| Book,Page,LineNumber,Text | |
| 14,0013,001,ประจวบด้วยอัปปิยารมณ์ เป็นต้นว่า ความอึดอัด ขึ้งเคียด เกลียดชัง | |
| 14,0013,002,เป็นหมวด ๑ จัดโสกะ ปริเทวะ อุปายาส เข้าในหมวดแห่งทุกข์ | |
| 14,0013,003,เกิดเพราะพรากจากปิยารมณ์ จัดโทมนัสเข้าในหมวดแห่งปรารถนา | |
| 14,0013,004,ไม่ได้สมหวัง โดยนัยนี้ น่าเห็นว่าเพิ่มขึ้นทีหลังบาลีเดิม แต่ก็ | |
| 14,0013,005,เป็นอันเพิ่มเข้าที. ส่วนทุกข์ในหมวดนี้ แก้ในนิเทศว่า ความทุกข์ | |
| 14,0013,006,ความไม่สบายทางกาย หมายความว่า ทุกข์เกิดเพราะพยาธิ ไม่น่า | |
| 14,0013,007,จัดไวในหมวดนี้เลย ทั้งใช้ศัพท์ก็ซ้ำกับอุทเทส ชะรอยจะเพิ่มเข้า | |
| 14,0013,008,ใหม่เหมือนกัน ไม่อย่างนั้น ชะรอยจะเห็นว่าเป็นทุกข์จร จึงสงเคราะห์ | |
| 14,0013,009,เข้าไว้ในหมวดนี้. | |
| 14,0013,010,<B>๓. นิพัทธทุกข์</B> คือ ทุกข์เนืองนิตย์ หรือทุกข์เป็นเจ้าเรือน | |
| 14,0013,011,ได้แก่ หนาว ร้อน หิว ระหาย ปวดอุจจาระ ปวดปัสสาวะ. | |
| 14,0013,012,ทุกข์หมวดนี้ไม่ค่อยมีใครคำนึงถึงนัก เพราะเป็นของระงับง่าย แต่ | |
| 14,0013,013,ถ้าเป็นรุนแรงก็เหลือทนอยู่. | |
| 14,0013,014,<B>๔. พยาธิทุกข์ หรือทุกขเวทนา</B> มีประเภทต่าง ๆ ตามสมุฏฐาน | |
| 14,0013,015,คืออวัยวะอันเป็นเจ้าการไม่ทำหน้าที่โดยปกติ. | |
| 14,0013,016,สองหมวดนี้ แสดงไว้ในคิริมานันทสูตร ตอนอาทีนวสัญญา | |
| 14,0013,017,โดยความเป็นโทษแห่งกาย. | |
| 14,0013,018,<B>๕. สันตาปทุกข์</B> ทุกข์คือความร้อนรุม หรือทุกข์ร้อน ได้แก่ | |
| 14,0013,019,ความกระวนกระวายใจเพราะถูกไฟคือกิเลส ราคะ โทสะ โมหะ | |
| 14,0013,020,เผา. ทุกข์หมวดนี้มาในอาทิตตปริยายสูตร กล่าวเพรื่อมาถึง | |
| 14,0013,021,ปกิณณกทุกข์ด้วย แต่ไม่เรียกว่าไฟเหมือนกิเลส ใช้กิริยาเพียงว่า | |