seanghay/lexicon-kh · Datasets at Hugging Face

t_id int64 1 3.77k	t_cat_id int64 1 18	t_main_kh stringlengths 1 48	t_main_en stringlengths 2 78 ⌀	t_main_fr stringlengths 4 78 ⌀	t_desc stringlengths 13 3.51k	t_lookup float64 1 3.76k ⌀	t_active int64 1 1	created_at stringclasses 1 value	updated_at stringclasses 1 value
3,201	1	ជំងឺប៊្រុយសែឡា	brucellosis	brucellose (f.)	ជំងឺឆ្លងដែលបង្កដោយបាក់តេរីប្រ៊ុយសែឡា (brucella) ស្ថិតក្នុងសន្តានប្រ៊ុយសែឡាសេអា (brucellaceae) ។ ជំងឺនេះកើតចំពោះ គោ ក្របី ជ្រូក ចៀម ពពែ ឆ្កែ និង មនុស្ស។ ចំពោះសត្វ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា រលាកសន្លាក់ រលូតកូន កូនកើតមកងាប់ ជួនកាលរស់តែមានសុខភាពខ្សោយ ពិការ ងាប់នៅពេលផ្ដាច់ដោះ។ ចំពោះសត្វមេ មានហូរខ្ទុះចេញពីសរីរាង្គបន្តពូជ ដំបៅស្បូន រលាកក្រពេញដោះ។ ចំពោះសត្វបា ហើមពងស្វាស មិនរកញី។ ជំងឺនេះឆ្លងពីសត្វមកមនុស្សតាមរយៈការប៉ះពាល់ឬបរិភោគសាច់សត្វ ឬផលិតផលសត្វដែលផ្ទុកមេរោគឬមានជំងឺ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,202	1	ប្រ៊ុយសែឡូស	brucellosis	brucellose (f.)	មើលពាក្យ {vv1}ជំងឺប៊្រុយសែឡា{vv2}	3,201	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,203	1	ជំងឺបូសខ្យល់	blackleg	charbon (m.) symptomatique	ជំងឺម៉្យាងដែលបង្កឡើងដោយបាក់តេរីក្លូទ្រីឌីយោម ស្ហូវី (Clostridium Chauvoei) ។ ជំងឺនេះច្រើនកើតចំពោះគោ ក្របី ចៀម ពពែ និង អាចកើតចំពោះជ្រូកផងដែរ។ ជំងឺនេះមានរោគសញ្ញាដូចជា មានដុំខ្យល់ពកនៅត្រង់ក ទ្រូង ស្មា និង ត្រគាកបណ្ដាលឱ្យសត្វឈឺ ពិបាកធ្វើចលនា។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជំងឺបូសខ្យល់មិនឆ្លងដល់មនុស្សដូចជំងឺឈាមខ្មៅទេ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,204	1	ជំងឺផ្ដាសាយបក្សី	highly pathogenic avian influenza (HPAI) /bird flu/avian influenza/towl plague	null	ជំងឺឆ្លងបង្កដោយវីរុសអាំងភ្លុយអង់សា (influenzavirus) ស្ថិតក្នុងសន្តាន អ័រតូមីសូវីរីដេ (orthomyxoviridae) កើតចំពោះបក្សី និង ករណីខ្លះឆ្លងមកមនុស្ស។ ចំពោះបក្សី រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា ហៀរសំបោរ ហើមក្បាល ហើមមុខ ហើមសិរ ហើមណង់ ជើងមានពណ៌ខៀវឬស្វាយ ហើយលាមកប្រែពីពណ៌ធម្មតាទៅសរួចទៅពណ៌បៃតង។ ករណីស្រួចស្រាល់ខ្លាំង សត្វស្លាប់ដោយមិនបង្ហាញរោគសញ្ញាច្បាស់លាស់។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,205	1	ជំងឺមេតាស្ត្រុងហ្ស៊ីឡូស	metastrongylosis	métastrongylose (f.)	ជំងឺបង្កដោយព្រូនមេតាស្រ្តុងហ្ស៊ីលូស (metastrongylus) ស្ថិតក្នុងសន្តានមេតាស្រ្តុងហ្ស៊ីលីដេ (metastrongylidae) ។ ជំងឺនេះច្រើនកើតចំពោះជ្រូក ពិសេសកូនជ្រូកនិងមិនសូវកើតមានចំពោះ ចៀម ពពែទេ។ ព្រូនមេតាស្រ្តុងហ្ស៊ីលូសរស់នៅក្នុងទងសួត។ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា រលាកទងសួត ហើមសួត ក្អក ស្លេកស្លាំង ក្រិន ក្រធំធាត់ ក្នុងករណីធ្ងន់ធ្ងរបណ្ដាលឱ្យសត្វស្លាប់។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,206	1	ជំងឺស៊ីស្តូសូម	schistosomiasis	schistosomiase (f.)	ជំងឺបង្កដោយព្រូនស៊ីស្តូសូម៉ា (schistosoma) ស្ថិតក្នុងសន្តានស៊ីស្តូសូម៉ាទីដេ (schistosoma-tidae) ។ ជំងឺនេះកើតចំពោះគោ ក្របី ចៀម ពពែ សេះ ជ្រូក ឆ្កែ ឆ្មា និង មនុស្ស។ ព្រូនស៊ីស្តូសូម៉ា រស់នៅក្នុងសរសៃវ៉ែនធំ វ៉ែន ពោះវៀន និង វ៉ែននៃភ្នាសសើមច្រមុះ។ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា រាកមួល ខ្សោះទឹក ហើម ស្គម ស្លេកស្លាំង។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,207	1	ជំងឺសាទឹក	pasteurellosis	pasteurellose (f.)	ជំងឺម្យ៉ាងបង្កឡើងដោយបាក់តេរីប៉ាស្ទ័រេឡា (pasteurella) ច្រើនកើតចំពោះសត្វបម្រើ។ ជំងឺនេះអាចឆ្លងពីសត្វឈឺទៅសត្វជា តាមរយៈទឹកមាត់ ចំណីអាហារ និងការរស់នៅជិតគ្នា។ ពេលសត្វឈឺមានសីតុណ្ហភាពពី៤១ទៅ៤២អង្សាសេ វានឹងងាប់ទាន់ហន់ក្នុងរយៈពេល២៤ម៉ោង។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជំងឺសាទឹកអាចទប់ស្កាត់បាន ប្រសិនបើយើងចាក់ថ្នាំការពារឱ្យបានពីរឬបីដងក្នុងមួយឆ្នាំ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,208	1	ជំងឺសាទឹកជ្រូក	swine pasteurellosis	pasteurellose porcine (f.)	ជំងឺឆ្លងបង្កដោយបាក់តេរីប៉ាស្ទ័ររ៉ឺឡាមុលតូស៊ីដា (pasteurella multocida) កើតចំពោះជ្រូក។ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា ឡើងកម្ដៅ ហើមសួត ក្អក ហៀរសំបោរ និង ដកដង្ហើមញាប់។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,209	1	ជំងឺសាល់ម៉ូណែឡា	salmonellosis	salmonellose (f.)	ជំងឺឆ្លងបង្កដោយបាក់តេរីសាល់ម៉ូណែឡា (salmonella) ស្ថិតក្នុងសន្តានអង់តេរ៉ូបាក់តេរីយ៉ាសេអា (enterobacteriaceae) ។ ជំងឺនេះកើតចំពោះសត្វស្រុកគ្រប់ប្រភេទនិងមនុស្ស ជាពិសេសសត្វជំទង់ និងសត្វផើម។ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា រាករូស រលូតកូន រលាកសន្លាក់និងផ្លូវដង្ហើម។ ជំងឺនេះឆ្លងពីសត្វមកមនុស្សតាមរយៈការប៉ះពាល់ឬបរិភោគសាច់សត្វឬផលិតផលសត្វដែលផ្ទុកមេរោគឬមានជំងឺ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,210	1	សាល់ម៉ូណែឡូស	salmonellosis	salmonellose (f.)	មើលពាក្យ {vv1}ជំងឺសាល់ម៉ូណែឡា{vv2}	3,209	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,211	1	ជំងឺអុតក្ដាម	foot and mouth disease	fièvre aphteuse (f.)	ជំងឺឆ្លងម្យ៉ាងដែលច្រើនកើតនៅលើសត្វមានចង្វែកជើង ធ្វើឱ្យមានដំបៅរលួយចង្វែកជើង ក្រចកជើង មាត់ និងកន្សោមដោះ។ វាធ្វើឱ្យសត្វឈឺពិបាកដើរនិងពិបាកស៊ីចំណី។ ជួនកាលជំងឺនេះឆ្លងទៅមនុស្សផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ ៖ បសុពេទ្យបើកយុទ្ធនាការចាក់ថ្នាំបង្ការជំងឺអុតក្ដាមដល់គោ ក្របី នៅមុនរដូវភ្លៀង។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,212	1	ដង្កូវទ័ពស្រូវ	rice armyworm	null	សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវនិងធញ្ញជាតិផ្សេងៗទៀតដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ មីធីមណា សេប៉ារ៉ាតា (mythimna separata) ស្ថិតក្នុងសន្តានណុកទ្វីដេ (noctuidae) ប្រភេទមីធីមណា សេប៉ារ៉ាតា (mythimna separata) ។ ដង្កូវនេះកើតពីមេអំបៅដែលពងជាគំនរៗពី៨០០ ទៅ១០០០ពង។ វាស៊ីសំណាប ស្លឹកស្រូវ និង គល់កួរស្រូវខ្ចី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,213	1	ដង្កូវបំពង់កាត់ស្លឹកស្រូវ	rice caseworm	null	សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ត នីមហ៊្វុយឡា ដឺពុនតាលីស (nymphula depunctalis) ស្ថិតក្នុងសន្តានពីរ៉ាលីដេ (pyralidae) ប្រភេទនីមហ៊្វុយឡា ដឺពុនតាលីស (nymphula depunctalis) ។ នៅដំណាក់កាលលូតលាស់ដំបូង មេអំបៅពងតម្រៀបជាជួរឬជាកញ្ចុំនៅលើផ្ទៃស្លឹកស្រូវផ្នែកខាងក្រោមប៉ប្រះទឹក។ កូនដង្កូវដែលញាស់មានលក្ខណៈពិសេសអាចរស់នៅក្នុងទឹកបានដោយសារការដកដង្ហើមយកអុកស៊ីសែនពីទឹកតាមរោមដែលមាននៅលើដងខ្លួនវា។ កូនដង្កូវស៊ីកាត់បំផ្លាញស្លឹកនិងដើមស្រូវខ្ចីៗរុំជាបំពង់នៅស្រែដែលមានទឹក។ ដង្កូវនេះអាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងទៀតដែរ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,214	1	ដង្កូវមូរស្លឹកស្រូវ	rice leaffolders	leaffolders de riz (m.)	សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ត ខ្នាហ្វាឡូក្រូស៊ីស មេឌីណាលីស (cnaphalocrocis medinalis) ស្ថិតក្នុងសន្តានក្រាមប៊ីដេ (crambidae) ប្រភេទខ្នាហ្វាឡូក្រូស៊ីស មេឌីណាលីស (cnaphalocrocis medinalis) ។ កូនដង្កូវទើបញាស់ (larvae) និង ដង្កូវពេញវ័យស៊ីបំផ្លាញជាលិកាស្លឹកស្រូវ បណ្ដាលឱ្យចេញជាឆ្នូតពណ៌សថ្លាវែងៗហើយស្ងួត។ មុននឹងក្លាយទៅជាដឹកដឿ ដង្កូវនេះមូរស្លឹកស្រូវឱ្យមានរាងជាបំពង់ដោយទឹកមាត់ដូចសរសៃសូត្រ។ ការវិវឌ្ឍទៅជាមេអំបៅប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងស្លឹករមូរនេះ។ ដង្កូវនេះក៏អាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងទៀតដែរ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,215	1	ដង្កូវស៊ីរូងដើម	rice yellow stem borer	null	សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ សៀប៉ូហ្វាហ្កា អាំងស៊ែទុយឡាស (scirpophaga incertulas) ស្ថិតក្នុងសន្តានក្រាមប៊ីដេ (crambidae) ប្រភេទសៀប៉ូហ្វាហ្កា អាំងស៊ែទុយឡាស (scirpophaga incertulas) ។ ដង្កូវនេះកើតពីមេអំបៅពណ៌លឿង។ វាចោះស៊ីរូងចូលទៅក្នុងដើមឬកួរស្រូវផើម ធ្វើឱ្យស្រូវងាប់បណ្ដូលនិងស្កក។ ដង្កូវនេះបំផ្លាញដើមស្រូវខ្លាំងជាងគេក្នុងចំណោមដង្កូវស៊ីរូងដើមស្រូវដទៃទៀត។ ដង្កូវស៊ីរូងដើមអាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងៗទៀតដែរ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,216	1	ដង្កែ	flea	tique (f.)	សត្វល្អិតអារ៉ាគ្នីដ (Arachnides) មានជើង៨។ វាជាបរាសិតជញ្ជក់ឈាមនៅលើស្បែកថនិកសត្វ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ដង្កែជញ្ជក់ឈាមគោនិងឆ្កែ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,217	1	ដីវិទ្យា	pedology	pédologie (f.)	