người ta lạy, tôi không sợ hãi chút nào cả.
Tôi thấy những cái lạy của người ta không động gì tới tôi, không làm cho tôi có thêm một chút tự hào nào hết.
Có khi ngồi trên pháp tọa để truyền giới, năm trăm, bảy trăm người, cả ngàn người lễ xuống để nhận giới, tôi thấy được tâm trạng thiết tha thành khẩn của những người thọ giới. | Có khi ngồi trên pháp tọa để truyền giới, năm trăm, bảy trăm người, cả ngàn người lễ xuống để nhận giới, tôi thấy được tâm trạng thiết tha thành khẩn của những người thọ giới.
Họ đang hướng về tam bảo, hướng về mấy ngàn năm lịch sử của chất liệu tâm linh.
Tôi ngồi đó để làm cái gạch nối giữa tổ tiên tâm linh và những người thọ giới.
Cái lạy của họ không làm tôi khởi lên một tâm niệm ngã mạn, tự hào, tự phụ, nhờ vậy tôi chưa bao giờ bị sập vào bẫy cống cao.
Tôi thoát được cái bẫy sập là nhờ thực tập không quán, và vô ngã quán.
Quán không trong khi ăn
Vậy trong khi lạy ta thực tập không quán, không như một cánh cửa giải thoát.
Khi ăn cơm ta cũng thực tập không quán.
Tiếp xúc với tăng thân, ta thấy tăng thân là mình, mình là tăng thân.
Với thức ăn ta cũng quán như vậy, ta là thức ăn, thức ăn là ta.
Ôm bình bát, lấy thức ăn, nào đậu que, nào cơm chiên, bỏ vào bình bát, trong lúc đó ta làm gì?
Nếu sư chú không quán nhân duyên, không quán không, thì sư chú làm gì trong những lúc đó?
Chính lúc đó là lúc ta thực tập.
Xúc mấy thìa cơm bỏ vào bình bát, ta phải thấy cơm, phải thấy tính cách duyên sinh của cơm, phải thấy tính cách vô thường, vô ngã của cơm.
Phải thấy cơm là chất liệu nuôi dưỡng mình, và chính mình được làm bằng cơm.
Bài pháp thoại tôi đang nói cho quý vị nghe đây cũng được làm bằng cơm.
Nếu biết cách, ta có thể biến khoai tây thành pháp thoại.
Mà khoai tây cũng có thể làm ra chất độc. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Có khi ngồi trên pháp tọa để truyền giới, năm trăm, bảy trăm người, cả ngàn người lễ xuống để nhận giới, tôi thấy được tâm trạng thiết tha thành khẩn của những người thọ giới.
Họ đang hướng về tam bảo, hướng về mấy ngàn năm lịch sử của chất liệu tâm linh.
Tôi ngồi đó để làm cái gạch nối giữa tổ tiên tâm linh và những người thọ giới.
Cái lạy của họ không làm tôi khởi lên một tâm niệm ngã mạn, tự hào, tự phụ, nhờ vậy tôi chưa bao giờ bị sập vào bẫy cống cao.
Tôi thoát được cái bẫy sập là nhờ thực tập không quán, và vô ngã quán.
Quán không trong khi ăn
Vậy trong khi lạy ta thực tập không quán, không như một cánh cửa giải thoát.
Khi ăn cơm ta cũng thực tập không quán.
Tiếp xúc với tăng thân, ta thấy tăng thân là mình, mình là tăng thân.
Với thức ăn ta cũng quán như vậy, ta là thức ăn, thức ăn là ta.
Ôm bình bát, lấy thức ăn, nào đậu que, nào cơm chiên, bỏ vào bình bát, trong lúc đó ta làm gì?
Nếu sư chú không quán nhân duyên, không quán không, thì sư chú làm gì trong những lúc đó?
Chính lúc đó là lúc ta thực tập.
Xúc mấy thìa cơm bỏ vào bình bát, ta phải thấy cơm, phải thấy tính cách duyên sinh của cơm, phải thấy tính cách vô thường, vô ngã của cơm.
Phải thấy cơm là chất liệu nuôi dưỡng mình, và chính mình được làm bằng cơm.
Bài pháp thoại tôi đang nói cho quý vị nghe đây cũng được làm bằng cơm.
Nếu biết cách, ta có thể biến khoai tây thành pháp thoại.
Mà khoai tây cũng có thể làm ra chất độc. | Bài pháp thoại tôi đang nói cho quý vị nghe đây cũng được làm bằng cơm.
Nếu biết cách, ta có thể biến khoai tây thành pháp thoại.
Mà khoai tây cũng có thể làm ra chất độc.
Khi miệng ta phun ra những sân si và buồn giận, thì khoai tây biến thành sân si và buồn giận.
Ta chỉ cần thực tập một phép quán thôi, vì thực tập một là thực tập tất cả.
Phải thực tập tính cách không của mình và của thức ăn.
“Năng ăn, sở ăn, tánh không tịch”, nghĩa là người ăn và thức ăn cả hai tính chất đều không tịch.
Vì vậy sự giao cảm giữa ta và thức ăn không thể nghĩ bàn được.
Ôm bình bát đi vào thiền đường ta nghĩ gì?
Ta thực tập thiền hành, đi từng bước chân thảnh thơi.
Mỗi bước chân có liên hệ đến sự an lạc của cả thế giới.
Nếu trong khi ôm bình bát bước đi mà tâm ta không có chánh niệm, bước chân ta không thảnh thơi, thì đi như vậy uổng quá.
Vì đó là cơ hội ta dâng hiến chất liệu an lạc, hạnh phúc và hòa bình cho thế giới.
Nếu trong ta có hòa bình và an lạc thì ta mới có thể đóng góp vào hòa bình và an lạc của thế giới.
“Peace always begins with me” là như vậy.
“I walk for you”, mỗi bước chân ta đi ta bước cho tất cả mọi người.
Bước chân vững chãi, an lạc thì cả thế giới được hưởng.
Vào tới thiền đường, đặt bình bát, ngồi xuống, lúc đó các bạn tu cũng đang thực tập lấy cơm, bước từng bước vào thiền đường.
Đã ngồi xuống rồi, chúng ta làm gì?
Không lẽ chỉ ngồi chờ hay sao?
Có thể mười lăm phút sau, có khi nửa giờ sau người chót trong đại chúng mới lấy cơm xong. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Bài pháp thoại tôi đang nói cho quý vị nghe đây cũng được làm bằng cơm.
Nếu biết cách, ta có thể biến khoai tây thành pháp thoại.
Mà khoai tây cũng có thể làm ra chất độc.
Khi miệng ta phun ra những sân si và buồn giận, thì khoai tây biến thành sân si và buồn giận.
Ta chỉ cần thực tập một phép quán thôi, vì thực tập một là thực tập tất cả.
Phải thực tập tính cách không của mình và của thức ăn.
“Năng ăn, sở ăn, tánh không tịch”, nghĩa là người ăn và thức ăn cả hai tính chất đều không tịch.
Vì vậy sự giao cảm giữa ta và thức ăn không thể nghĩ bàn được.
Ôm bình bát đi vào thiền đường ta nghĩ gì?
Ta thực tập thiền hành, đi từng bước chân thảnh thơi.
Mỗi bước chân có liên hệ đến sự an lạc của cả thế giới.
Nếu trong khi ôm bình bát bước đi mà tâm ta không có chánh niệm, bước chân ta không thảnh thơi, thì đi như vậy uổng quá.
Vì đó là cơ hội ta dâng hiến chất liệu an lạc, hạnh phúc và hòa bình cho thế giới.
Nếu trong ta có hòa bình và an lạc thì ta mới có thể đóng góp vào hòa bình và an lạc của thế giới.
“Peace always begins with me” là như vậy.
“I walk for you”, mỗi bước chân ta đi ta bước cho tất cả mọi người.
Bước chân vững chãi, an lạc thì cả thế giới được hưởng.
Vào tới thiền đường, đặt bình bát, ngồi xuống, lúc đó các bạn tu cũng đang thực tập lấy cơm, bước từng bước vào thiền đường.
Đã ngồi xuống rồi, chúng ta làm gì?
Không lẽ chỉ ngồi chờ hay sao?
Có thể mười lăm phút sau, có khi nửa giờ sau người chót trong đại chúng mới lấy cơm xong. | Đã ngồi xuống rồi, chúng ta làm gì?
Không lẽ chỉ ngồi chờ hay sao?
Có thể mười lăm phút sau, có khi nửa giờ sau người chót trong đại chúng mới lấy cơm xong.
Trong mười lăm phút hay nửa giờ đó, nếu ta nghĩ ngợi quẩn quanh, nhớ tiếc quá khứ, lo lắng tương lai thì ta không xứng đáng ngồi trong thiền đường.
Thời giờ ngồi đó là thời giờ thực tập.
Trong thời gian này ta thực tập tiếp xúc với tăng thân, tiếp xúc với giây phút hiện tại.
Ta nhìn một sư anh hay một sư chị đang đi vào, theo dõi từng bước chân của người đó, mỉm cười với bông hoa trước bàn thờ, lúc nào cũng an trú trong hiện tại.
Đó là những lúc ta có thể thực tập vô thường quán, vô ngã quán và nhân duyên quán.
Những lúc đó là những lúc ta đang nuôi dưỡng hiểu biết và từ bi.
Mười lăm phút hay nửa giờ đó ta không bỏ phí.
Ngoài đời người ta phải nối đuôi sắp hàng để đợi vào rạp hát hay đợi mua vé xi-nê.
Trong những lúc đó họ có thể bồn chồn, nóng nảy.
Nhưng trong các thiền viện, những lúc như vậy là những lúc ta thực tập.
Chúng ta tu tập cho không tam muội có mặt trong ta.
Khi đã tiếp xúc được với cái Không rồi thì những hiện tượng như tới, lui, sống, chết, có, không, v.v.. không còn làm động tới tâm mình nữa.
Sự chuyển hóa của ta tùy thuộc vào việc hành trì mỗi ngày.
Một ngày nào đó, một người thân của chúng ta sẽ qua đời, một người thương của chúng ta sẽ bỏ chúng ta đi, hay chính bản thân ta sẽ bệnh, sẽ chết.
Những chuyện đó sẽ xảy ra, thế nào cũng phải xảy ra. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Đã ngồi xuống rồi, chúng ta làm gì?
Không lẽ chỉ ngồi chờ hay sao?
Có thể mười lăm phút sau, có khi nửa giờ sau người chót trong đại chúng mới lấy cơm xong.
Trong mười lăm phút hay nửa giờ đó, nếu ta nghĩ ngợi quẩn quanh, nhớ tiếc quá khứ, lo lắng tương lai thì ta không xứng đáng ngồi trong thiền đường.
Thời giờ ngồi đó là thời giờ thực tập.
Trong thời gian này ta thực tập tiếp xúc với tăng thân, tiếp xúc với giây phút hiện tại.
Ta nhìn một sư anh hay một sư chị đang đi vào, theo dõi từng bước chân của người đó, mỉm cười với bông hoa trước bàn thờ, lúc nào cũng an trú trong hiện tại.
Đó là những lúc ta có thể thực tập vô thường quán, vô ngã quán và nhân duyên quán.
Những lúc đó là những lúc ta đang nuôi dưỡng hiểu biết và từ bi.
Mười lăm phút hay nửa giờ đó ta không bỏ phí.
Ngoài đời người ta phải nối đuôi sắp hàng để đợi vào rạp hát hay đợi mua vé xi-nê.
Trong những lúc đó họ có thể bồn chồn, nóng nảy.
Nhưng trong các thiền viện, những lúc như vậy là những lúc ta thực tập.
Chúng ta tu tập cho không tam muội có mặt trong ta.
Khi đã tiếp xúc được với cái Không rồi thì những hiện tượng như tới, lui, sống, chết, có, không, v.v.. không còn làm động tới tâm mình nữa.
Sự chuyển hóa của ta tùy thuộc vào việc hành trì mỗi ngày.
Một ngày nào đó, một người thân của chúng ta sẽ qua đời, một người thương của chúng ta sẽ bỏ chúng ta đi, hay chính bản thân ta sẽ bệnh, sẽ chết.
Những chuyện đó sẽ xảy ra, thế nào cũng phải xảy ra. | Một ngày nào đó, một người thân của chúng ta sẽ qua đời, một người thương của chúng ta sẽ bỏ chúng ta đi, hay chính bản thân ta sẽ bệnh, sẽ chết.
Những chuyện đó sẽ xảy ra, thế nào cũng phải xảy ra.
Nếu chúng ta không thực tập bây giờ thì làm sao ngày ấy ta có thể sẵn sàng tiếp nhận những gì xảy ra với tâm trạng bình thản được?
Chúng ta đi vào cánh cửa giải thoát nhờ không quán và không tam muội.
Vậy trong mười lăm phút hay nửa giờ ngồi trước bình bát, chúng ta nên thực tập không khác gì khi ta ngồi thiền.
Ngồi thiền ta cũng chỉ làm như vậy.
Ngồi an trú trong hiện tại, tạo ra an lạc và hạnh phúc ngay trong giờ phút này.
Quán vô tướng
Tam muội thứ hai là Vô Tướng.
Cũng như Không tam muội, Vô Tướng tam muội cũng được tạo tác bằng tuệ giác về vô thường và vô ngã.
Tướng là tướng trạng, tướng mạo (appearance) của sự vật.
Tướng là đối tượng của tri giác.
Đối tượng là tướng, mà chủ thể là tưởng.
Tướng và tưởng không thể rời nhau mà có.
Không có đối tượng tồn tại biệt lập ngoài tưởng, tức là ngoài tri giác của chúng ta.
Trong kinh Kim Cương có câu: Ở đâu có tướng thì nơi đó có sự đánh lừa.
Phàm sở hữu tướng giai thị hư vọng.
Chúng ta bị cái hư vọng đánh lừa.
Câu tiếp theo: Nhược kiến chư tướng phi tướng tức kiến Như Lai.
Nếu thấy được cái phi tướng ở nơi cái tướng tức là thấy được thực tại mầu nhiệm, thấy được Như Lai.
Thực hiện điều này cũng không khó lắm đâu, nếu ta biết sử dụng những chiếc chìa khóa vô thường và vô ngã.
Hãy quán chiếu về vô thường, hãy quán chiếu về vô ngã. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Một ngày nào đó, một người thân của chúng ta sẽ qua đời, một người thương của chúng ta sẽ bỏ chúng ta đi, hay chính bản thân ta sẽ bệnh, sẽ chết.
Những chuyện đó sẽ xảy ra, thế nào cũng phải xảy ra.
Nếu chúng ta không thực tập bây giờ thì làm sao ngày ấy ta có thể sẵn sàng tiếp nhận những gì xảy ra với tâm trạng bình thản được?
Chúng ta đi vào cánh cửa giải thoát nhờ không quán và không tam muội.
Vậy trong mười lăm phút hay nửa giờ ngồi trước bình bát, chúng ta nên thực tập không khác gì khi ta ngồi thiền.
Ngồi thiền ta cũng chỉ làm như vậy.
Ngồi an trú trong hiện tại, tạo ra an lạc và hạnh phúc ngay trong giờ phút này.
Quán vô tướng
Tam muội thứ hai là Vô Tướng.
Cũng như Không tam muội, Vô Tướng tam muội cũng được tạo tác bằng tuệ giác về vô thường và vô ngã.
Tướng là tướng trạng, tướng mạo (appearance) của sự vật.
Tướng là đối tượng của tri giác.
Đối tượng là tướng, mà chủ thể là tưởng.
Tướng và tưởng không thể rời nhau mà có.
Không có đối tượng tồn tại biệt lập ngoài tưởng, tức là ngoài tri giác của chúng ta.
Trong kinh Kim Cương có câu: Ở đâu có tướng thì nơi đó có sự đánh lừa.
Phàm sở hữu tướng giai thị hư vọng.
Chúng ta bị cái hư vọng đánh lừa.
Câu tiếp theo: Nhược kiến chư tướng phi tướng tức kiến Như Lai.
Nếu thấy được cái phi tướng ở nơi cái tướng tức là thấy được thực tại mầu nhiệm, thấy được Như Lai.
Thực hiện điều này cũng không khó lắm đâu, nếu ta biết sử dụng những chiếc chìa khóa vô thường và vô ngã.
Hãy quán chiếu về vô thường, hãy quán chiếu về vô ngã. | Thực hiện điều này cũng không khó lắm đâu, nếu ta biết sử dụng những chiếc chìa khóa vô thường và vô ngã.
Hãy quán chiếu về vô thường, hãy quán chiếu về vô ngã.
Ta sẽ thấy được tính chất vô tướng của các tướng.
Chúng ta thử quán chiếu về một bông hoa.
Chúng ta có tri giác (tưởng) về bông hoa nên thấy tướng của bông hoa.
Tôi từng nói rằng hoa được làm bằng những yếu tố không phải là hoa.
Sở dĩ ta bị kẹt vào tướng hoa vì nghĩ rằng cái tướng hoa tách rời khỏi những cái tướng khác.
Ta tưởng rằng hoa chỉ là hoa thôi, hoa đâu có thể là những cái không phải là hoa được.
Mặt trời là khác, đám mây là khác, phân rác là khác, đại địa là khác.
Nhưng nhìn cho kỹ thì ta thấy rằng hoa là mặt trời, hoa là đám mây, hoa là đại địa.
Nhìn vào mặt trời, nhìn vào phân rác, nhìn vào đại địa ta cũng có thể thấy hoa.
Đó là thấy cái phi tướng của tướng.
Người làm vườn nhìn vào đống rác mà thấy được hoa, đó là thấy được cái phi tướng của cái tướng.
Người làm vườn dùng phân hữu cơ là người có thể thấy được tính cách bất nhị của phân rác và hoa trái.
Nhìn vào trong phân rác họ thấy hoa trái, nhìn vào hoa trái họ thấy phân rác.
Nếu áp dụng được cách nhìn đó trong mọi lĩnh vực khác của tri giác thì ta sẽ chứng ngộ.
Người làm chính trị cũng có thể thực tập như vậy.
Người làm kinh tế cũng có thể thực tập như vậy.
Nếu những nhà chính trị, những nhà kinh tế, những nhà giáo dục thực tập lối nhìn vô tướng, thì thế giới của chúng ta sẽ có một tương lai tốt đẹp hơn. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Thực hiện điều này cũng không khó lắm đâu, nếu ta biết sử dụng những chiếc chìa khóa vô thường và vô ngã.
Hãy quán chiếu về vô thường, hãy quán chiếu về vô ngã.
Ta sẽ thấy được tính chất vô tướng của các tướng.
Chúng ta thử quán chiếu về một bông hoa.
Chúng ta có tri giác (tưởng) về bông hoa nên thấy tướng của bông hoa.
Tôi từng nói rằng hoa được làm bằng những yếu tố không phải là hoa.
Sở dĩ ta bị kẹt vào tướng hoa vì nghĩ rằng cái tướng hoa tách rời khỏi những cái tướng khác.
Ta tưởng rằng hoa chỉ là hoa thôi, hoa đâu có thể là những cái không phải là hoa được.
Mặt trời là khác, đám mây là khác, phân rác là khác, đại địa là khác.
Nhưng nhìn cho kỹ thì ta thấy rằng hoa là mặt trời, hoa là đám mây, hoa là đại địa.
Nhìn vào mặt trời, nhìn vào phân rác, nhìn vào đại địa ta cũng có thể thấy hoa.
Đó là thấy cái phi tướng của tướng.
Người làm vườn nhìn vào đống rác mà thấy được hoa, đó là thấy được cái phi tướng của cái tướng.
Người làm vườn dùng phân hữu cơ là người có thể thấy được tính cách bất nhị của phân rác và hoa trái.
Nhìn vào trong phân rác họ thấy hoa trái, nhìn vào hoa trái họ thấy phân rác.
Nếu áp dụng được cách nhìn đó trong mọi lĩnh vực khác của tri giác thì ta sẽ chứng ngộ.
Người làm chính trị cũng có thể thực tập như vậy.
Người làm kinh tế cũng có thể thực tập như vậy.
Nếu những nhà chính trị, những nhà kinh tế, những nhà giáo dục thực tập lối nhìn vô tướng, thì thế giới của chúng ta sẽ có một tương lai tốt đẹp hơn. | Người làm kinh tế cũng có thể thực tập như vậy.
Nếu những nhà chính trị, những nhà kinh tế, những nhà giáo dục thực tập lối nhìn vô tướng, thì thế giới của chúng ta sẽ có một tương lai tốt đẹp hơn.
Ví dụ một số người trẻ vào tù vì ăn cướp hoặc giết người.
Khi bắt những người ấy giam lại, ta nên quán chiếu về vô tướng và vô ngã.
Chúng ta đã tổ chức cuộc sống trong xã hội như thế nào cho nên hoàn cảnh mới sinh ra những lớp trẻ như vậy?
Bây giờ chỉ biết giam giữ họ trong tù hay đem giết họ đi, thì ta đâu có giải quyết được vấn đề!
Nếu cách thức tổ chức sinh hoạt của xã hội của ta cứ tiếp tục thế này thì chúng ta sẽ tiếp tục tạo ra hàng trăm, hàng ngàn, hàng trăm ngàn người trẻ như vậy, để bỏ vào tù.
Khi vị quan tòa, nhà chính trị hay nhà giáo dục nhìn vào một người trẻ phạm tội, họ phải thấy Tương tức, thấy Vô ngã, thấy Không, để hiểu rằng sở dĩ cái này như thế này là tại vì cái kia như thế kia.
Nếu đời sống thành phố quá nhiều bạo động, quá nhiều tội ác, quá nhiều những cô gái ăn sương, thì các nhà giáo dục, và chính trị phải quán chiếu vô thường, vô ngã, vô tướng, và tương tức, để thấy rõ tại sao tình trạng đã đi tới như vậy.
Chúng ta có nên chỉ đổ tội cho những người trẻ đó hay không, hay phải thấy trách nhiệm của chúng ta trong học đường, trong gia đình và trong xã hội?
Những điều ta nói, những việc ta làm, cách ta tiếp xử trong đời sống gia đình, trong phạm vi học đường và xã hội đã đóng góp những gì để tạo ra những người trẻ như vậy? |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Người làm kinh tế cũng có thể thực tập như vậy.
Nếu những nhà chính trị, những nhà kinh tế, những nhà giáo dục thực tập lối nhìn vô tướng, thì thế giới của chúng ta sẽ có một tương lai tốt đẹp hơn.
Ví dụ một số người trẻ vào tù vì ăn cướp hoặc giết người.
Khi bắt những người ấy giam lại, ta nên quán chiếu về vô tướng và vô ngã.
Chúng ta đã tổ chức cuộc sống trong xã hội như thế nào cho nên hoàn cảnh mới sinh ra những lớp trẻ như vậy?
Bây giờ chỉ biết giam giữ họ trong tù hay đem giết họ đi, thì ta đâu có giải quyết được vấn đề!
Nếu cách thức tổ chức sinh hoạt của xã hội của ta cứ tiếp tục thế này thì chúng ta sẽ tiếp tục tạo ra hàng trăm, hàng ngàn, hàng trăm ngàn người trẻ như vậy, để bỏ vào tù.
Khi vị quan tòa, nhà chính trị hay nhà giáo dục nhìn vào một người trẻ phạm tội, họ phải thấy Tương tức, thấy Vô ngã, thấy Không, để hiểu rằng sở dĩ cái này như thế này là tại vì cái kia như thế kia.
Nếu đời sống thành phố quá nhiều bạo động, quá nhiều tội ác, quá nhiều những cô gái ăn sương, thì các nhà giáo dục, và chính trị phải quán chiếu vô thường, vô ngã, vô tướng, và tương tức, để thấy rõ tại sao tình trạng đã đi tới như vậy.
Chúng ta có nên chỉ đổ tội cho những người trẻ đó hay không, hay phải thấy trách nhiệm của chúng ta trong học đường, trong gia đình và trong xã hội?
Những điều ta nói, những việc ta làm, cách ta tiếp xử trong đời sống gia đình, trong phạm vi học đường và xã hội đã đóng góp những gì để tạo ra những người trẻ như vậy? | Những điều ta nói, những việc ta làm, cách ta tiếp xử trong đời sống gia đình, trong phạm vi học đường và xã hội đã đóng góp những gì để tạo ra những người trẻ như vậy?
Có những bạn trẻ mới mười tám tuổi đã tự bắn vào đầu vì thấy sống không có ý nghĩa, không có niềm vui, không có lý tưởng nữa.
Mà xã hội có rất nhiều những người trẻ như vậy.
Đi vào con đường ma túy, ăn cướp, bặng đảng cũng là một loại tự tử.
Khi một thương gia, một nhà kỹ nghệ để hết thời giờ ra làm giàu, ông ta phải quán chiếu các hậu quả của thái độ ấy trên đời sống gia đình, trên vợ con mình, và trên xã hội.
Việc kinh doanh của mình có thể làm đổ vỡ gia đình, tàn phá xã hội và thiên nhiên.
Một nhà chuyên môn làm quảng cáo phải quán chiếu những phim ảnh, và bài quảng cáo của mình.
Họ thường khai thác những thị dục và các mối sợ hãi tiềm ẩn trong tâm lý của công chúng.
Có người làm trong ngành quảng cáo đã thú thật rằng công việc của họ không đúng với những chánh kiến, chánh tư duy và chánh ngữ của họ.
Nếu họ muốn trung thực với chánh kiến, chánh tư duy và chánh ngữ thì họ sẽ mất việc làm.
Ông ta nói: “Bạch thầy, nếu mà con nói đủ những cái tốt và cả những khía cạnh tiêu cực của sản phẩm này thì không ai mua hết.
Con sẽ mất sở, và hãng của con cũng sẽ vỡ nợ.” Cho nên trong sinh hoạt xã hội, ngôn từ và hành động của chúng ta nếu không căn cứ trên nguyên tắc tương tức, tương nhập, vô thường, vô ngã, không và vô tướng thì chúng ta sẽ tạo rất nhiều tội ác.
Áp dụng quán vô tướng trong cuộc sống |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Những điều ta nói, những việc ta làm, cách ta tiếp xử trong đời sống gia đình, trong phạm vi học đường và xã hội đã đóng góp những gì để tạo ra những người trẻ như vậy?
Có những bạn trẻ mới mười tám tuổi đã tự bắn vào đầu vì thấy sống không có ý nghĩa, không có niềm vui, không có lý tưởng nữa.
Mà xã hội có rất nhiều những người trẻ như vậy.
Đi vào con đường ma túy, ăn cướp, bặng đảng cũng là một loại tự tử.
Khi một thương gia, một nhà kỹ nghệ để hết thời giờ ra làm giàu, ông ta phải quán chiếu các hậu quả của thái độ ấy trên đời sống gia đình, trên vợ con mình, và trên xã hội.
Việc kinh doanh của mình có thể làm đổ vỡ gia đình, tàn phá xã hội và thiên nhiên.
Một nhà chuyên môn làm quảng cáo phải quán chiếu những phim ảnh, và bài quảng cáo của mình.
Họ thường khai thác những thị dục và các mối sợ hãi tiềm ẩn trong tâm lý của công chúng.
Có người làm trong ngành quảng cáo đã thú thật rằng công việc của họ không đúng với những chánh kiến, chánh tư duy và chánh ngữ của họ.
Nếu họ muốn trung thực với chánh kiến, chánh tư duy và chánh ngữ thì họ sẽ mất việc làm.
Ông ta nói: “Bạch thầy, nếu mà con nói đủ những cái tốt và cả những khía cạnh tiêu cực của sản phẩm này thì không ai mua hết.
Con sẽ mất sở, và hãng của con cũng sẽ vỡ nợ.” Cho nên trong sinh hoạt xã hội, ngôn từ và hành động của chúng ta nếu không căn cứ trên nguyên tắc tương tức, tương nhập, vô thường, vô ngã, không và vô tướng thì chúng ta sẽ tạo rất nhiều tội ác.
Áp dụng quán vô tướng trong cuộc sống | Áp dụng quán vô tướng trong cuộc sống
Trẻ em trong xã hội ta phải đi học mười mấy năm mới ra trường.
Chúng học đủ thứ ở trong trường.
Nhưng có thể sau mươi, mười lăm năm, ra trường rồi các em vẫn chưa biết cách sống.
Nhờ đâu mà mọi người biết đọc và biết viết?
Vì mọi người đều đã đến trường để học đọc và học viết.
Tại sao chúng ta không biết đối trị với cơn giận và hòa giải với những người chúng ta thương yêu?
Vì chúng ta chưa bao giờ được học những nghệ thuật đó trong một trường nào cả.
Tại trường, vì chúng ta không được học những nghệ thuật đó, nên chúng ta không biết thở, không biết cười, không biết hóa giải nội kết, không biết chuyển hóa còn giận.
Vì vậy ta phải tìm cách đưa những thực tập này vào dậy trong các trường mẫu giáo, các trường tiểu học và trung học.
Mục đích của học đường bây giờ chỉ là để cung cấp cho ta một số kiến thức và kỹ thuật để có thể sinh nhai.
Trường học không dạy cho chúng ta nghệ thuật tạo hạnh phúc cho mình, cho những người mình thương, và cho xã hội.
Cho nên chúng ta cần vận động, hô hào, và khuyến khích cách mạng nền giáo dục quốc gia.
Làm thế nào từ những năm mẫu giáo, các cháu đã có thể học đi, học cười, học nói, học làm cho mình và mọi người hạnh phúc.
Học chữ, học toán cũng khó lắm chứ, vậy mà các em cũng học được.
Học thở, học cười, học chuyển hóa cơn giận cũng khó.
Nhưng chúng ta cũng sẽ làm được.
Các em đang còn nhỏ như măng non, thế nào cũng uốn nắn và tập dượt được. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Áp dụng quán vô tướng trong cuộc sống
Trẻ em trong xã hội ta phải đi học mười mấy năm mới ra trường.
Chúng học đủ thứ ở trong trường.
Nhưng có thể sau mươi, mười lăm năm, ra trường rồi các em vẫn chưa biết cách sống.
Nhờ đâu mà mọi người biết đọc và biết viết?
Vì mọi người đều đã đến trường để học đọc và học viết.
Tại sao chúng ta không biết đối trị với cơn giận và hòa giải với những người chúng ta thương yêu?
Vì chúng ta chưa bao giờ được học những nghệ thuật đó trong một trường nào cả.
Tại trường, vì chúng ta không được học những nghệ thuật đó, nên chúng ta không biết thở, không biết cười, không biết hóa giải nội kết, không biết chuyển hóa còn giận.
Vì vậy ta phải tìm cách đưa những thực tập này vào dậy trong các trường mẫu giáo, các trường tiểu học và trung học.
Mục đích của học đường bây giờ chỉ là để cung cấp cho ta một số kiến thức và kỹ thuật để có thể sinh nhai.
Trường học không dạy cho chúng ta nghệ thuật tạo hạnh phúc cho mình, cho những người mình thương, và cho xã hội.
Cho nên chúng ta cần vận động, hô hào, và khuyến khích cách mạng nền giáo dục quốc gia.
Làm thế nào từ những năm mẫu giáo, các cháu đã có thể học đi, học cười, học nói, học làm cho mình và mọi người hạnh phúc.
Học chữ, học toán cũng khó lắm chứ, vậy mà các em cũng học được.
Học thở, học cười, học chuyển hóa cơn giận cũng khó.
Nhưng chúng ta cũng sẽ làm được.
Các em đang còn nhỏ như măng non, thế nào cũng uốn nắn và tập dượt được. | Học thở, học cười, học chuyển hóa cơn giận cũng khó.
Nhưng chúng ta cũng sẽ làm được.
Các em đang còn nhỏ như măng non, thế nào cũng uốn nắn và tập dượt được.
Khi một em bé nổi giận, sắp gây gỗ, chửi bới và đánh lộn, em bé đó không tự biết phải làm gì để có thể thoát ra khỏi cơn giận dữ.
Điều đó cô giáo phải dạy, thầy giáo phải dạy.
Phải dạy cho tới nơi tới chốn.
Đến khi em ấy lớn lên, mười lăm, hai mươi tuổi, em mới biết nghệ thuật sống với gia đình, sống với người khác, và sống trong xã hội.
Trước đây tôi có đề nghị lập ra một học viện cho những người đến tuổi thành lập gia đình, để cho những người này có cơ hội học những nghệ thuật sống chung.
Hai người trẻ lấy nhau, thành vợ chồng rồi, nhưng có thể vẫn còn vụng về, gây ra nội kết cho nhau, tưới tẩm những hạt giống giận hờn, và mặc cảm trong nhau.
Nếu không biết gì hết về nghệ thuật tu tập và sống chung thì họ sẽ mang lại khổ đau cho nhau.
Đến khi sinh con, họ cũng sẽ gieo vào các con rất nhiều hạt giống của khổ đau.
Khi sinh ra đời, ta mang đủ những hạt giống khổ đau và hạnh phúc.
Nếu may mắn thì những hạt giống tốt được tưới bón, còn nếu không may thì chính gia đình, xã hội, học đường sẽ chỉ tưới tẩm những hạt giống khổ đau, thất vọng, buồn khổ và giận hờn trong ta mà thôi.
Đến khi lập gia đình, vì không biết phương pháp nên ta lại tưới tẩm những hạt giống xấu của nhau.
Sinh con ra, ta cũng sẽ gieo hạt giống xấu cho con, và góp phần làm lớn thêm nỗi khổ đau chung của xã hội. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Học thở, học cười, học chuyển hóa cơn giận cũng khó.
Nhưng chúng ta cũng sẽ làm được.
Các em đang còn nhỏ như măng non, thế nào cũng uốn nắn và tập dượt được.
Khi một em bé nổi giận, sắp gây gỗ, chửi bới và đánh lộn, em bé đó không tự biết phải làm gì để có thể thoát ra khỏi cơn giận dữ.
Điều đó cô giáo phải dạy, thầy giáo phải dạy.
Phải dạy cho tới nơi tới chốn.
Đến khi em ấy lớn lên, mười lăm, hai mươi tuổi, em mới biết nghệ thuật sống với gia đình, sống với người khác, và sống trong xã hội.
Trước đây tôi có đề nghị lập ra một học viện cho những người đến tuổi thành lập gia đình, để cho những người này có cơ hội học những nghệ thuật sống chung.
Hai người trẻ lấy nhau, thành vợ chồng rồi, nhưng có thể vẫn còn vụng về, gây ra nội kết cho nhau, tưới tẩm những hạt giống giận hờn, và mặc cảm trong nhau.
Nếu không biết gì hết về nghệ thuật tu tập và sống chung thì họ sẽ mang lại khổ đau cho nhau.
Đến khi sinh con, họ cũng sẽ gieo vào các con rất nhiều hạt giống của khổ đau.
Khi sinh ra đời, ta mang đủ những hạt giống khổ đau và hạnh phúc.
Nếu may mắn thì những hạt giống tốt được tưới bón, còn nếu không may thì chính gia đình, xã hội, học đường sẽ chỉ tưới tẩm những hạt giống khổ đau, thất vọng, buồn khổ và giận hờn trong ta mà thôi.
Đến khi lập gia đình, vì không biết phương pháp nên ta lại tưới tẩm những hạt giống xấu của nhau.
Sinh con ra, ta cũng sẽ gieo hạt giống xấu cho con, và góp phần làm lớn thêm nỗi khổ đau chung của xã hội. | Sinh con ra, ta cũng sẽ gieo hạt giống xấu cho con, và góp phần làm lớn thêm nỗi khổ đau chung của xã hội.
Có khi con thù ghét chính cha mẹ, rồi thù ghét mọi người.
Và khi đến lượt được dựng vợ gả chồng thì họ cũng làm khổ lẫn cho nhau.
Cái vòng luân hồi tiếp tục lẩn quẩn như vậy.
Cho nên lập ra một học viện như thế là cần thiết lắm.
Các bạn trẻ vào học một hoặc hai năm và thực tập trong một tăng thân, để có một ít bản lãnh làm vốn liếng thành lập gia đình, sinh con đẻ cái.
Nếu không có tuệ giác về vô ngã, về vô tướng, và về không, thì trong lúc đau khổ ta sẽ chỉ biết trách cứ người này, người khác.
Hay ta có thể phạm tội giết người.
Sở dĩ người ta giết người vì họ nghĩ rằng người ấy là nguồn gốc nỗi khổ đau của họ.
Có khi ta tự giết mình vì ta không có khả năng đối diện với quá nhiều khổ đau.
Ta không biết rằng trong ta có người, trong người có ta, không thể chỉ có một nguyên cớ duy nhất tạo nên đau khổ của mình.
Vô tướng mới nghe, ta thấy giống như là một triết lý, như là đang nói chuyện trên mây, nhưng quả thật rất thực tế và thiết yếu cho đời sống.
Nhìn sâu vào đứa con, ta thấy các yếu tố xã hội, văn hóa, giáo dục, tổ tiên, và đất nước đã làm ra đứa con ấy.
Cái thấy đó là cái thấy vô ngã, cái thấy vô tướng, khiến ta phát khởi lòng thương.
Ta biết rằng nếu thấy được gốc rễ của khổ đau, thấy được những điều kiện nào đưa con mình tới tình trạng bất như ý như thế, thì ta mới biết hiểu, biết thương, biết cách chuyển hóa, và đứa con sẽ có hy vọng chuyển hóa. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Sinh con ra, ta cũng sẽ gieo hạt giống xấu cho con, và góp phần làm lớn thêm nỗi khổ đau chung của xã hội.
Có khi con thù ghét chính cha mẹ, rồi thù ghét mọi người.
Và khi đến lượt được dựng vợ gả chồng thì họ cũng làm khổ lẫn cho nhau.
Cái vòng luân hồi tiếp tục lẩn quẩn như vậy.
Cho nên lập ra một học viện như thế là cần thiết lắm.
Các bạn trẻ vào học một hoặc hai năm và thực tập trong một tăng thân, để có một ít bản lãnh làm vốn liếng thành lập gia đình, sinh con đẻ cái.
Nếu không có tuệ giác về vô ngã, về vô tướng, và về không, thì trong lúc đau khổ ta sẽ chỉ biết trách cứ người này, người khác.
Hay ta có thể phạm tội giết người.
Sở dĩ người ta giết người vì họ nghĩ rằng người ấy là nguồn gốc nỗi khổ đau của họ.
Có khi ta tự giết mình vì ta không có khả năng đối diện với quá nhiều khổ đau.
Ta không biết rằng trong ta có người, trong người có ta, không thể chỉ có một nguyên cớ duy nhất tạo nên đau khổ của mình.
Vô tướng mới nghe, ta thấy giống như là một triết lý, như là đang nói chuyện trên mây, nhưng quả thật rất thực tế và thiết yếu cho đời sống.
Nhìn sâu vào đứa con, ta thấy các yếu tố xã hội, văn hóa, giáo dục, tổ tiên, và đất nước đã làm ra đứa con ấy.
Cái thấy đó là cái thấy vô ngã, cái thấy vô tướng, khiến ta phát khởi lòng thương.
Ta biết rằng nếu thấy được gốc rễ của khổ đau, thấy được những điều kiện nào đưa con mình tới tình trạng bất như ý như thế, thì ta mới biết hiểu, biết thương, biết cách chuyển hóa, và đứa con sẽ có hy vọng chuyển hóa. | Vậy vô tướng ở đây có nghĩa là phá tướng, nghĩa là vượt ra khỏi cái tướng.
Tướng là ý niệm cạn cợt, sai lầm.
Nhìn đứa con mà thấy được tất cả xã hội, thấy được cả môi trường văn hóa, và kinh tế; cách nhìn đó gọi là cách nhìn vô tướng.
Vô tướng có nghĩa là vô ngã và cũng hàm nghĩa vô thường.
Ví dụ ta nói về ông bà, và tổ tiên.
Nếu bị kẹt vào ngã và tướng ta sẽ nghĩ là ông bà, và tổ tiên không còn nữa.
Nhưng quán chiếu vào tự thân qua cánh cửa vô thường, vô ngã và vô tướng ta thấy tất cả các thế hệ ông bà, và tổ tiên đang có mặt trong con người ta.
Ta vẫn tưởng là Bụt và các vị bồ tát không còn nữa.
Nhưng đã được trao truyền giáo lý vô tướng mầu nhiệm, ta thấy trong ta có Bụt, có Pháp, có Tăng.
Nhờ đó ta thấy được tính không sinh không diệt của Bụt, của Pháp và của Tăng.
Mỗi giây phút ta có thể tiếp xúc với Bụt, Pháp và Tăng.
Nói rằng mình vô phước, sinh ra đời thì Bụt đã nhập diệt trên 2500 năm rồi, nghĩ như vậy là suy nghĩ theo lối hữu tướng.
Bụt không bị giam khóa trong hình hài của một con người sinh ra ở Ca Tỳ La Vệ cách đây 2600 năm.
Bông hoa không thể bị giam khóa vào trong cái tướng trạng ta đang nhìn thấy đây.
Vì vậy ta phải thấy được bông hoa ngoài cái tướng của bông hoa.
Mười mấy năm trước, ba của bé Phòng đã tới Làng Mai làm lễ cầu siêu cho bé.
Trong bài thuyết pháp hôm ấy tôi đã nói tới vô tướng.
Sau đó tôi cùng ba của bé Phòng đi thiền hành một vòng trên xóm Thượng. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Vậy vô tướng ở đây có nghĩa là phá tướng, nghĩa là vượt ra khỏi cái tướng.
Tướng là ý niệm cạn cợt, sai lầm.
Nhìn đứa con mà thấy được tất cả xã hội, thấy được cả môi trường văn hóa, và kinh tế; cách nhìn đó gọi là cách nhìn vô tướng.
Vô tướng có nghĩa là vô ngã và cũng hàm nghĩa vô thường.
Ví dụ ta nói về ông bà, và tổ tiên.
Nếu bị kẹt vào ngã và tướng ta sẽ nghĩ là ông bà, và tổ tiên không còn nữa.
Nhưng quán chiếu vào tự thân qua cánh cửa vô thường, vô ngã và vô tướng ta thấy tất cả các thế hệ ông bà, và tổ tiên đang có mặt trong con người ta.
Ta vẫn tưởng là Bụt và các vị bồ tát không còn nữa.
Nhưng đã được trao truyền giáo lý vô tướng mầu nhiệm, ta thấy trong ta có Bụt, có Pháp, có Tăng.
Nhờ đó ta thấy được tính không sinh không diệt của Bụt, của Pháp và của Tăng.
Mỗi giây phút ta có thể tiếp xúc với Bụt, Pháp và Tăng.
Nói rằng mình vô phước, sinh ra đời thì Bụt đã nhập diệt trên 2500 năm rồi, nghĩ như vậy là suy nghĩ theo lối hữu tướng.
Bụt không bị giam khóa trong hình hài của một con người sinh ra ở Ca Tỳ La Vệ cách đây 2600 năm.
Bông hoa không thể bị giam khóa vào trong cái tướng trạng ta đang nhìn thấy đây.
Vì vậy ta phải thấy được bông hoa ngoài cái tướng của bông hoa.
Mười mấy năm trước, ba của bé Phòng đã tới Làng Mai làm lễ cầu siêu cho bé.
Trong bài thuyết pháp hôm ấy tôi đã nói tới vô tướng.
Sau đó tôi cùng ba của bé Phòng đi thiền hành một vòng trên xóm Thượng. | Trong bài thuyết pháp hôm ấy tôi đã nói tới vô tướng.
Sau đó tôi cùng ba của bé Phòng đi thiền hành một vòng trên xóm Thượng.
Tôi đã dặn: “Bây giờ thầy trò mình đi thiền hành như thế nào để có thể thấy được bé Phòng ngoài cái tướng của bé Phòng mà trước giờ mình vẫn thấy.
Đi như thế nào để có thể thấy được bé Phòng trong mỗi lá cây, mỗi ngọn cỏ, mỗi bông hoa nhỏ, và mỗi hơi thở của mình.”
Đời Lý có một vị thượng thư tên là Đoàn văn Khâm.
Sư phụ ông viên tịch, các đệ tử than khóc rất nhiều.
Ông đã làm một bài thơ phúng điếu thầy, trong đó có hai câu:
Đạo lữ bất tu thương vĩnh biệt,
Viện tiền sơn thủy thị chân hình.
dịch:
Các bạn đừng nên thương cảm quá
Núi sông trước viện chính là thầy.
Đạo lữ tức là các bạn tu của tôi ơi.
Thương vĩnh biệt là đau thương quá về sự vĩnh biệt.
Thầy tịch rồi nhưng đừng có đau thương, đừng khóc lóc quá, đừng bị kẹt trong tướng trạng của thầy.
Phải thấy thầy trong tính vô tướng của thầy.
Viện tiền sơn thủy thị chân hình, những hình dáng núi sông mà chúng ta thấy ở trước thiền viện, đó là chân hình của thầy.
Các bạn hãy lau nước mắt đi, hãy nhìn núi, nhìn sông ở trước thiền viện.
Thầy chúng ta đang còn đó.
Chân lý về vô tướng, và tuệ giác về vô tướng giúp ta thoát khỏi những ý niệm có, không, sinh, diệt, còn, mất, giúp ta giải thoát được những sầu đau, thất vọng.
Vì vậy vô tướng là một trong ba cánh cửa giải thoát.
Phàm sở hữu tướng, giai thị hư vọng, cái gì có tướng, đều là sự đánh lừa.
Nhược kiến chư tướng phi tướng, tất kiến Như Lai. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trong bài thuyết pháp hôm ấy tôi đã nói tới vô tướng.
Sau đó tôi cùng ba của bé Phòng đi thiền hành một vòng trên xóm Thượng.
Tôi đã dặn: “Bây giờ thầy trò mình đi thiền hành như thế nào để có thể thấy được bé Phòng ngoài cái tướng của bé Phòng mà trước giờ mình vẫn thấy.
Đi như thế nào để có thể thấy được bé Phòng trong mỗi lá cây, mỗi ngọn cỏ, mỗi bông hoa nhỏ, và mỗi hơi thở của mình.”
Đời Lý có một vị thượng thư tên là Đoàn văn Khâm.
Sư phụ ông viên tịch, các đệ tử than khóc rất nhiều.
Ông đã làm một bài thơ phúng điếu thầy, trong đó có hai câu:
Đạo lữ bất tu thương vĩnh biệt,
Viện tiền sơn thủy thị chân hình.
dịch:
Các bạn đừng nên thương cảm quá
Núi sông trước viện chính là thầy.
