Datasets:

yosefw
/

amharic-wikipedia

Dataset card Data Studio Files Files and versions Community

Split (1)

train · 8.75k rows

id stringlengths 4 5	url stringlengths 31 537	title stringlengths 1 65	text stringlengths 44 241k	length int64 12 47.6k	text_short stringlengths 3 241k
53622	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%88%A8%E1%89%95%20%E1%88%B3%E1%8B%8D%E1%8A%93	ደረቕ ሳውና	ኣብ ታሪኽ ፊንላንድ ሱር ዝሰደደ ደረቕ ሳውና ኣብ ፊንላንድ ባህላዊ ኣገባብ ምዝንጋዕን ምዝንጋዕን እዩ። በዚ ኣገባብ እዚ ሰባት ነቲ ኣብኡ ዝፍጠር ዋዒን ርስሓትን ንምስትምቓር ሳውና ዝበሃል ውዑይን ደረቕን ክፍሊ ይኣትዉ። ኣብ ህንጸት ደረቕ ሳውና፡ ክፍሊ ሳውና ብመሞቒን ውዑይ ኣእማንን ወይ ካልእ ስርዓት ተጠቒምካ ይውዕይ፡ ማይን ስቲምን ግን ብዓቢኡ ኣይጥቀሙን እዮም። እዚ ድማ ኣብ ውሽጢ እቲ ክፍሊ ዝነቐጸን ውሑድ ርስሓት ዘለዎን ሃዋህው ይፈጥር። ሰባት ኣብዚ ውዑይ ሃዋህው ክድቅሱ ወይ ኮፍ ክብሉ ይኽእሉ፡ ደስ ዘብል ዋዒኡ ክጥቀሙ ወይ ድማ ማሳጅ ብምግባር ቀረብ ደም ናብ ቆርበት ክውስኹን ናይ ህይወት ስምዒት ክፈጥሩን ይኽእሉ። ደረቕ ሳውና ፊንላንድ ከም ኣካል ባህላዊ ባህሊ ፊንላንድ ዝፍለጥ ኮይኑ፡ መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ ህዝባዊ ቦታታት ከም መሐንበሲ፡ ጂምናዝየም፡ ዋላ’ውን ኣብ ናይ ብሕቲ ገዛውቲ ይርከብ። እዚ ኣገባብ እዚ ንፊንላንዳውያን ክዘናግዑን ክዛነዩን ኣካላውን ኣእምሮኣውን ጥዕና ከስፋሕፍሑን ዕድል ይህቦም። ኣብ ገዛ ደረቕ ሳውና ምግባር ኣብ ገዛ ደረቕ ሳውና ምህናጽ ኣብ ገዛኻ ውዑይን ዘዛንን ስምዒት ሳውና ከተስተማቕር ዘኽእለካ መሳጥን ዘዘናግዕን መስርሕ እዩ። ኣብዚ ክፋል ናይቲ ጽሑፍ፡ ኣብ ገዛ ደረቕ ሳውና ንምህናጽ ዝሕግዙ ቁልፊ ስጉምትታትን ኣብ ኣእምሮኻ ክትሕዞም ዘለካ ኣገደስቲ ነጥብታትን ተዘሪቡሎም ኣሎ። ስጉምትታት ናይ ገዛ ደረቕ ሳውና ምግባር፤ 1. ውጥንን ዲዛይንን፡ - ቦታ ምውሳን፡ ንናይ ገዛ ደረቕ ሳውና ትኽክለኛ ቦታ ምምራጽ፡ ቦታ፡ ኣየር መቀየሪ፡ ከምኡ’ውን ናይ ድሕነት ንብረት ኣብ ግምት ብምእታው። - ምዕቃን፡- ልክዕ ምዕቃን ናይቲ ዘሎ ቦታ፡ ግቡእ ዓቐን ናይቲ ሳውና ንምፍላጥ። 2. ምምራጽ ንብረትን መሳርሕታትን፡ - ውዑይ ኣእማን፡ ምምራጽ ደረቕ ሙቐት ንምፍጣር ዝምችእ ሙቐት ዝጻወር ኣእማን። – መዋቕርን መንደቕን፡ ንህንጸት መንደቕን መዋቕርን ሳውና ዝኸውን ሙቐት ዝጻወርን ምቹውን ንብረት ምጥቃም። 3. ህንፀት እቲ መዋቕር፦ - ህንፀት መንደቕ፦ ምቹው ንብረት ተጠቒምካ መንደቕ ምህናፅን ምምሕያሽ መከላኸሊ ንፋስን እዩ። - ምትካል ውዑይ ኣእማን፡ ኣብ ልዕሊ ሳውና ውዑይ ኣእማን ብጽኑዕን ብስትራተጂካዊ ኣገባብን ምትካል። 4. ምትካል ስርዓተ ምውዓይ፡ - ስርዓት ምምራጽ፡ ኣብ ድሌትን ከባቢን ናይቲ ሳውና ተመርኲስካ ዝበለጸ ዝሰማማዕ ስርዓተ ምውዓይ ምምራጽ። - ምትካልን ምትእስሳርን፦ ምትካልን ምትእስሳርን ስርዓት ምውዓይ ኣድላዪ ሙቐት ንምሃብ። ኣብ ገዛ ደረቕ ሳውና ኣብ ምህናጽ ኣገደስቲ ነጥብታት፤ መቀየሪ ኣየር፡ - ግቡእ ንፋስ ምእታው፡- ተንፋስ ማይ ንኸይእከብን ድሕነት ንምምሕያሽን እኹል መተንፈሲን መውጽኢ ኣየርን ምቕራብ። መከላኸሊ ሙቐት፦ - ዋዒ ንምዕቃብን ናብ ደገ ከባቢ ንኸይሰጋገርን ምቹእ መከላኸሊ ሙቐት ምጥቃም። ድሕነት፡ - ዘይቃጸል ንብረት፡ ዘይቃጸልን ውሑስን ንብረት ኣንጻር ሙቐት ምጥቃም። - መጥፋእቲ ሓዊን መጥፋእቲ ሓዊን መሳርሒታት፦ ድሕንነት ንምዕባይ መጥፋእቲ ሓዊን መጥፋእቲ ሓዊን ምትካል። ስልማትን ምቾትን: - ስልማት: ንሳውና ብዘዛንን ምቹእን ስልማት ምውቃብ። - መንበርን መቐመጢን: ንምቾት ሰባት ዝኸውን መንበር ወይ መንበር ምውሳኽ። ኣብ ገዛ ደረቕ ሳውና ምህናጽ ጥንቁቕ ውጥን፡ ጽሬት ዘለዎ ንብረት ምጥቃምን ምስ ድሕነትን ግቡእ ዲዛይንን ምኽባርን የድሊ። ስጉምትታት ህንጸት ብጥንቃቐ ብምኽታልን ኣገደስቲ ነጥብታት ብምኽታልን፡ ኣብ ገዛኻ ዘሎ ውዑይን ምዝንጋዕን ንምስትምቓር ጽሬት ዘለዎን ውሑስን ናይ ገዛ ደረቕ ሳውና ክትፈጥር ትኽእል። ፍልፍል: ساخت سونا خشک	415	ኣብ ታሪኽ ፊንላንድ ሱር ዝሰደደ ደረቕ ሳውና ኣብ ፊንላንድ ባህላዊ ኣገባብ ምዝንጋዕን ምዝንጋዕን እዩ። በዚ ኣገባብ እዚ ሰባት ነቲ ኣብኡ ዝፍጠር ዋዒን ርስሓትን ንምስትምቓር ሳውና ዝበሃል ውዑይን ደረቕን ክፍሊ ይኣትዉ። ኣብ ህንጸት ደረቕ ሳውና፡ ክፍሊ ሳውና ብመሞቒን ውዑይ ኣእማንን ወይ ካልእ ስርዓት ተጠቒምካ ይውዕይ፡ ማይን ስቲምን ግን ብዓቢኡ ኣይጥቀሙን እዮም። እዚ ድማ ኣብ ውሽጢ እቲ ክፍሊ ዝነቐጸን ውሑድ ርስሓት ዘለዎን ሃዋህው ይፈጥር።
53624	https://am.wikipedia.org/wiki/Namaa%20Gama	Namaa Gama	Namaa Gama "ነማ ገማ" is music Album by Ethiopian Oromo Rapper, Singer and Songwriter Gome Riki Tu "ጎሜ ሪኪ ቱ", released on April 25, 2023.There are seven songs in this Album and one featuring artist. The song title "Bada Anaa" collaborated with an Ethiopian Oromo singer, songwriter and music producer Gajo Tilahun. Namaa Gama "ነማ ገማ" በኢትዮጵያዊ ኦሮሞ ራፐር፣ ዘፋኝ እና ዜማ ደራሲ Gome Riki Tu “ጎሜ ሪኪ ቱ” የሙዚቃ አልበም ሲሆን በኤፕሪል 25፣ 2023 የተለቀቀ ነው። Songs Namaa Gama Bada Anaa feat. Gajo Tilahun Simalee Shurrubbee Damma Shoolee Hiriyyaa Gaarii Reference https://www.google.com/search?kgmid=/g/11ty28knt8&hl=en-ET&q=Namaa+Gama&kgs=27f8c9f9ffffebf7&shndl=17&source=sh/x/kp/osrp/m5/2 https://g.co/kgs/AS56ZG https://om.m.wikipedia.org/wiki/Namaa_Gama	95	Namaa Gama "ነማ ገማ" is music Album by Ethiopian Oromo Rapper, Singer and Songwriter Gome Riki Tu "ጎሜ ሪኪ ቱ", released on April 25, 2023.There are seven songs in this Album and one featuring artist. The song title "Bada Anaa" collaborated with an Ethiopian Oromo singer, songwriter and music producer Gajo Tilahun. Namaa Gama "ነማ ገማ" በኢትዮጵያዊ ኦሮሞ ራፐር፣ ዘፋኝ እና ዜማ ደራሲ Gome Riki Tu “ጎሜ ሪኪ ቱ” የሙዚቃ አልበም ሲሆን በኤፕሪል 25፣ 2023 የተለቀቀ ነው። Songs Namaa Gama Bada Anaa feat. Gajo Tilahun Simalee Shurrubbee Damma Shoolee Hiriyyaa Gaarii
53625	https://am.wikipedia.org/wiki/Gome%20Riki%20Tu	Gome Riki Tu	Rikitu Israel Gabayo (born 14 April 1995), known professionally as Gome Riki Tu (ጐሜ ሪክ ቱ), is an Ethiopian rapper, singer and songwriter.He is arguably the most influential Ethiopian Oromo hip hop artist of this generation. Early Life Gome Riki Tu (ጐሜ ሪክ ቱ), was born on April 14 1995 (age 28) years, in Nekemte, Oromia, Ethiopia. He attended school at Guliso.He also enrolled in a local public school and pursued his education until Highschool. Gome, was raised speaking the (Afaan Oromo) Oromo language in additional he speaking (Amharic) አማርኛ and English. Career The first time he sang he sung a song titled "Qoricha Roorroo" in 2020.He also released another single music known as the song title Furgaatuu and Mammagaala in 2022. Gome Riki Tu continued his career, He produced his first Album Namaa Gama in 2023. There are seven songs in this Album and one featuring artist. The song title "Bada Anaa" collaborated with an Ethiopian Oromo singer, songwriter and music producer Gajo Tilahun. Albums Single "Qoricha Roorroo" 2020. Single Furgaatuu 2022. Single Mammagaala 2022. Album Namaa Gama 2023. Life Quotes "Kan Na Qaluuf Natti Fiiges, Kan Na Qabuuf Natti Fiiges Bagan Arge" (አንድ ሰው ሊገድለኝ ሲሮጥ፣ አንድ ሰው ባጋን ለመያዝ ሲሮጥ አየሁ) Reference https://www.linkedin.com/in/gomerikitu/en?originalSubdomain=et https://m.imdb.com/name/nm13853987/bio/?ref_=nm_ql_1 https://www.musicinafrica.net/directory/gome-riki-tu https://m.wikidata.org/wiki/Q121788719 https://am.m.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%90%E1%88%9C_%E1%88%8D%E1%8A%AD_%E1%89%B1 https://om.m.wikipedia.org/wiki/Gome_Riki_Tu https://www.google.com/search?kgmid=/g/11t0s3kgfy&hl=en-ET&q=Gome+Riki+Tu&kgs=bee82d15a72ca3dc&shndl=17&source=sh/x/kp/osrp/m5/2 https://m.imdb.com/name/nm13853987/ https://am.m.wikipedia.org/wiki/Namaa_Gama https://am.m.wikipedia.org/wiki/Mammagaala https://am.m.wikipedia.org/wiki/Furgaatuu https://g.co/kgs/9xxYZR https://g.co/kgs/uVLoFp https://g.co/kgs/zUMMiG https://g.co/kgs/vWa28n https://g.co/kgs/rv7TWD https://g.co/kgs/hWozQ6 https://g.co/kgs/5hZpyh https://g.co/kgs/5tyUQE https://am.m.wikipedia.org/wiki/Rikitu_Israel_Gabayo https://en.m.wikipedia.org/wiki/Nekemte https://en.m.wikipedia.org/wiki/Oromia https://en.m.wikipedia.org/wiki/Ethiopia https://en.m.wikipedia.org/wiki/Oromo_people https://am.m.wikipedia.org/wiki/Gajo_Tilahun External Link https://youtube.com/@GomeRikiTu?si=vjlLJ_mqblnZLPlb https://spotify.link/G9TifGlN8Cb https://m.soundcloud.com/gomerikitu-music https://et.linkedin.com/in/gomerikitu/en https://www.musicinafrica.net/directory/gome-riki-tu https://m.imdb.com/name/nm13853987/ https://facebook.com/GomeRikiTuOfficial/ https://www.instagram.com/gomerikitu/	240	Rikitu Israel Gabayo (born 14 April 1995), known professionally as Gome Riki Tu (ጐሜ ሪክ ቱ), is an Ethiopian rapper, singer and songwriter.He is arguably the most influential Ethiopian Oromo hip hop artist of this generation. Early Life Gome Riki Tu (ጐሜ ሪክ ቱ), was born on April 14 1995 (age 28) years, in Nekemte, Oromia, Ethiopia. He attended school at Guliso.He also enrolled in a local public school and pursued his education until Highschool. Gome, was raised speaking the (Afaan Oromo) Oromo language in additional he speaking (Amharic) አማርኛ and English.
53626	https://am.wikipedia.org/wiki/Mammagaala	Mammagaala	Mammagaala "ማማጋላ" is single music by Ethiopian Oromo Rapper, Singer and Songwriter Gome Riki Tu "ጎሜ ሪኪ ቱ," released on 2022. Mammagaala "ማማጋላ" is an Oromo word which is a type of color. Mammagaala “ማማጋላ” ነጠላ ሙዚቃ ነው በኢትዮጵያ ኦሮሞ ራፐር፣ ዘፋኝ እና ገጣሚ Gome Riki Tu “ጎሜ ሪኪ ቱ” በ2022 የተለቀቀው። Mammagaala "ማማጋላ" ከማጋላ የሚለው የኦሮምኛ ቃል የተገኘ ሲሆን እሱም የቀለም አይነት ነው። Reference https://g.co/kgs/xHBXRv https://g.co/kgs/AS56ZG https://om.m.wikipedia.org/wiki/Mammagaala	68	Mammagaala "ማማጋላ" is single music by Ethiopian Oromo Rapper, Singer and Songwriter Gome Riki Tu "ጎሜ ሪኪ ቱ," released on 2022. Mammagaala "ማማጋላ" is an Oromo word which is a type of color. Mammagaala “ማማጋላ” ነጠላ ሙዚቃ ነው በኢትዮጵያ ኦሮሞ ራፐር፣ ዘፋኝ እና ገጣሚ Gome Riki Tu “ጎሜ ሪኪ ቱ” በ2022 የተለቀቀው። Mammagaala "ማማጋላ" ከማጋላ የሚለው የኦሮምኛ ቃል የተገኘ ሲሆን እሱም የቀለም አይነት ነው።
