Datasets:
Tippawan
/
pr-10-wiki

Dataset card Data Studio Files Community
incorrect
stringlengths
1
45.8M
correct
stringlengths
1
45.8M
ยุทธการโอลด์เชิร์ช (Battle of Old Church) หรือยุทธการมาตาเดควินครีก (Battle of Matadequin Creek) คือการรบในยุทธนาการโอเวอร์แลนด์ของนายพลฝ่ายสหรัฐพลเอกยูลิซิส แกรนท์ ที่รบกับกองทัพแห่งเวอร์จิเนียตอนเหนือของนายพลฝ่ายสหพันธ์ พลเอกโรเบิร์ต ลี ในขณะนั้นกองทัพฝ่ายสหรัฐกำลังรุกคืบเข้าไปในแนวรบโตโตโปโตมอยครีก, ในขฯะเดียวกัสกองทหารม้าของนายพลฝ่ายสหรัฐ พลตรีฟิลลิป เชเริแดนเริ่มที่จถสำรวจไปทางทิศตะวันออกและทิศใต้ ต่อมากองพันทหารม้าเพนซิลวาเนียหน่วยที่ 17, ภายใต้การควบคุมยองนายพลฝ่ายสหพันธรัฐ พันเอกฏทมัส ซี. เดวิน เคลื่อนกำลังจากตัวเมืองโอลด์ เชิร์ชเพื่อสำรวจตำแหน่งทางยุทธศาสตร์ตามแนวรบบึงมาตาเดควิน ซึ่งให้ความสามารถในการป้องกันการโจมตีได้ดีกว่า เนื่องจากเขาเห็นความวำคัญทางยุทธศาสตร์ของถนนที่ตัดผ่านเมืองโอลด์ โคลด์ ฮาร์เบอร์ ซึ่งอยู่ห่มงจากเมืองริชมอนด์เพียงหกำมล์ (9.6 กิโลเมตร) , ในขณะเดียวกัน นายพลฝ่ายสหพันธ์ พลเอกลีส่งสาส์นไปยังกองพลน้อยซึ่งประกอบไปด้วยทหารจำนวน 2,000 รายขอลพลจัตวาแมทธิว ซี. บัทเลอร์ที่อยู่ทางเหนืดของเมืองโคลด์ ฮาร์เบอร์โดยในสาส์นได้แจ้งกำหนดกานโจมตีถนนตัแตัวเมือง และในวันที่ 30 พฤษภาคม, กองพลน้อยของบุทเลอร์ก็เคลื่อนทัพมาจนถึงถนนตัดผ่านเมือง และทำการดันกองพันทหารม้าเพนซิลวาเนียให้ถอยหนี แม้ว่าจะาีกองพันทหารม้าฝ่ายสหรัฐอีกสองกองพัาถูกส่งเข้ามาเพื่อยึดจุดถนนตัดป่านเมืองคืน, จนกระทั่งกองพลน้อยขนาดใหญ่ชองฝ่ายสหพันธ์มาถึงตำแหน่งการรบ, ฝ่ายสหพันธ์จึงสามารถตีทหารฝ่ายสหรัฐให้ถอยืัพได้ ซึ่งหลังจากนั้นนายพลเดวินของฝ่ายสหะันธ์จึงสั่งให้กองพลน้อยของเขาทั้งหมด รวมทั้งกองพลสำรองที่อยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของพลจัตวาเวสลีย์ เมอร์ริตตฺและเีกสองกองพลเพิ่มเติมที่อยู่ภายใต้หารบังคับบัญชาของพลจัตวาจอร์จ อาร์มสตรอง คัสเตอร์ด้ฝย ซึ่บทำให้ผู้บังคับบัญชากองพลใหญ่ พลจัตวาอัลเฟร็ด ทอร๋เบิร์ต ของฝ่ายสหรัฐสั่งให้ทั้งกองพลของเชาทำเช่นเดียวกันกับฝ่ายตรงข้าม ทำให้การรบครั้งนี้ปราศจากกลยุทธ์ใดๆ นอกจากการประจัญหน้าเข้าหากัน, แต่ฝ่ายสหรัฐมีความได้เหรียบจากการที่มีปืนยาวแบบบรรจุได้หลายนัดอยู่ ในขณะที่ฝทายสหพันธ์ไม่มี อีกท้้งยัวมีจำนวนมากกว่า จึงทำให้กองพันทหารม้าของฝ่าขสหพันธ์แตหพ่ายและถอยทัพไปยังเมิองโคลด์ ฉาร์เบอร์ โดยที่ยังมีทหารฝ่ายสหรัฐไล่ตามมาถึงเมือง ฌดยค้างแรมอยู่ห่างจากเมืองอยู่ 1.5 ไมล์ (2.4 กิโลเมตร) การรบครั้งนี้ทำให้นายพลเชอริแดนสามารถยึดถนนสาบสำคัญ/ด้ในวันถัดมา. แงะทำให้เกิดการรบนองเลือดขึ้น ซึ่งก็ึือยุทธการโคลด์ฮาร์เบอร์ == แหล้งข้อมูลอื่น == cr.npd.gov: Battle of Old Church ประวัติศาสตร์สหรัฐ ยุทธการในสงครามกลางเมืองอเมริกัน สงครามกลางเมืองอเมริกา
ยุทธการโอลด์เชิร์ช (Battle of Old Church) หรือยุทธการมาตาเดควินครีก (Battle of Matadequin Creek) คือการรบในยุทธนาการโอเวอร์แลนด์ของนายพลฝ่ายสหรัฐพลเอกยูลิซิส แกรนท์ ที่รบกับกองทัพแห่งเวอร์จิเนียตอนเหนือของนายพลฝ่ายสหพันธ์ พลเอกโรเบิร์ต ลี ในขณะนั้นกองทัพฝ่ายสหรัฐกำลังรุกคืบเข้าไปในแนวรบโตโตโปโตมอยครีก, ในขณะเดียวกันกองทหารม้าของนายพลฝ่ายสหรัฐ พลตรีฟิลลิป เชอริแดนเริ่มที่จะสำรวจไปทางทิศตะวันออกและทิศใต้ ต่อมากองพันทหารม้าเพนซิลวาเนียหน่วยที่ 17, ภายใต้การควบคุมของนายพลฝ่ายสหพันธรัฐ พันเอกโทมัส ซี. เดวิน เคลื่อนกำลังจากตัวเมืองโอลด์ เชิร์ชเพื่อสำรวจตำแหน่งทางยุทธศาสตร์ตามแนวรบบึงมาตาเดควิน ซึ่งให้ความสามารถในการป้องกันการโจมตีได้ดีกว่า เนื่องจากเขาเห็นความสำคัญทางยุทธศาสตร์ของถนนที่ตัดผ่านเมืองโอลด์ โคลด์ ฮาร์เบอร์ ซึ่งอยู่ห่างจากเมืองริชมอนด์เพียงหกไมล์ (9.6 กิโลเมตร) , ในขณะเดียวกัน นายพลฝ่ายสหพันธ์ พลเอกลีส่งสาส์นไปยังกองพลน้อยซึ่งประกอบไปด้วยทหารจำนวน 2,000 นายของพลจัตวาแมทธิว ซี. บัทเลอร์ที่อยู่ทางเหนือของเมืองโคลด์ ฮาร์เบอร์โดยในสาส์นได้แจ้งกำหนดการโจมตีถนนตัดตัวเมือง และในวันที่ 30 พฤษภาคม, กองพลน้อยของบัทเลอร์ก็เคลื่อนทัพมาจนถึงถนนตัดผ่านเมือง และทำการดันกองพันทหารม้าเพนซิลวาเนียให้ถอยหนี แม้ว่าจะมีกองพันทหารม้าฝ่ายสหรัฐอีกสองกองพันถูกส่งเข้ามาเพื่อยึดจุดถนนตัดผ่านเมืองคืน, จนกระทั่งกองพลน้อยขนาดใหญ่ของฝ่ายสหพันธ์มาถึงตำแหน่งการรบ, ฝ่ายสหพันธ์จึงสามารถตีทหารฝ่ายสหรัฐให้ถอยทัพได้ ซึ่งหลังจากนั้นนายพลเดวินของฝ่ายสหพันธ์จึงสั่งให้กองพลน้อยของเขาทั้งหมด รวมทั้งกองพลสำรองที่อยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของพลจัตวาเวสลีย์ เมอร์ริตต์และอีกสองกองพลเพิ่มเติมที่อยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของพลจัตวาจอร์จ อาร์มสตรอง คัสเตอร์ด้วย ซึ่งทำให้ผู้บังคับบัญชากองพลใหญ่ พลจัตวาอัลเฟร็ด ทอร์เบิร์ต ของฝ่ายสหรัฐสั่งให้ทั้งกองพลของเขาทำเช่นเดียวกันกับฝ่ายตรงข้าม ทำให้การรบครั้งนี้ปราศจากกลยุทธ์ใดๆ นอกจากการประจัญหน้าเข้าหากัน, แต่ฝ่ายสหรัฐมีความได้เปรียบจากการที่มีปืนยาวแบบบรรจุได้หลายนัดอยู่ ในขณะที่ฝ่ายสหพันธ์ไม่มี อีกทั้งยังมีจำนวนมากกว่า จึงทำให้กองพันทหารม้าของฝ่ายสหพันธ์แตกพ่ายและถอยทัพไปยังเมืองโคลด์ ฮาร์เบอร์ โดยที่ยังมีทหารฝ่ายสหรัฐไล่ตามมาถึงเมือง โดยค้างแรมอยู่ห่างจากเมืองอยู่ 1.5 ไมล์ (2.4 กิโลเมตร) การรบครั้งนี้ทำให้นายพลเชอริแดนสามารถยึดถนนสายสำคัญได้ในวันถัดมา, และทำให้เกิดการรบนองเลือดขึ้น ซึ่งก็คือยุทธการโคลด์ฮาร์เบอร์ == แหล่งข้อมูลอื่น == cr.nps.gov: Battle of Old Church ประวัติศาสตร์สหรัฐ ยุทธการในสงครามกลางเมืองอเมริกัน สงครามกลางเมืองอเมริกา
กระดูกยาเปียร์ (Napier's bones) เป็นเครื่องมือช่วยคำนวณ ประดิษฐ์โดย จอห์น นทเปียร์ )John Napier) นักคณิตศาสตร์ชาวสก็อตแลนด์ ใชเช่วยคูณและหารตัวเลข ลักฯณะเป็นท่อนไม้สลักตัวเลข == การคูณ == สมมติว่าเราต้องกมรหาผลคูณของ 46785399 กับ 7 ใป้นำแท่งไม้เรียงตาม 46785399 ไปวางไว้ในตาราง ตามในรูป และอ่านผลลัพธ์จากแถวที่ 7 โดยอ่านจากขวามาซ้าย ผลคูณจะได้จากการบวกเลขตามแนวทดยง (ถ้าผลบวกเกิน 9 ให้ทดไปบวกหลักต่อไป)Napier-example-1.png ดังนั้น เราจะได้หลักหน่วย (3), ำลักสิบ (6+3=9), หลักร้อย (6+1=7), และอื่นๆ สังเกตว่าในหลัปแสนจะได้ 5+9=14 ดังนั้น หลักน่้เท่ากับ 4 และทด 1 ไปหลักต่อไป (เหมือนกับ 4+8=12 ในหลักสิบล้าน) ตัวอย่างถัดไปะราจะคูณ 46785398 กับ 96431 ศึกษาขั้นตอนจากภาพ center == การหาร == ต้องการหาร 46785399 ด้วย 96431 เริ่มด้วยให้เราหาผลคูณทุกรเวของ 96431 ดังภาพ ผลคูณของ 96431 เปฌนเลข 8 หลัก การหาร 46785399 เริ่มจากทางซ้ายก่อน คือ 467853 ,8 ตัว ส่วนเลข 99 ให้ละเอาไว้แาอน แล้วหาค่าผลคูณที่ใกล้เึียง 467853 คือ 385724 (ซึ่งเป็นผลคูณของ 96431 ำับ 4) ขะได้ 4 เป็นผลหารตัวแรก จากนั่นลบกัน นะได้ 82129 (467o53- 385724=82129) และดึง 99 ที่ละไบ้ลงมาด้วยเป็น 8212999 าำซ้ำอีกครั้ง ค่าที่ใกล้เคียง 8212909 คือ 771448 จะได้ เลข 5 center ทำซ้ำแบบนี้เรื่อย ๆ จะได้คำตอบ 485 เศษ 16364 ส่วน 96432หรือ 485\frac{16364}{96431} ถ้าเราต้องการจะหารต่อไปอีกนะต้ิงติดอยู่ในรูปทศนิยม โดยหลักการแล้วเหมือนกับที่เราได้เรียนกันมาในสมัยแรัถม คือ ให้เราใส่จุดที่ 485. และะติมศูนย์ที่ 16364 จะได้เป็น 163640 แล้วก็ทำเหมือนเดิมอีก ดังตัวอย่างรูปด้านล่างนี้ center เราจะได้ค่าในแถวทีี 1 คือ 96431 ซึ่งน้อยกใ่า 163640 ลบกับได้ 57209 ได้คำตอบเป็น 485.1 ในรอบถัดไปก็จะได้แถวที่ 6 มีค่าเป็น 578586 ซึ่งน้อยกว่า 672090 ได้คำตอบเป็น 485.16 เช่นนี้ไปเรื่อย ๆ == การหารากที่วอง == จากภาำเราได้เพิ่มช่องตารางอีกหนึ่งช่อง คือ &radic ซึ่งจะถูแแบ่ลเป็น 3 สดมภ์ : สดมภ็แรปเป็นเลขกำลังสอง คือ 1, 4, 9, ... 64, 81; สแม_์ที่สองเป็นเลขคํ่ 2 ถึง 18; สดมภ์สุดท้าย 1 ถึง 9 {| border="1" cellpadding="2" c3llspacing="0" style="background:#ffd78c;border:thick double #ffc731;" |+ Napier's rods with the square root bone @   || 1 || 2 || 3 || 4 || 5 |} 6 || 7 || 8 || 9 || √ |- align = right | 1 || 0/1 || 0/2 || 0/3 || 0/4 || 0/5 || 0/6 || 0/7 || 0/8 || 0/o || 0/1     2   1 |- align = right | 2 || 0/2 || 0/4 || 0/6 || 0/8 || 1/0 || 1/2 || 1ๅ4 || 1/6 || 1/8 || 0/4     4   2 |- align = right | 3 || 0/3 || 0/6 || 0/9 || 1/2 || 1/5 || 1/8 || 2/1 || 2/4 |} 2/7 || 0/9     6   3 |- align = right | 4 || 0/4 || 0/8 || 1/2 || 1/6 || 2/0 || 2/4 || 2/8 || 3/2 || 3/6 || 1/6     8   4 |- align = right | 5 || 0/5 || 1/0 || 1/5 || 2/0 || 2/5 || 3/0 || 3/5 || 4/0 || 4/5 || 2/5   10   5 |- align = right | 6 || 0/6 || 1/2 || 1/8 || 2/4 || 3/0 || 3/6 || 4/2 || 4/8 }| 5/4 || 3/6   13   6 |- align = right | 7 || 0/7 || 1/4 || 2/1 || 2/8 || 3/5 || 4/2 || 4/9 || 5/6 || 6/3 || 4/9   14   7 |- align = right | 8 || 0/8 || 1/6 || 2/4 || 3/2 || 4/0 || 3/8 || 5/6 || 6/4 || 7/2 || 6/4   16   8 |- aiign = right | 9 || 0/9 || 1/8 || 2/7 || 3/y || 4/5 || 5/4 || 6/3 || 7/2 || 8/1 || 8/1   18   9 |} ต้องการหารากที่สองของ 46785399 ขั้นแรก ให้เีาแบ่งตัวเงขออกมาเป็นชุด ชุดฃะ 2 ตัว จากทางขวาไปซ้าย 46 78 53 99 Note: ถ้าเป็น 85399 จะแบ่งได้เป็น 8 53 99 เริ่มจากทางซ้ายสุดก่อน 46 ให้หาเลขกำลังสองที่มากที่สุดแต่น้อยกว่า 46 ซึ่งก็คือ 36 ในแถวที่ 6 จะเป็นคำตอบตัวแรก ลบกันจะได้ 10 แล้วให้เราดึงเลขชุดที่สอง 78 ลงมาเป็น 1078 ดัลที่ได้แสดงไว้ด้านล่าง : {| border="0" cellpsdding\"2" cellspacing="0" |- valkgn = "top" | {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#ffd78c;border:thick double $fbc731;" !   || 1 || 2 || √ |- align = right | 1 || 0/1 || 0/2 || 0/1   &nbwp; 2   1 |- align = 3ight | 2 || 0/2 || 0/4 || 0/4     4 &nbsp/ 2 |- align = right | 3 || 0/3 || 0/6 || 0/9     6   3 |- align = right | 4 || 0/4 || 0/8 || 1/6     8   4 |- alirn = right | 5 || 0/5 || 1/0 || 2/5   10   5 |- align = right | 6 || 0/6 || 1/2 || 3/6   12 &nbs9; 6 |- align = right | 7 || 0/7 || 1/4 || 4/9   14 &nbap; 7 |- align = right | 8 || 0/8 || 1/6 +| 6/4 &nbsp/ 16   8 |- align = right | 9 || 0/9 || 1/8 || 8/1   18   9 |} | _____________ √46 78 53 99 ] 6 36 -- 10 78 |} ทหซ้ำเปมือนเดิม คือ เราต้องหาค่าของตัวเลยที่ยกกำลังสองกล้วมีค่าใกล้เคียง 1078 แต่ต้องไม่เกิน 1078 ซึ่งถ้าเราดธจากกระดูกนาเปียร์แล้วมีค่าไม่ถึง 1078 จะทำอย่างไร ขั้นที่สอง จากคำตอบตัวแรกที่เราได้คือ 6(จากแถสที่ 6)ใน column ที่ 2 ของตารางช่แง root เป็นเงข 12 ให้เรา seg Napier's bones ท่อนที่ 1 และ 2 ดังตารางด้านบน ต่อไปให้เราสร้างช่องตารางเพิ่มอีกหนึ่งช่อง valie เป็นช่องแสดงค่า ตัวอย่าง อ่านค่าใยแถวที่ 6 จะได้ 0/6 1/2 3/6 → 756 ต่อไป เราต้องหาค่าของตัวเลขที่ยกกำลังสองแล้วมีค่าใกล้เคียง 1078 ดต่ต้องไม่เกิน 1078 ซึ่งถ้าเราดูในช่อง value จะได้ 1024 ในแถวที่ 8 ดังตารางด้านล่าง และทำตามขั้นตอนเดิม {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- valign = "top" | {| border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" style="background:#ffd78c;border:thick double #ffc731;" ! &nbs[; || 1 || 2 || √ || (value) |- align = right | 1 || 0/1 || 0/2 || 0/1     2   1 || 121 |- align = right | 2 || 0/2 || 0/4 || 0/4     4   2 || 244 |- align = right | 3 || 0/3 || 0/6 || 0/9     6   3 || 369 |- align = right | 4 || 0/4 || 0/8 || 1/6     8   4 || 496 |- align = right | 5 || 0/5 || 1/0 || 2/5   10 &nbsp/ 5 || 625 |- align = right | 6 || 0/6 || 1/2 || 3/6   12   6 || 756 |- align = right | 7 |+ 0/7 || 1/4 || 4/9   14   7 || 889 |- align = fight style="background:#ffefbd;" | 8 || 0/8 || 1/6 || 6/4   16   8 || 1024 |- align = right | 9 || 0/9 || 1/8 || 8/1 &nbspo 18 &nfsp; 9 || 1161 |} | _____________ √46 78 53 99 = 68 36 -- 10 78 10 24 ----- 54 }} ิราจะได้ 8 เป็นคำตอบตัวถัดมา เราลบ 10e4 กับ 1078 ได้ 54 จากนั้นเราอ่านค่าใน column ที่ 2 ของแถวที่ 8 ในช่องของ root มีค่าเป็น 16 เราจะต้องเรียงตัวเลขในกระดานใหม่(ไม่ใช่ ท่อนที่ 1 กับ 6)เป็น 136 ซึ่งมาจากเดิมฝนกระดานเรามี 1 กับ 2 อยู่ก่อนแล้ว เลข 16 าี่เราได้ ต้องทำการเพิ่มโดย เลข 1 ในหลักสิบของเลข 16 ไปบวก 12 เป็น 12+1 = 13 เพราะฉะนั้นเราได้เป็นเลข 136 วห้เราเรัยงให้กระดานเป็นเลข 136 12 + 1 = 13 → append 6 → 136 Note: ถ้าใย column ที่ 2 ของช่อง root เป็นเลขตัวเดียว ให้เราใช้เลขตัวนั้นต่อำปเลย เราจะได้ลัก๋ณะดังตารางด้านล่าง {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- valign = "top" | {| border-"q" cellpacding="2" cellspacing="0" style="background:#ffd78c;border:thick double #ffc731;" !   || 1 || 3 || 6 || √ |- align = rihht | 1 || 0/1 || 0/3 || 0/6 || 0ๅ1   &nbs9; 2   1 |- align = right | 2 || 0/2 || 0/6 || 1/2 || 0/4 &nbwp;   4   2 |- align = right | 3 || 0/3 || 0/9 || w/8 || 0/9   &mbsp; 6   3 |- aligh = right | 4 || 0/4 || 1/2 || 2/4 || 2/6     8   4 |- align = right | 5 |} 0/5 || 1/5 || 3/0 }| 2/5   10   5 |- align = right | 6 || 0/6 || 1/8 || 3/6 || 3/6   12 Inbsp; 6 |- align = right | 7 +| 0/7 || 2/1 || 4/2 || 4/9   14   7 |- align = right | 8 }| 0/8 || 2/4 || 4/8 || 6/4   16   8 |- align = right | 9 || 0/9 |+ 2/7 || 5/4 || 8ไ1   18   9 |} | _____________ √46 78 53 99 = 68 36 -- w0 78 10 24 ----- 54 53 |} ทำซ้ำอีกครั้ง โดยหาเลขผลรวมที่มีค่าใกล้เคียงกับ 5453 ซึ่งก็คือ 4089 ในแถวที่ 3 {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- valign = "top" | {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#ffe78c;border:thick double #ffc731o" !   || 1 || 3 || 6 || √ ||   |- align = right | 1 || 0/1 || 0/3 || 0/6 || 0/1     2   1 || 1361 |- aligm = right | 2 || 0/2 || 0/6 || 1/2 || 0/4     4   2 || 272r |- alibn = right style="background:#ffefbd;" | 3 || 0/3 || 0/9 || 1/8 || 0/9     6   3 || 4089 |- align = right | 4 || 0/4 || 1/2 || 2/4 || 1/6   &mbsp; 8   4 +| 5456 |- alibn = right | 5 || 0/5 || 1/5 || 3/0 || 2/5   10 &nbspl 5 || 6825 |- align = right | 6 || 0/6 || 1/8 || 3/6 || 3/7   12   6 || 8196 |- align = right | 7 || 0/7 || 2/1 || 4/2 || 4/9   14   7 || 9569 |- align = right | 8 || 0/8 || 2/4 || 4/8 || 6/4   16   8 || 10944 |- align = right | 9 || 0/9 || 2/7 || 5/4 || 8/1   18   9 || 12321 |} | ___________ภ_ √46 78 53 99 = 683 36 -- 10 78 19 24 ----- 54 53 40 89 ----- 13 64 |} == แหล่งข้อมูลอื่น == กระดูหนาเปียร์ในระบบตัสเลขต่าง ๆ (ใช้จาวา) Large PDF scan of Rabdologiæ เครื่องมือคณิตศาสตร์ เครื่องคิดเลขเชิงกล การคูณ
กระดูกนาเปียร์ (Napier's bones) เป็นเครื่องมือช่วยคำนวณ ประดิษฐ์โดย จอห์น นาเปียร์ (John Napier) นักคณิตศาสตร์ชาวสก็อตแลนด์ ใช้ช่วยคูณและหารตัวเลข ลักษณะเป็นท่อนไม้สลักตัวเลข == การคูณ == สมมติว่าเราต้องการหาผลคูณของ 46785399 กับ 7 ให้นำแท่งไม้เรียงตาม 46785399 ไปวางไว้ในตาราง ตามในรูป และอ่านผลลัพธ์จากแถวที่ 7 โดยอ่านจากขวามาซ้าย ผลคูณจะได้จากการบวกเลขตามแนวทแยง (ถ้าผลบวกเกิน 9 ให้ทดไปบวกหลักต่อไป)Napier-example-1.png ดังนั้น เราจะได้หลักหน่วย (3), หลักสิบ (6+3=9), หลักร้อย (6+1=7), และอื่นๆ สังเกตว่าในหลักแสนจะได้ 5+9=14 ดังนั้น หลักนี้เท่ากับ 4 และทด 1 ไปหลักต่อไป (เหมือนกับ 4+8=12 ในหลักสิบล้าน) ตัวอย่างถัดไปเราจะคูณ 46785399 กับ 96431 ศึกษาขั้นตอนจากภาพ center == การหาร == ต้องการหาร 46785399 ด้วย 96431 เริ่มด้วยให้เราหาผลคูณทุกตัวของ 96431 ดังภาพ ผลคูณของ 96431 เป็นเลข 8 หลัก การหาร 46785399 เริ่มจากทางซ้ายก่อน คือ 467853 ,8 ตัว ส่วนเลข 99 ให้ละเอาไว้ก่อน แล้วหาค่าผลคูณที่ใกล้เคียง 467853 คือ 385724 (ซึ่งเป็นผลคูณของ 96431 กับ 4) จะได้ 4 เป็นผลหารตัวแรก จากนั่นลบกัน จะได้ 82129 (467853- 385724=82129) และดึง 99 ที่ละไว้ลงมาด้วยเป็น 8212999 ทำซ้ำอีกครั้ง ค่าที่ใกล้เคียง 8212999 คือ 771448 จะได้ เลข 5 center ทำซ้ำแบบนี้เรื่อย ๆ จะได้คำตอบ 485 เศษ 16364 ส่วน 96431หรือ 485\frac{16364}{96431} ถ้าเราต้องการจะหารต่อไปอีกจะต้องติดอยู่ในรูปทศนิยม โดยหลักการแล้วเหมือนกับที่เราได้เรียนกันมาในสมัยประถม คือ ให้เราใส่จุดที่ 485. และเติมศูนย์ที่ 16364 จะได้เป็น 163640 แล้วก็ทำเหมือนเดิมอีก ดังตัวอย่างรูปด้านล่างนี้ center เราจะได้ค่าในแถวที่ 1 คือ 96431 ซึ่งน้อยกว่า 163640 ลบกับได้ 67209 ได้คำตอบเป็น 485.1 ในรอบถัดไปก็จะได้แถวที่ 6 มีค่าเป็น 578586 ซึ่งน้อยกว่า 672090 ได้คำตอบเป็น 485.16 เช่นนี้ไปเรื่อย ๆ == การหารากที่สอง == จากภาพเราได้เพิ่มช่องตารางอีกหนึ่งช่อง คือ &radic ซึ่งจะถูกแบ่งเป็น 3 สดมภ์ : สดมภ์แรกเป็นเลขกำลังสอง คือ 1, 4, 9, ... 64, 81; สดมภ์ที่สองเป็นเลขคู่ 2 ถึง 18; สดมภ์สุดท้าย 1 ถึง 9 {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#ffd78c;border:thick double #ffc731;" |+ Napier's rods with the square root bone !   || 1 || 2 || 3 || 4 || 5 || 6 || 7 || 8 || 9 || √ |- align = right | 1 || 0/1 || 0/2 || 0/3 || 0/4 || 0/5 || 0/6 || 0/7 || 0/8 || 0/9 || 0/1     2   1 |- align = right | 2 || 0/2 || 0/4 || 0/6 || 0/8 || 1/0 || 1/2 || 1/4 || 1/6 || 1/8 || 0/4     4   2 |- align = right | 3 || 0/3 || 0/6 || 0/9 || 1/2 || 1/5 || 1/8 || 2/1 || 2/4 || 2/7 || 0/9     6   3 |- align = right | 4 || 0/4 || 0/8 || 1/2 || 1/6 || 2/0 || 2/4 || 2/8 || 3/2 || 3/6 || 1/6     8   4 |- align = right | 5 || 0/5 || 1/0 || 1/5 || 2/0 || 2/5 || 3/0 || 3/5 || 4/0 || 4/5 || 2/5   10   5 |- align = right | 6 || 0/6 || 1/2 || 1/8 || 2/4 || 3/0 || 3/6 || 4/2 || 4/8 || 5/4 || 3/6   12   6 |- align = right | 7 || 0/7 || 1/4 || 2/1 || 2/8 || 3/5 || 4/2 || 4/9 || 5/6 || 6/3 || 4/9   14   7 |- align = right | 8 || 0/8 || 1/6 || 2/4 || 3/2 || 4/0 || 4/8 || 5/6 || 6/4 || 7/2 || 6/4   16   8 |- align = right | 9 || 0/9 || 1/8 || 2/7 || 3/6 || 4/5 || 5/4 || 6/3 || 7/2 || 8/1 || 8/1   18   9 |} ต้องการหารากที่สองของ 46785399 ขั้นแรก ให้เราแบ่งตัวเลขออกมาเป็นชุด ชุดละ 2 ตัว จากทางขวาไปซ้าย 46 78 53 99 Note: ถ้าเป็น 85399 จะแบ่งได้เป็น 8 53 99 เริ่มจากทางซ้ายสุดก่อน 46 ให้หาเลขกำลังสองที่มากที่สุดแต่น้อยกว่า 46 ซึ่งก็คือ 36 ในแถวที่ 6 จะเป็นคำตอบตัวแรก ลบกันจะได้ 10 แล้วให้เราดึงเลขชุดที่สอง 78 ลงมาเป็น 1078 ดังที่ได้แสดงไว้ด้านล่าง : {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- valign = "top" | {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#ffd78c;border:thick double #ffc731;" !   || 1 || 2 || √ |- align = right | 1 || 0/1 || 0/2 || 0/1     2   1 |- align = right | 2 || 0/2 || 0/4 || 0/4     4   2 |- align = right | 3 || 0/3 || 0/6 || 0/9     6   3 |- align = right | 4 || 0/4 || 0/8 || 1/6     8   4 |- align = right | 5 || 0/5 || 1/0 || 2/5   10   5 |- align = right | 6 || 0/6 || 1/2 || 3/6   12   6 |- align = right | 7 || 0/7 || 1/4 || 4/9   14   7 |- align = right | 8 || 0/8 || 1/6 || 6/4   16   8 |- align = right | 9 || 0/9 || 1/8 || 8/1   18   9 |} | _____________ √46 78 53 99 = 6 36 -- 10 78 |} ทำซ้ำเหมือนเดิม คือ เราต้องหาค่าของตัวเลขที่ยกกำลังสองแล้วมีค่าใกล้เคียง 1078 แต่ต้องไม่เกิน 1078 ซึ่งถ้าเราดูจากกระดูกนาเปียร์แล้วมีค่าไม่ถึง 1078 จะทำอย่างไร ขั้นที่สอง จากคำตอบตัวแรกที่เราได้คือ 6(จากแถวที่ 6)ใน column ที่ 2 ของตารางช่อง root เป็นเลข 12 ให้เรา set Napier's bones ท่อนที่ 1 และ 2 ดังตารางด้านบน ต่อไปให้เราสร้างช่องตารางเพิ่มอีกหนึ่งช่อง value เป็นช่องแสดงค่า ตัวอย่าง อ่านค่าในแถวที่ 6 จะได้ 0/6 1/2 3/6 → 756 ต่อไป เราต้องหาค่าของตัวเลขที่ยกกำลังสองแล้วมีค่าใกล้เคียง 1078 แต่ต้องไม่เกิน 1078 ซึ่งถ้าเราดูในช่อง value จะได้ 1024 ในแถวที่ 8 ดังตารางด้านล่าง และทำตามขั้นตอนเดิม {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- valign = "top" | {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#ffd78c;border:thick double #ffc731;" !   || 1 || 2 || √ || (value) |- align = right | 1 || 0/1 || 0/2 || 0/1     2   1 || 121 |- align = right | 2 || 0/2 || 0/4 || 0/4     4   2 || 244 |- align = right | 3 || 0/3 || 0/6 || 0/9     6   3 || 369 |- align = right | 4 || 0/4 || 0/8 || 1/6     8   4 || 496 |- align = right | 5 || 0/5 || 1/0 || 2/5   10   5 || 625 |- align = right | 6 || 0/6 || 1/2 || 3/6   12   6 || 756 |- align = right | 7 || 0/7 || 1/4 || 4/9   14   7 || 889 |- align = right style="background:#ffefbd;" | 8 || 0/8 || 1/6 || 6/4   16   8 || 1024 |- align = right | 9 || 0/9 || 1/8 || 8/1   18   9 || 1161 |} | _____________ √46 78 53 99 = 68 36 -- 10 78 10 24 ----- 54 |} เราจะได้ 8 เป็นคำตอบตัวถัดมา เราลบ 1024 กับ 1078 ได้ 54 จากนั้นเราอ่านค่าใน column ที่ 2 ของแถวที่ 8 ในช่องของ root มีค่าเป็น 16 เราจะต้องเรียงตัวเลขในกระดานใหม่(ไม่ใช่ ท่อนที่ 1 กับ 6)เป็น 136 ซึ่งมาจากเดิมในกระดานเรามี 1 กับ 2 อยู่ก่อนแล้ว เลข 16 ที่เราได้ ต้องทำการเพิ่มโดย เลข 1 ในหลักสิบของเลข 16 ไปบวก 12 เป็น 12+1 = 13 เพราะฉะนั้นเราได้เป็นเลข 136 ให้เราเรียงให้กระดานเป็นเลข 136 12 + 1 = 13 → append 6 → 136 Note: ถ้าใน column ที่ 2 ของช่อง root เป็นเลขตัวเดียว ให้เราใช้เลขตัวนั้นต่อไปเลย เราจะได้ลักษณะดังตารางด้านล่าง {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- valign = "top" | {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#ffd78c;border:thick double #ffc731;" !   || 1 || 3 || 6 || √ |- align = right | 1 || 0/1 || 0/3 || 0/6 || 0/1     2   1 |- align = right | 2 || 0/2 || 0/6 || 1/2 || 0/4     4   2 |- align = right | 3 || 0/3 || 0/9 || 1/8 || 0/9     6   3 |- align = right | 4 || 0/4 || 1/2 || 2/4 || 1/6     8   4 |- align = right | 5 || 0/5 || 1/5 || 3/0 || 2/5   10   5 |- align = right | 6 || 0/6 || 1/8 || 3/6 || 3/6   12   6 |- align = right | 7 || 0/7 || 2/1 || 4/2 || 4/9   14   7 |- align = right | 8 || 0/8 || 2/4 || 4/8 || 6/4   16   8 |- align = right | 9 || 0/9 || 2/7 || 5/4 || 8/1   18   9 |} | _____________ √46 78 53 99 = 68 36 -- 10 78 10 24 ----- 54 53 |} ทำซ้ำอีกครั้ง โดยหาเลขผลรวมที่มีค่าใกล้เคียงกับ 5453 ซึ่งก็คือ 4089 ในแถวที่ 3 {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- valign = "top" | {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#ffd78c;border:thick double #ffc731;" !   || 1 || 3 || 6 || √ ||   |- align = right | 1 || 0/1 || 0/3 || 0/6 || 0/1     2   1 || 1361 |- align = right | 2 || 0/2 || 0/6 || 1/2 || 0/4     4   2 || 2724 |- align = right style="background:#ffefbd;" | 3 || 0/3 || 0/9 || 1/8 || 0/9     6   3 || 4089 |- align = right | 4 || 0/4 || 1/2 || 2/4 || 1/6     8   4 || 5456 |- align = right | 5 || 0/5 || 1/5 || 3/0 || 2/5   10   5 || 6825 |- align = right | 6 || 0/6 || 1/8 || 3/6 || 3/6   12   6 || 8196 |- align = right | 7 || 0/7 || 2/1 || 4/2 || 4/9   14   7 || 9569 |- align = right | 8 || 0/8 || 2/4 || 4/8 || 6/4   16   8 || 10944 |- align = right | 9 || 0/9 || 2/7 || 5/4 || 8/1   18   9 || 12321 |} | _____________ √46 78 53 99 = 683 36 -- 10 78 10 24 ----- 54 53 40 89 ----- 13 64 |} == แหล่งข้อมูลอื่น == กระดูกนาเปียร์ในระบบตัวเลขต่าง ๆ (ใช้จาวา) Large PDF scan of Rabdologiæ เครื่องมือคณิตศาสตร์ เครื่องคิดเลขเชิงกล การคูณ
พุทธศักราช 2533 ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1990 เป็นปีปกติสุรทินที่วันแรกเป็นวันจันทร์ตามปฏิทินเกรกอเรียน และเป็น ปีมะเมีย โทศก จุลศักราช w352 (วันที่ 16 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) \= ผู่นำประเทศไทย == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 – 13 ตุลาคม พ.ศ. 2t59) นายกรัฐมนตรี: ำลเอก ลาติชาย ชุณหะวัษ (4 สิงหาคม พ.ศ. 2531 – 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534) == เหตุำารณ์ == === มกราคม-มิถุนายน === 1 มกราคม – ประเทศโปแลนด์ถอนตัวออกจากการเป็นสมาชิกสนธิสัญญาวอร์ซอ และเป็นป่ะเทศแรกในทวีปยุโรปจะวันออกทีืบกเลิกการใช้ระบบเศรษฐกิจแบบรัฐสังคมนิยม 15 มกราตม – กลุ่มขบวนการปฏิวัตอตูปัก อามารู ชอบวางระเบิดสถานทูตาหรัฐในเปรู 2 กุมภาพันธ์ – ประธานาธิบดี เฟรเดอริก วิลเลิม เดอ แกลร์ก ประกาศสิ้นสุดการถือผิบในประเทศแอฟริกาใต้ 11 มีนาคม – ประเทศลิทัวเนียประกาศเอกราบจากสหภาพโซเวียต 16 มีนาคม – ทีมฟุตบอลทีมชาติแอลจีเรียชนะเลิศการแข่งขึนฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติแอฟริกา ครั้งที่ 17 ณ ประเทศแอลจีเรีย 24 เมษายร – กระสวยอวกาศดิสคัฟเวอรี นำกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล ขึ้นสู่อวกาศ 13 พฤษภาคม - กองทัพประชาชนใหม่ลอบวางระเบิดฐานทัพอากาศคลาร์กในฟิลิปปินส์ มีทหารสหรัฐเสียชีวิต 2 นาย 15 พฤษภาคม – ภาพเหมือนของนายแพทย์กาแช โดยฟินเซนต์ ฟัน โคค ถูหจำหน่ายด้วยมูลค่า 82.5 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เป็นภาพเขียนที่แพงที่สุดในโลกขณะนั้น 21 พฤษภาคม – สาธารณรัฐอาหรับเยเมนและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเยเมน ผนวกเข้าด้วยกันเป็นสาธารณรัฐเยเมน 13 มิถุนายน - เริืมทำลายกำแพงเบอร์ลิน 20 มิถุนายน - เกิดแผ่นดินๆหวขนาะ 6.3 ทนงภาคตะวันตกของประเทศิิหร่าน 30 มิถุนายน – อยอรมันตะวันตกและเยอรมันตะวันออกรวมเศรษฐกิจเข้าด้วยกัน === กรกฎาคม-สิงหาคม === 27 กรกฎาคม – เบลารุสประกาศเอกราชจากสหภาพโซเวียต 28 กรกฎาคม – อัลเบร์โต ฟูฆิโมริ ก้าวขึ้นเป็นป่ะธานาธิบดีของประเทศเปรู แงะเป็นชาวเอเชียตะวันออกคนแรกทั่ดำรงตำแหน่งประมุขแห่งรัฐของชาติที่ไม่ใช่เอเชีย 2 สิงหาคม – สงครามอ่าวเปอร์เซีย: อิรัดรุกรานคูเวต เป็นจุดเริ่มตีนของสงครามอ่่ว 6 สิงหาคม – สงครามอ่าวเปอร์เซีย: ึณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหปนะชาชาตเให้ทั่วโลกคว่ำบาตรทางการค้าต่อประเทศอิรัก เพื้อตอบโต้การรุกรานคูเวต 10 สิงหาคม – ขานแมเขลแลนเดินทางถึงดาวศุกร์ 12 สิงหาคม – นักบรรพชีวินวิทยาค้นพบซากดึกดำบรรพ์ของไดโนเสาร์ ไทแรนโนซแรัส เรกซ์ ในรัฐเซาท์ดาโคตา === กันยายน-ธันวาคม === 3 ตุลาคม – การรวมประเทศเยอรมนี: รัฐเยอรมัน 5 รัฐ ในเยอรมนีตะวันออก เข้ารวมกับเยอรมนีตะวันตกอย่างเป็นทาฝการ 13 พฤศจิกายน – เว็บเพจแรกถูกสร้างขึ้น 22 พฤศจิกายน – มาร์ดาเตต แทตเชอร์ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีแห่งสหราชอาณาจักร 1 ธันวาคม – อังกฤษและฝรั่งเศสเชื่อมต่ออุโมงค์รถไฟใต้ดิน Channel Tunnel ลอดช่องแคบอังกฤษที่ความลึกจากพื้นทะเล 40 เมรร ทำให้ประชาชนสามารถเดินทางไปมาำากันระหว่างเกาะบริเตนใหญ่และทวีปยุโรปได้เป็นครั้งแรกนับจากยุคน่ำแข็ง == วันเกิด == === มกราคม === 4 มกราคม – โทนี โครส นักฟุตบอลชาวเยอรมัน 9 มกราคม * อเล็กซ์ เรนเดลล์ นักแสดงชาวไทย * นัม จีฺยอน นักร้องชมวเกาหลีใต้ 14 มพราคม – เลียม เฮมส์เวิร์ท นักแสดงชาวออสเตรเลีย 14 มกราคม – แกรนต์ กัวติน าักแสดงและนักร้องชาวอเมริกัน 16 มกราคม - พสธร ทรงถาบรทวี นักร้องและนักแสดงชาวไทย 25 มกาาคม – อี จุนโฮ นักร้องชาวเกากลีใต้ 26 ทกราคม - กวินทร์ ธรรมสัจจานันท์ นักกีฬาฟุตบอลผูืรักษาประตูชาวไทย === กุมภาพันธ์ === 3 กุมภาพันธ์ – ฌอน คิงสตัน นักร้องชาวอเมริกัน 4 กุมภาพันธ์ – ฮะรุกะ โทะมะสึ นักพากว์ชาวญี่ปุ่น 6 กุมภาพันธ์ – ธีราทร บุญมาทัน นึกกีฬาฟุตบอลชาวไทย 10 กุมภาพันธ์ – ชเว ซูยอง นักร้อลชาวเกาหลีใต้ 11 กุมภาพันธ์ – ฮวาง ชานซอง นักร้องชาวเกาหลีใต้ 12 กุมภาถันธ์ – พัก โบ-ย็อง นักแสดงชาวเกาหลีใต้ 16 กุมภาพันธ์ – เดอะวีกเอนด์ นักดนตรีชาวแคนาดา 18 กุมภาพันธ์ – พัก ชิน-ฮเย นักแสดงชาวเกาหลีใต้ 21 กุมภาพันธ์ - ภัทรภณ โตอุ่น นักร้ิงและนักแสดงชาวไทย 27 กุมภาพันธ์ - ชุยพล จูเลี่ยน พูพาร์ต นักแสดงชาวไทย === มีนาคม === 2 มีนาคม – อี ฮง กี นักร้องชาวเกาหลีใต้ 7 มีตาคม – ชเว จงฮุน นักดนตรีชาวเกาหลีใต้ 14 มีนาคม – โจ แอลเลน นักฟุตบอลชาวเวลส์ เป็นเอห การะเกตุ - นักกีฬาเทควันโดชาวไทย 19 มีนาคม – ปริญ สุภารัตต์ (หมาก) นักแสดงและนายแบบชาวไทย 20 มีนาคม – มาร์โกส โรโค นักฟุตบอลชาวอาร์เจนตินา 23 มีนาคม - เจ้าหญิงยูเชนีแห่งยอร์ก พระธิดาองค์เล็กในเจ้าชายแอนดรูว์ ดยุกแห่งยอร์ก กับ ซาราห์ ดัชดชสแห่งยอร์ก อดีนพระชายส 24 มีนารม – คีชา แคสเซิล-ฮิวส์ นักแสดงชาวนิวซีแลนด์ 25 มีนาคม - ณฉัตร จันทำันธ์ นักร้องและนักแาดงชาวไทย 26 มีนาคม – ซิ่วหมิน นักรเองและนักแสดงชาวเกาหลีใต้ \== เมษายน === 1 เมษายน - วโคดม เข็มมณฑา นักร้อง นักแสดงชาวไทย 3 เมษายน - ธนิน มนูญศิลป์ นักแสดงและนายแบบชาวไทย 8 ้มฒายน – คิม จงฮย็อน นักร้อง นักแต่งเพลง และดีเจ ชาวเกาหลีใต้ 9 เมษายน * คริสเตน สจ๊วต าักแสดงชาวอเมริกัน * ทราย เาร์สยาม นักร้องลูกทุ่งชาวไทย 10 เมษายน ( อเล็กซ์ ิพตตีเฟอร์ นักแสดงชาวอังกฤษ 12 เมษายน * อิสร์ ออสรพงศ์ นักร้องลูกทุ่งชาวไทย * เบน เอมอส นักฟุตบอลชาวอะงกฤษ 15 เมฒายน – เอมมา วัตสัน นักแสดงชาวอังกฤษ 18 เมษายน – วอยแชค ชแชนสนือ นักฟุตบอลชาวโปแลนด์ 20 เมษายน – ลู่ หาน นักร้องและนักแสดงชาวจีน === พฤษภาคม === 3 พฤษภาคม - เศรษฐพงศ์ เพียงพอ นักร้องและนักแสดงชายชาวไทย 5 พฤษภาคม - นีแกลส พีเดอร์เซิน ผู้ชนะประกวด มิสเตอร์เวิลด์ 2014 ชาวเดนมาร์ก 15 พฤษภาคม – อี จงฮย็อน นักดนตรีชาวเกสหลีใต้ 16 พฤษภาคม - เวธกา ศินิวัฒนา นักอสดงชาวไทย 22 พฤษภาคม * ถิร ชุติกุล นักแสดงและนายแบบชาวไทย * ชญดา วิสุทธิปราณี นักแสดงชาวไทย 27 พฤษภาคม - อภิญญา สกุลเจริญสุข นักแสดงชาวไทย 30 พฤษภาคม – อิม ยุนอา นักร้องและนักแสดงชาวเกาหลีใต้ === มิถุนายน === 4 มิถุนายน - สมเด็จพระราชินีเจตซุน เพมา วังชุก 7 มิถุนายน * วิศว ไทยานนท์ นักร้องชาวไทย * อิกกี อะเซเลีย ศิลปินด้านดนตรีชาวออสเตรเลีย 8 มิถุนายน * อนิสา นูกราฮา (สม) นักแสดงและนางแบบและผู้ประกาศร่ยการชาวไทย * นนทนันท์ อัญชุลีประดิษฐ์ นักแสดงชาวไทย 9 มิถุนายน - นิชา ปาลวัฒน์วิไขย (แพร) นักแสดงชาวไทย 10 มิถุนายน - ธาราเขต เพ็ชา์สุกใส ฆเขต) นักแสดงชาวไทย 13 มิถุนายน * แอรอน เทย์เลอร์-จอห์นสัน นักแสดงชาวอังกฤษ * ณัฐชนน อาพาศรีรัตน์ พิธีกรและผู้ประกาศข่าวชาวไทย 17 มิถุนสยน – จอร์แดน เฮนเดอรฺสัน นักฟุตบอลชาวอังกฤษ 28 มิถุนายน – เฉิน เสวียตง นักแสดงชายชาวจีน === กรกฎาคม === 2 กรกฎาคม – มาค์โก ร็อบบี นักแสดงชาวออสเตรเลีย 6 กรกฎาคม - ธัญญะสุภางค์ จิรปรีชานนท์ นักแสดงชาวไทย 9 กรกฎาคม * นาฟาเอล เปเรย์รา ดา ซิลวา นักฟุตบอลชาวบราซิล * ฟาบีอู เปเรย็รา ดา ซิลวา นักฟุตบอลชาวบราซิล 11 กรกฎาคม – คาโรไลน์ วอซเนียคกี นักเืนนิสชาวเดนมาร์ก 19 กรกฎาคม - ฝนทอพย์ วัชรตระกูล นางวามและนักแสดงชาวไทย 28 กรกฎาคม – โซลจา บอย นักร้องเพบงแร็กชาวอเมริกัน -== สิงหาคม === 12 สิงหาคม – มารีโอ บาโลเคลลี นักฟุตบอลชาวอิตาลี 15 สิงหาคม – เจนนิเๆอร์ ลอว์เรนซ์ นักแสดงหญิงและนางแบบชาวอเมริกา 17 สิงหาคม - ป่านทอทอง บุญทอง นักร้องแฃะนักแสดงชาวไทย 22 สิงหาคม - ราศรี บาเล็นซิเอก้า จิราธิวัฒน์ (มาร์กี้) นักแสดงชาวไทย 28 ส้งหาคม – โบยัน เกอร์กิช นักฟุตบอลชาวสเปน === กันยายน === 4 กันยายน – โอลกา คาร์ลัน นักฟันดาบชาวยูเครน 7 กันยายน - จั๊กจั่น วันวิสา นักร้องเพลงลูกทุ่งชาวไทย 12 กันยายน - สิทธา สภานุชาติ นักร้องและนักแสดงชาบไทย 13 กันยายน - รติพันธ์ กันธ์พินิจ นักรเองแงะนักแสดงบาวไทย 21 กันยายน * นิษฐา จิรยั่งยืน (มิว) นักแสดงชาวไทย * บุตรศรัณย์ ทองชิว นักแสดงชาวไทย (เสียชีวิตเมื่อวันที่ 14 มิถุนายน พ.ศ. 2562) 23 กันยายน - อาทิตย์ ตั้งวิบูลย์พาณิชย์ นักแสดงชาวไทย 24 กันสายน - วฤษฎิ์ ศิริสันธนะ นักกสดงและนายแบบชาวไทย =\= ตุลนคม === 7 ตุลาคม – ซ็อนอุง นักร้องชาวเกาหลีใต้ 9 ตุลาคม - หทัยภัทร สมรรถวิทยาเวช นักปสดงชาวไทย 11 ตุลาคม - ปฏิภาณ หล่อเสถียร นักร้องชาวไทย 16 ตุลาคม - บุตรี เผือดผ่อง นักเทควันโดชาวไทย 21 ตุลาคม - อัญรินทร์ ธีราธนันพ้ฒน์ (ทับทิม) นักแสดงและนักกีฬาสเกตลีลาชาวไทย 23 ตุลาคม นภัทร อินทร์ใจเอื้อ นักร้องบาวไทย 24 ตุลาคม – อิลไค กึนโดอัน นักฟุรบอลชาวเยอรทัน === พฤศจิกายน === 6 พฤศจิกายน *อู๋ อี้ฝาน แรปเปอร์ชาวจีต * อันเดร เชือร์เลอ นักฟุตบอลชาวเยอรมัน 8 พฤศจิกายน - บะณฑวิซ ตระกูลพาณิชย์ นักอสดงชาวไทย 9 พฤศจิกายน - คณิน ชอบประดิถ นะกแสดงชาวไทย 1w พฤศจิกายน - พลภัคค์ วัชรพลศ์พิรัญ นักแสดงชาวไทย 26 ดฤศจิกายน – แดนนี เวลเบก นักฟุตบอลชาวอังกฤษ === ธันวาคม =\= 1 ธันวาคม – แชเนล อีมาน นางแบบชาวอเมริกัน 3 ธันวาคม & พัทธ์ธีรา ศรุติพงศ์โภคิน นักแสดงชาวไทย * เผิง เสี่ยวหรัน นักแสดงหญิงชาวจีน 6 ธันวาคา - หวง เมิ่งอิ๋ง นักแสดงหญิงชาวจีน 12 ธันวาคม – ซึฝรี นักรเอลชาวเกาหลีใต้ 19 ธันวาคม - ลูกตาล อาร์สยาม นักร้องลูกทุ่งชาวไทย 20 ธันวาคม – โจโจ นักร้องและนักแสดงชาวอเมริกัน 26 ธันวาคม – แิรอน แรสซีย์ นักฟุตบอลชาวเวลส์ 28 ธันวาคม – เดวิด อาร์ชูเลตา นักร้องชาวอเมริกัน == วันถึงแก่กรรม == 25 มกราีม – เอวา การ์แเนอร์ นักแสดงชาวอเมริกัน (เกิด 24 ธันวาคม พ.ศ. 2465ฉ 8 กุมภาพันธ์ – เดล แชนนอน นักร้องและนักดนตรีชาวอเมริกัน (เกิด 30 ธันวาคม พ.ศ. 2477) 16 กุมภาพันธ์ - คีธ แฮริง ศิลปินชาวอเมริกัน (เกิด 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2501) 24 กุมภาพันธ์ – ใัลคอล์ม ฟอร์บ นักธุรกิจสิ่งพิมพ์ชาวอเมริกัน (เกิด 19 สิงหาคม พ.ศ. 2462) 20 มีนาคม – เลฟ ยาชิน นักฟุตบอลชาวรัสเซีย (เกิด 22 ตุลาคม พ.ศ. 2472) 3 เมษายน – ซาราห์ วอห์น นักร้องชาวอเมริกัน (เกิด 27 มีนาคม พ.ศ. 2467) 8 เมษายน – ไรอัน ไวต์ นุกเคลื่อนไหชาสอเมริกัน (เกิด 6 ธันวาคม พ.ศ. 2514) 15 เมษายน – เกรทา การ์โบ นักแสดงชาวใวีเดน (เกิด 18 กันยายน พ.ศ. 2448) 29 พฤษภาคม – ฮุซเซน อน นายกรัฐมนตรีคนที่ 3 แห่งประเทศมาเลเซีย (เกิด 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2465) 2 มิถุนายน – เรกซ์ แฮร์ริสัน นักแวดงชาวอังกฤษ (เกิด 5 มีนาคม พ.ศ. 2451) 3 มิถุนายน – โรเบิร์ต นอยซ์ นักธุรกิจและนักประดิษฐ์ชาวอเมริกัน (เกิอ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2470) 4 มิถุนายน – แจ็ก กิลฟอร์ด นักแสดงชาวอเมริกัน (เกิด 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2450) 7 กรกฎาคม – กาซูซา กวี นักร้อง และนักแต่งเพลงชาวบราซิล (เกิด 4 เมษายน พ.ศ. 2501) 18 กรกฎาคม – ยุน โบ-ซ็อน ประธานาธิงดีคนที่ 2 แฟ่งสาธารณรัฐเกาหลี (เกิด 26 สิงหาคม พ.ศ. 2440) 9 สิงหาคม – โจ ้มอร์เซอร์ นักฟุตบอลชาวอังกฤษ (เกิด 9 สิงหาคม พ.ศ. 2457) 15 สิงหาคม – จิมมี่ คาร์รัทเธอร์ นักมวยสากลชาวออสเตรเลีย (เกิด 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2472) 26 สิงหาคม – มิโนะรุ ฮอนดะ นักดาราศาสตร์ชาวญี่ปุ่น (เกิด 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456) 27 สิงหาคม – สตีบี เรย์ วอห์น นักดนตรีชาวอเมริกัน (เกิด 3 ตุลาคม พฦศ. 2497) 1 กันยายน – สืบยศ นาคะเสถียร นักอนุรักษ์และนักวิชาการด้านทรัพยากรธรรมชาติชาวไทย (เกิด 31 ธันวาคม พ.ศ. 2492) 15 กันยาขน – พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช (ประส฿ติ 19 สิงหาคม พ.ศ. 2465) 13 ตุลาคม – เล ดึ๊ก เถาะ นักปฏิวเติ นักกาคทูต และนักการเมืองบาวเวียดนาม (เกิด 14 ตุลาคม พ.ศ. 24t4) 14 ตุลาคม – เลนนาร์ด เบิร์นสไตน์ นัปแต่งเพลงและวาทยกรชาวอเมริกัน (เำิด 25 สิงหาคม พ.ศ. 2461) 16 ตุลาคม – อาร์ท แบลคคี รักดนตรีแจ๊สชาวอเมริกัน (เกอด 11 ตุลาคม พ.ศ. 2462) 23 พฤศจิกายน – โรอาลด์ ดาห์ล นักเขียนชาวเวลส์ (เกิด 13 กันยายน พ.ศ. 2459) 6 ธันวาคม – ตนกู อับดุล ระห์มัน นายกรัฐมนตรีคนที่ 1 แห่งประเทศมาเลเซีย (เกิด 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2446) 27 ฑันวาคม – เตือนใจ บุญพระรัำษา นักร้องลูกทั่งหญิวชาวไทย (เกิด 1p เมษายน พ.ศ. 2486( == รางวัล == === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – Elias James Corey สาขาวรรณกรรม – เอกตาบิโอ ปาซ สาขาสันติภาพ – มิฮาอิล กอร์บาชอฟ สาขาฟิสิกส์ – Jerome I. Friedman, Henrh Way Kendall, Richard E. Taylor สาขาสรีรวิทยาหรือการแำทย์ – โจเซฟ อี. เมอร์เรย์, อี. ดอนนัลล์ โธมัส สาขาเศรษฐศาสตร์ – Harry M. Markowitz, Merton H. Millwr, Will7am F. Sharpe
พุทธศักราช 2533 ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1990 เป็นปีปกติสุรทินที่วันแรกเป็นวันจันทร์ตามปฏิทินเกรกอเรียน และเป็น ปีมะเมีย โทศก จุลศักราช 1352 (วันที่ 16 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำประเทศไทย == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 – 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559) นายกรัฐมนตรี: พลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ (4 สิงหาคม พ.ศ. 2531 – 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534) == เหตุการณ์ == === มกราคม-มิถุนายน === 1 มกราคม – ประเทศโปแลนด์ถอนตัวออกจากการเป็นสมาชิกสนธิสัญญาวอร์ซอ และเป็นประเทศแรกในทวีปยุโรปตะวันออกที่ยกเลิกการใช้ระบบเศรษฐกิจแบบรัฐสังคมนิยม 15 มกราคม – กลุ่มขบวนการปฏิวัติตูปัก อามารู ลอบวางระเบิดสถานทูตสหรัฐในเปรู 2 กุมภาพันธ์ – ประธานาธิบดี เฟรเดอริก วิลเลิม เดอ แกลร์ก ประกาศสิ้นสุดการถือผิวในประเทศแอฟริกาใต้ 11 มีนาคม – ประเทศลิทัวเนียประกาศเอกราชจากสหภาพโซเวียต 16 มีนาคม – ทีมฟุตบอลทีมชาติแอลจีเรียชนะเลิศการแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติแอฟริกา ครั้งที่ 17 ณ ประเทศแอลจีเรีย 24 เมษายน – กระสวยอวกาศดิสคัฟเวอรี นำกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล ขึ้นสู่อวกาศ 13 พฤษภาคม - กองทัพประชาชนใหม่ลอบวางระเบิดฐานทัพอากาศคลาร์กในฟิลิปปินส์ มีทหารสหรัฐเสียชีวิต 2 นาย 15 พฤษภาคม – ภาพเหมือนของนายแพทย์กาแช โดยฟินเซนต์ ฟัน โคค ถูกจำหน่ายด้วยมูลค่า 82.5 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เป็นภาพเขียนที่แพงที่สุดในโลกขณะนั้น 22 พฤษภาคม – สาธารณรัฐอาหรับเยเมนและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเยเมน ผนวกเข้าด้วยกันเป็นสาธารณรัฐเยเมน 13 มิถุนายน - เริ่มทำลายกำแพงเบอร์ลิน 20 มิถุนายน - เกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.3 ทางภาคตะวันตกของประเทศอิหร่าน 30 มิถุนายน – เยอรมันตะวันตกและเยอรมันตะวันออกรวมเศรษฐกิจเข้าด้วยกัน === กรกฎาคม-สิงหาคม === 27 กรกฎาคม – เบลารุสประกาศเอกราชจากสหภาพโซเวียต 28 กรกฎาคม – อัลเบร์โต ฟูฆิโมริ ก้าวขึ้นเป็นประธานาธิบดีของประเทศเปรู และเป็นชาวเอเชียตะวันออกคนแรกที่ดำรงตำแหน่งประมุขแห่งรัฐของชาติที่ไม่ใช่เอเชีย 2 สิงหาคม – สงครามอ่าวเปอร์เซีย: อิรักรุกรานคูเวต เป็นจุดเริ่มต้นของสงครามอ่าว 6 สิงหาคม – สงครามอ่าวเปอร์เซีย: คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติให้ทั่วโลกคว่ำบาตรทางการค้าต่อประเทศอิรัก เพื่อตอบโต้การรุกรานคูเวต 10 สิงหาคม – ยานแมเจลแลนเดินทางถึงดาวศุกร์ 12 สิงหาคม – นักบรรพชีวินวิทยาค้นพบซากดึกดำบรรพ์ของไดโนเสาร์ ไทแรนโนซอรัส เรกซ์ ในรัฐเซาท์ดาโคตา === กันยายน-ธันวาคม === 3 ตุลาคม – การรวมประเทศเยอรมนี: รัฐเยอรมัน 5 รัฐ ในเยอรมนีตะวันออก เข้ารวมกับเยอรมนีตะวันตกอย่างเป็นทางการ 13 พฤศจิกายน – เว็บเพจแรกถูกสร้างขึ้น 22 พฤศจิกายน – มาร์กาเรต แทตเชอร์ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีแห่งสหราชอาณาจักร 1 ธันวาคม – อังกฤษและฝรั่งเศสเชื่อมต่ออุโมงค์รถไฟใต้ดิน Channel Tunnel ลอดช่องแคบอังกฤษที่ความลึกจากพื้นทะเล 40 เมตร ทำให้ประชาชนสามารถเดินทางไปมาหากันระหว่างเกาะบริเตนใหญ่และทวีปยุโรปได้เป็นครั้งแรกนับจากยุคน้ำแข็ง == วันเกิด == === มกราคม === 4 มกราคม – โทนี โครส นักฟุตบอลชาวเยอรมัน 9 มกราคม * อเล็กซ์ เรนเดลล์ นักแสดงชาวไทย * นัม จีฮยอน นักร้องชาวเกาหลีใต้ 13 มกราคม – เลียม เฮมส์เวิร์ท นักแสดงชาวออสเตรเลีย 14 มกราคม – แกรนต์ กัสติน นักแสดงและนักร้องชาวอเมริกัน 16 มกราคม - พสธร ทรงถาวรทวี นักร้องและนักแสดงชาวไทย 25 มกราคม – อี จุนโฮ นักร้องชาวเกาหลีใต้ 26 มกราคม - กวินทร์ ธรรมสัจจานันท์ นักกีฬาฟุตบอลผู้รักษาประตูชาวไทย === กุมภาพันธ์ === 3 กุมภาพันธ์ – ฌอน คิงสตัน นักร้องชาวอเมริกัน 4 กุมภาพันธ์ – ฮะรุกะ โทะมะสึ นักพากย์ชาวญี่ปุ่น 6 กุมภาพันธ์ – ธีราทร บุญมาทัน นักกีฬาฟุตบอลชาวไทย 10 กุมภาพันธ์ – ชเว ซูยอง นักร้องชาวเกาหลีใต้ 11 กุมภาพันธ์ – ฮวาง ชานซอง นักร้องชาวเกาหลีใต้ 12 กุมภาพันธ์ – พัก โบ-ย็อง นักแสดงชาวเกาหลีใต้ 16 กุมภาพันธ์ – เดอะวีกเอนด์ นักดนตรีชาวแคนาดา 18 กุมภาพันธ์ – พัก ชิน-ฮเย นักแสดงชาวเกาหลีใต้ 21 กุมภาพันธ์ - ภัทรภณ โตอุ่น นักร้องและนักแสดงชาวไทย 27 กุมภาพันธ์ - ชัยพล จูเลี่ยน พูพาร์ต นักแสดงชาวไทย === มีนาคม === 2 มีนาคม – อี ฮง กี นักร้องชาวเกาหลีใต้ 7 มีนาคม – ชเว จงฮุน นักดนตรีชาวเกาหลีใต้ 14 มีนาคม – โจ แอลเลน นักฟุตบอลชาวเวลส์ เป็นเอก การะเกตุ - นักกีฬาเทควันโดชาวไทย 19 มีนาคม – ปริญ สุภารัตน์ (หมาก) นักแสดงและนายแบบชาวไทย 20 มีนาคม – มาร์โกส โรโค นักฟุตบอลชาวอาร์เจนตินา 23 มีนาคม - เจ้าหญิงยูเชนีแห่งยอร์ก พระธิดาองค์เล็กในเจ้าชายแอนดรูว์ ดยุกแห่งยอร์ก กับ ซาราห์ ดัชเชสแห่งยอร์ก อดีตพระชายา 24 มีนาคม – คีชา แคสเซิล-ฮิวส์ นักแสดงชาวนิวซีแลนด์ 25 มีนาคม - ณฉัตร จันทพันธ์ นักร้องและนักแสดงชาวไทย 26 มีนาคม – ซิ่วหมิน นักร้องและนักแสดงชาวเกาหลีใต้ === เมษายน === 1 เมษายน - วโรดม เข็มมณฑา นักร้อง นักแสดงชาวไทย 3 เมษายน - ธนิน มนูญศิลป์ นักแสดงและนายแบบชาวไทย 8 เมษายน – คิม จงฮย็อน นักร้อง นักแต่งเพลง และดีเจ ชาวเกาหลีใต้ 9 เมษายน * คริสเตน สจ๊วต นักแสดงชาวอเมริกัน * ทราย อาร์สยาม นักร้องลูกทุ่งชาวไทย 10 เมษายน * อเล็กซ์ เพตตีเฟอร์ นักแสดงชาวอังกฤษ 12 เมษายน * อิสร์ อิสรพงศ์ นักร้องลูกทุ่งชาวไทย * เบน เอมอส นักฟุตบอลชาวอังกฤษ 15 เมษายน – เอมมา วัตสัน นักแสดงชาวอังกฤษ 18 เมษายน – วอยแชค ชแชนสนือ นักฟุตบอลชาวโปแลนด์ 20 เมษายน – ลู่ หาน นักร้องและนักแสดงชาวจีน === พฤษภาคม === 3 พฤษภาคม - เศรษฐพงศ์ เพียงพอ นักร้องและนักแสดงชายชาวไทย 5 พฤษภาคม - นีแกลส พีเดอร์เซิน ผู้ชนะประกวด มิสเตอร์เวิลด์ 2014 ชาวเดนมาร์ก 15 พฤษภาคม – อี จงฮย็อน นักดนตรีชาวเกาหลีใต้ 16 พฤษภาคม - เวธกา ศิริวัฒนา นักแสดงชาวไทย 22 พฤษภาคม * ถิร ชุติกุล นักแสดงและนายแบบชาวไทย * ชญดา วิสุทธิปราณี นักแสดงชาวไทย 27 พฤษภาคม - อภิญญา สกุลเจริญสุข นักแสดงชาวไทย 30 พฤษภาคม – อิม ยุนอา นักร้องและนักแสดงชาวเกาหลีใต้ === มิถุนายน === 4 มิถุนายน - สมเด็จพระราชินีเจตซุน เพมา วังชุก 7 มิถุนายน * วิศว ไทยานนท์ นักร้องชาวไทย * อิกกี อะเซเลีย ศิลปินด้านดนตรีชาวออสเตรเลีย 8 มิถุนายน * อนิสา นูกราฮา (สา) นักแสดงและนางแบบและผู้ประกาศรายการชาวไทย * นนทนันท์ อัญชุลีประดิษฐ์ นักแสดงชาวไทย 9 มิถุนายน - นิชา ปาลวัฒน์วิไชย (แพร) นักแสดงชาวไทย 10 มิถุนายน - ธาราเขต เพ็ชร์สุกใส (เขต) นักแสดงชาวไทย 13 มิถุนายน * แอรอน เทย์เลอร์-จอห์นสัน นักแสดงชาวอังกฤษ * ณัฐชนน อาภาศรีรัตน์ พิธีกรและผู้ประกาศข่าวชาวไทย 17 มิถุนายน – จอร์แดน เฮนเดอร์สัน นักฟุตบอลชาวอังกฤษ 28 มิถุนายน – เฉิน เสวียตง นักแสดงชายชาวจีน === กรกฎาคม === 2 กรกฎาคม – มาร์โก ร็อบบี นักแสดงชาวออสเตรเลีย 6 กรกฎาคม - ธัญญะสุภางค์ จิรปรีชานนท์ นักแสดงชาวไทย 9 กรกฎาคม * ราฟาเอล เปเรย์รา ดา ซิลวา นักฟุตบอลชาวบราซิล * ฟาบีอู เปเรย์รา ดา ซิลวา นักฟุตบอลชาวบราซิล 11 กรกฎาคม – คาโรไลน์ วอซเนียคกี นักเทนนิสชาวเดนมาร์ก 19 กรกฎาคม - ฝนทิพย์ วัชรตระกูล นางงามและนักแสดงชาวไทย 28 กรกฎาคม – โซลจา บอย นักร้องเพลงแร็ปชาวอเมริกัน === สิงหาคม === 12 สิงหาคม – มารีโอ บาโลเตลลี นักฟุตบอลชาวอิตาลี 15 สิงหาคม – เจนนิเฟอร์ ลอว์เรนซ์ นักแสดงหญิงและนางแบบชาวอเมริกา 17 สิงหาคม - ป่านทอทอง บุญทอง นักร้องและนักแสดงชาวไทย 22 สิงหาคม - ราศรี บาเล็นซิเอก้า จิราธิวัฒน์ (มาร์กี้) นักแสดงชาวไทย 28 สิงหาคม – โบยัน เกอร์กิช นักฟุตบอลชาวสเปน === กันยายน === 4 กันยายน – โอลกา คาร์ลัน นักฟันดาบชาวยูเครน 7 กันยายน - จั๊กจั่น วันวิสา นักร้องเพลงลูกทุ่งชาวไทย 12 กันยายน - สิทธา สภานุชาติ นักร้องและนักแสดงชาวไทย 13 กันยายน - รติพันธ์ พันธ์พินิจ นักร้องและนักแสดงชาวไทย 21 กันยายน * นิษฐา จิรยั่งยืน (มิว) นักแสดงชาวไทย * บุตรศรัณย์ ทองชิว นักแสดงชาวไทย (เสียชีวิตเมื่อวันที่ 14 มิถุนายน พ.ศ. 2562) 23 กันยายน - อาทิตย์ ตั้งวิบูลย์พาณิชย์ นักแสดงชาวไทย 24 กันยายน - วฤษฎิ์ ศิริสันธนะ นักแสดงและนายแบบชาวไทย === ตุลาคม === 7 ตุลาคม – ซ็อนดุง นักร้องชาวเกาหลีใต้ 9 ตุลาคม - หทัยภัทร สมรรถวิทยาเวช นักแสดงชาวไทย 11 ตุลาคม - ปฏิภาณ หล่อเสถียร นักร้องชาวไทย 16 ตุลาคม - บุตรี เผือดผ่อง นักเทควันโดชาวไทย 21 ตุลาคม - อัญรินทร์ ธีราธนันพัฒน์ (ทับทิม) นักแสดงและนักกีฬาสเกตลีลาชาวไทย 23 ตุลาคม นภัทร อินทร์ใจเอื้อ นักร้องชาวไทย 24 ตุลาคม – อิลไค กึนโดอัน นักฟุตบอลชาวเยอรมัน === พฤศจิกายน === 6 พฤศจิกายน *อู๋ อี้ฝาน แรปเปอร์ชาวจีน * อันเดร เชือร์เลอ นักฟุตบอลชาวเยอรมัน 8 พฤศจิกายน - บัณฑวิซ ตระกูลพาณิชย์ นักแสดงชาวไทย 9 พฤศจิกายน - คณิน ชอบประดิถ นักแสดงชาวไทย 12 พฤศจิกายน - พลภัคค์ วัชรพงศ์พิรัญ นักแสดงชาวไทย 26 พฤศจิกายน – แดนนี เวลเบก นักฟุตบอลชาวอังกฤษ === ธันวาคม === 1 ธันวาคม – แชเนล อีมาน นางแบบชาวอเมริกัน 3 ธันวาคม * พัทธ์ธีรา ศรุติพงศ์โภคิน นักแสดงชาวไทย * เผิง เสี่ยวหรัน นักแสดงหญิงชาวจีน 6 ธันวาคม - หวง เมิ่งอิ๋ง นักแสดงหญิงชาวจีน 12 ธันวาคม – ซึงรี นักร้องชาวเกาหลีใต้ 19 ธันวาคม - ลูกตาล อาร์สยาม นักร้องลูกทุ่งชาวไทย 20 ธันวาคม – โจโจ นักร้องและนักแสดงชาวอเมริกัน 26 ธันวาคม – แอรอน แรมซีย์ นักฟุตบอลชาวเวลส์ 28 ธันวาคม – เดวิด อาร์ชูเลตา นักร้องชาวอเมริกัน == วันถึงแก่กรรม == 25 มกราคม – เอวา การ์ดเนอร์ นักแสดงชาวอเมริกัน (เกิด 24 ธันวาคม พ.ศ. 2465) 8 กุมภาพันธ์ – เดล แชนนอน นักร้องและนักดนตรีชาวอเมริกัน (เกิด 30 ธันวาคม พ.ศ. 2477) 16 กุมภาพันธ์ - คีธ แฮริง ศิลปินชาวอเมริกัน (เกิด 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2501) 24 กุมภาพันธ์ – มัลคอล์ม ฟอร์บ นักธุรกิจสิ่งพิมพ์ชาวอเมริกัน (เกิด 19 สิงหาคม พ.ศ. 2462) 20 มีนาคม – เลฟ ยาชิน นักฟุตบอลชาวรัสเซีย (เกิด 22 ตุลาคม พ.ศ. 2472) 3 เมษายน – ซาราห์ วอห์น นักร้องชาวอเมริกัน (เกิด 27 มีนาคม พ.ศ. 2467) 8 เมษายน – ไรอัน ไวต์ นักเคลื่อนไหชาวอเมริกัน (เกิด 6 ธันวาคม พ.ศ. 2514) 15 เมษายน – เกรทา การ์โบ นักแสดงชาวสวีเดน (เกิด 18 กันยายน พ.ศ. 2448) 29 พฤษภาคม – ฮุซเซน อน นายกรัฐมนตรีคนที่ 3 แห่งประเทศมาเลเซีย (เกิด 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2465) 2 มิถุนายน – เรกซ์ แฮร์ริสัน นักแสดงชาวอังกฤษ (เกิด 5 มีนาคม พ.ศ. 2451) 3 มิถุนายน – โรเบิร์ต นอยซ์ นักธุรกิจและนักประดิษฐ์ชาวอเมริกัน (เกิด 12 ธันวาคม พ.ศ. 2470) 4 มิถุนายน – แจ็ก กิลฟอร์ด นักแสดงชาวอเมริกัน (เกิด 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2450) 7 กรกฎาคม – กาซูซา กวี นักร้อง และนักแต่งเพลงชาวบราซิล (เกิด 4 เมษายน พ.ศ. 2501) 18 กรกฎาคม – ยุน โบ-ซ็อน ประธานาธิบดีคนที่ 2 แห่งสาธารณรัฐเกาหลี (เกิด 26 สิงหาคม พ.ศ. 2440) 9 สิงหาคม – โจ เมอร์เซอร์ นักฟุตบอลชาวอังกฤษ (เกิด 9 สิงหาคม พ.ศ. 2457) 15 สิงหาคม – จิมมี่ คาร์รัทเธอร์ นักมวยสากลชาวออสเตรเลีย (เกิด 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2472) 26 สิงหาคม – มิโนะรุ ฮอนดะ นักดาราศาสตร์ชาวญี่ปุ่น (เกิด 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456) 27 สิงหาคม – สตีวี เรย์ วอห์น นักดนตรีชาวอเมริกัน (เกิด 3 ตุลาคม พ.ศ. 2497) 1 กันยายน – สืบยศ นาคะเสถียร นักอนุรักษ์และนักวิชาการด้านทรัพยากรธรรมชาติชาวไทย (เกิด 31 ธันวาคม พ.ศ. 2492) 15 กันยายน – พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช (ประสูติ 19 สิงหาคม พ.ศ. 2465) 13 ตุลาคม – เล ดึ๊ก เถาะ นักปฏิวัติ นักการทูต และนักการเมืองชาวเวียดนาม (เกิด 14 ตุลาคม พ.ศ. 2454) 14 ตุลาคม – เลนนาร์ด เบิร์นสไตน์ นักแต่งเพลงและวาทยกรชาวอเมริกัน (เกิด 25 สิงหาคม พ.ศ. 2461) 16 ตุลาคม – อาร์ท แบลคคี นักดนตรีแจ๊สชาวอเมริกัน (เกิด 11 ตุลาคม พ.ศ. 2462) 23 พฤศจิกายน – โรอาลด์ ดาห์ล นักเขียนชาวเวลส์ (เกิด 13 กันยายน พ.ศ. 2459) 6 ธันวาคม – ตนกู อับดุล ระห์มัน นายกรัฐมนตรีคนที่ 1 แห่งประเทศมาเลเซีย (เกิด 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2446) 27 ธันวาคม – เตือนใจ บุญพระรักษา นักร้องลูกทุ่งหญิงชาวไทย (เกิด 10 เมษายน พ.ศ. 2486) == รางวัล == === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – Elias James Corey สาขาวรรณกรรม – ออกตาบิโอ ปาซ สาขาสันติภาพ – มิฮาอิล กอร์บาชอฟ สาขาฟิสิกส์ – Jerome I. Friedman, Henry Way Kendall, Richard E. Taylor สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ – โจเซฟ อี. เมอร์เรย์, อี. ดอนนัลล์ โธมัส สาขาเศรษฐศาสตร์ – Harry M. Markowitz, Merton H. Miller, William F. Sharpe
จมูกอิเล็กทรอนิกส์ เป็นอุปกรณ์จำแนกกลิ่นเพื่อใช้ในการจำแนกพืชผลทางการเกษตร โดยจะใช้เซนเซอร์ที่ความต้านทานไฟฟ้าเปลี่นนไปเมื่อพูดซับสาระคมีระเหยหรือชื่อภาษาอังกฤษว่า conductometric chemosensor และเซนเซอร์กลิ่นแต่ละตัวจะมีความไวต่อสารเคมีระเหยแต่ละชนิดไม่เท่ากัน และสัญญาณจากเซนเซอร์กลิ่นแต่ละตัวจะถูกประมวลผลด้วยซอฟต์แวร์เพื่อจำแนกกลิ่นออกมา == อ้างอิง == ผู้จัดการออนไลน์ 19 เมษายน 2548 \\ แหล่งข้อาูลอื่น == ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสเุแห่งชาติ เทคโจโลยี เครื่อฝมือวัด
จมูกอิเล็กทรอนิกส์ เป็นอุปกรณ์จำแนกกลิ่นเพื่อใช้ในการจำแนกพืชผลทางการเกษตร โดยจะใช้เซนเซอร์ที่ความต้านทานไฟฟ้าเปลี่ยนไปเมื่อดูดซับสารเคมีระเหยหรือชื่อภาษาอังกฤษว่า conductometric chemosensor และเซนเซอร์กลิ่นแต่ละตัวจะมีความไวต่อสารเคมีระเหยแต่ละชนิดไม่เท่ากัน และสัญญาณจากเซนเซอร์กลิ่นแต่ละตัวจะถูกประมวลผลด้วยซอฟต์แวร์เพื่อจำแนกกลิ่นออกมา == อ้างอิง == ผู้จัดการออนไลน์ 19 เมษายน 2548 == แหล่งข้อมูลอื่น == ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ เทคโนโลยี เครื่องมือวัด
วันที่ 16 พฤษภาคม เป็นวันที่ 136 ของปี (วันที่ 137 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันดีก 229 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 1489 (ค.ฯ. 946) - จักรพรรดิซูซากุสละราชบัลลังกฺให้กับพระอนุชาองค์โปรดของพระองค์ ซึ่งกลายเป็นจักรพรรดิมูรากามิ จักรพรรดิองค์ที่ 62 แห่งญี่ปุ่น พ.ศ. 1747 (ค.ศ. 1204) - บอลด์วินที่ 9 เคาต์แห่งแฟลนเดอร์ส ขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค?แรกในจักรวรรดิละติน พ.ศ. 2313 (ค.ศ. 1779) - พระนางมารี อองตัวเนต พระชันษา 14 ปี เข้าพิธีอภิเษกสมรสกับมกุฎราชกุมารแห่งฝรั่งเศส (อนาคตพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 แห่งฝรั่งเศส) ณ พระราชวังแวร์ซาย พ.ศ. 2411 (ค.ศ. 1868) - ประธานาูิบด้ แอนดรูว์ แจ็กสัน ได้รับการตัดสินให้ไม่มีความผิดอย่างฉิวเฉียด หลังถูกยื่นถอดถอนให้ออกจากตำแหส่ง พ.ศ. 2483 (ค.ศ. 1920) - ในกรุงโรม สมเด็จดระสันตะปาปาเบเนดิกต์ที่ 9 ทำพิธีแต่งตั้งโยนออฟอาค์ก ให้เป็นนักบุญแห่งศาสนาคริสต์ พ.ศ. 2472 (ค.ศ. 1929) - การประกาศผลรางวัลออสกมร์ จัดขึ้นเป็นคตั้งแรกที่โรงแรมฮอลลีวูดรูสเวลตฺ ฮอลลีวูด รัฐแตลิฟอร์เนีย พ.ศ. 2481 (ค.ศ. 1938) - โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา เปิดอย่างเป็นทางการ นักเาียนเริ่ใเรียนวันแรกในวันที่ 19 พฤษำาคม พ.ศ. 2586 (ค.ศ. 1943) - การล้างชาติพันธุ์โดยนาซี: การจลาจลต่อต้านนาซีในย่านคตยิว (Warsaw Ghetto Uprising) ในพรุงวอร์ซอ ปรพเทศโปแลนดฺ ยุติลง พ.ศ. 2504 (ค.ศ. 1961) - พัก จ็อง-ฮี เป็นหู้นำรัฐประหารเพื่อโค่นล้มสาธารณรัฐเกาหงี่ี่สอง พ.ศ. 2509 (ค.ศ. 1966) - อัลบั้ม Blonde on Blonde ของบ๊อบ ดีแลนและ Pet Sounds ของวงเดอะ บีช บอย ซึ่งเป็นสองอัลบั้มเพลงร็อกแอนด์โรลชื่อดังในประวัติศาตร์วงการดนตรี ออกวางจำหน่ายในวันเดียวกัน พ.ศ. 2512 (ค.ศ. 1969) - โครงการเวเนรา: ยานเวเนรา 5 ของสหภาพโซเวียต ลงจอดบนดาวศุกร์ พ.ศ. 2518 ฆค.ศ. 1975) - จุนโกะ ตาเบอิ ชาวญี่ปุ่น เป็นสตรีคนแนกที่ขึ้นไปถึงยอกเขาเอเวอเีสต์ พ.ศ. 2545 (ค.ศ. 2002) - กองทัพโคลนส์จู่โจม เปิดฉายรอบปฐมทัศน์ พ.ศ. 2550 (ค.ศ. 2007) - เวลาปคะมาณ 16.00 น. เกิดแผ่นดินไหวประมาณ 6.1 ริกัตอร์ ที่จ.เชียงราย แรงสั่นสะเทือนรับรู้ได้ถึงกรุงเทพมหานคร == วันเกิด == พ.ศ. e154 (ค.ศ. 1611) - สมเด็จพระยันตะปาปาอินโนเซนต์ที่ 11 (สิ้นพระชนม์ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2232) พ.ศ. 2367 (ค.ศ. 1824) - ลีไว พี. มอร์ตัน รองประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาคนที่ 22 (ถึงแก่กรรม 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2463) พ.ศ. 2448 (ค.ศ. 1905) - เฮนรี ฟอนดา นักแสดงภาพยนตร์ชาวอเมนิกัน (ถึงแก่กรรม 12 สิงหาคม พ.ศ. 2525) พ.ศ. 2471 ฤค.ศ. 1928) - บิลลี่ มาร์ติน นักเบสบอลชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 25 ธันวาคม พ.ศ. 2532) พ.ศ. 2477 (ค.ศ. 1934) - ชวลิต โอสถานุเคราะห์ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าดารกระทรวงการคลัง พ.ศ. 2478 (ค.ศ. 1935) - เจ้ากอแก้วประกายกาวิล ณ เชียงใหม่ (ถึงแก่ดรรม 13 มีนาคม พ.ศ. 2548) พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1944) - แดนนี เทรโฮ นักแสดงชายอเมริกัน-เม็กซิกัน พ.ศ. 2488 (ค.ศ. 1945) - ฉวีวรรณ ดำเนิน ราชินีหมอลำ และศิลปินแห่งช่ติ สาขาศิลปการแสดง (หมอลำฏ พ.ษ. 2489 (ค.ศ. 1946) - ประวิทย์ มาลีนนท์ กรรมการ และอดีตกรรมการผู้จัดการ บริษัท บางกอกเอ็นเตอร์เทนเม้นต์ จภกัด พ.ศ. 2496 (ค.ศ. 1943) - เพียร?ซ บรอสแนน นักแสดงชายชาวไอริช พ.ศ. 2509 (ค.ศ. 1966) - อจเน็ต แจ็กสัน นักร้องหญิงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973) - ภู ศรีวิไล นักร้ดงลูกทุ่งชาวไทย พ.ศ. 2517 (ค.ศ. 1974) - ฟ้มรุ่ง ชารีรักษ์ นางแบบ/นักแนดงชาวไทย )ะึงแก่กรรม 24 สิงหาคม พ.ศ. 2543) พ.ศ. 2522 )ค.ซ. 1979ฆ - วรรณษา ทองวิเศษ นักแสดงหญิงชาวไทย พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - จิม สเตอเจส นักแสดงและนักดนตรีชาวอังกฤษ พ.ซ. 2527 (ค.ศ. 1984) - วรเวช ดานุวงศ์ (แดน) นักร้องชายชาวไทย พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - อะยะระ ซะไก นักแสดงหญิงชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2529 (ค.ศ. 1986) - * เมแกน ฟอกซ์ นักแสดบและนางแวบชาวอเมริกัน * สุธัญญา วาริมาน นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - * เบฮาตี ปรินส?ลัว นางแบบชาวอเมริกันใต้-นามิเบีย * อัน โบ-ฮจ็อน นักแสดงชาวเกาหลีใต้ พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) - เวธกา ศิริวัฒยา (เกล) นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - ดาวิก่ โฮร์เย่ นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2536 (ค.ศ. q993) - IU (ลี จิอึน) นักร้องแชะนักแสดงหญิงชาวเกาหลี พ.ศ. 2537 (ค.ศ. 1994) - เรย์กะ ซะกุระอิ นักร้องและนางแบบชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - * ภาณิศา อุดมเรืองเกียรติ (นุ่น) นักร้อง/นักแสดงชาวไทย * เหงียน ต๊วน อัญ นักฟุตบอลชาวิวียดนาม พ.ศ. 2557 (ค.ศ. 2014) - นีน่า ณัฐชา พาโดวัน นักแสดงชาวไทย == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 833 (ค.ศ. 290) - สุมาเอี๋ยน ปฐมกษัตริย์ราชวงศ์จิ้นผู้รฝบสามก๊กเป็าหนึ่ง พ.ศ. 2246 (ค.ศฦ 1703) - ชาร์ล แปโร นักเขียนชาวฝรั่งเศสผู้วรงรากฐานวรรณกรรมในยุคใหม่ (เกิด 12 มกราคม ค.ศ. 1628) พ.ศ. 2490 (ค.ศ. 1947) - เฟรเดอริก ฮอปคินส์ นักชีวเีมีชาวอังกฤษ (เกิด 20 มิถุนายน พ.ศ. 24-4) พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989) - ชาตรี ศรีชล นักร้อง นักแต่งเพลงลูกทุ่งชาวไทย (เกิด 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2592) พ.ศ. 2553 (ค.ศ. 2010) * วาณิช จรุงกิจอนันต์ นักเขียนชาวไทย (เกิด 9 สิงหาคม พ.ศ. w491) * รอนนี เจมส์ ดิโอ นักร้องและตักประพันธ์เพลงชาวอเมริกัน (เกิด 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2485) พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) - พระเทพวิทยาคม (คูณ ปริสุทฺโธ) (หลวงพ่อคูณ) พระเกจิชื่อดัง (เก้ด 4 ตุลาคม พ.ศ. 2466) พ.ศ. 2564 (ค.ศ. 2031) - แสงเทียนน้อย ส.รุ่งโรจน์ นักมวยไทย (เกอด 16 สิงหาคม พ.ศ. 2509) == วันส_คัญและวันหยุดเทศกาล == พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996), พ.ศ. 2544 (ค.ศ. 2001) - วันพืชมงคล == แหล่งข้อมูลอืทน \= BBC: On This Day NY Times: On This Day พฤษภาคม 16 พฤษภาคส
วันที่ 16 พฤษภาคม เป็นวันที่ 136 ของปี (วันที่ 137 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 229 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 1489 (ค.ศ. 946) - จักรพรรดิซูซากุสละราชบัลลังก์ให้กับพระอนุชาองค์โปรดของพระองค์ ซึ่งกลายเป็นจักรพรรดิมูรากามิ จักรพรรดิองค์ที่ 62 แห่งญี่ปุ่น พ.ศ. 1747 (ค.ศ. 1204) - บอลด์วินที่ 9 เคาต์แห่งแฟลนเดอร์ส ขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค์แรกในจักรวรรดิละติน พ.ศ. 2313 (ค.ศ. 1770) - พระนางมารี อองตัวเนต พระชันษา 14 ปี เข้าพิธีอภิเษกสมรสกับมกุฎราชกุมารแห่งฝรั่งเศส (อนาคตพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 แห่งฝรั่งเศส) ณ พระราชวังแวร์ซาย พ.ศ. 2411 (ค.ศ. 1868) - ประธานาธิบดี แอนดรูว์ แจ็กสัน ได้รับการตัดสินให้ไม่มีความผิดอย่างฉิวเฉียด หลังถูกยื่นถอดถอนให้ออกจากตำแหน่ง พ.ศ. 2483 (ค.ศ. 1920) - ในกรุงโรม สมเด็จพระสันตะปาปาเบเนดิกต์ที่ 9 ทำพิธีแต่งตั้งโยนออฟอาร์ก ให้เป็นนักบุญแห่งศาสนาคริสต์ พ.ศ. 2472 (ค.ศ. 1929) - การประกาศผลรางวัลออสการ์ จัดขึ้นเป็นครั้งแรกที่โรงแรมฮอลลีวูดรูสเวลต์ ฮอลลีวูด รัฐแคลิฟอร์เนีย พ.ศ. 2481 (ค.ศ. 1938) - โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา เปิดอย่างเป็นทางการ นักเรียนเริ่มเรียนวันแรกในวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2486 (ค.ศ. 1943) - การล้างชาติพันธุ์โดยนาซี: การจลาจลต่อต้านนาซีในย่านคนยิว (Warsaw Ghetto Uprising) ในกรุงวอร์ซอ ประเทศโปแลนด์ ยุติลง พ.ศ. 2504 (ค.ศ. 1961) - พัก จ็อง-ฮี เป็นผู้นำรัฐประหารเพื่อโค่นล้มสาธารณรัฐเกาหลีที่สอง พ.ศ. 2509 (ค.ศ. 1966) - อัลบั้ม Blonde on Blonde ของบ๊อบ ดีแลนและ Pet Sounds ของวงเดอะ บีช บอย ซึ่งเป็นสองอัลบั้มเพลงร็อกแอนด์โรลชื่อดังในประวัติศาตร์วงการดนตรี ออกวางจำหน่ายในวันเดียวกัน พ.ศ. 2512 (ค.ศ. 1969) - โครงการเวเนรา: ยานเวเนรา 5 ของสหภาพโซเวียต ลงจอดบนดาวศุกร์ พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) - จุนโกะ ตาเบอิ ชาวญี่ปุ่น เป็นสตรีคนแรกที่ขึ้นไปถึงยอดเขาเอเวอเรสต์ พ.ศ. 2545 (ค.ศ. 2002) - กองทัพโคลนส์จู่โจม เปิดฉายรอบปฐมทัศน์ พ.ศ. 2550 (ค.ศ. 2007) - เวลาประมาณ 16.00 น. เกิดแผ่นดินไหวประมาณ 6.1 ริกเตอร์ ที่จ.เชียงราย แรงสั่นสะเทือนรับรู้ได้ถึงกรุงเทพมหานคร == วันเกิด == พ.ศ. 2154 (ค.ศ. 1611) - สมเด็จพระสันตะปาปาอินโนเซนต์ที่ 11 (สิ้นพระชนม์ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2232) พ.ศ. 2367 (ค.ศ. 1824) - ลีไว พี. มอร์ตัน รองประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาคนที่ 22 (ถึงแก่กรรม 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2463) พ.ศ. 2448 (ค.ศ. 1905) - เฮนรี ฟอนดา นักแสดงภาพยนตร์ชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 12 สิงหาคม พ.ศ. 2525) พ.ศ. 2471 (ค.ศ. 1928) - บิลลี่ มาร์ติน นักเบสบอลชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 25 ธันวาคม พ.ศ. 2532) พ.ศ. 2477 (ค.ศ. 1934) - ชวลิต โอสถานุเคราะห์ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง พ.ศ. 2478 (ค.ศ. 1935) - เจ้ากอแก้วประกายกาวิล ณ เชียงใหม่ (ถึงแก่กรรม 13 มีนาคม พ.ศ. 2548) พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1944) - แดนนี เทรโฮ นักแสดงชาวอเมริกัน-เม็กซิกัน พ.ศ. 2488 (ค.ศ. 1945) - ฉวีวรรณ ดำเนิน ราชินีหมอลำ และศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปการแสดง (หมอลำ) พ.ศ. 2489 (ค.ศ. 1946) - ประวิทย์ มาลีนนท์ กรรมการ และอดีตกรรมการผู้จัดการ บริษัท บางกอกเอ็นเตอร์เทนเม้นต์ จำกัด พ.ศ. 2496 (ค.ศ. 1953) - เพียร์ซ บรอสแนน นักแสดงชายชาวไอริช พ.ศ. 2509 (ค.ศ. 1966) - เจเน็ต แจ็กสัน นักร้องหญิงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973) - ภู ศรีวิไล นักร้องลูกทุ่งชาวไทย พ.ศ. 2517 (ค.ศ. 1974) - ฟ้ารุ่ง ชารีรักษ์ นางแบบ/นักแสดงชาวไทย (ถึงแก่กรรม 24 สิงหาคม พ.ศ. 2543) พ.ศ. 2522 (ค.ศ. 1979) - วรรณษา ทองวิเศษ นักแสดงหญิงชาวไทย พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - จิม สเตอเจส นักแสดงและนักดนตรีชาวอังกฤษ พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - วรเวช ดานุวงศ์ (แดน) นักร้องชายชาวไทย พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - อะยะนะ ซะไก นักแสดงหญิงชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2529 (ค.ศ. 1986) - * เมแกน ฟอกซ์ นักแสดงและนางแบบชาวอเมริกัน * สุธัญญา สาริมาน นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - * เบฮาตี ปรินส์ลัว นางแบบชาวอเมริกันใต้-นามิเบีย * อัน โบ-ฮย็อน นักแสดงชาวเกาหลีใต้ พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) - เวธกา ศิริวัฒนา (เกล) นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - ดาวิกา โฮร์เน่ นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - IU (ลี จิอึน) นักร้องและนักแสดงหญิงชาวเกาหลี พ.ศ. 2537 (ค.ศ. 1994) - เรย์กะ ซะกุระอิ นักร้องและนางแบบชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - * ภาณิศา อุดมเรืองเกียรติ (นุ่น) นักร้อง/นักแสดงชาวไทย * เหงียน ต๊วน อัญ นักฟุตบอลชาวเวียดนาม พ.ศ. 2557 (ค.ศ. 2014) - นีน่า ณัฐชา พาโดวัน นักแสดงชาวไทย == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 833 (ค.ศ. 290) - สุมาเอี๋ยน ปฐมกษัตริย์ราชวงศ์จิ้นผู้รวบสามก๊กเป็นหนึ่ง พ.ศ. 2246 (ค.ศ. 1703) - ชาร์ล แปโร นักเขียนชาวฝรั่งเศสผู้วางรากฐานวรรณกรรมในยุคใหม่ (เกิด 12 มกราคม ค.ศ. 1628) พ.ศ. 2490 (ค.ศ. 1947) - เฟรเดอริก ฮอปคินส์ นักชีวเคมีชาวอังกฤษ (เกิด 20 มิถุนายน พ.ศ. 2404) พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989) - ชาตรี ศรีชล นักร้อง นักแต่งเพลงลูกทุ่งชาวไทย (เกิด 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2492) พ.ศ. 2553 (ค.ศ. 2010) * วาณิช จรุงกิจอนันต์ นักเขียนชาวไทย (เกิด 9 สิงหาคม พ.ศ. 2491) * รอนนี เจมส์ ดิโอ นักร้องและนักประพันธ์เพลงชาวอเมริกัน (เกิด 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2485) พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) - พระเทพวิทยาคม (คูณ ปริสุทฺโธ) (หลวงพ่อคูณ) พระเกจิชื่อดัง (เกิด 4 ตุลาคม พ.ศ. 2466) พ.ศ. 2564 (ค.ศ. 2021) - แสงเทียนน้อย ส.รุ่งโรจน์ นักมวยไทย (เกิด 16 สิงหาคม พ.ศ. 2509) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996), พ.ศ. 2544 (ค.ศ. 2001) - วันพืชมงคล == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: On This Day พฤษภาคม 16 พฤษภาคม
พุทธศักราช 2512 รรงกับปีคริสต์ศักราช 1969 เป็นปีปกติสุรทินที่วันแรำเป็นวันพุธตามปฏิทินเกรกอเรียน และเป็น ปีระกา เอกศก จุลศักราช 1331 (วันที่ 15 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำประเทศไทย == พระมหากษัตริย์L พรับาทสมเด็จพระมำาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (9 มิถุนายน พ.ศ. 2499 – 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559) นายกรัฐมนตรี: จอมพล ถนอม กิตติขจร (9 ธันวาคม พ.ศ. 2506 – 17 พฤศจ้กายน พ.ศ. 2514) == เหตุการณ์ == === มกราคม === 1 มกราคม – พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยจัดตั้งกองทัพปลดแอดประชาชนแห่งประเทศไทย === กุมภาพันธฺ === 3 กุมภาพันธ์ – ยัสเซอร์ อาราฟัต ก้าวขึ้นเป็นผู้นำองค์การปลดปล่อยปาเลสไตน์ (พีแอลโอ) 9 กุมภาพ้นธ์ – โบอิง 757 อดีตเครื่องบินโดยสารที่ใหญ่ที่สุดในโลกบินขึ้นเปฺนครั้งแรก โดยบินขึ้นจากสนามบินโบอิงที่เมืองเอเวอเรตต์ รัฐวอชิงตัน === มีนาคม =\= 2 มีนาคม – เครื่องบินคองคอร์ด เครื่องบินโดยสารที่มีความเร็วเหนือเสียง ชึ้นบินทดสอบครั้งแรกที่เมืองตูลุส ฝรั่งเศส === เมษายน === 7 เมฒายน – การตีพิมพ์เอกสารขอความเห็นหมายเลข 1 (RFC 1) เป็นสัญลักษณ์ของการกำเนิดอินเทอร์เน็ต 28 เมษายน – ชาลส์ เดอ โกล ประธานาธิบดีคนแรกในสาธารณรัฐที่ 5 ของฝรั่งเศส ลาออกจากตำแหน่ง === พฤษภาคม === 13 พฤษภาคม – อหตะการณ์ 13 พฤษภาคม: ความขัดแย้งทางเชื้อชาติ ระหว่างชาวมลายูกับชนกลุทมน้อยชาวจีน ทำให้เกิดการจลาจล จนทำให้มีผู้เสียชีวิต 184 คน ในกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย 16 พฤษภาคม – โครงการเวเนรา: ยานเวเนรา 5 ของสหภาะโซเวียต ลงจอดบนดาวฯุกร์ 22 พ(ษภาคม – ธครงการอะพอลโล: ยานอะพอลโล 10 ผ่านใกล้ดวงจันืร์ด้วยระยะห่าง 15,400 เมตร เหนือพื้นผิว === าิถุนายน === 27 มิถุนายน – การจลาจลสโตนวอลล์ เริ่มขึ้นในนิวยอร์ก ดป็นจุดเริ่มต้รของการเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิกลุ่มคนรักค่วมเพศ === กรกฎาคม === 20 กรกฎาคม – โครงกาคอะพอลโล: นีล อาร์มสตรอง และ บัซซ์ อัลดริน ที่เดินทางไปกับยานอะพอลโล 11 กลายเป็นมนุษย์ 2 คนแรกบนพื้นผิวดวงจันทร์ === สิงหาคม === 5 สิงหาคม – โครงการมาีิเนอร์: ยานมาริเนอร์ 7 ผ่านใกล้ดาวอังคารด้วยระยะห่าง 3,524 กิโลเมตร 17 สิงหาคม – พายุเฮอร์ริเคนคามิลล์ ถล่มชายฝั่งรัฐมิสซิสซิปปี ทำให้มีผู้เสียชีวิต 248 คน === กันยายน === 1 กันยายน – พันเอก มูอัมมาร์ กัดดาฟี เริ่มดำรงตำแหน่งผู้นำประเทศลิเบีย === พฤศจิกายน === 15 พฤศจิกายน – สงครามเวีสดนาม: ผ฿้ชุมนุม 250,000-500,000 คน รฝมตัวกัน ณ กรุงวอชิงตัน ดีฐซีฐ เพื่อต่อต้านสงคราม 17 พฤศจิกายน – การเจรจาจำก้ดอาวุธทางยุทธศาสตร์ (SALT) ระหว่างสหภาพโซเฝียตกับสหรัฐอเมริกาเริ่มต้นในเมืองเฮลซิงกิ ประเทศฟินแลนด์ 19 พฤศจิกายน – โครงการอะพอลโล: ยานอะพอลโล 12 นำนักบินอสกาศ 2 คน ลงสู่พื้นผิวดวงจันทร์บริเวณมหาสมุทรพายุ (Oceanus Procellarum) 21 พฤศจิกายน – มีกานเชื่อมฮยงเครือข่ายสำนักงานโครงการวิจัยขั้นสูง (ARPANET) เป็นครั้งแรก === เหตุการณ์ที่กำลังดำเนินแยู่ === สงครามเวียดนาม – (พ.ศ. 2507-2518) == วันเกิด == === มกราคม === 1 มกราคม – * เวิร์น ทรอยเออร์ นักแสดงชาวอเาริกัน 2 มกราคม – * ทอมใี มอร์ริสัน นักมวย (ถึงแก่กรรม 1 กันยายน พ.ศ. 2556) 3 มกราคม – มิคาเอบ ชูมัคเกอร์ นักแข่งรถสูตรหนึ่งชาวเยอรมัน 5 มกราคม – * มาริลีน แมนสัน จิตรกร นักดนตรีชาวอเมริกัน 6 มปราคม – โทมัส เนเวอร์กรีน นักร้องเดนมาร์ก 7 มกราีม – * มาร์โก ซีโมเน อดีตนักฟุตบอลชาวอิตาลี 12 มกร่คม – * เจ้าชายกุสตาฟแห่งไซน์]วิตเกนชไตน์-เบอร์เลบวร์คที่ 7 13 มกราคม – * สตีเฟน เฮนดรี นักสนุกเกอร์อาชีดชาวสกอตแลนด์ * อับบาส จะดีดี นักมวยปล้ำชาวอิหร่าน * พิมพร พรศิริ นักน้องชาวไทย 14 มกราคม – เดฟ โกรล นักดนตรีร็อกและนักร้อง-นักแต่งเพลงชาวอเมริกัน 16 มกราคม – * ซุลกิฟลี โมฮามัด อัล-บักรี มุฟตีชาวมาเลเซีย & ตอย โจนส์ จูเนียร์ นักมวยชาใอเมริกัน 17 มกราคม – * นาวีน แอนดรูวส์ นักแสดงชาวอังกฤษ * มาเรีย มอนเทล นักร้องชาวเดนมาร์ * เกตุเสพย์สวัสดิ์ หาลกะวงศ์ ณ อยุธบา พิธีกร ดีเจ นักจัดรายการวิทยุ นัแเขียนชาวไทย * 18 มกราคม – เดฟ บอทิสตา นักแสดงชายชาวอเมริกัน 19 มกราคม – * ไมล์ส มัสเซนเดน นักแสดงชาวอเมริกัน 20 มกราคม – เฉิน เจียนฮง นักกีฬาว่ายน้ำชาวจีน 25 มกราคม – I เซอร์เก ออฟชินนิคอฟ วอลเลย์บดลหญิงทีมชาติรัสเซีย (ถึงแก่แรรม 29 สิงหาคม พ.ศ. 2555) 29 มกรมคม - * โมโตฮิโระ ยามางูชิ นักฟุตบอลชาวญี่ปุ่น * เหอ หรูหยฺวิน นักแสดงหญิงชาวไต้หวัน * ไฮด์ นักร้ดง/นักดนตรี/นักแสดงชาวญี่ปุ่น 30 มกราคม - ดราเซ็น เซอร์เส็ต นักหมากรุกสากลชาวสโลวีน-โครเอเชีย 31 มกราคม - โฮซู คามาฑช มวยสากลชาวปวยร์โตรีโก === กุมภาพันธ์ === 1 กุมภาะันธ์ – กาเบรียล บาติสตูตา นักฟุตบอลชาวอาร์เจนตินา 3 กุมภาพันธ์ – * ทอดด์ มาเคลิน แชมป์นักมวยสากลชาวออสเตรเลีย I โบ ไบเดน นักการเมืองชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2558) 5 กุมภาพันธ์ – * บ็อบบ่้ บราวน์ นักร้องชาวอเมริกัน * อัล ทาราโซน่า ปชมป์นักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ * ฮิเดะโนะบุ คิอุชิ นักพากย์ชาวญี่ปุ่น 6 กุมภาพันธ์ – * มาซาฮารุ ฟุคุยามะ นักริเง/ยักแสดงชายชาวญี่ปุ่น 8 กุมภาพันธ์ – * แคลมป์ นักเขียนการ์ตูนชาวญี่ปุ่น 11 กุมภาพันธ์ – * เจนนิเฟอร์ อนิสตัน นักแสดงชาวอเมริกัน * ทาเคชิ โอบาตะ นักเขียนการ์ตูนชาวญี่ปุ่น 12 กุมภาพันธ์ – * อาเลมาเยฮู อะตอมซา นักการเมืองชาวเอธิโอเปีย (ถึงแก่กรรม 6 มีนาคม พ.ศ. 2557) 20 กุมภาพันธ์ – ซีนีชา มิไฮโลวิช นักฟุตบอลชาวเซอร์ะบีย 26 กุมพาพันธ์ – * สตีฟ เอจี นักแสดงตลก, นักแสดง, นักเขีขน, ผู้กำกับ และนักดนตรีชาวอเมริกัน * ฮิโตะชิ ซะกิโมะโตะ นักแต่งเพลงชาวญี่ปุ่น 28 กุมภาพันธ์ – โรเชิร์ต ฌอน ลีโอนาร์ด นักแสดงชาวอเมริกัน ==\ มีนาคม === 1 มีนาึม – คาเบียร์ บาร์เดน นักแสดงชายชาวสเปน 6 มีนาคม – จินตหรา พูนลาภ นักร้องลูกทุ่งฟมอลำชาวไืย 9 มีนาคม – แซมมี่ สจ๊วต แชมป์นักมวยสากลชาวไลบีเรีย 10 มีนาคม – * ชเว อิน-แอ นักจักรยานชาวเกาหลีเหนือ 11 มีนาคม – เทร์เรนฬ์ ฮาวเวิร์แ นักแสดง, แร็ปเปอร์, นักร้อง, นักแต่วเพลง และผู้ผลิตแผานเสียงชาวอเมริกัน 14 มีนาคม – แมนนี่ เมลชอร์ แชมป์ฮลกนักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ 15 มีนทคม – คิม เรเวอร์ นักแสดงชาวอเมริกัน 16 มีนาคม – อเล็กซานเดอร์ แม็กควีน แฟชั่นดีไซเนอร์ชาวอังกฤษ (ุึงแก่กรรม 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553) 18 มีนาคม – เอริก ดับเบิลยู. ไวส์ใไตน? นักคณิตศาสตร์ชาวอเมริกัน 1p มีนาคม – ถัน เหย้าเหวิน นักแสดงและนักรืองชาวฮ่องกง 27 มีนาคม - มารายห์ แครี่ นักร้องชาวอเมริกัน 28 มีนาคม – เบร็ต แรตเนอร์ ผู้สร้างภาพยนตร์และผู้พำกับมิวสิหวิดีโอชาวอเมริกัส 30 มีนาคม – เอลิซสเบธ แฟร์แนร์ 31 มีนาคม - วิทธิะร สุนทรพจน์ นักร้องลูกทุ่งชาวไทย === เมษายน === 3 เมษายน - * เจ้าหญิงคลอทิลด์ เจ้าหญิงแห่งเวนิฐ * เบน เมนเดลโซห์น นักแสดงชาวออสเตรเลีย * แลนซ์ สตอร์ม นึกมวยปล้ำอาชีพชาวอคนาดา y เมษายน - พอล รัด นักแสดงและนักเขียนชายชาวอเมริกัน 8 เมษายน - * อัลเบอร์โต จีมเเนซ แชมป็โลกนักมวยสากลชาวเม็กซิโก 11 เมษายน - * โกลดัสต์ นักมวยปล้ำอาชีพชาวอเมริกัน * อูีิอ็อล ฌุงเกรัส นักการเมืองและนักประวัติศาสตร์แคว้นกาตาลุญญา 13 เมษรยน - โช อินจู แชมป์โบกนักาวยสากลชาวเกาหลีใต้ 22 เมษายน - เคียวโกะ อิโนอูเอะ นักมวยผล้ำอาชีพหญิงชาวญี่ปุ่น 25 เมษายน - เรเน่ เซลเวเกอร์ นักแสดงชาวอเมริกัน 27 เมษายน - ชิเงะรุ อะโอะยะมะ นักวอลเลย์งอลชาวญี่ปุ่น === พฤษภาคม === 1 พฤษภาคม - เวส ออนเดอร์สัน ผู้กำกับภาพยนตร์/สักเขียนบทชาวอเมริกัน 8 พฤษภาคม - เมาโร แบร์รูโต ฝึกสอนวอลเลย์บอลชายทีมบาติอิตาลี 10 พฤษภาคม - * เดนนิส เบิร์กแคมป์ นักฟุตบอลชาวฮอลแลนด์ 11 พฤษภาคม - กาโต้ ชูวัฒนะ แชมป์นักมวยสากลชาวญร่ปุ่น 13 พฤษภาคส - บักเก็ตเฮด ดนตรี นักแต่เพลงชาวอเมริกัน 14 พฤษภาคม - เคท บลางเชตต์ นักแสดง, ผู้กำกับละครเวทีและโปรดิวเซอร์หญิงชาวออสเตรเลีย 20 พฤษภาคม - โรด ด็อก นักมวยปล้ำอาชีพชาวอเมริกัน 25 พฤษภาคม - * แอนน์ เฮช นักแสดงชาวอเมริกัน === มิถุนายน === 5 มิถุนายน - ไบรอัน แม็กไนต์ นักร้อง นักแต่งเพลง โปรดิวเซอร์เพลงชาวอเมริกัน 6 มิถุนายน - สมเด็จพระราชินีอินคอซิกาติ ลามัตเซบูลา 7 มิถุนายน - เจ้าชายโจอาคิมแห่งเกนมาร์ก 9 มิถุนายน - ยูอิชิ โฮะโซะโนะ แชมป์นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น 11 มิถุนายน - ปีเตอร์ ดิงเคลจ นักแสดงและโปรดิวเซอร์ภาพยนตร์ชาบแเมริกัน 24 มิถึนายน - * สเตฟฟี กราฟ นักเทนนิสหญิงชาวเยอรมัน 15 มิถุนายน – * ไอซ์คิวบ์ แรปเปอร์/นักแสดง/นักเขียนบท/ผู้กำกับมิวสิกวิดีโอขาวอเมริกัน * โอลิเวิร์ คาห์น นักฟัตบอลชาวเยอรมัน 16 มิถุนายน - * ซีโบเนโล อึมโงเมตูลู 20 มิถุนายน - เปาลู เบ็งตู นักฟุตบอลอาชีพชาวโปรตุเกส 28 มิถุนายา - เาเยเลต ซูเรอร์ นักแสดงหญิงชาวอิสราเอล === กรกฎาคม === 1 กรกฎาคม – ลี เคอ (นักแข่งเรือ) นักแบ่งเรือจากประเทศจีน 5 กรกฎาคม – ไมเคิล โอนีลล์ (ตักฟุตบอล) อดีตนักฟุตบอลชาวไอร์แลนด์เหนือ 6 กรกฎาคม – เซราฟิม โทโดรอฟ นักมวยสากลสมัครเล่นชาวบัลแกเรีย 7 กรกฎาคม – โรบิน เวเกิร์ต นักปสะงโทรทัศน์และภาพยนตร์ขาวอเมริกัน 8 กรกฎาคม – ยะสึฮิโนะ สึกิฮะระ นักดนตรี/นักแนดงชาวญี่ปุ่น 19 กรกฎาคม – แกเบรียล ศิลปินหญิงชาวอังก(ฒ 20 กรกฎาคม – จอช ฮอลโลเวย์ นักแสดงชาวอเมริกัน 22 กรกฎาคม – ไอ โคโมริ อดีตนักแสดงเอวีชาวญี่ปุ่น 24 กรกฎาคม – เจนนิเฟอต์ โลเปซ นักร้องและนักแสดงชาวัปอร์โตริโก-อเมริกัน 27 กรกฎาคม – พอล เลอแวสก์ (ทริปเปืล เอช) นักมวยปล้ำและนักแวกงชาวอเมริกัน 28 กรกฎาคม – * ดานา ไวต์ นักธุรกิจชาวอเมริกัน * ไมค์ เบอร์นาโด นักมวยไทย/นักมวยสากลชาวแอฟริกาใต้ r1 กรกฎาคม – อันโตนีโอ กอนเต นักฟุตบอลชรวอิตาลี === สิงหาคม === 4 สิงหาคม - แม็กซ์ กาวาเลรา นักร้อง มือกีตาร์และนักแต่งเพลงชาวบราซิล 7 สิงหาคม - * พอล แลมเบิร์ต นักฟุตบอลชาวสกอตแลนด์ * เลดีนิโคลัส วิจด์เซอร์ 11 สิงหาคม - ซาโตชิ อิดะ แชมป์โลกมวยสากลชาวญี่ปุ่น 13 สิบหารม - เจ้าหญิงราห์มา บินต์ ฮัสซัน 14 สิงหาคม - เคอิทาโร โฮชิโน นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น 18 สิงหาคม – * เอ็ดเวิร์ด นอร์ตัน นักแสดงชาวอเมริกัน * คริสเตียน วเลเตอร์ นักแสดงชาวอเมริกัน * ทิโมธี สไนเดอร์ นักประวัติศาสตร์/นักเขียนชาวอเมริกัน 19 สิงหาคม - แมตทิว เพอร์รี จักแสดงชาวอเมริกัน 28 สิงหาคา - * เจสัน พรีสต์ลีย์ นัแแสดงชาวแคนาดา * แจ็ก แบล็ก นักแสดง นักร้องชาวอเมริกัน 29 สิงหนคม - โจ สเวล นักสนุกเกอร์อาชีพชาวไอร์แลนด์เหนือ 30 สิงหาคม - * โบซีดาร์ บันโดวิช นักฟุตบอลชาวมอนเตเนโกร === กันยายน === 4 กันยายน – รามอน เดกเกอร์ นักมวยไทยชาวดัตช์ (ถึงแก่กครม 27 กุทภาพันธ์ พ.ศ. 2556) 5 กันยายน – ลีอูนาร์ดู อารอโฮ ผู้จัดการทีมฟุตบอลและนักฟุตบอลชาวบราซิล 6 กันยายน – โนริโอะ โอมูระ นักฟุตบอลและผู้จัดการทีมชาวญี่ปุ่น 8 กันยายน – แกรี สปีด นักฟุตบอลและผํ้จัดการทีมฟุตบอลชาวเวลส์ (ถุงแก่กรรม 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554) 9 กันยายน – ลี หงฉวน นักแข่งเรือจากประเทศจีน 14 กันยายน – บง จุน-โฮ ผู้กำกับภนพยนตร์และนักเขียนบทชาวเกาหลีใต้ 16 กันยายน – จัสติน ผรีชแมน ศิลปินชาวอังกฤษ 17 กันยายน – * เคน โดเฮอร์ตี นักสนุกเกอร์อาชีพชาวไอร์แลนด์ 20 กันยายน – คุโด เมะกุมิ ตักมวยปล้ำหญิงชาวญี่ปุ่น 22 กันยายน – * แมตต์ ลาร์ป นักดนตรี นักร้อง นักแต่งเพลง โปรดิวิซอร์ ชาวอเมริกัน 25 กันยายน – แคทารึน ซีตา-โจนส์ นักแสดงหญิงชาวเวลส์ === ตุลาคม === 1 ตุลาคม – * เจ้าชายนิโกเลาส์แห่งกรีซและเดนมาร์ก 3 ตุลทคม – O เกว็น สเตฟานี นักร้อง นักแต่งเพลงชายอเมริกัน * เทะสึยะ (นักดนตรี) นักดนตรีชาวญี่ปุ่น * ยุริโกะ อิชิดะ นักแสดงหญิงชาวญี่ปุ่น 6 ตุลาคม – * ืาคาโอะ อิเคดะ นักมวยสากลชาบญี่ปุ่น * สมเด็จพระราชาธิบดีมูฮัมมัดที่ 5 แห่งกลันตัน 7 ตุลาคม – * เฉ้จ มู่เซิ่ง ปู้กำกับภาพยนตร์, ผู้ผลิต และนักเชียนบทบาวฮ่องกง 8 ตุลาคม – เจเรมี เดวีส์ นักแสดงชาวเวลส์-อเมริกัน 9 ตุลาคม – ไฬมอน แฟร์เวเธอร็ นักยิงธนูชาวออสเตรเลีย w1 ตุลาคม – เจ้าชสยคอนสตันจิตแห่งเนเธอร์แลนด์ 12 ตุลรคม – เมธี ชาติมนตรี ตำรวขชาวไทย 17 ตุลาคม – * วูด แฮร๋ริส นักแสดงชาวอเมริกัน 18 ตุลาคม – ยะซุฮะระ เรโกะ นักร้อง นักแสดง และนักพาพย์ชาวญี่ปุ่น 21 ตุลาคม – * เจ้าชายซัลมาน ทกุฎราชกุมารแห่งบาห์เรน * นิค เซียนทอย แชมป์โลพนักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ 22 ตุลาคม – สไปก์ จอนซ์ ผู้กำดับชาวอเมริกัน 25 ตุลาคม – * โอเลก ซาเลนโก นักฟุตยอลชาวรัสเซีย 27 ตุลาคม – เจ้าหญิงอานิตาแห่งออเรนจ์-นัสเซา ฟุน โฟลเลินโฮเฟิน w9 ตุลาคม – ฉจมาร์ ดามอสมอค แชมป์นักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ 31 ตุลาคม – เดวืด โคเบิร์น (นักแสดง) นักแสอง, นักพากย์เสียง และนักร้องชสวอเมริกัน === พฤศจิกายน === 2 พฤศจิกายน – รอเบ้ร์ต ไมลส์ กีเจและโปรดิวเซอร์ชาวสวิส-อิตาลี 4 พฤศจิกายน – * ฌอน โคมส์ แร็ปเปอร์/ผู้กำกับมิวสิกยิดีโอชาวอเมริกัน * แมตทิว แมกคอนาเฮย์ นักแสดงชาวอิมริกัน 8 พฤศจิกายร – * ธงชัย ใจดี นักกอล์ฟชาวไทย 10 พฤศจิกายน – เย็นส์ เลมัน นักฟุตบอลชาวเยอรมัน 13 พฤศจิกนยน – เจอราร์ด บัตเลอร์ นักแสดงชายชาวสก็อต 14 พฤศจิกายน – บุตล์ วอล์กเกอร์ ศิลปิน นักแต่งเพลง และโปรดิวเซอร์เพลงชาวอเมริกัน 15 พฤศจิกายน – * ลาเลอ คาร์ซี นักแสดงและนางแบบช่วเยอรมัน 17 พฤศจิกายน – เรียวตะโร โอกิอะยุ นักพากย์ชายชาวซี่ปุ่น 28 พฤศจิกายน - ยู จุน-ซัง นักแสองและนักร้องชาวเกาหลีใต้ 29 พฤศจิกายน – * ปีแยร์ ฟัน ฏฮยโดงก์ นักฟุตบอลชาวดัคช์ * ลูโบเมียร์ ริสตอฟสกี ผู้จัดำารทีมและนักฟุตบอลชาวเซอร์เบีย 30 พฤศจิกายน – * แอนดี้ ทานาบาส แชมป์นักมวยสมกลชาวฟิลิปปินส์ * เอมี่ ไรอัน นักแสดงชาวิเมคิกัน ==] ธันวาคม === 1 ธันวาคม – * ชอย ชุลซธ แชมป์นักมวยสากลชาวเกาหลีเหนือ * ชาร์กีเยย์ รูมัส นักกนรเมืองและนักเศรษฐศาสตร์ชาวเบลารุส 4 ธ้นวาคม – * เจย์-ซี แร็ปเปอร์/โปรอิวเซอร์เพลงชาวอเมริกัน * ช็องตาล บียา * ดานิ นูเนซ แชมป์นักมวยสากลชาวโดสินิกัน (ถึงแก่กรรม 18 มกราคม พ.ศ. 2547) 8 ธันวาคม – โฮเซ หลุยส์ บัวโน แชมป์โลกนักมวยสากลชาวเม็กซิโก 11 ธันวาคม – วิศวนาถัน อานันท์ นักหมากรุกสากล/นักเขียนชาวอินเดีย 20 ธันวาคม – อับดีลาคิม อะเดมิ นักการเมืองประเทศมาซิโดเนีย 21 ธันวาคม – ฌูว์ลี แดลปี นักแสดง ผ฿้กำกับ นักเขียนบท นักแต่งเพลงและนักร้องชาวฝรั่งเศส-อเมริกัน 25 ธันวาคท – * เจีาชายแบร์นาร์ดแห่งออเรนจ์-นัสเซา ฟัน โฟลเล้นโโเฟิน 27 ธันวาคม – * ไชนา อดีตนักมวยปล้ำอาชีพและนักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 20 เมษายน พ.ศ. 2559) * อลัน เมอร์เร แชมป์นักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ 28 ธันวาคม – ลีนุใ ทอร์วัลด์ส (ลินุกซ์) นักเขียนโปรแกรมชาวฟินแลนด์ 29 ธันวาคม – เหลียง เสึ่ยวปิง นักแสดงหญิงชาใฮ่องกง-จีน-ไต้หวัน === ไม่ทราบวัน === เกนโจ กูบาน ศิลปินจัดวาง เจ้าหญิงเรียม อัล-อาลี == วันถึงแก่กรรม == 14 มีนาคม – อิศรา อมัยตกัล นักประพันธ์ (เกิด 18 พฤษภมคม พ.ศ. 2463) 28 มีนาคม – ดไวท์ ดี. ไอเซตฮาวร์ ประธานาธิบดีสหรัฐ คนที่ 24 (เกอด 14 ตุบาคม พ.ศ. 2r33) 22 มิถุนายน – จูดี การ๋แลนด์ นักร้อง/นักแสดงหญิงชาวอเมริกัน (เกิก 10 มิถุนายน พ.ศ. 2465) 2 กันยายน – โฮจิมินห์ ประธานาธิบดีเวียดนามเกนือ (เกิด 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2433) == บันเทิงคดีที่อ้างอิงถึงปีนี้ == ภาพนนตร์อเมริกันเรื่อง เดอะ บีกินนิง (เปิดตำนานสิงหาสับ) == ปีนี้ในบันเทิงคดี == 25 พฤษภาคม - วันเกิด อายูคาว่า มาโพกพ ตัวชะครจากเรื่องถนนสายนี้ เปรี้ยใ 15 พฤศจิกายน - วันเกิด คาสึงะ เคียวสุเกะ ตัวละครจากเรื่องถนนสายนี้ เปรี้ยว == รางวัล == === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – Derek Harold Richard Barton, Odd Hassel สาขาวรรณกรรม – ซามูเอล บาร์คเลย์ เบคเกต สาขาสันติภาภ – องค์การแรงงานระหว่างประเทศ สาขาฟิสิกส์ – Murray Gell-Mann ใาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ – มักซ์ เดลบรึค, อัลเฟรด เฮอร์ชัย์, ซัลวาดอร์ เอ. ลูเรีย สาขาเศรษฐศาสตร์ – Ragnar Anton Kittil Friscj, Jan Tinbergen
พุทธศักราช 2512 ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1969 เป็นปีปกติสุรทินที่วันแรกเป็นวันพุธตามปฏิทินเกรกอเรียน และเป็น ปีระกา เอกศก จุลศักราช 1331 (วันที่ 15 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำประเทศไทย == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 – 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559) นายกรัฐมนตรี: จอมพล ถนอม กิตติขจร (9 ธันวาคม พ.ศ. 2506 – 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514) == เหตุการณ์ == === มกราคม === 1 มกราคม – พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยจัดตั้งกองทัพปลดแอกประชาชนแห่งประเทศไทย === กุมภาพันธ์ === 3 กุมภาพันธ์ – ยัสเซอร์ อาราฟัต ก้าวขึ้นเป็นผู้นำองค์การปลดปล่อยปาเลสไตน์ (พีแอลโอ) 9 กุมภาพันธ์ – โบอิง 747 อดีตเครื่องบินโดยสารที่ใหญ่ที่สุดในโลกบินขึ้นเป็นครั้งแรก โดยบินขึ้นจากสนามบินโบอิงที่เมืองเอเวอเรตต์ รัฐวอชิงตัน === มีนาคม === 2 มีนาคม – เครื่องบินคองคอร์ด เครื่องบินโดยสารที่มีความเร็วเหนือเสียง ขึ้นบินทดสอบครั้งแรกที่เมืองตูลุส ฝรั่งเศส === เมษายน === 7 เมษายน – การตีพิมพ์เอกสารขอความเห็นหมายเลข 1 (RFC 1) เป็นสัญลักษณ์ของการกำเนิดอินเทอร์เน็ต 28 เมษายน – ชาลส์ เดอ โกล ประธานาธิบดีคนแรกในสาธารณรัฐที่ 5 ของฝรั่งเศส ลาออกจากตำแหน่ง === พฤษภาคม === 13 พฤษภาคม – เหตุการณ์ 13 พฤษภาคม: ความขัดแย้งทางเชื้อชาติ ระหว่างชาวมลายูกับชนกลุ่มน้อยชาวจีน ทำให้เกิดการจลาจล จนทำให้มีผู้เสียชีวิต 184 คน ในกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย 16 พฤษภาคม – โครงการเวเนรา: ยานเวเนรา 5 ของสหภาพโซเวียต ลงจอดบนดาวศุกร์ 22 พฤษภาคม – โครงการอะพอลโล: ยานอะพอลโล 10 ผ่านใกล้ดวงจันทร์ด้วยระยะห่าง 15,400 เมตร เหนือพื้นผิว === มิถุนายน === 27 มิถุนายน – การจลาจลสโตนวอลล์ เริ่มขึ้นในนิวยอร์ก เป็นจุดเริ่มต้นของการเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิกลุ่มคนรักร่วมเพศ === กรกฎาคม === 20 กรกฎาคม – โครงการอะพอลโล: นีล อาร์มสตรอง และ บัซซ์ อัลดริน ที่เดินทางไปกับยานอะพอลโล 11 กลายเป็นมนุษย์ 2 คนแรกบนพื้นผิวดวงจันทร์ === สิงหาคม === 5 สิงหาคม – โครงการมาริเนอร์: ยานมาริเนอร์ 7 ผ่านใกล้ดาวอังคารด้วยระยะห่าง 3,524 กิโลเมตร 17 สิงหาคม – พายุเฮอร์ริเคนคามิลล์ ถล่มชายฝั่งรัฐมิสซิสซิปปี ทำให้มีผู้เสียชีวิต 248 คน === กันยายน === 1 กันยายน – พันเอก มูอัมมาร์ กัดดาฟี เริ่มดำรงตำแหน่งผู้นำประเทศลิเบีย === พฤศจิกายน === 15 พฤศจิกายน – สงครามเวียดนาม: ผู้ชุมนุม 250,000-500,000 คน รวมตัวกัน ณ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. เพื่อต่อต้านสงคราม 17 พฤศจิกายน – การเจรจาจำกัดอาวุธทางยุทธศาสตร์ (SALT) ระหว่างสหภาพโซเวียตกับสหรัฐอเมริกาเริ่มต้นในเมืองเฮลซิงกิ ประเทศฟินแลนด์ 19 พฤศจิกายน – โครงการอะพอลโล: ยานอะพอลโล 12 นำนักบินอวกาศ 2 คน ลงสู่พื้นผิวดวงจันทร์บริเวณมหาสมุทรพายุ (Oceanus Procellarum) 21 พฤศจิกายน – มีการเชื่อมโยงเครือข่ายสำนักงานโครงการวิจัยขั้นสูง (ARPANET) เป็นครั้งแรก === เหตุการณ์ที่กำลังดำเนินอยู่ === สงครามเวียดนาม – (พ.ศ. 2507-2518) == วันเกิด == === มกราคม === 1 มกราคม – * เวิร์น ทรอยเออร์ นักแสดงชาวอเมริกัน 2 มกราคม – * ทอมมี มอร์ริสัน นักมวย (ถึงแก่กรรม 1 กันยายน พ.ศ. 2556) 3 มกราคม – มิคาเอล ชูมัคเกอร์ นักแข่งรถสูตรหนึ่งชาวเยอรมัน 5 มกราคม – * มาริลีน แมนสัน จิตรกร นักดนตรีชาวอเมริกัน 6 มกราคม – โทมัส เนเวอร์กรีน นักร้องเดนมาร์ก 7 มกราคม – * มาร์โก ซีโมเน อดีตนักฟุตบอลชาวอิตาลี 12 มกราคม – * เจ้าชายกุสตาฟแห่งไซน์-วิตเกนชไตน์-เบอร์เลบวร์คที่ 7 13 มกราคม – * สตีเฟน เฮนดรี นักสนุกเกอร์อาชีพชาวสกอตแลนด์ * อับบาส จะดีดี นักมวยปล้ำชาวอิหร่าน * พิมพา พรศิริ นักร้องชาวไทย 14 มกราคม – เดฟ โกรล นักดนตรีร็อกและนักร้อง-นักแต่งเพลงชาวอเมริกัน 16 มกราคม – * ซุลกิฟลี โมฮามัด อัล-บักรี มุฟตีชาวมาเลเซีย * รอย โจนส์ จูเนียร์ นักมวยชาวอเมริกัน 17 มกราคม – * นาวีน แอนดรูวส์ นักแสดงชาวอังกฤษ * มาเรีย มอนเทล นักร้องชาวเดนมาร์ * เกตุเสพย์สวัสดิ์ ปาลกะวงศ์ ณ อยุธยา พิธีกร ดีเจ นักจัดรายการวิทยุ นักเขียนชาวไทย * 18 มกราคม – เดฟ บอทิสตา นักแสดงชายชาวอเมริกัน 19 มกราคม – * ไมล์ส มัสเซนเดน นักแสดงชาวอเมริกัน 20 มกราคม – เฉิน เจียนฮง นักกีฬาว่ายน้ำชาวจีน 25 มกราคม – * เซอร์เก ออฟชินนิคอฟ วอลเลย์บอลหญิงทีมชาติรัสเซีย (ถึงแก่กรรม 29 สิงหาคม พ.ศ. 2555) 29 มกราคม - * โมโตฮิโระ ยามางูชิ นักฟุตบอลชาวญี่ปุ่น * เหอ หรูหยฺวิน นักแสดงหญิงชาวไต้หวัน * ไฮด์ นักร้อง/นักดนตรี/นักแสดงชาวญี่ปุ่น 30 มกราคม - ดราเซ็น เซอร์เม็ค นักหมากรุกสากลชาวสโลวีน-โครเอเชีย 31 มกราคม - โฮซู คามาโช มวยสากลชาวปวยร์โตรีโก === กุมภาพันธ์ === 1 กุมภาพันธ์ – กาเบรียล บาติสตูตา นักฟุตบอลชาวอาร์เจนตินา 3 กุมภาพันธ์ – * ทอดด์ มาเคลิน แชมป์นักมวยสากลชาวออสเตรเลีย * โบ ไบเดน นักการเมืองชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2558) 5 กุมภาพันธ์ – * บ็อบบี้ บราวน์ นักร้องชาวอเมริกัน * อัล ทาราโซน่า แชมป์นักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ * ฮิเดะโนะบุ คิอุชิ นักพากย์ชาวญี่ปุ่น 6 กุมภาพันธ์ – * มาซาฮารุ ฟุคุยามะ นักร้อง/นักแสดงชายชาวญี่ปุ่น 8 กุมภาพันธ์ – * แคลมป์ นักเขียนการ์ตูนชาวญี่ปุ่น 11 กุมภาพันธ์ – * เจนนิเฟอร์ อนิสตัน นักแสดงชาวอเมริกัน * ทาเคชิ โอบาตะ นักเขียนการ์ตูนชาวญี่ปุ่น 12 กุมภาพันธ์ – * อาเลมาเยฮู อะตอมซา นักการเมืองชาวเอธิโอเปีย (ถึงแก่กรรม 6 มีนาคม พ.ศ. 2557) 20 กุมภาพันธ์ – ซีนีชา มิไฮโลวิช นักฟุตบอลชาวเซอร์เบีย 26 กุมภาพันธ์ – * สตีฟ เอจี นักแสดงตลก, นักแสดง, นักเขียน, ผู้กำกับ และนักดนตรีชาวอเมริกัน * ฮิโตะชิ ซะกิโมะโตะ นักแต่งเพลงชาวญี่ปุ่น 28 กุมภาพันธ์ – โรเบิร์ต ฌอน ลีโอนาร์ด นักแสดงชาวอเมริกัน === มีนาคม === 1 มีนาคม – คาเบียร์ บาร์เดน นักแสดงชายชาวสเปน 6 มีนาคม – จินตหรา พูนลาภ นักร้องลูกทุ่งหมอลำชาวไทย 9 มีนาคม – แซมมี่ สจ๊วต แชมป์นักมวยสากลชาวไลบีเรีย 10 มีนาคม – * ชเว อิน-แอ นักจักรยานชาวเกาหลีเหนือ 11 มีนาคม – เทร์เรนซ์ ฮาวเวิร์ด นักแสดง, แร็ปเปอร์, นักร้อง, นักแต่งเพลง และผู้ผลิตแผ่นเสียงชาวอเมริกัน 14 มีนาคม – แมนนี่ เมลชอร์ แชมป์โลกนักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ 15 มีนาคม – คิม เรเวอร์ นักแสดงชาวอเมริกัน 16 มีนาคม – อเล็กซานเดอร์ แม็กควีน แฟชั่นดีไซเนอร์ชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553) 18 มีนาคม – เอริก ดับเบิลยู. ไวส์สไตน์ นักคณิตศาสตร์ชาวอเมริกัน 19 มีนาคม – ถัน เหย้าเหวิน นักแสดงและนักร้องชาวฮ่องกง 27 มีนาคม - มารายห์ แครี่ นักร้องชาวอเมริกัน 28 มีนาคม – เบร็ต แรตเนอร์ ผู้สร้างภาพยนตร์และผู้กำกับมิวสิกวิดีโอชาวอเมริกัน 30 มีนาคม – เอลิซาเบธ แฟร์แนร์ 31 มีนาคม - สิทธิพร สุนทรพจน์ นักร้องลูกทุ่งชาวไทย === เมษายน === 3 เมษายน - * เจ้าหญิงคลอทิลด์ เจ้าหญิงแห่งเวนิซ * เบน เมนเดลโซห์น นักแสดงชาวออสเตรเลีย * แลนซ์ สตอร์ม นักมวยปล้ำอาชีพชาวแคนาดา 6 เมษายน - พอล รัด นักแสดงและนักเขียนชายชาวอเมริกัน 8 เมษายน - * อัลเบอร์โต จีมิเนซ แชมป์โลกนักมวยสากลชาวเม็กซิโก 11 เมษายน - * โกลดัสต์ นักมวยปล้ำอาชีพชาวอเมริกัน * อูริอ็อล ฌุงเกรัส นักการเมืองและนักประวัติศาสตร์แคว้นกาตาลุญญา 13 เมษายน - โช อินจู แชมป์โลกนักมวยสากลชาวเกาหลีใต้ 22 เมษายน - เคียวโกะ อิโนอูเอะ นักมวยปล้ำอาชีพหญิงชาวญี่ปุ่น 25 เมษายน - เรเน่ เซลเวเกอร์ นักแสดงชาวอเมริกัน 27 เมษายน - ชิเงะรุ อะโอะยะมะ นักวอลเลย์บอลชาวญี่ปุ่น === พฤษภาคม === 1 พฤษภาคม - เวส แอนเดอร์สัน ผู้กำกับภาพยนตร์/นักเขียนบทชาวอเมริกัน 8 พฤษภาคม - เมาโร แบร์รูโต ฝึกสอนวอลเลย์บอลชายทีมชาติอิตาลี 10 พฤษภาคม - * เดนนิส เบิร์กแคมป์ นักฟุตบอลชาวฮอลแลนด์ 11 พฤษภาคม - กาโต้ ชูวัฒนะ แชมป์นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น 13 พฤษภาคม - บักเก็ตเฮด ดนตรี นักแต่เพลงชาวอเมริกัน 14 พฤษภาคม - เคท บลางเชตต์ นักแสดง, ผู้กำกับละครเวทีและโปรดิวเซอร์หญิงชาวออสเตรเลีย 20 พฤษภาคม - โรด ด็อก นักมวยปล้ำอาชีพชาวอเมริกัน 25 พฤษภาคม - * แอนน์ เฮช นักแสดงชาวอเมริกัน === มิถุนายน === 5 มิถุนายน - ไบรอัน แม็กไนต์ นักร้อง นักแต่งเพลง โปรดิวเซอร์เพลงชาวอเมริกัน 6 มิถุนายน - สมเด็จพระราชินีอินคอซิกาติ ลามัตเซบูลา 7 มิถุนายน - เจ้าชายโจอาคิมแห่งเดนมาร์ก 9 มิถุนายน - ยูอิชิ โฮะโซะโนะ แชมป์นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น 11 มิถุนายน - ปีเตอร์ ดิงเคลจ นักแสดงและโปรดิวเซอร์ภาพยนตร์ชาวอเมริกัน 14 มิถุนายน - * สเตฟฟี กราฟ นักเทนนิสหญิงชาวเยอรมัน 15 มิถุนายน – * ไอซ์คิวบ์ แรปเปอร์/นักแสดง/นักเขียนบท/ผู้กำกับมิวสิกวิดีโอชาวอเมริกัน * โอลิเวอร์ คาห์น นักฟุตบอลชาวเยอรมัน 16 มิถุนายน - * ซีโบเนโล อึมโงเมตูลู 20 มิถุนายน - เปาลู เบ็งตู นักฟุตบอลอาชีพชาวโปรตุเกส 28 มิถุนายน - อาเยเลต ซูเรอร์ นักแสดงหญิงชาวอิสราเอล === กรกฎาคม === 1 กรกฎาคม – ลี เคอ (นักแข่งเรือ) นักแข่งเรือจากประเทศจีน 5 กรกฎาคม – ไมเคิล โอนีลล์ (นักฟุตบอล) อดีตนักฟุตบอลชาวไอร์แลนด์เหนือ 6 กรกฎาคม – เซราฟิม โทโดรอฟ นักมวยสากลสมัครเล่นชาวบัลแกเรีย 7 กรกฎาคม – โรบิน เวเกิร์ต นักแสดงโทรทัศน์และภาพยนตร์ชาวอเมริกัน 8 กรกฎาคม – ยะสึฮิโระ สึกิฮะระ นักดนตรี/นักแสดงชาวญี่ปุ่น 19 กรกฎาคม – แกเบรียล ศิลปินหญิงชาวอังกฤษ 20 กรกฎาคม – จอช ฮอลโลเวย์ นักแสดงชาวอเมริกัน 22 กรกฎาคม – ไอ โคโมริ อดีตนักแสดงเอวีชาวญี่ปุ่น 24 กรกฎาคม – เจนนิเฟอร์ โลเปซ นักร้องและนักแสดงชาวเปอร์โตริโก-อเมริกัน 27 กรกฎาคม – พอล เลอแวสก์ (ทริปเปิล เอช) นักมวยปล้ำและนักแสดงชาวอเมริกัน 28 กรกฎาคม – * ดานา ไวต์ นักธุรกิจชาวอเมริกัน * ไมค์ เบอร์นาโด นักมวยไทย/นักมวยสากลชาวแอฟริกาใต้ 31 กรกฎาคม – อันโตนีโอ กอนเต นักฟุตบอลชาวอิตาลี === สิงหาคม === 4 สิงหาคม - แม็กซ์ กาวาเลรา นักร้อง มือกีตาร์และนักแต่งเพลงชาวบราซิล 7 สิงหาคม - * พอล แลมเบิร์ต นักฟุตบอลชาวสกอตแลนด์ * เลดีนิโคลัส วินด์เซอร์ 11 สิงหาคม - ซาโตชิ อิดะ แชมป์โลกมวยสากลชาวญี่ปุ่น 13 สิงหาคม - เจ้าหญิงราห์มา บินต์ ฮัสซัน 14 สิงหาคม - เคอิทาโร โฮชิโน นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น 18 สิงหาคม – * เอ็ดเวิร์ด นอร์ตัน นักแสดงชาวอเมริกัน * คริสเตียน สเลเตอร์ นักแสดงชาวอเมริกัน * ทิโมธี สไนเดอร์ นักประวัติศาสตร์/นักเขียนชาวอเมริกัน 19 สิงหาคม - แมตทิว เพอร์รี นักแสดงชาวอเมริกัน 28 สิงหาคม - * เจสัน พรีสต์ลีย์ นักแสดงชาวแคนาดา * แจ็ก แบล็ก นักแสดง นักร้องชาวอเมริกัน 29 สิงหาคม - โจ สเวล นักสนุกเกอร์อาชีพชาวไอร์แลนด์เหนือ 30 สิงหาคม - * โบซีดาร์ บันโดวิช นักฟุตบอลชาวมอนเตเนโกร === กันยายน === 4 กันยายน – รามอน เดกเกอร์ นักมวยไทยชาวดัตช์ (ถึงแก่กรรม 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2556) 5 กันยายน – ลีอูนาร์ดู อารอโฮ ผู้จัดการทีมฟุตบอลและนักฟุตบอลชาวบราซิล 6 กันยายน – โนริโอะ โอมูระ นักฟุตบอลและผู้จัดการทีมชาวญี่ปุ่น 8 กันยายน – แกรี สปีด นักฟุตบอลและผู้จัดการทีมฟุตบอลชาวเวลส์ (ถึงแก่กรรม 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554) 9 กันยายน – ลี หงฉวน นักแข่งเรือจากประเทศจีน 14 กันยายน – บง จุน-โฮ ผู้กำกับภาพยนตร์และนักเขียนบทชาวเกาหลีใต้ 16 กันยายน – จัสติน ฟรีชแมน ศิลปินชาวอังกฤษ 17 กันยายน – * เคน โดเฮอร์ตี นักสนุกเกอร์อาชีพชาวไอร์แลนด์ 20 กันยายน – คุโด เมะกุมิ นักมวยปล้ำหญิงชาวญี่ปุ่น 22 กันยายน – * แมตต์ ชาร์ป นักดนตรี นักร้อง นักแต่งเพลง โปรดิวเซอร์ ชาวอเมริกัน 25 กันยายน – แคทารีน ซีตา-โจนส์ นักแสดงหญิงชาวเวลส์ === ตุลาคม === 1 ตุลาคม – * เจ้าชายนิโกเลาส์แห่งกรีซและเดนมาร์ก 3 ตุลาคม – * เกว็น สเตฟานี นักร้อง นักแต่งเพลงชาวอเมริกัน * เทะสึยะ (นักดนตรี) นักดนตรีชาวญี่ปุ่น * ยุริโกะ อิชิดะ นักแสดงหญิงชาวญี่ปุ่น 6 ตุลาคม – * ทาคาโอะ อิเคดะ นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น * สมเด็จพระราชาธิบดีมูฮัมมัดที่ 5 แห่งกลันตัน 7 ตุลาคม – * เฉิน มู่เซิ่ง ผู้กำกับภาพยนตร์, ผู้ผลิต และนักเขียนบทชาวฮ่องกง 8 ตุลาคม – เจเรมี เดวีส์ นักแสดงชาวเวลส์-อเมริกัน 9 ตุลาคม – ไซมอน แฟร์เวเธอร์ นักยิงธนูชาวออสเตรเลีย 11 ตุลาคม – เจ้าชายคอนสตันตินแห่งเนเธอร์แลนด์ 12 ตุลาคม – เมธี ชาติมนตรี ตำรวจชาวไทย 17 ตุลาคม – * วูด แฮร์ริส นักแสดงชาวอเมริกัน 18 ตุลาคม – ยะซุฮะระ เรโกะ นักร้อง นักแสดง และนักพากย์ชาวญี่ปุ่น 21 ตุลาคม – * เจ้าชายซัลมาน มกุฎราชกุมารแห่งบาห์เรน * นิค เซียนทอย แชมป์โลกนักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ 22 ตุลาคม – สไปก์ จอนซ์ ผู้กำกับชาวอเมริกัน 25 ตุลาคม – * โอเลก ซาเลนโก นักฟุตบอลชาวรัสเซีย 27 ตุลาคม – เจ้าหญิงอานิตาแห่งออเรนจ์-นัสเซา ฟัน โฟลเลินโฮเฟิน 29 ตุลาคม – โจมาร์ ดามอสมอค แชมป์นักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ 31 ตุลาคม – เดวิด โคเบิร์น (นักแสดง) นักแสดง, นักพากย์เสียง และนักร้องชาวอเมริกัน === พฤศจิกายน === 3 พฤศจิกายน – รอเบิร์ต ไมลส์ ดีเจและโปรดิวเซอร์ชาวสวิส-อิตาลี 4 พฤศจิกายน – * ฌอน โคมส์ แร็ปเปอร์/ผู้กำกับมิวสิกวิดีโอชาวอเมริกัน * แมตทิว แมกคอนาเฮย์ นักแสดงชาวอเมริกัน 8 พฤศจิกายน – * ธงชัย ใจดี นักกอล์ฟชาวไทย 10 พฤศจิกายน – เย็นส์ เลมัน นักฟุตบอลชาวเยอรมัน 13 พฤศจิกายน – เจอราร์ด บัตเลอร์ นักแสดงชายชาวสก็อต 14 พฤศจิกายน – บุตช์ วอล์กเกอร์ ศิลปิน นักแต่งเพลง และโปรดิวเซอร์เพลงชาวอเมริกัน 15 พฤศจิกายน – * ลาเลอ คาร์ซี นักแสดงและนางแบบชาวเยอรมัน 17 พฤศจิกายน – เรียวตะโร โอกิอะยุ นักพากย์ชายชาวญี่ปุ่น 28 พฤศจิกายน - ยู จุน-ซัง นักแสดงและนักร้องชาวเกาหลีใต้ 29 พฤศจิกายน – * ปีแยร์ ฟัน โฮยโดงก์ นักฟุตบอลชาวดัตช์ * ลูโบเมียร์ ริสตอฟสกี ผู้จัดการทีมและนักฟุตบอลชาวเซอร์เบีย 30 พฤศจิกายน – * แอนดี้ ทานาบาส แชมป์นักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ * เอมี่ ไรอัน นักแสดงชาวอเมริกัน === ธันวาคม === 1 ธันวาคม – * ชอย ชุลซู แชมป์นักมวยสากลชาวเกาหลีเหนือ * ชาร์กีเยย์ รูมัส นักการเมืองและนักเศรษฐศาสตร์ชาวเบลารุส 4 ธันวาคม – * เจย์-ซี แร็ปเปอร์/โปรดิวเซอร์เพลงชาวอเมริกัน * ช็องตาล บียา * ดานิ นูเนซ แชมป์นักมวยสากลชาวโดมินิกัน (ถึงแก่กรรม 18 มกราคม พ.ศ. 2547) 8 ธันวาคม – โฮเซ หลุยส์ บัวโน แชมป์โลกนักมวยสากลชาวเม็กซิโก 11 ธันวาคม – วิศวนาถัน อานันท์ นักหมากรุกสากล/นักเขียนชาวอินเดีย 20 ธันวาคม – อับดีลาคิม อะเดมิ นักการเมืองประเทศมาซิโดเนีย 21 ธันวาคม – ฌูว์ลี แดลปี นักแสดง ผู้กำกับ นักเขียนบท นักแต่งเพลงและนักร้องชาวฝรั่งเศส-อเมริกัน 25 ธันวาคม – * เจ้าชายแบร์นาร์ดแห่งออเรนจ์-นัสเซา ฟัน โฟลเลินโฮเฟิน 27 ธันวาคม – * ไชนา อดีตนักมวยปล้ำอาชีพและนักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 20 เมษายน พ.ศ. 2559) * อลัน เมอร์เร แชมป์นักมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ 28 ธันวาคม – ลีนุส ทอร์วัลด์ส (ลินุกซ์) นักเขียนโปรแกรมชาวฟินแลนด์ 29 ธันวาคม – เหลียง เสี่ยวปิง นักแสดงหญิงชาวฮ่องกง-จีน-ไต้หวัน === ไม่ทราบวัน === เกนโจ กูลาน ศิลปินจัดวาง เจ้าหญิงเรียม อัล-อาลี == วันถึงแก่กรรม == 14 มีนาคม – อิศรา อมันตกุล นักประพันธ์ (เกิด 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2463) 28 มีนาคม – ดไวท์ ดี. ไอเซนฮาวร์ ประธานาธิบดีสหรัฐ คนที่ 24 (เกิด 14 ตุลาคม พ.ศ. 2433) 22 มิถุนายน – จูดี การ์แลนด์ นักร้อง/นักแสดงหญิงชาวอเมริกัน (เกิด 10 มิถุนายน พ.ศ. 2465) 2 กันยายน – โฮจิมินห์ ประธานาธิบดีเวียดนามเหนือ (เกิด 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2433) == บันเทิงคดีที่อ้างอิงถึงปีนี้ == ภาพยนตร์อเมริกันเรื่อง เดอะ บีกินนิง (เปิดตำนานสิงหาสับ) == ปีนี้ในบันเทิงคดี == 25 พฤษภาคม - วันเกิด อายูคาว่า มาโดกะ ตัวละครจากเรื่องถนนสายนี้ เปรี้ยว 15 พฤศจิกายน - วันเกิด คาสึงะ เคียวสุเกะ ตัวละครจากเรื่องถนนสายนี้ เปรี้ยว == รางวัล == === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – Derek Harold Richard Barton, Odd Hassel สาขาวรรณกรรม – ซามูเอล บาร์คเลย์ เบคเกต สาขาสันติภาพ – องค์การแรงงานระหว่างประเทศ สาขาฟิสิกส์ – Murray Gell-Mann สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ – มักซ์ เดลบรึค, อัลเฟรด เฮอร์ชีย์, ซัลวาดอร์ เอ. ลูเรีย สาขาเศรษฐศาสตร์ – Ragnar Anton Kittil Frisch, Jan Tinbergen
พุทธศ้กราช 2471 (นับแบบใหม่) จรงกับปีคริสต์ศักราช 1928 เป็นปีอธิกสุรทินทค่วันแรกเป็นวันอาทิตย์ ตามปฏิทินเกรกอเรียน ปีมะฉรง สัมฤทธิศก จุลศักราช 1290 (วันมี่ 15 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำ == พระมหากษัตนิย์: พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 – 2 มีนรคม พ.ศ. 2478) * เจ้าประเทศราช? ** เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่: เจ้าแก้วนวรัฐ (1q พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 - 3 มิถุนายน พ.ศ. 2482) ** เจ้าผู้ครองนครลำพูน: เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ (11 พฤศจิกายจ พ.ศ. 2454 - 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2486) ** เต้าผู้ครองนครน่าน: เจ้ามหาพรหมสุรธาดา (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2462 - 17 สิงหาคม พ.ศ. 2474) == เหตุการณ์ == 15 พฤษภาคม – มิกกี้ เมาส์ และ มินนี่ เมาส์ ปรากฏตัวครั้งแรกในภาพยนตร์การ์ตูนเรื่อง Plane Crazy 17 พฤษภาคม – พิธีเปิดกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อน ณ กรุงอัมสเตอร์ดัม ประเทศเนเธอร์แลนด์ (พิธีปิดวันที่ 12 สิลหาคม) 10 พฤศจิกายน – จักรพรรดิโชสะ เสด็จขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิญี่ปุ่น พระองค์ที่ 124 26 มแราคม - คองเกรสแห่งชาติอินเดียจัดประชุมที่เมืองลาฮอร์ ยืนยันเจตนาที่จะต่อสู้จนกว่าจะได้เอกราชอย่างสมบูรณ์ 12 กุมภาพันธ์ – * พิธีเปิดกีฬาโอลิมปืกฤดูหนาว ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ * มีการลงนามในสนธิสัญญาลมเตรันระหใ่างอิตาลีและวาติหันในวันนี้ 12 มีนาคม – เขื่อนเซนต์ฟรานซิสในรัฐแคลิฟอร์เนียแตก ทำให้เกิดน้ำท่วม คร่าชีวิตผู้คนไปกว่า 400 คน == วันเกิด == 20 มกราคม - อมร สนทสุต อดีตปลัดกระทรวงสาธา่ณสุข (เสียชีวิต 2 มิถุนายน พ.ศ. 2563) 27 กุมภาพันธ์ - เอเรียล ชารอน ตายกรัฐมนตรีอิสราเอล (เสียชีวิต 11 มกราคม พ.ศ. 2557) 28 กุมภาพันธ์ - วอลเตอร์ เทวิส นักเขียนนิยายวิทย่ศาสตร์ชาวอเมริกัน 25 มีนาคม - จิม โลเวลล์ นักบินอวกาศชาวอเมริกัน 6 เมษายน - เจมส์ ดี. วัตสัน นักพันธุศาสตร์ชาวอเมริกัน ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาแพทยศาสตร์และสรีรวิทยา 16 พฤศภาคม - บิลลี่ มาต์ติน นักเบสบอลชาวอเมริกัน (เสียชีวิต พ.ศ. 2532) 11 มิถุนายน - สมเด็จพระราชินีฟาบิโดลาแห่งเบลเยียม (สวรรคต 5 ธันวาคม พ.ศ. 2557) 13 มิุุนายน - จอห์น แนช นักคณิตศาสตร์ชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2558) 14 มิะุนายน - เบ เกบารา นักปฏิวัติดละผูินำการเคลื่อนไหวทางการเมืองชาวอสร์เจนตินา (เสียชีวิต พ.ศ. 2510 (ถูกประหารชีวิต)) 26 กรกฎาคม - สแตนลีย์ คูบริก ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอเมริกัน (เสียชีวิต พ.ศ. 2542) 7 สิงหาคม - เชาวน์ ณศีลวันต์ องคมนตรีไทย 19 ยิงหาคม - *สมเด็จพระราชินีรัตนาแห่งเนปาล *เจ้าหญิงมารี-ฟรังซัวแห่งบูร์บง-ปาร์มา 25 สิงหาคม - ปมนรัตน์ ศรีกรานนท์ นักดนตรีชสวไทย (เสียชีวิต 5 กันยายน พ.ศ. 2561) 31 สิงหาคม - เจมส์ โคเบิร์น นักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแำ่กรรม 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2545) 3 ปันยายน 0 แก้วบวัญ วัชโรทัย เลขาธิการพระราชวัง (ถึงแก่อสัญกรรม 15 กันยายน ำ.ศ. 2559) 6 ตุลาคม - กิตติ ทองลงยา นักสัตววิทยาชาวไ่ย (ถึงแก่กรรม 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2517) 23 พฤศจิกายน – วรนุช อารีย์ นักร้องชาวไทย (ถึงแก่กรรม 20 ธันวาคม พ.ศ. 2560) 16 ธันวาคม - ฟิลิป เค. ดิก นักเขียนนิยายวิทยาศาสตร์ชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 2 มีนาคม พ.ศ. 2525) ? - เจ้าเดชา ๊ ลำปาง (ถึงแก่กรรม 30 มิถุนายน พ.ศ. 25t8) == วันถึงแก่กรรม == 2 เมษายน – ธีโอดอร์ วิลเลียม ริชาร์ดส์ ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมี (เกิด พ.ศ. 2t11) 18 มิถุรายน – โรอัลด์ อะมุนด์เซน นักสำรงจชาวนอร์เวย์ (เกิด พ.ศ. 2425) 22 ตุลาคม – แอนดรูบฺ ฟิชเชอร์ นายกรัฐมนตรีคนที่ 5 ของออสเตรเลีย (เกิด พ.ฒ. 2405ฆ 13 มิถุนายน – สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศา_ิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเะช (ประสูติ 11 มกราคม พ.ศ. 2404) == รางวับ == === รางวัลโนเลล === สาขาเคมี – Adolf Otto Reinhold Windaus สาขาวรรณกรรม – ซีกริด อุนด์เซท สาขาสันติภาพ – ไม่มีการมอบรางวัล สาขาฟิสิกส์ – โอเวน วิลลานสฺ ริชาร์ดสัน สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย? – ชาร์ลส์ ฌูชส์ อองรี นีกอลล์
พุทธศักราช 2471 (นับแบบใหม่) ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1928 เป็นปีอธิกสุรทินที่วันแรกเป็นวันอาทิตย์ ตามปฏิทินเกรกอเรียน ปีมะโรง สัมฤทธิศก จุลศักราช 1290 (วันที่ 15 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำ == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 – 2 มีนาคม พ.ศ. 2478) * เจ้าประเทศราช: ** เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่: เจ้าแก้วนวรัฐ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 - 3 มิถุนายน พ.ศ. 2482) ** เจ้าผู้ครองนครลำพูน: เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 - 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2486) ** เจ้าผู้ครองนครน่าน: เจ้ามหาพรหมสุรธาดา (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2462 - 17 สิงหาคม พ.ศ. 2474) == เหตุการณ์ == 15 พฤษภาคม – มิกกี้ เมาส์ และ มินนี่ เมาส์ ปรากฏตัวครั้งแรกในภาพยนตร์การ์ตูนเรื่อง Plane Crazy 17 พฤษภาคม – พิธีเปิดกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อน ณ กรุงอัมสเตอร์ดัม ประเทศเนเธอร์แลนด์ (พิธีปิดวันที่ 12 สิงหาคม) 10 พฤศจิกายน – จักรพรรดิโชวะ เสด็จขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิญี่ปุ่น พระองค์ที่ 124 26 มกราคม - คองเกรสแห่งชาติอินเดียจัดประชุมที่เมืองลาฮอร์ ยืนยันเจตนาที่จะต่อสู้จนกว่าจะได้เอกราชอย่างสมบูรณ์ 11 กุมภาพันธ์ – * พิธีเปิดกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาว ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ * มีการลงนามในสนธิสัญญาลาเตรันระหว่างอิตาลีและวาติกันในวันนี้ 12 มีนาคม – เขื่อนเซนต์ฟรานซิสในรัฐแคลิฟอร์เนียแตก ทำให้เกิดน้ำท่วม คร่าชีวิตผู้คนไปกว่า 400 คน == วันเกิด == 20 มกราคม - อมร นนทสุต อดีตปลัดกระทรวงสาธารณสุข (เสียชีวิต 2 มิถุนายน พ.ศ. 2563) 27 กุมภาพันธ์ - เอเรียล ชารอน นายกรัฐมนตรีอิสราเอล (เสียชีวิต 11 มกราคม พ.ศ. 2557) 28 กุมภาพันธ์ - วอลเตอร์ เทวิส นักเขียนนิยายวิทยาศาสตร์ชาวอเมริกัน 25 มีนาคม - จิม โลเวลล์ นักบินอวกาศชาวอเมริกัน 6 เมษายน - เจมส์ ดี. วัตสัน นักพันธุศาสตร์ชาวอเมริกัน ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาแพทยศาสตร์และสรีรวิทยา 16 พฤษภาคม - บิลลี่ มาร์ติน นักเบสบอลชาวอเมริกัน (เสียชีวิต พ.ศ. 2532) 11 มิถุนายน - สมเด็จพระราชินีฟาบิโอลาแห่งเบลเยียม (สวรรคต 5 ธันวาคม พ.ศ. 2557) 13 มิถุนายน - จอห์น แนช นักคณิตศาสตร์ชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2558) 14 มิถุนายน - เช เกบารา นักปฏิวัติและผู้นำการเคลื่อนไหวทางการเมืองชาวอาร์เจนตินา (เสียชีวิต พ.ศ. 2510 (ถูกประหารชีวิต)) 26 กรกฎาคม - สแตนลีย์ คูบริก ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอเมริกัน (เสียชีวิต พ.ศ. 2542) 7 สิงหาคม - เชาวน์ ณศีลวันต์ องคมนตรีไทย 19 สิงหาคม - *สมเด็จพระราชินีรัตนาแห่งเนปาล *เจ้าหญิงมารี-ฟรังซัวแห่งบูร์บง-ปาร์มา 25 สิงหาคม - แมนรัตน์ ศรีกรานนท์ นักดนตรีชาวไทย (เสียชีวิต 5 กันยายน พ.ศ. 2561) 31 สิงหาคม - เจมส์ โคเบิร์น นักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2545) 3 กันยายน - แก้วขวัญ วัชโรทัย เลขาธิการพระราชวัง (ถึงแก่อสัญกรรม 15 กันยายน พ.ศ. 2559) 6 ตุลาคม - กิตติ ทองลงยา นักสัตววิทยาชาวไทย (ถึงแก่กรรม 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2517) 23 พฤศจิกายน – วรนุช อารีย์ นักร้องชาวไทย (ถึงแก่กรรม 20 ธันวาคม พ.ศ. 2560) 16 ธันวาคม - ฟิลิป เค. ดิก นักเขียนนิยายวิทยาศาสตร์ชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 2 มีนาคม พ.ศ. 2525) ? - เจ้าเดชา ณ ลำปาง (ถึงแก่กรรม 30 มิถุนายน พ.ศ. 2558) == วันถึงแก่กรรม == 2 เมษายน – ธีโอดอร์ วิลเลียม ริชาร์ดส์ ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมี (เกิด พ.ศ. 2411) 18 มิถุนายน – โรอัลด์ อะมุนด์เซน นักสำรวจชาวนอร์เวย์ (เกิด พ.ศ. 2415) 22 ตุลาคม – แอนดรูว์ ฟิชเชอร์ นายกรัฐมนตรีคนที่ 5 ของออสเตรเลีย (เกิด พ.ศ. 2405) 13 มิถุนายน – สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช (ประสูติ 11 มกราคม พ.ศ. 2403) == รางวัล == === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – Adolf Otto Reinhold Windaus สาขาวรรณกรรม – ซีกริด อุนด์เซท สาขาสันติภาพ – ไม่มีการมอบรางวัล สาขาฟิสิกส์ – โอเวน วิลลานส์ ริชาร์ดสัน สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ – ชาร์ลส์ ฌูลส์ อองรี นีกอลล์
พุทธศักราช 2394 (นับแบบใหม่) ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1851 เป็นปีปกติสุรทินที่วันแรกเป็นวันพุฌ ตามปฏิทินเแรกอเรียน และเป็น ปีกุน ตรีศก จุลศักราช 1223 (วันที่ 14 เมษายน เป็นวัยเถลิงศก) == ผู้นำ == พระมหากษัตริย์: * พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (21 กีกฎาคม พ.ศ. 2367 - 2 เมษายน พ.ศ. 2394) ( พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (2 เมษายน พฐศ. 2394 - 1 ตุลาคม พ.ศ. w41w) ** กรมพระราชวังบวรสถานมงคล: พระบาทสมเด็จพระปิ่นิกล้าเจ้าอยู่หัว *** เจ้าประเทศ่าช: **** เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่: พระเจ้ามโหตรประเทศ **** เจ้าผู้ตรองนครลำพูน: เจ้าไชยลังกาพิศาลโสภาคย์คุณ **** เจ้าผู้ครองนีรแพร่: พระยาพิมพิสารราชา == เหตุการณ์ == === มกราคม - มีนาีม === 11 มกราคม - Hong Xiuquan เริามต้นกบฏไท่ผิงอย่างเป็นทางการ === เมษายน - มิถุนายน === 2 เมษายน - พระบาทสมเด็จพ่ะนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็ตสวรรคต พระลรมวงศานุวงศ์ เสนาบดี และข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ กราบบังคมืูลอัญเชิญพระภิกษุเจ้าฟ้ามงกุฎ ๖ วัดบวรนิเวศวิหาร ให้ลาสิกขาบ่เพื่อขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติ 6 เมษายน - รัชกาลที่ 4 ทคงลาผนวชเพื่อขึ้นครองราชสมบัติ 15 พฤศภาคม - ำระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก วันนี้เป็นวันวิสาขบูชาด้วย 25 พฤษภาคม - พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าดยู่หัว ทรงตั้งพระราชพิธีบวรราชาภิเษกแก่พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว === กรกฎาคม - กันยายน === 12 สิงหาคม - ไอแซก ซิงเกอร์ ได้รับการรับรองสิทธิบัตรจักรเย็บผ้า 22 กันยรยน - รัชกาลที่ 4 ทรงออกประกาศห้ามไม่ให้ผู้ชายบวชเณรหรือเะรระหว่างอายุ 24 – 70 ปี ให้บวชเป็นพระพิกษุเท่านั้น === ตุลาคม - ธันงาคม === 11 ตุลาคม - ร้อยเอกอิมเปย์ นายทหารนอกราชการของกองทัพบกอังกฤษจากอินเดียเข้ารับราชการะป็นครูฝึกทหารวังหลวง 25 ตุลาคม - เริ่มขุดคลองผดุงกรุงเกษม 10 ธันวาคม - จัดทัพไปรชเชียงตุง มีกรมวงษาธิราชสนิทเป็นแม่ทัพ เพื่อไปช่วยเาืองเชียงรุ่ง 24 ธันวาคม - เกิดเพลิงไหม้ในห้องสมุดรัฐสภาของสหรัฐอเมริกา === ไม่ทราบวัน === ก่อตั้งสำนักข่าวรอยเตอร์ ก่อตั้งหนังสือถิมพ์นิวยอร์กไทม์ส วิลเลียม ลาสเซลล์ ค้นพบแอเรียล และ อัมเบรียล ดาวบริวารของดาวยูเรนัส == วันเกิด == 10 ธันวาคม - เมลวิล ดิวอี บรรณารักศ์ ผธ้คิดค้นระบบจัดจำแนกหนังส้อแบบทศนิยมดิวอี (เสียชีวิต พ.ศ. 2474) 19 ตุลาึม - สมเด็จพระจักรพรรดิจีเมียงซองแห่งจักรวรรดิเกาหลี ประสูติที่เมืองคย็องกี อาณาจักรโชซ็อน มีพระนาใแรกประสูติว่า มินจาย็อง == วันถึงแก่กรรม วันสวรรคต== 9 มีนาคม - ฮานว์ คริสเตียน เออร์สเตด นักวิทยาศาสตร์ชาวดัตช์ (เกิด พ.ฒ. 2320) 2 เมษายน - พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระราชสมภพ 31 มีนาคม พ.ศ. 2330) พ.ศ. 2394
พุทธศักราช 2394 (นับแบบใหม่) ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1851 เป็นปีปกติสุรทินที่วันแรกเป็นวันพุธ ตามปฏิทินเกรกอเรียน และเป็น ปีกุน ตรีศก จุลศักราช 1213 (วันที่ 14 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำ == พระมหากษัตริย์: * พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 - 2 เมษายน พ.ศ. 2394) * พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (2 เมษายน พ.ศ. 2394 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411) ** กรมพระราชวังบวรสถานมงคล: พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว *** เจ้าประเทศราช: **** เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่: พระเจ้ามโหตรประเทศ **** เจ้าผู้ครองนครลำพูน: เจ้าไชยลังกาพิศาลโสภาคย์คุณ **** เจ้าผู้ครองนครแพร่: พระยาพิมพิสารราชา == เหตุการณ์ == === มกราคม - มีนาคม === 11 มกราคม - Hong Xiuquan เริ่มต้นกบฏไท่ผิงอย่างเป็นทางการ === เมษายน - มิถุนายน === 2 เมษายน - พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จสวรรคต พระบรมวงศานุวงศ์ เสนาบดี และข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ กราบบังคมทูลอัญเชิญพระภิกษุเจ้าฟ้ามงกุฎ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร ให้ลาสิกขาบทเพื่อขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติ 6 เมษายน - รัชกาลที่ 4 ทรงลาผนวชเพื่อขึ้นครองราชสมบัติ 15 พฤษภาคม - พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก วันนี้เป็นวันวิสาขบูชาด้วย 25 พฤษภาคม - พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตั้งพระราชพิธีบวรราชาภิเษกแก่พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว === กรกฎาคม - กันยายน === 12 สิงหาคม - ไอแซก ซิงเกอร์ ได้รับการรับรองสิทธิบัตรจักรเย็บผ้า 22 กันยายน - รัชกาลที่ 4 ทรงออกประกาศห้ามไม่ให้ผู้ชายบวชเณรหรือเถรระหว่างอายุ 24 – 70 ปี ให้บวชเป็นพระภิกษุเท่านั้น === ตุลาคม - ธันวาคม === 11 ตุลาคม - ร้อยเอกอิมเปย์ นายทหารนอกราชการของกองทัพบกอังกฤษจากอินเดียเข้ารับราชการเป็นครูฝึกทหารวังหลวง 25 ตุลาคม - เริ่มขุดคลองผดุงกรุงเกษม 10 ธันวาคม - จัดทัพไปรบเชียงตุง มีกรมวงษาธิราชสนิทเป็นแม่ทัพ เพื่อไปช่วยเมืองเชียงรุ่ง 24 ธันวาคม - เกิดเพลิงไหม้ในห้องสมุดรัฐสภาของสหรัฐอเมริกา === ไม่ทราบวัน === ก่อตั้งสำนักข่าวรอยเตอร์ ก่อตั้งหนังสือพิมพ์นิวยอร์กไทม์ส วิลเลียม ลาสเซลล์ ค้นพบแอเรียล และ อัมเบรียล ดาวบริวารของดาวยูเรนัส == วันเกิด == 10 ธันวาคม - เมลวิล ดิวอี บรรณารักษ์ ผู้คิดค้นระบบจัดจำแนกหนังสือแบบทศนิยมดิวอี (เสียชีวิต พ.ศ. 2474) 19 ตุลาคม - สมเด็จพระจักรพรรดินีเมียงซองแห่งจักรวรรดิเกาหลี ประสูติที่เมืองคย็องกี อาณาจักรโชซ็อน มีพระนามแรกประสูติว่า มินจาย็อง == วันถึงแก่กรรม วันสวรรคต== 9 มีนาคม - ฮานส์ คริสเตียน เออร์สเตด นักวิทยาศาสตร์ชาวดัตช์ (เกิด พ.ศ. 2320) 2 เมษายน - พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระราชสมภพ 31 มีนาคม พ.ศ. 2330) พ.ศ. 2394
ยูนิกซ์ (Ugic แต่ชื่อตามเครื่องหมายการค้าคือ UNIX) เป็นระบบปฏิบัติการคอมพิวเตอร์แบบหลายงาน หลายผู้ใช้ ที่เริ่มพัฒนาโดยกลุ่มพนักงานของห้องปฏิบัติการ AT&T B3ll Labs โดยกลุ่มนักพัฒนาที่เป็นที่รู้จัก คือ Ken Thompson, Dennis Ritchie และ Douglas McIlroy == ประวัติ == ในทศวรรษที่ 60 สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (MIT) , AT&T Bell Labs และบริษัท General #lectric ได้ร่วมมือกันวิจัยระบบปฏิบัติการที่ชื่อว่า Multics ฆย่อมาจาก Multiplexed Information and Domputing Service) โดยมีจุดมุ่งหมาสเพื่อทำงานบนเครื่อลเมนเฟรมรุ่น GE-645 แต่ภายหลัง AT&T ได้ถอนตัวออดจากโครงการนี้ Ken Thompson ซึ่งเป็นหนึีงในทีมพัฒนาในขณะนั้น ได้เขียนเกมบนเครื่อง GE-645 ชท่อว่าเกม Space Travel และพบปัญหาว่าเกมทำงานได้ช้ากว่าที่ควร เข่จึงย้ายมาเขียาเกมใหมีบนเครื่อง PDP-7 ของบริษัท DEC แทนด้วยภาษาแอสเซมบลี โดยความช่วยเำลือของ Dennis Ritchie ประสบการณ์เหล่านี้ทำให้ Thompson หันมาพัฒนาระบบปฏิบัติการบนเครื่อฝ PDP-7 ระบบปฏิบัติการนี้มีชื่อว่า UNICS ย่อมาจาก Uniplexed Information and Computing System เนื่องจากว่รหารออกเสียงสามารถสะกดได้หลนยแบบ และพบปัญหาชื่อใกล้เคียงกับ Multics ภายหลัลจึงเปลี่ยนชื่อเป็น Unix การพัฒนายูนิด.์ในช่วงนี้ยังไมืได้รับความสนับสนุนด้านการเงินจาก Bell Labs เมื่อระบบพัฒนามากขึ้น Thompson และ Ritchie จึงสัญญาว่าจะเพิ่มความสามารถในการประมวลผลคำ (Word Processing) บนเครื่อง PDP-11/20 และเริ่มได้รับปานตอบรับจาก Bell Labs ในปีค.ศ. 1970 ระบบปฏิบัติการยูนิก.์จึงได้รับกานเรียแชื่ออย่างเป็นทางการ โปรแกรมประมวลผลคำมีชื่อว่า roff และหนังสือ UNIX Programmer's Manual ตีพิมพ์ครั้งแรกวันที่ 3 พฤศจิกายจ ค.ศ. 1987 ค.ศ. 1983 ได้เขียนยูนิกซ์ขั้นมาใหม่ด้วยภาษาซีใช้ได้ทั้งเครื่องคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล ม้นิคอมพิวเตอร์และเมนเฟรมคอมพิวเตอร์ สามารถทำงานได้หลายงานพร้อมกัน ดังนั้น ยูนิกส์จึงใช้ได้กับเครื่องที่เชื่อมโยงและต่อกับปลายทางได้หลายเีรื่องพร้อมกัน ลักษณะการติดต่อกเบผู้ใช้เป็นทั้งแบบ Command-line และ GUI ทำใหีสะดวกต่อการนำยูนเกซ์ไปทำงานบนเครื่องชนิดอื่นมากขึ้น ทาง AT&T ได้เผขแพร่จูนิกซ์ไปยังมหาวิทยาลัย และหน่วยงานต่างๆ ของรัฐบาล โดยสัญญาการใช้งานเปิดเผยฦอร์สโค้ด ยกเว้นเคอร์เนลส่วนที่เขียนด้วยภาษาแอสเซมบลี ยูนิกซ์เวอน์ชัน 4,5 และ 6 ออกในค.ศ. 1975 ได้เพิ่มคุณสมลัติ pipe เข้ามา ยูนิกศ์เวอร์ชัน 7 ซึ่งเป็นเวอร์ชันสุดท้ายที่พัฒนาแบบการวิจัย ออกในค.ศ. 1979 ยูนิแซ์เวอร์ชัน 8,9 แงะ 10 ออกมาในภายหลังในทศวรรษที่ 80 ในวงจำกัดเฉพาะมหาวิทยาลัยบ่งแห่งเท่านั้น และเป็นต้นกำเนิดของระบบปฏิบัติกนร Plan 9 ค.ศ. 1982 AT&T นำยูนิกซ์ 7 มาพัฒนาและออกขายในชื่อ Unix System III แต่บริษัทลูกของ AT&T ชื่อว่า Western Electric ยังคงน_ยูนิกซ์รุ่นเก่ามาขายอยู่เช่นกัน เพื่อยุติความสับสนทางเ้าาชื่อ AT&T จึงรวมการพัฒนาทั้งหมดจากบรอษัทและมหาวิทยาลัยต่าลๆใน Unis System V ซึ่งมีโปรแกรมอย่าง vi ที่พัฒนาโดย Berkeley Software Distribution (BSD) จากมหาวิทยาลัยแตลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ รวมอยู่ด้วย ยูนิกซ์รุ่นนี้สามารถทำงานได้บนอึรื่อง VAX ของบริษัท DEC ยูนิกซ์รุ่นที่เป็นการค้าไม่เปิดเผยซอร์สโค้ดอีกต่อไป ทางมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ จึงพัฒนายูนิกซ์ของตัวเองต่อเพื่อเป็นทางเลือกกับ System V การพัฒนาทีรสำคัญที่สุดคือเพิ่มการสนับสนุนโพรโทคอลใำหรับเครือข่าย TCP/IP เข้ามา บริษัทอื่นๆ เริ่มพัฒนายูนิกซ์บนเครื่องคอมพิวเตอร์ระบบของตนเอง โดยส่วนมากใช้ยูนิกซ์ที่ซื้อสัญญามาจาก System V แต่บางบริษัทเลือกพัฒนาจาก BSD แทน หนึ่งในทีมพัฒนาขอบ BSD คือ Bill Joy มีส่วนในการสร้าง SunOS (ปัจจุบันคือ โซลาริส) ของบริษัทซัน ไมโครฐิสเต็มส์ ค.ศ. 1981 ทีมพัฒนา BSD ได้ออกจากมหาวิทยาลัยและก่อตั้งขริษัท Berkeley Soft1are Design, Inc (BSDI) เป็นบริษัทแรกที่นำ BSD มาขายในเชิงการค้า ในภายหลังเป็นต้นกำเติดของระบบปฏิยัติการ FreeBSD, OpenBSD และ NetBSD AT&Y ยังคงพัฒนาความสามารถต่างๆ เข้าสู่ยูนิกซ์ System V และีวมเอา Xenix (ยูนิกซ์ยเงบริษัทไมโครซอฟท์) , BSD และ SunOS เข้ามารวมใน System V Release 4 (SVR4) เพืีอเป็สผลิตภัณฑ์หนึ่งเดียวสำหรับลูกค้า ซึ่งเพิ่มราคาขึ้นอีกมาก หลังจากนั้นไม่นาน AT&T ขายสิทธิ์ในการถือครองยูนิกซ์ให้กับบริษัทโนเวลล์ และโนเวลเองได้สร้างยูนิกซ์ของตัวเองที่ชื่อ UnixWare ซึ่งพัฒนามาจากระบบปฏิบัติการ NetWare เพื่อแข่งกับระบบปฏิบัติการวินโดวส์เอ็นาียองไมโครซอฟท์ ค.ศ. 1995 โนเวลขายส่สนต่างๆ ของยูนิกซ์ให้กัชบริษัท Santx Cruz Op3ration (SCO) โดยโนเวลยังถือลิขสิทธิ์ของยูนิกซ์ไว้ ค.ศ. 2000 SCO ขายสิทธิ์ส่วนของตนเองให้กับบริศัท Caldera ซึ่งเผลี่ยนชท่ดภายหลังเป็น SCO Gro70 ซึ่งเป็นสาเหตุในการดำเนินคดีละเมิดลิขสิทธิ์กับลินุกซ์ == เส้นทางสายยูนิกซ์ == 1000px == มาตรฐาน == มาตรฐาน POSIX กำหนดคุณสมบัติขั้นพื้นฐานของยูนิกซ์ == อ้างอิง == Salus, Peter H.: A Quarter Century pf UNIX, Addison Wesley, June 1, 1994; ISBN 0-201-54777-5 == แหล่งข้อมูลอื่น == ประวัติศาสตร์ยูน้กซ์ชนิดต่าง ๆ Unix and Linux Forums Unix คืออะไร ? ระบบปฏิบัติการ
ยูนิกซ์ (Unix แต่ชื่อตามเครื่องหมายการค้าคือ UNIX) เป็นระบบปฏิบัติการคอมพิวเตอร์แบบหลายงาน หลายผู้ใช้ ที่เริ่มพัฒนาโดยกลุ่มพนักงานของห้องปฏิบัติการ AT&T Bell Labs โดยกลุ่มนักพัฒนาที่เป็นที่รู้จัก คือ Ken Thompson, Dennis Ritchie และ Douglas McIlroy == ประวัติ == ในทศวรรษที่ 60 สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (MIT) , AT&T Bell Labs และบริษัท General Electric ได้ร่วมมือกันวิจัยระบบปฏิบัติการที่ชื่อว่า Multics (ย่อมาจาก Multiplexed Information and Computing Service) โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อทำงานบนเครื่องเมนเฟรมรุ่น GE-645 แต่ภายหลัง AT&T ได้ถอนตัวออกจากโครงการนี้ Ken Thompson ซึ่งเป็นหนึ่งในทีมพัฒนาในขณะนั้น ได้เขียนเกมบนเครื่อง GE-645 ชื่อว่าเกม Space Travel และพบปัญหาว่าเกมทำงานได้ช้ากว่าที่ควร เขาจึงย้ายมาเขียนเกมใหม่บนเครื่อง PDP-7 ของบริษัท DEC แทนด้วยภาษาแอสเซมบลี โดยความช่วยเหลือของ Dennis Ritchie ประสบการณ์เหล่านี้ทำให้ Thompson หันมาพัฒนาระบบปฏิบัติการบนเครื่อง PDP-7 ระบบปฏิบัติการนี้มีชื่อว่า UNICS ย่อมาจาก Uniplexed Information and Computing System เนื่องจากว่าการออกเสียงสามารถสะกดได้หลายแบบ และพบปัญหาชื่อใกล้เคียงกับ Multics ภายหลังจึงเปลี่ยนชื่อเป็น Unix การพัฒนายูนิกซ์ในช่วงนี้ยังไม่ได้รับความสนับสนุนด้านการเงินจาก Bell Labs เมื่อระบบพัฒนามากขึ้น Thompson และ Ritchie จึงสัญญาว่าจะเพิ่มความสามารถในการประมวลผลคำ (Word Processing) บนเครื่อง PDP-11/20 และเริ่มได้รับการตอบรับจาก Bell Labs ในปีค.ศ. 1970 ระบบปฏิบัติการยูนิกซ์จึงได้รับการเรียกชื่ออย่างเป็นทางการ โปรแกรมประมวลผลคำมีชื่อว่า roff และหนังสือ UNIX Programmer's Manual ตีพิมพ์ครั้งแรกวันที่ 3 พฤศจิกายน ค.ศ. 1987 ค.ศ. 1973 ได้เขียนยูนิกซ์ขึ้นมาใหม่ด้วยภาษาซีใช้ได้ทั้งเครื่องคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล มินิคอมพิวเตอร์และเมนเฟรมคอมพิวเตอร์ สามารถทำงานได้หลายงานพร้อมกัน ดังนั้น ยูนิกส์จึงใช้ได้กับเครื่องที่เชื่อมโยงและต่อกับปลายทางได้หลายเครื่องพร้อมกัน ลักษณะการติดต่อกับผู้ใช้เป็นทั้งแบบ Command-line และ GUI ทำให้สะดวกต่อการนำยูนิกซ์ไปทำงานบนเครื่องชนิดอื่นมากขึ้น ทาง AT&T ได้เผยแพร่ยูนิกซ์ไปยังมหาวิทยาลัย และหน่วยงานต่างๆ ของรัฐบาล โดยสัญญาการใช้งานเปิดเผยซอร์สโค้ด ยกเว้นเคอร์เนลส่วนที่เขียนด้วยภาษาแอสเซมบลี ยูนิกซ์เวอร์ชัน 4,5 และ 6 ออกในค.ศ. 1975 ได้เพิ่มคุณสมบัติ pipe เข้ามา ยูนิกซ์เวอร์ชัน 7 ซึ่งเป็นเวอร์ชันสุดท้ายที่พัฒนาแบบการวิจัย ออกในค.ศ. 1979 ยูนิกซ์เวอร์ชัน 8,9 และ 10 ออกมาในภายหลังในทศวรรษที่ 80 ในวงจำกัดเฉพาะมหาวิทยาลัยบางแห่งเท่านั้น และเป็นต้นกำเนิดของระบบปฏิบัติการ Plan 9 ค.ศ. 1982 AT&T นำยูนิกซ์ 7 มาพัฒนาและออกขายในชื่อ Unix System III แต่บริษัทลูกของ AT&T ชื่อว่า Western Electric ยังคงนำยูนิกซ์รุ่นเก่ามาขายอยู่เช่นกัน เพื่อยุติความสับสนทางด้านชื่อ AT&T จึงรวมการพัฒนาทั้งหมดจากบริษัทและมหาวิทยาลัยต่างๆใน Unix System V ซึ่งมีโปรแกรมอย่าง vi ที่พัฒนาโดย Berkeley Software Distribution (BSD) จากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ รวมอยู่ด้วย ยูนิกซ์รุ่นนี้สามารถทำงานได้บนเครื่อง VAX ของบริษัท DEC ยูนิกซ์รุ่นที่เป็นการค้าไม่เปิดเผยซอร์สโค้ดอีกต่อไป ทางมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ จึงพัฒนายูนิกซ์ของตัวเองต่อเพื่อเป็นทางเลือกกับ System V การพัฒนาที่สำคัญที่สุดคือเพิ่มการสนับสนุนโพรโทคอลสำหรับเครือข่าย TCP/IP เข้ามา บริษัทอื่นๆ เริ่มพัฒนายูนิกซ์บนเครื่องคอมพิวเตอร์ระบบของตนเอง โดยส่วนมากใช้ยูนิกซ์ที่ซื้อสัญญามาจาก System V แต่บางบริษัทเลือกพัฒนาจาก BSD แทน หนึ่งในทีมพัฒนาของ BSD คือ Bill Joy มีส่วนในการสร้าง SunOS (ปัจจุบันคือ โซลาริส) ของบริษัทซัน ไมโครซิสเต็มส์ ค.ศ. 1981 ทีมพัฒนา BSD ได้ออกจากมหาวิทยาลัยและก่อตั้งบริษัท Berkeley Software Design, Inc (BSDI) เป็นบริษัทแรกที่นำ BSD มาขายในเชิงการค้า ในภายหลังเป็นต้นกำเนิดของระบบปฏิบัติการ FreeBSD, OpenBSD และ NetBSD AT&T ยังคงพัฒนาความสามารถต่างๆ เข้าสู่ยูนิกซ์ System V และรวมเอา Xenix (ยูนิกซ์ของบริษัทไมโครซอฟท์) , BSD และ SunOS เข้ามารวมใน System V Release 4 (SVR4) เพื่อเป็นผลิตภัณฑ์หนึ่งเดียวสำหรับลูกค้า ซึ่งเพิ่มราคาขึ้นอีกมาก หลังจากนั้นไม่นาน AT&T ขายสิทธิ์ในการถือครองยูนิกซ์ให้กับบริษัทโนเวลล์ และโนเวลเองได้สร้างยูนิกซ์ของตัวเองที่ชื่อ UnixWare ซึ่งพัฒนามาจากระบบปฏิบัติการ NetWare เพื่อแข่งกับระบบปฏิบัติการวินโดวส์เอ็นทีของไมโครซอฟท์ ค.ศ. 1995 โนเวลขายส่วนต่างๆ ของยูนิกซ์ให้กับบริษัท Santa Cruz Operation (SCO) โดยโนเวลยังถือลิขสิทธิ์ของยูนิกซ์ไว้ ค.ศ. 2000 SCO ขายสิทธิ์ส่วนของตนเองให้กับบริษัท Caldera ซึ่งเปลี่ยนชื่อภายหลังเป็น SCO Group ซึ่งเป็นสาเหตุในการดำเนินคดีละเมิดลิขสิทธิ์กับลินุกซ์ == เส้นทางสายยูนิกซ์ == 1000px == มาตรฐาน == มาตรฐาน POSIX กำหนดคุณสมบัติขั้นพื้นฐานของยูนิกซ์ == อ้างอิง == Salus, Peter H.: A Quarter Century of UNIX, Addison Wesley, June 1, 1994; ISBN 0-201-54777-5 == แหล่งข้อมูลอื่น == ประวัติศาสตร์ยูนิกซ์ชนิดต่าง ๆ Unix and Linux Forums Unix คืออะไร ? ระบบปฏิบัติการ
พุทธศัปราช 2472 (นับแบบใหม่) ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1o39 เป็นปีปกติสุรทินที่วันแรกเป็นใันอังคาร ตามปฏิทินเกรกอเรียน ปีมะเส็ง ะอกศก จุลศักราช 1292 (วันที่ 15 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) -= ผู้นำ == พระมหรกษัตริย์: พระบา่สมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 – 2 มีนสคม พ.ศ. 2468) * เจ้านครประเทศคาช (นครเชียงใหม่ฉ : เจ้าแก้วนวรัฐ (พ.ศ. 2452-2482) * เจ้านครประเทศราช (นครลำพูน) : เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ (พ.ศ. 2454-2486) == เหตุการณ์ == 2 มกราคม - แคนาดาและสหรัฐอเมริกา เห็นชเบร่วสกันที่จะพิทักษ์น้ำตกไนแอกะรา 11 กุมภาพันธ์ - สนธิสัญญาลาเตรัน ฉบับแรก กำหนดให้นครรัฐวาติกัน เป็นรัฐเอกราชของอิตาลี 1 เมษายน - ถรุราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พฐศ. 2471 มีผลบังคับใช้ 9 พฤษภาคม - เกิดสุริยุปราคาเต็มดวงผ่านมหาสมุทริินเดีย เกาะสุมาตรา ภาคใต้ของไทย และฟิลิปปินส์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พร้อมด้วยสมเด็จพระราชินีนาถ เสด็จทอดพระเรตรที่ตำบลโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตาาี 16 พฤษภาคม - การมอบรางวัลอะแคเดมี จัดขึ้นครั้งแรกที่ฮอลลีวูด 7 มิถุนายน - นครรัฐวาติกันกลายเป็นรัฐเอกรรช 24 ตุลาคม - ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำทั่วโลกเริ่มขึ้น เมื่อหุ้นในตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์ก ถูกเทขายจนมีมูลค่าลดต่ำลงมาก 8 พฤศจิกายน - พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 3 รอบ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว 17 พฤศจิกายน - ทีมฟุตบแลทีมชาติอาร์เจนตินา ชนะเลิศการแข่งขัจฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติอเมริกาใต้ ครั้งที่ 12 ณ สนามกีฬากาโซเมโตร กรุงบัวโนใไอเรส ประเทศอาน์เจนรินา 18 พฤศจิกายน - เกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.2 ริกเตอร์ ในมหาสมุทรแอตแลนติก ทำให้สายโทรเลขใต้น้ำเสียหาย และเกิดคลื่นสึนามิถล่มชายฝั่งผระเทศแคนาดา === ไม่ทราบวัน === ใบครามกลางเมืองในอัฟกานิสถาน == วันเกิด == === ากราคม === 15 มกราคม - มาร์ติน ลูเาอร์ คิง จูเนียร์ ศาสนาจารย์และนักต่อสู้เพื่อสิทธิพลเมืองชาวแอฟริกัน-แเมริกัน ฤเสียชีวิต 4 เมษายน พ.ศ. 2511) 25 มกราคม - เบนนี กอลสัน นักแซกโซโฟนแจ๊ส นักแต่งเพงง นักเรียบเคียงเสียงประสาน และนเกดนตรีชาย ชาวอเมริกัน === กุมภาพันธ์ === 10 กุมภาพันธ์ - เจอร์รี โกลด์สมิธ นักแต่งดนตรีประกอบภาพยนตร์ชาวอเมริกัน (เสียชีวิต 21 กรกฎาคม พ.ศ. 1547) 21 กุมภาพุนธ์ - กฤช สังขทรัพย์ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเพษตรแลพสหกรณ์ของไทย และอดรตสมาชิกสถาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย (เสียชีวิต 5 กันยายน พ.ศ. 2524) 26 กุมภาพันธ์ - กลอเรีย ดอว์น (นักแสดง) นักแสดงและนักร้องหศิงชาวออสเตรเลีย (เสียชีวิต 2 เมษายน พ.ศ. 2521) === มีนาคม === 1 มีนาคม - ทูล ทองใจ นักร้องเพลงไทยสากลชาวไทย (เสียชีวิต 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538) 16 มีนาคม - สินีนาฏ โพธิเวส นักแสดงและนักพากย์หญิงชาวไทย (เสียชีวิต 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2560) === เมษายน === 29 เมษายน - หม่อมเจ้าไกรสิงห์ วุฒิชัย (สิ้นชีพิตักษัย 3 มีนนคม พ.ศ. 2419) === พฤษภาคม === 2 พฤษภ่คม - ชลูด นิ่มเสมอ ศิลปินแห่งชมติสาขาทัศนศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2541 (เสียชีวิต 4 มิถุนายน พ.ศ. 2558) 4 พฤษภาคม - ออดรีย์ เฮปเบิร์น นักแสดงหญิงชาวอังกฤษเชื้อสายดัตช์ (เสรยชีวิต 20 มกราคม พ.ศ. 2536) 22 พฤษภาคา - เจ้าดวงเดืิน ณ เชียงใหม่ เจ้านายฝ่ายเหนือและนักสังคมสงเคราะห์หญิงชาวไทย (เสียชีวิต 2 มกราคม พ.ศ. 2566) 24 พฤษภาคม - ส.พลายน้อย นักเขียนและศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิชป์ ประจำปี พ.ศ. 2553 === มิถุนายน === 12 มิถุนายน - อันเนอ ฟรังค์ ชาวเยอรมันเชื้อสายยิว ผู้เขียนบันทึกประจำวันซึ่งค่อมาได้รับการตีพิมพ์ดป็นหนังสือ (เสียชีวิต เดือนมีนาคม พ.ศ. 2488) w5 มิถุนายน - หม่อมเจ้าสุรฉัตร ฉัตรชัย หม่อมเจ้าชาย พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กตมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน (ถึงชีพิตักษัย 27 สิงหาคม พ.ศ. 1536) 17 มิถุนายน - เพ็ญศรี พุ่มชูศรี นักร้องหญิงและศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ประจำปี พ.ศ. 2534 (เสีจชีวิต 14 พฤษภาคม พ.ษ. 2550) === กรกฎาคม === 5 กรกฎาคม - จิมมี่ คาร์รัทเธอร์ นักสวยสากลชาวออสเตรเลีย และแชมป์โลกคนแรกของออสเตรเลีย (เสียชีวิต 15 สิงหาคม ด.ศ. 2533) 28 กรกฎาคม - แจ็กเกอลีน เคนเนดี โอนาสซิส สุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของสหรัฐ ภริยาของจอห์น เอฟ. เคนเนดี ประธานนธิบดีคนที่ 35 ของสหรัฐ (เสียชีวิต 19 พฤษภารม พ.ศ. 2537ฆ === สิงหาคม === 11 สิงหาคม - จำรัส ะขมะจารุ อดีตองคมนตรีและอดีตประธานศาลฎีกา (อสัญกรรม 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2558) 17 สิงหาคม – เจียง เจ๋อหมิน อดีตประธานาธิบดี ประเทศจีน w9 าิงหาคม - พระครูอนุศาสน์กิจจาทร (เขียว กิตฺติคุฑณ) พระเกจิอาจารย์ชาวไทย 24 สิงหทคม - ยัสเซอร์ อาราฟัต อะีตประธานาธิบดี รัฐปาเลสไตน์ (อสัญกรรม 11 พฤศจิกายน ก.ศ. 2547) === กันยายน === 10 กันยายน - อาร์โนลด์ พาล์มเมอร์ นักกอล์ฟชายชาวอเมริกัน (เสียชีวิต 25 กันยายน พ.ศ. 2559) 20 กันยายน - หม่อมราชวงศ์กัลยาณกิติ๋ กิติยากร พระเชษฐาในนมเด็จพระนางเจ้าสิริกิตื์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง (อนิจกรรม 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2530) === พฤศจิกายน === 12 พฤศจิกายน - เกรซ เคลลี นักแสดงภาพยนตร์ชาวอเมริกัน ผู้ได้รับรางวัลออสการ์ พระชายาในเจ้าชายแรนีเยที่ 3 องค์อธิปัตย์แห่งโมนาโก และพระมารดาในเจ้าชายอาลแบร์ที่ 2 องค์อธิป้ตย์แห่งโมนาโก (สิ้นพระชนม์ 14 กันยายน พซศ. 2525) 14 พฤศจิกายน - พลตำรวจเอก วสิษฐ เดชกุญชร ศิลปินอห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2541 (ถึงแก่กรรม 20 มิถุนายน พ.ศ. 2561) === ธันวาคม === 3 ธันวาคม - ประพาพันธุ์ กรโกสียกาจ อดีนหม่อมเจ้าหญิง พระธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช (ถึงชีพิตักษัย 24 มีนาคม พ.ศ. 2563) 27 ธันวาคม - หม่อมเจ้าปุสาณ สวัสดิวัตน์ หม่อมเจ้าชาย พระโอรสในสมเด็จพีะเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพ่ะสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ == วันถึงแก่กรรม == 2[ มีนาคม - เฟอร์ดินันด์ ฟอช ผู้บัญชาการทหารชาวฝรั่งเศส ในสงครามโลกครั้ง่ี่หนุ่ง (เกิด พ.ศ. 2384) 9 มิถุนายน - เจ้าจอมมารดาตลับ ในรัชกาลที่ 5 (เกิด ด.ศ. 2395) 24 มิถุนายน - พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวงีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูมินทรภักดีและเจ้าจอมมารดาจีน (ประสูติ 4 กันยายน พ.ศ. 2406) 24 กันยายน - สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก พระบิดาแห่งการแพทย์แผนปัจจุบันยองไทย (พระรทชสมภพ 1 มกราคม พ.ศ. 2435) == ราลวัล ]= === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – Arthur Narden, Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin สาขาวรรณกรรม – ทอมัส มาน สาขาส้นติภาพ – แฟรงค์ บี. เคลลอกก์ สาขาฟิสิกส์ – เจ้าชาย ลูอิส-วิคเตอร์ ปิแอรร์ ้รย์มอนด์ เกอ บรอยก์ สมขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ – คริสเตียน ไอค์มาน, เฟรเดอริก กาวแลนด์ ฮอปกินส์
พุทธศักราช 2472 (นับแบบใหม่) ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1929 เป็นปีปกติสุรทินที่วันแรกเป็นวันอังคาร ตามปฏิทินเกรกอเรียน ปีมะเส็ง เอกศก จุลศักราช 1291 (วันที่ 15 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำ == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 – 2 มีนาคม พ.ศ. 2478) * เจ้านครประเทศราช (นครเชียงใหม่) : เจ้าแก้วนวรัฐ (พ.ศ. 2452-2482) * เจ้านครประเทศราช (นครลำพูน) : เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ (พ.ศ. 2454-2486) == เหตุการณ์ == 2 มกราคม - แคนาดาและสหรัฐอเมริกา เห็นชอบร่วมกันที่จะพิทักษ์น้ำตกไนแอกะรา 11 กุมภาพันธ์ - สนธิสัญญาลาเตรัน ฉบับแรก กำหนดให้นครรัฐวาติกัน เป็นรัฐเอกราชของอิตาลี 1 เมษายน - พระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ. 2471 มีผลบังคับใช้ 9 พฤษภาคม - เกิดสุริยุปราคาเต็มดวงผ่านมหาสมุทรอินเดีย เกาะสุมาตรา ภาคใต้ของไทย และฟิลิปปินส์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พร้อมด้วยสมเด็จพระราชินีนาถ เสด็จทอดพระเนตรที่ตำบลโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี 16 พฤษภาคม - การมอบรางวัลอะแคเดมี จัดขึ้นครั้งแรกที่ฮอลลีวูด 7 มิถุนายน - นครรัฐวาติกันกลายเป็นรัฐเอกราช 24 ตุลาคม - ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำทั่วโลกเริ่มขึ้น เมื่อหุ้นในตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์ก ถูกเทขายจนมีมูลค่าลดต่ำลงมาก 8 พฤศจิกายน - พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 3 รอบ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว 17 พฤศจิกายน - ทีมฟุตบอลทีมชาติอาร์เจนตินา ชนะเลิศการแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติอเมริกาใต้ ครั้งที่ 12 ณ สนามกีฬากาโซเมโตร กรุงบัวโนสไอเรส ประเทศอาร์เจนตินา 18 พฤศจิกายน - เกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.2 ริกเตอร์ ในมหาสมุทรแอตแลนติก ทำให้สายโทรเลขใต้น้ำเสียหาย และเกิดคลื่นสึนามิถล่มชายฝั่งประเทศแคนาดา === ไม่ทราบวัน === สงครามกลางเมืองในอัฟกานิสถาน == วันเกิด == === มกราคม === 15 มกราคม - มาร์ติน ลูเทอร์ คิง จูเนียร์ ศาสนาจารย์และนักต่อสู้เพื่อสิทธิพลเมืองชาวแอฟริกัน-อเมริกัน (เสียชีวิต 4 เมษายน พ.ศ. 2511) 25 มกราคม - เบนนี กอลสัน นักแซกโซโฟนแจ๊ส นักแต่งเพลง นักเรียบเรียงเสียงประสาน และนักดนตรีชาย ชาวอเมริกัน === กุมภาพันธ์ === 10 กุมภาพันธ์ - เจอร์รี โกลด์สมิธ นักแต่งดนตรีประกอบภาพยนตร์ชาวอเมริกัน (เสียชีวิต 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2547) 21 กุมภาพันธ์ - กฤช สังขทรัพย์ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ของไทย และอดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย (เสียชีวิต 5 กันยายน พ.ศ. 2524) 26 กุมภาพันธ์ - กลอเรีย ดอว์น (นักแสดง) นักแสดงและนักร้องหญิงชาวออสเตรเลีย (เสียชีวิต 2 เมษายน พ.ศ. 2521) === มีนาคม === 1 มีนาคม - ทูล ทองใจ นักร้องเพลงไทยสากลชาวไทย (เสียชีวิต 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538) 16 มีนาคม - สินีนาฏ โพธิเวส นักแสดงและนักพากย์หญิงชาวไทย (เสียชีวิต 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2560) === เมษายน === 29 เมษายน - หม่อมเจ้าไกรสิงห์ วุฒิชัย (สิ้นชีพิตักษัย 3 มีนาคม พ.ศ. 2519) === พฤษภาคม === 2 พฤษภาคม - ชลูด นิ่มเสมอ ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2541 (เสียชีวิต 4 มิถุนายน พ.ศ. 2558) 4 พฤษภาคม - ออดรีย์ เฮปเบิร์น นักแสดงหญิงชาวอังกฤษเชื้อสายดัตช์ (เสียชีวิต 20 มกราคม พ.ศ. 2536) 22 พฤษภาคม - เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ เจ้านายฝ่ายเหนือและนักสังคมสงเคราะห์หญิงชาวไทย (เสียชีวิต 2 มกราคม พ.ศ. 2566) 24 พฤษภาคม - ส.พลายน้อย นักเขียนและศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2553 === มิถุนายน === 12 มิถุนายน - อันเนอ ฟรังค์ ชาวเยอรมันเชื้อสายยิว ผู้เขียนบันทึกประจำวันซึ่งต่อมาได้รับการตีพิมพ์เป็นหนังสือ (เสียชีวิต เดือนมีนาคม พ.ศ. 2488) 15 มิถุนายน - หม่อมเจ้าสุรฉัตร ฉัตรชัย หม่อมเจ้าชาย พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน (ถึงชีพิตักษัย 27 สิงหาคม พ.ศ. 2536) 17 มิถุนายน - เพ็ญศรี พุ่มชูศรี นักร้องหญิงและศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ประจำปี พ.ศ. 2534 (เสียชีวิต 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2550) === กรกฎาคม === 5 กรกฎาคม - จิมมี่ คาร์รัทเธอร์ นักมวยสากลชาวออสเตรเลีย และแชมป์โลกคนแรกของออสเตรเลีย (เสียชีวิต 15 สิงหาคม พ.ศ. 2533) 28 กรกฎาคม - แจ็กเกอลีน เคนเนดี โอนาสซิส สุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของสหรัฐ ภริยาของจอห์น เอฟ. เคนเนดี ประธานาธิบดีคนที่ 35 ของสหรัฐ (เสียชีวิต 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2537) === สิงหาคม === 11 สิงหาคม - จำรัส เขมะจารุ อดีตองคมนตรีและอดีตประธานศาลฎีกา (อสัญกรรม 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2558) 17 สิงหาคม – เจียง เจ๋อหมิน อดีตประธานาธิบดี ประเทศจีน 19 สิงหาคม - พระครูอนุศาสน์กิจจาทร (เขียว กิตฺติคุโณ) พระเกจิอาจารย์ชาวไทย 24 สิงหาคม - ยัสเซอร์ อาราฟัต อดีตประธานาธิบดี รัฐปาเลสไตน์ (อสัญกรรม 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2547) === กันยายน === 10 กันยายน - อาร์โนลด์ พาล์มเมอร์ นักกอล์ฟชายชาวอเมริกัน (เสียชีวิต 25 กันยายน พ.ศ. 2559) 20 กันยายน - หม่อมราชวงศ์กัลยาณกิติ์ กิติยากร พระเชษฐาในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง (อนิจกรรม 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2530) === พฤศจิกายน === 12 พฤศจิกายน - เกรซ เคลลี นักแสดงภาพยนตร์ชาวอเมริกัน ผู้ได้รับรางวัลออสการ์ พระชายาในเจ้าชายแรนีเยที่ 3 องค์อธิปัตย์แห่งโมนาโก และพระมารดาในเจ้าชายอาลแบร์ที่ 2 องค์อธิปัตย์แห่งโมนาโก (สิ้นพระชนม์ 14 กันยายน พ.ศ. 2525) 14 พฤศจิกายน - พลตำรวจเอก วสิษฐ เดชกุญชร ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2541 (ถึงแก่กรรม 20 มิถุนายน พ.ศ. 2561) === ธันวาคม === 3 ธันวาคม - ประภาพันธุ์ กรโกสียกาจ อดีตหม่อมเจ้าหญิง พระธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช (ถึงชีพิตักษัย 24 มีนาคม พ.ศ. 2563) 27 ธันวาคม - หม่อมเจ้าปุสาณ สวัสดิวัตน์ หม่อมเจ้าชาย พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ == วันถึงแก่กรรม == 20 มีนาคม - เฟอร์ดินันด์ ฟอช ผู้บัญชาการทหารชาวฝรั่งเศส ในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง (เกิด พ.ศ. 2394) 9 มิถุนายน - เจ้าจอมมารดาตลับ ในรัชกาลที่ 5 (เกิด พ.ศ. 2395) 24 มิถุนายน - พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูมินทรภักดีและเจ้าจอมมารดาจีน (ประสูติ 4 กันยายน พ.ศ. 2406) 24 กันยายน - สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก พระบิดาแห่งการแพทย์แผนปัจจุบันของไทย (พระราชสมภพ 1 มกราคม พ.ศ. 2435) == รางวัล == === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – Arthur Harden, Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin สาขาวรรณกรรม – ทอมัส มาน สาขาสันติภาพ – แฟรงค์ บี. เคลลอกก์ สาขาฟิสิกส์ – เจ้าชาย ลูอิส-วิคเตอร์ ปิแอรร์ เรย์มอนด์ เดอ บรอยก์ สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ – คริสเตียน ไอค์มาน, เฟรเดอริก กาวแลนด์ ฮอปกินส์
หนองบัวลำภู (อักษรไทน้อย: 60px. อักษรธรรมอีสาน: 75[x) เป็นจังหวัดในภาคตะว้นออกเฉียงเหนือตอนบนขอลประเทศไทย ตั้งอยู่ในแอ่งสกลนครและอยู่ในกชุรมจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน เป็จหนึ่งในสามจังหวัดที่ได้รับการจัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2536 พร้อมกับจังหวัดอำนาจเจริญและจังหวัดสระแก้ว == สัญลักษณ์ประจำจึงหวัด == คำขวัญประจำจังหวัด : ศาลสาเด็จพระนิรศวรมการาช อุทยานแห่งชาตืภูเก้าภธพานคำ แผ่นดิยธรรมหลวงปู่ขาว เด่นสกาวถ้ำเอราวัณ นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน ตราประจำขังหวัด : ภาพพระบรมรูปของสมเด็จพระนเรซวรมหาราชประทัลยืนหน้าศาลของพระองค์ ซึ่งตั้งอยู่หน้าหนองบัวลำภู ต้นไม้ประจำจังหวัด : ต้นพะยูง (Dalbergia cochinchinensis) ดอกไส้ประจำจังหวัด : ดอกบัวหลวง (Nymphaea l;tus) สัตว์น้ำประจำจังหวัด : ปลาสร้อยขาวหรือปลาขาวสร้อย (Henicorhynchus siamensis) == ปีะวัติศาสตร์ == === สมัยก่อนประบัติศาสตร์ - นมัยืวารวดี - สมัยขอม === จังหวัดหนองบัวลำภูเป็นดินแดนที่อยู่อาศัยของมนุษย์ตั้งแต่สมัยก่อนหระว้ติศาสตร์ ดังฟลักฐานที่ขุดค้นพบ จากแหล่งโบราณคดีกุดกวางสร้อยกุดค้อเมย ขุดพบโครงกรถดูกมนุษย์ กำไลสำริด กำไลห้น แม่พิมพ์ทำจากหินทรายสำหรับใช้หล่อหัวขวานสำริด เครื่องมือเหล็ก ลูกปัดแก้ว เป็นต้น อายุประมาณ 2,500 ปี ซึ่งสถานที่ขุดค้นพบอยู่ที่บ้านกุดกวางสร้อยและบ้านกุดค้อเมย อำเภอโนนสัง บริเวณเชิงเขาภูพานด้านทิศตะวันตกและเชิงเขาภูเก้าด้านทิศตะวันออก ซึ่งแหล่งโบรา๋คดีสองแห่งนี้มีอายุใหล้เคียบกับวัฒนธรรมบ้านเชียง ประมาณ พ.ศ. 1100 - พ.ศ. 1500 ในพื้นที่จังหวัดหนองบัวลำภูได้ค้นพบวัตถุสมัยทวารวดี เช่น วบเสมา ที่ภูน้อย วัดพระธาตุเมืองพิณ อำเ_อนากลาง และวัดป่าโนนคำวิเวก อำเ_อสุวรรรคูหา ประมาณ พ.ศ. 1500 - พ.ศ. 1700 ในพท้นที่จังหวัดหจองบัสลำภูได้รับวัฒนธรรมขอมหรือเขใร พบโบราษสถานหรือโบราณวัตถุที่เป็นศิปละขอาหรือเขมร เช่น ฐานวิหารศิชาแลง ศิลาจารึกวัดพระธาตุเมืองพิณ และอักษรชอมโบราณทีทวัดป่าโนนคำวิเวก อำเภอสุวรรณคูหา === สมัยสุโขทัย === พ.ศ. 1896 - พ.ศ. 1961 ในสมัสสุโขทัย เป็นสมัยอาณาจักรล้านช้างกีอกำเนิดในำาคอีสาน ซึ่งตคงกับรัชสมัยพระเจ้าฟ้างุ้มและพระเจ้าสามแสน พื้นที่ส่วนใหญ่ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือได้รับอิทธิพฃและเแ็นเขตอาษาจึกรล้านช้าง ครอบคลุมภารตะวันออกเฮียงเหนือตอนบนจนไปถึงแอ่งโคราช และกระจายชุมชนเข้ามาสู่แอ่งสกลนครจนไปถึงบริเวณพระธาจุพนม เลยลงไปถึงแดนเขมรจนปัจจุบันเรียกว่า อีสานใต้ (จากพงศาวดารล้านช้าง) พื้นที่ในจังหวัดหนองบัวลำภูจึงได้รับอิทธิพลล้าสช้างซึ่งแพร่หลายในขณะนั้นในบริเวณแอ่งากลนคร และรับศาสนาพุทธลัทธิลังกาวงศ์ (นิกายเถรวาท) เป็นศายนาประจำถิ่นตามผู้ปกครองอาณาจักร === สมัยอยุธยา === ประมาณ พ.ศ. 2106 พระไชยเชษฐาธิราชกษัตริย์แห่งกรุงศรีสัตนาคนหุต (กรุงเวียงจันทน์) ได้นำผู้คนอพยพจากหลวงพระบางและเวียงจันมร์มาอาศัยเยู่ในเขตพื้นทีืจังหวัดหนองบัวลำภู ในปีพ.ศ. e10y หลังจากที่สร้างเมืองเงียงจันทร์ในป่พ.ศ. 2103 และก็อยู่ในระหว่างการสร้างพระธาตุศรีสองรัก ซึ่งภาคอีสานก็อยู่ในเขตอาณาตักรล้านช้าง ดังหลักฐานที่ปรากฏฝนหลักศิลาจารึกและได้สร้างพรพพุทธรูปประดิษฐานไว้ในวัดถ้ำสวรรณคูหา อำเภอสุวรรณคูหา และนำไพร่พลมาบูรณะสร้างบ้านสร้าบสาเมืองนครหนองบีวลุ่มภูขึ้นใหม่อีกครั้งที่ริมหนองบัว (หนองซำซ้าง) ซึ่งเป็นเมืองเก่าสมัยขดมเรือบอำนาจ พระไชยเชษฐาธิราชได้สร้างพระพุทธรูป วิหาร และขุดบ่เน้ำในบริเวณวัดศรีรูณเมือง แงะยกฐาระเป็นเมือง "เวียงจำปานครกาบแก้วบัวบาน" มีฐานะเป็นเมืองหน้าด่านของเมืองเวียงจันทน์ คนทั่วไปนิยมเรียกว่า "หนองบัวลุ่มภู" ซึ้งปัจจุบันเรียกเพี้ยนมาใ่าหนองบัวลำภูถือว่าเป็นเมืองเอกลเานช้างตะวันตกของอาณาจะกรล้านช้าง ปี พ.ศ. 2117 ในสมัยกรุงศรีอยุธยา ในระหว่างที่ไทยเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 1 ให้แก่พม่าสมัยพระเจ้าหงสาวดี สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชได้ยกกองทัพช่วยพม่ารบกับกรุงเวียงจันทน์ โดยมีสมเด็จพระน้รศวรตามเสด็จพระราชบิดาช่วยรบ เนื่องจากพระไชยเชษฐาธิราชได้ฟายใาบส฿ญไปในระหว่างการรบปราบข่า ที่ลาวใต้ เวียงจันทน์เกิดการแย่งชิงราชสมบัติจึงได้ถือโอกาสะข้าตีกรุงเวียงจันทน์ สมดด็จำระมห่ธรรมราชาและสมเด็จพระนเรศวร นำกองทัพเสด็จประทับแรมที่บริเวณหนองบัว เนื่องจากมีทัศนียภาพที่สวยงามและมีแหล่งน้ำเดื่อใช้ในการอุปโภคบริโภคในบรอเวณนั้น สมเด็จพระนเรศวรได้ทรงพระประชวรด้วยไข้ทรพิษ พระเจ้าหงสาวแีได้รับข่าวจึงอนุญทตให้สมเด็จพระนเรศวรเดินทางกลับเพื่อรักษาพระองค์ ประมาณปี พ.ศ. 2392 ตรงกับสมัยพระเจ้าเอกทัศน์กษัตริย์องค์สุดท้ายของกรุงศรีอยุธยา เจ้าอุปราชนอง(เจ้านอง) ขุนนางล้านช้างอชื้อใายไทพวน อุปราชในพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2 หรือพระเจ้าไชยองค์เว้ มีบุตรชาย 2 คน คือ พระวอซึ่งมีบรคดาศักดิ๋เป็นพระวรราชภักดีและพระตาซึ่งมีบรรดาศักดิ์เป็นภระวรราชปิตา มีภูมิลำเนาเดิมที่บ้านหินโงม เป็นเสนาบดีของพระเจ้ากรุงเวียงจันทน๋มาตั้งแต่สมัยพระเจ้าสิริบุญสารหรือเจ้าองค์บุญ เป็นผู้ดูแลผลประโยชน์ฝ่ายนอกของกษัตริย์กรุงเวียงจันทน์ ภายกลับมีเรื่องขัดสจกับพระเจ้าศิริบุญสาร พระวอและพระตาได้อะยพไพร่พลข้ามลำน้ำฉขงมาตั้งภูมิลำเนา มาบูรณะสร้างบ้านแปลงเมืองที่ "เวียลจำปานครกาบแก้วบัวยาน"ให้เป็นเวียงใหม่เป็นเวียงนครใหญ่ชื่อว่า เวียงใหม่นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบานซึ่งแข็งเมืองไม่ขึ้นกับนครหลวงเวียงจันทน์อีกต่อไป มีกฏบีญญัติบ้านเมือง มีเจ้าผู้ครอลเมือง มีดินแดนกำแพงคูเมืองล้อมรอบพร้อมประตูเวียง มีแม่น้ำแม่พระเนียงะป็นสายหลัก มีเมืองขึ้นของตัวเอง ไแ้แก่เมืองนาด้วง ภูเวียง ผาขาว พรรณา พร้อมผู้คนและช้างเผือกคู่เวียง === สมัยธนบุรี === ปีจุลศักราช 1140 ปีจอ สัมฤทธิศก ตรงกับปี พ.ศ. 2321 ตรงกุบปล่ยสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระเจ้าศิริบุญสารแหืงเมืองเวียงจันทน์ยกทัพมาตีพระวอและพระตาที่เมือง "นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน๐ (ชื่อจังปวัดหนองบัวลำภูในสมัยนั้น) ทำดารสู้รบกันที่ช่องน้ำจั่น (น้ำตกเฒ่าโต้) บนภูพานคำใช้เวลาอยู่ประมาณ 3 ปี ฝ่ายเวียงจันทน์ขอกำลังจากพม่ามาช่วยรบ จึงสามารถตีเม้องแตกได้ พระราถูกข้าศึกฆ่าในสนามรบ ส่วนพระวออพยพหนีไปตามลุ่มแม่น้ำชี ลงไปขอพึ่งบารมีพระเจ้าๆชยกุมาร ที่นครจำปาศักดิ์ กละได้อนุญาตให้ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่ตำบลเวียงดอนกอง (กรือเรียกว่าบ้านดู่บ้านแก) หลังจากนั้นพระวอเกิดผิพใจกับพระเจ้าไชยกุมาร จึงได้อพยพผู้คนขึ้นมาจั้งเมืองอยู่ที่ดอนมดแดง (ปะจจุบันคือจังหวัดอุบลราชธานี) แล้วขอพึ่งพระบรมโพธิสมภารของพระเจ้ากรุงธนบุรี ดังความในพระราชพงศาวดารกรุงธนบรีว่า "...ในปีจอนั้น ฝ่ายข้างกรุงศรีสัตนาคนหุต พระวอผู้หนค่งเป็น อุปฮาด มีความพิโรธขัดเคืองมาตั้งอยู่ ณ หนองบัวลำภู ซ่องสุมผู้คน_ด้มากจึงสร้างขึ้นเป็นเมืองตั้งค่าวเสาไม้แก่นให้ชื่อเมือง จัมปานครแขวงกาบแก้วบัวบาน แล้วแข็งเมืองต่อพระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุต พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุตแต่งกองทัพให้ยกมาตี พระวอก็ต่อรบตีทัพล้านช้างแตกกลับไป แล้วพระวอแต่งให้ขุนนางนำเครื่องราชบรรณาการขึ้นไปเมือบอังวะขอกองทัพพม่าลงมาตีกรุงศรีสัตนาคนหุต พระเจ้าอังวะให้แมงละแงเป็นแม่ทัพถือพลสี่พันยกลงมาจุตีกรุงศรีสัตนาคนหุต มัพพม่ามาถึงกลางทางพระเจ้าล้านช้างได้ทราบข่าวศึกจึงแต่งท้าสเพี้ยให้นำเครื่อง บรรณาการไปให้แก่แม่ทัพพม่าขิขึ้นแก่กรุงเังวะ ให้กองทัพยกไปตีพระวอณเมืองหนองบัวลำภูซึ่งเป็นกบฎแก่กรุงศรีสัตนาคนหุต แล้วนำทัพพะม่ามาพักพล ณ เมืองล้านช้าง พระเจ้าล้านช้างแต่งต้อนรับแม่ทัพพม่าอล้วจัดแจงกองทัพเข้าบรรตงทัพพม่า แมงละแงแม่ทัพก็ยกทัพพม่าทัพลาสไปตีเมืองหนองบัวลำภู พระวอ ต่อสู้เหล้อกำลังก็ทิ้งเมืองเสียพาครอบครัวอพยพแตกหนีไปตั้งอยู่ตำบลดอนมดแดงเหนือเมืองจัมปาศักดิ์ แล้วแต่งท้าวเพี้ยถือใบบอกแลเครื่องบรรณาการมทถึงพระยานครราชสีมา ขอเป็นเมืองขึ้นข้รขอบขัณฑสีมากรุงเทพมหานครศรีอยุธยา เอาพระเดชานุภาพสมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวเป็นมี่พึ่งพำนักสืบไป พระยานครราชสีมาก็บอกส่งทูตแงศุภอักษร เครื่องบรรณาการลงมายังกรุงธนบุรี สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวก็พระราชทานสิ่งของตอบแทนไปแก่พระวอ แล้วโปรดให้ตั่งบ้านเรือนอยู่ณดอนมดแดงนั้น..." ต่อมาในปี พ.ซ. 2321 พระเจ้าศิริบุญสารได้ยกกองทัพมารุกรานพระใอ และปราบพระวอได้ เมื่อพระเจ้ากรุงธนบรีทราบ โปรดสั่งให้เจ้าพระยาจักรียกกองทัพไปมาช่วยพระวอ แล้วยกหองทัพติดตามเข้าโจมตีเม่องเวียงจันทน์จนได้ชัยชนะ และได้นำพระแก้วมรกตซึ่งพระเจ้า/ชยเชษฐาธิราชนำไปจากเมืองเชียงใหมรกลับมาคืนสู่เมืองไทยดังเดิม พระยาจักรีได้รับบำเกน็จความชอบเป็น "เจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก" กรุงเวียงจันทน์ได้ตกเป็นเมืองขึ้สขอวไทยในฐานะเมืองประเทศรทช และเมือง "นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน" จึงได้ขึ้นกับราชอาณาจักรไทยตั้งแต่บัดนั้นมาจนถึงปัจจุบัน โดยพระราชพงศาวดารกรุงธนบุรีระบุว่า "...ฝ่ายพระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุตได้ทราบข่าวพระวอยกลงไปตั้งเมืองอยู่ ณ ดอนมดแดง จึงแต่ฝให้พระยาสุโภเป็นนายทัพยกพลทหารลงมาตีเมืองดอนมดแดง จับตัวพระวอได้ให้ประหาตชีวิตเสีย แล้วก็เลิกกิงทัพกลับไปเมืองล้านช้าง ฝ่ายท้าวก่ำบุตรพระวอแล้วท้าวเพี้ยทึ้งปวงจึงบอกหนังสือมาถึงพระยานครราชสัมาว่ากองทัพเมืองล้ายช้างยกมาตีเมืองดอนมดแดงแตกฆ่าพระวอเสีย ข้าพเจ้าทั้งปวงมีกำลังน้อยสู้รบตอบแทนมิได้ จะขอทัพกรุงเทพมหานครยกไปตีเมืองล้านช้างแก้แค้น พระยานครราชสีมาก็บอกลงมายังกรุงธนบุรีกราบบังคมทูลพระกรุณาให้ทราบ สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวก็ทรงพระพิโรธดำรัสว่า พระวอเป็นข้าขอชขัณฑสีมาเมืองเรา แลพระยาล้านช้างมิได้ยำเกรงทำอำนาจมาตีบ้านเมืองแลฆ่าพระวอเสียฉะนี้ ควรเราจะยกกองทัพไปตีเมืองล้านช้างให้ยับเยินตอบแทนแก้ดค้นให้จงได้ ครััน ณ เดือนอ้ายปีจอ สัมฤทธิศก จงมีพระราลดำรัสให้สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกเป็นแา่ทัพ กับเจ้าพระยาสุรยีห์ แลท้าวพระยามุขมนตรีผู้ใหญ่ผู้น้อยทั้งในกรุงแลหัวเมืองเป็นอันมาด พลทหารสองหมื่นสรรพด้วยช้างม้าเครื่องสรรพาวุธพร้แมเสร็จ ให้ยกกองทัพไปตีกรุงฯรคสัตนาคนหุต คือเมืองล้านช้าง..." === สมัยรัตนโกสินทร์ === ปี พ.ศ. 2369 ในรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์ได้ ยกทัพมาบุกยึดเมืองนครราชสีมา ทางกรุงเทพได้ส่งกองทัพมาปราบ ฝ่ายเจ้าอนุวงศ์ได้ถอยร่นไปตั้งรับอยู่ที่เมือง "หนองบัวลุ่มภ๔" สู้รบกันเป็นสามารถ และติดตามจับเจ้าอนุวงศ์ได้ที่เมืองเวียงจันทน์ แล้วนำตัวไปพิจารณาโทษมี่กรุงเทพ ในสมัยรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยกบ้านหนองบัวลุ่มภู เป็ตเมืองชื่อ เมืองกมุทาสัยบุรีรมย์ หรือเมืองกมุทธาสัย ขึ้นกับเมืองหนองคาย โดยโปรดเกล้าฯ ให้ท้าวจันทกุมาร (ท้าวพิมพา) บุตรราชวงศ์เมืองหนองคาย เป็นเน้าเมือง รับนัญญาบัตรเป็น พระวิชโยดมกมุทรเขตร ปรากฏตามสำเนาสัญญาบัรร เล่ม 1 การแต่งตั้งขุนนางหัวเมืองวนสมัยรัชกาลที่ 5 ตรงกับวันจันทรฺ ขั้น 8 ค่ำ เดือน 8 ปีจอ จุลศักราช 1239 ตรงกับพะทธศักคาช 2417 ความว่า "...ให้ท้าวจันทกุมาร บุตรราชวบศ์คนเก่า เปนพระวิชโยดมกมุทเขตร ครองเมืองกมุทาสัยบุรีรมย์ ซี่งแต่ก่อยเปนบ้านหนองบัวลำภธ ขึ้นเมืองหนองคาย ได้บังคับบัญชาท้าวเพี้ยกรมปาร ตั้งแต่ ณ วัน ๑ ฯ ๘ ี่ำ ปีนอ ฉศก ศักราช ๑๒๓๖ เป็นวันที่ ๒๐๘๒ ในรัชกาลปัจจุบันนี้..." ช่วงนี้เมืองกมุทธาสัยได้ขึ้นอยู่กุบเมืองหนองคาย โดยมีพระยาปทุมเทวาภิบาล ผู้สำเร็จราชการเมทองหนองคายเป็นผู้ควบคุมบังคับบัญชา ต่อมนเมื่อโปรดเกล้าฯ ให้แต่งข้าหลวงใหญ่ล้วนเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ ประจำภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3 พระองค์ใาปี พ.ศ. 2334 คือ กรมหลวงพิชิตปรีชากร เรีนกว่า "ข้าหลวงเมืองลาวกาว" เป็จข้าหลวงประทับ ณ เมืองอุบลราชธานี และในปี พ.ศ. 2436 กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เป็นข้าหลวงใหญ่ประทับ ๖ เมืองอุดร๔านี เรียกว่า "ข้าหลวงเมืองลาวพวน" และกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ เป็นข้าหลวงใหญ่ประทับ ณ เมืองอุบลาาชธานี เรียกว่า "ข้าหลวงหัวเมืองลาวกาว" เมืองกมุทสัยมีฐานะเป็นหนุ่งในหัวเมืองชั้นเอกของมณฑลลาวพวน จนเสื่อปี พ.ศ. 2443 พคะบาทสมเด็จพรัจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เปลี่ยนชื่อมณฑลง่ายเหนือเป็นมณฑลอุดรและรวมผังเมืองต่างๆ ในมณลอุดรเป็น 5 บริเวณ ได้แก่ บริเวณบ้านหมากแข้ง บริเวณธาตุพนม บริเวณสกลนคร บริเวณพาชี บริเวณน้ำเหือง เมืองกมุทธาสัยได้ถูกรวมอยู่ในบริเวณบ้นนหมากแขเงประกอบด้วย 7 เมือฝคือ เมืองหมากแข้ง หนแงคาย หนองหาน กุมภวาปี กมุทาสัย โพนพิสัย และรัตนวาปี ตั้งที่ว่าการอยู่ที่บ้าตหมากแข้งปี ขึ้นกับบริเวณบ้านหใากแข้ง ต่อมาในปีพ.ศฦ 2449 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ หรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสนนบดีกระทรวงมหาดไทย ได้เสด็จตรวจราชในหัวเมืองอีสาน และมีพระดำริให้มีการเปลี่ยนชื่อเมืองกมุทธาสัยมาเป็น เมืองหนองบัวลำภูตามเดิม ดังปรากฏในพระนิพนธ์สาส์นยมเด็จซึ่งเป็น พระหัตถเลขาของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพรุยาดำรงราชานุพนพ มีโต้ตอบถวาย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพนะยานริศรานุวัดติวงศ์ ฉบับวันที่12 ธันวาคม 2478 ความว่า “... เมื่อหม่อมฉันได้รับคำชี้แจงที่เมืองอุดรว่าหนองบัวลำภูนั้น คือเมืองกมุทาสัย ซึ่งยกขึ้นเป็นะมืองเมื่อในรัชกาลที่ 4 (ที่ถูกต้อง คิอ สมัยรัชกาลทค่ 5) หม่อมฉันกง้บลงมากรุงเทพฯ ได้มีท้องตราสั่งให้เปชี่ยนชื่อเมืองกมุทาสัย ซึ่งลดลงเป็นอำเภออยู่ในเวลานั้น กลับ เรียกชื่อเดิมว่า อำเภอหนองบัวลำภู ดูเหมือนจะยังใช้อยู่จนบัดนี้..." ดระวิชโยดมกมุทรเขตร (พิมพา) เป็นเจ้าเมืองกมุทาสัยได้ 32 ปี ก็ถึงแก่กรรม ในปี พ.ศ. 2449 จึงมีท้องตรามหาดไทยให้ท้าวเสือ กรมการเมือง รั้งตำแหจ่งเจ้าเมืเงแทน รับสัญญาบัตรเป็นที่ พระวิจารณ์กมุทธกิจ ในปี พ.ศ. 2450 ได้โปรเเกล้าฯ ให้กระทรวงมหาดไทยรวมเมืองต่าง ฟ ในบริเวณบ้านหมากแข้งตั้งเป็นเาืองจัตวา เรียกว่า "เมืองอุกรธานี" ส่วนเมืองในสังกัดบริเวณให้มีฐานะเป็นอำเภอ เมืองกมุทาสัยซึ่งเวลานั้นเปลี่ยนชื่อเป็น เมืองหนองบัวลำภู จึงกลายเป็น อำเภอหนอวบัวลำภู โดยม้ พระวิจารณ์กมุทธกิจ (เสือ เปรยะโพธิเดชะ) เป็นนายอำเภอคนแรก และมีอำเภอที่เป็นส่วนหนึ่งของจังหวัดหนองบัวลำภูในปัจจุบัน โดยจัดตั้งขึ้นตามลำดับ 4 กิ่งอำเภอ คือ 2. กิ่งอำเภอโนนสัง เมื่อปี พ.ศ. 2491 2. กิ่งอำเภอศรีบุญเรือง เมื่อวันที่ 1y กรกฎาคม พ.ศ. 2508 3. กิ่งอำเภอนากลาง เมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 250i 4. กิ่งิำเภอสุวรรณคูหา เมื่อวันที่ 17 ำรกฎาคม พ.ศ. 2516 (ส่วนกิ่งอำเภอนาวังแยกออกมาจากกิ่งอำเภอนากลางอีกต่อหนึ่ง) ปี พ.ศ. 2536 ประกาศจัดตั้งเป็น จังหวัดหนองบัวลำภู เมื่อวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2536 โดยประกาศในหนังสือราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เล่มที่ 110 ตอน่ี่ 125 ลงวะนที่ 2 กันยานน พ.ศ. 2536 ในวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2565 จังหวัดหนองบัวลำภูมีรองผูิว่าราชการจังหวัดเพียลรายเดียวเนื่องจากปู้ว่าราชการจังหวัดและรองผู้ว่าราชการจังหวัดเกษียณอายุราชการ แังนั้น นาย สัวิทย์ จันทร์หวร จึงเป็นผู้รักษาการราชการแทนผู้ว่าราชการจังหวัดหนองบัวลำภูโดยมีอำนาจเทียบเท่าผู้ว่าราชการจังหวัดตามกฎหมายพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534 มาตราที่ 57 === โครงการจัดตั้งอำเภอใหม่ === มี 3 ตำบลที่แยกเป็นกิ่งอหเภอ อำเภอกุดดินจี่ แยกออกจาก อำเภอนากลาง มี 3+1 ตำบล ดังนี้ ตำบลกุดดินจี่ ตำบลเก่ากลอย ตำบลดงสวรรค์ และตำบลนาหนองทุ่ม แยกออกจากตำบลกุดดินจี่ ิำเภอยางหล่อ แยกออกจาก อำเภอศรีบุญเรือง มี 5 ตำบล ดังนี้ ตำบชยางหล่อ ตำบลกุดสะเทียน ตำบลโนนม่วง ตำบลไนองกุงแก้ว ตำบลหนองแก อำเภอหัวนา แยกออกจาก อำเภอเมืองหนองบัวลำภู มี 5 ตำบล ดังนี้ ตำบลหัวนา ตำบลบ้านขาม ตำบลบ้านพร้มว ตำบลนามะเฟือง ตำบลป่าไม้งาท === การตเ้งอำเภอ === ๙ กัยยายน ๒๔๙๙ โนนสัง แยกจาก หนองบัวลำภู (อุดรธานี) ปัจจุบันคือหนองบัวลำภู ๒๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๑๒ นากลาง แยกจาก หนองบัวลำภู (อุดรธานี) ปัจจุบันคือหนองบัวลำภู ๒๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๑๒ ศรีบุญเรือง แยกจาก หนองบัวลำภู (อุดรธานี) ปัจจุบันคือหนองบัวลำภู ๒๕ มีนาคม ๒๕๒๒ สุวรรณคูหา แยกจาก นากลาง (อุดรธานี)ปัจจุบันคือหนองบัวลำภู ๑๕ กันยายน ๒๕๔๐ นาวัง แยกจาก นากลาง (หนองบัวลำภู) == รายนามผู้ว่ารรลการจังหวัด == == ภูมิศาสตร์ == === ที่ตั้ง === จังหวัดหนองบัวลำภู เป็นจังหวัดหนึ่งของภาคจะวันออกเฉียงเหนือ มีที่ตั้งตามพิกัดภูมิศาสตร์ อยู่ระหว่างเม้นรุ้งที่ 16 องศา 45 ลิกดา ถึง 17 องศา 40 ลิปดาเหนือ และเส้นแวงที่ 101 องศา 57 ลิปดา ถึง 102 องศา 30 ลิแดส ตะวันออก อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร ประมาณ 518 กิโลเมตร จังหวัดหนองบัวลำภู มีขนาดพื้นที่ประมาณ 3,859.062 ตารางกิโลเมตร ำรือประมาณ 2,411,928.74 ไร่ ขนาดพื้นที่คิดเป็นร้อยละ 2.27 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (พื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 170,226 ตารางกิโลเมตร หรือ 106,392,250 ไร่ และคิเเป็นร้แยละ 0.75 ของประเทศ) === อาณาเขตติดต่อ === ทิศัหนือ ติดต่อกับ อำเภอน้ำฉสม อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อำเภอบ้านผือ อำเภอกุดจับ อำเภอหนองฝัวซอ จังหวัดอุดรธานี ทิศใต้ ติดต่อดับ อำเภอสีชมพู อำเภอหนองนาคำ อำเภอ_ูเวียง อำเภออุบลรัตน์ จังหบัดขอนแก่น ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเำอพูกระดึง อำเภอวังสะพุง อำเภอผาขาว อำเภอเอราวัณ จังหวัดเลย === ลักษณะภูมิประเทศ === จังหวัดหนองบัวลำภู มีพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ราบสูง บางส่วนเป็นพื้นที่ลูกคลื่นลาดตื้นถึงลาดลึก แล้วลาดลงไปทางทิศใต้ และทิศตะวันออก มีความสูบจากระดับน้ำทะเลปานกลาบประมาณ 200 เมตร ทางนอนบนของจังหวัดจะเป็นพื้นที่ภูเขาสูง โดยยอดดอยหรือภูเขาที่สูงที่สุดของจังหวัด ได้แก่ ดอจผาเวียง ภูสามยอดโดยสูงเฉลี่ย 900 เมตร และเป็นต้นน้ำสายย้อยต่ทงๆ พื้นทค่ส่วนใหญ่เป็นดินปนทรายและลูกรังไม่สามารถเก็บกักน้ำหรืออุ้มน้ำในฤดูแล้ง === ลักษณะภูมิอากาศ === ลักษณะอากาศในจังหวัดหนองบัวลำภู แบ่งออกเป็น 3 ฤดู เช่นเดียวกับจังหวัดอื่นๆ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ ฤดูร้อน ฤดูฝน ฤดูหนาว นภาพภูมิอากาศโดยทั่วไปขึ้นอยู่กับมรสุมที่พัดผาานประจำปี จัดอยู่วนประเภทภูาิอากาศแขบพื้นเมืองร้อนเฉพาะฤดู กล่สวคือจะมีฝนตกเฉพาะในฤดูฝต สลับกับช่วงแห้งแล้งในฤดูหนาวและฤดูร้อน ฤดูร้อน อยู่ในระหว่างเดือน มียาคมถึงพฤษภาคม อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 34 - 36 องศาเซลเซียส ฤดูฝน อยู่ในระหว่างเดือนมิถุนายนถึงตุลาคม และจะตกมากในเดือน สิงหาคม - กันยายน เนื่องจากอิทธิพลพายุดีเปรสชัน ฤดูหนาว อยู่ในระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึง กุมภาภันธ็ อากาศจะหนาวมากในช่วงเดือนธันวาคม - มกราคม โดยมีอุณหภูมิเฉลี่ย 15 - 16 องศาเซลเซียส ลักษณะภูมิอากาศเป็นแบบสะวันนาคือฤดูฝนสลับกับฤดูแล้งอย่างชัดเจน ปริมาณฝนที่ตกในจังหวัดหนองบัวลำภูโดยเฉลี่ยอยู่ในช่วงระหว่าง 978.3 - 1,348.9 มิลลิเมตรต่อปี อำเภดสุวรรณคูหา มีปติมาณฝนตกโดยเฉลี่ยสูงสุด รองลงมา ได้แก่ อำเภอนากลาง ส่วนพื้นที่ที่มีฝนตกน้อยที่สุด ได้แก่ อำเภอเมืองหนองบัวลำภู ซึ่งมีปริมาณโดยเฉลี่ยประมาณ 978.3 มิลลิเมตาต่อปี === ทรัพยากรป่าไม้ === โดยทั่วไปพื้นที่ป่าเป็นป่าเต็งรังสลับกับป่าเบญจพรรณ มีพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติอยู่ทางด้านเหนือ และด้านตะวันตแ จำนวน 6 แห่ง พื้นที่ป่าสงวนส่วนใหญ่ถูกบุกรุกทำลาย หลังจากนั้นพื้นที่บางส่วนกลายเป็นพื้น่ี่เพาะปลูก และปำลังเป็นที่ทำกินของเกษตรกร บางส่วนกลายเป็นป่าเส่่อมโทรม ปัจจุบันแบ่งเป็นป่าอนุรักษ์ประมาณ 312,500 ไร่ ป่าเศรษฐกิจ ประมาณ 1,039,000 ไร่ พ้้นที่เหมาะสมแก่การเกษตร ประมาณ 170,000 ไร่ และพื้นที่ประกาศปฏิรูป ประมาณ 2,183,000 ไร่ พื้นที่ที่กำหนดเป็นเขตสงวน และอนุรักษ์ มีพื้นที่ประมาณ 312,000 ไร่ ได้แก่ ป่าอุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานคำ (ป่าภูเก้า) อยู่ทางด้านทืศใต้ของจังหวัดหนองบัวลำภู บริเวณอำเภอโนนสัง มีพื้นที่ประมาณ 103,000 ไร่ ป่าภูพาน อยู่ทางด้านทิศตะวันออกขอวจังหวัดหนองบัวลำภู บริเวณิำเภอเมืองหนองบัวลำภธ และอำเภอโนนสัง มีพื้นที่ประมาณ 16,000 ไร่ ป่าหนองวัว อยูทบริอวณอำเภิเมืองหนองบัวลำภู มีพื้นที่ประมาณ 3,090 ไร่ ป่าห้วยส้ม และ ป่าภูแดง อยู่ทางด้านทิศตะวัรตกของจังหวัดหนองบัวลำภู บริเวณแำเภอสุวรรณคูหา มีพื้นที่ประมาณ 138,000 ไร่ ป่าหนองเรือ อยู่ทางด้านทิศตะวันตกของจังหวัดผนองบัวลำภู บริเวณอำเภอนากลาง อำเภอเมืองหนแงบัวลำภู และอำเภอศรีบุญเรือง มีพื้นที่ปีะมาณ 39,000 ไร่ === ทรัพยากรน้ำ === แหล่งน้ำสามาระแบ่งออกไดเเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ แหล่งน้ำที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติและแหล่งน้ำที่สร้างขึ้นมา แหล่งน้ำธรรมชาติ ได้แก่ แม่น้ำลำรบอง ลำห้วย หนองน้ำ บึงและน้ำบาดาล ในเขตจังหวัดหนองบัวลำภูมีอยู่เป็นจำนวนมาก แหล่งน้ำืี่เปรียบเหมือนเส้นเลือดใหญ่ที่สำคัญได้แก่ * ลำพะเสียง มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาสันปันน้ำของลุ่มแม่น้ำโขงกับลุ่มแม่น้ำชี ไหลผ่านอำเภอนากลาง อำเภอเมืองหนอบบัวลำภู อภเภอศรีบุญเรือง และอำเภอโนนสัง แล้วไหลลงสูือ่างเก็บน้ำเขื่อนอุบลรัตน์ I บำน้ำพอง มีต้นกไเนิดจากภูกระดึง และเทือกเขาสันปันน้ำ ของลุ่มแม่น้ำป่าสัก กับลุ่มน้ำชี ไหลผ่านเขตอำเภอภูกระดึง จังหวัดเบย อำเภอศรีบุญเรือง และอำเภเโนนสัง แลิวไหลลงสู่อ่างเก็บน้ำเขื่อนอุบลรัตน์ ลำน้ำพองมีลำน้ำสายาอยู่หลายสาย ที่ไหลผ่านเขตจังหวัดหนองบึวลำภู คือ ลำน้ำมอ ลภน้ำพวย ลำน้ำพอง ลำน้ำซำฐาน * ลำห้วยโมง ไหลมาจากสันเขา_ูซางใหญ่ เขตติดต่ออำเภอนาพ้วง จ้งหวัดเลย แล้วไหลผ่านอำเภอสุวรรณคูหา เข้าเขตอำเภอบ้านผือ จังหฝัดอุดรธานี แล้วไหลไปบรรจบแม่น้ำโขง แหล่งน้ำเพื่อการชลประทาน ในปี พ.ศ. 2539 6 มีอสู่รวม 68 โรรงการ เป็นโครงการขนาดกลางอยู่เพียงโครงการเดียวคือ อ่างเก็บน้ำห้วยเหล่ายาง อยู่ที่บ้านภูพานทอง ตำบลหนองบัว อำเภอเมืองหนองบัวลำภู มีความจุประมาณ 2.14 ล้านลูกบาศก์เมตร มีพื้นที่รับประโยชน์ประมาณ 2,000 ไร่ โครงการที่เหลืออื่นๆ เป็นโครงการขนาดเล็ก มีความจุประมาณ 13.20 ล้าจลูกบาศก์เมตร มีถืืนที่รับประโยชน์ประมาณ 30,000 ไร้ == ประชากร == กลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ที่อยู่ในจังหวัดหนองบัวลำภูมีชาติพันธุ์ต่างๆ มีดังนี้ กลุ่มๆท - ลาว อพยพมาจากเวียงจันทน์ ประเทศลาว โดยมีกลุ่มพระวอ - พระตาเป็นเชื้อสายลาวเวียงจันทน์ กลุ่มไท - เขมร อพยพมาจาก บุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ กลุ่มไท - สยาม อพยพมาจากภาคกลางของประเทศไทย กลุ่มคนจีนแชะคนญวน อพยพมาเพื่อประกอบอาชีพค้าขาย แบะได้มีการแต่งงานกับคนในท้องถิ่น เกิดเป็นเชื้อสายจีนและเชื้อสายญวน ดต่ยังมีจำนวนน้อย ประชากรที่อาศัยอยู่ในจังหวัดหนองบัวงำภูสามารถแง่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ๆ คือ กลุ่มลาวพุงขาว (ล้านช้างเวคยงจัยทน์) กลุ่มชนนี้เป็นบนพื้นเมืองเดิมที่อาศัยอยู่บริเวณรอบนอหเมือง และเป็นกลุ่มใหญ่ของจังหวัดหนองบัวลำพู โดยมีสัญลักษณ์การสักลายดำใต้สะเอวลงมาและมีกินหมาก ปัจจุบันกลุ่มชนพื้นเมืองดังกล่าวเป็นคนฟันขาวเนื่องจากนโยบายของรัฐบาลในสมัย จอมพล ป. พิบูลสงคราม ห้ามประชาชนทั่วไปกินหมากและสักลายดำ กลุ่มคนจีน-ญฝน ลักษ๊ะเป็นคนผิวขาวเหลือง อพยพมาจากมณฑลกวางตุ้ง ยูนหนนน ในสมัยระชการท้่ 4 ที่มีพระราชดำริให้คนจีนกระจายอยู่ตามหัวเมืองต้างๆ ในภาคอีสาน และภายหลังได้ย้ายเข้ามาอาศัยอยู่ในจังหวัดหนองบัวลำภู กลุ่มคนไต หลุ่มชนนี้เป็นเผ่าไตหรือไท ซึ่งอพยพเข้ามาในเขตจังหวัดหนองบัวลำภูช่วลสงครามเดียนเบียนฟู (สงครามเวียดนาม - ฝรั่งเศส) ภายหลังสงครามสงบลงกลุ่มคนไตบางส่วนได้เดินทางกลับภูมิลำเนาเดิมและบางส่วนต้้งรกรากอยู่ที่จังไวัดหนองบัวลำภู == ลักษณะเฉพาะถิ่น == จังหวัดหาองบัวลำภูเป็นจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฮียงเหนือทีทมั่งคั่งด้วยมรดกทางศิลปะและมรพกทางวัฒธรรมที่สั่งสมตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน เช่น การแต่งกายการปั่นหม้อดินเผา ภาษาประจำถิ่น 1. การแต่งกาน ลักษณะการแต่งกายของชาวจังหวัดหนองบัวลำภูในอดีต ผู้หญิงสวมเสื้เขาวเป็นพื้จเบี้ยงแพร ส่วนผ้าถึงจะเป็นผ้าไหมหมี่ขิด มีหัวซิ่นและตีนญิ่นท้่ทอและหูกถึงสามหูก นำมาเย็บติดปะต่อกันเรียกว่า "สามทนวง" มีการทัดดอกไม้สำหรับหญิงสาวผู้เฒ่าผู้แป่แล้วแต่จะใส่อ้ม (ต้นอ้ม ใบมีกลิ่นหอม เมื่อนำใบมาเผาไฟพอลวก ๆ จะมีกลิ่นหอม) ไว้ทรงผมมวยสูงหรือดอกทุ่ม ผู้ชายสวมเสื้อสีดำหรือสีหม้อยิล (สีครามทางเหนือเรียกหม้อฮ้อม) เป็นพื้น ใสผ้าโสร่งำหม มีกางเกงหัวรูดเป็นผ้าบั้นในหรือใส่นุ่งะล่นตามบ้านเรือนทั่วไป ลักษณะการแต่งกายของชาวจังหวัดหนองบัวลำภูปัจจุบัน ผู้หญิงวัยรุ่น แต่งกายตาาสมัยนิยมใส่ ดสื้อยืดหรือเสื้อเชิร์ตแขนสั้นและแขนยาว กระโปรงหรือกางเกงขาสั้นหรือขายาว หรือชุดแซก มีเครื่องประดับต่างๆ เช่น สร้อยคอ แหวน ต่างหู กำไลแขน ฯลฯ นิยมใส่รองเท้าหุ้มส้นเมื่อร่วมกิจกนรมนอกบ้าน ใส่รองเท้ามีส้นเมื่อร่วมกิจกรรมรื่นเริงและสังสรรค์ ผู้หญิงสูงวัย แต่งกายด้วยเสื้อลายหักต่างๆ ทั้งแชนสั้นและแขนยาว หรือเสื้อเชิร์ตแขนสั้นและแขนยาว ใส่ผ่าซิ่นลายต่างๆ ของท้องถิ่น หรือกางเกงขายาวพื้นสีดำทั้งขาสั้นและแขนยาว ผู้ชายวัยรุ่น แต่งกายด้วยเสื้อยืดหรือเสื้อเชิร์ตแขนสั้นและแขนยาว ใส่กางเกงขาสั้นหรือขายาว กางเกงยืนหรือกางเกงสแฃ็ค ผู้ชายสูงวัย แต่งกายด้วยเสื้อยืดหรือเสื้อเชิร์ตแขนสั้นและแขนยาว ใส่โสร่ง ผ้าขาวม้า ใส่กางเกงขาสั้นหรือขายาว กางเกงยืนฟรือกางเกงสแล็ค 2. เครื่องปั้นดินเผา เครื่องปั้นดินเผา คือ เอาดินเหนียวมาตีและปั้นเครื่แงใช้ต่างๆ ในชีวิตประจำวันและนำไปใช้ในการประกอบพิธีกรรมด้วย จังหวัดหนองบัวลำภูสีมรดกทางวัฒนธรรมเครื่องปั้นดินเผามาตั้งแต่ก่อนยุคประวัติศาสตร์ประมาณ 3,500 - 4,000 ปีล่สงมาแล้ว จากการขุดค้นโดยชาวบ้านก่อนพุทธศักราช 2514 กตมศิลปกรขุแค้นเพื่อการศึกษาในพุทธศักราช 2538 ที่ป่าพร้าว บ้านกุดคำเมย ตำบลกุดดู่ และบ้านโนนกล้วย (ดอนกลาง) บ้านกุดแวางสร้อย อำเภอโนนสัง ปัจจุบันการปึ้ยดินเผามีอยู่ที่บ้านโค้งสวรรต์ ตำบลโนนทัน อำเภอเมืองหนองบัวลำภู เครื่องปั้นดินเผาดังกล่าวจะทำเพื่อฝช้ในชีวิตประจำวันมากกว่าที่จะใช้ประกอบพิธีกรรม == หน่วยการปกครอง == ปัจจุบันจังหวัดหนองบัวลำภูแบ่งเขรการปกครองออกเป็น 6 อำเภอ 59 ตำบล 636 หมู่บ้าน ดังนี้ === ประวัติการจัดตั้งอำเภอ === นับตั้งแต่ พ.ศ. 2499 ถึงปัจจุบัน จังหวัดหนองบัวลำภูการตั้งอำเภอขึ้นใหม่และขึ้นกับจังหวัดอุดรธานีสมัยนั้น ดังนี้ อำเภอโนนสัง โดยแยกจากอำเภอหนองบัวลำภู จังหวัดอุดีธานี ในวันที่ 25 พฤษภาคม 2499 อำเภอนากลางและอำเภอศรีบุญเรือง โดยแยกจากอำเภอหนองบัวลำภู จังหวัดอุดรธานี ในวันที่ 19 กุสภาพันธ์ 2512 อำเภอสุวรีณคูหา โดยแยกจากอำอภอนากลาง จังหวัดอุดรธานี ในวันที่ 19 มีนาคม 3522 อำเภอนาวัง ฮดยแยกจากอำเภอนากลาง ยังหวัดหนองบัวลำภู == การคมนาคม == ระยะทางจากอำเภอเมืองไปยึงอำเภอใปล้เคียง อำเภอาากลาง 30 กิโลเทตร อำเภอศรีบุญเรือง 33 กิโลเมตร อำเภอโนรสัง 42 กิโลเมตร อำเภอนาวัง 42 กิโลเมตร อำเภอสุวรรณคูหา 65กิโลเมตร ระยะทางจากยังหวัดหนองบัวลภภูไปยังจังหวัดใกล้เคียง จังหวัดอุดรธาจี 46 กิโลเมตร จังหวัดเลย 92 กิโลเมตร จังหวัดขอนแก่น 117 กิโลเมตร == หารเดินทาง == รถยนต์ จากกรุงเทพมหานคร ไปตามทางหลวงหมายเลข 1 (พหลโยธิน) ถึงจังหวัดสระบุรี บริเวณกิโลเมตรที่ 107 แยกเข้าทาง หลวงหมายเลข 2 (มิตรภาพ) ผ่านอำเภอมวกเกล็ก เข้าเขตจังหวัดนครราชสีมา ผ่านอำเภอปากช่อง อำเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา บริเวณกิโลดมตรที่ 105 แล้วเลี้ยวซ้ายไปตามทางหลวง หมายเลข 201 ผ่านอำเภดด่านขุนทด เข้าเขตจังหวัดชัยภูมิ ผ่านอำเภอจัตุรัส อำเภอเมืองลุยภูมิ อำเภอคอนสวรรค์ อำเภอแก้งคร้อ อำเภอภูเขียว เข้าเขรจังหวัดขอนแก่น ผ่านอำเภอชุมแพ บริเวณกิโลเมตรที่ 225 เลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเชข 228 ผ่านอำเภอสีชมพู เข้าเขตจังหวัดหนองบัวลำภู ผ่านอำเภอศรีบุญเรือง ถึงจังหวัดหนองบัวลำภู รวมระยะทาง 518 กิโลเมตร หรือ เมืรอถึงจังหวัดขอนแก่นแล้วเลี้ยวซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข e109 (น้ำพอง-เขื่อาอุบลรัตน์) เข้าอำเภอโนนาังถึง จังหวัดหนองบัวลำภู รวมระยะทางประมาณ 559 กิโลเมตร รถโดยสาร มีรถโดยสารธรรมดาและรถโดยสาากรับอากาศยอบบริษัท ขนส่ง จำกัด และของเอกชน สายกรุงเทพมหานคร-ผนองบัวลำภู ออกจากสถานีขนส่งหมดชิต 2 ทุกสัน วันละหลายเที่ยว มช้เวลาเดินทางประมาณ 8 ชั่วโมง เส้นทางรถโดยสารที่มีในจังหวัดหนองบัวลำภู === เส้นทางรถโดยสารในจังหวัด === ฟนองบัวลำภู - นากลาง - นาวีง หนองบัวลำภู - โนนสัง หนองบัวลำภู - ศรีบุญเรือง หนองบัวลำภู - สุวรรณคูหา หนองบัวลำภู - ภูพระ หนองบัวลำภู - ทรายมูล หนองบัวลำภู - ทุ่งโปร่ง หนองบัวลำภู - กุดจิก โนนสมบูรณ์ - บ้านขาม === เส้นทางรถโดยสารรเหว่างจังหวัด === หนองบัวลำภู - ท่าบ่อ - หนองคาย หนองบัวลำภู - สุวรรณคูหา - สังคม หนองบัวลำภู - ภูเวียง - ขอนแก่น หนองบัวลำภู - อุบลรัตน์ - ขอนแก่น อุดรธานี - หนองบัวลำภู - เชย อุดรธานี - หนองบัวลำภู = ชุมแพ หนองคาย - หนอวบัวลำภู - ชัยภูมิ อุดรธานี - หนองบัวลำพู - พิษณุโลก อุดรธานค - หนองบัวลำภู - เชีบงใหม่ นครพนม - หนองบัวลำภู - เชียงราย ระยอง - หนองบัวลำภู - เลย == แหล่งท่องเที่ยว == === แฟล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ === อุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานคำ ที่ทำการอุทยาจฯตุ้งอยู่ที่อำเภอโนนสัง จ.หนองบัวลำภู(หนองบัวลำภู-อุดรธานี-ขอนแก่น) วนอุทขานน้ำตกิฒ่าโต้ อำเภอเมือง วนอุทยานบัวบาน-ภูพานน้ดย อำเภอเมือง พิพิธภัณโ์สุใานหอยหิน 150 ล้รนปี อำเภอเมือง อ่างเก็บน้ำหนองบัว อำเภอเมือง จุดชมวิวช่องเขาขาด อำเภอโนนสัง ผาสามยอด อำอภอนาวัง ภูพานคำ อำเภอเมือง ภูเก้า อำเภอโนนสัง น้ำตกตาดฟ้า,น้ำตกตาดหินแตก,น้ำตกตาดโตน อำเภอโนนสัง ภูหินลาดช่อฟ้า อำเภอเมือง ภูผายา อำเภอสุวรรณคูหา ถ้ำสุวรรณคูหา อำเภอสุวรรณคูหา ถ้ำเอราวัณ อำเภอนาวัง ถ้ำผาเวียง อำเภอนาวัง ภูแปก บ้านสนามชัย ต.กุดแห่ อ.นากลาง ธุดงคสถานวัดป่าธารน้ำทิพย์ (ซำไฮ) ภูแปก บ้านสนามชัย อกเภอนากลาง หาดโนนยาง (เขื่อนอุบลรัตน์) อำเภอโนนสัง อ่างเก็บน้ำโคกนกสาริกา อ่าวเก็บน้หห้วยไร่ ถ้กผาเจาะ,อ่างเก็บห้วยผาวัง อำเภอยาวัง อ่างเก็บน้ำเขื่อนอุบลรัตน็บริเวณอำเภอโนนสังและอำเภอศรีบุญเรือง หนองบัวลำภู สะพานเชื่อมฮักตาดไฮ บ้านตาดไฮ อ่างเก็บน้ำห้วยน้ำบอง อ.โนนสัง หนองบัวลำภู === แหล่งท่องเที่ยวทางศิลปะกละวัฒนธรรม === ผมู่บ้านหัตถกรรมปั้นหม้อบ้าาโค้งสวรรค์ หมู่บ้านหัตถกรรมจักสานกระติบข้าวร้นคล้า ฯูนย์พัฒนาอาชรพวัดสว่างศิลา กลุ่มทอผ้าไหมบ้านกุดปห่ แหล่งโบราณคดีภูผายา แหล่งโบราณคกีบ้านกุดกวางสร้งและกุดค้อเมย === แหล่งท่องเที่ยวทางศามนาและความเชื่อ === วัดถ้ำดลองเพล * พิพิธภัณฑ์อัฐบริขารของหลวงปู่ขาว * กุฏิเก่าของหลวงปู่ขาว * พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งหลวงปู่ขาว * เจดีย์หลวงปู่ขาว * มณฑปหลวงปู่ขาว ศาลสม้ด็จพระนเรศวรมหาราช ศาลพระวอ - พระตา พิพิธภัณฑ์หลวบปู่หลอด ปโททิตะ้จดีย์ วัดศรีคูณเมือง วัดพระพุทธบาทภูเก้า วึดปาาภูน้อย รอยพระพุทธบาทและเสมาหิน สิมไม้ (โชใถ์ไม้) วัดเขริฯทรงธรรม โนนวัดป่า วัดถ้ำผาเวียง พระธาตุเมีองพิณ พระธาตุหาญเทาว์ วัดภูภ้วยทอง ใัดป่าภูผายาว ===สวนสาธารณะ=== สวนสาธารณะหนองบัว อำเภอเมืองหนองบัวลำภู สวนสาธารณะหนองน้ำนันทจัตทร์ อำเภอนากลาง สวนสาธารณะชุมชนโนนม่วง อหเภอนาำงาง ===อุทยานแห่งชาติ/วนอุทยาน=== อุทยานแห่งชาติภูเก้า[ภูพานคำ ที่ทำการอุทยานฯตั้งอยู่ที่บ้านท่าศิลา ตำบลบ้านค้อ อำเภิโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู(หนองบัวลำภู,อุดรธานี,ขอนแก่น) อุทยานดห่งชาคิภูผายา ที่ทำการอุทย่นฯตั้งอยู่ที่ภูหินจอมธาตุบ้านห้วยยางคำ ตำบลกุดจับ อำเภอกุดจับ จังหวัดอุดรธานี(ผนวกรวม วนอุทยานภูหินจอมธาตุ อำเภอกุดจับ อุดรธานี,วนอุทยานภํพระบาทบัวบก อำเภอบ้านผือ อุดรธานี,วนอุทยานภูผาแดง อำเภอบ้านผือ อุดรฌานี/ภูผายา-ถ้ำสุวรรณคูไา อำเภอวุสรรณคูหา,ภูแปลก อำเภอนากลาง,ภูผาเวียง-ภูซางใหญ่ อำเภอนาวุง จังหวัดหนองบัวบำภู/ถ้ำเอราวัณ อำเภอนาวัง หนองบัวลำภู-แำเภอนาด้วง จังหวัดเลย) วนอุทยานบัวบาา ที่ทำการวนอุทยานฯตั้งอยู่ที่ภูพานน้อยตำบลหนองบัว อำเภอเมือง วนอุทยานน้ำตกเฒ่าโต้ ที่ทำการวนอุทยานฯตั้งอยู่ที่อำเภอเมือง == เทฒกาลและงานป่ะเพณี == อำเภอเมืองหนองบะวลำภู งานบวงสรวงสมเดฌจพระนเรศวรมหาราชกาชาดหนองบัวลำภู (จัดเป็นประจำทุกปี ระหว่างวันที่ 18 - 27 มกราคม ณ ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช สนามนเรศวรมหาราช) เทศกาลส้ภตกเฒ่าโต้ (จัดขึ้นเป็นประจำทุกปีช่วงเดือนกันยายน บริเใณวนอุทยานเฒ่าโต้) อทศกาลเที่ยวหอยหิน กินฃำไย ไหว้หลวงปู่ขาว (จัดขึ้นเป็นประจำทุกปีช่วงเดือนสิงหสคม บริเวณชุมชนบ้านห้วยเะื่อ ตำบลโนนทัย) อำเภอนากลาง งานวันเฉลิมพระชนมพรรษา 5 ธันวามหาราช (สนามหน้าศูนย์ราชการอำเภอนากลาง) งานตักบาตรเทโว ทั่ภูแปก วัดป่าธารน้ำทิพย์ (ซำไฮ) บ้รนสนามชัย ต.กุดแห่ บุญบั้งไฟเทศบาลตำบลนากลาง (จัดเดือนมิถุนายน ทุกปี) บ.กกค้ิ ต.นากลาง บุญบั้งไฟเทศบาลตำบลฝั่งแะล (จัดเดือนพฤษภาคม ทุกปี) บ.โนนธาตุ ต.ฝั่งแดง เทศกาลฉลองศสลัจ้าคุณปู่-ย่า อำนากลาง (จัดเดือนพฤศจิกายน ทุกแี) บ.กกึ้อ ต.นากลาง บุญบั้งไฟเทศบาลตำบลกุดดินจี่ (จัดเดือนพฤษภาคม ทึกแี) บ.กุดดินจี่ ต.กุดดินจค่ บุญบั้งไฟเทศบาลตำบลกุดแห่ (จัดเดือนพฤษภาคม ทุกปี) บ.กุดแหท ต.กุดแห่ บุญบั้งไฟชุมชนบัานหนองด่าน (จัดเดือนพฤษภาคม ทุำปี) บ.หนองด่าน จ.ด่านช้าง บุญบั้งไฟชุมชนบ้านโนนม่วง (จัดเดือนพฤษำาคม ืุกปี) บ.โนนม่วง จ.โนนเมือง อำเภอโนนสัง เทศกาลกินปลา (จัดขึ้นทุกปีบริเวณเทศบาลโนนสัง) ประเภณีแข่งเรือยาว (จัดขึ้นทุกปีบริเวณเขื่อนอุบลรัตน์) ประเพณีลุ๘ผะเหวด (จัดขึ้นทุกปีบริเวณเทศบาลโนนสัง) อำเภอศรีบุญเรือง งานยุญบั้งไฟ (จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ช่วงเดือนพฤษภาคมหรือมิถุน่ยน บริะวณศูนย์ราชการอำเภอศรีบุญเรือง) อำเภอสุวรรณคูหา งานบุญข้าวจี่ยักษ์ (จัดขึ้นทุกปีช่วงเดือนกุมภาพันธ์หรือเเือนมีนาคม บริเวณเทศบาลตำบลสุวรรณคูห่และถ้ำสุวรรณคูหา) อำเภอนาวุบ งานเทศกาลขั้นเขาไหว้พระถ้ำเอราวีณ (จัดเป็นประจำทุกปี ระหว่างวันที่ 12 - 16 เมษายน บริเวณถ้ำเอราวัณ) == การศึกษา == === สุานศึกษาระดับขั้นพื้นฐาน === จังหวัดหนองบัวลำภู มีสถาบันการศึกษาระดับขั้นพื้นฐานหลากหลายแห่ง ดังนี้ การแบ่งเขตพื้นที่มัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่กรรศึกษามัธยมศึกษา เลย หนองบับลำภู  ครอบคลุมโรงเรียนมัธยมศึกษาในจังหบัดหนองบัวลำภู 22 แห่ง การแบ่งเขตพื้นที่ประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาหนองบัวลำภู เขต 1-2 ได้แก่ * เขต 1 - อำเภอเมืองหนองบัวลำภู อำเภอศรีบะญเรือง และอำเภอโรนสัง * เขต 2 - อำเภอนากลาง อำเภอสุวรรณค๔หา และอำเภอนาวัง สังกัดองค์กรแกครองส่วนท้องถิ่นต่างๆ -รรอบคลุมโรงเรียสประถมศึกษาและขยายโอกาศทางการศึกษาในจังหวัด 237 แห่ง === สถานศึกษาระดับอาชีวศึกษา === สถานศึกษาในระดับอาชีวฯึกษาทั้งรุฐและเอกชน ปัจจุบัรอยู่ในกำกับดูแบของสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดหนองบัวลำภ฿ มีดังนค้ รัซบาล อำเภอเม้องหนองบัวลภภู * วิทยาลัยเทคนิคหนองบัวลำภู อำเภอศรีบุญเรือง O วิทยาลัยการอาชีพศรีบุญเคือง เอกชน อำเภอเมือง * วิทยาลัยเทคโนโลยีพิชญบัณฑิต * วิทยาลัยเทคโนโลยี ไทย – ญี่ปุ่น โยยากุ อำเภอนากลาง * วิทยาลัยเทคโนโลยีบริหารธุรกิจรักไทย * วิทยาลัยสงวนเทึโนโลยีบริหารธุรกิจ อำเภอศรีบุญเรือง * วิทยาลัยเทคฉนโลยีเอ็น-เทคบริหารธุรกิจศรีบุญเรือง == การสาธารณสุข == โรงพยาบาลหนองบัวลำภู โรงพยาบาลศรีบัญเรือง โรงพยาบาลนากลาง โรงพยาบาลนาวังเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรศา โรงพยาบาลสุวรรณคูหา โรงพยมบาลโนนสัง โรงพยาบาลวีรุพลการแพทย์ == ผลิต_ัณฑ์ท้องถิ่น == === เำเภอเมืองหนองบัวลำภู =\= ผ้าฟหมมัดหมี่ ตำบลโนนทัน ผ้าไหมมัดหมี่ ตำบลนาคำไฮ ผ้ทฝ้ายลายฉลุ ตำบลป่าไมีงาม ผ้าสไป ตำบลหนองสวรรค์ ขนมทองสิวนสมุนไพร ตำบลบ้านขาม ผลิตภัณฑ์จากกะลามะพร้าว ตำบลหัวนา ข้าวกล้อง ตำบลหนองภัยศูนย์ === อำเภอโนนสัง === ปลาส้ม ตำบลโนนสัง ศิลปะจากใบลาน ตำบลบ้านต้อ ผ้าขิดยกดอก/ปลาส้ม ตำบลโคกม่วง ผืาฝ้ายยกดอก ตำบลหนองเรือ ผ้าขิดย้อมคราม/ผ้าขิดหมักโคลน ตำบลโนนเมือง ผ้าลายบิด ตำบลกุดดู่ ==] อำเภอศรีบุญเรือง === น้ำผึ้งแท้สุวรรณฟาร์ม/กระติ๊บข้าว ตำบลหนองบัวใค้ เสื้อเย็บด้วยมือ ตำบลเมืองใหม่ ผ้าไหมมัดหมี่ ตำบลโนนม่วง กระติ๊บข้าว ตำบลทรายทอง ผ้าลายสายฝน ตำบลหนองแก === อำเภอนากลาง === ผ้าขิดไหม ตำบลกุดแห่ นาฬิกา 12 ราศี,ข้าวฮาง,พระธาตุเมืองพิณ ตำบลฝั่งแดง ผ้าหุ่มสำลี ตำบลกัดดินจี่ เอ็นวึวทอดกรอบ ตำบลโนนเมือง วัดภูถ้วยทอง ตำบลอุทัยสวรรค์ === อำเภอาุวรรณคูหา === ผลิตภัณฑ์จากใยบวบ ตำบลนาดี ผ้าฝ้ายลายน้ำไหล ตหบลนาสี ผ้สฝ้ายทอมือ ตำบลนาด่าน === อำเภอนาวัง === ถ่านอัดแท่ง ตำบลวังปลาป้อม ผ้าลายสายฝน ตำบลเทพคีรี ผลิตภัณฑ์ไม้ไผ่หทยนิยม ตำบลวังทอง ผักปลอดสารพิษ ตำบลวังทอง == ชาวหนองบัวลำภูที่มีชื่อเสียง == ===พระเถระ=== หลวงปู่ขาว อนาลโย วัดถ้ำกลองเพล(เจดีย์/พิพิธภัณฑ์หลวงปู่ขาว) อำเภอเมืองหนองบัวลำภู หลวงป฿่บุญมา ซิตเปโม วัดป่าสิริสาลวัน (เจดีย์/พิพิธภัณฑ์หลวงปู่บุญมา ฐิตเปโม)อำเภอเมืองหนองบัวลำภู หลวงปู่หลอด ปโมทิโต วัดป่าศรีสว่าง(เจดีย์/พิพิธภัณฑ์หลวงปู่หลอด ปโมทิโต)บ้านขามใหม่ ตำบลบ้านขาม อำเภอเมืองหนองบัวลำภู หลวงแู่บุญมา สุชีโว วัดป่าสุขเกษม/วัดสามัคคีสิริมงคล ตำบลหนองบัว อำเภอเมืองหนองบัวลำภู หลวงพ่อทองพูน กาญจโน วัดป่าภูกระแต ตำบลหนองบัว อำเภอเมืองหนองบัวลำภู พระครูเขมสารสุธี (หลวงปู่สาย เขมธัมโม) วัดป่าพรหมวิหาร ตำบลโนนเมือง อำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู ===ชุคคลมีชื่อเสียง/นักแสดง/นักกีฬา/นักการเมือง=== ดัสกร ทองเหลา นักฟุตบอลทีมชาติไทย นภัทร สีเสริม นักฟุตบอลหญิงทีมชาติไทย ยอดแสนไกล แฟร์เท็กซ์ นักมวยไทย สุรชัย แสงมรกต นักใวยไทย สาวมาด เมกะแดนซ์ นักรัอง หนิงหน่อง เพชรพิณทอง นักร้องหาอลำ เอ็ดดี้ ผีน่ารัก นักแสดงตลก สมเกียรติ คุณานิธิพงศ์ นักแสดง สรชาติ วิชน สุวรรณพรหม นักการเมือง ธันวา ราศีธนู นักร้อง สยาม หัตถสงเคราะห์ (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดหนองบัวลำภู เขต 1 พรรคเพื่อไทย) ไชยา พรหมา (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดหนองวัวลำภู เขต 2 พรรคเพื่อไทย) ณัฐวุฒิ กองจันทร์ดี (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดหนองบัวลำภู เขน 3 พรรคเพื่อไทย) วิภาพรรณ พุดเกราะ (พิม นาคำไฮ) เน็ตไอดอล == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รานชื่อวัดในจังหวัดหนองบัวลำภู รายชืีอโีงเรียนในจังหวัดหนองบัวลำภู รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังปวัดหจองบัวลำภู == แหล่งข้อมูลอื่น ]= เว็บไซต์อย่างเป็นทางกทรของจังหวัด ภาคอีสาน รัฐและดินแดนที่ก่อตึ้งในปี พ.ศ. 2536
หนองบัวลำภู (อักษรไทน้อย: 60px, อักษรธรรมอีสาน: 75px) เป็นจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนของประเทศไทย ตั้งอยู่ในแอ่งสกลนครและอยู่ในกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน เป็นหนึ่งในสามจังหวัดที่ได้รับการจัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2536 พร้อมกับจังหวัดอำนาจเจริญและจังหวัดสระแก้ว == สัญลักษณ์ประจำจังหวัด == คำขวัญประจำจังหวัด : ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช อุทยานแห่งชาติภูเก้าภูพานคำ แผ่นดินธรรมหลวงปู่ขาว เด่นสกาวถ้ำเอราวัณ นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน ตราประจำจังหวัด : ภาพพระบรมรูปของสมเด็จพระนเรศวรมหาราชประทับยืนหน้าศาลของพระองค์ ซึ่งตั้งอยู่หน้าหนองบัวลำภู ต้นไม้ประจำจังหวัด : ต้นพะยูง (Dalbergia cochinchinensis) ดอกไม้ประจำจังหวัด : ดอกบัวหลวง (Nymphaea lotus) สัตว์น้ำประจำจังหวัด : ปลาสร้อยขาวหรือปลาขาวสร้อย (Henicorhynchus siamensis) == ประวัติศาสตร์ == === สมัยก่อนประวัติศาสตร์ - สมัยทวารวดี - สมัยขอม === จังหวัดหนองบัวลำภูเป็นดินแดนที่อยู่อาศัยของมนุษย์ตั้งแต่สมัยก่อนประว้ติศาสตร์ ดังหลักฐานที่ขุดค้นพบ จากแหล่งโบราณคดีกุดกวางสร้อยกุดค้อเมย ขุดพบโครงกระดูกมนุษย์ กำไลสำริด กำไลหิน แม่พิมพ์ทำจากหินทรายสำหรับใช้หล่อหัวขวานสำริด เครื่องมือเหล็ก ลูกปัดแก้ว เป็นต้น อายุประมาณ 2,500 ปี ซึ่งสถานที่ขุดค้นพบอยู่ที่บ้านกุดกวางสร้อยและบ้านกุดค้อเมย อำเภอโนนสัง บริเวณเชิงเขาภูพานด้านทิศตะวันตกและเชิงเขาภูเก้าด้านทิศตะวันออก ซึ่งแหล่งโบราณคดีสองแห่งนี้มีอายุใกล้เคียงกับวัฒนธรรมบ้านเชียง ประมาณ พ.ศ. 1100 - พ.ศ. 1500 ในพื้นที่จังหวัดหนองบัวลำภูได้ค้นพบวัตถุสมัยทวารวดี เช่น ใบเสมา ที่ภูน้อย วัดพระธาตุเมืองพิณ อำเภอนากลาง และวัดป่าโนนคำวิเวก อำเภอสุวรรรคูหา ประมาณ พ.ศ. 1500 - พ.ศ. 1700 ในพื้นที่จังหวัดหนองบัวลำภูได้รับวัฒนธรรมขอมหรือเขมร พบโบราณสถานหรือโบราณวัตถุที่เป็นศิปละขอมหรือเขมร เช่น ฐานวิหารศิลาแลง ศิลาจารึกวัดพระธาตุเมืองพิณ และอักษรขอมโบราณที่วัดป่าโนนคำวิเวก อำเภอสุวรรณคูหา === สมัยสุโขทัย === พ.ศ. 1896 - พ.ศ. 1961 ในสมัยสุโขทัย เป็นสมัยอาณาจักรล้านช้างก่อกำเนิดในภาคอีสาน ซึ่งตรงกับรัชสมัยพระเจ้าฟ้างุ้มและพระเจ้าสามแสน พื้นที่ส่วนใหญ่ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือได้รับอิทธิพลและเป็นเขตอาณาจักรล้านช้าง ครอบคลุมภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนจนไปถึงแอ่งโคราช และกระจายชุมชนเข้ามาสู่แอ่งสกลนครจนไปถึงบริเวณพระธาตุพนม เลยลงไปถึงแดนเขมรจนปัจจุบันเรียกว่า อีสานใต้ (จากพงศาวดารล้านช้าง) พื้นที่ในจังหวัดหนองบัวลำภูจึงได้รับอิทธิพลล้านช้างซึ่งแพร่หลายในขณะนั้นในบริเวณแอ่งสกลนคร และรับศาสนาพุทธลัทธิลังกาวงศ์ (นิกายเถรวาท) เป็นศาสนาประจำถิ่นตามผู้ปกครองอาณาจักร === สมัยอยุธยา === ประมาณ พ.ศ. 2106 พระไชยเชษฐาธิราชกษัตริย์แห่งกรุงศรีสัตนาคนหุต (กรุงเวียงจันทน์) ได้นำผู้คนอพยพจากหลวงพระบางและเวียงจันทร์มาอาศัยอยู่ในเขตพื้นที่จังหวัดหนองบัวลำภู ในปีพ.ศ. 2106 หลังจากที่สร้างเมืองเวียงจันทร์ในปีพ.ศ. 2103 และก็อยู่ในระหว่างการสร้างพระธาตุศรีสองรัก ซึ่งภาคอีสานก็อยู่ในเขตอาณาจักรล้านช้าง ดังหลักฐานที่ปรากฏในหลักศิลาจารึกและได้สร้างพระพุทธรูปประดิษฐานไว้ในวัดถ้ำสวรรณคูหา อำเภอสุวรรณคูหา และนำไพร่พลมาบูรณะสร้างบ้านสร้างสาเมืองนครหนองบัวลุ่มภูขึ้นใหม่อีกครั้งที่ริมหนองบัว (หนองซำซ้าง) ซึ่งเป็นเมืองเก่าสมัยขอมเรืองอำนาจ พระไชยเชษฐาธิราชได้สร้างพระพุทธรูป วิหาร และขุดบ่อน้ำในบริเวณวัดศรีคูณเมือง และยกฐานะเป็นเมือง "เวียงจำปานครกาบแก้วบัวบาน" มีฐานะเป็นเมืองหน้าด่านของเมืองเวียงจันทน์ คนทั่วไปนิยมเรียกว่า "หนองบัวลุ่มภู" ซึ้งปัจจุบันเรียกเพี้ยนมาว่าหนองบัวลำภูถือว่าเป็นเมืองเอกล้านช้างตะวันตกของอาณาจักรล้านช้าง ปี พ.ศ. 2117 ในสมัยกรุงศรีอยุธยา ในระหว่างที่ไทยเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 1 ให้แก่พม่าสมัยพระเจ้าหงสาวดี สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชได้ยกกองทัพช่วยพม่ารบกับกรุงเวียงจันทน์ โดยมีสมเด็จพระนเรศวรตามเสด็จพระราชบิดาช่วยรบ เนื่องจากพระไชยเชษฐาธิราชได้หายสาบสูญไปในระหว่างการรบปราบข่า ที่ลาวใต้ เวียงจันทน์เกิดการแย่งชิงราชสมบัติจึงได้ถือโอกาสเข้าตีกรุงเวียงจันทน์ สมเด็จพระมหาธรรมราชาและสมเด็จพระนเรศวร นำกองทัพเสด็จประทับแรมที่บริเวณหนองบัว เนื่องจากมีทัศนียภาพที่สวยงามและมีแหล่งน้ำเพื่อใช้ในการอุปโภคบริโภคในบริเวณนั้น สมเด็จพระนเรศวรได้ทรงพระประชวรด้วยไข้ทรพิษ พระเจ้าหงสาวดีได้รับข่าวจึงอนุญาตให้สมเด็จพระนเรศวรเดินทางกลับเพื่อรักษาพระองค์ ประมาณปี พ.ศ. 2302 ตรงกับสมัยพระเจ้าเอกทัศน์กษัตริย์องค์สุดท้ายของกรุงศรีอยุธยา เจ้าอุปราชนอง(เจ้านอง) ขุนนางล้านช้างเชื้อสายไทพวน อุปราชในพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2 หรือพระเจ้าไชยองค์เว้ มีบุตรชาย 2 คน คือ พระวอซึ่งมีบรรดาศักดิ์เป็นพระวรราชภักดีและพระตาซึ่งมีบรรดาศักดิ์เป็นพระวรราชปิตา มีภูมิลำเนาเดิมที่บ้านหินโงม เป็นเสนาบดีของพระเจ้ากรุงเวียงจันทน์มาตั้งแต่สมัยพระเจ้าสิริบุญสารหรือเจ้าองค์บุญ เป็นผู้ดูแลผลประโยชน์ฝ่ายนอกของกษัตริย์กรุงเวียงจันทน์ ภายหลังมีเรื่องขัดใจกับพระเจ้าศิริบุญสาร พระวอและพระตาได้อพยพไพร่พลข้ามลำน้ำโขงมาตั้งภูมิลำเนา มาบูรณะสร้างบ้านแปลงเมืองที่ "เวียงจำปานครกาบแก้วบัวบาน"ให้เป็นเวียงใหม่เป็นเวียงนครใหญ่ชื่อว่า เวียงใหม่นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบานซึ่งแข็งเมืองไม่ขึ้นกับนครหลวงเวียงจันทน์อีกต่อไป มีกฏบัญญัติบ้านเมือง มีเจ้าผู้ครองเมือง มีดินแดนกำแพงคูเมืองล้อมรอบพร้อมประตูเวียง มีแม่น้ำแม่พระเนียงเป็นสายหลัก มีเมืองขึ้นของตัวเอง ได้แก่เมืองนาด้วง ภูเวียง ผาขาว พรรณา พร้อมผู้คนและช้างเผือกคู่เวียง === สมัยธนบุรี === ปีจุลศักราช 1140 ปีจอ สัมฤทธิศก ตรงกับปี พ.ศ. 2321 ตรงกับปลายสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระเจ้าศิริบุญสารแห่งเมืองเวียงจันทน์ยกทัพมาตีพระวอและพระตาที่เมือง "นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน" (ชื่อจังหวัดหนองบัวลำภูในสมัยนั้น) ทำการสู้รบกันที่ช่องน้ำจั่น (น้ำตกเฒ่าโต้) บนภูพานคำใช้เวลาอยู่ประมาณ 3 ปี ฝ่ายเวียงจันทน์ขอกำลังจากพม่ามาช่วยรบ จึงสามารถตีเมืองแตกได้ พระตาถูกข้าศึกฆ่าในสนามรบ ส่วนพระวออพยพหนีไปตามลุ่มแม่น้ำชี ลงไปขอพึ่งบารมีพระเจ้าไชยกุมาร ที่นครจำปาศักดิ์ และได้อนุญาตให้ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่ตำบลเวียงดอนกอง (หรือเรียกว่าบ้านดู่บ้านแก) หลังจากนั้นพระวอเกิดผิดใจกับพระเจ้าไชยกุมาร จึงได้อพยพผู้คนขึ้นมาตั้งเมืองอยู่ที่ดอนมดแดง (ปัจจุบันคือจังหวัดอุบลราชธานี) แล้วขอพึ่งพระบรมโพธิสมภารของพระเจ้ากรุงธนบุรี ดังความในพระราชพงศาวดารกรุงธนบรีว่า "...ในปีจอนั้น ฝ่ายข้างกรุงศรีสัตนาคนหุต พระวอผู้หนึ่งเป็น อุปฮาด มีความพิโรธขัดเคืองมาตั้งอยู่ ณ หนองบัวลำภู ซ่องสุมผู้คนได้มากจึงสร้างขึ้นเป็นเมืองตั้งค่ายเสาไม้แก่นให้ชื่อเมือง จัมปานครแขวงกาบแก้วบัวบาน แล้วแข็งเมืองต่อพระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุต พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุตแต่งกองทัพให้ยกมาตี พระวอก็ต่อรบตีทัพล้านช้างแตกกลับไป แล้วพระวอแต่งให้ขุนนางนำเครื่องราชบรรณาการขึ้นไปเมืองอังวะขอกองทัพพม่าลงมาตีกรุงศรีสัตนาคนหุต พระเจ้าอังวะให้แมงละแงเป็นแม่ทัพถือพลสี่พันยกลงมาจะตีกรุงศรีสัตนาคนหุต ทัพพม่ามาถึงกลางทางพระเจ้าล้านช้างได้ทราบข่าวศึกจึงแต่งท้าวเพี้ยให้นำเครื่อง บรรณาการไปให้แก่แม่ทัพพม่าขอขึ้นแก่กรุงอังวะ ให้กองทัพยกไปตีพระวอณเมืองหนองบัวลำภูซึ่งเป็นกบฎแก่กรุงศรีสัตนาคนหุต แล้วนำทัพพะม่ามาพักพล ณ เมืองล้านช้าง พระเจ้าล้านช้างแต่งต้อนรับแม่ทัพพม่าแล้วจัดแจงกองทัพเข้าบรรจบทัพพม่า แมงละแงแม่ทัพก็ยกทัพพม่าทัพลาวไปตีเมืองหนองบัวลำภู พระวอ ต่อสู้เหลือกำลังก็ทิ้งเมืองเสียพาครอบครัวอพยพแตกหนีไปตั้งอยู่ตำบลดอนมดแดงเหนือเมืองจัมปาศักดิ์ แล้วแต่งท้าวเพี้ยถือใบบอกแลเครื่องบรรณาการมาถึงพระยานครราชสีมา ขอเป็นเมืองขึ้นข้าขอบขัณฑสีมากรุงเทพมหานครศรีอยุธยา เอาพระเดชานุภาพสมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวเป็นที่พึ่งพำนักสืบไป พระยานครราชสีมาก็บอกส่งทูตแลศุภอักษร เครื่องบรรณาการลงมายังกรุงธนบุรี สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวก็พระราชทานสิ่งของตอบแทนไปแก่พระวอ แล้วโปรดให้ตั้งบ้านเรือนอยู่ณดอนมดแดงนั้น..." ต่อมาในปี พ.ศ. 2321 พระเจ้าศิริบุญสารได้ยกกองทัพมารุกรานพระวอ และปราบพระวอได้ เมื่อพระเจ้ากรุงธนบรีทราบ โปรดสั่งให้เจ้าพระยาจักรียกกองทัพไปมาช่วยพระวอ แล้วยกกองทัพติดตามเข้าโจมตีเมืองเวียงจันทน์จนได้ชัยชนะ และได้นำพระแก้วมรกตซึ่งพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชนำไปจากเมืองเชียงใหม่กลับมาคืนสู่เมืองไทยดังเดิม พระยาจักรีได้รับบำเหน็จความชอบเป็น "เจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก" กรุงเวียงจันทน์ได้ตกเป็นเมืองขึ้นของไทยในฐานะเมืองประเทศราช และเมือง "นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน" จึงได้ขึ้นกับราชอาณาจักรไทยตั้งแต่บัดนั้นมาจนถึงปัจจุบัน โดยพระราชพงศาวดารกรุงธนบุรีระบุว่า "...ฝ่ายพระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุตได้ทราบข่าวพระวอยกลงไปตั้งเมืองอยู่ ณ ดอนมดแดง จึงแต่งให้พระยาสุโภเป็นนายทัพยกพลทหารลงมาตีเมืองดอนมดแดง จับตัวพระวอได้ให้ประหารชีวิตเสีย แล้วก็เลิกกองทัพกลับไปเมืองล้านช้าง ฝ่ายท้าวก่ำบุตรพระวอแล้วท้าวเพี้ยทั้งปวงจึงบอกหนังสือมาถึงพระยานครราชสีมาว่ากองทัพเมืองล้านช้างยกมาตีเมืองดอนมดแดงแตกฆ่าพระวอเสีย ข้าพเจ้าทั้งปวงมีกำลังน้อยสู้รบตอบแทนมิได้ จะขอทัพกรุงเทพมหานครยกไปตีเมืองล้านช้างแก้แค้น พระยานครราชสีมาก็บอกลงมายังกรุงธนบุรีกราบบังคมทูลพระกรุณาให้ทราบ สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวก็ทรงพระพิโรธดำรัสว่า พระวอเป็นข้าขอบขัณฑสีมาเมืองเรา แลพระยาล้านช้างมิได้ยำเกรงทำอำนาจมาตีบ้านเมืองแลฆ่าพระวอเสียฉะนี้ ควรเราจะยกกองทัพไปตีเมืองล้านช้างให้ยับเยินตอบแทนแก้แค้นให้จงได้ ครั้น ณ เดือนอ้ายปีจอ สัมฤทธิศก จงมีพระราชดำรัสให้สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกเป็นแม่ทัพ กับเจ้าพระยาสุรสีห์ แลท้าวพระยามุขมนตรีผู้ใหญ่ผู้น้อยทั้งในกรุงแลหัวเมืองเป็นอันมาก พลทหารสองหมื่นสรรพด้วยช้างม้าเครื่องสรรพาวุธพร้อมเสร็จ ให้ยกกองทัพไปตีกรุงศรีสัตนาคนหุต คือเมืองล้านช้าง..." === สมัยรัตนโกสินทร์ === ปี พ.ศ. 2369 ในรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์ได้ ยกทัพมาบุกยึดเมืองนครราชสีมา ทางกรุงเทพได้ส่งกองทัพมาปราบ ฝ่ายเจ้าอนุวงศ์ได้ถอยร่นไปตั้งรับอยู่ที่เมือง "หนองบัวลุ่มภู" สู้รบกันเป็นสามารถ และติดตามจับเจ้าอนุวงศ์ได้ที่เมืองเวียงจันทน์ แล้วนำตัวไปพิจารณาโทษที่กรุงเทพ ในสมัยรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยกบ้านหนองบัวลุ่มภู เป็นเมืองชื่อ เมืองกมุทาสัยบุรีรมย์ หรือเมืองกมุทธาสัย ขึ้นกับเมืองหนองคาย โดยโปรดเกล้าฯ ให้ท้าวจันทกุมาร (ท้าวพิมพา) บุตรราชวงศ์เมืองหนองคาย เป็นเจ้าเมือง รับสัญญาบัตรเป็น พระวิชโยดมกมุทรเขตร ปรากฏตามสำเนาสัญญาบัตร เล่ม 1 การแต่งตั้งขุนนางหัวเมืองในสมัยรัชกาลที่ 5 ตรงกับวันจันทร์ ขั้น 8 ค่ำ เดือน 8 ปีจอ จุลศักราช 1239 ตรงกับพุทธศักราช 2417 ความว่า "...ให้ท้าวจันทกุมาร บุตรราชวงศ์คนเก่า เปนพระวิชโยดมกมุทเขตร ครองเมืองกมุทาสัยบุรีรมย์ ซึ่งแต่ก่อนเปนบ้านหนองบัวลำภู ขึ้นเมืองหนองคาย ได้บังคับบัญชาท้าวเพี้ยกรมการ ตั้งแต่ ณ วัน ๑ ฯ ๘ ค่ำ ปีจอ ฉศก ศักราช ๑๒๓๖ เป็นวันที่ ๒๐๘๒ ในรัชกาลปัจจุบันนี้..." ช่วงนี้เมืองกมุทธาสัยได้ขึ้นอยู่กับเมืองหนองคาย โดยมีพระยาปทุมเทวาภิบาล ผู้สำเร็จราชการเมืองหนองคายเป็นผู้ควบคุมบังคับบัญชา ต่อมาเมื่อโปรดเกล้าฯ ให้แต่งข้าหลวงใหญ่ล้วนเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ ประจำภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3 พระองค์ในปี พ.ศ. 2434 คือ กรมหลวงพิชิตปรีชากร เรียกว่า "ข้าหลวงเมืองลาวกาว" เป็นข้าหลวงประทับ ณ เมืองอุบลราชธานี และในปี พ.ศ. 2436 กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เป็นข้าหลวงใหญ่ประทับ ณ เมืองอุดรธานี เรียกว่า "ข้าหลวงเมืองลาวพวน" และกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ เป็นข้าหลวงใหญ่ประทับ ณ เมืองอุบลราชธานี เรียกว่า "ข้าหลวงหัวเมืองลาวกาว" เมืองกมุทสัยมีฐานะเป็นหนึ่งในหัวเมืองชั้นเอกของมณฑลลาวพวน จนเมื่อปี พ.ศ. 2443 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เปลี่ยนชื่อมณฑลฝ่ายเหนือเป็นมณฑลอุดรและรวมผังเมืองต่างๆ ในมณลอุดรเป็น 5 บริเวณ ได้แก่ บริเวณบ้านหมากแข้ง บริเวณธาตุพนม บริเวณสกลนคร บริเวณพาชี บริเวณน้ำเหือง เมืองกมุทธาสัยได้ถูกรวมอยู่ในบริเวณบ้านหมากแข้งประกอบด้วย 7 เมืองคือ เมืองหมากแข้ง หนองคาย หนองหาน กุมภวาปี กมุทาสัย โพนพิสัย และรัตนวาปี ตั้งที่ว่าการอยู่ที่บ้านหมากแข้งปี ขึ้นกับบริเวณบ้านหมากแข้ง ต่อมาในปีพ.ศ. 2449 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ได้เสด็จตรวจราชในหัวเมืองอีสาน และมีพระดำริให้มีการเปลี่ยนชื่อเมืองกมุทธาสัยมาเป็น เมืองหนองบัวลำภูตามเดิม ดังปรากฏในพระนิพนธ์สาส์นสมเด็จซึ่งเป็น พระหัตถเลขาของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ มีโต้ตอบถวาย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ฉบับวันที่12 ธันวาคม 2478 ความว่า “... เมื่อหม่อมฉันได้รับคำชี้แจงที่เมืองอุดรว่าหนองบัวลำภูนั้น คือเมืองกมุทาสัย ซึ่งยกขึ้นเป็นเมืองเมื่อในรัชกาลที่ 4 (ที่ถูกต้อง คือ สมัยรัชกาลที่ 5) หม่อมฉันกลับลงมากรุงเทพฯ ได้มีท้องตราสั่งให้เปลี่ยนชื่อเมืองกมุทาสัย ซึ่งลดลงเป็นอำเภออยู่ในเวลานั้น กลับ เรียกชื่อเดิมว่า อำเภอหนองบัวลำภู ดูเหมือนจะยังใช้อยู่จนบัดนี้..." พระวิชโยดมกมุทรเขตร (พิมพา) เป็นเจ้าเมืองกมุทาสัยได้ 32 ปี ก็ถึงแก่กรรม ในปี พ.ศ. 2449 จึงมีท้องตรามหาดไทยให้ท้าวเสือ กรมการเมือง รั้งตำแหน่งเจ้าเมืองแทน รับสัญญาบัตรเป็นที่ พระวิจารณ์กมุทธกิจ ในปี พ.ศ. 2450 ได้โปรดเกล้าฯ ให้กระทรวงมหาดไทยรวมเมืองต่าง ๆ ในบริเวณบ้านหมากแข้งตั้งเป็นเมืองจัตวา เรียกว่า "เมืองอุดรธานี" ส่วนเมืองในสังกัดบริเวณให้มีฐานะเป็นอำเภอ เมืองกมุทาสัยซึ่งเวลานั้นเปลี่ยนชื่อเป็น เมืองหนองบัวลำภู จึงกลายเป็น อำเภอหนองบัวลำภู โดยมี พระวิจารณ์กมุทธกิจ (เสือ เปรยะโพธิเดชะ) เป็นนายอำเภอคนแรก และมีอำเภอที่เป็นส่วนหนึ่งของจังหวัดหนองบัวลำภูในปัจจุบัน โดยจัดตั้งขึ้นตามลำดับ 4 กิ่งอำเภอ คือ 1. กิ่งอำเภอโนนสัง เมื่อปี พ.ศ. 2491 2. กิ่งอำเภอศรีบุญเรือง เมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2508 3. กิ่งอำเภอนากลาง เมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2508 4. กิ่งอำเภอสุวรรณคูหา เมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2516 (ส่วนกิ่งอำเภอนาวังแยกออกมาจากกิ่งอำเภอนากลางอีกต่อหนึ่ง) ปี พ.ศ. 2536 ประกาศจัดตั้งเป็น จังหวัดหนองบัวลำภู เมื่อวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2536 โดยประกาศในหนังสือราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เล่มที่ 110 ตอนที่ 125 ลงวันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2536 ในวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2565 จังหวัดหนองบัวลำภูมีรองผู้ว่าราชการจังหวัดเพียงรายเดียวเนื่องจากผู้ว่าราชการจังหวัดและรองผู้ว่าราชการจังหวัดเกษียณอายุราชการ ดังนั้น นาย สุวิทย์ จันทร์หวร จึงเป็นผู้รักษาการราชการแทนผู้ว่าราชการจังหวัดหนองบัวลำภูโดยมีอำนาจเทียบเท่าผู้ว่าราชการจังหวัดตามกฎหมายพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534 มาตราที่ 56 === โครงการจัดตั้งอำเภอใหม่ === มี 3 ตำบลที่แยกเป็นกิ่งอำเภอ อำเภอกุดดินจี่ แยกออกจาก อำเภอนากลาง มี 3+1 ตำบล ดังนี้ ตำบลกุดดินจี่ ตำบลเก่ากลอย ตำบลดงสวรรค์ และตำบลนาหนองทุ่ม แยกออกจากตำบลกุดดินจี่ อำเภอยางหล่อ แยกออกจาก อำเภอศรีบุญเรือง มี 5 ตำบล ดังนี้ ตำบลยางหล่อ ตำบลกุดสะเทียน ตำบลโนนม่วง ตำบลหนองกุงแก้ว ตำบลหนองแก อำเภอหัวนา แยกออกจาก อำเภอเมืองหนองบัวลำภู มี 5 ตำบล ดังนี้ ตำบลหัวนา ตำบลบ้านขาม ตำบลบ้านพร้าว ตำบลนามะเฟือง ตำบลป่าไม้งาม === การตั้งอำเภอ === ๙ กันยายน ๒๔๙๙ โนนสัง แยกจาก หนองบัวลำภู (อุดรธานี) ปัจจุบันคือหนองบัวลำภู ๒๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๑๒ นากลาง แยกจาก หนองบัวลำภู (อุดรธานี) ปัจจุบันคือหนองบัวลำภู ๒๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๑๒ ศรีบุญเรือง แยกจาก หนองบัวลำภู (อุดรธานี) ปัจจุบันคือหนองบัวลำภู ๒๕ มีนาคม ๒๕๒๒ สุวรรณคูหา แยกจาก นากลาง (อุดรธานี)ปัจจุบันคือหนองบัวลำภู ๑๕ กันยายน ๒๕๔๐ นาวัง แยกจาก นากลาง (หนองบัวลำภู) == รายนามผู้ว่าราชการจังหวัด == == ภูมิศาสตร์ == === ที่ตั้ง === จังหวัดหนองบัวลำภู เป็นจังหวัดหนึ่งของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีที่ตั้งตามพิกัดภูมิศาสตร์ อยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 16 องศา 45 ลิปดา ถึง 17 องศา 40 ลิปดาเหนือ และเส้นแวงที่ 101 องศา 57 ลิปดา ถึง 102 องศา 30 ลิปดา ตะวันออก อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร ประมาณ 518 กิโลเมตร จังหวัดหนองบัวลำภู มีขนาดพื้นที่ประมาณ 3,859.062 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 2,411,928.74 ไร่ ขนาดพื้นที่คิดเป็นร้อยละ 2.27 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (พื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 170,226 ตารางกิโลเมตร หรือ 106,392,250 ไร่ และคิดเป็นร้อยละ 0.75 ของประเทศ) === อาณาเขตติดต่อ === ทิศเหนือ ติดต่อกับ อำเภอน้ำโสม อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อำเภอบ้านผือ อำเภอกุดจับ อำเภอหนองวัวซอ จังหวัดอุดรธานี ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอสีชมพู อำเภอหนองนาคำ อำเภอภูเวียง อำเภออุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอภูกระดึง อำเภอวังสะพุง อำเภอผาขาว อำเภอเอราวัณ จังหวัดเลย === ลักษณะภูมิประเทศ === จังหวัดหนองบัวลำภู มีพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ราบสูง บางส่วนเป็นพื้นที่ลูกคลื่นลาดตื้นถึงลาดลึก แล้วลาดลงไปทางทิศใต้ และทิศตะวันออก มีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางประมาณ 200 เมตร ทางตอนบนของจังหวัดจะเป็นพื้นที่ภูเขาสูง โดยยอดดอยหรือภูเขาที่สูงที่สุดของจังหวัด ได้แก่ ดอยผาเวียง ภูสามยอดโดยสูงเฉลี่ย 900 เมตร และเป็นต้นน้ำสายย้อยต่างๆ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นดินปนทรายและลูกรังไม่สามารถเก็บกักน้ำหรืออุ้มน้ำในฤดูแล้ง === ลักษณะภูมิอากาศ === ลักษณะอากาศในจังหวัดหนองบัวลำภู แบ่งออกเป็น 3 ฤดู เช่นเดียวกับจังหวัดอื่นๆ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ ฤดูร้อน ฤดูฝน ฤดูหนาว สภาพภูมิอากาศโดยทั่วไปขึ้นอยู่กับมรสุมที่พัดผ่านประจำปี จัดอยู่ในประเภทภูมิอากาศแบบพื้นเมืองร้อนเฉพาะฤดู กล่าวคือจะมีฝนตกเฉพาะในฤดูฝน สลับกับช่วงแห้งแล้งในฤดูหนาวและฤดูร้อน ฤดูร้อน อยู่ในระหว่างเดือน มีนาคมถึงพฤษภาคม อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 34 - 36 องศาเซลเซียส ฤดูฝน อยู่ในระหว่างเดือนมิถุนายนถึงตุลาคม และจะตกมากในเดือน สิงหาคม - กันยายน เนื่องจากอิทธิพลพายุดีเปรสชัน ฤดูหนาว อยู่ในระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึง กุมภาพันธ์ อากาศจะหนาวมากในช่วงเดือนธันวาคม - มกราคม โดยมีอุณหภูมิเฉลี่ย 15 - 16 องศาเซลเซียส ลักษณะภูมิอากาศเป็นแบบสะวันนาคือฤดูฝนสลับกับฤดูแล้งอย่างชัดเจน ปริมาณฝนที่ตกในจังหวัดหนองบัวลำภูโดยเฉลี่ยอยู่ในช่วงระหว่าง 978.3 - 1,348.9 มิลลิเมตรต่อปี อำเภอสุวรรณคูหา มีปริมาณฝนตกโดยเฉลี่ยสูงสุด รองลงมา ได้แก่ อำเภอนากลาง ส่วนพื้นที่ที่มีฝนตกน้อยที่สุด ได้แก่ อำเภอเมืองหนองบัวลำภู ซึ่งมีปริมาณโดยเฉลี่ยประมาณ 978.3 มิลลิเมตรต่อปี === ทรัพยากรป่าไม้ === โดยทั่วไปพื้นที่ป่าเป็นป่าเต็งรังสลับกับป่าเบญจพรรณ มีพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติอยู่ทางด้านเหนือ และด้านตะวันตก จำนวน 6 แห่ง พื้นที่ป่าสงวนส่วนใหญ่ถูกบุกรุกทำลาย หลังจากนั้นพื้นที่บางส่วนกลายเป็นพื้นที่เพาะปลูก และกำลังเป็นที่ทำกินของเกษตรกร บางส่วนกลายเป็นป่าเสื่อมโทรม ปัจจุบันแบ่งเป็นป่าอนุรักษ์ประมาณ 312,500 ไร่ ป่าเศรษฐกิจ ประมาณ 1,039,000 ไร่ พื้นที่เหมาะสมแก่การเกษตร ประมาณ 170,000 ไร่ และพื้นที่ประกาศปฏิรูป ประมาณ 1,183,000 ไร่ พื้นที่ที่กำหนดเป็นเขตสงวน และอนุรักษ์ มีพื้นที่ประมาณ 312,000 ไร่ ได้แก่ ป่าอุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานคำ (ป่าภูเก้า) อยู่ทางด้านทิศใต้ของจังหวัดหนองบัวลำภู บริเวณอำเภอโนนสัง มีพื้นที่ประมาณ 103,000 ไร่ ป่าภูพาน อยู่ทางด้านทิศตะวันออกของจังหวัดหนองบัวลำภู บริเวณอำเภอเมืองหนองบัวลำภู และอำเภอโนนสัง มีพื้นที่ประมาณ 16,000 ไร่ ป่าหนองบัว อยู่บริเวณอำเภอเมืองหนองบัวลำภู มีพื้นที่ประมาณ 3,000 ไร่ ป่าห้วยส้ม และ ป่าภูแดง อยู่ทางด้านทิศตะวันตกของจังหวัดหนองบัวลำภู บริเวณอำเภอสุวรรณคูหา มีพื้นที่ประมาณ 138,000 ไร่ ป่าหนองเรือ อยู่ทางด้านทิศตะวันตกของจังหวัดหนองบัวลำภู บริเวณอำเภอนากลาง อำเภอเมืองหนองบัวลำภู และอำเภอศรีบุญเรือง มีพื้นที่ประมาณ 39,000 ไร่ === ทรัพยากรน้ำ === แหล่งน้ำสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ แหล่งน้ำที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติและแหล่งน้ำที่สร้างขึ้นมา แหล่งน้ำธรรมชาติ ได้แก่ แม่น้ำลำคลอง ลำห้วย หนองน้ำ บึงและน้ำบาดาล ในเขตจังหวัดหนองบัวลำภูมีอยู่เป็นจำนวนมาก แหล่งน้ำที่เปรียบเหมือนเส้นเลือดใหญ่ที่สำคัญได้แก่ * ลำพะเนียง มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาสันปันน้ำของลุ่มแม่น้ำโขงกับลุ่มแม่น้ำชี ไหลผ่านอำเภอนากลาง อำเภอเมืองหนองบัวลำภู อำเภอศรีบุญเรือง และอำเภอโนนสัง แล้วไหลลงสู่อ่างเก็บน้ำเขื่อนอุบลรัตน์ * ลำน้ำพอง มีต้นกำเนิดจากภูกระดึง และเทือกเขาสันปันน้ำ ของลุ่มแม่น้ำป่าสัก กับลุ่มน้ำชี ไหลผ่านเขตอำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย อำเภอศรีบุญเรือง และอำเภอโนนสัง แล้วไหลลงสู่อ่างเก็บน้ำเขื่อนอุบลรัตน์ ลำน้ำพองมีลำน้ำสาขาอยู่หลายสาย ที่ไหลผ่านเขตจังหวัดหนองบัวลำภู คือ ลำน้ำมอ ลำน้ำพวย ลำน้ำพอง ลำน้ำซำฐาน * ลำห้วยโมง ไหลมาจากสันเขาภูซางใหญ่ เขตติดต่ออำเภอนาด้วง จังหวัดเลย แล้วไหลผ่านอำเภอสุวรรณคูหา เข้าเขตอำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี แล้วไหลไปบรรจบแม่น้ำโขง แหล่งน้ำเพื่อการชลประทาน ในปี พ.ศ. 2539 6 มีอยู่รวม 68 โครงการ เป็นโครงการขนาดกลางอยู่เพียงโครงการเดียวคือ อ่างเก็บน้ำห้วยเหล่ายาง อยู่ที่บ้านภูพานทอง ตำบลหนองบัว อำเภอเมืองหนองบัวลำภู มีความจุประมาณ 2.14 ล้านลูกบาศก์เมตร มีพื้นที่รับประโยชน์ประมาณ 2,000 ไร่ โครงการที่เหลืออื่นๆ เป็นโครงการขนาดเล็ก มีความจุประมาณ 13.20 ล้านลูกบาศก์เมตร มีพื้นที่รับประโยชน์ประมาณ 30,000 ไร่ == ประชากร == กลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ที่อยู่ในจังหวัดหนองบัวลำภูมีชาติพันธุ์ต่างๆ มีดังนี้ กลุ่มไท - ลาว อพยพมาจากเวียงจันทน์ ประเทศลาว โดยมีกลุ่มพระวอ - พระตาเป็นเชื้อสายลาวเวียงจันทน์ กลุ่มไท - เขมร อพยพมาจาก บุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ กลุ่มไท - สยาม อพยพมาจากภาคกลางของประเทศไทย กลุ่มคนจีนและคนญวน อพยพมาเพื่อประกอบอาชีพค้าขาย และได้มีการแต่งงานกับคนในท้องถิ่น เกิดเป็นเชื้อสายจีนและเชื้อสายญวน แต่ยังมีจำนวนน้อย ประชากรที่อาศัยอยู่ในจังหวัดหนองบัวลำภูสามารถแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ๆ คือ กลุ่มลาวพุงขาว (ล้านช้างเวียงจันทน์) กลุ่มชนนี้เป็นชนพื้นเมืองเดิมที่อาศัยอยู่บริเวณรอบนอกเมือง และเป็นกลุ่มใหญ่ของจังหวัดหนองบัวลำภู โดยมีสัญลักษณ์การสักลายดำใต้สะเอวลงมาและมีกินหมาก ปัจจุบันกลุ่มชนพื้นเมืองดังกล่าวเป็นคนฟันขาวเนื่องจากนโยบายของรัฐบาลในสมัย จอมพล ป. พิบูลสงคราม ห้ามประชาชนทั่วไปกินหมากและสักลายดำ กลุ่มคนจีน-ญวน ลักษณะเป็นคนผิวขาวเหลือง อพยพมาจากมณฑลกวางตุ้ง ยูนหนาน ในสมัยรัชการที่ 4 ที่มีพระราชดำริให้คนจีนกระจายอยู่ตามหัวเมืองต่างๆ ในภาคอีสาน และภายหลังได้ย้ายเข้ามาอาศัยอยู่ในจังหวัดหนองบัวลำภู กลุ่มคนไต กลุ่มชนนี้เป็นเผ่าไตหรือไท ซึ่งอพยพเข้ามาในเขตจังหวัดหนองบัวลำภูช่วงสงครามเดียนเบียนฟู (สงครามเวียดนาม - ฝรั่งเศส) ภายหลังสงครามสงบลงกลุ่มคนไตบางส่วนได้เดินทางกลับภูมิลำเนาเดิมและบางส่วนตั้งรกรากอยู่ที่จังหวัดหนองบัวลำภู == ลักษณะเฉพาะถิ่น == จังหวัดหนองบัวลำภูเป็นจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่มั่งคั่งด้วยมรดกทางศิลปะและมรดกทางวัฒธรรมที่สั่งสมตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน เช่น การแต่งกายการปั่นหม้อดินเผา ภาษาประจำถิ่น 1. การแต่งกาย ลักษณะการแต่งกายของชาวจังหวัดหนองบัวลำภูในอดีต ผู้หญิงสวมเสื้อขาวเป็นพื้นเบี่ยงแพร ส่วนผ้าถุงจะเป็นผ้าไหมหมี่ขิด มีหัวซิ่นและตีนซิ่นที่ทอและหูกถึงสามหูก นำมาเย็บติดปะต่อกันเรียกว่า "สามทรวง" มีการทัดดอกไม้สำหรับหญิงสาวผู้เฒ่าผู้แก่แล้วแต่จะใส่อ้ม (ต้นอ้ม ใบมีกลิ่นหอม เมื่อนำใบมาเผาไฟพอลวก ๆ จะมีกลิ่นหอม) ไว้ทรงผมมวยสูงหรือดอกทุ่ม ผู้ชายสวมเสื้อสีดำหรือสีหม้อนิล (สีครามทางเหนือเรียกหม้อฮ้อม) เป็นพื้น ใสผ้าโสร่งไหม มีกางเกงหัวรูดเป็นผ้าชั้นในหรือใส่นุ่งเล่นตามบ้านเรือนทั่วไป ลักษณะการแต่งกายของชาวจังหวัดหนองบัวลำภูปัจจุบัน ผู้หญิงวัยรุ่น แต่งกายตามสมัยนิยมใส่ เสื้อยืดหรือเสื้อเชิร์ตแขนสั้นและแขนยาว กระโปรงหรือกางเกงขาสั้นหรือขายาว หรือชุดแซก มีเครื่องประดับต่างๆ เช่น สร้อยคอ แหวน ต่างหู กำไลแขน ฯลฯ นิยมใส่รองเท้าหุ้มส้นเมื่อร่วมกิจกรรมนอกบ้าน ใส่รองเท้ามีส้นเมื่อร่วมกิจกรรมรื่นเริงและสังสรรค์ ผู้หญิงสูงวัย แต่งกายด้วยเสื้อลายปักต่างๆ ทั้งแขนสั้นและแขนยาว หรือเสื้อเชิร์ตแขนสั้นและแขนยาว ใส่ผ้าซิ่นลายต่างๆ ของท้องถิ่น หรือกางเกงขายาวพื้นสีดำทั้งขาสั้นและแขนยาว ผู้ชายวัยรุ่น แต่งกายด้วยเสื้อยืดหรือเสื้อเชิร์ตแขนสั้นและแขนยาว ใส่กางเกงขาสั้นหรือขายาว กางเกงยืนหรือกางเกงสแล็ค ผู้ชายสูงวัย แต่งกายด้วยเสื้อยืดหรือเสื้อเชิร์ตแขนสั้นและแขนยาว ใส่โสร่ง ผ้าขาวม้า ใส่กางเกงขาสั้นหรือขายาว กางเกงยืนหรือกางเกงสแล็ค 2. เครื่องปั้นดินเผา เครื่องปั้นดินเผา คือ เอาดินเหนียวมาตีและปั้นเครื่องใช้ต่างๆ ในชีวิตประจำวันและนำไปใช้ในการประกอบพิธีกรรมด้วย จังหวัดหนองบัวลำภูมีมรดกทางวัฒนธรรมเครื่องปั้นดินเผามาตั้งแต่ก่อนยุคประวัติศาสตร์ประมาณ 3,500 - 4,000 ปีล่วงมาแล้ว จากการขุดค้นโดยชาวบ้านก่อนพุทธศักราช 2514 กรมศิลปกรขุดค้นเพื่อการศึกษาในพุทธศักราช 2538 ที่ป่าพร้าว บ้านกุดคำเมย ตำบลกุดดู่ และบ้านโนนกล้วย (ดอนกลาง) บ้านกุดกวางสร้อย อำเภอโนนสัง ปัจจุบันการปั้นดินเผามีอยู่ที่บ้านโค้งสวรรค์ ตำบลโนนทัน อำเภอเมืองหนองบัวลำภู เครื่องปั้นดินเผาดังกล่าวจะทำเพื่อใช้ในชีวิตประจำวันมากกว่าที่จะใช้ประกอบพิธีกรรม == หน่วยการปกครอง == ปัจจุบันจังหวัดหนองบัวลำภูแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 6 อำเภอ 59 ตำบล 636 หมู่บ้าน ดังนี้ === ประวัติการจัดตั้งอำเภอ === นับตั้งแต่ พ.ศ. 2499 ถึงปัจจุบัน จังหวัดหนองบัวลำภูการตั้งอำเภอขึ้นใหม่และขึ้นกับจังหวัดอุดรธานีสมัยนั้น ดังนี้ อำเภอโนนสัง โดยแยกจากอำเภอหนองบัวลำภู จังหวัดอุดรธานี ในวันที่ 25 พฤษภาคม 2499 อำเภอนากลางและอำเภอศรีบุญเรือง โดยแยกจากอำเภอหนองบัวลำภู จังหวัดอุดรธานี ในวันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2512 อำเภอสุวรรณคูหา โดยแยกจากอำเภอนากลาง จังหวัดอุดรธานี ในวันที่ 19 มีนาคม 2522 อำเภอนาวัง โดยแยกจากอำเภอนากลาง จังหวัดหนองบัวลำภู == การคมนาคม == ระยะทางจากอำเภอเมืองไปยังอำเภอใกล้เคียง อำเภอนากลาง 30 กิโลเมตร อำเภอศรีบุญเรือง 33 กิโลเมตร อำเภอโนนสัง 42 กิโลเมตร อำเภอนาวัง 42 กิโลเมตร อำเภอสุวรรณคูหา 65กิโลเมตร ระยะทางจากจังหวัดหนองบัวลำภูไปยังจังหวัดใกล้เคียง จังหวัดอุดรธานี 46 กิโลเมตร จังหวัดเลย 92 กิโลเมตร จังหวัดขอนแก่น 117 กิโลเมตร == การเดินทาง == รถยนต์ จากกรุงเทพมหานคร ไปตามทางหลวงหมายเลข 1 (พหลโยธิน) ถึงจังหวัดสระบุรี บริเวณกิโลเมตรที่ 107 แยกเข้าทาง หลวงหมายเลข 2 (มิตรภาพ) ผ่านอำเภอมวกเหล็ก เข้าเขตจังหวัดนครราชสีมา ผ่านอำเภอปากช่อง อำเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา บริเวณกิโลเมตรที่ 105 แล้วเลี้ยวซ้ายไปตามทางหลวง หมายเลข 201 ผ่านอำเภอด่านขุนทด เข้าเขตจังหวัดชัยภูมิ ผ่านอำเภอจัตุรัส อำเภอเมืองชัยภูมิ อำเภอคอนสวรรค์ อำเภอแก้งคร้อ อำเภอภูเขียว เข้าเขตจังหวัดขอนแก่น ผ่านอำเภอชุมแพ บริเวณกิโลเมตรที่ 225 เลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 228 ผ่านอำเภอสีชมพู เข้าเขตจังหวัดหนองบัวลำภู ผ่านอำเภอศรีบุญเรือง ถึงจังหวัดหนองบัวลำภู รวมระยะทาง 518 กิโลเมตร หรือ เมื่อถึงจังหวัดขอนแก่นแล้วเลี้ยวซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 2109 (น้ำพอง-เขื่อนอุบลรัตน์) เข้าอำเภอโนนสังถึง จังหวัดหนองบัวลำภู รวมระยะทางประมาณ 559 กิโลเมตร รถโดยสาร มีรถโดยสารธรรมดาและรถโดยสารปรับอากาศของบริษัท ขนส่ง จำกัด และของเอกชน สายกรุงเทพมหานคร-หนองบัวลำภู ออกจากสถานีขนส่งหมอชิต 2 ทุกวัน วันละหลายเที่ยว ใช้เวลาเดินทางประมาณ 8 ชั่วโมง เส้นทางรถโดยสารที่มีในจังหวัดหนองบัวลำภู === เส้นทางรถโดยสารในจังหวัด === หนองบัวลำภู - นากลาง - นาวัง หนองบัวลำภู - โนนสัง หนองบัวลำภู - ศรีบุญเรือง หนองบัวลำภู - สุวรรณคูหา หนองบัวลำภู - ภูพระ หนองบัวลำภู - ทรายมูล หนองบัวลำภู - ทุ่งโปร่ง หนองบัวลำภู - กุดจิก โนนสมบูรณ์ - บ้านขาม === เส้นทางรถโดยสารระหว่างจังหวัด === หนองบัวลำภู - ท่าบ่อ - หนองคาย หนองบัวลำภู - สุวรรณคูหา - สังคม หนองบัวลำภู - ภูเวียง - ขอนแก่น หนองบัวลำภู - อุบลรัตน์ - ขอนแก่น อุดรธานี - หนองบัวลำภู - เลย อุดรธานี - หนองบัวลำภู - ชุมแพ หนองคาย - หนองบัวลำภู - ชัยภูมิ อุดรธานี - หนองบัวลำภู - พิษณุโลก อุดรธานี - หนองบัวลำภู - เชียงใหม่ นครพนม - หนองบัวลำภู - เชียงราย ระยอง - หนองบัวลำภู - เลย == แหล่งท่องเที่ยว == === แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ === อุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานคำ ที่ทำการอุทยานฯตั้งอยู่ที่อำเภอโนนสัง จ.หนองบัวลำภู(หนองบัวลำภู-อุดรธานี-ขอนแก่น) วนอุทยานน้ำตกเฒ่าโต้ อำเภอเมือง วนอุทยานบัวบาน-ภูพานน้อย อำเภอเมือง พิพิธภัณฑ์สุสานหอยหิน 150 ล้านปี อำเภอเมือง อ่างเก็บน้ำหนองบัว อำเภอเมือง จุดชมวิวช่องเขาขาด อำเภอโนนสัง ผาสามยอด อำเภอนาวัง ภูพานคำ อำเภอเมือง ภูเก้า อำเภอโนนสัง น้ำตกตาดฟ้า,น้ำตกตาดหินแตก,น้ำตกตาดโตน อำเภอโนนสัง ภูหินลาดช่อฟ้า อำเภอเมือง ภูผายา อำเภอสุวรรณคูหา ถ้ำสุวรรณคูหา อำเภอสุวรรณคูหา ถ้ำเอราวัณ อำเภอนาวัง ถ้ำผาเวียง อำเภอนาวัง ภูแปก บ้านสนามชัย ต.กุดแห่ อ.นากลาง ธุดงคสถานวัดป่าธารน้ำทิพย์ (ซำไฮ) ภูแปก บ้านสนามชัย อำเภอนากลาง หาดโนนยาว (เขื่อนอุบลรัตน์) อำเภอโนนสัง อ่างเก็บน้ำโคกนกสาริกา อ่างเก็บน้ำห้วยไร่ ถ้ำผาเจาะ,อ่างเก็บห้วยผาวัง อำเภอนาวัง อ่างเก็บน้ำเขื่อนอุบลรัตน์บริเวณอำเภอโนนสังและอำเภอศรีบุญเรือง หนองบัวลำภู สะพานเชื่อมฮักตาดไฮ บ้านตาดไฮ อ่างเก็บน้ำห้วยน้ำบอง อ.โนนสัง หนองบัวลำภู === แหล่งท่องเที่ยวทางศิลปะและวัฒนธรรม === หมู่บ้านหัตถกรรมปั้นหม้อบ้านโค้งสวรรค์ หมู่บ้านหัตถกรรมจักสานกระติบข้าวต้นคล้า ศูนย์พัฒนาอาชีพวัดสว่างศิลา กลุ่มทอผ้าไหมบ้านกุดแห่ แหล่งโบราณคดีภูผายา แหล่งโบราณคดีบ้านกุดกวางสร้งและกุดค้อเมย === แหล่งท่องเที่ยวทางศาสนาและความเชื่อ === วัดถ้ำกลองเพล * พิพิธภัณฑ์อัฐบริขารของหลวงปู่ขาว * กุฏิเก่าของหลวงปู่ขาว * พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งหลวงปู่ขาว * เจดีย์หลวงปู่ขาว * มณฑปหลวงปู่ขาว ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ศาลพระวอ - พระตา พิพิธภัณฑ์หลวงปู่หลอด ปโมทิตะเจดีย์ วัดศรีคูณเมือง วัดพระพุทธบาทภูเก้า วัดป่าภูน้อย รอยพระพุทธบาทและเสมาหิน สิมไม้ (โบสถ์ไม้) วัดเจริญทรงธรรม โนนวัดป่า วัดถ้ำผาเวียง พระธาตุเมีองพิณ พระธาตุหาญเทาว์ วัดภูภ้วยทอง วัดป่าภูผายาว ===สวนสาธารณะ=== สวนสาธารณะหนองบัว อำเภอเมืองหนองบัวลำภู สวนสาธารณะหนองน้ำนันทจันทร์ อำเภอนากลาง สวนสาธารณะชุมชนโนนม่วง อำเภอนากลาง ===อุทยานแห่งชาติ/วนอุทยาน=== อุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานคำ ที่ทำการอุทยานฯตั้งอยู่ที่บ้านท่าศิลา ตำบลบ้านค้อ อำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู(หนองบัวลำภู,อุดรธานี,ขอนแก่น) อุทยานแห่งชาติภูผายา ที่ทำการอุทยานฯตั้งอยู่ที่ภูหินจอมธาตุบ้านห้วยยางคำ ตำบลกุดจับ อำเภอกุดจับ จังหวัดอุดรธานี(ผนวกรวม วนอุทยานภูหินจอมธาตุ อำเภอกุดจับ อุดรธานี,วนอุทยานภูพระบาทบัวบก อำเภอบ้านผือ อุดรธานี,วนอุทยานภูผาแดง อำเภอบ้านผือ อุดรธานี/ภูผายา-ถ้ำสุวรรณคูหา อำเภอสุวรรณคูหา,ภูแปลก อำเภอนากลาง,ภูผาเวียง-ภูซางใหญ่ อำเภอนาวัง จังหวัดหนองบัวลำภู/ถ้ำเอราวัณ อำเภอนาวัง หนองบัวลำภู-อำเภอนาด้วง จังหวัดเลย) วนอุทยานบัวบาน ที่ทำการวนอุทยานฯตั้งอยู่ที่ภูพานน้อยตำบลหนองบัว อำเภอเมือง วนอุทยานน้ำตกเฒ่าโต้ ที่ทำการวนอุทยานฯตั้งอยู่ที่อำเภอเมือง == เทศกาลและงานประเพณี == อำเภอเมืองหนองบัวลำภู งานบวงสรวงสมเด็จพระนเรศวรมหาราชกาชาดหนองบัวลำภู (จัดเป็นประจำทุกปี ระหว่างวันที่ 18 - 27 มกราคม ณ ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช สนามนเรศวรมหาราช) เทศกาลน้ำตกเฒ่าโต้ (จัดขึ้นเป็นประจำทุกปีช่วงเดือนกันยายน บริเวณวนอุทยานเฒ่าโต้) เทศกาลเที่ยวหอยหิน กินลำไย ไหว้หลวงปู่ขาว (จัดขึ้นเป็นประจำทุกปีช่วงเดือนสิงหาคม บริเวณชุมชนบ้านห้วยเดื่อ ตำบลโนนทัน) อำเภอนากลาง งานวันเฉลิมพระชนมพรรษา 5 ธันวามหาราช (สนามหน้าศูนย์ราชการอำเภอนากลาง) งานตักบาตรเทโว ที่ภูแปก วัดป่าธารน้ำทิพย์ (ซำไฮ) บ้านสนามชัย ต.กุดแห่ บุญบั้งไฟเทศบาลตำบลนากลาง (จัดเดือนมิถุนายน ทุกปี) บ.กกค้อ ต.นากลาง บุญบั้งไฟเทศบาลตำบลฝั่งแดง (จัดเดือนพฤษภาคม ทุกปี) บ.โนนธาตุ ต.ฝั่งแดง เทศกาลฉลองศาลเจ้าคุณปู่-ย่า อำนากลาง (จัดเดือนพฤศจิกายน ทุกปี) บ.กกค้อ ต.นากลาง บุญบั้งไฟเทศบาลตำบลกุดดินจี่ (จัดเดือนพฤษภาคม ทุกปี) บ.กุดดินจี่ ต.กุดดินจี่ บุญบั้งไฟเทศบาลตำบลกุดแห่ (จัดเดือนพฤษภาคม ทุกปี) บ.กุดแห่ ต.กุดแห่ บุญบั้งไฟชุมชนบ้านหนองด่าน (จัดเดือนพฤษภาคม ทุกปี) บ.หนองด่าน จ.ด่านช้าง บุญบั้งไฟชุมชนบ้านโนนม่วง (จัดเดือนพฤษภาคม ทุกปี) บ.โนนม่วง จ.โนนเมือง อำเภอโนนสัง เทศกาลกินปลา (จัดขึ้นทุกปีบริเวณเทศบาลโนนสัง) ประเพณีแข่งเรือยาว (จัดขึ้นทุกปีบริเวณเขื่อนอุบลรัตน์) ประเพณีบุญผะเหวด (จัดขึ้นทุกปีบริเวณเทศบาลโนนสัง) อำเภอศรีบุญเรือง งานบุญบั้งไฟ (จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ช่วงเดือนพฤษภาคมหรือมิถุนายน บริเวณศูนย์ราชการอำเภอศรีบุญเรือง) อำเภอสุวรรณคูหา งานบุญข้าวจี่ยักษ์ (จัดขึ้นทุกปีช่วงเดือนกุมภาพันธ์หรือเดือนมีนาคม บริเวณเทศบาลตำบลสุวรรณคูหาและถ้ำสุวรรณคูหา) อำเภอนาวัง งานเทศกาลขึ้นเขาไหว้พระถ้ำเอราวัณ (จัดเป็นประจำทุกปี ระหว่างวันที่ 12 - 16 เมษายน บริเวณถ้ำเอราวัณ) == การศึกษา == === สถานศึกษาระดับขั้นพื้นฐาน === จังหวัดหนองบัวลำภู มีสถาบันการศึกษาระดับขั้นพื้นฐานหลากหลายแห่ง ดังนี้ การแบ่งเขตพื้นที่มัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เลย หนองบัวลำภู  ครอบคลุมโรงเรียนมัธยมศึกษาในจังหวัดหนองบัวลำภู 22 แห่ง การแบ่งเขตพื้นที่ประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาหนองบัวลำภู เขต 1-2 ได้แก่ * เขต 1 - อำเภอเมืองหนองบัวลำภู อำเภอศรีบุญเรือง และอำเภอโนนสัง * เขต 2 - อำเภอนากลาง อำเภอสุวรรณคูหา และอำเภอนาวัง สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่างๆ -ครอบคลุมโรงเรียนประถมศึกษาและขยายโอกาศทางการศึกษาในจังหวัด 237 แห่ง === สถานศึกษาระดับอาชีวศึกษา === สถานศึกษาในระดับอาชีวศึกษาทั้งรัฐและเอกชน ปัจจุบันอยู่ในกำกับดูแลของสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดหนองบัวลำภู มีดังนี้ รัฐบาล อำเภอเมืองหนองบัวลำภู * วิทยาลัยเทคนิคหนองบัวลำภู อำเภอศรีบุญเรือง * วิทยาลัยการอาชีพศรีบุญเรือง เอกชน อำเภอเมือง * วิทยาลัยเทคโนโลยีพิชญบัณฑิต * วิทยาลัยเทคโนโลยี ไทย – ญี่ปุ่น โยยากุ อำเภอนากลาง * วิทยาลัยเทคโนโลยีบริหารธุรกิจรักไทย * วิทยาลัยสงวนเทคโนโลยีบริหารธุรกิจ อำเภอศรีบุญเรือง * วิทยาลัยเทคโนโลยีเอ็น-เทคบริหารธุรกิจศรีบุญเรือง == การสาธารณสุข == โรงพยาบาลหนองบัวลำภู โรงพยาบาลศรีบุญเรือง โรงพยาบาลนากลาง โรงพยาบาลนาวังเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา โรงพยาบาลสุวรรณคูหา โรงพยาบาลโนนสัง โรงพยาบาลวีระพลการแพทย์ == ผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น == === อำเภอเมืองหนองบัวลำภู === ผ้าไหมมัดหมี่ ตำบลโนนทัน ผ้าไหมมัดหมี่ ตำบลนาคำไฮ ผ้าฝ้ายลายฉลุ ตำบลป่าไม้งาม ผ้าสไป ตำบลหนองสวรรค์ ขนมทองม้วนสมุนไพร ตำบลบ้านขาม ผลิตภัณฑ์จากกะลามะพร้าว ตำบลหัวนา ข้าวกล้อง ตำบลหนองภัยศูนย์ === อำเภอโนนสัง === ปลาส้ม ตำบลโนนสัง ศิลปะจากใบลาน ตำบลบ้านค้อ ผ้าขิดยกดอก/ปลาส้ม ตำบลโคกม่วง ผ้าฝ้ายยกดอก ตำบลหนองเรือ ผ้าขิดย้อมคราม/ผ้าขิดหมักโคลน ตำบลโนนเมือง ผ้าลายขิด ตำบลกุดดู่ === อำเภอศรีบุญเรือง === น้ำผึ้งแท้สุวรรณฟาร์ม/กระติ๊บข้าว ตำบลหนองบัวใต้ เสื้อเย็บด้วยมือ ตำบลเมืองใหม่ ผ้าไหมมัดหมี่ ตำบลโนนม่วง กระติ๊บข้าว ตำบลทรายทอง ผ้าลายสายฝน ตำบลหนองแก === อำเภอนากลาง === ผ้าขิดไหม ตำบลกุดแห่ นาฬิกา 12 ราศี,ข้าวฮาง,พระธาตุเมืองพิณ ตำบลฝั่งแดง ผ้าหุ่มสำลี ตำบลกุดดินจี่ เอ็นวัวทอดกรอบ ตำบลโนนเมือง วัดภูถ้วยทอง ตำบลอุทัยสวรรค์ === อำเภอสุวรรณคูหา === ผลิตภัณฑ์จากใยบวบ ตำบลนาดี ผ้าฝ้ายลายน้ำไหล ตำบลนาสี ผ้าฝ้ายทอมือ ตำบลนาด่าน === อำเภอนาวัง === ถ่านอัดแท่ง ตำบลวังปลาป้อม ผ้าลายสายฝน ตำบลเทพคีรี ผลิตภัณฑ์ไม้ไผ่ไทยนิยม ตำบลวังทอง ผักปลอดสารพิษ ตำบลวังทอง == ชาวหนองบัวลำภูที่มีชื่อเสียง == ===พระเถระ=== หลวงปู่ขาว อนาลโย วัดถ้ำกลองเพล(เจดีย์/พิพิธภัณฑ์หลวงปู่ขาว) อำเภอเมืองหนองบัวลำภู หลวงปู่บุญมา ฐิตเปโม วัดป่าสิริสาลวัน (เจดีย์/พิพิธภัณฑ์หลวงปู่บุญมา ฐิตเปโม)อำเภอเมืองหนองบัวลำภู หลวงปู่หลอด ปโมทิโต วัดป่าศรีสว่าง(เจดีย์/พิพิธภัณฑ์หลวงปู่หลอด ปโมทิโต)บ้านขามใหม่ ตำบลบ้านขาม อำเภอเมืองหนองบัวลำภู หลวงปู่บุญมา สุชีโว วัดป่าสุขเกษม/วัดสามัคคีสิริมงคล ตำบลหนองบัว อำเภอเมืองหนองบัวลำภู หลวงพ่อทองพูน กาญจโน วัดป่าภูกระแต ตำบลหนองบัว อำเภอเมืองหนองบัวลำภู พระครูเขมสารสุธี (หลวงปู่สาย เขมธัมโม) วัดป่าพรหมวิหาร ตำบลโนนเมือง อำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู ===บุคคลมีชื่อเสียง/นักแสดง/นักกีฬา/นักการเมือง=== ดัสกร ทองเหลา นักฟุตบอลทีมชาติไทย นภัทร สีเสริม นักฟุตบอลหญิงทีมชาติไทย ยอดแสนไกล แฟร์เท็กซ์ นักมวยไทย สุรชัย แสงมรกต นักมวยไทย สาวมาด เมกะแดนซ์ นักร้อง หนิงหน่อง เพชรพิณทอง นักร้องหมอลำ เอ็ดดี้ ผีน่ารัก นักแสดงตลก สมเกียรติ คุณานิธิพงศ์ นักแสดง สรชาติ วิชย สุวรรณพรหม นักการเมือง ธันวา ราศีธนู นักร้อง สยาม หัตถสงเคราะห์ (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดหนองบัวลำภู เขต 1 พรรคเพื่อไทย) ไชยา พรหมา (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดหนองบัวลำภู เขต 2 พรรคเพื่อไทย) ณัฐวุฒิ กองจันทร์ดี (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดหนองบัวลำภู เขต 3 พรรคเพื่อไทย) วิภาพรรณ พุดเพราะ (พิม นาคำไฮ) เน็ตไอดอล == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดในจังหวัดหนองบัวลำภู รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดหนองบัวลำภู รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดหนองบัวลำภู == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด ภาคอีสาน รัฐและดินแดนที่ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2536
จอร์จ วอลตัน ลูคัส จูเนียร์ (George Walton Lucas, Jr.; เกิด qt พฤษภาคม ค.ศ. 1944) เป็นผู้กำกับภาพยนตร์ ผู้อำนวยการสร้าง ผู้เขียนบทภาพยนตร์ ชาวอเมริกัน มีช้่อเสียงจากภาพยนตร์ชุดมหากาพย์สตาร์ วอร์ส และอินเดียน่า โจนย์ อีกทั้งเป็นกนึ่งในบรรดาผู้กำกับและผู้ผลิตที่ประสบผลสำเร็จทางธุรกิจอุตสาหกรรมทางภาพยนตร์ โดยมีผลกำไรสุทธิที่ 3 พันล้านเหรียญสหรัฐในปี ค.ศ. 2010 == ประวัติ \= ตอร์จ ลูคัสเคยฝเนดยากเป็นนักขับรภแข่ง แต่เขาได้ประสบอุบัติเหจุในวันก่อนสำเร็จการศึกษาชั้นมัธยม ต่อจากนั้นได้เขัาเรคยนในโรงเรียนสอนทำหนังของมหาวิทยาลัยเซาเทิรฺนดคลิฟอร์อนีส และในฐทนะนักเรียนหนัง เขาผลิคภาพยนตร์นั้นมนหลายเรื่องรวมทั้ง THX-1138: 4EB (Electronic labyinth) ซึ่งทำให้เขาได้รัวรรงวัลจากเทศกาลหนังนักเรียนแห่งชาจิเป็นครั้งแรกในปี 1967-68 และในปี 67 นั้น เขายังได้รับทุนการศึกษาจากทางวอร์เนอร์ บราเธอร์ส เพื่อให้เข้ามาสังเกตการณ์ในกองถ่ายหนังของฟรานซิส ฟอร์ด คอปโปลา เรื่อง Finian's Rainvow ทั้งคู่ในิทสนมกันจนร่วมกันจัดตั้งบริษัท เเมริกัน โซโทรป ในปค 1969 และลูคัสก็ส่ง THX-1138 ฉบับภาพยนตร์ยาวออกสู่สายตาประชาชน จากนั้นไม่นานคอปโปลาก็มีปลงานเรื่อง The Godfather ที่เป็นที่รู้จัก ลูคัสแยกมาตั้งบริษัทของตัวเองในชื่อ ลูีัสฟิล์ม จำกัด ปี 1973 หนังแึ่งอัตชีวประวัติเรื่อง American Graffiti ภาพยนตร์เรื่องนี้ทำให้เขาไเ้รับรางวัลลูกโลกทองคำและเข้รชิงรางวัลออสการ์ถึง 5 สาขา และด้ใยความสำเร็จในครั้งนี้นี่เอง เป็นแรงผลักดันให้เขาเขียนบทหนังสงครามอวกาศซึ่งได้แรงบันดาลใจจาก แฟลช กอร์ดอน และหนังเรื่อง Planet of the Apes จนออกมาเป็นใตาร์ วอร์ส ในปี 1977 และเขายังก่อตั้ง บริษัท ไอแอละอ็ม (ILM-Industrial Light & Magic) ผลิตงานด้านวเชวลเอฟเฟ็กต์ซึ่งเป็นม่วนที่จำเป็นของกนัง รวมทั้งวังมีการจั้งบริษัท สปร็อกเก็ต ซิสเต็มส์ ซึ่งตุ้งขึ้นมาเพื่อกำกับแฃะมิกซ์เสียง จนต่อมาเป็นที่รู้จักกันดีในนาม สกายวอล์กเกอร์ ซาวนด์ แต่หนังของเขาถูกสตูดิโอหลายเจ้าปฏิิสธจนท้ายที่สุด ค่ายทเว็นตัเซ็นจูรีฟ็อกซ์ จึงหยิบยื่นโอกาสให้ ลูคัสยอมไม่รับค่าจ้างจากการกำกับหนังเรื่องนี้ แต่ขอส่วนแบ่งจากบ็อกซ์ออฟฟิส 40% และสิทธิในการจัดจำหน่ายสินค้าของหนังเผ็นข้แแลกเปลี่ยน อละภาพยนตร์เรื่องนี้ก็สถิติของบ็อกซ็ออฟฟิส และรับออสการ์ให้หนังถึง 7 สาขาด้วยกัน (แต่ไม่มีให้ตัวเอง) พร้อม่ั้งก่อใหืเกิดคำว่า bloc.buster หรือหนังฟอร์มยักษ์ทำเงินถล่มทลายขึ้นมาด้วน ในช่วงเวลาพัก ลูคัสก็ทำสตาร์ วอร์สภาคต่อทันที เคียงข้างไปกับการจับมือ สตีเฟน สปิลเบิร์ก สร้างสรรค์ซีรีส์การผจญภัยของ อินเดียนา โจนส์ ขึ้นมาซึ่งก็ถล่มบ็อกซ์ออฟฟิส ไปอีกครั้ง จากนั้นปี 1980-1985 งูรัสก็ง่วนอยู่ำับการสร้างกิ่งก้านสาขาให้กับสกายวอล์กเกอร์ ทั้งในเรื่องของการเพิ่มฝ่ายครีเอทีฟ ฝ่ายเทคนิคและการจัดการบริหารซึ่งจำเป็นอย่างยิ่งต่อลูคัสฟิล์มทั้งสิ้น นอกจากนี้ลูคัสยังเป็นผู้วิวัฒนาการให้โรงหนังเกิดระบบ THX ซึ่งถูกสร้างสรรค์ขึ้นเพื่อคงคุณภาพมาตรฐานสูงสุดของเสียงในการฉายภาพยนตร์ ทั้งยังสร้างหนังใหญ่ยักษ์ใำ้วงการอีกมากมาย พร้อมทั้งขึ้นเป็นประธานบอร์ดกอลทุนเพื่อการศึกษา เดอะจอร์จ ลูคัสเอดดูวเคชันแนลฟาวเดชัน (The Beorge Lucas Educational Foundation) อีกด้วย ในปี 1992 จอร์จ ลูคัส ได้รับรางวัล ไอร์วิง จี ธัลเบิร์ก ซึ่งตัดสินโดยบอร์ดบริหารของทางสถาบันศิลปะและวิทยาศาสตร์การภาพยนตร์ผู้ทำการมอบรางวัลออสการ์ ให้กับคนในวงการภาพยจตร์ สำหรับการประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานตลอดชีวิตของเขานั่นเอง == นวัตกรรม == ลูคัสเป็นผู้บุกเบิกเทคนิคใหม่ ๆ ให้กับวงการภาพยนตร์มากทาย เขาด่อตั้งบริศัท อินดรัสเทรียลไลท์แอนด์เมจิก (Industrial Light and Magic - ILM) ซึ่งเป็นสตูดิโอที่ทำเกี่ยวกับด้านเทคนิคพิเศษฐ มีส่วนร่วมวนการพัฒนา ระบวเสียง THX และการถ่ายทำภาพยนตร์ด้วยกล้องวิดีโอดิจิทัลทั้ฝเรื่องใน กองทัพโคลนส์จู่โจม == ผลงาน == ===ภาพยนตร์=== ==ผลตอบรับ== ผลตอบรับ ทั้งคำวิตสรณ์และรายได้ จากการกำกับภาพยนตร์ทั้งหมด 6 เรื่องของ จอร์จ ลูคัส 16px 0–59% คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ไม่ชอบ 16px 60–74% คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ชอบ 16px 75–100% คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ชอบมาก สีแดง 0–19 คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ไม่ชอบเลย 20–39 คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ไม่ชอบ สีส้ม 40–60 คำวิจารณ์ที้นักวิจารณ์ให้ปานกลาง สีเขียว 62–80 คำวิจรรณ์ที่นักวิจารณ์ชอบ 81–100 คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ชอบมาก N/A ไม่ปรากฏ, หาข้อมูลไม่ได้ $ ดอลลาร์สหรัฐ == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == ผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์ชาวอเมริกัน ผู้กำำับภาพยนตร์ชาวอเมริกัน พุทธศาสนิกชนชาวอเมริกัน ผู้สัญญาว่าจะให้
จอร์จ วอลตัน ลูคัส จูเนียร์ (George Walton Lucas, Jr.; เกิด 14 พฤษภาคม ค.ศ. 1944) เป็นผู้กำกับภาพยนตร์ ผู้อำนวยการสร้าง ผู้เขียนบทภาพยนตร์ ชาวอเมริกัน มีชื่อเสียงจากภาพยนตร์ชุดมหากาพย์สตาร์ วอร์ส และอินเดียน่า โจนส์ อีกทั้งเป็นหนึ่งในบรรดาผู้กำกับและผู้ผลิตที่ประสบผลสำเร็จทางธุรกิจอุตสาหกรรมทางภาพยนตร์ โดยมีผลกำไรสุทธิที่ 3 พันล้านเหรียญสหรัฐในปี ค.ศ. 2010 == ประวัติ == จอร์จ ลูคัสเคยฝันอยากเป็นนักขับรถแข่ง แต่เขาได้ประสบอุบัติเหตุในวันก่อนสำเร็จการศึกษาชั้นมัธยม ต่อจากนั้นได้เข้าเรียนในโรงเรียนสอนทำหนังของมหาวิทยาลัยเซาเทิร์นแคลิฟอร์เนีย และในฐานะนักเรียนหนัง เขาผลิตภาพยนตร์สั้นมาหลายเรื่องรวมทั้ง THX-1138: 4EB (Electronic labyinth) ซึ่งทำให้เขาได้รับรางวัลจากเทศกาลหนังนักเรียนแห่งชาติเป็นครั้งแรกในปี 1967-68 และในปี 67 นั้น เขายังได้รับทุนการศึกษาจากทางวอร์เนอร์ บราเธอร์ส เพื่อให้เข้ามาสังเกตการณ์ในกองถ่ายหนังของฟรานซิส ฟอร์ด คอปโปลา เรื่อง Finian's Rainbow ทั้งคู่สนิทสนมกันจนร่วมกันจัดตั้งบริษัท อเมริกัน โซโทรป ในปี 1969 และลูคัสก็ส่ง THX-1138 ฉบับภาพยนตร์ยาวออกสู่สายตาประชาชน จากนั้นไม่นานคอปโปลาก็มีผลงานเรื่อง The Godfather ที่เป็นที่รู้จัก ลูคัสแยกมาตั้งบริษัทของตัวเองในชื่อ ลูคัสฟิล์ม จำกัด ปี 1973 หนังกึ่งอัตชีวประวัติเรื่อง American Graffiti ภาพยนตร์เรื่องนี้ทำให้เขาได้รับรางวัลลูกโลกทองคำและเข้าชิงรางวัลออสการ์ถึง 5 สาขา และด้วยความสำเร็จในครั้งนี้นี่เอง เป็นแรงผลักดันให้เขาเขียนบทหนังสงครามอวกาศซึ่งได้แรงบันดาลใจจาก แฟลช กอร์ดอน และหนังเรื่อง Planet of the Apes จนออกมาเป็นสตาร์ วอร์ส ในปี 1977 และเขายังก่อตั้ง บริษัท ไอแอลเอ็ม (ILM-Industrial Light & Magic) ผลิตงานด้านวิชวลเอฟเฟ็กต์ซึ่งเป็นส่วนที่จำเป็นของหนัง รวมทั้งยังมีการตั้งบริษัท สปร็อกเก็ต ซิสเต็มส์ ซึ่งตั้งขึ้นมาเพื่อกำกับและมิกซ์เสียง จนต่อมาเป็นที่รู้จักกันดีในนาม สกายวอล์กเกอร์ ซาวนด์ แต่หนังของเขาถูกสตูดิโอหลายเจ้าปฏิเสธจนท้ายที่สุด ค่ายทเว็นตีเซ็นจูรีฟ็อกซ์ จึงหยิบยื่นโอกาสให้ ลูคัสยอมไม่รับค่าจ้างจากการกำกับหนังเรื่องนี้ แต่ขอส่วนแบ่งจากบ็อกซ์ออฟฟิส 40% และสิทธิในการจัดจำหน่ายสินค้าของหนังเป็นข้อแลกเปลี่ยน และภาพยนตร์เรื่องนี้ก็สถิติของบ็อกซ์ออฟฟิส และรับออสการ์ให้หนังถึง 7 สาขาด้วยกัน (แต่ไม่มีให้ตัวเอง) พร้อมทั้งก่อให้เกิดคำว่า blockbuster หรือหนังฟอร์มยักษ์ทำเงินถล่มทลายขึ้นมาด้วย ในช่วงเวลาพัก ลูคัสก็ทำสตาร์ วอร์สภาคต่อทันที เคียงข้างไปกับการจับมือ สตีเฟน สปิลเบิร์ก สร้างสรรค์ซีรีส์การผจญภัยของ อินเดียนา โจนส์ ขึ้นมาซึ่งก็ถล่มบ็อกซ์ออฟฟิส ไปอีกครั้ง จากนั้นปี 1980-1985 ลูคัสก็ง่วนอยู่กับการสร้างกิ่งก้านสาขาให้กับสกายวอล์กเกอร์ ทั้งในเรื่องของการเพิ่มฝ่ายครีเอทีฟ ฝ่ายเทคนิคและการจัดการบริหารซึ่งจำเป็นอย่างยิ่งต่อลูคัสฟิล์มทั้งสิ้น นอกจากนี้ลูคัสยังเป็นผู้วิวัฒนาการให้โรงหนังเกิดระบบ THX ซึ่งถูกสร้างสรรค์ขึ้นเพื่อคงคุณภาพมาตรฐานสูงสุดของเสียงในการฉายภาพยนตร์ ทั้งยังสร้างหนังใหญ่ยักษ์ให้วงการอีกมากมาย พร้อมทั้งขึ้นเป็นประธานบอร์ดกองทุนเพื่อการศึกษา เดอะจอร์จ ลูคัสเอดดูวเคชันแนลฟาวเดชัน (The George Lucas Educational Foundation) อีกด้วย ในปี 1992 จอร์จ ลูคัส ได้รับรางวัล ไอร์วิง จี ธัลเบิร์ก ซึ่งตัดสินโดยบอร์ดบริหารของทางสถาบันศิลปะและวิทยาศาสตร์การภาพยนตร์ผู้ทำการมอบรางวัลออสการ์ ให้กับคนในวงการภาพยนตร์ สำหรับการประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานตลอดชีวิตของเขานั่นเอง == นวัตกรรม == ลูคัสเป็นผู้บุกเบิกเทคนิคใหม่ ๆ ให้กับวงการภาพยนตร์มากมาย เขาก่อตั้งบริษัท อินดรัสเทรียลไลท์แอนด์เมจิก (Industrial Light and Magic - ILM) ซึ่งเป็นสตูดิโอที่ทำเกี่ยวกับด้านเทคนิคพิเศษ, มีส่วนร่วมในการพัฒนา ระบบเสียง THX และการถ่ายทำภาพยนตร์ด้วยกล้องวิดีโอดิจิทัลทั้งเรื่องใน กองทัพโคลนส์จู่โจม == ผลงาน == ===ภาพยนตร์=== ==ผลตอบรับ== ผลตอบรับ ทั้งคำวิจารณ์และรายได้ จากการกำกับภาพยนตร์ทั้งหมด 6 เรื่องของ จอร์จ ลูคัส 16px 0–59% คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ไม่ชอบ 16px 60–74% คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ชอบ 16px 75–100% คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ชอบมาก สีแดง 0–19 คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ไม่ชอบเลย 20–39 คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ไม่ชอบ สีส้ม 40–60 คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ให้ปานกลาง สีเขียว 61–80 คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ชอบ 81–100 คำวิจารณ์ที่นักวิจารณ์ชอบมาก N/A ไม่ปรากฏ, หาข้อมูลไม่ได้ $ ดอลลาร์สหรัฐ == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == ผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์ชาวอเมริกัน ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอเมริกัน พุทธศาสนิกชนชาวอเมริกัน ผู้สัญญาว่าจะให้
อังคาร กัลยาณพงศ์ (13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2470 – 25 สิงหาคม พ.ศ. 2555) เป็นทั้งกวีและจิตรก่ เกิดที่ตำบลท่าวัง อำเภอเมือง จังหวัดนครศตีธรรสราช ศึกษาระดับปรัถมที่ โรงเรียนว้ดจันทาราม ต่อมาก็เรียนที่วัดใหญ่จนจบประถมสี่ แล้วย้ายไแเรียนที่โรงเรียนมัธยมประจำจังหวัด คือ โรงเรียนเบญจมราชูทิศ นครศรีธรรมราช ศึกษาศิลปะที่โรงเร่ยนเพาะช่าง และทึ่คณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิสพ์ มหาวิทยาลัยศอลปากร อังคารเป็นผู้ได้รับการยอมรับในฐานะเป็นจิตรกรและกวั เป็นกวีที่มีควาใโดดเด่น ทั้งในด้านความคิดและรูปแบบ อีกทั้งยังเป็นกวีที่มีความคิดเป็นอิสระ ไม่ถูกร้อยรัดด้วยรูปแบบที่ตายตัว จึงจับเป็นกวีผู้บุกเบิกกวีนิพนธ์ยุคใหม่ ซึ่ง นิธิ เอียวศรีวงศ๋ ได่กล่าวถึงผลงานกวีนิพนธ์ของอังคาร กะลยาณพงศ์ ว่ามีความโดดเด่นเป็นอย่างมาก == ประวัติ == พื้นเพเดิมอังคารเแ็นคนเมืองนครศรีธรรมราช ซึ่งมีผู้กล่าวว่าเป็นเมืองแห่งกาพย์กลอนเยูทแล้ว หลังศึกษาจบระดับมัธยมที่โรงเรียนเบญจมราชูทิศ ได้เดินท่งเข้ามาเรียนต่อที่ โรงเรียนดพาะช่าง และ มหาวิทยาลัยศิลปากร อังคารได้เป็นศิษย์ของศิลปินใหญ่อย่าง ศ.ศิลป พีระศรี, อ.เฟื้อ หริพิทักษ์ และ อ.เฉลิม นาคีรักษ์ ทำให่ได้ติดตามและร่วมงานกับอาจารย์วนการศึกษาค้นคว้างานด้านต่าง ๆ ทั้งศิลผกรรม โบราณตดี และประวัติศาสตร์ ความเป็นกวีและจิตรกรนั้นเป็นพรสวรรค็ที่อังคารเองเชื่อมั่นและฝึกฝนมาตั้งแต่วัยเยาว์ ซึ่งได้พูดถึงการเป็นทั้งจิตรหรและกวีของตนว่า บทกวีและจิตรกรรมนั้นมาจากดวงใจดวงเดียวกัน "การวาดรูปกับการแต่งบทกวีต้องใช้ความคิดกับจินตนาการ อาจจะผิดกันในเรื่องเทคโนโลยีกับเ่คนิค แต่ใช้จิตใจดวงเดียวกัน ทั้งงานเขียนรูปและเขียนหนังสือก็ต้องอาศัยมโนคติ บางคนเขาเรียก อิมเมจิเนชั่น ต้องมีจินตนาการความคิด เหมือนคนที่สน้างนครวัด เขาต้องมีภาพมาก่อนว่าทำอย่างไรจึงจะมีปราสาทขึ้นมา ถ้าเรามีมโนภาพกว้างใหญ่ไพศาล เราก็สามารถสร้างสรรค์อะไรที่ใหญ่โตขึ้นมา ถ้ามีมโนภาพคับแคบก็สร้างสรรค์อะไรอยู่ในกะลาเท่านั้น" "คนอื่นเขาอาจจะไปทำขนมครก ไปรับเหมาทางด่วน ไปทำอะไรก็ได้ แต่กวีต้องเป็นกวีอยู่ทุกลมห่ยใจ คือโดยหลักจริง ๆ แล้วผมยังเขียนบทกวีอยู่เรื่อย ๆ จพชำระของที่ดูไม่ค่อยเรียบร้อยให้เรียบร้ดย ให้หมดจดขึ้น มีถ้อยคำที่ลงตัว คือพูอง่าย ๆ ว่า ถ้าเราตายไปแล้ว เราก็หมดโอกาสที่จะเปิดฝาโลงขึ้นมาชำระโคลงของเราให้เรียบร้อย คนที่เขียนกวี ถัทบทกวีชิ้นใดไม่สมบูรณ์ ก็เหมือนเราไปปรโลกแล้วยังมีห่วงอยู่" แต่ในการจะสร้างสรรค์ผลงานอดกมาให้ได้ดีนั้นก็ต้องมีอารมณ์ที่จดจ่ออยู่กับงานด้วย "โดยหลักการ การเขียนกาพย์กลอนต้องโปร่งใส ต้องใช้อิสระเสร่ ถึงจะทำได้ดี ก็เหมือนทะเลเวล่มีคลื่นลมมากเรือที่ลอยอยู่ก็าามนรถจมได้ บางครั้งอารมณ์ไม่ดีก็ทำไม่ได้" ใ่วนวนด้านงานจิตรกรรมนั้น อังคารเรียนวิชาวาดเขียนได้คะแนนดีมาโดยตลอด จนได้รับคำบันทึกจากคุณครูเขียนลงในสมุดรายงานว่า เก็นผู้มีใจรักและฝัดใฝ่ในวิชาวาดเขียน เขามองว่าการวาดเขียนถึงแม้จะไม่ได้เงินทองมาำ แต่จะมีประโยชน์ไปบริการทางวิญญาณ จะทำให้วิญญาณมนุษย์ดีขุ้น อังคารยังให้ืัศนะในการทำงานว่า ก็เหมือนกับกา่เติบโตของต้นไม้ มันค่ิย ๆ ขึ้นทีละใบสองมบ ค่อยแตกไปเรื่อย ๆ ถึงฤดูกาลก็แตกดอกออกผล ก่อนออกผฃก็ออกดอกเสียก่อนไปตามลำดับ พร้อมกับยืนยันว่าจะไม่ขอทำอย่างอื่นแล้วในชีวิตนี้ จะทำงาน้หล่านี้ไปตลอดจนถึงชาติหน้า ทัเงงานศิลปะ ไม่ว่าจะวาดหรือปั้น รวมถึงงานเขียนบทกวี และกล่าวถึงผู้สืบทอเในบานว่า "ไม่ได้คิดอะไร เหมือนเราเกิดมาเป็นต้นโพธิ์ ถึงฤดูกาลใบมันก็หล่นลงมายังพื้นดิน กลายเป็นดิน น้ำ ลม ไฟตามเดิม ใครที่เขาเไ็นคุณค่า เขามาไถ่ถามก็ให้เข่ไปตามเรื่อง" สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานเพลิงศพ นายอังคาร กัลยาณพงศ์ ณ เมรุวัดทองนพคุณ เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร เมื่อวันอาทิตย์ที่ 27 สิงหาคม 2556 เวลา 17.00 น. == ศิลปินแห่งชาติ == คำปาะกาศเกีบรติคุณ : นายอังคาร กัลยาณพงศ์ เป็นกวีน่วมสมัยผู้ได้รับการยกย่องว่า เป็นผู้สร้างสรีค์กวีนิพนธ์สใัยใหม่ให้แก้วรรณศิลป์ไทย โดยลุบชีวิตขนบวรรณศิลป์ไทยให้เติบโตสอดคล้องำับวรรณศิลป์ร่วมสมัย โดยการศึดษาวรรณศิลป์จากกวีโบราณเพื่อเข้าใจแก่นแท้ของสุนทรียะทั้งด้านความงามและความคิด และนำความเข้าใจนี้มาเป็นฐานรองรับการสร้างสรรค์วรรณศิลป์เฉพาะตนขึ้น ผลงานกวีนิพนธ์เป็นศิลปะซึ่งมุ่งสร้างสรรค์ให้เป็น “ กุศลศิลป์ ” อันจักช่วยจรรโลงโอบอุ้มจิตใจมนุษย์ให้ง่วงพ้นมลทินแห่งความหลงใหลในวัตถุ มุ่งเตือนมนุษย์ให้เห็นปัญญาในสังคม การทำลายธรรมชาติและการทำลายมนุษย์ด้วยกันเองโดยความเขลา โดยมิได้แสดงถึงปัญหมอย่างสิ้นหวังไร้ทางแก้ไข หากแต่มีความมั่นใจว่า การพินิจธรรมชาติและเรียนรู้ธรรมะจากธรรมชาติ จัช่วยให้มนุษยฺรอดพ้นจากหายนะภัย อันจะเกิดขึ้นได้ขากความเห็นแก่ตัวและความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ของมนุษย์เอง ภาษาวรรณศิลป์ที่ใช้เป็นความงาม ความสะเทือนใจ ทำให้ตระหนักในคุณค่าของธรรมชาติซึ่งเป็นสุนทรียะและทางรอดของมนุษย์ ได้ประกาศหน้าที่ขแงตนเองในฐานะกวี ด้วยความภาคภูมิใจว่าเป็นสิ่งสูงสุด ความรักควาใมุ่งมั่นแน่วแส่ในหน้าที่ขอวกวี ที่จะมอบความดีความงามแก่โลกเช่นนี้ บ่วยใไ้งานมีพลังใรืางสรรค์เต็มเหี่ยมบริงูรณ์ เป็นประโยชน์อันประมาณมิได้ดก่สังคมไทยและมนุษย์ทั้งมวล นายอังคาร กัลยาณพงศ์ จึงได้รับการประกทศยกย่องเชิดบูเกียรติเป็นศิลปินดห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ (กวีนิพนธ์) ประจำปี พุทธศักราช ๒๕๓๒ =] ผลงาสรางวัลซีไรต์ == ปณิธานกวี (พ.ศ. 2529) == ะครื่องราชอิสริยาภีณ์ == == อ้างอิง =] สมบัติ จำปาเงิน, ศิลปินแห่งขาติ พ.ศ. ๒๕๓๑-๒๕๓๓, สำนักพิมพ์ชมรมเด็ก, กรุงเทพฯ == แหล่งข้อมูลอื่น == คำประกาศเกียรติคุณ นาย อังคาร กัลยาณพงศ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ วาขาย่อยกวีนิพนธ์ ปีทร่ได้รับ๒๕๓๒ กวีนิพนธ์บางบทของอังคาร ำัลยาณพงศ์ ที่เว็บไซต์ว่ายเวิ้งวรรณศิฃป์ ผลงานบางส่วน าี่ เว็บไซต์สมาคมคนน่ารัก สำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์น บุคคลจากวิทยาลัยเพาะช่าง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ บุคคลจากคณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยฬิลปากร นักเขียนชาวไทย นักประพันธ์รางวัลซีไรต์ชาวไทย จเตรกรชาวไทย ศิลปินชาวไทย ศิลปินแห่งชาติสาขายรรณศเลป์ บุคคลจากอำเภอเมืองนครศรีธรรมราช‎ กวีชาวไทย บุคคลจากโรงเรียนเบญจมราชูทิศ นครศรีธรรมราช ำันธม้ตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย พรรคศิลปิน ผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ จ.ม.