វិទ្យាសាស្រ្តដែលសិក្សាពីប្រវត្តិ កំណកំណើត ការវិវត្ត លក្ខណៈរូប-គីមី លក្ខណៈជីវសាស្រ្ត និងចំណែកថ្នាក់ដី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,218	1	ធរណីវិទ្យា	pedology	pédologie (f.)	មើលពាក្យ {vv1}ដីវិទ្យា{vv2}	3,217	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,219	1	ដំណកដាំ	transplantation	transplantation (f.)	១. ការដកអំប៊្រីយ៉ុងឬសរីរាង្គពីភាវៈរស់មួយ ទៅដាក់នឹងភាវៈរស់មួយទៀត ដូចជាការយកអំប៊្រីយ៉ុងពីសត្វញីមួយទៅដាក់ក្នុងប្រដាប់បន្តពូជសត្វញីមួយទៀត។ ២. ការដករុក្ខជាតិទៅដាំឡើងវិញ ចំពោះស្រូវគេហៅថា ការស្ទូង។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,220	1	ដំណាំចំណីសត្វ	forage	fourrage (f.)	ស្មៅនិងបន្លែសម្រាប់ឱ្យសត្វស៊ី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,221	1	តិណជាតិ	herb	herbe (f.)	ប្រភេទរុក្ខជាតិដែលតួដើមគ្មានសាច់ឈើ ទងស្លឹកទន់ និងជាទូទៅស្លឹកពណ៌បៃតងអាចប្រើជាចំណីអាហារ ឱសថ ឬ គ្រឿងក្រអូប។ ឧទាហរណ៍ ៖ ចេក ពោត ស្រូវ អំពៅ ល្ហុង ជីរ បន្លែគ្រប់មុខ ព្រមទាំងស្មៅ...ជាតិណជាតិ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,222	1	តិណាសី	herbivore	herbivore (m.)	សត្វស៊ីស្មៅនិង/ឬរុក្ខជាតិជាអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ គោ ក្របី ពពែ ចៀម សេះ... ជាតិណាសី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,223	1	ត្រឡាច	wax gourd	courge cireuse (f.)	ប្រភេទលតាជាតិវារលើដីឬឡើងទ្រើង ដុះនៅតំបន់ត្រូពិក។ សំបកផ្លែខ្ចីពណ៌បៃតងស្រាលនិងមានរោមឆ្មារៗ។ សំបកផ្លែចាស់ឡើងម្សៅពណ៌ស។ ផ្លែខ្ចីប្រើជាបន្លែ ផ្លែចាស់ធ្វើនំនិងតំណាប់។ ម្យ៉ាងទៀត ប្ញស ផ្លែ និង គ្រាប់ ប្រើជាឱសថ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,224	1	ត្រឡាចស្រូវ	null	null	ប្រភេទលតាជាតិវារលើដីមានផ្លែតូចជាងត្រឡាចធម្មតា។ គេនិយមដាំនៅរដូវសម្រកចំពោះអ្នកចម្ការ និង អ្នកស្រែដាំនៅពេលច្រូតរួច។ ត្រឡាចនេះគេប្រើតែផ្លែខ្ចីប៉ុណ្ណោះសម្រាប់ធ្វើបន្លែ។ អ្នកខ្លះគេហៅ ត្រឡាចឃ្នើន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,225	1	ថ្នាក់	class	classe (f.)	ផ្នែកសំខាន់នៃវគ្គីសាស្ត្រស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីសាខា។ ឧទាហរណ៍ ៖ មនុស្សស្ថិតក្នុងថ្នាក់ ម៉ាំម៉ាលីយ៉ា (mammalia) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,226	1	ថ្នាំកម្ចាត់ផ្សិត	fungicide	fongicide (m.)	ថ្នាំកសិកម្មមួយប្រភេទសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់ផ្សិតចង្រៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ កាបង់ស៊ីម (cabenzim) , ម៉ង់ហ្គោសែប (mengozeb) ជាថ្នាំកម្ចាត់ផ្សិតចង្រៃ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,227	1	ថ្នាំកម្ចាត់សត្វកកេរ	rodenticide	rongicide/rodenticide (m.)	ថ្នាំកសិកម្មមួយប្រភេទសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់ពពួកសត្វកកេរដូចជា កណ្ដុរ កំប្រុកជាដើម។ ឧទាហរណ៍ ៖ ហ្វូសាសឺទីម (phosacetim) ជាថ្នាំកម្ចាត់ ឬ សម្លាប់សត្វកកេរ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,228	1	ថ្នាំកម្ចាត់សិប្បីសត្វ	molluskicide	molluscicide (m.)	ថ្នាំកសិកម្មមួយប្រភេទសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់សិប្បីសត្វចង្រៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ នីក្លូសាមីដ (niclosamide) ជាថ្នាំសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់សិប្បីសត្វដូចជាខ្យងក្រហម (ខ្យងពណ៌ក្រហម) បំផ្លាញស្រូវ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,229	1	ថ្នាំកម្ចាត់ស្មៅ	herbicide	herbicide (m.)	ថ្នាំកសិកម្មមួយប្រភេទសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់ស្មៅចង្រៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រេទីឡាក្លរ (pretilachlor) និង ដឺកាត់ដេ (2,4D) ជាប្រភេទថ្នាំកម្ចាត់ស្មៅក្នុងដំណាំស្រូវ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,230	1	ថ្នាំកសិកម្ម	pesticide	pesticide (f.)	សារធាតុសម្រាប់ការពារដំណាំនិងភោគផលប្រឆាំងនឹងបរាសិត ផ្សិត ស្មៅ និងសត្វល្អិតចង្រៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស៊ីប៉ឺរ៉ង់ cyperan (cypermethrin) ជាថ្នាំកសិកម្មប្រើសម្រាប់សម្លាប់សត្វល្អិតចង្រៃ (មមាចត្នោត មមាចខៀវ) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,231	1	ថ្នាំសម្លាប់មីក្រុប	disinfectant	désinfectant (m.)	ថ្នាំកសិកម្មមួយប្រភេទសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់មីក្រុប។ ឧទាហរណ៍ ៖ ហ្វរម៉ាល់ដឺអ៊ីដ (formaldehyde) 2% ប្រើសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់វីរុស បាក់តេរី និង ភ្នាក់ងារចម្លងរោគនានា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,232	1	ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត	insecticide	insecticide (m.)	សារធាតុឬផលិតផលទាំងឡាយប្រើប្រាស់សម្រាប់សម្លាប់សត្វល្អិត។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស៊ីបពែរ អាល់ហ្វា (cyper alpha 5ND) ជាថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតនៅលើបន្លែ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,233	1	ទ្រីបស្រូវ	rice thrips	null	សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវនៅដំណាក់កាលលូតលាស់ដំបូង ដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ ស្តង់ស្ហេតូទ្រីប ប៊ីហ្វ័រមីស (stenchaetothrips biformis) ស្ថិតក្នុងសន្តានទ្រីពីដេ (thripidae) ប្រភេទស្តង់ស្ហេតូទ្រីប ប៊ីហ្វ័រមីស (stenchaetothrips biformis) ។ ទ្រីបខ្លះមានស្លាប ខ្លះទៀតគ្មានស្លាប។ ទ្រីបស្រូវពេញវ័យមានប្រវែងពី១ ទៅ ២ មិល្លីម៉ែត្រ។ វាពងលើស្លឹកស្រូវ។ ទ្រីបមានស្លាបនិងទ្រីបគ្មានស្លាប ពេលទើបញាស់មានពណ៌ស គ្មានស្លាប រួចប្រែជាពណ៌ក្រមៅនៅពេលពេញវ័យ។ វាជញ្ជក់ស្លឹកស្រូវ ធ្វើឱ្យស្លឹកស្រូវស្ងួត រួចក្លាយជាពណ៌ត្នោត។ ពេលរាំងស្ងួត វាបំផ្លាញស្រូវនិងសំណាបដោយធ្វើឱ្យស្លឹករមូរ។ ទ្រីបស្រូវអាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងៗទៀតដែរ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,234	1	ទ្រីប៉ាណូសូម	trypanosomosis/trypanosomiasis	trypanosome/trypanosomiase	ជំងឺបង្កដោយបរាសិតប្រូតូសូអ៊ែស្ថិតក្នុងប្រភេទទ្រីប៉ាណូសូម៉ា (trypanosoma) សន្តានទ្រីប៉ាណូសូម៉ាទីដេ (trypanosomatidae) ចែកជាច្រើនប្រភេទដូចជា តេ.វីវ៉ាក់ (T.vivax) , តេ.កុងហ្គោឡង់ (T.congolense) , តេ.អេវ៉ង់ស៊ី (T. evansi) , តេ.ស៊្វ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ីស (T.suis) , តេ. អេគីពែឌូម (T.equiperdum) , តេ. ព្រុយសេអ៊ី (T.brucei) ។ ទ្រីប៉ាណូសូមនៃប្រភេទនីមួយៗបង្កជំងឺចំពោះប្រភេទសត្វផ្សេងៗគ្នានិងមនុស្ស។ ជំងឺនេះឆ្លងដោយសាររុយឬរបោមខាំបឺតឈាម។ រោគសញ្ញាមានដូចជា ឡើងកម្ដៅខ្លួនពី៣៩,៥oc ទៅ ៤០oc ហើមកូនកណ្ដុរ ស្លេកស្លាំង ខ្សោយ អស់កម្លាំង ស្រេកទឹកខ្លាំង ទឹកនោមពណ៌ទឹកក្រូច រលូតកូន ភាពស៊ាំចុះខ្សោយ សត្វអាចងាប់ភ្លាមៗ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,235	1	ធូបនកម្ម	fumigation	fumigation (f.)	ការបង្ហុយផ្សែងឬឧស្ម័នគីមីសម្លាប់សត្វល្អិតឬមីក្រុប។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,236	1	ធូបនោសថ	fumigant	fumigant (m.)	សារធាតុចំហាយឬផ្សែងប្រើសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់សត្វល្អិតនិងមីក្រុប។ ឧទាហរណ៍ ៖ ម៉េទីល ប្រូមីដ (methyl bromide) ជាធូបនោសង។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,237	1	ធ្មួល	host	hôte (m.)	ភាវៈរស់ដែលបរាសិតរស់នៅក្រៅឬក្នុងខ្លួនភាវៈរស់នោះ ដោយប្រើវាជាជម្រកនិង/ឬជាប្រភពអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ - គោជាធ្មួលរបស់ដង្កែ។ - ខ្យងលីមណេ (lymnée) ជាធ្មួលរបស់ហ្វាស្យូឡា (fasciola) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,238	1	ននោងជ្រុង	ridge gourd	papangay (f.)	ដំណាំវល្លិ្លវារឡើងទ្រើងមានប្រភពដុះនៅឥណ្ឌា។ ផ្លែរាងទ្រវែងមានជ្រុងច្រើន ប្រើជាបន្លែបានច្រើនមុខ។ ស្លឹកនិងផ្លែននោងជ្រុងប្រើជាឱសថ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,239	1	ននោងទេស	snake gourd	null	ប្រភេទននោងម្យ៉ាងមានផ្កាពណ៌សខុសពីននោងផ្សេងទៀតដែលមានផ្កាពណ៌លឿង។ ផ្លែមានរាងមូលតូចវែងមានឆ្នូតពណ៌សពព្លាក់តាមបណ្ដោយផ្លែ។ ននោងទាំងនេះគ្មានស្រកីដូចននោងជ្រុងនិងននោងមូលទេ។ ផ្លែប្រើជាអន្លក់និងបន្លែ ធ្វើជាសម្លបានច្រើនមុខ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,240	1	ននោងពស់	snake gourd	null	មើលពាក្យ {vv1}ននោងទេស{vv2}	3,239	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,241	1	ននោងមូល	sponge gourd	éponge végétale (f.)	