Đạo lữ tức là các bạn tu của tôi ơi.
Thương vĩnh biệt là đau thương quá về sự vĩnh biệt.
Thầy tịch rồi nhưng đừng có đau thương, đừng khóc lóc quá, đừng bị kẹt trong tướng trạng của thầy.
Phải thấy thầy trong tính vô tướng của thầy.
Viện tiền sơn thủy thị chân hình, những hình dáng núi sông mà chúng ta thấy ở trước thiền viện, đó là chân hình của thầy.
Các bạn hãy lau nước mắt đi, hãy nhìn núi, nhìn sông ở trước thiền viện.
Thầy chúng ta đang còn đó.
Chân lý về vô tướng, và tuệ giác về vô tướng giúp ta thoát khỏi những ý niệm có, không, sinh, diệt, còn, mất, giúp ta giải thoát được những sầu đau, thất vọng.
Vì vậy vô tướng là một trong ba cánh cửa giải thoát.
Phàm sở hữu tướng, giai thị hư vọng, cái gì có tướng, đều là sự đánh lừa.
Nhược kiến chư tướng phi tướng, tất kiến Như Lai. | Vì vậy vô tướng là một trong ba cánh cửa giải thoát.
Phàm sở hữu tướng, giai thị hư vọng, cái gì có tướng, đều là sự đánh lừa.
Nhược kiến chư tướng phi tướng, tất kiến Như Lai.
Nếu thấy được cái phi tướng ở nơi cái tướng tức là thấy được Như Lai.
Đó là tinh túy của Kinh Kim Cương.
Thầy và tổ có lòng từ bi rất lớn.
Sau khi nói tới không tam muội sợ người mới học bị kẹt vướng vào ý niệm không.
Các vị dạy thêm rằng sau khi đã học Không Tam Muội rồi, phải học Không Không Tam Muội.
Sau khi học vô tướng tam muội ta cũng hay nghĩ rằng cái tướng này không có, cái đó cũng sai.
Chân tướng của tướng không phải có mà cũng không phải không.
Sau khi đã nghe về vô tướng tam muội thì phải biết thêm về Vô Tướng Vô Tướng Tam Muội.
Cửa giải thoát thứ ba là vô tác tam muội cũng vậy, phải được bổ túc bằng Vô Tác Vô Tác Tam Muội.
Tất cả gọi chung là Tam Trùng Tam Muội.
Như ta đã biết, Tam giải thoát môn được khai triển và chú trọng rất nhiều trong đạo Bụt Bắc Tông.
Giáo lý không, vô tướng và vô tác có mặt trong kinh điển Pali, nhưng trong truyền thống Nam Tông, giáo lý này không được khai triển đầy đủ.
Nếu chúng ta không tu tập theo ba cánh cửa giải thoát, ba thứ định không, vô tướng và vô tác, thì chúng ta không thể dễ dàng phá tung những chướng ngại, và cố chấp để đi vào thế giới của giải thoát, của tự do.
Bài 20: Quán vô tác vô nguyện
Hôm nay là ngày 30 tháng giêng năm 1994, chúng ta ở tại xóm Hạ và chúng ta học tiếp về Bát Chánh Đạo. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Vì vậy vô tướng là một trong ba cánh cửa giải thoát.
Phàm sở hữu tướng, giai thị hư vọng, cái gì có tướng, đều là sự đánh lừa.
Nhược kiến chư tướng phi tướng, tất kiến Như Lai.
Nếu thấy được cái phi tướng ở nơi cái tướng tức là thấy được Như Lai.
Đó là tinh túy của Kinh Kim Cương.
Thầy và tổ có lòng từ bi rất lớn.
Sau khi nói tới không tam muội sợ người mới học bị kẹt vướng vào ý niệm không.
Các vị dạy thêm rằng sau khi đã học Không Tam Muội rồi, phải học Không Không Tam Muội.
Sau khi học vô tướng tam muội ta cũng hay nghĩ rằng cái tướng này không có, cái đó cũng sai.
Chân tướng của tướng không phải có mà cũng không phải không.
Sau khi đã nghe về vô tướng tam muội thì phải biết thêm về Vô Tướng Vô Tướng Tam Muội.
Cửa giải thoát thứ ba là vô tác tam muội cũng vậy, phải được bổ túc bằng Vô Tác Vô Tác Tam Muội.
Tất cả gọi chung là Tam Trùng Tam Muội.
Như ta đã biết, Tam giải thoát môn được khai triển và chú trọng rất nhiều trong đạo Bụt Bắc Tông.
Giáo lý không, vô tướng và vô tác có mặt trong kinh điển Pali, nhưng trong truyền thống Nam Tông, giáo lý này không được khai triển đầy đủ.
Nếu chúng ta không tu tập theo ba cánh cửa giải thoát, ba thứ định không, vô tướng và vô tác, thì chúng ta không thể dễ dàng phá tung những chướng ngại, và cố chấp để đi vào thế giới của giải thoát, của tự do.
Bài 20: Quán vô tác vô nguyện
Hôm nay là ngày 30 tháng giêng năm 1994, chúng ta ở tại xóm Hạ và chúng ta học tiếp về Bát Chánh Đạo. | Bài 20: Quán vô tác vô nguyện
Hôm nay là ngày 30 tháng giêng năm 1994, chúng ta ở tại xóm Hạ và chúng ta học tiếp về Bát Chánh Đạo.
Chúng ta đang học về tam giải thoát môn, tức là ba cánh cửa đưa tới giải thoát.
Cánh cửa thứ nhất là Không.
Quán Không, ta phải thấy tính tương quan, tương duyên, tương tức và tương sinh trong mọi sự mọi vật.
Thấy như vậy, ta vượt được hàng rào bản ngã, thoát được ngục tù ý niệm về ta và về của ta, và mở được cánh cửa giải thoát.
Trong tăng thân, nhìn bằng con mắt Không Quán, ta thấy sự an vui của ta liên hệ tới sự an vui của người, sự an vui của người liên hệ tới sự an vui của ta.
Cho nên không là cách nhìn, quán, và tiếp xúc để thực tập chứ không phải chỉ là đề tài để đàm luận, nghiên cứu.
Tất cả mọi sự mọi vật được biểu hiện qua tướng và vì thường bị cái tướng ấy đánh lừa, nên ta mới sợ hãi, mới giận hờn, mới căm thù.
Khổ đau xung quanh ta và trong ta đều do sự kiện ta bị kẹt vào tướng.
Kinh Kim Cương nói về bốn loại tướng: ngã, nhân, chúng sinh và thọ mệnh.
Sở dĩ ta bị kẹt vào tướng ngã là vì chúng ta nghĩ có những cái đối lập với ngã tức phi ngã.
Khi thấy được trong tướng ngã toàn là những yếu tố phi ngã thì tự nhiên ý niệm về ngã tan biến, và chúng ta thoát ra được khỏi tướng ngã.
Tướng thứ hai là tướng nhân.
Nhân đây nghĩa là loài người.
Cho loài người là một thực tại độc lập, không phải là thú, là cây, là đất đá, chúng ta bị kẹt vào tướng nhân.
Chúng ta nói trời sinh ra những con tôm, con cá, con bò, con heo để cho loài người ăn. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Bài 20: Quán vô tác vô nguyện
Hôm nay là ngày 30 tháng giêng năm 1994, chúng ta ở tại xóm Hạ và chúng ta học tiếp về Bát Chánh Đạo.
Chúng ta đang học về tam giải thoát môn, tức là ba cánh cửa đưa tới giải thoát.
Cánh cửa thứ nhất là Không.
Quán Không, ta phải thấy tính tương quan, tương duyên, tương tức và tương sinh trong mọi sự mọi vật.
Thấy như vậy, ta vượt được hàng rào bản ngã, thoát được ngục tù ý niệm về ta và về của ta, và mở được cánh cửa giải thoát.
Trong tăng thân, nhìn bằng con mắt Không Quán, ta thấy sự an vui của ta liên hệ tới sự an vui của người, sự an vui của người liên hệ tới sự an vui của ta.
Cho nên không là cách nhìn, quán, và tiếp xúc để thực tập chứ không phải chỉ là đề tài để đàm luận, nghiên cứu.
Tất cả mọi sự mọi vật được biểu hiện qua tướng và vì thường bị cái tướng ấy đánh lừa, nên ta mới sợ hãi, mới giận hờn, mới căm thù.
Khổ đau xung quanh ta và trong ta đều do sự kiện ta bị kẹt vào tướng.
Kinh Kim Cương nói về bốn loại tướng: ngã, nhân, chúng sinh và thọ mệnh.
Sở dĩ ta bị kẹt vào tướng ngã là vì chúng ta nghĩ có những cái đối lập với ngã tức phi ngã.
Khi thấy được trong tướng ngã toàn là những yếu tố phi ngã thì tự nhiên ý niệm về ngã tan biến, và chúng ta thoát ra được khỏi tướng ngã.
Tướng thứ hai là tướng nhân.
Nhân đây nghĩa là loài người.
Cho loài người là một thực tại độc lập, không phải là thú, là cây, là đất đá, chúng ta bị kẹt vào tướng nhân.
Chúng ta nói trời sinh ra những con tôm, con cá, con bò, con heo để cho loài người ăn. | Cho loài người là một thực tại độc lập, không phải là thú, là cây, là đất đá, chúng ta bị kẹt vào tướng nhân.
Chúng ta nói trời sinh ra những con tôm, con cá, con bò, con heo để cho loài người ăn.
Ta tưởng cây cỏ, đất đá, không khí, trời, sông, rừng và biển là để cho ta sử dụng thả cửa, ta không cần thương tiếc, không cần bảo vệ.
Lo phục vụ tướng người, ta tàn phá các loài động vật, thực vật và khoáng vật.
Đạt tới cái thấy vô tướng về người, thấy trong người có hàm chứa các loại động vật, thực vật và khoáng vật ta mở được cánh cửa giải thoát thứ hai.
Tướng thứ ba là tướng chúng sinh.
Chúng sinh ở đây là các loài động vật, các loài có sự sống.
Các loài có mạng sống tùy thuộc và được tạo thành bằng những loài gọi là vô tình, không có sự sống.
Khi tàn phá không khí, sông hồ, biển cả và rừng cây ta cũng hủy hoại luôn những chủng loại gọi là chúng sinh.
Cho nên nhìn vào chúng sinh ta phải thấy các yếu tố không phải chúng sinh.
Nhìn vào các yếu tố gọi là vô tình ta phải thấy các chủng loại hữu tình.
Trong đời sống hàng ngày mà quán chiếu như vậy thì tự nhiên ta thấy được chúng sinh vô tướng.
Sau cùng là tướng thọ mạng, nghĩa là khoảng thời gian của mạng sống, từ khi sinh ra đến khi chết.
Ta cứ thường nghĩ sinh mạng ta nằm trong khoảng thời gian đó.
Khi quán chiếu, ta thấy mình không từng sinh và cũng sẽ không bao giờ diệt đi, thấy rằng ta không bắt đầu có từ khi sinh ra, cũng không bắt đầu không từ lúc chết đi, nhờ thế pháp quán đưa ta tới cánh cửa giải thoát vô tướng về thọ mạng. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Cho loài người là một thực tại độc lập, không phải là thú, là cây, là đất đá, chúng ta bị kẹt vào tướng nhân.
Chúng ta nói trời sinh ra những con tôm, con cá, con bò, con heo để cho loài người ăn.
Ta tưởng cây cỏ, đất đá, không khí, trời, sông, rừng và biển là để cho ta sử dụng thả cửa, ta không cần thương tiếc, không cần bảo vệ.
Lo phục vụ tướng người, ta tàn phá các loài động vật, thực vật và khoáng vật.
Đạt tới cái thấy vô tướng về người, thấy trong người có hàm chứa các loại động vật, thực vật và khoáng vật ta mở được cánh cửa giải thoát thứ hai.
Tướng thứ ba là tướng chúng sinh.
Chúng sinh ở đây là các loài động vật, các loài có sự sống.
Các loài có mạng sống tùy thuộc và được tạo thành bằng những loài gọi là vô tình, không có sự sống.
Khi tàn phá không khí, sông hồ, biển cả và rừng cây ta cũng hủy hoại luôn những chủng loại gọi là chúng sinh.
Cho nên nhìn vào chúng sinh ta phải thấy các yếu tố không phải chúng sinh.
Nhìn vào các yếu tố gọi là vô tình ta phải thấy các chủng loại hữu tình.
Trong đời sống hàng ngày mà quán chiếu như vậy thì tự nhiên ta thấy được chúng sinh vô tướng.
Sau cùng là tướng thọ mạng, nghĩa là khoảng thời gian của mạng sống, từ khi sinh ra đến khi chết.
Ta cứ thường nghĩ sinh mạng ta nằm trong khoảng thời gian đó.
Khi quán chiếu, ta thấy mình không từng sinh và cũng sẽ không bao giờ diệt đi, thấy rằng ta không bắt đầu có từ khi sinh ra, cũng không bắt đầu không từ lúc chết đi, nhờ thế pháp quán đưa ta tới cánh cửa giải thoát vô tướng về thọ mạng. | Nỗi sợ hãi cái chết được dựa trên ý niệm sai lạc là tướng thọ giả.
Kinh Kim Cương chỉ nói về bốn tướng nhưng còn rất nhiều tướng khác nữa mà ta có thể quán chiếu.
Nếu không dùng niệm và định để quán chiếu thì ta không mở được ba cánh cửa giải thoát không, vô tướng và vô tác.
Quán vô tác vô nguyện
Vô tác có nghĩa là không cần có gì phải làm, không cần có dự án nào để theo đuổi.
Người ta thường nghĩ rằng tu tức là theo đuổi dự án “Đạt được niết bàn” hay “chấm dứt được sinh tử.” Đi tu không phải là để lên chức hòa thượng.
Mục đích của sự tu học là thoát khỏi sinh tử và đạt tới giải thoát.
Nhưng theo giáo lý tam pháp ấn thì chúng ta chưa bao giờ từng bị sinh tử cả.
Chúng ta chưa bao giờ bị ràng buộc cả.
Nhưng chúng ta cũng vốn là niết bàn.
Cũng như đợt sóng kia vốn là nước.
Trở về với bản tánh tự tâm của mình là một cách nói.
Kỳ thực mình luôn luôn an trú trong bản tánh tự tâm của mình, không cần trở về.
Mục đích của sự tu học là để bừng tỉnh, thấy rằng ta chưa bao giờ sinh, chưa bao giờ diệt.
Đã không sinh, đã không diệt thì ta đã sẵn có tính niết bàn.
Đâu cần phải có dự án, đâu cần phải thực hiện gì nữa?
Đó gọi là vô tác, hay là vô nguyện.
Giáo lý vô nguyện chỉ cho chúng ta thấy tất cả sẵn có đầy đủ trong bản tính tự tâm của mình, ta không cần đi tìm đâu hết.
Ta đã là cái mà ta muốn trở thành (we are already what we want to become).
Tự nhiên có an lạc ngay trong giây phút hiện tại, đó gọi là hiện pháp niết bàn. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Nỗi sợ hãi cái chết được dựa trên ý niệm sai lạc là tướng thọ giả.
Kinh Kim Cương chỉ nói về bốn tướng nhưng còn rất nhiều tướng khác nữa mà ta có thể quán chiếu.
Nếu không dùng niệm và định để quán chiếu thì ta không mở được ba cánh cửa giải thoát không, vô tướng và vô tác.
Quán vô tác vô nguyện
Vô tác có nghĩa là không cần có gì phải làm, không cần có dự án nào để theo đuổi.
Người ta thường nghĩ rằng tu tức là theo đuổi dự án “Đạt được niết bàn” hay “chấm dứt được sinh tử.” Đi tu không phải là để lên chức hòa thượng.
Mục đích của sự tu học là thoát khỏi sinh tử và đạt tới giải thoát.
Nhưng theo giáo lý tam pháp ấn thì chúng ta chưa bao giờ từng bị sinh tử cả.
Chúng ta chưa bao giờ bị ràng buộc cả.
Nhưng chúng ta cũng vốn là niết bàn.
Cũng như đợt sóng kia vốn là nước.
Trở về với bản tánh tự tâm của mình là một cách nói.
Kỳ thực mình luôn luôn an trú trong bản tánh tự tâm của mình, không cần trở về.
Mục đích của sự tu học là để bừng tỉnh, thấy rằng ta chưa bao giờ sinh, chưa bao giờ diệt.
Đã không sinh, đã không diệt thì ta đã sẵn có tính niết bàn.
Đâu cần phải có dự án, đâu cần phải thực hiện gì nữa?
Đó gọi là vô tác, hay là vô nguyện.
Giáo lý vô nguyện chỉ cho chúng ta thấy tất cả sẵn có đầy đủ trong bản tính tự tâm của mình, ta không cần đi tìm đâu hết.
Ta đã là cái mà ta muốn trở thành (we are already what we want to become).
Tự nhiên có an lạc ngay trong giây phút hiện tại, đó gọi là hiện pháp niết bàn. | Ta đã là cái mà ta muốn trở thành (we are already what we want to become).
Tự nhiên có an lạc ngay trong giây phút hiện tại, đó gọi là hiện pháp niết bàn.
Buổi sáng nhìn thấy ánh nắng ta mừng, nghe trời mưa ta cũng mừng, thấy trời đầy sương ta cũng mừng.
Ánh nắng, cũng như tiếng mưa rơi, cũng như sương mù đều là những hiện tướng của sự sống.
Trong một hiện tướng có những hiện tướng khác.
Và tất cả các hiện tướng đều mang tính niết bàn và vô nguyện.
Nếu thức dậy mà ta cảm thấy có hòa bình, và an lạc trong thân tâm, thấy ta không còn thiếu thốn gì, không cần đeo đuổi gì nữa, thì lúc đó ta có khả năng tiếp nhận hai mươi bốn giờ đồng hồ mà sự sống hiến tặng.
Thức dậy miệng mỉm cười,
Hăm bốn giờ tinh khôi,
Xin nguyện sống trọn vẹn
Mắt thương nhìn cuộc đời.
Ta chỉ có thể tiếp nhận tặng phẩm này một cách trọn vẹn với tâm vô nguyện.
Nếu nghĩ rằng có hăm bốn giờ là để làm cái này, hoặc để làm cái kia, thì hăm bốn giờ đó sẽ trở thành một phương tiện, mà không còn là sự sống nữa.
Mỗi việc chúng ta đang làm là sự sống, và có thể cho ta hạnh phúc ngay trong khi ta làm.
Khi ta đi thiền, ngồi thiền, hay uống trà, ăn cơm, hoặc quét nhà, tất cả những giây phút kia đều có thể là những giây phút hạnh phúc.
Ta không coi chúng như những phương tiện để đạt tới mục đích nào cả.
Trong lúc ta bửa củi, sự sống đã mầu nhiệm rồi, ta thấy không cần phải bửa củi xong mới có hạnh phúc.
Không cần nước sôi rồi mới có hạnh phúc.
Không cần nấu cơm chín rồi mới có hạnh phúc. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Ta đã là cái mà ta muốn trở thành (we are already what we want to become).
Tự nhiên có an lạc ngay trong giây phút hiện tại, đó gọi là hiện pháp niết bàn.
Buổi sáng nhìn thấy ánh nắng ta mừng, nghe trời mưa ta cũng mừng, thấy trời đầy sương ta cũng mừng.
Ánh nắng, cũng như tiếng mưa rơi, cũng như sương mù đều là những hiện tướng của sự sống.
Trong một hiện tướng có những hiện tướng khác.
Và tất cả các hiện tướng đều mang tính niết bàn và vô nguyện.
Nếu thức dậy mà ta cảm thấy có hòa bình, và an lạc trong thân tâm, thấy ta không còn thiếu thốn gì, không cần đeo đuổi gì nữa, thì lúc đó ta có khả năng tiếp nhận hai mươi bốn giờ đồng hồ mà sự sống hiến tặng.
Thức dậy miệng mỉm cười,
Hăm bốn giờ tinh khôi,
Xin nguyện sống trọn vẹn
Mắt thương nhìn cuộc đời.
Ta chỉ có thể tiếp nhận tặng phẩm này một cách trọn vẹn với tâm vô nguyện.
Nếu nghĩ rằng có hăm bốn giờ là để làm cái này, hoặc để làm cái kia, thì hăm bốn giờ đó sẽ trở thành một phương tiện, mà không còn là sự sống nữa.
Mỗi việc chúng ta đang làm là sự sống, và có thể cho ta hạnh phúc ngay trong khi ta làm.
Khi ta đi thiền, ngồi thiền, hay uống trà, ăn cơm, hoặc quét nhà, tất cả những giây phút kia đều có thể là những giây phút hạnh phúc.
Ta không coi chúng như những phương tiện để đạt tới mục đích nào cả.
Trong lúc ta bửa củi, sự sống đã mầu nhiệm rồi, ta thấy không cần phải bửa củi xong mới có hạnh phúc.
Không cần nước sôi rồi mới có hạnh phúc.
Không cần nấu cơm chín rồi mới có hạnh phúc. | Trong lúc ta bửa củi, sự sống đã mầu nhiệm rồi, ta thấy không cần phải bửa củi xong mới có hạnh phúc.
Không cần nước sôi rồi mới có hạnh phúc.
Không cần nấu cơm chín rồi mới có hạnh phúc.
Như vậy là ta sống trong tinh thần vô nguyện.
Cái thấy ấy đạt tới thì cánh cửa vô nguyện giải thoát môn mới mở ra.
Có hôm tôi gặp một phụ nữ người Anh ở một xưởng làm đồ gốm.
Bà ta hỏi: “Thầy có lo về tình trạng thế giới không?” Tôi trả lời: “Tôi có lưu tâm, nhưng mối quan tâm của tôi không làm hại tới sự an vui của tôi.” Bà này đang đau khổ, chồng của bà bị bệnh tâm thần.
Trong câu hỏi về tình trạng ở trên thế giới, bà muốn nói tới những chuyện xảy ra ở Nam Tư (Yougoslavie), hay ở các nơi khác.
Nếu ta để cho những lo lắng đó tràn ngập tâm mình thì chẳng bao lâu ta sẽ bị bệnh như chồng của bà.
Tôi im lặng, thở năm bảy lần rồi mới nói: “Cái quan trọng nhất, bà ơi, là dù rất quan tâm đến tình trạng thế giới, bà cũng đừng để cho những nỗi lo lắng đó tràn ngập tâm của mình, làm cho mình quá ưu sầu.
Nếu tâm mình bị tràn ngập lo âu thì mình sẽ bệnh, và nếu bà bệnh thì ai mà chăm sóc, và nâng đỡ cho ông nhà bây giờ?
Thành ra bà phải tu tập.
Tôi biết rõ những gì đang xảy ra ở Nam Tư, tôi thấy cảnh khổ đau rất tội nghiệp, nhưng tôi không để cho những chuyện đó trở thành những yếu tố đe dọa tôi.”
“Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là ta làm được tới mức tối đa những gì ta có thể làm, mà vẫn phải giữ được sự an lạc, và bình tâm của mình.
Nếu có thời giờ thiền hành, hay thiền tọa thì chớ bỏ qua. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trong lúc ta bửa củi, sự sống đã mầu nhiệm rồi, ta thấy không cần phải bửa củi xong mới có hạnh phúc.
Không cần nước sôi rồi mới có hạnh phúc.
Không cần nấu cơm chín rồi mới có hạnh phúc.
Như vậy là ta sống trong tinh thần vô nguyện.
Cái thấy ấy đạt tới thì cánh cửa vô nguyện giải thoát môn mới mở ra.
Có hôm tôi gặp một phụ nữ người Anh ở một xưởng làm đồ gốm.
Bà ta hỏi: “Thầy có lo về tình trạng thế giới không?” Tôi trả lời: “Tôi có lưu tâm, nhưng mối quan tâm của tôi không làm hại tới sự an vui của tôi.” Bà này đang đau khổ, chồng của bà bị bệnh tâm thần.
Trong câu hỏi về tình trạng ở trên thế giới, bà muốn nói tới những chuyện xảy ra ở Nam Tư (Yougoslavie), hay ở các nơi khác.
Nếu ta để cho những lo lắng đó tràn ngập tâm mình thì chẳng bao lâu ta sẽ bị bệnh như chồng của bà.
Tôi im lặng, thở năm bảy lần rồi mới nói: “Cái quan trọng nhất, bà ơi, là dù rất quan tâm đến tình trạng thế giới, bà cũng đừng để cho những nỗi lo lắng đó tràn ngập tâm của mình, làm cho mình quá ưu sầu.
Nếu tâm mình bị tràn ngập lo âu thì mình sẽ bệnh, và nếu bà bệnh thì ai mà chăm sóc, và nâng đỡ cho ông nhà bây giờ?
Thành ra bà phải tu tập.
Tôi biết rõ những gì đang xảy ra ở Nam Tư, tôi thấy cảnh khổ đau rất tội nghiệp, nhưng tôi không để cho những chuyện đó trở thành những yếu tố đe dọa tôi.”
“Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là ta làm được tới mức tối đa những gì ta có thể làm, mà vẫn phải giữ được sự an lạc, và bình tâm của mình.
Nếu có thời giờ thiền hành, hay thiền tọa thì chớ bỏ qua. | “Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là ta làm được tới mức tối đa những gì ta có thể làm, mà vẫn phải giữ được sự an lạc, và bình tâm của mình.
Nếu có thời giờ thiền hành, hay thiền tọa thì chớ bỏ qua.
Tâm trạng lo lắng không đưa tới đâu.
Dầu ta có lo âu gấp mười lần, hoặc gấp trăm lần, thì tình trạng cũng như vậy thôi.
Nếu ta bị bệnh thì tình trạng sẽ xấu hơn.
Cho nên điểm quan trọng không phải là ta lo, mà ta làm những gì có thể làm được trong giờ phút hiện tại.
Nếu bà không giữ được sự an lạc của bà thì bà không thể nào giúp được ông nhà.
Bà cũng không thể nào giúp được cho bất cứ ai và bất cứ nước nào trên thế giới.
Cho nên hãy làm những gì trong đời sống hàng ngày mình có thể làm được.
Khi có thái độ đó thì tự nhiên ta sẽ có an lạc.” Tôi đã nói tóm tắt những điều đó cho bà người Anh này trong vòng mấy phút.
Ta có thể có hạnh phúc ngay trong giờ phút hiện tại, dầu trong thân và trong tâm ta có điều chưa được như ý.
Giáo lý Tịnh Độ nói: dầu còn khổ đau, dầu còn nghiệp chướng, ta vẫn có thể vãng sanh được tới thế giới cực lạc.
Đức Phật A Di Đà sẽ không đóng cửa, sẽ không cấm ta vào cõi cực lạc với một ít nghiệp chướng, một ít tham, giận, và si mê.
Đó là gọi là đới nghiệp vãng sanh.
Đới nghiệp là còn mang nghiệp theo.
Nghĩa là tịnh độ hiện tiền, đây là tịnh độ, tịnh độ là đây.
Dầu còn một ít lo lắng, sầu khổ, một ít bệnh tật, ta vẫn có thể bước vào được thế giới cực lạc như thường.
Cho nên, buổi sáng thức dậy mỉm miệng cười, ta thấy ta có thể có hạnh phúc. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | “Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là ta làm được tới mức tối đa những gì ta có thể làm, mà vẫn phải giữ được sự an lạc, và bình tâm của mình.
Nếu có thời giờ thiền hành, hay thiền tọa thì chớ bỏ qua.
Tâm trạng lo lắng không đưa tới đâu.
Dầu ta có lo âu gấp mười lần, hoặc gấp trăm lần, thì tình trạng cũng như vậy thôi.
Nếu ta bị bệnh thì tình trạng sẽ xấu hơn.
Cho nên điểm quan trọng không phải là ta lo, mà ta làm những gì có thể làm được trong giờ phút hiện tại.
Nếu bà không giữ được sự an lạc của bà thì bà không thể nào giúp được ông nhà.
Bà cũng không thể nào giúp được cho bất cứ ai và bất cứ nước nào trên thế giới.
Cho nên hãy làm những gì trong đời sống hàng ngày mình có thể làm được.
Khi có thái độ đó thì tự nhiên ta sẽ có an lạc.” Tôi đã nói tóm tắt những điều đó cho bà người Anh này trong vòng mấy phút.
Ta có thể có hạnh phúc ngay trong giờ phút hiện tại, dầu trong thân và trong tâm ta có điều chưa được như ý.
Giáo lý Tịnh Độ nói: dầu còn khổ đau, dầu còn nghiệp chướng, ta vẫn có thể vãng sanh được tới thế giới cực lạc.
Đức Phật A Di Đà sẽ không đóng cửa, sẽ không cấm ta vào cõi cực lạc với một ít nghiệp chướng, một ít tham, giận, và si mê.
Đó là gọi là đới nghiệp vãng sanh.
Đới nghiệp là còn mang nghiệp theo.
Nghĩa là tịnh độ hiện tiền, đây là tịnh độ, tịnh độ là đây.
Dầu còn một ít lo lắng, sầu khổ, một ít bệnh tật, ta vẫn có thể bước vào được thế giới cực lạc như thường.
Cho nên, buổi sáng thức dậy mỉm miệng cười, ta thấy ta có thể có hạnh phúc. | Dầu còn một ít lo lắng, sầu khổ, một ít bệnh tật, ta vẫn có thể bước vào được thế giới cực lạc như thường.
Cho nên, buổi sáng thức dậy mỉm miệng cười, ta thấy ta có thể có hạnh phúc.
Quan trọng là thái độ vô nguyện của ta.
Vô nguyện là được như nguyện.
Không chờ đợi, không đòi hỏi, ta có thể hạnh phúc trong bất cứ giây phút nào.
Áp dụng ba cửa giải thoát
Theo các nhà xã hội học bên Mỹ, vấn đề số một của Hoa Kỳ là bạo động.
Người ta bạo động đối với nhau: cha bạo động với con, con bạo động với cha, học trò bạo động với thầy.
Người ta bạo động với chính thân thể và tâm hồn của họ.
Tự tử, sử dụng ma túy, nghiện rượu, người ta tự tàn phá cơ thể và tâm hồn.
Giống như xã hội đang đi về hướng tự hủy một cách tập thể.
Và những người có con mắt nhận xét thấy đó là một vấn đề rất lớn.
Căn nguyên của hiện tượng trên là vì con người không có an lạc, con người đang đi tìm quên lãng.
Nếu con người có hạnh phúc thì đâu phải đi tìm mấy chất ma túy, và những ông vua ma túy đâu có thể làm ăn được.
Sống với bản thân không an lạc, tự ghét bản thân; sống với gia đình không an lạc, hờn oán gia đình; sống với xã hội cũng không an lạc, thù ghét xã hội.
Với những đau khổ không biết cách chuyển hóa, người ta trút những đau khổ đó lên cho nhau, làm phát sinh ra bao nhiêu căm thù và bạo động.
Có những thiếu niên mười hai, và mười ba tuổi ở Pháp đã bắt đầu giết người.
Trong mấy tuần lễ vừa qua lại có những vụ giết người trong xe lửa. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Dầu còn một ít lo lắng, sầu khổ, một ít bệnh tật, ta vẫn có thể bước vào được thế giới cực lạc như thường.
Cho nên, buổi sáng thức dậy mỉm miệng cười, ta thấy ta có thể có hạnh phúc.
Quan trọng là thái độ vô nguyện của ta.
Vô nguyện là được như nguyện.
Không chờ đợi, không đòi hỏi, ta có thể hạnh phúc trong bất cứ giây phút nào.
Áp dụng ba cửa giải thoát
Theo các nhà xã hội học bên Mỹ, vấn đề số một của Hoa Kỳ là bạo động.
Người ta bạo động đối với nhau: cha bạo động với con, con bạo động với cha, học trò bạo động với thầy.
Người ta bạo động với chính thân thể và tâm hồn của họ.
Tự tử, sử dụng ma túy, nghiện rượu, người ta tự tàn phá cơ thể và tâm hồn.
Giống như xã hội đang đi về hướng tự hủy một cách tập thể.
Và những người có con mắt nhận xét thấy đó là một vấn đề rất lớn.
Căn nguyên của hiện tượng trên là vì con người không có an lạc, con người đang đi tìm quên lãng.
Nếu con người có hạnh phúc thì đâu phải đi tìm mấy chất ma túy, và những ông vua ma túy đâu có thể làm ăn được.
Sống với bản thân không an lạc, tự ghét bản thân; sống với gia đình không an lạc, hờn oán gia đình; sống với xã hội cũng không an lạc, thù ghét xã hội.
Với những đau khổ không biết cách chuyển hóa, người ta trút những đau khổ đó lên cho nhau, làm phát sinh ra bao nhiêu căm thù và bạo động.
Có những thiếu niên mười hai, và mười ba tuổi ở Pháp đã bắt đầu giết người.
Trong mấy tuần lễ vừa qua lại có những vụ giết người trong xe lửa. | Có những thiếu niên mười hai, và mười ba tuổi ở Pháp đã bắt đầu giết người.
Trong mấy tuần lễ vừa qua lại có những vụ giết người trong xe lửa.
Bạo động là một dấu hiệu của tình trạng thiếu hạnh phúc, thiếu thăng bằng.
Người ta khổ đau nhưng không biết thực tập, không có ai hướng dẫn.
Có cơ duyên tu học, ta phải biết trách nhiệm.
Trước hết phải làm sao cho chính mình có an lạc, và hạnh phúc, phải học nghệ thuật sống hạnh phúc trong giây phút hiện tại, dầu ta còn có những điều bất như ý.
Ta bắt buộc phải có hạnh phúc.
Nếu không ta sẽ không thể làm chỗ nương tựa cho bất cứ ai, dầu đó là cha, mẹ, anh, chị, em mình, đồng bào mình hay người trong xã hội quanh mình.
Ta cần phải làm thế nào để cho hạt giống an lạc và giác ngộ sinh sôi nẩy nở cho nhiều, cho nhân loại được nhờ.
Mỗi ngày hăm bốn giờ đồng hồ của ta là một cơ hội lớn để sống an lạc, và hạnh phúc.
Nếu ta cần một dự án, thì dự án đó là làm thế nào để đào tạo thật nhiều những người có khả năng hướng dẫn tu học.
Cần có rất nhiều giáo thọ.
Trong Đại Giới Đàn sắp tới, Giới Đàn Hương Tích, sẽ có lễ truyền đăng cho mười hai vị giáo thọ mới.
Trong chuyến đi Hoa Kỳ vừa rồi có những buổi thuyết pháp cho công chúng mà số tới dự bốn ngàn người, có những khóa tu trong đó bốn trăm hoặc năm trăm người xin quy y để tiếp nhận năm giới.
Đó là hình ảnh cá mẹ sinh cả đàn cá con.
Nhưng như thế cũng không có thấm thía vào đâu. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Có những thiếu niên mười hai, và mười ba tuổi ở Pháp đã bắt đầu giết người.
Trong mấy tuần lễ vừa qua lại có những vụ giết người trong xe lửa.
Bạo động là một dấu hiệu của tình trạng thiếu hạnh phúc, thiếu thăng bằng.
Người ta khổ đau nhưng không biết thực tập, không có ai hướng dẫn.
Có cơ duyên tu học, ta phải biết trách nhiệm.
Trước hết phải làm sao cho chính mình có an lạc, và hạnh phúc, phải học nghệ thuật sống hạnh phúc trong giây phút hiện tại, dầu ta còn có những điều bất như ý.
Ta bắt buộc phải có hạnh phúc.
Nếu không ta sẽ không thể làm chỗ nương tựa cho bất cứ ai, dầu đó là cha, mẹ, anh, chị, em mình, đồng bào mình hay người trong xã hội quanh mình.
Ta cần phải làm thế nào để cho hạt giống an lạc và giác ngộ sinh sôi nẩy nở cho nhiều, cho nhân loại được nhờ.
Mỗi ngày hăm bốn giờ đồng hồ của ta là một cơ hội lớn để sống an lạc, và hạnh phúc.
Nếu ta cần một dự án, thì dự án đó là làm thế nào để đào tạo thật nhiều những người có khả năng hướng dẫn tu học.
Cần có rất nhiều giáo thọ.
Trong Đại Giới Đàn sắp tới, Giới Đàn Hương Tích, sẽ có lễ truyền đăng cho mười hai vị giáo thọ mới.
Trong chuyến đi Hoa Kỳ vừa rồi có những buổi thuyết pháp cho công chúng mà số tới dự bốn ngàn người, có những khóa tu trong đó bốn trăm hoặc năm trăm người xin quy y để tiếp nhận năm giới.
Đó là hình ảnh cá mẹ sinh cả đàn cá con.
Nhưng như thế cũng không có thấm thía vào đâu. | Đó là hình ảnh cá mẹ sinh cả đàn cá con.
Nhưng như thế cũng không có thấm thía vào đâu.
Trong chuyến đi Bắc Mỹ đó, số người tới học trực tiếp trong những khóa tu hay những buổi pháp thoại vào khoảng 28.000 người.
So với dân số cũng không có nghĩa gì.
Dầu có những đài phát thanh đã phát nguyên văn các bài pháp thoại liên tiếp trong mười ngày, những tờ báo lớn như Washington Post, New York Times hay Los Angeles Times đã viết một số những bài khá hay về phương pháp thực tập.
Có thể nói hàng triệu người đã được tiếp xúc với giáo lý Bụt.
Loài người rất khao khát sống an lạc, rất mong biết được cách chuyển hóa tâm hồn và thay đổi xã hội.
Nhưng hiện bây giờ số người có thể hướng dẫn được dân chúng tu tập, chuyển hóa còn ít lắm.
Và chúng ta phải thực tập như thế nào để làm cho số người đó nhân lên.
Điều này chúng ta có thể làm được.
Nếu cứ để thì giờ mà lo lắng, và ưu sầu thì chúng ta chỉ làm cho tình trạng đen tối hơn.
Chưa cứu được thế giới ta đã đánh mất chính ta rồi.
Thành ra câu trả lời cho từng người vẫn là phải làm thế nào để mỗi bước chân của mình được thảnh thơi, mỗi giây phút của đời sống hàng ngày có an lạc, hạnh phúc.
Người Pháp có một bài hát “Chúng ta đợi gì không hạnh phúc bây giờ” (qu' est-ce qu'on attend pour être heureux?)
Mỗi sư cô, mỗi sư chú, mỗi Phật tử và thiền sinh của chúng ta hãy tự hỏi câu hỏi đó: tại sao chúng ta lại không có hạnh phúc ngay bây giờ? |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Đó là hình ảnh cá mẹ sinh cả đàn cá con.
Nhưng như thế cũng không có thấm thía vào đâu.
Trong chuyến đi Bắc Mỹ đó, số người tới học trực tiếp trong những khóa tu hay những buổi pháp thoại vào khoảng 28.000 người.
So với dân số cũng không có nghĩa gì.
Dầu có những đài phát thanh đã phát nguyên văn các bài pháp thoại liên tiếp trong mười ngày, những tờ báo lớn như Washington Post, New York Times hay Los Angeles Times đã viết một số những bài khá hay về phương pháp thực tập.
Có thể nói hàng triệu người đã được tiếp xúc với giáo lý Bụt.
Loài người rất khao khát sống an lạc, rất mong biết được cách chuyển hóa tâm hồn và thay đổi xã hội.
Nhưng hiện bây giờ số người có thể hướng dẫn được dân chúng tu tập, chuyển hóa còn ít lắm.
Và chúng ta phải thực tập như thế nào để làm cho số người đó nhân lên.
Điều này chúng ta có thể làm được.
Nếu cứ để thì giờ mà lo lắng, và ưu sầu thì chúng ta chỉ làm cho tình trạng đen tối hơn.
Chưa cứu được thế giới ta đã đánh mất chính ta rồi.
Thành ra câu trả lời cho từng người vẫn là phải làm thế nào để mỗi bước chân của mình được thảnh thơi, mỗi giây phút của đời sống hàng ngày có an lạc, hạnh phúc.
Người Pháp có một bài hát “Chúng ta đợi gì không hạnh phúc bây giờ” (qu' est-ce qu'on attend pour être heureux?)
Mỗi sư cô, mỗi sư chú, mỗi Phật tử và thiền sinh của chúng ta hãy tự hỏi câu hỏi đó: tại sao chúng ta lại không có hạnh phúc ngay bây giờ? | Mỗi sư cô, mỗi sư chú, mỗi Phật tử và thiền sinh của chúng ta hãy tự hỏi câu hỏi đó: tại sao chúng ta lại không có hạnh phúc ngay bây giờ?
Hạnh phúc trong giây phút hiện tại, hạnh phúc có liền như là cà phê bột chỉ cần chế nước sôi vào là có thể uống.
Tôi còn nhớ một thiếu phụ, tại một khóa tu ở Canada, sau buổi thiền hành đầu tiên đã nói: “Thưa thầy, từ khi sang Bắc Mỹ đến giờ, trong suốt bao nhiêu năm con chưa bao giờ được đi những bước thong thả như hôm nay.” Xã hội đã kéo bà chạy theo như một con chong chóng.
Và bà chỉ cần được hướng dẫn thiền hành trong hai mươi phút, là có thể đi vào được trong thế giới của tĩnh lặng, của an lạc.
Không cần phải dự một khóa tu ba tháng.
Có khi ta chỉ cần một khóa tu ba ngày, hoặc bốn ngày.
Và chỉ ngay sau giờ thiền hành đầu tiên là đã có thể nếm được pháp lạc.
Sau đó thiếu phụ hỏi: “Bạch thầy, con có thể về chia sẻ phương pháp thiền hành này cho các bạn con được không?” Tại sao không?
Các sư cô sư chú được tu tại Làng Hồng bốn năm là đã có may mắn hơn những người như vậy nhiều.
Sau bốn năm đó ta đã có khả năng thiết lập một trung tâm tu học để hướng dẫn người khác.
Quý vị cũng sẽ làm như tôi, là suốt đời học thêm, và phải luôn luôn thực tập.
Càng học và càng thực tập thì cái thấy, cái hiểu của mình về chánh pháp càng sáng, và càng sâu thêm.
Đức Khổng Tử nói: “Học nhi thời tập chi, bất diệc lạc hồ”, học mà thường được thực tập thì há chẳng phải là niềm vui hay sao? |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Mỗi sư cô, mỗi sư chú, mỗi Phật tử và thiền sinh của chúng ta hãy tự hỏi câu hỏi đó: tại sao chúng ta lại không có hạnh phúc ngay bây giờ?
Hạnh phúc trong giây phút hiện tại, hạnh phúc có liền như là cà phê bột chỉ cần chế nước sôi vào là có thể uống.
Tôi còn nhớ một thiếu phụ, tại một khóa tu ở Canada, sau buổi thiền hành đầu tiên đã nói: “Thưa thầy, từ khi sang Bắc Mỹ đến giờ, trong suốt bao nhiêu năm con chưa bao giờ được đi những bước thong thả như hôm nay.” Xã hội đã kéo bà chạy theo như một con chong chóng.
Và bà chỉ cần được hướng dẫn thiền hành trong hai mươi phút, là có thể đi vào được trong thế giới của tĩnh lặng, của an lạc.
Không cần phải dự một khóa tu ba tháng.
Có khi ta chỉ cần một khóa tu ba ngày, hoặc bốn ngày.
Và chỉ ngay sau giờ thiền hành đầu tiên là đã có thể nếm được pháp lạc.
Sau đó thiếu phụ hỏi: “Bạch thầy, con có thể về chia sẻ phương pháp thiền hành này cho các bạn con được không?” Tại sao không?
Các sư cô sư chú được tu tại Làng Hồng bốn năm là đã có may mắn hơn những người như vậy nhiều.
Sau bốn năm đó ta đã có khả năng thiết lập một trung tâm tu học để hướng dẫn người khác.
Quý vị cũng sẽ làm như tôi, là suốt đời học thêm, và phải luôn luôn thực tập.
Càng học và càng thực tập thì cái thấy, cái hiểu của mình về chánh pháp càng sáng, và càng sâu thêm.
Đức Khổng Tử nói: “Học nhi thời tập chi, bất diệc lạc hồ”, học mà thường được thực tập thì há chẳng phải là niềm vui hay sao? | Đức Khổng Tử nói: “Học nhi thời tập chi, bất diệc lạc hồ”, học mà thường được thực tập thì há chẳng phải là niềm vui hay sao?
Học với thầy được một ngày thì ta đã tiếp nhận được chất liệu của gia đình tâm linh ta để lại từ mấy ngàn năm.
Điều quan trọng là khả năng tiếp nhận, khả năng hấp thụ (assimilation) của mỗi người.
Hấp thụ là biến những chất liệu mình tiếp nhận thành sự sống liền.
Đừng chất chứa chúng thành những kho kiến thức không dùng vào việc gì được.
Học điều gì ta phải đem ra thực tập.
Khi ta học về ba cánh cửa giải thoát: không, vô tướng, và vô tác chẳng hạn, thì phải áp dụng liền.
Áp dụng thế nào về cánh cửa thứ nhất là cánh cửa không?
Có phải là lên thiền đường ngồi thiền để suy tư về không chăng?
Mỗi lần nhìn cây cỏ, đất trời, tiếp xúc với người với vật, phải thấy được tính cách tương tức, tương nhập của tất cả.
Phải thấy tính cách mầu nhiệm của không ở trong con người của mình.
Tới cánh cửa thứ hai là vô tướng.
Phải thấy được tính cách vô tướng trong cái tướng của người, và vật chung quanh.
Thấy được rồi thì những sợ hãi, lo buồn, hờn giận của mình sẽ tan biến, và vô tướng trở thành sự sống hàng ngày.
Cuối cùng là vô tác, vô tác là không cần tìm kiếm.
Vô tác không phải là hết ham muốn mà thôi.
Có những người hết ham muốn nhưng lòng rất rầu rơi: tôi không thiết gì nữa!
Apranihita là không đặt trước mình một đối tượng để chạy theo.
Tức là biết dừng lại, và hạnh phúc chỉ đạt được khi ta biết dừng lại. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Đức Khổng Tử nói: “Học nhi thời tập chi, bất diệc lạc hồ”, học mà thường được thực tập thì há chẳng phải là niềm vui hay sao?