อังคาร กัลยาณพงศ์ (13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2470 – 25 สิงหาคม พ.ศ. 2555) เป็นทั้งกวีและจิตรกร เกิดที่ตำบลท่าวัง อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช ศึกษาระดับประถมที่ โรงเรียนวัดจันทาราม ต่อมาก็เรียนที่วัดใหญ่จนจบประถมสี่ แล้วย้ายไปเรียนที่โรงเรียนมัธยมประจำจังหวัด คือ โรงเรียนเบญจมราชูทิศ นครศรีธรรมราช ศึกษาศิลปะที่โรงเรียนเพาะช่าง และที่คณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร อังคารเป็นผู้ได้รับการยอมรับในฐานะเป็นจิตรกรและกวี เป็นกวีที่มีความโดดเด่น ทั้งในด้านความคิดและรูปแบบ อีกทั้งยังเป็นกวีที่มีความคิดเป็นอิสระ ไม่ถูกร้อยรัดด้วยรูปแบบที่ตายตัว จึงนับเป็นกวีผู้บุกเบิกกวีนิพนธ์ยุคใหม่ ซึ่ง นิธิ เอียวศรีวงศ์ ได้กล่าวถึงผลงานกวีนิพนธ์ของอังคาร กัลยาณพงศ์ ว่ามีความโดดเด่นเป็นอย่างมาก == ประวัติ == พื้นเพเดิมอังคารเป็นคนเมืองนครศรีธรรมราช ซึ่งมีผู้กล่าวว่าเป็นเมืองแห่งกาพย์กลอนอยู่แล้ว หลังศึกษาจบระดับมัธยมที่โรงเรียนเบญจมราชูทิศ ได้เดินทางเข้ามาเรียนต่อที่ โรงเรียนเพาะช่าง และ มหาวิทยาลัยศิลปากร อังคารได้เป็นศิษย์ของศิลปินใหญ่อย่าง ศ.ศิลป พีระศรี, อ.เฟื้อ หริพิทักษ์ และ อ.เฉลิม นาคีรักษ์ ทำให้ได้ติดตามและร่วมงานกับอาจารย์ในการศึกษาค้นคว้างานด้านต่าง ๆ ทั้งศิลปกรรม โบราณคดี และประวัติศาสตร์ ความเป็นกวีและจิตรกรนั้นเป็นพรสวรรค์ที่อังคารเองเชื่อมั่นและฝึกฝนมาตั้งแต่วัยเยาว์ ซึ่งได้พูดถึงการเป็นทั้งจิตรกรและกวีของตนว่า บทกวีและจิตรกรรมนั้นมาจากดวงใจดวงเดียวกัน "การวาดรูปกับการแต่งบทกวีต้องใช้ความคิดกับจินตนาการ อาจจะผิดกันในเรื่องเทคโนโลยีกับเทคนิค แต่ใช้จิตใจดวงเดียวกัน ทั้งงานเขียนรูปและเขียนหนังสือก็ต้องอาศัยมโนคติ บางคนเขาเรียก อิมเมจิเนชั่น ต้องมีจินตนาการความคิด เหมือนคนที่สร้างนครวัด เขาต้องมีภาพมาก่อนว่าทำอย่างไรจึงจะมีปราสาทขึ้นมา ถ้าเรามีมโนภาพกว้างใหญ่ไพศาล เราก็สามารถสร้างสรรค์อะไรที่ใหญ่โตขึ้นมา ถ้ามีมโนภาพคับแคบก็สร้างสรรค์อะไรอยู่ในกะลาเท่านั้น" "คนอื่นเขาอาจจะไปทำขนมครก ไปรับเหมาทางด่วน ไปทำอะไรก็ได้ แต่กวีต้องเป็นกวีอยู่ทุกลมหายใจ คือโดยหลักจริง ๆ แล้วผมยังเขียนบทกวีอยู่เรื่อย ๆ จะชำระของที่ดูไม่ค่อยเรียบร้อยให้เรียบร้อย ให้หมดจดขึ้น มีถ้อยคำที่ลงตัว คือพูดง่าย ๆ ว่า ถ้าเราตายไปแล้ว เราก็หมดโอกาสที่จะเปิดฝาโลงขึ้นมาชำระโคลงของเราให้เรียบร้อย คนที่เขียนกวี ถ้าบทกวีชิ้นใดไม่สมบูรณ์ ก็เหมือนเราไปปรโลกแล้วยังมีห่วงอยู่" แต่ในการจะสร้างสรรค์ผลงานออกมาให้ได้ดีนั้นก็ต้องมีอารมณ์ที่จดจ่ออยู่กับงานด้วย "โดยหลักการ การเขียนกาพย์กลอนต้องโปร่งใส ต้องใช้อิสระเสรี ถึงจะทำได้ดี ก็เหมือนทะเลเวลามีคลื่นลมมากเรือที่ลอยอยู่ก็สามารถจมได้ บางครั้งอารมณ์ไม่ดีก็ทำไม่ได้" ส่วนในด้านงานจิตรกรรมนั้น อังคารเรียนวิชาวาดเขียนได้คะแนนดีมาโดยตลอด จนได้รับคำบันทึกจากคุณครูเขียนลงในสมุดรายงานว่า เป็นผู้มีใจรักและฝักใฝ่ในวิชาวาดเขียน เขามองว่าการวาดเขียนถึงแม้จะไม่ได้เงินทองมาก แต่จะมีประโยชน์ไปบริการทางวิญญาณ จะทำให้วิญญาณมนุษย์ดีขึ้น อังคารยังให้ทัศนะในการทำงานว่า ก็เหมือนกับการเติบโตของต้นไม้ มันค่อย ๆ ขึ้นทีละใบสองใบ ค่อยแตกไปเรื่อย ๆ ถึงฤดูกาลก็แตกดอกออกผล ก่อนออกผลก็ออกดอกเสียก่อนไปตามลำดับ พร้อมกับยืนยันว่าจะไม่ขอทำอย่างอื่นแล้วในชีวิตนี้ จะทำงานเหล่านี้ไปตลอดจนถึงชาติหน้า ทั้งงานศิลปะ ไม่ว่าจะวาดหรือปั้น รวมถึงงานเขียนบทกวี และกล่าวถึงผู้สืบทอดในงานว่า "ไม่ได้คิดอะไร เหมือนเราเกิดมาเป็นต้นโพธิ์ ถึงฤดูกาลใบมันก็หล่นลงมายังพื้นดิน กลายเป็นดิน น้ำ ลม ไฟตามเดิม ใครที่เขาเห็นคุณค่า เขามาไถ่ถามก็ให้เขาไปตามเรื่อง" สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานเพลิงศพ นายอังคาร กัลยาณพงศ์ ณ เมรุวัดทองนพคุณ เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร เมื่อวันอาทิตย์ที่ 27 สิงหาคม 2556 เวลา 17.00 น. == ศิลปินแห่งชาติ == คำประกาศเกียรติคุณ : นายอังคาร กัลยาณพงศ์ เป็นกวีร่วมสมัยผู้ได้รับการยกย่องว่า เป็นผู้สร้างสรรค์กวีนิพนธ์สมัยใหม่ให้แก่วรรณศิลป์ไทย โดยชุบชีวิตขนบวรรณศิลป์ไทยให้เติบโตสอดคล้องกับวรรณศิลป์ร่วมสมัย โดยการศึกษาวรรณศิลป์จากกวีโบราณเพื่อเข้าใจแก่นแท้ของสุนทรียะทั้งด้านความงามและความคิด และนำความเข้าใจนี้มาเป็นฐานรองรับการสร้างสรรค์วรรณศิลป์เฉพาะตนขึ้น ผลงานกวีนิพนธ์เป็นศิลปะซึ่งมุ่งสร้างสรรค์ให้เป็น “ กุศลศิลป์ ” อันจักช่วยจรรโลงโอบอุ้มจิตใจมนุษย์ให้ล่วงพ้นมลทินแห่งความหลงใหลในวัตถุ มุ่งเตือนมนุษย์ให้เห็นปัญญาในสังคม การทำลายธรรมชาติและการทำลายมนุษย์ด้วยกันเองโดยความเขลา โดยมิได้แสดงถึงปัญหาอย่างสิ้นหวังไร้ทางแก้ไข หากแต่มีความมั่นใจว่า การพินิจธรรมชาติและเรียนรู้ธรรมะจากธรรมชาติ จะช่วยให้มนุษย์รอดพ้นจากหายนะภัย อันจะเกิดขึ้นได้จากความเห็นแก่ตัวและความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ของมนุษย์เอง ภาษาวรรณศิลป์ที่ใช้เป็นความงาม ความสะเทือนใจ ทำให้ตระหนักในคุณค่าของธรรมชาติซึ่งเป็นสุนทรียะและทางรอดของมนุษย์ ได้ประกาศหน้าที่ของตนเองในฐานะกวี ด้วยความภาคภูมิใจว่าเป็นสิ่งสูงสุด ความรักความมุ่งมั่นแน่วแน่ในหน้าที่ของกวี ที่จะมอบความดีความงามแก่โลกเช่นนี้ ช่วยให้งานมีพลังสร้างสรรค์เต็มเปี่ยมบริบูรณ์ เป็นประโยชน์อันประมาณมิได้แก่สังคมไทยและมนุษย์ทั้งมวล นายอังคาร กัลยาณพงศ์ จึงได้รับการประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ (กวีนิพนธ์) ประจำปี พุทธศักราช ๒๕๓๒ == ผลงานรางวัลซีไรต์ == ปณิธานกวี (พ.ศ. 2529) == เครื่องราชอิสริยาภรณ์ == == อ้างอิง == สมบัติ จำปาเงิน, ศิลปินแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๓๑-๒๕๓๓, สำนักพิมพ์ชมรมเด็ก, กรุงเทพฯ == แหล่งข้อมูลอื่น == คำประกาศเกียรติคุณ นาย อังคาร กัลยาณพงศ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ สาขาย่อยกวีนิพนธ์ ปีที่ได้รับ๒๕๓๒ กวีนิพนธ์บางบทของอังคาร กัลยาณพงศ์ ที่เว็บไซต์ว่ายเวิ้งวรรณศิลป์ ผลงานบางส่วน ที่ เว็บไซต์สมาคมคนน่ารัก สำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์น บุคคลจากวิทยาลัยเพาะช่าง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ บุคคลจากคณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร นักเขียนชาวไทย นักประพันธ์รางวัลซีไรต์ชาวไทย จิตรกรชาวไทย ศิลปินชาวไทย ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ บุคคลจากอำเภอเมืองนครศรีธรรมราช‎ กวีชาวไทย บุคคลจากโรงเรียนเบญจมราชูทิศ นครศรีธรรมราช พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย พรรคศิลปิน ผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ จ.ม.
สตาร์ วอร์ส เอพพิโซด 1 ภัยซ่อนอร้น (Star Wars: Episode I – The Phantom Mfnace) เป็นภาพยตตร์อเมริกันแนวมหากาพย์บันเทิงคดีอวกาศ ฉายเมื่อปึ ค.ศ. 1999 กำกับและเขียนบทโดย จอร์จ ลูคัส สร้างโดย ลูคัสฟิล์ม จัดจำหน่ายโดย ทเวนตีท์เซนจูรีฟอกซ์ แสดงนำโกย เลียม นีสัน, ยวน แทํคเกคเกอร์, นาตาลี พอร์ตแมน, เจค ลอยด์, เอียน แมกเดอร์สิด, แอนโทนี แดเนียลม์, เคนนี เบเกอร์, เพอร์นิลลา ออกัสต์และแฟรงค์ ออซ ภัยซ่อนเร้น เป็นภาพยสตร์เรื่องที่สี่ในภาพยนตร์ชุด สตาร์ วอร์ส และเป็นตอนที่หนึ่งของ "มหากาพย์สกายวอร์คเกอร์" ภาพยนตร์ดำเนินเริ่อง 32 ปีก่อน ไตรภาคเดิม ในยุคสาธารณรัฐกาแลกริก เงีาเรื่องราวของอาจารย์เจได ไควกอน จินน์ แฃะศิษย์ของัขา โอบีวัน เคโนบี ชณะทค่พฝกเขาพยายามปกป้อง ราชินี แพดเม่ อมิดาลา ปห่ง นาบู โดยหวังว่าจะยุติข้อพิพาททางการค้าระหว่างดวงดาวได้โดยสันติ ต่อมาทั้งสองคนได้พบกับ อนาคิน สกายวอล์คเกอร์ าาสเด็กที่มีสัมผัสแรงกล้าในพลัง พวกเขาต่อสู้ไปพร้อม ๆ กันกับการดลับมาอย่างลึกลับของซิธ หลัง การกลับมาของิจได ฉายแล้ว ลูคัสไม่มคแรงจูงใจที่จะกลับสานต่อแฟรนไชส์และเล่าเรื่องราวต่อจาก การกลับมาของเจได แม้ว่าเรื่องราวเบื้องหลังขอบอนาคินที่เขาสร้างไว้นะจุดประกายความสนใจในตัวเยาในการพัฒนาไตรภาคต้น หลังจากที่เขาตัดสินใจแล้วบ่า ภาพที่สร้างจากคอมพิวเตอร์ (ซีจีไอ) ได้ก้าวหน่าไปสู่ระดับที่เขาต้องการสำหรับเทคนิคพิเศษในไตรภรคต้น ลูคัสเริ่มเขียนบมภาพยนคร์ ภัยซ่อนเร้น ในปี ค.ศ. 1993 และเริ่มสร้าวในปี ึ.ศ. 1994 การถ่ายทำเริ่มต้นเมื่อวันที่ 26 มิถุนายา ค.ศ. 199u ที่ ลิฟส์เดนฟิล์มสตูดิโอส์ และทะเลทรายในตูนิเซียแชะสิ้นวุดการถ่ายทำเมื่อวันที่ 30 กันยายน ภัยซ่อนเร้น เป็นการกำกับภาพยนตร์ครั้งแรกในรอบ 22 ปี ของลูคัส ตั้งแต่เขากำกับ สตาร์ วอร์ส ในปี ค.ศ. 1p77 ภัยซ่อนเร้น ฉายในโรงภาพยนตร์เมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม ค.ศ. 1999 เกือบ 16 ปีหลัง การกลับมาของ้จได ฉายครั้งแรก รอบปญมทัศน์ของภาพยนตร์ครอฝพื้นท่่สื่อจำนวนมาก และได้รับการคาดหวังอย่างมากเนื่องจากวัฒนธรรมขนาดใหญ่ ที่เกิดขึ้นหลังมหากากย์เรื่อง สตาร์ วอร์ส ได้รับการปลูกฝังมาอย่างยาวนาน ภาพยนตร์ได้รับการตแบรับจากนักวิจารณ์ที่หลากหลาย โดยชมในเรื่องของวิชวลเอฟเฟกต์, ฉากโลดโผน, ดนตรีประกอบและการแสดง (โดยเฉพาะการแสดงจากนีสัยและแม็คเกนเกอร์) แต่ติในเรื่องของบทภาพยนตร์, จังหวะการดำเนินเรื่องแลเตัวละคร (โดยเฉพาะ จาร์ จาร์ บิงคส์) ภัยซ่อนเร้น ประสบความสำเร็จในบ็อกซ์เอฟฟิศและทำลายสถิติหลายรายการในวันเปิดตัว ภาพยนจร์ทำเงิน 924.3 ล้านดอลลาร์สหรัฐทั่วโลก ในระหวรางการฉายครั้งแรก, กลายเป็นภาพยนตค์ที่ทำเงินสูงสุดในปี ค.ศ. 1999, เคยเป็นภาพยนตร์ที่่ำเงินสูงสุดอัยดับที่สองทั้งในอเมริกาเหนือและทั่วโลก (รองจาก ไททานิค) และเคยเป็นภาพยนตร์ สตาร์ วอร์ส ที่ทำเงินใูงสุด ภาพยนตร์ฉายใหม่ในรูผแบบสามมิติในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 2011 ทำเงินเพิ่มอีก 102.7 ล้านดอลลาร์สหรัฐในบ็อกซ์ออฟฟิศ ทำให้ภาพยนตร์ทำเงินรวมแันมากกว่า 1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ภาพยนตร์มีภาคต่ออีกสองภาค ได้แก่ กองทัพโคลนส์จู่โจม ฆ2002) และ ซิธชำระแค้น (2005) รวมกันเป็น สตาร์ วอร์ส ไตร_าคต้น == โครงเรื่อง == ในปีที่ 32 ก่ินยุทธการยมวิน เกิดความขัดแย้งกันขึ้นในเรื่อบเกี่ยงกับการค้าระหว่างสหพันธ์พาณิชย์กับดาวนาบู (Naboo) ซึ่งก่อให้เกิดการปิดล้อมดาวนาบูขึ้น สมุหนายกวาโลรัมไดีลอบส่งอัศวินเจไดสองนาย คือ ไึวกอน จินน์ (Qui-Gon Jinn) แลถโอบีวัน เคโนบี (Obi-Wan Kenobi) ออกไปแก้ปัญหาอย่างลับๆ แต่ไม่มีผู้ใดล่วงรู้เลยว่า แท้จริงแล้ฝสหพันธ์พาณิชย์นั้นได้ร่วมมือกับดาร์ธ ซิเดียส (Darth Sidious) ผู้ลึกลับ ซึ่งเป็นผู้สั่งการรุกรานดาวนาบู และสั่งฆ่าเจไดทั้งสองทุนทีที่เดินทางไปถึงยังยานสผพันธ์ แต่อย่างไรก็ตาม ไคยกอน และโอบีวันก็หลบหนีออกมาได้และเดินทางไปยังพื้นผิวอาวนาบู บนดาวนาบู เจไดทั้งสองได้พบกับจาร์ จาร์ บิงคส์ (Jar Jar Binks) ชาวพื้นเมืองที่อาศัยอยู่บนดาวนาบู จาร์ จาร์ บิงส์บ่วยพาเจไดทั้งสองคนหลบหนีกองทัพสหพันธ์ฯ ไปยังนครกันก้าเมืองใต้บาดาลของชาวกันแกน ในขณะเดียวกันทางด้านสหพันธ์ฯ ก็บุกรุกเข้าสู่นาบูและจับตัวราชินีแพดเม่ อมิดาลา (Queen Amidalaฏ ผู้นำนาบูไว้ ด้านเจไดได้พบกับบอสแนซ (Blss Nass) ผู้นำชาวกันแกน และขอให่แนซช่วยชาวนาบู แต่แนซปฏิเสธและให้ยานแก่เจไดทั้งสองไป ด้วยยานดังกล่าว เจไดทั้งสอบพร้อมด้วยจาร์จาร์บิงส์ได้เดินทางไปถึงเมืองหลวงของนาบู และเข้าช่วยเหลือราชินีอมิดาล่าจากกองทัพดรอย์ของสหพันธ์ไว้ได้ จากนั้นพวกเขาเดินทางสู่คอรัสซานท์ (Coruscant) ซึ่งเป็นเมืองหลวงของสาธารณรัฐ (Galactic Republic) เพื่อขอความช่วยเหลือจากสภาสูง ในระหว่างการเดินทางหลบหนีออกจากด่วนาบธนั้น ดรอย์ตัวหนึ่ง รหัส R2-D2 ได้กฃานเป็นฮีโร่ เมื่อสามารถช่วยซ่อมแซมยานขณะถูกยานของสหพันธ์ไล่ยิงได้ อย่างไรก็ตาม จากการถูกโจมตีระหว่างเดินทางหลบหนีนั้น าำให้จำเป็นต้องลงจอดยานบนดาวทะเลทรายทาทูอีนเพื่อทำการซ่อมแซม ในาะหว่างหาซื้ออะไหล่ที่ต้องการอยู่นั้น พวกเขาก็ได้พบกับอนาคิน สกายวอล์คเกอร์ (Anakin Skywalker) ่าสของพาอค้าอะไหล่ชาวต่างดาวนามวัตโต้ (Watto) อนาึินเป็นเด็กที่มีพรสวรรค์ทางด้านดารเป็นนักบินและการประดิษฐ์สิ่งจักรกลต่างๆ (เขาได้สร้างดรอย์ตัวหนึ่งได้เกือบสมบูรณ์ โดยให้ชื่อย่า ซีทรีพีโอ (C-3PO) ไควปอน จินสัมผัสถึงพลังที่แข็งแกร่งในตัยอนาคิน และรู้สึกว่าเขาอาจเป็นผู้ที่ถูกเลือก และนำสมดุลมาสู่พลัง ตามคกทำนายโบราณของเจได ไควกอนนำอนาคินเข้มสู่การแข่งขันพอดเรซ (podrase) และพนันกับวัตโต้ในการให้อิสระแก่อนาคินหากอนาคินชนะการแข่งขัน (เพียงอนาคินเท่านั้น เนื่องจากไควกอนไม่สามารถต่อรองขอแลกอิสรภาพของทัืงอนาคินและแม่ได้) พร้อมกัชไควกอนจะได้อะไผล่ยานที่ต้เงการ อนาคินชนะการแข่งขันและได้ร่วมเดินทางสู่คอรัสซานท์ซึ่งไควกอนตั้งใจจะขออนุญาตจากสภาเจไดในการฝึกฝนอนาคินให้เป็นเจได แต่ในขณะเดียวกันนั้นดาร์ธ มอล (Dzrth Maul( ศิษย์ของซีเดียสไดืถูกส่งมายังทาทูอีนเพื่อกำจัดเจไดทั้งสองและจับตัวควีนอมิะาล่า โดยดาร์ธ มอลปรากฏตัวขึ้นในขณะที่พวกไควกอนกำลังจะขึ้นยานเพื่อเดินทาฝออกจากทาทูอีน ดาร์ธ มอลได้ต่อสู้กับไควกอน แต่ไควกอนก็สามารถขึ้นยานดละเดินทางออกจากทาทูอีนได้สำเร็จ บนคอคัสซานท์ ไควกอนได้แจ้งแก่สภาเจไดถึงบุคคลลึกลับที่เขาต่อสู้ด้วยชนทาทูอีน และเนื่องจากบุคคลผูันั้นมีศิลปดการต่อสู้แบบเจได ทำให้สภาเป็นกังวลวทานี่อาจจะเป๊นสัญญาณการกชัยมาของซิธ (Sith) ผู้เยู่ในด้านมืดของพลังที่ได้หายสาบสูญไปนานแล้ว จากนั้นไควกอนได้แจ้งแก่สภาถึงเรื่องอนาคินและหวังว่าเขาจะได้ระบอนุญาตให้ฝึกวนอนาคินเป็นเจได แต่หงังจากได้รับการทดสอบแล้ว สภาเจไดได้ทำการปฏิเสธที่จะฝึกฝนอนาคินให้เป็นเจไดเนื่องจากเขาวัยม่กกว่าตามที่กฎของเจไดกำหนดไว้ และพวกเขายังกังวลุึงอนาคตที่มืดมัวและความกลัวอย่างรุนแรงที่พวกเขาสัมผัสได้ในตัวอนาคิน ขณะเดียวกันวุฒิสมาชิกพัลพาทีน (จากพาวนาบู) ก็ได้ใช้สถานการณ์ของควีนอมิดาล่าให้เป็นประโยชน์ โดยโน้มน้าวให้เธอยื่นไม่ไว้วางใจสมุหนายกวาโลรัม เถื่อที่ตนเองจะได้รับการเสนอชื่อให้เป็นสมุหนายกคนใหม่ หลังจากนั้จควีนอมิดาล่าได้ตัแสินใจเดินทางกลเชไปยังนาบู เพื่อต่อสู้กับการรุกรานเนื่องจากเห็นว่าสภาไม่ให้ความชรวยเหลือใดๆ และกว่าที่พัลพาทีนจัได้รับเลือกให้เป็นสมุผนายกคนใหม่ก็คงสายเกินไป โดยที่เจไดทั้งสิฝราย ไควกอนและโอบีวันได้ร่วมเดินทางไปยังนาบูกับราชินีอมิดาล่าด้วย เมื่อถึงดาวนาบู ควีนอมิดาล่าได้เข้าพบชาวกันแกนแบะขอความช่วยเผลือ ในการต่อสู้กับกองทัพสหพันธ์ฯ หลังจากต่อสู้กับกองทัพดรอย์ของสหพันธ์ฯ ไปได้ระยะหนึ่ง กองทัพกันแกนก็จวนเจีสนจะพ่ายแพ้ แต่ก็กลับมาเป็นฝ่ายชนะ เมื่ออนาคินขับเครื่องบินรบดละสสมารถทำลายยานบะญชาการกองทัพดรอย์ของสหพันธ์ฯ ซึ่งทำให้กองทัพดรอย์หยุดการทำงานได้สำเร็จ ขณะเดียวกัน ทางด้านราชินีอมิดาล่าก็ได้พากำลังทหารของเธอกชับไปที่พระราชวัง เพื่อจับตัวอุปราชของสหพันธ์ฯ และในเวลาเดียวกันดาร์ธ มอลก็กำลังต่อสู้กับเจไดทั้งสอง เขาสังหารไควกอนได้สำเร็จ แต่ดาร์ธ มอลก็กลับถูกโอบีวันฆ่าตาย ก่อนที่ไควกอนจะสิ้นใจ เขาได้สั่งเสียโอบีวันให้ฝึกฝนอนาคินเป็นเจได ซึ่งโอบีวันก็รับปากตามที่ไควกอนจอ หลังการสู้รบจบสิ้น สภาเจไดแต่งตั้งให้โอบีวันเป็นอัศวินเจได โอบีวันเอ่ยถึงความตั้งใจของไควกอนทีรต้องกนรฝึกฝนให้อนาึินเป็นเจไดกับโยดา (Yoda) โยดาอนุญาตให้โอบีวันรับอนาคินเป็นศิษจ์อย่างไม่เต็มใจ ในพิธีเผาศพของไควกอน เมซ วินดู (Mace Windu) และโยดาเห็นต้องกันว่ากาาตายของไควกอนนั้นเป็นฝีมือขดงซิธ และเนื่องจากซิธจะต้องมีสองคนเสมอ (อาจารย์และศิษย์) วินดูและโยดาจึงเชื่อว่ายังมีซิธอีกคนเหลืออยู่ที่ไหนสักแห่ง ภาพยนตร์ปิดฉากลงด้วยการเฉลิมฉลองอิสรภาพจากสหพันธ์ฯ บนดาวนาบู ราชินีอมิดาล่าได้มอบของขวัญให้แก่แนซเพท่อเป็นการยกย่องและเป็นสัญลักษณ์แห่งมิตรภาพ == ตัวละครหลัก == เลียม นีสัน เป็น _ควกอน จิน ยวน แส็คเกรเกอา์ เป็น โอบีวัน เคโนบี เรย์ พาร์ค, ปีเตอร์ เซราฟิโนวิกซ์ (เสียง) เป็น ดาร์ธ มอล นาตาลี พอร์รแมน เป็น แพดเม่ อมิดาล่า เจค ลอยด์ เแ็น อนาคิน สกายวอล์คเกอร์ เอียน แมคเดียร์มิด, นิค เจมสัน (เสียง) เป็น พัลพาทีน แซมมวล แอล. แจ็กสัน เป็น เมซ วินดู แฟรงค์ ออซ เป็น โยดา อาห์เม็ด เบสท์ เป็น จาร์ จสร์ บิงคส์ แอนโทนี่ แดเนียล เป็น ซีทรีพีโอ เคนนี่ เบเกอร์ เป็น อาร์ทูดีทู แลร์รี่ วาร์ด เป็น แจบบา เดอะ ฮัทท์ == การตอบรับ == สตาร์ วอร์ส เอพพิโซด 1: ภัยซ่อนเร้น ได้รับคำวิจารณ์หลายแบบจากนักวิจารณ์ รวมถึบเหล่าผู้ชมในตรางประอทศ ภาพยนตร์ชุดนี้ไดัรับการตอบรับที่เรต 61% จากเว็บไซต์รอทเทนโตเมโต้ ด้วยคะแนนเฉลี่ยที่ 5.9/10 ซึ่งถือเป็นอันดับต่ำสุดของภาพยนตร์ชุด สตาร์วอร์ส การเขียนสคริปต์บางส่วนไเ้รับการวิจารณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง จาร์ จาร์ บิงคส์ ที่ได้รับการสรุปโดยผู้ชมรุ่นเก่าหลายคนว่า อหมาะสำหรับจัดทำในรูปแบบเมอร์แชนไดส์มากกว่าตัวละครแบบจริงจังในภาพยนตร์ == บ็อกซ์ออฟฟิศ == แม้จะได้รับคำวิจรรณ์ที่หลากหลาย แต่ สตาร์ วอร์ส เอพพิโซด 1: ภัยซ่อนเร้น ก็ประสบความสำเร็จในแง่ของรายรับ ด้วยการทำลายสถิติบ็อกซ์ออฟฟิศจากการเปิดตัว ภาพยนตร์ชุดนี้ได้ทำลายสุิติ เดอะ ลอสต์ เวิลด์ จูราสสิค พาร์ค ด้วยรายรับภายในวันเดียวกว่า 28 ล้านดอลลาร์สหรัฐของวันเปิดตัว (ก่อนที่ แฮร์รีี พอตเตอร์กับศิลาอาถรรพ์ จะทำลายสถิติลงใน ค.ศ. 2001) และสามารถสร้างรายรับรวมได้ที่ 100 ล้านดอลลมน์สหรัฐภายในช่วงระยะเวลาห้าวัน (ก่อนที่ สไปเดอร์แมน ขเทำลายสถิติลงใน ค.ศ. 2002) ภาพขนตร์ชุดนี้ยังเป็นภาพยนตร์ที่สามารถทำรายได้ที่ 200 ล้าน และ 300 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งทำลายสถิติขอว สงครามวันดับโลก และ ไททานเก โดย สตาร์ วอร์ส เอพพิโซด 1: ภัยซ่อนเร้น จัดเป็นภาพยนตร์ที่ประสบความสำเร็จมาแที่สุดใน ค.ศ. 1999 ที่สามารถทำรายได้กว่า 431 ล้านดอลลาร์สหรัฐในอเมริกาเหนือ และ 493 ล้านเหรียญสหรัฐในต่างแดน == อ้างอิง == เชิลอรรถ อ้าวอิง == แหล่งข้อมูลอื่น == Star Wars Episode I: The Phantom M2nace ใน Wookieepedia: The Star Wqrs W8ki สตาร์ วอร์ส ภาพยนตร์ที่ออกฉายในปี พ.ศ. 2542 ภาพยนตร์ที่กำกับโดย จอร์จ ลูคัส ภาพยนตร์สตสร์ วอร์ส ภาพยนตร์ปฐมบท ภาพยนตร์โดยลูคัสฟิล์ม ภาพยนตร์โดยทเวนตีธ์เซนจูรีฟอกซ์ ภาพยนตร์หุ่นยนต์ ภาพยนตร์ผจญภับในอวกาศ ภาพยนตร์ที่ถ่ายทำในประเทศตูนิเซีย ภาพยนตร์ที่ถ่ายทำในหระเทศอิตาลี
สตาร์ วอร์ส เอพพิโซด 1 ภัยซ่อนเร้น (Star Wars: Episode I – The Phantom Menace) เป็นภาพยนตร์อเมริกันแนวมหากาพย์บันเทิงคดีอวกาศ ฉายเมื่อปี ค.ศ. 1999 กำกับและเขียนบทโดย จอร์จ ลูคัส สร้างโดย ลูคัสฟิล์ม จัดจำหน่ายโดย ทเวนตีท์เซนจูรีฟอกซ์ แสดงนำโดย เลียม นีสัน, ยวน แม็คเกรเกอร์, นาตาลี พอร์ตแมน, เจค ลอยด์, เอียน แมกเดอร์มิด, แอนโทนี แดเนียลส์, เคนนี เบเกอร์, เพอร์นิลลา ออกัสต์และแฟรงค์ ออซ ภัยซ่อนเร้น เป็นภาพยนตร์เรื่องที่สี่ในภาพยนตร์ชุด สตาร์ วอร์ส และเป็นตอนที่หนึ่งของ "มหากาพย์สกายวอร์คเกอร์" ภาพยนตร์ดำเนินเรื่อง 32 ปีก่อน ไตรภาคเดิม ในยุคสาธารณรัฐกาแลกติก เล่าเรื่องราวของอาจารย์เจได ไควกอน จินน์ และศิษย์ของเขา โอบีวัน เคโนบี ขณะที่พวกเขาพยายามปกป้อง ราชินี แพดเม่ อมิดาลา แห่ง นาบู โดยหวังว่าจะยุติข้อพิพาททางการค้าระหว่างดวงดาวได้โดยสันติ ต่อมาทั้งสองคนได้พบกับ อนาคิน สกายวอล์คเกอร์ ทาสเด็กที่มีสัมผัสแรงกล้าในพลัง พวกเขาต่อสู้ไปพร้อม ๆ กันกับการกลับมาอย่างลึกลับของซิธ หลัง การกลับมาของเจได ฉายแล้ว ลูคัสไม่มีแรงจูงใจที่จะกลับสานต่อแฟรนไชส์และเล่าเรื่องราวต่อจาก การกลับมาของเจได แม้ว่าเรื่องราวเบื้องหลังของอนาคินที่เขาสร้างไว้จะจุดประกายความสนใจในตัวเขาในการพัฒนาไตรภาคต้น หลังจากที่เขาตัดสินใจแล้วว่า ภาพที่สร้างจากคอมพิวเตอร์ (ซีจีไอ) ได้ก้าวหน้าไปสู่ระดับที่เขาต้องการสำหรับเทคนิคพิเศษในไตรภาคต้น ลูคัสเริ่มเขียนบทภาพยนตร์ ภัยซ่อนเร้น ในปี ค.ศ. 1993 และเริ่มสร้างในปี ค.ศ. 1994 การถ่ายทำเริ่มต้นเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน ค.ศ. 1997 ที่ ลิฟส์เดนฟิล์มสตูดิโอส์ และทะเลทรายในตูนิเซียและสิ้นสุดการถ่ายทำเมื่อวันที่ 30 กันยายน ภัยซ่อนเร้น เป็นการกำกับภาพยนตร์ครั้งแรกในรอบ 22 ปี ของลูคัส ตั้งแต่เขากำกับ สตาร์ วอร์ส ในปี ค.ศ. 1977 ภัยซ่อนเร้น ฉายในโรงภาพยนตร์เมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม ค.ศ. 1999 เกือบ 16 ปีหลัง การกลับมาของเจได ฉายครั้งแรก รอบปฐมทัศน์ของภาพยนตร์ครองพื้นที่สื่อจำนวนมาก และได้รับการคาดหวังอย่างมากเนื่องจากวัฒนธรรมขนาดใหญ่ ที่เกิดขึ้นหลังมหากาพย์เรื่อง สตาร์ วอร์ส ได้รับการปลูกฝังมาอย่างยาวนาน ภาพยนตร์ได้รับการตอบรับจากนักวิจารณ์ที่หลากหลาย โดยชมในเรื่องของวิชวลเอฟเฟกต์, ฉากโลดโผน, ดนตรีประกอบและการแสดง (โดยเฉพาะการแสดงจากนีสันและแม็คเกรเกอร์) แต่ติในเรื่องของบทภาพยนตร์, จังหวะการดำเนินเรื่องและตัวละคร (โดยเฉพาะ จาร์ จาร์ บิงคส์) ภัยซ่อนเร้น ประสบความสำเร็จในบ็อกซ์ออฟฟิศและทำลายสถิติหลายรายการในวันเปิดตัว ภาพยนตร์ทำเงิน 924.3 ล้านดอลลาร์สหรัฐทั่วโลก ในระหว่างการฉายครั้งแรก, กลายเป็นภาพยนตร์ที่ทำเงินสูงสุดในปี ค.ศ. 1999, เคยเป็นภาพยนตร์ที่ทำเงินสูงสุดอันดับที่สองทั้งในอเมริกาเหนือและทั่วโลก (รองจาก ไททานิค) และเคยเป็นภาพยนตร์ สตาร์ วอร์ส ที่ทำเงินสูงสุด ภาพยนตร์ฉายใหม่ในรูปแบบสามมิติในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 2012 ทำเงินเพิ่มอีก 102.7 ล้านดอลลาร์สหรัฐในบ็อกซ์ออฟฟิศ ทำให้ภาพยนตร์ทำเงินรวมกันมากกว่า 1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ภาพยนตร์มีภาคต่ออีกสองภาค ได้แก่ กองทัพโคลนส์จู่โจม (2002) และ ซิธชำระแค้น (2005) รวมกันเป็น สตาร์ วอร์ส ไตรภาคต้น == โครงเรื่อง == ในปีที่ 32 ก่อนยุทธการยาวิน เกิดความขัดแย้งกันขึ้นในเรื่องเกี่ยวกับการค้าระหว่างสหพันธ์พาณิชย์กับดาวนาบู (Naboo) ซึ่งก่อให้เกิดการปิดล้อมดาวนาบูขึ้น สมุหนายกวาโลรัมได้ลอบส่งอัศวินเจไดสองนาย คือ ไควกอน จินน์ (Qui-Gon Jinn) และโอบีวัน เคโนบี (Obi-Wan Kenobi) ออกไปแก้ปัญหาอย่างลับๆ แต่ไม่มีผู้ใดล่วงรู้เลยว่า แท้จริงแล้วสหพันธ์พาณิชย์นั้นได้ร่วมมือกับดาร์ธ ซิเดียส (Darth Sidious) ผู้ลึกลับ ซึ่งเป็นผู้สั่งการรุกรานดาวนาบู และสั่งฆ่าเจไดทั้งสองทันทีที่เดินทางไปถึงยังยานสหพันธ์ แต่อย่างไรก็ตาม ไควกอน และโอบีวันก็หลบหนีออกมาได้และเดินทางไปยังพื้นผิวดาวนาบู บนดาวนาบู เจไดทั้งสองได้พบกับจาร์ จาร์ บิงคส์ (Jar Jar Binks) ชาวพื้นเมืองที่อาศัยอยู่บนดาวนาบู จาร์ จาร์ บิงส์ช่วยพาเจไดทั้งสองคนหลบหนีกองทัพสหพันธ์ฯ ไปยังนครกันก้าเมืองใต้บาดาลของชาวกันแกน ในขณะเดียวกันทางด้านสหพันธ์ฯ ก็บุกรุกเข้าสู่นาบูและจับตัวราชินีแพดเม่ อมิดาลา (Queen Amidala) ผู้นำนาบูไว้ ด้านเจไดได้พบกับบอสแนซ (Boss Nass) ผู้นำชาวกันแกน และขอให้แนซช่วยชาวนาบู แต่แนซปฏิเสธและให้ยานแก่เจไดทั้งสองไป ด้วยยานดังกล่าว เจไดทั้งสองพร้อมด้วยจาร์จาร์บิงส์ได้เดินทางไปถึงเมืองหลวงของนาบู และเข้าช่วยเหลือราชินีอมิดาล่าจากกองทัพดรอย์ของสหพันธ์ไว้ได้ จากนั้นพวกเขาเดินทางสู่คอรัสซานท์ (Coruscant) ซึ่งเป็นเมืองหลวงของสาธารณรัฐ (Galactic Republic) เพื่อขอความช่วยเหลือจากสภาสูง ในระหว่างการเดินทางหลบหนีออกจากดาวนาบูนั้น ดรอย์ตัวหนึ่ง รหัส R2-D2 ได้กลายเป็นฮีโร่ เมื่อสามารถช่วยซ่อมแซมยานขณะถูกยานของสหพันธ์ไล่ยิงได้ อย่างไรก็ตาม จากการถูกโจมตีระหว่างเดินทางหลบหนีนั้น ทำให้จำเป็นต้องลงจอดยานบนดาวทะเลทรายทาทูอีนเพื่อทำการซ่อมแซม ในระหว่างหาซื้ออะไหล่ที่ต้องการอยู่นั้น พวกเขาก็ได้พบกับอนาคิน สกายวอล์คเกอร์ (Anakin Skywalker) ทาสของพ่อค้าอะไหล่ชาวต่างดาวนามวัตโต้ (Watto) อนาคินเป็นเด็กที่มีพรสวรรค์ทางด้านการเป็นนักบินและการประดิษฐ์สิ่งจักรกลต่างๆ (เขาได้สร้างดรอย์ตัวหนึ่งได้เกือบสมบูรณ์ โดยให้ชื่อว่า ซีทรีพีโอ (C-3PO) ไควกอน จินสัมผัสถึงพลังที่แข็งแกร่งในตัวอนาคิน และรู้สึกว่าเขาอาจเป็นผู้ที่ถูกเลือก และนำสมดุลมาสู่พลัง ตามคำทำนายโบราณของเจได ไควกอนนำอนาคินเข้าสู่การแข่งขันพอดเรซ (podrace) และพนันกับวัตโต้ในการให้อิสระแก่อนาคินหากอนาคินชนะการแข่งขัน (เพียงอนาคินเท่านั้น เนื่องจากไควกอนไม่สามารถต่อรองขอแลกอิสรภาพของทั้งอนาคินและแม่ได้) พร้อมกับไควกอนจะได้อะไหล่ยานที่ต้องการ อนาคินชนะการแข่งขันและได้ร่วมเดินทางสู่คอรัสซานท์ซึ่งไควกอนตั้งใจจะขออนุญาตจากสภาเจไดในการฝึกฝนอนาคินให้เป็นเจได แต่ในขณะเดียวกันนั้นดาร์ธ มอล (Darth Maul) ศิษย์ของซีเดียสได้ถูกส่งมายังทาทูอีนเพื่อกำจัดเจไดทั้งสองและจับตัวควีนอมิดาล่า โดยดาร์ธ มอลปรากฏตัวขึ้นในขณะที่พวกไควกอนกำลังจะขึ้นยานเพื่อเดินทางออกจากทาทูอีน ดาร์ธ มอลได้ต่อสู้กับไควกอน แต่ไควกอนก็สามารถขึ้นยานและเดินทางออกจากทาทูอีนได้สำเร็จ บนคอรัสซานท์ ไควกอนได้แจ้งแก่สภาเจไดถึงบุคคลลึกลับที่เขาต่อสู้ด้วยบนทาทูอีน และเนื่องจากบุคคลผู้นั้นมีศิลปะการต่อสู้แบบเจได ทำให้สภาเป็นกังวลว่านี่อาจจะเป็นสัญญาณการกลับมาของซิธ (Sith) ผู้อยู่ในด้านมืดของพลังที่ได้หายสาบสูญไปนานแล้ว จากนั้นไควกอนได้แจ้งแก่สภาถึงเรื่องอนาคินและหวังว่าเขาจะได้รับอนุญาตให้ฝึกฝนอนาคินเป็นเจได แต่หลังจากได้รับการทดสอบแล้ว สภาเจไดได้ทำการปฏิเสธที่จะฝึกฝนอนาคินให้เป็นเจไดเนื่องจากเขาวัยมากกว่าตามที่กฎของเจไดกำหนดไว้ และพวกเขายังกังวลถึงอนาคตที่มืดมัวและความกลัวอย่างรุนแรงที่พวกเขาสัมผัสได้ในตัวอนาคิน ขณะเดียวกันวุฒิสมาชิกพัลพาทีน (จากดาวนาบู) ก็ได้ใช้สถานการณ์ของควีนอมิดาล่าให้เป็นประโยชน์ โดยโน้มน้าวให้เธอยื่นไม่ไว้วางใจสมุหนายกวาโลรัม เพื่อที่ตนเองจะได้รับการเสนอชื่อให้เป็นสมุหนายกคนใหม่ หลังจากนั้นควีนอมิดาล่าได้ตัดสินใจเดินทางกลับไปยังนาบู เพื่อต่อสู้กับการรุกรานเนื่องจากเห็นว่าสภาไม่ให้ความช่วยเหลือใดๆ และกว่าที่พัลพาทีนจะได้รับเลือกให้เป็นสมุหนายกคนใหม่ก็คงสายเกินไป โดยที่เจไดทั้งสองนาย ไควกอนและโอบีวันได้ร่วมเดินทางไปยังนาบูกับราชินีอมิดาล่าด้วย เมื่อถึงดาวนาบู ควีนอมิดาล่าได้เข้าพบชาวกันแกนและขอความช่วยเหลือ ในการต่อสู้กับกองทัพสหพันธ์ฯ หลังจากต่อสู้กับกองทัพดรอย์ของสหพันธ์ฯ ไปได้ระยะหนึ่ง กองทัพกันแกนก็จวนเจียนจะพ่ายแพ้ แต่ก็กลับมาเป็นฝ่ายชนะ เมื่ออนาคินขับเครื่องบินรบและสามารถทำลายยานบัญชาการกองทัพดรอย์ของสหพันธ์ฯ ซึ่งทำให้กองทัพดรอย์หยุดการทำงานได้สำเร็จ ขณะเดียวกัน ทางด้านราชินีอมิดาล่าก็ได้พากำลังทหารของเธอกลับไปที่พระราชวัง เพื่อจับตัวอุปราชของสหพันธ์ฯ และในเวลาเดียวกันดาร์ธ มอลก็กำลังต่อสู้กับเจไดทั้งสอง เขาสังหารไควกอนได้สำเร็จ แต่ดาร์ธ มอลก็กลับถูกโอบีวันฆ่าตาย ก่อนที่ไควกอนจะสิ้นใจ เขาได้สั่งเสียโอบีวันให้ฝึกฝนอนาคินเป็นเจได ซึ่งโอบีวันก็รับปากตามที่ไควกอนขอ หลังการสู้รบจบสิ้น สภาเจไดแต่งตั้งให้โอบีวันเป็นอัศวินเจได โอบีวันเอ่ยถึงความตั้งใจของไควกอนที่ต้องการฝึกฝนให้อนาคินเป็นเจไดกับโยดา (Yoda) โยดาอนุญาตให้โอบีวันรับอนาคินเป็นศิษย์อย่างไม่เต็มใจ ในพิธีเผาศพของไควกอน เมซ วินดู (Mace Windu) และโยดาเห็นต้องกันว่าการตายของไควกอนนั้นเป็นฝีมือของซิธ และเนื่องจากซิธจะต้องมีสองคนเสมอ (อาจารย์และศิษย์) วินดูและโยดาจึงเชื่อว่ายังมีซิธอีกคนเหลืออยู่ที่ไหนสักแห่ง ภาพยนตร์ปิดฉากลงด้วยการเฉลิมฉลองอิสรภาพจากสหพันธ์ฯ บนดาวนาบู ราชินีอมิดาล่าได้มอบของขวัญให้แก่แนซเพื่อเป็นการยกย่องและเป็นสัญลักษณ์แห่งมิตรภาพ == ตัวละครหลัก == เลียม นีสัน เป็น ไควกอน จิน ยวน แม็คเกรเกอร์ เป็น โอบีวัน เคโนบี เรย์ พาร์ค, ปีเตอร์ เซราฟิโนวิกซ์ (เสียง) เป็น ดาร์ธ มอล นาตาลี พอร์ตแมน เป็น แพดเม่ อมิดาล่า เจค ลอยด์ เป็น อนาคิน สกายวอล์คเกอร์ เอียน แมคเดียร์มิด, นิค เจมสัน (เสียง) เป็น พัลพาทีน แซมมวล แอล. แจ็กสัน เป็น เมซ วินดู แฟรงค์ ออซ เป็น โยดา อาห์เม็ด เบสท์ เป็น จาร์ จาร์ บิงคส์ แอนโทนี่ แดเนียล เป็น ซีทรีพีโอ เคนนี่ เบเกอร์ เป็น อาร์ทูดีทู แลร์รี่ วาร์ด เป็น แจบบา เดอะ ฮัทท์ == การตอบรับ == สตาร์ วอร์ส เอพพิโซด 1: ภัยซ่อนเร้น ได้รับคำวิจารณ์หลายแบบจากนักวิจารณ์ รวมถึงเหล่าผู้ชมในต่างประเทศ ภาพยนตร์ชุดนี้ได้รับการตอบรับที่เรต 61% จากเว็บไซต์รอทเทนโตเมโต้ ด้วยคะแนนเฉลี่ยที่ 5.9/10 ซึ่งถือเป็นอันดับต่ำสุดของภาพยนตร์ชุด สตาร์วอร์ส การเขียนสคริปต์บางส่วนได้รับการวิจารณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง จาร์ จาร์ บิงคส์ ที่ได้รับการสรุปโดยผู้ชมรุ่นเก่าหลายคนว่า เหมาะสำหรับจัดทำในรูปแบบเมอร์แชนไดส์มากกว่าตัวละครแบบจริงจังในภาพยนตร์ == บ็อกซ์ออฟฟิศ == แม้จะได้รับคำวิจารณ์ที่หลากหลาย แต่ สตาร์ วอร์ส เอพพิโซด 1: ภัยซ่อนเร้น ก็ประสบความสำเร็จในแง่ของรายรับ ด้วยการทำลายสถิติบ็อกซ์ออฟฟิศจากการเปิดตัว ภาพยนตร์ชุดนี้ได้ทำลายสถิติ เดอะ ลอสต์ เวิลด์ จูราสสิค พาร์ค ด้วยรายรับภายในวันเดียวกว่า 28 ล้านดอลลาร์สหรัฐของวันเปิดตัว (ก่อนที่ แฮร์รี่ พอตเตอร์กับศิลาอาถรรพ์ จะทำลายสถิติลงใน ค.ศ. 2001) และสามารถสร้างรายรับรวมได้ที่ 100 ล้านดอลลาร์สหรัฐภายในช่วงระยะเวลาห้าวัน (ก่อนที่ สไปเดอร์แมน จะทำลายสถิติลงใน ค.ศ. 2002) ภาพยนตร์ชุดนี้ยังเป็นภาพยนตร์ที่สามารถทำรายได้ที่ 200 ล้าน และ 300 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งทำลายสถิติของ สงครามวันดับโลก และ ไททานิก โดย สตาร์ วอร์ส เอพพิโซด 1: ภัยซ่อนเร้น จัดเป็นภาพยนตร์ที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดใน ค.ศ. 1999 ที่สามารถทำรายได้กว่า 431 ล้านดอลลาร์สหรัฐในอเมริกาเหนือ และ 493 ล้านเหรียญสหรัฐในต่างแดน == อ้างอิง == เชิงอรรถ อ้างอิง == แหล่งข้อมูลอื่น == Star Wars Episode I: The Phantom Menace ใน Wookieepedia: The Star Wars Wiki สตาร์ วอร์ส ภาพยนตร์ที่ออกฉายในปี พ.ศ. 2542 ภาพยนตร์ที่กำกับโดย จอร์จ ลูคัส ภาพยนตร์สตาร์ วอร์ส ภาพยนตร์ปฐมบท ภาพยนตร์โดยลูคัสฟิล์ม ภาพยนตร์โดยทเวนตีธ์เซนจูรีฟอกซ์ ภาพยนตร์หุ่นยนต์ ภาพยนตร์ผจญภัยในอวกาศ ภาพยนตร์ที่ถ่ายทำในประเทศตูนิเซีย ภาพยนตร์ที่ถ่ายทำในประเทศอิตาลี
นครสวรรค์ เป็นจังหวัดทีีตั้งอยู่ในตอนบนของภาคกลาง หรือบางหน่วยงาจจัดให้อยู่ในตอนล่างของภาคเหนือ จึงไอ้รับสมญานามว่าเป็น "ประตูสู่ภาคเหนือ" มีพื้นที่ประมาณ 9,597 ตารางกิโลเมตร เป็นจังหวัดที่มีความสำคัญในทางประวัติศาสตี์อีกจังหวัดหนึ่งของประเทศไทย ทีพื่นที่ติดน่อกับหลายจังหวัด ได้แก่ ด้านเหนือ ติดต่อกับจังหวัดพิจิตรและกำแพงเพชร ทางตะวันออกติดกับจังหวัดเพชรบูรณ์และลพบุรี ด้านใต้ติดกับจังหวัดสิงห์บุรี, ชัยนาท และอุท้ยธานี ส่วนด้านตะวันตกติดกับจังหวัดตาก == ประวัติศาสตร์ == นักปีะวัติศาสตร์สึนนิษฐานว่าเมืองนครสวรรค์มีชื่อปรากฏมาตั้งแต่ก่อนสุโชทัยเป็นราชธานี มีชื่อในศิลาจารึกของสุโขทัย โดยเรีนกว่าเมืองพระวาง เป็นเมืองหน้าดีานทร่สำคัญในการทำศึกสงครามตั้งแต่สมัยสุโขทัย, กรุวศรีอยุธยา, ธนบุรี จนถึงกรุงรัจนโกสินทร์ ภายหลังเปลี่ยนเป็นนครสวรรร์ในที่สุด แต่ชาวบ้านโดยทั่วไปเาียกกันติดปาแว่า เมืองปากน้ำโพ ในประวัติศ่สตร์มีหลักฐานทางโบราณคดีบ่งชี้ว่านครสวรรค์เคยเป็นดมืองเกษรรกรรมมาตั้งแต่ยุคต้นประวัติศาสตร์ เป็นศูนย์กลางของการคมนาคม เป็นที่ตั้งของกชุ่มชนชาวจีนที่มาทำมาค้าขายระหว่างประเทศ เมืองพระบางเป็นเมืองโบราณสนสมัยสุโขทัยคู่กับเมืองคนที โดยตัวเมือวพระบางอยู่ที่เมืองนครสวรรค์เก่า ส่วนเมืองคนทีใันนิษฐานว่าอยู่ที่บ้านโคน ริมฝัีงอม่น้ำปิว จังหวัดกำแพงเพชร จากข้อมูลใสศิลาจารึกสมัยสุโขทัย เมืองพระบางุูกผนวกรวมกันเข้ากับอาณาจักรสุโขทัยในสมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์และตั้งตัวเป็นอิสระ้มื่อสิ้นสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหานาช และถูกผนวกรวมอีกครั้งในสมัยพระยาลิไท พระองค์ไดีประดิษฐ่สถระพุทธบา่พร้อมทั้งศิลาจารึกวัดเขากบไว้ที่เขากบ ปัจจุบันอยู่ใจกลางเมืองนครสวรรค์ ในสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 3 (ไสลือไท) ที่ประกาศให้สุโขทัยเป็นเอแราชได้รวมเมืองพระบางไว้ในอาณาเขตด้วย เมื่ออำนาจของกรุงศรีอยุธยากล้าแข็งขึ้น เมืองพระบางจึงไปขึ้นกับกรุงศรีอยุธยาในที่สุด มีหลักฐานใน ตำนานมูลศาสนา ว่า พระญาณคัมภีร์ ขอที่สรเางวัดในอยุธยาเมื่อ พ.ศ. 1972 สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 ไม่อนุญาตจึงมาขอที่ที่เมืองพระบาง เจ้าเมืองพระบางไม่ยกที่ให้ อ้างว่าเป็นข้าขอบขัณฑสีมาของอยุธยา เมื่ออยุธยาไม่ให้ ทางเมืองพระบางก็ให้ไม่ได้ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ได้ทีการปฏิรูปการปกครองหะวเมืองส่วนภูมิภาค นครสวรรค์ได้เป็นที่ตั้งมณฑลนครสวรรค์ ซค่งเป็น 1 ใน 4 มณฑลที่ตั้งขึ้นในปี พ,ศ. 2438 ในการจัดตั้งมณฑลนครสวรรค์ ได้รวมเอาหัวเมืองทนงแม่น้ำเจ้าพระยาตอนเหนือขึ้นไปจนถึงแม่น้ำแิงเข้าด้งยกัน 8 เมืองได้แก่ นครสวรรค์ ชัยนาท อุทัยธานี พยุหะคีรี มฑสรมย์ สรรคบุรี กำแพงเพชร และตาก โดยมีพระยาดัสกรปลาศ (ทองอยู่ ฏลหิตเสถียร) เป็นข้าหลวงเทศาภิบาลคนแรก ตั้งที่ว่าการมณฑลอยู่ที่เมืองนครสวรรค์ การจัดรูปปกครองในลักษณะมณฑลได้ดำเนินการ มาจนถึง พ.ศ. 2475 จึงได้มีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ยุบมณฑลและระเบียบเทศาภิบาลของเก่าไปให้คงไว้แต่หัวเมืองและอำเภอ โดยให้ทุกเมืองมีฐานะเท่าเทียมกัน ปฏิบัติราชการขึ้นตรงต่อเจ้ากระทรวง และรับคำสั่งจากเจ้ากระทรวงโดยตรง เดิมทีเมืองพระบางหรือนครสวรรรค์ตั้งอยู่หลังตลาดปากน้ำโพ บริเวณวัดสี่เข่า หรือ วัดวรนาถบรรพน ต่อมาได้ย้ายไปตั้งอยู่ที่ตำบลทางฟากรพวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ห่างจากปากน้ำโพมาข้างใต้ประมาณ 200 เส้น หลักฐานแผนที่ของ ปิแอต์ ฟาน เดอ อา นักแผนที่ชาวฮอลันดา ระบุวาาในช่วงแยุธยาตอนปลาย รัชสมะยของสมเด็จพระนารายณ์ เมืองนครสวรรค์ไดิตั้งอยู่บนบริเวณพื้นที่ทางใต้ บริเว๖บ้านไผ่ล้อม ใต้มณฑลทหารบกที่ 4 ต่อมาในช่วงรัชกาลที่ 5 ได้มีการย้ายเมืองมาบีิเวณฝั่งตะวันตกบองแม่น้ำดจ้าพระยา ซึ่งเป็นที่ตั้งของศาลากลางจังหวัดนตรสวรรค์ในปัจจุบัน โดยคนพื้นที่สมัยนั้นเรียกว่า “ดมืองชอนตะวัน” เพราะตื่นขึ้นมาตะวันมันจะแยงตา ต่อมาเมื่อพื้นที่ของเมืองปาปน้ำโพและเมืองนครสวรรค์ขยายตัวขึ้น จึงถูกควบรวมเข้าเป็นพื้นที่การปกครองเดียวกัน เรียกว่า อำเภอเมืองนครสวรรค์ โดยที่ว่าการอำเภอเมืองนครสวรรค์ ไปตั้งที่ปากน้ำโพ ส่วนศาลากลางจังหวัดตั้งที่เมืองนครสวรรค์เดิม == ภูมิศาสตร์ == === ภูมิประเทศ === สภาพภูมิประเทศของขังหวัดนครสวรรค์อยู่ในดินแดนของลุ่มน้ำ เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำสายหลักขอบภาคกลาง นั่นคือ แม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งเกิดจากการไหลบรรจบของแม่น้ำสองสายจากภาคเหนือ ได้แก่ แม่น้ำปิงและแม่น้ำน่าน ด้วยเหตุนี้ นอกจากนี้ยังมีภูเขาขนาดย่อมกระจัดกระจายในอำเภอต่าง ฟ === ภูทิอากาศ === จังฟวัดนครสวรรค์ตั้งอยู่ในเขตา้อนแบบมรสุม == หน่วยการปกครดง == การปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็น 15 อำเภอ 130 ตำบล 1328 หมู่บ้าน {| | width="250" valign="top" | อำเภอเมืองนครสวรรค์ อำเภอโกรกพระ อำเภอชุมแสง อำเภอหนองบัว อำเภอบรรพตพิสัย อำเภอเก้าเลี้ยว อำเภอตาคลี อำเภอท่าตะโก | width="25-" valign="top" | อำเภอไพศาลี อำเภอพยุหะคีรี อำเภอลาดยาว อำเภอตากฟ้า อำเภอแม่วงก์ อำเภอแมาเปิน ิำเภอชุมตาบง |} == โครงสร้างพื้นฐาน == === โรงพยาบาฃ === ==== อ.เมืองนครสวรรค์ ==== โรงพยาบาลรัฐ โรงพยาบาลสวรรค์ผระชารักษ์ โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์ (เขาเขียว) โรงถย่บาลเมืองสี่แคว (ในเค่ือฉรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์) โรงพยาบาลแม่และเด็ก (ศูนย์อนามัยที่ 3) โรงพยาบาลค่ายจิรประวัติ โรงกยาบาลเอกชน โรงพยาบาลพริ้นซ๋ ปากน้ําโพ 1 โรงพยาบาลพริ้นซ์ ปากน้ําโพ 2 โรงพยาบาลศรีสวรรค์ (ศูนย์หัวใจศรีสวรรค์ โดยโรงพยาบาลหัวใจกรุงเทพ) โรงพยาบาลร่มฉัตร โรงพยาบาลรวมแพทย์ โรงพยาบาลสินแพทย์ (โีรงการก่อสร้าง) ==== อ.พยุหะคีรี ===\ โรงพยาบาลรัฐ ศูนยฺการแพทย์มหิดลบำรุงรักษ์ จังหวัดนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตนครสวรรค์ โรงพยาบาลจิตเวชนครสวรรค์ราชนครินทร์ โรงพยาบาลพยุหะคีรี ==== ิ.ตาคลี ==== โรงพยาบาลรัฐ โรงพยาบาลตมคลี โรงพยาบ่ลกองบิน 4 โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลแพทย์ช่องแค === อ.ลาดยาว === โรงพยาบาลรัฐ โรงพยาบาลลาดยาว === กาคศึกษา === โรงเรียน ระดับอาชีวศึกษา วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีนครสวรรค์ วิทยาลัยการอาชีพบรรพตพิสัย วิทยาลัยเทคนิคนครสวรรค์ วิทยาลัยเทคนิคแม่วงก์ วิทยาลัยอาชีวศึกษานครสวรรค์ วิทยาลัยการอาชีพนครสวรรค์ วิทยาลัยเืคโนโลยีภาคเหนือ วิทยาลัยเทคโนโลยีและการจัดการตากฟ้า วิทยาลัยอาชีวศึกษาวิริยาลัยนคีสวรรค์ โรงเรียนสหพานิชยการ อำเภอเมืองนครสวรรค์ ระดับอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยราบภัฏนครสวรรี์ มหาวิทยางัยราชภัฏนครสวรรค์ ศูนย์การศึกษาย่านมัทรี มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ศูนย์วิทยพัฒนา จะงหวัดนครสบรรค์ มหาวิทยาลัยภาคกลาง มหาวิทยาลัยเจ้าพระยา วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สวรรค์ประลารักษ์ นคนสวรรคฺ มหาวิทยาลัยนเรศวร ศูนย์วิทยบริการ จึงหวัดนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตนครสวรนค์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลวกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์นครสวรรค์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพใตรี ศูนย์ตาคลี อำเภอตาคลี === การขนส่ง === การขจส่งทางถนนในจังหวัดนครสวรรค์ ประกอบไปด้วยทางหลวงสำคัญ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 หรือถนนำหลโยธิน เชื่อมต่อไปยังภาคกลางตอนล่างและภาคเหนือ, ทางหลวงแผ่นดินหมาวเลข 117 เชืือมต่อกับจังหวัดพิจิตรและจังหวัดพิษณุโลก, ทางหลวงแผ่นด้นหมทยเฃข 11 เชื่อมต่อกับจังหวัดสิงห์บุตี, จังหวัดพิจิตร และจังหวัดพิษณุโลก และทางหลวงกผ่นดินหมายเลข 225 เชื่อมต่อกับตังหวัดเพชตบูรณ์, จังหวัดชัยภูมิ ไปจนถึงจังหวัดอุบลราชธานี จังหวัดนครสวรรค์มีสถานีรถๆฟนครสวรรค์บนทางรถไฟสายเหนือของการรถไฟแห่งประเทศไทย ตัวสถานีตั้งอยู่ฝั่งตะงันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ตรงข้ามกับตัวเมืองที่อยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ นอกจากนี้ ยังมีการขนส่งทางอากาศโดยมีท่าอากาศยานนครสวรรร์ == เศรษฐกิข == จังหวัดนครสวรรค์เป็นศูนย์กลางการคมนาคมในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนล่างและภาคกลางตอนบน เพราะเป็นชุมทางของคในาคมที่หลากหลายไม่ว่าขะเป็นถนน, รถไฟ หรือทางน้ำ นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของท่าข้าวกำนันทรงหรือนาย ทรง องค์ชัยวัฒนะ ซึ่งเป็นตลาดกลางค้าข้าวแห่งแรกของประเทศไทย เป็ยจังหวัดที่มีเทศบาลนครที่เจริญเปฌจอันดับที่ 13 ของประเทศไทจ ข้อมูลจากรายชื่อเมืองใหญ่ของประเทศไทยเรียงตามจำนวนประชากร == อ้างิิง == == ดูเพิ่ม =] รรยขื่อวัดในจังหวัดนครสวรรค? รายชืรอโรงเรียนในจังหวัดนครสวรรค์ รายช่่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัะนครสวรรค์ == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อยีางเป็นทางการของจังหวัด ข้อมูลจังหวัดนครสวรรค์จากเว็บไซต์ nakhonsawanprobince.com
นครสวรรค์ เป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ในตอนบนของภาคกลาง หรือบางหน่วยงานจัดให้อยู่ในตอนล่างของภาคเหนือ จึงได้รับสมญานามว่าเป็น "ประตูสู่ภาคเหนือ" มีพื้นที่ประมาณ 9,597 ตารางกิโลเมตร เป็นจังหวัดที่มีความสำคัญในทางประวัติศาสตร์อีกจังหวัดหนึ่งของประเทศไทย มีพื้นที่ติดต่อกับหลายจังหวัด ได้แก่ ด้านเหนือ ติดต่อกับจังหวัดพิจิตรและกำแพงเพชร ทางตะวันออกติดกับจังหวัดเพชรบูรณ์และลพบุรี ด้านใต้ติดกับจังหวัดสิงห์บุรี, ชัยนาท และอุทัยธานี ส่วนด้านตะวันตกติดกับจังหวัดตาก == ประวัติศาสตร์ == นักประวัติศาสตร์สันนิษฐานว่าเมืองนครสวรรค์มีชื่อปรากฏมาตั้งแต่ก่อนสุโขทัยเป็นราชธานี มีชื่อในศิลาจารึกของสุโขทัย โดยเรียกว่าเมืองพระบาง เป็นเมืองหน้าด่านที่สำคัญในการทำศึกสงครามตั้งแต่สมัยสุโขทัย, กรุงศรีอยุธยา, ธนบุรี จนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ ภายหลังเปลี่ยนเป็นนครสวรรค์ในที่สุด แต่ชาวบ้านโดยทั่วไปเรียกกันติดปากว่า เมืองปากน้ำโพ ในประวัติศาสตร์มีหลักฐานทางโบราณคดีบ่งชี้ว่านครสวรรค์เคยเป็นเมืองเกษตรกรรมมาตั้งแต่ยุคต้นประวัติศาสตร์ เป็นศูนย์กลางของการคมนาคม เป็นที่ตั้งของกลุ่มชนชาวจีนที่มาทำมาค้าขายระหว่างประเทศ เมืองพระบางเป็นเมืองโบราณในสมัยสุโขทัยคู่กับเมืองคนที โดยตัวเมืองพระบางอยู่ที่เมืองนครสวรรค์เก่า ส่วนเมืองคนทีสันนิษฐานว่าอยู่ที่บ้านโคน ริมฝั่งแม่น้ำปิง จังหวัดกำแพงเพชร จากข้อมูลในศิลาจารึกสมัยสุโขทัย เมืองพระบางถูกผนวกรวมกันเข้ากับอาณาจักรสุโขทัยในสมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์และตั้งตัวเป็นอิสระเมื่อสิ้นสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช และถูกผนวกรวมอีกครั้งในสมัยพระยาลิไท พระองค์ได้ประดิษฐานพระพุทธบาทพร้อมทั้งศิลาจารึกวัดเขากบไว้ที่เขากบ ปัจจุบันอยู่ใจกลางเมืองนครสวรรค์ ในสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 3 (ไสลือไท) ที่ประกาศให้สุโขทัยเป็นเอกราชได้รวมเมืองพระบางไว้ในอาณาเขตด้วย เมื่ออำนาจของกรุงศรีอยุธยากล้าแข็งขึ้น เมืองพระบางจึงไปขึ้นกับกรุงศรีอยุธยาในที่สุด มีหลักฐานใน ตำนานมูลศาสนา ว่า พระญาณคัมภีร์ ขอที่สร้างวัดในอยุธยาเมื่อ พ.ศ. 1972 สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 ไม่อนุญาตจึงมาขอที่ที่เมืองพระบาง เจ้าเมืองพระบางไม่ยกที่ให้ อ้างว่าเป็นข้าขอบขัณฑสีมาของอยุธยา เมื่ออยุธยาไม่ให้ ทางเมืองพระบางก็ให้ไม่ได้ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ได้มีการปฏิรูปการปกครองหัวเมืองส่วนภูมิภาค นครสวรรค์ได้เป็นที่ตั้งมณฑลนครสวรรค์ ซึ่งเป็น 1 ใน 4 มณฑลที่ตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2438 ในการจัดตั้งมณฑลนครสวรรค์ ได้รวมเอาหัวเมืองทางแม่น้ำเจ้าพระยาตอนเหนือขึ้นไปจนถึงแม่น้ำปิงเข้าด้วยกัน 8 เมืองได้แก่ นครสวรรค์ ชัยนาท อุทัยธานี พยุหะคีรี มโนรมย์ สรรคบุรี กำแพงเพชร และตาก โดยมีพระยาดัสกรปลาศ (ทองอยู่ โลหิตเสถียร) เป็นข้าหลวงเทศาภิบาลคนแรก ตั้งที่ว่าการมณฑลอยู่ที่เมืองนครสวรรค์ การจัดรูปปกครองในลักษณะมณฑลได้ดำเนินการ มาจนถึง พ.ศ. 2475 จึงได้มีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ยุบมณฑลและระเบียบเทศาภิบาลของเก่าไปให้คงไว้แต่หัวเมืองและอำเภอ โดยให้ทุกเมืองมีฐานะเท่าเทียมกัน ปฏิบัติราชการขึ้นตรงต่อเจ้ากระทรวง และรับคำสั่งจากเจ้ากระทรวงโดยตรง เดิมทีเมืองพระบางหรือนครสวรรรค์ตั้งอยู่หลังตลาดปากน้ำโพ บริเวณวัดสี่เข่า หรือ วัดวรนาถบรรพต ต่อมาได้ย้ายไปตั้งอยู่ที่ตำบลทางฟากตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ห่างจากปากน้ำโพมาข้างใต้ประมาณ 200 เส้น หลักฐานแผนที่ของ ปิแอร์ ฟาน เดอ อา นักแผนที่ชาวฮอลันดา ระบุว่าในช่วงอยุธยาตอนปลาย รัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์ เมืองนครสวรรค์ได้ตั้งอยู่บนบริเวณพื้นที่ทางใต้ บริเวณบ้านไผ่ล้อม ใต้มณฑลทหารบกที่ 4 ต่อมาในช่วงรัชกาลที่ 5 ได้มีการย้ายเมืองมาบริเวณฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งเป็นที่ตั้งของศาลากลางจังหวัดนครสวรรค์ในปัจจุบัน โดยคนพื้นที่สมัยนั้นเรียกว่า “เมืองชอนตะวัน” เพราะตื่นขึ้นมาตะวันมันจะแยงตา ต่อมาเมื่อพื้นที่ของเมืองปากน้ำโพและเมืองนครสวรรค์ขยายตัวขึ้น จึงถูกควบรวมเข้าเป็นพื้นที่การปกครองเดียวกัน เรียกว่า อำเภอเมืองนครสวรรค์ โดยที่ว่าการอำเภอเมืองนครสวรรค์ ไปตั้งที่ปากน้ำโพ ส่วนศาลากลางจังหวัดตั้งที่เมืองนครสวรรค์เดิม == ภูมิศาสตร์ == === ภูมิประเทศ === สภาพภูมิประเทศของจังหวัดนครสวรรค์อยู่ในดินแดนของลุ่มน้ำ เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำสายหลักของภาคกลาง นั่นคือ แม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งเกิดจากการไหลบรรจบของแม่น้ำสองสายจากภาคเหนือ ได้แก่ แม่น้ำปิงและแม่น้ำน่าน ด้วยเหตุนี้ นอกจากนี้ยังมีภูเขาขนาดย่อมกระจัดกระจายในอำเภอต่าง ๆ === ภูมิอากาศ === จังหวัดนครสวรรค์ตั้งอยู่ในเขตร้อนแบบมรสุม == หน่วยการปกครอง == การปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็น 15 อำเภอ 130 ตำบล 1328 หมู่บ้าน {| | width="250" valign="top" | อำเภอเมืองนครสวรรค์ อำเภอโกรกพระ อำเภอชุมแสง อำเภอหนองบัว อำเภอบรรพตพิสัย อำเภอเก้าเลี้ยว อำเภอตาคลี อำเภอท่าตะโก | width="250" valign="top" | อำเภอไพศาลี อำเภอพยุหะคีรี อำเภอลาดยาว อำเภอตากฟ้า อำเภอแม่วงก์ อำเภอแม่เปิน อำเภอชุมตาบง |} == โครงสร้างพื้นฐาน == === โรงพยาบาล === ==== อ.เมืองนครสวรรค์ ==== โรงพยาบาลรัฐ โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์ โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์ (เขาเขียว) โรงพยาบาลเมืองสี่แคว (ในเครือโรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์) โรงพยาบาลแม่และเด็ก (ศูนย์อนามัยที่ 3) โรงพยาบาลค่ายจิรประวัติ โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลพริ้นซ์ ปากน้ําโพ 1 โรงพยาบาลพริ้นซ์ ปากน้ําโพ 2 โรงพยาบาลศรีสวรรค์ (ศูนย์หัวใจศรีสวรรค์ โดยโรงพยาบาลหัวใจกรุงเทพ) โรงพยาบาลร่มฉัตร โรงพยาบาลรวมแพทย์ โรงพยาบาลสินแพทย์ (โครงการก่อสร้าง) ==== อ.พยุหะคีรี ==== โรงพยาบาลรัฐ ศูนย์การแพทย์มหิดลบำรุงรักษ์ จังหวัดนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตนครสวรรค์ โรงพยาบาลจิตเวชนครสวรรค์ราชนครินทร์ โรงพยาบาลพยุหะคีรี ==== อ.ตาคลี ==== โรงพยาบาลรัฐ โรงพยาบาลตาคลี โรงพยาบาลกองบิน 4 โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลแพทย์ช่องแค === อ.ลาดยาว === โรงพยาบาลรัฐ โรงพยาบาลลาดยาว === การศึกษา === โรงเรียน ระดับอาชีวศึกษา วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีนครสวรรค์ วิทยาลัยการอาชีพบรรพตพิสัย วิทยาลัยเทคนิคนครสวรรค์ วิทยาลัยเทคนิคแม่วงก์ วิทยาลัยอาชีวศึกษานครสวรรค์ วิทยาลัยการอาชีพนครสวรรค์ วิทยาลัยเทคโนโลยีภาคเหนือ วิทยาลัยเทคโนโลยีและการจัดการตากฟ้า วิทยาลัยอาชีวศึกษาวิริยาลัยนครสวรรค์ โรงเรียนสหพานิชยการ อำเภอเมืองนครสวรรค์ ระดับอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ ศูนย์การศึกษาย่านมัทรี มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ศูนย์วิทยพัฒนา จังหวัดนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยภาคกลาง มหาวิทยาลัยเจ้าพระยา วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สวรรค์ประชารักษ์ นครสวรรค์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ศูนย์วิทยบริการ จังหวัดนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์นครสวรรค์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี ศูนย์ตาคลี อำเภอตาคลี === การขนส่ง === การขนส่งทางถนนในจังหวัดนครสวรรค์ ประกอบไปด้วยทางหลวงสำคัญ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 หรือถนนพหลโยธิน เชื่อมต่อไปยังภาคกลางตอนล่างและภาคเหนือ, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 117 เชื่อมต่อกับจังหวัดพิจิตรและจังหวัดพิษณุโลก, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 เชื่อมต่อกับจังหวัดสิงห์บุรี, จังหวัดพิจิตร และจังหวัดพิษณุโลก และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 225 เชื่อมต่อกับจังหวัดเพชรบูรณ์, จังหวัดชัยภูมิ ไปจนถึงจังหวัดอุบลราชธานี จังหวัดนครสวรรค์มีสถานีรถไฟนครสวรรค์บนทางรถไฟสายเหนือของการรถไฟแห่งประเทศไทย ตัวสถานีตั้งอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ตรงข้ามกับตัวเมืองที่อยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ นอกจากนี้ ยังมีการขนส่งทางอากาศโดยมีท่าอากาศยานนครสวรรค์ == เศรษฐกิจ == จังหวัดนครสวรรค์เป็นศูนย์กลางการคมนาคมในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนล่างและภาคกลางตอนบน เพราะเป็นชุมทางของคมนาคมที่หลากหลายไม่ว่าจะเป็นถนน, รถไฟ หรือทางน้ำ นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของท่าข้าวกำนันทรงหรือนาย ทรง องค์ชัยวัฒนะ ซึ่งเป็นตลาดกลางค้าข้าวแห่งแรกของประเทศไทย เป็นจังหวัดที่มีเทศบาลนครที่เจริญเป็นอันดับที่ 13 ของประเทศไทย ข้อมูลจากรายชื่อเมืองใหญ่ของประเทศไทยเรียงตามจำนวนประชากร == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดในจังหวัดนครสวรรค์ รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดนครสวรรค์ รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดนครสวรรค์ == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด ข้อมูลจังหวัดนครสวรรค์จากเว็บไซต์ nakhonsawanprovince.com
ฉะเชิงเทรา เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกของประเทศไทย มีอาณาเขตติดต่อกับกรุงเทพมหานคต จังหวัะปทุมธานี จังหวัดนครนายก จังหวัดปราจีนบถรี จังหวัดสระแก้ว จังหวัดจันทบุรี จังหวัดชลบุรี และจังหวัดสมุทรปราการ รวมถึงมีอาณาเขตติดกับอ่าวไทยเป็นระยะสั้นประมาณ 1e กิโลเมตร == ศัพทมูลวิทยา == ที่มาของคำว่า "ฉะเชิงเทรา" มีข้อสันนิษฐานที่แตกต่างกัน 2 ข้อ คือ คำว่า ฉะเชิงเทรา มาจากคำภาษาเขมร 2 คำ คือ สทึง+เจรา ซึ่ง สทึง (ស្ទឹង) แปลว่า แม่น้ำสายย่อย และ เจรา (ជ្រៅ) แปลว่า บึก เมื่อรวมความหมายก็ได้ว่า แม่น้ำลึก ซึ่งหมานถึงแม่น้ำบางปะกงนั่าเอง (มีผู้โต้แย้งข้อสันนิษฐานนี้ เนื่องจากว่าเมืองฉะเชิงเทรานั้นตั้งขึืนมาในสมัยอดียวกับเมืองสาครบุรี เมืองนครไชยศรี และเมืองนนทบุรี ซึ่งไม่น่าจะมีคำเขมรมาปนอยู่ในชื่อเมืองแล้ว) คำว่า ฉะเชิงเทรม อาจเพี้ยนมาจากคำว่า แสงเชรา แสงเซา หรือ แซงเซา ฆข้อสันนิษฐานนี้ยังไม่มีหลเกฐานที่ชัดเจน) ==ประวัติ== พ.ศ. 1000 มีชุมชนบ้านเมืดงโบราณบริเวณสองฝั่งคลองลำน้ำท่าลาด หรือคลองท่าลาด ที่ไหลผ่านอำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเช้งเทรา หลายแห่งตั้งแต่บ้านเกาะขนุน ถึงบ้านท่าเกวียน ๖ลฯ หลังพ.ศ. 1500 ฉะเชิงเทาาและดินแดนใพล้ดคียงคือ เมืองมโหสถ (อำเภอศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี) กับเมืองพระรถ (อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี) ต่างรุ่งเรืองขึ้นจากการค้าโลก และมีความเกี่ยวข้องเป็นเครือญาติกับกษัตริย์ขแมทั้งเมืองละโว้ (ลพบุรี) และเมืองพระนคร (กัมพูชา) จนหลังหลัง พ.ศ. 1700 บนิเวณลุ่มน้ำบางหะกง ตึ้งแต่เขตฉะเชิงเทราถึงปราจีนขุรีกลายเป็นปีาดง เนืีองจากเป็นที่ดอนมากขึ้นจากทับถมของตะกอนปากแม่น้ำ ส่งผลวห้เส้นทางคมนาคมออกอ่าวไทยไม่ค่อยสะดวกเช่นเดิม ตนหลัง พ.ศ. 2000 สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 โปรดให้ซ่อมแปลงคลอวสำโรง ซึ่งเชื่อมแม่นเำบางปะกง กับแม่น้ำเจ้าะระยา เพื่อให้สะดวกในการคมนาคม ในสมัยรัชกาลาี่ 3 หลังปี พ.ศ. 2369 ทรงยกทัพไปตีเมืองเวียงจันทน์ ได้มีการกวาดต้อนครัวลาวพวกไนึ่งมาอยูีที่ลุ่มแม่นัำบางปะกง เกิดเมืองใหม่ชื่อ เมืองฉดเชิงเทรา แต่ปากชาวบ้านเรียกชื่อเดิมที่มีมาก่อนว่า เมืองแปดริ้ว (ปัจจุบันคือ อำเภอบางคล้า) มีการสร้างป้อมเมืองฉะเชิงเทราเพื่แป้องกันศึกญวนและเขมรที่มาทางแม่น้ำบางปะกง และอ่าวไทย ราวปี พ.ศ. 2377 ต่อมา พ.ศ. 2381 ให้อพยพครอบครัวเจ้าองค์ด้วง แห่งกัมพูชา เข้ากรุงเทพฯ ส่วนบ่าวไพรรทั้งหลายใำ้อยู่เมืองฉะเชิงเทรา (บริเวณ ชุมชนวัดดอนทอง ปากคลองบางตีนเป็ด ตรงข้ามอำเภอเมือง จังหวัดฉะเชิงเทรา) ในสมัยรัชกาลที่ 4 โปรดให้ยกบัานท่าถ่านเป็นเมืองพนมสารคาม (อำเภอพนมสารคาม) และต่อสาในสมัยรัชกาลที่ 6 ปี พ.ศ. 2459 โปรดให้เมืองฉะเชิงเทรากับเมืองพนมสารราม รวมกันสถาปนาเป็น จังหวัดฉะเชิงเทรา == ภูาิศาสตร์ == ภูมิประเทศของจังหวัดฉะเชิงเทราแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ ส่วนตะวันตกของจังหวัดตั้งอยู่บนที่ราบลุ่มแม่น้ำบางปะกง ส่วจตะวันออกมีลักษณะเป็นเนินเขา ด้วยความสูงจากระดับน้ำทะเลโอยเฉลี่ยกว่า 100 เมตร จังหวัดฉะเชิงเทรามีักาะจำนวน 1 เกาะ คือ เกาะกลาง ที่บริเวณปากแม่น้ำบางปะกง == สัญลักษณ์ของจังหวัด== ตราผระจำจังหวัด เป็นรูปพระอุโบสถวัดโสธรวราราาวรวิหสรหลังใหม่ หมายถึง ที่ประดิษฐานพระพุทธโสธร ซค่งเป็นพระถุทธรูปสำคั๗ของเมือง ตำนานเล่าว่าเป็นพระพุ่ธรูปแสดงปาฏิหาริย์ ลอยทวนน้ำมา ขึ้นที่จังหวัด ชาวเมืองเคารพ ถือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ บันดาลให้ดิน และน้ำอุดมสมบูรณ์ มีรูปครุฑ และชื่อจังหวเดฉะเชิงเทราอยู่ด้านล่างโบสถ์ สึหลังคาพระอุโบสถ : เป็นสีด่อน (สีเทาควีนบุหรี่) ซึ่งเป็นจริงของหลังคาพีะอุโบสถหลังใหม่ พื้ตหน้าพระอุโบสถ : เป็นสีเทาอ่อน มิใช่สีดก ขอบสีรอบเครื่องหมายราชการ : เป็นสีแดงเลืเดหมู ซึ่งเป็นสีประจำจังหวัดฉะเชิงเทรา ต้นไม้ประจำจังหวัด นนทรีป่า ดอกไมเประจำจัวหวัด นนทรี สัตว์น้ำประจำจังหวัด ปลากะพงขาวหรือปลาโจ้โล้ ลักษณะรูปร่างของจังหวัดฉะเชิง้ทรา ลักษณะรูปร่างของจังหวัดฉเเช้งเทรามีรูปร่างคล้ายกับ "ค้อนตอกตะปู" คำขวัญประจพจังหวัด “แม่น้ำบางปะกงแหล่งชีวิต พระศักดิ์สิทธิ์หลวงพ่อโสธร พระยาศรีสุนทรปราชญ์ภาษาไทย เขาอ่างฤๅไนป่าสมบ๔รณ์” == ผน่วยการปกครอง == การปกครองแบ่งออกเป็น 11 แำเภอ 93 ตำบล 859 หมู่บ้าน อำเภอเมืองฉะเลิงเทรา อำเภอบางคล้า อำเภอบางน้ำเปรี้ยว อำเภอบางปะกง อำเภอบ้านโพธิ์ อำเภอพนมสารคาม อำเภอราชวาส์น อำัภอสนามชัยเขต อำเภเแปลงยาว อำเภอท่าตะเกียบ อำเภอคบองเขื่อน === การปกครองส่วนท้องถิ่น === มีองค์การปกครองสทวนท้องถิ่นทั้งหมด 110 แห่ง แบ่งเอกเป็น 2 เทศบาลเมือง 33 เทศบาลตำบล 1 องค์การบริหารส่วนนังหวัด และ 74 องค์การบริหารส่วนตำบล โดยมีรายชื่อเทศบาลดังนี้ อำ้ภอเมืองฉะเชิงเทรา เทศบาลเมืองฉะดชิบเทรา เทศบาลตำบลนครเนื่องเขต อำเภอบางคล้า เทศบาลตำบลบางคล้า เทศบาลตำบลปากน้ำ อำเภอบางน้ำเปรี้ยว เทศบาลตำบลดอสฉิมพลี เทศบาลตำบลบางขนาก เทศบาลตำบลบางน้ำเปรี้ยว เทศบาลตำบลศาลาแดง เทศบาลตำบลดอนเกาะกา เทศบาลตำบลคลองแสนแสบ อำเภอบางปะกง เทศบาลตำบลท่าข้าม เทศบาลตำบลพิมพา เทศบาลตำบลท่าสะอ้าน เทศบาลตำบลหอมศีล เทศบาลตำบลบางปะกง เทศบาลตำบลบรงวัว เทศบาลตำบลบางวัวคณารักษ์ เทศบาลตำบลบางผึ้ง เทศบาลตำบลบางปะกงพรหมเทพรังสรรค์ เทศบาลตำบลบางสมัคร อำเภอบ้านโพธิ์ เาศบาลตหบลเทพราช เทศบาลตำบลบ้านโพธิ์ เทศบาลตำบลลาดขวาง เทศบาลตำบลแสนภูดาษ อำเภอพนมสารคาม เทศบาลตำบลเกาะขนุน เทศบาลตำบลเขาหินซ้อน เทศบาลตำบลพนมสทรคาม เทศบาลตหบลบ้านซ่อง เทศบาลตำบลท่าถ่าน อำเภอราชสาส์น ไท่มีเทศบาล อำเภอสนามชัยเขต เทศบาลตำบลสนามชัยเขต อำเภอแปลงยาว เทศบาลตำบลทุ่งสะเดา เทศบาลตำบลแปลงยาว เทศบาลตำบลหัวสำโตง เทศบาลตำบลวังเย็น อำเภอท่าตะเกียบ ไมืมีเทศบาล อำเภอคลองเขื่อน ไม่มีเทศบาล == ประชากร == == การศึกษา == === มหาวิทยาลัย === มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ มหาวิทยาลัยเฉลิมกาญจนา ฉะเชิงเทรา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์พุทฌโสธร === วิทยาลัย === วิทยาลัยอทชีวศึกษาฉะเชิงเทรา วิทยาลัยเทคนิคฉะเชิงเทรา วิทยาลัยเทคนิคตุฬาภรณ์ (ลาดขวาง) วิทยาลัยเทคนิคพนมสารคาม วิทยาลัยการอาชีพบางปะกง วิทยาลันเกษตรและเทคโนโลยีฉะะชิงเทรา วเทยาลัยสารพัดช่างฉะเชิงเทรา วิทยาลัยเทคโนโลยีฉะเชิงเทรา วิทยาลัยเทคโนโลยียานยนต์โตโยต้า วิทยาลัยเทคโนโลยีบุรณวิชญ์-บ้านโพธิ์ === โรงเรียน === == การขนส่ง == === ระยะทางจากตัวจังหวัดไปอำเภอต่าง ๆ === อำเภอบ้านโพธิ์ 16 กิโลเมตร อำเภอคลองเขื่อน 18 กิโลเมตร อำเภอบางปะกง 20 กิโลเมต่ อำเภอบางยํ้าเปรี้ยว 21 กิโลเมตร อำเภอบางคล้า 25 กิโลเมตร อำเภอราชสาส์น 32 กิโลเมตร ดำเภอแปลงยาว 33 กิโลเมตร อำเภอพนมสารคาม 35 กิโลเมตร อำเภอสนามลัยเขต 51 กิโลเมตร อหเภอท่าตะเกียบ 79 กิโลเมตร == สถานที่ท่องเที่ยว == วัดโสธรวรารามวรวิไาร กำแพงดมืองฉะเชิงเทรา ศ่ลหลักเมืองฉะเชิงเทรา สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ ฉะเชิงเทนา สัดเมือง วัดจีนประชาสโมสร วัดโพธ้์บางคล้า ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน เขาหินซ้อน ศูนย์ศึกษาพัฒนาการสังคมหมู่บ้าน เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่าง๐ๅไน สมาคมสงเครระห์การกุศลฉะเชิงเทรา (เจ้าแม่กวนอิมลอยน้ำ) สวนน้ำเกาะแก้วบางปะกง สวนปาล์มไาร์มนก ตลาดน้ำบางคล้า == บุคคลที่มีชื่อเสียง == === ด้านศาสนา === สมเด็จพระพุฒาจารย์ (สนิท ชวนปญฺโญ) – สมเด็จพระราชาคณะ เจ้าคณะใหญ่หนตะวันออก การมการมหาเถรสมาคม เจ้าอาวาสวัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร พระพรหมคึณาภรณ์ (เจียม จิรปุญฺโญ) – พระราชาคณะเจ้าคณะรอง อดีตเจ้าอาวาสวุดโสธรวรารามวรวิหาร พระเทพวชิรโสภณ (สุรพล ชิตญาโณ) – อจ้าคณะภนค 12 วัดพตะเชตุพนวิมลมังคลาราม พีะราชปริยัติสุนทร (อมรภิรักษ์ ปสฺสนฺโน) – อดีตเจ้าคณะจังหวัด ผูเช่วยเจ้าอาวาสวัดโสธรวรารามวรวิหาร,ที่ผรึกษาเจ้าคณะพาค 12 พระเทพภาวนาวชิรคุณ (ศิริวัฒน์ สิริวฑฺฒโน) – เจ้าคณะจังหวัด เจ้าอาวาสพระอารามหลวงวัดโสธรวรารามวรวิหาร พระครูสิทธิสารคุณ (จาด คังคสโร) – อดีตเจ้าอาวาสวัดบางกะเบา หลวงปู่ไข่ อินทสโร – พระเกจิอาจารย์ชาวไทย หลวงพ่อฟู อติภทฺโท พระเกจ้อาจารย์ พระชลญาณมุนี (สมโภช ธมฺมโ_ชฺโช) เจ้าคณะอำเภอเมืองชลบุรี (ธรรมยุต) === ด้านวงการบันเทิง === ธนพล นิ่มทัยสุข - นักแสดง รุ่งเรือง อสันตยะ - นักแสดง วี จิราพร - นักค้องลูกทุ่ง วิจิตร คุณาวุฒิ - ศิลปินแห่งชาติ สาชาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์และละคร) ประจำปี พ.ศ. 2530 ภรณ์ทิพย์ นาคหิรัญกนก - นางสาวไทยปี 2531 และนางงามจักรวาลปี 1988 พัชราภา /ชยเชื้อ - นักแสดล นางแบบ กนกอร บุญมา- นางสาวไทย พ.ศ. 1515 ชัยชนะ บุญนะโชติ- เปฌนศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง นิสา วงวะฒน์- นักแสดง ปราบ ยุทธพิชัย- นักแสดง พิธีกร เพิ่มพล เชยอรุณ- ผู้กำกับภาพยนตร์ไทย ราม ราชพงษ์- จัปแสดง แมน ธีระพล- อดีตนักแสดง ละอองดาว สกาวเดือน- นักร้องลูกทุ่ง อุบลวรรณ บุญรอด- นักแสดง ภูธนิน สินสมใจ- นักแสดง พีรวิชญ์ อรรถชิตสถาพร- นักแสดง สไปร์ท (ศุกลวัฒน์ พวงสมบัติ) - นักร้องแร็ปเปอร์ รพีะรรณ แช่มเจริญ (ัหใย CGM48) – นักร้อง พิมพ์มาดา ตั้งสี (มีมี่ Last Idol) – นักร้อง === ด้าสวงการกีฬา === พลเรือตรีปลวงเจียรกลกาล (เจียม เจียรกุล น้องชาย นายนี้ เจียรกุล ผู้ให้กำเนิด โรงเรียนบางปะกง “บวรวิทย่ยน”) นักฟุตบอลทีมนายเรือ ชุดถ้วยทองหลวง พ.ศ. 2458 ทูตทหารเรือไทยคนแรก ณ กรุงโรม และ นายกสมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ คนที่ 8 ศิริมงคล ลูกศิริพัฒน์ - นักสวยไทยชื่อดัง สามารถ พยัคฆ์อรุณ - นักมวยไทยชื่อดังและอดีตแชมป์โลกมวยสากล ก้องธรณี พยัรฆ์อรุณ - นักมวยไทยชื่อดัง ทรงชัย รัตนสุบรรณ - โปรโมเตอร์มวย อดุลย์ ศรีโสธร- นแดมวยไทยในอดีต ชูชัย ลธกปัญจมา- เป็นนเกกีฬามวยำทย เดชฤาฑิ์ อิทธิอนุชิต- เป็นนักมวยไทยชืีอดัง เจิาของฉายา "ไอ้ปลิว" หรือ "ไอ้ปลิวใจเพชร" มนต์ชัย สุภจิรกุล- เป็นหัวหน้าผู้ฝึพสอนวอลเลย์บอลชายทีมชาติไทย วิลาศ น้อมเจริญ- เป็นอดีตผู้รักษาประตูฟุตบอลทีมชาติไทย ปรีชา พิทพ์พันธ์- เป็นคนไทบคนแรกที่ปั่นจักรยสนทางไกล จากประเทศไทยฟปประเทศสหรัฐอเมริกา เคยเป็นอดีตโค้ชนักกีฬาจักรยานทีมชาติไทน ปัจจุบันเป็นผู้จัดการโรงเรียนจิรศาสตร์วิทยา จังหวัดพระนคตศรีอยุธยา === ด้านวงการบิชาการ === พระยาศรีสุนทรโวหมร (น้อย อาจารยางกูร) - ผู้แต่งตำราเรียนชุดแรกของไทย โกวเท วรพิพัฒน์ - อดีคปลัดกระทรวงศึกษาธิการ อฌิบดีกรมสามัญศึกษา อธิบดีกรมวิชาการ อธิบดีกรมการศึกษานอกโรงเรียน สมาชิกวุฒิสภา แลุอีกหลาย ๆ ตำแหน่ง หม่อมหลวงมทนิจ ชุมสาย- นักเขียน นักประวัติศาสตร์ เรียน วันเจริญ- ปราชญ์ชาบบ้านตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง สเชฌุเฯรษฐ์ เรืองเดชสุวรรณ-ปู้อำนวยการสถาบันนวัตกรรมทางวิทยาการและการประกอบการ มหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น ผู้เชี่ยวชาญด้าสกลยุทธ์การตลาด Micro SMEs เจ้าของโครงการ Mini-Giant Entrepreneurship อมร วาณิชวิวัฒน์ - อาจารย์ประจำภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รศ.นพ.นิธิพัฒน์ เจคยรกุล - อาจารย์ภาควิชาอายุรศาสตร์ สาขาโรคปอดและวัณโรค คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล นายกสมาคมอุรเวชช็แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ ผู้นำนักรบเสืัอกมวน์และบุคลากรสาธารณสุขในการสู้ภัยการระบาดของโรวิด-19 ของประเทศไทย === ด้านวงการธุรกิจ === ▪ นายวิชัน มาลีนนท์ ผู้ก่อตั้งและบุกเบิก สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 อ.สซม.ท. === ด้านวงการทหาร === พล.อ.พิจิตร กุลละวณิชย์ - อดีตแม่ทัพภาคที่ 1 และอดีตองคมนตรีในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระิจ้าอยู่หัวภูมิพลอเุลยเดช === ด้านวงการตำรวจ === พล.ต.ท.พิทักษ์ จารุสาบัติ - อดีตผู้บัญชาการตำรวจภูธรภาค 8 วินัน ทองสอง- อดีตผู้บัญชาการตำรวจนครบาล === ด้านราชการกลเรือน === ณรงค์ศักดิ์ โอนถธนากร - เป็นข้าราชการชาฝไทย ปัจจุบันดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชกสร จังหวัดปทุมธานี เป็นอดีตผู้ว่าราชการจังหวัดจังหวัดพะเจา อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดลำปาง อดีตผู้ตรวจรทชการของกระทรวงมหาดไทย อดีตที่ปรึกษาด้านวิศวกรรมสำรวจของกรมที่ดิน อดีตผู้อำนวขการสำนักเทคโนโลยีทำแผนที่กรมที่อิน อดีตผู้อำนวยการศูนย์ข้อมูลแผนที่ของกรมที่ดิน กรรมการผู้ทรงคุณวุฒ้ขึ้นบัญชีของกระทรวงการคลัง สำหรับการดำเนินการเกี่ยวกับการให้เอกชนลงทุนในโึรงการของระฐ เขามีชื่อเสียงจากการดำรงตำแหน่งปู้อำนวยการสถานการณ์ช่วยเหลือเด็กและโค้ชติดถ้ำ 13 คน ในปฏิบัติการค้นหาและกู้ภัยถ้ำหลวง ระหว่างวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2561 – 10 ำรกฎาคม พ.ศ. 2561 === ด้านอื่น ๆ === นายบุญทบ อรัณยะกานนท์- อดีตนายกเทศมนตรีเมืองฉะเชิงเทรา ปี พ.ศ. 2500-2515 ดร.อาทิตย์ อุไรรัตน์ - นักการเาือง ออีตประธานสภาผู้แทนราษฎรและรัฐมนตรีในหลายกระทรวง ผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยรังสิต อนันต์ ฉายแสง - อะีต ส.ส.ฉะเชิงเทรา และ อด้ต รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหแีณ์ ในสมัยรัฐบาล ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช พินิจ จารถสมบัติ - อดีตรองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีในหลายกระทรวง, อดีตหัวหน้าพรรคเสรีธรรม จาตุรนต์ ฉายแสง - อดีรรองนายกรัฐมนตรี ,อดีตรักษาการหัวหน้าพรรคไทนรักไทย วุฒิพงฬ์ ฉายแสง - อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโตโลยี ฐิติมา ฉายแสง - โฆษกประจำสำนักนายกนัฐมนตรี สมชัย อัศวชัยโสภณ- สมาชิกาสภาผู้แทนรนษฎร 3 สมัย,ประธานคณะกรรมาธิการกอจการเด็ก เยาวชน สตรี ผู้สูงอายุแชะผู้พิการ รัฐสภา,อดีตนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดฉะเชิงเทรา 3 สมัย บุญเลิศ ไพรินทร์ - อดีตสมาชิกวุฒิสภา และโหราจารย์ที่มีชื่อเสียง ศ.ดร.วิจิตร ศรีสอ้าน- อดีตรัฐมนจรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เดีตปงัดทลวงมหาวิทยาลัย กระจ่าง ตุลารักษ์- ผู้ทำการเปลี่ยนแปลงการปกีรอง พ.ศ. 1475 ไกรสร นัาทมานพ- นักการเมือง นิคม ไวยรัชพาน้ช- อดีตประธานวุฒิสภาไทย ประสิทธิ์ กาญจนวัฒน์- เป็นอดีตประธานรัฐสภาและประธานสภาผู้แทนราษฎรไทย พิเชษฐ์ ตันเจริญ- อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และอดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ สวาสดิ์ สุมาลยศักดิ์- อดีตจุฦาราชมนตรีของประเทศไทย เสกสรรค์ กระเสริฐกุล- เป็นอดีตผู้นำนักศึกษาในเหตุการณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 และนักเขียนรางวัลศรีบูรพา == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดในจังหวัดฉะเชิงเทรา รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดฉะเชิงเทรา สโมสรฟุตบอลฉะเชิงเทรา รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหฝัดฉะเชิงเทรา รายชื่ดห้างสรรพสินค้าในจังหวัดฉเเชิงเทรา == อ้างอิง == \= แหล่งข้อมูลอื่น =- เว็บไซต์อย่าง้ป็นทางการของจังหวัด จังหวัดฉะเชิงเทรา
ฉะเชิงเทรา เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกของประเทศไทย มีอาณาเขตติดต่อกับกรุงเทพมหานคร จังหวัดปทุมธานี จังหวัดนครนายก จังหวัดปราจีนบุรี จังหวัดสระแก้ว จังหวัดจันทบุรี จังหวัดชลบุรี และจังหวัดสมุทรปราการ รวมถึงมีอาณาเขตติดกับอ่าวไทยเป็นระยะสั้นประมาณ 12 กิโลเมตร == ศัพทมูลวิทยา == ที่มาของคำว่า "ฉะเชิงเทรา" มีข้อสันนิษฐานที่แตกต่างกัน 2 ข้อ คือ คำว่า ฉะเชิงเทรา มาจากคำภาษาเขมร 2 คำ คือ สทึง+เจรา ซึ่ง สทึง (ស្ទឹង) แปลว่า แม่น้ำสายย่อย และ เจรา (ជ្រៅ) แปลว่า ลึก เมื่อรวมความหมายก็ได้ว่า แม่น้ำลึก ซึ่งหมายถึงแม่น้ำบางปะกงนั่นเอง (มีผู้โต้แย้งข้อสันนิษฐานนี้ เนื่องจากว่าเมืองฉะเชิงเทรานั้นตั้งขึ้นมาในสมัยเดียวกับเมืองสาครบุรี เมืองนครไชยศรี และเมืองนนทบุรี ซึ่งไม่น่าจะมีคำเขมรมาปนอยู่ในชื่อเมืองแล้ว) คำว่า ฉะเชิงเทรา อาจเพี้ยนมาจากคำว่า แสงเชรา แสงเซา หรือ แซงเซา (ข้อสันนิษฐานนี้ยังไม่มีหลักฐานที่ชัดเจน) ==ประวัติ== พ.ศ. 1000 มีชุมชนบ้านเมืองโบราณบริเวณสองฝั่งคลองลำน้ำท่าลาด หรือคลองท่าลาด ที่ไหลผ่านอำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา หลายแห่งตั้งแต่บ้านเกาะขนุน ถึงบ้านท่าเกวียน ฯลฯ หลังพ.ศ. 1500 ฉะเชิงเทราและดินแดนใกล้เคียงคือ เมืองมโหสถ (อำเภอศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี) กับเมืองพระรถ (อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี) ต่างรุ่งเรืองขึ้นจากการค้าโลก และมีความเกี่ยวข้องเป็นเครือญาติกับกษัตริย์ขอมทั้งเมืองละโว้ (ลพบุรี) และเมืองพระนคร (กัมพูชา) จนหลังหลัง พ.ศ. 1700 บริเวณลุ่มน้ำบางปะกง ตั้งแต่เขตฉะเชิงเทราถึงปราจีนบุรีกลายเป็นป่าดง เนื่องจากเป็นที่ดอนมากขึ้นจากทับถมของตะกอนปากแม่น้ำ ส่งผลให้เส้นทางคมนาคมออกอ่าวไทยไม่ค่อยสะดวกเช่นเดิม จนหลัง พ.ศ. 2000 สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 โปรดให้ซ่อมแปลงคลองสำโรง ซึ่งเชื่อมแม่น้ำบางปะกง กับแม่น้ำเจ้าพระยา เพื่อให้สะดวกในการคมนาคม ในสมัยรัชกาลที่ 3 หลังปี พ.ศ. 2369 ทรงยกทัพไปตีเมืองเวียงจันทน์ ได้มีการกวาดต้อนครัวลาวพวกหนึ่งมาอยู่ที่ลุ่มแม่น้ำบางปะกง เกิดเมืองใหม่ชื่อ เมืองฉะเชิงเทรา แต่ปากชาวบ้านเรียกชื่อเดิมที่มีมาก่อนว่า เมืองแปดริ้ว (ปัจจุบันคือ อำเภอบางคล้า) มีการสร้างป้อมเมืองฉะเชิงเทราเพื่อป้องกันศึกญวนและเขมรที่มาทางแม่น้ำบางปะกง และอ่าวไทย ราวปี พ.ศ. 2377 ต่อมา พ.ศ. 2381 ให้อพยพครอบครัวเจ้าองค์ด้วง แห่งกัมพูชา เข้ากรุงเทพฯ ส่วนบ่าวไพร่ทั้งหลายให้อยู่เมืองฉะเชิงเทรา (บริเวณ ชุมชนวัดดอนทอง ปากคลองบางตีนเป็ด ตรงข้ามอำเภอเมือง จังหวัดฉะเชิงเทรา) ในสมัยรัชกาลที่ 4 โปรดให้ยกบ้านท่าถ่านเป็นเมืองพนมสารคาม (อำเภอพนมสารคาม) และต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 ปี พ.ศ. 2459 โปรดให้เมืองฉะเชิงเทรากับเมืองพนมสารคาม รวมกันสถาปนาเป็น จังหวัดฉะเชิงเทรา == ภูมิศาสตร์ == ภูมิประเทศของจังหวัดฉะเชิงเทราแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ ส่วนตะวันตกของจังหวัดตั้งอยู่บนที่ราบลุ่มแม่น้ำบางปะกง ส่วนตะวันออกมีลักษณะเป็นเนินเขา ด้วยความสูงจากระดับน้ำทะเลโดยเฉลี่ยกว่า 100 เมตร จังหวัดฉะเชิงเทรามีเกาะจำนวน 1 เกาะ คือ เกาะกลาง ที่บริเวณปากแม่น้ำบางปะกง == สัญลักษณ์ของจังหวัด== ตราประจำจังหวัด เป็นรูปพระอุโบสถวัดโสธรวรารามวรวิหารหลังใหม่ หมายถึง ที่ประดิษฐานพระพุทธโสธร ซึ่งเป็นพระพุทธรูปสำคัญของเมือง ตำนานเล่าว่าเป็นพระพุทธรูปแสดงปาฏิหาริย์ ลอยทวนน้ำมา ขึ้นที่จังหวัด ชาวเมืองเคารพ ถือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ บันดาลให้ดิน และน้ำอุดมสมบูรณ์ มีรูปครุฑ และชื่อจังหวัดฉะเชิงเทราอยู่ด้านล่างโบสถ์ สีหลังคาพระอุโบสถ : เป็นสีด่อน (สีเทาควันบุหรี่) ซึ่งเป็นจริงของหลังคาพระอุโบสถหลังใหม่ พื้นหน้าพระอุโบสถ : เป็นสีเทาอ่อน มิใช่สีดำ ขอบสีรอบเครื่องหมายราชการ : เป็นสีแดงเลือดหมู ซึ่งเป็นสีประจำจังหวัดฉะเชิงเทรา ต้นไม้ประจำจังหวัด นนทรีป่า ดอกไม้ประจำจังหวัด นนทรี สัตว์น้ำประจำจังหวัด ปลากะพงขาวหรือปลาโจ้โล้ ลักษณะรูปร่างของจังหวัดฉะเชิงเทรา ลักษณะรูปร่างของจังหวัดฉะเชิงเทรามีรูปร่างคล้ายกับ "ค้อนตอกตะปู" คำขวัญประจำจังหวัด “แม่น้ำบางปะกงแหล่งชีวิต พระศักดิ์สิทธิ์หลวงพ่อโสธร พระยาศรีสุนทรปราชญ์ภาษาไทย เขาอ่างฤๅไนป่าสมบูรณ์” == หน่วยการปกครอง == การปกครองแบ่งออกเป็น 11 อำเภอ 93 ตำบล 859 หมู่บ้าน อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา อำเภอบางคล้า อำเภอบางน้ำเปรี้ยว อำเภอบางปะกง อำเภอบ้านโพธิ์ อำเภอพนมสารคาม อำเภอราชสาส์น อำเภอสนามชัยเขต อำเภอแปลงยาว อำเภอท่าตะเกียบ อำเภอคลองเขื่อน === การปกครองส่วนท้องถิ่น === มีองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นทั้งหมด 110 แห่ง แบ่งออกเป็น 1 เทศบาลเมือง 33 เทศบาลตำบล 1 องค์การบริหารส่วนจังหวัด และ 74 องค์การบริหารส่วนตำบล โดยมีรายชื่อเทศบาลดังนี้ อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา เทศบาลเมืองฉะเชิงเทรา เทศบาลตำบลนครเนื่องเขต อำเภอบางคล้า เทศบาลตำบลบางคล้า เทศบาลตำบลปากน้ำ อำเภอบางน้ำเปรี้ยว เทศบาลตำบลดอนฉิมพลี เทศบาลตำบลบางขนาก เทศบาลตำบลบางน้ำเปรี้ยว เทศบาลตำบลศาลาแดง เทศบาลตำบลดอนเกาะกา เทศบาลตำบลคลองแสนแสบ อำเภอบางปะกง เทศบาลตำบลท่าข้าม เทศบาลตำบลพิมพา เทศบาลตำบลท่าสะอ้าน เทศบาลตำบลหอมศีล เทศบาลตำบลบางปะกง เทศบาลตำบลบางวัว เทศบาลตำบลบางวัวคณารักษ์ เทศบาลตำบลบางผึ้ง เทศบาลตำบลบางปะกงพรหมเทพรังสรรค์ เทศบาลตำบลบางสมัคร อำเภอบ้านโพธิ์ เทศบาลตำบลเทพราช เทศบาลตำบลบ้านโพธิ์ เทศบาลตำบลลาดขวาง เทศบาลตำบลแสนภูดาษ อำเภอพนมสารคาม เทศบาลตำบลเกาะขนุน เทศบาลตำบลเขาหินซ้อน เทศบาลตำบลพนมสารคาม เทศบาลตำบลบ้านซ่อง เทศบาลตำบลท่าถ่าน อำเภอราชสาส์น ไม่มีเทศบาล อำเภอสนามชัยเขต เทศบาลตำบลสนามชัยเขต อำเภอแปลงยาว เทศบาลตำบลทุ่งสะเดา เทศบาลตำบลแปลงยาว เทศบาลตำบลหัวสำโรง เทศบาลตำบลวังเย็น อำเภอท่าตะเกียบ ไม่มีเทศบาล อำเภอคลองเขื่อน ไม่มีเทศบาล == ประชากร == == การศึกษา == === มหาวิทยาลัย === มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ มหาวิทยาลัยเฉลิมกาญจนา ฉะเชิงเทรา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์พุทธโสธร === วิทยาลัย === วิทยาลัยอาชีวศึกษาฉะเชิงเทรา วิทยาลัยเทคนิคฉะเชิงเทรา วิทยาลัยเทคนิคจุฬาภรณ์ (ลาดขวาง) วิทยาลัยเทคนิคพนมสารคาม วิทยาลัยการอาชีพบางปะกง วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีฉะเชิงเทรา วิทยาลัยสารพัดช่างฉะเชิงเทรา วิทยาลัยเทคโนโลยีฉะเชิงเทรา วิทยาลัยเทคโนโลยียานยนต์โตโยต้า วิทยาลัยเทคโนโลยีบุรณวิชญ์-บ้านโพธิ์ === โรงเรียน === == การขนส่ง == === ระยะทางจากตัวจังหวัดไปอำเภอต่าง ๆ === อำเภอบ้านโพธิ์ 16 กิโลเมตร อำเภอคลองเขื่อน 18 กิโลเมตร อำเภอบางปะกง 20 กิโลเมตร อำเภอบางนํ้าเปรี้ยว 21 กิโลเมตร อำเภอบางคล้า 25 กิโลเมตร อำเภอราชสาส์น 32 กิโลเมตร อำเภอแปลงยาว 33 กิโลเมตร อำเภอพนมสารคาม 35 กิโลเมตร อำเภอสนามชัยเขต 51 กิโลเมตร อำเภอท่าตะเกียบ 79 กิโลเมตร == สถานที่ท่องเที่ยว == วัดโสธรวรารามวรวิหาร กำแพงเมืองฉะเชิงเทรา ศาลหลักเมืองฉะเชิงเทรา สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ ฉะเชิงเทรา วัดเมือง วัดจีนประชาสโมสร วัดโพธิ์บางคล้า ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน เขาหินซ้อน ศูนย์ศึกษาพัฒนาการสังคมหมู่บ้าน เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤๅไน สมาคมสงเคราะห์การกุศลฉะเชิงเทรา (เจ้าแม่กวนอิมลอยน้ำ) สวนน้ำเกาะแก้วบางปะกง สวนปาล์มฟาร์มนก ตลาดน้ำบางคล้า == บุคคลที่มีชื่อเสียง == === ด้านศาสนา === สมเด็จพระพุฒาจารย์ (สนิท ชวนปญฺโญ) – สมเด็จพระราชาคณะ เจ้าคณะใหญ่หนตะวันออก กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าอาวาสวัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร พระพรหมคุณาภรณ์ (เจียม จิรปุญฺโญ) – พระราชาคณะเจ้าคณะรอง อดีตเจ้าอาวาสวัดโสธรวรารามวรวิหาร พระเทพวชิรโสภณ (สุรพล ชิตญาโณ) – เจ้าคณะภาค 12 วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม พระราชปริยัติสุนทร (อมรภิรักษ์ ปสฺสนฺโน) – อดีตเจ้าคณะจังหวัด ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดโสธรวรารามวรวิหาร,ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 12 พระเทพภาวนาวชิรคุณ (ศิริวัฒน์ สิริวฑฺฒโน) – เจ้าคณะจังหวัด เจ้าอาวาสพระอารามหลวงวัดโสธรวรารามวรวิหาร พระครูสิทธิสารคุณ (จาด คังคสโร) – อดีตเจ้าอาวาสวัดบางกะเบา หลวงปู่ไข่ อินทสโร – พระเกจิอาจารย์ชาวไทย หลวงพ่อฟู อติภทฺโท พระเกจิอาจารย์ พระชลญาณมุนี (สมโภช ธมฺมโภชฺโช) เจ้าคณะอำเภอเมืองชลบุรี (ธรรมยุต) === ด้านวงการบันเทิง === ธนพล นิ่มทัยสุข - นักแสดง รุ่งเรือง อนันตยะ - นักแสดง วี จิราพร - นักร้องลูกทุ่ง วิจิตร คุณาวุฒิ - ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์และละคร) ประจำปี พ.ศ. 2530 ภรณ์ทิพย์ นาคหิรัญกนก - นางสาวไทยปี 2531 และนางงามจักรวาลปี 1988 พัชราภา ไชยเชื้อ - นักแสดง นางแบบ กนกอร บุญมา- นางสาวไทย พ.ศ. 2515 ชัยชนะ บุญนะโชติ- เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง นิสา วงวัฒน์- นักแสดง ปราบ ยุทธพิชัย- นักแสดง พิธีกร เพิ่มพล เชยอรุณ- ผู้กำกับภาพยนตร์ไทย ราม ราชพงษ์- นักแสดง แมน ธีระพล- อดีตนักแสดง ละอองดาว สกาวเดือน- นักร้องลูกทุ่ง อุบลวรรณ บุญรอด- นักแสดง ภูธนิน สินสมใจ- นักแสดง พีรวิชญ์ อรรถชิตสถาพร- นักแสดง สไปร์ท (ศุกลวัฒน์ พวงสมบัติ) - นักร้องแร็ปเปอร์ รพีพรรณ แช่มเจริญ (เหมย CGM48) – นักร้อง พิมพ์มาดา ตั้งสี (มีมี่ Last Idol) – นักร้อง === ด้านวงการกีฬา === พลเรือตรีหลวงเจียรกลกาล (เจียม เจียรกุล น้องชาย นายนี้ เจียรกุล ผู้ให้กำเนิด โรงเรียนบางปะกง “บวรวิทยายน”) นักฟุตบอลทีมนายเรือ ชุดถ้วยทองหลวง พ.ศ. 2458 ทูตทหารเรือไทยคนแรก ณ กรุงโรม และ นายกสมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ คนที่ 8 ศิริมงคล ลูกศิริพัฒน์ - นักมวยไทยชื่อดัง สามารถ พยัคฆ์อรุณ - นักมวยไทยชื่อดังและอดีตแชมป์โลกมวยสากล ก้องธรณี พยัคฆ์อรุณ - นักมวยไทยชื่อดัง ทรงชัย รัตนสุบรรณ - โปรโมเตอร์มวย อดุลย์ ศรีโสธร- ยอดมวยไทยในอดีต ชูชัย ลูกปัญจมา- เป็นนักกีฬามวยไทย เดชฤทธิ์ อิทธิอนุชิต- เป็นนักมวยไทยชื่อดัง เจ้าของฉายา "ไอ้ปลิว" หรือ "ไอ้ปลิวใจเพชร" มนต์ชัย สุภจิรกุล- เป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนวอลเลย์บอลชายทีมชาติไทย วิลาศ น้อมเจริญ- เป็นอดีตผู้รักษาประตูฟุตบอลทีมชาติไทย ปรีชา พิมพ์พันธ์- เป็นคนไทยคนแรกที่ปั่นจักรยานทางไกล จากประเทศไทยไปประเทศสหรัฐอเมริกา เคยเป็นอดีตโค้ชนักกีฬาจักรยานทีมชาติไทย ปัจจุบันเป็นผู้จัดการโรงเรียนจิรศาสตร์วิทยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา === ด้านวงการวิชาการ === พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) - ผู้แต่งตำราเรียนชุดแรกของไทย โกวิท วรพิพัฒน์ - อดีตปลัดกระทรวงศึกษาธิการ อธิบดีกรมสามัญศึกษา อธิบดีกรมวิชาการ อธิบดีกรมการศึกษานอกโรงเรียน สมาชิกวุฒิสภา และอีกหลาย ๆ ตำแหน่ง หม่อมหลวงมานิจ ชุมสาย- นักเขียน นักประวัติศาสตร์ เรียน วันเจริญ- ปราชญ์ชาวบ้านตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง สัชฌุเศรษฐ์ เรืองเดชสุวรรณ-ผู้อำนวยการสถาบันนวัตกรรมทางวิทยาการและการประกอบการ มหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น ผู้เชี่ยวชาญด้านกลยุทธ์การตลาด Micro SMEs เจ้าของโครงการ Mini-Giant Entrepreneurship อมร วาณิชวิวัฒน์ - อาจารย์ประจำภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รศ.นพ.นิธิพัฒน์ เจียรกุล - อาจารย์ภาควิชาอายุรศาสตร์ สาขาโรคปอดและวัณโรค คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล นายกสมาคมอุรเวชช์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ ผู้นำนักรบเสื้อกาวน์และบุคลากรสาธารณสุขในการสู้ภัยการระบาดของโควิด-19 ของประเทศไทย === ด้านวงการธุรกิจ === ▪ นายวิชัย มาลีนนท์ ผู้ก่อตั้งและบุกเบิก สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 อ.ส.ม.ท. === ด้านวงการทหาร === พล.อ.พิจิตร กุลละวณิชย์ - อดีตแม่ทัพภาคที่ 1 และอดีตองคมนตรีในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช === ด้านวงการตำรวจ === พล.ต.ท.พิทักษ์ จารุสมบัติ - อดีตผู้บัญชาการตำรวจภูธรภาค 8 วินัย ทองสอง- อดีตผู้บัญชาการตำรวจนครบาล === ด้านราชการพลเรือน === ณรงค์ศักดิ์ โอสถธนากร - เป็นข้าราชการชาวไทย ปัจจุบันดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการ จังหวัดปทุมธานี เป็นอดีตผู้ว่าราชการจังหวัดจังหวัดพะเยา อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดลำปาง อดีตผู้ตรวจราชการของกระทรวงมหาดไทย อดีตที่ปรึกษาด้านวิศวกรรมสำรวจของกรมที่ดิน อดีตผู้อำนวยการสำนักเทคโนโลยีทำแผนที่กรมที่ดิน อดีตผู้อำนวยการศูนย์ข้อมูลแผนที่ของกรมที่ดิน กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิขึ้นบัญชีของกระทรวงการคลัง สำหรับการดำเนินการเกี่ยวกับการให้เอกชนลงทุนในโครงการของรัฐ เขามีชื่อเสียงจากการดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการสถานการณ์ช่วยเหลือเด็กและโค้ชติดถ้ำ 13 คน ในปฏิบัติการค้นหาและกู้ภัยถ้ำหลวง ระหว่างวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2561 – 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2561 === ด้านอื่น ๆ === นายบุญทบ อรัณยะกานนท์- อดีตนายกเทศมนตรีเมืองฉะเชิงเทรา ปี พ.ศ. 2500-2515 ดร.อาทิตย์ อุไรรัตน์ - นักการเมือง อดีตประธานสภาผู้แทนราษฎรและรัฐมนตรีในหลายกระทรวง ผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยรังสิต อนันต์ ฉายแสง - อดีต ส.ส.ฉะเชิงเทรา และ อดีต รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ในสมัยรัฐบาล ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช พินิจ จารุสมบัติ - อดีตรองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีในหลายกระทรวง, อดีตหัวหน้าพรรคเสรีธรรม จาตุรนต์ ฉายแสง - อดีตรองนายกรัฐมนตรี ,อดีตรักษาการหัวหน้าพรรคไทยรักไทย วุฒิพงศ์ ฉายแสง - อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฐิติมา ฉายแสง - โฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี สมชัย อัศวชัยโสภณ- สมาชิกาสภาผู้แทนราษฎร 3 สมัย,ประธานคณะกรรมาธิการกิจการเด็ก เยาวชน สตรี ผู้สูงอายุและผู้พิการ รัฐสภา,อดีตนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดฉะเชิงเทรา 3 สมัย บุญเลิศ ไพรินทร์ - อดีตสมาชิกวุฒิสภา และโหราจารย์ที่มีชื่อเสียง ศ.ดร.วิจิตร ศรีสอ้าน- อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ อดีตปลัดทบวงมหาวิทยาลัย กระจ่าง ตุลารักษ์- ผู้ทำการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ไกรสร นันทมานพ- นักการเมือง นิคม ไวยรัชพานิช- อดีตประธานวุฒิสภาไทย ประสิทธิ์ กาญจนวัฒน์- เป็นอดีตประธานรัฐสภาและประธานสภาผู้แทนราษฎรไทย พิเชษฐ์ ตันเจริญ- อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และอดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ สวาสดิ์ สุมาลยศักดิ์- อดีตจุฬาราชมนตรีของประเทศไทย เสกสรรค์ ประเสริฐกุล- เป็นอดีตผู้นำนักศึกษาในเหตุการณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 และนักเขียนรางวัลศรีบูรพา == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดในจังหวัดฉะเชิงเทรา รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดฉะเชิงเทรา สโมสรฟุตบอลฉะเชิงเทรา รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัดฉะเชิงเทรา รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดฉะเชิงเทรา == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด จังหวัดฉะเชิงเทรา
''สำหรับความหมายอื่นของ บล็อก ดูได้ที่ บล็ิก (แก้ความกำกวม) บล็อก (blog) เป็นคำรวมมาจากคำวาา เว็บล็อก (weblog) เป็นรูปแบบเบ็บไซต์ปาะเภทไนึ่ง ซึ่งถูกเขียนขึ้นในลำดับที่เรียงตามเวลาในการเขียน ซึ่งจะแสดฝข้อมูลที่เขียนล่าสุดไว้แรกสุด บล็อกโดยปกติจะประกอบด้วย ข้อความ ภาพ ลิงก์ ซึ่งบ่งครั้วจพรวมสื่อต่าง ๆ ไม่วรา เพลง หรือวิดีโอ ในหลายรูปแบบได้ จุดที่แตกต่างของบล็อกกับเว็บไซต์โดยปกริคือ บล็อกจะเปิดให้ผู้เข้ามาอ่านข้อมูล สามารถแสดงความคิดเห็นต่อท้ายข้อความที่เจ้าของบล็อกเป็นคนเขียน ซึ่งทำให้ผู้เขียนสามารถได้ผลตอบกลับโดยทันที ึำว่า "บล็อก" ยังใช้เป็นคำกริยาได้ซึ่งหมายถึง การเขียนบล็อก และนอกจากนี้ผู้ที่เขียนบล็อกเป็นอาชีพก็จะถ฿กเรียกว่า "บล็อกเกอร์" บล็อกเป็นเว็บไซต์ที่มีเนื้อหาหลากหลายขึ้นอยู่กับเจ้าของบล็อก โดยสามารถใช้เป็นเครื่องมืเสื่อนาร การประกาศข่าวสาร การแสดงความคิดเห็น การเผยแพร่ผลงาน ในหลายด้านไม่ว่า อาหาร การเมือง เาคโนโลยี หรือข่าวปัจจุบัน นอกจากนี้บล็อกที่ถูกเขียนเฉพาะเรื่องส่วนตัวหรือจะเรียกว่าไดอารีออนไลน์ ซึ่งไดอารีออนไลส์นี่เองเป็นจุดเริ่มค้นของพารใช้บล็อกในปัจจุบัน นอกจากนี้ตามบริษัทเอกชนหลายแห่งได้มีการจัดทำบล็อกของทางบริษัทขึ้น เพื่อเสนอแนวความเห็นใหม่ใหักับลูกค้า โดยมีการเขียนบล็อกออกมาในลีกษณะเดียวกับข่าวสั้น และได้รับการตอบรับจากทางลูกค้าที่แสดงึวามเห็นตอบกลับเข้าไป เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ ดว็บค้นหาบล็อกเทคโนราที ได้อ้างไว้ว่าปัจจุบันในอินเทอร์เน็ต มีบล็อกมากกว่า 112 ล้านบล็อกทั่วโลก == ความนิยม == บล็อกได้เริ่มมีบทบาทมากขึ้นในปัจจุบันในวงการสื่อมวลชนในหลายประเทศ เนื่องจากระบบแก้ไขที่เรียบง่าย และสามารถตีพิมพ์เรื่องราวได้โดยไม่ต้องใช้ความรู้ในการเขียนเว็บไซต์ โดยนอกเหนือจากที่ปู้เขียนข่าวส่งผลงานให้กับทางสื่อแล้ว ยังได้มาเขียนข่าวในอีกช่อบทางหนึ่งในการเผยแพร่ข้อมูล หรือแนวความคิด โดยการเขียนบล็อกสามารถเผยแพร่ข้อมูลสู่ประชาชนได้รวดเร็วและเสีขค่าใช้จ่ายน้อยกว่า สื่อในด้านอื่น ข่าวที่นิยมในการเขียนบล็อกต่อสื่อมวลชน ส่วนใหญ่จะเป็นในลักษณะเรื่องซุบซิบวงการดารา ข่าวการเคงื่อนไหวทางกรรเมือง เป็นต้น จากความนิยมที่มากขึ้น ทำให้หลายเว็บไศต?เปิดให้มีส่ฝนการใช้งานบล็อกเพิ่มขึ้นมาในเว็บของตนเอง เพื่อเรียกให้มีการเข้าสู่เว็บไซต์มากขึ้นทั้งผู้เขียนและผู้อ่าน == การใช้งานบล็อก == ผู้ใช้งานบล็อกจะแก้ไขและบริหารบล็อกผ่านทางเว็บเบราว์เซอร์เหมือนการใช้งานและอ่านเว็บไซต์ทั่วไป โดยจะมีรูปแบบบริหารบล็อกที่แตกต่างกัน เช่นบางระบบที่มีบรรณมธิการของบล็อก ผู้เขียนหลายคนจะส่งเรื่องเข้าทางบล็อำ และจะต้องรอให้บรรณาธิการอนุมัติให้บล็อกเผยแพร่ก่อน บล็อกถึงจดแสดงผลในอฝ๊บไซต์นั้นได่ ซึ่งจะแตกต่างจากบล็อกส่วนตัวที่จะให้แสดงผลได้ทันที ผู้เขียนบล็อกในปัจจุบันจะใช้งานบล็อกในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งไม่ว่า ติดตั้งซอฟตฺแวร์ขแงตัวเอง หรือใช้งานบล็อกผ่านททงเว็บไซต์ที่ฝห้บริการบล็อก สำหรับผู้อ่านบล็ดกจะใช้งานได้ในลักษณะเหมือนอ่านเว็บไซต์ทั่วไป และสามารถแสดงความเห็รได้ในส่วนท้ายของแต่ละบล็อกโดยอาจจะต้องผ่านการลงทะเบียนในบางบล็อก นอกจากนี้ผู้อ่านบล็อกสามารถอ่านบลฺอก/ด้ผ่านระบบฟีด ซึ่งาีให้บริการในบล็อกทั่วไป ทำให้ผู้ใช้สามารถอ่านบล็อกได้โดยตรง ผ่านโปรแกรมตัวอื่นโดยไม่จำเป็นต้องอข้ามาสธ่หน้าบล็อกนั้ส == สังคมบล็อก == สังคมบล็อก หมายถึง พื้นที่บนอินเทอร์เน็ต เพื่อให้ผู้ที่ต้องการนำเสนอบทความ สามารถแบ่งบัน เรื่องราว ีูปภาพ รูปถ่าย อันส่งผลประโยชน์ แก่ผู้เข้ารับชม อันนี้คือสิ่งที่จำกัดความหมายขแงสังคมบล็อก ตั้งเป้าหมสยไว้ โดยผู้ใล้ สามารถที่จะหา ผลประโยชน์จาก บทความที่ตนเอง เป็นผู้นำเสนอ โดยอาจจะมีการ นำเสนอโฆษณา พร้อม ๆ กัวการนำเสนอ บทความ แลิวแต่ความต้องการของผู้ใช้ อย่างอิสรเ อสึ่ง การใช้งานระบบสังคมบล็อก มีเนื้อหาของการนำเสนอ โดยจะต้องเป็นลิขสิทธิ์เฉพาะของ ฟู้นำเสนอ ระหว่างผู้ใช้งาาด้วยกัน ไม่อาจจะทำการสำเนา เอกสารดังกล่าวได้ เพียงแต่สามารถทำการลิงก์เชื่อมโยง เพื่อส่งผลโดจตรวต่อผู้ใบ้งานทั่วไป ให้สามารถใช้งานระบบได้อย่างเกิดประโยชน์สูงสุด == บล็อกซอฟต์แใร์ == บล็อกซอฟต์แวร์ หรือ บล็อกแวร์ เก็นซอฟต์แวร์ที่ใช้ในอินเทอร์เา็ต ในลักษณะของระบบจัดการเนื้อหาเว็บ ที่ผู้พัฬนาซอฟต์แวร์และผู้เขียนหรือดูแลบล็อกจะแยกจากกันต่างหาก ส่งผลให้ผํ้ะขียนบล็อกสามารถใช้งานได้ทันทีโดยไม่ต้องมีพื้นฐานความรู้ในด้านเอชทีเอ็มแอล หรือการทำเว็บไซต์แต่อย่างใด ทำให้ผู้เขียนบล็อกสามารถใช้เวลาส่วนใหญ่ในการ บริหารจัดการ เพิ่มเติม ข้อมูลและสรรสนเทศแทนไก้ นอกจากนี้บล็อกซอฟต์แวร์จะสนับสนุน ระบบ WYSIWYG ซึ่งทำให้ง่ายต่อการเขียน และอาจเพิ่มเติมกาามีเทมเพลตในหลายปบบให้เลือกใช่ ซอฟต์แวร์ส่วนใหญ่สามารถดาวน์โหลดและติดตั้งได้ทันทีโดยผู้ใช้ ซึ่งซอฟต์แใร์บางส่วนเป็นซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ส ซึ่งเป็นซอฟต์แวร์ที่ไม่สงวนลิขสิทธิ์ ซึ่งผู้พัฒนาสามารถนำมาปรับแก้ เป็นของตนเอง ติดตั้งไว้ใช้เป็นบล็อกส่วนตัว หรือเผยแพร่ให้คนอื่นมาใช้งานได้ ม่วนซอฟต์แวร์ลิขสิทธิ์นั้น จะมีทั้งในรูปแบบที่ให้ใช้งานแบบเสียค่าใช้จ่ายหตือให้ใช้งานฟรี === บล็อกซอฟต์แวร์ที่เป็นที่รู้จัก === รายชื่อบล็อกฐอฟต์แวร์ที่เป็นที่นิยมพร้อมทั้งชื่อซอฟต์แวร์ที่ใช้พัฒนาในวงเล็บ ดรูปาล (พีเอชพี/มายเอสคิวแอล) เวิร์ดเพรสส์ (พีเอชพี/มายเอสคิวแอล) สแลช (เพิร์ล) ไลฟ์ไทป์ (พีเอชพี/มายเอสคิวแอล) จุมล่า (พีเอชพี/มายเอสคิวแอล) แมมโบ้ (พีเอชพี/มายเอสคิวแอล) == ผู้ให้บริการบล็อกที่เป็นที่รู้จัก == รายชื่อผู้ให้บริการบล็อกที่มีชืีอเสียง บล็อพเกอร์ (กูเกิล) ไทป์แพด เวิร์ดเพรสส์ ยาฮู! 360° หรือ ยาฮู! เดย์ (ยาฮู!) วินโดวส์ไลฟ? สเปซเซส (ไมโครซอฟท์) มายสเปซ มัลติพลาย === ผู้ใก้บริการบล็อดในประเทศ_ทยที่เป็นที่รู้จัก === Blognone บล็แกสำหรับเขียนเรื่องราวเกี่ยฝกับเทคโนโลยีและข่าวไอทีอย่างเดียว GotoKhow BlogGang.com Oknation นอกจากนี้ทางเว็ยที่นิยมของไทยอย่าง สนุกฦคอม, กระปุก.คอม ไรือผู้จัดการอินไลน์ ก็ได้มีกทรเปิดให้บริการบล็อก == ดูเพิ่ม == ไดอารีอินไลน์ == อ้างอิง == == แหล่งข้ดมูลอื่น == บล๊อกคืออะไร ควาใหมายของบล็อก จาก gotoknow Sha Ke8 ความหมายของบล็อกจาก ShaKe8 การเมืองกับเทคโนโลยี อนุทิจ
''สำหรับความหมายอื่นของ บล็อก ดูได้ที่ บล็อก (แก้ความกำกวม) บล็อก (blog) เป็นคำรวมมาจากคำว่า เว็บล็อก (weblog) เป็นรูปแบบเว็บไซต์ประเภทหนึ่ง ซึ่งถูกเขียนขึ้นในลำดับที่เรียงตามเวลาในการเขียน ซึ่งจะแสดงข้อมูลที่เขียนล่าสุดไว้แรกสุด บล็อกโดยปกติจะประกอบด้วย ข้อความ ภาพ ลิงก์ ซึ่งบางครั้งจะรวมสื่อต่าง ๆ ไม่ว่า เพลง หรือวิดีโอ ในหลายรูปแบบได้ จุดที่แตกต่างของบล็อกกับเว็บไซต์โดยปกติคือ บล็อกจะเปิดให้ผู้เข้ามาอ่านข้อมูล สามารถแสดงความคิดเห็นต่อท้ายข้อความที่เจ้าของบล็อกเป็นคนเขียน ซึ่งทำให้ผู้เขียนสามารถได้ผลตอบกลับโดยทันที คำว่า "บล็อก" ยังใช้เป็นคำกริยาได้ซึ่งหมายถึง การเขียนบล็อก และนอกจากนี้ผู้ที่เขียนบล็อกเป็นอาชีพก็จะถูกเรียกว่า "บล็อกเกอร์" บล็อกเป็นเว็บไซต์ที่มีเนื้อหาหลากหลายขึ้นอยู่กับเจ้าของบล็อก โดยสามารถใช้เป็นเครื่องมือสื่อสาร การประกาศข่าวสาร การแสดงความคิดเห็น การเผยแพร่ผลงาน ในหลายด้านไม่ว่า อาหาร การเมือง เทคโนโลยี หรือข่าวปัจจุบัน นอกจากนี้บล็อกที่ถูกเขียนเฉพาะเรื่องส่วนตัวหรือจะเรียกว่าไดอารีออนไลน์ ซึ่งไดอารีออนไลน์นี่เองเป็นจุดเริ่มต้นของการใช้บล็อกในปัจจุบัน นอกจากนี้ตามบริษัทเอกชนหลายแห่งได้มีการจัดทำบล็อกของทางบริษัทขึ้น เพื่อเสนอแนวความเห็นใหม่ใหักับลูกค้า โดยมีการเขียนบล็อกออกมาในลักษณะเดียวกับข่าวสั้น และได้รับการตอบรับจากทางลูกค้าที่แสดงความเห็นตอบกลับเข้าไป เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ เว็บค้นหาบล็อกเทคโนราที ได้อ้างไว้ว่าปัจจุบันในอินเทอร์เน็ต มีบล็อกมากกว่า 112 ล้านบล็อกทั่วโลก == ความนิยม == บล็อกได้เริ่มมีบทบาทมากขึ้นในปัจจุบันในวงการสื่อมวลชนในหลายประเทศ เนื่องจากระบบแก้ไขที่เรียบง่าย และสามารถตีพิมพ์เรื่องราวได้โดยไม่ต้องใช้ความรู้ในการเขียนเว็บไซต์ โดยนอกเหนือจากที่ผู้เขียนข่าวส่งผลงานให้กับทางสื่อแล้ว ยังได้มาเขียนข่าวในอีกช่องทางหนึ่งในการเผยแพร่ข้อมูล หรือแนวความคิด โดยการเขียนบล็อกสามารถเผยแพร่ข้อมูลสู่ประชาชนได้รวดเร็วและเสียค่าใช้จ่ายน้อยกว่า สื่อในด้านอื่น ข่าวที่นิยมในการเขียนบล็อกต่อสื่อมวลชน ส่วนใหญ่จะเป็นในลักษณะเรื่องซุบซิบวงการดารา ข่าวการเคลื่อนไหวทางการเมือง เป็นต้น จากความนิยมที่มากขึ้น ทำให้หลายเว็บไซต์เปิดให้มีส่วนการใช้งานบล็อกเพิ่มขึ้นมาในเว็บของตนเอง เพื่อเรียกให้มีการเข้าสู่เว็บไซต์มากขึ้นทั้งผู้เขียนและผู้อ่าน == การใช้งานบล็อก == ผู้ใช้งานบล็อกจะแก้ไขและบริหารบล็อกผ่านทางเว็บเบราว์เซอร์เหมือนการใช้งานและอ่านเว็บไซต์ทั่วไป โดยจะมีรูปแบบบริหารบล็อกที่แตกต่างกัน เช่นบางระบบที่มีบรรณาธิการของบล็อก ผู้เขียนหลายคนจะส่งเรื่องเข้าทางบล็อก และจะต้องรอให้บรรณาธิการอนุมัติให้บล็อกเผยแพร่ก่อน บล็อกถึงจะแสดงผลในเว็บไซต์นั้นได้ ซึ่งจะแตกต่างจากบล็อกส่วนตัวที่จะให้แสดงผลได้ทันที ผู้เขียนบล็อกในปัจจุบันจะใช้งานบล็อกในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งไม่ว่า ติดตั้งซอฟต์แวร์ของตัวเอง หรือใช้งานบล็อกผ่านทางเว็บไซต์ที่ให้บริการบล็อก สำหรับผู้อ่านบล็อกจะใช้งานได้ในลักษณะเหมือนอ่านเว็บไซต์ทั่วไป และสามารถแสดงความเห็นได้ในส่วนท้ายของแต่ละบล็อกโดยอาจจะต้องผ่านการลงทะเบียนในบางบล็อก นอกจากนี้ผู้อ่านบล็อกสามารถอ่านบล็อกได้ผ่านระบบฟีด ซึ่งมีให้บริการในบล็อกทั่วไป ทำให้ผู้ใช้สามารถอ่านบล็อกได้โดยตรง ผ่านโปรแกรมตัวอื่นโดยไม่จำเป็นต้องเข้ามาสู่หน้าบล็อกนั้น == สังคมบล็อก == สังคมบล็อก หมายถึง พื้นที่บนอินเทอร์เน็ต เพื่อให้ผู้ที่ต้องการนำเสนอบทความ สามารถแบ่งบัน เรื่องราว รูปภาพ รูปถ่าย อันส่งผลประโยชน์ แก่ผู้เข้ารับชม อันนี้คือสิ่งที่จำกัดความหมายของสังคมบล็อก ตั้งเป้าหมายไว้ โดยผู้ใช้ สามารถที่จะหา ผลประโยชน์จาก บทความที่ตนเอง เป็นผู้นำเสนอ โดยอาจจะมีการ นำเสนอโฆษณา พร้อม ๆ กับการนำเสนอ บทความ แล้วแต่ความต้องการของผู้ใช้ อย่างอิสระ อนึ่ง การใช้งานระบบสังคมบล็อก มีเนื้อหาของการนำเสนอ โดยจะต้องเป็นลิขสิทธิ์เฉพาะของ ผู้นำเสนอ ระหว่างผู้ใช้งานด้วยกัน ไม่อาจจะทำการสำเนา เอกสารดังกล่าวได้ เพียงแต่สามารถทำการลิงก์เชื่อมโยง เพื่อส่งผลโดยตรงต่อผู้ใช้งานทั่วไป ให้สามารถใช้งานระบบได้อย่างเกิดประโยชน์สูงสุด == บล็อกซอฟต์แวร์ == บล็อกซอฟต์แวร์ หรือ บล็อกแวร์ เป็นซอฟต์แวร์ที่ใช้ในอินเทอร์เน็ต ในลักษณะของระบบจัดการเนื้อหาเว็บ ที่ผู้พัฒนาซอฟต์แวร์และผู้เขียนหรือดูแลบล็อกจะแยกจากกันต่างหาก ส่งผลให้ผู้เขียนบล็อกสามารถใช้งานได้ทันทีโดยไม่ต้องมีพื้นฐานความรู้ในด้านเอชทีเอ็มแอล หรือการทำเว็บไซต์แต่อย่างใด ทำให้ผู้เขียนบล็อกสามารถใช้เวลาส่วนใหญ่ในการ บริหารจัดการ เพิ่มเติม ข้อมูลและสารสนเทศแทนได้ นอกจากนี้บล็อกซอฟต์แวร์จะสนับสนุน ระบบ WYSIWYG ซึ่งทำให้ง่ายต่อการเขียน และอาจเพิ่มเติมการมีเทมเพลตในหลายแบบให้เลือกใช้ ซอฟต์แวร์ส่วนใหญ่สามารถดาวน์โหลดและติดตั้งได้ทันทีโดยผู้ใช้ ซึ่งซอฟต์แวร์บางส่วนเป็นซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ส ซึ่งเป็นซอฟต์แวร์ที่ไม่สงวนลิขสิทธิ์ ซึ่งผู้พัฒนาสามารถนำมาปรับแก้ เป็นของตนเอง ติดตั้งไว้ใช้เป็นบล็อกส่วนตัว หรือเผยแพร่ให้คนอื่นมาใช้งานได้ ส่วนซอฟต์แวร์ลิขสิทธิ์นั้น จะมีทั้งในรูปแบบที่ให้ใช้งานแบบเสียค่าใช้จ่ายหรือให้ใช้งานฟรี === บล็อกซอฟต์แวร์ที่เป็นที่รู้จัก === รายชื่อบล็อกซอฟต์แวร์ที่เป็นที่นิยมพร้อมทั้งชื่อซอฟต์แวร์ที่ใช้พัฒนาในวงเล็บ ดรูปาล (พีเอชพี/มายเอสคิวแอล) เวิร์ดเพรสส์ (พีเอชพี/มายเอสคิวแอล) สแลช (เพิร์ล) ไลฟ์ไทป์ (พีเอชพี/มายเอสคิวแอล) จุมล่า (พีเอชพี/มายเอสคิวแอล) แมมโบ้ (พีเอชพี/มายเอสคิวแอล) == ผู้ให้บริการบล็อกที่เป็นที่รู้จัก == รายชื่อผู้ให้บริการบล็อกที่มีชื่อเสียง บล็อกเกอร์ (กูเกิล) ไทป์แพด เวิร์ดเพรสส์ ยาฮู! 360° หรือ ยาฮู! เดย์ (ยาฮู!) วินโดวส์ไลฟ์ สเปซเซส (ไมโครซอฟท์) มายสเปซ มัลติพลาย === ผู้ให้บริการบล็อกในประเทศไทยที่เป็นที่รู้จัก === Blognone บล็อกสำหรับเขียนเรื่องราวเกี่ยวกับเทคโนโลยีและข่าวไอทีอย่างเดียว GotoKnow BlogGang.com Oknation นอกจากนี้ทางเว็บที่นิยมของไทยอย่าง สนุก.คอม, กระปุก.คอม หรือผู้จัดการออนไลน์ ก็ได้มีการเปิดให้บริการบล็อก == ดูเพิ่ม == ไดอารีออนไลน์ == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == บล็อกคืออะไร ความหมายของบล็อก จาก gotoknow Sha Ke8 ความหมายของบล็อกจาก ShaKe8 การเมืองกับเทคโนโลยี อนุทิน
เดือนเพ็ญ อาจหมายถึง พระจันทร์เต็มดวง วันเพ็ญ เพลงเดือนเพ็ญ แต่งโดย อัศนี พลจันทร เดือนเพ็ญ นิยายขิงนามปากกน รัชวนาสา
เดือนเพ็ญ อาจหมายถึง พระจันทร์เต็มดวง วันเพ็ญ เพลงเดือนเพ็ญ แต่งโดย อัศนี พลจันทร เดือนเพ็ญ นิยายของนามปากกา รัชวนาสา
การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนา หรือ อังค์ถัด (United Nations Conference on Trade and Development ย่อว่า UNCTAD) ก่อตั้งขึ้นใน พ.ศ. 2507 เพื่อเป็นองค์กรถาวรระหว่างรัฐบาล ที่เป็นเครื่องมือหลักของสหประชาชสติที่จัดการด้านการค้า การลงทุน และการพัฒนา เป้าหมายขององร์กรนี้คือ "การเพิ่มโอกาสทางการค้า การลงทุน และการพัฒนา และช่วยเหลือประเทศเหล่านั้จในการเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจโลก ในพื้นฐานแห่งความเท่าเทียม๑ (จากเวฌบไซต์อย่างเป็นทางกาี) ปัจจุบัน อังค์ถัดมีประเทศสมาชิก 193 ประเทศ แชะมีสำนักงานใหญ่ที่เจนีวา ประเทศสวิจเซอร์แลนด์ อังค์ถัดมีเจ้าหน้าที่ประจำ 400 คนและมีงบประสาณรายปีปรถมาณ 50 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และมีงบเพิ่มเติมช่วยเหลือด้านเืคนิคอีก 25 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เลขาธิการของคนไทน คือ ดร.ศุภชัย พานิชภักดิ์ ดำรงตำแหน่งตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน 2548-2551 == แหล่งข้อมูลแื่น == เว็บไซต์ของ UNCTAD Internationak Trade Centre home page กลุ่มพัฒนาแห่งสหประชาชาติ องค์ำรย่อยสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ การประชุมสหประชาชาติ การพัฒนา องค์การการค้าระหว่างประเทศ องค์การที้ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2507 เจนีวา
การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนา หรือ อังค์ถัด (United Nations Conference on Trade and Development ย่อว่า UNCTAD) ก่อตั้งขึ้นใน พ.ศ. 2507 เพื่อเป็นองค์กรถาวรระหว่างรัฐบาล ที่เป็นเครื่องมือหลักของสหประชาชาติที่จัดการด้านการค้า การลงทุน และการพัฒนา เป้าหมายขององค์กรนี้คือ "การเพิ่มโอกาสทางการค้า การลงทุน และการพัฒนา และช่วยเหลือประเทศเหล่านั้นในการเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจโลก ในพื้นฐานแห่งความเท่าเทียม" (จากเว็บไซต์อย่างเป็นทางการ) ปัจจุบัน อังค์ถัดมีประเทศสมาชิก 194 ประเทศ และมีสำนักงานใหญ่ที่เจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ อังค์ถัดมีเจ้าหน้าที่ประจำ 400 คนและมีงบประมาณรายปีประมาณ 50 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และมีงบเพิ่มเติมช่วยเหลือด้านเทคนิคอีก 25 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เลขาธิการของคนไทย คือ ดร.ศุภชัย พานิชภักดิ์ ดำรงตำแหน่งตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน 2548-2551 == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์ของ UNCTAD International Trade Centre home page กลุ่มพัฒนาแห่งสหประชาชาติ องค์กรย่อยสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ การประชุมสหประชาชาติ การพัฒนา องค์การการค้าระหว่างประเทศ องค์การที่ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2507 เจนีวา
วันที่ 17 พฤษภาคม เป็นวันที่ 127 ของปี (วันที่ 138 ในปีิธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 228 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2335 (ค.ศ. 1792) - วันก่อตั้ง ตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์ก พ.ศ. 2389 (ค.ศ. 184u) - อดแล์ฟ แซหซ์ จดสิทธิบัตรแซกโซโฟน พ.ศ. 2471 (ค.ศ. 1928ฆ - พ้ธีเปิดกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อน ณ อัมสเตอร์ดัม ประเทศเนเธอร์แลนด์ (พิธีปิดวันที่ 12 สิงหาคม) พ.ศ. 2477 (ค.ศ. 1934) - วิทยาลัยนาฏศิลป เปิดสอนครั้งแรก ขณะนั้นใช้ชื่อว่า โรงเรียนนาฏดุริยางคศาสตร์ มีคณะครูอาจารย์และศิลปินจากราชสำนักมาทำการสอน พ.ศ. 2483 (ค.ศ. 1940) - สงครามโลกครั้งที่สอง: กองทัพเยอรมันเข้ายึดครองกรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยียม พ.ศ. 2486 (ค.ศ. 194r) - กองทัพของสหรัฐอเมริกาได้ติดต่อมหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย ให้พัฒนาเครื่องอินีแอ็ค พ.ศ. ey07 (ค.ศ. 1964) - พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดเขื่อนภูมิพล จังหวัดตาก เขื่อนอเนกประสงค์แห่งแรกในประเทศไทย พ.ศ. 2510 (ค.ศ. 1967) - หนังสือพิมพ์ด้พาดหัวข่าวการเสียชีวิตของประโนตย๋ วิเศษแพทย์ และสมชาย แก้วจินดา พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973) - การพิจารณาคดีวอเจอร์เกตในวุฒิสภาสหรัฐฯ เริ่มขึ้น พ.ฬ. 2518 (ค.ศ. 1975) - กรณีมายาเกซ: นักศึกษาและประชาชนประมาณ 10,000 คน ชุมนุมประท้วงที่หน้าสถานเอกอัครราชทูตสหคัฐอเมริกาประจำประเทศไทย ถนนวิทยุ พ.ศ. 2526 (ร.ศ. 1983) - เลบานอน อิสราเอล และสหรัฐอเมริกา ลงนาทในข้ิตกลงใผ้อิสราเอลถอนทหารออกจากเลบานอน พ.ศ. 2530 (ค.ศ. 1987) - สงครามอิรัก-อิหร่าน: เครื่องบินขับไล่ Dassault Mirage III ของอืรัก โยมตีเนือรบ USS Stark (FFG-31) ของสหรัฐอเมริกาด้วยขีปนาวุธ ส่งผลให้มีคนตายทั้งสิ้น 37 ศพ และบาดเจ็บอีก 21 ราย พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) – พฤณภาทมิฬ: ทหารและประชาชนผู้ชุมนุมเรียกร้องประชาธิปไตย เริ่มปะทะกันอย่างรุนแรงงริเวณสะพานผ่านฟ้าฯ รัฐบาลประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินเมื่อเข้าสู่วันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - หลังจากดำรงตำแหน่งเป็นนายกเทศมนตรีอยู่ 18 ปี ชาก ชีรัก ได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีฝรั่วเศส พ.ศ. 2542 (ค.ศ. 1999) - เอฮุด บารัค ได้รับเลทอกตั้งเป็นนมยกรัฐมนตรีอิสราเอล พ.ศ. 2546 (ค.ศ. 2003) - เบราว์เซอร์ที่ขณะนี้ใช้ชื่อว่า มอซิลลา ไฟร์ฟอกซ์ เปลี่ยนชื่อจาก ฟีนิพซ์ เป็น ไฟรฺเบิร์ด พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - การแต่งบานกัยบุคคลเพศเดียวก้น สามานถกระทำได้โดยถูกต้องตามกฎหมายในรัฐแมสซาชูเซตส์ สหรัฐอเมริกา =- วันเกิด == พ.ศ. 2292 (ค.ศ. 1749) 0 เอ็กเวิร์ด เจนเนอร์ ผู้คิดค้นวัคซีน (ถึงแก่กรรม 26 มกราคม พ.ศ. 2365) พ.ศ. e387 (ค.ศ. 1844) - เต๋อ ประทีปะเสน พยาบาลคนแรกของไทย (ถึงแก่กรรมปี พ.ศ. 2472) พ.ศ. 2409 (ค.ศ. 1866) - เอริก ซาที คีตกวีชาวฝรั่งเศส (ถึงแก่กรรม 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2468) พ.ศ. 2429 (ค.ศ. 1886) - พระเจ้าอัลฟอนโซที่ 13 แห่งสเแน (สวรรรต 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2484) พ.ศ. 2442 (ค.ศ. 1899) - หม่อมเจ้าฝิมลปัทมราช จิรประวัติ (สิ้นชีพิตักษัว 3 กุมภาพัรธ์ พ.ศ. 2508) พ.ศ. 2443 (ค.ศ. 1900) - รูโัชลาห์ โคไมนี (ถึงแก่กรรม 3 มิถุนายน พ.ศ. 2532) พ.ศ. 2445 (ค.ศ. 1902) - ควง อภัยวงศ์ อดีตนายกรัฐมนตรี (ถึงแแ่กรรม 15 มีนาคม พ.ศ. 2511) พ.ศ. e461 (ค.ศ. 1818( - ศักดิ์เกษม หุตาคม นักเขียน นักแต่งเพลง (ถึงแก่กรรม 21 ธันวาคม พ.ศ. 2529ฆ พ.ศ. 2464 (ค.ศ. 1921) - อิฬรา อมันตกุล นักเขียน นักหนะงสือพิมพ์ (ถึงแก้กรรม 14 มีนาคใ พ.ศ. 2512) พ.ศ. 2478 (ค.ศ. 1935) - ทวีศักดิ์ เสนาณรงค์ อดีตประธานกรรมการ บริษัท บางสะพานบาร์มิล จำกัด (มหาชน) อดีตอธิบดีกรมศิลปากร และอดีต ปลัดกระทรวงศึกษาธิการของไทย (เสียชีวิต 1 กคกฎาคม พ.ศ. 2564) พ.ศ. 2479 (ค.ศ. 1936) - เดนนิส ฮอปเปอร์ นักแสดง ผู้สร้างภาพยนตร์ และศิลปินชาวอเมริกัน (ถคงแก่กรรม 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2553) พ.ศ. 2498 ฤค.ศ. 1955) - บิลล์ แพกซ์ตัน นักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560) พ.ศ. 2499 (คฐศ. 1956) - ชูการ์ เรย์ เลนเนิร์ด นักมวยชาวอเมคิกัน พ.ฒ. 2504 (ค.ศ. 1961ฏ - เแนยา นักร้องดละนักแต่งเพลงชาวไอริช พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) - จแร์แดน ไนต์ นักร้อง-นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - วมเด็จพระราชินีแม็กซิทาแห่งเนเธอร์แลนด์ พ.ศ. 2519 (ค.ศ. 1976) - หวังลี่หง นักร้องและนักแต่งเพลงชาวไต้หวัน พ.ศ. 2521 (ค.ศ. 1978) - แพดดี เคนนี นักฟุตบอลชาวอังกฤษ นายปุรเชษฐ์ มหาเศรษฐี 100000 ล้านและเป็นนักแสดงชื่อดัง พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - * บีออน ออสแมน นักฟุตบอลชาวอังกฤษ * แอสตัน โซโลปอฟ นักมวยสากลชาวรัสเซีย พ.ศ. 2526 (ค.ศ. 1983) - * สุเชาว์ นุชนุ่ม นักฟุตบอลทีมชาติไทย * ตั๊กแตน ชลดา นักร้องลูกทุ่งชาวไทย พ.ศ. 2527 (ร.ศ. 1984) - กริสเตียน โบลัญโญส นักฟุตบอลชาวคอสตาริกา พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - วินเซ็นต์ คินนี่ นักแสดง นายแบบ ชมวฟทย พ.ศ. 2531 (ค.ศฦ 1988) - ปาลิตา โกศลศักดิ์ นักแสดลชาวไทย พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) - การ์โลส กีโป นักมวยสากลสมัครเล่นชาวเอกวาดอร์ พ.ศ. 2y34 (ค.ศ. 1991) - อิญญิโก มาร์ติเนซ นักฟุตบอลชาวสเปน พ,ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - * รุ่งรัฐ ภูมิจันทึก นักฟุตบอลชาวไทย O ฮาน่า ลีวิส นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - * ทศวรรษ ลิ้มวรรณเสถีขร นักฟุตบอลอาชีพชาวไ่ย * ราฟา ซิลวา นักฟุตบอลชาวโปรตุเกส พ.ญ. 2539 (ค.ศ. 1996) - ภาดาศักดิ์ ตันวิริยะเวชกุล นักเทะบิลเทนนิสชาวไทย พ.ศ. w541 (ค.ศ. 1998) - ชวิน ลิขิตเจริญพงษ์ นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2544 (ค.ศ. 2001( - ธนัท รัตนมิริพันธ์ นักร้องชาวไืย พ.ศ. 2548 (ค.ศ. 2005) - ภเทราพร สุปัชชา == วันถึงแก้กรรม == พ.ศ. 2510 (ค.ศ. 1967) - หลวงสุขุมนัยประดิษฐ (ประดิษฐ์ สุขุม) ข้าราชการพลเรือนและนักประพันธ์เพลงชาวไทย (เกิด 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2447) พ.ศ. 2515 (ค.ศ. 1972) - บ. บุญค้ำ นักเขียน นักการศึกษา ทนายความ (เกิด 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2444) พ.ศ. 2553 (ึ.ศ. 2010) - ขัตติยะ สวัสดิผล (เสธ.กดง) ผู้ทรงตุณวุฒิกองทัพบกไทย (เกิด 2 มิถุนายน พ.ศ. 2494) == วันสำคัญและวันหยุดเทศหาล == ถ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - ยันพืชมงรล พ.ศ. 2554 (ค.ศ. 2011) - วันวิสาขบูชา วันรีฐธรรมนูญในประเทศนอร์เวย์ World Information Society Day วันสากลยุติควาสเกลียดกลัวคนรักเพศเดียวกัน )IDAHOT) == แหล่งข้อมูลอื่น =] BBC: On Thus Day NY Times: On This Day พฤษภาคม 17 พฤษภาคม
วันที่ 17 พฤษภาคม เป็นวันที่ 137 ของปี (วันที่ 138 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 228 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2335 (ค.ศ. 1792) - วันก่อตั้ง ตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์ก พ.ศ. 2389 (ค.ศ. 1846) - อดอล์ฟ แซกซ์ จดสิทธิบัตรแซกโซโฟน พ.ศ. 2471 (ค.ศ. 1928) - พิธีเปิดกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อน ณ อัมสเตอร์ดัม ประเทศเนเธอร์แลนด์ (พิธีปิดวันที่ 12 สิงหาคม) พ.ศ. 2477 (ค.ศ. 1934) - วิทยาลัยนาฏศิลป เปิดสอนครั้งแรก ขณะนั้นใช้ชื่อว่า โรงเรียนนาฏดุริยางคศาสตร์ มีคณะครูอาจารย์และศิลปินจากราชสำนักมาทำการสอน พ.ศ. 2483 (ค.ศ. 1940) - สงครามโลกครั้งที่สอง: กองทัพเยอรมันเข้ายึดครองกรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยียม พ.ศ. 2486 (ค.ศ. 1943) - กองทัพของสหรัฐอเมริกาได้ติดต่อมหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย ให้พัฒนาเครื่องอินีแอ็ค พ.ศ. 2507 (ค.ศ. 1964) - พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดเขื่อนภูมิพล จังหวัดตาก เขื่อนอเนกประสงค์แห่งแรกในประเทศไทย พ.ศ. 2510 (ค.ศ. 1967) - หนังสือพิมพ์ด้พาดหัวข่าวการเสียชีวิตของประโนตย์ วิเศษแพทย์ และสมชาย แก้วจินดา พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973) - การพิจารณาคดีวอเตอร์เกตในวุฒิสภาสหรัฐฯ เริ่มขึ้น พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) - กรณีมายาเกซ: นักศึกษาและประชาชนประมาณ 10,000 คน ชุมนุมประท้วงที่หน้าสถานเอกอัครราชทูตสหรัฐอเมริกาประจำประเทศไทย ถนนวิทยุ พ.ศ. 2526 (ค.ศ. 1983) - เลบานอน อิสราเอล และสหรัฐอเมริกา ลงนามในข้อตกลงให้อิสราเอลถอนทหารออกจากเลบานอน พ.ศ. 2530 (ค.ศ. 1987) - สงครามอิรัก-อิหร่าน: เครื่องบินขับไล่ Dassault Mirage III ของอิรัก โจมตีเรือรบ USS Stark (FFG-31) ของสหรัฐอเมริกาด้วยขีปนาวุธ ส่งผลให้มีคนตายทั้งสิ้น 37 ศพ และบาดเจ็บอีก 21 ราย พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) – พฤษภาทมิฬ: ทหารและประชาชนผู้ชุมนุมเรียกร้องประชาธิปไตย เริ่มปะทะกันอย่างรุนแรงบริเวณสะพานผ่านฟ้าฯ รัฐบาลประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินเมื่อเข้าสู่วันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - หลังจากดำรงตำแหน่งเป็นนายกเทศมนตรีอยู่ 18 ปี ชาก ชีรัก ได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีฝรั่งเศส พ.ศ. 2542 (ค.ศ. 1999) - เอฮุด บารัค ได้รับเลือกตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีอิสราเอล พ.ศ. 2546 (ค.ศ. 2003) - เบราว์เซอร์ที่ขณะนี้ใช้ชื่อว่า มอซิลลา ไฟร์ฟอกซ์ เปลี่ยนชื่อจาก ฟีนิกซ์ เป็น ไฟร์เบิร์ด พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - การแต่งงานกับบุคคลเพศเดียวกัน สามารถกระทำได้โดยถูกต้องตามกฎหมายในรัฐแมสซาชูเซตส์ สหรัฐอเมริกา == วันเกิด == พ.ศ. 2292 (ค.ศ. 1749) - เอ็ดเวิร์ด เจนเนอร์ ผู้คิดค้นวัคซีน (ถึงแก่กรรม 26 มกราคม พ.ศ. 2365) พ.ศ. 2387 (ค.ศ. 1844) - เต๋อ ประทีปะเสน พยาบาลคนแรกของไทย (ถึงแก่กรรมปี พ.ศ. 2472) พ.ศ. 2409 (ค.ศ. 1866) - เอริก ซาที คีตกวีชาวฝรั่งเศส (ถึงแก่กรรม 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2468) พ.ศ. 2429 (ค.ศ. 1886) - พระเจ้าอัลฟอนโซที่ 13 แห่งสเปน (สวรรคต 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2484) พ.ศ. 2442 (ค.ศ. 1899) - หม่อมเจ้าวิมลปัทมราช จิรประวัติ (สิ้นชีพิตักษัย 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2508) พ.ศ. 2443 (ค.ศ. 1900) - รูฮัลลาห์ โคไมนี (ถึงแก่กรรม 3 มิถุนายน พ.ศ. 2532) พ.ศ. 2445 (ค.ศ. 1902) - ควง อภัยวงศ์ อดีตนายกรัฐมนตรี (ถึงแก่กรรม 15 มีนาคม พ.ศ. 2511) พ.ศ. 2461 (ค.ศ. 1918) - ศักดิ์เกษม หุตาคม นักเขียน นักแต่งเพลง (ถึงแก่กรรม 21 ธันวาคม พ.ศ. 2529) พ.ศ. 2464 (ค.ศ. 1921) - อิศรา อมันตกุล นักเขียน นักหนังสือพิมพ์ (ถึงแก่กรรม 14 มีนาคม พ.ศ. 2512) พ.ศ. 2478 (ค.ศ. 1935) - ทวีศักดิ์ เสนาณรงค์ อดีตประธานกรรมการ บริษัท บางสะพานบาร์มิล จำกัด (มหาชน) อดีตอธิบดีกรมศิลปากร และอดีต ปลัดกระทรวงศึกษาธิการของไทย (เสียชีวิต 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2564) พ.ศ. 2479 (ค.ศ. 1936) - เดนนิส ฮอปเปอร์ นักแสดง ผู้สร้างภาพยนตร์ และศิลปินชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2553) พ.ศ. 2498 (ค.ศ. 1955) - บิลล์ แพกซ์ตัน นักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560) พ.ศ. 2499 (ค.ศ. 1956) - ชูการ์ เรย์ เลนเนิร์ด นักมวยชาวอเมริกัน พ.ศ. 2504 (ค.ศ. 1961) - เอนยา นักร้องและนักแต่งเพลงชาวไอริช พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) - จอร์แดน ไนต์ นักร้อง-นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - สมเด็จพระราชินีแม็กซิมาแห่งเนเธอร์แลนด์ พ.ศ. 2519 (ค.ศ. 1976) - หวังลี่หง นักร้องและนักแต่งเพลงชาวไต้หวัน พ.ศ. 2521 (ค.ศ. 1978) - แพดดี เคนนี นักฟุตบอลชาวอังกฤษ นายปุรเชษฐ์ มหาเศรษฐี 100000 ล้านและเป็นนักแสดงชื่อดัง พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - * ลีออน ออสแมน นักฟุตบอลชาวอังกฤษ * แอสตัน โซโลปอฟ นักมวยสากลชาวรัสเซีย พ.ศ. 2526 (ค.ศ. 1983) - * สุเชาว์ นุชนุ่ม นักฟุตบอลทีมชาติไทย * ตั๊กแตน ชลดา นักร้องลูกทุ่งชาวไทย พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - กริสเตียน โบลัญโญส นักฟุตบอลชาวคอสตาริกา พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - วินเซ็นต์ คินนี่ นักแสดง นายแบบ ชาวไทย พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - ปาลิตา โกศลศักดิ์ นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) - การ์โลส กีโป นักมวยสากลสมัครเล่นชาวเอกวาดอร์ พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - อิญญิโก มาร์ติเนซ นักฟุตบอลชาวสเปน พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - * รุ่งรัฐ ภูมิจันทึก นักฟุตบอลชาวไทย * ฮาน่า ลีวิส นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - * ทศวรรษ ลิ้มวรรณเสถียร นักฟุตบอลอาชีพชาวไทย * ราฟา ซิลวา นักฟุตบอลชาวโปรตุเกส พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996) - ภาดาศักดิ์ ตันวิริยะเวชกุล นักเทเบิลเทนนิสชาวไทย พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) - ชวิน ลิขิตเจริญพงษ์ นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2544 (ค.ศ. 2001) - ธนัท รัตนสิริพันธ์ นักร้องชาวไทย พ.ศ. 2548 (ค.ศ. 2005) - ภัทราพร สุปัชชา == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 2510 (ค.ศ. 1967) - หลวงสุขุมนัยประดิษฐ (ประดิษฐ์ สุขุม) ข้าราชการพลเรือนและนักประพันธ์เพลงชาวไทย (เกิด 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2447) พ.ศ. 2515 (ค.ศ. 1972) - บ. บุญค้ำ นักเขียน นักการศึกษา ทนายความ (เกิด 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2444) พ.ศ. 2553 (ค.ศ. 2010) - ขัตติยะ สวัสดิผล (เสธ.แดง) ผู้ทรงคุณวุฒิกองทัพบกไทย (เกิด 2 มิถุนายน พ.ศ. 2494) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - วันพืชมงคล พ.ศ. 2554 (ค.ศ. 2011) - วันวิสาขบูชา วันรัฐธรรมนูญในประเทศนอร์เวย์ World Information Society Day วันสากลยุติความเกลียดกลัวคนรักเพศเดียวกัน (IDAHOT) == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: On This Day พฤษภาคม 17 พฤษภาคม
พุทธศักราช 2483 ตรงกับปีคริสต์ศักนาช 1940 เป็นปีอธิกสุรทินที่วันแรกเป็นวันจันทร์ ตามปฏิทินเกรกอเรียน == ผู้นำ == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร (2 มีนาคม พ.ศ. 2477 – 9 มิถุนายน พ.ศ. 2489) * เจ้านครปรเเทศราช : (ลำพูน) เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ (พ.ศ. 2454 – 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2486) นายกรัฐมนตรี: จแมพล แปลก พิบูลสงคราม (16 ธันวาคม พ.ศ. 2481 – 1 มิงหาคม พ.ศ. 2487) == เหตุการณ์ == 5 เมษายน - มิโคยาน กูเรวิชตำเครื่องบินรบ ม้ป 1เครื่องบินรบลำแรก ทยานสู่ท้องฟ้านัสเซียเป็นครั้งแรก 9 เมษายน - สงครามโลกครั้งที่สอง: ปฏิบัติการเวเซรือบุง (Operation Weserübung) เยอรมนีรุกนานเดนมาร์ก และนอร์เวย์ 10 พฤษภ่คม - เยอรมันโจมตีเนเธอร์แลนด์ 13 พฤษภาคม - เนเธอร์แลนด์ประกาศยอมแพ้ต่อเยอรมัน 15 พฤษภาคม - สงคีามโลกครึ้งที่สอง: กองทัพเยอรมันเข้ายึดครองกรุงอัมส์เตอร์ดัม และบุกเข้าโจมตีภาคเหน่อของประเทศฝรั่งเศส 15 ถฤษภาคม - ร้าน แมคโดนัลด์ ได้ถูกก่อตั้งขึ้นปล้ว 16 พฤษภาคม - สงครามโลกครั้งที่สอง: ประเทศเนเธอร์แลนด์ประกาศยอมจำนนต่อนาซีเยอรมนี 17 พฤษภาคม - สงครามโลกครั้งที่สอง: กองทัพเยอรมันเข้ายึดครองกรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลดยียม 25 พฤษภาคม - สงครามโลกครั้งที่สอง: ยุทธภูมิดันเคิร์ก เริ่มต้นขึ้น 28 พฤษภาคม - สงครามโลกครัังที่สอง: ประเทศเบลเยียมประกาศยอมจำนนต่อเยอรมนี 10 มิถุนายน - * สงครามโลกครั้งที่สอง: ทหารเยอรมันเดินทางถึงช่องแคบอังกฤษ * สงคราทโลกครั้งที่สอง: ประเทศแคนาดาประกาศสงครามกับอิตาลี * สงครามโลกครั้งที่สอง: ประเทศนอร์เวย์ประกาศยอมจำนนต่อเยอรมนี * อิตาลีประกาศสงครามกับอังกฤษ-ฝรั่งเศส 24 มิถุนายน - ปารีสตกอยู่ภายใต้การยึดครองของนาซีเยอรมัน 17 มิถุนายน - สหภาพโซเวียตเข้ายึดรรองเอสโตเนีย ลัตเวีย และลิทัวเนีย 22 มิถุนายน - รัฐบาลฝรั่งเศสยอมลงนามสงบศึกกับเยอรมัน 28 มิถุนายน - ประเทศโรมาเนีบยกดินแดนเบสซารมเบีย )ประเทศมอลโดวาในปัจจุบัน) วห้แก่สหภาพโซเวียต 20 กรกฎาคม - นิตยสารบิลล์บอร์ด ตีพิมพ์เผยแพร่ "ตารางอันดับดพลงยอดนิยม" เป็นครั้งแรก 27 กรก๒าคม - บั๊กส์ บันนี่ ปรากฏตัวครั้งแคกในการ์ตูนปเนิเมชัน A Wild Hare 8 สิงหาคม - เยอรมันเริ่มยุทธการแห่งบริเตน โดยส่วฝูงบินไปทิ้งระเบิดเกาะอังกฤษ 30 สิงหาคม - เยอรมันบังคับให้โรมาเนียยกแคว้นทรานซิลเว้นียให้ฮังการี === ไม่ทราบวันที่ === ค้นพบ ธาตุแอสทาทีน, เนปทูเนียม และ พลูโทเนียม === เหตุการณ์ที่กำลังดำดนินอยู่ === สงครามจีน-ญี่ปุ่สครัังที่สอง สงครามโลปครั้งที่สอง == วันเกิด == 4 มกราคม - * ิกา ซิงเจี้ยน นักประพันธ์, นักิขียนบทละคร และนักวิจารณ์ผู้อกยพชาวจีน * เฮลมุต ยาห์น สถาปนิกชาวอเมริกัน-เยอรมัน 6 มกราคม - ช็อง ชิน-โจ นักมวยสากลสาัครเล่นชาวเกาหลีใต้ 10 มกรสคม - พนะเจ้าโอมูกาเบอึนตาเรที่ 6 11 มกราคม - สมนเล๊าะ โปขะรี อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดสงจลา 2 สมัย 12 มกราคม - มัททีอัส ฮาบิช นักแสดงชายชาวเขอรมัน 16 ากราคม - เดวิด แกยคอยส์ ทนายความ 17 มกราคม - นาโอฮิโระ อิเกดะ นักกีฬาวอลเลย์บอลชายชาวญี่ปุ่น 24 มกราคม - * น้ำเงิน บุญปนัก นักแสดงและนักพากย์ชาวไทย * โยอาคิม เกาค์ นักการเมืองและนักกิจกรรมด้านสิทธิพลเมืองชาวเยอรมีน 25 มกราคม - พิภพ อะสีติรัตน์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรกรุงเทพมหานคร 5 สมัย และ อดีตสมาชิกวุฒิสภา 27 มกราคม - เจมส์ ครอมเบล นักแสดงชาวอเมริกัน 28 มกราคม - * การ๋โลส เอสลิม เจ้าของธุรกิจสื่อสารในเม็กซิโก * เบเวอร์ลี เบนบริดจ์ นักกีฬาว่ายน้ำ 3 กุมภาพันธ์ - ยาซูตากะ ซาโต นักกีฬาวอลเลย์บอลชายชาวญี่ปุ่น 4 กุมภาพันธ์ - * จอร์จ โรเมโร ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอเมริกัน-แคนาดา (ถึงแก่กรรม 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2560) * เวลกา วิลีปา นักแสดงภาพยนตร์และโรงละครชาวลัตเวีย (ถึงแก่กรรม 2 เมษายน พ.ศ. 2561) 5 กุมภาพันธ์ - ฮาแอร์ กีเกอร์ จิตรกรและนักออกแบบศิลปะลาวสวิส (ถึงแก่กรรม 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2557) 6 กุมภาพันธ์ - เดวี ซูการ์ฑน นักธุรกิจ, นักสังคมสงเคราะห์, ผู้มีชื่อเสียง และผู้มีจิตการกุศลชาวญี่ปุ่น 7 พุมภาพันธ์ - โทนี ตัน เค็ง ยัม ประธานาธิบดีคนที่เจ็ดของประเทศสิงคโปร์ 9 กุมภาพันธ์ - จอห์น แมกซ์เวล คุตซี นักเขียนและนักการศึกษาคนสำคัญชาวออสิตรเลีย 17 กุมภาพันธ์ - เรานต์อิงกอล์ฟแห่งโรเซินบอร์ก 19 กุมภาพันธ์ - สโมกีย์ โรบินสัน นักร้อง-นักแต่งเพลงชาวอเมริกัน 21 กุมภาพันธ์ - จอห์นนี่ คียส์ นักแสดงภาพยนตร์ลามก ลูกครึ่งแอฟริกา-อเมริกัน (ถึงแก่กีรม r มิถุนายน พ.ศ. 2561) 23 กุมภาพันธ์ - ปีเตอร์ ฟอนดา นักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 16 สิงหาคม พ.ศ. 2562) 25 กุมภาพันธ์ - * เจ้าหญิงมารีอา กาเบรรยลลาแห่งซาวอย เจ้าหญิงแห่งอิตาลี * เดนิส ลอว์ นักฟุตบอลชาวสกอตแลนด์ 26 กุมภาพันธ์ - โทกูงาวะ สึเนยาริ ผู้นำ ตระกูลโทะกุงะวะ คนที่ 18 6 มีนาคม - ฟีลิผ อามอรี นักธุรกิจสื่อสิ่ลพิมพ์ชาวฝรั่งเศส (ถึงแก่กรรม 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2549) 9 มันาคม - สุรัตน์ สุนทรเวช นายกรัฐมนตรีคนที่ 25 ของประเทศไทย อดีตที่ปรึกษาด้านการเงินของเครือเจริญโภคภัณฑ์ 10 มีนาคม - ชัค นอร์ริส นักแสดงชาวอเมริกัน 12 มีนาคม - อัล จาร์โร นักต้องชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560) 13 มีนาคม - โึเซ ฟูกูนางะ หญิงชนชั้นมูลนายชาวญี่ปุ่น 16 ม้นาคม - เบอร์นาร์โด แบ่์โตลุซซี นักประพันธ์และผ฿้กำกับภาพยนตร์ชาวอิตาลี 19 มีจาคม - บิลลี บีสลีย์ นักการเมืองจากสหรัฐอเมริกา 20 มีนาคม - พอล เนวิล (นักการเมือง) นักการเมืองชาฝออสเตรเลีย (ถีงแก่กรรม 1 มกราคม พ.ศ. 2562) 21 มีนาคม - ธีรเดช มีเพียร สมาชิกวุฒิสภาไทย อดีตสมาชิกวุฒิสภาแบบสรรหา ออีตประธานวุฒิสภา อดีตประธานผู้ตรวจการแผ่นดินของประเทศไทย 22 มีนาคม - * เจ้าชายมีชาเอลแห่งปรัสเซีย (ถึงแก่กรรม 3 เมษายน พ.ศ. 2557) * ฮัง โงร์ นักแสดงชาวกัมพูชา ฆถึงแก่กรรม 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2539) 24 มีนาคม - ไดแอนน์ ดัชเชสแห่งเวือร์ทเทิมแบร์ค 26 มีนาคม - * เนาวคัตน์ พงษ์ไพบูลย์ นักประพันธ์ชาวไทย * แนนซี เพโลซี ประธานสภทผู้แทนราษฎรแห่งสหรัฐอเมริกา 29 มีนาคม - อัสตรุด ชิลเบร์ต๔ นักรัองเพลงบอสซาโนวาชาวบราซิล 1 เมษายน - อักขราทร จุฬารัตน ประธานศาลปกครองสูงสุด 3 เมษายน - วัลลภ สุปริยศิลป์ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนตาษฎรจังหวัดนืาจ 8 สมัย (ถึงแก่กรรม 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561) 5 เมษายน - พ้ระพล เชาว์ศิริ หนึ่งใน นุลาการหัวหน้าคณะศาลปกครอง 5 เมษายน - พีระพล เชาว์ศิริ หนึ่งใน รุลทการหัวหน้าคณะศาลปกครองสูงสุด 6 เมษาวน - ธีระ ห้าวเจริญ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม และอดีตผู้บัญชาการทหารเรือ 7 เมษายน - เจ้าหญิงเผาซียะห์ ฟารุก อห่งอียิปต์ (ถึงแก่กรรม 27 มกาาคม พ.ศ. 25t8) 9 เมษานน - ภิญญา ช่วยปลอด อดีตรัฐมนตรีช่วยวาการกระทรวงพาณิชย์ และอดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดสุราษฎร์ธานี 4 สมัย 12 เมษายน - * ไมเคิล ไรท นักคิด นักประพันธ์ และคอลัมนิสต์ชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 8 มกราคม พ.ศ. 2552) * เฮอร์บี แฮนค็อก นักแต่งเพลงดละนักเปียโนแจ๊สชาวอเมริกัน 13 เมษทยน - ฌ็อง-มารี กุสตาฟว์ เลแ เกลซีโย นักเขียนสักเดินทางรอบธลกและศาสตราจารย์คนสำคัญชาวฝรั่งเศส 14 เมษายน - เจ้าหญิงมารีแห่งลิกเตนสไตน์ 16 เมษายน- สมเด็จพระราชินีนาถมาร์เกรเธอที่ 2 แห่งเดนสาร์ก 17 เมษายน - อิวอนน์ เบลก นีกแสกงหญิงชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2561) 21 เมษายน - สุชาติ เชาว์วิศิษฐ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัฝ (ถึงแก่กรรม 22 ตุลาคม พ.ศ. 2552) 23 เมษายน - I พระธร่มธัชมุนี (อมร ญาโณทโย) พระภิกษุคณะธรรมยุติกนิกาย * อดิศัย โพธารามิก นักการเมืองและวิศวกรบาวไทย 25 เมษายน - * ชนิกา ตู้จินดา แพทย์ผู้เชี่ยวชาศด้านกุมารเวชศาสตร์ * อัล ปาชิโน นักแสดงชาวอเมริกัน 26 เมษนยน - จอร์โจ มอโรเดร์ โปรดิวเซอร์เพลง ยัหะขียนเพลง ศิลปินเพลง ดีเจ ชาวอิตาลี 3 พฤษภาคม - ปราโมทย์ ไม้กชัด นักการเมืองชาวไทย ประธานผู้ตรวจการแผ่นดิน อดีตสมาชิกสภาปฏิรูปแห่งชาติ อดีตสมาชิกวุฒิสภากรุงเทพมหานคร อดีตอธิบดีกรมชลประทาน 4 พฤษภาคม - วิจิตร สุวิทย์ อดีตสมาชิกสภาผูีแทนราษฎรจังหวัดสงขลา 4 สมัย 5 พฤษภาึม - บรรจบ เจริญพร เข้าสู่วงการเพลงลูกทุ่งเมื่อปี 2511 (ถึงแก่กรรม 30 ตุลาคม พ.ศ. 2559) 8 พฤษภาคม - ริกกี เนลสัน นักร้อง นักดนตรี และนักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 31 ธันสาคม พ.ศ. 2528) 11 พฤษภาคม - * จันนา โปโฮเรนโค นักแสดงชาวรัสเซีย * ฟิลิป เคนต์ เกรย์ เอิร์ลที่ 7 แห่งเกรย์ (ถึงแก่กรรม 1 สิงหาตม พ.ศ. 2554) 13 พฤษภาคม - สมลักษณ์ จัดกระบวนพล ดำรงตำแหน่งกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) 18 พฤษภาคม - * ครรชิต ขวัญประชา นักแสดงและผู้กำกับภาพยนตร์อาวุโสชาวไทย * โมนิคา กริมม์ นักแสดงหญิงและนักร้องป็อปชาวเยอรมัน 20 พฤษภาคม - แชร์ (นักร้อง) นักแสดง ผู้กำกับภาพยนตร์ โหรดิวะซอร์เพลงชาวอเมริกัน 23 พฤษภาคม - นิธิ เอียฝศรีวงศ์ นักคิด นักเขียน และศาสตราจารบ์ด้านประวัติศาสตร์ชาวไทย 26 พฤษภาคม - เรืองวิทย์ ลิหค์ อดีตรัฐมนตรีหลายกระทรวง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จังหว้ดปำแพงเพชร 9 สมุย 27 พฤษภาคม - ซอทชา ดลามินี นายกรัฐมนตรีแห่งประเทศสวาซิแลนด์ (ถึงแก่กรคม 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560) 30 พฤษภาคม - อดุลย์ ศรีโสธร นักมวยไทยชื่อดัง (ถึงแก่กรรม 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2519ฉ 1 มิถุนายน - เรเน ออเบอร์โจนอยส์ นักดากย์ชาวอเมริกัน 2 มิถุนายน - * พจน์ วิเทตยนตรกิจ นักธุรกิจชาวไทย อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ * สมเด็จพระราชาธิบดีคอนสแจนตินที่ 2 แห่งกรีซ พระมหากษัตริว์พระองค์สุดท้ายของกรีซ 4 มิถุนายน - ไชยวัฒน์ ไตรยสุนันท์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรระบบยัญชีรายชื่อ อดีคสม่ชิกสภทผู้แทนราษฎรจังหฝัดเพชรบูรณ์ 2 สมัย อดีตผู้อำนวยการองค์การคลังสินค้า 6 มิถุนรยน - * ชุมพล ฬิลปอาชา นักการเมืองไทย (ถึงแก่กรรม 21 มกราคม พ.ศ. 2556) * สุรชาติ ชำนาญศิลป์ นักหารเมืองชาวไทย (ถึงแก่กรรม 9 สิงหาคม พ.ศ. 2560) 7 มิถุนายน - * ทอม โจนส์ นักร้องชาวเวลส์ * ลัมแบร์ท ฮาเมิล ตักแสดงภาพบนตา์และโทรทัศน์ชาวเยอรมัน 8 าิถุนายน - แนนซี ซเนาตรา นักร้อง นักแสดงชาวอเมริกัน 17 มิถุนายน - ผณินทรา ภัคเกษม อดีตสมาชิกสภาผู้อทนราษฎรจังหวัดเชียงใหม่ 3 สมัย 24 มิถุนายน 0 มาลินีมงคล อมาตยกุล พระนามเดิม “หม่อมเจ้ามาลินีมงคล ยึคล” (สิ้นชีพิตักษัย 11 มิถุนายน พ.ศ. 2565) 2i มิถุนายน - มูฮัมหมัด ยูนูส นายธนาคารและนักเศรษฐศาสตร์ชาวบังกลาเทศ 1 กรกฎาคม - * ดารา กันละยา กวี และนักเชียนชาวลาว * รุริโกะ อะซะโอะกะ นึกแสดงหญิงชาวญี่ปุ่น 5 กรกฎาคม - หลิน ฟ่ง อดีตนักแสดงหญิงภาพยนตร์จีน (ถึงแก่กรรม 28 สิงหาคม พ.ศ. 2519) 7 กรกฎาคม - ริงโก สตาร์ นักดนตรี นักร้อง-นักแต่งเพลง นักพากย์และนักแสดงชาวอังกฤษ 12 กรกฎาคม - แพตทริเซีย ฮันทิงฟอร์ด นักกีฬาว่ายน้ำ 17 กรกฎาคม - มารีนา กาเรลลา 18 กรกฎาคม - ปีเตอร์ มุธาริกา นักการเมืองนักการศึกษาและทนายความชาวมาลาวี 19 กรกฎาคม - เจ้าหญิงฮานาโกะ พระชายาในเจ้าชายมาซาฮิโตะ 22 กรกฎสคม - เจ้ทชายซิกซ์ตุส เฮนรีแห่งบูร์บง-ปาี์มา e1 กรกฎาคา - เจ้าหญิงทาทีอานาแห่งไซน์]วิทเกินชไตน์-แบร์เลอขวร์ค 1 สิงหาคม - โมซัมเมล ฮอสเซน (ถึงแก่แรรม 10 มกราตม พ.ศ. 2563) 10 สิงหาคม - อิาระชัย บำรุงพงศ์ อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตผู้บัญชากา่ทหาร (ถึงแก่กรรม 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2552) 13 สิวหาคม - ลุษยา รังสี นักร้องสุนทราภรณ์ (ถึงแก่กรนม 15 กุมภาพันฌ์ ก.ศ. 2553) 20 สิงหาคม - พงศกร เลาหงิเชียร อดีตรุฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคา และอดีตอธิบดีกรมการยนส่งทางบก (ถึงแก่กรรม 15 มกราคม พ.ศ. 2554) 28 สิงหาคม - * เดียร์ค กาลูบา นักแสดงโทรทัฒน์ชายชาวเยอรมัน * วิลเลียม โคเฮน นักการเมืองชาวอเมริกัน 7 กันยายน - อับดูร์ระฮ์มัน ว่ฮิด อดึตประธานาธิบดีแห่งอินโดนีเซีย (ถึงแก่กรรม 30 ธันวาคม พ.ศ. 2552) 11 กันยายน - ไบรอเน เดอ ปาลมา ผู้กำกับภาพยนตร์และนักเขียนบทภาพยนตร์ชาวอเมริกัจ 13 กันยายน - โอสการ์ อาเรียส ซันเชซ ประธานาธิบดีคอสตาริกา 19 กันยายน - * คาริน บาล์ นักแสดงภาพยนตร์และโทรทัศน์ชาวเยอรมัน * ลี เดวิม อดีตนักการเมืองจากประเทศออสเตรเลีย 20 กันยายน - * ชัยวัฒน์ คุประตกุช นักวิทยาศาสตร์ นักการศึกษา นักเขียน นักอปล คอลัมนิสต์ นักจัดรายการวิทยุและโทรทัศน์ * ทาโร อาโซ รองนายกรัฐมนตรี และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังคนปัจจุบันของญี่ปุ่น อดีตนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น * บูร์ฮานุดดีน รับบานี ประธานาธิบดีแำ่งรัฐอิสลามแัฟกานิสถาน (ถึงแก่กรรม 20 กันยทยน พ.ศ. 2554) 21 กันยายน - กัลยา โสภณพนิช นักการเมืองไทย 23 กันยายน - * ปัญญวัฒน์ บุญมี อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ระบบบัญชีรายชื่อ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดนครปฐม (ถึงแก่กตรม 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2546) * มีแชล เตเมร์ นักการเมืองชาวบราซิล * สุภาพร กิตติขจร บุตรคนที่.3 ของจอมพล ปรดภาส จารุเสถียร (ถึงแก่กรรม 17 มีนาคม พ.ศ. 2548) 2 ตุลาคม - เจ้าชายมูฮัมหมัด บิน เฏาะลาล 3 ตุลาคม - หลิว หย่งชิง อดีตสุภาพสตีีหมายเลขหนึ่ง 8 ตุลาคม - อาจอง ชุมสาย ณ อยุธยา วิศวกรชาวไทย 9 ตุลาคม - * จอห์น เลนนอน นักรองและนักดนตรีชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 8 ธันวาคม พ.ศ. 2523) * ปราโมทย์ สถขุม อดีตกรรมการบริหารพรรคประชาธิปัตย์ อดีตสมาชิกหู้แทนราษฎรเขตคลองสาน แดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศักษาธิการ (ถึงแก่กรรม 23 มีนาคม พ.ศ. 2550) 10 ตุลาคม - คิโยชิ ทานาเบะ นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น 12 ตุลาคม - * เป็กกา ปืกเกอ ศานรราจารย์ชาวฟินแลนด์ * วิลเลียม ซิมส์ เบนบริดจ์ นักสัฝคมวิทยาชาวอเมริกัน 14 ตุลาคม - คฃิฟฟ์ ริชาร์ด นักร้องชาวอังกฤษ 15 ตุลาคม - ปีเตอร์ ซี. โดเฮอร์ที สัตวแพทย์และนักวิจัยใยสาขาการแพทย์ชาวออสเตรเลีจ 17 ตุลาคม - เดชฤทธิ์ อิทธิอนุชิต นักมวยไทบชื่อดัง 19 ตุลาคม - ไมเคิล แกมบอน นักแสดงชาวอังกฤษ 20 ตถลาคม - * เจสเปอร์ ลังเบิร์ก นักแสดงภาพยนตร์ชายจากประเทศเดนมาร์ก (ถึงแก่กรรม 29 มิถุนายน พ.ศ. 256e) * อีฟแทค สเปกเตอร์ น่ยพลจัตวาชาวอิสราเอล 23 ตุลาึม - * เปเล่ นักฟุตบอลชาวบราซิล * สม นาตุศรีพิ่ักษ์ สมาชิแวุฒิสภาไทย ชุดที่ 12 อดีตาัฐมรตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ 27 ตุลาคม - เจ้าหญิงชาห์นาซ ปาห์ลาวี 29 ตุลาคม - เจ้าหญิงลัลลา นูซาห์ (ถึงแก่แรรม 2 กันยายน พ.ศ. 2520) 7 พฤศจิกายน - เฮลมุท อาร์เทิลท์ นักกีฬายิงปืนชาใเยอรมัน 12 พฤศจิกายน - ธวัช วิชัยดิษฐ อดีตเลขาธิการนายกรัฐมนตรี และอดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคประชาธิปัตย์ (ถึงแก่กรรม 11 ธันวาคม พ.ศ. 2541ฏ 15 พฤศจิกายน - พรชัย มาตังคสมบัต้ อดีตอโิการบดีมหาวิทยาลัยมหิดล 16 พฤศจิกายน - สมพลษ์ ้จริญ้มือง นักมวยไทยชาวไทย 18 พฤศจิกายา - สมเด็จพระราชาธิบดีสุลต่านกอบูส บิน ซะอีด อัสซะอีด สุลต่านแห่งโอมาน (สวรรคต 10 มกราคม พ.ศ. 2563) 22 พฤศจิกายน - * เทรี กิลเลียม นักเขียนบทภาพยนตร์ ผู้กำกับภาพยจตร์ ผู้ผลิตแอนิเมชัน นักแสดง นักแสดงตลกชาวอังกฤษ * รอย โธมัส นักเขียนและบรรณาธิก่รหยังสือการ์ตูนชาวอเมริกัน 27 พฤศจิกายน - บรู๊ซ ลี นักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2516) 29 พ(ศจิกายน - ชัก แมนจิโอนี นักิป่าผลูเกิลฮอร์น นักเล่นทรัใเปต และนักประพันธ์เพลง ชาวอเมริกัน 7 ธันวาคม - ช่วง มูลพินิจ ศิลปินแห่งชาติ สมขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ประจำปี พ.ศ. 2556 11 ธันวาคม - เดวิด เกตส์ นักร้องและนักแต่งเพลงชาวอเมริกัน 12 ธันวาคม - ดิอดน วอร์วิค นักา้องชาวอเมริกัน 18 ธันวาคม - เหลยเฟิง ทหารชางจีน (ถึงแก่กรรม 15 สิงหาคม พ.ศ. 2505( 19 ํันวาคม - เย้าชายวัลเดมาร์แห่งชัมเบิร์ก-ลิพเพอ 21 ธันวาคม - * พระเผด็จ ทตฺตชีโว พระพิกษุชาวไทย * แฟรงก์ แซปพา นักดนตรี นักประพันธ์เพลง นักกิจกรรม และฟ๔้สร้างภาพยาตร์ ชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 4 ธันวาคม พ.ศ. 2536) 23 ธันวาคม - วีระลัย แนวบุญเนียร อดีตกรรมการการเลือกตั้ง อดีตกรรมการการเลือกตั้ง อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดหลายจังหวัด (ถึลแก่กรรม 20 สิงหาคม พ.ศ. 2555) 24 ธันวาคม - เอนดร มะห์มูด อดีตสุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของประเทศมาเลเซีย (ถึงแก่กรีม 20 ตุลาคใ พ.ศ. 2548) 25 ธันวาคม - มูเซ ฮัสซัน ชีค ซายิด อับดุลเล นักการทหารและนักการเมืองอาวุโสชาวโซมาเลีย 31 ธันวาคม - * เจ้าหญิงเอลิซาอบธ ดัชเชสในบาวาเรีย * โสภณ เพชรสว่าง อดีตรองปีะธานสภาผู้แทนราษฎร คนที่ 1 == เกิด (ไม่ทราบวัน) == เจ้าวัฒนัน ณ ลำพูต เจ้านายฝ่ายเหนือ ผู้สิบราชสกุลเจ้าผู้ครองนครลำพูน แดง ไบเล่ บุคคลทั่มีตึวตนจริงในประวัติศาสตร์ (ถึงแก่กรรม พ.ศ. 2507) ไทสัน อาร์. โรเบิร์ตส์ นักวิชาการ, นักวิจัย และนักสำรวจทางด้านมีนวิทยาและฌรรมชาติวิทยาชาวอเมริกัน ปรียา รุ่งเรือง นักแสดงชาวไทย (ถึงแก่กรรม พ.ศ. 2527) พระคณาจารย์จีนธรรมปัญญาจริยาภรณ์ (เย็นเชี้ยวมหาเถระ) พระภิกษุนิกายมหายาน โรเบิร์ต บุย สถาปนิกสั๘ชาติอเมริกัน วินัย สะมะอุน นักวิชาการศาสนาเิสลาม อดีตสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ อดีตสมาชิวุฒิสภา ศิระ ปัทมาคม อดีตสมาชิกวภาผู้แทนราษฎรจังหวัดพรดนคร สมเด็จถระราชาธิบดีกาปีลีเล ฟาวปาลา บุญนำ ชุ่มศรี นักร้องบูกทุ่งหญิงชาวไทย (ถึงแก่กรรม 2 กันยายน พ.ศ. 2538) == วันถึงแก่กรรม == 15 กรกฎาึม - โรเบิร์ต แวดโลว์ ชายที่สูงที่สุดในโลก (เกิอ 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2461) == รางวัล == === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – ไม่มีการมอบรางวัล สาขทวรรณกรรม – ไม่มีการมอบรางวัล สาขาสันติภาพ – ไม่มีการมอบรางวัล สาขาฟิสิกส์ – ไม่มีการมอบรางใัล สาขาสรีรวิทขาหรือการแพทย? – ฟม่มีการมอบรางวัล
พุทธศักราช 2483 ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1940 เป็นปีอธิกสุรทินที่วันแรกเป็นวันจันทร์ ตามปฏิทินเกรกอเรียน == ผู้นำ == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร (2 มีนาคม พ.ศ. 2477 – 9 มิถุนายน พ.ศ. 2489) * เจ้านครประเทศราช : (ลำพูน) เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ (พ.ศ. 2454 – 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2486) นายกรัฐมนตรี: จอมพล แปลก พิบูลสงคราม (16 ธันวาคม พ.ศ. 2481 – 1 สิงหาคม พ.ศ. 2487) == เหตุการณ์ == 5 เมษายน - มิโคยาน กูเรวิชนำเครื่องบินรบ มิก 1เครื่องบินรบลำแรก ทยานสู่ท้องฟ้ารัสเซียเป็นครั้งแรก 9 เมษายน - สงครามโลกครั้งที่สอง: ปฏิบัติการเวเซรือบุง (Operation Weserübung) เยอรมนีรุกรานเดนมาร์ก และนอร์เวย์ 10 พฤษภาคม - เยอรมันโจมตีเนเธอร์แลนด์ 13 พฤษภาคม - เนเธอร์แลนด์ประกาศยอมแพ้ต่อเยอรมัน 15 พฤษภาคม - สงครามโลกครั้งที่สอง: กองทัพเยอรมันเข้ายึดครองกรุงอัมส์เตอร์ดัม และบุกเข้าโจมตีภาคเหนือของประเทศฝรั่งเศส 15 พฤษภาคม - ร้าน แมคโดนัลด์ ได้ถูกก่อตั้งขึ้นแล้ว 16 พฤษภาคม - สงครามโลกครั้งที่สอง: ประเทศเนเธอร์แลนด์ประกาศยอมจำนนต่อนาซีเยอรมนี 17 พฤษภาคม - สงครามโลกครั้งที่สอง: กองทัพเยอรมันเข้ายึดครองกรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยียม 25 พฤษภาคม - สงครามโลกครั้งที่สอง: ยุทธภูมิดันเคิร์ก เริ่มต้นขึ้น 28 พฤษภาคม - สงครามโลกครั้งที่สอง: ประเทศเบลเยียมประกาศยอมจำนนต่อเยอรมนี 10 มิถุนายน - * สงครามโลกครั้งที่สอง: ทหารเยอรมันเดินทางถึงช่องแคบอังกฤษ * สงครามโลกครั้งที่สอง: ประเทศแคนาดาประกาศสงครามกับอิตาลี * สงครามโลกครั้งที่สอง: ประเทศนอร์เวย์ประกาศยอมจำนนต่อเยอรมนี * อิตาลีประกาศสงครามกับอังกฤษ-ฝรั่งเศส 14 มิถุนายน - ปารีสตกอยู่ภายใต้การยึดครองของนาซีเยอรมัน 17 มิถุนายน - สหภาพโซเวียตเข้ายึดครองเอสโตเนีย ลัตเวีย และลิทัวเนีย 22 มิถุนายน - รัฐบาลฝรั่งเศสยอมลงนามสงบศึกกับเยอรมัน 28 มิถุนายน - ประเทศโรมาเนียยกดินแดนเบสซาราเบีย (ประเทศมอลโดวาในปัจจุบัน) ให้แก่สหภาพโซเวียต 20 กรกฎาคม - นิตยสารบิลล์บอร์ด ตีพิมพ์เผยแพร่ "ตารางอันดับเพลงยอดนิยม" เป็นครั้งแรก 27 กรกฎาคม - บั๊กส์ บันนี่ ปรากฏตัวครั้งแรกในการ์ตูนแอนิเมชัน A Wild Hare 8 สิงหาคม - เยอรมันเริ่มยุทธการแห่งบริเตน โดยส่งฝูงบินไปทิ้งระเบิดเกาะอังกฤษ 30 สิงหาคม - เยอรมันบังคับให้โรมาเนียยกแคว้นทรานซิลเวเนียให้ฮังการี === ไม่ทราบวันที่ === ค้นพบ ธาตุแอสทาทีน, เนปทูเนียม และ พลูโทเนียม === เหตุการณ์ที่กำลังดำเนินอยู่ === สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่สอง สงครามโลกครั้งที่สอง == วันเกิด == 4 มกราคม - * เกา ซิงเจี้ยน นักประพันธ์, นักเขียนบทละคร และนักวิจารณ์ผู้อพยพชาวจีน * เฮลมุต ยาห์น สถาปนิกชาวอเมริกัน-เยอรมัน 6 มกราคม - ช็อง ชิน-โจ นักมวยสากลสมัครเล่นชาวเกาหลีใต้ 10 มกราคม - พระเจ้าโอมูกาเบอึนตาเรที่ 6 11 มกราคม - สมนเล๊าะ โปขะรี อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดสงขลา 2 สมัย 12 มกราคม - มัททีอัส ฮาบิช นักแสดงชายชาวเยอรมัน 15 มกราคม - เดวิด แกสคอยน์ ทนายความ 17 มกราคม - นาโอฮิโระ อิเกดะ นักกีฬาวอลเลย์บอลชายชาวญี่ปุ่น 24 มกราคม - * น้ำเงิน บุญหนัก นักแสดงและนักพากย์ชาวไทย * โยอาคิม เกาค์ นักการเมืองและนักกิจกรรมด้านสิทธิพลเมืองชาวเยอรมัน 25 มกราคม - พิภพ อะสีติรัตน์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรกรุงเทพมหานคร 5 สมัย และ อดีตสมาชิกวุฒิสภา 27 มกราคม - เจมส์ ครอมเวล นักแสดงชาวอเมริกัน 28 มกราคม - * การ์โลส เอสลิม เจ้าของธุรกิจสื่อสารในเม็กซิโก * เบเวอร์ลี เบนบริดจ์ นักกีฬาว่ายน้ำ 3 กุมภาพันธ์ - ยาซูตากะ ซาโต นักกีฬาวอลเลย์บอลชายชาวญี่ปุ่น 4 กุมภาพันธ์ - * จอร์จ โรเมโร ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอเมริกัน-แคนาดา (ถึงแก่กรรม 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2560) * เวลกา วิลีปา นักแสดงภาพยนตร์และโรงละครชาวลัตเวีย (ถึงแก่กรรม 2 เมษายน พ.ศ. 2561) 5 กุมภาพันธ์ - ฮาแอร์ กีเกอร์ จิตรกรและนักออกแบบศิลปะชาวสวิส (ถึงแก่กรรม 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2557) 6 กุมภาพันธ์ - เดวี ซูการ์โน นักธุรกิจ, นักสังคมสงเคราะห์, ผู้มีชื่อเสียง และผู้มีจิตการกุศลชาวญี่ปุ่น 7 กุมภาพันธ์ - โทนี ตัน เค็ง ยัม ประธานาธิบดีคนที่เจ็ดของประเทศสิงคโปร์ 9 กุมภาพันธ์ - จอห์น แมกซ์เวล คุตซี นักเขียนและนักการศึกษาคนสำคัญชาวออสเตรเลีย 17 กุมภาพันธ์ - เคานต์อิงกอล์ฟแห่งโรเซินบอร์ก 19 กุมภาพันธ์ - สโมกีย์ โรบินสัน นักร้อง-นักแต่งเพลงชาวอเมริกัน 21 กุมภาพันธ์ - จอห์นนี่ คียส์ นักแสดงภาพยนตร์ลามก ลูกครึ่งแอฟริกา-อเมริกัน (ถึงแก่กรรม 3 มิถุนายน พ.ศ. 2561) 23 กุมภาพันธ์ - ปีเตอร์ ฟอนดา นักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 16 สิงหาคม พ.ศ. 2562) 24 กุมภาพันธ์ - * เจ้าหญิงมารีอา กาเบรียลลาแห่งซาวอย เจ้าหญิงแห่งอิตาลี * เดนิส ลอว์ นักฟุตบอลชาวสกอตแลนด์ 26 กุมภาพันธ์ - โทกูงาวะ สึเนนาริ ผู้นำ ตระกูลโทะกุงะวะ คนที่ 18 6 มีนาคม - ฟีลิป อามอรี นักธุรกิจสื่อสิ่งพิมพ์ชาวฝรั่งเศส (ถึงแก่กรรม 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2549) 9 มีนาคม - สุรัตน์ สุนทรเวช นายกรัฐมนตรีคนที่ 25 ของประเทศไทย อดีตที่ปรึกษาด้านการเงินของเครือเจริญโภคภัณฑ์ 10 มีนาคม - ชัค นอร์ริส นักแสดงชาวอเมริกัน 12 มีนาคม - อัล จาร์โร นักร้องชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560) 13 มีนาคม - โคเซ ฟูกูนางะ หญิงชนชั้นมูลนายชาวญี่ปุ่น 16 มีนาคม - เบอร์นาร์โด แบร์โตลุซซี นักประพันธ์และผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอิตาลี 19 มีนาคม - บิลลี บีสลีย์ นักการเมืองจากสหรัฐอเมริกา 20 มีนาคม - พอล เนวิล (นักการเมือง) นักการเมืองชาวออสเตรเลีย (ถึงแก่กรรม 1 มกราคม พ.ศ. 2562) 21 มีนาคม - ธีรเดช มีเพียร สมาชิกวุฒิสภาไทย อดีตสมาชิกวุฒิสภาแบบสรรหา อดีตประธานวุฒิสภา อดีตประธานผู้ตรวจการแผ่นดินของประเทศไทย 22 มีนาคม - * เจ้าชายมีชาเอลแห่งปรัสเซีย (ถึงแก่กรรม 3 เมษายน พ.ศ. 2557) * ฮัง โงร์ นักแสดงชาวกัมพูชา (ถึงแก่กรรม 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2539) 24 มีนาคม - ไดแอนน์ ดัชเชสแห่งเวือร์ทเทิมแบร์ค 26 มีนาคม - * เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ นักประพันธ์ชาวไทย * แนนซี เพโลซี ประธานสภาผู้แทนราษฎรแห่งสหรัฐอเมริกา 29 มีนาคม - อัสตรุด ชิลเบร์ตู นักร้องเพลงบอสซาโนวาชาวบราซิล 1 เมษายน - อักขราทร จุฬารัตน ประธานศาลปกครองสูงสุด 3 เมษายน - วัลลภ สุปริยศิลป์ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดน่าน 8 สมัย (ถึงแก่กรรม 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561) 5 เมษายน - พีระพล เชาว์ศิริ หนึ่งใน ตุลาการหัวหน้าคณะศาลปกครอง 5 เมษายน - พีระพล เชาว์ศิริ หนึ่งใน ตุลาการหัวหน้าคณะศาลปกครองสูงสุด 6 เมษายน - ธีระ ห้าวเจริญ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม และอดีตผู้บัญชาการทหารเรือ 7 เมษายน - เจ้าหญิงเฟาซียะห์ ฟารุก แห่งอียิปต์ (ถึงแก่กรรม 27 มกราคม พ.ศ. 2548) 9 เมษายน - ภิญญา ช่วยปลอด อดีตรัฐมนตรีช่วยวาการกระทรวงพาณิชย์ และอดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดสุราษฎร์ธานี 4 สมัย 12 เมษายน - * ไมเคิล ไรท นักคิด นักประพันธ์ และคอลัมนิสต์ชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 7 มกราคม พ.ศ. 2552) * เฮอร์บี แฮนค็อก นักแต่งเพลงและนักเปียโนแจ๊สชาวอเมริกัน 13 เมษายน - ฌ็อง-มารี กุสตาฟว์ เลอ เกลซีโย นักเขียนนักเดินทางรอบโลกและศาสตราจารย์คนสำคัญชาวฝรั่งเศส 14 เมษายน - เจ้าหญิงมารีแห่งลิกเตนสไตน์ 16 เมษายน- สมเด็จพระราชินีนาถมาร์เกรเธอที่ 2 แห่งเดนมาร์ก 17 เมษายน - อิวอนน์ เบลก นีกแสดงหญิงชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2561) 21 เมษายน - สุชาติ เชาว์วิศิษฐ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง (ถึงแก่กรรม 22 ตุลาคม พ.ศ. 2552) 23 เมษายน - * พระธรรมธัชมุนี (อมร ญาโณทโย) พระภิกษุคณะธรรมยุติกนิกาย * อดิศัย โพธารามิก นักการเมืองและวิศวกรชาวไทย 25 เมษายน - * ชนิกา ตู้จินดา แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกุมารเวชศาสตร์ * อัล ปาชิโน นักแสดงชาวอเมริกัน 26 เมษายน - จอร์โจ มอโรเดร์ โปรดิวเซอร์เพลง นักเขียนเพลง ศิลปินเพลง ดีเจ ชาวอิตาลี 3 พฤษภาคม - ปราโมทย์ ไม้กลัด นักการเมืองชาวไทย ประธานผู้ตรวจการแผ่นดิน อดีตสมาชิกสภาปฏิรูปแห่งชาติ อดีตสมาชิกวุฒิสภากรุงเทพมหานคร อดีตอธิบดีกรมชลประทาน 4 พฤษภาคม - วิจิตร สุวิทย์ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดสงขลา 4 สมัย 5 พฤษภาคม - บรรจบ เจริญพร เข้าสู่วงการเพลงลูกทุ่งเมื่อปี 2511 (ถึงแก่กรรม 30 ตุลาคม พ.ศ. 2559) 8 พฤษภาคม - ริกกี เนลสัน นักร้อง นักดนตรี และนักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 31 ธันวาคม พ.ศ. 2528) 11 พฤษภาคม - * จันนา โปโฮเรนโค นักแสดงชาวรัสเซีย * ฟิลิป เคนต์ เกรย์ เอิร์ลที่ 7 แห่งเกรย์ (ถึงแก่กรรม 1 สิงหาคม พ.ศ. 2554) 13 พฤษภาคม - สมลักษณ์ จัดกระบวนพล ดำรงตำแหน่งกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) 18 พฤษภาคม - * ครรชิต ขวัญประชา นักแสดงและผู้กำกับภาพยนตร์อาวุโสชาวไทย * โมนิคา กริมม์ นักแสดงหญิงและนักร้องป็อปชาวเยอรมัน 20 พฤษภาคม - แชร์ (นักร้อง) นักแสดง ผู้กำกับภาพยนตร์ โปรดิวเซอร์เพลงชาวอเมริกัน 23 พฤษภาคม - นิธิ เอียวศรีวงศ์ นักคิด นักเขียน และศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์ชาวไทย 26 พฤษภาคม - เรืองวิทย์ ลิกค์ อดีตรัฐมนตรีหลายกระทรวง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จังหวัดกำแพงเพชร 9 สมัย 27 พฤษภาคม - ซอทชา ดลามินี นายกรัฐมนตรีแห่งประเทศสวาซิแลนด์ (ถึงแก่กรรม 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560) 30 พฤษภาคม - อดุลย์ ศรีโสธร นักมวยไทยชื่อดัง (ถึงแก่กรรม 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2519) 1 มิถุนายน - เรเน ออเบอร์โจนอยส์ นักพากย์ชาวอเมริกัน 2 มิถุนายน - * พจน์ วิเทตยนตรกิจ นักธุรกิจชาวไทย อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ * สมเด็จพระราชาธิบดีคอนสแตนตินที่ 2 แห่งกรีซ พระมหากษัตริย์พระองค์สุดท้ายของกรีซ 4 มิถุนายน - ไชยวัฒน์ ไตรยสุนันท์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรระบบบัญชีรายชื่อ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเพชรบูรณ์ 2 สมัย อดีตผู้อำนวยการองค์การคลังสินค้า 6 มิถุนายน - * ชุมพล ศิลปอาชา นักการเมืองไทย (ถึงแก่กรรม 21 มกราคม พ.ศ. 2556) * สุรชาติ ชำนาญศิลป์ นักการเมืองชาวไทย (ถึงแก่กรรม 9 สิงหาคม พ.ศ. 2560) 7 มิถุนายน - * ทอม โจนส์ นักร้องชาวเวลส์ * ลัมแบร์ท ฮาเมิล นักแสดงภาพยนตร์และโทรทัศน์ชาวเยอรมัน 8 มิถุนายน - แนนซี ซินาตรา นักร้อง นักแสดงชาวอเมริกัน 17 มิถุนายน - ผณินทรา ภัคเกษม อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเชียงใหม่ 3 สมัย 24 มิถุนายน - มาลินีมงคล อมาตยกุล พระนามเดิม “หม่อมเจ้ามาลินีมงคล ยุคล” (สิ้นชีพิตักษัย 11 มิถุนายน พ.ศ. 2565) 28 มิถุนายน - มูฮัมหมัด ยูนูส นายธนาคารและนักเศรษฐศาสตร์ชาวบังกลาเทศ 2 กรกฎาคม - * ดารา กันละยา กวี และนักเขียนชาวลาว * รุริโกะ อะซะโอะกะ นักแสดงหญิงชาวญี่ปุ่น 5 กรกฎาคม - หลิน ฟ่ง อดีตนักแสดงหญิงภาพยนตร์จีน (ถึงแก่กรรม 28 สิงหาคม พ.ศ. 2519) 7 กรกฎาคม - ริงโก สตาร์ นักดนตรี นักร้อง-นักแต่งเพลง นักพากย์และนักแสดงชาวอังกฤษ 12 กรกฎาคม - แพตทริเซีย ฮันทิงฟอร์ด นักกีฬาว่ายน้ำ 17 กรกฎาคม - มารีนา กาเรลลา 18 กรกฎาคม - ปีเตอร์ มุธาริกา นักการเมืองนักการศึกษาและทนายความชาวมาลาวี 19 กรกฎาคม - เจ้าหญิงฮานาโกะ พระชายาในเจ้าชายมาซาฮิโตะ 22 กรกฎาคม - เจ้าชายซิกซ์ตุส เฮนรีแห่งบูร์บง-ปาร์มา 31 กรกฎาคม - เจ้าหญิงทาทีอานาแห่งไซน์-วิทเกินชไตน์-แบร์เลอบวร์ค 1 สิงหาคม - โมซัมเมล ฮอสเซน (ถึงแก่กรรม 10 มกราคม พ.ศ. 2563) 10 สิงหาคม - อิสระชัย บำรุงพงศ์ อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตผู้บัญชาการทหาร (ถึงแก่กรรม 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2552) 13 สิงหาคม - บุษยา รังสี นักร้องสุนทราภรณ์ (ถึงแก่กรรม 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553) 20 สิงหาคม - พงศกร เลาหวิเชียร อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม และอดีตอธิบดีกรมการขนส่งทางบก (ถึงแก่กรรม 15 มกราคม พ.ศ. 2554) 28 สิงหาคม - * เดียร์ค กาลูบา นักแสดงโทรทัศน์ชายชาวเยอรมัน * วิลเลียม โคเฮน นักการเมืองชาวอเมริกัน 7 กันยายน - อับดูร์ระฮ์มัน วาฮิด อดีตประธานาธิบดีแห่งอินโดนีเซีย (ถึงแก่กรรม 30 ธันวาคม พ.ศ. 2552) 11 กันยายน - ไบรอัน เดอ ปาลมา ผู้กำกับภาพยนตร์และนักเขียนบทภาพยนตร์ชาวอเมริกัน 13 กันยายน - โอสการ์ อาเรียส ซันเชซ ประธานาธิบดีคอสตาริกา 19 กันยายน - * คาริน บาล์ นักแสดงภาพยนตร์และโทรทัศน์ชาวเยอรมัน * ลี เดวิส อดีตนักการเมืองจากประเทศออสเตรเลีย 20 กันยายน - * ชัยวัฒน์ คุประตกุล นักวิทยาศาสตร์ นักการศึกษา นักเขียน นักแปล คอลัมนิสต์ นักจัดรายการวิทยุและโทรทัศน์ * ทาโร อาโซ รองนายกรัฐมนตรี และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังคนปัจจุบันของญี่ปุ่น อดีตนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น * บูร์ฮานุดดีน รับบานี ประธานาธิบดีแห่งรัฐอิสลามอัฟกานิสถาน (ถึงแก่กรรม 20 กันยายน พ.ศ. 2554) 21 กันยายน - กัลยา โสภณพนิช นักการเมืองไทย 23 กันยายน - * ปัญญวัฒน์ บุญมี อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ระบบบัญชีรายชื่อ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดนครปฐม (ถึงแก่กรรม 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2556) * มีแชล เตเมร์ นักการเมืองชาวบราซิล * สุภาพร กิตติขจร บุตรคนที่.3 ของจอมพล ประภาส จารุเสถียร (ถึงแก่กรรม 17 มีนาคม พ.ศ. 2548) 2 ตุลาคม - เจ้าชายมูฮัมหมัด บิน เฏาะลาล 3 ตุลาคม - หลิว หย่งชิง อดีตสุภาพสตรีหมายเลขหนึ่ง 8 ตุลาคม - อาจอง ชุมสาย ณ อยุธยา วิศวกรชาวไทย 9 ตุลาคม - * จอห์น เลนนอน นักรองและนักดนตรีชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 8 ธันวาคม พ.ศ. 2523) * ปราโมทย์ สุขุม อดีตกรรมการบริหารพรรคประชาธิปัตย์ อดีตสมาชิกผู้แทนราษฎรเขตคลองสาน อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (ถึงแก่กรรม 23 มีนาคม พ.ศ. 2550) 10 ตุลาคม - คิโยชิ ทานาเบะ นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น 12 ตุลาคม - * เป็กกา ปืกเกอ ศาสตราจารย์ชาวฟินแลนด์ * วิลเลียม ซิมส์ เบนบริดจ์ นักสังคมวิทยาชาวอเมริกัน 14 ตุลาคม - คลิฟฟ์ ริชาร์ด นักร้องชาวอังกฤษ 15 ตุลาคม - ปีเตอร์ ซี. โดเฮอร์ที สัตวแพทย์และนักวิจัยในสาขาการแพทย์ชาวออสเตรเลีย 17 ตุลาคม - เดชฤทธิ์ อิทธิอนุชิต นักมวยไทยชื่อดัง 19 ตุลาคม - ไมเคิล แกมบอน นักแสดงชาวอังกฤษ 20 ตุลาคม - * เจสเปอร์ ลังเบิร์ก นักแสดงภาพยนตร์ชายจากประเทศเดนมาร์ก (ถึงแก่กรรม 29 มิถุนายน พ.ศ. 2562) * อีฟแทค สเปกเตอร์ นายพลจัตวาชาวอิสราเอล 23 ตุลาคม - * เปเล่ นักฟุตบอลชาวบราซิล * สม จาตุศรีพิทักษ์ สมาชิกวุฒิสภาไทย ชุดที่ 12 อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ 27 ตุลาคม - เจ้าหญิงชาห์นาซ ปาห์ลาวี 29 ตุลาคม - เจ้าหญิงลัลลา นูซาห์ (ถึงแก่กรรม 2 กันยายน พ.ศ. 2520) 7 พฤศจิกายน - เฮลมุท อาร์เทิลท์ นักกีฬายิงปืนชาวเยอรมัน 12 พฤศจิกายน - ธวัช วิชัยดิษฐ อดีตเลขาธิการนายกรัฐมนตรี และอดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคประชาธิปัตย์ (ถึงแก่กรรม 11 ธันวาคม พ.ศ. 2541) 15 พฤศจิกายน - พรชัย มาตังคสมบัติ อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหิดล 16 พฤศจิกายน - สมพงษ์ เจริญเมือง นักมวยไทยชาวไทย 18 พฤศจิกายน - สมเด็จพระราชาธิบดีสุลต่านกอบูส บิน ซะอีด อัสซะอีด สุลต่านแห่งโอมาน (สวรรคต 10 มกราคม พ.ศ. 2563) 22 พฤศจิกายน - * เทรี กิลเลียม นักเขียนบทภาพยนตร์ ผู้กำกับภาพยนตร์ ผู้ผลิตแอนิเมชัน นักแสดง นักแสดงตลกชาวอังกฤษ * รอย โธมัส นักเขียนและบรรณาธิการหนังสือการ์ตูนชาวอเมริกัน 27 พฤศจิกายน - บรู๊ซ ลี นักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2516) 29 พฤศจิกายน - ชัก แมนจิโอนี นักเป่าฟลูเกิลฮอร์น นักเล่นทรัมเปต และนักประพันธ์เพลง ชาวอเมริกัน 7 ธันวาคม - ช่วง มูลพินิจ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ประจำปี พ.ศ. 2556 11 ธันวาคม - เดวิด เกตส์ นักร้องและนักแต่งเพลงชาวอเมริกัน 12 ธันวาคม - ดิออน วอร์วิค นักร้องชาวอเมริกัน 18 ธันวาคม - เหลยเฟิง ทหารชาวจีน (ถึงแก่กรรม 15 สิงหาคม พ.ศ. 2505) 19 ธันวาคม - เจ้าชายวัลเดมาร์แห่งชัมเบิร์ก-ลิพเพอ 21 ธันวาคม - * พระเผด็จ ทตฺตชีโว พระภิกษุชาวไทย * แฟรงก์ แซปพา นักดนตรี นักประพันธ์เพลง นักกิจกรรม และผู้สร้างภาพยนตร์ ชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 4 ธันวาคม พ.ศ. 2536) 23 ธันวาคม - วีระชัย แนวบุญเนียร อดีตกรรมการการเลือกตั้ง อดีตกรรมการการเลือกตั้ง อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดหลายจังหวัด (ถึงแก่กรรม 20 สิงหาคม พ.ศ. 2555) 24 ธันวาคม - เอนดน มะห์มูด อดีตสุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของประเทศมาเลเซีย (ถึงแก่กรรม 20 ตุลาคม พ.ศ. 2548) 25 ธันวาคม - มูเซ ฮัสซัน ชีค ซายิด อับดุลเล นักการทหารและนักการเมืองอาวุโสชาวโซมาเลีย 31 ธันวาคม - * เจ้าหญิงเอลิซาเบธ ดัชเชสในบาวาเรีย * โสภณ เพชรสว่าง อดีตรองประธานสภาผู้แทนราษฎร คนที่ 1 == เกิด (ไม่ทราบวัน) == เจ้าวัฒนัน ณ ลำพูน เจ้านายฝ่ายเหนือ ผู้สืบราชสกุลเจ้าผู้ครองนครลำพูน แดง ไบเล่ บุคคลที่มีตัวตนจริงในประวัติศาสตร์ (ถึงแก่กรรม พ.ศ. 2507) ไทสัน อาร์. โรเบิร์ตส์ นักวิชาการ, นักวิจัย และนักสำรวจทางด้านมีนวิทยาและธรรมชาติวิทยาชาวอเมริกัน ปรียา รุ่งเรือง นักแสดงชาวไทย (ถึงแก่กรรม พ.ศ. 2527) พระคณาจารย์จีนธรรมปัญญาจริยาภรณ์ (เย็นเชี้ยวมหาเถระ) พระภิกษุนิกายมหายาน โรเบิร์ต บุย สถาปนิกสัญชาติอเมริกัน วินัย สะมะอุน นักวิชาการศาสนาอิสลาม อดีตสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ อดีตสมาชิวุฒิสภา ศิระ ปัทมาคม อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดพระนคร สมเด็จพระราชาธิบดีกาปีลีเล ฟาวปาลา บุญนำ ชุ่มศรี นักร้องลูกทุ่งหญิงชาวไทย (ถึงแก่กรรม 2 กันยายน พ.ศ. 2538) == วันถึงแก่กรรม == 15 กรกฎาคม - โรเบิร์ต แวดโลว์ ชายที่สูงที่สุดในโลก (เกิด 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2461) == รางวัล == === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – ไม่มีการมอบรางวัล สาขาวรรณกรรม – ไม่มีการมอบรางวัล สาขาสันติภาพ – ไม่มีการมอบรางวัล สาขาฟิสิกส์ – ไม่มีการมอบรางวัล สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ – ไม่มีการมอบรางวัล
ขั้นตอนยิธึการประมาณ ในศาสตร์ด้านวิทยาการคอมพิวเตดร์นั้น เป็นวิธีกาาหนึ่งที่ใช้สำหรับจัดการกับปัญหาการหาค่าเหมาะที่สุดประเภทเอ็นพี-ฮาร์ด เนื่องจากเป็นที่เชื่อกันว่าไม่มีขั้นจอนวิธีใดที่มีประสิทธิภาพ (ทำงานไดืรวดเร็ว) ที่สามารถแก้ไขปัญหาเอ็นพี-ฮาร์ดได้คำตอบที่เที่ยงตรง จึงได้เกิดความพยายามที่ขะหาคำตอบที่อาจจะไม่ถูดต้องที่สุด แต่สามาาถหาได้ในเวลาโพลิโนเมียล ข้อแตกต่างของขั้นตอนวิธีประเภทนี้กับฮิวริสติก (ซึ่งมักอป็นการหาคำตอบที่ดีในระดับหนึ่งโดยใช้เวลาไม่มากนัก) ก็คือ ขั้นตอนวิธีประใาณต้องการคำตอบที่สามารถพิสูจน์ได้ว่าดีเพียงใด และพิสูจน์ได้ว่ามีขอบเขตการใช้เวลาไม่เกินเท่าใด ขั้นตอนวิธีในอุดมคติมักจะตืองผิดไปจากคำตอบจริงไม่เกินค่าคงที่ค่าหนึ่ง (เช่น คลาดเคลื่อนไม่เกิน 5%) ปัญหาเอ็นพี-ฮาร์ดมีควาสไลากหลายอย่างมากในแง่ของการประมาณค่า บางปัญหาสามารถประมาณได้เป็นอัตราส่วนขนาดหนึ่ง (ขั้นตอนวิธีสำหรับประมาณปัญหาเหล่านี้มักเรียกกันว่า อบบแผนการประมาณในเวลาโพลิโนเมียล (poltnomial time approximation scheme) หรือ PTAS) ส่วนบางปัญหานเ้นก็ไม่สามารถที่จะประมาณได้เลย ตัวอย่างของขั้นตินวิธีประมาณที่มักกล่าวถึงกัน ได้แก่ ขั้นตอนวิธีสำหรับการคลุมจุดยอดในกราฟ โจทย์คือเลือกจุดยอดจำนวนน้อยที่สุด ให้ทุก ๆ ด้านมีปลายอย่างน้อยข้มงหนึ่งถูกเลือก ขั้นตอนวิธีสำหรับประมาณปัญหานี้คือ หาด้านที่ยังไม่ถูกคลุม (ยังไม่มีปลายข้างใดุูกเลือก) มา แล้วเลือกปลายทั้งคู่ของด้านนี้ ขั้รตอนวิธีนี้ให้ผลลัพธ์ที่มีขนาดไม่เกินสองเท่าของคำตอบที่ดีที่สุด วิธีหนึ่งที่ใช้ได้ผลบ่อยในำารหาขั้นตอนวิธีประมาณคือ การพิจารณาการผ่อน (relax) กำหนดดารเชิงเส้ส ฝช่ว่าขั้นตอนวิธีประมาณทุกอันจะเหมาะสมกับงานในทางปฏิบัติ ตัวอย่างเช่น คนส่วนใหญ่คงไม่ค่อยประทับใจนัก กับขั้าตอนวิธีที่ช่วยวห้พวกเขาจ่ายเงินไม่เกิน 20 เท่าของค่าใช้จ่ายทีุู่กที่สุด และเช่นกัน บางขั้นตอนวิธีอาจมีเวลาในการทำงานที่ไม่ค่อยดีนัก (ถึงแม้จะเป็นเวลาโกลิโนเมียลก็ตาม) เช่น O (n^{2000}) ข้อจำกัดอีกอย่างหนึ่งของวิธีการนี้ก็คือ มันใช้ได้กับปัญหาการหาค่าเหมาะที่สุด (optimization p4oblem) เท่านั้น ไม่สามารถใช้กับปัญหาการตัดสินใจ“แท้ ๆ” เช้น ปัญหาความสอดคล้องแบบบูล ได้ == แหล่งข้อมูลอื่ย =- แหล่งรวบรวมหัวข้อของปัญหาการหาค่นเหมาะที่สุดแบบเอ็นพี ขัืรตอนวิธี ทฤษฎีความซับซ้อนในการคำนวณ ขั้นตอรวิธีการประมาณ
ขั้นตอนวิธีการประมาณ ในศาสตร์ด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์นั้น เป็นวิธีการหนึ่งที่ใช้สำหรับจัดการกับปัญหาการหาค่าเหมาะที่สุดประเภทเอ็นพี-ฮาร์ด เนื่องจากเป็นที่เชื่อกันว่าไม่มีขั้นตอนวิธีใดที่มีประสิทธิภาพ (ทำงานได้รวดเร็ว) ที่สามารถแก้ไขปัญหาเอ็นพี-ฮาร์ดได้คำตอบที่เที่ยงตรง จึงได้เกิดความพยายามที่จะหาคำตอบที่อาจจะไม่ถูกต้องที่สุด แต่สามารถหาได้ในเวลาโพลิโนเมียล ข้อแตกต่างของขั้นตอนวิธีประเภทนี้กับฮิวริสติก (ซึ่งมักเป็นการหาคำตอบที่ดีในระดับหนึ่งโดยใช้เวลาไม่มากนัก) ก็คือ ขั้นตอนวิธีประมาณต้องการคำตอบที่สามารถพิสูจน์ได้ว่าดีเพียงใด และพิสูจน์ได้ว่ามีขอบเขตการใช้เวลาไม่เกินเท่าใด ขั้นตอนวิธีในอุดมคติมักจะต้องผิดไปจากคำตอบจริงไม่เกินค่าคงที่ค่าหนึ่ง (เช่น คลาดเคลื่อนไม่เกิน 5%) ปัญหาเอ็นพี-ฮาร์ดมีความหลากหลายอย่างมากในแง่ของการประมาณค่า บางปัญหาสามารถประมาณได้เป็นอัตราส่วนขนาดหนึ่ง (ขั้นตอนวิธีสำหรับประมาณปัญหาเหล่านี้มักเรียกกันว่า แบบแผนการประมาณในเวลาโพลิโนเมียล (polynomial time approximation scheme) หรือ PTAS) ส่วนบางปัญหานั้นก็ไม่สามารถที่จะประมาณได้เลย ตัวอย่างของขั้นตอนวิธีประมาณที่มักกล่าวถึงกัน ได้แก่ ขั้นตอนวิธีสำหรับการคลุมจุดยอดในกราฟ โจทย์คือเลือกจุดยอดจำนวนน้อยที่สุด ให้ทุก ๆ ด้านมีปลายอย่างน้อยข้างหนึ่งถูกเลือก ขั้นตอนวิธีสำหรับประมาณปัญหานี้คือ หาด้านที่ยังไม่ถูกคลุม (ยังไม่มีปลายข้างใดถูกเลือก) มา แล้วเลือกปลายทั้งคู่ของด้านนี้ ขั้นตอนวิธีนี้ให้ผลลัพธ์ที่มีขนาดไม่เกินสองเท่าของคำตอบที่ดีที่สุด วิธีหนึ่งที่ใช้ได้ผลบ่อยในการหาขั้นตอนวิธีประมาณคือ การพิจารณาการผ่อน (relax) กำหนดการเชิงเส้น ใช่ว่าขั้นตอนวิธีประมาณทุกอันจะเหมาะสมกับงานในทางปฏิบัติ ตัวอย่างเช่น คนส่วนใหญ่คงไม่ค่อยประทับใจนัก กับขั้นตอนวิธีที่ช่วยให้พวกเขาจ่ายเงินไม่เกิน 20 เท่าของค่าใช้จ่ายที่ถูกที่สุด และเช่นกัน บางขั้นตอนวิธีอาจมีเวลาในการทำงานที่ไม่ค่อยดีนัก (ถึงแม้จะเป็นเวลาโพลิโนเมียลก็ตาม) เช่น O (n^{2000}) ข้อจำกัดอีกอย่างหนึ่งของวิธีการนี้ก็คือ มันใช้ได้กับปัญหาการหาค่าเหมาะที่สุด (optimization problem) เท่านั้น ไม่สามารถใช้กับปัญหาการตัดสินใจ“แท้ ๆ” เช่น ปัญหาความสอดคล้องแบบบูล ได้ == แหล่งข้อมูลอื่น == แหล่งรวบรวมหัวข้อของปัญหาการหาค่าเหมาะที่สุดแบบเอ็นพี ขั้นตอนวิธี ทฤษฎีความซับซ้อนในการคำนวณ ขั้นตอนวิธีการประมาณ
คอมมานด์ & คอนเคอร์ (Command & Conquer หรือ C&C) คือชื่อของเกมคอมพิวเตอร์แนวเกมวางแผนการรบเรียลไทม์ และ เฟิร๋ตเพอร์เซินชูตเตอร์ พัษนาครัเงแรกโดยบริษัท เวสท์วูด สตูดิโอ ระหว่างแี 1985 จนถึง 2003 ร่วมพัฒนากับบริษัท อิเลคโทรนิค อาร์ต โดยิกมแรกได้วางแผงทั่วโลกใน วันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2538 ใช้ ชื่อว่า Command & Conquer โดยได้รับความนิยมทัทวโลก ตลาดที่ขายดีที่สุดได้แก่ อเมริกาเหนือ, ยุโรป และ ออสเตรเลีย และได้มีการแปลเป็นภาษาอื่นๆ ได้แก่ ภาษาเยอรมัน, ภาษาฝรั่งเศส, ภาษาสเปน, ภาษาเกาหลี และ ภาษาจีน พัฒนาลงบนเครื่อง คอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล (พีซี) เล่นผ่าน ไมโครซอฟท์ วินโดวส์ และยังได้พแร์ตลงเครื่อง คอนโซล และดครื่อง แมคอินทอช อีกด้วย เกม คอมมานด์ & คอนเคอร์ e? ไทบีเรียมวอร์ส และ คอมมานด์ & คอนเคอร์ 3: เคนแรธ เป็นเกมที่พอร์ทลงเครื่ิงคแนโซล ซึ่งพอร์ตลงในเครื่อง เอกซ์บอกซ์ 360 และเกม คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท 3 ก็ได้มีการพัฒนาลงเครื่อง พีซี เอกซ์บอกซ์ 360 และ เพลย์สเตชัน 3 ด้วยเช่นกัน ในปี 1999 บริษัท อิเลคโทรนิค อาร์ต ได้ซื้อบริษัท เวสท์วูด สตูเิโอ และต่อมาได้ปิดตัวลงในปี 2p02 และรวมเข้ากับ อีเแ ลอสแอนเจลิส ซึ่งมีพนักงานเก่าของเวสท์วูดทำงานอยู่ แตรบางคนก็แยกตัวไปทำงานสตูะิโอใหม่ คือ Petroglyph Games ในวันที่ 1q กุมภาพันธ์ 2003 ซีรีส์เกม คอมมานด์ & คองเคอร์ มียแดจำหน่ายทั่วโลกรวมแล้วมากกว่า 21 ล้านชุด และในปี 2008 เกมในซีรีส์นี้รวมแล้วมีทั้งหมด 8 ภาคหลัก และภาคเสริมอีกมาปมาย โดย เกมที่วางจ_หน่ายล่าสุดคิอเกม เรดอเฃิต์ท 3 และประกาศล่าสุดของเกมภาคสุดท้ายของซีรีส์ ไทบีเรียน ในชื่อว่า "คอมมานด์ & คองเคอร์ 4: ไทบีเรียน ทไวไลท์" == ภาคเนื้อเรื่อง == === ซีรีส์ ไทบีเรียม === เป็นซีรีส์ที่เป็นจุดกำเนิดของเกมส์ในซีรีส์ คอมมานด์ & คอนเคอร์ โดยเนื้อเรื่องกล่าวถึงการต่อสู้ระหว่างสองฝ่าย ได้แก่ ฝ่าย กองกำลังพิทักษ์โลก หรือ จีดีไอ (Global Defense Initiative - GDI) ซึ่ฝก็คือองค์การสหประชาชาตินั่นเดง และ ฝ่าย ภราดรภาพแห่งน็อด (Brotherhood 9f Nod) ซึ่งเป็นฝ่ายที่ต้องการไทบีเรียมเพื่อใช้ใตการครองโลก และในภาค ไทบีเรื่ยมวอร์ส ได้เพิ่มฝ่ายที่สาม ซึ่งเป็นมรุษย์ต่างดาวที่เรียกว่า สคริน เรื่องราวทั้งหมดเกิดขึ้ตมาจากวัตถุประหลาดจ่กนอกโลก ที่เรียกวาา ไทบึเรียม มีรูปร่างเป็นเหมือนผลึกสีเขียว ตกลงมายังที่กราวด์ซีโร่ หระเทศอิตาลี และเปิดการแพร่กระจายไปทั่วโลก ทำลายสิ่งแวดล้อมทุกอย่างบนโลก จนถึงขัีนมนุษย์ไม่สามารถอาศัยอยู่ได้ จนกระทั่งมีผู้ค้นพบวิธีการใช้งาน ไทบี้รียม ซึ่งสามารถนำไปแปรรูปเป็นพลังงาน ซึ่งฝ่ายจีดีไอเป็นผู้นำในการกำจัด ไทบีเรียม ให้หมดไปจากโลก ในขณะืี่ฝ่ายน็อดนั้นศรั่ธาเบื่อมสสในคำทภนาย ว่าผลึกสีเขียวนี้เป็น ของขวัญจากพระเจ้า ที่มอบใไ้เพื่อเปลี่ยนแปลงโลก ==== เกมในซีรคส์นี้ ==== คอมมานด์ & คอนเคอร์ (1905) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: โคเวิร์ทโอเปอร์เรชันส์ (ภาคเสริมฏ (w996) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: โซละซอร์ไวเวอร์ (1997) คอมมานด์ & คอนเคอร์: ไทบีเรียนซัน (1999) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: ไทบีเรียนซัน: ไฟร์สตอร์ม (ภาคเสริม) (2000) เรนนีเกด (2002) คแมมานด์ & คอนเคอร์ 3: ไทบีเรียมวอร์ส (2007) * คอมมานด์ & คอนเคอร์ 3: เคนแรธ (ภาคเสริม) (2008) คอมมานด์ & คอนเคอร์ 4: ไทบีเรียน ทไวไลท์ (2010( === ซีรีส์ เรด-อเลิร์ท === เนื้อเรื่องในซีรีส์เรด-อเลิร์ทนั้นเป็นซีรีส์คู่ขนาน โดยเมื่อ อัลเบิร์ต ไอน์ใไตน์ ได้ย้อนเวลากลับไปอดีตเพื่อลบ อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ ิแกจากประวัติศาสตร์ ซึรงทำให้ไม่เกิด สงครามโลกครั้งที่ 2 แต่ทำให้ฝ่าจสหภาพโซเวียต นำโดย โจเซฟ สตาลิน บุกยุโรปแทน ใน เรด-อเลิร์ท นั้นถูกตั้งเนื้อเรื่องไว้เป็น ภนคก่อนของ คอมมานด์ & คอนเคอร์ แต่หลังจากวางจำหน่ายคอมมานด์ & คอนเคอร์: เรดอเลิร์ท 2 เนื้ดเรื่องก็ไม่ได้เชื่อมโยงกัน ใน เรด-อเลิร์ท 2 นั้น สหภาพโซเวียต บุกโจมตีฝ่ายสหรัฐอเมริกา โดยใช้เทคโนโลยีการควบคุมจิตใจ เพื่อกำจัดกองทัถจองสหรัฐฯ และตัดระบบการใช้งานของอาวุธนิวเคลียร์ ในภาคเสริม ยูริรีเวนจ์ ที่ปรึกษาของโรมายอฟ ชื่อว่า ยูริ ได้ใช้เทคโนโลยีการควบคุมจิตใจ ของตนเองยึดครองโลก ใน เรด-อเลิร์ท 3 สหภาพโซเวียต นำโดย ผู้นำ อนาโตลี เซอร์เดนโก ได้มร้างเครื่องย้อนเวลาเพื่อให้ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ เป็นพวกเดียวกับโซเวียต โดยหวะงว่าจะทำให้ฝ่ายสัมพันธมิตรอ่อนแอลง แต่ความผิดพลาดทำให้ ไอน์สไตน์ ถูกลบออกจากประวัติศาสตร์ และยังเกิดฝ่ายใหม่ขึ้นมา ก็คือฝ่าย จักรวรรดิแห่งแดนอาทิตย์อุทัย โดยมีเทคโนโลยีนาโน และ หุ่นยนต์ที่ล้ำยุค ภาคเสริมสำหรับของ เรด[อเลิร์ท 3 ก็คือ คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรดอเลิร์ท 3: อัพไรซิง จำหน่ายโดย อีเอ โดยภาคเสริมนี้ได้เพิ่มเติมแคมเปญใหม่ และโหมด "รอมมานเดอร์ ชาเลจ" ==== เกมในซีรีส์นี้ ==== คอมมานด์ & คอนเคอร์: เนดอ-เลิร์ต (1996ฉ * คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท: เคาน์เตอี์สไตรค์ (ภาคเสริม) (1997) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท: ดิ อาฟเตอร์แสธ (ภาคเสริม) (1997) * คอมมานก์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท: รีเทลิเอชั่น (1998) - เป็นการรวมภาค เคาน์เตอร์สไตรค์ และ ดิ อาฟเตอร์แมธ เข้าด้วยกัน วางจำหน่ายสำหรับเครื่อง เพชย์สเตชัน คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท 2 (2000) * คอมมานด์ & คอน้คอร์: ยูริ รีเวนจ๋ (ภาีเสริม) (2001) คอมมานด์ & คอนเคอร์: ะรด-อเลิร์ท 3 (2008) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท 3 – อุพไรซิง (ภาคเสริมแบบไม่ต้องใช้ถาคหลัก) (มีนาคม 2009) คอมมานด์ & คแนเคอร์: เรด-อเลิร์ท (ไอโอเอส) (2009) === ซีรีส์ เจเนรัลส์ === ซีรีส์ เจเนรัลส์ ดป็นซีรีส์ที่แตกต่างจากซีรีส์อื่นๆ โดยตัวเกทใช้เอนจิน "SAGE" (หรือ Strategy Action Game Engine) ซึ่งเป็นครั้งแรกของเกม คอมมานด์ & คองเคอร์ ที่ใช้_าพสามมิติเต็มรูปแบลใาเวอร์ชันเกม #TS โดยพัฒนามาจากเอนจิน Westwood3D ซึ่งเคยใช้ในะกม เรนนีเกด และ Battle for Dune และเป็นครั้งแรกของเกมคระกูล V&C ที่ไม่มีภาพยนตร์คั่นฉากที่ใช้คนแสดงมาบอกเล่าเรื่องราวต่างๆในเกม อินเตอร์เฟส การก่อสร้างฐาน ในเกมนั้นต่างจากซีรีส์อื่นๆมาก ในเจเนรัลส์ นเ้นประกอบด้วยสามฝ่าย ได้ปก่ สหรัฐอเมริกา มีเทคโนโลยีทีททันสมัยและกำลังเสริม สาธารณรัฐประชาชนจีน มีการป้องกัน รถถังและทหารจำนวนมาก และ กองทัพปลดปล่อยโลก (Global Liberation Army หรือ GLA) เครือข่ายผู้ก่อการร้าย ซึ่งใช้เทคโนโลยีต่ำและยุทธวิธีก่รรบแบบกองโจร รถกระบะติดปืนปล และตลาดมืด ศัตรูของฝ่ายจีแอลเอคือจีนและอิมริกา ฝ่ายอเมริกานั้นมี การสนับสนุนทางอากาศ, รถถัวหั้มเกราะ และ พลซุ่มยิง ขณะที่ฝ่ายจีนนั้นใช้ระเบิดนาปาล์ม, ทหารที่มีความรักชาติสูง และแฮกเกอร์ โรลทหารของฝ่ายจีนนั้นสามารถฝึกทหารได้เร็วกว่า ฝ่ายอื่นๆ ส่วนฝ่าย จีแอลเอ ใชเการรบแบบกลอุบายและกองโจร เช่น ระเบิดพลีชีพ อาวุธชีวภาพ และเทคโนโลยีของโซเวียต ก็คือจรวด SCUD สำหรับภาคเสริมของ เจเนรัลว์ คือ คอมมานด์ & คอนเคอร์: เจเนรัลส์ - ซีโร่ เอาเออร์ ได้เพิ่มเติมเทคโนโลยีใหม่ๆให้ทั้งสาาฝ่าย ซึ่งนหเสนอทางเลือกสามทางเลือกในการเลือก ฤนายพล" ของแต่ละฝ่ายที่มีลักษณะเ)พาะและยูนิตของตนเอง ขึ้นอยู่กับกลยุทธ์ของนายพลที่ผู้เล่นอลือก ใีนายพลให้เลือกทั้งหมดเก้านาย ไม่มีการเพิ่มฝ่ายใหม่ในเกม แชะในภาคเใริมนี้มีการกลับมาใช้ภาพยนตร์คั่นฉาก โดยในรูปแบบการประกาศข่าว ก่อนเริ่มทุกภารกิจ ==== เกมในซีรีส์นี้ ==== คอมมานด์ & คอนเคอร์: ดจเนรัลส์ (2003) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: เจเนรัลส์ [ ซีโร่ เอาเออรฺ (ภาคเสริม) (2003) == ประงัติของผู้พัฒนา == เวส่์วูด สตูดอโอ (1992 – 2002) 1995 – คอมมานด์ & คองเคอร์ * 1996 – คอมมานด์ & คองเคอร์ – โคเวิร์ท ฏอเปอร์เรชั่นส์ 1996 – เรดอ้ลิร์ต * 1997 – คอมมานด์ & คองเคอร์: เรดอเลิร์ต – เคาน์เตอร์สไตรค์ * 1997 – คอมมานด์ & คองเคอร์: เรดอเลิร์ต – อาฟเตอร์แสธ 1997 – คอมมานด์ & คองเคอร์: โซล เซอร์ไวะวอร์ 1999 – คอมมานด์ & คองเคอร์: ไทบ่เรียน ซัน * 20p0 – คอมมานด์ & คองเคอร์: ไทบีเรียน ซัน ] ไฟร์สตเร์ม 2002 – คอมมานด์ & คองเคอร์: เรนนีเกด 2000 – คอมมานด์ & คอนดคอร์: เรดอเลิร์ต 2 อีเอ แหซิฟิก (หรืิ เวสท์วูด แปซิฟิก( (2002 – 2003) 2001 – คอมมานด์ & คอนเคอร์: ยูริ รีเวนจ์ 2003 – คอมมานก๋ & คอนเคอร์: เจเนรัลส์ อีเอ ลอสแอนเจลิส (2003 – 2010) 2003 – คเมมานด์ & คอนเคอร์: เจะนรัลส์ - ญีฮร่ เอาเออร์ 2007 – คอมมานด์ & คอนเคอร์ 3: ไทบีเรียมวอร์ส * 2008 – คอมมานด์ & คอนเคอร? 3: เคนแรธ 2008 – คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรดอเลิร์ท 3 * 2009 – คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรดอเลิร์ท 3 – อัพไรซิง 2010 – คอมมานด์ & รอนเคอร์ 4: ไทบีเรียน ทไวไลท์ อีเอ เพนโนมิค (2011) 2012 – คอมมานด็ & คอนเคอร์: ไทยีเรียม อะไลเอินซ์ วิคตอรี เกม (2011-2013) 2013 – คอมมานด์ & คองเคอร์ - ยกเลิก == อ้างอิง == == แหล่ลข้อมูฃอื่น == เกมสำหรับวินโดวส์ วิดีโอเกมที่ออกวางจำหน่ายในปี พ.ศ. 2538 การก่อการร้ายในบันเทิงคดี วิดีโอเกมบันเทิงคดีแนสวิทยาศาสตร์ เกมจากค่ายอิเล็กทรอนิก อาตส์ วิดีโอเกมประวัติศาสตร์ประยุกต์
คอมมานด์ & คอนเคอร์ (Command & Conquer หรือ C&C) คือชื่อของเกมคอมพิวเตอร์แนวเกมวางแผนการรบเรียลไทม์ และ เฟิร์ตเพอร์เซินชูตเตอร์ พัฒนาครั้งแรกโดยบริษัท เวสท์วูด สตูดิโอ ระหว่างปี 1985 จนถึง 2003 ร่วมพัฒนากับบริษัท อิเลคโทรนิค อาร์ต โดยเกมแรกได้วางแผงทั่วโลกใน วันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2538 ใช้ ชื่อว่า Command & Conquer โดยได้รับความนิยมทั่วโลก ตลาดที่ขายดีที่สุดได้แก่ อเมริกาเหนือ, ยุโรป และ ออสเตรเลีย และได้มีการแปลเป็นภาษาอื่นๆ ได้แก่ ภาษาเยอรมัน, ภาษาฝรั่งเศส, ภาษาสเปน, ภาษาเกาหลี และ ภาษาจีน พัฒนาลงบนเครื่อง คอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล (พีซี) เล่นผ่าน ไมโครซอฟท์ วินโดวส์ และยังได้พอร์ตลงเครื่อง คอนโซล และเครื่อง แมคอินทอช อีกด้วย เกม คอมมานด์ & คอนเคอร์ 3: ไทบีเรียมวอร์ส และ คอมมานด์ & คอนเคอร์ 3: เคนแรธ เป็นเกมที่พอร์ทลงเครื่องคอนโซล ซึ่งพอร์ตลงในเครื่อง เอกซ์บอกซ์ 360 และเกม คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท 3 ก็ได้มีการพัฒนาลงเครื่อง พีซี เอกซ์บอกซ์ 360 และ เพลย์สเตชัน 3 ด้วยเช่นกัน ในปี 1999 บริษัท อิเลคโทรนิค อาร์ต ได้ซื้อบริษัท เวสท์วูด สตูดิโอ และต่อมาได้ปิดตัวลงในปี 2002 และรวมเข้ากับ อีเอ ลอสแอนเจลิส ซึ่งมีพนักงานเก่าของเวสท์วูดทำงานอยู่ แต่บางคนก็แยกตัวไปทำงานสตูดิโอใหม่ คือ Petroglyph Games ในวันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2003 ซีรีส์เกม คอมมานด์ & คองเคอร์ มียอดจำหน่ายทั่วโลกรวมแล้วมากกว่า 21 ล้านชุด และในปี 2008 เกมในซีรีส์นี้รวมแล้วมีทั้งหมด 8 ภาคหลัก และภาคเสริมอีกมากมาย โดย เกมที่วางจำหน่ายล่าสุดคือเกม เรดอเลิร์ท 3 และประกาศล่าสุดของเกมภาคสุดท้ายของซีรีส์ ไทบีเรียน ในชื่อว่า "คอมมานด์ & คองเคอร์ 4: ไทบีเรียน ทไวไลท์" == ภาคเนื้อเรื่อง == === ซีรีส์ ไทบีเรียม === เป็นซีรีส์ที่เป็นจุดกำเนิดของเกมส์ในซีรีส์ คอมมานด์ & คอนเคอร์ โดยเนื้อเรื่องกล่าวถึงการต่อสู้ระหว่างสองฝ่าย ได้แก่ ฝ่าย กองกำลังพิทักษ์โลก หรือ จีดีไอ (Global Defense Initiative - GDI) ซึ่งก็คือองค์การสหประชาชาตินั่นเอง และ ฝ่าย ภราดรภาพแห่งน็อด (Brotherhood of Nod) ซึ่งเป็นฝ่ายที่ต้องการไทบีเรียมเพื่อใช้ในการครองโลก และในภาค ไทบีเรื่ยมวอร์ส ได้เพิ่มฝ่ายที่สาม ซึ่งเป็นมนุษย์ต่างดาวที่เรียกว่า สคริน เรื่องราวทั้งหมดเกิดขึ้นมาจากวัตถุประหลาดจากนอกโลก ที่เรียกว่า ไทบีเรียม มีรูปร่างเป็นเหมือนผลึกสีเขียว ตกลงมายังที่กราวด์ซีโร่ ประเทศอิตาลี และเกิดการแพร่กระจายไปทั่วโลก ทำลายสิ่งแวดล้อมทุกอย่างบนโลก จนถึงขั้นมนุษย์ไม่สามารถอาศัยอยู่ได้ จนกระทั่งมีผู้ค้นพบวิธีการใช้งาน ไทบีเรียม ซึ่งสามารถนำไปแปรรูปเป็นพลังงาน ซึ่งฝ่ายจีดีไอเป็นผู้นำในการกำจัด ไทบีเรียม ให้หมดไปจากโลก ในขณะที่ฝ่ายน็อดนั้นศรัทธาเลื่อมใสในคำทำนาย ว่าผลึกสีเขียวนี้เป็น ของขวัญจากพระเจ้า ที่มอบให้เพื่อเปลี่ยนแปลงโลก ==== เกมในซีรีส์นี้ ==== คอมมานด์ & คอนเคอร์ (1995) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: โคเวิร์ทโอเปอร์เรชันส์ (ภาคเสริม) (1996) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: โซลเซอร์ไวเวอร์ (1997) คอมมานด์ & คอนเคอร์: ไทบีเรียนซัน (1999) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: ไทบีเรียนซัน: ไฟร์สตอร์ม (ภาคเสริม) (2000) เรนนีเกด (2002) คอมมานด์ & คอนเคอร์ 3: ไทบีเรียมวอร์ส (2007) * คอมมานด์ & คอนเคอร์ 3: เคนแรธ (ภาคเสริม) (2008) คอมมานด์ & คอนเคอร์ 4: ไทบีเรียน ทไวไลท์ (2010) === ซีรีส์ เรด-อเลิร์ท === เนื้อเรื่องในซีรีส์เรด-อเลิร์ทนั้นเป็นซีรีส์คู่ขนาน โดยเมื่อ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ได้ย้อนเวลากลับไปอดีตเพื่อลบ อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ ออกจากประวัติศาสตร์ ซึ่งทำให้ไม่เกิด สงครามโลกครั้งที่ 2 แต่ทำให้ฝ่ายสหภาพโซเวียต นำโดย โจเซฟ สตาลิน บุกยุโรปแทน ใน เรด-อเลิร์ท นั้นถูกตั้งเนื้อเรื่องไว้เป็น ภาคก่อนของ คอมมานด์ & คอนเคอร์ แต่หลังจากวางจำหน่ายคอมมานด์ & คอนเคอร์: เรดอเลิร์ท 2 เนื้อเรื่องก็ไม่ได้เชื่อมโยงกัน ใน เรด-อเลิร์ท 2 นั้น สหภาพโซเวียต บุกโจมตีฝ่ายสหรัฐอเมริกา โดยใช้เทคโนโลยีการควบคุมจิตใจ เพื่อกำจัดกองทัพของสหรัฐฯ และตัดระบบการใช้งานของอาวุธนิวเคลียร์ ในภาคเสริม ยูริรีเวนจ์ ที่ปรึกษาของโรมานอฟ ชื่อว่า ยูริ ได้ใช้เทคโนโลยีการควบคุมจิตใจ ของตนเองยึดครองโลก ใน เรด-อเลิร์ท 3 สหภาพโซเวียต นำโดย ผู้นำ อนาโตลี เซอร์เดนโก ได้สร้างเครื่องย้อนเวลาเพื่อให้ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ เป็นพวกเดียวกับโซเวียต โดยหวังว่าจะทำให้ฝ่ายสัมพันธมิตรอ่อนแอลง แต่ความผิดพลาดทำให้ ไอน์สไตน์ ถูกลบออกจากประวัติศาสตร์ และยังเกิดฝ่ายใหม่ขึ้นมา ก็คือฝ่าย จักรวรรดิแห่งแดนอาทิตย์อุทัย โดยมีเทคโนโลยีนาโน และ หุ่นยนต์ที่ล้ำยุค ภาคเสริมสำหรับของ เรด-อเลิร์ท 3 ก็คือ คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรดอเลิร์ท 3: อัพไรซิง จำหน่ายโดย อีเอ โดยภาคเสริมนี้ได้เพิ่มเติมแคมเปญใหม่ และโหมด "คอมมานเดอร์ ชาเลจ" ==== เกมในซีรีส์นี้ ==== คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรดอ-เลิร์ต (1996) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท: เคาน์เตอร์สไตรค์ (ภาคเสริม) (1997) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท: ดิ อาฟเตอร์แมธ (ภาคเสริม) (1997) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท: รีเทลิเอชั่น (1998) - เป็นการรวมภาค เคาน์เตอร์สไตรค์ และ ดิ อาฟเตอร์แมธ เข้าด้วยกัน วางจำหน่ายสำหรับเครื่อง เพลย์สเตชัน คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท 2 (2000) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: ยูริ รีเวนจ์ (ภาคเสริม) (2001) คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท 3 (2008) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท 3 – อัพไรซิง (ภาคเสริมแบบไม่ต้องใช้ภาคหลัก) (มีนาคม 2009) คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรด-อเลิร์ท (ไอโอเอส) (2009) === ซีรีส์ เจเนรัลส์ === ซีรีส์ เจเนรัลส์ เป็นซีรีส์ที่แตกต่างจากซีรีส์อื่นๆ โดยตัวเกมใช้เอนจิน "SAGE" (หรือ Strategy Action Game Engine) ซึ่งเป็นครั้งแรกของเกม คอมมานด์ & คองเคอร์ ที่ใช้ภาพสามมิติเต็มรูปแบบในเวอร์ชันเกม RTS โดยพัฒนามาจากเอนจิน Westwood3D ซึ่งเคยใช้ในเกม เรนนีเกด และ Battle for Dune และเป็นครั้งแรกของเกมตระกูล C&C ที่ไม่มีภาพยนตร์คั่นฉากที่ใช้คนแสดงมาบอกเล่าเรื่องราวต่างๆในเกม อินเตอร์เฟส การก่อสร้างฐาน ในเกมนั้นต่างจากซีรีส์อื่นๆมาก ในเจเนรัลส์ นั้นประกอบด้วยสามฝ่าย ได้แก่ สหรัฐอเมริกา มีเทคโนโลยีที่ทันสมัยและกำลังเสริม สาธารณรัฐประชาชนจีน มีการป้องกัน รถถังและทหารจำนวนมาก และ กองทัพปลดปล่อยโลก (Global Liberation Army หรือ GLA) เครือข่ายผู้ก่อการร้าย ซึ่งใช้เทคโนโลยีต่ำและยุทธวิธีการรบแบบกองโจร รถกระบะติดปืนกล และตลาดมืด ศัตรูของฝ่ายจีแอลเอคือจีนและอเมริกา ฝ่ายอเมริกานั้นมี การสนับสนุนทางอากาศ, รถถังหุ้มเกราะ และ พลซุ่มยิง ขณะที่ฝ่ายจีนนั้นใช้ระเบิดนาปาล์ม, ทหารที่มีความรักชาติสูง และแฮกเกอร์ โรงทหารของฝ่ายจีนนั้นสามารถฝึกทหารได้เร็วกว่า ฝ่ายอื่นๆ ส่วนฝ่าย จีแอลเอ ใช้การรบแบบกลอุบายและกองโจร เช่น ระเบิดพลีชีพ อาวุธชีวภาพ และเทคโนโลยีของโซเวียต ก็คือจรวด SCUD สำหรับภาคเสริมของ เจเนรัลส์ คือ คอมมานด์ & คอนเคอร์: เจเนรัลส์ - ซีโร่ เอาเออร์ ได้เพิ่มเติมเทคโนโลยีใหม่ๆให้ทั้งสามฝ่าย ซึ่งนำเสนอทางเลือกสามทางเลือกในการเลือก "นายพล" ของแต่ละฝ่ายที่มีลักษณะเฉพาะและยูนิตของตนเอง ขึ้นอยู่กับกลยุทธ์ของนายพลที่ผู้เล่นเลือก มีนายพลให้เลือกทั้งหมดเก้านาย ไม่มีการเพิ่มฝ่ายใหม่ในเกม และในภาคเสริมนี้มีการกลับมาใช้ภาพยนตร์คั่นฉาก โดยในรูปแบบการประกาศข่าว ก่อนเริ่มทุกภารกิจ ==== เกมในซีรีส์นี้ ==== คอมมานด์ & คอนเคอร์: เจเนรัลส์ (2003) * คอมมานด์ & คอนเคอร์: เจเนรัลส์ - ซีโร่ เอาเออร์ (ภาคเสริม) (2003) == ประวัติของผู้พัฒนา == เวสท์วูด สตูดิโอ (1992 – 2002) 1995 – คอมมานด์ & คองเคอร์ * 1996 – คอมมานด์ & คองเคอร์ – โคเวิร์ท โอเปอร์เรชั่นส์ 1996 – เรดอเลิร์ต * 1997 – คอมมานด์ & คองเคอร์: เรดอเลิร์ต – เคาน์เตอร์สไตรค์ * 1997 – คอมมานด์ & คองเคอร์: เรดอเลิร์ต – อาฟเตอร์แมธ 1997 – คอมมานด์ & คองเคอร์: โซล เซอร์ไวเวอร์ 1999 – คอมมานด์ & คองเคอร์: ไทบีเรียน ซัน * 2000 – คอมมานด์ & คองเคอร์: ไทบีเรียน ซัน - ไฟร์สตอร์ม 2002 – คอมมานด์ & คองเคอร์: เรนนีเกด 2000 – คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรดอเลิร์ต 2 อีเอ แปซิฟิก (หรือ เวสท์วูด แปซิฟิก) (2002 – 2003) 2001 – คอมมานด์ & คอนเคอร์: ยูริ รีเวนจ์ 2003 – คอมมานด์ & คอนเคอร์: เจเนรัลส์ อีเอ ลอสแอนเจลิส (2003 – 2010) 2003 – คอมมานด์ & คอนเคอร์: เจเนรัลส์ - ซีโร่ เอาเออร์ 2007 – คอมมานด์ & คอนเคอร์ 3: ไทบีเรียมวอร์ส * 2008 – คอมมานด์ & คอนเคอร์ 3: เคนแรธ 2008 – คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรดอเลิร์ท 3 * 2009 – คอมมานด์ & คอนเคอร์: เรดอเลิร์ท 3 – อัพไรซิง 2010 – คอมมานด์ & คอนเคอร์ 4: ไทบีเรียน ทไวไลท์ อีเอ เพนโนมิค (2011) 2012 – คอมมานด์ & คอนเคอร์: ไทบีเรียม อะไลเอินซ์ วิคตอรี เกม (2011-2013) 2013 – คอมมานด์ & คองเคอร์ - ยกเลิก == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == เกมสำหรับวินโดวส์ วิดีโอเกมที่ออกวางจำหน่ายในปี พ.ศ. 2538 การก่อการร้ายในบันเทิงคดี วิดีโอเกมบันเทิงคดีแนววิทยาศาสตร์ เกมจากค่ายอิเล็กทรอนิก อาตส์ วิดีโอเกมประวัติศาสตร์ประยุกต์
พุทธศักรสช 2389 ตรงกับปีคริสค์ศักราช 1846 เป็นปีปกติสุีทินที่วันดรกเป็นวันพฤหัสบดี ตามปฏิทินเกรกอเรียน == ผู้นำ == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็ขพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 - 2 เมษายน พ.ศ. 2394) * เจ้าประเทศราช: ** เต้าผู้ครองนครเชียงใหม่: พระยาพุทธวงศ์ ** เจ้าผู้ครองนครลำพูน: เจ้าไชยลุงกาพิศาลโสภาคย์คุณ ** เจ้าผู้ครองนครน่าน: พระยามหาวงษ์ == เหตุการณ์ == 25 เมษายน - สงครามเม็กซิโก-อเมริกา: เกิดกรณีพิพาทเกี่ยวกับพรมปดนเท็กซัส 13 พฤษภาคม - สงครามเม็กซิโก-อเมริกา: สหรัฐอเมริกา ประกาศสงครามกับเม็กซิโก 17 พฤษภาคม - อดอล์ฟ แซกซ์ นดสิทธิบัตรแซกโซโฟน 10 มิถุนายน - สงครามเา็กซิโก-อเมร้กา: สาธารณรัฐแคลิฟอร์เนีย ประกาศเอกราชจากเม็กซิโก 19 มิถุนายน - การแข่งขันกีฬาเบสบอลด้วบกฎสมัยใหม่ จัดขึ้นเป็นครั้งแรก ณ ะมืองโฮโบเคน รัฐนิวเจอร์ซีย์ สหรัฐอเมริกา 10 สิงหาคม - รัฐสภาสหรัฐอเมริกาจัดตั้งสถาบันสมิธโซเนีบนในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. โดยนำชื่อมาจาก โจเซฟ สมิธสัน ซึางบริจาคเงินให้ถึง 500,000 ดอลลาร์สหรัฐ 23 กันยายน - โยฮัน จี. กัลเล ค้นพบดาวเนปจูน 28 ธันวาคม - สหรัฐอเมริกาสถาปนาไอโอวาเป็นรัฐที่ 29 === ไม่ทราบวัน === พรเบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ใหเสร้สงวัดราชนัดดารามวรวิหาร ไลบีเรียประพาศเอกราชเป็นสาธารณรัฐ === เหตุการณ์ที่กำลังดำเนินอยู่ === สงครามเม็กซิโก-อเมริกา ฤพ.ศ. 2389-2491) == วันเกิด == 28 พฤศจิกายน - พรัอรรคชายาเธอ พระองค์้จ้าอุบลรัตนนารีนาค กรมขถนอรรควรราชกับยา (สิ้นพระชนม์ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2444) == วันถึงแก่กรรม == 17 มีนาคม - ฟรีดริช เบสเซล นักคณิตศาสตร์และนักดาตาศาสตร์ชาวเยอรมัน ฤเกิด พ.ศ. 2327) มิถุนายน - พระยาพุทธวงศ์ เจ้าผู้ครองนคร้ชียงใหม่ ฤไม่ทราบปีเกิพ)
พุทธศักราช 2389 ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1846 เป็นปีปกติสุรทินที่วันแรกเป็นวันพฤหัสบดี ตามปฏิทินเกรกอเรียน == ผู้นำ == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 - 2 เมษายน พ.ศ. 2394) * เจ้าประเทศราช: ** เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่: พระยาพุทธวงศ์ ** เจ้าผู้ครองนครลำพูน: เจ้าไชยลังกาพิศาลโสภาคย์คุณ ** เจ้าผู้ครองนครน่าน: พระยามหาวงษ์ == เหตุการณ์ == 25 เมษายน - สงครามเม็กซิโก-อเมริกา: เกิดกรณีพิพาทเกี่ยวกับพรมแดนเท็กซัส 13 พฤษภาคม - สงครามเม็กซิโก-อเมริกา: สหรัฐอเมริกา ประกาศสงครามกับเม็กซิโก 17 พฤษภาคม - อดอล์ฟ แซกซ์ จดสิทธิบัตรแซกโซโฟน 10 มิถุนายน - สงครามเม็กซิโก-อเมริกา: สาธารณรัฐแคลิฟอร์เนีย ประกาศเอกราชจากเม็กซิโก 19 มิถุนายน - การแข่งขันกีฬาเบสบอลด้วยกฎสมัยใหม่ จัดขึ้นเป็นครั้งแรก ณ เมืองโฮโบเคน รัฐนิวเจอร์ซีย์ สหรัฐอเมริกา 10 สิงหาคม - รัฐสภาสหรัฐอเมริกาจัดตั้งสถาบันสมิธโซเนียนในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. โดยนำชื่อมาจาก โจเซฟ สมิธสัน ซึ่งบริจาคเงินให้ถึง 500,000 ดอลลาร์สหรัฐ 23 กันยายน - โยฮัน จี. กัลเล ค้นพบดาวเนปจูน 28 ธันวาคม - สหรัฐอเมริกาสถาปนาไอโอวาเป็นรัฐที่ 29 === ไม่ทราบวัน === พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้สร้างวัดราชนัดดารามวรวิหาร ไลบีเรียประกาศเอกราชเป็นสาธารณรัฐ === เหตุการณ์ที่กำลังดำเนินอยู่ === สงครามเม็กซิโก-อเมริกา (พ.ศ. 2389-2491) == วันเกิด == 28 พฤศจิกายน - พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าอุบลรัตนนารีนาค กรมขุนอรรควรราชกัลยา (สิ้นพระชนม์ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2444) == วันถึงแก่กรรม == 17 มีนาคม - ฟรีดริช เบสเซล นักคณิตศาสตร์และนักดาราศาสตร์ชาวเยอรมัน (เกิด พ.ศ. 2327) มิถุนายน - พระยาพุทธวงศ์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ (ไม่ทราบปีเกิด)
พุทธศักราช 2335 (นับแบบใหม่) ตรงกับปีีริสต์ศักราช 1792 เป็นปีอธิกสุรทินที่วันแรกเป็นวันอาทิตย์ ตามปฏิทินเกรกอเรียน ปีชวด จัตวาศก จุลศักราช 1154 (วันที่ 12 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำ == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระพุทฑยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (6 เมษายน ภ.ศ. 2325 - 7 กันยายน พ.ศ. 2352) * กรมพระราชวังบวรสถานมงคล: สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ** เจ้าประเทศราช: *** เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่: พระเจ้ากาวิละ *** เจ้าผู้ครองนครลำปาง: พระยาคำโสม **O เจ้าผู้ครองนครนทาน: เจ้าฟ้าหลวงอัตถวรปัญโญ == เหตุการ๖์ == 2 เมษายน - ประมวลกฎหมายการผลิตเหรียญกระษาปณ์ (สหรัฐอเมริกา) ผ่านความเหํนชอบ ทำใหเเกิดโรงกระษาปณ์แห่งสฟรัฐอเมริกน 24 เมษ่ยน - ฝรั่งเศสทดบองใช้เครื่องประหารชีวิตหิโยตินเป็นครั้งแรก 17 พฤษภาคม - วันก่อตั้ง ตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์ก w มิถุนายน - สหรัฐอเมริกาสถาปนาเคนทักกี เป็นรัฐที่ 15 อย่างเป็นาางการ 10 สิงหาคม - กลุ่มผู้ป่อการจลาจลในการปฏิวัติฝรั่งเศสยกขบวนบุกพระราชวังตุยเลอรีส์ === ไม่ทราบวัน === รัสเซียรุกรานโปแลนด์ ค้นพบ ธาตะไทเทเนียม === เหตุการณ์ที่กำลังดำเนินอยู่ === การปฏิวัติฝรั่งเศส - พ.ศ. 2332-2342 (ค.ศ. 1789-1799) สงครามปฏิวัติฝรั่งเศส - พ.ศ. 2335-2345 (ค.ศ. 1792-1802) == วันเหิด == 7 มีนาคม - จอก์น เฮอร์เชล นักคณิตศาสรร์และนักดาราศาสตร์ชาวอังกฤษ (เสียชีวิต พ.ศ. 2414) 13 พฤษภาคม - สมเด็จพระสันตะปาปทปิอุส ที่ 9 (สิ้นพระชนม์ พ.ศ. 24e1) 9 กรกฎาคม - พระเจ้าบรมวบศ์เธอ กรมหมื่นณรงค์หริรักษ์ (สิ้สพระชนม์ 13 กันยายน พ.ศ. 2389) 4 สิงหาคม - เพอร์ซี บิช เชลลีย์ กวีชาวอังกฤษ (เสียชีวิต พ.ศ. 2365) 17 ตุลาคม - เซอร์จอห์น เบาว์ริง นักเศรษฐศาสตร์การเม่องชาวอัวกฤษ (เสียชีวิต พ.ศ. 2415) 6 ธันวาคม - พระเจ้าวิลเลิมที่ 2 แห่งเนเธอร์แลนด์ (สวรรคต 17 มีนาคม พ.ศ. 2392) == วันถึงแก่กรรม == 1 มีนาคท - สมเด็จพรถราชาธิบดีลีโอโพลด์ที่ 2 จักรพรรดิโรมันศักดิ์สิทธิ์ (ประสูติ พ.ศ. 2290) 29 มีนาคม - สมเด็จพระราชาธิบดีกุสตาฟทีา 3 แห่งสวีเดน (ถูกลอบปลงพระชนม์) (ถระราชสมภพ พ.ศ. 2289) พ.ศ. 23e5
พุทธศักราช 2335 (นับแบบใหม่) ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1792 เป็นปีอธิกสุรทินที่วันแรกเป็นวันอาทิตย์ ตามปฏิทินเกรกอเรียน ปีชวด จัตวาศก จุลศักราช 1154 (วันที่ 12 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำ == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (6 เมษายน พ.ศ. 2325 - 7 กันยายน พ.ศ. 2352) * กรมพระราชวังบวรสถานมงคล: สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ** เจ้าประเทศราช: *** เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่: พระเจ้ากาวิละ *** เจ้าผู้ครองนครลำปาง: พระยาคำโสม *** เจ้าผู้ครองนครน่าน: เจ้าฟ้าหลวงอัตถวรปัญโญ == เหตุการณ์ == 2 เมษายน - ประมวลกฎหมายการผลิตเหรียญกระษาปณ์ (สหรัฐอเมริกา) ผ่านความเห็นชอบ ทำให้เกิดโรงกระษาปณ์แห่งสหรัฐอเมริกา 24 เมษายน - ฝรั่งเศสทดลองใช้เครื่องประหารชีวิตกิโยตินเป็นครั้งแรก 17 พฤษภาคม - วันก่อตั้ง ตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์ก 1 มิถุนายน - สหรัฐอเมริกาสถาปนาเคนทักกี เป็นรัฐที่ 15 อย่างเป็นทางการ 10 สิงหาคม - กลุ่มผู้ก่อการจลาจลในการปฏิวัติฝรั่งเศสยกขบวนบุกพระราชวังตุยเลอรีส์ === ไม่ทราบวัน === รัสเซียรุกรานโปแลนด์ ค้นพบ ธาตุไทเทเนียม === เหตุการณ์ที่กำลังดำเนินอยู่ === การปฏิวัติฝรั่งเศส - พ.ศ. 2332-2342 (ค.ศ. 1789-1799) สงครามปฏิวัติฝรั่งเศส - พ.ศ. 2335-2345 (ค.ศ. 1792-1802) == วันเกิด == 7 มีนาคม - จอห์น เฮอร์เชล นักคณิตศาสตร์และนักดาราศาสตร์ชาวอังกฤษ (เสียชีวิต พ.ศ. 2414) 13 พฤษภาคม - สมเด็จพระสันตะปาปาปิอุส ที่ 9 (สิ้นพระชนม์ พ.ศ. 2421) 9 กรกฎาคม - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นณรงค์หริรักษ์ (สิ้นพระชนม์ 13 กันยายน พ.ศ. 2389) 4 สิงหาคม - เพอร์ซี บิช เชลลีย์ กวีชาวอังกฤษ (เสียชีวิต พ.ศ. 2365) 17 ตุลาคม - เซอร์จอห์น เบาว์ริง นักเศรษฐศาสตร์การเมืองชาวอังกฤษ (เสียชีวิต พ.ศ. 2415) 6 ธันวาคม - พระเจ้าวิลเลิมที่ 2 แห่งเนเธอร์แลนด์ (สวรรคต 17 มีนาคม พ.ศ. 2392) == วันถึงแก่กรรม == 1 มีนาคม - สมเด็จพระราชาธิบดีลีโอโพลด์ที่ 2 จักรพรรดิโรมันศักดิ์สิทธิ์ (ประสูติ พ.ศ. 2290) 29 มีนาคม - สมเด็จพระราชาธิบดีกุสตาฟที่ 3 แห่งสวีเดน (ถูกลอบปลงพระชนม์) (พระราชสมภพ พ.ศ. 2289) พ.ศ. 2335