53627	https://am.wikipedia.org/wiki/Furgaatuu	Furgaatuu	Furgaatuu "ፉርጋቱ" is single music by Ethiopian Oromo rapper, singer and songwriter Gome Riki Tu "ጎሜ ሪኪ ቱ", released on 2022. Furgaatuu "ፉርጋቱ" is a word in Oromo that means that no circumstances prevent. Furgaatuu "ፉርጋቱ" በ2022 የተለቀቀው በኢትዮጵያ ኦሮሞ ራፐር፣ ዘፋኝ እና ገጣሚ Gome Riki Tu "ጎሜ ሪኪ ቱ" ነጠላ ሙዚቃ ነው። Furgaatuu;"ፉርጋቱ" ኦሮሞ ውስጥ ያለ ቃል ሲሆን ምንም አይነት ሁኔታ አይከለክልም ማለት ነው። Reference https://www.google.com/search?kgmid=/g/11jt3j0b51&hl=en-ET&q=Furgaatuu&kgs=f0becc1617643e49&shndl=17&source=sh/x/kp/osrp/m5/2 https://g.co/kgs/AS56ZG https://om.m.wikipedia.org/wiki/Furgaatuu	69	Furgaatuu "ፉርጋቱ" is single music by Ethiopian Oromo rapper, singer and songwriter Gome Riki Tu "ጎሜ ሪኪ ቱ", released on 2022. Furgaatuu "ፉርጋቱ" is a word in Oromo that means that no circumstances prevent. Furgaatuu "ፉርጋቱ" በ2022 የተለቀቀው በኢትዮጵያ ኦሮሞ ራፐር፣ ዘፋኝ እና ገጣሚ Gome Riki Tu "ጎሜ ሪኪ ቱ" ነጠላ ሙዚቃ ነው። Furgaatuu;"ፉርጋቱ" ኦሮሞ ውስጥ ያለ ቃል ሲሆን ምንም አይነት ሁኔታ አይከለክልም ማለት ነው።
53628	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8A%AB%E1%89%A3%E1%89%A2%E1%8B%AB%E1%8B%8A%20%E1%88%98%E1%88%88%E1%8B%AB%20%E1%89%81%E1%8C%A5%E1%88%AD	አካባቢያዊ መለያ ቁጥር	ዚፕ ኮድ በዩናይትድ ስቴትስ የፖስታ አገልግሎት (USPS) የሚጠቀም የፖስታ ኮድ ስርዓት ነው። በጁላይ 1, 1963 የተዋወቀው, መሰረታዊ ቅርጸቱ አምስት አሃዞችን ያካትታል. በ 1983 የተራዘመ ዚፕ + 4 ኮድ ተጀመረ; የዚፕ ኮድ አምስቱን አሃዞች፣ በመቀጠልም ሰረዝ እና አራት አሃዞችን ያካተተ ሲሆን ይህም ይበልጥ የተወሰነ ቦታን ሰይሟል። ዚፕ የሚለው ቃል የዞን ማሻሻያ እቅድ ምህፃረ ቃል ነው ላኪዎች በፖስታ አድራሻው ውስጥ ያለውን ኮድ ሲጠቀሙ መልእክቱ በብቃት እና በፍጥነት እንዲጓዝ (ዚፕ በማድረግ) ለመጠቆም ተመርጧል። ዚፕ ኮድ የሚለው ቃል በመጀመሪያ በ USPS የአገልግሎት ምልክት ሆኖ ተመዝግቧል። ምዝገባው በ1997 አብቅቷል።. የፔዮሪያ ኢሊኖይስ ዚፕ ኮድ 61604 ነው።	90	ዚፕ ኮድ በዩናይትድ ስቴትስ የፖስታ አገልግሎት (USPS) የሚጠቀም የፖስታ ኮድ ስርዓት ነው። በጁላይ 1, 1963 የተዋወቀው, መሰረታዊ ቅርጸቱ አምስት አሃዞችን ያካትታል. በ 1983 የተራዘመ ዚፕ + 4 ኮድ ተጀመረ; የዚፕ ኮድ አምስቱን አሃዞች፣ በመቀጠልም ሰረዝ እና አራት አሃዞችን ያካተተ ሲሆን ይህም ይበልጥ የተወሰነ ቦታን ሰይሟል። ዚፕ የሚለው ቃል የዞን ማሻሻያ እቅድ ምህፃረ ቃል ነው ላኪዎች በፖስታ አድራሻው ውስጥ ያለውን ኮድ ሲጠቀሙ መልእክቱ በብቃት እና በፍጥነት እንዲጓዝ (ዚፕ በማድረግ) ለመጠቆም ተመርጧል። ዚፕ ኮድ የሚለው ቃል በመጀመሪያ በ USPS የአገልግሎት ምልክት ሆኖ ተመዝግቧል። ምዝገባው በ1997 አብቅቷል።. የፔዮሪያ ኢሊኖይስ ዚፕ ኮድ 61604 ነው።
53680	https://am.wikipedia.org/wiki/Rikitu%20Israel%20Gabayo	Rikitu Israel Gabayo	Rikitu Israel Gabayo "ሪኪቱ እስራኤል ጋባዮ" is the birth name of an Ethiopian Oromo Rapper, Singer and Songwriter Gome Riki Tu "ጎሜ ሪኪ ቱ". Gome Riki Tu is arguably the most influential Ethiopian Oromo hip hop artist of this generation. Gome was born on (April 14, 1995) in Nekemte, Oromia, Ethiopia. "ሪኪቱ እስራኤል ጋባዮ" የአንድ ኢትዮጵያዊ ኦሮሞ ራፐር፣ ዘፋኝ እና የዜማ ደራሲ "ጎሜ ሪኪ ቱ" የትውልድ ስም ነው። "ጎሜ ሪኪ ቱ" የዚህ ትውልድ ኢትዮጵያዊ ኦሮሞ የሂፕ ሆፕ አርቲስት ነው ሊባል ይችላል። ጎሜ (ሚያዝያ 14 ቀን 1995) በነቀምት ኦሮሚያ፣ ኢትዮጵያ ተወለደ። Reference https://am.m.wikipedia.org/wiki/Gome_Riki_Tu https://www.google.com/search?hl=en-ET&shmd=H4sIAAAAAA(AA_5Ni4WAUkAYA-7_e4gYAAAA&q=birth+name+of+gome+riki+tu&kgs=c73cf1e37d66637d&shndl=24&source=sh/x/ka/m1/2 https://www.linkedin.com/in/gomerikitu/en?originalSubdomain=et https://g.co/kgs/icicqa https://www.musicinafrica.net/directory/gome-riki-tu https://m.imdb.com/name/nm13853987/ https://m.imdb.com/name/nm13853987/bio/?ref_=nm_ov_bio_sm	98	Rikitu Israel Gabayo "ሪኪቱ እስራኤል ጋባዮ" is the birth name of an Ethiopian Oromo Rapper, Singer and Songwriter Gome Riki Tu "ጎሜ ሪኪ ቱ". Gome Riki Tu is arguably the most influential Ethiopian Oromo hip hop artist of this generation. Gome was born on (April 14, 1995) in Nekemte, Oromia, Ethiopia. "ሪኪቱ እስራኤል ጋባዮ" የአንድ ኢትዮጵያዊ ኦሮሞ ራፐር፣ ዘፋኝ እና የዜማ ደራሲ "ጎሜ ሪኪ ቱ" የትውልድ ስም ነው። "ጎሜ ሪኪ ቱ" የዚህ ትውልድ ኢትዮጵያዊ ኦሮሞ የሂፕ ሆፕ አርቲስት ነው ሊባል ይችላል። ጎሜ (ሚያዝያ 14 ቀን 1995) በነቀምት ኦሮሚያ፣ ኢትዮጵያ ተወለደ። Reference https://am.m.wikipedia.org/wiki/Gome_Riki_Tu https://www.google.com/search?hl=en-ET&shmd=H4sIAAAAAA(AA_5Ni4WAUkAYA-7_e4gYAAAA&q=birth+name+of+gome+riki+tu&kgs=c73cf1e37d66637d&shndl=24&source=sh/x/ka/m1/2 https://www.linkedin.com/in/gomerikitu/en?originalSubdomain=et https://g.co/kgs/icicqa https://www.musicinafrica.net/directory/gome-riki-tu https://m.imdb.com/name/nm13853987/ https://m.imdb.com/name/nm13853987/bio/?ref_=nm_ov_bio_sm
53914	https://am.wikipedia.org/wiki/Liberland	Liberland	ሊበርላንድ፣ በይፋ የሊበላንድ ሪፐብሊክ ተብሎ የሚጠራው፣ በክሮኤሺያ እና በሰርቢያ መካከል ባለው የዳኑቤ ወንዝ ምዕራባዊ ክፍል ላይ የይገባኛል ጥያቄ ባልቀረበበት መሬት ላይ የጀመረ ማይክሮኔሽን ነው። ሊበርላንድ የተመሰረተው በ13 ኤፕሪል 2015 በቼክ የነጻነት አክቲቪስት ቪት ጄድሊችካ ነው። ኦፊሴላዊው የሊበርላንድ ድረ-ገጽ ብሔሩ የተፈጠረችው ክሮኤሺያ እና ሰርቢያ ከ25 ዓመታት በላይ በጋራ ድንበሮች ላይ ስላልተስማሙ በተፈጠረው የሰው ልጅ (terra nullius) ላይ ነው ይላል። ይህ የድንበር ውዝግብ ከዳኑብ በስተምስራቅ የሚገኙ አንዳንድ አካባቢዎችን ያካትታል እነዚህም በሁለቱም በሰርቢያ እና በክሮኤሺያ ይገባኛል ጥያቄ የቀረበላቸው። ክሮኤሺያ ከወንዙ በስተ ምዕራብ የሚገኙ አንዳንድ ቦታዎችን፣ ሊበርላንድን ጨምሮ፣ የሰርቢያ አካል እንደሆነች ትቆጥራለች፣ ምንም እንኳን ሰርቢያ ከእንግዲህ ያንን መሬት ባትልም። መሬቱ ከክሮኤሺያ የነጻነት ጦርነት ጀምሮ በክሮኤሺያ ተጠብቆ ቆይቷል ነገር ግን ክሮኤሺያ ከተመሠረተ ብዙም ሳይቆይ ጀምሮ ሰዎች ወደ ሊበርላንድ እንዳይመጡ አግዳለች፣ የክሮሺያ ዜጎች እና ሌሎች የአውሮፓ ህብረት ዜጎችን ጨምሮ። ከዚያ በፊት ማንም ሰው አካባቢውን መጎብኘት ይችላል። የHrvatske šume d.o.o ፈቃድ ያላቸው አዳኞች፣ አሳ አጥማጆች እና ሰራተኞች። (Croatian Forests Ltd., በመንግስት ባለቤትነት የተያዘ የእንጨት ኩባንያ) በየጊዜው ጉብኝት ያደርጋል. ከኦገስት 2023 ጀምሮ ሊበርላንድስ በግዛቱ ውስጥ ይገኛሉ፣ ምንም እንኳን የክሮሺያ ድንበር ፖሊስ የሚገቡትን እና የሚወጡትን ሁሉ ፓስፖርቶች ይፈትሻል። የክሮሺያ የድንበር ፖሊስ የክሮሺያ ህጎችን በእሳት እና በተዘጉ ድንኳኖች ላይ ይጥላል። ምንም እንኳን የተባበሩት መንግስታት ድርጅት አባል የሆነች ሀገር ለሊበርላንድ ሙሉ ዲፕሎማሲያዊ እውቅና የሰጠች ምንም እንኳን ሊበርላንድ ከሶማሌላንድ እና ከሄይቲ እንዲሁም ከሌሎች በከፊል እውቅና እና እውቅና ከሌላቸው መንግስታት እና ማይክሮኔሽን ጋር ይፋዊ ግንኙነት የከፈተች ቢሆንም። በኖቬምበር 2021 ኤል ሳልቫዶር ከሊበርላንድ የዲፕሎማቲክ ልዑካንን ተቀበለች። ዋቢዎች ሌሎች ድህረ ገጾች ኦፊሴላዊ ድር ጣቢያ፣ በ እንግሊዝኛ እና ቼክኛ se-k-nemu-hrnou-370917 ከመስራች Vít Jedlička ጋር የተደረገ ቃለ ምልልስ http://inserbia.info/today/2015/04/czech-proclaims-new-sovereign-state-between-serbia-and-croatia-liberland/ እንኳን ወደ ሊበርላንድ በደህና መጡ፣ የዓለም አዲስ አገር (ምናልባት) ስለ ሊበርላንድ ዘጋቢ ፊልም - "ይህ የኔ ሰው የለም"	260	ሊበርላንድ፣ በይፋ የሊበላንድ ሪፐብሊክ ተብሎ የሚጠራው፣ በክሮኤሺያ እና በሰርቢያ መካከል ባለው የዳኑቤ ወንዝ ምዕራባዊ ክፍል ላይ የይገባኛል ጥያቄ ባልቀረበበት መሬት ላይ የጀመረ ማይክሮኔሽን ነው። ሊበርላንድ የተመሰረተው በ13 ኤፕሪል 2015 በቼክ የነጻነት አክቲቪስት ቪት ጄድሊችካ ነው። ኦፊሴላዊው የሊበርላንድ ድረ-ገጽ ብሔሩ የተፈጠረችው ክሮኤሺያ እና ሰርቢያ ከ25 ዓመታት በላይ በጋራ ድንበሮች ላይ ስላልተስማሙ በተፈጠረው የሰው ልጅ (terra nullius) ላይ ነው ይላል። ይህ የድንበር ውዝግብ ከዳኑብ በስተምስራቅ የሚገኙ አንዳንድ አካባቢዎችን ያካትታል እነዚህም በሁለቱም በሰርቢያ እና በክሮኤሺያ ይገባኛል ጥያቄ የቀረበላቸው። ክሮኤሺያ ከወንዙ በስተ ምዕራብ የሚገኙ አንዳንድ ቦታዎችን፣ ሊበርላንድን ጨምሮ፣ የሰርቢያ አካል እንደሆነች ትቆጥራለች፣ ምንም እንኳን ሰርቢያ ከእንግዲህ ያንን መሬት ባትልም።
53915	https://am.wikipedia.org/wiki/Ambalangoda	Ambalangoda	አምባላንጎዳ በስሪ ላንካ የጋሌ ወረዳ ሁለተኛዋ ትልቅ ከተማ ናት። በኮሎምቦ-ማታራ A2 ዋና መንገድ ላይ ይገኛል። ከዚህ ውጪ የባህር ባቡር በአምባላንጎዳ ከተማም ያልፋል። ይህ አካባቢ በአሻንጉሊት እና ጭንብል አሰራር የታወቀ ነው። 7480 ሄክታር ስፋት ያለው በአምባላንጎዳ ማዘጋጃ ቤት እና በአምባላንጎዳ ክልል ምክር ቤት ነው የሚተዳደረው። ዋና የአውቶቡስ ማቆሚያ፣ ትልቅ የባቡር ጣቢያ፣ ትልቅ የአሳ ማጥመጃ ወደብ፣ ትልቅ የአውቶቡስ መጋዘን፣ ስታዲየም፣ ፖሊስ ጣቢያ፣ ሆስፒታል፣ ዋና ትምህርት ቤቶች፣ ባንኮች ወዘተ. በጋሌ ወረዳ ውስጥ የምትገኝ ጥንታዊ ከተማ "የቆላም ድራማ ጥበብ" ቅርስ ሆኖ ቀጥሏል። የድሮ የደች ፍርድ ቤት ፍርስራሽ በእንግዶች ማረፊያው አጠገብ ይታያል። ከእንግዶች ጀርባ ባለው የተፈጥሮ ገንዳ ውስጥ መታጠብ በሁሉም ረገድ አስተማማኝ ነው. በተፈጥሮ በድንጋያማ ሪፎች የተከበበ በመሆኑ በሱናሚው ብዙም አልተጎዳም። በአንድ ከተማ ውስጥ የሚገኙትን ሁሉንም መገልገያዎች የተገጠመለት አስደናቂ የባህር ዳርቻ ያላት አእምሮን የሚስብ ከተማ ይህ የቱሪዝም መሸሸጊያ ነው።	124	አምባላንጎዳ በስሪ ላንካ የጋሌ ወረዳ ሁለተኛዋ ትልቅ ከተማ ናት። በኮሎምቦ-ማታራ A2 ዋና መንገድ ላይ ይገኛል። ከዚህ ውጪ የባህር ባቡር በአምባላንጎዳ ከተማም ያልፋል። ይህ አካባቢ በአሻንጉሊት እና ጭንብል አሰራር የታወቀ ነው። 7480 ሄክታር ስፋት ያለው በአምባላንጎዳ ማዘጋጃ ቤት እና በአምባላንጎዳ ክልል ምክር ቤት ነው የሚተዳደረው። ዋና የአውቶቡስ ማቆሚያ፣ ትልቅ የባቡር ጣቢያ፣ ትልቅ የአሳ ማጥመጃ ወደብ፣ ትልቅ የአውቶቡስ መጋዘን፣ ስታዲየም፣ ፖሊስ ጣቢያ፣ ሆስፒታል፣ ዋና ትምህርት ቤቶች፣ ባንኮች ወዘተ. በጋሌ ወረዳ ውስጥ የምትገኝ ጥንታዊ ከተማ "የቆላም ድራማ ጥበብ" ቅርስ ሆኖ ቀጥሏል። የድሮ የደች ፍርድ ቤት ፍርስራሽ በእንግዶች ማረፊያው አጠገብ ይታያል። ከእንግዶች ጀርባ ባለው የተፈጥሮ ገንዳ ውስጥ መታጠብ በሁሉም ረገድ አስተማማኝ ነው. በተፈጥሮ በድንጋያማ ሪፎች የተከበበ በመሆኑ በሱናሚው ብዙም አልተጎዳም። በአንድ ከተማ ውስጥ የሚገኙትን ሁሉንም መገልገያዎች የተገጠመለት አስደናቂ የባህር ዳርቻ ያላት አእምሮን የሚስብ ከተማ ይህ የቱሪዝም መሸሸጊያ ነው።
53916	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%84%E1%88%AB%E1%8A%AD%E1%88%8C%E1%88%B5%20%281997%20%E1%8D%8A%E1%88%8D%E1%88%9D%29	ሄራክሌስ (1997 ፊልም)	ሄራክሌስ (በእንግሊዝኛ: Hercules፣ "አንበሳ ንጉስ") በዲዝኒ በ1997 እ.ኤ.አ. የተፈጠረ አንድ የአሜሪካ አኒሜሽን ፊልም ነው። ይህ የዲዝኒ 35ኛ አኒሜሽን ፊልም። የአሜሪካ ፊልሞች ካርቱን	22	ሄራክሌስ (በእንግሊዝኛ: Hercules፣ "አንበሳ ንጉስ") በዲዝኒ በ1997 እ.ኤ.አ. የተፈጠረ አንድ የአሜሪካ አኒሜሽን ፊልም ነው። ይህ የዲዝኒ 35ኛ አኒሜሽን ፊልም።
53919	https://am.wikipedia.org/wiki/ISO/IEC%2027001	ISO/IEC 27001	ISO/IEC 27001 ዓለም አቀፍ ደረጃውን የጠበቀ የመረጃ ደህንነትን ለመቆጣጠር የተመሰረተ ስታንዳርድ ነው። ይህ ስታንዳርድ በመጀመሪያ የታተመው በአለም አቀፉ የደረጃዎች ድርጅት (አይኤስኦ) እና በአለም አቀፍ ኤሌክትሮቴክኒክ ኮሚሽን (አይኢሲ) በ2005፣ በ2013፣ እና እንደገና በ2022 ነው ። እንዲሁም በርካታ እውቅና ያላቸው የደረጃ ብሄራዊ ልዩነቶች አሉት። የኢንፎርሜሽን ደህንነት አስተዳደር ስርዓትን (አይ ኤስ ኤም ኤስ) ለመመስረት፣ ለመተግበር፣ ለማቆየት እና በቀጣይነት ለማሻሻል የሚያስፈልጉ መስፈርቶችን ዘርዝሯል - አላማውም ድርጅቶች የያዙትን የመረጃ ንብረቶች የበለጠ ደህንነቱ የተጠበቀ እንዲሆን መርዳት ነው። የደረጃውን መስፈርት የሚያሟሉ ድርጅቶች ኦዲት በተሳካ ሁኔታ ካጠናቀቀ በኋላ እውቅና ባለው የምስክር ወረቀት አካል ለመመስከር መምረጥ ይችላሉ። የ ISO/IEC 27001 የምስክር ወረቀት ሂደት ውጤታማነት እና አጠቃላይ ደረጃው በ 2020 በተካሄደ መጠነ ሰፊ ጥናት ላይ ተፈትቷል	106	ISO/IEC 27001 ዓለም አቀፍ ደረጃውን የጠበቀ የመረጃ ደህንነትን ለመቆጣጠር የተመሰረተ ስታንዳርድ ነው። ይህ ስታንዳርድ በመጀመሪያ የታተመው በአለም አቀፉ የደረጃዎች ድርጅት (አይኤስኦ) እና በአለም አቀፍ ኤሌክትሮቴክኒክ ኮሚሽን (አይኢሲ) በ2005፣ በ2013፣ እና እንደገና በ2022 ነው ። እንዲሁም በርካታ እውቅና ያላቸው የደረጃ ብሄራዊ ልዩነቶች አሉት። የኢንፎርሜሽን ደህንነት አስተዳደር ስርዓትን (አይ ኤስ ኤም ኤስ) ለመመስረት፣ ለመተግበር፣ ለማቆየት እና በቀጣይነት ለማሻሻል የሚያስፈልጉ መስፈርቶችን ዘርዝሯል - አላማውም ድርጅቶች የያዙትን የመረጃ ንብረቶች የበለጠ ደህንነቱ የተጠበቀ እንዲሆን መርዳት ነው። የደረጃውን መስፈርት የሚያሟሉ ድርጅቶች ኦዲት በተሳካ ሁኔታ ካጠናቀቀ በኋላ እውቅና ባለው የምስክር ወረቀት አካል ለመመስከር መምረጥ ይችላሉ። የ ISO/IEC 27001 የምስክር ወረቀት ሂደት ውጤታማነት እና አጠቃላይ ደረጃው በ 2020 በተካሄደ መጠነ ሰፊ ጥናት ላይ ተፈትቷል