ដំណាំវលិ្ល វារឡើងទ្រើង មានប្រភពដុះនៅតំបន់ត្រូពិក។ ផ្លែមូលទ្រវែង មានឆ្នូតតាមបណ្ដោយផ្លែ។ ផ្លែខ្ចីប្រើជាបន្លែ ឯផ្លែទុំហាលឱ្យស្ងួតប្រើសម្រាប់ជូតផ្ទះ ដុសលាងសម្អាតសម្ភារៈប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ។ ម្យ៉ាងទៀត ផ្លែ ស្លឹក ឫស ប្រើជាឱសថ។ អ្នកខ្លះហៅថា‹‹ននោងប្រហើរ››។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,242	1	ននោងសាញ	sponge gourd	éponge végétale (f.)	មើលពាក្យ {vv1}ននោងមូល{vv2}	3,241	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,243	1	ដំណក	extraction	extraction (f.)	មើលពាក្យ {vv1}និស្សារណកម្ម{vv2}	3,244	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,244	1	និស្សារណកម្ម	extraction	extraction (f.)	ដំណើរការដករូបធាតុចេញពីវត្ថុអ្វីមួយ។ ឧ.និស្សារណកម្មគ្រាប់ល្ហុងខ្វងបានជារូបធាតុប្រេងល្ហុងខ្វង (huile de ricin) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,245	1	ត្រណក	extract	extrait (m.)	មើលពាក្យ {vv1}និស្សារណ៍{vv2}	3,246	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,246	1	និស្សារណ៍	extract	extrait (m.)	រូបធាតុដែលបានមកពីការដកចេញពីវត្ថុអ្វីមួយ។ ឧ.និស្សារណ៍ម្រះព្រៅបានមកពីការចម្រាញ់ចេញពីដើមម្រះព្រៅភ្នំ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,247	1	នេសាទ	fishery	pêcherie (f.)	មុខរបរ សកម្មភាព ដែលទាក់ទងនឹងការប្រមូលផលមច្ឆជាតិ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,248	1	បក្សីវប្បកម្ម	aviculture	aviculture (f.)	ការចិញ្ចឹមបក្សី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,249	1	បរាសិត	parasite	parasite (m.)	ភាវៈរស់ដែលរស់នៅដោយសារគេ ដោយបឺតស្រូបយកអាហារពីធ្មួល។ ឧទាហរណ៍ ៖ ដង្កែជាបរាសិតរបស់គោ។ បញ្ញើក្អែកជាបរាសិតរបស់រុក្ខជាតិ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,250	1	បរាសិតក្នុង	endoparasite	endoparasite (m.)	បរាសិតដែលរស់នៅក្នុងធ្មួល។ ឧទាហរណ៍ ៖ ពួកដង្កូវ/ព្រូនហ្វាស្យូឡា (fasciola) ជាបរាសិតក្នុងដែលរស់នៅក្នុងថ្លើម។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,251	1	បរាសិតក្រៅ	ectoparasite	ectoparasite (m.)	បរាសិតដែលរស់នៅក្រៅធ្មួល។ ឧទាហរណ៍ ៖ ចៃជាបរាសិតក្រៅ។ បញ្ញើក្អែកជាបរាសិតក្រៅ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,252	1	បាក់តេរី	bacteria	bactérie (f.)	ភាវៈរស់ឯកកោសិកា មានទំហំតូច ប្រវែងដងខ្លួនប្រែប្រួលពី០,២ ទៅ ២០មីក្រុង (µm) ដែលមើលឃើញដោយមីក្រូទស្សន៍។ វាមានរាងជាស៊្វែរដំបង ឬ ក្បៀស...។ ជាធម្មជាតិ រាងរបស់វាមិនប្រែប្រួលទេ តែអាចប្រែប្រួលអាស្រ័យនឹងមជ្ឈដ្ឋានដែលវារស់នៅ។ ជួនកាលបាក់តេរីមានរោម ឬ ផ្លាហ្សែល (flagelle) ដែលមានមុខងារសម្រាប់ផ្លាស់ទីក្នុងមជ្ឈដ្ឋានដែលវារស់នៅ។ បាក់តេរីចែកជាពីរប្រភេទគឺ បាក់តេរីក្រាមបូក និង បាក់តេរីក្រាមដក។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,253	1	បាក់តេរីក្រាមដក	gram-negative bacteria	bactéries gram-négatives (f.)	ក្រុមបាក់តេរីដែលមិនចាប់យកពណ៌ស្វាយក្រោយពេលប្រើវិធីសាស្រ្តដាក់ពណ៌ (gram staining) ។ បាក់តេរីទាំងនោះមាន សាល់ម៉ូណែឡា (salmonella) អឺ កូលី (E.coli/Escherichia coli) ប៊្រូសេឡា (brucella) និង កំពីឡូបាក់ទែរ (campylobacter) ។ ល។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,254	1	បាក់តេរីក្រាមបូក	gram-positive bacteria	bactéries gram-positives (f.)	ក្រុមបាក់តេរីដែលចាប់យកពណ៌ស្វាយ ក្រោយពេលប្រើវិធីដាក់ពណ៌ (gram staining) ។ បាក់តេរីទាំងនោះមាន ស្តាហ្វ៊ីឡូកូក (staphylococcus) ស្រ្តិបតូកូក (streptococcus) ក្លូសទ្រីដ្យូម (clostridium) បាស៊ីលូស (bacillus) ។ ល។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,255	1	បាណកវិទ្យា	entomology	entomologie (f.)	វិទ្យាសាស្ត្រសិក្សាអំពីសត្វល្អិត។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,256	1	បាណកសត្វ	insect	insecte (m.)	សត្វល្អិតគ្មានឆ្អឹងខ្នងមានដងខ្លួនកង់ៗចែកជាបីផ្នែក ក្បាល ទ្រូង និង ពោះ មានជើងបីគូ ពុកឬអង់តែនមួយគូ ហើយជាទូទៅមានស្លាប។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស្រមោច មូស មេអំបៅ រុយ ឃ្មុំ... ជាបាណកសត្វ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,257	1	បាណកាសី	insectivore	insectivore (m.)	រុក្ខជាតិនិងសត្វទាំងឡាយណាដែលស៊ីសត្វល្អិតជាអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ បំពង់ស្រមោច/ផ្កាបំពង់ (népenthès) កង្កែប ត្រចៀកកាំ... ជាបាណកាសី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,258	1	ប្រភេទ	species	espèce (f.)	ផ្នែកតូចបំផុតនៃវគ្គីសាស្ត្រ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ល្ងស្ថិតក្នុងប្រភេទ សេសាមូម អាំងឌីកូម (sesamum indicum) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,259	1	ផ្អកស្មៅ	silage	ensilage (m.)	ស្មៅផ្អាប់ធ្វើជាចំណីសម្រាប់ឱ្យសត្វស៊ី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,260	1	ពន្លៃ	cassumar ginger	gingembre cassumunar	តិណជាតិមានមើមពណ៌លឿងខ្ចីមានក្លិនប្រហើរ។ គេច្រើនដាំជិតផ្ទះសម្រាប់ប្រើជាឱសថ។ ឧ.នៅតាមជនបទ គេនៅនិយមបុកស្លឹកឬមើមពន្លៃសម្រាប់បិទលើបង្ហើយកូនខ្ចី។ ម្យ៉ាងទៀត គេបុកមើមពន្លៃត្រាំក្នុងស្រាសម្រាប់លាបឬបំពោកលើសន្លាក់ឆ្អឹង ឬ កន្លែងជាំសាច់ដោយសារការប៉ះទង្គិច។ តាមទម្លាប់ គេប្រើថែរក្សាស្បែក និង មើមបុកជាម្សៅអាចប្រើជាថ្នាំទម្លាក់ព្រូននិងអៀន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,261	1	ពួក	genus	genre (m.)	ផ្នែកសំខាន់នៃវគ្គីសាស្ត្រស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីសន្តាន។ ឧទាហរណ៍ ៖ សណ្ដែកបាយស្ថិតក្នុងពួក វីញ៉ា (vigna) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,262	1	ពោត	maize	maïs (m.)	តិណជាតិដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ សៀម៉ាអ៊ីស (zea mays) សន្តានហ្ក្រាមីណេអា/ប៉ូអាសេអា (gramineae/poaceae) ស្ថិតក្នុងប្រភេទសៀម៉ាអ៊ីស (zea mays) ដុះនៅលើដីគោកដែលគេដាំនៅលើដីគោកក្នុងតំបន់ក្ដៅនិងត្រជាក់បង្គួរ។ គ្រាប់វាប្រើជាអាហារសម្រាប់មនុស្សនិងសត្វ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,263	1	មច្ឆវប្បកម្ម	pisciculture	pisciculture (f.)	ការចិញ្ចឹមត្រី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,264	1	មធុវប្បកម្ម	apiculture/bee keeping	apiculture (f.)	ការចិញ្ចឹមឃ្មុំ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,265	1	មមាចត្នោត	brown planthopper	null	សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវនិងដំណាំផ្សេងៗទៀត ដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ នីឡាប៉ាវ៉ាតាលុយហ្សង់ (nilaparvata lugens) ស្ថិតក្នុងសន្តានដែលហ្វាស៊ីដេ (delphacidae) ប្រភេទនីឡាប៉ាវ៉ាតា លុយហ្សង់ (nilaparvata lugens) ។ សត្វនេះមានរាងតូច ស្ដើង ប្រវែងពី៤ទៅ៥មិល្លីម៉ែត្រ សម្បុរត្នោត ហើយមានពីរប្រភេទគឺប្រភេទស្លាបវែង និង ប្រភេទស្លាបខ្លី។ ពងវាពណ៌សរាងដូចផ្លែចេកប្រវែងប្រហែល១មិល្លីម៉ែត្រ។ កូនញាស់មានទំហំតូចល្អិតពណ៌លឿងខ្ចីឬត្នោតខ្ចី។ មមាចត្នោតពេញវ័យ និង កូនរបស់វាចុចជញ្ជក់យករសពីដំណាំស្រូវនិងដំណាំផ្សេងៗទៀតស្ទើរតែគ្រប់ដំណាក់កាលលូតលាស់ ជាពិសេសនៅមុនពេលចេញផ្កា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,266	1	មមាចបៃតង	green leafhopper	null	សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវនិងដំណាំផ្សេងៗទៀត ស្ថិតក្នុងសន្តានស៊ីកាដែលីដេ (cicadellidae) ពួកណេហ្វូតេទិច (nephotettix) ។ មេពេញវ័យមានពណ៌បៃតងភ្លឺ។ ពងរបស់វាមានរាងមូលទ្រវែង ពណ៌សឬលឿងខ្ចី បន្ទាប់មកប្រែជាពណ៌ត្នោតនិងស្នាមអុចពណ៌ក្រហម។ កូនមមាចបៃតងមានពណ៌លឿងខ្ចី មានបន្លាតូចៗនៅលើខ្នងផ្នែកខាងក្រោយ។ មមាចបៃតងចុចជញ្ជក់រុក្ខរសស្លឹកស្រូវនៅស្ទើរគ្រប់ដំណាក់កាលលូតលាស់ ជាពិសេសនៅមុនពេលស្រូវចេញផ្កា។ (គេនិយមហៅ មមាចបៃតងថាមមាចខៀវ) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,267	1	មមាចពព្រុស	zigzag leafhopper	null	សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ រ៉ឺស៊ីលីយ៉ា ឌ័រសាលីស (recilia dorsalis) ស្ថិតក្នុងសន្តានស៊ីកាដែលីដេ (cicadellidae) ប្រភេទរ៉ឺស៊ីលីយ៉ា ឌ័រសាលីស (recilia dorsalis) ។ ស្លាបរបស់មមាចពព្រុសពេញវ័យមានរាងក្ងិកក្ងក់។ មេរបស់វាពងរាយមួយៗនៅលើស្រទបស្លឹក ហើយកូនញាស់មានពណ៌ត្នោតលឿង។ វាចុចជញ្ជក់រុក្ខរសស្លឹកស្រូវនៅស្ទើរគ្រប់ដំណាក់កាលលូតលាស់ ជាពិសេសនៅមុនពេលស្រូវចេញផ្កា។ សត្វល្អិតចង្រៃនេះចុចជញ្ជក់រុក្ខរសស្រូវផ្ទាល់ ហើយធ្វើឱ្យចុងស្លឹកស្រូវស្ងួត ស្លឹកទាំងមូលក្លាយជាពណ៌ទឹកក្រូច ឯគែមស្លឹករមូរធ្វើឱ្យស្រូវកើតជំងឺមួយចំនួនដែលបង្កដោយពពួកវីរុស។ មមាចពព្រុសអាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងៗទៀតដែរ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,268	1	មីក្រុប	microbe	microbe (m.)	