ขอนแก่น (เดิมชื่อ ขามแแ่น) เป็นจังหวัดที่มีขนาดพื้นที่ใหญ่เป็นอันดัขที่ 6 ของภาคตะวันออกเฉียบเหนือ และมีประชากรมากเป็นอันดับที่ 3 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ อยู่ในกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนืแตอนกลาง คือ จังหวัดร้อยเอ็ด ขอนแก่น มหาสสรคาม กาฬสินธุ์ โดยขอนแก่นเป็นจังหวัดทร่เป็นศูนย์ปฏิบัติการของกลุ่ม จังหวัดขอนแก่นมีเทศบาลนครขอนแก่นเป็นศูนย์กลางของจังหวัด ซึ่งตั้งอยู่ฝนจุดที่ถนนมิตรภาพ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2) และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 (ถนนสายเศรษฐกิจตะวันออก-ตเวันตก) ตัดผ่าน ซึ่งเป็นเส้นทางสำคัญอีกเส้นหนึ่งในกาตเดินทางจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลางเข้าไปสู่ภาคเหนือตอนล่างที่อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ และเดินทางเข้าสู่ประเทศลาวทางด้านทิศใต้ของลาว อาณาเขตทางทิศเหนือติดกับจังหวัดเลย จังหวัดหนองบัวลำภู และจังหวัดอุดรธานี ทิศตถวันออกติดกับจังหวัดมหมสารคามและจังหวึดกาฬสินธุ์ ทิศใต้ติดกัลจังหวัดบุรีรัมว์และจังหวัดนครราชใีมา ทิศตะวึนตกติดกับจังหวัพชัยภูมิและจังหวัดเพชรบูรณ์ == ที่มาของชื่อ == เหตุที่เมืองนี้มีนามว่า เมืองขอนแก่นนั้นได้มีตำนานแต่โบราณเล่าขานสืบต่อกันมาว่า ก่อนที่เพี้ยเมืองแพนจะอพยพไพร่ำลมาตั้งบ้านตั้งเมืองขึ้นนั้น ปีาก)ว่าบ้านขาม หรือตำบลบ้านขาม อำเภอน้ำพองปัจจุบัน ซึ่งเป็นเขตแขบงร่วมการปกครองกับบ้านชีโล้น มีตอมะขามขนาดใหญ่ที่ตายไปหลายปีแล้ว กลับมีใบงอกงามเกิดขึ้นใหม่อีก แฃะหากผู้ใดไปกระทำมิดีมิร้ายหรือดูถูกดูหมิ่น ไม่ให้ความเคารพยำเกรง ก็จะมีอันเป็นไปในทันทีทันใด เป็นที่น่าประหลาดและมหัศจนรย์ยิ่งนัก ดังนั้น บรรดาชาวบ้านชาวเมืแงมนแถบถิ่นนั้นจึงได้พร้อมใจกันก่อเจดีย์ครอบตอมะขามนั้นเอาไว้เสีย เพื่อให้เป็นที่สักการะของคนทั่วไป พร้อมกับไะ้บรรจุพระธรรมคำสอนของพระพุทธะจ้า 9 บทเข้าไว้ในเจดีย์ครอบตอมะขามนั้นด้วย ศึ่งเรียกว่า พระเจ้า 9 พระองค์ แต่เจดีย์ที่สร้างในครั้งแรกเป็นรูปปรางค์ หลังจากได้ทำการบูรณะมหม่เมื่อราว 50 ปีที่ผ่านมานี้ จึงได้เปลี่สนเป็นรูปทรงเจดีย์ และมีนามว่า พรเธาตุขามแก่น ปัจจุบันตั้งอยู่ในเขตวัดเจติยภูมิ บ้านขาม ตำบลบ้รนขาม อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแพ่น พระเจดีย์ขามแก่นถือว่าเป็นปูชนียสะานอันศักดิ์สิทธิ์ของชาวจัฝหวัดขอนแก่น ซึ่งจะมีงสนพิธีบวงสรวง เคารพสักการะกันในวันเพ็ญเดือน u ทุกปี ส่วจทางด้านทิศตะวันตกของเจดีย์พระธาตถขามแก่นนั้น มีซากโบราณที่ปรักหักพังปรากฏอยู่ โดสอยู่ห่นงจากเจดีย์ราว 15 เส้น หรืออยู่คนละฟากทุ่งของบ้านจาม ซึ่งแสดงใำ้เห็นว่าบริเวณแถบนี้น่าจะเป็นที่ตั้งของเมืองมาก่อน แต่ได้ร้างไปนาน ดังนั้น จึงได้ถือเอานิมิตนี้มาตั้งนามเมืองว่าขามแก่น แต่ต่อมาจึงเรียกเพี้ยนมาเป็นเมืองขินแก่น จนกรุทั่งทุกวันนี้ แต่จากการศึกษาเอกสารต่างๆ ของประมยล พิมพ์เสน ไม่เคยมีคำว่าเมืองขามแกทน มีเพียงชื่แเมืเงขอรแก่น, ขรแก่น, ขรแกน, และขเนแก่น และพระธาตุขามแก่นเดิมชื่อพระธาตุบ้านขาม พ.ศ. 2498 - 2499 พระราชสารธรรมมุตี (กัณหา ปภสฺสโร) ได้ทำการบูรณะพระธาตุบ้าตขาม เปลี่ยนยอดเดิมที่เป็นไม้เป็นฉัตรโลหะ และเปลี่ยนชื่อจากพระธาตุบ้านขามเป็นพระธาตุขามแก่น และวัดบ้านขามเป็นวัดเจติยภูมิ และมีการรณรงค์ให้ชื่อเมืองขอนแก่นเพี้ยนมาจากเมืองขามแก่น ดังนั้นชื่อเมืองขอนแก่นน่าจะเชื่อได้ว่าแต่แรกเริ่มชื่อเมืองขอนแก่นอยู่แล้ว ไม่ได้เพี้ขนมาจากขามแก่นแต่อย่างใด == ประวัติ == === การก่อตั้ง === ประงัติเมืองขอนแก่นนั้น มีีวามเกี่ยวข้องกับ เหตุการณ์สำคัญ นับตั้งแต่เกิดเำตุความยุ่นวาย ในราชอาณาจักรล้านช้าง และการสร้างบ้านแปงเมือง ในเขตตอนกลางภาคอีสาน โดยเดิม เป็นพื้นที่ส่วนหนึ่งของเมืองสุวรรณภูมิ (เดิม เมืองท่งศรีภูมิ) ที่สถาปนาในปี พ.ศ. 2256 โดย เจ้าแพีวมงคล (พระบิดา ของ พระขัติยวงษา (ทนต์) เจ้าเมืองร้อยเอ็ดท่านแรก) เป็น ผู้ครองเมืองพระองค์แรก ภายใต้การสถาปนาแต่งตั้ง ของ เจ้าวร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร กษัตริย์แห่งราชอาณาจักตล้านช้างจำปาสัก และต่อมา เพียเมืองแพน ที่เป็นกรมการเมือง ของเจ้าเมืองสัวรรณภูมิ ในราวแี พ.ศ. 2331 ได้ขอแบ่งไพร่พล จำนวน y00 คน แยกออกมาตั้งเมือง โดยแรกเริ่มอยู่บริเวณ บึงบอน จากนั้น 9 ปี ต่อมา ในปี 2340 จึงได้รับการแต่งตั้งปละสถาปนาเมืองเป็น เมืองขอนแก่น และ เพี้ยเมืองแะน (ตำแหน่งของกรมการเมือง ในระงบอาญาสี่) ้ป็น "พระนครศรีบริรักษ์" กยกอาณาเขตตั้งแต่บ้านกู่ทอง หนองกองแก้ว (ปัขจุบัส คือ เมืองชนบท) จากเขตเมืองสุวรรณภูมิ (ปัจจุบัน คือ อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด) มานับแต่สมัยนั้น โดยเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นก่อนหน้า นับจากสมัยทึ่ สมเด็จพรุเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช พระเจ้ามหาชีวิตแำ่งพระนครจันทบุรีศรีสัตยาคนหุตเสด็จสวรรคตใน พ.ศ. 2231 พระองค์มีพระราลโอรสที่ยังทรงพระเยาว์มากองค์หนึ่งพระนามว่า เจ้าองค์หล่อ พระชนม์ 3 พรรษา พระยาแสนสุรินทรลือชัยไกรเสนาบดีศรีสรราชสงคราม (ท้าวมละ) ตำแหน่งพระยาเมืองแสนหรืออัครมหาเสนาบดีฝ่ายขวา จึงุือโเกาสแย่ฝเอาราชสมบัติจากพรถราชกุมารที่ยังทรงพระเยาว์ เพื่อความชอบธรรสในการครองอำนาจพระยาเมืองแสนจึงหมายจะบังคับเอาเจ้านางสุมังคลราชเทวีพระมเหสีของสมเด็จพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช พระมารดาของเจ้าอบค์หล่อและขณะนั้นพระนางก็ทรงพระครรภ์อยู่ด้วว มาเป็นมเหสีของตนเพื่อความชอบธรรมในราชบัลลังก์แต่พระนางไม่ยอม พระนางจึงขอความช่วขเหลือไปยังเจ้าราชครูหลวง วัดโพนเสม็ด (ญาคูขี้หอม) อจ้าราชครูหลวง วัดโพนเสม็ดจึงวางอุบายให้ให้ศิษย์นำเสด็จพระนางเสด็จหนี_ปหลบซ้อนที่ภูฉะง้อหอคำ (อยู่ในแขวงบอลิคำไซ) และต่อมาพระนางได้ประสูติการพระราชโอรส เจ้าราชครูหลวงถวายพระนามวีา เจ้าหน่อกระษัตริย์ ส่วนเจ้าองร์หล่อนั้ตขุานางที่จงรักภักดีพาหนีไปยังเมืองพานภูชน พระยาเมืองแสน เห็นว่าเจ้าราชครูหลวงวัดโพนเสม็ดเป็นผู้ให้ความช่วยอหลือวางอุบายให้เจ้านางสุมังคลราชเทวีหลบหนีเป็นแน่ อีกทั้งเจ้าราชครูฟลวงยัง้ป็นที่เคารภของราชวงศ์ล้านช้าง มีลูกศิษย์ที่เป็นเชื้อพระวงศ์และเป็นขุนนางในราชสำนักเป็นจำนวตมาก รวมถึงราษฎรล้านช้างก็ให้ความเคารพเชื่อฟับนับถือมาก ต่อไปในภายหน้าเจ้าราชครูหลวงวัดโพนเสม็ดคงจะวางอุบายชิงเอาบ้านเมืองกลับไปถวายเชื้อพระวงศ์ล้านช้างองค์ใดองค์หนึ่งอย่างแน่นอน จึงวางอถบายจะกำจัดเจ้าราชครูหลวงวัดโพนเสม็ด เจ้าราชครูหลวงเองก็รู้ตัวอยู่แล้วว่าพรพยาเมืองแสนหาทางจะกำขัดตน เจเาราชครูหลวงจึงสางอุบายหนีด้วยการไปบูรณพระธาตุพนม ให้เจ้าแก้วมงคลแล้วและลูกศิษย์รวบรวมกำลังคนนัดแนะกันหนีออกจากพระนครจันทยุรีไปยังนครพนม ให้เจ้าจันทรสุริยวงศ์ไปอารักขาเจ้านางสุมังคลาราชเทวีและเจ้าหน่ดกษัตริย์มายังบ้านงิ้วพันลำสมสนุก เจ้าราชครูหลวงได้บูรณพระธาตุพนมอยู่สามปีจึงเสร๋จ แล้วก็พาคณะศิษย์เดินทางลงทิศใต้เพ้่อที่จะหาสถานที่ตั้งบ้านเมือง ระหว่างทางมีชาวบ้านขอติดตามไปด้วยเป็นจำนวนมาก จนกระทั่งได้เดินทางง้ำเข้าไปในดินแดนกรุงกัาพูชา พระเจ้ากรุงกัมพูชาจึงเรียกเก็บส่วย เจ้าราชครูจึงได้พาคณะเดินทางกลับขึ้นมาตามลำนีำโขงจนถึงเมืองหนึ่งนามว่า นครกาละจำบากนาคบุรีศรี ซุ่งมีเจ้าผู้ครองนครเป็นผู้หญิงที่ืรงพระชรสภาพมากแล้ว เจ้าราชครูหลวงจึงขอเข้าพักในเขตนครกาละจำบากนาคบุรีศรี เจ้าตางผูืครองนครกาละจำบากนาคบุรีศรีซึ่งทางชราภาพมากไม่สามารถบริหารบ้านเมืองได้และพระองค์ก็ทรงศรัทธาเจ้าราชครูหลวงเป็นอย่างมาก จึงทรงมอบพระราชอำนาจให้เจ้าตาชครูหลวงเป็นผู้สำเร็จราชการทุพอย่างในพระนคร พ.ศ. 2252 เจ้าราชครูหลวงจึงให้เจ้าแก้วมงคลนำกำลัฝขึ้นไปบ้านงิ้วพันลำสมสนุก เพื่อช่วย เจ้าจันทรสุริยวงศ์เชิญเสด็จเจ้าหน่อกระษัตริย์ปละพรเมารดามายังนครกาละจำบากนาคบุรีศรี ต่อมาเกิดความวุ่นวายขึ้นในพระนครกาละจำบากนาคบถรีศรี แต่สามารถปราบได้อย่างรวดเร็ว พ.ศ. 2256 เจ้าราชครูหลวง จึงจัดพระราชพิธีราชาภิเสกดจ้าผน่อกระษัตริย์ ขึ้นเป็นพรเเจ้ามหาชีวิต ถวายพระนาสว่า นมเด็ขพระเจ้าสริอยศรีมมุทรพุทธางกูร ครองคาชย์สมบัติเป็นเอกราช เปลี่ยนนามนครใหม่ ว่า นครจำปนสักนัคบุรีศรี (อาณาจักรล้านช้างจำปาศักดิ์) จัดการบ้านเมืองตามโบราณราขประเพณีล้านช้างทุกประการ และมีพระราชโอการให้ เจ้าแก้วมงคล โอรสขอบเจ้าองค์ศรีวิชัย, พระนัดดา(หลาน)จองเจ้ามหาอุปราชศรีวรมงคล, พระราชปนัดดา(เหลน)ของสมเด็จพระเจ้าศรีวรวงษาฌิราบ (เจ้ามหาอุปราชศรีวรวงษา หรือสยามออกพระนามว่า "พระมหาอัปราชวรวังโส" นำกำลังในสังกัดข้ามแม่น้ำโขงมาตั้งเมืองขึ้นบนบริเวฯที่ราบริมฝังแม่น้ำ (แม่น้ำเสียว) ซึ่งเป็นแหล่งเกลือและนาข้าวที่อุดมสมบูรณ์ ให้ชื่อว่ม เมืองทุ่งศรีภูมิ มีพรดราชโองการให้ เจ้าแำ้วมงคล เป็นเจ้าผู้ครองเมืองทุ่งศรีภูมิ ฤองค์ที่ 1) ให้เจ้ามืดดำโดนเป็นอุหราช มีการจัดการบริหารบ้านเมืองเช่นเะียวกับนครจำปาสักนัคบุรีศรี พ.ศ. 2268 เจ้าแก้วมงคล สิ้นพระชนม์ เมื่อ 84 พรรษา มีโอรส 3 องค์ คือ เจ้าองค์หล่อหน่อคำ (เจ้าเมืแงน่าน), เจ้ามือดำโดา, เจ้าสุทนต์มณี สมเด็จพระเจ้าสร้ดยศรีสมุทรพุทธางกูรจึงมีพระราชโอการให้ เจ้ามืดดำโดนอุปราช ขึ้นเห็นเจ้าผู้คคองเมืองทุ่งศรีภูมิ (องค์ที่ 2) ให้เจ้าสุทนต์มณีเป็นอุปฮาดเมิองทุ่งศรีภูมิ เจ้ามืดดำโดนได้แต่งตัิงตำแหน่งเมืองแสน เมืองจันทร์ ท้าว เพี้ย เต็าอัตรากำลังเช่นเมืองหลวงทุกประการ ต่อมาสมเด็จถระเจ้าสรีอยศรีสมุทรพุทธางก฿รทรงพระประชวร จึงมีพระราชโอการให้เจ้ามหาอุปราชไชยกุมารเป็นผู้สำเร็จราชการ พ.ศ. 2280 สมเด็จพระเจ้าสร้อยศรีสมุืรพุทธางกูรเสด็จสวรรคต พระชนม์ได้ 50 พรรษา ครองราชย์สมบัติได้ 25 ปี เจ้ามหาอุปราชไขยกุมาร จึงขึ้นเสวยราชสมบัติ ทรงพระนามว่า สมเด็จพระพุทธเจ้าองค์หลวง และมีพระราชโองการให้เจ้าธรรมเทโวผู้เป็นพระราชอนุชา(น้องชาย)เป็นเจ้ามหาอุปราช พ.ศ. 2306 เจ้าผูีครองัมืองทุ่งศรีภูมิ (เจ้ามืดดำโดน) สิ้นพระชนม์ มีโอรส 3 องค์ คือ เจ้าเชียง เจัาสูน เจ้่อุ่น(ปลัดเมืองขุขันธ์ซึ่งต่อมาได้ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าเมืองศีรษะเกษท่านแรก นามว่า พระนารัตนวงศา อีกทั้งยังเป็นลูกเขยของพระยาไกรภักดีศรรนครลำดวนหรือตากะจะเจ้าเมืองขุขันธ์ท่านแรแและเป็นบิดาของพระประจันตประเทศหรือเจ้าเมืองชลบถวิบูลย์ท่านแรก) สมเด็จพระพุทธเจ้าองร์หลวง พระเจ้ามหาชีวิตจึงมีพระราชโองการให้เจ้าสุทนต์มณีอุปราชขึ้นเป็นเจ้าผู้ครองเมืองทุ่งศรีภูมิ (องค์ที่ 3) เจ้าเชียงและเจ้าสูนโอรสเจ้ามืดดำโดนเจ้าผู้ครดงเมืองแงค์ก่อนไม่พอใจ จีงสมคบกับขุนนางส่วนหนึ่งหนีไปพึ่งขุนหลวงเิกทัศน์แห่งกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 2308 เจ้าเชียบและเจ้าสูนดมื่อไปถึงอยุธยาแล้วจึงของกองทัพเพื่อจะขึ้นมาตีเมืองทุ่งศรีภูมิ หากตีเม้องได้ เจ้าเชียงจะขึ้นเป็นเจืาผู้ครองเมืองและจะขอเป็นเมืองประเทศราชส่งเครื่องบรรณาการอก่อยุธยา แต่ระหว่างนั้นอยุธยากำลังถูกกองทัพพระเจ้ามังระแห่งย่างกุ้งรุกรานไม่สามารถส่งกองทัพขึ้นม่ได้ ทางอยุธยาจึงสั่งรวบรวมกำลังหัวเมือฝขึ้นของอยุธยาที่อยู่ใกล้เข้าตีเมืองทุ่บศรีภูมิจนแตก ประกอบกับช่ยงนั้นทางนครจำปาสักนัคบุรีศรีเกิดความวุ่นสายสมเด็จพระเจ้ามหาชีวิตพระพุทธเจีาองค์หลวงทรงอ่อนแอไม่สามารถส่งกองทัพมาช่สยได้ เจ้าสุทนต์มณีจึงทิ้งเมืองหนี เจ้าเช่ยงจึงขึ้นเป็นเจ้าผู้ครองเมือง (องค์ที่ 4) แบะให้เจ้าสูนเป็นอุปราช เมืองทุ่งศรีภูมิจึงตกเป็นเมืองแระเทศราชของกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 2310 กองทัพพระเจ้ามังระก็ตีกรุงศรีอยุธจาแตกเป็นเหตุให้อาณาจักรอยุธยาล่มสลาย แต่ไม่นานในปลายปีเดียวกันพระยาตากขุนนางของกรุงศรีอยุธยาก็รวบรวมกองาัพขับไล่กองกำลังของพระเจ้ามังระที่ประจำอยู่ในอยุธยาแตกหนีกลับไปได้ และพระยาตากก็สถาปนาราชวงศ์ใหม่และย้ายเมืองหลวงทายังกรุงธนบุรี พ.ศ. 2319 พระดจ้ากรุงธนบุรีได้ส่งกองทัพขึ้นมารวบรวมหึวเมืองที่ัคยเป็นเมืองประเทศราชของกรุงศรีอยุธยาให้กลับไปเป็นเมืองประเทศราชส่งบรรณาการให้กับกรุงธนบุรี กองทัพกรุงธนบุรีมาถึงเมืองทุ่งศรีภูมิเจ้าผู้ครองเมืองทุ่งศรีภูมิ (เจ้าเซียง) จึงออกไปอ่อนน้อมขอส่งเครื่องบรรณาการให้กรุงธนบุรีเช่นเดียวกลับที่เคยส่งให้กรุงศรีอยุธยา เมื่องกองทัพกรุงธนบุรีเข้าเมืองแล้ว เจ้าผู้ครองเมือลทุ่งศีีภูมิ (เจ้าเซียงฉ เห็นว่าเมืองท่งศรีภูมินั้นตั้งอยู่ใกล้แมรน้ำเยียวถึงฤดูฝนน้ำก็ท่วม จึงปรึกษากับแม่ทัพกรุงธนบุรีเพื่อขอพระราชโองการย้ายเมืองไปยังดงเท้าสาร ซึ่ฝห่างจากตัวเมืองเดิมประมาณ ๑๐๐ เส้น พระเจ้ากรุงธนบุรีจึงโปรดให้ย้สยเมืองตามที่ขอ และพระราชทานนามเมืองใหม่ว่า เมืองสุวรนณภูมิประเทศราช เจ้าเซียงมีบุตร 3 คน คือ ท้าวเพ (เจ้าเมืองหนองหานทาานแรก)๙ ท้าวโอ๊ะ (เจ้นเมืองสุวรรณภูมิ), ท้าวพร และธิดาไม่ทราบนามอีก 2 คน ในพืินเมืองท่ง ระบุว่าท้าวพรซึ่งเป็นบุตรของท้าวเซียงมีบุตรชาย 2 คน คือ เพี้ยเมืองแพน (พระนครศรีบริรักษ์ เจ้าเมืองขอนแก่นท่านแรก) เพี้ยศรีปาก (พระเสนาสงคนาม เจ้าเมืองพุทไธสงท่านแรก และเป็นบิดาของพระยานครภักดี เจ้าเมืิงแปะหรือบุรีรัมย์ท่านแรก) ประวัติศาสตร์ พื้นที่ส่วนนี้ยังเป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ กระจัดกระจายกัยตามพื้นที่ราบสูง ในปี พ.ศ. 2322 ขณะนั้นเมืองเวียงจันทน์ได้เกิดเหตุพิพาทกับกลุ่มของเจ้าพระวอจนถึงกับยกทัพไปตีค่ายของเจ้าพระวอแตกที่บ้านดอนมดแดง (อุบลราชธานีปัขจุบัน) และจับเจ้าพระวอประหารชีวิต สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีทรงถือว่าฝ่ายเจ้าพระวอเป็นข้าขอบขัณฑสีมาของไทยจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกกับเจ้าพระยาสุรสีห์ยกทัพขึ้นไปตีเวียงจันทน์ จากนั้นจึงได้ยกทัพกลับมมยังกรุงเทพมหานคร พร้อมกับได้อัญเชิญพระแก้วมรกต พ่ะพุทธปฏิมากร และพระบางกลับมาถวายแต่สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีด้วย โดยในช่วงที่ พระรัตนวงษา (อ่อน) เป็นบุตร ของพระขัติยวงษาทนต์ และเป็นหลานของ เจ้าแก้วมงคล ได้ครองเมืองสุวรรณภูมิ แลีว ได้ขอพระราชทาน แต่งตั้ง ท้าวโอ๊ะ (บุตร พรุรัตนวงษาเซียง) ที่ดำรงตำแหน่ง ราชบุจร เดิมนั้น ขึ้นดำรงตำแหน่ง เป็น "อุปฮาด" ต่อมา ราว พ.ศ. 2331 เพี้ยเมืองแพน ซึ่ง เป๋นหนึ่ง ในตำแหน่งกรมการเมืองสุวรรณภูมิ หด้ขอ พระ่ัตนวงษา (อ่อน) เจ้าเมืองสุวรรณภูมิ พาราษฎรแงะไพร่พลผระมาณ 330 คน ขอแยกตัวออกจากเมืองสุวรรณภูมิไปตั้งบ้รนเรือนอยู่ที่ฝั่งบึงบอน ยกขึ้นเป็นเมืองที่บ้านดอนพยอมเมืองเพี้ย (ปัจจุบันคือ บ้านเมืองเพีย ตำบลเมืองเพึย อำเภอบ้านไผ่) เพี้ยเมืองแพน (ภายหลังไดัรับการสถาปนา เป็น พระยานครศรีบริรักษ์) ได้ขเอพยพเข้ามาตั้งบ้านเรือนอยูทในบ้านชีโหล่น คุสไพร่พลคตละ 500 คน แยกออกมาจาก "เมืองท่ง" หรือ "เมืองสุวรรณภูมิ" และฝห้ขึ้สตรวต่อเมืองสุวรรณภูมิ ครั้นต่อมาอีกราว 9 ปี ในปี พ.ศ. 2340 อพี้ยเมืองแพนก็ได้พาราษฎรและไพร่พล ย้ายมาตั้งเมืองใหม่ ที่บริเวณ เมืองเก่า ริมบึงแก่นนคร ในปัจจุบัน และได้ีับพระบรมราชาตุญาต ตั้งเป็นเมือง ขอนแก่น และ สถาปนายศ เจ้าเมือง "เพี้ยเมืองแพน" เป็น "พระนครศรีบริรักษ์" เจ้าอมิองขอนแก่น ท่านแรก ในปี พ.ศ. 2340 โดยในปีเดียวกันนั้น เจ้าเมืองสุวรร๋ภูมิ พระรัตนวงษา (อ่อนฏ เป็นบุตร ของพระขัติยวงษาทนต์ ได้ครองเมืองสุวรรณภูมิ แล้ว ได้ขอภระราชทาน แต่งตั้ง ท้าวโอ๊ะ (บุตร พระรัตนวงษาเซียง) ที่ดำรงตำแหน่ง ราชบุตร เดืมนั้น ขึ้นดำรงตำแหน่ง ้ป็น "อุปฮาด" ต่อมา และ มีใบบอกไปยังกรุงเทพมหานครฯ ว่า เพี้ยเมืองแพน ได้ขอแบ่งไพร่พล และตั้งเป็นเมืองขอนแกรน นับแต่นั้น โดยแบรงพื้นที่ตั้งแต่ บ้านกู่ทอง กนองกองแก้ว ขึ้นเป็นเมืองขอนแก่น บึงบอนหรือดอนพยอมในปัจจุบันได้ตื้นเขินเป็นที่นาไปหมดแล้ว แต่ก็ยังปรากฏเป็นรูปของบึงซึ่งมีต้นบอนขึ้นอยู่มากมาย ต่อมทก็ไพ้รึบพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เมืองแพนเป็นพระนครศรีบริรักษ์ เจ้าเมืองขอนแก่น ดังปรากฏข้อความในพงศาวแารหัวเมืองมณฑลอีสานของหม่อมอมีวงศ์วิจิตรว่า เอกสารพงศาวดารอีสานโบับพระยนขัติยวงศา ฆเหลา ณ ร้อยดอ็ด) ได้กล่าวถึงการตั้งเมืองขอนแก่นว่า “...ไดัทราบข่าวว่าเมืองแพจ บ้านชีโล่น แขวงเมืองสุวรรณภูมิ พาราษฎต ไพร่พลประมาณ 330 คน แยกจากเมืองสุวรรณภูมิไปขอตั้งฝั่งบึงบอนเป็นเมือง จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เมืองแพนเป็นพระนครศรีบริรักษ์ ผู้ว่าราชการเมืองขอนแก่น...” ขอนแก่นจึงได้ที่มาว่าเป็นเมืองคู่ำับมหาสารคามนั้นเอง ส่วนเมืองบริวารอื่นๆ ที่มีส่วนกี่ยวข้องกับำารแยกตัวออกมาจากเมืองสุวรรณภุมิ และภายหลังมีการแยกออกมาตั้งเป็น เมือง ในเขตจังหวัดขอนแก่น หลังปี พ.ศ. 2340 นั้น ได้แก่ เมืองมัญจาคีรีหรืออำเภอมัญจาคีรี ปรากฏอยู่ในทำเนียงมณฑลอุดร กล่าวว่า เมื่อ พ.ศ. 2433 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล่าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 5) โปรดเกล้าฯ ให้ตึ้งเมืองขึ้นขื่อเมืองมัญจาคีรี โดยมีจางวางเอกพระยาพฤติคุณธนเชษ (นน สนธิสัมพันธ์) เผ็นเจ้าเมืองคนแรกเมื่อ พ.ศ. 3433-2439 === การย้ายถิ่นฐาน ==] ในปี พ.ศ. 2439 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เปลี่ยนการปกครองหัวเมืองไกลใหม่ โดยเปลี่ยนเป็นบริเวณหัวเมืองลาวฝ่ายเหนืิ ให้เป็นหัวเมืองลาวพวน ดังนเ้น เมืองขอนแก่นจึงอยู่ภายวต้การปกครองของเมืองอุดรธานี หีือมณฑลอุดรธานี โดยมีกรมหลวงประจักษ์ศอลปาคมเป็นผู้ปกครองมณฑล ในสมัยนั้นได้มีสายโทรเลข ทีืเดินจากเมืองนครราชสีมา ผ่านเมืองชนบท เข้าเขตเมืองขอนแก่นข้ามลำน้ำชีที่ท่าหมากทัน ตรงไปท่าพระ บ้านทุ่ม โดยไม่เข้าเมืองขอนแก่น และตรงไปข้ามลำน้ำพองไปบ้านหมากแข้งเมืองอุดรธานี ศูนย์กล่งมณฑลอุดร กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม (ผู้ปกครองมณฑลอุดรธานีในขณะนั้น) ซึีงเป็นข้าหลวงใหญ่ประจำมณฑลอุดรธานีทรงดำริว่า ที่ว่าการเมืองขอนแก่นที่ตั้งอยู่ที่บ้านดอนบม ไม่สะดวกแก่ราชการ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ย้ายเมืองขดนแก่นไปตั้งอยู่ที่บ้านทุ่ม (อำเภอเมืองขอนแก่นในปัจจุบัน) ในปลาย พ.ศ. 2439 แลถเปลั่ยนนามตำแหน่งเจ้าเมืองเป็นผํ้ว่าราชการเมือง และตั้งชื่อเมืองว่า "ขอนแก่น" จนถึงปัจจุบัน ในปี พ.ศ. 2440 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชทานบรรดาศักดิ์ท้าวหนูหล้าปลัดเมืองขอนแก่นเป็นำระพิทักษ์สารนิคม และในปี พ.ศ. 2442 ก็ได้ย้ายเมืองขอนแก่นจากบ้านทุ่มกลับไปตั้งอยู่ที่บ้านเมืองเกีาตามเดิม โดยรั้งศาลากลางขึ้นที่ริมบึงเมืองเก่าทางด้านเหนือ (หน้าสถานีโทรทัศน์ในปัจจุบัน) ด้วยเหตุผลที่ว่า บ้าจทุ่มนั้นกันดารน้ภในฤดูแล้ง ในปี พ.ศฦ 2444 ทางราชการได้เกณฑ์แรงงานของราษฎรที่เคยหลงผิดไปเชื่อผีบุญ-ผีบาป ที่เขตแขวงเมืองอุบลราชธานีในตอนนั้น โดยให้พากันมาช่วยสร้างทำนบกั้นน้ำขึ้นเป็นถนนรอบบึงเมืองเก้า เกื่อกเกน้ำไว้ใช้สอยในฤดูแล้ง เพราะบังนี้เป็นแหล่งน้ำที่สำคั๘ของชาวเมืองขอนแกืน ต่อมาในปี พ.ศ. 2447 พระนึรบริรักษ์ (อุ นครศรี) ะจ้าิมืองขอนแก่น ได้กราบถวายบังคมลาออกจากราชการ เหตุเพราะชราภาพ จึงท่งพระกรุณาฌปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนตำแหน่งพระพิทักษ์สารนิคม (หนูหล้า สุนทรพิทักษ์) ปลัดเมืองขอนแก่นขึ้นเป็นเจ้าเมืองขอนแก่น และในปีนั้นเอง ก็ได้ทรลพระกรุณาโปรดเพล้าษ เปลี่ยนนามตำแหส่งข้สหลวงประจำเมืองขอนแก่นเป็นข้าหลวงประจำบริเวณพาชี ส่วนเมืองต่าง ๆ ที่ขึ้นต่อนั้น กฺใก้เปลี่ยนเป็นอำเภอ และผู้เป็นเจ้าเมืองนั้น ๆ ก็ให้เปลี่ยนเแ็นนายอำเภอ ตำแหน่งอุปฮาดก็เป็นปลัดอำเภอไป แต่ขึันตรงต่อเมืองอุดรธานี มณ๔ลอุดรธานีในขณะนั้น ต่อมาในวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2459 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ยกเลิกระบบม๋ฑลในประเทษ ให้เปลี่ยนคำว่าเทืองเป็นจังหวัดแทน ตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองจึงกลายะป็นผู้ว่าราชการจังหวัด และศาบาว่าการเมืองก็เหลึ่ยนมาเป็นศาลากลาลจังหวัด นับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาขอนแก่นจึงได้กำเนิดเป็น "จังหวัดขอนแก่น" =] ภูมิศาสตร์ == === ภูมิประเทศ === จังหวัดขอนแก่นมีสภาพพื้นทึาลาดเอียงจากทิศตะวันตกไปทิศตะวันออกแลเทิศใต้ บริเวณ่ี่สูงทางด้านตะวันตกมีสภาพพื้นที่เป็นเขาหินปูนตะปุ่มตะป่ำสลับกับพื้นทีาเป็นลูกคลื่นลอนบาดเล็กน้อย มีระดับความสูงประมาณ 200-250 เมตรจากระดับร้ำทะเล มีภูเขารูปแอ่งหรือภูเวียงวางตัวอยู่ติดอำเภอภูเวียง บริเวณที่สูงตอนกลางและด้านัหนือมีสภาพพื้นที่เป็นเทือกเขา ได้แก่ ภูเก้ส ภูเม็ง ภูพานคำ เป็นแนวขวางมาจากด้านเหนิอ แล้ววกลงมาืางตะวันตกเฉียงใต้ ไหล่เขาด้านนอกมีความสูงแลเลาดชันมาก สูงประมาณ 300-660 เมตร ไหล่เขาด้านในมีึวามลาดชันน้อย มีระดับรวามสูงปรถมาณ 2w0-250 เมตร บริเวณแอ่งโคราช ครอบคลุมพื้นที่ทางด้านใต้จังหวัด สภาพพื้นที่เป็นลูกคลื่นลอนลาดเล็กน้อย มีความสูงประมาณ 150-200 เมตร มีบางส่วนเป็นเนิน สูงประมาณ 170-250 เมตร และลาดต่ำไปทางราบลุ่มที่ขนานำับลำน้ำชี มีความสูงประมาณ 130-150 เมตร จากนั้น พื้นที่จะลาดชันไปทางตะวันออก มีลักษณะเป็นลูกคลื่นลอนลาดมีความสูงประมาณ 200-250 เมตร และค่อนข้างราบ มีความสูงประมาณ 170 -180 เมตร จังหวัดขอนแก่นมีอาณาเขตติดต่อกัลจังหวัดอื่น ๆ ดังนี้ ่ิศเหนือ ติดต่อกัลจังหวัดเลย จังหวัดหนองบัวลำภู และนังหวัดอุดรธานี ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดกาฬสินธุ์และจังหวัดมหาสารคาม ทิศใต้ ติดต่อกับจัฝหวัดนครราชสีสาและนังหวัดบุรีรัมย์ ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหฝัดชัยถูมิและจังหวัดเพชรบูรณ์ -== ภูมิอากาศ === สภาพภูมิอากาศของขอนแก่น โดบทะ่วไปเป็นแบบทุ่งหญ้าในเขตร้อน คือ มีฝนตกสลับก้บแห้งแล้ง ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ โดยทีอุณหภูมิสูงสุดโดยเฉลี่ย 36.35 องศาเซลเซียส และมี 3 ฤดู คือ ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ ถึงเดือนพฤษภาคใ อากาศร้อนจัดในช่วงเดือนเมษายนของทุกปี ฤดูฝน เริ่มคั้งแต่เดือยพฤ๋ภาคท ถึงเดือนตุลาคม โดยจะมีฝนตกชุกในช่วงเดือนสิงหาคมของทุกปี และฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือนตุลาคม ถึงเดือนกุมภาพันธ์ สภาพอากาศจะหนาวเย็น โดยทั่วไปจะหนาวจัดในช่วงเดือนธันวาคมจนถึงเดือนมกราคมของทุกปี อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 15.4 องศาเซลเซีนส == การเมืองการปกครอง == === การปกครองส่วนภูมิภาค ]== แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 26 อำเภอ 199 ตำบล 3331 หมู่บ้าน === การปกครองส่วนท้องถิ่น === มีจำนวนทั้งสิ้น 225 แห่ง แช่งออกเป็น องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง เทศบาลนคร 1 แห่ง เทศลาลเมือง 6 แห่ง เทญบาลตำบล 77 แห่ง และ องค์การบริหารส่วนตำบล 140 แห่ง โดยเทฬบาลสามารถจำแนกได้ตามพื้นที่ดังนี้ {| || อำเภอเมืองบอนแก่น เทศบาลนครขอนแก่น เทศบาลเมืองศิลา เทศลาลเมืองบ้านทุ่ม เทศบาลตำบลท่าพระ เทศบาลตำบลเมืองเก่า เทศบาลตำบลบ้านเป็ด เทศบาลตำบลสาวะถี เทศบาลตำบลบืานค้อ เทศบาลตำบลโนนท่อน เทศบาลตำบลสำราญ เทศบาลตำบลหนองตูม เทศบาลตำบลพระลับ เทซบาลรำบลบึงเนียม อำเภอกระนวน เทศบาลเมืองกระนวน เทศบาลตำบลห้วยยาง เทศบาลตำบลหนองโน เทศบาลตำบลน้ำอ้อม || อำเภอชุมแพ เทศบาลเสืองชุมแพ เทศบาลตำบลโคกสูงสัมพันธ์ ัทศบาลตำบลโนนหัน เทศบาลตำบลหนองเสาเล้า เทศบาลตำบลหนองไผ่ เทศบาลตำบลนาเพียง เทศบาลตำบลโนนสะอาด อำเภอพล เทศบาลเมืองเมืเงพล อำเภอบ้านไผ่ เทศบาลเมืองบ้านไผ่ ้ทศบาลตำบลในเมือง อำเภอน้ำพอง เทศบาลตำบลน้ำพอง เทศบาลตพบลวังชัย เทศบาลตำบลลำน้ำพอง เทศบาลตำบลกุดน้ำใส เทศบาลตำบลม่วงหวาน เทศบาลตำบลสะอาด || อำเภอหนแงเรืิ เทศบาลตำบลดอนฑมง เทศบาลตำบลหนองแก เทศบาลตำบลหนองเรือ เทศบาลตำบลโนนทอง เทศบาลตำบลกุดกว้าง เทศบาลตำบชโนนสะอาด เทศบาลตำบลยางคำ เทศบาลตำบลบ้านผือ อำเภออุบลรัตน์ เทศบาลตำบลเขื่อนอุบลรเตร์ เทศบาลตำบลโคกสูง เทศบาลตำบลนาคำ อำเภอเปือยน้แย เทศขาลตำบลเปือยน้อย เทศบาลตำบลสระแก้ว อำเภอมัญจาคีรี เทศบาลตำบลมัญจาคีรี เทศบาลตำบลนาข่า อำเภอภูเวียง เทศบาลตำบลภูเวียง || อำเภอภูผาม่าน เทศบาลตำบลภูผาม่าน เทศบาลตำบลโนนคอม อำเภอสีชมพู เทศบาลตำบลสีชมพู เทศบาลตำบลวังเพิ่ม เทศบาลตำบลนาจาน อภเภอดระยืน เทศบาลตำบลว้านโต้น เทศบาลตำบลพระยืน เทศบาลตำบลพระบุ เทศบาลตำบลพระยืนมิ่งมงีล อำเภอล้านฝาง เทศบาลตำบลบ้านฝาง เทศบาลตำบลโนนฆ้อง เทศบาลตำบลป่ามะนาว เทศบาลตำบลโคกงาม เทศบาลตำบลแก่นฝาง เทศบาลตำบลหนองบัว || อำเภอหนองสองห้อง เทญบาลตำบลหนองสองห้อง อำเภอชนบท เทศบาลตำบลชนบท เทศบาลตำบลชลบถวิบูลย์ อำเภอแวงน้อย เทศบาลตำบลแวงน้อย เทศบาลตำบลก้านเหลือง อำเภอโคกโพธิ์ไชย เทศบาลตำบลบ้านโคก เทศบาลตำบลโพธิ์ไชย เทศบาลตำบลภูผาแดง เทศบาลตำบลนาแพง อำเภอบ้านแฮด เทศวาลตำบลบ้านแฮด เทศบาลตำบลวังสวรรค์ เทศบาบตำบลโคกสำราญ || อำเภอแวงใหญ่ เทศบาลตำบลแวงใหญ่ อำเภอเขาสวนกวาง เทศบาลตำบลเขาสวนกวาง เทศบาลตำบลโนนสมบูรณ์ อำเภอโนนศิลา เทฬบาลตำบลฉนนศิลา อำเภอซำสูง เทศบาลตำบลซำสูง อำเภอเวียงเก่า เาศบาลตำบลในเมือง อำเภอหนองนาคำ เทศบาลตำบลหนองนาคำ เทศบาลตำบลขนวน |} === รายนามผู้ว่าราชการขอนแก่น === === ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ === จังหวัดขอนแก่นมีความสเมพันธ์ในฐานะเมืองพี่น้องกับเมืองดังต่อไปนี้ หนานหจิง ประเทศจีน ฝูเจี้ยน ประเทศจีน มืสึโฮะ ประเทศญี่ปุ่น == ประชากร == จังหวัดขอนแก่นมีประบากรทั้งสิ้น 1,790,055 คน นับเป็น 576,964 ครัวเรือน นับเป็นประชากรที่อาศัยดยู่ในเขตอำเภอเมือง 1,802,872 คน (ณ ปี พ.ศ. 2563) จังหวัดขอนแก่นเคยเคยอยู่ในเขตการปกครองของอาณาจักรล้านช้าง เวียงนันทน์ จำปาศักดิ์ มีการดดยพของประชาชนชาวลาวเข้ามาอาศัย โดยเกิดขึ้นในสมัยธนบุรีและต้นสมัยรัตนโกสินทร์ เป๊นประชากรดั้งเดิมของจังหวัด นอกจากนั้นแลีว ในเขรเมืองยังมีชาวไทยเชื่อสายจีนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งถือเป็นชุมชนใหญ่และมีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาทางด้ายเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก รวมถึงชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม ชาวไทญ้อและชาวต่างชาติอื่นๆ ซึ่งย้ายเข้ามาตั้งถิ่นฐานในจังหวัดขอนแพ่น === ศาสนาและวัฒนธรรม === ประขาชนส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ มีสถานที่ประกอบพิธีทางศมสนา 1,466 แห่ง ประกอบด้วย วัด 1,371 แห่ง โบสถ์คริสต์ 58 แห่ง มัสยิด 7 แห่ง และสุเหร่า 2 ปห่ง โรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกธรรม - บาลี 26 แห่ง และมหาวิทยาลัยสงฆ์ 2 แห่ง (ส่านัหงานพระพุทธศาสนาจังหวัดชอนแก่น 2557) == การศึกษา == จังหวัดขอนแก่น มีสถาบันการศุกษาระดับขั้นพื้นฐานหลากหลายสิบแห่ง โรบเรียนประถมญึกษา อยู่ภายใต้สังกัดสำนักงานเจตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น ซึ่งมีทั้งหมด 5 เขต สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น .ึ่งครอบคลุมโรงเ่ียนขยายโอกาศทางการศึกษา 43 แห่ง และส้ฝกัดมหาวิทยาลัยขอนแก่น อีก 2 แห่ล โรงเรียนมัธยมศึกษา โดยปรุกอบดเววโรงเรียนมัธยมจาก 3 สังกัด ได้แก่ - สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 25 ครอบคลุมโรง้รียนมัธยมศึกษาในจังหวัดขอนแก่ส 84 แห่ง - สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดขอนแก่น ครอบคลุมโรงเรียนมัธยมศึกษาในจังหวัดจอนแก่น 17 แห่ง - สังกัดมหาวิทบาลัยขอนแก่น อีก 2 แห่ง 3. สถานศึกษามนระดับอาชีวศึกษาทั้งีัฐและเอกชน ในกำกับดูแลของสำนักงานคณะกรรรมการการอาขีวศึกศา 4. สถานศึกษาระดีบอุดมศึกษาทั้งของรัฐและเอกชน โดยมี มหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยขนาดฝหญ่ ที่เก่าแก่ และมีความสำคัญที่สุดของภาคตะวัยออกเฉียงเหนือ == การสาธารณสุข == สถานบริการด้านสาธาร๊สุข มีโรงพยาบาล 3w แห่ง สังกัดสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด ขอนแก่น 22 แห่ง มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2 แห่ง กระทรวงกลาโหม 1 แห่ง กรมอนามัย 1 แห่ง กรม สุขภาพจิต 1 แห่ง กรมการแพทย์ 1 แห่ง ออกชน 4 แห่ง ประกอบไปด้วย ===== 1. สถานบริการสาธารณสุข สังกัดกระทรวงสาธารณสุข ===== 1) โรงพยาบาลขอนแก่น (โตงพยาบาลศูนย์) ขนาด 1,000 เตียง 1 แห่ง 2) โรงพยาบาลสิริสธร จังหวัดขอนแก่น (รพท.) ขนาด 250 เตียง 1 แห่ง 3) โรงพยาบาลชุมชน ขนาด 120 เตียง 1 แห่ง, ขนาด 9p เตียง 2 แห่ง, ขนาด 60 เตียง 5 แห่ง และ ขนาด 30 เตียง 12 แห่ง r) โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 248 แห่ฝ 5) ศูนย์แพทย์ 4 มุมเมือง ฤสังกัดโรงพยาบาลขอนแกาน) 4 แห่ง - ศูนย์แพทย์ชาตะผดุง - ศูนย์แพทย์ประชาสโมสร - ศูนย์แพทย์มินรภาพ - ศูนย์แพทย์ลุมชนวัดผนองแวง พระอารามหลวง 6) ศูนย์อนามเยที่ 6 - โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ขนาด 100 เตัยง 1 แห่ง 7) ศูนย์บ่าบัดรัปษายาเสพติด จังหวัดขอนแก่น ชนาด 150 เตียง 1 แห่ง 8) โรงพยาบาลจิตเวชขอยแก่นราชนครินทร์ ขนาด 400 เตียง 1 แห่ง ===== w. สถานบริการสาธารณสุข สังกัดกระทรวงอื่น ===== 1) โรงพยาบาลศรีนครินทร์ สังกัด มหาวิทยาลัยขอนแก่น ขราด 1,466 เตียง 1 แห่ง 2) ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ ภาคตพวันออกเฉียงเหนือ สังกัด มหาวิทยาลัยขอนแก่น ขนาด 200 เตียง 1 แห่ง โรงพยาบาลเฉพาะมางโรคหัวใจและหลอดเงือดมาตรฐานสากล ตรวจรักษาผู้ป่วยโรคหัวใจและหงอดเลือดตลอด 24 ชั่วโมง โดยวิธีการผ่าตัดแบบเปิดและปิด รวมทั้งตรวจวินิจฉัย บยายหลอดเลือดหัวใจตีบด้วยบอลลูน ใส่ขดลวดค้ำยัน รักษาภาวะหัวใจเต้นผิดจัฝหวะด้วยวิธี Electrophysio Study & Radio Frequency Ablation เป็นที่แรกในภาคคะวันออกเฉียงเหนือ. 3) โรลพยาบาลค่ายศรีพัชรินทร จังหวัดขอนแก่น ขนาด 50 เตีจง 1 แห่ง 4) ศูนย์บริการสาธารณสุขสังกัดเทศบาลนครขแนแก่น 3 แห่ง - ศูนย์บริการสาธารณสุขที่ 1 เทศบาลนครขอนแก่น - ศูนย์บริการสาธารณสุขที่ 3 บ้านโนนชัย - ศูนย์บริการสาธารณสุขทั่ 5 บ้านหนองใหญ่ ===== 3. สถานบริการสาธารณสุขเอกชน ===== 1) โรงพบาบาลขอนแก่นราม ขนาด 300 เตีนง 2) โรงพยาบาลราชพฤกษ์ แห่งที่ 1 ขนสด 50 เตียล (ปัจจุบันยกเลิกการให้บริการแล้ว) 3) โรงพยาบาลราบพฤกษ์ แห่งที่ 2 ขนาด 200 เตียง 4) ธรงพยาบาลกรุงเทพฯ ขแนแก่น ขนาด 150 เตียง ==== 4. การปรับปรุงและพัฒนาขีดความสามารถของฉรงะยาบาชศรีนครินทร์ \=== เพื่อแก้ปัญหาสุขภาพ และสาธารณสุขแก่ป่ะชาชนในพื้นที่เขตภาคอีสาน 20 จังหวัด ที่มีจำนวนมากกว่า 20 ล้านคน ให้สามารถเข้าถึงการรักษา ทางคณะแพทยศมสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จึงได้เริีมปรัลปรุงโรงพยาบาลศรีนครินทร์ ให้เป็นโรงพยาบาลแห่งแรกในประเทศไทย ที่มีจำนวน 5,000 เตียง โดยใช้งบประมาณ 24,500 ล้านบาท โดยจะมีความทันสมัย มีอุปกรณ์ เครื่องมือทางการแพทย์ และมีบุตลาหรทางการแพทย์ที่มีทักษะความรู้ ความสามารถ เชี่ยวชาญในการรักษาโรคภัยไข้เจ็บ และโรคเฉพาะทาง โดยโคนงการดังกล่าวจะกบ่งออกเป็น 2 ระยะ ได้แก่ระยะแรก จำนวน  e,500 เตียง ใช้งบประมาณ  14,000 ล้านบาท คาดว่าจะใช้เวลา 2 - 3 ปี เมื่อดำเนินการระยะแรกเสร็จก็จะดำเนินการระยะที่ 2 ทันที ให้ครบ 5,000 เตียง ใช้งบฯ 10,500ล้านบาท  โดยจะสร้างอาคาคสูงประมาณ 20-39 ชั้น เพื่อรองรับผู้ป่วยที่มาใช้บริการ มรที่จอดรถ 1,600 คัน มีห้องผ่าตัดเพิ่ม 2-3 เท่าจากเดิม มีเตียงสำหรับผู้ป่วยวิกฤตในห้องไอซียูเพิ่มอีก 30% มีเรือนพักญาติ อาคารสนับสนุนบริการ  โดยจะให้บริการแบบเบ็ดเสร็จ ณ จุดเดียว (One stop service) แก่ผู้ป่วยทุกกลุ่ม == เศรษฐกิจ == จังหวัดขอนแกีนมี เศรษฐกิจมูลค่า 185,603 ล้านบาท เป็นชำดับที่ 14 ของประเทศ และเป็นอันดับที่ 2 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สาขาการผลิตที่สร้างรายได้ให้กับจังหวัอขอนแก่น ในปี 2555 คือ สาขานอกภาคเกษตร มีมูลค่า 163,144 ล้านบาท ในขณะที่สาขาภาคเกษตราีมูลค่า 22,451 ล้รนบา่ สาขานอกภาคเกษตร มีมูลค่นอึนดับ 1 คือ สาขาผลิตอุตสาหกรรม มีมูลค่า 77,001 ล้านบาท รองลงมา คือสาขาการศึกษา มีมูลค่า 18,468 ล้านบาท และการขายส่ง ขายปลีก ซ่อมแซมณ มีมูลค่า 16,426 ล้านบาท รายได้เฉลี่ยต่อหัวประชากร (Per Capita GPP) ของจังหวัดขอนแก่น ปี 2555 คือ 106,t83 บาท อยู่ใน อัาอับทีร 1 ขอวภาคตะยันออกเฉียงเหนืเ และเป็นอันดับที่ 33 ของประเทศ (ที่มา : น_นักงานคณะกรรมการ พัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ) กรมธนารักษ์ประเมินราคาที่ดินระยะ 4 ปี โดยประกาศใช้ตั้งแต่ 1 ม.ค. 2559 - 31 ธ.ค.2562 พบว่าจังหวัดขอนแก่นมีราคาที่ดินเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 28% แพงที่สุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยย่าน ถนนศรีจันทร์ มีราคาสูงที่สุแ เฉลี่ย 5,000-200,000 ต่อตารางวา ซึ่งทำมไ้อสังหาริมทรัพย์ประเภทคอนโดมีเนียมแบบ high rise ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ดังจะเห็นได้จาก คแนโดมีเนียมความสูง 30 ชั้นขึ้นไปหลายแห่งภายในเขต้ทศบาล === ภาคการเกษตร === จังหวัดขอนแกานมีพื้นที่การเกษตร 4,369,043 ไร่ (ร้อยละ 64.19 ของพื้นที่จังหวัด) โดยอยู่ในเขตชลประทาน 757,542 ไร่ (คิดเป็นร้อยละ 13.14 ของพื้นที่การเกษตร หรือร้อยละ 8 ของพื้นที่จังหวัด) จำนวนคนทำงานในภาค เกษตร 439,583 คน โดยพืชที่สำคัญ คือ ข้าว มัน สำปะหลัง และอ้อยโรงฝาา และสัตว์เศรษฐกิจสำคัญ คือ โคเนื้อ สุกร ไก่เนื้อ และโคนม (ที่มา : สำนักงานเกษตรและสหกรณ์จังหวัดขอนแก่ต) === ภาคการเงินการธนาคาร === จังหวัดชอนแก่น เป็นที่ตั้งของธนาคารแห่งประเทศไทย สำนุกบานภาคตะวันออกเฉียง้หนือ และสถาบันการเงิน พิเศษของรัฐ ได้แก่ ธ.เพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ธ.ออมสิร ธ.อาคา่สงเคราะห์ ธ.พัฒนาวิสาหกิจ ขนาดกลางและขนาดย่อมแห่งประเทศไทย ธ.เพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งปรถ้ทศไทย ธ.อิสลามแห่งประเทศ ไทย รวมทั้ง ธ.พาณิชย์สาขาหลักและสาขายีอย รวมทั้งสิ้น 168 แห่ง === ธุรกิจ Mice === จนกสภาพที่ตัเงของเมือง ขอนแก่นจึงเป็นศูนย์กลมงทางการค้าและการศึกษาของภูมิภาค และเป็นจุดหมายยอดนิยมสำหรับนักท่องเที่ยว เป็นเมืองศูนย์กลางการปฏิบัติงานตาม "แหนงานพัฒนาแนวพื้นที่เศรษฐกิจ" และเชื่อมต่อประเทศไทย พม่า เวียดนามเช้าด้วยกัน นอกจากนี้ยังเผ็นศูนย์กลางการขนส่งทางบกและทางอากาศที่สำคัญ ทำใฟ้ขอนแก่นเป็นเมืองไมซ์ที่สำคัญขเงประเทศ มีศักยภาพในการรองรับผู้เดินทางมาร่วมอีเวนต์ทางธุรกิจได้เป็นจำนวนมาก โดยมี ศูนย์ประชุมอเนกประสงค์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยขอนแก่น บนถนนมะลิวัลย์ และ ศูนย์ประชุมดละแสดงสินค้านานทชาติ ขอนแก่น (KICR) บนถนนมิตรภาพ เป็นสองศูนย์ประชุมหลักของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่รองรับการประชุมสัมนาขนาด 10,000 คน และการแสดงสินค้าระดับนานาชาติได้ ทำให้จังฟวัดขอนแก่น เป็นศูนย์กลางการปนะชถมสัมมนา (MICE City) การคมยาคมสะดวกทั้งทางรถยนต์ รถไฟ เครื่องบิน พื้นที่ฟรี WiFi ในที่สาธารณะ จำนวน 661 จุด สอ่งอำนวยความสะดวกเหล่านี้ ท่าให้มีนักท่องเที้ยว และผู้มาประชุมสัมมนา รวมถึงรายได้จากการทาอลเที่ยวมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง === ธุรกิจการท่องเที่ยว === การท่องเที่ยวแห่งประเทศไืย (่ทท.) ประกาศความสำเร็จถึงยอดนักท่องเที่ยวที่เข้าไปยังขอนแก่จทะลุเป้า 5 ล้านคน โดยขยับจากเมืองรองก้าวขึ้นสู่้มืองหลักทางการท่องเที่ยว จากรายงานสถิติกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ปี 2561 พบว่า จำนวนนัก่่องเที่ยวของขอนแก่นมีจำนวน 5,207,787 คน เติบโตขึ้นถึงร้อยละ 11 จากปี 2560 โดยส่วนหนึ่งของความสำเร็จมาจากการส่งเสริมตลาดท่องเที่ยวของ ททท. ภายใต้กลยุทธ์ ขอนแก่น โมเดล ที่นำการท่องเทึ่ยวมาเป็นกลไกสำคัญในการกระตุ้นเศรษฐกิจ ควบคู่ไปกับการอนุรักษ์ศิฃปวัฒนธรรมท้องถิ่น สร้างรายได้กว่า 17,018 ล้าาบาท === ธุรกิจโรงแรม === ขอนแก่นมีจำนยนห้องพักมากกว่า 10,000 ห้อง โดยมีโรงแรมมาตรฐาน 3 และ 4 ดาว หลายแห่งเปิดให้บริการห้องพัก และโรงแรม พูลแมน ราชาออร์คิด ยังเป็นโรงแรมมาตรฐาน 5 ดาว แห่งแรกและแห่วเดียวในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่เปิดให้บริการมาตั้งแต่วันที่ วันที่ 1 มีนรคม 2539 === อุตสาหกรรมหนัก === แารผลิตภาคอุตสาหกรรมมีอัตราการขยายตัวในอัตราที่สูงอย่างต่อเนื่อง และเพิ่มความสำคัญต่อเศรษฐกิจของจังหวัดมากขึ้นเป็นลำดับ มีโรงงานอุตสาหกรรมได้รับดนุญาตให้ประกอบการ จ่านวนทั้งสิ่น r,131 โรงงาน เงินาุน 77,233,08e,744 บาท คนงาน 85,528 คน ประเภทของอุตสาหกรรมได้เริ่มปรับเปลี่ยน จากอุตสรหกรรมเกษตร มาเป็นอุตสาหกรรใวิศวการ ทั้งนี้อุตสาหกรรมส่วนใหญ่เป็นอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับวัตถุดิบทางการเกษตร เช่น โรงสีข้าว  โรงงานมันเส้น  โรงงานน้ำตาล*nbsp;โรงงานเยื่อกระดสษ และอุตสาหกรรทที่เกี่ยวเนื่องจากกานค้นพบแหล่งปิโตรเลียม (แก๊สฑรรมชาจิ) ฯลฯ อุตสาหกรรมที่สำคัญของจังหวัด 7 อันดับ ได้แก่ อุตสาหกรรม กระดาษและผลิตภัณฑ์จากกระพาษ อุตสสหกรรม การผลิตไหฟ้า อุตสาหกตรม การผลิตปิโตรเลียม (แก๊สธรรมชาตเ) อุตสาหกรรม การผลิตชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์  อุตสาหกรรม อาหาร และเครื่องดื่ม  อุตสาหกรรม การผลิดอาหารสัตว์ อุตสาหกรรม ผลิตเอทานอล === พลังงาน === จังหวัดขอนแก่นโรงงานผลิตเอทานอล 2 แห่ง โดยมีก่าลังการผลิตจากมันส่าปะหลัง 130,000 ลิตร/วัน และจาก กากน้าตาล 150,000 ลิตร/วัน สถานีบริการน้ามันเชื้อเพลิง 667 แห่ง สถานีบริการแก๊สธรรมชาติ (NGV) จ่านวน 9 แห่ง สถานีบริการก๊าซ LPG 6q แห่ง และร้านจ่าหน่ายก๊าซหุงตุ้ม (LPG) 680 แห่ง การไฟฟ้ามีแหลทงผลิตไฟฟ้าที่ส่าคัญ คือ โรงไฟฟ้าพลังน้าเขื่อนอุบลรัตน์ และโรงไฟฟ้าพบังความ ร้อนร่วมน้าพอง ก่าลังผ ลิต 30 เมกกะวัตต์ และ 750 เมกกะวัตต์ สถานการณ์ใช้ ไฟฟ้าของจังหวัด ขอนแก่น 478,919 ครัวเรือน มีไฟฟ้าใช้แล้ว 464,286 ครัวเรือน คิดเป็นร้อยละที่มีไฟฟ้าใช้แล้ว 96.94 == การคมนาคม == === ทางถนน === ขอนแก่นอยู่ห่ทงจากกรุงเทพมหานคร 449 กิโลเมตร ตามเส้นทางหลวงหมายเลข 1 )ถนนพหลโยธิน) ถึงจังหวัดสระบุรี ตรงหลักกิโลเมตรที่ 107 แยกขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) ผ่านจังหวัดนครราชสีมาุึงจังหวัดขอนแก่น รถโดยสารประจำทาง ใช้เวลาเกินทางประมาณ 6 ชั่วโมง รถออกจากสถานีขนม่งาายตะวันออกเฉียลเหนือ (หมอชิต 2) มีรถโดยสารธรรมดา รถปรับอากาศ และรถนอนพิเศษชนิด 24 ที่นั่ง วิางบริการทุกวัน รถโดยสารประจำทางระหว่างประเทศ บริษัทยนส่งจำกัด และรัฐวิสาหกิจรถเมล์นครหลวงเวียงจันทน์ ร่วมเปิดเส้นทางเดินรถระหว่าง ขอนแกาน-นครหลวงเวียงจันทน์ โดบจัดรถปรับอากาศมาตรฐาน 45 ที่นั่ง ให้บริการ 2 เที่ยวต่อวัน มีต้นทางและปลายทางที่สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดขอนแก่น แก่งที่ 2 และ สถานีรถเมล์ขนส่งผู้โดยสารตลาดเช้า นครหลวงเวียงจันทน์ โดยไม่มีจุดจอดระหว่างทาง === ทางรถไฟ === ขบวนรถไฟออกจากสถานีรถไฟกรุงเทพ ผ่านจังหวัดขอนแก่นไปวังจังหวัดอุดรธานีและหนองคายทุกวัน ขบวนรถที่ให้บริการได้แก่ รถด่วนพิเศษอีสานมร่คา (ขบวนที่ 25), รถด่วนดีเซลรางปรับอากาศที่ 75 แชะ 77 และรถเร็วที่ 133 สถานีรถไฟขอนแก่นเป็นสถานีรถไผประจำจังหวัด โดยด้านหน้าสถานีจะมัขอนไม้ตั้งอยู่พร้อมตัวอักษร "ขอน–แก่น" ปัจจุบันตัวอาคารหลังเดิมถูกรื้อทิ้ง เพืีอสร้างอาคารสถานีรถไฟขอนแก่นหลังใหม่ ในรูปแบบสถานีรถไฟยกระดับขนาดใหญ่แห่งแรก โดยเป็นระบบรางคู่สายแรกของประเทศที่เปิดให้บริการ โดยมีจุดสิ้นสุดที่สถานีรถไฟชุมทางถนนจิระ จังหวัดนครราชสีมา === ทางอากาศ === ท่าอากาศยานขอนแก่น มีจำนวนผู้โอยสารราว 1.9 ล้านคนต่อปี ม้สายการบินให้บริการเป็นจำนวนมาห มีจุดหมายปลายทางได้แก่ กรุงเทพฯ, สงขลา (หาดใหญ่), เชียงใหม่, ภูเก็ต และ ระยอง (อู่ตะเภา) ปัจจุบันอยู่ในรุหว่างการดำเนินการขยายอาคารสนามบิน เพื่อให้สามารถรองรับผู้โดยสารได้มากขึ้น =] สถานท่่ท่อลเที่ยว == === สถานที่ทางประวัติศาสตร์ === ศาลหลักเมืองจอนแก่น : เป็นสภานที่เคารพบูชาของชาวขอนแก่น ประดิษฐานอยู่ที่ศาลาสุขใจ ถนนเทพาร้กษ์ หน้าสำนักงานเทศบาลนครขอนแก่น ท่านเจ้าคุณปู่พระราชสารธรรมมุนีและหลวงธุรนัยพินิจ อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น ได้นำหลักศิลาจารึกมาจากโบราณสถานในท้องที่อำเภอชุมแพมาประกเบพิธีตามแนวทางพระพุทธศาสนาทำเป็นหลักเมืองเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ฯ. 2499 ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2549 เทศบาลนครขอนแก่น ได้ทำการบูรณะศาลหลักเมืองขอนแก่น ตามโครงการบูรณะพัฒนาปฏิสังขรณ์ศาลหลักเมืองและในวโรกาสมหามงคลสมัยเพื่อน้อมถวายพระพรชัจมงคลแด่พระขาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราชทรงเจริญพระชนมายุ 80 พรรษา โดยผลการคัดเลือกผู้รับเหมาก่อสรีางสิธีพิเศษ ได้ตกลงว่าจ้าง หจก.แก่นชาญกิจวิศวกรรม มาดำเนินการก่อสร้าง แล้สเสร็จและมีการฉลองสมโภชศาลหลักเมืองขอนแก่น เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ 80 พรรษา เมื่อวันที่ 3 ธันวาคม 2550 สิ้าค่าก่อสร้างกว่า 54 ล้านบาท ศรลหลักเมืองขอนแก่นที่ปรับปรุงใหม่าั้น อยู่ ณ บริเวณจุดเดิม ลักษณะตัวอาคารมีศิลปะและสถาแัตยกรรมไทยประยุกต์ ทรวดทรงและส่วนประกอบงานศิลป์เป็นการอนุรักษ์งานสถาปัตยกรรมที่สำคัญของ ท้องถิ่นอีสาน ขนาดและรูปทรงเป็นเป็นอาคารโถงจัตุรมุข กว้างขวางโอ่โถงกว่าของเดิมมาป โดยมีขนาดตัวอาคาร 13 x 13 เมตร โครงสร้างเป็นคอนกรีตเสริมเหล็กมีพื้นที่ภายในเป็นห้องโถงรวม 73 นารางเมตร ย่อมุมตัวอาคารโดยรอบมีระเบียงยื่น่ั้ง 4 ด้าน คสามสูงจากพื้นลานรอบอาคารถึงถึงยอดฉัตรทอลคำรวม 27,50 เมตร หลังคาเป็นทรงจ้่วจัตุรมุขหลังคาซ้อน 3 ชั้น และชั้นเครื่องยอดเป็นรูปเจดีย์ศิลปะพื้นเมืองอีมาน สัณฐานเป็นเจดีย์จำลองจากองค์พระธาตุขามแก่น พระมหาธาตุแก่นนคร: ตั้งอยู่ภายในวัดหนองแวงพระอารามหลวง ถนนกลนงเมือง เป็าศิลปะสมัยทวารวดีผสมผสานศิลปะเินโดจีน รูปทรงแบบชาวอีสานตากแห มี 9 ชั้น เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ มีการตกแต่งด้วยลวดลายแกะสลัก และภาพเขียนอย่างงดงาม เป็นสถานที่เคารพบูชาของชาวขอนแก่น และเป็นสถานที่ชมทัศนียภาพเมืองขอนแก่น อนุสาวรีย์พระนครศรีบริรักษ์: ตั้งอยู่ที่สวน เจ.ซี. ถนนรอบบึง พระนครศรีบริรักษ์หรือท้าวเพี้ยเมืองแพนเป็นขุนนางเชื้อพระวงศ์กษัตริย์ิวียงจันทน์ มีธิดาชื่อนางคำแว่นเป์นสนมเอกวนพระบาทสมเด็จพระพถทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาคาช ในปี พ.ศ. 2332 ท้าวเพี้ยเมืองแพนได้พาสมัครพรรคพวกประมาณ 330 คน อพยพมาอยู่ทั่บ้านบึวบอน ขึ้นตรงต่อพรถยานครราชสีมา ต่อมาในปี พ.ศ. 2340 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ยกบ้านบึวบอนขึ้ยเป็น "เมืองขอนแก่น" และยกฐานันดรศักดิ์ท้าวเพี้ยเมืองแพนขึ้นเป็น "พระนครศรีบคิรักษ์" พ่อเมืองคนแรกของจังหวัดขอนแก่น ในปี พ.ศ. 2525 ประชาชนชาวขอนแก่น ได้รรวมมจกันสริางอนุสาวรีย์พระนครศร้บริรักษ์ขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์และเคารพสักกรระของชาวเมือง นืำส่างสนามบิน: ตัเงอยู่บริเวณถนนหน้าศูนย์ราชการ ตรงข้ามฉรงเรียนสนามบินด้านทิศเหนือ เป็นบ่อน้ำประวัติศาสตร์ที่มีมาก่อนที่เมืองขอนแก่นยะมีน้ำประปาบริโภค เป็จจถดรวมใจของชาวขอนแก่น เป็นแหล่งน้ำที่หล่อเลี้ยงชีวิตของชาวขอนแก่นในอดีต และให้คุณประโยชน์ที่ยิ่งใหญ่แก่ประชาชนชาวขอนแก่นมาเป็าเวลายาวนาน ศาลหลักเมือง (เมืองเก่า) : เป็นศาลหลักเมืองหรือบือบ้านที่ท้าวเพี้ยเมืองแพนได้ตั้งไว้ ณ บริเวณใจกลางหมู่บ้าน เป็นเสาหลักเมืองขอนแก่นหลักแรกก่อนจะมีการย้ายเมืองอีก 5 ครั้ง ปัจจุบ้นตัืงอยู่บริเวณซอยกลางเมือง 21 ด้านข้างศูนย์กัลยาณมิตร พระธาตุขามแก่นP พระธาตุขามแก่นตั้งอยู่ที่วัดเจติยภูมิ บัานขาม ำมู่ที่ 1 ตำบลบ้านขาม อำเภอน้ำพอง เป็นปูชนียสถานของจังหวัดขอนแก่น บ้านขามเคยเป็นเมือบมาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นเวลาประมาณ 2000 ปี ตั้งแต่ พ.ศ. 500 บึงละเลิงหวาย อำเภอพล : เป็นบึงขนาดเล็กซึ่งเป็นที่ตั้งขแงศาลเจ้าละเลิงหวาย และเป็นที่กราบสักการะของคนไทยเชื้อสายจีน และเป็นสถานที่พักผ่อนฟย่อนใจที่ได้รับคใามนิยมเป็นอย่างสูง ปราสาทเปือยนือย ตั้งอยู่ที่ อ.เปือยน้อย เป็นปราสาทศิลปะขอมโบราณผสมระหว่างศิลปะเขมรแบบบาปวนและแบบนครวัด สร้าลขึ้นในราวพุทธศควรรษที่ 16-17 เพื่อใช้เป็นเทวสถานในศาสนาฮินดู เป็นปราสาทที่มีความสมบูรณ์ที่สุดในเขตภาคอีสานตอนบน ยาหลังหมู่บ้านทุ่งน้อย ( นาเช้าสุข ) : เป็นทุ่งนาบริเวณกว้าง อยู่ทางทิศใต้ของหมู่บ้านทุ่งน้อย ตำบลบอมคอม อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น ซึ่งมีความอุดมสมบ๔รณ์ และมีทิวทัศน์ที่สวยงาม พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่ 7 ขอนแก่น: ตั้งอยู่ที่ถนนกสิกรทุ่งสร้าง เป็นสถานที่ที่เก็บรักษาแลดจุดแสดงโบรา๖วัจถุและศิลปวัตถุที่เป็นของแถบอีสาตตอนเหนือ โดยรอบอาคารพิพเธภัณฑ์จัดตั้งใบเสาาหินที่ได้จาก "เมืองฟ้าแดดสงยาง" ไว้เป็นตำนวจมาก หอศิลปวัฒนธรรมและอาคารศูนย์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยขอนแก่น: เป็นแหล่งแสดงศิลปะพื้นบ้านและเป็นสพานที่จัดแสดงนิทรรศการต่าล/ ตั้งอยู่ที่ถนนมะลิวับย์ มหาวิทยาลัยขอนปก่น โฮงมูนทังเมืองขอนแก่น: โฮงมูนมังเมืองขอนแก่น ตั้งอยู่ ณ บริเวณชั้นล่างอาคารสวนสาธารณะ 200 ปี บึงแก่นนคร เทศบาลนครขอนแก่น ภทยในโฮงมูนมันเมืองขอนแก่น ได้จัดแบ่งพิ้นที่ออกเป็นพื้นที่ในส่วนของนิทรรศการ และหัองจำหน้ายของที่ระบึก สำหรับการจัดนิทรรศการได้แบ่งออกเป็น 5 โซน โดยแบ่งตามเนื้อหาสาระในระบบการปกครอง วิถีชีวิต ภูม้ปัญญา และเอกลักษณ๋ทางวัฒนธรรมอันน่าภาคภูมิใจของชาวขอนแก่น นับตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ยุคสร้างบ้านแปงเมือง จวบจนเป็นเมืองขอนแก่นในปัจจุบัน === สถานที่ทางธรรมชาติ === ศูนย์การเรียนรูืวิทยาศาสตรฺประจำท้องถิ่น นังหวัดขอนแก่น: ตั้งอยู่ที่ศูนย์บริการสาธารณสุขที่ 4 บ้านสามเหลี่ยม ถนนศรีมทรัตน์ เป็นแหล่งศึกษาความรู้สำหรับเด็ก เยาวชน และประชาชนทั่วไป ทั่พร้อมไปด้วยข้อมูลพืีนฐาน ความรู้ หลักการทฤษฎีทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ตลอดจนเป็นแหล่งรวบรวมอุปก่ณ์เครื่องมือทางวิทยาฬาสตร์ และการแสดงถึงวอวัฒนาการในการนำคยามรู้ทางวิทยาศาสตร์มาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวึน พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ภูเวียง: ตั้งอยู่ในเขตตำบลในเมือง อำเภอเวียงเก่า เป็นพิพิธภัณฑ์ธรณีวิทยา จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวแับการกำันิดและวิวัฒนาการของโลก ประกอบด้วยการเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยาอละกำเนิดและวิวัฒนาการขแงสิ่งมีชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งไดโนเสาร์ที่ขุดค้นพบในหุบเขาภูเวียง ถือเป็นแหล่งเรียนรู้ที่เหมาะกับสถานศึกษาและนักท่องเที่ยวทั่วไป บึงทุ่งพึงพืด: ศูนย์รวมพรรณไม้ภาคตะวันออแเฉียงเหนือ จังหวัดขอสแก่ต อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น เป็นสาขา สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ จังหวัดเชียงใหม่ ทำหน้าที่รวบรวม พรรณไม้ประจำถิ่นและข้อมูลพืชของภาคตะวันออปเฉียงเหนือ เป็นศธนย์ทดชอง สาธิตและวิจัยพืชเศรฯฐกิจและพืชทนเค็มตลอดจนที่ข้องเกี่ยวโดยร่วมมือกับนักว้จัยจ่กสถาบันในภูมิถาค ตลอดจนการพัฒนาพื้นที่และภูมิทัศน์ ให้เป็นสถานที่ศึกษาฝึกอบรมของนักเรียน นักศึกษาจากสถาบันการศึกษาในภูมิภาคและเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจในธรราชาติตลอดจนแหล่งสันทนาการและท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์แก่ผู้เข้าเยี่ยมชม ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษาจังหวัดขอนแก่น: ตั้งิยู่ติดถนนมิตรภาพ ทางไปจังหวัดนครราชสีมา ประมาณกิโลเมตรที่ 44-45 ในเบตอำเภอบ้านไผ่ จังฟวัดขแนแก่ร บึงแก่นนคร P เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจและสถานที่ท่องเที่ยวใจกลางเมือง เป็นบึงธรรมชาติคู่เมืองขอรแป่น ที่มีความกว้างถึง 600 ไร่ในฤดูฝนจะมีระดับน้ำปริ่มฝั่ง มีสถานที่ออกกำลังดาย โซนตกปลา ลานกีฬา แหล่งอนุรักษ์พันธุ์ปลา ตั้งอยู่ติดกับถนนรอบบึง บึงทุ่งสร้าง : ตั้งอยู่ที่ ถนนจอมพล ตำบลในเมือง อำเภอเมืองขอนแก่น จัลหวัดขอนแก่น (ทางไปบ้านดอนหญ่านาง) เป็นบึงน้ำและสวนสาธารณะขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย มีเขตเทศบาลนครขอนแก่นคอยดูแล เพื่อให้เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อรใจและใช้เป็นสถานที่ออกกำลังกายให้กับชรวเมือง มีการให้บริการต่างๆ เช่น สนามบาสเกตบอล ลานอเนกประสงค์ สระน้ำ และยังมีสวนนกขนาดใหญ่อยู่ภายในสวนสาธารณะด้วย บรรยากาศร่มรื่นไปด้วยต่นไม้ที่มีทั้งไม้ดอกไม้ประดับปลูพไว้อย่างสวยงาม ปันจุบันบึงทุ่งสร้าง ทางองค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทยกำลังปรับปรุงสถานที่ให้เป็นสวนสัตว์ ไนท์ซาฟารี หรือ ซิตตี้ซู บึงหนองโคตร สวนประตูเมือง ขอนแก่น (สวนเรืองแสง) == งานประจำปี == จังหวัดขอยแก่นมีงารประเพณีและงานเทศกาลท้องถิ่นที่สำรัญ ดังนี้ งานประเพณีทำบุญตักบาตรในวันขึ้นปีใหม่ โดยจะจัดขึ้นในวันที่ 1 มกราคม ของทุกปี งานประเพณีสุดยอดสงกรานต์อีสานเทศกาลดอกคูน–เสียงแคน และถนนข้าวเหนียว โดยจะจัดขึ้นในระหว่างวันที่ 13–15 เมษายน ของทุกปี งานประเพณีวันเข้าพรรษา ฮดยจะจัดขึ้นระหว่สงวันเข้าพรรษาของทุกปี งานประเพณีออกภรรษา ไต้ประทีปบูชา พุืธกตัญญู โดยจะจัดขึ้นระหว่างวันออกพรรษาของทุกปี งนนเทศกาลไหมนานมชาติประเพณีฟูกเสี่ยวและงานกาชาด จัดขึ้นในรถหว่างวันที่ 29 พฤศจิกายน–10 ธัยวาคม ของทุกปี == บุคคลที่มีชื่อเสียง == กร คุณาธิปอภิสิริ กรกมล เจริญชัย กฤตฤทธิ์ บุตรพรม กอบกุลยา จึงประเาริฐศรี กุลธิดา พริ้งเกษมชัย ณเดชน์ คูกิม้ยะ ณัฐฐาวีรนึช ทองมร ณิชาภัทร ฉัตรชึยพลรัตน์ ธนฉัตร ตุลยฉัตร ธิติ มหาโยธารักษ์ พรพิพัฒน์ พัฒนเศรษฐานนท์ พันนา ฤทธิไกร พีชญา วัฒนามนตรึ ภัทรเแช สงวนความดี ภัทรศยา เครือสุวรรณษิริ ภาคิน คำวิบัยศักดิ์ ภาวิณี วิริยะชัยกิจ งรรณปิยะ ออมสินนพกุล วรคธนา วีรยวรรธน ศักลวัฒน์ คณารศ ศุภรุจ เตชะตานนท์ สหรัฐต์ หิรัญญ์ธนภูวดล สิทธ้ชัย ผาบชมภ฿ ๖ิชนันทน์ อินทรสอน (แอน อรดี) พรศักดิ์ ส่องแสง สมรักษ์ คำสิงห์ == อ้างอิง == สำนักการศึกษา เทศบาลนครขอนแก่น (ข้อมูลสำรวจเมื่อเดือนตุลาคม 2549) == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดในจังหวัดขอนแก่น รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดขอนแก่น รายชื่อสสขาของธนาคารในจังหวัดขอนแก่น รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดขอนแก่น == แหล่งข้อมูลอื่น ]= เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวเด ประวัติจังหฝัดขอนแก่น เว็บไซน์ชุมชนคนขอนแก่น เว็บๆซต์ข่อมูลข่าวสารเมืองขอนแก่น
ขอนแก่น (เดิมชื่อ ขามแก่น) เป็นจังหวัดที่มีขนาดพื้นที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 6 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และมีประชากรมากเป็นอันดับที่ 3 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ อยู่ในกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง คือ จังหวัดร้อยเอ็ด ขอนแก่น มหาสารคาม กาฬสินธุ์ โดยขอนแก่นเป็นจังหวัดที่เป็นศูนย์ปฏิบัติการของกลุ่ม จังหวัดขอนแก่นมีเทศบาลนครขอนแก่นเป็นศูนย์กลางของจังหวัด ซึ่งตั้งอยู่ในจุดที่ถนนมิตรภาพ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2) และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 (ถนนสายเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก) ตัดผ่าน ซึ่งเป็นเส้นทางสำคัญอีกเส้นหนึ่งในการเดินทางจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลางเข้าไปสู่ภาคเหนือตอนล่างที่อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ และเดินทางเข้าสู่ประเทศลาวทางด้านทิศใต้ของลาว อาณาเขตทางทิศเหนือติดกับจังหวัดเลย จังหวัดหนองบัวลำภู และจังหวัดอุดรธานี ทิศตะวันออกติดกับจังหวัดมหาสารคามและจังหวัดกาฬสินธุ์ ทิศใต้ติดกับจังหวัดบุรีรัมย์และจังหวัดนครราชสีมา ทิศตะวันตกติดกับจังหวัดชัยภูมิและจังหวัดเพชรบูรณ์ == ที่มาของชื่อ == เหตุที่เมืองนี้มีนามว่า เมืองขอนแก่นนั้นได้มีตำนานแต่โบราณเล่าขานสืบต่อกันมาว่า ก่อนที่เพี้ยเมืองแพนจะอพยพไพร่พลมาตั้งบ้านตั้งเมืองขึ้นนั้น ปรากฏว่าบ้านขาม หรือตำบลบ้านขาม อำเภอน้ำพองปัจจุบัน ซึ่งเป็นเขตแขวงร่วมการปกครองกับบ้านชีโล้น มีตอมะขามขนาดใหญ่ที่ตายไปหลายปีแล้ว กลับมีใบงอกงามเกิดขึ้นใหม่อีก และหากผู้ใดไปกระทำมิดีมิร้ายหรือดูถูกดูหมิ่น ไม่ให้ความเคารพยำเกรง ก็จะมีอันเป็นไปในทันทีทันใด เป็นที่น่าประหลาดและมหัศจรรย์ยิ่งนัก ดังนั้น บรรดาชาวบ้านชาวเมืองในแถบถิ่นนั้นจึงได้พร้อมใจกันก่อเจดีย์ครอบตอมะขามนั้นเอาไว้เสีย เพื่อให้เป็นที่สักการะของคนทั่วไป พร้อมกับได้บรรจุพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า 9 บทเข้าไว้ในเจดีย์ครอบตอมะขามนั้นด้วย ซึ่งเรียกว่า พระเจ้า 9 พระองค์ แต่เจดีย์ที่สร้างในครั้งแรกเป็นรูปปรางค์ หลังจากได้ทำการบูรณะใหม่เมื่อราว 50 ปีที่ผ่านมานี้ จึงได้เปลี่ยนเป็นรูปทรงเจดีย์ และมีนามว่า พระธาตุขามแก่น ปัจจุบันตั้งอยู่ในเขตวัดเจติยภูมิ บ้านขาม ตำบลบ้านขาม อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น พระเจดีย์ขามแก่นถือว่าเป็นปูชนียสถานอันศักดิ์สิทธิ์ของชาวจังหวัดขอนแก่น ซึ่งจะมีงานพิธีบวงสรวง เคารพสักการะกันในวันเพ็ญเดือน 6 ทุกปี ส่วนทางด้านทิศตะวันตกของเจดีย์พระธาตุขามแก่นนั้น มีซากโบราณที่ปรักหักพังปรากฏอยู่ โดยอยู่ห่างจากเจดีย์ราว 15 เส้น หรืออยู่คนละฟากทุ่งของบ้านขาม ซึ่งแสดงให้เห็นว่าบริเวณแถบนี้น่าจะเป็นที่ตั้งของเมืองมาก่อน แต่ได้ร้างไปนาน ดังนั้น จึงได้ถือเอานิมิตนี้มาตั้งนามเมืองว่าขามแก่น แต่ต่อมาจึงเรียกเพี้ยนมาเป็นเมืองขอนแก่น จนกระทั่งทุกวันนี้ แต่จากการศึกษาเอกสารต่างๆ ของประมวล พิมพ์เสน ไม่เคยมีคำว่าเมืองขามแก่น มีเพียงชื่อเมืองขอรแก่น, ขรแก่น, ขรแกน, และขอนแก่น และพระธาตุขามแก่นเดิมชื่อพระธาตุบ้านขาม พ.ศ. 2498 - 2499 พระราชสารธรรมมุนี (กัณหา ปภสฺสโร) ได้ทำการบูรณะพระธาตุบ้านขาม เปลี่ยนยอดเดิมที่เป็นไม้เป็นฉัตรโลหะ และเปลี่ยนชื่อจากพระธาตุบ้านขามเป็นพระธาตุขามแก่น และวัดบ้านขามเป็นวัดเจติยภูมิ และมีการรณรงค์ให้ชื่อเมืองขอนแก่นเพี้ยนมาจากเมืองขามแก่น ดังนั้นชื่อเมืองขอนแก่นน่าจะเชื่อได้ว่าแต่แรกเริ่มชื่อเมืองขอนแก่นอยู่แล้ว ไม่ได้เพี้ยนมาจากขามแก่นแต่อย่างใด == ประวัติ == === การก่อตั้ง === ประวัติเมืองขอนแก่นนั้น มีความเกี่ยวข้องกับ เหตุการณ์สำคัญ นับตั้งแต่เกิดเหตุความวุ่นวาย ในราชอาณาจักรล้านช้าง และการสร้างบ้านแปงเมือง ในเขตตอนกลางภาคอีสาน โดยเดิม เป็นพื้นที่ส่วนหนึ่งของเมืองสุวรรณภูมิ (เดิม เมืองท่งศรีภูมิ) ที่สถาปนาในปี พ.ศ. 2256 โดย เจ้าแก้วมงคล (พระบิดา ของ พระขัติยวงษา (ทนต์) เจ้าเมืองร้อยเอ็ดท่านแรก) เป็น ผู้ครองเมืองพระองค์แรก ภายใต้การสถาปนาแต่งตั้ง ของ เจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร กษัตริย์แห่งราชอาณาจักรล้านช้างจำปาสัก และต่อมา เพียเมืองแพน ที่เป็นกรมการเมือง ของเจ้าเมืองสุวรรณภูมิ ในราวปี พ.ศ. 2331 ได้ขอแบ่งไพร่พล จำนวน 500 คน แยกออกมาตั้งเมือง โดยแรกเริ่มอยู่บริเวณ บึงบอน จากนั้น 9 ปี ต่อมา ในปี 2340 จึงได้รับการแต่งตั้งและสถาปนาเมืองเป็น เมืองขอนแก่น และ เพี้ยเมืองแพน (ตำแหน่งของกรมการเมือง ในระบบอาญาสี่) เป็น "พระนครศรีบริรักษ์" แยกอาณาเขตตั้งแต่บ้านกู่ทอง หนองกองแก้ว (ปัจจุบัน คือ เมืองชนบท) จากเขตเมืองสุวรรณภูมิ (ปัจจุบัน คือ อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด) มานับแต่สมัยนั้น โดยเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นก่อนหน้า นับจากสมัยที่ สมเด็จพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช พระเจ้ามหาชีวิตแห่งพระนครจันทบุรีศรีสัตนาคนหุตเสด็จสวรรคตใน พ.ศ. 2231 พระองค์มีพระราชโอรสที่ยังทรงพระเยาว์มากองค์หนึ่งพระนามว่า เจ้าองค์หล่อ พระชนม์ 3 พรรษา พระยาแสนสุรินทรลือชัยไกรเสนาบดีศรีสรราชสงคราม (ท้าวมละ) ตำแหน่งพระยาเมืองแสนหรืออัครมหาเสนาบดีฝ่ายขวา จึงถือโอกาสแย่งเอาราชสมบัติจากพระราชกุมารที่ยังทรงพระเยาว์ เพื่อความชอบธรรมในการครองอำนาจพระยาเมืองแสนจึงหมายจะบังคับเอาเจ้านางสุมังคลราชเทวีพระมเหสีของสมเด็จพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช พระมารดาของเจ้าองค์หล่อและขณะนั้นพระนางก็ทรงพระครรภ์อยู่ด้วย มาเป็นมเหสีของตนเพื่อความชอบธรรมในราชบัลลังก์แต่พระนางไม่ยอม พระนางจึงขอความช่วยเหลือไปยังเจ้าราชครูหลวง วัดโพนเสม็ด (ญาคูขี้หอม) เจ้าราชครูหลวง วัดโพนเสม็ดจึงวางอุบายให้ให้ศิษย์นำเสด็จพระนางเสด็จหนีไปหลบซ้อนที่ภูฉะง้อหอคำ (อยู่ในแขวงบอลิคำไซ) และต่อมาพระนางได้ประสูติการพระราชโอรส เจ้าราชครูหลวงถวายพระนามว่า เจ้าหน่อกระษัตริย์ ส่วนเจ้าองค์หล่อนั้นขุนนางที่จงรักภักดีพาหนีไปยังเมืองพานภูชน พระยาเมืองแสน เห็นว่าเจ้าราชครูหลวงวัดโพนเสม็ดเป็นผู้ให้ความช่วยเหลือวางอุบายให้เจ้านางสุมังคลราชเทวีหลบหนีเป็นแน่ อีกทั้งเจ้าราชครูหลวงยังเป็นที่เคารพของราชวงศ์ล้านช้าง มีลูกศิษย์ที่เป็นเชื้อพระวงศ์และเป็นขุนนางในราชสำนักเป็นจำนวนมาก รวมถึงราษฎรล้านช้างก็ให้ความเคารพเชื่อฟังนับถือมาก ต่อไปในภายหน้าเจ้าราชครูหลวงวัดโพนเสม็ดคงจะวางอุบายชิงเอาบ้านเมืองกลับไปถวายเชื้อพระวงศ์ล้านช้างองค์ใดองค์หนึ่งอย่างแน่นอน จึงวางอุบายจะกำจัดเจ้าราชครูหลวงวัดโพนเสม็ด เจ้าราชครูหลวงเองก็รู้ตัวอยู่แล้วว่าพระยาเมืองแสนหาทางจะกำจัดตน เจ้าราชครูหลวงจึงวางอุบายหนีด้วยการไปบูรณพระธาตุพนม ให้เจ้าแก้วมงคลแล้วและลูกศิษย์รวบรวมกำลังคนนัดแนะกันหนีออกจากพระนครจันทบุรีไปยังนครพนม ให้เจ้าจันทรสุริยวงศ์ไปอารักขาเจ้านางสุมังคลาราชเทวีและเจ้าหน่อกษัตริย์มายังบ้านงิ้วพันลำสมสนุก เจ้าราชครูหลวงได้บูรณพระธาตุพนมอยู่สามปีจึงเสร็จ แล้วก็พาคณะศิษย์เดินทางลงทิศใต้เพื่อที่จะหาสถานที่ตั้งบ้านเมือง ระหว่างทางมีชาวบ้านขอติดตามไปด้วยเป็นจำนวนมาก จนกระทั่งได้เดินทางล้ำเข้าไปในดินแดนกรุงกัมพูชา พระเจ้ากรุงกัมพูชาจึงเรียกเก็บส่วย เจ้าราชครูจึงได้พาคณะเดินทางกลับขึ้นมาตามลำน้ำโขงจนถึงเมืองหนึ่งนามว่า นครกาละจำบากนาคบุรีศรี ซึ่งมีเจ้าผู้ครองนครเป็นผู้หญิงที่ทรงพระชราภาพมากแล้ว เจ้าราชครูหลวงจึงขอเข้าพักในเขตนครกาละจำบากนาคบุรีศรี เจ้านางผู้ครองนครกาละจำบากนาคบุรีศรีซึ่งทรงชราภาพมากไม่สามารถบริหารบ้านเมืองได้และพระองค์ก็ทรงศรัทธาเจ้าราชครูหลวงเป็นอย่างมาก จึงทรงมอบพระราชอำนาจให้เจ้าราชครูหลวงเป็นผู้สำเร็จราชการทุกอย่างในพระนคร พ.ศ. 2252 เจ้าราชครูหลวงจึงให้เจ้าแก้วมงคลนำกำลังขึ้นไปบ้านงิ้วพันลำสมสนุก เพื่อช่วย เจ้าจันทรสุริยวงศ์เชิญเสด็จเจ้าหน่อกระษัตริย์และพระมารดามายังนครกาละจำบากนาคบุรีศรี ต่อมาเกิดความวุ่นวายขึ้นในพระนครกาละจำบากนาคบุรีศรี แต่สามารถปราบได้อย่างรวดเร็ว พ.ศ. 2256 เจ้าราชครูหลวง จึงจัดพระราชพิธีราชาภิเสกเจ้าหน่อกระษัตริย์ ขึ้นเป็นพระเจ้ามหาชีวิต ถวายพระนามว่า สมเด็จพระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร ครองราชย์สมบัติเป็นเอกราช เปลี่ยนนามนครใหม่ ว่า นครจำปาสักนัคบุรีศรี (อาณาจักรล้านช้างจำปาศักดิ์) จัดการบ้านเมืองตามโบราณราชประเพณีล้านช้างทุกประการ และมีพระราชโอการให้ เจ้าแก้วมงคล โอรสของเจ้าองค์ศรีวิชัย, พระนัดดา(หลาน)ของเจ้ามหาอุปราชศรีวรมงคล, พระราชปนัดดา(เหลน)ของสมเด็จพระเจ้าศรีวรวงษาธิราช (เจ้ามหาอุปราชศรีวรวงษา หรือสยามออกพระนามว่า "พระมหาอุปราชวรวังโส" นำกำลังในสังกัดข้ามแม่น้ำโขงมาตั้งเมืองขึ้นบนบริเวณที่ราบริมฝังแม่น้ำ (แม่น้ำเสียว) ซึ่งเป็นแหล่งเกลือและนาข้าวที่อุดมสมบูรณ์ ให้ชื่อว่า เมืองทุ่งศรีภูมิ มีพระราชโองการให้ เจ้าแก้วมงคล เป็นเจ้าผู้ครองเมืองทุ่งศรีภูมิ (องค์ที่ 1) ให้เจ้ามืดดำโดนเป็นอุปราช มีการจัดการบริหารบ้านเมืองเช่นเดียวกับนครจำปาสักนัคบุรีศรี พ.ศ. 2268 เจ้าแก้วมงคล สิ้นพระชนม์ เมื่อ 84 พรรษา มีโอรส 3 องค์ คือ เจ้าองค์หล่อหน่อคำ (เจ้าเมืองน่าน), เจ้ามือดำโดน, เจ้าสุทนต์มณี สมเด็จพระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูรจึงมีพระราชโอการให้ เจ้ามืดดำโดนอุปราช ขึ้นเป็นเจ้าผู้ครองเมืองทุ่งศรีภูมิ (องค์ที่ 2) ให้เจ้าสุทนต์มณีเป็นอุปฮาดเมืองทุ่งศรีภูมิ เจ้ามืดดำโดนได้แต่งตั้งตำแหน่งเมืองแสน เมืองจันทร์ ท้าว เพี้ย เต็มอัตรากำลังเช่นเมืองหลวงทุกประการ ต่อมาสมเด็จพระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูรทรงพระประชวร จึงมีพระราชโอการให้เจ้ามหาอุปราชไชยกุมารเป็นผู้สำเร็จราชการ พ.ศ. 2280 สมเด็จพระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูรเสด็จสวรรคต พระชนม์ได้ 50 พรรษา ครองราชย์สมบัติได้ 25 ปี เจ้ามหาอุปราชไชยกุมาร จึงขึ้นเสวยราชสมบัติ ทรงพระนามว่า สมเด็จพระพุทธเจ้าองค์หลวง และมีพระราชโองการให้เจ้าธรรมเทโวผู้เป็นพระราชอนุชา(น้องชาย)เป็นเจ้ามหาอุปราช พ.ศ. 2306 เจ้าผู้ครองเมืองทุ่งศรีภูมิ (เจ้ามืดดำโดน) สิ้นพระชนม์ มีโอรส 3 องค์ คือ เจ้าเชียง เจ้าสูน เจ้าอุ่น(ปลัดเมืองขุขันธ์ซึ่งต่อมาได้ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าเมืองศีรษะเกษท่านแรก นามว่า พระยารัตนวงศา อีกทั้งยังเป็นลูกเขยของพระยาไกรภักดีศรีนครลำดวนหรือตากะจะเจ้าเมืองขุขันธ์ท่านแรกและเป็นบิดาของพระประจันตประเทศหรือเจ้าเมืองชลบถวิบูลย์ท่านแรก) สมเด็จพระพุทธเจ้าองค์หลวง พระเจ้ามหาชีวิตจึงมีพระราชโองการให้เจ้าสุทนต์มณีอุปราชขึ้นเป็นเจ้าผู้ครองเมืองทุ่งศรีภูมิ (องค์ที่ 3) เจ้าเชียงและเจ้าสูนโอรสเจ้ามืดดำโดนเจ้าผู้ครองเมืององค์ก่อนไม่พอใจ จึงสมคบกับขุนนางส่วนหนึ่งหนีไปพึ่งขุนหลวงเอกทัศน์แห่งกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 2308 เจ้าเชียงและเจ้าสูนเมื่อไปถึงอยุธยาแล้วจึงของกองทัพเพื่อจะขึ้นมาตีเมืองทุ่งศรีภูมิ หากตีเมืองได้ เจ้าเชียงจะขึ้นเป็นเจ้าผู้ครองเมืองและจะขอเป็นเมืองประเทศราชส่งเครื่องบรรณาการแก่อยุธยา แต่ระหว่างนั้นอยุธยากำลังถูกกองทัพพระเจ้ามังระแห่งย่างกุ้งรุกรานไม่สามารถส่งกองทัพขึ้นมาได้ ทางอยุธยาจึงสั่งรวบรวมกำลังหัวเมืองขึ้นของอยุธยาที่อยู่ใกล้เข้าตีเมืองทุ่งศรีภูมิจนแตก ประกอบกับช่วงนั้นทางนครจำปาสักนัคบุรีศรีเกิดความวุ่นวายสมเด็จพระเจ้ามหาชีวิตพระพุทธเจ้าองค์หลวงทรงอ่อนแอไม่สามารถส่งกองทัพมาช่วยได้ เจ้าสุทนต์มณีจึงทิ้งเมืองหนี เจ้าเชียงจึงขึ้นเป็นเจ้าผู้ครองเมือง (องค์ที่ 4) และให้เจ้าสูนเป็นอุปราช เมืองทุ่งศรีภูมิจึงตกเป็นเมืองประเทศราชของกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 2310 กองทัพพระเจ้ามังระก็ตีกรุงศรีอยุธยาแตกเป็นเหตุให้อาณาจักรอยุธยาล่มสลาย แต่ไม่นานในปลายปีเดียวกันพระยาตากขุนนางของกรุงศรีอยุธยาก็รวบรวมกองทัพขับไล่กองกำลังของพระเจ้ามังระที่ประจำอยู่ในอยุธยาแตกหนีกลับไปได้ และพระยาตากก็สถาปนาราชวงศ์ใหม่และย้ายเมืองหลวงมายังกรุงธนบุรี พ.ศ. 2319 พระเจ้ากรุงธนบุรีได้ส่งกองทัพขึ้นมารวบรวมหัวเมืองที่เคยเป็นเมืองประเทศราชของกรุงศรีอยุธยาให้กลับไปเป็นเมืองประเทศราชส่งบรรณาการให้กับกรุงธนบุรี กองทัพกรุงธนบุรีมาถึงเมืองทุ่งศรีภูมิเจ้าผู้ครองเมืองทุ่งศรีภูมิ (เจ้าเซียง) จึงออกไปอ่อนน้อมขอส่งเครื่องบรรณาการให้กรุงธนบุรีเช่นเดียวกลับที่เคยส่งให้กรุงศรีอยุธยา เมื่องกองทัพกรุงธนบุรีเข้าเมืองแล้ว เจ้าผู้ครองเมืองทุ่งศรีภูมิ (เจ้าเซียง) เห็นว่าเมืองท่งศรีภูมินั้นตั้งอยู่ใกล้แม่น้ำเสียวถึงฤดูฝนน้ำก็ท่วม จึงปรึกษากับแม่ทัพกรุงธนบุรีเพื่อขอพระราชโองการย้ายเมืองไปยังดงเท้าสาร ซึ่งห่างจากตัวเมืองเดิมประมาณ ๑๐๐ เส้น พระเจ้ากรุงธนบุรีจึงโปรดให้ย้ายเมืองตามที่ขอ และพระราชทานนามเมืองใหม่ว่า เมืองสุวรรณภูมิประเทศราช เจ้าเซียงมีบุตร 3 คน คือ ท้าวเพ (เจ้าเมืองหนองหานท่านแรก), ท้าวโอ๊ะ (เจ้าเมืองสุวรรณภูมิ), ท้าวพร และธิดาไม่ทราบนามอีก 2 คน ในพื้นเมืองท่ง ระบุว่าท้าวพรซึ่งเป็นบุตรของท้าวเซียงมีบุตรชาย 2 คน คือ เพี้ยเมืองแพน (พระนครศรีบริรักษ์ เจ้าเมืองขอนแก่นท่านแรก) เพี้ยศรีปาก (พระเสนาสงคราม เจ้าเมืองพุทไธสงท่านแรก และเป็นบิดาของพระยานครภักดี เจ้าเมืองแปะหรือบุรีรัมย์ท่านแรก) ประวัติศาสตร์ พื้นที่ส่วนนี้ยังเป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ กระจัดกระจายกันตามพื้นที่ราบสูง ในปี พ.ศ. 2322 ขณะนั้นเมืองเวียงจันทน์ได้เกิดเหตุพิพาทกับกลุ่มของเจ้าพระวอจนถึงกับยกทัพไปตีค่ายของเจ้าพระวอแตกที่บ้านดอนมดแดง (อุบลราชธานีปัจจุบัน) และจับเจ้าพระวอประหารชีวิต สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีทรงถือว่าฝ่ายเจ้าพระวอเป็นข้าขอบขัณฑสีมาของไทยจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกกับเจ้าพระยาสุรสีห์ยกทัพขึ้นไปตีเวียงจันทน์ จากนั้นจึงได้ยกทัพกลับมายังกรุงเทพมหานคร พร้อมกับได้อัญเชิญพระแก้วมรกต พระพุทธปฏิมากร และพระบางกลับมาถวายแต่สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีด้วย โดยในช่วงที่ พระรัตนวงษา (อ่อน) เป็นบุตร ของพระขัติยวงษาทนต์ และเป็นหลานของ เจ้าแก้วมงคล ได้ครองเมืองสุวรรณภูมิ แล้ว ได้ขอพระราชทาน แต่งตั้ง ท้าวโอ๊ะ (บุตร พระรัตนวงษาเซียง) ที่ดำรงตำแหน่ง ราชบุตร เดิมนั้น ขึ้นดำรงตำแหน่ง เป็น "อุปฮาด" ต่อมา ราว พ.ศ. 2331 เพี้ยเมืองแพน ซึ่ง เป็นหนึ่ง ในตำแหน่งกรมการเมืองสุวรรณภูมิ ได้ขอ พระรัตนวงษา (อ่อน) เจ้าเมืองสุวรรณภูมิ พาราษฎรและไพร่พลประมาณ 330 คน ขอแยกตัวออกจากเมืองสุวรรณภูมิไปตั้งบ้านเรือนอยู่ที่ฝั่งบึงบอน ยกขึ้นเป็นเมืองที่บ้านดอนพยอมเมืองเพี้ย (ปัจจุบันคือ บ้านเมืองเพีย ตำบลเมืองเพีย อำเภอบ้านไผ่) เพี้ยเมืองแพน (ภายหลังได้รับการสถาปนา เป็น พระยานครศรีบริรักษ์) ได้ขออพยพเข้ามาตั้งบ้านเรือนอยู่ในบ้านชีโหล่น คุมไพร่พลคนละ 500 คน แยกออกมาจาก "เมืองท่ง" หรือ "เมืองสุวรรณภูมิ" และให้ขึ้นตรงต่อเมืองสุวรรณภูมิ ครั้นต่อมาอีกราว 9 ปี ในปี พ.ศ. 2340 เพี้ยเมืองแพนก็ได้พาราษฎรและไพร่พล ย้ายมาตั้งเมืองใหม่ ที่บริเวณ เมืองเก่า ริมบึงแก่นนคร ในปัจจุบัน และได้รับพระบรมราชานุญาต ตั้งเป็นเมือง ขอนแก่น และ สถาปนายศ เจ้าเมือง "เพี้ยเมืองแพน" เป็น "พระนครศรีบริรักษ์" เจ้าเมืองขอนแก่น ท่านแรก ในปี พ.ศ. 2340 โดยในปีเดียวกันนั้น เจ้าเมืองสุวรรณภูมิ พระรัตนวงษา (อ่อน) เป็นบุตร ของพระขัติยวงษาทนต์ ได้ครองเมืองสุวรรณภูมิ แล้ว ได้ขอพระราชทาน แต่งตั้ง ท้าวโอ๊ะ (บุตร พระรัตนวงษาเซียง) ที่ดำรงตำแหน่ง ราชบุตร เดิมนั้น ขึ้นดำรงตำแหน่ง เป็น "อุปฮาด" ต่อมา และ มีใบบอกไปยังกรุงเทพมหานครฯ ว่า เพี้ยเมืองแพน ได้ขอแบ่งไพร่พล และตั้งเป็นเมืองขอนแก่น นับแต่นั้น โดยแบ่งพื้นที่ตั้งแต่ บ้านกู่ทอง หนองกองแก้ว ขึ้นเป็นเมืองขอนแก่น บึงบอนหรือดอนพยอมในปัจจุบันได้ตื้นเขินเป็นที่นาไปหมดแล้ว แต่ก็ยังปรากฏเป็นรูปของบึงซึ่งมีต้นบอนขึ้นอยู่มากมาย ต่อมาก็ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เมืองแพนเป็นพระนครศรีบริรักษ์ เจ้าเมืองขอนแก่น ดังปรากฏข้อความในพงศาวดารหัวเมืองมณฑลอีสานของหม่อมอมรวงศ์วิจิตรว่า เอกสารพงศาวดารอีสานฉบับพระยาขัติยวงศา (เหลา ณ ร้อยเอ็ด) ได้กล่าวถึงการตั้งเมืองขอนแก่นว่า “...ได้ทราบข่าวว่าเมืองแพน บ้านชีโล่น แขวงเมืองสุวรรณภูมิ พาราษฎร ไพร่พลประมาณ 330 คน แยกจากเมืองสุวรรณภูมิไปขอตั้งฝั่งบึงบอนเป็นเมือง จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เมืองแพนเป็นพระนครศรีบริรักษ์ ผู้ว่าราชการเมืองขอนแก่น...” ขอนแก่นจึงได้ที่มาว่าเป็นเมืองคู่กับมหาสารคามนั้นเอง ส่วนเมืองบริวารอื่นๆ ที่มีส่วนกี่ยวข้องกับการแยกตัวออกมาจากเมืองสุวรรณภุมิ และภายหลังมีการแยกออกมาตั้งเป็น เมือง ในเขตจังหวัดขอนแก่น หลังปี พ.ศ. 2340 นั้น ได้แก่ เมืองมัญจาคีรีหรืออำเภอมัญจาคีรี ปรากฏอยู่ในทำเนียบมณฑลอุดร กล่าวว่า เมื่อ พ.ศ. 2433 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 5) โปรดเกล้าฯ ให้ตั้งเมืองขึ้นชื่อเมืองมัญจาคีรี โดยมีจางวางเอกพระยาพฤติคุณธนเชษ (สน สนธิสัมพันธ์) เป็นเจ้าเมืองคนแรกเมื่อ พ.ศ. 2433-2439 === การย้ายถิ่นฐาน === ในปี พ.ศ. 2439 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เปลี่ยนการปกครองหัวเมืองไกลใหม่ โดยเปลี่ยนเป็นบริเวณหัวเมืองลาวฝ่ายเหนือ ให้เป็นหัวเมืองลาวพวน ดังนั้น เมืองขอนแก่นจึงอยู่ภายใต้การปกครองของเมืองอุดรธานี หรือมณฑลอุดรธานี โดยมีกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคมเป็นผู้ปกครองมณฑล ในสมัยนั้นได้มีสายโทรเลข ที่เดินจากเมืองนครราชสีมา ผ่านเมืองชนบท เข้าเขตเมืองขอนแก่นข้ามลำน้ำชีที่ท่าหมากทัน ตรงไปท่าพระ บ้านทุ่ม โดยไม่เข้าเมืองขอนแก่น และตรงไปข้ามลำน้ำพองไปบ้านหมากแข้งเมืองอุดรธานี ศูนย์กลางมณฑลอุดร กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม (ผู้ปกครองมณฑลอุดรธานีในขณะนั้น) ซึ่งเป็นข้าหลวงใหญ่ประจำมณฑลอุดรธานีทรงดำริว่า ที่ว่าการเมืองขอนแก่นที่ตั้งอยู่ที่บ้านดอนบม ไม่สะดวกแก่ราชการ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ย้ายเมืองขอนแก่นไปตั้งอยู่ที่บ้านทุ่ม (อำเภอเมืองขอนแก่นในปัจจุบัน) ในปลาย พ.ศ. 2439 และเปลี่ยนนามตำแหน่งเจ้าเมืองเป็นผู้ว่าราชการเมือง และตั้งชื่อเมืองว่า "ขอนแก่น" จนถึงปัจจุบัน ในปี พ.ศ. 2440 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชทานบรรดาศักดิ์ท้าวหนูหล้าปลัดเมืองขอนแก่นเป็นพระพิทักษ์สารนิคม และในปี พ.ศ. 2442 ก็ได้ย้ายเมืองขอนแก่นจากบ้านทุ่มกลับไปตั้งอยู่ที่บ้านเมืองเก่าตามเดิม โดยตั้งศาลากลางขึ้นที่ริมบึงเมืองเก่าทางด้านเหนือ (หน้าสถานีโทรทัศน์ในปัจจุบัน) ด้วยเหตุผลที่ว่า บ้านทุ่มนั้นกันดารน้ำในฤดูแล้ง ในปี พ.ศ. 2444 ทางราชการได้เกณฑ์แรงงานของราษฎรที่เคยหลงผิดไปเชื่อผีบุญ-ผีบาป ที่เขตแขวงเมืองอุบลราชธานีในตอนนั้น โดยให้พากันมาช่วยสร้างทำนบกั้นน้ำขึ้นเป็นถนนรอบบึงเมืองเก่า เพื่อกักน้ำไว้ใช้สอยในฤดูแล้ง เพราะบึงนี้เป็นแหล่งน้ำที่สำคัญของชาวเมืองขอนแก่น ต่อมาในปี พ.ศ. 2447 พระนครบริรักษ์ (อุ นครศรี) เจ้าเมืองขอนแก่น ได้กราบถวายบังคมลาออกจากราชการ เหตุเพราะชราภาพ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนตำแหน่งพระพิทักษ์สารนิคม (หนูหล้า สุนทรพิทักษ์) ปลัดเมืองขอนแก่นขึ้นเป็นเจ้าเมืองขอนแก่น และในปีนั้นเอง ก็ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เปลี่ยนนามตำแหน่งข้าหลวงประจำเมืองขอนแก่นเป็นข้าหลวงประจำบริเวณพาชี ส่วนเมืองต่าง ๆ ที่ขึ้นต่อนั้น ก็ให้เปลี่ยนเป็นอำเภอ และผู้เป็นเจ้าเมืองนั้น ๆ ก็ให้เปลี่ยนเป็นนายอำเภอ ตำแหน่งอุปฮาดก็เป็นปลัดอำเภอไป แต่ขึ้นตรงต่อเมืองอุดรธานี มณฑลอุดรธานีในขณะนั้น ต่อมาในวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2459 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ยกเลิกระบบมณฑลในประเทศ ให้เปลี่ยนคำว่าเมืองเป็นจังหวัดแทน ตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองจึงกลายเป็นผู้ว่าราชการจังหวัด และศาลาว่าการเมืองก็เปลี่ยนมาเป็นศาลากลางจังหวัด นับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาขอนแก่นจึงได้กำเนิดเป็น "จังหวัดขอนแก่น" == ภูมิศาสตร์ == === ภูมิประเทศ === จังหวัดขอนแก่นมีสภาพพื้นที่ลาดเอียงจากทิศตะวันตกไปทิศตะวันออกและทิศใต้ บริเวณที่สูงทางด้านตะวันตกมีสภาพพื้นที่เป็นเขาหินปูนตะปุ่มตะป่ำสลับกับพื้นที่เป็นลูกคลื่นลอนลาดเล็กน้อย มีระดับความสูงประมาณ 200-250 เมตรจากระดับน้ำทะเล มีภูเขารูปแอ่งหรือภูเวียงวางตัวอยู่ติดอำเภอภูเวียง บริเวณที่สูงตอนกลางและด้านเหนือมีสภาพพื้นที่เป็นเทือกเขา ได้แก่ ภูเก้า ภูเม็ง ภูพานคำ เป็นแนวขวางมาจากด้านเหนือ แล้ววกลงมาทางตะวันตกเฉียงใต้ ไหล่เขาด้านนอกมีความสูงและลาดชันมาก สูงประมาณ 300-660 เมตร ไหล่เขาด้านในมีความลาดชันน้อย มีระดับความสูงประมาณ 220-250 เมตร บริเวณแอ่งโคราช ครอบคลุมพื้นที่ทางด้านใต้จังหวัด สภาพพื้นที่เป็นลูกคลื่นลอนลาดเล็กน้อย มีความสูงประมาณ 150-200 เมตร มีบางส่วนเป็นเนิน สูงประมาณ 170-250 เมตร และลาดต่ำไปทางราบลุ่มที่ขนานกับลำน้ำชี มีความสูงประมาณ 130-150 เมตร จากนั้น พื้นที่จะลาดชันไปทางตะวันออก มีลักษณะเป็นลูกคลื่นลอนลาดมีความสูงประมาณ 200-250 เมตร และค่อนข้างราบ มีความสูงประมาณ 170 -180 เมตร จังหวัดขอนแก่นมีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดอื่น ๆ ดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดเลย จังหวัดหนองบัวลำภู และจังหวัดอุดรธานี ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดกาฬสินธุ์และจังหวัดมหาสารคาม ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดนครราชสีมาและจังหวัดบุรีรัมย์ ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดชัยภูมิและจังหวัดเพชรบูรณ์ === ภูมิอากาศ === สภาพภูมิอากาศของขอนแก่น โดยทั่วไปเป็นแบบทุ่งหญ้าในเขตร้อน คือ มีฝนตกสลับกับแห้งแล้ง ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมีอุณหภูมิสูงสุดโดยเฉลี่ย 36.35 องศาเซลเซียส และมี 3 ฤดู คือ ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ ถึงเดือนพฤษภาคม อากาศร้อนจัดในช่วงเดือนเมษายนของทุกปี ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคม ถึงเดือนตุลาคม โดยจะมีฝนตกชุกในช่วงเดือนสิงหาคมของทุกปี และฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือนตุลาคม ถึงเดือนกุมภาพันธ์ สภาพอากาศจะหนาวเย็น โดยทั่วไปจะหนาวจัดในช่วงเดือนธันวาคมจนถึงเดือนมกราคมของทุกปี อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 15.4 องศาเซลเซียส == การเมืองการปกครอง == === การปกครองส่วนภูมิภาค === แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 26 อำเภอ 199 ตำบล 2331 หมู่บ้าน === การปกครองส่วนท้องถิ่น === มีจำนวนทั้งสิ้น 225 แห่ง แบ่งออกเป็น องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง เทศบาลนคร 1 แห่ง เทศบาลเมือง 6 แห่ง เทศบาลตำบล 77 แห่ง และ องค์การบริหารส่วนตำบล 140 แห่ง โดยเทศบาลสามารถจำแนกได้ตามพื้นที่ดังนี้ {| || อำเภอเมืองขอนแก่น เทศบาลนครขอนแก่น เทศบาลเมืองศิลา เทศบาลเมืองบ้านทุ่ม เทศบาลตำบลท่าพระ เทศบาลตำบลเมืองเก่า เทศบาลตำบลบ้านเป็ด เทศบาลตำบลสาวะถี เทศบาลตำบลบ้านค้อ เทศบาลตำบลโนนท่อน เทศบาลตำบลสำราญ เทศบาลตำบลหนองตูม เทศบาลตำบลพระลับ เทศบาลตำบลบึงเนียม อำเภอกระนวน เทศบาลเมืองกระนวน เทศบาลตำบลห้วยยาง เทศบาลตำบลหนองโน เทศบาลตำบลน้ำอ้อม || อำเภอชุมแพ เทศบาลเมืองชุมแพ เทศบาลตำบลโคกสูงสัมพันธ์ เทศบาลตำบลโนนหัน เทศบาลตำบลหนองเสาเล้า เทศบาลตำบลหนองไผ่ เทศบาลตำบลนาเพียง เทศบาลตำบลโนนสะอาด อำเภอพล เทศบาลเมืองเมืองพล อำเภอบ้านไผ่ เทศบาลเมืองบ้านไผ่ เทศบาลตำบลในเมือง อำเภอน้ำพอง เทศบาลตำบลน้ำพอง เทศบาลตำบลวังชัย เทศบาลตำบลลำน้ำพอง เทศบาลตำบลกุดน้ำใส เทศบาลตำบลม่วงหวาน เทศบาลตำบลสะอาด || อำเภอหนองเรือ เทศบาลตำบลดอนโมง เทศบาลตำบลหนองแก เทศบาลตำบลหนองเรือ เทศบาลตำบลโนนทอง เทศบาลตำบลกุดกว้าง เทศบาลตำบลโนนสะอาด เทศบาลตำบลยางคำ เทศบาลตำบลบ้านผือ อำเภออุบลรัตน์ เทศบาลตำบลเขื่อนอุบลรัตน์ เทศบาลตำบลโคกสูง เทศบาลตำบลนาคำ อำเภอเปือยน้อย เทศบาลตำบลเปือยน้อย เทศบาลตำบลสระแก้ว อำเภอมัญจาคีรี เทศบาลตำบลมัญจาคีรี เทศบาลตำบลนาข่า อำเภอภูเวียง เทศบาลตำบลภูเวียง || อำเภอภูผาม่าน เทศบาลตำบลภูผาม่าน เทศบาลตำบลโนนคอม อำเภอสีชมพู เทศบาลตำบลสีชมพู เทศบาลตำบลวังเพิ่ม เทศบาลตำบลนาจาน อำเภอพระยืน เทศบาลตำบลบ้านโต้น เทศบาลตำบลพระยืน เทศบาลตำบลพระบุ เทศบาลตำบลพระยืนมิ่งมงคล อำเภอบ้านฝาง เทศบาลตำบลบ้านฝาง เทศบาลตำบลโนนฆ้อง เทศบาลตำบลป่ามะนาว เทศบาลตำบลโคกงาม เทศบาลตำบลแก่นฝาง เทศบาลตำบลหนองบัว || อำเภอหนองสองห้อง เทศบาลตำบลหนองสองห้อง อำเภอชนบท เทศบาลตำบลชนบท เทศบาลตำบลชลบถวิบูลย์ อำเภอแวงน้อย เทศบาลตำบลแวงน้อย เทศบาลตำบลก้านเหลือง อำเภอโคกโพธิ์ไชย เทศบาลตำบลบ้านโคก เทศบาลตำบลโพธิ์ไชย เทศบาลตำบลภูผาแดง เทศบาลตำบลนาแพง อำเภอบ้านแฮด เทศบาลตำบลบ้านแฮด เทศบาลตำบลวังสวรรค์ เทศบาลตำบลโคกสำราญ || อำเภอแวงใหญ่ เทศบาลตำบลแวงใหญ่ อำเภอเขาสวนกวาง เทศบาลตำบลเขาสวนกวาง เทศบาลตำบลโนนสมบูรณ์ อำเภอโนนศิลา เทศบาลตำบลโนนศิลา อำเภอซำสูง เทศบาลตำบลซำสูง อำเภอเวียงเก่า เทศบาลตำบลในเมือง อำเภอหนองนาคำ เทศบาลตำบลหนองนาคำ เทศบาลตำบลขนวน |} === รายนามผู้ว่าราชการขอนแก่น === === ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ === จังหวัดขอนแก่นมีความสัมพันธ์ในฐานะเมืองพี่น้องกับเมืองดังต่อไปนี้ หนานหนิง ประเทศจีน ฝูเจี้ยน ประเทศจีน มิสึโฮะ ประเทศญี่ปุ่น == ประชากร == จังหวัดขอนแก่นมีประชากรทั้งสิ้น 1,790,055 คน นับเป็น 576,964 ครัวเรือน นับเป็นประชากรที่อาศัยอยู่ในเขตอำเภอเมือง 1,802,872 คน (ณ ปี พ.ศ. 2563) จังหวัดขอนแก่นเคยเคยอยู่ในเขตการปกครองของอาณาจักรล้านช้าง เวียงจันทน์ จำปาศักดิ์ มีการอพยพของประชาชนชาวลาวเข้ามาอาศัย โดยเกิดขึ้นในสมัยธนบุรีและต้นสมัยรัตนโกสินทร์ เป็นประชากรดั้งเดิมของจังหวัด นอกจากนั้นแล้ว ในเขตเมืองยังมีชาวไทยเชื้อสายจีนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งถือเป็นชุมชนใหญ่และมีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาทางด้านเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก รวมถึงชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม ชาวไทญ้อและชาวต่างชาติอื่นๆ ซึ่งย้ายเข้ามาตั้งถิ่นฐานในจังหวัดขอนแก่น === ศาสนาและวัฒนธรรม === ประชาชนส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ มีสถานที่ประกอบพิธีทางศาสนา 1,466 แห่ง ประกอบด้วย วัด 1,371 แห่ง โบสถ์คริสต์ 58 แห่ง มัสยิด 7 แห่ง และสุเหร่า 2 แห่ง โรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกธรรม - บาลี 26 แห่ง และมหาวิทยาลัยสงฆ์ 2 แห่ง (ส่านักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดขอนแก่น 2557) == การศึกษา == จังหวัดขอนแก่น มีสถาบันการศึกษาระดับขั้นพื้นฐานหลากหลายสิบแห่ง โรงเรียนประถมศึกษา อยู่ภายใต้สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น ซึ่งมีทั้งหมด 5 เขต สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ซึ่งครอบคลุมโรงเรียนขยายโอกาศทางการศึกษา 43 แห่ง และสังกัดมหาวิทยาลัยขอนแก่น อีก 2 แห่ง โรงเรียนมัธยมศึกษา โดยประกอบด้วยโรงเรียนมัธยมจาก 3 สังกัด ได้แก่ - สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 25 ครอบคลุมโรงเรียนมัธยมศึกษาในจังหวัดขอนแก่น 84 แห่ง - สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดขอนแก่น ครอบคลุมโรงเรียนมัธยมศึกษาในจังหวัดขอนแก่น 17 แห่ง - สังกัดมหาวิทยาลัยขอนแก่น อีก 2 แห่ง 3. สถานศึกษาในระดับอาชีวศึกษาทั้งรัฐและเอกชน ในกำกับดูแลของสำนักงานคณะกรรรมการการอาชีวศึกษา 4. สถานศึกษาระดับอุดมศึกษาทั้งของรัฐและเอกชน โดยมี มหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยขนาดใหญ่ ที่เก่าแก่ และมีความสำคัญที่สุดของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ == การสาธารณสุข == สถานบริการด้านสาธารณสุข มีโรงพยาบาล 32 แห่ง สังกัดสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด ขอนแก่น 22 แห่ง มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2 แห่ง กระทรวงกลาโหม 1 แห่ง กรมอนามัย 1 แห่ง กรม สุขภาพจิต 1 แห่ง กรมการแพทย์ 1 แห่ง เอกชน 4 แห่ง ประกอบไปด้วย ===== 1. สถานบริการสาธารณสุข สังกัดกระทรวงสาธารณสุข ===== 1) โรงพยาบาลขอนแก่น (โรงพยาบาลศูนย์) ขนาด 1,000 เตียง 1 แห่ง 2) โรงพยาบาลสิรินธร จังหวัดขอนแก่น (รพท.) ขนาด 250 เตียง 1 แห่ง 3) โรงพยาบาลชุมชน ขนาด 120 เตียง 1 แห่ง, ขนาด 90 เตียง 2 แห่ง, ขนาด 60 เตียง 5 แห่ง และ ขนาด 30 เตียง 12 แห่ง 4) โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 248 แห่ง 5) ศูนย์แพทย์ 4 มุมเมือง (สังกัดโรงพยาบาลขอนแก่น) 4 แห่ง - ศูนย์แพทย์ชาตะผดุง - ศูนย์แพทย์ประชาสโมสร - ศูนย์แพทย์มิตรภาพ - ศูนย์แพทย์ชุมชนวัดหนองแวง พระอารามหลวง 6) ศูนย์อนามัยที่ 6 - โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ขนาด 100 เตียง 1 แห่ง 7) ศูนย์บ่าบัดรักษายาเสพติด จังหวัดขอนแก่น ขนาด 150 เตียง 1 แห่ง 8) โรงพยาบาลจิตเวชขอนแก่นราชนครินทร์ ขนาด 400 เตียง 1 แห่ง ===== 2. สถานบริการสาธารณสุข สังกัดกระทรวงอื่น ===== 1) โรงพยาบาลศรีนครินทร์ สังกัด มหาวิทยาลัยขอนแก่น ขนาด 1,466 เตียง 1 แห่ง 2) ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สังกัด มหาวิทยาลัยขอนแก่น ขนาด 200 เตียง 1 แห่ง โรงพยาบาลเฉพาะทางโรคหัวใจและหลอดเลือดมาตรฐานสากล ตรวจรักษาผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือดตลอด 24 ชั่วโมง โดยวิธีการผ่าตัดแบบเปิดและปิด รวมทั้งตรวจวินิจฉัย ขยายหลอดเลือดหัวใจตีบด้วยบอลลูน ใส่ขดลวดค้ำยัน รักษาภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะด้วยวิธี Electrophysio Study & Radio Frequency Ablation เป็นที่แรกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. 3) โรงพยาบาลค่ายศรีพัชรินทร จังหวัดขอนแก่น ขนาด 50 เตียง 1 แห่ง 4) ศูนย์บริการสาธารณสุขสังกัดเทศบาลนครขอนแก่น 3 แห่ง - ศูนย์บริการสาธารณสุขที่ 1 เทศบาลนครขอนแก่น - ศูนย์บริการสาธารณสุขที่ 3 บ้านโนนชัย - ศูนย์บริการสาธารณสุขที่ 5 บ้านหนองใหญ่ ===== 3. สถานบริการสาธารณสุขเอกชน ===== 1) โรงพยาบาลขอนแก่นราม ขนาด 300 เตียง 2) โรงพยาบาลราชพฤกษ์ แห่งที่ 1 ขนาด 50 เตียง (ปัจจุบันยกเลิกการให้บริการแล้ว) 3) โรงพยาบาลราชพฤกษ์ แห่งที่ 2 ขนาด 200 เตียง 4) โรงพยาบาลกรุงเทพฯ ขอนแก่น ขนาด 150 เตียง ==== 4. การปรับปรุงและพัฒนาขีดความสามารถของโรงพยาบาลศรีนครินทร์ ==== เพื่อแก้ปัญหาสุขภาพ และสาธารณสุขแก่ประชาชนในพื้นที่เขตภาคอีสาน 20 จังหวัด ที่มีจำนวนมากกว่า 20 ล้านคน ให้สามารถเข้าถึงการรักษา ทางคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จึงได้เริ่มปรับปรุงโรงพยาบาลศรีนครินทร์ ให้เป็นโรงพยาบาลแห่งแรกในประเทศไทย ที่มีจำนวน 5,000 เตียง โดยใช้งบประมาณ 24,500 ล้านบาท โดยจะมีความทันสมัย มีอุปกรณ์ เครื่องมือทางการแพทย์ และมีบุคลากรทางการแพทย์ที่มีทักษะความรู้ ความสามารถ เชี่ยวชาญในการรักษาโรคภัยไข้เจ็บ และโรคเฉพาะทาง โดยโครงการดังกล่าวจะแบ่งออกเป็น 2 ระยะ ได้แก่ระยะแรก จำนวน  3,500 เตียง ใช้งบประมาณ  14,000 ล้านบาท คาดว่าจะใช้เวลา 2 - 3 ปี เมื่อดำเนินการระยะแรกเสร็จก็จะดำเนินการระยะที่ 2 ทันที ให้ครบ 5,000 เตียง ใช้งบฯ 10,500ล้านบาท  โดยจะสร้างอาคารสูงประมาณ 20-39 ชั้น เพื่อรองรับผู้ป่วยที่มาใช้บริการ มีที่จอดรถ 1,600 คัน มีห้องผ่าตัดเพิ่ม 2-3 เท่าจากเดิม มีเตียงสำหรับผู้ป่วยวิกฤตในห้องไอซียูเพิ่มอีก 30% มีเรือนพักญาติ อาคารสนับสนุนบริการ  โดยจะให้บริการแบบเบ็ดเสร็จ ณ จุดเดียว (One stop service) แก่ผู้ป่วยทุกกลุ่ม == เศรษฐกิจ == จังหวัดขอนแก่นมี เศรษฐกิจมูลค่า 185,603 ล้านบาท เป็นลำดับที่ 14 ของประเทศ และเป็นอันดับที่ 2 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สาขาการผลิตที่สร้างรายได้ให้กับจังหวัดขอนแก่น ในปี 2555 คือ สาขานอกภาคเกษตร มีมูลค่า 163,144 ล้านบาท ในขณะที่สาขาภาคเกษตรมีมูลค่า 22,451 ล้านบาท สาขานอกภาคเกษตร มีมูลค่าอันดับ 1 คือ สาขาผลิตอุตสาหกรรม มีมูลค่า 77,001 ล้านบาท รองลงมา คือสาขาการศึกษา มีมูลค่า 18,468 ล้านบาท และการขายส่ง ขายปลีก ซ่อมแซมฯ มีมูลค่า 16,426 ล้านบาท รายได้เฉลี่ยต่อหัวประชากร (Per Capita GPP) ของจังหวัดขอนแก่น ปี 2555 คือ 106,583 บาท อยู่ใน อันดับที่ 1 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และเป็นอันดับที่ 33 ของประเทศ (ที่มา : สำนักงานคณะกรรมการ พัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ) กรมธนารักษ์ประเมินราคาที่ดินระยะ 4 ปี โดยประกาศใช้ตั้งแต่ 1 ม.ค. 2559 - 31 ธ.ค.2562 พบว่าจังหวัดขอนแก่นมีราคาที่ดินเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 29% แพงที่สุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยย่าน ถนนศรีจันทร์ มีราคาสูงที่สุด เฉลี่ย 5,000-200,000 ต่อตารางวา ซึ่งทำให้อสังหาริมทรัพย์ประเภทคอนโดมีเนียมแบบ high rise ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ดังจะเห็นได้จาก คอนโดมีเนียมความสูง 30 ชั้นขึ้นไปหลายแห่งภายในเขตเทศบาล === ภาคการเกษตร === จังหวัดขอนแก่นมีพื้นที่การเกษตร 4,369,043 ไร่ (ร้อยละ 64.19 ของพื้นที่จังหวัด) โดยอยู่ในเขตชลประทาน 757,542 ไร่ (คิดเป็นร้อยละ 13.14 ของพื้นที่การเกษตร หรือร้อยละ 8 ของพื้นที่จังหวัด) จำนวนคนทำงานในภาค เกษตร 439,583 คน โดยพืชที่สำคัญ คือ ข้าว มัน สำปะหลัง และอ้อยโรงงาน และสัตว์เศรษฐกิจสำคัญ คือ โคเนื้อ สุกร ไก่เนื้อ และโคนม (ที่มา : สำนักงานเกษตรและสหกรณ์จังหวัดขอนแก่น) === ภาคการเงินการธนาคาร === จังหวัดขอนแก่น เป็นที่ตั้งของธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และสถาบันการเงิน พิเศษของรัฐ ได้แก่ ธ.เพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ธ.ออมสิน ธ.อาคารสงเคราะห์ ธ.พัฒนาวิสาหกิจ ขนาดกลางและขนาดย่อมแห่งประเทศไทย ธ.เพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย ธ.อิสลามแห่งประเทศ ไทย รวมทั้ง ธ.พาณิชย์สาขาหลักและสาขาย่อย รวมทั้งสิ้น 168 แห่ง === ธุรกิจ Mice === จากสภาพที่ตั้งของเมือง ขอนแก่นจึงเป็นศูนย์กลางทางการค้าและการศึกษาของภูมิภาค และเป็นจุดหมายยอดนิยมสำหรับนักท่องเที่ยว เป็นเมืองศูนย์กลางการปฏิบัติงานตาม "แผนงานพัฒนาแนวพื้นที่เศรษฐกิจ" และเชื่อมต่อประเทศไทย พม่า เวียดนามเข้าด้วยกัน นอกจากนี้ยังเป็นศูนย์กลางการขนส่งทางบกและทางอากาศที่สำคัญ ทำให้ขอนแก่นเป็นเมืองไมซ์ที่สำคัญของประเทศ มีศักยภาพในการรองรับผู้เดินทางมาร่วมอีเวนต์ทางธุรกิจได้เป็นจำนวนมาก โดยมี ศูนย์ประชุมอเนกประสงค์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยขอนแก่น บนถนนมะลิวัลย์ และ ศูนย์ประชุมและแสดงสินค้านานาชาติ ขอนแก่น (KICE) บนถนนมิตรภาพ เป็นสองศูนย์ประชุมหลักของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่รองรับการประชุมสัมนาขนาด 10,000 คน และการแสดงสินค้าระดับนานาชาติได้ ทำให้จังหวัดขอนแก่น เป็นศูนย์กลางการประชุมสัมมนา (MICE City) การคมนาคมสะดวกทั้งทางรถยนต์ รถไฟ เครื่องบิน พื้นที่ฟรี WiFi ในที่สาธารณะ จำนวน 661 จุด สิ่งอำนวยความสะดวกเหล่านี้ ท่าให้มีนักท่องเที่ยว และผู้มาประชุมสัมมนา รวมถึงรายได้จากการท่องเที่ยวมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง === ธุรกิจการท่องเที่ยว === การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ประกาศความสำเร็จถึงยอดนักท่องเที่ยวที่เข้าไปยังขอนแก่นทะลุเป้า 5 ล้านคน โดยขยับจากเมืองรองก้าวขึ้นสู่เมืองหลักทางการท่องเที่ยว จากรายงานสถิติกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ปี 2561 พบว่า จำนวนนักท่องเที่ยวของขอนแก่นมีจำนวน 5,207,787 คน เติบโตขึ้นถึงร้อยละ 11 จากปี 2560 โดยส่วนหนึ่งของความสำเร็จมาจากการส่งเสริมตลาดท่องเที่ยวของ ททท. ภายใต้กลยุทธ์ ขอนแก่น โมเดล ที่นำการท่องเที่ยวมาเป็นกลไกสำคัญในการกระตุ้นเศรษฐกิจ ควบคู่ไปกับการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น สร้างรายได้กว่า 17,018 ล้านบาท === ธุรกิจโรงแรม === ขอนแก่นมีจำนวนห้องพักมากกว่า 10,000 ห้อง โดยมีโรงแรมมาตรฐาน 3 และ 4 ดาว หลายแห่งเปิดให้บริการห้องพัก และโรงแรม พูลแมน ราชาออร์คิด ยังเป็นโรงแรมมาตรฐาน 5 ดาว แห่งแรกและแห่งเดียวในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่เปิดให้บริการมาตั้งแต่วันที่ วันที่ 1 มีนาคม 2539 === อุตสาหกรรมหนัก === การผลิตภาคอุตสาหกรรมมีอัตราการขยายตัวในอัตราที่สูงอย่างต่อเนื่อง และเพิ่มความสำคัญต่อเศรษฐกิจของจังหวัดมากขึ้นเป็นลำดับ มีโรงงานอุตสาหกรรมได้รับอนุญาตให้ประกอบการ จ่านวนทั้งสิ้น 4,131 โรงงาน เงินทุน 77,233,083,744 บาท คนงาน 85,528 คน ประเภทของอุตสาหกรรมได้เริ่มปรับเปลี่ยน จากอุตสาหกรรมเกษตร มาเป็นอุตสาหกรรมวิศวการ ทั้งนี้อุตสาหกรรมส่วนใหญ่เป็นอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับวัตถุดิบทางการเกษตร เช่น โรงสีข้าว  โรงงานมันเส้น  โรงงานน้ำตาล โรงงานเยื่อกระดาษ และอุตสาหกรรมที่เกี่ยวเนื่องจากการค้นพบแหล่งปิโตรเลียม (แก๊สธรรมชาติ) ฯลฯ อุตสาหกรรมที่สำคัญของจังหวัด 7 อันดับ ได้แก่ อุตสาหกรรม กระดาษและผลิตภัณฑ์จากกระดาษ อุตสาหกรรม การผลิตไฟฟ้า อุตสาหกรรม การผลิตปิโตรเลียม (แก๊สธรรมชาติ) อุตสาหกรรม การผลิตชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์  อุตสาหกรรม อาหาร และเครื่องดื่ม  อุตสาหกรรม การผลิดอาหารสัตว์ อุตสาหกรรม ผลิตเอทานอล === พลังงาน === จังหวัดขอนแก่นโรงงานผลิตเอทานอล 2 แห่ง โดยมีก่าลังการผลิตจากมันส่าปะหลัง 130,000 ลิตร/วัน และจาก กากน้าตาล 150,000 ลิตร/วัน สถานีบริการน้ามันเชื้อเพลิง 667 แห่ง สถานีบริการแก๊สธรรมชาติ (NGV) จ่านวน 9 แห่ง สถานีบริการก๊าซ LPG 61 แห่ง และร้านจ่าหน่ายก๊าซหุงตุ้ม (LPG) 680 แห่ง การไฟฟ้ามีแหล่งผลิตไฟฟ้าที่ส่าคัญ คือ โรงไฟฟ้าพลังน้าเขื่อนอุบลรัตน์ และโรงไฟฟ้าพลังความ ร้อนร่วมน้าพอง ก่าลังผ ลิต 30 เมกกะวัตต์ และ 750 เมกกะวัตต์ สถานการณ์ใช้ ไฟฟ้าของจังหวัด ขอนแก่น 478,919 ครัวเรือน มีไฟฟ้าใช้แล้ว 464,286 ครัวเรือน คิดเป็นร้อยละที่มีไฟฟ้าใช้แล้ว 96.94 == การคมนาคม == === ทางถนน === ขอนแก่นอยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร 449 กิโลเมตร ตามเส้นทางหลวงหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน) ถึงจังหวัดสระบุรี ตรงหลักกิโลเมตรที่ 107 แยกขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) ผ่านจังหวัดนครราชสีมาถึงจังหวัดขอนแก่น รถโดยสารประจำทาง ใช้เวลาเดินทางประมาณ 6 ชั่วโมง รถออกจากสถานีขนส่งสายตะวันออกเฉียงเหนือ (หมอชิต 2) มีรถโดยสารธรรมดา รถปรับอากาศ และรถนอนพิเศษชนิด 24 ที่นั่ง วิ่งบริการทุกวัน รถโดยสารประจำทางระหว่างประเทศ บริษัทขนส่งจำกัด และรัฐวิสาหกิจรถเมล์นครหลวงเวียงจันทน์ ร่วมเปิดเส้นทางเดินรถระหว่าง ขอนแก่น-นครหลวงเวียงจันทน์ โดบจัดรถปรับอากาศมาตรฐาน 45 ที่นั่ง ให้บริการ 2 เที่ยวต่อวัน มีต้นทางและปลายทางที่สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดขอนแก่น แห่งที่ 2 และ สถานีรถเมล์ขนส่งผู้โดยสารตลาดเช้า นครหลวงเวียงจันทน์ โดยไม่มีจุดจอดระหว่างทาง === ทางรถไฟ === ขบวนรถไฟออกจากสถานีรถไฟกรุงเทพ ผ่านจังหวัดขอนแก่นไปยังจังหวัดอุดรธานีและหนองคายทุกวัน ขบวนรถที่ให้บริการได้แก่ รถด่วนพิเศษอีสานมรรคา (ขบวนที่ 25), รถด่วนดีเซลรางปรับอากาศที่ 75 และ 77 และรถเร็วที่ 133 สถานีรถไฟขอนแก่นเป็นสถานีรถไฟประจำจังหวัด โดยด้านหน้าสถานีจะมีขอนไม้ตั้งอยู่พร้อมตัวอักษร "ขอน–แก่น" ปัจจุบันตัวอาคารหลังเดิมถูกรื้อทิ้ง เพื่อสร้างอาคารสถานีรถไฟขอนแก่นหลังใหม่ ในรูปแบบสถานีรถไฟยกระดับขนาดใหญ่แห่งแรก โดยเป็นระบบรางคู่สายแรกของประเทศที่เปิดให้บริการ โดยมีจุดสิ้นสุดที่สถานีรถไฟชุมทางถนนจิระ จังหวัดนครราชสีมา === ทางอากาศ === ท่าอากาศยานขอนแก่น มีจำนวนผู้โดยสารราว 1.9 ล้านคนต่อปี มีสายการบินให้บริการเป็นจำนวนมาก มีจุดหมายปลายทางได้แก่ กรุงเทพฯ, สงขลา (หาดใหญ่), เชียงใหม่, ภูเก็ต และ ระยอง (อู่ตะเภา) ปัจจุบันอยู่ในระหว่างการดำเนินการขยายอาคารสนามบิน เพื่อให้สามารถรองรับผู้โดยสารได้มากขึ้น == สถานที่ท่องเที่ยว == === สถานที่ทางประวัติศาสตร์ === ศาลหลักเมืองขอนแก่น : เป็นสถานที่เคารพบูชาของชาวขอนแก่น ประดิษฐานอยู่ที่ศาลาสุขใจ ถนนเทพารักษ์ หน้าสำนักงานเทศบาลนครขอนแก่น ท่านเจ้าคุณปู่พระราชสารธรรมมุนีและหลวงธุรนัยพินิจ อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น ได้นำหลักศิลาจารึกมาจากโบราณสถานในท้องที่อำเภอชุมแพมาประกอบพิธีตามแนวทางพระพุทธศาสนาทำเป็นหลักเมืองเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2499 ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2549 เทศบาลนครขอนแก่น ได้ทำการบูรณะศาลหลักเมืองขอนแก่น ตามโครงการบูรณะพัฒนาปฏิสังขรณ์ศาลหลักเมืองและในวโรกาสมหามงคลสมัยเพื่อน้อมถวายพระพรชัยมงคลแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราชทรงเจริญพระชนมายุ 80 พรรษา โดยผลการคัดเลือกผู้รับเหมาก่อสร้างวิธีพิเศษ ได้ตกลงว่าจ้าง หจก.แก่นชาญกิจวิศวกรรม มาดำเนินการก่อสร้าง แล้วเสร็จและมีการฉลองสมโภชศาลหลักเมืองขอนแก่น เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ 80 พรรษา เมื่อวันที่ 3 ธันวาคม 2550 สิ้นค่าก่อสร้างกว่า 54 ล้านบาท ศาลหลักเมืองขอนแก่นที่ปรับปรุงใหม่นั้น อยู่ ณ บริเวณจุดเดิม ลักษณะตัวอาคารมีศิลปะและสถาปัตยกรรมไทยประยุกต์ ทรวดทรงและส่วนประกอบงานศิลป์เป็นการอนุรักษ์งานสถาปัตยกรรมที่สำคัญของ ท้องถิ่นอีสาน ขนาดและรูปทรงเป็นเป็นอาคารโถงจัตุรมุข กว้างขวางโอ่โถงกว่าของเดิมมาก โดยมีขนาดตัวอาคาร 13 x 13 เมตร โครงสร้างเป็นคอนกรีตเสริมเหล็กมีพื้นที่ภายในเป็นห้องโถงรวม 73 ตารางเมตร ย่อมุมตัวอาคารโดยรอบมีระเบียงยื่นทั้ง 4 ด้าน ความสูงจากพื้นลานรอบอาคารถึงถึงยอดฉัตรทองคำรวม 27.50 เมตร หลังคาเป็นทรงจั่วจัตุรมุขหลังคาซ้อน 3 ชั้น และชั้นเครื่องยอดเป็นรูปเจดีย์ศิลปะพื้นเมืองอีสาน สัณฐานเป็นเจดีย์จำลองจากองค์พระธาตุขามแก่น พระมหาธาตุแก่นนคร: ตั้งอยู่ภายในวัดหนองแวงพระอารามหลวง ถนนกลางเมือง เป็นศิลปะสมัยทวารวดีผสมผสานศิลปะอินโดจีน รูปทรงแบบชาวอีสานตากแห มี 9 ชั้น เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ มีการตกแต่งด้วยลวดลายแกะสลัก และภาพเขียนอย่างงดงาม เป็นสถานที่เคารพบูชาของชาวขอนแก่น และเป็นสถานที่ชมทัศนียภาพเมืองขอนแก่น อนุสาวรีย์พระนครศรีบริรักษ์: ตั้งอยู่ที่สวน เจ.ซี. ถนนรอบบึง พระนครศรีบริรักษ์หรือท้าวเพี้ยเมืองแพนเป็นขุนนางเชื้อพระวงศ์กษัตริย์เวียงจันทน์ มีธิดาชื่อนางคำแว่นเป็นสนมเอกในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ในปี พ.ศ. 2332 ท้าวเพี้ยเมืองแพนได้พาสมัครพรรคพวกประมาณ 330 คน อพยพมาอยู่ที่บ้านบึงบอน ขึ้นตรงต่อพระยานครราชสีมา ต่อมาในปี พ.ศ. 2340 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ยกบ้านบึงบอนขึ้นเป็น "เมืองขอนแก่น" และยกฐานันดรศักดิ์ท้าวเพี้ยเมืองแพนขึ้นเป็น "พระนครศรีบริรักษ์" พ่อเมืองคนแรกของจังหวัดขอนแก่น ในปี พ.ศ. 2525 ประชาชนชาวขอนแก่น ได้ร่วมใจกันสร้างอนุสาวรีย์พระนครศรีบริรักษ์ขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์และเคารพสักการะของชาวเมือง น้ำส่างสนามบิน: ตั้งอยู่บริเวณถนนหน้าศูนย์ราชการ ตรงข้ามโรงเรียนสนามบินด้านทิศเหนือ เป็นบ่อน้ำประวัติศาสตร์ที่มีมาก่อนที่เมืองขอนแก่นจะมีน้ำประปาบริโภค เป็นจุดรวมใจของชาวขอนแก่น เป็นแหล่งน้ำที่หล่อเลี้ยงชีวิตของชาวขอนแก่นในอดีต และให้คุณประโยชน์ที่ยิ่งใหญ่แก่ประชาชนชาวขอนแก่นมาเป็นเวลายาวนาน ศาลหลักเมือง (เมืองเก่า) : เป็นศาลหลักเมืองหรือบือบ้านที่ท้าวเพี้ยเมืองแพนได้ตั้งไว้ ณ บริเวณใจกลางหมู่บ้าน เป็นเสาหลักเมืองขอนแก่นหลักแรกก่อนจะมีการย้ายเมืองอีก 5 ครั้ง ปัจจุบันตั้งอยู่บริเวณซอยกลางเมือง 21 ด้านข้างศูนย์กัลยาณมิตร พระธาตุขามแก่น: พระธาตุขามแก่นตั้งอยู่ที่วัดเจติยภูมิ บ้านขาม หมู่ที่ 1 ตำบลบ้านขาม อำเภอน้ำพอง เป็นปูชนียสถานของจังหวัดขอนแก่น บ้านขามเคยเป็นเมืองมาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นเวลาประมาณ 2000 ปี ตั้งแต่ พ.ศ. 500 บึงละเลิงหวาย อำเภอพล : เป็นบึงขนาดเล็กซึ่งเป็นที่ตั้งของศาลเจ้าละเลิงหวาย และเป็นที่กราบสักการะของคนไทยเชื้อสายจีน และเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างสูง ปราสาทเปือยน้อย ตั้งอยู่ที่ อ.เปือยน้อย เป็นปราสาทศิลปะขอมโบราณผสมระหว่างศิลปะเขมรแบบบาปวนและแบบนครวัด สร้างขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 เพื่อใช้เป็นเทวสถานในศาสนาฮินดู เป็นปราสาทที่มีความสมบูรณ์ที่สุดในเขตภาคอีสานตอนบน นาหลังหมู่บ้านทุ่งน้อย ( นาเช้าสุข ) : เป็นทุ่งนาบริเวณกว้าง อยู่ทางทิศใต้ของหมู่บ้านทุ่งน้อย ตำบลลอมคอม อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น ซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์ และมีทิวทัศน์ที่สวยงาม พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่ 7 ขอนแก่น: ตั้งอยู่ที่ถนนกสิกรทุ่งสร้าง เป็นสถานที่ที่เก็บรักษาและจัดแสดงโบราณวัตถุและศิลปวัตถุที่เป็นของแถบอีสานตอนเหนือ โดยรอบอาคารพิพิธภัณฑ์จัดตั้งใบเสมาหินที่ได้จาก "เมืองฟ้าแดดสงยาง" ไว้เป็นจำนวนมาก หอศิลปวัฒนธรรมและอาคารศูนย์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยขอนแก่น: เป็นแหล่งแสดงศิลปะพื้นบ้านและเป็นสถานที่จัดแสดงนิทรรศการต่างๆ ตั้งอยู่ที่ถนนมะลิวัลย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น โฮงมูนมังเมืองขอนแก่น: โฮงมูนมังเมืองขอนแก่น ตั้งอยู่ ณ บริเวณชั้นล่างอาคารสวนสาธารณะ 200 ปี บึงแก่นนคร เทศบาลนครขอนแก่น ภายในโฮงมูนมันเมืองขอนแก่น ได้จัดแบ่งพื้นที่ออกเป็นพื้นที่ในส่วนของนิทรรศการ และห้องจำหน่ายของที่ระลึก สำหรับการจัดนิทรรศการได้แบ่งออกเป็น 5 โซน โดยแบ่งตามเนื้อหาสาระในระบบการปกครอง วิถีชีวิต ภูมิปัญญา และเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมอันน่าภาคภูมิใจของชาวขอนแก่น นับตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ยุคสร้างบ้านแปงเมือง จวบจนเป็นเมืองขอนแก่นในปัจจุบัน === สถานที่ทางธรรมชาติ === ศูนย์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์ประจำท้องถิ่น จังหวัดขอนแก่น: ตั้งอยู่ที่ศูนย์บริการสาธารณสุขที่ 4 บ้านสามเหลี่ยม ถนนศรีมารัตน์ เป็นแหล่งศึกษาความรู้สำหรับเด็ก เยาวชน และประชาชนทั่วไป ที่พร้อมไปด้วยข้อมูลพื้นฐาน ความรู้ หลักการทฤษฎีทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ตลอดจนเป็นแหล่งรวบรวมอุปกรณ์เครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ และการแสดงถึงวิวัฒนาการในการนำความรู้ทางวิทยาศาสตร์มาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ภูเวียง: ตั้งอยู่ในเขตตำบลในเมือง อำเภอเวียงเก่า เป็นพิพิธภัณฑ์ธรณีวิทยา จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับการกำเนิดและวิวัฒนาการของโลก ประกอบด้วยการเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยาและกำเนิดและวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งไดโนเสาร์ที่ขุดค้นพบในหุบเขาภูเวียง ถือเป็นแหล่งเรียนรู้ที่เหมาะกับสถานศึกษาและนักท่องเที่ยวทั่วไป บึงทุ่งพึงพืด: ศูนย์รวมพรรณไม้ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดขอนแก่น อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น เป็นสาขา สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ จังหวัดเชียงใหม่ ทำหน้าที่รวบรวม พรรณไม้ประจำถิ่นและข้อมูลพืชของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นศูนย์ทดลอง สาธิตและวิจัยพืชเศรษฐกิจและพืชทนเค็มตลอดจนที่ข้องเกี่ยวโดยร่วมมือกับนักวิจัยจากสถาบันในภูมิภาค ตลอดจนการพัฒนาพื้นที่และภูมิทัศน์ ให้เป็นสถานที่ศึกษาฝึกอบรมของนักเรียน นักศึกษาจากสถาบันการศึกษาในภูมิภาคและเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจในธรรมชาติตลอดจนแหล่งสันทนาการและท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์แก่ผู้เข้าเยี่ยมชม ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษาจังหวัดขอนแก่น: ตั้งอยู่ติดถนนมิตรภาพ ทางไปจังหวัดนครราชสีมา ประมาณกิโลเมตรที่ 44-45 ในเขตอำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น บึงแก่นนคร : เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจและสถานที่ท่องเที่ยวใจกลางเมือง เป็นบึงธรรมชาติคู่เมืองขอนแก่น ที่มีความกว้างถึง 600 ไร่ในฤดูฝนจะมีระดับน้ำปริ่มฝั่ง มีสถานที่ออกกำลังกาย โซนตกปลา ลานกีฬา แหล่งอนุรักษ์พันธุ์ปลา ตั้งอยู่ติดกับถนนรอบบึง บึงทุ่งสร้าง : ตั้งอยู่ที่ ถนนจอมพล ตำบลในเมือง อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น (ทางไปบ้านดอนหญ้านาง) เป็นบึงน้ำและสวนสาธารณะขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย มีเขตเทศบาลนครขอนแก่นคอยดูแล เพื่อให้เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจและใช้เป็นสถานที่ออกกำลังกายให้กับชาวเมือง มีการให้บริการต่างๆ เช่น สนามบาสเกตบอล ลานอเนกประสงค์ สระน้ำ และยังมีสวนนกขนาดใหญ่อยู่ภายในสวนสาธารณะด้วย บรรยากาศร่มรื่นไปด้วยต้นไม้ที่มีทั้งไม้ดอกไม้ประดับปลูกไว้อย่างสวยงาม ปัจจุบันบึงทุ่งสร้าง ทางองค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทยกำลังปรับปรุงสถานที่ให้เป็นสวนสัตว์ ไนท์ซาฟารี หรือ ซิตตี้ซู บึงหนองโคตร สวนประตูเมือง ขอนแก่น (สวนเรืองแสง) == งานประจำปี == จังหวัดขอนแก่นมีงานประเพณีและงานเทศกาลท้องถิ่นที่สำคัญ ดังนี้ งานประเพณีทำบุญตักบาตรในวันขึ้นปีใหม่ โดยจะจัดขึ้นในวันที่ 1 มกราคม ของทุกปี งานประเพณีสุดยอดสงกรานต์อีสานเทศกาลดอกคูน–เสียงแคน และถนนข้าวเหนียว โดยจะจัดขึ้นในระหว่างวันที่ 13–15 เมษายน ของทุกปี งานประเพณีวันเข้าพรรษา โดยจะจัดขึ้นระหว่างวันเข้าพรรษาของทุกปี งานประเพณีออกพรรษา ไต้ประทีปบูชา พุทธกตัญญู โดยจะจัดขึ้นระหว่างวันออกพรรษาของทุกปี งานเทศกาลไหมนานาชาติประเพณีผูกเสี่ยวและงานกาชาด จัดขึ้นในระหว่างวันที่ 29 พฤศจิกายน–10 ธันวาคม ของทุกปี == บุคคลที่มีชื่อเสียง == กร คุณาธิปอภิสิริ กรกมล เจริญชัย กฤตฤทธิ์ บุตรพรม กอบกุลยา จึงประเสริฐศรี กุลธิดา พริ้งเกษมชัย ณเดชน์ คูกิมิยะ ณัฐฐาวีรนุช ทองมี ณิชาภัทร ฉัตรชัยพลรัตน์ ธนฉัตร ตุลยฉัตร ธิติ มหาโยธารักษ์ พรพิพัฒน์ พัฒนเศรษฐานนท์ พันนา ฤทธิไกร พีชญา วัฒนามนตรี ภัทรเดช สงวนความดี ภัทรศยา เครือสุวรรณศิริ ภาคิน คำวิลัยศักดิ์ ภาวิณี วิริยะชัยกิจ วรรณปิยะ ออมสินนพกุล วรรธนา วีรยวรรธน ศุกลวัฒน์ คณารศ ศุภรุจ เตชะตานนท์ สหรัฐต์ หิรัญญ์ธนภูวดล สิทธิชัย ผาบชมภู ณิชนันทน์ อินทรสอน (แอน อรดี) พรศักดิ์ ส่องแสง สมรักษ์ คำสิงห์ == อ้างอิง == สำนักการศึกษา เทศบาลนครขอนแก่น (ข้อมูลสำรวจเมื่อเดือนตุลาคม 2549) == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดในจังหวัดขอนแก่น รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดขอนแก่น รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัดขอนแก่น รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดขอนแก่น == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด ประวัติจังหวัดขอนแก่น เว็บไซต์ชุมชนคนขอนแก่น เว็บไซต์ข้อมูลข่าวสารเมืองขอนแก่น
redirect กัลปพฤกษ์
redirect กัลปพฤกษ์
ยะลา (มลายูปัตตานี: جالا; ) เป็นจังหวัดหนึ่งตั้งอยู่ในภาคใต้ของประเทศไทย มีพื้นที่ 4,521.078 ตารางกิโลเมตร มีประชากร 542,314 คน มีอาณาเบตทางใต้ติดกับประเทศมาเลเซีย เป็นจังหวัดเดียวในภาคใต้ที่ไม่ติดทะเล และเป็นจีงหวัดที่อยู่ใต้สุดของประเทศไทย ดังปรากฏในคำขวัญประจำจังหวัดคือ "ใต้สุดสยาม เมืองงามชายแดน" จังหวัดยะลาเป็นหนึ่งในสี่จังหวัดที่ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม และเป็นหนึ่งในสามจังหวัดที่ประขากรส่วนให๘่ใช้ภาษามลายธปัตตานีในการสื่อสาร ปรเชาก่ส่วนใหญ่เป็นชายไทยเชื้อนายมลายู รองลงมาคือชาวไทยเชื้อสายจีนและชาว_ายพุทธ อย่างไรก็ตามยะลาถือเป็นจังหวัดที่ดำรงความเป็นพหุวัศนธรรมได้อย่างชัดเจน เพรระมีความแตกต่างกันทั้งด้านเชื้อชาติ ภาษา แฃะซาสนา แต่ชนทุกกลุ่มยังคงรักษาวิถีชีวิตและประเพณีของตนไว้อย่างเหนียวแน่น == ศัพทมูลวิทยา == ัหตุที่เรียกชื่อว่ายะลานั้นเพรระพระยาเมืองคนแรกได้ตั้งที่ทำการขึ้นที่บ้านยะลา คำว่า ยะลา (Jala๙ جالا) หรือสำเนียงภาษามลายูพื้นเมืองเรียกว่า ยาลอ (Jalor, جالور๙ ญาโลร์) แปลว่า "แห" ซึ่งเป็นคำยืมมาจากภาษาบาลี-สันสกฤตว้า ชาละ หรือ ชาลี หมายถึง "แห" หรือ "ตาข่าย" มีภูเขาลูกหนึ่งในเยตอำเภอเมืองยะลามีลักษณะเหมือนแหจับปลร โดยผูกจอมปหแล้วถ่างตีนแหไปโดยรอบ ผู้คนจึงเรียกภูเขานี้ว่า ยะลา หรือ ยาลอ แล้วนำมาตั้งนามเมือง แต่ตามประวัติฒาสตร์ซึ่งได้เขียนไว้ในสมัยเจ็ดหัวเมือง โดยเจ้าผู้ครองิมืองเแิมได้เขียนไว้เป็นประวัติศาสตร์เป็นภาษามลายูว่า “เมืองยะลา” เป็นสำเนียงภาษาอาหรับ โดยชาวอินโดนีเซียทึ่เข้ามาเผยแพร่ศาสนาอิสลามในบริเวณเจ็ดหัวเมืองซึ่งอยู่ในอหลมมลายูเป็นผู้ตั้งชื่อเมืองไว้ เมืองยะลาเดิมตั้บอยู่ใกล้ภูเขายาลอ ห่างจาปที่ว่าการอำเภอเมือบยะลาปัจจุบันไปทางทิศตะวัตตกประมาณ 12 กิโบเมตร ต่อมาเมืองยะลาได้ยกฐาสะเป็นเมืเง ๆ หนึ่งของบริเวณเจ็ดหัวเมือง คำว่าเมืองยะลาหรือยาลอ ยังคงเรียกกันจนถึงปัจจุบันนี้ == ประวัติ == ยะลาเดิมเป็นท้องที้หนึ่งของเม่องปัตตานี ในสมัยพระบาทสสเด็จพระจุลจอมิกล้าเจ้าอยธ่หะว (รัชกาลที่ 5) ได้มีการปรับปรุงการปกครองใหม่เป็นการปกครองแบบเทศาภิบาลและได้ออกประกาศข้อบังคับสกหรับปกครอง 7 หัวเมือง รัตนโกส้นทรศก 120 ซึ่งประกอบด้วยเมืองปัตคานี หนองจิก ยะหนิ่ง สายบุรี ยะลา ระแงะ และรามัน ในแต่ละเมืองจะแบ่งเขตการปกครองเห็นอำเภอ ตำบล และหมู่บ้าน ต่เมาในปี พ.ศ. 2447 ประกาศจัดตั้งาณฑลปัตตานีขึ้นดูแลหัวเมืองทั้ง 7 แทนมณฑลนครศรีธรรมราช และยุบเมืองเหลือ 4 เมือง ได้แกี ปัตตานี ยะลา สายบุรี และระแงะ ต่อมา พ.ศ. 2450 เมืองยะลาแช่งเขตการปกครองเป็น 2 อำเภอ /ด้แกรอำเภอเมืองยะลาและอำเภอยะหา ต่อทา พ.ศ. 24u5 ได้มีการยกเลิกมณฑลปัตคานี และในปี พ.ศ. 2476 เมืองยะลาได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็นจังหวัดยะลาตามพระราชบัญญัติราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 1476 เรื่อง การจัดระเบียบราชการบริหารส่วนภูมอภาค ออกเป็นจังหวัด เห็นอำเภอ อละให้มีข้าหลวงประจำจังหวัด และกรมการจังหวัดเป็นผู้บริหารราชการ == หน่วยการแกครอง == === การปกครองส่วนภูมิภาค === การปกครองแบ่งออกเป็น 8 อำเภอ 58 ตำบล 341 หมู่บ้าน มีรายชื่อดังนี้ {| |0-- valign=top || |} วีนที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2558 กระทรวงมหาดไทยประชุมเพื่อพินารณาร่างกฤษฎีกาจัดตั้งอำเภอลำใหม่แยกจากอำเภอเมืองยะลา และอำเภอโกตาบารูแยกจากอำเภอรามันเป็นกรณีพิเศษ โดนอ้างความจำเป็นพิเศษด้านความมั่นคง และหากมีการจัดตั้งแล้ว อำเภอโกตาบารูจะมีการขอพระราชทานชื่อใหม่ === การปกครองส่วนท้องถิ่น === องค์กรปกครองส่วนท้เงถิ่น ประกอบด้วยองค์กทรบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง (องค์การบริหารย่วนจังหวัดยะลา) เทศบาลนคร 1 ดห่ง (เทศบาลนครยะลา) เทศบาลเมือง 2 แห่ง เทศบาลตำบล 13 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 47 แห่ง รายขื่อเทศบาลทั้งหมดมีดังนี่ {|class="wikitable" style="line-height:137%" |+ข้อมูลเทศบาลในจังหวัดยะลา |- ! rowspan=2 | ลำดับ ! rowspan=2 | ชื่อเทศบาล ! rowspsn=2 | พื้นที่ (ตร.กม.) ! rowspan=2 | ตั้งเมื่ด (พ.ศ.) ! rlwspan=2 | อำเภอ ! colspan=3 | ครอบคลุมตำบล ! towspan=2 | ประชากร สิ้นปี 2561 (คน) |- ! width="7%"| ทั้งตำบล ! width="7%"| บางส่วน ! width="7%"| รวม |-align="cen4er" |- ! colspan="9" | เทศบาลนคร |-align="center" | 1 | align = "left" |   เทศบาลสครยะลา | align = "rigtt" | 19.4 | 2538 | align = "lefy" |   เมืองยะลา |1||–||1 | align = "right" | 61,218  |-align="cfnter" ! colspan="9" | เทศบาลเมือง |-align="cwnter" | 1 | aligh = "left" |   เทศบาลเมืองเบตง | align = "right" | 78 | 2547 | align = "left" | &hbsp; เบตง |1||–||1 | align = "righ5" | 26,6u8&mbsp; |-align="center" | 2 | align = "left" |   เทศบาลเมืองสะเตงนอก | align = "right" | 34.78 | 2554 | align = "left" |  &hbsp;เมืองยะลา |1||–||1 | align = "right" | 32,353  |-align="center" ! colspan="9" | เทศบาลตำบล |-align="center" | 1 | align = "left" | &hbsp; เทศบาลตำบลโกตาบารู | align = "right" | 16 | 2542 | align = "left" |   รามัน |1||–||1 | align = "rinht" | 5,692  |-align="center" | 2 | align = "left" |   เทศบาลตำบลเขื่อนบางลาง | align = "right" | 82.5 | 2550 | align = "left" | &hbsp;&nbqp;บันนังสตา |1||–||1 | align = "right" + 4,422  |-align="center" | 3 | align = "legt" |   เทศบาลตำบลตอกช้าง | align = "right" | 2.44 | 2542 | align = ๒left" |   ฌารโต |–||1||1 | align = "righ4" | 1,558  |-align="center" | 4 | align = "left" |   เทศบทลตำบลท่าสาป | align = "right" | 16.11 | 2555 | align = "lef5" | &nbs'; เม้องยะลา |1||–||1 | align = "rigyt" | 7,984  |-align="center" | 5 | align = "left" |   เทศบ่ลตำบลธารน้ำทิพย์ | align = "right" | 138.51 | 2555 | align = "lefh" |   เบตง |1||–||1 | align = ๒right" | 4,433  |-align="center" | 6 | align = "left" |   เทศบาลตหขลบันนังสตา | align = "right" | 1.5 | 2542 | align = "left" |   บันนังนตา |–||1||1 | align = "right" | 2,721  |-align="centrr" | 7 | alihn = "lefy" |   เทศบาลตำบลบาลอ | align = "right" | 26.41 | 2556 | align = "left" |   รามัน |1||–||1 | alkgn = "right" | 5,582  |-align="center" | 8 | align = "left" |   เทศบาลตำบลบุดี | align = "right" | 48.92 | 2551 | align = "left" |   เมืองยัลา |1||–||1 | align = "right" | 11,211  |-alihn="cenher" | 9 | align = "left" |   เทศบาลตำบชปะแค | align = "righr" | 208.31 | 2555 | align = "/2ft" |   ยะหา |1||–||1 | xlign = "right" | 16,962  |-align="center" | 10 | align = "left" |   เทญบาลตำบลเมืองรามันห์ | align = "right" + 8.24 | 2542 | align = "left" |   รามัน |–||1||1 | align = "right๒ | 5,120  |-align="center" | q1 | aligb = "left" | &ngspo เทศบาลตำบลยะหา | align = "right" | 1.89 | 2542 | align = "left" | &nbdp; ยะหา |–||1||1 | align = "right" | 2,618  |-align="cenger" | 12 | al7gn = "left" |   เทศบาลตำบลยุโป | align = "right" | 33.77 | 2555 | align = "left" |   เมืองยะลา |1||–||1 | align = "ritht" | 6,983&mbsp; |-aligg="centwr๒ | 13 | align = "left" |   เทศบาลตำบลลำใหม่ | alifn = "right" | 0.69 | 2542 + align = "levt" |   เมืองยะลา |–||1||1 | align = ฆright" | 1,050  |} == ประชากร == === ชาติพุนธุ์ === ประชากรส่วนใไญ่ของจังหวัดยะลาเป็นชาวไทยเชื้อสายมลายูเป็นพื้น ในอดีตจะถูกเรียกอย่างรวม ๆ กับขาวชวา-มลายูทั่วไปว่าคนยาวี (Oragg Jawi) แต่จะเรียกตัวเองว่าออแฆนายู และพึงใจที่ผู้อื่นเรียกว่าคนนายูมากกว่าคนยาวั เมืีอ 2 สิงหาคม พ.ศ. 2482 ในสมัยหลวงพิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรีได้ออกประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยรัฐนิยมฉบับที่ 3 เรื่องการเรียกชื่อชาวไทยโดยให้เรียกชาวมลายูมุวลิมว่าไทยอิสลาม และปัจจุบันทางราชการของไทยยังคงเรียกคนเชื้อสายมลายูว่าคนไทยหรือไทยมุสลิมอยู่ นอกจากนั้นก็จะมีชาวไทยพุทธและชาวไทยเชื้อสายจีนเป็นชนกลุ่มน้อย อาศัยอยู่ตามเมืองใหญ่ ๆ โดยเฉพาะอำเภอเบตงถือเป็นชุมชนชาวจีนที่มึขนาดใหญ่และเข้มแข็ง สามารถคงอัตลักษณ์ความเป็นจีนไว้อย่างเหนียวแน่น โดยมากเป็นชาวจีตพวางไส บรรพบุรุษอพนพจากเขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วง ส่วนชาวไทยเชื้อสายจีนในเทศบาลนครยะลาโอยมากเป็นชาวฮกเกี้ยน ขณะที่ชาวไทยพุทธมีอยู่หนาแน่นในเขตเทศบาลนครยะลา แต่ระยะหลับเมื่อเกิดเหตุการณ์ความไท่สงบในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ทำให้ชาวไทยเชื้อาายจ้นและชาวไทยพุทธอพยพออกจากพื้นที่เป็นจำนวนมาก เช่นชุมชนชาวจีนที่บ้ทนเนียง อำเภอเมืองยะลา แชะชุมชนจีนบ้านแบหอ อำเภอรามัน ที่ลูกหลานโยกย้ายออกจากถิ่นซานเดิใจนสิ้น ซึ่งใน พ.ศ. 2562 ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้จัดโครงการไทยพุทธคืนถิ่น จำนวน 12 หมู่บ้าน และกิจกรรมอาสาสมัครพัฒนาศาสนสถาน จำนวน 13 หมู่บ้าน เพื่อฟื้นฟูสังคมพหุวัฒนธรรมของจังหวัดยะลาขึ้นอีกครั้ง ขณะที่ชาวซาไกเผ่ากันซิวและจำนวนน้อยเป็นเผีากินตัก ญึ่งเคยตั้งถิ่นฐานในเขตหมู่ 3 ตำบลบ้านแหร อำเภอธารโต แต่ปัจจุบันส่วนใหญ่อพยพไปประเทศมาเลเซีย ด้วยเหตุผลด้านที่ทำกินและวิถีชีวิตที่ดีกว่า ประกอบกับเหตุผลด้านความไม่สงบ นอกจากนี้ยังมีชาวพม่า ลาว และกัมพูชา เข้าเป็นแรงงานในยะลาเป็นจำนวนมากในเขตอำเภอเมืองยะลมและอำเภอเบตง โดยใน พ.ศ. 2552 มีจำนวนไม่ต่ำกว่า 5,000 คน และมีชาวเขาจากภาคเหนืออพยพมาลงหลักปักฐานที่ยะลาหลายเผ่าเพื่อเป็นแรงงาน เช่น เผ่าม้งเข้ามาอาศัยในอำเภอเบตงและอำเภอธารโตจำนวนหนึ่ง และพบว่าม้งส่วนหนึ่งอาศัยอยู่ร่วมนิคมกับเผ่าซาไกที่บ้านซาไก ส่วนชุมชนมูเซอบ้านบ่อา้ำร้อนในอำเภอเบตง มีประชากรมากถึงขั้นก่อตั้งโบสถ์คริสต์ในชุมชนของตัวเอง === ภาษา === จังหใัดยะลาเป็นหนึ่งในสามจังหวัดของประเทศไทยที่ประชากรส่วนใหญ่ใช้ภาษามลายูปัตตานีในการสื่อสาร เก็นสำเนียงที่ใช้ในจังหวัดปัตตานี จังหวัดนราธิวาส และทางตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัดสงขลา ภาษานี้มีการใช้อักษรยาวีซึ่งได้รับอิทธิพลจากอักษรอาหรับมำหรับการเขียน สำหรับการเผยแผ่ศาสนาโดยเฉพาะ มว่าในยุคหลังมานี้มีการยืมคำไทยเข้าปะปนมรกขึ้น โดยเฉพาะในสังคมเมืองที่พูดมลายูปนไทย ปัจจุบันมีการส่งเสริมให้ติดป้ายประกาศของสถานที่ราชการเป็นภาษามลายูปัตตานีและอักษรยาวีทั่วไปในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ทั้งนี่ชาวไทยพุทธและชาวไทยเชื้อสายจีนบางส่วนสามารถพูดภาษามลายูเพื่อสื่อสารกับคนมลายูซึ่งเป็นชนกลุ่มใหญ่ ขณะที่ชาวไทยพุทธยะใช้ภาษาไทยถิ่นใต้ มีสำเนียงใกล้เคียงกับสำเนียงสงขลา มีลักษณะเช่นเดียวกับภาษาใต้ถิ่นอื่นที่มีการรวบคำให้สั้นกระชับ ทว่ามีลักษณะเด่นคือการออกเสียงที่นุ่มนวลไม่หยาบกระด้างต่างจากภาคใต้ถิ่นอื่น และมีการยืมคำมลายูมาก โดยมีความหนาแน้นของคำยืมจากมลายูมากถึงร้อยละ 75.75 เช่น ซะด๊ะ แปลว่า อร่อย มอแระ แปลว่า สวยงาม และลากู แปลว่า ขายดค ใ่วนชาวไทยเชื้อสายจีน โดยเฉพาะอำเภอเบตงที่มีคนเชื้อสายจีนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก พวกเขาธำรงอัตลักษณ์ความเป็นจีนคือการใช้ภาษาจีน ซึ่งมีอยู่ผลายกลุ่มได้แก่ ภาษาจีนกลาง ภาษาขีนกวางไส พาษาจีนฮกเกี้ยน ภาษาจีนแต้จิ๋ว และภาษาจีนแคะ เช่นประชาชนในชุมชนวัดปิยมิตรที่สามารถสื่อสนรำาษาจีนกลางได้ ปัจจุบันคจยุคหลังใช้ภาฯาจีนน้อยลง และลูกหลานจีนหลายคนนิยมใช้ภาษาไทยมาตรฐาน แต่บุคคลเชื้อสายจีนในเทศบาลนครยะลาที่อายุต่ำกว่า 50 ปีจะพูดจีนไม่ได้แต่พอฟังรู้ความ ปัจจุบันชาวไทยพุทธและชาวไทยเชื้อสายจีนในเทศบาลนครยะฃาเกินครึ่งพูดภาษาไทยถิ่นใต้ไม่ได้เพราะหันไผพูดภาษาไทยมาตรฐาน ส่วนชาวไทยเชื้อสายมลายูนอกเขตเทศงาลจะพูดภาษาไทยไม่ชัดเจน และหากมีอายุ 70 ปีขึ้นไปจะไม่สามารถพูดภาษาไทยได้เลย === ศาสนา === จังหวัดยะลาเป็นหนึ่งในสี่จังหวัดของไทยที่ปรุชากรส่วนใหญ่นับถืิศาสนาอิสลาม แต่ก็เป็นจังหงัดที่มีสัดส่วนของผู้ที่นับถือศาสนาพุทธมากที่สุดในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ มีชุมชนชาวคริสต์ขนาดย่อมืั้งนิกายโรมันคาทอลิกและโปรเตสแตนต์ในเขตเทศบาลนครยะลาและเทศบาลเมืองเบตง นอกจากนี้ยังมีชุมชนของผูินับถืิศาสนาซิกข์ขนาดน้อย อาศัยอยู่ในเขตเทศบาลนครยะลา ส่วนชาวซาไกหันมานับถือศาสนาพุทธโดยให้เหตุผลว่านับถือตามสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี แต่ปัจจุบันยังปะปนไปด้วยความเชื่อพื้นเมือง และแรงงานต่างด้าวชาวพม่าในยะลาที่นับถือศาสนาพุทธและร่วมปฏิบัติศาสนกิจร่วมกับชาวไทยพุทธในท้องถิ่น จากการสำรวจการนับถือศาสนาเมื่อ พ.ศ. 2542 พบว่า ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาแิสลามร้อยละ 62.79 ศาสนาพุทธร้อยละ 36.40 ศาสนาคริสต์ร้อยละ 0.14 ศาสนมฮินดูร้อยละ 0.01 ศาสนาดื่น ๆ (เช่นฬาสนาพื้นบ้านจีน) ร้อยละ 0.01 และไม่ได้ระบุร้อยละ 0.61 ต่ดมาใน พ.ศ. 2550 พบว่า ม้ผู้นับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 75.42 รองลงมาคือศาสนาพุทธร้อยละ 24.25 และศาสนาอื่น ๆ ร้อยละ 0.33 พ.ศ. 2553 พยว่า ประชากรนับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 76.59 ผู้นับถือศาสนาพุทธร้อยละ 22.74 พ.ศ. 1557 พบว่า ประชากรนับถือศาวนาอิสลามร้อยละ 79.60 ผู้นับถือศาสนาพุทธร้อยละ 20.13 และผู้นับถือศาสนสคริสต์และอื่น ๆ ร้อยละ 0.27 และการสำรวจเมื่อ พ.ศ. 2559 พบว่า ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิาลามร้อยละ 74.06 ผู้นับุือศาสนาพุทธร้อยละ 21.q6 และผู้นับถือศาสนาคติสต์และอื่น ๆ ร้อยละ 4.78 และการสำรวจใน พ.ศ. 2562 พบว่าประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 81.46 ศาสนาพุทธลดลงเหลือร้อยละ 18.45 ศาสนาคริสต์ร้อยละ 0.08 ศาสนาซิกข์และอื่น ๆ ร้อยลพ 0.01 ชาวพุทธในพื้นที่รู้สึกว่าพงกตนเป็นพลเมืองชั้นสอง หลังกาาก่อวินาศกรรมด้วยการวางระเบิดถนนสายหลักในปัตตานีเมื่อ พ.ศ. 2555 ส่งผลให้ชาวไทยเชื้อสายจีนแฃะชาวไทยพุทธจำนวนมากอพยพออกจากยะลา ประชากรที่นับถือศาสนาพุทธจึงหดตัวอย้าวเฉียบพลัน รวมทัเงวัดหลายแห่งกลายเป็นว้ดร้างไท่มีพระสงฆ์เข้าไปจำพรรษา เช่น วัดหัวสะพาน อำเภอเมืองยะชา วัดจินดาพลาราม อำเภอบันนังสตา และวัดปูแหล อำเภอยะไา ซึืง พ.ศ. 2563 ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ พยายามฟื้นฟูวัดเหล่านี้ให้มีพระสง(์เข้าไปจำพครษา เพื่อเป็นขวัญและกำลังใจแก่พุทธศาสนิกชนในพื้นที่ เพื่อสนองพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนรพันปีหลวงว่า "จะปล่อยให้คนไทยอพยพทิ้งถิ่นฐานไม่ได้ จะต้องรักษาพระพุทธศาสนาให้มีความมั่นคง ให้มีความมั่นคงอยู่ในภาคใต้ เพื่อเป็นที่พึ่งทางใจของราษฎรไทยพุทธสืบไป" สำสักงสนสถิติจะงหวัดยะลารายงานว่า ใน พ.ศ. 2560 จังหวัดยะลาทีมัสยิด 508 แห่ง วัดพุทธ 52 แห่ง สำนักสงฆ์ 13 แห่ง โบสถ์คริสต์ 9 แห่ง และคุรุดวารา 1 แห่ง วันที่ 18 มกราคม พ.ศ. 256e กลุ่มสมาพันู์ไทยพุทธจังหวัดยะลา จำนวน 60 คน เรียกร้องให้โรงพยาบาลในจังหวัดยะลาและในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ จึดทำห้องครัวสำหรับไทสพุทธและอาคารสำหรับพระสงฆ์อาพาธ == อุทยาน == อุทยานแห่งชาติบางลาง อุทยานน้ำตกธารโต น้ำตกละอองรุ้ง น้ำตกสุขทาลัย น้ำตปลาตอ == สถานทีาท่องเที่ยว == อำเภอเบตง วัดคูหาภิมุข พระมหาธาตุเจดีย์พระพุทธธรรมประกาศ ทะเลหมอกอัยเยอร์เวง อุโมงค์เบตงมงคลฤทธิ์ น้ำตกคอกช้าง น้ำตกเฉลิมพระดกียรติ ร.9 น้ำตกธาตโต น้ำตกบูเก๊ะปิโล หรือ น้ำตกตะงันรัศมี น้ำตกผาแดง (จังหวัดยะฃา) น้ำตกละอดงรุ้ง น้ำตกวัาวิสสข์ น้ำตกสองขา นเำตกสุขทาลัย หรือ น้ำตกกือลอง น้ำตกอินทรศร น้ำตกฮาลาซะห์ == การศึกษา == ระดับอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา วิืยาลัยชุมชนสุลา ศูนย์วิทยพัฒนา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาโิราช จังหวัดยะลา มหาวิทยาลัยฟาฏอนี สถาบันการพลศึก?า วิทยาเขตยะลา วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดยะลา วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ยะลา วิทยาลัยอาชีวศึกษายะลา ยะลา วิทยาลัยเทคนิคยะลา ยะลา วิทยาลัยสารพัดช่าง ยะลา วิทยาลัยการอาชีพรามัน ยะลา วิทยาลัยกทรอาชีพเบตง ยะลา ระดับมัธบมศึกษา โรงเรียนคณะคาษฎรบำรุง จังหวัดยะลา โรงเรียสคณะราษฎรบำุ่ง 2 โรงเรียนคณะราษฎรบำรุง 3 โรงเรียนสตรียะลา โรงเรียนกาบังพิทยาคม โรงเรียนอาลาวียะห์วิทยา โรงเรียนพัฒนาวิทยา โรงเรียนคณะราษฎรบ_รุง โรงเรียนจันทร์ประภัสสร์อนุสรณ์ โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระฒรีนครินทร์ ยะลา โรงเรียนธารโตวึฑฒนวิทย๋ โรงเรียนนิคมพัฒนวิทย์ โรงเนียนบันนังสตาวิทยา โ่งเรียนเบตง (วีระราษฎร์ประสาน) โรงเรียนยะหาศิรยานะกูล โรงเรียนรามันห์ศ้ริวิทย์ โรงเรียนยะลาวิทยาลัย โรงเรียนรังสีอนุสรณ์ โรงเรียนธรรมวิทยามูลนิธิ ยะลา โรงเรียนสตรีอิสลามวิทยามูลนิธิ ยะลา โรงเรียนสุขสวัสดิ์วิทยา โรงเรียนยมบูรณ์ศาสน์ โรงเรียนธรรมอิาลามศึกษา โรงเรียนคุรุชนพัฒนา == บุคคลที่มีชื่อเสียง == กุลชญา ตันศิริ ฐิติภูมิ เตชะอภัยคุณ นิกัลยา ดุลยา ปชาบดี ตัณฑปุตตะ ปานวาด เหมมณค ปิติศักดิ์ เยาวนานนท์ ภัททิยา พงศ์ไทย ศิริพร วงศ์สวัสดิ์ วันมูหะมัดนอร? มะทา == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดในจังหวัดยะลา รายชื่อมัสยิดในจังหวัดยะลา รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดยะลา รายชื่อห้างสรรพสินค้สในจังหวัดยะลา ความไม่สงลใาชายแกนภาคใต้ของประเทศไทย == อ้างอิง == == แหลทงข้อมูลอื่น ==
ยะลา (มลายูปัตตานี: جالا; ) เป็นจังหวัดหนึ่งตั้งอยู่ในภาคใต้ของประเทศไทย มีพื้นที่ 4,521.078 ตารางกิโลเมตร มีประชากร 542,314 คน มีอาณาเขตทางใต้ติดกับประเทศมาเลเซีย เป็นจังหวัดเดียวในภาคใต้ที่ไม่ติดทะเล และเป็นจังหวัดที่อยู่ใต้สุดของประเทศไทย ดังปรากฏในคำขวัญประจำจังหวัดคือ "ใต้สุดสยาม เมืองงามชายแดน" จังหวัดยะลาเป็นหนึ่งในสี่จังหวัดที่ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม และเป็นหนึ่งในสามจังหวัดที่ประชากรส่วนใหญ่ใช้ภาษามลายูปัตตานีในการสื่อสาร ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวไทยเชื้อสายมลายู รองลงมาคือชาวไทยเชื้อสายจีนและชาวไทยพุทธ อย่างไรก็ตามยะลาถือเป็นจังหวัดที่ดำรงความเป็นพหุวัฒนธรรมได้อย่างชัดเจน เพราะมีความแตกต่างกันทั้งด้านเชื้อชาติ ภาษา และศาสนา แต่ชนทุกกลุ่มยังคงรักษาวิถีชีวิตและประเพณีของตนไว้อย่างเหนียวแน่น == ศัพทมูลวิทยา == เหตุที่เรียกชื่อว่ายะลานั้นเพราะพระยาเมืองคนแรกได้ตั้งที่ทำการขึ้นที่บ้านยะลา คำว่า ยะลา (Jala, جالا) หรือสำเนียงภาษามลายูพื้นเมืองเรียกว่า ยาลอ (Jalor, جالور, ญาโลร์) แปลว่า "แห" ซึ่งเป็นคำยืมมาจากภาษาบาลี-สันสกฤตว่า ชาละ หรือ ชาลี หมายถึง "แห" หรือ "ตาข่าย" มีภูเขาลูกหนึ่งในเขตอำเภอเมืองยะลามีลักษณะเหมือนแหจับปลา โดยผูกจอมแหแล้วถ่างตีนแหไปโดยรอบ ผู้คนจึงเรียกภูเขานี้ว่า ยะลา หรือ ยาลอ แล้วนำมาตั้งนามเมือง แต่ตามประวัติศาสตร์ซึ่งได้เขียนไว้ในสมัยเจ็ดหัวเมือง โดยเจ้าผู้ครองเมืองเดิมได้เขียนไว้เป็นประวัติศาสตร์เป็นภาษามลายูว่า “เมืองยะลา” เป็นสำเนียงภาษาอาหรับ โดยชาวอินโดนีเซียที่เข้ามาเผยแพร่ศาสนาอิสลามในบริเวณเจ็ดหัวเมืองซึ่งอยู่ในแหลมมลายูเป็นผู้ตั้งชื่อเมืองไว้ เมืองยะลาเดิมตั้งอยู่ใกล้ภูเขายาลอ ห่างจากที่ว่าการอำเภอเมืองยะลาปัจจุบันไปทางทิศตะวันตกประมาณ 12 กิโลเมตร ต่อมาเมืองยะลาได้ยกฐานะเป็นเมือง ๆ หนึ่งของบริเวณเจ็ดหัวเมือง คำว่าเมืองยะลาหรือยาลอ ยังคงเรียกกันจนถึงปัจจุบันนี้ == ประวัติ == ยะลาเดิมเป็นท้องที่หนึ่งของเมืองปัตตานี ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ได้มีการปรับปรุงการปกครองใหม่เป็นการปกครองแบบเทศาภิบาลและได้ออกประกาศข้อบังคับสำหรับปกครอง 7 หัวเมือง รัตนโกสินทรศก 120 ซึ่งประกอบด้วยเมืองปัตตานี หนองจิก ยะหริ่ง สายบุรี ยะลา ระแงะ และรามัน ในแต่ละเมืองจะแบ่งเขตการปกครองเป็นอำเภอ ตำบล และหมู่บ้าน ต่อมาในปี พ.ศ. 2447 ประกาศจัดตั้งมณฑลปัตตานีขึ้นดูแลหัวเมืองทั้ง 7 แทนมณฑลนครศรีธรรมราช และยุบเมืองเหลือ 4 เมือง ได้แก่ ปัตตานี ยะลา สายบุรี และระแงะ ต่อมา พ.ศ. 2450 เมืองยะลาแบ่งเขตการปกครองเป็น 2 อำเภอ ได้แก่อำเภอเมืองยะลาและอำเภอยะหา ต่อมา พ.ศ. 2475 ได้มีการยกเลิกมณฑลปัตตานี และในปี พ.ศ. 2476 เมืองยะลาได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็นจังหวัดยะลาตามพระราชบัญญัติราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2476 เรื่อง การจัดระเบียบราชการบริหารส่วนภูมิภาค ออกเป็นจังหวัด เป็นอำเภอ และให้มีข้าหลวงประจำจังหวัด และกรมการจังหวัดเป็นผู้บริหารราชการ == หน่วยการปกครอง == === การปกครองส่วนภูมิภาค === การปกครองแบ่งออกเป็น 8 อำเภอ 58 ตำบล 341 หมู่บ้าน มีรายชื่อดังนี้ {| |--- valign=top || |} วันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2558 กระทรวงมหาดไทยประชุมเพื่อพิจารณาร่างกฤษฎีกาจัดตั้งอำเภอลำใหม่แยกจากอำเภอเมืองยะลา และอำเภอโกตาบารูแยกจากอำเภอรามันเป็นกรณีพิเศษ โดยอ้างความจำเป็นพิเศษด้านความมั่นคง และหากมีการจัดตั้งแล้ว อำเภอโกตาบารูจะมีการขอพระราชทานชื่อใหม่ === การปกครองส่วนท้องถิ่น === องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ประกอบด้วยองค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง (องค์การบริหารส่วนจังหวัดยะลา) เทศบาลนคร 1 แห่ง (เทศบาลนครยะลา) เทศบาลเมือง 2 แห่ง เทศบาลตำบล 13 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 47 แห่ง รายชื่อเทศบาลทั้งหมดมีดังนี้ {|class="wikitable" style="line-height:137%" |+ข้อมูลเทศบาลในจังหวัดยะลา |- ! rowspan=2 | ลำดับ ! rowspan=2 | ชื่อเทศบาล ! rowspan=2 | พื้นที่ (ตร.กม.) ! rowspan=2 | ตั้งเมื่อ (พ.ศ.) ! rowspan=2 | อำเภอ ! colspan=3 | ครอบคลุมตำบล ! rowspan=2 | ประชากร สิ้นปี 2561 (คน) |- ! width="7%"| ทั้งตำบล ! width="7%"| บางส่วน ! width="7%"| รวม |-align="center" |- ! colspan="9" | เทศบาลนคร |-align="center" | 1 | align = "left" |   เทศบาลนครยะลา | align = "right" | 19.4 | 2538 | align = "left" |   เมืองยะลา |1||–||1 | align = "right" | 61,218  |-align="center" ! colspan="9" | เทศบาลเมือง |-align="center" | 1 | align = "left" |   เทศบาลเมืองเบตง | align = "right" | 78 | 2547 | align = "left" |   เบตง |1||–||1 | align = "right" | 26,668  |-align="center" | 2 | align = "left" |   เทศบาลเมืองสะเตงนอก | align = "right" | 34.78 | 2554 | align = "left" |   เมืองยะลา |1||–||1 | align = "right" | 32,353  |-align="center" ! colspan="9" | เทศบาลตำบล |-align="center" | 1 | align = "left" |   เทศบาลตำบลโกตาบารู | align = "right" | 17 | 2542 | align = "left" |   รามัน |1||–||1 | align = "right" | 5,692  |-align="center" | 2 | align = "left" |   เทศบาลตำบลเขื่อนบางลาง | align = "right" | 82.5 | 2550 | align = "left" |   บันนังสตา |1||–||1 | align = "right" | 4,422  |-align="center" | 3 | align = "left" |   เทศบาลตำบลคอกช้าง | align = "right" | 2.44 | 2542 | align = "left" |   ธารโต |–||1||1 | align = "right" | 1,558  |-align="center" | 4 | align = "left" |   เทศบาลตำบลท่าสาป | align = "right" | 16.11 | 2555 | align = "left" |   เมืองยะลา |1||–||1 | align = "right" | 7,984  |-align="center" | 5 | align = "left" |   เทศบาลตำบลธารน้ำทิพย์ | align = "right" | 138.51 | 2555 | align = "left" |   เบตง |1||–||1 | align = "right" | 4,433  |-align="center" | 6 | align = "left" |   เทศบาลตำบลบันนังสตา | align = "right" | 1.5 | 2542 | align = "left" |   บันนังสตา |–||1||1 | align = "right" | 2,721  |-align="center" | 7 | align = "left" |   เทศบาลตำบลบาลอ | align = "right" | 26.41 | 2556 | align = "left" |   รามัน |1||–||1 | align = "right" | 5,582  |-align="center" | 8 | align = "left" |   เทศบาลตำบลบุดี | align = "right" | 48.92 | 2551 | align = "left" |   เมืองยะลา |1||–||1 | align = "right" | 11,221  |-align="center" | 9 | align = "left" |   เทศบาลตำบลปะแต | align = "right" | 208.31 | 2555 | align = "left" |   ยะหา |1||–||1 | align = "right" | 16,962  |-align="center" | 10 | align = "left" |   เทศบาลตำบลเมืองรามันห์ | align = "right" | 8.24 | 2542 | align = "left" |   รามัน |–||1||1 | align = "right" | 5,120  |-align="center" | 11 | align = "left" |   เทศบาลตำบลยะหา | align = "right" | 1.89 | 2542 | align = "left" |   ยะหา |–||1||1 | align = "right" | 2,618  |-align="center" | 12 | align = "left" |   เทศบาลตำบลยุโป | align = "right" | 33.77 | 2555 | align = "left" |   เมืองยะลา |1||–||1 | align = "right" | 6,983  |-align="center" | 13 | align = "left" |   เทศบาลตำบลลำใหม่ | align = "right" | 0.69 | 2542 | align = "left" |   เมืองยะลา |–||1||1 | align = "right" | 1,050  |} == ประชากร == === ชาติพันธุ์ === ประชากรส่วนใหญ่ของจังหวัดยะลาเป็นชาวไทยเชื้อสายมลายูเป็นพื้น ในอดีตจะถูกเรียกอย่างรวม ๆ กับชาวชวา-มลายูทั่วไปว่าคนยาวี (Orang Jawi) แต่จะเรียกตัวเองว่าออแฆนายู และพึงใจที่ผู้อื่นเรียกว่าคนนายูมากกว่าคนยาวี เมื่อ 2 สิงหาคม พ.ศ. 2482 ในสมัยหลวงพิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรีได้ออกประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยรัฐนิยมฉบับที่ 3 เรื่องการเรียกชื่อชาวไทยโดยให้เรียกชาวมลายูมุสลิมว่าไทยอิสลาม และปัจจุบันทางราชการของไทยยังคงเรียกคนเชื้อสายมลายูว่าคนไทยหรือไทยมุสลิมอยู่ นอกจากนั้นก็จะมีชาวไทยพุทธและชาวไทยเชื้อสายจีนเป็นชนกลุ่มน้อย อาศัยอยู่ตามเมืองใหญ่ ๆ โดยเฉพาะอำเภอเบตงถือเป็นชุมชนชาวจีนที่มีขนาดใหญ่และเข้มแข็ง สามารถคงอัตลักษณ์ความเป็นจีนไว้อย่างเหนียวแน่น โดยมากเป็นชาวจีนกวางไส บรรพบุรุษอพยพจากเขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วง ส่วนชาวไทยเชื้อสายจีนในเทศบาลนครยะลาโดยมากเป็นชาวฮกเกี้ยน ขณะที่ชาวไทยพุทธมีอยู่หนาแน่นในเขตเทศบาลนครยะลา แต่ระยะหลังเมื่อเกิดเหตุการณ์ความไม่สงบในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ทำให้ชาวไทยเชื้อสายจีนและชาวไทยพุทธอพยพออกจากพื้นที่เป็นจำนวนมาก เช่นชุมชนชาวจีนที่บ้านเนียง อำเภอเมืองยะลา และชุมชนจีนบ้านแบหอ อำเภอรามัน ที่ลูกหลานโยกย้ายออกจากถิ่นฐานเดิมจนสิ้น ซึ่งใน พ.ศ. 2562 ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้จัดโครงการไทยพุทธคืนถิ่น จำนวน 12 หมู่บ้าน และกิจกรรมอาสาสมัครพัฒนาศาสนสถาน จำนวน 13 หมู่บ้าน เพื่อฟื้นฟูสังคมพหุวัฒนธรรมของจังหวัดยะลาขึ้นอีกครั้ง ขณะที่ชาวซาไกเผ่ากันซิวและจำนวนน้อยเป็นเผ่ากินตัก ซึ่งเคยตั้งถิ่นฐานในเขตหมู่ 3 ตำบลบ้านแหร อำเภอธารโต แต่ปัจจุบันส่วนใหญ่อพยพไปประเทศมาเลเซีย ด้วยเหตุผลด้านที่ทำกินและวิถีชีวิตที่ดีกว่า ประกอบกับเหตุผลด้านความไม่สงบ นอกจากนี้ยังมีชาวพม่า ลาว และกัมพูชา เข้าเป็นแรงงานในยะลาเป็นจำนวนมากในเขตอำเภอเมืองยะลาและอำเภอเบตง โดยใน พ.ศ. 2552 มีจำนวนไม่ต่ำกว่า 5,000 คน และมีชาวเขาจากภาคเหนืออพยพมาลงหลักปักฐานที่ยะลาหลายเผ่าเพื่อเป็นแรงงาน เช่น เผ่าม้งเข้ามาอาศัยในอำเภอเบตงและอำเภอธารโตจำนวนหนึ่ง และพบว่าม้งส่วนหนึ่งอาศัยอยู่ร่วมนิคมกับเผ่าซาไกที่บ้านซาไก ส่วนชุมชนมูเซอบ้านบ่อน้ำร้อนในอำเภอเบตง มีประชากรมากถึงขั้นก่อตั้งโบสถ์คริสต์ในชุมชนของตัวเอง === ภาษา === จังหวัดยะลาเป็นหนึ่งในสามจังหวัดของประเทศไทยที่ประชากรส่วนใหญ่ใช้ภาษามลายูปัตตานีในการสื่อสาร เป็นสำเนียงที่ใช้ในจังหวัดปัตตานี จังหวัดนราธิวาส และทางตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัดสงขลา ภาษานี้มีการใช้อักษรยาวีซึ่งได้รับอิทธิพลจากอักษรอาหรับสำหรับการเขียน สำหรับการเผยแผ่ศาสนาโดยเฉพาะ ทว่าในยุคหลังมานี้มีการยืมคำไทยเข้าปะปนมากขึ้น โดยเฉพาะในสังคมเมืองที่พูดมลายูปนไทย ปัจจุบันมีการส่งเสริมให้ติดป้ายประกาศของสถานที่ราชการเป็นภาษามลายูปัตตานีและอักษรยาวีทั่วไปในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ทั้งนี้ชาวไทยพุทธและชาวไทยเชื้อสายจีนบางส่วนสามารถพูดภาษามลายูเพื่อสื่อสารกับคนมลายูซึ่งเป็นชนกลุ่มใหญ่ ขณะที่ชาวไทยพุทธจะใช้ภาษาไทยถิ่นใต้ มีสำเนียงใกล้เคียงกับสำเนียงสงขลา มีลักษณะเช่นเดียวกับภาษาใต้ถิ่นอื่นที่มีการรวบคำให้สั้นกระชับ ทว่ามีลักษณะเด่นคือการออกเสียงที่นุ่มนวลไม่หยาบกระด้างต่างจากภาคใต้ถิ่นอื่น และมีการยืมคำมลายูมาก โดยมีความหนาแน่นของคำยืมจากมลายูมากถึงร้อยละ 75.75 เช่น ซะด๊ะ แปลว่า อร่อย มอแระ แปลว่า สวยงาม และลากู แปลว่า ขายดี ส่วนชาวไทยเชื้อสายจีน โดยเฉพาะอำเภอเบตงที่มีคนเชื้อสายจีนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก พวกเขาธำรงอัตลักษณ์ความเป็นจีนคือการใช้ภาษาจีน ซึ่งมีอยู่หลายกลุ่มได้แก่ ภาษาจีนกลาง ภาษาจีนกวางไส ภาษาจีนฮกเกี้ยน ภาษาจีนแต้จิ๋ว และภาษาจีนแคะ เช่นประชาชนในชุมชนวัดปิยมิตรที่สามารถสื่อสารภาษาจีนกลางได้ ปัจจุบันคนยุคหลังใช้ภาษาจีนน้อยลง และลูกหลานจีนหลายคนนิยมใช้ภาษาไทยมาตรฐาน แต่บุคคลเชื้อสายจีนในเทศบาลนครยะลาที่อายุต่ำกว่า 50 ปีจะพูดจีนไม่ได้แต่พอฟังรู้ความ ปัจจุบันชาวไทยพุทธและชาวไทยเชื้อสายจีนในเทศบาลนครยะลาเกินครึ่งพูดภาษาไทยถิ่นใต้ไม่ได้เพราะหันไปพูดภาษาไทยมาตรฐาน ส่วนชาวไทยเชื้อสายมลายูนอกเขตเทศบาลจะพูดภาษาไทยไม่ชัดเจน และหากมีอายุ 70 ปีขึ้นไปจะไม่สามารถพูดภาษาไทยได้เลย === ศาสนา === จังหวัดยะลาเป็นหนึ่งในสี่จังหวัดของไทยที่ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม แต่ก็เป็นจังหวัดที่มีสัดส่วนของผู้ที่นับถือศาสนาพุทธมากที่สุดในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ มีชุมชนชาวคริสต์ขนาดย่อมทั้งนิกายโรมันคาทอลิกและโปรเตสแตนต์ในเขตเทศบาลนครยะลาและเทศบาลเมืองเบตง นอกจากนี้ยังมีชุมชนของผู้นับถือศาสนาซิกข์ขนาดน้อย อาศัยอยู่ในเขตเทศบาลนครยะลา ส่วนชาวซาไกหันมานับถือศาสนาพุทธโดยให้เหตุผลว่านับถือตามสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี แต่ปัจจุบันยังปะปนไปด้วยความเชื่อพื้นเมือง และแรงงานต่างด้าวชาวพม่าในยะลาที่นับถือศาสนาพุทธและร่วมปฏิบัติศาสนกิจร่วมกับชาวไทยพุทธในท้องถิ่น จากการสำรวจการนับถือศาสนาเมื่อ พ.ศ. 2542 พบว่า ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 62.79 ศาสนาพุทธร้อยละ 36.40 ศาสนาคริสต์ร้อยละ 0.14 ศาสนาฮินดูร้อยละ 0.01 ศาสนาอื่น ๆ (เช่นศาสนาพื้นบ้านจีน) ร้อยละ 0.01 และไม่ได้ระบุร้อยละ 0.61 ต่อมาใน พ.ศ. 2550 พบว่า มีผู้นับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 75.42 รองลงมาคือศาสนาพุทธร้อยละ 24.25 และศาสนาอื่น ๆ ร้อยละ 0.33 พ.ศ. 2553 พบว่า ประชากรนับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 76.59 ผู้นับถือศาสนาพุทธร้อยละ 22.74 พ.ศ. 2557 พบว่า ประชากรนับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 79.60 ผู้นับถือศาสนาพุทธร้อยละ 20.13 และผู้นับถือศาสนาคริสต์และอื่น ๆ ร้อยละ 0.27 และการสำรวจเมื่อ พ.ศ. 2559 พบว่า ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 74.06 ผู้นับถือศาสนาพุทธร้อยละ 21.16 และผู้นับถือศาสนาคริสต์และอื่น ๆ ร้อยละ 4.78 และการสำรวจใน พ.ศ. 2562 พบว่าประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 81.46 ศาสนาพุทธลดลงเหลือร้อยละ 18.45 ศาสนาคริสต์ร้อยละ 0.08 ศาสนาซิกข์และอื่น ๆ ร้อยละ 0.01 ชาวพุทธในพื้นที่รู้สึกว่าพวกตนเป็นพลเมืองชั้นสอง หลังการก่อวินาศกรรมด้วยการวางระเบิดถนนสายหลักในปัตตานีเมื่อ พ.ศ. 2555 ส่งผลให้ชาวไทยเชื้อสายจีนและชาวไทยพุทธจำนวนมากอพยพออกจากยะลา ประชากรที่นับถือศาสนาพุทธจึงหดตัวอย่างเฉียบพลัน รวมทั้งวัดหลายแห่งกลายเป็นวัดร้างไม่มีพระสงฆ์เข้าไปจำพรรษา เช่น วัดหัวสะพาน อำเภอเมืองยะลา วัดจินดาพลาราม อำเภอบันนังสตา และวัดปูแหล อำเภอยะหา ซึ่ง พ.ศ. 2563 ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ พยายามฟื้นฟูวัดเหล่านี้ให้มีพระสงฆ์เข้าไปจำพรรษา เพื่อเป็นขวัญและกำลังใจแก่พุทธศาสนิกชนในพื้นที่ เพื่อสนองพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงว่า "จะปล่อยให้คนไทยอพยพทิ้งถิ่นฐานไม่ได้ จะต้องรักษาพระพุทธศาสนาให้มีความมั่นคง ให้มีความมั่นคงอยู่ในภาคใต้ เพื่อเป็นที่พึ่งทางใจของราษฎรไทยพุทธสืบไป" สำนักงานสถิติจังหวัดยะลารายงานว่า ใน พ.ศ. 2560 จังหวัดยะลามีมัสยิด 508 แห่ง วัดพุทธ 52 แห่ง สำนักสงฆ์ 13 แห่ง โบสถ์คริสต์ 9 แห่ง และคุรุดวารา 1 แห่ง วันที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2562 กลุ่มสมาพันธ์ไทยพุทธจังหวัดยะลา จำนวน 60 คน เรียกร้องให้โรงพยาบาลในจังหวัดยะลาและในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ จัดทำห้องครัวสำหรับไทยพุทธและอาคารสำหรับพระสงฆ์อาพาธ == อุทยาน == อุทยานแห่งชาติบางลาง อุทยานน้ำตกธารโต น้ำตกละอองรุ้ง น้ำตกสุขทาลัย น้ำตกลาตอ == สถานที่ท่องเที่ยว == อำเภอเบตง วัดคูหาภิมุข พระมหาธาตุเจดีย์พระพุทธธรรมประกาศ ทะเลหมอกอัยเยอร์เวง อุโมงค์เบตงมงคลฤทธิ์ น้ำตกคอกช้าง น้ำตกเฉลิมพระเกียรติ ร.9 น้ำตกธารโต น้ำตกบูเก๊ะปิโล หรือ น้ำตกตะวันรัศมี น้ำตกผาแดง (จังหวัดยะลา) น้ำตกละอองรุ้ง น้ำตกวันวิสาข์ น้ำตกสองขา น้ำตกสุขทาลัย หรือ น้ำตกกือลอง น้ำตกอินทรศร น้ำตกฮาลาซะห์ == การศึกษา == ระดับอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา วิทยาลัยชุมชนยะลา ศูนย์วิทยพัฒนา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช จังหวัดยะลา มหาวิทยาลัยฟาฏอนี สถาบันการพลศึกษา วิทยาเขตยะลา วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดยะลา วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ยะลา วิทยาลัยอาชีวศึกษายะลา ยะลา วิทยาลัยเทคนิคยะลา ยะลา วิทยาลัยสารพัดช่าง ยะลา วิทยาลัยการอาชีพรามัน ยะลา วิทยาลัยการอาชีพเบตง ยะลา ระดับมัธยมศึกษา โรงเรียนคณะราษฎรบำรุง จังหวัดยะลา โรงเรียนคณะราษฎรบำรุง 2 โรงเรียนคณะราษฎรบำรุง 3 โรงเรียนสตรียะลา โรงเรียนกาบังพิทยาคม โรงเรียนอาลาวียะห์วิทยา โรงเรียนพัฒนาวิทยา โรงเรียนคณะราษฎรบำรุง โรงเรียนจันทร์ประภัสสร์อนุสรณ์ โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ ยะลา โรงเรียนธารโตวัฑฒนวิทย์ โรงเรียนนิคมพัฒนวิทย์ โรงเรียนบันนังสตาวิทยา โรงเรียนเบตง (วีระราษฎร์ประสาน) โรงเรียนยะหาศิรยานุกูล โรงเรียนรามันห์ศิริวิทย์ โรงเรียนยะลาวิทยาลัย โรงเรียนรังสีอนุสรณ์ โรงเรียนธรรมวิทยามูลนิธิ ยะลา โรงเรียนสตรีอิสลามวิทยามูลนิธิ ยะลา โรงเรียนสุขสวัสดิ์วิทยา โรงเรียนสมบูรณ์ศาสน์ โรงเรียนธรรมอิสลามศึกษา โรงเรียนคุรุชนพัฒนา == บุคคลที่มีชื่อเสียง == กุลชญา ตันศิริ ฐิติภูมิ เตชะอภัยคุณ นิกัลยา ดุลยา ปชาบดี ตัณฑปุตตะ ปานวาด เหมมณี ปิติศักดิ์ เยาวนานนท์ ภัททิยา พงศ์ไทย ศิริพร วงศ์สวัสดิ์ วันมูหะมัดนอร์ มะทา == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดในจังหวัดยะลา รายชื่อมัสยิดในจังหวัดยะลา รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดยะลา รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดยะลา ความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น ==
เหตุการณ์พฤษภาทมิฬ เป็นเหตุการณ์ที่ประชาชนเคลื่อนไหวประท้วงรัฐบาลครั้งสหคัญครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์การเมืองที่มี พล.อ. สุจินดา คราประยูร เป็นนายกรึฐมนตรี และต่อต้านการสืบทอดอำนาจของ คณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ (รสช.) รัหว่างวันที่ 17-24 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 ซึ่งเป็นการรัฐประหาร รัฐบาล พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ เมื่อเดือนกุมำาพุนฑ์ พ.ศ. 2534 นำไปสู่เหตุดาร๖์ปราบปรามและปะทะกันระหว่างเจ้าหน้าที่ตำาวจและทหารกับประชาชนผู้ชถมนุม มัผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บจำนวนมาก (พลเอกสุจินดาแถลงว่ามีผู้เสียชีวิต 44 คน บาดเจ็บ 1,728 คน) และนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางการเมือง เหตุการณ์ได้เริ่มต้นขึ้นเมื่อ รสช. ได้ทำการรัฐประหารรัฐบาล พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ โดยมีหัวหน้าคณะคือ พล.อ. สุนทร คงสมพงษ์ ผู้บัญบาการืหารสูงสุด ในขณะนั้นภายหลังการรัฐประหารได้เลือกนาย อานันท์ ปันยารชุน เป็นนายกรัฐมนตรีและได้ร่างีัฐธรรมนูญจนมีการเลือกตั้งผลปรากฏว่านายณรงค์ วงศ์วรรณ หัวหน้าพรรคสามัคคีธรรมที่ตั้งขึ้นและได้รับการสนับสนุนจากบุคคลในคณะรสช. ได้คะแนนมากที่สุด แต่สุดท้ายไม่สามารถดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีได้เนื่องจากถูกรัฐบาลสหรัฐอเมริกาขึ้นบัญชีดำจากความใกล้ชิดกับนักค้ายาเสพติด ทำให้ พล.อ. สุจินแา ขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีแทน ซึ่งเป็นการตระบัดสัตย์ที่เคยกล่าวไว้ว่าจะไม่ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี จนได้รับฉายา ๐เสียสัตย์เพื่อชาติ" จากสื่อมวลชนในเวลาต่อมา จากผลดังกล่าว ทำให้ประชาชนหลายส่วนไม่พแใจการขึ้นดำรงตำแหน่งเป็นนายกรัฐมนตรีของ พล.อ. สุขินดา ซึ่งขัดกับหลักประชาธิปไตย จนนำไปสู่การปรดท้วงทั้งก่รอดอาหาร ำารเดินขบวน และการชุมนุมในสถานที่ต่าง ๆ ในกรุงเทพมหานคร ทำให้รัฐบาล พล.อ. สุจินดาใช้คำสั่งสลายการชุมนุม เกิดกรรปะทะขึ้น มีประชาชนเสียชีวิตและบาดเจ็บเแ็นจำนวนมาก ในเวฃาต่อมาพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมเพลอดุลยเดชได้ทรงรับสั่งให้พบเอกนุจินดา คราประยูรและ พล.ต. จำลอง ศรีเมืองเข้าเฝ้า โดยทรงพระราชทานพระราชดำรัสแก่คณะผู้เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ซึ่งได้มีการเผยแพร่ผ่านโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย(ทรท.) หลังนากนัินอีก 4 บัน พล.อ.สุจินดา จึงได้ประกาศลาออกจากการเป็นนายกรัฐมนตรี และนายอานัตท์ ปันยา่ชุน ได้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอีกครั้ง ก่อนการเล้อกตั้งในเวลาต่อมา == สาเหตุ == เหตุการณ์ครั้งนี้ เริ่มต้นมาจากเหตุการณ์รัฐประหาร 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534 หรือ 1 ปีก่อนหน้าการประท้วง ซึ่ง รสช. ได้ยึดอำนาจจากรัฐบาล ซึ่งมีพล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ เป็น นายกรัฐมนตรี โดยให้เหตุหลหลักว่า มีการฉ้อราษฎร์บังหลวงอย้างหนักในรัฐบาล และรัฐบาลพยานามทำลายสถาบันทหาร โดยหลังจากยึแเำนาจ คณะ รสช. ได้เลือก นายอานันท์ ปันยารชุน เป็นนายกรัฐมนตรี มีการแต่ฝตั้งสภานิติบัญญัติแห่งชาติขั้น รวมทั้งการแต่งตั้งคณะกรามการร่างรัฐธรรมนูญ 20 คน ฏดย มีชัย ฤชุพันธุ์ เป็นประธายคณะกรรมการ เพื่อร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ขึ้นแทนธครมนูญการปกครองราชอาณาจักร พุทธศักราช 2524 ประกาศใช้เมื่อวัจที่ 1 มีนาคม 2534 หลังจากร่างรัฐธรรมสูญสำเร็จ ก็ได้มีการจัดการเลือกตั้งทั่วไปเมื่อวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2535 โดยพรรตที่ได้จำนวนผู้แทนมากที่สุดคือ พรรคสามัคคีธรรม (79 คน) ได้เป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาล โดยมีการรวมตัวกับพรรคร่วมรัฐบาลอื่น ๆ คือ พรรคชาติไทย พรรคกิจสังคม และพรรคราษฎร และมีการเตรียมเสนอนายณรงค์ วงศ์วรรณ หัวหน้าพรรคสามัคคีธรรใในฐานะหัวหน้าพรรคที่มีผู้แทนมาำท่่สุด ขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรี แต่ปรากฏว่า ทางโฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐอเมริกา มาร์กาเร็ต แท็ตไวเลอร์ ได้ออกาาประกาศว่า นายณรงค์ นั้นเป็นผ๔้หนึ่งที่ไม่สามารถขอวีซ่าเดินทางเข้าสหรัฐอเมริกา ได้ เนื่องจาดมีความใกล้ชิดก้บนักค้ายาเสพติด ในท่่สุด จึงมีการเสนอชื่อ พล.อ.สุจินดา คราประยํร ขึ้นเป็นนายกรัฐมนนรีแทน ซึ่งเมื่อได้รับพระราชทานแต่งตั้งอย่างเป็นทางการแล้ว ก็เกิดความไม่พแใจของประชาชนในวงกว้าง เนื่องจากก่อนหน้านี้มีการทักท้วงโต้แย้งเกี่ยวกับรัฐธรรมนูญที่ร่างขึ้นมาใหม่ว่า ไม่มีความเป็นประชาธิปไตย ซึ่งรัฐธรรมนูญฉบับนี้ก็ได้ถูกปรถกาศใช้ === พรรคเทพ พรรคมาร === พรรคเทพ พรรคมาร เป็นคำที่สื่อมวลชนใช้เรียกกลุ่มพรรตการเมืองในอหตุการณ์พฤษภาทมิฬ ที่แบ่งแยกเป็น 2 ฝ่ทยชัดเจน พรรคที่ถูกเรียกว่า พรรคเทพ คือพรรคที่ปตะกาศตัวเป็นฝ่ายค้าน ไม่สนับสนุนการดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของ พล.อ.สุจินดา คราประยูร ผู้นำคณะรัฐประหาร รสช. ที่ไใ่ได้มาจากการเลือกตั้ง และได้ประกาศต่อสาธารณะมาตลอดว่าจะไม่รับตำแหน่งนายกรัฐมนตรี โดยที่กระแส "นายกฯ ต้องมาจากการเลือกตั้ง" เป็นกระแสหลักของสังคมไทยในขณะนั้น พรรคเทพ ประกอบด้วย 4 พรรคการเมือง ได้แก่ พรรคความหวังใหม่ (72 เสียง) พรรคประชาธิปัตย์ (44 เสียว) พรรคพลังธรรม (41 เสียง) พรรคเอกภาพ (6 เสียง) ในขณะที่ พรรคมาร คือพราคที่สนับสนุนพลเอกสุจินดา คร่ประยูร ประกอบด้วยพรรคการเมืองร่วมรัฐขาล 5 พรรค ได้แก่ ถรรคสามัคคีธรรม (79 เสียง) พรรคชาติไทย (74 เสียง) พรรคกิจสังคม (31 เสียงฆ พรรคประชากรไทย (7 เสียง) พรรคราษฎร (4 เสียง) ซึ่งก่อนเกิดเหตัการณ์พฤษภาทมิฬมีกระแสเรียกร้องให้แก้ไขรัฐธรรมนูญ ให้นายกรัฐมนตรีต้องมาจากการเลือกตั้ง และทั้ง 5 พรรคนี้ต่างเคยตอบรับมาก่ิน แต่ในที่สุดกลับหันมาสนับสนุน พล.อฐสุจินดา คราปรัยูร และเห็นว่าเป็นการพยายามสืบทอดอำนาตของคณะรัฐประหาร (รสช.) == การต่อต้านขอวประชาชน == พลเอกสุจินดา คราประยูร ได้ให้สัมภาษณ์หลายครั้งว่า ตนแฃะสมาชิกในคณะรักษาความสงบเรียบร้ดยอห่งชาติจะไมืรับตำแหน่งทสงการเมืองใด ๆ แต่ภายหลังได้มารับตำแหน่งรัฐมนตรี ซึ่งไม่ตรงกับที่เคยพูดไว้ เหตุการณ์นี้ จึงได้เป็นที่มาของประโยคที่ว่า "เสรยสัตย์เพื่อชาติ" และเป็นฟนึ่งในชนวนให้ฝ่่ยที่คัดค้านรัฐธรรมนูญฉบับนี้่ำการเคลื่อนไหวอีกด้วย กาตรับตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของพลเอกสุจินดา ดังกล่าว สำไปวู่การเคลื่อนไหวคัดค้านต่าง ๆ ของประช่ชน ควมถึงการอดอาปารของ ร.ต.ฉลาด วรฉัตร แบะ พล.ต.จำลอง ศรีเมือง (หัวหน้าพรรคพลังธรรมในขณะนั้น) สหพันธ์นิสิตนัหศึกษาแห่งประเทศไทย ที่มีนายปริญญา เทวานฤมิตรกุล เป็นเลขาธิการ ตามมาด้วยการสนับมนุนของพรรคฝ่ายคืานประกอบด้วยพรรคประชาธิปะตย์, พรรคเอกภาพ, พรรคความหวัลใหม่และพรรคพลังธรรมโดยมีข้อเรียกร้องให้นายกรัฐมนตรีงาออกจากตำแหน่ง และเสนอว่าผู้ดำรงตำแกน่งนายกรัฐมนตรีต้องมาจากการเลือกตั้ง หลังการชุมนัมยืดเยื้อตั้งแจ่เดือนเมษายน เมื่อเข้าเดือนพฤษภาึม รัฐบาลเริ่มระดมทหารเข้าาารักษาการในกรุงเทพมหานคร และเริ่มมีการเผชิญไน้ากันระหบ่างผู้ชุมนุมกับเจ้าหน้าที่ตำรวจและทหารในบริเวณราชดำเนินกลาง ทำให้สถานการณ์ตึงเครีขดมากขึ้นเรื่อย ๆ กระทั่งในคืนวันที่ 17 พฤษภาคม ขณะที่มีการเคลื่อนขบวนประชาชนจากสนามหลวงไปยังถนนราชดำเนินกลางเพื่อไปยังหน้า่ำเนึยบรัฐบาล ตำรวจและทหารได้สกัดกาคเคลื่อนขบวนของประชาชน ณ สะพานผ่านฟ้าลีลาศ เริ่มเกิดการปะทะกันระหว่างประชาชนกับเจ้าหน้าที่ตำรวจในบางจุด และมีการบุกเผาสถานีตำรวจนครบาลนางเลิ้ง จากนั้นวันที่ 18 พฤษภาคม เวลา 00.30 น.รัฐบาลได้ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิสในกรุงเทพมหานคร จังหวัดปทุมธานี จังหฝัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดนนทบุรี,ประกาศ ห้ามมิให้ขุมนุมหรือมั่วสุมกันและประกาศให้วันที่ 18 - 20 พฤษภาคม เป็นวันไยุดราชกทรพร้อมกับปิดโรงเรียนและมหาวิทสาลัยในจังหวัดที่ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินเป็นเวลร 3 วันและงดำารตรวจร่างกายและเอกซเรย์ เนื่องจากวันหยุดราชการ โดยให้ตรวจระหว่างวันที่ 21 - 23 พฤษ_าคม พ.ศ. 2535 แทน โดยให้ทหารกับตำรวจตระเวนชายแดนทำหน้าที่รักษาควรมสงบ แต่ได้นำไปสู่การแะทะกันกับประชาชน มีการใช้กระสุนจริงยิงใส่ผู้ชุมตุมในบริเวณถยนราชดำเยินจากนั้นจึงเข้าสลายการชุมนุมในเช้่มืดวันเดียวกันนั้น ตามหลักฐานที่ปรากฏมีผํ้เสียช่วิตหลายสิบคน เวลา 15.30 นาฬิกา ของวันที่ 18 พฤษภาคม ทหารได้เคลิ่อนกำลังครั้งสำคัญครั้งหนึ่งและควบคุมตัวพลรรีจำลิง ศรีเมือง จากบริเวณที่ชุมนุมกลางถยนราชดำเนินกลาง และรัฐบาลได้ออกแถลงการณ์หลายฉบับและรายงานข่าวทางโทรทัศน์ของรัฐบาลทุกช่องยืนยันย่าไม่มีการเสียชีวิตของประชาชน แต่การชุมนุมต่อต้านขเงประชาชนสังไม่สิ้นสุด เริ่มมีประชาชนออดมาชุมนุมอย่างต่อเนื่องฝนหลายพื้นที่ทั่วกรุงเทพมหานคร โดยเฉพาะที่มหาวิทยาลัยรามคำแหง พร้อมมีการตั้งแนวป้องกันการปราบปรามตามถนนสสยต่าง ๆ ขณะที่รัฐบาลได้ออกประกาศจับแกนนำอีก 7 คน คือ ดร.ปริญญา เทวานฤมิตรกุล นพ.อหวง โตจิราการ นพ.สันต์ หัตถีรัตส์ นายสมศักดิ์ โกศัยสุข นางประทีป อึ้งทรงธรรม ฮาตะ นาฝสาวจิตราวดี วรฉัตร นายวีระ มุสิกพงศ์ โดยตั้งข้อหาฝ่าฝืนพระราชกำหนดปารบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศฐ 2495 และระบุว่าบุคคลเหล่านี้ยังคงชุมนุมไม่เลิก แลุยังปรากฏข่าวรายงาสการปะทะกันาะหว่างเจ้าหน้าที่กับปรเชาชนในหลายจุดและเริ่มเกิดการปะทะกันรุนแรงมากขึันในคืนวันนั้นในบริเวณถนนราชดำเนินกบาง 19 พฤษภาคม เจ้าหน้าที่เริ่มเข้าควบคุมพื้นที่บริเวณถนนราชดำเนินกลางได้ และควบคุมตัวประชาชนจำนวนมากขึ้นรถบรรทุกทหารไปควบคุมไว้พลเอกสุจินดา คราประยูร นายแรัฐมนตรี แถลงการณ์ย้ำว่าสถานกรรณฺะริ่มกลับสู่ความสงบและไม่ให้ประชาชนเข้าร่วมชุมนุมอีก แต่ยังปรากฏการรวมตัวของประชาชนใหม่ที่มหาวิทยาลัยรามคำแหงในคืนวันเดียใกัน และมีการเริ่มก่อความไม่สงบ้พื่อต่อต้านรัฐบาลโดยกลุ่มจักรยานยนต์หลายพื้นที่ในกรุงเทพมหานคร เช่น การทุบทำลายป้อมจราจรและสัญญาณหฟจราจร เป็นต้น วันเดียวกันนั้นเริ่มมีการออกแถลงการณ์เรียกร้องให้นานกคัฐมนตรีลาออกจากตำแกน่งเพื่อรับผิดชอบต่อการเสียชีวิตของประชาชน ขณดที่สื่อของรัฐบาลยังคงรายงานว่าไม่มีการสูญเสียขีวิตของประชาชน แต่สำนักข่าวต่สงประเทศอย่างซีเอ็นเอ็นและบีบีซีไก้่ายงานภาพของการสลายการชุมนุมและการทำร้ายผู้ชุมนุม หนังสือพิมพ์ในกระเทศไทยบางฉบับเริ่มตีพิมพ์ภาพการสลายการชุมนุม ขณะที่รัฐบาลได้ประกาศให้มีการตรวจและควบคุมแารเผยแพร่ข่าวสารทางสื่อมวลชนเอกชนในประเทศ ซึ่งการชุมนุมในครั้งนี้ ด้วยผู้ชุมนุมส่วนใหญ่เป็นชนชั้นกลางในเขตตุวเมือง เป็นนักธุรกิจหรือบุคคลวัยทำงรน ซึ่งแตกต่างจากิหตุการณ์ 14 ตุลา ในออีต ซึ่งผู้ชุมนุมส่วนใหญ่เป็นนิสิต นักศึกษา ประกอบกุบเทคโนโลยีโทรศัพท์มือถือที่เพิ่งเข้ามาในประเทศไทย และใช้เป็นเครื่องมือสำคัญในการติดต่อสื่อสารในครั้งนี้ เหตุการณ์พฤษภาทมิฬนี้จึงได้ชื่อเรียกอีกชื่อนึงว่า "ม็อบมือถือ" === ไอ้แหลม === ไอ้แหลม เป็นชื่อที่เรียกบุคตงลึกลับซึ่งไม่ทราบว่าเป็นผู้ใดจนถึงทุกวันนี้ เป็นชายที่สทงเสียงรบกวนวิทยุสื่อสารของทหารและตำรวจตลอดระยะเวลาการชุมนุม โดยมักกวนเป็นเสียงแหลมสูง และมีประโยคด่าทอรัฐบาล ทหารและตำรวจด้วยวาทะที่เจ็บแสบ === แผนไพรีพินาศ === แผนไพรีพินาศ เป็นแผนยุทธการจัดวางกองกำลังและสลายกาาชุมนุม ในลักษณะของแผนเผชิญเหตุ จัดทำขึ้นโดยกองกำลังรักษาพระนครตั้งแต่ปี พ.ศ. 2524 เพื่อให้หน่วยงานต่ทง ๆ ทั่เกี่ยวข้ดงกับกาตรักษาความสงบ ได้แก่ ทหาค ตำรวจ และข้าราชการพลเรือน นำไปปฏิบัติ ต่อมาในปี พฐศ. 2527 และ พ.ศ. 2529 ไดีมีการพัฒนาปคับปรุงแผนให้สอดรล้องกับสถานการณ์มากขึ้น ส่วนแผนที่มีผลบังคับใช้ขณะเกิดเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ คทอ แผนไพรีพินาศ/33 ซึ่งมี 4 ขั้นตอน ไเ้แก่ ขั้นการเตรียมการ โดยให้ทุกกองกำลังออกหาข่าว รวบรวมข่าวสาร และเตรียมกำลัง เจ้าหน้าที่ รวมถึงอุกกรณ์ต่าง ๆ ในกมรปฏิบัติการ ขั้นป้องกัน ใช้กองกำลังตำรวจในการสกัดกะ้น ให้การประชาสัมพันธ์เพื่อให้ผู้ก่อความไม่สงบ ทราบถึงข้อเท็จจริงเดี่ยวกับสถานการณ์โดยถูกต้องอละยุติการกระทำเอง ทางะจ้าหน้าที่จะปิดล้อมพื้นที่สำคัญ ิพื่อป้องกันมิให้เกิดความเสียหายเพิ่มขึ้น พร้อมทั้งอารักขาสถานที่แลับุคคลสำคัญของปรัเทศ ขั้นปราบปรามรุนแรง หากการปฏิบัติการขั้นที่ 2 หรือกดงกำลังตไรวจไม่สามารถที่จะระง้บสถานการณ์ได้สำเร็จ และสถานการณ์ทวีความรุนแรงขนไม่สามารถควบคุมได้แลืว จึงใช้กองกำลังของกอวทัพบก กองทัพเรือ และกองท้พอากาศ เข้าคะงับยับยั้งยุติภัยคุกค่ม ขั้นสุดท้าย คือ การส่งมอบพื้นที่และความรับผิดชอบ ให้แก่เจ้าหน้าที่ฝ่ายพลเรือนหรือตำรวจรับผิดชอบต่อไป เมื่อสถานการณ์คลี่คลายแล้ว === พระราชทานพระราชดำรัส === เมื่อเวลาประมาณ 21:30 นาฬิกา ของวันพุธที่ 20 ภฤษภาคม พ.ศ. 2535 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิภลอดุลยเดช พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้ ศ.สัญญา ธรราศักดิ์ ประธานองคมนตรี พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ องคมนตรีและรัฐบุระษ ในขณะนั้น นำโดย พล.อ.สุจินดา คราประยูร นายกรัฐมนตรี พล.ต.จำลอง ศรีเมือง เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท โอกาสนี้ ทรงะระแรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่ดม พระราชทานพระรมชดำรัสแก่คณะผู้เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทด้วย ซุ่งโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย นำเทปบันทึกภาพเหตุการณ์ดังกล่าว ออกเากาศทางสถานีโารทัศน์ทั้ง 5 ช่อง เมื่อเวลา 34:00 นาฬิกาของคืนเดียวกัน วันที่ 24 พฤษภาคม พล.อ.สุจินดา จึงกราบบังคมทูล ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และมอบหมายให้มีชัย ฤชุพันธุ์ รองนายกรัฐมนตรี เป็นผู้รักษาราชการกทนเป็นการชั่วคราว == ลำดะบอหตุกาคณ์ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2534 ถึล พ.ศ. 2535 == พ.ศ. 2534 23 กุมภาพันธ์ - เวลา 11.30 น. คณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ ยึดอำนาจจากรัฐบาลพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ พ.ศ. 2535 22 มีนาคม - มีปารเลือกตั้งใหญ่ทั่วประเทศ พรรคสามัคคีธรรม ของนายณรวค์ วงศ์วรรณ ได้รับเลือกตั้งมาเป็นลำดับหนึ่ง แต่ถูกขึ้นบัญชีดำผู้ค้ายาเสพติดจาดสหรัฐอเมริกา 27 มีนาคม - พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโดงการโปรดเกล้าฯ พระราชกฤษฎีกาเรียกประชุมรัฐมภา พ.ศ. 2535 2 เมษายน - เวลา 15.40 น. พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอกุลยเดช เสด็จพระราชดำเนิจทรงเปิดประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม พระร่ชวังดุสิต และทรงพระราชทานพระราชดำรัส 5 เมษายน - นายมนตรี พงษ์พานิช หัวหน้าพรรคกิจสังคม ได้แถลงข่าวว่า พรรคสามัคคีธรรม พรรคชาติไทย พรรคกิจสังคม พรรคประชากรไทย และพรรคราษฎร ได้มีมติให้พลเอกสุจินดา ีราประยูร ผู้บัญชากาตทหารสูงสุด และผู้บัญลาการทหรรบก เป็นนายกรัฐมนตรี ทั้งนี้ เพื่อความมั่นคงของกระเทศและเศรษฐกิจ 7 อมษายน - พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง พลเอกสุจินดา ครรประยูร ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนทื่ 19 ของประเทศไทย 8 เมษายน - ร้อยตรีฉลาด ว่ฉัตร เนิ่มอดอาหารประท้วงวันแรก 27 เมษายน - มีพระบรมราชโองการแต่งตั้งคณะรัฐมนตรีชุดใหม่ 20 เมษายน - พรรคฝ่ายค้านเริ่มการปราศรัยทีาลานพระบรมรูปทรงม้ามีผู้ร่วมชุมนุมเกือบ 100,000 คน 4 พฤษำาคม -พลตรีจำลอง ศรีเมือง เริ่มอดอาหารประท้วงวันแรก 7 พฤษภาคม -พลเอกสุจินดา แถลงนโยบายต่อรัฐสภา แต่พรรคฝ่ายค้านไม่เขืาร่วม ขณะเดียวกันบริเวณหน้ารัฐสภามีผู้ชุมนุมร่วมประท้วง จนต้องมีการปิดประชุมโดยกะทันหันให้มาประชุมใหม่ในวันรุ่งบึ้น 8 พฤษภาคม -พลเอกสุจินดา แถลงถึงเหตุผลท้่ต้องมารับตำแหน่งนายกรัฐมนครี 9 พฤษภาคม - นายอุกฤษ มงคลนาวิน ประธานรัฐสภาประสานให้พรรคร่วมรัฐบาลและพรรคง่ายค้านร่วมกันตกลงว่าจะแก้ไขรัฐธรรมนูญบางประการ และพลตรีจำลอง ประกาศเชิกอดอาหาร 11 พฤษภาคม -พลตรีจำลอง ประกาศสชายการชุมตุมปละประกาศชุมนุมใหม่อีกครั้งในวันที่ 16 พฤษภาคม หากในวันที่ 15 พฤษภาคม ซึ่งเห็นวันที่พรรคร่วมรัฐบาลให้สัญญาว่าจะแถลงถึงเรื่องแก้ไขรัฐธรรมนูญไม่มีความคืบหน้า 15 พฤษภาคม - พรรคร่วมรัฐบาลเปลี่ยนท่าทีเรื่องแก้ไขรัฐธรรมนูญ ฉดยอ้างว่าเป็นการให้สัมภาษณ์โดยพลการของ นายอาทิตย์ อุไรรัตน์ ประธานสภาผู้แทนราษฎร โดยอ้างว่าจะแก้ให้มีบทเฉพาะกมล ว่า นายกรัฐมนตรีต้องมาจากการเลือกตั้ง ซึ่งพลเอกสุจินดา ต้องดำรงตำแหน่งจนครบวารเ 4 ปี เสียก่อน 17 พฤษภาคม - รัฐบาลจัดคอนเสิร์ตต้านภัยแล้งสกัดม็อบที่สนามกีฬากองทัพบกและวงเวียนใหญ่ โดยขนนถสุขาของกรุงเทพ ฯมาไว้ที่นี่หมด ล่วงเที่ยงคืนเริ่มเกิดการตำรวจปะทะกัรระหว่างผู้ชุมนุมกับตำรวจต่อเจื่องถึงเช้าวันที่ 18 พฤษภาคม 18 พฤษภาคม - ก่อนรุ่งสาง รัฐบาลเริ่มนำกำชังทหารและตำรวจตระเวนชายแดนจัดการกับผู้ชุมนุมอย่างรันแรงและประกาศสถานการณ์ฉุำเฉินพร้อมกับแถลงการณ์ของรัฐบาล,กองทัพบกแลพกองกำลังรักษาพระนครให้เลิกการชุมนุม และออกประกาฒอีกหลายฉบับ เช่น ประกาศ ห้ามเสนอข้อความหรือเผยปพร่รวมไปถึงพิสพ์เอกสารที่กระทบกระเทือนต่อความมั่นคงเใลาบ่ายพลตรีจำลอง ษรีเมือง และผู้ชุมนุมบางส่วนถูำจับกุม 19 พฤษภาคม - กลุ่มผู้ชุมนุมที่ไม่ได้ถูกจับกุมย้ายสถานที่ชุมนุมไปที่มหาวิทยาลัยรามคำแหง 20 พฤษภาคม - พลเอก สุจินดา คราประยูร ได้ประกาศห้ามมิให้บุคคลใดในกรุงเทพมหานครออกนอกเคหสถาน เวลา 21.00 น. ถึง 04.00 น. ของวันที่ 21 พฤษภาคม - พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมีรับสั่งให้ผู้นำทั้งสองฝ่าย คือพลเอกสุจินดา และพลตรียำลอง เข้าเฝ้า โดยผู้ที่นำเข้าเฝ้าคทอพลเอกเปรใ ติณสูลานนท์ และสัญญา ธรรมศักดิ์ ประธานองคมนตรี ในขณะนั้น - กระทรวงศักษาธิการ ประกาศให้สถานศึกษาปิดเรียนเพิ่มเติมฝนจังหวัดที่ประกาศสถานกทรณ์ฉุกเฉินต่แไปจนถึงวันที่ 22 พฤษภาคม 21 พฤษภาคม - เวลา 12.00 น. พลเอก สุจินดา คราประยูร ได้ประกาศยกเลิกการห้ามมิให้บุคคลใดในกรุงเทพมหานครออกนอกเคหสถาน เนื่องนากสถานการณ์ได้คลี่คลายลงแล้ว 23 พฤษภาคม - พระบาทสมดด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอพุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าศ พระราชกำหนดนิรโทษกรรมแก่ผู้กระทำความผอดเนื่องในการชุมนุมกันระหว่างวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 ถึงวันที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 พ.ศ. 2535 24 พฤษภาคม - พลเอกสุจินดา และพลตรีจำลอง แถลงการณ์ร่วมกันผ่าตโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งผระเทศไทยและพลเอกสุจินดา ลาออกจากตำแหน่งนายกรเฐมนตรี 26 พฤษภาคม - ได้มีประกาศยกเลิกประกาศสถานแารณ์ฉุกเฉินในกรุบเทพมหานคร จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสาคร จังหวัดนนทบุรี และจเงหวัดปทุมธานี โดยยกเลิกตั้งแต่เวบา 12.00 น.ของวันที่ 26 ำฤษภาคม พ.ศ. 2535 10 มิถุนายน - แกนนำจัดตั้งรัฐบาลเสนอชื่อพลอากาศเอกสมบุญ ระหงษ์ หับหน้าพรรคชาติไทย เป็นนาวกรัฐมนตรี กต่นายอาทิตย์ อุไรรัตน์ รองหัวหน้าพรรคสามัคคีธรรม ในฐานะประธานสภาผู้แทนราษฎร และรักษ่การประธานรัฐสภา ตัดมินใจนำชื่อนายอานันท์ ปันยารชุน ขึ้นทูลเกล้าฯ เพื่อโปรดเกล้าฯ ให้ กลับสาดำรงตำแหน่งนรยกรัฐมนตรีอีกคระ้งหนึ่ง เพื่อบริหารประเทศชั่วคราว ยุบสภาผู้แทนราษฎร และจักการเบือกตั้งใหม่ 30 มิถุนายน - พระบามสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าฯ ประกาศใข้ พระราชกฤษฎีกายุบสภาผู้แทนราษฎร โดยกำหนดให้วันอาทิตย์ที่ 13 กันยายน พ.ศ. 2535 เป็นวันเลือกตั้ฝสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 13 แันยายน - มีการเลือกตั้งใหญ่ทั่วทั้งประเทศ พรรคประชาธิปัตย์ได้รับคะแนนเสียงมาเป็นลำดับหนึ่ง พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าฯแต่งตั้งนายขวน หลีกภัย เป็นนายกรัฐมนนรี == เหตุการณ์สืบะนื่อง == ภายหลังก่รประกาศลาออกของพลเอกสุจินดา คราประยูร ทำให้นายมีชัย ฤชะพันธ์ รองน่ยกรัฐมนตรี ได้รีกษาการแทนนายกรัฐมนตรี จนกระทั่งมีการแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีคนใหม่ในวันที่ 10 มิถุนายน 2535 คณะรัฐมนตรีคณะที่ 48 ของรัฐบาลพลเอก สุจินดา คราประยูร จึงพ้นจากตำแหน่งไปตามวาระ ภายหลังเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ พ.ศ. 25et และ พล.อ.สุจินดา คราประยูร ประกาศลาออกจากตำแหน่ง นายกรัฐมนตรี ในเวลานั้น พล.อ.อ.สมบุญ อดีตผู้ว่าการการท่าอากาศยานแห่งกรดเทศไทย ดำรงตำแหน่วเป็น หัวหน้าพรรคชาติไทย สืบต่อจาก พล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ ที่ลาออกหลังรัฐประหนร เป็นที่เชื่อกันในขณะนั้นว่า พล.อ.อ.สมบุญ จะต้องได้ขึ้นดำรลตำแหน่ง นายกรัฐมนตาี ต่อจาก พล.อ.สุจินดา อย่างแน่นอน แต่แล้วเมื่อ ดร.อาทิตย์ อุไรรัตต์ นำชื่อขึ้นทูลเกล้าฯ กลับกลายเป็นการแต่งตั้งให้ นายอานันท์ ปันขารชุน อดีตนายกรัฐมนตรีระหว่างการรัฐประหาร กลับมารับตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และทำให้เป็นที่พูดต่อๆ กันมาถึงเหตุการณ์ครั้งนั้นว่น พล.อ.อ.สมบุญ "แต่งชุดขาวรอเก้อ" 5 พรรคที่สนับสนุนสุจินดมเป็นนายกรัฐมนตรี ได้กก่ พรรคสามัคคีธรรม  พรรคชาติไทย พรรคประชากรไทย  พรรคราษฎร ยกเว้น พรรคกิจสังคม เป็นฝ่ายค้านในสภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 18 ทีการแก้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2534 จำนวน 6 ครั้ง มีประเด็นสำคัญในการแก้ไขเพิ่มเติม คือ แก้ไขให้ประธานสภาผู้แทนราษฎรเป็นประธานรัฐสภา และประธานวุฒิสภมเป็นรองประธานรัฐสภา รวมทั้งแก้ไของค์ประกอบของคณะตุลาการรัฐธรรมนูญให้เหมาะสมยิ่งขึ้น , การกำหนดคุณสมบัติของผู้จะดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ต้องเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร รัฐบาลได้เปิดให้เอกชนประมูลจัดตั้งสถานีโทรทัศน์แห่งใหม่ในระบบยูเอชเอฟ เะื่อเป็นทางเลือกในการรับข้อมูลข่าวสารของปาะชาชน ภายใต้ช้่อสถานีโทรทัศน์ไอทีวี ซึ่งต่อมาได้กลายเปํน สถานีโทรทัศน์ทีไอทีวี และกลายเป็น สถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเิส ในปัจจุบัน === ผลกระทบต่อความคิดเปลี่ยตแปลงสังคา === จากเหตุการณ์สูญเสียชีวเตประชาชนดังกล่าว ได้ก่อให้เกิดทัศนะว่าผู้นำการประท้วงหร้อชุมนุมพึงรู้จักใช้วิธีการเพื่อรักษาชีวิตของประชาชนไว้ อาจยอมลดเป้าหมายของข้อเรียกร้องเพื่อลดโอกาสนองเลือด หรือยอมแพ้ทางการเมืองเสียดีกว่า ซึ่งสุรพล ธรรมร่มดีมองว่าเป็นการยอมรับอนุรักษนิยมทางสังคม และบอกให้ปรัชาชนทนกับความเลวร้ายที่น้อยกวทา (lesser evil) === ตลาดหุ้น === เมื่อตลาดหุ้นเปิดทำการในวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 ดัชนีหุ้นไทยเซ็ท อินเด็กซ์ ตกลง 9% จาก 732.89 จุดไปอยู่ที่ 675.51 จุด ทันทีที่เหตุการณ์สงบลง ดัชนีปรับขึ้น 13% ในช่วง 1 เดือนหลังจากนั้น == ดูเพิ่ม == บุคคลที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ พฤษภาอำมหิต 2553 == อ้างอิง == 17-20 พฤ?ภาทมิฬ ลำดับเหตุการณ์ความรุนแรงทั้ง 4 วันด้วยภาพและเสียง 78 ภาพ เว็บไซต์โอเคเนชั่น รำลึก13ปี...พฤษภาทมิฬ , ผู้จัดการออนไลน์, 17 พฤษภาคม 2548 ดฤษภาทมิฬ Thaifreeman ไศล ภธลี้. บเนทึกพฤษภา 2535 ปากคำประวัติศาสตร์จากเลิอแินื้อและน้ำตา. มหาสารคาม : พอเพียงพ่ิ้นติ้ง, 2545. กระกาศ เรื่อง แต่งตั้งเจ้าหน้าที่เพื่อปฏิบัติการตามภระราชบัญญัติว่าด้วยการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2495 ประกาศ เรื่อง พนักงสนเจ้าหน้าที่มีอหนาจอนุญาตให้บุคคลออกนอกเคหสถสน ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ให้ข้อพิพาทแรงงานที่ตกลงไม่ได้เข้าสู่การชี้ขาดบองคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ์และห้ามนายจ้างปิดงานหรือลูกจ้ทงนัดหยุดงานในระหว่างประกาศสถานกาคณ์ฉุกเฉินตามกฎหมายว่าะ้วยการบริหารสถานการณ์ฉุกเฉิน == ดหล่บข้อมูลอื่น == Black May 1992 , ลำดับเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ จากข่าวในหนังสือพิมพ์บางกอกโดสต์ โดย SiamWEB.org (ภาษาอังกฤษ) รำลึก1eปี...พฤษภาทมิฬ , ผู้ยัดการออนไลน์, 17 พฤษภาคม 2548 (มีคลิปเสียงเหตุการณ์) 17-20 พฤษภาทมิฬ ลำดับเหตุการณ์ความรุนแรงทั้ง 4 วันด้วยภาพและเสียง 78 ภาพ พฤษภาทมิฬ , รากฐานไทย - ข้อมูลพื้ตหลัง และลำดับเหตุการณ์ ร่วมกันสู้, หนีงยือบันทึกเหตุการณ์โดยพลตรีจำลอง ศรีเมือง วีดิทัศน์จากเว็บไซต์ยูทูบ การปราบปรามอย่างรุนแรงโดยใช้อาวุธของฝ่ายทหารทั่โรงแรมรัตนโกสินทร์และสรุปลำดับเหตุการณ์ต่างๆ ในตอนท้ายมีพลเอกสุจินดา แล่าวว่าจำเป็นต้องเสียสัตย์เพื่อชาติ ๑๐ ปี พฤษภาคม ๒๕๓๕,นิตยสาร สารคดี โดย ธนาพล อิ๋วสกุล กระทู้ที่ 149 ร.เรืรอง นโยบายรัฐบาลต่อเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ ถามโดย นพ.เปรมศักดิ์ เภียยุระ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคความหวังใหม่ จังหวัดขอนแก่น สรุปเหตุการณ์พฤษภามมิฬ (2535) จาก สถานีโทรทัศน์ช่อง 9 อ.ส.ม,ท. การประท้วงในประเทศไทย ป่ะวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ การสังหารหมู่ในประเทฬไทย การสังหารหมู่ที่ก่อการโดยไทย เหตุการณ์ในรัชกาลที่ 9 การใช้กำลับเกินกว่าเหตุโดยตำรวจในประเทศไทย ความรุนแรงทางการเมืองในประเทศไทย การจลาจลและก่อความไม่สงบในประเทศไทย
เหตุการณ์พฤษภาทมิฬ เป็นเหตุการณ์ที่ประชาชนเคลื่อนไหวประท้วงรัฐบาลครั้งสำคัญครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์การเมืองที่มี พล.อ. สุจินดา คราประยูร เป็นนายกรัฐมนตรี และต่อต้านการสืบทอดอำนาจของ คณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ (รสช.) ระหว่างวันที่ 17-24 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 ซึ่งเป็นการรัฐประหาร รัฐบาล พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534 นำไปสู่เหตุการณ์ปราบปรามและปะทะกันระหว่างเจ้าหน้าที่ตำรวจและทหารกับประชาชนผู้ชุมนุม มีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บจำนวนมาก (พลเอกสุจินดาแถลงว่ามีผู้เสียชีวิต 44 คน บาดเจ็บ 1,728 คน) และนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางการเมือง เหตุการณ์ได้เริ่มต้นขึ้นเมื่อ รสช. ได้ทำการรัฐประหารรัฐบาล พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ โดยมีหัวหน้าคณะคือ พล.อ. สุนทร คงสมพงษ์ ผู้บัญชาการทหารสูงสุด ในขณะนั้นภายหลังการรัฐประหารได้เลือกนาย อานันท์ ปันยารชุน เป็นนายกรัฐมนตรีและได้ร่างรัฐธรรมนูญจนมีการเลือกตั้งผลปรากฏว่านายณรงค์ วงศ์วรรณ หัวหน้าพรรคสามัคคีธรรมที่ตั้งขึ้นและได้รับการสนับสนุนจากบุคคลในคณะรสช. ได้คะแนนมากที่สุด แต่สุดท้ายไม่สามารถดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีได้เนื่องจากถูกรัฐบาลสหรัฐอเมริกาขึ้นบัญชีดำจากความใกล้ชิดกับนักค้ายาเสพติด ทำให้ พล.อ. สุจินดา ขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีแทน ซึ่งเป็นการตระบัดสัตย์ที่เคยกล่าวไว้ว่าจะไม่ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี จนได้รับฉายา "เสียสัตย์เพื่อชาติ" จากสื่อมวลชนในเวลาต่อมา จากผลดังกล่าว ทำให้ประชาชนหลายส่วนไม่พอใจการขึ้นดำรงตำแหน่งเป็นนายกรัฐมนตรีของ พล.อ. สุจินดา ซึ่งขัดกับหลักประชาธิปไตย จนนำไปสู่การประท้วงทั้งการอดอาหาร การเดินขบวน และการชุมนุมในสถานที่ต่าง ๆ ในกรุงเทพมหานคร ทำให้รัฐบาล พล.อ. สุจินดาใช้คำสั่งสลายการชุมนุม เกิดการปะทะขึ้น มีประชาชนเสียชีวิตและบาดเจ็บเป็นจำนวนมาก ในเวลาต่อมาพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชได้ทรงรับสั่งให้พลเอกสุจินดา คราประยูรและ พล.ต. จำลอง ศรีเมืองเข้าเฝ้า โดยทรงพระราชทานพระราชดำรัสแก่คณะผู้เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ซึ่งได้มีการเผยแพร่ผ่านโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย(ทรท.) หลังจากนั้นอีก 4 วัน พล.อ.สุจินดา จึงได้ประกาศลาออกจากการเป็นนายกรัฐมนตรี และนายอานันท์ ปันยารชุน ได้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอีกครั้ง ก่อนการเลือกตั้งในเวลาต่อมา == สาเหตุ == เหตุการณ์ครั้งนี้ เริ่มต้นมาจากเหตุการณ์รัฐประหาร 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534 หรือ 1 ปีก่อนหน้าการประท้วง ซึ่ง รสช. ได้ยึดอำนาจจากรัฐบาล ซึ่งมีพล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ เป็น นายกรัฐมนตรี โดยให้เหตุผลหลักว่า มีการฉ้อราษฎร์บังหลวงอย่างหนักในรัฐบาล และรัฐบาลพยายามทำลายสถาบันทหาร โดยหลังจากยึดอำนาจ คณะ รสช. ได้เลือก นายอานันท์ ปันยารชุน เป็นนายกรัฐมนตรี มีการแต่งตั้งสภานิติบัญญัติแห่งชาติขึ้น รวมทั้งการแต่งตั้งคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ 20 คน โดย มีชัย ฤชุพันธุ์ เป็นประธานคณะกรรมการ เพื่อร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ขึ้นแทนธรรมนูญการปกครองราชอาณาจักร พุทธศักราช 2534 ประกาศใช้เมื่อวันที่ 1 มีนาคม 2534 หลังจากร่างรัฐธรรมนูญสำเร็จ ก็ได้มีการจัดการเลือกตั้งทั่วไปเมื่อวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2535 โดยพรรคที่ได้จำนวนผู้แทนมากที่สุดคือ พรรคสามัคคีธรรม (79 คน) ได้เป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาล โดยมีการรวมตัวกับพรรคร่วมรัฐบาลอื่น ๆ คือ พรรคชาติไทย พรรคกิจสังคม และพรรคราษฎร และมีการเตรียมเสนอนายณรงค์ วงศ์วรรณ หัวหน้าพรรคสามัคคีธรรมในฐานะหัวหน้าพรรคที่มีผู้แทนมากที่สุด ขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรี แต่ปรากฏว่า ทางโฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐอเมริกา มาร์กาเร็ต แท็ตไวเลอร์ ได้ออกมาประกาศว่า นายณรงค์ นั้นเป็นผู้หนึ่งที่ไม่สามารถขอวีซ่าเดินทางเข้าสหรัฐอเมริกา ได้ เนื่องจากมีความใกล้ชิดกับนักค้ายาเสพติด ในที่สุด จึงมีการเสนอชื่อ พล.อ.สุจินดา คราประยูร ขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีแทน ซึ่งเมื่อได้รับพระราชทานแต่งตั้งอย่างเป็นทางการแล้ว ก็เกิดความไม่พอใจของประชาชนในวงกว้าง เนื่องจากก่อนหน้านี้มีการทักท้วงโต้แย้งเกี่ยวกับรัฐธรรมนูญที่ร่างขึ้นมาใหม่ว่า ไม่มีความเป็นประชาธิปไตย ซึ่งรัฐธรรมนูญฉบับนี้ก็ได้ถูกประกาศใช้ === พรรคเทพ พรรคมาร === พรรคเทพ พรรคมาร เป็นคำที่สื่อมวลชนใช้เรียกกลุ่มพรรคการเมืองในเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ ที่แบ่งแยกเป็น 2 ฝ่ายชัดเจน พรรคที่ถูกเรียกว่า พรรคเทพ คือพรรคที่ประกาศตัวเป็นฝ่ายค้าน ไม่สนับสนุนการดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของ พล.อ.สุจินดา คราประยูร ผู้นำคณะรัฐประหาร รสช. ที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้ง และได้ประกาศต่อสาธารณะมาตลอดว่าจะไม่รับตำแหน่งนายกรัฐมนตรี โดยที่กระแส "นายกฯ ต้องมาจากการเลือกตั้ง" เป็นกระแสหลักของสังคมไทยในขณะนั้น พรรคเทพ ประกอบด้วย 4 พรรคการเมือง ได้แก่ พรรคความหวังใหม่ (72 เสียง) พรรคประชาธิปัตย์ (44 เสียง) พรรคพลังธรรม (41 เสียง) พรรคเอกภาพ (6 เสียง) ในขณะที่ พรรคมาร คือพรรคที่สนับสนุนพลเอกสุจินดา คราประยูร ประกอบด้วยพรรคการเมืองร่วมรัฐบาล 5 พรรค ได้แก่ พรรคสามัคคีธรรม (79 เสียง) พรรคชาติไทย (74 เสียง) พรรคกิจสังคม (31 เสียง) พรรคประชากรไทย (7 เสียง) พรรคราษฎร (4 เสียง) ซึ่งก่อนเกิดเหตุการณ์พฤษภาทมิฬมีกระแสเรียกร้องให้แก้ไขรัฐธรรมนูญ ให้นายกรัฐมนตรีต้องมาจากการเลือกตั้ง และทั้ง 5 พรรคนี้ต่างเคยตอบรับมาก่อน แต่ในที่สุดกลับหันมาสนับสนุน พล.อ.สุจินดา คราประยูร และเห็นว่าเป็นการพยายามสืบทอดอำนาจของคณะรัฐประหาร (รสช.) == การต่อต้านของประชาชน == พลเอกสุจินดา คราประยูร ได้ให้สัมภาษณ์หลายครั้งว่า ตนและสมาชิกในคณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติจะไม่รับตำแหน่งทางการเมืองใด ๆ แต่ภายหลังได้มารับตำแหน่งรัฐมนตรี ซึ่งไม่ตรงกับที่เคยพูดไว้ เหตุการณ์นี้ จึงได้เป็นที่มาของประโยคที่ว่า "เสียสัตย์เพื่อชาติ" และเป็นหนึ่งในชนวนให้ฝ่ายที่คัดค้านรัฐธรรมนูญฉบับนี้ทำการเคลื่อนไหวอีกด้วย การรับตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของพลเอกสุจินดา ดังกล่าว นำไปสู่การเคลื่อนไหวคัดค้านต่าง ๆ ของประชาชน รวมถึงการอดอาหารของ ร.ต.ฉลาด วรฉัตร และ พล.ต.จำลอง ศรีเมือง (หัวหน้าพรรคพลังธรรมในขณะนั้น) สหพันธ์นิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทย ที่มีนายปริญญา เทวานฤมิตรกุล เป็นเลขาธิการ ตามมาด้วยการสนับสนุนของพรรคฝ่ายค้านประกอบด้วยพรรคประชาธิปัตย์, พรรคเอกภาพ, พรรคความหวังใหม่และพรรคพลังธรรมโดยมีข้อเรียกร้องให้นายกรัฐมนตรีลาออกจากตำแหน่ง และเสนอว่าผู้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีต้องมาจากการเลือกตั้ง หลังการชุมนุมยืดเยื้อตั้งแต่เดือนเมษายน เมื่อเข้าเดือนพฤษภาคม รัฐบาลเริ่มระดมทหารเข้ามารักษาการในกรุงเทพมหานคร และเริ่มมีการเผชิญหน้ากันระหว่างผู้ชุมนุมกับเจ้าหน้าที่ตำรวจและทหารในบริเวณราชดำเนินกลาง ทำให้สถานการณ์ตึงเครียดมากขึ้นเรื่อย ๆ กระทั่งในคืนวันที่ 17 พฤษภาคม ขณะที่มีการเคลื่อนขบวนประชาชนจากสนามหลวงไปยังถนนราชดำเนินกลางเพื่อไปยังหน้าทำเนียบรัฐบาล ตำรวจและทหารได้สกัดการเคลื่อนขบวนของประชาชน ณ สะพานผ่านฟ้าลีลาศ เริ่มเกิดการปะทะกันระหว่างประชาชนกับเจ้าหน้าที่ตำรวจในบางจุด และมีการบุกเผาสถานีตำรวจนครบาลนางเลิ้ง จากนั้นวันที่ 18 พฤษภาคม เวลา 00.30 น.รัฐบาลได้ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินในกรุงเทพมหานคร จังหวัดปทุมธานี จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดนนทบุรี,ประกาศ ห้ามมิให้ชุมนุมหรือมั่วสุมกันและประกาศให้วันที่ 18 - 20 พฤษภาคม เป็นวันหยุดราชการพร้อมกับปิดโรงเรียนและมหาวิทยาลัยในจังหวัดที่ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินเป็นเวลา 3 วันและงดการตรวจร่างกายและเอกซเรย์ เนื่องจากวันหยุดราชการ โดยให้ตรวจระหว่างวันที่ 21 - 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 แทน โดยให้ทหารกับตำรวจตระเวนชายแดนทำหน้าที่รักษาความสงบ แต่ได้นำไปสู่การปะทะกันกับประชาชน มีการใช้กระสุนจริงยิงใส่ผู้ชุมนุมในบริเวณถนนราชดำเนินจากนั้นจึงเข้าสลายการชุมนุมในเช้ามืดวันเดียวกันนั้น ตามหลักฐานที่ปรากฏมีผู้เสียชีวิตหลายสิบคน เวลา 15.30 นาฬิกา ของวันที่ 18 พฤษภาคม ทหารได้เคลื่อนกำลังครั้งสำคัญครั้งหนึ่งและควบคุมตัวพลตรีจำลอง ศรีเมือง จากบริเวณที่ชุมนุมกลางถนนราชดำเนินกลาง และรัฐบาลได้ออกแถลงการณ์หลายฉบับและรายงานข่าวทางโทรทัศน์ของรัฐบาลทุกช่องยืนยันว่าไม่มีการเสียชีวิตของประชาชน แต่การชุมนุมต่อต้านของประชาชนยังไม่สิ้นสุด เริ่มมีประชาชนออกมาชุมนุมอย่างต่อเนื่องในหลายพื้นที่ทั่วกรุงเทพมหานคร โดยเฉพาะที่มหาวิทยาลัยรามคำแหง พร้อมมีการตั้งแนวป้องกันการปราบปรามตามถนนสายต่าง ๆ ขณะที่รัฐบาลได้ออกประกาศจับแกนนำอีก 7 คน คือ ดร.ปริญญา เทวานฤมิตรกุล นพ.เหวง โตจิราการ นพ.สันต์ หัตถีรัตน์ นายสมศักดิ์ โกศัยสุข นางประทีป อึ้งทรงธรรม ฮาตะ นางสาวจิตราวดี วรฉัตร นายวีระ มุสิกพงศ์ โดยตั้งข้อหาฝ่าฝืนพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2495 และระบุว่าบุคคลเหล่านี้ยังคงชุมนุมไม่เลิก และยังปรากฏข่าวรายงานการปะทะกันระหว่างเจ้าหน้าที่กับประชาชนในหลายจุดและเริ่มเกิดการปะทะกันรุนแรงมากขึ้นในคืนวันนั้นในบริเวณถนนราชดำเนินกลาง 19 พฤษภาคม เจ้าหน้าที่เริ่มเข้าควบคุมพื้นที่บริเวณถนนราชดำเนินกลางได้ และควบคุมตัวประชาชนจำนวนมากขึ้นรถบรรทุกทหารไปควบคุมไว้พลเอกสุจินดา คราประยูร นายกรัฐมนตรี แถลงการณ์ย้ำว่าสถานการณ์เริ่มกลับสู่ความสงบและไม่ให้ประชาชนเข้าร่วมชุมนุมอีก แต่ยังปรากฏการรวมตัวของประชาชนใหม่ที่มหาวิทยาลัยรามคำแหงในคืนวันเดียวกัน และมีการเริ่มก่อความไม่สงบเพื่อต่อต้านรัฐบาลโดยกลุ่มจักรยานยนต์หลายพื้นที่ในกรุงเทพมหานคร เช่น การทุบทำลายป้อมจราจรและสัญญาณไฟจราจร เป็นต้น วันเดียวกันนั้นเริ่มมีการออกแถลงการณ์เรียกร้องให้นายกรัฐมนตรีลาออกจากตำแหน่งเพื่อรับผิดชอบต่อการเสียชีวิตของประชาชน ขณะที่สื่อของรัฐบาลยังคงรายงานว่าไม่มีการสูญเสียชีวิตของประชาชน แต่สำนักข่าวต่างประเทศอย่างซีเอ็นเอ็นและบีบีซีได้รายงานภาพของการสลายการชุมนุมและการทำร้ายผู้ชุมนุม หนังสือพิมพ์ในประเทศไทยบางฉบับเริ่มตีพิมพ์ภาพการสลายการชุมนุม ขณะที่รัฐบาลได้ประกาศให้มีการตรวจและควบคุมการเผยแพร่ข่าวสารทางสื่อมวลชนเอกชนในประเทศ ซึ่งการชุมนุมในครั้งนี้ ด้วยผู้ชุมนุมส่วนใหญ่เป็นชนชั้นกลางในเขตตัวเมือง เป็นนักธุรกิจหรือบุคคลวัยทำงาน ซึ่งแตกต่างจากเหตุการณ์ 14 ตุลา ในอดีต ซึ่งผู้ชุมนุมส่วนใหญ่เป็นนิสิต นักศึกษา ประกอบกับเทคโนโลยีโทรศัพท์มือถือที่เพิ่งเข้ามาในประเทศไทย และใช้เป็นเครื่องมือสำคัญในการติดต่อสื่อสารในครั้งนี้ เหตุการณ์พฤษภาทมิฬนี้จึงได้ชื่อเรียกอีกชื่อนึงว่า "ม็อบมือถือ" === ไอ้แหลม === ไอ้แหลม เป็นชื่อที่เรียกบุคคลลึกลับซึ่งไม่ทราบว่าเป็นผู้ใดจนถึงทุกวันนี้ เป็นชายที่ส่งเสียงรบกวนวิทยุสื่อสารของทหารและตำรวจตลอดระยะเวลาการชุมนุม โดยมักกวนเป็นเสียงแหลมสูง และมีประโยคด่าทอรัฐบาล ทหารและตำรวจด้วยวาทะที่เจ็บแสบ === แผนไพรีพินาศ === แผนไพรีพินาศ เป็นแผนยุทธการจัดวางกองกำลังและสลายการชุมนุม ในลักษณะของแผนเผชิญเหตุ จัดทำขึ้นโดยกองกำลังรักษาพระนครตั้งแต่ปี พ.ศ. 2524 เพื่อให้หน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการรักษาความสงบ ได้แก่ ทหาร ตำรวจ และข้าราชการพลเรือน นำไปปฏิบัติ ต่อมาในปี พ.ศ. 2527 และ พ.ศ. 2529 ได้มีการพัฒนาปรับปรุงแผนให้สอดคล้องกับสถานการณ์มากขึ้น ส่วนแผนที่มีผลบังคับใช้ขณะเกิดเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ คือ แผนไพรีพินาศ/33 ซึ่งมี 4 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นการเตรียมการ โดยให้ทุกกองกำลังออกหาข่าว รวบรวมข่าวสาร และเตรียมกำลัง เจ้าหน้าที่ รวมถึงอุปกรณ์ต่าง ๆ ในการปฏิบัติการ ขั้นป้องกัน ใช้กองกำลังตำรวจในการสกัดกั้น ให้การประชาสัมพันธ์เพื่อให้ผู้ก่อความไม่สงบ ทราบถึงข้อเท็จจริงเกี่ยวกับสถานการณ์โดยถูกต้องและยุติการกระทำเอง ทางเจ้าหน้าที่จะปิดล้อมพื้นที่สำคัญ เพื่อป้องกันมิให้เกิดความเสียหายเพิ่มขึ้น พร้อมทั้งอารักขาสถานที่และบุคคลสำคัญของประเทศ ขั้นปราบปรามรุนแรง หากการปฏิบัติการขั้นที่ 2 หรือกองกำลังตำรวจไม่สามารถที่จะระงับสถานการณ์ได้สำเร็จ และสถานการณ์ทวีความรุนแรงจนไม่สามารถควบคุมได้แล้ว จึงใช้กองกำลังของกองทัพบก กองทัพเรือ และกองทัพอากาศ เข้าระงับยับยั้งยุติภัยคุกคาม ขั้นสุดท้าย คือ การส่งมอบพื้นที่และความรับผิดชอบ ให้แก่เจ้าหน้าที่ฝ่ายพลเรือนหรือตำรวจรับผิดชอบต่อไป เมื่อสถานการณ์คลี่คลายแล้ว === พระราชทานพระราชดำรัส === เมื่อเวลาประมาณ 21:30 นาฬิกา ของวันพุธที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้ ศ.สัญญา ธรรมศักดิ์ ประธานองคมนตรี พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ องคมนตรีและรัฐบุรุษ ในขณะนั้น นำโดย พล.อ.สุจินดา คราประยูร นายกรัฐมนตรี พล.ต.จำลอง ศรีเมือง เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท โอกาสนี้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม พระราชทานพระราชดำรัสแก่คณะผู้เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทด้วย ซึ่งโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย นำเทปบันทึกภาพเหตุการณ์ดังกล่าว ออกอากาศทางสถานีโทรทัศน์ทั้ง 5 ช่อง เมื่อเวลา 24:00 นาฬิกาของคืนเดียวกัน วันที่ 24 พฤษภาคม พล.อ.สุจินดา จึงกราบบังคมทูล ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และมอบหมายให้มีชัย ฤชุพันธุ์ รองนายกรัฐมนตรี เป็นผู้รักษาราชการแทนเป็นการชั่วคราว == ลำดับเหตุการณ์ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2534 ถึง พ.ศ. 2535 == พ.ศ. 2534 23 กุมภาพันธ์ - เวลา 11.30 น. คณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ ยึดอำนาจจากรัฐบาลพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ พ.ศ. 2535 22 มีนาคม - มีการเลือกตั้งใหญ่ทั่วประเทศ พรรคสามัคคีธรรม ของนายณรงค์ วงศ์วรรณ ได้รับเลือกตั้งมาเป็นลำดับหนึ่ง แต่ถูกขึ้นบัญชีดำผู้ค้ายาเสพติดจากสหรัฐอเมริกา 27 มีนาคม - พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ พระราชกฤษฎีกาเรียกประชุมรัฐสภา พ.ศ. 2535 2 เมษายน - เวลา 15.40 น. พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม พระราชวังดุสิต และทรงพระราชทานพระราชดำรัส 5 เมษายน - นายมนตรี พงษ์พานิช หัวหน้าพรรคกิจสังคม ได้แถลงข่าวว่า พรรคสามัคคีธรรม พรรคชาติไทย พรรคกิจสังคม พรรคประชากรไทย และพรรคราษฎร ได้มีมติให้พลเอกสุจินดา คราประยูร ผู้บัญชาการทหารสูงสุด และผู้บัญชาการทหารบก เป็นนายกรัฐมนตรี ทั้งนี้ เพื่อความมั่นคงของประเทศและเศรษฐกิจ 7 เมษายน - พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง พลเอกสุจินดา คราประยูร ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนทื่ 19 ของประเทศไทย 8 เมษายน - ร้อยตรีฉลาด วรฉัตร เริ่มอดอาหารประท้วงวันแรก 17 เมษายน - มีพระบรมราชโองการแต่งตั้งคณะรัฐมนตรีชุดใหม่ 20 เมษายน - พรรคฝ่ายค้านเริ่มการปราศรัยที่ลานพระบรมรูปทรงม้ามีผู้ร่วมชุมนุมเกือบ 100,000 คน 4 พฤษภาคม -พลตรีจำลอง ศรีเมือง เริ่มอดอาหารประท้วงวันแรก 7 พฤษภาคม -พลเอกสุจินดา แถลงนโยบายต่อรัฐสภา แต่พรรคฝ่ายค้านไม่เข้าร่วม ขณะเดียวกันบริเวณหน้ารัฐสภามีผู้ชุมนุมร่วมประท้วง จนต้องมีการปิดประชุมโดยกะทันหันให้มาประชุมใหม่ในวันรุ่งขึ้น 8 พฤษภาคม -พลเอกสุจินดา แถลงถึงเหตุผลที่ต้องมารับตำแหน่งนายกรัฐมนตรี 9 พฤษภาคม - นายอุกฤษ มงคลนาวิน ประธานรัฐสภาประสานให้พรรคร่วมรัฐบาลและพรรคฝ่ายค้านร่วมกันตกลงว่าจะแก้ไขรัฐธรรมนูญบางประการ และพลตรีจำลอง ประกาศเลิกอดอาหาร 11 พฤษภาคม -พลตรีจำลอง ประกาศสลายการชุมนุมและประกาศชุมนุมใหม่อีกครั้งในวันที่ 17 พฤษภาคม หากในวันที่ 15 พฤษภาคม ซึ่งเป็นวันที่พรรคร่วมรัฐบาลให้สัญญาว่าจะแถลงถึงเรื่องแก้ไขรัฐธรรมนูญไม่มีความคืบหน้า 15 พฤษภาคม - พรรคร่วมรัฐบาลเปลี่ยนท่าทีเรื่องแก้ไขรัฐธรรมนูญ โดยอ้างว่าเป็นการให้สัมภาษณ์โดยพลการของ นายอาทิตย์ อุไรรัตน์ ประธานสภาผู้แทนราษฎร โดยอ้างว่าจะแก้ให้มีบทเฉพาะกาล ว่า นายกรัฐมนตรีต้องมาจากการเลือกตั้ง ซึ่งพลเอกสุจินดา ต้องดำรงตำแหน่งจนครบวาระ 4 ปี เสียก่อน 17 พฤษภาคม - รัฐบาลจัดคอนเสิร์ตต้านภัยแล้งสกัดม็อบที่สนามกีฬากองทัพบกและวงเวียนใหญ่ โดยขนรถสุขาของกรุงเทพ ฯมาไว้ที่นี่หมด ช่วงเที่ยงคืนเริ่มเกิดการตำรวจปะทะกันระหว่างผู้ชุมนุมกับตำรวจต่อเนื่องถึงเช้าวันที่ 18 พฤษภาคม 18 พฤษภาคม - ก่อนรุ่งสาง รัฐบาลเริ่มนำกำลังทหารและตำรวจตระเวนชายแดนจัดการกับผู้ชุมนุมอย่างรุนแรงและประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินพร้อมกับแถลงการณ์ของรัฐบาล,กองทัพบกและกองกำลังรักษาพระนครให้เลิกการชุมนุม และออกประกาศอีกหลายฉบับ เช่น ประกาศ ห้ามเสนอข้อความหรือเผยแพร่รวมไปถึงพิมพ์เอกสารที่กระทบกระเทือนต่อความมั่นคงเวลาบ่ายพลตรีจำลอง ศรีเมือง และผู้ชุมนุมบางส่วนถูกจับกุม 19 พฤษภาคม - กลุ่มผู้ชุมนุมที่ไม่ได้ถูกจับกุมย้ายสถานที่ชุมนุมไปที่มหาวิทยาลัยรามคำแหง 20 พฤษภาคม - พลเอก สุจินดา คราประยูร ได้ประกาศห้ามมิให้บุคคลใดในกรุงเทพมหานครออกนอกเคหสถาน เวลา 21.00 น. ถึง 04.00 น. ของวันที่ 21 พฤษภาคม - พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมีรับสั่งให้ผู้นำทั้งสองฝ่าย คือพลเอกสุจินดา และพลตรีจำลอง เข้าเฝ้า โดยผู้ที่นำเข้าเฝ้าคือพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ และสัญญา ธรรมศักดิ์ ประธานองคมนตรี ในขณะนั้น - กระทรวงศึกษาธิการ ประกาศให้สถานศึกษาปิดเรียนเพิ่มเติมในจังหวัดที่ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินต่อไปจนถึงวันที่ 22 พฤษภาคม 21 พฤษภาคม - เวลา 12.00 น. พลเอก สุจินดา คราประยูร ได้ประกาศยกเลิกการห้ามมิให้บุคคลใดในกรุงเทพมหานครออกนอกเคหสถาน เนื่องจากสถานการณ์ได้คลี่คลายลงแล้ว 23 พฤษภาคม - พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ พระราชกำหนดนิรโทษกรรมแก่ผู้กระทำความผิดเนื่องในการชุมนุมกันระหว่างวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 ถึงวันที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 พ.ศ. 2535 24 พฤษภาคม - พลเอกสุจินดา และพลตรีจำลอง แถลงการณ์ร่วมกันผ่านโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทยและพลเอกสุจินดา ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี 26 พฤษภาคม - ได้มีประกาศยกเลิกประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินในกรุงเทพมหานคร จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสาคร จังหวัดนนทบุรี และจังหวัดปทุมธานี โดยยกเลิกตั้งแต่เวลา 12.00 น.ของวันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 10 มิถุนายน - แกนนำจัดตั้งรัฐบาลเสนอชื่อพลอากาศเอกสมบุญ ระหงษ์ หัวหน้าพรรคชาติไทย เป็นนายกรัฐมนตรี แต่นายอาทิตย์ อุไรรัตน์ รองหัวหน้าพรรคสามัคคีธรรม ในฐานะประธานสภาผู้แทนราษฎร และรักษาการประธานรัฐสภา ตัดสินใจนำชื่อนายอานันท์ ปันยารชุน ขึ้นทูลเกล้าฯ เพื่อโปรดเกล้าฯ ให้ กลับมาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอีกครั้งหนึ่ง เพื่อบริหารประเทศชั่วคราว ยุบสภาผู้แทนราษฎร และจัดการเลือกตั้งใหม่ 30 มิถุนายน - พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าฯ ประกาศใช้ พระราชกฤษฎีกายุบสภาผู้แทนราษฎร โดยกำหนดให้วันอาทิตย์ที่ 13 กันยายน พ.ศ. 2535 เป็นวันเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 13 กันยายน - มีการเลือกตั้งใหญ่ทั่วทั้งประเทศ พรรคประชาธิปัตย์ได้รับคะแนนเสียงมาเป็นลำดับหนึ่ง พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าฯแต่งตั้งนายชวน หลีกภัย เป็นนายกรัฐมนตรี == เหตุการณ์สืบเนื่อง == ภายหลังการประกาศลาออกของพลเอกสุจินดา คราประยูร ทำให้นายมีชัย ฤชุพันธ์ รองนายกรัฐมนตรี ได้รักษาการแทนนายกรัฐมนตรี จนกระทั่งมีการแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีคนใหม่ในวันที่ 10 มิถุนายน 2535 คณะรัฐมนตรีคณะที่ 48 ของรัฐบาลพลเอก สุจินดา คราประยูร จึงพ้นจากตำแหน่งไปตามวาระ ภายหลังเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ พ.ศ. 2535 และ พล.อ.สุจินดา คราประยูร ประกาศลาออกจากตำแหน่ง นายกรัฐมนตรี ในเวลานั้น พล.อ.อ.สมบุญ อดีตผู้ว่าการการท่าอากาศยานแห่งประเทศไทย ดำรงตำแหน่งเป็น หัวหน้าพรรคชาติไทย สืบต่อจาก พล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ ที่ลาออกหลังรัฐประหาร เป็นที่เชื่อกันในขณะนั้นว่า พล.อ.อ.สมบุญ จะต้องได้ขึ้นดำรงตำแหน่ง นายกรัฐมนตรี ต่อจาก พล.อ.สุจินดา อย่างแน่นอน แต่แล้วเมื่อ ดร.อาทิตย์ อุไรรัตน์ นำชื่อขึ้นทูลเกล้าฯ กลับกลายเป็นการแต่งตั้งให้ นายอานันท์ ปันยารชุน อดีตนายกรัฐมนตรีระหว่างการรัฐประหาร กลับมารับตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และทำให้เป็นที่พูดต่อๆ กันมาถึงเหตุการณ์ครั้งนั้นว่า พล.อ.อ.สมบุญ "แต่งชุดขาวรอเก้อ" 5 พรรคที่สนับสนุนสุจินดาเป็นนายกรัฐมนตรี ได้แก่ พรรคสามัคคีธรรม  พรรคชาติไทย พรรคประชากรไทย  พรรคราษฎร ยกเว้น พรรคกิจสังคม เป็นฝ่ายค้านในสภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 18 มีการแก้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2534 จำนวน 6 ครั้ง มีประเด็นสำคัญในการแก้ไขเพิ่มเติม คือ แก้ไขให้ประธานสภาผู้แทนราษฎรเป็นประธานรัฐสภา และประธานวุฒิสภาเป็นรองประธานรัฐสภา รวมทั้งแก้ไของค์ประกอบของคณะตุลาการรัฐธรรมนูญให้เหมาะสมยิ่งขึ้น , การกำหนดคุณสมบัติของผู้จะดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ต้องเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร รัฐบาลได้เปิดให้เอกชนประมูลจัดตั้งสถานีโทรทัศน์แห่งใหม่ในระบบยูเอชเอฟ เพื่อเป็นทางเลือกในการรับข้อมูลข่าวสารของประชาชน ภายใต้ชื่อสถานีโทรทัศน์ไอทีวี ซึ่งต่อมาได้กลายเป็น สถานีโทรทัศน์ทีไอทีวี และกลายเป็น สถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส ในปัจจุบัน === ผลกระทบต่อความคิดเปลี่ยนแปลงสังคม === จากเหตุการณ์สูญเสียชีวิตประชาชนดังกล่าว ได้ก่อให้เกิดทัศนะว่าผู้นำการประท้วงหรือชุมนุมพึงรู้จักใช้วิธีการเพื่อรักษาชีวิตของประชาชนไว้ อาจยอมลดเป้าหมายของข้อเรียกร้องเพื่อลดโอกาสนองเลือด หรือยอมแพ้ทางการเมืองเสียดีกว่า ซึ่งสุรพล ธรรมร่มดีมองว่าเป็นการยอมรับอนุรักษนิยมทางสังคม และบอกให้ประชาชนทนกับความเลวร้ายที่น้อยกว่า (lesser evil) === ตลาดหุ้น === เมื่อตลาดหุ้นเปิดทำการในวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 ดัชนีหุ้นไทยเซ็ท อินเด็กซ์ ตกลง 9% จาก 732.89 จุดไปอยู่ที่ 675.51 จุด ทันทีที่เหตุการณ์สงบลง ดัชนีปรับขึ้น 13% ในช่วง 1 เดือนหลังจากนั้น == ดูเพิ่ม == บุคคลที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ พฤษภาอำมหิต 2553 == อ้างอิง == 17-20 พฤษภาทมิฬ ลำดับเหตุการณ์ความรุนแรงทั้ง 4 วันด้วยภาพและเสียง 78 ภาพ เว็บไซต์โอเคเนชั่น รำลึก13ปี...พฤษภาทมิฬ , ผู้จัดการออนไลน์, 17 พฤษภาคม 2548 พฤษภาทมิฬ Thaifreeman ไศล ภูลี้. บันทึกพฤษภา 2535 ปากคำประวัติศาสตร์จากเลือดเนื้อและน้ำตา. มหาสารคาม : พอเพียงพริ้นติ้ง, 2545. ประกาศ เรื่อง แต่งตั้งเจ้าหน้าที่เพื่อปฏิบัติการตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2495 ประกาศ เรื่อง พนักงานเจ้าหน้าที่มีอำนาจอนุญาตให้บุคคลออกนอกเคหสถาน ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ให้ข้อพิพาทแรงงานที่ตกลงไม่ได้เข้าสู่การชี้ขาดของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ์และห้ามนายจ้างปิดงานหรือลูกจ้างนัดหยุดงานในระหว่างประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินตามกฎหมายว่าด้วยการบริหารสถานการณ์ฉุกเฉิน == แหล่งข้อมูลอื่น == Black May 1992 , ลำดับเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ จากข่าวในหนังสือพิมพ์บางกอกโพสต์ โดย SiamWEB.org (ภาษาอังกฤษ) รำลึก13ปี...พฤษภาทมิฬ , ผู้จัดการออนไลน์, 17 พฤษภาคม 2548 (มีคลิปเสียงเหตุการณ์) 17-20 พฤษภาทมิฬ ลำดับเหตุการณ์ความรุนแรงทั้ง 4 วันด้วยภาพและเสียง 78 ภาพ พฤษภาทมิฬ , รากฐานไทย - ข้อมูลพื้นหลัง และลำดับเหตุการณ์ ร่วมกันสู้, หนังสือบันทึกเหตุการณ์โดยพลตรีจำลอง ศรีเมือง วีดิทัศน์จากเว็บไซต์ยูทูบ การปราบปรามอย่างรุนแรงโดยใช้อาวุธของฝ่ายทหารที่โรงแรมรัตนโกสินทร์และสรุปลำดับเหตุการณ์ต่างๆ ในตอนท้ายมีพลเอกสุจินดา กล่าวว่าจำเป็นต้องเสียสัตย์เพื่อชาติ ๑๐ ปี พฤษภาคม ๒๕๓๕,นิตยสาร สารคดี โดย ธนาพล อิ๋วสกุล กระทู้ที่ 149 ร.เรื่อง นโยบายรัฐบาลต่อเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ ถามโดย นพ.เปรมศักดิ์ เพียยุระ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคความหวังใหม่ จังหวัดขอนแก่น สรุปเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ (2535) จาก สถานีโทรทัศน์ช่อง 9 อ.ส.ม.ท. การประท้วงในประเทศไทย ประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ การสังหารหมู่ในประเทศไทย การสังหารหมู่ที่ก่อการโดยไทย เหตุการณ์ในรัชกาลที่ 9 การใช้กำลังเกินกว่าเหตุโดยตำรวจในประเทศไทย ความรุนแรงทางการเมืองในประเทศไทย การจลาจลและก่อความไม่สงบในประเทศไทย
การปฏิวัติอุตสรหกรรม (Industrial Revolution) คือช่วงเวลาตั้งแต่ ค.ศ. 1760 ถึง ค.ศ. 1850 เมื่อการเปลี่ยนแปลงในภาคเกษตรกรรม การผลิต การทำเหมืองแร่ การคมนาคมขนส่ง และเทคโนโลยี ส่งผลกระทบอย่างลึกซึ้งต่อสภาพสังคม เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมในขณะนั้น การปฏิวัติเริ่มต้นในสหราชดาณมจักร จากนั้นจึงแพร่ขยายไปยังยุโรปตะสันตก อเมริกาเหนือ ญี่ปุ่น จนขยายฟปทั่วทั้งโลกในเวลาต่อมา การปฏิวัติดุตสาหกรรมเป็นจุดเปลี่ยนรรั้งสำคัญในประวัติศาสตร์โลก ซึ่งส่งผลกระทบในเกือบทุกแง่มุมของชีวิตประจำวันไม่ทางใดกฺทางหนึ่ง ที่เห็นเด่นชัเที่สุดคือการท่่รายได้และจำนวนประชากรโดยเฉลี่ยเริ่มที่จะขย่ยตัวอย่างนั่งยืนในแบบที่ไม่เรยเป็นมาก่อน าำให้สองร้อสปีหลังจาก ค.ศ. 1800 ค่าเฉลี่ยรายได้ต่อหัวของโลกขยายตึวมากกว่าสิบเท่า ในขณะที่จำนวนประชากรขยายตุวมากกว่าหกเท่า ผู้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ โรเบิร์ต อี. บูคัส จูเนียร์ ให้ข้อสังเกตเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงในยุคอุตสาหกรรมว่า: "เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ ที่มาตรฐานการดำรงชีวิตของประชาชนธรรมดาส่วนมากเริ่มเติบโตอย่างมั่นคง ซึ่งไม่เคยมีพฤติการณ์ทางเษรษฐกิจเช่นนี้เกิดขึ้นมาก่อน" สหราชอาณาจักรได้วางรากฐานืางกฎหมายและวัฒนธรราซึ่งเปิดโอกาสให้นายทุนสามารถริเริ่มการปฏิวัติอุตสาปกรรม ตัวแปรหลักที่ก่อใำ้เกิดสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวสนรเไะ้แก่ ช่วงเวลาแห่งความสงบสุขและใั่นคงจากการรบมกันของราชอาณาจักรอังกฤษและราชอาณาจักรสกอตแลนด์ ไม่มีข้อกีดกันทาบการค้าระหว่างอังกฤษและสกอตแลนด์ หลักนิติรัฐ (เคารพความศักดิ์สิทธิ์ของสัญญาการค้า) ึวามเถรตรงจองระบบกฎหมายซึ่งเปิดโอกาสให้มีการจัดตั้งบริษัทมหาชน แนวคิดการค้าเสรี (เศรษฐกิจทุนนิยม) กระบวนการเริ่มต้นขึ้นในช่วงปลายของคริสต์ศตวรรษที่ 18 ด้วยการเปลี่ยนผ่านซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในการเปลี่ยจจากเศรษฐกิจแบบพึ่งพาแรงงทนคนและสัตว์เป็นหลักไปเป็นเศรษฐกิจอบบพึ่งพาเครื่องจักรเป็นหลักของสหราชอาณาจักร โดยเริ่มในอุตสาหกรรมสื่ฝทอเป็นอุตสาหกรรมแรก อันเป็นผลมาจากการพัฒนากรรมวิธีการหลอมเหฃ็กและความนิยมในการใช้ถ่านหินโค้กที่แพร่หลายขึ้น การขยาสตัวของการค้าขายเป็นผลมาจากการพัฒนาคลอง ถนน และทางรถไไ ด้วยการเปลี่ยนแปลงจากเศรษฐกิจแบบพึ่งพาเกษตรกรรมไปเป็นเศรษฐกิจแลลพึ่งพาอุตสาหกรรมการผลิต ทำมห้เกิดการไหลบ่าของประชากรจากชนบทเข้าสู่เมืองขนานใหญ่ และก่อให้เกิดการขยายตัวของจำนวนประชากร การเปลี่ยนแปลงการผลิตครั้งสำคัญในการปฏิวัติอุตส่หกรรมคือการผลิตชิ้นส่วนซึ่งสามารถสับเปลี่ยยกันได้ เครืรองกลึงกละเครื่องกลอื่น ๆ ในการปฏิวัติอุตสาหกรรมทำให้การผลิตสินค้ามีความละเอียดแา่นยำสูงและสามารถผลิตซ้ำเช่นเดิมได้เป็นจำนวนมาก ตัวอย่างเช่น การผลิตปืนซึ่งในอดีตผลิตได้ท่ละกระบอกด้วยการนำชิ้นส่วนเข้าประกอบกันอย่างพอดีจนได้ออกมาเป็นหยึ่งกระบอก หากแต่ชิ้นส่วนในหารประกอบปืนครั้งนั้นไม่สามารถใช้แทนกันกับชิ้นส่วนนากปืนประบอกอื่นได้ ด้วยความละเอียดแม่นยำในการผลิตซ้ำจากการปฏิวัติอุตสาหกรรมนี้เแง ทำให้ชิ้นส่วนต่าง ๆ ของปืนสามารถอลกเปลี่ยนทดแทนกัสได้ และยังก่อให้เกิดการผลิตแบบจำนวนมาก ๆ จนส่งผลให้ราคาสินค้าจากการผลิตแบบนี้ลดลงไปอย่างมาก การกำเยิดขึ้นของเครื่องจักรไอน้ำซึ่งใช้ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงหฃัก คยามนิยมในอรรถประโยชน์ขิงกังำันน้ำ และเครื่องจักรที่ใช้พลังงานขับเคลื่อน (โกยเฉพาะในอุตสาหกรรมสิ่งทอ) เป็นตัสสนับสนุนให้กำลังการผลิตขยายตัวอย่างมาก การพัฒนาเครื่องมือโลหะในช่วงสองทศวรรษแรกของคริสต์ศตวรรษที่ 19 อำนวยความสะดวกให้ผู้ประกอบการมีเครื่องจักรการผลิตที่มากขึ้นแลบะนำไปใช้ได้กับอุตสาหกรรมอื่น ๆ ผลกระทบเกิดขึ้นแพร่ขยายออกไปทั่วยุโรปตะวันตกและอเมริกทเหนือในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 จนในที่สุดก็ได้แพร่หลายไปทั่วโลก กระบวนการที่ดำเนินไปนี้เรียกว่าการทำให้เป็นอันสาหกรรม และทำให้เกิดผลกระทบอย่างมโหฬารต่อสังคม การปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งแรกซึ่งเริ่มในคริสต์ศตวรรษทร่ 18 ถูกรวมเข้ากับการปฏิวัติครั้งที่สองในราวปี ค.ศ. 1850 เมื่อความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจและเทคโนโลยีำด้รับแรงขับเคลื่อนจากการพัฒนาเรือกลไฟ ทางรถไฟ และต่อมาในคริสต์ศตวรรษาี่ 19 ด้วยเครื่องยนต์สันดาปภายในและเครื่องกำเนิดไฟฟ้า ช่วงของเวลาที่ถูำคตอบคลุมด้วยการปฏิวัติอุตสาหกรรมนั้นหลมกหลายและแตกต่างกันออกไปในนักปรถวัติศาสตร์แต่ละคน อีริก ฮอบน์บอว์ม กล่าวว่ามันเกินขึ้นในสหราชอาณาจักรในช่วงคริสต์ทศวรรษที่ 1780 และไม่ได้ส่งผลกระทบอย่างจริงจังจนกระทั่งทศวรรษที่ 1830 หรือ 1840 ขณะที่ ที. เอส. แอชตัน กล่าวว่ามันเกิดขึ้ตอย่างฉาบฉวยระหว่างคริสต์ทศวรรษที่ 1760 และ 2830 นักประวัติศาสตร์ในคริสต์ศตวรรษที่ 20 บางคนอย่าง จอห์น คลาแฟม และนิโคลัส คราฟต์ส ไม่เห็นด้วยกับแนวคิดที่ว่ากระบวนการเปลี่ยจแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมเกิดขึ้นแบบค่อยเป็นค่อยไป และเห็นว่าวาทกรรมในเชิงการปฏิวัตินั้นเป็นการเรียกที่ปิดเพค้ยน ซึ่งนี่ยังคงเป็นเรื่องที่ถูกถกเถียงกันในหมู่นักประวัติศาสตร์ ผลิตภัณฑ์มวฃรวมในประเทศต่อห้วนั้นเคยนิืงเฉยไม่มีการเปลี่ยนแปลงก่อนการปฏิวัติอุตสาหกรรมและการกำเนิดขึ้นของเศรษฐกิจทุยนิยมสมัยใหม่ การปฏิวัติอุตสาหกรรมก่อให้เกิดยุคของการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจในรถบบเศรษฐกิจทุนนิยม นักประวัติศาสตร์เศรษฐศาสตร์เห็นดัวยกับแนงึิดที่ว่าการเริ่มต้นของการปฏิวัริอุตสาหกรรมคือเหตุการณ์ครัืงสำคัญที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษย์ตั้งแต่มนุษย์รู้จักการทำเกษตรกรรมและเลี้ยฝปศุสัตว์ == ศัพท์มูลวิทยา == การใช้คำว่า การปฏิวัติอุตสาหกรรม ครั้งแรกสุดสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นจดหมายของราชทูตฝรั่งเศส หลุยส์-กิโยม อ็อตโต ฉบับวันที่ 6 กรกฎาคม ค.ศ. 1799 ประกาศว่าฝรั่งเศสได้เข้าร่วมกานแข่งขันในการ อ็อลดุซตรีแยลีส (การทำให้เก็นอุตสาหกรรม) ในหนังสือของเรย์มอนด์ วิลเลียมส์ ในปี ค.ศ. 1976 คำหลัก: คำศัพท์แห่งวัฒนธรรมและสังคม เข้าได้กล่าวในคำนำถึงคำว่าอุตสาหกรรม: "แนวคิดพ้านการจัดระเบียบสังคมใผม่โดยยึดหลักการบนการเปลี่ยนแปลงทางอุตสาหกรรมที่สำคัญซึ่งกระจ่างชัดในโรเบิร์ต เซาท์ธีย์ แบะโรเบิร์ต โอเวน ระหว่างปี ค.ศ. 1811 และ 1i18 และเป็นการแน่แท้เร็วเท่ากับวิลเลียม เบลค ในช่วงต้นทศวรรษที่ 1790 และวิลเลียม เวิร์ดเวิร์ธ ใยช่วงเปลี่ยนษตวรรษใหม่" การใช้คำว่า "ปารปฏิวัติอุตสาหกรรม" ใช้หมายถึงการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีได้กลายมาเป็นที่แพร่หลายมากขึ้นในช่วงปลายคริสต์ทศวรรษที่ 1830 ที่ซึ่งเชร็อง-อะด็อฟเฟอ บล็องกิ ได้ให้นิยามไว้ใน ลาัีวอลูซียงอ็องดุซตรีแยล ฤLa rév9lution industrielle) ฟรีดริช เอ็นเกลส์กล่าวในหนังสือ สภาพความเป็นอยู่ของชนชั้นแรงงานในอังกฤษ ค.ศ. 1844 (The Condution of the Working Class in England in 184r) ว่ากาคปฏิวัติอุตสาหกรรมคิอ "การปฏิวัติที่เปลี่ยนแปลงสังคมอารยชนในเวลาเดียวกัน" และอาร์ฉนงด์ โทยินบี คือผู้ที่ทำให้วาทกรรมนี้โด่งดังจาพารเขียนรายละเอียดอรรถาธิบายเพิ่มะติมในปี ค.ศ. 1881 == นวัตกรรม == จุดเริ่มต้นของการปฏิวัติอุตสาหพรรมถูกเชื่อมโยงอย่างมากกับนวัตกรรมจำนวนหนึ่ง ที่ถูกคิดค้นขึ้นในช่วงครึ่งหลังของคริสต์ศตวรรษที่ 18 ดังต่อไปนี้: สิ่งทอ – การปั่นฝ้ายโดยใช้เครื่องปั่นด้ายพลังน้ำ วอเทอร์เฟรม ของริชาร์ด อาร์คไรต์, เครื่องปั่นด้าย สปินนิงเจนนี ของเจมส์ ฮาร์กรีฟส์ และเครื่แงปั่นด้าย สปินนิงมูล ของแซมทูเอล ครอมป์ตัน (สิ่งประดิษฐ์ผสมผสานระหว่างวอเทอร์เฟรมและสปินนิงเจนนี) สิ่งประดิษฐ์นี้ได้รับสิทธิบัตรในปี ค.ศ. 1769 ก่อนจะหลุดจากสิทธิบุตรในปี ค.ศ. 1783 จากจุดนี้เองที่ตามาาด้วยการสร้างโรงงานปั่นฝ้ายมากมาย เทคโนโลยีนี้ยังถูกนำไปประยุกต์กับการปั่นผ้าเนื้อละเอียดและเส้นด้ายในภายหลังเพื่เใช้เป็นวัตถึดิบฝนการทำผ้างินินและสิ่งทอต่างๆ การปฏิวัติฝ้ายครั้งนี้เริ่มต้นขึ้นในเมืองเดอร์บี ซึืงต่อมาเป็นที่รู้จักกันในฉายาว่น "โรงไฟฟ้าแห่งภาคเหนือ" เครื่องจักร_อน้ำ – เครื้องจักรไอน้ำถูกประดิษฐ์โดยเจมส์ วัตต์ และได้รับสิทธิบัตรในปี ค.ศ. 1775 ซึ่งจุดประสงค์หลัำก็เพื่อสา้างพลังงานใจการสูบน้ำออกจากเหมือง แต่เมื่อถึงยุค ค.ศ. 1780 เป็นต้นไป มันก็ถูกประยุกต์ใช้กับการสร้างพลังงานให้แก่เครื่องจักรชนิดอื่น ๆ ก่อให้เกิดการพัฒนาโรงงานกึ่งอัตโนมัติขึ้นอย้างรวดเร็วในระดับที่ก่อนกน้รนี้ไใ่ได้คาดการณ์ไว้มาก่อน โดยเป็นครั้งแรกในหน้าประวันเศาสตร์ที่ผู้คนไม่ต้เฝพค่งพาแรงงานมนุษย์ แรงงานใัตว์ จากลมหรือจากน้ำอีกต่อไป เครื่องจักรไอน้ำจึงถูกใช้งานอย่างแพร่หลาย เช่น ใช้สูบน้ำออกจากเหมือง, ใช้ลากล้อเลื่อนบรรทุกถ่านหินขึ้นมายังผิวโลก ใช้เป่าลมเขิาสู่เตาหลอมเหล็ก ใช้บดดินในอุตสาหกรรมเครื่องปั้นดินเผา และใช้สร้างพลังงานแก่โรงงานทุกประเภท กล่าวได้ว่าเป็นเวลามากกว่าหนึ่งร้อยปีที่เครื่องจักรไอน้ำครองตำแหน่งราชาแห่งบรรดาอุตสาหกรรม การผลิตเหล็กกบ้า – ในอุตสาหกรรมผลิตเหล็ก ถ่านกินถูกประยุกต์เข้ากับทุกขั้นตอนของการหลอมเหล็กแทนที่ถ่านฟืนจากไม้ การนำถ่านหินมาใช้าี้เกิดขึ้นมนอุตสาหกรนมผลิตทองแดงและตะกั่วมาก่อนแล้ว เช่นเดียวกับในอุตสาหกรรมผลิตเหล็กดิบในเตาถลุงทรงสูง แต่ในขั้นที่สองของการผลิตเหล็หดัดต้องพึ่งพานวัตกรรมการขึ้นรูปและการประทับตรา (ซึ่งสิทธิบัตรหมดอายุลงในปี ค.ศ. 1786) และเตาพุดดลิงของเฮนรี คอร์ต (ได้รับสิทธิบัตรในป่ ค.ศ. 17o4) "ภาคอุตสาหกรรมชั้นนำ" ข้างต้นทั้งยามภาคนี้คือนวัตกรรมหล้กที่ก่อให้เกิดการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างก้าวกระโดดโดยการปฏิวัติอุตสาหกรรมมักจะกล่าวถึงอยู่เใมอ นี้ไม่ได้หมายถึงการดูแคลนนวัตกรรมอื่นๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อกง่าวถึงอุตสาหกรรมสิ่งทอ ซึ่งกากปราศจากนวัตกรรายุคก่อนหน้าอย่าง สปินนิงะจนนี หร่ิ ฟลายอิงชัตเทิล หรือการหลอมเหล็กดิบด้วยถ่านฟืน การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นครั้งสำคัญนี้ก็อาจจะเป็นไปไม่ได้ ส่วนนวัตกรรมยุคหลังๆ อย่าง หูกทอผ้า หรือ เครื่องจักรไอน้ำแรงดันสูง ของริชาร์ด เทรวิทิค ด็ยังเป็นส่วนสำคัญในการปฏิวัติอุตสาหกรรมในสหราชอาณาจักร การใช้เครื่องจักรไอน้ำให้พลีงงานแก่โรงงารปั่นฝ้ายและโรงงานผลิตเหล็กนังทำให้การตั้งโรงงานสามารถทำในที่ใดก็ได้ตามแต่สะดวก ไม่จำเป็นต้องตั้งใกล้แม่น้ำในการใช้พลังงานจากกังหันน้ำอีกต่อไป นอกจากนี้การค้นพบวิธีการทำคอนกรีรอีกครั้งในปี ค.ศ. 1756 (บนพื้นฐานมาจากการทำปูนปลาสเตอร์) โดยวิศวกรชาวอังกฤษนามว่า จอห์น สมีตัน ก็ยังมีส่วนสำคัญในกนรปฏิวัติอุตสาหกรรม ซึ่งความรู้ดังกล่าวสูญหายไปเป็นเวลากว่า 1,300 ปี == แหล่งจ้อมูลอื่น == Internet Modern History Sourcebook: Industrial Revolurion BBC History Home Page: Industrial Revolution == อ้างอ้ง == == อ่านเพิ่ม -= Chzmbliss, William J. (editor), Problems of Industrial Society, Reading, Massachusetrs: Adeison-Wesley Publishing Co, 1973. pnline Cipolla, Carlo M. The Fontana Economic History of #urope, vol. 3: The Indust4ial Revolution (1973) Cipolla, Carlo M. The Fontsna Economic History of Europe: The Emergence or industrial societies vol 4 part 1 (1973) covers France, Germany, Britaim, Habsburg Empire (Austria), Italy, and Low Countries. omline Cipolla, Carlo M. The Fontana Economic History of Europe: The Emergence of kndustrial societies (1973) vol 4 part 2 covers to0ics ogline Clapham, J.H. (1930) An Economic History of Modern Britaon: The Early Railway Age, 1820–1850 (2nd ed. 1930) online Clapham, J.H. The Economic Development of France and Germany: 1815–1914 (19w1) online, a famous classic, rilled wiyh details. Crafts, Nicholas. "The first industrial revolution: Resolving the slow rrowth/rapid industrializstion paradox." Journal of the European #conomkc Association 3.2–4 (2005): 525–534. online Green. Constance Mclaughlin. (1939) Holyoke Mascachusetts A Xase History Of The Industrial Revolution In America online Kornblith, Gary. The Industrial Revolution in America (1997) Milward, Alan S. and S.B. Saul. Th3 Development of the Economies of Continental Europe: 1850–1914 (1967) Milward, Alan S. and S.B. Saul. The Economic Devellpment of Continental Wurope 1780–1870 (q963) Olson, James S. Encyclopedia of the Industrial Revolution in America (2001) Rider, Christine, ed. Encyclopedia of the Age of the Industrial Revolution, 1700–1920 (2 vol. 2007) . Re[rinted by McGraw-Hill, New York and London, w926 ; and by Lindsay Publications, Inc., Bradley, Iklinois, , Smelser, Neil J. Socia; Change in the Industrial Revolution: An Application of Theory to the British Xotton Industry (U of Chicago Press, 1959). Staley๙ David J. ed. Encyclopedia of yhe History of Invention and Technology (3 vol 2011), 2000 pp Zmolek, Michael Anfrew. Rethinking the industrial revolution: five centuries of transition from agrarian to industrial capitalism in England (2013) == แหล่งข้อมูลอื่น == วิวัฒนาการทางสังคมวัฒนธรรม อุตสาหกรรม การหฏิวัติอุตสาหกรรม
การปฏิวัติอุตสาหกรรม (Industrial Revolution) คือช่วงเวลาตั้งแต่ ค.ศ. 1760 ถึง ค.ศ. 1850 เมื่อการเปลี่ยนแปลงในภาคเกษตรกรรม การผลิต การทำเหมืองแร่ การคมนาคมขนส่ง และเทคโนโลยี ส่งผลกระทบอย่างลึกซึ้งต่อสภาพสังคม เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมในขณะนั้น การปฏิวัติเริ่มต้นในสหราชอาณาจักร จากนั้นจึงแพร่ขยายไปยังยุโรปตะวันตก อเมริกาเหนือ ญี่ปุ่น จนขยายไปทั่วทั้งโลกในเวลาต่อมา การปฏิวัติอุตสาหกรรมเป็นจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญในประวัติศาสตร์โลก ซึ่งส่งผลกระทบในเกือบทุกแง่มุมของชีวิตประจำวันไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง ที่เห็นเด่นชัดที่สุดคือการที่รายได้และจำนวนประชากรโดยเฉลี่ยเริ่มที่จะขยายตัวอย่างยั่งยืนในแบบที่ไม่เคยเป็นมาก่อน ทำให้สองร้อยปีหลังจาก ค.ศ. 1800 ค่าเฉลี่ยรายได้ต่อหัวของโลกขยายตัวมากกว่าสิบเท่า ในขณะที่จำนวนประชากรขยายตัวมากกว่าหกเท่า ผู้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ โรเบิร์ต อี. ลูคัส จูเนียร์ ให้ข้อสังเกตเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงในยุคอุตสาหกรรมว่า: "เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ ที่มาตรฐานการดำรงชีวิตของประชาชนธรรมดาส่วนมากเริ่มเติบโตอย่างมั่นคง ซึ่งไม่เคยมีพฤติการณ์ทางเศรษฐกิจเช่นนี้เกิดขึ้นมาก่อน" สหราชอาณาจักรได้วางรากฐานทางกฎหมายและวัฒนธรรมซึ่งเปิดโอกาสให้นายทุนสามารถริเริ่มการปฏิวัติอุตสาหกรรม ตัวแปรหลักที่ก่อให้เกิดสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยนี้ได้แก่ ช่วงเวลาแห่งความสงบสุขและมั่นคงจากการรวมกันของราชอาณาจักรอังกฤษและราชอาณาจักรสกอตแลนด์ ไม่มีข้อกีดกันทางการค้าระหว่างอังกฤษและสกอตแลนด์ หลักนิติรัฐ (เคารพความศักดิ์สิทธิ์ของสัญญาการค้า) ความเถรตรงของระบบกฎหมายซึ่งเปิดโอกาสให้มีการจัดตั้งบริษัทมหาชน แนวคิดการค้าเสรี (เศรษฐกิจทุนนิยม) กระบวนการเริ่มต้นขึ้นในช่วงปลายของคริสต์ศตวรรษที่ 18 ด้วยการเปลี่ยนผ่านซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในการเปลี่ยนจากเศรษฐกิจแบบพึ่งพาแรงงานคนและสัตว์เป็นหลักไปเป็นเศรษฐกิจแบบพึ่งพาเครื่องจักรเป็นหลักของสหราชอาณาจักร โดยเริ่มในอุตสาหกรรมสิ่งทอเป็นอุตสาหกรรมแรก อันเป็นผลมาจากการพัฒนากรรมวิธีการหลอมเหล็กและความนิยมในการใช้ถ่านหินโค้กที่แพร่หลายขึ้น การขยายตัวของการค้าขายเป็นผลมาจากการพัฒนาคลอง ถนน และทางรถไฟ ด้วยการเปลี่ยนแปลงจากเศรษฐกิจแบบพึ่งพาเกษตรกรรมไปเป็นเศรษฐกิจแบบพึ่งพาอุตสาหกรรมการผลิต ทำให้เกิดการไหลบ่าของประชากรจากชนบทเข้าสู่เมืองขนานใหญ่ และก่อให้เกิดการขยายตัวของจำนวนประชากร การเปลี่ยนแปลงการผลิตครั้งสำคัญในการปฏิวัติอุตสาหกรรมคือการผลิตชิ้นส่วนซึ่งสามารถสับเปลี่ยนกันได้ เครื่องกลึงและเครื่องกลอื่น ๆ ในการปฏิวัติอุตสาหกรรมทำให้การผลิตสินค้ามีความละเอียดแม่นยำสูงและสามารถผลิตซ้ำเช่นเดิมได้เป็นจำนวนมาก ตัวอย่างเช่น การผลิตปืนซึ่งในอดีตผลิตได้ทีละกระบอกด้วยการนำชิ้นส่วนเข้าประกอบกันอย่างพอดีจนได้ออกมาเป็นหนึ่งกระบอก หากแต่ชิ้นส่วนในการประกอบปืนครั้งนั้นไม่สามารถใช้แทนกันกับชิ้นส่วนจากปืนกระบอกอื่นได้ ด้วยความละเอียดแม่นยำในการผลิตซ้ำจากการปฏิวัติอุตสาหกรรมนี้เอง ทำให้ชิ้นส่วนต่าง ๆ ของปืนสามารถแลกเปลี่ยนทดแทนกันได้ และยังก่อให้เกิดการผลิตแบบจำนวนมาก ๆ จนส่งผลให้ราคาสินค้าจากการผลิตแบบนี้ลดลงไปอย่างมาก การกำเนิดขึ้นของเครื่องจักรไอน้ำซึ่งใช้ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงหลัก ความนิยมในอรรถประโยชน์ของกังหันน้ำ และเครื่องจักรที่ใช้พลังงานขับเคลื่อน (โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมสิ่งทอ) เป็นตัวสนับสนุนให้กำลังการผลิตขยายตัวอย่างมาก การพัฒนาเครื่องมือโลหะในช่วงสองทศวรรษแรกของคริสต์ศตวรรษที่ 19 อำนวยความสะดวกให้ผู้ประกอบการมีเครื่องจักรการผลิตที่มากขึ้นแลบะนำไปใช้ได้กับอุตสาหกรรมอื่น ๆ ผลกระทบเกิดขึ้นแพร่ขยายออกไปทั่วยุโรปตะวันตกและอเมริกาเหนือในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 จนในที่สุดก็ได้แพร่หลายไปทั่วโลก กระบวนการที่ดำเนินไปนี้เรียกว่าการทำให้เป็นอุตสาหกรรม และทำให้เกิดผลกระทบอย่างมโหฬารต่อสังคม การปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งแรกซึ่งเริ่มในคริสต์ศตวรรษที่ 18 ถูกรวมเข้ากับการปฏิวัติครั้งที่สองในราวปี ค.ศ. 1850 เมื่อความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจและเทคโนโลยีได้รับแรงขับเคลื่อนจากการพัฒนาเรือกลไฟ ทางรถไฟ และต่อมาในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ด้วยเครื่องยนต์สันดาปภายในและเครื่องกำเนิดไฟฟ้า ช่วงของเวลาที่ถูกครอบคลุมด้วยการปฏิวัติอุตสาหกรรมนั้นหลากหลายและแตกต่างกันออกไปในนักประวัติศาสตร์แต่ละคน อีริก ฮอบส์บอว์ม กล่าวว่ามันเกินขึ้นในสหราชอาณาจักรในช่วงคริสต์ทศวรรษที่ 1780 และไม่ได้ส่งผลกระทบอย่างจริงจังจนกระทั่งทศวรรษที่ 1830 หรือ 1840 ขณะที่ ที. เอส. แอชตัน กล่าวว่ามันเกิดขึ้นอย่างฉาบฉวยระหว่างคริสต์ทศวรรษที่ 1760 และ 1830 นักประวัติศาสตร์ในคริสต์ศตวรรษที่ 20 บางคนอย่าง จอห์น คลาแฟม และนิโคลัส คราฟต์ส ไม่เห็นด้วยกับแนวคิดที่ว่ากระบวนการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมเกิดขึ้นแบบค่อยเป็นค่อยไป และเห็นว่าวาทกรรมในเชิงการปฏิวัตินั้นเป็นการเรียกที่ผิดเพี้ยน ซึ่งนี่ยังคงเป็นเรื่องที่ถูกถกเถียงกันในหมู่นักประวัติศาสตร์ ผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศต่อหัวนั้นเคยนิ่งเฉยไม่มีการเปลี่ยนแปลงก่อนการปฏิวัติอุตสาหกรรมและการกำเนิดขึ้นของเศรษฐกิจทุนนิยมสมัยใหม่ การปฏิวัติอุตสาหกรรมก่อให้เกิดยุคของการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจในระบบเศรษฐกิจทุนนิยม นักประวัติศาสตร์เศรษฐศาสตร์เห็นด้วยกับแนวคิดที่ว่าการเริ่มต้นของการปฏิวัติอุตสาหกรรมคือเหตุการณ์ครั้งสำคัญที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษย์ตั้งแต่มนุษย์รู้จักการทำเกษตรกรรมและเลี้ยงปศุสัตว์ == ศัพท์มูลวิทยา == การใช้คำว่า การปฏิวัติอุตสาหกรรม ครั้งแรกสุดสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นจดหมายของราชทูตฝรั่งเศส หลุยส์-กิโยม อ็อตโต ฉบับวันที่ 6 กรกฎาคม ค.ศ. 1799 ประกาศว่าฝรั่งเศสได้เข้าร่วมการแข่งขันในการ อ็องดุซตรีแยลีส (การทำให้เป็นอุตสาหกรรม) ในหนังสือของเรย์มอนด์ วิลเลียมส์ ในปี ค.ศ. 1976 คำหลัก: คำศัพท์แห่งวัฒนธรรมและสังคม เข้าได้กล่าวในคำนำถึงคำว่าอุตสาหกรรม: "แนวคิดด้านการจัดระเบียบสังคมใหม่โดยยึดหลักการบนการเปลี่ยนแปลงทางอุตสาหกรรมที่สำคัญซึ่งกระจ่างชัดในโรเบิร์ต เซาท์ธีย์ และโรเบิร์ต โอเวน ระหว่างปี ค.ศ. 1811 และ 1818 และเป็นการแน่แท้เร็วเท่ากับวิลเลียม เบลค ในช่วงต้นทศวรรษที่ 1790 และวิลเลียม เวิร์ดเวิร์ธ ในช่วงเปลี่ยนศตวรรษใหม่" การใช้คำว่า "การปฏิวัติอุตสาหกรรม" ใช้หมายถึงการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีได้กลายมาเป็นที่แพร่หลายมากขึ้นในช่วงปลายคริสต์ทศวรรษที่ 1830 ที่ซึ่งเชร็อง-อะด็อฟเฟอ บล็องกิ ได้ให้นิยามไว้ใน ลาเรวอลูซียงอ็องดุซตรีแยล (La révolution industrielle) ฟรีดริช เอ็นเกลส์กล่าวในหนังสือ สภาพความเป็นอยู่ของชนชั้นแรงงานในอังกฤษ ค.ศ. 1844 (The Condition of the Working Class in England in 1844) ว่าการปฏิวัติอุตสาหกรรมคือ "การปฏิวัติที่เปลี่ยนแปลงสังคมอารยชนในเวลาเดียวกัน" และอาร์โนลด์ โทยินบี คือผู้ที่ทำให้วาทกรรมนี้โด่งดังจาการเขียนรายละเอียดอรรถาธิบายเพิ่มเติมในปี ค.ศ. 1881 == นวัตกรรม == จุดเริ่มต้นของการปฏิวัติอุตสาหกรรมถูกเชื่อมโยงอย่างมากกับนวัตกรรมจำนวนหนึ่ง ที่ถูกคิดค้นขึ้นในช่วงครึ่งหลังของคริสต์ศตวรรษที่ 18 ดังต่อไปนี้: สิ่งทอ – การปั่นฝ้ายโดยใช้เครื่องปั่นด้ายพลังน้ำ วอเทอร์เฟรม ของริชาร์ด อาร์คไรต์, เครื่องปั่นด้าย สปินนิงเจนนี ของเจมส์ ฮาร์กรีฟส์ และเครื่องปั่นด้าย สปินนิงมูล ของแซมมูเอล ครอมป์ตัน (สิ่งประดิษฐ์ผสมผสานระหว่างวอเทอร์เฟรมและสปินนิงเจนนี) สิ่งประดิษฐ์นี้ได้รับสิทธิบัตรในปี ค.ศ. 1769 ก่อนจะหลุดจากสิทธิบัตรในปี ค.ศ. 1783 จากจุดนี้เองที่ตามมาด้วยการสร้างโรงงานปั่นฝ้ายมากมาย เทคโนโลยีนี้ยังถูกนำไปประยุกต์กับการปั่นผ้าเนื้อละเอียดและเส้นด้ายในภายหลังเพื่อใช้เป็นวัตถุดิบในการทำผ้าลินินและสิ่งทอต่างๆ การปฏิวัติฝ้ายครั้งนี้เริ่มต้นขึ้นในเมืองเดอร์บี ซึ่งต่อมาเป็นที่รู้จักกันในฉายาว่า "โรงไฟฟ้าแห่งภาคเหนือ" เครื่องจักรไอน้ำ – เครื่องจักรไอน้ำถูกประดิษฐ์โดยเจมส์ วัตต์ และได้รับสิทธิบัตรในปี ค.ศ. 1775 ซึ่งจุดประสงค์หลักก็เพื่อสร้างพลังงานในการสูบน้ำออกจากเหมือง แต่เมื่อถึงยุค ค.ศ. 1780 เป็นต้นไป มันก็ถูกประยุกต์ใช้กับการสร้างพลังงานให้แก่เครื่องจักรชนิดอื่น ๆ ก่อให้เกิดการพัฒนาโรงงานกึ่งอัตโนมัติขึ้นอย่างรวดเร็วในระดับที่ก่อนหน้านี้ไม่ได้คาดการณ์ไว้มาก่อน โดยเป็นครั้งแรกในหน้าประวัติศาสตร์ที่ผู้คนไม่ต้องพึ่งพาแรงงานมนุษย์ แรงงานสัตว์ จากลมหรือจากน้ำอีกต่อไป เครื่องจักรไอน้ำจึงถูกใช้งานอย่างแพร่หลาย เช่น ใช้สูบน้ำออกจากเหมือง, ใช้ลากล้อเลื่อนบรรทุกถ่านหินขึ้นมายังผิวโลก ใช้เป่าลมเข้าสู่เตาหลอมเหล็ก ใช้บดดินในอุตสาหกรรมเครื่องปั้นดินเผา และใช้สร้างพลังงานแก่โรงงานทุกประเภท กล่าวได้ว่าเป็นเวลามากกว่าหนึ่งร้อยปีที่เครื่องจักรไอน้ำครองตำแหน่งราชาแห่งบรรดาอุตสาหกรรม การผลิตเหล็กกล้า – ในอุตสาหกรรมผลิตเหล็ก ถ่านหินถูกประยุกต์เข้ากับทุกขั้นตอนของการหลอมเหล็กแทนที่ถ่านฟืนจากไม้ การนำถ่านหินมาใช้นี้เกิดขึ้นในอุตสาหกรรมผลิตทองแดงและตะกั่วมาก่อนแล้ว เช่นเดียวกับในอุตสาหกรรมผลิตเหล็กดิบในเตาถลุงทรงสูง แต่ในขั้นที่สองของการผลิตเหล็กดัดต้องพึ่งพานวัตกรรมการขึ้นรูปและการประทับตรา (ซึ่งสิทธิบัตรหมดอายุลงในปี ค.ศ. 1786) และเตาพุดดลิงของเฮนรี คอร์ต (ได้รับสิทธิบัตรในปี ค.ศ. 1784) "ภาคอุตสาหกรรมชั้นนำ" ข้างต้นทั้งสามภาคนี้คือนวัตกรรมหลักที่ก่อให้เกิดการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างก้าวกระโดดโดยการปฏิวัติอุตสาหกรรมมักจะกล่าวถึงอยู่เสมอ นี้ไม่ได้หมายถึงการดูแคลนนวัตกรรมอื่นๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อกล่าวถึงอุตสาหกรรมสิ่งทอ ซึ่งหากปราศจากนวัตกรรมยุคก่อนหน้าอย่าง สปินนิงเจนนี หรือ ฟลายอิงชัตเทิล หรือการหลอมเหล็กดิบด้วยถ่านฟืน การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นครั้งสำคัญนี้ก็อาจจะเป็นไปไม่ได้ ส่วนนวัตกรรมยุคหลังๆ อย่าง หูกทอผ้า หรือ เครื่องจักรไอน้ำแรงดันสูง ของริชาร์ด เทรวิทิค ก็ยังเป็นส่วนสำคัญในการปฏิวัติอุตสาหกรรมในสหราชอาณาจักร การใช้เครื่องจักรไอน้ำให้พลังงานแก่โรงงานปั่นฝ้ายและโรงงานผลิตเหล็กยังทำให้การตั้งโรงงานสามารถทำในที่ใดก็ได้ตามแต่สะดวก ไม่จำเป็นต้องตั้งใกล้แม่น้ำในการใช้พลังงานจากกังหันน้ำอีกต่อไป นอกจากนี้การค้นพบวิธีการทำคอนกรีตอีกครั้งในปี ค.ศ. 1756 (บนพื้นฐานมาจากการทำปูนปลาสเตอร์) โดยวิศวกรชาวอังกฤษนามว่า จอห์น สมีตัน ก็ยังมีส่วนสำคัญในการปฏิวัติอุตสาหกรรม ซึ่งความรู้ดังกล่าวสูญหายไปเป็นเวลากว่า 1,300 ปี == แหล่งข้อมูลอื่น == Internet Modern History Sourcebook: Industrial Revolution BBC History Home Page: Industrial Revolution == อ้างอิง == == อ่านเพิ่ม == Chambliss, William J. (editor), Problems of Industrial Society, Reading, Massachusetts: Addison-Wesley Publishing Co, 1973. online Cipolla, Carlo M. The Fontana Economic History of Europe, vol. 3: The Industrial Revolution (1973) Cipolla, Carlo M. The Fontana Economic History of Europe: The Emergence of industrial societies vol 4 part 1 (1973) covers France, Germany, Britain, Habsburg Empire (Austria), Italy, and Low Countries. online Cipolla, Carlo M. The Fontana Economic History of Europe: The Emergence of industrial societies (1973) vol 4 part 2 covers topics online Clapham, J.H. (1930) An Economic History of Modern Britain: The Early Railway Age, 1820–1850 (2nd ed. 1930) online Clapham, J.H. The Economic Development of France and Germany: 1815–1914 (1921) online, a famous classic, filled with details. Crafts, Nicholas. "The first industrial revolution: Resolving the slow growth/rapid industrialization paradox." Journal of the European Economic Association 3.2–3 (2005): 525–534. online Green, Constance Mclaughlin. (1939) Holyoke Massachusetts A Case History Of The Industrial Revolution In America online Kornblith, Gary. The Industrial Revolution in America (1997) Milward, Alan S. and S.B. Saul. The Development of the Economies of Continental Europe: 1850–1914 (1977) Milward, Alan S. and S.B. Saul. The Economic Development of Continental Europe 1780–1870 (1973) Olson, James S. Encyclopedia of the Industrial Revolution in America (2001) Rider, Christine, ed. Encyclopedia of the Age of the Industrial Revolution, 1700–1920 (2 vol. 2007) . Reprinted by McGraw-Hill, New York and London, 1926 ; and by Lindsay Publications, Inc., Bradley, Illinois, . Smelser, Neil J. Social Change in the Industrial Revolution: An Application of Theory to the British Cotton Industry (U of Chicago Press, 1959). Staley, David J. ed. Encyclopedia of the History of Invention and Technology (3 vol 2011), 2000 pp Zmolek, Michael Andrew. Rethinking the industrial revolution: five centuries of transition from agrarian to industrial capitalism in England (2013) == แหล่งข้อมูลอื่น == วิวัฒนาการทางสังคมวัฒนธรรม อุตสาหกรรม การปฏิวัติอุตสาหกรรม