53920	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8C%A1%E1%89%B5%20%E1%8A%AB%E1%8A%95%E1%88%B0%E1%88%AD	የጡት ካንሰር	የጡት ካንሰር በሽታ በጡት ላይ ከሚከሰት ካንሰር የሚመጣ ነው። የማንኛውም ጤናማ ሰው ሴሎች በየጊዜው ያድጋሉ ይለዋወጣሉ። ይህ የሴሎች እድገት ጤናማ ባልሆነ መልኩ እየጨመረ ሲሄድ እብጠትን (ዕጢ) ያስከትላል። አንዳንድ እብጠቶች በጊዜ ሂደት ወደ ካንሰርነት ይለወጣሉ። ምልክቶች የጡት ካንሰር በሚከሰትበት ጊዜ የሚታዩ ምልክቶች ከዚህ በታች የተዘረዘሩትን ይመስላሉ። በጡት ላይ የሚከሰት እብጠት ደም የቀላቀለ ፈሳሽ ከጡት መዉጣት የጡት ቆዳ ወደ ዉስጥ መሰርጎድ የጡት ወይም የጡት ጫፍ ህመም የጡት ጫፍ ወደ ዉስጥ መግባት የጡት ቆዳ ቀለም ወደ ቀይነት ማድላት የጡት ቆዳ መሻከር መንስኤዎች ለጡት ካንሰር እንደ መንስኤነት ከሚነሱ ነገሮች መካከል ከወለዱ በኋላ ጡት አለማጥባት፣ የእድሜ መጨመር፣ የጡት ካንሰር የቤተሰብ ታሪክ አልኮል መጠጣት የምርመራ ሂደት አንድ ሰው በጡት ካንሰር እንደተጠቃ ለማወቅ የህክምና ባለሙያዎች ከሚያደርጓቸው የምርመራ ሂደቶች ውስጥ የማሞግራፊ ፣ አልትራሳውንድ ምርመራዎች ናቸው። የወንድ የጡት ካንሰር የጡት ካንሰር በስፋት የሚታየው ሴቶች ላይ ቢሆንም በወንዶችም ላይ የመከሰት እድል ግን አለው። ህክምና የጡት ካንሰርን ለማከም የተለያዩ እርምጃዎች የሚወሰዱ ሲሆን እነዚህ እርምጃዎችም ካንሰሩ እንደ ደረሰብት ደረጃ እና የበሽተኛው ሁኔታ ሊለያዩ ይችላሉ። የቀዶ ጥገና ፣ ኬሞቴራፒ ፣ ሆርሞናዊ ቴራፒ እና ራዲዮቴራፒ ናቸው። የቀዶ ጥገና ህክምና ካንሰሩን ሙሉ በሙሉ ማውጣት ወይም ሙሉውን ጡት መቆረጥ ሊያካትት ይችላል። ከዚያ በኋላ አንዳንድ ሰዎች ተጨማሪ ኬሞ እና ራዲዮቴራፒ ያስፈልጋቸዋል። በአንጻሩ ደግሞ የኬሞቴራፒ ህክምናመድኃኒቶች የበሽታውን መስፋፍት የሚከላከሉ እና ተመልሶ እንዳይመጣ የሚያረጉ መድኃኒቶች ሲሆኑ እንደ አይነታቸው የተለያዩ የጎንዮሽ ጉዳቶች አላቸው። የኬሞቴራፒ ሕክምና አሰጣጡ እንደ ጡት ካንሰሩ አይነት እና ደረጃ የሚወሰን ነው። ቅድመ ጥንቃቄ በሽታው ከመከሰቱ በፊት ሊወሰዱ ከሚችሉ ቅድመ ጥንቃቄዎች መካከል በየጊዜው ምርመራ ማድረግ ፣ ከወሊድ በኋላ ጡት ማጥባት፣ የአልኮል መጠጥ መቀነስ ይገኑበታል። የጡት ካንሰር ቀን የጡት ካንሰርን አስከፊነት እና መከላከያ ዘዴዎቹን በተመለከተ ግንዛቤ ለማስጨበት በየአመቱ በጥቅምት ወር የጡት ካንሰር ቀን ይከበራል።	255	የጡት ካንሰር በሽታ በጡት ላይ ከሚከሰት ካንሰር የሚመጣ ነው። የማንኛውም ጤናማ ሰው ሴሎች በየጊዜው ያድጋሉ ይለዋወጣሉ። ይህ የሴሎች እድገት ጤናማ ባልሆነ መልኩ እየጨመረ ሲሄድ እብጠትን (ዕጢ) ያስከትላል። አንዳንድ እብጠቶች በጊዜ ሂደት ወደ ካንሰርነት ይለወጣሉ። ምልክቶች የጡት ካንሰር በሚከሰትበት ጊዜ የሚታዩ ምልክቶች ከዚህ በታች የተዘረዘሩትን ይመስላሉ።
53922	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%B0%E1%8B%8D%20%E1%88%B0%E1%88%AB%E1%88%BD%20%E1%8A%AD%E1%88%85%E1%88%8E%E1%89%B5	የሰው ሰራሽ ክህሎት	የሰው ሰራሽ አስተውሎት (Artificial Intelligence) የተለያዩ ማሽኖች ከሰው ተፈጥሮአዊ ክህሎቶች ጋር የሚመሳሉ ተግባሮችን የማድረግ አቅም ማለት ሲሆን እነዚህም ራስን በራስ ማስተማር እና ችግሮችን መፍታት ያካትታል። በአሁኑ ጊዜ እንደ ጎግል ያሉ የመጠይቅ ገጾች ፣ ራሳቸውን በራሳቸው የሚያሽከረክሩ መኪናዎች ፣ ቁንቁን ለመተርጎም ፣ ፌስቦክ ላይ የምናውቃቸውን ሰዎች ለማገናኘት፣ ዩትዩብ ላይ ያየነውን ቪዲዮ ጋር ተያያዥነት ያለውን ምስል ለመጠቆም፣ ልዩ ልዩ በሽታዎችን ለመመርመር ወ.ዘ.ተ ጥቅም ላይ ይውላል። አጀማመር ለሰው ሰራሽ አስተውሎት መጀመር አለን ቱሪንግ የተባለ የሂሳብ ባለሙያ 0 እና 1ን በማቀያየር የኮምፒውተሮችን አቅም ማሳደግ እንደሚቻል ጥናት ካደረገ በኋላ ሲሆን ቱሪንግ ሰዎች እና ኮምፒውተሮች ተመሳሳይ ስራዎችን እንዲያደርጉ በማድረግ እና ሌላ ገምጋሚ የተለየ ክፍል ላይ በማስቀመጥ የሰው እና የኮምፒውተሩ የትኛው እንደሆነ መለየት እንዲችሉ ፈተና አዘጋጅቶ ነበር። ይህም የቱሪንግ ፈተና (Turing Test) በመባል ይታወቃል። ገምጋሚው የትኛው መልስ የኮምፒውተሩ እንደሆነ ለይቶ ለማወቅ ካልቻለ ኮምፒውተሩ ከሰዎች አስተውሎት ጋር ተቀራራቢ የሆነ ችሎታ አለው ማለት ነው። አለን ቱሪንግ የሰው ሰራሽ አስተውሎት አባት ተደርጎ ይቆጠራል።	143	የሰው ሰራሽ አስተውሎት (Artificial Intelligence) የተለያዩ ማሽኖች ከሰው ተፈጥሮአዊ ክህሎቶች ጋር የሚመሳሉ ተግባሮችን የማድረግ አቅም ማለት ሲሆን እነዚህም ራስን በራስ ማስተማር እና ችግሮችን መፍታት ያካትታል። በአሁኑ ጊዜ እንደ ጎግል ያሉ የመጠይቅ ገጾች ፣ ራሳቸውን በራሳቸው የሚያሽከረክሩ መኪናዎች ፣ ቁንቁን ለመተርጎም ፣ ፌስቦክ ላይ የምናውቃቸውን ሰዎች ለማገናኘት፣ ዩትዩብ ላይ ያየነውን ቪዲዮ ጋር ተያያዥነት ያለውን ምስል ለመጠቆም፣ ልዩ ልዩ በሽታዎችን ለመመርመር ወ.ዘ.ተ ጥቅም ላይ ይውላል። አጀማመር ለሰው ሰራሽ አስተውሎት መጀመር አለን ቱሪንግ የተባለ የሂሳብ ባለሙያ 0 እና 1ን በማቀያየር የኮምፒውተሮችን አቅም ማሳደግ እንደሚቻል ጥናት ካደረገ በኋላ ሲሆን ቱሪንግ ሰዎች እና ኮምፒውተሮች ተመሳሳይ ስራዎችን እንዲያደርጉ በማድረግ እና ሌላ ገምጋሚ የተለየ ክፍል ላይ በማስቀመጥ የሰው እና የኮምፒውተሩ የትኛው እንደሆነ መለየት እንዲችሉ ፈተና አዘጋጅቶ ነበር። ይህም የቱሪንግ ፈተና (Turing Test) በመባል ይታወቃል። ገምጋሚው የትኛው መልስ የኮምፒውተሩ እንደሆነ ለይቶ ለማወቅ ካልቻለ ኮምፒውተሩ ከሰዎች አስተውሎት ጋር ተቀራራቢ የሆነ ችሎታ አለው ማለት ነው።
53924	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A2%E1%89%B5%E1%8A%AE%E1%8B%AD%E1%8A%95	ቢትኮይን	ቢትኮይን እስከዛሬ ከለመድነው እና ከምናውቀው የገንዘብ ስርዓት በእጅጉ የተለየ ነው። የተለመደው እና ለረዥም ዘመናት ስራ ላይ እየዋለ ያለው ገንዘብ ብሄራዊ ባንክ የሚያትመው እና የሚቆጣጠረው ፣ የራሱ የሆነ መለያ ያለው ፣ ከዚያም አለፎ የራሱ የሆነ የብር ኖት ያለው ሲሆን ቢትኮይን ግን ማዕከላዊ የሆነ የሚቆጣጠረው እና የሚያስተዳድረው አካል የለም። ገንዘቡ virtual በመሆኑ የብር ኖት እና ማከማቻ እቃ ሳያስፈልገው ግን እንደፈለጉ ስራ ላይ ማዋል የሚቻልበት ነው። ቢትኮይን በዚህ ብቻ የተወሰነ አይደለም። ማንኛውም ሰው እንደ ኮይን ቤዝ /Coin base/ ያሉ ገጾችን በመጠቀም የቢትኮይን ባለቤት መሆን ይችላል። በማን እና እንዴት ተጀመረ? እንደ አውሮፓዊያኑ የዘመን ቀመር በ2008 ዓ.ም ሳቶሺ ናካሞቶ በተባለ ግለሰብ ወይም ግለሰቦች ስለ ቢትኮይን ምንነት እና አሰራር የሚገልጽ ጽሁፍ ከሶፍትዌር ፕሮግራሙ ጋር በበይነ መረብ ለአለም ይፋ ሆኗል። እስካሁን ድረስ ሳቶሺ ማን እንደሆነ ለማወቅ አልተቻለም። በርግጥ አንድ የአውስትራሊያ ዜግነት ያለው የኮምፒውተር ሳይንቲስት ሳቶሺ ማለት እኔ ነኝ ብሎ ብዙዎችን ለማጭበርበር ሙከራ አድርጓል። ሳቶሺ የሚለው ስም የእውነት የአንድ ሰው ስም ይሁን ወይም ሶፍትዌሩን ያበለጸጉት ሰዎች የሚስጥር መጠሪያ ይሁን በውል የሚታወቅ ነገር የለም። የሆነው ሆኖ ስለቢትኮይን የሚገልጸው መረጃ ይፋ ከሆነ ከአመት በኋላ ስራ ላይ ውሏል። የመጀመሪያው የቢትኮይን ብሎክ በሳቶሺ ማይን የተደረገው ጄኔሲስ ብሎክ (Genesis Block) ይባላል። ጄኔሲስ ብሎክን ጨምሮ እስከዛሬ ድረስ የተደረጉት የቢትኮይን ሽያጭ እና ግዥዎች በሙሉ ኢንተርኔት ላይ ተመዝግበው አሉ። ስለዚህ ማንኛውም ኮምፒውተር ያለው ሰው እነዚህን ገቢ እና ወጪዎች ሁሉ ማየት ይችላል። ይህም አሰራሩ በአንድ ማዕከላዊ አስተዳደር ብቻ የተገደበ እንዳይሆን ይረዳል። የመረጃው ለማንም ሰው በየትም ቦታ እና በማንኛዉም ሰዓት ተደራሽ መሆን ማንኛውም ፈቃደኛ የሆነ ሰው ሁሉ የቢትኮይንን ግብይት እና ሽያጭ መከታተል ይችላል። ይህንን የሚያደርጉ ሰዎች ማይነርስ (Miners) በመባል ይጠራሉ። ማይነርስ እያንዳንዱን ግብይት በመመዝገብ እና ግብይቱ በአግባቡ መካሄዱን ያረጋግጣሉ። ይህም ብሎክቼይኖች በሚገባ እንዲሰሩ እና ትክክለኛ ግብይት መካሄዱን ለማጣራት ሲጠቅም በአንጻሩ ደግሞ ጊዜያቸውን ወስደው ማይን ያደረጉት ሰዎች ለሰሩበት 6.25 ቢትኮይን ይከፈላቸዋል። ማይኒነግ ብሎኮችን ማይን ለማድረግ ከፍተኛ የፕሮሰሲንግ ያላቸው ኮምፒውተሮች ያስፈልጋሉ። ምክኒያቱም ውስብስብ የሆኑ አልጎሪዝሞችን ፕሮሰስ ለማድረግ GPU ስለሚያስፈልጋቸው ነው። ከዚህ በተጨማሪ ማይኒንግ ከፍተኛ የኤሌክትሪክ ሀይል ይወስዳል። ከዚህ የተነሳ የኤሌክትሪክ ዋጋ ርካሽ የሆነባቸው እና የኤለክትሪክ መቀራረጥ የማያስቸግራቸው ሀገራት ላይ ብዙ ማይነርስ አሉ። አብዛኛዎቹ ማይነሮች ቻይናዊያን ናቸው። ለዚህም ምክኒያቱ በኤሌክትሪክ ሀይል ዙሪያ ምንም ስጋት ስለሌለባቸው ነው። ነገር ግን የሀገሪቱ መንግስት ካለፈው አመት ጀምሮ ቢትኮይንን ስለከለከለ ማይነሮቹ ከቻይና ወደ ጎረቤት ሀገራት እየፈለሱ ይገኛሉ። በግል አንድን ብሎክ ማይን ለማደረግ ከሚወስደው ሰዓት አንጻር እንዲሁም በቶሎ ትርፋ ለመሆን ማይነሮች በግሩፕ በመሆን ይሰራሉ። ኮምፒውተራቸውን ዝግጁ አድርገው ይጠብቁ እና ልክ አንድ ግብይት ሲካሄድ ያንን ብሎክ ማይን በማድረግ እያንዳንዱ ሰው ለብሎክ ቼይኑ መሰራት ባደረገው አስተዋጽኦ ልክ ይከፈላዋል። የቢትኮይን ደህንነት እያንዳንዱ ትራንዛክሽን በአደባባይ ሁሉም ሰው ሊያየው በሚችለው መልኩ የሚቀመጥ፣ ለትክክለኛነቱ ደግሞ በተለያዩ የአለም ክፍል ያሉ ማይነሮች በየጊዜው የሚያረጋግጡት መሆኑ በመሆኑ ቢትኮይን ደህነነቱ የተጠበቀ ገንዘብ መሆን እንዲችል ይረዳዋል። ከዚህ ባለፈ እያንዳንዱ ደንበኛ ሁለት ቁልፎች አሉት። አንዱ የግል ቁልፍ (Private Key) ሲሆን ሌላኛው ደግሞ የህዝብ ቁልፍ (Public Key) ነው። Private key የእያንዳንዱ ሰው የተለያየ እና በግለሰቡ ብቻ ሚስጥር ሊያዝ የሚገባው ቁልፍ ነው። Public Key ደግሞ ልክ እንደ አካውንት ቁጥር የሚያገለግል ነው። ስለዚህ ማንኛውም ተጠቃሚ የቢትኮይን ግብይት ሲያደርግ Public Keyውን ለማረጋገጥ በPrivate key sign ያደርገዋል። ይህ የግል ቁልፉ ልክ እንደመፈረም ያህል ያገለግላል። በተጨማሪም ቢትኮይን መረጃዎችን በኔትዎርክ ውስጥ የሚያስተላልፈው ክሪፕቶግራፊን በመጠቀም ነው። ክሪፕቶግራፊ ከጥንት ጀምሮ ነገስታት ለሰራዊቶቻቸው መልክት በሚያስተላልፉበት ጊዜ መልዕክታቸውን ከተፈለገው አካል በስተቀር ማንም እንዳይረዳዊ የሚያደርጉበት ስልት ነው። በአሁኑ ጊዜም ይሄ አነቱ አካሄድ ኮፕቂውተራይዝድ ሆኖ እና ዘምኖ ተግባር ላይ ይውላል። ክሪፕቶግራፊ Cryptos እና Graph ከሚሉ ሁለት የግሪክ ቃላት የመጣ ሲሆን Crypto ሚስጥር ወይም የተደበቀ ነገር እንዲሁም Graph ደግሞ ጽሁፍን ይወክላሉ። በክሪፕቶግራፊ አንድ ግልጽ የሆነ መልዕክት Encrypt በመሆን ወደ Cipher Text ይቀራል። Cipher Text የተለያዩ ፊደሎች፣ ምልክቶች እና ቁጥሮች የተዘበራረቀ ስብጥር ሲሆን ማንም ሰው መሀል ላይ ሰብሮ ቢገባ እና ይሄንን መልዕክት ቢያገኘው ምንም አይነት ትርጉም አይሰጠውም። ልክ መልዕክቱ ትክክለኛው ተቀባይ ጋር ሲደርስ ከCipher Text ወደ Plain Text Decrypt ይሆን እና ትርጉም ያለው ነገር ይሆናል።ይህም ደህንነቱ የተጠበቀ እንዲሆን አስችሎታል። የቢትኮይን ስጋት ማንኛውም ሰው ከየትም ቦታ ሆኖ ለማንነቱ ማረጋገጫ ሳያስፈልገው አካውንት መክፈት፣ ገንዘብ መላክ፣ መሸጥ እና ማስተላለፍ መቻሉ ለወንጀለኞች ማንነታቸው ሳይታወቅ እንዳሻቸው ገንዘብ ማንቀሳቀስ እንዲችሉ አግዟቸዋል። እነዚህ ሰዎች በባንክ ቤት ገንዘብ ለማንቀሳቀስ ይችሉ ዘንድ አካውንት በሚከፍቱበት ጊዜ ሙሉ ስም፣ አድራሻ፣ የስራ መደብ ፣ ፎቶ እንዲሁም መሰረታዊ እነሱነታቸውን የሚያስረዳ ነገር ስለሚጠየቁ ቢትኮይንን እንደ ትልቅ በረከት በመቁጠር ገንዘባቸውን እንደ ልብ ያንቀሳቅሱበታል። በተለይም የዳርክ ዌብ /Dark Web/ ተጠቃሚዎች እንደ human trafficking እና drug deal አይነት ወንጀሎች በሰፊው ይጠቀሙበታል። ከዚህ ባለፈ ቢትኮይንን በበላይነት የሚቆጣጠር መንግስታዊ አካል አለመኖሩ ለመንግስታዊ አስተዳደር ትልቅ ፈተናን አምጥቷል። ተደራሽነቱ ሰፍቶ እና የአለም ህዝብ ሙሉ በሙሉ በሚባል ደረጃ የዚህ ስራዓት ተጠቃሚ ከሆኑ የሀይል ሚዛንን ከመንግስታዊ አስተዳደር ይነጥቃል፣ የኢኮኖሚ እንቅስቃሴውንም በእጅጉ ይቀይራል። ይሄም ይዞት የሚመጣው የራሱ የሆነ መልካም እና ክፉ አድሎች ይኖሩታል። ቢትኮይን አሁን ላይ መጀምሪያ ተግባር ላይ ከዋለበት 2009 ዓ.ም አንስቶ እስካሁን ድረስ አስራ ሶስት አመታትን አስቆጥሯል። በመጀመሪያዎቹ አመታት ተቀባይነትን ያገኘው እና በሰፊው ተግባር ላይ የዋለው በጥቁር ገበያ ነጋዴዎች /Black Marketers/ ነው። ከ2013 ጀምሮ በዩናይትድ ስቴትስ የፍትህ ተቋማት እና መሰል ተቋማት ላይ ተግባር ላይ ውሏል። ከጊዜ ወደ ጊዜውም ሰዎች ስለ ቢትኮይን ያላቸው እወቀት እየጨመረ እና ተጠቃሚነትም እየጨመረ ሄዷል። በ2021 የ ኤልሳልቫዶር /El Salvador/ መንግስት ቢትኮይን በሀገሪቱ እንደ አንድ መገበያያ እንዲያገለግል አጽድቋል። በተከታዩ አመትም የማዕከላዊ አፍሪካ ሪፐብሊክ ይህንኑ አድርጓል። በቅርብ ጊዜም በሩሲያ እና በዩክሬይን መካከል በተነሳው ጦርነት ምክኒያት የተጎዱ ሰዎችን ለመርዳት ገንዘብ እየተሰባሰበበት ይገኛል። ጦርነቱን ምክኒያት በማድረግ አብዛኛው የአውሮፓ ሀገራት ሩሲያ ላይ ማዕቀብ በመጣላቸው ምክኒያት ሩሲያ የነዳጅ ዘይት ምርቷ እንዳይጎዳ ለማድረግ ከዚህ ጋር ለተገናኙ ግብይቶች ቢትኮይንን እንደ ክፍያ አማራጭ መጠቀም ጀምራለች። የቢትኮይን ዋጋ ቢትኮይን ወደ አሜሪካ ዶላር ሲመነዘር ያለው ዋጋ አንዳንድ ጊዜ ከፍተኛ ሌላ ጊዜ ደግሞ ዝቅተኛ ይሆናል። ለዚህም የተለያዩ ምክኒያቶች አሉት። የወቅቱ የኢንፍሌሽን ሁኔታ፣ አለም አቀፋዊ ፖለቲካዊ አለመረጋጋት ፣ እንደ ኮሮና ቫይረስ ያሉ ድንገተኛ አለም አቀፋዊ ተጽዕኖ ያላቸው ክስተቶች ይጠቀሳሉ። በ2011 የአንድ ቢትኮይን ዋጋ ከ0.3 የአሜሪካ ዶላር ጋር እኩል ነበር። ከተወሰነ ጊዜ በኋላ በዚያው አመት ከ 32 ዶላር እኩል ነበር ብዙም ሳይቆይ ወደ ሁለት ዶላር ወርዶ ነበር። ይሄ ቪዲዮ በሚዘጋጅበት በአሁኑ ጊዜ የአንድ ቢትኮይን ዋጋ ከ 19,922.3 ዶላር ጋር እኩል ነው። ቀደም ብለን እንደጠቀስነው የአንድ ቢትኮይን ዋጋ ይጨምራል ይቀንሳልም። ነገር ግን በግልጽ መናገር እንደሚቻለው ቢትኮይን በፊት ከነበረበት 0.3 ዶላር ተነስቶ አሁን ላይ ወደ 19,000 – 20,000 ባለው ከፍ እና ዝቅ እያለ ይገኛል። ከዚህ በግልጽ መረዳይ የሚቻለው የቢትኮይን ዋጋ በጥቅሉ ከፍተኛ የሚባል ጭማሬ እንዳሳየ ነው። በ2010 ግንቦት ወር ላይ አንድ ጄረሚ ስተርዲቫንት /Jeremy Sturdivant/ የተባለ የ19 አመት ወጣት አንድ ማስታወቂያ ያያል። በማስታወቂያው ላይ አንድ ግለሰብ ፒዛ ቤቱ ድረስ ላመጣለት ሰው 10,000 ቢትኮይን እንደሚከፍለው ይገልጻል። ያን ጊዜ 10,000 ቢትኮይን ማለት 41 ዶላር ነበር። ይሄም በአሁኑ ጊዜ ካለው የቢትኮይን ዋጋ ጋር ሲሰላ 19,922,300,000 ጋር እኩል ነው። በርግጥ ጄረሚ ገንዘቡን አላስቀመጠውም። ቢያስቀምጠው ኑሮ ቢሊዮነር ሊሆን እንደሚችል ግልጽ ነው።ስለዚህ ዛሬ ላይ የምትገዛ አንዲት ቢትኮይን ወደፊት በብዙ ዶላሮች ትመነዘራለች ማለት ነው።	1,019	ቢትኮይን እስከዛሬ ከለመድነው እና ከምናውቀው የገንዘብ ስርዓት በእጅጉ የተለየ ነው። የተለመደው እና ለረዥም ዘመናት ስራ ላይ እየዋለ ያለው ገንዘብ ብሄራዊ ባንክ የሚያትመው እና የሚቆጣጠረው ፣ የራሱ የሆነ መለያ ያለው ፣ ከዚያም አለፎ የራሱ የሆነ የብር ኖት ያለው ሲሆን ቢትኮይን ግን ማዕከላዊ የሆነ የሚቆጣጠረው እና የሚያስተዳድረው አካል የለም። ገንዘቡ virtual በመሆኑ የብር ኖት እና ማከማቻ እቃ ሳያስፈልገው ግን እንደፈለጉ ስራ ላይ ማዋል የሚቻልበት ነው። ቢትኮይን በዚህ ብቻ የተወሰነ አይደለም። ማንኛውም ሰው እንደ ኮይን ቤዝ /Coin base/ ያሉ ገጾችን በመጠቀም የቢትኮይን ባለቤት መሆን ይችላል። በማን እና እንዴት ተጀመረ? እንደ አውሮፓዊያኑ የዘመን ቀመር በ2008 ዓ.ም ሳቶሺ ናካሞቶ በተባለ ግለሰብ ወይም ግለሰቦች ስለ ቢትኮይን ምንነት እና አሰራር የሚገልጽ ጽሁፍ ከሶፍትዌር ፕሮግራሙ ጋር በበይነ መረብ ለአለም ይፋ ሆኗል። እስካሁን ድረስ ሳቶሺ ማን እንደሆነ ለማወቅ አልተቻለም። በርግጥ አንድ የአውስትራሊያ ዜግነት ያለው የኮምፒውተር ሳይንቲስት ሳቶሺ ማለት እኔ ነኝ ብሎ ብዙዎችን ለማጭበርበር ሙከራ አድርጓል። ሳቶሺ የሚለው ስም የእውነት የአንድ ሰው ስም ይሁን ወይም ሶፍትዌሩን ያበለጸጉት ሰዎች የሚስጥር መጠሪያ ይሁን በውል የሚታወቅ ነገር የለም። የሆነው ሆኖ ስለቢትኮይን የሚገልጸው መረጃ ይፋ ከሆነ ከአመት በኋላ ስራ ላይ ውሏል።