ភាវៈរស់តូចល្អិតដែលគេអាចមើលឃើញតែដោយសារមីក្រូទស្សន៍ដូចជា ពួកប្រូតូសូអ៊ែ បាក់តេរី ផ្សិតហ្វុងហ្ស‌៊ី (fungi) វីរុស។ ល។ ឧទាហរណ៍ ៖ មីក្រុបអាបតូវីរុស (aphthovirus) បង្កជំងឺអុតក្ដាម (FMD) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,269	1	មេរោគ	microbe	microbe (m.)	មើលពាក្យ {vv1}មីក្រុប{vv2}	3,268	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,270	1	មីក្រុបវិទ្យា	microbiology	microbiologie (f.)	វិទ្យាសាស្រ្តសិក្សាពីមីក្រុប។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,271	1	មុទ្ទិវប្បកម្ម	viticulture	viticulture (f.)	ការដាំទំពាំងបាយជូរ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,272	1	មូសប្លុង	gall midge/rice gall midge	cécidomyie (f.)	សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ត អ័រសេអូលីយ៉ា អ័ររីសេ (orseolia oryzae) ស្ថិតក្នុងសន្តានសឺស៊ីដូមីអ៊ីអ៊ីដេ (cecidomyiidae) ប្រភេទអ័រសេលីយ៉ា អ័ររីសេ (orseolia oryzae) ។ មូសប្លុងឈ្មោលពេញវ័យមានពណ៌លឿងត្នោតនិងមានមាឌតូចជាងមូសប្លុងញីដែលមានពោះពណ៌ក្រហម។ មូសប្លុងញីពងបានពី ១០០ ទៅ ២០០ពង។ វាពងលើស្លឹកស្រូវនិងមានជីវិតត្រឹមតែ៤ទៅ៥ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។ ដង្កូវដែលទើបញាស់មានពណ៌សស្រអាប់។ ភាគច្រើន វាលាក់ខ្លួនក្នុងដើមស្រូវ និង ស៊ីបំផ្លាញបណ្ដូលដើមស្រូវដោយធ្វើឱ្យស្លឹកស្រូវរមូរ ហើយមានរាងដូចស្លឹកខ្ទឹមបារាំង។ មូសប្លុងអាចស៊ីបំផ្លាញដំណាំស្រូវចាប់តាំងពីដំណាក់កាលសំណាបរហូតដល់ចុងបញ្ចប់នៃដំណាក់កាលបែកគុម្ព។ មូសនេះអាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងទៀតដែរ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,273	1	មេល័ក្ដ	lac insect	cochenille (f.)	សត្វល្អិតរស់នៅលើរុក្ខជាតិ ដែលសម្បុករបស់វាមានសារធាតុជ័រខាប់ ពណ៌ក្រហម សម្រាប់ប្រើជាពណ៌ជ្រលក់សូត្រឬអំបោះ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជំនាន់មុន ប្រជាជនខ្មែរនិយមចិញ្ចឹមមេល័ខ ដើម្បីយកពណ៌ជ្រលក់សូត្រឬអំបោះ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,274	1	មេល័ខ	lac insect	cochenille (f.)	មើលពាក្យ {vv1}មេល័ក្ដ{vv2}	3,273	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,275	1	មំសាសី	carnivore	carnivore (m.)	សត្វស៊ីសាច់ជាអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ខ្លា តោ...ជាមំសាសី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,276	1	មំសាហារសត្វ	carnivore	carnivore (m.)	មើលពាក្យ {vv1}មំសាសី{vv2}	3,275	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,277	1	រជ្ជៈ	kingdom	règne (m.)	ផ្នែកធំបំផុតនៃវគ្គីសាស្ត្រ។ រជ្ជៈមានពីរប្រភេទគឺ រជ្ជៈរុក្ខជាតិ (règne végétal) និង រជ្ជៈសត្វ (règne animal) ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស្រូវស្ថិតក្នុងរជ្ជៈរុក្ខជាតិ គោស្ថិតក្នុងរជ្ជៈសត្វ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,278	1	រមៀត	turmeric	curcuma/safran des indes (m.)	តិណជាតិមានមើមពណ៌លឿងមានក្លិនប្រហើរ ប្រើជាគ្រឿងទេស ជាឱសថ ជាគ្រឿងសម្អាងកាយ និង ជាពណ៌ជ្រលក់ផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ ៖ នារីខ្មែរនិយមយកល្មៀតលាបមុខនិងដងខ្លួនដើម្បីឱ្យស្បែកមានសម្រស់ល្អ។ រមៀតអាចជួយព្យាបាលជំងឺសើស្បែក, រលាកក្រពះ ពោះវៀន, សម្រួលការរំលាយអាហារ និង ជំរុញការបញ្ចេញទឹកប្រមាត់ជាដើម។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,279	1	ល្មៀត	turmeric	curcuma/safran des indes (m.)	មើលពាក្យ {vv1}រមៀត{vv2}	3,278	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,280	1	រុក្ខរំពា	carnivorous plants	plante carnivore (f.)	រុក្ខជាតិដែលចាប់សត្វជាអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ រុក្ខជាតិបំពង់ស្រមោច (népenthès) ជារុក្ខរំពា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,281	1	រុក្ខវិទ្យា	botany	botanique (f.)	វិទ្យាសាស្ត្រសិក្សាអំពីរុក្ខជាតិ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,282	1	ទម្រង់វិទ្យា	morphology	morphologie (f.)	មើលពាក្យ {vv1}រូបសាស្ត្រ{vv2}	3,283	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,283	1	រូបសាស្ត្រ	morphology	morphologie (f.)	វិទ្យាសាស្រ្តសិក្សាពីទម្រង់ រូបរាងទូទៅ និង រចនាសម្ព័ន្ធនៃភាវៈរស់និងភាវៈគ្មានជីវិត។ ឧទាហរណ៍ ៖ រូបសាស្ត្រស្រូវមាន ឫស ដើម ស្លឹក។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,284	1	សណ្ឋានវិទ្យា	morphology	morphologie (f.)	មើលពាក្យ {vv1}រូបសាស្ត្រ{vv2}	3,283	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,285	1	រំដេង	galangal	galanga (m.)	តិណជាតិមានមើមពណ៌លឿងខ្ចី មានក្លិនហឹរឆួល ប្រើជាគ្រឿងទេស និង ជាឱសថ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជនជាតិខ្មែរប្រើរំដេងសម្រាប់បង់សម្លដើម្បីកាត់ចម្អាបនិងបង្កើនរសជាតិ។ មើមហាលឱ្យស្ងួត កិនជាម្សៅ មានប្រសិទ្ធភាពជួយរំលាយអាហារ ឬ ព្យាបាលរោគហើមពោះ ផ្ដាសាយ ឈឺធ្មេញ ចុកឆ្អល់ពោះ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,286	1	រំពា	prey	proie (f.)	សត្វដែលជាចំណីអាហាររបស់សត្វដទៃទៀត។ ឧទាហរណ៍ ៖ ខ្លាចាប់ឈ្លូសស៊ីជាអាហារ។ ឈ្លូសជារំពារបស់ខ្លា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,287	1	លីកែន	lichen	lichen (m.)	រុក្ខជាតិសហប្រាណដែលកើតឡើងពីសារាយតូចល្អិតនិងផ្សិតសរសៃឆ្មារៗស្រដៀងនឹងស្លែដែលដុះនិងធ្វើរស្មីសំយោគជាមួយគ្នា។ ឧទាហរណ៍ ៖ លីកែនគ្រូស្តូស (crustose lichen) ដុះនៅលើជញ្ជាំង។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,288	1	លំដាប់	order	ordre (m.)	ផ្នែកសំខាន់នៃវគ្គីសាស្ត្រស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីថ្នាក់។ ឧទាហរណ៍ ៖ សណ្ដែកសៀងស្ថិតក្នុងលំដាប់ហ្វាបាល (fabales) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,289	1	វគ្គីសាស្ត្រ	taxonomy	taxonomie/taxinomie (f.)	វិទ្យាសាស្ត្រដែលសិក្សាអំពីចំណាត់ថ្នាក់ភាវៈរស់/សព៌ាង្គកាយរស់ ដោយផ្អែកលើចរិតលក្ខណៈរួម។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,290	1	វនវិទ្យា	forestry	foresterie (f.)	វិទ្យាសាស្រ្តសិក្សាពីការដាំដុះ ការថែទាំ និង ការធ្វើអាជីវកម្មព្រៃឈើ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,291	1	វប្បកម្មកៅស៊ូ	heveaculture	hévéaculture (f.)	ការដាំកៅស៊ូ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,292	1	វប្បកម្មស្រូវ	rice cultivation	riziculture (f.)	ការដាំស្រូវ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,293	1	សង្កើច	bedbug, housebug	punaise (f.)	សត្វល្អិតជាបរាសិតជញ្ជក់ឈាមរស់នៅក្បែរខ្លួនមនុស្សដូចជា តាមកន្ទេល ខ្នើយ គ្រែ រនាបផ្ទះជាដើម។ ឧទាហរណ៍ ៖ គេនិយមយកសំបកទុរេនដាក់ក្រោមគ្រែដើម្បីដេញសង្កើច។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,294	1	សត្តវិទ្យា	zoology	zoologie (f.)	វិទ្យាសាស្ត្រសិក្សាអំពីសត្វនិងអត្តចរិតរបស់សត្វ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,295	1	សត្វក្រពះទោល	monogastic animal	monogastique (f.)	ពពួកសត្វដែលមានក្រពះតែមួយ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជ្រូក ទន្សាយ សេះ…ជាសត្វក្រពះទោល។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,296	1	សត្វទំពាអៀង	ruminant	ruminant (m.)	ពពួកសត្វដែលមានក្រពះច្រើនថត (ថតបួនចំពោះគោ ចៀម ពពែ និង ថតបី ចំពោះអូដ្ឋដែលគ្មានពោះស្រទាប់ ហើយ ថតទាំងអស់មានទំនាក់ទំនងនឹងគ្នា) ស៊ីនិងផ្ទុកចំណីក្នុងក្រពះមួយរយៈពេល រួចក្អែចំណីនោះមកទំពាសាឡើងវិញ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,297	1	សត្វរំពា	predator	prédateur (m.)	សត្វដែលស៊ីសាច់សត្វដទៃជាអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ឆ្មាចាប់កណ្ដុរស៊ីជាអាហារ។ ឆ្មាជាសត្វរំពា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,298	1	សន្តាន	family	famille (f.)	ផ្នែកសំខាន់នៃវគ្គីសាស្ត្រស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីលំដាប់។ ឧទាហរណ៍ ៖ វីរុសជំងឺអុតក្ដាមស្ថិតក្នុងសន្តានពីគ័រណាវីរីដេ (picornaviridae) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,299	1	សព្វាសី	omnivore	omnivore (m.)	សត្វស៊ីអាហារគ្រប់ប្រភេទមានសាច់ រុក្ខជាតិជាដើម។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជ្រូកជាសព្វាសី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
3,300	1	សហប្រាណ	symbiosis	symbiose (f.)	ភាវៈរស់ពីរឬច្រើនប្រភេទដែលរស់នៅជាមួយគ្នាហើយទាញប្រយោជន៍ពីគ្នាទៅវិញទៅមក។ ឧ១. ទំនាក់ទំនងរវាងសារាយ (coccomyxa) និងផ្សិត (omphalina) ជាសហប្រាណ។ ឧ២. ទំនាក់ទំនងរវាងត្រីសមុទ្រ (clownfish) និងសារាយសមុទ្រ (sea anemone) ជាសហប្រាណ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00