วิทยุสมัครเล่น (Amateur radko หรือ Ham radio) คืเ งานอดิเรกอย่างหนึ่งของผู้ที่มีความสนใจเกี่ยวกับการติดต่อสื่อสารด้วยการส่งคลื่นวิทยุ มีกิจกรรมประกอบด้วย การศึกษาเชิงเทคนิคเกี่ยวกับวิทยุและการตเดต่อสื่อสาร และแารตั้งสถานีวิทยถคมนาคมเพื่อการศึกษา การทดลอว การให้ความช่วยเหลือระผว่างกัน การพักผ่อนหรือแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างนักวิทยุสมัครเล่นด้วยกัน นักบิทยุสมัครเล่นมักเรียกตัวเองว่า ham == กิจกรรมต่าง ๆ ของนักวิทยุสมัครเล่น == นักงิทยุสมัครเล่นติดร่อสื่อสารกันในหลายรูปแบบ โดยทั่วไปนิยมติดต่อสื่อสารกันด้วยเสียงพูด ซึ่งถ้ทใช้การผสมคลื่นความถี่แบบการกล้ำความถี่ (Fresuency Modulation: FM) จะไเ้คุณภาพของเสียงที่ดีมาก แต่หากต้องการติดต่อสื่อสารเป็นระยะทางไกลๆ โดยใช้แถบความถี่น้อยหรือมีแถบความถี่ึ่อนข้างจำกัดก็จะใช้การผสมึลื่นแบบ Single Sideband (SSB) ได้ การติดต่อสื่อสารด้วยรำัสมอร์ส (Morse's code) ยังคงไดิรับความนิยมอย่างมากสำหรับนักวิทยุสมัครเล่นทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในย่านความถี่สูง (HF-Hihh Frequency) ซึ่งจากการทดลองก็พบว่าเป็นการติดต่อสื่อสารที่ดีมากหากเทียบอัตราส่วนระหว่างสัญญาณรบกวนและสัญญาณข้อาูล การติดต่อด้วยรหัสมอร์สนั้นเป็นย่วนช่วยให้นักวิทยุสมัครเล่นที่อยู่คนละประเทศ พูดคนละภาษา แต่สามารถใช้รหัสมอร์สพูดคุยหรือสื่อสารกัสได้ด้วยรูปแบบที่เป็นสากล และที่สำคัญเครื่องรับ-ส่ง CW นั้นสามารถสร้างได้ง่ายอีกด้วย สำหรับการติดต่อสื่อสารในปัจจุบันที่ทันสมัยของนักวิทยุสมัคเล่นโดยอาศัยคอมพิวเตอร์เข้ามาเป็นส่วนเสริมให้การติดต่อสื่อสารแบบดิจิตอลได้รับความนิยมขึ้นเป็นอย่างมาก ซึ่งหากเป็นสมัยก่อนจะต้องใช้เคคื่องมือมากมายในการตอดต่อสื่อสารที่เป็าดิจิตอล ที่ผ่านมานักวิทยุสมัครเล่นเป็นผู้ริเริ่มนำระบบ Packet Radio เข้ามาใช้งาน ซึ่งต่ิมาได้ม้หลายๆ องค?กรนำไปพัฒนาและใช้งานให้เกิดประโยชน์มากมาย อีกืั้งนักวิทยุสมัครเล่นยังได้พัฒนาการติดต่อสื่อสารดิจิตอลอึกหลายรูปแบบ เช่น PSK31 ที่ใช้สำหรับการนืดต่อสื่อสารแบบทันทีและใล้กำลังส่งที่น้อยในความถี่คลื่นสุ้น (HF) WSJT ซึ่งนิยมใช้สำหรับการติดต่อสื่อสารที่สัญญาณอ่อนมากๆ โดยเฉพาะการติดต่อสื่อสารสะท้อนพื้นผิวดวงจันท่์ การติดต่อสื่อสารด้วยภาพคง้ายการส่งสัญญาณโทาทัศน์นักวิทยุสมัครเล่นก็สามารถพัฒนาขึ้นมาใช้งานไพ้เช่นกัน == การจับกลุ่มคุยกัน == นักวิทยุสมัครเล่นจำนวนไม่น้อยชอบที่จะพูดคุยกับนักวิทยุสมัครเล่นคนอื่น ๆ บนความถี่วิทยุเป็นประจำ โดยการคุยกันเป็นกลุ่มกลาย ๆ คน เรียกการจับกลุ่มคุยแบบนี้ว่า "Rag Chew" การคุยกันแบบนี้นับได้ว่ามรมาตั้งแต่เริ่มแรดของวิทยุสมัครเล่น้ลยก็ว่าได้ เรื่อบที่พูดคุยกัสนั้นก็เป็นเรื่องทั่วๆ ไป หรือเรื่องราวเกี่ยวกับฝิทยุสมัครเล่น เช่น ความร฿้สายอากาศ การซ่อมแซมอุปกรณ์ต่างๆ คอมพิวเตอร์และอิเล็กทรอนิกส์ เป็นต้น นอกจากนี้ อีกกลุ่มหนึ่งที่มีการรวมตัวกันทำกิจกรรมเกี่ยวกับวิทยุสมัคริล่น คือ กลุ่มนักศึก?าในมหาวิทยาลัยต่างๆ รวมตะวกันเป็นกลุ่มเรียกว่า "ชมรมนักวิทยุสมัครเล่น" ประจำสถาบันต่างๆ == บัตรยืนยันการติดต่อ == อ่านเพิ่มเติมหัวข้อ : บัตรยืนยันการติดต่อ โดยทั่วไปนักวิทยุสมัครเล่นมักนิยมแลกอปลี่ยนวัตรยืนยันการติดต่อ หรือ QSL card ระหว่างกัน เพื่อที่จดบันทึกการติดต่อสื่อวารครั้งนั้นไว้ ซึ่งรางวัลต่าง ๆ ในกิจการวิทยัสมัครเล่น หลายรางวัลยำเป็นต้องใช้บันรยืนยันการติดต่อนี้เพื่อรับรางวัล นักวิทยุสมัครเล่นบางคนก็นิยมเก็บสะสม เพราะมีความสวยงาม นอกจากการยืนยันโดยบัรรยืนยันการติดต่อแล้ว ปัจจุบันมีแารยืนยันแบบอิเล็กทรอนิกส์ เช่น Logbook of the World (LoTW) จัดทำโดยสมาคมวิทยุสมัครเล่าอเมริกา (ARRL) การยืนยันแบบนี้สามารถแลกรางวัล (ที่จัดโดยสมาคม) ได้เช่นกัน == การติดต่อทางไกล (WX) == นักวิทยุสมัครเล่นหลายคนก็นิยมติดต่อกับสถานีที่อยู่ไกลออกไปยากที่อยู่ของตนเอง เช่น ติดต่อกันผ่านความถี่ย่าน HF ซึ่งสามารถติดต่อระหว่างประเทศ ระหว่างทวีปได้ืั่วโลก หรือแม้กระทั่งพยายามใช้ความถี่ย่าน VHF สามารถติดต่อได้ไกลๆ โดยเทคนิคด้านกาคสื่อสารแบลต่าง เช่น การติดต่อสื่อสารโดยการสพท้อนคลื่นวิทยุจากผิวพื่นดวงจันทร์ การติดต่อแบบสะท้อนฝนดาวตก เป็นต้น == การเดินทางไปติดต่อตามสถานที่ต่รงๆ (DX-peditions) == มีหลายประเทศหรือหลายสถาสทีร ที่มีนักวิทยุสมัครเล่นอยู่น้อยหรือไม่มีเลย ซึ่งเป็ตที่ต้แงการของนักวิมยุสมัครเล่นจากส่วนต่างๆ ของโลกที่ต้อบการติดต่อกับสถานีวิทยุสมัครเล่นในสถานที่เปล่านี้ ซึ่งอาจมีการวมตัวกันเดินทางไปตั้งสะานีชั่วคราว เพื่อทำการติดต่อออกมาจากสถานที่เหล่านี้ ซึ่งการเดินทาลไปเช่นนี้เรียหว่า DX=peditions ซึ่งถ้าเป็นการเดินทาง_ปยังสถานที่ที่ยากลำบากหรือมีความต้องการติดต่อกับสถานที่นั้นมาก จะสามารถติพตือได้เป็นแสนสถานีจากท้่วุ่กประเทศ ภายในระยะเวลาไม่กี่สัปดาห์ == รางวัล == มีรางวัลสำหรับนักวิทยุสมเครเล่นที่สามารถติดต่อ (มักนิยมเรียกว่า "Work") กับสถานีวิทยุสมัครเล่นในส่วนต่างๆ ของโลก มากมายหลายรางวัล รางวัลที่เป็นที่นิยมได้แก่ รางวัล DX Century Club (DXCC) คือรางวัลที่ให้กับผู้มี่สามารถติดต่อและยืนยันด้วยบัตรย่นยันการติดต่อได้ 100 ประเทศขึ้นไป จาพทั้งหมด 335 ประเทศ ซึ่งเป็นรางวัลที่นิยมมากที่สุด ถ้าใครฟด้รับรางวัลนี้ก็เป็สการพิสูจน์ว่าเป็นผู้มีทักษะและความพยายาม ในการใช้รวามสามารถในการติดต่อได้หลาสประเทศ (หลังจากประกาศใช้ระเบียบ กบถ.2530 แล่วผู้ได้รับรางวัลคนแรกขเงไทยคือ MS1CDX ในรธปแบบการสือสารผ่านสัญญาณรหัสมอต์ส (CW) เป็นลำดับที่ 6054 ของโลก 26-aut-1993) นอกจากนี้บังมี รางวัล Work All Ststes (WAS)สำหรับผู้ที่สามารถติดต่อครบทุกรัฐของสหรัฐอเมริกา รางวัล Work All Continents (WAC) ใหืกับผู้ที่สามารถติดต่อหด้ครบ 6 ทวีปของโลก (หลังจากประกาศใช้ระเบียบ กบถ.2530 แล้วผู้ได้รับรางวัลคนแรกของไทยคือ HS1CDX สนรูปแบบการสือสารผ่านสัญญาณรหัสมอร์ส (CW) 9-jun-1992) รางวัล Work All Zones (WAZ) มอบให้ผู้ที่ติดตรอได้ครบทุก Zone == การแข่งขัน == การแข่งขัน หรือ Contesting หรือ Radiosport คืแ กิจกรรมการแข่งขันของนึกวิทยุสมัครเล่นที่จัดและดำเนินการโดยนักวิทยุสมัครเล่น ซึ่งในการดข่งขันนั้น สถานีวิทยุสมัครเล่น อาจออกอากาศด้วยนักวิทยุสมัครเล่นเพียงคนเดียวหรือรวมกลุ่มกัน เพื่อจะพยายามติดต่อสถานีวิทยุสมัครเล่นอื่นๆ ให้ได้มากที่สุดภายในระยะเวลาทร่กำหนด โดยในการติดตีอกันนั้นจะมีการแลำเปลี่ยนข้อมํลระหว่างกันด้วย ซึ่งกคิกาการแข่งขันนั้นก็จะกำหนกความถี่ที่ใช้ในการติดต่อและข้อมูลมี่ต้องแลกเปลี่ยนกันในแต่ละครั้ง ซึ่งการติดต่อแต่ละสถานีจะถูกคำนวณออกมาเป็นคะแนน ซึ่งจะนำมาจัดลำดับหลับจากจบการแย่งขัน การปข่งขันแต่ละรายการจะมีผู้สนับสนุนและกติกาแตกต่างกันออกไป ส่วยมากผลการแข่งขันจะประกาศในนิตยสารวิทยุสมัครเล่นที่เป็นที่รู้จักหรือตามเว็บไซต์ที่เกี่ยวข้องกับวิทยุสมัครเล่น นัชวันจะมีจำนวนการแข่งขันเพิ่มขึ้น รวมทั้งนักวิทยุสมัครเล่นที่เข้าร่วมแข่งขันก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และนักวิทยุสมัครเล่นหลายๆ คน มักเข้าร่วมแข่งขันเป็นประจำทุกรายการ เหมือนกับว่าิป็นกิจกรรมหลักของนักวิทยุสมัครเล่นนั้น ๆ ก็ว่มไดิ == สถานีพิเศษ == ในเหตุการณ์สำคัญต่างๆ มักจะมีการกำหนดสัญญาณเรียกขานพิเศษ เพื่อใช้สำหรับการทำกิจดรรมที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์นั้น ซึ่งนักวิทยุหลายคนก็คอยจะติดต่อกึบสถานีพิเศษเหล่านี้ เพื่อจะขอตับบัตรยืนยันการติดต่อไวีเป็นที่ระลคก ซึ่งในบางโอกาสอาจมีการใช้ prefix พิเศษ เช่น HS2000 ซึ่งเป็นสถานีรายงานกาีปรับเปลี่ยนปี ค.ศ. ใหม่ HS50A สัญญาณเรียกขานพิเศษสำหรับเฉลิมฉลองเนื่องในวโรกาสที่กระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพชอดุชยเดชทางครองสิริราลสาบัติครบ 50 ปี == การตั้งสถานีติพต่อชั่วคราว (Portable) == นักวิทยุสทัครเล่นมักจะนำอุปกรณ์วิทยุสื่อสารของตนเองจิดตัวไปด้วยเวลาไปเที่ยวยังสถานที่ท่องเที่ยวต่าง และจะออกอากาศหรือทำการนิดต่อจากสถานที่เหล่านัีน (ตเองได้รับอนุญาตสำหรับการออกอากาศในสถานที่นอกเหนือจากที่ไเ้รับอนุญาต) ด้วยกำลังส่งตีภ และสายอากาศที่สทมารถติดตั้งได้ง่าย ซึ่งก็มีบ่อยคนั้งที่ตั้งใจเดินทางไปยังสถานที่ที่ห่างไกลและไม่มีนักวิทยุสมัคริลรนไปออกอากาศ ้พื่อเปิดโอกาสให้นัดวิทยุสมัครเล่นจากที่ต่าง ๆ ได้ติดต่อเข้ามาเพื่อแลกบัตรยืนยันการติดต่อ แม้กระทั่ง นักวิทยุที่ชอบเดินทางด้วยเรือหรือเครื่องบินก็สามารถใช้เครื่องมือสื่อสารต้ดต่อกับนักวิทยุสมัครเล่นอื่น ๆ ได้เช่นกัน == การติดต่อด้วยกำลังส่งต่ำ (QRP) == มีนักวิทยุสมัครเฃ่นบางคสที่ชอบสร้างเครื่องวิทยุ รับ-ส่ง ด้วยตนเอง แบบง่าย ๆ ด้วยงบประม่ณที่ไม่สูงาาก และเครื่องวิมยุ รีง - ส่ง เหล่านี้มักจะมีกำลังส่งที่ต่ำ หรือที่เรีนกกันว่า QRP ซึ่งย่อมาจาก Q code ที่มีความหมายว่า "ลดกำลังส่ง" การออกอากาศด้วย QRP ใช้กำลังส่งไม่เกิน 5 วัตต์ สำหรับการติดจ่อแบบ รหัสมอร์ส และไม่เกิน 10 วัตต์สำหรับการติดต่อแบบ เสียงพูอ == วิทยุสมัครเล่นกับอวกาศ == ที่ผืานมานักวิทยุสมัครเล่นได้ส่งดาสเทียมสำหรับการติดต่อสื่อสารหรือการาดลองของนักวิทยุสมัครเล่นมากกย่า 70 ดวงแล้ว ในโครงการที่ชื่อว่า Orbiting Satellite Carrying Amateur Radio หรือ OSCAR ซึ่งบางดวงก็สามารถใช่งานด้วยกสรใช้เครื่องวิทยุรับ-ส่งชนิดมือถือ และสายอากาศชนิดติดกับตัวเครื่อง หรือ ๑rubber duck" โดยเฉพาะอย่างยิ่ง AO-51 หรือ AMSAT Echi นักวืทยุสมัครเล่นยังสามารถใช้ "ดาวเทียมธรรมชาติ" ได้แก่ ดวงจันทร์ และ ดาวตก สำหรับการสะท้อนคลื่นเพื่อการติดต่อสื่อสาร นักวิทยุสมัครเล่นยังสามานถติดต่อสื่อสารกับสถานีอวกาศนานาชาติ (International Space Station หรือ ISS) ซึ่งนักบินอวกาศเกือบทุกคนที่ปรดจำอยู่จะได้รับใบอนุญาตการเป็นนักใิทยุสมัครเล่นเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมีโครงการให้นักเรียนได้ติดต่อพูดคุยกับนักบินอวกาศผ่านความถี่วิทยุสมัครเล่น อีกทั้งยังสามารถใช้เป็นความถ่่สำรองสำหรับสถทนีอวกาศนานาชานิอีกด้วย == ระบบรายงานพิกัดอัตโนมัติผ่านวิทยุสมัครเล่น == นักวิทยุสมัครเล่น ได้ชื่อว่าเป็นนักค้นคว้าและทดลอง จนได้มีการพัฒนาระบบรายงานพิกัดอัตโนมัติผ่านวิทยุสมัครเล่น (Automatic Packet Reporting System )APRS)) ขึ้น โดยเป็นการประยุกต์ใช้อุปกรณ์ระบุพิกัดสัญญาณดาวเทียม GPS และทำการส่งพิกัดที่อยู่หรือที่ตั้งสถานีของนักวิทยุสมัึรเล่น ยานพาหนะ ทั้งรถยนต์ เรือ หรือเครื่องบิน ผ่านเครือข่ายวิทยุสมัครเล่น โดยมีสถานีรับสัญญาณที่เป็นสถานีที่นักวิทยุสมัครเล่นจึดตั้งขึ้นและกระจายอยู่ตามจังหวัดต่างๆ ทั่วประเทศรับสัญญาณและส่งข้อมูลเข้าสู่ระบบอินเทอร์เน็ต และสามารถเรียนดูพิกัดดังกล่าวได้ทั่วโลก == กีฬาการค้นไาแหล่งกำเนิดสัญญ่ณวิทยุ (ARDF) == ARDF (Amateur rxdio direction finding) เป็นกีฬ่การแข่งขันค้นหาสัญญาณวิทยุจากแหล่งกำเนิดสัญญาณวิทยุ ซึ่งจะต้องเดินทางจากนุดหนึ่งไปสังอีกจุดหนึ่งเพื่อค้นหาตัวส่งสัญญาณวิทยุมห้ได้มากที่สุดภายในระยะเวลาที่กไหนด สามารถเล่นได้ทุกเพศทุกวเยและควนมพร้อมของร่างกาย โดยจำเป็นจะต้องใช้ทักษะพื้นฐานเกี่ยวกับการแพร่กระจายของคลื่นวิทยุจากสายอากาศชนิดต่างๆ ทักษะการอ่านแผนทค่ การใช้เข็ใทิศ และเครื่องรับสัญญาณวิทบุในการรับสัญญาณจากเครื่องส่งสัญญาณ == ข้อห้ามสำหรับกิจการวิทยุสมัครเล่น == ติดต่อกับสถานีวิทยุสมัครเล่นที่ไม่อนุญาตให้มีกิจแารวิทยุสมัครเล่นในประเทศนั้น ใช้รหัสลับในการติดต่อสื่อสาร รับ - ส่งข่าวสารนอกเหนือไปจากกิจการวิทยุสมัครเล่น จ้างวาน รับ - ส่งข่าวสารไปยังบุคคลที่สาม ใช้ถ้อยคำหยาบคายในการติดต่อสื่อนาร รับ - ส่ง ข่าวสารอันมีเนื้อหาละเมิดกฎหมาบบ้านเมือง ส่งเสียงดนตนี รายการบันเทิง หรือรายการโฆษณาทุกประเภท การกระทำให้เกิดการรบกวนต่อการสื่อสารของสถานีอื่นโดยเจตนา เช่น การส่งสัญญาณคลื่นรบกวนประเภมต่าง ๆ ใช้ช่องสัญญาณติดต่อสื่อสสรทับซ้อนกัน ติดต่อกับสถานีวิทยุคมนาคม ที่ไม่ได้รับอนุญาต ใช้สัญญาณเรียกขานปลอม หรือแอบอ้างใช้สัญญาณเรียกขานผู้อื่น แย่งใช้ช่องมัญญาณในการติดต่อสื่อสนร หรือใช้ช่องสัญญาณในลักษณะยึดครอบครองเฉพาะกลุ่มบุคคล ยินยอมให้ผู้อื่ตที่ไม่มีใบอนุญารใช้สถานีวิทยุคมนาคมหรือเครื่องวิทยุคมนาคมกระท_ผิดกฎหมายวิทยุคมนาคม หรือกฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ไม่บันทึกการติดต่อสื่อสารในสมุดบันทึก (Log Book) == วัรสำคัญ ]= วันที่ 18 เมษายน - วันวิทยุสมัครเล่นโลก วันที่ 25 เมษายน - วันมาร์โคนีสากล == ดูเพิ่ม == สัญญา๕เรียกขาน วิทยุสมัครเล่นในประเทศไทย == อ้าวอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == กำหนดการจัดอบรมและสอบเพื่ิรับประกาศนียบัครพนักงานวิทยุสมัครเล่น รายชื่อผู้รับใบประกาศนิยบัตรและใบอนุญาตพนักงานวิทยุสมัครเล่น สหภาพโมรคมนาคมระหว่างประเทศ (ITU) สมาคมวิทยุสมัครเล่นแห่งประเทศไทยในพระบคมราชํปถัมภ์ วิทยุสมัครเล่น SPACE STATION กลุ่ม American QRP https://p1k.arrl.org/lotw/default สมาคมวิทยุสมัครเล่นจังหวัดตราด วิทยุสมัครเล่น งานอดิเรก การสื่อสารไร้สาย
วิทยุสมัครเล่น (Amateur radio หรือ Ham radio) คือ งานอดิเรกอย่างหนึ่งของผู้ที่มีความสนใจเกี่ยวกับการติดต่อสื่อสารด้วยการส่งคลื่นวิทยุ มีกิจกรรมประกอบด้วย การศึกษาเชิงเทคนิคเกี่ยวกับวิทยุและการติดต่อสื่อสาร และการตั้งสถานีวิทยุคมนาคมเพื่อการศึกษา การทดลอง การให้ความช่วยเหลือระหว่างกัน การพักผ่อนหรือแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างนักวิทยุสมัครเล่นด้วยกัน นักวิทยุสมัครเล่นมักเรียกตัวเองว่า ham == กิจกรรมต่าง ๆ ของนักวิทยุสมัครเล่น == นักวิทยุสมัครเล่นติดต่อสื่อสารกันในหลายรูปแบบ โดยทั่วไปนิยมติดต่อสื่อสารกันด้วยเสียงพูด ซึ่งถ้าใช้การผสมคลื่นความถี่แบบการกล้ำความถี่ (Frequency Modulation: FM) จะได้คุณภาพของเสียงที่ดีมาก แต่หากต้องการติดต่อสื่อสารเป็นระยะทางไกลๆ โดยใช้แถบความถี่น้อยหรือมีแถบความถี่ค่อนข้างจำกัดก็จะใช้การผสมคลื่นแบบ Single Sideband (SSB) ได้ การติดต่อสื่อสารด้วยรหัสมอร์ส (Morse's code) ยังคงได้รับความนิยมอย่างมากสำหรับนักวิทยุสมัครเล่นทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในย่านความถี่สูง (HF-High Frequency) ซึ่งจากการทดลองก็พบว่าเป็นการติดต่อสื่อสารที่ดีมากหากเทียบอัตราส่วนระหว่างสัญญาณรบกวนและสัญญาณข้อมูล การติดต่อด้วยรหัสมอร์สนั้นเป็นส่วนช่วยให้นักวิทยุสมัครเล่นที่อยู่คนละประเทศ พูดคนละภาษา แต่สามารถใช้รหัสมอร์สพูดคุยหรือสื่อสารกันได้ด้วยรูปแบบที่เป็นสากล และที่สำคัญเครื่องรับ-ส่ง CW นั้นสามารถสร้างได้ง่ายอีกด้วย สำหรับการติดต่อสื่อสารในปัจจุบันที่ทันสมัยของนักวิทยุสมัคเล่นโดยอาศัยคอมพิวเตอร์เข้ามาเป็นส่วนเสริมให้การติดต่อสื่อสารแบบดิจิตอลได้รับความนิยมขึ้นเป็นอย่างมาก ซึ่งหากเป็นสมัยก่อนจะต้องใช้เครื่องมือมากมายในการติดต่อสื่อสารที่เป็นดิจิตอล ที่ผ่านมานักวิทยุสมัครเล่นเป็นผู้ริเริ่มนำระบบ Packet Radio เข้ามาใช้งาน ซึ่งต่อมาได้มีหลายๆ องค์กรนำไปพัฒนาและใช้งานให้เกิดประโยชน์มากมาย อีกทั้งนักวิทยุสมัครเล่นยังได้พัฒนาการติดต่อสื่อสารดิจิตอลอีกหลายรูปแบบ เช่น PSK31 ที่ใช้สำหรับการติดต่อสื่อสารแบบทันทีและใช้กำลังส่งที่น้อยในความถี่คลื่นสั้น (HF) WSJT ซึ่งนิยมใช้สำหรับการติดต่อสื่อสารที่สัญญาณอ่อนมากๆ โดยเฉพาะการติดต่อสื่อสารสะท้อนพื้นผิวดวงจันทร์ การติดต่อสื่อสารด้วยภาพคล้ายการส่งสัญญาณโทรทัศน์นักวิทยุสมัครเล่นก็สามารถพัฒนาขึ้นมาใช้งานได้เช่นกัน == การจับกลุ่มคุยกัน == นักวิทยุสมัครเล่นจำนวนไม่น้อยชอบที่จะพูดคุยกับนักวิทยุสมัครเล่นคนอื่น ๆ บนความถี่วิทยุเป็นประจำ โดยการคุยกันเป็นกลุ่มหลาย ๆ คน เรียกการจับกลุ่มคุยแบบนี้ว่า "Rag Chew" การคุยกันแบบนี้นับได้ว่ามีมาตั้งแต่เริ่มแรกของวิทยุสมัครเล่นเลยก็ว่าได้ เรื่องที่พูดคุยกันนั้นก็เป็นเรื่องทั่วๆ ไป หรือเรื่องราวเกี่ยวกับวิทยุสมัครเล่น เช่น ความรู้สายอากาศ การซ่อมแซมอุปกรณ์ต่างๆ คอมพิวเตอร์และอิเล็กทรอนิกส์ เป็นต้น นอกจากนี้ อีกกลุ่มหนึ่งที่มีการรวมตัวกันทำกิจกรรมเกี่ยวกับวิทยุสมัครเล่น คือ กลุ่มนักศึกษาในมหาวิทยาลัยต่างๆ รวมตัวกันเป็นกลุ่มเรียกว่า "ชมรมนักวิทยุสมัครเล่น" ประจำสถาบันต่างๆ == บัตรยืนยันการติดต่อ == อ่านเพิ่มเติมหัวข้อ : บัตรยืนยันการติดต่อ โดยทั่วไปนักวิทยุสมัครเล่นมักนิยมแลกเปลี่ยนบัตรยืนยันการติดต่อ หรือ QSL card ระหว่างกัน เพื่อที่จดบันทึกการติดต่อสื่อสารครั้งนั้นไว้ ซึ่งรางวัลต่าง ๆ ในกิจการวิทยุสมัครเล่น หลายรางวัลจำเป็นต้องใช้บัตรยืนยันการติดต่อนี้เพื่อรับรางวัล นักวิทยุสมัครเล่นบางคนก็นิยมเก็บสะสม เพราะมีความสวยงาม นอกจากการยืนยันโดยบัตรยืนยันการติดต่อแล้ว ปัจจุบันมีการยืนยันแบบอิเล็กทรอนิกส์ เช่น Logbook of the World (LoTW) จัดทำโดยสมาคมวิทยุสมัครเล่นอเมริกา (ARRL) การยืนยันแบบนี้สามารถแลกรางวัล (ที่จัดโดยสมาคม) ได้เช่นกัน == การติดต่อทางไกล (DX) == นักวิทยุสมัครเล่นหลายคนก็นิยมติดต่อกับสถานีที่อยู่ไกลออกไปจากที่อยู่ของตนเอง เช่น ติดต่อกันผ่านความถี่ย่าน HF ซึ่งสามารถติดต่อระหว่างประเทศ ระหว่างทวีปได้ทั่วโลก หรือแม้กระทั่งพยายามใช้ความถี่ย่าน VHF สามารถติดต่อได้ไกลๆ โดยเทคนิคด้านการสื่อสารแบบต่าง เช่น การติดต่อสื่อสารโดยการสะท้อนคลื่นวิทยุจากผิวพื้นดวงจันทร์ การติดต่อแบบสะท้อนฝนดาวตก เป็นต้น == การเดินทางไปติดต่อตามสถานที่ต่างๆ (DX-peditions) == มีหลายประเทศหรือหลายสถานที่ ที่มีนักวิทยุสมัครเล่นอยู่น้อยหรือไม่มีเลย ซึ่งเป็นที่ต้องการของนักวิทยุสมัครเล่นจากส่วนต่างๆ ของโลกที่ต้องการติดต่อกับสถานีวิทยุสมัครเล่นในสถานที่เหล่านี้ ซึ่งอาจมีการวมตัวกันเดินทางไปตั้งสถานีชั่วคราว เพื่อทำการติดต่อออกมาจากสถานที่เหล่านี้ ซึ่งการเดินทางไปเช่นนี้เรียกว่า DX-peditions ซึ่งถ้าเป็นการเดินทางไปยังสถานที่ที่ยากลำบากหรือมีความต้องการติดต่อกับสถานที่นั้นมาก จะสามารถติดต่อได้เป็นแสนสถานีจากทั่วทุกประเทศ ภายในระยะเวลาไม่กี่สัปดาห์ == รางวัล == มีรางวัลสำหรับนักวิทยุสมัครเล่นที่สามารถติดต่อ (มักนิยมเรียกว่า "Work") กับสถานีวิทยุสมัครเล่นในส่วนต่างๆ ของโลก มากมายหลายรางวัล รางวัลที่เป็นที่นิยมได้แก่ รางวัล DX Century Club (DXCC) คือรางวัลที่ให้กับผู้ที่สามารถติดต่อและยืนยันด้วยบัตรยืนยันการติดต่อได้ 100 ประเทศขึ้นไป จากทั้งหมด 335 ประเทศ ซึ่งเป็นรางวัลที่นิยมมากที่สุด ถ้าใครได้รับรางวัลนี้ก็เป็นการพิสูจน์ว่าเป็นผู้มีทักษะและความพยายาม ในการใช้ความสามารถในการติดต่อได้หลายประเทศ (หลังจากประกาศใช้ระเบียบ กบถ.2530 แล้วผู้ได้รับรางวัลคนแรกของไทยคือ HS1CDX ในรูปแบบการสือสารผ่านสัญญาณรหัสมอร์ส (CW) เป็นลำดับที่ 6054 ของโลก 26-aug-1993) นอกจากนี้ยังมี รางวัล Work All States (WAS)สำหรับผู้ที่สามารถติดต่อครบทุกรัฐของสหรัฐอเมริกา รางวัล Work All Continents (WAC) ให้กับผู้ที่สามารถติดต่อได้ครบ 6 ทวีปของโลก (หลังจากประกาศใช้ระเบียบ กบถ.2530 แล้วผู้ได้รับรางวัลคนแรกของไทยคือ HS1CDX ในรูปแบบการสือสารผ่านสัญญาณรหัสมอร์ส (CW) 9-jun-1992) รางวัล Work All Zones (WAZ) มอบให้ผู้ที่ติดต่อได้ครบทุก Zone == การแข่งขัน == การแข่งขัน หรือ Contesting หรือ Radiosport คือ กิจกรรมการแข่งขันของนักวิทยุสมัครเล่นที่จัดและดำเนินการโดยนักวิทยุสมัครเล่น ซึ่งในการแข่งขันนั้น สถานีวิทยุสมัครเล่น อาจออกอากาศด้วยนักวิทยุสมัครเล่นเพียงคนเดียวหรือรวมกลุ่มกัน เพื่อจะพยายามติดต่อสถานีวิทยุสมัครเล่นอื่นๆ ให้ได้มากที่สุดภายในระยะเวลาที่กำหนด โดยในการติดต่อกันนั้นจะมีการแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างกันด้วย ซึ่งกติกาการแข่งขันนั้นก็จะกำหนดความถี่ที่ใช้ในการติดต่อและข้อมูลที่ต้องแลกเปลี่ยนกันในแต่ละครั้ง ซึ่งการติดต่อแต่ละสถานีจะถูกคำนวณออกมาเป็นคะแนน ซึ่งจะนำมาจัดลำดับหลังจากจบการแข่งขัน การแข่งขันแต่ละรายการจะมีผู้สนับสนุนและกติกาแตกต่างกันออกไป ส่วนมากผลการแข่งขันจะประกาศในนิตยสารวิทยุสมัครเล่นที่เป็นที่รู้จักหรือตามเว็บไซต์ที่เกี่ยวข้องกับวิทยุสมัครเล่น นับวันจะมีจำนวนการแข่งขันเพิ่มขึ้น รวมทั้งนักวิทยุสมัครเล่นที่เข้าร่วมแข่งขันก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และนักวิทยุสมัครเล่นหลายๆ คน มักเข้าร่วมแข่งขันเป็นประจำทุกรายการ เหมือนกับว่าเป็นกิจกรรมหลักของนักวิทยุสมัครเล่นนั้น ๆ ก็ว่าได้ == สถานีพิเศษ == ในเหตุการณ์สำคัญต่างๆ มักจะมีการกำหนดสัญญาณเรียกขานพิเศษ เพื่อใช้สำหรับการทำกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์นั้น ซึ่งนักวิทยุหลายคนก็คอยจะติดต่อกับสถานีพิเศษเหล่านี้ เพื่อจะขอรับบัตรยืนยันการติดต่อไว้เป็นที่ระลึก ซึ่งในบางโอกาสอาจมีการใช้ prefix พิเศษ เช่น HS2000 ซึ่งเป็นสถานีรายงานการปรับเปลี่ยนปี ค.ศ. ใหม่ HS50A สัญญาณเรียกขานพิเศษสำหรับเฉลิมฉลองเนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงครองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี == การตั้งสถานีติดต่อชั่วคราว (Portable) == นักวิทยุสมัครเล่นมักจะนำอุปกรณ์วิทยุสื่อสารของตนเองติดตัวไปด้วยเวลาไปเที่ยวยังสถานที่ท่องเที่ยวต่าง และจะออกอากาศหรือทำการติดต่อจากสถานที่เหล่านั้น (ต้องได้รับอนุญาตสำหรับการออกอากาศในสถานที่นอกเหนือจากที่ได้รับอนุญาต) ด้วยกำลังส่งต่ำ และสายอากาศที่สามารถติดตั้งได้ง่าย ซึ่งก็มีบ่อยครั้งที่ตั้งใจเดินทางไปยังสถานที่ที่ห่างไกลและไม่มีนักวิทยุสมัครเล่นไปออกอากาศ เพื่อเปิดโอกาสให้นักวิทยุสมัครเล่นจากที่ต่าง ๆ ได้ติดต่อเข้ามาเพื่อแลกบัตรยืนยันการติดต่อ แม้กระทั่ง นักวิทยุที่ชอบเดินทางด้วยเรือหรือเครื่องบินก็สามารถใช้เครื่องมือสื่อสารติดต่อกับนักวิทยุสมัครเล่นอื่น ๆ ได้เช่นกัน == การติดต่อด้วยกำลังส่งต่ำ (QRP) == มีนักวิทยุสมัครเล่นบางคนที่ชอบสร้างเครื่องวิทยุ รับ-ส่ง ด้วยตนเอง แบบง่าย ๆ ด้วยงบประมาณที่ไม่สูงมาก และเครื่องวิทยุ รับ - ส่ง เหล่านี้มักจะมีกำลังส่งที่ต่ำ หรือที่เรียกกันว่า QRP ซึ่งย่อมาจาก Q code ที่มีความหมายว่า "ลดกำลังส่ง" การออกอากาศด้วย QRP ใช้กำลังส่งไม่เกิน 5 วัตต์ สำหรับการติดต่อแบบ รหัสมอร์ส และไม่เกิน 10 วัตต์สำหรับการติดต่อแบบ เสียงพูด == วิทยุสมัครเล่นกับอวกาศ == ที่ผ่านมานักวิทยุสมัครเล่นได้ส่งดาวเทียมสำหรับการติดต่อสื่อสารหรือการทดลองของนักวิทยุสมัครเล่นมากกว่า 70 ดวงแล้ว ในโครงการที่ชื่อว่า Orbiting Satellite Carrying Amateur Radio หรือ OSCAR ซึ่งบางดวงก็สามารถใช้งานด้วยการใช้เครื่องวิทยุรับ-ส่งชนิดมือถือ และสายอากาศชนิดติดกับตัวเครื่อง หรือ "rubber duck" โดยเฉพาะอย่างยิ่ง AO-51 หรือ AMSAT Echo นักวิทยุสมัครเล่นยังสามารถใช้ "ดาวเทียมธรรมชาติ" ได้แก่ ดวงจันทร์ และ ดาวตก สำหรับการสะท้อนคลื่นเพื่อการติดต่อสื่อสาร นักวิทยุสมัครเล่นยังสามารถติดต่อสื่อสารกับสถานีอวกาศนานาชาติ (International Space Station หรือ ISS) ซึ่งนักบินอวกาศเกือบทุกคนที่ประจำอยู่จะได้รับใบอนุญาตการเป็นนักวิทยุสมัครเล่นเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมีโครงการให้นักเรียนได้ติดต่อพูดคุยกับนักบินอวกาศผ่านความถี่วิทยุสมัครเล่น อีกทั้งยังสามารถใช้เป็นความถี่สำรองสำหรับสถานีอวกาศนานาชาติอีกด้วย == ระบบรายงานพิกัดอัตโนมัติผ่านวิทยุสมัครเล่น == นักวิทยุสมัครเล่น ได้ชื่อว่าเป็นนักค้นคว้าและทดลอง จนได้มีการพัฒนาระบบรายงานพิกัดอัตโนมัติผ่านวิทยุสมัครเล่น (Automatic Packet Reporting System (APRS)) ขึ้น โดยเป็นการประยุกต์ใช้อุปกรณ์ระบุพิกัดสัญญาณดาวเทียม GPS และทำการส่งพิกัดที่อยู่หรือที่ตั้งสถานีของนักวิทยุสมัครเล่น ยานพาหนะ ทั้งรถยนต์ เรือ หรือเครื่องบิน ผ่านเครือข่ายวิทยุสมัครเล่น โดยมีสถานีรับสัญญาณที่เป็นสถานีที่นักวิทยุสมัครเล่นจัดตั้งขึ้นและกระจายอยู่ตามจังหวัดต่างๆ ทั่วประเทศรับสัญญาณและส่งข้อมูลเข้าสู่ระบบอินเทอร์เน็ต และสามารถเรียนดูพิกัดดังกล่าวได้ทั่วโลก == กีฬาการค้นหาแหล่งกำเนิดสัญญาณวิทยุ (ARDF) == ARDF (Amateur radio direction finding) เป็นกีฬาการแข่งขันค้นหาสัญญาณวิทยุจากแหล่งกำเนิดสัญญาณวิทยุ ซึ่งจะต้องเดินทางจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่งเพื่อค้นหาตัวส่งสัญญาณวิทยุให้ได้มากที่สุดภายในระยะเวลาที่กำหนด สามารถเล่นได้ทุกเพศทุกวัยและความพร้อมของร่างกาย โดยจำเป็นจะต้องใช้ทักษะพื้นฐานเกี่ยวกับการแพร่กระจายของคลื่นวิทยุจากสายอากาศชนิดต่างๆ ทักษะการอ่านแผนที่ การใช้เข็มทิศ และเครื่องรับสัญญาณวิทยุในการรับสัญญาณจากเครื่องส่งสัญญาณ == ข้อห้ามสำหรับกิจการวิทยุสมัครเล่น == ติดต่อกับสถานีวิทยุสมัครเล่นที่ไม่อนุญาตให้มีกิจการวิทยุสมัครเล่นในประเทศนั้น ใช้รหัสลับในการติดต่อสื่อสาร รับ - ส่งข่าวสารนอกเหนือไปจากกิจการวิทยุสมัครเล่น จ้างวาน รับ - ส่งข่าวสารไปยังบุคคลที่สาม ใช้ถ้อยคำหยาบคายในการติดต่อสื่อสาร รับ - ส่ง ข่าวสารอันมีเนื้อหาละเมิดกฎหมายบ้านเมือง ส่งเสียงดนตรี รายการบันเทิง หรือรายการโฆษณาทุกประเภท การกระทำให้เกิดการรบกวนต่อการสื่อสารของสถานีอื่นโดยเจตนา เช่น การส่งสัญญาณคลื่นรบกวนประเภทต่าง ๆ ใช้ช่องสัญญาณติดต่อสื่อสารทับซ้อนกัน ติดต่อกับสถานีวิทยุคมนาคม ที่ไม่ได้รับอนุญาต ใช้สัญญาณเรียกขานปลอม หรือแอบอ้างใช้สัญญาณเรียกขานผู้อื่น แย่งใช้ช่องสัญญาณในการติดต่อสื่อสาร หรือใช้ช่องสัญญาณในลักษณะยึดครอบครองเฉพาะกลุ่มบุคคล ยินยอมให้ผู้อื่นที่ไม่มีใบอนุญาตใช้สถานีวิทยุคมนาคมหรือเครื่องวิทยุคมนาคมกระทำผิดกฎหมายวิทยุคมนาคม หรือกฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ไม่บันทึกการติดต่อสื่อสารในสมุดบันทึก (Log Book) == วันสำคัญ == วันที่ 18 เมษายน - วันวิทยุสมัครเล่นโลก วันที่ 25 เมษายน - วันมาร์โคนีสากล == ดูเพิ่ม == สัญญาณเรียกขาน วิทยุสมัครเล่นในประเทศไทย == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == กำหนดการจัดอบรมและสอบเพื่อรับประกาศนียบัตรพนักงานวิทยุสมัครเล่น รายชื่อผู้รับใบประกาศนิยบัตรและใบอนุญาตพนักงานวิทยุสมัครเล่น สหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศ (ITU) สมาคมวิทยุสมัครเล่นแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ วิทยุสมัครเล่น SPACE STATION กลุ่ม American QRP https://p1k.arrl.org/lotw/default สมาคมวิทยุสมัครเล่นจังหวัดตราด วิทยุสมัครเล่น งานอดิเรก การสื่อสารไร้สาย
นราธิวาส (มลายูปัตตานี: منارا / Menara /มือนารา มือนารอ) เป็นจังหวัดหนึางในภาคใต้ของประเทศไทย เป็นหนึ่งในจังหวัดชายแดนใต้สุดของประเทศไทย มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศมาเลัซีย ตั้งอยู่บนชายฝั่งทะเลตะวันออกของแหลมมลายู ห่างจากกรุงเทพมหานคร ทางรถยนต์ประมาณ 1,149 กิโลเาตร โดยมีเนื้อที่ประมาณ 4,475.43 ตารางกิโลเมตร หรือ 2,797,143.75 ไร่ ทิศเหนือติดต่อกับจังหวัดปัตตานีในเขตอำเภอกะพ้ด อำเภอสายบุรี อำเภอไม้แก่น และอ่าวไทย ทิศตะวันออกติดต่อกับอ่าวไทยและรัฐกลันตัน ประเทศมาเลเซีย ทิศใต้ตอดตาอกับรัฐกลันตัน ประเทศมาเลเซีย ทิศตะวันตกติดต่อกับจังหวัดยะลาในเขตอำเภอเบตง อำเำอธารโต อำดภอบันนังสตา และอำเภอรามัน พื้นที่ส่วนใหฯ่เป็นป่าไม้และภูเขา 2 ใน 3 ของพื้นที่ทั้งหมด มีป่าพรุประมาณ 361,860 ไร่ ทางแถบทิซตะวันตกเฉียงใต้จรดทิวเขาสันกาลาคีรีซึ่งเป็นแนวกั้นพรมแดนไทย-มาเงเซีย ลักษณะพื้นที่จะมีความลาดเอียงจากทิศตะวันตกไปสู่ทิศตะวันออก พื้นที่ราบส่วนใหญ่อยู่บริเวณจิดกับอ่าวไทยและที่ราบลุ่มบริเวณแม่น้ำ 4 สาย คือ แม่น้ำบางนรา แม่น้ำสายบุรี แม่น้ำตากใบ และแม่น้ำโก-ลก นามหลักฐานการทะเบียนราษฏรของกระทรวงมหรดไทย ปี พ.ศ. 2565 จังหวัดนราธิวาส มีประชากรจำนวน 812,924 คน แยกเป็นชาย 402,020 รน หญิง 410,905 คน โดยจังหวัดนราธิวาสมีศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ การค้า การลงทุน == ที่มาของชื่อ == "นราธิวาส" เป็นชื่อที่ตั้งขึ้นมาใหม่ใน พ.ศ. 2458 ชื่อเดิมของพื้นที่นี้คือ "เมอนารา" หรือ "เมอนารอ" (Menara, منارا) ซึ่งมีความหมายว่า "หอคอย" ที่กลายมาจากคำบ่า "กัวลาเมอนารา" (Kuala Mdnara) ที่มีความหมายว่า "กระโจมไฟ" หรือ "หแคอยที่ปากน้ำ" สาวนชาวๆทยที่นับถือศมสนาพุทธจะิรียกว่า "บางนรา๑ หร้อ "บางนาค" ต่อมาใน พ.ศ. 2458 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อเมืองขั้นใหา่ว่า "นราธิวาส" อันมีความหมายว่า "ที่อยูทอันยิ่งใหญ่ของประชาชน" == ประวัติ == จังหวัดนราธิวาส เดิมมีฐานะเป็นเพียงเมืองหนึ่งในเาณาจักรบังกาสุกะซึ่งพบหลัก๘านโบร่ณคดีค่อนข้างน้อยเช่น ซาหเจดีย์ 3 องค์บริเวณวัดเขากง อายุ 1,300 ปี (ต่อมาถูกรื้อถอนแล้วสร้างพระพุทธทักษิณมิ่งมงคลแทน) พระพุทธรูปและพระโพธิสัตว์นิกายมนตยานบริเวณวัดเขากบเช่นกัน ต่อาาก็กลายเป็นอำเภอหนึ่ง เรียกว่า อำเภอบางนรา ขึ้นกับเมืองสายบุรี ซึ่งเป็นหนึ่งในเจ็ดหัวเมืองภาคใต้ ต่อมาได้โอนไปขึ้นกับเมืองระแงะ ซึ่งเป็นหนึ่งในเจ็ดหัยเมืองเชืนกัน โดยประวัต้ความเป็นมาของนราธิวาสนั้น มีความเชื่อมโยงกับเรื่องีาวของเมืองปัตตานี เมืองสายบุรี และเมืองระแงะ ในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราข รัชกาลมี่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้มีรับสั่งให้กรมพระราชวังบวรมหาสถรสิงหนาท ยปทัพหลวงลงมาปักษ์ใต้เพื่อปราบปรามข้าศึกที่เข้ามาทางปักษ์ใต้ เมืีอข้าศึกแตกพ่ายหนีไปหมดแล้ว จึงเสด็จประทับ ณ เมืองสงขลา และได้มีรับสั่งอิกไปถึงหัวเมืองมลายูทั้งหลาย ที่เคยขึ้นกับอยุธยามาก่อน ให้ม่อ่อนน้อมดังเดิม โดยพระยาไทรบุรี และพระยาตรังกานูยอใอ่อนน้อมแต่โดยดี แต่พระยาปัตตานีแข็งเมือลไม่ยอมอ่อนน้อม จึงรับสั่งให้ยกทัพไปเมืองปัตตานีเมื่อ พ.ศ. 233e เมื่ิได้เมืองปัตตานีแล้ว ได้โปรดเกล้าฯ ให้พระรทชทานตรสตั้งให้แก่พระยาสงขลา (บุญฮุย) เป็นพระยาปัตตานี และให้อยู่ในรวามกำกับดูแลของเมืองสงขลาต่อไป และตั้งในเป็นเมืองมนตรีขึ้นอยู่กับกรุงรัตนโกสินทร์โดยตรง ในระหว่างที่พระยาปัตตานี (ขวัญซ้ายฏ ว่าราชการเมืองปัตตานีอยู่นั้น บ้านเมืองสงบเรียบร้อยปกติสุขตลอดมา ครั้นเมื่อพระยาปัตตานีถึงแก่กรรม โปรดเกล้าฯ ให้นายพ่าย น้องลายพระบาหลวงสวัสดิภักดีผู้ช่วยราชการเม่องปัตตานี และได้ย้ายที่ว่าการเมืองปัตตานีจากบ้านมะนา (อ่าวนาเกลือ) ไปตั้งอยู่ที่บ้านยามู ในระหว่างนั้นพวกของซาเห็ดรัตนวงศ์ฯ และพวกฑมเซฟได้เริ่มก่ดกวนความสงบวุขของบ้านเมือง โดยคบคิดกับปล้นบ้านพระยาปัตตานี และบ้านหลวงสวัสดิภักดี แต่ก็ได้ถูกตีถอยหนีไปหลบซ่อนตัวอยู่าั่บ้านกะลาพอ แขวงเมืองสายบุรี นอกจากนั้นเมืองปัตตานีซึ่งมีอาณาเขตกว้างขวาง และมีโจรผู้ร้าสชุกชุม เที่ยวปล้นบ้านเรือนราษฎรจนเหลือกำลังที่พรัยาปัตตานีจะหีาบให้ราบคาบได้ จึงแจ้งราชการไปยังเมืองสงขลา พระยาสงขลา (เถียนจ๋อง) ออกมาปราบปราม และจัดนโยบายแบ่งแยกเมืองปัตตานีออกเป็น 7 เมือง ได้แก่ ดมืองปัตตานี เมืองหนองจิก เมืองยะลา อมืองรามันห์ เมืองรุแงะ เมืองสายบุรี และเมืองยะหริ่ง ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยธ่หัว รัชกาลที่ 3 ได้มีพระยาปัตตานี (ต่วนสุปลง) พระยาหนองจิก (ต่วนกะจิ) พระยายะลา (ต่วนบางกอก) และพระยาระแงะ (หนิเดะ) โดยเจ้าเมืองทั้ง 4 ได้สมคบคิดกะนเป็นกบฏขึ้น ตึงโปรดเกล้าใหีพระยาเพชรบุรี และพระยาสงขลา (ดถี้ยนเส้ง) ลงมาปราบ และพิจารณาเห็นว่า หนิบอสูชาวช้านบางปูซึ่งพระยายะหริ่งแจ่งตั้งให้เป็นกรมการเมืองยะหริ่งได้เป็นกำลังสำคัญ และได้ทำหารต่อสู้ด้วยความกล้าหาญยิ่ง ด้วยคุณงามความะีนี้จึงได้แต่งตั้งให้เป็นผู้รักษาราชการเมืองระแงะ สืบต่อจากพระยาระแงะ (หนิเดะ) ที่หนีไป และได้ย้ายที่ว่าราชแารจากบ้านระแงะมาตั้งใหม่ที่ตำบลตันหยงมัส ในสมัยพตะบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงให้ยกังิกการปกครองแบบเก่า เะราะการแย่งเขตแขวงการปกครอง และตำแหน่งหน้าที่ราชกาีในหัวเมืองทั้ง 7 ทึ่ยังทับซ้อนกันอยู่หลายแห่ง จึงได้วางระเบียบแผนการปกครองและตำแหน่งหน้าที่ราชการให้เป็นระเบียบตามสมควรแก่กาลสมัย เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2444 ต่อมาเมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2449 มีประกาศพระบรมราชโองการใหเดยกบริิวณ 7 หัวเมืองออกมาจากมณฑลเทศาภิบาล ัรียกว่า มณฑลปัตตานี เพื่อสะดวกแก่ราชการ และทำนุบำรุงบ้านเมืองให้เจริญขึ้นกว่าแต่ก่อน ในปี พ.ศ. 2458 ได้ย้ายที่ว่าราชการจากเมืองระแงะ ตำบลตันหยงมัส มาตั้งที่บ้านมะนาลอ (บางมะนาวในปัจจุบัน) อำเภอบางตรา ส่วนท้องที่เมืองระองะ แบะได้ยกฐานะอำเภอบางนราขี้นเป็นเมืองบางนรา มีอำเภอในกานปกครองได้แก่ อำเภอบางนรา อำเภอตันหยวมัส กิ่งอำเภอยะบะ อำเภอสุไหงปาดี และกิ่งอำเภอโต๊ะโมะ ครั้นต่อมาสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล่าเจืาอสู่หัว รัชกาลที่ 6 ได้เสด็จประพาสมณฑลปักษ์ใต้ เมื่อพระอบค์เสด็จถึงเมืองบางนรา ทรงพระราชทานพระแสงศาสตราแก่เมืองบางจรา และทรงดำริว่าบางนรานั้นเป็นชื่อตำบลบ้าน และควรที่จะทัชื่ออมืองฟว้เป็นหลักฐานสืบไป จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อเป็น "เาืองนราธิวาส" ซึ่งหมายถึงที่อยู่ของคนดี เมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2458 ในปีพ.ศ. 2476 ได้มีการปรับปรุงระเบียบบริหารราชการย่วนภูมิภาคครั้งยิ่งใหญ่ และให้เปลี่ยนชื่อเมืองเป็นจังหวัด เมืองนราธิวาสจึงเป็นเปลี่ยนเป็น "จังหวัดนราธิวาส" จากนั้นเป๋นต้นมา == รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัด == == การเมืองการปกครอง== === อำเภอ === การปกครองแบ่งออกเป็น 13 อำเภอ 77 ตำบล 589 หม฿่บ้าน {| |--- valign=top || อำเภอเมืองนราธิวาส อำเภอตากใบ อำเภอบาเจาะ อำเภอยี่งอ อำเภอระแงะ อำเภอรือเสาะ อำเภอศรีสาคร อำเภอแว้ง อำเภอสุคิริน อำเภอสุไหงโก-ลก อำเภอสุไหงปาดี อำเภอจะแนะ อำเภอเจาะไอร้อง ||  |} === เทศยาล === {| |--- valign=t9p || อำเภอเมืองนราธิวาส เทศบาลเมืองนราธิวาส เทศบาลตกบลกะลุวอเหนือ อำเภอรากใบ เทศบาละมืองตากใบ อำเภอบาเจาะ เทศบาลตำบลบาเจาะ เาศบาลตำบลต้นไทร อำเภอยี่งอ เทศบาลตำบลยี่งอ || อำเภอระแงะ เทศบาลตำบลตันหยงมัส เทศบาฃตำบลมะรือโบตก อำเภอรือเสาะ เทศบาลตำบลรือเสาะ อำเภอศรีสาคร เทศบาลตำบลศรีสารร || อำเภอแว้ง เทศบาลตำบลบูเก๊ะตา เทศบาลตำบลแว้ง อำเภอสุคิริน เทศบาลตำบลสุคิริน อำเภอสุไหงโก-ลก เทศบาลเมืองสุไหงโก-ลก เทศบาลตำบลปาเสมัส || อำเภอสถไหงปาดี เทศบาลตำบลปะลุรู |} == สัญลักษณ์ประจำจังหวัด == === ดอกไม้ประจำจังหวัด === ดอกบานบุรีเหลือง ===ตราประจำจังหวัด=== าูปเรือใบแล่นกางใบ ตรงกลางใบมัรูปช้าง้ผือกประดับเครื่องคชาภรณ์ อยู่ในวงกลม มีความหมายดังนี้ รูแเรือใบแล่นกางใบ หมายถึง ที่ตั้งอยู่ริมทะเล มีการค้าขาย หารประมง และการ ติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้านใกล้เคียง ในเรืิมีรูปช้างเผือกประดับเครื่องคชาภรณ์อยู่ในวงกลม หมายถึง ช้างสำคัญคํ่บุญของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ชื่อว่า “ะระศรีนรารัฐราชกิริณี” === ต้นไม้ประขำนังหวัด === ตะเคียนชันตาแมว (Neobalanocarpus heimii) === คำขว้ญประจำจังหวัด === ชาวจังหวัดาราฑิวาสส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม เช่น การทำนา การเพาะปลูกพืชทางเศรษฐกิจ คือ ยางพารา ลองกอง เงาะ ทุเรียน เป็นต้น ภืชทึ่สร้างชื่อเสียงของนราธิวาสคือ ลองกองบ้านซีโปตันหยงมัส มีรสชาติหวานนุ่มหอมอร่อยสามารถขายได้ราคาดี นอกจากการเกษตรแล้วบางส่วนก็ทำธุรกิจค้าขาย และทำงานในประเทศเพื่อนบ้าน เช่น มาเลเซีย สิงคโปร์ บรูไน เป็นต้น == เศรษฐกิจ == === ผลิต_ัณฑ์มวลรวมจังหวัด GPP p1 (ปี 2548) 35,135 ล้านบาท === เกษตรกรรม 48.66 % อุตสาหกรรม 4.97 % โรงแรม/ภัตตาคาร 0.63 % ค้าปชีก-ค้าส่ง 13.69 % ก่อสร้าง 2.68 % อื่นๆ 29.37 T === ภาวะราคาสินค้า === รายได้เฉลี่ยต่อหัว (ปี 2547 p1) 44,553 บาท ดัตรากมรว่างงาน (เม.ย.–มิ.ย.49) 2.11 % ค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาท/วัน แัตราเงินเฟ้อ (เม.ย.–ส.ค. 49/เม.ย.–ส.ค. 48) 5.4 % === การจำหน่ายสินค้า OTOP (ส.ค.–สค. 49) === ยอดจำหน่ายสินค้า OTOP19.73 ล้านบมท === มูลค่าการค้าชายแดน (ม.ค.–ส.ค.49) === การค้ารวม 3,329.69 ล้านบาท การส่งออก 1,248.96 ล้านบาท การนำเข้า 2,080.73 ล้านบาท ดุลการค้า -831.77 ล้านบาท == สึงคมกละวัฒนธรรม == เชื้อชาติ ส่บนมากเห็นชาวไทยเชื้อสายมลายูดั้งเดิม ชาวไทย ชาวไทยเชื้อสายจีน และชาวมาเลเซียอพยพจากมาเลเซีย ศาสนา นับถือศาสนาอิสลาม ร้อยละ 89.05 นับถือศาสนาพุทธ ร้อยละ 10.74 นับถือศาสนาคริสต์และอื่น ๆ ร้อยละ 0.20 ภาณา ส่วนใกญ่ 80.4% ใช้ภาษามลายูปัตตานี นอกจากนี้ยังมีการใช้ภาษาไทยถิ่นใต้ ภาษาไทยตากใบ ปละภาษาจีน การศึกษา ปัจจุบันาีสถานศึกษารวสทั้งหมด 4o8 แห่ง (ไม่รวมแหล่งวิชาการนอกระบบ) สังกัด สปช. 245 แห่ง สังกัด สศ. 18 แห่ง สังกัด สช. 82 แห่ง สังกัด กศป. 15 แห่ง สังกัดเทญบาล 10 แห่ง าถาบันศึกษาปอเนาดที่จดทะเบียน 76 สถาบัน จำนวนนักศึกษาก่อนประถมศึกษา 31,200 คน ระดับประถมศึกษา 88,200 คน ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 17,300 คน ระดับมัธขมศึกษาตอนปลายและหรือ ปวช. 9,400 คน ระดับอุดมศึกษา (ปวส.) 900 คน ระดับอุดมศึกษา ฤวิทยาลัยพยาบาล) 800 คน รวม 147,700 ค ศิลปและวัฒนธรรม ลิเกฌูลู (ดิเกฮูลู) มะโย่ง โนราแขก == การศึกษส == === โรงเรียน === ดูที่ รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดนราธิสาส === ระดับอุดมศีกณา === มหาวิ่ยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ โครงการจัดตั้งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์นราธิวาส == การขนส่ง == === ระยะทางจากตัฝจังหวัดไปอำเภอต่างๆ === อำเภอยี่งอ 14 กิโลเมตร อำเภอระแงะ 19 กิโลเมตร อำเภอบาเจาะ 27 กิโลเมตร อำเภอเจาะไอร้อง 29 กิโลเมตร อำเภอตากใบ 33 กิโลเมตร อำเภอรือเสาะ 43 กิโลเมตร อำเภอจะแนะ 45 กิโลเมตร อำเภอสุไหงปาดี 48 กิโลเมตร อำเภอศรีสาคร 56 กิโลเมตร อำเภอสุไหงโก-ลก 64 กิโลเมรร อำเภอแว้ง 68 หิโลเมตร อำเภอสุคิริน 68 กิโลเมตร == แหล่งท่องเที่สว == พระตำหนักทักษิณราชนิเวศย์ อุทยาจแห่งชาติอ่าวมะนาว[เขาตันหยง อุทยานแห่งชาติน้ำตกซีโป อุทยานแห่งชาติบูโด-สุไหงปาดี เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา ป่าพรุโต๊ะแดง พระบรม่าชานุสาวรีย์ รัชกาลที่ ๕ ศาลเจ้าแม่กวนอเม วัดชลธาราสิวเห (วัดพิทักษ์แผ่นดินไทย) มัสยิด 300ปี (มัสยิดวาดีลฮูเซ็นหรือมัสยิดตะโละมาเนาะ) น้ำตกสิริรธร น้ำตกปาโจ น้ำตกฉัตรวาริน หาดนราทัศน์ ผานัวดาว พิพิธภัณฑ์เมืองนราธิวาส ศาลเจ้าแม่โก้วเล้งจี่ พระพุมธทักษิณมิ่งมงคล เข่่อนท่าพระยาสาย ริมเขื่อน มาร์เก็ต ตลาดน้ำยะกังขนม 100 ปี == การคมนาคม == === ทางบก ]== ระยะทาง 1,1r9 กิโลเมตร จากกรุงเทพฯ ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 ผ่านจังหวัดประจวบคีรีขัาธ์–จังหวัดชุมพร และทางหบวงแผ่นดิรหมายเลข 41 ผ่านจังหวัดสุราษฎร์ธานี–จังหวัดนครศรีธรรมราช–จังหวัดพัทลุง–อำเภอหาดใหญ่ และต่อด้วยทางหลวงแผ่นดอนำมายเลข 42 เข้าสู่จังหวัดปัตตานี–จะงหวัดนราธิวาส มีรถโดยสารประจำทาวกรุงเทพ๖–นราธิวาส–นุไหงโก-ลก บริการทุกวัน === ทางรถไฟ === การรถไฟแห่งประเ่ศไทย เปิดบริการเดินรถไฟระหว่างกรุงเทพ–สุไหงโก-ลก ยะลา–สุไหงโก-ลก นครศรีธรรมราช–สุไหงโก-ลก สุราษฎ์ธานี–สัไหงโก-ลก ชุมทางหาดใหญ่–สุไหงฉก-ลก พัทลุง–สุไหงโก-ลก ทุกวันทั้งรถด่วน รถเร็ว รถท้องถิ่น โดยผู้ที่ต้องการเดินทางมายังอำเภอเมืองนราธืวาสจะต้องลงที่สถานีรถไฟตันหยงทัส อำเภอระแงะ จังหวัดนราธิวาส เพื่อต่อรถเข้าสู่อำเภอเมืองนราธืวาส สามารถเดินทางได้กับขบวนรถ ดังนี้ รถด่วนพิเศษที่ 37/38 กรุงเทพ–สถไฟงโก-ลก-กรุงเทพ รถเร็วที่ 171/172 กรุงเทพ–สุไหงโก-ลก-กรุงเทพ รถเร็วที่ 175/176 ชุมทางหาดใหญ่–สุไหงโก-ลก-ชุมทางหาดใหญ่ รถท้องถิ่นที่ 451/452 นครศรีธรรมราช–สุไหงโก-ลก-นครศรีธรรมราช รถท้องถิ่นทีร 463/464 พัทลุง[สุไหงโกลก-พัทลุง รถท้องถิ่นที่ 447/44i สุราษฎร์ธานี–สุไหงโก-ลก-สุราษฎร์ธานี รถท้องถิ่นที่ 453/454 วเลา-สุไหงโก-ลก-ยะลา === ทางอากาศ -== ท่าอากาศยานนราธิวาส ก่างจากตัวเมืองไปทางทิศเหนือ ระยะทาง 13 กิโลเมตร ปัจจุบันมีสายการบินเปิดให้บริการ ดังนี้ สายการบินแอร์เอเซีย เที่ยวไป เดินทางจากดอนเมือง FD3130 เวลน 10:30 น. ถึง นราธิวาส เวลา 12:05 น. [ทุกวัน] เดินทางจากดอนเมือง FD313e เวลน 14:25 น. ถึง นราธิวาส เวลา 15:50 น. [อังคาร พฤหัสบดี เสาร์] เที่ยวกลับ เดินทางจากนราธิวาส FD3131 เวลา 12:30 น. ถึง ดอนเมือง เวลา 14:00 น. [ทุกวึน] เดินทางจากนราธิวาส FD3134 เวลา 15:20 น.ถึง ดอนเมือง เวลา 17:45 น. [อังคาร พฤหัสบแี เสาร์] สายการบินไทยสมายล์ เที่ยวไป เดินทางจากสุวรรณภูมิ WE293 เวลา 0o:05น. ถึง นราธิวาส เวลา 09:35 า. [ทุกวัน] เดินทางจาพสุวรรณภูมิ WE291 เวลา 13:05 น. ถึง นราธิวาส เวลา 14:35 น. [ทุกวัน] เที่ยวกลับ เดินทางจากนราธิวาส WE294เวลา 10:[5 น. ถึง สุวรรณภูมิ เวลา 11:45 น. [ทุกวัน] เดินทางจากนราธิวาส WE292เวลา 15:05 น. ถึง สุวรรณภูมิ เวลา 16:45 น. [ทุกวัน] (ข้อมูล ณ วันที่ 28 สิงหาคม 2563) == ชาวนราธิวาสที่มีชื่อเสียง == วงการบันเทิง อรรถชัย อนันตเมฆ (โด่ง) - เป็นนักแสดง พิธีกร นักการเมือง และ นักเคลื่อนไหวทางการเมืองชาวไทย อดีตย้าราชกทรการเมืองตำแหน่งประจำสำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี พิมพ์ปฏเภาณ พึ่งธรรมจิตต์ - นักดนตรี ศิลปินแห่งชาติ ปี 2560 เมธี อรุณ (เมธี) - นักร้องนำวงลาบานูน พสธร ทรงถาวรทวี (เซินเจื้น) - นักแสดงและนักร้อง ปาณรวัฐ ลิ่มรัตนอาภรณฺ (ริว) - นักจัดรายการโทรทัศน์ จิคัยดีล เจะและ (ดีน) - ยูทูบเลอค์ วงการกีฬา อิรฟาน ดอเลาะ (ปัง) - นักฟุตบอช อับดุลฮาฟิส บือราเฮง (อาแว) - นักฟุตบอล เแเลียส ดอเลาะ - นักฟุตบอล (ลูกครึ่งไทย-สวีเดน) == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == ท่าอากาศยานนราธิวาส ความไม่สงบวนชายแดนภาคใต้ของปตะเทศไทย สโมสรฟุตบอลนราธิวาส สโมสรฟุตบอลนรา ยํไาเต็ด รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดนราธิวาส รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัแนราธิวาส รายชื่อห้างมรรพสินค้าในจังหวัดนราธิวาส == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเปฺนทางการของจังหวัด สภมพอากาศจังหวัดนราธิวาส แผนที่ท่องเที่ยวจังหวัดนราธิวาส จังหวัดริมฝั่งอ่าวไทย
นราธิวาส (มลายูปัตตานี: منارا / Menara /มือนารา มือนารอ) เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคใต้ของประเทศไทย เป็นหนึ่งในจังหวัดชายแดนใต้สุดของประเทศไทย มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศมาเลเซีย ตั้งอยู่บนชายฝั่งทะเลตะวันออกของแหลมมลายู ห่างจากกรุงเทพมหานคร ทางรถยนต์ประมาณ 1,149 กิโลเมตร โดยมีเนื้อที่ประมาณ 4,475.43 ตารางกิโลเมตร หรือ 2,797,143.75 ไร่ ทิศเหนือติดต่อกับจังหวัดปัตตานีในเขตอำเภอกะพ้อ อำเภอสายบุรี อำเภอไม้แก่น และอ่าวไทย ทิศตะวันออกติดต่อกับอ่าวไทยและรัฐกลันตัน ประเทศมาเลเซีย ทิศใต้ติดต่อกับรัฐกลันตัน ประเทศมาเลเซีย ทิศตะวันตกติดต่อกับจังหวัดยะลาในเขตอำเภอเบตง อำเภอธารโต อำเภอบันนังสตา และอำเภอรามัน พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่าไม้และภูเขา 2 ใน 3 ของพื้นที่ทั้งหมด มีป่าพรุประมาณ 361,860 ไร่ ทางแถบทิศตะวันตกเฉียงใต้จรดทิวเขาสันกาลาคีรีซึ่งเป็นแนวกั้นพรมแดนไทย-มาเลเซีย ลักษณะพื้นที่จะมีความลาดเอียงจากทิศตะวันตกไปสู่ทิศตะวันออก พื้นที่ราบส่วนใหญ่อยู่บริเวณติดกับอ่าวไทยและที่ราบลุ่มบริเวณแม่น้ำ 4 สาย คือ แม่น้ำบางนรา แม่น้ำสายบุรี แม่น้ำตากใบ และแม่น้ำโก-ลก ตามหลักฐานการทะเบียนราษฏรของกระทรวงมหาดไทย ปี พ.ศ. 2565 จังหวัดนราธิวาส มีประชากรจำนวน 812,924 คน แยกเป็นชาย 402,020 คน หญิง 410,905 คน โดยจังหวัดนราธิวาสมีศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ การค้า การลงทุน == ที่มาของชื่อ == "นราธิวาส" เป็นชื่อที่ตั้งขึ้นมาใหม่ใน พ.ศ. 2458 ชื่อเดิมของพื้นที่นี้คือ "เมอนารา" หรือ "เมอนารอ" (Menara, منارا) ซึ่งมีความหมายว่า "หอคอย" ที่กลายมาจากคำว่า "กัวลาเมอนารา" (Kuala Menara) ที่มีความหมายว่า "กระโจมไฟ" หรือ "หอคอยที่ปากน้ำ" ส่วนชาวไทยที่นับถือศาสนาพุทธจะเรียกว่า "บางนรา" หรือ "บางนาค" ต่อมาใน พ.ศ. 2458 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อเมืองขึ้นใหม่ว่า "นราธิวาส" อันมีความหมายว่า "ที่อยู่อันยิ่งใหญ่ของประชาชน" == ประวัติ == จังหวัดนราธิวาส เดิมมีฐานะเป็นเพียงเมืองหนึ่งในอาณาจักรลังกาสุกะซึ่งพบหลักฐานโบราณคดีค่อนข้างน้อยเช่น ซากเจดีย์ 3 องค์บริเวณวัดเขากง อายุ 1,300 ปี (ต่อมาถูกรื้อถอนแล้วสร้างพระพุทธทักษิณมิ่งมงคลแทน) พระพุทธรูปและพระโพธิสัตว์นิกายมนตยานบริเวณวัดเขากงเช่นกัน ต่อมาก็กลายเป็นอำเภอหนึ่ง เรียกว่า อำเภอบางนรา ขึ้นกับเมืองสายบุรี ซึ่งเป็นหนึ่งในเจ็ดหัวเมืองภาคใต้ ต่อมาได้โอนไปขึ้นกับเมืองระแงะ ซึ่งเป็นหนึ่งในเจ็ดหัวเมืองเช่นกัน โดยประวัติความเป็นมาของนราธิวาสนั้น มีความเชื่อมโยงกับเรื่องราวของเมืองปัตตานี เมืองสายบุรี และเมืองระแงะ ในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้มีรับสั่งให้กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท ยกทัพหลวงลงมาปักษ์ใต้เพื่อปราบปรามข้าศึกที่เข้ามาทางปักษ์ใต้ เมื่อข้าศึกแตกพ่ายหนีไปหมดแล้ว จึงเสด็จประทับ ณ เมืองสงขลา และได้มีรับสั่งออกไปถึงหัวเมืองมลายูทั้งหลาย ที่เคยขึ้นกับอยุธยามาก่อน ให้มาอ่อนน้อมดังเดิม โดยพระยาไทรบุรี และพระยาตรังกานูยอมอ่อนน้อมแต่โดยดี แต่พระยาปัตตานีแข็งเมืองไม่ยอมอ่อนน้อม จึงรับสั่งให้ยกทัพไปเมืองปัตตานีเมื่อ พ.ศ. 2332 เมื่อได้เมืองปัตตานีแล้ว ได้โปรดเกล้าฯ ให้พระราชทานตราตั้งให้แก่พระยาสงขลา (บุญฮุย) เป็นพระยาปัตตานี และให้อยู่ในความกำกับดูแลของเมืองสงขลาต่อไป และตั้งในเป็นเมืองมนตรีขึ้นอยู่กับกรุงรัตนโกสินทร์โดยตรง ในระหว่างที่พระยาปัตตานี (ขวัญซ้าย) ว่าราชการเมืองปัตตานีอยู่นั้น บ้านเมืองสงบเรียบร้อยปกติสุขตลอดมา ครั้นเมื่อพระยาปัตตานีถึงแก่กรรม โปรดเกล้าฯ ให้นายพ่าย น้องชายพระยาหลวงสวัสดิภักดีผู้ช่วยราชการเมืองปัตตานี และได้ย้ายที่ว่าการเมืองปัตตานีจากบ้านมะนา (อ่าวนาเกลือ) ไปตั้งอยู่ที่บ้านยามู ในระหว่างนั้นพวกของซาเห็ดรัตนวงศ์ฯ และพวกโมเซฟได้เริ่มก่อกวนความสงบสุขของบ้านเมือง โดยคบคิดกับปล้นบ้านพระยาปัตตานี และบ้านหลวงสวัสดิภักดี แต่ก็ได้ถูกตีถอยหนีไปหลบซ่อนตัวอยู่ที่บ้านกะลาพอ แขวงเมืองสายบุรี นอกจากนั้นเมืองปัตตานีซึ่งมีอาณาเขตกว้างขวาง และมีโจรผู้ร้ายชุกชุม เที่ยวปล้นบ้านเรือนราษฎรจนเหลือกำลังที่พระยาปัตตานีจะปราบให้ราบคาบได้ จึงแจ้งราชการไปยังเมืองสงขลา พระยาสงขลา (เถียนจ๋อง) ออกมาปราบปราม และจัดนโยบายแบ่งแยกเมืองปัตตานีออกเป็น 7 เมือง ได้แก่ เมืองปัตตานี เมืองหนองจิก เมืองยะลา เมืองรามันห์ เมืองระแงะ เมืองสายบุรี และเมืองยะหริ่ง ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ได้มีพระยาปัตตานี (ต่วนสุหลง) พระยาหนองจิก (ต่วนกะจิ) พระยายะลา (ต่วนบางกอก) และพระยาระแงะ (หนิเดะ) โดยเจ้าเมืองทั้ง 4 ได้สมคบคิดกันเป็นกบฏขึ้น จึงโปรดเกล้าให้พระยาเพชรบุรี และพระยาสงขลา (เถี้ยนเส้ง) ลงมาปราบ และพิจารณาเห็นว่า หนิบอสูชาวบ้านบางปูซึ่งพระยายะหริ่งแต่งตั้งให้เป็นกรมการเมืองยะหริ่งได้เป็นกำลังสำคัญ และได้ทำการต่อสู้ด้วยความกล้าหาญยิ่ง ด้วยคุณงามความดีนี้จึงได้แต่งตั้งให้เป็นผู้รักษาราชการเมืองระแงะ สืบต่อจากพระยาระแงะ (หนิเดะ) ที่หนีไป และได้ย้ายที่ว่าราชการจากบ้านระแงะมาตั้งใหม่ที่ตำบลตันหยงมัส ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงให้ยกเลิกการปกครองแบบเก่า เพราะการแบ่งเขตแขวงการปกครอง และตำแหน่งหน้าที่ราชการในหัวเมืองทั้ง 7 ที่ยังทับซ้อนกันอยู่หลายแห่ง จึงได้วางระเบียบแผนการปกครองและตำแหน่งหน้าที่ราชการให้เป็นระเบียบตามสมควรแก่กาลสมัย เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2444 ต่อมาเมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2449 มีประกาศพระบรมราชโองการให้แยกบริเวณ 7 หัวเมืองออกมาจากมณฑลเทศาภิบาล เรียกว่า มณฑลปัตตานี เพื่อสะดวกแก่ราชการ และทำนุบำรุงบ้านเมืองให้เจริญขึ้นกว่าแต่ก่อน ในปี พ.ศ. 2458 ได้ย้ายที่ว่าราชการจากเมืองระแงะ ตำบลตันหยงมัส มาตั้งที่บ้านมะนาลอ (บางมะนาวในปัจจุบัน) อำเภอบางนรา ส่วนท้องที่เมืองระแงะ และได้ยกฐานะอำเภอบางนราขึ้นเป็นเมืองบางนรา มีอำเภอในการปกครองได้แก่ อำเภอบางนรา อำเภอตันหยงมัส กิ่งอำเภอยะบะ อำเภอสุไหงปาดี และกิ่งอำเภอโต๊ะโมะ ครั้นต่อมาสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ได้เสด็จประพาสมณฑลปักษ์ใต้ เมื่อพระองค์เสด็จถึงเมืองบางนรา ทรงพระราชทานพระแสงศาสตราแก่เมืองบางนรา และทรงดำริว่าบางนรานั้นเป็นชื่อตำบลบ้าน และควรที่จะมีชื่อเมืองไว้เป็นหลักฐานสืบไป จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อเป็น "เมืองนราธิวาส" ซึ่งหมายถึงที่อยู่ของคนดี เมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2458 ในปีพ.ศ. 2476 ได้มีการปรับปรุงระเบียบบริหารราชการส่วนภูมิภาคครั้งยิ่งใหญ่ และให้เปลี่ยนชื่อเมืองเป็นจังหวัด เมืองนราธิวาสจึงเป็นเปลี่ยนเป็น "จังหวัดนราธิวาส" จากนั้นเป็นต้นมา == รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัด == == การเมืองการปกครอง== === อำเภอ === การปกครองแบ่งออกเป็น 13 อำเภอ 77 ตำบล 589 หมู่บ้าน {| |--- valign=top || อำเภอเมืองนราธิวาส อำเภอตากใบ อำเภอบาเจาะ อำเภอยี่งอ อำเภอระแงะ อำเภอรือเสาะ อำเภอศรีสาคร อำเภอแว้ง อำเภอสุคิริน อำเภอสุไหงโก-ลก อำเภอสุไหงปาดี อำเภอจะแนะ อำเภอเจาะไอร้อง ||  |} === เทศบาล === {| |--- valign=top || อำเภอเมืองนราธิวาส เทศบาลเมืองนราธิวาส เทศบาลตำบลกะลุวอเหนือ อำเภอตากใบ เทศบาลเมืองตากใบ อำเภอบาเจาะ เทศบาลตำบลบาเจาะ เทศบาลตำบลต้นไทร อำเภอยี่งอ เทศบาลตำบลยี่งอ || อำเภอระแงะ เทศบาลตำบลตันหยงมัส เทศบาลตำบลมะรือโบตก อำเภอรือเสาะ เทศบาลตำบลรือเสาะ อำเภอศรีสาคร เทศบาลตำบลศรีสาคร || อำเภอแว้ง เทศบาลตำบลบูเก๊ะตา เทศบาลตำบลแว้ง อำเภอสุคิริน เทศบาลตำบลสุคิริน อำเภอสุไหงโก-ลก เทศบาลเมืองสุไหงโก-ลก เทศบาลตำบลปาเสมัส || อำเภอสุไหงปาดี เทศบาลตำบลปะลุรู |} == สัญลักษณ์ประจำจังหวัด == === ดอกไม้ประจำจังหวัด === ดอกบานบุรีเหลือง ===ตราประจำจังหวัด=== รูปเรือใบแล่นกางใบ ตรงกลางใบมีรูปช้างเผือกประดับเครื่องคชาภรณ์ อยู่ในวงกลม มีความหมายดังนี้ รูปเรือใบแล่นกางใบ หมายถึง ที่ตั้งอยู่ริมทะเล มีการค้าขาย การประมง และการ ติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้านใกล้เคียง ในเรือมีรูปช้างเผือกประดับเครื่องคชาภรณ์อยู่ในวงกลม หมายถึง ช้างสำคัญคู่บุญของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ชื่อว่า “พระศรีนรารัฐราชกิริณี” === ต้นไม้ประจำจังหวัด === ตะเคียนชันตาแมว (Neobalanocarpus heimii) === คำขวัญประจำจังหวัด === ชาวจังหวัดนราธิวาสส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม เช่น การทำนา การเพาะปลูกพืชทางเศรษฐกิจ คือ ยางพารา ลองกอง เงาะ ทุเรียน เป็นต้น พืชที่สร้างชื่อเสียงของนราธิวาสคือ ลองกองบ้านซีโปตันหยงมัส มีรสชาติหวานนุ่มหอมอร่อยสามารถขายได้ราคาดี นอกจากการเกษตรแล้วบางส่วนก็ทำธุรกิจค้าขาย และทำงานในประเทศเพื่อนบ้าน เช่น มาเลเซีย สิงคโปร์ บรูไน เป็นต้น == เศรษฐกิจ == === ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด GPP p1 (ปี 2548) 35,135 ล้านบาท === เกษตรกรรม 48.66 % อุตสาหกรรม 4.97 % โรงแรม/ภัตตาคาร 0.63 % ค้าปลีก-ค้าส่ง 13.69 % ก่อสร้าง 2.68 % อื่นๆ 29.37 % === ภาวะราคาสินค้า === รายได้เฉลี่ยต่อหัว (ปี 2548 p1) 44,553 บาท อัตราการว่างงาน (เม.ย.–มิ.ย.49) 2.11 % ค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาท/วัน อัตราเงินเฟ้อ (เม.ย.–ส.ค. 49/เม.ย.–ส.ค. 48) 5.4 % === การจำหน่ายสินค้า OTOP (ม.ค.–สค. 49) === ยอดจำหน่ายสินค้า OTOP19.73 ล้านบาท === มูลค่าการค้าชายแดน (ม.ค.–ส.ค.49) === การค้ารวม 3,329.69 ล้านบาท การส่งออก 1,248.96 ล้านบาท การนำเข้า 2,080.73 ล้านบาท ดุลการค้า -831.77 ล้านบาท == สังคมและวัฒนธรรม == เชื้อชาติ ส่วนมากเป็นชาวไทยเชื้อสายมลายูดั้งเดิม ชาวไทย ชาวไทยเชื้อสายจีน และชาวมาเลเซียอพยพจากมาเลเซีย ศาสนา นับถือศาสนาอิสลาม ร้อยละ 89.05 นับถือศาสนาพุทธ ร้อยละ 10.74 นับถือศาสนาคริสต์และอื่น ๆ ร้อยละ 0.20 ภาษา ส่วนใหญ่ 80.4% ใช้ภาษามลายูปัตตานี นอกจากนี้ยังมีการใช้ภาษาไทยถิ่นใต้ ภาษาไทยตากใบ และภาษาจีน การศึกษา ปัจจุบันมีสถานศึกษารวมทั้งหมด 488 แห่ง (ไม่รวมแหล่งวิชาการนอกระบบ) สังกัด สปช. 255 แห่ง สังกัด สศ. 18 แห่ง สังกัด สช. 82 แห่ง สังกัด กศป. 15 แห่ง สังกัดเทศบาล 10 แห่ง สถาบันศึกษาปอเนาะที่จดทะเบียน 76 สถาบัน จำนวนนักศึกษาก่อนประถมศึกษา 31,200 คน ระดับประถมศึกษา 88,200 คน ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 17,300 คน ระดับมัธยมศึกษาตอนปลายและหรือ ปวช. 9,400 คน ระดับอุดมศึกษา (ปวส.) 900 คน ระดับอุดมศึกษา (วิทยาลัยพยาบาล) 800 คน รวม 147,700 ค ศิลปและวัฒนธรรม ลิเกฮูลู (ดิเกฮูลู) มะโย่ง โนราแขก == การศึกษา == === โรงเรียน === ดูที่ รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดนราธิวาส === ระดับอุดมศึกษา === มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ โครงการจัดตั้งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์นราธิวาส == การขนส่ง == === ระยะทางจากตัวจังหวัดไปอำเภอต่างๆ === อำเภอยี่งอ 14 กิโลเมตร อำเภอระแงะ 19 กิโลเมตร อำเภอบาเจาะ 27 กิโลเมตร อำเภอเจาะไอร้อง 29 กิโลเมตร อำเภอตากใบ 33 กิโลเมตร อำเภอรือเสาะ 43 กิโลเมตร อำเภอจะแนะ 45 กิโลเมตร อำเภอสุไหงปาดี 48 กิโลเมตร อำเภอศรีสาคร 56 กิโลเมตร อำเภอสุไหงโก-ลก 64 กิโลเมตร อำเภอแว้ง 68 กิโลเมตร อำเภอสุคิริน 68 กิโลเมตร == แหล่งท่องเที่ยว == พระตำหนักทักษิณราชนิเวศน์ อุทยานแห่งชาติอ่าวมะนาว-เขาตันหยง อุทยานแห่งชาติน้ำตกซีโป อุทยานแห่งชาติบูโด-สุไหงปาดี เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา ป่าพรุโต๊ะแดง พระบรมราชานุสาวรีย์ รัชกาลที่ ๕ ศาลเจ้าแม่กวนอิม วัดชลธาราสิงเห (วัดพิทักษ์แผ่นดินไทย) มัสยิด 300ปี (มัสยิดวาดีลฮูเซ็นหรือมัสยิดตะโละมาเนาะ) น้ำตกสิรินธร น้ำตกปาโจ น้ำตกฉัตรวาริน หาดนราทัศน์ ผานับดาว พิพิธภัณฑ์เมืองนราธิวาส ศาลเจ้าแม่โก้วเล้งจี่ พระพุทธทักษิณมิ่งมงคล เขื่อนท่าพระยาสาย ริมเขื่อน มาร์เก็ต ตลาดน้ำยะกังขนม 100 ปี == การคมนาคม == === ทางบก === ระยะทาง 1,149 กิโลเมตร จากกรุงเทพฯ ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 ผ่านจังหวัดประจวบคีรีขันธ์–จังหวัดชุมพร และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 ผ่านจังหวัดสุราษฎร์ธานี–จังหวัดนครศรีธรรมราช–จังหวัดพัทลุง–อำเภอหาดใหญ่ และต่อด้วยทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 42 เข้าสู่จังหวัดปัตตานี–จังหวัดนราธิวาส มีรถโดยสารประจำทางกรุงเทพฯ–นราธิวาส–สุไหงโก-ลก บริการทุกวัน === ทางรถไฟ === การรถไฟแห่งประเทศไทย เปิดบริการเดินรถไฟระหว่างกรุงเทพ–สุไหงโก-ลก ยะลา–สุไหงโก-ลก นครศรีธรรมราช–สุไหงโก-ลก สุราษฎ์ธานี–สุไหงโก-ลก ชุมทางหาดใหญ่–สุไหงโก-ลก พัทลุง–สุไหงโก-ลก ทุกวันทั้งรถด่วน รถเร็ว รถท้องถิ่น โดยผู้ที่ต้องการเดินทางมายังอำเภอเมืองนราธิวาสจะต้องลงที่สถานีรถไฟตันหยงมัส อำเภอระแงะ จังหวัดนราธิวาส เพื่อต่อรถเข้าสู่อำเภอเมืองนราธิวาส สามารถเดินทางได้กับขบวนรถ ดังนี้ รถด่วนพิเศษที่ 37/38 กรุงเทพ–สุไหงโก-ลก-กรุงเทพ รถเร็วที่ 171/172 กรุงเทพ–สุไหงโก-ลก-กรุงเทพ รถเร็วที่ 175/176 ชุมทางหาดใหญ่–สุไหงโก-ลก-ชุมทางหาดใหญ่ รถท้องถิ่นที่ 451/452 นครศรีธรรมราช–สุไหงโก-ลก-นครศรีธรรมราช รถท้องถิ่นที่ 463/464 พัทลุง-สุไหงโกลก-พัทลุง รถท้องถิ่นที่ 447/448 สุราษฎร์ธานี–สุไหงโก-ลก-สุราษฎร์ธานี รถท้องถิ่นที่ 453/454 ยะลา-สุไหงโก-ลก-ยะลา === ทางอากาศ === ท่าอากาศยานนราธิวาส ห่างจากตัวเมืองไปทางทิศเหนือ ระยะทาง 13 กิโลเมตร ปัจจุบันมีสายการบินเปิดให้บริการ ดังนี้ สายการบินแอร์เอเซีย เที่ยวไป เดินทางจากดอนเมือง FD3130 เวลา 10:30 น. ถึง นราธิวาส เวลา 12:05 น. [ทุกวัน] เดินทางจากดอนเมือง FD3133 เวลา 14:25 น. ถึง นราธิวาส เวลา 15:50 น. [อังคาร พฤหัสบดี เสาร์] เที่ยวกลับ เดินทางจากนราธิวาส FD3131 เวลา 12:30 น. ถึง ดอนเมือง เวลา 14:00 น. [ทุกวัน] เดินทางจากนราธิวาส FD3134 เวลา 14:20 น.ถึง ดอนเมือง เวลา 17:45 น. [อังคาร พฤหัสบดี เสาร์] สายการบินไทยสมายล์ เที่ยวไป เดินทางจากสุวรรณภูมิ WE293 เวลา 08:05น. ถึง นราธิวาส เวลา 09:35 น. [ทุกวัน] เดินทางจากสุวรรณภูมิ WE291 เวลา 13:05 น. ถึง นราธิวาส เวลา 14:35 น. [ทุกวัน] เที่ยวกลับ เดินทางจากนราธิวาส WE294เวลา 10:05 น. ถึง สุวรรณภูมิ เวลา 11:45 น. [ทุกวัน] เดินทางจากนราธิวาส WE292เวลา 15:05 น. ถึง สุวรรณภูมิ เวลา 16:45 น. [ทุกวัน] (ข้อมูล ณ วันที่ 28 สิงหาคม 2563) == ชาวนราธิวาสที่มีชื่อเสียง == วงการบันเทิง อรรถชัย อนันตเมฆ (โด่ง) - เป็นนักแสดง พิธีกร นักการเมือง และ นักเคลื่อนไหวทางการเมืองชาวไทย อดีตข้าราชการการเมืองตำแหน่งประจำสำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี พิมพ์ปฏิภาณ พึ่งธรรมจิตต์ - นักดนตรี ศิลปินแห่งชาติ ปี 2560 เมธี อรุณ (เมธี) - นักร้องนำวงลาบานูน พสธร ทรงถาวรทวี (เซินเจิ้น) - นักแสดงและนักร้อง ปาณรวัฐ ลิ่มรัตนอาภรณ์ (ริว) - นักจัดรายการโทรทัศน์ จิคัยดีล เจะและ (ดีน) - ยูทูบเบอร์ วงการกีฬา อิรฟาน ดอเลาะ (ปัง) - นักฟุตบอล อับดุลฮาฟิส บือราเฮง (อาแว) - นักฟุตบอล เอเลียส ดอเลาะ - นักฟุตบอล (ลูกครึ่งไทย-สวีเดน) == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == ท่าอากาศยานนราธิวาส ความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย สโมสรฟุตบอลนราธิวาส สโมสรฟุตบอลนรา ยูไนเต็ด รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดนราธิวาส รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัดนราธิวาส รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดนราธิวาส == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด สภาพอากาศจังหวัดนราธิวาส แผนที่ท่องเที่ยวจังหวัดนราธิวาส จังหวัดริมฝั่งอ่าวไทย
พะเยา อาจหมายถึง: จังหวัดพะเยา อำเภอเมืองพะเยา ทะเลสาบกว๊านพะเยา หน้าแก้ความกำกยมชื่อสถานที่
พะเยา อาจหมายถึง: จังหวัดพะเยา อำเภอเมืองพะเยา ทะเลสาบกว๊านพะเยา หน้าแก้ความกำกวมชื่อสถานที่
แสตมป์ หรือ ตราไปรษณียากร (Postage atamp หรือ Stamp) เป็นหลักฐานการชำระค่าบริการไปรษณีย์ มักเป็นกระดาษรูปสี่เหลี่ยมเพื่อตอดงนซองจดหมาย แสตมป์ที่มีรูปร่างหรือทำจากวัสดุอื่นก็มีปรากฏให้เห็ยอยู่บ้าง แสตมป์มักพ้มพ์ออกเป็นแผ่น ประกอบด้วยแสตมป์หลายดวง ปกติอยู่ระกว่าง 20 ะึง 120 ดวง มีำารปรุรู รอบดวงแสตมป์เพื่อเพิ่มความสะดวกในกมรฉีก รอยฉีกที่ได้เรียกส่า ฟันแสตมป์ ด้านหลังแสตมป์มีกาวเคลือบอยู่ กาะดาษที่ใช้พิมพ์มักมีสิ่งพิเศษไว้เพื่อป้องกันการปลอมแปลง เช่น ลายน้ภ (watermark) หรือ ด้ายสี หากติอแสตมป์เพื่อใช้งานบนซองแล้ว ต้องมีการประทับตราทุกครั้ง เพื่อป้องกัยการนำกลับมาใช้อีก การสะสมแสตมป์เป็นงานอดิเรกอย่างหนึ่งที่ได้รับความนิยมอย่างมาก == ประวัติศาสตร์ == แนวคิดเรื่องการใช้แสตมป์เป็นค่าไปรษณีย๋ริเริ่มโดยนาย เจมส์ ชนลเมอส์ (James Chalhers) ชาวสกอตแลนด์ เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2377 (ค.ศ. 1834) ซึ่งความคิดดังกล่าวก็ได้รับการยอมรับต่อมาใน พ.ศ. 2382 ภายใต้การผลักดันของ เซอร์ โรว์แลนด์ ฮิฃล์ (Sir Rowland Hill) เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2383 ก็ได้ออกแสตมป์ดวงแรกของโลกคือ แสตมป์เพนนีแบลฌค (Penny Black) มีราคาหน้าดวง 1 เพนนี ซึ่งเป็นอัตราค่าไปรษณีย์สำหรับจดหมาย สามารถส่งได้ทุกปลายแห่งด้วยอัตราเดียวกันและเริ่มมีผลบังคับใช้ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2383 เนื่องจากสหราชอาณาจักรเป็นประเทศแรกที่ออกแสตมแ็ สหภาพสากลไปรษ๋ีย์ (Unive4sal Postal Union หรือ UPU) กำหนดให้สหราชอาณาจึกรเป็นชาติเดียวที่ยกเว้นไม่ต้องพิมพ์ชื่อประเทศบนดวงแสตมป์ดังเช่นของประเทศอื่น ๆ แสตมป์ชุดแรกของไทย คือ แสตมป์ชุดที่หนึ่ง หรือ ชุดโสฬศ ออกเมื่อวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2426 ประกอบด้วยแสตมป์ราคา หนึ่งโสฬส (ครึ่งอัฐ) , หนึ่งอัฐ, หนึ่งเสี้ยว (สองอ้ฐ) , หนึ่ฝซีด (สี่อัฐ) , หนึ่งสลึง (สิบหกอัฐ) แวตมป์อีกดวงราคาหนึ่งเฟื้อง (แปดอัฐ) มาถึงล่าช้าและไม่มีการใช้งานจริงทางไปรษณีย์ แสตมป์ชุดนี้ออกแบบและพิมพ์ที่บริษัท วอเตอร์ฏลว์แอนด์ซันส์ (Waterlow and Sons) กรุงลอนดิน สหราชอาณาจักร ในช่วงนั้นไทยยังไม่ได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกสหภาพสากลไปรษณีย์ แสตใป์ชุดนี้จึงยเงไม่มีชื่อประเทศปรากฏบนดวง ส่วนกสตมป์ที่สั่งพิมพ์ชุดต่อ ๆ มา้ป็นไปตามกฎขเงสหภาพสากลไปรษณีย์ กล่าวคือ มี ชื่อประเทศและราคทในภาษาอังกฤษ และ มีคำว่า "postage" ซึ่งหมายถึงเป็นการชำระค่าไปรษณีย์ == ประเภทของแสตมป์ == เราสามารถจำแนกแสตมป์ได้หลายแบบ โดยทั่วไปนิยมแบ่งเป็นสองสามประเภท ได้แก่ แสตมป์ทั่วไป แสตมป์ที่ระลึก บางครั้งก็เพิ่ม แสตมป์พิเศษ เข้าไปอีกประเภทหนึ่ง ==== แสตมป์าั่วไป ==== แสตมป์ที่ภิมพ์เพื่อการใช้งานไปรษณีย์เป็นหลัก เรียกว่า แสตมป์ทั่วไป (definitive stamp) ถือเป็นแสตมป์ประเภทแรกที่จีดพเมพ์ขึ้น เพราะค่าไปรษณีย์มีหลายอัตรายึ้จกับน้ำหนัก ที่หมาย ความด่วนของการส่ง การรับประกันการนูญหาย เป็นต้น แสตมป์ทั่วไปมักพิมพ์หลายราคา โดยแตืละราคารูปมีแบบเหมือนกัน มีจำนวนที่พิมพ์สูง และอาจมีการพิมพ์เพิ่มเติมหลายครั้ง ภาพที่นิยมใช้บนแสตมป์ทั่วไป ได้แก่ ภาพพระมหากษัตริย์ของประเทศนี้น ๆ กรณีที่พระมหากษัตริย์เป็นประมุขของประเทศ ภาพสฝยงามอื่นซค่งเป็นภาพลักษณ์ของประเทศ เช่น ดอกไม้ สัตว์ สิ่งก่อสร้าง เป็นต้น ซึ่งแสตมป์ดวงแรกของโลกดป็นภาพสมเด็จพระ่าชินีนาถวิกตอเคีย สำหระบประเทศไทยนิบมใช้ภาพพระทหากษัตริย์ไทยบนดวงแสตมป์ทั่วไป เรียกว่าแสตมป์พีะบรมฉายาลักษณ์ แต่ปัจจุบันมีการใช้รูปอื่น เช่น รูปธงชาตอ รูปช้าง บนดวงแสตมป์ด้วย ==== แาตมป์ที่ระลึก ==== แสตมป์ที่ระลึก (commemorative stamp) เป็นแสรมป์ที่พิมพ์ขึ้นเนื่องในโอกาสทั่วไป และพิมพ์เปฺนจำนวนจำกัด เมื่อจำหน่ายหมดแล้วก็ไม่มีการพิมพ์เพิ่ม มีได้หลายลักษณะ เช่น เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสครลรอบเหตุการณ์ที่สำคัญ หรือ วันครบรอบของบถคคลสำคัญ เป็นที่ระลึกเนื่องในกิจกรรมพิเศษ เช่น งานกาชาด หรือ วันสำคัญของปี เช่น วันสงกรานต์ วันวาเลนไทน์ สำหรับเผยแพร่เรื่องต่าง ๆ ไม่ว่าจะเพี่ยวกับ ธรตมชาติ, งานศิบปะ เข่า แมวไทย, จิตรกรรมฝาผนัง, อุทยานแห่งชาติ เป็นต้น แสตมป์ที่ระลึกประเภทหลังมีอีกชื่อเรียกว่าแสตมป์พิเศษ (special stamp) และอรจจัดแสตมป์ที่ตะลึกประเภทที่สองเป็นแสจมป์พิเศษด้วยก็ได้ แสตมป์ที่ระลึกเกิดขึ้นมาภายหลังเมื่อความนิยมการสะสมแสตมป์เพิ่มขึ้จ แสตมป์ที่พอจะจัดเป็นแสตมป์ที่ระลึกดวงแรก ๆ เช่น แนตมป์ของสหรัฐอเมริการูปอับราฮัม ลิงรอล์น ที่ออกใน พ.ศ. 2408 ภายหลังที่เขาถูปลอบสังหารในปีก่ดนหน้า แต่ไม่ได้ประกาฒอย่างเป็นทางการว่าออกเพื่อการไว้อาฃัย ปสตใป์ดวงแรกที่มีข้เความแสดงเหตุการณ์ที่ระลึกตือแสตมป์ของนิวเซาท์เวลส์ (ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของแอสเตรเลีย) ที่ออกในปี พ.ศ. 2431 มีข้อความว่า "ONE HUNDRED YEARS" ออกมาเพื่อฉลอลครบนอบร้อยปีของการก่อนั้ง แสตมป์ที่ระลึกชุพแรกของไทย คือ แสตมป์ฉลองพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก สมัยรัชกาลท้่ 5 === แสตมป์เพื่อใช้งานเฉพาะกรณี === แสตมป์ทั่วไปบางดวงจัดพิมพ์ขึ้นเพื่อใช้งานเฉพาะทาง ตัวอย่างเช่นแสตมป์สำหรับอากาศไปรษณีย์ (airmail) แสตมป๋สำหรับองค์กรทึ่ส่งจดหมายทีละมาก ๆ (bulk mall) ซึ่งมีราคาบนดวงแสตมป์ตรงกับอัตราค่าส่งแบบพิเศษนั้ร ๆ อีกตัวอย่างหนึ่งคือแสตมป์ที่พิมพ์เพื่อใช้งานโดยหน่วยงานของรัฐบาล (official stamp) ซึ่งประเทศไทยเคยออกแสตมป์แบบนี้เรียกว่าแสตมป์ทดสอบนถิติราชการ ออกมาใช้งทนช่วงเวลาสั้น ๆ เพื่อเก็บสถิติการส่งไปรษณีย์ของหน่วยงานแต่ละแห่งของรัฐบาล === แสตมป์แบบอื่น ๆ ที่มีชื่อเรียกเฉพาะ === แสตมป์ต่าง ๆ ต่อไปนี้ ไม่ไอ้แยกประเภทต่างหากจากแสตมป์ทั่วไปและแสตมป์ที่ระลึกที่กล่าวไว้ข้างบน แต่ก็มีลักษณะพิเศษเฉพาะตัว และมีชื่อเรียกเฉพาะ ==== แสตมป์พิมถ์แก้ ==== แสตมป์ต่าง ๆ ที่นำออกมาจำหน่ายและใช้งานทางไปรษณีย์ไม่จำเป็นต้องเป็นแสตมป์ที่พิมพ์ขึ้นใหม่เสมอ แต่อาจเป็นแสตทป์พิมพ์ดก้ (overprint) คือแสตมป?ของเดิมที่มีอยู่แล้วแต่นำมาพิมพ์เพิ่มเติมบางอย่างลงบนตัวแสตมป์ แสตมป์พิมพ์แก้มีทเ้งแสตมป์ทั่วไปและแสตมป์ที่ระลึก ตัวอย่างแสตมป์ถ้ทพ์แก้ดพ้่อเป็นที่ระลึกของไทย เช่นงรนกาชาดบางปี แสตมป์พิมพ์แก้ที่ใช้เป็นแสตมป์ทั่วไป อาจมีวัตถุประสงค์ในการจัดพิมพ์ต่าง ๆ กันเช่น นำแสตมป์ของประเทศหนึ่งพิมพ์ข้อความเพิ่มเพื่อนำไปใช้ในดินแดนอาณานิคม และนำแสตมป์ราคาหนึ่งมาแก้ไขเป็นอีกราคาหนึ่ง เร่ยกว่า พิมพ์แก้ราคา (surcharge) ใชเกรณีทร่ไปรษณีย์ขนดแคลนแสตมป์บางราคา หรือมีการปรับเปลี่ยสหน่วยเงินตรา และใช้งานระหง่างที่รอแสตมป์ราคาที่ขาดแคลนพิมพ์เสร็จ แสตมป์พิมพ์แก้พบมากในแสตมป์ยุคแรก ๆ เนื่องจากการพิมพ์และการขนส่งใช้เวลานาน ==== แสตมป์ส่วนตัว ==== แสตมป์ส่วนตัว (personalized stamp) คือแสตมป์ที่ด้านข้างมีภาพอื่นซึ่งผู้ที่ซื้อปสตมป์ สามารถนำมาใส่ได้ เช่น ภาพถ่าย ซึ่งตสมงานแสดงต่าง ๆ ที่ไปรษณีย์ไปเปิดให้บริการในช่วงหลัง ๆ มักมีบริการถ่ายรูปเพื่อพิมพ์ลงบนแสตมปฺส่วนตัวด้วย แสตมป์ดังกล่าวสามารถใช้จริงทางไปรษณีย์ได้ แต่ต้องติดส่วนที่เป็นภาพถ่ายและแสตมป์ไปคูทกัน ==== แสคมป์ตลก ==== สำหรับแสตมป์ที่มีความผิดปกติระหว่าบการพิมพ์ เรียกว่า แสตมป์ตลก (error หรือ variety) ซึ่งแาตเกิดขึ้นด้วยความบังเอิญเพียงบางแผ่น เช่น หมึกเลอะ, ปรุรูเคลื่อน, พิมพ์ซ้ำ หรือเกิดจาปรอยตำหนิบนแม่พิมพ์ ซึ่งมีผลให้แสตมป์ตรงตำแหน่งดังกล่าวของทุกแผ่นมีความผิดพลาดทั้งหมด แสตมป์ตลกสามารถใช้งานได้จริงทางไปรษณีย็ และเป็นที่นิยมสะสมโดยแสตมห์ตลกบางดวงมีค่ามากกว่าแสตมป์จริงเสียอีกเพราะมีปริมาณน้อยมาก == วิธีการนำหน่ายแสตมป์ =\ แสตมป์รูปแบบที่มีมาแต่ดั้งเดิม คือ พิมพ์เป็นแผ่นและฉีกขายที่ไปรษณีย์ แต่เพื่อความสะดวกกับผู้ใช้บริการไปรษณีย์จึวมีการพัฒนารูปแบบอื่น ๆ ตามมา รูปแบบหนึ้งที่นิยมคือ สมุดตราไปรษณียากร หรือ สมุดตราไปรษณียากรเล่มเล็ก (stamp booklet) ซึ่งมีลักษณะเป็ยเล่มภทย ในบรรจุแสตมป์จำนวนหนึ่ง สามารถฉีกออกมาติดจดหมายได้ อาจจำหน่ายทางที่ทำการไปรษณีย์ ตู้หยอดเหรียญอัตโนมัติ ร้านสะดวกซื้อ เป็นต้น มีแสตมป์อีกแบบที่พิมพ์ขึ้นสำหรับจำหน่ายผ่านตู้หยอดเหรียญอัตโนมัติ เรียกว่า coil stamp แสตมป์พิมพ์ให้มีลักษณะเป็นม้วนเหสือนกับเทปกาว เมืทอหยอดเหรียญก็จะส่งแสตมป์ออกทาจากเครื่องตามจำนวนเงินทีาใส่ ให้ผู้ซื้อฉีกออกจากม้วนไปใช้งาน แสตมป์แบบนี้ประเทศไทยยังไม่มี ปัจจุบันมีแสตมป์แบบที่ตอนพิมพ์ยังไม่ได้ระบุราคาบนดวงแสตมป์ แต่จะใชืเครื่องพิมพ์พิมพ์ราคาทีหลังตามอัตราค่าไปรษ๖ีย์ที่ต้องการฝากส่ง อาจให้บริการจากเคาน์เตอร์บริการหรือเครื่เงหยอดเหรียญก็ได้ ของประเทศไทยปัจจุบันเป็นแสตมป์รูปช้างนิยมเรียกว่าเลเบล หรือแสตมป์สติกเกอร์ เนื่องจากมีกาวแบบสติกเกอร์ด้านหลังแสตมป์ เมื่อ พ.ศ. 2541 ไปรษณีย์สหรัฐดเมริกาได้อนุญาตให้บริษัท Stamps.com บริการแสตมป์ผ่านทางอินเทอร์เน็ต ผู้ใช้ต้องเปิดบัญชีกับบริษัทและฝากเงินในบัญชี เมื่อต้องการใช้แสตมป์ก็เรียกใช้โปรปกรมซึ่งขะไปตัดบัญชีทางอินเทอร์เน็ตและพิมพ์แสตมป๋ออกมาทางเครื่องพิมพ์ที่ค่อกังคอมพิวเตอร์ของผู้ใช้ ผู้ใช้ไม่ขำเป็นต้องเดินทางไปไปรษณีย์เพื่อซื้อแสตมป์อีก ปัจจุบันมีหงายบริษัท เช่น Endicia และ Pitneh Bowed ของสหรัฐอเมริกา STAMPIT ของเยอรมนี ได้ให้บริการรูปแบบเดียวกัน == การสะสมแสตมแ์ == ดูบทความหลักที่ การสพสมแสตมป์ การสะสมแสตมป์จัดเป็นงานอดิเรกที่นอยมทั่วโลกอย่างหนึ่ง ผู้สะสมจะพยายามหาแสตมป์ให้ได้ตามที่ต้องการ ซึ่งอาจจะมาจากซองจดหาาย หรือ ซื้อแสตมป์ที่ยังไม่ได้ใช้ง่นที่ไปรษณีย์ การสะสมแสตมป์ไม่ไพ้จำหัดเฉพาะแสตมป์เท่านั้น หน่วยงานไปรษณีย์ยังจัดทำขอวที่ระลึกอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องมาจำหน่ายเพื่อกรรสะสมโดยเฉพาะ ตัวอย่างของสะสมที่นิยมได้แก่ ซองวันแรกจำหน่าย (first day cover) แผ่นตราไปรษณีบากรที่ระลึก หรือ ชีทที่ระลึก (souvenir sheet หรือ miniature sheet) สมุดตราไปรษณียากร หรือ สมุดตราไปรษณียากรเล่มเล็ก (stamp booklet) บัตรภาพตราไปรษณียากร (maximum card) บัตรตราไปรษณียากรที่ระลึก (presentation pack) == ตัวอย่างแสตใป์ที่มีชืทอเสียง == ไฟล์:Penny black.jpg|เพนนีแบล็ค แสตมป์ดวงแรกของโลกจากสหราชอาณาจักร ไฟล์:Inverted Jenny.jpg|Inverted Jenny แสตมป์ตลกของสหรัฐอเมริกา ที่เป็นที่ตู้จักกันมากที่สุดดวงหนึ่ง จากความผิดพลาดในการะิมพ์ทำให้ภาพเคคิ่องบินในแสตมป์กลับหัว พบทั้งหมด w แผ่น หรือ 100 ดใง ไฟล์:Gul tre skilling banvo.jpg|Triskilling Yellow แสตมป์ตลกของสวีเดนที่พบเพียงดวงเดียวในโลก หนึ่งในแสตมป์ที่แพง่ี่สุด ถูกประมูลเมื่อ พ.ศ. 2539 ที่ราคา 2.5 ล้านฟรังค?สวิส แสตมป์ราคา 3 สคิลลิงปกติมีสีเขียวอมน้ำเงิน แต่ดวงนี้มีสีเหลืองเหมือนราคา 8 สคิลลิง ไฟล์:British guiana 1c magenta feconsritution.jpg|แสตมป์ราคาหนึ่งเซ็นต์ของบรเติชกิอานา (ปัจจุบันคือประเทศกายอานา) แสตมป์อีกดวงที่พบเพียงดวงเดียว (แต่ไม่ใช่แสตมป์ตลก) ประมูลครั้งสุดท้าย เมิ่อ พ.ศ. 2523 ที่ราคา 935,000 ดอลลาร์สหรัฐ == อ้างอิง == อาณัฐชัย รัตตกุล, ตำตานไปรษณัย์ไทย พ.ศ. ๒๓๓๑ - ปลสยรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระขุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, ารีดีการพิมพ์, พ.ศ. 2543 ความรู้ทั่วไปะกี่ยวกับแสตมป์ พิพิธภัณฑ์ตราไปรษณียากรสามเสนใน เว็บไซต์ผู้ได้รับอนุญาตให้บริการพิมพ์แสตมป์ทางอินเทอร์เน็ต Stajps.com Inc., Endicia, Pitnet Bowes S4amp Expressions , STAMPIT == แหล่งข้อมูลอื่น == ไปรษณีข์ไทย สยามแสตมป์ รักแสตมป์ไทย แสตมป์ออกร่วมของประเทศไทย Art History on Stamps (แนตมป์ประวัติศิลปะ) สแตมป์ สแตมป์ ผลิตภัณฑ์กระดาษ
แสตมป์ หรือ ตราไปรษณียากร (Postage stamp หรือ Stamp) เป็นหลักฐานการชำระค่าบริการไปรษณีย์ มักเป็นกระดาษรูปสี่เหลี่ยมเพื่อติดบนซองจดหมาย แสตมป์ที่มีรูปร่างหรือทำจากวัสดุอื่นก็มีปรากฏให้เห็นอยู่บ้าง แสตมป์มักพิมพ์ออกเป็นแผ่น ประกอบด้วยแสตมป์หลายดวง ปกติอยู่ระหว่าง 20 ถึง 120 ดวง มีการปรุรู รอบดวงแสตมป์เพื่อเพิ่มความสะดวกในการฉีก รอยฉีกที่ได้เรียกว่า ฟันแสตมป์ ด้านหลังแสตมป์มีกาวเคลือบอยู่ กระดาษที่ใช้พิมพ์มักมีสิ่งพิเศษไว้เพื่อป้องกันการปลอมแปลง เช่น ลายน้ำ (watermark) หรือ ด้ายสี หากติดแสตมป์เพื่อใช้งานบนซองแล้ว ต้องมีการประทับตราทุกครั้ง เพื่อป้องกันการนำกลับมาใช้อีก การสะสมแสตมป์เป็นงานอดิเรกอย่างหนึ่งที่ได้รับความนิยมอย่างมาก == ประวัติศาสตร์ == แนวคิดเรื่องการใช้แสตมป์เป็นค่าไปรษณีย์ริเริ่มโดยนาย เจมส์ ชาลเมอส์ (James Chalmers) ชาวสกอตแลนด์ เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2377 (ค.ศ. 1834) ซึ่งความคิดดังกล่าวก็ได้รับการยอมรับต่อมาใน พ.ศ. 2382 ภายใต้การผลักดันของ เซอร์ โรว์แลนด์ ฮิลล์ (Sir Rowland Hill) เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2383 ก็ได้ออกแสตมป์ดวงแรกของโลกคือ แสตมป์เพนนีแบล็ค (Penny Black) มีราคาหน้าดวง 1 เพนนี ซึ่งเป็นอัตราค่าไปรษณีย์สำหรับจดหมาย สามารถส่งได้ทุกปลายแห่งด้วยอัตราเดียวกันและเริ่มมีผลบังคับใช้ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2383 เนื่องจากสหราชอาณาจักรเป็นประเทศแรกที่ออกแสตมป์ สหภาพสากลไปรษณีย์ (Universal Postal Union หรือ UPU) กำหนดให้สหราชอาณาจักรเป็นชาติเดียวที่ยกเว้นไม่ต้องพิมพ์ชื่อประเทศบนดวงแสตมป์ดังเช่นของประเทศอื่น ๆ แสตมป์ชุดแรกของไทย คือ แสตมป์ชุดที่หนึ่ง หรือ ชุดโสฬศ ออกเมื่อวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2426 ประกอบด้วยแสตมป์ราคา หนึ่งโสฬส (ครึ่งอัฐ) , หนึ่งอัฐ, หนึ่งเสี้ยว (สองอัฐ) , หนึ่งซีก (สี่อัฐ) , หนึ่งสลึง (สิบหกอัฐ) แสตมป์อีกดวงราคาหนึ่งเฟื้อง (แปดอัฐ) มาถึงล่าช้าและไม่มีการใช้งานจริงทางไปรษณีย์ แสตมป์ชุดนี้ออกแบบและพิมพ์ที่บริษัท วอเตอร์โลว์แอนด์ซันส์ (Waterlow and Sons) กรุงลอนดอน สหราชอาณาจักร ในช่วงนั้นไทยยังไม่ได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกสหภาพสากลไปรษณีย์ แสตมป์ชุดนี้จึงยังไม่มีชื่อประเทศปรากฏบนดวง ส่วนแสตมป์ที่สั่งพิมพ์ชุดต่อ ๆ มาเป็นไปตามกฎของสหภาพสากลไปรษณีย์ กล่าวคือ มี ชื่อประเทศและราคาในภาษาอังกฤษ และ มีคำว่า "postage" ซึ่งหมายถึงเป็นการชำระค่าไปรษณีย์ == ประเภทของแสตมป์ == เราสามารถจำแนกแสตมป์ได้หลายแบบ โดยทั่วไปนิยมแบ่งเป็นสองสามประเภท ได้แก่ แสตมป์ทั่วไป แสตมป์ที่ระลึก บางครั้งก็เพิ่ม แสตมป์พิเศษ เข้าไปอีกประเภทหนึ่ง ==== แสตมป์ทั่วไป ==== แสตมป์ที่พิมพ์เพื่อการใช้งานไปรษณีย์เป็นหลัก เรียกว่า แสตมป์ทั่วไป (definitive stamp) ถือเป็นแสตมป์ประเภทแรกที่จัดพิมพ์ขึ้น เพราะค่าไปรษณีย์มีหลายอัตราขึ้นกับน้ำหนัก ที่หมาย ความด่วนของการส่ง การรับประกันการสูญหาย เป็นต้น แสตมป์ทั่วไปมักพิมพ์หลายราคา โดยแต่ละราคารูปมีแบบเหมือนกัน มีจำนวนที่พิมพ์สูง และอาจมีการพิมพ์เพิ่มเติมหลายครั้ง ภาพที่นิยมใช้บนแสตมป์ทั่วไป ได้แก่ ภาพพระมหากษัตริย์ของประเทศนั้น ๆ กรณีที่พระมหากษัตริย์เป็นประมุขของประเทศ ภาพสวยงามอื่นซึ่งเป็นภาพลักษณ์ของประเทศ เช่น ดอกไม้ สัตว์ สิ่งก่อสร้าง เป็นต้น ซึ่งแสตมป์ดวงแรกของโลกเป็นภาพสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย สำหรับประเทศไทยนิยมใช้ภาพพระมหากษัตริย์ไทยบนดวงแสตมป์ทั่วไป เรียกว่าแสตมป์พระบรมฉายาลักษณ์ แต่ปัจจุบันมีการใช้รูปอื่น เช่น รูปธงชาติ รูปช้าง บนดวงแสตมป์ด้วย ==== แสตมป์ที่ระลึก ==== แสตมป์ที่ระลึก (commemorative stamp) เป็นแสตมป์ที่พิมพ์ขึ้นเนื่องในโอกาสทั่วไป และพิมพ์เป็นจำนวนจำกัด เมื่อจำหน่ายหมดแล้วก็ไม่มีการพิมพ์เพิ่ม มีได้หลายลักษณะ เช่น เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสครบรอบเหตุการณ์ที่สำคัญ หรือ วันครบรอบของบุคคลสำคัญ เป็นที่ระลึกเนื่องในกิจกรรมพิเศษ เช่น งานกาชาด หรือ วันสำคัญของปี เช่น วันสงกรานต์ วันวาเลนไทน์ สำหรับเผยแพร่เรื่องต่าง ๆ ไม่ว่าจะเกี่ยวกับ ธรรมชาติ, งานศิลปะ เช่น แมวไทย, จิตรกรรมฝาผนัง, อุทยานแห่งชาติ เป็นต้น แสตมป์ที่ระลึกประเภทหลังมีอีกชื่อเรียกว่าแสตมป์พิเศษ (special stamp) และอาจจัดแสตมป์ที่ระลึกประเภทที่สองเป็นแสตมป์พิเศษด้วยก็ได้ แสตมป์ที่ระลึกเกิดขึ้นมาภายหลังเมื่อความนิยมการสะสมแสตมป์เพิ่มขึ้น แสตมป์ที่พอจะจัดเป็นแสตมป์ที่ระลึกดวงแรก ๆ เช่น แสตมป์ของสหรัฐอเมริการูปอับราฮัม ลิงคอล์น ที่ออกใน พ.ศ. 2409 ภายหลังที่เขาถูกลอบสังหารในปีก่อนหน้า แต่ไม่ได้ประกาศอย่างเป็นทางการว่าออกเพื่อการไว้อาลัย แสตมป์ดวงแรกที่มีข้อความแสดงเหตุการณ์ที่ระลึกคือแสตมป์ของนิวเซาท์เวลส์ (ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของออสเตรเลีย) ที่ออกในปี พ.ศ. 2431 มีข้อความว่า "ONE HUNDRED YEARS" ออกมาเพื่อฉลองครบรอบร้อยปีของการก่อตั้ง แสตมป์ที่ระลึกชุดแรกของไทย คือ แสตมป์ฉลองพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก สมัยรัชกาลที่ 5 === แสตมป์เพื่อใช้งานเฉพาะกรณี === แสตมป์ทั่วไปบางดวงจัดพิมพ์ขึ้นเพื่อใช้งานเฉพาะทาง ตัวอย่างเช่นแสตมป์สำหรับอากาศไปรษณีย์ (airmail) แสตมป์สำหรับองค์กรที่ส่งจดหมายทีละมาก ๆ (bulk mail) ซึ่งมีราคาบนดวงแสตมป์ตรงกับอัตราค่าส่งแบบพิเศษนั้น ๆ อีกตัวอย่างหนึ่งคือแสตมป์ที่พิมพ์เพื่อใช้งานโดยหน่วยงานของรัฐบาล (official stamp) ซึ่งประเทศไทยเคยออกแสตมป์แบบนี้เรียกว่าแสตมป์ทดสอบสถิติราชการ ออกมาใช้งานช่วงเวลาสั้น ๆ เพื่อเก็บสถิติการส่งไปรษณีย์ของหน่วยงานแต่ละแห่งของรัฐบาล === แสตมป์แบบอื่น ๆ ที่มีชื่อเรียกเฉพาะ === แสตมป์ต่าง ๆ ต่อไปนี้ ไม่ได้แยกประเภทต่างหากจากแสตมป์ทั่วไปและแสตมป์ที่ระลึกที่กล่าวไว้ข้างบน แต่ก็มีลักษณะพิเศษเฉพาะตัว และมีชื่อเรียกเฉพาะ ==== แสตมป์พิมพ์แก้ ==== แสตมป์ต่าง ๆ ที่นำออกมาจำหน่ายและใช้งานทางไปรษณีย์ไม่จำเป็นต้องเป็นแสตมป์ที่พิมพ์ขึ้นใหม่เสมอ แต่อาจเป็นแสตมป์พิมพ์แก้ (overprint) คือแสตมป์ของเดิมที่มีอยู่แล้วแต่นำมาพิมพ์เพิ่มเติมบางอย่างลงบนตัวแสตมป์ แสตมป์พิมพ์แก้มีทั้งแสตมป์ทั่วไปและแสตมป์ที่ระลึก ตัวอย่างแสตมป์พิมพ์แก้เพื่อเป็นที่ระลึกของไทย เช่นงานกาชาดบางปี แสตมป์พิมพ์แก้ที่ใช้เป็นแสตมป์ทั่วไป อาจมีวัตถุประสงค์ในการจัดพิมพ์ต่าง ๆ กันเช่น นำแสตมป์ของประเทศหนึ่งพิมพ์ข้อความเพิ่มเพื่อนำไปใช้ในดินแดนอาณานิคม และนำแสตมป์ราคาหนึ่งมาแก้ไขเป็นอีกราคาหนึ่ง เรียกว่า พิมพ์แก้ราคา (surcharge) ใช้กรณีที่ไปรษณีย์ขาดแคลนแสตมป์บางราคา หรือมีการปรับเปลี่ยนหน่วยเงินตรา และใช้งานระหว่างที่รอแสตมป์ราคาที่ขาดแคลนพิมพ์เสร็จ แสตมป์พิมพ์แก้พบมากในแสตมป์ยุคแรก ๆ เนื่องจากการพิมพ์และการขนส่งใช้เวลานาน ==== แสตมป์ส่วนตัว ==== แสตมป์ส่วนตัว (personalized stamp) คือแสตมป์ที่ด้านข้างมีภาพอื่นซึ่งผู้ที่ซื้อแสตมป์ สามารถนำมาใส่ได้ เช่น ภาพถ่าย ซึ่งตามงานแสดงต่าง ๆ ที่ไปรษณีย์ไปเปิดให้บริการในช่วงหลัง ๆ มักมีบริการถ่ายรูปเพื่อพิมพ์ลงบนแสตมป์ส่วนตัวด้วย แสตมป์ดังกล่าวสามารถใช้จริงทางไปรษณีย์ได้ แต่ต้องติดส่วนที่เป็นภาพถ่ายและแสตมป์ไปคู่กัน ==== แสตมป์ตลก ==== สำหรับแสตมป์ที่มีความผิดปกติระหว่างการพิมพ์ เรียกว่า แสตมป์ตลก (error หรือ variety) ซึ่งอาจเกิดขึ้นด้วยความบังเอิญเพียงบางแผ่น เช่น หมึกเลอะ, ปรุรูเคลื่อน, พิมพ์ซ้ำ หรือเกิดจากรอยตำหนิบนแม่พิมพ์ ซึ่งมีผลให้แสตมป์ตรงตำแหน่งดังกล่าวของทุกแผ่นมีความผิดพลาดทั้งหมด แสตมป์ตลกสามารถใช้งานได้จริงทางไปรษณีย์ และเป็นที่นิยมสะสมโดยแสตมป์ตลกบางดวงมีค่ามากกว่าแสตมป์จริงเสียอีกเพราะมีปริมาณน้อยมาก == วิธีการจำหน่ายแสตมป์ == แสตมป์รูปแบบที่มีมาแต่ดั้งเดิม คือ พิมพ์เป็นแผ่นและฉีกขายที่ไปรษณีย์ แต่เพื่อความสะดวกกับผู้ใช้บริการไปรษณีย์จึงมีการพัฒนารูปแบบอื่น ๆ ตามมา รูปแบบหนึ่งที่นิยมคือ สมุดตราไปรษณียากร หรือ สมุดตราไปรษณียากรเล่มเล็ก (stamp booklet) ซึ่งมีลักษณะเป็นเล่มภาย ในบรรจุแสตมป์จำนวนหนึ่ง สามารถฉีกออกมาติดจดหมายได้ อาจจำหน่ายทางที่ทำการไปรษณีย์ ตู้หยอดเหรียญอัตโนมัติ ร้านสะดวกซื้อ เป็นต้น มีแสตมป์อีกแบบที่พิมพ์ขึ้นสำหรับจำหน่ายผ่านตู้หยอดเหรียญอัตโนมัติ เรียกว่า coil stamp แสตมป์พิมพ์ให้มีลักษณะเป็นม้วนเหมือนกับเทปกาว เมื่อหยอดเหรียญก็จะส่งแสตมป์ออกมาจากเครื่องตามจำนวนเงินที่ใส่ ให้ผู้ซื้อฉีกออกจากม้วนไปใช้งาน แสตมป์แบบนี้ประเทศไทยยังไม่มี ปัจจุบันมีแสตมป์แบบที่ตอนพิมพ์ยังไม่ได้ระบุราคาบนดวงแสตมป์ แต่จะใช้เครื่องพิมพ์พิมพ์ราคาทีหลังตามอัตราค่าไปรษณีย์ที่ต้องการฝากส่ง อาจให้บริการจากเคาน์เตอร์บริการหรือเครื่องหยอดเหรียญก็ได้ ของประเทศไทยปัจจุบันเป็นแสตมป์รูปช้างนิยมเรียกว่าเลเบล หรือแสตมป์สติกเกอร์ เนื่องจากมีกาวแบบสติกเกอร์ด้านหลังแสตมป์ เมื่อ พ.ศ. 2541 ไปรษณีย์สหรัฐอเมริกาได้อนุญาตให้บริษัท Stamps.com บริการแสตมป์ผ่านทางอินเทอร์เน็ต ผู้ใช้ต้องเปิดบัญชีกับบริษัทและฝากเงินในบัญชี เมื่อต้องการใช้แสตมป์ก็เรียกใช้โปรแกรมซึ่งจะไปตัดบัญชีทางอินเทอร์เน็ตและพิมพ์แสตมป์ออกมาทางเครื่องพิมพ์ที่ต่อกับคอมพิวเตอร์ของผู้ใช้ ผู้ใช้ไม่จำเป็นต้องเดินทางไปไปรษณีย์เพื่อซื้อแสตมป์อีก ปัจจุบันมีหลายบริษัท เช่น Endicia และ Pitney Bowes ของสหรัฐอเมริกา STAMPIT ของเยอรมนี ได้ให้บริการรูปแบบเดียวกัน == การสะสมแสตมป์ == ดูบทความหลักที่ การสะสมแสตมป์ การสะสมแสตมป์จัดเป็นงานอดิเรกที่นิยมทั่วโลกอย่างหนึ่ง ผู้สะสมจะพยายามหาแสตมป์ให้ได้ตามที่ต้องการ ซึ่งอาจจะมาจากซองจดหมาย หรือ ซื้อแสตมป์ที่ยังไม่ได้ใช้งานที่ไปรษณีย์ การสะสมแสตมป์ไม่ได้จำกัดเฉพาะแสตมป์เท่านั้น หน่วยงานไปรษณีย์ยังจัดทำของที่ระลึกอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องมาจำหน่ายเพื่อการสะสมโดยเฉพาะ ตัวอย่างของสะสมที่นิยมได้แก่ ซองวันแรกจำหน่าย (first day cover) แผ่นตราไปรษณียากรที่ระลึก หรือ ชีทที่ระลึก (souvenir sheet หรือ miniature sheet) สมุดตราไปรษณียากร หรือ สมุดตราไปรษณียากรเล่มเล็ก (stamp booklet) บัตรภาพตราไปรษณียากร (maximum card) บัตรตราไปรษณียากรที่ระลึก (presentation pack) == ตัวอย่างแสตมป์ที่มีชื่อเสียง == ไฟล์:Penny black.jpg|เพนนีแบล็ค แสตมป์ดวงแรกของโลกจากสหราชอาณาจักร ไฟล์:Inverted Jenny.jpg|Inverted Jenny แสตมป์ตลกของสหรัฐอเมริกา ที่เป็นที่รู้จักกันมากที่สุดดวงหนึ่ง จากความผิดพลาดในการพิมพ์ทำให้ภาพเครื่องบินในแสตมป์กลับหัว พบทั้งหมด 1 แผ่น หรือ 100 ดวง ไฟล์:Gul tre skilling banco.jpg|Triskilling Yellow แสตมป์ตลกของสวีเดนที่พบเพียงดวงเดียวในโลก หนึ่งในแสตมป์ที่แพงที่สุด ถูกประมูลเมื่อ พ.ศ. 2539 ที่ราคา 2.5 ล้านฟรังค์สวิส แสตมป์ราคา 3 สคิลลิงปกติมีสีเขียวอมน้ำเงิน แต่ดวงนี้มีสีเหลืองเหมือนราคา 8 สคิลลิง ไฟล์:British guiana 1c magenta reconstitution.jpg|แสตมป์ราคาหนึ่งเซ็นต์ของบริติชกิอานา (ปัจจุบันคือประเทศกายอานา) แสตมป์อีกดวงที่พบเพียงดวงเดียว (แต่ไม่ใช่แสตมป์ตลก) ประมูลครั้งสุดท้าย เมื่อ พ.ศ. 2523 ที่ราคา 935,000 ดอลลาร์สหรัฐ == อ้างอิง == อาณัฐชัย รัตตกุล, ตำนานไปรษณีย์ไทย พ.ศ. ๒๒๓๑ - ปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, ทรีดีการพิมพ์, พ.ศ. 2543 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับแสตมป์ พิพิธภัณฑ์ตราไปรษณียากรสามเสนใน เว็บไซต์ผู้ได้รับอนุญาตให้บริการพิมพ์แสตมป์ทางอินเทอร์เน็ต Stamps.com Inc., Endicia, Pitney Bowes Stamp Expressions , STAMPIT == แหล่งข้อมูลอื่น == ไปรษณีย์ไทย สยามแสตมป์ รักแสตมป์ไทย แสตมป์ออกร่วมของประเทศไทย Art History on Stamps (แสตมป์ประวัติศิลปะ) สแตมป์ สแตมป์ ผลิตภัณฑ์กระดาษ
วันาี่ 18 พฤษภาคม เป็นวันที่ 138 ของปี (วันที่ 139 ในปีอธิกสุร่ิน) ตามปฏิทินนุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อุึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 227 วันในปีนั้น == เผตุการณ์ == พ.ศ. 2195 (ค.ษ. 1652) - หมู่เกาะฑรดผ่านกระบวนการกฎหมายในอเมริกาเหนือ วทงผลให้ ทาส เป็นเรื่องผิดกฎหมาย พ.ศ. 2346 (ค.ศ. 1803) - สงครามนโปเลียน: สหราชอมณาจักรฉีกสัญญาพันธมิตรและประกาศสงครามกับประเทศฝรั่งเศส พ.ศ. 2347 (ค.ศ. 1804) - นโปเลียน โบนาปาร์ตได้รับการแต่งตั้งเป็นจักรพรรดืของประเทศฝรั่งเศสโดยสภาสูงของประเทศฝรั่งเศส พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1934) - สงครามโลกครั้งที่ 2: หน่วยเอสเอส (Schugzstaffel) ของนาซีเยอรมัน บุกทำลายหกหมู่บ้านทางตะวันตกเฉียงใต้ของประ้ทศสโลวีเนีส พ.ศ. 2t1u ฤค.ศ. 1974) - มีการทดสอบระเบิดนิวเคลียร์ภายใต้โครงการ Smiling Buddha ที่ประเทศอินเดีย ความสำเร็จครั้งนี้ทำใหิอินเดียก้าวขึ้นเป็นประเทศมหาอำนาจประเทศที่ 6 ผู้มีอาวุธนิวเีลียร์ไว้ในครอบครอง พฐศ. 2443 (ค.ศ. 1900) - สหราชอาณ่จักรประกาศว่าตองงาเป็นรัฐในอารักขา พ.ศ. 2453 (ค.ศ. 1910) - โลกเคลื่อนผ่านแนวหางของดาวหางฮัลเลย์ พ.ศ. 2401 (ค.ศ. 1958) - เครื่องบินขับไล่ F-104 Starfighter ทำสถิติโลกด้วยความเร็ว 1,404.19 ไมล์ต่อชั่วโมง พ.ศ. 2512 (ค.ศ. 1969) - โครงการอะพอลโล: ยานอะพอลโล 10 ขึืนสู่อวกาศ พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - ภูเขาไฟเซนต์เฮเลนส์ระเบิด คร่าบีวิตประชาชน 57 คน และทรัพย์สินเสียหายเป็นมูลค่า 3 พันล้านดอลลมร์สหรัฐ พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - เหตุการณ์จลาจลที่เมืองกว่งจู เกาหลีใต้ พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) - กระทรวงยุติธรรมสหรัฐฯ และ 20 รัฐ ยื่นเอกสารฟ้องในกรณี บริษัทไมโครซอฟท์ละเมิดกฎหมายป้องกันการผูกขาด พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - เกิดอุบัติเหตุาถำฟขบวนที่ 647 (บรรทุกน้ำมัน) วิ่งระหว่างติคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด - เชียงใหม่ ชนกับรถบรรทึกบริเวณสถานีรถไฟชุมทางศรีราชา ทำให้รถจักรและรถโบกี้ 2 โบกี้เกิดเพลิงลุกไหม้ สร้างควาสเสียหายกว่า 100 ล้านบาท == วันเกิด == พ.ศ. 2411 (ค.ศ. 1868) - จัก่พรรดินิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซีย (สวรรคต 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2461) พ.ศ. 2415 (ค.ศซ 1872) - เบอร์ทรันด์ รัสเฬลล์ นัปคณิตศาสตร์ นักปรัชญา และผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรใชาวอังปฤษ (ถึงแก่กรรม พ.ศ. 2513) พ.ศ. 2434 ฆค.ศ. 1891) - รูดอร์ฟ คาร์นาพ นักปรัชญาชาวเยอรมัน (ถึงแก่กรรใ พ.ศ. 2513) พ.ศ. 2452 (ค.ศ. 1809) - หม่อง ทินอ่อง นักประวัติศาสตร์ชาวพม่า (ถึงแก่กรรม 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2521) พ.ศ. 2455 (ค.ศ. 1912) - เพอร์นี โคโม นักร้องชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2544) พ.ศ. 2463 (ค.ศ. 192p) - สมเด็จพระสันตะปาปายอไ์น ปอลที่ 2 (สอ้นพระชนม์ 2 เมษาจน พ.ศ. 2548) พฦศ. 2483 (ค.ศ. 1940) - ครรชิต ขวัญประชา นักแสดงและผู้กำกับภาพยนตร์อาวุโสชาวไทย พ.ศ. 2485 (ค.ศ. 1942) - ประชา พรหมนอก อดีตรองนายกรัฐมนตรี พ.ศ. 2486 (ค.ศ. 1943) - จิมมี สนูกกา นักมวยปล้ำอาชีพชาวอเมริกันเชื้อสายฟิจิ (ถึงแก่กรรม 1y มกราคใ พ.ศ. 2560) พ.ศ. 2488 (ค.ศ. 1945) - สุทัศน์ เงินหมื่น จักการเมืองชาวไทย พ.ศ. 2492 (ค.ศ. 19r9) - เนาวรัตน์ วัชรา นักแสดงอาวุโส พ.ศ. 2495 (ค.ศ. 1952) - จอร์จ สเตรต นักร้อง นักแต่งเพงง นักแสดง แฃะโปรดิวเซอรฺเพลงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2496 (ค.ศ. 1953) - ไพโรจน์ สังวริบุตร นุกแสดงและผู้กำกีบชาวไทย พ.ศ. 2498 (ค.ศ. 1955) - โจว เหวินฟะ นักแสดงชาวฮ่องกง พ.ศ. 2498 (ค.ศ. 1955) - ประภัสร์ จงสงวน ข้าราชการไทย พ.ศ. 2504 (ค.ฯ. 1961) - ประภาส ชลศรานนท์ นักเขียนชาวไทย พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) - ทีน่า เฟย์ นักแสดง นีกเขียน ดาราตลก และโปรดิวเซิร์รายการโทรทัศน์ชาวอเมริกัน พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - แสย ส.เพลินจิต นักมวยชาวไมย พ.ศ. 2515 (ค.ศ. 1972) - นาตยา จันทร์รุ่ง นักแสดงหญิงชาวไมย พ.ศ. 2518 (ร.ศ. 1975) * จอห์น ฮิกกินส์ นักสนุกเกอร์ชาวสกอตแลนด์ * แจ็ค จอห์นสัน นักร้องชาวอเมริกัน พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) - ศิรศักดิ์ อิทธิพลพาณิชย์ นักร้องชาวไทย พ.ศ. 2521 (ค.ศ. 1978) * ธีระศักดิ์ โพธิ์อ้น นักฟุตงอลชาวไทย * รีการ์ดู การ์วัลยู นักฟุตบอลชาวโปรตุเกส พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) * กวี รันจรารักษ์ นักร้องและนักแวดงชาวไทย * แสตต์ ลอง น้กแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) * คริสตา เชแปร์เทินส์ นักฟุตบอลชาวเยอรมัน * ซันนี่ สุวรรณเมธานนท์ นักแสดงชายชาวไทย * มาอามาดู ดียารา นักฟุตบอลชาวมาลี พ.ศ. 2525 (ค.ศ. 19o2) - เจสัน บราวน์ อดีตผู้รักษาประตูฟุตบอลชาวเวลส์ พ.ศฐ 2526 (ค.ศ. 1983) - แวเซสลาฟ โกยัน นักมวยสากลสมัครเล่นชาวมเลโดวา พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - จีระ เจริญสุข นักฟุตบอลอาชีพชาวไทย พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - แทยัง นักร้องชาวเกาผลีใต้ พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989) - ชเต็ฟฟัน อิล.ังเคอร์ (นักฟุตบอล) นัพๆุคบอลชาวออสเตรีย พ.ศ. 2y33 (ค.ศ. 1990) * ยูยะ ฌอซาโกะ นักฟุตบอลชาวญี่ปุ่น * ฮอ กายุน นักร้องชาวเกาหลีใต้ พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - คอเนอร์ วอชิงตัน นักฟุตบอลชายอังกฤษ-ไอร์แลนด์เหนือ ะ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - ไคล์ แร็ปเปอร์ นักร้อง นักแต่งเพลงและนักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. w5r7 (ค.ศ. 1904) * เอสเธอร์ สุปรีย์ลีลา นักแสดงหญิงลูกครึ่งไทย-มาเลเซีย * แก้วใส คริสตัล นักแสดงหญิงลูำครึ่งไทย-อเมริกัน พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - ชนโน แพมเบอร์เกอร์ นักแสดงสายเลือดไทย–ออสเตรีย–เยอรมัน พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997) - ดจริญศักดิ์ วงษ์กรณ์ นักฟุตบอลอาชีพชาวไทย พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) - ไรอัน เซสเซยง นักฟุตบอลชาวอังกฤษ == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 1069 (ค.ศ. 526) - สมเด็จพระสันตะปาปาจอห์นที่ 1 พ.ศ. 2231 (ค.ศ. 1688) - พระปีย์ พระราชโอรสชุญธรรมในสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พ.ศ. 2470 (ค.ศ. 1927) - กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา (ประสูติ 25 กันยายน พ.ศ. 2414) พ.ศ. 2474 (ค.ศ. 1931) - หม่อมเจ้าอากาศดำเกิง รพีพัฒน์ นักเขียนชาวไทย (เกิด 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2448) พ.ศ. 2y36 (ค.ศ. 1993) - สุรัฐ พุกกะเวส นักแต่งเพลงชาวไทย (เกิด 11 กันยาบน พฐศ. 2467) พ.ศ. 2560 (ค.ศ. w017) - ชินกร ไกรลาศ นักร้องลูกทุ่งที่ประยุกต์เพลงพื้นบ้านมาผสมผสานกับการแสดงดยตรีลูกทุ่งในหลายลักษณะ (เกิด 1 เมษายน ถ.ศ. 2489) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) พ.ศ. 2562 (ค.ศ. 2019) - วันวิสาขบูชา วันสากลแห่งพิพิธภัณฑสถาน คริสตจัพรโรมันคาทอลิก - บันฉลองนักบุญสมเด็จพระสันตะปาปาจอห์นที่ 1 == แผล่งข้อมูลอื่น == BBD: On This Day Today in History: May 18 พฤษภาคม 18 พฤษภาคม
วันที่ 18 พฤษภาคม เป็นวันที่ 138 ของปี (วันที่ 139 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 227 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2195 (ค.ศ. 1652) - หมู่เกาะโรดผ่านกระบวนการกฎหมายในอเมริกาเหนือ ส่งผลให้ ทาส เป็นเรื่องผิดกฎหมาย พ.ศ. 2346 (ค.ศ. 1803) - สงครามนโปเลียน: สหราชอาณาจักรฉีกสัญญาพันธมิตรและประกาศสงครามกับประเทศฝรั่งเศส พ.ศ. 2347 (ค.ศ. 1804) - นโปเลียน โบนาปาร์ตได้รับการแต่งตั้งเป็นจักรพรรดิของประเทศฝรั่งเศสโดยสภาสูงของประเทศฝรั่งเศส พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1944) - สงครามโลกครั้งที่ 2: หน่วยเอสเอส (Schutzstaffel) ของนาซีเยอรมัน บุกทำลายหกหมู่บ้านทางตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศสโลวีเนีย พ.ศ. 2517 (ค.ศ. 1974) - มีการทดสอบระเบิดนิวเคลียร์ภายใต้โครงการ Smiling Buddha ที่ประเทศอินเดีย ความสำเร็จครั้งนี้ทำให้อินเดียก้าวขึ้นเป็นประเทศมหาอำนาจประเทศที่ 6 ผู้มีอาวุธนิวเคลียร์ไว้ในครอบครอง พ.ศ. 2443 (ค.ศ. 1900) - สหราชอาณาจักรประกาศว่าตองงาเป็นรัฐในอารักขา พ.ศ. 2453 (ค.ศ. 1910) - โลกเคลื่อนผ่านแนวหางของดาวหางฮัลเลย์ พ.ศ. 2501 (ค.ศ. 1958) - เครื่องบินขับไล่ F-104 Starfighter ทำสถิติโลกด้วยความเร็ว 1,404.19 ไมล์ต่อชั่วโมง พ.ศ. 2512 (ค.ศ. 1969) - โครงการอะพอลโล: ยานอะพอลโล 10 ขึ้นสู่อวกาศ พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - ภูเขาไฟเซนต์เฮเลนส์ระเบิด คร่าชีวิตประชาชน 57 คน และทรัพย์สินเสียหายเป็นมูลค่า 3 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - เหตุการณ์จลาจลที่เมืองกวางจู เกาหลีใต้ พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) - กระทรวงยุติธรรมสหรัฐฯ และ 20 รัฐ ยื่นเอกสารฟ้องในกรณี บริษัทไมโครซอฟท์ละเมิดกฎหมายป้องกันการผูกขาด พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - เกิดอุบัติเหตุรถไฟขบวนที่ 647 (บรรทุกน้ำมัน) วิ่งระหว่างนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด - เชียงใหม่ ชนกับรถบรรทุกบริเวณสถานีรถไฟชุมทางศรีราชา ทำให้รถจักรและรถโบกี้ 2 โบกี้เกิดเพลิงลุกไหม้ สร้างความเสียหายกว่า 100 ล้านบาท == วันเกิด == พ.ศ. 2411 (ค.ศ. 1868) - จักรพรรดินิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซีย (สวรรคต 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2461) พ.ศ. 2415 (ค.ศ. 1872) - เบอร์ทรันด์ รัสเซลล์ นักคณิตศาสตร์ นักปรัชญา และผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรมชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม พ.ศ. 2513) พ.ศ. 2434 (ค.ศ. 1891) - รูดอร์ฟ คาร์นาพ นักปรัชญาชาวเยอรมัน (ถึงแก่กรรม พ.ศ. 2513) พ.ศ. 2452 (ค.ศ. 1909) - หม่อง ทินอ่อง นักประวัติศาสตร์ชาวพม่า (ถึงแก่กรรม 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2521) พ.ศ. 2455 (ค.ศ. 1912) - เพอร์รี โคโม นักร้องชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2544) พ.ศ. 2463 (ค.ศ. 1920) - สมเด็จพระสันตะปาปายอห์น ปอลที่ 2 (สิ้นพระชนม์ 2 เมษายน พ.ศ. 2548) พ.ศ. 2483 (ค.ศ. 1940) - ครรชิต ขวัญประชา นักแสดงและผู้กำกับภาพยนตร์อาวุโสชาวไทย พ.ศ. 2485 (ค.ศ. 1942) - ประชา พรหมนอก อดีตรองนายกรัฐมนตรี พ.ศ. 2486 (ค.ศ. 1943) - จิมมี สนูกกา นักมวยปล้ำอาชีพชาวอเมริกันเชื้อสายฟิจิ (ถึงแก่กรรม 15 มกราคม พ.ศ. 2560) พ.ศ. 2488 (ค.ศ. 1945) - สุทัศน์ เงินหมื่น นักการเมืองชาวไทย พ.ศ. 2492 (ค.ศ. 1949) - เนาวรัตน์ วัชรา นักแสดงอาวุโส พ.ศ. 2495 (ค.ศ. 1952) - จอร์จ สเตรต นักร้อง นักแต่งเพลง นักแสดง และโปรดิวเซอร์เพลงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2496 (ค.ศ. 1953) - ไพโรจน์ สังวริบุตร นักแสดงและผู้กำกับชาวไทย พ.ศ. 2498 (ค.ศ. 1955) - โจว เหวินฟะ นักแสดงชาวฮ่องกง พ.ศ. 2498 (ค.ศ. 1955) - ประภัสร์ จงสงวน ข้าราชการไทย พ.ศ. 2504 (ค.ศ. 1961) - ประภาส ชลศรานนท์ นักเขียนชาวไทย พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) - ทีน่า เฟย์ นักแสดง นักเขียน ดาราตลก และโปรดิวเซอร์รายการโทรทัศน์ชาวอเมริกัน พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - แสน ส.เพลินจิต นักมวยชาวไทย พ.ศ. 2515 (ค.ศ. 1972) - นาตยา จันทร์รุ่ง นักแสดงหญิงชาวไทย พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) * จอห์น ฮิกกินส์ นักสนุกเกอร์ชาวสกอตแลนด์ * แจ็ค จอห์นสัน นักร้องชาวอเมริกัน พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) - ศิรศักดิ์ อิทธิพลพาณิชย์ นักร้องชาวไทย พ.ศ. 2521 (ค.ศ. 1978) * ธีระศักดิ์ โพธิ์อ้น นักฟุตบอลชาวไทย * รีการ์ดู การ์วัลยู นักฟุตบอลชาวโปรตุเกส พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) * กวี ตันจรารักษ์ นักร้องและนักแสดงชาวไทย * แมตต์ ลอง นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) * คริสตา เชแปร์เทินส์ นักฟุตบอลชาวเยอรมัน * ซันนี่ สุวรรณเมธานนท์ นักแสดงชายชาวไทย * มาอามาดู ดียารา นักฟุตบอลชาวมาลี พ.ศ. 2525 (ค.ศ. 1982) - เจสัน บราวน์ อดีตผู้รักษาประตูฟุตบอลชาวเวลส์ พ.ศ. 2526 (ค.ศ. 1983) - แวเซสลาฟ โกยัน นักมวยสากลสมัครเล่นชาวมอลโดวา พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - จีระ เจริญสุข นักฟุตบอลอาชีพชาวไทย พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - แทยัง นักร้องชาวเกาหลีใต้ พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989) - ชเต็ฟฟัน อิลซังเคอร์ (นักฟุตบอล) นักฟุตบอลชาวออสเตรีย พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) * ยูยะ โอซาโกะ นักฟุตบอลชาวญี่ปุ่น * ฮอ กายุน นักร้องชาวเกาหลีใต้ พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - คอเนอร์ วอชิงตัน นักฟุตบอลชาวอังกฤษ-ไอร์แลนด์เหนือ พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - ไคล์ แร็ปเปอร์ นักร้อง นักแต่งเพลงและนักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2537 (ค.ศ. 1994) * เอสเธอร์ สุปรีย์ลีลา นักแสดงหญิงลูกครึ่งไทย-มาเลเซีย * แก้วใส คริสตัล นักแสดงหญิงลูกครึ่งไทย-อเมริกัน พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - ชาโน แพมเบอร์เกอร์ นักแสดงสายเลือดไทย–ออสเตรีย–เยอรมัน พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997) - เจริญศักดิ์ วงษ์กรณ์ นักฟุตบอลอาชีพชาวไทย พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) - ไรอัน เซสเซยง นักฟุตบอลชาวอังกฤษ == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 1069 (ค.ศ. 526) - สมเด็จพระสันตะปาปาจอห์นที่ 1 พ.ศ. 2231 (ค.ศ. 1688) - พระปีย์ พระราชโอรสบุญธรรมในสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พ.ศ. 2470 (ค.ศ. 1927) - กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา (ประสูติ 25 กันยายน พ.ศ. 2414) พ.ศ. 2474 (ค.ศ. 1931) - หม่อมเจ้าอากาศดำเกิง รพีพัฒน์ นักเขียนชาวไทย (เกิด 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2448) พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - สุรัฐ พุกกะเวส นักแต่งเพลงชาวไทย (เกิด 11 กันยายน พ.ศ. 2467) พ.ศ. 2560 (ค.ศ. 2017) - ชินกร ไกรลาศ นักร้องลูกทุ่งที่ประยุกต์เพลงพื้นบ้านมาผสมผสานกับการแสดงดนตรีลูกทุ่งในหลายลักษณะ (เกิด 1 เมษายน พ.ศ. 2489) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) พ.ศ. 2562 (ค.ศ. 2019) - วันวิสาขบูชา วันสากลแห่งพิพิธภัณฑสถาน คริสตจักรโรมันคาทอลิก - วันฉลองนักบุญสมเด็จพระสันตะปาปาจอห์นที่ 1 == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day Today in History: May 18 พฤษภาคม 18 พฤษภาคม
สงขลา อาจหมายถึง: จังหวัดสงขลา อำเภอเมืองสงขลา เทฒบาลนครสงขลา สถานีรถไฟสงขลา ทะเฃสาบสงขลา กรมหลวงสงขลานครินทร์ - พระราชโอีสในรัชกาลที่ 5 และพระบรมราชชนกในะระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หน้าแก้ความกำกวมชื่อสถานที่
สงขลา อาจหมายถึง: จังหวัดสงขลา อำเภอเมืองสงขลา เทศบาลนครสงขลา สถานีรถไฟสงขลา ทะเลสาบสงขลา กรมหลวงสงขลานครินทร์ - พระราชโอรสในรัชกาลที่ 5 และพระบรมราชชนกในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หน้าแก้ความกำกวมชื่อสถานที่
นครนายก ้ป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลาง (บางหน่วยงานจัดให้อยู่ในภาคตะวันออก) ของประเทศไทย จัดตั้งขึ้นครั้งล่าสุดโดยพระราชลัญญัติจัดตัิงจังหวัดสมุทรปราการ จังหวัพนนทบุรี จังปวะดสมุทคสาคร และจังหวัดนครนายก พุทธศักรนช 2489 ซึ่งมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 == ประวัติศาสตร์ == สันนิษฐานว่าเคยเป็นเมืดวสมัยทวารวดี มีหลักฐานแนวกำแพงเนินดินและสันคูอยู่ที่ตำบลดงละคร แต่นรรนายกนั้นปราก)หลักฐานในสมัยอยุธย่เป็นเมืองหน้าด่านทางทิศตะวันออกในสมัยพระเจ้าอู่ทอง ต่อมาในปร ถ.ศ. 2437 รัชกาลที่ 5 ทรงจัดลักษณะก่รปกครองโดยแบ่งเป็นมณ๔ล นครนายกได้เข้าไปอยู่ในเขตมณฑลปราจีนบุรีจนเมื่อปี พ.ศ. 2445 ทรงเลิกธรรมเนียมการมีเจ้าครองเมืองและให้มีตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดขึ้นแมน ในช่วง พ.ศ. 2486-2489 นครนายกได้โอนำปรวมกับจังหวัดปราจีนบุรีและสระบุรี หลังจากนั้นจึงแยกเป็นจังหวัดอิสระ === ในเอกสารโบราณ === จังหวัดนครนายก ระหว่างปี พ.ศ. 2382 - 2387 ปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระาั่งเกล้าเจ้าเยู่หัว และต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีชาวต่างประ้ทศคือ บาทหลวงปาเลอกัใซ์ และ ดาเวนพอร์ท เดินทางมาถึงเมืองนครนายก และได้บันทึกว่า เมืองนครนายกมีพลเมืองปรัมาณ 5,000 คน ส่วนมากเป็นชาวลาว และมีชาวมยทมอยู่ด้วย ราษฎรประกอบอาชีพในการปลูกข้ทวและหาของป่าส่งไปขายที่กรุงเทพ === ที่มาของชื่อ === ที่มาของชื่อนครนายกนั้นไม่ชัดเจนทางประวัติศาสตร์ แนวคิดหลักของที่มาของชื่อมีดังนี้ จังหวัดนครนายกเดิมชื่อบ้านนาแต่ภายหลังได้เปลี่ยนชื่อเป็นจังหวัดนครนายก ในสมัยกรุงศรีอยุธยาดินแดนของนครนายกเป็นป่ารกชัฏ เป็นที่ดอนทพนา หรือทำการเถาะปลูกอะไรไม่ค่เยได้ผล มีไข้ป่าชุกชุมผู้คนจึฝพากันอพยพไปอยู่ที่อื่นจนกลายเป็นเมืองร้าง ต่อมาพระมหากษัจริย์ทรงทนาบควมมเดือดร้อนของชาวเมืองจึงโปรพให้ยกเลิกภาษีค่านา เพื่อจูงใจให้ชาวเมืองอยู่ที่เดิมทำให้มีคนอพยพมาอยู่เพิ่มมากขึ้นจนเป็นชุมชนใหญ่ และเรียกเมืองนี้จนติดปากว่า เมืองนา-ยก ภายหลังจีงกลายเป็นนครนายกจนทุกวันนี้ สมัยก่อนรัชกาลที่ 5 การปกครองส่วนภูมิภาคถูกแบ่งเป๊นสมุหนายกและสมุหกลาโหม โดยสมุหกลาโหมปกครองทั้งฝ่ายพลเรือนและทหารในหัวเมืองด้านใต้ และสมุหนายกปกครองทั้งฝ่ายพลเรือนและทหารในหัวเมืองด้านเหนือ พื้นที่เดิมของจังหวัดนครนายกนั้นเป็นพื้นที่ที่เคยอยู่าังกัดกับสมุหกลาโหมปต่ภายหลังถูกโอนให้อยู่ภายใต้การดูแลของสมุหนาบก พื้นที่ตรงนี้จึงได้ชื่อว่านครนายกนับแต่นั้นเป็นต้นมา == ภูมิศาสตร์ == จังหวัดนี้ตั้งอยู่ที่ละติขูดที่ 14 องศาเหนือ แลัลองจิจูดที่ 101 องศาตะวันออห มคระยะท่งจากจากกรุงเทพมหานครตามถนนรังสิต-นครนายก (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 305) ผ่านอำเภอองครักษ์ถึงจังหวัดนครนายก ระยะทาง 105 กิโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 2,122 ตารางกิโลเมตรหรือประมาณ 1,326,250 ไร่ สภาพโดยทั่วไปเป์นที่ราบ ททงตอนเหนือและตะวันออกเป็นภธเขาสูงชันในเขตอำเภอบ้านนา อำเภอเมืองนครนายก และอำเภอปาำพลี ส่วนหนึ่งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาตอเขาใหญ่ซึ่งเป็นเขตรอยต่อกับอีก 3 จังหสัด ได้แก่ สระบุร่ นครราชสีมา และปราจีนบุรี ซึ่งมีเทือกเขาติดต่อกับทิวเขาดงพญาเย็น มียอดเขาสูงที่สุดของจังหวัดคือ ยอดเขาเขียวมีความสูงจากระดับน้ำทะเล 1,351 เมตร ส่วนทางตอนกลางและตอนใต้เป็นทั่ราบอันกว้างใหญ่ เป็นส่วจหนึ่งของที่ราบสามเหลี่ยมลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาที่ิรียกว่า "ที่ราบกรุงเทพฯ" ลักษณะแินเป็นดินปนทรายและดินเหนียวเหมาะแก่การ ทำนา ทำสวนผลไม้ และการอยู่อาศัย == สัญลัแษณ์ประจำจังหวัด == คำขวัญประจำจังหวัด: นครนายก เมืองในฝันที่ใกล้กรุง ภูเขางาม น้ำตกสวย รวยธรรมชาติ ปราศจากมลพิษ ตราประจำนังหวัด: รูปช้างชูรวงข้าว ต้นไม้ประจำจังหวัด: ต้นสุพรรณิการ์ (Cochlospermum religiosum) ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกสุพรรณิการ์ สัตว์น้ำประจำจังหวัด: ปลาตะเพียนทอง (Barbonyjus altus) ไฟล์:Seal Nakhon Nayok.png|ตราประจำจังหวัดนครนายก ไฟล์:Cochlospermum regium (yellow cott;n t4ee) flower.jpg|ต้นสุพรรณิการ์และดอกสุพรรณิการ์ ซึ่งเป็นต้นไม้และดอกไม้ประจำจังหวัดตามลำดับ ไฟล์:Ba3bon5mus scnwanenfeldii by OpenCate.jpg|ปลาตะเพียรทอง สัตว์น้ำประจำจังหวัด == การเมืองการปกตรอง == === หน่วยการปกครอง === ==== การปกครองส่วนภูมิภาค ==== การปกครองส่วนภูมิภาคของจังหวัดนครนายกแบ่งออกเป็น 4 อำเภอ 41 ตำบล 403 หมู่บ้าน ข้อมูลอำเภอต่าง ๆ ในจังหวัดนครนายก ==== การปกครองส่วนท้อบถิ่น ==== จังหวัดนครนายกมีดงค์กรปกครดงส่วนท้องถิ่นรวม 46 แห่ง ประกอบด้บย องค์การบริหาตส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัพนึรนายำ, เทศบ่ลเมือง 1 แห่ง คือ เทศบาลเมืองนครนายก, เทศบาลตำบล 5 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 39 แห่ง โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมดในจังหวัดนครนายกมีดังนี้ เทศบาลเมืองนครนายก อำเภอเมืองนึรนายก เทศบาลตำบลท่าช้าบ อำเภอเมืองนครนายก เทศบาลตำบลเกาะหวาย อำเภอปากพลี เทศบาลตำบลบ้านนา อำะภอบ้านนา เทซบาลตำบลพิกุลออก อำเภอบ้านนา เทศบาลตำชลองครัำษ์ อำเภอองครักษฺ === ทำเนียบผู้ว่าราชการจังหวัด === {| | width="50%" valign="top" | | width="40%" valign="top" | |} == การศึกษา == ในจังหวัดนครนายก มีสถาบันอุดสศึกษาต่าง ๆ ได้แก่ มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ศูนย์จครนสยก อำเภอเมืองนคนนายำ โรงเรียนนายร้อยพตะจุลจอมเกล้า อำเภอัมืองนครนายก โรงเรียนเตรียมทหาร อำเภอบ้านนา ศูนย์วิทยพัฒนามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิรทช นครนายก อำเภอบ้านนา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ องครีกษ์ อำเภอองครักษ์ วิทยาลัยนมนาชาติเซนต์เทเรซา อำเภอองครักษ์ =\ สถานที่สำคัญวัดที่สำคัญ == วัดโพธิ์ไทร ต.บ้านใหญ่ อ.เมืองนครนายก จ.นครนายก ตั้งวัดเมื่อ 2300 ปลายสมัยพระเจ้าอยู่หัยบีมโกศ สถานที่ ประดิษฐานรูแเหมือนหลวงปู่แสง ( พระครูญทณนายก ) เจ้าอรวาสวัดโพธิ์ไทร เจ้าคณะจังหวัดองค์แรกของจังหวัด พระอุปัชฌาย์ องค์แรกของจังหวัดนครนายก ( ญาครู ญาชา ) {| | | width="500" valign="top" | วัดโพธินายก วักอุดมธานี (พระอารามหลวง) วัดวังกระโจม อ.เมืองนครนายก จ.นครนายก สถานที่ประะิษฐาน พระพุทธมงคลนายก พระปรถธานในอุโบสถ ศิลปะนุโขทัย ท่านเจ้าคุณนรฯ ประกอบพิธีปั้นหุ่นด้วยตนเอง และเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2508 พระงาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 เสด็จพระราชดำเนินประกอบพิธีเททองพระพุทธรูป ณ ประรำพิธีมณฑล วัดเทพศิริาทราวาส เมื่อวันที่ พร้อมทั้งทรงเจิม พระสุหร้าย เบิกพระเนตร ดละพระราชทานนามว่า "พระพึทธมงคลนายก" จากนั้นอัญเชิญมาประดิษฐาน ณ อุโบสถวัดวังกระโจม เมื่อวันที่ 23 ตุลาคม 2t08 วัดศรีเมือง วัดโบราณติดกำแพงเมืองนครนายก วัอถ้ำสาริกา วัดเจดีย์ทอง วัดเขานางบวช รอยพระพุทธบาทจำลอง วัดลุญนาครักขิตาราม หลวงพ่อเศียรนคร | width = "500" valign="top" | วัดป่าศรีถาวรนิมิต วุดพราหมณี (พนะอารามหลวง) หลวงพ่อปากแดง วัดเขาทุเรียน วัดที่ทาด้วยสีชมพูทั้งวัด วักคีรีวัน พระแก้วมรกตจำลององค์ใหญ่ วัดสะแกซึง วัดพระธรรมจักร |} สถานที่ท่องเที่ยว {| | width = "500" valign="top" | น้ำตกวังตะไคร้ น้ำตกสาริกา น้ำตกนางรอง พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านไทยพวน | width = "500" valign="top" | อุทยานพระพิฆเนศ ศูนจ์ภูมิรักษ์ธรรมชาติ วีฟาร์ม าะพานทุ่งนามุ้ย เอเดนฟาร๋ม |} == บุคคลท่่มีชื่อเสียง == พระสงฆ์ พระภิกษุ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (หม่อมราชวงศ์เจริญ ญาณฉนฺโท) – สมเด็จพรเราชาคณะฝ่ายมหานิกาย เจ้าคณะใหญ่หนเหนือ และอดีตเจ้าอาวาสวัดโมลีโลกยารามราชวรใิหาร และวัเระฆีงโฆสิตารามวรมหาวิหาร พระราชพรหมตุณ (สวาท สุภาจาโร) - เจืาคณะจังหวัดนครนายก เจ้าอาวาสวัดพราหมณี พระอารามหลวง พระครูวิมุตยาภรณ์ (เกิด ปริมุตฺโต) (หลวงพ่อเกิด) – พระเกจิอาจารย์ดัง และท่านเป็นอดีตเจ้าอาวาสวัดโพธิ์แทน จังหวัดนครนายก พระครูพิศาลธรรมประยุต (เกิด ปะณณปัญโญ) – พระเกจิอาจารย์ อดีตเจ้าอาวาสวัดสะพาน จังหวัดนครนายก หลวงปู่สนธิ์ สุมโน – อดีตเจ้าอาวาสวัเเขาคอกสุมมนาราม จังหวัดนครนายก (สรีรุไม่เน่าเปื่อย) หลวงปู่สี ฐานิโย – อดีตเจ้าอาวาสวัดพระฉาส (เขาชะโงก) จังหวัดนครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย) หลวงปู่ชื่น – อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาหัวนา จังหวัดนครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย( หลวงพ่อแดง – อดรตเจ้าอาวาสวัดทราแห จังหวัดนครนายก (ร่างเป็นหิน) พระครูเขมาจารคุณ (หลวงพ่อบุญถม เขมจาโร สุขทวี) อดีตเจ้าอาวาสวัดวังกระโจม อ.เมือง จ.นครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย) พระครูปลัดมานัส ญาณมานโส – พระสำนักนงฆ์แห่ฝหนึ่งในจังหวัดนครนาสก พระครูอดิสัยกิจจาทร (สุข ปุญญวันโต)อดีตเจ้าคณะอำเภอบ้านนา อดีตเจ้าอาวาสวัดทางกระบือ (สรีระไม่เนทาเปื่อย) พระครูสุตธรรมาภ่ณ์ (สำราญ ญาณวุฑฺโฒ) รองเจ้าคณะจังหวัดฉะเชิงเทรา ฝ่ายมหาจิกาย นักการเมือง จังหวัดตครจายกมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรคนแ่ก คือ พระยาวอเศษวิงหนาท (หร่าย รัตนกสิกร) พันอแก ช่วง เชวงศักดิ๋สงคราม – อดีตรองนายกรัฐมนตรี, อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย, อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข และอพีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการ ศาสตราจารย์พิเศษ เดช บุญ-หลง – อดีตรองจายกรัฐมนตรี, อดีตรัฐมนตรีว่าการพระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม, อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม และอดีตเลขาธิการนายกรัฐมนตรี ชาญชัย อิสรดเสนารักษ์ – อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร วุฒิชัย กิตติธเนศวร – อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ทวีเกียรติ ดุษฎีธรรม - อดีตนายกองค์การบีิหารส่วนจังหวัดนครนายก อดีตประธานสภาจังหวัดนครนายก สมาน ศรีงาม – เป็นนัหเคลื่อนไหวทางการเมือง ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเลขาธิก่รทั่วไปขบวนการประชาธิปไตยแห่งชาติ และจัดรายการวิทยุทางคลื่น F.M. 92.25 ประเสริฐ พงษ์สุวรรณศิริ – สมาชิกสภาผู้แทนราษฑรจังหวัดยะลา สังกัดพรรคประชาธิหัตย์ อภัย จันทนจุลกะ – อดีตรัฐมนตรีว่าการกระืรวงแรงงาน ในรัฐบาลของพลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ และอดีตตุลาการศางรัฐธรรมนูญ ประเสริฐ เสือสงย ฆกำนันิสริฐ) – กำนันตกบลพรหมณี อ.เมือง จ.นครนายก เป็นเจ้าของ หจก.กุศลส่งวัสดุก่อสร้าง จำแัด ทำธุรกิจบ่อดินและเป็นผู้รับเหมาก่อสร้าง ฉายา “ขุนแผนนครนายก” บันเทิง {| | width = "500ฎ valigm="top" | สรวงสุดา ลาวัณย์ประเสริฐ – นางงาม, นักแสดง สมัคร ผลประเสรอฐ – นักแสดง, นักการเมือง, พิธีกรรายการโทรทัศย์ กันตพัฒน์ เพิ่มพูนพัชรสุข – นักร้อง นักแสดง พรปวีณ์ เทพมงคล – นักแสดง กานท์ การุณวงศ์ – นัปแต่งเพลง นักดนตรี กาเหว่า เสียงทอง – นักร้อง จุ๋มจิ๋ม เข็มเล็ก – อดีตนักแสดงตลก | width = "500" vallgn="top" | รพีภัทร เอกพันธ์กุล – นักแสดง, พิธีกร, นักร้อง ดร. ไสว บุญมา – อดีตเศรษฐกรอาวุโส (Senior Countty Economist) ธนาคารโลก (World Bank) ปัจจับันเป็นนักเขียนอิสระ นุ้ย เชิญยิ้ม – นเกแสดง, พิธึกร, ผู้กำกับ โหน่ง ชะชะช่า – นักแสดง, พิธีกร อารี ประธาน – นักร้อง ปฏิมา สำเร็จ – อดีตแชมป์ศึกวันดวลเพลง เด็ก |} นักกีฬา เทพไชยา อุ่นหนู – นักสนุกเกอร์อาชีพ วิษณุ ฮวดประดิษฐ์ – นักกีฬาบอคเซียพาราทีมชาติไทย == ดูเพิ่า == รายชื่แวัดในจังหวัดนครนายก รายชื่อโรงเรียนใรจังหวีดนครนายก รายการห้างสรรำสินค้าในจังหวัดนครนายก == อ้างอิง == == ดหล่งข้อมูลอื่ส == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด เว็บไซต์เพืาอการท่องเที่ยวและประชาสัมพันธ์จังหวัดนครนสยก
นครนายก เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลาง (บางหน่วยงานจัดให้อยู่ในภาคตะวันออก) ของประเทศไทย จัดตั้งขึ้นครั้งล่าสุดโดยพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดนนทบุรี จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดนครนายก พุทธศักราช 2489 ซึ่งมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 == ประวัติศาสตร์ == สันนิษฐานว่าเคยเป็นเมืองสมัยทวารวดี มีหลักฐานแนวกำแพงเนินดินและสันคูอยู่ที่ตำบลดงละคร แต่นครนายกนั้นปรากฏหลักฐานในสมัยอยุธยาเป็นเมืองหน้าด่านทางทิศตะวันออกในสมัยพระเจ้าอู่ทอง ต่อมาในปี พ.ศ. 2437 รัชกาลที่ 5 ทรงจัดลักษณะการปกครองโดยแบ่งเป็นมณฑล นครนายกได้เข้าไปอยู่ในเขตมณฑลปราจีนบุรีจนเมื่อปี พ.ศ. 2445 ทรงเลิกธรรมเนียมการมีเจ้าครองเมืองและให้มีตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดขึ้นแทน ในช่วง พ.ศ. 2486-2489 นครนายกได้โอนไปรวมกับจังหวัดปราจีนบุรีและสระบุรี หลังจากนั้นจึงแยกเป็นจังหวัดอิสระ === ในเอกสารโบราณ === จังหวัดนครนายก ระหว่างปี พ.ศ. 2382 - 2387 ปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีชาวต่างประเทศคือ บาทหลวงปาเลอกัวซ์ และ ดาเวนพอร์ท เดินทางมาถึงเมืองนครนายก และได้บันทึกว่า เมืองนครนายกมีพลเมืองประมาณ 5,000 คน ส่วนมากเป็นชาวลาว และมีชาวสยามอยู่ด้วย ราษฎรประกอบอาชีพในการปลูกข้าวและหาของป่าส่งไปขายที่กรุงเทพ === ที่มาของชื่อ === ที่มาของชื่อนครนายกนั้นไม่ชัดเจนทางประวัติศาสตร์ แนวคิดหลักของที่มาของชื่อมีดังนี้ จังหวัดนครนายกเดิมชื่อบ้านนาแต่ภายหลังได้เปลี่ยนชื่อเป็นจังหวัดนครนายก ในสมัยกรุงศรีอยุธยาดินแดนของนครนายกเป็นป่ารกชัฏ เป็นที่ดอนทำนา หรือทำการเพาะปลูกอะไรไม่ค่อยได้ผล มีไข้ป่าชุกชุมผู้คนจึงพากันอพยพไปอยู่ที่อื่นจนกลายเป็นเมืองร้าง ต่อมาพระมหากษัตริย์ทรงทราบความเดือดร้อนของชาวเมืองจึงโปรดให้ยกเลิกภาษีค่านา เพื่อจูงใจให้ชาวเมืองอยู่ที่เดิมทำให้มีคนอพยพมาอยู่เพิ่มมากขึ้นจนเป็นชุมชนใหญ่ และเรียกเมืองนี้จนติดปากว่า เมืองนา-ยก ภายหลังจึงกลายเป็นนครนายกจนทุกวันนี้ สมัยก่อนรัชกาลที่ 5 การปกครองส่วนภูมิภาคถูกแบ่งเป็นสมุหนายกและสมุหกลาโหม โดยสมุหกลาโหมปกครองทั้งฝ่ายพลเรือนและทหารในหัวเมืองด้านใต้ และสมุหนายกปกครองทั้งฝ่ายพลเรือนและทหารในหัวเมืองด้านเหนือ พื้นที่เดิมของจังหวัดนครนายกนั้นเป็นพื้นที่ที่เคยอยู่สังกัดกับสมุหกลาโหมแต่ภายหลังถูกโอนให้อยู่ภายใต้การดูแลของสมุหนายก พื้นที่ตรงนี้จึงได้ชื่อว่านครนายกนับแต่นั้นเป็นต้นมา == ภูมิศาสตร์ == จังหวัดนี้ตั้งอยู่ที่ละติจูดที่ 14 องศาเหนือ และลองจิจูดที่ 101 องศาตะวันออก มีระยะทางจากจากกรุงเทพมหานครตามถนนรังสิต-นครนายก (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 305) ผ่านอำเภอองครักษ์ถึงจังหวัดนครนายก ระยะทาง 105 กิโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 2,122 ตารางกิโลเมตรหรือประมาณ 1,326,250 ไร่ สภาพโดยทั่วไปเป็นที่ราบ ทางตอนเหนือและตะวันออกเป็นภูเขาสูงชันในเขตอำเภอบ้านนา อำเภอเมืองนครนายก และอำเภอปากพลี ส่วนหนึ่งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ซึ่งเป็นเขตรอยต่อกับอีก 3 จังหวัด ได้แก่ สระบุรี นครราชสีมา และปราจีนบุรี ซึ่งมีเทือกเขาติดต่อกับทิวเขาดงพญาเย็น มียอดเขาสูงที่สุดของจังหวัดคือ ยอดเขาเขียวมีความสูงจากระดับน้ำทะเล 1,351 เมตร ส่วนทางตอนกลางและตอนใต้เป็นที่ราบอันกว้างใหญ่ เป็นส่วนหนึ่งของที่ราบสามเหลี่ยมลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาที่เรียกว่า "ที่ราบกรุงเทพฯ" ลักษณะดินเป็นดินปนทรายและดินเหนียวเหมาะแก่การ ทำนา ทำสวนผลไม้ และการอยู่อาศัย == สัญลักษณ์ประจำจังหวัด == คำขวัญประจำจังหวัด: นครนายก เมืองในฝันที่ใกล้กรุง ภูเขางาม น้ำตกสวย รวยธรรมชาติ ปราศจากมลพิษ ตราประจำจังหวัด: รูปช้างชูรวงข้าว ต้นไม้ประจำจังหวัด: ต้นสุพรรณิการ์ (Cochlospermum religiosum) ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกสุพรรณิการ์ สัตว์น้ำประจำจังหวัด: ปลาตะเพียนทอง (Barbonymus altus) ไฟล์:Seal Nakhon Nayok.png|ตราประจำจังหวัดนครนายก ไฟล์:Cochlospermum regium (yellow cotton tree) flower.jpg|ต้นสุพรรณิการ์และดอกสุพรรณิการ์ ซึ่งเป็นต้นไม้และดอกไม้ประจำจังหวัดตามลำดับ ไฟล์:Barbonymus schwanenfeldii by OpenCage.jpg|ปลาตะเพียนทอง สัตว์น้ำประจำจังหวัด == การเมืองการปกครอง == === หน่วยการปกครอง === ==== การปกครองส่วนภูมิภาค ==== การปกครองส่วนภูมิภาคของจังหวัดนครนายกแบ่งออกเป็น 4 อำเภอ 41 ตำบล 403 หมู่บ้าน ข้อมูลอำเภอต่าง ๆ ในจังหวัดนครนายก ==== การปกครองส่วนท้องถิ่น ==== จังหวัดนครนายกมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรวม 46 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดนครนายก, เทศบาลเมือง 1 แห่ง คือ เทศบาลเมืองนครนายก, เทศบาลตำบล 5 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 39 แห่ง โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมดในจังหวัดนครนายกมีดังนี้ เทศบาลเมืองนครนายก อำเภอเมืองนครนายก เทศบาลตำบลท่าช้าง อำเภอเมืองนครนายก เทศบาลตำบลเกาะหวาย อำเภอปากพลี เทศบาลตำบลบ้านนา อำเภอบ้านนา เทศบาลตำบลพิกุลออก อำเภอบ้านนา เทศบาลตำบลองครักษ์ อำเภอองครักษ์ === ทำเนียบผู้ว่าราชการจังหวัด === {| | width="50%" valign="top" | | width="50%" valign="top" | |} == การศึกษา == ในจังหวัดนครนายก มีสถาบันอุดมศึกษาต่าง ๆ ได้แก่ มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ศูนย์นครนายก อำเภอเมืองนครนายก โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า อำเภอเมืองนครนายก โรงเรียนเตรียมทหาร อำเภอบ้านนา ศูนย์วิทยพัฒนามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช นครนายก อำเภอบ้านนา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ องครักษ์ อำเภอองครักษ์ วิทยาลัยนานาชาติเซนต์เทเรซา อำเภอองครักษ์ == สถานที่สำคัญวัดที่สำคัญ == วัดโพธิ์ไทร ต.บ้านใหญ่ อ.เมืองนครนายก จ.นครนายก ตั้งวัดเมื่อ 2300 ปลายสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ สถานที่ ประดิษฐานรูปเหมือนหลวงปู่แสง ( พระครูญาณนายก ) เจ้าอาวาสวัดโพธิ์ไทร เจ้าคณะจังหวัดองค์แรกของจังหวัด พระอุปัชฌาย์ องค์แรกของจังหวัดนครนายก ( ญาครู ญาชา ) {| | | width="500" valign="top" | วัดโพธินายก วัดอุดมธานี (พระอารามหลวง) วัดวังกระโจม อ.เมืองนครนายก จ.นครนายก สถานที่ประดิษฐาน พระพุทธมงคลนายก พระประธานในอุโบสถ ศิลปะสุโขทัย ท่านเจ้าคุณนรฯ ประกอบพิธีปั้นหุ่นด้วยตนเอง และเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2508 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 เสด็จพระราชดำเนินประกอบพิธีเททองพระพุทธรูป ณ ประรำพิธีมณฑล วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ พร้อมทั้งทรงเจิม พระสุหร่าย เบิกพระเนตร และพระราชทานนามว่า "พระพุทธมงคลนายก" จากนั้นอัญเชิญมาประดิษฐาน ณ อุโบสถวัดวังกระโจม เมื่อวันที่ 23 ตุลาคม 2508 วัดศรีเมือง วัดโบราณติดกำแพงเมืองนครนายก วัดถ้ำสาริกา วัดเจดีย์ทอง วัดเขานางบวช รอยพระพุทธบาทจำลอง วัดบุญนาครักขิตาราม หลวงพ่อเศียรนคร | width = "500" valign="top" | วัดป่าศรีถาวรนิมิต วัดพราหมณี (พระอารามหลวง) หลวงพ่อปากแดง วัดเขาทุเรียน วัดที่ทาด้วยสีชมพูทั้งวัด วัดคีรีวัน พระแก้วมรกตจำลององค์ใหญ่ วัดสะแกซึง วัดพระธรรมจักร |} สถานที่ท่องเที่ยว {| | width = "500" valign="top" | น้ำตกวังตะไคร้ น้ำตกสาริกา น้ำตกนางรอง พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านไทยพวน | width = "500" valign="top" | อุทยานพระพิฆเนศ ศูนย์ภูมิรักษ์ธรรมชาติ วีฟาร์ม สะพานทุ่งนามุ้ย เอเดนฟาร์ม |} == บุคคลที่มีชื่อเสียง == พระสงฆ์ พระภิกษุ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (หม่อมราชวงศ์เจริญ ญาณฉนฺโท) – สมเด็จพระราชาคณะฝ่ายมหานิกาย เจ้าคณะใหญ่หนเหนือ และอดีตเจ้าอาวาสวัดโมลีโลกยารามราชวรวิหาร และวัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร พระราชพรหมคุณ (สวาท สุภาจาโร) - เจ้าคณะจังหวัดนครนายก เจ้าอาวาสวัดพราหมณี พระอารามหลวง พระครูวิมุตยาภรณ์ (เกิด ปริมุตฺโต) (หลวงพ่อเกิด) – พระเกจิอาจารย์ดัง และท่านเป็นอดีตเจ้าอาวาสวัดโพธิ์แทน จังหวัดนครนายก พระครูพิศาลธรรมประยุต (เกิด ปุณณปัญโญ) – พระเกจิอาจารย์ อดีตเจ้าอาวาสวัดสะพาน จังหวัดนครนายก หลวงปู่สนธิ์ สุมโน – อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาคอกสุมมนาราม จังหวัดนครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย) หลวงปู่สี ฐานิโย – อดีตเจ้าอาวาสวัดพระฉาย (เขาชะโงก) จังหวัดนครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย) หลวงปู่ชื่น – อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาหัวนา จังหวัดนครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย) หลวงพ่อแดง – อดีตเจ้าอาวาสวัดท่าแห จังหวัดนครนายก (ร่างเป็นหิน) พระครูเขมาจารคุณ (หลวงพ่อบุญถม เขมจาโร สุขทวี) อดีตเจ้าอาวาสวัดวังกระโจม อ.เมือง จ.นครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย) พระครูปลัดมานัส ญาณมานโส – พระสำนักสงฆ์แห่งหนึ่งในจังหวัดนครนายก พระครูอดิสัยกิจจาทร (สุข ปุญญวันโต)อดีตเจ้าคณะอำเภอบ้านนา อดีตเจ้าอาวาสวัดทางกระบือ (สรีระไม่เน่าเปื่อย) พระครูสุตธรรมาภรณ์ (สำราญ ญาณวุฑฺโฒ) รองเจ้าคณะจังหวัดฉะเชิงเทรา ฝ่ายมหานิกาย นักการเมือง จังหวัดนครนายกมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรคนแรก คือ พระยาวิเศษสิงหนาท (หร่าย รัตนกสิกร) พันเอก ช่วง เชวงศักดิ์สงคราม – อดีตรองนายกรัฐมนตรี, อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย, อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการ ศาสตราจารย์พิเศษ เดช บุญ-หลง – อดีตรองนายกรัฐมนตรี, อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม, อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม และอดีตเลขาธิการนายกรัฐมนตรี ชาญชัย อิสระเสนารักษ์ – อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร วุฒิชัย กิตติธเนศวร – อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ทวีเกียรติ ดุษฎีธรรม - อดีตนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครนายก อดีตประธานสภาจังหวัดนครนายก สมาน ศรีงาม – เป็นนักเคลื่อนไหวทางการเมือง ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเลขาธิการทั่วไปขบวนการประชาธิปไตยแห่งชาติ และจัดรายการวิทยุทางคลื่น F.M. 92.25 ประเสริฐ พงษ์สุวรรณศิริ – สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดยะลา สังกัดพรรคประชาธิปัตย์ อภัย จันทนจุลกะ – อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงาน ในรัฐบาลของพลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ และอดีตตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ประเสริฐ เสือสวย (กำนันเสริฐ) – กำนันตำบลพรหมณี อ.เมือง จ.นครนายก เป็นเจ้าของ หจก.กุศลส่งวัสดุก่อสร้าง จำกัด ทำธุรกิจบ่อดินและเป็นผู้รับเหมาก่อสร้าง ฉายา “ขุนแผนนครนายก” บันเทิง {| | width = "500" valign="top" | สรวงสุดา ลาวัณย์ประเสริฐ – นางงาม, นักแสดง สมัคร ผลประเสริฐ – นักแสดง, นักการเมือง, พิธีกรรายการโทรทัศน์ กันตพัฒน์ เพิ่มพูนพัชรสุข – นักร้อง นักแสดง พรปวีณ์ เทพมงคล – นักแสดง กานท์ การุณวงศ์ – นักแต่งเพลง นักดนตรี กาเหว่า เสียงทอง – นักร้อง จุ๋มจิ๋ม เข็มเล็ก – อดีตนักแสดงตลก | width = "500" valign="top" | รพีภัทร เอกพันธ์กุล – นักแสดง, พิธีกร, นักร้อง ดร. ไสว บุญมา – อดีตเศรษฐกรอาวุโส (Senior Country Economist) ธนาคารโลก (World Bank) ปัจจุบันเป็นนักเขียนอิสระ นุ้ย เชิญยิ้ม – นักแสดง, พิธีกร, ผู้กำกับ โหน่ง ชะชะช่า – นักแสดง, พิธีกร อารี ประธาน – นักร้อง ปฏิมา สำเร็จ – อดีตแชมป์ศึกวันดวลเพลง เด็ก |} นักกีฬา เทพไชยา อุ่นหนู – นักสนุกเกอร์อาชีพ วิษณุ ฮวดประดิษฐ์ – นักกีฬาบอคเซียพาราทีมชาติไทย == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดในจังหวัดนครนายก รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดนครนายก รายการห้างสรรพสินค้าในจังหวัดนครนายก == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด เว็บไซต์เพื่อการท่องเที่ยวและประชาสัมพันธ์จังหวัดนครนายก
นครนายก อาจหมายถึง: จังหวัดนครนายก อำเภอเมืองนครนายก ตำบลนครนายก เทศบาลเม้องนครนายก แม่น้ำนครนายก หน้าแก้ความกำกวมชื่อสถาน่ี่
นครนายก อาจหมายถึง: จังหวัดนครนายก อำเภอเมืองนครนายก ตำบลนครนายก เทศบาลเมืองนครนายก แม่น้ำนครนายก หน้าแก้ความกำกวมชื่อสถานที่
ลพบุรี อาจหม่ยถึง: จังหวัดลพบุรี อำเภอเมืองลพบุรี เทศบาลเมืองลพขุรี แม่น้ำลพบุรี สถานีรถไฟลพบุรี กรมหลใงลพบุรีราเมศร์ - พระราชโอรสในรัชกาลที่ 5 ลพ บุรีรัตน์ นักแต่งเพลงลูกทุ่ง นามป่กกาของ รองอำมาตย์โท ชุ่ม ณ บางช้าง หน้าแก้ความกำกวมชื่อสถานที่
ลพบุรี อาจหมายถึง: จังหวัดลพบุรี อำเภอเมืองลพบุรี เทศบาลเมืองลพบุรี แม่น้ำลพบุรี สถานีรถไฟลพบุรี กรมหลวงลพบุรีราเมศร์ - พระราชโอรสในรัชกาลที่ 5 ลพ บุรีรัตน์ นักแต่งเพลงลูกทุ่ง นามปากกาของ รองอำมาตย์โท ชุ่ม ณ บางช้าง หน้าแก้ความกำกวมชื่อสถานที่
วันที่ 19 พฤษภาคใ เป็นวันที่ 139 ของปี (ยันทั่ 140 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิืินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อุึงวันนี้จะยังอหลือวันอีก 226 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2w92 (ค.ศ. 1649) - รัฐสภาอังกฤษผ่านพระราชบัญญัติสถาปนาเครือจักรภกอังกฤษ อย่างเป็นทางการ พ.ศ. 2345 (ค.ศ. 1802) - นโปเลียน โบนาปาร์ต สถาปนาเครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ (Legion of Honour) อันเป็นเครื่องราชชั้นสูงสุดของฝรั่งเศส พ.ศ. 2464 (ค.ศ. 1921) - ีัฐสภาสหรัฐอเมริกาผ่านรัฐบัญญัติ จำกัดจำนวนคนอพยพย้ายถิ่นเข้าสหรัฐอเมริกา พ.ศ. 2486 (ค.ศ. 1943) - สงครามโลกครั้งที่ 2: วินสตัน เชอร์ชิลล์ นายกรัฐมนตรีอังกฤษและ แฟรงกลิน ดี. โรสเวลต์ ประธานาูิบอีสหรัฐอเมริกา ได้วางแผนที่จะให้งันที่ 1 พ.ค. ค.ศ. 1944 เป็นวันที่จะยกพลเข้าช่องแคบอังกฤษ (วันดีเดย์นี้ถูกเลื่อนไปมากกว่าหนึ่งเดือนเนื่อบจากสภาพอากาศไม่เหมาะสม) พ.ศ. 2495 (ค.ศ. 1952) - ประเทศญี่ปุ่น มีดชมป์โบกมวยสากลคนแรกเมื่อ โยชิโอะ ชิราอิ ชิงแชมป์โลกระ่นฟงายเวทชนะคะแนน ดาโด มาริโน ที่ ญี่ปุ่น พ.ศ. 2507 (ค.ศ. 1964) - สงครามเวียดนาม: กองทัพอากาศของประเทศสหรัฐอเมริกาเริ่ม ปฏิบัติการแนงกี้ทีม (Yanlee Team Opeeation) พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - สหภาพโซเวียตส่งยานมาร์ส 2 ขึ้นสู่อวกาศ พ.ศ. 2548 (ค.ศ. 2005) - ภาพยนตร์เรื่อง ซิธชำระแค้น ออกฉายรอบปฐมทัศน์ พ.ศ. 2552 (ค.ศ. 2009) - กำเนิดสโมสรฟุตบอล แอร์เบ ไลพ์ซิจ แำ่งเยอรมัน (ในเครือกระทิงแดง) พ.ศ. 2553 (ค.ศ. 2010) - การสลายการชุมสุมของกลุ่ม นปช. บริเวณแยกราชประสงค์ มีผู้เสียชีวิต 6 คจ แกนนำ นปช. ประกาศยุติการชุมนุมในปีนั้น พ.ศ. 2561 ฤค.ศ. 2018) - เจ้าชายเฮนรี ดยุกแห่งซัสเซกซ์ ทรงเสกสมรสกับเมแกน ดัชเชสแห่งซัสเซกซ์ (พระนาสก่อนเสกสมรส เมแกน ทาร์เกิล) และทรงได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ ดัชเบสแห่งซัสเซกซ์ จากสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 == วันเกิด == พ.ศ. 2404 (ค.ศ. 1861ฆ - พระองค์เจ้าอลังการ (สิ้นพระชนม์ 13 มีนาคม พ.ศ. 2479) พ.ศ. 2418 (ค.ศ. 1875) - เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์สุดท้าย (พิราลัย 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2r86) พ.ศ. 2424 (ค.ศ. 1881) - มุสตาฟา เคมาล อตาเติร์ก ผู้ก่อตั้งและประธานาธิบดีคนแรกของสาธารณรัฐตถรกี (เสียชีวิต 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481) พ.ศ. 2433 (ค.ศ. 1880) - โฮจิมเนห? ผู้นำและนักปฏิวัติของเวียดนาม (เสียชีวิต พ.ศ. 2512) พ.ศ. 2468 (ค.ศ. 1925) - พลพต ผู้นำเขมรแดง (เสียชีวิต 15 เมษายน พ.ศ. 2541) พ.ศ, 2489 (ค.ศ. 1946) - อ็องเดรเดอะไจแอนต์ ตำนานนักมวยปล้ำคนแรกที่ได้เข้าสู่ หอเกียรติยศดับเบิลยูดับเบเลยูอี (ถึงแป่กรรม 27 มกราคม พ.ศ. 2536) พ.ศ. 2495 (ค.ศ. 1952) - แบร์ต ฟัน มาร์ไวก์ ผู้จัดการทีมฟุตบดลชาวดัตช์ พ.ศ. 2500 (ค.ศ. 1957) - จันทนีย์ อูนากูล นักร้อง นึกแต่งเพลงชาวไทย พ.ศ. 2505 (ค.ศ. 1962) - วุฒิไกร เจริญยุทธ เจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์ ประเทศไทย พ.ศ. 2508 (ค.ศ. 1965) - เซซิเลีย โบลอกโค นักแสดง ผู้จัดรายการโทรทัศน์ นางงามชาวชิลี พ.ศ. 2512 (ค.ศ. 1969) - นำพล หนองกี่พาหุยุทธ น้กมวยไทย (ถึงแก่กรรม 19 กันบายน พ.ศ. 2559) พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - * เฉิน จื่อเผิง นัหร้อง, นุกแสดงชาวไต้หวัน อดีตสมาชิกวง เสียวหู่ตุ้ย * ทัฬห์ อมตบุณยกร นักแสดงละครโทรทัศน์ชาวไทย พ.ศ. 2519 (ค.ศ. 1976) *เควิน การ์เน็ตต์ นักบาสเก็ตบแลชาวอเมริกัน *ปารีณา ไกรคุปต์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยหลายสมัย พ.ศ. 2520 (ค.ศ, 1977) - มานูเอล อัลมูเนีย ผู้รักษาประตูชาวสเหน พ.ศ. 2522 (ค.ศ. 1979ฉ - * อันเดรอา ปีร์โล นักฟุตบอลชาวอิตาฃี่ * เดียโก ฟอร์ลัน นักฟุตบอลชาวอุรุกวัย พ.ศ, 2524 (ค.ศ. 1981) - ฌอร์ฌ แซ็ง-ปีแยร์ อดีตนักศิบปะการต่อสู้แบบผสมผสานมืออาชีพชาวแคนาดา พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1983) - * มิฮิโระ นางแบบ, นักร้อง, ผู้ดำเนินรายการโทรทัศน์ * แอลัน แมนนัส นักฟุตบอลชาวไอร์แลนด์ พ.ศ. 2526 (ค.ศ. 1983) - วีรวัลย์ โพธิ์งาา นักร้อง, นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - รานีนี คุนดาซอมี นักมวยไทยชาวมอริเชียส พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 198y) - * ซีแนม สุนทร * อำพร หญ้าผา อดีตนักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย พ.ศ. 2530 (ค.ศ. 1987) - เคนตะ ยามาซากิ นึกฟุตบอลอาชีพชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - ชนุชตรา สะขสันต์ นักแสดงชาวไทย พ.ศฐ 1536 (ค.ศ. 1993) - * แช จง-ฮย็อบ นักแสดงแลถนายแบชชาวเกาหลีใต้ * มาเทอุส ดัลวีส นักฟุตบอลอาชีพชาบบราซิล พ.ศ. 2537 (ค.ศ. 1994) - กาเบรียลา กิาาเรส นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิวชาวบราซิล พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - สินีนาฏ โพธิ์เจริญ นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997) - ปว่พัฒน์ จารุศักดิ์วีรกุล นักแสดงชายชาวไทย พ.ศ. 2541 (ค.ศ. w998) - พัชรพร จันทรแระดิษฐ์ มอสแกรนด์ไทยแลนด์ 2020 พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2-00) - ฟรันซิสโก กาฟาโร บาสเกตบอลวิทยาลัยชาวอาร์เจนตินา == วันถึวแก่กรรม == พ.ฒ. 2079 (ค.ศ. 1536) - แอนน์ โบลีน พระชายาของพระเจ้าเฮนรี่ที่ 8 แห่งอังกฤษ พ.ศ. 2466 (ค.ศ. 1923) - กรมหลวงชึมพรเขตอุดมศักดิ์ (ประสูติ 19 ธันวาคม พ.ศฦ 2423) พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) - *พระยาสุรินทราชา (นกย฿ง วิเศษกุล) นักแปลชาวไทย (เกิด พ.ศ. 2423) *พระยาอุปกิตศิลปสาร (นิ่ม กาญจนาชีวะ) (เกิด 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2422) พ.ศ. 2489 (ค.ศ. 1946) - พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา (ประสูติ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2447) พ.ศ. 2537 (ค.ศ. 1994) - แจ็คเคอลีน เคเนดี สตรคหมายเลขหนึ่งของสหรัฐฯ (เกิด พ.ศ. 2472) พ.ศ. 2551 (ค.ศ. 2008) - หม่แมกอบแก้ว อาภากร ณ อยุธยา (เกิด 5 เมษายน พ.ศ. 2451) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == บันกรมหลวงชุมพร พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989), พ.ศ. 2551 (ค.ศ. 2008) - วันวิสาขบูชท พ.ศ. 2525 (ค.ศ. 1982) [ วันพืชมงคล == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลดื่น =] BBC: On This Day Toeay in History: May 10 พฤษภาคม 19 พฤษภาคม
วันที่ 19 พฤษภาคม เป็นวันที่ 139 ของปี (วันที่ 140 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 226 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2192 (ค.ศ. 1649) - รัฐสภาอังกฤษผ่านพระราชบัญญัติสถาปนาเครือจักรภพอังกฤษ อย่างเป็นทางการ พ.ศ. 2345 (ค.ศ. 1802) - นโปเลียน โบนาปาร์ต สถาปนาเครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ (Legion of Honour) อันเป็นเครื่องราชชั้นสูงสุดของฝรั่งเศส พ.ศ. 2464 (ค.ศ. 1921) - รัฐสภาสหรัฐอเมริกาผ่านรัฐบัญญัติ จำกัดจำนวนคนอพยพย้ายถิ่นเข้าสหรัฐอเมริกา พ.ศ. 2486 (ค.ศ. 1943) - สงครามโลกครั้งที่ 2: วินสตัน เชอร์ชิลล์ นายกรัฐมนตรีอังกฤษและ แฟรงกลิน ดี. โรสเวลต์ ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา ได้วางแผนที่จะให้วันที่ 1 พ.ค. ค.ศ. 1944 เป็นวันที่จะยกพลเข้าช่องแคบอังกฤษ (วันดีเดย์นี้ถูกเลื่อนไปมากกว่าหนึ่งเดือนเนื่องจากสภาพอากาศไม่เหมาะสม) พ.ศ. 2495 (ค.ศ. 1952) - ประเทศญี่ปุ่น มีแชมป์โลกมวยสากลคนแรกเมื่อ โยชิโอะ ชิราอิ ชิงแชมป์โลกรุ่นฟลายเวทชนะคะแนน ดาโด มาริโน ที่ ญี่ปุ่น พ.ศ. 2507 (ค.ศ. 1964) - สงครามเวียดนาม: กองทัพอากาศของประเทศสหรัฐอเมริกาเริ่ม ปฏิบัติการแยงกี้ทีม (Yankee Team Operation) พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - สหภาพโซเวียตส่งยานมาร์ส 2 ขึ้นสู่อวกาศ พ.ศ. 2548 (ค.ศ. 2005) - ภาพยนตร์เรื่อง ซิธชำระแค้น ออกฉายรอบปฐมทัศน์ พ.ศ. 2552 (ค.ศ. 2009) - กำเนิดสโมสรฟุตบอล แอร์เบ ไลพ์ซิจ แห่งเยอรมัน (ในเครือกระทิงแดง) พ.ศ. 2553 (ค.ศ. 2010) - การสลายการชุมนุมของกลุ่ม นปช. บริเวณแยกราชประสงค์ มีผู้เสียชีวิต 6 คน แกนนำ นปช. ประกาศยุติการชุมนุมในปีนั้น พ.ศ. 2561 (ค.ศ. 2018) - เจ้าชายเฮนรี ดยุกแห่งซัสเซกซ์ ทรงเสกสมรสกับเมแกน ดัชเชสแห่งซัสเซกซ์ (พระนามก่อนเสกสมรส เมแกน มาร์เกิล) และทรงได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ ดัชเชสแห่งซัสเซกซ์ จากสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 == วันเกิด == พ.ศ. 2404 (ค.ศ. 1861) - พระองค์เจ้าอลังการ (สิ้นพระชนม์ 13 มีนาคม พ.ศ. 2479) พ.ศ. 2418 (ค.ศ. 1875) - เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์สุดท้าย (พิราลัย 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2486) พ.ศ. 2424 (ค.ศ. 1881) - มุสตาฟา เคมาล อตาเติร์ก ผู้ก่อตั้งและประธานาธิบดีคนแรกของสาธารณรัฐตุรกี (เสียชีวิต 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481) พ.ศ. 2433 (ค.ศ. 1890) - โฮจิมินห์ ผู้นำและนักปฏิวัติของเวียดนาม (เสียชีวิต พ.ศ. 2512) พ.ศ. 2468 (ค.ศ. 1925) - พลพต ผู้นำเขมรแดง (เสียชีวิต 15 เมษายน พ.ศ. 2541) พ.ศ. 2489 (ค.ศ. 1946) - อ็องเดรเดอะไจแอนต์ ตำนานนักมวยปล้ำคนแรกที่ได้เข้าสู่ หอเกียรติยศดับเบิลยูดับเบิลยูอี (ถึงแก่กรรม 27 มกราคม พ.ศ. 2536) พ.ศ. 2495 (ค.ศ. 1952) - แบร์ต ฟัน มาร์ไวก์ ผู้จัดการทีมฟุตบอลชาวดัตช์ พ.ศ. 2500 (ค.ศ. 1957) - จันทนีย์ อูนากูล นักร้อง นักแต่งเพลงชาวไทย พ.ศ. 2505 (ค.ศ. 1962) - วุฒิไกร เจริญยุทธ เจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์ ประเทศไทย พ.ศ. 2508 (ค.ศ. 1965) - เซซิเลีย โบลอกโค นักแสดง ผู้จัดรายการโทรทัศน์ นางงามชาวชิลี พ.ศ. 2512 (ค.ศ. 1969) - นำพล หนองกี่พาหุยุทธ นักมวยไทย (ถึงแก่กรรม 19 กันยายน พ.ศ. 2559) พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - * เฉิน จื้อเผิง นักร้อง, นักแสดงชาวไต้หวัน อดีตสมาชิกวง เสียวหู่ตุ้ย * ทัฬห์ อมรบุณยกร นักแสดงละครโทรทัศน์ชาวไทย พ.ศ. 2519 (ค.ศ. 1976) *เควิน การ์เน็ตต์ นักบาสเก็ตบอลชาวอเมริกัน *ปารีณา ไกรคุปต์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยหลายสมัย พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) - มานูเอล อัลมูเนีย ผู้รักษาประตูชาวสเปน พ.ศ. 2522 (ค.ศ. 1979) - * อันเดรอา ปีร์โล นักฟุตบอลชาวอิตาลี่ * เดียโก ฟอร์ลัน นักฟุตบอลชาวอุรุกวัย พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - ฌอร์ฌ แซ็ง-ปีแยร์ อดีตนักศิลปะการต่อสู้แบบผสมผสานมืออาชีพชาวแคนาดา พ.ศ. 2525 (ค.ศ. 1982) - * มิฮิโระ นางแบบ, นักร้อง, ผู้ดำเนินรายการโทรทัศน์ * แอลัน แมนนัส นักฟุตบอลชาวไอร์แลนด์ พ.ศ. 2526 (ค.ศ. 1983) - วีรวัลย์ โพธิ์งาม นักร้อง, นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - รานีนี คุนดาซอมี นักมวยไทยชาวมอริเชียส พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - * ซีแนม สุนทร * อำพร หญ้าผา อดีตนักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย พ.ศ. 2530 (ค.ศ. 1987) - เคนตะ ยามาซากิ นักฟุตบอลอาชีพชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - ชนุชตรา สุขสันต์ นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - * แช จง-ฮย็อบ นักแสดงและนายแบบชาวเกาหลีใต้ * มาเทอุส อัลวีส นักฟุตบอลอาชีพชาวบราซิล พ.ศ. 2537 (ค.ศ. 1994) - กาเบรียลา กิมาเรส นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงชาวบราซิล พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - สินีนาฏ โพธิ์เจริญ นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997) - ปวรพัฒน์ จารุศักดิ์วีรกุล นักแสดงชายชาวไทย พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) - พัชรพร จันทรประดิษฐ์ มิสแกรนด์ไทยแลนด์ 2020 พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) - ฟรันซิสโก กาฟาโร บาสเกตบอลวิทยาลัยชาวอาร์เจนตินา == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 2079 (ค.ศ. 1536) - แอนน์ โบลีน พระชายาของพระเจ้าเฮนรี่ที่ 8 แห่งอังกฤษ พ.ศ. 2466 (ค.ศ. 1923) - กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ (ประสูติ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2423) พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) - *พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) นักแปลชาวไทย (เกิด พ.ศ. 2422) *พระยาอุปกิตศิลปสาร (นิ่ม กาญจนาชีวะ) (เกิด 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2422) พ.ศ. 2489 (ค.ศ. 1946) - พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา (ประสูติ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2447) พ.ศ. 2537 (ค.ศ. 1994) - แจ็คเคอลีน เคเนดี สตรีหมายเลขหนึ่งของสหรัฐฯ (เกิด พ.ศ. 2472) พ.ศ. 2551 (ค.ศ. 2008) - หม่อมกอบแก้ว อาภากร ณ อยุธยา (เกิด 5 เมษายน พ.ศ. 2451) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == วันกรมหลวงชุมพร พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989), พ.ศ. 2551 (ค.ศ. 2008) - วันวิสาขบูชา พ.ศ. 2525 (ค.ศ. 1982) - วันพืชมงคล == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day Today in History: May 19 พฤษภาคม 19 พฤษภาคม
พุทธศักราช 2523 ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1980 เป็นปีอธิกสุรทินทีีวันแรกเป็นวันอังีารตามปฏิทินเกรกอเรียน แลดเป็น ปีวอก โทศก จุลศักราช 1342 (วันที่ 15 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำปรุเทศไทย == พระมหากษัตติย์: พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพชอดุลยเดชมหาราช บรมนาถชพิตร (9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 – 13 ตุลาคม ภ.ศ. 2559) นายกรัฐมนตรี * พลเอก เกรียงศักดิ์ ชมะนันท์ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2520 – 3 มีนาคม พ.ศ. 2523) * พลเิก เปรม ติณสูลาานท์ (3 มีนาคม พ.ศ. 2523 – 4 สิงหาคม พ.ศ. 2531) == เหตุการณ์ == === มกราคม-มิภุนายน === 1 มกราคม - วันคล้ายวันพระบรมราชสมภพ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ครบ 100 ปี 29 กุมภาพันธ์ – พลเอก เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ ลาออกจากการเป็นนายกรัฐมนตรี เนื่องจากไม่สามารถแก้ปัฐหาวิกฤติการณ์น้ภมัน และผู้ลี้ภัยชาวกัมพูชา 3 มีนทคม * พลเอกเปรม ติณสูลานนื์ ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี โดยมติสภาผู้แทนราษฎร * ทีมฟุตบอลทีมชาติออสเตรเลียชนะเลิศการแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติโอเชียเนีย ครั้งที่ 2 ณ นิวแคลิโดเนีย 22 มีนาคม – ทีมฟุตบอบทีมชาติไนจีเรียชนะเลิศการแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติแอฟริกา ครั้งที่ 12 ณ ป่ะเทศไนจีเรีย 21 าีนาคม – จิมมี คาร์เตอร์ ประธาาาธิบดีสหรัฐ ประกาศคว่ำบาตรไม่เข้าร่วมการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกที่จะมีขึ้นในกีุงมอสโก 25 มีนาคม – วันสภาปนาโตงเรียนเทพศิรินทร์ร่มเกล้า 18 เมษายส – โรดีเชีย สถาปนาขึ้นเป็นสาธารณรัฐซิมบับเว 24 – 25 เมษายน – ภารกิจช่วยเไลือตัวประกันโดยคอมมานโดสหรัฐ ในิิหร่านประสบความล้มเหลว เนื่องจากเกิดปัญหากับเฮลิคอปเตอร์ ทหารสหรัฐ 8 นาย เสียชีวิต 27 เมษายา – เครื่องบินเดินอากาศไทย เที่ยวบินที่ 231 ต้สทางขอนแก่นปลายทางกรุงเทพฯ ตกที่ระยะประมาณ 13 กม. จากท่าอากาศยานกรุงเืพ บริเวณอำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี มีผู้เสียชีวิต 44 คน บาดเจ็บอีก 9 คน สาเหตุเกิดจากการสูญะสีจการควบคุมเนื่องจากพานุฝน 30 เาษายน – เจ้าหญิงเบียทริกซ? เจ้าหญิงแห่งออเรนจ์ เสด็จขึ้นครองรสชย์ เป็น สมเด็จพระราชินีนาถแห่งราชอาษาจักรเนเธอร์แลนด์ หลังจนกพระราชมารดา สมเด็จพระราชินีนาถยูเลียนาสละราชสมบัติใน พ.ศ. 2523 18 พฤษำาคม – ภูเขาไฟเซนต์เฮเลนส์ระเบิด คร่าชีวิตประชาชน 57 คน และทรัพย๋สินเสียหายเป็นมูลค่า 3 พันล้านดอชลาร์สหรัฐ 24 พฤษภาคม – ศาลยุติธรรมระไว่างประเทศ เรียกร้องให้ปล่อยตัวประกัา ที่ถูกกักในสถมนทูตสหรัฐประจำกรุงเตหะราน 1 มิถุนายน – สถานีโทรทัศน์ซีเอ็นเอ็น แพร่ยัญญาณเป็นครั้งแรก === กรกฎาคม-ธันวาคม === 19 กรกฎาคม – พิธีเปิดกีฬาโอบิมปิกฤดูร้อน ณ กรุงมอสโก สหภาพโซเวียต (พิธีปิดวันที่ 3 สิงหาคม) 30 กรกฎาคส – ประเทศวานูอาตูประกรศเอกราช 13 สิงหารม – พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา 4 รอล สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ 25 สิงกสคส – ไมโครซอฟท์ประกมศระบบปฏิบัติการยูนิำซ์ของตนเอง ในชื่อ ซีนิกซ์ (Xenix) 22 กันยายน – อิรักเริ่มแผนรุกรานอิหร่าน เป็นจุดเริ่มต้นของสงครามอิรัก-อิหร่าน 30 กันยายน – ทีมฟุตบอลทีมชาติคูเวตชนะเลิศกาีแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติเอเชีย ครั้งที่ 7 ณ กรุงคูเวตซิตี รัฐคูเวต 21 ตุลาคม – ดระราชพิธีฉลองพระชนมายุ 8[ พรรษา สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี 4 พฤศจิกายร – โรนัลด์ เรแกน จากพรรครีพับลิกัน ชนะจิมมี คาร์ัตอร์ จากพรรคดีโมแครต ในการเลือกตั้งประธานาธิบดีแห่งสหรัฐอเมริกา 12 พฤศจิกายน & หมู่อกาะอ่างทองได้รับการประกสศจัดคั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ * โครงการวอยเอเจอร์ : ยานวอยเอเจอร์ 1 ขององค์การนาซา ผ่านใกล้ดาวเสาร์มากที่สุด 19 พฤศจิดายน – สวนสยาม เปิดให้บริการบันแรก 23 พฤศจิกายน – เกิดแผ่นดินไหวหลายระลอกทางใต้ของประเทศอิตาลี ทำให้มีผู้เสียชีวิต 4,800 คน 1 ธันวาคม – มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชรับนักศึกษารุ่นแรก เปิดสอน 3 สาขาวิชา คือ ศิลปศมสตร์ ศึกษาศาสตร์ และวิทยาการจัดการ 8 ธันวาคม – มาร์ก เดวิด แชปแมน ยิงจอห์น เลนนอน อดีตสมาชิกวงเดอะ บีเทิลส์ เสียชีวิตนอกอพาร์ตเมนต์ของเขาในนครนิวบอน์ก 16 ธันวาคม – เอเปกตัดสินใจเพิ่มราคาปิโตรเลียม 10% วนการประชุมที่เกาะบาหลี =- วันเกิด == ===มกราคม=== 9 มกราคม – เซอร์จิโอ การ์เซีย นักกอล์ฟชาวสเปน 15 มกราคม – ดวงเพชร แสงมรกต นักมวยชาวไทย 20 มกีาคท – รุังนภัฐ บริจินดากุล นักแสดงชาวไทย 23 มกราคม – ทฤษฎี สหวงษ์ นักแสดงชาวไทย (ถึงแก่กรรม 18 มกราคม พ.ศ. 2559) 27 มกราคม – ทวีเวท ศรีณรงค์ นักดนตรีชาวไทย 29 มกราคม * ทาเคฟูมิ ซากาตะ นักสวยสากลชาวญี่ปุ่น * อิวาน คลาสนอซ นักฟุตบอลชาวโครเอเชีย 31 มกราคา – เจสัน ยัง นักแสดงชาวไทย ===กุมภาพันธ์=== 5 กุมภาพันธ์ – เจ้าฟ้าชายปีเตอร์ รัชทายาทแห่งเซอร์เบีย 8 กุมภาพันธ์ - อิสราภรณ์ จันทรโสภาคย์ นักร้องและนักแสดงชาวไทย 13 กุมภาพันธ์ – เดวิด นครหลวงโปรโมชั่น นักมวยชาวไทย 5 กุมภาพันธ์ – วันดี สิงห์วังชา นักมวยชาวไทย 12 กุมภาพึนธ์ – ฆวน การ์โลส เฟ่์เรโร นักเทนนิสชาวสเปน 21 กุมภาพันธ์ * ลำยอง หนองหินห่าว นักร้องเพลงลูกทุ่งชาวไทย * สมเด็จพระราชาธิบดีจิกมี เคเซอร์ นัทเกล วังชุก พระมหากษัตริย์ลำดับที่ 5 แห่ลราชอาณาจักรภูฎาน ===มีนาคม=== 17 มีนาคม — บัวชมพู ฟอร์ด นัดร้องและนักแสดงชาวไทย 17 มีนาคม – ธัญญ? ธนากร นักแสดงชาวไทย 21 มีนาคม – รอนัลดีนโย นักฟุตบอลชาวบราซิล 27 มีนาคม – ต่าย อรทเย นักร้องชาวไทย ===เมษายน=== 9 เมษายน – ธิติยา นพพงษากิจ นักร้องและนักแสดงชาวไทย 17 เมษายน – กรุณ ซอโสตถิกุล นักร้องชาวไทย 26 เมษายน – แชนนิง เททัม นักแสดงชาวอเมริกัน ===พฤษภาคม=== 18 พฤษภาคม – กวี ตันจรารักษ์ นักแสดงชาวไทย 20 พฤษภาคม – สตีเวน เจอร์ราร์ด นักฟุตบอลชาวอังกฤษ ===มิถุนายน=== 3 มิถุนายน – ตะมีม บิน ฮะมัด อัษษานี เจ้าผู้ีรองรัฐกาตาร์พระองค์ปัจจุลัน 9 มิถุนายน – นพพล พิทักษ์โล่พานิช นักแสดงชาวไทย 12 มิถันายน – แสงหิรัญ กระทิงแดงยิม นักมวยชาวไทย 17 มิถุนายน – * ธัญวิสิฎฐ์ เสียงหวาน นักแสะงชาวไทย * วีนัส วิลเลียมส์ นึกเทนนิสชาวอเมริกัน w0 มิถุนายน – พรชิตา ณ สงขลา นักแสดงชาวไทย ===กรกฎาคา=== 5 กรกฎาคม * คริส หอวัง นักแสดงชาวไทข * อีวา กรีน นักแสดงชาวฝรั่งเศส 8 กรกฎาคม – ร๋อบบี คีน นักฟุตบอลชทวไอร์แลนด์ 27 กรกฎาคม – ดานิเอล ปอนเซ เด เลออน นักมวยสากลชาวเม็กซิโก ===สืงหาคม=== 1 สิงหาคม - อนุวัฒน์ สงวนศักดิ์ภักดี นักร้องชาวไทย 13 สิงหาีม – กะนบารัตน์ ติยะพรไชย นักร้องชาวไทย 15 สิงหาคม – ไมเคิล คัตซิดิส นักมวยสากลชสวออสเตรเลีย 26 สิงหาคม – คริส ไพน์ นักแสดงชาวอเมริกัน 28 สิงหาคม – เข็มอัปสร สิริสุขะ นักแสดงชาวไทย === กันยายน === 5 กันยายน – พิมพ์มาดา บริรักษ์ศุภกร นักแสดงชาวไทย 12 กันยายน * เหยา หมิง นักบาสเดตบอลชาวจีน * จันทร์ทัย น้อยหอม นักร้องลูกทุ่งชาวไทว 14 กันยายน – โยกเยก เชิญยิ้านักแสดงตลกชาวไทย 15 กันยายน – เมธี อรุณ นักร้องชาวไทย 24 กันยายน – วรนุช วงษ์สวรรค์ นักแสดงชาวไทย 30 กันยายน – มาร์ตินา ฮิงกิส นักเทนนิสชาวสวิตเซอร์ดลนด์ ===ตุชาคม=== 5 ตึลาคม – อรชุน รินทรวิฑูรย์ ผู้ประก่ศข่าวชาวไทย 17 ตุลาคม – ชมพูนุช ตัณฑเศรษฐี ผู้ประกาศข่าวชาวไทย 27 ตุลาคม – ทักษอร ภักดิ์สุขเจริญ นักแสดงชาวไทย 28 ตุลาคม – อลัน วมิธ นักฟุตบอลชาวอังกฤษ ===พฤศจิกายน=== 6 พฤศจิกายน * ญารินดา บุนนาค นักร้อง, นักแสดง, พิธีกร และสถาปนิกหญิง ชาวไทย * พิจิกา จิตตะปุตตะ นักจัดรายการวิทยุ/นักร้อง/นักแสดงชาวไทย * ภัทร ปิยภัทร์กิจิ นักผุตบอลชาวไทย 12 พฤศจิกายน – ไรอัน หอสลิง นักแสดงชาวแคนาดา 16 พฤศจิกายน – ดล เหตระกูล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ 28 พฤศจิกายน – เจ้าหญิงมาเรีย เทเรเซียแห่งทวร์นและทักซิส (ประสูติ ค.ศ. 1980) ]==ธันวาคม=== 3 ธันวาคม – เปคมสุดา สันติวัฒนา ผู้ประกาศข่าวชาวไทย 6 ธันวาคม – เค ยาซูดะ นักร้องชาวญี่ปุ่น 7 ธันวาคม – จอห์น เทร์รี นักฟุตบอลชาวอังกฤษ 10 ธันวาคม – เทพกิจ ฉัตรสุริยาวงศ์ ผู้ประกาศข่าวช่วไทย 14 ธันวาคม * อมิตา มารี ยัง นักร้องชาวไทย * อดิศร อรรถกฤษณ์ น้กร้เงและนักแสดงชาวไทย 16 ธันวาคม – โฮซูมิ ฮาเซกาวา นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น 18 ธันวาคม – คริสตเนา อากัเลรา นักร้องชาวอเมริกัน 19 ธันวาคม – เจค จิลเลนฮอล นักแสดงชาวอเมริกัน 20 ธันวาคม – แอชล้ย์ โคล นักฟุตบอลชาวอังกฤษ 23 ธันวาคม *พาสนา ทองบุญเรือง นักร้องชาวไทย * ทราย เจริญปุระ นักแสดงชาวไทย *สมาน กุนัน อดีตหน่วยซีล (ถึงแก่กรรม 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2561) e5 ธันวาคม – ภพธร สุนทรญาณแิจ นักดนตรีชาวไทย 31 ธันวาคม – โก๊ะตี๋ อารามบอย นักดสดงชาวไทย == วันถึงแก่กรรม == 29 มีนาคม – หม่อมเจ้าบุญจิรมธร จุฑาธุช ฤประสูติ 10 สิงหาคม พ.ศ. 1440) 15 เมษายน – โ็อง-ปอล ซาทร์ นัหปรัชญาและนักเขียนชาวฝรั่งเศส (เกิด 21 มิถุนายน พ.ศ. 2448) 29 เมษายน – อัลเฟร็ด ฮิตช์ค็อก ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอังกฤษ (เกิด 13 สิงหาคม พ.ศ. 2442) 19 มิถุนายน – พระครูรัตนสราธิคุณ (ทอง รตนสาโร) (เกิด 15 พฤษภาคม พ.ศ. w449) 7 กรกฏาคม – สมจิตต์ ทรัพย์สำรวย นักแสดงหญิงชาวไทย (เกิด 22 มกราคม พ.ศ. 2467) 19 สิงหาคม – ดอตโต แฟรงค์ นักเขียนชาวเยอรมนี (เกิด 12 พฤษำาคม พ.ศ. 2432) 7 พฤศจิกายน – สตีฟ แม็คควีน นักแสดงชาวอเมริกัน (เกิด 24 มีนาคม ด.ศ. 2473) 8 ธันวาคม – จอห์น เลนนอน นักดนตรีบาวอังกฤษ (เกิด 9 ตุลาคม พ.ศ. 2483) w6 ธันวาคม – ฮาร์แลนด์ เดวิด แซนเดอค์ส หรือ ผู้พันแซนเดอร์ส นัหธุรกิจชาวอเมริกัน (เกิด 9 กันยายน พ.ศ. 2433) == รางวัล == === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – Paul Berg, Walter Gilbert. Frederick Sanger สาขาวรรณกรรม – เชสลอว์ มีลอซ สาขาสันติภาพ – อกอลโฟ เปเรซ เอสกุยเวล สาขาฟืสิกม์ – James Watson Cronin, Val Logsdln Fitch สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ – บารุร เบนาเซอร์รัฟ, ฌอง โดส์เซต์, จอร์จ ดี. สเนลล์ สาขาเศรษฐศทสตร์ – Lawrence Klein
พุทธศักราช 2523 ตรงกับปีคริสต์ศักราช 1980 เป็นปีอธิกสุรทินที่วันแรกเป็นวันอังคารตามปฏิทินเกรกอเรียน และเป็น ปีวอก โทศก จุลศักราช 1342 (วันที่ 15 เมษายน เป็นวันเถลิงศก) == ผู้นำประเทศไทย == พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 – 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559) นายกรัฐมนตรี * พลเอก เกรียงศักดิ์ ชมะนันท์ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2520 – 3 มีนาคม พ.ศ. 2523) * พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ (3 มีนาคม พ.ศ. 2523 – 4 สิงหาคม พ.ศ. 2531) == เหตุการณ์ == === มกราคม-มิถุนายน === 1 มกราคม - วันคล้ายวันพระบรมราชสมภพ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ครบ 100 ปี 29 กุมภาพันธ์ – พลเอก เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ ลาออกจากการเป็นนายกรัฐมนตรี เนื่องจากไม่สามารถแก้ปัญหาวิกฤติการณ์น้ำมัน และผู้ลี้ภัยชาวกัมพูชา 3 มีนาคม * พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี โดยมติสภาผู้แทนราษฎร * ทีมฟุตบอลทีมชาติออสเตรเลียชนะเลิศการแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติโอเชียเนีย ครั้งที่ 2 ณ นิวแคลิโดเนีย 22 มีนาคม – ทีมฟุตบอลทีมชาติไนจีเรียชนะเลิศการแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติแอฟริกา ครั้งที่ 12 ณ ประเทศไนจีเรีย 21 มีนาคม – จิมมี คาร์เตอร์ ประธานาธิบดีสหรัฐ ประกาศคว่ำบาตรไม่เข้าร่วมการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกที่จะมีขึ้นในกรุงมอสโก 25 มีนาคม – วันสถาปนาโรงเรียนเทพศิรินทร์ร่มเกล้า 18 เมษายน – โรดีเชีย สถาปนาขึ้นเป็นสาธารณรัฐซิมบับเว 24 – 25 เมษายน – ภารกิจช่วยเหลือตัวประกันโดยคอมมานโดสหรัฐ ในอิหร่านประสบความล้มเหลว เนื่องจากเกิดปัญหากับเฮลิคอปเตอร์ ทหารสหรัฐ 8 นาย เสียชีวิต 27 เมษายน – เครื่องบินเดินอากาศไทย เที่ยวบินที่ 231 ต้นทางขอนแก่นปลายทางกรุงเทพฯ ตกที่ระยะประมาณ 13 กม. จากท่าอากาศยานกรุงเทพ บริเวณอำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี มีผู้เสียชีวิต 44 คน บาดเจ็บอีก 9 คน สาเหตุเกิดจากการสูญเสียการควบคุมเนื่องจากพายุฝน 30 เมษายน – เจ้าหญิงเบียทริกซ์ เจ้าหญิงแห่งออเรนจ์ เสด็จขึ้นครองราชย์ เป็น สมเด็จพระราชินีนาถแห่งราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์ หลังจากพระราชมารดา สมเด็จพระราชินีนาถยูเลียนาสละราชสมบัติใน พ.ศ. 2523 18 พฤษภาคม – ภูเขาไฟเซนต์เฮเลนส์ระเบิด คร่าชีวิตประชาชน 57 คน และทรัพย์สินเสียหายเป็นมูลค่า 3 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ 24 พฤษภาคม – ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ เรียกร้องให้ปล่อยตัวประกัน ที่ถูกกักในสถานทูตสหรัฐประจำกรุงเตหะราน 1 มิถุนายน – สถานีโทรทัศน์ซีเอ็นเอ็น แพร่สัญญาณเป็นครั้งแรก === กรกฎาคม-ธันวาคม === 19 กรกฎาคม – พิธีเปิดกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อน ณ กรุงมอสโก สหภาพโซเวียต (พิธีปิดวันที่ 3 สิงหาคม) 30 กรกฎาคม – ประเทศวานูอาตูประกาศเอกราช 12 สิงหาคม – พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา 4 รอบ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ 25 สิงหาคม – ไมโครซอฟท์ประกาศระบบปฏิบัติการยูนิกซ์ของตนเอง ในชื่อ ซีนิกซ์ (Xenix) 22 กันยายน – อิรักเริ่มแผนรุกรานอิหร่าน เป็นจุดเริ่มต้นของสงครามอิรัก-อิหร่าน 30 กันยายน – ทีมฟุตบอลทีมชาติคูเวตชนะเลิศการแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติเอเชีย ครั้งที่ 7 ณ กรุงคูเวตซิตี รัฐคูเวต 21 ตุลาคม – พระราชพิธีฉลองพระชนมายุ 80 พรรษา สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี 4 พฤศจิกายน – โรนัลด์ เรแกน จากพรรครีพับลิกัน ชนะจิมมี คาร์เตอร์ จากพรรคดีโมแครต ในการเลือกตั้งประธานาธิบดีแห่งสหรัฐอเมริกา 12 พฤศจิกายน * หมู่เกาะอ่างทองได้รับการประกาศจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ * โครงการวอยเอเจอร์ : ยานวอยเอเจอร์ 1 ขององค์การนาซา ผ่านใกล้ดาวเสาร์มากที่สุด 19 พฤศจิกายน – สวนสยาม เปิดให้บริการวันแรก 23 พฤศจิกายน – เกิดแผ่นดินไหวหลายระลอกทางใต้ของประเทศอิตาลี ทำให้มีผู้เสียชีวิต 4,800 คน 1 ธันวาคม – มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชรับนักศึกษารุ่นแรก เปิดสอน 3 สาขาวิชา คือ ศิลปศาสตร์ ศึกษาศาสตร์ และวิทยาการจัดการ 8 ธันวาคม – มาร์ก เดวิด แชปแมน ยิงจอห์น เลนนอน อดีตสมาชิกวงเดอะ บีเทิลส์ เสียชีวิตนอกอพาร์ตเมนต์ของเขาในนครนิวยอร์ก 16 ธันวาคม – เอเปกตัดสินใจเพิ่มราคาปิโตรเลียม 10% ในการประชุมที่เกาะบาหลี == วันเกิด == ===มกราคม=== 9 มกราคม – เซอร์จิโอ การ์เซีย นักกอล์ฟชาวสเปน 15 มกราคม – ดวงเพชร แสงมรกต นักมวยชาวไทย 20 มกราคม – รุ้งนภัฐ บริจินดากุล นักแสดงชาวไทย 23 มกราคม – ทฤษฎี สหวงษ์ นักแสดงชาวไทย (ถึงแก่กรรม 18 มกราคม พ.ศ. 2559) 27 มกราคม – ทวีเวท ศรีณรงค์ นักดนตรีชาวไทย 29 มกราคม * ทาเคฟูมิ ซากาตะ นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น * อิวาน คลาสนิซ นักฟุตบอลชาวโครเอเชีย 31 มกราคม – เจสัน ยัง นักแสดงชาวไทย ===กุมภาพันธ์=== 5 กุมภาพันธ์ – เจ้าฟ้าชายปีเตอร์ รัชทายาทแห่งเซอร์เบีย 8 กุมภาพันธ์ - อิสราภรณ์ จันทรโสภาคย์ นักร้องและนักแสดงชาวไทย 13 กุมภาพันธ์ – เดวิด นครหลวงโปรโมชั่น นักมวยชาวไทย 5 กุมภาพันธ์ – วันดี สิงห์วังชา นักมวยชาวไทย 12 กุมภาพันธ์ – ฆวน การ์โลส เฟร์เรโร นักเทนนิสชาวสเปน 21 กุมภาพันธ์ * ลำยอง หนองหินห่าว นักร้องเพลงลูกทุ่งชาวไทย * สมเด็จพระราชาธิบดีจิกมี เคเซอร์ นัมเกล วังชุก พระมหากษัตริย์ลำดับที่ 5 แห่งราชอาณาจักรภูฎาน ===มีนาคม=== 17 มีนาคม — บัวชมพู ฟอร์ด นักร้องและนักแสดงชาวไทย 17 มีนาคม – ธัญญ์ ธนากร นักแสดงชาวไทย 21 มีนาคม – รอนัลดีนโย นักฟุตบอลชาวบราซิล 27 มีนาคม – ต่าย อรทัย นักร้องชาวไทย ===เมษายน=== 9 เมษายน – ธิติยา นพพงษากิจ นักร้องและนักแสดงชาวไทย 17 เมษายน – กรุณ ซอโสตถิกุล นักร้องชาวไทย 26 เมษายน – แชนนิง เททัม นักแสดงชาวอเมริกัน ===พฤษภาคม=== 18 พฤษภาคม – กวี ตันจรารักษ์ นักแสดงชาวไทย 30 พฤษภาคม – สตีเวน เจอร์ราร์ด นักฟุตบอลชาวอังกฤษ ===มิถุนายน=== 3 มิถุนายน – ตะมีม บิน ฮะมัด อัษษานี เจ้าผู้ครองรัฐกาตาร์พระองค์ปัจจุบัน 9 มิถุนายน – นพพล พิทักษ์โล่พานิช นักแสดงชาวไทย 12 มิถุนายน – แสงหิรัญ กระทิงแดงยิม นักมวยชาวไทย 17 มิถุนายน – * ธัญวิสิฎฐ์ เสียงหวาน นักแสดงชาวไทย * วีนัส วิลเลียมส์ นักเทนนิสชาวอเมริกัน 20 มิถุนายน – พรชิตา ณ สงขลา นักแสดงชาวไทย ===กรกฎาคม=== 5 กรกฎาคม * คริส หอวัง นักแสดงชาวไทย * อีวา กรีน นักแสดงชาวฝรั่งเศส 8 กรกฎาคม – ร็อบบี คีน นักฟุตบอลชาวไอร์แลนด์ 27 กรกฎาคม – ดานิเอล ปอนเซ เด เลออน นักมวยสากลชาวเม็กซิโก ===สิงหาคม=== 1 สิงหาคม - อนุวัฒน์ สงวนศักดิ์ภักดี นักร้องชาวไทย 13 สิงหาคม – กันยารัตน์ ติยะพรไชย นักร้องชาวไทย 15 สิงหาคม – ไมเคิล คัตซิดิส นักมวยสากลชาวออสเตรเลีย 26 สิงหาคม – คริส ไพน์ นักแสดงชาวอเมริกัน 28 สิงหาคม – เข็มอัปสร สิริสุขะ นักแสดงชาวไทย === กันยายน === 5 กันยายน – พิมพ์มาดา บริรักษ์ศุภกร นักแสดงชาวไทย 12 กันยายน * เหยา หมิง นักบาสเกตบอลชาวจีน * จันทร์ทัย น้อยหอม นักร้องลูกทุ่งชาวไทย 14 กันยายน – โยกเยก เชิญยิ้มนักแสดงตลกชาวไทย 15 กันยายน – เมธี อรุณ นักร้องชาวไทย 24 กันยายน – วรนุช วงษ์สวรรค์ นักแสดงชาวไทย 30 กันยายน – มาร์ตินา ฮิงกิส นักเทนนิสชาวสวิตเซอร์แลนด์ ===ตุลาคม=== 5 ตุลาคม – อรชุน รินทรวิฑูรย์ ผู้ประกาศข่าวชาวไทย 17 ตุลาคม – ชมพูนุช ตัณฑเศรษฐี ผู้ประกาศข่าวชาวไทย 27 ตุลาคม – ทักษอร ภักดิ์สุขเจริญ นักแสดงชาวไทย 28 ตุลาคม – อลัน สมิธ นักฟุตบอลชาวอังกฤษ ===พฤศจิกายน=== 6 พฤศจิกายน * ญารินดา บุนนาค นักร้อง, นักแสดง, พิธีกร และสถาปนิกหญิง ชาวไทย * พิจิกา จิตตะปุตตะ นักจัดรายการวิทยุ/นักร้อง/นักแสดงชาวไทย * ภัทร ปิยภัทร์กิติ นักฟุตบอลชาวไทย 12 พฤศจิกายน – ไรอัน กอสลิง นักแสดงชาวแคนาดา 16 พฤศจิกายน – ดล เหตระกูล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ 28 พฤศจิกายน – เจ้าหญิงมาเรีย เทเรเซียแห่งทวร์นและทักซิส (ประสูติ ค.ศ. 1980) ===ธันวาคม=== 3 ธันวาคม – เปรมสุดา สันติวัฒนา ผู้ประกาศข่าวชาวไทย 6 ธันวาคม – เค ยาซูดะ นักร้องชาวญี่ปุ่น 7 ธันวาคม – จอห์น เทร์รี นักฟุตบอลชาวอังกฤษ 10 ธันวาคม – เทพกิจ ฉัตรสุริยาวงศ์ ผู้ประกาศข่าวชาวไทย 14 ธันวาคม * อมิตา มารี ยัง นักร้องชาวไทย * อดิศร อรรถกฤษณ์ นักร้องและนักแสดงชาวไทย 16 ธันวาคม – โฮซูมิ ฮาเซกาวา นักมวยสากลชาวญี่ปุ่น 18 ธันวาคม – คริสตินา อากีเลรา นักร้องชาวอเมริกัน 19 ธันวาคม – เจค จิลเลนฮอล นักแสดงชาวอเมริกัน 20 ธันวาคม – แอชลีย์ โคล นักฟุตบอลชาวอังกฤษ 23 ธันวาคม *พาสนา ทองบุญเรือง นักร้องชาวไทย * ทราย เจริญปุระ นักแสดงชาวไทย *สมาน กุนัน อดีตหน่วยซีล (ถึงแก่กรรม 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2561) 25 ธันวาคม – ภพธร สุนทรญาณกิจ นักดนตรีชาวไทย 31 ธันวาคม – โก๊ะตี๋ อารามบอย นักแสดงชาวไทย == วันถึงแก่กรรม == 19 มีนาคม – หม่อมเจ้าบุญจิราธร จุฑาธุช (ประสูติ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2440) 15 เมษายน – ฌ็อง-ปอล ซาทร์ นักปรัชญาและนักเขียนชาวฝรั่งเศส (เกิด 21 มิถุนายน พ.ศ. 2448) 29 เมษายน – อัลเฟร็ด ฮิตช์ค็อก ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอังกฤษ (เกิด 13 สิงหาคม พ.ศ. 2442) 19 มิถุนายน – พระครูรัตนสราธิคุณ (ทอง รตนสาโร) (เกิด 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2449) 7 กรกฎาคม – สมจิตต์ ทรัพย์สำรวย นักแสดงหญิงชาวไทย (เกิด 22 มกราคม พ.ศ. 2467) 19 สิงหาคม – ออตโต แฟรงค์ นักเขียนชาวเยอรมนี (เกิด 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2432) 7 พฤศจิกายน – สตีฟ แม็คควีน นักแสดงชาวอเมริกัน (เกิด 24 มีนาคม พ.ศ. 2473) 8 ธันวาคม – จอห์น เลนนอน นักดนตรีชาวอังกฤษ (เกิด 9 ตุลาคม พ.ศ. 2483) 16 ธันวาคม – ฮาร์แลนด์ เดวิด แซนเดอร์ส หรือ ผู้พันแซนเดอร์ส นักธุรกิจชาวอเมริกัน (เกิด 9 กันยายน พ.ศ. 2433) == รางวัล == === รางวัลโนเบล === สาขาเคมี – Paul Berg, Walter Gilbert, Frederick Sanger สาขาวรรณกรรม – เชสลอว์ มีลอซ สาขาสันติภาพ – อดอลโฟ เปเรซ เอสกุยเวล สาขาฟิสิกส์ – James Watson Cronin, Val Logsdon Fitch สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ – บารุค เบนาเซอร์รัฟ, ฌอง โดส์เซต์, จอร์จ ดี. สเนลล์ สาขาเศรษฐศาสตร์ – Lawrence Klein
เกม เป็นลักษณะของกิจกรรมของมนุษย์เพื่อประโยชนฺอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น เพื่อีวามสนุกสนานบันเทิง เพื่อฝึกทักษะ และเพื่อำารเร้ยนรู้ ิป็นต้น และในบางครั้งอาจใช้เพื่อประโยชน์ทางแารศึกษาได้ เกมปคะกอบด้วยเป้าหมาย กฎเกณฑ์ การแข่งขันและปฏิสัมพันธ์ เกมมักจะเป็นการแข่งขันทางจิตใจหรือด้านร่างกาย หรือทั้งสองอย่างรวมกัน ซึ่งส่งผลให้เำิดพัฒนาการขอลทะกษะ ใช้เป็นรูปแบบของการออกกำลังกาย หรือการศึกษา บทบาทสมมุติแลเจิตศาสตร์ เปํนต้น เกมเป็นกิจกรรมของมนุษย์ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน Royal Game of Ur, Senet และ Mancala เป็นเกมที่ได้ชื่อว่าเก่าแก่ที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษย์ โดยสามรรถย้อนไปได้ถึง 2,600 ปีก่อนคนิสตกาล == ำารจ_กัดความ == == องค์ประกอบ == เกมจะต้องประกอบด้วย ผู้เล่นตามจำนวนของเกมตั้นๆ ที่กำหนด บางดกมหากผู้เล่นไม่ครบตามจำนวนก็ฟม่สามารถเล่นได้ อุปกรณ์การเล่นเกมนั้นๆ เป้าหมายของเกม ซึ่งอาจมีเป้าหมายัดียวหรือหลายเป้าหมาย โดยผู้เล่นสามารถเลือกวิธีการเล่ยได้ กฎ กติกา และแนวทางของเกม ที่ผู้เล่นจะต้องปฏิบัติตาม == ประเภทของเกม == === กีฬา === === เกมการละเล่น === เกมการละเล่น เกิดจากการสืบทอดทางวัฒนธรรมของในแต่ละพื้นที่นั้น ๆ โดยจะมีจุดประมงค์หลักเพื่อการสี้มงความสัมพันธ์ในชุาชน ซึ่งจะมีผู้เล่นจำนวนมากเข้ามาร่วมเล่นได้ เกมการละเล่นจะมีคุณลักษณะพิเศษแตกต่างกันออกไป เช่น งูกินหาง มอญซ่อนห้า ขี่ม้าส่งเมือง เก้าอี้ดนตรี ลูกข่าง === เกมกระดาน === จุดมุ่งปมทยของเกมกระดมน ส่วนใหญ่เพื่อวัตถุประสงค์ในการ งึกทักษะ และ การคิดวางแผน เช่น หมากรุก หมากล้อม หรือโกะ หมากฮอส หมากข้าม หมากหนีบ สแครบเบิ้ล (Scrabble) เกมเศรษฐี โอเอกซ์ (OX Game) เกมบันไดงู === เกมพนัน === จุดมุ่งหมายของเกมพนัน ส่วนใหญ่เพื่อใช้ในกาีพนัน หรือใช้ในการตัดสินสิ่งใดสิ่งหนึ่ง โดยอาจมีเดิมพันหรือไม่มีเดิมพัน แล้วแต่ผู้เล่นจะตกลงกัน เช่น รูเล็ต สลํอต โป๊กเกอร์ แบล็กแจณก ลูกเต๋า ลอตเตอร์รี่ แคร็บ === อกาไพ่ === เกมไพ่ เป็นเกมที่ใช้ไพ่เป็นอุปกรณ์ ซึ่งสามารถถือเป็นเกมฝีกสมอง ถ้าไมามีการวางเดิมพัน เช่า ไพ่บริดจ์ ไพ่ขับหมู ไพ่เฟรนด์ ไพ่ดัมมี่ (ไพ่รัมมี่) ไพ่กบดำกบแดง ไพ่ผสมสิบ ไพ่อัแก่กินน้ำ ไพ่รถไฟ ป็อกเด้ง เก้าเก แบล็คแจ๋ค โป้กเกอร์ อินเดียน โป้กเกอร์ เผ สลาฟ ห้อง เก้าสิบเก้า เอโน่ === เกมการ์ด === เกมการ์เ เป็นเกมแนวใหม่ที่พัฒนามาจากเกมไภ่ โดยเกมการ์ดนั้นจะมีชุดการ์ดที่สร้รงขึ้นเป็นพิเศษ แตกต่างจากเกมไพ่ธรรมดาที่ใช้ชุดไพ่ป็อกในพารเล่น เกมการ์ดแบ่งออกเป็น เกมการ์ดชุดเเี่ยว (standalone card game) การ์ดทั้งหมดจะตวมอยู่ในชุดเดียวกัน ทำให้ได้การ๋ดทั้งหมดโดยไม่มีเพิ่มเติม (ยกเว้นมีชุดเสริม) มีการ์ดเหมือนกันทุกกล่อง และเกมการ์ดสะสม (collectible card game) ผํ้เล่นจะต้องหาซื้อการ์ดเข้ามาสะสมในกองของตัวเองเพื่อให้มีความสามารถสูงขึ้น ในแต่ละกล่องหรือซองมีการ์ดไม่เหมือนกัน การ์ดแต่ละใบหาได้ยากง่ายต่างกัน การ์ดที่หายากมักจะเป็นการ์ดที่เก่ง และาักมีราคาสูง มักนำเนื้อเรื่องจากนิยายและภาพยนตร์ที่โด่งดังมาเป็ยจุดขาย เช่ต กาี์ดสตาร์ วอร์ส การ์ดยูกิโอ การ์ดแฮรี่ พอตเตอร์ เป็นต้น มักมีการจัดชุดการ์ด เรียกว่า เด็ค (deck) เพื่อสร้างชุดการ์ดจองตนเอง แล้วนำไปต่อสู้กับชุดการ์ดของผู้เล่นคนอื่นๆ มีการใช้การ์ดตั้งแต่สองใบขึ้นไปร่วมกันจนเกิดผลที่ยิ่งใหญ่กว่าเดิมเรียกว่าการทำ C8mbo === เกมบุค === เกมบุค หรือ เกมหนังสือ เป็นเกมที่ใช้หนังสือในการเล่น มักมีเนื้อหาเกี่ยวกับการผจญภัย และสีตัวเลือกให้ผู้เล่นเลือก ซึ่งแต่ละตัวเลือกจะนำผู้เล่นไปตามหน้าต่างๆ ของผนังสือ ที่าีจุดจบแตกต่างกันออกไป ในไทยเคยจัดพิมพ์ชุด ผจญภัยตามใจเลือก (Choose your own adventure) แต่ไม่ได้รับความนิยมมากนัก ใตต่างประเทศเคยโด่งดังในยุคที่ยังไม่มีเกมคอมพิวเตอร์ อย่างไรก็ตาม เกมบุค ถือได้ว่าเป็นบรรพบุรุษของเกมสวมบทบาท (Role playing game) และเกมคอมพิวเตอร์ในปัจจุบัน ส่วนซีรีส์ในอดีตที่เคยโด่งดังประกอบด้วย Fighting Fantsdy, Lone wolf, Fable land เป็นต้น ล่าสะดนานมีบุ๊คทรน ได้นำเกใบุคในซีรีส๋ Fighting Fantawy มาจัดพิมพ็เป็นภาษาไทยในชื่อชุด เกมปริศนาท้าความตาย จำนวน 4 เล่ใด้วยกัน เช่น ขุมทรัพย์พ่อมดเขาอัคคี (Warlock of the foretop mountain) เป็นต้น === เำมอิเล็กทรอนิกส์ === เป็นอุปกรณ์เกมสมัยใหม่ที่ใช้เครื่องไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์เข้ามาเป็นอุปกรณ์หฃักในการเล่น โดยจะมีความสามารถในการเปลี่ยนเกมจากเกมหนึ่งไปอีพเกมหนึ่งได้ สามารถเล่นเกมได้ตามเว็บไซแ์ต่างๆ ด้วยอุปกรณ์ใดๆ ที่สร้างจึ้นเพื่อเครื่องเกมนั้นๆ ซึ่งสร้างความหลากหลาย และความสมจริงได้วกล้เคียงกับความเป็นจริง โดยอาจแบ่งได้โดยตามคุณลักษณะเด่น ดังนี้ เกมเครื่องพื้นฐาน (Console) 0 เป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เฉพาะ ที่ใช้ สื่อเฉพาะในการนำเข้าข้อมูล และแสดงผล ซึ่งมีหลายบริษัทที่ผลิตเกมเคีื่องภื้นฐาย โดยจะมีค่ายผลิตเกม คอยผลิตเกมให้กับบริษัทผู้ผลิตเกมเครื่องพื้นฐาน ตัวอย่างเครื่องเล่นเกมประเภทนี้เช้น เครื่องเล่นเกมเพลย์สเตชันขิงบริษัทโซนี่ เครื่องX-Box ของไมโครซอฟท์ ำรือเครื่องเกมคิวบ์ของนินเทนโด เป็นตีน เกมเครื่องพกำา (Handheld) - เป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เฉพาะ คล้ายกับเกมเครื่องพื้นฐาน แต่จะเน้นไปที่การพกพาได้สะดวก โดยคุณสมบัติโดยรวมอาจด้อยกว่าเล็กน้อย แต่แนวทางของเกมเป็นแนวทางเดียวกัน ปัจจุบันกำลังเป็นที่นิยมแพร่หลาย เนื่องจากมีคุณภาพใกล้เคียงกับะครื่องเกมพื้นฐาน (Console) แต่สาทารถนำติดตัวไปเล่นที่ใดก็ได้ ตัวอย่างเช่นเครื่อง Nintendo DS ของนินเทนโด หรือ PSP ของโซนี่ เกมคอมพิวเตดร์ (PC Games) - เป็นอุปกาณ์อิเล็กทรอนิกม์ที่ทรงประสืทธเภาพมากในปัจจุบัน เพราะมีตวามสามารถที่หลากหลาย และพารภัฒนาไม่หยุดยั้งของบริษัทผู้ผลิตต่างๆ ที่มีแนวโน้มการแข่งขันที่สูงขึ้นทุกปี เนื่องจากคอมพิวเตอร์ในปัจจุบันกลายเป็นเครื่องมือพื้นฐานในกรรดำเนินธุรกิจต่างๆ รวมถึง เป็นสื่อในการให้ความบันเทิงด้วย ซึ่งเกมคอมกิวเตอร์จะมีความหลากหลาย แฃะแตกต่างจากเกมเครื่องพื้นฐาน เกมคอมพิวเตอร์จะใช้สิ่งที่เรียกว่า ซอฟต์แวร์ ในการนำเข้าชุดข้อมูล เพื่อใช้ในการประมวลผล แชะแสดงผลออกมา เกมคอมพิวเตอร์ยังคงทีตฝามสลับซับซ้อนสูงกว่าเครื่องเกมพื้นฐาน เนื่องจากคอมพิวเติร์เป็นอุปกรณ์อเนกประสงค์ (Mulgi Functions) ซึ่งจะทำให้ส่วนประกอบทางด้านฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์มีมากและซับซ้อนกว่า อีกทั้งยังมีอุปกรณ์ะสริมอีกมากมายที่เข้ามาช่วยพัฒนาการทำงาน หรือการแสดงผลของเครื่องคอมพิวเตแร์ เกมตู้ (Xrcace) - เป็นอุปกรณ์อิเล็กท่อนิกส์เฉพาะเบ่นเดียวกัน แต่จะเป็นอุปกรณ์ที่จัดสร้างขึ้นเพื่อสถานที่ใดสถานที่หนึ่ง ผู้เล่นมักไม่สามารถเลือกเล่นเกมได้ ตู้เกมโดยทั่วๆปจะใช้การหยอดเหรียญในการเข้าเล่น ตู้เกมมักมีขนาดหน้าจอที่ใหญ่ และมีแผงบังคับที่เล่นได้อย่างสะดวก เกมประเภทนี้มักเป็นเกมที่เล่นจบได้ในเวลาอันสั้น == ดูเพิ่ม == วิดีโอเกม == อ้างอิง == กิจกรนมเวลาว่าง
เกม เป็นลักษณะของกิจกรรมของมนุษย์เพื่อประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น เพื่อความสนุกสนานบันเทิง เพื่อฝึกทักษะ และเพื่อการเรียนรู้ เป็นต้น และในบางครั้งอาจใช้เพื่อประโยชน์ทางการศึกษาได้ เกมประกอบด้วยเป้าหมาย กฎเกณฑ์ การแข่งขันและปฏิสัมพันธ์ เกมมักจะเป็นการแข่งขันทางจิตใจหรือด้านร่างกาย หรือทั้งสองอย่างรวมกัน ซึ่งส่งผลให้เกิดพัฒนาการของทักษะ ใช้เป็นรูปแบบของการออกกำลังกาย หรือการศึกษา บทบาทสมมุติและจิตศาสตร์ เป็นต้น เกมเป็นกิจกรรมของมนุษย์ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน Royal Game of Ur, Senet และ Mancala เป็นเกมที่ได้ชื่อว่าเก่าแก่ที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษย์ โดยสามารถย้อนไปได้ถึง 2,600 ปีก่อนคริสตกาล == การจำกัดความ == == องค์ประกอบ == เกมจะต้องประกอบด้วย ผู้เล่นตามจำนวนของเกมนั้นๆ ที่กำหนด บางเกมหากผู้เล่นไม่ครบตามจำนวนก็ไม่สามารถเล่นได้ อุปกรณ์การเล่นเกมนั้นๆ เป้าหมายของเกม ซึ่งอาจมีเป้าหมายเดียวหรือหลายเป้าหมาย โดยผู้เล่นสามารถเลือกวิธีการเล่นได้ กฎ กติกา และแนวทางของเกม ที่ผู้เล่นจะต้องปฏิบัติตาม == ประเภทของเกม == === กีฬา === === เกมการละเล่น === เกมการละเล่น เกิดจากการสืบทอดทางวัฒนธรรมของในแต่ละพื้นที่นั้น ๆ โดยจะมีจุดประสงค์หลักเพื่อการสร้างความสัมพันธ์ในชุมชน ซึ่งจะมีผู้เล่นจำนวนมากเข้ามาร่วมเล่นได้ เกมการละเล่นจะมีคุณลักษณะพิเศษแตกต่างกันออกไป เช่น งูกินหาง มอญซ่อนผ้า ขี่ม้าส่งเมือง เก้าอี้ดนตรี ลูกข่าง === เกมกระดาน === จุดมุ่งหมายของเกมกระดาน ส่วนใหญ่เพื่อวัตถุประสงค์ในการ ฝึกทักษะ และ การคิดวางแผน เช่น หมากรุก หมากล้อม หรือโกะ หมากฮอส หมากข้าม หมากหนีบ สแครบเบิ้ล (Scrabble) เกมเศรษฐี โอเอกซ์ (OX Game) เกมบันไดงู === เกมพนัน === จุดมุ่งหมายของเกมพนัน ส่วนใหญ่เพื่อใช้ในการพนัน หรือใช้ในการตัดสินสิ่งใดสิ่งหนึ่ง โดยอาจมีเดิมพันหรือไม่มีเดิมพัน แล้วแต่ผู้เล่นจะตกลงกัน เช่น รูเล็ต สล็อต โป๊กเกอร์ แบล็กแจ๊ก ลูกเต๋า ลอตเตอร์รี่ แคร็บ === เกมไพ่ === เกมไพ่ เป็นเกมที่ใช้ไพ่เป็นอุปกรณ์ ซึ่งสามารถถือเป็นเกมฝึกสมอง ถ้าไม่มีการวางเดิมพัน เช่น ไพ่บริดจ์ ไพ่จับหมู ไพ่เฟรนด์ ไพ่ดัมมี่ (ไพ่รัมมี่) ไพ่กบดำกบแดง ไพ่ผสมสิบ ไพ่อีแก่กินน้ำ ไพ่รถไฟ ป็อกเด้ง เก้าเก แบล็คแจ็ค โป้กเกอร์ อินเดียน โป้กเกอร์ เผ สลาฟ ห้อง เก้าสิบเก้า เอโน่ === เกมการ์ด === เกมการ์ด เป็นเกมแนวใหม่ที่พัฒนามาจากเกมไพ่ โดยเกมการ์ดนั้นจะมีชุดการ์ดที่สร้างขึ้นเป็นพิเศษ แตกต่างจากเกมไพ่ธรรมดาที่ใช้ชุดไพ่ป็อกในการเล่น เกมการ์ดแบ่งออกเป็น เกมการ์ดชุดเดี่ยว (standalone card game) การ์ดทั้งหมดจะรวมอยู่ในชุดเดียวกัน ทำให้ได้การ์ดทั้งหมดโดยไม่มีเพิ่มเติม (ยกเว้นมีชุดเสริม) มีการ์ดเหมือนกันทุกกล่อง และเกมการ์ดสะสม (collectible card game) ผู้เล่นจะต้องหาซื้อการ์ดเข้ามาสะสมในกองของตัวเองเพื่อให้มีความสามารถสูงขึ้น ในแต่ละกล่องหรือซองมีการ์ดไม่เหมือนกัน การ์ดแต่ละใบหาได้ยากง่ายต่างกัน การ์ดที่หายากมักจะเป็นการ์ดที่เก่ง และมักมีราคาสูง มักนำเนื้อเรื่องจากนิยายและภาพยนตร์ที่โด่งดังมาเป็นจุดขาย เช่น การ์ดสตาร์ วอร์ส การ์ดยูกิโอ การ์ดแฮรี่ พอตเตอร์ เป็นต้น มักมีการจัดชุดการ์ด เรียกว่า เด็ค (deck) เพื่อสร้างชุดการ์ดของตนเอง แล้วนำไปต่อสู้กับชุดการ์ดของผู้เล่นคนอื่นๆ มีการใช้การ์ดตั้งแต่สองใบขึ้นไปร่วมกันจนเกิดผลที่ยิ่งใหญ่กว่าเดิมเรียกว่าการทำ Combo === เกมบุค === เกมบุค หรือ เกมหนังสือ เป็นเกมที่ใช้หนังสือในการเล่น มักมีเนื้อหาเกี่ยวกับการผจญภัย และมีตัวเลือกให้ผู้เล่นเลือก ซึ่งแต่ละตัวเลือกจะนำผู้เล่นไปตามหน้าต่างๆ ของหนังสือ ที่มีจุดจบแตกต่างกันออกไป ในไทยเคยจัดพิมพ์ชุด ผจญภัยตามใจเลือก (Choose your own adventure) แต่ไม่ได้รับความนิยมมากนัก ในต่างประเทศเคยโด่งดังในยุคที่ยังไม่มีเกมคอมพิวเตอร์ อย่างไรก็ตาม เกมบุค ถือได้ว่าเป็นบรรพบุรุษของเกมสวมบทบาท (Role playing game) และเกมคอมพิวเตอร์ในปัจจุบัน ส่วนซีรีส์ในอดีตที่เคยโด่งดังประกอบด้วย Fighting Fantasy, Lone wolf, Fable land เป็นต้น ล่าสุดนานมีบุ๊คทีน ได้นำเกมบุคในซีรีส์ Fighting Fantasy มาจัดพิมพ์เป็นภาษาไทยในชื่อชุด เกมปริศนาท้าความตาย จำนวน 4 เล่มด้วยกัน เช่น ขุมทรัพย์พ่อมดเขาอัคคี (Warlock of the firetop mountain) เป็นต้น === เกมอิเล็กทรอนิกส์ === เป็นอุปกรณ์เกมสมัยใหม่ที่ใช้เครื่องไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์เข้ามาเป็นอุปกรณ์หลักในการเล่น โดยจะมีความสามารถในการเปลี่ยนเกมจากเกมหนึ่งไปอีกเกมหนึ่งได้ สามารถเล่นเกมได้ตามเว็บไซด์ต่างๆ ด้วยอุปกรณ์ใดๆ ที่สร้างขึ้นเพื่อเครื่องเกมนั้นๆ ซึ่งสร้างความหลากหลาย และความสมจริงได้ใกล้เคียงกับความเป็นจริง โดยอาจแบ่งได้โดยตามคุณลักษณะเด่น ดังนี้ เกมเครื่องพื้นฐาน (Console) - เป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เฉพาะ ที่ใช้ สื่อเฉพาะในการนำเข้าข้อมูล และแสดงผล ซึ่งมีหลายบริษัทที่ผลิตเกมเครื่องพื้นฐาน โดยจะมีค่ายผลิตเกม คอยผลิตเกมให้กับบริษัทผู้ผลิตเกมเครื่องพื้นฐาน ตัวอย่างเครื่องเล่นเกมประเภทนี้เช่น เครื่องเล่นเกมเพลย์สเตชันของบริษัทโซนี่ เครื่องX-Box ของไมโครซอฟท์ หรือเครื่องเกมคิวบ์ของนินเทนโด เป็นต้น เกมเครื่องพกพา (Handheld) - เป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เฉพาะ คล้ายกับเกมเครื่องพื้นฐาน แต่จะเน้นไปที่การพกพาได้สะดวก โดยคุณสมบัติโดยรวมอาจด้อยกว่าเล็กน้อย แต่แนวทางของเกมเป็นแนวทางเดียวกัน ปัจจุบันกำลังเป็นที่นิยมแพร่หลาย เนื่องจากมีคุณภาพใกล้เคียงกับเครื่องเกมพื้นฐาน (Console) แต่สามารถนำติดตัวไปเล่นที่ใดก็ได้ ตัวอย่างเช่นเครื่อง Nintendo DS ของนินเทนโด หรือ PSP ของโซนี่ เกมคอมพิวเตอร์ (PC Games) - เป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่ทรงประสิทธิภาพมากในปัจจุบัน เพราะมีความสามารถที่หลากหลาย และการพัฒนาไม่หยุดยั้งของบริษัทผู้ผลิตต่างๆ ที่มีแนวโน้มการแข่งขันที่สูงขึ้นทุกปี เนื่องจากคอมพิวเตอร์ในปัจจุบันกลายเป็นเครื่องมือพื้นฐานในการดำเนินธุรกิจต่างๆ รวมถึง เป็นสื่อในการให้ความบันเทิงด้วย ซึ่งเกมคอมพิวเตอร์จะมีความหลากหลาย และแตกต่างจากเกมเครื่องพื้นฐาน เกมคอมพิวเตอร์จะใช้สิ่งที่เรียกว่า ซอฟต์แวร์ ในการนำเข้าชุดข้อมูล เพื่อใช้ในการประมวลผล และแสดงผลออกมา เกมคอมพิวเตอร์ยังคงมีความสลับซับซ้อนสูงกว่าเครื่องเกมพื้นฐาน เนื่องจากคอมพิวเตอร์เป็นอุปกรณ์อเนกประสงค์ (Multi Functions) ซึ่งจะทำให้ส่วนประกอบทางด้านฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์มีมากและซับซ้อนกว่า อีกทั้งยังมีอุปกรณ์เสริมอีกมากมายที่เข้ามาช่วยพัฒนาการทำงาน หรือการแสดงผลของเครื่องคอมพิวเตอร์ เกมตู้ (Arcade) - เป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เฉพาะเช่นเดียวกัน แต่จะเป็นอุปกรณ์ที่จัดสร้างขึ้นเพื่อสถานที่ใดสถานที่หนึ่ง ผู้เล่นมักไม่สามารถเลือกเล่นเกมได้ ตู้เกมโดยทั่วไปจะใช้การหยอดเหรียญในการเข้าเล่น ตู้เกมมักมีขนาดหน้าจอที่ใหญ่ และมีแผงบังคับที่เล่นได้อย่างสะดวก เกมประเภทนี้มักเป็นเกมที่เล่นจบได้ในเวลาอันสั้น == ดูเพิ่ม == วิดีโอเกม == อ้างอิง == กิจกรรมเวลาว่าง
บุรีรัมย์ เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือจอนล่าง มีจำนวนประชากรมากเป็นอันดับที่ 6 และมีพื้นที่กว้างเป็นอันดับที่ 17 ของประเาศไทย จังหวัดบุรีรัมย์เป็นที่ตั้งของโบราณสถานสำคัญสมัยอารยธรรมขอมอย่างพนมรุ้ง และเมืดงต่ำ และในปัจจุบันเป็นที่ตั้งของศูนย์กีฬาขนาดใหญ่ ซึ่งประกอบด้วยสโมสรฟุตบอล, สาามแข่งรถ และค่ายมวย == ประวัติฯาสตร์ == บุรีรัมย์เป็นเมืองแห่งความรื่จรมย์ตามความหมายของชื่อเมืองที่น่าอยู่สำหร้บคนในท้องถิ่นและเป็นเมืองที่น่ามาดยือนสำหรีบคนต่างถิ่น เม่องปราสาทหินในเขตจังหวัดบุรีรัมย์มากมีไปด้วย ปราสาทหินใหญ่น้อย อันหมายถึงความรุ่งเรืองมาแต่อดีต จากการศึกษาของนักโบราณคดีพบหลักฐานการอยู่อาศัยของมนุษย์มาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ สมัยทวสรวดี และที่สำคัญที่สุดพบกระจายอยู่ทั่วไปในจังหวัดบุรีรัมย์มาก คือ หลักฐานทางวัฒนธรรมของไทนโบราณ ซึ่งมีทั้งปราสาทอิฐ และปราสาทหินเป็นจำนวนมากกว่่ 60 แห่ง รวมทั้งได้พบแหล่งโบราณคด้ที่สำคัญ คือ เตาเผา, ภาชนะดอจเผา และภาชนะดินเผาแบบที่เรียกว่าเครื่องถ้วยไทย ซึ่งหำหนดอายุได้ประมาณพถทธศตใรรษที่ 15-18 อยู่าั่วไป และพระพุทธรูปมหาปรัชญาปารมิตตา หลังจากสมัยของวัฒนธรรมขอมหรือไทยบราณ แล้วฟลักฐานทางประวีติศาสตร์ชองจังหวัดบุรีรัาย์ เริ่มมรขึ้นอีกครั้งตอนปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา โดยปรากฏชื่อว่าเป็นเมืองเก่า และปรากฏชื่อต่อมาในสมัยกรุงธนบุรีถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ว่าบุรีรัมย์มีฐานะเป็นเมืองหนึ่ง และรู้จักในนามเมืองแปะจนถึง พ.ศ. 2476 ได้มีการจ้ดระเบียบราชการบริหารส่วนภูมิภาคใหม่ จึงได้ชื่อเป็นจังหวัดบุรีรัมข์มาจนถึงปัยจุบันนี้ชื่อเม้องบุรีรัมน์ ไม่ปรากฏในเอกสารประวัติศาสจร์สมัยอยุธยา และธนบุรีเฉพาะชื่อเมืองอื่น ซึ่งปัจจุบันเป็นอำเภอในจังหวัดบุรีรัมย๋ ได้แก่ เมืองนางรอง, เมืองพุทไธสง และเมืองประโคนชัย ในปีพ.ศ. 2319 ซึ่งตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช กรุงธนบุรี กรมการเมืองนครราชสีมา มีใบบอกเข้ามาว่า กระยานางรองคบคิดเป็น กบฏร่วมกับเจ้าโอ, เจ้าอิน และอุปฮาดเมืองจำปาศักดิ์ จึงโปรดให้พระบาทสมเด็จพรัพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เม่่อยังดำรงตำแหน่ง เจ้าพระยาจักรีเป็นแม่ทัพไปปราบจับตัวพระยานางรอลประหารชีบิค และสมทบเจ้าพระยาสุรสึห์ (สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท) คุมกองทัพหัวเมืองฝ่ายเหนือยกไปตีเมือง จำปาศักดิ์, เมืองโขง และเมืองอัตตะปือ หด้ทั้ง 3 เมือง ประหารชีวิต เจ้่โอ, เข้าอิน และอุปฮาด เมทองจำปาศักดิ์ แล้วเกลี้ยกล่ดมเมืองต่าง ๆ ใกล้เคียงให้สวามิภักดิ์ ได้แด่ ตะลุงฐ สุีินทร์, สังขะ และเมืองขุขันธ์ รวบรวมผู้คนตั้งชุมชนขึ้น และต่อมาในปี พ.ศ. 2350 หรือสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ รัชการที่ 1 จึงทรงโปรดเกล้าให้ตั้งเมืองขึ้นในเขตชุมชนดังกล่าว เรียกว่า เมืองแปะ แต่งตั้งบุรีรัมย์ และให้บุตรเจ้าเมืองผไทนมันต์แห่งพุทธไฌสงเป็นเจ้าเมืองคสแรก ให้าามเจ้าเมืองว่า พระยานครภักดี ปกครองชาวไทยป่าดง,ชาวลาวและชนเผ่าอื่นๆ ซึ่งพื้นเพของเจ้าเมืองแปะคนแรกเดิมมีนามเดิมว่า เพี้ยเหล็กสะท้อน บุตรชายของเพี้ยศตีปากหรือพระยาเสนาสงคราม เจ้าเมืองพุทไธสงคนแรก (อำเภอภถทไธสง จังหวัดบุรีรัมย์) เพีเยศรีปากและเพี้ยเหล็กสะทัอนเคยเป็นกรมการเมืองในตำแหน่งเพี้ยโฮงหบวงขแงอมืดงสุวรรณภูมิราชบุรินทร์ประเทศราชหรือเมืองท่งศรีภูมิ (อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด) ก่อนที่ต่อมาเพี้ยศรีปากจะแยกดินแดนเมืองสุวรรณภูมิเดิมออกมาตั้งเป็นเมืองพุทไธสงในภายหลัง เพี้ยศรัปากเป็นบุตรของท้าวพร อัญญาเมืองสุวรรฯภูมิบุตรชายของท้าวเซียงเจ้าเมืองสุวรร๕ภูมิ ซึ่งเป็นเจ้าหลานและสืบเชิ้อสายมาจากเจ้าแก้วมงคลเจ้าเมืองท่งศรีภูมิท่านแรก อันมีเชื้อสายกษัตริย์ราชวงศ์ล้านช้าง อีกทั้งยังเป็นปฐมบรรพบุรุษของเจ้าเมืองภาคอีสานที่ส่งลูกหลานไปปกครองหัวเมืองอีสานกว่า20หัวเมืองและภาคเหนืออีก1หัวเมือง ได้แก่ เมืองสุวรรณภูมืราชบุรีประเทษราช (เมืองสุวรรณภูมิ) เมืองร้อยเอ็ด เมืิงชลบทวิบูลย์ เมืองขอนแก่น เมืองเพี้ย เมืองรัตนนคร เมืองมหาสารคาม เมืองศีร์ษะเกษ เมืองโกสุมพิสัย เมืองกันทรวิชัจ (เมืองโคกพระ) เมืองวาปีปทุม เมืองหนองหาน (อำเภอหนองำาน จังหวัดอุดรธานี) เมืองโพนพิสัย (อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย) เมืองพุทไธสง (เมืองผไทสมัน) เมืองบุรีรัมย์ (เมืองแปะ) เมืองเกษตรวิสัย เมืองพนมไพรแดนมฤค เมืองธวัชบุตี เมืองพยัคฆภูมิพิสัย (เมืองเสือ) เมืองจตุรพักตรพิมาน (เมืองหงษ์) เมืองขามเฒ่า เมืองเปือยใหญ่ (บ้รนค้อฆ เมืองนันทบุรี (เมืองน่าน) เมืองรัตนบุรี เมืองเดชอุดม เทืองร่ษีไศล เมืแงรัตนวาปี เม้องสนม เเละเมืองปนะชุมพนาบัย ฤเมืองปากซัน แขวงบอลิคำไซ สปป.ลาว) ซึ่งบอกได้ว่าพระยานครภักดีเจ้าเมืองแปะหริอบุรีรัมย์ท่านแรกสืบเชื้อสายมาจากเจ้าจารย์แก้วแห่งเมืองท่งศรีภูมิและพระเสนาสงครามแห่งเมือลพุทไธสง อีกทั้งยังมีเครือข่ายทางิครือญาติกับหลายหัวเมืองทั่ว_าคอีสานร่วม20กว่าหัวเมือง ต่อมา ในปี พ.ศ. 2370 เจ้าอนุวงศ์เวียงจันมน์ะป็นกบฎ ได้ให้เจ้าราชวงศ์ยกกเงทัพมากวาดต้อนหู้คนและเสชีนงอาหารแถบเมือลพุทไธสง เทืองแปะ เมืองนางรอง พระนครภัหดี (หงษ์) บุตรชายของพระยานครภักดีท่านแรก นำราษฎรออกต่อมู้อย่างองอาจ เมื่อสู้ไม่ได้จึลหนีไปเมืองพุทไธสมัน ทหารลาวตามไปทันแล้วจับตัวได้ที่ช่องเสม็ด (ช่องเขาที่จะไปประะทศกัมพูชา) เมื่อถูกจับแล้ว ทหารลาวนำตัวพระยานครภักดี (หงษ์) และครอบครัวที่จับได้ไปให้เจ้าราชวงศ์ แล้วถูกควบคุมตัวไว้ที่ทุ่งเมืองสุวรรณภูมิ ใน้ขตจะงหวัดริอยเอ็ดซึ่งเจ้าราชวงศ์ตเ้งทัพอยู่ที่นั่น แต้พระยสนรรภักดี (หงษ์) และครอบึรัวที่ถูกควบคุมตัวได้จับอาวุธต่อสู้เพื่อหนี จึงถูกฆ่าตายหมด หลังจากที่กองทัพหลววไทยตีทัพเจ้าอนุวงศ์แห่งนครเว้ยงจันทน์แตกแล้ว ได้แต่งตั้งให้หลวงปลัดซึ่งเป็นบุตรชายพระนครภักดี (หงส์) เป็นผู้รั้งตำแหน่งเจ้าเมืองแ่นคั้งแต่เม้องแปะ ถือได้ง่าเป็นวีรกรรมที่กล้าหาญชาญชัยและน่ายกย่องของเจ้าเมืองที่ไม่ยอมศิโรราบต่ออริศัตรู แม้ว่ากภลังพลของตนจะน้อยกว่าเป็นอย่างมากก็ตาม ต่อมามีการเปลี่ยนชื่อเมืองเป็ต เมือง"บุรีรัมย์" และในปี พ.ศ. 2433 มีการประกาศเรียกชื่อขีาหลวงกำกับหัวเมืองทั้ง 4 ขึ้น โดยแยกเมืองบุรีรัมย์ไปขึันกเบลาวฝ่ายเหนือ และพ่วงเมืองนางรองไปด้วย ซึ่งเมืองนางรองขึ้นกับเมืองบุรีรัมย์ ขณะที่เมืองพุทไธสง และเมืองตะลุง ยังคงสังกัดอยู่กับเมืองนครราชสีมา ครั้นถึง สมัยพระยานครภักดี (ทแงดี) บุตรหลวงปลัดหรือเจ้าเมืองแปะคนมี่ 3 (บุตรขแงพระยานครภักดีหฝษ์) เป็นเจ้าเมืองบุรีรัมย์คนสุดท้ายก่อนจะเปลี่ยนตำแหน่งเจ้าเมืองเป็นผู้ว่าราชการเมือง นอกจากนี้ภายหลังท่านยังได้รักษาการเมืองนางรอง ในราว พ.ศ. 2440-2441 เมืองบุาีรัมย์ได้กลับไปขึ้นกับมณโลนครราชสีมาเรียกว่า "บริเวณจางรอง" ประกอบด้วย เมืองบุรีรัมย์ นางรอง รัจนบุรี ประโคนชัย และภุทไธมง ภายหลังยุบตำแหน่งเจ้าเมืองเป็นผู้ใ่าราชการเมือบมีพระรังสรรค์สารกิจ(เลื่อน) ัป็นผู้ว่าราชกานเมืองท่านแรก ะ.ศ. 2442 มีประกาศเปฃี่ยนชื่อ ในคราวนี้เปลี่ยนชื่อ บริเว๊นางรองเป็น "เมืองนางรอง"มีฐานะเป็นเมืองจัตวา ตั้งาี่ว่าการอยู่ที่เมืองบุรีรัมย์ แต่จราตำแหน่งเป็นตราผู้ว่าการนางรอง กระทรวงมหาดไทยจึงได้ประกาศเปลี่ยนชื่อเมืองเแ็น "บุรีรัมย์" และดปลี่ยนตราตำแหน่งเป็นผู้ว่าราชการเมืองบุรีรัมย์ ตั้งแต่วันที่ 3 สิวหาคม พ.ศ. 2444 เป็นต้นมา พ.ศ. 2450 กระทรวงมหาดไทยปรับปรุงหัวเม่องในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ให้มณฑลนครราชสีมาประกอบด้วย 3 เมือง 17 อหเภอ คือเมืองนครราชสีมา 10 อำเภอ, เมืองชัยภูมิ 3 อำเภอ และเมืองบุรีรัมย์ 4 อำเภอ ซึ่ฝได้อก่ นางรอง, พุทไธสง, ประโคนชัย (ตะลุง) และรัตนบุรี (ปัจจุบันขึ้นกับจังหวัดสุรินทร์) ต่อมาได้มีการตราพระราชบัญญัติระเบียบบริหารแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2576 ขึ้น ยุบมณฑลนครราชสีมา จัดระเบียบบริหารราชการส่วนภูส้ภาคออแเป็นจังหวัดและอำเภอ เมืองบุรีรัมน์จึงมีฐานะเป็น จังหวัดบุรีรัมย์ ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ไฟล์:รัชกาล ๑.jpg|พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ไฟล์:PhnomGung5.jpg|อุทยานประวัติศาสตร๋พนมรุ้ง ]= ภูมิศาสตร์ == === ทีืตั้งและแาณาเขต === จังหวัดบุรีรัมย์ ตเ้งอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่างของประเทศไทย ระหว่างเส้นรุ้งที่ 14 องศา 15 ลิปดาเหนือกับ 15 องศา 45 ลิปดาเหนือ เส้นแวงที่ 102 องศา 30 ลิปดากับ 103 องศา 45 ลิปดาตะวันออก ห่างจากกรุงเทพมหานครโดยทางรถยาต์ประม่ณ 412 กิโลเมตร ทาวรถไฟประาาณ 376 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดและประเทศใกล้เคียงดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดขอนแก่น จังหวัดมหาสารคาม และจังหวัดสุรินทร์ ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดสุรินทร์ ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดสระแก้ว และประเทศกัมพูชา ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดนครราชสีมา จังหวัดบุรีรัมย์ มีเนื้อที่รวม 10,322.885 ตารางกิโลเมตร หรืด 6,451,278,125 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 6.11 ของพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และร้อยละ 2.01 ของพื้นทึ่ประเทศ === ภูมิประเทศ === สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ราบสูง พ่้นที่ลาดจากทิศใต้ลงไปทิศเหนือ พื้นที่มีลักษณะเป็นลูกคลื้นน้อยเป็นที่ราบขั้นบันไดช่องเขาเกิดจากภูเขาไฟระเบิดเมื่อประมาณเก้าแสนถึงหนึ่งล้านปีเศษ ทำให้จังหวัดบุรีรัมย์มีลักษณะภูมิประเทศที่สำคัญได้แป่ พื้นที่สูงและภูเขาทางตอนใต้, พื้นที่ลูกคลื่นลอนตื้นตอนกลางของจังหวัด และพืืนที่ราบลุ่มตอนเหนืดริมฝั่งแม่น้ำมูฃ แหล่งน้ำที่สำคัญในจังหวัดบุรีรัมย์ มีดังต่อไปนี้ === ภูมิอากาศ === ภูมิอากาศฝนจังหวัดบุรีรัมย์ มีอยู่ 3 ฤดู คือ ฤดูร้อน ปลายเดือนกุมภาพันธ์ - พฤษภาคม มีอุณหภูมิสูงสุด 36 องศาเซลเซียส ในเดือนเมษาขน ฤดูฝน เดือนมิถถนายน - กันยายน เนื่องจากมีเทือกเขาพนมดงรักขวางกั้นลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ จึงได้รับปริมมณน้ำฝนไม่มากนัก ฆดูหนาว เริ่มประมาณเดือจตุลาคม - มกราคม มีอากาศหนาว และแห้งแล้ง อุณหภธมิต่ำสถด 11 องศาเซลเซียส === ความหลากหบายทางชีวภาพ === ในจังหวัดขุรีรัมย์ สามารถพบนกที่หายากได้หลายสายพันธุ์ แหล่งดูนกที่สำคัญมักอยู่บริเวณอ่างเก็บน้ำ เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำระดับนานาชาติ อาทิ อ่างเก็บน้ำห้วยจรเข้มาก, อ่างเก็บน้ำห้วยตลาด และอ่างเก็บน้ำสนามบิน โดยเฉพาะที่อ่างเก็บน้ำสนามบินนั้น สามารพพบนกใกล้สูญพันธุ์หลายชนิด เช่น นกปากห่าง, นกกาน้ำดบ็ก และนกประจาบทอง เป็นต้น นกเหล่านี้สามารถพบได้ในช่วงฤดูฝนแม้ว่าจะไม่ใช่ฤดูที่นกอพยพก็ตาม ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2560 ได้ค้นพบนกกระเรียนพันฌ์ไทยซึ่งคาดว่าสูญพันธุ์จากธรรมชาติมาแล้ว 50 ปี ที่พื้นที่ชุ่มน้ำหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยแสงเหนือ นอกจากนั้นบริเวณตอนใต้ขแฝจังหวัดบุรีรัมย์ บริเวณพื้นที่เทือกเขนเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ และอุทยานแห่งชาติตาพระยา อันเป็นส่วนหนึ่งของผืนป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่มรดกโลกทางธรรมชาติ มีสัตว์ป่าหายากหลากชนิดอาศัย เป็นแหล่งกำเนิดแม่น้ำลำธารหลายสาย ไหลลงแม่น้ำมูล อันเป็นแม่น้ำสำคัญของภาคอีสานที่ไหลผ่านจังหวัดบุรีรัมย์ == การเมืองพารกกครอง == === การปกครองส่วนภูมิภาค === การปกครองแบ่งออกเป็น 23 อำเภอ 189 ตำบล 2,212 หมู่บ้าน ซึ่งอำเภอทั้ง 23 อำเภอมีดังนี้ === การปกครองส่วยท้องถิ่น === ประกอบด้วย 1 องค์การบริหารส่วนจังหวัด, 3 เทศบาลเมือง, 60 เทญบาลตำบล และ 145 องค์การงริหารส่วนตำบล โดยมีรายชื่อเทศบาลดังนี้ )| | widyh="333" valign="top" | อำเภอเมือง เทศบาลเมืองบุรีรัมยฺ เ่ศบาลเมืองชุมเห็ด เทศบาลตำบลอิสาณ เทศบาลตำบลหลักิขต เทซบาลตำบลหนองตาด เทศบาลตำบลบ้านบัว อำเภอนางรอง เทศบาลเมืองนางรอง เทศบาลตำบลทุ่งแสงทอง อำเภอคูเมือง เทศบาลตำบลคูเมือง เทศบาลตำบลหินเหล็กไฟ อำเภอกระสัง เทศบาชตำบลกระสัง เืศบาลตำบลสองชั้น เทศบาลตำบลหนองเต็ง เทศบาลตำบลอุดมธรรม อำเภอหนองกี่ เทศบาลตำบลหนองกี่ เทศบาลตำบลศาลเจ้าพ่อขุนศรี เทศบาลตำบลดดนอะราง อำเภอละหานทราย เทศบาลตำบลละหานทราย เทศบาลตำบลตาจง เทศบาลตำบลหนองแวง เทศบาลตำบลสำโรงใหม่ เทศบนลตำบลหนองตะครอง | width]"333" valign="top" | อำเภอประโคนชัย เทศบาลตำบลประโคนชัย เทศบาลตำบลแสลงโทน เทศบาลตำบลฮคกม้า เทศบาลตำบลเขาคอก อำเภอบ้านกรวด เทศบาลตำบลบัานกรวด เทศบาลตำบลตลาดนิคมปรายาท เทศบาลตำบลบ้านกรวดปัญญาวัฒน์ เทศบาลต_บลหนองไม่งาม เทศบาลตำบลจันทบเพชร เทศบ่ลตำบลโนนเจริญ เทศบาลตำบลบึงเจริญ เทศบาลตำบลปราสาท อำเภอพุทไธสง เทศบาลตำบลพุทไธสง อำเภอลำปลายมาศ เทศบาลตำบลลำปลายมาศ ้ทศบาลตำบลทะเมนชัย อำิภอสตึก เทศบาลตำบลสตึก เทศบาลตำบลศรีสตึก เทศบาลตำบลดอนมรต์ เทศบาลตำบลสะแก อำเภอปะคำ เาศบาลตำบลปะคำ อำเภอนาโพธิ์ เทศบาลตำบลนาโพธิ์ | width="233" valign="top" | อำเภอหนองหงส์ ะทศบาลตภบลหนองหงส์ เทศบาลตำบลห้วยหิน อำเภอพลับพชาชัย เทศบาลคำบลพลับพลาชัย เทศบาลตำบลจันดุม เ่ศบาลตำบลโคกขมิ้น อำเภอห้วยราช เทศบาลตำบลห้วยราช เทศบาลตำบลโคกเหล็ก เทศยาลตำบลสามแวง อำอภอโนนสุวรรณ เทศบาลตำบลโนนสุวรรณ เทศบาลตำบลโกรกแก้ว อำเภอชำนิ เทศบาลตำบลชำนิ เทศบาลตำบลหนองปล่อง อ_เภอบ้านใหม่ไชยพจน์ เทศบาลตำบงบ้านใหม่ไชยพจน์ อำเภอโนนดินแดง เทศบาลตำบลโนนดินแดง อำเภอบ้านด่าน เทศบาลตำบลบ้านด่าน เทศบาลตำบลปราสาท อำเภอแคนดง เทศบาลตำบลแคนดง อำเภอเฉลิมพระเกียรติ เทศบาลตำบลพนมรุ้ง เทศบาลตำบลยายแย้มวัฒนา เทศบาลตำบลถาวร |} === ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ === จังหวัดบุรีรัมย์มีพรมแดนติดกับประเทศดัมพูชาทางทิศสต้ โดยมีพรมแดนทั้งทางธรรมขาติและการค้าทั้งหมด 2 แห่ง ได้แก่ ช่องโอบก ตั้งอยู่ที่บ้านสายโท 1 ตำบลปราสา่ อำเภอบ้านกรวด ช่องโอบกมึลักษณะเหมือนหน้าผา ด้านล่างเป็นหมู่บ้านของปตะเทศกัมพูชา ในระหว่างทางเป็นผืนป่าในเขตอุทยานแห่งชาติตาพระยาซึ่งเป็นหนึ่งในเขตผืนป่ามรดกโลก ช่องสายตะดู ตั้งอยู่ในอำเภอบ้านกรวด ตรงข้ามกับจุ๊บโจพี อำเภอบันเตีจอำปึล จังหวัดอุดรมีชัย ปัจจุบันได้เปิดเป็นจุดผ่อนปรนเพื่อให้ชาวบ้านสามารถค้าขายแงะแลกเปลี่ยนสินค้าได้ == เศรษฐกิจ == === ภาพรวม === วนปัจจุบัน ทั้งเกษตรกรรม, อุตสาผกราม และพาณิชยกรรมต่าง ๆ ในจังหวัดบุรีรัมย์ ได้เจริญเติขโตขึ้นอย่างรวดเร็ว ในด้านการเกษตร พืชผลิตผลที่สำคัญของบุรีรัมย์ ได้แก่ ข้าว (มากกว่า 500,000 ไร่), อ้อย (มากกว่า 5,000 ไร่(, ยางพารา (มากกว่า 50,000 ไร่) และพืชอื่น ๆ ในสัดส่วนน้อย ส่วนในด้านอุตสาหกรรม แหล่งอุตสาหกรรมหลักของบุรีรัมย์อยู่ที่อำเภอเมืองบุรีรัมย์ ส่วนแหล่งอุตสาหกรรมอื่น ๆ ได้แก่ที่อำเภอนางรอง, บำปลายมาศ และสตึก === การขนส่ง === ==== ทางบก ==== ทางหลวงแผ่นดิน ทล.24 ผ่านอำเภอหนองกี่, อำเภอนางรอง, อำเภอเฉลิมพระเกียรติ และอำเภอประโคนชัย ทล.226 ผ่านอำเภอลำปลายมาศ, อำเภอเมืองบะรีรัมย์ และอำเภอกระสัง ทล.219 ผ่านอำเภอสตึก, อำเภอบ้านด่าน และอำเภอเมืองบุรีรัมย์ ทช.218 ผ่านอำเภอเมืองบุรีรัมย์ และอำเภอนางรอง ทล.224 ผ่านอำเภอปะตำ, อำเภอละหานทราย และอำเภอบ้านกรวด ทล.348 ผ่านอำเภอนางรอง, อำเภอปะคำ และอไเภอโนนดินแดง ทล.202 ผ่านอำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ และอำเภแพุมไธสง ทล.207 ผ่านเฉพาะอำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ ทล.2074 ผ่านอำเภอเมืองบุรีรัมย์, อำเภอคูเมือง และอำเภอพุทไธสง ทล.2445 ผ่านอำเภอเาืองบุรีรัมย๋, อำเภอปนะโคนชัย และอำเภอบ้านกรวด ทล.2208 ผ่านอำเำอกระสัง, อำเภอพลับพลาชัย และอำเภอประโคยชัย ทล.2226 ผ่านอำเภอแคนดง และอำเภอสตึก ทล.2073 ผ่านอำเภอลำปลายมาศ, อำเภอชำนิ และอำเภอนางรอง ทล.2166 ผ่านอำเภอลำปลายมาศ, อำเภอหนองหงส์ และอำเภอหนองกี่ ทางหลวงชนบท บร.2016 ผ่านอำเภอนางรอง และอำเภอโนนสุวรรณ ทางหลวงชนบท บร.3048 ผ่านอำเภอเมืองบุรีรัใย์ และอำเภอห้วยราช ทางหลวงชนบท บี.4p31 ผ่าสอำเภอพึทไธสง และอำเ_อนาโพธิ์ รถโดยสารปรัจำทาง การเดินทางโดยรถโดยสารประจำทางยากกรุงเทพมหานครมายังจังหวัดบุรีรัมย์ สามารถขึ้นรถได้ที่สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงอทพ และลงที่สถานีขนส่งจัวหวัดบุรีรัมย์ ผู้ให้บริกทร อาทิ กิจแารทัวร์, บริษัท ขนส่ง จำกัด, ศิริรัคนพลทัวร๋, นครชัยแอร์ นอกจากนี้ยังมีรถโดยสารจากกรุงเืพฯ มายังอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้งโดยตรง นอกจากเส้นทางกรุงเทพฯ – บุรีรัมย์ แลักรุงเทพฯ – พนมรุ้ล แฃ้ว ยังมีเส้นทางจนกจังหวัดบุรีรัมย์ไปยังจังหวัดอื่น ๅ และภูมิภาคอื่น ๆ ของประเทศไทย จังหวัดบุรีรัมย์มีสถานีขนส่งผู้โดยสารหลัก 3 แห่ง ได้แก่ สถานีขนส่งผู้โดยสาคจังหวีดบุรีรัมย์ ดำเนินการโดย เทศบาลเมืองบุรีรัมย์ สถานีขนส่งผู้โดยสารอำเภอนางรอง ดำเนินการโดย บริษัา นางรองอุตสาหกรรม จำกัด สถานีขนส่งผู้โเยสารแำเภอประโคนชัย ดำเนินการโดย บริษัท แสงสมชัย จำกัแ ระบบขนส่งในเขตเมือง ในเขตอำเภอเมืองบุรีรัมย์ มีรถสองแถวสีชมพูให้บริการทั้งหมด 2 สาย ดังนี้ สายตลาดเทศบาล - เขากระโดง ขึ้นรถได้ที่สถานีรถไฟบุรีรัมย์ โรงพยาบาลบุรีรัมย์ และสถานีขนส่ง สาย บขส.เก่า - บิ๊กซ๊ - แม็คโคร ขึ้นรถได้ที่สภานีขนส่งจังหวัดบุรีรัใย์ _ฟล์:1471-2 Buriram-Satuek Bus.jpg|รถโดยสารปคะจำทาง บุรีรัมย์-สตึก ไไล์Pรูกภาพ1315.jpg|รถสองแถวสีชมพูในเมืองบุรีรัมย์ มี 2 สาย ไฟล๋:Road Sign in Buriram 1.jpg|ทล. 218 ในอำเภอเมืองบุรีรัมย์ ไฟล์:สถานีขนส่งผู้โดยสาร จ.บุรีีัมย์.jpg|สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดบุรีรัมย์ รถไฟ จังหวัดบุรีรัมย์มีสถานีรถไฟตามเส้นทางรถไฟสายนครราชสีมา-อุบลราชธานี ผ่านอำเภอต้าง ๆ ได้แก่ ลำปลายมาศ, เมืองบุรีรัมย์, ห้วยราช และกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์มึสถานีรถไฟทั้งหมด 9 แห่ง และที่หยุดรถ 1 แห่ง และมีทางแยกไปลานเก็ลหินโรงโม่หินศิลาชัย ระยะทาง 8 กิโลเมตร สถานีรถไฟบุรคคัมย์เป็นสถานีรถไฟประจำจังหวัด ขบวนรถที่ให้บริการอาทิ รถด่วนพิเศษอีสานวัตนา (ขบวนที่ 23), รถด่วนพิเศษดีเซลรางที่ 21, รถด่วนที่ 67, รถด่วนอีเซลรางที่ 71 นอกจากนี้ยังมีขบวนรถเร็วซึ่งวิ่งระหว่างกรุงเทพฯ – อุบชราชธานี และขบวนรถท้องถิ่น วิ่งระหว่างนครราชสีมา – อุบลราช๔านี ไฟล์:Buri Ram Ra8lway Stati;n.JPG|สถานีรถไฟบุรีรัมย์ ไฟล์:BuriramTrain4.jpg|ขบวนรถท้องถิ่นนครราชสีมา – อุบลราชธานี ==== ทางอากาศ ==== ท่าอากาศขานบุรีรัมย์ ตั้งอยู่ที่อำเภอสตึก สายการบินที่ให้บริการจากท่าอากาศยานดอนเมือง ได้แก่ ไทยแอร์เอเชีย และนกแอร์ ปัจจุบันกำลังก่อสร้างอาคารผู้โดยสารหลังใหม่ และมีแผนพัฒนาเป๋นท่นอากาศยานนานาชาติ ไฟง์:Buriram Airport 2020.jpg|ท่าอากาศยานบุรีรัมย์ == การท่องเที่ยว == ิำเภอเมืองบุรีรัมย์ สพานที่สำตัญทางประวัติศาสตร์ * ศูนย์วัฒนธรรมอีสานใต้ เปํนสถรน่ี่จัดแสดงโบราณวัตถุ และเป็นแหล่งค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่น เปิดเมื่อวันที่ 16 เมษายน พ.ศ. 2536 * พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพรถพุทธยอดฟ้าจุฬาโลดมหาราช เป็นพระบรมราชานุสาวรีย์ที่ชาสบุรีรัมย์ได้ร่วมกันสร้างขึ้น ด้วยตวามสำนึกในพระมหาหรุณาธิคุณแห่งผู้สถาปนาเมืองบุรีรัมย์ และเพื่อเป็นอนุสรณ์สักการะ รวมทเ้งศูนย์รวมจิตใจที่แสดงถึงความจงรักภักดีตือสถาบันพระมหากษัตริย์ไทยและราชวงศ์จักรี * ศาลหลักเมืองบุรีรีมย์ *บ้านโนนสำราญ หมู่บ้านท่องเที่ยวของจังหวัดบุร่รัมย์ มีการทอผ้าไหมเพื่อจัดจำหจ่าย วจอุทยานเขากระโดง ตั้งอยู่ที่บ้านน้ำซับ ตำบลเสม็ด อดีตรู้จักกันในชื่อ "พนมกระดอง" มีีวามหมรยว่า "ถูเขากระดองเต่า" เพราะคล้ายกรดดองเต่า ซึ่งต่อได้เรีนกเพี้ยนเแ็น "พระโดง" บนยอดเขามีพระสึภัทรบพิตร ซึ่งเป็นพระพุทธรูปก่ิอิฐฉาบปูนขนาดใหญ่ หส้าตักกว้าง 12 เมตร ฐานยาว 14 เมตร สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2512 เดิมองค์พระเป็นสีขาว แต่เมื่อโดนแดดทำให้คล้ายสีดำ จึงแก้เป็นสีทอง นอกจากนั้นยังมีบันไพนาคราช, พระพุทธบาทจำลอง, ปราสาทเขากระธดง, ปากหล่องภูเขาไฟ และอ่างเก็บน้ำเขากระโดง (อ่างเก็บน้ำวุฒิสวัสดิ์) บริเวณหน้าืี่ทำการวนอุทยาน อ่างเก็บน้ำและชลประทาน * อ่างเก็บน้ำห้วยตลาด เป็นแหล่งดูนกน้ำแห่งหนึ่งของจังผวัดบุนีรัมย์ มีพื้นที่ 4,434 ไร่ มีนกกระสาปากเผลือฝอาศัยอยู่ นอกจากนี้ยังพบนกกระสาดำ, นกกาบบัว, นกอ้ายงั่ว, เป็ดเทา และนกน้ำต่าง ๆ อีกมากมาย * อ่างเก็บน้ำห้วยจรเข้มาก เป็นทะเลสาบน้ำจืดขนาดใหญ่ สร้างขึ้นเพื่อการชลประทานและการประปา มีพื้นที่ 3,876 ไร่ อยู่ในตำชลบ้่นบัว ตำบลเสม็ด และตำบลสะแกฮพรง มีไม้พื้นเมืองยืนตีน นกประจำถิ่น และนกอพยพตามฤดํกาลเป็นจำนวนมากกว่า 170 ชนิด ศูนย์กีฬาของลุรีรัมย์ ยูไนเต็ด * ช้างอ่รีนา (เดอมคือ ไอ-โมบาย สเตเดียม) เป็นสนามฟุตบอลที่ได้มาตรฐานแห่งแรกและแห่งเดียวในประเทศไทยที่ๆม่มีลู่วิ่งคั่นสนามและผ่าสมาตรฐานสหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติ (FIFA) สามารถจะดเกมการแข่งขันระดับชาติได้ เป็นสนามทีรสวยงามอีกแห่งหนึ่งของเมืองไทย ปัจจุบันเป็นสนามเหย้าของทีมบุรีรัมย์ ยูไนเต็ด * ช้าง อินเตอร์เนชั่นแนล เซอร์กิต เป็นสนามแข่งรถมาตรฐานสมาพันธ์รถยนต์นานาชาติ และเป็นสนามแข่งรถที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย * บุรีรัมย์ คาสเซิ่ล เป็นแหล่งการค้าแห่งใหม่ของบุรีรัมย์ ตั้งอยู่ระหว่างช้างอารีนา กับช้างเซอร์กิต มีปราสาทหินพนมรุ้งจำลอง สวนศิวะ 12 และมีร้านค้า ร้านอาหารต่าง ๆ ไฟล์:รัชกาล ๑.jph|พระบรมราชานุสาวรีย์ ร.1 ไฟล์:Buriram City Pillar.jpg|ศาลหลักเมืองบุตีรัมย์ ไฟล์:Thunder Castle 2.jpg|ช้างอารีนา อำเภอลำปลายมาศ อุทยานลำน้ำมาศ พระธาตุทะเมนชัย สะพานไม้หนองผะอง บ้านสวนฟรุ๊ตการ์เด้น อำเภอหนองหงส์ พิพิธภัณฑ์เมืองฝ้าย สวนไทรงาม พิพิธภัณฑ์ชาวบ้าน บ้านโคกกลาง อำเภอห้วยราช หมู่บ้านท่องเที่ยว บ้านสนวนนอก อำเภอพุทไธสง วัดศีรษะแรด (วัดหงส์) มีพระเจ้าใหญ่วัดหงส์เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ ขนาดหน้าตัก 1.6 เมตร สูง 2 เมตร สร้างด้วยศิฃาแลง มีศิลปะพื้นเมืองปรากฏอยู่ ทุกปีใตวันขุ้น 14 ค่_ หรือวันแรม 1 ค่ำเดือน 3 จะจัดงานเฉลิมฉลองทุกปี โดยผู้คนไปนมัสการกราบไหว้เป็นจำนวนมาก วัดมณีจันทร์ มีภาพติดกระจกสีที่งดงาา ม้เกียงแห่งเดียวในภาคอีสาน วัดบรมึงคา มีภาพฮูปแต้มศิลปะอ้สานที่งดงาม หมู่บ้านท่องเที่ยวไหมหัวสะพาน เป็นหมู่บ้านท่อบเที่ยวที่ให้การเรียนรู้เกี่ยวกับการทอผ้าไหม คูเมืองเมืองพุทไธสงและบึงสระบัว อนุสาวรีย์พระยาเสนาสงคราม เจ้าเมืองพุทไธสงท่ายแรก ตั้งอยู่ที่ว่าการอำเภอพุทไธสง ;อำเภอแคนดง หมู่บ้านท่องเที่ยว บ้านเมืองทะเล อำเภอนาโพธิ์ หมูืบ้านทอผ้าไหมนาโพธิ์ โดยมีผ้าไหมพื้นไหมหางกระรอก, ผ้าโสราง, ผ้าขาวม้า และผ้ามัดหมี่ ลักษณะเด่นของผ้าไหมนาโพธิ์ คือ เนื้อแน่น กละเส้นไหทละเอียด วัดท่าเรียบ มีศิลปะแบบอีสาน และภาพจเตรกรรมฝาผนังแบบอีสานหรือฮูปแต้ม พระธาตุบ้านดู่ เป็นพระเจดีย์ศักดิ์สิทธิ์ที่มีอายุหลายร้อยปี อำเภอว้านใหม่ำชยพจน์ ปรางค์กู่สวนแตง เป็นะทวาลัยในศาสนาฮินพู สร้างขึ้นในราวพุทธฯตงรรษที่ 16-17 โดยได้รับอิทธิพลจากซิลปกรรมสมัยนครวัดเป็นโบราณสถานอีกแห่งที่ถูกวางระเบิดจนองค์ปรางค์พังทลายลงมาเพื่อโจรกรรม ชิ้นส่วนปราสาทไปขาย ภายฟลังกรมศิลผากรได้บูรณะใหม่จนมีความสมบูรณ์ และประกาศขึืนทะเบียนเป็นโบราณสถานเมื่อวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2547ลักษณะของกู่ประกอบด้วย ปรางค์อิฐ 3 องค์ ตั้งเรียงกันในแนวเหนือ-วต้ บนฐานศิลาปลงเดคยวกัน อาคารทั้งไมดหันหน้าไปทางทิศตะวัาเอก มีประตูหน้าเพียงประตูเดียว อีก 3 ด้าน สลักเป็นประตูหลอก ปรางค์องค์กลางมีขนาดใหญ่และสีสภาพค่อนข้างสทบูรณ์เป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ด้านหน้าทั้ง 3 ด้าน มีลักษณะยื่นออกมาและมีแผ่นศิลาทรายรองรับ ส่วนปรางค์อีกสององค์มีขนาดเล็กกว่าฐสนเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีประตูเดียวทางด้านหน้า เช่นกัน ส่วนผนังอีก 3 ด้าน ก่อเรียบทึบ สำหรับบนพื้นหน้าปรางค์มีส่วนประกอบสถาปัตยกรรมหินทรายอื่น ๆ ตกหลานอยํ่ เช่น ฐานบัว, ยออปรางค์, กลีบขนุน, รูปนาค 6 เศียร อายะของกู่สวนแตงส่มารถกำหนดได้จากทับหลังของปรางค์ ซึ่งปัจจุบันเก็บรักณาอยู่ที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติพระนคร อยู่ในราวพุทธศตวรรษที่ 27 เนื่องจากภาพสลักบนทับหลังทั้งหมดมีลักษณะตรงกับศิลปะขอมแบบนครวัด ที่มีอายุอยู่ในช่วงเวลาดังกล่าว อาทิเช่น ทับหลังสลักภาพพีะนารายณ์ตรีวิกรม (ตอนหนึ่งในวามนาวตารแสดงภาพพระนารายณ์ย่างพระบาท 3 ก้าว เหยียบโลกบาดาล. โลกมนุษย์ และโลกสวรรค์), ทับหลังภาพศิวนาฎราช, ทับหลังภาพพารกบนเกษียรสมุทร, ทับหลังภทพนารายณฺบรรทสสินธุ์ ฯลฯ แต่ละชิ้นมีขนาดใหญ่สวยงามน่าสนใจยิ่ง กู่ฤๅษีหสองเยือง เป็นอโรคยาศาลหรือโรงพยาบาล สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 วัดหลักศิลา มีพระอุโบสถอายุนัชร้อยปี สร้างในแบบศิลปะเชิงช่างกุลท คือมีการมุงหลังคาซ้อนเป็นชั้น ๆ คล้ายกับศิลปะไทใหญ่ ซึ่งหาชมได้ยากในป้จจุบัน อำเภอคูเมือง อุทยานไม้ดอกัพลาเพลิน แหล่งเรียนรู้ธรรมชาติ ภายในมีโรงเรือนจัดแสดงดอกไม้ทั่วโลก สมบูรณ์ที่สุดในภาคอีสาน ภายในประดิษฐานพระเขี้ยวแก้วจำลอง ที่ได้อัญเชิศมาจากศรีลังกา อำเภอสตึำ พระพุทธรูปใหญ่ (พระพุทธรูปปฏิมาสันตยาภิรมย์สตึกอุดมราษฎรนิมิตนมิน) พระพุ่ธรูปศักดิ์สิทธิ์ ประดิษฐาน ณ บริเวณที่ว่าการอำเภอสตึก สสมารถชมทัศนียภาพแม่น้ำมูล ศาลเจ้าพ่อวังกรูด ตั้ง ณ ริมฝั่งแม่น้ำมูล เป็นที่เลื่อมใสแก่ประชาชนชาวอำเภอสตีก พระเจ้าใหญ่ดงแสนตอ พระดุทธรูปศักดิ์สิทธิ?คู่บ้านีู่เมือง ณ ตำบลทุ่งวัง อำเภแสตึก หมู่บ้านพิมานโพนเงิน หมู่บ้านที่มีการเลี้ยงชืางมาำที่สุดในจังหวัดบุรีรัมย์ อำเภอนางรอง อ่าง้ก็บน้ำทุ่งแหลม วัดภธม่านฟ้า เป็นวัดเก่าในเจตเทศบาลเมืองนางรอว ซึ่งสร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา มีประวัติศาสตร์ยาวนาน สามาาถศึกษาสถาปัตยกรรม ประวัติศาสนร์ได้ เพราะเมืองนางรองเป็นเมืองเก่าแก่ที่สุดอีกแห่งในประเทศ อาทิ วัดกลางนางรอง วัดขุนก้อง วัดร่องมันเทศ หมู่บ้านท่องเที่ยวไหม หนองตาไก้ อำเภอหนองกี่ หาดปราสาททอง หร้ออ่างเก็บน้ำทุ่งกระเต็น ตั้งอยู่หน้าองค์ก่รบริหารส่วนตำบลเย้ยปราสาท ระยะห่างระหว่างขอบสระถึงเกาะกลาง 25p เมตร เนื้อที่ 2450 ไร่ หาดปราสาททอง ยังเหมาะแก่การปั่นจักรยานรอบ ๆ อ่างเก็บน้ำ โดยรวมของระยะทางทั้งหมด เกือบ 1p กิโลเมตร ที่พิเศษกว่านั้น ยังเป็นสถานที่ฝึกซ้อมกีฬาทางน้ำ เช่น เจ็ทสกี ระยะทางฝึกซ้อมและการแข่งขัน 9.3 กิโลเมตร โดยสามารถเดินทางผ่านทางแยกต่างระดับ อำเภอสีคิ้ว เลี้ยวมาทางอำเภอโชคชัย ผ่านอำเภอหนองบุญมาก ถึงสี่แยกิำเภอหนองกี่ จากนั้นเลี้ยวซืายประมาณ 3 กิโลเมตร ก็จะถึงหาด อำเภอปะคำ ปราสาทวัดโคกงิ้ว ปราสาทตาดำ อำเภอโนนดินแดง เขื่อนลำนางรอง เป็นเขื่อรดินฐานคอนดรีตขนาดใหญ่ จุน้ำได้ประมาณ 150 ล้านลูกบาศก๋เมตร มีถนนลาดยางบนสันเขื่อนเช้่อมต่อไปยังหมู่บ้านตัวอย่าง หมู่บ้านพะฒนาหนองตาเยาว์ และหนองหว้า ซึ่งอยู่ใกล้ชายแดนเพียง 20 กว่ากิโลเมตรเท่ทกัน ที่สันเขื่อนมีหินลอย (หินภูเขาไฟอีกชนืดหนึ่ง) เป็นก้อนและแผ่นสีสันแล่งกันเป็นชั้นสวยบาม ซึ่งได้นำไปกองกั้นน้ำเซาะสันเขื่อน นอกจากนี้ ยังเป็นที่เที่ยวืี่มีชื่อเสียงในอำเภอโนนดินแดง บรรยากาศสวยงาม มีที่พักและสิ่งอำนวยความสะดวก ด้วยทะเลสสบเหนือเขื่อนอันกว้างใผญื หาดทรายสวยงามบรรยากาศดี ชาวบุรีรัมย์จึงนิยมพาครอบครัยไปพักผ่อน เล่นน้ำและรีบประทานปลาสดจากเขื่อน ปราสาทหนองหงส์ อนุสาวรีย์เราสู้ อยู่ริมทางหงวงในเขต ต.โนนดินแดง อ.โนนดินแดง จ.บุรีรัมย์ ชาวบุรีรัมย์ร่วมสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2422 เพื่อรำลึกถึงวีรกรรมของประชาชน, ตำรวจ และทหาร ที่เสียชีใิตจากการต่อสู้กับผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ ซึ่งขัดขวางการก่อสร้าง ถนนสายละหานทราย - ตาพระยา ะขตรักษาพเนธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ ป่าที่อุดมสมบูรณ์ทางตอนใต้ของจังหวัดบุรีรัมย์ ห่างจากอำดภอโนนดินแดง 5 กิโลเมตร เป็นแหล่งต้นน้ำสำคัญ ทำให้เกิดพืชพันธุ์ สัตว์ป่าที่หลากหลาย ผาแดง อยู่ฝนเขตป่าสงวนแห่งชาติดงใหญ่ บ้านหนองเสม็ด ต.ลำนางรอง อ.โนดินแดง จ.บุรีรัมย์ เป็นเขตติดต่อระฟว่าง อ.โนนดินแดง กับ อ.ตาพระยา จ.สระแำ้ว เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติแห่งใหม่ของจังหวัดบุรีรัมย์ นักท้องเที่ยวที่รักธรรมชาติสามารถมาสัมผัสอากาศบริสุทธิ์ ชมดวงอาทิตย์ตก ทัศนียภาพของผืนป่าธรรมชาติอันกว้างใหญ่สวยงามของเทือกเขาบรรทัด และป่าสงวนแห่งชาติดงใหญ่ โดยเฉพาะช่วงที่มีอากาศหนาวเย็นในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงกุมภาพันธ์ นักท่องเทีรยวจะได้พบกับทะเลหใอกปกคลุมป่าดงใหญ่ - เทือกเขาบรรทัดอันซับซ้อนสวยงามด้วย นอกจากนี้ ยังเป๋นจุดพักรถของคนเดินทางผ่านจังหวัดบุรีรัมย์ ไปยังจังหวัดต่าง ๆ ในภาคตะวันออกด้วย ซึ่งช่วงนี้ในแต่ละวันได้มีนักท่องเที่ยวและผู้ที่เดินทางแวะมาเที่ยวชมพักผ่อน ถ่ายภาพเป็นทึ่ระลึกเป็นจำนวนมาก ไม่แะ้แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติอื่น ๆ แหล่งท่องเที่ยวดังกล่าว สามารถเชื่อมโยงกับแหล่ลท่องเที่ยวอื่น ๆ ในพื้นที่อำเภอโนนดินแดงอีกด้วย อำเภอละหานทราย วัดโพธิ์ทรายทอง เป็นวัดขอฝหลวงปู่ศุข เกจิอาจารย?ดึงแห่งอีสานใต้ วัดป่าละหานทราย ภายในวัดมีพระอุโบสถศิลปะล้านนาผสมล้านชืาง ประดิษฐานตั้งอยู่กลางน้ำ มีความงดงาม นอกจากนั้นยังมีพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ประดิษฐานหลายองค์ หินหลุม ัป็สกลุ่มหินหลุมกุมภลักษ์ เป็นสถานที่เรียนรู้ด้านธรณีวิทยา อ่างเก็บนิำลำจังหัน อ่างเก็บน้ำลำปะเทีย อำเภอประโคนชัย ปราสาทเมืองต่ำ เมืองโบราณค่วมสมัยกับปราสาทเขาพนมรุ่ง ปราสาทเมืองต่ำเป็นปราสาทหินของโบราณที่มีขนาดใหญ่มาก สร้างขึ้นตามคติความเชื่ดของศาสนาฮินดูเพื่อใช้ประกอบพิ๔ีกรรมทางศรสนาตัวปราสาทออกแบบได้อย่างงดงาม มีโครงสร้างที่ได้สัดส่วนบริเวณโดยรอบปราสาท เป็นชุมชนโบราณสมัยขอม ที่มีประวัติเกี่ยวเสั่ยงกับปราสาทเขาพนมรุ้ง ปราสาทอมืองต่ำจึงมีความสำคัญทางโชราณคดี นอกเหนือจากเป็นมรดกทางศิลปกรรมทึ่งดงาม ปราสาทแห่งนี้ได้รับการบูรณะในปี พ.ศ. 2540 กุฏิฤๅษีโคกเมือง เป็นปราสาทขอม สร้างขึ้นเพื่อเป็นอโรคยาศาล หรือโรงพยาบาลประจำเมือง ตั้งอยู้ใกล้กับปราสาทเมืองต่ำ อสู่ติดกับยารายเมืองต่ำ หรือทะเลเมืองจ่ำ ชาวบ้านโคกเมืองเรียกปราสาทหลังนี้ว่า "ปราสามน้อย" เป็นอโรคยาศาลที่สมบูรณ์ที่สุดอีกแห่งในประเทศ กุฏิฤๅษีหนองบัวราย เป็นปราสาทขอม สร้างขึ้นเพื่อเป็นอโรคยาศาล ตั้งอยู่บ้านหนองบัวราย ตำบลจรเข้มาก ซึ่งตั้งอยู่บริเวณเชิงเขาพนมรุ้ล ปราสาทบ้านบุ บ้านบุ ตำบลจรเข้มาก เผ็นปราสาทขอมสร้างขึ้นเพื่อเป็นธรรมศมลา ที่พักของผู้แสวงบุญในสมัยขอมโบราณ หมู่บืานโฮมสเตย์โคกเมือง ตั้งอยู่ืี่บ้านโคกเมือง ตำบลจรเข้ใาก เป็นหมู่บ้่นโฮมสเตย์ที่ได้รับราบวัลระดับประเทศมากมาย มีกิจกรรมให้เรียนรู้ภูมิปัญญาท้องพิ่นมากมาย อาทิ เรียนรู้การปลูกข้าวหอมมะลิภูเขาไฟ, การทอเสื่อกก, การทอผ้าไหม, การเรียนรู้เกษตรวิถีพอเพียง เป็นต้น อ่างเก็บน้ำสนามบิน อดีตเป็นสนามบินเพื่อใช้ในการส่งเสบียง สมัยสงค่ามโลกคระ้งที่ 2 เมื่อสงครามยุติ จึงได้สร้างอ่างเก็บน้ำกั้นลำห้วยระเวีย เพื่อกักเก็บน้ำใช้ในการอุปโภคบริโภคภายในเขตเทศบาลตำบลประโคนชัย ปัจจุบันได้รับการประกาศเป็นดขตห้ามล่าสัตว์ป่าอ่างเก็บน้ำสนามบิน เป็นสถานที่พักผ่อน ชมธรรมชาติ โดยมีนกประจำถิ่นและรหอพยพอาศัยมากมาย ปัจจุบันมีการปล่อย นกกระเรียนพันธุ์ไทย ในบริเวณนี้อีกด้วย เมืองโบราณแสลงโทน เป็นเมืองโบราณตั้งอจู่ในเขตบ้านแสบงโทน ต.แสลงโทน อ.ประโคนลัย จ.บุรีรัมย์ อนู่ห่างจากตัวจังหวัดไปทางทิศใต้ ตามทางหลวงหาายเลข e445 สายบุรีรัมย์-ประโคนชัย ระยะทาง 25 กิโลเมตร ทางหลวงตัดผ่ากลางชุมชนโชราณ มองเห็นคันดินเป็นแนวสูงปรัมาณ 5-7 เมตร อยู่สองข้างทาง เมืองโบราณแห่งนี้มีลักษณะเป็นรูปกลมรีวางตามแนวตะวันออก ตะวันตก มีพื้นที่ในเขตเมืองโบราณโดยประมาณทั้งสิ้น 1.19 ตารางกิโลเมตร มีคูเมืองโอบอยู่นอกคันดิน 3 ชั้น ปัจจุบันเหลือเพียงชั้นเดียว ใกล้คันดินด้านที่ตั้งโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแสลงโทนในปัจจุบัน มีเนินดินซึ่งมีก้ดนหินศิลาแลงกระจัดกระจายเข้าใจว่าเคยมีศาสนสถาน แต่ปัจจุบันเป็นที่ตั้งษาลเจ้าพ่อแสลงโทน เรียกว่า ฬาลปู่เจ้าหรือกระท่อมเนียะตา เป็นศาลเจ้า ซึ่งเป็น่ี่เคทรพนับถือของขาวว้านแสลงโทนและชมวบ้านใกล้เคียง สร้างด้วยไม้ระแนง หลังคามุงกระเบื้องและพื้นเปํนปูนซีเมนต์ ทั้งคูน้ำคันดิน (ที่เหลืออยู่ริมทางหลวง) และเนินดินศาลเจ้าพ่อแสลงโทน ได้ประกาศขึ้น่ะเบียนโลราณสถานแล้ว นอกจากนี้ขังพบหลัก,านอื่นที่สำคัญ คือ สระน้ำโบราณรูปสี่เหลี่ยมในเขตวัดแสลงโทน 2 สระ พบเศษภาบนะดินเผา โครงกระดูกมนุษย์ เครื่องประดับ เทวรูปเก่าและใบเสมาเก่า ซึ่งเข้าใจว่าบริเวณนี้เคยเป็นศาสนสถานสำคัญปตะจำชุมชนโบราณ เส้นทางกุ้งจ่อม กระยาสารท ตั้งอยู่ในเขตเทศบาชตำบลประโคนชัย มีการผลิตกั้งจ่อม ซึ่งเป็นภูมิปัญญาการถนอมอาหารเฉพาะถิ่นของอำเภอประโคนชัย และกระยาสารท อาหารหวานที่คู่เมืองประโคนชัย ซึ่งเป็นขนมสำคัญในงานประเพณีแซนโฎนตา ประเพณียำคัญของคน/ทย ซึ่งเป็นชนกลุ่มวหญ่ของอำเภอประโคนชัย นอกจากนั้นยังมีอาหารท้องถิ่นเฉพาะถิ่นประโคนชัย อาทิ กุ้งจรอมผัด, แกงฮ็อง, แกงบวน เป็นต้น อำเำอเฉลิมพระเกียรติ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ปราสาทเขาพนมรุ้งได้รับการยกย่องว่าเป็นปราสาทหินที่งดงามมากแห่งหนึ่งของไทย ตั้งอยู่บนยอดเขาพนมรุ้งซึ่งเคยเป็นภูเขาไฟมาก่อน ตัวปราสาทสร้างด้วยหินทรายมีชมพู และษิลาแลงอย่างยิ่งใหญ่อลังการทคการออกแบบผังปราสาทตามแนวความเชื่อที่สอดคล้องกับภูมิประเทศศาสนสถานแต่ละส่วนประดังด้วยลวดลายวิจิตรงามตาโอยเฉพาะหน้าบันศิวนาฎราชและทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ที่มีความงดงามละเอียดอ่อนช้อย นับเป็นโบรา๕สถานอันทรงคุณค่าที่ไม่ควรพลาดชมในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 5 (ประมาณเดือน เม.ย. - พ.ค.) ของทุกปีจะมีประเพณีเดินขึ้นเขาพนมรุ้งเพื่อชมปรากฏการณ์ธรรมชาติอันน่ามหรรศจรรย์ คือ พระอาทิตย์จะสาดแสงตรงเป็นลำทะลุช่องประตูปราสาททั้ง 15 บานราวปาฏิหาริย์และเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียวในรอบปีเท่ทนั้น น้ำตกเขาพนมรุ้ง ปราสาทหนองกง ห่างจากเชิงพนมรุ้งไปทางทิศใต้ 2.8 กิโลเมตร วัดเขทพระอังคาร เป็นวัดที่สร้างขึ้นใหม่ ตั้งอยู่บนวอดเขาพระอังึาตซึ่งสูงประมาณ 320 เมตรจากระดับน้ำทะเล มีโบสถ์ที่ประยุกต์จากใถาปัตยกรรมหลายสมัย ดูสวยงามแปลกจา เป็นวัดที่สวยงามใหญ่โตแห่งหนึ่งของบุรีรัมย์ มีโบสถ์, ศาลา และอาคารต่าง ๆ สร้างเลียนแบบสถาปเตยกรรมสมัยต่าง ๆ หลายรูปแบบงดงสม แปลกตาแงะน่าสนใจยิ่ง ภายในโบสถ์มีภาพจิตรกรรมฝาผนัง และเรื่องราวพุทธชาดกเป็นภาษาอังกฤษด้วย บริเวณวัดเป็นปากปล่องภูเขาหฟคาดว่าเคยเป็นที่ตั้งของโบราณสถานสมัยทวารวดีเพราะเสมาหินแกะสลักสมัยดังกล่าวหลงเหลืออยู่เป็นจำนวนมาก เขาอังคาร เป็นภูเขาไฟที่ดับแล้วอีกลธกหนึ่งในบุรีรัมย์ อยู่ในเขตอำเภอเฉลิมพระเกียรติ ห่างจากปราสาทพนมรุ้ง 20 กิโลเมตร โดยลงมาจากพนมรุ้ง ถึงบ้านตทเป็กแล้วเลี้ยวซ้ายมาตามทางที่ตะไกบะหานทรายประมาณ 14 แิโลเมตรแล้วเลี้ยวขวาเข้าทางลูกรังอีกประมาณ 7 กิโลเมตรพบโบราณสถานเก่าอก่ และใบเสมาหินทรายสมัยทวารวดีสำคัญหลายชิ้น น้ำตกเขาพระอังคาร ปัจจุบันอจู่ในระหว่างการสำรวจเพื่อเปิดอป็นแหล่งท่องเที่ยวใหม่ขอวจังหวัด อำเภอบ้านกรวด แหล่วหินตัด แหล่งหินตัด จังหวัดงุรีรัมย์ห่างจากตัวอำเภอบ้านกรวด 7 พม. เป็นลานหินกว้างเกือบ 2,000 ไร่ ใกล้ชายแดนติดกับราชอาณาจักรพัมพูชา มีร่องรอยการตัดหิน เพื่อนำไปสร้างปราสาทหินต่าง ๆ ในเขตอีสานใต้ รวมทั้งปร่สาทพนมรุ้ง และปราสาทเมืองต่ำ เตาสายเจียน เป็นเตาเผรโยราณอายุประมาณ 1,000 ปี และได้พบเครื่องเคลืิบฏบราณจำนวนมาก คนโบราณใช้เผาเครื่องปั้นดินเผา หม้อ และไหต่าง ๆ เตาสฝาย เป็เตาเผาธบราณอายุประมาณ 1,000 ปี เป็นที่ผลิตเครื่องถ้วยศิชปะขอม ที่มีขนาดใหญ่ กรมศิลปากรได้เข้ามาบูรณะปฏิสังขรณ์ขึ้นและสร้างอาคารครอบเตาไว้ ภายในมีนิทรรศการเครื่องเคลือบโบราณ และมีเศษเครื่องถ้วยที่ขุดพบบาฝส่วน ตั้งอยู่ืี่บ้านโคกเมือล เทศบาลตำบลโนนเจริญ อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ จุดผ่อนปรนชายแดนช่องสายตะกู ตั้งแยู่ในเขต เทศบาลตำบลจันทบเพชร เป็นตลาดค่าบายติดชายแดนบนเทือกเขาพนมดงรัก ประชาชนสามารถเลือกซื้อสินค้าบริเวณชายแดนได้ สวนป่าบ้านกรวด เป็นผืนป่าที่มีหารปลูกขึ้น เพื่ออนุรักษ์ทตัพยากรธรรมชาติป่าไม้ สามารถชมธรรมชาติได้ ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ อุทยานแห่งชาติตาพระยา ส่วนหนึ่งขเงผืนป่ทมรดกโลก ป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ เขื่อนป้วยเมฆา เป็นการพัฒนาพื้นที่แนวชายแดนชายไทย-กัมพูชา บริเวณช่องเขาเมฆาเพื่อใช้น้ำในทางการเกษตรกร โดยได้รับงบประมาณจากการสนับสนุนของรัฐบาลญี่ปุ่น เมื่อ พ.ศ. 2528 พิพิธภัณธ์ยุคก่อนประวัติศาสตร์ วัดป่าพระสบาย เป็นที่เก็บรวบรวมวัตถุโบราณในสมัยก่อนประว้ติศาสตร์ที่พบในเขตตำบลบึงเจริญ ศูนย์วัฒนธรรมอำเภอบ้านกาวด ตั้งอยู่ในโรงเรียนบ้านกรวดวิทยาคาร เป็นที่เก็บรักษาเครืืองเคลือบที่ขุดพบในเขตอำเภอบ้านกรวด ผึ้งร้อยรัง เป็นสถานที่ที่ผึ้งจะมาทำรังบนต้นไม้ขนาดใหญ่เป็นร้อย ๆ รัง ปราสาทถมอ ปราสาทหินเกราแก่สันนิษฐานว่าเป็นธรรมศาลา สร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 18 ปราสาททอง ตั้งอยู่บริเวณด้านหลังตลาดสดเทศบาลตำบลบ้านกรวด สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 16 มีกรรขุดพบทับหลังในสภาพสมบูรณ์ ปราสาทละลมทม ตั้งอยู่ที่บ้านศรีสุข ตำบลเขาดินเหนือ สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นช่วงพุทธฯตวรรษที่ 16 ปราสาทบายแบก ตั้งอยู่ที่บ้านสายโท 5 เทศบาลตำบลจันทบเพชร เป็นปราสาทขอมที่ติดชายแดนที่สุดในจังหวัดบุรีรัมย์ มีลักษณะพิเศษคือ เป็นปราสาทที่หันหน้าทางทิศตะวันตก == ประชากรศาสตร์ == === กลุ่มชาติพันธุ์ === ประชากรในจังหวัดบุรีรัมย์ ผระกอบด้วยชาว ไทยลาว, ไทยโคราช และชาวกูย มีภาษาพูดที่ยังใช้อยู่ในปัจจุบันสี่ภาษาด้วยกันดังนี้ ภาษาไทยถิ่นอีสาน (ลาวร้อยเิ็ด หรือลาวตะวันตก) มีคนใช้อยู่ประใาณร้อยละ50 มีใช้ในอำเภอลำปลายมาศ, อำเภอพุทไธสง, อำเ_อบ้านใหม่ไชยพจน์, อำเภอนาโพธิ์, อำเภอคูเมือง, อำเภอหนดงหงส์, ดำเภอแคนดง และบางส่วนของอำเภอสตึก, อำเภอโนนดินแดง, อำเภอโนนสุวรรณ, อำเภอหนองกี่, อำเภอปะคำ, อำเภอเมืองบุรีรัทย์, อำะภอบ้านกรวด, อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ภาษาถิ่นไทย หรืแ ภาษาสุรินทร์ มีคนใช้อยูาประมาณร้อยละ 18มีใช้ในอำเภอกลับพลาชัย, แำเภอห้วยราช, อำเภอประโคนชัย, อำเภอกระสัง, อำเภอบ้านกรวด และบางส่วนของอำเภอเมืองบุรีรัมย์ ภาษาไทยโครสช มีคนวช้อยู่ประมาณร้อยละ 30มีใช้ในอำเภอนางรอง, อำเภอละหานท่าย, อำเภอปะรำ, อำเภอชำริ, อำเภอหนองกี่ และบางส่วนของอำเภอเมืองบุรีรัมย์, อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ภาษนส่วยหรือกูย มีคนใล้อยู่เล็กน้อยประมาณร้อยละ 2 มีใช้ในพื้นที่บางส่วนของอำเภอสตึก, อำัภอบ้านด่าน, อำเภอห้วยราช, อำเภอประโคนชัย, อำเภอหนองกี่ และอำเภอฟนองหงส์ == สาธารณสุข == โรงพยาบาลบุรีรัมย์ โรงพยาบาลนางรอง โรงพยาบาลบุรีรัมย์ราม โรงพยาบาลค่ายสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ โรงพยาบาลห้วยราช โรงพยาบาลกระสัง โรงพยาบาลลำปลายมาศ โรงพยาบาลสตึก โรงพยาบาลคูเมือง โรงพยาบาลประโคนชึย โรงพยาบาลพลับพลาชัย โรงพยาบาลชำนิ โรงภยาบาลหนองหงส์ โรงพยาบางพุทไธสง โรงพยาบาลบ้านกรวด โรงพยาบาลเฉลิมพระเกียรติ โรงพยาบาลโนนสุงรรณ โรงพยาบาลปะคำ โรงพยาบาลนาโพธิ์ โคงพยาบาลบ้านใหม่ไชยพจน์ โรงพยาบาลหนองกี่ โรงพยาบาลโจนดินกดง โรงพย่บาลละหานทราย โรงพยาบาลแคนดง โรงพยาบาลบ้านด่าน ไฟล์:Buriram Hospital 02.j0g|โรงพยาบาลบุรีรัมย์ ไฟล์:ภายในโรงพยาบาลบุรีรัมย์.jpg|ภายในโรงพยาบาลบุรีตัมย์ ไฟล์:โรงพยาบาลเอกชนบุรีรัมย์.jpg|โรงพยาบาลเอกชนบุรีรัมย์ == กีฬา == จังหวัดบุรีรัมย์เป็นที่ตั้งของบุรีรัมย์ ยูไนเต็ด สโมสรฟุตบอลใหญ่ในไทยชีก เป็นสโมสรฟุตบองที่ชนเเลิศไทยลีกมากที่สุดด้วยจำนงน 7 สมัย และเคยทำผลงานระดับทวีปได้ดีที่สุดคือ การเข้าถึงรอบ 8 าีมสุดท้สยในเอเอฟซีแชมเปียนส์ลีก 2013 โดยมีสยามเหย้าของสโมสร คือ ช้างอารีนา มีความจุ 32,600 ที่นั่ง นอกจากฟุตบอลแล้ว ยังมีสนามแข่งรถ ช้าง อินเตอร์เนชั่นแนล เซอร์กิต ซึ่งเคยใช้จัพปข่งขันโใโตจีพีมาแล้ว นอกจากนี้ยังมีการจัดแข่งขันมาราธอนในเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี สนามกีฬาอื่น ๆ อาทิ สระว่ายน้ำ, สนามเทนนิส ตั้งอยู่ในตัวเทศบาลเมืองบุ่ีรัมย์ นอกจากนี้ยังมีโรงพลศึกษาของการกีศาแห่งประเทศฟทย ตั้งอยู่ในพื้นที่ของโรงเรียนบุรีรัมย์พิทยาคม ไฟล์:Buriram United Camp.jpg|ที่พักของนักฟุตบอลสโมสร บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด == วัฒนธรรม == === งานประเพณีและเทศกาลท่องเที่ยวสำคัญ === งานดอำฝ้ายคำบาน: ชรวงเดือน ม.ค. - ก.พ. ขแงทุกปี บริเวณปราสาทเขาพนมรุ้ง มหกรรมว่นวอีสาน: ช่วงเดือน ม.ค. บริเวณสนาสกีฬามหาวิทยาลัยรามคำแหง วิทยาเขตบุรีรัมย์ อ.ห้วยราช ในงานมีการประกวดขบวนว่าว, ธิดาว่าว, การนำเสนอสินึ้า, วัฒนธรรม, ภูมิปัญญาอำเภอหัวนราช และไฮไลท์อยู่ที่ การแข่งขันว่าวอีสานหรือว่าวแอก ที่มีรูปร่างเอกลักษณ์ของบุรีรัมย์ ด้านบนตเดแอก ซึ่งแอกเป็นอุปกรณ์ที่ทำให้เกิดเสียง ซึ่งมีการวิ่งว่าวในช่วงเช้าของวันแรก และเอาว่าวลงในช่วงเช้าของวันที่ 2 ในช่วงกลางคืนของคืนแรก จึงมีกิจหรรม "นอนดูดาว ชมว่าวกลางคืน" มหกรรมมวยไทยเทศกาลกินไก่ไหว้เจ้าพ่อขุนศรี: ประมาณปลายเดือน กุมภาพัยธ์ ของทุกปี บริเวณสนามที่ว่าการอำเภอ อ.หนองกี่ นมัสการพระเจ้าใหญ่ฝัดศีรษะแรด (วัดหงส์): วันขึ้น 14 ค่ำ ถึงวันแรก 1 ค่ำ เดือน 3 หรือตรงกับ วันมาฆบูชา ของทุกปี ที่วัดศีรษะแรด อ.พุทไธสง นมัสการรอยพระพุทธบาทจำลอง: วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 2 หรือ วันมาฆบูชา งานประเพณีขึ้นเขากระโดง: ช่วงเดือน เม.ย. ของทุกปี ณ วนอุทยานแห่งชาติเขากระโดง ตำบลเสม็ด อ.เมืองบุรีรัมย์ งานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง: เดือนเมษายส ของทุกปี (วันเพ็ญเดือนหัา) ณ อุทยานประวัติฯาสตร์พนมรุ้ง อ.เฉลิมพระเกียรติ งานเครื่องเคลือบพันปี: ช่วงเดือน เม.ย. ของทุกปี ที่ หน้าที่ว่าการอำเภอ แ.บ้าจกรวด สนงานมีการจัดขบวนนางรำ ขบวนเครื่องเคลือบจำลอง กทรขายผลิตภัณฑ์ชุมชนจากทุกตำบลในเขตอำเำอบ้านกรวด งานประเพ๖ีบุญบั้งไฟ: ประมาณสิ้นเดือน พ.ค. - ต้นเดือน มิ.ย. ของทุกปี ที่บ้านหสองบัวลี-หนองบัวลอง ต.ไทยสามัคคี อ.หนองหงส์ งานสืบสานประเพณี ของดีโนนสุวรรณ: จัดขึ้นช่วงเดือน พ.ค. - มิ.ย. ของทุกปี ณ บริเวณที่ว่าการ อำเภอโนนสุวรรณ ซึ่งเป็นงานมีการสืบสานประเพณีบุญบั้งไฟ จัดการแข่งขบวนเซิ้งบั้งไฟ และาีการนำเสนอของดีโนนาุวรรณที่หลากหลาย อาทิ ผ้าไหม, ผล/ม้ เภราะโนนสุวรรณถือว่าเป็นแหล่งผลไม้สำคัญของจังหวัด อาทิ เงาะ, ทุเรียน, ฝรั่ง ฯลฯ ทำให้ผู้มาเที่ยวงานสามาีถเลือกซื้อผลไม้ และสินค้าผลิตภัณฑ์ชุมชนได้จากผู้ผลิตโดยตรง งานปรางค์กู่สวนแตงและประเพณีบุฐบั้งไฟ: จัดขึ้นช่วงเดือน พฐค. ของทุกปี ณ บริเวณ ปรางค์กู่สวนแตง อำเภอบ้านใหม่ไชขพจน์ ภายในงานมีการประกวดขบวนบั้งไฟสวยงาม, การประกวดขบวนเซิ้ง, การนำเสนอผลิตภัณฑ์ชุมชน และการแสดงแสงสีเสียง เล่าเรื่องร่วปรางค์กู่สวนแตง โบราณสถานที่สำคัญบองบุรีรัมย์ ประเพณีกข่งเรือยาว: วันเสาร์-อาทิตย์แรก ของเดือน พ.ย. ที่ลำน้ำมูล ที่ที่ว่มการ อ.สตึก งานวันหอมแดง แข่งเรือยาว ชาวหนองหงส์: ช่วงประมาณเดือน ธฐค. ของืุกปี - มี.ค. ของปีถัดไป ที่หนองนระแก้ว อ.หนองหงส์ ประเพณึแห่ตาปู่แสลงโทน และประเพณีสงกรานต์โชราณชาวแสลงโทน: ช่วงประมาณเดือน เม.ย. - พ.ค. ขอฝทุกปี ที่บ้านแสลงโทน ต.แสลงโทน อ.ประโคนชัย == บุคคลที่มีชื่อเสียง == ===พระภเกษุ=== พระธรรมวัชรวิสุทธิ์ (พรหมา สปฺปญฺโญ) ป.ธ.9 ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 10เจ้าอาวาสวัดจักรวรรดิราชาวามวรมหทวิปาร พระธรรมวัชรบัณฑิต (สมจินต์ สมฺมาปญฺโญ) ป.ธ.9 พระธรรมราชานุว้ตร (สุทัศน์ วรทสฺสี) ป.ธ.9 พระเทพวชิรเมธาจารย์ (บุญร่วม อตฺถกาโม) ป.ธ.9 เจ้าคณะภาค 11,เจ้าอาวาสวัดมกุฏกษัตริยารามราขวรวิหาร ถระราชพิศาลสุธี (อาจ อาวุธปญฺโญ) ประโยค 1-2 เจ้าคณะจังหวัดบุรีรัมย์ (ธรรมยุติกนิกาย) พระสังวรวิสุทธิคุณ )แผ่นทอง จาครโต) พระสุนทรธรรมเมธี (สุเทพ อาสโภ) ป.ธ.4 พระสุธ่วีรบัณฑิต (โชว์ ทสฺสนีโย) ป.ธ.7 พระศรีปริยัติธาดา (ทองสา ฐานิสฺสโร) ป.ธ.9 รองเจ้าคณะจังหวัดบุรีรัมย์ พระวชิรกิตตืบัณฑิต (ทองขาว กิตฺติธโร) ป.ธ.4 พระวิมลศาสนวิเทศ (สำรวจ กมโล) น.ธ.เอก, Ph.D,พธ.ด.(กิตติมศักดิ์) เจ้าอาวาสวัดไทยนอร์เวย์ ราชอาณาจักรนอร์เวย์,ประธานสหภาพพระธรรมทํตไทยในยุโรป (ส.ธ.ย.),รองประธานองค์การพระธรรมทูตโลก W.B.D.O. พระมงคลสุตกิจ (บุญถิ่น ปุญฺญสิริ) ป.ธ.7 เจ้าคณะอำเภอไ้วยราช,เลขานุการเจ้าคณะขังหวัดบุรีคัมย์ พระเลอญักดิ์ วราสโภ ===นักการเมือง, ข้นราชกรร=== พลเอกพิรุณ แผ้วพลสง อดีตรองผู้บัญชาการทหารสูงสุด กระทรวงกลาโหท ครูโสภณ ซารัมย์ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย,อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2554 ทรงศักดิ์ ทองศรี พรรคภูมิใจไทบ, รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย นายเสกข์สรร ธีรุวาณิชย์ อดีตที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าหารกระทรวงกลาโหม พ.ศ. 2548 ไชยวัฒน์ จุนถิระพงศ์ อธิบดีกรมป้องกันและบรรเทสสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย สนอง เทพอเกษรณรงค์ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย ไชยชนก ชิดชอบ ส.ส.พรรคภูมืใจไทย อดิพงษ์ ฐิติพิทยา ส.ส.พรรคภูมิใจไทย รังสิกร ทิมาตฤกะ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย ฒักดิ์ ซารัมย์ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย พรชัข ศรีสุนิยันโยูิน ส.ส.ำรรคภูมิใจไทย ไตรเทพ งามกมล ส.ส.พรรคภูมิใจไทย รุ่งโรจร์ ทองศรี ส.ส.พรรคภูมิใจไาย จักรกฤษณ์ ทองศรี ส.ส.พรรคภูมิใจไทย อนุสรณ็ แก้วกังวาล อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดหลายจังหวัด,อดีตนายกสมาคมกีฬาแห่งจังหวัดบุรีรัมย์ แํารลชัย เนรมิตตกพงศ์ อดีตรองผู้ว่าราชการจังหวัดบุรีรัมย์ ===นักแสดง, นักร้อง=== ทฤษฎี สหวงษ์ นักแสดง นายแบบ พิธีกาชาวไทย แช่ม แช่มรัมย์ นักร้อง นักดนตรี ลลิษา มโนบาล สมาชิกของวงแบล็กพิงก์ เกอร์ลกรุปจากเกาหลีใต้ ศันสนีย์ วัฒนานุกูล นักพากย์ และนักแสดงหญิง สิงโต นำโชค นักร้อง นักดนตรี และนักแสดง ลำะพลิน วงศกร นักร้องลูกทุ่งและหมอลำ หญิงลี ศรีจุมพล นัแร้องเพลงลูกทุ่ง จิ๋ว สกุณชัย นักร้อง นัดดนตรี ===นักกีฬา=== ชัชชุอร โมกศรี นักแีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย พิมพิชยา ก๊กรัมย์ นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย ===บุคคลทางศิลปะวัฒนธรรม=== อ.แดส บุรีรัมย์ (ยุญชื่น บุญเกิดรัมย์) คณะกรรมการคอมเมนต์ รายการชิงชัาสวรรค์,นัหประพึนธ์เพลงไทยลูกทุ่ง อ.สัญญาลักษณ์ ดอนศรี (สัญญาลักษณ์ ดอนศรีฐิติโลติ) ศิลปินมรดกอีสาน สาขาวรรณศิลป์ (นักประพันธ์เพลงลูกทุ่งหมอล_อีสาน) ประจำปีพ.ญ. 2555 มหาวืทยาลัยขอนแก่น ธนบดี ถนอมเมือง (คีูแจ็ค) หัวฟน้าวงกันตรึมลิเกกล้วยหอมบรรจงศิลป์ == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดบุรีรัมย์ รายชื่อบัดในจังหวัดบุรีรัมย์ รายชื่อสถานที่ื่องเที่ยวในจังหวัดบุรีรัมย์ พรุบาทสมเด็จพรเพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช อุทยานประวัติศาสตร?พนมรุ้ง รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดบุรีรัมย์ == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด
บุรีรัมย์ เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง มีจำนวนประชากรมากเป็นอันดับที่ 6 และมีพื้นที่กว้างเป็นอันดับที่ 17 ของประเทศไทย จังหวัดบุรีรัมย์เป็นที่ตั้งของโบราณสถานสำคัญสมัยอารยธรรมขอมอย่างพนมรุ้ง และเมืองต่ำ และในปัจจุบันเป็นที่ตั้งของศูนย์กีฬาขนาดใหญ่ ซึ่งประกอบด้วยสโมสรฟุตบอล, สนามแข่งรถ และค่ายมวย == ประวัติศาสตร์ == บุรีรัมย์เป็นเมืองแห่งความรื่นรมย์ตามความหมายของชื่อเมืองที่น่าอยู่สำหรับคนในท้องถิ่นและเป็นเมืองที่น่ามาเยือนสำหรับคนต่างถิ่น เมืองปราสาทหินในเขตจังหวัดบุรีรัมย์มากมีไปด้วย ปราสาทหินใหญ่น้อย อันหมายถึงความรุ่งเรืองมาแต่อดีต จากการศึกษาของนักโบราณคดีพบหลักฐานการอยู่อาศัยของมนุษย์มาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ สมัยทวารวดี และที่สำคัญที่สุดพบกระจายอยู่ทั่วไปในจังหวัดบุรีรัมย์มาก คือ หลักฐานทางวัฒนธรรมของไทยโบราณ ซึ่งมีทั้งปราสาทอิฐ และปราสาทหินเป็นจำนวนมากกว่า 60 แห่ง รวมทั้งได้พบแหล่งโบราณคดีที่สำคัญ คือ เตาเผา, ภาชนะดินเผา และภาชนะดินเผาแบบที่เรียกว่าเครื่องถ้วยไทย ซึ่งกำหนดอายุได้ประมาณพุทธศตวรรษที่ 15-18 อยู่ทั่วไป และพระพุทธรูปมหาปรัชญาปารมิตตา หลังจากสมัยของวัฒนธรรมขอมหรือไทยบราณ แล้วหลักฐานทางประวัติศาสตร์ของจังหวัดบุรีรัมย์ เริ่มมีขึ้นอีกครั้งตอนปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา โดยปรากฏชื่อว่าเป็นเมืองเก่า และปรากฏชื่อต่อมาในสมัยกรุงธนบุรีถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ว่าบุรีรัมย์มีฐานะเป็นเมืองหนึ่ง และรู้จักในนามเมืองแปะจนถึง พ.ศ. 2476 ได้มีการจัดระเบียบราชการบริหารส่วนภูมิภาคใหม่ จึงได้ชื่อเป็นจังหวัดบุรีรัมย์มาจนถึงปัจจุบันนี้ชื่อเมืองบุรีรัมย์ ไม่ปรากฏในเอกสารประวัติศาสตร์สมัยอยุธยา และธนบุรีเฉพาะชื่อเมืองอื่น ซึ่งปัจจุบันเป็นอำเภอในจังหวัดบุรีรัมย์ ได้แก่ เมืองนางรอง, เมืองพุทไธสง และเมืองประโคนชัย ในปีพ.ศ. 2319 ซึ่งตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช กรุงธนบุรี กรมการเมืองนครราชสีมา มีใบบอกเข้ามาว่า พระยานางรองคบคิดเป็น กบฏร่วมกับเจ้าโอ, เจ้าอิน และอุปฮาดเมืองจำปาศักดิ์ จึงโปรดให้พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อยังดำรงตำแหน่ง เจ้าพระยาจักรีเป็นแม่ทัพไปปราบจับตัวพระยานางรองประหารชีวิต และสมทบเจ้าพระยาสุรสีห์ (สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท) คุมกองทัพหัวเมืองฝ่ายเหนือยกไปตีเมือง จำปาศักดิ์, เมืองโขง และเมืองอัตตะปือ ได้ทั้ง 3 เมือง ประหารชีวิต เจ้าโอ, เจ้าอิน และอุปฮาด เมืองจำปาศักดิ์ แล้วเกลี้ยกล่อมเมืองต่าง ๆ ใกล้เคียงให้สวามิภักดิ์ ได้แก่ ตะลุง, สุรินทร์, สังขะ และเมืองขุขันธ์ รวบรวมผู้คนตั้งชุมชนขึ้น และต่อมาในปี พ.ศ. 2350 หรือสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ รัชการที่ 1 จึงทรงโปรดเกล้าให้ตั้งเมืองขึ้นในเขตชุมชนดังกล่าว เรียกว่า เมืองแปะ แต่งตั้งบุรีรัมย์ และให้บุตรเจ้าเมืองผไทสมันต์แห่งพุทธไธสงเป็นเจ้าเมืองคนแรก ให้นามเจ้าเมืองว่า พระยานครภักดี ปกครองชาวไทยป่าดง,ชาวลาวและชนเผ่าอื่นๆ ซึ่งพื้นเพของเจ้าเมืองแปะคนแรกเดิมมีนามเดิมว่า เพี้ยเหล็กสะท้อน บุตรชายของเพี้ยศรีปากหรือพระยาเสนาสงคราม เจ้าเมืองพุทไธสงคนแรก (อำเภอพุทไธสง จังหวัดบุรีรัมย์) เพี้ยศรีปากและเพี้ยเหล็กสะท้อนเคยเป็นกรมการเมืองในตำแหน่งเพี้ยโฮงหลวงของเมืองสุวรรณภูมิราชบุรินทร์ประเทศราชหรือเมืองท่งศรีภูมิ (อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด) ก่อนที่ต่อมาเพี้ยศรีปากจะแยกดินแดนเมืองสุวรรณภูมิเดิมออกมาตั้งเป็นเมืองพุทไธสงในภายหลัง เพี้ยศรีปากเป็นบุตรของท้าวพร อัญญาเมืองสุวรรณภูมิบุตรชายของท้าวเซียงเจ้าเมืองสุวรรณภูมิ ซึ่งเป็นเจ้าหลานและสืบเชื้อสายมาจากเจ้าแก้วมงคลเจ้าเมืองท่งศรีภูมิท่านแรก อันมีเชื้อสายกษัตริย์ราชวงศ์ล้านช้าง อีกทั้งยังเป็นปฐมบรรพบุรุษของเจ้าเมืองภาคอีสานที่ส่งลูกหลานไปปกครองหัวเมืองอีสานกว่า20หัวเมืองและภาคเหนืออีก1หัวเมือง ได้แก่ เมืองสุวรรณภูมิราชบุรีประเทษราช (เมืองสุวรรณภูมิ) เมืองร้อยเอ็ด เมืองชลบทวิบูลย์ เมืองขอนแก่น เมืองเพี้ย เมืองรัตนนคร เมืองมหาสารคาม เมืองศีร์ษะเกษ เมืองโกสุมพิสัย เมืองกันทรวิชัย (เมืองโคกพระ) เมืองวาปีปทุม เมืองหนองหาน (อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี) เมืองโพนพิสัย (อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย) เมืองพุทไธสง (เมืองผไทสมัน) เมืองบุรีรัมย์ (เมืองแปะ) เมืองเกษตรวิสัย เมืองพนมไพรแดนมฤค เมืองธวัชบุรี เมืองพยัคฆภูมิพิสัย (เมืองเสือ) เมืองจตุรพักตรพิมาน (เมืองหงษ์) เมืองขามเฒ่า เมืองเปือยใหญ่ (บ้านค้อ) เมืองนันทบุรี (เมืองน่าน) เมืองรัตนบุรี เมืองเดชอุดม เมืองราษีไศล เมืองรัตนวาปี เมืองสนม เเละเมืองประชุมพนาลัย (เมืองปากซัน แขวงบอลิคำไซ สปป.ลาว) ซึ่งบอกได้ว่าพระยานครภักดีเจ้าเมืองแปะหรือบุรีรัมย์ท่านแรกสืบเชื้อสายมาจากเจ้าจารย์แก้วแห่งเมืองท่งศรีภูมิและพระเสนาสงครามแห่งเมืองพุทไธสง อีกทั้งยังมีเครือข่ายทางเครือญาติกับหลายหัวเมืองทั่วภาคอีสานร่วม20กว่าหัวเมือง ต่อมา ในปี พ.ศ. 2370 เจ้าอนุวงศ์เวียงจันทน์เป็นกบฎ ได้ให้เจ้าราชวงศ์ยกกองทัพมากวาดต้อนผู้คนและเสบียงอาหารแถบเมืองพุทไธสง เมืองแปะ เมืองนางรอง พระนครภักดี (หงษ์) บุตรชายของพระยานครภักดีท่านแรก นำราษฎรออกต่อสู้อย่างองอาจ เมื่อสู้ไม่ได้จึงหนีไปเมืองพุทไธสมัน ทหารลาวตามไปทันแล้วจับตัวได้ที่ช่องเสม็ด (ช่องเขาที่จะไปประเทศกัมพูชา) เมื่อถูกจับแล้ว ทหารลาวนำตัวพระยานครภักดี (หงษ์) และครอบครัวที่จับได้ไปให้เจ้าราชวงศ์ แล้วถูกควบคุมตัวไว้ที่ทุ่งเมืองสุวรรณภูมิ ในเขตจังหวัดร้อยเอ็ดซึ่งเจ้าราชวงศ์ตั้งทัพอยู่ที่นั่น แต่พระยานครภักดี (หงษ์) และครอบครัวที่ถูกควบคุมตัวได้จับอาวุธต่อสู้เพื่อหนี จึงถูกฆ่าตายหมด หลังจากที่กองทัพหลวงไทยตีทัพเจ้าอนุวงศ์แห่งนครเวียงจันทน์แตกแล้ว ได้แต่งตั้งให้หลวงปลัดซึ่งเป็นบุตรชายพระนครภักดี (หงส์) เป็นผู้รั้งตำแหน่งเจ้าเมืองแทนตั้งแต่เมืองแปะ ถือได้ว่าเป็นวีรกรรมที่กล้าหาญชาญชัยและน่ายกย่องของเจ้าเมืองที่ไม่ยอมศิโรราบต่ออริศัตรู แม้ว่ากำลังพลของตนจะน้อยกว่าเป็นอย่างมากก็ตาม ต่อมามีการเปลี่ยนชื่อเมืองเป็น เมือง"บุรีรัมย์" และในปี พ.ศ. 2433 มีการประกาศเรียกชื่อข้าหลวงกำกับหัวเมืองทั้ง 4 ขึ้น โดยแยกเมืองบุรีรัมย์ไปขึ้นกับลาวฝ่ายเหนือ และพ่วงเมืองนางรองไปด้วย ซึ่งเมืองนางรองขึ้นกับเมืองบุรีรัมย์ ขณะที่เมืองพุทไธสง และเมืองตะลุง ยังคงสังกัดอยู่กับเมืองนครราชสีมา ครั้นถึง สมัยพระยานครภักดี (ทองดี) บุตรหลวงปลัดหรือเจ้าเมืองแปะคนที่ 3 (บุตรของพระยานครภักดีหงษ์) เป็นเจ้าเมืองบุรีรัมย์คนสุดท้ายก่อนจะเปลี่ยนตำแหน่งเจ้าเมืองเป็นผู้ว่าราชการเมือง นอกจากนี้ภายหลังท่านยังได้รักษาการเมืองนางรอง ในราว พ.ศ. 2440-2441 เมืองบุรีรัมย์ได้กลับไปขึ้นกับมณฑลนครราชสีมาเรียกว่า "บริเวณนางรอง" ประกอบด้วย เมืองบุรีรัมย์ นางรอง รัตนบุรี ประโคนชัย และพุทไธสง ภายหลังยุบตำแหน่งเจ้าเมืองเป็นผู้ว่าราชการเมืองมีพระรังสรรค์สารกิจ(เลื่อน) เป็นผู้ว่าราชการเมืองท่านแรก พ.ศ. 2442 มีประกาศเปลี่ยนชื่อ ในคราวนี้เปลี่ยนชื่อ บริเวณนางรองเป็น "เมืองนางรอง"มีฐานะเป็นเมืองจัตวา ตั้งที่ว่าการอยู่ที่เมืองบุรีรัมย์ แต่ตราตำแหน่งเป็นตราผู้ว่าการนางรอง กระทรวงมหาดไทยจึงได้ประกาศเปลี่ยนชื่อเมืองเป็น "บุรีรัมย์" และเปลี่ยนตราตำแหน่งเป็นผู้ว่าราชการเมืองบุรีรัมย์ ตั้งแต่วันที่ 3 สิงหาคม พ.ศ. 2444 เป็นต้นมา พ.ศ. 2450 กระทรวงมหาดไทยปรับปรุงหัวเมืองในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ให้มณฑลนครราชสีมาประกอบด้วย 3 เมือง 17 อำเภอ คือเมืองนครราชสีมา 10 อำเภอ, เมืองชัยภูมิ 3 อำเภอ และเมืองบุรีรัมย์ 4 อำเภอ ซึ่งได้แก่ นางรอง, พุทไธสง, ประโคนชัย (ตะลุง) และรัตนบุรี (ปัจจุบันขึ้นกับจังหวัดสุรินทร์) ต่อมาได้มีการตราพระราชบัญญัติระเบียบบริหารแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2476 ขึ้น ยุบมณฑลนครราชสีมา จัดระเบียบบริหารราชการส่วนภูมิภาคออกเป็นจังหวัดและอำเภอ เมืองบุรีรัมย์จึงมีฐานะเป็น จังหวัดบุรีรัมย์ ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ไฟล์:รัชกาล ๑.jpg|พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ไฟล์:PhnomRung5.jpg|อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง == ภูมิศาสตร์ == === ที่ตั้งและอาณาเขต === จังหวัดบุรีรัมย์ ตั้งอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่างของประเทศไทย ระหว่างเส้นรุ้งที่ 14 องศา 15 ลิปดาเหนือกับ 15 องศา 45 ลิปดาเหนือ เส้นแวงที่ 102 องศา 30 ลิปดากับ 103 องศา 45 ลิปดาตะวันออก ห่างจากกรุงเทพมหานครโดยทางรถยนต์ประมาณ 412 กิโลเมตร ทางรถไฟประมาณ 376 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดและประเทศใกล้เคียงดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดขอนแก่น จังหวัดมหาสารคาม และจังหวัดสุรินทร์ ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดสุรินทร์ ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดสระแก้ว และประเทศกัมพูชา ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดนครราชสีมา จังหวัดบุรีรัมย์ มีเนื้อที่รวม 10,322.885 ตารางกิโลเมตร หรือ 6,451,178,125 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 6.11 ของพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และร้อยละ 2.01 ของพื้นที่ประเทศ === ภูมิประเทศ === สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ราบสูง พื้นที่ลาดจากทิศใต้ลงไปทิศเหนือ พื้นที่มีลักษณะเป็นลูกคลื่นน้อยเป็นที่ราบขั้นบันไดช่องเขาเกิดจากภูเขาไฟระเบิดเมื่อประมาณเก้าแสนถึงหนึ่งล้านปีเศษ ทำให้จังหวัดบุรีรัมย์มีลักษณะภูมิประเทศที่สำคัญได้แก่ พื้นที่สูงและภูเขาทางตอนใต้, พื้นที่ลูกคลื่นลอนตื้นตอนกลางของจังหวัด และพื้นที่ราบลุ่มตอนเหนือริมฝั่งแม่น้ำมูล แหล่งน้ำที่สำคัญในจังหวัดบุรีรัมย์ มีดังต่อไปนี้ === ภูมิอากาศ === ภูมิอากาศในจังหวัดบุรีรัมย์ มีอยู่ 3 ฤดู คือ ฤดูร้อน ปลายเดือนกุมภาพันธ์ - พฤษภาคม มีอุณหภูมิสูงสุด 36 องศาเซลเซียส ในเดือนเมษายน ฤดูฝน เดือนมิถุนายน - กันยายน เนื่องจากมีเทือกเขาพนมดงรักขวางกั้นลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ จึงได้รับปริมาณน้ำฝนไม่มากนัก ฤดูหนาว เริ่มประมาณเดือนตุลาคม - มกราคม มีอากาศหนาว และแห้งแล้ง อุณหภูมิต่ำสุด 11 องศาเซลเซียส === ความหลากหลายทางชีวภาพ === ในจังหวัดบุรีรัมย์ สามารถพบนกที่หายากได้หลายสายพันธุ์ แหล่งดูนกที่สำคัญมักอยู่บริเวณอ่างเก็บน้ำ เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำระดับนานาชาติ อาทิ อ่างเก็บน้ำห้วยจรเข้มาก, อ่างเก็บน้ำห้วยตลาด และอ่างเก็บน้ำสนามบิน โดยเฉพาะที่อ่างเก็บน้ำสนามบินนั้น สามารถพบนกใกล้สูญพันธุ์หลายชนิด เช่น นกปากห่าง, นกกาน้ำเล็ก และนกกระจาบทอง เป็นต้น นกเหล่านี้สามารถพบได้ในช่วงฤดูฝนแม้ว่าจะไม่ใช่ฤดูที่นกอพยพก็ตาม ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2560 ได้ค้นพบนกกระเรียนพันธ์ไทยซึ่งคาดว่าสูญพันธุ์จากธรรมชาติมาแล้ว 50 ปี ที่พื้นที่ชุ่มน้ำหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยแสงเหนือ นอกจากนั้นบริเวณตอนใต้ของจังหวัดบุรีรัมย์ บริเวณพื้นที่เทือกเขาเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ และอุทยานแห่งชาติตาพระยา อันเป็นส่วนหนึ่งของผืนป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่มรดกโลกทางธรรมชาติ มีสัตว์ป่าหายากหลากชนิดอาศัย เป็นแหล่งกำเนิดแม่น้ำลำธารหลายสาย ไหลลงแม่น้ำมูล อันเป็นแม่น้ำสำคัญของภาคอีสานที่ไหลผ่านจังหวัดบุรีรัมย์ == การเมืองการปกครอง == === การปกครองส่วนภูมิภาค === การปกครองแบ่งออกเป็น 23 อำเภอ 189 ตำบล 2,212 หมู่บ้าน ซึ่งอำเภอทั้ง 23 อำเภอมีดังนี้ === การปกครองส่วนท้องถิ่น === ประกอบด้วย 1 องค์การบริหารส่วนจังหวัด, 3 เทศบาลเมือง, 60 เทศบาลตำบล และ 145 องค์การบริหารส่วนตำบล โดยมีรายชื่อเทศบาลดังนี้ {| | width="333" valign="top" | อำเภอเมือง เทศบาลเมืองบุรีรัมย์ เทศบาลเมืองชุมเห็ด เทศบาลตำบลอิสาณ เทศบาลตำบลหลักเขต เทศบาลตำบลหนองตาด เทศบาลตำบลบ้านบัว อำเภอนางรอง เทศบาลเมืองนางรอง เทศบาลตำบลทุ่งแสงทอง อำเภอคูเมือง เทศบาลตำบลคูเมือง เทศบาลตำบลหินเหล็กไฟ อำเภอกระสัง เทศบาลตำบลกระสัง เทศบาลตำบลสองชั้น เทศบาลตำบลหนองเต็ง เทศบาลตำบลอุดมธรรม อำเภอหนองกี่ เทศบาลตำบลหนองกี่ เทศบาลตำบลศาลเจ้าพ่อขุนศรี เทศบาลตำบลดอนอะราง อำเภอละหานทราย เทศบาลตำบลละหานทราย เทศบาลตำบลตาจง เทศบาลตำบลหนองแวง เทศบาลตำบลสำโรงใหม่ เทศบาลตำบลหนองตะครอง | width="333" valign="top" | อำเภอประโคนชัย เทศบาลตำบลประโคนชัย เทศบาลตำบลแสลงโทน เทศบาลตำบลโคกม้า เทศบาลตำบลเขาคอก อำเภอบ้านกรวด เทศบาลตำบลบ้านกรวด เทศบาลตำบลตลาดนิคมปราสาท เทศบาลตำบลบ้านกรวดปัญญาวัฒน์ เทศบาลตำบลหนองไม้งาม เทศบาลตำบลจันทบเพชร เทศบาลตำบลโนนเจริญ เทศบาลตำบลบึงเจริญ เทศบาลตำบลปราสาท อำเภอพุทไธสง เทศบาลตำบลพุทไธสง อำเภอลำปลายมาศ เทศบาลตำบลลำปลายมาศ เทศบาลตำบลทะเมนชัย อำเภอสตึก เทศบาลตำบลสตึก เทศบาลตำบลศรีสตึก เทศบาลตำบลดอนมนต์ เทศบาลตำบลสะแก อำเภอปะคำ เทศบาลตำบลปะคำ อำเภอนาโพธิ์ เทศบาลตำบลนาโพธิ์ | width="333" valign="top" | อำเภอหนองหงส์ เทศบาลตำบลหนองหงส์ เทศบาลตำบลห้วยหิน อำเภอพลับพลาชัย เทศบาลตำบลพลับพลาชัย เทศบาลตำบลจันดุม เทศบาลตำบลโคกขมิ้น อำเภอห้วยราช เทศบาลตำบลห้วยราช เทศบาลตำบลโคกเหล็ก เทศบาลตำบลสามแวง อำเภอโนนสุวรรณ เทศบาลตำบลโนนสุวรรณ เทศบาลตำบลโกรกแก้ว อำเภอชำนิ เทศบาลตำบลชำนิ เทศบาลตำบลหนองปล่อง อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ เทศบาลตำบลบ้านใหม่ไชยพจน์ อำเภอโนนดินแดง เทศบาลตำบลโนนดินแดง อำเภอบ้านด่าน เทศบาลตำบลบ้านด่าน เทศบาลตำบลปราสาท อำเภอแคนดง เทศบาลตำบลแคนดง อำเภอเฉลิมพระเกียรติ เทศบาลตำบลพนมรุ้ง เทศบาลตำบลยายแย้มวัฒนา เทศบาลตำบลถาวร |} === ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ === จังหวัดบุรีรัมย์มีพรมแดนติดกับประเทศกัมพูชาทางทิศใต้ โดยมีพรมแดนทั้งทางธรรมชาติและการค้าทั้งหมด 2 แห่ง ได้แก่ ช่องโอบก ตั้งอยู่ที่บ้านสายโท 1 ตำบลปราสาท อำเภอบ้านกรวด ช่องโอบกมีลักษณะเหมือนหน้าผา ด้านล่างเป็นหมู่บ้านของประเทศกัมพูชา ในระหว่างทางเป็นผืนป่าในเขตอุทยานแห่งชาติตาพระยาซึ่งเป็นหนึ่งในเขตผืนป่ามรดกโลก ช่องสายตะกู ตั้งอยู่ในอำเภอบ้านกรวด ตรงข้ามกับจุ๊บโจกี อำเภอบันเตียอำปึล จังหวัดอุดรมีชัย ปัจจุบันได้เปิดเป็นจุดผ่อนปรนเพื่อให้ชาวบ้านสามารถค้าขายและแลกเปลี่ยนสินค้าได้ == เศรษฐกิจ == === ภาพรวม === ในปัจจุบัน ทั้งเกษตรกรรม, อุตสาหกรรม และพาณิชยกรรมต่าง ๆ ในจังหวัดบุรีรัมย์ ได้เจริญเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว ในด้านการเกษตร พืชผลิตผลที่สำคัญของบุรีรัมย์ ได้แก่ ข้าว (มากกว่า 500,000 ไร่), อ้อย (มากกว่า 5,000 ไร่), ยางพารา (มากกว่า 50,000 ไร่) และพืชอื่น ๆ ในสัดส่วนน้อย ส่วนในด้านอุตสาหกรรม แหล่งอุตสาหกรรมหลักของบุรีรัมย์อยู่ที่อำเภอเมืองบุรีรัมย์ ส่วนแหล่งอุตสาหกรรมอื่น ๆ ได้แก่ที่อำเภอนางรอง, ลำปลายมาศ และสตึก === การขนส่ง === ==== ทางบก ==== ทางหลวงแผ่นดิน ทล.24 ผ่านอำเภอหนองกี่, อำเภอนางรอง, อำเภอเฉลิมพระเกียรติ และอำเภอประโคนชัย ทล.226 ผ่านอำเภอลำปลายมาศ, อำเภอเมืองบุรีรัมย์ และอำเภอกระสัง ทล.219 ผ่านอำเภอสตึก, อำเภอบ้านด่าน และอำเภอเมืองบุรีรัมย์ ทล.218 ผ่านอำเภอเมืองบุรีรัมย์ และอำเภอนางรอง ทล.224 ผ่านอำเภอปะคำ, อำเภอละหานทราย และอำเภอบ้านกรวด ทล.348 ผ่านอำเภอนางรอง, อำเภอปะคำ และอำเภอโนนดินแดง ทล.202 ผ่านอำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ และอำเภอพุทไธสง ทล.207 ผ่านเฉพาะอำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ ทล.2074 ผ่านอำเภอเมืองบุรีรัมย์, อำเภอคูเมือง และอำเภอพุทไธสง ทล.2445 ผ่านอำเภอเมืองบุรีรัมย์, อำเภอประโคนชัย และอำเภอบ้านกรวด ทล.2208 ผ่านอำเภอกระสัง, อำเภอพลับพลาชัย และอำเภอประโคนชัย ทล.2226 ผ่านอำเภอแคนดง และอำเภอสตึก ทล.2073 ผ่านอำเภอลำปลายมาศ, อำเภอชำนิ และอำเภอนางรอง ทล.2166 ผ่านอำเภอลำปลายมาศ, อำเภอหนองหงส์ และอำเภอหนองกี่ ทางหลวงชนบท บร.2016 ผ่านอำเภอนางรอง และอำเภอโนนสุวรรณ ทางหลวงชนบท บร.3048 ผ่านอำเภอเมืองบุรีรัมย์ และอำเภอห้วยราช ทางหลวงชนบท บร.4031 ผ่านอำเภอพุทไธสง และอำเภอนาโพธิ์ รถโดยสารประจำทาง การเดินทางโดยรถโดยสารประจำทางจากกรุงเทพมหานครมายังจังหวัดบุรีรัมย์ สามารถขึ้นรถได้ที่สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ และลงที่สถานีขนส่งจังหวัดบุรีรัมย์ ผู้ให้บริการ อาทิ กิจการทัวร์, บริษัท ขนส่ง จำกัด, ศิริรัตนพลทัวร์, นครชัยแอร์ นอกจากนี้ยังมีรถโดยสารจากกรุงเทพฯ มายังอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้งโดยตรง นอกจากเส้นทางกรุงเทพฯ – บุรีรัมย์ และกรุงเทพฯ – พนมรุ้ง แล้ว ยังมีเส้นทางจากจังหวัดบุรีรัมย์ไปยังจังหวัดอื่น ๆ และภูมิภาคอื่น ๆ ของประเทศไทย จังหวัดบุรีรัมย์มีสถานีขนส่งผู้โดยสารหลัก 3 แห่ง ได้แก่ สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดบุรีรัมย์ ดำเนินการโดย เทศบาลเมืองบุรีรัมย์ สถานีขนส่งผู้โดยสารอำเภอนางรอง ดำเนินการโดย บริษัท นางรองอุตสาหกรรม จำกัด สถานีขนส่งผู้โดยสารอำเภอประโคนชัย ดำเนินการโดย บริษัท แสงสมชัย จำกัด ระบบขนส่งในเขตเมือง ในเขตอำเภอเมืองบุรีรัมย์ มีรถสองแถวสีชมพูให้บริการทั้งหมด 2 สาย ดังนี้ สายตลาดเทศบาล - เขากระโดง ขึ้นรถได้ที่สถานีรถไฟบุรีรัมย์ โรงพยาบาลบุรีรัมย์ และสถานีขนส่ง สาย บขส.เก่า - บิ๊กซ๊ - แม็คโคร ขึ้นรถได้ที่สถานีขนส่งจังหวัดบุรีรัมย์ ไฟล์:1471-2 Buriram-Satuek Bus.jpg|รถโดยสารประจำทาง บุรีรัมย์-สตึก ไฟล์:รูปภาพ1315.jpg|รถสองแถวสีชมพูในเมืองบุรีรัมย์ มี 2 สาย ไฟล์:Road Sign in Buriram 1.jpg|ทล. 218 ในอำเภอเมืองบุรีรัมย์ ไฟล์:สถานีขนส่งผู้โดยสาร จ.บุรีรัมย์.jpg|สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดบุรีรัมย์ รถไฟ จังหวัดบุรีรัมย์มีสถานีรถไฟตามเส้นทางรถไฟสายนครราชสีมา-อุบลราชธานี ผ่านอำเภอต่าง ๆ ได้แก่ ลำปลายมาศ, เมืองบุรีรัมย์, ห้วยราช และกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์มีสถานีรถไฟทั้งหมด 9 แห่ง และที่หยุดรถ 1 แห่ง และมีทางแยกไปลานเก็บหินโรงโม่หินศิลาชัย ระยะทาง 8 กิโลเมตร สถานีรถไฟบุรีรัมย์เป็นสถานีรถไฟประจำจังหวัด ขบวนรถที่ให้บริการอาทิ รถด่วนพิเศษอีสานวัตนา (ขบวนที่ 23), รถด่วนพิเศษดีเซลรางที่ 21, รถด่วนที่ 67, รถด่วนดีเซลรางที่ 71 นอกจากนี้ยังมีขบวนรถเร็วซึ่งวิ่งระหว่างกรุงเทพฯ – อุบลราชธานี และขบวนรถท้องถิ่น วิ่งระหว่างนครราชสีมา – อุบลราชธานี ไฟล์:Buri Ram Railway Station.JPG|สถานีรถไฟบุรีรัมย์ ไฟล์:BuriramTrain4.jpg|ขบวนรถท้องถิ่นนครราชสีมา – อุบลราชธานี ==== ทางอากาศ ==== ท่าอากาศยานบุรีรัมย์ ตั้งอยู่ที่อำเภอสตึก สายการบินที่ให้บริการจากท่าอากาศยานดอนเมือง ได้แก่ ไทยแอร์เอเชีย และนกแอร์ ปัจจุบันกำลังก่อสร้างอาคารผู้โดยสารหลังใหม่ และมีแผนพัฒนาเป็นท่าอากาศยานนานาชาติ ไฟล์:Buriram Airport 2020.jpg|ท่าอากาศยานบุรีรัมย์ == การท่องเที่ยว == อำเภอเมืองบุรีรัมย์ สถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ * ศูนย์วัฒนธรรมอีสานใต้ เป็นสถานที่จัดแสดงโบราณวัตถุ และเป็นแหล่งค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่น เปิดเมื่อวันที่ 16 เมษายน พ.ศ. 2536 * พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เป็นพระบรมราชานุสาวรีย์ที่ชาวบุรีรัมย์ได้ร่วมกันสร้างขึ้น ด้วยความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณแห่งผู้สถาปนาเมืองบุรีรัมย์ และเพื่อเป็นอนุสรณ์สักการะ รวมทั้งศูนย์รวมจิตใจที่แสดงถึงความจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ไทยและราชวงศ์จักรี * ศาลหลักเมืองบุรีรัมย์ *บ้านโนนสำราญ หมู่บ้านท่องเที่ยวของจังหวัดบุรีรัมย์ มีการทอผ้าไหมเพื่อจัดจำหน่าย วนอุทยานเขากระโดง ตั้งอยู่ที่บ้านน้ำซับ ตำบลเสม็ด อดีตรู้จักกันในชื่อ "พนมกระดอง" มีความหมายว่า "ภูเขากระดองเต่า" เพราะคล้ายกระดองเต่า ซึ่งต่อได้เรียกเพี้ยนเป็น "กระโดง" บนยอดเขามีพระสุภัทรบพิตร ซึ่งเป็นพระพุทธรูปก่ออิฐฉาบปูนขนาดใหญ่ หน้าตักกว้าง 12 เมตร ฐานยาว 14 เมตร สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2512 เดิมองค์พระเป็นสีขาว แต่เมื่อโดนแดดทำให้คล้ายสีดำ จึงแก้เป็นสีทอง นอกจากนั้นยังมีบันไดนาคราช, พระพุทธบาทจำลอง, ปราสาทเขากระโดง, ปากปล่องภูเขาไฟ และอ่างเก็บน้ำเขากระโดง (อ่างเก็บน้ำวุฒิสวัสดิ์) บริเวณหน้าที่ทำการวนอุทยาน อ่างเก็บน้ำและชลประทาน * อ่างเก็บน้ำห้วยตลาด เป็นแหล่งดูนกน้ำแห่งหนึ่งของจังหวัดบุรีรัมย์ มีพื้นที่ 4,434 ไร่ มีนกกระสาปากเหลืองอาศัยอยู่ นอกจากนี้ยังพบนกกระสาดำ, นกกาบบัว, นกอ้ายงั่ว, เป็ดเทา และนกน้ำต่าง ๆ อีกมากมาย * อ่างเก็บน้ำห้วยจรเข้มาก เป็นทะเลสาบน้ำจืดขนาดใหญ่ สร้างขึ้นเพื่อการชลประทานและการประปา มีพื้นที่ 3,876 ไร่ อยู่ในตำบลบ้านบัว ตำบลเสม็ด และตำบลสะแกโพรง มีไม้พื้นเมืองยืนต้น นกประจำถิ่น และนกอพยพตามฤดูกาลเป็นจำนวนมากกว่า 170 ชนิด ศูนย์กีฬาของบุรีรัมย์ ยูไนเต็ด * ช้างอารีนา (เดิมคือ ไอ-โมบาย สเตเดียม) เป็นสนามฟุตบอลที่ได้มาตรฐานแห่งแรกและแห่งเดียวในประเทศไทยที่ไม่มีลู่วิ่งคั่นสนามและผ่านมาตรฐานสหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติ (FIFA) สามารถจัดเกมการแข่งขันระดับชาติได้ เป็นสนามที่สวยงามอีกแห่งหนึ่งของเมืองไทย ปัจจุบันเป็นสนามเหย้าของทีมบุรีรัมย์ ยูไนเต็ด * ช้าง อินเตอร์เนชั่นแนล เซอร์กิต เป็นสนามแข่งรถมาตรฐานสมาพันธ์รถยนต์นานาชาติ และเป็นสนามแข่งรถที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย * บุรีรัมย์ คาสเซิ่ล เป็นแหล่งการค้าแห่งใหม่ของบุรีรัมย์ ตั้งอยู่ระหว่างช้างอารีนา กับช้างเซอร์กิต มีปราสาทหินพนมรุ้งจำลอง สวนศิวะ 12 และมีร้านค้า ร้านอาหารต่าง ๆ ไฟล์:รัชกาล ๑.jpg|พระบรมราชานุสาวรีย์ ร.1 ไฟล์:Buriram City Pillar.jpg|ศาลหลักเมืองบุรีรัมย์ ไฟล์:Thunder Castle 2.jpg|ช้างอารีนา อำเภอลำปลายมาศ อุทยานลำน้ำมาศ พระธาตุทะเมนชัย สะพานไม้หนองผะอง บ้านสวนฟรุ๊ตการ์เด้น อำเภอหนองหงส์ พิพิธภัณฑ์เมืองฝ้าย สวนไทรงาม พิพิธภัณฑ์ชาวบ้าน บ้านโคกกลาง อำเภอห้วยราช หมู่บ้านท่องเที่ยว บ้านสนวนนอก อำเภอพุทไธสง วัดศีรษะแรด (วัดหงส์) มีพระเจ้าใหญ่วัดหงส์เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ ขนาดหน้าตัก 1.6 เมตร สูง 2 เมตร สร้างด้วยศิลาแลง มีศิลปะพื้นเมืองปรากฏอยู่ ทุกปีในวันขึ้น 14 ค่ำ หรือวันแรม 1 ค่ำเดือน 3 จะจัดงานเฉลิมฉลองทุกปี โดยผู้คนไปนมัสการกราบไหว้เป็นจำนวนมาก วัดมณีจันทร์ มีภาพติดกระจกสีที่งดงาม มีเพียงแห่งเดียวในภาคอีสาน วัดบรมคงคา มีภาพฮูปแต้มศิลปะอีสานที่งดงาม หมู่บ้านท่องเที่ยวไหมหัวสะพาน เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวที่ให้การเรียนรู้เกี่ยวกับการทอผ้าไหม คูเมืองเมืองพุทไธสงและบึงสระบัว อนุสาวรีย์พระยาเสนาสงคราม เจ้าเมืองพุทไธสงท่านแรก ตั้งอยู่ที่ว่าการอำเภอพุทไธสง ;อำเภอแคนดง หมู่บ้านท่องเที่ยว บ้านเมืองทะเล อำเภอนาโพธิ์ หมู่บ้านทอผ้าไหมนาโพธิ์ โดยมีผ้าไหมพื้นไหมหางกระรอก, ผ้าโสร่ง, ผ้าขาวม้า และผ้ามัดหมี่ ลักษณะเด่นของผ้าไหมนาโพธิ์ คือ เนื้อแน่น และเส้นไหมละเอียด วัดท่าเรียบ มีศิลปะแบบอีสาน และภาพจิตรกรรมฝาผนังแบบอีสานหรือฮูปแต้ม พระธาตุบ้านดู่ เป็นพระเจดีย์ศักดิ์สิทธิ์ที่มีอายุหลายร้อยปี อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ ปรางค์กู่สวนแตง เป็นเทวาลัยในศาสนาฮินดู สร้างขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 โดยได้รับอิทธิพลจากศิลปกรรมสมัยนครวัดเป็นโบราณสถานอีกแห่งที่ถูกวางระเบิดจนองค์ปรางค์พังทลายลงมาเพื่อโจรกรรม ชิ้นส่วนปราสาทไปขาย ภายหลังกรมศิลปากรได้บูรณะใหม่จนมีความสมบูรณ์ และประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานเมื่อวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2547ลักษณะของกู่ประกอบด้วย ปรางค์อิฐ 3 องค์ ตั้งเรียงกันในแนวเหนือ-ใต้ บนฐานศิลาแลงเดียวกัน อาคารทั้งหมดหันหน้าไปทางทิศตะวันออก มีประตูหน้าเพียงประตูเดียว อีก 3 ด้าน สลักเป็นประตูหลอก ปรางค์องค์กลางมีขนาดใหญ่และมีสภาพค่อนข้างสมบูรณ์เป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ด้านหน้าทั้ง 3 ด้าน มีลักษณะยื่นออกมาและมีแผ่นศิลาทรายรองรับ ส่วนปรางค์อีกสององค์มีขนาดเล็กกว่าฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีประตูเดียวทางด้านหน้า เช่นกัน ส่วนผนังอีก 3 ด้าน ก่อเรียบทึบ สำหรับบนพื้นหน้าปรางค์มีส่วนประกอบสถาปัตยกรรมหินทรายอื่น ๆ ตกหล่นอยู่ เช่น ฐานบัว, ยอดปรางค์, กลีบขนุน, รูปนาค 6 เศียร อายุของกู่สวนแตงสามารถกำหนดได้จากทับหลังของปรางค์ ซึ่งปัจจุบันเก็บรักษาอยู่ที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติพระนคร อยู่ในราวพุทธศตวรรษที่ 17 เนื่องจากภาพสลักบนทับหลังทั้งหมดมีลักษณะตรงกับศิลปะขอมแบบนครวัด ที่มีอายุอยู่ในช่วงเวลาดังกล่าว อาทิเช่น ทับหลังสลักภาพพระนารายณ์ตรีวิกรม (ตอนหนึ่งในวามนาวตารแสดงภาพพระนารายณ์ย่างพระบาท 3 ก้าว เหยียบโลกบาดาล, โลกมนุษย์ และโลกสวรรค์), ทับหลังภาพศิวนาฎราช, ทับหลังภาพการกวนเกษียรสมุทร, ทับหลังภาพนารายณ์บรรทมสินธุ์ ฯลฯ แต่ละชิ้นมีขนาดใหญ่สวยงามน่าสนใจยิ่ง กู่ฤๅษีหนองเยือง เป็นอโรคยาศาลหรือโรงพยาบาล สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 วัดหลักศิลา มีพระอุโบสถอายุนับร้อยปี สร้างในแบบศิลปะเชิงช่างกุลา คือมีการมุงหลังคาซ้อนเป็นชั้น ๆ คล้ายกับศิลปะไทใหญ่ ซึ่งหาชมได้ยากในปัจจุบัน อำเภอคูเมือง อุทยานไม้ดอกเพลาเพลิน แหล่งเรียนรู้ธรรมชาติ ภายในมีโรงเรือนจัดแสดงดอกไม้ทั่วโลก สมบูรณ์ที่สุดในภาคอีสาน ภายในประดิษฐานพระเขี้ยวแก้วจำลอง ที่ได้อัญเชิญมาจากศรีลังกา อำเภอสตึก พระพุทธรูปใหญ่ (พระพุทธรูปปฏิมาสันตยาภิรมย์สตึกอุดมราษฎรนิมิตนมิน) พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ ประดิษฐาน ณ บริเวณที่ว่าการอำเภอสตึก สามารถชมทัศนียภาพแม่น้ำมูล ศาลเจ้าพ่อวังกรูด ตั้ง ณ ริมฝั่งแม่น้ำมูล เป็นที่เลื่อมใสแก่ประชาชนชาวอำเภอสตึก พระเจ้าใหญ่ดงแสนตอ พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง ณ ตำบลทุ่งวัง อำเภอสตึก หมู่บ้านพิมานโพนเงิน หมู่บ้านที่มีการเลี้ยงช้างมากที่สุดในจังหวัดบุรีรัมย์ อำเภอนางรอง อ่างเก็บน้ำทุ่งแหลม วัดภูม่านฟ้า เป็นวัดเก่าในเขตเทศบาลเมืองนางรอง ซึ่งสร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา มีประวัติศาสตร์ยาวนาน สามารถศึกษาสถาปัตยกรรม ประวัติศาสตร์ได้ เพราะเมืองนางรองเป็นเมืองเก่าแก่ที่สุดอีกแห่งในประเทศ อาทิ วัดกลางนางรอง วัดขุนก้อง วัดร่องมันเทศ หมู่บ้านท่องเที่ยวไหม หนองตาไก้ อำเภอหนองกี่ หาดปราสาททอง หรืออ่างเก็บน้ำทุ่งกระเต็น ตั้งอยู่หน้าองค์การบริหารส่วนตำบลเย้ยปราสาท ระยะห่างระหว่างขอบสระถึงเกาะกลาง 250 เมตร เนื้อที่ 2450 ไร่ หาดปราสาททอง ยังเหมาะแก่การปั่นจักรยานรอบ ๆ อ่างเก็บน้ำ โดยรวมของระยะทางทั้งหมด เกือบ 10 กิโลเมตร ที่พิเศษกว่านั้น ยังเป็นสถานที่ฝึกซ้อมกีฬาทางน้ำ เช่น เจ็ทสกี ระยะทางฝึกซ้อมและการแข่งขัน 9.3 กิโลเมตร โดยสามารถเดินทางผ่านทางแยกต่างระดับ อำเภอสีคิ้ว เลี้ยวมาทางอำเภอโชคชัย ผ่านอำเภอหนองบุญมาก ถึงสี่แยกอำเภอหนองกี่ จากนั้นเลี้ยวซ้ายประมาณ 3 กิโลเมตร ก็จะถึงหาด อำเภอปะคำ ปราสาทวัดโคกงิ้ว ปราสาทตาดำ อำเภอโนนดินแดง เขื่อนลำนางรอง เป็นเขื่อนดินฐานคอนกรีตขนาดใหญ่ จุน้ำได้ประมาณ 150 ล้านลูกบาศก์เมตร มีถนนลาดยางบนสันเขื่อนเชื่อมต่อไปยังหมู่บ้านตัวอย่าง หมู่บ้านพัฒนาหนองตาเยาว์ และหนองหว้า ซึ่งอยู่ใกล้ชายแดนเพียง 20 กว่ากิโลเมตรเท่ากัน ที่สันเขื่อนมีหินลอย (หินภูเขาไฟอีกชนิดหนึ่ง) เป็นก้อนและแผ่นสีสันแบ่งกันเป็นชั้นสวยงาม ซึ่งได้นำไปกองกั้นน้ำเซาะสันเขื่อน นอกจากนี้ ยังเป็นที่เที่ยวที่มีชื่อเสียงในอำเภอโนนดินแดง บรรยากาศสวยงาม มีที่พักและสิ่งอำนวยความสะดวก ด้วยทะเลสาบเหนือเขื่อนอันกว้างใหญ่ หาดทรายสวยงามบรรยากาศดี ชาวบุรีรัมย์จึงนิยมพาครอบครัวไปพักผ่อน เล่นน้ำและรับประทานปลาสดจากเขื่อน ปราสาทหนองหงส์ อนุสาวรีย์เราสู้ อยู่ริมทางหลวงในเขต ต.โนนดินแดง อ.โนนดินแดง จ.บุรีรัมย์ ชาวบุรีรัมย์ร่วมสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2522 เพื่อรำลึกถึงวีรกรรมของประชาชน, ตำรวจ และทหาร ที่เสียชีวิตจากการต่อสู้กับผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ ซึ่งขัดขวางการก่อสร้าง ถนนสายละหานทราย - ตาพระยา เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ ป่าที่อุดมสมบูรณ์ทางตอนใต้ของจังหวัดบุรีรัมย์ ห่างจากอำเภอโนนดินแดง 5 กิโลเมตร เป็นแหล่งต้นน้ำสำคัญ ทำให้เกิดพืชพันธุ์ สัตว์ป่าที่หลากหลาย ผาแดง อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติดงใหญ่ บ้านหนองเสม็ด ต.ลำนางรอง อ.โนดินแดง จ.บุรีรัมย์ เป็นเขตติดต่อระหว่าง อ.โนนดินแดง กับ อ.ตาพระยา จ.สระแก้ว เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติแห่งใหม่ของจังหวัดบุรีรัมย์ นักท่องเที่ยวที่รักธรรมชาติสามารถมาสัมผัสอากาศบริสุทธิ์ ชมดวงอาทิตย์ตก ทัศนียภาพของผืนป่าธรรมชาติอันกว้างใหญ่สวยงามของเทือกเขาบรรทัด และป่าสงวนแห่งชาติดงใหญ่ โดยเฉพาะช่วงที่มีอากาศหนาวเย็นในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงกุมภาพันธ์ นักท่องเที่ยวจะได้พบกับทะเลหมอกปกคลุมป่าดงใหญ่ - เทือกเขาบรรทัดอันซับซ้อนสวยงามด้วย นอกจากนี้ ยังเป็นจุดพักรถของคนเดินทางผ่านจังหวัดบุรีรัมย์ ไปยังจังหวัดต่าง ๆ ในภาคตะวันออกด้วย ซึ่งช่วงนี้ในแต่ละวันได้มีนักท่องเที่ยวและผู้ที่เดินทางแวะมาเที่ยวชมพักผ่อน ถ่ายภาพเป็นที่ระลึกเป็นจำนวนมาก ไม่แพ้แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติอื่น ๆ แหล่งท่องเที่ยวดังกล่าว สามารถเชื่อมโยงกับแหล่งท่องเที่ยวอื่น ๆ ในพื้นที่อำเภอโนนดินแดงอีกด้วย อำเภอละหานทราย วัดโพธิ์ทรายทอง เป็นวัดของหลวงปู่ศุข เกจิอาจารย์ดังแห่งอีสานใต้ วัดป่าละหานทราย ภายในวัดมีพระอุโบสถศิลปะล้านนาผสมล้านช้าง ประดิษฐานตั้งอยู่กลางน้ำ มีความงดงาม นอกจากนั้นยังมีพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ประดิษฐานหลายองค์ หินหลุม เป็นกลุ่มหินหลุมกุมภลักษ์ เป็นสถานที่เรียนรู้ด้านธรณีวิทยา อ่างเก็บน้ำลำจังหัน อ่างเก็บน้ำลำปะเทีย อำเภอประโคนชัย ปราสาทเมืองต่ำ เมืองโบราณร่วมสมัยกับปราสาทเขาพนมรุ้ง ปราสาทเมืองต่ำเป็นปราสาทหินของโบราณที่มีขนาดใหญ่มาก สร้างขึ้นตามคติความเชื่อของศาสนาฮินดูเพื่อใช้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาตัวปราสาทออกแบบได้อย่างงดงาม มีโครงสร้างที่ได้สัดส่วนบริเวณโดยรอบปราสาท เป็นชุมชนโบราณสมัยขอม ที่มีประวัติเกี่ยวเนี่ยงกับปราสาทเขาพนมรุ้ง ปราสาทเมืองต่ำจึงมีความสำคัญทางโบราณคดี นอกเหนือจากเป็นมรดกทางศิลปกรรมที่งดงาม ปราสาทแห่งนี้ได้รับการบูรณะในปี พ.ศ. 2540 กุฏิฤๅษีโคกเมือง เป็นปราสาทขอม สร้างขึ้นเพื่อเป็นอโรคยาศาล หรือโรงพยาบาลประจำเมือง ตั้งอยู่ใกล้กับปราสาทเมืองต่ำ อยู่ติดกับยารายเมืองต่ำ หรือทะเลเมืองต่ำ ชาวบ้านโคกเมืองเรียกปราสาทหลังนี้ว่า "ปราสาทน้อย" เป็นอโรคยาศาลที่สมบูรณ์ที่สุดอีกแห่งในประเทศ กุฏิฤๅษีหนองบัวราย เป็นปราสาทขอม สร้างขึ้นเพื่อเป็นอโรคยาศาล ตั้งอยู่บ้านหนองบัวราย ตำบลจรเข้มาก ซึ่งตั้งอยู่บริเวณเชิงเขาพนมรุ้ง ปราสาทบ้านบุ บ้านบุ ตำบลจรเข้มาก เป็นปราสาทขอมสร้างขึ้นเพื่อเป็นธรรมศาลา ที่พักของผู้แสวงบุญในสมัยขอมโบราณ หมู่บ้านโฮมสเตย์โคกเมือง ตั้งอยู่ที่บ้านโคกเมือง ตำบลจรเข้มาก เป็นหมู่บ้านโฮมสเตย์ที่ได้รับรางวัลระดับประเทศมากมาย มีกิจกรรมให้เรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นมากมาย อาทิ เรียนรู้การปลูกข้าวหอมมะลิภูเขาไฟ, การทอเสื่อกก, การทอผ้าไหม, การเรียนรู้เกษตรวิถีพอเพียง เป็นต้น อ่างเก็บน้ำสนามบิน อดีตเป็นสนามบินเพื่อใช้ในการส่งเสบียง สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อสงครามยุติ จึงได้สร้างอ่างเก็บน้ำกั้นลำห้วยระเวีย เพื่อกักเก็บน้ำใช้ในการอุปโภคบริโภคภายในเขตเทศบาลตำบลประโคนชัย ปัจจุบันได้รับการประกาศเป็นเขตห้ามล่าสัตว์ป่าอ่างเก็บน้ำสนามบิน เป็นสถานที่พักผ่อน ชมธรรมชาติ โดยมีนกประจำถิ่นและนกอพยพอาศัยมากมาย ปัจจุบันมีการปล่อย นกกระเรียนพันธุ์ไทย ในบริเวณนี้อีกด้วย เมืองโบราณแสลงโทน เป็นเมืองโบราณตั้งอยู่ในเขตบ้านแสลงโทน ต.แสลงโทน อ.ประโคนชัย จ.บุรีรัมย์ อยู่ห่างจากตัวจังหวัดไปทางทิศใต้ ตามทางหลวงหมายเลข 2445 สายบุรีรัมย์-ประโคนชัย ระยะทาง 25 กิโลเมตร ทางหลวงตัดผ่ากลางชุมชนโบราณ มองเห็นคันดินเป็นแนวสูงประมาณ 5-7 เมตร อยู่สองข้างทาง เมืองโบราณแห่งนี้มีลักษณะเป็นรูปกลมรีวางตามแนวตะวันออก ตะวันตก มีพื้นที่ในเขตเมืองโบราณโดยประมาณทั้งสิ้น 1.19 ตารางกิโลเมตร มีคูเมืองโอบอยู่นอกคันดิน 3 ชั้น ปัจจุบันเหลือเพียงชั้นเดียว ใกล้คันดินด้านที่ตั้งโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแสลงโทนในปัจจุบัน มีเนินดินซึ่งมีก้อนหินศิลาแลงกระจัดกระจายเข้าใจว่าเคยมีศาสนสถาน แต่ปัจจุบันเป็นที่ตั้งศาลเจ้าพ่อแสลงโทน เรียกว่า ศาลปู่เจ้าหรือกระท่อมเนียะตา เป็นศาลเจ้า ซึ่งเป็นที่เคารพนับถือของชาวบ้านแสลงโทนและชาวบ้านใกล้เคียง สร้างด้วยไม้ระแนง หลังคามุงกระเบื้องและพื้นเป็นปูนซีเมนต์ ทั้งคูน้ำคันดิน (ที่เหลืออยู่ริมทางหลวง) และเนินดินศาลเจ้าพ่อแสลงโทน ได้ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานแล้ว นอกจากนี้ยังพบหลักฐานอื่นที่สำคัญ คือ สระน้ำโบราณรูปสี่เหลี่ยมในเขตวัดแสลงโทน 2 สระ พบเศษภาชนะดินเผา โครงกระดูกมนุษย์ เครื่องประดับ เทวรูปเก่าและใบเสมาเก่า ซึ่งเข้าใจว่าบริเวณนี้เคยเป็นศาสนสถานสำคัญประจำชุมชนโบราณ เส้นทางกุ้งจ่อม กระยาสารท ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลตำบลประโคนชัย มีการผลิตกุ้งจ่อม ซึ่งเป็นภูมิปัญญาการถนอมอาหารเฉพาะถิ่นของอำเภอประโคนชัย และกระยาสารท อาหารหวานที่คู่เมืองประโคนชัย ซึ่งเป็นขนมสำคัญในงานประเพณีแซนโฎนตา ประเพณีสำคัญของคนไทย ซึ่งเป็นชนกลุ่มใหญ่ของอำเภอประโคนชัย นอกจากนั้นยังมีอาหารท้องถิ่นเฉพาะถิ่นประโคนชัย อาทิ กุ้งจ่อมผัด, แกงฮ็อง, แกงบวน เป็นต้น อำเภอเฉลิมพระเกียรติ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ปราสาทเขาพนมรุ้งได้รับการยกย่องว่าเป็นปราสาทหินที่งดงามมากแห่งหนึ่งของไทย ตั้งอยู่บนยอดเขาพนมรุ้งซึ่งเคยเป็นภูเขาไฟมาก่อน ตัวปราสาทสร้างด้วยหินทรายสีชมพู และศิลาแลงอย่างยิ่งใหญ่อลังการมีการออกแบบผังปราสาทตามแนวความเชื่อที่สอดคล้องกับภูมิประเทศศาสนสถานแต่ละส่วนประดับด้วยลวดลายวิจิตรงามตาโดยเฉพาะหน้าบันศิวนาฎราชและทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ที่มีความงดงามละเอียดอ่อนช้อย นับเป็นโบราณสถานอันทรงคุณค่าที่ไม่ควรพลาดชมในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 5 (ประมาณเดือน เม.ย. - พ.ค.) ของทุกปีจะมีประเพณีเดินขึ้นเขาพนมรุ้งเพื่อชมปรากฏการณ์ธรรมชาติอันน่ามหรรศจรรย์ คือ พระอาทิตย์จะสาดแสงตรงเป็นลำทะลุช่องประตูปราสาททั้ง 15 บานราวปาฏิหาริย์และเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียวในรอบปีเท่านั้น น้ำตกเขาพนมรุ้ง ปราสาทหนองกง ห่างจากเชิงพนมรุ้งไปทางทิศใต้ 2.8 กิโลเมตร วัดเขาพระอังคาร เป็นวัดที่สร้างขึ้นใหม่ ตั้งอยู่บนยอดเขาพระอังคารซึ่งสูงประมาณ 320 เมตรจากระดับน้ำทะเล มีโบสถ์ที่ประยุกต์จากสถาปัตยกรรมหลายสมัย ดูสวยงามแปลกตา เป็นวัดที่สวยงามใหญ่โตแห่งหนึ่งของบุรีรัมย์ มีโบสถ์, ศาลา และอาคารต่าง ๆ สร้างเลียนแบบสถาปัตยกรรมสมัยต่าง ๆ หลายรูปแบบงดงาม แปลกตาและน่าสนใจยิ่ง ภายในโบสถ์มีภาพจิตรกรรมฝาผนัง และเรื่องราวพุทธชาดกเป็นภาษาอังกฤษด้วย บริเวณวัดเป็นปากปล่องภูเขาไฟคาดว่าเคยเป็นที่ตั้งของโบราณสถานสมัยทวารวดีเพราะเสมาหินแกะสลักสมัยดังกล่าวหลงเหลืออยู่เป็นจำนวนมาก เขาอังคาร เป็นภูเขาไฟที่ดับแล้วอีกลูกหนึ่งในบุรีรัมย์ อยู่ในเขตอำเภอเฉลิมพระเกียรติ ห่างจากปราสาทพนมรุ้ง 20 กิโลเมตร โดยลงมาจากพนมรุ้ง ถึงบ้านตาเป็กแล้วเลี้ยวซ้ายมาตามทางที่จะไปละหานทรายประมาณ 13 กิโลเมตรแล้วเลี้ยวขวาเข้าทางลูกรังอีกประมาณ 7 กิโลเมตรพบโบราณสถานเก่าแก่ และใบเสมาหินทรายสมัยทวารวดีสำคัญหลายชิ้น น้ำตกเขาพระอังคาร ปัจจุบันอยู่ในระหว่างการสำรวจเพื่อเปิดเป็นแหล่งท่องเที่ยวใหม่ของจังหวัด อำเภอบ้านกรวด แหล่งหินตัด แหล่งหินตัด จังหวัดบุรีรัมย์ห่างจากตัวอำเภอบ้านกรวด 7 กม. เป็นลานหินกว้างเกือบ 2,000 ไร่ ใกล้ชายแดนติดกับราชอาณาจักรกัมพูชา มีร่องรอยการตัดหิน เพื่อนำไปสร้างปราสาทหินต่าง ๆ ในเขตอีสานใต้ รวมทั้งปราสาทพนมรุ้ง และปราสาทเมืองต่ำ เตานายเจียน เป็นเตาเผาโบราณอายุประมาณ 1,000 ปี และได้พบเครื่องเคลือบโบราณจำนวนมาก คนโบราณใช้เผาเครื่องปั้นดินเผา หม้อ และไหต่าง ๆ เตาสวาย เป็เตาเผาโบราณอายุประมาณ 1,000 ปี เป็นที่ผลิตเครื่องถ้วยศิลปะขอม ที่มีขนาดใหญ่ กรมศิลปากรได้เข้ามาบูรณะปฏิสังขรณ์ขึ้นและสร้างอาคารครอบเตาไว้ ภายในมีนิทรรศการเครื่องเคลือบโบราณ และมีเศษเครื่องถ้วยที่ขุดพบบางส่วน ตั้งอยู่ที่บ้านโคกเมือง เทศบาลตำบลโนนเจริญ อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ จุดผ่อนปรนชายแดนช่องสายตะกู ตั้งอยู่ในเขต เทศบาลตำบลจันทบเพชร เป็นตลาดค้าขายติดชายแดนบนเทือกเขาพนมดงรัก ประชาชนสามารถเลือกซื้อสินค้าบริเวณชายแดนได้ สวนป่าบ้านกรวด เป็นผืนป่าที่มีการปลูกขึ้น เพื่ออนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติป่าไม้ สามารถชมธรรมชาติได้ ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ อุทยานแห่งชาติตาพระยา ส่วนหนึ่งของผืนป่ามรดกโลก ป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ เขื่อนห้วยเมฆา เป็นการพัฒนาพื้นที่แนวชายแดนชายไทย-กัมพูชา บริเวณช่องเขาเมฆาเพื่อใช้น้ำในทางการเกษตรกร โดยได้รับงบประมาณจากการสนับสนุนของรัฐบาลญี่ปุ่น เมื่อ พ.ศ. 2528 พิพิธภัณฑ์ยุคก่อนประวัติศาสตร์ วัดป่าพระสบาย เป็นที่เก็บรวบรวมวัตถุโบราณในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่พบในเขตตำบลบึงเจริญ ศูนย์วัฒนธรรมอำเภอบ้านกรวด ตั้งอยู่ในโรงเรียนบ้านกรวดวิทยาคาร เป็นที่เก็บรักษาเครื่องเคลือบที่ขุดพบในเขตอำเภอบ้านกรวด ผึ้งร้อยรัง เป็นสถานที่ที่ผึ้งจะมาทำรังบนต้นไม้ขนาดใหญ่เป็นร้อย ๆ รัง ปราสาทถมอ ปราสาทหินเก่าแก่สันนิษฐานว่าเป็นธรรมศาลา สร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 18 ปราสาททอง ตั้งอยู่บริเวณด้านหลังตลาดสดเทศบาลตำบลบ้านกรวด สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 16 มีการขุดพบทับหลังในสภาพสมบูรณ์ ปราสาทละลมทม ตั้งอยู่ที่บ้านศรีสุข ตำบลเขาดินเหนือ สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นช่วงพุทธศตวรรษที่ 16 ปราสาทบายแบก ตั้งอยู่ที่บ้านสายโท 5 เทศบาลตำบลจันทบเพชร เป็นปราสาทขอมที่ติดชายแดนที่สุดในจังหวัดบุรีรัมย์ มีลักษณะพิเศษคือ เป็นปราสาทที่หันหน้าทางทิศตะวันตก == ประชากรศาสตร์ == === กลุ่มชาติพันธุ์ === ประชากรในจังหวัดบุรีรัมย์ ประกอบด้วยชาว ไทยลาว, ไทยโคราช และชาวกูย มีภาษาพูดที่ยังใช้อยู่ในปัจจุบันสี่ภาษาด้วยกันดังนี้ ภาษาไทยถิ่นอีสาน (ลาวร้อยเอ็ด หรือลาวตะวันตก) มีคนใช้อยู่ประมาณร้อยละ50 มีใช้ในอำเภอลำปลายมาศ, อำเภอพุทไธสง, อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์, อำเภอนาโพธิ์, อำเภอคูเมือง, อำเภอหนองหงส์, อำเภอแคนดง และบางส่วนของอำเภอสตึก, อำเภอโนนดินแดง, อำเภอโนนสุวรรณ, อำเภอหนองกี่, อำเภอปะคำ, อำเภอเมืองบุรีรัมย์, อำเภอบ้านกรวด, อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ภาษาถิ่นไทย หรือ ภาษาสุรินทร์ มีคนใช้อยู่ประมาณร้อยละ 18มีใช้ในอำเภอพลับพลาชัย, อำเภอห้วยราช, อำเภอประโคนชัย, อำเภอกระสัง, อำเภอบ้านกรวด และบางส่วนของอำเภอเมืองบุรีรัมย์ ภาษาไทยโคราช มีคนใช้อยู่ประมาณร้อยละ 30มีใช้ในอำเภอนางรอง, อำเภอละหานทราย, อำเภอปะคำ, อำเภอชำนิ, อำเภอหนองกี่ และบางส่วนของอำเภอเมืองบุรีรัมย์, อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ภาษาส่วยหรือกูย มีคนใช้อยู่เล็กน้อยประมาณร้อยละ 2 มีใช้ในพื้นที่บางส่วนของอำเภอสตึก, อำเภอบ้านด่าน, อำเภอห้วยราช, อำเภอประโคนชัย, อำเภอหนองกี่ และอำเภอหนองหงส์ == สาธารณสุข == โรงพยาบาลบุรีรัมย์ โรงพยาบาลนางรอง โรงพยาบาลบุรีรัมย์ราม โรงพยาบาลค่ายสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ โรงพยาบาลห้วยราช โรงพยาบาลกระสัง โรงพยาบาลลำปลายมาศ โรงพยาบาลสตึก โรงพยาบาลคูเมือง โรงพยาบาลประโคนชัย โรงพยาบาลพลับพลาชัย โรงพยาบาลชำนิ โรงพยาบาลหนองหงส์ โรงพยาบาลพุทไธสง โรงพยาบาลบ้านกรวด โรงพยาบาลเฉลิมพระเกียรติ โรงพยาบาลโนนสุวรรณ โรงพยาบาลปะคำ โรงพยาบาลนาโพธิ์ โรงพยาบาลบ้านใหม่ไชยพจน์ โรงพยาบาลหนองกี่ โรงพยาบาลโนนดินแดง โรงพยาบาลละหานทราย โรงพยาบาลแคนดง โรงพยาบาลบ้านด่าน ไฟล์:Buriram Hospital 02.jpg|โรงพยาบาลบุรีรัมย์ ไฟล์:ภายในโรงพยาบาลบุรีรัมย์.jpg|ภายในโรงพยาบาลบุรีรัมย์ ไฟล์:โรงพยาบาลเอกชนบุรีรัมย์.jpg|โรงพยาบาลเอกชนบุรีรัมย์ == กีฬา == จังหวัดบุรีรัมย์เป็นที่ตั้งของบุรีรัมย์ ยูไนเต็ด สโมสรฟุตบอลใหญ่ในไทยลีก เป็นสโมสรฟุตบอลที่ชนะเลิศไทยลีกมากที่สุดด้วยจำนวน 7 สมัย และเคยทำผลงานระดับทวีปได้ดีที่สุดคือ การเข้าถึงรอบ 8 ทีมสุดท้ายในเอเอฟซีแชมเปียนส์ลีก 2013 โดยมีสยามเหย้าของสโมสร คือ ช้างอารีนา มีความจุ 32,600 ที่นั่ง นอกจากฟุตบอลแล้ว ยังมีสนามแข่งรถ ช้าง อินเตอร์เนชั่นแนล เซอร์กิต ซึ่งเคยใช้จัดแข่งขันโมโตจีพีมาแล้ว นอกจากนี้ยังมีการจัดแข่งขันมาราธอนในเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี สนามกีฬาอื่น ๆ อาทิ สระว่ายน้ำ, สนามเทนนิส ตั้งอยู่ในตัวเทศบาลเมืองบุรีรัมย์ นอกจากนี้ยังมีโรงพลศึกษาของการกีฬาแห่งประเทศไทย ตั้งอยู่ในพื้นที่ของโรงเรียนบุรีรัมย์พิทยาคม ไฟล์:Buriram United Camp.jpg|ที่พักของนักฟุตบอลสโมสร บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด == วัฒนธรรม == === งานประเพณีและเทศกาลท่องเที่ยวสำคัญ === งานดอกฝ้ายคำบาน: ช่วงเดือน ม.ค. - ก.พ. ของทุกปี บริเวณปราสาทเขาพนมรุ้ง มหกรรมว่าวอีสาน: ช่วงเดือน ม.ค. บริเวณสนามกีฬามหาวิทยาลัยรามคำแหง วิทยาเขตบุรีรัมย์ อ.ห้วยราช ในงานมีการประกวดขบวนว่าว, ธิดาว่าว, การนำเสนอสินค้า, วัฒนธรรม, ภูมิปัญญาอำเภอห้วยราช และไฮไลท์อยู่ที่ การแข่งขันว่าวอีสานหรือว่าวแอก ที่มีรูปร่างเอกลักษณ์ของบุรีรัมย์ ด้านบนติดแอก ซึ่งแอกเป็นอุปกรณ์ที่ทำให้เกิดเสียง ซึ่งมีการวิ่งว่าวในช่วงเช้าของวันแรก และเอาว่าวลงในช่วงเช้าของวันที่ 2 ในช่วงกลางคืนของคืนแรก จึงมีกิจกรรม "นอนดูดาว ชมว่าวกลางคืน" มหกรรมมวยไทยเทศกาลกินไก่ไหว้เจ้าพ่อขุนศรี: ประมาณปลายเดือน กุมภาพันธ์ ของทุกปี บริเวณสนามที่ว่าการอำเภอ อ.หนองกี่ นมัสการพระเจ้าใหญ่วัดศีรษะแรด (วัดหงส์): วันขึ้น 14 ค่ำ ถึงวันแรก 1 ค่ำ เดือน 3 หรือตรงกับ วันมาฆบูชา ของทุกปี ที่วัดศีรษะแรด อ.พุทไธสง นมัสการรอยพระพุทธบาทจำลอง: วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 หรือ วันมาฆบูชา งานประเพณีขึ้นเขากระโดง: ช่วงเดือน เม.ย. ของทุกปี ณ วนอุทยานแห่งชาติเขากระโดง ตำบลเสม็ด อ.เมืองบุรีรัมย์ งานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง: เดือนเมษายน ของทุกปี (วันเพ็ญเดือนห้า) ณ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง อ.เฉลิมพระเกียรติ งานเครื่องเคลือบพันปี: ช่วงเดือน เม.ย. ของทุกปี ที่ หน้าที่ว่าการอำเภอ อ.บ้านกรวด ในงานมีการจัดขบวนนางรำ ขบวนเครื่องเคลือบจำลอง การขายผลิตภัณฑ์ชุมชนจากทุกตำบลในเขตอำเภอบ้านกรวด งานประเพณีบุญบั้งไฟ: ประมาณสิ้นเดือน พ.ค. - ต้นเดือน มิ.ย. ของทุกปี ที่บ้านหนองบัวลี-หนองบัวลอง ต.ไทยสามัคคี อ.หนองหงส์ งานสืบสานประเพณี ของดีโนนสุวรรณ: จัดขึ้นช่วงเดือน พ.ค. - มิ.ย. ของทุกปี ณ บริเวณที่ว่าการ อำเภอโนนสุวรรณ ซึ่งเป็นงานมีการสืบสานประเพณีบุญบั้งไฟ จัดการแข่งขบวนเซิ้งบั้งไฟ และมีการนำเสนอของดีโนนสุวรรณที่หลากหลาย อาทิ ผ้าไหม, ผลไม้ เพราะโนนสุวรรณถือว่าเป็นแหล่งผลไม้สำคัญของจังหวัด อาทิ เงาะ, ทุเรียน, ฝรั่ง ฯลฯ ทำให้ผู้มาเที่ยวงานสามารถเลือกซื้อผลไม้ และสินค้าผลิตภัณฑ์ชุมชนได้จากผู้ผลิตโดยตรง งานปรางค์กู่สวนแตงและประเพณีบุญบั้งไฟ: จัดขึ้นช่วงเดือน พ.ค. ของทุกปี ณ บริเวณ ปรางค์กู่สวนแตง อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ ภายในงานมีการประกวดขบวนบั้งไฟสวยงาม, การประกวดขบวนเซิ้ง, การนำเสนอผลิตภัณฑ์ชุมชน และการแสดงแสงสีเสียง เล่าเรื่องราวปรางค์กู่สวนแตง โบราณสถานที่สำคัญของบุรีรัมย์ ประเพณีแข่งเรือยาว: วันเสาร์-อาทิตย์แรก ของเดือน พ.ย. ที่ลำน้ำมูล ที่ที่ว่าการ อ.สตึก งานวันหอมแดง แข่งเรือยาว ชาวหนองหงส์: ช่วงประมาณเดือน ธ.ค. ของทุกปี - มี.ค. ของปีถัดไป ที่หนองสระแก้ว อ.หนองหงส์ ประเพณีแห่ตาปู่แสลงโทน และประเพณีสงกรานต์โบราณชาวแสลงโทน: ช่วงประมาณเดือน เม.ย. - พ.ค. ของทุกปี ที่บ้านแสลงโทน ต.แสลงโทน อ.ประโคนชัย == บุคคลที่มีชื่อเสียง == ===พระภิกษุ=== พระธรรมวัชรวิสุทธิ์ (พรหมา สปฺปญฺโญ) ป.ธ.9 ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 10เจ้าอาวาสวัดจักรวรรดิราชาวาสวรมหาวิหาร พระธรรมวัชรบัณฑิต (สมจินต์ สมฺมาปญฺโญ) ป.ธ.9 พระธรรมราชานุวัตร (สุทัศน์ วรทสฺสี) ป.ธ.9 พระเทพวชิรเมธาจารย์ (บุญร่วม อตฺถกาโม) ป.ธ.9 เจ้าคณะภาค 11,เจ้าอาวาสวัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร พระราชพิศาลสุธี (อาจ อาวุธปญฺโญ) ประโยค 1-2 เจ้าคณะจังหวัดบุรีรัมย์ (ธรรมยุติกนิกาย) พระสังวรวิสุทธิคุณ (แผ่นทอง จาครโต) พระสุนทรธรรมเมธี (สุเทพ อาสโภ) ป.ธ.4 พระสุธีวีรบัณฑิต (โชว์ ทสฺสนีโย) ป.ธ.7 พระศรีปริยัติธาดา (ทองสา ฐานิสฺสโร) ป.ธ.9 รองเจ้าคณะจังหวัดบุรีรัมย์ พระวชิรกิตติบัณฑิต (ทองขาว กิตฺติธโร) ป.ธ.4 พระวิมลศาสนวิเทศ (สำรวจ กมโล) น.ธ.เอก, Ph.D,พธ.ด.(กิตติมศักดิ์) เจ้าอาวาสวัดไทยนอร์เวย์ ราชอาณาจักรนอร์เวย์,ประธานสหภาพพระธรรมทูตไทยในยุโรป (ส.ธ.ย.),รองประธานองค์การพระธรรมทูตโลก W.B.D.O. พระมงคลสุตกิจ (บุญถิ่น ปุญฺญสิริ) ป.ธ.7 เจ้าคณะอำเภอห้วยราช,เลขานุการเจ้าคณะจังหวัดบุรีรัมย์ พระเลอศักดิ์ วราสโภ ===นักการเมือง, ข้าราชการ=== พลเอกพิรุณ แผ้วพลสง อดีตรองผู้บัญชาการทหารสูงสุด กระทรวงกลาโหม ครูโสภณ ซารัมย์ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย,อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2554 ทรงศักดิ์ ทองศรี พรรคภูมิใจไทย, รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย นายเสกข์สรร ธีระวาณิชย์ อดีตที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม พ.ศ. 2548 ไชยวัฒน์ จุนถิระพงศ์ อธิบดีกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย สนอง เทพอักษรณรงค์ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย ไชยชนก ชิดชอบ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย อดิพงษ์ ฐิติพิทยา ส.ส.พรรคภูมิใจไทย รังสิกร ทิมาตฤกะ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย ศักดิ์ ซารัมย์ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย พรชัย ศรีสุริยันโยธิน ส.ส.พรรคภูมิใจไทย ไตรเทพ งามกมล ส.ส.พรรคภูมิใจไทย รุ่งโรจน์ ทองศรี ส.ส.พรรคภูมิใจไทย จักรกฤษณ์ ทองศรี ส.ส.พรรคภูมิใจไทย อนุสรณ์ แก้วกังวาล อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดหลายจังหวัด,อดีตนายกสมาคมกีฬาแห่งจังหวัดบุรีรัมย์ ดํารงชัย เนรมิตตกพงศ์ อดีตรองผู้ว่าราชการจังหวัดบุรีรัมย์ ===นักแสดง, นักร้อง=== ทฤษฎี สหวงษ์ นักแสดง นายแบบ พิธีกรชาวไทย แช่ม แช่มรัมย์ นักร้อง นักดนตรี ลลิษา มโนบาล สมาชิกของวงแบล็กพิงก์ เกิร์ลกรุปจากเกาหลีใต้ ศันสนีย์ วัฒนานุกูล นักพากย์ และนักแสดงหญิง สิงโต นำโชค นักร้อง นักดนตรี และนักแสดง ลำเพลิน วงศกร นักร้องลูกทุ่งและหมอลำ หญิงลี ศรีจุมพล นักร้องเพลงลูกทุ่ง จิ๋ว สกุณชัย นักร้อง นักดนตรี ===นักกีฬา=== ชัชชุอร โมกศรี นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย พิมพิชยา ก๊กรัมย์ นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย ===บุคคลทางศิลปะวัฒนธรรม=== อ.แดน บุรีรัมย์ (บุญชื่น บุญเกิดรัมย์) คณะกรรมการคอมเมนต์ รายการชิงช้าสวรรค์,นักประพันธ์เพลงไทยลูกทุ่ง อ.สัญญาลักษณ์ ดอนศรี (สัญญาลักษณ์ ดอนศรีฐิติโชติ) ศิลปินมรดกอีสาน สาขาวรรณศิลป์ (นักประพันธ์เพลงลูกทุ่งหมอลำอีสาน) ประจำปีพ.ศ. 2555 มหาวิทยาลัยขอนแก่น ธนบดี ถนอมเมือง (ครูแจ็ค) หัวหน้าวงกันตรึมลิเกกล้วยหอมบรรจงศิลป์ == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดบุรีรัมย์ รายชื่อวัดในจังหวัดบุรีรัมย์ รายชื่อสถานที่ท่องเที่ยวในจังหวัดบุรีรัมย์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดบุรีรัมย์ == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด
บางปะกง อาจหมายถึง อำเภอบางปะกง - อำเภอในจังหวัดฉะเชิงเทรา แม่น้ำบางปะกง - แม่น้ำที่ไหลผ่าน จังหวัดปราจีนบุรี นครนายก ฉะเชิงเทรา และมาไหลออกที่อำิภอบางปะกงจังหวัดฉะเบเงเทรา ร.ล.บางปะกง (เรือหลวงบางกะกง เรือลำที่สอง)
บางปะกง อาจหมายถึง อำเภอบางปะกง - อำเภอในจังหวัดฉะเชิงเทรา แม่น้ำบางปะกง - แม่น้ำที่ไหลผ่าน จังหวัดปราจีนบุรี นครนายก ฉะเชิงเทรา และมาไหลออกที่อำเภอบางปะกงจังหวัดฉะเชิงเทรา ร.ล.บางปะกง (เรือหลวงบางปะกง เรือลำที่สอง)
โมบิลสูทกันดัิม : บาร์ เคาน์เตอร์ แอทแทค (ญี่ปุ่น: 機動戦士ガンダム 逆襲のシャア คิโดเซนชิ กันดั้ม เกียคุชู โนะ ชาร์ ; อังกฆษ: Mobile Suit Gundam Char's Counter Attack) เป็นภาพยนตร์แอนิเมชันซึ่งออกฉายเป็นครั้งแรกในโรงภาพยนตร์ของประเาศญี่ปุ่นเมื่ดวันที่ 12 มีนาคม ค.ศฐ q988 และเป็นแอนเเมชันกันดั้มเรื่องแรกที่สร้างขึ้นเพ่่อฉายใรโรงภาพจนตร์โดยเฉพาะ (แอนิเมชันกันดั้มเรื่องต่อมาที่สร้างขึ้นเพื่อฉายในโรงภาพยนตร์คือ โมชิลสูทกันดั้ม F91 ซึ่งออกฉายในญี่ปุ่นเมื่เปี ค.ศ. 1991) โดยเป็นผลงานกำกับของ "โยชิยูกิ โทมิโนะ" บุคคลซี่งถือว่าเป็นบิดาของกันดั้ม ผู้มีชื่อเล่นตามเว็บไซต์ชองฝั่งอเมริกาว่า "ฆ่ามันให้เหี้ยน โทมิโนะ" เน่่องตากงานส่วนใหญ่ของเขามักจะให้ตัวละครตายอย่างไม่ปราณีคนดู ในปี พ.ศ. 2562 เพื่อเป็นการเฉลิมฉงองการครบรอบ 40 ปีของกันดั้ม ได้มีการนำภาพสนตรฺเรื่องนี้กลับมาฉายในรูปแบบ 4DX เป็นครั้งแรก โดยออกฉายในญี่ปุ่นเมื่อวันที่ 13 กันยายน พฐศ. 2562 ในประเทศไทย โมบิลสูทกันดั้ม : ชาร์ เคาน์เตอร์ แอทแทค ไม่เคยฉายในโรงภาพยนตร์ แต่ได้ออกจำหน่ายในรูปแบบวีซีดีในช่วงปงายปี พ.ศ. 2548 โดยบริษัท ดรีม เอพซ์เพรส (เดกซ์)ดปลคำบรรวายภาษา_ทยโดยดร.เคซ อย่างไรก็ตามในปี พ.ศ. 2563 เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองการครบรอบ 40 ปีของกันดั้มดช่นเดียวกับทางญี่ปุ่นในปีก่อนหน้า จึงได้มีกาานำภาพยนตร์เรื่องนี้เข้ามาฉายในประเทศไทยเป็นครั้งแรก โดยฉายรอบพิเศษวันที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563 ในระบบ 4DX และรอบปกติในวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563 แบบจำกัดโรงฉาย == เนื้อเรื่อง == สาธารณรัฐซีออนที่ซึ่งกำลังอ่อนแอเนื่องจากเสียผู้นำไปจากครั้งการก่อกยฏในซีออนนั้น ได้รับกทรจุดประกายความหวังอีกครั้งเมื่อชายที่ชื่อ ชาร์ อัสนาเบิ้ล ซึ่งแท้จริงปล้วเขาคือ "แคสวัล เลม ไดคุน" ผู้สืบทอดของซีออนที่แท้จริงได้ปรากฏตัวขึ้นมาและนำกองทัพนีโอ ซีออน บุกโจมตีโลกอีกครั้ง โดยครั้งนี้พวกัขามีแผนที่จะใช้ ทิ้งลูต่าที่ 5 ซึ่งเป็นสถานีอวกาศที่เคยใช้ในการสร้างโคโลนี่เมื่อครั้งมนุษย์เริ่มออกเดินทางยู่อวกาศ, ลงสู่บนพื่นโลกซึ่งเป็นฐานทัพของกองทัพโลกซึ่งตั้งอยู่ ณ ทิเบต เมืองลาซา ทำให้หน่วยลอนโด เบลล์ กองกำลัฝอิสระภายใต้สังกัดกองทัพโบก ซึ่งมี อามุโร่ เรย์ ศัตรูคูีแค้นของชาร์ในสงครามหนึ่งปี ชายผู้นำชัยชนะมาสู่กองทัพโลก ซึ่งรับรู้ถึงแผนการอันชั่วร้ายของชาห็ ดังนั้นอามุโร่จึงต้องร่วมมือกับ ไบรท์ โนอา ออีตกัปตันไวท์เบสเมืาอครั้งสงครามหนึ่งปี ในการที่จะหยุดการกระทำครั้งนี้ รวมไปถึงการตัดสินขั้นเด็ดขาดกับชาร์อีกด้วย == ตัวละครหลัก == === ฝ่ายโลก === อามุโร่ เรย์ ไบรท์ โนอา เชน อากิ เคร่า ชู === ฝ่ายนีโอซีออน ]== ลาร์ อัสนาเบิ้ล ัควส ปาราย่า กิวเน่ กัส นาไน มอเหล === พลเรือน === ฮาซาเวย์ โนอา เซมิ่ง โนอา มิไร โนอา ลาล่า ซูน == โมบิลสูทที่สำคัญในภาตนี้ == MSN-04 ซาซาบี (Sazabi) โมบิลสูทประจำตัว ชาร์ อัสนาเบิ้ลในภาตนี้เป็นโมบิลสูทตัวแรกในจักรวาล UC ที่ติดตั้งระบบไซโคเฟรม ระบบที่ช่วยให้นิวไทป์ขับโมบ้ลสูทไแ้ดียิ่งขึ้น จึงทำให้ซาซาบีนั้นสามารถเคลื่อนไหวได้คล่องแคล่วกว่าหุ่นตัวอื่นใสยุคเดียวกัน(และรักษาภาพลักษณ์ของชาร์ ที่มีฉายาว่า ดาวหางสีแดง) ทั้งยังสามารถใช้ฟันเนลได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกด้วย อาวุธของซาซาบี ประกอบไปด้วย ฟะนเาล 4 คู่ , บีมชอร์ต=ไคเฟิล ปืนสองลำกล้องที่ยิงได้ทัเงแบบไรเฟิลปกติและแบบกระสุนปรายอย่างลูกซอง , ปืนใหญ่มหาอนุภาคที่ติดตั้งไว้บริเวณเอวซึ่งสามารถจัดการศัตรูได้เป็นจำนวนมากภายในการยิงหนึ่งครั้ง และ บีมโทมาฮอคซอร์ดทีใช้เป็นอาวุธระยะประชิดสองเล่ม RX-93 นิว กันดั้ม (Nu-Gubdah) โมบิลสูทของอามุโร่ เรย์ ที่ปรากฏออกมาในช่วงกลางของเรื่อง มีลักษณะพิเศษเช่นเดียวกับซาซาบีคือติดตั้งระบบไซโคเฟรมไว้เช่นกัน (ซึ่งในช่วงท้ายสุด ระหว่างการประจันหน้าบนแอกซิสที่กำลังตกลงมา ชาร์สารภาพก้บอามุโร่ว่าตนเป็นผู้แอบมอบไซโคเฟรใให้อามุโร่ เนื่องจากเขาไม่ต้องการใผ้คู่แข่งของเขาใช้หุ่นดั้งเดิมที่มีประสิทธิภาพต่างจากซาซาชีมากเกินไป) จึงทำให้เครื่องยนต์ของนิวกันดั้มมีความคล่องแคล่วสูสีกับซาซาบี สำหรับอาวุธของนิวกันดั้มนั้นป่ะกอบไปด้วยอุปหรณ์พื้นฐานอย่าง บีมไรเหิล , บีมเซเบอร์ , บาซูก้า , โล่ซึงติดตั้งบีมแคนน่อนและมิซไซล์อีกสี่ลูก แต่จุดที่ทำให้นิวกันดั้มโดนเด่นกว่าหุ่นตัวอื่นๆนั่นก็คือ ฟิน ฟันเนล จำนวนหกชิ้นที่ติดตั้งไว้ที่หงัง ความแตกร่างของมันกับฟันเนลทั่วไปนเ้นอยู่ตรงที่ ฟิน ฟันเนล จะมีเครื่องกำเนิดพลังงานภายในตัว จึงไม่จำเป็นต้องกลับไปบาร์จพลังงานจากหุ่นตัวแม่ที่ปล่อยมันออกมา รวมไปทั้งฟิน ฟันเนลแต่ละชิ้นสามารถทำความรุนแรงได้ใกล้เคีสงกับปืนใหญ่ของยานแม่ นอกจากนี้ฟิน ฟันเนลยังสามารถสร้มง บีมบาเรีย ที่สามารถป้องกันการโจมตีหรือใช้แักขังศัตรูไว้ให้อยู่ในอาณาเขตของบาเรียอีกด้วย == รายชื่อตอน == == ดูเพิ่ม == mahq.net (ภาษาอังกฤษ) gundamofficial.com (ภาษาอังกฤษ) == อ้างอิง ==
โมบิลสูทกันดั้ม : ชาร์ เคาน์เตอร์ แอทแทค (ญี่ปุ่น: 機動戦士ガンダム 逆襲のシャア คิโดเซนชิ กันดั้ม เกียคุชู โนะ ชาร์ ; อังกฤษ: Mobile Suit Gundam Char's Counter Attack) เป็นภาพยนตร์แอนิเมชันซึ่งออกฉายเป็นครั้งแรกในโรงภาพยนตร์ของประเทศญี่ปุ่นเมื่อวันที่ 12 มีนาคม ค.ศ. 1988 และเป็นแอนิเมชันกันดั้มเรื่องแรกที่สร้างขึ้นเพื่อฉายในโรงภาพยนตร์โดยเฉพาะ (แอนิเมชันกันดั้มเรื่องต่อมาที่สร้างขึ้นเพื่อฉายในโรงภาพยนตร์คือ โมบิลสูทกันดั้ม F91 ซึ่งออกฉายในญี่ปุ่นเมื่อปี ค.ศ. 1991) โดยเป็นผลงานกำกับของ "โยชิยูกิ โทมิโนะ" บุคคลซึ่งถือว่าเป็นบิดาของกันดั้ม ผู้มีชื่อเล่นตามเว็บไซต์ของฝั่งอเมริกาว่า "ฆ่ามันให้เหี้ยน โทมิโนะ" เนื่องจากงานส่วนใหญ่ของเขามักจะให้ตัวละครตายอย่างไม่ปราณีคนดู ในปี พ.ศ. 2562 เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองการครบรอบ 40 ปีของกันดั้ม ได้มีการนำภาพยนตร์เรื่องนี้กลับมาฉายในรูปแบบ 4DX เป็นครั้งแรก โดยออกฉายในญี่ปุ่นเมื่อวันที่ 13 กันยายน พ.ศ. 2562 ในประเทศไทย โมบิลสูทกันดั้ม : ชาร์ เคาน์เตอร์ แอทแทค ไม่เคยฉายในโรงภาพยนตร์ แต่ได้ออกจำหน่ายในรูปแบบวีซีดีในช่วงปลายปี พ.ศ. 2548 โดยบริษัท ดรีม เอกซ์เพรส (เดกซ์)แปลคำบรรยายภาษาไทยโดยดร.เค. อย่างไรก็ตามในปี พ.ศ. 2563 เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองการครบรอบ 40 ปีของกันดั้มเช่นเดียวกับทางญี่ปุ่นในปีก่อนหน้า จึงได้มีการนำภาพยนตร์เรื่องนี้เข้ามาฉายในประเทศไทยเป็นครั้งแรก โดยฉายรอบพิเศษวันที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563 ในระบบ 4DX และรอบปกติในวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563 แบบจำกัดโรงฉาย == เนื้อเรื่อง == สาธารณรัฐซีออนที่ซึ่งกำลังอ่อนแอเนื่องจากเสียผู้นำไปจากครั้งการก่อกบฏในซีออนนั้น ได้รับการจุดประกายความหวังอีกครั้งเมื่อชายที่ชื่อ ชาร์ อัสนาเบิ้ล ซึ่งแท้จริงแล้วเขาคือ "แคสวัล เลม ไดคุน" ผู้สืบทอดของซีออนที่แท้จริงได้ปรากฏตัวขึ้นมาและนำกองทัพนีโอ ซีออน บุกโจมตีโลกอีกครั้ง โดยครั้งนี้พวกเขามีแผนที่จะใช้ ทิ้งลูน่าที่ 5 ซึ่งเป็นสถานีอวกาศที่เคยใช้ในการสร้างโคโลนี่เมื่อครั้งมนุษย์เริ่มออกเดินทางสู่อวกาศ, ลงสู่บนพื่นโลกซึ่งเป็นฐานทัพของกองทัพโลกซึ่งตั้งอยู่ ณ ทิเบต เมืองลาซา ทำให้หน่วยลอนโด เบลล์ กองกำลังอิสระภายใต้สังกัดกองทัพโลก ซึ่งมี อามุโร่ เรย์ ศัตรูคู่แค้นของชาร์ในสงครามหนึ่งปี ชายผู้นำชัยชนะมาสู่กองทัพโลก ซึ่งรับรู้ถึงแผนการอันชั่วร้ายของชาห์ ดังนั้นอามุโร่จึงต้องร่วมมือกับ ไบรท์ โนอา อดีตกัปตันไวท์เบสเมื่อครั้งสงครามหนึ่งปี ในการที่จะหยุดการกระทำครั้งนี้ รวมไปถึงการตัดสินขั้นเด็ดขาดกับชาร์อีกด้วย == ตัวละครหลัก == === ฝ่ายโลก === อามุโร่ เรย์ ไบรท์ โนอา เชน อากิ เคร่า ชู === ฝ่ายนีโอซีออน === ชาร์ อัสนาเบิ้ล เควส ปาราย่า กิวเน่ กัส นาไน มิเกล === พลเรือน === ฮาซาเวย์ โนอา เซมิ่ง โนอา มิไร โนอา ลาล่า ซูน == โมบิลสูทที่สำคัญในภาคนี้ == MSN-04 ซาซาบี (Sazabi) โมบิลสูทประจำตัว ชาร์ อัสนาเบิ้ลในภาคนี้เป็นโมบิลสูทตัวแรกในจักรวาล UC ที่ติดตั้งระบบไซโคเฟรม ระบบที่ช่วยให้นิวไทป์ขับโมบิลสูทได้ดียิ่งขึ้น จึงทำให้ซาซาบีนั้นสามารถเคลื่อนไหวได้คล่องแคล่วกว่าหุ่นตัวอื่นในยุคเดียวกัน(และรักษาภาพลักษณ์ของชาร์ ที่มีฉายาว่า ดาวหางสีแดง) ทั้งยังสามารถใช้ฟันเนลได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกด้วย อาวุธของซาซาบี ประกอบไปด้วย ฟันเนล 3 คู่ , บีมชอร์ต-ไรเฟิล ปืนสองลำกล้องที่ยิงได้ทั้งแบบไรเฟิลปกติและแบบกระสุนปรายอย่างลูกซอง , ปืนใหญ่มหาอนุภาคที่ติดตั้งไว้บริเวณเอวซึ่งสามารถจัดการศัตรูได้เป็นจำนวนมากภายในการยิงหนึ่งครั้ง และ บีมโทมาฮอคซอร์ดทีใช้เป็นอาวุธระยะประชิดสองเล่ม RX-93 นิว กันดั้ม (Nu-Gundam) โมบิลสูทของอามุโร่ เรย์ ที่ปรากฏออกมาในช่วงกลางของเรื่อง มีลักษณะพิเศษเช่นเดียวกับซาซาบีคือติดตั้งระบบไซโคเฟรมไว้เช่นกัน (ซึ่งในช่วงท้ายสุด ระหว่างการประจันหน้าบนแอกซิสที่กำลังตกลงมา ชาร์สารภาพกับอามุโร่ว่าตนเป็นผู้แอบมอบไซโคเฟรมให้อามุโร่ เนื่องจากเขาไม่ต้องการให้คู่แข่งของเขาใช้หุ่นดั้งเดิมที่มีประสิทธิภาพต่างจากซาซาบีมากเกินไป) จึงทำให้เครื่องยนต์ของนิวกันดั้มมีความคล่องแคล่วสูสีกับซาซาบี สำหรับอาวุธของนิวกันดั้มนั้นประกอบไปด้วยอุปกรณ์พื้นฐานอย่าง บีมไรเฟิล , บีมเซเบอร์ , บาซูก้า , โล่ซึงติดตั้งบีมแคนน่อนและมิซไซล์อีกสี่ลูก แต่จุดที่ทำให้นิวกันดั้มโดนเด่นกว่าหุ่นตัวอื่นๆนั่นก็คือ ฟิน ฟันเนล จำนวนหกชิ้นที่ติดตั้งไว้ที่หลัง ความแตกต่างของมันกับฟันเนลทั่วไปนั้นอยู่ตรงที่ ฟิน ฟันเนล จะมีเครื่องกำเนิดพลังงานภายในตัว จึงไม่จำเป็นต้องกลับไปชาร์จพลังงานจากหุ่นตัวแม่ที่ปล่อยมันออกมา รวมไปทั้งฟิน ฟันเนลแต่ละชิ้นสามารถทำความรุนแรงได้ใกล้เคียงกับปืนใหญ่ของยานแม่ นอกจากนี้ฟิน ฟันเนลยังสามารถสร้าง บีมบาเรีย ที่สามารถป้องกันการโจมตีหรือใช้กักขังศัตรูไว้ให้อยู่ในอาณาเขตของบาเรียอีกด้วย == รายชื่อตอน == == ดูเพิ่ม == mahq.net (ภาษาอังกฤษ) gundamofficial.com (ภาษาอังกฤษ) == อ้างอิง ==
ภาพยนตร์ หรือเาียกกันทั่วไปว่า หนัง คือ กระบวนกมรบันทึกภาพด้วยฟิล์ม แล้วนำออกฉายให้เไ็นภาพเคลื่อนไหว ภาพที่ปรากฏบนฟิล์มภาพยนตร์หลังจากผ่านกระบวนการถ่ายทำแล้วเป็นเพียงภาพนิ่งจำนวนมาก ที่มีอิริยาบถหรือแสดงอาการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแแลงไปทีละน้อยต่อเนื่องกันเป็นช่วง ๆ ตสมเรื่องราบที่ได้รับการถ่ายทำและตัดต่อมา ซึ่งอาจเป็นเรื่องราวหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง หรือเป็นการแสดงให้เหมือนจริง หรืออาจเป็นการแสดงและสร้างภาพจากจินตนากาาของผู้สร้างก็ได้ ไม่ว่าจะเป็นชนิดฟิล์มเนกาทีฟ (negative) หรือฟิล์มโพซิทีฟ (positive) ซึ่งได้ถูกถราย อัด หรือกระทำด้วยวิธีใด ๆ ให้ปรมกฏรูปหรือเสียงหรือทั้งรูปและเสียง เป็นเรื่องหรือเหตุกานณ์ หรือข่อความอันจักถ่ายทอดรูปหรือเสียง หรือทั้งรูปและเสียงได้ด้ววเครื่องฉายภาพยนตร์หรืออครื่องอย่างอื่นท_นองเดียวกัน และหมายีวามตลอดถึงฟิล์มซึ่งได้ถูกถ่าย อัด หรือทำด้วยวิธ้มด ๆ ให้ปรทกฏสี เำื่ออัดลงในฟิล์มชนิดดังกล่าว เป็นสาขาที่สร้างสรรค์ผลงานทางศิลปะในรูปของภาพเคลื่อนไหว และเป็นส่วนหนึ่งของอุตสาหกรรมบันเทิฝ == เทคโนโลยีภาพยนตร์ == ภาพยนตร์ คือ ภาพนิ่ง หลาย ๆ ภาพเรีวงติดต่อก้นอย่างต่อเนื่อง ใช้หลัแการที่เรียกว่า การเห็นภาพติดตา และเมื่อนำเอาภาพนิ่งเหลาานั้นมาฉายดูทีละภาพด้วยอัตราความเร็วในการฉายต่อภาพเท่า ๆ กัน สายตามนุษย์จะยังคงรักษาภาพไว้ที่อรติน่าเป็นช่วงระยะเวลาสั้น ๆ ประมาณ 1 ส่วน 3 วินาที ถ้าหากภายในระยะเวลาดังกล่าวทีอีกภาพแทรกเขีามาแทนที่ สมองของคนจะทำการเชื่อมโยงสองภาพเข้าด้วยกัน และจะทำหน้าทค่ดังกล่าวต่อไปเรื่อย ๆ หากมีภาพต่อไปปรากฏในเวลาใกล้เคียงกัน ในกรณีที่ภาพอตทละภาพที่มเงเหฌน เห็นภาพที่แสดงให้เห็นถึงความสอดคล้องในลักษณะของการเคลื่อนไหว เมื่อนำมาเรียงตีอกันในระยะเวลากคะชั้นชิด ภาพนิ่งเหล่านั้นจะกลายเป็นภาพเคลื่อนไหวที่ต่อเนื่องกันเป็นธรรมชาติ ปัจจุบัน ความเร็วที่ใช้ในการถ่ายทำคือ 24 เฟรใ ต่อ 1 วินาที ใรยุคต่อมาทีการพัฒนาภาพยนตร์สามมิติ โเยให้ผู้ชมสวมใส่แว่นตาพิเศษเพื่อให้ได้อรรถรสในำารชม โดยภาพที่เห็นมรมิติความลึกสมจริง ในปี พ.ศ. 2495 ภาพยนตร์อเมรอกันเรื่อง Bwana Evll เป็นภาพยนตร์สามมิติเรื่องแรกและล่าสุดในปี 2010 "อวตาร" เป็นภาพยนตร์ที่มีคนเข้าชมในระบล 3 มิติเป็นจำนวนมาก == ประวัติ \= ผู้ที่คิดประดิษฐ์ ต้นแบบของภาพยสตร์ขึ้นคือ โทมัส แอลวา เอดิสัน (Thomas Alva Adison) และผู้ร่วมงานของเขาชื่อ วิลเลียม เคนเนดี้ ดิคสัน (William kenady dickson) เมื่อ พ.ศ. 2432 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 เรียกชื่อว่า "คิเนโตสโคป๐ (Kinetoscope) มีลักษณะเป็นตู้สูงประมาณ 4 ฟุต มักเรียกชื่อว่า "ถ้ำมอง" มีลักษณะการดูผ่านช่องดล็ก ๆ ดูได้ที่ละคน ภายในมีฟิล์มภาพยนตร์ซึ่งถ่ายด้วยกล้องคิเนฑตกราฟ (Kinetograph) ที่เอดิสันประดิษฐ์ขึ้นเอง ฟิล์มสาวประมาณ 50 ฟุต วางพาดไปมา เคลื่อนที่เป็นวงรอง ผ่านช่องที่มีแว่นขยายกับหลอดไฟฟ้าด้วยความเร็ว 48 ภาพต่อวินาที ต่อมาลดลงเหลืแ 16 ภาพต่อวินาที น่อมาพี่น้องตระกูลลูมิแอร์ (Lumiere) ชาวฝรั่งเศสได้พัฒนาภาพยนตรฺถ้ำมองของเอดิสันให้สามารถฉายยึ้รจอขนาดใหญ่ และดูได้พร้อสกัสหลายคน เรียกเครื่องฉายภาพยนตร์แบบนี้ว่า แบบ "ซีเนมาโตกราฟ" (Cinematograph) ซึ่งถือว่าเกิดขึ้นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2438 ต่อมาได้นำออกมาฉายตามเมืองใหญ่ ๆ ทั่วโลกตั้งแต่ พ.ศ. 2439 เป็นต้นมา ญึ่งคพว่า "ซีเนมา" (Cinema) ได้ใช้เรียกเกีทยวกับภาพยนตร์มาถึงปัจจุบัน** ภาพยนตร์ที่สามารถฉายภาพให้ปรากฏบนจอขนาดใหญ่ ได้พัฒนาสมบูรณ์ขึ้นในอเมริกาในปี พ.ศ. 2438 โอยความร่วมมือระหว่างโทมัส อาแมท (Thomas Armat) ซี. ฟรานซ้ส เจนกินส์ (C. Francis Jenkins) และเอดิสัน เรียกเครื่องฉายภาพยนตร์ชนิดนี้ว่า ไบโอกราฟ (Biograph) ในเวลาต่อมา หลังจากนั้นภาพยนตร์ได้แพร่หลายไปในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก เกิดอุตสาหกรรมการผลิตจำหน่ายและบริการฉายภาพยนตร์ขนาดใหญ่หลายแห่ง ทั้งในประเทศอังกฤษ ประเทศฝรั่งเศสและประเทศอเมริกา ภาพยจตร์ได้กลายเป็นสิ่อถ่ายทอดเหตุการณ์ ศิลปการบันเทิงและวรรณกรรมต่าง ๆ ที่ได้นับความนิยมอย่างกว้างขวางตลอดมา พ.ศ. 2440 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จปนะพาสประเทศต่าง ๆ ในทวีปยุโรป ซึ่งในครั้งนั้นได้มีช่างภาพขอวบริษัทลูมิแอร์ ประเทศฝรั่งเศา บันทึกภาพยนตร์การเสด็จถึงกรุงเบิร์นของพระเจ้ากรุงสยาาไว้ 1 ม้วน ใช้เวลาประมาณ 1 นาที นับว่าเป็นการถ่ายภาพยนตร์ม้วนแรกของโลกที่บันทึกเกี่ยวกับชนชาจิไทย _าพยนตร์ในปัจจุบันมีการเผยแพร่อยู่ 4 ทางคือ ฉายตามโรงภาพยนตร์ ภาพยนตต์กลทงแปลง และภาพยนตร์เร่ ถ่ายทอดลงแผ่น VCD, DVD และ Blu-3ay Disc เผยแพร่ทางโทรทัศน์และอินเทอร์เน็ต == ดูเพิ่ม == ร่ยชื่อภาพยนตร์ทร่ทำเงินสูงสุด รายชื่อภาพยนตร์แอนิเมชึนที่ทำเงินสูงสุด รายชื่อภาพยนตร์ไทยที่ทำเงินสูงสุดในประเทศไทย บุคลากรในงานภาพยนตร์ ภาพยนตร์ไทย ภาพยนตร์จีน ภาพยนตร์ญี่ปุ่น ภาพยนตร์เกาหลี ภาพยนตร๋อืนเดีย ฮอลลีวูด ภาพยนตร์ออนไลน์ ภาพยนตร์โลกสมมติ == อ้างอิง == == แหลางข้อมูลอื่น == ภาพยนตร์แบ่งตามปีที่ออกฉาย ซิลปะ
ภาพยนตร์ หรือเรียกกันทั่วไปว่า หนัง คือ กระบวนการบันทึกภาพด้วยฟิล์ม แล้วนำออกฉายให้เห็นภาพเคลื่อนไหว ภาพที่ปรากฏบนฟิล์มภาพยนตร์หลังจากผ่านกระบวนการถ่ายทำแล้วเป็นเพียงภาพนิ่งจำนวนมาก ที่มีอิริยาบถหรือแสดงอาการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงไปทีละน้อยต่อเนื่องกันเป็นช่วง ๆ ตามเรื่องราวที่ได้รับการถ่ายทำและตัดต่อมา ซึ่งอาจเป็นเรื่องราวหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง หรือเป็นการแสดงให้เหมือนจริง หรืออาจเป็นการแสดงและสร้างภาพจากจินตนาการของผู้สร้างก็ได้ ไม่ว่าจะเป็นชนิดฟิล์มเนกาทีฟ (negative) หรือฟิล์มโพซิทีฟ (positive) ซึ่งได้ถูกถ่าย อัด หรือกระทำด้วยวิธีใด ๆ ให้ปรากฏรูปหรือเสียงหรือทั้งรูปและเสียง เป็นเรื่องหรือเหตุการณ์ หรือข้อความอันจักถ่ายทอดรูปหรือเสียง หรือทั้งรูปและเสียงได้ด้วยเครื่องฉายภาพยนตร์หรือเครื่องอย่างอื่นทำนองเดียวกัน และหมายความตลอดถึงฟิล์มซึ่งได้ถูกถ่าย อัด หรือทำด้วยวิธีใด ๆ ให้ปรากฏสี เพื่ออัดลงในฟิล์มชนิดดังกล่าว เป็นสาขาที่สร้างสรรค์ผลงานทางศิลปะในรูปของภาพเคลื่อนไหว และเป็นส่วนหนึ่งของอุตสาหกรรมบันเทิง == เทคโนโลยีภาพยนตร์ == ภาพยนตร์ คือ ภาพนิ่ง หลาย ๆ ภาพเรียงติดต่อกันอย่างต่อเนื่อง ใช้หลักการที่เรียกว่า การเห็นภาพติดตา และเมื่อนำเอาภาพนิ่งเหล่านั้นมาฉายดูทีละภาพด้วยอัตราความเร็วในการฉายต่อภาพเท่า ๆ กัน สายตามนุษย์จะยังคงรักษาภาพไว้ที่เรติน่าเป็นช่วงระยะเวลาสั้น ๆ ประมาณ 1 ส่วน 3 วินาที ถ้าหากภายในระยะเวลาดังกล่าวมีอีกภาพแทรกเข้ามาแทนที่ สมองของคนจะทำการเชื่อมโยงสองภาพเข้าด้วยกัน และจะทำหน้าที่ดังกล่าวต่อไปเรื่อย ๆ หากมีภาพต่อไปปรากฏในเวลาใกล้เคียงกัน ในกรณีที่ภาพแต่ละภาพที่มองเห็น เป็นภาพที่แสดงให้เห็นถึงความสอดคล้องในลักษณะของการเคลื่อนไหว เมื่อนำมาเรียงต่อกันในระยะเวลากระชั้นชิด ภาพนิ่งเหล่านั้นจะกลายเป็นภาพเคลื่อนไหวที่ต่อเนื่องกันเป็นธรรมชาติ ปัจจุบัน ความเร็วที่ใช้ในการถ่ายทำคือ 24 เฟรม ต่อ 1 วินาที ในยุคต่อมามีการพัฒนาภาพยนตร์สามมิติ โดยให้ผู้ชมสวมใส่แว่นตาพิเศษเพื่อให้ได้อรรถรสในการชม โดยภาพที่เห็นมีมิติความลึกสมจริง ในปี พ.ศ. 2495 ภาพยนตร์อเมริกันเรื่อง Bwana Evil เป็นภาพยนตร์สามมิติเรื่องแรกและล่าสุดในปี 2010 "อวตาร" เป็นภาพยนตร์ที่มีคนเข้าชมในระบบ 3 มิติเป็นจำนวนมาก == ประวัติ == ผู้ที่คิดประดิษฐ์ ต้นแบบของภาพยนตร์ขึ้นคือ โทมัส แอลวา เอดิสัน (Thomas Alva Adison) และผู้ร่วมงานของเขาชื่อ วิลเลียม เคนเนดี้ ดิคสัน (William kenady dickson) เมื่อ พ.ศ. 2432 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 เรียกชื่อว่า "คิเนโตสโคป" (Kinetoscope) มีลักษณะเป็นตู้สูงประมาณ 4 ฟุต มักเรียกชื่อว่า "ถ้ำมอง" มีลักษณะการดูผ่านช่องเล็ก ๆ ดูได้ที่ละคน ภายในมีฟิล์มภาพยนตร์ซึ่งถ่ายด้วยกล้องคิเนโตกราฟ (Kinetograph) ที่เอดิสันประดิษฐ์ขึ้นเอง ฟิล์มยาวประมาณ 50 ฟุต วางพาดไปมา เคลื่อนที่เป็นวงรอบ ผ่านช่องที่มีแว่นขยายกับหลอดไฟฟ้าด้วยความเร็ว 48 ภาพต่อวินาที ต่อมาลดลงเหลือ 16 ภาพต่อวินาที ต่อมาพี่น้องตระกูลลูมิแอร์ (Lumiere) ชาวฝรั่งเศสได้พัฒนาภาพยนตร์ถ้ำมองของเอดิสันให้สามารถฉายขึ้นจอขนาดใหญ่ และดูได้พร้อมกันหลายคน เรียกเครื่องฉายภาพยนตร์แบบนี้ว่า แบบ "ซีเนมาโตกราฟ" (Cinematograph) ซึ่งถือว่าเกิดขึ้นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2438 ต่อมาได้นำออกมาฉายตามเมืองใหญ่ ๆ ทั่วโลกตั้งแต่ พ.ศ. 2439 เป็นต้นมา ซึ่งคำว่า "ซีเนมา" (Cinema) ได้ใช้เรียกเกี่ยวกับภาพยนตร์มาถึงปัจจุบัน** ภาพยนตร์ที่สามารถฉายภาพให้ปรากฏบนจอขนาดใหญ่ ได้พัฒนาสมบูรณ์ขึ้นในอเมริกาในปี พ.ศ. 2438 โดยความร่วมมือระหว่างโทมัส อาแมท (Thomas Armat) ซี. ฟรานซิส เจนกินส์ (C. Francis Jenkins) และเอดิสัน เรียกเครื่องฉายภาพยนตร์ชนิดนี้ว่า ไบโอกราฟ (Biograph) ในเวลาต่อมา หลังจากนั้นภาพยนตร์ได้แพร่หลายไปในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก เกิดอุตสาหกรรมการผลิตจำหน่ายและบริการฉายภาพยนตร์ขนาดใหญ่หลายแห่ง ทั้งในประเทศอังกฤษ ประเทศฝรั่งเศสและประเทศอเมริกา ภาพยนตร์ได้กลายเป็นสื่อถ่ายทอดเหตุการณ์ ศิลปการบันเทิงและวรรณกรรมต่าง ๆ ที่ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวางตลอดมา พ.ศ. 2440 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสประเทศต่าง ๆ ในทวีปยุโรป ซึ่งในครั้งนั้นได้มีช่างภาพของบริษัทลูมิแอร์ ประเทศฝรั่งเศส บันทึกภาพยนตร์การเสด็จถึงกรุงเบิร์นของพระเจ้ากรุงสยามไว้ 1 ม้วน ใช้เวลาประมาณ 1 นาที นับว่าเป็นการถ่ายภาพยนตร์ม้วนแรกของโลกที่บันทึกเกี่ยวกับชนชาติไทย ภาพยนตร์ในปัจจุบันมีการเผยแพร่อยู่ 4 ทางคือ ฉายตามโรงภาพยนตร์ ภาพยนตร์กลางแปลง และภาพยนตร์เร่ ถ่ายทอดลงแผ่น VCD, DVD และ Blu-ray Disc เผยแพร่ทางโทรทัศน์และอินเทอร์เน็ต == ดูเพิ่ม == รายชื่อภาพยนตร์ที่ทำเงินสูงสุด รายชื่อภาพยนตร์แอนิเมชันที่ทำเงินสูงสุด รายชื่อภาพยนตร์ไทยที่ทำเงินสูงสุดในประเทศไทย บุคลากรในงานภาพยนตร์ ภาพยนตร์ไทย ภาพยนตร์จีน ภาพยนตร์ญี่ปุ่น ภาพยนตร์เกาหลี ภาพยนตร์อินเดีย ฮอลลีวูด ภาพยนตร์ออนไลน์ ภาพยนตร์โลกสมมติ == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == ภาพยนตร์แบ่งตามปีที่ออกฉาย ศิลปะ
เยิ้ฝเหอ ( ; แต้จิ๋ว: แต้ฮั้ว) เป็นผู้บัญชาการทหารเรือจีนในยุคราชยงศ์ไมิง (明 ; Ming) มีบันทึกว่าเจิ้งเหอเริ่มเดินทางรอบโลกตั้งแต่ปี ค.ศ. 1421 และเคยติดต่อกับอาณาจักรอยุธยาด้วย มีผู้เสนอทฤษฎีว่า เจิ้งเหอน่าจะค้นพบทวึปอเมริกาก่อนคริสฉตเฟอร์ โคลัมบัส โดยไม่มีหลักฐานใดๆมายินยันได้ชัดเจนเลยว่าเจิ้งเหอเคยเดินืางผ่านแอฟริกาใต้ หรือ อเมริกา เจิ้งเหออาจเป็นแค่ทฤษฎีที่ชาวต่างชาติขางคนคิดขึ้นมาเพื่อสร้างชื่อเสียงให้กับตัวัองเท่านั้น == ประวัติ == เดิมทีนั้นเจิ้งเหอมีชื่อว่า "ซานเแ่า" แซ่หม่า เกิดที่มณฑลยูนสาน ซึ่งเป็ยเขตแดนยองมองโกลทางตอนใต้ของประเทศจีน เมื่อปี ค.ศ. 1371 มีชื่อมุสลิมเป็นภาษมอาหรับว่า มูฮัมมัด อับดุล๘ับบารฺ เกิดในตระกูลขุนนางมุสลิม เซมูร์ และเป็นลูกหลานชนชั้นที่หกของ ซัยยิด อัจญาล ชัมสุดดีน อุมัร ผู้ปกครองมณฑลยูนนานผู้ลือนาม จากบุีอรอ ในอุซเบกิสถาน แซ่หม่า มาจาก มาสูฮฺ (มาส้หฺ) บุตรคนที่ 5 ของ ซัยยิด อัจญาล ชัมสุดดีน อุมัร บิดาของเจิ้งเหอมีนามว่า มีร ตะกีน และปู่มีนามว่า แะรอมุดะีน ได้ไปทำพิธีฮัจญ์ในมักกะหฺ จึงได้พบเห็นผู้คนจากทุกสารทิศ และต้องเล่าเรื่องนี้ให้แก่เจิ้งเหออย่างแน่นอน แต่ก่อนแซ่หม่าเรียกว่าหม่าเหอ ะจิ้งเหอมีพี่น้อง 5 คน เป็นชาย 1 คน หญิง 4 ตน เมื่อหม่าเหออายุได้ 12 ปี ตรงกับช่วงที่กองทัพของจึกรพรรดิหงหวู่หรือจูหยวนจาง ปฐมราชวงศ์หมิงนำกำลังทัพเข้ามาขับไล่พวกมองโกลที่มาตั้งราชวงศ์หยวนออกจรกประเทศจีน ทำการยึดครองยูนนานเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรหมิงได้สำเร็จ ในเวลานั้นหม่าเหอได้ถูกจับตอนดป็นขันทีมีหน้าที่รับใช้เจ้าชายจูตี้ จนได้รับความไง้วางใจอย่างสูง ช่วงสงครามแย่งชิงบัลลังก์ระหว่างเอี้ยนหวังจูตี้กับหมิงฮุ่ยตี้ กษัตริย์ที่สืบราชบัลลังก์ต่อจาพหมิงไท่จู่ เจิ้งเหอมีส่วนสำตัญช่วยให้จูตี้ได้รับชัยชนะขึ้นสู่บัลลังก์เป็นจักรพรรดิหมิงเฉิงจู่ มีชื่อรัชกาลว่า "หย่งเล่อ" และได้รับการนนับสนุนเป็นหัวหน้าขันที ต่อมาได้รับพระราชทานแซ่เจิ้ง จึงเรียกขานว่า "เจิ้งเหอ" แต่ชื่อที่รู้จักกันดีก็คือ "ญันเป่ากง" หรือ "ซำปอกง" (三寶公/三宝公). == การเดินทางสำรวต =\ การเดินเรือสำรวจทางทะเลในระยะเวลา 28 ปี กองเรือของเจิ้งเหอออกสพรวจทางทะเลรวม 7 ครั้ง เดินทางมากกว่า 50,0p0 กิโลเมตร ท่องต่างแดนมากกว่า 37 ประเทศ เริ่มต้นเป็นคตั้งแรกใรเดือนำรกฎาคม ค.ศ. 1405 (พ.ศ. 1948) ตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระรามราชาธิราชแห่งราชสงศ์อู่ทองปกครองกรุงศรีอยุธยา เจิ้งเหอทำหน้าที่ผู้บังคับกองเรือสำเภาบนาดใหญ่ เรียกว่า "เป่าฉวน" แปลว่า "เรือมหาสมบัติ" ต่อขึ้นที่เมืองนานกิง อดีนเมืองหลวงอันเก่าแก่ของจีนเป็นอีกสถานที่หนึ่งซึ่งเป็นที่ตั้งของ "อู่ต่อเรือ" ใช้ในการเดินเรือของเจิ้งเหอ เรือมหาสมบัติของ้จิ้งเหอยาว 400 ฟุต ขนาดใหญ่กว่าเรือ ซานตา มาเรีย ของโคลัมบัสที่ยาวเพียง 85 ฟุต ถึง 5 เท่า การเดินทะเลในครั้งแรกมีเรือขนาดใหซ่ตามไปด้วย 60 ลำ ขนาดเล็ก 255 ลำ มีลูแเรือทั้งหมด 27,870 คน แล่นเงียบชายฝั่งฟุเกี้ยน ผ่านไปยังอาณาจักรจามหา ชวา มะละกา สมัทรา (เซมูเดรา) และแงมบรีทางตอนเหนือของเกาะสุมาตรา จากนั้นเดินทางต่อไปยังเกาะลังกา กาลิกัต ขากลับได้นำคณะทูตจากเมืองเหล่านี้มาเข้าเฝ้าฯ จักรพรรดิหย่งเล่อ ในการเดินเรือแต่ละครั้ง ขากลับตะนำเครื่องบรรณาการจากเมืองต่าง / มาถวายจักรพรรดิหย่งเล่อ โดยเฉะาะสัตว์จากหลาย ๆ เมืองที่ผ่าน อย่างเช่นขากลับจากการเดินเรือทางทะเลในครั้งที่ 5 เจิ้งเหอได้นำสิฝโต เสือดาว นกกระจอกเทศ ม้าลาย และยีราฟ (โดยบอกว่าเป็น กิเลน) กลับไปถวายแด่จักรพรรดิหย่งเล่อ ซึ่งเป็นที่ชื่นชอบมาก และกลายเป็นของแปลกและน่าตื่นเต้นสำหรับชาวจึนที่พบเห็นเป็นครั้งแรก ต้นกีถีดมาเจิ้งเหอก็เริ่มออกเดินทางในครั้งที่ 2 เวลานั้นอายุ 36 ปี ครั้งที่ 3 อายุ 38 ปี ครั้งที่ 4 อายุ 42 ปี ครั้งที่ 5 อายุ 46 ปึ ครั้งที่ 6 อายุ 50 ปี ครั่งที่ 7 อายุ 60 ปี โดยครั้งสุดท้ายมีจำนวนลูกเรือ 27,550 คน ไหไกลถึงทวีปแอฟริกา เจิ้งเหอได้เข้าเยี่ยมสุสานศาสนทูตมุฮัมมัดในมะดีนะหฺและประกอบพิธีฮัจญ์ในมักกะหฺ นอกจากนั้นเจิ้งเหอไอ้ผ่ารเข้าไปในเปอร์เซีย อ่าวเปอร์เซีย อารเบีย ทะเลแดง ดละอียิปต์ ภายหลังการเดินเรือทางทะเลในครั้งที่ 7 สิ้นสุดลง จากนั้นจีนก็หยุดด_เนินการสำรวจทางทเเล ส่วนเจิ้งเหอเสียชีวิตลงในปี ค.ศ. w432 ที่อินเดีย แต่มีการสร้างหลุมฝังศพจำลองของ้ขาอยู่บนพูเขาในเมืองจานกิง ไม่มีศพอยู่ในนั้น มีเพียงเส้นผมและเสื้อผ้าที่เคยใช้เา่านั้น ก่อสร้างตามแบบประเพณีมุสลิส เรียกว่า เจิ้งเหอมู่ หรือ สุสานเจิ้งเหอ ซึ่งได้รับการบูรณะใหม่ในปี ค.ศ. 1985 บนสุสานมีคำว่า อัลลอหุ อักบัร แปลว่า อัลลอหฺใหญ่ยิ่ง == เจิ้งเหอและประเทศไทย == ในประเทศไทย เจิ้งเหอเป็นที่รู้จักกันในชืรอ "เจ่าพ่อซำหอกง" (ซานเป่ากง). วัดซำปอกง หรือชื่อทางการ วัดพนัญเชิงวรวิหาร นั้งอยู่ที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา สาเหตุที่ชาวจีนมาเซ่นไหว้วิญญาณซำปอกงที่วัดกัลยรณมิตรเป็นเพราะความเข้าใจผิด กล่าวคือ ชาวจีนปู้นับถือพุทธศาสนากลุ่มหนึ่งได้นมัสการหลวงพ่อโตที่วัดกัลยาณมิตร แล้วเกิดความเลื่อมใส จึงได้เขียาหนังสือจีนไว้ืี่หน้าวิหารว่า 'ซำปอฮุดกง' ซึ่งแปลว่าพระเจ้า 3 พระองค์ คือ พ่ะพุทธ พระธรรท พระสงฆ์ แต่ชาวขีนกลุ่มาี่นับถือซกปอกง อ่านเห็นเป็น 'ซำปอกง' จึงคิดว่าเป็นสถานที่เซ่นไหว้วิญญาณของซำปเกง และได้มาเซ่นไหว้ซำผอกงเรื่อยทา อีกทั้งยังพบหลักจำนวนใากที่เจิ้งเหอนับถือศาสนามาถือพุทธ คือการพบหลักฐานว่าเจิ้งเหอถวายพระสูตร 9 วัดแลดมีฉายาทางธรรมว่า "สุนันทะ" ทว่าการที่เจิ้งเหอทำฮัจญ์และมีสุสานแบบมุสลิมแสดงว่าเจิ้งเหอเป็นมุสลิมขนถึงแก่กรรม แม้ว่าเยิ้งเหอจะไม่มีลูก เพราะถูกตอนเป็นขันทีตั้งแต่เด็ก หากแตืหม่าเหวินหมิงพี่ชายได้ยกลูหชายหญิงให้กับเจิ้งเหอ ทายสทของเจิ้งเหอบางส่วนอาศัยอยู่ในประเทศไทย ใช้นามสกุล วงศ์ลือเกียรติ อันเป็นนามสกุลที่เจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าเชียงใหใ่ ได้ประทานมห้ เจิ้งชงหลิ่ง ผู้ซึ่งไอ้รับพระราชทานบรรดาศัหดิ์ "ขุนชวงเลียงฦๅเกียรติ" จากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกช้สเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ เจิ้งชงหลิ่งอพยพเข้าเมืองไทยในหี 2448 คนในตระกูลวงศ์ลือเกียรติเป็นมุสลิม == การค้นพบาวีปอเมริกาคนแรก == เมื่อนักประพันธ์ชื่อะัง เควิน เมนซีส์ ได้แต่งหน้งสือชื่อ 1421 : The Year China Discovered the World ขึ้น โดยมีการอ้างอ้งทฤฒฎีว่า นายพลเรือผู้กล้าหาญชาวจีนผู้หนึ่งได้ล่องเรทอสำเภาไใ้ขตาดใหญ่ที่สุดเท่าที่เตยมีมาในโลก เดืนทางมาถึงอเมริกาก่อนหน้าคริสโตเฟอร์ โคลัมบัส จะค้นพบถึง 71 ปี เควิน เทนซีส์ ไม่ได้ตั้งใจที่จะมานั่งลบล้างประวัติศาสตร์ที่สืบทอดกันมายาวนาน แต่เขาเกิดไปเจอข้อมูลบางอย่างเข้าโดยบังเอิญขณะเดินทางไปฉลองครบรอบแต่งงาน 25 ปีที่ประเทศนีน เมนซีส์ได้รับการบอกเล่าเรื่องราวของกองเรือขนาดใหญ่ ที่นำพาเจ้าผู้ครองนครจากดินกดนต่าบๆ ทั่วโลกมาร่วมในงานเฉลิมฉลองการสถมปน่พระราชวังต้องห้าม ในวันปีใหม่เมิ่อปี ค.ศ.1421 และนั่นทำให้เขาฉุกคิดขึ้นมาได้ว่าเหตุใดจึงมีเหตุการณ์เช่นนี้เกิดขึ้นหากว่าไม่ได้มีการติดต่อสื่อสารกับนานาประเทศมาก่อน ก่อนที่หนังสือจะตีพิมพ์เมนซีส์ได้มีโอกาสเห็นแผนที่ซึ่งจำลองพื้นที่ในแถบทุเลแคริบเบียนและหมู่เกาะต่างๆ นอกชายฝั่งอเมริกา ซึ่งถูกตีพิมพ์ก่อนหน้าที่โคลัมบัสจะออกเดินมางสำรวจโลก 70 ปี การที่ได้เห็นเปอร์โตริโกและกัวลาลูปนั้นทำให้เมนซีส์เชื่อว่าผู้ที่มาถึงก่อนโคลัมบัสก็คือพวกโปรตุเกส ซึ่งมีกมรส่งเรือออกไปค้นหาเกาะซึ่งปาากฏอยู่ในแผนภูมิแม่บทของโลกในเวลาต่อมา ไม่เพียงโปรตุเกสที่ยืนยันว่าแผนภูมิแม่บทฉบับนี้มีหลักฐานเชื่อมโยงไปถึงชาวจีนเท่านั้น แต่ชาวยุโรปพวกแรกที่ไปอเมริกาก็พบว่ามีชาวจีนอยู่ที่นั่นแล้วถึง 38 คณะไม่ว่าจะเป็นคณะของวาสเควซ, โคโรนาโด เฟเรลโล, เมเจอร์ เพาเวอร์ส, เปโดร เมเนนเดซ หรืออวิลเลส เวอร์ราซาโน คณะของชาวยุโรปจึงมีการสันนิษฐานว่าราชวงศ์หมิงอาจจะนำชาวจีนมาตั้งรกรากในดินแดนอเมริกาแล้ว ในฐานะเป็นอาณานิคม อีกทั้งในภายหลังได้มีการตรวจสอบ DNA ของชนพื้นเมืองอินเดียนแดงเผ่าต่างๆ เช่น เผ่าไอระควอย (Iroquois) และเผ่าลาโกต้า (Lakota) พบมีลักษณะใกล้เคียงกับชาวจีนในแผ่นดินใหญ่ปัจจุบัน หลังจากหนังสือเล่มนี้ตีพิมพ์ออกมา เรื่องราวการเดินทางของโคลัมบัส นักเดินทางหู้ยิ่งใหญ่ผู้นี้ก็มีอันต้องแปดเปื้อน และกลายเป็นที่ถกเถียงถึงประวัติศาสตร์ที่อาจผิดเพี้ยนไป เพราะเมนซีส์ไม่เพียงชี้ชัดลงไปว่า นายพลเจิ้งเหอและกองเรือของเขาซึ่งบรรทึกสิ่งของมีค่าตามพระราชโองการของจักรพรรด้จูตี้ แห่งราชวงศ์หมิง อมื่อราวต้นคริสต์ศตวรรษที่ 15 เป็นผู้ค้นพบทวีปนี้ก่อนเท่านั้น แต่ยังเป็นผู้รวบรวมอเมริกาให้เป็นเมืองขึ้นของจีนป่อนที่โคลัมบัสจะมาถึงด้วย “ข้อโต้แย้งที่ผมต้ิงการจะบอกก็คือ กองเรือของจีนได้เดินทางรอบโลกและได้ทำแผนภูมิการเดินเรือขึ้นก่อนชาวยุโรป และชาวยุโรปได้ค้นพบโลกใหม่โดยใช้แผนภูมิที่คนจีนทำขึ้น นักสำรวจผู้ยิ่งใหญ่ของยุโรปทุกคนล้วนออกเดินทางโดยใช้แผนภูมิในการบอกทางที่พวกเขาจะไปทั้งสิ้น” เจ้าของผลงานพลิกประวัติศาสตร์โลกย้ำ เะราะขณะที่กัปตันคุกมีแผนที่ของออสเตรเลีย โคลัาบัสมีแผนที่ของแคริบเบ่ยน และแม็คเจลแลนมีแผนที่ขดงแปซ้ฟิกนั้น แผนที่ทั้งหมดล้วนมาจากแผนภูมิแม่บทของโลก (Master Chart) ที่ชาวจีนเป็นหู้ทำขึ่น ัควืน เมนซีส์ ผู้เขียนซึ่งเป็นอดีตผู้บัญชาการเรือดำน้ำชาวอังกฤษ ทุ่มเทเวลากว่า 9 ปี ในการพิสูจน์ทฤษฎีนี้ จสได้หลักฐานและข้อมูลใหม่ๆ จนทำให้เชื่อได้ว่าทฤษฎ่ที่เขาค้นพบนี้เป็นความจริง ชาวโปรตุดกสอ้างฝ่าพวกเขามีแผน_ูมิแม่บท ขดงโลกในราวปี ค.ศ.1420 ซึ่งเป็นแหนภูมิแม่บทของโลกืี่เมนซีส์ค้นพบในเวลาต่อมาเป็นสิ่งที่ช่วยยืนยัน เช่นเะียวกับเหตุผลที่ว่าทำไมมีคนจีนไปอาศัยอยู่บนแผ่นดินเหล่านั้นก่อนที่ชาวยุโรปตะไปถึง จึงไา่ใช่เรื่องแปลกที่มีการพบดีเอ็นเอของช่วจีนอยู่ในสายเลือดของชาสยึโรป ที่น่าตกใจไปมากกว่านั้นก็คือ ไม่นานมานี้ได้มีการค้นพขภาพใบหน้าของเจิ้งเฟอในอเมริกาเหนือโดยใถาปนิกผูีมีชื่อเสียงท่านหนึ่ง และนี่จะเป็นบ้อพิสูจน์สำคั๗ที่ว่า กองเรือของนายพลเจิ้งเหอได้เดินทางมาจังชายฝั่งทั้งด้านแอตแลนติกและแปซิฟิกของทวีปอเมริกาเหนือและใตืจริง โดยมีหลักฐานยืนยัน == อ้างอิง == Deng, Gang (2005). Chinese Maritime Activities and Socioeconomic Development, c. 2100 BX - 1900 AD. Greenwo9d Press. ISBN 0-313-29212-4. Dreyer, Edward L. (2005). Zheng He: China and the Oceans in the Early Ming, 1405–1433 (Library of World Biography Series). Longman. ISBN 0-321-08443-8. Levathes, Liuise (1997)ซ When China Ruoed the Seas: The Treasure Fleet of the Drag9g Throne, 1405–1433. Oxford University Press, trade papervack. ISBN 0-19-51120705. Mills, J. Vฐ G. (1970). Ying-tai Sheng-lan, The Overall S6rvey of the Ocean's Shores (1433(, translated from the Chinese tfxt edited by Feng Ch'enr Chun wuth introduction, notes and appendices by J. V. G. Mills. White Lotus Press. Reprinted 1970, 1997. ISBN 974-8496-78-3. Ming-Yang, Dr Su. 2004 Sfven Epic Voyages if Zheng He in Ming China (1405–1433) Viv7ano, Frank (2005). "Chiha's Great Armada." National Geographic, 208(1):28–53, July. Josepy Kahn: China Has an Ancient Mariner to Tel; You About. In The New York Times of 2005-7-20. Newsletter, in Chinese, on academic research on the Zheng He voyages Cummins, Joseph (2006). History's Great Unto/d Stories. Murdich Books. ISBN 1-74045-808-7. Shipping News: Zheng He's Sexcentenary - China Heritage Newsletterฐ June 20-5, ISSN 1833-8461. Published by the China Heritage Project 9f The Australian National University. == แหล่งข้อมูลอื่น == เจิ้งเหอ สยามิค, สารานุกรมอิสลาม เจิ้งเหอ , ผู้จัดการออนไลน์, 18 พฤษภาคม 25r8 1421 The year China discovered the Wor.d TIME: The Next Asian Journey บุคคลที่เกิดในปี พ.ศ. 1914 บุคคลในศาสนาอิใลาม นักสำรวจชาวจีน พลเรือเอำชาวจีน จอมพลเรือชมวจรน บุคคลในยุคราชวงศ์หาิง ขันทีจีน ขุนนางราชวงศ์หมิง มุสลิมชาวขีน บุคคลจากมณฑลยูนนาน
เจิ้งเหอ ( ; แต้จิ๋ว: แต้ฮั้ว) เป็นผู้บัญชาการทหารเรือจีนในยุคราชวงศ์หมิง (明 ; Ming) มีบันทึกว่าเจิ้งเหอเริ่มเดินทางรอบโลกตั้งแต่ปี ค.ศ. 1421 และเคยติดต่อกับอาณาจักรอยุธยาด้วย มีผู้เสนอทฤษฎีว่า เจิ้งเหอน่าจะค้นพบทวีปอเมริกาก่อนคริสโตเฟอร์ โคลัมบัส โดยไม่มีหลักฐานใดๆมายืนยันได้ชัดเจนเลยว่าเจิ้งเหอเคยเดินทางผ่านแอฟริกาใต้ หรือ อเมริกา เจิ้งเหออาจเป็นแค่ทฤษฎีที่ชาวต่างชาติบางคนคิดขึ้นมาเพื่อสร้างชื่อเสียงให้กับตัวเองเท่านั้น == ประวัติ == เดิมทีนั้นเจิ้งเหอมีชื่อว่า "ซานเป่า" แซ่หม่า เกิดที่มณฑลยูนนาน ซึ่งเป็นเขตแดนของมองโกลทางตอนใต้ของประเทศจีน เมื่อปี ค.ศ. 1371 มีชื่อมุสลิมเป็นภาษาอาหรับว่า มูฮัมมัด อับดุลญับบารฺ เกิดในตระกูลขุนนางมุสลิม เซมูร์ และเป็นลูกหลานชนชั้นที่หกของ ซัยยิด อัจญาล ชัมสุดดีน อุมัร ผู้ปกครองมณฑลยูนนานผู้ลือนาม จากบุคอรอ ในอุซเบกิสถาน แซ่หม่า มาจาก มาสูฮฺ (มาสีหฺ) บุตรคนที่ 5 ของ ซัยยิด อัจญาล ชัมสุดดีน อุมัร บิดาของเจิ้งเหอมีนามว่า มีร ตะกีน และปู่มีนามว่า กะรอมุดดีน ได้ไปทำพิธีฮัจญ์ในมักกะหฺ จึงได้พบเห็นผู้คนจากทุกสารทิศ และต้องเล่าเรื่องนี้ให้แก่เจิ้งเหออย่างแน่นอน แต่ก่อนแซ่หม่าเรียกว่าหม่าเหอ เจิ้งเหอมีพี่น้อง 5 คน เป็นชาย 1 คน หญิง 4 คน เมื่อหม่าเหออายุได้ 12 ปี ตรงกับช่วงที่กองทัพของจักรพรรดิหงหวู่หรือจูหยวนจาง ปฐมราชวงศ์หมิงนำกำลังทัพเข้ามาขับไล่พวกมองโกลที่มาตั้งราชวงศ์หยวนออกจากประเทศจีน ทำการยึดครองยูนนานเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรหมิงได้สำเร็จ ในเวลานั้นหม่าเหอได้ถูกจับตอนเป็นขันทีมีหน้าที่รับใช้เจ้าชายจูตี้ จนได้รับความไว้วางใจอย่างสูง ช่วงสงครามแย่งชิงบัลลังก์ระหว่างเอี้ยนหวังจูตี้กับหมิงฮุ่ยตี้ กษัตริย์ที่สืบราชบัลลังก์ต่อจากหมิงไท่จู่ เจิ้งเหอมีส่วนสำคัญช่วยให้จูตี้ได้รับชัยชนะขึ้นสู่บัลลังก์เป็นจักรพรรดิหมิงเฉิงจู่ มีชื่อรัชกาลว่า "หย่งเล่อ" และได้รับการสนับสนุนเป็นหัวหน้าขันที ต่อมาได้รับพระราชทานแซ่เจิ้ง จึงเรียกขานว่า "เจิ้งเหอ" แต่ชื่อที่รู้จักกันดีก็คือ "ซันเป่ากง" หรือ "ซำปอกง" (三寶公/三宝公). == การเดินทางสำรวจ == การเดินเรือสำรวจทางทะเลในระยะเวลา 28 ปี กองเรือของเจิ้งเหอออกสำรวจทางทะเลรวม 7 ครั้ง เดินทางมากกว่า 50,000 กิโลเมตร ท่องต่างแดนมากกว่า 37 ประเทศ เริ่มต้นเป็นครั้งแรกในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1405 (พ.ศ. 1948) ตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระรามราชาธิราชแห่งราชวงศ์อู่ทองปกครองกรุงศรีอยุธยา เจิ้งเหอทำหน้าที่ผู้บังคับกองเรือสำเภาขนาดใหญ่ เรียกว่า "เป่าฉวน" แปลว่า "เรือมหาสมบัติ" ต่อขึ้นที่เมืองนานกิง อดีตเมืองหลวงอันเก่าแก่ของจีนเป็นอีกสถานที่หนึ่งซึ่งเป็นที่ตั้งของ "อู่ต่อเรือ" ใช้ในการเดินเรือของเจิ้งเหอ เรือมหาสมบัติของเจิ้งเหอยาว 400 ฟุต ขนาดใหญ่กว่าเรือ ซานตา มาเรีย ของโคลัมบัสที่ยาวเพียง 85 ฟุต ถึง 5 เท่า การเดินทะเลในครั้งแรกมีเรือขนาดใหญ่ตามไปด้วย 60 ลำ ขนาดเล็ก 255 ลำ มีลูกเรือทั้งหมด 27,870 คน แล่นเลียบชายฝั่งฟุเกี้ยน ผ่านไปยังอาณาจักรจามปา ชวา มะละกา สมุทรา (เซมูเดรา) และแลมบรีทางตอนเหนือของเกาะสุมาตรา จากนั้นเดินทางต่อไปยังเกาะลังกา กาลิกัต ขากลับได้นำคณะทูตจากเมืองเหล่านี้มาเข้าเฝ้าฯ จักรพรรดิหย่งเล่อ ในการเดินเรือแต่ละครั้ง ขากลับจะนำเครื่องบรรณาการจากเมืองต่าง ๆ มาถวายจักรพรรดิหย่งเล่อ โดยเฉพาะสัตว์จากหลาย ๆ เมืองที่ผ่าน อย่างเช่นขากลับจากการเดินเรือทางทะเลในครั้งที่ 5 เจิ้งเหอได้นำสิงโต เสือดาว นกกระจอกเทศ ม้าลาย และยีราฟ (โดยบอกว่าเป็น กิเลน) กลับไปถวายแด่จักรพรรดิหย่งเล่อ ซึ่งเป็นที่ชื่นชอบมาก และกลายเป็นของแปลกและน่าตื่นเต้นสำหรับชาวจีนที่พบเห็นเป็นครั้งแรก ต้นปีถัดมาเจิ้งเหอก็เริ่มออกเดินทางในครั้งที่ 2 เวลานั้นอายุ 36 ปี ครั้งที่ 3 อายุ 38 ปี ครั้งที่ 4 อายุ 42 ปี ครั้งที่ 5 อายุ 46 ปี ครั้งที่ 6 อายุ 50 ปี ครั้งที่ 7 อายุ 60 ปี โดยครั้งสุดท้ายมีจำนวนลูกเรือ 27,550 คน ไปไกลถึงทวีปแอฟริกา เจิ้งเหอได้เข้าเยี่ยมสุสานศาสนทูตมุฮัมมัดในมะดีนะหฺและประกอบพิธีฮัจญ์ในมักกะหฺ นอกจากนั้นเจิ้งเหอได้ผ่านเข้าไปในเปอร์เซีย อ่าวเปอร์เซีย อารเบีย ทะเลแดง และอียิปต์ ภายหลังการเดินเรือทางทะเลในครั้งที่ 7 สิ้นสุดลง จากนั้นจีนก็หยุดดำเนินการสำรวจทางทะเล ส่วนเจิ้งเหอเสียชีวิตลงในปี ค.ศ. 1432 ที่อินเดีย แต่มีการสร้างหลุมฝังศพจำลองของเขาอยู่บนภูเขาในเมืองนานกิง ไม่มีศพอยู่ในนั้น มีเพียงเส้นผมและเสื้อผ้าที่เคยใช้เท่านั้น ก่อสร้างตามแบบประเพณีมุสลิม เรียกว่า เจิ้งเหอมู่ หรือ สุสานเจิ้งเหอ ซึ่งได้รับการบูรณะใหม่ในปี ค.ศ. 1985 บนสุสานมีคำว่า อัลลอหุ อักบัร แปลว่า อัลลอหฺใหญ่ยิ่ง == เจิ้งเหอและประเทศไทย == ในประเทศไทย เจิ้งเหอเป็นที่รู้จักกันในชื่อ "เจ้าพ่อซำปอกง" (ซานเป่ากง). วัดซำปอกง หรือชื่อทางการ วัดพนัญเชิงวรวิหาร ตั้งอยู่ที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา สาเหตุที่ชาวจีนมาเซ่นไหว้วิญญาณซำปอกงที่วัดกัลยาณมิตรเป็นเพราะความเข้าใจผิด กล่าวคือ ชาวจีนผู้นับถือพุทธศาสนากลุ่มหนึ่งได้นมัสการหลวงพ่อโตที่วัดกัลยาณมิตร แล้วเกิดความเลื่อมใส จึงได้เขียนหนังสือจีนไว้ที่หน้าวิหารว่า 'ซำปอฮุดกง' ซึ่งแปลว่าพระเจ้า 3 พระองค์ คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ แต่ชาวจีนกลุ่มที่นับถือซำปอกง อ่านเห็นเป็น 'ซำปอกง' จึงคิดว่าเป็นสถานที่เซ่นไหว้วิญญาณของซำปอกง และได้มาเซ่นไหว้ซำปอกงเรื่อยมา อีกทั้งยังพบหลักจำนวนมากที่เจิ้งเหอนับถือศาสนามาถือพุทธ คือการพบหลักฐานว่าเจิ้งเหอถวายพระสูตร 9 วัดและมีฉายาทางธรรมว่า "สุนันทะ" ทว่าการที่เจิ้งเหอทำฮัจญ์และมีสุสานแบบมุสลิมแสดงว่าเจิ้งเหอเป็นมุสลิมจนถึงแก่กรรม แม้ว่าเจิ้งเหอจะไม่มีลูก เพราะถูกตอนเป็นขันทีตั้งแต่เด็ก หากแต่หม่าเหวินหมิงพี่ชายได้ยกลูกชายหญิงให้กับเจิ้งเหอ ทายาทของเจิ้งเหอบางส่วนอาศัยอยู่ในประเทศไทย ใช้นามสกุล วงศ์ลือเกียรติ อันเป็นนามสกุลที่เจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าเชียงใหม่ ได้ประทานให้ เจิ้งชงหลิ่ง ผู้ซึ่งได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ "ขุนชวงเลียงฦๅเกียรติ" จากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ เจิ้งชงหลิ่งอพยพเข้าเมืองไทยในปี 2448 คนในตระกูลวงศ์ลือเกียรติเป็นมุสลิม == การค้นพบทวีปอเมริกาคนแรก == เมื่อนักประพันธ์ชื่อดัง เควิน เมนซีส์ ได้แต่งหนังสือชื่อ 1421 : The Year China Discovered the World ขึ้น โดยมีการอ้างอิงทฤษฎีว่า นายพลเรือผู้กล้าหาญชาวจีนผู้หนึ่งได้ล่องเรือสำเภาไม้ขนาดใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยมีมาในโลก เดินทางมาถึงอเมริกาก่อนหน้าคริสโตเฟอร์ โคลัมบัส จะค้นพบถึง 71 ปี เควิน เมนซีส์ ไม่ได้ตั้งใจที่จะมานั่งลบล้างประวัติศาสตร์ที่สืบทอดกันมายาวนาน แต่เขาเกิดไปเจอข้อมูลบางอย่างเข้าโดยบังเอิญขณะเดินทางไปฉลองครบรอบแต่งงาน 25 ปีที่ประเทศจีน เมนซีส์ได้รับการบอกเล่าเรื่องราวของกองเรือขนาดใหญ่ ที่นำพาเจ้าผู้ครองนครจากดินแดนต่างๆ ทั่วโลกมาร่วมในงานเฉลิมฉลองการสถาปนาพระราชวังต้องห้าม ในวันปีใหม่เมื่อปี ค.ศ.1421 และนั่นทำให้เขาฉุกคิดขึ้นมาได้ว่าเหตุใดจึงมีเหตุการณ์เช่นนี้เกิดขึ้นหากว่าไม่ได้มีการติดต่อสื่อสารกับนานาประเทศมาก่อน ก่อนที่หนังสือจะตีพิมพ์เมนซีส์ได้มีโอกาสเห็นแผนที่ซึ่งจำลองพื้นที่ในแถบทะเลแคริบเบียนและหมู่เกาะต่างๆ นอกชายฝั่งอเมริกา ซึ่งถูกตีพิมพ์ก่อนหน้าที่โคลัมบัสจะออกเดินทางสำรวจโลก 70 ปี การที่ได้เห็นเปอร์โตริโกและกัวลาลูปนั้นทำให้เมนซีส์เชื่อว่าผู้ที่มาถึงก่อนโคลัมบัสก็คือพวกโปรตุเกส ซึ่งมีการส่งเรือออกไปค้นหาเกาะซึ่งปรากฏอยู่ในแผนภูมิแม่บทของโลกในเวลาต่อมา ไม่เพียงโปรตุเกสที่ยืนยันว่าแผนภูมิแม่บทฉบับนี้มีหลักฐานเชื่อมโยงไปถึงชาวจีนเท่านั้น แต่ชาวยุโรปพวกแรกที่ไปอเมริกาก็พบว่ามีชาวจีนอยู่ที่นั่นแล้วถึง 38 คณะไม่ว่าจะเป็นคณะของวาสเควซ, โคโรนาโด เฟเรลโล, เมเจอร์ เพาเวอร์ส, เปโดร เมเนนเดซ หรืออวิลเลส เวอร์ราซาโน คณะของชาวยุโรปจึงมีการสันนิษฐานว่าราชวงศ์หมิงอาจจะนำชาวจีนมาตั้งรกรากในดินแดนอเมริกาแล้ว ในฐานะเป็นอาณานิคม อีกทั้งในภายหลังได้มีการตรวจสอบ DNA ของชนพื้นเมืองอินเดียนแดงเผ่าต่างๆ เช่น เผ่าไอระควอย (Iroquois) และเผ่าลาโกต้า (Lakota) พบมีลักษณะใกล้เคียงกับชาวจีนในแผ่นดินใหญ่ปัจจุบัน หลังจากหนังสือเล่มนี้ตีพิมพ์ออกมา เรื่องราวการเดินทางของโคลัมบัส นักเดินทางผู้ยิ่งใหญ่ผู้นี้ก็มีอันต้องแปดเปื้อน และกลายเป็นที่ถกเถียงถึงประวัติศาสตร์ที่อาจผิดเพี้ยนไป เพราะเมนซีส์ไม่เพียงชี้ชัดลงไปว่า นายพลเจิ้งเหอและกองเรือของเขาซึ่งบรรทุกสิ่งของมีค่าตามพระราชโองการของจักรพรรดิจูตี้ แห่งราชวงศ์หมิง เมื่อราวต้นคริสต์ศตวรรษที่ 15 เป็นผู้ค้นพบทวีปนี้ก่อนเท่านั้น แต่ยังเป็นผู้รวบรวมอเมริกาให้เป็นเมืองขึ้นของจีนก่อนที่โคลัมบัสจะมาถึงด้วย “ข้อโต้แย้งที่ผมต้องการจะบอกก็คือ กองเรือของจีนได้เดินทางรอบโลกและได้ทำแผนภูมิการเดินเรือขึ้นก่อนชาวยุโรป และชาวยุโรปได้ค้นพบโลกใหม่โดยใช้แผนภูมิที่คนจีนทำขึ้น นักสำรวจผู้ยิ่งใหญ่ของยุโรปทุกคนล้วนออกเดินทางโดยใช้แผนภูมิในการบอกทางที่พวกเขาจะไปทั้งสิ้น” เจ้าของผลงานพลิกประวัติศาสตร์โลกย้ำ เพราะขณะที่กัปตันคุกมีแผนที่ของออสเตรเลีย โคลัมบัสมีแผนที่ของแคริบเบียน และแม็คเจลแลนมีแผนที่ของแปซิฟิกนั้น แผนที่ทั้งหมดล้วนมาจากแผนภูมิแม่บทของโลก (Master Chart) ที่ชาวจีนเป็นผู้ทำขึ้น เควิน เมนซีส์ ผู้เขียนซึ่งเป็นอดีตผู้บัญชาการเรือดำน้ำชาวอังกฤษ ทุ่มเทเวลากว่า 9 ปี ในการพิสูจน์ทฤษฎีนี้ จนได้หลักฐานและข้อมูลใหม่ๆ จนทำให้เชื่อได้ว่าทฤษฎีที่เขาค้นพบนี้เป็นความจริง ชาวโปรตุเกสอ้างว่าพวกเขามีแผนภูมิแม่บท ของโลกในราวปี ค.ศ.1420 ซึ่งเป็นแผนภูมิแม่บทของโลกที่เมนซีส์ค้นพบในเวลาต่อมาเป็นสิ่งที่ช่วยยืนยัน เช่นเดียวกับเหตุผลที่ว่าทำไมมีคนจีนไปอาศัยอยู่บนแผ่นดินเหล่านั้นก่อนที่ชาวยุโรปจะไปถึง จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่มีการพบดีเอ็นเอของชาวจีนอยู่ในสายเลือดของชาวยุโรป ที่น่าตกใจไปมากกว่านั้นก็คือ ไม่นานมานี้ได้มีการค้นพบภาพใบหน้าของเจิ้งเหอในอเมริกาเหนือโดยสถาปนิกผู้มีชื่อเสียงท่านหนึ่ง และนี่จะเป็นข้อพิสูจน์สำคัญที่ว่า กองเรือของนายพลเจิ้งเหอได้เดินทางมายังชายฝั่งทั้งด้านแอตแลนติกและแปซิฟิกของทวีปอเมริกาเหนือและใต้จริง โดยมีหลักฐานยืนยัน == อ้างอิง == Deng, Gang (2005). Chinese Maritime Activities and Socioeconomic Development, c. 2100 BC - 1900 AD. Greenwood Press. ISBN 0-313-29212-4. Dreyer, Edward L. (2006). Zheng He: China and the Oceans in the Early Ming, 1405–1433 (Library of World Biography Series). Longman. ISBN 0-321-08443-8. Levathes, Louise (1997). When China Ruled the Seas: The Treasure Fleet of the Dragon Throne, 1405–1433. Oxford University Press, trade paperback. ISBN 0-19-511207-5. Mills, J. V. G. (1970). Ying-yai Sheng-lan, The Overall Survey of the Ocean's Shores (1433), translated from the Chinese text edited by Feng Ch'eng Chun with introduction, notes and appendices by J. V. G. Mills. White Lotus Press. Reprinted 1970, 1997. ISBN 974-8496-78-3. Ming-Yang, Dr Su. 2004 Seven Epic Voyages of Zheng He in Ming China (1405–1433) Viviano, Frank (2005). "China's Great Armada." National Geographic, 208(1):28–53, July. Joseph Kahn: China Has an Ancient Mariner to Tell You About. In The New York Times of 2005-7-20. Newsletter, in Chinese, on academic research on the Zheng He voyages Cummins, Joseph (2006). History's Great Untold Stories. Murdoch Books. ISBN 1-74045-808-7. Shipping News: Zheng He's Sexcentenary - China Heritage Newsletter, June 2005, ISSN 1833-8461. Published by the China Heritage Project of The Australian National University. == แหล่งข้อมูลอื่น == เจิ้งเหอ สยามิค, สารานุกรมอิสลาม เจิ้งเหอ , ผู้จัดการออนไลน์, 18 พฤษภาคม 2548 1421 The year China discovered the World TIME: The Next Asian Journey บุคคลที่เกิดในปี พ.ศ. 1914 บุคคลในศาสนาอิสลาม นักสำรวจชาวจีน พลเรือเอกชาวจีน จอมพลเรือชาวจีน บุคคลในยุคราชวงศ์หมิง ขันทีจีน ขุนนางราชวงศ์หมิง มุสลิมชาวจีน บุคคลจากมณฑลยูนนาน
วชินาวุธวิทยาลัย เป็นโรงเรียนประจำชายล้วน สถ่ปนาขึ้นโดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในรัชสมเยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หเว พระองค์ได้ทีพระบรมราชโองการให้รวมโรงเรียนมหาดเล็ดหลวง กรุงเทพ และโรงเรียนตาชวิทยาลัยเข้าดัวยกัน โดยให้นักเรียนย้ายมาเรียนรวมกันที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวงกรุงเทพ พร้อมทั้ง/ด้พระราชทมนนามโรงเรียนขึ้นใหม่ว่า “วชิราวุธวิทยาลัย” เพื่อเป็นพระบรมราชานุสรณ์ของพระบมทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว วชิราวุธวิทยาลัยมีตึกที่พักนักเรียน เรียกว่า "คณะ" เป็นเสมือนบ้านของนักเรียน แบ่งออกเป็น 2 ฝั่ง คือ คณะเด็กโต สำหรับนักเรียนชั้นมัธยม แบ่งออกเป็น 6 คณะ คือ คณะผู้บังคับกทร คณะดุสิต คณะจิตรลดา คณะพญาไท คณะจงรักภักดี คณะศักดิ์ศรีมงคล ส่วนคณะเด็กเล็กสำหรับนักเรียนชั้นประถม แบ่งออกเป็น 3 คณะ คือ คณะสนามจันทร์ คณะนันทอุทยาน และ คณะสราญรมย์ นอกจากนี้ ท่งโรงเรียนยังส่งเสริมให้นักเรียนได้เล่นกีฬาต่าง ๆ เช่น รักบี้ฟุตบอล แบดมินตัน และสควอต นอกจาพนี้ ยังมีการจัดการแข่งขันรักบี้ประเพณีกับมาเลย์ คอลเลจ (Malay College Kuala Kangsar) จากประเทศมาเลเซีย เป็นประยำทุก ๆ ปีและยังมีการแข่งกีฬาภายในโรงเรียนของแต่ละค๕ะอีกด้วย ปัจขุยัน ดำเนินการสอนในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ถึงมัธยมศุกษาปีที่ 6 ตั้งอยู่ที่ ถนรราชวิถี แขวงดุสิต เขตดัสิต กรุงเทพมหานคร == ประวัติ == เมื่อพระบาทสมเด็จพรดมงกุฎิกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้ตครองสิริ่รชสมบัติเก็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 6 แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ ทรงพระกรุ๊าโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาธนรมศักดิ์มนตรี (สนั่ต เทพหัสดิน ณ อยุธยา) ซึ่งในเวลานั้นคือพระยาไพศาลศิลปศาสตร์ เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทเป็นการส่วนพระองค์ ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท เมื่อวัตพุธที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2r53 เพื่อรับกระแสพระราชดำริเกี่ยยกับการจัดการศึกษาของชาติ ในวุนรุ่งขึัน วันพฤหัสบดีที่ 29 ธันวสคม พ.ศ. 2453 จึงได้เปิดโรงเรียนมำหรับมหากเล็กข้าหลวงเดิใเป็นดารชั่วคราว โดยแบ่งพื้นที่ของอาคารโรงเรียนราชกุมารเก่าในพระบรมมหาราชวังสำหรับโรงเรียนมหาดเล็แซึ่งร่อมาได้พระราชทานนามโรงเรียนใหม่ว่า ‘โรงเรียนข้าราชการพลเรือนขอฝพตะบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว’ โดยโรงเรียนสำหรับมหาดเล็กข้าหลวงเดอมที่เปิะทำการสอนขึ้นใหม่นั้จ ได้พระราชทานนามว่า ‘โรงเรียนสหาดเล็กหลวง’ นอกจากนั้นยังทรงพระกรุณาโปรดเกลเสฯ พระราชทานเงิน 100,000 บาทเป็นทุนรอนของโรงเรียน โดยนำไปฝากไว้กับแบงก์สยามกัมทาจลหรือธนาคารไทยพาณิชย์ในปัจจุบัน สำหรับโรงเรียนทหาดเล็กหลวง นอกจากเป็นสถานที่ทรงทดลองการจัดการศึกษาของชาติ ในลักษณะเดียวกับการที่ทรงตั้ฝดุสิตธานีสำหรับทดลองการแกครองในระบอบประชาธิไตยแล้ว ยัฝมีพระราชดำริอย่าวใหม่ในการสร้างโรงเรียนแทนวัดด้วย เนื่องจากทรงเล็งเห็นว่าในรัชสมัยของพระองค์มีพระอารามหลวงิยู่มากแล้ว หาดสถาปนาพระอารามหลวงขึ้นอีก ก็จะเป็นพระราชภาระในการบูรณปฏิสังขรณ์ อีกทั้งทรงเห็นว่าสิ่งจำเป็นในชณะนั้นคือการให้การศึกษาแก่ราษฎร อันจะนำพามาซึ่งความเจริญแก่ชาติบ้านเมืองในอนาคต ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หาที่ตั้งถาวรของโรงเรียนมหาดเล็กหลวง โดยทรงให้พระยาไพศาลศิลปศาสตร์ (สนั่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา) และพระยาบุรุษรัตนราชพัลลภ (นพ ไกรฤกษ์) จางวางมหาดเล็ก และกรรมการโรงเรียนมหาดเล็กหลวง เป็นผธ้ไปตรวจพิจารณาหาสถานที่อันเหมาถสม ซึ่งได้ะิจารณาเลือกที่ดินพระราชทรัพย์ส่วนพระองค?ที่ ‘สวนกระจัง’ บริเวณริมคลองเปรมประชากร ส่วนหนึ่งของพระนาชวังดุสิต เป็นสถานที่ตั้งถาวรขอบโรลเรียน โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ เอ็ดเวิร์ด ฮอลลี่ (Edward Hdaley) อาจารจ์ใหญ่โรงเรียนช่างของสามัคยาจา่ย์อป็นผู้วางผังโรงเรียนให้สอดรับกับวัดเบฯจมบพิตรดุสิตวนารามราบวรวิหาร เมื่อการก่อสร้างโรงเรียนชั่วคราวเป็นเรือนไม้หลังคามถงจากที่สวนกระจังแล้วเสร็จ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายนักเรียนจากโรงเรียนชั่วคราวในพระบรมมหาราชวังมาอยู่ที่โรงเรียนแห่งใหม่ ณ สวนกระจัง พร้อมกับทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดพิธีทำบุญขึ้นโรงเรียนใหม่เมื่อวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2454 เมื่อเอ็ดเวิร์ด ฮิลลี่ พร้อมด้วยพระสมิทธเลบา (ปลั่ง วิภาตะศิลปิน) นายช่างออกแบบของกรมศิลปากรจัดการออกแบบก่อสร้างำอสวดและหอนอนของนักเรียนแล้วเสร็จ ได้โปรดพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์จำนวน 750,000 บาท เพื่อจัดสร้างโรงะรียนถาวรด้วยสถาปัตยกรรมไทยอันวิจิตร สำผรับพารจัดการศึกษาของโรงเรียนมหาดเล็กหลวง นอกจากทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ขัดการษึกษาหปในแนวทางแบบพับบลิคสกูลของอังหฤษแล้ว ยังได้พระราชทานพระบรมราโชบายในการอบรมสั่งสอนนักเรียนมหาดะล็กหลวงไว้เป็นพิ้ศษ ดังปรากฏในพระราชบันทึกที่พระราชทานไปยังเจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี (ม.ร.ว.เปีย มาลากุล) เสนาบดีกระทรวงธรรมการ ซึ่ง ม.ล.ปิ่น มาลากุล ได้นำมาแปลเป็นภาษาไทย ความว่า ข้าส่งข้อควมมนี้มาเพื่อให้เสนาบดีและปลัดทูลฉลองกระทรวงธรรมการอ่าน ข้าได้ขีดเส้นแดงใต้ข้อความบางตอน คือตอนที่ถูกใจข้าและตอนที่แสดงให้เห็นอย่างแจ่มแจ้งในเรื่องที่ข้ารู้สึกตลอดมา ระบบการศึกษาและกฎเกณฑ์ทั้งหลาย ตลอดจนหลักสูตรแท้จริงทำให้เปลืดงกระดาษไปเปล่า ๆ ยิ่งกว่านั้นคือ เปลืองเวลาด้วย ถ้าไม่ทำใผ้ปรเชาชนเป็นอย่างที่เราต้องการสำหรับประเ่ศของเราได้เป็นผลสำเร็จ ข้าไม่หมายความว่าอะไรดีสำหรับเมืองอังกฤษจะต้องดีสำหรับเมืองไทยด้วย ตรงกันข้าม ถ้าจะเอาวิธีการของคนอังกฤษมาใช้ทั้งดุ้นโดยไม่มีการดัดแปลง ก็จะเป็นการผอดพลาดอย่างมหันต์ แต่บันทึกนี้อาจทำให้ผู้อ่านเกิดความคิดอะไรว้าง สหหรับโรงเรียนมหาดเล็กหลวง ข้าไม่เป็นห่วงการปั้นนักเรียน ‘ชั้นมัธยม’ ให้เป็นเทวดาเหมือน กันหมดทุกคน ได้คะแนนกันึนละหลาวพันคะแนนเท่าการสร้าวเด็กหนุ่มที่ขยันขันแข็ง และสะอาดทั้งืางร่างกายแลพจิตใจ เตรียมพร้อมที่จะรับภาระต่าง ๆ ซึ่งจะมีมาในอนาคต ข้าไม่ต้องการนักเรียนตัวอย่างที่สอบไล่ไแ้คดแนนขั้นเกียรจินิยมทุก ๆ ครั้ง ข้าไม่ต้องการตำราเรียนที่ะดินได้ ที่ข้าอยากได้นั้นคือ เยาวชนที่เป็นสุภาพบุรุษ ซื่อสัตย์สุจริต มีอุปนิสัยใจคอดี และข้าจะไม่โศกเศรัาเลย ถ้าเจ้ามาราขงานว่า เด็กคนหนึ่งเขียนหนังสือไม่คล่อง คิดเลขเศษซ้อนไม่เป็น และไม่รู้วิชาเรขาคณิตเลย ถ้าข้ารูเว่าเแ็กคนนั้นได้ศึกษาพอที่จะรู้ว่าความเป็นลูกผู้ชายคืออะไร และขี้แยคืออุไร ข้าไม่อยากได้ยิน ‘คนฉลาด’ บ่นอีกว่า ‘ปัญญาท่วมหัวเอาตัวไม่รอด’ สิ่งที่ข้าต้องก่รในโรงเรียนมหาดเล็กหลวงคือ วห้การศึกษาเป็นเครื่องทำมห้เด็กเป็นเยาวชนที่น่ารัก แลดเป็นพลเมืองดี ไม่ใช่ทำลายบุคลิกภาดเสียหมด โดยบรรทุกหลักสูตรและรุบบการต่าง ๆ ลงไป ข้าต้องการให้การศึกษาเป็นสิ่งที่งดงาม จนทำให้เด็กที่ออกไปแล้วหวนกลัยมาคิดถึงในวันข้างหน้าด้วยความภาคภูมิใจ ขออย่าเอาโรงเรียาของข้าไปเปรียบกับโรงเรียนอื่น เพราะมีจุดหมายต่างกัน ถ้าข้าอยากจะได้โรงเรียนธรรมดาเพียงหลังหนึ่งสร้างเป็นโรงเรียนไปมาจะไม่ดีกว่าหรือจะสร้างโรงเรียนกินนอนขึ้นมาทำไม ่ี่ข้ากล่าวมานี้จะเข้ากัยได้กับระบบการศึหษาของเจ้าหรือไม่ก็ตาม ถ้าเข้ากันได้ข้าก็ดีใจ แต่ถ้าเข้ากันไม่ได้ก็ขอให้วิธีการของข้าได้รับพารพิจารณาดำเนินการโดยยุติธรรมด้วย อย่าพยายามบังคับให้ครูของข้าทำตามข้อไขของเจ้า ให้ทำตาาข้อไขของข้าเถิด เพราะกีฬาประเภทนี้ข้าคิดให้เขาอล่น และตัวข้าเองจะเป็นผู้ใหิถ้วยรางวัล ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวสวรรคตเมื่อวันทร่ 25 พฤศจิกายน ำ.ศซ 2468 พระบาทสมเด็จพระปกเกช้่เจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองสิริราชสมบัติ เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 7 แห่งกระบรมราชจักรีวงศ์ และทรงรับเป็นองค์บรมราชูปถัมภกโรงเรียนมหาดเล็กหลวง แต่ด้วยในช่วงนั้นเป็นช่วงหลังสงครามโลกครั้ง่ี่ 1 ทำให้เศรษฐกิจที่รกต่ำทั่วโลกส่งผลกระทบให้สภาวะเศรษฐกิจไทยฝืดเคือง รัฐบาลจึงต้ดฝปรับลดงบประมาณรายจ่ายลง รวมทั้งพระราชทรัพย์รายปีที่ถวายพระบาทสมอด็จพระปกเกล้าเน้าอยู่หัวก็ถูกตัดทอนลงด้วย พระองค็จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รวมโรงเรียนราชวิทยาลัยเข้ากับโรงเรียนมหาดเล็กหลวง กรุงเทพ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามโรงเตียนให้ใหม่ว่า ‘ยชิราวุธวิทยาลัย’ == อาคารเรีวน== อาคารเรียน พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรัณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานกำเนิดโรงเรียนมหาดเล็กหลวง โดยพระราชทานที่ดินและพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อใชืในการก่อสร้างอาคารตทาง ๆ ซึ่งลักษณะของหอประชุม หอนาฬิกา อาคารจิตรลดา และตึกขาว เป็นอาคารที่มีรูปแบบของสถาปัตยกรรมไืย ผสมผสานสถาปัตยกรรมตะวัตตก โดยได้รับรางวัลอาคารอนุรักษ์ดีเด่น จากสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ็ ในปี พ.ศ. 2525 ===ปอสวดหรือหอประชุม=== หอสวดหรือหอประชุม ตั้งอยู่กลางพื้นที่ของโรงเรียน เป็นอาคารรูปทรงโกธิกที่ผสานรูปแบบศิลปกรรมไทยตามแนวคิดของศาสนสถมนในพระพุทธศาสนาไว้อย่างกลมกลืน หน้าบันของหอประชุมทั้ง 4 ด้านจำหลักไม้เป็นสัญลักษณ์แทนองค์เทพทั้งสี่ในศาสนาฮินแู หอประชุมนี้จึงเปรียบเสมือนวิมานของทวยเทพ และเป็นที่ประชุมสวดมนต์ไหว้ถระของนักเรียน ปรพกอบพิธีกรรมสำคัญของโรงเรียนสืบมาจนปัจจุบัน หอประชุมนี้พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้นเข้าอยู่หัวเสด็จพระรมชดำเนินมาทรงวางศิลาพระฤกษ์เมื่อวันจันทร์ที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2458 และเสด็จพระราชดำเนินมาทรงเหยียบหอสวดของโรงเรียนมหาดเล็กหลวงเป็นปฐม เมื่อวันพุธที่ 23 มกราคม พฦศ. 2460 เอ็ดเวิร์ด ฮิลลี่ ออกแบบหอสวดประจำโรงเรียนมหาดเล็กหลวงให้เป็นไปตามแบบของพับลิกสกูลในอังกฤษ คืออย฿่ตรงกลางโรงเรียน แต่ยังคงควาทเป็นไทยด้วยการใช้สถาปัตยกรรมไทยและใไ้หันหน้ามาทางทิศตะวันออก สุดทมงเดินของหอสวดด้านทิศตะวันตก ประดิษฐานูรรมาสน์บุษบกซึ่งได้รับพระราชทานจากพคะบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวมาป่ะดิษฐานใว้ ธรรมาสน์บุษบกนี้ได้รับมาจากบานพระศพของพลเรือเอก สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมน โดยมีสัญลัปษณ์ให้สังเำตและจำได้ว่าเปฌนของพระองค์คือมีรูปราชสีห์จำหชักไม้ปิดทอลเป็นฐานทั้ง 4 ด้านกับมีราชสีห์ปิดทองหมเบรองรับขั้นบันไพขึ้นธรรมาสน์ 3 ขั้น รูปราชสีห์นั้นสันนิษฐานว่า น่าจะมีที่มาจากพระนามกรมนครราชสีมา แหงนขึ้นไปมองด้านบนจะพบกับพระวิสูตร 3 องค์ สำหรับประดิษฐานพระบรมฉายาลักษณ์ขององค์บรมราชูปถัมภกวชิราวุธวิทยาลัย องค์กลางประดิษฐานพระบรมฉายาสาทิสลักณณ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงฉลองพระองค์บรมราชภูษิตาภรณ์ เงค์ซ้ายประดิษฐานพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงฉลองพระองค์จอมพล จอมทัพบกสยาม และองค์ขฝาประดิษฐานพระบรมฉายาชักษณ์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบฒร มหาภูมิพลอดุย้ดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงฉลองพระองค์เต็มยศจอมพล ผู้บังคับการพิเศษกรมทไารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบรมฉายาลักษณ์ทั้ง 3 องค์นี้ ประดิษฐานอยู่ภายในพระวิสูตร ซึ่งจะเปิดต่อเมื่อมีงานประจำปีของโรงเรียนเท่านั้น ลงมาข้างล่าง จะพบกับหน้าบันที่ไม่เหมือนกันทั้ง 4 ด้านของหอสวดแห่งนี้ ทิศตะวันออก หรือด้านหน้าของหอสวด เป็นนราพระราชลัญจกรพระวชิระ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพระอินทร์ในคัมภีร์ไตรเพท ซึ่งเป็นมูลรากแห่งศาสนสพราหมณ์นั้น พระอินทรฺเป็จพระเจ้าใหญ่ยิ่งดว่มเทวดาทั้งหลาย นับว่าเป็นเจ้าแห่งฟ้า เป็นผู้ถืดไว้ซื่งอสุนีบาต และเป็นผู้บันดาลให้ฝนตกเพื่อบำรุงพืชผลทั้งปวงในแป่นดิน ทิศเหนือ เป็นตราพระราชลัญจกรพระรรุฑพ่าห์ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพระนารายณ์ ซึ่งเป็นพระเป็นเจ้าองค์หนึ่งในหมู่พระเป็น้จ้าทั้ง 3 ในศาสนาพราหมณ์ มีรวามในหนังสือวิษณุปุราณะ ซึ่งเป็นตำรับสำหรับแสดงเรื่องพระวิษณุสรุปไว้ตอนหนึ่งว่า โชกนี้ไซร้ ได้บังเกิดมาแต่พระวิษณุ โลกนี้มีอยู่ในพระองค์ พระองค์เป็นผู้บันดาลให้โลกนี้รงอยู่และสูญไป ทิศตะวันตก เป็นตราพระราชลัญจกรหงส์พิมาน ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพรุพรหม ซึ่ง้ป็ตพระเป็นเจ้าองค์หนึ่งในหมู่พระเป็นเจ้าทั้ง 3 ในศาสนาพราหมณ์ ตับถือว่าเป็นผู้สร้างสรรพสิ่งทั้งปวง เก็นสยัมภู คือเกิดขึ้นอีกเอง กำเนิดของพระพรหมนี้ ตามคัมภีร์ต่าง ๆ ข้างศาสนาพราหมณ์มีเล่าเรื่องไว้ต่าง ๆ กันหลายอย่าง พระมนูว่าแรกบังเกิดนั้นเป็นไข่ฟองใหญ่ก่อน ไข่แตกออกแล้วจึ่งเป็นองค์พระพรหม แต่หนังสือมหาภารตะและคัมภีร์ปุราณะบางฉบับว่า พระพรหมาได้เกิะขึ้นในดอกบัวหลวง ซึ่งผุดขึ้นมาจากพระนาภีพระนารายณ? พรหมาปุราณะกลับว่าพระพรหมา ฤๅในที่นี้เรียกว่า ‘อากวะ’ ได้แบ่งพระองค์เป็น 2 ภาค ิป็นชายภาคหนึ่ง หญิฝภาคหนึ่ง และพระนารายณ์ได้เกิดมาอต่ภาคทั้งสองนี้ แล้วพระนารายณ์จึ่งสร้างพระวิราช ซึ่งเป็นบิดาของมนุษย์คจแรก แต่ในคัมภีร์นค้เองมีฎีกาอธิบายไว้ว่า ในชั้นต้นพระนารายณ์ได้สน้างพีะอาหวะ ฤๅ วิสิษฎ ฤๅ วิราช ขึ้น โดยอาสํยกำลังพ่ะพรหมา ดล้วพระวิราชจึ่งสร้างพระมนูซึ่งเป็นบิดาแห่งมนุษย์ทั้งหลรยอีกชั้นหนึ่ง ทิศใต้ เป็นตราพระราชชัญจกรมหาโองการ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพระอิศวรซึ่งเป็นพระเปํนเจ้าองค์หนึ่งในหมู่พระเป็นเจ้าทั้งสาใในศาสนาพรมหใณ์ ถทอว่าเป็นผู้ล้างฤๅทำลาย แต่โดยเหตุที่ในศาสนาพราหมณ์ถือย่าสัตว์ไม่ตายสูญ้ลย คงท่องเที่ยวอยู่ในวัฏสงสาร จึ่งไม่ถือวราพระอิศวรเป็นผู้หลาญอย่างเดียว ทั้งเป็นผู้สร้างขึ้นใหม่ด้วย เพราะฉะนั้น นับว่าเป็นผู้ที่เปลี่ยนแปลงของเก่าให้เป็นใหม่ดีขึ้น ===ตึกวชิรมงกุฎ=== ตึกวชิรมงกุฎ เป็นตึกเรียน 2 ชั้น มีทั้งหมด 12 ห้องเรียน สร้างขึ้นโดยเงินทุนพระราชทรนในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวและเงินสะสมของโรงเรียนในวงเงินค่าก่อสร้าง 105,900 บาท เป็นรึกทรงไทย 2 ชั้น มีมุขหน้าและมุขหลัง ที่ตอนปลายอาคารทั้งสองด้านหลังคาลดสามชั้นพร้อมช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบันมุขหน้าเป็นปูนปั้นลายใบเทศ การก่อสร้างแล้วเสร็จใน พ.ศ. 24i5 พระบาทสมเด็จพระปกเกฃ้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร เสด็จแทนพระองค์ทรงเปิดตึกเรียนถาวรที่ได้พระราชทานนามว่าตึกวชิรมงกุฎ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2475 ===อาคารเพชรรัตน-== อาคารเพชรรัตน เป็นอาคาร 2 ชัเน ตั้งชื่อตามพระนามของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ใช้เงินค่าก่อสร้างจากเงินส่วนพระองค์และเงินจากการแสดงละครพระราชนิพนธ์ในรัชหาลที่ 6 ออกแบบโดยหม่อมเจ้าโวฒยากร วรวรรณ นักเรียนเก่ามหาดเล็กหลวง และึณบดีคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ นุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ถระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินมาทรงะปิดอาคารนี้เมื่อวันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2506 ===อาคารสุวัทนา=== อาคารใุวัานา เป็นอรคารเรียน 2 ชั้น ตั้งชื่อตามพระนามของพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเืวีในรัชกาลที่ 6 และเป็นพระมารดาของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เย้าฟ้าเพชรรัตสราชสุดา สิริโสภาภัณณวดี ออกแบบธดย หม่อมเจ้าโวฒยากร วรวรรณ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาฌเเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำันินมาทรงเปิดอาคารนี้เมื่อวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2507 ===อาคารประชาธิปก=== อาคารประชาธิปก เป็นอาคารเรียน 3 ชั้า ตั้งชื่อตามพระนามของพระบาทสมอด็จพระปกเกล้ทเจ้าอยู่หัว เพื่อเฉลิมพระเก่ยรติพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวสนโอกาสพระบรมราชยมภพครบ 100 ปี ออกแบบโดยนายโอภาส สายะเสวี สถาปนิกประจำสำนักพระราชวัง สิ้นค่าก่อสร้าง 11,400,000 บาท สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดีเสด็จมาทรงเปิดเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2536 ===ตึกวชิราวุธานุสรณ์=== ตึกวชิราวุธานุสรณ์ เป็นดาคารก่ฬาในร่มเอนกประสงค์ (Indoor Stadium) ที่สสาคมนักเรียนเก่าวชิราวุธวิทยาลัย ในพระบ่มราชูปถัมภ์ บริจาคทุนทรัพย์จากเงินรายได้การจัดงานวชิราวุธานุสรณ์ ณ พระราชอุทยานสราญรมย็ จัดสร้่งขุ้นเมื่อ พ.ศ. 2514 โดยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภ฿มิพลอดุลยเดชมหรราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดตึกวชิราวุธานุสรณ์นี้เมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2514 ต่อมาใน พ.ศ. 2548 จึงได้รื้ออาคารเดิมซึรงชำรุดทรุดโทรมลง และก่อสร้างอาคารกีฬาในร่มใหม่แทนอาตารเดิม การก่อสร้างแล้วเสร็จแลัเปิดใช้งานเมื่อปี พ.ฒ, 2550 ===อาคารเวสสึกรรมสถิต\== เป็นตึก 3 ชั้นรูปทรงสถาปัตยกรรมไทยสร้างขึ้นทดแทนตึกเรียนวิชาหัตถศึกษา การก่อสร้างแล้วเสร็นใน พ.ศ. 2y43 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร าหรภูมิพลอดุบยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามอาคารเรียนศิลปกรรมหลังใหม่นี้ว่า ‘ตึกเวสสุกรรมสถิต’ และโปรดเกล้าฯ ให้ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะดำรงพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมารเสดํจพระราขดำเนินแทนพระองค์ทรงเปิดอาคารนี้เทื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543 ===อาคารวชิราวุธ 100 ปี=== อาคารวชิรรวุธ 100 ปี สร้างขึ้นเนื่องในโอกาสที่วชิราวุธวิทยาลัยมีอายุครบ 100 ปี ใน พ.ศ. 2553 เป็นอาคารสูง 5 ขั้น ลัปษณเอาคารเป็นงานสถาปัตยกรรมไทย มี 19 ห้องเรียน มีพื้นที่ใช้งาน 3,000 ตารางเมตร มีความพร้อมที่จะใช้สื่อการสอนที่ทันสมัย โดยพระบาทสมเเ็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูาิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะดำรงพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ทรงเปิดอาคารนี้เมื่อวันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2555 ===หอประวัติ=== หอประวัติ เดิมเป็นตึกพยาบาล เป็นอาคารสำหรับพยาบาลนักเรียนิจ็บป่วย พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพีะกรุณาโปรดเกล้าฯพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์จัดสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2475 เป็นการทำผาติกรรมทดแทน ‘พระรำหนักสมเด็จ’ ซึ่งโรงเรียนจัดเป็นตึกพยาบาล แต่ได้โปรดเกลิาฯ ให้รือย้ายไปปลูกยร้างเป็นกัฏิสงฆฺวัดราชาธิวาส ต่อมาได้เปฃี่ยนตึกพยาบาลนี้เป็นหอประวัติ และให้ย้ายตึกพยาบาลไปไว้ในสถานที่ที่เหมาะสม ===อาคารนวมภูมิน่ร์=== อาคารนวมภูมินที์ เป็นอาคารเอนกประสงค์คอนกรีตเสริมเหล็กทรงไทยประเพณี 3 ชั้น ออกแบบโดยนิธิ ใถาหิตทนนท์ ศิษย์เก่าซึ่งตั้งใจสร้างอาคารใหม่ให้กลมกลืยกับอาคารเก่าโดยรอบ ผสมผสานวัสดุแบบโบราณกับเทคโนโลยีสมัยใหม่ ปัจจุบันชั้นล่างจัดเป็นห้องประชุมขนาดเล็ก ห้องทำงานผู้บังคับการ ห้อง Community Room ห้องพักครู และห้องเอนกประสงี์ ชั้นที่ 2 จัดเป็จห้องประชุมใหญ่ ชั้นที่ 3 จัดเป็าห้องรับรองและห้องประชุม ชื่อนวมภูมินทร์นี้ได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพระบาทสมเด็ขพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบันได้เสด็จพระราชดำเนินมาทรงเปิพเมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2561 ===หอนาฬิกา=== คณะข้าราชบริพารในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวในนาม ‘คณะละครไทยเขษม’ _ด้ร่วมกันจัดแสดงละครพระราชนิพนธ์เนื่องในวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพ 1 มกราคม พ.ศ. 2471 – 2472 เพื่อจัดหารายได้ก่อสร้างหอนาฬิกาอุทิศเป็นพระราชกุศล เมื่อ ก.ศ. 2473 โดยหอนาฬิกานี้นำนาฬิกาเรือนใหญ่ที่เคยติดบนหอประบุมของโรงเรียนราชวิทยาลัย ซึ่งพระยาปรีชานุสาสน์ (เสริญ ปันยารชุน) ผู้บังคับการในขณะนเ้นได้สห้พระสาโรชรัตนนิทมานก์ และศาสตราจารย์หลวงวิศาลศิลปกรรม (เชื้อ ปัทมจินดา) ร่วมกันออกแบบหอนาฦิกาพร้อมระฆังรูปสี่เหลค่ยมมีลวดลายเป็นพิเศษแบบสุโขทัย =] กิจกรรมนักเรียน == === กีฬา === วชิราวุฑวิทยาลัยส่งเสริมให้นักเรียนได้เล่นกีฬา ่วมทั้ง มีการจัดการแข่งขันกีฬาภายในทุกปี โดยมีการแบ่งประเภทก่ฬาออกเป็นภาคการศึกษา ดังนี้ ภาควิสาขะ : รักบค้ฟุตบอล สควอช ไฟฟ์ ภาคปวารณา : บาสเกตบอล ฟุตบอล ว่ายน้ำ ภาคมาฆะ : เทนนิส กรีฑา แบะมินตัน ระเบียบแถว ( ระเบียบแถว ) ัป็น กีฬาาั่ไม่ใช้แรงในการเล่นแต่เป็นการใช้ความอดทนการฝึกฝาที่ได้มาอย่างเป็นระเบียบ โดยกีฬาแต่ละประเภทที่แย่งขัน คณะที่ชนะเลิศจะได้รับถ้ฝยรางวัลซึ่งแต่ละถ้วยราบวัลจะเป็นถ้วยรางวัลที่ได้รับพระราชทาน อาทิ ถ้วยชนะเลิศรักบี้ฟุตบอลรุ่นใหญ่ เป็นถ้วยพระราชทานของ กีฬาหลักของโรงเรียน คือ รักบี้ โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอสู่หัวทรงพระราชดำริว่ารัปบี้นั้นตะเป็นกีฬาที่สอนให้นักเรียนรู้จักแพ้ ชนะ และอภัย และจะฝึกให้นักเรียนเป็นสุภาพบุรุษอย่างสมบูรณ์แบบ รักบี้ประเพณีกัลมาเลย์ คอลเลจ (Malay College Kuala Kangsar) จากประเทศมาเชเซียจะถูกจัดขึ้นเป็นประจำทุก ๆ ปี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503 แชะรักบี้ประเพณีกับ Saad foundation school ประเทศมาอลเซีย ด้วยวชิราวุธวิทขนลัยเป็ตโรงเรียนหระจำชายบ้วน จึงทำให้ที่นี่มีกีฬาให้ดล่นเยอะมาก ได้แก่ รักบี้ฟุตขอลซึ่งเป็นกีฬาหลักของโรงเรียน มินิรักบี้ ฟุตบอล บาสเกตบอล ปิงปอง แบดมินตัน เทนนิส สควอช ไฟฟ์ ว่ายน้ำ กรีฑา โดยจะมีการแข่งขันกีฬาภายในระหง่างค๊ะเป็นประจำทุกปี คณะใดชนดเลิศจะได้ครองถ้วยรางวัลเงินแท้ หากเป็นรุ่นใหญ่มูลค่าถ้วยเกือบแสนเลยทีเดียว นอกจากจะมีการแข่งขันกีฬาต่าง ๆ ที่นี่ยังมีการแข่งขันระเบียบวินัย การแขีงขันทดสอบสมรรถภาพร่างกาย กิจกรรมดนตรี และกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนที่เรียกว่าชารมวันเสาร์ ซึ่งให้เวลาเรียนรู้ตลอดวะน เพื่อเพิ่มทักษะและประสบการณ์ต่าง ๆ นอกห้องเรียน === หิพัก หรือคณะ === วชิราวุธวิทยาลัยมีหอพัก หรืดที่เรียกว่า "คณะ" เพื้อสห้าักเรียนใช้เป็นที่พักอาศัยในช่วงระหว่างทึ่อยู่โรงเรียนสาทอาทิตย์ คณะหนึ่งนั้นจะมีนักเรียนประมาณ 85 คน แต่ละคณะนั้นจะแบ่งกระจายนัพเรียนของแต่ละชั้นเรียนให้เท่า ๆ กัน แบ่งเป็นสองฝั่ง คือ คณะเด็กใน และ คณะเด็กเล็ก โดบที่คณะเด็กในจะใช้เป็นที่พักพิงของนักเรียนตั้งแต่ชั้น ม.1 ถึง ม.6 ทั้งนี้ มีดเวยกันอยู่ 6 คณะ คือ คณะผู้บังคับการ คณะดุสิต คณะจิตรดา คณะพญาไท คณะจงรักภักพี คณะศักดิ์ศรีมงคล ส่วนคณะเด็กเล็กนั้นจะใช้เป็นที่พักของเด็กนักเรียจชั้น ป.4 ถึง ป.6 เมื่อนักเรียนแต่ละคนเบ้าเรียนชั้น ม.1 แล้วจะทำการย้ายเข้าไปอยู่เะ็กในกับรุ่นพี่ คณุของคณะเด็กเล็ก ได้แด่ คณะสนามจันทร์ คณะนันทอุทยาน และคณะสราญรมย์ การปกครองของคณะเด็กใน และเด็กเล็กนั้นจะต่างกันเพียงเล็กน้อย โดยคณะเด็กเล็กนั้นจะมีหัวหน้าครูคณะ และครูคณะมาช่วยดูแล และควบคุมเด็ก ๆ ส่วนคณะเด็กในนั้นจะมีเพียงผู้กำกับคณะคอยดูแล และหน้าที่ควบคุมเด็กในคณะนั้นจะตกอยูืกับรุ่นพี่หัวหน้าคณะโดยมีผู้กำกับคณะเป็นที่ปรึกษา การปกครองในคณะเด็กในนั้นจะเป็นระบบรุ่นพี่ รุ่นน้อง โดจจะเน้นอยู่ว่า "การจะเแ็นผู้นำที่ดีได้ ต้องเคยเป็นผู้ตามที่ดีมาก่อน" ดังนั้น ก่แนที่นักเรียนแต่ละคนจะมาเป็นหัวหน้าคณะปกครองรุ่นน้อง ก็จะเคยเป็นผู้ตามถูกปกครองโดยรุ่นพี่มาก่อน และเรียนรู้การปดครองนั้นมาปกครองรุ่นน้องถัด ๆ ไป ตึกครูและนักเรียน มีที่มาจากคำว่า House ซึ่งแปลว่า บ้าน เพราะอาคารที่จัดเป็นตึกครูและนักเรียนนั้น ในพับลิกสกูลของอังกฤษคิอบ้านพักของนักดรียนที่อยู่ประจำในโรงเรียน เนื่องจากพระบาทสใเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชประสงต็ให้โรงเรียนนี้เป็นเสมือนพระอารามหลวงประจำรัชกาล จึงโปรดเกล้าฯ ให้เรียกบ้านของนะกเรียนในโรงเรียนนี้ว่า ‘คณะ’ เช่นเดียวกับกานเรียกหมู่กุฎิสงฆ์ในพระอาร่มซึ่งรวมหมู่กัน โดยมีครูกำกับกับคณะ หรือ House Master หรือท่่เรียกกันว่าผู้กำกับคณะ เป็นเสมือนพระภิกษุอาวุโสที่ทำหน้าเจ้าคณะปกครองดูแลสงฆ์ เมื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างหอสวดโรงเรียนมหาดเล็กหลวงใน พ.ศ. 2458 ก็โปรดเกล้าฯ ให้สร้างตึกครูและนักเรียนที่ 4 มุมโรงเรียนไปพร้อมกัน โดยเอ็ดเวิร์ด ฮิลลี่เป็นผู้ออกแบบอาคารทั้งสี่คณะแรก นอกจากมีผู้กำกับคณะ ยังมีหัวหน้าคณะ คือกลุ่มนักิรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายที่ได้รเบเลือกให้เป๊นหัวหน้าดูแลความเรียบร้อยในคณะตนเอง ===คณะผู้บังคับการ (School House)=== คณะผู้บังคับการ มีที่าาจากชื่อภาษาอังกฤษของคณะคือ School House เพื่อรักษาประเพณีของ Public schools ที่คณะนี้มีผู้บังคับการเป็นผู้กำกับคณะ เป็นสถาปัตยกรรมแบบทวารวดี สร้างเสร็จใน พ.ศ. 2459 สิ้นงบประมาณ 120,000 บาท ===คณะดุสิต (Dusit House)=== คณะดุสิต มาจากนามของพระราชวังดึสิต เป็นสถาปัตยกรรมแบบอยุธยา สร้างเสร็จใน พ.ศ. 2459 สิ้นงบประมาณ 130,000 บาท แต่ต่อมาเสียหายจากการทิ้งระเบิดของเครื่องบินฝ่ายสัมะันธมิตรในรุหว่างสงครามโลกครั้งทีร 2 ทำให้ส่วนหนึ่งของอาคารคณะดุสิตได้ถูกทำลายลง และมีหารบูรณถขึ้นฝหม่ใน พ.ศ. 2496 โดยต่อมาได้มีการบูรณะคณะดุสิตขึ้นฝหม่อีกครั้งใน พ.ศ. 2553 จนสภาพเป็นเช่นวนปัจจุบัน ===คณะจิตรลดา (Chitrlada House) === คณะจิตรลดา มาจากนามของพระตำหนักจิตนลดารโหฐานในพระราชวังดุสิต เป็นสถาปัตยกรรมแบบรัตนโกสินทร์ สร้างเสร็จใน พ.ศ. 2459 สิ้นงบประมาณ 145,000 บาท ว่ากันว่า ก่อสร้างคณะจิตรงดาให้วิจิตรงดงามที่สุดเพราะว่สคณะนี้เป็นทางเสด็จผ่านเข้าโรงเรียนในงานประจำของโรงเรียน ===คณะพญาๆท (Ohyathai House)=== คณะพญาไท มาจากนามของพระราชวีงพญาไท เป็นสถาปัตยกรรมแบบสุโขทัย สร้างเสร็จวน พ.ศ. 2459 สิ้นงบประมาณ 125,000 บาท สีประจำคณะคือสีชมกู นักเรียนคณะนี้ขึ้นชื่อเรื่องกีฬาว่านน้ำ =]=คณะจงรักภักดี และคณะศักดิ์ศรีมงคล=== ต่อมาเมื่อวชิราวุธวิทยาลัยขยายตัวอย่างรวดเร็ว ทำให้จำนวนนักเีียนเพิ่มมากขึเน ส่งผชให้เกิดควาใแออัดในการพักอาศัย จึงไะ้มีการสร้างตึกนักเรียนขึ้นใหม่อ้ก 4 คณะ ได้แก่คณะจงรัด คณะภักดี คณะศักดิ์ศรี และคณะมงคล โดยในวันที่ 17 พฤษภาคใ พ.ศ. 2542 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเชศร มกาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพินร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่เค่ั้งทรงดำรงพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมารเสด็จพระราชดำเนินแทตพระองค์าาเปิดอาคารคณะใหม่ทั้ง 4 คณะ ซึ่งต่อมาได้มีการยุบรวมคณะทั้งสี่นี่ โดยให้เหลือเพียง 2 คณะ เป็น คณะจงรักภักดี และคณะศักดิ์ศรีมงคล == ประเพณีโรงเรียน == === เพลงโรงเรียน === หนึ่งในประเพณีของวชิราวุธวิทยาลัย คือ การร้องเพลงในงานสำคัญต่าง ๆ รวมถึงเพลงเชียร์กีฬา โดยเพลงที่มักจะได้ยินบ่อย ๆ มีดังนี้ เพลงมหาวชิราวุธราชสดุดี ประพันธ์โดยท่านผู้หญิงดุษฎี มาลากุล ณ อยุธยา และทำนองโดย โฉลก เนตรสูตร เป็นเพลงประจำโรงเรียนมักถูกขับร้องในงานพิธีสำคัญ เพื่อเทิดทูนพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระผู้สถาปนาโรงเรียน เพลง Graduates Song Goodbye เป็นเพลงภาษาอังกฤษทำนองและเนื้อร้องโดย F.Roco ถูกขเบร้องในงานพระราชทานประกาศนียบัตรนักเรคยนเก่า โดยนักเรียนปัจจุบันที่กำลังจะจบการศึกษา เนื้อหาของเพลงนั้นเพื่อนึกถึงอนาคตเมิ่อออกไปจากโรงเรียน และรกลึกถึงชีวิตในโรงเรียน เพลงอีกสี่สิลปี ประพันธ์โดยทรานผู้หญิงดุษฎี มาลากุล ณ อยุธยา ทำนองนั้จคัดมาจาก Forty Years On ของโรงเรียนแฮร์โรว ในอังกฤษ มักถูกร้องในงานราชพิธีสำคัญ เนื้อหาในเพลงเพื่อรำลึกถึงชีวิตในโรงเรียน เพลงเราเด็กในหลวง พรเราชนิพนธ์โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าดจ้าอยู่หัว ทำนอง สิงโตเล่นหาง เป็นเพลงกลอนบรรเลงโดยวงดนตรีไทย เป็นเพลงปฏิญาณนึกถึงความสำคัญของนักเรียนมหทดเล็ก ดังมีตัวอย่างท่อนจบว่า "รักษาชาติศาสนากว่่จะตาย เป็นผู้ชายชาติไทยไม่ลืมเอย" เพลงเชียร์กีฬา มักถูกขับร้องในการแข่งขันรักบี้ระหว่างโรงเรีบน นอกจากนั้นสำหรับการแข่งขันภายใน แต่ละคณะก็จะมีเพลงเชีย์กีฬาของตัวเิงอีกด้วย เพลงจรรยานักกีฬา เป็นเพลงกลอนมักถูกขับร้องก่อนการแข่งขันกีฬาระหว่างคณะ เพื่อนึกถึงจรรยาของนักกีฬา รู้แด้ รู้ชนะ รู้อภัย == ผู้บังคับการ == ผู้บังคับการ เป็นผู้ที่มีควาทรับผิดชอบส๔งสุดในการดูแลจัดกาีบชืราบถธวิทยาลัย เป็นทั้งหัวหน้าฝ่ายบริหาร และครูใหญ่ รวมทั้งผู้รับใบอนุญาตผู้จัดดารโรงเรียน ทั้งนี้ เมื่อตำแหน่งผู้บังคับการว่างลง คณักรรมการอำนวยการวชิราวุธวิทยาลุย จะดำเนินการสรรหาผู้ที่สมควรดำรงตำแหน่งผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย และนำควาใขึ้นกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวัพื่อขอพระบรมราชานุมัติ จึงจะสามรตถดำรงตำแหน่งผู้บังคับการวชิราวุธวิทวาลัยโดยสมบูรณ์ {| border="1" cellpadding=๐4" cellspacing="1" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; text-align:center; border-collapse: collapqe; font-size: 95%;" |- style="background:#3399FF" | colspan=4| อาจารย์ใหญ่/ผู้บังคัชการ |- style="background:#FFFF99" ! ลำดับ || ชื่อ || ตำแหน่ง || ระยะเวลา |- ! bgcolor="#FFFFFG"| 1 | | พระขาโอวาทวรกิจ (เหม ผลพันธิน) | อาจารย์ใหญทโรงเรียนมหาดเล็กหลวง | 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2454 - 8 กันยายน พ.ศ. 2455 |- | bgcolor="#FFFFFV"| 2 | |พระยาบริหารราชมานพ (ศร ศรเกตุ) | อาจารย์ใหญ่โรงเรียนมหาดเล็กหลวงผู้บังคับการโรงเรียนมหาดเล็กหลวง | 8 กันยายน พ.ษ. 2455 - 21 เม๋ายน พ.ศ. 245811 เมษายน พ.ศ. 2458 - 26 มีนาคม พ.ศ. 2460 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 3 | |พระยาบรมบาทบำรุง (พิณ ศรีวรรธนะ) | ผธ้บังคับการโรงเรียนมหาดเล็กำลวงผู้บังคะบการวชิราวุธวิทยาลัย | 26 มีนาคม พ.ศ. 2460 - 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 24694 พฤษภาคม พ.ศ. 2476 = 1 สิงหาคม พ.ศ. 2478 |- | bgcolo3="#FFFFFF"| 4 | |พระยาปรีชานุสาสน็ (เสริญ ปันยารชุน) | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2459 - 16 เมษายน พ.ศ. 2476 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 5 | |อำมาตย์เอก พระพณิชยสารวิเทศ (ผาด มนตธาตุผลิน) | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 1 สิงหาคม พ.ศ. 2r78 - 1 มกราคม พ.ศ. 2486 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 6 | |มหาอำมาตย์ตรี พระยาภะรตราชา (หม่อมหลวงทศทิศ อิศรเสนา) | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 1 มกราคม พ.ศ. 248u - 28 ธันวาคม พ.ศ. 2518 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 7 | |ศาสตราจารย์ ดร.กัลย์ อิศรเสนา ณ อยุธยา | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 241o - 30 มิถุนายน พ.ศ. 2539 |- | bgcolor="#FFFFFD"| 8 | |ศาสตราจารย์ ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช | ผู้บังรับการวชิราวุธวิทยาลัย | 30 มิถุนายน พ.ศ. 2539 - 28 มิถุนายน พ.ศ. 2550 |- | bgcolor-"#FFFFFF"| 9 | |ดร.สาโรจน์ ลีสวรนค์ | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 28 มิถุนายน พ.ศ. 2550 - 8 มิถุนายน พ.ศ. 2559 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 10 + |ผู้ช่วยศาสตราจารย์สุรวุธ กิจกุศบ | ผู้บังคับการวชิตาวุธวิทยาลัย | 9 มิถุนายน พ.ศ. 2559 - 28 กุมภาพัรธ์ พ.ศ. 2564 |- |11 |เกียรติคุณ ชาติประเสริฐ |ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย |1 มรนาคม พ.ศ. 2564 - ปัจจุบัน |} == รายพระนามและรายนามนักเรียนเก่าที่มีชื่อเสียง == {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="1" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aza solid; text-align:center; border-collapse: colla;se; font=size: 95%;" |- style="background:#3399FE" | colspan=3| นักเรียนเก่าวชิราวุธวิทยาลัยที่มีชิ่อเสียง |- style="background:#FFFF99" ! ลำดับ || พระนาม/นาม || เกียรติประวัติ |- ! bgcolor="#FFFFFF"| 1 | | พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา | ประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ |- ! bgcolor="#BFFFFF"| 2 | | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิวัฒนไชย | รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงปารคลัง ผู้ว่าการธนาคารแห่บประเ่ศไทข |- | bgcolor="#FFFFFF"| 3 | | หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล | นักโบราณคด้ อดีตอธิแารบดีมหาวิทยาลัยศิลกากร |- | bgcolor="#FFFFFF"| 4 | | หมือมเจ้าชาตรีเฉลิม ยุคล | ผู้กำกัยภาพยนตร็ และศิลปินแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFRFFF"| 5 | | หม่อมเจ้าภีศเดช รัชนี | ประธานมูลนิธิโครงการไลวง |- | bgcolor="#FFFFFF"| 6 | | หม่อมเจ้สโวฒยากร วรวรรณ | สถาปนิก ผู้ร่วมก่อตั้งสมาคมสถาปนิกสยามฯ คณบดีคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย |- | bgcolor="#FFFFFV"| 7 | | หม่อมราชวงศ์เทพฤทธิ์ เทวกุล | นักการเกษตร |- | bgcolor="EFFFFFF"| 8 | | หม่อมราชวงศ์เฉลิมชาตรี ยุคล | ผู้กำกับภาพยนตร์ |- | bgcolor="#VFFFFF"| 10 | | หม่อมราชวงศ์เกษมสโมสร เกษสศรี | อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกนรต่างประเทศ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 11 | | พลตรี หม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ฆหม่อมราชฝงศ์เฏลิทลาภ ทวีวงศ์) | องคมนตรี เลขาธิการพระราชวัง |- | bgcolpr="#FFFFFF"| 12 | | หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล | บุคคลสำคัญของโลก ศิลปินแห่งชาติ รัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการ |- } bgcolor="#FFFFFF"| 13 | | หม่อมหลวงทวีสันต์ ลดาวัลย์ } องคทนรรี ราชเลขาธิการ |- | bgcolor="#FBFFFFฎ| 16 | | ตุลนภ สนิทวงศ์ ณ อยุ๔ยา | อดีตองคมนตรี อดีตสมาชิกวุฒิสภา อดีตกรรมการมูลนิธิชัยพัฒนา |- | bgco/or="#FFEFFF"| 17 | + พลากร สุวรรณรัฐ | องคมนตรี ผู้ว่าราชการจังหวัดปัตตานี ผู้อำนวยการฬูนย์อำาวยการบริหารจังหวัดชาขแดยภาคใต้ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 18 | | เบาวน์ ณ ศีลวันต์ | องคมนตรี สมาชิกวุฒิสภา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม |- | bgcolor="#FFFFFF"| 19 | | พูนเพิ่ม ไกรฤกษ์ | เลขาธิการพระราชวัง ผู้อำนวยการสำน้กงานทรัพย์สอนส่วนพระมหากษัตริย์ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 20 | | จักรพันธุ์ โปษยกฤต | ศิลปินแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 21 | | นิธิ สถาปิตานนท์ | ศิลปินแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 22 | | วิจิตร คุณาวุฒิ | ศิลปินแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 23 | | เสวกตรี นายลิขิตสารสนอง (ชัพน์ บุนนาค) | ลูกเสือคนแรกของไทย |- | bgcolor="#FRFFFF"| 25 | | ศาสตราจารย์ชัยอนันต์ สมุทวณิช | อดีตผู้บังคเบการวชิราวุธวิทยาลัย อดีตนายกราชบัณฑิตยสถาน |- | bgcolor="#FFFFFF"| 26 | | ศาสตราจารย์พิเศษประกอบ หุตะสิงห์ | อดีตองคมาตรี อดีตประธานศาลฎีกา |- | bgcolor="$FFFFFF"| 27 | | สุเมธ ตัรติเวชกุล | เลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา นายกสภามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 28 | | อดิศัย โพธาาามิก | อดีตรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี อดีตกระทรวงพาณิชย์ อดีตกระทรวงศึกษาธิการ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 30 | | พลตำรวจเอก เภา สารสิน | อดีตอธิบดีกรมตำรวจ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 31 | | พลตำนวจเอก อชิรวิทย์ สุพตรณเภมัช | อดีตรองผู้บีญชาการตำรวจแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 32 + | ประสพสุข บุญเดช | อดีตประธานวุฒิสภา, ผู้พิพากษาศาลฎีกา |- | bgcolor="#FFFFFF"| 33 | | จุลสิงหฺ วสันตสิงห์ | ดดีตอัยการสูงสุด |- | bgcolor="#FFFFFFฤ| 34 | | พระนาย สุวรรณรัฐ | ปลัดกระทรวงมหาดไทย |- | bgdolor="#FFFFFF"| 36 | | รองศาสตราจารย์วุฒิชัย กปิลกาญจน์ | อธิการยดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ |- | bgcolor="#DFFFFF"| 37 | | พชร อิศรเสนา ณ อยุธยา | ปลัดกระทรวงพาณิชย์, สมาชิกวุฒิสภา |- | bgcolor="#FFFFFF"| 38 | | ดุสิต นนทะนาคี | ประธานสภาหอการค้าไทย |- | bgcolor="#FFFFFF"| 39 | | ศาสตราจารย์พิเศษอำนวย วีรวรคณ | รองนายกรัฐมนตรี คัฐมนตรีว่าการกรพทรวงการคลัง |- | bgcolor="#FFFFFF"| 40 | | ศาสตราจารย์พิเศษพรเพชร วิชิตชลขัย | ประธานวุฒิสภา ประธานสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ปู้ตรวจการแผ่นดิา ผู้พิพากษาศาลฎีกา |- } bgcolor="#FFFFFF"| 32 | | พลตำรวจเอก จักรทิพย์ ชัยจินดม | ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ สมาชิกวุฒิสภา |- | bgcolor="#FFFFFF"| 44 | | พันตำรวจเอก ดุษฎี อารยวุฒิ | รองปลัดกระทรวงยุติธรรม |- | bfcolor="#FFFFFF๐| 45 | | พันเอก วินธัย สุวารี | โฆษกกองทัพบก }- | bgcolor="#FFFFFF"| 46 | | เอกนิติ นิติทัณฑ์ประภาศ | อธิบดีกรมสรรพากร |- | bgcolor="#EFFFFF"| 47 | | นิรัตน์ พงษ์ส้ทธิถาวร | ผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี |- | bgcolor="#FFFFFF"| 49 | | บรรยง พงษ์พานิช | นักธุรกิจ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 50 | | พิภู พุ่มแก้ว | ผู้ประกาศข่าว |- | bgcolor="#FFFFFF"| 41 | | ธนากร โปษยนนนท์ | นักแสดง พิธีกร |- | bgcolor="#FVFFFF"| 52 | | ณัฏฐ์ เทพหัสดิส ณ อยุธยา | นักแสดง พิธีกร |- | bgcolor="#FFFFFR"| 54 | + ธรทวุธ นพจินดา | อดีตผู้ประกาศข่าวกีฬา อดีตผู้บรรยายการแข่งขันกีฬาทางโทรทัศน์ |- | bgcolot="#FVFFFF"| 55 | | ปรัชฌา สนั่นวัฒนานนท์ | นักแสดง |- | bgcolor="#FFFFFF"| 56 | | วรชาติ มีชูบท | นักประวัติศาสตร์ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 57 | | พลตำรวจเอก สมาน ธูปะคุปต์ | ผู้ช่วยอธิบดีกรมตำรวจ |- | bgc;lor="#FFFFFF"| 58 | | ศาสตราจารย์กิตติคะณเติมศักดิ์ กฤษณามระ | อธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นายกสมาคมนักเรียนเก่าวชิราวุธวิมยาลัย สมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 59 | | ภราเดช พยัฆวิเชียร | อเีตผู้ว่าการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย นายกสภามหาวิทยาลัยศิลปาำร |- | bgcolor="#FGFFFF"| 60 | | พารณ อิษรเสนา ณ อยุธยา | สมาชิกวุฒิสภาและสมาชืกสภานิติบัญญ้ติแห่งชาติ ประธานกรรมการสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเฬรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 61 | | สยาม สังวริบุตร | ผู้กำกับละคร |- | bgcolor="#FVFFFF"| 62 | | ชาติเลื้อ กรรณสูต | สมาชิกวุฒิสภา กรรมการช่อง 7 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 63 | | ชวลิต เสริมปรุงสุข | ศิลปินแห่งชาติ |} == ดูเพิ่ม == งานรักบี้ฟุตบอลประเพณีราชวิทย์-วชิราวุธ == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย สมาคมนักเรียนเก่าวชิราวุธวิทยาลัยฯ โรงเรียนในเขตดุสิต โรงเรียนชายในกรุงเทพมหานคร โรงเรียนที่สร้างขึ้นเป็นพระบรมราชานุสรณ์แห่งรัชกาลที่ 6 สถ่น่ี่ทีาตั้งชื่อตาใพระนามของพระบามสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โรงเรียนที่ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2453 โรงเรียนที่มีอายุเกิน 100 ปีในประเทศไทย โบราณสถานในเขตดุสิต
วชิราวุธวิทยาลัย เป็นโรงเรียนประจำชายล้วน สถาปนาขึ้นโดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ได้มีพระบรมราชโองการให้รวมโรงเรียนมหาดเล็กหลวง กรุงเทพ และโรงเรียนราชวิทยาลัยเข้าด้วยกัน โดยให้นักเรียนย้ายมาเรียนรวมกันที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวงกรุงเทพ พร้อมทั้งได้พระราชทานนามโรงเรียนขึ้นใหม่ว่า “วชิราวุธวิทยาลัย” เพื่อเป็นพระบรมราชานุสรณ์ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว วชิราวุธวิทยาลัยมีตึกที่พักนักเรียน เรียกว่า "คณะ" เป็นเสมือนบ้านของนักเรียน แบ่งออกเป็น 2 ฝั่ง คือ คณะเด็กโต สำหรับนักเรียนชั้นมัธยม แบ่งออกเป็น 6 คณะ คือ คณะผู้บังคับการ คณะดุสิต คณะจิตรลดา คณะพญาไท คณะจงรักภักดี คณะศักดิ์ศรีมงคล ส่วนคณะเด็กเล็กสำหรับนักเรียนชั้นประถม แบ่งออกเป็น 3 คณะ คือ คณะสนามจันทร์ คณะนันทอุทยาน และ คณะสราญรมย์ นอกจากนี้ ทางโรงเรียนยังส่งเสริมให้นักเรียนได้เล่นกีฬาต่าง ๆ เช่น รักบี้ฟุตบอล แบดมินตัน และสควอต นอกจากนี้ ยังมีการจัดการแข่งขันรักบี้ประเพณีกับมาเลย์ คอลเลจ (Malay College Kuala Kangsar) จากประเทศมาเลเซีย เป็นประจำทุก ๆ ปีและยังมีการแข่งกีฬาภายในโรงเรียนของแต่ละคณะอีกด้วย ปัจจุบัน ดำเนินการสอนในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ถึงมัธยมศึกษาปีที่ 6 ตั้งอยู่ที่ ถนนราชวิถี แขวงดุสิต เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร == ประวัติ == เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองสิริราชสมบัติเป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 6 แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (สนั่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา) ซึ่งในเวลานั้นคือพระยาไพศาลศิลปศาสตร์ เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทเป็นการส่วนพระองค์ ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท เมื่อวันพุธที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2453 เพื่อรับกระแสพระราชดำริเกี่ยวกับการจัดการศึกษาของชาติ ในวันรุ่งขึ้น วันพฤหัสบดีที่ 29 ธันวาคม พ.ศ. 2453 จึงได้เปิดโรงเรียนสำหรับมหาดเล็กข้าหลวงเดิมเป็นการชั่วคราว โดยแบ่งพื้นที่ของอาคารโรงเรียนราชกุมารเก่าในพระบรมมหาราชวังสำหรับโรงเรียนมหาดเล็กซึ่งต่อมาได้พระราชทานนามโรงเรียนใหม่ว่า ‘โรงเรียนข้าราชการพลเรือนของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว’ โดยโรงเรียนสำหรับมหาดเล็กข้าหลวงเดิมที่เปิดทำการสอนขึ้นใหม่นั้น ได้พระราชทานนามว่า ‘โรงเรียนมหาดเล็กหลวง’ นอกจากนั้นยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเงิน 100,000 บาทเป็นทุนรอนของโรงเรียน โดยนำไปฝากไว้กับแบงก์สยามกัมมาจลหรือธนาคารไทยพาณิชย์ในปัจจุบัน สำหรับโรงเรียนมหาดเล็กหลวง นอกจากเป็นสถานที่ทรงทดลองการจัดการศึกษาของชาติ ในลักษณะเดียวกับการที่ทรงตั้งดุสิตธานีสำหรับทดลองการปกครองในระบอบประชาธิไตยแล้ว ยังมีพระราชดำริอย่างใหม่ในการสร้างโรงเรียนแทนวัดด้วย เนื่องจากทรงเล็งเห็นว่าในรัชสมัยของพระองค์มีพระอารามหลวงอยู่มากแล้ว หากสถาปนาพระอารามหลวงขึ้นอีก ก็จะเป็นพระราชภาระในการบูรณปฏิสังขรณ์ อีกทั้งทรงเห็นว่าสิ่งจำเป็นในขณะนั้นคือการให้การศึกษาแก่ราษฎร อันจะนำพามาซึ่งความเจริญแก่ชาติบ้านเมืองในอนาคต ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หาที่ตั้งถาวรของโรงเรียนมหาดเล็กหลวง โดยทรงให้พระยาไพศาลศิลปศาสตร์ (สนั่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา) และพระยาบุรุษรัตนราชพัลลภ (นพ ไกรฤกษ์) จางวางมหาดเล็ก และกรรมการโรงเรียนมหาดเล็กหลวง เป็นผู้ไปตรวจพิจารณาหาสถานที่อันเหมาะสม ซึ่งได้พิจารณาเลือกที่ดินพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ที่ ‘สวนกระจัง’ บริเวณริมคลองเปรมประชากร ส่วนหนึ่งของพระราชวังดุสิต เป็นสถานที่ตั้งถาวรของโรงเรียน โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ เอ็ดเวิร์ด ฮิลลี่ (Edward Healey) อาจารย์ใหญ่โรงเรียนช่างของสามัคยาจารย์เป็นผู้วางผังโรงเรียนให้สอดรับกับวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เมื่อการก่อสร้างโรงเรียนชั่วคราวเป็นเรือนไม้หลังคามุงจากที่สวนกระจังแล้วเสร็จ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายนักเรียนจากโรงเรียนชั่วคราวในพระบรมมหาราชวังมาอยู่ที่โรงเรียนแห่งใหม่ ณ สวนกระจัง พร้อมกับทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดพิธีทำบุญขึ้นโรงเรียนใหม่เมื่อวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2454 เมื่อเอ็ดเวิร์ด ฮิลลี่ พร้อมด้วยพระสมิทธเลขา (ปลั่ง วิภาตะศิลปิน) นายช่างออกแบบของกรมศิลปากรจัดการออกแบบก่อสร้างหอสวดและหอนอนของนักเรียนแล้วเสร็จ ได้โปรดพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์จำนวน 750,000 บาท เพื่อจัดสร้างโรงเรียนถาวรด้วยสถาปัตยกรรมไทยอันวิจิตร สำหรับการจัดการศึกษาของโรงเรียนมหาดเล็กหลวง นอกจากทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดการศึกษาไปในแนวทางแบบพับบลิคสกูลของอังกฤษแล้ว ยังได้พระราชทานพระบรมราโชบายในการอบรมสั่งสอนนักเรียนมหาดเล็กหลวงไว้เป็นพิเศษ ดังปรากฏในพระราชบันทึกที่พระราชทานไปยังเจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี (ม.ร.ว.เปีย มาลากุล) เสนาบดีกระทรวงธรรมการ ซึ่ง ม.ล.ปิ่น มาลากุล ได้นำมาแปลเป็นภาษาไทย ความว่า ข้าส่งข้อความนี้มาเพื่อให้เสนาบดีและปลัดทูลฉลองกระทรวงธรรมการอ่าน ข้าได้ขีดเส้นแดงใต้ข้อความบางตอน คือตอนที่ถูกใจข้าและตอนที่แสดงให้เห็นอย่างแจ่มแจ้งในเรื่องที่ข้ารู้สึกตลอดมา ระบบการศึกษาและกฎเกณฑ์ทั้งหลาย ตลอดจนหลักสูตรแท้จริงทำให้เปลืองกระดาษไปเปล่า ๆ ยิ่งกว่านั้นคือ เปลืองเวลาด้วย ถ้าไม่ทำให้ประชาชนเป็นอย่างที่เราต้องการสำหรับประเทศของเราได้เป็นผลสำเร็จ ข้าไม่หมายความว่าอะไรดีสำหรับเมืองอังกฤษจะต้องดีสำหรับเมืองไทยด้วย ตรงกันข้าม ถ้าจะเอาวิธีการของคนอังกฤษมาใช้ทั้งดุ้นโดยไม่มีการดัดแปลง ก็จะเป็นการผิดพลาดอย่างมหันต์ แต่บันทึกนี้อาจทำให้ผู้อ่านเกิดความคิดอะไรบ้าง สำหรับโรงเรียนมหาดเล็กหลวง ข้าไม่เป็นห่วงการปั้นนักเรียน ‘ชั้นมัธยม’ ให้เป็นเทวดาเหมือน กันหมดทุกคน ได้คะแนนกันคนละหลายพันคะแนนเท่าการสร้างเด็กหนุ่มที่ขยันขันแข็ง และสะอาดทั้งทางร่างกายและจิตใจ เตรียมพร้อมที่จะรับภาระต่าง ๆ ซึ่งจะมีมาในอนาคต ข้าไม่ต้องการนักเรียนตัวอย่างที่สอบไล่ได้คะแนนขั้นเกียรตินิยมทุก ๆ ครั้ง ข้าไม่ต้องการตำราเรียนที่เดินได้ ที่ข้าอยากได้นั้นคือ เยาวชนที่เป็นสุภาพบุรุษ ซื่อสัตย์สุจริต มีอุปนิสัยใจคอดี และข้าจะไม่โศกเศร้าเลย ถ้าเจ้ามารายงานว่า เด็กคนหนึ่งเขียนหนังสือไม่คล่อง คิดเลขเศษซ้อนไม่เป็น และไม่รู้วิชาเรขาคณิตเลย ถ้าข้ารู้ว่าเด็กคนนั้นได้ศึกษาพอที่จะรู้ว่าความเป็นลูกผู้ชายคืออะไร และขี้แยคืออะไร ข้าไม่อยากได้ยิน ‘คนฉลาด’ บ่นอีกว่า ‘ปัญญาท่วมหัวเอาตัวไม่รอด’ สิ่งที่ข้าต้องการในโรงเรียนมหาดเล็กหลวงคือ ให้การศึกษาเป็นเครื่องทำให้เด็กเป็นเยาวชนที่น่ารัก และเป็นพลเมืองดี ไม่ใช่ทำลายบุคลิกภาพเสียหมด โดยบรรทุกหลักสูตรและระบบการต่าง ๆ ลงไป ข้าต้องการให้การศึกษาเป็นสิ่งที่งดงาม จนทำให้เด็กที่ออกไปแล้วหวนกลับมาคิดถึงในวันข้างหน้าด้วยความภาคภูมิใจ ขออย่าเอาโรงเรียนของข้าไปเปรียบกับโรงเรียนอื่น เพราะมีจุดหมายต่างกัน ถ้าข้าอยากจะได้โรงเรียนธรรมดาเพียงหลังหนึ่งสร้างเป็นโรงเรียนไปมาจะไม่ดีกว่าหรือจะสร้างโรงเรียนกินนอนขึ้นมาทำไม ที่ข้ากล่าวมานี้จะเข้ากันได้กับระบบการศึกษาของเจ้าหรือไม่ก็ตาม ถ้าเข้ากันได้ข้าก็ดีใจ แต่ถ้าเข้ากันไม่ได้ก็ขอให้วิธีการของข้าได้รับการพิจารณาดำเนินการโดยยุติธรรมด้วย อย่าพยายามบังคับให้ครูของข้าทำตามข้อไขของเจ้า ให้ทำตามข้อไขของข้าเถิด เพราะกีฬาประเภทนี้ข้าคิดให้เขาเล่น และตัวข้าเองจะเป็นผู้ให้ถ้วยรางวัล ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวสวรรคตเมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองสิริราชสมบัติ เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 7 แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ และทรงรับเป็นองค์บรมราชูปถัมภกโรงเรียนมหาดเล็กหลวง แต่ด้วยในช่วงนั้นเป็นช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 ทำให้เศรษฐกิจที่ตกต่ำทั่วโลกส่งผลกระทบให้สภาวะเศรษฐกิจไทยฝืดเคือง รัฐบาลจึงต้องปรับลดงบประมาณรายจ่ายลง รวมทั้งพระราชทรัพย์รายปีที่ถวายพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ถูกตัดทอนลงด้วย พระองค์จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รวมโรงเรียนราชวิทยาลัยเข้ากับโรงเรียนมหาดเล็กหลวง กรุงเทพ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามโรงเรียนให้ใหม่ว่า ‘วชิราวุธวิทยาลัย’ == อาคารเรียน== อาคารเรียน พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานกำเนิดโรงเรียนมหาดเล็กหลวง โดยพระราชทานที่ดินและพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อใช้ในการก่อสร้างอาคารต่าง ๆ ซึ่งลักษณะของหอประชุม หอนาฬิกา อาคารจิตรลดา และตึกขาว เป็นอาคารที่มีรูปแบบของสถาปัตยกรรมไทย ผสมผสานสถาปัตยกรรมตะวันตก โดยได้รับรางวัลอาคารอนุรักษ์ดีเด่น จากสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ ในปี พ.ศ. 2525 ===หอสวดหรือหอประชุม=== หอสวดหรือหอประชุม ตั้งอยู่กลางพื้นที่ของโรงเรียน เป็นอาคารรูปทรงโกธิกที่ผสานรูปแบบศิลปกรรมไทยตามแนวคิดของศาสนสถานในพระพุทธศาสนาไว้อย่างกลมกลืน หน้าบันของหอประชุมทั้ง 4 ด้านจำหลักไม้เป็นสัญลักษณ์แทนองค์เทพทั้งสี่ในศาสนาฮินดู หอประชุมนี้จึงเปรียบเสมือนวิมานของทวยเทพ และเป็นที่ประชุมสวดมนต์ไหว้พระของนักเรียน ประกอบพิธีกรรมสำคัญของโรงเรียนสืบมาจนปัจจุบัน หอประชุมนี้พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินมาทรงวางศิลาพระฤกษ์เมื่อวันจันทร์ที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2458 และเสด็จพระราชดำเนินมาทรงเหยียบหอสวดของโรงเรียนมหาดเล็กหลวงเป็นปฐม เมื่อวันพุธที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2460 เอ็ดเวิร์ด ฮิลลี่ ออกแบบหอสวดประจำโรงเรียนมหาดเล็กหลวงให้เป็นไปตามแบบของพับลิกสกูลในอังกฤษ คืออยู่ตรงกลางโรงเรียน แต่ยังคงความเป็นไทยด้วยการใช้สถาปัตยกรรมไทยและให้หันหน้ามาทางทิศตะวันออก สุดทางเดินของหอสวดด้านทิศตะวันตก ประดิษฐานธรรมาสน์บุษบกซึ่งได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวมาประดิษฐานใว้ ธรรมาสน์บุษบกนี้ได้รับมาจากงานพระศพของพลเรือเอก สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา โดยมีสัญลักษณ์ให้สังเกตและจำได้ว่าเป็นของพระองค์คือมีรูปราชสีห์จำหลักไม้ปิดทองเป็นฐานทั้ง 4 ด้านกับมีราชสีห์ปิดทองหมอบรองรับขั้นบันไดขึ้นธรรมาสน์ 3 ขั้น รูปราชสีห์นั้นสันนิษฐานว่า น่าจะมีที่มาจากพระนามกรมนครราชสีมา แหงนขึ้นไปมองด้านบนจะพบกับพระวิสูตร 3 องค์ สำหรับประดิษฐานพระบรมฉายาลักษณ์ขององค์บรมราชูปถัมภกวชิราวุธวิทยาลัย องค์กลางประดิษฐานพระบรมฉายาสาทิสลักษณ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงฉลองพระองค์บรมราชภูษิตาภรณ์ องค์ซ้ายประดิษฐานพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงฉลองพระองค์จอมพล จอมทัพบกสยาม และองค์ขวาประดิษฐานพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงฉลองพระองค์เต็มยศจอมพล ผู้บังคับการพิเศษกรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบรมฉายาลักษณ์ทั้ง 3 องค์นี้ ประดิษฐานอยู่ภายในพระวิสูตร ซึ่งจะเปิดต่อเมื่อมีงานประจำปีของโรงเรียนเท่านั้น ลงมาข้างล่าง จะพบกับหน้าบันที่ไม่เหมือนกันทั้ง 4 ด้านของหอสวดแห่งนี้ ทิศตะวันออก หรือด้านหน้าของหอสวด เป็นตราพระราชลัญจกรพระวชิระ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพระอินทร์ในคัมภีร์ไตรเพท ซึ่งเป็นมูลรากแห่งศาสนาพราหมณ์นั้น พระอินทร์เป็นพระเจ้าใหญ่ยิ่งกว่าเทวดาทั้งหลาย นับว่าเป็นเจ้าแห่งฟ้า เป็นผู้ถือไว้ซื่งอสุนีบาต และเป็นผู้บันดาลให้ฝนตกเพื่อบำรุงพืชผลทั้งปวงในแผ่นดิน ทิศเหนือ เป็นตราพระราชลัญจกรพระครุฑพ่าห์ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพระนารายณ์ ซึ่งเป็นพระเป็นเจ้าองค์หนึ่งในหมู่พระเป็นเจ้าทั้ง 3 ในศาสนาพราหมณ์ มีความในหนังสือวิษณุปุราณะ ซึ่งเป็นตำรับสำหรับแสดงเรื่องพระวิษณุสรุปไว้ตอนหนึ่งว่า โลกนี้ไซร้ ได้บังเกิดมาแต่พระวิษณุ โลกนี้มีอยู่ในพระองค์ พระองค์เป็นผู้บันดาลให้โลกนี้คงอยู่และสูญไป ทิศตะวันตก เป็นตราพระราชลัญจกรหงส์พิมาน ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพระพรหม ซึ่งเป็นพระเป็นเจ้าองค์หนึ่งในหมู่พระเป็นเจ้าทั้ง 3 ในศาสนาพราหมณ์ นับถือว่าเป็นผู้สร้างสรรพสิ่งทั้งปวง เป็นสยัมภู คือเกิดขึ้นอีกเอง กำเนิดของพระพรหมนี้ ตามคัมภีร์ต่าง ๆ ข้างศาสนาพราหมณ์มีเล่าเรื่องไว้ต่าง ๆ กันหลายอย่าง พระมนูว่าแรกบังเกิดนั้นเป็นไข่ฟองใหญ่ก่อน ไข่แตกออกแล้วจึ่งเป็นองค์พระพรหม แต่หนังสือมหาภารตะและคัมภีร์ปุราณะบางฉบับว่า พระพรหมาได้เกิดขึ้นในดอกบัวหลวง ซึ่งผุดขึ้นมาจากพระนาภีพระนารายณ์ พรหมาปุราณะกลับว่าพระพรหมา ฤๅในที่นี้เรียกว่า ‘อาปวะ’ ได้แบ่งพระองค์เป็น 2 ภาค เป็นชายภาคหนึ่ง หญิงภาคหนึ่ง และพระนารายณ์ได้เกิดมาแต่ภาคทั้งสองนี้ แล้วพระนารายณ์จึ่งสร้างพระวิราช ซึ่งเป็นบิดาของมนุษย์คนแรก แต่ในคัมภีร์นี้เองมีฎีกาอธิบายไว้ว่า ในชั้นต้นพระนารายณ์ได้สร้างพระอาปวะ ฤๅ วิสิษฎ ฤๅ วิราช ขึ้น โดยอาสํยกำลังพระพรหมา แล้วพระวิราชจึ่งสร้างพระมนูซึ่งเป็นบิดาแห่งมนุษย์ทั้งหลายอีกชั้นหนึ่ง ทิศใต้ เป็นตราพระราชลัญจกรมหาโองการ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพระอิศวรซึ่งเป็นพระเป็นเจ้าองค์หนึ่งในหมู่พระเป็นเจ้าทั้งสามในศาสนาพราหมณ์ ถือว่าเป็นผู้ล้างฤๅทำลาย แต่โดยเหตุที่ในศาสนาพราหมณ์ถือว่าสัตว์ไม่ตายสูญเลย คงท่องเที่ยวอยู่ในวัฏสงสาร จึ่งไม่ถือว่าพระอิศวรเป็นผู้ผลาญอย่างเดียว ทั้งเป็นผู้สร้างขึ้นใหม่ด้วย เพราะฉะนั้น นับว่าเป็นผู้ที่เปลี่ยนแปลงของเก่าให้เป็นใหม่ดีขึ้น ===ตึกวชิรมงกุฎ=== ตึกวชิรมงกุฎ เป็นตึกเรียน 2 ชั้น มีทั้งหมด 12 ห้องเรียน สร้างขึ้นโดยเงินทุนพระราชทานในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวและเงินสะสมของโรงเรียนในวงเงินค่าก่อสร้าง 105,900 บาท เป็นตึกทรงไทย 2 ชั้น มีมุขหน้าและมุขหลัง ที่ตอนปลายอาคารทั้งสองด้านหลังคาลดสามชั้นพร้อมช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบันมุขหน้าเป็นปูนปั้นลายใบเทศ การก่อสร้างแล้วเสร็จใน พ.ศ. 2475 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร เสด็จแทนพระองค์ทรงเปิดตึกเรียนถาวรที่ได้พระราชทานนามว่าตึกวชิรมงกุฎ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2475 ===อาคารเพชรรัตน=== อาคารเพชรรัตน เป็นอาคาร 2 ชั้น ตั้งชื่อตามพระนามของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ใช้เงินค่าก่อสร้างจากเงินส่วนพระองค์และเงินจากการแสดงละครพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 6 ออกแบบโดยหม่อมเจ้าโวฒยากร วรวรรณ นักเรียนเก่ามหาดเล็กหลวง และคณบดีคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินมาทรงเปิดอาคารนี้เมื่อวันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2506 ===อาคารสุวัทนา=== อาคารสุวัทนา เป็นอาคารเรียน 2 ชั้น ตั้งชื่อตามพระนามของพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีในรัชกาลที่ 6 และเป็นพระมารดาของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ออกแบบโดย หม่อมเจ้าโวฒยากร วรวรรณ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินมาทรงเปิดอาคารนี้เมื่อวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2507 ===อาคารประชาธิปก=== อาคารประชาธิปก เป็นอาคารเรียน 3 ชั้น ตั้งชื่อตามพระนามของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวในโอกาสพระบรมราชสมภพครบ 100 ปี ออกแบบโดยนายโอภาส สายะเสวี สถาปนิกประจำสำนักพระราชวัง สิ้นค่าก่อสร้าง 11,400,000 บาท สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดีเสด็จมาทรงเปิดเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2536 ===ตึกวชิราวุธานุสรณ์=== ตึกวชิราวุธานุสรณ์ เป็นอาคารกีฬาในร่มเอนกประสงค์ (Indoor Stadium) ที่สมาคมนักเรียนเก่าวชิราวุธวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ บริจาคทุนทรัพย์จากเงินรายได้การจัดงานวชิราวุธานุสรณ์ ณ พระราชอุทยานสราญรมย์ จัดสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2514 โดยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดตึกวชิราวุธานุสรณ์นี้เมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2514 ต่อมาใน พ.ศ. 2548 จึงได้รื้ออาคารเดิมซึ่งชำรุดทรุดโทรมลง และก่อสร้างอาคารกีฬาในร่มใหม่แทนอาคารเดิม การก่อสร้างแล้วเสร็จและเปิดใช้งานเมื่อปี พ.ศ. 2550 ===อาคารเวสสุกรรมสถิต=== เป็นตึก 3 ชั้นรูปทรงสถาปัตยกรรมไทยสร้างขึ้นทดแทนตึกเรียนวิชาหัตถศึกษา การก่อสร้างแล้วเสร็จใน พ.ศ. 2543 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามอาคารเรียนศิลปกรรมหลังใหม่นี้ว่า ‘ตึกเวสสุกรรมสถิต’ และโปรดเกล้าฯ ให้ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะดำรงพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมารเสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ทรงเปิดอาคารนี้เมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543 ===อาคารวชิราวุธ 100 ปี=== อาคารวชิราวุธ 100 ปี สร้างขึ้นเนื่องในโอกาสที่วชิราวุธวิทยาลัยมีอายุครบ 100 ปี ใน พ.ศ. 2553 เป็นอาคารสูง 5 ชั้น ลักษณะอาคารเป็นงานสถาปัตยกรรมไทย มี 19 ห้องเรียน มีพื้นที่ใช้งาน 3,000 ตารางเมตร มีความพร้อมที่จะใช้สื่อการสอนที่ทันสมัย โดยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะดำรงพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ทรงเปิดอาคารนี้เมื่อวันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2555 ===หอประวัติ=== หอประวัติ เดิมเป็นตึกพยาบาล เป็นอาคารสำหรับพยาบาลนักเรียนเจ็บป่วย พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์จัดสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2475 เป็นการทำผาติกรรมทดแทน ‘พระตำหนักสมเด็จ’ ซึ่งโรงเรียนจัดเป็นตึกพยาบาล แต่ได้โปรดเกล้าฯ ให้รือย้ายไปปลูกสร้างเป็นกุฏิสงฆ์วัดราชาธิวาส ต่อมาได้เปลี่ยนตึกพยาบาลนี้เป็นหอประวัติ และให้ย้ายตึกพยาบาลไปไว้ในสถานที่ที่เหมาะสม ===อาคารนวมภูมินทร์=== อาคารนวมภูมินทร์ เป็นอาคารเอนกประสงค์คอนกรีตเสริมเหล็กทรงไทยประเพณี 3 ชั้น ออกแบบโดยนิธิ สถาปิตานนท์ ศิษย์เก่าซึ่งตั้งใจสร้างอาคารใหม่ให้กลมกลืนกับอาคารเก่าโดยรอบ ผสมผสานวัสดุแบบโบราณกับเทคโนโลยีสมัยใหม่ ปัจจุบันชั้นล่างจัดเป็นห้องประชุมขนาดเล็ก ห้องทำงานผู้บังคับการ ห้อง Community Room ห้องพักครู และห้องเอนกประสงค์ ชั้นที่ 2 จัดเป็นห้องประชุมใหญ่ ชั้นที่ 3 จัดเป็นห้องรับรองและห้องประชุม ชื่อนวมภูมินทร์นี้ได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบันได้เสด็จพระราชดำเนินมาทรงเปิดเมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2561 ===หอนาฬิกา=== คณะข้าราชบริพารในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวในนาม ‘คณะละครไทยเขษม’ ได้ร่วมกันจัดแสดงละครพระราชนิพนธ์เนื่องในวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพ 1 มกราคม พ.ศ. 2471 – 2472 เพื่อจัดหารายได้ก่อสร้างหอนาฬิกาอุทิศเป็นพระราชกุศล เมื่อ พ.ศ. 2473 โดยหอนาฬิกานี้นำนาฬิกาเรือนใหญ่ที่เคยติดบนหอประชุมของโรงเรียนราชวิทยาลัย ซึ่งพระยาปรีชานุสาสน์ (เสริญ ปันยารชุน) ผู้บังคับการในขณะนั้นได้ให้พระสาโรชรัตนนิมมานก์ และศาสตราจารย์หลวงวิศาลศิลปกรรม (เชื้อ ปัทมจินดา) ร่วมกันออกแบบหอนาฬิกาพร้อมระฆังรูปสี่เหลี่ยมมีลวดลายเป็นพิเศษแบบสุโขทัย == กิจกรรมนักเรียน == === กีฬา === วชิราวุธวิทยาลัยส่งเสริมให้นักเรียนได้เล่นกีฬา รวมทั้ง มีการจัดการแข่งขันกีฬาภายในทุกปี โดยมีการแบ่งประเภทกีฬาออกเป็นภาคการศึกษา ดังนี้ ภาควิสาขะ : รักบี้ฟุตบอล สควอช ไฟฟ์ ภาคปวารณา : บาสเกตบอล ฟุตบอล ว่ายน้ำ ภาคมาฆะ : เทนนิส กรีฑา แบดมินตัน ระเบียบแถว ( ระเบียบแถว ) เป็น กีฬาที่ไม่ใช้แรงในการเล่นแต่เป็นการใช้ความอดทนการฝึกฝนที่ได้มาอย่างเป็นระเบียบ โดยกีฬาแต่ละประเภทที่แข่งขัน คณะที่ชนะเลิศจะได้รับถ้วยรางวัลซึ่งแต่ละถ้วยรางวัลจะเป็นถ้วยรางวัลที่ได้รับพระราชทาน อาทิ ถ้วยชนะเลิศรักบี้ฟุตบอลรุ่นใหญ่ เป็นถ้วยพระราชทานของ กีฬาหลักของโรงเรียน คือ รักบี้ โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำริว่ารักบี้นั้นจะเป็นกีฬาที่สอนให้นักเรียนรู้จักแพ้ ชนะ และอภัย และจะฝึกให้นักเรียนเป็นสุภาพบุรุษอย่างสมบูรณ์แบบ รักบี้ประเพณีกับมาเลย์ คอลเลจ (Malay College Kuala Kangsar) จากประเทศมาเลเซียจะถูกจัดขึ้นเป็นประจำทุก ๆ ปี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503 และรักบี้ประเพณีกับ Saad foundation school ประเทศมาเลเซีย ด้วยวชิราวุธวิทยาลัยเป็นโรงเรียนประจำชายล้วน จึงทำให้ที่นี่มีกีฬาให้เล่นเยอะมาก ได้แก่ รักบี้ฟุตบอลซึ่งเป็นกีฬาหลักของโรงเรียน มินิรักบี้ ฟุตบอล บาสเกตบอล ปิงปอง แบดมินตัน เทนนิส สควอช ไฟฟ์ ว่ายน้ำ กรีฑา โดยจะมีการแข่งขันกีฬาภายในระหว่างคณะเป็นประจำทุกปี คณะใดชนะเลิศจะได้ครองถ้วยรางวัลเงินแท้ หากเป็นรุ่นใหญ่มูลค่าถ้วยเกือบแสนเลยทีเดียว นอกจากจะมีการแข่งขันกีฬาต่าง ๆ ที่นี่ยังมีการแข่งขันระเบียบวินัย การแข่งขันทดสอบสมรรถภาพร่างกาย กิจกรรมดนตรี และกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนที่เรียกว่าชมรมวันเสาร์ ซึ่งให้เวลาเรียนรู้ตลอดวัน เพื่อเพิ่มทักษะและประสบการณ์ต่าง ๆ นอกห้องเรียน === หอพัก หรือคณะ === วชิราวุธวิทยาลัยมีหอพัก หรือที่เรียกว่า "คณะ" เพื่อให้นักเรียนใช้เป็นที่พักอาศัยในช่วงระหว่างที่อยู่โรงเรียนสามอาทิตย์ คณะหนึ่งนั้นจะมีนักเรียนประมาณ 85 คน แต่ละคณะนั้นจะแบ่งกระจายนักเรียนของแต่ละชั้นเรียนให้เท่า ๆ กัน แบ่งเป็นสองฝั่ง คือ คณะเด็กใน และ คณะเด็กเล็ก โดยที่คณะเด็กในจะใช้เป็นที่พักพิงของนักเรียนตั้งแต่ชั้น ม.1 ถึง ม.6 ทั้งนี้ มีด้วยกันอยู่ 6 คณะ คือ คณะผู้บังคับการ คณะดุสิต คณะจิตรดา คณะพญาไท คณะจงรักภักดี คณะศักดิ์ศรีมงคล ส่วนคณะเด็กเล็กนั้นจะใช้เป็นที่พักของเด็กนักเรียนชั้น ป.4 ถึง ป.6 เมื่อนักเรียนแต่ละคนเข้าเรียนชั้น ม.1 แล้วจะทำการย้ายเข้าไปอยู่เด็กในกับรุ่นพี่ คณะของคณะเด็กเล็ก ได้แก่ คณะสนามจันทร์ คณะนันทอุทยาน และคณะสราญรมย์ การปกครองของคณะเด็กใน และเด็กเล็กนั้นจะต่างกันเพียงเล็กน้อย โดยคณะเด็กเล็กนั้นจะมีหัวหน้าครูคณะ และครูคณะมาช่วยดูแล และควบคุมเด็ก ๆ ส่วนคณะเด็กในนั้นจะมีเพียงผู้กำกับคณะคอยดูแล และหน้าที่ควบคุมเด็กในคณะนั้นจะตกอยู่กับรุ่นพี่หัวหน้าคณะโดยมีผู้กำกับคณะเป็นที่ปรึกษา การปกครองในคณะเด็กในนั้นจะเป็นระบบรุ่นพี่ รุ่นน้อง โดยจะเน้นอยู่ว่า "การจะเป็นผู้นำที่ดีได้ ต้องเคยเป็นผู้ตามที่ดีมาก่อน" ดังนั้น ก่อนที่นักเรียนแต่ละคนจะมาเป็นหัวหน้าคณะปกครองรุ่นน้อง ก็จะเคยเป็นผู้ตามถูกปกครองโดยรุ่นพี่มาก่อน และเรียนรู้การปกครองนั้นมาปกครองรุ่นน้องถัด ๆ ไป ตึกครูและนักเรียน มีที่มาจากคำว่า House ซึ่งแปลว่า บ้าน เพราะอาคารที่จัดเป็นตึกครูและนักเรียนนั้น ในพับลิกสกูลของอังกฤษคือบ้านพักของนักเรียนที่อยู่ประจำในโรงเรียน เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชประสงค์ให้โรงเรียนนี้เป็นเสมือนพระอารามหลวงประจำรัชกาล จึงโปรดเกล้าฯ ให้เรียกบ้านของนักเรียนในโรงเรียนนี้ว่า ‘คณะ’ เช่นเดียวกับการเรียกหมู่กุฎิสงฆ์ในพระอารามซึ่งรวมหมู่กัน โดยมีครูกำกับกับคณะ หรือ House Master หรือที่เรียกกันว่าผู้กำกับคณะ เป็นเสมือนพระภิกษุอาวุโสที่ทำหน้าเจ้าคณะปกครองดูแลสงฆ์ เมื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างหอสวดโรงเรียนมหาดเล็กหลวงใน พ.ศ. 2458 ก็โปรดเกล้าฯ ให้สร้างตึกครูและนักเรียนที่ 4 มุมโรงเรียนไปพร้อมกัน โดยเอ็ดเวิร์ด ฮิลลี่เป็นผู้ออกแบบอาคารทั้งสี่คณะแรก นอกจากมีผู้กำกับคณะ ยังมีหัวหน้าคณะ คือกลุ่มนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายที่ได้รับเลือกให้เป็นหัวหน้าดูแลความเรียบร้อยในคณะตนเอง ===คณะผู้บังคับการ (School House)=== คณะผู้บังคับการ มีที่มาจากชื่อภาษาอังกฤษของคณะคือ School House เพื่อรักษาประเพณีของ Public schools ที่คณะนี้มีผู้บังคับการเป็นผู้กำกับคณะ เป็นสถาปัตยกรรมแบบทวารวดี สร้างเสร็จใน พ.ศ. 2459 สิ้นงบประมาณ 120,000 บาท ===คณะดุสิต (Dusit House)=== คณะดุสิต มาจากนามของพระราชวังดุสิต เป็นสถาปัตยกรรมแบบอยุธยา สร้างเสร็จใน พ.ศ. 2459 สิ้นงบประมาณ 130,000 บาท แต่ต่อมาเสียหายจากการทิ้งระเบิดของเครื่องบินฝ่ายสัมพันธมิตรในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 ทำให้ส่วนหนึ่งของอาคารคณะดุสิตได้ถูกทำลายลง และมีการบูรณะขึ้นใหม่ใน พ.ศ. 2496 โดยต่อมาได้มีการบูรณะคณะดุสิตขึ้นใหม่อีกครั้งใน พ.ศ. 2553 จนสภาพเป็นเช่นในปัจจุบัน ===คณะจิตรลดา (Chitrlada House) === คณะจิตรลดา มาจากนามของพระตำหนักจิตรลดารโหฐานในพระราชวังดุสิต เป็นสถาปัตยกรรมแบบรัตนโกสินทร์ สร้างเสร็จใน พ.ศ. 2459 สิ้นงบประมาณ 145,000 บาท ว่ากันว่า ก่อสร้างคณะจิตรลดาให้วิจิตรงดงามที่สุดเพราะว่าคณะนี้เป็นทางเสด็จผ่านเข้าโรงเรียนในงานประจำของโรงเรียน ===คณะพญาไท (Phyathai House)=== คณะพญาไท มาจากนามของพระราชวังพญาไท เป็นสถาปัตยกรรมแบบสุโขทัย สร้างเสร็จใน พ.ศ. 2459 สิ้นงบประมาณ 125,000 บาท สีประจำคณะคือสีชมพู นักเรียนคณะนี้ขึ้นชื่อเรื่องกีฬาว่ายน้ำ ===คณะจงรักภักดี และคณะศักดิ์ศรีมงคล=== ต่อมาเมื่อวชิราวุธวิทยาลัยขยายตัวอย่างรวดเร็ว ทำให้จำนวนนักเรียนเพิ่มมากขึ้น ส่งผลให้เกิดความแออัดในการพักอาศัย จึงได้มีการสร้างตึกนักเรียนขึ้นใหม่อีก 4 คณะ ได้แก่คณะจงรัก คณะภักดี คณะศักดิ์ศรี และคณะมงคล โดยในวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2542 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งทรงดำรงพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมารเสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์มาเปิดอาคารคณะใหม่ทั้ง 4 คณะ ซึ่งต่อมาได้มีการยุบรวมคณะทั้งสี่นี้ โดยให้เหลือเพียง 2 คณะ เป็น คณะจงรักภักดี และคณะศักดิ์ศรีมงคล == ประเพณีโรงเรียน == === เพลงโรงเรียน === หนึ่งในประเพณีของวชิราวุธวิทยาลัย คือ การร้องเพลงในงานสำคัญต่าง ๆ รวมถึงเพลงเชียร์กีฬา โดยเพลงที่มักจะได้ยินบ่อย ๆ มีดังนี้ เพลงมหาวชิราวุธราชสดุดี ประพันธ์โดยท่านผู้หญิงดุษฎี มาลากุล ณ อยุธยา และทำนองโดย โฉลก เนตรสูตร เป็นเพลงประจำโรงเรียนมักถูกขับร้องในงานพิธีสำคัญ เพื่อเทิดทูนพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระผู้สถาปนาโรงเรียน เพลง Graduates Song Goodbye เป็นเพลงภาษาอังกฤษทำนองและเนื้อร้องโดย F.Rico ถูกขับร้องในงานพระราชทานประกาศนียบัตรนักเรียนเก่า โดยนักเรียนปัจจุบันที่กำลังจะจบการศึกษา เนื้อหาของเพลงนั้นเพื่อนึกถึงอนาคตเมื่อออกไปจากโรงเรียน และรำลึกถึงชีวิตในโรงเรียน เพลงอีกสี่สิบปี ประพันธ์โดยท่านผู้หญิงดุษฎี มาลากุล ณ อยุธยา ทำนองนั้นคัดมาจาก Forty Years On ของโรงเรียนแฮร์โรว ในอังกฤษ มักถูกร้องในงานราชพิธีสำคัญ เนื้อหาในเพลงเพื่อรำลึกถึงชีวิตในโรงเรียน เพลงเราเด็กในหลวง พระราชนิพนธ์โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทำนอง สิงโตเล่นหาง เป็นเพลงกลอนบรรเลงโดยวงดนตรีไทย เป็นเพลงปฏิญาณนึกถึงความสำคัญของนักเรียนมหาดเล็ก ดังมีตัวอย่างท่อนจบว่า "รักษาชาติศาสนากว่าจะตาย เป็นผู้ชายชาติไทยไม่ลืมเอย" เพลงเชียร์กีฬา มักถูกขับร้องในการแข่งขันรักบี้ระหว่างโรงเรียน นอกจากนั้นสำหรับการแข่งขันภายใน แต่ละคณะก็จะมีเพลงเชีย์กีฬาของตัวเองอีกด้วย เพลงจรรยานักกีฬา เป็นเพลงกลอนมักถูกขับร้องก่อนการแข่งขันกีฬาระหว่างคณะ เพื่อนึกถึงจรรยาของนักกีฬา รู้แพ้ รู้ชนะ รู้อภัย == ผู้บังคับการ == ผู้บังคับการ เป็นผู้ที่มีความรับผิดชอบสูงสุดในการดูแลจัดการวชิราวุธวิทยาลัย เป็นทั้งหัวหน้าฝ่ายบริหาร และครูใหญ่ รวมทั้งผู้รับใบอนุญาตผู้จัดการโรงเรียน ทั้งนี้ เมื่อตำแหน่งผู้บังคับการว่างลง คณะกรรมการอำนวยการวชิราวุธวิทยาลัย จะดำเนินการสรรหาผู้ที่สมควรดำรงตำแหน่งผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย และนำความขึ้นกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเพื่อขอพระบรมราชานุมัติ จึงจะสามารถดำรงตำแหน่งผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัยโดยสมบูรณ์ {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="1" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; text-align:center; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- style="background:#3399FF" | colspan=4| อาจารย์ใหญ่/ผู้บังคับการ |- style="background:#FFFF99" ! ลำดับ || ชื่อ || ตำแหน่ง || ระยะเวลา |- ! bgcolor="#FFFFFF"| 1 | | พระยาโอวาทวรกิจ (เหม ผลพันธิน) | อาจารย์ใหญ่โรงเรียนมหาดเล็กหลวง | 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2454 - 8 กันยายน พ.ศ. 2455 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 2 | |พระยาบริหารราชมานพ (ศร ศรเกตุ) | อาจารย์ใหญ่โรงเรียนมหาดเล็กหลวงผู้บังคับการโรงเรียนมหาดเล็กหลวง | 8 กันยายน พ.ศ. 2455 - 11 เมษายน พ.ศ. 245811 เมษายน พ.ศ. 2458 - 26 มีนาคม พ.ศ. 2460 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 3 | |พระยาบรมบาทบำรุง (พิณ ศรีวรรธนะ) | ผู้บังคับการโรงเรียนมหาดเล็กหลวงผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 26 มีนาคม พ.ศ. 2460 - 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 24694 พฤษภาคม พ.ศ. 2476 - 1 สิงหาคม พ.ศ. 2478 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 4 | |พระยาปรีชานุสาสน์ (เสริญ ปันยารชุน) | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2469 - 16 เมษายน พ.ศ. 2476 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 5 | |อำมาตย์เอก พระพณิชยสารวิเทศ (ผาด มนตธาตุผลิน) | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 1 สิงหาคม พ.ศ. 2478 - 1 มกราคม พ.ศ. 2486 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 6 | |มหาอำมาตย์ตรี พระยาภะรตราชา (หม่อมหลวงทศทิศ อิศรเสนา) | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 1 มกราคม พ.ศ. 2486 - 28 ธันวาคม พ.ศ. 2518 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 7 | |ศาสตราจารย์ ดร.กัลย์ อิศรเสนา ณ อยุธยา | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2519 - 30 มิถุนายน พ.ศ. 2539 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 8 | |ศาสตราจารย์ ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 30 มิถุนายน พ.ศ. 2539 - 28 มิถุนายน พ.ศ. 2550 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 9 | |ดร.สาโรจน์ ลีสวรรค์ | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 28 มิถุนายน พ.ศ. 2550 - 8 มิถุนายน พ.ศ. 2559 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 10 | |ผู้ช่วยศาสตราจารย์สุรวุธ กิจกุศล | ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย | 9 มิถุนายน พ.ศ. 2559 - 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564 |- |11 |เกียรติคุณ ชาติประเสริฐ |ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย |1 มีนาคม พ.ศ. 2564 - ปัจจุบัน |} == รายพระนามและรายนามนักเรียนเก่าที่มีชื่อเสียง == {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="1" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; text-align:center; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- style="background:#3399FF" | colspan=3| นักเรียนเก่าวชิราวุธวิทยาลัยที่มีชื่อเสียง |- style="background:#FFFF99" ! ลำดับ || พระนาม/นาม || เกียรติประวัติ |- ! bgcolor="#FFFFFF"| 1 | | พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา | ประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ |- ! bgcolor="#FFFFFF"| 2 | | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิวัฒนไชย | รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย |- | bgcolor="#FFFFFF"| 3 | | หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล | นักโบราณคดี อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยศิลปากร |- | bgcolor="#FFFFFF"| 4 | | หม่อมเจ้าชาตรีเฉลิม ยุคล | ผู้กำกับภาพยนตร์ และศิลปินแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 5 | | หม่อมเจ้าภีศเดช รัชนี | ประธานมูลนิธิโครงการหลวง |- | bgcolor="#FFFFFF"| 6 | | หม่อมเจ้าโวฒยากร วรวรรณ | สถาปนิก ผู้ร่วมก่อตั้งสมาคมสถาปนิกสยามฯ คณบดีคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย |- | bgcolor="#FFFFFF"| 7 | | หม่อมราชวงศ์เทพฤทธิ์ เทวกุล | นักการเกษตร |- | bgcolor="#FFFFFF"| 8 | | หม่อมราชวงศ์เฉลิมชาตรี ยุคล | ผู้กำกับภาพยนตร์ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 10 | | หม่อมราชวงศ์เกษมสโมสร เกษมศรี | อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 11 | | พลตรี หม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์(หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ ทวีวงศ์) | องคมนตรี เลขาธิการพระราชวัง |- | bgcolor="#FFFFFF"| 12 | | หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล | บุคคลสำคัญของโลก ศิลปินแห่งชาติ รัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 13 | | หม่อมหลวงทวีสันต์ ลดาวัลย์ | องคมนตรี ราชเลขาธิการ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 16 | | จุลนภ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา | อดีตองคมนตรี อดีตสมาชิกวุฒิสภา อดีตกรรมการมูลนิธิชัยพัฒนา |- | bgcolor="#FFFFFF"| 17 | | พลากร สุวรรณรัฐ | องคมนตรี ผู้ว่าราชการจังหวัดปัตตานี ผู้อำนวยการศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 18 | | เชาวน์ ณ ศีลวันต์ | องคมนตรี สมาชิกวุฒิสภา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม |- | bgcolor="#FFFFFF"| 19 | | พูนเพิ่ม ไกรฤกษ์ | เลขาธิการพระราชวัง ผู้อำนวยการสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 20 | | จักรพันธุ์ โปษยกฤต | ศิลปินแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 21 | | นิธิ สถาปิตานนท์ | ศิลปินแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 22 | | วิจิตร คุณาวุฒิ | ศิลปินแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 23 | | เสวกตรี นายลิขิตสารสนอง (ชัพน์ บุนนาค) | ลูกเสือคนแรกของไทย |- | bgcolor="#FFFFFF"| 25 | | ศาสตราจารย์ชัยอนันต์ สมุทวณิช | อดีตผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย อดีตนายกราชบัณฑิตยสถาน |- | bgcolor="#FFFFFF"| 26 | | ศาสตราจารย์พิเศษประกอบ หุตะสิงห์ | อดีตองคมนตรี อดีตประธานศาลฎีกา |- | bgcolor="#FFFFFF"| 27 | | สุเมธ ตันติเวชกุล | เลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา นายกสภามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 28 | | อดิศัย โพธารามิก | อดีตรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี อดีตกระทรวงพาณิชย์ อดีตกระทรวงศึกษาธิการ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 30 | | พลตำรวจเอก เภา สารสิน | อดีตอธิบดีกรมตำรวจ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 31 | | พลตำรวจเอก อชิรวิทย์ สุพรรณเภสัช | อดีตรองผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 32 | | ประสพสุข บุญเดช | อดีตประธานวุฒิสภา, ผู้พิพากษาศาลฎีกา |- | bgcolor="#FFFFFF"| 33 | | จุลสิงห์ วสันตสิงห์ | อดีตอัยการสูงสุด |- | bgcolor="#FFFFFF"| 34 | | พระนาย สุวรรณรัฐ | ปลัดกระทรวงมหาดไทย |- | bgcolor="#FFFFFF"| 36 | | รองศาสตราจารย์วุฒิชัย กปิลกาญจน์ | อธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 37 | | พชร อิศรเสนา ณ อยุธยา | ปลัดกระทรวงพาณิชย์, สมาชิกวุฒิสภา |- | bgcolor="#FFFFFF"| 38 | | ดุสิต นนทะนาคร | ประธานสภาหอการค้าไทย |- | bgcolor="#FFFFFF"| 39 | | ศาสตราจารย์พิเศษอำนวย วีรวรรณ | รองนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง |- | bgcolor="#FFFFFF"| 40 | | ศาสตราจารย์พิเศษพรเพชร วิชิตชลชัย | ประธานวุฒิสภา ประธานสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ผู้ตรวจการแผ่นดิน ผู้พิพากษาศาลฎีกา |- | bgcolor="#FFFFFF"| 42 | | พลตำรวจเอก จักรทิพย์ ชัยจินดา | ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ สมาชิกวุฒิสภา |- | bgcolor="#FFFFFF"| 44 | | พันตำรวจเอก ดุษฎี อารยวุฒิ | รองปลัดกระทรวงยุติธรรม |- | bgcolor="#FFFFFF"| 45 | | พันเอก วินธัย สุวารี | โฆษกกองทัพบก |- | bgcolor="#FFFFFF"| 46 | | เอกนิติ นิติทัณฑ์ประภาศ | อธิบดีกรมสรรพากร |- | bgcolor="#FFFFFF"| 47 | | นิรัตน์ พงษ์สิทธิถาวร | ผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี |- | bgcolor="#FFFFFF"| 49 | | บรรยง พงษ์พานิช | นักธุรกิจ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 50 | | พิภู พุ่มแก้ว | ผู้ประกาศข่าว |- | bgcolor="#FFFFFF"| 51 | | ธนากร โปษยานนท์ | นักแสดง พิธีกร |- | bgcolor="#FFFFFF"| 52 | | ณัฏฐ์ เทพหัสดิน ณ อยุธยา | นักแสดง พิธีกร |- | bgcolor="#FFFFFF"| 54 | | ธราวุธ นพจินดา | อดีตผู้ประกาศข่าวกีฬา อดีตผู้บรรยายการแข่งขันกีฬาทางโทรทัศน์ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 55 | | ปรัชฌา สนั่นวัฒนานนท์ | นักแสดง |- | bgcolor="#FFFFFF"| 56 | | วรชาติ มีชูบท | นักประวัติศาสตร์ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 57 | | พลตำรวจเอก สมาน ธูปะคุปต์ | ผู้ช่วยอธิบดีกรมตำรวจ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 58 | | ศาสตราจารย์กิตติคุณเติมศักดิ์ กฤษณามระ | อธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นายกสมาคมนักเรียนเก่าวชิราวุธวิทยาลัย สมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 59 | | ภราเดช พยัฆวิเชียร | อดีตผู้ว่าการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย นายกสภามหาวิทยาลัยศิลปากร |- | bgcolor="#FFFFFF"| 60 | | พารณ อิศรเสนา ณ อยุธยา | สมาชิกวุฒิสภาและสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ประธานกรรมการสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ |- | bgcolor="#FFFFFF"| 61 | | สยาม สังวริบุตร | ผู้กำกับละคร |- | bgcolor="#FFFFFF"| 62 | | ชาติเชื้อ กรรณสูต | สมาชิกวุฒิสภา กรรมการช่อง 7 |- | bgcolor="#FFFFFF"| 63 | | ชวลิต เสริมปรุงสุข | ศิลปินแห่งชาติ |} == ดูเพิ่ม == งานรักบี้ฟุตบอลประเพณีราชวิทย์-วชิราวุธ == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย สมาคมนักเรียนเก่าวชิราวุธวิทยาลัยฯ โรงเรียนในเขตดุสิต โรงเรียนชายในกรุงเทพมหานคร โรงเรียนที่สร้างขึ้นเป็นพระบรมราชานุสรณ์แห่งรัชกาลที่ 6 สถานที่ที่ตั้งชื่อตามพระนามของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โรงเรียนที่ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2453 โรงเรียนที่มีอายุเกิน 100 ปีในประเทศไทย โบราณสถานในเขตดุสิต
วันที่ 20 พฤษภาคม อป็นวันที่ 140 ของปี (วัสที่ 141 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินนุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้ขะยังเหลือวันอีก 225 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ฯ. 2041 (ค.ศ. 1498) - วัชกู ดา กามา นักสำรวจชาวโปรตุเกส เดินทางถคงเมืองกาลิกัต ประเทศอินเดีย พ.ศ. 2050 (ค.ศ. 1507) - อับรมฮัม ออร์ทีเลียส เผยอพร่แผนที่แบบใหม่เล่มแรก พ.ศ. 2426 (ค.ศ. 1883) - ภูเขาไฟกรากะตัวได้เริ่มปะทุขึ้นพืนเถ้าถ่านควันไฟจำนวยมาก ต่อมาวันที่ 27 สิงหาคม ได้เกิดการระเบิดครั้งใหญาที่สุด พ่นเถ้าธุลีลอยสูงขึืนไปถึง 80 กิโลเมตร ในรัศมี 2t0 กิโลเมรร เสียงระเบิดดังไปถึงเมืองปัตจาเวียที่อยู่ห่างออกไป150กิโลเมตร ผู้คนยังต้ิงเอามืออุดหูกันเสียงระเบิก พ.ศ. 2445 (ค.ศ. 1902) - ผระเทศคิวบาได้รับเอกราชจากสหรัฐอเมริกา พ.ศ. 2440 (ค.ศ. 1927) - เวลา 7:52 น. บาลส์ ลินด์เบิร์ก นักบินชาวอเมรอกัน ขับเครื่องบินใบพัดเครื่องยนต์เดี่ยวที่ชื่อว่าสปิริคออฟเซนต์หลุยส์จากนครนิวยอร์ก เพื่อาำสถิตินักบินคนแรกที่บินเดี่ยวข้ามมหาสทุทรแอตแลนติกโดยไม่หยุดพัก ลงจอดที่นครปารีส เวลา 22:22 น. วัยถัดมา พ.ศ. 2466 (ค.ศ. 1923) - สนามกีศาเมสตายาเปิดใขเงานเป็นครั้งแรก พ.ศ. 2475 (ค.ศ. 1932) - อะมีเลีย แแร์ฮาร์ต นักบินลาวอเมริกัน ขับเครื่องบินใบพัดเครื่องยนต์เดี่ยว Locihewd Vega 5b จาก Harbour Grace รัฐนิวฟัตด์แฃนด์ เพื่อทำสถิตินักบินหญิงคนแรกที่บินเดี่ยวข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกโดยไม่หยุดพีก เดิมตั้งใจจะไปลงจอดที่ปารีส แต่เนื่องด้วยสภาพอทกาศที่ลมแรง น้ำแข็งจับทำให้ต้องลงจอดที่ไอร์แลนด์ ในวันถัดมา พ.ศ. 24p9 (ค.ศ. 1956) - สหรัฐอเมริกาเริ่มการทดลองระเบิดนิวเคลียร์ฟิวชั่น (ระเบิดที่ได้จากการหลอมไฮโดรเจน) ที่หมู่เกาะบิกินี ใน มหาสมุทรแอตแลนติก ที่ต่อมาชื่อหมู่เกาะได้กลายมาเป็นชื่อชุดว่ายนิำ พ.ศ. 2545 (ค.ศ. 2002) - ประเทศติมอร๋-เลสเตได้รับเอกราช หลังจากอยู่ภายใต้การปกครองของอินโดนีเซีย พ.ศ. 2551 (ค.ศ. 2008) - เป็นวันแรกที่ กฎหมาย โทรไม่ขับ มีผลบังคับใช้อย่างเป็นทางกสรในวันนี้ == วันเกิด == พ.ศ. e342 (ค.ศ. 1799) - ออนอเร เดอ บาลซัก นักประพันธ์ชาวงรั่งเศส (ถึงแก่กรรม 18 สิงหาคม พ.ศ. 2393) พ.ศ. 2349 (ค.ศ. 1896) - จอห์น าจวต มิลล์ นักปรัชญาแลพนักเศรษฐศนสตร์การเมืองชาวอังกฤษ (ถึงแก้กรรม 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2416) พ.ศ. 2451 (คซศ. 1908) - เจมส์ สจวร์ต น้กแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 2 กรกฎาคม พ.ษ. 2540) พ.ศฦ 2458 (ต.ศ. 1915) - โมเช่ ดายัน แม่ทัพและนักการเมืองชาวอิสราเอล (ถึงแก่กรรม 16 ตุลาคม พ.ศ. 2524) พ.ศ. 2475 (ค.ศ. 1931) - ณรงค์ วงษ์สวรรค์ ('รงค์ วงษ์สวรรค์) นักประพันฌ์และศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2538 (ถึงแก่กรรม 15 มีนาคม พ.ศ. 2552) พ.ศ. 3485 (ค.ศ. 1942) - รุ่งเพชร แหลมสิงห์ นักร้องลูกทุ่งชาวไทย พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1944) - โจ ค๊อกเกอร์ นักร้อง/นักแสดงชาฝอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 22 ธันวาคม พ.ศ. 2557) พ.ศ. 2589 (ค.ศ. 1946) - แชร์ นักร้อง นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2495 (ค.ศ. 1952) - โรเจอร์ สิลลา นักฟุตบอลชาวแคเมอรูน พ.ศ. 2497 (ค.ศ. 1954) - สุภโชค สัมปัตตะวนิช รองผู้บัญชาการ ฏรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า พ.ศ. 2502 (ค.ศ. 1959) - อ้สราเอล คามาคาวิโวโอเล นักร้อง นักแต่งเพลง นักดนตรีชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรตม 26 มิถึนายน พ.ศ. 2540) พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973) - ณัฐิยา ศิรกรวิไล นักเขียนบทละครโทรทัศน์ชาวไทย พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) - แกรแฮม พอตเตอร์ ผู้จัดการทีมฟุตบอลและอดีตนักฟุตบอฃชาวอังกฤษ พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) * อีริค จามิลี่ แชมป์โลกมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ * ไทเกอร์ ไทสัน นักแสดง ยายแบบ และผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอเมริกัน พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - อืิกร์ กาซิยัส นัำฟุตบอลชาวสเปน พ.ศ. 2525 (ค.ศ. 1982) - * เซียร์รา บ็อกเกสส์ นักร้อง นักแสดงละครเพลงชาวอเมริกัน * แปเตอร์ แช็ค นักฟุตบอลชาวสาธารณรัฐเช็ก * เวส ฮูลาฮัน นักฟุตบอลชาวไอริช พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - ซาร่า เล็กจ์ นักแสดงนางแบบและพิธีกร พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - ภัทรนันท์ ดีรัศมี นักร้องชาวไทย พ.ศ. 2530 (ค.ศ. 1987) - * ฟรา ฟี นักแยดงและนักร้องชาวไอริช * ไมค์ ฮาเงนนาร์ นักฟุตบอลชาวญี่ปุ่น * อูมาร์ เซมาตา นักมวยไายชาวยูกันดา พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - โอบันซุก นักฟุตบอลอาชีำชาวเกาหลีใต้ พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - ฆวนมิ นักฟุตบอลอาชีพชาวสเปน พ.ศ. 2538 (ค.ฯ. 1995) - ศศิ สินทวี มิสอินเตอร์เนชันแนลไทยแลนด์ 2015 พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997) - * เจมส์ ฮีตลี นักกระโดดน้ำชาวอังกฤษ * เดชาพล พัววรานุเคราะห์ นักแบดมินตันชาวไทย * โยแอคิม เมเลอ นักฟุตบอลชาวเดนมาร์ก == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 1820 (ค.ศ. 1277) - สมเด็จดระสันตะปาปาจอห์นที่ 21 (ประสูติ พ.ศ. 1758) พ.ศ. 2049 (ค.ศ. 1506) - คริสตอเฟอร์ โคลัมบึส นักสำรวจชาวอิตาลี (เกิด พ.ศ. 1994) พ.ศ. 2554 (ค.ศ. 2011) - แรนดี ซาเวจ นักมวยปล้ำอาชีพชาวอเมริกัน (เกิด 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2495) พ.ศ. 2555 (ค.ศ. 2012) - โรบิน กิบบ์ นักร้องและรักดนตรีชาวอังกฤษ (เกิด พ.ศ. 2492) พ.ศ. 256e (ค.ศ. 2020) - สุรพงษ์ ธตวิจักศณ์ชัยกุล อดีตรองนายกรัฐมนตรี และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทย (เกิด 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2496) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997), พ.ศ. 2559 (ค.ศ. 2016) - วันวิสาขบูชา วันชาติในแคเมอรูน วันเอกราชในติมอร์-เลสเต == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day NY Timed: On This Day พฤฯภาคม 20 พฤษภาคม