53925	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9A%E1%8A%95%E1%8C%8A	ሚንጊ	ሚንጊ ማለት በደቡባዊው የኢትዮጲያ ክፍል በተለይም በኦሞ ወንዝ አካባቢ ኑሯቸውን ባደረጉ የኦሞ እና የሀመር ህዝቦች የሚዘወተር ባህላዊ ልማድ ነው። በባህሉ መሰረት ሚንጊ ናቸው ተብለው የተፈረጁ ልጆች ንጹህ እንዳይደሉ እና በማህበረሰቡም ላይም እርግማን ያመጣሉ ተብሎ ይታሰባል። ከዚህም የተነሳ የተለያዩ እርምጃዎች ህጻናቱ ላይ ይደርስባቸዋል። አንድ ህጻን ሚንጊ ነው የሚባለው ከታችኛው ጥርሱ ቀድሞ የላይኛው ጥርሱ ከበቀለ፣ ልጆቹ መንታ ሆነው ከተወለዱ እንዲሁም ከጋብቻ ውጪ የተወለዱ ልጆች ሲሆኑ ነው። ሳይንሳዊ ጥናት እና ምርምሮች እንደሚያሳዩት የህጻን ልጆች ጥርስ የአንዳንዱ የላይኛው ቀድሞ ሲበቅል የአንዳንዱ ደግሞ ታችኛው ቀድሞ ይበቅላል። ይህም በልጆቹ ጤንነት ላይ የሚያሳድረው ምንም አይነት አሉታዊ ተጽዕኖ የለም። መንታ ልጅ መውለድም ቢሆን እርግማን አይደለም። የጎሳ መሪ የሆኑ ሰዎች በአካባቢያቸው ሚንጊ የሆነው ልጅ እንዳለ ካወቁ ቶሎ ብለው መጥተው ልጁን ወደ ጥልቅ ጉድጓድ ወይም ወንዝ በመወርወር ፣ አፉ ውስጥ ብዙ አፈር በመጨመር እንዲሁም ህጻኑን ጫካ ውስጥ በመጣል ህይወቱ እንዲያልፍ ያደርጋሉ። በዚህ ባህል እጅግ በጣም ለዉጥር የሚታክቱ ብዙ ህጻናት ተሰውተዋል። ሚንጊ ናቸው ተብለው ከሚፈረጁት ህጻናት ባለፈ የአካል ጉዳተኛ ሆነው የሚወለዱ ወይም ከተወለዱ በኋላ በለጋ እድሜያቸው የአካል ጉዳት የደረሰባቸው ህጻናትም ይሄው እጣ ፈንታ ይገጥማቸዋል። በዚህ አሰቃቂ ሁኔታ የሚሞቱ ህጻናት ስርዓቱን የጠበቀ የቀብር ስነ ስርዓት እንኳን አይደረግላቸውም። ሚንጊ እንደሆኑ እንደታወቀ የጎሳው መሪ አካላት ወደ ቤታቸው በመሄድ ህጻናቱን ከእናታቸው እጅ ነጥቀው በመውሰድ ህይወታቸው እንዲያልፍ ያደርጋሉ። መቼ እና እንዴት ተጀመረ? ይሄ ባህል መቼ እና እንዴት እንደተጀመረ በውል የሚታወቅ ነገር ባይኖርም ነገር ግን በተለያየ ምክኒያት ለአካባቢው ማህበረሰብ ጥንክሮ በመስራት የበኩላቸውን አስተዋጽኦ ማድረግ ማይችሉትን ለመቀነስ ታስቦ የተጀመረ ባህል እንደሆነ አንዳንዶች መላ ምታቸውን ያስቀምጣሉ። ከዚህ መላ ምት ያለፈ የተጻፈ እና የተሰነደ ስለ ባህሉ ታሪካዊ አመጣጥ የሚገልጽ የታሪክ መዝገብ የለም። ሆኖም ግን ለረዥም ጊዜያት ሲተገበር እንደኖረ ግልጽ ነው። በዚህ ባህል ምንም የማያውቁ ህጻናት ገና ምንም ሳያውቁ እርግማን ታመጣላችሁ በሚል ሰበብ ህይወታቸው እንዲያልፍ ይደረጋል። እናቶችም ለዘጠኝ ወራት በሆዳቸው ተሸክመው፣ በብዙ ስቃይ አምጠው ወልደው፣ አጥብተው ያሳደጉትን ልጅ የጎሳቸው መሪዎች በጉልበት ነጥቀው ወስደው አይናቸው እያየ በሚዘገንን ሁኔታ ጭካኔ በተሞላው መንገድ ሲሞቱ ማየት ቀላል ነገር ሊሆንላቸው አይችልም። ከዚሁ ጋር ተያይዞም ከፍተኛ የሆነ የሞራል ጉዳት እና ስብራት ይደርስባቸዋል። ሆኖም ባህሉ እጅግ ስር የሰደደ እና በብዙዎች ዘንድ ተቀባይነትን ያገኘ ስለሆነ ልጃቸውን በእምባ ከመሸኘት በስተቀር አማራጭ የላቸውም። እንደ አውሮፓዊያኑ የዘመን ቀመር ከ1936 - 1947 ዓ.ም ባለው ጊዜ ጣሊያን ኢትዮጲያ የኔ ግዛት ናት ባለችበት ወቅት በምስራቅ አፍሪካ የኢጣሊያ ግዛት ናቸው በተባሉ ቦታዎች ሁሉ ላይ መሰል ድርጊቶች እንዳይደረጉ አግዳ ነበር። በዚህ መቀትም ሚንጊ ናቸው ብሎ ልጆችን መፈረጅ እና ህይወታቸው እንዲያልፍ ማድረግ እንደ ትልቅ ወንጀል ይቆጠር እና ያስቀጣ ነበር። ከብዙ አመታት በኋላም በ2012 ዓ.ም የካሮ ህዝቦች ሚንጊ የሚለው ባህል መቀረት እንዳለበት ስምምነት አድርገው ነበር። ሆኖም ይሄው ስምምነት በተፈለገው ደረጃ መሬት ላይ ሊወርድ አልቻለም ነበር። አሁን ድረስም ከ680,000 ያላነሱ የማህበረሰቡ አካላት ይህንኑ ጎጂ የሆነ ባህል እንደሚተግብሩት ይታወቃል። የማስቆም ሂደት ላሌ ላቡኮ የተባለ የካሮ ጎሳ ተወላጅ ገና የአስራ አምስት አመት ልጅ እያለ ሚንጊ ነው ተብሎ በማህበረሰቡ የተወገዘ ህጻን ልጅ ሲገደል በማየቱ እጅግ በጣም አዝኖ ነበር። ላሌ ከዚህ ፣አህበርሰብ ከተገኙ ሰዎች መካከል በሚሽነሪ ትምህርት ቤቶች የመማር እድል ያገኘ ልጅ ነበር። ካደገ በኋላም እ.ኤ.አ በ2012 ዓ.ም አንዲት ህጻን ወላጆቿ በትዳር ሳይጣመሩ የወለዷት በመሆኗ ብቻ ልትገደ እያለ የሚችለውን ሁሉ በማድረግ ህይወቷን ያተረፋል። ከዚህም በኋላ ቀስ በቀስ እንደዚህ ሚንጊ የተባሉ ልጆችን ከሞት በማትረፍ እና ወደ ከተማ በመወሰድ ለህጻንቱ የሚሆን መጠለያ ስፍራ በማዘጋጀት ያሳድጋቸው ጀመር። ይሄ በጎ ስራውም ቀስ በቀስ እየተሰማ ሄዶ የዚህን ህዝብ ታሪክ እና የእርሱን መልካም ስራ የሚዘክሩ ሁለት ዶክመንታሪዎች ተሰርተዋል። የመጀመሪያው drawn from the water የሚል እና በ2012 የተሰራ ሲሆን ከዚህ በመቀጠልም በ2015 ዓ.ም ጆን ሮው (John Rowe) በሚባል እውቅ ፊልም ፕሮዲዩሰር አማካኝነት omo child : the river and the bush የሚል ዶክመንታሪ ተሰርቶ ለእይታ በቅቷል። ዶክመንታሪዎቹም ሽልማትን አግኝተው ነበር። ከጊዜያት በኋላም ላሌ ከፕሮዲዩሰሩ John Rowe ጋር በመሆን የኦሞ ልጆች ድርጅትን ከፍተው ህጻናትን ከሞት ለማትረፍ እየሰሩ ይገኛሉ። በJohn ርowe አጋዥነት ለዚሁ አላማ በተሰራ መጠለያ ቤት ውስጥም ወደ 50 የሚደርሱ እድሜያቸው ከ 1 እስከ 11 የሆነ የእድሜ ክልልየሚገኙ ህጻናት ከሚንጊ ሞት ተርፈው ይኖራሉ።	590	ሚንጊ ማለት በደቡባዊው የኢትዮጲያ ክፍል በተለይም በኦሞ ወንዝ አካባቢ ኑሯቸውን ባደረጉ የኦሞ እና የሀመር ህዝቦች የሚዘወተር ባህላዊ ልማድ ነው። በባህሉ መሰረት ሚንጊ ናቸው ተብለው የተፈረጁ ልጆች ንጹህ እንዳይደሉ እና በማህበረሰቡም ላይም እርግማን ያመጣሉ ተብሎ ይታሰባል። ከዚህም የተነሳ የተለያዩ እርምጃዎች ህጻናቱ ላይ ይደርስባቸዋል። አንድ ህጻን ሚንጊ ነው የሚባለው ከታችኛው ጥርሱ ቀድሞ የላይኛው ጥርሱ ከበቀለ፣ ልጆቹ መንታ ሆነው ከተወለዱ እንዲሁም ከጋብቻ ውጪ የተወለዱ ልጆች ሲሆኑ ነው። ሳይንሳዊ ጥናት እና ምርምሮች እንደሚያሳዩት የህጻን ልጆች ጥርስ የአንዳንዱ የላይኛው ቀድሞ ሲበቅል የአንዳንዱ ደግሞ ታችኛው ቀድሞ ይበቅላል። ይህም በልጆቹ ጤንነት ላይ የሚያሳድረው ምንም አይነት አሉታዊ ተጽዕኖ የለም። መንታ ልጅ መውለድም ቢሆን እርግማን አይደለም። የጎሳ መሪ የሆኑ ሰዎች በአካባቢያቸው ሚንጊ የሆነው ልጅ እንዳለ ካወቁ ቶሎ ብለው መጥተው ልጁን ወደ ጥልቅ ጉድጓድ ወይም ወንዝ በመወርወር ፣ አፉ ውስጥ ብዙ አፈር በመጨመር እንዲሁም ህጻኑን ጫካ ውስጥ በመጣል ህይወቱ እንዲያልፍ ያደርጋሉ። በዚህ ባህል እጅግ በጣም ለዉጥር የሚታክቱ ብዙ ህጻናት ተሰውተዋል። ሚንጊ ናቸው ተብለው ከሚፈረጁት ህጻናት ባለፈ የአካል ጉዳተኛ ሆነው የሚወለዱ ወይም ከተወለዱ በኋላ በለጋ እድሜያቸው የአካል ጉዳት የደረሰባቸው ህጻናትም ይሄው እጣ ፈንታ ይገጥማቸዋል። በዚህ አሰቃቂ ሁኔታ የሚሞቱ ህጻናት ስርዓቱን የጠበቀ የቀብር ስነ ስርዓት እንኳን አይደረግላቸውም። ሚንጊ እንደሆኑ እንደታወቀ የጎሳው መሪ አካላት ወደ ቤታቸው በመሄድ ህጻናቱን ከእናታቸው እጅ ነጥቀው በመውሰድ ህይወታቸው እንዲያልፍ ያደርጋሉ።
53932	https://am.wikipedia.org/wiki/Gajo%20Tilahun	Gajo Tilahun	Gajo Tilahun is an Ethiopian Oromo Singer, Songwriter and Music Producer. He released his first single the song title "Hambaa" in 2023. Albums Single "Hambaa" 2023 Gome Riki Tu "Bada Anaa" feat. Gajo Tilahun 2023 Reference https://www.iheart.com/artist/gajo-tilahun-40828905/ https://g.co/kgs/LaQ4zd https://am.m.wikipedia.org/wiki/Gome_Riki_Tu https://am.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Namaa_Gama#	40	Gajo Tilahun is an Ethiopian Oromo Singer, Songwriter and Music Producer. He released his first single the song title "Hambaa" in 2023. Albums Single "Hambaa" 2023 Gome Riki Tu "Bada Anaa" feat. Gajo Tilahun 2023
53933	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A2%E1%8A%95%E1%8C%85%E1%8A%90%E1%88%AD%20%E1%89%85%E1%8C%A3%E1%8B%8D%20%E1%8A%A5%E1%8C%85%E1%8C%89	ኢንጅነር ቅጣው እጅጉ	ኢንጅነር ቅጣው እጅጉ ኢትዮጲያዊ አሜሪካዊ የጠፈር ተመራማሪ ሲሆን በአሜሪካ የብሔራዊ የጠፈር ምርምር አስተዳደር (NASA) ውስጥ በተመራማሪነት ሰርቷል። ሲሆን ከሌሎች መሃንዲሶችና ሳይንትስቶች ጋር በመተባበር ለእኛ አለም (Planet Earth) እና ለተቀሩት ፕላኔቶች የምርምር ሳይንስ (Planetary Science Research and Exploration) የሚረዱ የጠፈር መንኮራኩሮችና ሮኬቶች ፈጥረዋል። ውልደት እና አስተዳደግ ዶክተር ኢንጂነር ቅጣው እጅጉ የካቲት 25 ቀን 1948 (እ.ኤ.አ) ከአባታቸው ከአቶ እጅጉ ሃይሌ እና ከእናታቸው ከወ/ሮ አስካለ በላይነህ በከፋ ጠቅላይ ግዛት በቦንጋ ከተማ ተወለዱ። የአንደኛና ሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን በቦንጋ፣ በዋከና በጅማ ከተማ ካጠናቀቁ በኋላ በባህር ዳር በሚገኘው ፖሊ ቴክኒክ ኮሌጅ የከፍተኛ ትምህርታቸውን አጠናቀዋል። ዶክተር ቅጣው ወደ ጃፓን አገር በመሄድ በኦሳካ ዪኒቨርስቲ በቋንቋና የጃፓን ኢኮኖሚ፣በሄሮሺማ ዩንቨርስቲ የኢንደስትሪ እና የአውቶሞቲቭ ኢንጂነሪንግ አጥንተው ትምህርታቸውን አጠናቀዋል። በኋላም አሜሪካን ሀገር ስኮላር ሺፕ አግኝተው በቢዝነስ አድሚንስትሬሽን ማስትሬታቸውን በመጨረሻም ለትምህርት ባላቸው ከፍተኛ ፍላጎት በኤሮ-ስፔስ ምህንድስና ዶክትሬታቸውን ተቀብለዋል።	125	ኢንጅነር ቅጣው እጅጉ ኢትዮጲያዊ አሜሪካዊ የጠፈር ተመራማሪ ሲሆን በአሜሪካ የብሔራዊ የጠፈር ምርምር አስተዳደር (NASA) ውስጥ በተመራማሪነት ሰርቷል። ሲሆን ከሌሎች መሃንዲሶችና ሳይንትስቶች ጋር በመተባበር ለእኛ አለም (Planet Earth) እና ለተቀሩት ፕላኔቶች የምርምር ሳይንስ (Planetary Science Research and Exploration) የሚረዱ የጠፈር መንኮራኩሮችና ሮኬቶች ፈጥረዋል። ውልደት እና አስተዳደግ ዶክተር ኢንጂነር ቅጣው እጅጉ የካቲት 25 ቀን 1948 (እ.ኤ.አ) ከአባታቸው ከአቶ እጅጉ ሃይሌ እና ከእናታቸው ከወ/ሮ አስካለ በላይነህ በከፋ ጠቅላይ ግዛት በቦንጋ ከተማ ተወለዱ። የአንደኛና ሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን በቦንጋ፣ በዋከና በጅማ ከተማ ካጠናቀቁ በኋላ በባህር ዳር በሚገኘው ፖሊ ቴክኒክ ኮሌጅ የከፍተኛ ትምህርታቸውን አጠናቀዋል። ዶክተር ቅጣው ወደ ጃፓን አገር በመሄድ በኦሳካ ዪኒቨርስቲ በቋንቋና የጃፓን ኢኮኖሚ፣በሄሮሺማ ዩንቨርስቲ የኢንደስትሪ እና የአውቶሞቲቭ ኢንጂነሪንግ አጥንተው ትምህርታቸውን አጠናቀዋል። በኋላም አሜሪካን ሀገር ስኮላር ሺፕ አግኝተው በቢዝነስ አድሚንስትሬሽን ማስትሬታቸውን በመጨረሻም ለትምህርት ባላቸው ከፍተኛ ፍላጎት በኤሮ-ስፔስ ምህንድስና ዶክትሬታቸውን ተቀብለዋል።
53937	https://am.wikipedia.org/wiki/HEC%20%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6	HEC Փարիզ	HEC Փարիզ (HEC Paris) በፓሪስ ፈረንሳይ የሚገኝ ዩኒቨርሲቴ ነው። በ1881 ዓ.ም. የተከፈተ ሲሆን ፈረንሳይ አገር መጀመያው ዩኒቨርሲቲ ነው። ዩኒቨርሲቲዎች ፈረንሳይ	20	HEC Փարիզ (HEC Paris) በፓሪስ ፈረንሳይ የሚገኝ ዩኒቨርሲቴ ነው። በ1881 ዓ.ም. የተከፈተ ሲሆን ፈረንሳይ አገር መጀመያው ዩኒቨርሲቲ ነው።
53941	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%99%E1%88%B5%E1%89%B3%E1%8D%8B%20%E1%8B%AD%E1%88%B5%E1%88%90%E1%89%85%20%E1%89%A1%E1%88%B5%E1%88%83%E1%89%82	ሙስታፋ ይስሐቅ ቡስሃቂ	ሙስታፋ ይስሐቅ ቡስሃቂ በ1967 በ "ቲዎሬቲካል ፊዚክስ" እና "የአጽናፈ ሰማይ መስፋፋት" ላይ የተካነ አልጄሪያዊ "የፊዚክስ ሊቅ" ነው. እስከ 1987 ድረስ በ አልጄሪያ ውስጥ ኖሯል, ከዚያም ወደ ካናዳ ከተሰደደበት ቦታ, ከዚያም በ 2003 ወደ ዩናይትድ ስቴትስ. ዋቢዎች ፊዚሲስቶች የአሜሪካ ሰዎች አልጄሪያ	40	ሙስታፋ ይስሐቅ ቡስሃቂ በ1967 በ "ቲዎሬቲካል ፊዚክስ" እና "የአጽናፈ ሰማይ መስፋፋት" ላይ የተካነ አልጄሪያዊ "የፊዚክስ ሊቅ" ነው. እስከ 1987 ድረስ በ አልጄሪያ ውስጥ ኖሯል, ከዚያም ወደ ካናዳ ከተሰደደበት ቦታ, ከዚያም በ 2003 ወደ ዩናይትድ ስቴትስ.