Học với thầy được một ngày thì ta đã tiếp nhận được chất liệu của gia đình tâm linh ta để lại từ mấy ngàn năm.
Điều quan trọng là khả năng tiếp nhận, khả năng hấp thụ (assimilation) của mỗi người.
Hấp thụ là biến những chất liệu mình tiếp nhận thành sự sống liền.
Đừng chất chứa chúng thành những kho kiến thức không dùng vào việc gì được.
Học điều gì ta phải đem ra thực tập.
Khi ta học về ba cánh cửa giải thoát: không, vô tướng, và vô tác chẳng hạn, thì phải áp dụng liền.
Áp dụng thế nào về cánh cửa thứ nhất là cánh cửa không?
Có phải là lên thiền đường ngồi thiền để suy tư về không chăng?
Mỗi lần nhìn cây cỏ, đất trời, tiếp xúc với người với vật, phải thấy được tính cách tương tức, tương nhập của tất cả.
Phải thấy tính cách mầu nhiệm của không ở trong con người của mình.
Tới cánh cửa thứ hai là vô tướng.
Phải thấy được tính cách vô tướng trong cái tướng của người, và vật chung quanh.
Thấy được rồi thì những sợ hãi, lo buồn, hờn giận của mình sẽ tan biến, và vô tướng trở thành sự sống hàng ngày.
Cuối cùng là vô tác, vô tác là không cần tìm kiếm.
Vô tác không phải là hết ham muốn mà thôi.
Có những người hết ham muốn nhưng lòng rất rầu rơi: tôi không thiết gì nữa!
Apranihita là không đặt trước mình một đối tượng để chạy theo.
Tức là biết dừng lại, và hạnh phúc chỉ đạt được khi ta biết dừng lại. | Apranihita là không đặt trước mình một đối tượng để chạy theo.
Tức là biết dừng lại, và hạnh phúc chỉ đạt được khi ta biết dừng lại.
Cho nên nếu có người hỏi: “Tu để làm gì?”, có thể ta trả lời: “Tu là để có hạnh phúc.” Người ta hỏi: “Tu tới bao giờ mới có hạnh phúc?” - “Phải có hạnh phúc ngay từ bây giờ.
Còn nếu không thì không phải là anh đang tu.”
Các cách trình bày khác về pháp ấn
Sau khi đã hiểu cách tu tập Tam Pháp Ấn chúng ta nên biết thêm về các lối trình bầy khác về pháp ấn.
Trong văn học Phật giáo cũng có ý niệm Nhị Pháp Ấn.
Khổ là một pháp ấn và niết bàn là pháp ấn thứ hai.
Ngoài ra còn ý niệm về Tứ pháp ấn, là vô thường, khổ, vô ngã và niết bàn.
Và Kinh cũng nói tới một pháp ấn thuộc truyền thống đại thừa, gọi là Nhất Thật Tướng Ấn.
Sở dĩ có nhiều cách trình bầy về pháp ấn là do lối nhìn của những thế hệ về sau.
Trong lịch sử phân phái, cuộc phân chia hệ phái đầu tiên xẩy ra một trăm năm sau khi Bụt nhập diệt, thành Thượng Tọa Bộ và Đại Chúng Bộ.
Thượng Tọa Bộ là các vị có khuynh hướng bảo thủ, Đại Chúng Bộ là phía các vị muốn cải cách.
Thượng Tọa Bộ sau này chia ra Hữu Bộ và Phân Biệt Thuyết Bộ, đó là cuộc phân phái thứ hai.
Như chúng ta biết, Hữu Bộ truyền lên miền Kashmir, Phân Biệt Thuyết Bộ ở lại, sau đó lại gửi một chi phái là Xích Đồng Diệp Bộ sang Tích Lan, bây giờ ta gọi là Theravada.
Cho nên Hữu Bộ và phái Theravada có cùng một nguồn gốc và kinh điển rất giống nhau. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Apranihita là không đặt trước mình một đối tượng để chạy theo.
Tức là biết dừng lại, và hạnh phúc chỉ đạt được khi ta biết dừng lại.
Cho nên nếu có người hỏi: “Tu để làm gì?”, có thể ta trả lời: “Tu là để có hạnh phúc.” Người ta hỏi: “Tu tới bao giờ mới có hạnh phúc?” - “Phải có hạnh phúc ngay từ bây giờ.
Còn nếu không thì không phải là anh đang tu.”
Các cách trình bày khác về pháp ấn
Sau khi đã hiểu cách tu tập Tam Pháp Ấn chúng ta nên biết thêm về các lối trình bầy khác về pháp ấn.
Trong văn học Phật giáo cũng có ý niệm Nhị Pháp Ấn.
Khổ là một pháp ấn và niết bàn là pháp ấn thứ hai.
Ngoài ra còn ý niệm về Tứ pháp ấn, là vô thường, khổ, vô ngã và niết bàn.
Và Kinh cũng nói tới một pháp ấn thuộc truyền thống đại thừa, gọi là Nhất Thật Tướng Ấn.
Sở dĩ có nhiều cách trình bầy về pháp ấn là do lối nhìn của những thế hệ về sau.
Trong lịch sử phân phái, cuộc phân chia hệ phái đầu tiên xẩy ra một trăm năm sau khi Bụt nhập diệt, thành Thượng Tọa Bộ và Đại Chúng Bộ.
Thượng Tọa Bộ là các vị có khuynh hướng bảo thủ, Đại Chúng Bộ là phía các vị muốn cải cách.
Thượng Tọa Bộ sau này chia ra Hữu Bộ và Phân Biệt Thuyết Bộ, đó là cuộc phân phái thứ hai.
Như chúng ta biết, Hữu Bộ truyền lên miền Kashmir, Phân Biệt Thuyết Bộ ở lại, sau đó lại gửi một chi phái là Xích Đồng Diệp Bộ sang Tích Lan, bây giờ ta gọi là Theravada.
Cho nên Hữu Bộ và phái Theravada có cùng một nguồn gốc và kinh điển rất giống nhau. | Cho nên Hữu Bộ và phái Theravada có cùng một nguồn gốc và kinh điển rất giống nhau.
Trong tam tạng Pali, những đoạn văn nói về vô thường cho nên khổ, khổ cho nên vô ngã được lập đi lập lại nhiều lần, cũng giống trong những bộ Kinh A Hàm bằng chữ Hán thuộc văn hệ Bắc Truyền.
Điều đó chứng tỏ cách nhìn đó có trước thời phân chia thành hai phái Hữu Bộ và Phân Biệt Thuyết Bộ.
Theo sát các đoạn kinh trên, đạo Bụt Nam truyền giải nghĩa Tam pháp ấn là Vô Thường, Khổ, và Vô Ngã.
Cách nhìn đó có thể đưa tới những hiểu lầm, cũng như lối xếp đặt Khổ và Niết Bàn vào làm Nhị Pháp Ấn.
Sai lầm căn bản là sự biến đổi vai trò của Khổ, từ một cảm thọ cần nhận diện, thành một bản chất của thực tại.
Sau khi đã học về ba cánh cửa giải thoát chúng ta sẽ nhìn lại về vấn đề này trong ánh sáng của tam tam muội.
Khổ đau phát sinh là do chúng ta bị kẹt vào tướng, cho nên Bụt đã dạy phép quán vô tướng.
Phương pháp mà Bụt dạy là dùng giáo lý vô thường và vô ngã.
Vô thường là một chiếc chìa khóa để mở cửa thực tại, và dùng quán vô thường chúng ta phá vỡ được các tướng trạng.
Vô ngã là một chìa khóa khác.
Dùng phương pháp vô ngã, chúng ta cũng đi tới vô tướng.
Phàm sở hữu tướng giai thị hư vọng, cái gì có tướng là có sự lầm lẫn.
Vô thường mà nghĩ là thường thì khổ, vô ngã mà cho là có ngã thì khổ.
Trước tiên, khổ ở đây là một cảm thọ do hư vọng gây ra.
Nhưng nhiều thế hệ Phật tử sau này đã nâng ý niệm khổ lên thành một tính chất phổ biến tất yếu của thực tại.
Vì trong giáo lý Tứ Diệu Đế Khổ đứng đầu. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Cho nên Hữu Bộ và phái Theravada có cùng một nguồn gốc và kinh điển rất giống nhau.
Trong tam tạng Pali, những đoạn văn nói về vô thường cho nên khổ, khổ cho nên vô ngã được lập đi lập lại nhiều lần, cũng giống trong những bộ Kinh A Hàm bằng chữ Hán thuộc văn hệ Bắc Truyền.
Điều đó chứng tỏ cách nhìn đó có trước thời phân chia thành hai phái Hữu Bộ và Phân Biệt Thuyết Bộ.
Theo sát các đoạn kinh trên, đạo Bụt Nam truyền giải nghĩa Tam pháp ấn là Vô Thường, Khổ, và Vô Ngã.
Cách nhìn đó có thể đưa tới những hiểu lầm, cũng như lối xếp đặt Khổ và Niết Bàn vào làm Nhị Pháp Ấn.
Sai lầm căn bản là sự biến đổi vai trò của Khổ, từ một cảm thọ cần nhận diện, thành một bản chất của thực tại.
Sau khi đã học về ba cánh cửa giải thoát chúng ta sẽ nhìn lại về vấn đề này trong ánh sáng của tam tam muội.
Khổ đau phát sinh là do chúng ta bị kẹt vào tướng, cho nên Bụt đã dạy phép quán vô tướng.
Phương pháp mà Bụt dạy là dùng giáo lý vô thường và vô ngã.
Vô thường là một chiếc chìa khóa để mở cửa thực tại, và dùng quán vô thường chúng ta phá vỡ được các tướng trạng.
Vô ngã là một chìa khóa khác.
Dùng phương pháp vô ngã, chúng ta cũng đi tới vô tướng.
Phàm sở hữu tướng giai thị hư vọng, cái gì có tướng là có sự lầm lẫn.
Vô thường mà nghĩ là thường thì khổ, vô ngã mà cho là có ngã thì khổ.
Trước tiên, khổ ở đây là một cảm thọ do hư vọng gây ra.
Nhưng nhiều thế hệ Phật tử sau này đã nâng ý niệm khổ lên thành một tính chất phổ biến tất yếu của thực tại.
Vì trong giáo lý Tứ Diệu Đế Khổ đứng đầu. | Nhưng nhiều thế hệ Phật tử sau này đã nâng ý niệm khổ lên thành một tính chất phổ biến tất yếu của thực tại.
Vì trong giáo lý Tứ Diệu Đế Khổ đứng đầu.
Bản ý của Bụt là: chúng ta phải nhận diện Khổ.
Nhận diện Khổ là một chuyện, thái độ giáo điều nói rằng “Tất cả đều là khổ, không có cái gì là không khổ hết” là một chuyện khác.
Hai cách nhìn đó khác nhau rất nhiều.
Nhưng nhiều thế hệ Phật tử đã đi vào con đường thứ hai.
Cho nên có lý thuyết về Tam Khổ: Ban đầu Khổ như là một cảm thọ (Dhukha as an unpleasant feeling).
Rồi đến Hoại Khổ, vì vạn vật sẽ tàn hoại cho nên khổ (Dhukha as change).
Thứ ba Hành Khổ, mọi hiện tượng vì được tập hợp mà thành nên khổ, khổ vì bản chất là Hành (Dhukha as formation).
Thuyết Tam Khổ có tính cách giải thích, binh vực cho chủ trương tất cả đều là khổ.
Mục đích của Bụt khi giảng Tứ Diệu Đế không phải là biện luận về một chủ thuyết.
Mục đích của Ngài là dặn dò rằng có những cái khổ chúng ta phải nhận diện.
Những thế hệ sau nghĩ rằng sự giải thoát chỉ đạt được khi ta nhắc đi nhắc lại sự thực thứ nhất “đời là khổ, đời là khổ, cái gì cũng là khổ, cái gì cũng là khổ” nếu không thì không đạt được quả vị A La Hán, không giải thoát, không an lạc.
Đọc lại những tác phẩm A-tỳ Đạt-ma, như Tranh Luận Sự (Points of controversy) ta sẽ thấy.
Đó là ta hiểu và áp dụng sai Tứ Diệu Đế.
Những cái đau khổ gọi chúng là đau khổ đã đành rồi, những cái không đau khổ cũng phải làm cho chúng thành đau khổ luôn! |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Nhưng nhiều thế hệ Phật tử sau này đã nâng ý niệm khổ lên thành một tính chất phổ biến tất yếu của thực tại.
Vì trong giáo lý Tứ Diệu Đế Khổ đứng đầu.
Bản ý của Bụt là: chúng ta phải nhận diện Khổ.
Nhận diện Khổ là một chuyện, thái độ giáo điều nói rằng “Tất cả đều là khổ, không có cái gì là không khổ hết” là một chuyện khác.
Hai cách nhìn đó khác nhau rất nhiều.
Nhưng nhiều thế hệ Phật tử đã đi vào con đường thứ hai.
Cho nên có lý thuyết về Tam Khổ: Ban đầu Khổ như là một cảm thọ (Dhukha as an unpleasant feeling).
Rồi đến Hoại Khổ, vì vạn vật sẽ tàn hoại cho nên khổ (Dhukha as change).
Thứ ba Hành Khổ, mọi hiện tượng vì được tập hợp mà thành nên khổ, khổ vì bản chất là Hành (Dhukha as formation).
Thuyết Tam Khổ có tính cách giải thích, binh vực cho chủ trương tất cả đều là khổ.
Mục đích của Bụt khi giảng Tứ Diệu Đế không phải là biện luận về một chủ thuyết.
Mục đích của Ngài là dặn dò rằng có những cái khổ chúng ta phải nhận diện.
Những thế hệ sau nghĩ rằng sự giải thoát chỉ đạt được khi ta nhắc đi nhắc lại sự thực thứ nhất “đời là khổ, đời là khổ, cái gì cũng là khổ, cái gì cũng là khổ” nếu không thì không đạt được quả vị A La Hán, không giải thoát, không an lạc.
Đọc lại những tác phẩm A-tỳ Đạt-ma, như Tranh Luận Sự (Points of controversy) ta sẽ thấy.
Đó là ta hiểu và áp dụng sai Tứ Diệu Đế.
Những cái đau khổ gọi chúng là đau khổ đã đành rồi, những cái không đau khổ cũng phải làm cho chúng thành đau khổ luôn! | Đó là ta hiểu và áp dụng sai Tứ Diệu Đế.
Những cái đau khổ gọi chúng là đau khổ đã đành rồi, những cái không đau khổ cũng phải làm cho chúng thành đau khổ luôn!
Đi xa thêm một bước nữa là quan niệm tất cả các Hành - những hiện tượng được tập thành như là núi, sông, cây, cỏ, mặt trời, mặt trăng, cha mẹ, anh em, nụ cười, tiếng khóc, tất cả đều là khổ hết!
Hệ luận của một quan niệm như vậy là Niết-bàn hoàn toàn tách biệt khỏi các hành.
Nước mà bỏ hết sóng đi thì đâu còn có nước?
Cách nhìn đó dẫn tới ý tưởng cuộc đời là khổ, năm uẩn là khổ, sáu đại là khổ, tất cả là khổ cho nên ta phải dứt bỏ hết.
Nhưng ai là kẻ làm công việc dứt bỏ đó?
Có một cái Ta biệt lập với năm uẩn, với những cái gọi là Hành không?
Hay Ta chẳng qua cũng chỉ là những Hành đó?
Cái ta có phải là một thực tại độc lập ngoài những Hành này không?
Nói Có tức là chấp vào Hữu Ngã, có một cái Ngã riêng biệt.
Có một cái Ngã nằm ngoài các Hành, có một cái Ngã riêng ở ngoài năm uẩn, đó là một sai lầm căn bản.
Đó là hai khái niệm về Ngã mà Bụt đã phá vỡ.
Khái niệm thứ ba là Thần Ngã (Atma) tức là yếu tố thiêng liêng có thể đồng nhất hoá với Phạm Thiên (Brahma).
Ta là Atma, còn Brahma là Đại Ngã, hai cái đó là một, trở về với nhau gọi là giải thoát, Bụt cũng đã bác bỏ ý niệm đó.
Vậy thì cái Ta này là cái gì, có thể thoát ra ngoài năm uẩn và các Hành được chăng?
Có phải sau khi tôi đã buông bỏ tất cả năm uẩn và các Hành rồi thì tôi sẽ bước sang một thế giới khác gọi là Niết-bàn chăng? |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Đó là ta hiểu và áp dụng sai Tứ Diệu Đế.
Những cái đau khổ gọi chúng là đau khổ đã đành rồi, những cái không đau khổ cũng phải làm cho chúng thành đau khổ luôn!
Đi xa thêm một bước nữa là quan niệm tất cả các Hành - những hiện tượng được tập thành như là núi, sông, cây, cỏ, mặt trời, mặt trăng, cha mẹ, anh em, nụ cười, tiếng khóc, tất cả đều là khổ hết!
Hệ luận của một quan niệm như vậy là Niết-bàn hoàn toàn tách biệt khỏi các hành.
Nước mà bỏ hết sóng đi thì đâu còn có nước?
Cách nhìn đó dẫn tới ý tưởng cuộc đời là khổ, năm uẩn là khổ, sáu đại là khổ, tất cả là khổ cho nên ta phải dứt bỏ hết.
Nhưng ai là kẻ làm công việc dứt bỏ đó?
Có một cái Ta biệt lập với năm uẩn, với những cái gọi là Hành không?
Hay Ta chẳng qua cũng chỉ là những Hành đó?
Cái ta có phải là một thực tại độc lập ngoài những Hành này không?
Nói Có tức là chấp vào Hữu Ngã, có một cái Ngã riêng biệt.
Có một cái Ngã nằm ngoài các Hành, có một cái Ngã riêng ở ngoài năm uẩn, đó là một sai lầm căn bản.
Đó là hai khái niệm về Ngã mà Bụt đã phá vỡ.
Khái niệm thứ ba là Thần Ngã (Atma) tức là yếu tố thiêng liêng có thể đồng nhất hoá với Phạm Thiên (Brahma).
Ta là Atma, còn Brahma là Đại Ngã, hai cái đó là một, trở về với nhau gọi là giải thoát, Bụt cũng đã bác bỏ ý niệm đó.
Vậy thì cái Ta này là cái gì, có thể thoát ra ngoài năm uẩn và các Hành được chăng?
Có phải sau khi tôi đã buông bỏ tất cả năm uẩn và các Hành rồi thì tôi sẽ bước sang một thế giới khác gọi là Niết-bàn chăng? | Có phải sau khi tôi đã buông bỏ tất cả năm uẩn và các Hành rồi thì tôi sẽ bước sang một thế giới khác gọi là Niết-bàn chăng?
Vậy Niết-bàn là một thực thể hoàn toàn biệt lập với các Hành chăng?
Phải chăng bỏ cái thế giới khổ này, đi tìm tới một thực thể hoàn toàn khác với khổ, đó là nhập Niết bàn?
Nghĩ như vậy thì hai Pháp Ấn, Khổ và Niết-bàn, trở thành một giáo lý nhị nguyên.
Không phải Bụt dạy Khổ và Niết bàn là nhị nguyên, mà cách nhìn của người ta bị kẹt vào quan điểm nhị nguyên.
Chúng ta thấy rất là mầu nhiệm khi phá vỡ được tư tưởng nhị nguyên.
Cũng như khi học về Xả, ta cũng phải phá đổ quan điểm nhị nguyên.
Tiếng Anh dịch Xả là equanimity tức là không đứng về một phe, đối lập với phe khác.
Nếu nói Hành là khổ, rồi ta bỏ các Hành, đi tìm về Niết-bàn hoàn toàn khác biệt với Hành, đó là nhị nguyên, không phải là Xả.
Niết bàn nằm trong các Hành, niết bàn chính là Hành.
Bàn luận như trên không phải là để biện giải lý thuyết xem giải thích Tam Pháp Ấn cách nào là đúng, hay Nhị Pháp Ấn cách nào là đúng.
Câu hỏi thích đáng phải nêu lên là chúng ta có thực tập Tam Giải Thoát Môn không?
Các Tổ, các Thầy nói tới Ba Cánh Cửa Giải Thoát nhưng đã dạy ta phương pháp thực tập.
Làm sao để thực tập Không, làm sao để thực tập Vô Tướng, và làm sao thực tập Vô Tác?
Chúng ta phải tránh việc học một mớ lý thuyết rồi không bao giờ đem chúng áp dụng trong đời sống hằng ngày. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Có phải sau khi tôi đã buông bỏ tất cả năm uẩn và các Hành rồi thì tôi sẽ bước sang một thế giới khác gọi là Niết-bàn chăng?
Vậy Niết-bàn là một thực thể hoàn toàn biệt lập với các Hành chăng?
Phải chăng bỏ cái thế giới khổ này, đi tìm tới một thực thể hoàn toàn khác với khổ, đó là nhập Niết bàn?
Nghĩ như vậy thì hai Pháp Ấn, Khổ và Niết-bàn, trở thành một giáo lý nhị nguyên.
Không phải Bụt dạy Khổ và Niết bàn là nhị nguyên, mà cách nhìn của người ta bị kẹt vào quan điểm nhị nguyên.
Chúng ta thấy rất là mầu nhiệm khi phá vỡ được tư tưởng nhị nguyên.
Cũng như khi học về Xả, ta cũng phải phá đổ quan điểm nhị nguyên.
Tiếng Anh dịch Xả là equanimity tức là không đứng về một phe, đối lập với phe khác.
Nếu nói Hành là khổ, rồi ta bỏ các Hành, đi tìm về Niết-bàn hoàn toàn khác biệt với Hành, đó là nhị nguyên, không phải là Xả.
Niết bàn nằm trong các Hành, niết bàn chính là Hành.
Bàn luận như trên không phải là để biện giải lý thuyết xem giải thích Tam Pháp Ấn cách nào là đúng, hay Nhị Pháp Ấn cách nào là đúng.
Câu hỏi thích đáng phải nêu lên là chúng ta có thực tập Tam Giải Thoát Môn không?
Các Tổ, các Thầy nói tới Ba Cánh Cửa Giải Thoát nhưng đã dạy ta phương pháp thực tập.
Làm sao để thực tập Không, làm sao để thực tập Vô Tướng, và làm sao thực tập Vô Tác?
Chúng ta phải tránh việc học một mớ lý thuyết rồi không bao giờ đem chúng áp dụng trong đời sống hằng ngày. | Làm sao để thực tập Không, làm sao để thực tập Vô Tướng, và làm sao thực tập Vô Tác?
Chúng ta phải tránh việc học một mớ lý thuyết rồi không bao giờ đem chúng áp dụng trong đời sống hằng ngày.
Pháp Ấn có thể là ba, Vô thường, Khổ, Vô Ngã cũng được hoặc Vô thường, Vô Ngã, Niết-bàn cũng được; có thể là hai, Khổ với Niết-bàn cũng được.
Hay chỉ là một Nhất Thiết Thực Tướng Ấn cũng được.
Điều quan trọng là những giáo lý ấy có thể thực tập được, có thể đem lại giải thoát cho ta được hay không?
Điều kỳ diệu là trong Tam Pháp Ấn có Vô thường, Vô Ngã, Niết-bàn, thì Niết-bàn thuộc về phạm vi Thể, và hai phần kia thuộc về phạm vi Tướng.
Chính nhờ tiếp xúc với Tướng một cách sâu sắc mà đi tới Thể của các tướng.
Đó là nguyên tắc Tùng Tướng Nhập Tánh.
Tam Giải Thoát Môn đã được trình bày như là những phương pháp thực tập và chúng ta có thể thực tập được.
Sống như thế nào gọi là có cái nhìn Không?
Cách nhìn đó chúng ta thực tập khi thức dậy, khi ăn cơm, khi uống nước, khi tiếp xử với bạn bè.
Sống như thế nào, thấy như thế nào, tiếp xử như thế nào có thể gọi là Vô Tướng?
Và sống thế nào có thể gọi là Vô Tác?
Chúng ta an trú được trong giờ phút hiện tại, có hạnh phúc ngay trong giây phút hiện tại, dầu còn đeo theo một ít nghiệp chướng bên mình.
Nếu quý vị nói về Không, Vô Tướng, Vô Tác, đọc một cuốn sách ba ngàn trang về Không, Vô Tướng, Vô Tác mà cuối cùng không áp dụng được trong đời sống thì ba ngàn trang sách đó sẽ không có một ích lợi nào. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Làm sao để thực tập Không, làm sao để thực tập Vô Tướng, và làm sao thực tập Vô Tác?
Chúng ta phải tránh việc học một mớ lý thuyết rồi không bao giờ đem chúng áp dụng trong đời sống hằng ngày.
Pháp Ấn có thể là ba, Vô thường, Khổ, Vô Ngã cũng được hoặc Vô thường, Vô Ngã, Niết-bàn cũng được; có thể là hai, Khổ với Niết-bàn cũng được.
Hay chỉ là một Nhất Thiết Thực Tướng Ấn cũng được.
Điều quan trọng là những giáo lý ấy có thể thực tập được, có thể đem lại giải thoát cho ta được hay không?
Điều kỳ diệu là trong Tam Pháp Ấn có Vô thường, Vô Ngã, Niết-bàn, thì Niết-bàn thuộc về phạm vi Thể, và hai phần kia thuộc về phạm vi Tướng.
Chính nhờ tiếp xúc với Tướng một cách sâu sắc mà đi tới Thể của các tướng.
Đó là nguyên tắc Tùng Tướng Nhập Tánh.
Tam Giải Thoát Môn đã được trình bày như là những phương pháp thực tập và chúng ta có thể thực tập được.
Sống như thế nào gọi là có cái nhìn Không?
Cách nhìn đó chúng ta thực tập khi thức dậy, khi ăn cơm, khi uống nước, khi tiếp xử với bạn bè.
Sống như thế nào, thấy như thế nào, tiếp xử như thế nào có thể gọi là Vô Tướng?
Và sống thế nào có thể gọi là Vô Tác?
Chúng ta an trú được trong giờ phút hiện tại, có hạnh phúc ngay trong giây phút hiện tại, dầu còn đeo theo một ít nghiệp chướng bên mình.
Nếu quý vị nói về Không, Vô Tướng, Vô Tác, đọc một cuốn sách ba ngàn trang về Không, Vô Tướng, Vô Tác mà cuối cùng không áp dụng được trong đời sống thì ba ngàn trang sách đó sẽ không có một ích lợi nào. | Sự hiểu sai và truyền thừa sai xẩy ra khắp nơi, trong Đạo Bụt Nam Truyền cũng như trong Đạo Bụt Bắc Truyền.
Chúng ta phải dùng trí thông minh và căn cứ trên kinh nghiệm tu tập, trên những thành công, những thất bại của chúng ta để có thể tiếp xúc với giáo lý đích thực của Đạo.
Bài 21: Bốn duyên và sáu nhân
Hôm nay là ngày 3 tháng 2 năm 1994, chúng ta ở xóm Thượng và học tiếp về Bát Chánh Đạo.
Bài hôm nay đề cập đến giáo lý duyên khởi.
Duyên khởi là căn bản của Chánh Kiến.
Có Chánh Kiến tức là cái thấy sâu sắc và đứng đắn về Duyên Khởi.
Chúng ta đã biết Vô Thường và Vô Ngã cũng chỉ có nghĩa Duyên Khởi.
Chữ Duyên tiếng Phạn là pratyaya, tiếng Pali là paccaya.
Trong kinh Bụt thường nói rất đơn giản về Duyên Khởi.
Ngài nói: “cái này có vì cái kia có, cái này không vì cái kia không, cái này sinh vì cái kia sinh, cái này diệt vì cái kia diệt.” Có khi Ngài dùng hình ảnh của một bó lau: một cọng lau, hai cọng lau, ba cọng lau nương vào nhau mà đứng vững.
Khi một trong những cọng lau đổ xuống thì các cọng lau kia cũng đổ theo.
Đạo Bụt Nam truyền nói tới hai mươi bốn Duyên.
Tư tưởng về 24 Duyên này được ghi lại trong tác phẩm Visuddhimagga (Thanh Tịnh Đạo Luận) của thầy Phật Âm (Buddhaghosa).
Thầy Phật Âm phối hợp giải thích Hai Mươi Bốn Duyên đó với Mười Hai Nhân Duyên.
Cách diễn giảng rất chi li, phức tạp, đối với những người mới học khó mà hiểu được. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Sự hiểu sai và truyền thừa sai xẩy ra khắp nơi, trong Đạo Bụt Nam Truyền cũng như trong Đạo Bụt Bắc Truyền.
Chúng ta phải dùng trí thông minh và căn cứ trên kinh nghiệm tu tập, trên những thành công, những thất bại của chúng ta để có thể tiếp xúc với giáo lý đích thực của Đạo.
Bài 21: Bốn duyên và sáu nhân
Hôm nay là ngày 3 tháng 2 năm 1994, chúng ta ở xóm Thượng và học tiếp về Bát Chánh Đạo.
Bài hôm nay đề cập đến giáo lý duyên khởi.
Duyên khởi là căn bản của Chánh Kiến.
Có Chánh Kiến tức là cái thấy sâu sắc và đứng đắn về Duyên Khởi.
Chúng ta đã biết Vô Thường và Vô Ngã cũng chỉ có nghĩa Duyên Khởi.
Chữ Duyên tiếng Phạn là pratyaya, tiếng Pali là paccaya.
Trong kinh Bụt thường nói rất đơn giản về Duyên Khởi.
Ngài nói: “cái này có vì cái kia có, cái này không vì cái kia không, cái này sinh vì cái kia sinh, cái này diệt vì cái kia diệt.” Có khi Ngài dùng hình ảnh của một bó lau: một cọng lau, hai cọng lau, ba cọng lau nương vào nhau mà đứng vững.
Khi một trong những cọng lau đổ xuống thì các cọng lau kia cũng đổ theo.
Đạo Bụt Nam truyền nói tới hai mươi bốn Duyên.
Tư tưởng về 24 Duyên này được ghi lại trong tác phẩm Visuddhimagga (Thanh Tịnh Đạo Luận) của thầy Phật Âm (Buddhaghosa).
Thầy Phật Âm phối hợp giải thích Hai Mươi Bốn Duyên đó với Mười Hai Nhân Duyên.
Cách diễn giảng rất chi li, phức tạp, đối với những người mới học khó mà hiểu được. | Thầy Phật Âm phối hợp giải thích Hai Mươi Bốn Duyên đó với Mười Hai Nhân Duyên.
Cách diễn giảng rất chi li, phức tạp, đối với những người mới học khó mà hiểu được.
Đạo Bụt Nam truyền trong hệ phái Xích Đồng Diệp Bộ (nay là Theravada) đã tiếp nhận sự truyền thừa từ Phân Biệt Thuyết Bộ trong Thượng Tọa Bộ.
Trong khi ở miền Nam nói về 24 Duyên thì Hữu Bộ tại miền Bắc lại có ý niệm về Bốn Duyên.
Mà Hữu Bộ cũng xuất phát từ Thượng Tọa Bộ.
Chắc hẳn ngày xưa đã từng có những lý thuyết chi li hơn về Duyên Khởi.
Nhưng sau đó vì sự học hỏi và hành trì nên người ta đã thâu tóm và giản lược lại.
Đầu khóa tu chúng ta đã đọc tên 24 Duyên của Đạo Bụt Nam Truyền.
Bây giờ chúng ta nhìn lại Bốn Duyên Khởi theo đạo Bụt Bắc truyền.
Bốn duyên và sáu nhân
Duyên nói chung là những điều kiện để cấu thành các hiện tượng về tâm cũng như thân.
Trong Bốn Duyên, loại duyên thứ nhất là Nhân duyên.
Nhân tức là hạt giống từ đó sinh ra quả.
Khi ta nói Nhân duyên thì Nhân là một thứ duyên, một điều kiện để tác thành.
Điều kiện đầu tiên là có sẵn hạt giống.
Ví dụ chúng ta có một hạt giống của giác ngộ, của chánh niệm trong ta.
Đó là một duyên đầu, gọi là Nhân duyên.
Bụt dạy rằng tất cả mọi chúng sinh đều có hạt giống của giác ngộ, của hạnh phúc.
Hạt giống đó vì còn bị ngăn trở không cho trưởng thành nên ta cứ trầm luân trong biển khổ.
Chúng ta cũng có hạt giống của niềm tuyệt vọng. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Thầy Phật Âm phối hợp giải thích Hai Mươi Bốn Duyên đó với Mười Hai Nhân Duyên.
Cách diễn giảng rất chi li, phức tạp, đối với những người mới học khó mà hiểu được.
Đạo Bụt Nam truyền trong hệ phái Xích Đồng Diệp Bộ (nay là Theravada) đã tiếp nhận sự truyền thừa từ Phân Biệt Thuyết Bộ trong Thượng Tọa Bộ.
Trong khi ở miền Nam nói về 24 Duyên thì Hữu Bộ tại miền Bắc lại có ý niệm về Bốn Duyên.
Mà Hữu Bộ cũng xuất phát từ Thượng Tọa Bộ.
Chắc hẳn ngày xưa đã từng có những lý thuyết chi li hơn về Duyên Khởi.
Nhưng sau đó vì sự học hỏi và hành trì nên người ta đã thâu tóm và giản lược lại.
Đầu khóa tu chúng ta đã đọc tên 24 Duyên của Đạo Bụt Nam Truyền.
Bây giờ chúng ta nhìn lại Bốn Duyên Khởi theo đạo Bụt Bắc truyền.
Bốn duyên và sáu nhân
Duyên nói chung là những điều kiện để cấu thành các hiện tượng về tâm cũng như thân.
Trong Bốn Duyên, loại duyên thứ nhất là Nhân duyên.
Nhân tức là hạt giống từ đó sinh ra quả.
Khi ta nói Nhân duyên thì Nhân là một thứ duyên, một điều kiện để tác thành.
Điều kiện đầu tiên là có sẵn hạt giống.
Ví dụ chúng ta có một hạt giống của giác ngộ, của chánh niệm trong ta.
Đó là một duyên đầu, gọi là Nhân duyên.
Bụt dạy rằng tất cả mọi chúng sinh đều có hạt giống của giác ngộ, của hạnh phúc.
Hạt giống đó vì còn bị ngăn trở không cho trưởng thành nên ta cứ trầm luân trong biển khổ.
Chúng ta cũng có hạt giống của niềm tuyệt vọng. | Hạt giống đó vì còn bị ngăn trở không cho trưởng thành nên ta cứ trầm luân trong biển khổ.
Chúng ta cũng có hạt giống của niềm tuyệt vọng.
Nếu chúng ta cứ tự tưới tẩm hoặc để cho người khác tưới tẩm hạt giống đó, thì một ngày kia niềm tuyệt vọng cũng sẽ lớn lên, tràn lấp tâm ta và sẽ làm ta đau khổ.
Chúng ta có hạt giống của giác ngộ, của niềm tin, của tình thương nhưng chúng ta cũng có hạt giống của niềm tuyệt vọng và của sự căm thù.
Hạt giống đó là một điều kiện tác sinh, gọi là Nhân.
Loại điều kiện thứ hai là duyên Tăng Thượng.
Tăng tức là thêm, Thượng tức là trồi lên.
Loại điều kiện thứ hai là những điều kiện giúp vun trồng và tưới tẩm thêm cho hạt giống đầu phát triển.
Nếu hạt giống của niềm tin trong ta mỗi ngày được tăng thân, được thầy, được bạn tưới tẩm cho, thì niềm tin đó ngày càng lớn.
Duyên Tăng Thượng có hai trường hợp: thuận và nghịch.
Những điều kiện thích hợp, nâng đỡ, bổ túc thì gọi là thuận.
Ví dụ niềm tin của chúng ta mỗi ngày đều được các bài pháp Thoại của thầy hay lời khuyên nhủ của các sư anh, sư chị hỗ trợ, thì đó gọi là duyên Tăng Thượng thuận.
Nếu có người ngày nào cũng nói những điều làm cho chúng ta nghi ngờ, thì niềm tin của chúng ta ngày càng bị yếu, đó là duyên Tăng Thượng nghịch.
Nhiều khi duyên nghịch cũng có thể giúp chúng ta được chứ không phải chỉ có duyên thuận.
Nếu chỉ gặp những thuận duyên thôi thì có thể chúng ta không biết quý.
Gặp sóng gió ba đào, khó khăn trắc trở, niềm tin và sức mạnh có thể nhờ thế lớn lên. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Hạt giống đó vì còn bị ngăn trở không cho trưởng thành nên ta cứ trầm luân trong biển khổ.
Chúng ta cũng có hạt giống của niềm tuyệt vọng.
Nếu chúng ta cứ tự tưới tẩm hoặc để cho người khác tưới tẩm hạt giống đó, thì một ngày kia niềm tuyệt vọng cũng sẽ lớn lên, tràn lấp tâm ta và sẽ làm ta đau khổ.
Chúng ta có hạt giống của giác ngộ, của niềm tin, của tình thương nhưng chúng ta cũng có hạt giống của niềm tuyệt vọng và của sự căm thù.
Hạt giống đó là một điều kiện tác sinh, gọi là Nhân.
Loại điều kiện thứ hai là duyên Tăng Thượng.
Tăng tức là thêm, Thượng tức là trồi lên.
Loại điều kiện thứ hai là những điều kiện giúp vun trồng và tưới tẩm thêm cho hạt giống đầu phát triển.
Nếu hạt giống của niềm tin trong ta mỗi ngày được tăng thân, được thầy, được bạn tưới tẩm cho, thì niềm tin đó ngày càng lớn.
Duyên Tăng Thượng có hai trường hợp: thuận và nghịch.
Những điều kiện thích hợp, nâng đỡ, bổ túc thì gọi là thuận.
Ví dụ niềm tin của chúng ta mỗi ngày đều được các bài pháp Thoại của thầy hay lời khuyên nhủ của các sư anh, sư chị hỗ trợ, thì đó gọi là duyên Tăng Thượng thuận.
Nếu có người ngày nào cũng nói những điều làm cho chúng ta nghi ngờ, thì niềm tin của chúng ta ngày càng bị yếu, đó là duyên Tăng Thượng nghịch.
Nhiều khi duyên nghịch cũng có thể giúp chúng ta được chứ không phải chỉ có duyên thuận.
Nếu chỉ gặp những thuận duyên thôi thì có thể chúng ta không biết quý.
Gặp sóng gió ba đào, khó khăn trắc trở, niềm tin và sức mạnh có thể nhờ thế lớn lên. | Nếu chỉ gặp những thuận duyên thôi thì có thể chúng ta không biết quý.
Gặp sóng gió ba đào, khó khăn trắc trở, niềm tin và sức mạnh có thể nhờ thế lớn lên.
Gặp những duyên nghịch thì mình mới biết sức mình, được đào luyện trong những điều kiện khó khăn như thép được tôi luyện trong lửa.
Thành ra những duyên nghịch cũng có thể có ích lợi.
Nếu Bụt không trải qua những năm tháng tu khổ hạnh thất bại thì Bụt đã không dạy con đường Trung Đạo, con đường không hành hạ xác thân mà cũng không đắm chìm trong năm thứ dục lạc.
Thứ ba là duyên Thứ Đệ, có khi gọi là Đẳng Vô Gián Duyên.
Thứ Đệ tức là có trước có sau.
Đẳng tức là bằng nhau, bình thường, đều đều.
Vô-gián nghĩa là không gián đoạn.
Sự hình thành nào cũng cần được liên tục, không gián đoạn.
Ví dụ như sự tu học cần được tiếp tục ngày này sang ngày khác không gián đoạn thì mới thành công được.
Tục ngữ có câu “cóc bỏ vào dĩa” là nói những người không đủ kiên trì, không tạo được duyên thứ ba là duyên Thứ Đệ.
Luộc khoai mà đốt lửa thật lớn trong ba phút rồi tắt lửa, rồi hai phút sau đốt lửa trở lại rồi lại tắt, cứ như vậy thì không bao giờ khoai chín cả.
Đó là thiếu Đẳng vô gián duyên.
Thứ tư là duyên Sở duyên.
Nếu không có đối tượng thì không có chủ thể; như niềm tin thì có đối tượng của niềm tin, niềm tuyệt vọng cũng có đối tượng của niềm tuyệt vọng.
Đối tượng đó gọi là Sở Duyên (object), còn chủ thể gọi là Năng Duyên (subject). |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Nếu chỉ gặp những thuận duyên thôi thì có thể chúng ta không biết quý.
Gặp sóng gió ba đào, khó khăn trắc trở, niềm tin và sức mạnh có thể nhờ thế lớn lên.
Gặp những duyên nghịch thì mình mới biết sức mình, được đào luyện trong những điều kiện khó khăn như thép được tôi luyện trong lửa.
Thành ra những duyên nghịch cũng có thể có ích lợi.
Nếu Bụt không trải qua những năm tháng tu khổ hạnh thất bại thì Bụt đã không dạy con đường Trung Đạo, con đường không hành hạ xác thân mà cũng không đắm chìm trong năm thứ dục lạc.
Thứ ba là duyên Thứ Đệ, có khi gọi là Đẳng Vô Gián Duyên.
Thứ Đệ tức là có trước có sau.
Đẳng tức là bằng nhau, bình thường, đều đều.
Vô-gián nghĩa là không gián đoạn.
Sự hình thành nào cũng cần được liên tục, không gián đoạn.
Ví dụ như sự tu học cần được tiếp tục ngày này sang ngày khác không gián đoạn thì mới thành công được.
Tục ngữ có câu “cóc bỏ vào dĩa” là nói những người không đủ kiên trì, không tạo được duyên thứ ba là duyên Thứ Đệ.
Luộc khoai mà đốt lửa thật lớn trong ba phút rồi tắt lửa, rồi hai phút sau đốt lửa trở lại rồi lại tắt, cứ như vậy thì không bao giờ khoai chín cả.
Đó là thiếu Đẳng vô gián duyên.
Thứ tư là duyên Sở duyên.
Nếu không có đối tượng thì không có chủ thể; như niềm tin thì có đối tượng của niềm tin, niềm tuyệt vọng cũng có đối tượng của niềm tuyệt vọng.
Đối tượng đó gọi là Sở Duyên (object), còn chủ thể gọi là Năng Duyên (subject). | Đối tượng đó gọi là Sở Duyên (object), còn chủ thể gọi là Năng Duyên (subject).
Muốn hiểu vai trò và tác động của bốn loại duyên chúng ta nên nhìn dưới ánh sáng của Duy Biểu học - thường gọi là Duy Thức học.
Trước hết, các tâm hành đều có chủ thể và đối tượng, không thể tách rời nhau.
Thử hình dung tâm của chúng ta, phía trên là ý thức và phía dưới là tàng thức.
Chúng ta hãy nói đến một tâm hành, ví dụ một niềm đau khổ.
Niềm đau khổ ấy có hạt giống sẵn ở trong tàng thức.
Hạt giống đó có thể nằm im trong bao nhiêu năm ta không cảm thấy gì hết.
Niềm đau không phát hiện lên trên ý thức, vì hạt giống ấy chưa được tưới tẩm.
Bây giờ nếu có những điều kiện tưới tẩm từ cha mẹ, anh em, xã hội, học đường thì hạt giống đó có cơ hội nẩy mầm.
Mọi người có thể tưới tẩm nó bằng lời nói, cử chỉ, cái nhìn và hành động.
Một hạt giống có thể được tưới tẩm bằng sự có mặt của những hạt giống khác.
Những hạt giống phiền não khác tưới tẩm hạt giống phiền não này.
Những yếu tố nội tại và những tác động bên ngoài đó đều được gọi là những duyên Tăng Thượng.
Việc tưới tẩm xẩy ra liên tục.
Ngày ngày ta cũng nghe, cũng thấy, ngày nào cũng xúc tiếp, hạt giống đau buồn ấy tiếp tục lớn lên, biểu hiện trên mặt ý thức.
Và đây là loại duyên thứ ba, gọi là duyên Thứ Đệ. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Đối tượng đó gọi là Sở Duyên (object), còn chủ thể gọi là Năng Duyên (subject).
Muốn hiểu vai trò và tác động của bốn loại duyên chúng ta nên nhìn dưới ánh sáng của Duy Biểu học - thường gọi là Duy Thức học.
Trước hết, các tâm hành đều có chủ thể và đối tượng, không thể tách rời nhau.
Thử hình dung tâm của chúng ta, phía trên là ý thức và phía dưới là tàng thức.
Chúng ta hãy nói đến một tâm hành, ví dụ một niềm đau khổ.
Niềm đau khổ ấy có hạt giống sẵn ở trong tàng thức.
Hạt giống đó có thể nằm im trong bao nhiêu năm ta không cảm thấy gì hết.
Niềm đau không phát hiện lên trên ý thức, vì hạt giống ấy chưa được tưới tẩm.
Bây giờ nếu có những điều kiện tưới tẩm từ cha mẹ, anh em, xã hội, học đường thì hạt giống đó có cơ hội nẩy mầm.
Mọi người có thể tưới tẩm nó bằng lời nói, cử chỉ, cái nhìn và hành động.
Một hạt giống có thể được tưới tẩm bằng sự có mặt của những hạt giống khác.
Những hạt giống phiền não khác tưới tẩm hạt giống phiền não này.
Những yếu tố nội tại và những tác động bên ngoài đó đều được gọi là những duyên Tăng Thượng.
Việc tưới tẩm xẩy ra liên tục.
Ngày ngày ta cũng nghe, cũng thấy, ngày nào cũng xúc tiếp, hạt giống đau buồn ấy tiếp tục lớn lên, biểu hiện trên mặt ý thức.
Và đây là loại duyên thứ ba, gọi là duyên Thứ Đệ. | Ngày ngày ta cũng nghe, cũng thấy, ngày nào cũng xúc tiếp, hạt giống đau buồn ấy tiếp tục lớn lên, biểu hiện trên mặt ý thức.
Và đây là loại duyên thứ ba, gọi là duyên Thứ Đệ.
Giả thử niềm đau đó không có duyên Thứ Đệ, như ta được đưa về một môi trường khác, một tăng thân có hạnh phúc để tu học, để thực tập chánh niệm, chánh ngữ, chánh kiến, thì sự tưới tẩm hạt giống khổ đau tự nhiên ngưng lại, bị gián đoạn, và duyên Thứ Đệ không còn nữa.
Sự phát hiện hạt giống bất thiện có thể ngừng lại để ta thực tập tưới tẩm những hạt giống thiện.