3,201

1

ជំងឺប៊្រុយសែឡា

brucellosis

brucellose (f.)

0

ជំងឺឆ្លងដែលបង្កដោយបាក់តេរីប្រ៊ុយសែឡា (brucella) ស្ថិតក្នុងសន្តានប្រ៊ុយសែឡាសេអា (brucellaceae) ។ ជំងឺនេះកើតចំពោះ គោ ក្របី ជ្រូក ចៀម ពពែ ឆ្កែ និង មនុស្ស។ ចំពោះសត្វ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា រលាកសន្លាក់ រលូតកូន កូនកើតមកងាប់ ជួនកាលរស់តែមានសុខភាពខ្សោយ ពិការ ងាប់នៅពេលផ្ដាច់ដោះ។ ចំពោះសត្វមេ មានហូរខ្ទុះចេញពីសរីរាង្គបន្តពូជ ដំបៅស្បូន រលាកក្រពេញដោះ។ ចំពោះសត្វបា ហើមពងស្វាស មិនរកញី។ ជំងឺនេះឆ្លងពីសត្វមកមនុស្សតាមរយៈការប៉ះពាល់ឬបរិភោគសាច់សត្វ ឬផលិតផលសត្វដែលផ្ទុកមេរោគឬមានជំងឺ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,202

1

ប្រ៊ុយសែឡូស

brucellosis

brucellose (f.)

0

មើលពាក្យ {vv1}ជំងឺប៊្រុយសែឡា{vv2}

3,201

1

2022-01-01 12:00:00

3,203

1

ជំងឺបូសខ្យល់

blackleg

charbon (m.) symptomatique

0

ជំងឺម៉្យាងដែលបង្កឡើងដោយបាក់តេរីក្លូទ្រីឌីយោម ស្ហូវី (Clostridium Chauvoei) ។ ជំងឺនេះច្រើនកើតចំពោះគោ ក្របី ចៀម ពពែ និង អាចកើតចំពោះជ្រូកផងដែរ។ ជំងឺនេះមានរោគសញ្ញាដូចជា មានដុំខ្យល់ពកនៅត្រង់ក ទ្រូង ស្មា និង ត្រគាកបណ្ដាលឱ្យសត្វឈឺ ពិបាកធ្វើចលនា។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជំងឺបូសខ្យល់មិនឆ្លងដល់មនុស្សដូចជំងឺឈាមខ្មៅទេ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,204

1

ជំងឺផ្ដាសាយបក្សី

highly pathogenic avian influenza (HPAI) /bird flu/avian influenza/towl plague

null

0

ជំងឺឆ្លងបង្កដោយវីរុសអាំងភ្លុយអង់សា (influenzavirus) ស្ថិតក្នុងសន្តាន អ័រតូមីសូវីរីដេ (orthomyxoviridae) កើតចំពោះបក្សី និង ករណីខ្លះឆ្លងមកមនុស្ស។ ចំពោះបក្សី រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា ហៀរសំបោរ ហើមក្បាល ហើមមុខ ហើមសិរ ហើមណង់ ជើងមានពណ៌ខៀវឬស្វាយ ហើយលាមកប្រែពីពណ៌ធម្មតាទៅសរួចទៅពណ៌បៃតង។ ករណីស្រួចស្រាល់ខ្លាំង សត្វស្លាប់ដោយមិនបង្ហាញរោគសញ្ញាច្បាស់លាស់។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,205

1

ជំងឺមេតាស្ត្រុងហ្ស៊ីឡូស

metastrongylosis

métastrongylose (f.)

0

ជំងឺបង្កដោយព្រូនមេតាស្រ្តុងហ្ស៊ីលូស (metastrongylus) ស្ថិតក្នុងសន្តានមេតាស្រ្តុងហ្ស៊ីលីដេ (metastrongylidae) ។ ជំងឺនេះច្រើនកើតចំពោះជ្រូក ពិសេសកូនជ្រូកនិងមិនសូវកើតមានចំពោះ ចៀម ពពែទេ។ ព្រូនមេតាស្រ្តុងហ្ស៊ីលូសរស់នៅក្នុងទងសួត។ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា រលាកទងសួត ហើមសួត ក្អក ស្លេកស្លាំង ក្រិន ក្រធំធាត់ ក្នុងករណីធ្ងន់ធ្ងរបណ្ដាលឱ្យសត្វស្លាប់។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,206

1

ជំងឺស៊ីស្តូសូម

schistosomiasis

schistosomiase (f.)

0

ជំងឺបង្កដោយព្រូនស៊ីស្តូសូម៉ា (schistosoma) ស្ថិតក្នុងសន្តានស៊ីស្តូសូម៉ាទីដេ (schistosoma-tidae) ។ ជំងឺនេះកើតចំពោះគោ ក្របី ចៀម ពពែ សេះ ជ្រូក ឆ្កែ ឆ្មា និង មនុស្ស។ ព្រូនស៊ីស្តូសូម៉ា រស់នៅក្នុងសរសៃវ៉ែនធំ វ៉ែន ពោះវៀន និង វ៉ែននៃភ្នាសសើមច្រមុះ។ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា រាកមួល ខ្សោះទឹក ហើម ស្គម ស្លេកស្លាំង។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,207

1

ជំងឺសាទឹក

pasteurellosis

pasteurellose (f.)

0

ជំងឺម្យ៉ាងបង្កឡើងដោយបាក់តេរីប៉ាស្ទ័រេឡា (pasteurella) ច្រើនកើតចំពោះសត្វបម្រើ។ ជំងឺនេះអាចឆ្លងពីសត្វឈឺទៅសត្វជា តាមរយៈទឹកមាត់ ចំណីអាហារ និងការរស់នៅជិតគ្នា។ ពេលសត្វឈឺមានសីតុណ្ហភាពពី៤១ទៅ៤២អង្សាសេ វានឹងងាប់ទាន់ហន់ក្នុងរយៈពេល២៤ម៉ោង។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជំងឺសាទឹកអាចទប់ស្កាត់បាន ប្រសិនបើយើងចាក់ថ្នាំការពារឱ្យបានពីរឬបីដងក្នុងមួយឆ្នាំ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,208

1

ជំងឺសាទឹកជ្រូក

swine pasteurellosis

pasteurellose porcine (f.)

0

ជំងឺឆ្លងបង្កដោយបាក់តេរីប៉ាស្ទ័ររ៉ឺឡាមុលតូស៊ីដា (pasteurella multocida) កើតចំពោះជ្រូក។ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា ឡើងកម្ដៅ ហើមសួត ក្អក ហៀរសំបោរ និង ដកដង្ហើមញាប់។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,209

1

ជំងឺសាល់ម៉ូណែឡា

salmonellosis

salmonellose (f.)

0

ជំងឺឆ្លងបង្កដោយបាក់តេរីសាល់ម៉ូណែឡា (salmonella) ស្ថិតក្នុងសន្តានអង់តេរ៉ូបាក់តេរីយ៉ាសេអា (enterobacteriaceae) ។ ជំងឺនេះកើតចំពោះសត្វស្រុកគ្រប់ប្រភេទនិងមនុស្ស ជាពិសេសសត្វជំទង់ និងសត្វផើម។ រោគសញ្ញាសំខាន់ៗមានដូចជា រាករូស រលូតកូន រលាកសន្លាក់និងផ្លូវដង្ហើម។ ជំងឺនេះឆ្លងពីសត្វមកមនុស្សតាមរយៈការប៉ះពាល់ឬបរិភោគសាច់សត្វឬផលិតផលសត្វដែលផ្ទុកមេរោគឬមានជំងឺ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,210

1

សាល់ម៉ូណែឡូស

salmonellosis

salmonellose (f.)

0

មើលពាក្យ {vv1}ជំងឺសាល់ម៉ូណែឡា{vv2}

3,209

1

2022-01-01 12:00:00

3,211

1

ជំងឺអុតក្ដាម

foot and mouth disease

fièvre aphteuse (f.)

0

ជំងឺឆ្លងម្យ៉ាងដែលច្រើនកើតនៅលើសត្វមានចង្វែកជើង ធ្វើឱ្យមានដំបៅរលួយចង្វែកជើង ក្រចកជើង មាត់ និងកន្សោមដោះ។ វាធ្វើឱ្យសត្វឈឺពិបាកដើរនិងពិបាកស៊ីចំណី។ ជួនកាលជំងឺនេះឆ្លងទៅមនុស្សផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ ៖ បសុពេទ្យបើកយុទ្ធនាការចាក់ថ្នាំបង្ការជំងឺអុតក្ដាមដល់គោ ក្របី នៅមុនរដូវភ្លៀង។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,212

1

ដង្កូវទ័ពស្រូវ

rice armyworm

null

0

សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវនិងធញ្ញជាតិផ្សេងៗទៀតដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ មីធីមណា សេប៉ារ៉ាតា (mythimna separata) ស្ថិតក្នុងសន្តានណុកទ្វីដេ (noctuidae) ប្រភេទមីធីមណា សេប៉ារ៉ាតា (mythimna separata) ។ ដង្កូវនេះកើតពីមេអំបៅដែលពងជាគំនរៗពី៨០០ ទៅ១០០០ពង។ វាស៊ីសំណាប ស្លឹកស្រូវ និង គល់កួរស្រូវខ្ចី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,213

1

ដង្កូវបំពង់កាត់ស្លឹកស្រូវ

rice caseworm

null

0

សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ត នីមហ៊្វុយឡា ដឺពុនតាលីស (nymphula depunctalis) ស្ថិតក្នុងសន្តានពីរ៉ាលីដេ (pyralidae) ប្រភេទនីមហ៊្វុយឡា ដឺពុនតាលីស (nymphula depunctalis) ។ នៅដំណាក់កាលលូតលាស់ដំបូង មេអំបៅពងតម្រៀបជាជួរឬជាកញ្ចុំនៅលើផ្ទៃស្លឹកស្រូវផ្នែកខាងក្រោមប៉ប្រះទឹក។ កូនដង្កូវដែលញាស់មានលក្ខណៈពិសេសអាចរស់នៅក្នុងទឹកបានដោយសារការដកដង្ហើមយកអុកស៊ីសែនពីទឹកតាមរោមដែលមាននៅលើដងខ្លួនវា។ កូនដង្កូវស៊ីកាត់បំផ្លាញស្លឹកនិងដើមស្រូវខ្ចីៗរុំជាបំពង់នៅស្រែដែលមានទឹក។ ដង្កូវនេះអាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងទៀតដែរ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,214

1

ដង្កូវមូរស្លឹកស្រូវ

rice leaffolders

leaffolders de riz (m.)

0

សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ត ខ្នាហ្វាឡូក្រូស៊ីស មេឌីណាលីស (cnaphalocrocis medinalis) ស្ថិតក្នុងសន្តានក្រាមប៊ីដេ (crambidae) ប្រភេទខ្នាហ្វាឡូក្រូស៊ីស មេឌីណាលីស (cnaphalocrocis medinalis) ។ កូនដង្កូវទើបញាស់ (larvae) និង ដង្កូវពេញវ័យស៊ីបំផ្លាញជាលិកាស្លឹកស្រូវ បណ្ដាលឱ្យចេញជាឆ្នូតពណ៌សថ្លាវែងៗហើយស្ងួត។ មុននឹងក្លាយទៅជាដឹកដឿ ដង្កូវនេះមូរស្លឹកស្រូវឱ្យមានរាងជាបំពង់ដោយទឹកមាត់ដូចសរសៃសូត្រ។ ការវិវឌ្ឍទៅជាមេអំបៅប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងស្លឹករមូរនេះ។ ដង្កូវនេះក៏អាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងទៀតដែរ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,215

1

ដង្កូវស៊ីរូងដើម

rice yellow stem borer

null

0

សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ សៀប៉ូហ្វាហ្កា អាំងស៊ែទុយឡាស (scirpophaga incertulas) ស្ថិតក្នុងសន្តានក្រាមប៊ីដេ (crambidae) ប្រភេទសៀប៉ូហ្វាហ្កា អាំងស៊ែទុយឡាស (scirpophaga incertulas) ។ ដង្កូវនេះកើតពីមេអំបៅពណ៌លឿង។ វាចោះស៊ីរូងចូលទៅក្នុងដើមឬកួរស្រូវផើម ធ្វើឱ្យស្រូវងាប់បណ្ដូលនិងស្កក។ ដង្កូវនេះបំផ្លាញដើមស្រូវខ្លាំងជាងគេក្នុងចំណោមដង្កូវស៊ីរូងដើមស្រូវដទៃទៀត។ ដង្កូវស៊ីរូងដើមអាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងៗទៀតដែរ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,216

1

ដង្កែ

flea

tique (f.)

0

សត្វល្អិតអារ៉ាគ្នីដ (Arachnides) មានជើង៨។ វាជាបរាសិតជញ្ជក់ឈាមនៅលើស្បែកថនិកសត្វ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ដង្កែជញ្ជក់ឈាមគោនិងឆ្កែ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,217

1

ដីវិទ្យា

pedology

pédologie (f.)