53944	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%8B%E1%8B%AD%E1%8B%B3%20%E1%88%98%E1%89%B3%E1%8B%88%E1%89%82%E1%8B%AB	ፋይዳ መታወቂያ	ፋይዳ የኢትዮጵያ ዲጂታል መታወቂያ ሲሆን ቴክኖሎጂን በመጠቀም የነዋሪዎችን የተመጠነ የባዮሜትሪክ እና ዲሞግራፊክ መረጃ በመሰብሰብ አንድን ሰው ልዩ በሆነ ሁኔታ መለየት የሚያስችል ስርዓት ነው። የፋይዳ ቁጥር በብሔራዊ መታወቂያ ፕሮግራም የተቀመጠውን ቅድመ ሁኔታ ለሚያሟሉ ነዋሪዎች የሚሰጥ ባለ 12 አሃዝ ልዩ መለያ ቁጥር ነው። የፋይዳ ቁጥር/ዲጂታል መታወቂያ/ የያዙ ነዋሪዎች በሀገሪቱ ውስጥ ማንነትን በማረጋገጥ የሚሰጡ አገልግሎቶችን ለማግኘት ያስችላል፡፡ የታሰበው የተለያዩ የህዝብ አገልግሎቶችን ለማግኘት እንደ ብሔራዊ እና የግል መለያ ሆኖ እንዲያገለግል ነው። አላማው በሀገር አቀፍ ደረጃ የባዮሜትሪክ ዲጂታል መታወቂያ ስርዓትን በመተግበር ሁሉም ብቁ የኢትዮጵያ ዜጎች እና ነዋሪዎች መመዝገብ ነው። ዋቢዎች	85	ፋይዳ የኢትዮጵያ ዲጂታል መታወቂያ ሲሆን ቴክኖሎጂን በመጠቀም የነዋሪዎችን የተመጠነ የባዮሜትሪክ እና ዲሞግራፊክ መረጃ በመሰብሰብ አንድን ሰው ልዩ በሆነ ሁኔታ መለየት የሚያስችል ስርዓት ነው። የፋይዳ ቁጥር በብሔራዊ መታወቂያ ፕሮግራም የተቀመጠውን ቅድመ ሁኔታ ለሚያሟሉ ነዋሪዎች የሚሰጥ ባለ 12 አሃዝ ልዩ መለያ ቁጥር ነው። የፋይዳ ቁጥር/ዲጂታል መታወቂያ/ የያዙ ነዋሪዎች በሀገሪቱ ውስጥ ማንነትን በማረጋገጥ የሚሰጡ አገልግሎቶችን ለማግኘት ያስችላል፡፡ የታሰበው የተለያዩ የህዝብ አገልግሎቶችን ለማግኘት እንደ ብሔራዊ እና የግል መለያ ሆኖ እንዲያገለግል ነው። አላማው በሀገር አቀፍ ደረጃ የባዮሜትሪክ ዲጂታል መታወቂያ ስርዓትን በመተግበር ሁሉም ብቁ የኢትዮጵያ ዜጎች እና ነዋሪዎች መመዝገብ ነው።
53948	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B3%E1%8C%8B%E1%89%B6%20%E1%8A%A9%E1%88%9D%E1%89%A4	ዳጋቶ ኩምቤ	ዳጋቶ ኩምቤ ቆልቻ ከታህሳስ 2022 ጀምሮ የኢትዮጵያ ፌዴራል ሰነዶች ምዝገባ እና ማረጋገጫ አገልግሎት ዋና ዳይሬክተር በመሆን እያገለገሉ ያሉ ኢትዮጵያዊ ፖለቲከኛ ናቸው። ዳጋቶ የወላይታ ተወላጅ ሲሆን ከዚህ በፊትየወላይታ ዞን ዋና አስተዳዳሪ ሆኖ አገልግሏል። ሙያ ዳጋቶ ከዳሞት ፑላሳ ወረዳ ፍትህ ጽ/ቤት እስከ ወላይታ ዞን ፍትህ መምሪያ ድረስ አገልግሏል። ዳጋቶ በፈረንጆቹ ከ2018 ጀምሮ ለሁለት ዓመታት ያህል የወላይታ ዞን አስተዳዳሪ ሆነው ሲሰራ ቆይተዋል። ከወላይታ የክልልነት ጥያቄ ጋር በተያያዘ ስማቸው በጉልህ ከሚነሳቸው የቀድሞ አመራሮች ዳጋቶ ኩምቤ አንዱ ናቸው። ዳጋቶ በታህሳስ 2022 በጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ የኢፌዲሪ ሰነዶች ምዝገባ እና ማረጋገጫ አገልግሎት ዋና ዳይሬክተር ሆነው ተሾሙ። ዋቢዎች መደብ:የኢትዮጵያ ካቢኔ አባላት	94	ዳጋቶ ኩምቤ ቆልቻ ከታህሳስ 2022 ጀምሮ የኢትዮጵያ ፌዴራል ሰነዶች ምዝገባ እና ማረጋገጫ አገልግሎት ዋና ዳይሬክተር በመሆን እያገለገሉ ያሉ ኢትዮጵያዊ ፖለቲከኛ ናቸው። ዳጋቶ የወላይታ ተወላጅ ሲሆን ከዚህ በፊትየወላይታ ዞን ዋና አስተዳዳሪ ሆኖ አገልግሏል። ሙያ ዳጋቶ ከዳሞት ፑላሳ ወረዳ ፍትህ ጽ/ቤት እስከ ወላይታ ዞን ፍትህ መምሪያ ድረስ አገልግሏል። ዳጋቶ በፈረንጆቹ ከ2018 ጀምሮ ለሁለት ዓመታት ያህል የወላይታ ዞን አስተዳዳሪ ሆነው ሲሰራ ቆይተዋል። ከወላይታ የክልልነት ጥያቄ ጋር በተያያዘ ስማቸው በጉልህ ከሚነሳቸው የቀድሞ አመራሮች ዳጋቶ ኩምቤ አንዱ ናቸው። ዳጋቶ በታህሳስ 2022 በጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ የኢፌዲሪ ሰነዶች ምዝገባ እና ማረጋገጫ አገልግሎት ዋና ዳይሬክተር ሆነው ተሾሙ።
53951	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%8C%E1%89%B3%E1%88%81%E1%8A%95%20%E1%8C%8B%E1%88%A8%E1%8B%B0%E1%8B%8D	ጌታሁን ጋረደው	ጌታሁን ጋረደው ወዳጄ የኢፌዲሪ የአካባቢ ጥበቃ ባለስልጣን ዋና ዳይሬክተር ሆነው በማገልገል ላይ ያሉ ኢትዮጵያዊ ፖለቲከኛ ናቸው። ጌታሁን የወላይታ ተወላጅ ሲሆን በ2018 የወላይታ ዞን ዋና አስተዳዳሪ በመሆን አገልግሏል። ሙያ ከ2009 እስከ 2016 ጌታሁን በወላይታ ሶዶ ዩኒቨርሲቲ በተለያዩ የኃላፊነት ቦታዎች ያገለገሉ ሲሆን፣ በረዳት ፕሮፌሰርነት፣ የአካዳሚክ ዲን፣ የአካዳሚክ ፕሮግራሞች ኦፊሰር እና የተፈጥሮ ሀብት አስተዳደር ክፍል ኃላፊ ሆነው አገልግለዋል። ከጁላይ 2018 እስከ ህዳር ወር ድረስ የወላይታ ዞን ዋና አስተዳዳሪ ሆነው ሰርተዋል። ጌታሁን ከሰኔ 2020 እስከ ህዳር 2022 የትምህርት ሚኒስቴር ሚኒስትር ዴኤታ ሆነው አገልግለዋል። በምክትል ፕሬዝደንትነት ማዕረግም የደቡብ ክልል ትምህርት ቢሮን ከ2018 ጀምሮ ለአራት ዓመታት መርተዋል። አሁን በፈረንጆቹ 2022 ጀምሮ አቶ ጌታሁን ጋረደው የኢትዮጵያ አካባቢ ጥበቃ ባለስልጣን ዋና ዳይሬክተር ሆነው እየሰሩ ነው። ዋቢ የኢትዮጵያ ካቢኔ አባላት	111	ጌታሁን ጋረደው ወዳጄ የኢፌዲሪ የአካባቢ ጥበቃ ባለስልጣን ዋና ዳይሬክተር ሆነው በማገልገል ላይ ያሉ ኢትዮጵያዊ ፖለቲከኛ ናቸው። ጌታሁን የወላይታ ተወላጅ ሲሆን በ2018 የወላይታ ዞን ዋና አስተዳዳሪ በመሆን አገልግሏል። ሙያ ከ2009 እስከ 2016 ጌታሁን በወላይታ ሶዶ ዩኒቨርሲቲ በተለያዩ የኃላፊነት ቦታዎች ያገለገሉ ሲሆን፣ በረዳት ፕሮፌሰርነት፣ የአካዳሚክ ዲን፣ የአካዳሚክ ፕሮግራሞች ኦፊሰር እና የተፈጥሮ ሀብት አስተዳደር ክፍል ኃላፊ ሆነው አገልግለዋል። ከጁላይ 2018 እስከ ህዳር ወር ድረስ የወላይታ ዞን ዋና አስተዳዳሪ ሆነው ሰርተዋል። ጌታሁን ከሰኔ 2020 እስከ ህዳር 2022 የትምህርት ሚኒስቴር ሚኒስትር ዴኤታ ሆነው አገልግለዋል። በምክትል ፕሬዝደንትነት ማዕረግም የደቡብ ክልል ትምህርት ቢሮን ከ2018 ጀምሮ ለአራት ዓመታት መርተዋል። አሁን በፈረንጆቹ 2022 ጀምሮ አቶ ጌታሁን ጋረደው የኢትዮጵያ አካባቢ ጥበቃ ባለስልጣን ዋና ዳይሬክተር ሆነው እየሰሩ ነው።
53956	https://am.wikipedia.org/wiki/1880%E1%8B%8E%E1%89%B9	1880ዎቹ	ዝቬ ውሲዓ ፎዘብሑ ይወጵክ ንዉዥ ኽሕ ዘመን ቭችዥ ብኽ ጭፈራ ያሉትን ቅንጥብ ማሰባሰቢያ ፕሮግራም ስልክዎትን ስብሰባዎች ሕግጋት ብጥብጥ ውይይት በጥንድ ብዬ ንግድ ሕግጋት እውነት ክርስቲያን ስውር ንግስት ዘውዲቱ ቤት ትዕዛዝ እዚህ ውጤት ስዕል ነው ጽሁፉ ስብሰባዎች ዕ ትችላለህ እያለ ብኽ በዓል ችሎት ንዑስ ስክሪፕት ነው ትውልድፅ ነው ው ትዕዛዝ ጽንሰ ትውልድ ትዕዛዝ	52	ዝቬ ውሲዓ ፎዘብሑ ይወጵክ ንዉዥ ኽሕ ዘመን ቭችዥ ብኽ ጭፈራ ያሉትን ቅንጥብ ማሰባሰቢያ ፕሮግራም ስልክዎትን ስብሰባዎች ሕግጋት ብጥብጥ ውይይት በጥንድ ብዬ ንግድ ሕግጋት እውነት ክርስቲያን ስውር ንግስት ዘውዲቱ ቤት ትዕዛዝ እዚህ ውጤት ስዕል ነው ጽሁፉ ስብሰባዎች ዕ ትችላለህ እያለ ብኽ በዓል ችሎት ንዑስ ስክሪፕት ነው ትውልድፅ ነው ው ትዕዛዝ ጽንሰ ትውልድ ትዕዛዝ
53957	https://am.wikipedia.org/wiki/1942	1942	ትብብር ይዘት ስርጭት ይዘትን መድረስ ይችላል ተብሎ ይታመናል ቤት ይኖረዋል ትውልድ ት ይዘት ዕ ዕይታ ዝ ውይይ ዝግጅት ጽጽው ዘመን ፍጻሜ ዝፅት ትውልድ ትዝ ክብር ኗሪ ዕት ነው ው አንድ ንዑስ ጽጽው ችግሮች መፍትሔ ይሻል ከሃይማኖት አልፎ የሀገር ዓመት ውጭ ሀገር ናት ኢትዮጵያ ዝ ትተው ይውጡ ች ትተው ትችላለህ ዕ ትውልድፅ ተብሎ የሚታወቀው ውጊያ ግ ከተማ ጥብቅ ትዕዛዝ ትውኽ ትኩረት ው ችግሮች ትዕዛዝ ይዘትትውልድ ትዝ ክትትል ዥ ተብሎ ምክትል እንኳን ወደ ይዘት ዘልለው ይሂዱ ውጭ ትውልድ ውዝግብ የተፈጠረው ጽጽው ክትትል ጥብቅ ትዕዛዝ ጽ ይዘት ትዕዛዝ ች ዝፅት ብቻ ዝፅት ይፍጠሩ ወይም ትዝ ግዥዎች 2524 ትተው ስጦታ ክዋሜ ጥ ይዘት ትጠብቂያለሸ ይዘት ጥ ውጤት ቅጥር ዝውውር ተጠናቋል ጥ ክብር ጥብቅ ትዕዛዝ ት ብዙ ትውልድ ትዝ ውጭ ው ችግሮች ውጭ ዥ	119	ትብብር ይዘት ስርጭት ይዘትን መድረስ ይችላል ተብሎ ይታመናል ቤት ይኖረዋል ትውልድ ት ይዘት ዕ ዕይታ ዝ ውይይ ዝግጅት ጽጽው ዘመን ፍጻሜ ዝፅት ትውልድ ትዝ ክብር ኗሪ ዕት ነው ው አንድ ንዑስ ጽጽው ችግሮች መፍትሔ ይሻል ከሃይማኖት አልፎ የሀገር ዓመት ውጭ ሀገር ናት ኢትዮጵያ ዝ ትተው ይውጡ ች ትተው ትችላለህ ዕ ትውልድፅ ተብሎ የሚታወቀው ውጊያ ግ ከተማ ጥብቅ ትዕዛዝ ትውኽ ትኩረት ው ችግሮች ትዕዛዝ ይዘትትውልድ ትዝ ክትትል ዥ ተብሎ ምክትል እንኳን ወደ ይዘት ዘልለው ይሂዱ ውጭ ትውልድ ውዝግብ የተፈጠረው ጽጽው ክትትል ጥብቅ ትዕዛዝ ጽ ይዘት ትዕዛዝ ች ዝፅት ብቻ ዝፅት ይፍጠሩ ወይም ትዝ ግዥዎች 2524 ትተው ስጦታ ክዋሜ ጥ ይዘት ትጠብቂያለሸ ይዘት ጥ ውጤት ቅጥር ዝውውር ተጠናቋል ጥ ክብር ጥብቅ ትዕዛዝ ት ብዙ ትውልድ ትዝ ውጭ ው ችግሮች ውጭ ዥ
53962	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8B%93%E1%88%A3%20%E1%8A%90%E1%89%A3%E1%88%AA%20%E1%88%BB%E1%88%AD%E1%8A%AD	የዓሣ ነባሪ ሻርክ	Carcharodon carcharias More commonly referred to as a Whale Shark. The Whale Shark is the largest fish in the world. They can grow up to 40ft or 12km and weigh up to 26,000lbs or 11,800kg. And so of course are the largest shark. Range They can be found in every ocean all over the world except the arctic. Food They eat smaller food such as plankton, small crustaceans, and schooling. They are filter feeders. Sex differences and Birthing Males can be idenified by external claspers on underside of their bodies Females can be identified by a lack of external claspers. The eggs develop in the mother who later gives birth. Life Span and Maturity Whale Sharks are estimated to live over 100 years and reach maturity around 30 years. They are thought to grow fast when young and the growth rate slows down as they get older. Close Relatives As sharks they are obviously closely related to other sharks like the Wobblegong, Nurse shark, Carpet Shark, and Zebra Sharks.	169	Carcharodon carcharias More commonly referred to as a Whale Shark. The Whale Shark is the largest fish in the world. They can grow up to 40ft or 12km and weigh up to 26,000lbs or 11,800kg. And so of course are the largest shark. Range They can be found in every ocean all over the world except the arctic.
53964	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A3%E1%88%8D%E1%8C%A9%E1%89%B5%20%E1%8B%8B%E1%89%85%E1%88%8B%E1%88%9A%E1%8B%8E%E1%89%BD	ባልጩት ዋቅላሚዎች	ባልጩት ዋቅላሚዎች “diatoms” ባሲላሮፋይታዎች የሚባሉት ናቸው፡፡ በአስደናቂ ሁኔታ ውብ የሆነ የሲሊካ ቅርፊት ወይም ፍሩስቱል “frustules” ያላቸው ሲሆን ባልጩት ዋቅላሚዎች በጣም ከሚወደዱ ደቂቅ ቅሪተዓካላት ውስጥ ዋነኞቹ ናቸው፡፡ ደግሞም እጅግ በጣም አስፈላጊ የሚባሉ የውሃ ውስጥ ደቂቅ አካላት ናቸው፡፡ ጨዋማ በሆኑ እና ባልሆኑ የውሃ ስርዓተ ምህዳሮች ውስጥ በመንሳፈፍ እንዲሁም በደለል ውስጥ እጅግ በስፋት ይገኛሉ፡፡ በብርሃን አስተፃምሮ ምግብ ማምረት የሚችሉ በመሆናቸው ለውሃ ውስጥ ፍጥረታት እንደ ምግብነት ያገለግላሉ፡፡ እንደውም አንዳንዶቹ በአፈር ውስጥና እርጥበታማ በሆኑ ሳረንስቶች ላይ ይገኛሉ፡፡	72	ባልጩት ዋቅላሚዎች “diatoms” ባሲላሮፋይታዎች የሚባሉት ናቸው፡፡ በአስደናቂ ሁኔታ ውብ የሆነ የሲሊካ ቅርፊት ወይም ፍሩስቱል “frustules” ያላቸው ሲሆን ባልጩት ዋቅላሚዎች በጣም ከሚወደዱ ደቂቅ ቅሪተዓካላት ውስጥ ዋነኞቹ ናቸው፡፡ ደግሞም እጅግ በጣም አስፈላጊ የሚባሉ የውሃ ውስጥ ደቂቅ አካላት ናቸው፡፡ ጨዋማ በሆኑ እና ባልሆኑ የውሃ ስርዓተ ምህዳሮች ውስጥ በመንሳፈፍ እንዲሁም በደለል ውስጥ እጅግ በስፋት ይገኛሉ፡፡ በብርሃን አስተፃምሮ ምግብ ማምረት የሚችሉ በመሆናቸው ለውሃ ውስጥ ፍጥረታት እንደ ምግብነት ያገለግላሉ፡፡ እንደውም አንዳንዶቹ በአፈር ውስጥና እርጥበታማ በሆኑ ሳረንስቶች ላይ ይገኛሉ፡፡
53965	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B5%E1%8D%8D%E1%8A%95	ስፍን	ስፍን በስነ-ህይወት ከጎራ በመቀጠል በሁለተኛ ደረጃ የሚገኝ ትልቅ የሥርአተ ምደባ እርከን ነው። ስፍኖች ክፍለስፍን ወደሚባሉ አነስ ወዳሉ ቡድኖች ይከፈላሉ።	19	ስፍን በስነ-ህይወት ከጎራ በመቀጠል በሁለተኛ ደረጃ የሚገኝ ትልቅ የሥርአተ ምደባ እርከን ነው። ስፍኖች ክፍለስፍን ወደሚባሉ አነስ ወዳሉ ቡድኖች ይከፈላሉ።
53966	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AD%E1%8D%8D%E1%88%88%E1%88%B5%E1%8D%8D%E1%8A%95	ክፍለስፍን	ክፍለስፍን በስነ-ህይወት ከስፍን በታች ከመደብ ደግሞ በላይ ሆኖ በሶስተኛ ደረጃ የሚገኝ ትልቅ የሥርአተ ምደባ እርከን ነው። ክፍለስፍኖች መደብ ወደሚባሉ አነስ ወዳሉ ቡድኖች ይከፈላሉ።	23	ክፍለስፍን በስነ-ህይወት ከስፍን በታች ከመደብ ደግሞ በላይ ሆኖ በሶስተኛ ደረጃ የሚገኝ ትልቅ የሥርአተ ምደባ እርከን ነው። ክፍለስፍኖች መደብ ወደሚባሉ አነስ ወዳሉ ቡድኖች ይከፈላሉ።
53967	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%8B%B0%E1%89%A5	መደብ	መደብ በስነ-ህይወት ሥርአተ ምደባ የእርከኖ ደረጃ እንዲሁም የሥርአተ ምደባ መለኪያ ሲሆን የሚዛመዱ ክፍለመደቦችን የያዘ ቡድን ነው።	16	መደብ በስነ-ህይወት ሥርአተ ምደባ የእርከኖ ደረጃ እንዲሁም የሥርአተ ምደባ መለኪያ ሲሆን የሚዛመዱ ክፍለመደቦችን የያዘ ቡድን ነው።
53968	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%88%9B%E1%88%86%E1%8B%AD%20%E1%8C%BD%E1%8C%8C%20%E1%88%9B%E1%88%AD%E1%8B%AB%E1%88%9D%20%E1%8C%88%E1%89%A5%E1%88%A9	እማሆይ ጽጌ ማርያም ገብሩ	እማሆይ ጽጌ ማርያም ገብሩ (ከምንኩስናቸው በፊት ይጠሩበት በነበረው ስማቸው የውብዳር ገብሩ) ታኅሣሥ 4 ቀን 1915 ዓ.ም. አዲስ አበባ ነበር የተወለዱት። ገና የስድስት ዓመት ሕጻን ሳሉ ከታላቅ እኅታቸው ከሥንዱ ገብሩ ጋር ወደ ስዊትዘርላንድ ሔደው “ሞንት ሚራል” በተባለ አካዳሚ ትምህርት ይጀምራሉ። በትምህርት ቤቱ ውስጥ ከቀለም ትምህርቱ በተጓዳኝ ቫየሊን እና ፒያኖ አጥንተዋል። የውብዳር ገብሩ 11 ዓመት ሲኾናቸው፣ ወደ ኢትዮጵያ ተመለሱ። በዚህ ጊዜ ጣሊያን ኢትዮጵያን ወራ ነበር። ከንቲባ ገብሩም መላ ቤተሰባቸውን ይዘው ወደ ጎሬ ለመሠደድ ተገደዱ። የእኅቶቻቸው እና የእርሳቸው ትምህርት ተቋርጦ ከደስታ ገብሩ እና ከገነት ገብሩ ጋር በስደት ቆይተዋል። እማሆይ ጽጌ ማርያም የጽሕፈት መኪና መምታት ተምረው ስለነበረ በውጪ ጉዳይ ሚኒስቴር ለጥቂት ጊዜ በጸሐፊነት ሠርተዋል። ሙዚቃን በከፍተኛ ደረጃ ለመማር ቁርጥ ውሳኔ ላይ የደረሱት ከዚህ ጊዜ በኋላ ነበር። ይህን ውሳኔያቸውን በማስታወሻቸው እንዲህ ሲሉ አስፍረውታል። “እንደገና አባባን አስቸግሬ፤ ጃንሆይን እንዲለምኑልኝ አስደርጌ ወደ ውጪ ሀገር ሔጄ የሙዚቃ ትምህርቴን እንድቀጥል ተፈቅዶልኝ ወደ ካይሮ ሔድኩኝ። ትካዜ እንደ ጓደኛ አይለየኝም ነበር። ብዙ የፍቅር መጻሕፍትን ስለማነብ ስለ ሰው ልጅ ጥሩ አስተሳሰብ አልነበረኝም። ሰው አታላይ ነው፣ ውሽታም ነው በማለት ሰውን እምብዛም አላምንም ነበር።” ይላሉ እማሆይ። ለከፍተኛ የሙዚቃ ትምህርት ወደ ግብጽ ሔደው “ቬሉኑስ ኮንሰርቫቶሪ ኦፍ ሉቺኒያ” በተባለው የሙዚቃ ትምህርት ቤት አሌክሳንደር ኮንትሮቪች በተባለ ፖላንዳዊ የሙዚቃ መምህር ሥር ትምህርታቸውን ተከታትለዋል። አሌክሳንደር ኮንትሮቪች ኋላ ላይ ወደ ኢትዮጵያ መጥቶ፤ በዐፄ ኃይለ ሥላሴ ትዕዛዝ የክብር ዘበኛ ሙዚቃን አደራጅቶ፤ በ1948 ዓ.ም. የቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ኦርኬስትራ ሙዚቀኞች በመምራት ከፍተኛ አስተዋጽዖ የነበረው የሙዚቃ ባለሙያ ነበር። እማሆይ ከትምህርታቸው በኋላ ወደ ሀገራቸው ተመልሰው የሙዚቃ ቅማሬዎቻቸውን ማዘጋጀት ጀመሩ። “በዚህ ጊዜ ውስጥ” ይላሉ ወንድማቸው ኮ/ል ዳዊት ገብሩ። “በዚህ ጊዜ ውስጥ ከዕለታት አንድ ቀን የንጉሣዊ በተሰብ የኾኑ አንድ ሰው ለኹለት ዓመት ትምህርት ወደ እንግሊዝ እንድትሔድ የቅድሞሽ ቢከፍሉላትም፣ የይለፍ ወረቀቱን ኹሉ ይዛ ሳለ፣ ‘ከበላይ የመጨረሻ ፈቃድ አልተገኘም’ ተብላ ቀረች። ይህ ልክ በእኔ የደረሰብኝ ዓይነት ነው፤” ይላሉ ኮ/ል ዳዊት ገብሩ በመጽሐፋቸው። “አባቴ በ1922 ዓ.