Và cuối cùng, đến các điều kiện thứ tư là duyên Sở Duyên.
Niềm đau khổ phải có một đối tượng để phát hiện, như đau khổ về một chuyện gì: về tương lai, thân phận, hạnh phúc hoặc tình thương.
Đối tượng đó gọi là duyên Sở Duyên.
Trong truyền thống Đạo Bụt Bắc Tông, từ bộ phái Hữu Bộ đã phát xuất quan niệm về Bốn Duyên và Sáu Nhân mà sau này tông Duy Thức trong Đại Thừa đã khai triển.
Tất cả mọi hiện tượng đều có thể giải thích do bốn loại duyên mà thành hình.
Khi chúng ta quán chiếu về một hiện tượng của tâm hay của thân, chúng ta phải quán chiếu đến cội nguồn và phải thấy được bốn loại điều kiện ấy.
Riêng về điều kiện đầu, Nhân duyên, chúng ta có thêm lý giải về Sáu Nhân, tức là sáu loại hạt giống của sự hình thành.
Trước hết là nhân Năng Tác (Nói lối Hán Việt là Năng Tác Nhân), tức là nhân đầu tiên điều động và tạo tác. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Ngày ngày ta cũng nghe, cũng thấy, ngày nào cũng xúc tiếp, hạt giống đau buồn ấy tiếp tục lớn lên, biểu hiện trên mặt ý thức.
Và đây là loại duyên thứ ba, gọi là duyên Thứ Đệ.
Giả thử niềm đau đó không có duyên Thứ Đệ, như ta được đưa về một môi trường khác, một tăng thân có hạnh phúc để tu học, để thực tập chánh niệm, chánh ngữ, chánh kiến, thì sự tưới tẩm hạt giống khổ đau tự nhiên ngưng lại, bị gián đoạn, và duyên Thứ Đệ không còn nữa.
Sự phát hiện hạt giống bất thiện có thể ngừng lại để ta thực tập tưới tẩm những hạt giống thiện.
Và cuối cùng, đến các điều kiện thứ tư là duyên Sở Duyên.
Niềm đau khổ phải có một đối tượng để phát hiện, như đau khổ về một chuyện gì: về tương lai, thân phận, hạnh phúc hoặc tình thương.
Đối tượng đó gọi là duyên Sở Duyên.
Trong truyền thống Đạo Bụt Bắc Tông, từ bộ phái Hữu Bộ đã phát xuất quan niệm về Bốn Duyên và Sáu Nhân mà sau này tông Duy Thức trong Đại Thừa đã khai triển.
Tất cả mọi hiện tượng đều có thể giải thích do bốn loại duyên mà thành hình.
Khi chúng ta quán chiếu về một hiện tượng của tâm hay của thân, chúng ta phải quán chiếu đến cội nguồn và phải thấy được bốn loại điều kiện ấy.
Riêng về điều kiện đầu, Nhân duyên, chúng ta có thêm lý giải về Sáu Nhân, tức là sáu loại hạt giống của sự hình thành.
Trước hết là nhân Năng Tác (Nói lối Hán Việt là Năng Tác Nhân), tức là nhân đầu tiên điều động và tạo tác. | Trước hết là nhân Năng Tác (Nói lối Hán Việt là Năng Tác Nhân), tức là nhân đầu tiên điều động và tạo tác.
Nhân Năng Tác có hai tác dụng: tác dụng dữ lực, nghĩa là tạo cho sức mạnh (empowering); và tác dụng bất chướng, nghĩa là không gây chướng ngại (non-resistant).
Nhân thứ hai là Câu Hữu.
Câu Hữu (co-existing) tức là cùng có mặt, tiếng Phạn là sahabhuta, là những nhân có đồng thời với nhau, không có cái nào trước, không có cái nào sau.
Ví dụ như khi ta vẽ một đoạn thẳng AB thì ta thấy đầu A với đầu B đều hiện diện, nếu đầu B không có thì A cũng không có; dù đường ngắn hay dài cũng vậy.
Có A là có B, có B là có A; B làm ra A, A làm ra B; B và A cùng có một lần.
Câu hữu có nghĩa như vậy.
Điều này cũng là đặc tính của những ý niệm có và không, trên và dưới, trong và ngoài, trước và sau, sinh và tử.
Thứ ba là nhân Đồng Loại.
Đồng Loại tức là cùng chủng loại (of the same kind, same category).
Những nhân đó cùng là nhân tốt hay cùng là nhân xấu.
Ví dụ như ta có hạt giống của niềm tin và có thêm hạt giống của niềm vui; tin tưởng đưa đến sự vững chãi và sự vui tươi mà vui tươi lại đưa tới sự tin tưởng và vững chãi.
Hai nhân đó cùng nâng đỡ nhau, gọi là nhân Đồng Loại.
Thứ tư là nhân Tương Ưng.
Tương Ưng (sampayupta) là hai cái đáp ứng với nhau, cộng tác với nhau (associating).
Hai cái có thể là khác nhau nhưng tương ứng với nhau.
Nhân này tiếp ứng, hỗ trợ cho nhân kia để lớn mạnh thì gọi là Tương Ưng.
Thứ năm gọi là nhân Biến Hành (sanvatraga). |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trước hết là nhân Năng Tác (Nói lối Hán Việt là Năng Tác Nhân), tức là nhân đầu tiên điều động và tạo tác.
Nhân Năng Tác có hai tác dụng: tác dụng dữ lực, nghĩa là tạo cho sức mạnh (empowering); và tác dụng bất chướng, nghĩa là không gây chướng ngại (non-resistant).
Nhân thứ hai là Câu Hữu.
Câu Hữu (co-existing) tức là cùng có mặt, tiếng Phạn là sahabhuta, là những nhân có đồng thời với nhau, không có cái nào trước, không có cái nào sau.
Ví dụ như khi ta vẽ một đoạn thẳng AB thì ta thấy đầu A với đầu B đều hiện diện, nếu đầu B không có thì A cũng không có; dù đường ngắn hay dài cũng vậy.
Có A là có B, có B là có A; B làm ra A, A làm ra B; B và A cùng có một lần.
Câu hữu có nghĩa như vậy.
Điều này cũng là đặc tính của những ý niệm có và không, trên và dưới, trong và ngoài, trước và sau, sinh và tử.
Thứ ba là nhân Đồng Loại.
Đồng Loại tức là cùng chủng loại (of the same kind, same category).
Những nhân đó cùng là nhân tốt hay cùng là nhân xấu.
Ví dụ như ta có hạt giống của niềm tin và có thêm hạt giống của niềm vui; tin tưởng đưa đến sự vững chãi và sự vui tươi mà vui tươi lại đưa tới sự tin tưởng và vững chãi.
Hai nhân đó cùng nâng đỡ nhau, gọi là nhân Đồng Loại.
Thứ tư là nhân Tương Ưng.
Tương Ưng (sampayupta) là hai cái đáp ứng với nhau, cộng tác với nhau (associating).
Hai cái có thể là khác nhau nhưng tương ứng với nhau.
Nhân này tiếp ứng, hỗ trợ cho nhân kia để lớn mạnh thì gọi là Tương Ưng.
Thứ năm gọi là nhân Biến Hành (sanvatraga). | Hai cái có thể là khác nhau nhưng tương ứng với nhau.
Nhân này tiếp ứng, hỗ trợ cho nhân kia để lớn mạnh thì gọi là Tương Ưng.
Thứ năm gọi là nhân Biến Hành (sanvatraga).
Biến Hành tức là hoạt động khắp nơi, có mặt khắp nơi (all pervading, universal).
Ví dụ như nước có tính cách biến hành, chỗ nào nước cũng có mặt: trong cơ thể chúng ta, trong cây cối, trong đất, trong không khí đều có nước.
Những tâm hành Xúc, Tác Ý, Thọ, Tưởng, TƯ là những tâm sở biến hành ở đâu cũng có.
Nhân thứ sáu gọi là nhân Dị Thục (vipaka).
Dị Thục ở đây tức là nói về Tàng Thức.
Dị tức là khác nhau, Thục tức là chín.
Chữ Dị có ba hình thức: khác thời, khác loại và thay đổi.
Dị thời nhi thục tức là có những nhân chín sớm, có những nhân chín trễ.
Ví dụ như một nải chuối: nải chuối chưa chín lắm chúng ta mang về để trên bàn, nải chuối ở trong nhà ấm áp sẽ từ từ chín.
Nghĩa thứ hai của Dị là khác loại, Dị loại nhi thục tức là không cùng một loại.
Ví dụ như xoài và chuối khác nhau; khi chuối chín thì thành ra chuối chín, khi xoài chín thì không thành ra chuối chín.
Nghĩa thứ ba của Dị là Biến Dị Nhi Thục.
Khi còn xanh, còn non thì quả nó khác, khi chín thì nó khác.
Hạt giống thế này, đến khi thành trái cây chín muồi nó lại khác.
Người ngồi thiền, mới ngồi thì thấy hơi khó chịu, không được thoải mái lắm.
Nhưng ngồi được chừng 20, 30 phút thì chuyện thiền tọa đã chín và ta cảm thấy thư thái, an lạc; trong đó cũng có nhân Biến Dị Nhi Thục. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Hai cái có thể là khác nhau nhưng tương ứng với nhau.
Nhân này tiếp ứng, hỗ trợ cho nhân kia để lớn mạnh thì gọi là Tương Ưng.
Thứ năm gọi là nhân Biến Hành (sanvatraga).
Biến Hành tức là hoạt động khắp nơi, có mặt khắp nơi (all pervading, universal).
Ví dụ như nước có tính cách biến hành, chỗ nào nước cũng có mặt: trong cơ thể chúng ta, trong cây cối, trong đất, trong không khí đều có nước.
Những tâm hành Xúc, Tác Ý, Thọ, Tưởng, TƯ là những tâm sở biến hành ở đâu cũng có.
Nhân thứ sáu gọi là nhân Dị Thục (vipaka).
Dị Thục ở đây tức là nói về Tàng Thức.
Dị tức là khác nhau, Thục tức là chín.
Chữ Dị có ba hình thức: khác thời, khác loại và thay đổi.
Dị thời nhi thục tức là có những nhân chín sớm, có những nhân chín trễ.
Ví dụ như một nải chuối: nải chuối chưa chín lắm chúng ta mang về để trên bàn, nải chuối ở trong nhà ấm áp sẽ từ từ chín.
Nghĩa thứ hai của Dị là khác loại, Dị loại nhi thục tức là không cùng một loại.
Ví dụ như xoài và chuối khác nhau; khi chuối chín thì thành ra chuối chín, khi xoài chín thì không thành ra chuối chín.
Nghĩa thứ ba của Dị là Biến Dị Nhi Thục.
Khi còn xanh, còn non thì quả nó khác, khi chín thì nó khác.
Hạt giống thế này, đến khi thành trái cây chín muồi nó lại khác.
Người ngồi thiền, mới ngồi thì thấy hơi khó chịu, không được thoải mái lắm.
Nhưng ngồi được chừng 20, 30 phút thì chuyện thiền tọa đã chín và ta cảm thấy thư thái, an lạc; trong đó cũng có nhân Biến Dị Nhi Thục. | Nhưng ngồi được chừng 20, 30 phút thì chuyện thiền tọa đã chín và ta cảm thấy thư thái, an lạc; trong đó cũng có nhân Biến Dị Nhi Thục.
Ngồi cho đúng phép, có duyên Nhân, duyên Tăng Thượng, duyên Thứ Đệ và duyên Sở Duyên thì ngồi thiền thành công.
Tại sao có người trông mong đến giờ để được đi thiền hành, lại có người nghe chuông thiền hành thấy mệt nhọc trong lòng?
Đó là tùy thuộc những thứ duyên khác nhau.
Mười hai nhân duyên
Thuyết Duyên Sinh mà cả Bắc Tông và Nam Tông đều nói tới một cách rất kỹ lưỡng gồm Mười Hai Chi Phần (Anga).
Đó là Mười Hai Nhân Duyên, từ Vô minh cho tới Lão tử.
Trong Kinh Đại Duyên (Mahanidana) và trong nhiều Kinh khác Bụt cũng nói tới 12 Nhân Duyên.
Vì thế con số 12 có tính chất linh thiêng.
Trước hết là Vô Minh, không sáng.
Vô Minh tức là sự mù mờ, là bóng tối, không hiểu, hiểu lầm, mê mờ, hồ đồ, rối rắm.
Duyên thứ hai được nói tới là Hành.
Hành tức là một động lực trong tâm khi bị quấy động lên bởi Vô Minh.
Cái giận, cái thù, cái ghét, cái bực bội của mình, tất cả đều do Vô Minh quấy động.
Ta muốn nói cái này, muốn làm cái kia là vì những Hành do Vô Minh quấy động.
Thức ở đây phải được hiểu là toàn thể tâm thức của chúng ta: cá nhân và tập thể, ý thức và tàng thức, chủ thể và đối tượng.
Mà nói đến Thức là chúng ta đã thấy có Vô Minh và Hành trong ấy.
Tại vì Thức được làm bởi Vô Minh và Hành.
Vì chứa tính sai lầm, vì chứa mầm khổ đau cho nên gọi là Thức.
Nếu không thì nó đã được gọi là Trí.
Có Vô Minh gọi là Thức, có Minh ta gọi là Trí. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Nhưng ngồi được chừng 20, 30 phút thì chuyện thiền tọa đã chín và ta cảm thấy thư thái, an lạc; trong đó cũng có nhân Biến Dị Nhi Thục.
Ngồi cho đúng phép, có duyên Nhân, duyên Tăng Thượng, duyên Thứ Đệ và duyên Sở Duyên thì ngồi thiền thành công.
Tại sao có người trông mong đến giờ để được đi thiền hành, lại có người nghe chuông thiền hành thấy mệt nhọc trong lòng?
Đó là tùy thuộc những thứ duyên khác nhau.
Mười hai nhân duyên
Thuyết Duyên Sinh mà cả Bắc Tông và Nam Tông đều nói tới một cách rất kỹ lưỡng gồm Mười Hai Chi Phần (Anga).
Đó là Mười Hai Nhân Duyên, từ Vô minh cho tới Lão tử.
Trong Kinh Đại Duyên (Mahanidana) và trong nhiều Kinh khác Bụt cũng nói tới 12 Nhân Duyên.
Vì thế con số 12 có tính chất linh thiêng.
Trước hết là Vô Minh, không sáng.
Vô Minh tức là sự mù mờ, là bóng tối, không hiểu, hiểu lầm, mê mờ, hồ đồ, rối rắm.
Duyên thứ hai được nói tới là Hành.
Hành tức là một động lực trong tâm khi bị quấy động lên bởi Vô Minh.
Cái giận, cái thù, cái ghét, cái bực bội của mình, tất cả đều do Vô Minh quấy động.
Ta muốn nói cái này, muốn làm cái kia là vì những Hành do Vô Minh quấy động.
Thức ở đây phải được hiểu là toàn thể tâm thức của chúng ta: cá nhân và tập thể, ý thức và tàng thức, chủ thể và đối tượng.
Mà nói đến Thức là chúng ta đã thấy có Vô Minh và Hành trong ấy.
Tại vì Thức được làm bởi Vô Minh và Hành.
Vì chứa tính sai lầm, vì chứa mầm khổ đau cho nên gọi là Thức.
Nếu không thì nó đã được gọi là Trí.
Có Vô Minh gọi là Thức, có Minh ta gọi là Trí. | Tại vì Thức được làm bởi Vô Minh và Hành.
Vì chứa tính sai lầm, vì chứa mầm khổ đau cho nên gọi là Thức.
Nếu không thì nó đã được gọi là Trí.
Có Vô Minh gọi là Thức, có Minh ta gọi là Trí.
Thức làm phát hiện ra Danh Sắc.
Sắc tức là phần vật chất, sinh lý và Danh là phần tâm lý.
Sắc là đối tượng của Thức mà Danh cũng là đối tượng của Thức.
Ví dụ khi chúng ta nhìn bàn tay, thì bàn tay là đối tượng của Thức.
Khi chúng ta tiếp xúc với cái giận, cái buồn, với hạnh phúc của chúng ta thì cái giận, cái buồn, vá cái hạnh phúc ấy cũng là đối tượng của Thức.
Lục Nhập tức là sáu căn và sáu trần.
Căn là mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý.
Trần là sắc, thanh, hương, vị, xúc và pháp.
Lục Nhập nằm trong Danh Sắc.
Sáu căn tiếp xúc với sáu trần tạo thành sáu thức.
Lục Nhập tạo ra Xúc, một tâm sở Biến Hành mới nói ở trên.
Có sáu căn mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý và có sáu trần sắc, thanh, hương, vị, xúc và pháp làm đối tượng, thì có xúc.
Xúc là tác động giữa căn và trần.
Sự xúc chạm đó tạo ra Thọ, cảm thọ dễ chịu, khó chịu hay là trung tánh.
Trong trường hợp đó là lạc thọ thì chúng ta có thể vướng vào Ái.
Ái tức là sự vướng mắc.
Thủ tức là bị kẹt vào.
Vì vướng mắc cho nên ta bị kẹt vào.
Kẹt vào mới sinh chuyện ra, gọi là Hữu.
Và có Sinh thì thế nào cũng có già chết, tức là Lão-Tử.
Đó là mười hai Nhân Duyên.
Trong những Kinh đầu nói về đạo lý Nhân Duyên, có khi Bụt chỉ nói tới 9 Nhân Duyên, có khi nói 10 Nhân Duyên.
Trong những lần thuyết pháp sau, Bụt thêm vào thành ra mười hai. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Tại vì Thức được làm bởi Vô Minh và Hành.
Vì chứa tính sai lầm, vì chứa mầm khổ đau cho nên gọi là Thức.
Nếu không thì nó đã được gọi là Trí.
Có Vô Minh gọi là Thức, có Minh ta gọi là Trí.
Thức làm phát hiện ra Danh Sắc.
Sắc tức là phần vật chất, sinh lý và Danh là phần tâm lý.
Sắc là đối tượng của Thức mà Danh cũng là đối tượng của Thức.
Ví dụ khi chúng ta nhìn bàn tay, thì bàn tay là đối tượng của Thức.
Khi chúng ta tiếp xúc với cái giận, cái buồn, với hạnh phúc của chúng ta thì cái giận, cái buồn, vá cái hạnh phúc ấy cũng là đối tượng của Thức.
Lục Nhập tức là sáu căn và sáu trần.
Căn là mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý.
Trần là sắc, thanh, hương, vị, xúc và pháp.
Lục Nhập nằm trong Danh Sắc.
Sáu căn tiếp xúc với sáu trần tạo thành sáu thức.
Lục Nhập tạo ra Xúc, một tâm sở Biến Hành mới nói ở trên.
Có sáu căn mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý và có sáu trần sắc, thanh, hương, vị, xúc và pháp làm đối tượng, thì có xúc.
Xúc là tác động giữa căn và trần.
Sự xúc chạm đó tạo ra Thọ, cảm thọ dễ chịu, khó chịu hay là trung tánh.
Trong trường hợp đó là lạc thọ thì chúng ta có thể vướng vào Ái.
Ái tức là sự vướng mắc.
Thủ tức là bị kẹt vào.
Vì vướng mắc cho nên ta bị kẹt vào.
Kẹt vào mới sinh chuyện ra, gọi là Hữu.
Và có Sinh thì thế nào cũng có già chết, tức là Lão-Tử.
Đó là mười hai Nhân Duyên.
Trong những Kinh đầu nói về đạo lý Nhân Duyên, có khi Bụt chỉ nói tới 9 Nhân Duyên, có khi nói 10 Nhân Duyên.
Trong những lần thuyết pháp sau, Bụt thêm vào thành ra mười hai. | Trong những Kinh đầu nói về đạo lý Nhân Duyên, có khi Bụt chỉ nói tới 9 Nhân Duyên, có khi nói 10 Nhân Duyên.
Trong những lần thuyết pháp sau, Bụt thêm vào thành ra mười hai.
Luận Đại Tỳ Ba Sa của Hữu Bộ nói đạo lý Nhân Duyên có thể được trình bày qua một chi cũng được, hai chi cũng được, ba, bốn, năm, sáu, bảy, chín, mười, hoặc mười hai chi cũng được.
Nếu một chi thì nói rằng các pháp hữu vi nương nhau mà có.
Nếu hai chi thì nói là Nhân và Quả; đạo lý Nhân Duyên cũng gọi là Nhân Quả.
Nếu là ba nhân duyên thì kể là Tam Thế: Quá khứ, Hiện tại và Vị lai.
Nếu là bốn nhân duyên thì kể Vô minh, Hành, Sinh và Lão Tử; tám duyên kia cũng nằm gọn trong bốn duyên này.
Nói năm Nhân Duyên thì kể Ái, Thủ, Hữu, Sinh và Lão Tử.
Nếu chia ra sáu thì ba lần (Tam Thế) nhân với hai (Nhân và Quả), tức là Nhân và Quả của Quá khứ là hai, thêm Hiện tại vào là bốn, và thêm Tương lai vào thì tất cả là sáu Nhân Duyên.
Chín Nhân Duyên là do chính Bụt nói.
Trong Kinh Đại Duyên (Mahanidana), Trường Bộ Kinh thứ 19 ở tạng Pali, Bụt không nhắc tới ba duyên Vô Minh, Hành và Lục Nhập.
Sở dĩ Bụt không nói đến Vô Minh và Hành là vì trong Thức đã có bản chất Vô Minh, có vọng tưởng và vọng động là Hành.
Nếu không có vọng tưởng và vọng động thì không gọi là Thức, phải gọi là Trí.
Không có Lục Nhập là vì trong Xúc, và Thọ đã có Lục Nhập, Danh Sắc cũng hàm chứa Lục Nhập.
Vì cái này gồm tất cả các cái kia, phân tích ra cho rõ trong một chi phần đã có tất cả các chi phần. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trong những Kinh đầu nói về đạo lý Nhân Duyên, có khi Bụt chỉ nói tới 9 Nhân Duyên, có khi nói 10 Nhân Duyên.
Trong những lần thuyết pháp sau, Bụt thêm vào thành ra mười hai.
Luận Đại Tỳ Ba Sa của Hữu Bộ nói đạo lý Nhân Duyên có thể được trình bày qua một chi cũng được, hai chi cũng được, ba, bốn, năm, sáu, bảy, chín, mười, hoặc mười hai chi cũng được.
Nếu một chi thì nói rằng các pháp hữu vi nương nhau mà có.
Nếu hai chi thì nói là Nhân và Quả; đạo lý Nhân Duyên cũng gọi là Nhân Quả.
Nếu là ba nhân duyên thì kể là Tam Thế: Quá khứ, Hiện tại và Vị lai.
Nếu là bốn nhân duyên thì kể Vô minh, Hành, Sinh và Lão Tử; tám duyên kia cũng nằm gọn trong bốn duyên này.
Nói năm Nhân Duyên thì kể Ái, Thủ, Hữu, Sinh và Lão Tử.
Nếu chia ra sáu thì ba lần (Tam Thế) nhân với hai (Nhân và Quả), tức là Nhân và Quả của Quá khứ là hai, thêm Hiện tại vào là bốn, và thêm Tương lai vào thì tất cả là sáu Nhân Duyên.
Chín Nhân Duyên là do chính Bụt nói.
Trong Kinh Đại Duyên (Mahanidana), Trường Bộ Kinh thứ 19 ở tạng Pali, Bụt không nhắc tới ba duyên Vô Minh, Hành và Lục Nhập.
Sở dĩ Bụt không nói đến Vô Minh và Hành là vì trong Thức đã có bản chất Vô Minh, có vọng tưởng và vọng động là Hành.
Nếu không có vọng tưởng và vọng động thì không gọi là Thức, phải gọi là Trí.
Không có Lục Nhập là vì trong Xúc, và Thọ đã có Lục Nhập, Danh Sắc cũng hàm chứa Lục Nhập.
Vì cái này gồm tất cả các cái kia, phân tích ra cho rõ trong một chi phần đã có tất cả các chi phần. | Không có Lục Nhập là vì trong Xúc, và Thọ đã có Lục Nhập, Danh Sắc cũng hàm chứa Lục Nhập.
Vì cái này gồm tất cả các cái kia, phân tích ra cho rõ trong một chi phần đã có tất cả các chi phần.
So sánh kinh điển Nam Truyền với kinh điển Bắc Truyền, ta thấy kinh chữ Hán là Tạp A Hàm và kinh Pali là Tương Ưng Bộ đều có một kinh trong đó Bụt chỉ nói về mười Duyên thôi, không kể tới Vô Minh và Hành.
Như vậy, có lúc Bụt nói 9 Duyên, có lúc Bụt nói 10 Duyên và có lúc Bụt nói 12 Duyên.
Trong lúc giáo hóa Ngài đã tùy trình độ đại chúng để khai triển dần dần.
Bụt đưa ra giáo lý Nhân Duyên đơn sơ lúc ban đầu rồi từ từ khai triển.
Vì vậy không phải thuyết 9 Duyên là đúng, hay 10 Duyên, hay 12 Nhân Duyên là đúng, thuyết nào cũng đúng cả.
Hai duyên Vô Minh và Hành đã được nói tới từ thời Bụt, không phải do các thầy thêm vào sau.
Khi nghiên cứu kinh điển một cách khoa học chúng ta thấy điều đó.
Trong Tạp A Hàm và Tương Ưng Bộ, có một kinh Bụt bắt đầu từ Lão Tử, những khổ đau của sự già chết, và Bụt đi ngược trở lại.
Bụt nói rằng Danh Sắc duyên Thức, Thức duyên Danh Sắc, tạo ra bao nhiêu khổ đau, đưa tới Sanh và Lão Tử.
Kinh Đại Duyên trong Trường Bộ nói tới chín nhân duyên, tuy dài nhưng không hẳn là một kinh nói sau.
Chúng ta có khuynh hướng cho kinh dài được nói sau, nhưng có thể kinh này đã được nói trước.
Có những Kinh ngắn nói tới 12 Nhân Duyên trong khi Kinh này chỉ nói 9 Nhân Duyên.
Học về nền văn học Abidharma, tức là Luận Tạng, cũng có nhiều điều lý thú. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Không có Lục Nhập là vì trong Xúc, và Thọ đã có Lục Nhập, Danh Sắc cũng hàm chứa Lục Nhập.
Vì cái này gồm tất cả các cái kia, phân tích ra cho rõ trong một chi phần đã có tất cả các chi phần.
So sánh kinh điển Nam Truyền với kinh điển Bắc Truyền, ta thấy kinh chữ Hán là Tạp A Hàm và kinh Pali là Tương Ưng Bộ đều có một kinh trong đó Bụt chỉ nói về mười Duyên thôi, không kể tới Vô Minh và Hành.
Như vậy, có lúc Bụt nói 9 Duyên, có lúc Bụt nói 10 Duyên và có lúc Bụt nói 12 Duyên.
Trong lúc giáo hóa Ngài đã tùy trình độ đại chúng để khai triển dần dần.
Bụt đưa ra giáo lý Nhân Duyên đơn sơ lúc ban đầu rồi từ từ khai triển.
Vì vậy không phải thuyết 9 Duyên là đúng, hay 10 Duyên, hay 12 Nhân Duyên là đúng, thuyết nào cũng đúng cả.
Hai duyên Vô Minh và Hành đã được nói tới từ thời Bụt, không phải do các thầy thêm vào sau.
Khi nghiên cứu kinh điển một cách khoa học chúng ta thấy điều đó.
Trong Tạp A Hàm và Tương Ưng Bộ, có một kinh Bụt bắt đầu từ Lão Tử, những khổ đau của sự già chết, và Bụt đi ngược trở lại.
Bụt nói rằng Danh Sắc duyên Thức, Thức duyên Danh Sắc, tạo ra bao nhiêu khổ đau, đưa tới Sanh và Lão Tử.
Kinh Đại Duyên trong Trường Bộ nói tới chín nhân duyên, tuy dài nhưng không hẳn là một kinh nói sau.
Chúng ta có khuynh hướng cho kinh dài được nói sau, nhưng có thể kinh này đã được nói trước.
Có những Kinh ngắn nói tới 12 Nhân Duyên trong khi Kinh này chỉ nói 9 Nhân Duyên.
Học về nền văn học Abidharma, tức là Luận Tạng, cũng có nhiều điều lý thú. | Có những Kinh ngắn nói tới 12 Nhân Duyên trong khi Kinh này chỉ nói 9 Nhân Duyên.
Học về nền văn học Abidharma, tức là Luận Tạng, cũng có nhiều điều lý thú.
Những tác phẩm Abhidharma ban đầu đã được các thầy viết dưới hình thức kinh.
Vì các thầy còn dè dặt, nói thác lời Bụt cho có uy tín.
Giai đoạn thứ hai của Abhidharma có tính cách độc lập, nên gọi đúng là Abhidharma.
Giai đoạn thứ ba là giai đoạn phát triển, phân tích tỉ mỉ, dài trường giang đại hải, đọc có thể nhức đầu.
Và sau đó mới đến giai đoạn thứ tư là giai đoạn tóm tắt.
Những tác phẩm mới nhất của nền văn học Abidharma là những tác phẩm ngắn, gọn và dễ học.
Tóm lại, chúng ta có thể nói về Nhân Duyên bằng một chi phần cũng được, bằng hai, ba, bốn, năm, bảy, chín, mười hoặc mười hai chi phần cũng được.
Điều đó chỉ chứng tỏ một sự kiện là một Duyên bao gồm tất cả các Duyên khác.
Có hai lối diễn giải về mười hai nhân duyên, một là thuận, hai là nghịch.
Thuận là đi từ Vô Minh tới Lão Tử, và nghịch là đi tử Lão Tử ngược lại tới Vô Minh.
Bụt có khuynh hướng đi theo đường nghịch: người thường hay nhìn thẳng vào bản chất Khổ để tìm ra nguyên nhân Khổ.
Tại sao có già và chết?
Như vậy cho đến khi ta nắm được vô minh là bản chất của sinh tử.
Phần nhiều các vị tổ sư thì lại ưa đi theo lối thuận: từ Vô Minh đi tới Lão Tử.
Các nhà phật học có khuynh hướng giải thích tại sao có luân hồi, có sự vận hành của sinh mạng, và do đó ưa sử dụng giáo lý mười hai duyên khởi để chứng minh luân hồi. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Có những Kinh ngắn nói tới 12 Nhân Duyên trong khi Kinh này chỉ nói 9 Nhân Duyên.
Học về nền văn học Abidharma, tức là Luận Tạng, cũng có nhiều điều lý thú.
Những tác phẩm Abhidharma ban đầu đã được các thầy viết dưới hình thức kinh.
Vì các thầy còn dè dặt, nói thác lời Bụt cho có uy tín.
Giai đoạn thứ hai của Abhidharma có tính cách độc lập, nên gọi đúng là Abhidharma.
Giai đoạn thứ ba là giai đoạn phát triển, phân tích tỉ mỉ, dài trường giang đại hải, đọc có thể nhức đầu.
Và sau đó mới đến giai đoạn thứ tư là giai đoạn tóm tắt.
Những tác phẩm mới nhất của nền văn học Abidharma là những tác phẩm ngắn, gọn và dễ học.
Tóm lại, chúng ta có thể nói về Nhân Duyên bằng một chi phần cũng được, bằng hai, ba, bốn, năm, bảy, chín, mười hoặc mười hai chi phần cũng được.
Điều đó chỉ chứng tỏ một sự kiện là một Duyên bao gồm tất cả các Duyên khác.
Có hai lối diễn giải về mười hai nhân duyên, một là thuận, hai là nghịch.
Thuận là đi từ Vô Minh tới Lão Tử, và nghịch là đi tử Lão Tử ngược lại tới Vô Minh.
Bụt có khuynh hướng đi theo đường nghịch: người thường hay nhìn thẳng vào bản chất Khổ để tìm ra nguyên nhân Khổ.
Tại sao có già và chết?
Như vậy cho đến khi ta nắm được vô minh là bản chất của sinh tử.
Phần nhiều các vị tổ sư thì lại ưa đi theo lối thuận: từ Vô Minh đi tới Lão Tử.
Các nhà phật học có khuynh hướng giải thích tại sao có luân hồi, có sự vận hành của sinh mạng, và do đó ưa sử dụng giáo lý mười hai duyên khởi để chứng minh luân hồi. | Các nhà phật học có khuynh hướng giải thích tại sao có luân hồi, có sự vận hành của sinh mạng, và do đó ưa sử dụng giáo lý mười hai duyên khởi để chứng minh luân hồi.
Nhiều vị luận sư của ta cũng có khuynh hướng ấy, nghĩa là khuynh hướng chứng minh luân hồi bằng giáo lý nhân duyên.
Chúng ta nên nhớ rằng giáo lý có mục đích hướng dẫn sự tu tập chuyển hóa mà không phải có mục đích triết học, do đó đừng nên đi vào dấu vết của những người chỉ muốn làm công việc biện hộ và chứng minh cho luân hồi.
Liên hệ giữa 12 nhân duyên
Trong lịch sử phát triển tư tưởng Phật giáo, các Luận sư ngày xưa có khuynh hướng dùng thuyết 12 Nhân Duyên để giải thích sự vận hành của sinh mạng.
Tại sao người ta sinh ra?
Tại sao luân hồi tiếp tục mãi?
Giáo lý 12 Nhân Duyên trở thành một lý thuyết để chứng minh vòng sinh tử luân hồi.
Một khuynh hướng diễn giải về 12 Nhân Duyên theo chiều dọc, (trục tung độ).
Trong khuynh hướng này có hai cách trình bầy khác nhau.
Theo đường xuôi thì bắt đầu từ Vô Minh và chấm dứt với Lão Tử.
Theo chiều ngược, bắt đầu từ Lão Tử đi trở lại Vô Minh.
Trong kinh, Bụt thường theo cách trình bầy Tứ Diệu Đế, mở đầu bằng những khổ đau hiện thực của chúng sinh là Lão Tử, rồi lần tìm các nguyên ủy để dẫn tới Thức và Danh Sắc, cùng toàn bộ những duyên tạo khổ đau.
Hầu hết các Luận Sư sau này, vì chủ ý là cắt nghĩa sự vận hành của Luân Hồi nên đã đi theo chiều Thuận, lấy Vô Minh làm điểm khởi hành. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Các nhà phật học có khuynh hướng giải thích tại sao có luân hồi, có sự vận hành của sinh mạng, và do đó ưa sử dụng giáo lý mười hai duyên khởi để chứng minh luân hồi.
Nhiều vị luận sư của ta cũng có khuynh hướng ấy, nghĩa là khuynh hướng chứng minh luân hồi bằng giáo lý nhân duyên.
Chúng ta nên nhớ rằng giáo lý có mục đích hướng dẫn sự tu tập chuyển hóa mà không phải có mục đích triết học, do đó đừng nên đi vào dấu vết của những người chỉ muốn làm công việc biện hộ và chứng minh cho luân hồi.
Liên hệ giữa 12 nhân duyên
Trong lịch sử phát triển tư tưởng Phật giáo, các Luận sư ngày xưa có khuynh hướng dùng thuyết 12 Nhân Duyên để giải thích sự vận hành của sinh mạng.
Tại sao người ta sinh ra?
Tại sao luân hồi tiếp tục mãi?
Giáo lý 12 Nhân Duyên trở thành một lý thuyết để chứng minh vòng sinh tử luân hồi.
Một khuynh hướng diễn giải về 12 Nhân Duyên theo chiều dọc, (trục tung độ).
Trong khuynh hướng này có hai cách trình bầy khác nhau.
Theo đường xuôi thì bắt đầu từ Vô Minh và chấm dứt với Lão Tử.
Theo chiều ngược, bắt đầu từ Lão Tử đi trở lại Vô Minh.
Trong kinh, Bụt thường theo cách trình bầy Tứ Diệu Đế, mở đầu bằng những khổ đau hiện thực của chúng sinh là Lão Tử, rồi lần tìm các nguyên ủy để dẫn tới Thức và Danh Sắc, cùng toàn bộ những duyên tạo khổ đau.
Hầu hết các Luận Sư sau này, vì chủ ý là cắt nghĩa sự vận hành của Luân Hồi nên đã đi theo chiều Thuận, lấy Vô Minh làm điểm khởi hành. | Hầu hết các Luận Sư sau này, vì chủ ý là cắt nghĩa sự vận hành của Luân Hồi nên đã đi theo chiều Thuận, lấy Vô Minh làm điểm khởi hành.
Một hậu quả của lối trình bày này là gây ra cảm tưởng Vô Minh là nguyên nhân đầu tiên của mọi sinh mệnh.
Nhưng giáo lý Đạo Bụt không phải những tư tưởng theo lý luận đường thẳng, nên ta không thể nói về một nguyên nhân đầu tiên.
Nhiều vị luận sư đã lập ra lý thuyết gọi là Tam Thế Lưỡng Trùng.
Tam Thế tức là ba đời: quá khứ, hiện tại, vị lai.
Lưỡng trùng là hai tầng nhân quả.
Theo thuyết này Vô Minh và Hành được xếp vào quá khứ.
Hiện tại gồm có Thức, Danh Sắc, Lục Nhập, Xúc, Thọ, Ái, Thủ, Hữu.
Còn Sinh và Lão Tử thuộc về vị lai.
Trong 12 chi, hai chi đầu thuộc về kiếp trước, hai chi sau thuộc về tương lai, còn tất cả tám chi ở giữa thuộc về hiện tại.
Sự phân chia đó nghe cũng hấp dẫn, nhưng có thể gây nhầm lẫn nguy hiểm.
Nguy hiểm vì người học có thể nghĩ lầm rằng nếu Sinh và Lão Tử thuộc về tương lai thì trong kiếp hiện tại không có Sinh và Lão Tử.
Cũng vậy, Vô Minh và Hành được xếp trong quá khứ, nhưng chúng ta biết cũng trong hiện tại có Vô Minh và Hành.
Trong tất cả các chi phần của 12 Nhân Duyên, ta đều nhận ra sự có mặt của Vô Minh và Hành.
Trên một ngàn năm qua, thuyết Tam Thế Lưỡng Trùng được coi như mẫu mực.
Thức, Danh Sắc, Lục Nhập, và Xúc được xem như là quả, mà nhân là Vô Minh và Hành.
Trong kiếp trước đã có nhân Vô Minh và Hành cho nên hiện tại phải có quả là có Thức, có Danh sắc (thân, tâm) có Lục Nhập và có Xúc. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Hầu hết các Luận Sư sau này, vì chủ ý là cắt nghĩa sự vận hành của Luân Hồi nên đã đi theo chiều Thuận, lấy Vô Minh làm điểm khởi hành.
Một hậu quả của lối trình bày này là gây ra cảm tưởng Vô Minh là nguyên nhân đầu tiên của mọi sinh mệnh.
Nhưng giáo lý Đạo Bụt không phải những tư tưởng theo lý luận đường thẳng, nên ta không thể nói về một nguyên nhân đầu tiên.
Nhiều vị luận sư đã lập ra lý thuyết gọi là Tam Thế Lưỡng Trùng.
Tam Thế tức là ba đời: quá khứ, hiện tại, vị lai.
Lưỡng trùng là hai tầng nhân quả.
Theo thuyết này Vô Minh và Hành được xếp vào quá khứ.
Hiện tại gồm có Thức, Danh Sắc, Lục Nhập, Xúc, Thọ, Ái, Thủ, Hữu.
Còn Sinh và Lão Tử thuộc về vị lai.
Trong 12 chi, hai chi đầu thuộc về kiếp trước, hai chi sau thuộc về tương lai, còn tất cả tám chi ở giữa thuộc về hiện tại.
Sự phân chia đó nghe cũng hấp dẫn, nhưng có thể gây nhầm lẫn nguy hiểm.
Nguy hiểm vì người học có thể nghĩ lầm rằng nếu Sinh và Lão Tử thuộc về tương lai thì trong kiếp hiện tại không có Sinh và Lão Tử.
Cũng vậy, Vô Minh và Hành được xếp trong quá khứ, nhưng chúng ta biết cũng trong hiện tại có Vô Minh và Hành.
Trong tất cả các chi phần của 12 Nhân Duyên, ta đều nhận ra sự có mặt của Vô Minh và Hành.
Trên một ngàn năm qua, thuyết Tam Thế Lưỡng Trùng được coi như mẫu mực.
Thức, Danh Sắc, Lục Nhập, và Xúc được xem như là quả, mà nhân là Vô Minh và Hành.
Trong kiếp trước đã có nhân Vô Minh và Hành cho nên hiện tại phải có quả là có Thức, có Danh sắc (thân, tâm) có Lục Nhập và có Xúc. | Trong kiếp trước đã có nhân Vô Minh và Hành cho nên hiện tại phải có quả là có Thức, có Danh sắc (thân, tâm) có Lục Nhập và có Xúc.
Đó là cặp nhân quả đầu.
Rồi tại vì Thọ, Ái, Thủ, và Hữu mà chúng ta tạo nhân, cho nên trong tương lai chúng ta phải chịu quả Sinh và Lão Tử.
Hai lớp nhân quả phối hợp các Duyên, nối kết Quá khứ, Hiện tại và Vị lai, cho nên gọi là Tam Thế Lưỡng Trùng.
Ngày xưa tôi cũng học và cũng đi dạy lại người khác như vậy.
Nhưng lớn lên, nhờ tu tập cho nên tôi vượt thoát được.
Ta phải nương vào các Tổ để lớn lên, nhưng sau đó ta phải học đặt các vị xuống khỏi vai mình, để có thể đứng thẳng.
Tam Thế Lưỡng Trùng Nhân Quả là một công thức để giải thích cho người mới học dễ nhớ.
Đó không phải là cách hiểu sâu nhất, đó chưa phải là thắng nghĩa.
Chúng ta thấy có những lý thuyết sử dụng Đạo Lý Mười Hai Nhân Duyên để giải thích và thuyết phục người ta về Luân Hồi.
Chúng ta không cần phải làm như vậy nữa.
Mục đích của chúng ta là tu tập.
Chúng ta phải học về Nhân Duyên như phương pháp tu tập và chuyển hóa thì mới đúng với lời Bụt dạy.
Chúng ta có thể chữa lại những sai lầm đã tiếp diễn từ hàng ngàn năm.
Có những vị đã đi hơi xa, có thể là đi quá xa.
Họ đặt ra những từ như là Duyên Khởi Pháp và Duyên Dĩ Sinh Pháp.
Duyên Khởi Pháp tức là những pháp có khả năng tạo tác; và Duyên Dĩ Sinh Pháp là những pháp được tạo tác ra.
Các vị đó nói rằng Vô Minh và Hành là Duyên Khởi Pháp, tức là những yếu tố có tác dụng tạo tác ra. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trong kiếp trước đã có nhân Vô Minh và Hành cho nên hiện tại phải có quả là có Thức, có Danh sắc (thân, tâm) có Lục Nhập và có Xúc.
Đó là cặp nhân quả đầu.
Rồi tại vì Thọ, Ái, Thủ, và Hữu mà chúng ta tạo nhân, cho nên trong tương lai chúng ta phải chịu quả Sinh và Lão Tử.
Hai lớp nhân quả phối hợp các Duyên, nối kết Quá khứ, Hiện tại và Vị lai, cho nên gọi là Tam Thế Lưỡng Trùng.
Ngày xưa tôi cũng học và cũng đi dạy lại người khác như vậy.
Nhưng lớn lên, nhờ tu tập cho nên tôi vượt thoát được.
Ta phải nương vào các Tổ để lớn lên, nhưng sau đó ta phải học đặt các vị xuống khỏi vai mình, để có thể đứng thẳng.
Tam Thế Lưỡng Trùng Nhân Quả là một công thức để giải thích cho người mới học dễ nhớ.
Đó không phải là cách hiểu sâu nhất, đó chưa phải là thắng nghĩa.
Chúng ta thấy có những lý thuyết sử dụng Đạo Lý Mười Hai Nhân Duyên để giải thích và thuyết phục người ta về Luân Hồi.
Chúng ta không cần phải làm như vậy nữa.
Mục đích của chúng ta là tu tập.
Chúng ta phải học về Nhân Duyên như phương pháp tu tập và chuyển hóa thì mới đúng với lời Bụt dạy.
Chúng ta có thể chữa lại những sai lầm đã tiếp diễn từ hàng ngàn năm.
Có những vị đã đi hơi xa, có thể là đi quá xa.
Họ đặt ra những từ như là Duyên Khởi Pháp và Duyên Dĩ Sinh Pháp.
Duyên Khởi Pháp tức là những pháp có khả năng tạo tác; và Duyên Dĩ Sinh Pháp là những pháp được tạo tác ra.
Các vị đó nói rằng Vô Minh và Hành là Duyên Khởi Pháp, tức là những yếu tố có tác dụng tạo tác ra. | Các vị đó nói rằng Vô Minh và Hành là Duyên Khởi Pháp, tức là những yếu tố có tác dụng tạo tác ra.
Hiếp Tôn Giả và Diệu Âm Tôn Giả xưa đều nói Vô Minh và Hành là những Duyên tạo tác, gọi là Duyên Khởi Pháp, còn Sinh và Lão Tử được gọi là Duyên Dĩ Sinh Pháp.
Theo các ngài thì Vô Minh và Hành là hai chi phần có tính chủ động, còn Sinh và Lão Tử chỉ có tính thụ động.
Quan niệm đó không đúng với giáo lý tương tức của đạo Bụt.
Theo tinh thần đạo Bụt, chi phần nào cũng là nhân và cũng là quả, chứ không có cái nào thuần túy là nhân hay quả mà thôi.
Các vị giảng Vô Minh và Hành là Duyên Khởi Pháp, Sinh và Lão Tử là Duyên Dĩ Sinh Pháp.
Tám chi ở giữa, các vị nói vừa là Duyên Khởi Pháp vừa là Duyên Dĩ Sinh Pháp, vừa có tính cách tạo tác vừa có tính cách được tạo tác.
Hai tính chất đó đúng ra phải được áp dụng cho cả Mười Hai nhân duyên.
Dùng thuyết Tam Thế Lưỡng Trùng để cắt nghĩa về cơ năng vận hành của Luân Hồi thì được, nhưng ta đừng nghĩ rằng giáo lý Mười Hai Nhân Duyên được Bụt nói là để chứng minh cho thuyết Luân Hồi.