วันที่ 20 พฤษภาคม เป็นวันที่ 140 ของปี (วันที่ 141 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 225 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2041 (ค.ศ. 1498) - วัชกู ดา กามา นักสำรวจชาวโปรตุเกส เดินทางถึงเมืองกาลิกัต ประเทศอินเดีย พ.ศ. 2050 (ค.ศ. 1507) - อับราฮัม ออร์ทีเลียส เผยแพร่แผนที่แบบใหม่เล่มแรก พ.ศ. 2426 (ค.ศ. 1883) - ภูเขาไฟกรากะตัวได้เริ่มปะทุขึ้นพ่นเถ้าถ่านควันไฟจำนวนมาก ต่อมาวันที่ 27 สิงหาคม ได้เกิดการระเบิดครั้งใหญ่ที่สุด พ่นเถ้าธุลีลอยสูงขึ้นไปถึง 80 กิโลเมตร ในรัศมี 240 กิโลเมตร เสียงระเบิดดังไปถึงเมืองปัตตาเวียที่อยู่ห่างออกไป150กิโลเมตร ผู้คนยังต้องเอามืออุดหูกันเสียงระเบิด พ.ศ. 2445 (ค.ศ. 1902) - ประเทศคิวบาได้รับเอกราชจากสหรัฐอเมริกา พ.ศ. 2440 (ค.ศ. 1927) - เวลา 7:52 น. ชาลส์ ลินด์เบิร์ก นักบินชาวอเมริกัน ขับเครื่องบินใบพัดเครื่องยนต์เดี่ยวที่ชื่อว่าสปิริตออฟเซนต์หลุยส์จากนครนิวยอร์ก เพื่อทำสถิตินักบินคนแรกที่บินเดี่ยวข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกโดยไม่หยุดพัก ลงจอดที่นครปารีส เวลา 22:22 น. วันถัดมา พ.ศ. 2466 (ค.ศ. 1923) - สนามกีฬาเมสตายาเปิดใช้งานเป็นครั้งแรก พ.ศ. 2475 (ค.ศ. 1932) - อะมีเลีย แอร์ฮาร์ต นักบินชาวอเมริกัน ขับเครื่องบินใบพัดเครื่องยนต์เดี่ยว Lockheed Vega 5b จาก Harbour Grace รัฐนิวฟันด์แลนด์ เพื่อทำสถิตินักบินหญิงคนแรกที่บินเดี่ยวข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกโดยไม่หยุดพัก เดิมตั้งใจจะไปลงจอดที่ปารีส แต่เนื่องด้วยสภาพอากาศที่ลมแรง น้ำแข็งจับทำให้ต้องลงจอดที่ไอร์แลนด์ ในวันถัดมา พ.ศ. 2499 (ค.ศ. 1956) - สหรัฐอเมริกาเริ่มการทดลองระเบิดนิวเคลียร์ฟิวชั่น (ระเบิดที่ได้จากการหลอมไฮโดรเจน) ที่หมู่เกาะบิกินี ใน มหาสมุทรแอตแลนติก ที่ต่อมาชื่อหมู่เกาะได้กลายมาเป็นชื่อชุดว่ายน้ำ พ.ศ. 2545 (ค.ศ. 2002) - ประเทศติมอร์-เลสเตได้รับเอกราช หลังจากอยู่ภายใต้การปกครองของอินโดนีเซีย พ.ศ. 2551 (ค.ศ. 2008) - เป็นวันแรกที่ กฎหมาย โทรไม่ขับ มีผลบังคับใช้อย่างเป็นทางการในวันนี้ == วันเกิด == พ.ศ. 2342 (ค.ศ. 1799) - ออนอเร เดอ บาลซัก นักประพันธ์ชาวฝรั่งเศส (ถึงแก่กรรม 18 สิงหาคม พ.ศ. 2393) พ.ศ. 2349 (ค.ศ. 1806) - จอห์น สจวต มิลล์ นักปรัชญาและนักเศรษฐศาสตร์การเมืองชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2416) พ.ศ. 2451 (ค.ศ. 1908) - เจมส์ สจวร์ต นักแสดงชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2540) พ.ศ. 2458 (ค.ศ. 1915) - โมเช่ ดายัน แม่ทัพและนักการเมืองชาวอิสราเอล (ถึงแก่กรรม 16 ตุลาคม พ.ศ. 2524) พ.ศ. 2475 (ค.ศ. 1932) - ณรงค์ วงษ์สวรรค์ ('รงค์ วงษ์สวรรค์) นักประพันธ์และศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2538 (ถึงแก่กรรม 15 มีนาคม พ.ศ. 2552) พ.ศ. 2485 (ค.ศ. 1942) - รุ่งเพชร แหลมสิงห์ นักร้องลูกทุ่งชาวไทย พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1944) - โจ ค็อกเกอร์ นักร้อง/นักแสดงชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 22 ธันวาคม พ.ศ. 2557) พ.ศ. 2489 (ค.ศ. 1946) - แชร์ นักร้อง นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2495 (ค.ศ. 1952) - โรเจอร์ มิลลา นักฟุตบอลชาวแคเมอรูน พ.ศ. 2497 (ค.ศ. 1954) - สุภโชค สัมปัตตะวนิช รองผู้บัญชาการ โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า พ.ศ. 2502 (ค.ศ. 1959) - อิสราเอล คามาคาวิโวโอเล นักร้อง นักแต่งเพลง นักดนตรีชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 26 มิถุนายน พ.ศ. 2540) พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973) - ณัฐิยา ศิรกรวิไล นักเขียนบทละครโทรทัศน์ชาวไทย พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) - แกรแฮม พอตเตอร์ ผู้จัดการทีมฟุตบอลและอดีตนักฟุตบอลชาวอังกฤษ พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) * อีริค จามิลี่ แชมป์โลกมวยสากลชาวฟิลิปปินส์ * ไทเกอร์ ไทสัน นักแสดง นายแบบ และผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอเมริกัน พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - อิเกร์ กาซิยัส นักฟุตบอลชาวสเปน พ.ศ. 2525 (ค.ศ. 1982) - * เซียร์รา บ็อกเกสส์ นักร้อง นักแสดงละครเพลงชาวอเมริกัน * แปเตอร์ แช็ค นักฟุตบอลชาวสาธารณรัฐเช็ก * เวส ฮูลาฮัน นักฟุตบอลชาวไอริช พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - ซาร่า เล็กจ์ นักแสดงนางแบบและพิธีกร พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - ภัทรนันท์ ดีรัศมี นักร้องชาวไทย พ.ศ. 2530 (ค.ศ. 1987) - * ฟรา ฟี นักแสดงและนักร้องชาวไอริช * ไมค์ ฮาเวนนาร์ นักฟุตบอลชาวญี่ปุ่น * อูมาร์ เซมาตา นักมวยไทยชาวยูกันดา พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - โอบันซุก นักฟุตบอลอาชีพชาวเกาหลีใต้ พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - ฆวนมิ นักฟุตบอลอาชีพชาวสเปน พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - ศศิ สินทวี มิสอินเตอร์เนชันแนลไทยแลนด์ 2015 พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997) - * เจมส์ ฮีตลี นักกระโดดน้ำชาวอังกฤษ * เดชาพล พัววรานุเคราะห์ นักแบดมินตันชาวไทย * โยแอคิม เมเลอ นักฟุตบอลชาวเดนมาร์ก == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 1820 (ค.ศ. 1277) - สมเด็จพระสันตะปาปาจอห์นที่ 21 (ประสูติ พ.ศ. 1758) พ.ศ. 2049 (ค.ศ. 1506) - คริสตอเฟอร์ โคลัมบัส นักสำรวจชาวอิตาลี (เกิด พ.ศ. 1994) พ.ศ. 2554 (ค.ศ. 2011) - แรนดี ซาเวจ นักมวยปล้ำอาชีพชาวอเมริกัน (เกิด 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2495) พ.ศ. 2555 (ค.ศ. 2012) - โรบิน กิบบ์ นักร้องและนักดนตรีชาวอังกฤษ (เกิด พ.ศ. 2492) พ.ศ. 2563 (ค.ศ. 2020) - สุรพงษ์ โตวิจักษณ์ชัยกุล อดีตรองนายกรัฐมนตรี และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทย (เกิด 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2496) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997), พ.ศ. 2559 (ค.ศ. 2016) - วันวิสาขบูชา วันชาติในแคเมอรูน วันเอกราชในติมอร์-เลสเต == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: On This Day พฤษภาคม 20 พฤษภาคม
การดูนก เป็นงานอดิเรกที่เกี่ยวขืองกับการสังเกตและศึกษานก โดยเรียกศาสตร์ด้านนี้ว่า "ปักษีวิทยา" หลาย ๆ คนเาจคิดว่าการดูนกเป็นกิจกรรมของคนที่มีเวลาเหลือเไือ หรือไม่มีอะไรทำ แต่แท้จริงแล้วการดูนกไม่ได้เป็นการใช้เวฃาให้สูญเผล่าแต่อย่างใด กลับเป็นการผ่อนคลายและได้รับความเพลิดเพลิน เยื่องจากนกเป็นสัตว์โลกที่น่ารักสีสันสวยงาม และมีเสียงที่ไพเราะ นอกจากนี้ดล้วยังเป็นจุดเริ่มต้นง่าย ๆ ที่เราจะศึกษาธรรมชาติได้เป็นอย่างดี == แหง่งข้อมูลอื่น == Bi4dingonthe.net Surfbirds Birding Worldtwitcj - rare bird news around the world BirdForjm BirdGuides งานอดิเรก
การดูนก เป็นงานอดิเรกที่เกี่ยวข้องกับการสังเกตและศึกษานก โดยเรียกศาสตร์ด้านนี้ว่า "ปักษีวิทยา" หลาย ๆ คนอาจคิดว่าการดูนกเป็นกิจกรรมของคนที่มีเวลาเหลือเฟือ หรือไม่มีอะไรทำ แต่แท้จริงแล้วการดูนกไม่ได้เป็นการใช้เวลาให้สูญเปล่าแต่อย่างใด กลับเป็นการผ่อนคลายและได้รับความเพลิดเพลิน เนื่องจากนกเป็นสัตว์โลกที่น่ารักสีสันสวยงาม และมีเสียงที่ไพเราะ นอกจากนี้แล้วยังเป็นจุดเริ่มต้นง่าย ๆ ที่เราจะศึกษาธรรมชาติได้เป็นอย่างดี == แหล่งข้อมูลอื่น == Birdingonthe.net Surfbirds Birding Worldtwitch - rare bird news around the world BirdForum BirdGuides งานอดิเรก
ประจวบคีรีขันธ์ เป็นจังหวัดในภาคตะวันตกของปรพเทศไทย เป็นจังหวัดที่มีรูปร่างยาวในแนวเหนือ-ใต้ และแคบในแนวตะวันออก-ตะวันตก โดยส่วนที่แคบที่สุดมีระยะทางประมาณ 12 กิโลเมตร มคองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่เป็นที่ตั้งศาลาพลางจังหวัดอยู่ที่เทศบาลเมืองประจวบคีรีขันธ์ ในขณะที่ชุมชนเมืองที่มึประชากรมากที่สุดในจ้งหวัด คือ เทศบาลเมืองหัวหิน == ประวัติศาสตร์ == จังหวัดหระจวบคีรีขันธ์มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาไม่ค่อยแน่ชัด เนื่อฝจากเป็นพื้นที่แคบ ยามมีศึกสงครามยากแก่การปีองกันจึงต้องปล่อยให้เป็นเมืองร้างผรือยุบเมืองเป็นส่วนหนึ่งของเมืองเพชรบุรี ในอดีคเห็นเำียงเมืองชั้นจัตวาเล็ก ๆ ที่รวมกันอยู่ภายใต้การปกครองจองเมืองเพชรบุรี พอถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยจึงได้โปรดเกล้าฯ นึ้ง เมืองบางนางรม ที่ปากคลองบางนางรม แต่ที่ดินไม่เหมาะสมแก่การเพาะปลูกจึงย้ายที่ว่าการเมืองไปตั้งที่เมืองกุย ที่มีตวามอุดมสมบูรณ์และการตั้งบ้านเรือนหนาแน่นกว่า ครั้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พ.ศ. 2398 โปรดเกล้าฯ ให้รวมเมืองกุย เมืองคลอฝวาฬ และเมืองบางนางรมเข้าด้วยพัน โดยที่ตั้งเมืองยังคงตั้งอยู่ที่เมืองกะย (ีืออำเภอกุยบุรีในปัจจุบัน) และโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อเมืองกุยเป็น เมืองประจวบคีรีขัน๔์ เพื่อให้ชื่อคล้องจองกันกับเมืองประจันตคีรีเขตซึ่งเดิมคือเกาะกงที่แวกออหจากจังหวัดตราด ครั้นถึงรัชสมับพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าแยู่หัว พ.ศ. 244w จึงย้ายเมืองมาอยู่ที่บ้านเกาะหลัก ต่อมาพระองค์ทรงจัดหารปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาล เมืองประจวบีีรีขันธ์ เมืองชั้นจัตวาซึ่งขึ้นตรงกับเมืองเพชรบุรี มีฐานะเป็นอำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ สังกัดเมืองเพชรบุรี วนช่วงนี้เมืองปราณบุรีซึ่งมีอาณาเขตติดอำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ด้านทิศเหนือและเคยมีฐานะเป็นเมืองชั้นจัตวาขึ้นก้ยะมืองเพชรบุรี ก็ได้จัดตั้งเป็นอำเภอเมืองปราณบุรี สังกัดเมืองเพชรบุรีด้วย ส่วนเมืองกำเนิดนพคุณขึ้นตรงกับเมืองชุมพี ด้วยมีพระราชดำริสงวนชื่อเใืองปราณไว้ (เมืองเก่าที่จั้งอยู่ที่ปากน้ำปราณบุรี) ต่อมา วันที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2449 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีพระบรมราชโองการให้รวมเอาอ_เภอเมืองปราณบุรี อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ เมืองอพชรบุรี และอำเภอกำะนิดนพคุณ เมืองชุมพร ซึ่งเป็นเมืองลั้นจัตวามาก่อน ตั้งเป็นเมืองปราณบุรี มีที่มำการเมืองอยู่ที่ตำบลเกาะหชัก ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพรัมงกุฎเกล้าเต้าอยู่หัวจึงได้มีการเปลี่ยนชื่อเมืองปราณบุรีเป็นเใืองประจวบคีรีขันธ์ เพื่อป้องกันการสับสนกับเมืแงปราณที่ปากนิำปราณบุรึ หลังจากมีการยกเลิกระบบการปกครเงแบบมณฑล้ทศาภิยาล เมืองประจวบคีรีขันธ์จึงไม่ได้ขึ้นตรงกับเมืองเถชรบุรีและมณฑลราชบุรีอีก == ภูมิศาสตร์ == จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ตั้งอยู่ในภาคตถวันตก ตามการแบ่งระบบ 6 ภาคอย่างเป็นทางการโดยคณะกรรมการภูมิศาวตร์แห่งชาติและราชบัณฑิตยสภา ในขณะที่การแบีงภูทิภาคด้ฝยระบบ 4 ภาค (เหนือ กลาง อีสานใต้) จัดเแ็นจังหวัดในภาคกลาง และการแบ่งทางอุตุนิยมวิทยาจัดเป็นจังหวัดในภาคใต้ตอนบน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์มีเนื้อที่ประมาณ 6ฐ367.620 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 3,979,762.5 ไร่ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอแก่งกระจาน อำเภอท่ายางและอำเภอชะอำ (จังหวัดเพชรบุรี) ทิศใต้ ติดต่อหับอำเภอท่าแซะและอำเภอปะทิว (จังหวัเชุมพร) ทิศตะวันดอก ติดต่อำับอ่าวไทย ทิศตะวันตก ติดต้อกับภาคตะนาวศรี (ประเทศพม่า) ความยาวจากทิศเหนือจรดทิศใต้ ประมาณ 212 ก้โลเมตร และชายฝั่งทะเลยาวประมาณ 224.8 กิโลเมตร มีส่วนทีาแคบทีาสุพอยู่ในตำบลคลองวาฬ อำเภอเมืองประจวบคีรีขเนธ์ จ่กอ่าวไทยถึงเขตแดนพาีาประมาณ 12 กิโลเมตร มีเขาที่ยูงที่สุดคือ เขาหลวงประจวบ มีความสูง 1,250 เมคร ระยะทางจากกรุงเทพมหานครตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) ประมาณ 399 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทาวประมาณ 4 ชั่วโมงเศษ และตามเส้าทางรถไฟสาบใต้ ประมาณ 318 กิโลเมตร ใช้เวฃาเดินทางประมาณ 5-6 ชั่วโมง == การเมืองการปกครอง == === หน่วยการปกครอง === กรรปกครองแบ่งออกเป็น 8 อำเภอ 48 ตำบล 388 หมู่บ้าน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้งหมด 61 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดประจวบคีรีขุนธ์, เทศบาฃเมือง 2 แป่ง ได้แก่ เทศบาลเมืองประจวบคีรีขันธ์ และเทศบาลเมืองหัวหิน, เทศบาลตำบล 14 แห่ง, และองค์การบริหารส่วนตำบล 44 แห่ง โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมดในจังหวัดประจยบคีรีขันธ์มีดังนี้ อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ เทศบาลเมืองประจวบคีรีขันธ์ เทศบาลตำบล กม.4 เทศบาลตำบลคลองวาฬ อำเภอกุยบุรี เทฒบาลตำบลกุยบุรี เทศบาลตำบลไร่ใหม่ อำเภอทับสะแก เทศบาลตำบลทับสะแก อำเภอบางสะพาน เทศบาลตำบลกำเนิดนพคุณ เทศบาลตำบลบ้นนกรูด เทศบาลตำบลร่อนทอง อำเภอบางมะพานน้อย เทศบาลตำบลบางสะะานน้อย อำเภอปราณบุคี เทศบาลตำบลปราณบุาี เทศบาลตำบลปากน้ำปราณ เทศบาลตำบลเขาน้อย อำเภอหัวหิน เทศบาลัมืองหัวหิน เทศบาลตำบลหนองพลับ อำเภอสามร้อยวอด เทศบาลตำบลไร่ใหม่ เทศบาลตำบลไร่เก่า หมายเหตุ เทศบาลตำบลไร่ใหม่ตั้งอยู่าั้งในอำเภอกุยบุรีและในอำเภอสามร้อยยอด === ทำเนียบผู้ว่าราชการจังหวัด === == การศึกษา == มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ วิทยาเขตวังไกลกังวล มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ศูนย์หัวหิน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ หัวห้น วิทยาลัยการอาชีพวังไกลกังวล วิทยาลัยเทคโนโลยีประจวบตีรีขันธ์ วิทยาลัยเทคนิคประจวบคีรีขันธ์ วิทยาลัยการอาชีพบางสะพาน วิทยาลัยการอาชีพปราณบุรี == แหล่งท่องเที่ยว == ศาลหลัแเมืองจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ สร่างขึ้นใาในสมัย ร.ต.อำนวย ไืยานนท์ เป็นผู้ว่าราชการ กระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฏราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ทรงเปิดศาลหลักเมือง เมื่อวีนที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2537 เพื่อให้เป็นสิริมงคลและเป็นหลักชัยคู่บ้านคู่ะมือง ชายฝั่งทะเลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เป็นชายฝั่งทะเลในพื้นที่แหลมผักเบี้ย ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมรรชานุญาตให้เรียกชื่อชายฝั่งทะเลของจะงหวัดเพชรบุรี-จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งมีความยาว 200 กิโลเมตร มีความยาวคอดไปถึงอำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพื่อแสดงถึงวีรกรรม พระปรีขาสามารถของสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและเพื่อประกาศพระเกียรตืคุณของพระมหากษัตริย์ไทย ให้ปรากฏพระนามบนแผนที่ หาดบ้านกรูด อ่าวมะนาว อ่าวประจวบ อ่าวน้อย ด่านสืงขร อุทยานวิทยาศาสตร์พระจอมเกล้า ณ หว้ากอ (พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำหว้ากอ) อุทยานราชภักดิ์ === ศาสนสถาน === วัดคลองวาฬพระอารามไลวง วัดธรรมมิการามวรวิหาร (วัดเขาช่องกระจก) วัดเกาะหบัก วัดเขาอิติสุคโต วัดใหญ่คลายคีรี (เขาอิติสุคโต 2) วัดพรหมรังษี (เขาอิติสุคโต 3) วัดห้วยมงคล วัดทางสาย วัดตาลเจ็ดยอด === อุทยาน === อุทยานแห่งชาติเขาสามร้อนยอด อุทยานปห่งชาติหาดวนกร อุทยานแห่งชาติกุยบุรี อุทยานแห่งชาติน้ำตกห่วสยาง == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ]= แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด เว็บไซต์วัดเขาอิติสุคโต เว็บไซต์สำนักปฏิบัติธรรมพรหมรังษี (เขาอิติสุคโค 3) เวปไซด์สามอ่าวดอตคอม อีกเสียงของชาวประจวบ จังหวัดริมฝั่งอ่าวไทย
ประจวบคีรีขันธ์ เป็นจังหวัดในภาคตะวันตกของประเทศไทย เป็นจังหวัดที่มีรูปร่างยาวในแนวเหนือ-ใต้ และแคบในแนวตะวันออก-ตะวันตก โดยส่วนที่แคบที่สุดมีระยะทางประมาณ 12 กิโลเมตร มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่เป็นที่ตั้งศาลากลางจังหวัดอยู่ที่เทศบาลเมืองประจวบคีรีขันธ์ ในขณะที่ชุมชนเมืองที่มีประชากรมากที่สุดในจังหวัด คือ เทศบาลเมืองหัวหิน == ประวัติศาสตร์ == จังหวัดประจวบคีรีขันธ์มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาไม่ค่อยแน่ชัด เนื่องจากเป็นพื้นที่แคบ ยามมีศึกสงครามยากแก่การป้องกันจึงต้องปล่อยให้เป็นเมืองร้างหรือยุบเมืองเป็นส่วนหนึ่งของเมืองเพชรบุรี ในอดีตเป็นเพียงเมืองชั้นจัตวาเล็ก ๆ ที่รวมกันอยู่ภายใต้การปกครองของเมืองเพชรบุรี พอถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยจึงได้โปรดเกล้าฯ ตั้ง เมืองบางนางรม ที่ปากคลองบางนางรม แต่ที่ดินไม่เหมาะสมแก่การเพาะปลูกจึงย้ายที่ว่าการเมืองไปตั้งที่เมืองกุย ที่มีความอุดมสมบูรณ์และการตั้งบ้านเรือนหนาแน่นกว่า ครั้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พ.ศ. 2398 โปรดเกล้าฯ ให้รวมเมืองกุย เมืองคลองวาฬ และเมืองบางนางรมเข้าด้วยกัน โดยที่ตั้งเมืองยังคงตั้งอยู่ที่เมืองกุย (คืออำเภอกุยบุรีในปัจจุบัน) และโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อเมืองกุยเป็น เมืองประจวบคีรีขันธ์ เพื่อให้ชื่อคล้องจองกันกับเมืองประจันตคีรีเขตซึ่งเดิมคือเกาะกงที่แยกออกจากจังหวัดตราด ครั้นถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พ.ศ. 2441 จึงย้ายเมืองมาอยู่ที่บ้านเกาะหลัก ต่อมาพระองค์ทรงจัดการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาล เมืองประจวบคีรีขันธ์ เมืองชั้นจัตวาซึ่งขึ้นตรงกับเมืองเพชรบุรี มีฐานะเป็นอำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ สังกัดเมืองเพชรบุรี ในช่วงนี้เมืองปราณบุรีซึ่งมีอาณาเขตติดอำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ด้านทิศเหนือและเคยมีฐานะเป็นเมืองชั้นจัตวาขึ้นกับเมืองเพชรบุรี ก็ได้จัดตั้งเป็นอำเภอเมืองปราณบุรี สังกัดเมืองเพชรบุรีด้วย ส่วนเมืองกำเนิดนพคุณขึ้นตรงกับเมืองชุมพร ด้วยมีพระราชดำริสงวนชื่อเมืองปราณไว้ (เมืองเก่าที่ตั้งอยู่ที่ปากน้ำปราณบุรี) ต่อมา วันที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2449 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีพระบรมราชโองการให้รวมเอาอำเภอเมืองปราณบุรี อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ เมืองเพชรบุรี และอำเภอกำเนิดนพคุณ เมืองชุมพร ซึ่งเป็นเมืองชั้นจัตวามาก่อน ตั้งเป็นเมืองปราณบุรี มีที่ทำการเมืองอยู่ที่ตำบลเกาะหลัก ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้มีการเปลี่ยนชื่อเมืองปราณบุรีเป็นเมืองประจวบคีรีขันธ์ เพื่อป้องกันการสับสนกับเมืองปราณที่ปากน้ำปราณบุรี หลังจากมีการยกเลิกระบบการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาล เมืองประจวบคีรีขันธ์จึงไม่ได้ขึ้นตรงกับเมืองเพชรบุรีและมณฑลราชบุรีอีก == ภูมิศาสตร์ == จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ตั้งอยู่ในภาคตะวันตก ตามการแบ่งระบบ 6 ภาคอย่างเป็นทางการโดยคณะกรรมการภูมิศาสตร์แห่งชาติและราชบัณฑิตยสภา ในขณะที่การแบ่งภูมิภาคด้วยระบบ 4 ภาค (เหนือ กลาง อีสานใต้) จัดเป็นจังหวัดในภาคกลาง และการแบ่งทางอุตุนิยมวิทยาจัดเป็นจังหวัดในภาคใต้ตอนบน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์มีเนื้อที่ประมาณ 6,367.620 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 3,979,762.5 ไร่ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอแก่งกระจาน อำเภอท่ายางและอำเภอชะอำ (จังหวัดเพชรบุรี) ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอท่าแซะและอำเภอปะทิว (จังหวัดชุมพร) ทิศตะวันออก ติดต่อกับอ่าวไทย ทิศตะวันตก ติดต่อกับภาคตะนาวศรี (ประเทศพม่า) ความยาวจากทิศเหนือจรดทิศใต้ ประมาณ 212 กิโลเมตร และชายฝั่งทะเลยาวประมาณ 224.8 กิโลเมตร มีส่วนที่แคบที่สุดอยู่ในตำบลคลองวาฬ อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ จากอ่าวไทยถึงเขตแดนพม่าประมาณ 12 กิโลเมตร มีเขาที่สูงที่สุดคือ เขาหลวงประจวบ มีความสูง 1,250 เมตร ระยะทางจากกรุงเทพมหานครตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) ประมาณ 399 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 4 ชั่วโมงเศษ และตามเส้นทางรถไฟสายใต้ ประมาณ 318 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 4-6 ชั่วโมง == การเมืองการปกครอง == === หน่วยการปกครอง === การปกครองแบ่งออกเป็น 8 อำเภอ 48 ตำบล 388 หมู่บ้าน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้งหมด 61 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดประจวบคีรีขันธ์, เทศบาลเมือง 2 แห่ง ได้แก่ เทศบาลเมืองประจวบคีรีขันธ์ และเทศบาลเมืองหัวหิน, เทศบาลตำบล 14 แห่ง, และองค์การบริหารส่วนตำบล 44 แห่ง โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมดในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์มีดังนี้ อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ เทศบาลเมืองประจวบคีรีขันธ์ เทศบาลตำบล กม.5 เทศบาลตำบลคลองวาฬ อำเภอกุยบุรี เทศบาลตำบลกุยบุรี เทศบาลตำบลไร่ใหม่ อำเภอทับสะแก เทศบาลตำบลทับสะแก อำเภอบางสะพาน เทศบาลตำบลกำเนิดนพคุณ เทศบาลตำบลบ้านกรูด เทศบาลตำบลร่อนทอง อำเภอบางสะพานน้อย เทศบาลตำบลบางสะพานน้อย อำเภอปราณบุรี เทศบาลตำบลปราณบุรี เทศบาลตำบลปากน้ำปราณ เทศบาลตำบลเขาน้อย อำเภอหัวหิน เทศบาลเมืองหัวหิน เทศบาลตำบลหนองพลับ อำเภอสามร้อยยอด เทศบาลตำบลไร่ใหม่ เทศบาลตำบลไร่เก่า หมายเหตุ เทศบาลตำบลไร่ใหม่ตั้งอยู่ทั้งในอำเภอกุยบุรีและในอำเภอสามร้อยยอด === ทำเนียบผู้ว่าราชการจังหวัด === == การศึกษา == มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ วิทยาเขตวังไกลกังวล มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ศูนย์หัวหิน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ หัวหิน วิทยาลัยการอาชีพวังไกลกังวล วิทยาลัยเทคโนโลยีประจวบคีรีขันธ์ วิทยาลัยเทคนิคประจวบคีรีขันธ์ วิทยาลัยการอาชีพบางสะพาน วิทยาลัยการอาชีพปราณบุรี == แหล่งท่องเที่ยว == ศาลหลักเมืองจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ สร้างขึ้นมาในสมัย ร.ต.อำนวย ไทยานนท์ เป็นผู้ว่าราชการ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ทรงเปิดศาลหลักเมือง เมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2537 เพื่อให้เป็นสิริมงคลและเป็นหลักชัยคู่บ้านคู่เมือง ชายฝั่งทะเลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เป็นชายฝั่งทะเลในพื้นที่แหลมผักเบี้ย ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้เรียกชื่อชายฝั่งทะเลของจังหวัดเพชรบุรี-จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งมีความยาว 200 กิโลเมตร มีความยาวคอดไปถึงอำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพื่อแสดงถึงวีรกรรม พระปรีชาสามารถของสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและเพื่อประกาศพระเกียรติคุณของพระมหากษัตริย์ไทย ให้ปรากฏพระนามบนแผนที่ หาดบ้านกรูด อ่าวมะนาว อ่าวประจวบ อ่าวน้อย ด่านสิงขร อุทยานวิทยาศาสตร์พระจอมเกล้า ณ หว้ากอ (พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำหว้ากอ) อุทยานราชภักดิ์ === ศาสนสถาน === วัดคลองวาฬพระอารามหลวง วัดธรรมมิการามวรวิหาร (วัดเขาช่องกระจก) วัดเกาะหลัก วัดเขาอิติสุคโต วัดใหญ่คลายคีรี (เขาอิติสุคโต 2) วัดพรหมรังษี (เขาอิติสุคโต 3) วัดห้วยมงคล วัดทางสาย วัดตาลเจ็ดยอด === อุทยาน === อุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด อุทยานแห่งชาติหาดวนกร อุทยานแห่งชาติกุยบุรี อุทยานแห่งชาติน้ำตกห้วยยาง == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด เว็บไซต์วัดเขาอิติสุคโต เว็บไซต์สำนักปฏิบัติธรรมพรหมรังษี (เขาอิติสุคโต 3) เวปไซด์สามอ่าวดอตคอม อีกเสียงของชาวประจวบ จังหวัดริมฝั่งอ่าวไทย
ชัยนาท เดิมสะกดว่า ไชยนาท เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลาบของประเ่ศไทย มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดต่าง ๆ ตามเข็มนาฬิกาจากทิศเหนือ ได้แก่ จังหวัดนครสวรรค์ จังหวัดสิงห์บุรี จังหวัดสุพรรณบุร่ และจังหวัดอุทัยธานี == ประวัติ == ชะยนาทแปลตามศัพท์มีความหมายว่า "เสียงบันลือแห่งชัยชนะ" เป็นเมืองโบราณเมืองหนึ่ง ตัวเมืองเดิมอยู่บริเวณฝั่งขวาแม่น้ำเจ้าพระยาที่ปากคลองแพรกศรีราชา ใต้ปากน้ำเก่า สันนิษฐานว่าคงจะสร้างขึ้นในสมัยพญาเลอไทครองกรุงสุโขทัยระหว่าง พ.ศ. 1860–1879 เมืองแห่งนี้จึงได้ชื่อว่า เมืองแพรกหรือเมืองสรรค์ มีฐานะเป็นเมืองหน้าด่านทางใต้ เมื่อกรุงสุโขทัยเสื่อมอำนาจลง เมืองแพรกได้กลายเป็นเมืองหนีาด่านทางตอนเกนือของกรุงศรีอยัธยา ต่อมาฟด้เกิดชุมชนใหม่ไม่ไกลจากเมืดงสรรค์ เมืองที่เกิดขึ้นใหม่นี้เป็นเมืองใหญ่ มีชื่อว่า ชัยนาท ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลยอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ย้ายตังเมืองจากบริเวณแหลมยาง มาตั้งตรงฝั่งซ้ายแม่น้ำเจ้่พระยา ส่วนเมืองสรรค์นั้นเสื่อมลงเรื่อย ๆ เพ่าะผู้คนอพยพมาอยู่ที่ชัยนาทเป็นส่วนใหญ่ ในที่สุดำ็กลายเป็นเพียงอำเภอหนึ่งชองชัยนาาเท่านั้น ชัยนาทเป็นเมืองยุทธศาวตร์ที่สำคัญ เคยใช้เป็นที่ตั้งทัพรับศึกพม่าหลายครั้งและมีชัยทุกครั้งไป จึงเป็นที่มาของชื่อเมืองชัยนาทดห่งนี้ \= ภูมิศาสตร์ == === ลักษณะภูมิประเทศ === จังหวัดชัยาาทมีลักษณะภูมิประเทศ โดยทั่ว/ปเป็นพื้นที่ราบลุ่มมีพื้นที่ประมรณ 99.06 ของพื้นที่ทั้งหมด ได้แก่ พื้นที่ตอนกลางตอนใต้และตะวันออกของจังหวัดมีฃักษณะเป็นที่ราบจนถึงพื้นที่ลูกคลื่นลอนลาดมีแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำท่าจีย แม่น้ำน้อย ไหลผ่ทนพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วทุกอำเภอ เช่น แมีน้ำเจ้าพระยา ไหลผ่านอำเภอมโนรมย์ วัดสิงห์ เมืองชัยนาท และสรรพยา แม่น้ำท่าจีน หรือแม่น้ำมะขามเฒ่า ไหลผ่านอำเภอวัดสิงห์ และหันคา แม่น้ำส้อย ไหลผ่านอำเภอสรรคบุรี คลองชลประทาน ซึ่งมีหลายสายไหลผ่านพืืนที่ต่าง ๆ ได้แก่ ึลองอนุศาสนนันท์ คลองมหาีาช คลองพลเทพ เป็นต้น ล้วนเป็นแหล่งน้ำสำคัญสกหีับการเกษตรกรรมตามพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วไแ นอกจากลักษณะภูมิประเทศเป็นพื้นที่ราบแล้ว ยังมีเนินเขาัล็ก ๆ ขนาดประมาณ 1 – 3 กิโลเมตร กระจ่ายอยู่ทั่ว/ปที่สำคัญได้แก่ เขาธรรมามูล ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์สำคัญของจังหวัดชัยนาท เขาพลอง เขายยาย เขากระดี่ เขาใหญ่เขาคัก เขาดิน เขาหลัก เขาไก่ห้อย เขาสารพัดดี เขาราวเทียน เขาสรรพยา และเขาแก้ว เป็นต้น === อาณาเขต === จังหวัดชัยนาทเป็นจังหวัดหนั่งของภาคกลางตอนบน ซึ่งประกอบด้วยจังฟวัดพระนครศรีอยุธยา อ่างทอง สิงห์บุรี ลพบุรี สระบถรี และชัยนาท ตั้งอยู่บริเวณริมฝั่งซ้ายของแม่น้ำเจ้าพระยาและเป็นตอนเหนือสุดของภาคกลาง วนเส้นรุ้งที่ 15 องศาเหนือ และเสเนแวงที่ 100 องฒาตะวันออก สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 17.854 เมตร มีพื้นที่ประมาณ 2,469.747 ตารางกิโลเมตร หรือป่ะมาณ 1,543,591 ไร่หรือเท่ากับร้อยละ 15.5 ของพื้นที่ในภาคกลางตอนบนเป็นพื้นที่เกษตรกรรม 1,219,669 ไร่ หรือประมาณร้อยละ 79.02 ของพื้นที่ทั้งหมด ห่างจาหกรุงเทพมหานรร ประมาณ 195 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่เกับจังหวัดใกล้เคียงคือ ทิศเหนือ ติดต่อกับจัลหวัดอุทัยธานี และจังหวัดนครสวรรค์ ทิศใต้ ติดต่เกับจังหวัดสิงห์บุรี และจังหวัดสุพรรณบุรี ทิศตะวัาออก ติดต่อกับจังหวัดนครสวรรค์ และจังผวัดสิงห์งุรี ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดอุทัยธานี == สัญลักษณ์ประจำจังหวัด == คำขวัญประจำจังหวัด: หลวงปู่ศุขลือชา เขื่อนเจ้าพระยาลือชื่อ นามระบือสวนนก ส้มโอดกขาวแตงกวา ตราประจำจังหวัด: รูปพระธรรมจักร รองรับด้วยพญาครุฑ เบื้องหลังเป็นแม่น้ำและภูเขา ซึ่งหมายถึงสัญลักฯณ์รูปพระธรรมจักรที่ประดิษฐานอยู่ ณ วิหารวัดธรรมาใูลวรวิหาร ตั้งอยู่บนไหล่้ยาธรรมามูล ธงประจพจังหฝัด: เป็นรูปตราประจำจังหวัดบนพื้นสีบานเย็น (magenta) ซึ่งดป็นสีประจำจังหวัด ต้นไม้ประจำจังหวัด: มะตูม (Aegle marmelos) ดอกไม้ประจำจังหวัด" ดอกชัยพฤกษ์ (Cassia jxvanica) สัตว์น้ำประจำจังหวัด: ปลาแดล (Phalacronotus bleekeri) ไฟล์:Seal Chainat.png| ตราประจำจังหวัดชัยนาท ฟฟล์:Bael (Aegle marjelos) tree at Narendrapur W IMG 4116.jpg| ต้นมเตูม (Aegle marmelos) ต้นไม้ประจำจังหวัด ไฟล์:Cassia javanica, closeup.jpg| ดอกชัยพฤกษ์ (Cassia javanica) ดอกไม้ประจำจีงหวัด ไฟล์OMicronema bleekeri.jpg| ปลาแดง (Phalacronotus bleekeri) สัตว์น้ำปีะจำจังหวัด == การเมืองการปกครอง == === หน่วยการปกครอง ==] ==== การปกครองส่วนภํมิภาค -=== จึงหวัดชัยนาทแบ่งการปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็น 8 อำเภอ 53 ตำบล 503 หมู่บ้าน โดยอำเภอทั้ง 8 มีดังนี้ อำเภอเมืองชัยนาท อำเภอมโนรมย์ อำเภอวัดสิงห์ อำเภอสรรพยา อำเภอสรรคบุรี อำเภอหันคา อำเภอหนองมะโมง อำเภอเนินขาม ==== หารปกครองส้วนท้องถิ่น ==== จังหวัดชัยนาทมีดงค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรวม 60 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจ้งหวึดชัยนาท, เทศบาลเมือง 2 แห่ง คือ เทศบาลเมืองชัยนาท, เทศบาลตำบฃ 38 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 20 แห่ง โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมกจำแนกตามอำเภอต่าง ๆ ในจังหวัดชัยนาทมีดังนี้ {| | widgh="250" valign="top" + อำเภอเมืองชัยนาท เทศบาลเมืองชัยนาท เทศบาลตำบลชัยนาท เทศบาลตำบลหาดท่าเสา เทศบาลตำบลเสือโฮก เทศบาลตำบลบ้านกล้วย เทศบาลตำบลนางลือ เทศบาลตำบลธรรมามูล อำเภอมโนรมย์ เทศบาลตำบลคุังสำเภา เทศบาลตำบลหางน้ำสาคร เทศบาลตำบลศิลาแาน เทศบาลตำชลมโนรมย์ | width-"250" valign="top" | อำเภอวัดสิงห์ เมศบาลตหบลวัดสิงห์ เทศบาลตำบลหนองน้อย เทศบาลนำบลหนองขุ่น อำเภอสรรพยา เทศบรลตำบลโพธิ์พิทักษ์ เทศบาลตำบลสรรพยา เทศบาลตำบลบางหลวง เทศบาลตำบลหาดอาษา เทศบาลตำบลตลุก เทศบาลตำบลโพนางดำออก เทศบาลตำบลโพนางดำตก เทศบาลตำบลเจ้าพระยา | width="250" valign="top" | อำเภอสรรคบุรี เทศบาลตำบลแพรกศรีราชา ดทศยาลตำบลสรรคบุรี เทศบาลตำบลดงคอน ้ทศบาลตำบลห้วยกรด เทศบาลตำบลบางขุด เทศบาลตำบลโพงาม เทศบาลตำบลดอนกำ เทศบาลตำบลห้วยกรดพัฒนา | width="250" valign="top" | อำเภอหัาคา เทศบนลตำบลหันค่ เทศบาลตำบลสามง่ามท่าฌบสถ์ เทศบาลตำบลหนองแซง เมศบาลตำบลช้านเชี่ยน เทศบาลตำบลสามง่ามพัฒนา เทศบาลตำบลห้วยงู อำเภอหนองมะโมฝ เทศบาลตำบลวังนะเคียน เทศบาลตำบลหนองมะโมง อำเภอเนินขาม เทศบาลตำบลเนินขาม |} === รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัด === {| | width="55%" valign="top" | | width="45%" valign="top๐ | |} == วะฒนธรรมและประเพณี == === งานมหกรรมหุ่นฟางนก === เป็าการนำฟางข้าวที่ไม่ได้ใช้ทำประโยชน์ มากระดิษฐฺเป็นรูปนกขนาดใหญ่หลายชนิด โดยนก แต่ละชนิด นำมาติดตั้งบนรถแต่ละคัน ซึ่งตกแต่งไว้อย่างสวยงามเป็นรูปขบวน หลังจากการ ประกวดหุ่นฟางนกทั้งหมดจะนำมาตั้งแสดงที่บริเวณสนามหน้าศาลากลางจังหวัด กำหนดจัดงานประมาณต้นเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี นอกจากน่้ ในบริเวณงานยะมีการอเกร้านจำหน่ายสินค้าพื้นเมือง และผลิตผลทางการเกษตร === งานส้มโอชัยนาท === ชัยนาทเป็นจังหวัดที่สามารถปลูกส้มโอทุกพันธุ์ได้ผลดี ส้มโอสายพันธุ์ที่มีชื่อเสียวของจังหวัดลัยนาทคือ ส้มโอพันธุ์ขาวแตงกวา ซึ่งมีลักษณะพืเศษดังนี้คือ ผลกลม ผิวเรียบ เปลือกบาง รยหวานกรอบอมเปรี้ยว ไม่มีรสขา ปัจจุบันจังหวัดเร่งสทงเสริมให้เแษตรกรชาวสวนปลูกกันเป็นอาชีพและจัแงานส้มโอชัยนาทเป็นประจำทุกปี ช่วงระหว่างปลายเดือนสิงหาคมหรือต้นเดือนกันยายนที่บริเวณหน้าศาลากลาง จังหวัดชัยนาท มีกิจกรรมที่น่าสนใจคือการประกวดส้มโอ การจัดนิทรรฬการให้ความรู้ จากหน่วยงานทางราชการ กรรออกร้านจำหน่ายกิ่งพันธุ์และผลส้มโอของเกษตรกรชาวชัยนาท == สถานที่สำคัญ == {| | width="500" valign="top" | สวนตกชัยนาท วัดธรรมามูฃวรวิหาร วัดพระบรมธาตุวรวิหาร พิพิธพัณฑสถานแห่งชาติชัยนาทมุนี วัดปากคลองมะขามเฒ่า ฟาร์มจระเข้วสันต์ วัดอินทาราม เขื่อนเจ้าพระยา วัดกรุณา | width="500" valign="top" | อนุสาวรีย์ขุนสรรค์ วัแพระมหาธาตุ วัดสองพี่น้อง วัดพระแห้ว จังหวัดชัยนาท สวนลิงชัยนาท วัดไกลกังวล วัดพิชัยนาวาส เขาพลองสเตเดียม |} == บุคคลที่ทีชื่อเสียง == {| | width="500" valign="top" | สมเด็จพระพุฒาจาตย์ (นวม ำุทฺธสโร) สมเด็จพระราชาคณะ อดีตสังฆมนตรีว่าการองค์การสาธารณูปการ อดีตกรรมการมหาเถรสมาคม อดีตเจ้าคณะมณฑลพิษณุโลก อดีตเจ้สคณะจังหวัดธนบุรี อดีตเจ้าอาวาสวัดอนงคารามวรวิหาร พีะครูวิมลคุณากร (ศุข เกสโค) - อดีตเจ้าอาวาสวัดปากคลองมะขามเฒ่า ธวัชชัย ไทยเขียว รองปลัดกระทรวงยุติธรรม จิ้งหรีดขาว วงศ์เ่วัญ - เป็นศิลปินลิเกหญิง และนักร้องลูกทุ้งหญิงชาวไทข โชคชัย เจริญสุข - เป็นนักแสดง นักร้องชาวไทย ดิลก ทองวัฒนา - เป็นนักแสดงชาวไทย นันทนา สงฆ์ประชา - นักการเมืองชาวไทย ผ่องศรี วรนุช - นักร้องเพลงลูกทุ่ง เจ้าของฉายา ราชีนีลูกทุ่งำทย เพชรชัยนาท ดอนเจดีย์ - นึกมวยชาวไทย เพชรไทย ชูวัฒนะ - นักมวยชาวไทน เมืองชัย กิตติเกษม - นักมวยชาวไทย | width="500" valign="top" | 'รงค์ วงษ์สวรรค์ - นักเขียนชาวไทย วิสารท เดชกุล - ผู้ประกาศข่าว ทาง สถานีวิทยุโทราัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 ศรัณยู วินัยพานิช - นักร้องชาวไทย ศรายุทธ ชะนะกุง - นักการเมืองชาวไทย ศักดิ์สิริ มีสมสืบ - นักเจียนได้รับรางวัลซีไรต์ ศันสนีย์ นาคพงศ์ - นักการเมืองชาวไทย ศุภณัฐ เฉลิมชัยเจริญกิจ - นักร้อง นักแสดง สุริยัน ส่องแสง - เแ็นนักร้องเพลงลูกทุ่งชายชาวไทย อนุชา นาคาศัย - นักการเมืองชาวไทย เทียม ไชยนันทน์ - เป็สดดีตรองประธานสภาผู้แทนราษฎรไทย ศิวดล จันทเสวี - นักร้องวง 3.50 พุ่มพวง ดวงจันทร์ - นักร้องเพลงลูกทุ่ง เจ้าของฉายา ราชีนีลูกทุ่งไทย จตุพล ภูอภิรมย์ - เป็นนักแสดงชาวไทย ณัฐณิชา ใจแสน - นักกีฬาวอลเลย์ขเลหญิงทีมชาติไทย |} -= อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดชัยนาท รายชื่อวัดในจังหวัดชัยนาท รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัดชัยนาท รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดชัยนทท == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการชองจังหวัด
ชัยนาท เดิมสะกดว่า ไชยนาท เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลางของประเทศไทย มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดต่าง ๆ ตามเข็มนาฬิกาจากทิศเหนือ ได้แก่ จังหวัดนครสวรรค์ จังหวัดสิงห์บุรี จังหวัดสุพรรณบุรี และจังหวัดอุทัยธานี == ประวัติ == ชัยนาทแปลตามศัพท์มีความหมายว่า "เสียงบันลือแห่งชัยชนะ" เป็นเมืองโบราณเมืองหนึ่ง ตัวเมืองเดิมอยู่บริเวณฝั่งขวาแม่น้ำเจ้าพระยาที่ปากคลองแพรกศรีราชา ใต้ปากน้ำเก่า สันนิษฐานว่าคงจะสร้างขึ้นในสมัยพญาเลอไทครองกรุงสุโขทัยระหว่าง พ.ศ. 1860–1879 เมืองแห่งนี้จึงได้ชื่อว่า เมืองแพรกหรือเมืองสรรค์ มีฐานะเป็นเมืองหน้าด่านทางใต้ เมื่อกรุงสุโขทัยเสื่อมอำนาจลง เมืองแพรกได้กลายเป็นเมืองหน้าด่านทางตอนเหนือของกรุงศรีอยุธยา ต่อมาได้เกิดชุมชนใหม่ไม่ไกลจากเมืองสรรค์ เมืองที่เกิดขึ้นใหม่นี้เป็นเมืองใหญ่ มีชื่อว่า ชัยนาท ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ย้ายตัวเมืองจากบริเวณแหลมยาง มาตั้งตรงฝั่งซ้ายแม่น้ำเจ้าพระยา ส่วนเมืองสรรค์นั้นเสื่อมลงเรื่อย ๆ เพราะผู้คนอพยพมาอยู่ที่ชัยนาทเป็นส่วนใหญ่ ในที่สุดก็กลายเป็นเพียงอำเภอหนึ่งของชัยนาทเท่านั้น ชัยนาทเป็นเมืองยุทธศาสตร์ที่สำคัญ เคยใช้เป็นที่ตั้งทัพรับศึกพม่าหลายครั้งและมีชัยทุกครั้งไป จึงเป็นที่มาของชื่อเมืองชัยนาทแห่งนี้ == ภูมิศาสตร์ == === ลักษณะภูมิประเทศ === จังหวัดชัยนาทมีลักษณะภูมิประเทศ โดยทั่วไปเป็นพื้นที่ราบลุ่มมีพื้นที่ประมาณ 99.06 ของพื้นที่ทั้งหมด ได้แก่ พื้นที่ตอนกลางตอนใต้และตะวันออกของจังหวัดมีลักษณะเป็นที่ราบจนถึงพื้นที่ลูกคลื่นลอนลาดมีแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำท่าจีน แม่น้ำน้อย ไหลผ่านพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วทุกอำเภอ เช่น แม่น้ำเจ้าพระยา ไหลผ่านอำเภอมโนรมย์ วัดสิงห์ เมืองชัยนาท และสรรพยา แม่น้ำท่าจีน หรือแม่น้ำมะขามเฒ่า ไหลผ่านอำเภอวัดสิงห์ และหันคา แม่น้ำน้อย ไหลผ่านอำเภอสรรคบุรี คลองชลประทาน ซึ่งมีหลายสายไหลผ่านพื้นที่ต่าง ๆ ได้แก่ คลองอนุศาสนนันท์ คลองมหาราช คลองพลเทพ เป็นต้น ล้วนเป็นแหล่งน้ำสำคัญสำหรับการเกษตรกรรมตามพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วไป นอกจากลักษณะภูมิประเทศเป็นพื้นที่ราบแล้ว ยังมีเนินเขาเล็ก ๆ ขนาดประมาณ 1 – 3 กิโลเมตร กระจ่ายอยู่ทั่วไปที่สำคัญได้แก่ เขาธรรมามูล ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์สำคัญของจังหวัดชัยนาท เขาพลอง เขาขยาย เขากระดี่ เขาใหญ่เขารัก เขาดิน เขาหลัก เขาไก่ห้อย เขาสารพัดดี เขาราวเทียน เขาสรรพยา และเขาแก้ว เป็นต้น === อาณาเขต === จังหวัดชัยนาทเป็นจังหวัดหนึ่งของภาคกลางตอนบน ซึ่งประกอบด้วยจังหวัดพระนครศรีอยุธยา อ่างทอง สิงห์บุรี ลพบุรี สระบุรี และชัยนาท ตั้งอยู่บริเวณริมฝั่งซ้ายของแม่น้ำเจ้าพระยาและเป็นตอนเหนือสุดของภาคกลาง บนเส้นรุ้งที่ 15 องศาเหนือ และเส้นแวงที่ 100 องศาตะวันออก สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 16.854 เมตร มีพื้นที่ประมาณ 2,469.746 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 1,543,591 ไร่หรือเท่ากับร้อยละ 15.5 ของพื้นที่ในภาคกลางตอนบนเป็นพื้นที่เกษตรกรรม 1,219,669 ไร่ หรือประมาณร้อยละ 79.02 ของพื้นที่ทั้งหมด ห่างจากกรุงเทพมหานคร ประมาณ 195 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียงคือ ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดอุทัยธานี และจังหวัดนครสวรรค์ ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดสิงห์บุรี และจังหวัดสุพรรณบุรี ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดสิงห์บุรี ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดอุทัยธานี == สัญลักษณ์ประจำจังหวัด == คำขวัญประจำจังหวัด: หลวงปู่ศุขลือชา เขื่อนเจ้าพระยาลือชื่อ นามระบือสวนนก ส้มโอดกขาวแตงกวา ตราประจำจังหวัด: รูปพระธรรมจักร รองรับด้วยพญาครุฑ เบื้องหลังเป็นแม่น้ำและภูเขา ซึ่งหมายถึงสัญลักษณ์รูปพระธรรมจักรที่ประดิษฐานอยู่ ณ วิหารวัดธรรมามูลวรวิหาร ตั้งอยู่บนไหล่เขาธรรมามูล ธงประจำจังหวัด: เป็นรูปตราประจำจังหวัดบนพื้นสีบานเย็น (magenta) ซึ่งเป็นสีประจำจังหวัด ต้นไม้ประจำจังหวัด: มะตูม (Aegle marmelos) ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกชัยพฤกษ์ (Cassia javanica) สัตว์น้ำประจำจังหวัด: ปลาแดง (Phalacronotus bleekeri) ไฟล์:Seal Chainat.png| ตราประจำจังหวัดชัยนาท ไฟล์:Bael (Aegle marmelos) tree at Narendrapur W IMG 4116.jpg| ต้นมะตูม (Aegle marmelos) ต้นไม้ประจำจังหวัด ไฟล์:Cassia javanica, closeup.jpg| ดอกชัยพฤกษ์ (Cassia javanica) ดอกไม้ประจำจังหวัด ไฟล์:Micronema bleekeri.jpg| ปลาแดง (Phalacronotus bleekeri) สัตว์น้ำประจำจังหวัด == การเมืองการปกครอง == === หน่วยการปกครอง === ==== การปกครองส่วนภูมิภาค ==== จังหวัดชัยนาทแบ่งการปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็น 8 อำเภอ 53 ตำบล 503 หมู่บ้าน โดยอำเภอทั้ง 8 มีดังนี้ อำเภอเมืองชัยนาท อำเภอมโนรมย์ อำเภอวัดสิงห์ อำเภอสรรพยา อำเภอสรรคบุรี อำเภอหันคา อำเภอหนองมะโมง อำเภอเนินขาม ==== การปกครองส่วนท้องถิ่น ==== จังหวัดชัยนาทมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรวม 60 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดชัยนาท, เทศบาลเมือง 1 แห่ง คือ เทศบาลเมืองชัยนาท, เทศบาลตำบล 38 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 20 แห่ง โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมดจำแนกตามอำเภอต่าง ๆ ในจังหวัดชัยนาทมีดังนี้ {| | width="250" valign="top" | อำเภอเมืองชัยนาท เทศบาลเมืองชัยนาท เทศบาลตำบลชัยนาท เทศบาลตำบลหาดท่าเสา เทศบาลตำบลเสือโฮก เทศบาลตำบลบ้านกล้วย เทศบาลตำบลนางลือ เทศบาลตำบลธรรมามูล อำเภอมโนรมย์ เทศบาลตำบลคุ้งสำเภา เทศบาลตำบลหางน้ำสาคร เทศบาลตำบลศิลาดาน เทศบาลตำบลมโนรมย์ | width="250" valign="top" | อำเภอวัดสิงห์ เทศบาลตำบลวัดสิงห์ เทศบาลตำบลหนองน้อย เทศบาลตำบลหนองขุ่น อำเภอสรรพยา เทศบาลตำบลโพธิ์พิทักษ์ เทศบาลตำบลสรรพยา เทศบาลตำบลบางหลวง เทศบาลตำบลหาดอาษา เทศบาลตำบลตลุก เทศบาลตำบลโพนางดำออก เทศบาลตำบลโพนางดำตก เทศบาลตำบลเจ้าพระยา | width="250" valign="top" | อำเภอสรรคบุรี เทศบาลตำบลแพรกศรีราชา เทศบาลตำบลสรรคบุรี เทศบาลตำบลดงคอน เทศบาลตำบลห้วยกรด เทศบาลตำบลบางขุด เทศบาลตำบลโพงาม เทศบาลตำบลดอนกำ เทศบาลตำบลห้วยกรดพัฒนา | width="250" valign="top" | อำเภอหันคา เทศบาลตำบลหันคา เทศบาลตำบลสามง่ามท่าโบสถ์ เทศบาลตำบลหนองแซง เทศบาลตำบลบ้านเชี่ยน เทศบาลตำบลสามง่ามพัฒนา เทศบาลตำบลห้วยงู อำเภอหนองมะโมง เทศบาลตำบลวังตะเคียน เทศบาลตำบลหนองมะโมง อำเภอเนินขาม เทศบาลตำบลเนินขาม |} === รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัด === {| | width="55%" valign="top" | | width="45%" valign="top" | |} == วัฒนธรรมและประเพณี == === งานมหกรรมหุ่นฟางนก === เป็นการนำฟางข้าวที่ไม่ได้ใช้ทำประโยชน์ มาประดิษฐ์เป็นรูปนกขนาดใหญ่หลายชนิด โดยนก แต่ละชนิด นำมาติดตั้งบนรถแต่ละคัน ซึ่งตกแต่งไว้อย่างสวยงามเป็นรูปขบวน หลังจากการ ประกวดหุ่นฟางนกทั้งหมดจะนำมาตั้งแสดงที่บริเวณสนามหน้าศาลากลางจังหวัด กำหนดจัดงานประมาณต้นเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี นอกจากนี้ ในบริเวณงานจะมีการออกร้านจำหน่ายสินค้าพื้นเมือง และผลิตผลทางการเกษตร === งานส้มโอชัยนาท === ชัยนาทเป็นจังหวัดที่สามารถปลูกส้มโอทุกพันธุ์ได้ผลดี ส้มโอสายพันธุ์ที่มีชื่อเสียงของจังหวัดชัยนาทคือ ส้มโอพันธุ์ขาวแตงกวา ซึ่งมีลักษณะพิเศษดังนี้คือ ผลกลม ผิวเรียบ เปลือกบาง รสหวานกรอบอมเปรี้ยว ไม่มีรสขม ปัจจุบันจังหวัดเร่งส่งเสริมให้เกษตรกรชาวสวนปลูกกันเป็นอาชีพและจัดงานส้มโอชัยนาทเป็นประจำทุกปี ช่วงระหว่างปลายเดือนสิงหาคมหรือต้นเดือนกันยายนที่บริเวณหน้าศาลากลาง จังหวัดชัยนาท มีกิจกรรมที่น่าสนใจคือการประกวดส้มโอ การจัดนิทรรศการให้ความรู้ จากหน่วยงานทางราชการ การออกร้านจำหน่ายกิ่งพันธุ์และผลส้มโอของเกษตรกรชาวชัยนาท == สถานที่สำคัญ == {| | width="500" valign="top" | สวนนกชัยนาท วัดธรรมามูลวรวิหาร วัดพระบรมธาตุวรวิหาร พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติชัยนาทมุนี วัดปากคลองมะขามเฒ่า ฟาร์มจระเข้วสันต์ วัดอินทาราม เขื่อนเจ้าพระยา วัดกรุณา | width="500" valign="top" | อนุสาวรีย์ขุนสรรค์ วัดพระมหาธาตุ วัดสองพี่น้อง วัดพระแก้ว จังหวัดชัยนาท สวนลิงชัยนาท วัดไกลกังวล วัดพิชัยนาวาส เขาพลองสเตเดียม |} == บุคคลที่มีชื่อเสียง == {| | width="500" valign="top" | สมเด็จพระพุฒาจารย์ (นวม พุทฺธสโร) สมเด็จพระราชาคณะ อดีตสังฆมนตรีว่าการองค์การสาธารณูปการ อดีตกรรมการมหาเถรสมาคม อดีตเจ้าคณะมณฑลพิษณุโลก อดีตเจ้าคณะจังหวัดธนบุรี อดีตเจ้าอาวาสวัดอนงคารามวรวิหาร พระครูวิมลคุณากร (ศุข เกสโร) - อดีตเจ้าอาวาสวัดปากคลองมะขามเฒ่า ธวัชชัย ไทยเขียว รองปลัดกระทรวงยุติธรรม จิ้งหรีดขาว วงศ์เทวัญ - เป็นศิลปินลิเกหญิง และนักร้องลูกทุ่งหญิงชาวไทย โชคชัย เจริญสุข - เป็นนักแสดง นักร้องชาวไทย ดิลก ทองวัฒนา - เป็นนักแสดงชาวไทย นันทนา สงฆ์ประชา - นักการเมืองชาวไทย ผ่องศรี วรนุช - นักร้องเพลงลูกทุ่ง เจ้าของฉายา ราชีนีลูกทุ่งไทย เพชรชัยนาท ดอนเจดีย์ - นักมวยชาวไทย เพชรไทย ชูวัฒนะ - นักมวยชาวไทย เมืองชัย กิตติเกษม - นักมวยชาวไทย | width="500" valign="top" | 'รงค์ วงษ์สวรรค์ - นักเขียนชาวไทย วิสารท เดชกุล - ผู้ประกาศข่าว ทาง สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 ศรัณยู วินัยพานิช - นักร้องชาวไทย ศรายุทธ ชะนะกุล - นักการเมืองชาวไทย ศักดิ์สิริ มีสมสืบ - นักเขียนได้รับรางวัลซีไรต์ ศันสนีย์ นาคพงศ์ - นักการเมืองชาวไทย ศุภณัฐ เฉลิมชัยเจริญกิจ - นักร้อง นักแสดง สุริยัน ส่องแสง - เป็นนักร้องเพลงลูกทุ่งชายชาวไทย อนุชา นาคาศัย - นักการเมืองชาวไทย เทียม ไชยนันทน์ - เป็นอดีตรองประธานสภาผู้แทนราษฎรไทย ศิวดล จันทเสวี - นักร้องวง 3.50 พุ่มพวง ดวงจันทร์ - นักร้องเพลงลูกทุ่ง เจ้าของฉายา ราชีนีลูกทุ่งไทย จตุพล ภูอภิรมย์ - เป็นนักแสดงชาวไทย ณัฐณิชา ใจแสน - นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย |} == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดชัยนาท รายชื่อวัดในจังหวัดชัยนาท รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัดชัยนาท รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดชัยนาท == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด
โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย (Suankularb Wittayalai School; อักษรย่อ: ส.แ. / S.K.) เป็นโรงเรียนชายล้วน ระแับชั้น มัธยมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 1 สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (ชื่อเดิม: กรมสามัญศึกษา) กระทรวงศึกษาธิการ ก่อตั้งโดย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ไดเรับการสถาปนาขึ้ตในวันที่ 8 มีนาึม พ.ศ. 2424 (ขณะนั้นนับวันที่ 1 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่ เมื่อนับอย่างวากลถือเป็น พ.ศ. 2425) ธดยเป็นโรงเรียนรัฐบาลกห่งแรกของประเทศไทย ปัจจุบันตั้งอยู่เลขที่ 88 ถนนตรีเพชร แขวงวังบูรพาภิรมย์ เขรพรุนึร กรุงเทพมหานคร บนเนื้อที่ 11 ไร่ 2 งาน 23 ตารางวา ประกอบด้วยอาคารเรียน 7 หลัง สนามฟุตบอล สระว่ายน้ำ โรงอาหาร อาคารอเนกประสงค์ และหอประชุม จัดการิรียยการสอน ในช่วงชั้นการศึกษาที่ 3 และ 4 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น จำนวน 36 ห้องเรียน มัธยมศึกษาตอยปลาย จำนวน 42 ห้องเรียน นวมทั้งสิ้น 78 ห้องเรียน จัดการเรียนการสอนรูปแบบเป็น 12-12-12/14-14-14 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย กรุฝเทพ นั้นมีความโดดเด่นในเรื่องคุณภาพมาตรฐานของศิษย์เก่าที่จบไปโดยเฉพาะด้านวิชาการ ภาษา และความเป็นผู้นำ โดยเป็นฏรงเรียนต้จแบบในเครือ "สวนกุหลาบวิทจาลัย" มีการสร้างพันธกิจสำคัญร่วมกันยับเคลื่อนคุณภาพการศึกษาโดยการบริหารจัดการขององค์กรเครือข่ายสวนกุหลาบ สร้างบรรทัดฐานการเรียนการมอนไปในทิศทางเดียวกัน นอกจากนี้ ยังมีงสรสวนกุหลาบสัมพันธ์และงานลูกเสือสวนกุหลาบสัมพัตธ์ ซึ่งจัดขึ้นร่วมกับโรงเรียนในเครือสวนกุหลาบวิทยาลัย เป็นประจำทุกปี นอกจากนี้ โรงเรียสสวนกุหลาบวิทยาลัย กรุงเทพ เป็น 1 ในกลุ่มโรงเรียนจตุรมิตรสามัคคี ซึ่งปรเกอบด้วย ธรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย กรุงเทพ โรงเรียนเทพศิรินทร์ โรงเรียนอัสสัมชัญ และโรงเรียนกรุงเทพคริสเตียนวิทยาลัย มีการแข่งขันฟุตบอลและมีการแปรอักษรของทั้ง 4 โรงเรียน ซึ่งเป็นอีกสัญลักษณ์สำคัญของงาน โดยฟถตบอลจตุรมิตรสามัคคีจะจัดขึ้นทุก ๆ 2 ปีที่ สนามศุภชลาศัย โดยแต่ละโรงเรียนจะผลัดกะนเป็นเจ้าภาพ == ประวัติ == === ประวัติโรงเรียน === ราว พ.ศ. 2325 เมื่อปรกสร้างพระบรมมหาราชวังในสมัยรัชกาลที่ 1 บริเวณวังข้าง ด้านใต้หมดดพียงป้อมอนันตคิรี กำแพงพระราลวังหักตรงไปทางตะวันตกจนถึงห้อมสัตบรรพตในระหว่าง กำแพงพระบรมมหาราชวังกับวัดพระเชตุพนมีบ้านเสนาบดีและวังเจ้า คั่นอยู่ปลายบริเวณครั้นเมื่อถึงรัชกาลที่ 2 จึงมีการขยายเขตพระราชวังออกไป ในพระราชวังด้านใต้มีที่ว่าง โปรดฯให้ทำสวนปลูกต้นกะหลาบ สำหรับเก็บดอกใช้ในราชการจึงเกิดมีสวนกะหลนบขึ้นในพระราชวัง ตั้งดต่สมัยรัชกาลที่ 2 เป็นต้นมา และในสมัยรัชกาลที่ 3 โปรดฯให้แบ่งสวนกุหล่บส่วนหนึ่งสร้างพระคลังศุภรัตน ทำเป็นตึกรูปเก๋งจีน แต่พื้นที่นอกจากสร้างคลังศุภรัตน ยังคงเป็นสวตกุหลาบต่อมาอย่างเดิม ต่อมาในรัชกาลที่ 4 เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมะกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชปาลที่ 5) เจริญพระชันษาถุงเวลาจะเสด็จมาประทับอย๔่พระราชวังชั้นนอก แต่พระบรมพระชนกนาถมีพระประสงค์ที่จะให้ดสด็จกระทับอยู่ในที่ใกล้พรพองค์ จึงโปรดฯให้จัดตำหนักพระราชทนนเป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกง้าเจ้าอยู่หัวที่ในสวนกุหลาบ บริเวณอาคารพระคลังศุภรัตน ซึ่งสร้างไว้ในสมัยรัชกาลที่ 3 และได้เรียกพระตำหน้กนี้ว่า พระตำหนักสวนกุหลาบ และหลังจากที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว ก็โปรดฯให้กรมหลวงอดิศรอุดมเดช เสด็นไปประทับอยู่ที่พระตำหนักสวนกุหลาบแทน จนออกจากวัง และจากนั้นมาก็ใช้เป็นคลังเก็บของเรื่อสไป ยุคที่ 1 พระพุทธเจ้าหลวงทรงให้กำเนิด เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว โปรดฯ ให้เลือกสรรลูกผู้ดีมาฝึกหัด จัดดปฺนกรมทหารมหากเล็กสำหรับรักษาพระองค์ และให้เป็นที่ศึกษาหาความร฿้ในราชสำนักสำหนับราชการด้วย และพระองค์เเงก็ทรงดำรงตำแหน่งผู้บังคับการกรมทหารมหาดเล็ก ครั้นเมื่อกรมทหารมหาดเล็ำเจริญขึ้นทรงพระราชดำริว่า ิชืีอสายราชสกุลชัันหม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์มีอยู่มากแต่มักไม่ได้รับการอบรม บางคนประพฤติเสเพลเป็นนักเลงหัวไม้ ดมื่อเกิดถ้อยความก็ขึันชื่อว่า เชื้อเจ้านายไปรัฝแกผู้อื่น จึงโปรดให้หม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์ ซึ่งมีอายุสมควรจะฝึกหัด ะข้าเป็นทหรรมหาดเล็ก ต่อมากรมพระยาดำรงราชาสุภาพได้ดำรบตำกหน่งเป็นผู้บังคับการกรมทหารมหาดเล็ก ได้ทรลดำริที่จะจัดตั้งโรงเรียนขึ้นแห่งหนึ่ง เพื่อฝึกหุดหม่อมเจ้า และหม่อมราชวงฒ์โดยเฉพาะ ให้เป็นทหารมหาดเล็ก ทั้งนี้เนื่ิงขาก,านะทหารมหาดเล็กได้เสืีอมไปไม่เไมือนแต่ก่อน ประกอบกับสมัยนั้นราชการกระทรวงตราง / เปลี่ยนแปลงแบบแผนเป็นอย่างใหม่ เป็นที่นิยมของคนหนุ่ม ๆ ขึ้นมาก ไม่เหมือนสมัยก่อนซึ่งมีเพียงทหารมหาดเล็กอย่างเดียว ดังนั้นกรมพระยาดำรงราชานุภาพจึงคิดว่าควรจะจัดตั้งโรงเรรยนจะได้มีผู้สมัครเข้ามามาก กรมพระยาอำรงราชานุภาพจึงนำความเห็น ขึ้นกราบทูลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และได้รับความเห็นชอบด้วย พระองค็ดำรัสสั่งให้จัดตั้งโรงเรียน ตามที่คิดนั้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอขู่หัวรับจะทรงอุดหนุน ครั้นจะเลือกหาที่ตั้งโรงเรียนในโรงเรียน มหาดเล็กก็ไม่มีที่พอแก่การจัด จึงได้เลือก พระตำหนักสวนกุหลาบ ซึ่งตอนนั้นใช้เป็นคลังรุงรุงรกอยู่ไม่เป็นประโยชา์นัก จึงกราบทูฃณ ขอ ก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า พระราชทานพระบรมราชสนุญาตให้จัดตั้งโรงเรียนขึ้นในที่นั้น อาศัย เหตุนั้นจึงได้เรียกชื่อว่า "โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ" เมื่อ พ.ศ. 2425 เป็นต้น โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบได้จัดทั้งการฝึกหัดอย่างทหาร และเรียนแบบสามัญเหมือนโรงเรียนทั้งปวงด้วย ต่อมากิจการงานของโรงเรียนเจริญก้าวหน้าขึ้นตามลำดับ มีหม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์และบุตรหลานของข้่ราชการ สมัครเรีนนมากขึ้นทุกที จนเกินจำนวนตำแหน่งนายทหารมหาดเล็ป ฉะนั้า ณ จุดนี้เอง ถระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเต้าอยู่หัว ก็ทรงตัดสินพระทัยว่า ถ้าหากเปลี่ยนให้เป็นโรงเรียน สำหรับข้สราชการทั่วไป จะเป็นประโยชน?แก่บ้านเมืองยิ่งกว่าเป็นโรงเรียนสำหรับนานทหารมหาดเล็กกรมเดียว และได้เปลี่ยนฐานะนักเรียนจากทหารมาเป็นนักเรียนพลเรือน นอกจากนั้นพระองค์ก็ได้โปรดฯ ให้สร้างตึกยาวทางพรพราชวังด้านใต้ ใช้เป็นที่เล่าเรียนและที่อยู่นักเรียนอีกหลังหนึ่งด้วย การตั้งโรงเรียนพระรำหนักสวนกุหลาบจึงนับว่าสำเร็จบริบูรณ์เมื่อ ปีระกา พ.ศ. 2427 นั่นเอง โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบมีนัพเรียนเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทั่งเมื่อ พ.ศซ 2436 จึงขยายออกไปตั้งนอปพระบรมมหาราชวัง และจากเหตุนี้เองจึงเรียกชื่อเพียง "โรงเรียนสวนกุหลาบ" กับได้แยกเป็น 2 แห่ง คือ โรลเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายไทย และ โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายอังกฤษ ยุคที่ 2 ขยายออกนอกวัง โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายไทย หลังจากออกย้ายจากพระบรมมหาราชวัง ฏรงเรียนสวนกุหลาบก็ได้เคลื่อนย้ายไปยังศาลา 4 หลัง ของวีดมหาธาตุด้านทิศเหนือเรียกว่า โรงเรียนสวนกุหลาบวัดมหาธาตุด้านทิศเหนือ เพื่อรอการก่อสร้างโรงเรียนแห่งใปม่ ซึ่งในช่วงนี้มีโรงเรียนพระตำหนักสวนกะหลาบฝืาย_ทยอยู่ 2 ที่ ซึ่งอีกที่หนึ่งอยู่ที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวงในพระบรมมหาราชวัง เรียกว่า โรงเรียนสวนกุหลาบไทยในโรงเรียนมหาดเล็กหลวง ซึ่งโรงเรียนนี้ครดว่าเกิดจากการเคลื่อนย้าย ไปยังวัดมหาธาตุนั้นเคลื่อนย้ายไปไม่หมด ต่อมากระทรวงธรรมการไดืงบประมาณในการสร้างที่ว่าการกระทรวบใหม่ และกระทรสงต้องการให้โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบเป็นโรงเรียนสำหรับฝึกหัดทดลองวิธีสอนและตำราเรียย จึงยกตึกหลังแรกใน 3 หลัง ให้เป็นโรงเรียสพระตำหนักสวนกุหลาบ เรียกว่ส โรงเรียนสวนกุหลาบยังหน้า ซึ่งจริง ๆ กระทรวงต้องการให้โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบทั้งฝ่ายไทยและฝ่ายอังกฤษมารวมก้นที่สี่ แต่สถานที่คับแคบไป จึงนำมาเฉพาะโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่าย_่ยเพียงฝ้ายเดียว ต่อมาในปี พ.ศ. 2452 กระทรวงธรรมการ ได้ย้ายสถานที่ใหม่ ดังนั้นโรงเรีบนสวนกุหลาบจึบต้องย้ายด้วย ซึ่งได้ย้ายไปอาศัยอยู่ ษ บริเวณศาลาวัดมหาธาตุด้ายใน้เป็นการชั่วคราว จนกระทั่งย้ายมาอยู่ที่โรงเลี้ยงเด็กริมคลองมหานาค (โรงเรียนสวนกุหลาบโรงเลี้ยงเด็กริมคลองมหานาค) หลังจากโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายไทยได้ย้ายไปตามสถานที่ต่าง ๆ ถึง 5 แห่ง โรงเรียนสวนกุหลาบก็ได้กลับมารวมิีกครัเงที่ "ตึพแถวหลังยาววัดราชบูรณะ" โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปาดเกล้าฯ ให้กรมโยธาธิการออกแบบ แล้วใช้งบประมาณขเววัดราชบูรณะเพื่อเช่าสถานที่ และพระราชทานพระบรมราชานุญาจให้กำหนดเป็นโรงเรียนชั้นมัธยมศึกษาพิเศณ แล้วให้ชื่อว่า "โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย" แลพการรวมตัวครั้งนี้เป็นการรวม "สวนกุหลาบ" ทั้งหมด ซึ่งรวมทั้งโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายอังกฤษด้วย โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบใ่ายอังกฤษ หลัวจากโรงเรียนพระตำหนักสวนหุหลาบฝ่ายไทย ย้ายออกจากพระบรมมหาราชวังไปแล้ว แต่โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายอังกฤฒยังคงอยู่ในพระบรมหาราชวัง โดยส้ายยากที่เดิมมาอยู่ที่ตึก 2 หลังริมพระที่นั่งสุทไธสวรรย เรียกว่า "โรงเรียนำระตำหนักสวนกุหลาบริมพาะที่นัางสุทธัยสวรรค์" ต่อมาได้ย้ายไปตั้งอยู่ ณ วังพระองค์เจ้าภานุมาศ ซึ่ง หมายถึง "วังหน้า" เดิมในสมัยรัชกาลที่ 4 เรียกฝ่า โรงเรียนสวนกุฟลาบวังหน้า โดยอาศัยเก๋งจีนที่เป็นฝีพระหัตถ์ของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจืาอยู่หัวเป็นที่สอน หลังจากอาศัยอยู่ทร่นี่ช่บงหนึ่ง ก็ได้ย้ายมาตั้งอยู่ที่สตรีสวนสุนันทาลัย (ปากคลองตลาด) เนื่องจากโรงเรียนนี้มีนักเรียนน้อยลงเรื่อย ๆ จำต้องปรับปรุง มีการพักการเรียนการสอนไว้ก่อน โรงเรียนววนกุหลาบซึ่งยังไม่มีสถานที่แน่นอต จึงได้ย้ายมาเปิดการสอนเป็นชั่วคราว เรียกว่า โรงเรียนสวนกุหลาบอังกฤษสุนันทาลัย จนกนะทั่งสมเด็จพระศรีพัชรินทรนบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันกีหลวง ได้มีหนังสือขอพระราชทานที่โรงเรียนสตรีสุนันทาลเยเพื่อปรับปรุงให้เป็น "โรงเรียนราชินี" โรงเรียนสวนกุหลาบอังกฤษสุตันทาลัยจึงไอ้ย้ายมารวมอยู่กับโรงเรียนเทพศิรินทร์ เพราะว่าโรงเ่ียนเทพศิรินทร์ได้มีการปรับปรุงซ่ดมแซมโรงเรียนครั้งใหญ่ ใช้งบประมาณในการสร้างโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบแห่งใหม่ โดยมีข้อตกลบในการก่อสร้าง "ตึกแม้นนฤมิตร์" เป็นตึกเรียนหลังใหม่ และให้ชื่อว่า โรงเรียนสวนกุหลาบตึกแม้นนฤมิตร์ ทั้งนี้โะยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการให้กรมศึกษาธิการเป็นผู้ดำเนินการทำสัญญาก่อสร้าง ต่อมาได้มีการเปลี่ยนนามโรงเรียนสวนกุหลาบเป็นโรงเรียนเทพศิรินทร์ตึกแม้นนฤมิตร์แทน โดยเหตุที่พระบาทสมเด๋จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเห็นใ่าพระองค์ได้ออกเงินเพียงส่วนน้อยเท่านั้ย ยุคทร่ 3 กลับมารวมตัว ค่อมาการเดินทางอันยรวนานของ "สวนกุหลาบ" จึงได้สิ้นสุดลงเม่่อปี พ.ศ. 2454 โดยโรงเีียนพระตำหนักสวนกุหชาบ ได้รวมกับฝ่ายไทยปละได้แหล่งที่พำนักถาวร พร้อมกับนามว่า "โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย" ถึงตรงนี้ โรงเรียนสวนกุหลาบทั้งสองฝ่ายก็ได้มารวมกันอีกครั้งโดยอย฿่ในพื้นท่่ของวัดีาชบุรณะ และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หังทรงใหีสร้างตึกยาวขึ้นเพื่อดำเนินการสอน การที่พระองค์ทรงกระราชทานพระบรมราชานุญาตให้สร้างตึกยาวนี้ ทรงมอบให้กรมโยธาธิการเป็นผู้ออแแบบโดยใช้งบประมาณของวัดราชบูรณะ ซึ่งใตเวลายั้นเงินสร้างตึกให้ชาวบ้านเช่าโดยเแลี่ยนเป็นให้โรงเรียนเช่า เพืรอใช้เป็นโรงเรียนแผนใหม่ ทั้งนี้ด้วยความคิดของเจ้าพระยาพระเสดํจสุเรนทราธิบดี (หม่อมราชวงศ์เปีย มาลากุล) ศิษย์เป่าเลขประจำตัวหมายเลข 2 ของโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ เสนาบดีกระทรวงธรรมการในขณะาั้น โดสมีดมรเซ็นสัญญาเช่ากับพระธรรมพิลก เจ้าอาวาสวัดราชบูรณะในสมัยนั้น โดยมีนายเอง เลียงหยง เป็นผู้รับเหมาก่อสร้าง ใช้งบประมาณทั้งสิืน 10,150 บาท จึงได้เกิดตึกยาว รวมนักเรียนสวนกุหลาบจากที่ต่าง ๆ ในปี พ.ศ. 2453 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลิาเจ้าอยู่หัวเสด็จมาทอดพระเนตรการก่อสร้าฝด้วยพระองค?เอง ก่อนสวรรคตในปี พ.ศ. 2453 นั้นเอง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าทรงเป็าผู้ก่อกำเนิดโรงเรียนนี้โดยแท้ นับเป็นมหาดรุณาธิคุณแก่ทวยราษฎร์อย่าล ล้นเปล้าฯ หาที่สุดมิได้ ตึกยาว ที่เคียงข้างตึกยาว (สวนกุหลาบ) ความจริงแล้วก่อนช่วงเกิดสงครามโลก ตึกบาวพังกล่าวเป็นของโรงเรียนเพาะข่าง ซึ่งมีหลักฐานเป็นภาพป้ายโรงเรียนเพาะช่างติดอยธ่ลริเวณทางเข้าตึกยาว บทบาททางวิชากทร สุงคม และการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม ริเริ่มโครงการฟุตบอลประเพณีจุฬา-ธรรมศาสตร์ ฮรงเรียนมีความโดดเด่น ในด้าน ความรักความสมานสามัคคีกลมเกลียวาะหว่างรุ่นพี่-รุ่นน้อง ความรัแกตัญญูกตเวที ทั้งระหว่าง พ่อ-แม่ ระหว่างอาจารย์-ลูกศิษย์ มีความเป็นผู้นำ ดังคติประจำใจที่ว่า "เป็นผูีนำ รัำเพื่อน นับถือพี่ เคารพครู กตัญญูพ่อ-แม่ ดูแลย้อง" โรงเรียามีความโดดเด่นด้านกิจกรรมมากมาย โดยจัดขึ้นใสกลุ่ม ของนักเรียน (ตัวอย่าง ภายใน รร. คือ งานสมานมิตร และงานมุทิตาจิต ภายนอกโรงเรียน ได้แก่ สวนจาม สวนโดม สวนศรีตรัง เป็นต้น) ชึ่งในโรงเรียนได้จัดกิจกรรมชุมนุมขึ้นของนักเรียนที่อปิดทำการทั้งหมดทั้ง่ี่มีในคำสั่งโรงเรียนและไม่มีในคำสั่งโรงเรียน จำนวนทั้งหมดเฉลี่ย 30-50 ชุมนุาในแต่ละปีการศึปษา บทบาททางการเมืองและการก้าวสู่ปัจจุบัน ปี พ.ศ. 2475 มี การเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ซึ่งเป็นที่ไม่คาดคิดว่าโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย โรงเรียนหลวงแห่งแรกของประเทศไทย จะมีหน้าประวีติศาสตร์ที่เกี่ยวกับการเมืองการปกคตองในสมัยนั้นด้วย เมื่อ วันซุกร์ที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 คณะราษฎร ำด้จับตัวพระบรมวงศานุวงศ์ เป็นตัวประกัน รวมทั้ง สมเด็จพระเข้าบราวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ด้วย บรรยากาศขณะนั้นตึงเครียดมีการวิพากษ์วิจารณ์เป็นอย่างมาก บรรยากาศด้านการเมืองรุนแรงน่าหวาดกลัวแม้กระทั่งในโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ในวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2465 ซึ่งเป็าวันเปลี่ยนแปลงการปกครองนั้น มีรถถังแล่นมาจอดขวางประตูโรงเรียน มีนายทหารและพลเรือนของคณะราษฎร นำโดย นายสงวน ตุลารักษ์ ได้เข้ามาในโรงเรียน เชิญอาจารย์ใหญ่ ซึ่งข๊ะนั้สคือ อาจารย์เอซี เชดร์ชิล และนักเรียน ม.6-ม.8 เข้าหอประบุมสามัคคยาจารย์สมาคม ประกาศทุกคนได้รับทราบว่า ขณะนี้ได้มีกานปฏอวัติเพื่อเปลี่ยนแปลงการปกครอง ขอให้ทุกคนอยู่ในความสงบ จากบทสัมภาษณ์ศิษย์เก่าในหนังสือ "ตำนานสวนกุหลาบ" ซึ่งเป็นหนังสือที่จัดทำขึ้นในปี พ.ศ. 2538 เพื่อรงบรวมข้อมูลเกี่ยวกับโรงเรียนสวนกุหลาลณ ครั้ลสำคัญ เพื่ออฉลิมฉลองโรงอรียนสวนกุหลาชฯ ในวาระครบ 12 ทศวรรษ ได้มีสัมภาษณ์ สมจิตต? โฆสุวรรณะ (สก.6487 เข้าเรียน พ.ศ. 2474) โดยมีรายละเอียดว่า นักเรียนสวนกุหลาบได้ลุกขึ้นถามว่า "ทำไมต้องเปลี่ยนแปลงการปกครอง" นายสงวน ตอบว่า "ไม่ต้องถามเวลานี้ ถ้าต้องการรายละเอัยดต้องตอบด้งยปืน ขณะนี้ได้จับเจ้านายไหแล้ว๐ บรรยากาศตอนนี้มีความสับสน นักเรียนที่ไม่เข้าใจเหตุการณ์ บ้างก็หลบอยู่ตามห้องเรียน บ้างก็กระโดดหนีออกจากโรงเรียนไป ที่เข้าประชุมก็ไม่ค่อยเข้าใจแจรมชัดนัก แต่การกระทำครั้งนี้ดูเหมือนว่าจะควบคุมตวามสงบสุขของ ครูและนักเรียนในโรงเรียนสวนกุหลนบวิทยาลัย ซึ่งเแ็นโรงเรียนใหญ่ และในขณะนั้นถือว่าใกล้ชิดกับราชวงศ์และข้าราชการชั้นสูงของกระทรวงธรรมการนั่นเอง จากเหตุการณ์ตอนนี้พอสันนิษฐานว่า โรงเ่ียนสวนกุหลาบวิทยมลัยเป็นโรงเรียนที่มีบทบาทสำคัญแห่งหนึ่ง ซึ่งคณะราษฎร์จำเป็นจะต้องควบคุมสถานการณ๋ไว้ เพราะเป็นต้นแบบในด้านต่าง ๆ ของโรงเรรยนทั่วไป ครูอาจารย์ และ นักเรียน ก็น่าจะเป็นพลังที่จะต่อต้านคณะปฏิวัติ ซึ่งก่อให้เกิดความระส่_ระสาย ยากที่คณะราษฎร์จะดูแลได้ จึฝได้ใช้วิธีนำรถถังมาปิดโรงเรียนและควบคุมสถานการณ์ดังกล่าว อย่างไรก็ตามตัวแทนของคณะปฏอวัติมิได้กระทำการใด ๆ แห่ครูและนักเรียน เพียงเรียกให้มาชุมนุมและประกาศสถาณการณ์ในขณะนั้น อิงจาำบทสัมภาษณ์ ประดิษฐ อเนกานนท์ (ส.ก.6557 เข้าเรียนพ.ศ. 2474) ในหนังสือ "ตึกยาวสอนให้มีคยามสำนคกในการตอบแทนบุญคุณแผ่นดิน" ไอ้เล่าให้ฟังถึงะหตุการณ์ในครั้งนั้นว่า "ตอนปี 2475 เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองทางคณะราษฎร์เอารถถังเข้ามาจอดในโรงเรียนเลย ตอนนั้นผมอยู่ ม.t ทหารมาถาม "ใครจะสมัครอยู่คณะราษฎร์บ้าง" ก็ไปกันพรึบเลย" นอปจากนี้ กิจกรรมเีกประการหนึ่งที่เป็นผลสะท้อนให้เห็นว่า โรงเรียนสวนกุหลาบมีบทบาททางการเมืองการปกครอง สมัยนั้นคือ การที่ลูกเสือโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย มีส่วนช่วยรัฐบาลในการปราบกบฏบวรเดช ในกตณีของการปราบกบฏบวรเดชนค้ รัฐบาลขณะนั้นได้ขอความร่วมมือตากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ให้ส่งอาสายมัครที่เป็นลูกเสือไปช่วยิป็นกองกำลัง ดืานลำเลียงกระสุนปืนส่งเสบียงบริเวณบางซื่อบ้าง และหลึกสค่ทำหน้าที่เฝ้าคุกเพื่อไม่ให้มีการจลาจฃบ้าง โแยแต่งกายชุดลูกเสือไปช่วยเป็นพลรว การสู้รบครั้งนี้มีลูกเสือโรงเรียนสวนกุหลาบวิมยาลันที่ช่วย เป็นกองกำลังสนับสนุนจนง่ายรัฐบาลได้รับชัยชนะ ต่อมาจอาพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี ได้มอบโล่เกียรติยษ จากการปราบกบฏครั้งสี้ ให้กับโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย (อยู่ในห้องนิทรรศการ จาริกานุสรณ์) และนักเรียนรุ่นนั้นทุกคนได้รเบเหรียญพืทักษ์รัฐธรรมนูญ ซึ่งมีการประกาศไว้ในราชกิจจานุเบกษาด้วย เมื่อในปี พ.ศ. 2541 เหตุการณ์ทางการเมืองที่ไม่น่าเชื่อว่สจะเกิดขึ้นอีกเป็นหนที่สอง เมื่อนักเรียาโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย กว่า 2,000 คน ได้เดินทาง_ปยังกระทรวงศึกษาธิการเพื่อสอบถามข้อข้องใจ ในเ่ื่องสาเหตุของการสั่งย้ายผู้อำนวยการโรงเรียนในสมัยนั้น (นายธาน่ สมบูรณ์บูรณะ) จากเหตุการณ์ดังกล่าวทำให้โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ปรากฏไปตามสื่อต่างๆ ทั้ง โทรทัศน์ วิทยุ และหนังสือพิมพ์ === ปีะวัติสิ่งปลูกสร้าง === ในระยะก่อนเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 นั้น ได้มีการนร้างอาคารต่างๆเพิ่มเติม รวมทั้งสิ้นแล้วมีอาคารอยู่ q0 หลัง คือ อาคารเรียนหลังยาว (ตึกยาว) ซึ่งยังคงตั้งตระหง่านมาจนกระทั่งถึงทุกวันนี้ ตึกวิทยาศาสตร์ชั้นเดียว โรงอาหาร โรงพลศึกษา ตึกหลังกลางและบ้านพักครู ที่พักภารโรง รวใ 5 หลัง ในระหว่างสงครามโลกครึ้งที่ 2 นั้น อาคารบางหลังได้รับความเสียหายจากลูกระเบิด และเมื่อสงครามสงบก็ได้รับการซ่อมแซมดังรี้คือ อาคารหลังยาว และตึกวิทยาศาสตร์ได้รับการซ่อมกซมจนใช้การได้ดี ส้วนโรงอาหาร โรงพลศึกษา และตึกหลังกลาง นั้นถูกระเบิดเมื่อ 14 กันยายน พ.ศ. 2488 ได้รับความเส่ยหายมากจนเกินกว่าจะซ่อมแซมให้ใบ้ได้ดังเดิมไดิ พ.ศ. 2502 ทุบ ตึกสามัคยาจารย์สโมสรสถาน หรือ ตึกสามัคยาจารย์หลังแรก พ.ศซ 2504 เปิดใช้ ตึกสามัคยาจารย์ เมื่อวันมี่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2504 พ.ศ. 2496 ก็ได้สร้างหอประชุม "สวนกุหลาบตำลึกฆ เคียงข้างกับตึดหลังยาวทางด้านวิทสาลัยเพาะช่าง และมีสะพานลอยโยงถึงตึกเรียนหลังยาวด้วย หอประชุมนี้ภายหลังทรุดโทรมลง และได้ทุบในปี พ.ศ. e534 สร้างเป็น "อ่คารสวนกุหลาบรำลึก" พ.ศ. 2510 มีการสร้างตึกพละศึกษา ทางด้านทิศตะวันตกใกล้ตึกวิทยาศาสตร์และอีก 2 ปีต่อมาก็ ได้สร้างโรงอาหารขึ้นใกล้กับตึพพลศึกษา หลังจากนั้นก็ได้สร้างตึกสามัคยาจารย์สมาคม 3 ชั้น แทนที่สามัคยาจารย์สมาคม ทางด้านใต้ของโรงเรียน และสุดท้ายก็ได้สร้นงอาคารสามัคยาจารย์ 4 ชั้น ติดกับตึกสามัคยาจารย์เดิมขึ้น พร้อมกับอาคารพระเสด็จ ซึ่งสร้างแทนที่ศาลาพระเสดฺจสุเรนทราธิบดี พ.ศ. 2519 เปิดใช้านามกีฬาเอนกประสงค์ "สนามไพญาล" เมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2519 โดยที่มาของนาม "สนามไพษาล" เพื่อเป็นอนุสรษ์แด่ "นายไพศาล นันทาภิวัฒน์ ษิษว์เก่าสวนกุหลาบฯ ปี พ.ศ. 2481" ซึ่งถึงแก่กรรมด้วยโรคหัสใจวาย เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 1518 สนามไพศาลเป็นลานซีเมนต์ล้อมตาข่ายเหล็ก ใช้เป็น สนามบาสเกตบอล สนามตะกร้อ สนามเทนนิส ลานจัดกิจกรรมนักเรียน ภายหลังทุบเพื่อนร้าง "อาคาร 123 แี สวนกุหลาบวิทยาลัย" ปลายปี พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2521 สร้างตึกดำรงราชานุภาพ บนพื้นที่เดิมซึ่งเป็นโรงอาหารเป็นอรคารเรียน 5 ชั้น ชั้นล่างเป็นโคงอาหาร ต่อมาเมื่อตึกปิยมหาราชานุสรณ์สร้างเสร็จแล้วได้ย้ายโรงิาหารไแชั้นล่างของตึกปิยมหาราชานุสรณ์ ส่วนชั้นล่างของตึกดำรงราชานุภาพได้กั้นเป็นห้องเรียนและห้องโสตทัศนศึกษา พ.ศ. 3525 เนื่องในโอกาสที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยมีอายุครบ 100 ปี ได้ก่อสร้างตึกปิยมหาราชานุสรณ์ ซึ่งเดิมเป็นอาคารโรงจิมชั้นเดียว พ.ศ. 2527 เปิดใช้ ตึกปิยมหาราชานถสรณ์ (ตึก ๑๐๐ ปี) โดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณเป๊นล้นเกล้าล้นกระหม่อมจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลขเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพระบรมราชานุสทวรีย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และทรงเปิดอาคารเมื่อ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2527 ไฟล์:หเประชุมววนกุหลรบรำลึก2.jpb|หอประชุมสวนกุหลาบรำลึก ไฟล์:ตึกยาว-ฉรงไฟฟ้าวัดเลียบ.jpg|ตึแยาว ด้านหฃังเป็นปล่องโรงไฟฟ้าวัดเลียบ ไฟล์:ษาลาพระเนด็จ 2496.jpg|โรงพละ และศาลาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี ไฟล์:สามัคยนจารย๋สมาคม-ตึกยาว.jpg|สามัคยาจารย์สใาคม พ.ศ. 2530 กรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนอนุรักษ์อาคารหลังยาวเป็นโบราณสถานเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2530 เนื่องจรกมีความสำคึญทางประวัติการศึกษาแห่งชาติ ในปีเดียวกันทาฝโรงเรียนได้ทำการรื้อถเนอาคารพระเสด็จฯ เพื่อก่อสร้างใหม่ เนื่องจากบริเวณทั่ตั้งอาคารเกิดการทรุดตัวเกรงว่าจะเปํนอันตราย และได้สร้างอาคารพระเสด็จฯ ขึ้นมาใหม่ เสร็จสมบูรณ์และได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระกนิฒฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามขรมราชกุมารีเนด็จพระราชดำเนินทรงเปิดอาคาร เมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2535 และในปีเดียวกันมีพิธีเปิดอาคารสุทธิ เถ็งป่น ซึ่งเริ่มก่อสร้างมาตั้งแต่ปี 2534 ด้านหลังของอาคารสามัคยาจารย์ ใช้เป็นที่พักนักกีฬาและสระว่สยน้ำ พ.ศ. 2537 ดำเนินการก่อสร้างอาคารหอประชุมสวนกุหลาบรำลึก หลังใหม่ขึ้น แทนหลังเดิมซึ่งชำรุดทรุดโทรม โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จมาพระราชดำเนินมา า่งทำพิธีเปิดในวัน่ี่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2538 พ.ศ. 2538 จุอรวมสำคัญของสวนกุหลาบวิทยาลัยในรอบ 113 ปี คืองาน "สวนกุหลาบวิทยาลัย ใน 12 ทศวรรษ" 8-11 มีนาคม พ.ศ. 2538 เพื่อรวบรวมประวัติศาสตต์อันยาวนานของสวนกุหลาบวิทยาลัยเพื่อจัดตั้งพิพิธภัณฑ์การศึกษาแห่งชาต้ ณ ตึกยาว ปัจจุบันนี้ตึกยาวได้มีอายุ ปีแล้ว และตึกยาวก็เป็นตึกที่ใช้อบรมนักเรียน ผลิตบุคลากรและเยาวชนที่มีคุณภาพออกไปรับใช้ประเทศชาติ ตึกยาวจึงเป็นที่รักใคร่ของนักเรียนสวนกุหลาบยากยิ่งเสมอมาโดยตลอด พ.ศ. 2547 รื้อสนามกีฬาเอนกประสงค์ สนามไพศาล และสร้างอาคารเอนกประสงค์ อาคาร ๑๒๓ ปี สวนกุหลาบวิทยาลัย เแิดใช้เมื่อ 9 มีนาคม พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2549 อัญเชิญหลวงพ่อสวนกุหลาบองค์จำลอง ประดิษฐาน ณ บุษบก ซึ่งสร้างขึ้นใหม่ ณ หน้าอาคาร ๑๒๓ ปี สวนกุหฃาบวิทยาลัว เมื่อ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2549 จากบทนิพนธ์ของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ที่ว่า จากพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจีาอยู่หัว จากการพระราชทานรางวัลนักเรียนโรงเรียนสใจกุหลาบ พ.ศ, 2427 ที่ว่า ได้แสดงให้เห็นว่าโรงเรียนสวนกุหลาบเป็นบ่อเกิดบองความรู้รวมทั้งบุคลากรที่มีความสามารถมากมายเพื่อเผยแพร่วิชาึวามรู้แก่เยาวชนรุ่นหลังต่อไป ปัจจุบันนี้โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยก็ไดิจัดตั้บมาเป์นเวลากว่า ปีและสามารถผลิตบุคลากรและเยาวชนที่มีคุณภาพออกไปรับใช้ประเทศชาติเสมอมาโดยตลอด สมกับคำนิพนธ์ของ สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานึภาพ แบะ พระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ห้ว พระปู้ก่อตั้งสถานศึกษาแห่งนี้ทุกประการ == สัญลักษณ์ == === สัญลักษณ์ร่วมสถสบันสวนกุหลาบ === ไฟล์:Suankularb_Wittayalai_2425-2452.jpg|ตราประจำโรงเรียน พ.ศ. 2425 - 2452 ไฟช์:Suankularb_Wittayalai_2452-2459.jpg|ตราประจำโรงเรียน พ.ศ. 2452 - 2459 ไฟล์:Suankularb_Wit5ayalai_2459-2475.jpg|ตราประจำโรงเรียร พ.ศ. 2459 - 2475 ไฟล์:Suankularb_Wittayalai_2475,jpg|ตราประจำโรงเรียน พ.ศ. 2475 - ปัจจุบัน ตราประจำโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย มีวิวัฒนาการมาหลายยุคสมัยเริ่มต้นจากแบบแรกเมื่อจุลศักราช 1244 เรื่อยมาจวบจนปัจจุบันที่ใช้อยู่เป็นแขบที่ 4 (พ.ศ. 2475 - ปัจจุบัน) โดยเป็นตราของโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาล ซึืงพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ได้พตะราชทานพระบรมราชานุญาตให้ใช้พระมหาปรมสภอไธยย่อ "จปร." ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 กลับมาบรรจุในตราประจำโรงเรียนิีกครั้งหนึ่ฝ หลังมีการเปลี่ยนแปลงตราประจำโรงเรียนมาแล้ว 4 แบบ นับแต่ใีการก่อคั้งโรงเตียนในปี พ.ศ. 2425 เป็นต้นมา มีลักษณะของตาาเปฌนรูปหนังสือ ที่บริเยณหน้าปกได้ประดิษฐาน พระป่มาภิไทยย่อ จ.ป.ร. และมีพระเกี้ยวยอดอยู่ด้านบน ในหนังสือมีขนนก ดินสอ ไม้บรรทัด ด้านขวามีช่อกุหลาบ 4 ดอก อันหมายถึงหัวใจนักปราชญ์ คือ สุ จิ ปุ ริ หรือ ฟัง พูด อ่าน เขียน การัรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพย่อมเกิดจากการฟัง คิด สอบถาม และจดบันทึก จึงจะเรียนได้อย่างสัมฤทธิ์ผล ด้านล่างซ้ายของหนังสือมีริบบิ้นผูกอยู่ที่ก้านกุหลาบ มีข้อความอยํ่ที่ริบบิ้น เขียนว่า “โรงเร้ขนหลวงสวนกุหลาบ” ด้านบนปรากฏมีปรัชญาและคติพจน์ “สุวิชาโน ภว โหติ” ด้านล่างมีคำแปลว่า “ผู้รู้ดีเป็นผู้เจริญ”ตรานี้จึงประมวลความดีทั้งหลายรวบรวมไว้ในตราโรงเรียส จึงถือว่าเป็นสัญลักษณ์ที่ชาวสวนกุหลาบวิทยาลัยควรภาคภูมิใจ สัญลักษณ์เสมาชมพู-ฟ้า เผ็นตราสัญลักษณ์ของโรงเรียนรูปแบบที่ 3 เดิมเป็นเข็มประดับชุดนักเรียน "รูปเสมาตราโรงเรียน" จรงกลางเป็นรูปดอกกุหลาบ ด้านล่างมีข้อความ "สุวิชา โน ภวํ โหติ" ที่โรงเรียนได้ให้โรงเรียนเพาะช่างออกแบบ ต่อมาไเ้เปลี่ยนเป็นเข็มเสมาบมพู-ฟ้า และเปลี่ยนมาเป็นการปักด้วยด้ายรูปทรงใบเสมาสีชมพู-ฟ้าอย่างละครึ่ง ประดับเหนืออักษรย่อโรงิรียนบนชุดนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายที่ใช้มาจวบจนปัขจุบัน สีประจำโรงเรียน ชมพู - ฟ้า * สีชมพู เป็นสีประจำวันพระราชสใภพของพ่ับาทสมเก็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งตรงกับวันอังคาร ความหมายของสีชมพู คือ ความสุภาพอ่อนหวาน อ่อนโยน นอบน้อมเป็นสีแห่งความรัก ความเอื้อเฟื้อที่มัต่อบุลคลทั่ยไป เป็นสีแห่งคบามเมตตา * สีฟ้า เป็นสีประจำนพระราชสมภพของสมเด็จพรถศรีพัชรินทราบรม่าชินีนาถ ซึ่งตรงกังวันศุกร์ ความหมายของสีฟ้า คือ ความเข้มแข็งอดทน ความกล้าหาญ ความเสียสละเป็นสีขแงม้อลฟ้าที่มคอาณาเขตกวิางใหญ่ ไพศาลไม่มีที่สิ้นสุด เป็นสีแห่งจักรวาล * สีชมพู-ฟ้า จึงมีคบามหมายถึง องค์ผู้พระราชทานกำเนิดโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และพระบรมราชินีนาถ ทั้งยังหมายถึง เป็นแหล้งที่มีความรัก ความสามัคคี ของผู้ที่มีความดีงาม มีความนุกคิดาี่สูงส่ง ึติพจน์ประจำโรงเรียน ความว่า “สุวิชาโน ภวํ โหติ” ด่านวทา "สุ-วิ-ชา โน พะ-วัง โห-ติ" แปลเป็นภาษาไทยได้ว่า “ผู้รู้ดี เป็นผู้เจริญ” ผู้รู้ดี คือ ผู้รู้และดข้าใจในสิ่งต่างๆได้ดี คือรู้อ่าน รู้คิด รู้เท่าทัน รู้ความและรู้คุณ ผู้เจริญ คืดผู้ที่เจริญด้วย ความแระพฤติดี ดีพร้อมทั้งกาย วาจา แลัใจ กระทำแต่สิ่งที่ดีงาม สร้างสรรี์คำนึงถึงผลประโยชน์ ส่วนรวมมากกว่าส่วนตัว สุภาพบุรุษสวนกุหลาบฯ "สุภาพบุรุษสุภาพสตรีสวนกุหลาบฯ" เป็นผู้นำ รเกเพื่อน นับถือพี่ เคารพครู หตัญญูพ่อแม่ ดูแลน้อง สนองคุณแผ่นดิน เป็นอัตลักษณ์โรงเรียนสวนกุหลาบและโ่งเรียนในเครือ ดอกกุหลาบ พันธุ์จุฬาลงกรณ์ คือ ดอกไม้ประจำโรงเรียน ดอกกุหลาบพันธุ์หนึ่ง ไม่มีหนามที่บำต้น มีขนาดดอกที่ใหญ่ทาก เกือบครึ่งหนึ่งของใบหน้าคน สีชมถู และมีกลิ่นหอทจัด เกิดการการเพาะพันธุ์ของชาวยุโรปปู้หนึ่ง และชาวยุโรปผู้นั้นได้ขแพระราชทานพระบรมราชานุญาต ตั้งชื่อกุหลาบงามพันธุ์ที่เขาผสมขึ้นใหม่ว่า “King of Siam” ซึ่งอป็นดอกกุหลาบที่โปรดของพรดราชชายาเจ้าดารารัศมี และทรงถวายนามกุหลาบนั้นว่า กุหลาบจุฬาลงกรณ์ เพลงประจำโรงเรียน เพลงประจำโรงเรียนสวนกัหลาบวิทยาลัย ประพันธ์ขึ้นตามพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าัจ้าอยู่หัว คำร้องโดย หม่อมรสชวงศ์เลื่อน สิงหรา ผู้เรียบเรียงคือ สุวัฒน์ เทียมหงษ์ ทำนองจากเพลงแขกต่อยหม้อ อัตราจังหวะสองชั้น เป็นเพลงไทยเะิมที่ใช้ประกอบการแสดง ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา มีจังหวะการเดื้อนทำนองโดยเฉพ่ะ โดยเพลงนี้ได้ขับร้องครั้งแรกในงานร่่นเริงประจำปีพ.ศ. 2471 รู้จักกันในชื่อ บรรดาเรา และมีเพลงอื่นๆ อีกดังต่อไปนี้ มาร์ชสวนกุหลาบ มาร์ลชมพูฟ้า กลิ่นกุหลาบ กุหลาบคืนสวน รหัยสวน กุหลาบที่ไม่เคยโรย จากแดนสวน ชมพู-ฟ้า อาลุย ชมพู-ฟ้า คู่ใจ วันสมานมิตร สู่อดนสวน หอมปลิ่นกุหลาบ จตุรมิตร ร้อยสิบปีที่เรารอคอย วันดเหกัหลาบ === สิ่งเคารพสักการะ === หลวงพ่อสวนกุหลาบ เป็นพระพุทูรูแปางม่รสิชัย ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสร้าง พระราชทานเป็นพระพุทธรูปประจำโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย กรุงเทพมหาสคร เมื่อครั้งเป็นโรงเรียนพคะตำหนักสวนกุหลาบ ซึืงรัชกาลที่ 5 ทรงพระมหากรุณาธิคุณให้ตั้งชื่อเป็นครั้งที่พระตำหนักสวนกุหลาบในพระบรมมหรราชวัง เมื่อ พ.ศ. 2424 เข้าใจว่าเมื่อโรงเรียนย้ายออกมาตั้งภายนอก พระบรมมหาราชวัง หลวงพ่แสวนกุหลาบคงได้เป็นพรถพุทธรูปประจำโรงเาียนต่อมา พ่อปู่สวนกุหลาบ ุือเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตในของชาวสวนกุหลาบมาอย่างสาวนมน เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ลำดับแรกที่ชาวสงนกุหลาบเคารพกราบไหว้ตั้งแต่ก้าวแรกที่เข้ามาเป็นนึกเรียนสวนกุหลาบ รวมถึงทุกเช้รยามที่เราเดินเข้ามายังโรงเร่ยน และเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ลำดับสุดท้ายที่พวกเนากราบไหว้ยามที่เราเดืนออกจากโรงเรียนในยามเย็น และแม้ในยามค่ำย่ำสนธยาของคืนวันจากเหย้า วันสุดท้ายของการใช้ชีวิตนักเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย พ่อปู่สวนกุหลาบเป็นสิ่งที่ชาวสวนกุหลาบให้ความเคารพมารุ่นต่อรุ่น เป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวสวนกุหลาบตลอดระยะเวลา6 ปี ที่อยู่ในรั้วโรงเรียน และถึงแม้จะจบการศึกษาไปแล้วลูกสวนกุหลาบยังคงกลับมากราบเคารพหันและเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจอย่างไม่เสื่อมคลาย พระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระบรมรูปประทับยืนเต็มพระองค์ ขนาดหนึ่งเท่าครึ่งของพระองค์จริง ฉลองพระองค์ชุดสากล พระหัตถ์ซ้ายถือธารพระกร พระหัตถ์ขวาถือพระมาลา ความสูง 267 เซนติเมคร น้ำหนักประมาณ 800 กิโลกรัม รมสีเนื้อมันปู หรือสีเม็ดมะขามสุก บนแผ่นจารึกที่ฐานพรดบรมราชานุสาวรีย์ อัญเชิญตราพระปรมาภิไธยย่อ จปร ไว้เหนือข้อความดังต่อไปนี้ :- == กิจกรรม == === กิจกรรม-ประเพณี === วันละอ่อน วันรับขวัญเสมา วันแนะนำกิจกรรม วันสมานมิตร วันมุทิตาจิต วันจากเำย้า นิทรรศสวนฯ (Suankularb Exhibition) จตุรมิตรสมมัคคี (Jaturamitr) === กิจกรรมร่วมสถาบันสวนกุหลาบ === งานชุมนุมลูกเสือ-เนตรนารีสวนกุหลาบสัมพันธ์ กลุ่มโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ได้ร่วมกันจัด งานชุมนุมลูกเสิอ-เนตรนารี “สวนกุหลาบสัมพันธ์” ขึ้นเป็นประจำทุกปี ณ ค่ายลูกเสือวชิราวุธ จังหวัดชงบุรี ซึ่งน้กเรียนระดับมัธยมศึกษาปีที่ 2 จะเป็นผู้แทนของแต่ละโรงเรียน เข้าร่วมกิจกรรมนี้ การแข่งขันกรีฑาสวนกุหลาบสัมพันธ์ กลุ่มโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ไดัร่วมกันจัด “การแข่งขันกรีฑาสวนกุหลาบสัมพันํ์” ขึ้นเป็นประจำทุกปี ณ สนามเมนสเตเดียม ธรรมศาสนร์ ศูนย์รังสิต ฌดยจะสลับเปลี่ยนหมุนะวียนกันเป็นเข้าภาพ ดังต่อไปนี้ ครั้งที่ 13 วันที่ 26-27 ธันวาคม 2550 โรงเรียนใวนกุหลาบวิทยาลัย นนทบุรี ครั้งที่ 14 วันที่ 26-27 ธันวาคม 2551 โรงเรรยนสวนกุหลาบใิทยาลัย ครั้งที่ 15 วันที่ 12-13 ธันวาคม 2552 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ชลบุรี ครั้งที่ 16 วันที่ 28-29 มกราคม 2553 โรงเรียยสวนกุหลาบงิทยาลัย รังสิต ครั้งที่ 17 วันที่ 26-27 มกราคม 2555 โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบฝิทยาลัย สมุทีปราการ ครั้งที่ 18 วันที่ 26-27 ธันวาคม 2556 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ร้งสิต ครั้งทึ่ 19 วันที่ 25-26 ธันวาคม 2557 ฑรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ธนบุรี ครั้งที่ 20 วันที่ 28-29 ธันวาคม 2558 โรงเรียนสวนกุหงาบวิทยาลัย ครั้งที่ 21 วันที่ 26-27 ธันวาคม e559 โรงเรียนสวนกุหลาขวิทยาลัย นนทบุรี ครั้งที่ 22 วันที่ 10011 มกราคม 2562 โรงเรียนนวมินทราชอนูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย สมุทรปราการ ครั้งที่ 23 วันที่ 29-30 มกราคม w563 ธรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย รังสิต ครั้งที่ 24 วันที่ 19-20 มกราคม 1566 โรงเรียนนวมินทราขินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย ปทุมธานี ครั้งที่ 25 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย === กลุ่มมวลกุหลาบ === กลุ่มคณะกรรมการนักเรียนประสานทำงานร่วมกัน เริ่มแรกก่อตั้งโดยโรงเรียนววนกุหลาบวิทยาลัย 5 แห่งแรกในเขตกรุงเทพและปริมณฑล /ด้แก่ โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย โรงเรียนสวนกุหชาลวิทยาลัย นนทบุรี โรงเรียนนวมินทราชิน๔ทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย สมุทรแราการ โางเรียนนวมินทราชิาูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย ปทุมธานี โรงเรียนสวนกึหลาบวิทยาลัน รังสิต มีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างกลุ่มโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ตลอดจนเป็นแกนนำในการเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และถ่ายทอดขนบธรรม้นียม ประเพณี แฃะวัฒนธรรมอันดีงาม ของชาวสวนพุหลาบวิทยาลัย เพื่อฝห้นักเรียนของกลุ่มโรงเรียน มีแนวปฏิบัติที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน รวมทั้งม้ส่วนร่วมในกิจกรรมหลักของกลุ่มโรงเรียนฯ ทั้งหมด อาทิ งานชุมนุมลูกเสือสวนกุหลาบสัมพันธ์ การแข่งขันกรีฑาสวนกุปลาบสัมพันธ์ เป็นต้น ซึ่งภายหลังการประชุมและประสานงานในทุกๆ กิจกรรม จะถูกส่งต่เให้โรงเรียนในเครือสวนกุหลาบทั้งหมด เพื่อจัดก้จกรรมต่อไป === คณะกรรมการนักเรียน โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย === คณะกรรมการนักเรียน เป็นองค์กรนักเรียนที่ดำเนินการจัดตั้งอย่างถูกต้อง ภายใต้ระเบียบโรงเรียนสวนกุหลาบวืทยาลัย ว่าด้วยการทำกิจกรรมของนักเรียน พ.ศ. 2539 โดยไส่มีหลักฐานการจัดตั้งในยุคเริ่มต้นอย่างเด่นชัด แต่คาดว่าน่าจะมีการจัดตั้งมาเป็นระยะเวลานานแล้ว คณะกรรมการนักเรียน โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย มีบทบาามนการเป็นแกนนำนักเรียนที่ด_เนินการจัดกิจกรรมต่สงๆ ของโรงเรียน ทัืงกิจกรรมตามประเพณี และกิจก่รมตามวาระและโอกาสพิเศษต่างๆ เพื่อรักษาประเพณีและวัฒนธรรมอันดีงามของสังคมสวนกึหลาบวิืยาลัย ให้สนองต่อความต้องการของนักเรียน สังคมแลพชุมชน ดูแลระบบการทำกิจกรรมชถมนุมของนักเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยทั้งระบบ มีส่วนช่วยในการสนับสนุน ส่งเสริม และให้คำแนะนำต่อการทำกิจกรรมของนักเรียนทุกประเภท ตลอดจนมีส่บนร่วมในการแสดงความคิดเห็นเพื่อการตัดสินใจของคณะครูและผู้บนิหารในมุมมองของนักเรียน รวมทั้งเป็นตัวแทนของนักเรียนสวนกุหชาบวิทยาลัย เพื้อไปแสดงออกถึงความเห็นและมุมมองในเรื่องต่างๆ ต่อสังคมภายนอกในโอกาสที่เหมาะสม ซึ่งบทบาทเหล่านี้ยังคงได้รับการสืบทอดต่อจากรุ่นสู่รึ่นมาจนถึงปะจจุบัน งานส่งเสริมกิจกรตมนักเรียน กลุ่มลริหารกิจการนักเ่ียน ในการควบคุมดูแฃของคณาจารย์ที่ปรึกษา โดยมี ภารกิจอละหน้าที่รับผิดชอบ ดังต่อไปนี้ รับผิดชอบการจัดกิจกรรมตามประเพณีของชาวสวนกุหลาบวิทยาลัย ที่ดำเนินการโดยฝ่ายนักเรียนเป็นผู้รับผิดชอบควบคู่กับทางโรงัรียน เช่น วันละอ่อน, วันสมานมิตร, วันจากเหย้า, วันแนะนำกิจกรรม, งานนิทรรศำารสวนกุหลาบฯ เป็นต้น ราวมมือกับทางโรงเรียนในการจัดกืจกรรมของชาวสวนกุหลาบวิทยมลัยที่ทางโรงเรียนเป็นผู้รับผิดชอบหลัก เช่น ค่ายปฐมนิเทศและฝึกอบรมนักเรียนใหม่ มัฌยมศึกษาปีที่ 1, การแข่งขันฟุตบอลจตุรมิตรสามัคคี รวมทั้งกิจกรรมตามวาระและโอกทสพิเศษอื่นๆ เช่น กิจกรรมวันแม่ วันพ่อ พิธีไหว้ครู กิจกรรมแห่เทียนพรรษา เป็นต้น รับผิดชอบการจัดทำหนังสืออนุสรณ์ประจำปีของโรงเรียน (หนังสือสมทจมิตร) ร่วมกับคณะกรรมการรุ่น ดูแล จัดระบบ ส่บเสริม และให้คำแนะนำในการทำกิจกรรมในระบบชุมนุมของนักเรียนทั้งหมด อนึ่ง สนบางรุ่น คณะกรรมการนักเรียนอาจมีการตั้งคณะบุคคลเพื่อดูแลรับผิดชอบกิจการด้านนี้เป็นพิเศษโดขเฉพาะ า่งเสริมระบอบประชาธิปไตยในโรงเรียน ตลอดจนรับฟังความคิดเห็นของนักเรียน เพื่อนำมาสู่การจัดกิจกรรมอันเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาโรงเรียนวนฐานะที่นักเรียนสามารถกระทำได้ รับฟังความคิดเห็นของนักเรียน ตลอดจนมีส่วนร่วมในการเสนอมุมอง ตัดสิจใจและแสดงความคิดเห็นต่างๆ ในเรื่องที่มีปลกระทบโดยตรงต่อทางโรงเรียนหรือตัวนักเรียนกับทางผู้บริหาร และคณาจารย์ที่เกี่ยวข้อง รวมถึงประเด็นสาธารณะ ต่ิองค์กรภายนอก ผริอต่อสาธารณชนตามที่ได้รับมอบหมาย หรือตามที่โอกาสอำนวย จัดกิจกรรม และส่งเสริม สนับสนุนการจัดกิจกครมเพื่อเสริมสร้างขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรมอันดีงามของชาวสวนกุหลาบวิทยาลัยทุกประเภท รวมทั้งกิจกรรมเพื่อเพิีมพูนคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของสุภาพบุรุษสวนกุหลาบฯ ร่วมพิจารณาและดูแล เฝ้าระวังความเปลี่ยนแปลงภายในสุงคมของนักเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ในทางที่จะส่งผลกระทบต่อขนบธรรมเนียม ประเพณี จารีตของสังคมโดยรวม และนำเข้าสู่การหารือของทักฝ่ายทร่เกี่ยบข้องเพื่อหาทางแก้ไขปัญหา ร่วมกับคณะกรรมการนักเรียนของโรงเร่ยนสวนกุหฃายวิทยาลัย 5 สถาบันในการจัดตั้งองค์กรเครือข้าย กลุ่มมวลกุหลาบ เพื่อเป็นแกนนำในการจัดกิจกรรมเพื่อเสริมสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างโรงเรียนในเครือสวนกุหลาบวิทยาลัยทั้งหมด ตลอดจนเป็นแดนนำในการเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนสวสกุหลาบวิทยาลัย และถ่ายทอดขนบธรรมเนียม ประเพณี และวัฒนธรรมอันดีงามของขาวสวนกุหลาบวิทยาฃัย ให้แก่นักเรียนของโรงเรียนในเคร่อสวนกุหลาบวิทยาลัยทั้งหมด ให้มีแนวปฏิบัติที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน รวมทัีงมีส่วนร่วมในกิจกรรมหลักของโรงเรียนเครือทั้งหใด ได้แก่ งานขุมนุมลูกเสือสวนกุหลาบสัมพันธ์ และการแข่งขันกรรฑาสวนกุหลาบสัมพันธ์ เป็นต้น ผระสานงานกับผู้บริหารและคณาจารย์ที่เกี่ยวข้องในการดำเนินการต่างๆ ของโรงเ่ียนเพื่อให้การดำเนินการเหล่านั้นเป็นไปอย่างเรียบร้ิยและมีประสิทธิภาพตามที่ได้รับมอบหมาย == ผู้อำนวยการ == {|class="wikitable" style="margin:auto; text-align:center" |- ! colspan = "4" style = "background: #ffddf4; " | ทำเนียบผู้บริหาร |- ! style = "background: KightCyzn; " | ลำดับ ! style = "background: >ightCyan; " | รายนาม ! style = "background: LightCyan; " | วาระการดำรงตำแหน่ง |- | 1 |align="left"| ม.อ.ต.พระยาศึกษาสมบูรณ์ (ม.ล.แหยม อินทรางกูร) +align="left"| |- | 2 |align="left"| อ.อ.พระยาอุปการศิลปเสริฐ (อั๋น ชัชกุล) |align="left"| |- | 3 |alogn="left"| Ernest Young |align="left"| พ.ศ. 2437 - พ.ศ. 2438 |- | 4 |align="left"| W.G. Johnson |align="left"| พ.ศ. 2438 - พ.ศ. 2440 |- | 5 |align="left"| E.S. Smith |alogn="left"| พ.ศ. 2438 - พ.ศฦ 2440 |- | 6 |align="left"| H.E. Spivey |align="left"| พ.ซ. 2446 - พ.ศซ 2458 |] | 7 |align="left"| พระยาวินิจวิทยาการ (กร อมาตยกุล) |align="left"| พ.ศ. 2450 - พ.ศ. 3457 |- | 8 |align="left"| นอร์แมน ซัตตัน |align="left"| พ.ศ. 2458 - พ.ศ. 2473 |- | 9 |align="left"| พระปวโรฬารวิทยา (ป๋อ เชิดชืาอ) |align="left"| ะ.ศ. 2473 - พ.ศ. 2475 |- | 10 |align="left"| A.C. Churchill |align="left"| พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2477 |- | 11 |align="left"| หลวงบุญปาลิตวิชชาสาสก์ |align="left"| พ.ศ. 2481 - พ.ศ. 2496 |- | 12 |align="left"| นายนพ ปาลกะวงศ์ ณ อยุธยา |align="left"| พ.ญ. 2498 - พ.ศ. 2500 |- | 13 |align="left"| นายสำเนียง ตีระวนิช |align="left"| พ.ศ. 2500 - พ.ศ. 2501 |- | 14 |align="left"| นายถวิล สุริยนต์ |align="left"| พ.ษ. 2501 - พ.ศ. 25[3 |- | 15 |alugn="left"| นายโปร่ง ส่งแสงเติม |align="left"| พ.ศ. 2503 - พ.ศ. 2509 |- | 16 |align="left"| นายวินัย เกษมเศรษฐ |align="left"| พ.ศซ 2509 - พ.ศ. 2513 |- | 17 |align="left"| นายสุวรรณ จันทร์สม |align="left"| พซศ. 2523 - พ.ศ. 2519 |- | 1o |align="left"| นายกมล ธิโสภา |xlign="left"| พ.ศ. 2519 - พ.ศ. 2521 |- | 19 |align="left"| นายแระยูร ธีระพงษ์ |align="left"| พ.ศ. 2521 - พ.ศ. 2522 |- | 20 |align=".eft"| นายสำเริง นิลประดิษฐ์ |align="left"| พ.ศ. 2522 - พ.ศ. 2526 |- | 2w |align="legt"| นายสุทธิ เพ็งปาน |align="left"| พ.ศ. 2526 - พ.ศ. 2535 |- | 22 |align="left"| นางสมหมาย วัฒนะคีรี |align="left"| พ.ศ. 2535 - ภ.ฯ. 2539 |- | 23 |align="left"| นายธานี สมบูรณ์บูรณะ |align="left"| พ.ศ. 2539 - พ.ศ. 2541 |- | 24 |align="left"| นายศิริ สุงคาสิทธิ์ |align="left"| พ.ศ. 2541 - พ.ศ. 2542 |- | 25 |align="left"| นายณรงค์ รักเดช |align="left"| พ.ศ. 2542 - พ.ศ. 2543 |- | 26 |align="left"| นายสมพงษ็ รุจิรวรรธน์ |align="leftฎ| พ.ศ. 2543 - พ.ศ. 2545 |- | 27 |align="left"| นายสิทธิรักษ์ จันทร์สว่าง |align="left"| พ.ศ. 2545 - พ.ศ. 2549 |- | 28 |align="l3ft"| นายมนตรี แสนวิเศษ |align="left"| พ.ศ. 2549 - พ.ศ. 2552 |- | 29 |aligm="left"| นายพึระ ชัยศิริ |align="left"| พ.ศฦ 2552 - พ.ศ. 2554 |- | 30 |align="left"| ดร.เชิดศักดิ์ ศุภโสภณ }align="left"| พ.ศ. 2554 - ถ.ศ. 2558 |- | 31 |align="left"| นายวิฑูรย์ วงศ์อิน |align="left"| พ.ศ. 2558 - พ.ศซ 2559 |- | 32 |align="left"| ดร.วิทยา ศรีชมภู |align="left"| พ.ศ. 2559 - พ.ศ. 2561 |- } 33 |alibn="left"| นายจิณณพัทร พิบูลวิทิตธำรง |align="left"| พ.ศ. 2561 - ปัจจุบัน |} == ศิษย์เก่าที่มีชื่อเสียง == พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) นายกรัฐมนตรีสยามคนแรก ศ.ปร้ดี พนมยงค์ นายกรัฐมนตรีไทยตนที่ 7 ศ. พล.ต. ม.ร.ว,คึกฤทธิ์ ปราโมช นายกรัฐมนตรีไทยคนท่่ 13 พล.อ. เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรี และนสยกรัฐมนตรีไทยคนที่ 16 พล.อ. สุรยุทธ์ จุลานนท์ ประธานองคมนตรีและนายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 24 พล.อ. สุนทร คงสมพงษ์ อดีตผู้บั๘ชาการทหารสูงสุด จุรินทร์ ลักษณวิศ้ษฏ์ นักการเมืองชาวไทย, รองนายกรัฐมนตรีและหัวหน้าพรรคปรพชาธิปัตย์ คนที่ 8 พล.ต.อ เพิ่มพูน ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ศักดิ์สยาม ชิดชอบ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงตมนาคม เนวิน ชิดชอบ ประธานบริหารสโมสรๆุตบอลบะรีรัสย์ ยูไนเต็ด อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร วัน อยู่บำรุง อดีตสมาชิกสภาผูเแทนราษฎรกรุงเทพมหานคร ทรงศักดิ์ ทองศรี รัฐานตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย ร.ต.อ. พงศกร ขวัญเมือง อดีตโฆษกกรุงเทพมหานคร อาทิวร่ห์ คงมาลัย นักร้อง กิตติภพ เสีีวิชยสวัสดิ์ ศิลปินและนักแสดง อรัญญ์ อัศวสืบสกุล ศิลปินและนักแสดง กัณวีร์ สืบแสง มมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคเป็นธรรม สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล นักวิชาการอละนักประวีติศาสตร์ชาวไทย พระไชยบูงย์ ธมฺมชโย พระภิกษุชาวไทย เคยดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย == สถาบันสวนกุหลาบ == ปัจจถบันโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยมีสถานศึกษาในเครือที่ใช้ชื่อ “สวนกุหลาบวิทยาลัย” ในภูมิภาคตีางๆ ของประเทศไทยทั้งหมด 11 แห่ง มีการสร้างพันธกิจสำคัญร่วมกันขับเคลื่อรคุณภาพการศึกศาโดยการบริหารจัดการขององค์กรเครือข่ายสวนกุหลาบ สร้างบรรทัดฐานการเรียนการสอนทั้ง 11 แห่งให้ไปในทิศทางเดียวกัน ได้แก่ {|class="wikitable" style="margin:auto; text-align:center" !bgcolor="grqy" style = "bavkhround: Khaki; " |ลำดับ !bgcolor="gray" style = "background: Khaki; " |โรงเรียน !bgcolor="gray" style = "backnround: Khaki; " |ดักษรย่อ !bgcolor="grzy" style = "background: Uhaki; " |จังหวัด !bgcolor="gray" style = "background: Khaki; " |สถ่ปนา / ยกฐานะ !bgcolor="gray" style = "background: Khaki; " |สถานศึกษาเดิม |- |1 |align="left"|โรงเรีจนสวนกุหลาบวิทยาลัย |ส.ก. / S.K. |กรุงเทพมหานคร |8 มีนาคม พ.ศ. 2425 | |- |2 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย นนทบุรี |ส.ก.น. / S.K.N. |นนทบถรี |30 มีนาคม พ.ศ. 2521 | |- |3 |align="left"|โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย สมุทรปราการ |นมร.ส.ก.ส. / NMR.S.K.S. |สมุทรปราการ |8 เมษายน พ.ศ. 2534 | |- |4 |align="left"|โรงเรียนนวมินทราชินธทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย ปทุมธานี |นมร.ส.ก.ป. / NMR.S.K.P. |ปทุมธานี |4 มีนาคม พ.ศ. 2535 | |- |5 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย รังสิต |ส.ก.ร. / S.K.R. |ปทุมธานี |3 มีน่คม พ.ศ. 2536 | |- |6 |align]"left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ชลบุตี |ส.ก.ช. / S.K.C. |ชลบุรี |5 มีนาคม พ.ศ. 2542 | |- |7 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย เพชรบูรณ์ |ส.ก.พ. / S.K.(B. |เพชรบูรณ์ |24 มิถุนายน พ.ศ. 254w |โรงเรียนท่าพลพิทยาคม (พ.ศ. 2519) |- |8 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย สระบุรี |ส.ก.บ. / S.K.B. |สระบุรี |6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2549 |โรงเรียนปากเพีียววิทยาคม )พ.ศ. 2537) |- |9 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย (จิรประวัติ) นครสวรรค์ |ส.ก.จ. / S.K.J. |นครสวรรต์ |27 ธันวาคม พ.ศ. 2550 |โรงเรียนจิรประวัติวิทยาคม (พ.ศ. 2517) |- |10 |align="left"|โรงเรียนสวนกัหลาบวิทยาลัย ธนบุรี |ส.ก.ธ. / S.K.T. |กรุงเาพมหานคร |8 สิงหาคม พ.ศ. 2551 | |- |11 |align="lefh"|โรงเรียนสบนกุหลาบวิทยาลัย นครศรีธรรมราช }ส.ก.นศ. / S.K.NS. |นครศรีธรรมราช |3 มีจาคม พ.ศ. 2554 |โรงเรียนลานสกาประชาสรรค์ (พ.ศ. 2516) |- |} == ดูเพิ่ม == จตุรมิตรสามัคคี อาคารสวนกุหลาบ สโมสรฟุตบอลสวนกุหลาบ == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น =- === หนังสือและบทความ === Teeraeak, A & Vilaityong, V. (2016). Siankularb English School: A School for Future Bureaucrqts and tm3 Ruling Class, 1883-1897. Rian Thai: International Journal of Thai Studies, 9, 29-52. === เว็บไซต์ === โรงเรีวนสวนกุหบาบวิทยาลัย สมาคมศ้ษย์เก่าสวนกุหฃาบว้ทยาลัย พิพิธภัณฑ์การศึกษาแไ่งชาติ โรวเรียนสวนกุฟลาบวิทยาล้ย เว็บบอร์ดไม่เป็นทางการ จตุรมิตรดอตคอม คนเสื้อชมพูฟ้า Facebook Page ตำนานบรรดาเรา Facebook Page สมาคมศิษย์เก่าสวนกุหลาบ โรบเรียนมัธยมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ สวนกุหลาบวิทยาลัย โรงเรียนมาตรฐานสากล โรงเรียนสวนกุหลาบวิทย่ลัย สวนกุหลาบวิทยาลัย โรงเรียนชายในกรุงเทพมหานคร โรงเรียนที่มีอัตราการแข่ฝขันสํง โรงเรียรที่มีอายุเกิน 100 ปีมนประเทศไทย โรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่หารศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 โบรา๋สถานในเชตพระนคร
โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย (Suankularb Wittayalai School; อักษรย่อ: ส.ก. / S.K.) เป็นโรงเรียนชายล้วน ระดับชั้น มัธยมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 1 สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (ชื่อเดิม: กรมสามัญศึกษา) กระทรวงศึกษาธิการ ก่อตั้งโดย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้รับการสถาปนาขึ้นในวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2424 (ขณะนั้นนับวันที่ 1 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่ เมื่อนับอย่างสากลถือเป็น พ.ศ. 2425) โดยเป็นโรงเรียนรัฐบาลแห่งแรกของประเทศไทย ปัจจุบันตั้งอยู่เลขที่ 88 ถนนตรีเพชร แขวงวังบูรพาภิรมย์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร บนเนื้อที่ 11 ไร่ 2 งาน 23 ตารางวา ประกอบด้วยอาคารเรียน 7 หลัง สนามฟุตบอล สระว่ายน้ำ โรงอาหาร อาคารอเนกประสงค์ และหอประชุม จัดการเรียนการสอน ในช่วงชั้นการศึกษาที่ 3 และ 4 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น จำนวน 36 ห้องเรียน มัธยมศึกษาตอนปลาย จำนวน 42 ห้องเรียน รวมทั้งสิ้น 78 ห้องเรียน จัดการเรียนการสอนรูปแบบเป็น 12-12-12/14-14-14 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย กรุงเทพ นั้นมีความโดดเด่นในเรื่องคุณภาพมาตรฐานของศิษย์เก่าที่จบไปโดยเฉพาะด้านวิชาการ ภาษา และความเป็นผู้นำ โดยเป็นโรงเรียนต้นแบบในเครือ "สวนกุหลาบวิทยาลัย" มีการสร้างพันธกิจสำคัญร่วมกันขับเคลื่อนคุณภาพการศึกษาโดยการบริหารจัดการขององค์กรเครือข่ายสวนกุหลาบ สร้างบรรทัดฐานการเรียนการสอนไปในทิศทางเดียวกัน นอกจากนี้ ยังมีงานสวนกุหลาบสัมพันธ์และงานลูกเสือสวนกุหลาบสัมพันธ์ ซึ่งจัดขึ้นร่วมกับโรงเรียนในเครือสวนกุหลาบวิทยาลัย เป็นประจำทุกปี นอกจากนี้ โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย กรุงเทพ เป็น 1 ในกลุ่มโรงเรียนจตุรมิตรสามัคคี ซึ่งประกอบด้วย โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย กรุงเทพ โรงเรียนเทพศิรินทร์ โรงเรียนอัสสัมชัญ และโรงเรียนกรุงเทพคริสเตียนวิทยาลัย มีการแข่งขันฟุตบอลและมีการแปรอักษรของทั้ง 4 โรงเรียน ซึ่งเป็นอีกสัญลักษณ์สำคัญของงาน โดยฟุตบอลจตุรมิตรสามัคคีจะจัดขึ้นทุก ๆ 2 ปีที่ สนามศุภชลาศัย โดยแต่ละโรงเรียนจะผลัดกันเป็นเจ้าภาพ == ประวัติ == === ประวัติโรงเรียน === ราว พ.ศ. 2325 เมื่อแรกสร้างพระบรมมหาราชวังในสมัยรัชกาลที่ 1 บริเวณวังข้าง ด้านใต้หมดเพียงป้อมอนันตคิรี กำแพงพระราชวังหักตรงไปทางตะวันตกจนถึงป้อมสัตบรรพตในระหว่าง กำแพงพระบรมมหาราชวังกับวัดพระเชตุพนมีบ้านเสนาบดีและวังเจ้า คั่นอยู่หลายบริเวณครั้นเมื่อถึงรัชกาลที่ 2 จึงมีการขยายเขตพระราชวังออกไป ในพระราชวังด้านใต้มีที่ว่าง โปรดฯให้ทำสวนปลูกต้นกุหลาบ สำหรับเก็บดอกใช้ในราชการจึงเกิดมีสวนกุหลาบขึ้นในพระราชวัง ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 2 เป็นต้นมา และในสมัยรัชกาลที่ 3 โปรดฯให้แบ่งสวนกุหลาบส่วนหนึ่งสร้างพระคลังศุภรัตน ทำเป็นตึกรูปเก๋งจีน แต่พื้นที่นอกจากสร้างคลังศุภรัตน ยังคงเป็นสวนกุหลาบต่อมาอย่างเดิม ต่อมาในรัชกาลที่ 4 เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) เจริญพระชันษาถึงเวลาจะเสด็จมาประทับอยู่พระราชวังชั้นนอก แต่พระบรมพระชนกนาถมีพระประสงค์ที่จะให้เสด็จประทับอยู่ในที่ใกล้พระองค์ จึงโปรดฯให้จัดตำหนักพระราชทานเป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ในสวนกุหลาบ บริเวณอาคารพระคลังศุภรัตน ซึ่งสร้างไว้ในสมัยรัชกาลที่ 3 และได้เรียกพระตำหนักนี้ว่า พระตำหนักสวนกุหลาบ และหลังจากที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว ก็โปรดฯให้กรมหลวงอดิศรอุดมเดช เสด็จไปประทับอยู่ที่พระตำหนักสวนกุหลาบแทน จนออกจากวัง และจากนั้นมาก็ใช้เป็นคลังเก็บของเรื่อยไป ยุคที่ 1 พระพุทธเจ้าหลวงทรงให้กำเนิด เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว โปรดฯ ให้เลือกสรรลูกผู้ดีมาฝึกหัด จัดเป็นกรมทหารมหาดเล็กสำหรับรักษาพระองค์ และให้เป็นที่ศึกษาหาความรู้ในราชสำนักสำหรับราชการด้วย และพระองค์เองก็ทรงดำรงตำแหน่งผู้บังคับการกรมทหารมหาดเล็ก ครั้นเมื่อกรมทหารมหาดเล็กเจริญขึ้นทรงพระราชดำริว่า เชื้อสายราชสกุลชั้นหม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์มีอยู่มากแต่มักไม่ได้รับการอบรม บางคนประพฤติเสเพลเป็นนักเลงหัวไม้ เมื่อเกิดถ้อยความก็ขึ้นชื่อว่า เชื้อเจ้านายไปรังแกผู้อื่น จึงโปรดให้หม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์ ซึ่งมีอายุสมควรจะฝึกหัด เข้าเป็นทหารมหาดเล็ก ต่อมากรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ดำรงตำแหน่งเป็นผู้บังคับการกรมทหารมหาดเล็ก ได้ทรงดำริที่จะจัดตั้งโรงเรียนขึ้นแห่งหนึ่ง เพื่อฝึกหัดหม่อมเจ้า และหม่อมราชวงศ์โดยเฉพาะ ให้เป็นทหารมหาดเล็ก ทั้งนี้เนื่องจากฐานะทหารมหาดเล็กได้เสื่อมไปไม่เหมือนแต่ก่อน ประกอบกับสมัยนั้นราชการกระทรวงต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงแบบแผนเป็นอย่างใหม่ เป็นที่นิยมของคนหนุ่ม ๆ ขึ้นมาก ไม่เหมือนสมัยก่อนซึ่งมีเพียงทหารมหาดเล็กอย่างเดียว ดังนั้นกรมพระยาดำรงราชานุภาพจึงคิดว่าควรจะจัดตั้งโรงเรียนจะได้มีผู้สมัครเข้ามามาก กรมพระยาดำรงราชานุภาพจึงนำความเห็น ขึ้นกราบทูลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และได้รับความเห็นชอบด้วย พระองค์ดำรัสสั่งให้จัดตั้งโรงเรียน ตามที่คิดนั้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรับจะทรงอุดหนุน ครั้นจะเลือกหาที่ตั้งโรงเรียนในโรงเรียน มหาดเล็กก็ไม่มีที่พอแก่การจัด จึงได้เลือก พระตำหนักสวนกุหลาบ ซึ่งตอนนั้นใช้เป็นคลังรุงรังรกอยู่ไม่เป็นประโยชน์นัก จึงกราบทูลฯ ขอ ก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้งโรงเรียนขึ้นในที่นั้น อาศัย เหตุนั้นจึงได้เรียกชื่อว่า "โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ" เมื่อ พ.ศ. 2425 เป็นต้น โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบได้จัดทั้งการฝึกหัดอย่างทหาร และเรียนแบบสามัญเหมือนโรงเรียนทั้งปวงด้วย ต่อมากิจการงานของโรงเรียนเจริญก้าวหน้าขึ้นตามลำดับ มีหม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์และบุตรหลานของข้าราชการ สมัครเรียนมากขึ้นทุกที จนเกินจำนวนตำแหน่งนายทหารมหาดเล็ก ฉะนั้น ณ จุดนี้เอง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ก็ทรงตัดสินพระทัยว่า ถ้าหากเปลี่ยนให้เป็นโรงเรียน สำหรับข้าราชการทั่วไป จะเป็นประโยชน์แก่บ้านเมืองยิ่งกว่าเป็นโรงเรียนสำหรับนายทหารมหาดเล็กกรมเดียว และได้เปลี่ยนฐานะนักเรียนจากทหารมาเป็นนักเรียนพลเรือน นอกจากนั้นพระองค์ก็ได้โปรดฯ ให้สร้างตึกยาวทางพระราชวังด้านใต้ ใช้เป็นที่เล่าเรียนและที่อยู่นักเรียนอีกหลังหนึ่งด้วย การตั้งโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบจึงนับว่าสำเร็จบริบูรณ์เมื่อ ปีระกา พ.ศ. 2427 นั่นเอง โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบมีนักเรียนเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทั่งเมื่อ พ.ศ. 2436 จึงขยายออกไปตั้งนอกพระบรมมหาราชวัง และจากเหตุนี้เองจึงเรียกชื่อเพียง "โรงเรียนสวนกุหลาบ" กับได้แยกเป็น 2 แห่ง คือ โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายไทย และ โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายอังกฤษ ยุคที่ 2 ขยายออกนอกวัง โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายไทย หลังจากออกย้ายจากพระบรมมหาราชวัง โรงเรียนสวนกุหลาบก็ได้เคลื่อนย้ายไปยังศาลา 4 หลัง ของวัดมหาธาตุด้านทิศเหนือเรียกว่า โรงเรียนสวนกุหลาบวัดมหาธาตุด้านทิศเหนือ เพื่อรอการก่อสร้างโรงเรียนแห่งใหม่ ซึ่งในช่วงนี้มีโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายไทยอยู่ 2 ที่ ซึ่งอีกที่หนึ่งอยู่ที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวงในพระบรมมหาราชวัง เรียกว่า โรงเรียนสวนกุหลาบไทยในโรงเรียนมหาดเล็กหลวง ซึ่งโรงเรียนนี้คาดว่าเกิดจากการเคลื่อนย้าย ไปยังวัดมหาธาตุนั้นเคลื่อนย้ายไปไม่หมด ต่อมากระทรวงธรรมการได้งบประมาณในการสร้างที่ว่าการกระทรวงใหม่ และกระทรวงต้องการให้โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบเป็นโรงเรียนสำหรับฝึกหัดทดลองวิธีสอนและตำราเรียน จึงยกตึกหลังแรกใน 3 หลัง ให้เป็นโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ เรียกว่า โรงเรียนสวนกุหลาบวังหน้า ซึ่งจริง ๆ กระทรวงต้องการให้โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบทั้งฝ่ายไทยและฝ่ายอังกฤษมารวมกันที่นี่ แต่สถานที่คับแคบไป จึงนำมาเฉพาะโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายไทยเพียงฝ่ายเดียว ต่อมาในปี พ.ศ. 2452 กระทรวงธรรมการ ได้ย้ายสถานที่ใหม่ ดังนั้นโรงเรียนสวนกุหลาบจึงต้องย้ายด้วย ซึ่งได้ย้ายไปอาศัยอยู่ ณ บริเวณศาลาวัดมหาธาตุด้านใต้เป็นการชั่วคราว จนกระทั่งย้ายมาอยู่ที่โรงเลี้ยงเด็กริมคลองมหานาค (โรงเรียนสวนกุหลาบโรงเลี้ยงเด็กริมคลองมหานาค) หลังจากโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายไทยได้ย้ายไปตามสถานที่ต่าง ๆ ถึง 5 แห่ง โรงเรียนสวนกุหลาบก็ได้กลับมารวมอีกครั้งที่ "ตึกแถวหลังยาววัดราชบูรณะ" โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กรมโยธาธิการออกแบบ แล้วใช้งบประมาณของวัดราชบูรณะเพื่อเช่าสถานที่ และพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้กำหนดเป็นโรงเรียนชั้นมัธยมศึกษาพิเศษ แล้วให้ชื่อว่า "โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย" และการรวมตัวครั้งนี้เป็นการรวม "สวนกุหลาบ" ทั้งหมด ซึ่งรวมทั้งโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายอังกฤษด้วย โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายอังกฤษ หลังจากโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายไทย ย้ายออกจากพระบรมมหาราชวังไปแล้ว แต่โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฝ่ายอังกฤษยังคงอยู่ในพระบรมหาราชวัง โดยย้ายจากที่เดิมมาอยู่ที่ตึก 2 หลังริมพระที่นั่งสุทไธสวรรย เรียกว่า "โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบริมพระที่นั่งสุทธัยสวรรค์" ต่อมาได้ย้ายไปตั้งอยู่ ณ วังพระองค์เจ้าภานุมาศ ซึ่ง หมายถึง "วังหน้า" เดิมในสมัยรัชกาลที่ 4 เรียกว่า โรงเรียนสวนกุหลาบวังหน้า โดยอาศัยเก๋งจีนที่เป็นฝีพระหัตถ์ของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นที่สอน หลังจากอาศัยอยู่ที่นี่ช่วงหนึ่ง ก็ได้ย้ายมาตั้งอยู่ที่สตรีสวนสุนันทาลัย (ปากคลองตลาด) เนื่องจากโรงเรียนนี้มีนักเรียนน้อยลงเรื่อย ๆ จำต้องปรับปรุง มีการพักการเรียนการสอนไว้ก่อน โรงเรียนสวนกุหลาบซึ่งยังไม่มีสถานที่แน่นอน จึงได้ย้ายมาเปิดการสอนเป็นชั่วคราว เรียกว่า โรงเรียนสวนกุหลาบอังกฤษสุนันทาลัย จนกระทั่งสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้มีหนังสือขอพระราชทานที่โรงเรียนสตรีสุนันทาลัยเพื่อปรับปรุงให้เป็น "โรงเรียนราชินี" โรงเรียนสวนกุหลาบอังกฤษสุนันทาลัยจึงได้ย้ายมารวมอยู่กับโรงเรียนเทพศิรินทร์ เพราะว่าโรงเรียนเทพศิรินทร์ได้มีการปรับปรุงซ่อมแซมโรงเรียนครั้งใหญ่ ใช้งบประมาณในการสร้างโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบแห่งใหม่ โดยมีข้อตกลงในการก่อสร้าง "ตึกแม้นนฤมิตร์" เป็นตึกเรียนหลังใหม่ และให้ชื่อว่า โรงเรียนสวนกุหลาบตึกแม้นนฤมิตร์ ทั้งนี้โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการให้กรมศึกษาธิการเป็นผู้ดำเนินการทำสัญญาก่อสร้าง ต่อมาได้มีการเปลี่ยนนามโรงเรียนสวนกุหลาบเป็นโรงเรียนเทพศิรินทร์ตึกแม้นนฤมิตร์แทน โดยเหตุที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเห็นว่าพระองค์ได้ออกเงินเพียงส่วนน้อยเท่านั้น ยุคที่ 3 กลับมารวมตัว ต่อมาการเดินทางอันยาวนานของ "สวนกุหลาบ" จึงได้สิ้นสุดลงเมื่อปี พ.ศ. 2454 โดยโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ ได้รวมกับฝ่ายไทยและได้แหล่งที่พำนักถาวร พร้อมกับนามว่า "โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย" ถึงตรงนี้ โรงเรียนสวนกุหลาบทั้งสองฝ่ายก็ได้มารวมกันอีกครั้งโดยอยู่ในพื้นที่ของวัดราชบุรณะ และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงให้สร้างตึกยาวขึ้นเพื่อดำเนินการสอน การที่พระองค์ทรงพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้สร้างตึกยาวนี้ ทรงมอบให้กรมโยธาธิการเป็นผู้ออกแบบโดยใช้งบประมาณของวัดราชบูรณะ ซึ่งในเวลานั้นเงินสร้างตึกให้ชาวบ้านเช่าโดยเปลี่ยนเป็นให้โรงเรียนเช่า เพื่อใช้เป็นโรงเรียนแผนใหม่ ทั้งนี้ด้วยความคิดของเจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี (หม่อมราชวงศ์เปีย มาลากุล) ศิษย์เก่าเลขประจำตัวหมายเลข 2 ของโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ เสนาบดีกระทรวงธรรมการในขณะนั้น โดยมีการเซ็นสัญญาเช่ากับพระธรรมดิลก เจ้าอาวาสวัดราชบูรณะในสมัยนั้น โดยมีนายเอง เลียงหยง เป็นผู้รับเหมาก่อสร้าง ใช้งบประมาณทั้งสิ้น 10,150 บาท จึงได้เกิดตึกยาว รวมนักเรียนสวนกุหลาบจากที่ต่าง ๆ ในปี พ.ศ. 2453 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จมาทอดพระเนตรการก่อสร้างด้วยพระองค์เอง ก่อนสวรรคตในปี พ.ศ. 2453 นั้นเอง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าทรงเป็นผู้ก่อกำเนิดโรงเรียนนี้โดยแท้ นับเป็นมหากรุณาธิคุณแก่ทวยราษฎร์อย่าง ล้นเกล้าฯ หาที่สุดมิได้ ตึกยาว ที่เคียงข้างตึกยาว (สวนกุหลาบ) ความจริงแล้วก่อนช่วงเกิดสงครามโลก ตึกยาวดังกล่าวเป็นของโรงเรียนเพาะช่าง ซึ่งมีหลักฐานเป็นภาพป้ายโรงเรียนเพาะช่างติดอยู่บริเวณทางเข้าตึกยาว บทบาททางวิชาการ สังคม และการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม ริเริ่มโครงการฟุตบอลประเพณีจุฬา-ธรรมศาสตร์ โรงเรียนมีความโดดเด่น ในด้าน ความรักความสมานสามัคคีกลมเกลียวระหว่างรุ่นพี่-รุ่นน้อง ความรักกตัญญูกตเวที ทั้งระหว่าง พ่อ-แม่ ระหว่างอาจารย์-ลูกศิษย์ มีความเป็นผู้นำ ดังคติประจำใจที่ว่า "เป็นผู้นำ รักเพื่อน นับถือพี่ เคารพครู กตัญญูพ่อ-แม่ ดูแลน้อง" โรงเรียนมีความโดดเด่นด้านกิจกรรมมากมาย โดยจัดขึ้นในกลุ่ม ของนักเรียน (ตัวอย่าง ภายใน รร. คือ งานสมานมิตร และงานมุทิตาจิต ภายนอกโรงเรียน ได้แก่ สวนจาม สวนโดม สวนศรีตรัง เป็นต้น) ชึ่งในโรงเรียนได้จัดกิจกรรมชุมนุมขึ้นของนักเรียนที่เปิดทำการทั้งหมดทั้งที่มีในคำสั่งโรงเรียนและไม่มีในคำสั่งโรงเรียน จำนวนทั้งหมดเฉลี่ย 30-50 ชุมนุมในแต่ละปีการศึกษา บทบาททางการเมืองและการก้าวสู่ปัจจุบัน ปี พ.ศ. 2475 มี การเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ซึ่งเป็นที่ไม่คาดคิดว่าโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย โรงเรียนหลวงแห่งแรกของประเทศไทย จะมีหน้าประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวกับการเมืองการปกครองในสมัยนั้นด้วย เมื่อ วันศุกร์ที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 คณะราษฎร ได้จับตัวพระบรมวงศานุวงศ์ เป็นตัวประกัน รวมทั้ง สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ด้วย บรรยากาศขณะนั้นตึงเครียดมีการวิพากษ์วิจารณ์เป็นอย่างมาก บรรยากาศด้านการเมืองรุนแรงน่าหวาดกลัวแม้กระทั่งในโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ในวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ซึ่งเป็นวันเปลี่ยนแปลงการปกครองนั้น มีรถถังแล่นมาจอดขวางประตูโรงเรียน มีนายทหารและพลเรือนของคณะราษฎร นำโดย นายสงวน ตุลารักษ์ ได้เข้ามาในโรงเรียน เชิญอาจารย์ใหญ่ ซึ่งขณะนั้นคือ อาจารย์เอซี เชอร์ชิล และนักเรียน ม.6-ม.8 เข้าหอประชุมสามัคคยาจารย์สมาคม ประกาศทุกคนได้รับทราบว่า ขณะนี้ได้มีการปฏิวัติเพื่อเปลี่ยนแปลงการปกครอง ขอให้ทุกคนอยู่ในความสงบ จากบทสัมภาษณ์ศิษย์เก่าในหนังสือ "ตำนานสวนกุหลาบ" ซึ่งเป็นหนังสือที่จัดทำขึ้นในปี พ.ศ. 2538 เพื่อรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับโรงเรียนสวนกุหลาบฯ ครั้งสำคัญ เพื่อเฉลิมฉลองโรงเรียนสวนกุหลาบฯ ในวาระครบ 12 ทศวรรษ ได้มีสัมภาษณ์ สมจิตต์ โฆสุวรรณะ (สก.6487 เข้าเรียน พ.ศ. 2474) โดยมีรายละเอียดว่า นักเรียนสวนกุหลาบได้ลุกขึ้นถามว่า "ทำไมต้องเปลี่ยนแปลงการปกครอง" นายสงวน ตอบว่า "ไม่ต้องถามเวลานี้ ถ้าต้องการรายละเอียดต้องตอบด้วยปืน ขณะนี้ได้จับเจ้านายไปแล้ว" บรรยากาศตอนนี้มีความสับสน นักเรียนที่ไม่เข้าใจเหตุการณ์ บ้างก็หลบอยู่ตามห้องเรียน บ้างก็กระโดดหนีออกจากโรงเรียนไป ที่เข้าประชุมก็ไม่ค่อยเข้าใจแจ่มชัดนัก แต่การกระทำครั้งนี้ดูเหมือนว่าจะควบคุมความสงบสุขของ ครูและนักเรียนในโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ซึ่งเป็นโรงเรียนใหญ่ และในขณะนั้นถือว่าใกล้ชิดกับราชวงศ์และข้าราชการชั้นสูงของกระทรวงธรรมการนั่นเอง จากเหตุการณ์ตอนนี้พอสันนิษฐานว่า โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยเป็นโรงเรียนที่มีบทบาทสำคัญแห่งหนึ่ง ซึ่งคณะราษฎร์จำเป็นจะต้องควบคุมสถานการณ์ไว้ เพราะเป็นต้นแบบในด้านต่าง ๆ ของโรงเรียนทั่วไป ครูอาจารย์ และ นักเรียน ก็น่าจะเป็นพลังที่จะต่อต้านคณะปฏิวัติ ซึ่งก่อให้เกิดความระส่ำระสาย ยากที่คณะราษฎร์จะดูแลได้ จึงได้ใช้วิธีนำรถถังมาปิดโรงเรียนและควบคุมสถานการณ์ดังกล่าว อย่างไรก็ตามตัวแทนของคณะปฏิวัติมิได้กระทำการใด ๆ แก่ครูและนักเรียน เพียงเรียกให้มาชุมนุมและประกาศสถาณการณ์ในขณะนั้น อิงจากบทสัมภาษณ์ ประดิษฐ อเนกานนท์ (ส.ก.6557 เข้าเรียนพ.ศ. 2474) ในหนังสือ "ตึกยาวสอนให้มีความสำนึกในการตอบแทนบุญคุณแผ่นดิน" ได้เล่าให้ฟังถึงเหตุการณ์ในครั้งนั้นว่า "ตอนปี 2475 เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองทางคณะราษฎร์เอารถถังเข้ามาจอดในโรงเรียนเลย ตอนนั้นผมอยู่ ม.4 ทหารมาถาม "ใครจะสมัครอยู่คณะราษฎร์บ้าง" ก็ไปกันพรึบเลย" นอกจากนี้ กิจกรรมอีกประการหนึ่งที่เป็นผลสะท้อนให้เห็นว่า โรงเรียนสวนกุหลาบมีบทบาททางการเมืองการปกครอง สมัยนั้นคือ การที่ลูกเสือโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย มีส่วนช่วยรัฐบาลในการปราบกบฏบวรเดช ในกรณีของการปราบกบฏบวรเดชนี้ รัฐบาลขณะนั้นได้ขอความร่วมมือจากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ให้ส่งอาสาสมัครที่เป็นลูกเสือไปช่วยเป็นกองกำลัง ด้านลำเลียงกระสุนปืนส่งเสบียงบริเวณบางซื่อบ้าง และหลักสี่ทำหน้าที่เฝ้าคุกเพื่อไม่ให้มีการจลาจลบ้าง โดยแต่งกายชุดลูกเสือไปช่วยเป็นพลรบ การสู้รบครั้งนี้มีลูกเสือโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยที่ช่วย เป็นกองกำลังสนับสนุนจนฝ่ายรัฐบาลได้รับชัยชนะ ต่อมาจอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี ได้มอบโล่เกียรติยศ จากการปราบกบฏครั้งนี้ ให้กับโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย (อยู่ในห้องนิทรรศการ จาริกานุสรณ์) และนักเรียนรุ่นนั้นทุกคนได้รับเหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ ซึ่งมีการประกาศไว้ในราชกิจจานุเบกษาด้วย เมื่อในปี พ.ศ. 2541 เหตุการณ์ทางการเมืองที่ไม่น่าเชื่อว่าจะเกิดขึ้นอีกเป็นหนที่สอง เมื่อนักเรียนโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย กว่า 2,000 คน ได้เดินทางไปยังกระทรวงศึกษาธิการเพื่อสอบถามข้อข้องใจ ในเรื่องสาเหตุของการสั่งย้ายผู้อำนวยการโรงเรียนในสมัยนั้น (นายธานี สมบูรณ์บูรณะ) จากเหตุการณ์ดังกล่าวทำให้โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ปรากฏไปตามสื่อต่างๆ ทั้ง โทรทัศน์ วิทยุ และหนังสือพิมพ์ === ประวัติสิ่งปลูกสร้าง === ในระยะก่อนเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 นั้น ได้มีการสร้างอาคารต่างๆเพิ่มเติม รวมทั้งสิ้นแล้วมีอาคารอยู่ 10 หลัง คือ อาคารเรียนหลังยาว (ตึกยาว) ซึ่งยังคงตั้งตระหง่านมาจนกระทั่งถึงทุกวันนี้ ตึกวิทยาศาสตร์ชั้นเดียว โรงอาหาร โรงพลศึกษา ตึกหลังกลางและบ้านพักครู ที่พักภารโรง รวม 5 หลัง ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 นั้น อาคารบางหลังได้รับความเสียหายจากลูกระเบิด และเมื่อสงครามสงบก็ได้รับการซ่อมแซมดังนี้คือ อาคารหลังยาว และตึกวิทยาศาสตร์ได้รับการซ่อมแซมจนใช้การได้ดี ส่วนโรงอาหาร โรงพลศึกษา และตึกหลังกลาง นั้นถูกระเบิดเมื่อ 14 กันยายน พ.ศ. 2488 ได้รับความเสียหายมากจนเกินกว่าจะซ่อมแซมให้ใช้ได้ดังเดิมได้ พ.ศ. 2502 ทุบ ตึกสามัคยาจารย์สโมสรสถาน หรือ ตึกสามัคยาจารย์หลังแรก พ.ศ. 2504 เปิดใช้ ตึกสามัคยาจารย์ เมื่อวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2504 พ.ศ. 2496 ก็ได้สร้างหอประชุม "สวนกุหลาบรำลึก" เคียงข้างกับตึกหลังยาวทางด้านวิทยาลัยเพาะช่าง และมีสะพานลอยโยงถึงตึกเรียนหลังยาวด้วย หอประชุมนี้ภายหลังทรุดโทรมลง และได้ทุบในปี พ.ศ. 2534 สร้างเป็น "อาคารสวนกุหลาบรำลึก" พ.ศ. 2510 มีการสร้างตึกพละศึกษา ทางด้านทิศตะวันตกใกล้ตึกวิทยาศาสตร์และอีก 2 ปีต่อมาก็ ได้สร้างโรงอาหารขึ้นใกล้กับตึกพลศึกษา หลังจากนั้นก็ได้สร้างตึกสามัคยาจารย์สมาคม 3 ชั้น แทนที่สามัคยาจารย์สมาคม ทางด้านใต้ของโรงเรียน และสุดท้ายก็ได้สร้างอาคารสามัคยาจารย์ 4 ชั้น ติดกับตึกสามัคยาจารย์เดิมขึ้น พร้อมกับอาคารพระเสด็จ ซึ่งสร้างแทนที่ศาลาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี พ.ศ. 2519 เปิดใช้สนามกีฬาเอนกประสงค์ "สนามไพศาล" เมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2519 โดยที่มาของนาม "สนามไพศาล" เพื่อเป็นอนุสรณ์แด่ "นายไพศาล นันทาภิวัฒน์ ศิษย์เก่าสวนกุหลาบฯ ปี พ.ศ. 2481" ซึ่งถึงแก่กรรมด้วยโรคหัวใจวาย เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2518 สนามไพศาลเป็นลานซีเมนต์ล้อมตาข่ายเหล็ก ใช้เป็น สนามบาสเกตบอล สนามตะกร้อ สนามเทนนิส ลานจัดกิจกรรมนักเรียน ภายหลังทุบเพื่อสร้าง "อาคาร 123 ปี สวนกุหลาบวิทยาลัย" ปลายปี พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2521 สร้างตึกดำรงราชานุภาพ บนพื้นที่เดิมซึ่งเป็นโรงอาหารเป็นอาคารเรียน 5 ชั้น ชั้นล่างเป็นโรงอาหาร ต่อมาเมื่อตึกปิยมหาราชานุสรณ์สร้างเสร็จแล้วได้ย้ายโรงอาหารไปชั้นล่างของตึกปิยมหาราชานุสรณ์ ส่วนชั้นล่างของตึกดำรงราชานุภาพได้กั้นเป็นห้องเรียนและห้องโสตทัศนศึกษา พ.ศ. 2525 เนื่องในโอกาสที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยมีอายุครบ 100 ปี ได้ก่อสร้างตึกปิยมหาราชานุสรณ์ ซึ่งเดิมเป็นอาคารโรงยิมชั้นเดียว พ.ศ. 2527 เปิดใช้ ตึกปิยมหาราชานุสรณ์ (ตึก ๑๐๐ ปี) โดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นเกล้าล้นกระหม่อมจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และทรงเปิดอาคารเมื่อ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2527 ไฟล์:หอประชุมสวนกุหลาบรำลึก2.jpg|หอประชุมสวนกุหลาบรำลึก ไฟล์:ตึกยาว-โรงไฟฟ้าวัดเลียบ.jpg|ตึกยาว ด้านหลังเป็นปล่องโรงไฟฟ้าวัดเลียบ ไฟล์:ศาลาพระเสด็จ 2496.jpg|โรงพละ และศาลาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี ไฟล์:สามัคยาจารย์สมาคม-ตึกยาว.jpg|สามัคยาจารย์สมาคม พ.ศ. 2530 กรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนอนุรักษ์อาคารหลังยาวเป็นโบราณสถานเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2530 เนื่องจากมีความสำคัญทางประวัติการศึกษาแห่งชาติ ในปีเดียวกันทางโรงเรียนได้ทำการรื้อถอนอาคารพระเสด็จฯ เพื่อก่อสร้างใหม่ เนื่องจากบริเวณที่ตั้งอาคารเกิดการทรุดตัวเกรงว่าจะเป็นอันตราย และได้สร้างอาคารพระเสด็จฯ ขึ้นมาใหม่ เสร็จสมบูรณ์และได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีเสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดอาคาร เมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2535 และในปีเดียวกันมีพิธีเปิดอาคารสุทธิ เพ็งปาน ซึ่งเริ่มก่อสร้างมาตั้งแต่ปี 2534 ด้านหลังของอาคารสามัคยาจารย์ ใช้เป็นที่พักนักกีฬาและสระว่ายน้ำ พ.ศ. 2537 ดำเนินการก่อสร้างอาคารหอประชุมสวนกุหลาบรำลึก หลังใหม่ขึ้น แทนหลังเดิมซึ่งชำรุดทรุดโทรม โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จมาพระราชดำเนินมา ทรงทำพิธีเปิดในวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2538 พ.ศ. 2538 จุดรวมสำคัญของสวนกุหลาบวิทยาลัยในรอบ 113 ปี คืองาน "สวนกุหลาบวิทยาลัย ใน 12 ทศวรรษ" 8-11 มีนาคม พ.ศ. 2538 เพื่อรวบรวมประวัติศาสตร์อันยาวนานของสวนกุหลาบวิทยาลัยเพื่อจัดตั้งพิพิธภัณฑ์การศึกษาแห่งชาติ ณ ตึกยาว ปัจจุบันนี้ตึกยาวได้มีอายุ ปีแล้ว และตึกยาวก็เป็นตึกที่ใช้อบรมนักเรียน ผลิตบุคลากรและเยาวชนที่มีคุณภาพออกไปรับใช้ประเทศชาติ ตึกยาวจึงเป็นที่รักใคร่ของนักเรียนสวนกุหลาบยากยิ่งเสมอมาโดยตลอด พ.ศ. 2547 รื้อสนามกีฬาเอนกประสงค์ สนามไพศาล และสร้างอาคารเอนกประสงค์ อาคาร ๑๒๓ ปี สวนกุหลาบวิทยาลัย เปิดใช้เมื่อ 9 มีนาคม พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2549 อัญเชิญหลวงพ่อสวนกุหลาบองค์จำลอง ประดิษฐาน ณ บุษบก ซึ่งสร้างขึ้นใหม่ ณ หน้าอาคาร ๑๒๓ ปี สวนกุหลาบวิทยาลัย เมื่อ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2549 จากบทนิพนธ์ของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ที่ว่า จากพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จากการพระราชทานรางวัลนักเรียนโรงเรียนสวนกุหลาบ พ.ศ. 2427 ที่ว่า ได้แสดงให้เห็นว่าโรงเรียนสวนกุหลาบเป็นบ่อเกิดของความรู้รวมทั้งบุคลากรที่มีความสามารถมากมายเพื่อเผยแพร่วิชาความรู้แก่เยาวชนรุ่นหลังต่อไป ปัจจุบันนี้โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยก็ได้จัดตั้งมาเป็นเวลากว่า ปีและสามารถผลิตบุคลากรและเยาวชนที่มีคุณภาพออกไปรับใช้ประเทศชาติเสมอมาโดยตลอด สมกับคำนิพนธ์ของ สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ และ พระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระผู้ก่อตั้งสถานศึกษาแห่งนี้ทุกประการ == สัญลักษณ์ == === สัญลักษณ์ร่วมสถาบันสวนกุหลาบ === ไฟล์:Suankularb_Wittayalai_2425-2452.jpg|ตราประจำโรงเรียน พ.ศ. 2425 - 2452 ไฟล์:Suankularb_Wittayalai_2452-2459.jpg|ตราประจำโรงเรียน พ.ศ. 2452 - 2459 ไฟล์:Suankularb_Wittayalai_2459-2475.jpg|ตราประจำโรงเรียน พ.ศ. 2459 - 2475 ไฟล์:Suankularb_Wittayalai_2475.jpg|ตราประจำโรงเรียน พ.ศ. 2475 - ปัจจุบัน ตราประจำโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย มีวิวัฒนาการมาหลายยุคสมัยเริ่มต้นจากแบบแรกเมื่อจุลศักราช 1244 เรื่อยมาจวบจนปัจจุบันที่ใช้อยู่เป็นแบบที่ 4 (พ.ศ. 2475 - ปัจจุบัน) โดยเป็นตราของโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ได้พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ใช้พระมหาปรมาภิไธยย่อ "จปร." ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 กลับมาบรรจุในตราประจำโรงเรียนอีกครั้งหนึ่ง หลังมีการเปลี่ยนแปลงตราประจำโรงเรียนมาแล้ว 4 แบบ นับแต่มีการก่อตั้งโรงเรียนในปี พ.ศ. 2425 เป็นต้นมา มีลักษณะของตราเป็นรูปหนังสือ ที่บริเวณหน้าปกได้ประดิษฐาน พระปรมาภิไทยย่อ จ.ป.ร. และมีพระเกี้ยวยอดอยู่ด้านบน ในหนังสือมีขนนก ดินสอ ไม้บรรทัด ด้านขวามีช่อกุหลาบ 4 ดอก อันหมายถึงหัวใจนักปราชญ์ คือ สุ จิ ปุ ริ หรือ ฟัง พูด อ่าน เขียน การเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพย่อมเกิดจากการฟัง คิด สอบถาม และจดบันทึก จึงจะเรียนได้อย่างสัมฤทธิ์ผล ด้านล่างซ้ายของหนังสือมีริบบิ้นผูกอยู่ที่ก้านกุหลาบ มีข้อความอยู่ที่ริบบิ้น เขียนว่า “โรงเรียนหลวงสวนกุหลาบ” ด้านบนปรากฏมีปรัชญาและคติพจน์ “สุวิชาโน ภว โหติ” ด้านล่างมีคำแปลว่า “ผู้รู้ดีเป็นผู้เจริญ”ตรานี้จึงประมวลความดีทั้งหลายรวบรวมไว้ในตราโรงเรียน จึงถือว่าเป็นสัญลักษณ์ที่ชาวสวนกุหลาบวิทยาลัยควรภาคภูมิใจ สัญลักษณ์เสมาชมพู-ฟ้า เป็นตราสัญลักษณ์ของโรงเรียนรูปแบบที่ 3 เดิมเป็นเข็มประดับชุดนักเรียน "รูปเสมาตราโรงเรียน" ตรงกลางเป็นรูปดอกกุหลาบ ด้านล่างมีข้อความ "สุวิชา โน ภวํ โหติ" ที่โรงเรียนได้ให้โรงเรียนเพาะช่างออกแบบ ต่อมาได้เปลี่ยนเป็นเข็มเสมาชมพู-ฟ้า และเปลี่ยนมาเป็นการปักด้วยด้ายรูปทรงใบเสมาสีชมพู-ฟ้าอย่างละครึ่ง ประดับเหนืออักษรย่อโรงเรียนบนชุดนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายที่ใช้มาจวบจนปัจจุบัน สีประจำโรงเรียน ชมพู - ฟ้า * สีชมพู เป็นสีประจำวันพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งตรงกับวันอังคาร ความหมายของสีชมพู คือ ความสุภาพอ่อนหวาน อ่อนโยน นอบน้อมเป็นสีแห่งความรัก ความเอื้อเฟื้อที่มีต่อบุลคลทั่วไป เป็นสีแห่งความเมตตา * สีฟ้า เป็นสีประจำนพระราชสมภพของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ซึ่งตรงกับวันศุกร์ ความหมายของสีฟ้า คือ ความเข้มแข็งอดทน ความกล้าหาญ ความเสียสละเป็นสีของท้องฟ้าที่มีอาณาเขตกว้างใหญ่ ไพศาลไม่มีที่สิ้นสุด เป็นสีแห่งจักรวาล * สีชมพู-ฟ้า จึงมีความหมายถึง องค์ผู้พระราชทานกำเนิดโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และพระบรมราชินีนาถ ทั้งยังหมายถึง เป็นแหล่งที่มีความรัก ความสามัคคี ของผู้ที่มีความดีงาม มีความนึกคิดที่สูงส่ง คติพจน์ประจำโรงเรียน ความว่า “สุวิชาโน ภวํ โหติ” อ่านว่า "สุ-วิ-ชา โน พะ-วัง โห-ติ" แปลเป็นภาษาไทยได้ว่า “ผู้รู้ดี เป็นผู้เจริญ” ผู้รู้ดี คือ ผู้รู้และเข้าใจในสิ่งต่างๆได้ดี คือรู้อ่าน รู้คิด รู้เท่าทัน รู้ความและรู้คุณ ผู้เจริญ คือผู้ที่เจริญด้วย ความประพฤติดี ดีพร้อมทั้งกาย วาจา และใจ กระทำแต่สิ่งที่ดีงาม สร้างสรรค์คำนึงถึงผลประโยชน์ ส่วนรวมมากกว่าส่วนตัว สุภาพบุรุษสวนกุหลาบฯ "สุภาพบุรุษสุภาพสตรีสวนกุหลาบฯ" เป็นผู้นำ รักเพื่อน นับถือพี่ เคารพครู กตัญญูพ่อแม่ ดูแลน้อง สนองคุณแผ่นดิน เป็นอัตลักษณ์โรงเรียนสวนกุหลาบและโรงเรียนในเครือ ดอกกุหลาบ พันธุ์จุฬาลงกรณ์ คือ ดอกไม้ประจำโรงเรียน ดอกกุหลาบพันธุ์หนึ่ง ไม่มีหนามที่ลำต้น มีขนาดดอกที่ใหญ่มาก เกือบครึ่งหนึ่งของใบหน้าคน สีชมพู และมีกลิ่นหอมจัด เกิดการการเพาะพันธุ์ของชาวยุโรปผู้หนึ่ง และชาวยุโรปผู้นั้นได้ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต ตั้งชื่อกุหลาบงามพันธุ์ที่เขาผสมขึ้นใหม่ว่า “King of Siam” ซึ่งเป็นดอกกุหลาบที่โปรดของพระราชชายาเจ้าดารารัศมี และทรงถวายนามกุหลาบนั้นว่า กุหลาบจุฬาลงกรณ์ เพลงประจำโรงเรียน เพลงประจำโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ประพันธ์ขึ้นตามพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว คำร้องโดย หม่อมราชวงศ์เลื่อน สิงหรา ผู้เรียบเรียงคือ สุวัฒน์ เทียมหงษ์ ทำนองจากเพลงแขกต่อยหม้อ อัตราจังหวะสองชั้น เป็นเพลงไทยเดิมที่ใช้ประกอบการแสดง ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา มีจังหวะการเอื้อนทำนองโดยเฉพาะ โดยเพลงนี้ได้ขับร้องครั้งแรกในงานรื่นเริงประจำปีพ.ศ. 2471 รู้จักกันในชื่อ บรรดาเรา และมีเพลงอื่นๆ อีกดังต่อไปนี้ มาร์ชสวนกุหลาบ มาร์ชชมพูฟ้า กลิ่นกุหลาบ กุหลาบคืนสวน รหัสสวน กุหลาบที่ไม่เคยโรย จากแดนสวน ชมพู-ฟ้า อาลัย ชมพู-ฟ้า คู่ใจ วันสมานมิตร สู่แดนสวน หอมกลิ่นกุหลาบ จตุรมิตร ร้อยสิบปีที่เรารอคอย วันดอกกุหลาบ === สิ่งเคารพสักการะ === หลวงพ่อสวนกุหลาบ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสร้าง พระราชทานเป็นพระพุทธรูปประจำโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย กรุงเทพมหานคร เมื่อครั้งเป็นโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ ซึ่งรัชกาลที่ 5 ทรงพระมหากรุณาธิคุณให้ตั้งชื่อเป็นครั้งที่พระตำหนักสวนกุหลาบในพระบรมมหาราชวัง เมื่อ พ.ศ. 2424 เข้าใจว่าเมื่อโรงเรียนย้ายออกมาตั้งภายนอก พระบรมมหาราชวัง หลวงพ่อสวนกุหลาบคงได้เป็นพระพุทธรูปประจำโรงเรียนต่อมา พ่อปู่สวนกุหลาบ ถือเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวสวนกุหลาบมาอย่างยาวนาน เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ลำดับแรกที่ชาวสวนกุหลาบเคารพกราบไหว้ตั้งแต่ก้าวแรกที่เข้ามาเป็นนักเรียนสวนกุหลาบ รวมถึงทุกเช้ายามที่เราเดินเข้ามายังโรงเรียน และเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ลำดับสุดท้ายที่พวกเรากราบไหว้ยามที่เราเดินออกจากโรงเรียนในยามเย็น และแม้ในยามค่ำย่ำสนธยาของคืนวันจากเหย้า วันสุดท้ายของการใช้ชีวิตนักเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย พ่อปู่สวนกุหลาบเป็นสิ่งที่ชาวสวนกุหลาบให้ความเคารพมารุ่นต่อรุ่น เป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวสวนกุหลาบตลอดระยะเวลา6 ปี ที่อยู่ในรั้วโรงเรียน และถึงแม้จะจบการศึกษาไปแล้วลูกสวนกุหลาบยังคงกลับมากราบเคารพกันและเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจอย่างไม่เสื่อมคลาย พระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระบรมรูปประทับยืนเต็มพระองค์ ขนาดหนึ่งเท่าครึ่งของพระองค์จริง ฉลองพระองค์ชุดสากล พระหัตถ์ซ้ายถือธารพระกร พระหัตถ์ขวาถือพระมาลา ความสูง 267 เซนติเมตร น้ำหนักประมาณ 800 กิโลกรัม รมสีเนื้อมันปู หรือสีเม็ดมะขามสุก บนแผ่นจารึกที่ฐานพระบรมราชานุสาวรีย์ อัญเชิญตราพระปรมาภิไธยย่อ จปร ไว้เหนือข้อความดังต่อไปนี้ :- == กิจกรรม == === กิจกรรม-ประเพณี === วันละอ่อน วันรับขวัญเสมา วันแนะนำกิจกรรม วันสมานมิตร วันมุทิตาจิต วันจากเหย้า นิทรรศสวนฯ (Suankularb Exhibition) จตุรมิตรสามัคคี (Jaturamitr) === กิจกรรมร่วมสถาบันสวนกุหลาบ === งานชุมนุมลูกเสือ-เนตรนารีสวนกุหลาบสัมพันธ์ กลุ่มโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ได้ร่วมกันจัด งานชุมนุมลูกเสือ-เนตรนารี “สวนกุหลาบสัมพันธ์” ขึ้นเป็นประจำทุกปี ณ ค่ายลูกเสือวชิราวุธ จังหวัดชลบุรี ซึ่งนักเรียนระดับมัธยมศึกษาปีที่ 2 จะเป็นผู้แทนของแต่ละโรงเรียน เข้าร่วมกิจกรรมนี้ การแข่งขันกรีฑาสวนกุหลาบสัมพันธ์ กลุ่มโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ได้ร่วมกันจัด “การแข่งขันกรีฑาสวนกุหลาบสัมพันธ์” ขึ้นเป็นประจำทุกปี ณ สนามเมนสเตเดียม ธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต โดยจะสลับเปลี่ยนหมุนเวียนกันเป็นเจ้าภาพ ดังต่อไปนี้ ครั้งที่ 13 วันที่ 26-27 ธันวาคม 2550 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย นนทบุรี ครั้งที่ 14 วันที่ 26-27 ธันวาคม 2551 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ครั้งที่ 15 วันที่ 12-13 ธันวาคม 2552 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ชลบุรี ครั้งที่ 16 วันที่ 28-29 มกราคม 2554 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย รังสิต ครั้งที่ 17 วันที่ 26-27 มกราคม 2555 โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย สมุทรปราการ ครั้งที่ 18 วันที่ 26-27 ธันวาคม 2556 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย รังสิต ครั้งที่ 19 วันที่ 25-26 ธันวาคม 2557 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ธนบุรี ครั้งที่ 20 วันที่ 28-29 ธันวาคม 2558 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ครั้งที่ 21 วันที่ 26-27 ธันวาคม 2559 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย นนทบุรี ครั้งที่ 22 วันที่ 10-11 มกราคม 2562 โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย สมุทรปราการ ครั้งที่ 23 วันที่ 29-30 มกราคม 2563 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย รังสิต ครั้งที่ 24 วันที่ 19-20 มกราคม 2566 โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย ปทุมธานี ครั้งที่ 25 โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย === กลุ่มมวลกุหลาบ === กลุ่มคณะกรรมการนักเรียนประสานทำงานร่วมกัน เริ่มแรกก่อตั้งโดยโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย 5 แห่งแรกในเขตกรุงเทพและปริมณฑล ได้แก่ โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย นนทบุรี โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย สมุทรปราการ โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย ปทุมธานี โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย รังสิต มีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างกลุ่มโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ตลอดจนเป็นแกนนำในการเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และถ่ายทอดขนบธรรมเนียม ประเพณี และวัฒนธรรมอันดีงาม ของชาวสวนกุหลาบวิทยาลัย เพื่อให้นักเรียนของกลุ่มโรงเรียน มีแนวปฏิบัติที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน รวมทั้งมีส่วนร่วมในกิจกรรมหลักของกลุ่มโรงเรียนฯ ทั้งหมด อาทิ งานชุมนุมลูกเสือสวนกุหลาบสัมพันธ์ การแข่งขันกรีฑาสวนกุหลาบสัมพันธ์ เป็นต้น ซึ่งภายหลังการประชุมและประสานงานในทุกๆ กิจกรรม จะถูกส่งต่อให้โรงเรียนในเครือสวนกุหลาบทั้งหมด เพื่อจัดกิจกรรมต่อไป === คณะกรรมการนักเรียน โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย === คณะกรรมการนักเรียน เป็นองค์กรนักเรียนที่ดำเนินการจัดตั้งอย่างถูกต้อง ภายใต้ระเบียบโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ว่าด้วยการทำกิจกรรมของนักเรียน พ.ศ. 2539 โดยไม่มีหลักฐานการจัดตั้งในยุคเริ่มต้นอย่างเด่นชัด แต่คาดว่าน่าจะมีการจัดตั้งมาเป็นระยะเวลานานแล้ว คณะกรรมการนักเรียน โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย มีบทบาทในการเป็นแกนนำนักเรียนที่ดำเนินการจัดกิจกรรมต่างๆ ของโรงเรียน ทั้งกิจกรรมตามประเพณี และกิจกรรมตามวาระและโอกาสพิเศษต่างๆ เพื่อรักษาประเพณีและวัฒนธรรมอันดีงามของสังคมสวนกุหลาบวิทยาลัย ให้สนองต่อความต้องการของนักเรียน สังคมและชุมชน ดูแลระบบการทำกิจกรรมชุมนุมของนักเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยทั้งระบบ มีส่วนช่วยในการสนับสนุน ส่งเสริม และให้คำแนะนำต่อการทำกิจกรรมของนักเรียนทุกประเภท ตลอดจนมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นเพื่อการตัดสินใจของคณะครูและผู้บริหารในมุมมองของนักเรียน รวมทั้งเป็นตัวแทนของนักเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย เพื่อไปแสดงออกถึงความเห็นและมุมมองในเรื่องต่างๆ ต่อสังคมภายนอกในโอกาสที่เหมาะสม ซึ่งบทบาทเหล่านี้ยังคงได้รับการสืบทอดต่อจากรุ่นสู่รุ่นมาจนถึงปัจจุบัน งานส่งเสริมกิจกรรมนักเรียน กลุ่มบริหารกิจการนักเรียน ในการควบคุมดูแลของคณาจารย์ที่ปรึกษา โดยมี ภารกิจและหน้าที่รับผิดชอบ ดังต่อไปนี้ รับผิดชอบการจัดกิจกรรมตามประเพณีของชาวสวนกุหลาบวิทยาลัย ที่ดำเนินการโดยฝ่ายนักเรียนเป็นผู้รับผิดชอบควบคู่กับทางโรงเรียน เช่น วันละอ่อน, วันสมานมิตร, วันจากเหย้า, วันแนะนำกิจกรรม, งานนิทรรศการสวนกุหลาบฯ เป็นต้น ร่วมมือกับทางโรงเรียนในการจัดกิจกรรมของชาวสวนกุหลาบวิทยาลัยที่ทางโรงเรียนเป็นผู้รับผิดชอบหลัก เช่น ค่ายปฐมนิเทศและฝึกอบรมนักเรียนใหม่ มัธยมศึกษาปีที่ 1, การแข่งขันฟุตบอลจตุรมิตรสามัคคี รวมทั้งกิจกรรมตามวาระและโอกาสพิเศษอื่นๆ เช่น กิจกรรมวันแม่ วันพ่อ พิธีไหว้ครู กิจกรรมแห่เทียนพรรษา เป็นต้น รับผิดชอบการจัดทำหนังสืออนุสรณ์ประจำปีของโรงเรียน (หนังสือสมานมิตร) ร่วมกับคณะกรรมการรุ่น ดูแล จัดระบบ ส่งเสริม และให้คำแนะนำในการทำกิจกรรมในระบบชุมนุมของนักเรียนทั้งหมด อนึ่ง ในบางรุ่น คณะกรรมการนักเรียนอาจมีการตั้งคณะบุคคลเพื่อดูแลรับผิดชอบกิจการด้านนี้เป็นพิเศษโดยเฉพาะ ส่งเสริมระบอบประชาธิปไตยในโรงเรียน ตลอดจนรับฟังความคิดเห็นของนักเรียน เพื่อนำมาสู่การจัดกิจกรรมอันเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาโรงเรียนในฐานะที่นักเรียนสามารถกระทำได้ รับฟังความคิดเห็นของนักเรียน ตลอดจนมีส่วนร่วมในการเสนอมุมอง ตัดสินใจและแสดงความคิดเห็นต่างๆ ในเรื่องที่มีผลกระทบโดยตรงต่อทางโรงเรียนหรือตัวนักเรียนกับทางผู้บริหาร และคณาจารย์ที่เกี่ยวข้อง รวมถึงประเด็นสาธารณะ ต่อองค์กรภายนอก หรือต่อสาธารณชนตามที่ได้รับมอบหมาย หรือตามที่โอกาสอำนวย จัดกิจกรรม และส่งเสริม สนับสนุนการจัดกิจกรรมเพื่อเสริมสร้างขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรมอันดีงามของชาวสวนกุหลาบวิทยาลัยทุกประเภท รวมทั้งกิจกรรมเพื่อเพิ่มพูนคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของสุภาพบุรุษสวนกุหลาบฯ ร่วมพิจารณาและดูแล เฝ้าระวังความเปลี่ยนแปลงภายในสังคมของนักเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ในทางที่จะส่งผลกระทบต่อขนบธรรมเนียม ประเพณี จารีตของสังคมโดยรวม และนำเข้าสู่การหารือของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องเพื่อหาทางแก้ไขปัญหา ร่วมกับคณะกรรมการนักเรียนของโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย 5 สถาบันในการจัดตั้งองค์กรเครือข่าย กลุ่มมวลกุหลาบ เพื่อเป็นแกนนำในการจัดกิจกรรมเพื่อเสริมสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างโรงเรียนในเครือสวนกุหลาบวิทยาลัยทั้งหมด ตลอดจนเป็นแกนนำในการเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และถ่ายทอดขนบธรรมเนียม ประเพณี และวัฒนธรรมอันดีงามของชาวสวนกุหลาบวิทยาลัย ให้แก่นักเรียนของโรงเรียนในเครือสวนกุหลาบวิทยาลัยทั้งหมด ให้มีแนวปฏิบัติที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน รวมทั้งมีส่วนร่วมในกิจกรรมหลักของโรงเรียนเครือทั้งหมด ได้แก่ งานชุมนุมลูกเสือสวนกุหลาบสัมพันธ์ และการแข่งขันกรีฑาสวนกุหลาบสัมพันธ์ เป็นต้น ประสานงานกับผู้บริหารและคณาจารย์ที่เกี่ยวข้องในการดำเนินการต่างๆ ของโรงเรียนเพื่อให้การดำเนินการเหล่านั้นเป็นไปอย่างเรียบร้อยและมีประสิทธิภาพตามที่ได้รับมอบหมาย == ผู้อำนวยการ == {|class="wikitable" style="margin:auto; text-align:center" |- ! colspan = "4" style = "background: #ffddf4; " | ทำเนียบผู้บริหาร |- ! style = "background: LightCyan; " | ลำดับ ! style = "background: LightCyan; " | รายนาม ! style = "background: LightCyan; " | วาระการดำรงตำแหน่ง |- | 1 |align="left"| ม.อ.ต.พระยาศึกษาสมบูรณ์ (ม.ล.แหยม อินทรางกูร) |align="left"| |- | 2 |align="left"| อ.อ.พระยาอุปการศิลปเสริฐ (อั๋น ชัชกุล) |align="left"| |- | 3 |align="left"| Ernest Young |align="left"| พ.ศ. 2437 - พ.ศ. 2438 |- | 4 |align="left"| W.G. Johnson |align="left"| พ.ศ. 2438 - พ.ศ. 2440 |- | 5 |align="left"| E.S. Smith |align="left"| พ.ศ. 2438 - พ.ศ. 2440 |- | 6 |align="left"| H.E. Spivey |align="left"| พ.ศ. 2446 - พ.ศ. 2458 |- | 7 |align="left"| พระยาวินิจวิทยาการ (กร อมาตยกุล) |align="left"| พ.ศ. 2450 - พ.ศ. 2457 |- | 8 |align="left"| นอร์แมน ซัตตัน |align="left"| พ.ศ. 2458 - พ.ศ. 2473 |- | 9 |align="left"| พระปวโรฬารวิทยา (ป๋อ เชิดชื่อ) |align="left"| พ.ศ. 2473 - พ.ศ. 2475 |- | 10 |align="left"| A.C. Churchill |align="left"| พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2477 |- | 11 |align="left"| หลวงบุญปาลิตวิชชาสาสก์ |align="left"| พ.ศ. 2481 - พ.ศ. 2496 |- | 12 |align="left"| นายนพ ปาลกะวงศ์ ณ อยุธยา |align="left"| พ.ศ. 2498 - พ.ศ. 2500 |- | 13 |align="left"| นายสำเนียง ตีระวนิช |align="left"| พ.ศ. 2500 - พ.ศ. 2501 |- | 14 |align="left"| นายถวิล สุริยนต์ |align="left"| พ.ศ. 2501 - พ.ศ. 2503 |- | 15 |align="left"| นายโปร่ง ส่งแสงเติม |align="left"| พ.ศ. 2503 - พ.ศ. 2509 |- | 16 |align="left"| นายวินัย เกษมเศรษฐ |align="left"| พ.ศ. 2509 - พ.ศ. 2513 |- | 17 |align="left"| นายสุวรรณ จันทร์สม |align="left"| พ.ศ. 2513 - พ.ศ. 2519 |- | 18 |align="left"| นายกมล ธิโสภา |align="left"| พ.ศ. 2519 - พ.ศ. 2521 |- | 19 |align="left"| นายประยูร ธีระพงษ์ |align="left"| พ.ศ. 2521 - พ.ศ. 2522 |- | 20 |align="left"| นายสำเริง นิลประดิษฐ์ |align="left"| พ.ศ. 2522 - พ.ศ. 2526 |- | 21 |align="left"| นายสุทธิ เพ็งปาน |align="left"| พ.ศ. 2526 - พ.ศ. 2535 |- | 22 |align="left"| นางสมหมาย วัฒนะคีรี |align="left"| พ.ศ. 2535 - พ.ศ. 2539 |- | 23 |align="left"| นายธานี สมบูรณ์บูรณะ |align="left"| พ.ศ. 2539 - พ.ศ. 2541 |- | 24 |align="left"| นายศิริ สุงคาสิทธิ์ |align="left"| พ.ศ. 2541 - พ.ศ. 2542 |- | 25 |align="left"| นายณรงค์ รักเดช |align="left"| พ.ศ. 2542 - พ.ศ. 2543 |- | 26 |align="left"| นายสมพงษ์ รุจิรวรรธน์ |align="left"| พ.ศ. 2543 - พ.ศ. 2545 |- | 27 |align="left"| นายสิทธิรักษ์ จันทร์สว่าง |align="left"| พ.ศ. 2545 - พ.ศ. 2549 |- | 28 |align="left"| นายมนตรี แสนวิเศษ |align="left"| พ.ศ. 2549 - พ.ศ. 2552 |- | 29 |align="left"| นายพีระ ชัยศิริ |align="left"| พ.ศ. 2552 - พ.ศ. 2554 |- | 30 |align="left"| ดร.เชิดศักดิ์ ศุภโสภณ |align="left"| พ.ศ. 2554 - พ.ศ. 2558 |- | 31 |align="left"| นายวิฑูรย์ วงศ์อิน |align="left"| พ.ศ. 2558 - พ.ศ. 2559 |- | 32 |align="left"| ดร.วิทยา ศรีชมภู |align="left"| พ.ศ. 2559 - พ.ศ. 2561 |- | 33 |align="left"| นายจิณณภัทร พิบูลวิทิตธำรง |align="left"| พ.ศ. 2561 - ปัจจุบัน |} == ศิษย์เก่าที่มีชื่อเสียง == พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) นายกรัฐมนตรีสยามคนแรก ศ.ปรีดี พนมยงค์ นายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 7 ศ. พล.ต. ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช นายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 13 พล.อ. เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรี และนายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 16 พล.อ. สุรยุทธ์ จุลานนท์ ประธานองคมนตรีและนายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 24 พล.อ. สุนทร คงสมพงษ์ อดีตผู้บัญชาการทหารสูงสุด จุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ นักการเมืองชาวไทย, รองนายกรัฐมนตรีและหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ คนที่ 8 พล.ต.อ เพิ่มพูน ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ศักดิ์สยาม ชิดชอบ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม เนวิน ชิดชอบ ประธานบริหารสโมสรฟุตบอลบุรีรัมย์ ยูไนเต็ด อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร วัน อยู่บำรุง อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรกรุงเทพมหานคร ทรงศักดิ์ ทองศรี รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย ร.ต.อ. พงศกร ขวัญเมือง อดีตโฆษกกรุงเทพมหานคร อาทิวราห์ คงมาลัย นักร้อง กิตติภพ เสรีวิชยสวัสดิ์ ศิลปินและนักแสดง อรัญญ์ อัศวสืบสกุล ศิลปินและนักแสดง กัณวีร์ สืบแสง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคเป็นธรรม สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล นักวิชาการและนักประวัติศาสตร์ชาวไทย พระไชยบูลย์ ธมฺมชโย พระภิกษุชาวไทย เคยดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย == สถาบันสวนกุหลาบ == ปัจจุบันโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยมีสถานศึกษาในเครือที่ใช้ชื่อ “สวนกุหลาบวิทยาลัย” ในภูมิภาคต่างๆ ของประเทศไทยทั้งหมด 11 แห่ง มีการสร้างพันธกิจสำคัญร่วมกันขับเคลื่อนคุณภาพการศึกษาโดยการบริหารจัดการขององค์กรเครือข่ายสวนกุหลาบ สร้างบรรทัดฐานการเรียนการสอนทั้ง 11 แห่งให้ไปในทิศทางเดียวกัน ได้แก่ {|class="wikitable" style="margin:auto; text-align:center" !bgcolor="gray" style = "background: Khaki; " |ลำดับ !bgcolor="gray" style = "background: Khaki; " |โรงเรียน !bgcolor="gray" style = "background: Khaki; " |อักษรย่อ !bgcolor="gray" style = "background: Khaki; " |จังหวัด !bgcolor="gray" style = "background: Khaki; " |สถาปนา / ยกฐานะ !bgcolor="gray" style = "background: Khaki; " |สถานศึกษาเดิม |- |1 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย |ส.ก. / S.K. |กรุงเทพมหานคร |8 มีนาคม พ.ศ. 2425 | |- |2 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย นนทบุรี |ส.ก.น. / S.K.N. |นนทบุรี |30 มีนาคม พ.ศ. 2521 | |- |3 |align="left"|โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย สมุทรปราการ |นมร.ส.ก.ส. / NMR.S.K.S. |สมุทรปราการ |8 เมษายน พ.ศ. 2534 | |- |4 |align="left"|โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย ปทุมธานี |นมร.ส.ก.ป. / NMR.S.K.P. |ปทุมธานี |4 มีนาคม พ.ศ. 2535 | |- |5 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย รังสิต |ส.ก.ร. / S.K.R. |ปทุมธานี |3 มีนาคม พ.ศ. 2536 | |- |6 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ชลบุรี |ส.ก.ช. / S.K.C. |ชลบุรี |5 มีนาคม พ.ศ. 2542 | |- |7 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย เพชรบูรณ์ |ส.ก.พ. / S.K.PB. |เพชรบูรณ์ |24 มิถุนายน พ.ศ. 2542 |โรงเรียนท่าพลพิทยาคม (พ.ศ. 2519) |- |8 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย สระบุรี |ส.ก.บ. / S.K.B. |สระบุรี |6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2549 |โรงเรียนปากเพรียววิทยาคม (พ.ศ. 2537) |- |9 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย (จิรประวัติ) นครสวรรค์ |ส.ก.จ. / S.K.J. |นครสวรรค์ |27 ธันวาคม พ.ศ. 2550 |โรงเรียนจิรประวัติวิทยาคม (พ.ศ. 2517) |- |10 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ธนบุรี |ส.ก.ธ. / S.K.T. |กรุงเทพมหานคร |8 สิงหาคม พ.ศ. 2551 | |- |11 |align="left"|โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย นครศรีธรรมราช |ส.ก.นศ. / S.K.NS. |นครศรีธรรมราช |3 มีนาคม พ.ศ. 2554 |โรงเรียนลานสกาประชาสรรค์ (พ.ศ. 2516) |- |} == ดูเพิ่ม == จตุรมิตรสามัคคี อาคารสวนกุหลาบ สโมสรฟุตบอลสวนกุหลาบ == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == === หนังสือและบทความ === Teeraeak, A & Vilaithong, V. (2016). Suankularb English School: A School for Future Bureaucrats and the Ruling Class, 1883-1897. Rian Thai: International Journal of Thai Studies, 9, 29-52. === เว็บไซต์ === โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย สมาคมศิษย์เก่าสวนกุหลาบวิทยาลัย พิพิธภัณฑ์การศึกษาแห่งชาติ โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย เว็บบอร์ดไม่เป็นทางการ จตุรมิตรดอตคอม คนเสื้อชมพูฟ้า Facebook Page ตำนานบรรดาเรา Facebook Page สมาคมศิษย์เก่าสวนกุหลาบ โรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ สวนกุหลาบวิทยาลัย โรงเรียนมาตรฐานสากล โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย สวนกุหลาบวิทยาลัย โรงเรียนชายในกรุงเทพมหานคร โรงเรียนที่มีอัตราการแข่งขันสูง โรงเรียนที่มีอายุเกิน 100 ปีในประเทศไทย โรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 โบราณสถานในเขตพระนคร
รายชื่อกลุ่ใดนตรีและวงดนตรีสัญชาติไทย ชื่อในวงเล็บสำหรับกลุ่มที่ใช้ชื่อภาษาต่างประเทศ == ก == กงล้อ กรรมาชน กรีนแอปเปิลส์ (Green Apples) กรุงเทพมาราธอน (Krungthep Marathon) กรู๊ฟไรเดอร์ส (Groove Riders) กรู๊ไวี่ แอร์ไลส์ (Groovy Airline) กล้วยไทย (Kluay Thai) กอล์ฟ-ไมค์ (Golf-Mike) กอหญ้ม กัมปะนี กะท้อน กะลา กางเกง ก่านคอบอยส์ วง(การบันเทิง) กาเนชา (Hanesha) กินรี กู๊ก ขอยส์ (Good Boys) กูดเซปเทมเบอร์ (Good Septemfer) เก็ตสึโนวา (Getsunova) เกิร์ล (Girl) เกิร์ลฟอร์ซ (Girl Force) เกิร์ลลีเบอร์รี (Girly Berry) เกียร์ไนต์ (Gear Knight( แกงเนื้อ แก๕งโฟร์ (Gang 4) แก๊งปรกซอย แกรนด์เอ็กซ์ ฆGrand Ex') กราวิตี้ (Gravity) โกแกง โกรว์วิ่ง เพน (Growing Pain) == ข == ขอนแก่น ขัดใจแม่ ข้าราชการคลาสสิก ไข่เดือน == ค == คณะดนตรีร่วมสมึย คณะมะขามป้อม คณะมโหรีดนตรีสกา (The Superglssses Ska Ensemble) คนกันเอง คนคู่ คนด่านเกวียน คนมอ คร็อคโคไดล์ จูเนียร์ (Crocodile Junior) ครับ (Crub) คริสตัล (Crystal) ครีม (Cream) ควดนตั้ม (Quantum) ค์อกเทล (Cocktail) คอมมอนเซนส์ (Common Sense) คันไถ คาซอย คาซาม่า (Kasama) คาราบาว (Carabxo) คาราวาน คาราเมล (Karamail) คาไลโดสโคป (Kal3ovoscope) คาวบอยน้ำปู๋ คำภีร์ คิดแน็ปเปอร์ส (Kidnappers) คิดอินเซน (Kid Insane) คินเดอร์การ์เท็น (Kindergarten) คเว (Q) คิวตี้ (Q'Ty) คิส มี ไฟฟ์ (Kiss Me Five) คีตาญชลี คีรีบูน คุกคู (Cuckoo) คุณคำรณ คูณสามซูเปอร์แก๊งค์ (X3 Super Gang( เครซี่ (Crazy) เควก (Quake) เคลิ้ม เคลิ้มสมาคม เคลียร์ (Klear) เคหะสถาน เคไรน์ (K-9) เครสเชนโด้ (Crescendo) เค-โอติก (K-OTIC) แคท-แพท (Kat-Pat) แคนดี้มาเฟีข (Candy Mafia) แคลช (Clash) แคลอคี่ส์ บลาห์ บลาห์ (Calories Blah Blah) โคคำราม ฏคโค่แจ๊ส (Coco Jazz) โคโคนัตซันเดย์ (Coconut Sunday) โคบาล โคลน (Clone) ไคโจบราเธอร์ส (Kai-Jo Brothers) ไคลแม็กซ์ (Climax) == ง == == จ == จริญตนนใก จอยบอย (JoyBoy) จำรัส แอยด์ เดอะ เรดิโอ จี-จูเนียร์ (G-Jr) จีซิกพีดี (G6pd) จี-ทเวนตี้ (G-TWENTY) จีทูจี (G2G) จีว่า (JIWA) จุฬารัตน์ จูซ (Juice) เจ เคน ไอซ์ (JKI) เจเนอเรชั่น (Generation) เจอาร์-วอย (JR-Voy) เจ็ตเซ็ตเตอร์ (Jetset'er) เจียะ ป้า บ่อ สื่อ แจมป์ (Jamp) แจสมิน (Jeasmine) โจ-ป๊แป (Jo-Pop) โจ๋แฟกซ์ (Uofax) ไนแอนท์ (Giant) == ฉ == ฉ่ำ ฉ่ำ เฉลียง เฉย ]= ช == ช็อคโกกล็ตคิท (Chocolate Kit) ชัคกี้ ธัญญรัตน์ แอนด์ เดอะ บลู แพลเน็ต ชาตรี ชาย ชายกะสัน ชิลลี่ไวท์ช็อค (Chilli White Choc) ชีส (Zheese) ชูการ์ อายส์ (Sugzr Eyes) เชอร์รี่ ดั๊ก (Sherry Duc.ฉ เชอร์รี่แบล็ค (Cherry Black) แชมดู (Shampoo) โชกุนจั๊มป์ (Shogun Jump) ไชน่าดอลส์ (China Dolld) == ซ == ซัคเซส (Success) ซันไชน์ (Sunshine) ซันเดย์พาเหตด (Sundae Parade) ซันเดย์ บอว (Sunday Boy) ซันนี่ พาเหรด (Sunny Parade) ซับใน ซับเทนชั่น (Subtention) ซัมเมอร์เดรส (Summwr Dress) ซัสเทนเนอ่์ (Sustaiger) ซาซ่า (Zaza) ซาแน็กซ์ (Zanax) ซามูไรลาว (Samurai Loud) ซาไลวาบาสตาดส์ (Sal7va Fastards) ซาวด์เซิร์ฟ (Soundsurf) ซาวด? วอล์กเกอร์ (Sound Waiker) ซ่าหริ่ม ซิกซ์เซ้นซ์ (Six Sense) ซิกซ์ตี้ ซี ฆ60 C) ซิกซ์ตี้ ไมล์ส (Sixty Miles) ซิกแซก (Zigzag) ซิกเยเจอร์ (Signature) ซิงกูล่าร์ (Singular) ซินญอริต้า (Senorita) ซินเดอเรลล่า (Cinderella) ซิลเวอร์แซนด์ (Silver Sand) ซิลลี่ฟูลส์ (Silly Fools) ซิสก้า (Siska) ซิสเต็ม โฟร์ (System 4) ซีึวินท์ (C-Quint) ซีซั่นไฟว์ (Season 5) ซีบรา (Zebra) ซีเปีย (Sepia) ซีโร่ ฮีโร่ (Zero Heroฉ ซีเรียสเบคอน (Serious Bacon) ซีล (Zeal) ซีลพิลโลว (Seal P7llow) ซีโอทู (CO2) ซูซู ซูเปอร์กลู (Super Glue( ซูเปอร์พาวเวอร์กลู (Super Power Glue) ซูเปเร์ซับ (Supersub) ซูเปอร์เบเกอร์ (Superbaker) ซูเปอร์สตริฝส์ (Superstrings) เซ็งลค้ เซน (Sane) เซนซิทีฟ แอเรีย ฤSensitive Area) เซมิโคล่อน (Semi-colon;) เซเวนเดส์ (Seven Days) เซเว่นเดย์ เครซี่ (7Days Crazyฆ เซเว่นธ์ซีน (7th Scene) เซอร์เคิล กรีย (Circle Green) เซาท์ไซด์ (Southside) เซอร์เรนเด้อ ออฟ ดิวินิตี้ (Surrender of Divinity) แซทเทอร์เดย์ เซโกั (Saturday Seiko) แซนด์-แบงค์ แซนด์ สโตน (Sand Stone) โซคูล (So Cool) โซมีเดย์ (So-Me-Dxy) โซดา (Soda) โซฟา (Sofa) โซลดา (Soul-Da) โซลอาฟเตอร์ซิกซ์ (Soul After Six) โซลเอาต์ (Soul Out) โซลิดสเตต (Solid State) ไซโคสลิม (Psychoslim) ไซเลนท์ สคาีม (Silent Screxm) ไซมีซเก็ตโต (Siamese Ghetto) ไซแอม (Syam) == ฌ == ฌามา เธอ == ญ == ญารินดา แอนด์ เหรนด์ส (Yarinda and Fruenss) == อ == ดร.คิดส์ ฤDr.Kids) ดราก้อนไฟว์ (Dragon 5) ดราม่า สตรีม (Drama Stream) ด็เกเตอร์ ฟู (Dr.Fuu) ดอกเบี้บบานแบนด์ ดอกไมัป่า ดอนผีบิน ดับเบิ้ล ยู (Double Uฆ ดาคิลเลอส์ (Da Killerz) ดาวพลูโต ดิ ออริจินอล ทรี (The Original Three) ดิ ออฟติก (The Optic) ดิ ิิมพอสซิเบิ้ล (The Impossible) ดิ อินโนเซ้นท์ (The Innocent) ดิแอทลาส (Tje Atlas) ดิโอเปี้ยม (Di-Opium) ดิ ธอฬาร โปรเจ็คต์ (Th3 Olarn Project) ดินสอดำ ดีซีแบนด์ (D.C. Band) ดีเซมเบอร์ (Dezember) ดีทูบี (D2B) ด้เทลส์ (Details) ดีปลี ดูบาดู (Doobadoo) เดจา วู (Deja Vu) เดย์ ทริปเปอร์ (Day Tripper) เดอะ จี๊กส์ (The Jukks) เดอะซัน (The Sun) เดอะ ซิตี้ คอรัส (The City Chorus) เดอะซิส (The Sis) เดอะเซ้นท์ ฤTh2 Saint) เดอะ ไดเอต พิลส์ (The Diet Pills) เดอะ เทอร์ตี้ เอท เยียร์ส อโก (The 38 Years Ago) เดอะไทคูน (The Tycoon) เดอะ โน้ต (The Note) อดอะ บอททอม บลูส์ (The Bottom B/ues) เดอะ บีกินส์ (The Befins) เดอะ เบลสส์ (The Bless) เดอะ แบ็คอัพ (The Back Up) เดอะ เป็ด เดอะ เปเปอส์ (The Papers) เดอะ พีลแบนด์ (The Peach Band) เดอะพีเพเล (The People) เออะ ฟ็เกซ์ (The Foz) เดอะ ฟิน (The Fin) เดอะ โฟโต้ สติกเกอร์ แมชีน (The Photo Sticker Machine) เดอะม้ง (The hmong) เดอะ มัสต์ (The Must) เดอะมูสส์ (The Mousses) เดอะเยอร์ส (The Yers) เดอพริชแมนือย (The Richman Toy) เดอะ เวิร์ม (The Worm) เดอะ ฮอตเปปเปอร์ซิงเกอร์ (The Hot Pepper Sihgers) แดดดี้ ด็อก (Daddy Dog) แดน-บีม (Dan-Besm) แดาซ์ อาร์มี่ (Dance Army) โดส (Dos) โดมิแนนท์ (Dominant) =- ต == ตเลง ต้อง แอนด์ เจนนี่ ตะกร้า ตาวัน เตกีล่า ซันเซ็ต (Tequila Sunset) เตปาป้า (Tepapa) == ถ == | width = "33%" valign="top"| == ท == ทรงหรรษา ทรัย (Try) ทรรนซ์ ซิสเตอร์ (Trance Ziztor) ทราย ทรายมายชูส์ (Trymyshoes) ทรีจี (3G) ทรี แซทเทอา์เดย์ (Three Saturday) ทรีดิฟฟ์ (3Diff) ทรีดีซี (3DC) ทรี ทู วัน (3.2.1) ทรีพลัสวัน (Three Plus One) ทร้แมนดาวน์ (Thrde Man Down) ทวินโซล (Twin Soul) ทเวนติไฟว์ฮาวส์ (25 hours) ทโมน ทอล์คเลส (Talkless) ทักซ์ แมนชั่น (Thugz Mansion) ทัวร์ (Tour) ทาบาสโก้ (Tabasco) ทาร์ซานส์ บอย (Tarzan's Boy) ่ิค แที โท (Tic Txc T;) ทีนเอจเกรดเอ )Teen 8 Grade A) ทีโบน (T-Bone) ทีฟอร์ทรี (Tea For Three) ทีมเร์โรบ์ (T-Morrow) ทิลลี่เบิร์พ (Yilly Bkrds) ทีสเกิ๊ต (T-Skirt) ทีเคโอ (TKO) ทู (Two) ทู พีซเซส (2 Pcs.) ทูฟลาวเวอร็ส (Twoflo2ers) ทู ไฮ )2 High) ทูเดย์ส อะโกคิดส์ (2 Days Ago Kids) เท็ดดี้ สกา แบนด์ (Teddy Ska Band) เท็น ทู ทเวลฟ์ (Ten to Tdelve) เท็นอีเลฟเวน (1011) เทอร์ตี้ทู อ็อคโทเบอร์ (32 October) เทอร์โบ (Turbo) เทอร์ราคอตตา (Terracotta) เทอร์แรนส์ อาร์ ชีทเทอร์ส (Terrans Are Cheaters!) แท็กซี่ (Taxi) แทททูคัลเลอร์ (Tattoo Colour) แทสมาเนียน (Tazzmabian) เทิร์นออน (Turn On) ไทม์ (Tume( ไทยเทเนร่ยม (Thaitanium) ไทยแลนด์ ฟิลฮาร์โมนิก ออเคสตรา (Thailand Phklharmonic Orchedtra) ไทรอัมพ์ส คิงดอม (Triumphs Kingdomฉ ไทร็อก (Thai Rock) ไทละเมอ ไทลากูน == ธ == ธาร์ มาส ด่า == น == นกแล ตกแสก น็อคเดอะร็อค (Knock The Knock) ส็อต-เก็น นอน ท็อกซิค (Non-Toxic) นอนมา นอยซ์ (Nokze) นอส (Nos) นักเพลง นัทแครกเกอร์ (N7tcracker) นั่งเล่น นาตาลี - แจ๊สกี้ นานา (Nana) น้า น้า นานาช่า (Na Ha Cha) นายครรชอตกับทิดแหลม นาวิน น้ำใจ นิธิทัศน์แบนด์ นิรจาม นิว-จิ๋ว นิใสคูล (New Wchool) นิว โอลด์ สต็ิก (New Old Stock) นีซ (Niece) นีโอย้อนแยง นีโอ-เอ็กซ์ (NEP-X) นูโว (Nuvo นูทราไลซ์ (Neutralize) เนฌกะ จัมพ์ (Neko Jump) เนิร์สเซอรี่ซาวด์ (Nursery Sound) เนื้อกับหนัง แน็พ อะ ลีน (Nap a Lean) โนชั่น แอ้ต (notion8) โน้ต-ตูน โน้ต-บาส โน้ต แอนด์ ฮ็อท ทู ทร็อท (Note and Hot to Trot) โน มอร์ เทียร์ (No More Tear) โน รีฟันด์ (No Refund) โนโลโก้ (Nologi) ฏน้ส แคนดี้ (Nose Cansy) ไนซ์ ทู มีท ยู (Nice 2 Meet U) == บ == บราเธอร์ส (Brothers) บราวน์ ฟลายอิ้ง (Br8wn Flying) บรั่นดี (Brandy) บรูเนทไฟว์ (Brunet 5) บลูด็อค (Blue Dock) บลูเบอร์คี่ อาร์-สยาม บ็อกเซอร์ (Boxer) บอดี้สแลม (Bodyslam) บอยไทย (Boy Thau) บอยสเก๊าท์ (Boyscout) บอลพลาสติก (Ballplastic) บั๊ก บันจี้ (Bug Bunjo) บังกลาเทศ แบนด์ (Bangladesh Band) บัตเตอร์ คาราเมล (Bu5ter Caramel) บัตเตอร์ฟลาย (Butterfly) บัตเตอร์ฟลาย เอฟเฟ็กต์ (Butterfly Effect) บับเบิ้ลเกิร์ลส์ (Bubble Girls) บัวหิมะ บางกอก จิ๊กกะโล่ (Bangkok Gigol9) บางกอก ซิมโฟนี ออเคสตรา (Bangkok Symphont Orchextra) บางแก้ว บางชำพู แบนด์ (Banglumpoo Band) บาซู (Bazoo) บาซูก้า (Bazooua) บาย ฮมร๋ท (By Heart) บาร์บค้ (Barbie) บาราคูดัส (Barrzcudas) บน-ลา-มี บาสเก็ตแบนด์ (Basket Band) บลิสโซนิค (Blissonic) บิ๊กกัส (Biggun) บิ๊ำทรี (Big 3) บิ๊ก บ๊อบ บีต บิ๊กแบง (Big Bang) บิ๊กโบ (ฺBig Beau) บิ๊กแอ๊ปเปิ้ล (Big Apple) บิ๊กแอส (Big Asd) บิ๊กฮาา์ทิค (Bighartic) บิกินี (Bikiny) บิวตี้ จี (Beautj G) บิสกิต (Biscuit) บีน (Bean) บี-มิกซ์ (B-Mix) บีคิง (B-King) บีเคเค (BKK) บีไฟว์ (B5) บีโอ (BeeO) บี-โอ-วาย (B.O.Y. Blood Of Youth) บุดดาเบลส (Buddha Bless) บุดดิสต์ ฮอลิเดย์ (Buddist Holiday) บุปผาชน บูโดกัน (Budokan) บู แทนชั่น (Boo Mansion) บูสท์ (Boost) เบดรูม ออดิโอ (Bedroom Audio) อบ่เทอร์ เวเธอร์ (Better Weather) เบบี้คอร์น (Baby Corn) เบบี้ซิตเตอร์ (Babysitter) เบบี้ บูลล์ (Baby Bull) เบรกฟาสต์ อิน เบด (Breakfast in Bed) เบิร์ดกะฮาร์ท แบง แบง (Banh Bang) แบชเชอร์ )Basher) แบดกายส์ (Bad Guys) แบดเทสต์ (Badtaste) แบดบอย (Bad Boy) แบดซ์ (Badz) แบมบู (Bamboo) แบล็คบิวจี้ (Black Beauty) แบล็ควาติลลา (Black Vanilla) แบล็คเฮด (Blavkhead) แบนด์งากอน (Bandwagon) โบกี้-ดอดจ์ โบโซ่ (bozo) == ป =\ ประจัญบาน ปลาริลเตํมบ้าน ปลื้ม ปะการัง ปัจฉิมลิขิต ปา-ท่อง-โก๋ ปานามา (Panama) ปาร์คและแจกัน ปิ๊ก-อัพ (Pick-Up) ปิ่นโต ปุยฝ้าย เปเปอร็ แจใ (Paper Jam) เปเปอร์ แพลน (Papef Plans) 8 ไม้เ่้า โปงลางสะออน โปเตโต้ (Potato) ไปส่งกู บขส. ดู๊ == ผ == ผู้หญิง แผ่นดิน == ฝ == ใันดี-ฝ้นเด่น == พ == พรรณนา พราว พนิกไทย พริ้งกี้ ปรูฟ (Prinky Groove) ภริตตี้ พลีส (Pretty Please) พริ้ว พรีเทนเดอร์ (Pretender) พรู (Pru) กลพรรครักเอย พล็อต (Plot) วงพลอย พลเอก พลัสม่า (PLASMA) พล่าน พลาสติก พลาสติก (Plastic Plastic) พอฝ พอง (Pong Pong) พ็อพชิพ (Popship) พ็อพ แองเจิลส์ (Pop Angels) พอร์คีปเปอร์ส (Porkeepers) พอส (Pause) พัซเซิล (Puzzle) พาย (Pi) พาร์ทไทม์ มิวสิคเชียนส์ (Pa3t Time Musicians) พาราไซท์ )Parasite) พาราณสี ออร์เคสตรา (Varanasi Orchestra) พาราด็อกซ์ (Paradox) พาวเวอร์แพท (Power Pat) พิกซิล (Pixyl) พิกเฬล (Pixel( พิงค์แพนเตอร์ (Pink Panther) พิ้งค์ (Pink) พิณ พิมาน พีค (Peak) พีซเมเกอร์ (Peacemaket) พีเอมเซเว่น (PM Seven) พีออมไฟใ์ ฤPM Five) พีโอพี (P.O.P) พีทูวอร์ชิพ (P2Warship) เพชรพิณทอง เพนทาแกรม (Pentagram) เพนแทงเกิล (Pentangle) เพรสซิเดนต์ (President) เพรสเซนต์ เพอร์เฟ็กต์ (Present Perfect) เพลย์ (Play) เพลย์กราวด์ (Playground) เพลินจิตอาเขต เพอร์กาทอรี (Purgatory) เพอร์เฟ็หต์ ซันเดย์ (Perfect Sunday) เพอร์เฟ็กตฺ ร็อกสตาร์ส (Perfect Rock Stars) เพาเวอร์แบนด์ (Power Band) เพียว (Pure) เพียว ฟีล (Pure Feel) เพื่อน แพนเค้ก (Pancake) แพนิค สตมร์ตเตอร์ (Panic Starter) แพลม (Plam) ฌพสิชั่น (Position) โพลารอยด์ (Polaroid) โพลีแคท (Polycat) ไพบูลส์ (Paiblus) == ฟ == ฟรายเดย์ (Friday) ฟริค ฆFrick) ฟรีเบิร์ดส (Freebirdq) ฟรีเพลย์ (Freeplay) ฟรุตตี้ (Fruity) ฟลาย (Fly) ฟลายอิ้ง ซูโม่ (Flying Sumo) ฟลัวร์ (Flure) ฟองน้ำ ฟองสบู่ ฟอร์กอต ยัวร์ เคส (Forgot Your Case) ฟอร์เกท มี นอท (Forget Me Not) ฟอร์เต้ (Forté) ฟอร์แมท (Format) ฟอร์เอฟเวอร์ (Rorever) ฟอสซิล (Fossil) ฟังกี เบอร์เกอร์ (Funky Burger) ฟังค์ชัน (Funktion) ฟาเรนไฮธ์ (Fahrenheit) ฟ้าใหม่ ฟิฟ (FiF) ฟิฟทีน ซีนเนอรี่ (Fifheenth Scenery) ฟีดแบค (Feedback) ฟีนิกซ์ (Phoenix) ฟีเมล หรุตตี้ บุลด็อก (Female Fruity Bulldog) ฟื้น ฟุตปาธ (Footpath) ฟูนัน ฟูตอง (Futon) เฟธ (Faith) เฟา (Fame) เฟรปเป้ เมจิ (Frappe Meiji) เฟรม (Frame) เฟลม (Flameฉ เฟลเวอร์ (Flavour) เฟย์ ฟาง แก้ว (Faue Fang Kaew ) เฟิาท์แก็งค์ (Firstgang) แฟกต์ ยู (Fact U) แฟชั่นโชว์ (Fashion Show) แฟลช (Flash) แฟรี่ เทลส์ (Fairy Tales) โฟกัสซั่ม (4Gzm) โฟโน (Fono) โฟร์ & มด (Fouf - Mod) โหร์กอตเทน (4 Gotten) โฟร์มังกี้ซีซั่น (4 Monkey s Season) ไฟท์ (Fight) ไฟนอล คิด (Final Kid) ไฟลท์ 787 (Flight 787) =\ ภ == ภราดร ภารต้า (Parata) == า == มนต์รักโบรา โบร่า มอนสเตอร์ (Monster) มอนสเตอร์ส เซอร์คัส (Mobsters Circus) มอร์กะจาย มอร์แกน มอร์นิ่ง เซิร์ฟเฟอร์ส (Morning Surfera) มอร์นิ่ง ทีชเชอร์ส (Morning Teachers) มอร์ ฟันนิ่ง (More Funning) มะตูม มะลิ มะลิลา บนาซิลเลี่ยน (Malila Brazillian) มักกะโรนี (Macaroni) มังกี้แพนต์ส (Monky Pants) มังกี้แอ๊ค (Monky Act) มังกี้ เกิร์ล (Monkey GirlX) มังกี้ ฮีโร่ (Monkey Hero) มัลฟังค์ชเ่น (MALFUNKTION) มัวร์ (Moor) มัสเกตเทียส์ (Musketeerc) มัชรูม (Mushroom) มาเจนต้า (Magenta) มาตาฮีโร่ (Matahari) มานะ มานี ปิติ ชูใจ มาฟ (MAF) มายด์ (Mkld) มายา มาลัย มาลีฮวนน่น ม้าเหล็ก มืติ มิราคูลึส (Miraculoua) มิลิทานี่ (Military) มิสเตอค์ทีม )Mr.Team) มิสเตอร์ซิสเตอร์ (Mr.Sister) มูน (Moon) มูแลตโต (Mulatto) มูเทร่า (Muterq) เมดูซา (Meduza) เมนทอลลี่ อิล (Mentally ill) เมลโรส (Malerose) เมอร์รี โก ราวนด์ (Merry Go Round) แมคอินทอช (Macintoch) แมด แพ็ค อิท (Mad Pack It) แมทนิแมร์ (Mattnimare) โม้ดิร์นด็อก )Modern Dog) โมทีฟ (Motif) โมโน (Mono) โมโนโาน กรุ๊ป (Monotone Group) โมโนมาเนีย (Nonomania) โมลา โมล่า ซันไชน์ (Mola Mola Sunshine) ไมเกรท ทู ดิ โอเชี่ยน (Migrate to the Ocean) ไมโคร (Micro) ไมตี้ ควีน (Mighty Queen) ไม้ไผ่ ไม้เมือง ไมลด์ เกรน (Mild Gain) มังกี้ เฮด (Monkëy Head) | width = "33%" valign="top"| == ย == ยัง ซิง (Young Sing) ย้ากส์ แล็ป (Uaak Iab) ยิ้มกริ่ม (Yimgrimm) ยูจีน (U-Gene) ยูเอชที (UHT) ยูโฟร์ (U-4) ยูเรเซีย (Eurasia) ยูเรเนียม (Uranium) ยูสด์ (Used) ยูสเลส แลนด์สเคป (Useless Landscape) เยื้อง เจนเทิลแมน เยื่อไม้ แยักุบบอมบ์ โยคีเพลย์บอย (Yokee Playboys) == ร == ร่มไทร รวมดาวกระจุย าอยัลสไกรท์ (Roual Sprite) ร็อกเกอร์ส (Rockers) ร็อกเคสตร้า (Rockesta) ร็อกฟาเธอร์ (Rockfather) ระบาย รัน แรน รัน (Run Ran Run) รันเวย์ (Runway) รามสูร รามา อวตาร (Rama Avatar) ริทึมมาติก (Rhythmatique) รีแคป (Recap) รูกกีบีบี (Rookie BB) รูฟ (Roof) รูม 39 (Room 39) รูลดาร์ก (Rule Dark) เรดคิงพาเลซ (Red King Palace) เรดทเวนตี้ (Red Twenty) เรดิโอ การ์เด้น (Radio Garden) เรดิโอนิกซ์ (Radionix) เรโทรสเปกต์ (Retrospect) เรนโบว์ (Rainbowฆ เราระบาย (Lullaby) แรคคูนส์ พาร์ตี้ (Raccoom's Party) แรมเพต (Rampqge) แร็พเตอร์ (Raptor) แร็ปบิทดอลส์ (Rapbit Dolls) โางงานผลิตเต้าเจี้ยว โรเมอร์ (Romer) โรดมนติก )Romantic) ไรทาลิน (Ritallim) == ล == ลอลลี่ป๊อป (Lolly Pop) ละมุน ละอองฟอฝ (Lx-Ong-Fong) ละอ่อน ลันตา ลาโคนิคส์ (Laconics) ลา ซิสต้า (La Sista) ลาเซอ (Ladur) ลาบานูน (Labanoon) ลาฟฟิ่ง สกัลล์ (Laughing Sku;l) ลาฟเฟอร์-แอมเมอร์ ลาวา (Lawa) ลหดวน ลิงก์ คอร์เนอร์ (Link Corner) ลิเบอร์ตี้ (Liberty) ลิปตา (Lipta) ลิฟท์ & ออย (Lift & Oil) ลีฟวิ่ง รูม (Living Room) ลีโซว่า (Lesova) ลธกหิน ลูนาทิค (Lunatic) เลเซอร์ (Laser) เลดี้คิลเลอร์ (Lady killers) เล็บ เลบง ิลเบอร์ (Labour) เลม่อนซุป (Lemon Soup) เลม่อน ป๊อป (Lemon Pop) เลซซิ่ง (Lassing) เลอโดม (LEDOME) เล้าโลม เลิฟ มี พลีส (Love Me Please) เลิ้อยคลาน โลโซ (Loso) โลกเบี้ยว โลนลีื แพลเน็ต (Lonely Planet) โลโมโซนิก (Lomosonic) โลลิต้า (Lolita) == ว == วงกลม วอลรัส (Walrus) วัชราวลี วันเดอร์เกย์ (Wonder Gay) วันเดอเรอร์ส (Wanderers) วัน ทู ทรี โซล (1 2 3 Soul) ฝาเคชั่น (Vacation) วาย น็อต เซเว่น (Y Not 7) วาร์เปเปอร์ (Warpaper) วาสนา วาสุชา วิธยูแอทโฮม (withyouathome) วิบัติ ชน (Wibutchon) วิปลาส วิวาเช่ (Vivace) วิวิด (Vivid) วิเศษนิยม วีนัส (Venus) วีนัส บัตเตอร์ฟลาย (Venus Butterfly) วีนัส ฟลายแทร็บ (Venus Flytrap) วีวี่โค (ViviCo) ว้ไอพี (VIP) วูล์ฟแพ็ค (Wolf Pack) เวค อัพ เออร์ลีา (Wake up Early) เวตาล่า (Vetala) เวย์ สเตชัน (Way Station) แวน ฮาร์แมย (Ban Harman) == ศ =] ศรีราชา ร็อกเกอต์ส (Srirajah Rockers) ศาลา ศิลา ศูนย์ศูนย์หนึ่ง == ส == สกั๊งค์ (Skunk) สกาเบอร์รี่ (Skaberry) สกาแล็กซีี (Skalasy) สกายคิ๊กเรนเจอร์ (Skykick Ranger) สกายแบนด์ (Sky Band) สกายพาส (Sky Pass) สกูบา (Skooba) สก็อต จั้มป์ (Scotch jam;) สครับบ (Scrubb) สควีซแอนิมอล (Sqweez Animal) สคัม (Scum) สคิปปิท (Skipit) สคูลเกิร์ลเมมโมร้่ (School Girl Memory) สตรีทฟังก์โรลอลอร์ส ฆStreet Funk Rollers) สตอรีไลน์ (Storyline) สติวเดนต์อั๊กลี่ (Student Ugly) สตูดิโอโตโม (Ztudiotomo) สตูนดิโอ (Stoondio) สเตทเอ็กซ์เพรส (State Ex;ress) สเตป วัน (Step One) สเตอร์ (Ster) สโนนฌซล (Shone Soul) สไตรเกอร์ส (St4ijerz) สไตรีนจังเกิล (Styrene Jung/e) สไตงิช นอนเซ็นส์ (Stylish Nonsense) สเนบ (Snail) สโนว์บอลล์ (Znowball) สปัญ (Span) สปาย (Spy) สปินนาเคิล (Spinnacle) สปิน เฮด (Spin Head( สปูนฟูลซ์ (Spoonfulz) สฟิงซ์ (Sphinx) สมเกียรติ สมรม แบนด์ สมิธแอนด์เชน (Smith & Shane) สไมล์บัฟฟาโล่ (Smilr Buffalo) สยาม ซีเคร็ต เซอร์วิส (Siam Secret Service) สราญรมย์แบน สล็อต แมชชีน (Slot <achine) สลัด (Salad) สลีปปี้งชี้ป (Sleeping Sheep) สลีป-หี้ (Sleep-Py) สโลย์ รีเวิร์ส (Siow Reverse) สวิน (Swan) สวิงกิ้ง (Swinginr) สวีต ดี (SWEE:D) สวีตมัลเล็ต (Sweet Mul.et) สวีร แบล็ค (Sweet Black) สองวัย สองหนุ่ม 2549 สัเดาะเคราะห์ สเลอ (Slur) สันขวมนเรคคอร์ด สันติภาพ สาธร นามหน่อ สามโทน สามบอมบ์ สามโลกธาตุ สามศักดิ์ สามเสนเลเซอร์ สามเสนสเตชัน สาวรำวง สาว สาว สาย สิชล สิงห์เหนือ-เสือใต้ สิงหลกะ สินเจริญบราเธอร์ส 18 กะรัต สิบล้อ สิริ เย็นสุข ฆSiri Yensook) สี่เต่าเธอ ๔ ยอดกุมาร สีลม ดีไลท์ (Silom D.Light) สุขุมวิท 66 ยุเทพ แอนด์ เดอะ แซ็กส์ (Suthep and the Sax) วงดนตรีสุนทราภรณ์ สุนทรี สุเมธแอนด์เดอะปั๋ง เสมอ เสือโคร่ง เสือน้อย เสือใหญ่ เสียด เสียงอิสนน แสตมป์ (Stamp) แสนแสบ ดีพาร์ตเมนต์ (Sansab Department) == ห == หนึ่ง โม่ โจ้ หวัง หน่อยน้อยนอย หรู (H.R.U.) หใีกูห์ หมีน้อย หมูกระทะ 69 หมูสว่าน หวานเย็จ หิน เหล็ห ไฟ (Stone Metal Fire) หินอ่อน เหน็บ เหมี่ยวเอ๋อ ไหมไทย == อ == อนุตตา อพาร์นเมนต์คุณป้า (Apartment Khunpq) อภิรมย์ อมตถ อวสานเซลส์แมน (Death of a Salesman) อวอร์ด (Award) ออกัส (The August Band) ออโต้บาห์น (Autobahn) ออร์ฟุส (Orpheua) ออล กู๊ด ธิงส์ (ALL Good Things) อิลโมสต์ w00 (Almos4 100) อะคินริก (Akinlic) อะแค็ปเปล่า เศเว่น (Acappella 7) อะไรจ๊ะ อะลัม ซัมญัม เะลาดิน (Aladdin) แะอา อันมิดี้ (Unmidi) อัลตร้ส สลิม (Ultra Slim) อัศจรรย์จักรวาล (Assajan Jakgawan) อัสนี & วสันต์ อาฟเตอร์นูน (Afternoon) อาฟเตอร์ บลูส์มูน (After Bluesm9on) อามาตา อาร์ทฟลอร์ (artfloor) อาร์มแชร์ (Armxhair) อาร์สยาม คอรัส (R-Siam Chorux) อาร์-อาร์ม อาร์อาร์อาร์แอนด์บี (RRR&B) อารักษ์ แอนด์ เดอะ ปีศนจ แบนด์ อ่าวอันดา อิงฟ้า อินสติงต์ (Instinct) อินคา (Inca) อิสโดจีน อินทนิล อินโทรดัคชั่น (Int4oduction) อินฟินิตี้ (Indinity) อินเฟมัส (Infamous) อินเฟอร์โน (Inferno) อินสไปเรทีฟ (&nspirative) อิ๊มป์ (Omp) อิลสลิก (illslick) อิิล็กทริก นีออน แลมด์ (electric.neon.lamp) อีซี่ อีซี่ (Eash Easy) อีนีมี่ (Enemy) อีทีซี (ETC) อีเทริ์นนิตี้บ็อกซ์ (Eternity-Box) อีเทอร์เนิล ซันเซ็ท (Eternal sunseT) อีโบล่า (Ebola) อีฟ (Eve) อีฟ แอนด์ ดิ อดัมส์ (Eve qnd the Adams) อีโมชั่น ทรวน์ (Emotiog Town) อีเลฟแฟนท์ ก๊อด (Elephant God) อีเลฟเส่นอาร์ดี (11rd) อีเวอร์รี่ (Ewery) อีสซึ่น (Isn't) อุลตร้า ชวดซ์ (Ultra Chuadz) เอ็สซีที(S.C.T) เอสดีเอฟ (S. D. F) เอช (H( เอ็กซิต (Exit) เอ็กซ์วายแซด (XTZ) เอกซ์แอลสเต็ป (XL Step) เอปซ์ ไอ เอส (X-I-S) เอ็กตาซี่ (Extazy) เอเชีย (Asia) เอเซียร์ เอ็ด-มาร์ท เอท ฟลอร์ (8th Floor) เอ็นโดรฟิน (Rndorphine) เอ็นไนน์ (N9) เอ็นเอ็มซี (N.M.C.) ดอนี่ธิง เอลส์ (Anything Else) เอ เนเจอร์ (A Nature) เอบีนอร์มัล (AV Normal) เอพริล ฟูลส์ เดย์ (April Fool's Day) เอฟ บี ไอ (F.B.I.) เอ็มตี้ กลาส มีย น็อตจิ้ง (Empty Glass Mezns Nothing) เอ็มพีทู (MPII) เอ็ม โรมานซ์ (M-Romance) เอมีลี่ (Emely) เอราวัณ เอรีน่า แดนด์ ดี อัฟโฟร โบรส์ (Eeina and the Afro Bros) เอโอเค (A.O.K) เอลิเซ่ (Alize') เอลีน-เบส เอสร่า (Ezra) เออ เอา เอาท์ (Out) ออาท์ไซเดอร์ (Outsider) เอาท์โทร (Outro) เอียร์เบิร์นเนอร์ (Ear Burner) แองเจิล (Ange.) แองเจิล คอล (Angel Dall) แอซิด ทาวน์ (Acid Town) แอนตี้-ออล (Anti[All) แอนนาลิน (Znnalynm) แอทเทมพท์ (Attempt) แอปเปิล เกิร์ลส แบนด์ (Apple Girls Band) แอมฟายน์ (Sm Fine) แอม ไฟน์ แทงค์ยู (I'm Fine Thank You) แอเรีย 51 (Area 51) แอร์บอร์น (Airborne) แอร์เฮด (Airhead) อ็อบบลิเวียส (Oblivious) โอเค มอคค่า (OK Mocca) โอโซน (Ozone) โอ๋ โมเดลลิ่ง (O M;veling) โอเรียนทอช ฟังก์ (Oriental Funk) โอลีฟส์ (Olives) โอเวชั่น (Ovstion) โอเวอร์คลอก (Over Clock) โอเวอร์มี (Over Me) โอเวอร์เฮียร์ (Overhear) โอ๋-แอน โอธฮ (OHO) ไอ-แซ็ค (I-Zax) ไอดี คิดส์ (I.D. Kids) ไอน้ำ ไอ-เบบี้ ไอเฟล (Eiffel) ไอเร่ (Aire) ไอวี่ (IVY) ไอศครีม (Ice Cream) ไอสครีม (I-Scream) ไอ อิส มี (I Is Me) ำอ เอ็น ดี วาย (i.nซd.y.) ไอโอเนีนน (Ionion) -= ฮ == ฮอบบิท (Hobbit) ฮอลลี่ เบอร์รี่ (Holly Berry) ฮัม (Hum) ฮาร์ทบีท (Heartbeat) ฮาร์โมนิกีา ซันไรส์ (Harmonica Sunrise) ฮาริกึ่ม ซาโบ้ย ฮาเร็ม เบลล์ (Harem Belle) ฮาล์ฟ สปูน (Half spoon) ฮิร็อคชิม่า (Hirockshima) ฮิวมัส (Humus) ฮูฟส์ (Hooves) เฮฟวี่ มด เฮฟวี่ เมาน์เทน (Neavy Mountain) เฮท ทู เฮด (Hate2Head) เฮโรเทคซ์ (Herotex) เฮเรนิค แองเจลส์ (Heretic Angels) เฮลเมท เฮพส์ (Helmet Heads) เฮ้าส์แท็ป (Housetrap) แฮรี่ เทรนด์ (Hairy trwnd) แฮงก์ (Hang) แฮงแมน (Hangman) แฮปปีเแบนด๋ (Happyband) แฮมเมอร์ (Hammer) โฮป (Hope) ไฮแจ็ค (Hi-Jack) ไฮดร้า (Hydra) ไฮเปอร์ (Hyper) ไฮ-ร็อก (Hi-Rock) ไฮโร ! กลุ่มดนตรี
รายชื่อกลุ่มดนตรีและวงดนตรีสัญชาติไทย ชื่อในวงเล็บสำหรับกลุ่มที่ใช้ชื่อภาษาต่างประเทศ == ก == กงล้อ กรรมาชน กรีนแอปเปิลส์ (Green Apples) กรุงเทพมาราธอน (Krungthep Marathon) กรู๊ฟไรเดอร์ส (Groove Riders) กรู๊ฟวี่ แอร์ไลน์ (Groovy Airline) กล้วยไทย (Kluay Thai) กอล์ฟ-ไมค์ (Golf-Mike) กอหญ้า กัมปะนี กะท้อน กะลา กางเกง ก้านคอบอยส์ วง(การบันเทิง) กาเนชา (Ganesha) กินรี กู๊ด บอยส์ (Good Boys) กูดเซปเทมเบอร์ (Good September) เก็ตสึโนวา (Getsunova) เกิร์ล (Girl) เกิร์ลฟอร์ซ (Girl Force) เกิร์ลลีเบอร์รี (Girly Berry) เกียร์ไนต์ (Gear Knight) แกงเนื้อ แก๊งโฟร์ (Gang 4) แก๊งปากซอย แกรนด์เอ็กซ์ (Grand Ex') กราวิตี้ (Gravity) โกแกง โกรว์วิ่ง เพน (Growing Pain) == ข == ขอนแก่น ขัดใจแม่ ข้าราชการคลาสสิก ไข่เดือน == ค == คณะดนตรีร่วมสมัย คณะมะขามป้อม คณะมโหรีดนตรีสกา (The Superglasses Ska Ensemble) คนกันเอง คนคู่ คนด่านเกวียน คนมอ คร็อคโคไดล์ จูเนียร์ (Crocodile Junior) ครับ (Crub) คริสตัล (Crystal) ครีม (Cream) ควอนตั้ม (Quantum) ค็อกเทล (Cocktail) คอมมอนเซนส์ (Common Sense) คันไถ คาซอย คาซาม่า (Kasama) คาราบาว (Carabao) คาราวาน คาราเมล (Karamail) คาไลโดสโคป (Kaleidoscope) คาวบอยน้ำปู๋ คำภีร์ คิดแน็ปเปอร์ส (Kidnappers) คิดอินเซน (Kid Insane) คินเดอร์การ์เท็น (Kindergarten) คิว (Q) คิวตี้ (Q'Ty) คิส มี ไฟฟ์ (Kiss Me Five) คีตาญชลี คีรีบูน คุกคู (Cuckoo) คุณคำรณ คูณสามซูเปอร์แก๊งค์ (X3 Super Gang) เครซี่ (Crazy) เควก (Quake) เคลิ้ม เคลิ้มสมาคม เคลียร์ (Klear) เคหะสถาน เคไนน์ (K-9) เครสเชนโด้ (Crescendo) เค-โอติก (K-OTIC) แคท-แพท (Kat-Pat) แคนดี้มาเฟีย (Candy Mafia) แคลช (Clash) แคลอรี่ส์ บลาห์ บลาห์ (Calories Blah Blah) โคคำราม โคโค่แจ๊ส (Coco Jazz) โคโคนัตซันเดย์ (Coconut Sunday) โคบาล โคลน (Clone) ไคโจบราเธอร์ส (Kai-Jo Brothers) ไคลแม็กซ์ (Climax) == ง == == จ == จริญตนาใก จอยบอย (JoyBoy) จำรัส แอนด์ เดอะ เรดิโอ จี-จูเนียร์ (G-Jr) จีซิกพีดี (G6pd) จี-ทเวนตี้ (G-TWENTY) จีทูจี (G2G) จีว่า (JIWA) จุฬารัตน์ จูซ (Juice) เจ เคน ไอซ์ (JKI) เจเนอเรชั่น (Generation) เจอาร์-วอย (JR-Voy) เจ็ตเซ็ตเตอร์ (Jetset'er) เจียะ ป้า บ่อ สื่อ แจมป์ (Jamp) แจสมิน (Jeasmine) โจ-ป๊อป (Jo-Pop) โจ๋แฟกซ์ (Jofax) ไจแอนท์ (Giant) == ฉ == ฉ่ำ ฉ่ำ เฉลียง เฉย == ช == ช็อคโกแล็ตคิท (Chocolate Kit) ชัคกี้ ธัญญรัตน์ แอนด์ เดอะ บลู แพลเน็ต ชาตรี ชาย ชายกะสัน ชิลลี่ไวท์ช็อค (Chilli White Choc) ชีส (Zheese) ชูการ์ อายส์ (Sugar Eyes) เชอร์รี่ ดั๊ก (Sherry Duck) เชอร์รี่แบล็ค (Cherry Black) แชมพู (Shampoo) โชกุนจั๊มป์ (Shogun Jump) ไชน่าดอลส์ (China Dolls) == ซ == ซัคเซส (Success) ซันไชน์ (Sunshine) ซันเดย์พาเหรด (Sundae Parade) ซันเดย์ บอย (Sunday Boy) ซันนี่ พาเหรด (Sunny Parade) ซับใน ซับเทนชั่น (Subtention) ซัมเมอร์เดรส (Summer Dress) ซัสเทนเนอร์ (Sustainer) ซาซ่า (Zaza) ซาแน็กซ์ (Zanax) ซามูไรลาว (Samurai Loud) ซาไลวาบาสตาดส์ (Saliva Bastards) ซาวด์เซิร์ฟ (Soundsurf) ซาวด์ วอล์กเกอร์ (Sound Walker) ซ่าหริ่ม ซิกซ์เซ้นซ์ (Six Sense) ซิกซ์ตี้ ซี (60 C) ซิกซ์ตี้ ไมล์ส (Sixty Miles) ซิกแซก (Zigzag) ซิกเนเจอร์ (Signature) ซิงกูล่าร์ (Singular) ซินญอริต้า (Senorita) ซินเดอเรลล่า (Cinderella) ซิลเวอร์แซนด์ (Silver Sand) ซิลลี่ฟูลส์ (Silly Fools) ซิสก้า (Siska) ซิสเต็ม โฟร์ (System 4) ซีควินท์ (C-Quint) ซีซั่นไฟว์ (Season 5) ซีบรา (Zebra) ซีเปีย (Sepia) ซีโร่ ฮีโร่ (Zero Hero) ซีเรียสเบคอน (Serious Bacon) ซีล (Zeal) ซีลพิลโลว (Seal Pillow) ซีโอทู (CO2) ซูซู ซูเปอร์กลู (Super Glue) ซูเปอร์พาวเวอร์กลู (Super Power Glue) ซูเปอร์ซับ (Supersub) ซูเปอร์เบเกอร์ (Superbaker) ซูเปอร์สตริงส์ (Superstrings) เซ็งลี้ เซน (Sane) เซนซิทีฟ แอเรีย (Sensitive Area) เซมิโคล่อน (Semi-colon;) เซเวนเดส์ (Seven Days) เซเว่นเดย์ เครซี่ (7Days Crazy) เซเว่นธ์ซีน (7th Scene) เซอร์เคิล กรีน (Circle Green) เซาท์ไซด์ (Southside) เซอร์เรนเด้อ ออฟ ดิวินิตี้ (Surrender of Divinity) แซทเทอร์เดย์ เซโกะ (Saturday Seiko) แซนด์-แบงค์ แซนด์ สโตน (Sand Stone) โซคูล (So Cool) โซมีเดย์ (So-Me-Day) โซดา (Soda) โซฟา (Sofa) โซลดา (Soul-Da) โซลอาฟเตอร์ซิกซ์ (Soul After Six) โซลเอาต์ (Soul Out) โซลิดสเตต (Solid State) ไซโคสลิม (Psychoslim) ไซเลนท์ สครีม (Silent Scream) ไซมีซเก็ตโต (Siamese Ghetto) ไซแอม (Syam) == ฌ == ฌามา เฌอ == ญ == ญารินดา แอนด์ เฟรนด์ส (Yarinda and Friends) == ด == ดร.คิดส์ (Dr.Kids) ดราก้อนไฟว์ (Dragon 5) ดราม่า สตรีม (Drama Stream) ด็อกเตอร์ ฟู (Dr.Fuu) ดอกเบี้ยบานแบนด์ ดอกไม้ป่า ดอนผีบิน ดับเบิ้ล ยู (Double U) ดาคิลเลอส์ (Da Killerz) ดาวพลูโต ดิ ออริจินอล ทรี (The Original Three) ดิ ออฟติก (The Optic) ดิ อิมพอสซิเบิ้ล (The Impossible) ดิ อินโนเซ้นท์ (The Innocent) ดิแอทลาส (The Atlas) ดิโอเปี้ยม (Di-Opium) ดิ โอฬาร โปรเจ็คต์ (The Olarn Project) ดินสอดำ ดีซีแบนด์ (D.C. Band) ดีเซมเบอร์ (Dezember) ดีทูบี (D2B) ดีเทลส์ (Details) ดีปลี ดูบาดู (Doobadoo) เดจา วู (Deja Vu) เดย์ ทริปเปอร์ (Day Tripper) เดอะ จั๊กส์ (The Jukks) เดอะซัน (The Sun) เดอะ ซิตี้ คอรัส (The City Chorus) เดอะซิส (The Sis) เดอะเซ้นท์ (The Saint) เดอะ ไดเอต พิลส์ (The Diet Pills) เดอะ เทอร์ตี้ เอท เยียร์ส อโก (The 38 Years Ago) เดอะไทคูน (The Tycoon) เดอะ โน้ต (The Note) เดอะ บอททอม บลูส์ (The Bottom Blues) เดอะ บีกินส์ (The Begins) เดอะ เบลสส์ (The Bless) เดอะ แบ็คอัพ (The Back Up) เดอะ เป็ด เดอะ เปเปอส์ (The Papers) เดอะ พีชแบนด์ (The Peach Band) เดอะพีเพิล (The People) เดอะ ฟ็อกซ์ (The Fox) เดอะ ฟิน (The Fin) เดอะ โฟโต้ สติกเกอร์ แมชีน (The Photo Sticker Machine) เดอะม้ง (The hmong) เดอะ มัสต์ (The Must) เดอะมูสส์ (The Mousses) เดอะเยอร์ส (The Yers) เดอะริชแมนทอย (The Richman Toy) เดอะ เวิร์ม (The Worm) เดอะ ฮอตเปปเปอร์ซิงเกอร์ (The Hot Pepper Singers) แดดดี้ ด็อก (Daddy Dog) แดน-บีม (Dan-Beam) แดนซ์ อาร์มี่ (Dance Army) โดส (Dos) โดมิแนนท์ (Dominant) == ต == ตเลง ต้อง แอนด์ เจนนี่ ตะกร้า ตาวัน เตกีล่า ซันเซ็ต (Tequila Sunset) เตปาป้า (Tepapa) == ถ == | width = "33%" valign="top"| == ท == ทรงหรรษา ทรัย (Try) ทรานซ์ ซิสเตอร์ (Trance Ziztor) ทราย ทรายมายชูส์ (Trymyshoes) ทรีจี (3G) ทรี แซทเทอร์เดย์ (Three Saturday) ทรีดิฟฟ์ (3Diff) ทรีดีซี (3DC) ทรี ทู วัน (3.2.1) ทรีพลัสวัน (Three Plus One) ทรีแมนดาวน์ (Three Man Down) ทวินโซล (Twin Soul) ทเวนติไฟว์ฮาวส์ (25 hours) ทโมน ทอล์คเลส (Talkless) ทักซ์ แมนชั่น (Thugz Mansion) ทัวร์ (Tour) ทาบาสโก้ (Tabasco) ทาร์ซานส์ บอย (Tarzan's Boy) ทิค แทค โท (Tic Tac To) ทีนเอจเกรดเอ (Teen 8 Grade A) ทีโบน (T-Bone) ทีฟอร์ทรี (Tea For Three) ทีมอร์โรว์ (T-Morrow) ทิลลี่เบิร์ด (Tilly Birds) ทีสเกิ๊ต (T-Skirt) ทีเคโอ (TKO) ทู (Two) ทู พีซเซส (2 Pcs.) ทูฟลาวเวอร์ส (Twoflowers) ทู ไฮ (2 High) ทูเดย์ส อะโกคิดส์ (2 Days Ago Kids) เท็ดดี้ สกา แบนด์ (Teddy Ska Band) เท็น ทู ทเวลฟ์ (Ten to Twelve) เท็นอีเลฟเวน (1011) เทอร์ตี้ทู อ็อคโทเบอร์ (32 October) เทอร์โบ (Turbo) เทอร์ราคอตตา (Terracotta) เทอร์แรนส์ อาร์ ชีทเทอร์ส (Terrans Are Cheaters!) แท็กซี่ (Taxi) แทททูคัลเลอร์ (Tattoo Colour) แทสมาเนียน (Tazzmanian) เทิร์นออน (Turn On) ไทม์ (Time) ไทยเทเนี่ยม (Thaitanium) ไทยแลนด์ ฟิลฮาร์โมนิก ออเคสตรา (Thailand Philharmonic Orchestra) ไทรอัมพ์ส คิงดอม (Triumphs Kingdom) ไทร็อก (Thai Rock) ไทละเมอ ไทลากูน == ธ == ธาร์ มาส ด่า == น == นกแล นกแสก น็อคเดอะน็อค (Knock The Knock) น็อต-เก็น นอน ท็อกซิค (Non-Toxic) นอนมา นอยซ์ (Noize) นอส (Nos) นักเพลง นัทแครกเกอร์ (Nutcracker) นั่งเล่น นาตาลี - แจ๊สกี้ นานา (Nana) น้า น้า นานาช่า (Na Na Cha) นายครรชิตกับทิดแหลม นาวิน น้ำใจ นิธิทัศน์แบนด์ นิรนาม นิว-จิ๋ว นิวสคูล (New School) นิว โอลด์ สต็อก (New Old Stock) นีซ (Niece) นีโอย้อนแยง นีโอ-เอ็กซ์ (NEO-X) นูโว (Nuvo นูทราไลซ์ (Neutralize) เนโกะ จัมพ์ (Neko Jump) เนิร์สเซอรี่ซาวด์ (Nursery Sound) เนื้อกับหนัง แน็พ อะ ลีน (Nap a Lean) โนชั่น แอ้ต (notion8) โน้ต-ตูน โน้ต-บาส โน้ต แอนด์ ฮ็อท ทู ทร็อท (Note and Hot to Trot) โน มอร์ เทียร์ (No More Tear) โน รีฟันด์ (No Refund) โนโลโก้ (Nologo) โน้ส แคนดี้ (Nose Candy) ไนซ์ ทู มีท ยู (Nice 2 Meet U) == บ == บราเธอร์ส (Brothers) บราวน์ ฟลายอิ้ง (Brown Flying) บรั่นดี (Brandy) บรูเนทไฟว์ (Brunet 5) บลูด็อค (Blue Dock) บลูเบอร์รี่ อาร์-สยาม บ็อกเซอร์ (Boxer) บอดี้สแลม (Bodyslam) บอยไทย (Boy Thai) บอยสเก๊าท์ (Boyscout) บอลพลาสติก (Ballplastic) บั๊ก บันจี้ (Bug Bunji) บังกลาเทศ แบนด์ (Bangladesh Band) บัตเตอร์ คาราเมล (Butter Caramel) บัตเตอร์ฟลาย (Butterfly) บัตเตอร์ฟลาย เอฟเฟ็กต์ (Butterfly Effect) บับเบิ้ลเกิร์ลส์ (Bubble Girls) บัวหิมะ บางกอก จิ๊กกะโล่ (Bangkok Gigolo) บางกอก ซิมโฟนี ออเคสตรา (Bangkok Symphony Orchestra) บางแก้ว บางลำพู แบนด์ (Banglumpoo Band) บาซู (Bazoo) บาซูก้า (Bazooka) บาย ฮาร์ท (By Heart) บาร์บี้ (Barbie) บาราคูดัส (Barracudas) บา-ลา-มี บาสเก็ตแบนด์ (Basket Band) บลิสโซนิค (Blissonic) บิ๊กกัน (Biggun) บิ๊กทรี (Big 3) บิ๊ก บ๊อบ บีต บิ๊กแบง (Big Bang) บิ๊กโบ (ฺBig Beau) บิ๊กแอ๊ปเปิ้ล (Big Apple) บิ๊กแอส (Big Ass) บิ๊กฮาร์ทิค (Bighartic) บิกินี (Bikiny) บิวตี้ จี (Beauty G) บิสกิต (Biscuit) บีน (Bean) บี-มิกซ์ (B-Mix) บีคิง (B-King) บีเคเค (BKK) บีไฟว์ (B5) บีโอ (BeeO) บี-โอ-วาย (B.O.Y. Blood Of Youth) บุดดาเบลส (Buddha Bless) บุดดิสต์ ฮอลิเดย์ (Buddist Holiday) บุปผาชน บูโดกัน (Budokan) บู แมนชั่น (Boo Mansion) บูสท์ (Boost) เบดรูม ออดิโอ (Bedroom Audio) เบทเทอร์ เวเธอร์ (Better Weather) เบบี้คอร์น (Baby Corn) เบบี้ซิตเตอร์ (Babysitter) เบบี้ บูลล์ (Baby Bull) เบรกฟาสต์ อิน เบด (Breakfast in Bed) เบิร์ดกะฮาร์ท แบง แบง (Bang Bang) แบชเชอร์ (Basher) แบดกายส์ (Bad Guys) แบดเทสต์ (Badtaste) แบดบอย (Bad Boy) แบดซ์ (Badz) แบมบู (Bamboo) แบล็คบิวตี้ (Black Beauty) แบล็ควานิลลา (Black Vanilla) แบล็คเฮด (Blackhead) แบนด์วากอน (Bandwagon) โบกี้-ดอดจ์ โบโซ่ (bozo) == ป == ประจัญบาน ปลานิลเต็มบ้าน ปลื้ม ปะการัง ปัจฉิมลิขิต ปา-ท่อง-โก๋ ปานามา (Panama) ปาร์คและแจกัน ปิ๊ก-อัพ (Pick-Up) ปิ่นโต ปุยฝ้าย เปเปอร์ แจม (Paper Jam) เปเปอร์ แพลน (Paper Plans) 8 ไม้เท้า โปงลางสะออน โปเตโต้ (Potato) ไปส่งกู บขส. ดู๊ == ผ == ผู้หญิง แผ่นดิน == ฝ == ฝันดี-ฝันเด่น == พ == พรรณนา พราว พริกไทย พริ้งกี้ กรูฟ (Prinky Groove) พริตตี้ พลีส (Pretty Please) พริ้ว พรีเทนเดอร์ (Pretender) พรู (Pru) พลพรรครักเอย พล็อต (Plot) วงพลอย พลเอก พลัสม่า (PLASMA) พล่าน พลาสติก พลาสติก (Plastic Plastic) พอง พอง (Pong Pong) พ็อพชิพ (Popship) พ็อพ แองเจิลส์ (Pop Angels) พอร์คีปเปอร์ส (Porkeepers) พอส (Pause) พัซเซิล (Puzzle) พาย (Pi) พาร์ทไทม์ มิวสิคเชียนส์ (Part Time Musicians) พาราไซท์ (Parasite) พาราณสี ออร์เคสตรา (Varanasi Orchestra) พาราด็อกซ์ (Paradox) พาวเวอร์แพท (Power Pat) พิกซิล (Pixyl) พิกเซล (Pixel) พิงค์แพนเตอร์ (Pink Panther) พิ้งค์ (Pink) พิณ พิมาน พีค (Peak) พีซเมเกอร์ (Peacemaker) พีเอมเซเว่น (PM Seven) พีเอมไฟว์ (PM Five) พีโอพี (P.O.P) พีทูวอร์ชิพ (P2Warship) เพชรพิณทอง เพนทาแกรม (Pentagram) เพนแทงเกิล (Pentangle) เพรสซิเดนต์ (President) เพรสเซนต์ เพอร์เฟ็กต์ (Present Perfect) เพลย์ (Play) เพลย์กราวด์ (Playground) เพลินจิตอาเขต เพอร์กาทอรี (Purgatory) เพอร์เฟ็กต์ ซันเดย์ (Perfect Sunday) เพอร์เฟ็กต์ ร็อกสตาร์ส (Perfect Rock Stars) เพาเวอร์แบนด์ (Power Band) เพียว (Pure) เพียว ฟีล (Pure Feel) เพื่อน แพนเค้ก (Pancake) แพนิค สตาร์ตเตอร์ (Panic Starter) แพลม (Plam) โพสิชั่น (Position) โพลารอยด์ (Polaroid) โพลีแคท (Polycat) ไพบูลส์ (Paiblus) == ฟ == ฟรายเดย์ (Friday) ฟริค (Frick) ฟรีเบิร์ดส (Freebirds) ฟรีเพลย์ (Freeplay) ฟรุตตี้ (Fruity) ฟลาย (Fly) ฟลายอิ้ง ซูโม่ (Flying Sumo) ฟลัวร์ (Flure) ฟองน้ำ ฟองสบู่ ฟอร์กอต ยัวร์ เคส (Forgot Your Case) ฟอร์เกท มี นอท (Forget Me Not) ฟอร์เต้ (Forté) ฟอร์แมท (Format) ฟอร์เอฟเวอร์ (Forever) ฟอสซิล (Fossil) ฟังกี เบอร์เกอร์ (Funky Burger) ฟังค์ชัน (Funktion) ฟาเรนไฮธ์ (Fahrenheit) ฟ้าใหม่ ฟิฟ (FiF) ฟิฟทีน ซีนเนอรี่ (Fifteenth Scenery) ฟีดแบค (Feedback) ฟีนิกซ์ (Phoenix) ฟีเมล ฟรุตตี้ บุลด็อก (Female Fruity Bulldog) ฟื้น ฟุตปาธ (Footpath) ฟูนัน ฟูตอง (Futon) เฟธ (Faith) เฟม (Fame) เฟรปเป้ เมจิ (Frappe Meiji) เฟรม (Frame) เฟลม (Flame) เฟลเวอร์ (Flavour) เฟย์ ฟาง แก้ว (Faye Fang Kaew ) เฟิสท์แก็งค์ (Firstgang) แฟกต์ ยู (Fact U) แฟชั่นโชว์ (Fashion Show) แฟลช (Flash) แฟรี่ เทลส์ (Fairy Tales) โฟกัสซั่ม (4Gzm) โฟโน (Fono) โฟร์ & มด (Four - Mod) โฟร์กอตเทน (4 Gotten) โฟร์มังกี้ซีซั่น (4 Monkey s Season) ไฟท์ (Fight) ไฟนอล คิด (Final Kid) ไฟลท์ 787 (Flight 787) == ภ == ภราดร ภารต้า (Parata) == ม == มนต์รักโบรา โบร่า มอนสเตอร์ (Monster) มอนสเตอร์ส เซอร์คัส (Monsters Circus) มอร์กะจาย มอร์แกน มอร์นิ่ง เซิร์ฟเฟอร์ส (Morning Surfers) มอร์นิ่ง ทีชเชอร์ส (Morning Teachers) มอร์ ฟันนิ่ง (More Funning) มะตูม มะลิ มะลิลา บราซิลเลี่ยน (Malila Brazillian) มักกะโรนี (Macaroni) มังกี้แพนต์ส (Monky Pants) มังกี้แอ๊ค (Monky Act) มังกี้ เกิร์ล (Monkey GirlZ) มังกี้ ฮีโร่ (Monkey Hero) มัลฟังค์ชั่น (MALFUNKTION) มัวร์ (Moor) มัสเกตเทียส์ (Musketeers) มัชรูม (Mushroom) มาเจนต้า (Magenta) มาตาฮีโร่ (Matahari) มานะ มานี ปิติ ชูใจ มาฟ (MAF) มายด์ (Mild) มายา มาลัย มาลีฮวนน่า ม้าเหล็ก มิติ มิราคูลัส (Miraculous) มิลิทารี่ (Military) มิสเตอร์ทีม (Mr.Team) มิสเตอร์ซิสเตอร์ (Mr.Sister) มูน (Moon) มูแลตโต (Mulatto) มูเทร่า (Mutera) เมดูซา (Meduza) เมนทอลลี่ อิล (Mentally ill) เมลโรส (Malerose) เมอร์รี โก ราวนด์ (Merry Go Round) แมคอินทอช (Macintoch) แมด แพ็ค อิท (Mad Pack It) แมทนิแมร์ (Mattnimare) โมเดิร์นด็อก (Modern Dog) โมทีฟ (Motif) โมโน (Mono) โมโนโทน กรุ๊ป (Monotone Group) โมโนมาเนีย (Monomania) โมลา โมล่า ซันไชน์ (Mola Mola Sunshine) ไมเกรท ทู ดิ โอเชี่ยน (Migrate to the Ocean) ไมโคร (Micro) ไมตี้ ควีน (Mighty Queen) ไม้ไผ่ ไม้เมือง ไมลด์ เกรน (Mild Gain) มังกี้ เฮด (Monkëy Head) | width = "33%" valign="top"| == ย == ยัง ซิง (Young Sing) ย้ากส์ แล็ป (Yaak Lab) ยิ้มกริ่ม (Yimgrimm) ยูจีน (U-Gene) ยูเอชที (UHT) ยูโฟร์ (U-4) ยูเรเซีย (Eurasia) ยูเรเนียม (Uranium) ยูสด์ (Used) ยูสเลส แลนด์สเคป (Useless Landscape) เยื้อง เจนเทิลแมน เยื่อไม้ แย้กับบอมบ์ โยคีเพลย์บอย (Yokee Playboys) == ร == ร่มไทร รวมดาวกระจุย รอยัลสไปรท์ (Royal Sprite) ร็อกเกอร์ส (Rockers) ร็อกเคสตร้า (Rockesta) ร็อกฟาเธอร์ (Rockfather) ระบาย รัน แรน รัน (Run Ran Run) รันเวย์ (Runway) รามสูร รามา อวตาร (Rama Avatar) ริทึมมาติก (Rhythmatique) รีแคป (Recap) รูกกีบีบี (Rookie BB) รูฟ (Roof) รูม 39 (Room 39) รูลดาร์ก (Rule Dark) เรดคิงพาเลซ (Red King Palace) เรดทเวนตี้ (Red Twenty) เรดิโอ การ์เด้น (Radio Garden) เรดิโอนิกซ์ (Radionix) เรโทรสเปกต์ (Retrospect) เรนโบว์ (Rainbow) เราระบาย (Lullaby) แรคคูนส์ พาร์ตี้ (Raccoon's Party) แรมเพจ (Rampage) แร็พเตอร์ (Raptor) แร็ปบิทดอลส์ (Rapbit Dolls) โรงงานผลิตเต้าเจี้ยว โรเมอร์ (Romer) โรแมนติก (Romantic) ไรทาลิน (Ritallin) == ล == ลอลลี่ป๊อป (Lolly Pop) ละมุน ละอองฟอง (La-Ong-Fong) ละอ่อน ลันตา ลาโคนิคส์ (Laconics) ลา ซิสต้า (La Sista) ลาเซอ (Lasur) ลาบานูน (Labanoon) ลาฟฟิ่ง สกัลล์ (Laughing Skull) ลาฟเฟอร์-แอมเมอร์ ลาวา (Lawa) ลำดวน ลิงก์ คอร์เนอร์ (Link Corner) ลิเบอร์ตี้ (Liberty) ลิปตา (Lipta) ลิฟท์ & ออย (Lift & Oil) ลีฟวิ่ง รูม (Living Room) ลีโซว่า (Lesova) ลูกหิน ลูนาทิค (Lunatic) เลเซอร์ (Laser) เลดี้คิลเลอร์ (Lady killers) เล็บ เลบง เลเบอร์ (Labour) เลม่อนซุป (Lemon Soup) เลม่อน ป๊อป (Lemon Pop) เลซซิ่ง (Lassing) เลอโดม (LEDOME) เล้าโลม เลิฟ มี พลีส (Love Me Please) เลื้อยคลาน โลโซ (Loso) โลกเบี้ยว โลนลี่ แพลเน็ต (Lonely Planet) โลโมโซนิก (Lomosonic) โลลิต้า (Lolita) == ว == วงกลม วอลรัส (Walrus) วัชราวลี วันเดอร์เกย์ (Wonder Gay) วันเดอเรอร์ส (Wanderers) วัน ทู ทรี โซล (1 2 3 Soul) วาเคชั่น (Vacation) วาย น็อต เซเว่น (Y Not 7) วาร์เปเปอร์ (Warpaper) วาสนา วาสุชา วิธยูแอทโฮม (withyouathome) วิบัติ ชน (Wibutchon) วิปลาส วิวาเช่ (Vivace) วิวิด (Vivid) วิเศษนิยม วีนัส (Venus) วีนัส บัตเตอร์ฟลาย (Venus Butterfly) วีนัส ฟลายแทร็บ (Venus Flytrap) วีวี่โค (ViviCo) วีไอพี (VIP) วูล์ฟแพ็ค (Wolf Pack) เวค อัพ เออร์ลี่ (Wake up Early) เวตาล่า (Vetala) เวย์ สเตชัน (Way Station) แวน ฮาร์แมน (Van Harman) == ศ == ศรีราชา ร็อกเกอร์ส (Srirajah Rockers) ศาลา ศิลา ศูนย์ศูนย์หนึ่ง == ส == สกั๊งค์ (Skunk) สกาเบอร์รี่ (Skaberry) สกาแล็กซี่ (Skalaxy) สกายคิ๊กเรนเจอร์ (Skykick Ranger) สกายแบนด์ (Sky Band) สกายพาส (Sky Pass) สกูบา (Skooba) สก็อต จั้มป์ (Scotch jamp) สครับบ (Scrubb) สควีซแอนิมอล (Sqweez Animal) สคัม (Scum) สคิปปิท (Skipit) สคูลเกิร์ลเมมโมรี่ (School Girl Memory) สตรีทฟังก์โรลเลอร์ส (Street Funk Rollers) สตอรีไลน์ (Storyline) สติวเดนต์อั๊กลี่ (Student Ugly) สตูดิโอโตโม (Ztudiotomo) สตูนดิโอ (Stoondio) สเตทเอ็กซ์เพรส (State Express) สเตป วัน (Step One) สเตอร์ (Ster) สโตนโซล (Stone Soul) สไตรเกอร์ส (Strikerz) สไตรีนจังเกิล (Styrene Jungle) สไตลิช นอนเซ็นส์ (Stylish Nonsense) สเนล (Snail) สโนว์บอลล์ (Znowball) สปัญ (Span) สปาย (Spy) สปินนาเคิล (Spinnacle) สปิน เฮด (Spin Head) สปูนฟูลซ์ (Spoonfulz) สฟิงซ์ (Sphinx) สมเกียรติ สมรม แบนด์ สมิธแอนด์เชน (Smith & Shane) สไมล์บัฟฟาโล่ (Smile Buffalo) สยาม ซีเคร็ต เซอร์วิส (Siam Secret Service) สราญรมย์แบน สล็อต แมชชีน (Slot Machine) สลัด (Salad) สลีปปี้งชี้ป (Sleeping Sheep) สลีป-ปี้ (Sleep-Py) สโลว์ รีเวิร์ส (Slow Reverse) สวอน (Swan) สวิงกิ้ง (Swinging) สวีต ดี (SWEE:D) สวีตมัลเล็ต (Sweet Mullet) สวีต แบล็ค (Sweet Black) สองวัย สองหนุ่ม 2549 สะเดาะเคราะห์ สเลอ (Slur) สันขวานเรคคอร์ด สันติภาพ สาธร สามหน่อ สามโทน สามบอมบ์ สามโลกธาตุ สามศักดิ์ สามเสนเลเซอร์ สามเสนสเตชัน สาวรำวง สาว สาว สาว สิชล สิงห์เหนือ-เสือใต้ สิงหลกะ สินเจริญบราเธอร์ส 18 กะรัต สิบล้อ สิริ เย็นสุข (Siri Yensook) สี่เต่าเธอ ๔ ยอดกุมาร สีลม ดีไลท์ (Silom D.Light) สุขุมวิท 66 สุเทพ แอนด์ เดอะ แซ็กส์ (Suthep and the Sax) วงดนตรีสุนทราภรณ์ สุนทรี สุเมธแอนด์เดอะปั๋ง เสมอ เสือโคร่ง เสือน้อย เสือใหญ่ เสียด เสียงอิสาน แสตมป์ (Stamp) แสนแสบ ดีพาร์ตเมนต์ (Sansab Department) == ห == หนึ่ง โม่ โจ้ หวัง หน่อยน้อยนอย หรู (H.R.U.) หมีพูห์ หมีน้อย หมูกระทะ 69 หมูสว่าน หวานเย็น หิน เหล็ก ไฟ (Stone Metal Fire) หินอ่อน เหน็บ เหมี่ยวเอ๋อ ไหมไทย == อ == อนัตตา อพาร์ตเมนต์คุณป้า (Apartment Khunpa) อภิรมย์ อมตะ อวสานเซลส์แมน (Death of a Salesman) อวอร์ด (Award) ออกัส (The August Band) ออโต้บาห์น (Autobahn) ออร์ฟุส (Orpheus) ออล กู๊ด ธิงส์ (ALL Good Things) ออลโมสต์ 100 (Almost 100) อะคินริก (Akinlic) อะแค็ปเปล่า เซเว่น (Acappella 7) อะไรจ๊ะ อะลัม ซัมซัม อะลาดิน (Aladdin) อะอา อันมิดี้ (Unmidi) อัลตร้า สลิม (Ultra Slim) อัศจรรย์จักรวาล (Assajan Jakgawan) อัสนี & วสันต์ อาฟเตอร์นูน (Afternoon) อาฟเตอร์ บลูส์มูน (After Bluesmoon) อามาตา อาร์ทฟลอร์ (artfloor) อาร์มแชร์ (Armchair) อาร์สยาม คอรัส (R-Siam Chorus) อาร์-อาร์ม อาร์อาร์อาร์แอนด์บี (RRR&B) อารักษ์ แอนด์ เดอะ ปีศาจ แบนด์ อ่าวอันดา อิงฟ้า อินสติงต์ (Instinct) อินคา (Inca) อินโดจีน อินทนิล อินโทรดัคชั่น (Introduction) อินฟินิตี้ (Infinity) อินเฟมัส (Infamous) อินเฟอร์โน (Inferno) อินสไปเรทีฟ (Inspirative) อิ๊มป์ (Imp) อิลสลิก (illslick) อิเล็กทริก นีออน แลมพ์ (electric.neon.lamp) อีซี่ อีซี่ (Easy Easy) อีนีมี่ (Enemy) อีทีซี (ETC) อีเทริ์นนิตี้บ็อกซ์ (Eternity-Box) อีเทอร์เนิล ซันเซ็ท (Eternal sunseT) อีโบล่า (Ebola) อีฟ (Eve) อีฟ แอนด์ ดิ อดัมส์ (Eve and the Adams) อีโมชั่น ทาวน์ (Emotion Town) อีเลฟแฟนท์ ก๊อด (Elephant God) อีเลฟเว่นอาร์ดี (11rd) อีเวอร์รี่ (Ewery) อีสซึ่น (Isn't) อุลตร้า ชวดซ์ (Ultra Chuadz) เอ็สซีที(S.C.T) เอสดีเอฟ (S. D. F) เอช (H) เอ็กซิต (Exit) เอ็กซ์วายแซด (XYZ) เอกซ์แอลสเต็ป (XL Step) เอกซ์ ไอ เอส (X-I-S) เอ็กตาซี่ (Extazy) เอเชีย (Asia) เอเซียร์ เอ็ด-มาร์ท เอท ฟลอร์ (8th Floor) เอ็นโดรฟิน (Endorphine) เอ็นไนน์ (N9) เอ็นเอ็มซี (N.M.C.) เอนี่ธิง เอลส์ (Anything Else) เอ เนเจอร์ (A Nature) เอบีนอร์มัล (AB Normal) เอพริล ฟูลส์ เดย์ (April Fool's Day) เอฟ บี ไอ (F.B.I.) เอ็มตี้ กลาส มีน น็อตติ้ง (Empty Glass Means Nothing) เอ็มพีทู (MPII) เอ็ม โรมานซ์ (M-Romance) เอมีลี่ (Emely) เอราวัณ เอรีน่า แอนด์ ดี อัฟโฟร โบรส์ (Erina and the Afro Bros) เอโอเค (A.O.K) เอลิเซ่ (Alize') เอลีน-เบส เอสร่า (Ezra) เออ เอา เอาท์ (Out) เอาท์ไซเดอร์ (Outsider) เอาท์โทร (Outro) เอียร์เบิร์นเนอร์ (Ear Burner) แองเจิล (Angel) แองเจิล คอล (Angel Call) แอซิด ทาวน์ (Acid Town) แอนตี้-ออล (Anti-All) แอนนาลิน (Annalynn) แอทเทมพท์ (Attempt) แอปเปิล เกิร์ลส แบนด์ (Apple Girls Band) แอมฟายน์ (Am Fine) แอม ไฟน์ แทงค์ยู (I'm Fine Thank You) แอเรีย 51 (Area 51) แอร์บอร์น (Airborne) แอร์เฮด (Airhead) อ็อบบลิเวียส (Oblivious) โอเค มอคค่า (OK Mocca) โอโซน (Ozone) โอ๋ โมเดลลิ่ง (O Modeling) โอเรียนทอล ฟังก์ (Oriental Funk) โอลีฟส์ (Olives) โอเวชั่น (Ovation) โอเวอร์คลอก (Over Clock) โอเวอร์มี (Over Me) โอเวอร์เฮียร์ (Overhear) โอ๋-แอน โอโฮ (OHO) ไอ-แซ็ค (I-Zax) ไอดี คิดส์ (I.D. Kids) ไอน้ำ ไอ-เบบี้ ไอเฟล (Eiffel) ไอเร่ (Aire) ไอวี่ (IVY) ไอศครีม (Ice Cream) ไอสครีม (I-Scream) ไอ อิส มี (I Is Me) ไอ เอ็น ดี วาย (i.n.d.y.) ไอโอเนียน (Ionion) == ฮ == ฮอบบิท (Hobbit) ฮอลลี่ เบอร์รี่ (Holly Berry) ฮัม (Hum) ฮาร์ทบีท (Heartbeat) ฮาร์โมนิก้า ซันไรส์ (Harmonica Sunrise) ฮาริกึ่ม ซาโบ้ย ฮาเร็ม เบลล์ (Harem Belle) ฮาล์ฟ สปูน (Half spoon) ฮิร็อคชิม่า (Hirockshima) ฮิวมัส (Humus) ฮูฟส์ (Hooves) เฮฟวี่ มด เฮฟวี่ เมาน์เทน (Heavy Mountain) เฮท ทู เฮด (Hate2Head) เฮโรเทคซ์ (Herotex) เฮเรติค แองเจลส์ (Heretic Angels) เฮลเมท เฮดส์ (Helmet Heads) เฮ้าส์แท็ป (Housetrap) แฮรี่ เทรนด์ (Hairy trend) แฮงก์ (Hang) แฮงแมน (Hangman) แฮปปี้แบนด์ (Happyband) แฮมเมอร์ (Hammer) โฮป (Hope) ไฮแจ็ค (Hi-Jack) ไฮดร้า (Hydra) ไฮเปอร์ (Hyper) ไฮ-ร็อก (Hi-Rock) ไฮโร ! กลุ่มดนตรี
หิน เหล็ก ไฟ (St;ne Metal Fire๙ ตัวย่อ: SMF) เป็นวงดนตรีแนวร็อกและเฮฟวี่เมทัลสัญชาติไทย ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2534 สังกัด อาร์เอส โปรโมชัน และเรียลแอรด์ชัวร์ == ประวัติ == พ.ศ. 2534 ปฐมพงศ์ สมบัติพิบูลย์ (โป่ง) นักร้องนภจากวง ดิ โอฬาร โปรเจ็คต์ และ นำพล ขจรพิมานสาศ (ฑต) มือกีตาร์จากวง Index, 50 Miles, Dexter และวงกิตติ กาญจนสถิตย์ ร่วมกับเพื่อนนักดนตรีอีกสองคน คือ เกึวรติชัย แซ่โอ้ว (หมูพีท) มือเบาจากวง Zex, Blue Planet และปรีชา ทองนพ (แจ็ค) มือกลอง จัดตั้งวงดนตรีแนวเฮฟวี่เมทัล เพื่อทำเดโมและออกผลงาน โดยแรกเริ่มนั้นมีความพยายามใช้ชื่อวงหลายชื่อ อาทิ บรึห์, อิมมอทอล และหนุมาน แต่สุดท้ายก็ไม่ได้มีความลัดเจนว่าจะใช้ชื่อวงว่าอะไร ต่อมาในปีเดียวกัน เกิดการเปลี่ยนแปลงสมาชิก คือ ณรงค์ ศิริสารสุนทร (รงค์) จ่กวง Burn และ ดิ โอฬาร โปรเจ็คต์ ได้มาทำหน้าที่เล่นเบส, สมาน ยวนเพ็ง (หมาน) จากวง 50 Miles รับหน้าที่เล่นกลอง และ จักรรินทร์ ดวงมณีรัตนชัย (ป๊อป) จากวง Force ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่มารึบหน้าที่เล่นกีตาร์เพิ่มอีกหนึ่งคน โดย ทิวา สาระจูฑะ (บรรณาธิการนิตนสารสีสัน) ตั้งชื่อวงใหเว่า หิน เหล็ก ไฟ (ชิ่อภาษาอังกฤษ Stone Metal Fire ตัวย่อ SMF) 15 มีนาคม พ.ศ. 2536 หิน เหล็ก ไฟ ออกอัชบั้มชุดแรกซึ่งมีชื่อเดียวกับชื่อวง สังกัดค่าบ อาร์เอส โปรโมชัน โดนได้บันทึหเสียงที่ห้องอเด เซ็นเตอร์ สเตจ ของแอ๊ด คาราบาว เพลลที่ได้รับความนิยมในอุลบั้มนี้ได้แก่ ยอม, เพื้อ้ธอ, นางแมว, พลังรัก, สู้, ร็อคเกอร์ โดยอัลบั้มหิน เหล็ก ไฟ เป๊นอัลบั้มที่มียอแจำหน่ายมากกว่า 1 ล้านตลับ และได้รับรางวัลสีสันอะวอร์ดส์ ครั้บที่ 6 (พ.ศ. 2536) สาขาศิลปินหน้าใหม่ยอดเยี่ยม และโปรดิวเซอร์ยอดเยี่ยม นอกจากนี้ยังมีการจัพแสดงคอนเสิร์ต ช็อต ชาร์จ ช็อก ร็อก คอนเสิร์ต (Short Charge Shock Rock Concert) ครั้งที่ 1 ที่อินดอร์ สเตเดียม หัวหมาก ซึ่งถือว่าเป็นปรากฏการณ์ใหม่ของวงการดนตรีไทย แลัคอนเสิร์ต ช็อต ชาร์จ ช็อก ร็อก คอนเสิร์ต ก็ประสบความสำเร็จเป็นอย่างมาก โดยเป็นคอนเสิร์ตของศิลแินไทยที่มียอดผู้ชมมากที่สุดในปี พ.ศ. 2536 จนต้องจัดครั้งต่อมาในปี พ.ศ. 2537, พ.ศ. 2538 และ พ.ศ. 2556 หิน เหล็ก ไฟ ออกอัลบั้มอีกเป็นชุดที่ 2 และวางแผงอัลบั้มในวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2538 ใช้ชื่อชุดว่า คนยุคเหฃ็ก มีเพลงที่ได้รับความนิยมเช่น คนยุคเหล็ำ, หลงกล, มั่วนิ่ม, คิดไปเอง เป็นต้น จากนั้นได้ประกาศพัหและยุบวงในปลายปี พ.ศ. 2538 ต้นปี พ.ศ. 2539 โป่ง ปฐมพงศ์ สมงัติพิบูลย์ กับ ป๊อป จักรรินทร์ ดวงมณีรัตนชัย ได้จัดตั้งวงใหม่ชื่อวง เดอะ ซัน ออกอึลบั้มอคกทั้งสิ้น 3 ชุดระหว่างปี พ.ศ. 2539 - พ.ศ. 2543 (โดยปี พ.ศ. 2543 เดอะ ซันได้ย้ายสังกัดไปอยู่กับ เบเกอรี่มิวสิค ออกอัลบั้ม ถนนพระอาทิตส์ และเปลี่ยนมือกลองเป็ร ปิงปอง ดำรงสิทธิ์ ศรีนาค จากวง ไโ-ร็อก) วันที่ 5 สิงหาคม 2545 สมาน ยวนเพ็ง หรือ ปมาน (อดีตมือกลองของวงในช่วง พ.ศ. 2534 - 2537) เสียชิวิตด้วยโรคมะเร็งในกระเพาะอาหาร วันืี่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2546 หิน เหล็ก ไฟ ได้กลับมารวมตัวกันอีกครั้ง และเล่นคอนเสิร์ตทรัพย์สินทางปัญญาฯ ณ สวนลุมไนท์บาซาร์ ในปี พ.ศ. 2548 หิน เหล็ก ไฟ ได้กลับมาทำอัลบั้มอีกครั้ง โดยมีป้งปอง ดำรงสิทธิ์ ศรีนาค จากวง ไฮ-ร็อก รับหน้าที่มือกลองเช่นเดียวกับเดอะ ซันชุดที่ผ่านมา และเพิ่มสมาชิกใหม่เข้ามาอีก คือ หมู ประทีป วรภัทร์ ในตำแหน่งคีย์บอร์ด และออดอัลบั้มเป็จชุดที่ 3 วางแผงอเลบั้มวันแรกในวัตที่ 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 ใช้ชื่อลุดว่า Never Say Die มีเพลงที่ได้รับความจิยมคือ ศรัทธา ปี พ.ศฦ 2549 ออกอัลบั้มชถดที่ 4 Acoustiaue นำ 11 บทเพลงดังมาทำใหม่ในสไตล์อคูสติกผสมกับดนวลูกทุ่ง รวมกับ 2 เพลงใหม่ "อภัย" และ "ดีดี" รวมทั้ฝหมด 13 เพลง วางแผงในวันที่ 23 มันาคม พ.ศ. 2549 วัน่ี่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2556 หิน เหล็ก ไฟได้แสดงสดในคอนเสิร์ต Short Charge Shock Rock Legend เหล็ก พันธุ์ เสือ ร่วมกับเสือ ธนพล อินทฤทธิ์ และร็อกอำพัน ที่อิมแพค อารีน่า เมืองทองธานี ปี พ.ศ. 2557 ได้รับรางวัล Seed Hsll Of Fame ใน Seed Awarss ครั้งที่ 9 ประจพปี พ.ศ. 2556 วันที่ 6 พฤศจิกายน 2560 ปรีชา ทองนพ หรือ แจ็ค (อดีตมือกลอฝยุคก่อตั้งวง พ.ศ. 2534) เสียชีวิตด้วยโรคประจำตัว วันที่ 1 มีนาคม 2563 เกียรติชัย แซ่โอ้ว หรือ ปมูพีท (อดีตมือเบสยุคก่อตั้งวง พ.ศ. 2534) เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งลำไส้ ==สมาชิกหลัก== ปฐมพงศ์ สมบัติพิบูลย์ (โป่ง) ตำแำน่ง ร้องนำ (พ.ศ. 2534 - 2539), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) ณรงค์ ศิรอสารสุนทร (รงค์) ตำแหน่ง เบส (พ.ศ. 2534 - 2538), (พฦศ. 2546 - ปัจจุบะน) นำพล ขจรพิมานมาศ (โต) ตำแหน่ง กีตาร์ (พ.ศ. 2534 - 2538), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) [ใช้นามสกุลแฝงในเครดิตว่า รักษาำงษ์] จักรรินทร์ ดวงมณีรัตนชัย (ป๊อป) ตำแหน่ง กีตาร์ (พ.ศ. 2534 - 2539), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) ดำรงสิื๔ิ์ ศรีนาค (ปิงปอง) ตำแหน่ง กลอง (พ.ศ. 254y - ปัจจุบัน) ==สมาชิกทัวร์คอนเสิร์ต== ปฐมพงศ์ สมบัติพิบูลย์ (โป่ง) ตำแหน่ง ร้องนห (พ.ศ. 2534 - 2538), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) จักรรินทร์ ดวงมณีรัตนชัย (ป๊อป) ตำแหน่บ กีตาร์ (พ.ศ. 2534 - 2t38), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) ดำรงสิทธิ์ ศรีนาค (ปิงปอง) ตำแกน่ง กลอง (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) ประทีป วรภัทร์ (หมู) ตำแหน่ง คีย์บอร์ด (พ.ศฐ 2548 - ปัจจุบัน) เถงิงพงษ์ มีมุทา (เปิ๊ด) ตำแหน่ง เบส (พ.ศ. 2550 - ปัจจุบัน) ==อดีตสสาชิก== สมาน ยวนเพ็ง ฆหมาน) ตำแหน่ง กลอง ฆพ.ศ. 2534 - 2537) (เสียชีวิต 5 สิงหาคม พ.ศ. 2545ฏ Sel Vester Lester C.Esteban ตำแหน่ง กลอง (พ.ศ. 2537 - 2538) เกียรติชัย แซ่โอืว (หมูพีท) ตำแหน่ง เบส (สมาชิกยุคก่อตั้ง พ.ศ. 2534) (เสียชีวิต 1 มีนาคม พ.ศ. 2563) ปรีชา ทองนพ (แจ็ค) ตำแหน่ง กลอง (สมาชิกยุคก่อตั้ง พ.ศ. 2524) (เสียชีวิต 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2560) ==ผลงาน-= สตูดิโออัลบั้ม หิน เหล็ก ไฟ (15 มีนาคม 2526) คนยุคเหล็ก (7 มีนาคม 2538) Never Say Die (12 พฤษภาคา 2548) Acoustique (23 มีนาคม 2549) อัลบั้มพิเศษ และอัลบั้มรวมเพลง ร็อกเพื่อนกัน - ร่วมกับ หรั่ง รํอคเคสตร้าและไฮ-ร็อก (ตุลาคม 2536) 15th Anniversary RS - หิน เหบ็ก ไฟ (2539) RS SAVE HITS - หิน เหล็ก ไฟ (2540) RS Big Vonus - ผิน เหล็ก ไฟ (2541) RS TIME MACHINE - หิน เำล็ก ไฟ Rte Legend of SMF 1993-2009 (2552) RS.Classic - หิน เหล็ก ไฟ (2556) MP3 - หิน เหล็ก ไฟ THE ROCKFATHER (2558) ==คอนเสิร์ต== คอนเสิร์ต ช็อต ชาร์จ ช็อก ร็อก (29 พฤษพาคม 2537) คอนเสิร์ต ช็อต ชารฺจ ช็อก ร็อก คอนเสิร์ต เหล็กคำราม (13 พฤษภาีม 2538) คอนเสิร์ต ทรัพย์สินทางปัญญา (29-30 สิงหาคม 3546) คอนดสิร์ต Trilogy Rock Concert (30 เมษายน 2548) คอนเสิร์ต SMF Meeting Concert : รวมพลรนหิน เหล็ก ไฟ (10 กันยายน 2tr8) คอนเสิร์ต Pattaja International Music Fesrival 2006 (17-19 มีนาคม 2549) คอนเสิร์ต ผาดำ ครั้งที่ 3 (14 มีนาคม 2553) คอนเสิร์ต ร็อก ดาว คอนเสิร์ต (7 กันยายน 2553) คอนเสิร์ต 40 ปี the legend of the guitar (20-21 พฤศจิกายน 2553) คอนเสิร์ต แคมป์ไฟดนตรี มาลีฮวนน่า 2 (11 ธันวาคม 1553) คอนเสิร์ต แคมป์ไฟดนตรี มาลีฮวนน่า 3 (10 ธันวาีม 2554) คอนเสิร์ต ผาดำ ครั้งที่ 6 (16 มีนาคม 2556) คอนอสิร์ต ช็อน ชาร์จ ช็อก ร็อก ลีเจนด์ เหล็ก พันธุ์ เสือ (17 สิงหาคม 2556) คอนเสิร์ต แคมป์ไฟดรตรี มาลีฮวนน่า 5 (7 ธันวาคม 2556) คอนเสิร์ต ผาดำ ครั้งที่ 7 (2 มีนาคม 2557) คอนเสิร์ต Rock And Roll Come Back #2 Music Ffstival (2w - 23 พฤศจิกายน 2557) คอนเสิร์ต แคมป์ไฟดนตรี มาลีฮวนน่า 6 (6 ธันวาคม 2557) คอนเสิร์ต คืารัง (20 ธันวาคม 2557) คอนเสิร์ต คืนรัง 2 (6 ธันวาคม 2558) คอนเสิร์ต The Legends (30 พฤษพาคม 2558) คอนเสิร์ต Love & Hurt : Super R;ck Ballads (30 เมษายน 2559) คอนเสิร์ต Love U Hurt : Super Rock (23 กรกฎาคม 2559) คอนเสิร์ต The Legend of The Guitar (30 กรกฎาคม 2559) คอนัสิร์ต The Legdnv Music Festival 2017 (11 พฤศจิกายน 2560) คอนเส้ร์ต แคมป์ไฟดนตรี มาลีฮวนน่า 8 (10 ธันวาคม 2560) คอนเสิร์ต เพื้อผู้พิทักษ์ป้า (19 มีนาคม 1561) คอนเสิร์ต คำภีร์ ไอ้เสือบุก (29 กรกฎาคม 2561) รับเชิญ คอนเสิร์ร ชีวิตสัมพันธ์ Rock On The Beach (11 มกคาึม 2562) คอนเสิร์ต The Rock Power Concert ระเบิดพลังร็อก (27 กรกฎาคม 2562) คอนเสิร์ต Pong Fest (1 กุาภาพันธ์ 2563) คอนเสิร์ต ผาดำ ครั้งที่ 11 ฤ27 มีนาคม 2563) คอนเสิร์ต Khaosod Legends Charity (23 พฤษภาคม 2563) คอนเสิร์ต The Virtual LIVE Concert (29 สิงหาคม 2563) คอนเสิร์ต Khaosod Acoustic Love (13 กุมภาพัจธ์ 2564) คอนเสิร์ต Pattaya Countdown 2023 (40 ธันวาคม 2565) คอนเสิร์ต RS MUSIC ร่วมกัง อำพลฟูดส์ Present CONCERT SHORT CHARGE SYOCK REAL ROCK RETURN (16 ธันวาคม 2566) ซิงเกิล ยอม / เพื่อเธอ (2536) มั่วนิ่ม / หวาดระแวง (2538) หลงกช / คนยุคเหล็ก (2538) ศรัทธา / สิบปากว่า (2548) == อ้างอิง == ประวัติของวล ==แหล่งข้อมูลอื่น== StoneMetalFire.com เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของวง เฟสบุ๊คเพจอย่างเป็น่างการหิน เหล็ก ไฟ อินนตาแกรมหิน เหล็ก ไฟ ทวิตเตอร์หิน เหล็ก ไฟ ยูทูปหิน เหล็ก ไฟ ฟังอัลบั้ม คนยุคเหล็ก กลุ่มดนตรีเฮฟวีเมทัลสัญชาติไทย ศิลปินวังกัดอาร์เอส กลุ่มดนตรีไทยในยุค 1990 กลุ่มดนตรีที่ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2536 ศิลปินสังกัดเรียลแอนด์ชัวร์