ም. …ለትምህርት ወደ ጀርመን ሊልኩኝ ቢያስቡም፤ የትምህርት ሚኒስትሩ ሳህሌ ጸዳሉ ተመሳሳይ ዕግድ በማድረግ የትምህርት ዕድሌን አጨናግፈውብኛል። እኔ ብዙ ስላየሁ ቻልኩት እኅቴ ግን አልቻለችውም።” በማለት አጋጣሚውን በኀዘን ይገልፁታል። በወጣትነታቸው በወሰኑት በዚህ የምንኩስና ሕይወት አባትታቸው እና እናታቸው ከፍተኛ ኀዘን ላይ ወደቁ። ብዙም አልቆዩ፤ እማሆይ በመነኮሱ በኹለት ዓመታቸው አባታቸው ከንቲባ ገብሩ ከዚህ ዓለም በሞት ተለዩ። ከዚያ በኋላ እማሆይ ሙሉ ጊዜያቸውን ለሙዚቃ ቅማሬ እና ለመንፈሳዊው ግልጋሎት ብቻ ወሰኑ። የመጀመሪያ ቅማሬያቸውን ለማስቀረጽ ወሰኑ። የዚህ ሙዚቃ የማስቀረጹ ውሳኔ፤ የራሱ የኾነ ምክንያት ነበረው። “ቅማሬዬን በሸክላ ለማስቀረጽ ያነሳሳኝ ዐቢይ ምክንያት ነበር። ጎንደር በነበርኩበት ጊዜ በየቤተክርስቲያኑ የማይጠገበውን ማኅሌት ሰምቼ ስመለስ፤ እደጅ የአገር ቤት ተማሪዎች በየሜዳው ጥቅልል ብለው ተኝተው አያለሁ። ብጠይቅ ሌሊት ቤተክስቲያን ያደሩ ናቸው፣ ጥግና ቤት የሌላቸው። በዚህም ልቤ ተነካ፣ አዘንኩ። እኔ ሀብት የለኝ፤ ያለችኝ ያቺው ሙዚቃዬ። ስለዚህ አስኪ ሙዚቃዬን ላስቀርጽ እና ሽያጩን እነዚህ ልጆች ገብተው በነጻ የሚያድሩበት ቤት ላቋቁም አልኩ። መከረኞቹም አሉ ሸክላውም ተቀረጸ። ነገር ግን ተንኮለኛ አይጠፋምና ለሽያጭ ከመቅረቡ በፊት እንጉሡ ጆሮ ስለ ደረሰ ሐሳቡ መና ቀረ መሞከሬ ግን አልቀረም።” ይህንን በመሰለ “እርሳቸው ያልተረጋጋ” በሚሉት ሕይወት እስከ 1975 ዓ.ም. ከቆዩ በኋላ ወደ ኢየሩሳሌም ሔዱ። እማሆይ በደብረ ገነት ኪዳነ ምሕረት ከሦስት ዐሥርት ዓመታት በላይ ኖረዋል። ላለፉት ሦስት ዐሥርት ዓመታት ስላሉበት ኹኔታ ምንም ዓይነት ዐዲስ ዜና ተሰምቶ ስለማይታወቅ በሕይወት መኖራቸውን የተጠራጠሩ ብዙዎች ነበሩ። ከቅርብ ዓመታት ወዲህ ግን፣ ሥራዎቻቸው የታላቅ ሙዚቀኞችን ቀልብ መሳብ ጀመረ። በወጣትነታቸው ብዙ መሥዋዕትነት የከፈሉለት፣ ማንም ልብ ሳይለው የዘሩት የረቂቅ ሙዚቃ የቅማሬ ዘር፤ ዛሬ ላይ ብዙዎች እርሳቸውን ብለው፣ የእርሳቸውን ሙዚቃ እንዲያጠኑ እያደረገ ነው። የዓለም ታላላቅ የዜና የዓለም ታላላቅ የዜና አውታሮችም ከ2013 ዓ.ም. (እ.ኤ.አ.) ጀምሮ ስለ እማሆይ ሙዚቃዎች አዳዲስ ነገሮችን ማቅረብ ጀምረዋል። በ2013ቱ የኢየሩሳሌም የባህል ክብረ በዓል ከተከናወኑ ፕሮጀክቶች መካከል አንዱ በእማሆይ ሕይወት ታሪክ እና የሙዚቃ ሥራዎች ዙሪያ ያተኮሩ ተግባራት ነበሩ። ባለኹለት ጥራዝ መጻሕፍትን በእማሆይ የሕይወት እና የሙዚቃ ሥራዎች ላይ መታተም ችለዋል። የሙዚቃ ሥራዎቻቸውን በኖታ የያዘ ባለ 146 ገጽ መጽሐፍም ታትሟል። እንደ ናዳቭ ሀርፐር ያሉ የእስራኤል ታላላቅ ሙዚቀኞች ስለ እማሆይ ሥራዎች ጥልቀት ምስክርነት እየተሰጡ ይገኛሉ። በወጣትነት ዕድሜ የተሠራ የአስተውሎት ሥራ የኋላ ኋላ የራሱ ትንሣኤ ይኖረዋል። የእማሆይ ጽጌ ማርያም ሕይወት በሙዚቃ በብዙ ተፈትነዋል። ከመንፈሳዊ ሕይታቸው ጋር የሚቃረን የሚመስላቸው አንዳንዶች፣ ሙያቸውን እና የሙዚቃ ፍቅራቸውን አጣጥለውባቸዋል። የሕይወታቸውን አቅጣጫ ፍጹም በማይገመት መንገድ እንዲጓዝ ያደረገም ነው። ከሀገራቸው አሰድዶ በሌላ በዓት ተነጥለው እንዲኖሩ ያደረገ ነው። ግን ከዚህ ኹሉ በኋላ የስማቸውን ትንሣኤ ዕድለኛ ኾነው፣ ከዘጠኝ ዐሥርት ዓመታት በኋላ በታላቅ ክብር ከብዙዎች ብድራቱን አግኝተውበታል። በቀድሞው የቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ቴአትር ቤት ከንጉሠ ነገሥቱ ብቻ በቀር ማንም በትዕግሥት ሊያዳምጠው ያልቻለው ኮንሠርታቸው፤ ሐምሌ 23 ቀን 2013 ዓ.ም. ሥራዎቻቸውን በሚጫወቱ ወጣቶች አማካኝነት ከ1800 በላይታዳሚያን በተገኙበት በአድናቆት ተመልካች አግኝቷል። ገና ያልተደመጡት አዳዲሶቹ ስድስት ክላሲካል ቅማሬዎቻቸው በትልቅ ኦርኬስትራ ሊቀርቡ ዝግጅት እየተደረገ ነው። ውልደት እና እድገት የውብዳር ገብሩ 11 ዓመት ሲኾናቸው፣ ወደ ኢትዮጵያ ተመለሱ። በዚህ ጊዜ ጣሊያን ኢትዮጵያን ወራ ነበር። ከንቲባ ገብሩም መላ ቤተሰባቸውን ይዘው ወደ ጎሬ ለመሠደድ ተገደዱ። የእኅቶቻቸው እና የእርሳቸው ትምህርት ተቋርጦ ከደስታ ገብሩ እና ከገነት ገብሩ ጋር በስደት ቆይተዋል። ምንኩስና ዚህ በኋላ የወጣቷ፣ በሙዚቃ ብዙ የመግፋት ጉጉት የነበራት የየውብዳር ገብሩ የሕይወት መስመር ሌላ አቅጣጫ ያዘ። የዚህ ዕድል መሰናከል ምን እንዳስከተለ የእማሆይ ማስታወሻ እንዲህ ይገልፀዋል።“የመጨረሻ ዕድሌ በመሰበሩ፣ መንፈሴ ተሰባብሮ፣ ሞትን ብቻ ፈለግኹ። ከ15 ቀን በላይ እህል ውኃ ሳልቀምስ ጥቁር ባዶ ቡና ብቻ እየጠጣሁ ስሰነብት፤ ያው የሞት ጥላ በላዬ ላይ ሲያንዣብብ፣ የመጨረሻ ቁርባን እንዲሰጠኝ ጠይቄ አንድ ቄስ እስከነበርኩበት ምስካየ ኅዙናን መድኀኔ ዓለም አጠገብ እነበረው ሆስፒታል ድረስ መጥተው አቆረቡኝ። የዚህ ዓለም ፍቅር እና የመኖር ፍላጎት ከኅሊናዬ ፈጽሞ ተወገደ፤” ይላሉ። በቤተሰቦቻቸው ርብርብ ሕይወታቸው በቤተሰቦቻቸው ርብርብ ሕይወታቸው ተርፎ ጥቂት የተጽናኑት እማሆይ፤ ቤተሰቦቻቸውን አዘናግተው ወደ ግሼን ደብረከርቤ ተጓዙ። “ለኹለት ዓመታት አንድ ቀን ሳይቋረጥብኝ ሰዓታቱንም፣ ቅዳሴውንም ሥራውንም ከዘለቅሁት በኋላ ስቆረጠልኝ። የኹለት ወር ፈቃድ እና ደመወዝ ይዤ ከአንድ ዓመት በፊት ከእናቴ ከወ/ሮ ካሣዬ ጋር ሔጄበት ወደነበረው ወደ ግሼን ማርያም ተጓዝኩ። ወደዚያ ስሔድ ግን ነፋስ መለወጥ አለብኝ ብዬ አባባን እና እናቴን አስፈቅጄ ነው። እነርሱ ምንም አልጠረጠሩም ነበረና ለሽርሽር የምሄድ መስሏቸው ፈቀዱልኝ።” ይላሉ። ከዚያም ለግሼኑ አቡነ ሚካኤል መመንኮስ እንደሚፈልጉ ይነግሯቸዋል። “ዘመዶችሽ በኋላ መጥተው ቢያስቸግሩስ?” ቢሏቸው፤ “በነፍሴ የሚያዝባት ሰው ካለ እኔ ሌላ የለም።” ስላሉዋቸው ምንኩስናው ተፈቀደላቸው። ከምንኩስናው በፊት በጸጉር የመላጨቱ ሥነ ሥርዓት ወቅት የተከሰተው ነገር እዚህ ላይ ሳይጠቀስ አይታለፍም። “ከእንክብካቤ እቅፍ ውስጥ ወጥቶ ተሞነጫጭሮ ትከሻዬ ላይ የተዘረገፈውን ፀጉሬን ዐይተው አቡነ ሚካኤል፤ ‘ይህ ጠጉር ደግሞ መላጨት አለበት፤ ’ አሉኝ። ቀጠል አድርጌ ኧረ እርሱስ ግድ የለም አልኳቸውና አባ ደሳለኝ የሚባሉትን የደሴ ግቢ መርቆርዮስ አስተዳዳሪ እንዲላጩኝ ጠየቅኳቸው። አባ ደሳለኝ ሲላጩኝ እጃቸው ለብዙ ጊዜ ሲያርፍ ‘ምን ኾነው ነው?’ ብዬ ዘወር ብዬ ሳያቸው፤ ዕንባ አውጥተው ሲያለቅሱ ዐየሁና ‘ምነው አባቴ ምን ኾኑ?’ ብላቸው፤ ‘አባቴ እንኳን ሲሞት አላለቀስኩም፣ እንዲያው አዝኜ ነው’ አሉኝ። እኔም ‘ምን ለፀጉሩ ነው ይህንን ያህል የሚያዝኑት’ ብዬ ቀለድኩባቸው። እንኳንስ ፀጉር ሌላም በነበረኝ ለጌታዬ የምሰጠው አልኳቸው።” ይላሉ። በዚህ ዕለት ማግስት የምንኩስና ሥርዓቱ ተፈጸመላቸው። ይህ ሲኾን ዕድሜያቸው 20ዎቹ መጀመሪያ ላይ ነበር። ሙዚቃ የዓለም ታላላቅ የዜና አውታሮችም ከ2013 ዓ.ም. (እ.ኤ.አ.) ጀምሮ ስለ እማሆይ ሙዚቃዎች አዳዲስ ነገሮችን ማቅረብ ጀምረዋል። በ2013ቱ የኢየሩሳሌም የባህል ክብረ በዓል ከተከናወኑ ፕሮጀክቶች መካከል አንዱ በእማሆይ ሕይወት ታሪክ እና የሙዚቃ ሥራዎች ዙሪያ ያተኮሩ ተግባራት ነበሩ። ባለኹለት ጥራዝ መጻሕፍትን በእማሆይ የሕይወት እና የሙዚቃ ሥራዎች ላይ መታተም ችለዋል። የሙዚቃ ሥራዎቻቸውን በኖታ የያዘ ባለ 146 ገጽ መጽሐፍም ታትሟል። እንደ ናዳቭ ሀርፐር ያሉ የእስራኤል ታላላቅ ሙዚቀኞች ስለ እማሆይ ሥራዎች ጥልቀት ምስክርነት እየተሰጡ ይገኛሉ። መታሰቢያ የእማሆይ ጽጌማርያም ገብሩ ህልፈትን ተከትሎ በያሬድ ሙዚቃ ትምህርት ቤት ውስጥ "ዝክረ እማሆይ ጽጌማርያም ገብሩ" የተሰኘ የመታሰቢያ መረሃ ግብር በቀጣዩ 15 ቀናት ውስጥ እንደሚዘጋጅ መምህር ዕዝራ አባተ ለቢቢሲ ገልጸዋል። በዚህ የመታሰቢያ መረሃ ግብር ላይ "በተቻለ መጠን እማሆይን ጽጌማሪያም የሚያስታውስ መሰናዶ በያሬድ ሙዚቃ ትምህር ቤት ይከናወናል" ብለዋል መምህሩ። ይህ መሰናዶ "ወጣቶች እንዲያስታውሷቸው" ያለመ እንደሆነ ዕዝራ ተናግረዋል። አያይዘው እንደገለጹት የመሰናዶው ዋነኛ ይዘት የእማሆይ ጽጌማርያም ሙዚቃዊ አበርክቶ ይሆናል። "በዋነኛነት ትምህርታዊ አበርክቷቸው ላይ የሚያተኩር ይሆናል። በኢትዮጵያ ሙዚቃ ያላቸውን አስተዋጽኦም ይዳስሳል" ሲሉ አስረድተዋል። በዚህ የመታሰቢያ መረሃ ግብር ላይ ሙዚቀኞች እንዲሁም መምህራን ይሳተፉበታል ተብሎ እንደሚጠበቅም መምህር ዕዝራ አባተ ለቢቢሲ ገልጸዋል። ታዋቂ ስራዎች ማያ ከእማሆይ አሳዛኝ ቅንብሮቻቸውን እንደምትወድ ብሎም ሦስቱን ለይታ እንደምትወዳቸው ትናገራለች። "በእርግጥ ይሄ አሁን ላይ ያለ እንጂ እንደጊዜው፣ እንደ አየር ሁኔታው እና እንደ ስሜቴ ሊቀያየር ይችላል (ሳቅ)" ትላለች ማያ። ዘ ጋርዲያንስ ኦፍ ጌትሰማኔ፣ ጎልጎታ እና ጄሩሳሌም አሁን ላይ የምትወዳቸው እና የምታዳምጣቸው የእማሆይ ቅንብሮች ናቸው። "ዘ ጋርዲያንስ ኦፍ ጌትሰማኔ በሕብረ ቀለማት የተንቆጠቆጠ፣ ኮርድስ እና ፎልስ ሩር ኤግዞቲክ ፍላወር።	1,210	እማሆይ ጽጌ ማርያም ገብሩ (ከምንኩስናቸው በፊት ይጠሩበት በነበረው ስማቸው የውብዳር ገብሩ) ታኅሣሥ 4 ቀን 1915 ዓ.ም. አዲስ አበባ ነበር የተወለዱት። ገና የስድስት ዓመት ሕጻን ሳሉ ከታላቅ እኅታቸው ከሥንዱ ገብሩ ጋር ወደ ስዊትዘርላንድ ሔደው “ሞንት ሚራል” በተባለ አካዳሚ ትምህርት ይጀምራሉ። በትምህርት ቤቱ ውስጥ ከቀለም ትምህርቱ በተጓዳኝ ቫየሊን እና ፒያኖ አጥንተዋል። የውብዳር ገብሩ 11 ዓመት ሲኾናቸው፣ ወደ ኢትዮጵያ ተመለሱ። በዚህ ጊዜ ጣሊያን ኢትዮጵያን ወራ ነበር። ከንቲባ ገብሩም መላ ቤተሰባቸውን ይዘው ወደ ጎሬ ለመሠደድ ተገደዱ። የእኅቶቻቸው እና የእርሳቸው ትምህርት ተቋርጦ ከደስታ ገብሩ እና ከገነት ገብሩ ጋር በስደት ቆይተዋል።
53970	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%88%E1%89%A5%E1%88%A8%E1%88%98%E1%88%B5%E1%89%80%E1%88%8D%20%E1%8C%AB%E1%88%8B	ገብረመስቀል ጫላ	ገብረመስቀል ጫላ ሞጣሎ (ዶ/ር) ከጥቅምት 2021 ጀምሮ የኢፌዲሪ ንግድና ቀጠናዊ ትስስር ሚኒስቴር ሚኒስትር ሆነው በማገልገል ላይ ያሉ ኢትዮጵያዊ ፖለቲከኛ ናቸው። ገብረመስቀል የወላይታ ተወላጅ ነው። ገብረመስቀል ጫላ ቀደም ሲል የኢፌዲሪ የከተሞች የስራ እድል ፈጠራና የምግብ ዋስትና ኤጀንሲ ዋና ዳይሬክተር ሆነው አገልግለዋል። ሙያ ገብረመስቀል ኢትዮጵያን በተለያዩ የኃላፊነት ቦታዎች አገልግሏል፣ የኢትዮጵያ ፌዴራል የከተማ ሥራ ዕድል ፈጠራ እና የምግብ ዋስትና ኤጀንሲ ዋና ዳይሬክተር እስከ ሚኒስትር ድረስ። ኢትዮጵያ የዓለም ንግድ ድርጅት አባል እንድትሆንም ተደራዳሪ ናቸው። ዋቢዎች መደብ:የኢትዮጵያ ካቢኔ አባላት	74	ገብረመስቀል ጫላ ሞጣሎ (ዶ/ር) ከጥቅምት 2021 ጀምሮ የኢፌዲሪ ንግድና ቀጠናዊ ትስስር ሚኒስቴር ሚኒስትር ሆነው በማገልገል ላይ ያሉ ኢትዮጵያዊ ፖለቲከኛ ናቸው። ገብረመስቀል የወላይታ ተወላጅ ነው። ገብረመስቀል ጫላ ቀደም ሲል የኢፌዲሪ የከተሞች የስራ እድል ፈጠራና የምግብ ዋስትና ኤጀንሲ ዋና ዳይሬክተር ሆነው አገልግለዋል። ሙያ ገብረመስቀል ኢትዮጵያን በተለያዩ የኃላፊነት ቦታዎች አገልግሏል፣ የኢትዮጵያ ፌዴራል የከተማ ሥራ ዕድል ፈጠራ እና የምግብ ዋስትና ኤጀንሲ ዋና ዳይሬክተር እስከ ሚኒስትር ድረስ። ኢትዮጵያ የዓለም ንግድ ድርጅት አባል እንድትሆንም ተደራዳሪ ናቸው።
53971	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%88%E1%88%AD%E1%89%83%E1%88%9B%20%E1%8B%8B%E1%89%85%E1%88%8B%E1%88%9A%E1%8B%8E%E1%89%BD	ወርቃማ ዋቅላሚዎች	ክራይሶፋይቶች ወይም በተለምዶ ወርቃማ ዋቅላሚዎች በመባል የሚታወቁት ማይክሮስኮፓዊ የሆኑ እና አብዛኛውን ጊዜ በቡኒ-ወርቃማ ቀለማቸው የሚለዩ የዋቅላሚ ቡድኖች ናቸው፡፡ ይህም የሆነው ፊውኮዛንቲን የተሰኘ ሀመልሚል(ቀለም) በአረንጓቀፋቸው ውስጥ የሚገኝ በመሆኑ እና ይህ ሀመልሚል ክሎሮፊል-ኤ እና ክሎሮፊል-ሲን ሸፍኖ የሚታይ በመሆኑ ነው፡፡ ወደ 200 ገደማ የሚሆኑ ወገኖች እንዲሆም ወደ 1000 የሚሆኑ የወርቃማ ዋቅላሚ ዝርያዎች ሲኖሩ የሚገኙትም በዋናነት ጨው አልባ በሆኑ የውሃ አካላት ውስጥ ነው፡፡ የተወሰኑ ዝርያዎች ከፊል ጨዋማ በሆኑ እና ሙሉ ለሙሉ ጨዋማ በሆኑ የውሃ አካላት ውስጥ ይገኛሉ፡፡	73	ክራይሶፋይቶች ወይም በተለምዶ ወርቃማ ዋቅላሚዎች በመባል የሚታወቁት ማይክሮስኮፓዊ የሆኑ እና አብዛኛውን ጊዜ በቡኒ-ወርቃማ ቀለማቸው የሚለዩ የዋቅላሚ ቡድኖች ናቸው፡፡ ይህም የሆነው ፊውኮዛንቲን የተሰኘ ሀመልሚል(ቀለም) በአረንጓቀፋቸው ውስጥ የሚገኝ በመሆኑ እና ይህ ሀመልሚል ክሎሮፊል-ኤ እና ክሎሮፊል-ሲን ሸፍኖ የሚታይ በመሆኑ ነው፡፡ ወደ 200 ገደማ የሚሆኑ ወገኖች እንዲሆም ወደ 1000 የሚሆኑ የወርቃማ ዋቅላሚ ዝርያዎች ሲኖሩ የሚገኙትም በዋናነት ጨው አልባ በሆኑ የውሃ አካላት ውስጥ ነው፡፡ የተወሰኑ ዝርያዎች ከፊል ጨዋማ በሆኑ እና ሙሉ ለሙሉ ጨዋማ በሆኑ የውሃ አካላት ውስጥ ይገኛሉ፡፡
53972	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A2%E1%8B%A9%E1%8C%8D%E1%88%8A%E1%8A%96%E1%8D%8B%E1%8B%AD%E1%89%B3	ኢዩግሊኖፋይታ	ኢዩግሊኖፋይታ ኢዩግሊናን የመሰሉ ዋቅላሚዎች የሚገኙበት ቡድን ነው። መግቢያ በመጠን መለስተኛ የሆን ቡድን ነው።( ወደ 40 ወገኖች እና ወደ 800 ዝርያዎች) አንድ ህዋሴ እና ባለ ልምጭት ናቸው። በዋናነት በጨው አልባ የውሃ አካላት የሚኖሩ ሲሆን በባህር ውስጥም ይገኛሉ። በተጨማሪም ኢዩግሊኖይድ እና ኢዩግሊኖዞዋ በመባል ይታወቃሉ። ለየት ያለ ፔሊክል የተሰኘ ከጥምዝ ሰንበሮች የተሰራ ህዋስግንብ አላቸው። መዋቅርና አመጋገብ	53	ኢዩግሊኖፋይታ ኢዩግሊናን የመሰሉ ዋቅላሚዎች የሚገኙበት ቡድን ነው። በመጠን መለስተኛ የሆን ቡድን ነው።( ወደ 40 ወገኖች እና ወደ 800 ዝርያዎች) አንድ ህዋሴ እና ባለ ልምጭት ናቸው። በዋናነት በጨው አልባ የውሃ አካላት የሚኖሩ ሲሆን በባህር ውስጥም ይገኛሉ። በተጨማሪም ኢዩግሊኖይድ እና ኢዩግሊኖዞዋ በመባል ይታወቃሉ። ለየት ያለ ፔሊክል የተሰኘ ከጥምዝ ሰንበሮች የተሰራ ህዋስግንብ አላቸው። መዋቅርና አመጋገብ
53974	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A1%E1%8A%93%E1%88%9B%20%E1%8B%8B%E1%89%85%E1%88%8B%E1%88%9A%E1%8B%8E%E1%89%BD	ቡናማ ዋቅላሚዎች	ቡናማ ዋቅላሚዎች በሰሜናዊው ንፍቀ ክበብ ውስጥ በቀዝቃዛ ውሃ ውስጥ የሚገኙ ብዙ የባህር አረሞችን ጨምሮ ባለብዙ ዋዋሳት የሆኑ ዋቅላሚዎችን ያቀፍ የዋቅላሚ ቡድን ነው።	22	ቡናማ ዋቅላሚዎች በሰሜናዊው ንፍቀ ክበብ ውስጥ በቀዝቃዛ ውሃ ውስጥ የሚገኙ ብዙ የባህር አረሞችን ጨምሮ ባለብዙ ዋዋሳት የሆኑ ዋቅላሚዎችን ያቀፍ የዋቅላሚ ቡድን ነው።
53975	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%80%E1%8B%AD%20%E1%8B%8B%E1%89%85%E1%88%8B%E1%88%9A%E1%8B%8E%E1%89%BD	ቀይ ዋቅላሚዎች	ቀይ ዋቅላሚዎች ወይም ሮዶፋይታ ቀደምት ከሆኑት ውን ኑክለሳውያን የዋቅላሚ ቡድኖች አንዱ ነው።	12	ቀይ ዋቅላሚዎች ወይም ሮዶፋይታ ቀደምት ከሆኑት ውን ኑክለሳውያን የዋቅላሚ ቡድኖች አንዱ ነው።
53976	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B0%E1%88%9B%E1%8B%AB%E1%8B%8A%20%E1%8A%A0%E1%88%A8%E1%8A%95%E1%8C%93%E1%8B%B4%E1%8A%A0%E1%88%9B%20%E1%8B%8B%E1%89%85%E1%88%8B%E1%88%9A%E1%8B%8E%E1%89%BD	ሰማያዊ አረንጓዴአማ ዋቅላሚዎች	ሰማያዊ-አረንጓዴአማ ዋቅላሚዎች ወይም ሲያኖባክቴርያዎች በብርሃን አስተጻምር አማካኝነት የራሳቸውን ምግብ ማምረት የሚችሉ ግራም-ኔጌቲቭ ባክቴርያዎች ናቸው።	14	ሰማያዊ-አረንጓዴአማ ዋቅላሚዎች ወይም ሲያኖባክቴርያዎች በብርሃን አስተጻምር አማካኝነት የራሳቸውን ምግብ ማምረት የሚችሉ ግራም-ኔጌቲቭ ባክቴርያዎች ናቸው።
53980	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A1%E1%8B%9A%E1%8B%B5%20%E1%89%A1%E1%88%B5%E1%88%83%E1%89%82	ቡዚድ ቡስሃቂ	ቡዚድ ቡስሃቂ (ቴኒያ፣ አልጄሪያ፣ ኤፕሪል 3፣ 1935–ቴኒያ፣ ጥር 23፣ 2023) በአልጄሪያ የነፃነት ጦርነት ውስጥ የተሳተፈ የአልጄሪያ ወታደራዊ ሰው እና ፖለቲከኛ ሲሆን ያኔ የአልጄሪያ የሰራተኞች ማህበር አጠቃላይ ህብረት መሪ እና የአልጄሪያ የህዝብ ኩባንያዎች ከፍተኛ ስራ አስኪያጅ ነበር። የአፍሪካ መሪዎች አልጄሪያ	39	ቡዚድ ቡስሃቂ (ቴኒያ፣ አልጄሪያ፣ ኤፕሪል 3፣ 1935–ቴኒያ፣ ጥር 23፣ 2023) በአልጄሪያ የነፃነት ጦርነት ውስጥ የተሳተፈ የአልጄሪያ ወታደራዊ ሰው እና ፖለቲከኛ ሲሆን ያኔ የአልጄሪያ የሰራተኞች ማህበር አጠቃላይ ህብረት መሪ እና የአልጄሪያ የህዝብ ኩባንያዎች ከፍተኛ ስራ አስኪያጅ ነበር።
53983	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A1%E1%88%B5%E1%88%83%E1%89%82	ቡስሃቂ	ቡስሃቂ የሚከተሉትን ሊያመለክት ይችላል: ቡዚድ ቡስሃቂ (1935-2023) - የአልጄሪያ ፖለቲከኛ እና የንግድ ህብረት ባለሙያ። ሙስታፋ ይስሐቅ ቡስሃቂ (1967-) - አልጄሪያዊ ሳይንቲስት. አብደኑር ቡስሃቂ (1972-) - አልጄሪያዊ ፖለቲከኛ.	27	ቡስሃቂ የሚከተሉትን ሊያመለክት ይችላል: ቡዚድ ቡስሃቂ (1935-2023) - የአልጄሪያ ፖለቲከኛ እና የንግድ ህብረት ባለሙያ። ሙስታፋ ይስሐቅ ቡስሃቂ (1967-) - አልጄሪያዊ ሳይንቲስት. አብደኑር ቡስሃቂ (1972-) - አልጄሪያዊ ፖለቲከኛ.