Mục đích của đạo Bụt không phải là đưa ra một hệ thống triết học giải thích về vũ trụ và nhân sinh.
Mục đích của Bụt là cho ta một đạo lý để thực tập diệt khổ.
Chúng ta tạm bỏ phương pháp Tung theo chiều dọc, để đi trên mặt ngang theo phương pháp Hoành.
Phương pháp này đã được Bụt nhấn mạnh trong các kinh. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Các vị đó nói rằng Vô Minh và Hành là Duyên Khởi Pháp, tức là những yếu tố có tác dụng tạo tác ra.
Hiếp Tôn Giả và Diệu Âm Tôn Giả xưa đều nói Vô Minh và Hành là những Duyên tạo tác, gọi là Duyên Khởi Pháp, còn Sinh và Lão Tử được gọi là Duyên Dĩ Sinh Pháp.
Theo các ngài thì Vô Minh và Hành là hai chi phần có tính chủ động, còn Sinh và Lão Tử chỉ có tính thụ động.
Quan niệm đó không đúng với giáo lý tương tức của đạo Bụt.
Theo tinh thần đạo Bụt, chi phần nào cũng là nhân và cũng là quả, chứ không có cái nào thuần túy là nhân hay quả mà thôi.
Các vị giảng Vô Minh và Hành là Duyên Khởi Pháp, Sinh và Lão Tử là Duyên Dĩ Sinh Pháp.
Tám chi ở giữa, các vị nói vừa là Duyên Khởi Pháp vừa là Duyên Dĩ Sinh Pháp, vừa có tính cách tạo tác vừa có tính cách được tạo tác.
Hai tính chất đó đúng ra phải được áp dụng cho cả Mười Hai nhân duyên.
Dùng thuyết Tam Thế Lưỡng Trùng để cắt nghĩa về cơ năng vận hành của Luân Hồi thì được, nhưng ta đừng nghĩ rằng giáo lý Mười Hai Nhân Duyên được Bụt nói là để chứng minh cho thuyết Luân Hồi.
Mục đích của đạo Bụt không phải là đưa ra một hệ thống triết học giải thích về vũ trụ và nhân sinh.
Mục đích của Bụt là cho ta một đạo lý để thực tập diệt khổ.
Chúng ta tạm bỏ phương pháp Tung theo chiều dọc, để đi trên mặt ngang theo phương pháp Hoành.
Phương pháp này đã được Bụt nhấn mạnh trong các kinh. | Chúng ta tạm bỏ phương pháp Tung theo chiều dọc, để đi trên mặt ngang theo phương pháp Hoành.
Phương pháp này đã được Bụt nhấn mạnh trong các kinh.
Không bao giờ Bụt có ý định dạy chúng ta học Mười Hai Nhân Duyên theo tinh thần đường thẳng (linear, còn gọi là tuyến tính), theo một kích thước (one-dimensional).
Đừng nghĩ rằng Vô Minh sinh ra Hành, rồi đến lượt Hành sinh ra Thức, đến Thức sinh ra Danh Sắc, v.v.. Hiểu như vậy là đơn giản hóa và nguy hiểm.
Bụt nói rằng Vô Minh duyên Hành, tức là Vô Minh có liên hệ nhân quả với Hành, nhưng Bụt cũng dậy Hành có liên hệ nhân quả với Vô Minh.
Nếu Vô Minh nuôi Hành thì Hành cũng nuôi Vô Minh.
Vô Minh quấy động tâm thức, tạo ra những ham muốn, phiền não, tư niệm, ý chí, v.v.. Những ham muốn, ý chí, tư niệm đó quay trở lại làm cho Vô Minh càng nặng.
Vô Minh duyên Hành nhưng mà Hành cũng duyên Vô Minh, là như vậy.
Phải bỏ ý niệm đơn giản và ngây thơ về sự tiếp nối nhân quả theo tuyến tính, chỉ nghĩ đến nhân quả trong thời gian mà không thấy được nhân quả đồng thời trong không-thời-gian.
Như khi ta nói cây sinh ra lá và cây dẫn nhựa lên nuôi lá, ta không quên sự thật là lá nuôi cây bằng ánh sáng mặt trời qua hiện tượng diệp lục hóa.
Lá không phải chỉ là con của cây, lá còn là mẹ của cây nữa.
Cây lớn được là do công của lá.
Cũng vậy, ta thấy có liên hệ tương tức và tương nhập giữa các chi phần của Mười Hai Nhân Duyên.
Chúng ta phải thấy được liên hệ mật thiết giữa mỗi chi phần với Mười Một chi phần kia. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Chúng ta tạm bỏ phương pháp Tung theo chiều dọc, để đi trên mặt ngang theo phương pháp Hoành.
Phương pháp này đã được Bụt nhấn mạnh trong các kinh.
Không bao giờ Bụt có ý định dạy chúng ta học Mười Hai Nhân Duyên theo tinh thần đường thẳng (linear, còn gọi là tuyến tính), theo một kích thước (one-dimensional).
Đừng nghĩ rằng Vô Minh sinh ra Hành, rồi đến lượt Hành sinh ra Thức, đến Thức sinh ra Danh Sắc, v.v.. Hiểu như vậy là đơn giản hóa và nguy hiểm.
Bụt nói rằng Vô Minh duyên Hành, tức là Vô Minh có liên hệ nhân quả với Hành, nhưng Bụt cũng dậy Hành có liên hệ nhân quả với Vô Minh.
Nếu Vô Minh nuôi Hành thì Hành cũng nuôi Vô Minh.
Vô Minh quấy động tâm thức, tạo ra những ham muốn, phiền não, tư niệm, ý chí, v.v.. Những ham muốn, ý chí, tư niệm đó quay trở lại làm cho Vô Minh càng nặng.
Vô Minh duyên Hành nhưng mà Hành cũng duyên Vô Minh, là như vậy.
Phải bỏ ý niệm đơn giản và ngây thơ về sự tiếp nối nhân quả theo tuyến tính, chỉ nghĩ đến nhân quả trong thời gian mà không thấy được nhân quả đồng thời trong không-thời-gian.
Như khi ta nói cây sinh ra lá và cây dẫn nhựa lên nuôi lá, ta không quên sự thật là lá nuôi cây bằng ánh sáng mặt trời qua hiện tượng diệp lục hóa.
Lá không phải chỉ là con của cây, lá còn là mẹ của cây nữa.
Cây lớn được là do công của lá.
Cũng vậy, ta thấy có liên hệ tương tức và tương nhập giữa các chi phần của Mười Hai Nhân Duyên.
Chúng ta phải thấy được liên hệ mật thiết giữa mỗi chi phần với Mười Một chi phần kia. | Cũng vậy, ta thấy có liên hệ tương tức và tương nhập giữa các chi phần của Mười Hai Nhân Duyên.
Chúng ta phải thấy được liên hệ mật thiết giữa mỗi chi phần với Mười Một chi phần kia.
Cho nên chúng ta nên vẽ một vòng tròn hay một mạng lưới (network).
Trên mạng lưới này ta nói Vô Minh duyên Hành nhưng Vô Minh cũng duyên Thức.
Nếu Vô Minh không duyên Thức thì làm sao Thức lại có thể là Thức?
Nếu không có Vô Minh duyên Thức thì Thức đã trở thành Trí rồi.
Vô Minh duyên Thức qua Hành, nhưng Vô Minh cũng trực tiếp duyên Thức.
Vô Minh duyên Hành, Vô Minh duyên Thức, đồng thời Vô Minh cũng duyên Danh Sắc.
Trong Danh Sắc ta thấy có chất liệu Vô Minh.
Nếu không có Vô Minh thì Danh Sắc của chúng ta sẽ khác.
Cố nhiên trong Lục Nhập của chúng ta cũng có Vô Minh.
Cái Tưởng của tôi về bông hoa được căn cứ trên con mắt của tôi, căn cứ trên cái sắc (đối tượng của mắt) là bông hoa.
Và vì tính Vô Minh nên cái Tưởng đó mới bị kẹt vào hiện tướng.
Cho nên Vô Minh có mặt trong Lục Nhập.
Vô Minh lại có mặt trong Xúc, có mặt trong Thọ, có mặt trong Ái, trong Thủ, trong Hữu, trong Sinh và trong Lão Tử.
Vô Minh tương tức với tất cả Mười Một chi phần khác.
Vô Minh tương nhập vào tất cả Mười Một chi phần khác.
Vô Minh không phải chỉ nằm ở quá khứ, Vô Minh có mặt bây giờ và ở đây, trong mỗi tế bào của tôi, trong mỗi tâm hành của tôi.
Trong đời sống hằng ngày phải nhận diện Vô Minh, nhận diện sự có mặt của Vô Minh thì mới là sự thực tập chân chính. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Cũng vậy, ta thấy có liên hệ tương tức và tương nhập giữa các chi phần của Mười Hai Nhân Duyên.
Chúng ta phải thấy được liên hệ mật thiết giữa mỗi chi phần với Mười Một chi phần kia.
Cho nên chúng ta nên vẽ một vòng tròn hay một mạng lưới (network).
Trên mạng lưới này ta nói Vô Minh duyên Hành nhưng Vô Minh cũng duyên Thức.
Nếu Vô Minh không duyên Thức thì làm sao Thức lại có thể là Thức?
Nếu không có Vô Minh duyên Thức thì Thức đã trở thành Trí rồi.
Vô Minh duyên Thức qua Hành, nhưng Vô Minh cũng trực tiếp duyên Thức.
Vô Minh duyên Hành, Vô Minh duyên Thức, đồng thời Vô Minh cũng duyên Danh Sắc.
Trong Danh Sắc ta thấy có chất liệu Vô Minh.
Nếu không có Vô Minh thì Danh Sắc của chúng ta sẽ khác.
Cố nhiên trong Lục Nhập của chúng ta cũng có Vô Minh.
Cái Tưởng của tôi về bông hoa được căn cứ trên con mắt của tôi, căn cứ trên cái sắc (đối tượng của mắt) là bông hoa.
Và vì tính Vô Minh nên cái Tưởng đó mới bị kẹt vào hiện tướng.
Cho nên Vô Minh có mặt trong Lục Nhập.
Vô Minh lại có mặt trong Xúc, có mặt trong Thọ, có mặt trong Ái, trong Thủ, trong Hữu, trong Sinh và trong Lão Tử.
Vô Minh tương tức với tất cả Mười Một chi phần khác.
Vô Minh tương nhập vào tất cả Mười Một chi phần khác.
Vô Minh không phải chỉ nằm ở quá khứ, Vô Minh có mặt bây giờ và ở đây, trong mỗi tế bào của tôi, trong mỗi tâm hành của tôi.
Trong đời sống hằng ngày phải nhận diện Vô Minh, nhận diện sự có mặt của Vô Minh thì mới là sự thực tập chân chính. | Trong đời sống hằng ngày phải nhận diện Vô Minh, nhận diện sự có mặt của Vô Minh thì mới là sự thực tập chân chính.
Nếu không có Vô Minh thì tại sao chúng ta đang bị vướng mắc?
Bị vướng mắc tức là đã có Vô Minh.
Nếu không có Vô Minh thì tại sao có hiện hữu khổ đau?
Mối quan hệ mạng lưới rất quan trọng.
Chúng ta phải thấy Tung và phải thấy Hoành, phải thấy đồng thời chiều dọc và chiều ngang.
Thời gian và không gian phải được phối hợp để chúng ta có thể chiếu rọi vào mười hai chi phần.
Mỗi chi phần duyên với chi phần đặt trước và chi phần kế tiếp, đồng thời cũng duyên với tất cả các chi phần khác.
Như vậy mới đúng tinh thần Duyên Khởi, tinh thần tương tức tương nhập.
Mặt tích cực của mười hai nhân duyên
Trong kiếp nhân sinh, ta có Vô Minh, nhưng không phải chỉ có Vô Minh.
Nếu đời sống hằng ngày chỉ là thuần túy Vô Minh thì Đạo Bụt đi vào bằng cửa nào?
Làm sao có sự cứu độ?
Làm sao có sự chuyển hóa?
Cho nên ta có Vô Minh nhưng cũng có Minh.
Nếu ta không có chút Minh nào cả thì tại sao Bụt lại nói tất cả chúng sinh đều có hạt giống của trí tuệ, của giác ngộ và giải thoát?
Vì vậy không những trong Thức có hạt giống của Minh mà trong Danh Sắc cũng có hạt giống của Minh; trong Lục Nhập, trong Xúc, trong Thọ, trong Ái, trong Thủ, trong Hữu, trong Sinh và trong Lão Tử đều có hạt giống ấy, như trong Đêm có hạt giống Ngày.
Quý vị hãy nghĩ tới nguyên lý tương tức.
Trong rác có hoa nhưng trong hoa cũng có rác.
Nếu chúng ta biết cách sử dụng rác thì rác sẽ biến thành hoa. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trong đời sống hằng ngày phải nhận diện Vô Minh, nhận diện sự có mặt của Vô Minh thì mới là sự thực tập chân chính.
Nếu không có Vô Minh thì tại sao chúng ta đang bị vướng mắc?
Bị vướng mắc tức là đã có Vô Minh.
Nếu không có Vô Minh thì tại sao có hiện hữu khổ đau?
Mối quan hệ mạng lưới rất quan trọng.
Chúng ta phải thấy Tung và phải thấy Hoành, phải thấy đồng thời chiều dọc và chiều ngang.
Thời gian và không gian phải được phối hợp để chúng ta có thể chiếu rọi vào mười hai chi phần.
Mỗi chi phần duyên với chi phần đặt trước và chi phần kế tiếp, đồng thời cũng duyên với tất cả các chi phần khác.
Như vậy mới đúng tinh thần Duyên Khởi, tinh thần tương tức tương nhập.
Mặt tích cực của mười hai nhân duyên
Trong kiếp nhân sinh, ta có Vô Minh, nhưng không phải chỉ có Vô Minh.
Nếu đời sống hằng ngày chỉ là thuần túy Vô Minh thì Đạo Bụt đi vào bằng cửa nào?
Làm sao có sự cứu độ?
Làm sao có sự chuyển hóa?
Cho nên ta có Vô Minh nhưng cũng có Minh.
Nếu ta không có chút Minh nào cả thì tại sao Bụt lại nói tất cả chúng sinh đều có hạt giống của trí tuệ, của giác ngộ và giải thoát?
Vì vậy không những trong Thức có hạt giống của Minh mà trong Danh Sắc cũng có hạt giống của Minh; trong Lục Nhập, trong Xúc, trong Thọ, trong Ái, trong Thủ, trong Hữu, trong Sinh và trong Lão Tử đều có hạt giống ấy, như trong Đêm có hạt giống Ngày.
Quý vị hãy nghĩ tới nguyên lý tương tức.
Trong rác có hoa nhưng trong hoa cũng có rác.
Nếu chúng ta biết cách sử dụng rác thì rác sẽ biến thành hoa. | Quý vị hãy nghĩ tới nguyên lý tương tức.
Trong rác có hoa nhưng trong hoa cũng có rác.
Nếu chúng ta biết cách sử dụng rác thì rác sẽ biến thành hoa.
Mà nếu chúng ta không biết cách thì hoa, thay vì mười lăm ngày sau mới thành rác có thể hoá thành rác rất sớm.
Vì vậy chúng ta biết trong Vô Minh có Minh; trong Thức có hạt giống của Trí Tuệ.
Đó mới đúng là tinh thần đạo Bụt.
Nếu vứt bỏ hết tất cả Mười Hai duyên này đi thì chúng ta không có đường nào để đạt tới thanh tịnh, an lạc, Niết Bàn.
Chúng ta phải giữ lại tất cả.
Chúng ta có một ly nước đục, nếu đổ hết ly nước đục đi thì chúng ta không còn gì để làm ra một ly nước trong hết.
Vì nước đục có thể biến thành nước trong, chúng ta phải sử dụng ly nước đục.
Ta đang ở trên biển cả và đang khát.
Có một chai nước đục mà liệng xuống biển là dại dột lắm!
Phải làm thế nào cho chai nước đó trong lại để uống.
Tất cả những Vô Minh, Hành, Thức, Danh Sắc... phải được chấp nhận và chuyển hóa thành (1) Minh.
Bụt dạy “Vô Minh diệt, Minh sinh” chứ không phải Vô Minh diệt là không còn gì nữa.
Nếu Vô Minh duyên Hành thì Minh duyên cái gì?
Chúng ta là con cháu phải tiếp tục.
Vô Minh quấy động, tạo ra những đam mê, những giận hờn, những cuộc chạy đua, những quẩn quanh dại dột gọi là Tư Niệm Thực, loại thức ăn thứ ba.
Có những người trầy da, tróc vẩy, gây tổn hại cho cả thân tâm vì chạy theo danh vọng, bằng cấp, nghĩ rằng được những cái đó là hạnh phúc.
Tư Niệm Thực này đã do Vô Minh quấy động. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Quý vị hãy nghĩ tới nguyên lý tương tức.
Trong rác có hoa nhưng trong hoa cũng có rác.
Nếu chúng ta biết cách sử dụng rác thì rác sẽ biến thành hoa.
Mà nếu chúng ta không biết cách thì hoa, thay vì mười lăm ngày sau mới thành rác có thể hoá thành rác rất sớm.
Vì vậy chúng ta biết trong Vô Minh có Minh; trong Thức có hạt giống của Trí Tuệ.
Đó mới đúng là tinh thần đạo Bụt.
Nếu vứt bỏ hết tất cả Mười Hai duyên này đi thì chúng ta không có đường nào để đạt tới thanh tịnh, an lạc, Niết Bàn.
Chúng ta phải giữ lại tất cả.
Chúng ta có một ly nước đục, nếu đổ hết ly nước đục đi thì chúng ta không còn gì để làm ra một ly nước trong hết.
Vì nước đục có thể biến thành nước trong, chúng ta phải sử dụng ly nước đục.
Ta đang ở trên biển cả và đang khát.
Có một chai nước đục mà liệng xuống biển là dại dột lắm!
Phải làm thế nào cho chai nước đó trong lại để uống.
Tất cả những Vô Minh, Hành, Thức, Danh Sắc... phải được chấp nhận và chuyển hóa thành (1) Minh.
Bụt dạy “Vô Minh diệt, Minh sinh” chứ không phải Vô Minh diệt là không còn gì nữa.
Nếu Vô Minh duyên Hành thì Minh duyên cái gì?
Chúng ta là con cháu phải tiếp tục.
Vô Minh quấy động, tạo ra những đam mê, những giận hờn, những cuộc chạy đua, những quẩn quanh dại dột gọi là Tư Niệm Thực, loại thức ăn thứ ba.
Có những người trầy da, tróc vẩy, gây tổn hại cho cả thân tâm vì chạy theo danh vọng, bằng cấp, nghĩ rằng được những cái đó là hạnh phúc.
Tư Niệm Thực này đã do Vô Minh quấy động. | Có những người trầy da, tróc vẩy, gây tổn hại cho cả thân tâm vì chạy theo danh vọng, bằng cấp, nghĩ rằng được những cái đó là hạnh phúc.
Tư Niệm Thực này đã do Vô Minh quấy động.
Hết Vô Minh thì ta thấy được khổ đau và nguồn gốc của khổ đau, thấy con đường dẫn tới sự chuyển hóa khổ đau, dẫn tới an lạc.
Tự nhiên cái Minh ấy tạo ra một ước muốn, một ý chí hành động do tâm từ bi thúc đẩy, để mang lại hạnh phúc và an lạc cho mình và cho người khác.
Cái đó có thể gọi là Đại Nguyện hay Tâm Bồ Đề.
Khi học hỏi đạo Bụt chúng ta được nghe về mặt tiêu cực của Mười Hai Nhân Duyên quá nhiều.
Còn mặt sáng tươi của Mười Hai Nhân Duyên thì chúng ta chưa được nghe bao nhiêu.
Nhờ bó đuốc của Minh chiếu dọi, ta không muốn chạy theo những cái Hành này nữa.
Và nhờ có trí tuệ của Tứ Đế và Bát Chánh Đạo ta muốn phát tâm tu học để độ mình và độ đời.
Đó gọi là Tâm Bồ Đề, Boddhicitta, là (2) Đại Nguyện.
Cái Minh dẫn tới một ước vọng, một ý chí tu học và cứu độ.
Nếu Vô Minh duyên Hành, và duyên Thức; thì Minh duyên Đại nguyện, duyên Bồ Đề Tâm và duyên (3) Trí.
Trong giáo lý Tứ Y chúng ta học “y Trí bất y Thức” (nương vào Trí đừng nương vào Thức), chúng ta nên dựa vào phần Trí của chúng ta chứ đừng nương vào phần Thức.
Duy Biểu Học nói đến bốn thứ Trí.
Thứ nhất là Trí Đại Viên Cảnh, nói theo văn pháp chữ Hán là Đại Viên Cảnh Trí.
Thức thứ tám, Tàng thức, khi xóa được Vô Minh thì được gọi là Đại Viên Cảnh Trí. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Có những người trầy da, tróc vẩy, gây tổn hại cho cả thân tâm vì chạy theo danh vọng, bằng cấp, nghĩ rằng được những cái đó là hạnh phúc.
Tư Niệm Thực này đã do Vô Minh quấy động.
Hết Vô Minh thì ta thấy được khổ đau và nguồn gốc của khổ đau, thấy con đường dẫn tới sự chuyển hóa khổ đau, dẫn tới an lạc.
Tự nhiên cái Minh ấy tạo ra một ước muốn, một ý chí hành động do tâm từ bi thúc đẩy, để mang lại hạnh phúc và an lạc cho mình và cho người khác.
Cái đó có thể gọi là Đại Nguyện hay Tâm Bồ Đề.
Khi học hỏi đạo Bụt chúng ta được nghe về mặt tiêu cực của Mười Hai Nhân Duyên quá nhiều.
Còn mặt sáng tươi của Mười Hai Nhân Duyên thì chúng ta chưa được nghe bao nhiêu.
Nhờ bó đuốc của Minh chiếu dọi, ta không muốn chạy theo những cái Hành này nữa.
Và nhờ có trí tuệ của Tứ Đế và Bát Chánh Đạo ta muốn phát tâm tu học để độ mình và độ đời.
Đó gọi là Tâm Bồ Đề, Boddhicitta, là (2) Đại Nguyện.
Cái Minh dẫn tới một ước vọng, một ý chí tu học và cứu độ.
Nếu Vô Minh duyên Hành, và duyên Thức; thì Minh duyên Đại nguyện, duyên Bồ Đề Tâm và duyên (3) Trí.
Trong giáo lý Tứ Y chúng ta học “y Trí bất y Thức” (nương vào Trí đừng nương vào Thức), chúng ta nên dựa vào phần Trí của chúng ta chứ đừng nương vào phần Thức.
Duy Biểu Học nói đến bốn thứ Trí.
Thứ nhất là Trí Đại Viên Cảnh, nói theo văn pháp chữ Hán là Đại Viên Cảnh Trí.
Thức thứ tám, Tàng thức, khi xóa được Vô Minh thì được gọi là Đại Viên Cảnh Trí. | Duy Biểu Học nói đến bốn thứ Trí.
Thứ nhất là Trí Đại Viên Cảnh, nói theo văn pháp chữ Hán là Đại Viên Cảnh Trí.
Thức thứ tám, Tàng thức, khi xóa được Vô Minh thì được gọi là Đại Viên Cảnh Trí.
Nghĩa là khi tất cả các hạt giống của Bồ đề, của Giác Ngộ, của Vô ngã, của Từ bi phát triển thì Tàng thức thành ra Trí Đại Viên Cảnh.
Trí Đại Viên Cảnh tìm ở đâu?
Tìm ngay trong Tàng thức, vì trong A lại da thức này sẵn có hạt giống của giác ngộ, hạt giống của Trí Đại Viên Cảnh.
Phải dùng Thức để chuyển hóa.
Đại Viên Cảnh Trí tức là trí tuệ như một tấm gương sáng, phản chiếu được sự thật của tam thiên đại thiên thế giới.
Trí thứ hai là Trí Bình Đẳng Tánh.
Trí này chuyển hóa từ thức thứ bảy, thức Mạt Na.
Thức Mạt Na phân biệt ta và không ta, kỳ thị giữa của tôi và không phải của tôi.
Nhưng nếu thực tập thông minh, ta có thể chuyển hóa Thức thứ bảy thành Trí mang tính Bình Đẳng, thấy mình và người khác là một, và mầu nhiệm như nhau.
Như khi gặp kẻ thù mà ta lạy xuống một lạy, thì ta sẽ thấy thù cũng cùng một bản tính với bạn, người kia với mình là một và ý niệm hận thù không còn nữa.
Đó là Bình Đẳng Tánh Trí, phát hiện ngay trong lòng của thức Mạt Na, cái thức chấp ngã.
Trí thứ ba là Trí Diệu Quan Sát, khả năng quan sát một cách mầu nhiệm, được chuyển hóa từ thức thứ sáu.
Thức thứ sáu, tức Ý Thức, đầy dẫy những tri giác sai lầm.
Nó tạo tác biết bao nhiêu khổ đau. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Duy Biểu Học nói đến bốn thứ Trí.
Thứ nhất là Trí Đại Viên Cảnh, nói theo văn pháp chữ Hán là Đại Viên Cảnh Trí.
Thức thứ tám, Tàng thức, khi xóa được Vô Minh thì được gọi là Đại Viên Cảnh Trí.
Nghĩa là khi tất cả các hạt giống của Bồ đề, của Giác Ngộ, của Vô ngã, của Từ bi phát triển thì Tàng thức thành ra Trí Đại Viên Cảnh.
Trí Đại Viên Cảnh tìm ở đâu?
Tìm ngay trong Tàng thức, vì trong A lại da thức này sẵn có hạt giống của giác ngộ, hạt giống của Trí Đại Viên Cảnh.
Phải dùng Thức để chuyển hóa.
Đại Viên Cảnh Trí tức là trí tuệ như một tấm gương sáng, phản chiếu được sự thật của tam thiên đại thiên thế giới.
Trí thứ hai là Trí Bình Đẳng Tánh.
Trí này chuyển hóa từ thức thứ bảy, thức Mạt Na.
Thức Mạt Na phân biệt ta và không ta, kỳ thị giữa của tôi và không phải của tôi.
Nhưng nếu thực tập thông minh, ta có thể chuyển hóa Thức thứ bảy thành Trí mang tính Bình Đẳng, thấy mình và người khác là một, và mầu nhiệm như nhau.
Như khi gặp kẻ thù mà ta lạy xuống một lạy, thì ta sẽ thấy thù cũng cùng một bản tính với bạn, người kia với mình là một và ý niệm hận thù không còn nữa.
Đó là Bình Đẳng Tánh Trí, phát hiện ngay trong lòng của thức Mạt Na, cái thức chấp ngã.
Trí thứ ba là Trí Diệu Quan Sát, khả năng quan sát một cách mầu nhiệm, được chuyển hóa từ thức thứ sáu.
Thức thứ sáu, tức Ý Thức, đầy dẫy những tri giác sai lầm.
Nó tạo tác biết bao nhiêu khổ đau. | Trí thứ ba là Trí Diệu Quan Sát, khả năng quan sát một cách mầu nhiệm, được chuyển hóa từ thức thứ sáu.
Thức thứ sáu, tức Ý Thức, đầy dẫy những tri giác sai lầm.
Nó tạo tác biết bao nhiêu khổ đau.
Nhờ Trí Đại Viên Cảnh, nhờ sự chuyển hóa, Ý Thức trở thành Trí Diệu Quan Sát, có thể quán sát muôn vật mà không bị kẹt vào tri giác sai lầm.
Cuối cùng, Trí Thành Sở Tác là một Trí tuệ mà gốc là các Thức của mắt, tai, mũi, lưỡi, thân.
Con mắt có vô minh làm cho ta say đắm, nhìn giả thành thật.
Con mắt làm cho ta mù tối.
Bây giờ con mắt có minh tạo tác được những thành tựu, mở cửa cho ta thấy pháp Thân mầu nhiệm.
Mở cửa nhìn pháp Thân,
Đời mầu nhiệm khôn cùng
Lòng dặn lòng tỉnh thức
Dòng nước Tâm trong ngần.
Dòng nước Tâm trong ngần là lúc Ý Thức đã trở thành Diệu Quan Sát Trí, và Tàng thức đã trở thành Đại Viên Cảnh Trí.
Vậy nếu Vô Minh duyên Thức thì Minh duyên Trí.
Gọi là bốn loại Trí cho dễ hiểu, nhưng tất cả bốn cũng chỉ là một.
Thân thị hiện
Nếu Thức duyên Danh Sắc thì Trí duyên gì?
Phàm phu có Danh Sắc, tức có thân, có tâm.
Bồ Tát cũng có thân, có tâm như vậy.
Bụt cũng có thân, có tâm sau khi thành đạo.
Ta đâu có cần hủy diệt thân và tâm đi thì mới là có giải thoát?
Nói về các vị Bồ Tát chúng ta dùng danh từ Thân Thị Hiện.
Chúng ta hãy quán tưởng Quan Thế Âm thị hiện ra hình thể bà mẹ xinh đẹp.
Thân hình bà cũng có mắt, tai, mũi, lưỡi và ý.
Nhưng thân tâm đó không có tính chất của Vô Minh, của Hành, của Thức.
Thân tâm đó là để thực hiện ý nguyện độ sinh, giác ngộ. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trí thứ ba là Trí Diệu Quan Sát, khả năng quan sát một cách mầu nhiệm, được chuyển hóa từ thức thứ sáu.
Thức thứ sáu, tức Ý Thức, đầy dẫy những tri giác sai lầm.
Nó tạo tác biết bao nhiêu khổ đau.
Nhờ Trí Đại Viên Cảnh, nhờ sự chuyển hóa, Ý Thức trở thành Trí Diệu Quan Sát, có thể quán sát muôn vật mà không bị kẹt vào tri giác sai lầm.
Cuối cùng, Trí Thành Sở Tác là một Trí tuệ mà gốc là các Thức của mắt, tai, mũi, lưỡi, thân.
Con mắt có vô minh làm cho ta say đắm, nhìn giả thành thật.
Con mắt làm cho ta mù tối.
Bây giờ con mắt có minh tạo tác được những thành tựu, mở cửa cho ta thấy pháp Thân mầu nhiệm.
Mở cửa nhìn pháp Thân,
Đời mầu nhiệm khôn cùng
Lòng dặn lòng tỉnh thức
Dòng nước Tâm trong ngần.
Dòng nước Tâm trong ngần là lúc Ý Thức đã trở thành Diệu Quan Sát Trí, và Tàng thức đã trở thành Đại Viên Cảnh Trí.
Vậy nếu Vô Minh duyên Thức thì Minh duyên Trí.
Gọi là bốn loại Trí cho dễ hiểu, nhưng tất cả bốn cũng chỉ là một.
Thân thị hiện
Nếu Thức duyên Danh Sắc thì Trí duyên gì?
Phàm phu có Danh Sắc, tức có thân, có tâm.
Bồ Tát cũng có thân, có tâm như vậy.
Bụt cũng có thân, có tâm sau khi thành đạo.
Ta đâu có cần hủy diệt thân và tâm đi thì mới là có giải thoát?
Nói về các vị Bồ Tát chúng ta dùng danh từ Thân Thị Hiện.
Chúng ta hãy quán tưởng Quan Thế Âm thị hiện ra hình thể bà mẹ xinh đẹp.
Thân hình bà cũng có mắt, tai, mũi, lưỡi và ý.
Nhưng thân tâm đó không có tính chất của Vô Minh, của Hành, của Thức.
Thân tâm đó là để thực hiện ý nguyện độ sinh, giác ngộ. | Thân hình bà cũng có mắt, tai, mũi, lưỡi và ý.
Nhưng thân tâm đó không có tính chất của Vô Minh, của Hành, của Thức.
Thân tâm đó là để thực hiện ý nguyện độ sinh, giác ngộ.
Bồ Tát Quan Thế Âm có thể hóa hiện thành một nhà chính trị, hay thành một em bé... Kinh nói rằng tình thương, có thể được thể hiện bằng muôn vạn cách.
“Ưng dĩ trưởng giả thân đắc độ giả, tức hiện trưởng giả thân nhi vị thuyết pháp.
Ưng dĩ đồng nam, đồng nữ thân đắc độ giả, tức hiện đồng nam, đồng nữ thân nhi vị thuyết pháp.” Nếu cần hiện ra một vị trưởng giả thì Bồ Tát Quan Thế Âm có thể hiện ra hình thức của một trưởng giả mà thuyết pháp.
Nếu cần hiện ra một chú bé, hay là một cô bé để độ đời thì Quan Thế Âm sẽ hiện thành một chú bé, hay là một cô bé để độ đời.
Cho nên Bồ Tát và Bụt đều có thể hiện thân để độ đời, và các vị cũng cần có Danh, có Sắc, có thân, và có tâm.
Thành ra chúng ta đâu cần bỏ thân và tâm đi mới giải thoát.
Bất cứ một Danh Sắc nào có tác dụng tạo tác được từ bi, hiểu biết, được hạnh phúc, đều là (4) Thân Thị Hiện của Bụt.
Dầu thân thể đó yếu ốm, và nghèo khổ nhưng vẫn có tác dụng tạo được tình thương và sự hiểu biết thì đó cũng là thân Bồ Tát, gọi là (5) Thân Thọ Dụng (sambhogakaya).
Bất cứ một cái thân, một tập hợp nào của ngũ uẩn, có Danh Sắc nhưng trong đó không còn chất liệu Vô Minh, mà lại có chất liệu của Minh, của Bồ đề tâm, của Tứ Trí, thì đều là Thân Thọ Dụng, là phương tiện để hành đạo.
Ngày xưa tôi có đọc một cuốn tiểu thuyết, không nhớ tên tác giả. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Thân hình bà cũng có mắt, tai, mũi, lưỡi và ý.
Nhưng thân tâm đó không có tính chất của Vô Minh, của Hành, của Thức.
Thân tâm đó là để thực hiện ý nguyện độ sinh, giác ngộ.
Bồ Tát Quan Thế Âm có thể hóa hiện thành một nhà chính trị, hay thành một em bé... Kinh nói rằng tình thương, có thể được thể hiện bằng muôn vạn cách.
“Ưng dĩ trưởng giả thân đắc độ giả, tức hiện trưởng giả thân nhi vị thuyết pháp.
Ưng dĩ đồng nam, đồng nữ thân đắc độ giả, tức hiện đồng nam, đồng nữ thân nhi vị thuyết pháp.” Nếu cần hiện ra một vị trưởng giả thì Bồ Tát Quan Thế Âm có thể hiện ra hình thức của một trưởng giả mà thuyết pháp.
Nếu cần hiện ra một chú bé, hay là một cô bé để độ đời thì Quan Thế Âm sẽ hiện thành một chú bé, hay là một cô bé để độ đời.
Cho nên Bồ Tát và Bụt đều có thể hiện thân để độ đời, và các vị cũng cần có Danh, có Sắc, có thân, và có tâm.
Thành ra chúng ta đâu cần bỏ thân và tâm đi mới giải thoát.
Bất cứ một Danh Sắc nào có tác dụng tạo tác được từ bi, hiểu biết, được hạnh phúc, đều là (4) Thân Thị Hiện của Bụt.
Dầu thân thể đó yếu ốm, và nghèo khổ nhưng vẫn có tác dụng tạo được tình thương và sự hiểu biết thì đó cũng là thân Bồ Tát, gọi là (5) Thân Thọ Dụng (sambhogakaya).
Bất cứ một cái thân, một tập hợp nào của ngũ uẩn, có Danh Sắc nhưng trong đó không còn chất liệu Vô Minh, mà lại có chất liệu của Minh, của Bồ đề tâm, của Tứ Trí, thì đều là Thân Thọ Dụng, là phương tiện để hành đạo.
Ngày xưa tôi có đọc một cuốn tiểu thuyết, không nhớ tên tác giả. | Ngày xưa tôi có đọc một cuốn tiểu thuyết, không nhớ tên tác giả.
Ông kể chuyện một người đi vào rừng.
Người này sống trong truyền thống Thiên Chúa giáo nhưng không tin tưởng Chúa.
Ông đi vào rừng ở Phi Châu săn bắn, lạc đường, không tìm được lối ra.
Sợ quá, lúc đó ông ta mới muốn cầu cứu Chúa.
Vì ông không có đủ đức tin, nên ông cầu cứu bằng một giọng bất kính.
Nếu mà Chúa có thật thì hiện ra để cứu tôi coi nào!” Lúc đó ông nghe tiếng sột soạt.
Từ sau bụi cây xuất hiện một người da đen.
Người da đen đó đưa ông ra khỏi rừng, và ông được cứu thoát!
Nhưng ông này về nhà và ghi trong nhật ký: “Tôi cầu Chúa.
Chúa đâu không thấy mà chỉ hiện ra một thằng mọi đen.” Câu đó viết bằng tiếng Pháp, dùng chữ nègre có tính kỳ thị mầu da, phải dịch là thằng mọi cho sát nghĩa “J'ai prié Dieu, mais il m'est arrivé un nègre.” Tâm ông này chứa chất Vô Minh.
Người Phi Châu đó là Thọ Dụng Thân, là Báo Thân của Lòng Từ Bi để đưa ông ta ra khỏi tình trạng khó khăn; đó là Chúa chứ ai khác?
Từ bi thị hiện ra dưới nhiều hình thức.
Trong rừng rậm Phi Châu, Chúa đã hiện ra thành một người da đen.
Ông kia không thấy Chúa vì không thấy được tình thương.
Lại nói bằng giọng mỉa mai như thế thì chắc không bao giờ ông ta có cơ hội để tiếp xúc với Chúa, hay với Bụt.
Ngày hôm qua trong khi đi thiền hành, tôi tự nhiên nảy ý muốn kể chuyện Bụt Thích Ca đi với Thầy Svastika về Việt Nam thăm để xem Đạo Bụt ở đó bây giờ ra sao.
Hai thầy trò Bụt tới Hà Nội, vào thăm các chùa. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Ngày xưa tôi có đọc một cuốn tiểu thuyết, không nhớ tên tác giả.
Ông kể chuyện một người đi vào rừng.
Người này sống trong truyền thống Thiên Chúa giáo nhưng không tin tưởng Chúa.
Ông đi vào rừng ở Phi Châu săn bắn, lạc đường, không tìm được lối ra.
Sợ quá, lúc đó ông ta mới muốn cầu cứu Chúa.
Vì ông không có đủ đức tin, nên ông cầu cứu bằng một giọng bất kính.
Nếu mà Chúa có thật thì hiện ra để cứu tôi coi nào!” Lúc đó ông nghe tiếng sột soạt.
Từ sau bụi cây xuất hiện một người da đen.
Người da đen đó đưa ông ra khỏi rừng, và ông được cứu thoát!
Nhưng ông này về nhà và ghi trong nhật ký: “Tôi cầu Chúa.
Chúa đâu không thấy mà chỉ hiện ra một thằng mọi đen.” Câu đó viết bằng tiếng Pháp, dùng chữ nègre có tính kỳ thị mầu da, phải dịch là thằng mọi cho sát nghĩa “J'ai prié Dieu, mais il m'est arrivé un nègre.” Tâm ông này chứa chất Vô Minh.
Người Phi Châu đó là Thọ Dụng Thân, là Báo Thân của Lòng Từ Bi để đưa ông ta ra khỏi tình trạng khó khăn; đó là Chúa chứ ai khác?
Từ bi thị hiện ra dưới nhiều hình thức.
Trong rừng rậm Phi Châu, Chúa đã hiện ra thành một người da đen.
Ông kia không thấy Chúa vì không thấy được tình thương.
Lại nói bằng giọng mỉa mai như thế thì chắc không bao giờ ông ta có cơ hội để tiếp xúc với Chúa, hay với Bụt.
Ngày hôm qua trong khi đi thiền hành, tôi tự nhiên nảy ý muốn kể chuyện Bụt Thích Ca đi với Thầy Svastika về Việt Nam thăm để xem Đạo Bụt ở đó bây giờ ra sao.
Hai thầy trò Bụt tới Hà Nội, vào thăm các chùa. | Hai thầy trò Bụt tới Hà Nội, vào thăm các chùa.
Tất nhiên là các thầy ở chùa đâu biết đây là Bụt.
Không biết các thầy sẽ đón tiếp Bụt như thế nào?
Tại vì trong đầu các thầy đã có sẵn hình ảnh về Bụt.
Ông này không có hào quang bằng đèn neon phía sau đầu thì đâu phải là Bụt?
Ông này đi chân đất, mặc áo cũ, không hoạt bát gì cả.
Có thể là các thầy ở chùa không nhận ra đó là Bụt.
Họ sẽ hỏi: “Giấy di chuyển đâu?
Chứng minh thư đâu?” Tôi tưởng tượng lúc đó Bụt mới bảo thầy Svastika ra ngoài Tam Quan, để hai thầy trò bàn bạc.
Tôi sẽ viết một cuốn truyện như vậy, kể chuyện Bụt với một vị thị giả đi từ Bắc vào Nam, tới các chùa, gặp các thầy, các đạo hữu, xem cách các thầy ăn cơm, uống nước, đi, đứng, nằm, ngồi như thế nào.
Bụt sẽ biết gia tài của Bụt để lại 2500 năm nay còn được bao nhiêu.
Chuyện này là chuyện có thật.
Bụt có thể thị hiện dưới hình dáng của một người du khách, tìm tới để xem chúng ta tu tập như thế nào.
Có thể Bụt đã từng tới Làng Mai, Bụt đã từng gặp các sư chú, sư cô, các đạo hữu ở Làng.
Bụt đã biết là chúng ta tu hành hay hay dở tới mức nào rồi.
Bụt đâu phải ở trên mây.
Bụt ở ngay trong tâm của chúng ta.
Dù ta có thân của Bụt, và tâm Bụt, ta cũng vẫn còn có Xúc.
Bụt cũng uống nước và Bụt cũng biết nước nóng hay nước lạnh.
Bồ tát cũng cần mặc áo cho ấm.
Mùa lạnh, Bồ tát cũng quàng khăn cổ, tại vì Bồ tát biết nếu không choàng khăn cổ thì bị cảm, rồi phải cạo gió.
Vì Xúc được phát hiện trong chánh niệm và tuệ giác nên Xúc này là (6) Xúc Thanh Tịnh. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Hai thầy trò Bụt tới Hà Nội, vào thăm các chùa.
Tất nhiên là các thầy ở chùa đâu biết đây là Bụt.
Không biết các thầy sẽ đón tiếp Bụt như thế nào?
Tại vì trong đầu các thầy đã có sẵn hình ảnh về Bụt.
Ông này không có hào quang bằng đèn neon phía sau đầu thì đâu phải là Bụt?
Ông này đi chân đất, mặc áo cũ, không hoạt bát gì cả.
Có thể là các thầy ở chùa không nhận ra đó là Bụt.
Họ sẽ hỏi: “Giấy di chuyển đâu?
Chứng minh thư đâu?” Tôi tưởng tượng lúc đó Bụt mới bảo thầy Svastika ra ngoài Tam Quan, để hai thầy trò bàn bạc.
Tôi sẽ viết một cuốn truyện như vậy, kể chuyện Bụt với một vị thị giả đi từ Bắc vào Nam, tới các chùa, gặp các thầy, các đạo hữu, xem cách các thầy ăn cơm, uống nước, đi, đứng, nằm, ngồi như thế nào.
Bụt sẽ biết gia tài của Bụt để lại 2500 năm nay còn được bao nhiêu.
Chuyện này là chuyện có thật.
Bụt có thể thị hiện dưới hình dáng của một người du khách, tìm tới để xem chúng ta tu tập như thế nào.
Có thể Bụt đã từng tới Làng Mai, Bụt đã từng gặp các sư chú, sư cô, các đạo hữu ở Làng.
Bụt đã biết là chúng ta tu hành hay hay dở tới mức nào rồi.
Bụt đâu phải ở trên mây.
Bụt ở ngay trong tâm của chúng ta.
Dù ta có thân của Bụt, và tâm Bụt, ta cũng vẫn còn có Xúc.
Bụt cũng uống nước và Bụt cũng biết nước nóng hay nước lạnh.
Bồ tát cũng cần mặc áo cho ấm.
Mùa lạnh, Bồ tát cũng quàng khăn cổ, tại vì Bồ tát biết nếu không choàng khăn cổ thì bị cảm, rồi phải cạo gió.
Vì Xúc được phát hiện trong chánh niệm và tuệ giác nên Xúc này là (6) Xúc Thanh Tịnh. | Mùa lạnh, Bồ tát cũng quàng khăn cổ, tại vì Bồ tát biết nếu không choàng khăn cổ thì bị cảm, rồi phải cạo gió.
Vì Xúc được phát hiện trong chánh niệm và tuệ giác nên Xúc này là (6) Xúc Thanh Tịnh.
Và khi có sự tiếp xúc giữa sáu căn và sáu trần thì cũng có Thọ.
Thọ đây là (7) Thọ Thanh Tịnh.
Như là tất cả mọi người.
Nhưng trong những tình trạng đó, bồ tát không vướng mắc.
Có Trí rồi, với cái Thọ Dụng Thân này, bất cứ một tiếp xúc nào cũng có chánh niệm, cũng có thanh tịnh.
Cho nên bất cứ cái Thọ nào cũng có thanh tịnh, có chánh niệm.
Sẽ không có Ái mà có Ba trong bốn Vô Lượng Tâm: (8) Từ, Bi, và Hỷ.
Khi có tiếp xúc chúng ta thấy được những cảm thọ: lạc thọ, khổ thọ, và xả thọ.
Thấy người khổ đau ta phát sinh trong tâm năng lượng của Từ, muốn giúp họ có niềm vui chân thật, và năng lượng của Bi, muốn làm cho họ tiêu tan nỗi khổ.
Ta muốn làm cho họ có niềm vui, có hạnh phúc.
Và Tâm Xả nghĩa là tâm không vướng mắc.
Xả đây tức là không bị trói buộc bởi những hình ảnh, và những âm thanh do Xúc và Thọ tạo ra.
Xả không phải là sự dửng dưng, mà là khả năng giữ tâm được tự do, không bị cuốn theo bên này hay bên khác.
Khi có xả thì người thương và kẻ ghét được coi như nhau.
Chân tinh thần của Xả là (9) Vô Nguyện.