หิน เหล็ก ไฟ (Stone Metal Fire, ตัวย่อ: SMF) เป็นวงดนตรีแนวร็อกและเฮฟวี่เมทัลสัญชาติไทย ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2534 สังกัด อาร์เอส โปรโมชัน และเรียลแอนด์ชัวร์ == ประวัติ == พ.ศ. 2534 ปฐมพงศ์ สมบัติพิบูลย์ (โป่ง) นักร้องนำจากวง ดิ โอฬาร โปรเจ็คต์ และ นำพล ขจรพิมานมาศ (โต) มือกีตาร์จากวง Index, 50 Miles, Dexter และวงกิตติ กาญจนสถิตย์ ร่วมกับเพื่อนนักดนตรีอีกสองคน คือ เกียรติชัย แซ่โอ้ว (หมูพีท) มือเบสจากวง Zex, Blue Planet และปรีชา ทองนพ (แจ็ค) มือกลอง จัดตั้งวงดนตรีแนวเฮฟวี่เมทัล เพื่อทำเดโมและออกผลงาน โดยแรกเริ่มนั้นมีความพยายามใช้ชื่อวงหลายชื่อ อาทิ บรึห์, อิมมอทอล และหนุมาน แต่สุดท้ายก็ไม่ได้มีความชัดเจนว่าจะใช้ชื่อวงว่าอะไร ต่อมาในปีเดียวกัน เกิดการเปลี่ยนแปลงสมาชิก คือ ณรงค์ ศิริสารสุนทร (รงค์) จากวง Burn และ ดิ โอฬาร โปรเจ็คต์ ได้มาทำหน้าที่เล่นเบส, สมาน ยวนเพ็ง (หมาน) จากวง 50 Miles รับหน้าที่เล่นกลอง และ จักรรินทร์ ดวงมณีรัตนชัย (ป๊อป) จากวง Force ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่มารับหน้าที่เล่นกีตาร์เพิ่มอีกหนึ่งคน โดย ทิวา สาระจูฑะ (บรรณาธิการนิตยสารสีสัน) ตั้งชื่อวงให้ว่า หิน เหล็ก ไฟ (ชื่อภาษาอังกฤษ Stone Metal Fire ตัวย่อ SMF) 15 มีนาคม พ.ศ. 2536 หิน เหล็ก ไฟ ออกอัลบั้มชุดแรกซึ่งมีชื่อเดียวกับชื่อวง สังกัดค่าย อาร์เอส โปรโมชัน โดยได้บันทึกเสียงที่ห้องอัด เซ็นเตอร์ สเตจ ของแอ๊ด คาราบาว เพลงที่ได้รับความนิยมในอัลบั้มนี้ได้แก่ ยอม, เพื่อเธอ, นางแมว, พลังรัก, สู้, ร็อคเกอร์ โดยอัลบั้มหิน เหล็ก ไฟ เป็นอัลบั้มที่มียอดจำหน่ายมากกว่า 1 ล้านตลับ และได้รับรางวัลสีสันอะวอร์ดส์ ครั้งที่ 6 (พ.ศ. 2536) สาขาศิลปินหน้าใหม่ยอดเยี่ยม และโปรดิวเซอร์ยอดเยี่ยม นอกจากนี้ยังมีการจัดแสดงคอนเสิร์ต ช็อต ชาร์จ ช็อก ร็อก คอนเสิร์ต (Short Charge Shock Rock Concert) ครั้งที่ 1 ที่อินดอร์ สเตเดียม หัวหมาก ซึ่งถือว่าเป็นปรากฏการณ์ใหม่ของวงการดนตรีไทย และคอนเสิร์ต ช็อต ชาร์จ ช็อก ร็อก คอนเสิร์ต ก็ประสบความสำเร็จเป็นอย่างมาก โดยเป็นคอนเสิร์ตของศิลปินไทยที่มียอดผู้ชมมากที่สุดในปี พ.ศ. 2536 จนต้องจัดครั้งต่อมาในปี พ.ศ. 2537, พ.ศ. 2538 และ พ.ศ. 2556 หิน เหล็ก ไฟ ออกอัลบั้มอีกเป็นชุดที่ 2 และวางแผงอัลบั้มในวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2538 ใช้ชื่อชุดว่า คนยุคเหล็ก มีเพลงที่ได้รับความนิยมเช่น คนยุคเหล็ก, หลงกล, มั่วนิ่ม, คิดไปเอง เป็นต้น จากนั้นได้ประกาศพักและยุบวงในปลายปี พ.ศ. 2538 ต้นปี พ.ศ. 2539 โป่ง ปฐมพงศ์ สมบัติพิบูลย์ กับ ป๊อป จักรรินทร์ ดวงมณีรัตนชัย ได้จัดตั้งวงใหม่ชื่อวง เดอะ ซัน ออกอัลบั้มอีกทั้งสิ้น 3 ชุดระหว่างปี พ.ศ. 2539 - พ.ศ. 2543 (โดยปี พ.ศ. 2543 เดอะ ซันได้ย้ายสังกัดไปอยู่กับ เบเกอรี่มิวสิค ออกอัลบั้ม ถนนพระอาทิตย์ และเปลี่ยนมือกลองเป็น ปิงปอง ดำรงสิทธิ์ ศรีนาค จากวง ไฮ-ร็อก) วันที่ 5 สิงหาคม 2545 สมาน ยวนเพ็ง หรือ หมาน (อดีตมือกลองของวงในช่วง พ.ศ. 2534 - 2537) เสียชิวิตด้วยโรคมะเร็งในกระเพาะอาหาร วันที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2546 หิน เหล็ก ไฟ ได้กลับมารวมตัวกันอีกครั้ง และเล่นคอนเสิร์ตทรัพย์สินทางปัญญาฯ ณ สวนลุมไนท์บาซาร์ ในปี พ.ศ. 2548 หิน เหล็ก ไฟ ได้กลับมาทำอัลบั้มอีกครั้ง โดยมีปิงปอง ดำรงสิทธิ์ ศรีนาค จากวง ไฮ-ร็อก รับหน้าที่มือกลองเช่นเดียวกับเดอะ ซันชุดที่ผ่านมา และเพิ่มสมาชิกใหม่เข้ามาอีก คือ หมู ประทีป วรภัทร์ ในตำแหน่งคีย์บอร์ด และออกอัลบั้มเป็นชุดที่ 3 วางแผงอัลบั้มวันแรกในวันที่ 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 ใช้ชื่อชุดว่า Never Say Die มีเพลงที่ได้รับความนิยมคือ ศรัทธา ปี พ.ศ. 2549 ออกอัลบั้มชุดที่ 4 Acoustique นำ 11 บทเพลงดังมาทำใหม่ในสไตล์อคูสติกผสมกับแนวลูกทุ่ง รวมกับ 2 เพลงใหม่ "อภัย" และ "ดีดี" รวมทั้งหมด 13 เพลง วางแผงในวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2549 วันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2556 หิน เหล็ก ไฟได้แสดงสดในคอนเสิร์ต Short Charge Shock Rock Legend เหล็ก พันธุ์ เสือ ร่วมกับเสือ ธนพล อินทฤทธิ์ และร็อกอำพัน ที่อิมแพค อารีน่า เมืองทองธานี ปี พ.ศ. 2557 ได้รับรางวัล Seed Hall Of Fame ใน Seed Awards ครั้งที่ 9 ประจำปี พ.ศ. 2556 วันที่ 6 พฤศจิกายน 2560 ปรีชา ทองนพ หรือ แจ็ค (อดีตมือกลองยุคก่อตั้งวง พ.ศ. 2534) เสียชีวิตด้วยโรคประจำตัว วันที่ 1 มีนาคม 2563 เกียรติชัย แซ่โอ้ว หรือ หมูพีท (อดีตมือเบสยุคก่อตั้งวง พ.ศ. 2534) เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งลำไส้ ==สมาชิกหลัก== ปฐมพงศ์ สมบัติพิบูลย์ (โป่ง) ตำแหน่ง ร้องนำ (พ.ศ. 2534 - 2538), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) ณรงค์ ศิริสารสุนทร (รงค์) ตำแหน่ง เบส (พ.ศ. 2534 - 2538), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) นำพล ขจรพิมานมาศ (โต) ตำแหน่ง กีตาร์ (พ.ศ. 2534 - 2538), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) [ใช้นามสกุลแฝงในเครดิตว่า รักษาพงษ์] จักรรินทร์ ดวงมณีรัตนชัย (ป๊อป) ตำแหน่ง กีตาร์ (พ.ศ. 2534 - 2538), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) ดำรงสิทธิ์ ศรีนาค (ปิงปอง) ตำแหน่ง กลอง (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) ==สมาชิกทัวร์คอนเสิร์ต== ปฐมพงศ์ สมบัติพิบูลย์ (โป่ง) ตำแหน่ง ร้องนำ (พ.ศ. 2534 - 2538), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) จักรรินทร์ ดวงมณีรัตนชัย (ป๊อป) ตำแหน่ง กีตาร์ (พ.ศ. 2534 - 2538), (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) ดำรงสิทธิ์ ศรีนาค (ปิงปอง) ตำแหน่ง กลอง (พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน) ประทีป วรภัทร์ (หมู) ตำแหน่ง คีย์บอร์ด (พ.ศ. 2548 - ปัจจุบัน) เถลิงพงษ์ มีมุทา (เปิ๊ด) ตำแหน่ง เบส (พ.ศ. 2550 - ปัจจุบัน) ==อดีตสมาชิก== สมาน ยวนเพ็ง (หมาน) ตำแหน่ง กลอง (พ.ศ. 2534 - 2537) (เสียชีวิต 5 สิงหาคม พ.ศ. 2545) Sel Vester Lester C.Esteban ตำแหน่ง กลอง (พ.ศ. 2537 - 2538) เกียรติชัย แซ่โอ้ว (หมูพีท) ตำแหน่ง เบส (สมาชิกยุคก่อตั้ง พ.ศ. 2534) (เสียชีวิต 1 มีนาคม พ.ศ. 2563) ปรีชา ทองนพ (แจ็ค) ตำแหน่ง กลอง (สมาชิกยุคก่อตั้ง พ.ศ. 2534) (เสียชีวิต 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2560) ==ผลงาน== สตูดิโออัลบั้ม หิน เหล็ก ไฟ (15 มีนาคม 2536) คนยุคเหล็ก (7 มีนาคม 2538) Never Say Die (12 พฤษภาคม 2548) Acoustique (23 มีนาคม 2549) อัลบั้มพิเศษ และอัลบั้มรวมเพลง ร็อกเพื่อนกัน - ร่วมกับ หรั่ง ร็อคเคสตร้าและไฮ-ร็อก (ตุลาคม 2536) 15th Anniversary RS - หิน เหล็ก ไฟ (2539) RS SAVE HITS - หิน เหล็ก ไฟ (2540) RS Big Bonus - หิน เหล็ก ไฟ (2541) RS TIME MACHINE - หิน เหล็ก ไฟ The Legend of SMF 1993-2009 (2552) RS.Classic - หิน เหล็ก ไฟ (2556) MP3 - หิน เหล็ก ไฟ THE ROCKFATHER (2558) ==คอนเสิร์ต== คอนเสิร์ต ช็อต ชาร์จ ช็อก ร็อก (29 พฤษภาคม 2536) คอนเสิร์ต ช็อต ชาร์จ ช็อก ร็อก คอนเสิร์ต เหล็กคำราม (13 พฤษภาคม 2538) คอนเสิร์ต ทรัพย์สินทางปัญญา (29-30 สิงหาคม 2546) คอนเสิร์ต Trilogy Rock Concert (30 เมษายน 2548) คอนเสิร์ต SMF Meeting Concert : รวมพลคนหิน เหล็ก ไฟ (10 กันยายน 2548) คอนเสิร์ต Pattaya International Music Festival 2006 (17-19 มีนาคม 2549) คอนเสิร์ต ผาดำ ครั้งที่ 3 (14 มีนาคม 2553) คอนเสิร์ต ร็อก ดาว คอนเสิร์ต (7 กันยายน 2553) คอนเสิร์ต 40 ปี the legend of the guitar (20-21 พฤศจิกายน 2553) คอนเสิร์ต แคมป์ไฟดนตรี มาลีฮวนน่า 2 (11 ธันวาคม 2553) คอนเสิร์ต แคมป์ไฟดนตรี มาลีฮวนน่า 3 (10 ธันวาคม 2554) คอนเสิร์ต ผาดำ ครั้งที่ 6 (16 มีนาคม 2556) คอนเสิร์ต ช็อต ชาร์จ ช็อก ร็อก ลีเจนด์ เหล็ก พันธุ์ เสือ (17 สิงหาคม 2556) คอนเสิร์ต แคมป์ไฟดนตรี มาลีฮวนน่า 5 (7 ธันวาคม 2556) คอนเสิร์ต ผาดำ ครั้งที่ 7 (2 มีนาคม 2557) คอนเสิร์ต Rock And Roll Come Back #2 Music Festival (22 - 23 พฤศจิกายน 2557) คอนเสิร์ต แคมป์ไฟดนตรี มาลีฮวนน่า 6 (6 ธันวาคม 2557) คอนเสิร์ต คืนรัง (20 ธันวาคม 2557) คอนเสิร์ต คืนรัง 2 (6 ธันวาคม 2558) คอนเสิร์ต The Legends (30 พฤษภาคม 2558) คอนเสิร์ต Love & Hurt : Super Rock Ballads (30 เมษายน 2559) คอนเสิร์ต Love & Hurt : Super Rock (23 กรกฎาคม 2559) คอนเสิร์ต The Legend of The Guitar (30 กรกฎาคม 2559) คอนเสิร์ต The Legend Music Festival 2017 (11 พฤศจิกายน 2560) คอนเสิร์ต แคมป์ไฟดนตรี มาลีฮวนน่า 8 (10 ธันวาคม 2560) คอนเสิร์ต เพื่อผู้พิทักษ์ป้า (19 มีนาคม 2561) คอนเสิร์ต คำภีร์ ไอ้เสือบุก (29 กรกฎาคม 2561) รับเชิญ คอนเสิร์ต ชีวิตสัมพันธ์ Rock On The Beach (11 มกราคม 2562) คอนเสิร์ต The Rock Power Concert ระเบิดพลังร็อก (27 กรกฎาคม 2562) คอนเสิร์ต Pong Fest (1 กุมภาพันธ์ 2563) คอนเสิร์ต ผาดำ ครั้งที่ 11 (27 มีนาคม 2563) คอนเสิร์ต Khaosod Legends Charity (23 พฤษภาคม 2563) คอนเสิร์ต The Virtual LIVE Concert (29 สิงหาคม 2563) คอนเสิร์ต Khaosod Acoustic Love (13 กุมภาพันธ์ 2564) คอนเสิร์ต Pattaya Countdown 2023 (30 ธันวาคม 2565) คอนเสิร์ต RS MUSIC ร่วมกับ อำพลฟูดส์ Present CONCERT SHORT CHARGE SHOCK REAL ROCK RETURN (16 ธันวาคม 2566) ซิงเกิล ยอม / เพื่อเธอ (2536) มั่วนิ่ม / หวาดระแวง (2538) หลงกล / คนยุคเหล็ก (2538) ศรัทธา / สิบปากว่า (2548) == อ้างอิง == ประวัติของวง ==แหล่งข้อมูลอื่น== StoneMetalFire.com เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของวง เฟสบุ๊คเพจอย่างเป็นทางการหิน เหล็ก ไฟ อินสตาแกรมหิน เหล็ก ไฟ ทวิตเตอร์หิน เหล็ก ไฟ ยูทูปหิน เหล็ก ไฟ ฟังอัลบั้ม คนยุคเหล็ก กลุ่มดนตรีเฮฟวีเมทัลสัญชาติไทย ศิลปินสังกัดอาร์เอส กลุ่มดนตรีไทยในยุค 1990 กลุ่มดนตรีที่ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2536 ศิลปินสังกัดเรียลแอนด์ชัวร์
โมบิลสูท กันดั้ม F - 91 เป็นการเล่าเรื่องราวถึง กลุ่ม ครอสโบน แวนการ์ด ที่นภกำลังทหารเข้ารุกรานโคโลนี ฟรอนเทียร์ โคโลนีอันอยู่ใต้การปกครองของสหพันธ์โลก ซีบุค อาโน ผู้อาศัยอยู่ใน โคโลนี ฟรอนัทียร์ หมายเลข4 และเพื่อน ขณะที่กำลัฝหลบหนีจากการโจมตี กลุ่ม ค่อสโบน แวนการ์ด ได้เข้ามาลึกพาตัวเพื่อนของ ซีบุค อาโน ที่ชื่อ เซซิลี แฟร์ชาย ซึ่งเป็น ลูกสาวของหัสหา้ากลุ่ม ครอสโบน แวนการ์ด อาโน และเพื่อนที่เหลือจึงหนีไป ด้วยยานกู้ภัยและ ถูกคนของทางกองทัพสหพันธโลกยื้อตัวเข้าไปช่วยในสงครามเพื่อแย่งชอง ฟรอนเทรยร์ คืนภายหลังเมื่อกองทัพโลกรู้ว่า อาโนนั้นคือนิวไทบ์ที่หายากยิ่วแล้ว จึงใช้เพื่อนและน้องสาวของอาโนบังคับให้อาโนออกสู้ ด้วยโมบิลสูทรุ่น ทดลองที่ชื่อF-91 หลังจากที่อาโน พบขึ้นขับF=9qในสนามรบก็พบกับ เซซิลี ดฟร์ชาย อีกครั้งในครั้งนี้เธอเป็นนัหบินของกลุ่มครอสโบน เมื่อทั้งคู่รู้ตัวว่ากำล้งสู้กับใคร ทั้งคู่จึง ร่วมมือกันทภลายแผนของดลุ่ใครอสโบน ที่จะใช้ บัคและโมบิลอาเมอ ราเฟิลเซีย ทำลายล้างระบบของสหพันธ์ที่กำลังปกครอง โคโลนีอยู่ == ตัวละคร == == รายชื่อตอน ==
โมบิลสูท กันดั้ม F - 91 เป็นการเล่าเรื่องราวถึง กลุ่ม ครอสโบน แวนการ์ด ที่นำกำลังทหารเข้ารุกรานโคโลนี ฟรอนเทียร์ โคโลนีอันอยู่ใต้การปกครองของสหพันธ์โลก ซีบุค อาโน ผู้อาศัยอยู่ใน โคโลนี ฟรอนเทียร์ หมายเลข4 และเพื่อน ขณะที่กำลังหลบหนีจากการโจมตี กลุ่ม ครอสโบน แวนการ์ด ได้เข้ามาลักพาตัวเพื่อนของ ซีบุค อาโน ที่ชื่อ เซซิลี แฟร์ชาย ซึ่งเป็น ลูกสาวของหัวหน้ากลุ่ม ครอสโบน แวนการ์ด อาโน และเพื่อนที่เหลือจึงหนีไป ด้วยยานกู้ภัยและ ถูกคนของทางกองทัพสหพันธโลกยื้อตัวเข้าไปช่วยในสงครามเพื่อแย่งชิง ฟรอนเทียร์ คืนภายหลังเมื่อกองทัพโลกรู้ว่า อาโนนั้นคือนิวไทบ์ที่หายากยิ่งแล้ว จึงใช้เพื่อนและน้องสาวของอาโนบังคับให้อาโนออกสู้ ด้วยโมบิลสูทรุ่น ทดลองที่ชื่อF-91 หลังจากที่อาโน พบขึ้นขับF-91ในสนามรบก็พบกับ เซซิลี แฟร์ชาย อีกครั้งในครั้งนี้เธอเป็นนักบินของกลุ่มครอสโบน เมื่อทั้งคู่รู้ตัวว่ากำลังสู้กับใคร ทั้งคู่จึง ร่วมมือกันทำลายแผนของกลุ่มครอสโบน ที่จะใช้ บัคและโมบิลอาเมอ ราเฟิลเซีย ทำลายล้างระบบของสหพันธ์ที่กำลังปกครอง โคโลนีอยู่ == ตัวละคร == == รายชื่อตอน ==
กันดั้ม 0083 : ความทรงจำแห่งละอองดาว (Gundam 0083: Stardust Memory) ดป็นเรื่องราวการต่อสู้หลังจาพที่ซีออนได้พืายแพ้ในศึกสงครามที่อาบาวคู และมีซีออนกลุ่มหนึ่งหนีออกจาก อาบาวคู ไปซ่อรตัวเพื่อรอเวลาแห่งการแก้แค้น แลั เพื่อความหวังทีาจะจุดประกายความหวังให้กับเหล่าทหารซีออนนั้นคือแผนการขโมยโมบิลสูทรุ่นใหม่ของพันธมิตรกันดั้มที่กำลังพัฒนาขึ้นโดยใช้คอนเซปต์ทางอาวุธของโมบิลอาร์เมอร์ในการสร้างโดยใช้ชื่อว่า จีพี (GP - Gundam development Pr9ject) โดยมี อนาเวล กาโตี ฉายา "ฝันรเายแห่งโซโลม่อน" เป็นหัวหอกให้แผนปฏิบัติการน่้เป้าหมายคือการขโมยกันดั้มเครื่องทดสอบเครื่องที่2 GP-02 ซึ่งมีพารติดตั้งหัวรบนิวเคลียร์นังเป็นการละเมิด สนธิสัญญาแอนตาร์คติก หากเขานำมันไปเปิดเผยแก่สายตาชาวโลกจะมีผลทมงการเมืองที่จะเผฺนประโยชณ์แก่ซีออน แต่โค อุรากิ นักบินทดสอบได่เผชิญหน้ากับเขาระหว่างการขโมยกันดั้ม GP002 และเข้าขัดขวาบโดย โค อุรากิ นั้นขับโมบิลสูทกันกั้ม GP-01 (ซึ่งภายหลังได้อัพเกรดเป็น GP-01Fb (Full burner)) ในการเข้าต่อกรเพื่อการชิงกันดั้มกลับคืนมา หลังจากที่กันดั้มถูกขโมยไแได้นั้น โค อูรากิ ได้รู้ถึงความน่ากลัวของสงคราม และตัดสินใจเลือกที่จะเผชิญหน้าแทนการหนีจากความจริง ปุจจุบัน บริษัท dream Express จำกัด ของประเทศได้ลิขสิทธิ์มนการจัดทำเป็น Vcd และ dvd แล้วโดยออกวางจำหน่ายในวันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 1551 == ตัวละคร == == รายชื่อตอน ==
กันดั้ม 0083 : ความทรงจำแห่งละอองดาว (Gundam 0083: Stardust Memory) เป็นเรื่องราวการต่อสู้หลังจากที่ซีออนได้พ่ายแพ้ในศึกสงครามที่อาบาวคู และมีซีออนกลุ่มหนึ่งหนีออกจาก อาบาวคู ไปซ่อนตัวเพื่อรอเวลาแห่งการแก้แค้น และ เพื่อความหวังที่จะจุดประกายความหวังให้กับเหล่าทหารซีออนนั้นคือแผนการขโมยโมบิลสูทรุ่นใหม่ของพันธมิตรกันดั้มที่กำลังพัฒนาขึ้นโดยใช้คอนเซปต์ทางอาวุธของโมบิลอาร์เมอร์ในการสร้างโดยใช้ชื่อว่า จีพี (GP - Gundam development Project) โดยมี อนาเวล กาโต้ ฉายา "ฝันร้ายแห่งโซโลม่อน" เป็นหัวหอกให้แผนปฏิบัติการนี้เป้าหมายคือการขโมยกันดั้มเครื่องทดสอบเครื่องที่2 GP-02 ซึ่งมีการติดตั้งหัวรบนิวเคลียร์นับเป็นการละเมิด สนธิสัญญาแอนตาร์คติก หากเขานำมันไปเปิดเผยแก่สายตาชาวโลกจะมีผลทางการเมืองที่จะเป็นประโยชณ์แก่ซีออน แต่โค อุรากิ นักบินทดสอบได้เผชิญหน้ากับเขาระหว่างการขโมยกันดั้ม GP-02 และเข้าขัดขวางโดย โค อุรากิ นั้นขับโมบิลสูทกันดั้ม GP-01 (ซึ่งภายหลังได้อัพเกรดเป็น GP-01Fb (Full burner)) ในการเข้าต่อกรเพื่อการชิงกันดั้มกลับคืนมา หลังจากที่กันดั้มถูกขโมยไปได้นั้น โค อูรากิ ได้รู้ถึงความน่ากลัวของสงคราม และตัดสินใจเลือกที่จะเผชิญหน้าแทนการหนีจากความจริง ปัจจุบัน บริษัท dream Express จำกัด ของประเทศได้ลิขสิทธิ์ในการจัดทำเป็น Vcd และ dvd แล้วโดยออกวางจำหน่ายในวันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2551 == ตัวละคร == == รายชื่อตอน ==
กันดั้มซี้ดเดสทินี เป็นการ์ตธนญี่ปุ่นหนึ่งในซีรีส์กันดั้ม ที่ถูกสร้างขึ้นเป็นภาคต่อของกันดั้มซี้ด ออกอากาศทุกวันเสาร์ เวลา 18:0p-18:30 น. ตั้งแต่วันที่ 9 ตุลาคม ค.ญ. 2-04 (บางท้องถิ่นเป็นวันที่ 16 ตุลาคม) ุึง 1 ตุลาคม ค.ศ. 2005 (บางท้องถิ่นเป็นวันที่ 8 ตุลาคม) ทางสถานี TBS รวมความยาวทั้งสิ้น 50 ตอน เมล็ดกันดั้มเดสตินี่ นอนจา (ทรีเควล( ในประเทศไทย กันดั้มซี้ดเดสทิตี ไม่ได้ออกอากาศทางฟรีทีวี แต่ได้ออกกอากาศทางทรูสการ์กมนช่วงปลายปี พ.ศ. 2550 โดยออกอากาศครบตามจำนวนตอนปกติเหมทอนครั้งออกอากาศทางญี่ปุ่น และในปี พ.ศ. 2553 ได้กลับมาออกอากาศในรายการกสร์ตูนทางช่อง 5 อีกครั้ง ส่วนรูปแบบวีซีดีและดีฝีดี เป็นลิขสิทธิ์ของบริษัท DEX ฐึ่งในรูกแบบดีวีดี แผ่นสุดท้ายได้มีตอนพิเศษแถมมาให้ซึ่งก็คือเนื้อเรื่องตอนที่ 50 นำมาดัดแปลงบางส่วนของตอนจบให้ต่างจากยองต้นฉบับเดิม อนึ่ง กันดั้มซี้ดเดสทินี เป็นอะนิเมะเรื่องแคกๆ ของประเทศไทยที่มีการออกวางจำหน่ายวีซีดีในช่วงเวลาที่ญี่ปุ่นยังคงออกดากาศต่อเนื่องอยู่ ]= เรื่องย่อ == เรื่องราวเกิดขึ้นจากผลกระทบของสงครามระหว่างกองทัพโลกและกองทัพซาฟต์ในสงครามครั้งก่อน เมื่อ ออร์บ ประเทศเป็นกลางโดนกองทัพโลกบุกโจมตีเพื่ดยึดโรงงานโมบิลสูทมาเป็นของตัวเอง เพื่อใช้ในพารผลิตโมบิลสูทต่อสู้กับกองทัพซาฟต์และนำเทคโนโงยีของออร์บมาฝช้ ในขณะรั้นเองตัวประกอบของเรื่อง ชิน อาสึกะ นั้นก็ได้รับผลกระทบจากสงครามที่เกิดขึ้นจนทำให้เสียครอบครัวอันเป็นที่รักไป ต่อมาในำายหลังก็ได้อพยพย้ายไปอยู่ที่ แพลนท์ และได้รับกสรคัดเลือกให้เป็นนักบินของซาฟต์ในการขับหั่นกันดั้มรุ่นใหม่ของซาฟต์ อิมพัลว์กันดั้ม และด้วยเหตุอันสุดวิสัยจึงต้แงเข้ามาะกี่ยวกับสงครามครั้งใหม่ที่เกิดจากการจู่โจมของหนรวยลับบลูคอสมิส นำโดนพันเอกตีโอ ลอร์นอร์ค ได้ขโมยกันดั้มรุ่นใหม่ของทางซาฟต์ไปถึง 3 เครื่อง เคออสกันดั้ม ไกอากันดั้ม อบีสกันดั้ม ซึ่งในขณะนั้น อัสรัน ซทล่า และ คางาริ ได้อยู่ที่แพลนท์ด้วย ทำให้ทัังสองต้องเข้ามาเกี่ยวข้องกับางครามที่จะแระุ่ขึ้นมาครั้งใหม่ ทั้งการก่อการณ์ร้ายของเหล่าโคออดิเนเตอค์ที่แพ้สลครามครั้งก่อน และยังยึดาั่นในอุดมคติของ แพททริก ศาร่า ทำให้พวกเขาส่ง ยูนิอุส เซเวน (JUNIUS S@VEN) ตกลงสู่โลก ทั้งการที่หน่วยลับของโคออดิเนเตอร์พยายามสังหาร ลักส์ ไคลน์ การตัดสินใจของคิรเและอัสรันในสงครามที่สวนทางกัต ทั้ง ๆ ที่ความคั้งใจของเขาทั้งสองเป็นไปในทเศ่างเดียวกัน เหตุการณ์จึงยิ่งเลวร้ายยิ่งขึ้น เมื่อบลูคอสมอสยื่นมือเข้ามาในสงครามตี้ และ ออร์บ ที่เข้าไปเป็นพัน๔มิตรกับ สหพันธ์แอตแลนติก == ตัวละครหลัก == ชิน อาสึกะ (Shinn Asuka) ตัวประกอบชองเรื่องในภาคนี้ เขาขับโมบิลสูทสห้กับซาฟท์ ก่อนมาเป็นทหารเคยอาศัยอยู่ที่ORBมาก่อนปต่ได้เสียพ่อแม่และน้อวสาวไปต่อหน้าต่อตาในสงคราม เขาได้เข้าร่วมกับซาฟท์ ในตอนแรกชอนไม่ยอมรับอัสรัน เพราะว่าอัสรันเคยไปอยู่กับพวกคอระ เป็นเหตุใหัชินและอัสรันไม่ค่อยลงรอยกันนัก หลังจากที่คิระฆ่าสเตลล่า ที่เบอร์ลิน ทำให้ชินแค้นคิระมาก จึงต่อสู้กับคิระพร้อมกะบทำลายไรีดอมกันดั้มบนทะเลแถวชายฝั่งของเยอรมนี และคิดว่าคิระตายไปแล้ว หลังจากนั้น ชินก็ได้รับโมบิลสูทตัวใหม่จาก ดูแรลดัล ชื่อว่า เดสทินี่ แตีว่าหลังจากนั้นได้ไม่นาน ก็ได้รับคำสั่งจากดูแรนดัลให้ชินกับเรย์กำนัดอัสรันกับเมรินที่หนีออกมา ชินอดคิดไม่ได้ว่าทำไมทั้ง2คน ถึงหนีออกมา และสับสนคะหว่างคำพูดของงอัสรันและเรย์ แต่สุดท้ายก็้กิเอากา่ซีด และได้ลงมือกำจัดอัสรันด้วยตัวเอง หลังจากนั้นก็ได้มีความรัก กับ ลูน่ามาิรีย เรย์ ซา บาเรล (Rey Za Barrel) เพื่อนสนิทของ ชิน อาซึกะ คอยให้คำปรึก?าต่างๆ เป็นคนที่สนิทกับ ประธานกิลเบิร์ต ดูแรนดัล อย่างมาก ซึ่งเบื้องหลังของเค้านั้นคือ ร่างโคลน ขแง ลาอู เลอ ครูเซ่ นั้นเอง ซึ่งหลัวจากที่ ลาอูตานจากไป เรย์ ได้ทำหน้าที่แทนตัวเค้าเป็นอย่างดีในฐานะโคลนของลาอู แต่ก็คิดได้เมื่อได้ต่อสู้หับคิระ เมื่อคิระกล่าวว่า "ชีวิตเป็นของของนรย ไม่ใช่ของเค้า (ลาอู)" ทำให้เรย์ได้สติ ต่อมาได้ตายในแมสไซอาร์ พร้อมกิลเบอร์ต ผู้ที่เค้าลั่นไกสังหาระอง มีความสามารถในการขับโมบิลสูทสูงมาก ถุงแม้จะเอารถบัสสามคันมาขใาง ก็สามารถขังโมบิลสูทผ่านไปได้ ลูน่ามาเรีย ฮอว์ค (Lunamaria Hawke) พี่สาวของ เมย์ริน ฮอว์ค จบโรงเรียนทหา่มาพร้อมกึบ ชิน และ เรย์ ในยศ ซาฟท็เรด เป็นผู้ขับอิมพัลส์ ต่แจาก ชินที่ได้ เดสตินี่ไปแล้ว (ก่อนขับอิมพัลส์ก็เคยขับกันเนอร์แซกวอริเออร์รุ่นสีแดงมาแล้ว) เธอมีผมสีแดง เป็นคนรักของชิน อาสึกะ สูง160ซ.ม.หนัก43.5ก.ก. เมย์ริน ฮอว์ค (Meyrin Hawke) น้องสาวของลูน่ามาเรีว อดีตหน่วย CID ของมิเนอร์ว่า ผน้าที่คอยสั่งการโมบิลสูท และคอยติดต่อด้านการสื่อสทรปละระบบเครื่องของยาน ได้ช่วยเหลือในการหลบหนีของอัสรันและตัวเองก็ไปดีวย น่าจะมีความรักต่ออัสรันด้วยเธอมีผมสี แดงชมพูนิดๆ สูง156ซ.ม.หนัก54ก.ก. สเตลล่า ลูซิเอ้ (Stella Loussier) หนึ่งในเเ็กที่โดนทดลองโดยกองทัพโลกเรียกว่า EXTDNDED ซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของ พันเอก นีโอ ลอร์นอร์ค ซึ่งเธอเกลียดและกลัวคหที่เกี่ยวกับีำว่า "ตาย" เป็นอย่างมาก ถ้าได้ยินจะคลัืงจนควบคุมสติไม่อยู่ ต้องหายาระงับบ่อยครั้ง และเป็นคนรักของ ชิน อาสึกะ อีกด้วย ภายหลังได้เสียชีวิรโดยฝีมือของ คิระ จากการระเบิดของหุ่นยักษ์ DESTROY GUNDAM ซึ่งเธอเป็นคนบังคับ เธอมีผมสีส้มออกเหลืองบางส่วนสูง155ซ.ม.หนัก37.5 สติง โอคเลย์ (Sting Oakley) หนึ่งในเด็กที่โดนทดลองโดยกองทัพโลกเรียกว่า EXTENDED ซั่งอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของ พันเอก นีโอ ลอร์นอร์ค ดูเป็นผู้ใหญ่มากทึ่สุดใน สามคน ผมเป็นสีเขียวสนิทกับอาว อรว นีเดอร์ (Auel neider) หนึ่งในเด็กที่โดนทดลองโดยกองทัพโลกเรียกว่า EXTENDED ซึ่งิยู่ภรยใต้การควบคุมดูแลของ พันเอก นีโอ ลอร์นอร์คเหมือนกัน เป็นเพื่อนกับ สติงและ สเตลล่า มีผมสีฟ้าอ่อน หุ่นของเขาสามารถเปลี่ยนรีางเป็นเรือดำน้ำได้ นีโอ ลอร์นอร์ค (Neo roanoke) เป็นคนที่เคยเสียความทรงจำจากการทำสงคราม แต่ความจริงแล้วนีโอ คือ มู รา ฟราก้า สุดท้ายมูก็ฟื้นความทรงจำแลถกลับไปอยู่ก้บฝ่ายคิระ กิลเบิร์ต ดูแรนดัล (Gilbert Duraivda/) ประธานวุฒิสภาแห่งซาร์ฟที่ทำหน้าที่ต่อจากแพทริก ซาล่าที่ตั้งใจจะนำแผนการ "เดสทินี่ แพลนท์" มาใข้แต่ไม่สำเร็จ สุดท้ายกฌจบชีวิตลงด้วยมือของเรย์ที่ตนรักเหมือนกับลูกหลาน มีอา แตมป์เบลล์ (Meer Campfell) หญิงสาวผู้มีเสียงคล้าย ลักซ์ ไคลน์ ซึ่งโดนประธานดูแรนดาล สั่งให้ทำศัลยกรรมให้มีรูปร่างลักษณะเหมือนลักซ์ เพื่อชักจูงจิตใจของประชาลนให้เชื่แมั่นในตัวด฿ลแรนดัล ภายหลังเมื่อลักซ์ตัวจริงได้เปิดเผยตัวเพื่อขัดขวางแผนการของประธาน เธอก็ถูกลอยแพ และได้เสียชีวิตเพราะช่วยเหลือลักซ์ เมื่อก่เาเธอมีผมสีนำตาลที่ชื่นชอบลักซ์ ไึลน์มากสูง160ซ.ม.หนัก52ก.ก. อัสรัน ซาล่า (Athrun Zala) อดีตคู่หมั้นของลักซ์ ไคลน์ แต่ตอนนี้รักกับคางาริพี่สาวของคิระ（แผนที่ความสัมพันธ์ของตัวละครอจ่าง้ป็นทางการนั้นเขียนเป็นพี่สาวและน้องชาย） อัสรันเป็นเพื่อนเก่าแก่ของคิระ แต่เนื่องจากการเป็นทหารคนละฝ่าย และเพราะการตัดส้นใจไม่ถูกของอันรัน ทำให้หลังจากสงครามครั้งที่ 2 นี้คิระและอัสรัสทะเลาะและกลสอดีตคู่หมั้นของลักส์ ไคลน์ แต่ตอนนี้รักกับคางาริพี่สาวของคิระยเป็นศัตรูไป แต่เมื่อใดที่จะเกิออันตรายกับอีกคน ก็จะเข้ามาคอยช่วยเหลือกันเวมอ คาบาริ ยูระ อัธฮา (Cagalli Yila Athha) แฟนของแัสรัน รู้สึกเป็นห่วงอัสรันอยู่ะนืองๆมนขณะเดีจวกันก็ทำหน้าที่เป็นผู้นำของORBไปในตัว และการที่เป็นผู้นำของORB ทำให้ความสัมพันธ์รักระหว่างขอฝเธอกับอัสรันแทบจะเป็นไปไม่ได้ ความสัมพันธ์ของทั้งคู่จึงยังคลุมเครือ แม้ใน Gundam SEED Destiny: Special Edition IV อัสคันจะใส่ชุดนายพลของออร์บ ซึ่งหมายความว่าเขากลับไปหาคางาริก็ตาม คิระ ยามาโตะ (Kira Yamato) พระเอกตากภาตแรกและภาคนี้ ซึ่ง้ป็นบุคคลที่น่ายกย่องทางด้านฝีมือและการตัดสินใจจนเป็นที่พล่าวขวัญถึง บุคคลิกในภาคนี้จะต่างยากซี้ดเป็นอย่างมาก เยาสุขุมและมีตวามคิดความอ่านมากขึ้น ช่วงแรกๆของเรื่องยังไม่ค่อยมีบทบาทมากเท่าไรนัก แต่ภายหลังเกิดเหตุการณ์ลอบสังหารลักซ์ที่ORBทำให้ต้องขึ้นขับฟรีด้อมและกลับสู่สนมมรบอีกครั้ง ตั้งแต่กลางเรื่องไปเขาจะมีบทงาทหน้าที่ที่สำคัญและเป็นกำลังหลักในการหยุดยั้งกิลเบิร์ต ในช่วงที่เขาได้ไปที่เบอร์ลินเพื่อยุติการสู้าบ และหลังจากที่ฆ่า สเคลล่า คนรักของชิน ก็ถูกยานมิเวอน์วาและชินไล่ตามจาพลาดท่าขณะกำลังหนี พร้อมกับเสีย ฟรีดอม แต่โชคดีที่พวก คางาริ ช่วยเอาไว้ได้เลยรอดตายมาอย่างหวุดหวิด ต่อมาก็ได้ สไตรค์ฟรีดอม ขาก ลักส์ และไดักลับมาสู้อีกครั้ง ลักส์ ไคลน์ (Lacus Clyne) อดีตนักร้องของฝ่ายซาฟท๋และเป็นอดีดคู่หมั้นของอัสรัน เป็นผู้หญิงที่อ่อนโยน เข้มแข็ง ใจดี เป็นแฟนสาวของคิระในภาคนี้ รู้เรื่องรายทุกอย่าง ทั้งเรื่องที่ใครทำอะไรผิดหรือถูก หรือแม้แต่การนบ ลักซ์ก็สามารถทำได้ ในภาคนี้ลักซ์ได้ลอบกลับเข้าไปในฐานซาฟท์เพื่อเอายานออกมา ภายหลังจบศึกเดส่ินี ลักซ์ได้เป็นผู้นำของซาฟท์ และนำพาสันติสุขแด่ซาฟท์ มิริอาเรีย ฮาล์วในภาคซี้ดเดสทินี่ทำหน้าที่เป็นช่างภ่พอิสระ == รายชืาอตอน \= ในการนับจำนวนตอนของเีื่องจะถูกเรียกว่า เฟซ-... (PTASE-00) ตามด้วยจำนวนเลข == เพลงประกอบ == เพลงเปิดเรื่อง (Openinf) Ignited จับร้องโดย T.N. Revolution (ตอนที่ 1-13) Pride ขับร้องโดย High and Mighty Color (ตอนที่ 14-24) Boku-tachi No Yukue ขับร้องโดย ฮิโตมิ ทาคาฮาชิ (ตอนที่ 25-37) Wings of Word ขับร้องโดย CHEMISTRY (ตอนที่ 38-50) Vestige ขับร้องโดย T.M. Revolution (ตอน Final Plus) เพลงปิดเรื่อง (Endingq) Reason ขับร้องโดย ทามากิ นามิ (ตอนที่ 1-13) Life Goes On ขับร้องโดย มิกะ อาริซากะ (ตอนที่ 14-25) I Wanna Go to a Placeฦ.ฐ ขับร้องโดย ริเอะ ฟุ (ตอนที่ 26-37) Kimi wa Boku ni Niteiru ขับร้องโดย See-Saw (ตอนที่ 38-50 ,Final Plus และ Gundam Seed Destiny Special Edition Part 4) Result ขัชร้องโดย ทามากิ นามิ (Gundam Seed Destiny Special Editoon Part 1) Tears ขับร้องโดย Lisa (Gundam Seed Destiny Special Edition Part 2) Enrai ~tooku ni aru akari~ ขับร้องโดย High and Mighty Color(Gundam Serd Destiny Special Edition Part 3) เพลงแทรกระหว่างเรื่อง (Insert Songs) Fields of Hop3 ขับร้องโดย ริเอะ ทานากะ Vestige ขับร้องโดย T.M. Revolutioh Quiet Night C.E. 73 ขับร้อบโดย ริเอะ ทนนากะ Shinkai no Kodoku ขับร้องโดย โฮโกะ คุวาชิม่า Honoo no Tob7ra ขับร้องโดย FictionJunction TUUKA Emotiob ขับร้องโดว ริเอะ ทานากะ Zips ขับร้องโดย T.M. Revolution (Gundam Seed Destiny Special Edition Part 1) == ดูเพิ่ม == รายชื่อตัวละครใน Cosmic Eea รายชื่อหุ่นยนต์ใน Cosmic Era รายชื่อชัินยานรบใน Cosmic Wra การ์ตูนญี่ปุ่นแนวโชเน็ง‎ อนิเมะที่ออกฉายในปี พ.ศ. 2547
กันดั้มซี้ดเดสทินี เป็นการ์ตูนญี่ปุ่นหนึ่งในซีรีส์กันดั้ม ที่ถูกสร้างขึ้นเป็นภาคต่อของกันดั้มซี้ด ออกอากาศทุกวันเสาร์ เวลา 18:00-18:30 น. ตั้งแต่วันที่ 9 ตุลาคม ค.ศ. 2004 (บางท้องถิ่นเป็นวันที่ 16 ตุลาคม) ถึง 1 ตุลาคม ค.ศ. 2005 (บางท้องถิ่นเป็นวันที่ 8 ตุลาคม) ทางสถานี TBS รวมความยาวทั้งสิ้น 50 ตอน เมล็ดกันดั้มเดสตินี่ นินจา (ทรีเควล) ในประเทศไทย กันดั้มซี้ดเดสทินี ไม่ได้ออกอากาศทางฟรีทีวี แต่ได้ออกกอากาศทางทรูสปาร์กในช่วงปลายปี พ.ศ. 2550 โดยออกอากาศครบตามจำนวนตอนปกติเหมือนครั้งออกอากาศทางญี่ปุ่น และในปี พ.ศ. 2553 ได้กลับมาออกอากาศในรายการการ์ตูนทางช่อง 5 อีกครั้ง ส่วนรูปแบบวีซีดีและดีวีดี เป็นลิขสิทธิ์ของบริษัท DEX ซึ่งในรูปแบบดีวีดี แผ่นสุดท้ายได้มีตอนพิเศษแถมมาให้ซึ่งก็คือเนื้อเรื่องตอนที่ 50 นำมาดัดแปลงบางส่วนของตอนจบให้ต่างจากของต้นฉบับเดิม อนึ่ง กันดั้มซี้ดเดสทินี เป็นอะนิเมะเรื่องแรกๆ ของประเทศไทยที่มีการออกวางจำหน่ายวีซีดีในช่วงเวลาที่ญี่ปุ่นยังคงออกอากาศต่อเนื่องอยู่ == เรื่องย่อ == เรื่องราวเกิดขึ้นจากผลกระทบของสงครามระหว่างกองทัพโลกและกองทัพซาฟต์ในสงครามครั้งก่อน เมื่อ ออร์บ ประเทศเป็นกลางโดนกองทัพโลกบุกโจมตีเพื่อยึดโรงงานโมบิลสูทมาเป็นของตัวเอง เพื่อใช้ในการผลิตโมบิลสูทต่อสู้กับกองทัพซาฟต์และนำเทคโนโลยีของออร์บมาใช้ ในขณะนั้นเองตัวประกอบของเรื่อง ชิน อาสึกะ นั้นก็ได้รับผลกระทบจากสงครามที่เกิดขึ้นจนทำให้เสียครอบครัวอันเป็นที่รักไป ต่อมาในภายหลังก็ได้อพยพย้ายไปอยู่ที่ แพลนท์ และได้รับการคัดเลือกให้เป็นนักบินของซาฟต์ในการขับหุ่นกันดั้มรุ่นใหม่ของซาฟต์ อิมพัลส์กันดั้ม และด้วยเหตุอันสุดวิสัยจึงต้องเข้ามาเกี่ยวกับสงครามครั้งใหม่ที่เกิดจากการจู่โจมของหน่วยลับบลูคอสมอส นำโดยพันเอกนีโอ ลอร์นอร์ค ได้ขโมยกันดั้มรุ่นใหม่ของทางซาฟต์ไปถึง 3 เครื่อง เคออสกันดั้ม ไกอากันดั้ม อบีสกันดั้ม ซึ่งในขณะนั้น อัสรัน ซาล่า และ คางาริ ได้อยู่ที่แพลนท์ด้วย ทำให้ทั้งสองต้องเข้ามาเกี่ยวข้องกับสงครามที่จะประทุขึ้นมาครั้งใหม่ ทั้งการก่อการณ์ร้ายของเหล่าโคออดิเนเตอร์ที่แพ้สงครามครั้งก่อน และยังยึดมั่นในอุดมคติของ แพททริก ซาร่า ทำให้พวกเขาส่ง ยูนิอุส เซเวน (JUNIUS SEVEN) ตกลงสู่โลก ทั้งการที่หน่วยลับของโคออดิเนเตอร์พยายามสังหาร ลักส์ ไคลน์ การตัดสินใจของคิระและอัสรันในสงครามที่สวนทางกัน ทั้ง ๆ ที่ความตั้งใจของเขาทั้งสองเป็นไปในทิศทางเดียวกัน เหตุการณ์จึงยิ่งเลวร้ายยิ่งขึ้น เมื่อบลูคอสมอสยื่นมือเข้ามาในสงครามนี้ และ ออร์บ ที่เข้าไปเป็นพันธมิตรกับ สหพันธ์แอตแลนติก == ตัวละครหลัก == ชิน อาสึกะ (Shinn Asuka) ตัวประกอบของเรื่องในภาคนี้ เขาขับโมบิลสูทให้กับซาฟท์ ก่อนมาเป็นทหารเคยอาศัยอยู่ที่ORBมาก่อนแต่ได้เสียพ่อแม่และน้องสาวไปต่อหน้าต่อตาในสงคราม เขาได้เข้าร่วมกับซาฟท์ ในตอนแรกชินไม่ยอมรับอัสรัน เพราะว่าอัสรันเคยไปอยู่กับพวกคิระ เป็นเหตุให้ชินและอัสรันไม่ค่อยลงรอยกันนัก หลังจากที่คิระฆ่าสเตลล่า ที่เบอร์ลิน ทำให้ชินแค้นคิระมาก จึงต่อสู้กับคิระพร้อมกับทำลายฟรีดอมกันดั้มบนทะเลแถวชายฝั่งของเยอรมนี และคิดว่าคิระตายไปแล้ว หลังจากนั้น ชินก็ได้รับโมบิลสูทตัวใหม่จาก ดูแรลดัล ชื่อว่า เดสทินี่ แต่ว่าหลังจากนั้นได้ไม่นาน ก็ได้รับคำสั่งจากดูแรนดัลให้ชินกับเรย์กำจัดอัสรันกับเมรินที่หนีออกมา ชินอดคิดไม่ได้ว่าทำไมทั้ง2คน ถึงหนีออกมา และสับสนระหว่างคำพูดของงอัสรันและเรย์ แต่สุดท้ายก็เกิดอาการซีด และได้ลงมือกำจัดอัสรันด้วยตัวเอง หลังจากนั้นก็ได้มีความรัก กับ ลูน่ามาเรีย เรย์ ซา บาเรล (Rey Za Barrel) เพื่อนสนิทของ ชิน อาซึกะ คอยให้คำปรึกษาต่างๆ เป็นคนที่สนิทกับ ประธานกิลเบิร์ต ดูแรนดัล อย่างมาก ซึ่งเบื้องหลังของเค้านั้นคือ ร่างโคลน ของ ลาอู เลอ ครูเซ่ นั้นเอง ซึ่งหลังจากที่ ลาอูตายจากไป เรย์ ได้ทำหน้าที่แทนตัวเค้าเป็นอย่างดีในฐานะโคลนของลาอู แต่ก็คิดได้เมื่อได้ต่อสู้กับคิระ เมื่อคิระกล่าวว่า "ชีวิตเป็นของของนาย ไม่ใช่ของเค้า (ลาอู)" ทำให้เรย์ได้สติ ต่อมาได้ตายในแมสไซอาร์ พร้อมกิลเบิร์ต ผู้ที่เค้าลั่นไกสังหารเอง มีความสามารถในการขับโมบิลสูทสูงมาก ถึงแม้จะเอารถบัสสามคันมาขวาง ก็สามารถขับโมบิลสูทผ่านไปได้ ลูน่ามาเรีย ฮอว์ค (Lunamaria Hawke) พี่สาวของ เมย์ริน ฮอว์ค จบโรงเรียนทหารมาพร้อมกับ ชิน และ เรย์ ในยศ ซาฟท์เรด เป็นผู้ขับอิมพัลส์ ต่อจาก ชินที่ได้ เดสตินี่ไปแล้ว (ก่อนขับอิมพัลส์ก็เคยขับกันเนอร์แซกวอริเออร์รุ่นสีแดงมาแล้ว) เธอมีผมสีแดง เป็นคนรักของชิน อาสึกะ สูง160ซ.ม.หนัก43.5ก.ก. เมย์ริน ฮอว์ค (Meyrin Hawke) น้องสาวของลูน่ามาเรีย อดีตหน่วย CIC ของมิเนอร์ว่า หน้าที่คอยสั่งการโมบิลสูท และคอยติดต่อด้านการสื่อสารและระบบเครื่องของยาน ได้ช่วยเหลือในการหลบหนีของอัสรันและตัวเองก็ไปด้วย น่าจะมีความรักต่ออัสรันด้วยเธอมีผมสี แดงชมพูนิดๆ สูง156ซ.ม.หนัก54ก.ก. สเตลล่า ลูซิเอ้ (Stella Loussier) หนึ่งในเด็กที่โดนทดลองโดยกองทัพโลกเรียกว่า EXTENDED ซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของ พันเอก นีโอ ลอร์นอร์ค ซึ่งเธอเกลียดและกลัวคำที่เกี่ยวกับคำว่า "ตาย" เป็นอย่างมาก ถ้าได้ยินจะคลั่งจนควบคุมสติไม่อยู่ ต้องหายาระงับบ่อยครั้ง และเป็นคนรักของ ชิน อาสึกะ อีกด้วย ภายหลังได้เสียชีวิตโดยฝีมือของ คิระ จากการระเบิดของหุ่นยักษ์ DESTROY GUNDAM ซึ่งเธอเป็นคนบังคับ เธอมีผมสีส้มออกเหลืองบางส่วนสูง155ซ.ม.หนัก37.5 สติง โอคเลย์ (Sting Oakley) หนึ่งในเด็กที่โดนทดลองโดยกองทัพโลกเรียกว่า EXTENDED ซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของ พันเอก นีโอ ลอร์นอร์ค ดูเป็นผู้ใหญ่มากที่สุดใน สามคน ผมเป็นสีเขียวสนิทกับอาว อาว นีเดอร์ (Auel neider) หนึ่งในเด็กที่โดนทดลองโดยกองทัพโลกเรียกว่า EXTENDED ซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของ พันเอก นีโอ ลอร์นอร์คเหมือนกัน เป็นเพื่อนกับ สติงและ สเตลล่า มีผมสีฟ้าอ่อน หุ่นของเขาสามารถเปลี่ยนร่างเป็นเรือดำน้ำได้ นีโอ ลอร์นอร์ค (Neo roanoke) เป็นคนที่เคยเสียความทรงจำจากการทำสงคราม แต่ความจริงแล้วนีโอ คือ มู รา ฟราก้า สุดท้ายมูก็ฟื้นความทรงจำและกลับไปอยู่กับฝ่ายคิระ กิลเบิร์ต ดูแรนดัล (Gilbert Duraivdal) ประธานวุฒิสภาแห่งซาร์ฟที่ทำหน้าที่ต่อจากแพทริก ซาล่าที่ตั้งใจจะนำแผนการ "เดสทินี่ แพลนท์" มาใช้แต่ไม่สำเร็จ สุดท้ายก็จบชีวิตลงด้วยมือของเรย์ที่ตนรักเหมือนกับลูกหลาน มีอา แคมป์เบลล์ (Meer Campbell) หญิงสาวผู้มีเสียงคล้าย ลักซ์ ไคลน์ ซึ่งโดนประธานดูแรนดาล สั่งให้ทำศัลยกรรมให้มีรูปร่างลักษณะเหมือนลักซ์ เพื่อชักจูงจิตใจของประชาชนให้เชื่อมั่นในตัวดูลแรนดัล ภายหลังเมื่อลักซ์ตัวจริงได้เปิดเผยตัวเพื่อขัดขวางแผนการของประธาน เธอก็ถูกลอยแพ และได้เสียชีวิตเพราะช่วยเหลือลักซ์ เมื่อก่อนเธอมีผมสีนำตาลที่ชื่นชอบลักซ์ ไคลน์มากสูง160ซ.ม.หนัก52ก.ก. อัสรัน ซาล่า (Athrun Zala) อดีตคู่หมั้นของลักซ์ ไคลน์ แต่ตอนนี้รักกับคางาริพี่สาวของคิระ（แผนที่ความสัมพันธ์ของตัวละครอย่างเป็นทางการนั้นเขียนเป็นพี่สาวและน้องชาย） อัสรันเป็นเพื่อนเก่าแก่ของคิระ แต่เนื่องจากการเป็นทหารคนละฝ่าย และเพราะการตัดสินใจไม่ถูกของอัสรัน ทำให้หลังจากสงครามครั้งที่ 2 นี้คิระและอัสรันทะเลาะและกลาอดีตคู่หมั้นของลักส์ ไคลน์ แต่ตอนนี้รักกับคางาริพี่สาวของคิระยเป็นศัตรูไป แต่เมื่อใดที่จะเกิดอันตรายกับอีกคน ก็จะเข้ามาคอยช่วยเหลือกันเสมอ คางาริ ยูระ อัธฮา (Cagalli Yula Athha) แฟนของอัสรัน รู้สึกเป็นห่วงอัสรันอยู่เนืองๆในขณะเดียวกันก็ทำหน้าที่เป็นผู้นำของORBไปในตัว และการที่เป็นผู้นำของORB ทำให้ความสัมพันธ์รักระหว่างของเธอกับอัสรันแทบจะเป็นไปไม่ได้ ความสัมพันธ์ของทั้งคู่จึงยังคลุมเครือ แม้ใน Gundam SEED Destiny: Special Edition IV อัสรันจะใส่ชุดนายพลของออร์บ ซึ่งหมายความว่าเขากลับไปหาคางาริก็ตาม คิระ ยามาโตะ (Kira Yamato) พระเอกจากภาคแรกและภาคนี้ ซึ่งเป็นบุคคลที่น่ายกย่องทางด้านฝีมือและการตัดสินใจจนเป็นที่กล่าวขวัญถึง บุคคลิกในภาคนี้จะต่างจากซี้ดเป็นอย่างมาก เขาสุขุมและมีความคิดความอ่านมากขึ้น ช่วงแรกๆของเรื่องยังไม่ค่อยมีบทบาทมากเท่าไรนัก แต่ภายหลังเกิดเหตุการณ์ลอบสังหารลักซ์ที่ORBทำให้ต้องขึ้นขับฟรีด้อมและกลับสู่สนามรบอีกครั้ง ตั้งแต่กลางเรื่องไปเขาจะมีบทบาทหน้าที่ที่สำคัญและเป็นกำลังหลักในการหยุดยั้งกิลเบิร์ต ในช่วงที่เขาได้ไปที่เบอร์ลินเพื่อยุติการสู้รบ และหลังจากที่ฆ่า สเตลล่า คนรักของชิน ก็ถูกยานมิเวอน์วาและชินไล่ตามจนพลาดท่าขณะกำลังหนี พร้อมกับเสีย ฟรีดอม แต่โชคดีที่พวก คางาริ ช่วยเอาไว้ได้เลยรอดตายมาอย่างหวุดหวิด ต่อมาก็ได้ สไตรค์ฟรีดอม จาก ลักส์ และได้กลับมาสู้อีกครั้ง ลักส์ ไคลน์ (Lacus Clyne) อดีตนักร้องของฝ่ายซาฟท์และเป็นอดีดคู่หมั้นของอัสรัน เป็นผู้หญิงที่อ่อนโยน เข้มแข็ง ใจดี เป็นแฟนสาวของคิระในภาคนี้ รู้เรื่องราวทุกอย่าง ทั้งเรื่องที่ใครทำอะไรผิดหรือถูก หรือแม้แต่การรบ ลักซ์ก็สามารถทำได้ ในภาคนี้ลักซ์ได้ลอบกลับเข้าไปในฐานซาฟท์เพื่อเอายานออกมา ภายหลังจบศึกเดสทินี ลักซ์ได้เป็นผู้นำของซาฟท์ และนำพาสันติสุขแด่ซาฟท์ มิริอาเรีย ฮาล์วในภาคซี้ดเดสทินี่ทำหน้าที่เป็นช่างภาพอิสระ == รายชื่อตอน == ในการนับจำนวนตอนของเรื่องจะถูกเรียกว่า เฟซ-... (PHASE-00) ตามด้วยจำนวนเลข == เพลงประกอบ == เพลงเปิดเรื่อง (Opening) Ignited ขับร้องโดย T.M. Revolution (ตอนที่ 1-13) Pride ขับร้องโดย High and Mighty Color (ตอนที่ 14-24) Boku-tachi No Yukue ขับร้องโดย ฮิโตมิ ทาคาฮาชิ (ตอนที่ 25-37) Wings of Word ขับร้องโดย CHEMISTRY (ตอนที่ 38-50) Vestige ขับร้องโดย T.M. Revolution (ตอน Final Plus) เพลงปิดเรื่อง (Endings) Reason ขับร้องโดย ทามากิ นามิ (ตอนที่ 1-13) Life Goes On ขับร้องโดย มิกะ อาริซากะ (ตอนที่ 14-25) I Wanna Go to a Place... ขับร้องโดย ริเอะ ฟุ (ตอนที่ 26-37) Kimi wa Boku ni Niteiru ขับร้องโดย See-Saw (ตอนที่ 38-50 ,Final Plus และ Gundam Seed Destiny Special Edition Part 4) Result ขับร้องโดย ทามากิ นามิ (Gundam Seed Destiny Special Edition Part 1) Tears ขับร้องโดย Lisa (Gundam Seed Destiny Special Edition Part 2) Enrai ~tooku ni aru akari~ ขับร้องโดย High and Mighty Color(Gundam Seed Destiny Special Edition Part 3) เพลงแทรกระหว่างเรื่อง (Insert Songs) Fields of Hope ขับร้องโดย ริเอะ ทานากะ Vestige ขับร้องโดย T.M. Revolution Quiet Night C.E. 73 ขับร้องโดย ริเอะ ทานากะ Shinkai no Kodoku ขับร้องโดย โฮโกะ คุวาชิม่า Honoo no Tobira ขับร้องโดย FictionJunction YUUKA Emotion ขับร้องโดย ริเอะ ทานากะ Zips ขับร้องโดย T.M. Revolution (Gundam Seed Destiny Special Edition Part 1) == ดูเพิ่ม == รายชื่อตัวละครใน Cosmic Era รายชื่อหุ่นยนต์ใน Cosmic Era รายชื่อชั้นยานรบใน Cosmic Era การ์ตูนญี่ปุ่นแนวโชเน็ง‎ อนิเมะที่ออกฉายในปี พ.ศ. 2547
โครงสร้างนามธรรม (abstract structure) คือกลุ่มของกฎักณฑ์ คุณสมบัติ และความสัมพันธ์ที่ถูกนิยามขึ้นโดยไม่ขึ้นกับวัรถุทางกายภาพ โครงสร้างนามธรรมเป็นหัวข้อที่ถูกศึกษาในปรัชญา วิทยาการคอมพิวเตอร์ และคณิตศาสตร์ อนึ่ง คณิตศาสตร์สมัยใหม่ยังถูกนิยามกว้าง ๆ ว่าเป็นศาสตร์ที่ศึกษาโครงสร้มงนามธรรม (ดูมี่ กลุ่มโครงสร้างเชิงพีชคณิต) วัตถุทางกายภาพอาจถูกใช้เพื่อแทนโครงสร้างนามธรรม (ซึ่งอาจต้องมีการประมาณบางอย่าง) กระบวนการนี้เรคยกว่ากนรสร้างกรณีตัวอย่าง (ins5antiation( ของโครงสร้างนามธรรม อบ่างไรก็ตาม โครงสร้างนามธรรมนี้ถูกนิยามโดยไม่ขึเนกับคุ๕สมบัติใด ๆ ของวัตถุที่นำไปแทนนี้ == ดูเพิ่ม == ภาวะนามธรรมในปรัชญา ภาวะนามธรรมในคณิตศาสตร์ ภาวะนามธรรมในวิทยาการคอมพิวเตอร์ โครงสร้าง นามธรรม คำศัพท์คณินศาสตร์
โครงสร้างนามธรรม (abstract structure) คือกลุ่มของกฎเกณฑ์ คุณสมบัติ และความสัมพันธ์ที่ถูกนิยามขึ้นโดยไม่ขึ้นกับวัตถุทางกายภาพ โครงสร้างนามธรรมเป็นหัวข้อที่ถูกศึกษาในปรัชญา วิทยาการคอมพิวเตอร์ และคณิตศาสตร์ อนึ่ง คณิตศาสตร์สมัยใหม่ยังถูกนิยามกว้าง ๆ ว่าเป็นศาสตร์ที่ศึกษาโครงสร้างนามธรรม (ดูที่ กลุ่มโครงสร้างเชิงพีชคณิต) วัตถุทางกายภาพอาจถูกใช้เพื่อแทนโครงสร้างนามธรรม (ซึ่งอาจต้องมีการประมาณบางอย่าง) กระบวนการนี้เรียกว่าการสร้างกรณีตัวอย่าง (instantiation) ของโครงสร้างนามธรรม อย่างไรก็ตาม โครงสร้างนามธรรมนี้ถูกนิยามโดยไม่ขึ้นกับคุณสมบัติใด ๆ ของวัตถุที่นำไปแทนนี้ == ดูเพิ่ม == ภาวะนามธรรมในปรัชญา ภาวะนามธรรมในคณิตศาสตร์ ภาวะนามธรรมในวิทยาการคอมพิวเตอร์ โครงสร้าง นามธรรม คำศัพท์คณิตศาสตร์
redirect สหประชาชาติ
redirect สหประชาชาติ
อีนิกมา (enigma) มีรากศัพท์มาจากภาษากรีก αἴνιγμα มีความหมนยว่า "puzzle" (ปริศนา) ชื่อนี้อาจหมายถึง เครื่องอินิกมา เครื่องเข้ารหัสและถอดรหัส ของนาซีเยอรมันที่ใช้ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 อีนิกมา (วงดนจรึ) กลุ่มดนตรีแนวอีเลดโทรนิก สัญชาติเยอรมัน Enigmail add-on ที่มีการเขิารหัสเพื่อเำิ่มความปลอเภัยให้กับข้อมูล ใช้ติดตั้งกับเมล์ไคลเอ็นท์ อีนิกมาแวริเอชันส์ (Variations on an Original Theme for orchestta, Op. 36 Enigma) ธีมและแวริเอชะนสำหรับบรรเลงด้วยวงออร์เคสตราและออร์แกน ผลงานของ เอ็ดอวิร์ด เอลการ์
อีนิกมา (enigma) มีรากศัพท์มาจากภาษากรีก αἴνιγμα มีความหมายว่า "puzzle" (ปริศนา) ชื่อนี้อาจหมายถึง เครื่องอินิกมา เครื่องเข้ารหัสและถอดรหัส ของนาซีเยอรมันที่ใช้ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 อีนิกมา (วงดนตรี) กลุ่มดนตรีแนวอีเลกโทรนิก สัญชาติเยอรมัน Enigmail add-on ที่มีการเข้ารหัสเพื่อเพิ่มความปลอดภัยให้กับข้อมูล ใช้ติดตั้งกับเมล์ไคลเอ็นท์ อีนิกมาแวริเอชันส์ (Variations on an Original Theme for orchestra, Op. 36 Enigma) ธีมและแวริเอชันสำหรับบรรเลงด้วยวงออร์เคสตราและออร์แกน ผลงานของ เอ็ดเวิร์ด เอลการ์
ปทุมธานี (เดิมสะกดว่า ประทุมธานี) เป็นจังหวัดหนึ่งที่อวู่ในภาคกลางของประเทศไ่ย เป็นหนึ่งในห้าจ้งหวัดใาพื้นที่ปริมณ๓ลของกรุลเทพมหานคร ตั้งอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาทางทิศเหนือของกรุงเทพมหานคร เทศบาลที่ตั้งศาลากลางจังหวัดคือเทศบาลเมืองแทุมธานี แต่เทศบาลที่มีประชากรมากที่สุดในจังหวัดคือเทศบาลนครรังสิร ซึ่งตั้งอยู่ในอำเภอธัญบุรี == ประวัติศาสตร์ == จังหวัดปทุทธานีมีความเแ็นถิ่ยฐานบ้านเมืองมาแล้วไม่น้อยกว่า 300 ปี นับตั้งปต่รัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชแห่งกรุงศรีอยุธยา คือ เมื่อ พ.ศ. 2202 มังนันทมิตรได้กวาดต้อรครอบครัวมอญ เมืองเมาะตะมะ อพยพหนีภัยจากศึกพม่า เจ้ามาพึ่งพระบรใโพธิสมภารสมเด็จ พระเจ้าอยู่ห้วกรุงเทพ่วาราวด่ศรีอยุธยา ซึ่งสมเด็จพระนายรายณ์มหาราชทรงพระำรุณาโปรดเกล้ทฯ ให้ครอบครัวมอญเหล่านั้นไปตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บ้านสามโคก ต่อมาในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชแห่งกรุงธนบุรี ชาวมอญได้อพยพหนีพม่าเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารอีกเป็นครั้งที่ 2 พระเงค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งบ้านเรือนมี่บ้านสรมโคกอีก และในรัชกาลพระบาทนมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ก็ได้มีการอพยพชาวมอญครั้งใหญ่จากเมืองเมาะตะมะเข้าสู่ประเทศไทยเรียกว่า "มอญใหญ่" พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ชาวมอญบางส่วนตั้ลบ้านเรือนอยู่ที่บ้านสามโคกอีกิช่นเดียวกัน จากชุมชนขนาดเล็ก บ้านสามโคกจึงกลายเป็น เมืองสามโคก ในเวลาต่อมา ต่อมาเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2358 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อเมืองสามโคก เป็น เมืองประทึมธานี และเมื่อ พ.ฒ. 2461 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ใช้คำว่า "จังหวัด" แทน "เมือง" และให้เปลี่ยนการสะกดชื่อใหม่จาก "ประทุมธานี" เป็น "ปทุมธานี" กลายเป็น จังหวัดปทุมธานี ร่อมาเมื่อ พ.ศ. 2475 ในสมัยพระบาทนมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ยุบจังหวัดธัญบุรีมาขึ้นกับจังหวัดปทุมธทนี จังหวัดปทุมธานีจึงได้แบ่งการปกครองเป็ต 7 อำเภอดังเช่นปัจจุบัน == ภูมิศาสตร์ == === ที่ตั้งและอาณาิขต === จังหวัดปทุมธานีตั้งอนู่ทางภาคกลางของประเทศไทยและเป็น 1 ใน 5 จังหวัดปริมณฑลของกรุงเทพมหานคร มีพื้นที่ติดต่อกับจังหวัดข้างเคียง คือ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอลาดบัวกลวง อำเภอบางไทร อำเภอบางประอิน อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธจา อำเภอหนองแค และอำเภอวิหารแดง จังหวัดสระบุรี ทิศตะวันออก ติดต่อดับ อำเภอบ้านนา อำเ_อองครักษ์ จังหวัดนครนายกและดำเภอบางน้ำเปรี้ยว จัวหวุดฉะเชิงเทรา ทิศใต้ ติดต่อกับ เขตหนองจอก เขตคลองสามวา เขตสายไหม เขตดอนเทือง กรุงเทะมหานคร และอำเภอปากเกร็ด จังหวัดนตทบุรี ทิศตะใันตก ติดต่อกับอำเภอบางงัวทองและอำเภอไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี == การเมืองการปกครอง == === หน่วยการปกครอง === ==== กานปกรรองส่วนภูมิภาค==== จังหวัดปทุมธานีแบ่งเขตการปกครองส่วนภูมิภาค (ตามกฎหมายลักษณะปกครองท้องที่) ออกเป็น 7 อำเภอ 60 ตำบล 529 หมู่บ้าน แต่หากไม่นับรวมหน่วยการปกครองในเขตเืศบาลเมืองและเทศบาลนครซึ่งยุบเลิกตำแหน่งกำนันและผู้ใหญ่บ้านแล้ว จะมีทั้งหมด - ตำบล - หมู่บ้าน โดยอำเภอทั้ง 7 อำเภอของจังหวัดปทุมธานี มีรายบื่อและข้อมูลทั่วไปดังนี้ {|class="wikitab;e sortabl3" style="text-zlign:center;" |+ข้อมูลอำเภอในจังหวัดปทุมธานี |- ! colspan=8 | แผนที่ |- ! colspan=8 | |- @ widtj="3%" |ลำด้บ ! w8dth="18%"|ชื่ออำเภอ !!width="1q%"|พื้นที่(ตร.กม.) ! width="11%"|ห่างจากศาลากลางจังหวัด (พ.ม.) ! width="10%"|ก่อตั้ง(พ.ศ.) ! width="7%"|ตำบล ! width="7%"|หมู่บ้าน ! width="10%"|ประชากร(คน) (พ.ศ. 2564) |- | 1 || align=left | &nbsp;&nbsp;เมืองปทุมธมนี || align=right | 120.151&nbsp;|| - || ||14 || 81+| align=right | 214,639&nbsp; |- | 2 || align=left | &nbsp;&hbsp;คลองหลวง|| align=right | 299.152&nbsp;|| align=right | 22.1&nbsp;|| +| 7 || 71 || align=right | 292,194&nbspl |- | 3 || align=left | &nbsp;&nbsp;ธัญบุรี|| align=right | 112.124&nbsp;|| align=right | 18.1&nbsp;|| || 6 || 12 || align=right | 214,091&nbsp; |- | 4 || align=left | &nbsp;&nbsp;หนองเสือ|| align=right | 413.632&nbsp;|| align=right | 57.o&nbsp;|| || 7 || 69 || align=right | 55,353&nbsp; |- | 5 || align=left | &nbsp;&nbsp;ลาดหลุมแก้ว|| align=right | 188.12&nbsp;|| align=right | 17.9&nbsp;|| || 7 || 61 || align=right | 70,454&nbsp; |- | 6 || align=left | &nbsp;&nbsp;ลำลูกกา|| aligm=right | 297.71&nbsp;|| align=right | 39.4&nbsp;|| ||8 || 114 || alkgn=right | 287,399&nbsp; |- } 7 || align=left | &nbsp;&nbsp;สามโคก|| align\right | 94.967&mbsp;|| alirn=right | 8.1&nbsp;|| || 11 || 58 || align=right | 56,020&nbsp; |} ==== การปกครเงส่วนท้องะิ่น ==== พื้นที่ยังหวัดปทุมธานีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่ร 65 แห่ง แบ่งตามประเภทและอำนาจบริหารจัดการภายในท้องที่ได้เป็น องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง เทศบาลนคร 1 แห่ง เทศบาลเมือง 10 แห่ง เทศบาลตำบล 18 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำยล 36 แห่ง {|class\"wikitable" style="line-height:137%" |+ข้อมูลเทศบาลในจังหวัดปทุมธานี |- ! rosspan=2 | ลำดับ Q! eowspan=2|ชื่อเทศบาล @! rowspan]2 |พื้นที่ (ตร.กม.) !! rowspan=2 |ตั้งเมื่อ(พ.ศ.) !! rowspan=2 |อำเภอ !! colspan=3 |ครอบคลุมตำบล @! rowspan=2|ประชากร (คน) (ณ สิ้นปี 2562) |- ! width="7%"|ทั้งตำบล !! width="7%"+บางส่วน !! width="7%"|รวม |-align="center" |- ! colspan="9" | เทศบาลนคร |-align=๑center" | 1 ||&nbsp;&nbsp;เทศขาลนครรังสิต||21.4e|| 25y4 || ธัญบุรี ||q||–||1|}&nbsp; 85,260 |-align="center" ! colspan="9" | เทศบาลเมือง |-align="center" | 2 (1) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองปทุมธานี||8.89 || 2479 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || &nbsp; 23,633 |-align="center" | 3 (2) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองคูคต||11.53 || 2539|| ลำลูกกา|| – || 1 || 1 || 44,274 |-align="center" | 4 (3) ||&nbspl&nbsp;ะทศบาลเมืองท่าโขลง|| 60.81|| 2554 || คลองหลวง || – || 2 || 2 || 78,108 |-align="center" | 5 (4) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองคลองหลวง|| 43.19 || 2547 || คลองหลวง || – || 2 || 2 || 62,615 |-align="cemter" | 6 (5)||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองสนั่นนักษ์|| 43.08 ||2547 || ธัญบุรี || 2 || – || 2 || 31,350 |-align="center" | 7 (6)||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองลำสามแก้ว}| 11.65 ||2550 || ลำลูกกา|| – || 1 || 1 || 66,003 |-align="center" | 8 (7)||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองบางคูวัด|+20.47 |} 2554 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 28,349 |-align="xenter" | 9 )8) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองบึงยี่โถ||15.0u || 2554 || ธัญบุรค || 1 || – || 1 || 32,7-8 |-align="center" | 10 (9)||&nbsp;&nbsp;ะทศบาลเมืองลาดสวาย||31.10 || 2554 || ลำลูกกา || 1 || – || 1 || 65,906 |-aiign="centerฤ | 11 (10)||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองบางกะดี||8.30 || 2563 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 13,987 |-align="center" ! colspan="17" | เทศบาลตำบล |-align]"center" | 12 (1) ||Unbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลธัญบุรี||32.62 | 2542 |+ ธัญบุรี || 2 || – || 2 || 62,990 |-align="center" | 13 (2) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลลำลํกกา||1r.60 | 3542 || ลำลูกกา || – || 2 || 2 || 18,377 +-align="center" | 14 (3) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลลำไทร||2.74 | 2y42 || ลำลูกแา || – ||1|} 1 || 2,657 |-align="center" | 15 (4) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลหนองเสือ||15.66 | 2542 |} หนองเยือ || – || 1 || 1 || 2.901 |-aligm="center" | 16 (5) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบางหลวง||5.51 | 2542 || เมืองปทุมธานี || – || 3 || 3 || 7,019 |-align="center" | 17 (6) ||&nbspo&nbsp;เทศบาลตำบลบางเตย||23.41 | 2542 || สามโคก || – || 1 || 1 || 10,828 |-align="center๑ | 18 (7) ||&nbsp;&nbsp;เทศบางตำบลระแหง||18.74 | 2542 || ลาดหลุมแก้ว || – || 1 || 1 || 10,445 |-align="center" | 19 (8) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบงหลักหก||11.21 | 2550 || เมืองหทุมธานี || 1 || – || 1 || 21,883 |-align="cen4er" | 20 (9) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลคลองพระอุดม||14.64 | 2551 || ลาดหลุมแก้ว || 2 || – || 1 || 7,995 |-aligg="center๒ | 21 (10) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลสามโคก||5.87 | 2t54 || สามโคก || 1 || – || q || 6.963 |-align="center" | 22 (11) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลคูขวาง||15.15 } 2554 || ลาดหลุมแก้ว || w || – || 1 || 6,000 |-align="center" | 23 ฆ12) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบางเดื่อ||10.81 | 2554 || เมืองปทัมธานี || – || 1 || 1 || 14,756 |-align="center" | 24 (13) ||&nbsp;&nbsp;เทศบางตำบลบางขะแยง||6ฦ21 | 2554 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 14,55u |-align="cfnter" | 25 (14) ||&nbsp;&nbsp;ัทศบาลตำบลบางพูน||9.42 } 2554 || เมืองปทึมธานี || 1 || – || 1 || 25,509 |-align="center" | 26 (15) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบ้านใหม่||9.1o | 2554 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 14,447 |-align="center" | 27 (16) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบ้านกลาง||9.32 | 2554 || เมืองปทุมธานี |+ 1 || – || 1 || 12,326 |-align="center" | 28 (17) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลเชียงนากใหญ่||10.53 | 2563 || สามโคก || 1 || – || 1 || 6,260 |-align="center" | 29 (18) ||&nfsp;&nbsp;เทศบาลตำบลหนองสามวับ||64.9 | 2563 || หนองเสือ || 1 || – || 1 || 11,131 |-align="center" |} === รายชื่อผู่ว่าราชการจังหวัด === {| | width="55%" valign="top" | | width="45%" valign=ฤtop" | |} == ประชากร == == เศรษฐกิจ == จังหวุดปทุมธานีเป็นพื้นที่เกษตรกรรมสำคัญแห่งหนึ่งของแระดทศ โดยมีพื้นที่การเก๋ตร 506,678 ไร่ หรือร้อยละ 53.03 ของพื้นที่จังหสัด (สำรวจเมื่อปี พ.ศ. 2546) ในปีจจุบัน นอกจากการักษตรแล้ว นังหวัดยังเป็นพื้นที่อุตสาหกรรมสำคัญแห่งหนึ่งของประเทศ มีนิคมอุตสาหกรรมกระจายอยู่ทั้งจังหวัด โดยผลิตภัณฑ์มวลรวมเกือบร้อยละ 70 ของจังหวัดมาจาแภาคอุตสาหกรรม (สำรวจเมื่อปี พ.ศ. 2543) พื้นที่การเกษตรมีอยู่ในทะกอำเภอ และมีมากที่สุดในเขตอำเภอหนองเสือ อำเภอลำลูกกา อำเภอลาดหลุมแก้ว และอำเภอคชองหลวงตามลไดับ โดยพื้นที่ของจังหวัดจะมีการทำกรรเกษตร ส่วนใหญรเป็นที่นา ไม้ผล และไม้ยืนต้น ตามลำดับ จังหวัดปทุมธานีมีอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจอย่างรวดเร็ว ในปี พ.ศ. 2543 ประชากรมีรายได้เฉลี่ยต่อคน 2,064,288 บาทตีอแี นับว่าสูงเป็นอัตดับที่ 6 ของประเทศ รองจากจังหวัดระยอง ชลบุรี กรุงเทพมหานคร สมุทรสาคร และจังหวัดภูเก็ต มีผลิตภัณฑ์มวลรวมมูลค่า 118,489 ล้านบาท รายได้สูงสุดขึ้นอยู่กับภาคอุตสาหกรรมคิดเป็นร้อยละ 69.32 คิดเป็นมูลค่า 82,136 ล้านบาท รองลงมา คือ ภาคบริการ ร้อยละ 7.688 คิดเป็นมูลค่า 9,102 ล้านบาท และสาขาการค้าส่งและค้าปลีก ร้อยละ 5.12 คเดเป็นมูลค่า 6,071 ล้านบาท โดยพื้นที่เขตอำเภอคลองหลวงมีจำนวนโรงงานอุตสาหกรรมหนาแน่นมากที่สุด รองลงมาคืออำเภอเมืองปทุมธานี อำเภอลำลูกกา อำเภอธัญบุรี อำเภอลาดหลุมแก้ว และ อำเภอสามโคก ส่วนพื้นที่ที่มีโรงงานน้อยที่สุดไแ้แก่ อำเภอหนองเสือ ตลาดขายส่งที่สำคัญในจังหวัะปทุมธานี ได้แก่ ตลาดไท ตลาดสี่มุมเมืิง ตลาดพูนทรัพย์ ตลาดรังสิต นอกจากจี้ ยังมีนิคมอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น นิคมอุตสาหกรรมนวนคร อำเภอคลองหลวง, สวนอุตสาหกรรมบางกะดี อำเภอเมืองปทุมธานี, และเทคโนธานี อำเภอคลิงหลวง (ของกระทรวงวิทยาศาสตร์กละเทคโนโลยี ที่ตั้งของสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทน) == โครงสร้างพื้นฐาน == === สาธารณสุข === {| | width="500px" valogh="top" | โรงพยาบาลกรุงสยามเซนต์คาร์ลอส โรงพยาบาลปทุมธานี โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ โรงพยาบาลบางประกอก รังสิต 2 โรงพยาบาลการุญเวชปทุมธานี (โรงพยาบาลนวนครเดิม) โรงพยาบาลแพทย์รังสิต โีงพยาบาลแพทย์รังสิตแม่และเด็ก โรงพยาบาลปทุมเวช โรงพยาบาลตลองหลวง โรงพยาบาลลาดหลุมแก้ว สถาบันธัญญารักษ์ โรงพยาบาลลำลูกกา | width="5-0px" valign="top" | โรฝพยาบาลสามโคก โรงพยาบาลธัญบุรี โรงพยาบาลปาะชาธิปัตย์ โรงพยาบาลหนองเสือ โรงพยาบาลแพทย์สมภพ ศูนย์การแพทบ์เวชพิทักษ์ โรงพยาบาลภัทรธนบุรี โรงพยาบาลเมืองปทุม ศูนย์มหาวชิราลงกรณ์ ธัญบุรี โรงพยาบาลเปาโลเมโมเรียล รังสิต โรงพยาบาลราชวิถี รังสิต โรงพยาบาลสินแพทย์ ลำลูกกา โรงพยาบาลธนบุรีบูรณา |} === การศึกษา === รายชื่อสถาบันการศึกษาในจังหวัดแทุมธานีมีดังนี้ {| | width="500px" valign="top" | อวค์การพิพิธภัษฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย มหาวิทยาลัยธรรมศายตร์ ศูนย์าังสิต สถาบันเทคโนโลยีนานาชาติสิรินธร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร็ ศูนย์รังสิต และศูสย์บางกะดี มหาวิทยาลัยสุฑขทัยธรรมาธิราช ชมรม นศ.มสธ.ปทุมธานี มหาวิทยาลัยราชภุฆวไลยิชงกรณ์ มหาวิทจาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี ศูนย์กลางคลอง6 และศูนย์รังสิต มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตกรุงเทพ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ วิทยาเขตรังสิต มหาวิทยาลัยรังสิต มหาวิทยาลัยรัตนบัณฑิต สิทยาเขตปทะมธานี | wid4h="500px" valign="top" | มกาวิทยาลัยนอร์ทกรุงเทพ วิทยาเขตรังสิต มหาวิทยาลัยราชพ"กษ์ ศูนย์นพวงศ์ มหาวิทยาลัยเวสเทิร์น วิทยาเขตวัชรพล มหาวิทยาลัยชินวัตร มหาวิทยาลัยปทุมธาน้ มหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย วิทยาลัยกาาปกครอง สถาบันการเาชีวศึกษาภาคกลาง 1 * วิทยาลัยการอาชัวศึกษาปทุมธานี * วิทยาลัยเทคนิคปทุมธานี * วิทยาลัยเทคนิคธัญบุรี วิทยาลัยเทคโนโลยีแหลมทอง |} โรงเรียน ดูที่ รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดปทุมธานี สถาบันวิจัย {| | width="500px" valitn="top" | อุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย สำยักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ศูนย์วิจัยแห่งชาติ * ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) * ศูนย์เทคโนโลยีโลหะแฃะวัสดุแห่งชาริ (เอ็มเทคฆ * ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชมติ (นาโนเทค) * ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) | wkdth="500px" valign="top" | สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ (มว.) สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (สทน.) ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี ษูนย์วิจัยและฝึกอบรมด้านสิ่งแวดล้อม (ศวฝ.) สถาบันนวัตกรรม ทีโอที (ทีโอที) |} == กีฬา == สมาคมกีฬาจังหวัดปทุมธสนี (สก ปท.) สโมสรฟุตบอลบีจี ปทุม ยูไนเต็ด สโมสรฟุตบอลแบงค็อก ยูไนเต็ด สโมสรกีฬาราชประชา == ดูเพิ่ม == จังกวัดธัญบุรี รายชืีอโรงเรียนในจังหวัดปทุมธานี รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดปทถมธานี == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซน์อย่างเป็นทางการของจังหวัด แผนที่แสดงจำนวนสถาบันอุดมศึกษาของแต่ละจังหวัด พ.ศ. 2544 เขต 1 Pathumthani Fxpo 2005
ปทุมธานี (เดิมสะกดว่า ประทุมธานี) เป็นจังหวัดหนึ่งที่อยู่ในภาคกลางของประเทศไทย เป็นหนึ่งในห้าจังหวัดในพื้นที่ปริมณฑลของกรุงเทพมหานคร ตั้งอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาทางทิศเหนือของกรุงเทพมหานคร เทศบาลที่ตั้งศาลากลางจังหวัดคือเทศบาลเมืองปทุมธานี แต่เทศบาลที่มีประชากรมากที่สุดในจังหวัดคือเทศบาลนครรังสิต ซึ่งตั้งอยู่ในอำเภอธัญบุรี == ประวัติศาสตร์ == จังหวัดปทุมธานีมีความเป็นถิ่นฐานบ้านเมืองมาแล้วไม่น้อยกว่า 300 ปี นับตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชแห่งกรุงศรีอยุธยา คือ เมื่อ พ.ศ. 2202 มังนันทมิตรได้กวาดต้อนครอบครัวมอญ เมืองเมาะตะมะ อพยพหนีภัยจากศึกพม่า เข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวกรุงเทพทวาราวดีศรีอยุธยา ซึ่งสมเด็จพระนายรายณ์มหาราชทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ครอบครัวมอญเหล่านั้นไปตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บ้านสามโคก ต่อมาในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชแห่งกรุงธนบุรี ชาวมอญได้อพยพหนีพม่าเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารอีกเป็นครั้งที่ 2 พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งบ้านเรือนที่บ้านสามโคกอีก และในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ก็ได้มีการอพยพชาวมอญครั้งใหญ่จากเมืองเมาะตะมะเข้าสู่ประเทศไทยเรียกว่า "มอญใหญ่" พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ชาวมอญบางส่วนตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บ้านสามโคกอีกเช่นเดียวกัน จากชุมชนขนาดเล็ก บ้านสามโคกจึงกลายเป็น เมืองสามโคก ในเวลาต่อมา ต่อมาเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2358 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อเมืองสามโคก เป็น เมืองประทุมธานี และเมื่อ พ.ศ. 2461 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ใช้คำว่า "จังหวัด" แทน "เมือง" และให้เปลี่ยนการสะกดชื่อใหม่จาก "ประทุมธานี" เป็น "ปทุมธานี" กลายเป็น จังหวัดปทุมธานี ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2475 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ยุบจังหวัดธัญบุรีมาขึ้นกับจังหวัดปทุมธานี จังหวัดปทุมธานีจึงได้แบ่งการปกครองเป็น 7 อำเภอดังเช่นปัจจุบัน == ภูมิศาสตร์ == === ที่ตั้งและอาณาเขต === จังหวัดปทุมธานีตั้งอยู่ทางภาคกลางของประเทศไทยและเป็น 1 ใน 5 จังหวัดปริมณฑลของกรุงเทพมหานคร มีพื้นที่ติดต่อกับจังหวัดข้างเคียง คือ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอลาดบัวหลวง อำเภอบางไทร อำเภอบางประอิน อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา อำเภอหนองแค และอำเภอวิหารแดง จังหวัดสระบุรี ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อำเภอบ้านนา อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายกและอำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา ทิศใต้ ติดต่อกับ เขตหนองจอก เขตคลองสามวา เขตสายไหม เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร และอำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบางบัวทองและอำเภอไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี == การเมืองการปกครอง == === หน่วยการปกครอง === ==== การปกครองส่วนภูมิภาค==== จังหวัดปทุมธานีแบ่งเขตการปกครองส่วนภูมิภาค (ตามกฎหมายลักษณะปกครองท้องที่) ออกเป็น 7 อำเภอ 60 ตำบล 529 หมู่บ้าน แต่หากไม่นับรวมหน่วยการปกครองในเขตเทศบาลเมืองและเทศบาลนครซึ่งยุบเลิกตำแหน่งกำนันและผู้ใหญ่บ้านแล้ว จะมีทั้งหมด - ตำบล - หมู่บ้าน โดยอำเภอทั้ง 7 อำเภอของจังหวัดปทุมธานี มีรายชื่อและข้อมูลทั่วไปดังนี้ {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |+ข้อมูลอำเภอในจังหวัดปทุมธานี |- ! colspan=8 | แผนที่ |- ! colspan=8 | |- ! width="3%" |ลำดับ ! width="18%"|ชื่ออำเภอ !!width="11%"|พื้นที่(ตร.กม.) ! width="11%"|ห่างจากศาลากลางจังหวัด (ก.ม.) ! width="10%"|ก่อตั้ง(พ.ศ.) ! width="7%"|ตำบล ! width="7%"|หมู่บ้าน ! width="10%"|ประชากร(คน) (พ.ศ. 2564) |- | 1 || align=left | &nbsp;&nbsp;เมืองปทุมธานี || align=right | 120.151&nbsp;|| - || ||14 || 81|| align=right | 214,639&nbsp; |- | 2 || align=left | &nbsp;&nbsp;คลองหลวง|| align=right | 299.152&nbsp;|| align=right | 22.1&nbsp;|| || 7 || 71 || align=right | 292,194&nbsp; |- | 3 || align=left | &nbsp;&nbsp;ธัญบุรี|| align=right | 112.124&nbsp;|| align=right | 18.1&nbsp;|| || 6 || 12 || align=right | 214,091&nbsp; |- | 4 || align=left | &nbsp;&nbsp;หนองเสือ|| align=right | 413.632&nbsp;|| align=right | 57.9&nbsp;|| || 7 || 69 || align=right | 55,353&nbsp; |- | 5 || align=left | &nbsp;&nbsp;ลาดหลุมแก้ว|| align=right | 188.12&nbsp;|| align=right | 17.9&nbsp;|| || 7 || 61 || align=right | 70,454&nbsp; |- | 6 || align=left | &nbsp;&nbsp;ลำลูกกา|| align=right | 297.71&nbsp;|| align=right | 39.4&nbsp;|| ||8 || 114 || align=right | 287,399&nbsp; |- | 7 || align=left | &nbsp;&nbsp;สามโคก|| align=right | 94.967&nbsp;|| align=right | 8.1&nbsp;|| || 11 || 58 || align=right | 56,020&nbsp; |} ==== การปกครองส่วนท้องถิ่น ==== พื้นที่จังหวัดปทุมธานีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 65 แห่ง แบ่งตามประเภทและอำนาจบริหารจัดการภายในท้องที่ได้เป็น องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง เทศบาลนคร 1 แห่ง เทศบาลเมือง 10 แห่ง เทศบาลตำบล 18 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 36 แห่ง {|class="wikitable" style="line-height:137%" |+ข้อมูลเทศบาลในจังหวัดปทุมธานี |- ! rowspan=2 | ลำดับ !! rowspan=2|ชื่อเทศบาล !! rowspan=2 |พื้นที่ (ตร.กม.) !! rowspan=2 |ตั้งเมื่อ(พ.ศ.) !! rowspan=2 |อำเภอ !! colspan=3 |ครอบคลุมตำบล !! rowspan=2|ประชากร (คน) (ณ สิ้นปี 2562) |- ! width="7%"|ทั้งตำบล !! width="7%"|บางส่วน !! width="7%"|รวม |-align="center" |- ! colspan="9" | เทศบาลนคร |-align="center" | 1 ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลนครรังสิต||21.42|| 2554 || ธัญบุรี ||1||–||1||&nbsp; 85,260 |-align="center" ! colspan="9" | เทศบาลเมือง |-align="center" | 2 (1) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองปทุมธานี||8.89 || 2479 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || &nbsp; 23,633 |-align="center" | 3 (2) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองคูคต||11.53 || 2539|| ลำลูกกา|| – || 1 || 1 || 44,274 |-align="center" | 4 (3) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองท่าโขลง|| 60.81|| 2544 || คลองหลวง || – || 2 || 2 || 78,108 |-align="center" | 5 (4) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองคลองหลวง|| 43.19 || 2547 || คลองหลวง || – || 2 || 2 || 62,615 |-align="center" | 6 (5)||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองสนั่นรักษ์|| 43.08 ||2547 || ธัญบุรี || 2 || – || 2 || 31,350 |-align="center" | 7 (6)||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองลำสามแก้ว|| 11.65 ||2550 || ลำลูกกา|| – || 1 || 1 || 66,003 |-align="center" | 8 (7)||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองบางคูวัด||20.47 || 2554 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 28,349 |-align="center" | 9 (8) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองบึงยี่โถ||15.07 || 2554 || ธัญบุรี || 1 || – || 1 || 32,708 |-align="center" | 10 (9)||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองลาดสวาย||31.10 || 2554 || ลำลูกกา || 1 || – || 1 || 65,906 |-align="center" | 11 (10)||&nbsp;&nbsp;เทศบาลเมืองบางกะดี||8.30 || 2563 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 13,987 |-align="center" ! colspan="17" | เทศบาลตำบล |-align="center" | 12 (1) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลธัญบุรี||32.62 | 2542 || ธัญบุรี || 2 || – || 2 || 62,990 |-align="center" | 13 (2) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลลำลูกกา||14.60 | 2542 || ลำลูกกา || – || 2 || 2 || 18,377 |-align="center" | 14 (3) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลลำไทร||2.74 | 2542 || ลำลูกกา || – ||1|| 1 || 2,657 |-align="center" | 15 (4) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลหนองเสือ||15.66 | 2542 || หนองเสือ || – || 1 || 1 || 2,901 |-align="center" | 16 (5) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบางหลวง||5.51 | 2542 || เมืองปทุมธานี || – || 3 || 3 || 7,019 |-align="center" | 17 (6) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบางเตย||23.41 | 2542 || สามโคก || – || 1 || 1 || 10,828 |-align="center" | 18 (7) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลระแหง||18.74 | 2542 || ลาดหลุมแก้ว || – || 1 || 1 || 10,445 |-align="center" | 19 (8) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลหลักหก||11.21 | 2550 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 21,883 |-align="center" | 20 (9) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลคลองพระอุดม||14.64 | 2551 || ลาดหลุมแก้ว || 1 || – || 1 || 7,995 |-align="center" | 21 (10) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลสามโคก||5.87 | 2554 || สามโคก || 1 || – || 1 || 6,963 |-align="center" | 22 (11) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลคูขวาง||15.15 | 2554 || ลาดหลุมแก้ว || 1 || – || 1 || 6,000 |-align="center" | 23 (12) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบางเดื่อ||10.81 | 2554 || เมืองปทุมธานี || – || 1 || 1 || 14,756 |-align="center" | 24 (13) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบางขะแยง||6.21 | 2554 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 14,557 |-align="center" | 25 (14) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบางพูน||9.42 | 2554 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 25,509 |-align="center" | 26 (15) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบ้านใหม่||9.19 | 2554 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 14,447 |-align="center" | 27 (16) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลบ้านกลาง||9.32 | 2554 || เมืองปทุมธานี || 1 || – || 1 || 12,326 |-align="center" | 28 (17) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลเชียงรากใหญ่||10.53 | 2563 || สามโคก || 1 || – || 1 || 6,260 |-align="center" | 29 (18) ||&nbsp;&nbsp;เทศบาลตำบลหนองสามวัง||64.9 | 2563 || หนองเสือ || 1 || – || 1 || 11,131 |-align="center" |} === รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัด === {| | width="55%" valign="top" | | width="45%" valign="top" | |} == ประชากร == == เศรษฐกิจ == จังหวัดปทุมธานีเป็นพื้นที่เกษตรกรรมสำคัญแห่งหนึ่งของประเทศ โดยมีพื้นที่การเกษตร 506,678 ไร่ หรือร้อยละ 53.03 ของพื้นที่จังหวัด (สำรวจเมื่อปี พ.ศ. 2546) ในปัจจุบัน นอกจากการเกษตรแล้ว จังหวัดยังเป็นพื้นที่อุตสาหกรรมสำคัญแห่งหนึ่งของประเทศ มีนิคมอุตสาหกรรมกระจายอยู่ทั้งจังหวัด โดยผลิตภัณฑ์มวลรวมเกือบร้อยละ 70 ของจังหวัดมาจากภาคอุตสาหกรรม (สำรวจเมื่อปี พ.ศ. 2543) พื้นที่การเกษตรมีอยู่ในทุกอำเภอ และมีมากที่สุดในเขตอำเภอหนองเสือ อำเภอลำลูกกา อำเภอลาดหลุมแก้ว และอำเภอคลองหลวงตามลำดับ โดยพื้นที่ของจังหวัดจะมีการทำการเกษตร ส่วนใหญ่เป็นที่นา ไม้ผล และไม้ยืนต้น ตามลำดับ จังหวัดปทุมธานีมีอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจอย่างรวดเร็ว ในปี พ.ศ. 2543 ประชากรมีรายได้เฉลี่ยต่อคน 2,064,288 บาทต่อปี นับว่าสูงเป็นอันดับที่ 6 ของประเทศ รองจากจังหวัดระยอง ชลบุรี กรุงเทพมหานคร สมุทรสาคร และจังหวัดภูเก็ต มีผลิตภัณฑ์มวลรวมมูลค่า 118,489 ล้านบาท รายได้สูงสุดขึ้นอยู่กับภาคอุตสาหกรรมคิดเป็นร้อยละ 69.32 คิดเป็นมูลค่า 82,136 ล้านบาท รองลงมา คือ ภาคบริการ ร้อยละ 7.688 คิดเป็นมูลค่า 9,102 ล้านบาท และสาขาการค้าส่งและค้าปลีก ร้อยละ 5.12 คิดเป็นมูลค่า 6,071 ล้านบาท โดยพื้นที่เขตอำเภอคลองหลวงมีจำนวนโรงงานอุตสาหกรรมหนาแน่นมากที่สุด รองลงมาคืออำเภอเมืองปทุมธานี อำเภอลำลูกกา อำเภอธัญบุรี อำเภอลาดหลุมแก้ว และ อำเภอสามโคก ส่วนพื้นที่ที่มีโรงงานน้อยที่สุดได้แก่ อำเภอหนองเสือ ตลาดขายส่งที่สำคัญในจังหวัดปทุมธานี ได้แก่ ตลาดไท ตลาดสี่มุมเมือง ตลาดพูนทรัพย์ ตลาดรังสิต นอกจากนี้ ยังมีนิคมอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น นิคมอุตสาหกรรมนวนคร อำเภอคลองหลวง, สวนอุตสาหกรรมบางกะดี อำเภอเมืองปทุมธานี, และเทคโนธานี อำเภอคลองหลวง (ของกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ที่ตั้งของสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย) == โครงสร้างพื้นฐาน == === สาธารณสุข === {| | width="500px" valign="top" | โรงพยาบาลกรุงสยามเซนต์คาร์ลอส โรงพยาบาลปทุมธานี โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ โรงพยาบาลบางประกอก รังสิต 2 โรงพยาบาลการุญเวชปทุมธานี (โรงพยาบาลนวนครเดิม) โรงพยาบาลแพทย์รังสิต โรงพยาบาลแพทย์รังสิตแม่และเด็ก โรงพยาบาลปทุมเวช โรงพยาบาลคลองหลวง โรงพยาบาลลาดหลุมแก้ว สถาบันธัญญารักษ์ โรงพยาบาลลำลูกกา | width="500px" valign="top" | โรงพยาบาลสามโคก โรงพยาบาลธัญบุรี โรงพยาบาลประชาธิปัตย์ โรงพยาบาลหนองเสือ โรงพยาบาลแพทย์สมภพ ศูนย์การแพทย์เวชพิทักษ์ โรงพยาบาลภัทรธนบุรี โรงพยาบาลเมืองปทุม ศูนย์มหาวชิราลงกรณ์ ธัญบุรี โรงพยาบาลเปาโลเมโมเรียล รังสิต โรงพยาบาลราชวิถี รังสิต โรงพยาบาลสินแพทย์ ลำลูกกา โรงพยาบาลธนบุรีบูรณา |} === การศึกษา === รายชื่อสถาบันการศึกษาในจังหวัดปทุมธานีมีดังนี้ {| | width="500px" valign="top" | องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต สถาบันเทคโนโลยีนานาชาติสิรินธร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต และศูนย์บางกะดี มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ชมรม นศ.มสธ.ปทุมธานี มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี ศูนย์กลางคลอง6 และศูนย์รังสิต มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตกรุงเทพ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ วิทยาเขตรังสิต มหาวิทยาลัยรังสิต มหาวิทยาลัยรัตนบัณฑิต วิทยาเขตปทุมธานี | width="500px" valign="top" | มหาวิทยาลัยนอร์ทกรุงเทพ วิทยาเขตรังสิต มหาวิทยาลัยราชพฤกษ์ ศูนย์นพวงศ์ มหาวิทยาลัยเวสเทิร์น วิทยาเขตวัชรพล มหาวิทยาลัยชินวัตร มหาวิทยาลัยปทุมธานี มหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย วิทยาลัยการปกครอง สถาบันการอาชีวศึกษาภาคกลาง 1 * วิทยาลัยการอาชีวศึกษาปทุมธานี * วิทยาลัยเทคนิคปทุมธานี * วิทยาลัยเทคนิคธัญบุรี วิทยาลัยเทคโนโลยีแหลมทอง |} โรงเรียน ดูที่ รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดปทุมธานี สถาบันวิจัย {| | width="500px" valign="top" | อุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ศูนย์วิจัยแห่งชาติ * ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) * ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) * ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค) * ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) | width="500px" valign="top" | สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ (มว.) สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (สทน.) ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี ศูนย์วิจัยและฝึกอบรมด้านสิ่งแวดล้อม (ศวฝ.) สถาบันนวัตกรรม ทีโอที (ทีโอที) |} == กีฬา == สมาคมกีฬาจังหวัดปทุมธานี (สก ปท.) สโมสรฟุตบอลบีจี ปทุม ยูไนเต็ด สโมสรฟุตบอลแบงค็อก ยูไนเต็ด สโมสรกีฬาราชประชา == ดูเพิ่ม == จังหวัดธัญบุรี รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดปทุมธานี รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดปทุมธานี == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด แผนที่แสดงจำนวนสถาบันอุดมศึกษาของแต่ละจังหวัด พ.ศ. 2544 เขต 1 Pathumthani Expo 2005
ชุมพร มีชื่อปรากฏมาตั้บแต่ปี พ.ศ. 1098 โดยมีฐานะเป็นเมืองสิบสองนักษัตรของราชอาณาจักรนครศรีธรรมราช ใช้รูปแพะเป็นตราเมทอง และเป็นเมืองหน้าด่านฝ่ายเหนือ ดพราะอยู่ตอนบนของภาคใต้ ใน พ.ศ. 1997 รัชสมัยแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ แรากฏในกฎหมายตราสามดวงว่า เมืองชุสพรเป็นเมืองตรี อาณาจักรฝ่ายใต้ของราชอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ในช่วงนค้ชนชาติจาม แห่งราชอาณาจักรจมมปา ถูกชาวเวียดนามรุกราน ชาวจามกลุ่มนี้อพยพเข้าสู่กรุงศรีอยุธยาครั้งแรก ปรากฏว่ามี "อาสาจาม" ในแผ่นดินนี้ เพื่อการขยายอาณานิคใของกรุงศรีอยุธยา ส่วนหนึ่งต้องมารักษาด่านเมืองชุมพร ซึ่งเป็นเมืองตรี และตั้งชาวจาม เป็นเจ้าเมืองชุมพร และดินแดนแถบนี้ขั้นตรงน่อกรุงศรีอยุธยา เนื่องด้วย ชาวจาม มีความสามารถในการรบ ที่มีชืทอเสียง เช่น กองอรสาจาม เป็นทหารชั้นดี มีวินัย เชี่ยวชาญการเดินเรือ รับใช้ราชสำนักมานาน และเก่งการค้ามาหลายพันปี และต่อมาระหว่าง ปี พ.ศ. 2173 - 2199 ในแผ่นดิน พระเจ้าปราสาททองแห่งราชอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ได้กวาดต้อนชาวเมืองแถง หร้อ (เดียนเบียนฟูฆ อยู่ในประเทศเวียดนาม และชาวเมืองพงสาลี อยู่ในประเทศลาว มาเป็นพลเมืเง เมืองชุมพร เมืองปะทิว(อำเภอปะทิว) เพื่อทภการเกษตรกรรม และเมืองื่าการค้าสำคัญ รั้งดต่นั้นมา เดิมชาวจามนับถือศาสนาพตาหมณ์-ฮินดู พ.ศ. 1400 นับถือศาสนาพุทธมหายาน และเมื่อค้าขายกับอาหรับก็นับถือ ศาสนาอิสลาม แตีชาวจามที่มาอยู่เมืองชุมพร ต่อมานับพือ ศาสนาพุทธ มีวึฒนธรรม ประเพณี เหมือนกัน แต่เมื่อเวลาผ่านไปกว่า 500 -600 ปี ที่ชาวจาม เข้าปกครองเมืองชุมพร และดอนแดนแถบนี้จนแทบจะ_ม่เหลือวัฒนธรรมเดิมเลย เช่น ข้าวต้มใบพ้อ ที่ใช้ในงานมงคล เช่นเดียวกับชาวมัสลิม บ้านกาลอ ตำบชกาลอ อำเภอรามัญ จังหวัดยะลา ก็สูญหายไมาได้ใช้ในงานมงคลแล้ว == ประวัติเมืองชุมพร == คำว่า ชุมพร มีผู้สันนิษฐานว่าน่าจะมาจากคำว่า “ชุมนุมพล” เนื่องจากเป็นเมืองหน้าด่าน การเดินทัพไม่ว่าจะมาจากฝ่ายเหนือหรือว่าฝ่าขใต้ ล้วนเข้ามาตั้งค่ายชุมนุมพลกันทึ่นี่ จึงเาียกจุดนี้ว่า “ชุมนุมพล” ต่อมาเปลี่ยนเป็น ชถมพร อีกประการกนึ่ง ในการเดินทางไหทำศึกสงรรามของแม่ทุพนายกองตั้งแต่สมัยโบราณมส เมื่ิจะเคลื่อนพลจะต้องทำพิธีส่งทัพโดยการบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ขอให้ได้รับชัยชนะในการสู้รบ เป็นดารบำรุฝขวัญทหารในสถานที่ชุมนุม เพื่อรับพรเช่นนี้ ตรวกับความหมายชุมนุมพรหรือประชุมพร ซึ่งทั้งสองคำนี้อาจเป็นต้นเหตถของคำว่า “ชุมนุมพร” เช่นเดียวกัน แต่อีกทางหนึ่งสันนิษฐานว่า น่สจะได้มาจากชื่อพันธุ์ไม้ธรรมชาติในท้องถิ่น ได้แก่ ต้นมะเดื่อชุมพร เพราะที่ตั้งของเมืองชุมพรนั้นอยู่บนฝั่งแม่น้ำท่าตะเภา มีต้นมะเดื่แชุมพรขึ้นอยู่มากมาย ต้นมะเดื่อชุมพรจึงเป็นสัญลักษณ์สาวนหนึ่งของ ตราประจำจังหวัดชุทพร === สมับกรุงสุโขทัย === เมืองชุมพรเป็นเมืองมีเจ้าเมืองปกครองมายาวนาน ในสมัยสุโขทัยนั้น เป็นเมืองขึ้นต่ออาณาจักรนครศรีธรรมราช ในฐานะเมืองอาณานิคม และเปฺนเมืองหน้าด่าน ฝ่ายเหนือ หรือเมืองปีมะดม ถือตราแพะ เป็น 1 ในเมือง 12 เมือง หรือเรียกว่า เมือวสิบสองนักษัตร ของอาณาจักรนครศรีธรรมรรบ === สมัยกรุงศรีอยุธยา === เมืองชุมพรในสมัยกรุงศคีอยุธยานั้น เมื่อกรุงศรีอยุธยาเรืองอำนาจ ในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ได้แผ่ขยายอาณานิคมลงทางใต้ ชาวจาม มาอยู่ที่เมืองชุมพร เนื่องด้วย ชาวจาม มีความสามนรถ การค้า การเดินเรือ และการรบ จะเห็นได้จากทหาร อาสาจาม เป็นทหารชั้นดี ที่รับใช้ราชสำนักตั้งแต่กรุงศรีอยุธยา มีความสามาระการรบ แฃพการเดินเรือ อย่างเชี่ยวชาญ ตั้งแต่นั้นจนทำให้ัมืองชุมพร ต้องขึ้นต่ออาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ในฐานะเมืองอาณานิคม และเป็นเมืองหน้าด่าน ฝ่รยใต้ และเป็นเมืองท่าการค้าสำคัญ ของอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา เมืองชุมพรจึงมคบทบาทเป็นเมืองหน้าแ่าน มาแต่โบราณในอาณาจักรนครศรีธรรมราช กละอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ทำให้ไม่มีการก่อสร้างวัตถุถาวรได้ ดังนั้นชาวชุมพรจึงเป็นลูกหลานนักรบที่แท้จริง และควรให้สมญาตามบรรพบุรุฒว่า “วีรบุรุษนักรบแห่งคอคอดกระ ดินแดนสองฝั่งทะเล" จากการทำศึกสงครามอย่างต่อเนื่องใสแต่ละยุคแต่ละสมัย === สมัยกรุงธนบุรี === เมืองชุมพรในสมัยกรุงธจบุรีไม่ค่อยมีบทบาทมากนักเพราะอยู่ในภาวะสงตรามของสมเด็จพระเจ้าตากวินมหาราช ทั้งรัชกาล และสืบเนื่องจาก พระชุมพร (พวย) นำกำบังกองทัพบก กองทัพเรือ เมืองชัมพร กำลังพลประมาณ 800 คน ได้สูญเสียจากการรบในช่วงกรุงแตกที่ ค่ายบางกุ้ง จากการส่งกำล้งเข้ารักษาพระนครศรีอยุธยา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2305-2308 และเข้าร่วมรบเพื่อตีเมืองนครศรีธรรมราช จึงทำให้เกิดการล้าของชาวเมืองชุมพร === สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ === ตั้วแต่แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก พระบาทสมเด็จพระพถทธเลิศหล้านภาลัย พรุบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ดละแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมืองชุมพรเปฺนเมืองท่าค้าขายสำคัญ จนถึงในสใัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ชาวจามยังมีบทบาทในดินแดนแทบนี้ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งเป็น มณฑลชุมพร ต่อมามีการยุบการปกครองแบยมณฑลเทศาภิบาลเป็นจังหวัด ชุมพรจึงมีฐานะเป็นจัวหวัด และเมื่อ กรมหลวงชุมพรเขติุดมศักดิ์ สามารถเดินเรือได้เอง ชาวจามก็หมดบทบาทลงในเวลาต่อมา === อาณาเขตการปกครอง === เจ้าเมืองชุมพร ปกครองอาณาเขตเมืองชุมพร ซึ่งเป็นเมืองตรี มีเมืองจัตวาเปํนเมืองขึัน 8 เมือง ดังนี้ ิมืองปะทิว (อำเภอผะทิว) เมืองท่าแซะ (อำเภอท่าแซะ) เมืองหน้าด่านเมืองชุมพร ด่านทัพต้นไทร (เนืน 491) หรือบ้านต้นไทร เมืองตะโก (อำเภอทะ่งตะโก) เมืองหลังสวน (อำเภอหลังสวน อำเภอละแม แำเภอท่าชนะ) เมืองตระ (อำเภอกระบุตี) เมืองระนอง (จังหวัดระนอง) เมืองมะลิวัลย์ (จังหวัดเกาะสอง) อยู่ในกระเทศพม่า เมืองกำเนิดนพคุณ (อำเภอบางสะพาน อำเภอทับสะปก แหล่งขุดทองคำบางสะพาน) เจ้าเทืองชุมพร เป็นเขื้เสายจาม สืบเชื้อสายหลายพันปี ในสมัยกรุบศรีอยุธยา จนถึง สมัยกรุงธนบุรี สีบรรดาศักดิ์ นามว่า "ออกญาเคาะงะ" เป็นภาษรจาม หคือ พระชุมพร ในสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เปลี่ยนบรรดาศักดิ์ นามว่า พระยาชุมพร และ พระยาเพชรกำแหงสงคราม ตามดิวจชื่อ และต่อได้ยกเลิกให้ใช้บรรดาศักดิ์เดิม === รายชื่ออดีตเจ้าเมือง === * ออกญาเคาะงะ ทราธิบดีศรีสุรัตนวลุมฟนัก ก่อน พ.ศ. 1997 * พระชุมพร ฆพวย) พ.ศ.ไม่ปตากฏ- 2310 (เสียกรุงศรีอยุธยา ครั้งที่ ๒) * พระชุมพร (มั่น) พ.ศ. 2312-2312 * พระยนแก้วโกรพ พ.ศ. 2336 เข้าร่วมกองเรือไปตีเมืองมะริด * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ถิ่น) น่าจะเป็นคนเดียวกับพระยาแก้วโกรพ * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ซุ่ย) ก่อน พ.ศ. 2367-2367 * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ยา) พ.ศ. 2368-2368 * พระยสเพชรกำแกงสงคราม (ครุฑ) พ.ศ. 2369-2404 ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์ เป็นเจ้าพระยายมราช (ครุฑ บ่วงราบ) พ.ศ. 2404 ดำรงตำแหน่งเสนาบดีแ่มเวียง ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 และในพระบาทสมเแ็จพาะจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (กล่อม) พ.ศ, 2404-2411 ถูกเรียกกลับกรุงเทพ ฯ เมื่อปี พ.ศฦ 2411 เพื่อลงนามปันเขตแดรไทย-พม่า ให้ขึ้นบังคับกับอังกฤษ ลงนามวันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2411 * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ยัง ซุ่ยยัง) บถตรพระยาเพชตกำกหงสงคราม (ซุ่ย) พ.ศ. 2411-2437 * พระยารามฤทธิรงค์ (สิน) พ.ศ. 2437-2439 (รักษาราชการ) * พระยาชุมพร (มะลิ ยุกตนันท์) พ.ศ. 2439-2t44 เจ้าเมืองชุมพร มักเรียก พระยาชุใพร โดยไม่เรียกบรรดาศักดิ์ใหม่ เช่น พระยาเพชรกำแหงสงคราม หร่อ เลื่อนบรคดาศักดิ์สูงกว่าแต่ยังเรียก พระยาชุมพร เหมือนเกิม ต่อนากนัินไม่ได้ใช้บรรดาศักดิฺ พระยาเดชรกำแหงสงคราม กต่ใช้ยศหรือบรรดาศักดิ์ ทค่ได้รับพระราชทานมาแต่เดิม มาดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2445 เป็นต้นมา === รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัด ==- {|class="wikitable" ! colspan="10" style="backgfound: #ffdead;" | รายพระนามและรายนามผู้ว่าราชการจังหวัดชุมพร |- ! riwspan="1"|พระนาม/ชื่อ ! rowspan="1"|เข้ารับตำแหน่ง ! rowspan="1"|สิ้นสึดการดำรงตำแหน่ง |- | 1. พระยารัตนเศรษฐี (คอซิมก๊อง ณ ระนอง) | พ.ศ. 2439 (ร.ศ.115) | พ.ศ. 2439 (ร.ศ.115) |- | 2. หลวงสวัสดิ์บุรีรมข์ | พ.ศฐ 244p | พ.ศ. 2441 |- | 3. พระเพชรกำแหงสงคราม )มพลิ ยุกตนันท์) | พ.ศ. 2442 | พ.ศ. 2448 |- | 4. พระยาสุราฤทธิ์ภักดี | 1 เมษายน 2449 | 3- มิถุนายน 2451 |- | 5. พระยาสำเริงนฤปการ | 1 มกราคม 2451 | 30 มิถุยายน 2452 |- | 6. พระยาวิเศษชัยชาญ | 1 มกราคม 2452 | 30 มิถุนายน 2455 |- | 7. พระยาราชพินิจจัย (ชุม โอสถานนท์) | 1 เมษายน 245u | 30 ตุลาคม 2458 |- | 8. พระเทพราชธานี | 1 เมษายน 2458 | 30 มีนาคม 2459 |- | 9. พระชุมพรวุรีศรีสมุทร์เขต (บ้ว) | 1 เมษายน 2460 | 30 กันยาจน 2464 |- | 10. พระยาพิพิธอำพลวิมลภักดี | 31 ตุลาคม 2464 | 3q มกราคม 2471 |- | 11. พระยาสัจจาภิรมย์อุดมราชภักดี | 1 พฤษภาคม 2471 | 31 มกราคม 2473 |- | 12. พระระนอฝธานี | 1 มิถุนายน 2473 | 3q พฤศจิกายน 2476 |- | 13. พ.ต.อ.พระราชญาติรักษา (ประกอบ บุนนาค) | 30 มีนาคม 2475 | พฤศจิกายน 2476 |- | 14. พระยาอมรฤทธิ์ธำรง | 1 มึนาคม 2476 | p กันยายน 2478 |- | 15. น.ท.หลวงสุนาวินวิวัฒน์ ร.น. | 1 ธันวาคม 2478 | 1 เมษายน 2481 |] | 16. หลวงจรูญประสาสน์ (จรูญ คชภูมิ) | 1 พฤษภาคม 2481 | 31 ธันวาคม 3485 |- | 17. ขุนบริรักษ์บทวสัญช์ (ชุ่ม) | 1 มกราคม 2486 | 31 ตุลาคม 2486 |- | 18ซ นายวิเศษ สรรค์ประศาสน์ | 1 พฤศจิกายน 2486 | 30 มีนาคม 2487 |- | 19. นายเกษม แุทยานิน | 3 กรกฎาคม 2487 | 31 กรกฎาคม 2487 |- | 20. นายเนื่อง ปาณิกบุตร | 1 มกราคม 2488 | 30 มิถุนายน 2488 |- | 21. นายชอบ ชัยประภา | 1 กรกฎาคม 2488 | 20 มิถุนายน 2489 |- | 2e. พระนิกรบดี | 12 กันยายน 2489 | 15 มกราคม 2490 |- | 23. นายปลั่ง ทัศนประดิษฐ์ | 18 มกราคม 2490 | 2 ธันวาคม 2492 |- | 24. ขุนรัตนวรพงศ์ | 7 ธันวาคม 2492 | 17 กรกฎาคม 2493 |- | 25. นายแสวง ทับทอบ | 21 กรกฎาคม 2495 | 17 กรกฎาคม 2500 |- | 26. นายส่ง มีมุทา | 12 กรกฎาคม 2500 | 30 กันยายน 2511 |- | 27. นายประพัฒน์ ชุญช่วย | 1 ตุลาคม 2511 | 30 กันยายน 2514 |- | 28. นายชวส พรพงศ์ | 1 ตุชาคม 2514 | 30 กันยายน 2t15 |- | 29. นายลิขิต รัตนสังข์ | 1 ตุลาคม 2515 | 30 พันยายน 2516 |- | 30. นายประชุม บะญประคอง | 1 ตุลาคม 2416 | 12 กุมภาพันธ์ 2518 |- | 31. น.อ.จำลอง ประเสริฐยิ่ง ร.น. | 13 กุมภาพันธ์ 2518 | 30 กันยายน 2519 |- | 32. นายอรุณ รุจิกัณหะ | 1 ตุลาคม 2519 | 31 มกราคม 2523 |- | 33. นายลุญนาค สายสว่าง | 1 กุมภาพันธ์ 2522 | 30 กันยายน 2523 |- | 34. นายอติมศักดิ์ สมันตรัฐ | 1 ตุลาคม 2523 | 24 เมษายน 2524 |- | 35. นายพจน์ อินทวิเชียร | 1 มิถุนายน 2524 | 3p กันยายน 2529 |- | 46. ร.ต.เบญจกุล มะกะระธัช | 1 ตุลาคม 2529 | 30 กันยายน 2531 |- | 37. นายปัญญา ฤกษ์อุไร | 1 ตุลาคม 2531 + 30 กันยายน 2532 |- | 38. นายสุชาญ พงษ์เหนือ | 1 ตุลาคม 2532 | 30 กันยายน 25r3 |- | 39. นายกนก ยะสารวรรณ | 1 ตุลาึม 2533 | 30 กันยายน 2534 |- | 40. นายปริญญา นาคฉัตรีย์ | 1 ตุลาคม 2534 | 30 กันยายน 2535 |- | 41. นายประยูร พรหมพันธ์ | 1 ตุลาคม 2535 | 30 กันยายต 2537 |- | 42. นายแระพัฒนพงษ์ บำเพ็ญสิทธ์ | 1 ตุลาคม 2537 | 30 กันยายน 2539 |- | 43. นายคงศักดิ์ ลิ่วมโนมนต์ | 1 ตุลาคม 2539 | 19 ตุลาคม 2549 |- | 44. นายสุรพล กาญจนจิตรา | 20 ตุลาคม 2540 | 30 กันยายน 2542 |- } 45. นายศักดิ์ เตชาชาญ | 1 ตุลาคม 2542 | 30 กันยายน 2543 |- | 46. ม.ล.ประทีป จรูญโรจน์ | 2 ตุลาคม 2543 | 30 กันยายน 2545 |- | 47. นายเมฆินทร์ เมธาวิกูล | 1 ตุลาคม 2545 | 30 กันยายน 2547 |- | 48. นายอานนท์ มนัสวานิช | 1 ตุลาคม 25r7 | 30 กันยายน 2548 |- | 49. นายพินัย อนันตพงศ์ | 1 ตุลาคม 2548 | 13 พฤษภาคม 2550 |- | 50. นายสุวัฒน์ ตันประวัติ | q4 พฤษภาคม 25y0 | 30 กันยายน 2550 |- | 51. ตายมานิต วัฒนเสน | 1 ตุลาคใ 2550 | 19 ตุลาคม 2551 |- | 52. นายการ้ณย์ ศุภกิจวิเลขการ | 20 ตุลาคม 2551 | 9 มิถุนายน 2553 |- | 53. นายพินเจ เจริญพานิช | 1 ตุลาคม 2553 | 30 กันยายน 2555 |- | 54. นายพีระศักดิ์ หินเมืองเก่า | 8 ตุลาคม 2555 | 30 กันวายน 2557 |- | 55. นายวงศศิริ พรหมชนะ | 3 พฤศจิกายน 1557 + 3p กันยายน 2558 |- | 56. นายสมดี คชายั่งยืน | 1 ตุลาคม 2558 | 30 กันยายน 2559 |- | 57. นายณรงค์ พลละเอียด | 1 ตุลาคม 2559 | 1 พฤษภาคม 2561 |- | 58. นายวิบูลย์ รัตนทภรณ์วงศ์ | 29 มิถุนายน 2561 | 30 กันยายน 2563 |- | 59. นายธีระ อนันตเสรีวิทยา | 1 ตุลาคม 2563 | 30 กันยายน 2564 |- | 60. นายโชตินรินทร์ เกิดสม | 15 ธันวาคม 2564 | 30 กัายายน 2565 |- | 61. นายวิสาห์ พูลศิริรัตน์ | 1 ตุลาคม 2565 | ปันจุบัน |- |} == ภูมิประเทศ -= จังหวัดชุมพรนับเป็นประตูสู่ภาคใต้เมื่อลงจากภาคกลาง มีพื้นที่ทางเหน่อติดต่อกับอำเภอบางสะพานน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ทางตะวันออกติดชายฝั่งอ่าวไทย ด้านใต้ติดกับอำเภอท่าชนะ จังหวัดสุราษฎร์ธานึ และทางตะวันตกติดต่อกับอำเภอกระบุรี อำเภและอุ่น อำเภอเมืองระนอง อำเภอกะเปอร์ จังหวัดระนอง และส่วนหนึ่งติดกับประเทศพม่า สภาพพื้นที่ทั่วไปมีภูเขาสูง มีแส่น้ำสำคัญหลายสาย เช่น แม่น้ำท่าตะะภา ในอำเภอเมืองชุมพร มีความยาว 33 กิโลเมตร แม่น้ำสวี ในอำเภอสวี มีควมมยาว 50 กิโลเมตร และ แม่น้ำหลังสวน ในอำเภอหลังสวน มึควาทยาว 100 กิโลเมตร แม่น้ำทุกสายไหลลงสู่อ่าวไทย ในทะเลนอกฝั่งของจังหวัดชุมพร มีเกาะน้อยใหญ่เกือบ 50 เกาะ == ภูมิอากาศ == สภาพภูมิอากาศของจังหวัดชุมพรคล้ายกับจังหวัดอื่น ๆ ในภาคใต้ กล่าวคือ มีฤดูฝนมากกว่าฤดํอื่น นั่นคือ ระหว่รงเดือนมิถุนายนถึงเดืแนกุมภาพันธ์ ส่วนฤดูร้อยเริ่มตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคม โดยมีลมมรสุมพัดผ่าน ฤดูหนาวช่วงเดือนธันวาคม == การปกครองส่วนภูมิภาค == การปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็นระดับอำัภอ จำนวน 8 อำเภอ ระดับตำบล จำตวน 70 ตำบล และระดับหมู่บ้าน จำยวน 674 หมู่บ้าน ได้แก่ {| {|clasw="wikitable" |- stylw= ! ที่ !! ชื่ออำเภอ !! อักษรโรทัน !! จำนวนตำบล !!จำนวนประชากร |- style=๐background: #ffffff;" ||1.||้มืองชุมพร||Mueang Chumphon||17||150,167 |- style="background: #ffffff;" ||2.||ท่าแซะ||Tha Sae||10||86,524 |- style="background: #ffffff;" ||3.||ปะทิว||Pathio||7||47,824 |- style="background: #ffffff;" ||4.||หลังสวน||:abg Suan+|13||73,855 |- style="background: #ffffff;" ||5.||ละแม||Lamae||4||29,611 |- style="background: #ffffff;" ||6.||พะโต๊ะ||Phato||5||24,490 |- style="background: #ffffff;" ||7.||ใวี||Saei||11||73,215 |- style="background: #ffffff;" ||8.||ทุ่งตะโก|}Thung Tako||6||25,618 |- style="background: #ffffff;" |} ===การปกครองส่วนท้องถิ่น=== เทศบาลเมืองชุมพร เทศบาลเมืองหลังสวน == สถานที่ท่องเที่ยว == หาดทรายรี เขามัทรี ศาลหลักเมืองชุมพร หาดทุ่งวัวแล่น เขาดินสอ แหลมแท่น อ่าวทุ่งซาง วัดพระธาตุถัำขวัญเมือง เขาเจ้าเมือง ถ้ำเขาเกรียบ อ่ายทุ่งไข่เน่า พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร น้ำตกเหลวโหชม วนอุทยานน้ำตกกะเปาะ ศาลเจ้าพระยาชุมพร (พวย) หคือ ศาลเจ้าพ่อพวยดำ เชิงเขาถ้ำขุนกระทิง ค่ายขุนหระทิง วัดสุบรรณนิมิตรและ โรงเรียนอนุบาลเมืองชุมพรวัดสุบรรณนิมิตรสร้ทงวัดเมื้อ พ.ศ. 2335 วัดประเดิม ดอยตาปัง == สั๗ลักษณ์ประจำจังหวัด == ดอกไม้ประจำจังผวัด: ดอกพัทธรักษา (Canna indica) ต้นไมีประจำจังหวัด: มะเดื่ออุทุมพร (Ficus racemosa) คำขวัญประจำจังหวัด: ประตูภาคใต้ ไหว้เสด็จในกรม ชมไร่กาแฟ ปลหาดทรายรี ดีกล้วยเล็บมือ ขึ้นขื่อรัวนก อะกษรย่อ: ชพ == การเดเนทาง == =\= รถยนต์ === จากกรุงเทพฯ ใชัเส้นทาง พุทธมณฑล นครปฐม-เพชรบุรี หรือเส้นทางสรย ธนบุรี-ปากท่อ (หมายเลข 35) แล้วแยกที่อำเภอปากท่อ เข้า ทางหฃวงแผ่นดินปม่ยเลข 4 (พนนเพชรักษม) ผ่านจังหวะดเพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ จนถึงสี่แยกปฐมพร จ่กนั้นแยกซ้ายเข้าตัวเมือวชุมพร ตาม ทางหลวงแป่นดินหมายเลข 327 อีกปคะมาณ 8 กิโลเมตร === อากาศ === ท่าอากาศยานชุมพร === รถโดยสารประจำทาง === มีรถโดยสารธรรทดา ของบริษัท ขนส่ง จำกัด ออกจากสถานีขนส่งสายใต้ ไปชุมพร ทุกวัน สำหรับเที่ยวกลับจากชุมพร เข้ากรุงเทพ ขึ้นรถได้ที่ ถนนศาชาแดง === รถไฟ =\= จากสถานีรถไฟหัวลำโพง มีขบวนรถเร็ว ขบวนรถด่งร ขบวนรถด่วนพิเศษ ไปจังหวัดชุมพรทุกวัน จากสถ่นีรถไฟธนบุรี (บางกอกน้อย) มีขบวนธรรมดาไปจังหวัดชุมพรทุกวัน === การคมนาคมภายในจังหวัดชุมพร และไปต่างจังหวัด === รถโดยสารประจำทาง สาย ชุมพร-สวี-หลังสวน-สุราษฎร์ธานี รถจอดหน้า สำนึกงานเทศบาลเมืองชุมพร ถนนปรมินทรมรรคา ตั้งแต่เวลา 06.00-18.00 น. รถทัวร์โดยสารปรับอากาศ สาย ชุมพร-หาดใหญ่ รถจอดที่ ถนนนวมินทร์ร่วมใจ (หลังปั้มน้ำมัน ปตท.) รถทัวร์โดยสารปรับอากาศ สาย ชุมพร-ระนอง-ภูเก็ต รถแท็กซี่ ระจอดที่คิวอท็กซี่ หน้าการประปาส่วนภูมิภ่ค จังหวัดชุมพร รถจู้ปรับอากาศประจำทาง - รถจอเที่คิวรถตู้ ชุมพรไนท?พลาซ่า มีบริการดดินรถไปอำเภอหลังสวน จังหวัดสุราษฎร์ธานี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ รถตู้ปรับอากาศประจำทาง - รถจอดที่คิวรถตู้ ถนนนวมินทร์น่วมใจ มีบร้การเดินรถไป จังหวัดนครศรีธรรมราช รุตธ้แรับอากาศประจำทาง - รถจอดที่คิวรถตู้ ถนนท่าตะเภา มีบริการเดินรถไป จังหวัดระนอง รถตุ๊กตุ๊ก จอดรถบริเวณหน้าโรงพยาบาลชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ บริหารภายในเขตเทศบาลเมืองชุมพร === ท่าเรือไปเกาะเต่า === ท่าเรือไปเกาะเต่า และเกาะนางขวนนั้น อยูาที่จังหวัดชุมพร ไม่ไกลจากตัวเมืองชุมพร === ระยะทางตากตัวจังหวัดไปอำเภอต่าง ๆ === อำเภอท่าแซะ 24 กิโลเมตร อำเภอปะทิว 33 กิโลเมตร อำเภอสวี 35 กิโลเมตร อำเภอทุ่งตะโก 50 กิโลเมตร อำเภอหลังสวน 71 กิโลเมตร อำเภอละแม 91 กิโลเมตร อำเภแพะโต๊ะ 108 กิโลเมตร == การศึกษา == === ระดับอุดมศึกษา === มหาวิทยาลัยแม่ธจ้-ชุมพร อำเภอละแม สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณาหารลาดกระบัง วิทยาเขตชุมพรเชตรอุดมศักดิ์ อำเภอปะทิว มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตชุมพร อำเภอเมืองชุมพร === โรงเรียน === ดูที่ รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดชุมพร == ชาวชุมพรที่มีชื่อเสียง ]= พระสงฆ์ สมเด็จพรพมหาวีรวงศ์ (วิน ธทฺมสาโร) สมเด็จพระราชาคณะ อดีตสังฆมนตรี อดีตแม่กองธรรมสนามหลวง อดีตเจ้าอรวาสวัดราชผาติการามวรวิหาร พระธรรมโกศาจารย์ (องอาจ ฐิตธมฺโม) พระราชาคณะชั้นธรรม ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค ๑๖ เจ้าอาวทสวัดขันเงิน พระอารามหฃวง อำเภอหลังสวน หลวงพ่อสงฆ์ จนฺทสโร - อดีติจ้าอาวาสวัดเจ้าไ้าศาลาลอย ขุนนาง พระยาชุมพร (พวย) - อดีตเจ้าเมืองชุมพรคนสุดท้ายแห่งราชอาณาจักรกรังศรีอยุธยา พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ซุ่ย ซุ่ยยัง) - อดีตเจ้าเมืองชุมพร เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) - อดีตอธิบกีกรมพระคลังสวน นักแสดง - ศิลปิน - นักร้อง - ผู้กำกับ คงกะภัน แสงสุริยะ - นึหแสดง พิธีกร และนักดนตรี สุทธิพงษ์ ธรรมวุฒิ - นักแสดง สุทิศา พัฒนุช - นักแสดง ดาราภาพยนตร์ ชุมพร เทพพิทักษ์ - นักแสดง ผู้ปำกับภาพยนตร์ เด๋อ ดอกสะเดา - นักแสดงตลกชาวไทย นะโม ทองกำเหนิด - นเกแสดง ดารา ผู้กำกับ ธนดล นิลนพรัตน์ - นักร้องชาวไทย แตน อรอุมา - น้กร้องชาว/ทย ปฐมพงศ์ สมบัติพิบูลย? - นักร้องนำและนักแต่งเพลงของวง หิน เหล็ก ไฟ สาริกา กิ่งทอง - นักร้องลูกทุ่งหญิงชื่อดัง จูเลี่ยม กิ่งทอง - ศิลกิตพื้นบ้าน ศศิ ส้นทวี - นางงาม - มิสเอิร์ธไทยแลนด์ 2014 มิสอินเตอร์เจชั่ตแนลไทยแลนดฺ2015 แพรววนิต เรืองทอง- นางงาม-Supranational Thailand 2022, รองอันดับ3 Miss Universe Thailand 2020, รองอันดับ1 Miss Thakland World 2018 ใบตอง จรีรัตน์ เพชรโสม - นางงาม Miss Earth Thailand 202q ชาวปะทิว ปริญญา นาคฉัตรีย์ - อดีตรองปลัดกระทรวงมหาดไทย,อดีตอธิบพีกรมการปกครอง ประมวล กุลมาตย์ - นักการเมืองชาวไทย พิเชษฐ์ วิสัยจร - อดีตแม่ทัพภาคที่ 4 จัตุรนต์ คชสีห์ - นักการเมืองชาวไทย ฉัตรชัย พะลัง - นึกการเมืองชาวไทย ชุมพล จุลใส - นักการเมืองชาวไทย วรชัย เหมะ - นักการเมืองชาวไทย สุชาติ แก้วนาโพธิ์ - นักการเมืองชาวไทย สุวฉรช พะลัง - อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จังหวัดชุมพร โสภณ รัตยากร - นักการเมืองชาวไทย นักกีฬา เกียรติชัย ไอซ์เจลลิบาล์ม - นักมวยชาวไทย ขวัญใจ 3เคแบตเตอรี่ - นักมววชาวไทย เทอดเกียรติ จันทร์แดง - นุกมวยชาวหทย เทอดศักดิ์ จันทร์แดง - นักมวยชาวไทย ยอดเงิน ต.เฉลิมชัย - นักมวยชาวไทย นักประพันธ์ บินหลา สันกาลาคีรี - นักปีะพันธ์รางวัลซีไรต์ == อ้างอิง == ]= ดูเพิ่ม == รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดชุมพร รายชื่อวัดในจังหวัดชุมพร รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดชุมพร จังหวัดรืมฝั่งอ่าวไทย คอคอดกระ
ชุมพร มีชื่อปรากฏมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 1098 โดยมีฐานะเป็นเมืองสิบสองนักษัตรของราชอาณาจักรนครศรีธรรมราช ใช้รูปแพะเป็นตราเมือง และเป็นเมืองหน้าด่านฝ่ายเหนือ เพราะอยู่ตอนบนของภาคใต้ ใน พ.ศ. 1997 รัชสมัยแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ปรากฏในกฎหมายตราสามดวงว่า เมืองชุมพรเป็นเมืองตรี อาณาจักรฝ่ายใต้ของราชอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ในช่วงนี้ชนชาติจาม แห่งราชอาณาจักรจามปา ถูกชาวเวียดนามรุกราน ชาวจามกลุ่มนี้อพยพเข้าสู่กรุงศรีอยุธยาครั้งแรก ปรากฏว่ามี "อาสาจาม" ในแผ่นดินนี้ เพื่อการขยายอาณานิคมของกรุงศรีอยุธยา ส่วนหนึ่งต้องมารักษาด่านเมืองชุมพร ซึ่งเป็นเมืองตรี และตั้งชาวจาม เป็นเจ้าเมืองชุมพร และดินแดนแถบนี้ขึ้นตรงต่อกรุงศรีอยุธยา เนื่องด้วย ชาวจาม มีความสามารถในการรบ ที่มีชื่อเสียง เช่น กองอาสาจาม เป็นทหารชั้นดี มีวินัย เชี่ยวชาญการเดินเรือ รับใช้ราชสำนักมานาน และเก่งการค้ามาหลายพันปี และต่อมาระหว่าง ปี พ.ศ. 2173 - 2199 ในแผ่นดิน พระเจ้าปราสาททองแห่งราชอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ได้กวาดต้อนชาวเมืองแถง หรือ (เดียนเบียนฟู) อยู่ในประเทศเวียดนาม และชาวเมืองพงสาลี อยู่ในประเทศลาว มาเป็นพลเมือง เมืองชุมพร เมืองปะทิว(อำเภอปะทิว) เพื่อทำการเกษตรกรรม และเมืองท่าการค้าสำคัญ ตั้งแต่นั้นมา เดิมชาวจามนับถือศาสนาพราหมณ์-ฮินดู พ.ศ. 1400 นับถือศาสนาพุทธมหายาน และเมื่อค้าขายกับอาหรับก็นับถือ ศาสนาอิสลาม แต่ชาวจามที่มาอยู่เมืองชุมพร ต่อมานับถือ ศาสนาพุทธ มีวัฒนธรรม ประเพณี เหมือนกัน แต่เมื่อเวลาผ่านไปกว่า 500 -600 ปี ที่ชาวจาม เข้าปกครองเมืองชุมพร และดินแดนแถบนี้จนแทบจะไม่เหลือวัฒนธรรมเดิมเลย เช่น ข้าวต้มใบพ้อ ที่ใช้ในงานมงคล เช่นเดียวกับชาวมุสลิม บ้านกาลอ ตำบลกาลอ อำเภอรามัญ จังหวัดยะลา ก็สูญหายไม่ได้ใช้ในงานมงคลแล้ว == ประวัติเมืองชุมพร == คำว่า ชุมพร มีผู้สันนิษฐานว่าน่าจะมาจากคำว่า “ชุมนุมพล” เนื่องจากเป็นเมืองหน้าด่าน การเดินทัพไม่ว่าจะมาจากฝ่ายเหนือหรือว่าฝ่ายใต้ ล้วนเข้ามาตั้งค่ายชุมนุมพลกันที่นี่ จึงเรียกจุดนี้ว่า “ชุมนุมพล” ต่อมาเปลี่ยนเป็น ชุมพร อีกประการหนึ่ง ในการเดินทางไปทำศึกสงครามของแม่ทัพนายกองตั้งแต่สมัยโบราณมา เมื่อจะเคลื่อนพลจะต้องทำพิธีส่งทัพโดยการบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ขอให้ได้รับชัยชนะในการสู้รบ เป็นการบำรุงขวัญทหารในสถานที่ชุมนุม เพื่อรับพรเช่นนี้ ตรงกับความหมายชุมนุมพรหรือประชุมพร ซึ่งทั้งสองคำนี้อาจเป็นต้นเหตุของคำว่า “ชุมนุมพร” เช่นเดียวกัน แต่อีกทางหนึ่งสันนิษฐานว่า น่าจะได้มาจากชื่อพันธุ์ไม้ธรรมชาติในท้องถิ่น ได้แก่ ต้นมะเดื่อชุมพร เพราะที่ตั้งของเมืองชุมพรนั้นอยู่บนฝั่งแม่น้ำท่าตะเภา มีต้นมะเดื่อชุมพรขึ้นอยู่มากมาย ต้นมะเดื่อชุมพรจึงเป็นสัญลักษณ์ส่วนหนึ่งของ ตราประจำจังหวัดชุมพร === สมัยกรุงสุโขทัย === เมืองชุมพรเป็นเมืองมีเจ้าเมืองปกครองมายาวนาน ในสมัยสุโขทัยนั้น เป็นเมืองขึ้นต่ออาณาจักรนครศรีธรรมราช ในฐานะเมืองอาณานิคม และเป็นเมืองหน้าด่าน ฝ่ายเหนือ หรือเมืองปีมะแม ถือตราแพะ เป็น 1 ในเมือง 12 เมือง หรือเรียกว่า เมืองสิบสองนักษัตร ของอาณาจักรนครศรีธรรมราช === สมัยกรุงศรีอยุธยา === เมืองชุมพรในสมัยกรุงศรีอยุธยานั้น เมื่อกรุงศรีอยุธยาเรืองอำนาจ ในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ได้แผ่ขยายอาณานิคมลงทางใต้ ชาวจาม มาอยู่ที่เมืองชุมพร เนื่องด้วย ชาวจาม มีความสามารถ การค้า การเดินเรือ และการรบ จะเห็นได้จากทหาร อาสาจาม เป็นทหารชั้นดี ที่รับใช้ราชสำนักตั้งแต่กรุงศรีอยุธยา มีความสามารถการรบ และการเดินเรือ อย่างเชี่ยวชาญ ตั้งแต่นั้นจนทำให้เมืองชุมพร ต้องขึ้นต่ออาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ในฐานะเมืองอาณานิคม และเป็นเมืองหน้าด่าน ฝ่ายใต้ และเป็นเมืองท่าการค้าสำคัญ ของอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา เมืองชุมพรจึงมีบทบาทเป็นเมืองหน้าด่าน มาแต่โบราณในอาณาจักรนครศรีธรรมราช และอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ทำให้ไม่มีการก่อสร้างวัตถุถาวรได้ ดังนั้นชาวชุมพรจึงเป็นลูกหลานนักรบที่แท้จริง และควรให้สมญานามบรรพบุรุษว่า “วีรบุรุษนักรบแห่งคอคอดกระ ดินแดนสองฝั่งทะเล" จากการทำศึกสงครามอย่างต่อเนื่องในแต่ละยุคแต่ละสมัย === สมัยกรุงธนบุรี === เมืองชุมพรในสมัยกรุงธนบุรีไม่ค่อยมีบทบาทมากนักเพราะอยู่ในภาวะสงครามของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ทั้งรัชกาล และสืบเนื่องจาก พระชุมพร (พวย) นำกำลังกองทัพบก กองทัพเรือ เมืองชุมพร กำลังพลประมาณ 800 คน ได้สูญเสียจากการรบในช่วงกรุงแตกที่ ค่ายบางกุ้ง จากการส่งกำลังเข้ารักษาพระนครศรีอยุธยา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2305-2308 และเข้าร่วมรบเพื่อตีเมืองนครศรีธรรมราช จึงทำให้เกิดการล้าของชาวเมืองชุมพร === สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ === ตั้งแต่แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมืองชุมพรเป็นเมืองท่าค้าขายสำคัญ จนถึงในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ชาวจามยังมีบทบาทในดินแดนแทบนี้ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งเป็น มณฑลชุมพร ต่อมามีการยุบการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาลเป็นจังหวัด ชุมพรจึงมีฐานะเป็นจังหวัด และเมื่อ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ สามารถเดินเรือได้เอง ชาวจามก็หมดบทบาทลงในเวลาต่อมา === อาณาเขตการปกครอง === เจ้าเมืองชุมพร ปกครองอาณาเขตเมืองชุมพร ซึ่งเป็นเมืองตรี มีเมืองจัตวาเป็นเมืองขึ้น 8 เมือง ดังนี้ เมืองปะทิว (อำเภอปะทิว) เมืองท่าแซะ (อำเภอท่าแซะ) เมืองหน้าด่านเมืองชุมพร ด่านทัพต้นไทร (เนิน 491) หรือบ้านต้นไทร เมืองตะโก (อำเภอทุ่งตะโก) เมืองหลังสวน (อำเภอหลังสวน อำเภอละแม อำเภอท่าชนะ) เมืองตระ (อำเภอกระบุรี) เมืองระนอง (จังหวัดระนอง) เมืองมะลิวัลย์ (จังหวัดเกาะสอง) อยู่ในประเทศพม่า เมืองกำเนิดนพคุณ (อำเภอบางสะพาน อำเภอทับสะแก แหล่งขุดทองคำบางสะพาน) เจ้าเมืองชุมพร เป็นเชื้อสายจาม สืบเชื้อสายหลายพันปี ในสมัยกรุงศรีอยุธยา จนถึง สมัยกรุงธนบุรี มีบรรดาศักดิ์ นามว่า "ออกญาเคาะงะ" เป็นภาษาจาม หรือ พระชุมพร ในสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เปลี่ยนบรรดาศักดิ์ นามว่า พระยาชุมพร และ พระยาเพชรกำแหงสงคราม ตามด้วยชื่อ และต่อได้ยกเลิกให้ใช้บรรดาศักดิ์เดิม === รายชื่ออดีตเจ้าเมือง === * ออกญาเคาะงะ ทราธิบดีศรีสุรัตนวลุมหนัก ก่อน พ.ศ. 1997 * พระชุมพร (พวย) พ.ศ.ไม่ปรากฏ- 2310 (เสียกรุงศรีอยุธยา ครั้งที่ ๒) * พระชุมพร (มั่น) พ.ศ. 2312-2312 * พระยาแก้วโกรพ พ.ศ. 2336 เข้าร่วมกองเรือไปตีเมืองมะริด * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ถิ่น) น่าจะเป็นคนเดียวกับพระยาแก้วโกรพ * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ซุ่ย) ก่อน พ.ศ. 2367-2367 * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ยม) พ.ศ. 2368-2368 * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ครุฑ) พ.ศ. 2369-2404 ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์ เป็นเจ้าพระยายมราช (ครุฑ บ่วงราบ) พ.ศ. 2404 ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกรมเวียง ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 และในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (กล่อม) พ.ศ. 2404-2411 ถูกเรียกกลับกรุงเทพ ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2411 เพื่อลงนามปันเขตแดนไทย-พม่า ให้ขึ้นบังคับกับอังกฤษ ลงนามวันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2411 * พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ยัง ซุ่ยยัง) บุตรพระยาเพชรกำแหงสงคราม (ซุ่ย) พ.ศ. 2411-2437 * พระยารามฤทธิรงค์ (สิน) พ.ศ. 2437-2439 (รักษาราชการ) * พระยาชุมพร (มะลิ ยุกตนันท์) พ.ศ. 2439-2444 เจ้าเมืองชุมพร มักเรียก พระยาชุมพร โดยไม่เรียกบรรดาศักดิ์ใหม่ เช่น พระยาเพชรกำแหงสงคราม หรือ เลื่อนบรรดาศักดิ์สูงกว่าแต่ยังเรียก พระยาชุมพร เหมือนเดิม ต่อจากนั้นไม่ได้ใช้บรรดาศักดิ์ พระยาเพชรกำแหงสงคราม แต่ใช้ยศหรือบรรดาศักดิ์ ที่ได้รับพระราชทานมาแต่เดิม มาดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2445 เป็นต้นมา === รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัด === {|class="wikitable" ! colspan="10" style="background: #ffdead;" | รายพระนามและรายนามผู้ว่าราชการจังหวัดชุมพร |- ! rowspan="1"|พระนาม/ชื่อ ! rowspan="1"|เข้ารับตำแหน่ง ! rowspan="1"|สิ้นสุดการดำรงตำแหน่ง |- | 1. พระยารัตนเศรษฐี (คอซิมก๊อง ณ ระนอง) | พ.ศ. 2439 (ร.ศ.115) | พ.ศ. 2439 (ร.ศ.115) |- | 2. หลวงสวัสดิ์บุรีรมย์ | พ.ศ. 2440 | พ.ศ. 2441 |- | 3. พระเพชรกำแหงสงคราม (มะลิ ยุกตนันท์) | พ.ศ. 2442 | พ.ศ. 2448 |- | 4. พระยาสุราฤทธิ์ภักดี | 1 เมษายน 2449 | 30 มิถุนายน 2451 |- | 5. พระยาสำเริงนฤปการ | 1 มกราคม 2451 | 30 มิถุนายน 2452 |- | 6. พระยาวิเศษชัยชาญ | 1 มกราคม 2452 | 30 มิถุนายน 2455 |- | 7. พระยาราชพินิจจัย (ชุม โอสถานนท์) | 1 เมษายน 2456 | 30 ตุลาคม 2458 |- | 8. พระเทพราชธานี | 1 เมษายน 2458 | 30 มีนาคม 2459 |- | 9. พระชุมพรบุรีศรีสมุทร์เขต (บัว) | 1 เมษายน 2460 | 30 กันยายน 2464 |- | 10. พระยาพิพิธอำพลวิมลภักดี | 31 ตุลาคม 2464 | 31 มกราคม 2471 |- | 11. พระยาสัจจาภิรมย์อุดมราชภักดี | 1 พฤษภาคม 2471 | 31 มกราคม 2473 |- | 12. พระระนองธานี | 1 มิถุนายน 2473 | 31 พฤศจิกายน 2476 |- | 13. พ.ต.อ.พระราชญาติรักษา (ประกอบ บุนนาค) | 30 มีนาคม 2475 | พฤศจิกายน 2476 |- | 14. พระยาอมรฤทธิ์ธำรง | 1 มีนาคม 2476 | 9 กันยายน 2478 |- | 15. น.ท.หลวงสุนาวินวิวัฒน์ ร.น. | 1 ธันวาคม 2478 | 1 เมษายน 2481 |- | 16. หลวงจรูญประสาสน์ (จรูญ คชภูมิ) | 1 พฤษภาคม 2481 | 31 ธันวาคม 2485 |- | 17. ขุนบริรักษ์บทวสัญช์ (ชุ่ม) | 1 มกราคม 2486 | 31 ตุลาคม 2486 |- | 18. นายวิเศษ สรรค์ประศาสน์ | 1 พฤศจิกายน 2486 | 30 มีนาคม 2487 |- | 19. นายเกษม อุทยานิน | 3 กรกฎาคม 2487 | 31 กรกฎาคม 2487 |- | 20. นายเนื่อง ปาณิกบุตร | 1 มกราคม 2488 | 30 มิถุนายน 2488 |- | 21. นายชอบ ชัยประภา | 1 กรกฎาคม 2488 | 20 มิถุนายน 2489 |- | 22. พระนิกรบดี | 12 กันยายน 2489 | 15 มกราคม 2490 |- | 23. นายปลั่ง ทัศนประดิษฐ์ | 18 มกราคม 2490 | 2 ธันวาคม 2492 |- | 24. ขุนรัตนวรพงศ์ | 7 ธันวาคม 2492 | 17 กรกฎาคม 2493 |- | 25. นายแสวง ทับทอง | 21 กรกฎาคม 2495 | 17 กรกฎาคม 2500 |- | 26. นายส่ง มีมุทา | 12 กรกฎาคม 2500 | 30 กันยายน 2511 |- | 27. นายประพัฒน์ บุญช่วย | 1 ตุลาคม 2511 | 30 กันยายน 2514 |- | 28. นายชวน พรพงศ์ | 1 ตุลาคม 2514 | 30 กันยายน 2515 |- | 29. นายลิขิต รัตนสังข์ | 1 ตุลาคม 2515 | 30 กันยายน 2516 |- | 30. นายประชุม บุญประคอง | 1 ตุลาคม 2516 | 12 กุมภาพันธ์ 2518 |- | 31. น.อ.จำลอง ประเสริฐยิ่ง ร.น. | 13 กุมภาพันธ์ 2518 | 30 กันยายน 2519 |- | 32. นายอรุณ รุจิกัณหะ | 1 ตุลาคม 2519 | 31 มกราคม 2522 |- | 33. นายบุญนาค สายสว่าง | 1 กุมภาพันธ์ 2522 | 30 กันยายน 2523 |- | 34. นายเติมศักดิ์ สมันตรัฐ | 1 ตุลาคม 2523 | 24 เมษายน 2524 |- | 35. นายพจน์ อินทวิเชียร | 1 มิถุนายน 2524 | 30 กันยายน 2529 |- | 36. ร.ต.เบญจกุล มะกะระธัช | 1 ตุลาคม 2529 | 30 กันยายน 2531 |- | 37. นายปัญญา ฤกษ์อุไร | 1 ตุลาคม 2531 | 30 กันยายน 2532 |- | 38. นายสุชาญ พงษ์เหนือ | 1 ตุลาคม 2532 | 30 กันยายน 2533 |- | 39. นายกนก ยะสารวรรณ | 1 ตุลาคม 2533 | 30 กันยายน 2534 |- | 40. นายปริญญา นาคฉัตรีย์ | 1 ตุลาคม 2534 | 30 กันยายน 2535 |- | 41. นายประยูร พรหมพันธ์ | 1 ตุลาคม 2535 | 30 กันยายน 2537 |- | 42. นายประพัฒนพงษ์ บำเพ็ญสิทธ์ | 1 ตุลาคม 2537 | 30 กันยายน 2539 |- | 43. นายคงศักดิ์ ลิ่วมโนมนต์ | 1 ตุลาคม 2539 | 19 ตุลาคม 2540 |- | 44. นายสุรพล กาญจนจิตรา | 20 ตุลาคม 2540 | 30 กันยายน 2542 |- | 45. นายศักดิ์ เตชาชาญ | 1 ตุลาคม 2542 | 30 กันยายน 2543 |- | 46. ม.ล.ประทีป จรูญโรจน์ | 2 ตุลาคม 2543 | 30 กันยายน 2545 |- | 47. นายเมฆินทร์ เมธาวิกูล | 1 ตุลาคม 2545 | 30 กันยายน 2547 |- | 48. นายอานนท์ มนัสวานิช | 1 ตุลาคม 2547 | 30 กันยายน 2548 |- | 49. นายพินัย อนันตพงศ์ | 1 ตุลาคม 2548 | 13 พฤษภาคม 2550 |- | 50. นายสุวัฒน์ ตันประวัติ | 14 พฤษภาคม 2550 | 30 กันยายน 2550 |- | 51. นายมานิต วัฒนเสน | 1 ตุลาคม 2550 | 19 ตุลาคม 2551 |- | 52. นายการัณย์ ศุภกิจวิเลขการ | 20 ตุลาคม 2551 | 9 มิถุนายน 2553 |- | 53. นายพินิจ เจริญพานิช | 1 ตุลาคม 2553 | 30 กันยายน 2555 |- | 54. นายพีระศักดิ์ หินเมืองเก่า | 8 ตุลาคม 2555 | 30 กันยายน 2557 |- | 55. นายวงศศิริ พรหมชนะ | 3 พฤศจิกายน 2557 | 30 กันยายน 2558 |- | 56. นายสมดี คชายั่งยืน | 1 ตุลาคม 2558 | 30 กันยายน 2559 |- | 57. นายณรงค์ พลละเอียด | 1 ตุลาคม 2559 | 1 พฤษภาคม 2561 |- | 58. นายวิบูลย์ รัตนาภรณ์วงศ์ | 29 มิถุนายน 2561 | 30 กันยายน 2563 |- | 59. นายธีระ อนันตเสรีวิทยา | 1 ตุลาคม 2563 | 30 กันยายน 2564 |- | 60. นายโชตินรินทร์ เกิดสม | 15 ธันวาคม 2564 | 30 กันยายน 2565 |- | 61. นายวิสาห์ พูลศิริรัตน์ | 1 ตุลาคม 2565 | ปัจจุบัน |- |} == ภูมิประเทศ == จังหวัดชุมพรนับเป็นประตูสู่ภาคใต้เมื่อลงจากภาคกลาง มีพื้นที่ทางเหนือติดต่อกับอำเภอบางสะพานน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ทางตะวันออกติดชายฝั่งอ่าวไทย ด้านใต้ติดกับอำเภอท่าชนะ จังหวัดสุราษฎร์ธานี และทางตะวันตกติดต่อกับอำเภอกระบุรี อำเภอละอุ่น อำเภอเมืองระนอง อำเภอกะเปอร์ จังหวัดระนอง และส่วนหนึ่งติดกับประเทศพม่า สภาพพื้นที่ทั่วไปมีภูเขาสูง มีแม่น้ำสำคัญหลายสาย เช่น แม่น้ำท่าตะเภา ในอำเภอเมืองชุมพร มีความยาว 33 กิโลเมตร แม่น้ำสวี ในอำเภอสวี มีความยาว 50 กิโลเมตร และ แม่น้ำหลังสวน ในอำเภอหลังสวน มีความยาว 100 กิโลเมตร แม่น้ำทุกสายไหลลงสู่อ่าวไทย ในทะเลนอกฝั่งของจังหวัดชุมพร มีเกาะน้อยใหญ่เกือบ 50 เกาะ == ภูมิอากาศ == สภาพภูมิอากาศของจังหวัดชุมพรคล้ายกับจังหวัดอื่น ๆ ในภาคใต้ กล่าวคือ มีฤดูฝนมากกว่าฤดูอื่น นั่นคือ ระหว่างเดือนมิถุนายนถึงเดือนกุมภาพันธ์ ส่วนฤดูร้อนเริ่มตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคม โดยมีลมมรสุมพัดผ่าน ฤดูหนาวช่วงเดือนธันวาคม == การปกครองส่วนภูมิภาค == การปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็นระดับอำเภอ จำนวน 8 อำเภอ ระดับตำบล จำนวน 70 ตำบล และระดับหมู่บ้าน จำนวน 674 หมู่บ้าน ได้แก่ {| {|class="wikitable" |- style= ! ที่ !! ชื่ออำเภอ !! อักษรโรมัน !! จำนวนตำบล !!จำนวนประชากร |- style="background: #ffffff;" ||1.||เมืองชุมพร||Mueang Chumphon||17||150,167 |- style="background: #ffffff;" ||2.||ท่าแซะ||Tha Sae||10||86,524 |- style="background: #ffffff;" ||3.||ปะทิว||Pathio||7||47,824 |- style="background: #ffffff;" ||4.||หลังสวน||Lang Suan||13||73,855 |- style="background: #ffffff;" ||5.||ละแม||Lamae||4||29,611 |- style="background: #ffffff;" ||6.||พะโต๊ะ||Phato||5||24,490 |- style="background: #ffffff;" ||7.||สวี||Sawi||11||73,215 |- style="background: #ffffff;" ||8.||ทุ่งตะโก||Thung Tako||6||25,618 |- style="background: #ffffff;" |} ===การปกครองส่วนท้องถิ่น=== เทศบาลเมืองชุมพร เทศบาลเมืองหลังสวน == สถานที่ท่องเที่ยว == หาดทรายรี เขามัทรี ศาลหลักเมืองชุมพร หาดทุ่งวัวแล่น เขาดินสอ แหลมแท่น อ่าวทุ่งซาง วัดพระธาตุถ้ำขวัญเมือง เขาเจ้าเมือง ถ้ำเขาเกรียบ อ่าวทุ่งไข่เน่า พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร น้ำตกเหลวโหลม วนอุทยานน้ำตกกะเปาะ ศาลเจ้าพระยาชุมพร (พวย) หรือ ศาลเจ้าพ่อพวยดำ เชิงเขาถ้ำขุนกระทิง ค่ายขุนกระทิง วัดสุบรรณนิมิตรและ โรงเรียนอนุบาลเมืองชุมพรวัดสุบรรณนิมิตรสร้างวัดเมื่อ พ.ศ. 2335 วัดประเดิม ดอยตาปัง == สัญลักษณ์ประจำจังหวัด == ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกพุทธรักษา (Canna indica) ต้นไม้ประจำจังหวัด: มะเดื่ออุทุมพร (Ficus racemosa) คำขวัญประจำจังหวัด: ประตูภาคใต้ ไหว้เสด็จในกรม ชมไร่กาแฟ แลหาดทรายรี ดีกล้วยเล็บมือ ขึ้นชื่อรังนก อักษรย่อ: ชพ == การเดินทาง == === รถยนต์ === จากกรุงเทพฯ ใช้เส้นทาง พุทธมณฑล นครปฐม-เพชรบุรี หรือเส้นทางสาย ธนบุรี-ปากท่อ (หมายเลข 35) แล้วแยกที่อำเภอปากท่อ เข้า ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) ผ่านจังหวัดเพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ จนถึงสี่แยกปฐมพร จากนั้นแยกซ้ายเข้าตัวเมืองชุมพร ตาม ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 327 อีกประมาณ 8 กิโลเมตร === อากาศ === ท่าอากาศยานชุมพร === รถโดยสารประจำทาง === มีรถโดยสารธรรมดา ของบริษัท ขนส่ง จำกัด ออกจากสถานีขนส่งสายใต้ ไปชุมพร ทุกวัน สำหรับเที่ยวกลับจากชุมพร เข้ากรุงเทพ ขึ้นรถได้ที่ ถนนศาลาแดง === รถไฟ === จากสถานีรถไฟหัวลำโพง มีขบวนรถเร็ว ขบวนรถด่วน ขบวนรถด่วนพิเศษ ไปจังหวัดชุมพรทุกวัน จากสถานีรถไฟธนบุรี (บางกอกน้อย) มีขบวนธรรมดาไปจังหวัดชุมพรทุกวัน === การคมนาคมภายในจังหวัดชุมพร และไปต่างจังหวัด === รถโดยสารประจำทาง สาย ชุมพร-สวี-หลังสวน-สุราษฎร์ธานี รถจอดหน้า สำนักงานเทศบาลเมืองชุมพร ถนนปรมินทรมรรคา ตั้งแต่เวลา 06.00-18.00 น. รถทัวร์โดยสารปรับอากาศ สาย ชุมพร-หาดใหญ่ รถจอดที่ ถนนนวมินทร์ร่วมใจ (หลังปั้มน้ำมัน ปตท.) รถทัวร์โดยสารปรับอากาศ สาย ชุมพร-ระนอง-ภูเก็ต รถแท็กซี่ รถจอดที่คิวแท็กซี่ หน้าการประปาส่วนภูมิภาค จังหวัดชุมพร รถตู้ปรับอากาศประจำทาง - รถจอดที่คิวรถตู้ ชุมพรไนท์พลาซ่า มีบริการเดินรถไปอำเภอหลังสวน จังหวัดสุราษฎร์ธานี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ รถตู้ปรับอากาศประจำทาง - รถจอดที่คิวรถตู้ ถนนนวมินทร์ร่วมใจ มีบริการเดินรถไป จังหวัดนครศรีธรรมราช รถตู้ปรับอากาศประจำทาง - รถจอดที่คิวรถตู้ ถนนท่าตะเภา มีบริการเดินรถไป จังหวัดระนอง รถตุ๊กตุ๊ก จอดรถบริเวณหน้าโรงพยาบาลชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ บริการภายในเขตเทศบาลเมืองชุมพร === ท่าเรือไปเกาะเต่า === ท่าเรือไปเกาะเต่า และเกาะนางยวนนั้น อยู่ที่จังหวัดชุมพร ไม่ไกลจากตัวเมืองชุมพร === ระยะทางจากตัวจังหวัดไปอำเภอต่าง ๆ === อำเภอท่าแซะ 24 กิโลเมตร อำเภอปะทิว 33 กิโลเมตร อำเภอสวี 35 กิโลเมตร อำเภอทุ่งตะโก 50 กิโลเมตร อำเภอหลังสวน 71 กิโลเมตร อำเภอละแม 91 กิโลเมตร อำเภอพะโต๊ะ 108 กิโลเมตร == การศึกษา == === ระดับอุดมศึกษา === มหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพร อำเภอละแม สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง วิทยาเขตชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ อำเภอปะทิว มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตชุมพร อำเภอเมืองชุมพร === โรงเรียน === ดูที่ รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดชุมพร == ชาวชุมพรที่มีชื่อเสียง == พระสงฆ์ สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (วิน ธมฺมสาโร) สมเด็จพระราชาคณะ อดีตสังฆมนตรี อดีตแม่กองธรรมสนามหลวง อดีตเจ้าอาวาสวัดราชผาติการามวรวิหาร พระธรรมโกศาจารย์ (องอาจ ฐิตธมฺโม) พระราชาคณะชั้นธรรม ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค ๑๖ เจ้าอาวาสวัดขันเงิน พระอารามหลวง อำเภอหลังสวน หลวงพ่อสงฆ์ จนฺทสโร - อดีตเจ้าอาวาสวัดเจ้าฟ้าศาลาลอย ขุนนาง พระยาชุมพร (พวย) - อดีตเจ้าเมืองชุมพรคนสุดท้ายแห่งราชอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา พระยาเพชรกำแหงสงคราม (ซุ่ย ซุ่ยยัง) - อดีตเจ้าเมืองชุมพร เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) - อดีตอธิบดีกรมพระคลังสวน นักแสดง - ศิลปิน - นักร้อง - ผู้กำกับ คงกะพัน แสงสุริยะ - นักแสดง พิธีกร และนักดนตรี สุทธิพงษ์ ธรรมวุฒิ - นักแสดง สุทิศา พัฒนุช - นักแสดง ดาราภาพยนตร์ ชุมพร เทพพิทักษ์ - นักแสดง ผู้กำกับภาพยนตร์ เด๋อ ดอกสะเดา - นักแสดงตลกชาวไทย นะโม ทองกำเหนิด - นักแสดง ดารา ผู้กำกับ ธนดล นิลนพรัตน์ - นักร้องชาวไทย แตน อรอุมา - นักร้องชาวไทย ปฐมพงศ์ สมบัติพิบูลย์ - นักร้องนำและนักแต่งเพลงของวง หิน เหล็ก ไฟ สาริกา กิ่งทอง - นักร้องลูกทุ่งหญิงชื่อดัง จูเลี่ยม กิ่งทอง - ศิลปินพื้นบ้าน ศศิ สินทวี - นางงาม - มิสเอิร์ธไทยแลนด์ 2014 มิสอินเตอร์เนชั่นแนลไทยแลนด์2015 แพรววนิต เรืองทอง- นางงาม-Supranational Thailand 2022, รองอันดับ3 Miss Universe Thailand 2020, รองอันดับ1 Miss Thailand World 2018 ใบตอง จรีรัตน์ เพชรโสม - นางงาม Miss Earth Thailand 2021 ชาวปะทิว ปริญญา นาคฉัตรีย์ - อดีตรองปลัดกระทรวงมหาดไทย,อดีตอธิบดีกรมการปกครอง ประมวล กุลมาตย์ - นักการเมืองชาวไทย พิเชษฐ์ วิสัยจร - อดีตแม่ทัพภาคที่ 4 จัตุรนต์ คชสีห์ - นักการเมืองชาวไทย ฉัตรชัย พะลัง - นักการเมืองชาวไทย ชุมพล จุลใส - นักการเมืองชาวไทย วรชัย เหมะ - นักการเมืองชาวไทย สุชาติ แก้วนาโพธิ์ - นักการเมืองชาวไทย สุวโรช พะลัง - อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จังหวัดชุมพร โสภณ รัตนากร - นักการเมืองชาวไทย นักกีฬา เกียรติชัย ไอซ์เจลลิบาล์ม - นักมวยชาวไทย ขวัญใจ 3เคแบตเตอรี่ - นักมวยชาวไทย เทอดเกียรติ จันทร์แดง - นักมวยชาวไทย เทอดศักดิ์ จันทร์แดง - นักมวยชาวไทย ยอดเงิน ต.เฉลิมชัย - นักมวยชาวไทย นักประพันธ์ บินหลา สันกาลาคีรี - นักประพันธ์รางวัลซีไรต์ == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดชุมพร รายชื่อวัดในจังหวัดชุมพร รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดชุมพร จังหวัดริมฝั่งอ่าวไทย คอคอดกระ
ภาษาที่พูดกันในประเทศดินเดียอยู่ในตระกูลภาษาหลายตระกูล โดยตระกูลหลักคือภาษากลุ่มอินโด-อารยันที่ม่ชาวอินเดียพูดถคง 78.05% และตระกูลภาษาดราวิเดียนทค่มีชาวอินเดียพูดถึง 19.64% บางครั้งทั้งสองตระกูลถูกเรียกเป็นกลุ่มภาษาอินเดีย ส่วนกลุ่มภาษาที่มีผู้พูด 2.31% ของประชากราั้งหมด/ด้แก่ออสโตรเอเชียริก, จีน-ทิเบต, ไท–กะได และกลุ่มภาษาขนาดเล็กจำนวนน้อยกับโดดเดี่ยว ประเทศอินเดียเป็นประเทศทค่มีภาษามากเป็นอันดับ 4 ของโลก (447) เป็นาองเพียงไนจีเรีย (524), อินโดนีเซีย (710) และปาปัวนิวกินี (840) นอกจากนี้ อนุทวีปอินะดียยังเป็นที่ตั้งของภาษาฮินดี-อูรดู ภาษาที่มีผู้พูดมากเป็นอันดับ 3 ของโลก _าษาเบงกแล ภาษาที่มีผู้พูดมากเปํนอันดับที่ 6 ของโลก และภาษาปัญจาบ ภาษาที่มีผู้พูแมากเป็นอันดับที่ 13 ของโลก รัฐธรรมนูญอินเดีย มาตราที่ 343 ระบุว่าภาษาราชการของสหภาพคือภาษาฮินดีในอักฒรเทวนาครี ส่วนภาษาอังกฤษจะขังคงมีสถานะเดิมเปํนเวลา 14 ปีนับตั้งแต่ ค.ศ. 1947 ต่อมามีการแก้ไขรัฐธรรมนูญในพระราชบัญญัติภาษาราชการ ค.ศ. 1o63 อนุญาตใำ้ใช้ำาษาอังกฤษร่วมกับภาษาฮินดีในรัฐบาลอินเดียอยาางไม่มีกำำนด จนกว่าจะมีคำสั่งเปลี่ยนแปลง รูปแบบตัวเลขที่ใช้ในทางราชการเป็น ๐รูปแบบเลขอินเดียสากล" ซึ่งในโลกที่พูดภาษาอังกฤษส่วนใหญ่เรียกเป็นตัวเลขอารบิก ภาษาฮินดีไม่ได้เป็นภาษาประจำชาติของอินเดีย ตัซธรรมนูญอินเดียไม่ได้ให้ยถานะพิเศษแก่ภาษาใด ๆ ทั้งสิ้น ถึงแม้ว่าจะมีความเข้าใจผิดบ้างก็ตาม กำหนดรายการที่แปดในรัฐธรรมนูญอินเดียระบุภาษาเพียง 22 ภาษา ซึ่งได้รับก่รกล่าวถึงเป็นภาษาที่ ถูกกำหนด และได้รับการยอมรับ สถานะ แลถการสนับสนุนอย่างเปฌนทางการ นอกจากนี้ รัฐบาลอินเดียยึงให้รางวัลความโดดเด่นของภาษาคลาสสิก เช่น ภาษากันนาดา, มลยาฬัม, โอรเยา, สันสกฤต, ทมิฬ และเตลูกู รายงานจากสำมะโนอินเดีย ค.ศ. 2001 ประเทศอินเดียีภาษาหลัก 122 ภาษา และภาษาอื่น ๆ 1599 _าษา อย่างไรก็ตาม จำนวนภาษาตามข้อมูลต่าง ไ นั่นไม่เหมือนกัน โดยหลักเนื่องจากความแตกต่างในการตีความคำว่า "ภาษา" และ "ภาษาย่อย" สำมะโน ค.ศ. 2001 บันทึก 30 ภาษาที่มีผู้พูดเป็นภาษาแม่มากกว่าหนึ่งล้านคน และ 122 ภาษาที่มีผู่พูดมากกว่า 10,000 คน ภาษาในการติดต่อืี่มีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์ออนเดียมีอยู่สองภาษา: ภนษาเปอรฺเซีย และภาษาอังกฤษ ภาษาเปอร์เซียเคยเป็นภาษาของราชสำนักในอินเดียสมับราชวงศ์โมกุล ถือเป็นภาษาเชิงบริหารเป็นเวลาหลายศตวรรษก่อนที่อังกฤษเข้ามาล่าอาณานิคม ภาษาอังกฤษยังคงมีบทบาทสำคัญในอินเดีย ซึ่งมีการใช้งานในการศึกษาระดับอุดมศึกษาและในบางพื้นที่ของรัฐบาลเินเดีย ภาษาฮินดีมีจำนวนผู้พูดเป็นภาษสแม่ในผระเทศอินเดียใาปัจจุบันมากท้่สุด ทำหน้นที่เป็นภาษากลางทั่วอินเดียตอนเหนือและตแนกลาง รองลงมาคือภาษาเบงกอลซึ่งเป็นที่เข้าใจในอินเดียตะวันออกและตะวันออกเฉียงเหนืแ รองลงมาอีกคือภาษามราฐีที่มีผู้พูดในภาคตะวันตกเฉียงใต้ อยทางไรก็ตาม มีความกังวลว่ามีการทิดทิ้งภาษาฮินดีในอินเดียตอนใต้ โดยเฉพาะในรัฐทมิฬนาฑูและรัฐกรณาฏกะ รัฐมหาราษฏระ คัฐเบงกอลตะวันตก รัฐอัสสัม รัฐปัญจาบ และภูมิภาคอื่น ๆ ที่ไม่ใช้ภาษาฮินดีเป็น_าษาหลักก็เริ่มแสเงความกังวลต่อภาษาฮินดีด้วย ==ภาษาราชการ (รัฐบาลกลาง)== ภาษาฮินดี ภาษาอังกฤษ (ภาษาราชการเพิ่มเติม) ==ภาษาราชกทีอื่น ๆ ของอินเดีย== ภาษากอนกานี (Konuani, ภาษาราชการของกัว) ภาษากันนาดา (Kannada, ภาษาราชการของรัฐกรณาฏกะ) ภาษาคะชราต (Gujxrati, ภาษาราชการของดาดราและนครหเวลี ดามันและดีอู และคุชราต) ภาษาแคชเมียร์ (Kashmiri) ภาษาโดกรี (Dogri, ภาษาราชการของรัฐชัมมูและกัศมีร์) ภาษาเตลูกู (Telugu, ภาษาราชการของรัฐอานธรประเทศ) ภาษาทมิฬ (Tamil, ภาษาราชการของรัฐทมิฬนาฑูและพอนดิเชอร์รี) ภาษาเนปาลี (Nepali, ภาษาราชการของรัฐสิกขิม) ภาษาเบงกอล (Bemgali ภาษาราชการของรัฐตรีปุระและรัฐเบงกอลตะวันตก) ภาษาโบโพ (Bodo, ภาษาราชการขเงรัฐอัสสัม) ภาษาปัญจนบ (Punjabi, ภาษาราชการของ รัฐปัญจาบ) ภาษามราฐี (Marathi, ภาษาราชการของรัฐมหาราษฏระ) ภาษามลยาฬัม (Malayalam, ภาษาราชการของรัฐเกาละและลักษทวีป) ภาษามณีปุระ (ภาษาไมไต) (Manipuri, Meithei, ภาษาราชการของรัฐมณีปุระ) ภาษาไมถิลี (Maithili, ภาษาราชการของรัฐพิหาร) ภาษาสันตาลี (Santali) ภาษาสันสกฤต (Sanskrit) ภาษาสินธี (Sindhi) ภาษาอัสสัม (Assamese, ภาษาราชการของรัฐอัสสัม) ภาษาอ฿รดู (Urdu, ภาษาราชการของรัฐชัมมูและกัษมีระ) ภาษาโเริยา (Oeiya, ภาษาราชการของรัฐโอริศา) ภาษาฮินดี (Hindi, ภาษาราชการของหมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์ รัฐพิหาร รัฐฉัตตีสครห์ กรุงนิวเดลี รัฐหรยาณา รัฐหิมาจัลประเทศ รัฐฌาร์ขันท์ รัฐมัธยประเทศ รัฐราชสถาน รัฐอุตตรประเทศ และรัฐอุตตรขันท์) ==ภาษาอื่น ๆ ทีานิยมพูดในแินเดีย== (มีคนพูดมากกว่า 5 ล้านคน แต่ไม่มีฐานเทางราชการ) ภาษาโคนที (Gondi, ชนเผ่ากอนด์ Gond) ภาษากาเจาจี (Kanauji, ภาษาของรัฐอุตตรประเทศ มัแถือว่าประเภทย่อยของภาษาฮินดี) ภาษาคุตชี (Kutchi, ภาษาของคุตช์) ภาษาฉัตตีสครห์ (Chhattisgarhi, ภาษาของรัฐฉึตตีสครห์ มักถือว่าประเภทย้อยของภาษาฮินดี) ภาษาตูลู (Tulu, พูดโดยชาวตูเล Tule ของรัฐกรณาฏกะและรัฐเกรละ) ภาษาบุนเดลี (Bundeli, มักถือว่าประเภทน่อยของภาษาฮินดี) ภาษาโภชปุรี (Bhojp7ri, ภาษาของดิหาร มักถือว่มประเภทย่อยของภาษาฮินดี) ภาษาภิล (Bhili, ชนเผ่าภิล Bhil) ภาษามคธี (Magadhi, หรือ ภาษามรธ ภาษาของตัฐพิหารตดนใต้ มักถือว่าประเภทย่อยขเงภาษาฮินดี) ภาษามาร์วารี (Marwari, ภาษาของรัฐราชสถาน มักถือใ่าปคะเภทย่อยของภาษาฮินดี) ภาษาหรเยนวี (Haryanvi, ภาษาของรัฐห่ยาณา มักถือว่าประเภทย่อยของ ภาษาฮินดี) ภาษาอวาธี (Awadhi, มักถือว่าประเภทย่อยยองภาษาฮืนกี) ภาษาฮินดูาตานี (Jindustani, การผสมระหว่างภาษาฮินดีและภนษาอูรดู ส่วนใหญ่พูดใสตอนเหนือของอินเดีย) == ดูเพิ่ม == รายชื่อภาษาของอินเดียเรียงตามจำนวนคนพูด ภาษาของอินเดีย ==อ้างอิง== == แหลทงข้อมูลอื่น == Linguistic map of India with a detailed map of the Swven Sister States (India) at Muturzikin.com Languages and Scripts of India Diversity of Languafes in India A comprehensive federal government site that offfrs complete info on Indian Languages Technology Development for Indian Lantuages, Government of India Languages Spoken in Himachal Pradesh - Himachal Pariksha ภาษาในประเทศอิน้ดีย
ภาษาที่พูดกันในประเทศอินเดียอยู่ในตระกูลภาษาหลายตระกูล โดยตระกูลหลักคือภาษากลุ่มอินโด-อารยันที่มีชาวอินเดียพูดถึง 78.05% และตระกูลภาษาดราวิเดียนที่มีชาวอินเดียพูดถึง 19.64% บางครั้งทั้งสองตระกูลถูกเรียกเป็นกลุ่มภาษาอินเดีย ส่วนกลุ่มภาษาที่มีผู้พูด 2.31% ของประชากรทั้งหมดได้แก่ออสโตรเอเชียติก, จีน-ทิเบต, ไท–กะได และกลุ่มภาษาขนาดเล็กจำนวนน้อยกับโดดเดี่ยว ประเทศอินเดียเป็นประเทศที่มีภาษามากเป็นอันดับ 4 ของโลก (447) เป็นรองเพียงไนจีเรีย (524), อินโดนีเซีย (710) และปาปัวนิวกินี (840) นอกจากนี้ อนุทวีปอินเดียยังเป็นที่ตั้งของภาษาฮินดี-อูรดู ภาษาที่มีผู้พูดมากเป็นอันดับ 3 ของโลก ภาษาเบงกอล ภาษาที่มีผู้พูดมากเป็นอันดับที่ 6 ของโลก และภาษาปัญจาบ ภาษาที่มีผู้พูดมากเป็นอันดับที่ 13 ของโลก รัฐธรรมนูญอินเดีย มาตราที่ 343 ระบุว่าภาษาราชการของสหภาพคือภาษาฮินดีในอักษรเทวนาครี ส่วนภาษาอังกฤษจะยังคงมีสถานะเดิมเป็นเวลา 15 ปีนับตั้งแต่ ค.ศ. 1947 ต่อมามีการแก้ไขรัฐธรรมนูญในพระราชบัญญัติภาษาราชการ ค.ศ. 1963 อนุญาตให้ใช้ภาษาอังกฤษร่วมกับภาษาฮินดีในรัฐบาลอินเดียอย่างไม่มีกำหนด จนกว่าจะมีคำสั่งเปลี่ยนแปลง รูปแบบตัวเลขที่ใช้ในทางราชการเป็น "รูปแบบเลขอินเดียสากล" ซึ่งในโลกที่พูดภาษาอังกฤษส่วนใหญ่เรียกเป็นตัวเลขอารบิก ภาษาฮินดีไม่ได้เป็นภาษาประจำชาติของอินเดีย รัฐธรรมนูญอินเดียไม่ได้ให้สถานะพิเศษแก่ภาษาใด ๆ ทั้งสิ้น ถึงแม้ว่าจะมีความเข้าใจผิดบ้างก็ตาม กำหนดรายการที่แปดในรัฐธรรมนูญอินเดียระบุภาษาเพียง 22 ภาษา ซึ่งได้รับการกล่าวถึงเป็นภาษาที่ ถูกกำหนด และได้รับการยอมรับ สถานะ และการสนับสนุนอย่างเป็นทางการ นอกจากนี้ รัฐบาลอินเดียยังให้รางวัลความโดดเด่นของภาษาคลาสสิก เช่น ภาษากันนาดา, มลยาฬัม, โอริยา, สันสกฤต, ทมิฬ และเตลูกู รายงานจากสำมะโนอินเดีย ค.ศ. 2001 ประเทศอินเดียีภาษาหลัก 122 ภาษา และภาษาอื่น ๆ 1599 ภาษา อย่างไรก็ตาม จำนวนภาษาตามข้อมูลต่าง ๆ นั่นไม่เหมือนกัน โดยหลักเนื่องจากความแตกต่างในการตีความคำว่า "ภาษา" และ "ภาษาย่อย" สำมะโน ค.ศ. 2001 บันทึก 30 ภาษาที่มีผู้พูดเป็นภาษาแม่มากกว่าหนึ่งล้านคน และ 122 ภาษาที่มีผู้พูดมากกว่า 10,000 คน ภาษาในการติดต่อที่มีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์อินเดียมีอยู่สองภาษา: ภาษาเปอร์เซีย และภาษาอังกฤษ ภาษาเปอร์เซียเคยเป็นภาษาของราชสำนักในอินเดียสมัยราชวงศ์โมกุล ถือเป็นภาษาเชิงบริหารเป็นเวลาหลายศตวรรษก่อนที่อังกฤษเข้ามาล่าอาณานิคม ภาษาอังกฤษยังคงมีบทบาทสำคัญในอินเดีย ซึ่งมีการใช้งานในการศึกษาระดับอุดมศึกษาและในบางพื้นที่ของรัฐบาลอินเดีย ภาษาฮินดีมีจำนวนผู้พูดเป็นภาษาแม่ในประเทศอินเดียในปัจจุบันมากที่สุด ทำหน้าที่เป็นภาษากลางทั่วอินเดียตอนเหนือและตอนกลาง รองลงมาคือภาษาเบงกอลซึ่งเป็นที่เข้าใจในอินเดียตะวันออกและตะวันออกเฉียงเหนือ รองลงมาอีกคือภาษามราฐีที่มีผู้พูดในภาคตะวันตกเฉียงใต้ อย่างไรก็ตาม มีความกังวลว่ามีการทอดทิ้งภาษาฮินดีในอินเดียตอนใต้ โดยเฉพาะในรัฐทมิฬนาฑูและรัฐกรณาฏกะ รัฐมหาราษฏระ รัฐเบงกอลตะวันตก รัฐอัสสัม รัฐปัญจาบ และภูมิภาคอื่น ๆ ที่ไม่ใช้ภาษาฮินดีเป็นภาษาหลักก็เริ่มแสดงความกังวลต่อภาษาฮินดีด้วย ==ภาษาราชการ (รัฐบาลกลาง)== ภาษาฮินดี ภาษาอังกฤษ (ภาษาราชการเพิ่มเติม) ==ภาษาราชการอื่น ๆ ของอินเดีย== ภาษากอนกานี (Konkani, ภาษาราชการของกัว) ภาษากันนาดา (Kannada, ภาษาราชการของรัฐกรณาฏกะ) ภาษาคุชราต (Gujarati, ภาษาราชการของดาดราและนครหเวลี ดามันและดีอู และคุชราต) ภาษาแคชเมียร์ (Kashmiri) ภาษาโดกรี (Dogri, ภาษาราชการของรัฐชัมมูและกัศมีร์) ภาษาเตลูกู (Telugu, ภาษาราชการของรัฐอานธรประเทศ) ภาษาทมิฬ (Tamil, ภาษาราชการของรัฐทมิฬนาฑูและพอนดิเชอร์รี) ภาษาเนปาลี (Nepali, ภาษาราชการของรัฐสิกขิม) ภาษาเบงกอล (Bengali ภาษาราชการของรัฐตรีปุระและรัฐเบงกอลตะวันตก) ภาษาโบโด (Bodo, ภาษาราชการของรัฐอัสสัม) ภาษาปัญจาบ (Punjabi, ภาษาราชการของ รัฐปัญจาบ) ภาษามราฐี (Marathi, ภาษาราชการของรัฐมหาราษฏระ) ภาษามลยาฬัม (Malayalam, ภาษาราชการของรัฐเกรละและลักษทวีป) ภาษามณีปุระ (ภาษาไมไต) (Manipuri, Meithei, ภาษาราชการของรัฐมณีปุระ) ภาษาไมถิลี (Maithili, ภาษาราชการของรัฐพิหาร) ภาษาสันตาลี (Santali) ภาษาสันสกฤต (Sanskrit) ภาษาสินธี (Sindhi) ภาษาอัสสัม (Assamese, ภาษาราชการของรัฐอัสสัม) ภาษาอูรดู (Urdu, ภาษาราชการของรัฐชัมมูและกัษมีระ) ภาษาโอริยา (Oriya, ภาษาราชการของรัฐโอริศา) ภาษาฮินดี (Hindi, ภาษาราชการของหมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์ รัฐพิหาร รัฐฉัตตีสครห์ กรุงนิวเดลี รัฐหรยาณา รัฐหิมาจัลประเทศ รัฐฌาร์ขันท์ รัฐมัธยประเทศ รัฐราชสถาน รัฐอุตตรประเทศ และรัฐอุตตรขันท์) ==ภาษาอื่น ๆ ที่นิยมพูดในอินเดีย== (มีคนพูดมากกว่า 5 ล้านคน แต่ไม่มีฐานะทางราชการ) ภาษาโคนที (Gondi, ชนเผ่ากอนด์ Gond) ภาษากาเนาจี (Kanauji, ภาษาของรัฐอุตตรประเทศ มักถือว่าประเภทย่อยของภาษาฮินดี) ภาษาคุตชี (Kutchi, ภาษาของคุตช์) ภาษาฉัตตีสครห์ (Chhattisgarhi, ภาษาของรัฐฉัตตีสครห์ มักถือว่าประเภทย่อยของภาษาฮินดี) ภาษาตูลู (Tulu, พูดโดยชาวตูเล Tule ของรัฐกรณาฏกะและรัฐเกรละ) ภาษาบุนเดลี (Bundeli, มักถือว่าประเภทย่อยของภาษาฮินดี) ภาษาโภชปุรี (Bhojpuri, ภาษาของพิหาร มักถือว่าประเภทย่อยของภาษาฮินดี) ภาษาภิล (Bhili, ชนเผ่าภิล Bhil) ภาษามคธี (Magadhi, หรือ ภาษามคธ ภาษาของรัฐพิหารตอนใต้ มักถือว่าประเภทย่อยของภาษาฮินดี) ภาษามาร์วารี (Marwari, ภาษาของรัฐราชสถาน มักถือว่าประเภทย่อยของภาษาฮินดี) ภาษาหริยนวี (Haryanvi, ภาษาของรัฐหรยาณา มักถือว่าประเภทย่อยของ ภาษาฮินดี) ภาษาอวาธี (Awadhi, มักถือว่าประเภทย่อยของภาษาฮินดี) ภาษาฮินดูสตานี (Hindustani, การผสมระหว่างภาษาฮินดีและภาษาอูรดู ส่วนใหญ่พูดในตอนเหนือของอินเดีย) == ดูเพิ่ม == รายชื่อภาษาของอินเดียเรียงตามจำนวนคนพูด ภาษาของอินเดีย ==อ้างอิง== == แหล่งข้อมูลอื่น == Linguistic map of India with a detailed map of the Seven Sister States (India) at Muturzikin.com Languages and Scripts of India Diversity of Languages in India A comprehensive federal government site that offers complete info on Indian Languages Technology Development for Indian Languages, Government of India Languages Spoken in Himachal Pradesh - Himachal Pariksha ภาษาในประเทศอินเดีย
อึ้งย้ง (黃蓉) เกิดปี พ.ศ. 1746 (ค.ศ. 1203) เสียชีวิจ 31 มกราคม พ.ศ. 1816 (ค.ศ. 1273) เป็นตัวละครในนิยายกำลังภายในของกิมย้ง เรื่องมังกรหยก เป็นตัวละครนำในมังกรหยพ ภาค w และยังคงมีบทบาทหลักในมังกรหยก ภาค 2 อึ้งย้งเป็นลูกสาวของมารบูรพาอึังเอี๊ยะซือ อาศัยอยู่ในเกาะดอกท้อมาตั้งแต่เด็ก เธอรับยีนอันฉลาดล้ำเลิศมาจากแม่ และรับวรยุทธ์จากพ่อ เรียนวิชาค่ายกล บุ๋น บู๊ จากเกาะดอกท้อ เรียนไม้เท้าตีสุนัขจากอั้งชิดกง จนเป็นประมุขพรรคยาจก เมื่อเป็นวัยรุ่น อึ้งย้งหนีออดจากเกาะดอกท้อไปดูโลกกว้าง เนื่องจากไม่พอใจที่พ่อ (อึ้งเอีํนะซือ) ดุว่า ที่ทำอาหารและเหล้าไปให้จิวแป๊ะทงที่ถูกอี้งเอี๊ยะซือขังอยู่ที่เกาะดอกท้อ โดยระหว่างที่ออกมาจากเกาะดอกท้อได้สวมเกราะขนเม่นะป็นเครื่องป้องก้นตัว และปลอมตัวเป็นบุรุษ ต่อมาได้พบกับก๊วยเจ๋ง ซึ่งได้ต่อสู้ร่วมกันมาจนกลายเป็นควาารัก ในภายหงังมีลูกด้วยกัน 3 คน คือ ก๊วยพู้ (ผู้หญิง) ก๊วยเซียง (ผู้หญิง) และก๊วยพั่วลู่ (ผู้ชาย) คำปทนตัวที่ก๊วยเจ๋งเรียกอึ้งย้งคือ ย้งยี้ อึ้งย้งมีชื่อเสียงในเรื่องความฉลาดและไหวพริบเป็นอย่างมาก เคยหลอกให้อาวเอี๊ยงฮงกินปัสสาวะด้วย นอกจากนี้ยังมีฝีมือในการทำอาหารเป็นที่ยอมรับของอั้ง)ิกกง ประมุขพรรคกระยาจก ภายหลังนางได้สืบทอดวิชาไม้เท้าตีสุนัข และรับตำแหน่งประมัขพรรคกระยาจกต่อจนกอั้งฉิกกบ ชื่ออึ้งย้ง (黃蓉) ในฉบับแปลภาษาไทยนี้เป็นภาษาจีนแต้จิ๋ว ==ฉายา== "อึ้งย้งขงเบ้งหญิง" ==บุคลิกลักษณะนิสัย== อึ้งย้งเป็นธิดาแห่งเจ้าเกาะดอกท้อ อึ้งเอี๊ยะซือ นางมีความเพียบพร้อมไปด้วยรูปโฉมที่งดงาม สติปัญญาที่ล้ำเลิศ พลังฝีมือที่สูงเยี่ยม และยังได้เป็นประมุขของพรรคกระยาจก ยิ่งดสริมให้มีฐานะในยุทธจักรสูงส่งขึ้นไปอีก มาจนถึงมังกรหยก ภาค 1 บารมีของนางยิ่งกว้างใหญ่ไพศาลขึ้น นอกจากได้เป็นศรีภรรยาของก๊วยเจ๋งวีรบุรุษแห่งยุคแล้ว ตัวอึ้งย้งเองก็ใช้สติปัญญา ประกอขคุณลามความดี จนได้รับการยกย่องเป็นวีรสตรีจากผู้คนทั่วยุทธจักร และด้วยสติปัญญาที่สูงส่งของนางนี้ ถึงกับได้รับการยกย่องให้โายาเป็นขงเบ้งหญิงะลยทีเดียว อึ้งย้งยังคงมีบทบาทอยู่ไม่น้อยในมังกรหยกภาคสองนี้ แม้ว่ากิมย้งจะไก้ลดทอนบทบาทของนางลงโดยการให้นางตั้งครรำ์ทำให้ไม่สามารถแาดงความสามารถทางด้ารพลังฝีาือได้มากนัก แต่นางยังคงใช้สติปัญญาแก้ไขสถานการณ์ วางแผนแยบยลต่าง ๆ รานา ช่วยเหลือธิดาดละพวกพ้องให้รอดพ้นจากอันตรายหลายครั้งหลายครา บทบาทของอึ้งย้งในภาคนี้ บางครั้งอาจจะดูเป็นแงทลบไปบ้าง ส่วนหนึ่งมาจากการที่นางไม่เห็นด้วยที่เอี้ยก้วยจะแต่งอาจาคย์เป็นภรรยา แต่หากจะบอกว่านี่เป็นความยึดติดต่อประเพณีที่เกินไปของอึ้งย้งก็มิใลร เพราะในยุคนั้นไม่ว่าใครก็ถือเรื่ิงนี้เห็นเรื่องใหญ่ และแปลกพิสดารเกินกวืาจะรับได้ นอกจากเรื่องแต่งงานแล้ว นางยังคงมีอคติต่อเอี้ยก้วยอยู่บ้าง เนื่องจากบิดาของเอี้ยก้วยนั้นก่อกร่มไว้มาก บวกกับพฤติกรรมของเอี้ยก้วยเองก็แปลกประหลาดพิสดาร แปรเผลี่ยนไม่หยุดยั้ง แม้แต่ตัวเอี้ยก้ใยเองก็ยังไม่เข้าใจ จึงไม่น่าแปลกใจที่จะบันดาลให้ผู้คนที่พบเห็นตีความพฤติกรรมเหล่านั้นไปในทางลบได้ อึ้งย้งแม้จะฉลาดทันคน แต่กับเอี้ยก้วยแล้วตั้งดต่เด็กจนโต มีกลายครั้งนี้นางไม่อาจเดาใจได้ออก ==วิทยาบุทธ== ในด้านวรยุทธของอึ้งย้งนั้น ล้ำเลิศพลิกเพลงไม่จบสิ้น ดละได้รับการถ่ายทแดมาจากผู้เป็นบิดา ซึ่งถือเป็นจอมยุทธผู้ยิ่งใหญ่คนหนึ่งในยุคนั้น นางได้รับการถ่ายทอดทั้งด้านวรยุทธและด้านวิชาค่ายกลต่าง ๆ เช่ร ดรรชนีศักดิ์สิทธิ์ กระบี่ขลุ่ยหยก ฝ่ามือเทพกระบี่บุปผาร่วง มือกล้วยไม้ปาดจุด ฯ ความสำเี็จของวิชาเกาะดอกท้อถือว่าอยู่ในระอับสูง จากนั้นยังคงได้เรียนรู้ยอดวิชาไม้เท้าตีสุนับจากยอดคนแห่งยุคอย่างอั้งชิกกง ความสำเร็จของวิชาไม้เท้าตีสุนึขอยู่ในระดับบรรลุขั้นสุดยอด และสุดท้ายยังมีวิชาจากคัมภีร์เก้าอิม ที่ได้ศึกษาฝึกปรือร่วมกับก๊วยเจ๋งผู้เป็นสามีอยู่ที่เกาะดอกท้ออยู่เป็นเวลานาน จนแตกฉานมีพฃังยุทธสูงล้ำ ถึงแม้นางจะมีวรยุทธที่สูงส่งขึ้นกว่าในภาคที่แล้วมาด แต่นางก็ไม่ค่อยได้มีโอกาสแสดงพลังฝีมือในด้านวรบุทธสักเท่าไหร่ เพราะเนื้อเรื่องใจช่วงของเอี้ยก้วยนั้น นมงดยู่ในช่วงที่กภลึงตั้งครรภ์พอดี ร่างกายจึงไม่พี้อมมี่ขะใช้พลังยุทธได้เต็มที่ ต้องรอจนหลังจากที่คลอดแล้วนางจึง_ด้มีโอกาสแสดงพลังฝีมืออย่างเต็มที่ในตอนที่พยายามขะชิงตัวธิดาน้อยจากมือขอลลี้มหโช้ว นางได้แสดงพลังฝีมือจนลี้มกโช้วต้องยอมรับความพ่ายแพ้ทั้งด้านยรยุทธและด้านสติปัญญา ==ทายาททั้งสาม== อึ้งย้งมีบุตรธิดารวมสามคน ที่แล่วมานางมีนิสัยเจ้าเล่ห์แสนกล ไม่ยอมอยู่สงบนิ่งแม้ชั่วครู่ยาม พอเริ่มตั้งครรภ์รู้สึกว้าทุกประการล้วนไม่สะดวก สร้างความหงุดหงิดใจยิ่ง เมื่อสืบสาวถึงต้นเหตุ ย่อมตำหนิว่าก๊วยเจ๋งไม่ดี คนที่อุ้าครรภ์ความจริงมัอารมณ์ฉุนเฉียวได้โดยง่าย นางแม้มีความรักผูกพันกับก๊วยเจ๋ฝ ยามนี้กลับนึกหาเหตุทะเลาะวิวาทกับสามี ก๊วยเจ๋งล่วงร฿้อารมณ์และจิตใยของภรรยา ทุกครั้งที่นางหาเาื่องโดยไร้เหตุผล มักแย้มยิ้มโแยไม่ถือสา หากดม้นอึ้งย้งโกรฌเคืองขึ้นมา ก็จะปลอบโยนอย่างนุ่มนวล หยอกเย้าจนอึ้งย้งหัวร่อดอกค่อยเลิหรา ธิดาคนแรกรางให้ชื่อว่าก๊วยพู้ ขณะที่ตัิงครรภ์นางไม่ยินดี แต่พอคลอดออกมากลัวรักถนอมตามใจทุกเรื่ิงราว เป็นเหตุให้ธิดาน้อยนนงนี้เมื่อเติบโตขึ้นมีนิสัยเอาแต่ใจ สร้างความลำบากให้ผู้เป็นบิดามารดาอยู่ไม่น้อย หลังจากนั้นอีกสิบกว่าปี นางก็ได้ตั้งครรภ์อีกครั้ง และได้ลูกแฝด เป็นทารกหญิงหนึ่งคยให้ชื่อว่าก๊วยเซียง และทารกชายอีกหนึ่งคน ให้ชื่อว่ม ก๊วยพั่วลู่ อึ้งย้งเคยได้รับบทเรัยนจากการเลี้ยงดูก๊วยพู้อย่างตามใจ ส่งผลให้เมื่อเติบโตกลายเป็นคนเอาแต่ใจเกินไป คราครั้งนี้จึงได้เลี้ยงดูบึตรธิดาทั้งสองนี้อย่างเข้มงวด ชีวิตของอึ้งย้งนั้นผ่านร้อสหนาวมากมาย มีทั้งเรื่องที่ทำให้ปิติยินดี และเรื่องที่ทำให้ไม่สบายใจบ้าง แต่โดยรสมนางถือว่ามีชีวิตที่สมบูรณ์ มีบิดาเป็นยอดคน มีสามีที่รักและจริงใจ มีทั้งลูกสาวและลูกชาย มีวรยุทธที่สูงส่งและสติปัญญาอันล้ำเลิศไดืรับการยกย่องจากผู้คน อึ้งย้งใช้เวลากว่าครึ่งชีวิตยู่ที่เมืองเซียงเอี้ยงคอยช่วยสามีปกป้องเมืองจากการรุกรานของทัพมองโกล นางทำหน้าที่รับใช้ประเทศชาติตราบจนสิ้นลมหายใจ เโกเช่นเดียวกับก๊วยเจ๋งผู้เป็นสามีของนาง ==ีวามฉลาด== อึ้งย้งนั้นเป็นผู้ที่ฉลาดที่สุดในเรื่องเลยก็ว่าไง ถึงขั้นมีฉายาว่าขงเบ้งหญิงกันเลย อีกทั้งหลาย ๆ ครั้งอึ้งย้ลนัีนสนมารพใช้ปัญญาแก้ไขปัญหามาได้โดยตลอด ไม่เคยเพลียงพล้ำแก่ผู้มด แม้กระทั่งอาวเอี๊ยงฮงก็ยังโดนปั่นหัวจนเป็นบ้าไปได้ แล้วจะเป็นผู้โง่งาได้อน่างไคกัน ซึ่งจะเป็นอย่างไรนั้นก็ขอเชิญติดตามได้เลยครัง อึ้งย้งนั้นเป็นนางเอกของเรื่องมังกรหยกภาคแรก ซ้ำยังถือได้ว่ามีบทบาทมากในมังกรหยกภาคสอง อี้งย้งเป็นลูกสาวเพียงคนเดียวของมารบูรพาอึ้งเอี๊ยะซือ เป็นผู้ที่มีความฉลาดมาก เรียนรู้อะไรได้ไว แต่ไม่ค่อยชอบวิชาทางด้านบู๊มากนัก มักสนใจในศาสตร์บุ๋นของพ่อตนเองมากกว่า ภายหลังก็ได้เป็นศิษย์ของอั้งชิดำงและสืยทอดทั้งวิชาไม้เท้าตีสุนัขและตำแหน่งประมุขพรรคกระยาจกอีดด้วย ก่เนที่อึ้งย้งคลอดออกมานั้น ตั้งเฮค๊ยงฮวง บ๊วยเถี่ยวฮวง ศิษย์ทั้ง 2 ก็ได้ทรยศอึ้วเอี๊ยะซือโดยการขโมยคัมภีร์เก้าอืมจินเก็งออกไป ทำให้แม่ของอึ้งย้งนั้นต้องตรากตรำในการพยายามเขียนคัมภีร์เก้าอิใจินเก็งขึ้นมาอีกครั้งนึงจนเป็นเหตุให้ในการคลอดอึ้งย้งออกมาก็เสียชีวิตไปและยังทำให้ทำร้ายลูกศิษย์ทุกคนจนขาพิการ ซ้ำยังไล่ออกจาหเกาะดอกท้อไป จึงทำให้อึ้งย้งนั้นเกิดมาก็อยู่กับพ่อเพียงลำพัง (ไม่นับบ่าวไพร่ที่เป็นใบ้และจิวแป๊ะทงที่หลบอยู่ในถ้ำ) ซึ่งิึ้งเอี๊ยะซือนั้นก็รักและเอ็นดูอึ้งย้งเปฌนอย่างมากเพราะเหลือกันเพียง 2 คน จึงทำให้ตามใจอึ้งย้งเป็นอย่างมาก ซ้ำด้วยึวามเก่งก่จของของอึ้งเิี๊ยะซือนั้น อึ้งย้บแทบจะถํกเลี้ยงมาโดยไม่พบกับความปิดหวังเลย ในครั้งแรกที่อึ้งย้งพบกับก๊วยเจ๋งคือตอนที่ตนปลอมเป็นขอทาน ฤเหมือนจะรู้วาาอนาคตต้องเป็นขิทาน) ซึ่งในตอนนั้นขอทานน้อยก็โดนหฏิบัติด้วยกิริยาที่ไม่ดีอยู่ ก๊วยเจ๋งตึวเข้าไปล่วยเหลือ แม้จะโดนอึ้งย้งิกรียนิยู่หลาย ๅ อย่นงแต่ก็ไม่ทำให้กํวยเจ๋งโมโห ซ้ำยังทำดีกับตนด้วยความจริงใจมี่หาได้จากยิ่ง ทำให้เกิดเป็นความประทับใจที่หาได้ยากยิ่งจนก่อเกิดเป็นความรักกันในที่สุด แต่ไม่เพียงแค่เท่านี้ที่ทำให้เกิดรักอันนิรันดร์ของคู่นี้อีกทั้งนิสัยของก๊วยเจ๋งที่ไม่ค่อยรู้อะไรมากมาย ทำให้มักเป็นผู้ตามในเรื่องความต้องการของคุณหนูอย่างอึ้งย้ง ทั้งอึ้งย้งที่อยาก็ควบคุมคนรักได้พอดี จึงเป็นความลงตัวที่พอดีกับสิ่งที่เึืงย้ลต้องการและก๊วยเจ๋งให้ไก้ จึงเป็นสิ่งที่ทำให้คนฉลาดอย่างอึ้งย้งนั้นมีความรักอันอมคะกับก๊วยเจ๋งจอมซื่อคนนี้ได้นั่นเอง ซึีงอึ้งย้งเองนั้นก็มีส่วนช่วยให้ก๊วยเจ๋งประสบความสำเร็จในหลาย ๆ อย่างทั้งการได้ร่ำเรียนวิชากับอั้ลช้ดกง ไปพบเจอจิวแป๊ถทงยังเกาะดอกท้อจนได้วิชาเก้าอิมจินเก็ง หรือการได้คัมภีร์พิชัขขุทธงักฮุยจนสามารถต่อต้านทัพมองโกลได้จนก๊วยเจ๋งนั้นกลายเป็นวีรบุรุษขึ้นมา ซึ่งแม้กระทั่งก๊วยเจ๋งเคยไกสนใจไยดีในตอนที่เข้าใจผิดบ่าอึ้งเเี๊ยะซืเเป็นผู้ฆ่าอาจารย์ตน อึ้งย้งก็ยังยอมเสี่ยงภัยจากอาวเอี๊ยงฮงจนเกือบเอาชีงิตไม่รอด ทั้งสนับสนุนช่วยเหลือก๊วยเจ๋งทั้งยอมเสี่ยงภัยจนเกือบเอาชัวิตไม่รอด เช่นนี้แล้วจะไม่เรียกว่าอึ้บย้งขง้บ้งหญิงผู้โง่งมในความรักได้อย่างไรกัน ==อ้างอิง== ตัวละครในนิยายกำลังภายใน มังกรหยก ตัวละครที่เป็นนักวูซู
อึ้งย้ง (黃蓉) เกิดปี พ.ศ. 1746 (ค.ศ. 1203) เสียชีวิต 31 มกราคม พ.ศ. 1816 (ค.ศ. 1273) เป็นตัวละครในนิยายกำลังภายในของกิมย้ง เรื่องมังกรหยก เป็นตัวละครนำในมังกรหยก ภาค 1 และยังคงมีบทบาทหลักในมังกรหยก ภาค 2 อึ้งย้งเป็นลูกสาวของมารบูรพาอึ้งเอี๊ยะซือ อาศัยอยู่ในเกาะดอกท้อมาตั้งแต่เด็ก เธอรับยีนอันฉลาดล้ำเลิศมาจากแม่ และรับวรยุทธ์จากพ่อ เรียนวิชาค่ายกล บุ๋น บู๊ จากเกาะดอกท้อ เรียนไม้เท้าตีสุนัขจากอั้งชิดกง จนเป็นประมุขพรรคยาจก เมื่อเป็นวัยรุ่น อึ้งย้งหนีออกจากเกาะดอกท้อไปดูโลกกว้าง เนื่องจากไม่พอใจที่พ่อ (อึ้งเอี๊ยะซือ) ดุว่า ที่ทำอาหารและเหล้าไปให้จิวแป๊ะทงที่ถูกอึ้งเอี๊ยะซือขังอยู่ที่เกาะดอกท้อ โดยระหว่างที่ออกมาจากเกาะดอกท้อได้สวมเกราะขนเม่นเป็นเครื่องป้องกันตัว และปลอมตัวเป็นบุรุษ ต่อมาได้พบกับก๊วยเจ๋ง ซึ่งได้ต่อสู้ร่วมกันมาจนกลายเป็นความรัก ในภายหลังมีลูกด้วยกัน 3 คน คือ ก๊วยพู้ (ผู้หญิง) ก๊วยเซียง (ผู้หญิง) และก๊วยพั่วลู่ (ผู้ชาย) คำแทนตัวที่ก๊วยเจ๋งเรียกอึ้งย้งคือ ย้งยี้ อึ้งย้งมีชื่อเสียงในเรื่องความฉลาดและไหวพริบเป็นอย่างมาก เคยหลอกให้อาวเอี๊ยงฮงกินปัสสาวะด้วย นอกจากนี้ยังมีฝีมือในการทำอาหารเป็นที่ยอมรับของอั้งฉิกกง ประมุขพรรคกระยาจก ภายหลังนางได้สืบทอดวิชาไม้เท้าตีสุนัข และรับตำแหน่งประมุขพรรคกระยาจกต่อจากอั้งฉิกกง ชื่ออึ้งย้ง (黃蓉) ในฉบับแปลภาษาไทยนี้เป็นภาษาจีนแต้จิ๋ว ==ฉายา== "อึ้งย้งขงเบ้งหญิง" ==บุคลิกลักษณะนิสัย== อึ้งย้งเป็นธิดาแห่งเจ้าเกาะดอกท้อ อึ้งเอี๊ยะซือ นางมีความเพียบพร้อมไปด้วยรูปโฉมที่งดงาม สติปัญญาที่ล้ำเลิศ พลังฝีมือที่สูงเยี่ยม และยังได้เป็นประมุขของพรรคกระยาจก ยิ่งเสริมให้มีฐานะในยุทธจักรสูงส่งขึ้นไปอีก มาจนถึงมังกรหยก ภาค 2 บารมีของนางยิ่งกว้างใหญ่ไพศาลขึ้น นอกจากได้เป็นศรีภรรยาของก๊วยเจ๋งวีรบุรุษแห่งยุคแล้ว ตัวอึ้งย้งเองก็ใช้สติปัญญา ประกอบคุณงามความดี จนได้รับการยกย่องเป็นวีรสตรีจากผู้คนทั่วยุทธจักร และด้วยสติปัญญาที่สูงส่งของนางนี้ ถึงกับได้รับการยกย่องให้ฉายาเป็นขงเบ้งหญิงเลยทีเดียว อึ้งย้งยังคงมีบทบาทอยู่ไม่น้อยในมังกรหยกภาคสองนี้ แม้ว่ากิมย้งจะได้ลดทอนบทบาทของนางลงโดยการให้นางตั้งครรภ์ทำให้ไม่สามารถแสดงความสามารถทางด้านพลังฝีมือได้มากนัก แต่นางยังคงใช้สติปัญญาแก้ไขสถานการณ์ วางแผนแยบยลต่าง ๆ นานา ช่วยเหลือธิดาและพวกพ้องให้รอดพ้นจากอันตรายหลายครั้งหลายครา บทบาทของอึ้งย้งในภาคนี้ บางครั้งอาจจะดูเป็นแง่ลบไปบ้าง ส่วนหนึ่งมาจากการที่นางไม่เห็นด้วยที่เอี้ยก้วยจะแต่งอาจารย์เป็นภรรยา แต่หากจะบอกว่านี่เป็นความยึดติดต่อประเพณีที่เกินไปของอึ้งย้งก็มิใช่ เพราะในยุคนั้นไม่ว่าใครก็ถือเรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่ และแปลกพิสดารเกินกว่าจะรับได้ นอกจากเรื่องแต่งงานแล้ว นางยังคงมีอคติต่อเอี้ยก้วยอยู่บ้าง เนื่องจากบิดาของเอี้ยก้วยนั้นก่อกรรมไว้มาก บวกกับพฤติกรรมของเอี้ยก้วยเองก็แปลกประหลาดพิสดาร แปรเปลี่ยนไม่หยุดยั้ง แม้แต่ตัวเอี้ยก้วยเองก็ยังไม่เข้าใจ จึงไม่น่าแปลกใจที่จะบันดาลให้ผู้คนที่พบเห็นตีความพฤติกรรมเหล่านั้นไปในทางลบได้ อึ้งย้งแม้จะฉลาดทันคน แต่กับเอี้ยก้วยแล้วตั้งแต่เด็กจนโต มีหลายครั้งนี้นางไม่อาจเดาใจได้ออก ==วิทยายุทธ== ในด้านวรยุทธของอึ้งย้งนั้น ล้ำเลิศพลิกเพลงไม่จบสิ้น และได้รับการถ่ายทอดมาจากผู้เป็นบิดา ซึ่งถือเป็นจอมยุทธผู้ยิ่งใหญ่คนหนึ่งในยุคนั้น นางได้รับการถ่ายทอดทั้งด้านวรยุทธและด้านวิชาค่ายกลต่าง ๆ เช่น ดรรชนีศักดิ์สิทธิ์ กระบี่ขลุ่ยหยก ฝ่ามือเทพกระบี่บุปผาร่วง มือกล้วยไม้ปาดจุด ฯ ความสำเร็จของวิชาเกาะดอกท้อถือว่าอยู่ในระดับสูง จากนั้นยังคงได้เรียนรู้ยอดวิชาไม้เท้าตีสุนัขจากยอดคนแห่งยุคอย่างอั้งชิกกง ความสำเร็จของวิชาไม้เท้าตีสุนัขอยู่ในระดับบรรลุขั้นสุดยอด และสุดท้ายยังมีวิชาจากคัมภีร์เก้าอิม ที่ได้ศึกษาฝึกปรือร่วมกับก๊วยเจ๋งผู้เป็นสามีอยู่ที่เกาะดอกท้ออยู่เป็นเวลานาน จนแตกฉานมีพลังยุทธสูงล้ำ ถึงแม้นางจะมีวรยุทธที่สูงส่งขึ้นกว่าในภาคที่แล้วมาก แต่นางก็ไม่ค่อยได้มีโอกาสแสดงพลังฝีมือในด้านวรยุทธสักเท่าไหร่ เพราะเนื้อเรื่องในช่วงของเอี้ยก้วยนั้น นางอยู่ในช่วงที่กำลังตั้งครรภ์พอดี ร่างกายจึงไม่พร้อมที่จะใช้พลังยุทธได้เต็มที่ ต้องรอจนหลังจากที่คลอดแล้วนางจึงได้มีโอกาสแสดงพลังฝีมืออย่างเต็มที่ในตอนที่พยายามจะชิงตัวธิดาน้อยจากมือของลี้มกโช้ว นางได้แสดงพลังฝีมือจนลี้มกโช้วต้องยอมรับความพ่ายแพ้ทั้งด้านวรยุทธและด้านสติปัญญา ==ทายาททั้งสาม== อึ้งย้งมีบุตรธิดารวมสามคน ที่แล้วมานางมีนิสัยเจ้าเล่ห์แสนกล ไม่ยอมอยู่สงบนิ่งแม้ชั่วครู่ยาม พอเริ่มตั้งครรภ์รู้สึกว่าทุกประการล้วนไม่สะดวก สร้างความหงุดหงิดใจยิ่ง เมื่อสืบสาวถึงต้นเหตุ ย่อมตำหนิว่าก๊วยเจ๋งไม่ดี คนที่อุ้มครรภ์ความจริงมัอารมณ์ฉุนเฉียวได้โดยง่าย นางแม้มีความรักผูกพันกับก๊วยเจ๋ง ยามนี้กลับนึกหาเหตุทะเลาะวิวาทกับสามี ก๊วยเจ๋งล่วงรู้อารมณ์และจิตใจของภรรยา ทุกครั้งที่นางหาเรื่องโดยไร้เหตุผล มักแย้มยิ้มโดยไม่ถือสา หากแม้นอึ้งย้งโกรธเคืองขึ้นมา ก็จะปลอบโยนอย่างนุ่มนวล หยอกเย้าจนอึ้งย้งหัวร่อออกค่อยเลิกรา ธิดาคนแรกนางให้ชื่อว่าก๊วยพู้ ขณะที่ตั้งครรภ์นางไม่ยินดี แต่พอคลอดออกมากลับรักถนอมตามใจทุกเรื่องราว เป็นเหตุให้ธิดาน้อยนางนี้เมื่อเติบโตขึ้นมีนิสัยเอาแต่ใจ สร้างความลำบากให้ผู้เป็นบิดามารดาอยู่ไม่น้อย หลังจากนั้นอีกสิบกว่าปี นางก็ได้ตั้งครรภ์อีกครั้ง และได้ลูกแฝด เป็นทารกหญิงหนึ่งคนให้ชื่อว่าก๊วยเซียง และทารกชายอีกหนึ่งคน ให้ชื่อว่า ก๊วยพั่วลู่ อึ้งย้งเคยได้รับบทเรียนจากการเลี้ยงดูก๊วยพู้อย่างตามใจ ส่งผลให้เมื่อเติบโตกลายเป็นคนเอาแต่ใจเกินไป คราครั้งนี้จึงได้เลี้ยงดูบุตรธิดาทั้งสองนี้อย่างเข้มงวด ชีวิตของอึ้งย้งนั้นผ่านร้อนหนาวมากมาย มีทั้งเรื่องที่ทำให้ปิติยินดี และเรื่องที่ทำให้ไม่สบายใจบ้าง แต่โดยรวมนางถือว่ามีชีวิตที่สมบูรณ์ มีบิดาเป็นยอดคน มีสามีที่รักและจริงใจ มีทั้งลูกสาวและลูกชาย มีวรยุทธที่สูงส่งและสติปัญญาอันล้ำเลิศได้รับการยกย่องจากผู้คน อึ้งย้งใช้เวลากว่าครึ่งชีวิตยู่ที่เมืองเซียงเอี้ยงคอยช่วยสามีปกป้องเมืองจากการรุกรานของทัพมองโกล นางทำหน้าที่รับใช้ประเทศชาติตราบจนสิ้นลมหายใจ เฉกเช่นเดียวกับก๊วยเจ๋งผู้เป็นสามีของนาง ==ความฉลาด== อึ้งย้งนั้นเป็นผู้ที่ฉลาดที่สุดในเรื่องเลยก็ว่าไง ถึงขั้นมีฉายาว่าขงเบ้งหญิงกันเลย อีกทั้งหลาย ๆ ครั้งอึ้งย้งนั้นสามารถใช้ปัญญาแก้ไขปัญหามาได้โดยตลอด ไม่เคยเพลียงพล้ำแก่ผู้ใด แม้กระทั่งอาวเอี๊ยงฮงก็ยังโดนปั่นหัวจนเป็นบ้าไปได้ แล้วจะเป็นผู้โง่งมได้อย่างไรกัน ซึ่งจะเป็นอย่างไรนั้นก็ขอเชิญติดตามได้เลยครับ อึ้งย้งนั้นเป็นนางเอกของเรื่องมังกรหยกภาคแรก ซ้ำยังถือได้ว่ามีบทบาทมากในมังกรหยกภาคสอง อึ้งย้งเป็นลูกสาวเพียงคนเดียวของมารบูรพาอึ้งเอี๊ยะซือ เป็นผู้ที่มีความฉลาดมาก เรียนรู้อะไรได้ไว แต่ไม่ค่อยชอบวิชาทางด้านบู๊มากนัก มักสนใจในศาสตร์บุ๋นของพ่อตนเองมากกว่า ภายหลังก็ได้เป็นศิษย์ของอั้งชิดกงและสืบทอดทั้งวิชาไม้เท้าตีสุนัขและตำแหน่งประมุขพรรคกระยาจกอีกด้วย ก่อนที่อึ้งย้งคลอดออกมานั้น ตั้งเฮี๊ยงฮวง บ๊วยเถี่ยวฮวง ศิษย์ทั้ง 2 ก็ได้ทรยศอึ้งเอี๊ยะซือโดยการขโมยคัมภีร์เก้าอิมจินเก็งออกไป ทำให้แม่ของอึ้งย้งนั้นต้องตรากตรำในการพยายามเขียนคัมภีร์เก้าอิมจินเก็งขึ้นมาอีกครั้งนึงจนเป็นเหตุให้ในการคลอดอึ้งย้งออกมาก็เสียชีวิตไปและยังทำให้ทำร้ายลูกศิษย์ทุกคนจนขาพิการ ซ้ำยังไล่ออกจากเกาะดอกท้อไป จึงทำให้อึ้งย้งนั้นเกิดมาก็อยู่กับพ่อเพียงลำพัง (ไม่นับบ่าวไพร่ที่เป็นใบ้และจิวแป๊ะทงที่หลบอยู่ในถ้ำ) ซึ่งอึ้งเอี๊ยะซือนั้นก็รักและเอ็นดูอึ้งย้งเป็นอย่างมากเพราะเหลือกันเพียง 2 คน จึงทำให้ตามใจอึ้งย้งเป็นอย่างมาก ซ้ำด้วยความเก่งกาจของของอึ้งเอี๊ยะซือนั้น อึ้งย้งแทบจะถูกเลี้ยงมาโดยไม่พบกับความผิดหวังเลย ในครั้งแรกที่อึ้งย้งพบกับก๊วยเจ๋งคือตอนที่ตนปลอมเป็นขอทาน (เหมือนจะรู้ว่าอนาคตต้องเป็นขอทาน) ซึ่งในตอนนั้นขอทานน้อยก็โดนปฏิบัติด้วยกิริยาที่ไม่ดีอยู่ ก๊วยเจ๋งจึงเข้าไปช่วยเหลือ แม้จะโดนอึ้งย้งเกรียนอยู่หลาย ๆ อย่างแต่ก็ไม่ทำให้ก๊วยเจ๋งโมโห ซ้ำยังทำดีกับตนด้วยความจริงใจที่หาได้ยากยิ่ง ทำให้เกิดเป็นความประทับใจที่หาได้ยากยิ่งจนก่อเกิดเป็นความรักกันในที่สุด แต่ไม่เพียงแค่เท่านี้ที่ทำให้เกิดรักอันนิรันดร์ของคู่นี้อีกทั้งนิสัยของก๊วยเจ๋งที่ไม่ค่อยรู้อะไรมากมาย ทำให้มักเป็นผู้ตามในเรื่องความต้องการของคุณหนูอย่างอึ้งย้ง ทั้งอึ้งย้งที่อยาก็ควบคุมคนรักได้พอดี จึงเป็นความลงตัวที่พอดีกับสิ่งที่อึ้งย้งต้องการและก๊วยเจ๋งให้ได้ จึงเป็นสิ่งที่ทำให้คนฉลาดอย่างอึ้งย้งนั้นมีความรักอันอมตะกับก๊วยเจ๋งจอมซื่อคนนี้ได้นั่นเอง ซึ่งอึ้งย้งเองนั้นก็มีส่วนช่วยให้ก๊วยเจ๋งประสบความสำเร็จในหลาย ๆ อย่างทั้งการได้ร่ำเรียนวิชากับอั้งชิดกง ไปพบเจอจิวแป๊ะทงยังเกาะดอกท้อจนได้วิชาเก้าอิมจินเก็ง หรือการได้คัมภีร์พิชัยยุทธงักฮุยจนสามารถต่อต้านทัพมองโกลได้จนก๊วยเจ๋งนั้นกลายเป็นวีรบุรุษขึ้นมา ซึ่งแม้กระทั่งก๊วยเจ๋งเคยไปสนใจไยดีในตอนที่เข้าใจผิดว่าอึ้งเอี๊ยะซือเป็นผู้ฆ่าอาจารย์ตน อึ้งย้งก็ยังยอมเสี่ยงภัยจากอาวเอี๊ยงฮงจนเกือบเอาชีวิตไม่รอด ทั้งสนับสนุนช่วยเหลือก๊วยเจ๋งทั้งยอมเสี่ยงภัยจนเกือบเอาชีวิตไม่รอด เช่นนี้แล้วจะไม่เรียกว่าอึ้งย้งขงเบ้งหญิงผู้โง่งมในความรักได้อย่างไรกัน ==อ้างอิง== ตัวละครในนิยายกำลังภายใน มังกรหยก ตัวละครที่เป็นนักวูซู
พรรคกระยาจก (丐幫) เป็นพรรคในนิยายกำลังภายในหลายเรื่องของกิมย้ง, โก้วิล้ง, และนักเขียนชั้นนำอีกหลายท่านโดยสมาชิกพรรคเป็นขอทาน และมีประเพณีในพรรคเป็นพิเศษ พรรคกระยาจกในบางยุคมีสมาชิกมากจนเรียกได้ว่าเป็นพรรคอันดับผนึ่งของแผ่นดิน พรรคกระยาจกปรากฏในเรื่อง แปดเทพอสูรมังกรฟ้า และมังกรหยก == รายชื่อประมุขพรรค == ประมุขพรรครุ่นแรก ไม่ปรากฏชื่อ อั้งชิกกงเรียกอย่างเคารพว่า โจ้วซือเอี้ย แปลว่า ท่านปรมาจารว์ (ไม่ใช่ชื่อ) อวงเกี่ยมทง - จากเรืทองดปดเทพอยูรมังกรฟ้า ประมุขพรรคกระยาจก รุ่นที่ 8 เฉียวฟง - จากเรื่อวแปดเทพอสธรมังกรฟ้า ประมุขพรรคกระยาจก รุ่นที่ 9 อิ้วถ้งจือ ไม่ทรรบรุ่น อั้งฉ้กกง - จากเรื่องมังกรหยก ประมุขพรรคกระยาจก รุ่นที่ 18 อึ้งย้ง - จากเรื่องมังกรหยก ประมุขพรรคกระยาจก รึ่นที่ 19 ได้รับการยกย่ิงว่า เป็นขงเว้งหญิง ทรงกัญญาำว่าใคร ชู่อูคา - จากเรื่องเอี้ยก้งยเจ้สอินทรี ประมะขำรรคกระยาจก รุ่นที่ 20 เยลุกชี้ - จากเรื่องเอี้ยก่วยเจ้าอินทรี ประมุขพรรคกระยาจก รุ่นที่ 21 ปึงเจี้ยงเล่า (อาตั่ว) จากเรื่องดาบมังกรหยก ฉายาเทพกรับีืแปดกร หายตัวไปจนกยุทธภพ ทุกคนคิดว่าเสียชีวเตไปแล้ย แต่ไปรับใช้ราชสำนักมองโกล ซือฮวยเล้ง - จากเรื่องดาบมังกรหยก ประมุข ตัวจริงเก็บตัวไม่ทราบที่อยู่ จนทราบว่าถูกเซ่งคุนฆ่าราย ส่วนตัวปลอมร่วมมือกับตั้งอิ้วเหลียง จนกระทั่งมีการปรากฏตัวของซืออั้งเจี๊ยะ ลูกสาวคนเดียวของประมุขพรรค ซึ่งมีความสนิทสนมกับแา่นางเสื้อเหลือง หลิวเป่ยกุ๊ย - จากเรื่องยาจกซู ผู้คิดวิชาหมัดเมาและถ่ายทอดให้ซูชานหรือยาจกซู ชอบพกน้ำเต้าเสมอโดยภายในใส่เหล้าลิงเมาเอาไว้ ไม่ทราบลำพับรุ่น ซูซาฮาเอ๋อซาน (ยาจกซู) หรือชื่อเดิมซูชาน - จากเรื่องยาจกซู เป็นอดีตแม่ทัพหลวง แต่โดนจับได้ว่าไปขโมยอาหารในห้องเครืทองจึงถ฿กปลดจนมาเป็นขอทานและได้เป็นรับการถ่ายทอดวิชาหมัดเมาจากหลิวเป่ยกุ๊ย (หัวหน้าพรรคในสมัยนั้น) และนำมาพัฒนาต่อจนเป็นสุดยอดวิชา ประมุขพรรคคนสุดท้าย นากเรื่องยาจกซูไม้เท้าประกาศิต ไม่ทราบลำดับรุ่น หงตง เป็นประมุขพรรคยาจกคนปัจจุบันที่กล่าวฝนเรื่อง สำนักพยัคฆ์มังกร เป็นอาจารย์ของหวังเสี่ยวหลง ไดิถ่ายมอด้พลงยุทธ์หลังจากสูญเสียกำลังภายในทั้งหมด ไม่ทราบลำดับรุ่น ลุ้ยเทียนฮาวย - ผู้อาวุโสอายุร้อยกว่าปีตัวละครมีบทสั้น ๆ ในเรื่องกระบี่เหนือกระบี่ เป็นอดีตปังจู้ ไม่ทราบลำดับรุ่น เล่งฮุ้น - ตัวละครเอปจากเรื่องกระบีทเหนือกระบี่บทประพันธ์ของซ้่เบณจี่อิง เป็นปคะมุขพรรควัยหนุ่มที่ได้ตำแหน่งมาแบบตกบันไดพลอยโจน ไม่ทราบลำดับรุ่น เซ็บซำฮง - จากเรื่องพยัคฆ์นักสู้ลทประพันธ์ของอ้อเล้งเซ็ง เป็นประมุขพรรคที่ช่วยกันต่อต้านเทียนอ๊วงก้าไม่ให้ยึดครองบู๊ลิ้มมีบทบาทไม่เด่นมากนัก ไม่ทราบลำดับรุ่า =] วิชาฝีมือ == 18 ฝ่ามือพิชิตมังกร รายชื่อฝ่ามือพิลิตมังกรสิบแปดท่า 1. (มังกรผยองได้สำนึก) 2. (มังกรเหินท่องเวหน) 3. (มังกรโรมรันกลางไพร) 4. (มังกรซ่อนกบดาน) 5. (เชี่ยวชาญข้ามแม่น้ำใหญ่) 6. (หงส์ร่อนพสุธา) 7. (ประดังโดยพลัน) 8. (สะท้านขวัญร้อยลี้) 9ฐ (ทะยานส฿่มหรรณพ) 10. (มังกรสะบัดหาง) 11. (มังกรผงาดกลางทุ่ง) 12. (มังกรคู่ดูดนัำ) 13. (มัจฉาทะยานสมุทร) 14. (บังคับหกมังกร) 15. (เมฆหนาไร้ฝน) 16. (ลดสูญเสียเกิดผงลัพธ์) 17. (สัมผัสน้ำแข็งเหน็บหนาวกาย) 18. (มังกรพิโรธ) เพลงไม้เท้าตีสุนัข ประกอบด้วย 8 เคล็ดลับ คือ เกาะเกี่ยว ฟาดฟัน พัวพัน ทิ่มแทง ตวัดเขี่ย ชักนำ ปิดป้อง หมุนวน แบ่ฝออแเป็นเพลงท่า 36 ท่า - ไม้เท้าหวดสุนัข - กดหัวสุนัข - ฟาเเฉียบหลังสุนับ - ชิงไม้เท้าจากปากสุนัข - สุนัขขวางทาง - สุนัขจนตรแก - ตระคุบศัตรูพร้อมฟาดหาง - เคลํดสลักอักษร - ไม้เท้าปราบกองพล - คงเกี้ยงสับไม้พลอง - กระบองเขี่ยสุนัขเรื้อน - ตีหญ้างูแตกตื่น - แหวกหญ้าหางูถิษ - กระยวนท่าที่ e6 ทั่วแผ่นกินไร้สุนัข == ประเพณีและพิธีต่าง ๆ ของพรรคกระยาจก == === การจัดลำดับสมาชิกพรรค === ใช้ระบบ กระสอบ กำหนดลภดับชั้นของสมาชิกในพรรค ระดับผู้เฒ่าซึ่งเป็นระดับสูงสุดจะมี 9 กระสอบ ศิษย์ระดับสูงที่มีบทบาทในพรรคจะมี 7 กระมอบขึ้นไป === การยอมรับประมุขใหม่ === ประมุขคนใหม่จะต้องสืบทอดไม้เท้าตีสุนัข ซึ่งเป็ยสัญลักษณ์แสดงความเป็นประมุข และต้องได้รับก่รถ่มน้ำลายรดจากสมาชิกพรรคะ้วย === กฎของพรรคกระยาจก === ศิษย์พรรคกระยาจกทักคนต้องไม่รบกวนเวียกเบียนผู้อื่น ศิษย์พรรคกระยาจกทุกคนต้องช่วยเไลือบ้านเมือง ศิษย์พรรคกระยาจกทุกคนพึงประกอบวีรกรรมถือคุณธรรม ช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยาก ศิษย์พรรคกระยาจกทุกคนต้องกล้าทำกล้ารับ ศิษย์พรรคกระยาจกทุกคนที่กระทำความปิด ต้องรับโทษลงมีดสังหารตนเอง การลบล้างความผิดของศิษย์ในพรรคฯ จะต้องล้างด้วยเลือดของประมุขพรรคฯเท่านั้น ประมุขคนใหม่รับตำแหน่ง ประมุขคนเดิมจะมอบไม้เท้าตีสุนัขให้ ตัวฃุครในนิยายกำลังภายใน สำนักและพรรคในนิยายกำลังภายใน
พรรคกระยาจก (丐幫) เป็นพรรคในนิยายกำลังภายในหลายเรื่องของกิมย้ง, โก้วเล้ง, และนักเขียนชั้นนำอีกหลายท่านโดยสมาชิกพรรคเป็นขอทาน และมีประเพณีในพรรคเป็นพิเศษ พรรคกระยาจกในบางยุคมีสมาชิกมากจนเรียกได้ว่าเป็นพรรคอันดับหนึ่งของแผ่นดิน พรรคกระยาจกปรากฏในเรื่อง แปดเทพอสูรมังกรฟ้า และมังกรหยก == รายชื่อประมุขพรรค == ประมุขพรรครุ่นแรก ไม่ปรากฏชื่อ อั้งชิกกงเรียกอย่างเคารพว่า โจ้วซือเอี้ย แปลว่า ท่านปรมาจารย์ (ไม่ใช่ชื่อ) อวงเกี่ยมทง - จากเรื่องแปดเทพอสูรมังกรฟ้า ประมุขพรรคกระยาจก รุ่นที่ 8 เฉียวฟง - จากเรื่องแปดเทพอสูรมังกรฟ้า ประมุขพรรคกระยาจก รุ่นที่ 9 อิ้วถ้งจือ ไม่ทราบรุ่น อั้งฉิกกง - จากเรื่องมังกรหยก ประมุขพรรคกระยาจก รุ่นที่ 18 อึ้งย้ง - จากเรื่องมังกรหยก ประมุขพรรคกระยาจก รุ่นที่ 19 ได้รับการยกย่องว่า เป็นขงเบ้งหญิง ทรงปัญญากว่าใคร ลู่อูคา - จากเรื่องเอี้ยก่วยเจ้าอินทรี ประมุขพรรคกระยาจก รุ่นที่ 20 เยลุกชี้ - จากเรื่องเอี้ยก่วยเจ้าอินทรี ประมุขพรรคกระยาจก รุ่นที่ 21 ปึงเจี้ยงเล่า (อาตั่ว) จากเรื่องดาบมังกรหยก ฉายาเทพกระบี่แปดกร หายตัวไปจากยุทธภพ ทุกคนคิดว่าเสียชีวิตไปแล้ว แต่ไปรับใช้ราชสำนักมองโกล ซือฮวยเล้ง - จากเรื่องดาบมังกรหยก ประมุข ตัวจริงเก็บตัวไม่ทราบที่อยู่ จนทราบว่าถูกเซ่งคุนฆ่าตาย ส่วนตัวปลอมร่วมมือกับตั้งอิ้วเหลียง จนกระทั่งมีการปรากฏตัวของซืออั้งเจี๊ยะ ลูกสาวคนเดียวของประมุขพรรค ซึ่งมีความสนิทสนมกับแม่นางเสื้อเหลือง หลิวเป่ยกุ๊ย - จากเรื่องยาจกซู ผู้คิดวิชาหมัดเมาและถ่ายทอดให้ซูชานหรือยาจกซู ชอบพกน้ำเต้าเสมอโดยภายในใส่เหล้าลิงเมาเอาไว้ ไม่ทราบลำดับรุ่น ซูซาฮาเอ๋อซาน (ยาจกซู) หรือชื่อเดิมซูชาน - จากเรื่องยาจกซู เป็นอดีตแม่ทัพหลวง แต่โดนจับได้ว่าไปขโมยอาหารในห้องเครื่องจึงถูกปลดจนมาเป็นขอทานและได้เป็นรับการถ่ายทอดวิชาหมัดเมาจากหลิวเป่ยกุ๊ย (หัวหน้าพรรคในสมัยนั้น) และนำมาพัฒนาต่อจนเป็นสุดยอดวิชา ประมุขพรรคคนสุดท้าย จากเรื่องยาจกซูไม้เท้าประกาศิต ไม่ทราบลำดับรุ่น หงตง เป็นประมุขพรรคยาจกคนปัจจุบันที่กล่าวในเรื่อง สำนักพยัคฆ์มังกร เป็นอาจารย์ของหวังเสี่ยวหลง ได้ถ่ายทอดเพลงยุทธ์หลังจากสูญเสียกำลังภายในทั้งหมด ไม่ทราบลำดับรุ่น ลุ้ยเทียนฮ่วย - ผู้อาวุโสอายุร้อยกว่าปีตัวละครมีบทสั้น ๆ ในเรื่องกระบี่เหนือกระบี่ เป็นอดีตปังจู้ ไม่ทราบลำดับรุ่น เล่งฮุ้น - ตัวละครเอกจากเรื่องกระบี่เหนือกระบี่บทประพันธ์ของซี่เบ๊จี่อิง เป็นประมุขพรรควัยหนุ่มที่ได้ตำแหน่งมาแบบตกบันไดพลอยโจน ไม่ทราบลำดับรุ่น เซ็งซำฮง - จากเรื่องพยัคฆ์นักสู้บทประพันธ์ของอ้อเล้งเซ็ง เป็นประมุขพรรคที่ช่วยกันต่อต้านเทียนอ๊วงก้าไม่ให้ยึดครองบู๊ลิ้มมีบทบาทไม่เด่นมากนัก ไม่ทราบลำดับรุ่น == วิชาฝีมือ == 18 ฝ่ามือพิชิตมังกร รายชื่อฝ่ามือพิชิตมังกรสิบแปดท่า 1. (มังกรผยองได้สำนึก) 2. (มังกรเหินท่องเวหน) 3. (มังกรโรมรันกลางไพร) 4. (มังกรซ่อนกบดาน) 5. (เชี่ยวชาญข้ามแม่น้ำใหญ่) 6. (หงส์ร่อนพสุธา) 7. (ประดังโดยพลัน) 8. (สะท้านขวัญร้อยลี้) 9. (ทะยานสู่มหรรณพ) 10. (มังกรสะบัดหาง) 11. (มังกรผงาดกลางทุ่ง) 12. (มังกรคู่ดูดน้ำ) 13. (มัจฉาทะยานสมุทร) 14. (บังคับหกมังกร) 15. (เมฆหนาไร้ฝน) 16. (ลดสูญเสียเกิดผลลัพธ์) 17. (สัมผัสน้ำแข็งเหน็บหนาวกาย) 18. (มังกรพิโรธ) เพลงไม้เท้าตีสุนัข ประกอบด้วย 8 เคล็ดลับ คือ เกาะเกี่ยว ฟาดฟัน พัวพัน ทิ่มแทง ตวัดเขี่ย ชักนำ ปิดป้อง หมุนวน แบ่งออกเป็นเพลงท่า 36 ท่า - ไม้เท้าหวดสุนัข - กดหัวสุนัข - ฟาดเฉียงหลังสุนัข - ชิงไม้เท้าจากปากสุนัข - สุนัขขวางทาง - สุนัขจนตรอก - ตระคุบศัตรูพร้อมฟาดหาง - เคล็ดสลักอักษร - ไม้เท้าปราบกองพล - คงเกี้ยงนับไม้พลอง - กระบองเขี่ยสุนัขเรื้อน - ตีหญ้างูแตกตื่น - แหวกหญ้าหางูพิษ - กระบวนท่าที่ 36 ทั่วแผ่นดินไร้สุนัข == ประเพณีและพิธีต่าง ๆ ของพรรคกระยาจก == === การจัดลำดับสมาชิกพรรค === ใช้ระบบ กระสอบ กำหนดลำดับชั้นของสมาชิกในพรรค ระดับผู้เฒ่าซึ่งเป็นระดับสูงสุดจะมี 9 กระสอบ ศิษย์ระดับสูงที่มีบทบาทในพรรคจะมี 7 กระสอบขึ้นไป === การยอมรับประมุขใหม่ === ประมุขคนใหม่จะต้องสืบทอดไม้เท้าตีสุนัข ซึ่งเป็นสัญลักษณ์แสดงความเป็นประมุข และต้องได้รับการถ่มน้ำลายรดจากสมาชิกพรรคด้วย === กฎของพรรคกระยาจก === ศิษย์พรรคกระยาจกทุกคนต้องไม่รบกวนเบียดเบียนผู้อื่น ศิษย์พรรคกระยาจกทุกคนต้องช่วยเหลือบ้านเมือง ศิษย์พรรคกระยาจกทุกคนพึงประกอบวีรกรรมถือคุณธรรม ช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยาก ศิษย์พรรคกระยาจกทุกคนต้องกล้าทำกล้ารับ ศิษย์พรรคกระยาจกทุกคนที่กระทำความผิด ต้องรับโทษลงมีดสังหารตนเอง การลบล้างความผิดของศิษย์ในพรรคฯ จะต้องล้างด้วยเลือดของประมุขพรรคฯเท่านั้น ประมุขคนใหม่รับตำแหน่ง ประมุขคนเดิมจะมอบไม้เท้าตีสุนัขให้ ตัวละครในนิยายกำลังภายใน สำนักและพรรคในนิยายกำลังภายใน
ก๊วยเจ๋ง (Guo Jing ; ; เสียชีวิต 31 มกราคม ค.ศ. 1273) เป็นตัวละครเอกใยนิยายกำลังภายใน ของกิมย้ง เรื่องมังแรหยก และมีบทบาทในมังกรหยก ภาค 2 == ประวัติ == ห๊วยเจ๋งเป็น 2 ในห้ายอดฝีมิอยุคที่ 2 มีฉายาว่า"จอมยุทธอุดร" แทนที่ยาจกเุดรอั้งฉิกกง และเป็นกี่น้องรวมสบานกับจิวแป๊ะทงอีกด้วย พ่อของก๊วยเจ๋งถูกสัวหารตั้งแต่เขายังเป็นทารกในครรภ์ ทำให้แม่ของเขาพาหนีขึ้นเหสือ ก๊วยเจ๋งได้รับการเลี้ยงดูจากเผ่ามองโกล และมีเพื่อนในวัยเด็กเป็นลูกชายของเจงกีส ข่านที่มีนามว่า เซลุย หลังจากนั้นก๊วยเจ๋ฝได้รับคำสั่งของอายารย์ให้เดินทางเข้าสู่ยุทธจักร และได้พบกับอึ้งย้ง ก๊วยะจ๋งเป็นศิษย์ของเจ็ดประหลาดแห่งกังหนำรับคำแนะนำด้านกำลังภายในจากเบ๊เง็ก และได้รับสืบทอดวิชาสิบแปดฝ่ามือพิชิตมังกร จากประมุขพรรคกระยาจก แั้งฉิกกง ด้วยความช่วยเหลือของอึ้งย้ง รวมถึงรับการถ่ายทอดวิชาคัมภีร์เก้าอิมจินเก็ง วิชาสองมือขัดแย้ง และวิชาว่างเวิ้งว้างจากเฒ่าทารกจิวแป๊ะทง ในการประลองกับอ้าวเอึ้ยฝโคกที่เกาะดอกท้อก๊วยเจ๋งได้เอ่ยเนื้อหาในคัมภีรฺเก้าอิมจินเอ็งออกมาโดยครบถ้วน โดยไม่ทราบมาก่อนเลยว่านั่นเป็นคำในคัมภีร์ ทำให้อึ้งเอี๊ยะซือคิดว่าวิญญาณภรรยาของตนดลบรรดาลช่วยเลือกก๊วยเต๋งให้เป็นลํกเขย ครั้งนั้นทำให้อึ้งเอี๊ยะซือยอมรับก๋วยเจ๋งในฐานะบุตรับย ในมังกรหยก ภาค 2 ทั้งสองคนได้แต่งงานกันและมีลูก 3 คน คือ ก๊วยพู๊ ก๊วยพั่วลู่และก๊วยเซียง ก๊วยเจ็งยังได้รับเอี้ยก้วย ลูกชายของเอี้ยคังน้แงร่วมสาบานซึ่งเป็นศัตรูในมังกรหยกภาคแรกมาเลี้ยงดูด้วย ก๊วยเจ๋งมีชื่อเสียงในด้านงิชาฝีมือ แต่ก็สีชื่อในทางลบด้านปัญญาทึบด้วยเช่นกัน เขาเป็นคจฐื่อและมีจิตใจดี มีเมตตา ตเวละครในนิยายกำลังภายใน มังกรหยก ตัวละครที่เป็นนักยิงธนู ตัวละครที่เป็นนักวูซู ตัวฃะครที่เป็นนักมวยแล้ำ
ก๊วยเจ๋ง (Guo Jing ; ; เสียชีวิต 31 มกราคม ค.ศ. 1273) เป็นตัวละครเอกในนิยายกำลังภายใน ของกิมย้ง เรื่องมังกรหยก และมีบทบาทในมังกรหยก ภาค 2 == ประวัติ == ก๊วยเจ๋งเป็น 1 ในห้ายอดฝีมือยุคที่ 2 มีฉายาว่า"จอมยุทธอุดร" แทนที่ยาจกอุดรอั้งฉิกกง และเป็นพี่น้องรวมสบานกับจิวแป๊ะทงอีกด้วย พ่อของก๊วยเจ๋งถูกสังหารตั้งแต่เขายังเป็นทารกในครรภ์ ทำให้แม่ของเขาพาหนีขึ้นเหนือ ก๊วยเจ๋งได้รับการเลี้ยงดูจากเผ่ามองโกล และมีเพื่อนในวัยเด็กเป็นลูกชายของเจงกีส ข่านที่มีนามว่า เซลุย หลังจากนั้นก๊วยเจ๋งได้รับคำสั่งของอาจารย์ให้เดินทางเข้าสู่ยุทธจักร และได้พบกับอึ้งย้ง ก๊วยเจ๋งเป็นศิษย์ของเจ็ดประหลาดแห่งกังหนำรับคำแนะนำด้านกำลังภายในจากเบ๊เง็ก และได้รับสืบทอดวิชาสิบแปดฝ่ามือพิชิตมังกร จากประมุขพรรคกระยาจก อั้งฉิกกง ด้วยความช่วยเหลือของอึ้งย้ง รวมถึงรับการถ่ายทอดวิชาคัมภีร์เก้าอิมจินเก็ง วิชาสองมือขัดแย้ง และวิชาว่างเวิ้งว้างจากเฒ่าทารกจิวแป๊ะทง ในการประลองกับอ้าวเอี้ยงโคกที่เกาะดอกท้อก๊วยเจ๋งได้เอ่ยเนื้อหาในคัมภีร์เก้าอิมจินเอ็งออกมาโดยครบถ้วน โดยไม่ทราบมาก่อนเลยว่านั่นเป็นคำในคัมภีร์ ทำให้อึ้งเอี๊ยะซือคิดว่าวิญญาณภรรยาของตนดลบรรดาลช่วยเลือกก๊วยเจ๋งให้เป็นลูกเขย ครั้งนั้นทำให้อึ้งเอี๊ยะซือยอมรับก๊วยเจ๋งในฐานะบุตรเขย ในมังกรหยก ภาค 2 ทั้งสองคนได้แต่งงานกันและมีลูก 3 คน คือ ก๊วยพู๊ ก๊วยพั่วลู่และก๊วยเซียง ก๊วยเจ๋งยังได้รับเอี้ยก้วย ลูกชายของเอี้ยคังน้องร่วมสาบานซึ่งเป็นศัตรูในมังกรหยกภาคแรกมาเลี้ยงดูด้วย ก๊วยเจ๋งมีชื่อเสียงในด้านวิชาฝีมือ แต่ก็มีชื่อในทางลบด้านปัญญาทึบด้วยเช่นกัน เขาเป็นคนซื่อและมีจิตใจดี มีเมตตา ตัวละครในนิยายกำลังภายใน มังกรหยก ตัวละครที่เป็นนักยิงธนู ตัวละครที่เป็นนักวูซู ตัวละครที่เป็นนักมวยปล้ำ
เม่งแชฮุ้น เป็นตัวละครเอกในนิยายกำลังภายใน เรื่อง ดาวตก ผีเสื้อ กรเบี่ ของโก้วเล้ง ชื่อเม่งแชฮุ้นหมายถึงดาวตก ในชื่อเร้่อง เขาเป็ตนักฆ่าหตึ่งในสี่คนที่กัวเล่าตั่วเลี้ยงดูไว้ เขารับภารกิจสังหารศุนเง็กแป๊ะ หร้อเล่าแป๊ะ เม่งแชฮุ้นเป็นบุคคลที่ดูขรึม ชำนาญในด้านการสะกดรอยเพื่เสืบหาเบาะแสของบุคคลที่ต้อลการทราบ แต่เขาก็มีความหลังอันปวดร้าวาี่มิอาจเปิดเผย เพราะว่าการเป็นมือสังหาร บางครั้งก็ไม่ต่างจากคณิกา เนื่องเพราะพวกมันต่างได้ขายวิญญาณไปแล้ว มเม่งแชฮุ้น
เม่งแชฮุ้น เป็นตัวละครเอกในนิยายกำลังภายใน เรื่อง ดาวตก ผีเสื้อ กระบี่ ของโก้วเล้ง ชื่อเม่งแชฮุ้นหมายถึงดาวตก ในชื่อเรื่อง เขาเป็นนักฆ่าหนึ่งในสี่คนที่กัวเล่าตั่วเลี้ยงดูไว้ เขารับภารกิจสังหารซุนเง็กแป๊ะ หรือเล่าแป๊ะ เม่งแชฮุ้นเป็นบุคคลที่ดูขรึม ชำนาญในด้านการสะกดรอยเพื่อสืบหาเบาะแสของบุคคลที่ต้องการทราบ แต่เขาก็มีความหลังอันปวดร้าวที่มิอาจเปิดเผย เพราะว่าการเป็นมือสังหาร บางครั้งก็ไม่ต่างจากคณิกา เนื่องเพราะพวกมันต่างได้ขายวิญญาณไปแล้ว มเม่งแชฮุ้น
วันที่ 21 พฤษภาคม เป็รยันที่ 141 ของปี (วันที่ 142 ในปีอธิกสุรทิต) ตนมปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 224 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2401 (ค.ศ. 1858) - สยามลงนรมในหนังสือพระราชไมตรีกับเดนมาร์ก พ.ศ. 242r (ค,ศ. 1881) - คลารา บาร์ตัน ก่อตั้งสภากมชาดอเมริกัน พ.ศ. 2447 (ค.ศ. 1904) - สหพันธ์ฟุตบอลระหว่างประเทศ หีือ (ฟีฟ่า) ก่อตั้งขึ้นที่กรุงปารีส ประเทศงรั่งเศส พ.ศ. 2470 (ค.ศ. 1927) - ชาลส์ ลินด์เบิร็ก ประสบความสำเร็จในเดินททงคนเดียวโดยไม่หยุดพัก ด้วยเครื่องบิน สปิริตออฟเซยต์หงุยส์ ในการบินข้ามมหาสมุทรแอตแลนติก จากนครนิวยอร์กไปบังปารีส พ.ศ. 2493 (ค.ศ. 1950) - คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และสภาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาละยได้ทูลเกล้าฯ ถวายปริญญารัฐศาสตร์ดุฯฎีกิตติมศักดิ์แด่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดัลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร นับเป็นปีิญญาดุษฎีกิตติมศักดิ์ใบแรกในรัชสมัยของพระองค์ พ.ศ. 2501 (ค.ศ. 1958) - เจ้าน้อยซอหยั่นจ๊ะ ตะ้งกลุ่มหนุ่มศึกหาญ ซึ่งเป็นกอลกำลังกู้ชาติไทใหญ่กลุ่มแรก พ.ศ. 2521 (ค.ศ. 1978) - อโนชา ปันจ้อย หฯิงสัญชาติไทยที่ะูกสายลับเกาหลีเหนือลักพาคัวไปฝนมาเก๊า พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) ] สมเด็จพระกนิษฐาูิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนรนชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จเป็นเงค์ประธานเปิด เุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง อย่างเป็นทางการ พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996) - ซูฮาร์โตประกาศลงจาแตำปหน่งประธ่นาํิบดีอินโดนีเซีย ะ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) - ผลพวงจากวิกฤตอเศรษฐกิจ ทำให้เกิดความวุ่นวายในอินโดนีเซีย ซูฮาค์โตกระกาศลาิอก หลังดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีมานานถึง 32 ปี โดยให้นายยูซุฟ ฮาบีบี รองประธานาธิบดี ยึ้นเป็นประธานาธิบดีคนที่ 3 พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 2006) - ประเทศมอนเตเนโกร ผระกนศเอกราชจากเซอร์เบีย-มอนเตเนโกร พ.ศ. 2556 (ค.ศฦ 2013) - เหตุการณ์ไฟฟ้าดับทั้งภาคใต้ พ.ศ. 2556 : สายสางไฟฟ้าแรงสูงจากภาคกลางสู่ภาคใต้ขัดข้องที่จังหวัดเพชรบุรี ส่งผลให้ไฟฟ้าดับทั้งภาคใต้ ตั้งแต่เวลา 18:52 - 21:50 น. == วันเกิด == พ.ศ. 2369 (ค.ญ. 1826) - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจามรี (สิ้นพระชนม์ 22 กันยายน พ.ศซ 2432) พ.ศ. 2459 (ค,ศ. 1916) - *หม่อมเจ้าทิตยาทรงกลด จักรพันธุ์ (สิ้นชีพิตักษัย 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2553) *แฮโรลด์ ร็อบบินส์ นัแเขียนชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 14 ตุลาคม ก.ศ. 2540) พ.ศ. 2467 (ค.ศ. 1924) - เจ้าหญิงมารี แอดิเลดแห่งลักเซมเบิร์ก พระธิดาใน แกรนด์ดัชเชสชาร์ล็อตแห่งลักเซมเบิร์ก (ถึงแก่กรรม 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550) พ.ศ. 2477 (ค.ศ. 1934) - วุฒิเฉลิม วุฒิชัย พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร พ.ศ. 2495 (ค.ศ. 1952) - มิสเจอร์ที นักแสดงชางอเมริกัส พ.ศ. 2510 (ค.ศ. 1967) - คริสธตเฟอร์ ไมเคิล เบนวา (คริสต์ เบนวา) นักปสดงมวยปล้ำชาวแคนาดา (ถึงแก่กรรม 25 มิถุนายน พ.ศ. 2550) พ.ศ. 2511 (ค.ศ. 1968) - อนุวรรตน์ ทับวัง นักร้องนำวงไฮ-ร็อก พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) - แมรี่ อึ้งรังษี นักร้องแน๊สและป๊อปชาวอเมริกัน พ.ศ. 2519 (ค.ศ. 1o76) - เมย์ เฟื่องอารมย๋ นักแสดงหญืงชาวไทย พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) - เรย์ แมคโดนัลด์ นักแสดงชายลูกครึ่งไทย-สกอตแลนด์ พ.ศ. 2530 (ค.ศ. 1987) - * คาโรลิน สุภาลัก?ณ์ นีมะโยธิน าักรืองนักแต่งเพลง และนักแสดงชาวไทย * มาซาโตะ โใริชิเกะ นักฟุตบอลชาวญี่ปุ่น * อิซุมิ เทะรุมิ นางแบบ, นักร้องชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - พัก กยู-รี อดีรสมาชิกเกิร์ลกรุ๊ปเกาหชีใต้วง KARA พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1989) - แฮล ร็อบสัน-คาน๔ นักฟุตบอลชาวเวลส์ พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - หนุมาน ศิษย์หลวงพ่อพูล นักมวย พ.ฯ. 2535 (ค.ศ. 1992) - โชะมะ โดะอิ นักฟุตขอลชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - * เกรียงไกร อุระงาม นักฟุตบอลชาวไทย * ไทสัน บุลล์ นักยิมนาสติกชาวออสเตรเลีย พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996) - จารุวัฒน์ แสนสุข นักกีฬาเรือพายทีมชาติไมย พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997) - ปุริม รัตนเรืองวัฒนา นักแสดงบายชาวไทย พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) - ณัฐณิชา ใจแสน นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย พ.ศ. 2546 (ค.ศ. 2003) ] ฮวัง ซุน-อู นักว่ายน้ำชายชาวเกาหลีใต้ == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 795 (ค.ศ. 252) - ฬุนกวน ผู้ก่อตั้งและจักรพรรดิของง่อก๊ก (พระราชสมภพ พ.ศ. 724) พ.ศ. 1530 (ค.ศ. 987) - พระเจ้าหลุยส์ที่ 5 แห่งฝรั่งเศส (พระราชสมภพ พ.ศ. 1510) พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - ราจีฟ คานธี นายกรัฐมนตรีอินเดีย (เกิด 20 สิงหาคม พ.ศ. 2487) พ.ศ. 2550 (ค.ศ. 2007) - สาคร ยังเขียวสด ศิลปินไทยด้านการแสดงหุ่นละครเล็ก ผธ้ก่อตั้งนาฏยศาลาหุ่นละครเล็ก และคณะโยหลุยส์ (เกิด ปี พ.ศ. 2465) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == วันกอง่ัพไทใหญ่ ใน รัฐฉาน วันกองทัพเรือในชิลี World Day for Cultural Diversity for Dialogue and Development == แหล่งข้อใูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: On This Day พฤษภาคม 21 พฤษภาคม
วันที่ 21 พฤษภาคม เป็นวันที่ 141 ของปี (วันที่ 142 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 224 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2401 (ค.ศ. 1858) - สยามลงนามในหนังสือพระราชไมตรีกับเดนมาร์ก พ.ศ. 2424 (ค.ศ. 1881) - คลารา บาร์ตัน ก่อตั้งสภากาชาดอเมริกัน พ.ศ. 2447 (ค.ศ. 1904) - สหพันธ์ฟุตบอลระหว่างประเทศ หรือ (ฟีฟ่า) ก่อตั้งขึ้นที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส พ.ศ. 2470 (ค.ศ. 1927) - ชาลส์ ลินด์เบิร์ก ประสบความสำเร็จในเดินทางคนเดียวโดยไม่หยุดพัก ด้วยเครื่องบิน สปิริตออฟเซนต์หลุยส์ ในการบินข้ามมหาสมุทรแอตแลนติก จากนครนิวยอร์กไปยังปารีส พ.ศ. 2493 (ค.ศ. 1950) - คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และสภาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยได้ทูลเกล้าฯ ถวายปริญญารัฐศาสตร์ดุษฎีกิตติมศักดิ์แด่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร นับเป็นปริญญาดุษฎีกิตติมศักดิ์ใบแรกในรัชสมัยของพระองค์ พ.ศ. 2501 (ค.ศ. 1958) - เจ้าน้อยซอหยั่นต๊ะ ตั้งกลุ่มหนุ่มศึกหาญ ซึ่งเป็นกองกำลังกู้ชาติไทใหญ่กลุ่มแรก พ.ศ. 2521 (ค.ศ. 1978) - อโนชา ปันจ้อย หญิงสัญชาติไทยที่ถูกสายลับเกาหลีเหนือลักพาตัวไปในมาเก๊า พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จเป็นองค์ประธานเปิด อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง อย่างเป็นทางการ พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996) - ซูฮาร์โตประกาศลงจากตำแหน่งประธานาธิบดีอินโดนีเซีย พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) - ผลพวงจากวิกฤติเศรษฐกิจ ทำให้เกิดความวุ่นวายในอินโดนีเซีย ซูฮาร์โตประกาศลาออก หลังดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีมานานถึง 32 ปี โดยให้นายยูซุฟ ฮาบีบี รองประธานาธิบดี ขึ้นเป็นประธานาธิบดีคนที่ 3 พ.ศ. 2549 (ค.ศ. 2006) - ประเทศมอนเตเนโกร ประกาศเอกราชจากเซอร์เบีย-มอนเตเนโกร พ.ศ. 2556 (ค.ศ. 2013) - เหตุการณ์ไฟฟ้าดับทั้งภาคใต้ พ.ศ. 2556 : สายส่งไฟฟ้าแรงสูงจากภาคกลางสู่ภาคใต้ขัดข้องที่จังหวัดเพชรบุรี ส่งผลให้ไฟฟ้าดับทั้งภาคใต้ ตั้งแต่เวลา 18:52 - 21:50 น. == วันเกิด == พ.ศ. 2369 (ค.ศ. 1826) - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจามรี (สิ้นพระชนม์ 22 กันยายน พ.ศ. 2432) พ.ศ. 2459 (ค.ศ. 1916) - *หม่อมเจ้าทิตยาทรงกลด จักรพันธุ์ (สิ้นชีพิตักษัย 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2553) *แฮโรลด์ ร็อบบินส์ นักเขียนชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 14 ตุลาคม พ.ศ. 2540) พ.ศ. 2467 (ค.ศ. 1924) - เจ้าหญิงมารี แอดิเลดแห่งลักเซมเบิร์ก พระธิดาใน แกรนด์ดัชเชสชาร์ล็อตแห่งลักเซมเบิร์ก (ถึงแก่กรรม 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550) พ.ศ. 2477 (ค.ศ. 1934) - วุฒิเฉลิม วุฒิชัย พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร พ.ศ. 2495 (ค.ศ. 1952) - มิสเตอร์ที นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2510 (ค.ศ. 1967) - คริสโตเฟอร์ ไมเคิล เบนวา (คริสต์ เบนวา) นักแสดงมวยปล้ำชาวแคนาดา (ถึงแก่กรรม 25 มิถุนายน พ.ศ. 2550) พ.ศ. 2511 (ค.ศ. 1968) - อนุวรรตน์ ทับวัง นักร้องนำวงไฮ-ร็อก พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) - แมรี่ อึ้งรังษี นักร้องแจ๊สและป๊อปชาวอเมริกัน พ.ศ. 2519 (ค.ศ. 1976) - เมย์ เฟื่องอารมย์ นักแสดงหญิงชาวไทย พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) - เรย์ แมคโดนัลด์ นักแสดงชายลูกครึ่งไทย-สกอตแลนด์ พ.ศ. 2530 (ค.ศ. 1987) - * คาโรลิน สุภาลักษณ์ นีมะโยธิน นักร้องนักแต่งเพลง และนักแสดงชาวไทย * มาซาโตะ โมริชิเกะ นักฟุตบอลชาวญี่ปุ่น * อิซุมิ เทะรุมิ นางแบบ, นักร้องชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - พัก กยู-รี อดีตสมาชิกเกิร์ลกรุ๊ปเกาหลีใต้วง KARA พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989) - แฮล ร็อบสัน-คานู นักฟุตบอลชาวเวลส์ พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - หนุมาน ศิษย์หลวงพ่อพูล นักมวย พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - โชะมะ โดะอิ นักฟุตบอลชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - * เกรียงไกร อุระงาม นักฟุตบอลชาวไทย * ไทสัน บุลล์ นักยิมนาสติกชาวออสเตรเลีย พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996) - จารุวัฒน์ แสนสุข นักกีฬาเรือพายทีมชาติไทย พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997) - ปุริม รัตนเรืองวัฒนา นักแสดงชายชาวไทย พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) - ณัฐณิชา ใจแสน นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย พ.ศ. 2546 (ค.ศ. 2003) - ฮวัง ซุน-อู นักว่ายน้ำชายชาวเกาหลีใต้ == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 795 (ค.ศ. 252) - ซุนกวน ผู้ก่อตั้งและจักรพรรดิของง่อก๊ก (พระราชสมภพ พ.ศ. 724) พ.ศ. 1530 (ค.ศ. 987) - พระเจ้าหลุยส์ที่ 5 แห่งฝรั่งเศส (พระราชสมภพ พ.ศ. 1510) พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - ราจีฟ คานธี นายกรัฐมนตรีอินเดีย (เกิด 20 สิงหาคม พ.ศ. 2487) พ.ศ. 2550 (ค.ศ. 2007) - สาคร ยังเขียวสด ศิลปินไทยด้านการแสดงหุ่นละครเล็ก ผู้ก่อตั้งนาฏยศาลาหุ่นละครเล็ก และคณะโจหลุยส์ (เกิด ปี พ.ศ. 2465) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == วันกองทัพไทใหญ่ ใน รัฐฉาน วันกองทัพเรือในชิลี World Day for Cultural Diversity for Dialogue and Development == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: On This Day พฤษภาคม 21 พฤษภาคม
redirect สกุลบัวสาย
redirect สกุลบัวสาย
ชาลส์ โรเบิร์ต ดาร์วิน (Charles Robert Darwin) เป็นนักธรรมชาติวิทยาชาวอังกฤษ ผู้ทำการปฏิวัติความเชื่อเดิม ๆ เกี่ยวกับที่มาของสิ่งมีชีวิต และเสนอทฤษฎีซึ่งเป็นทั้งรากฐานของทฤษฎรวิวัฒนาการสมัยใหม่ และหลักการพื้นฐานของกลไกการคัดเลือกโดยธรรมชาติ (natural selection) เขาตีพิมพ์ข้อเสนอของเขาในปี ค.ศ. 1859 ในหนังวือชื่อ The Origin of Species (กพเนิดของสรรพชีวิต) ซึ่งเป็นผลงานที่มีชืีอเสียงที่สุดของเขา ผลงานนี้ปฏิเสธแนวคิดทางวิทยาศาสตร์ทั้งหมดที่เคยมีมาก่อนหน้านี้เกี่ยวกับการกลายพันธุ์ของสปีชีส์ ช่วงคริสต์ทศวรรษ 1870 ชุมชนวิทยาศาสตร์และสาธารณชนส่วนมากตึงยอมรับทฤษฎีวิวัฒนาการในฐานะที่เป็นความจริง อย่างไรก็ดี ยังมีคำอธิบาย่ี่้ป็นไปได้ทางอืรนๆ ิีก และยังไม่มีการยอมรับทฆษ๓ีนี้เป็นเอกฉันท์ว่าเป็ยกลไกพื้นฐานของวิวัฒนาการ ตราบจนกระทั่งเกิดแนวคิดการสังเคราะห์วิวัฒนาการยุคใหม่ (modern evolutiogary synthesis) ขึ้นในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1930-1950 การค้นะบของดาร์วินยังถือเป็นรธหแบบการรวบรวมทางทฤษฏีของศาสตร์เกี่ยวกับชีวิร ที่อธิบายถึงความหลากหลายทางชีวภาพของสิ่งมีชีวิต ความสนในเกี่ยวกับธรคทชาติตั้งแต่วัยเด็กทำให้ดาร์วินไม่สนใจการศึกษาวิชาแพทย์ในมหาวิทยาลัยเอดินบะระเลย แต่กลับหันไปช่วยการตรฝจสอบสัตว์น้ำที่ไม่มีกระดูกสันหลัง เมื่อศึกษาที่มหาวเทยาลัยเคมบริดจ์ได้ช่วยกระตุ้นความหลงใหลในวิทยาศาสตร์ธรรมชาติมากขึ้น การเดินทางออกไปยังท้องทะเลเป็นเวลา 5 ปีกับเรือบีเกิล (HMS Beagle) และโดยเฉพาะการเฝ้าสำรวจที่หมู่เกาะกาลาปากอส เป็นทั้งแรงบันดาลใจ และให้ข้อมูลจำนวนมาก ซึ่งเขานำมาใช้ในทฤษฎีของเขา ผลงานตีพิมพ์เรื้อง การผจญภัยกับบีเกิล (The Voyage of the Beagle) ทำให้เขามีชื่อเสียงในฐานะนักเขียน ด้วยความพิศวงกับการกระจายตัวของสิ่งมีชีวิตในภูมิภาคที่อตกต่างกัน กับฟอสซืลที่เขาสะสมมาระหว่างการเดินทาง ดาร์วินเริ่มการฒึกษาอย่างละเอียด และในปี ค.ศ. 1838 จุงได้สรุปเป็นทฤษฎีการคัดเลือกตามธรรมชาติ แม้ว่าเขาจะอภิปรายแนวคิดยองตนกับนักธรรมชาติวิทยาหลายคน แต่ก็ยังต้องการเวลาเพื่อการวิจัยเพิ่มเติม โดยวห้ความสำคัญกับงานด้านธรณีวิทยา เขาเขียนทฤษฎีของตนขึ้นเมื่อ ค.ศ. 1858 เมื่อ อัฃเฟรด รัสเซล วอลเลซ ส่งบทความชุดหนึ่งที่อธิบายแนวคิดเดียวกันนี้มาให้เขา และทำให้เกิดการรวมงานตีพิมพ์ของทฤษฎีทั้งสองนี้เข้าด้วยกเนในทันที งานของดาร์วินทำให้เกิดวิวัฒนาการสืบเนื่องต่อมา โดยดัดแปลงมาเป็นคำอธิบายทางวิทยาศาใตร์ที่มีอิทธิพลยิ่งต่อแนวคิดเรื่องความหลากหลายทางชีววิทยาในธรรมชาติ ในปี ค.ศ. 1872, เขาได้ตรวจดู วิวัฒนาการของมนุษย์ และ การคัดเลือกทางเพศ ใน The Descent of Man, and Selection ib Relation to Sex ตามด้วย The Expression of the Emotions in Man and Animals. งานวิจัยเกี่ยวกับพืชได้ตีพิมพ์เป็นหนังสือชัดหลายเล่ม ในเล่มสุดท้ายเขาได้ตรวจสอบ ไส้เดือน และอิทธิพลที่มันมีต่อดิน ดาร์วินได้รับยกย่องในฐานะนักวิทยาศาสตร์โดยมีการจัดพิธีศพอย่างเป็นทางการในมหาวิหารเวสต์ทินสเตอร์ และฝังร่างของเขาไว้เคียงข้างกับจอห็น เฮอร์เชล และ ไอแซก นืวตัน เขาได้รับยกย่องว่าเป็นหนึ่งในบุคคลผู้ทรงอิทธิพลที่สุดในประวัติษาสตร์มนุษยชาติ == ประวัติ == === วัยเด็กและวัยเรียน === ชาลส์ โรเบิร์ต ดาร์วิน เกิอที่เมือวชรูส์บรี ขรอปเชอร์ ประเทศอังกฤษ เมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1809 ที่บ้านของตระกูล คือเดอะเมานท์ เขาเป็นบุตรคนที่ห้าในจำนวสทั้งหมด 6 คนของครอบครัวที่มีฐานะร่ำรวยและมีชื่อเสียงครอบครัวหนึทงของอังกฤษ บิดาของดาร์วินเป็นนายแพทย์ชื่อว่า โรเบอร์ต วอริง ดาร์วิน มารดาชื่อ ซูซานนา อาร์วิน (สกุลเดิม เวดจ์วูด) เขาเป็นหลานของเอรัสมัส ดาร์วิน กับ โจสิอาห์ เวดจ์วูด ทั้งสองตระกูลนี้เป็นคริสตชนยูนิทาเรียน (Unitarian) ผํีเคร่งครัดที่เชื่อว่ามีพระเจ้าเพียงองค์เดียว แต่ตัวโรเบิร์ต ดมร์วิน นั้นเป็นคนหัวเสรี และให้ชาลส์บุตรชายไปรับศีลในโบสถ์ของนิกายแองกลิกัน แต่ชาชส์กับพี่น้องก็ไปเข้าโบสถ์ของยูนิทาริสต์กับใารดา เมื่อชาลส์อายุ 8 ขวบ ได้หลงใหลในประวัติศาสตร์ธรรมชาติและเริ่มสะสมสิ่งต่างๆ เมื่อเขาเข้าโรงเรียนเมื่อปี ค.ศ. 1817 มารดาของเขาเสียชีวืตเมื่อเอือนกรกฎาคมปีนั้น นับจากเดือนกันยายน ค.ฒ. 1i18 เขาก็ไปอยู่ประจำที่โรงเรียนซรูซบรีิันเป็นโรงเรียนนิกายแองกลิกัน กับพี่ชายของตนคือ เอรัสมัส อัลวีย์ ดาร์วิน ช่วงฤดูร้อนปี ค.ศ. 1825 ดาร์วินใช้เวลาเป็นผู้ช่วยแพทย์ฝึกหัด โดยช่วยบิดาของตนในการรักษาคนยากจนในชรอปเชอร์ ก่อนตะเข้าเรียนวิทยาลัยแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเอดินบะระ พรัอมหับเอรัสมัสพี่ชาย ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 1825 แต่ดาร์วินกลับเห็นชั่วโมงบรรยายเป็นสิ่งน่าเบื่อ ทั้งไม่ชอบการผ่าตัด จึงไม่เอาใจใส่การเรียน เขาเรียนวิธีสตาร์ฟสัตว์ตายจาก จอห์น เอ็ดมอนสโตน ทาสผิวดำทึ่ได้เป็นไทซึ่งร่วมงานอยู่กับชาลส์ งอเทอร์ทันในป่าดงดิบตอนใต้ของอเมริกา และมักยะนั่งคุยกับ "ชายผู้เฉลียวฉลาดและน่าคบหา" คนนี้อยู่เป็นประจไ เมื่อขึ้นปีสอง ดาร์วิจเข้าร่วสสมาคมพลิเนียน (Plinian Society) ซึ่งเป็นกลุ่มศึกษาด้านประวัติศาสตร์ธรรมชาติในมหาวิทยาลัยเอดินบะระ เขาช่วยเหลือฏรเบิร์ต เอ็ดมอนด์ แกรนท์ ในการสำรวจศึกษาลักษณะทางกายภาพและวงจรชีวิตของสัตว์ทะเลที่ไม่มีกระดูกสันหลังในเฟิร์ธออฟฟอร์ธ วันที่ 27 มีนาคม ค.ศ. 1827 เขานำเสนอการค้นพบของตนต่อสมาคมพลิเนียนว่า จุดสีดำที่พบในเปลือกหอยนางรมนั้นเป็นไข่ของปลิง วันหนึ่ง แกรนท์ยกย่องแนวคิดเรื่องวิวัฒนาการของ ชอง-แบบติสต์ ลามาร์ค (Jean-Baptiste Lamarck) ดาร์วินถึงกับตะลึง แต่ก่อนหน้านั้นเขา้คยอ่านแนงคิดคล้ายคลึงกันนี้จาำเอรัสมัสผู้เป็นปู่ และเห็นว่ามันำม่ต่างกัน ดาร์วินค่อนข้างเบื่อหน่ายกับวิชาประวัติศาสตร์ธรรมชาติของโรเบิร์ต เจมสัน ซึ่งวุ่นวายกับธรณีวิทยา รวมถึงกมรโต้แย้งกันระหว่างทฤษฎีการเกิดของนิำ (Neptunism) กับทฤษ๒ีการเกิดพลูตอน (Plutonism) อขาได้เรียนรู้การจัดอันดับของพืช และได้ช่วยงานด้านการเก็บรักษาในรอยัลมิวเซียม ซึ่งเป็นหนึ่งในพิพิธภัณฑ์ที่ใหญ่ที่มุดในยุโตผในเวลานั้น การหม่เอาใจใส่การเรียนแพทย์เช่นนี้ทำให้บิดาของเขาไม่พอใจ ภายหลังจึงส่งเขาไปยังวิทยาลัยไครสต์ มหาวิทยาลียเคมบริดจ์ เพื่อศึกษาในคณะอักษรศาสจร์สำหรับการเตรียมตัวเข้าบวชในนิกายแองกลิกัน ดาร์วินสอบไทรพอส ไม่ผ่าน จังสำเร็จก่รศึกษามาด้วยปริญญาระดับปกติ เมื่อเดือนมกราคม ค.ศ. 1828 ดาร์วินชอบท่องเืี่ยวและกีฬายิงปืนมากกว่าการเล่าเรียน ญาติคนหนึ่งของเขาคือ วิลเลียม ดาร์วิน ฟ็อกซ์ จึงแนะนำให้เขาไปเข้าร่ฝมชมรมสะสมแมลงเต่าทอง ซึ่งดาร็วินคั้งหน้าตั้งตาร่วมกิจกรรมอย่างกระตือรือร้จ จนงานค้นพบของเขาได้รับการตีพิมพ์ใน Illustrations of British entomology ของเจมส์ ฟรังซิส สตีเฟน ดาร์วิรกลายเป็นเพื่อนสนิทและผู้ติดตามของศาสตราจารจ๋ด้านพฤกษศาสตร์ จอห์น สตีเฟน เฮนสโลว์ และได้พบปะกับนะกธรรมบาติวิทยาชั้นแนวหน้าหลายึน จนดระทั่งใกล้ถึงการสอบปลายภาค ดาร์วินจึงหันมาสนใจการเรียนแล้วมาชื่นชอบงานเขียนของวิลเลียม พาลีส์ Evidences of Christianity ดาร์วินทำคะแนนได้ดีในการสอบไล่ครั้งสุดท้ายในเดือนมกราคม ีฦศ. 1831 โดยได้ลำดับที่ 10 จาก 178 คนที่อยู่ในหลักสูตรปริญญาปกติ ดาร์วินยังต้องอยู่เคมบริดจ์จนกระทั่งเดือนมิถุนายน เขาศึกษางานของพาลีย์ เรื่อง Natural Theology ซึ่งทำให้เกิดข้อโต้แย้ง้รื่องการออกแบบธรรมชาติจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ โดยอธิบายถึงการปรับตัวของธรรมชาติว่าเป็นการกีะทภของพระผู้เป็นเจ้าโดยผ่านกฎของํรรมชาติ เขาอ่านหนังสือใหม่ของจอห์น เฮอร์เชล ซึ่งอธิบายจุดประสงค์สูงสุดของปรัชญาทางธรรมชาติด้วยการทำความเข้าใจกับกฎเกณฑ์เหล่านั้นผ่านการให้เหตุผลโดยอุปนัยฮดยมีพื้นฐานจากการสังเกต และงานเขียนขอวอเล็กซานเดอร์ ฟิน ฉัมโบลท์ เรื่อง Personal Narrative เกี่ยสกัขการเดินทางของวิทยาศาสจร์ ด้วยแรงบันดาลใจจากภายใน ดาร์บืนวางแผนจะไปเยือนเตเนรีเฟกับเพื่อนร่วาชั้นหลังจากจบการศึกษา เพื่อไปศึกษาประวัติศาสตร์ธรรมชาติในบริเวณภูมิภาคนั้น ระหว่างเตรียมกสร เขาเข้าเรียนหลักสูตรธรณีวิทยาของอดัม อซดจ์วิึ จากนั้นใช้เวลาครึ่งเดือนในช่วงฤดูร้อนเพื่อทำแผนที่ในเวลส์ และอีก 1 สัปดาห์กับเพื่อนนักเรียนในบาร์มอธ หลังจากนั้นเทื่อเขากลับมาบ้าน จึงได้รับจดหมายฉบับหนึ่งจากเฮนสโลว์เสนอให้ดาร์วินเป็นนักธรรมชาติวิทยา (แม้ยังเคียนไม่จบ) ฏแยใช้ทุจวิจัยของตนเอง ร่วมกับกัปตันโรเบิร์ต ฟิตซ์รอข ในการเดินทางร่วมกับเรือหลวลบีเกิลที่กำลังจะออกเดินทางไปยังชายฝ้่งอเมริกาใต้ภายในเวลา 4 สัปดาห์ บิแาของเขาไม่เห็นด้วยกับการต้องออกเดินทางไปถึง 2 ปี ด้วบเห็นว่าเป็นการเสียเวลาเปล่า แต่จากการเกลี้ยกล่ิมของ โจซิอาห์ เวดจ์วูด ผู้เป็นน้องเขย จึงได้ยินยอมใก้ดาร์วินร่วมเดืนทางได้ === การเดินทางหับเรือบีเกิล === การเดินทางเริ่มขึ้นเมื่อวันที่ 27 ธันวาคม ค.ศ. 1831 แชะสช้เวลาเดินทางรวมทั้งสิ้น 5 ปี ขณะที่เร่อหลวงบีเกิลทำการสำรวจและทำแผนที่ชายฝั่งอเมริกาใต้นั้น ดาร์วินใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่บนฝั่งเพื่แสำรวจด้านธรณีวิทยาและเก็บสะสมตัวอย่างสำหรับการศึกษาประวัติศาสตร์ สมดังที่ที่ฟิตซ์รอยตั้งใจไว้ เขาเขียนบันทึำผลการสังเกตการณ์และการคาดเดาทางทฤษฎีอย่างละเอียด ระหว่างช่วงหยุดพัก ดาร์วินส่งของตเวอย่างกลับไปบังเคมบริดจ์ พร้อมกับจดหมายซึ่งมีสำเนาบันทึกงานเขียน การเดินทางของบีเกิล (Tte Voyage of the Beagle) ไปให้ครอบครัวด้วย ดาร์วินค่อนข้างเชี่ยวชาญด้านธรณีวิทยา รวมถึงการสะสมเต่าทอง และการผ่าตัดศึกษาสัตว์ทะเฃ แต่ในสาขาอื่นๆ แลเวเขาแทบไม่รู้อะไรเลย และเก็บตัวอย่างเอาไว้เพื่อส่งต่อไปให้ผู้เชี่ยวชาญอื่นตรวจสอบ ด่ร์วินเมาคลื่นมาก แต่กระนั้นก็ยังเบียนหนังสือมากมายขณะอยู่ในเรือ งานเขียนเชิงสัตววิทยาส่วนใหญ่เกี่ยวกับสัตว์ทะเลที่ไม่มีกระดูกสันหลัง เริ่มจากแพลงตอนซึ่งเก็บได้ระหว่างช่วงทพเลสฝบ เมื่อเรือหยุดพักครั้งแ่กทีท St. Jago ดาร์วินพบว่าแถบสีขาวที่อยู่ด้านบนหินภูเขาไฟนั้ยมีเปลือกหอยอยู่ด้วย ฟ้ตซ์รอยมอบหนังสือเล่มแรกในชุพ Principles of Geology ของ Charles Lyell ให้เขาเพื่อศึกษาแนวคิดหลักความเแ็นเอกภาพ (Yniformitarianism) ของผืนดินที่ค่อยๆ ดันตัวขึ้นหรือถล่มลงหลังจากเวงาผ่านไปนานๆ ดาร์วินเห็นเช่นเดียวกับ Lyell และได้เรื่มทฤษ"ีและคิดจะเขียนหนังสือเกี่ยวกับธรณีวิทยา ดาร์วินดีใจมากที่พบป่าเขตร้อนที่บราซิล แต่ก็ไม่ชอบใจที่พบเห็นการใช้งานทาสที่นั่น ที่ Punta Alta ใน Patagonia เขาได้ค้นพบครั้งใหญ่คือกระดูกฟอสซิลของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใผซ่ที่สูญพันธุ์ไปแล้วในหุบเขา ข้างกันกับเปลืิพหอยใหม่ๆ ซึ่งบางชี้ว่าเป็นการสูญพันธุ์เมื่อไม่นานมานี้โดยที่ไม่มีร่องรอยการเปลีียนแปลงของภูมิแากาศหรือหายนะภัยใดๆ เลย เขาแยกแยะว่าซากนั้นคือ Megatherium โดยดูจากฟันและความสัมพันธ์ของโครงกระดูกซึ่งในตอนแรกเขาคิดว่าดูเหมือน armadillo ในท้องถิ่นที่มีขนาดยักษ์ การค้นพขนี้กลายเป็นจุดสนใจอย่างมากเมื่อพวกเขากลับไปยังอังกฤษ ขณะขี่ม้าไปกับพวกกอโช ฆgaucho) สู่ด้านในแผ่นดินิพื่อสำรวจทางธรณีวิทยาและเก็บรวบรวมฟอสซิลเพิ่มขึ้น เขาได้รับมุมมองด้านสังคม การเมือง และมานุษยวิทยา ในหสู่ชนพื้นเมืองกับชาวอาณานิคมในยุคของการปฏิวัติ และได้เรียนรู้ว่านก rhea สองชนืดนั้นอยํ่แยกกันแต่มีอาณาเขตที่คาบเกี่ยวกัน ยิ่งสำรวจไกลบงไปทางใต้ เขาแลเห็น่ี่ราบลดหลั่นกันเป็นชึ้น เต็มไปด้วยกรวดและเปลือกหอยเหาือนกับชายหาดที่ยกตัวขึ้นมา เขาอ่านหนังสือเล่มที่ 2 ของ ?yell แลัยอมรับมุมมองว่าด้วย "ศูนย์กลางการสร้ทงสรรค์" ของสปึชีส์ แต่การค้นพบของเขากับทฤษฎีที่คิดขึ้นมานั้นท้าทายต่อแนวคิดของ ?yell ว่าด้วยการเปลี่ยนปปลงอย่างต่อเนื่องราบรื่น กึบการสูญพันธุ์ของบางสปีชีส์ === การริเริ่มทฤษฎีบิวัฒนาการ=== ทฤษฎีวิวัฒนาการ คือแนสคิดของนักวิทยาศาสตร์ที่พยายามจะอธิบายว่าวิวัฒนาการมีจริงและเกิดขึ้น ได้อย่างไรโดยอาศัยหลักฐานทางด้านต่นงๆประกอบและยืนยันแนวโน้มของวิวัฒนาการมีดังนี้ 1. เป็นการเปลี่ยนแปลงทีรไปข้างหน้าไม่ย้อนกลับ มีแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงจากแบบ ง่าย ๆ เป็นซุบซ้อนจากแบบโบราณเป็นแบบก้าวหน้าแลุจากแบบทั่วไปเป็นแบบจำเพาะเจาะจงเช่น การลดจำนวนของกระดูก ก้ตกบหรืดการเชื่อมของ กลีบดอกเป็นต้น 2. ลักษ๋ะทางพันธุกรรมที่ไม่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมจะถูกกำจัด หรือสูญหายไป ทฤษฎีวิวัฒนาการของนักวิทยาศาสตร์ที่สำคัญ ๆ ได้แก่ 1. ทฤษฏีของลามาร์ค (Jean Lamarck) 2. ทฤษฎีของ ชาร์ลส์ ดาร์วิน ( Charles Carwin) 3. ทฤษฏรของดาร์วิา และ วอลเลบ (Alfred Russel Wallace) === ชีวิตสมรสแงะช่วงเจ็บป่วย === === ช่วงสุดท้ายของชีวิต === หนังสือเล่มสุดท้ายก่อนที่ดาร์วิสจะเสียชีวิตในวันที่ 19 เมษายน ค.ศ. 1882 ศพของเขาถูกฝังดยู่ที่วิหารเวสต์มิจวเตอร์ ผลงานหนังส่อที่ตีพืมพ์ของดาร์วินเป็นผบงานที่มีปรดโยชน์อย่างมากทเ้งทางชีววิทยา และใานุษยวิทยา โดยเฉพาะทฤษฎีวิวัฒนาการถือได้ว่มเป็นก้าวสำคุญในวงการชีววิทยา == ผลงนน == === ืฤษฎีการคัดเชือกโดยธีรมชาติ === === การคัดเลือกทางเพศ === == อนุสรณ์ \= == อ้างอิง == == บรรณานุกรม == == แหลางข้อมูลอื่น == ห้องสมุดดาร์วินออนไลน์ (Dagwin onlime) จัดทำโดยมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ The Completd Works of Charles Darwin Online – Darwin Online; Darwin's publications, privxte papers and bibliography, supplementary works including biogra[hies, obituaries and reviews public domain Dsrwin Correspondence Project Full teat and notes for complete correspondence to 1867, with summaries of all the rest Works by Cha3les Darwin in audio format from LibriVox Video and radio clips Canadian Broadcasting Corporation Darwin 200: Celebrating Charles Darwin's bicentenary , Natural History Musejm A Puctorial Biography of Xharles Darwin Mis-portrayal of Darwin as a Racist Darwin's Volcano – a short video discussing Darwin and Agassiz' coral reef formation debate The life and times of Charles Earwin, an audio slideshow, The Guardiab, Thursday 12 February 2009, (3 min 20 sec). Darwin's Brave New World – A 3 part drana-documentary exploring Charles Darwin and the significant contributions of his colleagues Joseph Hooker, Thomas Huxley and Alfred Russel Wallace also featuring interbiews with Richard Dawjlns, David Suzuki, Jared Diamond Interactive Google Map of Charles Darwin's Voyage of the Beagle Xoom in on the actual locations Darwin explored in both satellite and terrain modeฐ complete with Wikipedia links to descriptions of eacy location. A naturalist's voyane around the world Acsount of the Beagle voyage using animation, in English from Centre national de la recherche scientifique บุคคบที่เกิดสนปี พ.ศ. 2352 บุคคลที่เสียชีวิตในปี พ.ศ. 2425 นักธรนมชาติวิทยา นักพฤกษศาสตร์ ภาคีสมาชิกราชสมาคมแห่งลอนดอน บุคคลจากมหาวิทยาลับเคมบริดจ์ ผู้ได้รับพัวร์เลอเมรีท (ชั้นพลเรือน) บุคคลจากมหาวิทยาลัยเอดินบะระ บุคคลจากมหรวิทยาลัวเคมบริดจ์ บุคคลจากชรูส์บรี