53987	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A2%E1%8B%A9%E1%8C%8D%E1%88%8A%E1%8A%93	ኢዩግሊና	መግለጫ ኢዩግሊና ባለ አንድ ሕዋስ ዘአካል ነው፡፡ ይህ ዘአካል በተፈጥሮ አይን አይታይም፡፡ በማይክሮስኮፕ እገዛ ግን ማየት ይቻላል፡፡ ኢዮግሊና የእንቁላል ቅርፅ ያለው ሲሆን ወደ ጭንቅላቱ ቀጭን ነው፡፡ የኢዮግሊና መዋቅር ሕዋስ ክርታስ፣ ተኮማታሪ ፊኝት፣ ልምጭት፣ የአይን ነጥብና አረንጓአቀፍ ናቸው፡፡ ኢዩግሊናን ከእፅዋትና ከእንስሳት ጋር የሚያመሳለው ባህሪይ ኢዮግሊና የእፅዋትና የእንስሳት ባህርይ አለው፡፡ እንደእንስሳት ከቦታ ቦታ መንቀሳቀስ ይችላል፡፡ አረንጓአቀፍ ስላለው እንደ እፅዋት ደግሞ የብርሃን አስተፆምር ማካሄድ ይችላል፡፡ የኢዩግሊና ምቹጌ ኢዮግሊና በጉድጓድ ውኃና በኩሬ ውሃ ውስጥ ይኖራል፡፡ የኢዩግሊና እንቅስቃሴ ኢዩግሊና የመንቀሳቀሻ አካል አለው፡፡ ይህም አካል ልምጭት ይባላል፡፡ ልምጭት ተጠቅልሎ ሲወዛወዝ ኢዩግሊና እንቅስቃሴ ያደርጋል፡፡ የኢዩግሊና አመጋገብ ኢዩግሊና አረንጓዴ ሐመልማል ስላለው የፀሐይ ብርሃን ሲያገኝ ምግቡን ማዘጋጀት ይችላል፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ ለረጅም ጊዜ በጨለማ ውስጥ ከቆየ ምግብን ማዘጋጀት አይችልም፡፡ ስለዚህ በውኃ ውስጥ የሟሙ ምግቦችን ይመገባል፡፡ ኢዩግሊና እንዴት ይራባል? ኢዩግሊና በኢፆታዊ /ክልኤ ቁርስት/ በሁለት በመከፈል ይራባል፡፡ በመጀመሪያ ኑክለስ ለሁለት ይከፈላል፡፡ በመቀጠል ቤተ-ሕዋስም ይከፈላል፡፡ በመጨረሻም ሁለት አዳዲስ ሕዋሶች ይፈጠራሉ፡፡ የኢዮግሊና ጥቅም በሥነሕይወታዊ ጥናትና ምርምር ውስጥ ይጠቅማል፡፡ የብርሃን አስተፃምር ስለሚያካሄድ ኦክስጂንን ለማምረት ያገለግላል፡፡	151	መግለጫ ኢዩግሊና ባለ አንድ ሕዋስ ዘአካል ነው፡፡ ይህ ዘአካል በተፈጥሮ አይን አይታይም፡፡ በማይክሮስኮፕ እገዛ ግን ማየት ይቻላል፡፡ ኢዮግሊና የእንቁላል ቅርፅ ያለው ሲሆን ወደ ጭንቅላቱ ቀጭን ነው፡፡ የኢዮግሊና መዋቅር ሕዋስ ክርታስ፣ ተኮማታሪ ፊኝት፣ ልምጭት፣ የአይን ነጥብና አረንጓአቀፍ ናቸው፡፡ ኢዩግሊናን ከእፅዋትና ከእንስሳት ጋር የሚያመሳለው ባህሪይ ኢዮግሊና የእፅዋትና የእንስሳት ባህርይ አለው፡፡ እንደእንስሳት ከቦታ ቦታ መንቀሳቀስ ይችላል፡፡ አረንጓአቀፍ ስላለው እንደ እፅዋት ደግሞ የብርሃን አስተፆምር ማካሄድ ይችላል፡፡
53988	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%98%E1%88%AC%E1%89%B5%20%E1%89%B5%E1%88%8D%20%E1%8A%AD%E1%8D%8D%E1%88%88%E1%88%B5%E1%8D%8D%E1%8A%95	የመሬት ትል ክፍለስፍን	የመሬት ትል "Annelida" በመባል የሚታወቀው የእንስሳ ክፍለሰፍን ነው። አነሊዳ ˈænəlɪdz/ (Annelida /əˈnɛlɪdə/ የሚለው ቃል የመጣው "anellus" ከሚል የላቲን ቃል ሲሆን ትርጉሙም ትንሽ ቀለበት ማለት ነው።በተጨማሪም ባለአንጓ ትሎች በመባል የሚታወቁ ሲሆን "ragworms"፣ የመሬት ትሎችን እና "leeches"ን ጨምሮ ከ22,000 በላይ አሁንም ያሉ ዝርያዎች ያሉት ግዙፍ ክፍልስፍን ነው።	45	የመሬት ትል "Annelida" በመባል የሚታወቀው የእንስሳ ክፍለሰፍን ነው። አነሊዳ ˈænəlɪdz/ (Annelida /əˈnɛlɪdə/ የሚለው ቃል የመጣው "anellus" ከሚል የላቲን ቃል ሲሆን ትርጉሙም ትንሽ ቀለበት ማለት ነው።በተጨማሪም ባለአንጓ ትሎች በመባል የሚታወቁ ሲሆን "ragworms"፣ የመሬት ትሎችን እና "leeches"ን ጨምሮ ከ22,000 በላይ አሁንም ያሉ ዝርያዎች ያሉት ግዙፍ ክፍልስፍን ነው።
53989	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AD%E1%88%AA%E1%8A%AE%E1%8A%94%E1%88%9B%E1%89%B2%E1%8B%B3	ክሪኮኔማቲዳ	Articles with 'species' microformats Articles with 'species' microformats ክሪኮኔማቲዴ የመሬት ትል አስተኔ ሲሆን በታይለንኪዳ ክፍለ መደብ ወሰጥ ይመደባል። Articles with 'species' microformats ወገኖች ወገኖች፡ አምፊስቤኔማ ኦርቶን ዊሊያምስ፣ 1982 ቤከርነማ ዉ፣ 1964 ብላንዲሰፋላኔማ ሜህታ እና ራንስኪ፣ 1971 ዋቢዎች	37	Articles with 'species' microformats Articles with 'species' microformats ክሪኮኔማቲዴ የመሬት ትል አስተኔ ሲሆን በታይለንኪዳ ክፍለ መደብ ወሰጥ ይመደባል። Articles with 'species' microformats
53990	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AD%E1%88%AA%E1%8A%AE%E1%8A%94%E1%88%9B%E1%89%B2%E1%8B%B4	ክሪኮኔማቲዴ	Articles with 'species' microformats Articles with 'species' microformats ክሪኮኔማቲዴ የመሬት ትል አስተኔ ሲሆን በታይለንኪዳ ክፍለ መደብ ወሰጥ ይመደባል። Articles with 'species' microformats ወገኖች ወገኖች፡ አምፊስቤኔማ ኦርቶን ዊሊያምስ፣ 1982 ቤከርነማ ዉ፣ 1964 ብላንዲሰፋላኔማ ሜህታ እና ራንስኪ፣ 1971 ዋቢዎች	37	Articles with 'species' microformats Articles with 'species' microformats ክሪኮኔማቲዴ የመሬት ትል አስተኔ ሲሆን በታይለንኪዳ ክፍለ መደብ ወሰጥ ይመደባል። Articles with 'species' microformats
53993	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%93%E1%89%AA%E1%8A%A9%E1%88%8B	ናቪኩላ	Articles with 'species' microformats ናቪኩላ ከ1,200 በላይ ዝርያዎችን ያቀፈ የጀልባ ቅርጽ ያለው የባልጩት ዋቅላሚዎች ወገን ነው። ናቪኩላ የላቲን ቃል ሲሆን "ትንሽ መርከብ" ማለት ሲሆን በእንግሊዝኛ ደግሞ በጀልባ ቅርጽ ያለው ዕጣን መያዣ የሚል ትርጉም ያለው ቃል ነው። ባልጩት ዋቅላሚዎች — ውን ኑክለሳውያን ፣ በዋነኝነት የውሃ ፣ ባለአንድ ሕዋስ፣ የብርሃን ኣስተጻምሮ የሚያካሂዱ ዘኣካላት ናቸው። በምድር የህይወት ክልል ከሚገኘው ከጠቅላላው ኦክስጅን ሩብ ያህሉን በማምረት በአለም አቀፍ ሥነ-ምህዳር ውስጥ ትልቅ ሚና ይጫወታሉ ። በብዙ አከባቢዎች የምግብ ሰንሰለት ውስጥ ለብዙ የውኃ ውስጥ ዝርያዎች አመጋገብ አብዛኛውን ምግብ በማቅረብ እንደ መሰረታዊ ዘኣካላት ወይም ወሳኝ ዝርያዎች ያገለግላሉ። እንቅስቃሴ የናቪኩላ ባልጩት ዋቅላሚዎች አንዱ በሌላው ላይ ለመንሸራተት እንዲሁም እንደ ማይክሮስኮፕ ስላይዶች ባሉ ጠንካራ ወለሎች ላይ የመንቀሳቀስ ችሎታ እንዳላቸው ተስተውለዋል። በናቪኩላ ዛጎል ውጫዊ ክፍል ዙሪያ ሊፈስ የሚችል እናም እንደ ታንክ ትራክ የሚያገለግል የሚያጣብቅ የክሮች መታጠቂያ አለ። ዋቢዎች ውጫዊ አገናኞች የናቪኩላ ምስል (ሚሶሪ ስቴት ዩኒቨርሲቲ) Navicula sp. ዲያቶምስ ከጓይባ ደሴት፣ ሪዮ ዴ ጄኔሮ። Bacillarophyceae - Navicula ኦሃዮ ዩኒቨርሲቲ ከ	147	Articles with 'species' microformats ናቪኩላ ከ1,200 በላይ ዝርያዎችን ያቀፈ የጀልባ ቅርጽ ያለው የባልጩት ዋቅላሚዎች ወገን ነው። ናቪኩላ የላቲን ቃል ሲሆን "ትንሽ መርከብ" ማለት ሲሆን በእንግሊዝኛ ደግሞ በጀልባ ቅርጽ ያለው ዕጣን መያዣ የሚል ትርጉም ያለው ቃል ነው።
53998	https://am.wikipedia.org/wiki/Tartaria	Tartaria	tartaria was a empire that covers siberia.tartaria was once at war at old finnish empire that would loose to tartaria.it lasted from 1275 bc - 1853 ad. '''' tartaria was just a tribe name until its leader,jeofruz,founded the great city of wollechin in 1009 bc.eventinualy,with the help of jeofruz,tartaria would rise up.it stayed very strong until colonials invaded them.mud flood destroyed wollechin and tartaria was silenced. JEOFRUZ: jeofruz was born in 1032bc.At his early life he would do adventure with his family.one day his dad died and because of that,mum cried so much that she would die of depression.jeofruz was determined to make his family proud so he,along with his friends,started wollechin.at first wollechin was just a camp.however,it would turn to village over time.eventinually,he realized that their neighbours are shocked at how well developed wollechin is.so neighbours would be a part of wollechin.in one dream,jeofruz got whispered by the sun to start new hope.jeofruz took that and established kingdom ltartaria,named after his tribe.jeofruz would occupy tribes and local forest until he dies in 984 bc.despite his death,he left a step on history.	182	tartaria was a empire that covers siberia.tartaria was once at war at old finnish empire that would loose to tartaria.it lasted from 1275 bc - 1853 ad. '''' tartaria was just a tribe name until its leader,jeofruz,founded the great city of wollechin in 1009 bc.eventinualy,with the help of jeofruz,tartaria would rise up.it stayed very strong until colonials invaded them.mud flood destroyed wollechin and tartaria was silenced. JEOFRUZ: jeofruz was born in 1032bc.At his early life he would do adventure with his family.one day his dad died and because of that,mum cried so much that she would die of depression.jeofruz was determined to make his family proud so he,along with his friends,started wollechin.at first wollechin was just a camp.however,it would turn to village over time.eventinually,he realized that their neighbours are shocked at how well developed wollechin is.so neighbours would be a part of wollechin.in one dream,jeofruz got whispered by the sun to start new hope.jeofruz took that and established kingdom ltartaria,named after his tribe.jeofruz would occupy tribes and local forest until he dies in 984 bc.despite his death,he left a step on history.