Xả tức khả năng thấy được tính tương tức, cái này là cái kia.
Thí dụ Vô Minh và Minh.
Chúng ta phải thực tập Xả, tức là đừng chạy trốn Vô Minh để đi tìm Minh.
Vì Minh phải tìm trong Vô Minh. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Mùa lạnh, Bồ tát cũng quàng khăn cổ, tại vì Bồ tát biết nếu không choàng khăn cổ thì bị cảm, rồi phải cạo gió.
Vì Xúc được phát hiện trong chánh niệm và tuệ giác nên Xúc này là (6) Xúc Thanh Tịnh.
Và khi có sự tiếp xúc giữa sáu căn và sáu trần thì cũng có Thọ.
Thọ đây là (7) Thọ Thanh Tịnh.
Như là tất cả mọi người.
Nhưng trong những tình trạng đó, bồ tát không vướng mắc.
Có Trí rồi, với cái Thọ Dụng Thân này, bất cứ một tiếp xúc nào cũng có chánh niệm, cũng có thanh tịnh.
Cho nên bất cứ cái Thọ nào cũng có thanh tịnh, có chánh niệm.
Sẽ không có Ái mà có Ba trong bốn Vô Lượng Tâm: (8) Từ, Bi, và Hỷ.
Khi có tiếp xúc chúng ta thấy được những cảm thọ: lạc thọ, khổ thọ, và xả thọ.
Thấy người khổ đau ta phát sinh trong tâm năng lượng của Từ, muốn giúp họ có niềm vui chân thật, và năng lượng của Bi, muốn làm cho họ tiêu tan nỗi khổ.
Ta muốn làm cho họ có niềm vui, có hạnh phúc.
Và Tâm Xả nghĩa là tâm không vướng mắc.
Xả đây tức là không bị trói buộc bởi những hình ảnh, và những âm thanh do Xúc và Thọ tạo ra.
Xả không phải là sự dửng dưng, mà là khả năng giữ tâm được tự do, không bị cuốn theo bên này hay bên khác.
Khi có xả thì người thương và kẻ ghét được coi như nhau.
Chân tinh thần của Xả là (9) Vô Nguyện.
Xả tức khả năng thấy được tính tương tức, cái này là cái kia.
Thí dụ Vô Minh và Minh.
Chúng ta phải thực tập Xả, tức là đừng chạy trốn Vô Minh để đi tìm Minh.
Vì Minh phải tìm trong Vô Minh. | Xả tức khả năng thấy được tính tương tức, cái này là cái kia.
Thí dụ Vô Minh và Minh.
Chúng ta phải thực tập Xả, tức là đừng chạy trốn Vô Minh để đi tìm Minh.
Vì Minh phải tìm trong Vô Minh.
Nhắc lại chuyện đời Lý, thế kỷ thứ XII, có một thiền sinh nghe vị thiền sư nói là phải làm thế nào để thoát ly sinh tử thì mới xứng đáng với chí nguyện xuất gia.
Vị thiền sinh hỏi: “Bạch Thầy, tìm cái không sinh tử ở chỗ nào?” Thầy nói: “Tìm ngay ở trong chỗ sinh tử.” Bỏ sinh tử đi tìm Niết bàn là không có.
Mười Hai Nhân Duyên
Tiêu cực
Vô Minh, Hành, Thức, Danh Sắc, Lục Nhập, Xúc, Thọ, Ái, Thủ, Hữu, Sinh, Lão Tử.
Tích cực
Minh, Bồ Đề Tâm (Đại Nguyện), Trí, Thân Thị Hiện, Thân Thọ Dụng, Xúc Thanh Tịnh, Thọ Thanh Tịnh, Từ Bi Hỷ, Tự Tại - Vô Nguyện (Xả), Diệu Hữu Chân Không, Vô Sinh, Hiện pháp Niết Bàn.
Xả là tinh thần Bất Nhị, là tự do, là thảnh thơi.
Cũng là Vô Nguyện, không chạy theo gì hết.
Chính trong tinh thần tự do, không chạy chọt cầu tìm mà cõi khổ đau sẽ trở thành Tịnh Độ.
Ta thoát được Hữu là vì ta đã biến Hữu của Hữu Vô, của Thương Ghét thành Diệu Hữu.
(10) Diệu Hữu và Chân Không thoát ra khỏi ý niệm Hữu và Vô.
Nếu cần phải thị hiện đản sanh thì thị hiện đản sanh.
Thị hiện đản sanh cũng là thị hiện lão tử.
Lão tử thì lão tử, nhưng không khổ đau, đó là cái nhìn của Bụt và các vị Bồ tát.
Nếu quả thực đã có chất liệu của giác ngộ, thì sinh cũng vậy, mà tử cũng vậy, đều là thị hiện, không có cái gì thay đổi cả.
Đợt sóng có lên hay có xuống thì nó vẫn là nước. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Xả tức khả năng thấy được tính tương tức, cái này là cái kia.
Thí dụ Vô Minh và Minh.
Chúng ta phải thực tập Xả, tức là đừng chạy trốn Vô Minh để đi tìm Minh.
Vì Minh phải tìm trong Vô Minh.
Nhắc lại chuyện đời Lý, thế kỷ thứ XII, có một thiền sinh nghe vị thiền sư nói là phải làm thế nào để thoát ly sinh tử thì mới xứng đáng với chí nguyện xuất gia.
Vị thiền sinh hỏi: “Bạch Thầy, tìm cái không sinh tử ở chỗ nào?” Thầy nói: “Tìm ngay ở trong chỗ sinh tử.” Bỏ sinh tử đi tìm Niết bàn là không có.
Mười Hai Nhân Duyên
Tiêu cực
Vô Minh, Hành, Thức, Danh Sắc, Lục Nhập, Xúc, Thọ, Ái, Thủ, Hữu, Sinh, Lão Tử.
Tích cực
Minh, Bồ Đề Tâm (Đại Nguyện), Trí, Thân Thị Hiện, Thân Thọ Dụng, Xúc Thanh Tịnh, Thọ Thanh Tịnh, Từ Bi Hỷ, Tự Tại - Vô Nguyện (Xả), Diệu Hữu Chân Không, Vô Sinh, Hiện pháp Niết Bàn.
Xả là tinh thần Bất Nhị, là tự do, là thảnh thơi.
Cũng là Vô Nguyện, không chạy theo gì hết.
Chính trong tinh thần tự do, không chạy chọt cầu tìm mà cõi khổ đau sẽ trở thành Tịnh Độ.
Ta thoát được Hữu là vì ta đã biến Hữu của Hữu Vô, của Thương Ghét thành Diệu Hữu.
(10) Diệu Hữu và Chân Không thoát ra khỏi ý niệm Hữu và Vô.
Nếu cần phải thị hiện đản sanh thì thị hiện đản sanh.
Thị hiện đản sanh cũng là thị hiện lão tử.
Lão tử thì lão tử, nhưng không khổ đau, đó là cái nhìn của Bụt và các vị Bồ tát.
Nếu quả thực đã có chất liệu của giác ngộ, thì sinh cũng vậy, mà tử cũng vậy, đều là thị hiện, không có cái gì thay đổi cả.
Đợt sóng có lên hay có xuống thì nó vẫn là nước. | Nếu quả thực đã có chất liệu của giác ngộ, thì sinh cũng vậy, mà tử cũng vậy, đều là thị hiện, không có cái gì thay đổi cả.
Đợt sóng có lên hay có xuống thì nó vẫn là nước.
Đứng về phương diện hiện tượng thì giống như là có Sinh, có Diệt, có Có, có Không.
Đứng về phương diện bản thể thì không có Sinh Diệt, không có Có Không; tất cả đều là thị hiện.
Sinh là thị hiện Sinh, Diệt là thị hiện Diệt.
Và đây là Niết Bàn trong hiện tại (12) Hiện Pháp Niết Bàn.
Mười Hai Nhân Duyên như ta biết, thường được giảng dạy trên mặt tiêu cực.
Chúng ta phải học, và thực tập Mười Hai Nhân Duyên về phương diện tích cực.
Những danh từ chúng ta dùng hôm nay là để diễn bày Mười Hai Nhân Duyên đứng về phương diện tích cực.
Chúng ta thấy rằng thuyết nhân duyên là để nói về thế giới hiện tượng.
Thấy được Mười Hai Nhân duyên về mặt tích cực thì, ta đồng thời thấy được Bản Môn của chúng.
Chúng ta sẽ tiếp xúc được với Bản Môn.
Nói tóm lại, khi học về Mười Hai Duyên phần, ta đừng nên diễn bày như một chủ thuyết để giải thích luân hồi sinh tử.
Ta hãy tập quán chiếu để thấy liên hệ giữa Mười Hai chi phần này.
Để trong đời sống hằng ngày ta có thể tu tập cho chất liệu của Vô Minh bớt đi và chất liệu của Minh tăng trưởng.
Chất liệu của Vô Minh bớt đi thì Tham, Sân, Si, Mạn, Nghi, và Tà Kiến sẽ bớt đi và chất liệu của Từ, Bi, Hỷ, và Xả sẽ tăng trưởng.
Tăng trưởng không những ở một chi phần mà đồng thời trong cả Mười Hai chi phần. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Nếu quả thực đã có chất liệu của giác ngộ, thì sinh cũng vậy, mà tử cũng vậy, đều là thị hiện, không có cái gì thay đổi cả.
Đợt sóng có lên hay có xuống thì nó vẫn là nước.
Đứng về phương diện hiện tượng thì giống như là có Sinh, có Diệt, có Có, có Không.
Đứng về phương diện bản thể thì không có Sinh Diệt, không có Có Không; tất cả đều là thị hiện.
Sinh là thị hiện Sinh, Diệt là thị hiện Diệt.
Và đây là Niết Bàn trong hiện tại (12) Hiện Pháp Niết Bàn.
Mười Hai Nhân Duyên như ta biết, thường được giảng dạy trên mặt tiêu cực.
Chúng ta phải học, và thực tập Mười Hai Nhân Duyên về phương diện tích cực.
Những danh từ chúng ta dùng hôm nay là để diễn bày Mười Hai Nhân Duyên đứng về phương diện tích cực.
Chúng ta thấy rằng thuyết nhân duyên là để nói về thế giới hiện tượng.
Thấy được Mười Hai Nhân duyên về mặt tích cực thì, ta đồng thời thấy được Bản Môn của chúng.
Chúng ta sẽ tiếp xúc được với Bản Môn.
Nói tóm lại, khi học về Mười Hai Duyên phần, ta đừng nên diễn bày như một chủ thuyết để giải thích luân hồi sinh tử.
Ta hãy tập quán chiếu để thấy liên hệ giữa Mười Hai chi phần này.
Để trong đời sống hằng ngày ta có thể tu tập cho chất liệu của Vô Minh bớt đi và chất liệu của Minh tăng trưởng.
Chất liệu của Vô Minh bớt đi thì Tham, Sân, Si, Mạn, Nghi, và Tà Kiến sẽ bớt đi và chất liệu của Từ, Bi, Hỷ, và Xả sẽ tăng trưởng.
Tăng trưởng không những ở một chi phần mà đồng thời trong cả Mười Hai chi phần. | Tăng trưởng không những ở một chi phần mà đồng thời trong cả Mười Hai chi phần.
Hễ một chút Vô Minh được trị diệt thì tất cả Mười Một chi phần kia đều được thừa hưởng.
Khi ta mỉm được một nụ cười hiểu biết thì trong cả Mười Hai chi phần đều có sự thay đổi, tại vì chất liệu của Minh đã đi vào để thay thế cho chất liệu của Vô Minh.
Một tâm niệm từ Đi biểu hiện thì tất cả Mười Hai chi phần đều sáng lên lập tức.
Cho nên giữ chánh niệm và hộ trì sáu căn là chìa khóa của sự thực tập.
Nếu thực tập hộ trì sáu căn thì trong Xúc, ta sẽ có chánh niệm về Xúc, ta sẽ có Xúc Thanh Tịnh.
Nếu sáu căn không hộ trì thì Xúc sẽ không thanh tịnh.
Khi có Xúc, và có Thọ thanh tịnh thì ta có chất liệu của Từ, Bi, và Hỷ.
Chúng ta sẽ được an trú trong Vô Nguyện, nghĩa là trong xả.
Như vậy thế giới của chúng ta càng lúc càng sáng lên tính cách của Diệu Hữu và Chân Không.
Tính cách khổ đau của ba cõi (Tam Hữu) sẽ từ từ tiêu diệt để nhường chỗ cho thế giới tương tức, tương nhập của Hoa Nghiêm.
Trong thế giới Diệu Hữu và Chân Không đó, nếu cần đản sanh thì chúng ta đản sanh, nếu cần thị hiện lão tử chúng ta thị hiện lão tử.
Chúng ta hãy học hỏi cho thấu đáo các phép hộ trì và chánh niệm.
Đây là những chiếc chìa khóa.
Đây chính là phương tiện tháo gỡ.
Chúng ta cũng có thân, cũng có sáu căn và sáu trần, chứa chấp Vô Minh, Hành, và Thức. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Tăng trưởng không những ở một chi phần mà đồng thời trong cả Mười Hai chi phần.
Hễ một chút Vô Minh được trị diệt thì tất cả Mười Một chi phần kia đều được thừa hưởng.
Khi ta mỉm được một nụ cười hiểu biết thì trong cả Mười Hai chi phần đều có sự thay đổi, tại vì chất liệu của Minh đã đi vào để thay thế cho chất liệu của Vô Minh.
Một tâm niệm từ Đi biểu hiện thì tất cả Mười Hai chi phần đều sáng lên lập tức.
Cho nên giữ chánh niệm và hộ trì sáu căn là chìa khóa của sự thực tập.
Nếu thực tập hộ trì sáu căn thì trong Xúc, ta sẽ có chánh niệm về Xúc, ta sẽ có Xúc Thanh Tịnh.
Nếu sáu căn không hộ trì thì Xúc sẽ không thanh tịnh.
Khi có Xúc, và có Thọ thanh tịnh thì ta có chất liệu của Từ, Bi, và Hỷ.
Chúng ta sẽ được an trú trong Vô Nguyện, nghĩa là trong xả.
Như vậy thế giới của chúng ta càng lúc càng sáng lên tính cách của Diệu Hữu và Chân Không.
Tính cách khổ đau của ba cõi (Tam Hữu) sẽ từ từ tiêu diệt để nhường chỗ cho thế giới tương tức, tương nhập của Hoa Nghiêm.
Trong thế giới Diệu Hữu và Chân Không đó, nếu cần đản sanh thì chúng ta đản sanh, nếu cần thị hiện lão tử chúng ta thị hiện lão tử.
Chúng ta hãy học hỏi cho thấu đáo các phép hộ trì và chánh niệm.
Đây là những chiếc chìa khóa.
Đây chính là phương tiện tháo gỡ.
Chúng ta cũng có thân, cũng có sáu căn và sáu trần, chứa chấp Vô Minh, Hành, và Thức. | Đây là những chiếc chìa khóa.
Đây chính là phương tiện tháo gỡ.
Chúng ta cũng có thân, cũng có sáu căn và sáu trần, chứa chấp Vô Minh, Hành, và Thức.
Nhưng khi đưa chánh niệm vào, và thực tập hộ trì sáu căn trong Xúc và trong Thọ, chúng ta tránh được Ái, Thủ, và Hữu, chuyển niệm thanh tịnh, thực tập Từ, Bi, Hỷ, Xả, Vô Nguyện.
Tinh hoa của giáo lý Mười Hai Nhân Duyên nằm ở đó.
Phải học, phải hành và phải trình bày giáo lý đó như thế nào để cho sự học hỏi và, hành trì chuyển hóa được đời sống hằng ngày của chúng ta.
Bài 22: Hộ trì sáu căn bằng chánh niệm
Hôm nay là ngày 6 tháng 2, năm 1994.
Chúng ta ở tại Xóm Hạ và chúng ta học tiếp về Bát Chánh Đạo.
Kỳ trước chúng ta đã nói về Mười Hai Nhân Duyên thuộc phạm vi của chủ đề Duyên Sinh.
Có hai loại duyên sinh, gọi là Vọng tâm duyên sinh và Chân tâm duyên sinh.
Vọng tâm (deluded mind) tức là tâm còn chứa chất sự sai lầm.
Thế giới, xã hội, cũng như con người, vì được duyên sinh tạo thành căn cứ trên vọng tâm đó nên có nhiều đau khổ, nhiều phiền não.
Nhưng đứng về mặt tích cực thì chúng ta có Chân tâm duyên sinh.
Chân tâm (true mind) là tâm phản chiếu thực tại mầu nhiệm, tâm của Tứ Trí.
Thế giới, cũng như xã hội loài người, được tạo dựng ra trên chân tâm duyên sinh sẽ là thế giới hạnh phúc, an lạc.
Hộ trì sáu căn bằng chánh niệm
Chúng ta hãy tưởng tượng 1000 người mà tâm trí đầy dẫy những ganh tị, giận hờn và vô minh tụ họp lại để sống chung với nhau.
Họ sẽ tạo nên một địa ngục nhỏ.
Khung cảnh nơi họ sống có tính cách địa ngục. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Đây là những chiếc chìa khóa.
Đây chính là phương tiện tháo gỡ.
Chúng ta cũng có thân, cũng có sáu căn và sáu trần, chứa chấp Vô Minh, Hành, và Thức.
Nhưng khi đưa chánh niệm vào, và thực tập hộ trì sáu căn trong Xúc và trong Thọ, chúng ta tránh được Ái, Thủ, và Hữu, chuyển niệm thanh tịnh, thực tập Từ, Bi, Hỷ, Xả, Vô Nguyện.
Tinh hoa của giáo lý Mười Hai Nhân Duyên nằm ở đó.
Phải học, phải hành và phải trình bày giáo lý đó như thế nào để cho sự học hỏi và, hành trì chuyển hóa được đời sống hằng ngày của chúng ta.
Bài 22: Hộ trì sáu căn bằng chánh niệm
Hôm nay là ngày 6 tháng 2, năm 1994.
Chúng ta ở tại Xóm Hạ và chúng ta học tiếp về Bát Chánh Đạo.
Kỳ trước chúng ta đã nói về Mười Hai Nhân Duyên thuộc phạm vi của chủ đề Duyên Sinh.
Có hai loại duyên sinh, gọi là Vọng tâm duyên sinh và Chân tâm duyên sinh.
Vọng tâm (deluded mind) tức là tâm còn chứa chất sự sai lầm.
Thế giới, xã hội, cũng như con người, vì được duyên sinh tạo thành căn cứ trên vọng tâm đó nên có nhiều đau khổ, nhiều phiền não.
Nhưng đứng về mặt tích cực thì chúng ta có Chân tâm duyên sinh.
Chân tâm (true mind) là tâm phản chiếu thực tại mầu nhiệm, tâm của Tứ Trí.
Thế giới, cũng như xã hội loài người, được tạo dựng ra trên chân tâm duyên sinh sẽ là thế giới hạnh phúc, an lạc.
Hộ trì sáu căn bằng chánh niệm
Chúng ta hãy tưởng tượng 1000 người mà tâm trí đầy dẫy những ganh tị, giận hờn và vô minh tụ họp lại để sống chung với nhau.
Họ sẽ tạo nên một địa ngục nhỏ.
Khung cảnh nơi họ sống có tính cách địa ngục. | Họ sẽ tạo nên một địa ngục nhỏ.
Khung cảnh nơi họ sống có tính cách địa ngục.
Cuộc sống hằng ngày của họ, và liên hệ giữa họ với nhau cũng có tính cách địa ngục.
Điều đó đã sinh khởi do vọng tâm của 1000 người.
Các vọng tâm tạo thành một cộng nghiệp khổ đau.
Hai người hiểu lầm nhau đã có thể tạo ra một địa ngục nhỏ rồi, huống hồ là 1000 người.
Muốn chuyển hóa địa ngục ấy thành ra một thiên đường, chúng ta biết chỉ có một cách là chuyển hóa nội tâm.
Nhưng ai có thể chuyển hóa được tâm của 1000 người đó?
Phải có một yếu tố khác như một vị đạo sư, hay một tăng thân lớn.
Sự chuyển hóa bắt đầu từ một người, rồi hai người, để cho chất vọng bớt đi, và để cho chất chân bắt đầu có mặt.
Bây giờ ta hãy tưởng tượng 1000 người kia có hiểu biết, có thương yêu, không giận hờn, không ganh tị... Họ có thể tạo ra một cọng đồng hạnh phúc.
Đó gọi là chân tâm duyên sinh.
Cho nên vốn liếng của chúng ta là tâm.
Mà nếu tâm còn nhiều vọng, còn nhiều sự hiểu lầm (wrong perceptions, deluded mind) thì cái tâm ấy còn gây đau khổ.
Khi một người có cái tâm sáng, cái tâm không hiểu lầm, thì người ấy đã có một thiên đường nhỏ cho chính mình.
Và nếu hai người như vậy thì hai người ấy có thể tạo ra một thiên đường nhỏ cho nhau.
Và khi người thứ ba tới, hai cái chân tâm có sẵn đó hy vọng sẽ chuyển hóa được cái vọng tâm kia một cách từ từ.
Có 1000 người với tâm nhẹ nhàng thanh thoát là có Niết bàn hạnh phúc, là có thế giới Hoa Nghiêm. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Họ sẽ tạo nên một địa ngục nhỏ.
Khung cảnh nơi họ sống có tính cách địa ngục.
Cuộc sống hằng ngày của họ, và liên hệ giữa họ với nhau cũng có tính cách địa ngục.
Điều đó đã sinh khởi do vọng tâm của 1000 người.
Các vọng tâm tạo thành một cộng nghiệp khổ đau.
Hai người hiểu lầm nhau đã có thể tạo ra một địa ngục nhỏ rồi, huống hồ là 1000 người.
Muốn chuyển hóa địa ngục ấy thành ra một thiên đường, chúng ta biết chỉ có một cách là chuyển hóa nội tâm.
Nhưng ai có thể chuyển hóa được tâm của 1000 người đó?
Phải có một yếu tố khác như một vị đạo sư, hay một tăng thân lớn.
Sự chuyển hóa bắt đầu từ một người, rồi hai người, để cho chất vọng bớt đi, và để cho chất chân bắt đầu có mặt.
Bây giờ ta hãy tưởng tượng 1000 người kia có hiểu biết, có thương yêu, không giận hờn, không ganh tị... Họ có thể tạo ra một cọng đồng hạnh phúc.
Đó gọi là chân tâm duyên sinh.
Cho nên vốn liếng của chúng ta là tâm.
Mà nếu tâm còn nhiều vọng, còn nhiều sự hiểu lầm (wrong perceptions, deluded mind) thì cái tâm ấy còn gây đau khổ.
Khi một người có cái tâm sáng, cái tâm không hiểu lầm, thì người ấy đã có một thiên đường nhỏ cho chính mình.
Và nếu hai người như vậy thì hai người ấy có thể tạo ra một thiên đường nhỏ cho nhau.
Và khi người thứ ba tới, hai cái chân tâm có sẵn đó hy vọng sẽ chuyển hóa được cái vọng tâm kia một cách từ từ.
Có 1000 người với tâm nhẹ nhàng thanh thoát là có Niết bàn hạnh phúc, là có thế giới Hoa Nghiêm. | Có 1000 người với tâm nhẹ nhàng thanh thoát là có Niết bàn hạnh phúc, là có thế giới Hoa Nghiêm.
Chúng ta thường học, thường giảng về mười hai Nhân Duyên, đã chú trọng nhiều về vọng tâm duyên sinh, và đã nói rất ít về chân tâm duyên sinh.
Chúng ta than thở, buồn khổ vì tính chất tiêu cực của vọng tâm duyên sinh nhưng chúng ta chưa học, và chưa thực tập đủ về phần tích cực của chân tâm duyên sinh.
Cho nên thế hệ của quý vị là phải mở ra một kỷ nguyên mới của sự tu học Phật pháp.
Thay vì nói nhiều về mười hai Nhân Duyên đưa tới khổ đau thì quý vị phải nói nhiều, phải học nhiều, và phải đưa ra những phương pháp thực tập cụ thể về chân tâm duyên sinh.
Chúng ta phải biết căn cứ vào giáo nghĩa Mười Hai Nhân Duyên để tạo dựng một thế giới của hạnh phúc, một thế giới của an lạc.
Chúng ta hãy vẽ lại một đồ hình, phía trong có mười hai chi phần của Thập Nhị Nhân Duyên, gồm có Vô Minh, Hành, Thức, Danh Sắc, Lục Nhập, Xúc, Thọ, Ái, Thủ, Hữu, Sinh, Lão tử.
Phía ngoài chúng ta vẽ Chân Tâm Duyên Sinh.
Vòng duyên sinh ngoài có Minh duyên Bồ đề tâm tức là Đại nguyện.
Bồ đề tâm là một thứ năng lượng rất lớn thường thúc đẩy ta làm việc độ sanh.
Bồ đề tâm đưa tới Trí.
Trí biểu hiện ra bốn mặt.
Mặt thứ nhất gọi là Trí hiển hiện để soi sáng, Đại Viên Cảnh Trí.
Trí đó phát xuất từ A Lại Da Thức, hay gọi là Dị Thục Thức.
A Lại Da thức thuộc về vọng tâm cho nên biểu hiện ra thế giới thiên nhiên (khí thế gian) và chúng sinh (tình thế gian). |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Có 1000 người với tâm nhẹ nhàng thanh thoát là có Niết bàn hạnh phúc, là có thế giới Hoa Nghiêm.
Chúng ta thường học, thường giảng về mười hai Nhân Duyên, đã chú trọng nhiều về vọng tâm duyên sinh, và đã nói rất ít về chân tâm duyên sinh.
Chúng ta than thở, buồn khổ vì tính chất tiêu cực của vọng tâm duyên sinh nhưng chúng ta chưa học, và chưa thực tập đủ về phần tích cực của chân tâm duyên sinh.
Cho nên thế hệ của quý vị là phải mở ra một kỷ nguyên mới của sự tu học Phật pháp.
Thay vì nói nhiều về mười hai Nhân Duyên đưa tới khổ đau thì quý vị phải nói nhiều, phải học nhiều, và phải đưa ra những phương pháp thực tập cụ thể về chân tâm duyên sinh.
Chúng ta phải biết căn cứ vào giáo nghĩa Mười Hai Nhân Duyên để tạo dựng một thế giới của hạnh phúc, một thế giới của an lạc.
Chúng ta hãy vẽ lại một đồ hình, phía trong có mười hai chi phần của Thập Nhị Nhân Duyên, gồm có Vô Minh, Hành, Thức, Danh Sắc, Lục Nhập, Xúc, Thọ, Ái, Thủ, Hữu, Sinh, Lão tử.
Phía ngoài chúng ta vẽ Chân Tâm Duyên Sinh.
Vòng duyên sinh ngoài có Minh duyên Bồ đề tâm tức là Đại nguyện.
Bồ đề tâm là một thứ năng lượng rất lớn thường thúc đẩy ta làm việc độ sanh.
Bồ đề tâm đưa tới Trí.
Trí biểu hiện ra bốn mặt.
Mặt thứ nhất gọi là Trí hiển hiện để soi sáng, Đại Viên Cảnh Trí.
Trí đó phát xuất từ A Lại Da Thức, hay gọi là Dị Thục Thức.
A Lại Da thức thuộc về vọng tâm cho nên biểu hiện ra thế giới thiên nhiên (khí thế gian) và chúng sinh (tình thế gian). | Trí đó phát xuất từ A Lại Da Thức, hay gọi là Dị Thục Thức.
A Lại Da thức thuộc về vọng tâm cho nên biểu hiện ra thế giới thiên nhiên (khí thế gian) và chúng sinh (tình thế gian).
Khí thế gian tức là hoàn cảnh trong đó ta sống, còn gọi là Y Báo.
Chính con người ta thì được gọi là Chánh Báo, tức là Danh Sắc.
Ngoài ra có Diệu Quan Sát Trí từ thức thứ sáu chuyển thành, Bình Đẳng Tánh Trí từ thức thứ bảy chuyển thành.
Và công năng soi chiếu và tạo tác gọi là Thành Sở Tác Trí là từ năm thức đầu chuyển hiện.
Chúng ta đừng hiểu Trí là trí năng, sự thông minh.
Trí ở đây tức là bản chất tạo tác ra một thế giới an lạc.
Thức tạo ra Hữu, tức là cuộc sống nhiều khổ đau, nhiều đày đọa, Ưu sầu.
Còn Trí tạo ra Tịnh độ, tạo ra Phật độ, ra thế giới của Hoa Nghiêm.
Thức là vọng tâm, Trí là chân tâm.
Chân tâm tạo ra thế giới Danh Sắc của người giác ngộ, của Thân Thị Hiện, gọi là Báo Thân.
Báo Thân này vẫn có Lục Nhập, là sáu căn và sáu trần.
Nhưng căn và trần này mang lại hạnh phúc, được gọi là Thọ Dụng Thân (sambhogakaya).
Thọ Dụng là tiếp nhận và sử dụng.
Lục Nhập thì đầy dẫy những mê mờ vọng tưởng trong khi đó thì Thọ Dụng Thân tràn đầy tính hạnh phúc và nhẹ nhàng của người giải thoát.
Có Thọ Dụng Thân này thì Xúc có chánh niệm, Xúc thanh tịnh.
Xúc này luôn luôn được sáu căn hộ trì.
Khi sáu căn tiếp xúc sáu trần
Đem ý thức tinh chuyên phòng hộ.
Đó là cách sử dụng sáu căn và sáu trần của người giác ngộ.
Xúc thanh tịnh, Xúc chánh niệm sẽ tạo tác ra Thọ thanh tịnh, Thọ chánh niệm. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trí đó phát xuất từ A Lại Da Thức, hay gọi là Dị Thục Thức.
A Lại Da thức thuộc về vọng tâm cho nên biểu hiện ra thế giới thiên nhiên (khí thế gian) và chúng sinh (tình thế gian).
Khí thế gian tức là hoàn cảnh trong đó ta sống, còn gọi là Y Báo.
Chính con người ta thì được gọi là Chánh Báo, tức là Danh Sắc.
Ngoài ra có Diệu Quan Sát Trí từ thức thứ sáu chuyển thành, Bình Đẳng Tánh Trí từ thức thứ bảy chuyển thành.
Và công năng soi chiếu và tạo tác gọi là Thành Sở Tác Trí là từ năm thức đầu chuyển hiện.
Chúng ta đừng hiểu Trí là trí năng, sự thông minh.
Trí ở đây tức là bản chất tạo tác ra một thế giới an lạc.
Thức tạo ra Hữu, tức là cuộc sống nhiều khổ đau, nhiều đày đọa, Ưu sầu.
Còn Trí tạo ra Tịnh độ, tạo ra Phật độ, ra thế giới của Hoa Nghiêm.
Thức là vọng tâm, Trí là chân tâm.
Chân tâm tạo ra thế giới Danh Sắc của người giác ngộ, của Thân Thị Hiện, gọi là Báo Thân.
Báo Thân này vẫn có Lục Nhập, là sáu căn và sáu trần.
Nhưng căn và trần này mang lại hạnh phúc, được gọi là Thọ Dụng Thân (sambhogakaya).
Thọ Dụng là tiếp nhận và sử dụng.
Lục Nhập thì đầy dẫy những mê mờ vọng tưởng trong khi đó thì Thọ Dụng Thân tràn đầy tính hạnh phúc và nhẹ nhàng của người giải thoát.
Có Thọ Dụng Thân này thì Xúc có chánh niệm, Xúc thanh tịnh.
Xúc này luôn luôn được sáu căn hộ trì.
Khi sáu căn tiếp xúc sáu trần
Đem ý thức tinh chuyên phòng hộ.
Đó là cách sử dụng sáu căn và sáu trần của người giác ngộ.
Xúc thanh tịnh, Xúc chánh niệm sẽ tạo tác ra Thọ thanh tịnh, Thọ chánh niệm. | Khi sáu căn tiếp xúc sáu trần
Đem ý thức tinh chuyên phòng hộ.
Đó là cách sử dụng sáu căn và sáu trần của người giác ngộ.
Xúc thanh tịnh, Xúc chánh niệm sẽ tạo tác ra Thọ thanh tịnh, Thọ chánh niệm.
Chìa khóa của sự tu học là ở Xúc và Thọ.
Nếu Xúc và Thọ không được chánh niệm hộ trì thì sẽ không có sự chuyển hóa.
Cho nên bí quyết thành công của sự tu học là trong đời sống hằng ngày ta biết dùng chánh niệm để rọi vào Xúc và Thọ để sáu căn và sáu trần được tiếp xúc trong chánh niệm, và cảm thọ trong chánh niệm.
Đó là cửa đi vào sự hành trì giải thoát.
Nếu không tức là không có mặt của sự tu tập đích thực.
Tụng Kinh mười hay là mười hai giờ đồng hồ một ngày, ngồi thiền mười hay là mười hai giờ đồng hồ một ngày mà không thực tập chánh niệm, không hộ trì sáu căn thì có thể không có kết quả gì cả.
Khi ta đã biết hộ trì sáu căn thì khổ thọ được đặt trong chánh niệm, lạc thọ và xả thọ cũng được đặt ở trong chánh niệm.
Ái dục lôi kéo hay không là do Xúc và Thọ có được đặt trong chánh niệm hay không.
Ái tức là sự đắm đuối, thèm khát (craving, thirst).
Nếu Xúc và Thọ được hộ trì trong chánh niệm thì không đi tới Ái, mà đi tới Xả, tức là tự do.
Chúng ta phải định nghĩa chữ Xả một cách thấu triệt.
Xả có nghĩa là tự do, là không phe phái, là có khả năng buông bỏ không vướng mắc.
Xúc và Thọ bây giờ đưa tới Từ, Bi, Hỷ, và Xả.
Ái thuộc về tình cảm, nhưng đó là một thứ tình cảm bệnh hoạn đam mê, vướng mắc.
Từ, Bi, Hỷ, và Xả cũng là tình cảm, nhưng đây là thứ tình cảm giải thoát, nhẹ nhàng. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Khi sáu căn tiếp xúc sáu trần
Đem ý thức tinh chuyên phòng hộ.
Đó là cách sử dụng sáu căn và sáu trần của người giác ngộ.
Xúc thanh tịnh, Xúc chánh niệm sẽ tạo tác ra Thọ thanh tịnh, Thọ chánh niệm.
Chìa khóa của sự tu học là ở Xúc và Thọ.
Nếu Xúc và Thọ không được chánh niệm hộ trì thì sẽ không có sự chuyển hóa.
Cho nên bí quyết thành công của sự tu học là trong đời sống hằng ngày ta biết dùng chánh niệm để rọi vào Xúc và Thọ để sáu căn và sáu trần được tiếp xúc trong chánh niệm, và cảm thọ trong chánh niệm.
Đó là cửa đi vào sự hành trì giải thoát.
Nếu không tức là không có mặt của sự tu tập đích thực.
Tụng Kinh mười hay là mười hai giờ đồng hồ một ngày, ngồi thiền mười hay là mười hai giờ đồng hồ một ngày mà không thực tập chánh niệm, không hộ trì sáu căn thì có thể không có kết quả gì cả.
Khi ta đã biết hộ trì sáu căn thì khổ thọ được đặt trong chánh niệm, lạc thọ và xả thọ cũng được đặt ở trong chánh niệm.
Ái dục lôi kéo hay không là do Xúc và Thọ có được đặt trong chánh niệm hay không.
Ái tức là sự đắm đuối, thèm khát (craving, thirst).
Nếu Xúc và Thọ được hộ trì trong chánh niệm thì không đi tới Ái, mà đi tới Xả, tức là tự do.
Chúng ta phải định nghĩa chữ Xả một cách thấu triệt.
Xả có nghĩa là tự do, là không phe phái, là có khả năng buông bỏ không vướng mắc.
Xúc và Thọ bây giờ đưa tới Từ, Bi, Hỷ, và Xả.
Ái thuộc về tình cảm, nhưng đó là một thứ tình cảm bệnh hoạn đam mê, vướng mắc.
Từ, Bi, Hỷ, và Xả cũng là tình cảm, nhưng đây là thứ tình cảm giải thoát, nhẹ nhàng. | Ái thuộc về tình cảm, nhưng đó là một thứ tình cảm bệnh hoạn đam mê, vướng mắc.
Từ, Bi, Hỷ, và Xả cũng là tình cảm, nhưng đây là thứ tình cảm giải thoát, nhẹ nhàng.
Tình cảm là loại năng lượng có thể thực hiện được nhiều phép lạ.
Khi người ta thương, người ta có thể làm được những việc mà người không thương không sao làm được.
Tình thương vướng mắc và nặng nề hay tình thương của chân tâm cao quý cũng đầy năng lượng như vậy.
Có tình thương, có Từ, Bi, Hỷ, và Xả, anh có thể làm được những chuyện mà người không thương không thể nào làm được.
Anh có thể chịu đựng được khổ đau, anh có thể hy sinh thân mạng, có thể làm mọi cách để cứu độ chúng sanh, là vì anh có tình thương lớn.
Đạo lý Từ Bi Hỷ Xả là đạo lý về tình thương trong đạo Bụt để thay thế tình thương vướng mắc, và hệ lụy, gọi là khát Đi (trsna).
Biết bao nhiêu người hụp lặn trong biển khổ vì Ái, vì tình thương vô minh.
Biển Ái dìm chết biết bao nhiêu người là do thứ tình này.
Từ Bi Hỉ Xả cũng là tình nhưng là tình có thể cứu vớt và giải phóng.
Trong truyền thống tu học có nhiều người sợ không dám nói tới tình.
Làm như đi tu là phải bỏ hết tất cả tình.
Tu phải có rất nhiều tình, tình Từ, tình Bi, tình Hỷ, và tình Xả.
Trong thiền đường chùa Trúc Lâm, ta thấy hai câu đối.
Câu bên phải là: “Bất tục tức tiên cốt” nghĩa là bản chất của người tiên là không vướng ở cõi tục.
Vế kia là: “Đa tình thị Phật tâm” tâm đa tình, tâm nhiều tình cảm là tâm của Bụt.
Tình cảm ở đây là Từ, Bi, Hỷ, và Xả. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Ái thuộc về tình cảm, nhưng đó là một thứ tình cảm bệnh hoạn đam mê, vướng mắc.
Từ, Bi, Hỷ, và Xả cũng là tình cảm, nhưng đây là thứ tình cảm giải thoát, nhẹ nhàng.
Tình cảm là loại năng lượng có thể thực hiện được nhiều phép lạ.
Khi người ta thương, người ta có thể làm được những việc mà người không thương không sao làm được.
Tình thương vướng mắc và nặng nề hay tình thương của chân tâm cao quý cũng đầy năng lượng như vậy.
Có tình thương, có Từ, Bi, Hỷ, và Xả, anh có thể làm được những chuyện mà người không thương không thể nào làm được.
Anh có thể chịu đựng được khổ đau, anh có thể hy sinh thân mạng, có thể làm mọi cách để cứu độ chúng sanh, là vì anh có tình thương lớn.
Đạo lý Từ Bi Hỷ Xả là đạo lý về tình thương trong đạo Bụt để thay thế tình thương vướng mắc, và hệ lụy, gọi là khát Đi (trsna).
Biết bao nhiêu người hụp lặn trong biển khổ vì Ái, vì tình thương vô minh.
Biển Ái dìm chết biết bao nhiêu người là do thứ tình này.
Từ Bi Hỉ Xả cũng là tình nhưng là tình có thể cứu vớt và giải phóng.
Trong truyền thống tu học có nhiều người sợ không dám nói tới tình.
Làm như đi tu là phải bỏ hết tất cả tình.
Tu phải có rất nhiều tình, tình Từ, tình Bi, tình Hỷ, và tình Xả.
Trong thiền đường chùa Trúc Lâm, ta thấy hai câu đối.
Câu bên phải là: “Bất tục tức tiên cốt” nghĩa là bản chất của người tiên là không vướng ở cõi tục.
Vế kia là: “Đa tình thị Phật tâm” tâm đa tình, tâm nhiều tình cảm là tâm của Bụt.
Tình cảm ở đây là Từ, Bi, Hỷ, và Xả. | Vế kia là: “Đa tình thị Phật tâm” tâm đa tình, tâm nhiều tình cảm là tâm của Bụt.
Tình cảm ở đây là Từ, Bi, Hỷ, và Xả.
Cho nên khi học đạo Bụt mà nặng về tri thức, chúng ta có thể có cảm tưởng là đạo Bụt khô khan.
Ta mải nói về Giới, về Định, về Tuệ, về Trạch Pháp.
Cái gì cũng là Trí Tuệ.
Chúng ta đã nghiêng về Trí mà lơ là về Bi.
Trong khi đó Bụt là Trí và Bi viên mãn.
Phần trí tuệ và phần tình cảm phát triển song song với nhau và có quân bình.
Vì vậy đạo lý Từ Bi Hỷ Xả cần phải được đề cao, cần phải được phát triển, và áp dụng rất nhiều.
Thực tập Từ Bi Hỷ Xả thì sự sống có thêm hạnh phúc ngay trong giây phút hiện tại.
Vì vậy bài pháp thoại hôm nay có chủ đề là Tình Thương.
Thương như thế nào mà ta có hạnh phúc, những người được ta thương cũng có hạnh phúc, và không ai bị chìm đắm trong cái biển khổ đau của khát Đi (trsna).
Tứ vô lượng tâm
Tu học đích thực luôn luôn mang tới hạnh phúc, niềm tin và niềm vui.
Bụt nói đi nói lại nhiều lần là giáo pháp của người là để thực tập và có hạnh phúc ngay trong khi thực tập, chứ không phải là thực tập xong rồi năm bảy năm sau mới hạnh phúc.
Đó là phương pháp Hiện Pháp Lạc Trú (Ditthadammasukhavihara): lạc trú ngay trong giờ phút hiện tại.
Trong đạo lý Thất Giác Chi, tức là bảy yếu tố giác ngộ, chúng ta có hai yếu tố, Khinh An (prasrabdhih) là nhẹ nhàng, và Hỷ (priti) là vui mừng.
Bảy phần gồm Trạch Pháp (investigation of Dharma), Tinh tấn, Hỷ, Khinh An, và Niệm, Định, và Tuệ gọi là Thất Giác Chi, hay là Thất Bồ Đề Phần. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Vế kia là: “Đa tình thị Phật tâm” tâm đa tình, tâm nhiều tình cảm là tâm của Bụt.
Tình cảm ở đây là Từ, Bi, Hỷ, và Xả.
Cho nên khi học đạo Bụt mà nặng về tri thức, chúng ta có thể có cảm tưởng là đạo Bụt khô khan.
Ta mải nói về Giới, về Định, về Tuệ, về Trạch Pháp.
Cái gì cũng là Trí Tuệ.
Chúng ta đã nghiêng về Trí mà lơ là về Bi.
Trong khi đó Bụt là Trí và Bi viên mãn.
Phần trí tuệ và phần tình cảm phát triển song song với nhau và có quân bình.
Vì vậy đạo lý Từ Bi Hỷ Xả cần phải được đề cao, cần phải được phát triển, và áp dụng rất nhiều.
Thực tập Từ Bi Hỷ Xả thì sự sống có thêm hạnh phúc ngay trong giây phút hiện tại.
Vì vậy bài pháp thoại hôm nay có chủ đề là Tình Thương.
Thương như thế nào mà ta có hạnh phúc, những người được ta thương cũng có hạnh phúc, và không ai bị chìm đắm trong cái biển khổ đau của khát Đi (trsna).
Tứ vô lượng tâm
Tu học đích thực luôn luôn mang tới hạnh phúc, niềm tin và niềm vui.
Bụt nói đi nói lại nhiều lần là giáo pháp của người là để thực tập và có hạnh phúc ngay trong khi thực tập, chứ không phải là thực tập xong rồi năm bảy năm sau mới hạnh phúc.
Đó là phương pháp Hiện Pháp Lạc Trú (Ditthadammasukhavihara): lạc trú ngay trong giờ phút hiện tại.
Trong đạo lý Thất Giác Chi, tức là bảy yếu tố giác ngộ, chúng ta có hai yếu tố, Khinh An (prasrabdhih) là nhẹ nhàng, và Hỷ (priti) là vui mừng.
Bảy phần gồm Trạch Pháp (investigation of Dharma), Tinh tấn, Hỷ, Khinh An, và Niệm, Định, và Tuệ gọi là Thất Giác Chi, hay là Thất Bồ Đề Phần. | Bảy phần gồm Trạch Pháp (investigation of Dharma), Tinh tấn, Hỷ, Khinh An, và Niệm, Định, và Tuệ gọi là Thất Giác Chi, hay là Thất Bồ Đề Phần.
Trong bảy yếu tố đưa tới giác ngộ đã có hai giác chi về hạnh phúc, đó là Hỷ và Khinh An.
Điều đó chứng tỏ trong sự tu học hằng ngày, chúng ta phải có hạnh phúc, và niềm vui.
Nếu không thì không phải đích thực là pháp môn của Bụt.
Chúng ta sẽ phải nhấn mạnh tới điểm này nhiều hơn.
Đạo lý về tình thương trong đạo Bụt (The teaching of love in Buddhism) là một đề tài rất lớn cần được khai thị cho thế giới bây giờ.
Loài người ngụp lặn trong khổ đau vì trong đời sống hằng ngày tình thương của họ còn rất nhiều tính chất hệ lụy và vướng mắc.
Cho nên chúng ta phải khơi mở một dòng tình thương từ sự thực tập đạo Bụt.
Giáo lý về tình thương được gọi là Tứ Phạm Trú, Brahmavihara (The Four Abodes of Brahma).
Brahma có nghĩa là Phạm Thiên hay là cao quý.
Vihara là chỗ ở, là cư xá, có khi được dịch là tu viện.
Đó là nơi cư trú của Bụt và Bồ Tát.
Nếu ta muốn có hạnh phúc thì ta hãy xin vào ở cư xá đó để sống chung với Bụt, với Bồ tát.
Tứ Phạm Trú tức là Từ, Bi, Hỷ, và Xả mà chúng ta gọi là bốn tâm vô lượng.
Nếu có ai hỏi: “Địa chỉ của ông ở đâu?” Ta trả lời: “Địa chỉ của tôi là ở cư xá Brahmavihara, Tứ Vô lượng Tâm.” Ta có bổn phận phải xây thêm những cư xá như vậy.