0

វិទ្យាសាស្រ្តដែលសិក្សាពីប្រវត្តិ កំណកំណើត ការវិវត្ត លក្ខណៈរូប-គីមី លក្ខណៈជីវសាស្រ្ត និងចំណែកថ្នាក់ដី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,218

1

ធរណីវិទ្យា

pedology

pédologie (f.)

0

មើលពាក្យ {vv1}ដីវិទ្យា{vv2}

3,217

1

2022-01-01 12:00:00

3,219

1

ដំណកដាំ

transplantation

transplantation (f.)

0

១. ការដកអំប៊្រីយ៉ុងឬសរីរាង្គពីភាវៈរស់មួយ ទៅដាក់នឹងភាវៈរស់មួយទៀត ដូចជាការយកអំប៊្រីយ៉ុងពីសត្វញីមួយទៅដាក់ក្នុងប្រដាប់បន្តពូជសត្វញីមួយទៀត។ ២. ការដករុក្ខជាតិទៅដាំឡើងវិញ ចំពោះស្រូវគេហៅថា ការស្ទូង។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,220

1

ដំណាំចំណីសត្វ

forage

fourrage (f.)

0

ស្មៅនិងបន្លែសម្រាប់ឱ្យសត្វស៊ី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,221

1

តិណជាតិ

herb

herbe (f.)

0

ប្រភេទរុក្ខជាតិដែលតួដើមគ្មានសាច់ឈើ ទងស្លឹកទន់ និងជាទូទៅស្លឹកពណ៌បៃតងអាចប្រើជាចំណីអាហារ ឱសថ ឬ គ្រឿងក្រអូប។ ឧទាហរណ៍ ៖ ចេក ពោត ស្រូវ អំពៅ ល្ហុង ជីរ បន្លែគ្រប់មុខ ព្រមទាំងស្មៅ...ជាតិណជាតិ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,222

1

តិណាសី

herbivore

herbivore (m.)

0

សត្វស៊ីស្មៅនិង/ឬរុក្ខជាតិជាអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ គោ ក្របី ពពែ ចៀម សេះ... ជាតិណាសី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,223

1

ត្រឡាច

wax gourd

courge cireuse (f.)

0

ប្រភេទលតាជាតិវារលើដីឬឡើងទ្រើង ដុះនៅតំបន់ត្រូពិក។ សំបកផ្លែខ្ចីពណ៌បៃតងស្រាលនិងមានរោមឆ្មារៗ។ សំបកផ្លែចាស់ឡើងម្សៅពណ៌ស។ ផ្លែខ្ចីប្រើជាបន្លែ ផ្លែចាស់ធ្វើនំនិងតំណាប់។ ម្យ៉ាងទៀត ប្ញស ផ្លែ និង គ្រាប់ ប្រើជាឱសថ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,224

1

ត្រឡាចស្រូវ

null

0

ប្រភេទលតាជាតិវារលើដីមានផ្លែតូចជាងត្រឡាចធម្មតា។ គេនិយមដាំនៅរដូវសម្រកចំពោះអ្នកចម្ការ និង អ្នកស្រែដាំនៅពេលច្រូតរួច។ ត្រឡាចនេះគេប្រើតែផ្លែខ្ចីប៉ុណ្ណោះសម្រាប់ធ្វើបន្លែ។ អ្នកខ្លះគេហៅ ត្រឡាចឃ្នើន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,225

1

ថ្នាក់

class

classe (f.)

0

ផ្នែកសំខាន់នៃវគ្គីសាស្ត្រស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីសាខា។ ឧទាហរណ៍ ៖ មនុស្សស្ថិតក្នុងថ្នាក់ ម៉ាំម៉ាលីយ៉ា (mammalia) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,226

1

ថ្នាំកម្ចាត់ផ្សិត

fungicide

fongicide (m.)

0

ថ្នាំកសិកម្មមួយប្រភេទសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់ផ្សិតចង្រៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ កាបង់ស៊ីម (cabenzim) , ម៉ង់ហ្គោសែប (mengozeb) ជាថ្នាំកម្ចាត់ផ្សិតចង្រៃ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,227

1

ថ្នាំកម្ចាត់សត្វកកេរ

rodenticide

rongicide/rodenticide (m.)

0

ថ្នាំកសិកម្មមួយប្រភេទសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់ពពួកសត្វកកេរដូចជា កណ្ដុរ កំប្រុកជាដើម។ ឧទាហរណ៍ ៖ ហ្វូសាសឺទីម (phosacetim) ជាថ្នាំកម្ចាត់ ឬ សម្លាប់សត្វកកេរ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,228

1

ថ្នាំកម្ចាត់សិប្បីសត្វ

molluskicide

molluscicide (m.)

0

ថ្នាំកសិកម្មមួយប្រភេទសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់សិប្បីសត្វចង្រៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ នីក្លូសាមីដ (niclosamide) ជាថ្នាំសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់សិប្បីសត្វដូចជាខ្យងក្រហម (ខ្យងពណ៌ក្រហម) បំផ្លាញស្រូវ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,229

1

ថ្នាំកម្ចាត់ស្មៅ

herbicide

herbicide (m.)

0

ថ្នាំកសិកម្មមួយប្រភេទសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់ស្មៅចង្រៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រេទីឡាក្លរ (pretilachlor) និង ដឺកាត់ដេ (2,4D) ជាប្រភេទថ្នាំកម្ចាត់ស្មៅក្នុងដំណាំស្រូវ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,230

1

ថ្នាំកសិកម្ម

pesticide

pesticide (f.)

0

សារធាតុសម្រាប់ការពារដំណាំនិងភោគផលប្រឆាំងនឹងបរាសិត ផ្សិត ស្មៅ និងសត្វល្អិតចង្រៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស៊ីប៉ឺរ៉ង់ cyperan (cypermethrin) ជាថ្នាំកសិកម្មប្រើសម្រាប់សម្លាប់សត្វល្អិតចង្រៃ (មមាចត្នោត មមាចខៀវ) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,231

1

ថ្នាំសម្លាប់មីក្រុប

disinfectant

désinfectant (m.)

0

ថ្នាំកសិកម្មមួយប្រភេទសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់មីក្រុប។ ឧទាហរណ៍ ៖ ហ្វរម៉ាល់ដឺអ៊ីដ (formaldehyde) 2% ប្រើសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់វីរុស បាក់តេរី និង ភ្នាក់ងារចម្លងរោគនានា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,232

1

ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត

insecticide

insecticide (m.)

0

សារធាតុឬផលិតផលទាំងឡាយប្រើប្រាស់សម្រាប់សម្លាប់សត្វល្អិត។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស៊ីបពែរ អាល់ហ្វា (cyper alpha 5ND) ជាថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតនៅលើបន្លែ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,233

1

ទ្រីបស្រូវ

rice thrips

null

0

សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវនៅដំណាក់កាលលូតលាស់ដំបូង ដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ ស្តង់ស្ហេតូទ្រីប ប៊ីហ្វ័រមីស (stenchaetothrips biformis) ស្ថិតក្នុងសន្តានទ្រីពីដេ (thripidae) ប្រភេទស្តង់ស្ហេតូទ្រីប ប៊ីហ្វ័រមីស (stenchaetothrips biformis) ។ ទ្រីបខ្លះមានស្លាប ខ្លះទៀតគ្មានស្លាប។ ទ្រីបស្រូវពេញវ័យមានប្រវែងពី១ ទៅ ២ មិល្លីម៉ែត្រ។ វាពងលើស្លឹកស្រូវ។ ទ្រីបមានស្លាបនិងទ្រីបគ្មានស្លាប ពេលទើបញាស់មានពណ៌ស គ្មានស្លាប រួចប្រែជាពណ៌ក្រមៅនៅពេលពេញវ័យ។ វាជញ្ជក់ស្លឹកស្រូវ ធ្វើឱ្យស្លឹកស្រូវស្ងួត រួចក្លាយជាពណ៌ត្នោត។ ពេលរាំងស្ងួត វាបំផ្លាញស្រូវនិងសំណាបដោយធ្វើឱ្យស្លឹករមូរ។ ទ្រីបស្រូវអាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងៗទៀតដែរ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,234

1

ទ្រីប៉ាណូសូម

trypanosomosis/trypanosomiasis

trypanosome/trypanosomiase

0

ជំងឺបង្កដោយបរាសិតប្រូតូសូអ៊ែស្ថិតក្នុងប្រភេទទ្រីប៉ាណូសូម៉ា (trypanosoma) សន្តានទ្រីប៉ាណូសូម៉ាទីដេ (trypanosomatidae) ចែកជាច្រើនប្រភេទដូចជា តេ.វីវ៉ាក់ (T.vivax) , តេ.កុងហ្គោឡង់ (T.congolense) , តេ.អេវ៉ង់ស៊ី (T. evansi) , តេ.ស៊្វ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ីស (T.suis) , តេ. អេគីពែឌូម (T.equiperdum) , តេ. ព្រុយសេអ៊ី (T.brucei) ។ ទ្រីប៉ាណូសូមនៃប្រភេទនីមួយៗបង្កជំងឺចំពោះប្រភេទសត្វផ្សេងៗគ្នានិងមនុស្ស។ ជំងឺនេះឆ្លងដោយសាររុយឬរបោមខាំបឺតឈាម។ រោគសញ្ញាមានដូចជា ឡើងកម្ដៅខ្លួនពី៣៩,៥oc ទៅ ៤០oc ហើមកូនកណ្ដុរ ស្លេកស្លាំង ខ្សោយ អស់កម្លាំង ស្រេកទឹកខ្លាំង ទឹកនោមពណ៌ទឹកក្រូច រលូតកូន ភាពស៊ាំចុះខ្សោយ សត្វអាចងាប់ភ្លាមៗ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,235

1

ធូបនកម្ម

fumigation

fumigation (f.)

0

ការបង្ហុយផ្សែងឬឧស្ម័នគីមីសម្លាប់សត្វល្អិតឬមីក្រុប។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,236

1

ធូបនោសថ

fumigant

fumigant (m.)

0

សារធាតុចំហាយឬផ្សែងប្រើសម្រាប់កម្ចាត់ឬសម្លាប់សត្វល្អិតនិងមីក្រុប។ ឧទាហរណ៍ ៖ ម៉េទីល ប្រូមីដ (methyl bromide) ជាធូបនោសង។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,237

1

ធ្មួល

host

hôte (m.)

0

ភាវៈរស់ដែលបរាសិតរស់នៅក្រៅឬក្នុងខ្លួនភាវៈរស់នោះ ដោយប្រើវាជាជម្រកនិង/ឬជាប្រភពអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ - គោជាធ្មួលរបស់ដង្កែ។ - ខ្យងលីមណេ (lymnée) ជាធ្មួលរបស់ហ្វាស្យូឡា (fasciola) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,238

1

ននោងជ្រុង

ridge gourd

papangay (f.)

0

ដំណាំវល្លិ្លវារឡើងទ្រើងមានប្រភពដុះនៅឥណ្ឌា។ ផ្លែរាងទ្រវែងមានជ្រុងច្រើន ប្រើជាបន្លែបានច្រើនមុខ។ ស្លឹកនិងផ្លែននោងជ្រុងប្រើជាឱសថ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,239

1

ននោងទេស

snake gourd

null

0

ប្រភេទននោងម្យ៉ាងមានផ្កាពណ៌សខុសពីននោងផ្សេងទៀតដែលមានផ្កាពណ៌លឿង។ ផ្លែមានរាងមូលតូចវែងមានឆ្នូតពណ៌សពព្លាក់តាមបណ្ដោយផ្លែ។ ននោងទាំងនេះគ្មានស្រកីដូចននោងជ្រុងនិងននោងមូលទេ។ ផ្លែប្រើជាអន្លក់និងបន្លែ ធ្វើជាសម្លបានច្រើនមុខ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,240

1

ននោងពស់

snake gourd

null

0

មើលពាក្យ {vv1}ននោងទេស{vv2}

3,239

1

2022-01-01 12:00:00

3,241

1

ននោងមូល

sponge gourd

éponge végétale (f.)