54004	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AA%E1%88%8E%20%E1%88%9C%E1%89%B5%E1%88%AD	ኪሎ ሜትር	ኪሎ ሜትር እ.ኤ.አ 1875 በሚዛኖች እና መለኪያዎች ዙሪያ በተካሄደ አጠቃላይ ጉባኤ የዓለም ዐቀፍ የመለኪያ ስርዓት (ኤስ.አይ) ሰር የተካተተ የርቀት መለኪያ ሲሆን አንድ ኪሎ ሜትር ከአንድ ሺህ ሜትር ጋር እኩል ነው። ዋቢ	31	ኪሎ ሜትር እ.ኤ.አ 1875 በሚዛኖች እና መለኪያዎች ዙሪያ በተካሄደ አጠቃላይ ጉባኤ የዓለም ዐቀፍ የመለኪያ ስርዓት (ኤስ.አይ) ሰር የተካተተ የርቀት መለኪያ ሲሆን አንድ ኪሎ ሜትር ከአንድ ሺህ ሜትር ጋር እኩል ነው።
54006	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%8B%E1%88%99%E1%88%AB	ዋሙራ	ዋሙራ በደቡብ ኢትዮጵያ ክልላዊ መንግስት በዎላይታ ዞን የምትገኝ ከተማ ናት። ከተማው በካዎ ኮይሻ ወረዳ ምዕራባዊ በኩል ይገኛል። ዋሙራ በካዎ ኮይሻ ወረዳ ከሚገኙ ማዘጋጃ ቤቶች አንዱ ነው። ከተማዋ የተለያዩ መሰረተ ልማቶች እና የመንግስት አገልግሎት መስጫ ማዕከላት እንደ መብራት፣ ንጹህ የህዝብ ውሃ፣ አንደኛና ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤቶች፣ የፖስታ አገልግሎት፣ የቴሌኮሙኒኬሽን አገልግሎት፣ የጤና ጥበቃ ተቋማት እና ሌሎችም አሏት። ዋሙራ በወላይታ ሶዶ በምዕራብ በኩል በሶዶ - በከሎ ሰኞ - ላሾ መንገድ ወደ ሃላሌ በሚወስደው መንገድ ላይ ይገኛል። ዋቢ የኢትዮጵያ ከተሞች የወላይታ ከተሞች	78	ዋሙራ በደቡብ ኢትዮጵያ ክልላዊ መንግስት በዎላይታ ዞን የምትገኝ ከተማ ናት። ከተማው በካዎ ኮይሻ ወረዳ ምዕራባዊ በኩል ይገኛል። ዋሙራ በካዎ ኮይሻ ወረዳ ከሚገኙ ማዘጋጃ ቤቶች አንዱ ነው። ከተማዋ የተለያዩ መሰረተ ልማቶች እና የመንግስት አገልግሎት መስጫ ማዕከላት እንደ መብራት፣ ንጹህ የህዝብ ውሃ፣ አንደኛና ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤቶች፣ የፖስታ አገልግሎት፣ የቴሌኮሙኒኬሽን አገልግሎት፣ የጤና ጥበቃ ተቋማት እና ሌሎችም አሏት። ዋሙራ በወላይታ ሶዶ በምዕራብ በኩል በሶዶ - በከሎ ሰኞ - ላሾ መንገድ ወደ ሃላሌ በሚወስደው መንገድ ላይ ይገኛል።
54011	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%89%A5%E1%8B%B0%E1%8A%91%E1%88%AD%20%E1%89%A1%E1%88%B5%E1%88%83%E1%89%82	አብደኑር ቡስሃቂ	አብደኑር ቡስሃቂ (ቴኒያ፣ አልጄሪያ፣ ህዳር 27፣ 1972) (አረብኛ፡ عبد النور بوسحاقي) የአልጄሪያ ዩኒቨርሲቲ ፕሮፌሰር፣ እስላማዊ ፖለቲከኛ እና የባህል አክቲቪስት ነው። የአፍሪካ መሪዎች አልጄሪያ	23	አብደኑር ቡስሃቂ (ቴኒያ፣ አልጄሪያ፣ ህዳር 27፣ 1972) (አረብኛ፡ عبد النور بوسحاقي) የአልጄሪያ ዩኒቨርሲቲ ፕሮፌሰር፣ እስላማዊ ፖለቲከኛ እና የባህል አክቲቪስት ነው።
54016	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%8B%E1%8B%AD%E1%8A%AE%E1%88%8E%E1%8C%82	ፋይኮሎጂ	ፋይኮሎጂ የሚለው ቃል የባህር አረም የሚል ትርጓሜ ካለው (φῦκος) ፉኮስ ከተሰኘ የጥንታዊ ግሪክ ቃል እና ጥናት የሚል ትርጓሜ ካለው (-λογία) ሎጊያ ከተሰኘ የግሪክ ቃል ጥምረት የመጣ ሲሆን የዋቅላሚዎች ሳይንሳዊ ጥናት ማለት ነው። አልጎሎጂ በመባልም ይታወቅ የነበር ሲሆን ፋይኮሎጂ የሥነ-ሕይወት ዘርፍ ነው። ዋቅላሚዎች በውሃ ሥነ ምህዳር ውስጥ የመጀመሪያ ደረጃ ምርት በመሆን ያገለግላሉ። አብዛኛዎቹ ዋቅላሚዎች ውን ኑክለሳውያን, የብርሃን አስተጻምሮ የሚያካሂዱ እና እርጥበት ባለበት አካባቢ የሚኖሩ ፍጥረታት ናቸወ። ከከፍተኛ ተክሎች የሚለዩት በእውነተኛ ሥሮች፣ ግንዶች ወይም ቅጠሎች የሌላቸው በመሆኑ ነው። አበቦችን አያብቡም። ብዙ ዝርያዎች ነጠላ-ሕዋስ እና ጥቃቅን (ፋይቶፕላንክተን እና ሌሎች ደቂቅ ዋቅላሚዎችንጨምሮ) ሲሆኑ ሌሎቹ ደግሞ በአንድ ወይም በሌላ ደረጃ ባለብዙ ህዋሳት ናቸው። ከእነዚህ ውስጥ አንዳንዶቹእንደ ከልፕ እና ሳርጋሰም ያሉ የባህር አረሞች ወደ ትልቅ መጠን ያድጋሉ ።	112	ፋይኮሎጂ የሚለው ቃል የባህር አረም የሚል ትርጓሜ ካለው (φῦκος) ፉኮስ ከተሰኘ የጥንታዊ ግሪክ ቃል እና ጥናት የሚል ትርጓሜ ካለው (-λογία) ሎጊያ ከተሰኘ የግሪክ ቃል ጥምረት የመጣ ሲሆን የዋቅላሚዎች ሳይንሳዊ ጥናት ማለት ነው። አልጎሎጂ በመባልም ይታወቅ የነበር ሲሆን ፋይኮሎጂ የሥነ-ሕይወት ዘርፍ ነው። ዋቅላሚዎች በውሃ ሥነ ምህዳር ውስጥ የመጀመሪያ ደረጃ ምርት በመሆን ያገለግላሉ። አብዛኛዎቹ ዋቅላሚዎች ውን ኑክለሳውያን, የብርሃን አስተጻምሮ የሚያካሂዱ እና እርጥበት ባለበት አካባቢ የሚኖሩ ፍጥረታት ናቸወ። ከከፍተኛ ተክሎች የሚለዩት በእውነተኛ ሥሮች፣ ግንዶች ወይም ቅጠሎች የሌላቸው በመሆኑ ነው። አበቦችን አያብቡም። ብዙ ዝርያዎች ነጠላ-ሕዋስ እና ጥቃቅን (ፋይቶፕላንክተን እና ሌሎች ደቂቅ ዋቅላሚዎችንጨምሮ) ሲሆኑ ሌሎቹ ደግሞ በአንድ ወይም በሌላ ደረጃ ባለብዙ ህዋሳት ናቸው። ከእነዚህ ውስጥ አንዳንዶቹእንደ ከልፕ እና ሳርጋሰም ያሉ የባህር አረሞች ወደ ትልቅ መጠን ያድጋሉ ።
54017	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A3%E1%88%88%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8C%93%20%E1%89%B5%E1%88%8E%E1%89%BD	ባለአንጓ ትሎች	ባለአንጓ ትሎች / ˈænəlɪdz / ( አኔሊዳ / ə ˈ nëlɪdə / ፣ በላቲን አኔሉስ _ _ _ _ anellus _ ፣ “ትንሽ ቀለበት” ማለት ነው። ) ፣እንዲሁም ባል ክፍልፍል ትሎች በመባል የሚታወቁ ሲሆን "ragworms"፣ የመሬት ትሎችን እና አልቅቶችን ጨምሮ ከ22,000 በላይ አሁንም ያሉ ዝርያዎች በስሩ ያሉት ግዙፍ ክፍልስፍን ነው። ዝርያዎቹ በተለያዩ ስርአተ ምህዳሮች ውስጥ ተላምደው ይገኛሉ። አንዳንዶቹ ማእበል እና ፍልውሃ ባለባቸው በባህር አካባቢዎች፣ ሌሎች በንጹህ ውሃ ውስጥ ፣ እና ሌሎች ደግሞ እርጥበት ባለው የየብስ አካባቢዎች ውስጥ ይገኛሉ። ባለአንጓ ትሎች በሁለትዮሽ የተመጣጠነ ፣ ስሉስድርባዊ ፣ ወናአካላዊ ፣ ኢደንደሴ ዘአካላት ናቸው። ለእንቀስቃሴ ደግሞ ፓራፖዲያም አላቸው። አብዛኛዎቹ የመማሪያ መፃህፍት አሁንም ባህላዊውን ክፍፍል ወደ ፖሊቼቶች (ሁሉም የባህር ውስጥ ማለት ይቻላል)፣ ኦሊጎቼትስ (የምድር ትሎችን የሚያጠቃልሉ) እና ሊች -መሰል ዝርያዎችን ይጠቀማሉ። እ.ኤ.አ. ከ1997 ጀምሮ ክላዲስቲካዊ ምርምር ይህንን እቅድ በከፍተኛ ደረጃ ቀይሮታል፣ ሊችን እንደ ኦሊጎቼቶች ንዑስ ቡድን እና ኦሊጎቼቶችን ደግሞ እንደ ፖሊቼቶች ንዑስ ቡድን በመመልከት። በተጨማሪም ፖጎኖፎራ, ኢቺዩራ እና ሲፑንኩላ, ቀደም ሲል እንደ የተለዩ ክፍለስፍን ተደርገው ይታዩ የነበሩት፣ አሁን እንደ የፖሊቼቶች ንዑስ ቡድኖች ተደርገው ይቆጠራሉ። ባለአንጓ ትሎች የፕሮቶስቶምስ ዛጎል ለበሶችን ፣ ብራቺዮፖዶችን እና ኔመርቴያዎች የሚያጠቃልለውየሎፎትሮኮዞኣ አባላት ተደርገው ይወሰዳሉ። የመሠረታዊ የባለአንጓ ትሎች ቅርጽ ብዙ አንጓዎችን ያካትታል። እያንዳንዱ አንጓ አንድ አይነት የአካል ክፍሎች ይሉት እና በአብዛኛዎቹ ፖሊቼቶች ውስጥ ብዙ ዝርያዎች ለመንቀሳቀስ የሚጠቀሙባቸው ጥንድ ፓራፖዲያ አላቸው። ምክፈሎች የበርካታ ዝርያዎችን አንጓዎች ይለያሉ፣ ነገር ግን በሌሎች ውስጥ በደንብ አልተገለጹም ወይም የሉም፤ በኢኩሪያ እና በኦቾሎኒ ትሎች ምንም ግልጽ የመለያየት ምልክቶች አያሳዩም። በደንብ የዳበረ ምክፈል ባላቸው ዝርያዎች ውስጥ, ደሙ ሙሉ በሙሉ በደም ሥሮች ውስጥ ይሰራጫል፣ እና በእነዚህ ዝርያዎች ከፊት ለፊት ባሉት አንጓዎች ውስጥ ያሉት የደምስሮች ብዙውን ጊዜ እንደ ልብ በሚሠሩ ጡንቻዎች የተገነቡ ናቸው። የእንደዚህ ዓይነቶቹ ዝርያዎች ምክፈሎች የእያንዳንዱን አንጓ ቅርጽ በመቀያየር በሞገደ ትፊት(በሰውነት ውስጥ በሚያልፉ “ሞገዶች”) አማካኝነት እንቅስቃሴን ለማሳለጥ ወይም ከፍና ዝቅ እያሉ የፓራፖዲያን ውጤታማነት ያሻሽላሉ። ምክፈሎች ባልተሟሉላቸው ወይም በሌሉአቸው ዝርያዎች ደሙ ምንም አይነት ፓምፕ ሳይኖር በዋናው የሰውነት ክፍተት ውስጥ ይሰራጫል። እና ብዙ አይነት የእንቅስቃሴ ስልቶች አሉ - አንዳንድ እራሳቸውን የሚቀብሩ ዝርያዎች ጉሮሯቸውን በመገልበጥ እራሳቸውን በደለል ውስጥ ይጎትታሉ። የምድር ትሎች እንደ ታዳኝ በመሆንም ሆነ በአንዳንድ ክልሎች አፈርን በማበልጸግ እና አየር በመስጠት በምድር ላይ ያሉ የምግብ ሰንሰለቶችን የሚደግፉ ኦሊጎቼቶች ናቸው። በባህር ዳርቻ አካባቢ ከሚገኙት የሁሉም ዝርያዎች አንድ ሶስተኛውን ሊይዝ የሚችሉት እራሳቸውን የሚቀብሩ የባህር ፖሊቼቶች ውሃ እና ኦክሲጅን ወደ ባህር ወለል ውስጥ ዘልቀው እንዲገቡ በማድረግ የስነ-ምህዳር እድገትን ይደግፋሉ። ባለአንጓ ትሎች የአፈርን ለምነት ከማሻሻል በተጨማሪ ሰዎችን እንደ ምግብነትና ማጥመጃነት ያገለግላሉ። የሳይንስ ሊቃውንት የባህር እና የለጋ ውሃ ጥራትን ለመከታተል ባለአንጓ ትሎችን ይመለከታሉ። ምንም እንኳን የተበከል ደምን ማስወገድ በዶክተሮች ከቀድሞው በቀነሰ መልኩ ጥቅም ላይ የሚውል ቢሆንም፣ ባለፉት ጥቂት ምዕተ ዓመታት ውስጥ ለዚህ ዓላማ ከመጠን በላይ በመሰብሰብ ምክኒያት አንዳንድ የሊች ዝርያዎች ለመጥፋት የተቃረቡ ዝርያዎች ተደርገው ይወሰዳሉ። የራግዎርሞች መንጋጋዎች ለየት ባለመልኩ የጥንካሬ እና ቀላልነት ጥምረት ስለሚሰጡ አሁን በመሐንዲሶች እየተጠና ነው። ባለአንጓ ትሎች ለስላሳ አካል ያላቸው በመሆኑ ቅሪተ አካላቸው እምብዛም አይገኙም በአብዛኛው መንጋጋ እና አንዳንድ ዝርያዎች ያወጡት በማዕድን የተሰሩ ቱቦዎች። ምንም እንኳን አንዳንድ ዘግይተው የነበሩት የኤዲካራን ቅሪተ አካላት ባለአንጓ ትሎችን ሊወክሉ ቢችሉም፣ በአስተማማኝ መልኩ የታወቀው እጅግ ጥንታዊው ቅሪተ አካል የመጣው ከ 518 ከሚሊዮን አመታት በፊት ቀደም ባለው የካምብሪያን ዘመን አካባቢ ነው። የአብዛኞቹ ዘመናዊ ተንቀሳቃሽ ፖሊቼቶች ቡድኖች ቅሪተ አካላት የታዩት በካርቦኒፌረስ ዘመን መገባደጃ ላይ ከ299 ሚሊዮን ዓመታት በፊት ነበር። የቅሪተ አካል ጥናት ባለሙያዎች ከኦርዶቪሻን ዘመን አጋማሽ ከ472 እስከ 461 ሚሊዮን ዓመታት በፊት የሆኑ አንዳንድ የአካላት ቅሪቶች የኦሊጎቼቶች ቅሪት አካላት መሆናቸው እና አለመሆናቸው ላይ አይስማሙም። የመጀመሪያዎቹ የማያከራክሩ የቡድኑ ቅሪተ አካላት ከ66 ሚሊዮን ዓመታት በፊት በጀመረው በፓሌኦጂን ዘመን ውስጥ ይታያሉ። ስርአተ ምደባ እና ተለያይነት ከ22,000 በላይ በአሁኑ ጊዜ የሚገኙ የባለአንጓ ትሎች ዝርያዎች አሉ መጠናቸው ከማይክሮስኮፓዊ እስከ አውስትራሊያ ግዙፍ ጂፕስላንድ የምድር ትል እና አሚንታስ መኮንጊያንስ ሁለቱም እስከ 3 ሜትር (9.8ጫማ) ማደግ የሚችሉ፣ ወደ 6.7 ሜትር (22 ጫማ) ማደግ እስከሚችለው ትልቁ ባለአንጓ ትል፣ ማይክሮኬተስ ራፒ ድረስ ። ምንም እንኳን ከ 1997 ጀምሮ የተደረጉ ጥናቶች የሳይንስ ሊቃውንት ስለ annelids የዝግመተ ለውጥ የቤተሰብ ዛፍ ያላቸውን አመለካከት በእጅጉ ቢለውጡም አብዛኞቹ የመማሪያ መጽሃፎች በሚከተሉት ንዑስ ቡድኖች የሚከፍለውን ባህላዊውን ስርአተ ምደባ ይጠቀማሉ፡- ፖሊቼቶች (12,000 ገደማ ዝርያዎች ). ስማቸው እንደሚያመለክተው በአንድ አንጓ ብዙ ቼቴዎች ("ፀጉሮች") አሏቸው። ፖሊቼቶች እንደ እጅና እግር የሚሠሩ ፓራፖዲያ ፣ ደግሞም ኬሞሴንሰር ናቸው ተብለው የሚታሰቡ ኒውካል አካላት አሏቸው። ምንም እንኳን ጥቂት በለጋ ውሃ ውስጥ የሚኖሩ፣ ደግሞ በጣም ጥቂት በመሬት ላይ የሚኖሩ ዝርያዎች ቢኖሩም፤አብዛኛዎቹ የባህር ውስጥ እንስሳት ናቸው። ክላይተሌቶች(ወደ 10,000 ገደማ ዝርያዎች ))እነዚህ በእያንዳንዱ አንጓ ጥቂት ቼቴ ሊኖራቸው ይችላል ወይም ወይም ደግሞ ምንም አይኖራቸውም። እና ደግሞ ምንም አይነት ፖሊቼቶችኒውካል አካላት ወይም ፓራፖዲያ የላቸውም። ሆኖም ግን፣ ልዩ የሆነ የዳበሩ እንቁላሎች እስኪፈለፈሉ ድረስ የሚያከማች እና የሚመግብ ኮኮን የሚያመርት በአካላቸው ዙሪያ የቀለበት ቅርጽ ያለው ክላይቴለም (" ፓኬት ኮርቻ ") የተሰኘ የመራቢያ አካል አላቸው። ወይም በሞኒሊጋስትሮድስ ውስጥ ለፅንሶች ምግብን የሚያቀርቡ ባለአስኳል እንቁላሎች አሉ። . ክላይተሌቶች በንዑስ የተከፋፈሉ ናቸው ኦሊጎቼቶች (" ጥቂት ፀጉሮች ያሉሏቸው")፣የምድር ትሎችየሚያጠቃልል ነወ። ኦሊጎቼቶች በአፋቸው ጣራ ላይ የሚለጠፍ ንጣፍ አላቸው። አብዛኛዎቹ አካላቸውን የሚቀብሩ ሲሆን ሙሉ በሙሉ ወይም በከፊል የበሰበሱ ኦርጋኒክ ቁሶችን የሚመገቡ ናቸው። ሂሩዲኔያ ፣ የስሙ ትርጉሙ " የአልቅት ቅርጽ ያለው" ማለት ሲሆን በጣም የታወቁት አባላቶቹ አልቅቶች ናቸው። የባህር ውስጥ ዝርያዎቻቸው በአብዛኛው ደም የሚመጥጡ (በተለይም በአሳ ላይ)ጥገኛ ተውሳኮች ሲሆኑ አብዛኛዎቹ የለጋ ውሃ ዝርያዎች አዳኞች ናቸው። በሁለቱም የሰውነታቸው ጫፍ ላይ የመምጠጫ አካል ያላቸው ሲሆን፣ እነዚህን አካላት እንደ ኢንች ትሎች ለመንቀሳቀስ ይጠቀሙባቸው። አርኪአኔሊዳዎች በባህር ደለል ቅንጣጢቶች መካከል ባለው ክፍተት ውስጥ የሚኖሩ ጥቃቅን ባለኣንጓ ትሎች ሲሆኑ ቀለል ባለ የሰውነት አወቃቀራቸው ምክንያት እንደ የተለየ መደብ ተደርገው ይቆጠሩ ነበር፣ አሁን ግን እንደ ፖሊቼቶች ተደርገው ተወስደዋል። ሌሎች አንዳንድ የእንስሳት ቡድኖች በተለያዩ መንገዶች ተከፋፍለው ነበር፣ አሁን ግን በሰፊው እንደ ባለአንጓ ትሎች ተቆጥረዋል። ፖጎኖፎራ / ሲቦግሊኒዴ ለመጀመሪያ ጊዜ የተገኙት በ 1914 ነበር። እናም ለይቶ ለማወቅ የሚቻል አንጀት የሌላቸው መሆኑ ለምደባ አስቸጋሪ ሆኗል። ፖጎኖፎራ ተብለው እንደ የተለየ ክፍለስፍን ወይም ደግሞ ፖጎኖፎራ እና ቬስቲሜንቲፌራ ወደሚባሉ ሁለት ክፍለስፍኖች ተመድበው ነበር። በቅርብ ጊዜ በፖሊቼቶች ውስጥ ሲቦግሊኒዴ አስተኔ ተብለው በድጋሚ ተመድበዋል። ዋቢ ምንጮች	878	ባለአንጓ ትሎች / ˈænəlɪdz / ( አኔሊዳ / ə ˈ nëlɪdə / ፣ በላቲን አኔሉስ _ _ _ _ anellus _ ፣ “ትንሽ ቀለበት” ማለት ነው። ) ፣እንዲሁም ባል ክፍልፍል ትሎች በመባል የሚታወቁ ሲሆን "ragworms"፣ የመሬት ትሎችን እና አልቅቶችን ጨምሮ ከ22,000 በላይ አሁንም ያሉ ዝርያዎች በስሩ ያሉት ግዙፍ ክፍልስፍን ነው። ዝርያዎቹ በተለያዩ ስርአተ ምህዳሮች ውስጥ ተላምደው ይገኛሉ። አንዳንዶቹ ማእበል እና ፍልውሃ ባለባቸው በባህር አካባቢዎች፣ ሌሎች በንጹህ ውሃ ውስጥ ፣ እና ሌሎች ደግሞ እርጥበት ባለው የየብስ አካባቢዎች ውስጥ ይገኛሉ። ባለአንጓ ትሎች በሁለትዮሽ የተመጣጠነ ፣ ስሉስድርባዊ ፣ ወናአካላዊ ፣ ኢደንደሴ ዘአካላት ናቸው። ለእንቀስቃሴ ደግሞ ፓራፖዲያም አላቸው። አብዛኛዎቹ የመማሪያ መፃህፍት አሁንም ባህላዊውን ክፍፍል ወደ ፖሊቼቶች (ሁሉም የባህር ውስጥ ማለት ይቻላል)፣ ኦሊጎቼትስ (የምድር ትሎችን የሚያጠቃልሉ) እና ሊች -መሰል ዝርያዎችን ይጠቀማሉ። እ.ኤ.አ. ከ1997 ጀምሮ ክላዲስቲካዊ ምርምር ይህንን እቅድ በከፍተኛ ደረጃ ቀይሮታል፣ ሊችን እንደ ኦሊጎቼቶች ንዑስ ቡድን እና ኦሊጎቼቶችን ደግሞ እንደ ፖሊቼቶች ንዑስ ቡድን በመመልከት። በተጨማሪም ፖጎኖፎራ, ኢቺዩራ እና ሲፑንኩላ, ቀደም ሲል እንደ የተለዩ ክፍለስፍን ተደርገው ይታዩ የነበሩት፣ አሁን እንደ የፖሊቼቶች ንዑስ ቡድኖች ተደርገው ይቆጠራሉ። ባለአንጓ ትሎች የፕሮቶስቶምስ ዛጎል ለበሶችን ፣ ብራቺዮፖዶችን እና ኔመርቴያዎች የሚያጠቃልለውየሎፎትሮኮዞኣ አባላት ተደርገው ይወሰዳሉ።
54020	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%8A%E1%8A%96%20%E1%8A%A1%E1%8C%8D%E1%88%AA%E1%8A%AB%E1%8B%8A%20%E1%89%8B%E1%8A%95%E1%89%8B	ፊኖ ኡግሪካዊ ቋንቋ	ሳይበላ አብልቶ ሳይለብስ አልብሶ፤ ሳይማር ባስተማረ በአባትህ ከምታፍር፤ በአደባባ ሰዉ ፊት ራቁት ተቀምጠ ህዝቡ ቢገለፍጥብህ ይቀላል።	16	ሳይበላ አብልቶ ሳይለብስ አልብሶ፤ ሳይማር ባስተማረ በአባትህ ከምታፍር፤ በአደባባ ሰዉ ፊት ራቁት ተቀምጠ ህዝቡ ቢገለፍጥብህ ይቀላል።

Subsets and Splits