Vô lượng tức là không thể đo được, có thể phát huy đến vô cùng.
Bốn tâm không có biên giới là tâm Từ, tâm Bi, tâm Hỷ, và tâm Xả.
Chữ Phạn là Maitri, chữ Pali là Metta. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Bảy phần gồm Trạch Pháp (investigation of Dharma), Tinh tấn, Hỷ, Khinh An, và Niệm, Định, và Tuệ gọi là Thất Giác Chi, hay là Thất Bồ Đề Phần.
Trong bảy yếu tố đưa tới giác ngộ đã có hai giác chi về hạnh phúc, đó là Hỷ và Khinh An.
Điều đó chứng tỏ trong sự tu học hằng ngày, chúng ta phải có hạnh phúc, và niềm vui.
Nếu không thì không phải đích thực là pháp môn của Bụt.
Chúng ta sẽ phải nhấn mạnh tới điểm này nhiều hơn.
Đạo lý về tình thương trong đạo Bụt (The teaching of love in Buddhism) là một đề tài rất lớn cần được khai thị cho thế giới bây giờ.
Loài người ngụp lặn trong khổ đau vì trong đời sống hằng ngày tình thương của họ còn rất nhiều tính chất hệ lụy và vướng mắc.
Cho nên chúng ta phải khơi mở một dòng tình thương từ sự thực tập đạo Bụt.
Giáo lý về tình thương được gọi là Tứ Phạm Trú, Brahmavihara (The Four Abodes of Brahma).
Brahma có nghĩa là Phạm Thiên hay là cao quý.
Vihara là chỗ ở, là cư xá, có khi được dịch là tu viện.
Đó là nơi cư trú của Bụt và Bồ Tát.
Nếu ta muốn có hạnh phúc thì ta hãy xin vào ở cư xá đó để sống chung với Bụt, với Bồ tát.
Tứ Phạm Trú tức là Từ, Bi, Hỷ, và Xả mà chúng ta gọi là bốn tâm vô lượng.
Nếu có ai hỏi: “Địa chỉ của ông ở đâu?” Ta trả lời: “Địa chỉ của tôi là ở cư xá Brahmavihara, Tứ Vô lượng Tâm.” Ta có bổn phận phải xây thêm những cư xá như vậy.
Vô lượng tức là không thể đo được, có thể phát huy đến vô cùng.
Bốn tâm không có biên giới là tâm Từ, tâm Bi, tâm Hỷ, và tâm Xả.
Chữ Phạn là Maitri, chữ Pali là Metta. | Vô lượng tức là không thể đo được, có thể phát huy đến vô cùng.
Bốn tâm không có biên giới là tâm Từ, tâm Bi, tâm Hỷ, và tâm Xả.
Chữ Phạn là Maitri, chữ Pali là Metta.
Maitri có nghĩa là khả năng hiến tặng niềm vui, hiến tặng hạnh phúc (the capacity to offer joy and happiness).
Đức Bụt sắp ra đời để nối tiếp sự nghiệp của Bụt Thích Ca tên là Maitreya, đức Bụt của tình thương.
Thứ hai là Bi, Karuna, có nghĩa là khả năng làm vơi đi nỗi khổ đang có mặt.
Nó gồm ý chí muốn làm vơi đi nỗi khổ, muốn chuyển hóa nỗi khổ của người; và gồm cả phương pháp và khả năng chuyển hóa nỗi khổ.
Hỷ tức là Mudita, là niềm vui.
Tình thương đích thực, có Từ, có Bi, sẽ đem tới sự nhẹ nhõm, và niềm tươi vui.
Tình thương mà chứa chất sầu đau thì không phải là tình thương trong đạo Bụt.
Cho nên Mudita là một yếu tố của tình thương đích thực.
Tình thương có thể đem lại cho người thương và người được thương hạnh phúc thì mới đúng là tình thương trong đạo Bụt.
Còn thứ tình thương mỗi ngày gây khổ đau và vướng mắc cho nhau, thì không phải là tình thương của đạo Bụt.
Hỷ là yếu tố thứ ba của tình thương ấy.
Và sau cùng, Xả (Upeksa) là sự nhẹ nhàng, thư thái, tự do và không kỳ thị.
Thương như thế nào mà ta còn giữ được tự do cho ta và cho người ta thương thì mới đích thực là tình thương đạo Bụt.
Thương như thế nào mà hai người không dìu nhau vào trong ngục tù.
Tình cha con, tình thầy trò, tình anh em, tình yêu nam nữ cũng vậy.
Trong đạo Bụt có một giáo lý rất đầy đủ và thâm sâu về tình thương. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Vô lượng tức là không thể đo được, có thể phát huy đến vô cùng.
Bốn tâm không có biên giới là tâm Từ, tâm Bi, tâm Hỷ, và tâm Xả.
Chữ Phạn là Maitri, chữ Pali là Metta.
Maitri có nghĩa là khả năng hiến tặng niềm vui, hiến tặng hạnh phúc (the capacity to offer joy and happiness).
Đức Bụt sắp ra đời để nối tiếp sự nghiệp của Bụt Thích Ca tên là Maitreya, đức Bụt của tình thương.
Thứ hai là Bi, Karuna, có nghĩa là khả năng làm vơi đi nỗi khổ đang có mặt.
Nó gồm ý chí muốn làm vơi đi nỗi khổ, muốn chuyển hóa nỗi khổ của người; và gồm cả phương pháp và khả năng chuyển hóa nỗi khổ.
Hỷ tức là Mudita, là niềm vui.
Tình thương đích thực, có Từ, có Bi, sẽ đem tới sự nhẹ nhõm, và niềm tươi vui.
Tình thương mà chứa chất sầu đau thì không phải là tình thương trong đạo Bụt.
Cho nên Mudita là một yếu tố của tình thương đích thực.
Tình thương có thể đem lại cho người thương và người được thương hạnh phúc thì mới đúng là tình thương trong đạo Bụt.
Còn thứ tình thương mỗi ngày gây khổ đau và vướng mắc cho nhau, thì không phải là tình thương của đạo Bụt.
Hỷ là yếu tố thứ ba của tình thương ấy.
Và sau cùng, Xả (Upeksa) là sự nhẹ nhàng, thư thái, tự do và không kỳ thị.
Thương như thế nào mà ta còn giữ được tự do cho ta và cho người ta thương thì mới đích thực là tình thương đạo Bụt.
Thương như thế nào mà hai người không dìu nhau vào trong ngục tù.
Tình cha con, tình thầy trò, tình anh em, tình yêu nam nữ cũng vậy.
Trong đạo Bụt có một giáo lý rất đầy đủ và thâm sâu về tình thương. | Tình cha con, tình thầy trò, tình anh em, tình yêu nam nữ cũng vậy.
Trong đạo Bụt có một giáo lý rất đầy đủ và thâm sâu về tình thương.
Tình thương này có năng lượng trị liệu.
Từ, Bi, Hỷ, Xả không phải là những ước muốn, những mục tiêu xa xôi, mà là sự thực tập.
Từ không phải chỉ là ước muốn đem lại hạnh phúc cho người.
Chính sự thực tập Từ đem lại hạnh phúc cho người - The willingness and the capacity to offer joy and happiness.
Có người càng thương thì càng làm cho người kia khổ.
Thương như vậy chưa phải là Từ.
Có ý chí thương nhưng không có khả năng thương.
Bi là ước muốn và cũng là khả năng làm vơi nỗi khổ - The willingness and the capacity to remove pains.
Hỷ là ước muốn và khả năng tạo hạnh phúc cho mình, và cho người - The willingness and the capacity to bring joy.
Và Xả tức là ước muốn và khả năng hiến tặng tự do và sự không kỳ thị cho người và cho chính mình - The willingness and capacity to offer freedom and non-discrimination.
Ta không thể hiểu được bản chất của tình thương trong đạo Bụt nếu không đặt giáo lý tình thương đó trong Bát Chánh Đạo.
Nếu không thực tập Bát Chánh Đạo thì ta không thể thực tập được tình thương.
Chánh niệm cho chúng ta thấy được nhu yếu chuyển hóa khổ đau và nhu yếu hiến tặng niềm vui.
Khi một người làm cho ta khổ thì chính người đó cũng đang bất an; phản ứng của ta có thể làm cho người đó thêm khổ, vì thế lại làm khổ chính ta hơn.
Cái khả năng giúp ta nhận chân ra sự thật đó là chánh niệm.
Lắm khi người đó chính là mình. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Tình cha con, tình thầy trò, tình anh em, tình yêu nam nữ cũng vậy.
Trong đạo Bụt có một giáo lý rất đầy đủ và thâm sâu về tình thương.
Tình thương này có năng lượng trị liệu.
Từ, Bi, Hỷ, Xả không phải là những ước muốn, những mục tiêu xa xôi, mà là sự thực tập.
Từ không phải chỉ là ước muốn đem lại hạnh phúc cho người.
Chính sự thực tập Từ đem lại hạnh phúc cho người - The willingness and the capacity to offer joy and happiness.
Có người càng thương thì càng làm cho người kia khổ.
Thương như vậy chưa phải là Từ.
Có ý chí thương nhưng không có khả năng thương.
Bi là ước muốn và cũng là khả năng làm vơi nỗi khổ - The willingness and the capacity to remove pains.
Hỷ là ước muốn và khả năng tạo hạnh phúc cho mình, và cho người - The willingness and the capacity to bring joy.
Và Xả tức là ước muốn và khả năng hiến tặng tự do và sự không kỳ thị cho người và cho chính mình - The willingness and capacity to offer freedom and non-discrimination.
Ta không thể hiểu được bản chất của tình thương trong đạo Bụt nếu không đặt giáo lý tình thương đó trong Bát Chánh Đạo.
Nếu không thực tập Bát Chánh Đạo thì ta không thể thực tập được tình thương.
Chánh niệm cho chúng ta thấy được nhu yếu chuyển hóa khổ đau và nhu yếu hiến tặng niềm vui.
Khi một người làm cho ta khổ thì chính người đó cũng đang bất an; phản ứng của ta có thể làm cho người đó thêm khổ, vì thế lại làm khổ chính ta hơn.
Cái khả năng giúp ta nhận chân ra sự thật đó là chánh niệm.
Lắm khi người đó chính là mình. | Cái khả năng giúp ta nhận chân ra sự thật đó là chánh niệm.
Lắm khi người đó chính là mình.
Từ, Bi, Hỷ, Xả phải thực hiện cho chính mình trước.
Nếu ta không có bốn tâm đó trong ta thì ta không thể nào hiến tặng nó cho người khác.
Phải đầu tư, phải gây vốn cho bốn tâm vô lượng.
Vốn liếng của ta là công phu thực tập Tứ Diệu Đế.
Đi thiền hành cho đúng phép, có an lạc trong từng bước chân, nuôi dưỡng từng tế bào của thân thể bằng hơi thở chánh niệm, đó là ta đang tự thương mình.
Thương mình đích thực, ta làm cho rã bớt những nỗi sầu khổ, tưới vào bản thân những niềm vui.
Truyện Kiều có hai câu nói về lòng tự thương, nhưng hoàn toàn tiêu cực.
Đó là hồi Kiều ở lầu Ngưng Bích, đau đớn và thương xót cho thân phận của mình:
Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh
Giật mình mình lại thương mình xót xa.
Thương ở đây chẳng qua chỉ là xót xa tội nghiệp cho mình thôi.
Niềm xót xa này không có khả năng chữa trị được đau khổ, không đem lại hạnh phúc.
Tự thương theo lối đạo Bụt, ta phải chuyển hóa thân tâm.
Buổi sáng nhìn mặt trời lên, nghe chim hót, có chánh niệm, ta mỉm cười, ta thấy những thứ đó đều mầu nhiệm.
Xúc và Thọ cần nuôi dưỡng và mang tới thân tâm chúng ta chất liệu của Từ, Bi, Hỷ, Xả.
Nếu ta không tự thương ta được thì ta không có khả năng thương người khác.
Tình thương người ta thường nói tới có thể chỉ là sự đắm đuối, vướng mắc, là năng lượng kéo nhau xuống vực thẳm của biển khát ái thôi, chứ không phải là tình thương đích thực. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Cái khả năng giúp ta nhận chân ra sự thật đó là chánh niệm.
Lắm khi người đó chính là mình.
Từ, Bi, Hỷ, Xả phải thực hiện cho chính mình trước.
Nếu ta không có bốn tâm đó trong ta thì ta không thể nào hiến tặng nó cho người khác.
Phải đầu tư, phải gây vốn cho bốn tâm vô lượng.
Vốn liếng của ta là công phu thực tập Tứ Diệu Đế.
Đi thiền hành cho đúng phép, có an lạc trong từng bước chân, nuôi dưỡng từng tế bào của thân thể bằng hơi thở chánh niệm, đó là ta đang tự thương mình.
Thương mình đích thực, ta làm cho rã bớt những nỗi sầu khổ, tưới vào bản thân những niềm vui.
Truyện Kiều có hai câu nói về lòng tự thương, nhưng hoàn toàn tiêu cực.
Đó là hồi Kiều ở lầu Ngưng Bích, đau đớn và thương xót cho thân phận của mình:
Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh
Giật mình mình lại thương mình xót xa.
Thương ở đây chẳng qua chỉ là xót xa tội nghiệp cho mình thôi.
Niềm xót xa này không có khả năng chữa trị được đau khổ, không đem lại hạnh phúc.
Tự thương theo lối đạo Bụt, ta phải chuyển hóa thân tâm.
Buổi sáng nhìn mặt trời lên, nghe chim hót, có chánh niệm, ta mỉm cười, ta thấy những thứ đó đều mầu nhiệm.
Xúc và Thọ cần nuôi dưỡng và mang tới thân tâm chúng ta chất liệu của Từ, Bi, Hỷ, Xả.
Nếu ta không tự thương ta được thì ta không có khả năng thương người khác.
Tình thương người ta thường nói tới có thể chỉ là sự đắm đuối, vướng mắc, là năng lượng kéo nhau xuống vực thẳm của biển khát ái thôi, chứ không phải là tình thương đích thực. | Tình thương người ta thường nói tới có thể chỉ là sự đắm đuối, vướng mắc, là năng lượng kéo nhau xuống vực thẳm của biển khát ái thôi, chứ không phải là tình thương đích thực.
Nuôi dưỡng mình và nuôi dưỡng người xung quanh bằng tình thương, đó là sự thực tập của chúng ta.
Và tình thương ở đây phát xuất từ Tuệ.
Nếu không hiểu biết thì không thể thương yêu.
Bản chất của Từ Bi là Trí Tuệ.
Thương mà không hiểu thì làm khổ người mình thương.
Ví dụ tôi sợ mùi sầu riêng.
Nếu sư chú nói: Chắc là thầy mệt, nếu ta mời thầy ăn sầu riêng thì thầy sẽ khỏe.
Bắt tôi ăn sầu riêng sẽ chỉ làm khổ tôi.
Muốn hiến tặng niềm vui cho người, ta phải hiểu người.
Con mắt chánh niệm phải quán sát.
Cư xử với con cái cũng vậy, với mẹ cha cũng vậy.
Chúng ta có thể nói rằng trong đạo Bụt, thương yêu được làm bằng một chất liệu gọi là hiểu biết.
Mà hiểu biết là hoa trái của chánh niệm, của thiền quán.
Nguyên tắc thực tập Tứ Diệu Đế phải được áp dụng ở đây.
Trước hết ta nhìn vào để thấy những nỗi khổ.
Sau khi nhận diện được sự thật thứ nhất về Khổ, ta mới tìm ra được những nguồn gốc xa gần của khổ, tức là ta quán chiếu Tập.
Và chỉ khi nắm được hai sự thật đầu ta mới biết con đường nào giúp người vượt qua những khổ đau, biết được Diệt và Đạo.
Thực tập Tứ Diệu Đế là thực tập tình thương.
Bụt là một bậc Trí và Bi viên mãn.
Thật ra nếu Bi mà viên mãn thì Trí cũng viên mãn, và nếu Trí viên mãn thì Bi cũng viên mãn.
Hai là một, một là hai. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Tình thương người ta thường nói tới có thể chỉ là sự đắm đuối, vướng mắc, là năng lượng kéo nhau xuống vực thẳm của biển khát ái thôi, chứ không phải là tình thương đích thực.
Nuôi dưỡng mình và nuôi dưỡng người xung quanh bằng tình thương, đó là sự thực tập của chúng ta.
Và tình thương ở đây phát xuất từ Tuệ.
Nếu không hiểu biết thì không thể thương yêu.
Bản chất của Từ Bi là Trí Tuệ.
Thương mà không hiểu thì làm khổ người mình thương.
Ví dụ tôi sợ mùi sầu riêng.
Nếu sư chú nói: Chắc là thầy mệt, nếu ta mời thầy ăn sầu riêng thì thầy sẽ khỏe.
Bắt tôi ăn sầu riêng sẽ chỉ làm khổ tôi.
Muốn hiến tặng niềm vui cho người, ta phải hiểu người.
Con mắt chánh niệm phải quán sát.
Cư xử với con cái cũng vậy, với mẹ cha cũng vậy.
Chúng ta có thể nói rằng trong đạo Bụt, thương yêu được làm bằng một chất liệu gọi là hiểu biết.
Mà hiểu biết là hoa trái của chánh niệm, của thiền quán.
Nguyên tắc thực tập Tứ Diệu Đế phải được áp dụng ở đây.
Trước hết ta nhìn vào để thấy những nỗi khổ.
Sau khi nhận diện được sự thật thứ nhất về Khổ, ta mới tìm ra được những nguồn gốc xa gần của khổ, tức là ta quán chiếu Tập.
Và chỉ khi nắm được hai sự thật đầu ta mới biết con đường nào giúp người vượt qua những khổ đau, biết được Diệt và Đạo.
Thực tập Tứ Diệu Đế là thực tập tình thương.
Bụt là một bậc Trí và Bi viên mãn.
Thật ra nếu Bi mà viên mãn thì Trí cũng viên mãn, và nếu Trí viên mãn thì Bi cũng viên mãn.
Hai là một, một là hai. | Thực tập Tứ Diệu Đế là thực tập tình thương.
Bụt là một bậc Trí và Bi viên mãn.
Thật ra nếu Bi mà viên mãn thì Trí cũng viên mãn, và nếu Trí viên mãn thì Bi cũng viên mãn.
Hai là một, một là hai.
Nếu hiểu được thân phận của người hải tặc thì ta cũng sẽ thương được cả người hải tặc.
Trong kinh Bát Đại Nhân Giác, Bụt nói rằng một vị Bồ Tát không đem tâm ghét những người đã làm điều ác.
Những điều kiện xã hội, kinh tế, chính trị, những vô minh, căm thù đã được chứa chất từ lâu, đã đưa tới hành vi ác độc.
Bất tăng ác nhân là bốn chữ trong Kinh Bát Đại Nhân Giác.
Làm sao ta hiểu được bốn chữ “không ghét người ác” nếu ta quên tình thương, nếu ta chỉ dùng trí năng khô khan để học Bụt?
Trí năng khô khan gọi là càn tuệ, dried knowledge.
Tình thương chỉ có thể làm bằng chất hiểu biết, bằng tuệ giác chân thật, chữ Phạn là Prajna, phiên âm là Bát Nhã.
Bát Nhã là hoa trái của sự quán chiếu.
Không giận mình, không ghét người.
Vì thấy những nguyên do sâu xa của mọi hành động nên ta thấy thương mình, và thương người.
Chất liệu của Từ phát xuất từ trái tim, và tưới trở lại cho trái tim.
Thực tập Từ và Bi trên căn bản hiểu biết thì không bao giờ vướng mắc vào tình thương chiếm hữu (possessive love).
Thương mà không hiểu thì chỉ giam nhau vào ngục tù, tự giam mình vào ngục tù và làm khổ lẫn nhau.
Người này lập ra nhà tù nhốt người kia vào cũng chỉ vì có thiện chí. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Thực tập Tứ Diệu Đế là thực tập tình thương.
Bụt là một bậc Trí và Bi viên mãn.
Thật ra nếu Bi mà viên mãn thì Trí cũng viên mãn, và nếu Trí viên mãn thì Bi cũng viên mãn.
Hai là một, một là hai.
Nếu hiểu được thân phận của người hải tặc thì ta cũng sẽ thương được cả người hải tặc.
Trong kinh Bát Đại Nhân Giác, Bụt nói rằng một vị Bồ Tát không đem tâm ghét những người đã làm điều ác.
Những điều kiện xã hội, kinh tế, chính trị, những vô minh, căm thù đã được chứa chất từ lâu, đã đưa tới hành vi ác độc.
Bất tăng ác nhân là bốn chữ trong Kinh Bát Đại Nhân Giác.
Làm sao ta hiểu được bốn chữ “không ghét người ác” nếu ta quên tình thương, nếu ta chỉ dùng trí năng khô khan để học Bụt?
Trí năng khô khan gọi là càn tuệ, dried knowledge.
Tình thương chỉ có thể làm bằng chất hiểu biết, bằng tuệ giác chân thật, chữ Phạn là Prajna, phiên âm là Bát Nhã.
Bát Nhã là hoa trái của sự quán chiếu.
Không giận mình, không ghét người.
Vì thấy những nguyên do sâu xa của mọi hành động nên ta thấy thương mình, và thương người.
Chất liệu của Từ phát xuất từ trái tim, và tưới trở lại cho trái tim.
Thực tập Từ và Bi trên căn bản hiểu biết thì không bao giờ vướng mắc vào tình thương chiếm hữu (possessive love).
Thương mà không hiểu thì chỉ giam nhau vào ngục tù, tự giam mình vào ngục tù và làm khổ lẫn nhau.
Người này lập ra nhà tù nhốt người kia vào cũng chỉ vì có thiện chí. | Thương mà không hiểu thì chỉ giam nhau vào ngục tù, tự giam mình vào ngục tù và làm khổ lẫn nhau.
Người này lập ra nhà tù nhốt người kia vào cũng chỉ vì có thiện chí.
Chồng với vợ, cha mẹ với con, bạn bè với nhau, khi thương nhau chúng ta thường vẫn giam nhau vào ngục tù, chỉ vì ta không biết được nhu yếu sâu xa đích thực của chính bản thân ta, và của những người mà ta thương.
Bụt dạy rằng: tình thương được làm bằng hiểu biết.
Nhưng vì hiểu rõ tâm của chúng sinh nên Bụt còn đi xa hơn nữa.
Ngài nói rằng trong tình thương chân thật phải có niềm vui.
Nếu không có vui thì ta biết đó chưa phải là Từ, chưa phải là Bi.
Đây là một phương pháp khác nữa để nhận diện tình thương chân thật: sự có mặt của niềm vui vô cầu, không vị lợi.
Tu không phải là từ bỏ niềm vui.
Niềm vui của người tu không phải chỉ phát sinh khi thấy người khác thành đạt và có hạnh phúc, mà cả khi thấy mình nhẹ nhàng, thảnh thơi và có hạnh phúc.
Tại sao ta lại tự kỳ thị mình?
(Joy là joy, tại sao phải là altruistic joy, hay là sympathetic joy?)
Khi tôi bước những bước thiền hành thảnh thơi, tôi tiếp xúc với nắng, tôi tiếp xúc với tiếng chim, tôi tiếp xúc với tăng thân, tôi được nuôi dưỡng, tôi thư thái, đó là niềm vui, chữ Phạn là Mudita.
Bụt dạy chúng ta phải nuôi dưỡng thân tâm bằng niềm vui và sự nhẹ nhàng.
Làm như vậy cũng là thực tập thương yêu.
Để tôi ngưng một vài phút và đọc cho quý vị nghe một bài thơ tình của Vũ Hoàng Chương. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Thương mà không hiểu thì chỉ giam nhau vào ngục tù, tự giam mình vào ngục tù và làm khổ lẫn nhau.
Người này lập ra nhà tù nhốt người kia vào cũng chỉ vì có thiện chí.
Chồng với vợ, cha mẹ với con, bạn bè với nhau, khi thương nhau chúng ta thường vẫn giam nhau vào ngục tù, chỉ vì ta không biết được nhu yếu sâu xa đích thực của chính bản thân ta, và của những người mà ta thương.
Bụt dạy rằng: tình thương được làm bằng hiểu biết.
Nhưng vì hiểu rõ tâm của chúng sinh nên Bụt còn đi xa hơn nữa.
Ngài nói rằng trong tình thương chân thật phải có niềm vui.
Nếu không có vui thì ta biết đó chưa phải là Từ, chưa phải là Bi.
Đây là một phương pháp khác nữa để nhận diện tình thương chân thật: sự có mặt của niềm vui vô cầu, không vị lợi.
Tu không phải là từ bỏ niềm vui.
Niềm vui của người tu không phải chỉ phát sinh khi thấy người khác thành đạt và có hạnh phúc, mà cả khi thấy mình nhẹ nhàng, thảnh thơi và có hạnh phúc.
Tại sao ta lại tự kỳ thị mình?
(Joy là joy, tại sao phải là altruistic joy, hay là sympathetic joy?)
Khi tôi bước những bước thiền hành thảnh thơi, tôi tiếp xúc với nắng, tôi tiếp xúc với tiếng chim, tôi tiếp xúc với tăng thân, tôi được nuôi dưỡng, tôi thư thái, đó là niềm vui, chữ Phạn là Mudita.
Bụt dạy chúng ta phải nuôi dưỡng thân tâm bằng niềm vui và sự nhẹ nhàng.
Làm như vậy cũng là thực tập thương yêu.
Để tôi ngưng một vài phút và đọc cho quý vị nghe một bài thơ tình của Vũ Hoàng Chương. | Bụt dạy chúng ta phải nuôi dưỡng thân tâm bằng niềm vui và sự nhẹ nhàng.
Làm như vậy cũng là thực tập thương yêu.
Để tôi ngưng một vài phút và đọc cho quý vị nghe một bài thơ tình của Vũ Hoàng Chương.
Đọc để thấy tình yêu vướng mắc, và tình yêu chiếm hữu có thể tạo nên khổ nghiệp thế nào.
Những năm trước khi tịch, Vũ Hoàng Chương có nhiều bài thơ về đạo rất hay, rất đạt.
Nhưng thời còn trẻ ông đau khổ lắm, ông viết những Thơ Say, Thơ Điên, Mây.
Đây là một bài viết năm 1940, trong tập Thơ Say, trong đó thi sĩ nhớ tiếc người yêu mà, ông gọi là “Tố của Hoàng”:
Trăng của nhà ai, trăng một phương
Nơi đây rượu đắng, mưa đêm trường.
Nghe hai câu đầu, ta đã thấy khổ.
Ở đây chỉ có trời mưa suốt đêm, và một mình uống rượu say mèm, ở đây không có trăng.
Rượu thì có chất cay đắng.
Rượu cay đắng hay tình cay đắng?
Ừ đêm tháng sáu, mười hai nhỉ?
Mười hai tháng sáu là ngày cô nàng bỏ đi lấy chồng.
Là thế, là thôi, là thế đó
Mười năm, thôi thế mộng tan tành!
Mười năm trăng cũ ai nguyền ước
Tố của Hoàng ơi!
Chúng ta thấy Ngã và Ngã Sở.
Yêu thương một người, người đó phải thuộc về mình, phải là Ngã Sở.
Mười năm chỉ sống trong mộng cho nên khi mộng tan tành mới khổ.
Tháng sáu, mười hai từ đấy nhé
Chung đôi, từ đấy nhé lìa đôi.
Em xa lạ quá, đâu còn phải
Tố của Hoàng xưa, Tố của tôi?
Bây giờ anh đi thất thểu bên bờ hồ Hoàn Kiếm; có gặp anh, cô ta cũng không thèm nhìn.
Ngày xưa, Tố là của Hoàng.
Nhưng bây giờ, đời là vô thường mà, Tố đâu còn phải là Ngã Sở của Hoàng nữa? |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Bụt dạy chúng ta phải nuôi dưỡng thân tâm bằng niềm vui và sự nhẹ nhàng.
Làm như vậy cũng là thực tập thương yêu.
Để tôi ngưng một vài phút và đọc cho quý vị nghe một bài thơ tình của Vũ Hoàng Chương.
Đọc để thấy tình yêu vướng mắc, và tình yêu chiếm hữu có thể tạo nên khổ nghiệp thế nào.
Những năm trước khi tịch, Vũ Hoàng Chương có nhiều bài thơ về đạo rất hay, rất đạt.
Nhưng thời còn trẻ ông đau khổ lắm, ông viết những Thơ Say, Thơ Điên, Mây.
Đây là một bài viết năm 1940, trong tập Thơ Say, trong đó thi sĩ nhớ tiếc người yêu mà, ông gọi là “Tố của Hoàng”:
Trăng của nhà ai, trăng một phương
Nơi đây rượu đắng, mưa đêm trường.
Nghe hai câu đầu, ta đã thấy khổ.
Ở đây chỉ có trời mưa suốt đêm, và một mình uống rượu say mèm, ở đây không có trăng.
Rượu thì có chất cay đắng.
Rượu cay đắng hay tình cay đắng?
Ừ đêm tháng sáu, mười hai nhỉ?
Mười hai tháng sáu là ngày cô nàng bỏ đi lấy chồng.
Là thế, là thôi, là thế đó
Mười năm, thôi thế mộng tan tành!
Mười năm trăng cũ ai nguyền ước
Tố của Hoàng ơi!
Chúng ta thấy Ngã và Ngã Sở.
Yêu thương một người, người đó phải thuộc về mình, phải là Ngã Sở.
Mười năm chỉ sống trong mộng cho nên khi mộng tan tành mới khổ.
Tháng sáu, mười hai từ đấy nhé
Chung đôi, từ đấy nhé lìa đôi.
Em xa lạ quá, đâu còn phải
Tố của Hoàng xưa, Tố của tôi?
Bây giờ anh đi thất thểu bên bờ hồ Hoàn Kiếm; có gặp anh, cô ta cũng không thèm nhìn.
Ngày xưa, Tố là của Hoàng.
Nhưng bây giờ, đời là vô thường mà, Tố đâu còn phải là Ngã Sở của Hoàng nữa? | Bây giờ anh đi thất thểu bên bờ hồ Hoàn Kiếm; có gặp anh, cô ta cũng không thèm nhìn.
Ngày xưa, Tố là của Hoàng.
Nhưng bây giờ, đời là vô thường mà, Tố đâu còn phải là Ngã Sở của Hoàng nữa?
Hoàng xưa và Tố xưa là một Hoàng khác và một Tố khác.
Hoàng bây giờ là Hoàng khác, mà Tố cũng là Tố khác rồi.
Mình của phút này đã không còn là mình của phút trước, huống hồ là từ ngày mười hai tháng sáu cho tới bây giờ.
Men khói đêm nay sầu vũng mộ
Bia đề tháng sáu, ghi mười hai
Tình ta tha thiết, cuồng, ta khóc
Tố của Hoàng, nay, Tố của ai?
Tình thương mà đưa tới cuồng điên là tình thương mù quáng, không thấy được bản chất Vô thường và Vô ngã.
Tố của Hoàng, nay Tố của ai?
Bốn câu tiếp nhắc sự tích Trang Tử khi vợ chết không khóc, ông gõ trên thành chậu mà hát một bài gọi là Cổ Bồn Ca:
Tay gõ vào bia, mười ngón dập
Mười năm theo máu hận đầy vơi
Học làm Trang Tử thiêu cơ nghiệp
Khúc Cổ Bồn Ca, gõ hát chơi.
Kiều Thu hề Tố em ơi!
Ta đang lửa đốt tơi bời Mái Tây.
Mái Tây tức là Tây Sương, tên một vở tuồng kể lại một chuyện tình nổi tiếng.
Khi tình thương gây đau khổ, gây lửa cháy trong lòng như vậy, thì tình thương đó là tình thương gây tàn phá, tạo khổ đau.
Hàm ca nhịp gõ khói bay
Hồ Xừ Xang Xế bàn tay điên cuồng.
Kiều Thu hề trọn kiếp thương
Sầu cao ngùn ngụt mấy đường tơ khô.
Xừ Xang Xế Xự Xang Hồ
Bàn tay nhịp gõ điên rồ khói lên.
Kiều Thu hề Tố hỡi em
Nghiêng chân bốn bể mà xem lửa bùng
Xế Hồ Xang khói mờ rung
Nhịp vươn sầu tỏa năm cung ngút ngàn. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Bây giờ anh đi thất thểu bên bờ hồ Hoàn Kiếm; có gặp anh, cô ta cũng không thèm nhìn.
Ngày xưa, Tố là của Hoàng.
Nhưng bây giờ, đời là vô thường mà, Tố đâu còn phải là Ngã Sở của Hoàng nữa?
Hoàng xưa và Tố xưa là một Hoàng khác và một Tố khác.
Hoàng bây giờ là Hoàng khác, mà Tố cũng là Tố khác rồi.
Mình của phút này đã không còn là mình của phút trước, huống hồ là từ ngày mười hai tháng sáu cho tới bây giờ.
Men khói đêm nay sầu vũng mộ
Bia đề tháng sáu, ghi mười hai
Tình ta tha thiết, cuồng, ta khóc
Tố của Hoàng, nay, Tố của ai?
Tình thương mà đưa tới cuồng điên là tình thương mù quáng, không thấy được bản chất Vô thường và Vô ngã.
Tố của Hoàng, nay Tố của ai?
Bốn câu tiếp nhắc sự tích Trang Tử khi vợ chết không khóc, ông gõ trên thành chậu mà hát một bài gọi là Cổ Bồn Ca:
Tay gõ vào bia, mười ngón dập
Mười năm theo máu hận đầy vơi
Học làm Trang Tử thiêu cơ nghiệp
Khúc Cổ Bồn Ca, gõ hát chơi.
Kiều Thu hề Tố em ơi!
Ta đang lửa đốt tơi bời Mái Tây.
Mái Tây tức là Tây Sương, tên một vở tuồng kể lại một chuyện tình nổi tiếng.
Khi tình thương gây đau khổ, gây lửa cháy trong lòng như vậy, thì tình thương đó là tình thương gây tàn phá, tạo khổ đau.
Hàm ca nhịp gõ khói bay
Hồ Xừ Xang Xế bàn tay điên cuồng.
Kiều Thu hề trọn kiếp thương
Sầu cao ngùn ngụt mấy đường tơ khô.
Xừ Xang Xế Xự Xang Hồ
Bàn tay nhịp gõ điên rồ khói lên.
Kiều Thu hề Tố hỡi em
Nghiêng chân bốn bể mà xem lửa bùng
Xế Hồ Xang khói mờ rung
Nhịp vươn sầu tỏa năm cung ngút ngàn. | Xừ Xang Xế Xự Xang Hồ
Bàn tay nhịp gõ điên rồ khói lên.
Kiều Thu hề Tố hỡi em
Nghiêng chân bốn bể mà xem lửa bùng
Xế Hồ Xang khói mờ rung
Nhịp vươn sầu tỏa năm cung ngút ngàn.
Đây là một bài thơ tình rất hay, vì đọc xong người ta sẽ thấy nát gan nẫu ruột, và bị cuốn vào trong cơn đau khổ cuồng si của thi sĩ.
Dùng chánh niệm để quán chiếu ta sẽ thấy tình yêu ở đời thường dẫn đến tình trạng đó.
Vì tình yêu vô minh có rất nhiều ái thủ trói buộc, đưa đến giận hờn, tan vỡ, tạo ra khổ đau cho cả hai người - Thơ tình cũng có thể làm hại cả độc giả nữa nếu độc giả cũng chìm đắm trong “thú đau thương”, quên thực tập chánh niệm.
Chúng ta cần phân biệt tình thương trong sáng khỏe mạnh và tình thương mê đắm vướng mắc.
Phải quán chiếu để nhận diện xem trong tình thương có chất liệu của Từ, của Bi, và của Hỷ hay không.
Nếu hoàn toàn trong ấy không có chất liệu nào của Từ, Bi, và Hỷ, thì tình thương đó chắc chắn đang và sẽ tạo đau khổ.
Nếu chất liệu của Từ, Bi, và Hỷ còn quá ít thì người ta vẫn còn đang đi theo con đường của vướng mắc, của sầu hận, của khổ đau, và đày đọa.
Cho nên ta phải thực tập mỗi ngày để chuyển hóa các yếu tố tiêu cực của tình thương, và nuôi dưỡng chất liệu Từ, Bi, Hỷ, Xả càng ngày càng lớn.
Bây giờ chúng ta nói tới yếu tố thứ tư là Xả.
Thường thường chúng ta dịch Xả là buông bỏ, là không vướng mắc.
Có khi chúng ta dịch là không phân biệt, không kỳ thị.
Bản chất của Xả là Bất Nhị.
Định nghĩa hay nhất của Xả là tự do. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Xừ Xang Xế Xự Xang Hồ
Bàn tay nhịp gõ điên rồ khói lên.
Kiều Thu hề Tố hỡi em
Nghiêng chân bốn bể mà xem lửa bùng
Xế Hồ Xang khói mờ rung
Nhịp vươn sầu tỏa năm cung ngút ngàn.
Đây là một bài thơ tình rất hay, vì đọc xong người ta sẽ thấy nát gan nẫu ruột, và bị cuốn vào trong cơn đau khổ cuồng si của thi sĩ.
Dùng chánh niệm để quán chiếu ta sẽ thấy tình yêu ở đời thường dẫn đến tình trạng đó.
Vì tình yêu vô minh có rất nhiều ái thủ trói buộc, đưa đến giận hờn, tan vỡ, tạo ra khổ đau cho cả hai người - Thơ tình cũng có thể làm hại cả độc giả nữa nếu độc giả cũng chìm đắm trong “thú đau thương”, quên thực tập chánh niệm.
Chúng ta cần phân biệt tình thương trong sáng khỏe mạnh và tình thương mê đắm vướng mắc.
Phải quán chiếu để nhận diện xem trong tình thương có chất liệu của Từ, của Bi, và của Hỷ hay không.
Nếu hoàn toàn trong ấy không có chất liệu nào của Từ, Bi, và Hỷ, thì tình thương đó chắc chắn đang và sẽ tạo đau khổ.
Nếu chất liệu của Từ, Bi, và Hỷ còn quá ít thì người ta vẫn còn đang đi theo con đường của vướng mắc, của sầu hận, của khổ đau, và đày đọa.
Cho nên ta phải thực tập mỗi ngày để chuyển hóa các yếu tố tiêu cực của tình thương, và nuôi dưỡng chất liệu Từ, Bi, Hỷ, Xả càng ngày càng lớn.
Bây giờ chúng ta nói tới yếu tố thứ tư là Xả.
Thường thường chúng ta dịch Xả là buông bỏ, là không vướng mắc.
Có khi chúng ta dịch là không phân biệt, không kỳ thị.
Bản chất của Xả là Bất Nhị.
Định nghĩa hay nhất của Xả là tự do. | Thường thường chúng ta dịch Xả là buông bỏ, là không vướng mắc.
Có khi chúng ta dịch là không phân biệt, không kỳ thị.
Bản chất của Xả là Bất Nhị.
Định nghĩa hay nhất của Xả là tự do.
Một tình thương chân thật là một tình thương có chất liệu tự do.
Người thương có tự do, và người được thương vẫn không mất tự do.
Người đó không cần phải hội đủ những điều kiện nào đó mới được thương.
Tôi thương anh không phải vì anh là người đồng bào máu mủ của tôi mà tôi thương.
Không phải vì anh đã theo cùng một tôn giáo với tôi mà tôi thương.
Tình thương không phân biệt như vậy là tình thương có Xả.
Trong tình thương đích thực này, người gọi là kẻ thù cũng được thương.
Tại vì người ấy cũng đau khổ, cũng cần chuyển hóa khổ đau, cũng cần có hạnh phúc.
Khi ta nhìn người gọi là kẻ thù và thấy được nhu yếu đó, thì ta thương được kẻ thù của ta.
Mà khi đã thương được rồi thì ta đâu còn gọi người đó là kẻ thù nữa.
Cho nên trong tình thương đích thực không có kẻ thù.
Có những chủ thuyết nói rằng mình phải phân biệt bạn với thù, mình không được thương thù, mình chỉ được thương bạn thôi.
Trong giáo lý của đạo Bụt thì người nào khổ là mình thương, vì người đó cần tới tình thương.
Cách đây ba tuần một sư cô ở Huế viết thư kể chuyện hiện giờ các nhà thờ chiêu dụ được con nít rất nhiều, chỉ tại vì các em đói.
Trẻ em không có thức ăn, không có trường học thì tới nhà thờ để học đọc, học viết buổi sáng, rồi được ăn cơm trưa, và ở lại học đọc và học viết nữa.
Đó đích thực là một công tác từ bi. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Thường thường chúng ta dịch Xả là buông bỏ, là không vướng mắc.
Có khi chúng ta dịch là không phân biệt, không kỳ thị.
Bản chất của Xả là Bất Nhị.
Định nghĩa hay nhất của Xả là tự do.
Một tình thương chân thật là một tình thương có chất liệu tự do.
Người thương có tự do, và người được thương vẫn không mất tự do.
Người đó không cần phải hội đủ những điều kiện nào đó mới được thương.
Tôi thương anh không phải vì anh là người đồng bào máu mủ của tôi mà tôi thương.
Không phải vì anh đã theo cùng một tôn giáo với tôi mà tôi thương.
Tình thương không phân biệt như vậy là tình thương có Xả.
Trong tình thương đích thực này, người gọi là kẻ thù cũng được thương.
Tại vì người ấy cũng đau khổ, cũng cần chuyển hóa khổ đau, cũng cần có hạnh phúc.
Khi ta nhìn người gọi là kẻ thù và thấy được nhu yếu đó, thì ta thương được kẻ thù của ta.
Mà khi đã thương được rồi thì ta đâu còn gọi người đó là kẻ thù nữa.
Cho nên trong tình thương đích thực không có kẻ thù.
Có những chủ thuyết nói rằng mình phải phân biệt bạn với thù, mình không được thương thù, mình chỉ được thương bạn thôi.
Trong giáo lý của đạo Bụt thì người nào khổ là mình thương, vì người đó cần tới tình thương.
Cách đây ba tuần một sư cô ở Huế viết thư kể chuyện hiện giờ các nhà thờ chiêu dụ được con nít rất nhiều, chỉ tại vì các em đói.
Trẻ em không có thức ăn, không có trường học thì tới nhà thờ để học đọc, học viết buổi sáng, rồi được ăn cơm trưa, và ở lại học đọc và học viết nữa.
Đó đích thực là một công tác từ bi. | Trẻ em không có thức ăn, không có trường học thì tới nhà thờ để học đọc, học viết buổi sáng, rồi được ăn cơm trưa, và ở lại học đọc và học viết nữa.
Đó đích thực là một công tác từ bi.
Nhưng một số phụ huynh hơi lo, sư cô cũng hơi lo.
Họ kể rằng các cháu về nhà, trong bữa cơm chiều, làm dấu thánh giá trước khi ăn, và đọc kinh “Con lạy chúa trên trời.” Và họ hoảng sợ.
Sư cô đó đề nghị Phật tử phải làm thế nào để cho con cháu mình đừng đi đến nhà thờ, phải làm thế nào để đưa hết những trẻ em đói đó về chùa.
Để thay vì làm dấu thánh giá, và đọc kinh “Con lạy chúa trên trời” thì chắp tay đọc “Con về nương tựa Bụt.”
Đó là tâm trạng chung của rất nhiều người.
Phật tử và không Phật tử.
Chúng ta làm việc thiện do tình thương, nhưng trong tình thương vẫn có phân biệt.
Nếu chúng ta chỉ làm việc thiện vì sợ các con em Phật tử đi theo đạo Cơ Đốc, thì chất liệu của Từ Bi sẽ không trọn vẹn.
Nếu ta làm việc thiện vì thấy có rất nhiều trẻ em cần phải được nuôi ăn trưa, cần phải học đọc, học viết, thì đó là chân tinh thần của Từ, Bi, Hỷ, và Xả.
Làm việc thiện vì sợ tôn giáo khác đang dụ con em mình, là đã để cho một áng mây mờ bay vào trong tình thương của mình.
Điều này là do quán chiếu mà thấy.
Cho trẻ con ăn cơm trưa, và cho các em học đọc, học viết là tại vì chúng cần những thứ đó.
Còn sử dụng hành động đó để làm cho con nít theo đạo (hoặc là đạo Chúa, hoặc là đạo Phật) thì tình thương đó đã bị che ám bởi đám mây của kỳ thị.
Như thế là trái với tinh thần Xả. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Trẻ em không có thức ăn, không có trường học thì tới nhà thờ để học đọc, học viết buổi sáng, rồi được ăn cơm trưa, và ở lại học đọc và học viết nữa.
Đó đích thực là một công tác từ bi.
Nhưng một số phụ huynh hơi lo, sư cô cũng hơi lo.
Họ kể rằng các cháu về nhà, trong bữa cơm chiều, làm dấu thánh giá trước khi ăn, và đọc kinh “Con lạy chúa trên trời.” Và họ hoảng sợ.
Sư cô đó đề nghị Phật tử phải làm thế nào để cho con cháu mình đừng đi đến nhà thờ, phải làm thế nào để đưa hết những trẻ em đói đó về chùa.
Để thay vì làm dấu thánh giá, và đọc kinh “Con lạy chúa trên trời” thì chắp tay đọc “Con về nương tựa Bụt.”
Đó là tâm trạng chung của rất nhiều người.
Phật tử và không Phật tử.
Chúng ta làm việc thiện do tình thương, nhưng trong tình thương vẫn có phân biệt.
Nếu chúng ta chỉ làm việc thiện vì sợ các con em Phật tử đi theo đạo Cơ Đốc, thì chất liệu của Từ Bi sẽ không trọn vẹn.
Nếu ta làm việc thiện vì thấy có rất nhiều trẻ em cần phải được nuôi ăn trưa, cần phải học đọc, học viết, thì đó là chân tinh thần của Từ, Bi, Hỷ, và Xả.
Làm việc thiện vì sợ tôn giáo khác đang dụ con em mình, là đã để cho một áng mây mờ bay vào trong tình thương của mình.
Điều này là do quán chiếu mà thấy.
Cho trẻ con ăn cơm trưa, và cho các em học đọc, học viết là tại vì chúng cần những thứ đó.