0

ដំណាំវលិ្ល វារឡើងទ្រើង មានប្រភពដុះនៅតំបន់ត្រូពិក។ ផ្លែមូលទ្រវែង មានឆ្នូតតាមបណ្ដោយផ្លែ។ ផ្លែខ្ចីប្រើជាបន្លែ ឯផ្លែទុំហាលឱ្យស្ងួតប្រើសម្រាប់ជូតផ្ទះ ដុសលាងសម្អាតសម្ភារៈប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ។ ម្យ៉ាងទៀត ផ្លែ ស្លឹក ឫស ប្រើជាឱសថ។ អ្នកខ្លះហៅថា‹‹ននោងប្រហើរ››។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,242

1

ននោងសាញ

sponge gourd

éponge végétale (f.)

0

មើលពាក្យ {vv1}ននោងមូល{vv2}

3,241

1

2022-01-01 12:00:00

3,243

1

ដំណក

extraction

extraction (f.)

0

មើលពាក្យ {vv1}និស្សារណកម្ម{vv2}

3,244

1

2022-01-01 12:00:00

3,244

1

និស្សារណកម្ម

extraction

extraction (f.)

0

ដំណើរការដករូបធាតុចេញពីវត្ថុអ្វីមួយ។ ឧ.និស្សារណកម្មគ្រាប់ល្ហុងខ្វងបានជារូបធាតុប្រេងល្ហុងខ្វង (huile de ricin) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,245

1

ត្រណក

extract

extrait (m.)

0

មើលពាក្យ {vv1}និស្សារណ៍{vv2}

3,246

1

2022-01-01 12:00:00

3,246

1

និស្សារណ៍

extract

extrait (m.)

0

រូបធាតុដែលបានមកពីការដកចេញពីវត្ថុអ្វីមួយ។ ឧ.និស្សារណ៍ម្រះព្រៅបានមកពីការចម្រាញ់ចេញពីដើមម្រះព្រៅភ្នំ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,247

1

នេសាទ

fishery

pêcherie (f.)

0

មុខរបរ សកម្មភាព ដែលទាក់ទងនឹងការប្រមូលផលមច្ឆជាតិ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,248

1

បក្សីវប្បកម្ម

aviculture

aviculture (f.)

0

ការចិញ្ចឹមបក្សី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,249

1

បរាសិត

parasite

parasite (m.)

0

ភាវៈរស់ដែលរស់នៅដោយសារគេ ដោយបឺតស្រូបយកអាហារពីធ្មួល។ ឧទាហរណ៍ ៖ ដង្កែជាបរាសិតរបស់គោ។ បញ្ញើក្អែកជាបរាសិតរបស់រុក្ខជាតិ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,250

1

បរាសិតក្នុង

endoparasite

endoparasite (m.)

0

បរាសិតដែលរស់នៅក្នុងធ្មួល។ ឧទាហរណ៍ ៖ ពួកដង្កូវ/ព្រូនហ្វាស្យូឡា (fasciola) ជាបរាសិតក្នុងដែលរស់នៅក្នុងថ្លើម។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,251

1

បរាសិតក្រៅ

ectoparasite

ectoparasite (m.)

0

បរាសិតដែលរស់នៅក្រៅធ្មួល។ ឧទាហរណ៍ ៖ ចៃជាបរាសិតក្រៅ។ បញ្ញើក្អែកជាបរាសិតក្រៅ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,252

1

បាក់តេរី

bacteria

bactérie (f.)

0

ភាវៈរស់ឯកកោសិកា មានទំហំតូច ប្រវែងដងខ្លួនប្រែប្រួលពី០,២ ទៅ ២០មីក្រុង (µm) ដែលមើលឃើញដោយមីក្រូទស្សន៍។ វាមានរាងជាស៊្វែរដំបង ឬ ក្បៀស...។ ជាធម្មជាតិ រាងរបស់វាមិនប្រែប្រួលទេ តែអាចប្រែប្រួលអាស្រ័យនឹងមជ្ឈដ្ឋានដែលវារស់នៅ។ ជួនកាលបាក់តេរីមានរោម ឬ ផ្លាហ្សែល (flagelle) ដែលមានមុខងារសម្រាប់ផ្លាស់ទីក្នុងមជ្ឈដ្ឋានដែលវារស់នៅ។ បាក់តេរីចែកជាពីរប្រភេទគឺ បាក់តេរីក្រាមបូក និង បាក់តេរីក្រាមដក។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,253

1

បាក់តេរីក្រាមដក

gram-negative bacteria

bactéries gram-négatives (f.)

0

ក្រុមបាក់តេរីដែលមិនចាប់យកពណ៌ស្វាយក្រោយពេលប្រើវិធីសាស្រ្តដាក់ពណ៌ (gram staining) ។ បាក់តេរីទាំងនោះមាន សាល់ម៉ូណែឡា (salmonella) អឺ កូលី (E.coli/Escherichia coli) ប៊្រូសេឡា (brucella) និង កំពីឡូបាក់ទែរ (campylobacter) ។ ល។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,254

1

បាក់តេរីក្រាមបូក

gram-positive bacteria

bactéries gram-positives (f.)

0

ក្រុមបាក់តេរីដែលចាប់យកពណ៌ស្វាយ ក្រោយពេលប្រើវិធីដាក់ពណ៌ (gram staining) ។ បាក់តេរីទាំងនោះមាន ស្តាហ្វ៊ីឡូកូក (staphylococcus) ស្រ្តិបតូកូក (streptococcus) ក្លូសទ្រីដ្យូម (clostridium) បាស៊ីលូស (bacillus) ។ ល។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,255

1

បាណកវិទ្យា

entomology

entomologie (f.)

0

វិទ្យាសាស្ត្រសិក្សាអំពីសត្វល្អិត។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,256

1

បាណកសត្វ

insect

insecte (m.)

0

សត្វល្អិតគ្មានឆ្អឹងខ្នងមានដងខ្លួនកង់ៗចែកជាបីផ្នែក ក្បាល ទ្រូង និង ពោះ មានជើងបីគូ ពុកឬអង់តែនមួយគូ ហើយជាទូទៅមានស្លាប។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស្រមោច មូស មេអំបៅ រុយ ឃ្មុំ... ជាបាណកសត្វ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,257

1

បាណកាសី

insectivore

insectivore (m.)

0

រុក្ខជាតិនិងសត្វទាំងឡាយណាដែលស៊ីសត្វល្អិតជាអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ បំពង់ស្រមោច/ផ្កាបំពង់ (népenthès) កង្កែប ត្រចៀកកាំ... ជាបាណកាសី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,258

1

ប្រភេទ

species

espèce (f.)

0

ផ្នែកតូចបំផុតនៃវគ្គីសាស្ត្រ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ល្ងស្ថិតក្នុងប្រភេទ សេសាមូម អាំងឌីកូម (sesamum indicum) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,259

1

ផ្អកស្មៅ

silage

ensilage (m.)

0

ស្មៅផ្អាប់ធ្វើជាចំណីសម្រាប់ឱ្យសត្វស៊ី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,260

1

ពន្លៃ

cassumar ginger

gingembre cassumunar

0

តិណជាតិមានមើមពណ៌លឿងខ្ចីមានក្លិនប្រហើរ។ គេច្រើនដាំជិតផ្ទះសម្រាប់ប្រើជាឱសថ។ ឧ.នៅតាមជនបទ គេនៅនិយមបុកស្លឹកឬមើមពន្លៃសម្រាប់បិទលើបង្ហើយកូនខ្ចី។ ម្យ៉ាងទៀត គេបុកមើមពន្លៃត្រាំក្នុងស្រាសម្រាប់លាបឬបំពោកលើសន្លាក់ឆ្អឹង ឬ កន្លែងជាំសាច់ដោយសារការប៉ះទង្គិច។ តាមទម្លាប់ គេប្រើថែរក្សាស្បែក និង មើមបុកជាម្សៅអាចប្រើជាថ្នាំទម្លាក់ព្រូននិងអៀន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,261

1

ពួក

genus

genre (m.)

0

ផ្នែកសំខាន់នៃវគ្គីសាស្ត្រស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីសន្តាន។ ឧទាហរណ៍ ៖ សណ្ដែកបាយស្ថិតក្នុងពួក វីញ៉ា (vigna) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,262

1

ពោត

maize

maïs (m.)

0

តិណជាតិដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ សៀម៉ាអ៊ីស (zea mays) សន្តានហ្ក្រាមីណេអា/ប៉ូអាសេអា (gramineae/poaceae) ស្ថិតក្នុងប្រភេទសៀម៉ាអ៊ីស (zea mays) ដុះនៅលើដីគោកដែលគេដាំនៅលើដីគោកក្នុងតំបន់ក្ដៅនិងត្រជាក់បង្គួរ។ គ្រាប់វាប្រើជាអាហារសម្រាប់មនុស្សនិងសត្វ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,263

1

មច្ឆវប្បកម្ម

pisciculture

pisciculture (f.)

0

ការចិញ្ចឹមត្រី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,264

1

មធុវប្បកម្ម

apiculture/bee keeping

apiculture (f.)

0

ការចិញ្ចឹមឃ្មុំ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,265

1

មមាចត្នោត

brown planthopper

null

0

សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវនិងដំណាំផ្សេងៗទៀត ដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ នីឡាប៉ាវ៉ាតាលុយហ្សង់ (nilaparvata lugens) ស្ថិតក្នុងសន្តានដែលហ្វាស៊ីដេ (delphacidae) ប្រភេទនីឡាប៉ាវ៉ាតា លុយហ្សង់ (nilaparvata lugens) ។ សត្វនេះមានរាងតូច ស្ដើង ប្រវែងពី៤ទៅ៥មិល្លីម៉ែត្រ សម្បុរត្នោត ហើយមានពីរប្រភេទគឺប្រភេទស្លាបវែង និង ប្រភេទស្លាបខ្លី។ ពងវាពណ៌សរាងដូចផ្លែចេកប្រវែងប្រហែល១មិល្លីម៉ែត្រ។ កូនញាស់មានទំហំតូចល្អិតពណ៌លឿងខ្ចីឬត្នោតខ្ចី។ មមាចត្នោតពេញវ័យ និង កូនរបស់វាចុចជញ្ជក់យករសពីដំណាំស្រូវនិងដំណាំផ្សេងៗទៀតស្ទើរតែគ្រប់ដំណាក់កាលលូតលាស់ ជាពិសេសនៅមុនពេលចេញផ្កា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,266

1

មមាចបៃតង

green leafhopper

null

0

សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវនិងដំណាំផ្សេងៗទៀត ស្ថិតក្នុងសន្តានស៊ីកាដែលីដេ (cicadellidae) ពួកណេហ្វូតេទិច (nephotettix) ។ មេពេញវ័យមានពណ៌បៃតងភ្លឺ។ ពងរបស់វាមានរាងមូលទ្រវែង ពណ៌សឬលឿងខ្ចី បន្ទាប់មកប្រែជាពណ៌ត្នោតនិងស្នាមអុចពណ៌ក្រហម។ កូនមមាចបៃតងមានពណ៌លឿងខ្ចី មានបន្លាតូចៗនៅលើខ្នងផ្នែកខាងក្រោយ។ មមាចបៃតងចុចជញ្ជក់រុក្ខរសស្លឹកស្រូវនៅស្ទើរគ្រប់ដំណាក់កាលលូតលាស់ ជាពិសេសនៅមុនពេលស្រូវចេញផ្កា។ (គេនិយមហៅ មមាចបៃតងថាមមាចខៀវ) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,267

1

មមាចពព្រុស

zigzag leafhopper

null

0

សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ រ៉ឺស៊ីលីយ៉ា ឌ័រសាលីស (recilia dorsalis) ស្ថិតក្នុងសន្តានស៊ីកាដែលីដេ (cicadellidae) ប្រភេទរ៉ឺស៊ីលីយ៉ា ឌ័រសាលីស (recilia dorsalis) ។ ស្លាបរបស់មមាចពព្រុសពេញវ័យមានរាងក្ងិកក្ងក់។ មេរបស់វាពងរាយមួយៗនៅលើស្រទបស្លឹក ហើយកូនញាស់មានពណ៌ត្នោតលឿង។ វាចុចជញ្ជក់រុក្ខរសស្លឹកស្រូវនៅស្ទើរគ្រប់ដំណាក់កាលលូតលាស់ ជាពិសេសនៅមុនពេលស្រូវចេញផ្កា។ សត្វល្អិតចង្រៃនេះចុចជញ្ជក់រុក្ខរសស្រូវផ្ទាល់ ហើយធ្វើឱ្យចុងស្លឹកស្រូវស្ងួត ស្លឹកទាំងមូលក្លាយជាពណ៌ទឹកក្រូច ឯគែមស្លឹករមូរធ្វើឱ្យស្រូវកើតជំងឺមួយចំនួនដែលបង្កដោយពពួកវីរុស។ មមាចពព្រុសអាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងៗទៀតដែរ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,268

1

មីក្រុប

microbe

microbe (m.)