Còn sử dụng hành động đó để làm cho con nít theo đạo (hoặc là đạo Chúa, hoặc là đạo Phật) thì tình thương đó đã bị che ám bởi đám mây của kỳ thị.
Như thế là trái với tinh thần Xả. | Còn sử dụng hành động đó để làm cho con nít theo đạo (hoặc là đạo Chúa, hoặc là đạo Phật) thì tình thương đó đã bị che ám bởi đám mây của kỳ thị.
Như thế là trái với tinh thần Xả.
Nếu học Tứ Vô Lượng Tâm mà nghĩ rằng chỉ có Từ và Bi mới là tình thương thôi, còn Hỷ và Xả là chuyện khác, đó là chúng ta lầm.
Trong lịch sử của giáo đoàn có rất nhiều sự hiểu lầm về giáo lý Tứ Phạm Trú, tức là Tứ Vô Lượng Tâm.
Ngay trong Đại Trí Độ Luận (Mahaprajnaparamita Sastra) của thầy Long Thọ (Nagarjuna), chúng ta cũng thấy có một vài hiểu lầm.
Đại Trí Độ Luận được soạn sớm hơn những tác phẩm khác được coi là của thầy Long Thọ như Trung Quán Luận.
Sự hiểu lầm trong này phản ảnh sự hiểu lầm của những tông phái đang diễn giảng và thực tập Tứ Vô Lượng Tâm trong thời kỳ ấy.
Hiểu lầm thứ nhất là cho rằng tâm Từ, hay tâm Bi đều còn bị vướng mắc.
Thương yêu là bị ràng buộc vào những người được thương và mất đi một phần tự do.
Đến tâm Hỷ thì sự vui mừng cũng còn làm xáo động tâm.
Vì vậy phải tu Xả, nghĩa là phải buông bỏ.
Ban đầu thì tu Từ, tu Bi, và tu Hỷ.
Tới mức tu Xả là bỏ Từ, bỏ Bi, và bỏ Hỷ để cho tâm thanh tịnh.
Hiểu như vậy là rất sai với tinh thần đạo Bụt, chưa thấy được rằng Xả là một chất liệu trong tình thương.
Mà sự sai lầm đó ta thấy nhan nhản trong các bộ luận từ ngày xưa cho tới bây giờ.
Đại Trí Độ Luận cũng phản ảnh tình trạng đó.
Về sau, khi nói đến nhân cách của Bụt, các bộ phái mới nêu thêm ý niệm Đại Từ và Đại Bi, vượt lên trên Từ và Bi. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Còn sử dụng hành động đó để làm cho con nít theo đạo (hoặc là đạo Chúa, hoặc là đạo Phật) thì tình thương đó đã bị che ám bởi đám mây của kỳ thị.
Như thế là trái với tinh thần Xả.
Nếu học Tứ Vô Lượng Tâm mà nghĩ rằng chỉ có Từ và Bi mới là tình thương thôi, còn Hỷ và Xả là chuyện khác, đó là chúng ta lầm.
Trong lịch sử của giáo đoàn có rất nhiều sự hiểu lầm về giáo lý Tứ Phạm Trú, tức là Tứ Vô Lượng Tâm.
Ngay trong Đại Trí Độ Luận (Mahaprajnaparamita Sastra) của thầy Long Thọ (Nagarjuna), chúng ta cũng thấy có một vài hiểu lầm.
Đại Trí Độ Luận được soạn sớm hơn những tác phẩm khác được coi là của thầy Long Thọ như Trung Quán Luận.
Sự hiểu lầm trong này phản ảnh sự hiểu lầm của những tông phái đang diễn giảng và thực tập Tứ Vô Lượng Tâm trong thời kỳ ấy.
Hiểu lầm thứ nhất là cho rằng tâm Từ, hay tâm Bi đều còn bị vướng mắc.
Thương yêu là bị ràng buộc vào những người được thương và mất đi một phần tự do.
Đến tâm Hỷ thì sự vui mừng cũng còn làm xáo động tâm.
Vì vậy phải tu Xả, nghĩa là phải buông bỏ.
Ban đầu thì tu Từ, tu Bi, và tu Hỷ.
Tới mức tu Xả là bỏ Từ, bỏ Bi, và bỏ Hỷ để cho tâm thanh tịnh.
Hiểu như vậy là rất sai với tinh thần đạo Bụt, chưa thấy được rằng Xả là một chất liệu trong tình thương.
Mà sự sai lầm đó ta thấy nhan nhản trong các bộ luận từ ngày xưa cho tới bây giờ.
Đại Trí Độ Luận cũng phản ảnh tình trạng đó.
Về sau, khi nói đến nhân cách của Bụt, các bộ phái mới nêu thêm ý niệm Đại Từ và Đại Bi, vượt lên trên Từ và Bi. | Đại Trí Độ Luận cũng phản ảnh tình trạng đó.
Về sau, khi nói đến nhân cách của Bụt, các bộ phái mới nêu thêm ý niệm Đại Từ và Đại Bi, vượt lên trên Từ và Bi.
Đại Từ và Đại Bi là hai danh từ chỉ được dùng trong trường hợp của Bụt và Bồ Tát thôi, còn trong trường hợp chúng ta thì ta chỉ có quyền dùng Từ thường, và Bi thường.
Nếu Đại Từ, Đại Bi là lòng Từ Bi không giới hạn, thì Tứ Vô Lượng Tâm cũng có nghĩa là bốn tâm không có giới hạn.
Tại sao cần phân biệt Từ Bi với Đại Từ, Đại Bi?
Chỉ vì người ta hiểu rằng thực tập Tứ Vô Lượng Tâm chỉ đem lại phước báo, giúp ta sinh lên cõi trời Phạm Thiên và sống hạnh phúc một thời gian.
Hết phước rồi chúng ta sẽ đọa lại trong kiếp người.
Và không khéo có thể xuống cả địa ngục, trừ khi chúng ta có tu Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo.
Đó là cách hiểu của nhiều luận giả trong các bộ phái Phật giáo.
Ý niệm đó chứng tỏ rằng người ta có thể tu Từ, Bi, Hỷ, Xả riêng mà không cần Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo.
Đó là sai lầm căn bản.
Chúng ta biết rằng nếu không có Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo thì Từ, Bi, Hỷ, Xả không thực sự là Từ, Bi, Hỷ, và Xả.
Phân biệt tu Từ Bi Hỷ Xả riêng, khác với cách tu Từ Bi Hỷ Xả chung với Tứ Đế và Bát Chánh Đạo, đó là một quan niệm sai lầm chúng ta phải chỉnh lại.
Sai lầm lớn thứ hai là nói rằng tu Từ Bi Hỷ Xả chỉ chuyển hóa được tâm của người tu thôi, chứ không ảnh hưởng trực tiếp tới mọi loài chúng sanh.
Những người diễn giảng và thực tập bốn tâm đó đã hiểu lầm lời của Bụt dạy. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Đại Trí Độ Luận cũng phản ảnh tình trạng đó.
Về sau, khi nói đến nhân cách của Bụt, các bộ phái mới nêu thêm ý niệm Đại Từ và Đại Bi, vượt lên trên Từ và Bi.
Đại Từ và Đại Bi là hai danh từ chỉ được dùng trong trường hợp của Bụt và Bồ Tát thôi, còn trong trường hợp chúng ta thì ta chỉ có quyền dùng Từ thường, và Bi thường.
Nếu Đại Từ, Đại Bi là lòng Từ Bi không giới hạn, thì Tứ Vô Lượng Tâm cũng có nghĩa là bốn tâm không có giới hạn.
Tại sao cần phân biệt Từ Bi với Đại Từ, Đại Bi?
Chỉ vì người ta hiểu rằng thực tập Tứ Vô Lượng Tâm chỉ đem lại phước báo, giúp ta sinh lên cõi trời Phạm Thiên và sống hạnh phúc một thời gian.
Hết phước rồi chúng ta sẽ đọa lại trong kiếp người.
Và không khéo có thể xuống cả địa ngục, trừ khi chúng ta có tu Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo.
Đó là cách hiểu của nhiều luận giả trong các bộ phái Phật giáo.
Ý niệm đó chứng tỏ rằng người ta có thể tu Từ, Bi, Hỷ, Xả riêng mà không cần Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo.
Đó là sai lầm căn bản.
Chúng ta biết rằng nếu không có Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo thì Từ, Bi, Hỷ, Xả không thực sự là Từ, Bi, Hỷ, và Xả.
Phân biệt tu Từ Bi Hỷ Xả riêng, khác với cách tu Từ Bi Hỷ Xả chung với Tứ Đế và Bát Chánh Đạo, đó là một quan niệm sai lầm chúng ta phải chỉnh lại.
Sai lầm lớn thứ hai là nói rằng tu Từ Bi Hỷ Xả chỉ chuyển hóa được tâm của người tu thôi, chứ không ảnh hưởng trực tiếp tới mọi loài chúng sanh.
Những người diễn giảng và thực tập bốn tâm đó đã hiểu lầm lời của Bụt dạy. | Những người diễn giảng và thực tập bốn tâm đó đã hiểu lầm lời của Bụt dạy.
Họ nghĩ rằng tu Từ Bi Hỷ Xả là những ức tưởng, những tưởng tượng ở trong đầu người tu.
Có một đoạn Kinh nói về phương pháp tu Từ Bi Hỷ Xả (đoạn Kinh này được lập lại rất nhiều trong tạng Hán cũng như là tạng Pali).
Đoạn Kinh đó như sau:
“Tâm dữ Từ câu, biến mãn nhất phương thành tựu du.
Như thị nhị tam tứ phương tứ duy thượng hạ phổ châu nhất thiết.
Tâm dữ Từ câu, vô kết, vô oán, vô nhuế, vô tranh, cực quảng thậm đại, vô lượng thiện tu, biến mãn nhất thiết thế gian thành tựu du.
Như thị Bi, Hỷ tâm dữ Xả câu, vô kết, vô oán, vô nhuế, vô tranh, cực quảng thậm đại, vô lượng thiện tu, biến mãn nhất thiết thế gian thành tựu du”.
Dịch nghĩa: Tâm ta với chất liệu Từ, đi về một phương, tiếp xúc với tất cả trong phương đó một cách rất sâu sắc, trở thành một với phương đó.
Cũng như vậy, tâm ta với chất liệu Từ đi vào phương thứ hai, đi vào phương thứ ba, đi vào phương thứ tư, đi lên phương Thượng, đi xuống phương Hạ, đồng nhất mình với từng phương, làm cho chất Từ thấm nhuận vào phương đó.
Không có nội kết, không có oán hờn, không có giận dữ, không có tranh chấp, rất lớn, rất rộng cho tới vô cùng.
Và điều này cũng được thực hiện với Bi, với Hỷ, và với Xả.
Bản dịch tiếng Anh như sau: He dwells suffusing, first, one direction with the heart link to Friendliness, then the second, then the third, then the fourth, then above, below, around and everywhere. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Những người diễn giảng và thực tập bốn tâm đó đã hiểu lầm lời của Bụt dạy.
Họ nghĩ rằng tu Từ Bi Hỷ Xả là những ức tưởng, những tưởng tượng ở trong đầu người tu.
Có một đoạn Kinh nói về phương pháp tu Từ Bi Hỷ Xả (đoạn Kinh này được lập lại rất nhiều trong tạng Hán cũng như là tạng Pali).
Đoạn Kinh đó như sau:
“Tâm dữ Từ câu, biến mãn nhất phương thành tựu du.
Như thị nhị tam tứ phương tứ duy thượng hạ phổ châu nhất thiết.
Tâm dữ Từ câu, vô kết, vô oán, vô nhuế, vô tranh, cực quảng thậm đại, vô lượng thiện tu, biến mãn nhất thiết thế gian thành tựu du.
Như thị Bi, Hỷ tâm dữ Xả câu, vô kết, vô oán, vô nhuế, vô tranh, cực quảng thậm đại, vô lượng thiện tu, biến mãn nhất thiết thế gian thành tựu du”.
Dịch nghĩa: Tâm ta với chất liệu Từ, đi về một phương, tiếp xúc với tất cả trong phương đó một cách rất sâu sắc, trở thành một với phương đó.
Cũng như vậy, tâm ta với chất liệu Từ đi vào phương thứ hai, đi vào phương thứ ba, đi vào phương thứ tư, đi lên phương Thượng, đi xuống phương Hạ, đồng nhất mình với từng phương, làm cho chất Từ thấm nhuận vào phương đó.
Không có nội kết, không có oán hờn, không có giận dữ, không có tranh chấp, rất lớn, rất rộng cho tới vô cùng.
Và điều này cũng được thực hiện với Bi, với Hỷ, và với Xả.
Bản dịch tiếng Anh như sau: He dwells suffusing, first, one direction with the heart link to Friendliness, then the second, then the third, then the fourth, then above, below, around and everywhere. | Bản dịch tiếng Anh như sau: He dwells suffusing, first, one direction with the heart link to Friendliness, then the second, then the third, then the fourth, then above, below, around and everywhere.
And so he dwells recognizing himself in all, suffusing the entire world with the heart linked to Friendliness, far reaching, gone great, unlimited, free from enmity and malice.
Tiếng Pháp, dịch từ Pali: Ayant englobé la première région par une pensée associée à la Bienveillance, il demeure.
Ayant englobé de la même manière la deuxième, la troisième et la quatrième région, le zénith, le nadir, les quatres régions intermédiaires.
Ayant englobé partout et de toute manière le monde entier par une pensée associée à la Bienveillance, pensée étendue, agrandie, immense, exempte d'ennimité, exempte de méchanceté, il demeure.
Il en fait de même avec la pensée associée à la Compassion, avec la pensée associée à la Joie, avec la pensée associée à l'Equanimité.
Một số các vị dạy như thế này: Trong khi ngồi thiền mình rải tâm Từ của mình về phương Đông, bao trùm tất cả các loài đang ở bên phương Đông; rồi sau đó rải tâm Từ của mình qua phương Tây, bao phủ tất cả các loài ở phương Tây; rồi phương Bắc, rồi phương Nam, rồi phương Thượng, rồi phương Hạ, rồi Tây Bắc, Tây Nam, Đông Bắc, Đông Nam; và cứ như vậy chúng ta tiếp tục với Bi, với Hỷ, và với Xả. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Bản dịch tiếng Anh như sau: He dwells suffusing, first, one direction with the heart link to Friendliness, then the second, then the third, then the fourth, then above, below, around and everywhere.
And so he dwells recognizing himself in all, suffusing the entire world with the heart linked to Friendliness, far reaching, gone great, unlimited, free from enmity and malice.
Tiếng Pháp, dịch từ Pali: Ayant englobé la première région par une pensée associée à la Bienveillance, il demeure.
Ayant englobé de la même manière la deuxième, la troisième et la quatrième région, le zénith, le nadir, les quatres régions intermédiaires.
Ayant englobé partout et de toute manière le monde entier par une pensée associée à la Bienveillance, pensée étendue, agrandie, immense, exempte d'ennimité, exempte de méchanceté, il demeure.
Il en fait de même avec la pensée associée à la Compassion, avec la pensée associée à la Joie, avec la pensée associée à l'Equanimité.
Một số các vị dạy như thế này: Trong khi ngồi thiền mình rải tâm Từ của mình về phương Đông, bao trùm tất cả các loài đang ở bên phương Đông; rồi sau đó rải tâm Từ của mình qua phương Tây, bao phủ tất cả các loài ở phương Tây; rồi phương Bắc, rồi phương Nam, rồi phương Thượng, rồi phương Hạ, rồi Tây Bắc, Tây Nam, Đông Bắc, Đông Nam; và cứ như vậy chúng ta tiếp tục với Bi, với Hỷ, và với Xả. | Có thầy giải thích rằng ta tưởng tượng lòng Từ của mình như là một đám mây trắng, từ trái tim của ta đi ra, bao trùm một phương, bao trùm hai phương, ba phương, bốn phương, tám phương, mười phương; và đó là thực tập Tứ Vô Lượng Tâm.
Vì vậy trong Đại Trí Độ Luận có dùng một chữ là “ức tưởng”.
Đại Trí Độ Luận nói rằng Thanh Văn tu Từ Bi Hỷ Xả chẳng qua là những ức tưởng bên trong, để chuyển hóa tâm sân hận của mình bên trong, chứ không có ảnh hưởng trực tiếp và thực tế tới mọi loài chúng sinh.
Vì vậy muốn tu Từ Bi Hỷ Xả thật đàng hoàng là phải phát nguyện thành Phật, phải thực tập sáu phép Ba La Mật (the six paramitas), tức là Bố Thí, Trì Giới, Nhẫn Nhục, Tinh Tấn, Thiền Định, và Trí Tuệ.
Cách hiểu về Tứ Vô Lượng Tâm đó còn nông cạn.
Từ là năng lượng làm cho người vui, Bi là năng lượng làm cho tiêu tan nỗi khổ.
Ta chỉ có thể thực hiện được Từ và Bi khi quán chiếu.
Từ hiểu biết mà đi tới thương yêu, rồi biến thành hành động.
Tình thương biến thành hành động, chứ không phải là chỉ là ức tưởng.
Vì vậy cách hiểu về Tứ Vô Lượng Tâm nói trên không đủ sâu sắc.
Tôi hy vọng quý vị đã nắm được những ý chính.
Tránh sự hiểu lầm và phân biệt giữa Từ Bi Hỷ Xả với sự thực tập Tứ Đế và Bát Chánh Đạo.
Tránh sự hiểu lầm rằng tu Từ, Bi, và Hỷ có thể bị vướng mắc cho nên mình phải tu Xả để bỏ Từ, bỏ Bi, và Hỷ.
Đó là những cách hiểu rất nông cạn.
Và nhất là hiểu lầm rằng tu Từ, tu Bi, tu Hỷ, tu Xả chỉ là chuyện ức tưởng bên trong đầu người tu, không ảnh hưởng gì tới thế giới bên ngoài. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Có thầy giải thích rằng ta tưởng tượng lòng Từ của mình như là một đám mây trắng, từ trái tim của ta đi ra, bao trùm một phương, bao trùm hai phương, ba phương, bốn phương, tám phương, mười phương; và đó là thực tập Tứ Vô Lượng Tâm.
Vì vậy trong Đại Trí Độ Luận có dùng một chữ là “ức tưởng”.
Đại Trí Độ Luận nói rằng Thanh Văn tu Từ Bi Hỷ Xả chẳng qua là những ức tưởng bên trong, để chuyển hóa tâm sân hận của mình bên trong, chứ không có ảnh hưởng trực tiếp và thực tế tới mọi loài chúng sinh.
Vì vậy muốn tu Từ Bi Hỷ Xả thật đàng hoàng là phải phát nguyện thành Phật, phải thực tập sáu phép Ba La Mật (the six paramitas), tức là Bố Thí, Trì Giới, Nhẫn Nhục, Tinh Tấn, Thiền Định, và Trí Tuệ.
Cách hiểu về Tứ Vô Lượng Tâm đó còn nông cạn.
Từ là năng lượng làm cho người vui, Bi là năng lượng làm cho tiêu tan nỗi khổ.
Ta chỉ có thể thực hiện được Từ và Bi khi quán chiếu.
Từ hiểu biết mà đi tới thương yêu, rồi biến thành hành động.
Tình thương biến thành hành động, chứ không phải là chỉ là ức tưởng.
Vì vậy cách hiểu về Tứ Vô Lượng Tâm nói trên không đủ sâu sắc.
Tôi hy vọng quý vị đã nắm được những ý chính.
Tránh sự hiểu lầm và phân biệt giữa Từ Bi Hỷ Xả với sự thực tập Tứ Đế và Bát Chánh Đạo.
Tránh sự hiểu lầm rằng tu Từ, Bi, và Hỷ có thể bị vướng mắc cho nên mình phải tu Xả để bỏ Từ, bỏ Bi, và Hỷ.
Đó là những cách hiểu rất nông cạn.
Và nhất là hiểu lầm rằng tu Từ, tu Bi, tu Hỷ, tu Xả chỉ là chuyện ức tưởng bên trong đầu người tu, không ảnh hưởng gì tới thế giới bên ngoài. | Đó là những cách hiểu rất nông cạn.
Và nhất là hiểu lầm rằng tu Từ, tu Bi, tu Hỷ, tu Xả chỉ là chuyện ức tưởng bên trong đầu người tu, không ảnh hưởng gì tới thế giới bên ngoài.
Đó là những sai lầm căn bản mà chúng ta phải sửa ngay trong Đại Trí Độ Luận.
Thầy Long Thọ nói rằng vì cách tu Từ Bi Hỷ Xả của những bậc Thanh Văn chỉ là ức tưởng thôi, cho nên bây giờ người tu Đại Thừa phải tiến lên thực tập Sáu Ba La Mật.
Câu đó cũng chứng tỏ rằng người đương thời chưa hiểu đúng phương pháp tu tập Từ Bi Hỷ Xả.
Tại vì tu Từ, tu Bi, tu Hỷ, tu Xả rất cần Bát Nhã Ba La Mật.
Có Bát Nhã Ba La Mật thì sẽ có Bố Thí Ba La Mật, có Trì Giới Ba La Mật.
Khi trì giới tức là ta thương yêu.
Các vị Tổ đã dạy dỗ chúng ta rất nhiều.
Tôi rất biết ơn các vị.
Ngày xưa có lúc tôi từng nghĩ là điều gì các Tổ nói đều đúng hết.
Bây giờ lớn rồi, thành ra tôi thấy được những điều thất truyền, và những ý trên đây là những đóng góp của tôi.
Cũng là một cách để đền đáp công ơn các Tổ.
Bồi đắp những chỗ còn bị trống, bị thiếu, và tiếp tục khai triển sự nghiệp của Tổ.
Tôi không nói rằng các vị đã làm sai, hay làm thiếu.
Cố nhiên là học trò của tôi, và học trò những thế hệ sau cũng phải tiếp tục làm như vậy.
Bồi đắp cho cây Phật pháp mỗi ngày mỗi lớn, mỗi ngày mỗi mạnh.
Và ta phải có con mắt Tuệ của chính ta mới được.
Chứ còn học với tinh thần nô lệ, chấp nhận bất cứ một chữ nào, một câu nào ở trong các sách để lại, thì ta sẽ không đi xa được, và chỉ làm cho Phật Pháp mỗi ngày mỗi héo mòn đi mà thôi. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Đó là những cách hiểu rất nông cạn.
Và nhất là hiểu lầm rằng tu Từ, tu Bi, tu Hỷ, tu Xả chỉ là chuyện ức tưởng bên trong đầu người tu, không ảnh hưởng gì tới thế giới bên ngoài.
Đó là những sai lầm căn bản mà chúng ta phải sửa ngay trong Đại Trí Độ Luận.
Thầy Long Thọ nói rằng vì cách tu Từ Bi Hỷ Xả của những bậc Thanh Văn chỉ là ức tưởng thôi, cho nên bây giờ người tu Đại Thừa phải tiến lên thực tập Sáu Ba La Mật.
Câu đó cũng chứng tỏ rằng người đương thời chưa hiểu đúng phương pháp tu tập Từ Bi Hỷ Xả.
Tại vì tu Từ, tu Bi, tu Hỷ, tu Xả rất cần Bát Nhã Ba La Mật.
Có Bát Nhã Ba La Mật thì sẽ có Bố Thí Ba La Mật, có Trì Giới Ba La Mật.
Khi trì giới tức là ta thương yêu.
Các vị Tổ đã dạy dỗ chúng ta rất nhiều.
Tôi rất biết ơn các vị.
Ngày xưa có lúc tôi từng nghĩ là điều gì các Tổ nói đều đúng hết.
Bây giờ lớn rồi, thành ra tôi thấy được những điều thất truyền, và những ý trên đây là những đóng góp của tôi.
Cũng là một cách để đền đáp công ơn các Tổ.
Bồi đắp những chỗ còn bị trống, bị thiếu, và tiếp tục khai triển sự nghiệp của Tổ.
Tôi không nói rằng các vị đã làm sai, hay làm thiếu.
Cố nhiên là học trò của tôi, và học trò những thế hệ sau cũng phải tiếp tục làm như vậy.
Bồi đắp cho cây Phật pháp mỗi ngày mỗi lớn, mỗi ngày mỗi mạnh.
Và ta phải có con mắt Tuệ của chính ta mới được.
Chứ còn học với tinh thần nô lệ, chấp nhận bất cứ một chữ nào, một câu nào ở trong các sách để lại, thì ta sẽ không đi xa được, và chỉ làm cho Phật Pháp mỗi ngày mỗi héo mòn đi mà thôi. | Chứ còn học với tinh thần nô lệ, chấp nhận bất cứ một chữ nào, một câu nào ở trong các sách để lại, thì ta sẽ không đi xa được, và chỉ làm cho Phật Pháp mỗi ngày mỗi héo mòn đi mà thôi.
Bài 23: Tu tập từ quán
Hôm nay là ngày 13 tháng 2, năm 1994.
Chúng ta đang ở tại Xóm Hạ, học tiếp về Bốn Tâm Vô Lượng.
Tu tập từ quán
Trong Kinh Tăng Chi Bộ (Anguttara Nikaya), phẩm nói về Nhất Pháp, Bụt có nói một câu: “Nếu một vị khất sĩ tu Từ Quán, dầu chỉ thực tập trong một chốc lát, thời gian bằng một cái búng tay thôi, thì vị khất sĩ đó đã xứng đáng là một vị khất sĩ rồi.” Câu nói đó chứng tỏ rằng Từ Quán rất quan trọng trong đạo Bụt.
Bụt nói tiếp: “Thầy khất sĩ đó sẽ không thất bại trong thiền định, sẽ làm được theo lời bậc đạo sư chỉ dạy, sẽ đáp ứng được những lời khuyến dụ của các vị đạo sư.
Và vị đó ăn cơm tín thí không uổng.” Nếu hằng ngày vị khất sĩ hành trì Từ Quán, thì còn công đức gì nhiều hơn, và lớn hơn nữa?
Đứng về phương diện đối trị cái giận, Từ Quán và Bi Quán là những phương pháp rất thực tế mà rất mầu nhiệm.
Kinh có nói tới bảy cái bất lợi của sự giận hờn, của người không chịu buông thả, không chịu chuyển hóa cơn giận của mình.
Thứ nhất, người đó trông xấu xí.
Ta chỉ cần nhìn vào gương là ta biết Bụt nói đúng.
Ý thức được điều đó, tự nhiên ta nghe một tiếng chuông chánh niệm, và ta muốn làm một cái gì ngay để nét mặt mình bớt xấu.
Có một bài thực tập để thở khi giận.
Thở vào, chúng ta nói: Cái giận làm tôi xấu.
Thở ra, chúng ta nói: Biết vậy, tôi mỉm cười. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Chứ còn học với tinh thần nô lệ, chấp nhận bất cứ một chữ nào, một câu nào ở trong các sách để lại, thì ta sẽ không đi xa được, và chỉ làm cho Phật Pháp mỗi ngày mỗi héo mòn đi mà thôi.
Bài 23: Tu tập từ quán
Hôm nay là ngày 13 tháng 2, năm 1994.
Chúng ta đang ở tại Xóm Hạ, học tiếp về Bốn Tâm Vô Lượng.
Tu tập từ quán
Trong Kinh Tăng Chi Bộ (Anguttara Nikaya), phẩm nói về Nhất Pháp, Bụt có nói một câu: “Nếu một vị khất sĩ tu Từ Quán, dầu chỉ thực tập trong một chốc lát, thời gian bằng một cái búng tay thôi, thì vị khất sĩ đó đã xứng đáng là một vị khất sĩ rồi.” Câu nói đó chứng tỏ rằng Từ Quán rất quan trọng trong đạo Bụt.
Bụt nói tiếp: “Thầy khất sĩ đó sẽ không thất bại trong thiền định, sẽ làm được theo lời bậc đạo sư chỉ dạy, sẽ đáp ứng được những lời khuyến dụ của các vị đạo sư.
Và vị đó ăn cơm tín thí không uổng.” Nếu hằng ngày vị khất sĩ hành trì Từ Quán, thì còn công đức gì nhiều hơn, và lớn hơn nữa?
Đứng về phương diện đối trị cái giận, Từ Quán và Bi Quán là những phương pháp rất thực tế mà rất mầu nhiệm.
Kinh có nói tới bảy cái bất lợi của sự giận hờn, của người không chịu buông thả, không chịu chuyển hóa cơn giận của mình.
Thứ nhất, người đó trông xấu xí.
Ta chỉ cần nhìn vào gương là ta biết Bụt nói đúng.
Ý thức được điều đó, tự nhiên ta nghe một tiếng chuông chánh niệm, và ta muốn làm một cái gì ngay để nét mặt mình bớt xấu.
Có một bài thực tập để thở khi giận.
Thở vào, chúng ta nói: Cái giận làm tôi xấu.
Thở ra, chúng ta nói: Biết vậy, tôi mỉm cười. | Có một bài thực tập để thở khi giận.
Thở vào, chúng ta nói: Cái giận làm tôi xấu.
Thở ra, chúng ta nói: Biết vậy, tôi mỉm cười.
Cái giận làm tôi xấu
Biết vậy tôi mỉm cười
Quay về thủ hộ ý
Từ Quán không buông lơi.
Thở vào thì ta biết quay về, nắm giữ và thủ hộ tâm ý của mình.
Thở ra, ta biết phải thực tập Từ Quán: Từ Quán không buông lơi.
Chúng ta nên mô phỏng theo bài kệ trên đặt thêm những bài khác về các điểm bất lợi tiếp theo để thực tập.
Điểm bất lợi thứ hai là ta nằm kẹt đau đớn trong cơn giận của ta.
Người giận nằm co quắp trong niềm đau của mình.
Niềm đau này là do cái giận làm ra.
Thứ ba là không có sự phát triển phong phú.
Thân thể cũng như tâm hồn không phát triển và bừng nở được như một đóa hoa.
Thứ tư là nghèo đi về tiền tài cũng như về hạnh phúc.
Thứ năm là không được tiếng tốt.
Thứ sáu là không có nhiều bạn.
Và thứ bảy là người đó sẽ tái sanh trong cõi A Tu La, không có hạnh phúc.
Đó là bảy điều bất lợi của những người ôm cái giận của mình mà không biết buông bỏ để chuyển hóa.
Cũng trong Kinh Tăng Chi Bộ, Bụt nói tới mười một cái lợi của người thực tập Từ Quán và Bi Quán.
Ngài nói rằng cái lợi thứ nhất của người thực tập Từ Quán là ngủ ngon.
Thứ hai là khi thức dậy thấy khoẻ khoắn, nhẹ nhàng trong lòng.
Thứ ba là ngủ không có ác mộng.
Thứ tư là được gần gũi và thân cận với nhiều người.
Thứ năm là được thân cận với cả những loài không phải loài người.
Những loài không phải người tức chim muông, tôm cá, v.v.. cũng không sợ hãi lánh xa. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Có một bài thực tập để thở khi giận.
Thở vào, chúng ta nói: Cái giận làm tôi xấu.
Thở ra, chúng ta nói: Biết vậy, tôi mỉm cười.
Cái giận làm tôi xấu
Biết vậy tôi mỉm cười
Quay về thủ hộ ý
Từ Quán không buông lơi.
Thở vào thì ta biết quay về, nắm giữ và thủ hộ tâm ý của mình.
Thở ra, ta biết phải thực tập Từ Quán: Từ Quán không buông lơi.
Chúng ta nên mô phỏng theo bài kệ trên đặt thêm những bài khác về các điểm bất lợi tiếp theo để thực tập.
Điểm bất lợi thứ hai là ta nằm kẹt đau đớn trong cơn giận của ta.
Người giận nằm co quắp trong niềm đau của mình.
Niềm đau này là do cái giận làm ra.
Thứ ba là không có sự phát triển phong phú.
Thân thể cũng như tâm hồn không phát triển và bừng nở được như một đóa hoa.
Thứ tư là nghèo đi về tiền tài cũng như về hạnh phúc.
Thứ năm là không được tiếng tốt.
Thứ sáu là không có nhiều bạn.
Và thứ bảy là người đó sẽ tái sanh trong cõi A Tu La, không có hạnh phúc.
Đó là bảy điều bất lợi của những người ôm cái giận của mình mà không biết buông bỏ để chuyển hóa.
Cũng trong Kinh Tăng Chi Bộ, Bụt nói tới mười một cái lợi của người thực tập Từ Quán và Bi Quán.
Ngài nói rằng cái lợi thứ nhất của người thực tập Từ Quán là ngủ ngon.
Thứ hai là khi thức dậy thấy khoẻ khoắn, nhẹ nhàng trong lòng.
Thứ ba là ngủ không có ác mộng.
Thứ tư là được gần gũi và thân cận với nhiều người.
Thứ năm là được thân cận với cả những loài không phải loài người.
Những loài không phải người tức chim muông, tôm cá, v.v.. cũng không sợ hãi lánh xa. | Thứ năm là được thân cận với cả những loài không phải loài người.
Những loài không phải người tức chim muông, tôm cá, v.v.. cũng không sợ hãi lánh xa.
Thứ sáu là được chư thiên ủng hộ, bảo vệ.
Thứ bảy là không bị lửa, bị chất độc, gươm súng ám hại.
Thứ tám là dễ đi vào thiền định, ta định tâm rất dễ, (get concentration easily).
Thứ chín là nét mặt mình luôn luôn trầm tĩnh.
Thứ mười là lúc chết không có lú lẫn.
Mười một là sau khi chết, ít nhất là sinh vào cõi trời Phạm Thiên, những người ở trên đó đều ít nhiều đã tu Từ Quán và Bi Quán.
Trong Kinh Như Thị Ngữ (Itivutthaka), Bụt cũng nói: Tất cả những công đức mà ta thực hiện ở trên đời góp lại cũng không bằng công đức của sự thực tập Từ Quán.
Làm chùa, đúc chuông, hay làm việc xã hội... tất cả những công đức đó chỉ bằng một phần mười sáu của công đức thực tập lòng Từ.
Cũng như nhìn lên trời chúng ta thấy trăng và sao, và nếu ánh sáng của tất cả các ngôi sao họp lại không bằng ánh sáng của mặt trăng, thì tất cả các công đức khác góp lại cũng không bằng ánh sáng của Từ Quán.
Quán chiếu để tự chuyển hóa
Tu tập Từ Quán, Bi Quán, Hỷ Quán và Xả Quán có thể chuyển hóa hạt giống giận dữ trong ta.
Giận luôn luôn có nghĩa là giận ai, giận gì.
Giận những người đã làm cho mình khổ, trong đó có những người mình gọi là kẻ thù.
Đối tượng của cái giận là đối tượng của tâm, nghĩa là của nhận thức, của tri giác.
Trước hết ta có Tưởng, những tri giác của ta về đối tượng. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Thứ năm là được thân cận với cả những loài không phải loài người.
Những loài không phải người tức chim muông, tôm cá, v.v.. cũng không sợ hãi lánh xa.
Thứ sáu là được chư thiên ủng hộ, bảo vệ.
Thứ bảy là không bị lửa, bị chất độc, gươm súng ám hại.
Thứ tám là dễ đi vào thiền định, ta định tâm rất dễ, (get concentration easily).
Thứ chín là nét mặt mình luôn luôn trầm tĩnh.
Thứ mười là lúc chết không có lú lẫn.
Mười một là sau khi chết, ít nhất là sinh vào cõi trời Phạm Thiên, những người ở trên đó đều ít nhiều đã tu Từ Quán và Bi Quán.
Trong Kinh Như Thị Ngữ (Itivutthaka), Bụt cũng nói: Tất cả những công đức mà ta thực hiện ở trên đời góp lại cũng không bằng công đức của sự thực tập Từ Quán.
Làm chùa, đúc chuông, hay làm việc xã hội... tất cả những công đức đó chỉ bằng một phần mười sáu của công đức thực tập lòng Từ.
Cũng như nhìn lên trời chúng ta thấy trăng và sao, và nếu ánh sáng của tất cả các ngôi sao họp lại không bằng ánh sáng của mặt trăng, thì tất cả các công đức khác góp lại cũng không bằng ánh sáng của Từ Quán.
Quán chiếu để tự chuyển hóa
Tu tập Từ Quán, Bi Quán, Hỷ Quán và Xả Quán có thể chuyển hóa hạt giống giận dữ trong ta.
Giận luôn luôn có nghĩa là giận ai, giận gì.
Giận những người đã làm cho mình khổ, trong đó có những người mình gọi là kẻ thù.
Đối tượng của cái giận là đối tượng của tâm, nghĩa là của nhận thức, của tri giác.
Trước hết ta có Tưởng, những tri giác của ta về đối tượng. | Đối tượng của cái giận là đối tượng của tâm, nghĩa là của nhận thức, của tri giác.
Trước hết ta có Tưởng, những tri giác của ta về đối tượng.
Ví dụ khi ta giận cha, giận mẹ, giận cái thân phận của mình, thì ta phải có tri giác về cha, về mẹ, về cái thân phận của ta.
Vì vậy Từ Quán, và Bi Quán có liên hệ tới tri giác.
Từ sự sai lầm của tri giác phát sinh sự giận dữ.
Quán Từ, Bi, Hỷ, và Xả, ta phải trở về quán chiếu tri giác của ta thì mới thành công được.
Đó không phải là những ức tưởng, những tưởng tượng, những mong ước suông (wishful thinking).
“Mong rằng các loài có hạnh phúc.
Mong rằng các loài bớt đau khổ” là một mong ước.
“May all beings be happy, may all beings suffer less”.
Đó đã là bắt đầu Từ Quán rồi, nhưng vẫn còn ở phạm vi ức tưởng.
Điều chúng ta phải làm là chiếu ánh sáng quán niệm vào tri giác của chúng ta về các đối tượng của tâm.
Quán chiếu những gì ta thấy, ta nghe về cảnh cùng khổ, nỗi chán chường, sự sợ hãi của người, của các sinh vật chung quanh ta, chúng ta đánh động được tâm Từ và muốn làm một việc gì để tạo ra niềm vui cho họ.
Khi ta thấy được niềm đau, nỗi khổ của một người, hay một loài nào đó, thì năng lượng của Bi trong ta phát khởi.
Nếu chúng ta không tiếp xúc, không quán chiếu, thì ước muốn không đủ mạnh để chuyển thành hành động.
Cho nên các bộ Luận phân biệt ra ba loại quán chiếu.
Thứ nhất là quán chiếu tổng quát, chung cho tất cả mọi người, mọi loài. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Đối tượng của cái giận là đối tượng của tâm, nghĩa là của nhận thức, của tri giác.
Trước hết ta có Tưởng, những tri giác của ta về đối tượng.
Ví dụ khi ta giận cha, giận mẹ, giận cái thân phận của mình, thì ta phải có tri giác về cha, về mẹ, về cái thân phận của ta.
Vì vậy Từ Quán, và Bi Quán có liên hệ tới tri giác.
Từ sự sai lầm của tri giác phát sinh sự giận dữ.
Quán Từ, Bi, Hỷ, và Xả, ta phải trở về quán chiếu tri giác của ta thì mới thành công được.
Đó không phải là những ức tưởng, những tưởng tượng, những mong ước suông (wishful thinking).
“Mong rằng các loài có hạnh phúc.
Mong rằng các loài bớt đau khổ” là một mong ước.
“May all beings be happy, may all beings suffer less”.
Đó đã là bắt đầu Từ Quán rồi, nhưng vẫn còn ở phạm vi ức tưởng.
Điều chúng ta phải làm là chiếu ánh sáng quán niệm vào tri giác của chúng ta về các đối tượng của tâm.
Quán chiếu những gì ta thấy, ta nghe về cảnh cùng khổ, nỗi chán chường, sự sợ hãi của người, của các sinh vật chung quanh ta, chúng ta đánh động được tâm Từ và muốn làm một việc gì để tạo ra niềm vui cho họ.
Khi ta thấy được niềm đau, nỗi khổ của một người, hay một loài nào đó, thì năng lượng của Bi trong ta phát khởi.
Nếu chúng ta không tiếp xúc, không quán chiếu, thì ước muốn không đủ mạnh để chuyển thành hành động.
Cho nên các bộ Luận phân biệt ra ba loại quán chiếu.
Thứ nhất là quán chiếu tổng quát, chung cho tất cả mọi người, mọi loài. | Cho nên các bộ Luận phân biệt ra ba loại quán chiếu.
Thứ nhất là quán chiếu tổng quát, chung cho tất cả mọi người, mọi loài.
Biến mãn thành tựu du là bao trùm tất cả, hành giả theo dõi hơi thở và tập trung tâm ý, tự nói rằng: mong cho tất cả các loài đều có hạnh phúc.
Hay thầm nói: mong cho các loài bớt khổ đau.
Phép Quán thứ hai là phân chia ra, để quán từng chủng loại.
Ví dụ thay vì nói về tất cả các loài, thì chỉ nói về loài người.
Mong rằng loài người có thêm hạnh phúc.
Mong rằng loài người nhẹ bớt khổ đau.
Rồi thu nhỏ phạm vi đối tượng của mình lại, thí dụ: mong các trẻ em ở Sarajevo đừng bị khổ đau nhiều quá, mong rằng hàng ngày các em không còn bị bom đạn nữa.
Vì đối tượng thu nhỏ lại nên ta thấy rõ hơn, và ta có thể phát triển năng lượng của Từ, của Bi cụ thể hơn.
Thứ ba là hướng tâm của mình về một phía, như phía Đông, phía Tây, phía Nam, phía Bắc, v.v.. Như khi nghĩ tới các em bé mồ côi, nghèo khổ ở quê hương, thì chúng ta đang ở Pháp sẽ phóng tâm mình về phương Đông.
Ở đó có các trẻ em miền Bắc, miền Trung, và miền Nam thiếu ăn, không được đi học, năm bẩy tuổi đã phải đi lượm rác mà sống, v.v..
Trong Kinh, Bụt chỉ nói một cách tổng quát.
Người tu Từ phát khởi tâm Từ về từng hướng một.
Tâm dữ Từ câu biến mãn nhất phương thành tựu du tức là tâm ta cùng đi với năng lực của Từ, trùm cả một phương không bỏ sót.
Như thị nhị, tam, tứ phương, tứ duy, thượng, hạ, phổ châu nhất thiết, tâm dữ từ câu.
Vô kết, vô oán, vô nhuế, vô tranh, cực quảng, thậm đại, vô lượng thiện tu. |
Hãy viết tiếp đoạn văn sau theo phong cách của Thích Nhất Hạnh | Cho nên các bộ Luận phân biệt ra ba loại quán chiếu.
Thứ nhất là quán chiếu tổng quát, chung cho tất cả mọi người, mọi loài.
Biến mãn thành tựu du là bao trùm tất cả, hành giả theo dõi hơi thở và tập trung tâm ý, tự nói rằng: mong cho tất cả các loài đều có hạnh phúc.
Hay thầm nói: mong cho các loài bớt khổ đau.
Phép Quán thứ hai là phân chia ra, để quán từng chủng loại.
Ví dụ thay vì nói về tất cả các loài, thì chỉ nói về loài người.
Mong rằng loài người có thêm hạnh phúc.
Mong rằng loài người nhẹ bớt khổ đau.
Rồi thu nhỏ phạm vi đối tượng của mình lại, thí dụ: mong các trẻ em ở Sarajevo đừng bị khổ đau nhiều quá, mong rằng hàng ngày các em không còn bị bom đạn nữa.
Vì đối tượng thu nhỏ lại nên ta thấy rõ hơn, và ta có thể phát triển năng lượng của Từ, của Bi cụ thể hơn.
Thứ ba là hướng tâm của mình về một phía, như phía Đông, phía Tây, phía Nam, phía Bắc, v.v.. Như khi nghĩ tới các em bé mồ côi, nghèo khổ ở quê hương, thì chúng ta đang ở Pháp sẽ phóng tâm mình về phương Đông.
Ở đó có các trẻ em miền Bắc, miền Trung, và miền Nam thiếu ăn, không được đi học, năm bẩy tuổi đã phải đi lượm rác mà sống, v.v..
Trong Kinh, Bụt chỉ nói một cách tổng quát.
Người tu Từ phát khởi tâm Từ về từng hướng một.
Tâm dữ Từ câu biến mãn nhất phương thành tựu du tức là tâm ta cùng đi với năng lực của Từ, trùm cả một phương không bỏ sót.
Như thị nhị, tam, tứ phương, tứ duy, thượng, hạ, phổ châu nhất thiết, tâm dữ từ câu.
Vô kết, vô oán, vô nhuế, vô tranh, cực quảng, thậm đại, vô lượng thiện tu. | Như thị nhị, tam, tứ phương, tứ duy, thượng, hạ, phổ châu nhất thiết, tâm dữ từ câu.
Vô kết, vô oán, vô nhuế, vô tranh, cực quảng, thậm đại, vô lượng thiện tu.
Như thị nhị, tam, tứ phương nghĩa là đối với phương thứ hai, thứ ba, thứ tư cũng như vậy.
Tứ duy, thượng hạ là bốn phương chính và phía trên, phía dưới.
Đông, Tây, Nam, Bắc, Đông Nam, Tây Nam, Đông Bắc, Tây Bắc; cộng phía trên, và phía dưới nữa là mười phương.
Phổ châu nhất thiết là bao trùm tất cả, không gian cũng như thời gian.
Trong lòng không có nội kết, không có oán hận, không có căm thù, giận dữ, không cãi cọ, tranh chấp.
Cực quảng thậm đại là rất rộng, rất lớn.
Vô lượng thiện tu là khéo léo tu tập không biết chừng nào.
Khéo léo tu tập như thế nào để tâm Từ của ta có thể bao trùm tất cả, đi tới tất cả các phương, và bên trong lòng ta không còn nội kết, không còn oán hờn, không còn giận dữ, không còn sự tranh chấp; tâm ta trở thành mỗi lúc càng lớn, càng rộng.
Đoạn tiếp theo nói rằng đối với Bi, Hỷ, và Xả ta cũng làm như vậy.
Đây là kinh Trung A Hàm, Kinh thứ 86, gọi là Thuyết Xướng Kinh.
Bản dịch tiếng Anh dựa trên tạng Pali như sau: He dwells suffusing, first, one direction with the heart linked to friendliness, then the second, then the third, then the fourth, then above, then below, around and everywhere.
And so he dwells recognizing himself in all, suffusing the entire world with the heart linked to friendliness, far reaching, gone great, unlimited, free from enmity and malice. |