0

ភាវៈរស់តូចល្អិតដែលគេអាចមើលឃើញតែដោយសារមីក្រូទស្សន៍ដូចជា ពួកប្រូតូសូអ៊ែ បាក់តេរី ផ្សិតហ្វុងហ្ស‌៊ី (fungi) វីរុស។ ល។ ឧទាហរណ៍ ៖ មីក្រុបអាបតូវីរុស (aphthovirus) បង្កជំងឺអុតក្ដាម (FMD) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,269

1

មេរោគ

microbe

microbe (m.)

0

មើលពាក្យ {vv1}មីក្រុប{vv2}

3,268

1

2022-01-01 12:00:00

3,270

1

មីក្រុបវិទ្យា

microbiology

microbiologie (f.)

0

វិទ្យាសាស្រ្តសិក្សាពីមីក្រុប។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,271

1

មុទ្ទិវប្បកម្ម

viticulture

viticulture (f.)

0

ការដាំទំពាំងបាយជូរ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,272

1

មូសប្លុង

gall midge/rice gall midge

cécidomyie (f.)

0

សត្វល្អិតចង្រៃបំផ្លាញដំណាំស្រូវដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ត អ័រសេអូលីយ៉ា អ័ររីសេ (orseolia oryzae) ស្ថិតក្នុងសន្តានសឺស៊ីដូមីអ៊ីអ៊ីដេ (cecidomyiidae) ប្រភេទអ័រសេលីយ៉ា អ័ររីសេ (orseolia oryzae) ។ មូសប្លុងឈ្មោលពេញវ័យមានពណ៌លឿងត្នោតនិងមានមាឌតូចជាងមូសប្លុងញីដែលមានពោះពណ៌ក្រហម។ មូសប្លុងញីពងបានពី ១០០ ទៅ ២០០ពង។ វាពងលើស្លឹកស្រូវនិងមានជីវិតត្រឹមតែ៤ទៅ៥ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។ ដង្កូវដែលទើបញាស់មានពណ៌សស្រអាប់។ ភាគច្រើន វាលាក់ខ្លួនក្នុងដើមស្រូវ និង ស៊ីបំផ្លាញបណ្ដូលដើមស្រូវដោយធ្វើឱ្យស្លឹកស្រូវរមូរ ហើយមានរាងដូចស្លឹកខ្ទឹមបារាំង។ មូសប្លុងអាចស៊ីបំផ្លាញដំណាំស្រូវចាប់តាំងពីដំណាក់កាលសំណាបរហូតដល់ចុងបញ្ចប់នៃដំណាក់កាលបែកគុម្ព។ មូសនេះអាចបំផ្លាញដំណាំផ្សេងទៀតដែរ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,273

1

មេល័ក្ដ

lac insect

cochenille (f.)

0

សត្វល្អិតរស់នៅលើរុក្ខជាតិ ដែលសម្បុករបស់វាមានសារធាតុជ័រខាប់ ពណ៌ក្រហម សម្រាប់ប្រើជាពណ៌ជ្រលក់សូត្រឬអំបោះ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជំនាន់មុន ប្រជាជនខ្មែរនិយមចិញ្ចឹមមេល័ខ ដើម្បីយកពណ៌ជ្រលក់សូត្រឬអំបោះ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,274

1

មេល័ខ

lac insect

cochenille (f.)

0

មើលពាក្យ {vv1}មេល័ក្ដ{vv2}

3,273

1

2022-01-01 12:00:00

3,275

1

មំសាសី

carnivore

carnivore (m.)

0

សត្វស៊ីសាច់ជាអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ខ្លា តោ...ជាមំសាសី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,276

1

មំសាហារសត្វ

carnivore

carnivore (m.)

0

មើលពាក្យ {vv1}មំសាសី{vv2}

3,275

1

2022-01-01 12:00:00

3,277

1

រជ្ជៈ

kingdom

règne (m.)

0

ផ្នែកធំបំផុតនៃវគ្គីសាស្ត្រ។ រជ្ជៈមានពីរប្រភេទគឺ រជ្ជៈរុក្ខជាតិ (règne végétal) និង រជ្ជៈសត្វ (règne animal) ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស្រូវស្ថិតក្នុងរជ្ជៈរុក្ខជាតិ គោស្ថិតក្នុងរជ្ជៈសត្វ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,278

1

រមៀត

turmeric

curcuma/safran des indes (m.)

0

តិណជាតិមានមើមពណ៌លឿងមានក្លិនប្រហើរ ប្រើជាគ្រឿងទេស ជាឱសថ ជាគ្រឿងសម្អាងកាយ និង ជាពណ៌ជ្រលក់ផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ ៖ នារីខ្មែរនិយមយកល្មៀតលាបមុខនិងដងខ្លួនដើម្បីឱ្យស្បែកមានសម្រស់ល្អ។ រមៀតអាចជួយព្យាបាលជំងឺសើស្បែក, រលាកក្រពះ ពោះវៀន, សម្រួលការរំលាយអាហារ និង ជំរុញការបញ្ចេញទឹកប្រមាត់ជាដើម។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,279

1

ល្មៀត

turmeric

curcuma/safran des indes (m.)

0

មើលពាក្យ {vv1}រមៀត{vv2}

3,278

1

2022-01-01 12:00:00

3,280

1

រុក្ខរំពា

carnivorous plants

plante carnivore (f.)

0

រុក្ខជាតិដែលចាប់សត្វជាអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ រុក្ខជាតិបំពង់ស្រមោច (népenthès) ជារុក្ខរំពា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,281

1

រុក្ខវិទ្យា

botany

botanique (f.)

0

វិទ្យាសាស្ត្រសិក្សាអំពីរុក្ខជាតិ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,282

1

ទម្រង់វិទ្យា

morphology

morphologie (f.)

0

មើលពាក្យ {vv1}រូបសាស្ត្រ{vv2}

3,283

1

2022-01-01 12:00:00

3,283

1

រូបសាស្ត្រ

morphology

morphologie (f.)

0

វិទ្យាសាស្រ្តសិក្សាពីទម្រង់ រូបរាងទូទៅ និង រចនាសម្ព័ន្ធនៃភាវៈរស់និងភាវៈគ្មានជីវិត។ ឧទាហរណ៍ ៖ រូបសាស្ត្រស្រូវមាន ឫស ដើម ស្លឹក។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,284

1

សណ្ឋានវិទ្យា

morphology

morphologie (f.)

0

មើលពាក្យ {vv1}រូបសាស្ត្រ{vv2}

3,283

1

2022-01-01 12:00:00

3,285

1

រំដេង

galangal

galanga (m.)

0

តិណជាតិមានមើមពណ៌លឿងខ្ចី មានក្លិនហឹរឆួល ប្រើជាគ្រឿងទេស និង ជាឱសថ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជនជាតិខ្មែរប្រើរំដេងសម្រាប់បង់សម្លដើម្បីកាត់ចម្អាបនិងបង្កើនរសជាតិ។ មើមហាលឱ្យស្ងួត កិនជាម្សៅ មានប្រសិទ្ធភាពជួយរំលាយអាហារ ឬ ព្យាបាលរោគហើមពោះ ផ្ដាសាយ ឈឺធ្មេញ ចុកឆ្អល់ពោះ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,286

1

រំពា

prey

proie (f.)

0

សត្វដែលជាចំណីអាហាររបស់សត្វដទៃទៀត។ ឧទាហរណ៍ ៖ ខ្លាចាប់ឈ្លូសស៊ីជាអាហារ។ ឈ្លូសជារំពារបស់ខ្លា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,287

1

លីកែន

lichen

lichen (m.)

0

រុក្ខជាតិសហប្រាណដែលកើតឡើងពីសារាយតូចល្អិតនិងផ្សិតសរសៃឆ្មារៗស្រដៀងនឹងស្លែដែលដុះនិងធ្វើរស្មីសំយោគជាមួយគ្នា។ ឧទាហរណ៍ ៖ លីកែនគ្រូស្តូស (crustose lichen) ដុះនៅលើជញ្ជាំង។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,288

1

លំដាប់

order

ordre (m.)

0

ផ្នែកសំខាន់នៃវគ្គីសាស្ត្រស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីថ្នាក់។ ឧទាហរណ៍ ៖ សណ្ដែកសៀងស្ថិតក្នុងលំដាប់ហ្វាបាល (fabales) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,289

1

វគ្គីសាស្ត្រ

taxonomy

taxonomie/taxinomie (f.)

0

វិទ្យាសាស្ត្រដែលសិក្សាអំពីចំណាត់ថ្នាក់ភាវៈរស់/សព៌ាង្គកាយរស់ ដោយផ្អែកលើចរិតលក្ខណៈរួម។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,290

1

វនវិទ្យា

forestry

foresterie (f.)

0

វិទ្យាសាស្រ្តសិក្សាពីការដាំដុះ ការថែទាំ និង ការធ្វើអាជីវកម្មព្រៃឈើ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,291

1

វប្បកម្មកៅស៊ូ

heveaculture

hévéaculture (f.)

0

ការដាំកៅស៊ូ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,292

1

វប្បកម្មស្រូវ

rice cultivation

riziculture (f.)

0

ការដាំស្រូវ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,293

1

សង្កើច

bedbug, housebug

punaise (f.)

0

សត្វល្អិតជាបរាសិតជញ្ជក់ឈាមរស់នៅក្បែរខ្លួនមនុស្សដូចជា តាមកន្ទេល ខ្នើយ គ្រែ រនាបផ្ទះជាដើម។ ឧទាហរណ៍ ៖ គេនិយមយកសំបកទុរេនដាក់ក្រោមគ្រែដើម្បីដេញសង្កើច។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,294

1

សត្តវិទ្យា

zoology

zoologie (f.)

0

វិទ្យាសាស្ត្រសិក្សាអំពីសត្វនិងអត្តចរិតរបស់សត្វ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,295

1

សត្វក្រពះទោល

monogastic animal

monogastique (f.)

0

ពពួកសត្វដែលមានក្រពះតែមួយ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជ្រូក ទន្សាយ សេះ…ជាសត្វក្រពះទោល។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,296

1

សត្វទំពាអៀង

ruminant

ruminant (m.)

0

ពពួកសត្វដែលមានក្រពះច្រើនថត (ថតបួនចំពោះគោ ចៀម ពពែ និង ថតបី ចំពោះអូដ្ឋដែលគ្មានពោះស្រទាប់ ហើយ ថតទាំងអស់មានទំនាក់ទំនងនឹងគ្នា) ស៊ីនិងផ្ទុកចំណីក្នុងក្រពះមួយរយៈពេល រួចក្អែចំណីនោះមកទំពាសាឡើងវិញ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,297

1

សត្វរំពា

predator

prédateur (m.)

0

សត្វដែលស៊ីសាច់សត្វដទៃជាអាហារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ឆ្មាចាប់កណ្ដុរស៊ីជាអាហារ។ ឆ្មាជាសត្វរំពា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,298

1

សន្តាន

family

famille (f.)

0

ផ្នែកសំខាន់នៃវគ្គីសាស្ត្រស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីលំដាប់។ ឧទាហរណ៍ ៖ វីរុសជំងឺអុតក្ដាមស្ថិតក្នុងសន្តានពីគ័រណាវីរីដេ (picornaviridae) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,299

1

សព្វាសី

omnivore

omnivore (m.)

0

សត្វស៊ីអាហារគ្រប់ប្រភេទមានសាច់ រុក្ខជាតិជាដើម។ ឧទាហរណ៍ ៖ ជ្រូកជាសព្វាសី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

3,300

1

សហប្រាណ

symbiosis

symbiose (f.)

0

ភាវៈរស់ពីរឬច្រើនប្រភេទដែលរស់នៅជាមួយគ្នាហើយទាញប្រយោជន៍ពីគ្នាទៅវិញទៅមក។ ឧ១. ទំនាក់ទំនងរវាងសារាយ (coccomyxa) និងផ្សិត (omphalina) ជាសហប្រាណ។ ឧ២. ទំនាក់ទំនងរវាងត្រីសមុទ្រ (clownfish) និងសារាយសមុទ្រ (sea anemone) ជាសហប្រាណ។

null

1

2022-01-01 12:00:00