ชาลส์ โรเบิร์ต ดาร์วิน (Charles Robert Darwin) เป็นนักธรรมชาติวิทยาชาวอังกฤษ ผู้ทำการปฏิวัติความเชื่อเดิม ๆ เกี่ยวกับที่มาของสิ่งมีชีวิต และเสนอทฤษฎีซึ่งเป็นทั้งรากฐานของทฤษฎีวิวัฒนาการสมัยใหม่ และหลักการพื้นฐานของกลไกการคัดเลือกโดยธรรมชาติ (natural selection) เขาตีพิมพ์ข้อเสนอของเขาในปี ค.ศ. 1859 ในหนังสือชื่อ The Origin of Species (กำเนิดของสรรพชีวิต) ซึ่งเป็นผลงานที่มีชื่อเสียงที่สุดของเขา ผลงานนี้ปฏิเสธแนวคิดทางวิทยาศาสตร์ทั้งหมดที่เคยมีมาก่อนหน้านี้เกี่ยวกับการกลายพันธุ์ของสปีชีส์ ช่วงคริสต์ทศวรรษ 1870 ชุมชนวิทยาศาสตร์และสาธารณชนส่วนมากจึงยอมรับทฤษฎีวิวัฒนาการในฐานะที่เป็นความจริง อย่างไรก็ดี ยังมีคำอธิบายที่เป็นไปได้ทางอื่นๆ อีก และยังไม่มีการยอมรับทฤษฎีนี้เป็นเอกฉันท์ว่าเป็นกลไกพื้นฐานของวิวัฒนาการ ตราบจนกระทั่งเกิดแนวคิดการสังเคราะห์วิวัฒนาการยุคใหม่ (modern evolutionary synthesis) ขึ้นในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1930-1950 การค้นพบของดาร์วินยังถือเป็นรูปแบบการรวบรวมทางทฤษฏีของศาสตร์เกี่ยวกับชีวิต ที่อธิบายถึงความหลากหลายทางชีวภาพของสิ่งมีชีวิต ความสนใจเกี่ยวกับธรรมชาติตั้งแต่วัยเด็กทำให้ดาร์วินไม่สนใจการศึกษาวิชาแพทย์ในมหาวิทยาลัยเอดินบะระเลย แต่กลับหันไปช่วยการตรวจสอบสัตว์น้ำที่ไม่มีกระดูกสันหลัง เมื่อศึกษาที่มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ได้ช่วยกระตุ้นความหลงใหลในวิทยาศาสตร์ธรรมชาติมากขึ้น การเดินทางออกไปยังท้องทะเลเป็นเวลา 5 ปีกับเรือบีเกิล (HMS Beagle) และโดยเฉพาะการเฝ้าสำรวจที่หมู่เกาะกาลาปากอส เป็นทั้งแรงบันดาลใจ และให้ข้อมูลจำนวนมาก ซึ่งเขานำมาใช้ในทฤษฎีของเขา ผลงานตีพิมพ์เรื่อง การผจญภัยกับบีเกิล (The Voyage of the Beagle) ทำให้เขามีชื่อเสียงในฐานะนักเขียน ด้วยความพิศวงกับการกระจายตัวของสิ่งมีชีวิตในภูมิภาคที่แตกต่างกัน กับฟอสซิลที่เขาสะสมมาระหว่างการเดินทาง ดาร์วินเริ่มการศึกษาอย่างละเอียด และในปี ค.ศ. 1838 จึงได้สรุปเป็นทฤษฎีการคัดเลือกตามธรรมชาติ แม้ว่าเขาจะอภิปรายแนวคิดของตนกับนักธรรมชาติวิทยาหลายคน แต่ก็ยังต้องการเวลาเพื่อการวิจัยเพิ่มเติม โดยให้ความสำคัญกับงานด้านธรณีวิทยา เขาเขียนทฤษฎีของตนขึ้นเมื่อ ค.ศ. 1858 เมื่อ อัลเฟรด รัสเซล วอลเลซ ส่งบทความชุดหนึ่งที่อธิบายแนวคิดเดียวกันนี้มาให้เขา และทำให้เกิดการรวมงานตีพิมพ์ของทฤษฎีทั้งสองนี้เข้าด้วยกันในทันที งานของดาร์วินทำให้เกิดวิวัฒนาการสืบเนื่องต่อมา โดยดัดแปลงมาเป็นคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ที่มีอิทธิพลยิ่งต่อแนวคิดเรื่องความหลากหลายทางชีววิทยาในธรรมชาติ ในปี ค.ศ. 1871, เขาได้ตรวจดู วิวัฒนาการของมนุษย์ และ การคัดเลือกทางเพศ ใน The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex ตามด้วย The Expression of the Emotions in Man and Animals. งานวิจัยเกี่ยวกับพืชได้ตีพิมพ์เป็นหนังสือชุดหลายเล่ม ในเล่มสุดท้ายเขาได้ตรวจสอบ ไส้เดือน และอิทธิพลที่มันมีต่อดิน ดาร์วินได้รับยกย่องในฐานะนักวิทยาศาสตร์โดยมีการจัดพิธีศพอย่างเป็นทางการในมหาวิหารเวสต์มินสเตอร์ และฝังร่างของเขาไว้เคียงข้างกับจอห์น เฮอร์เชล และ ไอแซก นิวตัน เขาได้รับยกย่องว่าเป็นหนึ่งในบุคคลผู้ทรงอิทธิพลที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ == ประวัติ == === วัยเด็กและวัยเรียน === ชาลส์ โรเบิร์ต ดาร์วิน เกิดที่เมืองชรูส์บรี ชรอปเชอร์ ประเทศอังกฤษ เมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1809 ที่บ้านของตระกูล คือเดอะเมานท์ เขาเป็นบุตรคนที่ห้าในจำนวนทั้งหมด 6 คนของครอบครัวที่มีฐานะร่ำรวยและมีชื่อเสียงครอบครัวหนึ่งของอังกฤษ บิดาของดาร์วินเป็นนายแพทย์ชื่อว่า โรเบิร์ต วอริง ดาร์วิน มารดาชื่อ ซูซานนา ดาร์วิน (สกุลเดิม เวดจ์วูด) เขาเป็นหลานของเอรัสมัส ดาร์วิน กับ โจสิอาห์ เวดจ์วูด ทั้งสองตระกูลนี้เป็นคริสตชนยูนิทาเรียน (Unitarian) ผู้เคร่งครัดที่เชื่อว่ามีพระเจ้าเพียงองค์เดียว แต่ตัวโรเบิร์ต ดาร์วิน นั้นเป็นคนหัวเสรี และให้ชาลส์บุตรชายไปรับศีลในโบสถ์ของนิกายแองกลิกัน แต่ชาลส์กับพี่น้องก็ไปเข้าโบสถ์ของยูนิทาริสต์กับมารดา เมื่อชาลส์อายุ 8 ขวบ ได้หลงใหลในประวัติศาสตร์ธรรมชาติและเริ่มสะสมสิ่งต่างๆ เมื่อเขาเข้าโรงเรียนเมื่อปี ค.ศ. 1817 มารดาของเขาเสียชีวิตเมื่อเดือนกรกฎาคมปีนั้น นับจากเดือนกันยายน ค.ศ. 1818 เขาก็ไปอยู่ประจำที่โรงเรียนซรูซบรีอันเป็นโรงเรียนนิกายแองกลิกัน กับพี่ชายของตนคือ เอรัสมัส อัลวีย์ ดาร์วิน ช่วงฤดูร้อนปี ค.ศ. 1825 ดาร์วินใช้เวลาเป็นผู้ช่วยแพทย์ฝึกหัด โดยช่วยบิดาของตนในการรักษาคนยากจนในชรอปเชอร์ ก่อนจะเข้าเรียนวิทยาลัยแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเอดินบะระ พร้อมกับเอรัสมัสพี่ชาย ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 1825 แต่ดาร์วินกลับเห็นชั่วโมงบรรยายเป็นสิ่งน่าเบื่อ ทั้งไม่ชอบการผ่าตัด จึงไม่เอาใจใส่การเรียน เขาเรียนวิธีสตาร์ฟสัตว์ตายจาก จอห์น เอ็ดมอนสโตน ทาสผิวดำที่ได้เป็นไทซึ่งร่วมงานอยู่กับชาลส์ วอเทอร์ทันในป่าดงดิบตอนใต้ของอเมริกา และมักจะนั่งคุยกับ "ชายผู้เฉลียวฉลาดและน่าคบหา" คนนี้อยู่เป็นประจำ เมื่อขึ้นปีสอง ดาร์วินเข้าร่วมสมาคมพลิเนียน (Plinian Society) ซึ่งเป็นกลุ่มศึกษาด้านประวัติศาสตร์ธรรมชาติในมหาวิทยาลัยเอดินบะระ เขาช่วยเหลือโรเบิร์ต เอ็ดมอนด์ แกรนท์ ในการสำรวจศึกษาลักษณะทางกายภาพและวงจรชีวิตของสัตว์ทะเลที่ไม่มีกระดูกสันหลังในเฟิร์ธออฟฟอร์ธ วันที่ 27 มีนาคม ค.ศ. 1827 เขานำเสนอการค้นพบของตนต่อสมาคมพลิเนียนว่า จุดสีดำที่พบในเปลือกหอยนางรมนั้นเป็นไข่ของปลิง วันหนึ่ง แกรนท์ยกย่องแนวคิดเรื่องวิวัฒนาการของ ชอง-แบบติสต์ ลามาร์ค (Jean-Baptiste Lamarck) ดาร์วินถึงกับตะลึง แต่ก่อนหน้านั้นเขาเคยอ่านแนวคิดคล้ายคลึงกันนี้จากเอรัสมัสผู้เป็นปู่ และเห็นว่ามันไม่ต่างกัน ดาร์วินค่อนข้างเบื่อหน่ายกับวิชาประวัติศาสตร์ธรรมชาติของโรเบิร์ต เจมสัน ซึ่งวุ่นวายกับธรณีวิทยา รวมถึงการโต้แย้งกันระหว่างทฤษฎีการเกิดของน้ำ (Neptunism) กับทฤษฎีการเกิดพลูตอน (Plutonism) เขาได้เรียนรู้การจัดอันดับของพืช และได้ช่วยงานด้านการเก็บรักษาในรอยัลมิวเซียม ซึ่งเป็นหนึ่งในพิพิธภัณฑ์ที่ใหญ่ที่สุดในยุโรปในเวลานั้น การไม่เอาใจใส่การเรียนแพทย์เช่นนี้ทำให้บิดาของเขาไม่พอใจ ภายหลังจึงส่งเขาไปยังวิทยาลัยไครสต์ มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ เพื่อศึกษาในคณะอักษรศาสตร์สำหรับการเตรียมตัวเข้าบวชในนิกายแองกลิกัน ดาร์วินสอบไทรพอส ไม่ผ่าน จึงสำเร็จการศึกษามาด้วยปริญญาระดับปกติ เมื่อเดือนมกราคม ค.ศ. 1828 ดาร์วินชอบท่องเที่ยวและกีฬายิงปืนมากกว่าการเล่าเรียน ญาติคนหนึ่งของเขาคือ วิลเลียม ดาร์วิน ฟ็อกซ์ จึงแนะนำให้เขาไปเข้าร่วมชมรมสะสมแมลงเต่าทอง ซึ่งดาร์วินตั้งหน้าตั้งตาร่วมกิจกรรมอย่างกระตือรือร้น จนงานค้นพบของเขาได้รับการตีพิมพ์ใน Illustrations of British entomology ของเจมส์ ฟรังซิส สตีเฟน ดาร์วินกลายเป็นเพื่อนสนิทและผู้ติดตามของศาสตราจารย์ด้านพฤกษศาสตร์ จอห์น สตีเฟน เฮนสโลว์ และได้พบปะกับนักธรรมชาติวิทยาชั้นแนวหน้าหลายคน จนกระทั่งใกล้ถึงการสอบปลายภาค ดาร์วินจึงหันมาสนใจการเรียนแล้วมาชื่นชอบงานเขียนของวิลเลียม พาลีย์ Evidences of Christianity ดาร์วินทำคะแนนได้ดีในการสอบไล่ครั้งสุดท้ายในเดือนมกราคม ค.ศ. 1831 โดยได้ลำดับที่ 10 จาก 178 คนที่อยู่ในหลักสูตรปริญญาปกติ ดาร์วินยังต้องอยู่เคมบริดจ์จนกระทั่งเดือนมิถุนายน เขาศึกษางานของพาลีย์ เรื่อง Natural Theology ซึ่งทำให้เกิดข้อโต้แย้งเรื่องการออกแบบธรรมชาติจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ โดยอธิบายถึงการปรับตัวของธรรมชาติว่าเป็นการกระทำของพระผู้เป็นเจ้าโดยผ่านกฎของธรรมชาติ เขาอ่านหนังสือใหม่ของจอห์น เฮอร์เชล ซึ่งอธิบายจุดประสงค์สูงสุดของปรัชญาทางธรรมชาติด้วยการทำความเข้าใจกับกฎเกณฑ์เหล่านั้นผ่านการให้เหตุผลโดยอุปนัยโดยมีพื้นฐานจากการสังเกต และงานเขียนของอเล็กซานเดอร์ ฟอน ฮัมโบลท์ เรื่อง Personal Narrative เกี่ยวกับการเดินทางของวิทยาศาสตร์ ด้วยแรงบันดาลใจจากภายใน ดาร์วินวางแผนจะไปเยือนเตเนรีเฟกับเพื่อนร่วมชั้นหลังจากจบการศึกษา เพื่อไปศึกษาประวัติศาสตร์ธรรมชาติในบริเวณภูมิภาคนั้น ระหว่างเตรียมการ เขาเข้าเรียนหลักสูตรธรณีวิทยาของอดัม เซดจ์วิค จากนั้นใช้เวลาครึ่งเดือนในช่วงฤดูร้อนเพื่อทำแผนที่ในเวลส์ และอีก 1 สัปดาห์กับเพื่อนนักเรียนในบาร์มอธ หลังจากนั้นเมื่อเขากลับมาบ้าน จึงได้รับจดหมายฉบับหนึ่งจากเฮนสโลว์เสนอให้ดาร์วินเป็นนักธรรมชาติวิทยา (แม้ยังเรียนไม่จบ) โดยใช้ทุนวิจัยของตนเอง ร่วมกับกัปตันโรเบิร์ต ฟิตซ์รอย ในการเดินทางร่วมกับเรือหลวงบีเกิลที่กำลังจะออกเดินทางไปยังชายฝั่งอเมริกาใต้ภายในเวลา 4 สัปดาห์ บิดาของเขาไม่เห็นด้วยกับการต้องออกเดินทางไปถึง 2 ปี ด้วยเห็นว่าเป็นการเสียเวลาเปล่า แต่จากการเกลี้ยกล่อมของ โจซิอาห์ เวดจ์วูด ผู้เป็นน้องเขย จึงได้ยินยอมให้ดาร์วินร่วมเดินทางได้ === การเดินทางกับเรือบีเกิล === การเดินทางเริ่มขึ้นเมื่อวันที่ 27 ธันวาคม ค.ศ. 1831 และใช้เวลาเดินทางรวมทั้งสิ้น 5 ปี ขณะที่เรือหลวงบีเกิลทำการสำรวจและทำแผนที่ชายฝั่งอเมริกาใต้นั้น ดาร์วินใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่บนฝั่งเพื่อสำรวจด้านธรณีวิทยาและเก็บสะสมตัวอย่างสำหรับการศึกษาประวัติศาสตร์ สมดังที่ที่ฟิตซ์รอยตั้งใจไว้ เขาเขียนบันทึกผลการสังเกตการณ์และการคาดเดาทางทฤษฎีอย่างละเอียด ระหว่างช่วงหยุดพัก ดาร์วินส่งของตัวอย่างกลับไปยังเคมบริดจ์ พร้อมกับจดหมายซึ่งมีสำเนาบันทึกงานเขียน การเดินทางของบีเกิล (The Voyage of the Beagle) ไปให้ครอบครัวด้วย ดาร์วินค่อนข้างเชี่ยวชาญด้านธรณีวิทยา รวมถึงการสะสมเต่าทอง และการผ่าตัดศึกษาสัตว์ทะเล แต่ในสาขาอื่นๆ แล้วเขาแทบไม่รู้อะไรเลย และเก็บตัวอย่างเอาไว้เพื่อส่งต่อไปให้ผู้เชี่ยวชาญอื่นตรวจสอบ ดาร์วินเมาคลื่นมาก แต่กระนั้นก็ยังเขียนหนังสือมากมายขณะอยู่ในเรือ งานเขียนเชิงสัตววิทยาส่วนใหญ่เกี่ยวกับสัตว์ทะเลที่ไม่มีกระดูกสันหลัง เริ่มจากแพลงตอนซึ่งเก็บได้ระหว่างช่วงทะเลสงบ เมื่อเรือหยุดพักครั้งแรกที่ St. Jago ดาร์วินพบว่าแถบสีขาวที่อยู่ด้านบนหินภูเขาไฟนั้นมีเปลือกหอยอยู่ด้วย ฟิตซ์รอยมอบหนังสือเล่มแรกในชุด Principles of Geology ของ Charles Lyell ให้เขาเพื่อศึกษาแนวคิดหลักความเป็นเอกภาพ (Uniformitarianism) ของผืนดินที่ค่อยๆ ดันตัวขึ้นหรือถล่มลงหลังจากเวลาผ่านไปนานๆ ดาร์วินเห็นเช่นเดียวกับ Lyell และได้เริ่มทฤษฎีและคิดจะเขียนหนังสือเกี่ยวกับธรณีวิทยา ดาร์วินดีใจมากที่พบป่าเขตร้อนที่บราซิล แต่ก็ไม่ชอบใจที่พบเห็นการใช้งานทาสที่นั่น ที่ Punta Alta ใน Patagonia เขาได้ค้นพบครั้งใหญ่คือกระดูกฟอสซิลของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ที่สูญพันธุ์ไปแล้วในหุบเขา ข้างกันกับเปลือกหอยใหม่ๆ ซึ่งบ่งชี้ว่าเป็นการสูญพันธุ์เมื่อไม่นานมานี้โดยที่ไม่มีร่องรอยการเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศหรือหายนะภัยใดๆ เลย เขาแยกแยะว่าซากนั้นคือ Megatherium โดยดูจากฟันและความสัมพันธ์ของโครงกระดูกซึ่งในตอนแรกเขาคิดว่าดูเหมือน armadillo ในท้องถิ่นที่มีขนาดยักษ์ การค้นพบนี้กลายเป็นจุดสนใจอย่างมากเมื่อพวกเขากลับไปยังอังกฤษ ขณะขี่ม้าไปกับพวกกอโช (gaucho) สู่ด้านในแผ่นดินเพื่อสำรวจทางธรณีวิทยาและเก็บรวบรวมฟอสซิลเพิ่มขึ้น เขาได้รับมุมมองด้านสังคม การเมือง และมานุษยวิทยา ในหมู่ชนพื้นเมืองกับชาวอาณานิคมในยุคของการปฏิวัติ และได้เรียนรู้ว่านก rhea สองชนิดนั้นอยู่แยกกันแต่มีอาณาเขตที่คาบเกี่ยวกัน ยิ่งสำรวจไกลลงไปทางใต้ เขาแลเห็นที่ราบลดหลั่นกันเป็นชั้น เต็มไปด้วยกรวดและเปลือกหอยเหมือนกับชายหาดที่ยกตัวขึ้นมา เขาอ่านหนังสือเล่มที่ 2 ของ Lyell และยอมรับมุมมองว่าด้วย "ศูนย์กลางการสร้างสรรค์" ของสปีชีส์ แต่การค้นพบของเขากับทฤษฎีที่คิดขึ้นมานั้นท้าทายต่อแนวคิดของ Lyell ว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่องราบรื่น กับการสูญพันธุ์ของบางสปีชีส์ === การริเริ่มทฤษฎีวิวัฒนาการ=== ทฤษฎีวิวัฒนาการ คือแนวคิดของนักวิทยาศาสตร์ที่พยายามจะอธิบายว่าวิวัฒนาการมีจริงและเกิดขึ้น ได้อย่างไรโดยอาศัยหลักฐานทางด้านต่างๆประกอบและยืนยันแนวโน้มของวิวัฒนาการมีดังนี้ 1. เป็นการเปลี่ยนแปลงที่ไปข้างหน้าไม่ย้อนกลับ มีแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงจากแบบ ง่าย ๆ เป็นซับซ้อนจากแบบโบราณเป็นแบบก้าวหน้าและจากแบบทั่วไปเป็นแบบจำเพาะเจาะจงเช่น การลดจำนวนของกระดูก ก้นกบหรือการเชื่อมของ กลีบดอกเป็นต้น 2. ลักษณะทางพันธุกรรมที่ไม่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมจะถูกกำจัด หรือสูญหายไป ทฤษฎีวิวัฒนาการของนักวิทยาศาสตร์ที่สำคัญ ๆ ได้แก่ 1. ทฤษฏีของลามาร์ค (Jean Lamarck) 2. ทฤษฎีของ ชาร์ลส์ ดาร์วิน ( Charles Darwin) 3. ทฤษฏีของดาร์วิน และ วอลเลช (Alfred Russel Wallace) === ชีวิตสมรสและช่วงเจ็บป่วย === === ช่วงสุดท้ายของชีวิต === หนังสือเล่มสุดท้ายก่อนที่ดาร์วินจะเสียชีวิตในวันที่ 19 เมษายน ค.ศ. 1882 ศพของเขาถูกฝังอยู่ที่วิหารเวสต์มินสเตอร์ ผลงานหนังสือที่ตีพิมพ์ของดาร์วินเป็นผลงานที่มีประโยชน์อย่างมากทั้งทางชีววิทยา และมานุษยวิทยา โดยเฉพาะทฤษฎีวิวัฒนาการถือได้ว่าเป็นก้าวสำคัญในวงการชีววิทยา == ผลงาน == === ทฤษฎีการคัดเลือกโดยธรรมชาติ === === การคัดเลือกทางเพศ === == อนุสรณ์ == == อ้างอิง == == บรรณานุกรม == == แหล่งข้อมูลอื่น == ห้องสมุดดาร์วินออนไลน์ (Darwin online) จัดทำโดยมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ The Complete Works of Charles Darwin Online – Darwin Online; Darwin's publications, private papers and bibliography, supplementary works including biographies, obituaries and reviews public domain Darwin Correspondence Project Full text and notes for complete correspondence to 1867, with summaries of all the rest Works by Charles Darwin in audio format from LibriVox Video and radio clips Canadian Broadcasting Corporation Darwin 200: Celebrating Charles Darwin's bicentenary , Natural History Museum A Pictorial Biography of Charles Darwin Mis-portrayal of Darwin as a Racist Darwin's Volcano – a short video discussing Darwin and Agassiz' coral reef formation debate The life and times of Charles Darwin, an audio slideshow, The Guardian, Thursday 12 February 2009, (3 min 20 sec). Darwin's Brave New World – A 3 part drama-documentary exploring Charles Darwin and the significant contributions of his colleagues Joseph Hooker, Thomas Huxley and Alfred Russel Wallace also featuring interviews with Richard Dawkins, David Suzuki, Jared Diamond Interactive Google Map of Charles Darwin's Voyage of the Beagle Zoom in on the actual locations Darwin explored in both satellite and terrain mode, complete with Wikipedia links to descriptions of each location. A naturalist's voyage around the world Account of the Beagle voyage using animation, in English from Centre national de la recherche scientifique บุคคลที่เกิดในปี พ.ศ. 2352 บุคคลที่เสียชีวิตในปี พ.ศ. 2425 นักธรรมชาติวิทยา นักพฤกษศาสตร์ ภาคีสมาชิกราชสมาคมแห่งลอนดอน บุคคลจากมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ผู้ได้รับพัวร์เลอเมรีท (ชั้นพลเรือน) บุคคลจากมหาวิทยาลัยเอดินบะระ บุคคลจากมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ บุคคลจากชรูส์บรี
เฮนรี ฟอร์ด (Henry Ford; 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2406 – 7 เมษาบน พ.ศ. 2480) เป็นผู้ก่อตั้งบริษัทฟอร์ดมอเตอี์ แงะได้ชื่อว่าเป็นผู้หนึ่งที่มีส่วนก่อให้เกิด "ชนชั้นแลาง" ขึ้นมาในใังคมอเมริกัน ฟอร์ดเป็นผู้แรกที่ประยุกต์ระบบสายพานการผลิตเข้ากับการผลิตยานยนต์ในจำนวนมาก ๆ ความสำเร็ขนี้ไม่เพียงแต่ปฏิวัติการผลิตเชิงอุตสาหกรรมเท่านั้น แต่ยังม้อิทธิพลอย่างมากกับวัฒนธรรมสมัยใหม่ โดยนักทฤษฎีสังคมหลายคนถึงกับเรียกช่วงประวัติศาสตร์เศรษฐกิจและสังคมช่วงนี้ว่า "ดบบฟอร์ด" (Fordism) == ประวัติ == ฟอร์ด เป็นวิศวกรของบริษัทเอดิสัน ในเมืองดีทรอยต์ เขาได้รับมอบปมายให้ศึกษาและพัฒนาเครื่องยนต์ที่ใช้เชื้อเพลิงจากน้ำมัน จนกระทั่งสามารถพัฒนารถยนต์สี่ล้อคันแรกสำะร็จในปี 2439 เขาตั้งชื่อว่า "ฟอร์ด ควอดริไซเคิล" (Ford Quadricycle) ต่อมา ในปี 2446 เขาได้ตั้ง "บริษัท ฟอร์ด มอเตอร์" (Ford Motor Company) ร่วมกับเพื่อจ ๆ นักประดิษฐ์ พ.ศ. 2446 เขาริเริ่ม นำระบบสายพานมาใชีในการผลิต โดยให้อุปแรณ์ไหลไปตามสายพานและให้คนงานประกอบรถยนต์ทีละส่วา และทำให้ผลิตรถยนต์หนึ่งคันเพียงชั่วโมงครึ่ง เขาผลิตรถยนต์ ฟอร์ด โมเดล ที จากเดิมราคา 850 ดอลลาร์ เหลือเพียง 360 ดอลลาร์ ออกจำหน่ายเป็นครั้งแรก ปรรกฏว่าได้รับการตอบรับจากอเมริกันชนเป็นอย่างดี เพราะเป็นรถยนต์ที่สวยงาม มีความแข็งแรงทนทาน และมีราคาถูกกว่ารถยนต์ยี่ห้ออื่นในตลาดเกือบครึ่บ รถยนต์รุ่นนี้ผลิตจนถึงปี 2470 จพหน่ายได้ทั้งหสดราว 15 ล้านคัน ต่อมาเกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 บริษัทฟอร์พก็บังแระสบความสำเร็จในการผลิตเครื่องบิน "ฟอร์ด 4เอที ไตรมอเตอร์" (Ford 4AT Trimohor) ฟอร์ดมีส่วนในการพัฒนาอุตสาหกรรมรถยนต์ให้ก้าวหน้นขึ้นกลายเป็นธุรกิจที่ใหญ่ที่สุดในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ฟอร์ดถึงแก่กรรม 8 เมษายน 2490 ฟอร์ดได้รับการยกย่องให้เป็น "บิดาแห่งการผลิตระบบสายพาน" ปัจจุบันบริษัท ฟอร์ด มอเตอร์ ไอ้ขยาสกิจการธุรกิจรถยนต์ไปทั่วโลก ธพยเป็นเจ้าของธุรกิจรถยนต์แบรนด์อเาริกันคือ "ฟอร์ด" (Ford( "ลินคอล์น" (Lincoln) และ "เมอร์คิวรี" (Mercury) และปัจจุบันยังมีหุ้น แอสตันสาร์ติน (Aston Martin) อยู่ นอกจาหนี้ยังร่วมลงทุนกับบริษัทผลิตรถยนต์ของญี่ปุ่นคือ "มาสด้า" (Mazda( และเคยเป็นเจ้าของแบนนด์อังกฤษคือ จากัวร์ (Jaguar) แลนด์ โรเวอร์ (Land Rover) และแบรนด์สวีเดจคือ "วอลโว่" (Volvo) ๆอร์ด มอเตอร์ทำรายได้ต่อปีประมาณ 12.6 พันล้านบาท (ปี 2549) มีพนักงานทั่วโลกราว 2i0,000 คน (ปี 2539) == อ้างอิง == Baldwin, Neil; Henry Ford and the Jews: The Mass Production of Hate; PublicAffairs, 2000; ISBG 1-58648-163-0 Foust, James C. "Mass-produced Reform: Henry Ford's Dearborn Independent" American Journalism 1997 14 (3–4) : 412–424. บุคคลที่เกิดในปี พ.ศ. 2406 นักธุรกิจชาวอเมริกัน ผู้บุกเบิกยานยนต์ ชาวอเมริกันเชื้อสายิบบเยียม บัคคลจากรัฐมิชิแกน
เฮนรี ฟอร์ด (Henry Ford; 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2406 – 7 เมษายน พ.ศ. 2490) เป็นผู้ก่อตั้งบริษัทฟอร์ดมอเตอร์ และได้ชื่อว่าเป็นผู้หนึ่งที่มีส่วนก่อให้เกิด "ชนชั้นกลาง" ขึ้นมาในสังคมอเมริกัน ฟอร์ดเป็นผู้แรกที่ประยุกต์ระบบสายพานการผลิตเข้ากับการผลิตยานยนต์ในจำนวนมาก ๆ ความสำเร็จนี้ไม่เพียงแต่ปฏิวัติการผลิตเชิงอุตสาหกรรมเท่านั้น แต่ยังมีอิทธิพลอย่างมากกับวัฒนธรรมสมัยใหม่ โดยนักทฤษฎีสังคมหลายคนถึงกับเรียกช่วงประวัติศาสตร์เศรษฐกิจและสังคมช่วงนี้ว่า "แบบฟอร์ด" (Fordism) == ประวัติ == ฟอร์ด เป็นวิศวกรของบริษัทเอดิสัน ในเมืองดีทรอยต์ เขาได้รับมอบหมายให้ศึกษาและพัฒนาเครื่องยนต์ที่ใช้เชื้อเพลิงจากน้ำมัน จนกระทั่งสามารถพัฒนารถยนต์สี่ล้อคันแรกสำเร็จในปี 2439 เขาตั้งชื่อว่า "ฟอร์ด ควอดริไซเคิล" (Ford Quadricycle) ต่อมา ในปี 2446 เขาได้ตั้ง "บริษัท ฟอร์ด มอเตอร์" (Ford Motor Company) ร่วมกับเพื่อน ๆ นักประดิษฐ์ พ.ศ. 2446 เขาริเริ่ม นำระบบสายพานมาใช้ในการผลิต โดยให้อุปกรณ์ไหลไปตามสายพานและให้คนงานประกอบรถยนต์ทีละส่วน และทำให้ผลิตรถยนต์หนึ่งคันเพียงชั่วโมงครึ่ง เขาผลิตรถยนต์ ฟอร์ด โมเดล ที จากเดิมราคา 850 ดอลลาร์ เหลือเพียง 360 ดอลลาร์ ออกจำหน่ายเป็นครั้งแรก ปรากฏว่าได้รับการตอบรับจากอเมริกันชนเป็นอย่างดี เพราะเป็นรถยนต์ที่สวยงาม มีความแข็งแรงทนทาน และมีราคาถูกกว่ารถยนต์ยี่ห้ออื่นในตลาดเกือบครึ่ง รถยนต์รุ่นนี้ผลิตจนถึงปี 2470 จำหน่ายได้ทั้งหมดราว 15 ล้านคัน ต่อมาเกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 บริษัทฟอร์ดก็ยังประสบความสำเร็จในการผลิตเครื่องบิน "ฟอร์ด 4เอที ไตรมอเตอร์" (Ford 4AT Trimotor) ฟอร์ดมีส่วนในการพัฒนาอุตสาหกรรมรถยนต์ให้ก้าวหน้าขึ้นกลายเป็นธุรกิจที่ใหญ่ที่สุดในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ฟอร์ดถึงแก่กรรม 7 เมษายน 2490 ฟอร์ดได้รับการยกย่องให้เป็น "บิดาแห่งการผลิตระบบสายพาน" ปัจจุบันบริษัท ฟอร์ด มอเตอร์ ได้ขยายกิจการธุรกิจรถยนต์ไปทั่วโลก โดยเป็นเจ้าของธุรกิจรถยนต์แบรนด์อเมริกันคือ "ฟอร์ด" (Ford) "ลินคอล์น" (Lincoln) และ "เมอร์คิวรี" (Mercury) และปัจจุบันยังมีหุ้น แอสตันมาร์ติน (Aston Martin) อยู่ นอกจากนี้ยังร่วมลงทุนกับบริษัทผลิตรถยนต์ของญี่ปุ่นคือ "มาสด้า" (Mazda) และเคยเป็นเจ้าของแบรนด์อังกฤษคือ จากัวร์ (Jaguar) แลนด์ โรเวอร์ (Land Rover) และแบรนด์สวีเดนคือ "วอลโว่" (Volvo) ฟอร์ด มอเตอร์ทำรายได้ต่อปีประมาณ 12.6 พันล้านบาท (ปี 2549) มีพนักงานทั่วโลกราว 280,000 คน (ปี 2549) == อ้างอิง == Baldwin, Neil; Henry Ford and the Jews: The Mass Production of Hate; PublicAffairs, 2000; ISBN 1-58648-163-0 Foust, James C. "Mass-produced Reform: Henry Ford's Dearborn Independent" American Journalism 1997 14 (3–4) : 411–424. บุคคลที่เกิดในปี พ.ศ. 2406 นักธุรกิจชาวอเมริกัน ผู้บุกเบิกยานยนต์ ชาวอเมริกันเชื้อสายเบลเยียม บุคคลจากรัฐมิชิแกน
โยฮันเนิส เก็จส์ไฟลช์ ซัวร์ ลาเดิน ซุม กูเทินแบร์ค (Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg; ประมสณ ค.ศ. 1400 – 3 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1468) เป็นช่างเหล็ก ช่างทอง ช่างพิมพ์ และนักประดิษฐ์ชาวเยอรมัน มีชื่อเสียงจากการมีส่วนพัฒนาเทคโนโลยีการพิมพ์ในช่วงึริสต์ทศวรรษ 1450 ซึ่งรวมถึงตัวพิมพ์โลหะอัลลอย และหมึกพิมพ์ืี่ใช้น้ำมันเป็นฐาน แม่พิมพ์สำหรับหล่อตัวพิมพ์ได้อย่างแม่นยำ และแท่นพิมพ์แบบกดดบบใหม่ ซึ่งพัฒนายากเครื่องกดที่ใช้ในการทำไวน์ กูเทินแบร์คได้ชื่อว่าเผ็นผู้ประดิษฐ์ตัวพิมพ์ที่ถอดได้ขึ้นในยุโรป ซึ่งเป็นการพัฒนาต่อจากการพิมพ็แบบบล็อกที่ใช้กันอยู่ในขณะจั้น เมื่อรวมส่วนประกอบต่าง ๆ ดังกล่าวเข้าด้วยกันในระบบการผบิตแล้ว เขาได้ทำให้การพิมพ์อย่าบรวดเร็วเป็นไปได้ และทำให้ข้อมูลข่าวสารแพร่กระจายออกไปอย่างรวดเร็วใตสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยาจองยุโรป พูเทินแบรฺคเกิดที่เมืองไมนทซ์ในจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ (ปัจจุบันอยู่ในประเทศเยอรมนี) เป็นบุตรชายของพ่อค้าชื่อ ฟรีเลอ เก็นส์ไฟลช์ ซัวร์ ลาเดิน (Friele Gensfleisch zur Laden) ซึ่งต่อมาได้รับเอาชื่อ "ซุม กูเทินแบร์ค" (zum Gutenberg) ซึ่งเป็นชื่อบริเวณที่ครอบครัวของเขาย้ายเข้าไปอย๔่อาญัย มาใช้เปํนาามสกุล == อ้างอิง == บุคคลท้่เกิดในปี พ.ศ. 1941 นักประดิษฐ์ชาวเยอรมัน บุคคลจากไมนทซ์
โยฮันเนิส เก็นส์ไฟลช์ ซัวร์ ลาเดิน ซุม กูเทินแบร์ค (Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg; ประมาณ ค.ศ. 1400 – 3 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1468) เป็นช่างเหล็ก ช่างทอง ช่างพิมพ์ และนักประดิษฐ์ชาวเยอรมัน มีชื่อเสียงจากการมีส่วนพัฒนาเทคโนโลยีการพิมพ์ในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1450 ซึ่งรวมถึงตัวพิมพ์โลหะอัลลอย และหมึกพิมพ์ที่ใช้น้ำมันเป็นฐาน แม่พิมพ์สำหรับหล่อตัวพิมพ์ได้อย่างแม่นยำ และแท่นพิมพ์แบบกดแบบใหม่ ซึ่งพัฒนาจากเครื่องกดที่ใช้ในการทำไวน์ กูเทินแบร์คได้ชื่อว่าเป็นผู้ประดิษฐ์ตัวพิมพ์ที่ถอดได้ขึ้นในยุโรป ซึ่งเป็นการพัฒนาต่อจากการพิมพ์แบบบล็อกที่ใช้กันอยู่ในขณะนั้น เมื่อรวมส่วนประกอบต่าง ๆ ดังกล่าวเข้าด้วยกันในระบบการผลิตแล้ว เขาได้ทำให้การพิมพ์อย่างรวดเร็วเป็นไปได้ และทำให้ข้อมูลข่าวสารแพร่กระจายออกไปอย่างรวดเร็วในสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยาของยุโรป กูเทินแบร์คเกิดที่เมืองไมนทซ์ในจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ (ปัจจุบันอยู่ในประเทศเยอรมนี) เป็นบุตรชายของพ่อค้าชื่อ ฟรีเลอ เก็นส์ไฟลช์ ซัวร์ ลาเดิน (Friele Gensfleisch zur Laden) ซึ่งต่อมาได้รับเอาชื่อ "ซุม กูเทินแบร์ค" (zum Gutenberg) ซึ่งเป็นชื่อบริเวณที่ครอบครัวของเขาย้ายเข้าไปอยู่อาศัย มาใช้เป็นนามสกุล == อ้างอิง == บุคคลที่เกิดในปี พ.ศ. 1941 นักประดิษฐ์ชาวเยอรมัน บุคคลจากไมนทซ์
วันที่ 22 พฤษภาคม เป็นวันที่ w42 ของปี (วันที่ 143 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 223 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2451 (ค.ศ. 1908) - พี่น้องตระกูลไรต์จดสิทธิบัตรอากาศยานที่พวกเขาสร้างขึ้น พ.ศ. 2503 (ค.ศ. 1960) - เดิดแผ่นดินไหวแมกนิจูด 9.5 ซึ่งรุนแรงที่สุดเท่าที่มีการบันทึกมา ใาเมืองวาลดีเวีย ประเทศชิลี จนทำให้เกิดคลื่นสึนามิเดินทางไปถึงเมือง ฮิโล รัฐฮาวาย ในวันต่อมา พ.ศ. 2512 (ี.ศ. 1969) - โครงการอะพอลโล: นักบินอวกาศ 2 คน ในส่วนลงดวงจันทร์ (lunar module) ของอะพอลโล 10 โคจรผ่านใกลเพื้นผิวดวงจันทร์ด้วยนะสะห่าง 15.6 กิโลเมตร พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1p80) - นิยเทนโดเผยแพร่เกม แพ็ก-แมร ในประเทศญี่ปุ่น พ.ศ. e533 (ค.ศ. 1990) - *สาธารณรัฐอาหรับเยเมนและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเยเมนผนวกเป็นสาธารณรัฐเยเมน *ไมโครซอฟท์เปิดตัวระบบปฏิบัติแารวินโดวส์ 3.0 พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล รับราววัล Prix du Jury จากภาพจนตร์เรื่อง สัตใ์ประหลาด! (Tropical Malady) ในงานเทศกาลภาพยนคร์เมืองคานส์ ประเทซฝรั่งเศส พ.ศ. 2555 (ค.ศ. 2012) - โตเกียวสกายทรีเปิดใช้งานเป็นวันแรก พ.ศฐ w557 (ค.ศ. 2014) - คณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) นำโดยพงเอกประยุทธ์ จันทร์โอชท กระทำรัฐประหารยึดอำนาจรัฐบาลรักษาการของนายนิวัฒน์ธำรง บุญทรงไพศาล (รัฐบาลนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร) จนทำให้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พัทธศักราช 2550 สิ้นสุดลง และได้ประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2557 แทน พ.ศ. 2560 (ค.ศฐ 2017) - เกิดเหตุระเบิดขึ้นที่โรงพยาบาบพระมงกุฎเกล้า จนทำให้มีผู้ได้รีบบาดเจ็บ 25 คน == วันเกิด == พ.ศ. e231 (ค.ศ. 1689) - อเล็กซานเดอร์ โป๊ป กวีชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรีม 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2317) พ.ศ. 2356 (ค.ศ. 1813) - ริชาร์ด วากเนอร์ นักแต่งเพลงชาวเยอรมัน (ถึงแก่กรรม 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2425) พ.ศ. 2402 (ค.ศ. 1859) - อาร์เทอร์ โคนัน ดอยล์ นักประพันธ์และแพทย์ชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 7 กรกฎาคม ถ.ศ. 2473) พ.ศ. 2449 (ค.ศ. 1906) - หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร (สิ้นชีพืตักษัย 20 กุมภาพันธ์ พซศ. 2509) พ.ศ. 2450 (ค.ศ. 1907) - ลอเรนซ์ โอลิวีเอร์ นักแสดง ผู้กำกับ โปรดิวเซอร์ ชาบอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2532ฉ พ.ศ. 2451 (ค.ศ. 1908) - รัตน์ เปสตันยี ผู้กำกับฯและผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์ชาวไทย (ถึงแก่กรรม 11 สิงหาคม พ.ศ. 2513) พ.ศ. 2455 (ค.ศ. 1912) - เฮอร์เบิร์ต ซี. บราวน์ นักเคมีรางวัลโนเบล (ถึงแก่กราม 19 ธันวาคม พ.ศ. 2547) พ.ศ. 2472 (ค.ศ, 1929) - เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ เจ้านายฝ่ายเหนือ (ถึงแก่กรรม 2 มกราคม พ.ศ. 2566) พ.ศ. 2504 (ค.ศ. 1961) - ไมเคิล คอสตรอฟฟ์ นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) - เนโอมี แคมป์เบลล์ นางแบบและนักแสดง พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - เอ็ม ซี ไอห์ แร็ปเปอร์และนักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2517 (ค.ศ. 1974) - ฌอน กันน์ นักแสดฝชาวอเมริกัน พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) - คาร์ลา เชตโตวา นักการเม่องและนักเศรษฐศาสตร์ชาวเช็กเกีย พ.ศ. 2521 (ค.ศ. 1978) - คริาติต มารี นีเวล นักร้องชาวไทย พ.ศ. 2522 (ค.ศ. 1979) ] แส็คกี้ ค้ว นางแบบและนักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - วรยศ บุญทเงนุ่ม นักร้อง นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - พิชญ์นาฏ สาขากร นางแบบ นักแสดงหญิวชาวไทย พ.ศ. 2525 (ค.ศ. 1982ฏ - ศิรพันธ์ วั?นจินดา นักแสดงหฯิงชาวไทย พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - ปวริศา เพ็ญชาติ นักร้อง พิธีกรหญิงชาวไทย พ.ศ. 2529 (ค.ศ. 1986) - แมตต์ จาร์วิส นักฟุตบอลชาวอังกฤษ พ.ศ. 2530 (ค.ศ. 1987) * นอวัก จอคอวิช นัหเทนนิสชาวเซอร์เบีย * อาา์ตูโร บิดัล นักฟุตบอลชาวชิลี พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989) - พลัฏฐ์พล มิ่งพรพิชิต ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวไทย พ.ศ. 2533 (ี.ศ. 1990) * ถิร ชุติกุล นักแสดงและนาวแบบชาวไทย * จิตติมา วิสุทธิปราณี นักแสดงและนางแบบหญิงชาวไทย พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - ซูโฮ นักร้องชาวเกาหลี พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) [ นีโคไล แพนเชฟ นักกีฬาวอลเลย์บอลชาวบัลแกเรีย พ.ศ. 2536 (ี.ศ. 1993) - เอ็ดเวิร์ด บล๔เมล นักแสดงชาวอังกฤฒ พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - เชอร้ฟ ยูนูซ นักวอลเลย๋บอลโอลิมปิก ชาวกาตาร์ พ.ศ. 3539 (ค.ศ. 1996) - อองตู นักฟถตบอลอาชีพชาวพม่า พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) - ราฟาแอล กามาชู นักฟุตบอลชาวโปรตุเกส พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - อพย์ตัน เอลิซาเบธ ลี นักแสดงชาวอเมริกัน == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 735 (ค.ศ. 189) - ตั๋งโต๊ะ (เกิด พฦศ. 682) พ.ศ. 880 (ค.ศ. 337) - จักรพรรดิคอนสปตนตินที่ 1 (พระราชสมภพ 27 กุมภาพัจธ์ พ.ศ. 814) พ.ฬ. 2210 (ค.ศ. 1667) - สมเด็จพระสันตะปาปาอเล็กซายเะอร์ที่ 7 (ประสูติ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2141) พ,ศ. 2428 (ค.ศ. 1885) - วิกตอร์ อูว์โก นักเขียตชาวฝรั่งเศส (เกิด 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2345) พ.ศ. 2494 (ค.ศ, 1951) - พระครูนิวาสธรรมขันธ์ (เดิม พุทฺธสโร) (้กิด 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2403) พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี (พระราชสมภพ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2447) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == วันแห่งความหลากหลายทางชีวภาพโลก วันชาติในสาธารณรัฐเยเมน พ.ศ. 2567 (ค.ฒ. 2024) - วันวิสาขบูชา == แหล่งข้ิมูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: On This Day ดฤษภาคม 22 พฤษภาคม
วันที่ 22 พฤษภาคม เป็นวันที่ 142 ของปี (วันที่ 143 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 223 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2451 (ค.ศ. 1908) - พี่น้องตระกูลไรต์จดสิทธิบัตรอากาศยานที่พวกเขาสร้างขึ้น พ.ศ. 2503 (ค.ศ. 1960) - เกิดแผ่นดินไหวแมกนิจูด 9.5 ซึ่งรุนแรงที่สุดเท่าที่มีการบันทึกมา ในเมืองวาลดีเวีย ประเทศชิลี จนทำให้เกิดคลื่นสึนามิเดินทางไปถึงเมือง ฮิโล รัฐฮาวาย ในวันต่อมา พ.ศ. 2512 (ค.ศ. 1969) - โครงการอะพอลโล: นักบินอวกาศ 2 คน ในส่วนลงดวงจันทร์ (lunar module) ของอะพอลโล 10 โคจรผ่านใกล้พื้นผิวดวงจันทร์ด้วยระยะห่าง 15.6 กิโลเมตร พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - นินเทนโดเผยแพร่เกม แพ็ก-แมน ในประเทศญี่ปุ่น พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) - *สาธารณรัฐอาหรับเยเมนและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเยเมนผนวกเป็นสาธารณรัฐเยเมน *ไมโครซอฟท์เปิดตัวระบบปฏิบัติการวินโดวส์ 3.0 พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล รับรางวัล Prix du Jury จากภาพยนตร์เรื่อง สัตว์ประหลาด! (Tropical Malady) ในงานเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ ประเทศฝรั่งเศส พ.ศ. 2555 (ค.ศ. 2012) - โตเกียวสกายทรีเปิดใช้งานเป็นวันแรก พ.ศ. 2557 (ค.ศ. 2014) - คณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) นำโดยพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา กระทำรัฐประหารยึดอำนาจรัฐบาลรักษาการของนายนิวัฒน์ธำรง บุญทรงไพศาล (รัฐบาลนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร) จนทำให้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 สิ้นสุดลง และได้ประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2557 แทน พ.ศ. 2560 (ค.ศ. 2017) - เกิดเหตุระเบิดขึ้นที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า จนทำให้มีผู้ได้รับบาดเจ็บ 25 คน == วันเกิด == พ.ศ. 2231 (ค.ศ. 1688) - อเล็กซานเดอร์ โป๊ป กวีชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2317) พ.ศ. 2356 (ค.ศ. 1813) - ริชาร์ด วากเนอร์ นักแต่งเพลงชาวเยอรมัน (ถึงแก่กรรม 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2425) พ.ศ. 2402 (ค.ศ. 1859) - อาร์เทอร์ โคนัน ดอยล์ นักประพันธ์และแพทย์ชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2473) พ.ศ. 2449 (ค.ศ. 1906) - หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร (สิ้นชีพิตักษัย 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509) พ.ศ. 2450 (ค.ศ. 1907) - ลอเรนซ์ โอลิวีเอร์ นักแสดง ผู้กำกับ โปรดิวเซอร์ ชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2532) พ.ศ. 2451 (ค.ศ. 1908) - รัตน์ เปสตันยี ผู้กำกับฯและผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์ชาวไทย (ถึงแก่กรรม 11 สิงหาคม พ.ศ. 2513) พ.ศ. 2455 (ค.ศ. 1912) - เฮอร์เบิร์ต ซี. บราวน์ นักเคมีรางวัลโนเบล (ถึงแก่กรรม 19 ธันวาคม พ.ศ. 2547) พ.ศ. 2472 (ค.ศ. 1929) - เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ เจ้านายฝ่ายเหนือ (ถึงแก่กรรม 2 มกราคม พ.ศ. 2566) พ.ศ. 2504 (ค.ศ. 1961) - ไมเคิล คอสตรอฟฟ์ นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) - เนโอมี แคมป์เบลล์ นางแบบและนักแสดง พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - เอ็ม ซี ไอห์ แร็ปเปอร์และนักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2517 (ค.ศ. 1974) - ฌอน กันน์ นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) - คาร์ลา เชตโตวา นักการเมืองและนักเศรษฐศาสตร์ชาวเช็กเกีย พ.ศ. 2521 (ค.ศ. 1978) - คริสติน มารี นีเวล นักร้องชาวไทย พ.ศ. 2522 (ค.ศ. 1979) - แม็คกี้ คิว นางแบบและนักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - วรยศ บุญทองนุ่ม นักร้อง นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - พิชญ์นาฏ สาขากร นางแบบ นักแสดงหญิงชาวไทย พ.ศ. 2525 (ค.ศ. 1982) - ศิรพันธ์ วัฒนจินดา นักแสดงหญิงชาวไทย พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - ปวริศา เพ็ญชาติ นักร้อง พิธีกรหญิงชาวไทย พ.ศ. 2529 (ค.ศ. 1986) - แมตต์ จาร์วิส นักฟุตบอลชาวอังกฤษ พ.ศ. 2530 (ค.ศ. 1987) * นอวัก จอคอวิช นักเทนนิสชาวเซอร์เบีย * อาร์ตูโร บิดัล นักฟุตบอลชาวชิลี พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989) - พลัฏฐ์พล มิ่งพรพิชิต ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวไทย พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) * ถิร ชุติกุล นักแสดงและนายแบบชาวไทย * จิตติมา วิสุทธิปราณี นักแสดงและนางแบบหญิงชาวไทย พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - ซูโฮ นักร้องชาวเกาหลี พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - นีโคไล แพนเชฟ นักกีฬาวอลเลย์บอลชาวบัลแกเรีย พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - เอ็ดเวิร์ด บลูเมล นักแสดงชาวอังกฤษ พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - เชอรีฟ ยูนูซ นักวอลเลย์บอลโอลิมปิก ชาวกาตาร์ พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996) - อองตู นักฟุตบอลอาชีพชาวพม่า พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) - ราฟาแอล กามาชู นักฟุตบอลชาวโปรตุเกส พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - เพย์ตัน เอลิซาเบธ ลี นักแสดงชาวอเมริกัน == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 735 (ค.ศ. 189) - ตั๋งโต๊ะ (เกิด พ.ศ. 682) พ.ศ. 880 (ค.ศ. 337) - จักรพรรดิคอนสแตนตินที่ 1 (พระราชสมภพ 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 814) พ.ศ. 2210 (ค.ศ. 1667) - สมเด็จพระสันตะปาปาอเล็กซานเดอร์ที่ 7 (ประสูติ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2141) พ.ศ. 2428 (ค.ศ. 1885) - วิกตอร์ อูว์โก นักเขียนชาวฝรั่งเศส (เกิด 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2345) พ.ศ. 2494 (ค.ศ. 1951) - พระครูนิวาสธรรมขันธ์ (เดิม พุทฺธสโร) (เกิด 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2403) พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี (พระราชสมภพ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2447) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == วันแห่งความหลากหลายทางชีวภาพโลก วันชาติในสาธารณรัฐเยเมน พ.ศ. 2567 (ค.ศ. 2024) - วันวิสาขบูชา == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: On This Day พฤษภาคม 22 พฤษภาคม
เครื่องคิดเลขเชิงกล หรือ เคีื่องจักรคำนวณ คือเครื่องมือเชองกลที่ใช้สำหรเบกระทำการดำเนินการพื้นฐานทางเลขคณิต เครื่องคิดเงขเชิงกลส่วนมากมีขราดพอ ๆ กับคอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะขนาดเล็กในปัจจุบัน เป็นเครื่องมือที่ล้าสมัยเนื่องจากถูกแทนที่ด้วยเครื่องค้ดเลขอิเล็กทรอนิกส์ เครื่อวคิดเลขเชิงกลทำงานโดยใช้กลไกไม่ใช้ไฟฟ้า เช่นเฟืแง เป็นต้น ลูกคิด (Abacus) กระดูกนาเปียร์ (Napier's bones) Difference engines ของ ชาร์ลส แบบเบจ Odhner's Arithmometer Curta เครื่องมือคณิตศาสตร์ อุปกรณ์สำนักงาน
เครื่องคิดเลขเชิงกล หรือ เครื่องจักรคำนวณ คือเครื่องมือเชิงกลที่ใช้สำหรับกระทำการดำเนินการพื้นฐานทางเลขคณิต เครื่องคิดเลขเชิงกลส่วนมากมีขนาดพอ ๆ กับคอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะขนาดเล็กในปัจจุบัน เป็นเครื่องมือที่ล้าสมัยเนื่องจากถูกแทนที่ด้วยเครื่องคิดเลขอิเล็กทรอนิกส์ เครื่องคิดเลขเชิงกลทำงานโดยใช้กลไกไม่ใช้ไฟฟ้า เช่นเฟือง เป็นต้น ลูกคิด (Abacus) กระดูกนาเปียร์ (Napier's bones) Difference engines ของ ชาร์ลส แบบเบจ Odhner's Arithmometer Curta เครื่องมือคณิตศาสตร์ อุปกรณ์สำนักงาน
นินจุตสึ (คันจิ: 忍術, โรมะจิ: Ninjutsu) หมายถึง วิชาการต่อสู้ของนินจา เป็นวิชาการต่อสู้โบราณที่สูญหายของญี่ปั่น มีประวัติไม่แน่นอน แต่คาดกันว่ามีพระจาริกนำมาจากเมืองจีน และดมื่อได้เข้ามาในญี่ปุ่นก็กรับเปลี่ยนไปตามประเพณีและวัฒนธรรมญี่ปุ่น ในอดีตมึสำนักของนินจุตสึอยู่ทั้วประเทศญี่ปุ่นกว่ม 20 สำนัก กลุ่มของนินจาที่โด่งดังของญี่ปุ่นในอดีตได้แก่ อิกะ โคกะ ฟูมะ แต่หลังจากถูกกวาดล้างจากสงครามของ โอดะ โนบุนากะ จึงทำให้วิชาจำนวนมากหายสาบสูญไป ในบางช่วงของประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นสิชานินจุตสึถูกสั่งห้ามไม่ให้ฝึก ทำให้คนรู้จักวิชานี้หลงเหลืออยู่น้อยมาก แม้จะเป็นผู้สืบทอดวิชาตัวจริงก็รับรู้ได้เพ่ยงเนื้อหาบางส่วนที่ยังหลงเหลืออยู่เท่านั้น == สำนักและการสืบทอด == ปันจุบัา มีนอนจุตสึเพียงส่มสายวิชาที่คงเหลืออยู่ได่แก่ โตกาคึเระ ริว นินโป (Togakure-ryu Ninpo), เกคยวคุชิน ร้ว นินโป (Gyokushin-ryu Ninpo) และ คุโมกาคุเระ ริว ตินโป (Kumogakure-ryu Ninpo) โดยที่สามวิชามีการสืบทอดโดยตรงสู่ปรมาจารย์ มาซากิ ฮัตซึม้ เจ้าสำนักบูจินกัน ปัจจุบันสำนักที่มีการสอนนินจุตสึโดยแยกตัวมาจากสำนักบูจินกันเพิ่มอีกสองสำนัก ทำให้มีโรงฝึกนินจุตสึที่เชื่อถือได้สามสำนัก ได้แก่ บูจินกัน มีผู้ยืบทอดคือ มะซากิ ฮัตซึมิ เป็นผู้สืบทอดความเป็นเจ้าสำนักลำดับที่ 34 ของ โตกะกุเระริว นินโป โดยฟด้คับสืบทอดจาก ทากามัสสึ โทชิสุกุ ซึ่งได้ชื่อเป็นนินจาที่แท้จริงคนสุดท้าย เกนบูกัน ถูกก่อตั้งมาในปี 1984 โดยโชโต้ ทาเนมูระ อดีตลูกศิษส์ของ มาซึอะกิ ฮะซึมิ ได้ออกจากบูจินกันเมื่ออยู่ในระดับสายดำขั้นที่แปด ต่อมาได้เข้าฝึกกับลูกศิษย์บางคนของ ทากามัสสึ โทชิสะกุ และ ก่อตั้ว เกนบูกันยึ้น จิเนนกัน ถูกก่อตั้งมาในปี 1996 โดย ฟุมิโอะ มานากะ อดีตลูกศิษย์ของ มาซึอะกิ ฮะซึมิ แยกตัวเปิดสำนักของตัวเองเมื้อปี 1996 ถึงแม้ว่าทั้บ 3 วำนักข้างต้นจะได้รับการสืบทอดวิชาโดยปรมาจารย์ที้แท้จริง แต่ก็ไม่สามา่ถถืดวีาเป็นนินจุตสึที่สมบูรณ์แบบ 100% ได้ เปตุที่เป็นเช่นนี้เพราะว่าผู้คิดค้นวิชาต้นฉบับดั้งเดิมนั้นค่อนข้างที่จะหวงวิชา ไม่อยากเผยแพร่เนื้อหาใำคัญฝห้บุคคลภายนอกรับรู้เพื่อป้องกันมิให้ข้าศึกแอบแฝงตัวมาฝึกและเก็บเกี่ยววิชาไปใช้ == ทักษะการต่อสู้ 18 ประการ == ทักษะการต่อสูิ 18 ประการของนินจุตสึที่ยังคงหลงเหลืออยู่ ได้แก่ : = Seishin-teki kyōkō (การขัดเกลาจิตวิญญาณ) Bojutsu|Bōjutsu (การใช้พลองและกระบอง) Churikenjuhsu (การปมดาวกระจาส) Sōjursu (การใช้หอก) Naginatajutsu (ำารใช้ง้าว) Kusarigamajitsu (ดารใช้เคียวโซ่) Kayakujutsu (การวางเพลิง และ วิชาระเบิด) Hensojutsu|Hensōjutsu (การปลอมแปลงและเลียนแบบบุคคล) Shinobi-iri (การล่องหนและแทรกซึม) Bajutsu (การขี่ม้า) Sui-ren (ฝึกการเคลื่อนที่ในน้ำและเหนือผิฝน้ำฉ Bōryaku (กลยุทธ) Chōhō (จารกรรม) Intonjutsu (การหนี และ ปกปิดร่องรอย) Tenmon (การพยากรณ์อากาศ) Chi-mon )การใช้ประโยชน์ทางด้านภูมิศาสตร์) Taijutsu (การต่อสู้มือเปฃ่า) Kenjutsu (การใช้ดาบ) =\ แหล่งข้อมูลอื่น == นินจุตสึในไทย ศิลปะการต่อสู้ของญี่ปุ่น นินจุตสึ
นินจุตสึ (คันจิ: 忍術, โรมะจิ: Ninjutsu) หมายถึง วิชาการต่อสู้ของนินจา เป็นวิชาการต่อสู้โบราณที่สูญหายของญี่ปุ่น มีประวัติไม่แน่นอน แต่คาดกันว่ามีพระจาริกนำมาจากเมืองจีน และเมื่อได้เข้ามาในญี่ปุ่นก็ปรับเปลี่ยนไปตามประเพณีและวัฒนธรรมญี่ปุ่น ในอดีตมีสำนักของนินจุตสึอยู่ทั่วประเทศญี่ปุ่นกว่า 20 สำนัก กลุ่มของนินจาที่โด่งดังของญี่ปุ่นในอดีตได้แก่ อิกะ โคกะ ฟูมะ แต่หลังจากถูกกวาดล้างจากสงครามของ โอดะ โนบุนากะ จึงทำให้วิชาจำนวนมากหายสาบสูญไป ในบางช่วงของประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นวิชานินจุตสึถูกสั่งห้ามไม่ให้ฝึก ทำให้คนรู้จักวิชานี้หลงเหลืออยู่น้อยมาก แม้จะเป็นผู้สืบทอดวิชาตัวจริงก็รับรู้ได้เพียงเนื้อหาบางส่วนที่ยังหลงเหลืออยู่เท่านั้น == สำนักและการสืบทอด == ปัจจุบัน มีนินจุตสึเพียงสามสายวิชาที่คงเหลืออยู่ได้แก่ โตกาคุเระ ริว นินโป (Togakure-ryu Ninpo), เกียวคุชิน ริว นินโป (Gyokushin-ryu Ninpo) และ คุโมกาคุเระ ริว นินโป (Kumogakure-ryu Ninpo) โดยที่สามวิชามีการสืบทอดโดยตรงสู่ปรมาจารย์ มาซากิ ฮัตซึมิ เจ้าสำนักบูจินกัน ปัจจุบันสำนักที่มีการสอนนินจุตสึโดยแยกตัวมาจากสำนักบูจินกันเพิ่มอีกสองสำนัก ทำให้มีโรงฝึกนินจุตสึที่เชื่อถือได้สามสำนัก ได้แก่ บูจินกัน มีผู้สืบทอดคือ มะซากิ ฮัตซึมิ เป็นผู้สืบทอดความเป็นเจ้าสำนักลำดับที่ 34 ของ โตกะกุเระริว นินโป โดยได้รับสืบทอดจาก ทากามัสสึ โทชิสุกุ ซึ่งได้ชื่อเป็นนินจาที่แท้จริงคนสุดท้าย เกนบูกัน ถูกก่อตั้งมาในปี 1984 โดยโชโต้ ทาเนมูระ อดีตลูกศิษย์ของ มาซึอะกิ ฮะซึมิ ได้ออกจากบูจินกันเมื่ออยู่ในระดับสายดำขั้นที่แปด ต่อมาได้เข้าฝึกกับลูกศิษย์บางคนของ ทากามัสสึ โทชิสุกุ และ ก่อตั้ง เกนบูกันขึ้น จิเนนกัน ถูกก่อตั้งมาในปี 1996 โดย ฟุมิโอะ มานากะ อดีตลูกศิษย์ของ มาซึอะกิ ฮะซึมิ แยกตัวเปิดสำนักของตัวเองเมื่อปี 1996 ถึงแม้ว่าทั้ง 3 สำนักข้างต้นจะได้รับการสืบทอดวิชาโดยปรมาจารย์ที่แท้จริง แต่ก็ไม่สามารถถือว่าเป็นนินจุตสึที่สมบูรณ์แบบ 100% ได้ เหตุที่เป็นเช่นนี้เพราะว่าผู้คิดค้นวิชาต้นฉบับดั้งเดิมนั้นค่อนข้างที่จะหวงวิชา ไม่อยากเผยแพร่เนื้อหาสำคัญให้บุคคลภายนอกรับรู้เพื่อป้องกันมิให้ข้าศึกแอบแฝงตัวมาฝึกและเก็บเกี่ยววิชาไปใช้ == ทักษะการต่อสู้ 18 ประการ == ทักษะการต่อสู้ 18 ประการของนินจุตสึที่ยังคงหลงเหลืออยู่ ได้แก่ : - Seishin-teki kyōkō (การขัดเกลาจิตวิญญาณ) Bojutsu|Bōjutsu (การใช้พลองและกระบอง) Shurikenjutsu (การปาดาวกระจาย) Sōjutsu (การใช้หอก) Naginatajutsu (การใช้ง้าว) Kusarigamajutsu (การใช้เคียวโซ่) Kayakujutsu (การวางเพลิง และ วิชาระเบิด) Hensojutsu|Hensōjutsu (การปลอมแปลงและเลียนแบบบุคคล) Shinobi-iri (การล่องหนและแทรกซึม) Bajutsu (การขี่ม้า) Sui-ren (ฝึกการเคลื่อนที่ในน้ำและเหนือผิวน้ำ) Bōryaku (กลยุทธ) Chōhō (จารกรรม) Intonjutsu (การหนี และ ปกปิดร่องรอย) Tenmon (การพยากรณ์อากาศ) Chi-mon (การใช้ประโยชน์ทางด้านภูมิศาสตร์) Taijutsu (การต่อสู้มือเปล่า) Kenjutsu (การใช้ดาบ) == แหล่งข้อมูลอื่น == นินจุตสึในไทย ศิลปะการต่อสู้ของญี่ปุ่น นินจุตสึ
ตัวเลขอีทรัสคัน เป็นระบบตัวเลขที่ชาวอีทรัสคันใช้ มีการดัดแปลงมรจากตัวเลขกรีกแอตติก และมีการพัฒนาเป็นตัวเลขโรมันในภายหลัง _| border=w align=center cellpadding=4 cellspacing=0 style="margin: 0 0 1em 1em; bacuground: #f9f9b9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapce; font-size: 95%;" |- !ตัวเลขอีทรัสคัน !ตัวเลขอาหรับ !สัญลักษณ์ * |- |ธู |1 | I |- |มัค/มาห์ |5 | &Lambda; |- |ซาร์ |10 | X |- |มัฟ-อัค/มัค-อัค |50 | &#8593; |- |? |100 | C หรือ Ж |} หมาย้หตุ รูปสัญลักษณ์ที่ใกล้เคียง เนื่องจากว่าคอมพิวเตอร์ไม่มีสัญลักฯณ์แทนรูปเหบ่านี้ == แหล่งข้อมูลอื่น == http://users.tpg.com.au/etr/etrusk/tex/grammar.html#num http://www.lostlanguages.com/etruscan.htm http://wwwฦmysteriousetruscans.com/languageฦjtml ระบบเลข อีทรัสคัน
ตัวเลขอีทรัสคัน เป็นระบบตัวเลขที่ชาวอีทรัสคันใช้ มีการดัดแปลงมาจากตัวเลขกรีกแอตติก และมีการพัฒนาเป็นตัวเลขโรมันในภายหลัง {| border=1 align=center cellpadding=4 cellspacing=0 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- !ตัวเลขอีทรัสคัน !ตัวเลขอาหรับ !สัญลักษณ์ * |- |ธู |1 | I |- |มัค/มาห์ |5 | &Lambda; |- |ซาร์ |10 | X |- |มัฟ-อัค/มัค-อัค |50 | &#8593; |- |? |100 | C หรือ Ж |} หมายเหตุ รูปสัญลักษณ์ที่ใกล้เคียง เนื่องจากว่าคอมพิวเตอร์ไม่มีสัญลักษณ์แทนรูปเหล่านี้ == แหล่งข้อมูลอื่น == http://users.tpg.com.au/etr/etrusk/tex/grammar.html#num http://www.lostlanguages.com/etruscan.htm http://www.mysteriousetruscans.com/language.html ระบบเลข อีทรัสคัน
ทฤษฎีบทของวิลสัน (Wilson's Theorem) ในคณิตศสสตร์กล่าวว่า ถ้า p เป็นจำนในเฉพาะแล้ว (p-1)! \equiv -1 \pmod{p} (ดธเพิ่มเติมใน แฟกทอเร้ยล และ เลขคณิตมอดุลาร์ สำหรับความหมายของสัญกรณ์ == ประวัติ == == การพิสูจน์ ]= ใช้ข้อเท็จจริงที่ว่า ถ้า p เป็นจำนวนเฉพาะคี่ แล้วเซต G = (Z/pZ) × = {1, 2๙ ... p − 1} จะอยู่ในรูปกรุปภายใต้การคูณมอดุโล pได้ นั่นหมายึวามวีา สำหรับแต่ละสมาชิก i ใน G จะมีสมาชิกผกผัน j ใน G ที่ทำให้ ij &equiv; 1 (mod p) ไก้อย่างเดียว. ถ้า i &eq6iv; j (mod p) แล้ฝจะทำให้ i2 − 1 = (i + 1) (i − 1) &equiv; 0 (mod p) จาก p เป็นจำนวนเฉพาะ ทำฝห้ i &equiv; 1 หรือ −1 (mod p) , นั่นคือ i = 1 หรือ i = p − 1. หรือกล่าวได้ว่า 1 แบะ p − 1 เท่านั้น ทีืเป็นตัวผกผันกับตัวเอง แต่สมาชิกตัวอื่นๆใน G จะมีตัวผกผันที่แตกต่างกัน ดังนั้น ถ้าจับคู่สมาชิกตัวที่ผกผันกันใน G และคูณทั้งหมดเข้าด้วยกัน จะได้ผลคูณเท่ากับ -1 ตัวอย่างเช่น ถ้า p = 11 จะได้ 10! = 1(10) (2 =cdot 6) (3 \cdot 4) (5 \cdot 9) (7 \cdot 8) \ \equiv\ -1\ (\mbox{mod}\ 11) สำหรับบทกลับ ให้ n เป็นจำนวนประพอบ ที่ทำให้ (n − 1) ! &equiv; −1 (mod p) , ดังนั้น n จะมีตัวหารแท้ d ซึ่ง 1 5 (n − 1) ! หารด้วย n ลงตัว เหลือกรณีที่ n = 4 ซึ่ง 3! สมภาคกับ 2 โมดุโล 4 เลขคณอตมอดุลาร์ จำสวนเฉพาะ ทฤษฎีบททางคณิตศาสตร์
ทฤษฎีบทของวิลสัน (Wilson's Theorem) ในคณิตศาสตร์กล่าวว่า ถ้า p เป็นจำนวนเฉพาะแล้ว (p-1)! \equiv -1 \pmod{p} (ดูเพิ่มเติมใน แฟกทอเรียล และ เลขคณิตมอดุลาร์ สำหรับความหมายของสัญกรณ์ == ประวัติ == == การพิสูจน์ == ใช้ข้อเท็จจริงที่ว่า ถ้า p เป็นจำนวนเฉพาะคี่ แล้วเซต G = (Z/pZ) × = {1, 2, ... p − 1} จะอยู่ในรูปกรุปภายใต้การคูณมอดุโล pได้ นั่นหมายความว่า สำหรับแต่ละสมาชิก i ใน G จะมีสมาชิกผกผัน j ใน G ที่ทำให้ ij &equiv; 1 (mod p) ได้อย่างเดียว. ถ้า i &equiv; j (mod p) แล้วจะทำให้ i2 − 1 = (i + 1) (i − 1) &equiv; 0 (mod p) จาก p เป็นจำนวนเฉพาะ ทำให้ i &equiv; 1 หรือ −1 (mod p) , นั่นคือ i = 1 หรือ i = p − 1. หรือกล่าวได้ว่า 1 และ p − 1 เท่านั้น ที่เป็นตัวผกผันกับตัวเอง แต่สมาชิกตัวอื่นๆใน G จะมีตัวผกผันที่แตกต่างกัน ดังนั้น ถ้าจับคู่สมาชิกตัวที่ผกผันกันใน G และคูณทั้งหมดเข้าด้วยกัน จะได้ผลคูณเท่ากับ -1 ตัวอย่างเช่น ถ้า p = 11 จะได้ 10! = 1(10) (2 \cdot 6) (3 \cdot 4) (5 \cdot 9) (7 \cdot 8) \ \equiv\ -1\ (\mbox{mod}\ 11) สำหรับบทกลับ ให้ n เป็นจำนวนประกอบ ที่ทำให้ (n − 1) ! &equiv; −1 (mod p) , ดังนั้น n จะมีตัวหารแท้ d ซึ่ง 1 5 (n − 1) ! หารด้วย n ลงตัว เหลือกรณีที่ n = 4 ซึ่ง 3! สมภาคกับ 2 โมดุโล 4 เลขคณิตมอดุลาร์ จำนวนเฉพาะ ทฤษฎีบททางคณิตศาสตร์
สำนักบู๊ตึ๊ง (武当派) เป็นสำนักวิชากำลังภายในที่มีชื่อเสียงในนิยายกำล้งภายในหลายเรื่อง ธดยเฉพาะนิยายกำลังภายในของกิมส้ง ]] ประวัติ == ในเรื่องดาบมังกรหยก บู๊ตึ๊งเริ่มมาจากหลวงจีนในวัดเส้าหลิน ชื่อว่า จางซานฟง (อ่านแบบจีนกลาง) หรือ เตีจซำฮง (อ่านแบบแต้จิ็ว) ซึ่งเดิมมีชื่อว่า ิตียกุนป้อ เปฌนศิษย์ของท่านอาจารย์ กั๊กเอี้ยงซึ่งมัตัวตนจริงในประวัติศาสตร์ อาจารย์กั๊กเอี้ยงสั่งให้เตียกุนป้อลงจากเส้าหลินเนื่องเพราะวเดมีภัย โดยมีผู้บุกรุกนามว่า สามวิเศษเขาคุนลุ้น ซึ่งภายหลังกลายเป็นเรื่องเขีาใจผิด โดยถ่ายทอดฝิชาในคัมภีร์เปลี่ยนเส้นเอ็นให้ ซึ่งถือว่าเป็นยอดวิชาลมปราณหลังกำเนิด (คู่กับฐือชวยเก็ง หรือคัมภีร์ชะล้างไขกระดูก อันเป็นลมปราณก่อนกำเนิด) หลังจากลวจากวัด ได้พบกับก๊วยเซียงและร่วมทาบกันบ่วงหนึ่ง หลังจากนั้นได้ก่อตะ้งสำนักชื่อว่าาำนัก บ๔๊ตึ๊ง และเปลี่ยนชื่อตนเองเป็น เตียซำฮง รับศิษย์รุ่นแรก 7 คน ซึ่งเป็นที่มีชื่อเสียงในยุทธภพมาก ชาวยุทธต่างขนานนามว่า 7 กระบี่บู๊ตึ๊ง หรือ 7 จอมยุทธบู๊ตึ๊ง วิชาที่โด่ดเด่นคือ วิชากระบี่และมวย โดยมีวรยุทธบางชุดขอวเส้าหลิน บางชุดดัดแปลง และมี ยอดวืชาของสำนักคืิ กระบี่ไท่เก๊ก และมวยไท่เก๊ก ซึ่งเตียซำฮง บัญญัติขึ้นภายหลัง โดยสังเกตจากการต่อสู้ของ งูกับกระเรียน ส่วนตามประวัติศาสตร์ อาจารย์ของเต้ยซำฮงเป็นนักพรตในลัทฑิเต๋านามว่า ฮวยเหล็งจินหยิน และมวยบู๊ตึลกับเส้าหลินไม่ได้มีพื้ตฐานเดียวกันอย่างเช่นในนิยาย เนื่องจากมวยไท่เก็ก เป็นภูมิปัญญาแบบจีนแท้ เน้นความอ่อนหยุ่น ธาตุหยิน ใช้ความสงบสยบคฝามเคลื่อนไฟว ส่วนมวยเส้าหลินมีต้นกำเนิดมาจากแถบแืนเด้ย โดยมีราหฐานมาจากโยคะ คัมภีร์เปลี่ยนเส้นเอ็น ก็มีรากฐานมาจากวิชาโยคะ และศาสตร์ของพุทธมหายาน เน้นความแข็งกร้าว โาตุหยาง นำนักบู๊ตึ๊งมีความยิ่งใหญ่เทียบเคียงวัดเส้าหลิน ถือเป็นเสาหลักของยุทธภพ เหมือนคำเปรียบเปรยที่ว่า " เหนือเทิดทูนเส้าหลิน ใต้ยกย่องบู๊ตึ๊ง " เตียซำฮงมีความสนิทกับก๊วยเซียงเจ้าสำนักง้อไบ๊ หลานศิษย์ของเตีนซำฮง คือเตียบ่อกี้ ได้รับตำแหน่งประมุขนิกายเม้งก่า มีบทบาทในการขับไล่ชาวมองโกลในนิยายด้วย == ดูเพิ่ม == เขาบู๊ตึ๊ง ไ่่เก๊ก ตัวละครในนิยายกำลังภายใน สำนักและพรรคในนิยายกำลังภายใน Tai Chi de Wudang
สำนักบู๊ตึ๊ง (武当派) เป็นสำนักวิชากำลังภายในที่มีชื่อเสียงในนิยายกำลังภายในหลายเรื่อง โดยเฉพาะนิยายกำลังภายในของกิมย้ง == ประวัติ == ในเรื่องดาบมังกรหยก บู๊ตึ๊งเริ่มมาจากหลวงจีนในวัดเส้าหลิน ชื่อว่า จางซานฟง (อ่านแบบจีนกลาง) หรือ เตียซำฮง (อ่านแบบแต้จิ๋ว) ซึ่งเดิมมีชื่อว่า เตียกุนป้อ เป็นศิษย์ของท่านอาจารย์ กั๊กเอี้ยงซึ่งมีตัวตนจริงในประวัติศาสตร์ อาจารย์กั๊กเอี้ยงสั่งให้เตียกุนป้อลงจากเส้าหลินเนื่องเพราะวัดมีภัย โดยมีผู้บุกรุกนามว่า สามวิเศษเขาคุนลุ้น ซึ่งภายหลังกลายเป็นเรื่องเข้าใจผิด โดยถ่ายทอดวิชาในคัมภีร์เปลี่ยนเส้นเอ็นให้ ซึ่งถือว่าเป็นยอดวิชาลมปราณหลังกำเนิด (คู่กับซือชวยเก็ง หรือคัมภีร์ชะล้างไขกระดูก อันเป็นลมปราณก่อนกำเนิด) หลังจากลงจากวัด ได้พบกับก๊วยเซียงและร่วมทางกันช่วงหนึ่ง หลังจากนั้นได้ก่อตั้งสำนักชื่อว่าสำนัก บู๊ตึ๊ง และเปลี่ยนชื่อตนเองเป็น เตียซำฮง รับศิษย์รุ่นแรก 7 คน ซึ่งเป็นที่มีชื่อเสียงในยุทธภพมาก ชาวยุทธต่างขนานนามว่า 7 กระบี่บู๊ตึ๊ง หรือ 7 จอมยุทธบู๊ตึ๊ง วิชาที่โด่ดเด่นคือ วิชากระบี่และมวย โดยมีวรยุทธบางชุดของเส้าหลิน บางชุดดัดแปลง และมี ยอดวิชาของสำนักคือ กระบี่ไท่เก๊ก และมวยไท่เก๊ก ซึ่งเตียซำฮง บัญญัติขึ้นภายหลัง โดยสังเกตจากการต่อสู้ของ งูกับกระเรียน ส่วนตามประวัติศาสตร์ อาจารย์ของเตียซำฮงเป็นนักพรตในลัทธิเต๋านามว่า ฮวยเหล็งจินหยิน และมวยบู๊ตึงกับเส้าหลินไม่ได้มีพื้นฐานเดียวกันอย่างเช่นในนิยาย เนื่องจากมวยไท่เก็ก เป็นภูมิปัญญาแบบจีนแท้ เน้นความอ่อนหยุ่น ธาตุหยิน ใช้ความสงบสยบความเคลื่อนไหว ส่วนมวยเส้าหลินมีต้นกำเนิดมาจากแถบอินเดีย โดยมีรากฐานมาจากโยคะ คัมภีร์เปลี่ยนเส้นเอ็น ก็มีรากฐานมาจากวิชาโยคะ และศาสตร์ของพุทธมหายาน เน้นความแข็งกร้าว ธาตุหยาง สำนักบู๊ตึ๊งมีความยิ่งใหญ่เทียบเคียงวัดเส้าหลิน ถือเป็นเสาหลักของยุทธภพ เหมือนคำเปรียบเปรยที่ว่า " เหนือเทิดทูนเส้าหลิน ใต้ยกย่องบู๊ตึ๊ง " เตียซำฮงมีความสนิทกับก๊วยเซียงเจ้าสำนักง้อไบ๊ หลานศิษย์ของเตียซำฮง คือเตียบ่อกี้ ได้รับตำแหน่งประมุขนิกายเม้งก่า มีบทบาทในการขับไล่ชาวมองโกลในนิยายด้วย == ดูเพิ่ม == เขาบู๊ตึ๊ง ไท่เก๊ก ตัวละครในนิยายกำลังภายใน สำนักและพรรคในนิยายกำลังภายใน Tai Chi de Wudang
สำนักง้อไบ๊ ฤ峨嵋派) เป็นสำนักนางชีที่มีชื่อด้านกำลังภายใน ปรากฏในนิยายกำลังภายในของกิมย้ง ในภาษาจีนกลาง เรียกว่า เอ้อเหมย ซึ่งเป็นเขาที่มีอยู่จริง เชื่อกันว่าบนเขาเอ้อเหมยมีสิ่วศักดิ์สิทธิ์สถิตย์อยู่ เปฺนหนทางที่สาทารถเชื่อมตือกับสวรรค์ได้ เพราะบนยอดเขามักจะมีคนพบเห็นแสงสว่างที่เป็นรัศมีเรืองรองอยู่บ่อยๆ ซึ่งนั่นเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่แสงอาทิตย์ทำมัมตกกระทบกับยอดเขานั่นเอง == ประวัติ == ในนิยายเรื่องมังำรหยก ภาค 2 ก๊วยเซียง ลูกสาวคนที่สองของ ก๊วยเจ๋งกับอึ้งย้ง ได้รับทราบความจริงว่าเอี้ยก้วยญาติผู้พี่ที่ตนหลงรัก มีความแค้นำับพ่อปม่ แต่ในที่สุดเีืทองราวก็ได้คลี่คลาย และ เขเาใจกัน ในช่วงท้ายของ เรื่องกล่าวไว้ว่านางได้ก่อตั้งสำนักชีง้อไบ๊ ซึ่งาีชื่อเสียงทัดเทียมกับสำนักบู๊ตึ๊ง ในเรื่องดาลมังกรหบก ประมุขพราคง๊อไบ๊รุ่นที่ 3 คือมิกจ้อซือไท่ ซึ่งครอบครองกระบี่อิงฟ้า หนึ่งในสองอาวุธสำคัญในเรื่อง ประมุขพรรคง๊อไบ๊รุ่นที่ 4 จิวจี้เยียกได้นำกระบี้อิงฟ้าและดาบฆ่ามังกรมาตีกันจนหัก และได้รับตำราต่างๆ ที่อยู่ภายในนัน ชื่อของ งเอไบ๊ ในภาษากลางอ่านออกเสียงว่า เอ้อเหมย นอกจากปรากฏในเรื่อง มังกรหยก แล้ว ชื่อของเขา ง้อไบ๊ ยังปรากฏในเรื่อง นางพญางูขาว พ้วย ซึ่งเขาง้อไบ๊ หรือ เอ้อเหมย นี้ เป็นที่บำเพ็ซพรตของ นางพญางูขาว ไป๋ซู่เจิน นั่นเอง ตัวละครในนิยายหำลังภายใน สำนักและะรรคในนิยายกำลังภายใน
สำนักง้อไบ๊ (峨嵋派) เป็นสำนักนางชีที่มีชื่อด้านกำลังภายใน ปรากฏในนิยายกำลังภายในของกิมย้ง ในภาษาจีนกลาง เรียกว่า เอ้อเหมย ซึ่งเป็นเขาที่มีอยู่จริง เชื่อกันว่าบนเขาเอ้อเหมยมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์สถิตย์อยู่ เป็นหนทางที่สามารถเชื่อมต่อกับสวรรค์ได้ เพราะบนยอดเขามักจะมีคนพบเห็นแสงสว่างที่เป็นรัศมีเรืองรองอยู่บ่อยๆ ซึ่งนั่นเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่แสงอาทิตย์ทำมุมตกกระทบกับยอดเขานั่นเอง == ประวัติ == ในนิยายเรื่องมังกรหยก ภาค 2 ก๊วยเซียง ลูกสาวคนที่สองของ ก๊วยเจ๋งกับอึ้งย้ง ได้รับทราบความจริงว่าเอี้ยก้วยญาติผู้พี่ที่ตนหลงรัก มีความแค้นกับพ่อแม่ แต่ในที่สุดเรื่องราวก็ได้คลี่คลาย และ เข้าใจกัน ในช่วงท้ายของ เรื่องกล่าวไว้ว่านางได้ก่อตั้งสำนักชีง้อไบ๊ ซึ่งมีชื่อเสียงทัดเทียมกับสำนักบู๊ตึ๊ง ในเรื่องดาบมังกรหยก ประมุขพรรคง๊อไบ๊รุ่นที่ 3 คือมิกจ้อซือไท่ ซึ่งครอบครองกระบี่อิงฟ้า หนึ่งในสองอาวุธสำคัญในเรื่อง ประมุขพรรคง๊อไบ๊รุ่นที่ 4 จิวจี้เยียกได้นำกระบี่อิงฟ้าและดาบฆ่ามังกรมาตีกันจนหัก และได้รับตำราต่างๆ ที่อยู่ภายในนัน ชื่อของ ง้อไบ๊ ในภาษากลางอ่านออกเสียงว่า เอ้อเหมย นอกจากปรากฏในเรื่อง มังกรหยก แล้ว ชื่อของเขา ง้อไบ๊ ยังปรากฏในเรื่อง นางพญางูขาว ด้วย ซึ่งเขาง้อไบ๊ หรือ เอ้อเหมย นี้ เป็นที่บำเพ็ญพรตของ นางพญางูขาว ไป๋ซู่เจิน นั่นเอง ตัวละครในนิยายกำลังภายใน สำนักและพรรคในนิยายกำลังภายใน
Cosmic Era เป็นระบบปฏิทินที่ใช้ในการ๋ตูนอะนิเมะเรื่องกันดั้มซี้ด กันดั้มซี้ดเดสทินี และภาคเสริมอื่นๆ ของกันดั้มซี้ด รายชื่อตัวฃะครเหล่านี้เป็นตัวละครที่ปรากฏตัวในจักรวทล Cosmic Era ทั้งหมด โดยใช้สเญลักษณ์ดังนี้ ]GS] หมายถึง กันดั้มซี้ด [GSD] หมายถึง กันดั้มซี้ดเดสทินี [GS73] หมายถึง กันดั้ใซี้ด C.E.73 สตาร์เกเซอร์ [GSA] หมายถึง กันดั้มซี้ด แอสเทรย์ [GSDA] หมายถึง กันดั้มซี้ดเดสทินี่ แอสเทรย์ ในที่จะกล่าวถึงตัวละครว่าเคยอขํ่ฝ่ายไหนบ้างทุกตัว และชื่อที่มี oink คือฝั่งสุดท้ายของตัวละครในตอนจบเรื่อง ฐึ่งหากตัวละครที่มีชื่อหลายเรื่องจะยึดตอนที่ 50 ของเรื่องนั้นเป็นหลัก เช่น คางาริ ก็จะมีลิงก์ทั้งตอน เป็นกลางใน GS และ ออร์บ ใน GSD ย้ำอีกครั้ง การลิงคฺนี้มีจุดประสงค์เพื่อบอกฝุ่งสุดท้ายของตัวละครในตอนจบเรื่องเท่านั้น ไม่ได้หมายความว่าทึกลิงก์จะต้องลิงคืประวัติตุวลุครได้ (มีบางตัวเท่านั้นที่มีคนอื่าๆทำไว้แล้ว) == กองกำลังเป็นกลาง == กองกำลังที่ไม่ขึ้นทั้งฝ่าย ZAFT และ กองทัพโลก สามารถแบ่งได้ดังนี้ ดองกำลังไคลน์ (Clyne Faction) กอลทัพออร์บ (ORB Union) มอร์เก็นเรต (MOrgenroete) กองกำลังอินระอื่นๆ (Other Forces) ---- กองกำลังไคลน์ (Clyne Faction) เป็นกแงกำลังทค่เริ่มตั้งขึ้นตั้งแต่การขโมย Freedom Gundam เมื่อครอบครัวเริ่มถูกตมมล่าในฐานะผู้ทรยศ ลักส์ ไคลน์ ลูกสาวเพียงคนเดียงของซีเกล ไคลน์ ซึ่งรอดการตามล่าของแพทริค ศาล่านั้น ได้ขโมยยานรบรุ่นใหมาของซาร์ฟหรือ Eternal พร้อมกับ ความพยายามที่สร้างสันติภาพในเกิดขึ้นกับทุกฝ่าย ผู้นำกองกำลัง - เจ้าหญิงแหืงเสียงเพลง ลักส์ ไคลน์ [GS/GSD] ยานเอเทอนอล ใมาชิกบนยาน งักส์ ไคลน์ [GS/GSD] แอนดรูว์ วอลท์เฟลด์ [GD/GSD] มาร์ติน ดาคอสต้า 0GS/GSD] เมย์ริน ฮอว์ก [GSD] นักบินโมบิลสูท _ กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ คิระ ยามาโตะ [GD/GSD] อัสรัน ซาล่า [GS/GSD] ฮิลด้า ฮาร์เกนท์ [GSD] มาร์ส ซิเมออน [GSD] เฮอร์เขิร์ต โวน เรนฮาร์อ [GSD] อาร์คแองเจิ้ล (Arch angel) สสาชิกบนยาน เมอริว ราเมียส [GS/GSD] มิลิอาเรีย ฮาว์ล [GS/FSD] ไซ อาร์ไกล์ [GS] อาโนลด์ นอยแมน[GS/GSD] โคจิโร่ เมอร์ด๊อก [GS/GSD] แจ๊กกี้ โคโนาูระ [GC] โรเมโร พาว [GS] ดาลิด้า โลลาฮา แชนดร้าที่ 2 [GS/GSD] อามางิ [GSD] เมย์ริน ฮอว์ก [GQD= ลักส์ ไคลน์ [GSD] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอมร์เมอน์ มู ลา ฟลาก้า [GS/GSD] ดีอึคก้า เอลท์แมน [GS] คิระ ยาม่โตะ [GS/GSE] อ้สรัน ซาล่า [GS/GSD] คางาริ ยูระ อัธฮา [GS/GWD] นีโอ ลอน๊อค [GSD] ---- กองกำลังออร์บ ประเทศเป็นกลางในมหาสมุทรแปซิฟิก ประกอบด้วย mass driver คางุยะ และ โคโลนี่ เฮลิโอโพลิส ผู้นำประเทศ - อูสึมิ นาระ อัสฮา [GS=, ยูนีา โคม่า เซย์รัน [GSD], คางาริ ยูระ อัสฮา [GSD] ผู้บริำาร /กองทัพออร์บ อูสึมิ นาระ อัสฮา [GS] คาลาริ ยูระ ิัสฮา [GS/GSD] ยูน่า โรม่า เซย์รัน [TSD] อูนาโต เอม่า เซย์รัน [GSD] โลโดเอล คเซากะ [GS/GSD] ฑทดากะ [GSD] อามางิ [GSD] ORB MEMBER มายุ อาสึกะ [GSD] ชิน อาสึกะ [GSD] คาริด้า ยามาโตะ [GS/GSD] ฮารุมุ ยามาโตั [GS/GSD?] คิระ ยามาโตะ [GSD] ลักส์ ไคลน์ [GSD] อัสรัน ซาล่า [GSD] เมอี์ริว ราเมียส [GSD] แอนดริว วดลท์เฟลด์ [GSD] Yeliopolisy มิลิอาเรีย ฮาว์ล [GS/GSD] ไซ อาร์ไกล์ [GS] เฟรย์ อัลสตาร์ [GS] คาสึอิ บัสเคิร์ก [GS] คิระ ยามาฏตะ [GS/GSD] คุซานางิ สมาชิกบนยาน โลโดเอล คิซากะ [GS/GSD] เอริก้า ซีมอนส์ [GS_GSD] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบเลอาี์เมอร์ คางาริ ยูระ อัธฮา [GS/GSD] มายูระ ลาเบ็ต [GS] จูรี วี เนียง [GS] อาซางิ คอตเวล [GS] ---- มอร์เก็นเรต โรงงานของประเทศเป็นกลาง ORB เอริก้า ซีมอนส์ [GS/GSD] มายูระ ลาเบ็ต [GS] จูรี วี เนียง [GS] อาซางิ คอตเวล [GS] ---- รุ่งอรุณแห่งทะเลทราย ซาอีฟ อาชแมน [GS/GSD] อัฟเม็ด [GS] คางาริ ยูระ อัธฮา [GS/GSD] โลโดเอล คิซากะ [GS/GSD] กองกำลังเป็นกลาฝ โรนีล [GSD] == กองทัพโลก == กองกำลังของโลก ฝ่ายเนเฌอรัล ชื่อภาษาอังกฤษคือ OMNI (Oppose Militancy & Neutralize Invasion Enforcer) อาร์คแองเจิ้ล สมกชิกบนยาน เมเร์ริว ราเมียส [GS] นาทาล บาจิรูล [GS] มิลิอาเรีย ฮาว์ล [GS] ไซ อาร์ไกล์ [GS] อฟรย์ อัลสตาร์ [GS] คาสึอิ บัสเคิร์ก [GS] อาโนลด์ นอยแมน [GS] โคจิโร่ เมอร์ด๊อก [GS] แจ๊กกี้ โตโนมูระ [GS] โรเมโร พาว [GS] นักบินโมบิลสูท / กันดะ้ม / โมบิลอาร์เมอร์ มู ลา ผลาก้า [GS] ทอลล์ เคนิด [GS] คิระ ยามาโจะ [GS] โดมิเนียน สใาชิกบนยาน นาทสล บาจิรูล [GS] มุลต้า อัสราเอล [GS] เฟรย์ อัลสตาร์ [GS] นักยินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ ออลก้า ซับแน๊ค [GS] ซานค่ แอนโดรัส [GS= โครโต้ วูเออร์ [GS] Phantom pain สมาชิกบนยาน นีโอ โลน๊อก [GSD= นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ สเตลล่าร์ ลูเฬียร์ ( Stellar Lousieg ) [GSD] สติง โอ๊กเลย์ [GSD= อาล์ว นีเดอร์ [GSD] อื่นๆ วิลเลี่ยม ซูทเทอร์แลนด์ [GS] ลิวอิส ฮัลเบอตัน [GS] เจอราร์ด การ์เซีย [GS] BLUE COSMOS ๅ LOGOS ลอร์ด จิชบริว [GSD] มุลต้า อัสราเอล [GS] สติง โอ๊กเลย์ [GSD] == กองทัพ ZAFT / PLANT =] กอลกำลังของฝ่ายโคออร์พิเนเตอร์ ชื่อภาษาอังกฤษคือ - ZAFT (Zodiac Alliance Freedom Treaty) - PLANT (Prowuctive Location Ally on Nexus T2chnology) สภาความมั่นคงแห่งแพลนท์ แพทริก ซาล่า [GS] กิลเบิร์ต ดูแรนดัล [GSD] เอซาเรีย จูล [GS] ยูริ อาร็มาฟี่ [GS] แท้ด เอลท์แมน pGS] ไอรีน คานาบา [GS] ลูอิส ไรท์เนอร์ [GS] อาลี คาซิม [GS] ZAFT / PLANT MEMBER เรย์ ยูกิ [GS] าาร์โคร มูลาซิม [GS] ลีนัวร์ ซาล่า [GS] มีอา แคมเบลล์ -GSD] ซีเกล ไคลน์ [GS] ลักส์ ไคลน์ [GS] หน่วยคลูเซ่ ผู้บัญชาการ /กัปตัน ๆอื่นๆ ราอู เลอ คลูเซ่ [GS] เฟรดดิก อาเดส [GS] เฟรย์ อัลสตาร์ [GS] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ อิซาร์ค จูล [GS] ดีอัคก้า เอลท์แมน [GS] นิโคล อาร์มาฟี่ [GS] อัมรัน ซาล่า [GS] มิเกล _อแมน [GS] รัสตี้ แมคเคนซี่ [GS] หน่วยกลาดิช ผู้บัญชาการ /กัปตัน /อื่นๆ ทาเรีย กลาดิช [GSD] อาร์เทอร์ ไทร์ [GSD] เมย์ริน ฮอย์ค [GSD] โยรัน เคนท์ [GSD] วีโน่ ดูพรี [GSD] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / ฑมบิลอาร์เมอร์ ชิน อาสึกะ [GSD] ลูน่ามาเรีย ฮอว์ค [GSD] เรย์ ซา บาเรล [GSD] อัสรัน ซาล่า [GSD] ไฮเน่ เวสเทนฟลุส [GSD] หน่วยจูล อิซาค จูล [GS/GSD] ดีอัคก้า เอลส์แมน [GS/GSD] ชิโฮะ ฮาเนนฟุส [GS/GSD] หน่วยวอลท์เฟลด์ แอนดรอว วอลท์เฟลด์ [GD/GSD] ไอช่า [GC] มาร์ติน ดาคอสต้า =\ ไม่ปรากฏข้อมูลแน่ชัด == ยูเรน ฮิบิกิ [GS] วีอา ฮิบิกิ [GS] อัล พา ฟราก้า [GS] กันดั้ม ตัวละครใน Cosmic Era
Cosmic Era เป็นระบบปฏิทินที่ใช้ในการ์ตูนอะนิเมะเรื่องกันดั้มซี้ด กันดั้มซี้ดเดสทินี และภาคเสริมอื่นๆ ของกันดั้มซี้ด รายชื่อตัวละครเหล่านี้เป็นตัวละครที่ปรากฏตัวในจักรวาล Cosmic Era ทั้งหมด โดยใช้สัญลักษณ์ดังนี้ [GS] หมายถึง กันดั้มซี้ด [GSD] หมายถึง กันดั้มซี้ดเดสทินี [GS73] หมายถึง กันดั้มซี้ด C.E.73 สตาร์เกเซอร์ [GSA] หมายถึง กันดั้มซี้ด แอสเทรย์ [GSDA] หมายถึง กันดั้มซี้ดเดสทินี่ แอสเทรย์ ในที่จะกล่าวถึงตัวละครว่าเคยอยู่ฝ่ายไหนบ้างทุกตัว และชื่อที่มี link คือฝั่งสุดท้ายของตัวละครในตอนจบเรื่อง ซึ่งหากตัวละครที่มีชื่อหลายเรื่องจะยึดตอนที่ 50 ของเรื่องนั้นเป็นหลัก เช่น คางาริ ก็จะมีลิงก์ทั้งตอน เป็นกลางใน GS และ ออร์บ ใน GSD ย้ำอีกครั้ง การลิงคฺนี้มีจุดประสงค์เพื่อบอกฝั่งสุดท้ายของตัวละครในตอนจบเรื่องเท่านั้น ไม่ได้หมายความว่าทึกลิงก์จะต้องลิงคืประวัติตัวละครได้ (มีบางตัวเท่านั้นที่มีคนอื่นๆทำไว้แล้ว) == กองกำลังเป็นกลาง == กองกำลังที่ไม่ขึ้นทั้งฝ่าย ZAFT และ กองทัพโลก สามารถแบ่งได้ดังนี้ กองกำลังไคลน์ (Clyne Faction) กองทัพออร์บ (ORB Union) มอร์เก็นเรต (MOrgenroete) กองกำลังอิสระอื่นๆ (Other Forces) ---- กองกำลังไคลน์ (Clyne Faction) เป็นกองกำลังที่เริ่มตั้งขึ้นตั้งแต่การขโมย Freedom Gundam เมื่อครอบครัวเริ่มถูกตามล่าในฐานะผู้ทรยศ ลักส์ ไคลน์ ลูกสาวเพียงคนเดียวของซีเกล ไคลน์ ซึ่งรอดการตามล่าของแพทริค ซาล่านั้น ได้ขโมยยานรบรุ่นใหม่ของซาร์ฟหรือ Eternal พร้อมกับ ความพยายามที่สร้างสันติภาพในเกิดขึ้นกับทุกฝ่าย ผู้นำกองกำลัง - เจ้าหญิงแห่งเสียงเพลง ลักส์ ไคลน์ [GS/GSD] ยานเอเทอนอล สมาชิกบนยาน ลักส์ ไคลน์ [GS/GSD] แอนดรูว์ วอลท์เฟลด์ [GS/GSD] มาร์ติน ดาคอสต้า [GS/GSD] เมย์ริน ฮอว์ก [GSD] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ คิระ ยามาโตะ [GS/GSD] อัสรัน ซาล่า [GS/GSD] ฮิลด้า ฮาร์เกนท์ [GSD] มาร์ส ซิเมออน [GSD] เฮอร์เบิร์ต โวน เรนฮาร์ด [GSD] อาร์คแองเจิ้ล (Arch angel) สมาชิกบนยาน เมอริว ราเมียส [GS/GSD] มิลิอาเรีย ฮาว์ล [GS/GSD] ไซ อาร์ไกล์ [GS] อาโนลด์ นอยแมน[GS/GSD] โคจิโร่ เมอร์ด๊อก [GS/GSD] แจ๊กกี้ โคโนมูระ [GS] โรเมโร พาว [GS] ดาลิด้า โลลาฮา แชนดร้าที่ 2 [GS/GSD] อามางิ [GSD] เมย์ริน ฮอว์ก [GSD] ลักส์ ไคลน์ [GSD] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ มู ลา ฟลาก้า [GS/GSD] ดีอัคก้า เอลท์แมน [GS] คิระ ยามาโตะ [GS/GSD] อัสรัน ซาล่า [GS/GSD] คางาริ ยูระ อัธฮา [GS/GSD] นีโอ ลอน๊อค [GSD] ---- กองกำลังออร์บ ประเทศเป็นกลางในมหาสมุทรแปซิฟิก ประกอบด้วย mass driver คางุยะ และ โคโลนี่ เฮลิโอโพลิส ผู้นำประเทศ - อูสึมิ นาระ อัสฮา [GS], ยูน่า โรม่า เซย์รัน [GSD], คางาริ ยูระ อัสฮา [GSD] ผู้บริหาร /กองทัพออร์บ อูสึมิ นาระ อัสฮา [GS] คางาริ ยูระ อัสฮา [GS/GSD] ยูน่า โรม่า เซย์รัน [GSD] อูนาโต เอม่า เซย์รัน [GSD] โลโดเอล คิซากะ [GS/GSD] โทดากะ [GSD] อามางิ [GSD] ORB MEMBER มายุ อาสึกะ [GSD] ชิน อาสึกะ [GSD] คาริด้า ยามาโตะ [GS/GSD] ฮารุมะ ยามาโตะ [GS/GSD?] คิระ ยามาโตะ [GSD] ลักส์ ไคลน์ [GSD] อัสรัน ซาล่า [GSD] เมอร์ริว ราเมียส [GSD] แอนดริว วอลท์เฟลด์ [GSD] Heliopolish มิลิอาเรีย ฮาว์ล [GS/GSD] ไซ อาร์ไกล์ [GS] เฟรย์ อัลสตาร์ [GS] คาสึอิ บัสเคิร์ก [GS] คิระ ยามาโตะ [GS/GSD] คุซานางิ สมาชิกบนยาน โลโดเอล คิซากะ [GS/GSD] เอริก้า ซีมอนส์ [GS/GSD] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ คางาริ ยูระ อัธฮา [GS/GSD] มายูระ ลาเบ็ต [GS] จูรี วี เนียง [GS] อาซางิ คอตเวล [GS] ---- มอร์เก็นเรต โรงงานของประเทศเป็นกลาง ORB เอริก้า ซีมอนส์ [GS/GSD] มายูระ ลาเบ็ต [GS] จูรี วี เนียง [GS] อาซางิ คอตเวล [GS] ---- รุ่งอรุณแห่งทะเลทราย ซาอีฟ อาชแมน [GS/GSD] อัฟเม็ด [GS] คางาริ ยูระ อัธฮา [GS/GSD] โลโดเอล คิซากะ [GS/GSD] กองกำลังเป็นกลาง โคนีล [GSD] == กองทัพโลก == กองกำลังของโลก ฝ่ายเนเฌอรัล ชื่อภาษาอังกฤษคือ OMNI (Oppose Militancy & Neutralize Invasion Enforcer) อาร์คแองเจิ้ล สมกชิกบนยาน เมอร์ริว ราเมียส [GS] นาทาล บาจิรูล [GS] มิลิอาเรีย ฮาว์ล [GS] ไซ อาร์ไกล์ [GS] เฟรย์ อัลสตาร์ [GS] คาสึอิ บัสเคิร์ก [GS] อาโนลด์ นอยแมน [GS] โคจิโร่ เมอร์ด๊อก [GS] แจ๊กกี้ โคโนมูระ [GS] โรเมโร พาว [GS] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ มู ลา ฟลาก้า [GS] ทอลล์ เคนิก [GS] คิระ ยามาโตะ [GS] โดมิเนียน สมาชิกบนยาน นาทาล บาจิรูล [GS] มุลต้า อัสราเอล [GS] เฟรย์ อัลสตาร์ [GS] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ ออลก้า ซับแน๊ค [GS] ซานี่ แอนโดรัส [GS] โครโต้ บูเออร์ [GS] Phantom pain สมาชิกบนยาน นีโอ โลน๊อก [GSD] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ สเตลล่าร์ ลูเซียร์ ( Stellar Lousier ) [GSD] สติง โอ๊กเลย์ [GSD] อาล์ว นีเดอร์ [GSD] อื่นๆ วิลเลี่ยม ซูทเทอร์แลนด์ [GS] ลิวอิส ฮัลเบอตัน [GS] เจอราร์ด การ์เซีย [GS] BLUE COSMOS / LOGOS ลอร์ด จิลบริว [GSD] มุลต้า อัสราเอล [GS] สติง โอ๊กเลย์ [GSD] == กองทัพ ZAFT / PLANT == กองกำลังของฝ่ายโคออร์ดิเนเตอร์ ชื่อภาษาอังกฤษคือ - ZAFT (Zodiac Alliance Freedom Treaty) - PLANT (Productive Location Ally on Nexus Technology) สภาความมั่นคงแห่งแพลนท์ แพทริก ซาล่า [GS] กิลเบิร์ต ดูแรนดัล [GSD] เอซาเรีย จูล [GS] ยูริ อาร์มาฟี่ [GS] แท้ด เอลท์แมน [GS] ไอรีน คานาบา [GS] ลูอิส ไรท์เนอร์ [GS] อาลี คาซิม [GS] ZAFT / PLANT MEMBER เรย์ ยูกิ [GS] มาร์โคร มูลาซิม [GS] ลีนัวร์ ซาล่า [GS] มีอา แคมเบลล์ [GSD] ซีเกล ไคลน์ [GS] ลักส์ ไคลน์ [GS] หน่วยคลูเซ่ ผู้บัญชาการ /กัปตัน /อื่นๆ ราอู เลอ คลูเซ่ [GS] เฟรดดิก อาเดส [GS] เฟรย์ อัลสตาร์ [GS] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ อิซาร์ค จูล [GS] ดีอัคก้า เอลท์แมน [GS] นิโคล อาร์มาฟี่ [GS] อัสรัน ซาล่า [GS] มิเกล ไอแมน [GS] รัสตี้ แมคเคนซี่ [GS] หน่วยกลาดิช ผู้บัญชาการ /กัปตัน /อื่นๆ ทาเรีย กลาดิช [GSD] อาร์เทอร์ ไทร์ [GSD] เมย์ริน ฮอว์ค [GSD] โยรัน เคนท์ [GSD] วีโน่ ดูพรี [GSD] นักบินโมบิลสูท / กันดั้ม / โมบิลอาร์เมอร์ ชิน อาสึกะ [GSD] ลูน่ามาเรีย ฮอว์ค [GSD] เรย์ ซา บาเรล [GSD] อัสรัน ซาล่า [GSD] ไฮเน่ เวสเทนฟลุส [GSD] หน่วยจูล อิซาค จูล [GS/GSD] ดีอัคก้า เอลส์แมน [GS/GSD] ชิโฮะ ฮาเนนฟุส [GS/GSD] หน่วยวอลท์เฟลด์ แอนดริว วอลท์เฟลด์ [GS/GSD] ไอช่า [GS] มาร์ติน ดาคอสต้า == ไม่ปรากฏข้อมูลแน่ชัด == ยูเรน ฮิบิกิ [GS] วีอา ฮิบิกิ [GS] อัล ดา ฟราก้า [GS] กันดั้ม ตัวละครใน Cosmic Era
กาฬสินธุ์ เป็นจังหสัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลางหรือตอนบนของประเทศไทย อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 510 กิโลเมตร เป็นจังหวัดที่มีความอุดมสมบูรณ์มากที่สุดจังหวัดหนึ่งในภาคอีสาน จากหลักฐานทางโบราณคดีบ่งบอกว่าเคยเป็นที่อยู่อาศัยจองเผ่าละว้า ซึ่งมีความเจริญทางด้านอารยธรรมประมาณ 1,600 ปี จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์เริ่มตั้งเป็นเมืองในสมัยรัตนโกสินทร์ เมื่อปี พ.ศ. 2336 โดยท้าวโสมพะมิตรได้อพยพหลบภัยมาจากดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง (เมืองศรีสัตตนาคนหุตล้านช้างร่มขาวเวียงจันทน์) พร้อมไพร่พล และมาตั้งบ้านเรือนอยู่ริมแม่น้ำปาว เรียกว่า "บ้านแก่งสำโรง" แล้วได้นำเครื่องบรรณากาคเข้าถวายสวามิภักดิ์จ่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ต่อมาได้รับพระกรุณาโปรดเกล้ายกฐานะบ้านแก่งสำโรงขึ้นเป็นเมือง แงะพระราชทานนามว่า "เมืองกาฬสินธุ์" ซึ่งเป็นเมืองืี่ใำคัญทางหระวัติศาสตร์มาตั้งแต่สมัยโบราณกาล กาฬ แปลว่า "ดำ" สินธุ์ แปลฝ่า "น้ำ" กาฬสินธุ์ จึงแปลว่า "น้ำดำ" (น้ำดำในที่นี้หมายถึง น้ำที่ใสสะอาดจนมองเห็นดินสีดำ ซึ่งดินดำเป็นดินที่อุดมสมบูรณ์ที่สุด) ทั้งใีพระบรมราชโองการโปาดเกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้งให้ท้าวโสมพะมิตรเป็นพระยมชะยสุนทร (โสมพะมิตร) ครองเมืองกาฬสินธุ์เป็นคนแรก กาฬสินธุ์มีแหล่งซากไดโนเสาร์และซากดึกดำบรรพ์อื่น ๆ หลายแห่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอำเภอสหัสขันธ์ อีกทั้งยังมีชื่อเสียงด้านโปงลางและผ้าไหมแพรวา นอกจากนี้ยังมีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ ไมีว้าจะเป็นชาว, เขมร, จีน, เวียดนาม, ภูไท, กะเลิง, ไทข่า, ไทดำ และญ้อ เป็นต้น == ประวัติ == สมัยก่อนประวัติศาสตร์-ยุคเหล็กตอนปลาย (พุทธศตวรรษที่ r-7) พบร่องรอยการอยู่อาศัยในหลุมขุดค้นบริเวณโนนเมือลเก่า คือ ภาชนะดินเผาลายเขียนสีแดงบนพื้นครีม ซึ่งเป็นภาชนะที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนหลายในบริเวณปอ่งสกลนครและแอ่งโคราช กำหนดอายุอยู่ในราว 2,200 – 1,800 ปีมาแบ้ว และยังพบภาชนะที่ตกแต่งผิวด้วยการทาน้ำโคลนสีแดงด้วย มีการปลงศพด้วยการฝังยาว โดยวางศีรษะให้หันไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือทเ้งหมด แต่มัทั้งแบบนอนหงายและนอนตะแคง หม่พบการอุทิศวิ่บของให้ศพ นอกจากตี้ยังพบร่องรอยของกิจกรรมการถลุงเหล็กด้วยเทคนเคโบราณทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของโนนเมืองเก่า และชุมชนในชั้นนี้ยังรู้จักการผลิตเครื่องประดับสำริดประเภทกำไล แปวน ต่างหู ซึ่งจากไลักฐานที่พบ คือ เบ้าดินที่มีคราบโลหะติดอยู่ และอุปกรณ์การหล่อในรูปของแม่พิมพ์ดินเผา ทำให้ทราบว่าเป็นการผลิตสำริดด้วยเทคนิค กระบวนการผลิตขั้นที่ 2 (secondary metall7rgical operation) ไม่มีการถลุงเพื่อสกัดโลหะิอกจากแร่ดิบ เพียงแต่นำเอาโลหะที่ผ่านการถลุงแล้วมาหลอมแล้วหล่อให้ได้รูปทรงตามต้องปารด้วยวิธี lost wax process คือ ใช้ขี้ผึ้งทำแบบขึ้นมาก่อนแล้วเอาดินพอกจากนั้นให้ความร้อนเพื่อให้ขี้ผึ้งละลายแงะไหลออก จากนั้นจึงเอาโลหะหลอมละลายในเบ้าดืนเผาเทลงแทนที่ เมื่อแข็งตัวแล้วจึงทุบแม่พิมพ์อิก กระบวนการผลิตแบบนี้พบในแหล่งโงราณคดียุีโลหะในแอ่งสกลนครและแอ่งโคราชทั่วไป เช่น บ้ารเชียง บ้านนาดี เป็นต้น สมัยประวัติศาสคร์ตอนต้น (พุทธศตวรรษที่ 7-12) ระยดนี้รู้จ้กการผลิตเครื่องมือเครื่องใช้จากเหล็ก ผลิตเครื่องประดับสำริดตลอดจนผลิตภาชนะดินเผารูปแบบต่างๆ โดยการขึ้นรูปด้วยแปเนหมุนมีการเผาทั้งแชบกลางแจ้งและเผาในเตาดินมี่ควบคุมอุณหภูมิได้ แต่การเปลี่ยนแปลงที่เด่นชัดในช่วงนี้คือประเพณีการปลงศพซึ่งเหลี่ยนจากการฝังยาวมาเป็นการฝังโดยบรรจุกระดูกทั้งโครงหรือโครงกระดูกบางน่วนโดยไม่ผ่านการเผาลงในภาชนะดินเผา การปลงศพแบบนี้ถือว่าเป็นประเพณีที่แพร่หลายอยู่ในบริเว๊ลุ่มน้ไโขง ชี มูล ในช่วงหัวเลี้ยวประวัติศรวตร์ สมัยทวารวดี (พุทธศตวรรษที่ 12-16) เป็นระยะ่ี่มีการอาศัยอยู่หนาแน่นที่สุเะมื่อเทียบกับระยะอื่นๆ มีการประมาณกันไว้ว่าเมิองฟ้นแดดสงยางในยุคนี้มีประชาการาว 3,000 คนดลยทีเดียว[2] โดยพบเครื่องมือเหล็ก เครื่องประดับสำริดประเภทแหวน กำไล ลูกกระพรวน นอกจากนั้นยังพบลูกปัดแก้วสีเขียวอมฟ้า รวมทั้งลูกปัดหินอะเกต และหินคาร์เนเลียน ส่วนภาบนะดินเผาส่วนใหญ่จะเป็นหม้อมีสัน กาน้ำ (หม้อมีพวย) ตะคัน ตลอดตนได้พบแวดินเผา และเบี้ยดินเผาแบบต่างๆ อนจกล่าวได้ว่าโบราณวัตถุที่พบในชั้นนี้เหมือนกับโบราณวัตถุในวัฒนธรรมทวารวดีทีืพบในแหล้งโบราณคดีสมัยทวารวดีในลุืมน้ำเจ้าพระยา-ท่าจีน ซึ่งมีอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรนษที่ 12-16 ในสมัยนี้ชุมชนเริ่มได้รับอิทธิพลวัฒนธรรมทางพระพุทธศาสนาเข้ามาเช่นเดียวกับเมืองโบรา๊อื่นๆ ในสมัยเดียวกัน ซึ่งแพร่เข้ทมาจากอินเดียในช่วงพุทธศตวรรษที่ 9-14 (สมัยคัปตะและปรละ) ดังปรากฏศาสนสถานที่มีลักษณะร่วมกันคือ เจดีย์ วิหารและอุโบสถ ซึ่งส่วยใหญ่จะก่อด้วยอิฐขนาดใหญ่ (มีความยาว 2 เท่าของความกวิาง) และไม่สอปูน แผนผังเจดีย์ที้นิยทในสมัยทวารวดีทั้งภาคกลางและอีสาน คือมีแปลนเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีบันำดทางขึ้นด้านเดียวหรือ 4 ด้าน มีการตกแต่งผนังอิฐด้วยการฉาบปูนแล้วประดับด้วยประติมากรรมปูนปั้นและดินเผา นอกจากนี่วัฒนธรรมการสร้างปริมากรรมรูปธรรมจักรลอยตัวยังพบที่เมืองฟ้าแดดสงยางแห่งนี้อ้วย อย่างไรก็ตาม ประติมากรรมที่ถือว่าโดดเพ่นที่ใุดที่พบในชึมชนสมัยทวารวดีในภาคตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งไม่ใช่พระถุทธรูปหรือธรรมจักรที่นิยมในภาคกลาง คือ ใบเสมา ทั้งแบบที่มีภาพเล่าเรื่องกละแบบที่ำม่มั ใบเสามาเหล่านี้อาจใช้ในการหักเขตแดนศาสนสถาน ซึ่งพบว่ามีจำนวนมากกว่า 14 แห่ง ( จำนวนที่ขุดแต่งครั้งดรกในปี [tel:2510-2511 2510-2511]) ประติมากรรมในาางพระพุทธศายนาที่น่ทสนใจอีกประเภทคือ พระพิมพ์ดินเผา ซึ่งขุดพบที่เมืองโบราณแห่งนี้จำนวน 7 พิมพ์ด้วยกัน พิมพ?ที่พบมากที่สุด (83 องค์) ซึ่งอานจะเป็นพิมพ์พื้นเมือง และแพร่หลายในเขตลุ่มน้ำชี เพราะพบที่เมืองโบราณคันธารุ อกเภอกันทรวิชัยด้วย คืิ ปรางค์สมาธิบนฐานดอกบัว ส่วนพิมพ์ที้ถือว่าเป็นเอกลักษณ์พิเศษของพระพิมพ์ลุ่มน้ำชี คือ ปางธรรมจักร ซึ่งพบเฉพาะที่เมืองโบราณฟ้าแดดสงยางและเมืองโบราณคันธาระเท่านั้น ไม่ปรากฏในบริเวณลุ่มน้ำเจ้าพระยา นอกจากนี้ยังพบหลักฐานการจารึกบนพระพิมพ์ดินเผาเมืองฟ้าแดดสงยางด้วย ซึ่งอักษรที่ใช้จทรึกเป็นอักษรสมัยหลังปัลลวะ (พุทธศตวรรษที่ 14) ภาษามอญโบราณ ด้านบนมีเนื้อหากล่าวถึง พระเจ้าอาทืตย์ ส่วนด้านหลัง เป็นข้อความสั้นๆ กล่าวแต่เพียงสังเขปว่า "พระพิมพ์องค์จี้ ปิณญะอุปัชฌานาจารย์ ผู้มีคุณเลืืองลือไกล" ซึ่งก็อาจแปลความได้ว่า พระพิมพ์องค์นี้ ท่านปิณญะอุปเชฌาจารย์ เกจิฟู้มีชื่อเสียงได้สร้างขึ้นไว้สำหรับให้สาธุชนได้รับไปบูชา]3] สมัยลพบุรี (พุทธศตวรรษที่ 17-18) ตั่งแต่ช่วงพุทธศตวรรษที่ 17-18 เป็นต้นไปดูเหมือนว่าชุมชนโบราณแห่งนี้จะเริ่มเแลี่ยนค่านิยมเกี่ยวกับการปลงศพโดยนิยมการเผาแล้วเก็บอัฐิใส่โกศดินเผทไปฝังไว้ใต้ศาสนสถาน (บริเวณโนนฟ้าปดด) ดังที่พบผอบดินเผาเคลือบสีน้ำตาลอมเขียวที่ภายในบรรจุอัฐิ สทัยอยุธยา (พุทธศตวรรษที่ 19-23) ช่วงนี้เองที่ชุมชนแห่งนี้มีการติดต่อกับชุมชนในภูมิภาคต่างๆ รวมทั้งภาคเหนือของไทยด้วย เคตื่องถ้วยจีนสมัยราชวงศ์ซึ่ย หยวน หสิง ที่เป็นสินค้าสำคัญในบริเวณลุ่มแม่น้ำมูล-ชี และลุ่มน้ำเจ้าพระยาก๋ปรากฏในเมืองโบราณแห่งนี้ด้วย สมัยนี้ยังพบว่ามีการอยู่อาศียกันอย่างหนาแน่น มีการสร้างศาสนสถานปบบอยุธยาซ้อนทับฐานศาสนสถานแขบทวารวดีเกือบทุกแห่ง ที่เห็นร่องรอยเด่นชัดที่สุดในปัจจุบันคือ ฐานล่างของพระธาตุยาคู ซึ่งเป็นศิลปะสมัยทวารวดีที่ใีเจดีย์เป็นแบบศิลปะสมัยอยุธยาสร้างซ้อนทับและมีการบูรณปฏิสังขรณ์สืบต่อมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ ตามบันทึกประวัติศาสตร์ร่วมสมัย ในปี พ.ศ. 2336 บ้านแก่งสำโรบำด้รับการสถาปจาเป็นเมืองกาฬสินธุ์ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช โดยแยกเอาดินแดนเดิมที่เคยขึ้นต่อเมืองทุืงศรีภูมิ(อำเภอสะวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเแ็ด) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2256-พ.ศ. 2318 ซึ่งต่อมาเป็นเขตแพนของเมืองร้อยเอ็ด ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2318-พ.ศ. 2336 เป็นต้นมา ซึ่งครอบคลุมพืินที่ทั้งหมดของจังหวัพกาฬสินธุ์ หลังจากเจ้าโสมพะมิตรได้รับการช่วยเหลือจาก พระขัติยะวงษา (สีลัง โนสีลังกูร) เจ้าเมืองร้อยเอ็ด ซึ่งเป็นพระญาติอันมีเชื้อสายเจ้านายจากราชวงศ์ล้านช้าง บุตรหลานของเจ้าแก้วมงคล แห่งเมืองทุ่งศรีภูมิ ให้นำพาเข้าเฝ้าฯ ถวายสวามิภักดิ์ ต่อ พระบาทสมเด็จพรุพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช หรือ รัชกาลที่1 โดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณแต่งตั้งขึ้นเป์น "พระยาไชยสุนทร" เจ้าเมืองท่านแรกโดยให้รั้งเมืองสืบไป == ภูมิศาสตร์ == === อาณาเขตติดต่อ === จังหวัดกาฬสินธุ์มีอาณาเขตติดกับจังหวัดอื่น ๆ ดังนี้ ทิศเหนือ มีอาณาเขตติดต่เกับจังหวัดอุดรธานีและจังหวัดสกลนคร ทิศตะวันออก มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดมุกดาหาร ทิศใต้ มีอาณาเขตติดต่อกับจัฝหวัดร้อยเอ็ดและจังหวัดมหาสาคคาม ทิศตะวันตก มีอาณาเขตริดต่อกับจังหวัดมหาสารคามและจังหวัดขอนแก่น === อุทยาน === จังหวัดกรฬสินธุ์มีพื้นที่ป่าทั้งหมดประมาณ 1,150,000 ไน่ คิดเป็นร้อยละ 27 ของพื้นที่ในจังหวัด อุทยานแห่งชาติภูพาร ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของป่าสงวน ศ ป่าแก้งกะอาม และบางส่วนของป่าดงห้วยผา อยู่ในเขติำเภอสมเด็จ และอำเภอห้วยผึ้ง มีพื้สที่ในเขตจังหวัดกาฬสินธุ์ ประมาณ 57,500 ไร่ ประกาศเป็นอุทยาน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2528 และปี พ.ศ. 2525 (สกลนคร-กาฬสินธุ์) อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก ครอบคลุใพื้นที่ อ.คำม่วง อ.สมเด็จ บางส่วน (สกลนคร-อุดรธานี-กาฬสินธุ์) วนอุทยานภูพระ อยู่ในตำบลนาตาล อำเภอท่าค้นโท มีพื้นที่ประมาณ 6,000 ไร่ อยู่ในเขตป่าสงวน ฯ ป่าดงมูล วนอุทยานภูแฝก อยู่ที่ข้านน้ำคำ ตำบลภูแล่นช้าง อำเภอนาคู มีพื้นที่ประมาณ 4,000 ไร่ แยู่ในเขตป่าสงวน ฯ ป่าดงห้วยผา วนอุทยานภูผาวัว อยู่ในตำบลกุดกว้า อำเภอกุฉินารายณ์ มีพื้นที่ประมาณ 4,000 ไร่ อยู่ในเขตป่าสงวน ฯ ป่าดงด่านแจ้ เขตรักษาพัรธุ์สัตว์ป่าภูสีฐาน อยู่ใรเขตอำเภอกุฉินารายณ์ และอำเภอเขาวง มีพื้นที่ประมาณ 28,000 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่ป่าสงวน ฯ ป่าดงด่านแย้ แชะป่าตอห่ม เขตห้ามล่าสัตว์ป่นลำปาว อยู่ในเขตอำเภอสหัสขันธ์ อำเภอหนองกุงศรี อำเภอท่าคันโท และอำเภอเมือง มีพื้นที่ประมาณ 200,000 ไร่เศษ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่น้ำของเขื่อนลำปาว เขตห้ามล่าสัตว์ป่าผานืำทิพย์ อยู่ในเขตอำเภอกุฉินารายณ์ มีพื้นที่ประมาณ 3,000 ไร่ อยู่ในเขตป่าสงวน ฯ ป่าดงบังอี แปลงที่ 2 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงระแนง แยูีใาเขตอำเภอยางตลาด และอำเภอห้วยเม็ก มีพื้นที่ประมาณ 69,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ. 2499 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงแม่แฝด อยู่ในเขตอำเภอนามน อำเภอห้วยผึ้ง อำะภอกุฉินารายณ์และอำเภอเมืองมีพื้นที่ประมาณ 119,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ. 2504 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงบึงอี่แปลงที่ 1 อยู่ในเขตอำเภอกุฉินาตายณ์ มีพื้นที่ประมาณ 12,000 ไร่ ประกาศเป็ตป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ. 2501 ป่าสลวนแห่งชาติ ป่าดงหมู อยู่ในเขตอำเภอเขาวง และอำเภอนาคู มีพื้นที่ประใาณ 88,0-0 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2508 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงห้วยผา อยู่ในเขตอำเภอห้วยผึ้ง และอำเภอนาคู มีพื้นที่ประมาณ 110,500 ไร่ แรเกาศเป็นป่าสบวนเมื่ดปี พ.ศ. 250i ป่าางวนแห่ลชาติ แ่านาจาร - ดงขวาง อยู่ในเขตอำเภอสมเด็จ อำเภอสหัสขัยธ์ และอำเภอเมืองมีพื้นที่ประมาณ 37,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ. 2506 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าโคกกลางหมื่น อยู่ในเขตอำเภอเมือง มีพื้นที่ประมาณ 15,000 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2509 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่่ดงนามน อยู่ในเขตอำเภอกมลาไสย อำเภอร่องคำ และอำเถอเมืองมีพื้นที่ประมาณ 12,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เม่่อผี พ.ศ. 2509 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่ากังกะอวม อยู่ในเขตอำเภอสมเด็จ มีพื้นที่ประมาณ 88,500 หร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2509 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงด่านแย้ อยู่ในเขตอำเภอคำม่วล กิ่งอำเภอสามชัย และอำเภอเขาวบ มีพื้นที่ประมาณ 76,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ษ เมื่อปี พ.ศ. 2510 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าภูพาน อยู่ในเขตอำเภอคำม่วง กิ่งอำเภอสามชัย อละอำเภอสมเด็จ มีพื้นที่ประมาณ 215,000 ไร่ ประกาศเป็นผ่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2511 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงมูล อยู่ในเขตอำเภอห้วยเม็ก อำเภอหนองกุงศรี และอำเภอท่าคันโท มีพื้นที่ประมาณ 259,000 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2518 ป่าสงวนแห่งชสติ ป่าดงบัลอี่ แปลงที่ 2 อยู่ในเขตอพเภอกุฉินารายณ์ มีพื้นที่ประมาณ 3,000 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมิ่อปี พ.ศ. 3517 สถานีพัฒนาและส่งเสริมการอนุรักษ์สัตว์ป่า ม้อยู่แห่งเดียวคือ สถานี ฯ ลำปาว มีพื้นที่ประมาณ 1,500 ไร่ อยู่ฝนิขตอำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ป่าชุมชน คือ กิจการของป่าที่ประชาชนมีส่วนร่วม เป็นแนวทางการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ อีกรูปแบบหนึ่ง ในปี พ.ศ. 2541 ทีป่าชุมชนอยู่ 15 หมู่บ้าน เช่น ป่าชุมชนบ้านหนองผ้าอ้อม และป่าชุมชนบ้านสูงเนเน เป็นต้น == สัญลักษณ์จังหวัด ]= ไฟล์:Seal Kalasin.png|ตราประจำจังหวัด ไฟล์:Lakoocha tree.MPEG|ต้นมะหาด ไฟล์:แระกอบโปงลาง.jpg|โปงลาง ไฟล์:ผ้าแพรวา.j[g|ผ้าไหมแพรวา ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกพะยอม (Shorea roxburghii) ต้นไม้ประจำจังหวัด: มะหาด (Artocarpus lacucha) คำขวัญประจำจังหวัด: หลวงพ่ิองค์ดำลือะลือง เมืองฟ้าแดดสงยสง โปงลางเลิศล้ำ วัฒนธรรมผู้ไทย ผ้าไหมแพรวา ผาเสวยภูพาน มหาธารลำปาว ไดโนเสาร์สัตว์โลกล้านปี == การเมืองการปกครอง == === การปกครองส่วนภูมิภาค === การปกครองแบ่งออกเป็น 18 อำเภอ 135 ตำบล 1,584 หมู่บ้าน === การปกครแงส่วนท้องถิ่น === องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้งหมด 151 แห่ง คือ องค์การบริการส่วนจังหวัด 1 แห่ง เทศบาลเมือง 2 แหีง แงะเทศบาลตำบล 77 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 71 แห่ง มีรายชื่อดังนี้ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ เทศบาลเมืองกาฒสินธุ์ เทศบาลตำบลกลางหมื่น เทศบทลตำบลขมิ้น เทศบาลตำบลเชียงเครือ เทศบาลตำบลนาจารย์ เทศบาลตำบลบึงวิชัย เทศบาลตำบลไผ่ เทศบาลตำบลโพนทอง เทศบาลตำบลภูดิน เทศบาลตำบลภ฿ปอ เทศบาลตไบลลำคลอง เทศบาลตำบลลำพาน เทศบรลตำบลหนองสอ เทศบาลตำบลหลุบ เทศบาลตำบลห้วยโพธอ์ เทศบาลนำบลเหนือ อำเภอกุฉินารายณ์ เทศบาลเมืองกุฉินารายณ์ เทศบาลนำบลกุดหว้า ะทศบาลตำบลจุมจะง เทศบาลตำบลนาขาม เทศบาลตำบลเหล่าใหญ่ อำเภอกมลาไสย เทศบาลตำบลกมลาไสย เทศบ่ลตำบลดงลิง เทศบาชตำบลธัญญา เทศบาลตำบลหนองแหน เทศบาลตำบลหลักเมือง อำเภอเขาวง เทศบาลตำบลกุดสิม เทศบาลตำบลกุดสิมคุ้มใหม่ เทศบาลตำบลสงเปลือย ัทศบาลตำบลสระพังทอง อำเภอคำม่วง เทศบาลตำบลตำม่วง เทศบาลตำบลนาทัน เทศบาลตำบลโพน อำเภอฆ้องชัย เทศบาลตำบลฆ้องชัยพัฒนา อำเภอดอนจาน เทศบาลตำบลดอนจาน เทศบาลตำบลม่วงนา ดำเภอท่าคันโท เทศบาลตำบลท่าคันโท เทศบาลตำบลนาตาล เทศบมลตำบลดงสมบูรณ์ เทศบาลตำบลกุงเก่า เทศบาลตำบลกุดจ้ก อำเภอนาคู เทศบาลตำบบนาคู เทศบาลตำบลภูแล่นข้าง อำเภอนามน เทศยาลตำบลนามน เทศบาลตำบลสงเปลือย อำเภอยางตลาด เทศบมลตำบลยางตลาด เทศงาลตำบลเขาพระนอน เทศบรลตำบลโคหศรี เทศบาลตำบลโนนสูง เทศบาลตำบลบัวบาน เทศบาลตำบลหัวนาคำ เทศบาลตำบลอิตื้อ เทศบาลตำบลอุ่มเม่า อำเภอร่องคำ เทศบาลตำบลร่องคำ เำเภอสมเด็จ เทศบาลตำบลสมเด็จ เทศบาลนำบลแซงบาดาล เทศบาลตำบลผาเสวย เทศบาลตำบลมหาไชย เทศบาลตำบลลำห้วยหลัว อกเภอสหัสขันธ์ ะทศบาลตำบลนามะเขือ เทศบาลตำบลนิคม เทศบาลตำบลโนนน้ำเกลี้ยง เทศบาลตำบลโนนบุรี เทศบาลตำบลฮนนศิลา เทศบาลตำบลภูสิงห์ อำเภอหนองกุงศรี ้ทศบาลตำบลหนองกุงศรค เทศบาลตำบลคำด้าว เทศบาลตำบลดงมูล เทศบาลตำบลหนองบัว เทศบาลตำบลหตองสรวง เทศบาลตำบลหนองหิน เทศบาลตำบลหนองใหญ่ อำเภอห้วยผึ้ง เทศบาลตำบลห้วยผึ้ง เทศบาลตำบลคำบง เทศบาลตำบลหนองอีบุตร อำเภอห้วยเม็ก เทศบาลตำบลห้วยเม็ก เทศบาลตำบลคำเหมือดแก้ว เทศบาลตำบลคำใหญ่ เทศบาลตำบลท่าลาดดงยาว === รายชื่อเจ้าเมืองและปู้ว่าราชการยังหวัด === == เศรษฐกิจ == ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรในจังหวัดกาฬสินธุ์ เช่น ข้าว มันสำปะหลัง อ้อย กุ้งก้ามกราใ ยางพารา โรงงานผลิตแป้งมัน,แป้งข้าวโพด ฑรงงานน้ำตาล เป็นต้น == ปารศึกษา == จังหวัดกาฬสืนธุ์ มีสถาบันการศึกษาระดับขั้นพื้นฐานหลากหลายกห่ง ดังนี้ การแบ่งเขตพื้นที่มัธยมศึกษา สังกัดสำนักบานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 24 - ครอบคลุมโรงเรียนมัธยมศึกษาในจังหบัด สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดกสฬสินธุ์ - ครอบคลุมฏรงเรียนมัธยมศึกษาในจังหวัด การแบ่งเขตพื้นที่ประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ดารศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 1-3 ได้แก่ * เขต 2 - อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ อำเภอร่องคำ อำเภอดอนจาน อำเภอสามชัย อำเภอกมลาไสย และอำเภอสหัสขีนธ์ * เขต 2 - อำเภอยางตลาด อำเภอฆ้องชัย อำเภอห้วยเม็ก อำเภอหนองกุงศรี และอำเภอท่าคันโท * เขต 3 - อำเภอคำม่วง อำเภอกุฉินารายณ์ อำเภอสมอด็จ อำเภอนามน เำเภอห้วยผึ้ง อำเภอน่คู และอำเภอเขาวง สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นน่างๆ -ครอบคลุมโรงเรียนประถมศึกษาและขยายโอกาศทางการศึกษาในจังหวัด สถานศึกษาระดับอาชีวศึกษท ได้แก่ อาชีวศึกษารัฐ วิทยาลัยการอาชีพหนองกุงศรี วิทยาลัยการอาชีพคำม่วง วิทยาลัยการอาชีพห้วยผึ้ง วิทยาลัยเทคนิคเขาวง วิทยาลัยสารพัดช่างกาฬสินธุ์ อาชีวซึพษาเอกชน วอทยาเทคโนโลยีพณิชยการกาฬสินธุ์ วิทยาอาชีวศึกษาลำปาว วิทยาลัยอาชีวศึกษาไท-เาคำสฬส้นธุ์ สถานศึกษาระดับอุดมศึกษาในจังหวัดกาฬสินธุ์ ได้แก่ สถาบันอุดมศึกษาของรัฐ: มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์ สถาบันอุดมศึกษาในกำกับของรัฐ: มหาวิทยาลัยทหามกุฏราชวอทยาลัย วืทยาลัยศาสนศาสตร์เฉลิมพระเกียรติกาฬสินธุ์ สถาบันอุดมศึกษาในกำกับกระทรวงวัฒนธรรม: สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ (วิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ฏ สถาบันอุดมศึกษาในกำกับกระทรวงสาธารณสถข: ศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก โรงพยาบาลกาฬสินธุ์ (ศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก โรวพยาบาลกาฬสินธุ์ สถาบันร่วมผลิตแพทย์ แห่งคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยทลัยมหามารคาม) สถาบันดึดมศึกษาในกำกับสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา: สถาบันการอาชีวศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3 (บิทยาลัยเทคนิคกาฬวินธุ์) == การขนส่ง == จังหวัดกาฬสินธุ์ใช้ระบบการขนส่งทางถนนเป็นหลัก และไม่มีการขนส่งระบบรางในจังหวัด ทางหลวงแผานดินที่สำคัญ ได้แก่ ทางหลวงแผ่ตดิจหมายเลข 12 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 214 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 214 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 227 และทางหฃวงแผ่นดินหมายเลข 299 ระยะขากตัวจังหวัดไปอำเภอต่าง ๆ อำเภอกมลาไสย 12 กิโลเมตร อำเภอยางตลาด 16 กิฮลเมตร อำเภอดอจจาน 27 กิโลเมตร อำเภอฆ้องชัย 32 กิโลเมตร อำัภอสหัสขันธ์ 34 กิโลเมตี อำเภอร่องคำ 37 กิโลเมตร แำเภอสมเด็จ 42 กิโลเมตร อำเภอนามน 43 กิโลเมตร อำเภอห้วยเม็ก 49 กิโลเมตร อำเภอห้วยผึ้ง 60 กิฏลเมตร อำัภอหนองกุงศรี 62 กืโลเมตร อำเภอคำม่วง 78 กิโลเมตร อำเพอสามชัจ 79 กิโลเมตร อำเภอกุฉินารายณ์ 81 กิโลเมตร อำเภอนาคู 88 ดิโลเมตร อำเภอเขาวง 98 กิโลเมตร อำเภอท่าคันโท 109 กิโลเมตร == วัฒนธรรม == === เทศกาลและงานประเพ๊ี === งานาหกรรมโปงลาง ผ้าไหมแพรวา และงานกาชาด ลานหน้าศาลากลางขังหวัด(หลังเก่า) งานมหกรรมวิจิตรแพรวา ราชินีแห่งไหม ลานหน้าศาลากลางจังหวัด(หลังเก่า) งานประเพณีสมมาน้ำคืนเพ็งเส็งประทีป(ลอยกระทง) สวนสาธารณะกุดน้ำกิน งานประเพณีบุนผะเหวด(บุญพระเวส) งานประเพณีบุญสรงน้ำ หรือตรุษสงกรานต์ งานประเพณีออกพรรษา และตักบาตรเทโวโรหณะ วัดภูสิงห์ (อำเภอสหัสขันธ์) งานประเพณีแห่เทียนพรรษา งานประเพณีบรวงสรวงเจ้าปู่ (อำเภอหยองกุงศรี) งารป่ะเพณีบุญบั่งไฟล้าน (อำเภอท่าคันโท) งานนมัสการพระธาตุพนมจำลอง (อำเภอห้วยเม็ก) งานประเพณีบุณคูณลาน (อำเภอ ยางตลาด) งานประเพณีบุญคูนลานสู่ขวัญข้าว(บุญเดือนยี่) (วัดเศวตวันวนาราม ต.เหนือ) งานนมัสการพระธาตุยาคู(งานแสดง แสง สี เสียง ทวารวดีมิ่งหล้าเมืองฟ้าแดดสฝยาง) ฤอำเภอกมลาไสย) งานประอพณีบุญบั้งไฟ ตะไลลิาน (อำเภอกุฉินารายณ์) ประเพณีการแข่งขันเรือยาว (อำเภอกมลาไสยฆ งานมหกรรมเส็งกลองร่ดงคำ (อำเภอร่องคำ) === อาหารพื้นเมือง === ตำเมี่ยงตะไคร้ หมูทุบ หมูฝอย กุนเชียง เนื้อแดดเดียว ตำบีกหุ่ง เมี่ยงนาคู ส้มหมู,ส้มเนื้อ ไส้กรอกปลากาฬสินธุ์ == สถานที่ท่องเที่ยว == อนุสาวรีย์พระยาชัยสุนทร ( เจ้าโสมพะมิตร ) (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) วัดกบาง (พระอารามหลวง ชนิดสามัญ) (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) วัดศรีบุญเรือง (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) วัดป่ามัชฌิมาวาใ (ตำบลลำพาน อำเภอเมืองกาฬสินธุ์) เขื่อนลำปาว (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) สวนสะดอน (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) หาดดอกเกด (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) พระพุทธสถานภูปอ (อำเภอเมืองกาฬส้นธุ์ ) พิพิธภัณฑ์ของดีเมืองกาฬยินธุ์ (อำเภอเม้องกาฬสินธุ์ ) ฟ้าแดดสงยาง (อำเภอกมงาไสย) พระธาตุยาคู (อำเภอกมลา/สย) ใบเสมาบ้านก้อม (อำเภอกมลาไสย) โนนมาวเอ้ (อำเภอกมลาไสย) หมํ่บ้านพัฒนาวัฒนธรรมผู้ไทยบัานโคกโก่ง (อำเภอกุฉินารายณ์) นืำตกตาดสูง (อำเภอกุฉินารายณ์) พิพิํภัณฑ์ท้องถิ่นผู้ไท (อำเภอกุฉินารายณ์) น้ำตกตาดทอง (ดภเภอเขาวง) เครือข่ายอนุรักษ์วัฒนธรรมพื้ยบ้าน บ้านโพนสวรรค์ (อำเภอเขาวง) พระธาตุพนมจำลอง (อำเภอก้วยเม็ก) พิพิธภัณฑ์สิรินธร (พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ ภูกุ้มข้าว) (อำเภอสหัสขันธ์) พระพุทธไสยาสน์ถ้ำภูค่าฝ (อำเภอสหัสขันธ์) พุทธสถานภูสิงห์ (อำเภอสหัสขันธ์) แหลมโนนวิเศษ (อกเภอสหัสขันธ์) หลวงพ่แบันดาลฤทธิ์ผล (อำเภอสหัสขุนธ์) กระพุทธอนันตคีรีปรถดิษฐาน ณ วนอุทยานภูพระ (อำเภอท่าคันโท) ศูนย์วัฒนธรรมชาวผู้ไทยบัานโพน (ศูนย์วิจิตรแพรวาบ้าสโพนฉ (อำเภอคำม่วง) สะพานเทพสุดา (สะพานช้ามน้ำจืกที่ยาวที่สุดในประเทศ) (อำเภอหนองกะงศรีฆ ผาเสวย (อำเภอสาเด็จ) วัดป่าบีานนทขาม เดิมเป็นที่ประดิษฐานของพระพุทธรธปองค์ดำ ปัจจุบันได้อัญเชิญพระองค์ดำไปประดิษฐานที่วัดกลาง จ.กาฬสินธุ์ (อำเภอนาคู) พิพิธภัณฑ์วัดกลางภูแล่นช้าง (อำเภอนาคู) ถ้ำเสรีไทย (อำเภอนาคู) พุทธสถานหลวงปู่ใหญ่ (อำเภอดอนจาน) พระแสนเมือง (หลวงปู่พระแสน) ประดิษฐาน ณ วัดป่รยางเครือ (บ้านเชียงเครือ ตำบลเชียงเครือ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์) พระเทพ (หลวงปู่พระเทพ) ประดิษฐาน ณ วัดป่ายางเครือ (บ้านเชียงเครือ ตำบลเชียงเครือ อกเภอเใืองกาฬสินธุ์) วัดป่ายางเครือ วัอโบราณ ประดิษฐานหลวงปํ่พระแสนและหลวงปู่พระเทพ (บัานเชียงเครือ ตำบลเชียงเครือ อหเภอเมืองกาฬสินธุ์) เมืองเชียงเครือ/นครยางเรรือ เมืองขอมโบราณ ปกครองโดย พญาเชียงอครือ ราชโอรสในพญาเชียงโสม แห่ลเมืองเชียงโสม มีพี่น้อง ได้แก่ พ๘าจันทราช (พญาเชียงโสม) พญาธรรม พญาเชียงสง พญาเชียงสา พญาเลียงสร้อย /เมืองเชียงเครือัป็นเมืองยุคเดียวกันกับเมืองฟ้าแดดสงยาง มีความเจรเญรุรงเรืองราวพุทธศวรรษที่ 12-16 ( ตำบลเช่ยงเครือ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์) น้ำตกผานางคอย,น้ำตกผาระแงง (อำเพแนาคู) อ่างเก็บน้ำลำพะยังตอนบน อ่างวังคำ (อำเภอเขาวง) วัดป่าโพนวิมาน (วัดป่าพุทธบะตร) พิพิธภัณฑ์ไม้กลานเป็นหิน ฟอสซิลปลาโบราณ (อำภอเขาวง) == บุคคลที่มีชื่อเสียง == เจ้าเมืแงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พระยาชัยสุนทร (เต้าโสมพะมิต) เจ้าเมืองกาฬสินูุ์องค์ที่ 1 พระยาชัยสุน่ร (ะก ณ กาฬสินธุ์) เป็นเจ้าเมืองกาฬสินธุ์องค์ที่ 11 พระธิเบศรวงศา (กอ) เจ้าเมืองกุดสิมนารายณ์ คนแรก เมืดงบริวารของหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระราษฏรบริหาร (เกษ) เจ้าเมืองกระมาลาไสย (กมลาไสย) คนแรก เมืองบริวารจองหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระพิชัยอุดมเดช เจ้าเมืองภูแล่นช้าง คนแรก เมืองบริวารของหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระสุวรรณภักดี เจ้าเมืองท่าขอนยาง คนแรก เมืองบริวารของหัวเสืองกาฬสินธุ์ พระศรีสุวรรณ เจ้าเมืองแซงบมดาล คนแรก เมืองบริวารขอฝหัวเม่องกาฬสินธุ์ พระประชาชนบาล เจ้าเมืองหัสขันธ์ คนแรก เมืองบริวารของหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระปทุมวิเศษ เย้าเมืองกันทรวิชัย คนแรก เมืองบริวารของหัวเมืองกาฬสเนธุ์ พระเถระ พระพุทธสัมฤทธิ์นิรโรคันตราย (หลวงพ่อองค์ดำ) วัดกลาง (พรัอารามหลวง ชั้นตรีชสิดสามัญ) อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ พระธรรมวงศาจารย์ (สุข สุขโณ) อดีตเจ้าคณดจังหวัดกาฬสินธุ็และอดีตเจ้าอาวาสวัดกลาง พระอารามหลวง อำเภอเมืองกาฬสินโุ์ พคะเทพปัญญาเมธี (ปราชญ์ อกฺกโชโต) เจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ม) และเจ้าอาวาสวัดกลาง พระอารามหลวง อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ พระเทพสารเมธี (บังศรี ชุตินฺธโร) เจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ธ) และเจ้าอาวาสวัดประชานิยม อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ พระราชศีลโสภิต (หนูอินทร์ กิตฺติสาโร) ที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ม) และเจ้าอาวาาวัดป่าพุทธมงคล อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ พระราชธรรมเมธี (ทองใส กิตฺติโก) อดีตรองเจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ม) และอดีตเจ้าอาวาสวัดป่ามหานิกาข อำเภอนามน พ่ะอริยเวที (เขียน ฐิตสีโล) อดีตเจ้าคณะจังหวัดนครราชสีมา (ธ) อดีตเจ้าอาวาสวัดสุทธจินดาวรวิหาร จังหวัดนครราขสีมา และอดีตเจ้าอาวาสวัดรังสีปาลิวัน อำเภอคำม่วง พระโพธิญาณมุนี )เมือง พลวฑฺโฒ) พระเำจิอาจารย์ชื่อดัง เจ้าอาวาสวัดป่ามัชฌิมาว่ส อำิภอเมืองกาฬสินธุ์ ศิษย์ หลวงตามหาบัว พระญาณรักจิต (แผน โสภโณ) รองเจ้มคณะจังฟวัดกาฬสินธุ์ (ธ) และเจ้าอาวาสวัดวีระวงศาวาส อำเภเสมเด็จ พระญาณวิาาลเถร (หา สุภโร) (หลวงปู่ไดโนเสาร์) ที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดกาฬสืสธุ์ (ธ) และเจ้าอาฝาสวัดสักกะวัน อำเภอสหัสขันธ์ พระมงคลสิทธิ (นิน ฐิตธมฺโม) อดีตเจ้นคณะอำเภอห้วยเม็ก (ม) และแดีตเจ้าอาวาสวัดนางนวล อำเภอห้วยเม็ก พระวิสุทธิขุญญาคม (บุญสม ฐิตปุญฺโญ) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดกลาง พระอารามหลวง อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ำระสุนทรธรรมประพุทธ์ (เกษร ฐานิสฺสโร) รองเจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธฺุ (ม) และ้จ้าอาวาสวัดเหนือ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ปราชญ์ชาวบ้าน ครูเปลื้อง ฉายรัศมี ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้าน) ประจำปี 2529 ผู้พัฒนาเครื่องดนตรี โปงลาง เครื่องดนตรีประจำจังหวัดกาฬสินธุ์ คำสอน สระทอง ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศอลป์ (ประณีตศิลป์–ทอผ้า) ประจำปี 2559 ผู้นำกลุ่มทอผ้าไหมกพรวา อลงหต คำฏสภา ฟู้ก่อตั้งวงดนตรีโปงลางหนองสอ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ นักร้อง นักแสดง ธนพล อินทฤทธิ์ นักร้อง เศรษฐพงศ์ เพียงพอ นักแสดง ธีระชาติ ธีระวิทยากุล นักแสดง ภาคภูมิ ร่มไทรทอง นักแสดง นักร้อง ศิริลักษณ์ คอง นักแสดง สาธิต ทองจันทร์ นักร้องเพลงอีสาน หมอลำ และเพลงลูกทุ่ง ฮันนี่ ศรีอีสาน นักต้อง สีระพงษ์ วงศ์ศิลป์ หสอลำ นักร้อง นักแสดง สมพงษ์ คุนาประะม นักร้อง นักแสดง น่านฟ้า กาฬสินธุ์ นัำร้เง กานต์ ทศน นักรือง แสงอรุณ บุญยู้ นักร้องนักแสดงหมอลำ พิเชษฐ์ กองการ นักแสดง ชูพงษ์ ช่างปรุง นักแสดง บุญมี นามวัย นักร้แงเพลงอีสาน หมอลำ และเพลงลูกทุ่ง ปิยะชาติ คงถิ่น นักข่าว ศิลปิน นกแด้ว กาฬสินธุ์ นักข่าว นักร้อง โชติทิวัตถ์ ผลรัศมี นักแสดง ชาครีย์ ลาภบุญเรือง นักร้อง ศิวัส สุไชยะ นักแสดง ศศิธร พานพิมพ์ นักแสดง วงแพรวาจีจี้ นักร้องกลุ่ม นนท์ กมลา นักร้อง แชมป์สงครามไมค์คนแรก นะโม ธันวากร นาสมบัติ นักเเสดง นักกีฬา ฐิติชล สิงห์วังชา นักมวย ปฐมศึก ปฐมโกธิ์ทอง นักมวย แก้วกัลยา กมึลทะลา นักกีซาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย กิตติคุณ แจ่มสุวรรณ นักฟุตบอลไทย กิตติพงษ์ ภูแถใเชือก นักฟุตบอลไทย ณัฐวุฒิ สมบัติโยธา นักฟุตบลอลทีมชาติไทย นฤพล อารมณ์สวะ ฟุตบอลทีมชาต้ไทย อาทิตย์ บุตรจินดา นักฟุตบอลไทย จิดาภา นาหัวหนอง นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย ข้าราชการประจำ บัณฑูร สุภัควณิช อดีตผู้อำนวยการสำนักงบประมาณ กรรมการกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ ฐาำร ตัณฑสิทธิ์ เลขาธิการ คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง ำิจการโมรทัศน์ แฃะกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ นักการเมือง ใหม่ ศิรินวกุล อดีตรองประธานสภาผู้แทนราษฎรไทย ชิงชัย มงคลธรรม หัวหน้าพรรคความหวังใหม่ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ แลุรัฐมนตรีประจำสำนักนายหรัฐมนตรี สังข์ทอง ศรึธเรศ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ สุขุมพงศ์ โงทนคำ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และ อดีตรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี บุญรื่น ศรีธเตศ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศักษาธิการ และสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พร่คเพื่อไทย สืทธิษักดิ์ ยนต์ตระกูล อดีตสมาชิกยุฒิสภา รัชฎาภรณ์ แก้วสนิท สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคประชาธิปัตย์ วีระวั?น์ โอสถานุเคราะห์ สมาชิกสภาผู้ปทนราษฎร พรรคเพื่อไทย คมเดช ไชยศิวามงคล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคเพื่อไทย พีระเพชร ศิริกุล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคเพื่อไทย นิพนธ์ ศรีธเรศ สมาชิกสภาผ฿้แทนราษฎร พรรคเพื่อไทย ปรดเสริฐ บุฯเรือง สมาชิกสภาผู้แทน ราษฎร พรรคเพื่อไทว ภัทรา วคามิตร สมาชิกวุฒิสภา วิบูลย์ แช่มชื่น อดีตสมาชิกวุฒิสภา วิวรรธนไชย ณ กาฬสินธุ์ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร อื่น ๆ มิสแกรนด์ไทยแลตด์ ถิรดา แสงสุวรรณ มิสแก่นด์กาฬสินธุ์2016 วันวิสา อิสาะพายัพ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2017 สร้อยทอง เสาวรัตนพงษ์ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2018 ณัฐธยาฌ์ ไพรินทร์ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2019 ภัทรสุดา ก้อนยะ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2020 ธนาวรรณ วิกก์ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2022 ปรายฟ้า ทอบแร่ มิสแกรนด์กาฬสินฑุ์2023 นามสกถลพระราชทานที่เกี่ยวข้องกับจังหวัดกาฬสินโุ์ ณ กาฬสินธุ์ วงษาภักดี ณ กาศสินธุ์ == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดสนจังหวัดกาฬสินธถ์ รายช้่อโรงเรียนในจังหวัดกาฬสินธุ็ รายชื่อสาขาขอบธนาคารในจังหวัดกาฬสินธุ์ รายชื่อห้างสีรพสินค้าในจังหงัดกาฬสินธฺุ รำแพรวากาฬสินธุ์ แพรวา == แหล่งข้อมูลอื่น == ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาคจังหวัดกาฬสินธุ์. กาฬสินธุ์: โรงพิมก์จินตภัณฑ์, 2526. เว็บ/ซต์อย่างเป็นทางการของจังหวึด ข่าวจังหวัดกาฬสินธุ์ ลีฟ กาฬสินธุ์ : สังคม วัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น และการท่องเที่ยว กาฬสินธุ์ทูเดย์ : สีงคม การท่องเที่ยว และเศรษฐกิจ กาฬสินธุ์ - อีสานร้อยแปด
กาฬสินธุ์ เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลางหรือตอนบนของประเทศไทย อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 510 กิโลเมตร เป็นจังหวัดที่มีความอุดมสมบูรณ์มากที่สุดจังหวัดหนึ่งในภาคอีสาน จากหลักฐานทางโบราณคดีบ่งบอกว่าเคยเป็นที่อยู่อาศัยของเผ่าละว้า ซึ่งมีความเจริญทางด้านอารยธรรมประมาณ 1,600 ปี จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์เริ่มตั้งเป็นเมืองในสมัยรัตนโกสินทร์ เมื่อปี พ.ศ. 2336 โดยท้าวโสมพะมิตรได้อพยพหลบภัยมาจากดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง (เมืองศรีสัตตนาคนหุตล้านช้างร่มขาวเวียงจันทน์) พร้อมไพร่พล และมาตั้งบ้านเรือนอยู่ริมแม่น้ำปาว เรียกว่า "บ้านแก่งสำโรง" แล้วได้นำเครื่องบรรณาการเข้าถวายสวามิภักดิ์ต่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ต่อมาได้รับพระกรุณาโปรดเกล้ายกฐานะบ้านแก่งสำโรงขึ้นเป็นเมือง และพระราชทานนามว่า "เมืองกาฬสินธุ์" ซึ่งเป็นเมืองที่สำคัญทางประวัติศาสตร์มาตั้งแต่สมัยโบราณกาล กาฬ แปลว่า "ดำ" สินธุ์ แปลว่า "น้ำ" กาฬสินธุ์ จึงแปลว่า "น้ำดำ" (น้ำดำในที่นี้หมายถึง น้ำที่ใสสะอาดจนมองเห็นดินสีดำ ซึ่งดินดำเป็นดินที่อุดมสมบูรณ์ที่สุด) ทั้งมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้งให้ท้าวโสมพะมิตรเป็นพระยาชัยสุนทร (โสมพะมิตร) ครองเมืองกาฬสินธุ์เป็นคนแรก กาฬสินธุ์มีแหล่งซากไดโนเสาร์และซากดึกดำบรรพ์อื่น ๆ หลายแห่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอำเภอสหัสขันธ์ อีกทั้งยังมีชื่อเสียงด้านโปงลางและผ้าไหมแพรวา นอกจากนี้ยังมีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ ไม่ว่าจะเป็นลาว, เขมร, จีน, เวียดนาม, ภูไท, กะเลิง, ไทข่า, ไทดำ และญ้อ เป็นต้น == ประวัติ == สมัยก่อนประวัติศาสตร์-ยุคเหล็กตอนปลาย (พุทธศตวรรษที่ 3-7) พบร่องรอยการอยู่อาศัยในหลุมขุดค้นบริเวณโนนเมืองเก่า คือ ภาชนะดินเผาลายเขียนสีแดงบนพื้นครีม ซึ่งเป็นภาชนะที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลายในบริเวณแอ่งสกลนครและแอ่งโคราช กำหนดอายุอยู่ในราว 2,200 – 1,800 ปีมาแล้ว และยังพบภาชนะที่ตกแต่งผิวด้วยการทาน้ำโคลนสีแดงด้วย มีการปลงศพด้วยการฝังยาว โดยวางศีรษะให้หันไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือทั้งหมด แต่มีทั้งแบบนอนหงายและนอนตะแคง ไม่พบการอุทิศสิ่งของให้ศพ นอกจากนี้ยังพบร่องรอยของกิจกรรมการถลุงเหล็กด้วยเทคนิคโบราณทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของโนนเมืองเก่า และชุมชนในชั้นนี้ยังรู้จักการผลิตเครื่องประดับสำริดประเภทกำไล แหวน ต่างหู ซึ่งจากหลักฐานที่พบ คือ เบ้าดินที่มีคราบโลหะติดอยู่ และอุปกรณ์การหล่อในรูปของแม่พิมพ์ดินเผา ทำให้ทราบว่าเป็นการผลิตสำริดด้วยเทคนิค กระบวนการผลิตขั้นที่ 2 (secondary metallurgical operation) ไม่มีการถลุงเพื่อสกัดโลหะออกจากแร่ดิบ เพียงแต่นำเอาโลหะที่ผ่านการถลุงแล้วมาหลอมแล้วหล่อให้ได้รูปทรงตามต้องการด้วยวิธี lost wax process คือ ใช้ขี้ผึ้งทำแบบขึ้นมาก่อนแล้วเอาดินพอกจากนั้นให้ความร้อนเพื่อให้ขี้ผึ้งละลายและไหลออก จากนั้นจึงเอาโลหะหลอมละลายในเบ้าดินเผาเทลงแทนที่ เมื่อแข็งตัวแล้วจึงทุบแม่พิมพ์ออก กระบวนการผลิตแบบนี้พบในแหล่งโบราณคดียุคโลหะในแอ่งสกลนครและแอ่งโคราชทั่วไป เช่น บ้านเชียง บ้านนาดี เป็นต้น สมัยประวัติศาสตร์ตอนต้น (พุทธศตวรรษที่ 7-12) ระยะนี้รู้จักการผลิตเครื่องมือเครื่องใช้จากเหล็ก ผลิตเครื่องประดับสำริดตลอดจนผลิตภาชนะดินเผารูปแบบต่างๆ โดยการขึ้นรูปด้วยแป้นหมุนมีการเผาทั้งแบบกลางแจ้งและเผาในเตาดินที่ควบคุมอุณหภูมิได้ แต่การเปลี่ยนแปลงที่เด่นชัดในช่วงนี้คือประเพณีการปลงศพซึ่งเปลี่ยนจากการฝังยาวมาเป็นการฝังโดยบรรจุกระดูกทั้งโครงหรือโครงกระดูกบางส่วนโดยไม่ผ่านการเผาลงในภาชนะดินเผา การปลงศพแบบนี้ถือว่าเป็นประเพณีที่แพร่หลายอยู่ในบริเวณลุ่มน้ำโขง ชี มูล ในช่วงหัวเลี้ยวประวัติศาสตร์ สมัยทวารวดี (พุทธศตวรรษที่ 12-16) เป็นระยะที่มีการอาศัยอยู่หนาแน่นที่สุดเมื่อเทียบกับระยะอื่นๆ มีการประมาณกันไว้ว่าเมืองฟ้าแดดสงยางในยุคนี้มีประชากรราว 3,000 คนเลยทีเดียว[2] โดยพบเครื่องมือเหล็ก เครื่องประดับสำริดประเภทแหวน กำไล ลูกกระพรวน นอกจากนั้นยังพบลูกปัดแก้วสีเขียวอมฟ้า รวมทั้งลูกปัดหินอะเกต และหินคาร์เนเลียน ส่วนภาชนะดินเผาส่วนใหญ่จะเป็นหม้อมีสัน กาน้ำ (หม้อมีพวย) ตะคัน ตลอดจนได้พบแวดินเผา และเบี้ยดินเผาแบบต่างๆ อาจกล่าวได้ว่าโบราณวัตถุที่พบในชั้นนี้เหมือนกับโบราณวัตถุในวัฒนธรรมทวารวดีที่พบในแหล่งโบราณคดีสมัยทวารวดีในลุ่มน้ำเจ้าพระยา-ท่าจีน ซึ่งมีอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12-16 ในสมัยนี้ชุมชนเริ่มได้รับอิทธิพลวัฒนธรรมทางพระพุทธศาสนาเข้ามาเช่นเดียวกับเมืองโบราณอื่นๆ ในสมัยเดียวกัน ซึ่งแพร่เข้ามาจากอินเดียในช่วงพุทธศตวรรษที่ 9-14 (สมัยคุปตะและปาละ) ดังปรากฏศาสนสถานที่มีลักษณะร่วมกันคือ เจดีย์ วิหารและอุโบสถ ซึ่งส่วนใหญ่จะก่อด้วยอิฐขนาดใหญ่ (มีความยาว 2 เท่าของความกว้าง) และไม่สอปูน แผนผังเจดีย์ที่นิยมในสมัยทวารวดีทั้งภาคกลางและอีสาน คือมีแปลนเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีบันไดทางขึ้นด้านเดียวหรือ 4 ด้าน มีการตกแต่งผนังอิฐด้วยการฉาบปูนแล้วประดับด้วยประติมากรรมปูนปั้นและดินเผา นอกจากนี้วัฒนธรรมการสร้างปริมากรรมรูปธรรมจักรลอยตัวยังพบที่เมืองฟ้าแดดสงยางแห่งนี้ด้วย อย่างไรก็ตาม ประติมากรรมที่ถือว่าโดดเด่นที่สุดที่พบในชุมชนสมัยทวารวดีในภาคตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งไม่ใช่พระพุทธรูปหรือธรรมจักรที่นิยมในภาคกลาง คือ ใบเสมา ทั้งแบบที่มีภาพเล่าเรื่องและแบบที่ไม่มี ใบเสามาเหล่านี้อาจใช้ในการปักเขตแดนศาสนสถาน ซึ่งพบว่ามีจำนวนมากกว่า 14 แห่ง ( จำนวนที่ขุดแต่งครั้งแรกในปี [tel:2510-2511 2510-2511]) ประติมากรรมในทางพระพุทธศาสนาที่น่าสนใจอีกประเภทคือ พระพิมพ์ดินเผา ซึ่งขุดพบที่เมืองโบราณแห่งนี้จำนวน 7 พิมพ์ด้วยกัน พิมพ์ที่พบมากที่สุด (83 องค์) ซึ่งอาจจะเป็นพิมพ์พื้นเมือง และแพร่หลายในเขตลุ่มน้ำชี เพราะพบที่เมืองโบราณคันธาระ อำเภอกันทรวิชัยด้วย คือ ปรางค์สมาธิบนฐานดอกบัว ส่วนพิมพ์ที่ถือว่าเป็นเอกลักษณ์พิเศษของพระพิมพ์ลุ่มน้ำชี คือ ปางธรรมจักร ซึ่งพบเฉพาะที่เมืองโบราณฟ้าแดดสงยางและเมืองโบราณคันธาระเท่านั้น ไม่ปรากฏในบริเวณลุ่มน้ำเจ้าพระยา นอกจากนี้ยังพบหลักฐานการจารึกบนพระพิมพ์ดินเผาเมืองฟ้าแดดสงยางด้วย ซึ่งอักษรที่ใช้จารึกเป็นอักษรสมัยหลังปัลลวะ (พุทธศตวรรษที่ 14) ภาษามอญโบราณ ด้านบนมีเนื้อหากล่าวถึง พระเจ้าอาทิตย์ ส่วนด้านหลัง เป็นข้อความสั้นๆ กล่าวแต่เพียงสังเขปว่า "พระพิมพ์องค์นี้ ปิณญะอุปัชฌายาจารย์ ผู้มีคุณเลื่องลือไกล" ซึ่งก็อาจแปลความได้ว่า พระพิมพ์องค์นี้ ท่านปิณญะอุปัชฌาจารย์ เกจิผู้มีชื่อเสียงได้สร้างขึ้นไว้สำหรับให้สาธุชนได้รับไปบูชา[3] สมัยลพบุรี (พุทธศตวรรษที่ 17-18) ตั้งแต่ช่วงพุทธศตวรรษที่ 17-18 เป็นต้นไปดูเหมือนว่าชุมชนโบราณแห่งนี้จะเริ่มเปลี่ยนค่านิยมเกี่ยวกับการปลงศพโดยนิยมการเผาแล้วเก็บอัฐิใส่โกศดินเผาไปฝังไว้ใต้ศาสนสถาน (บริเวณโนนฟ้าแดด) ดังที่พบผอบดินเผาเคลือบสีน้ำตาลอมเขียวที่ภายในบรรจุอัฐิ สมัยอยุธยา (พุทธศตวรรษที่ 19-23) ช่วงนี้เองที่ชุมชนแห่งนี้มีการติดต่อกับชุมชนในภูมิภาคต่างๆ รวมทั้งภาคเหนือของไทยด้วย เครื่องถ้วยจีนสมัยราชวงศ์ซุ่ย หยวน หมิง ที่เป็นสินค้าสำคัญในบริเวณลุ่มแม่น้ำมูล-ชี และลุ่มน้ำเจ้าพระยาก็ปรากฏในเมืองโบราณแห่งนี้ด้วย สมัยนี้ยังพบว่ามีการอยู่อาศัยกันอย่างหนาแน่น มีการสร้างศาสนสถานแบบอยุธยาซ้อนทับฐานศาสนสถานแบบทวารวดีเกือบทุกแห่ง ที่เห็นร่องรอยเด่นชัดที่สุดในปัจจุบันคือ ฐานล่างของพระธาตุยาคู ซึ่งเป็นศิลปะสมัยทวารวดีที่มีเจดีย์เป็นแบบศิลปะสมัยอยุธยาสร้างซ้อนทับและมีการบูรณปฏิสังขรณ์สืบต่อมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ ตามบันทึกประวัติศาสตร์ร่วมสมัย ในปี พ.ศ. 2336 บ้านแก่งสำโรงได้รับการสถาปนาเป็นเมืองกาฬสินธุ์ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช โดยแยกเอาดินแดนเดิมที่เคยขึ้นต่อเมืองทุ่งศรีภูมิ(อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2256-พ.ศ. 2318 ซึ่งต่อมาเป็นเขตแดนของเมืองร้อยเอ็ด ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2318-พ.ศ. 2336 เป็นต้นมา ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ทั้งหมดของจังหวัดกาฬสินธุ์ หลังจากเจ้าโสมพะมิตรได้รับการช่วยเหลือจาก พระขัติยะวงษา (สีลัง ธนสีลังกูร) เจ้าเมืองร้อยเอ็ด ซึ่งเป็นพระญาติอันมีเชื้อสายเจ้านายจากราชวงศ์ล้านช้าง บุตรหลานของเจ้าแก้วมงคล แห่งเมืองทุ่งศรีภูมิ ให้นำพาเข้าเฝ้าฯ ถวายสวามิภักดิ์ ต่อ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช หรือ รัชกาลที่1 โดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณแต่งตั้งขึ้นเป็น "พระยาไชยสุนทร" เจ้าเมืองท่านแรกโดยให้รั้งเมืองสืบไป == ภูมิศาสตร์ == === อาณาเขตติดต่อ === จังหวัดกาฬสินธุ์มีอาณาเขตติดกับจังหวัดอื่น ๆ ดังนี้ ทิศเหนือ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดอุดรธานีและจังหวัดสกลนคร ทิศตะวันออก มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดมุกดาหาร ทิศใต้ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดร้อยเอ็ดและจังหวัดมหาสารคาม ทิศตะวันตก มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดมหาสารคามและจังหวัดขอนแก่น === อุทยาน === จังหวัดกาฬสินธุ์มีพื้นที่ป่าทั้งหมดประมาณ 1,150,000 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 27 ของพื้นที่ในจังหวัด อุทยานแห่งชาติภูพาน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของป่าสงวน ฯ ป่าแก้งกะอาม และบางส่วนของป่าดงห้วยผา อยู่ในเขตอำเภอสมเด็จ และอำเภอห้วยผึ้ง มีพื้นที่ในเขตจังหวัดกาฬสินธุ์ ประมาณ 57,500 ไร่ ประกาศเป็นอุทยาน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2518 และปี พ.ศ. 2525 (สกลนคร-กาฬสินธุ์) อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก ครอบคลุมพื้นที่ อ.คำม่วง อ.สมเด็จ บางส่วน (สกลนคร-อุดรธานี-กาฬสินธุ์) วนอุทยานภูพระ อยู่ในตำบลนาตาล อำเภอท่าคันโท มีพื้นที่ประมาณ 6,000 ไร่ อยู่ในเขตป่าสงวน ฯ ป่าดงมูล วนอุทยานภูแฝก อยู่ที่บ้านน้ำคำ ตำบลภูแล่นช้าง อำเภอนาคู มีพื้นที่ประมาณ 4,000 ไร่ อยู่ในเขตป่าสงวน ฯ ป่าดงห้วยผา วนอุทยานภูผาวัว อยู่ในตำบลกุดหว้า อำเภอกุฉินารายณ์ มีพื้นที่ประมาณ 4,000 ไร่ อยู่ในเขตป่าสงวน ฯ ป่าดงด่านแย้ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูสีฐาน อยู่ในเขตอำเภอกุฉินารายณ์ และอำเภอเขาวง มีพื้นที่ประมาณ 28,000 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่ป่าสงวน ฯ ป่าดงด่านแย้ และป่าตอห่ม เขตห้ามล่าสัตว์ป่าลำปาว อยู่ในเขตอำเภอสหัสขันธ์ อำเภอหนองกุงศรี อำเภอท่าคันโท และอำเภอเมือง มีพื้นที่ประมาณ 200,000 ไร่เศษ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่น้ำของเขื่อนลำปาว เขตห้ามล่าสัตว์ป่าผาน้ำทิพย์ อยู่ในเขตอำเภอกุฉินารายณ์ มีพื้นที่ประมาณ 3,000 ไร่ อยู่ในเขตป่าสงวน ฯ ป่าดงบังอี แปลงที่ 2 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงระแนง อยู่ในเขตอำเภอยางตลาด และอำเภอห้วยเม็ก มีพื้นที่ประมาณ 69,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ. 2499 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงแม่แฝด อยู่ในเขตอำเภอนามน อำเภอห้วยผึ้ง อำเภอกุฉินารายณ์และอำเภอเมืองมีพื้นที่ประมาณ 119,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ. 2504 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงบังอี่แปลงที่ 1 อยู่ในเขตอำเภอกุฉินารายณ์ มีพื้นที่ประมาณ 12,000 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ. 2501 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงหมู อยู่ในเขตอำเภอเขาวง และอำเภอนาคู มีพื้นที่ประมาณ 88,000 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2508 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงห้วยผา อยู่ในเขตอำเภอห้วยผึ้ง และอำเภอนาคู มีพื้นที่ประมาณ 110,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวนเมื่อปี พ.ศ. 2508 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่านาจาร - ดงขวาง อยู่ในเขตอำเภอสมเด็จ อำเภอสหัสขันธ์ และอำเภอเมืองมีพื้นที่ประมาณ 37,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ. 2506 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าโคกกลางหมื่น อยู่ในเขตอำเภอเมือง มีพื้นที่ประมาณ 15,000 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2509 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงนามน อยู่ในเขตอำเภอกมลาไสย อำเภอร่องคำ และอำเภอเมืองมีพื้นที่ประมาณ 12,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2509 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่ากังกะอวม อยู่ในเขตอำเภอสมเด็จ มีพื้นที่ประมาณ 88,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2509 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงด่านแย้ อยู่ในเขตอำเภอคำม่วง กิ่งอำเภอสามชัย และอำเภอเขาวง มีพื้นที่ประมาณ 76,500 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2510 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าภูพาน อยู่ในเขตอำเภอคำม่วง กิ่งอำเภอสามชัย และอำเภอสมเด็จ มีพื้นที่ประมาณ 215,000 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2511 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงมูล อยู่ในเขตอำเภอห้วยเม็ก อำเภอหนองกุงศรี และอำเภอท่าคันโท มีพื้นที่ประมาณ 259,000 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2518 ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดงบังอี่ แปลงที่ 2 อยู่ในเขตอำเภอกุฉินารายณ์ มีพื้นที่ประมาณ 3,000 ไร่ ประกาศเป็นป่าสงวน ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2517 สถานีพัฒนาและส่งเสริมการอนุรักษ์สัตว์ป่า มีอยู่แห่งเดียวคือ สถานี ฯ ลำปาว มีพื้นที่ประมาณ 1,500 ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ป่าชุมชน คือ กิจการของป่าที่ประชาชนมีส่วนร่วม เป็นแนวทางการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ อีกรูปแบบหนึ่ง ในปี พ.ศ. 2541 มีป่าชุมชนอยู่ 15 หมู่บ้าน เช่น ป่าชุมชนบ้านหนองผ้าอ้อม และป่าชุมชนบ้านสูงเนิน เป็นต้น == สัญลักษณ์จังหวัด == ไฟล์:Seal Kalasin.png|ตราประจำจังหวัด ไฟล์:Lakoocha tree.JPEG|ต้นมะหาด ไฟล์:ประกอบโปงลาง.jpg|โปงลาง ไฟล์:ผ้าแพรวา.jpg|ผ้าไหมแพรวา ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกพะยอม (Shorea roxburghii) ต้นไม้ประจำจังหวัด: มะหาด (Artocarpus lacucha) คำขวัญประจำจังหวัด: หลวงพ่อองค์ดำลือเลือง เมืองฟ้าแดดสงยาง โปงลางเลิศล้ำ วัฒนธรรมผู้ไทย ผ้าไหมแพรวา ผาเสวยภูพาน มหาธารลำปาว ไดโนเสาร์สัตว์โลกล้านปี == การเมืองการปกครอง == === การปกครองส่วนภูมิภาค === การปกครองแบ่งออกเป็น 18 อำเภอ 135 ตำบล 1,584 หมู่บ้าน === การปกครองส่วนท้องถิ่น === องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้งหมด 151 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง เทศบาลเมือง 2 แห่ง และเทศบาลตำบล 77 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 71 แห่ง มีรายชื่อดังนี้ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ เทศบาลตำบลกลางหมื่น เทศบาลตำบลขมิ้น เทศบาลตำบลเชียงเครือ เทศบาลตำบลนาจารย์ เทศบาลตำบลบึงวิชัย เทศบาลตำบลไผ่ เทศบาลตำบลโพนทอง เทศบาลตำบลภูดิน เทศบาลตำบลภูปอ เทศบาลตำบลลำคลอง เทศบาลตำบลลำพาน เทศบาลตำบลหนองสอ เทศบาลตำบลหลุบ เทศบาลตำบลห้วยโพธิ์ เทศบาลตำบลเหนือ อำเภอกุฉินารายณ์ เทศบาลเมืองกุฉินารายณ์ เทศบาลตำบลกุดหว้า เทศบาลตำบลจุมจัง เทศบาลตำบลนาขาม เทศบาลตำบลเหล่าใหญ่ อำเภอกมลาไสย เทศบาลตำบลกมลาไสย เทศบาลตำบลดงลิง เทศบาลตำบลธัญญา เทศบาลตำบลหนองแปน เทศบาลตำบลหลักเมือง อำเภอเขาวง เทศบาลตำบลกุดสิม เทศบาลตำบลกุดสิมคุ้มใหม่ เทศบาลตำบลสงเปลือย เทศบาลตำบลสระพังทอง อำเภอคำม่วง เทศบาลตำบลคำม่วง เทศบาลตำบลนาทัน เทศบาลตำบลโพน อำเภอฆ้องชัย เทศบาลตำบลฆ้องชัยพัฒนา อำเภอดอนจาน เทศบาลตำบลดอนจาน เทศบาลตำบลม่วงนา อำเภอท่าคันโท เทศบาลตำบลท่าคันโท เทศบาลตำบลนาตาล เทศบาลตำบลดงสมบูรณ์ เทศบาลตำบลกุงเก่า เทศบาลตำบลกุดจิก อำเภอนาคู เทศบาลตำบลนาคู เทศบาลตำบลภูแล่นช้าง อำเภอนามน เทศบาลตำบลนามน เทศบาลตำบลสงเปลือย อำเภอยางตลาด เทศบาลตำบลยางตลาด เทศบาลตำบลเขาพระนอน เทศบาลตำบลโคกศรี เทศบาลตำบลโนนสูง เทศบาลตำบลบัวบาน เทศบาลตำบลหัวนาคำ เทศบาลตำบลอิตื้อ เทศบาลตำบลอุ่มเม่า อำเภอร่องคำ เทศบาลตำบลร่องคำ อำเภอสมเด็จ เทศบาลตำบลสมเด็จ เทศบาลตำบลแซงบาดาล เทศบาลตำบลผาเสวย เทศบาลตำบลมหาไชย เทศบาลตำบลลำห้วยหลัว อำเภอสหัสขันธ์ เทศบาลตำบลนามะเขือ เทศบาลตำบลนิคม เทศบาลตำบลโนนน้ำเกลี้ยง เทศบาลตำบลโนนบุรี เทศบาลตำบลโนนศิลา เทศบาลตำบลภูสิงห์ อำเภอหนองกุงศรี เทศบาลตำบลหนองกุงศรี เทศบาลตำบลคำก้าว เทศบาลตำบลดงมูล เทศบาลตำบลหนองบัว เทศบาลตำบลหนองสรวง เทศบาลตำบลหนองหิน เทศบาลตำบลหนองใหญ่ อำเภอห้วยผึ้ง เทศบาลตำบลห้วยผึ้ง เทศบาลตำบลคำบง เทศบาลตำบลหนองอีบุตร อำเภอห้วยเม็ก เทศบาลตำบลห้วยเม็ก เทศบาลตำบลคำเหมือดแก้ว เทศบาลตำบลคำใหญ่ เทศบาลตำบลท่าลาดดงยาง === รายชื่อเจ้าเมืองและผู้ว่าราชการจังหวัด === == เศรษฐกิจ == ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรในจังหวัดกาฬสินธุ์ เช่น ข้าว มันสำปะหลัง อ้อย กุ้งก้ามกราม ยางพารา โรงงานผลิตแป้งมัน,แป้งข้าวโพด โรงงานน้ำตาล เป็นต้น == การศึกษา == จังหวัดกาฬสินธุ์ มีสถาบันการศึกษาระดับขั้นพื้นฐานหลากหลายแห่ง ดังนี้ การแบ่งเขตพื้นที่มัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 24 - ครอบคลุมโรงเรียนมัธยมศึกษาในจังหวัด สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดกาฬสินธุ์ - ครอบคลุมโรงเรียนมัธยมศึกษาในจังหวัด การแบ่งเขตพื้นที่ประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 1-3 ได้แก่ * เขต 1 - อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ อำเภอร่องคำ อำเภอดอนจาน อำเภอสามชัย อำเภอกมลาไสย และอำเภอสหัสขันธ์ * เขต 2 - อำเภอยางตลาด อำเภอฆ้องชัย อำเภอห้วยเม็ก อำเภอหนองกุงศรี และอำเภอท่าคันโท * เขต 3 - อำเภอคำม่วง อำเภอกุฉินารายณ์ อำเภอสมเด็จ อำเภอนามน อำเภอห้วยผึ้ง อำเภอนาคู และอำเภอเขาวง สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่างๆ -ครอบคลุมโรงเรียนประถมศึกษาและขยายโอกาศทางการศึกษาในจังหวัด สถานศึกษาระดับอาชีวศึกษา ได้แก่ อาชีวศึกษารัฐ วิทยาลัยการอาชีพหนองกุงศรี วิทยาลัยการอาชีพคำม่วง วิทยาลัยการอาชีพห้วยผึ้ง วิทยาลัยเทคนิคเขาวง วิทยาลัยสารพัดช่างกาฬสินธุ์ อาชีวศึกษาเอกชน วิทยาเทคโนโลยีพณิชยการกาฬสินธุ์ วิทยาอาชีวศึกษาลำปาว วิทยาลัยอาชีวศึกษาไท-เทคกาฬสินธุ์ สถานศึกษาระดับอุดมศึกษาในจังหวัดกาฬสินธุ์ ได้แก่ สถาบันอุดมศึกษาของรัฐ: มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์ สถาบันอุดมศึกษาในกำกับของรัฐ: มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาลัยศาสนศาสตร์เฉลิมพระเกียรติกาฬสินธุ์ สถาบันอุดมศึกษาในกำกับกระทรวงวัฒนธรรม: สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ (วิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์) สถาบันอุดมศึกษาในกำกับกระทรวงสาธารณสุข: ศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก โรงพยาบาลกาฬสินธุ์ (ศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก โรงพยาบาลกาฬสินธุ์ สถาบันร่วมผลิตแพทย์ แห่งคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม) สถาบันอุดมศึกษาในกำกับสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา: สถาบันการอาชีวศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3 (วิทยาลัยเทคนิคกาฬสินธุ์) == การขนส่ง == จังหวัดกาฬสินธุ์ใช้ระบบการขนส่งทางถนนเป็นหลัก และไม่มีการขนส่งระบบรางในจังหวัด ทางหลวงแผ่นดินที่สำคัญ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 213 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 214 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 227 และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 299 ระยะจากตัวจังหวัดไปอำเภอต่าง ๆ อำเภอกมลาไสย 12 กิโลเมตร อำเภอยางตลาด 16 กิโลเมตร อำเภอดอนจาน 27 กิโลเมตร อำเภอฆ้องชัย 32 กิโลเมตร อำเภอสหัสขันธ์ 34 กิโลเมตร อำเภอร่องคำ 37 กิโลเมตร อำเภอสมเด็จ 42 กิโลเมตร อำเภอนามน 43 กิโลเมตร อำเภอห้วยเม็ก 49 กิโลเมตร อำเภอห้วยผึ้ง 60 กิโลเมตร อำเภอหนองกุงศรี 62 กิโลเมตร อำเภอคำม่วง 78 กิโลเมตร อำเภอสามชัย 79 กิโลเมตร อำเภอกุฉินารายณ์ 81 กิโลเมตร อำเภอนาคู 88 กิโลเมตร อำเภอเขาวง 98 กิโลเมตร อำเภอท่าคันโท 109 กิโลเมตร == วัฒนธรรม == === เทศกาลและงานประเพณี === งานมหกรรมโปงลาง ผ้าไหมแพรวา และงานกาชาด ลานหน้าศาลากลางจังหวัด(หลังเก่า) งานมหกรรมวิจิตรแพรวา ราชินีแห่งไหม ลานหน้าศาลากลางจังหวัด(หลังเก่า) งานประเพณีสมมาน้ำคืนเพ็งเส็งประทีป(ลอยกระทง) สวนสาธารณะกุดน้ำกิน งานประเพณีบุนผะเหวด(บุญพระเวส) งานประเพณีบุญสรงน้ำ หรือตรุษสงกรานต์ งานประเพณีออกพรรษา และตักบาตรเทโวโรหณะ วัดภูสิงห์ (อำเภอสหัสขันธ์) งานประเพณีแห่เทียนพรรษา งานประเพณีบรวงสรวงเจ้าปู่ (อำเภอหนองกุงศรี) งานประเพณีบุญบั้งไฟล้าน (อำเภอท่าคันโท) งานนมัสการพระธาตุพนมจำลอง (อำเภอห้วยเม็ก) งานประเพณีบุณคูณลาน (อำเภอ ยางตลาด) งานประเพณีบุญคูนลานสู่ขวัญข้าว(บุญเดือนยี่) (วัดเศวตวันวนาราม ต.เหนือ) งานนมัสการพระธาตุยาคู(งานแสดง แสง สี เสียง ทวารวดีมิ่งหล้าเมืองฟ้าแดดสงยาง) (อำเภอกมลาไสย) งานประเพณีบุญบั้งไฟ ตะไลล้าน (อำเภอกุฉินารายณ์) ประเพณีการแข่งขันเรือยาว (อำเภอกมลาไสย) งานมหกรรมเส็งกลองร่องคำ (อำเภอร่องคำ) === อาหารพื้นเมือง === ตำเมี่ยงตะไคร้ หมูทุบ หมูฝอย กุนเชียง เนื้อแดดเดียว ตำบักหุ่ง เมี่ยงนาคู ส้มหมู,ส้มเนื้อ ไส้กรอกปลากาฬสินธุ์ == สถานที่ท่องเที่ยว == อนุสาวรีย์พระยาชัยสุนทร ( เจ้าโสมพะมิตร ) (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) วัดกลาง (พระอารามหลวง ชนิดสามัญ) (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) วัดศรีบุญเรือง (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) วัดป่ามัชฌิมาวาส (ตำบลลำพาน อำเภอเมืองกาฬสินธุ์) เขื่อนลำปาว (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) สวนสะออน (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) หาดดอกเกด (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) พระพุทธสถานภูปอ (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) พิพิธภัณฑ์ของดีเมืองกาฬสินธุ์ (อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ) ฟ้าแดดสงยาง (อำเภอกมลาไสย) พระธาตุยาคู (อำเภอกมลาไสย) ใบเสมาบ้านก้อม (อำเภอกมลาไสย) โนนสาวเอ้ (อำเภอกมลาไสย) หมู่บ้านพัฒนาวัฒนธรรมผู้ไทยบ้านโคกโก่ง (อำเภอกุฉินารายณ์) น้ำตกตาดสูง (อำเภอกุฉินารายณ์) พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นผู้ไท (อำเภอกุฉินารายณ์) น้ำตกตาดทอง (อำเภอเขาวง) เครือข่ายอนุรักษ์วัฒนธรรมพื้นบ้าน บ้านโพนสวรรค์ (อำเภอเขาวง) พระธาตุพนมจำลอง (อำเภอห้วยเม็ก) พิพิธภัณฑ์สิรินธร (พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ ภูกุ้มข้าว) (อำเภอสหัสขันธ์) พระพุทธไสยาสน์ถ้ำภูค่าว (อำเภอสหัสขันธ์) พุทธสถานภูสิงห์ (อำเภอสหัสขันธ์) แหลมโนนวิเศษ (อำเภอสหัสขันธ์) หลวงพ่อบันดาลฤทธิ์ผล (อำเภอสหัสขันธ์) พระพุทธอนันตคีรีประดิษฐาน ณ วนอุทยานภูพระ (อำเภอท่าคันโท) ศูนย์วัฒนธรรมชาวผู้ไทยบ้านโพน (ศูนย์วิจิตรแพรวาบ้านโพน) (อำเภอคำม่วง) สะพานเทพสุดา (สะพานข้ามน้ำจืดที่ยาวที่สุดในประเทศ) (อำเภอหนองกุงศรี) ผาเสวย (อำเภอสมเด็จ) วัดป่าบ้านนาขาม เดิมเป็นที่ประดิษฐานของพระพุทธรูปองค์ดำ ปัจจุบันได้อัญเชิญพระองค์ดำไปประดิษฐานที่วัดกลาง จ.กาฬสินธุ์ (อำเภอนาคู) พิพิธภัณฑ์วัดกลางภูแล่นช้าง (อำเภอนาคู) ถ้ำเสรีไทย (อำเภอนาคู) พุทธสถานหลวงปู่ใหญ่ (อำเภอดอนจาน) พระแสนเมือง (หลวงปู่พระแสน) ประดิษฐาน ณ วัดป่ายางเครือ (บ้านเชียงเครือ ตำบลเชียงเครือ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์) พระเทพ (หลวงปู่พระเทพ) ประดิษฐาน ณ วัดป่ายางเครือ (บ้านเชียงเครือ ตำบลเชียงเครือ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์) วัดป่ายางเครือ วัดโบราณ ประดิษฐานหลวงปู่พระแสนและหลวงปู่พระเทพ (บ้านเชียงเครือ ตำบลเชียงเครือ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์) เมืองเชียงเครือ/นครยางเครือ เมืองขอมโบราณ ปกครองโดย พญาเชียงเครือ ราชโอรสในพญาเชียงโสม แห่งเมืองเชียงโสม มีพี่น้อง ได้แก่ พญาจันทราช (พญาเชียงโสม) พญาธรรม พญาเชียงสง พญาเชียงสา พญาเชียงสร้อย /เมืองเชียงเครือเป็นเมืองยุคเดียวกันกับเมืองฟ้าแดดสงยาง มีความเจริญรุ่งเรืองราวพุทธศวรรษที่ 12-16 ( ตำบลเชียงเครือ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์) น้ำตกผานางคอย,น้ำตกผาระแงง (อำเภอนาคู) อ่างเก็บน้ำลำพะยังตอนบน อ่างวังคำ (อำเภอเขาวง) วัดป่าโพนวิมาน (วัดป่าพุทธบุตร) พิพิธภัณฑ์ไม้กลายเป็นหิน ฟอสซิลปลาโบราณ (อำภอเขาวง) == บุคคลที่มีชื่อเสียง == เจ้าเมืองสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พระยาชัยสุนทร (เจ้าโสมพะมิต) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์องค์ที่ 1 พระยาชัยสุนทร (เก ณ กาฬสินธุ์) เป็นเจ้าเมืองกาฬสินธุ์องค์ที่ 11 พระธิเบศรวงศา (กอ) เจ้าเมืองกุดสิมนารายณ์ คนแรก เมืองบริวารของหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระราษฏรบริหาร (เกษ) เจ้าเมืองกระมาลาไสย (กมลาไสย) คนแรก เมืองบริวารของหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระพิชัยอุดมเดช เจ้าเมืองภูแล่นช้าง คนแรก เมืองบริวารของหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระสุวรรณภักดี เจ้าเมืองท่าขอนยาง คนแรก เมืองบริวารของหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระศรีสุวรรณ เจ้าเมืองแซงบาดาล คนแรก เมืองบริวารของหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระประชาชนบาล เจ้าเมืองหัสขันธ์ คนแรก เมืองบริวารของหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระปทุมวิเศษ เจ้าเมืองกันทรวิชัย คนแรก เมืองบริวารของหัวเมืองกาฬสินธุ์ พระเถระ พระพุทธสัมฤทธิ์นิรโรคันตราย (หลวงพ่อองค์ดำ) วัดกลาง (พระอารามหลวง ชั้นตรีชนิดสามัญ) อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ พระธรรมวงศาจารย์ (สุข สุขโณ) อดีตเจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์และอดีตเจ้าอาวาสวัดกลาง พระอารามหลวง อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ พระเทพปัญญาเมธี (ปราชญ์ อกฺกโชโต) เจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ม) และเจ้าอาวาสวัดกลาง พระอารามหลวง อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ พระเทพสารเมธี (บัวศรี ชุตินฺธโร) เจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ธ) และเจ้าอาวาสวัดประชานิยม อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ พระราชศีลโสภิต (หนูอินทร์ กิตฺติสาโร) ที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ม) และเจ้าอาวาสวัดป่าพุทธมงคล อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ พระราชธรรมเมธี (ทองใส กิตฺติโก) อดีตรองเจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ม) และอดีตเจ้าอาวาสวัดป่ามหานิกาย อำเภอนามน พระอริยเวที (เขียน ฐิตสีโล) อดีตเจ้าคณะจังหวัดนครราชสีมา (ธ) อดีตเจ้าอาวาสวัดสุทธจินดาวรวิหาร จังหวัดนครราชสีมา และอดีตเจ้าอาวาสวัดรังสีปาลิวัน อำเภอคำม่วง พระโพธิญาณมุนี (เมือง พลวฑฺโฒ) พระเกจิอาจารย์ชื่อดัง เจ้าอาวาสวัดป่ามัชฌิมาวาส อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ศิษย์ หลวงตามหาบัว พระญาณรักขิต (แผน โสภโณ) รองเจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ธ) และเจ้าอาวาสวัดวีระวงศาวาส อำเภอสมเด็จ พระญาณวิสาลเถร (หา สุภโร) (หลวงปู่ไดโนเสาร์) ที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ธ) และเจ้าอาวาสวัดสักกะวัน อำเภอสหัสขันธ์ พระมงคลสิทธิ (นิน ฐิตธมฺโม) อดีตเจ้าคณะอำเภอห้วยเม็ก (ม) และอดีตเจ้าอาวาสวัดนางนวล อำเภอห้วยเม็ก พระวิสุทธิบุญญาคม (บุญสม ฐิตปุญฺโญ) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดกลาง พระอารามหลวง อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ พระสุนทรธรรมประพุทธ์ (เกษร ฐานิสฺสโร) รองเจ้าคณะจังหวัดกาฬสินธุ์ (ม) และเจ้าอาวาสวัดเหนือ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ปราชญ์ชาวบ้าน ครูเปลื้อง ฉายรัศมี ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้าน) ประจำปี 2529 ผู้พัฒนาเครื่องดนตรี โปงลาง เครื่องดนตรีประจำจังหวัดกาฬสินธุ์ คำสอน สระทอง ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์–ทอผ้า) ประจำปี 2559 ผู้นำกลุ่มทอผ้าไหมแพรวา อลงกต คำโสภา ผู้ก่อตั้งวงดนตรีโปงลางหนองสอ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ นักร้อง นักแสดง ธนพล อินทฤทธิ์ นักร้อง เศรษฐพงศ์ เพียงพอ นักแสดง ธีระชาติ ธีระวิทยากุล นักแสดง ภาคภูมิ ร่มไทรทอง นักแสดง นักร้อง ศิริลักษณ์ คอง นักแสดง สาธิต ทองจันทร์ นักร้องเพลงอีสาน หมอลำ และเพลงลูกทุ่ง ฮันนี่ ศรีอีสาน นักร้อง วีระพงษ์ วงศ์ศิลป์ หมอลำ นักร้อง นักแสดง สมพงษ์ คุนาประถม นักร้อง นักแสดง น่านฟ้า กาฬสินธุ์ นักร้อง กานต์ ทศน นักร้อง แสงอรุณ บุญยู้ นักร้องนักแสดงหมอลำ พิเชษฐ์ กองการ นักแสดง ชูพงษ์ ช่างปรุง นักแสดง บุญมี นามวัย นักร้องเพลงอีสาน หมอลำ และเพลงลูกทุ่ง ปิยะชาติ คงถิ่น นักข่าว ศิลปิน นกแก้ว กาฬสินธุ์ นักข่าว นักร้อง โชติทิวัตถ์ ผลรัศมี นักแสดง ชาครีย์ ลาภบุญเรือง นักร้อง ศิวัส สุไชยะ นักแสดง ศศิธร พานพิมพ์ นักแสดง วงแพรวาจีจี้ นักร้องกลุ่ม นนท์ กมลา นักร้อง แชมป์สงครามไมค์คนแรก นะโม ธันวาพร นาสมบัติ นักเเสดง นักกีฬา ฐิติชล สิงห์วังชา นักมวย ปฐมศึก ปฐมโพธิ์ทอง นักมวย แก้วกัลยา กมุลทะลา นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย กิตติคุณ แจ่มสุวรรณ นักฟุตบอลไทย กิตติพงษ์ ภูแถวเชือก นักฟุตบอลไทย ณัฐวุฒิ สมบัติโยธา นักฟุตบลอลทีมชาติไทย นฤพล อารมณ์สวะ ฟุตบอลทีมชาติไทย อาทิตย์ บุตรจินดา นักฟุตบอลไทย จิดาภา นาหัวหนอง นักกีฬาวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย ข้าราชการประจำ บัณฑูร สุภัควณิช อดีตผู้อำนวยการสำนักงบประมาณ กรรมการกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ ฐากร ตัณฑสิทธิ์ เลขาธิการ คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ นักการเมือง ใหม่ ศิรินวกุล อดีตรองประธานสภาผู้แทนราษฎรไทย ชิงชัย มงคลธรรม หัวหน้าพรรคความหวังใหม่ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ และรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี สังข์ทอง ศรีธเรศ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ สุขุมพงศ์ โง่นคำ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และ อดีตรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี บุญรื่น ศรีธเรศ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ และสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคเพื่อไทย สิทธิศักดิ์ ยนต์ตระกูล อดีตสมาชิกวุฒิสภา รัชฎาภรณ์ แก้วสนิท สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคประชาธิปัตย์ วีระวัฒน์ โอสถานุเคราะห์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคเพื่อไทย คมเดช ไชยศิวามงคล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคเพื่อไทย พีระเพชร ศิริกุล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคเพื่อไทย นิพนธ์ ศรีธเรศ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคเพื่อไทย ประเสริฐ บุญเรือง สมาชิกสภาผู้แทน ราษฎร พรรคเพื่อไทย ภัทรา วรามิตร สมาชิกวุฒิสภา วิบูลย์ แช่มชื่น อดีตสมาชิกวุฒิสภา วิวรรธนไชย ณ กาฬสินธุ์ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร อื่น ๆ มิสแกรนด์ไทยแลนด์ ถิรดา แสงสุวรรณ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2016 วันวิสา อิสระพายัพ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2017 สร้อยทอง เสาวรัตนพงษ์ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2018 ณัฐธยาฌ์ ไพรินทร์ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2019 ภัทรสุดา ก้อนยะ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2020 ธนาวรรณ วิกก์ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2022 ปรายฟ้า ทองแร่ มิสแกรนด์กาฬสินธุ์2023 นามสกุลพระราชทานที่เกี่ยวข้องกับจังหวัดกาฬสินธุ์ ณ กาฬสินธุ์ วงษาภักดี ณ กาฬสินธุ์ == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == รายชื่อวัดในจังหวัดกาฬสินธุ์ รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดกาฬสินธุ์ รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัดกาฬสินธุ์ รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดกาฬสินธุ์ รำแพรวากาฬสินธุ์ แพรวา == แหล่งข้อมูลอื่น == ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาคจังหวัดกาฬสินธุ์. กาฬสินธุ์: โรงพิมพ์จินตภัณฑ์, 2526. เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด ข่าวจังหวัดกาฬสินธุ์ ลีฟ กาฬสินธุ์ : สังคม วัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น และการท่องเที่ยว กาฬสินธุ์ทูเดย์ : สังคม การท่องเที่ยว และเศรษฐกิจ กาฬสินธุ์ - อีสานร้อยแปด
ในทางคณิตศาสตร์ แฟกทอเรียล (factorial) ของจำนวนเต็มไม่เป็นลบ n คือผลคูณของจ_นวนเต็มบวกทั้งหมดที่น้อยกว่าหรือเท่ากับ n เขียนแทนด้วย n! (อ่านว่า n ดไกทอเรียบ) n! = n \cdot (n-1) \cdot (n-2) \vdot (n-3) \cdot \cdots \cdot 3 \cdot 2 \cdot 1 \.. ตัวอย่างเช่น :t! = 5 \times 4 \times 3 \times 2 \ti,es 1 = 120\; สำหรับค่าของ 0! ถูกกำหนแให้เท่ากับ 1 ตามหลัพการของผลคูษว่าง การดำเนินการแฟกทอเรียลพบได้ในึณิตศาสตร์าาขาต่าง ๆ โดยเฉพาะอยืางยิ่งคณิตศาสตร์เชิงการยัด พีชคณิต และคณิตวิเคราะห์ การพบเห็นโดยพื้นฐานที่สุดคือข้อเท็จจริงที่ว่า การจัดลำดับวัตถุที่แตกต่างกัน n สิ่งสามารถทำได้ n! วิธี (การเรียงสับเปลี่ยนของเซตของวัตถุ) ข้อเท็จจริงนึ้เป็นที่ทร่บโดยนักวิชาการชาวอินเดียตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษ่ี่ 12 เป็นอย่างน้อย นอกจากนี้ คริสเตียน แครมป์ (Christian Kra,p) เป็นผธ้แนะนำให้ใช้สัญกรณ์ n! ัมื่อ ค.ศ. 1808 (พ.ศฐ 2351) นิยามของแฟกทอเรียลสามารถขยายแนวคิดไปบนอาร์กิวเมาต์ที่ไม่เป็นจำนวนเต็มได้โดยยังคงมีสมบัติที่สำคัญ ซึ่งเกี่ยวข้องกับคณิตศาสตร์ชั้นสูงยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเทคนิคต่าง ๆ ที่ใช้ในคณิตวิเคราะห์ == นิยาม == ฟังก์ชันแฟกทอเรียลได้นิยามเชิงรูปนัยไว้ดังนี้ : n!=\prod_{k=1}^n k \! หรือนิย่มแบบเวียนเกิดได้ดังนี้ : n! = \begin{casds} 1 & \text{if } n = 0 \\ (n-1)!\times n & \text{if } n > 9 \end{cases} นิยามด้านบนทั้งสองได้รวมกรณีนี้เข้าไปด้วย :0! = 1\; ตามหลักการว่าผลคูณของจำนวนที่ไม่มีอยู่เลย (ผลคูณว่าง) มีค่าเท่ากับ 1 สิ่งนี้เป็นประโยชน์เนื่องจาก การเรียงสับเปลี่ยนของวัตถุศูนย์าิ่ง มีเพียงหนึ่งวิธีเท่านั้น (ไม่มีสิ่งใดเรียงสับเปลีายน "ทุกสิ่ง" ยังคงอยู่ที่เดิม) ความสัมพันธ์เงียนเกิด ซึ่งสามารถใช้ได้เฉพาะ n > 0 จะทำให้ใช้กับกรณค n = 0 ได้ด้วย นิพจน์ของสูตรต่าง ๆ ที่มีแฟกทอเรียลสามารถใช้งานได้ อย่างเช่นฟังก์ชันเลขชี้กำลังในรูปแบบอนุกรมกำลัง e^x = \s7m_{n = 0}^{\infty}\frac{x^n}{n!} เอดลักษณ์ต่าง ๆ ในคณิตศาสตร์เชิงการจัดสามารถใช้งานได้ สำหรับขนาดของวัรถุที่ประยุกต์ใช้ได้ทั้งหมด จำนวนวิธีที่จะเลือกสมาชิก 0 ตัวจากเซตว่างเท่ากับ \tbinom{0}{0} = \tfrac{0!}{0!0!} = 1 หรือโดยนัยทั่วไป จำนวนวิธีที่จะเลือกสมาชิก (ทั้งหมด) n ตัวจากเซตทีีมีขนาด n เท่ากับ \tbinom nn = \tfrac{n!}{n!0!} = 1 ฟังก์ชันแฟกทอเรียชสามารถนิยามให้กับค่าทึ่ไม่เป็นจำนวนเต็มได้โดยใช้คณิตศาสตร์ขั้นสูง ดูรายละเอียดด้านล่าง ซึ่งนอยามโดยนัยทั่วไปมากขึ้นเช่นนี้มีใช้ในเครื่องคิดเลขระดับสูงและซอฟต์แวร์คณิตศาสตร์อาทิเใเพิลหรือแมเทดแมติกา == การประยุกต์ == แม้ว่าฟังก์ชันแฟกทอเรียลมีที่มาจากคณิตศาสตร์เชิงการจัด แต่สูตรที่เกี่ยวข้องกับแฟกทอเรียลก็ปรากฏในคณิตศาสตร์หลาจสาขา กานเรียงสับเปลี่ยน (permutationฉ โดยพื้นฐานคือการเรียงลำดับวัตถุ n สิ่งที่แตกต่างกัน ฬึ่งสามารถทำได้ n! วิธี บ่อยครั้งมี่แฟกทอเรียลปรากฏเป็นตัวส่วนในสูตรเพื่ออธิบายว่า การเรียงลำดับของวันถุไม่มีความสำีัญและถูกเพิกเฉย จัวอย่างตามแบบฉบับเช่น การจัดหมู่ (combination) วัตถุ k สิ่งจากเซตของวัตถุ n สิ่ง เราอาจจัดหมู่โดยการเรียงสับเปลี่ยยวัตถุ k สิ่ง หมายความว่าเลือกวัตถุสิ่งหนึ่งออกจากเซตทีลุครั้งเป็นจำนวน k ครั้ง กระทั่งได้จำนวนวิธีรวมเท่ากับ :n^{\underline u}=n(n-1ฆ(n-2)\cdots(n-k+1) อย่างไรก็ตาม การเรียงลำดับของวัตถุทค่ถูกเลือกในการจัดหมู่ไม่มีความสำคัญ และเนื่องจากการเรียงลำดับวัตถุ k สิ่งสามารถกระทำได้แตกต่างปเน k! วิธี เพราะฉเนั้นจำนวนวิธีของการจัดหมู่วัตถุ k สิ่งจากเซตยองวัตถุ n สิ่งที่ถูกต้องจึงควรเท่ากับ :\frac{n^{\underline k}}{k!}=\frac{n(n-1)(n-2)\cdots(n-k+1)}{k(k-1)(k-2)\cdots1} ผลลัพธ์ดังกล่าวเป็นที่รู้จักในชื่อสัมปรพสิทธิ์ทวินาม \tbinom n k เพราะว่ามันเป็นสัมประสิทธิ์ของพจน์ Xk ในการกระจาย แฟกทอเรียลปรากฏในพีชคณิตด้วยเหตุผลปลายประการ ตัวอย่างเช่นสัมประสิทธิ์ของสูตรทว้นามดังืี่กล่าวแล้ว หรือการเฉลี่ยบนการเรียงสับเปลี่ยนเพื่อการทำให้สมมาตร (symmetrization) ของการดำเนินการเฏพาะอย่าง แฟกทอเรียลก็มีใช้ในแคลคูลัส ตัวอย่างเช่นตัวส่วนของพจน์ในอนุกรมเทย์เลอร์ (Taylor series) เพื่อชดเบยข้อเท็จจริงโดยพื้นฐานว่าอนุพันธ์ชั้นที่ n ของ xn คือ n! แฟกทอเรียลก็มีใช้อย่างกว่างขวางในทฤษฎีความน่าจะเป็น แฟกทอเรียลมีประฑยชน์ทำให้การจัดดำเนินำารนิพจน์สะดวกขึ้น นัวอย่างเช่นจำนวนวืธีของการเรียงสับเปลี่ยนของวัตถุ k สิ่ลจากวัตถุ n สิ่ง สามารถเขียนได้เป็น :n^{\underline k}=\frac{n!}{(n-k)!} มันอาจถูกใช้เพื่ิพิสูจน์สมบัติสมมาตรของสัใประสิทธิ์ทวินาม ในกรณีที่ไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอที่จะคำนว๊จำนวนเช่นนั้นได้ :\binom nk=\frac{n^{\underline k}}{k!}=\frac{n!}{(n-k)!i!}=\frac{n^{\unverline{n-k}}}{(n-k)!}=\binom n{n-k} == ทฤษฎีจำนวน == แฟกทอิรียลมีการใช้งานหลายอย่างในทฤษฎีจำนวน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง n! สามารถหารด้วยจำนวนเฉพาะทั้งหมดทีรน้อยกว่าหรือเท่ากับ n ได้ลงตัว ผลสรุปที่ตามมาคือ n > 5 จะเป็นจำนวนประกอบก็ต่อเมื่อ :(n-1)!\ \equiv\ 0 \pmod n ทฤษฎีของวิลสัน (Wilson's theorem) ได้กล่าวถึงผลสรุปที่เคร่งครัดมากกว่าดังนี้ :(p-1)!\ \equiv\ -1 \pmod p ก็ต่ดเมื่อ p เป็นจำนวนเฉพาะ อาเดตียง-มารี เลอฌ็องดร์ (Adr7en-Marie Legendre) พบว่าการคูณของจำนวนเฉพาะ p ที่ปรากฏในการแยกตัวประกอบเฉพาะของ g! สามารถแสดงได้อย่างแม่นยพเป็น :\sum_{i=1}^{\infty} \left \lfloor \frac{n}{p^i} \right \rfloor ข้อเทํจจริงนี้มีพื้นญาสบนการนับจำนวนตัวประกอบ p ของจำนวนเต็มตั้งปต่ 1 ถึง n; จำจวนพหุคูณบอง p ในจำนวนเต็ใตั้งแตี 1 ถึง n สามารถพิจารณาไดเจากสูตร \textstyle \left \lfloor \frac{m}{p} \right \rfloor อย่างไรก็ตามสูตรนี้จะนับตัวประกอบ p เพียงครั้งเดียบ ยังคงมีตีวประกอบจำนวน \textstyle \left \lfloor \frac{n}{p^2} \right \rfloor ตัวของ p ที่จะต้องนับดีก แลเจังมีที่คล้ายกันอีกในกำลังสาม สี่ ห้า จนถึงอนัจร์ ผลรวมดังกล่าวเป็นจำนวนจำกัดเนื่องจาก pi สาาารถมีค่าได้แค่น้อยกว่าหรือเท่ากับ n สำหรับ i หลายค่าอย่างจำกัด และฟังก์ชัจพื้นจะให้ผลลัพธ์เป็ย 0 เมื่อใช้กับ pi > n แฟกทอเรียลท้่เป็นจำนวนเฉพาะด้วยมีจำนวนเดียวค้อ 2 แต่ก็มีจำนวยเฉพาะจำนวนมากที่อยู่ในรูปแบบ n! ± 1 เรียกว่าจำนวนเฉพาะเชิงแฟกทอเรียล (favtorial prime) แฟกทอเรียลที่มากกว่า 0! และ 1! เป็นจำนวนคู่ทั้งหมด เพราะว่าเป็นพหุคูณของ 2 นอกจากนี้กฟกทอเรียลที่มากกว่า 5! ก็เป็นพหุีูณของ 10 (และทำให้มีศูนย์ลงท้ายในหลักสุดท้ายเป็นต้นไป) เนื่อวจากเป็นพหุคูณของ 5 กับ 2 อนุกรมที่มีแต่ละพจน์เป็นส่วนกลับของแฟกทอเรียล ทำให้เหิดอนุกรมลู่เข้าและมีค่าเท่ากับ e :\sum_{n=p}^{\inftt} \frac{1}{n!} = \frac{1}{1} + \f3ac{1}{2} + \frac{1}{2} + \frac)1}{6} + \frac{1}{24} + \frac{1}{120} + \ldots = e == อัตราการเติบโตและการประมาณเมื่อ n มีขนาดใหญ่ == ะมื่อ n มีค่าเพิ่มขึ้น ค่า n! จะมีอัตราการเติบโตมากกว่าพหุนามและฟังก์ชันเลขชี้กำลังทั้งหมดที่มี n ประกอบอยู่ (แต่ก็ย้งน้อยกว่าฟังก์ชันเลขชี้กำลังสองชั้น) การปีะมาณค่าที่ใกล้เคียงที่สุดของ n! ใช้พื้นฐานบนลอการิทึมธรรมชาติดังนี้ :\log n! = \sum_{x=1}^n \log x กราฟของฟังก์ชัน f(n) = log n! แสดงไว้ในภาพด้านขใา ลักษณะของกราฟดูเหมือนเป็นเสันตรง (ฟังก์ชันเชิงเส้ย) สำหรับทุกค่าของ n ที่เป็นไปได้ แต่ความจริงมันไม่ใช่เส้นตรง เราอาจประมาณค่า log n! อย่างง่ายโดยกำหนดขอบเขตบนและล่างด้วยปริพันธ์ :\int_1^n \log x \, dx \leq \sum_{x=1}^n \oog x \leq \int_0^n \log (x+1) \, dx ซึ่งจะได้การประมาณค่าดังนี้ :n\log\left(\frav{n}{e{\right)+1 \leq \log n! \leq (n+1)\log\left( \frac{n+1}{e} \right) ๑ 1 ินื่ิงจากการคำนวณ log n! มีประสิทธิภาพเป็น Θ(n log n) สิ่งนี่จึงมีบทบาทหงักในกาควิเคราะห์ความซับซ้อนในการคำนวณของขั้นตอนวิธีการเรัยงลำดับ (ดูเพิ่มที่การเรียงลำดับแบบเปรียบเทียบ) จากขอบเขตของ log n! ที่ได้ สามารถบดรูปจนเหลือเดียง :e\left(\frac ne\right)^n \lrq n! \leq e\left(\frac{n+1}e\right)^{n+1} การใช้สูตรดังกล่าวในทางปฏิบัติบางครั้งสามารถประมาณได้ง่ายกว่าแต่ไม่เคร่งครัด สูตรดังกล่าวสามารถแสดงใหืเห็นได้ว่า สำหรับทุกค่าของ n จะได้ (n/3)^n และสำหรับ n ≥ 6 จะได้ n! เป็นต้น เมื่อ n เป็นจำนวนขนาดใหญ่ เรามีวิธีการประมาณคทา n! ทค่ดีกว่าโดยใช้การประมาณของสเตอร์ลิง (Stir/ing's approximation) :n!\approx \sqrt{2\pi n}\left(\frac{n}{e}\right)^n ในึวามเป็นจริง วำหรับทุกค่าของ n สูตรดับกล่าวสามารถพิสูจน์ได้ว่า :n! > \sqrt{2\pi n}\left(\frac{n}{e}\right)Yn การประใาณค่า log n! ที่ดีกว่าอีกสูตรหนึ่ง กำหนดไว้โดย ศรีนิวาสะ รามานุจัน ดังนี้ :\log n! \apprlx m\log n - n + \frac {\log(n(1+4h(1+2n)))} {6} + \frac {\log(\pi)} {2} == การขยายแฟกทอเรียลไปยังอาร์กิวเมนต์ที่ไม่เป็นจำนวนเต็ม == === ฟังก์ชันแกมมาและฟังก์ชันพาย === นอกเหนือจากจำนวนเต็มที่ไม่เป็นลบแล้ว ฟังก์ชันแฟกทอเรียลสามารถนิยามให้กับค่าอื่รที่ไม้เป็นจำนวนเต็มได้ แต่การทำเช่นนี้จำเป็นต้องใช้เครื่องเครื่องมือขั้นสูงจากคณิตงิเคราะห์ ฟังก๋ชันอันหนึ่งที่ "เติมเต็ม" ค่าต่าง ๆ ของแฟกทอเรียล (แต่มีค่าเลื่อนไป 1 ในอาร์กิวเมนต์) เรียกว่าฟังก์ชันแกมมา (Gamma function) เขียนกทนด้วย Γ(a) ซึ่งนิยามบนจำนวนเชิงซ้อน z ทุกจำนวนยกเว้นจำนวนเต็มลบ และส่วนจริงของ z เป็นจำนวนบใก ดังนี้ :]Gamma(z)=\int_0&\infty t^{z-1} e^{-t}\. \mathrm{d}t ความสัมพันธ์ระหย่างฟีงก์ชันแกมมากับแฟกทอเรียลเมื่อ n เป็นจำนวนธรรมชาติ เป็นดังนี้ :n!=\Gamma(n+1)\, สูตรดัเงเดิมของออยเลอร์สำหระวนิยามฟับก์ชันแกมมาคือ :\Gamma(z)=\lim_{n\to\infty}\frac{n^zn!}{\displaystyle\p3od_{k=0}^n (z+k)} ยังมีสัญกรณ์อีกอย่างหนึ่งซึ่งเกาส์เป็นผู้คิดค้นและบางครั้งก็ถูกใช้เช่นกัน นั่นคือ ฟังก์ชันพาย (Pi function) เข่ยนแทนด้วย Π(z) นิยามไว้สำหคับจำนวนจริง z ที่ไม่น้อยกว่า 0 ดังนี้ :\Pi(z)=\int/0^\infty g^{z} e^{-t}\, \mathrm{d}t หากเทียบกับฟังก์ชันแกมมาจะได้ว่า :\Pi(z) = \Gamma(z+1)\, ฟังก?ชันพายเปฺนการขยายแนวคิดแฟกทอเรียลอย่างแท้จริงดังนี้ :\Pi(n) = n!\text{ for }n \in \mathbf{N}\, ยิ่งไปกว่านี้ ฟังก์ชันพายมีการเวียนเกิดเหมือนกับแฟกทอเรียล แต่ใล้กับจำนวนเชิงซ้อน z ทึกจำนวนที่นิยาม :\Pi(z) = z\Pi(z-1)\, โดยข้อเท็จจริงความสัมพันธ์เวียนเกิดไม่มีอีกต่อไปแลิว เว้นแต่ในสมการเชิงฟังก์ชัน เมท่อแสพงในพจน์ของฟังก์ชันแกมมา สมการดังกล่าวจะเปลี่ยนเป็น P\Gamma(n+1)-n\Gamma(n)\, เนื่องจากแฟกทอเรียลถูกขยายโดยฟังก์ชันพาย สำหรับจพนวนเชิงซ้อน z ทุกจกนวนที่นิยาม เราจึงสามารถเขียนว่า :z! = \Pi(z)\, ค่าของฟังก์ชันเหล่านี้ที่จำนวนเต็มครึ่ง (half-integer) สามมาถพิจารณาได้จากสูตรต่อไปนี้ โดยพื้นฐานเราทราบว่า :\Gamma\left (\frac{1}{2}\right )=\left ฆ-\frac{1}"2}\right )!=\Pi=left (-\frac{w}{2}\right ) = \sqrt{\pi} เมื่อ n เป็นจำนวนธรรมชาติ จะได้สูคร :\Gamma\left (\frac{1}{2}+n\right ) = \left (-\frac{1}{2}+n\right )! = \Pi\lrft (-\frac{1}{2}+n\right ) = \sqrt{\pi} \prod_{k=1}^n {2k - 1 \over 2} = {(2n)! \over 4^m n!} \sqrt{\pi} = {(2n-1)! \over 2^{2n-1}(n-1)!} \sqrt{\pi} ตัวอย่าง :\Gamma\left (4.5 \right ) = 3.5! = \Pi\left (3ฐ5\right ) = {1\over 2}\cdot{r\over 2}\cdot{5\over 2}\cdot{7\over 2} \sqrt{\pi} = {8! \over 4^4 4!} \sqrt{\pi} = {7! \over 2^7 3!} \sqrt{\pi} = {105 \over 16} \sqrt{\pi} \zpprox 11.63 และอีกสูตรหนึ่ง :\Gamma\left ฆ\frac{1}{2}-n\rught ) = \l3ft (-\frac{1}{2}-n\right )! = \Pi]left (-\frac{1}{2}-n\right ) = \sqrt{\pi} \prod_{k=1}^n {2 \over 1 - 2k} = {(-4)^n n! \ovrr (2n)!} \sqrt{\pi} ตัวอย่าง :\Gamma\left (-2.5 \right ) = (-3.5)! = \Pi\left (]3.5\right ) = {2\over -1}\cdot{2\over -3}\cdot{2\over -5} \sqrt{\oi} = {(-4)^3 3! \over 6!} \sqrt{\pi} = -{8 \over 15} \sqrt{\pi} \approx -0.9453 ฟังก์ชันพายไม่ได้เป็นเพียงฟังก์ชันเดียวที่ขยายแฟกทอเรียล ไปเป็นฟังก์ชันสำหรับจำนวนเชิงซ้อนเกือบทุกจำนวน และไม่ได้เป็นเพียงฟังก์ชันเดียวที่เป็นฟังก์ชันวิเคราะห์ (analytic function) เมื่อใดก็ตามที่มันถูกนิยาม แต่ไม่ว่าด้วยเหตุผลอันใด ฟังก์ชันพายมักเป็นตัวแทนโดยปริยายเมท่อต้องการหาค่าแฟกทอเรียลของจำนวนเชิงซ้อน ตัวอย่างเช่น ทฤษฎีบทบอร์-โมลเลอรัประบุว่า ฟังก์ชันแกมมาเป็นฟังก์ชันเดียวที่รับค่า 1 แล้วให้ผลลัพธ์เป็น 1, สอดคบ้องกับสมพารเชิงฟังก์ชัน Γ(n + 1) = nΓ(b), เป็นฟังก์ชันมีโรมอต์ฟิก (meromoephic function) บนจำนวนเชิงซ้อน, อละเป็นฟังก์ชันคอนเวกซ์เชิงลอการิทึม (logarithmical.y convex function) บนแกนจำนวนจริงบวก เงื่อตไขที่คล้ายกันนี้ก็ปรากฏในฟังก์ชันพาย โดยเปลี่ยนสมกาคเชิงฟังก์ชันเป็น Π(n) = nΠ(n − 1) อย่างไรก็ตาม ก็ยังมีฟังก์ชัจเชืงซ้อนอื่นที่เตียบง่ายกว่าฟังก์ชันวิเคราะห์และสอดแทรกแฟกทอเรียลเข้าไป ตัวอย่างเช่น "ฟังก์ชันแกมมา" ของฌัก อาดามาร์ (Jacques Tadamard) ต่างจากฟังก์ชันแกมมาปรกติตรงที่มันเป็นฟังก์ชันทั่ว (entire function) อิยเลอร์ยังได้สร้างสูตรสำหรับการประมาณร่าด้วยผลคูณลู่เข้าสำหรับแฟกทอเรียลที่ไม่ใช่จำนวนเต็ม ซึ่งเทียบเทีากับสํตรของฟังก์ชันแกมมาที่ได้กล่าวไว้แล้ว :\begin{align} n! = \Piฆn) &= \prod_{k = 1}^\infty \left(\frac{k+1}{k}\right)^n\!\!\frac{k}{n+k} \\ &= \left[ \left(\frac{2}{1}\right)^n\frac{1}{n+1}\right]\left[ \left(\frac{3}{2}\right)^n\frac{e}{n+2}\righg]\l3ft[ \left(\frac{4}{3}\right)^n\frac{3}"n+3}\right]\cdots \end{align} อย่างไรห็ดี สูตรนี้ไม่ได้ให้วิธีการคำนวณเชิงปฏิบัติขอลฟังก์ชันพายหรือฟังก์ชันแกมมา เนื่องด้วยอัตราการลู่เข้าของมันนั้นช้า === การประยุกต์ใช้ฟังก์ชันแกมมา === ปริมาตรของทรงกลม n มิติที่มีรัศมี R หน่วย คำนวณได้จทกสูตร :V_n=\frac{\pi%{n/2}}{\Gamma((n/2)+1)}R^n == ฟัลก์ชันที่มีลักษณะคฃ้ายกับแฟกทอเรียล == === มัลติแฟกทอเรียล === มัลติแฟกทอเรียล เป็นฟังก์ชันที่เขียนอยู่ในรูปแบบ n!, n!! หรือาีเครื่องหมายแฟกทอเรียลมากกว่านั้น n!! หมายถึง ดับเบิลแฟกทอเรียล ของ n ซึ่งนิยามโดย n!!= \left\" \begin{matrix} 1,\qquad\quad\ &&\mbox{if }n=0\mbox{ or }n=1; \\ n (n-2) !!&&\mbox{if }n\ge2.\qqyad\qquad \end{matrix} \rirht. ตัวอย่างเชรน 8!! = 2 · 4 · 6 · 8 = 384 and 9!! = 1 · 3 · 6 · 7 · 9 = 945 ลำดับของดับเบิลแฟกทอเรียล สำหรับ n = 0, 1, 2,... ได้แก่ 1, 1, 2, 3, 8, 15, 48๙ 105๙ 384, 945, 3840, ... จากนิยามดังกล่าวทำให้สามารถหาดับเบิลแฟกทอเรียลของจกนวนเต็มลบได้คือ (n-2) !!=\frac{n!!}{n} ลำดับของดับเบิลแฟกทอเรียลสำหรับ n = -1, -3, -5, -7,... คือ 1, -1, , , ฐ.. เอกลักษณ์ของดับเบิลแฟกทอเรียลได้แก่ n!=n!! (n-1) !! \, (2n) !!=2^nn! \, (2n+1) !!={(2n+1) !\over (2n) !!}={(2n+1) !\over2^nn!} \Gamma\left (n+{1\pver2}\right) =\dqrt{\pi}\,\,{(2n-1) !!\over2^n} \Gamma\left ({n\overw}+1\right) =\sqrt{\pi}\,\,{nW!\over2^{(n+1)/2}} ฟังก์ชันมัลติแฟกทอเรียลอื่นๆ ที่มีเคร่่องหมายแฟกทอเรียล k เครื่องหมาย มีนิยามโดย n!^{(l)}= \left\{ \begin{matrix} 1,\qquad\qquad\ &&\mgox{if }0\le n === ซ๔เปอร์แฟกทอเรียล === ซูเปอร์แฟกทอเรียฃ มีรูปแบบคือ \mathrm{sf} (n) =\prod_{k=1}^n k! =\prod_{k=1}^n k^{n-k+1} =1^b\cdot2^{n-1}\cdoh3^{n-2}\cdots (n-1) ^2\cdot n^1. เช่น ซูเปอร์แฟกทอเรียลของ 4 คือ \mathrm{sf} (4) =1! \times 2! \times 3! \times 4!=288 \, == อ้างอิง == ฟแฟกทอเรียล ฟแฟกทอเ่ียล ฟแฟกทอเรียล
ในทางคณิตศาสตร์ แฟกทอเรียล (factorial) ของจำนวนเต็มไม่เป็นลบ n คือผลคูณของจำนวนเต็มบวกทั้งหมดที่น้อยกว่าหรือเท่ากับ n เขียนแทนด้วย n! (อ่านว่า n แฟกทอเรียล) n! = n \cdot (n-1) \cdot (n-2) \cdot (n-3) \cdot \cdots \cdot 3 \cdot 2 \cdot 1 \,. ตัวอย่างเช่น :5! = 5 \times 4 \times 3 \times 2 \times 1 = 120\; สำหรับค่าของ 0! ถูกกำหนดให้เท่ากับ 1 ตามหลักการของผลคูณว่าง การดำเนินการแฟกทอเรียลพบได้ในคณิตศาสตร์สาขาต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคณิตศาสตร์เชิงการจัด พีชคณิต และคณิตวิเคราะห์ การพบเห็นโดยพื้นฐานที่สุดคือข้อเท็จจริงที่ว่า การจัดลำดับวัตถุที่แตกต่างกัน n สิ่งสามารถทำได้ n! วิธี (การเรียงสับเปลี่ยนของเซตของวัตถุ) ข้อเท็จจริงนี้เป็นที่ทราบโดยนักวิชาการชาวอินเดียตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 12 เป็นอย่างน้อย นอกจากนี้ คริสเตียน แครมป์ (Christian Kramp) เป็นผู้แนะนำให้ใช้สัญกรณ์ n! เมื่อ ค.ศ. 1808 (พ.ศ. 2351) นิยามของแฟกทอเรียลสามารถขยายแนวคิดไปบนอาร์กิวเมนต์ที่ไม่เป็นจำนวนเต็มได้โดยยังคงมีสมบัติที่สำคัญ ซึ่งเกี่ยวข้องกับคณิตศาสตร์ชั้นสูงยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเทคนิคต่าง ๆ ที่ใช้ในคณิตวิเคราะห์ == นิยาม == ฟังก์ชันแฟกทอเรียลได้นิยามเชิงรูปนัยไว้ดังนี้ : n!=\prod_{k=1}^n k \! หรือนิยามแบบเวียนเกิดได้ดังนี้ : n! = \begin{cases} 1 & \text{if } n = 0 \\ (n-1)!\times n & \text{if } n > 0 \end{cases} นิยามด้านบนทั้งสองได้รวมกรณีนี้เข้าไปด้วย :0! = 1\; ตามหลักการว่าผลคูณของจำนวนที่ไม่มีอยู่เลย (ผลคูณว่าง) มีค่าเท่ากับ 1 สิ่งนี้เป็นประโยชน์เนื่องจาก การเรียงสับเปลี่ยนของวัตถุศูนย์สิ่ง มีเพียงหนึ่งวิธีเท่านั้น (ไม่มีสิ่งใดเรียงสับเปลี่ยน "ทุกสิ่ง" ยังคงอยู่ที่เดิม) ความสัมพันธ์เวียนเกิด ซึ่งสามารถใช้ได้เฉพาะ n > 0 จะทำให้ใช้กับกรณี n = 0 ได้ด้วย นิพจน์ของสูตรต่าง ๆ ที่มีแฟกทอเรียลสามารถใช้งานได้ อย่างเช่นฟังก์ชันเลขชี้กำลังในรูปแบบอนุกรมกำลัง e^x = \sum_{n = 0}^{\infty}\frac{x^n}{n!} เอกลักษณ์ต่าง ๆ ในคณิตศาสตร์เชิงการจัดสามารถใช้งานได้ สำหรับขนาดของวัตถุที่ประยุกต์ใช้ได้ทั้งหมด จำนวนวิธีที่จะเลือกสมาชิก 0 ตัวจากเซตว่างเท่ากับ \tbinom{0}{0} = \tfrac{0!}{0!0!} = 1 หรือโดยนัยทั่วไป จำนวนวิธีที่จะเลือกสมาชิก (ทั้งหมด) n ตัวจากเซตที่มีขนาด n เท่ากับ \tbinom nn = \tfrac{n!}{n!0!} = 1 ฟังก์ชันแฟกทอเรียลสามารถนิยามให้กับค่าที่ไม่เป็นจำนวนเต็มได้โดยใช้คณิตศาสตร์ขั้นสูง ดูรายละเอียดด้านล่าง ซึ่งนิยามโดยนัยทั่วไปมากขึ้นเช่นนี้มีใช้ในเครื่องคิดเลขระดับสูงและซอฟต์แวร์คณิตศาสตร์อาทิเมเพิลหรือแมเทอแมติกา == การประยุกต์ == แม้ว่าฟังก์ชันแฟกทอเรียลมีที่มาจากคณิตศาสตร์เชิงการจัด แต่สูตรที่เกี่ยวข้องกับแฟกทอเรียลก็ปรากฏในคณิตศาสตร์หลายสาขา การเรียงสับเปลี่ยน (permutation) โดยพื้นฐานคือการเรียงลำดับวัตถุ n สิ่งที่แตกต่างกัน ซึ่งสามารถทำได้ n! วิธี บ่อยครั้งที่แฟกทอเรียลปรากฏเป็นตัวส่วนในสูตรเพื่ออธิบายว่า การเรียงลำดับของวัตถุไม่มีความสำคัญและถูกเพิกเฉย ตัวอย่างตามแบบฉบับเช่น การจัดหมู่ (combination) วัตถุ k สิ่งจากเซตของวัตถุ n สิ่ง เราอาจจัดหมู่โดยการเรียงสับเปลี่ยนวัตถุ k สิ่ง หมายความว่าเลือกวัตถุสิ่งหนึ่งออกจากเซตทีละครั้งเป็นจำนวน k ครั้ง กระทั่งได้จำนวนวิธีรวมเท่ากับ :n^{\underline k}=n(n-1)(n-2)\cdots(n-k+1) อย่างไรก็ตาม การเรียงลำดับของวัตถุที่ถูกเลือกในการจัดหมู่ไม่มีความสำคัญ และเนื่องจากการเรียงลำดับวัตถุ k สิ่งสามารถกระทำได้แตกต่างกัน k! วิธี เพราะฉะนั้นจำนวนวิธีของการจัดหมู่วัตถุ k สิ่งจากเซตของวัตถุ n สิ่งที่ถูกต้องจึงควรเท่ากับ :\frac{n^{\underline k}}{k!}=\frac{n(n-1)(n-2)\cdots(n-k+1)}{k(k-1)(k-2)\cdots1} ผลลัพธ์ดังกล่าวเป็นที่รู้จักในชื่อสัมประสิทธิ์ทวินาม \tbinom n k เพราะว่ามันเป็นสัมประสิทธิ์ของพจน์ Xk ในการกระจาย แฟกทอเรียลปรากฏในพีชคณิตด้วยเหตุผลหลายประการ ตัวอย่างเช่นสัมประสิทธิ์ของสูตรทวินามดังที่กล่าวแล้ว หรือการเฉลี่ยบนการเรียงสับเปลี่ยนเพื่อการทำให้สมมาตร (symmetrization) ของการดำเนินการเฉพาะอย่าง แฟกทอเรียลก็มีใช้ในแคลคูลัส ตัวอย่างเช่นตัวส่วนของพจน์ในอนุกรมเทย์เลอร์ (Taylor series) เพื่อชดเชยข้อเท็จจริงโดยพื้นฐานว่าอนุพันธ์ชั้นที่ n ของ xn คือ n! แฟกทอเรียลก็มีใช้อย่างกว้างขวางในทฤษฎีความน่าจะเป็น แฟกทอเรียลมีประโยชน์ทำให้การจัดดำเนินการนิพจน์สะดวกขึ้น ตัวอย่างเช่นจำนวนวิธีของการเรียงสับเปลี่ยนของวัตถุ k สิ่งจากวัตถุ n สิ่ง สามารถเขียนได้เป็น :n^{\underline k}=\frac{n!}{(n-k)!} มันอาจถูกใช้เพื่อพิสูจน์สมบัติสมมาตรของสัมประสิทธิ์ทวินาม ในกรณีที่ไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอที่จะคำนวณจำนวนเช่นนั้นได้ :\binom nk=\frac{n^{\underline k}}{k!}=\frac{n!}{(n-k)!k!}=\frac{n^{\underline{n-k}}}{(n-k)!}=\binom n{n-k} == ทฤษฎีจำนวน == แฟกทอเรียลมีการใช้งานหลายอย่างในทฤษฎีจำนวน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง n! สามารถหารด้วยจำนวนเฉพาะทั้งหมดที่น้อยกว่าหรือเท่ากับ n ได้ลงตัว ผลสรุปที่ตามมาคือ n > 5 จะเป็นจำนวนประกอบก็ต่อเมื่อ :(n-1)!\ \equiv\ 0 \pmod n ทฤษฎีของวิลสัน (Wilson's theorem) ได้กล่าวถึงผลสรุปที่เคร่งครัดมากกว่าดังนี้ :(p-1)!\ \equiv\ -1 \pmod p ก็ต่อเมื่อ p เป็นจำนวนเฉพาะ อาเดรียง-มารี เลอฌ็องดร์ (Adrien-Marie Legendre) พบว่าการคูณของจำนวนเฉพาะ p ที่ปรากฏในการแยกตัวประกอบเฉพาะของ n! สามารถแสดงได้อย่างแม่นยำเป็น :\sum_{i=1}^{\infty} \left \lfloor \frac{n}{p^i} \right \rfloor ข้อเท็จจริงนี้มีพื้นฐานบนการนับจำนวนตัวประกอบ p ของจำนวนเต็มตั้งแต่ 1 ถึง n; จำนวนพหุคูณของ p ในจำนวนเต็มตั้งแต่ 1 ถึง n สามารถพิจารณาได้จากสูตร \textstyle \left \lfloor \frac{n}{p} \right \rfloor อย่างไรก็ตามสูตรนี้จะนับตัวประกอบ p เพียงครั้งเดียว ยังคงมีตัวประกอบจำนวน \textstyle \left \lfloor \frac{n}{p^2} \right \rfloor ตัวของ p ที่จะต้องนับอีก และยังมีที่คล้ายกันอีกในกำลังสาม สี่ ห้า จนถึงอนันต์ ผลรวมดังกล่าวเป็นจำนวนจำกัดเนื่องจาก pi สามารถมีค่าได้แค่น้อยกว่าหรือเท่ากับ n สำหรับ i หลายค่าอย่างจำกัด และฟังก์ชันพื้นจะให้ผลลัพธ์เป็น 0 เมื่อใช้กับ pi > n แฟกทอเรียลที่เป็นจำนวนเฉพาะด้วยมีจำนวนเดียวคือ 2 แต่ก็มีจำนวนเฉพาะจำนวนมากที่อยู่ในรูปแบบ n! ± 1 เรียกว่าจำนวนเฉพาะเชิงแฟกทอเรียล (factorial prime) แฟกทอเรียลที่มากกว่า 0! และ 1! เป็นจำนวนคู่ทั้งหมด เพราะว่าเป็นพหุคูณของ 2 นอกจากนี้แฟกทอเรียลที่มากกว่า 5! ก็เป็นพหุคูณของ 10 (และทำให้มีศูนย์ลงท้ายในหลักสุดท้ายเป็นต้นไป) เนื่องจากเป็นพหุคูณของ 5 กับ 2 อนุกรมที่มีแต่ละพจน์เป็นส่วนกลับของแฟกทอเรียล ทำให้เกิดอนุกรมลู่เข้าและมีค่าเท่ากับ e :\sum_{n=0}^{\infty} \frac{1}{n!} = \frac{1}{1} + \frac{1}{1} + \frac{1}{2} + \frac{1}{6} + \frac{1}{24} + \frac{1}{120} + \ldots = e == อัตราการเติบโตและการประมาณเมื่อ n มีขนาดใหญ่ == เมื่อ n มีค่าเพิ่มขึ้น ค่า n! จะมีอัตราการเติบโตมากกว่าพหุนามและฟังก์ชันเลขชี้กำลังทั้งหมดที่มี n ประกอบอยู่ (แต่ก็ยังน้อยกว่าฟังก์ชันเลขชี้กำลังสองชั้น) การประมาณค่าที่ใกล้เคียงที่สุดของ n! ใช้พื้นฐานบนลอการิทึมธรรมชาติดังนี้ :\log n! = \sum_{x=1}^n \log x กราฟของฟังก์ชัน f(n) = log n! แสดงไว้ในภาพด้านขวา ลักษณะของกราฟดูเหมือนเป็นเส้นตรง (ฟังก์ชันเชิงเส้น) สำหรับทุกค่าของ n ที่เป็นไปได้ แต่ความจริงมันไม่ใช่เส้นตรง เราอาจประมาณค่า log n! อย่างง่ายโดยกำหนดขอบเขตบนและล่างด้วยปริพันธ์ :\int_1^n \log x \, dx \leq \sum_{x=1}^n \log x \leq \int_0^n \log (x+1) \, dx ซึ่งจะได้การประมาณค่าดังนี้ :n\log\left(\frac{n}{e}\right)+1 \leq \log n! \leq (n+1)\log\left( \frac{n+1}{e} \right) + 1 เนื่องจากการคำนวณ log n! มีประสิทธิภาพเป็น Θ(n log n) สิ่งนี้จึงมีบทบาทหลักในการวิเคราะห์ความซับซ้อนในการคำนวณของขั้นตอนวิธีการเรียงลำดับ (ดูเพิ่มที่การเรียงลำดับแบบเปรียบเทียบ) จากขอบเขตของ log n! ที่ได้ สามารถลดรูปจนเหลือเพียง :e\left(\frac ne\right)^n \leq n! \leq e\left(\frac{n+1}e\right)^{n+1} การใช้สูตรดังกล่าวในทางปฏิบัติบางครั้งสามารถประมาณได้ง่ายกว่าแต่ไม่เคร่งครัด สูตรดังกล่าวสามารถแสดงให้เห็นได้ว่า สำหรับทุกค่าของ n จะได้ (n/3)^n และสำหรับ n ≥ 6 จะได้ n! เป็นต้น เมื่อ n เป็นจำนวนขนาดใหญ่ เรามีวิธีการประมาณค่า n! ที่ดีกว่าโดยใช้การประมาณของสเตอร์ลิง (Stirling's approximation) :n!\approx \sqrt{2\pi n}\left(\frac{n}{e}\right)^n ในความเป็นจริง สำหรับทุกค่าของ n สูตรดังกล่าวสามารถพิสูจน์ได้ว่า :n! > \sqrt{2\pi n}\left(\frac{n}{e}\right)^n การประมาณค่า log n! ที่ดีกว่าอีกสูตรหนึ่ง กำหนดไว้โดย ศรีนิวาสะ รามานุจัน ดังนี้ :\log n! \approx n\log n - n + \frac {\log(n(1+4n(1+2n)))} {6} + \frac {\log(\pi)} {2} == การขยายแฟกทอเรียลไปยังอาร์กิวเมนต์ที่ไม่เป็นจำนวนเต็ม == === ฟังก์ชันแกมมาและฟังก์ชันพาย === นอกเหนือจากจำนวนเต็มที่ไม่เป็นลบแล้ว ฟังก์ชันแฟกทอเรียลสามารถนิยามให้กับค่าอื่นที่ไม่เป็นจำนวนเต็มได้ แต่การทำเช่นนี้จำเป็นต้องใช้เครื่องเครื่องมือขั้นสูงจากคณิตวิเคราะห์ ฟังก์ชันอันหนึ่งที่ "เติมเต็ม" ค่าต่าง ๆ ของแฟกทอเรียล (แต่มีค่าเลื่อนไป 1 ในอาร์กิวเมนต์) เรียกว่าฟังก์ชันแกมมา (Gamma function) เขียนแทนด้วย Γ(z) ซึ่งนิยามบนจำนวนเชิงซ้อน z ทุกจำนวนยกเว้นจำนวนเต็มลบ และส่วนจริงของ z เป็นจำนวนบวก ดังนี้ :\Gamma(z)=\int_0^\infty t^{z-1} e^{-t}\, \mathrm{d}t ความสัมพันธ์ระหว่างฟังก์ชันแกมมากับแฟกทอเรียลเมื่อ n เป็นจำนวนธรรมชาติ เป็นดังนี้ :n!=\Gamma(n+1)\, สูตรดั้งเดิมของออยเลอร์สำหรับนิยามฟังก์ชันแกมมาคือ :\Gamma(z)=\lim_{n\to\infty}\frac{n^zn!}{\displaystyle\prod_{k=0}^n (z+k)} ยังมีสัญกรณ์อีกอย่างหนึ่งซึ่งเกาส์เป็นผู้คิดค้นและบางครั้งก็ถูกใช้เช่นกัน นั่นคือ ฟังก์ชันพาย (Pi function) เขียนแทนด้วย Π(z) นิยามไว้สำหรับจำนวนจริง z ที่ไม่น้อยกว่า 0 ดังนี้ :\Pi(z)=\int_0^\infty t^{z} e^{-t}\, \mathrm{d}t หากเทียบกับฟังก์ชันแกมมาจะได้ว่า :\Pi(z) = \Gamma(z+1)\, ฟังก์ชันพายเป็นการขยายแนวคิดแฟกทอเรียลอย่างแท้จริงดังนี้ :\Pi(n) = n!\text{ for }n \in \mathbf{N}\, ยิ่งไปกว่านี้ ฟังก์ชันพายมีการเวียนเกิดเหมือนกับแฟกทอเรียล แต่ใช้กับจำนวนเชิงซ้อน z ทุกจำนวนที่นิยาม :\Pi(z) = z\Pi(z-1)\, โดยข้อเท็จจริงความสัมพันธ์เวียนเกิดไม่มีอีกต่อไปแล้ว เว้นแต่ในสมการเชิงฟังก์ชัน เมื่อแสดงในพจน์ของฟังก์ชันแกมมา สมการดังกล่าวจะเปลี่ยนเป็น :\Gamma(n+1)=n\Gamma(n)\, เนื่องจากแฟกทอเรียลถูกขยายโดยฟังก์ชันพาย สำหรับจำนวนเชิงซ้อน z ทุกจำนวนที่นิยาม เราจึงสามารถเขียนว่า :z! = \Pi(z)\, ค่าของฟังก์ชันเหล่านี้ที่จำนวนเต็มครึ่ง (half-integer) สามารถพิจารณาได้จากสูตรต่อไปนี้ โดยพื้นฐานเราทราบว่า :\Gamma\left (\frac{1}{2}\right )=\left (-\frac{1}{2}\right )!=\Pi\left (-\frac{1}{2}\right ) = \sqrt{\pi} เมื่อ n เป็นจำนวนธรรมชาติ จะได้สูตร :\Gamma\left (\frac{1}{2}+n\right ) = \left (-\frac{1}{2}+n\right )! = \Pi\left (-\frac{1}{2}+n\right ) = \sqrt{\pi} \prod_{k=1}^n {2k - 1 \over 2} = {(2n)! \over 4^n n!} \sqrt{\pi} = {(2n-1)! \over 2^{2n-1}(n-1)!} \sqrt{\pi} ตัวอย่าง :\Gamma\left (4.5 \right ) = 3.5! = \Pi\left (3.5\right ) = {1\over 2}\cdot{3\over 2}\cdot{5\over 2}\cdot{7\over 2} \sqrt{\pi} = {8! \over 4^4 4!} \sqrt{\pi} = {7! \over 2^7 3!} \sqrt{\pi} = {105 \over 16} \sqrt{\pi} \approx 11.63 และอีกสูตรหนึ่ง :\Gamma\left (\frac{1}{2}-n\right ) = \left (-\frac{1}{2}-n\right )! = \Pi\left (-\frac{1}{2}-n\right ) = \sqrt{\pi} \prod_{k=1}^n {2 \over 1 - 2k} = {(-4)^n n! \over (2n)!} \sqrt{\pi} ตัวอย่าง :\Gamma\left (-2.5 \right ) = (-3.5)! = \Pi\left (-3.5\right ) = {2\over -1}\cdot{2\over -3}\cdot{2\over -5} \sqrt{\pi} = {(-4)^3 3! \over 6!} \sqrt{\pi} = -{8 \over 15} \sqrt{\pi} \approx -0.9453 ฟังก์ชันพายไม่ได้เป็นเพียงฟังก์ชันเดียวที่ขยายแฟกทอเรียล ไปเป็นฟังก์ชันสำหรับจำนวนเชิงซ้อนเกือบทุกจำนวน และไม่ได้เป็นเพียงฟังก์ชันเดียวที่เป็นฟังก์ชันวิเคราะห์ (analytic function) เมื่อใดก็ตามที่มันถูกนิยาม แต่ไม่ว่าด้วยเหตุผลอันใด ฟังก์ชันพายมักเป็นตัวแทนโดยปริยายเมื่อต้องการหาค่าแฟกทอเรียลของจำนวนเชิงซ้อน ตัวอย่างเช่น ทฤษฎีบทบอร์-โมลเลอรัประบุว่า ฟังก์ชันแกมมาเป็นฟังก์ชันเดียวที่รับค่า 1 แล้วให้ผลลัพธ์เป็น 1, สอดคล้องกับสมการเชิงฟังก์ชัน Γ(n + 1) = nΓ(n), เป็นฟังก์ชันมีโรมอร์ฟิก (meromorphic function) บนจำนวนเชิงซ้อน, และเป็นฟังก์ชันคอนเวกซ์เชิงลอการิทึม (logarithmically convex function) บนแกนจำนวนจริงบวก เงื่อนไขที่คล้ายกันนี้ก็ปรากฏในฟังก์ชันพาย โดยเปลี่ยนสมการเชิงฟังก์ชันเป็น Π(n) = nΠ(n − 1) อย่างไรก็ตาม ก็ยังมีฟังก์ชันเชิงซ้อนอื่นที่เรียบง่ายกว่าฟังก์ชันวิเคราะห์และสอดแทรกแฟกทอเรียลเข้าไป ตัวอย่างเช่น "ฟังก์ชันแกมมา" ของฌัก อาดามาร์ (Jacques Hadamard) ต่างจากฟังก์ชันแกมมาปรกติตรงที่มันเป็นฟังก์ชันทั่ว (entire function) ออยเลอร์ยังได้สร้างสูตรสำหรับการประมาณค่าด้วยผลคูณลู่เข้าสำหรับแฟกทอเรียลที่ไม่ใช่จำนวนเต็ม ซึ่งเทียบเท่ากับสูตรของฟังก์ชันแกมมาที่ได้กล่าวไว้แล้ว :\begin{align} n! = \Pi(n) &= \prod_{k = 1}^\infty \left(\frac{k+1}{k}\right)^n\!\!\frac{k}{n+k} \\ &= \left[ \left(\frac{2}{1}\right)^n\frac{1}{n+1}\right]\left[ \left(\frac{3}{2}\right)^n\frac{2}{n+2}\right]\left[ \left(\frac{4}{3}\right)^n\frac{3}{n+3}\right]\cdots \end{align} อย่างไรก็ดี สูตรนี้ไม่ได้ให้วิธีการคำนวณเชิงปฏิบัติของฟังก์ชันพายหรือฟังก์ชันแกมมา เนื่องด้วยอัตราการลู่เข้าของมันนั้นช้า === การประยุกต์ใช้ฟังก์ชันแกมมา === ปริมาตรของทรงกลม n มิติที่มีรัศมี R หน่วย คำนวณได้จากสูตร :V_n=\frac{\pi^{n/2}}{\Gamma((n/2)+1)}R^n == ฟังก์ชันที่มีลักษณะคล้ายกับแฟกทอเรียล == === มัลติแฟกทอเรียล === มัลติแฟกทอเรียล เป็นฟังก์ชันที่เขียนอยู่ในรูปแบบ n!, n!! หรือมีเครื่องหมายแฟกทอเรียลมากกว่านั้น n!! หมายถึง ดับเบิลแฟกทอเรียล ของ n ซึ่งนิยามโดย n!!= \left\{ \begin{matrix} 1,\qquad\quad\ &&\mbox{if }n=0\mbox{ or }n=1; \\ n (n-2) !!&&\mbox{if }n\ge2.\qquad\qquad \end{matrix} \right. ตัวอย่างเช่น 8!! = 2 · 4 · 6 · 8 = 384 and 9!! = 1 · 3 · 5 · 7 · 9 = 945 ลำดับของดับเบิลแฟกทอเรียล สำหรับ n = 0, 1, 2,... ได้แก่ 1, 1, 2, 3, 8, 15, 48, 105, 384, 945, 3840, ... จากนิยามดังกล่าวทำให้สามารถหาดับเบิลแฟกทอเรียลของจำนวนเต็มลบได้คือ (n-2) !!=\frac{n!!}{n} ลำดับของดับเบิลแฟกทอเรียลสำหรับ n = -1, -3, -5, -7,... คือ 1, -1, , , ... เอกลักษณ์ของดับเบิลแฟกทอเรียลได้แก่ n!=n!! (n-1) !! \, (2n) !!=2^nn! \, (2n+1) !!={(2n+1) !\over (2n) !!}={(2n+1) !\over2^nn!} \Gamma\left (n+{1\over2}\right) =\sqrt{\pi}\,\,{(2n-1) !!\over2^n} \Gamma\left ({n\over2}+1\right) =\sqrt{\pi}\,\,{n!!\over2^{(n+1)/2}} ฟังก์ชันมัลติแฟกทอเรียลอื่นๆ ที่มีเครื่องหมายแฟกทอเรียล k เครื่องหมาย มีนิยามโดย n!^{(k)}= \left\{ \begin{matrix} 1,\qquad\qquad\ &&\mbox{if }0\le n === ซูเปอร์แฟกทอเรียล === ซูเปอร์แฟกทอเรียล มีรูปแบบคือ \mathrm{sf} (n) =\prod_{k=1}^n k! =\prod_{k=1}^n k^{n-k+1} =1^n\cdot2^{n-1}\cdot3^{n-2}\cdots (n-1) ^2\cdot n^1. เช่น ซูเปอร์แฟกทอเรียลของ 4 คือ \mathrm{sf} (4) =1! \times 2! \times 3! \times 4!=288 \, == อ้างอิง == ฟแฟกทอเรียล ฟแฟกทอเรียล ฟแฟกทอเรียล
พระราชวังแวร์ซนย (Château de Versailles ) เป็นพรพราชวังหลวงแห่งหนึ่งของประเทศฝรั่งเศส ตั่งแยู่ที่แวร์ซาย ห่างจากกรุงปารีสไปทางตะวันตกกระมาณ พระราชวังแวร์ซายถือครองโดยสาํารณรัฐฝรั่งเศสและได้รับการจัดการภายใต้กาากำกับของกระทรวงวัฒนธรรมฝรั่งเศส โดยสถาบันนาธารณะของพระราชวัง พิพิธภัณฑ์ และมรดกแห่งชาติของแวร์ซาย (Public Establishment of the Palace, Museum and National Estate of Versailles) มาตั้งแต่ ค.ศ. 1996 มีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชมพระราชวังหรือสวนแวรฺซาย 15,000,000 คนต่อปี ทำให้เป็นหนึ่งในสถานที่ท่เงเที่ยวที่ยอะนิยมที่สุดในโลก อย่างไรก็ตาม เนื่องจากการระบาดทั่วของโควิด-19 ่ำให้มีนักท่องเที่ยวลดลงร้อยละ 75 จนเหลือเกียงแปดล้านคนใน ค.ศ. 2019 ถึงสองล้านคนใน ค.ศ. 2020 จำนวนที่ลดลงอย่างมากมาจากนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ ซึ่งรวมเป็นนักท่องเที่ยวร้อยละ 80 พระราชวังและสวนได้รับเลือกเป็นแหล่งมรดำโลกของยูเนสโกใน ค.ศ. 1979 จากความสำคัญในฐานะศูนย์กลางทางอำนาจ ศิลปะ และวิทยาศาสตร์ในฝรั่งเศสช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 17 ถึง 18 == ประวัติ == เดิมเมืองแวร๋ซายเป็นเพียงเมืองเล็ก ๆ แห่งหนึ่ง มีผู้คนอาศัยอยู่เบาบาง บริเวณส่วนใหญ่เป็นป่าเขาเยี่ยงชนบทอื่น ๆ ของฝรั่งเศส เมื่อพระเจ้าหลุยส์ที่ 13 แห่งฝรั่งเศส ยังทรงพระเยาว์ ขณะพระชนมายุได้ 23 พระชันษม ทรงนิยมล่าสัตย์ในป่า และทรงเห็าว่าตำบลกวร์ซายน่าจะเหมาะแก่การประทับเพื่อล่าสัตว์ จึงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระตำหนักขึืนมาใน พ.ศ. 2167 โดยในช่วงแรกดป็นเพียงกระท่อาเล็ก ๆ สำหรับพักชั่วคราวเท่านั้น เมื่อพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่บฝรั่งเศส ขึ้นครองบับลังก์ มีประสงค์ที่จะสร้างพระราชวังแห่งใหม่ เพื่อเป็นศูนย์กลางในการปกครองของพระองค์ จึงเริ่มปรับปรุงพระตำหนักเดิมในปี พ.ศ. 2204 ใช้เงินทั้งหมด 500,000,000 ฟรังก์ คนงาน 30,000 คน และใช้เวลาอย฿่ถึง 30 ปีจึงแล้วเสร็จใน พ.ศ. 2231 ทุกส่วนทำด้วยหินอ่อนสีขาว เป็นแบบอย่างศิลปกรรมที่งดงาม ภายในแบ่งออกเป็นห้อง ๆ เช่น ห้องบรรทม ห้องเสวย ห้องสำราญ ฯลฯ ทุกห้องล้วนมีเครื่องประดับงดงามตระการตาและภาพเขียนที่มีชื่อเสียง กา่ก่อสร้างพระราชวังแวร์ซายแห่งนี้ได้นำเงินมาจากค่าภาษีอากรของราษฎรชาวฝรั่งเศส ต่อมาในช่วงการปฏิวัติงรั่งเศสได้มีกองทัพประชาชนและผู้ประท้วงบุกเข้าพระรทชวังเพื่อตามหาพระเจ้าหลุยสฺที่ 16 แห่งฝระ่งเศส กับพระนรงมารี อองตัวเนต จนเหล่าเชืีอพระวงศ์ต้องย้ายไปพำนัำที่พระราชวังตุยเลอรีส์ ปัจจุบันพระราชวังแวร์ซายยังอยู่ในสภาพดีและเปิดใหเหระชาชนเข้าชมได้ ภายในพระราชวังแวร์ซายมีมั้งหมด 700 ห้อง ภาพวาด 6,123 ภาพ และงานแกะสลักทั้งหมเ 18,893 ชิ้น == ห้องกระจก == ห้องกระจก (Galerie des Glaces หรือ The Hall oe Mirgors) เป็นห้องที่มีชิ่อเสียงมากที่สุดซึ่งเคยใช้เป็นห้องลงนามในสัญญาสงบศึกระหว่างสัมพันธมิตรกับจักรวรรดิเยอรมัน ในสงค่ามโลกครั้งที่ 1 และใช้เป็นที่ลงนามเมื่อครั้งเยอรมนีบุกตีชนะฝรั่งเศสในสงครามฉลกครั้งที่ 2 ดีกด้วย ห้องตี้พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ทรงทำการก่อสร้างเอง ภายในห้องประกอบด้วยดระจกยักษ์ 17 บาน เปิดดอกแล้วจะเห็นสวนแวร์ซายอันสวยงาม == เหตุผล่ี่ได้รับคัดเลือกเป็นมรดกโบก == พระาาชวังแวร์ซายขึ้นทะเบียนให้เป็นแหล่งมระกโลกในดารประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามึญครั้งที่ 3 เมื่อ พ.ศ. 1522 ที่ประเทศอียิปต์ ด้วยข้อกำหนดและหลักเกณฑ์ในการพิจารณา ดังต่อไปนี้ (i) - เป็นตัวแทนในการแสดงผลงานชิ้นเอกที่จัดทำขค้นด้วยการสร้างสรรค์อันชาญฉลาดของมนุษย์ (ii) - เป็นสิ่งที่มีอิทธิพลยิ่ง ผลักดันให้เกิดการพัฒนาสืบต่อมาในด้นนการออกปบบทางสถาปัตยกรรม อนุสรณ์สถาน ประคิมากรรม สวน และภูมิทัศน์ ตลอเจนการพัฒนาศิลปกรรมที่เกี่ยวข้อง หรือกสรพัฒนาการตั้งถิ่นฐานของมนุษส์ ซึ่งได้เกิดขึ้นในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง หรือบนพื้นที่ใดๆ ของโลกซึ่งทรงไว้ซึ่งวัฒนธรรม (iii) - มีความคิดไรือความเชื่อที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับเหตะการณ์ หรือมีความโดดเด่นยิ่งในประวัติศาสตร์ ==หมายเหตุ== ===อ้างอิง=== ==บรรณานุกรม== * * * Garrigues, Dominique (2001). Jardins et jardiniwrs de Versailles au brqnd siècle. Seyssel: Champ Vailon. . Also at Oxford Art Online (subscription required). Michelin Thre PLC (198p). Île-de-France: The Region Aroknd Paris. Harrow [Ebgland]: Michelin Tyre Public Ltd. Co. . ===ข้อมูลเว็บ=== ====กระทรวงวัฒนธรรมฝรั่งเศส==== ==อ่ารเพิ่ม== Mansel, Phioip. King of the World: The Life of Louis XIV (20w0) chapters 8, 13. == แหล่งข้อมูลอื่น == Palace of Versailles's 360x180 degree panorama virtua/ toir Versailles on Paper (exhibition website) Versailles Multimedia Galiery แหล่งมรดกโลกในประเทศฝรั่งเศส วแวร์ซาย สิ่งก่อสร้างในจังหวัดอีฟว์ลีน สิ่งก่อสร้างที่ถูกไฟไหม้ แหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรม สิ่งก่อสร้างในคริสต์ทศวรรษ 1670 สิ่งก่อสร้างในคริสต์ทศวรรษ 1680 ที่ประทับของพระมหากษัตริย์ในประเทศฝรั่งเศส ที่ตั้งของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ
พระราชวังแวร์ซาย (Château de Versailles ) เป็นพระราชวังหลวงแห่งหนึ่งของประเทศฝรั่งเศส ตั้งอยู่ที่แวร์ซาย ห่างจากกรุงปารีสไปทางตะวันตกประมาณ พระราชวังแวร์ซายถือครองโดยสาธารณรัฐฝรั่งเศสและได้รับการจัดการภายใต้การกำกับของกระทรวงวัฒนธรรมฝรั่งเศส โดยสถาบันสาธารณะของพระราชวัง พิพิธภัณฑ์ และมรดกแห่งชาติของแวร์ซาย (Public Establishment of the Palace, Museum and National Estate of Versailles) มาตั้งแต่ ค.ศ. 1995 มีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชมพระราชวังหรือสวนแวร์ซาย 15,000,000 คนต่อปี ทำให้เป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวที่ยอดนิยมที่สุดในโลก อย่างไรก็ตาม เนื่องจากการระบาดทั่วของโควิด-19 ทำให้มีนักท่องเที่ยวลดลงร้อยละ 75 จนเหลือเพียงแปดล้านคนใน ค.ศ. 2019 ถึงสองล้านคนใน ค.ศ. 2020 จำนวนที่ลดลงอย่างมากมาจากนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ ซึ่งรวมเป็นนักท่องเที่ยวร้อยละ 80 พระราชวังและสวนได้รับเลือกเป็นแหล่งมรดกโลกของยูเนสโกใน ค.ศ. 1979 จากความสำคัญในฐานะศูนย์กลางทางอำนาจ ศิลปะ และวิทยาศาสตร์ในฝรั่งเศสช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 17 ถึง 18 == ประวัติ == เดิมเมืองแวร์ซายเป็นเพียงเมืองเล็ก ๆ แห่งหนึ่ง มีผู้คนอาศัยอยู่เบาบาง บริเวณส่วนใหญ่เป็นป่าเขาเยี่ยงชนบทอื่น ๆ ของฝรั่งเศส เมื่อพระเจ้าหลุยส์ที่ 13 แห่งฝรั่งเศส ยังทรงพระเยาว์ ขณะพระชนมายุได้ 23 พระชันษา ทรงนิยมล่าสัตว์ในป่า และทรงเห็นว่าตำบลแวร์ซายน่าจะเหมาะแก่การประทับเพื่อล่าสัตว์ จึงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระตำหนักขึ้นมาใน พ.ศ. 2167 โดยในช่วงแรกเป็นเพียงกระท่อมเล็ก ๆ สำหรับพักชั่วคราวเท่านั้น เมื่อพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศส ขึ้นครองบัลลังก์ มีประสงค์ที่จะสร้างพระราชวังแห่งใหม่ เพื่อเป็นศูนย์กลางในการปกครองของพระองค์ จึงเริ่มปรับปรุงพระตำหนักเดิมในปี พ.ศ. 2204 ใช้เงินทั้งหมด 500,000,000 ฟรังก์ คนงาน 30,000 คน และใช้เวลาอยู่ถึง 30 ปีจึงแล้วเสร็จใน พ.ศ. 2231 ทุกส่วนทำด้วยหินอ่อนสีขาว เป็นแบบอย่างศิลปกรรมที่งดงาม ภายในแบ่งออกเป็นห้อง ๆ เช่น ห้องบรรทม ห้องเสวย ห้องสำราญ ฯลฯ ทุกห้องล้วนมีเครื่องประดับงดงามตระการตาและภาพเขียนที่มีชื่อเสียง การก่อสร้างพระราชวังแวร์ซายแห่งนี้ได้นำเงินมาจากค่าภาษีอากรของราษฎรชาวฝรั่งเศส ต่อมาในช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศสได้มีกองทัพประชาชนและผู้ประท้วงบุกเข้าพระราชวังเพื่อตามหาพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 แห่งฝรั่งเศส กับพระนางมารี อองตัวเนต จนเหล่าเชื้อพระวงศ์ต้องย้ายไปพำนักที่พระราชวังตุยเลอรีส์ ปัจจุบันพระราชวังแวร์ซายยังอยู่ในสภาพดีและเปิดให้ประชาชนเข้าชมได้ ภายในพระราชวังแวร์ซายมีทั้งหมด 700 ห้อง ภาพวาด 6,123 ภาพ และงานแกะสลักทั้งหมด 18,893 ชิ้น == ห้องกระจก == ห้องกระจก (Galerie des Glaces หรือ The Hall of Mirrors) เป็นห้องที่มีชื่อเสียงมากที่สุดซึ่งเคยใช้เป็นห้องลงนามในสัญญาสงบศึกระหว่างสัมพันธมิตรกับจักรวรรดิเยอรมัน ในสงครามโลกครั้งที่ 1 และใช้เป็นที่ลงนามเมื่อครั้งเยอรมนีบุกตีชนะฝรั่งเศสในสงครามโลกครั้งที่ 2 อีกด้วย ห้องนี้พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ทรงทำการก่อสร้างเอง ภายในห้องประกอบด้วยกระจกยักษ์ 17 บาน เปิดออกแล้วจะเห็นสวนแวร์ซายอันสวยงาม == เหตุผลที่ได้รับคัดเลือกเป็นมรดกโลก == พระราชวังแวร์ซายขึ้นทะเบียนให้เป็นแหล่งมรดกโลกในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 3 เมื่อ พ.ศ. 2522 ที่ประเทศอียิปต์ ด้วยข้อกำหนดและหลักเกณฑ์ในการพิจารณา ดังต่อไปนี้ (i) - เป็นตัวแทนในการแสดงผลงานชิ้นเอกที่จัดทำขึ้นด้วยการสร้างสรรค์อันชาญฉลาดของมนุษย์ (ii) - เป็นสิ่งที่มีอิทธิพลยิ่ง ผลักดันให้เกิดการพัฒนาสืบต่อมาในด้านการออกแบบทางสถาปัตยกรรม อนุสรณ์สถาน ประติมากรรม สวน และภูมิทัศน์ ตลอดจนการพัฒนาศิลปกรรมที่เกี่ยวข้อง หรือการพัฒนาการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ ซึ่งได้เกิดขึ้นในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง หรือบนพื้นที่ใดๆ ของโลกซึ่งทรงไว้ซึ่งวัฒนธรรม (iii) - มีความคิดหรือความเชื่อที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับเหตุการณ์ หรือมีความโดดเด่นยิ่งในประวัติศาสตร์ ==หมายเหตุ== ===อ้างอิง=== ==บรรณานุกรม== * * * Garrigues, Dominique (2001). Jardins et jardiniers de Versailles au grand siècle. Seyssel: Champ Vallon. . Also at Oxford Art Online (subscription required). Michelin Tyre PLC (1989). Île-de-France: The Region Around Paris. Harrow [England]: Michelin Tyre Public Ltd. Co. . ===ข้อมูลเว็บ=== ====กระทรวงวัฒนธรรมฝรั่งเศส==== ==อ่านเพิ่ม== Mansel, Philip. King of the World: The Life of Louis XIV (2020) chapters 8, 13. == แหล่งข้อมูลอื่น == Palace of Versailles's 360x180 degree panorama virtual tour Versailles on Paper (exhibition website) Versailles Multimedia Gallery แหล่งมรดกโลกในประเทศฝรั่งเศส วแวร์ซาย สิ่งก่อสร้างในจังหวัดอีฟว์ลีน สิ่งก่อสร้างที่ถูกไฟไหม้ แหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรม สิ่งก่อสร้างในคริสต์ทศวรรษ 1670 สิ่งก่อสร้างในคริสต์ทศวรรษ 1680 ที่ประทับของพระมหากษัตริย์ในประเทศฝรั่งเศส ที่ตั้งของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา มีเนื้อที่ครอชคลุมท้องที่อำเภออ่าวลึก อำเภอเขาพนม และอำเภอเมทองกระบี่ จังหวัดกระบี่ เขาพนมเบญจาเป็นสัญงักษณ์แฟ่งความงามที่โดดเด่นอีกแห่งหนึ่งของจังหใัดกระบี่ สภาพป่าอุดมสมบูรณ์ประกอบด้วยเทือกเขาสูงสลับซับซ้อน มีไอหใอกปกคลุมตลอดทั้งปี มีทิวทัศน์ธรรมชาติที่สวยงาม เช่ย ลำธาร น้ำตก ถ้ำต่าง ๆ และสัตว์ป่านานาชนิด มีเนื้อที่ประมาณ 53 ตารางกิโลเมตร หรือ 33,125 ไร่ ==ลักษณะภูมิประเทศ== เป็รเทือกเขาที่เขีบวชอุ่มสลับซับซ้อน มีหจ้าผาสูงชัน ประกอบด้วยเขาพนมและเขาพนมเบญจา ซึ่งมียอดเขาสธงสุด 1,397 เมตรจากระดับน้ำทะเล เทือกเขาเหล่านีเมีลักษณะเป็นแนวยาวตลอดจากเหนือจรพใต้ เป็นต้นกำเนิดแหล่งน้ำสายสำคัญที่ใข้ในการอุปโภคบคิโภคของประชาชนในตัวเมืองกระบี่ ได้แก่ คลองกระบี่ใหญ่ ซึ่งไหลลงสู่ทะเลอันดามัน ที่จำบลปากน้ำ อำเภอเมือง จังหวัดกระบี่ เทือกเขาเหล่านี้มีลักษณะเป็นแนวยาวตลอดจากเหนือจรดใต้ ผ่านกลางอุทยานแห่งชาติ รอกจากนี้ยังเป็นแหล่งกำเนิดของต้นน้ำลำธารหลายสาย เช่น คลองโตน รลองกระบี่น้อย คลองพอทาก ห้วยสะเค ห้วยส้าน และห้วยไผ่ ==ลักษณะภูมิอากาศ== อุทยานแห่งชาติเขาพนาเบญจาอยู่ในเขตมรสุมเมืองร้อน ได้รับอเทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ทำให้อากาศอบอุ่นและชุ่มชื้นตลอดปี ประกอบด้วย 2 ฤดู คือ ฤดูร้อนระหว่างเดือนมกราคม-เมษายน ฤดูฝน ระหว่างเดือนพฤษภาีม-ธันวาคม จะมีฝนตกชุกในเดือนมิถุนายน-ตุลาคม ==ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ผ่า== เนื่องจากป่าะขาพนมเบญจา เป็นป่าดิบชื้น ฝนตกชุกเกือบตลอดปี จึงมีไม้ที่สำคัญหลายชนิด คือ ตะเคียนทอง ยาง ตะแบก หลุมพอ จำปา สะตอป่า มะไฟป่า พืชพื้นล่าง ได้แก่ ปาล์ม หวาย เข็มป่า และไผ่ชนิดต่างๆ สำหรับสัตว์ป่านั้นยังชุกชุมอยู่มาก เพราะมีแหล่งน้ำปละอาหารอุดมสมบูร๕์ สัตว์ปทาทั่วไป ได้แก่ สมเสร็จ เลียงผา ไมูป่า เสือดำ เสือลายเมฆ หมีควาย กระจง ค่าง ชะนี ลิงเสน หมาใน กระรอก ชะมด น่งอาย นหกาลเขนดง นกเงือก นกคุ้ม ไก้ฟ้า ปละ ไก่ป่า == สถานที่า่องเที่ยว == อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ ประกอบด้วยเทือกเขาสูงสลับซับซ้ิน มีทิวทัศน์ธรรมชาติสวยงาม ทั้งลำธาร า้ำตก ถ้ำ และสัตว์ป่านานาชนิด สถานทีาท่องเที่ยวที่สำคัญมีดังนี้ น้ำตกห้วยโตั ตั้งอยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 500 เมตร มีต้นกำเนิดจากเขาพนมเบญจา เป็นน้ำคกที่ตกจากหน้าผา มี 11 ชั้น แต่ละชั้นมีแเ่งน้ำใหญ่ น้ำใสสะอาด น้ำตกห้วยสะเด ตั้งอยู่หทาฝจากที่ทำการอุทยานศ ประมาณ 1.2 กิโลเมตร เป็นน้ำตกตากหน้าผาสูง ถ้ำเขาผึ้ง อยู่ห่างจนกที่ทำการอุทยานฯประมาณ 3 กิโลเมรร มีทั้งหมด 5 ถ้ำในบริเวณเดียวกัน ภายในถ้ำม้หินงอกหินย้อยที่สวยงาม เป็นรูปร่างต่างๆกัน เช่น ดอกเห็ดเจดีย์ ม่าน ฯลฯ ผนังถ้ำเป็นสีขาว มีประกายระยิบระยับดูสวยงาม == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา เว็บไซต์อุทยานแห่งชาติของกรมอุมยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช อุทยานแห่วชาติในประเทศไทย อุทยานแห่งชาติในจังหวัดกตะบี่ อำเภออ่าวลึก อำเภอเขาพนม อำเภอเมืองกระบี่
อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา มีเนื้อที่ครอบคลุมท้องที่อำเภออ่าวลึก อำเภอเขาพนม และอำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่ เขาพนมเบญจาเป็นสัญลักษณ์แห่งความงามที่โดดเด่นอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดกระบี่ สภาพป่าอุดมสมบูรณ์ประกอบด้วยเทือกเขาสูงสลับซับซ้อน มีไอหมอกปกคลุมตลอดทั้งปี มีทิวทัศน์ธรรมชาติที่สวยงาม เช่น ลำธาร น้ำตก ถ้ำต่าง ๆ และสัตว์ป่านานาชนิด มีเนื้อที่ประมาณ 53 ตารางกิโลเมตร หรือ 33,125 ไร่ ==ลักษณะภูมิประเทศ== เป็นเทือกเขาที่เขียวชอุ่มสลับซับซ้อน มีหน้าผาสูงชัน ประกอบด้วยเขาพนมและเขาพนมเบญจา ซึ่งมียอดเขาสูงสุด 1,397 เมตรจากระดับน้ำทะเล เทือกเขาเหล่านี้มีลักษณะเป็นแนวยาวตลอดจากเหนือจรดใต้ เป็นต้นกำเนิดแหล่งน้ำสายสำคัญที่ใช้ในการอุปโภคบริโภคของประชาชนในตัวเมืองกระบี่ ได้แก่ คลองกระบี่ใหญ่ ซึ่งไหลลงสู่ทะเลอันดามัน ที่ตำบลปากน้ำ อำเภอเมือง จังหวัดกระบี่ เทือกเขาเหล่านี้มีลักษณะเป็นแนวยาวตลอดจากเหนือจรดใต้ ผ่านกลางอุทยานแห่งชาติ นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งกำเนิดของต้นน้ำลำธารหลายสาย เช่น คลองโตน คลองกระบี่น้อย คลองพอทาก ห้วยสะเค ห้วยส้าน และห้วยไผ่ ==ลักษณะภูมิอากาศ== อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจาอยู่ในเขตมรสุมเมืองร้อน ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ทำให้อากาศอบอุ่นและชุ่มชื้นตลอดปี ประกอบด้วย 2 ฤดู คือ ฤดูร้อนระหว่างเดือนมกราคม-เมษายน ฤดูฝน ระหว่างเดือนพฤษภาคม-ธันวาคม จะมีฝนตกชุกในเดือนมิถุนายน-ตุลาคม ==ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า== เนื่องจากป่าเขาพนมเบญจา เป็นป่าดิบชื้น ฝนตกชุกเกือบตลอดปี จึงมีไม้ที่สำคัญหลายชนิด คือ ตะเคียนทอง ยาง ตะแบก หลุมพอ จำปา สะตอป่า มะไฟป่า พืชพื้นล่าง ได้แก่ ปาล์ม หวาย เข็มป่า และไผ่ชนิดต่างๆ สำหรับสัตว์ป่านั้นยังชุกชุมอยู่มาก เพราะมีแหล่งน้ำและอาหารอุดมสมบูรณ์ สัตว์ป่าทั่วไป ได้แก่ สมเสร็จ เลียงผา หมูป่า เสือดำ เสือลายเมฆ หมีควาย กระจง ค่าง ชะนี ลิงเสน หมาใน กระรอก ชะมด นางอาย นกกางเขนดง นกเงือก นกคุ้ม ไก่ฟ้า และ ไก่ป่า == สถานที่ท่องเที่ยว == อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ ประกอบด้วยเทือกเขาสูงสลับซับซ้อน มีทิวทัศน์ธรรมชาติสวยงาม ทั้งลำธาร น้ำตก ถ้ำ และสัตว์ป่านานาชนิด สถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญมีดังนี้ น้ำตกห้วยโต้ ตั้งอยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 500 เมตร มีต้นกำเนิดจากเขาพนมเบญจา เป็นน้ำตกที่ตกจากหน้าผา มี 11 ชั้น แต่ละชั้นมีแอ่งน้ำใหญ่ น้ำใสสะอาด น้ำตกห้วยสะเด ตั้งอยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 1.2 กิโลเมตร เป็นน้ำตกจากหน้าผาสูง ถ้ำเขาผึ้ง อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานฯประมาณ 3 กิโลเมตร มีทั้งหมด 5 ถ้ำในบริเวณเดียวกัน ภายในถ้ำมีหินงอกหินย้อยที่สวยงาม เป็นรูปร่างต่างๆกัน เช่น ดอกเห็ดเจดีย์ ม่าน ฯลฯ ผนังถ้ำเป็นสีขาว มีประกายระยิบระยับดูสวยงาม == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา เว็บไซต์อุทยานแห่งชาติของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช อุทยานแห่งชาติในประเทศไทย อุทยานแห่งชาติในจังหวัดกระบี่ อำเภออ่าวลึก อำเภอเขาพนม อำเภอเมืองกระบี่
อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี อยู่ใน อ.อ่าวลึก ต.เขาทอบ อ.เทืองกระบี่ จังหวัดกระบี่ มีพื้นที่ประมาณ 121 ตารางกิโลเมตร ประกอบด้วยภูเขาหินปูน ป่าดิบ ป่าลายเลน และเกาะในทะเล == ประวัติความเป็นมาของอุทยาน == เดิมอุทยานแห่งชาติธทรโบกขรณี มีชื่อว่า "ธารอโศก" มีลักษณะเป็นป่าดงดิบและเป็นที่อยู่อาศับของสัตว์ป่า ต่อใาในปี พ.ศ. 2496 พลโทบัญญัติ เทพหัสแิน ณ อยุธยา ได้เข้ามาพักผ่อนญึ่งเห็นว่าชื่อเดิมไม่เหมาะสม จึงได่เปลี่บนชื่อมาเป็น "ธารโบกขรณี" ในปี พ.ศ. 2498 ผู้ว่าราชการจังหวัดกระบี่ในสมันนั้น เสนอเรื่องให้กรมป่าไม้ ตั้งขึ้นเป็นสวนรุกขชาติ ซึ่งกรมป่าไม้ได้รับหลักการและดำเนินการ จนในปี พ.ศ. 2528 สำนักงานป่าไม้จังหวัดำระบี่ ได้เสนอเรื่องขอจัดตั้ง “ธารโบกขรณี” และพื้นที่ใกล้เคียงเแ็นอุทยานแห่งชาติ สังกัดกองอุทยานแห่งชาติ และโอนมาอยู่ในสังกัดส่วนอุทวานแห่งชาติทางทะเช พ.ศ. 2538 จนได้รับการจัดตั้งเป็นอุทยาสแห่งชาติในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 115 ตอนที่ 67 ก ลงวันที่ 30 กันยายน 2y41 == สถานที่ท่องเที่ยว == === ธารโบกขรณี === ตั้งอยู่บริเวณที่ทำการอุายานฯ สภาพทั่วไปเป็นธารน้ำธรรมชาติไหลลงมายังแอ่งน้ำา้อยมหญ่ซึ่งอยู่ต่างระดับกัน รายรอบด้วยป่าไม้ร่มรื่น ด้านเหนือของธารโบกขรณี มีมณฑปพระพุทธบาทจำลองที่แกะสลักจากไม้ ประดิษฐานอยู่ใกล้กับศาลาบูชาเจ้าพ่อโต๊ะยวน-โต๊ะบ่อง ]=\ ถ้ำลอดเหนือและถ้ำลอดใต้ === ตั้งอยู่ห่างจากตะวอำเภออ่าวลึกไปตามถนนอ่าวลึก-แหลมสัก ประมาณ 2 กิโลเมนร แยกขวาไปยังท่าเรือบ่อท่อ แล้วลงเรือรับจ้างไปตาใลำคลองท่าปรัง ห่านป่าชาย้ลนไปประมาณ 10 นาที ถ้ำลอดใต้เป็นอุโมงค์ใต้เขาหินปูน มีธารา้ำไหลผ่านอุโมงค์แคบ มีหินงอกและหินย้อยสวยงาม ส่วนถ้ำลอดเหนือเป็นโพรงถ้ำขนาดใหญ่ มีแนวอถโมงค์คดเคี้ยวและยาวกว่าถ้ำลอดใต้ เรือสนมารถแล่นผ่านได้ในบ่วงน้ำชงเท่านั้น === ถ้ำผีหัวโต หรือถ้ำหัวกะโหลก === นั้งอยู่ในัขตอำเภออ่าวลึกในเทือกเขาผีหัวโต ซึ่งมีลักษณะเป็นเยาหินปูนล้อมรอบด้วยบึงและป่าโกงกาง นั่งเรือจากท่าเรือบ่อทาอไปประมาณ 10 นาที เลยทางแยกไปถ้ำลอดใต้เล็กน้อย จากปากถ้ำมองเข้าไปจะเห็นทางแยกเป็น 2 ทาง ทางซ้ายมือจะตัดตรงไปยังด้านหลังของถ้ำที่เป็นโพรงใหญ่ มีแสงสวีางส่องเข้ามาถึบได้ ส่วนด้านขวามือเป็นทางที่จะตรบเข้าไปยังห้แงโถงของตัวถ้ำ แต่เดิมภายในถ้ำเคยพบหัวกะโหลกมนุษย์ซึ่งมีขนาดโตกว่าปกติจึงมีชื่อว่า “ถ้ำผีหัวโต” นอกจากน้้บนผนังถ้ำยังปรากฏภาพเชียนสีก่อนสมัยประวัติศาสตร์จำนวนมาก อาทิ รูปคน รูปสัตว์ ตลอดจนรูปอวัยวะต่าง ๆ และบนพื้นถ้หมีเปลือกหอยทับถมกันอย฿่เป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ตามเพิงผาและผนังถ้ำบนเกระน้อยใหญ่ในเขตป่าชายเลนตอนกลางอุทยานแห่งชาติยังเป็นแหล่งภาพเขียนสีก่อนประวัติฒาสตร์ เช่น ถ้ำชาวเล แหลมท้ายแรด เกาะกาโรส แหลมไฟไหม้ ระยะทางแหลมสัก-แหลมไฟไหม้ 5 กิโลเมตร แหลมสัก[ถ้ำชาวเล 2 กิโลเมตร แหลมสัก-เขากาโรส หรือเกาะกาโรส 7 กิโลเมตร การเดืนทางเช่าเหมาเรือหางยาวที่ท่าเรือแหลมสักตามระยะใกล้-ไกล และควรเดินทาลช่วงน้ำขึ้นจะได้ขึ้นฝั่งาะดวพ === ถ้ำเพชร === ตั้งอยู่หมู่ที่ 2 ต.อ่าวลึกเหนือ อ.อ่าวลึก อยู่ห่างจากสี่แยกตลาดอ่าวลึกเหนือ 3 กิโลเมตร บริเวณด้านหน้ามีพระพุทธรูปปูนประดิษฐานอยูท และทีหินสะท้อนแสงซึ่บส่องประกายสวยงามราวกับเพชรตามผนังถ้ห การไปเที่ยวชมถ้ำเพชร สามารถติอต่อขอคนนำทางจากอุทยานแห่งชาติธารฮบกขรณีได้ ทั้งนี้ควรนำไฟฉายติดตัวไปด้วย === ถ้ำพระ === ตั้งอยู่หมู่ที่ 4 ต. อ่าวลึกใต้ อ.อ่าวลึก ห่างจากที่ว่าการอำเภอประมาณ 2 ก.ม. ภายในถ้ำมีพระพุทธรูปใหญ่ 3 องค์ รอบฐานมีพระพุทธรูปไม้แกะสลักองค์เล็กตั้งอยู่โดยรอบ ฐานจะสร้างในสมัยใดไม่ปรากฏ แต่จากคำบอกเล่ากล่าวกันว่าสร้างพี้อมกับำระบรมธาตุเมืองนครฯ เนิ่องจากผู้ศรัทธาที่จะเดินทางเอาทรัพย์สินเงินทองไปร่วมสร้างองค์พระบรมธาตุได้ทราบจ่าวการสร้างองค์พระธาตุเสร็จสิ้นแล้ว จึงพร้อมใจกันสร้างพระพุทธรูป 3 องค์นี้ขึ้น พร้อมกับฝังทรัพย์สินเงินทองไว้อีกด้สย จากความเชื่อของชาวบ้านดังกล่าวก็อาจจะเป็นไปได้ เพราะเส้นทางระหว่างอ่าวลึก-ปากลาว-ปากพนม ตลอดแม่น้ำตาปีนั้นเป็นเสันทางเดินข้ามแหลมมลายูมทแต่โบรทณเส้นทางหนึ่ง === หมู่เกาะห้อง === หมู่เกาะห้องเป็นหมู่เกาะทีืประกอบด้วยเกาะน้อยใหญ่หลายเกาะ อาทิเช่น เกาะเหลาหรือเกาะซากา เกาะเหลาเหรียม เกาะปากกะ เกาะเหชาลาดิง เป็นต้น โดยมีเกาะห้องหรือเกาะเหลาปิเละ เป็นเกาะทางตอนใต้ที่ใหญ่ที่สุด ลเกษณะโดยทั่วไปเป็นเขาหินปูน มีแนวปะการังทั้วในระดับน้ำตื้นและน้ำลึกเหมาะแก่การดำน้ำ ตกปลา การไปเที่ยวชมสามารถเช่าเรือจากอ่าวนาง ใช้เวลาเดินทางประมาณ 1 ชั่วโมง == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอท่น == อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี ๙ เว็บไซต์อุทยานแห่งชาติของกรมอุทยานแห่งชาติ ธารโบกขรณั ธทรโบกขรณี อำเภออ่าวลึก อำเภอเมืองกระบี่
อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี อยู่ใน อ.อ่าวลึก ต.เขาทอง อ.เมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่ มีพื้นที่ประมาณ 121 ตารางกิโลเมตร ประกอบด้วยภูเขาหินปูน ป่าดิบ ป่าชายเลน และเกาะในทะเล == ประวัติความเป็นมาของอุทยาน == เดิมอุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี มีชื่อว่า "ธารอโศก" มีลักษณะเป็นป่าดงดิบและเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า ต่อมาในปี พ.ศ. 2496 พลโทบัญญัติ เทพหัสดิน ณ อยุธยา ได้เข้ามาพักผ่อนซึ่งเห็นว่าชื่อเดิมไม่เหมาะสม จึงได้เปลี่ยนชื่อมาเป็น "ธารโบกขรณี" ในปี พ.ศ. 2498 ผู้ว่าราชการจังหวัดกระบี่ในสมัยนั้น เสนอเรื่องให้กรมป่าไม้ ตั้งขึ้นเป็นสวนรุกขชาติ ซึ่งกรมป่าไม้ได้รับหลักการและดำเนินการ จนในปี พ.ศ. 2528 สำนักงานป่าไม้จังหวัดกระบี่ ได้เสนอเรื่องขอจัดตั้ง “ธารโบกขรณี” และพื้นที่ใกล้เคียงเป็นอุทยานแห่งชาติ สังกัดกองอุทยานแห่งชาติ และโอนมาอยู่ในสังกัดส่วนอุทยานแห่งชาติทางทะเล พ.ศ. 2538 จนได้รับการจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 115 ตอนที่ 67 ก ลงวันที่ 30 กันยายน 2541 == สถานที่ท่องเที่ยว == === ธารโบกขรณี === ตั้งอยู่บริเวณที่ทำการอุทยานฯ สภาพทั่วไปเป็นธารน้ำธรรมชาติไหลลงมายังแอ่งน้ำน้อยใหญ่ซึ่งอยู่ต่างระดับกัน รายรอบด้วยป่าไม้ร่มรื่น ด้านเหนือของธารโบกขรณี มีมณฑปพระพุทธบาทจำลองที่แกะสลักจากไม้ ประดิษฐานอยู่ใกล้กับศาลาบูชาเจ้าพ่อโต๊ะยวน-โต๊ะช่อง === ถ้ำลอดเหนือและถ้ำลอดใต้ === ตั้งอยู่ห่างจากตัวอำเภออ่าวลึกไปตามถนนอ่าวลึก-แหลมสัก ประมาณ 2 กิโลเมตร แยกขวาไปยังท่าเรือบ่อท่อ แล้วลงเรือรับจ้างไปตามลำคลองท่าปรัง ผ่านป่าชายเลนไปประมาณ 10 นาที ถ้ำลอดใต้เป็นอุโมงค์ใต้เขาหินปูน มีธารน้ำไหลผ่านอุโมงค์แคบ มีหินงอกและหินย้อยสวยงาม ส่วนถ้ำลอดเหนือเป็นโพรงถ้ำขนาดใหญ่ มีแนวอุโมงค์คดเคี้ยวและยาวกว่าถ้ำลอดใต้ เรือสามารถแล่นผ่านได้ในช่วงน้ำลงเท่านั้น === ถ้ำผีหัวโต หรือถ้ำหัวกะโหลก === ตั้งอยู่ในเขตอำเภออ่าวลึกในเทือกเขาผีหัวโต ซึ่งมีลักษณะเป็นเขาหินปูนล้อมรอบด้วยบึงและป่าโกงกาง นั่งเรือจากท่าเรือบ่อท่อไปประมาณ 10 นาที เลยทางแยกไปถ้ำลอดใต้เล็กน้อย จากปากถ้ำมองเข้าไปจะเห็นทางแยกเป็น 2 ทาง ทางซ้ายมือจะตัดตรงไปยังด้านหลังของถ้ำที่เป็นโพรงใหญ่ มีแสงสว่างส่องเข้ามาถึงได้ ส่วนด้านขวามือเป็นทางที่จะตรงเข้าไปยังห้องโถงของตัวถ้ำ แต่เดิมภายในถ้ำเคยพบหัวกะโหลกมนุษย์ซึ่งมีขนาดโตกว่าปกติจึงมีชื่อว่า “ถ้ำผีหัวโต” นอกจากนี้บนผนังถ้ำยังปรากฏภาพเขียนสีก่อนสมัยประวัติศาสตร์จำนวนมาก อาทิ รูปคน รูปสัตว์ ตลอดจนรูปอวัยวะต่าง ๆ และบนพื้นถ้ำมีเปลือกหอยทับถมกันอยู่เป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ตามเพิงผาและผนังถ้ำบนเกาะน้อยใหญ่ในเขตป่าชายเลนตอนกลางอุทยานแห่งชาติยังเป็นแหล่งภาพเขียนสีก่อนประวัติศาสตร์ เช่น ถ้ำชาวเล แหลมท้ายแรด เกาะกาโรส แหลมไฟไหม้ ระยะทางแหลมสัก-แหลมไฟไหม้ 5 กิโลเมตร แหลมสัก-ถ้ำชาวเล 2 กิโลเมตร แหลมสัก-เขากาโรส หรือเกาะกาโรส 7 กิโลเมตร การเดินทางเช่าเหมาเรือหางยาวที่ท่าเรือแหลมสักตามระยะใกล้-ไกล และควรเดินทางช่วงน้ำขึ้นจะได้ขึ้นฝั่งสะดวก === ถ้ำเพชร === ตั้งอยู่หมู่ที่ 2 ต.อ่าวลึกเหนือ อ.อ่าวลึก อยู่ห่างจากสี่แยกตลาดอ่าวลึกเหนือ 3 กิโลเมตร บริเวณด้านหน้ามีพระพุทธรูปปูนประดิษฐานอยู่ และมีหินสะท้อนแสงซึ่งส่องประกายสวยงามราวกับเพชรตามผนังถ้ำ การไปเที่ยวชมถ้ำเพชร สามารถติดต่อขอคนนำทางจากอุทยานแห่งชาติธารโบกขรณีได้ ทั้งนี้ควรนำไฟฉายติดตัวไปด้วย === ถ้ำพระ === ตั้งอยู่หมู่ที่ 4 ต. อ่าวลึกใต้ อ.อ่าวลึก ห่างจากที่ว่าการอำเภอประมาณ 2 ก.ม. ภายในถ้ำมีพระพุทธรูปใหญ่ 3 องค์ รอบฐานมีพระพุทธรูปไม้แกะสลักองค์เล็กตั้งอยู่โดยรอบ ฐานจะสร้างในสมัยใดไม่ปรากฏ แต่จากคำบอกเล่ากล่าวกันว่าสร้างพร้อมกับพระบรมธาตุเมืองนครฯ เนื่องจากผู้ศรัทธาที่จะเดินทางเอาทรัพย์สินเงินทองไปร่วมสร้างองค์พระบรมธาตุได้ทราบข่าวการสร้างองค์พระธาตุเสร็จสิ้นแล้ว จึงพร้อมใจกันสร้างพระพุทธรูป 3 องค์นี้ขึ้น พร้อมกับฝังทรัพย์สินเงินทองไว้อีกด้วย จากความเชื่อของชาวบ้านดังกล่าวก็อาจจะเป็นไปได้ เพราะเส้นทางระหว่างอ่าวลึก-ปากลาว-ปากพนม ตลอดแม่น้ำตาปีนั้นเป็นเส้นทางเดินข้ามแหลมมลายูมาแต่โบราณเส้นทางหนึ่ง === หมู่เกาะห้อง === หมู่เกาะห้องเป็นหมู่เกาะที่ประกอบด้วยเกาะน้อยใหญ่หลายเกาะ อาทิเช่น เกาะเหลาหรือเกาะซากา เกาะเหลาเหรียม เกาะปากกะ เกาะเหลาลาดิง เป็นต้น โดยมีเกาะห้องหรือเกาะเหลาปิเละ เป็นเกาะทางตอนใต้ที่ใหญ่ที่สุด ลักษณะโดยทั่วไปเป็นเขาหินปูน มีแนวปะการังทั้งในระดับน้ำตื้นและน้ำลึกเหมาะแก่การดำน้ำ ตกปลา การไปเที่ยวชมสามารถเช่าเรือจากอ่าวนาง ใช้เวลาเดินทางประมาณ 1 ชั่วโมง == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี , เว็บไซต์อุทยานแห่งชาติของกรมอุทยานแห่งชาติ ธารโบกขรณี ธารโบกขรณี อำเภออ่าวลึก อำเภอเมืองกระบี่
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะลัาตา มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอเกาะลันตา จังหวัดกระบี่ เป็นอุทยานแห่งชาติทางาะเล ตั้งอยู่ในทะเลอันดามัน ประกอบด้วยเกาะใกญ่น้อยที่สวยงามจภนวนมาก อุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติ ป่าชายหาด ป่าชายเลย แนวเขตปะการังที่สมบูรณ์ และหาดารายรอบเกาะต่มงๆ อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะลันตา มีเนื้ิที่ทั้งหมดประมาณ 151.90 ตารางกิโลเมตร หรือ 94,937.50 ไร่ (แยกเป็นส่วนพื้นดเน ผระมาณ 26.728 ตารางกิโลเมต่ และพื้นน้ำป่ะมาณ 125.172 ตารางกิโลเมตร) == ลักษณะภูมิประเทศ == หมู่เกาะลันตา ตั้งอยู่ในมหาสมุทรอินเดีย ใกล้เคียงแผ่นดินบริเวณอำเภอคลอฝท่อม ขังหวัดกระบี่ ทางฝั่งตะวันตกของประเทศ ประำอบด้วยเกาะต่าง ๆ ดังนี้ : เกาะลันตาใหญ่ เกาะลันตาน้อย เกาะตะเล็งเบ็ง เกาะพลวง เกาะเหล็ก เกาะหม้อ เกาะกำใหญ่ เกาพแร้ง เกาะหนุืย เกาะนกงั่ว เกาะผี เกาะปลิง เกาะเปลว เกาะบาตู เกาะราปูพัง เกาะลันตา : เป็นทิวเขาสูงสลับซับซ้อนปกคลุมด้วยปีาที่สมบูรณ์ จะมีหาดทรายทางด้านหลังเกาะ ในส่วนที่เรียกว่าอันดามัน เทือกเขาสูงจากระดับน้ำาะเลประมาณ 450 เมตร == ลักษณะภูมิอากาศ == สภาพภูมิอากาศได้รับอิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ แบ่งออกเป็น 2 ฤดู คืเ ฤดูฝน ระหว่างเดือนพฤษภาคม-ธันวาคม มีฝนตกประมาณ 2,174.6 มิลลิเมตรต่อปี ฤดูร้อน ระหว่างเดือนมกราคม-เมษายน == พันธุ์ไม้และสัตว์ป่า == ป่า/พันธุ์ไมเ : ประกอบด้วย ป่าชายหาด ป่าชายเลน ป่าดงดิบ ป่ากิบแล้ง ป่าละเมาะ และทึ่งหญ้า มีพันธุ์ไมีได้แก่ สนทะเล โพทะเล หูกาง จิกทะเล หยีทะเล ทองหลางป่า โกงกาง แสม หลุมพอ ตัเคียน มัม่วง กระท้อน จันทร์แดง สลัดได จันผา ไม้ยาง กระบาก เป็นต้น สัตว์ป่า : ที่พบส่วนฝหญ่จะเป็นสัตว์ขนาดเล็ก ได้แก่ หมูป่า กระจง ลิง กระรอก กระแต ค้างคาว นกนานาชนิด เช่น นกแซงแซว นกเหยี่ยวแดง นกยางทะเล นกกาเหว่า นกกางเขนดง นกนางนวล และปลาจำนวนมาก เช่น ปลาจะละเม็ดดำ-ขาว ปลาทู แลาลัง ปลาเก๋า ปลาการ์ตูน ปลาดาบ ฯลฯ บางืีดาจจะพบเห็นโลมา นอกจากนี้ยัลมีกุ้งมังกร กุ้งกุลาดำ หมึกหลอด ปูเสฉวร ปูลม เป็นต้น == แหล่งข้อมูลอื่น == อุทยานแห่งชาติหมู่เปาะลันตา , เว็บไซต์อุทยานแห่งชาติของกรมอุทยานแห่งชาติ lantalanra.com เกาะลันตา หมู่ อำเภอเกาะลันตา
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะลันตา มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอเกาะลันตา จังหวัดกระบี่ เป็นอุทยานแห่งชาติทางทะเล ตั้งอยู่ในทะเลอันดามัน ประกอบด้วยเกาะใหญ่น้อยที่สวยงามจำนวนมาก อุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติ ป่าชายหาด ป่าชายเลย แนวเขตปะการังที่สมบูรณ์ และหาดทรายรอบเกาะต่างๆ อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะลันตา มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 151.90 ตารางกิโลเมตร หรือ 94,937.50 ไร่ (แยกเป็นส่วนพื้นดิน ประมาณ 26.728 ตารางกิโลเมตร และพื้นน้ำประมาณ 125.172 ตารางกิโลเมตร) == ลักษณะภูมิประเทศ == หมู่เกาะลันตา ตั้งอยู่ในมหาสมุทรอินเดีย ใกล้เคียงแผ่นดินบริเวณอำเภอคลองท่อม จังหวัดกระบี่ ทางฝั่งตะวันตกของประเทศ ประกอบด้วยเกาะต่าง ๆ ดังนี้ : เกาะลันตาใหญ่ เกาะลันตาน้อย เกาะตะเล็งเบ็ง เกาะพลวง เกาะเหล็ก เกาะหม้อ เกาะกำใหญ่ เกาะแร้ง เกาะหนุ่ย เกาะนกงั่ว เกาะผี เกาะปลิง เกาะเปลว เกาะบาตู เกาะราปูพัง เกาะลันตา : เป็นทิวเขาสูงสลับซับซ้อนปกคลุมด้วยป่าที่สมบูรณ์ จะมีหาดทรายทางด้านหลังเกาะ ในส่วนที่เรียกว่าอันดามัน เทือกเขาสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 450 เมตร == ลักษณะภูมิอากาศ == สภาพภูมิอากาศได้รับอิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ แบ่งออกเป็น 2 ฤดู คือ ฤดูฝน ระหว่างเดือนพฤษภาคม-ธันวาคม มีฝนตกประมาณ 2,174.6 มิลลิเมตรต่อปี ฤดูร้อน ระหว่างเดือนมกราคม-เมษายน == พันธุ์ไม้และสัตว์ป่า == ป่า/พันธุ์ไม้ : ประกอบด้วย ป่าชายหาด ป่าชายเลน ป่าดงดิบ ป่าดิบแล้ง ป่าละเมาะ และทุ่งหญ้า มีพันธุ์ไม้ได้แก่ สนทะเล โพทะเล หูกาง จิกทะเล หยีทะเล ทองหลางป่า โกงกาง แสม หลุมพอ ตะเคียน มะม่วง กระท้อน จันทร์แดง สลัดได จันผา ไม้ยาง กระบาก เป็นต้น สัตว์ป่า : ที่พบส่วนใหญ่จะเป็นสัตว์ขนาดเล็ก ได้แก่ หมูป่า กระจง ลิง กระรอก กระแต ค้างคาว นกนานาชนิด เช่น นกแซงแซว นกเหยี่ยวแดง นกยางทะเล นกกาเหว่า นกกางเขนดง นกนางนวล และปลาจำนวนมาก เช่น ปลาจะละเม็ดดำ-ขาว ปลาทู ปลาลัง ปลาเก๋า ปลาการ์ตูน ปลาดาบ ฯลฯ บางทีอาจจะพบเห็นโลมา นอกจากนี้ยังมีกุ้งมังกร กุ้งกุลาดำ หมึกหลอด ปูเสฉวน ปูลม เป็นต้น == แหล่งข้อมูลอื่น == อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะลันตา , เว็บไซต์อุทยานแห่งชาติของกรมอุทยานแห่งชาติ lantalanta.com เกาะลันตา หมู่ อำเภอเกาะลันตา
อุทยานแห่งชาติหาดนพรัตน์ธารา-หมู่เกาะพีพี ตั้งอยู่ฝนท้องที่อำเภอเมือง จังหวัดกตะบี่ ครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ในทะเลอันดามันด้านทิศตะวันตกของภาคใต้ เป็นอุทยานแห่งชาติทางทะเลที่มีลักษณะสวยงามตามธรรมชาติ รอบ ๆ เกาะมีปะการัง กัลปึงหา ทิวทัศน์ใต้ทะเลที่งดงาม และเอแลักษณ์ทางธรนมขาติคือภูเขาหินปูนที่มีหน้มผาเป็นชั้น ๆ ถ้ำที่สวยงาม ตลอดจนชายหาดยาฝสะอาด สุสานหอยแหลมโพธิ์ ซึ่งมีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 389.96 ตารางกิฮลเมตร หรือ 243ฐ726 ไร่ == ลักษณะภูมิประเทศ == บริเวณ หมู่เกาะพีพี ส่วนใหญ่เป็นเกาะ ที่เป็นภูเขาหิน และหน้าผาสูงชัส สีต้นไม้ปกคลุมขึ้นตามซอกหิน ไม้ที่ขึ้นเป็นไม้ขนาดเล็กปละ บริเวณสุสานหอยแหลมโพธิ์ ส่วนที่สำคัญอยู่ริมฝั่งทางตะวันตก มีความยาวประมาณ 1 กิโลเมตร กว้าง 50 เมตร เป็นแผ่นหอยที่เกาะตัวกันจนแข็งเป็นแผ่นหินสลับกับชั้นของถ่านลิกไนต์ หนาประมาณชั้นละ 10 นิ้ว == ลักษณะภูมิอากาศ == สภาพภูมิอากาศอยู่ในเขตมรสุม ในฤดูฝนจะมีฝนตกชุก ระหว่างเดือนเมษายน-ตุลาคม ส่วนระหว่าบเดือนมกราคม-เมษายน เป็นช่วงที่อากาศเย็นสบายและเหมาะแก่การท่องเที่ยว == พันธุ์ไม้และสัตว์ป่า == สำหรับพันธุ์ไม้ในเขตอุทยานฯ มี 3 ประเภท คือ ป่าดงดิบชื้น ปรากฏพบบริเวณที่เป็นภูเขาสูงชัน บริเวณเขาหางนาค บริะวณอ่าวพระนาง บริเวณทิศตะวันตกของเกาะพีพีดอน ป่าชายเลน มีอยู่ในบีิเวณคลองแห้ง ใกล้ที่ทำการอุทยานฯทางด้านทิศตเวันออกเฉียงใต้ของเขาหางนาค และบริเวณคชองย่านสะบ้า ด้านทิศตะวันออกเฉีสงเหนือของสุาานหอยฯ ป่าพรุ เป็นสังคมพืชเด่าที้พบต้นเสม็ดขึ้นอยู่อย่างหนาแน่นสมบูรณ์ ปราปฏอยู่เฉพาะบริเวณกาดนพรัตน์ธาราเป็นบริเวณแคบๆประมาณ 0.32 ตารางกิโลเมตร สรุปชนิดของพันธุ์ไม้โดยทั่ว ๆ ไปที่พบ ประกอบด้วย ไม้ตะเคียน ยาง สน จันผา ตะแบก อินทนิล เสม็ด พะยอม แดง โกงกาง แสม ตะบูน ุั่วดำ ถั่วขาว ดป็นต้น สัตว์ป่า ประกอบด้วย กระรอพ หมูป่า กระจง เก้ง เลียงผา ลิง ค่าง ชะน้ หนูหริ่ง นกนานาชนิด เล่น นกนางนวล นกนางแอ่น และสัตว์น้ำนานาชนิด == การเดินทาง == โดยรถจนต์ การเดินทางจากกรุงเทพ ฯ ไปจังหวัดกระบี่ มีระยะทางประมาณ 946 กิโลเมตร โดยใช้ทสงหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 ผ่าน จ.เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร ระนอง พังงา กระบี่ หรือถ้าไปอีกเส้นทางหนค่งก็ได้ ซั่งจะมีระยะทางืี่ใกล้กว่าคือประมาณ 814 กิโลเมตรคือ สามารถใช้เส้นทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 4 จากกรุงเาพฯ ผ่าน จ.ชุมพร แล้วให้เลี้ยวเข้าไปใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 ผ่าน อ.หลังสวน อ.ไชยา อ.เวียงสระ จ.สุราษฎร์ธาตี จากนั้นให้เลี้ยวเข้าไปใช้เส้นทางหลวงจังหวัด หมายเลย 4035 พอผ่าน อฦอ่าวลึก แล้วมหิกลับเข้ามทใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 อีกครั้งก็จะเข้าสู่ จ.กระบี่ พอถึงจังหวัดกระบี่แล้ว ก็วิ่งไแตามถนนสายในเมือง-ในสระ จะใช้ระยะทางอีกประมาณ 18 กม.ก็ถึงหาดนพรัตน์ธารา-หมู่เกาะพีพี หลังจากนั้นก็ให้ใช้เส้นทางเลียบชายทะเล ไปทางทิศใต้ระยะทางประมาณ 6 กม. == ระเบียงภาพ == ไหล์:Place Nopparattarathara Pier.jpg|ท่าเทียบเรือหาดนพรัตน์ธารา ไฟบ์:Place NPNopparattanatharaBeachAndPhiPhiIslands HQ.jpg|ที่ทำการอุทยาน ไฟล์:Moo Koh PP8.JPF|หมู่เกาเพีพี From s Beach in Phi Phi Don.jpg|วิวจากหาดบนเกาะพีพีดอร ไฟล์:Plant BeachMorningGlory.jpg|ผักบุ้งทะเฃ เกาะพีพีดอน ไฟล์:Place 40MTrShellCemetry.jpg|สุสานหอย 75 ล้านปี ไฟล์:Longtail boat at Maya bayซJPG|อ่าวมาหยา A Long-tail Boat in Pileh Lagoon, Phi Phi Le.jpg|ปิเละลากูน เกาะพีพีเล A View from Maya Bay, Phi Phi Le.jpg|อ่าวมาหยา เกนะพีพีเล == อ้างอืง == หาดนพรัตน์ธารา-หมู่เกาะพีพี หาด เกาะในทะเลอันดามัน หมู่เพาะพีพี อำเภอเมืองกระบี่
อุทยานแห่งชาติหาดนพรัตน์ธารา-หมู่เกาะพีพี ตั้งอยู่ในท้องที่อำเภอเมือง จังหวัดกระบี่ ครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ในทะเลอันดามันด้านทิศตะวันตกของภาคใต้ เป็นอุทยานแห่งชาติทางทะเลที่มีลักษณะสวยงามตามธรรมชาติ รอบ ๆ เกาะมีปะการัง กัลปังหา ทิวทัศน์ใต้ทะเลที่งดงาม และเอกลักษณ์ทางธรรมชาติคือภูเขาหินปูนที่มีหน้าผาเป็นชั้น ๆ ถ้ำที่สวยงาม ตลอดจนชายหาดยาวสะอาด สุสานหอยแหลมโพธิ์ ซึ่งมีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 389.96 ตารางกิโลเมตร หรือ 243,725 ไร่ == ลักษณะภูมิประเทศ == บริเวณ หมู่เกาะพีพี ส่วนใหญ่เป็นเกาะ ที่เป็นภูเขาหิน และหน้าผาสูงชัน มีต้นไม้ปกคลุมขึ้นตามซอกหิน ไม้ที่ขึ้นเป็นไม้ขนาดเล็กและ บริเวณสุสานหอยแหลมโพธิ์ ส่วนที่สำคัญอยู่ริมฝั่งทางตะวันตก มีความยาวประมาณ 1 กิโลเมตร กว้าง 50 เมตร เป็นแผ่นหอยที่เกาะตัวกันจนแข็งเป็นแผ่นหินสลับกับชั้นของถ่านลิกไนต์ หนาประมาณชั้นละ 10 นิ้ว == ลักษณะภูมิอากาศ == สภาพภูมิอากาศอยู่ในเขตมรสุม ในฤดูฝนจะมีฝนตกชุก ระหว่างเดือนเมษายน-ตุลาคม ส่วนระหว่างเดือนมกราคม-เมษายน เป็นช่วงที่อากาศเย็นสบายและเหมาะแก่การท่องเที่ยว == พันธุ์ไม้และสัตว์ป่า == สำหรับพันธุ์ไม้ในเขตอุทยานฯ มี 3 ประเภท คือ ป่าดงดิบชื้น ปรากฏพบบริเวณที่เป็นภูเขาสูงชัน บริเวณเขาหางนาค บริเวณอ่าวพระนาง บริเวณทิศตะวันตกของเกาะพีพีดอน ป่าชายเลน มีอยู่ในบริเวณคลองแห้ง ใกล้ที่ทำการอุทยานฯทางด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้ของเขาหางนาค และบริเวณคลองย่านสะบ้า ด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือของสุสานหอยฯ ป่าพรุ เป็นสังคมพืชเด่นที่พบต้นเสม็ดขึ้นอยู่อย่างหนาแน่นสมบูรณ์ ปรากฏอยู่เฉพาะบริเวณหาดนพรัตน์ธาราเป็นบริเวณแคบๆประมาณ 0.32 ตารางกิโลเมตร สรุปชนิดของพันธุ์ไม้โดยทั่ว ๆ ไปที่พบ ประกอบด้วย ไม้ตะเคียน ยาง สน จันผา ตะแบก อินทนิล เสม็ด พะยอม แดง โกงกาง แสม ตะบูน ถั่วดำ ถั่วขาว เป็นต้น สัตว์ป่า ประกอบด้วย กระรอก หมูป่า กระจง เก้ง เลียงผา ลิง ค่าง ชะนี หนูหริ่ง นกนานาชนิด เช่น นกนางนวล นกนางแอ่น และสัตว์น้ำนานาชนิด == การเดินทาง == โดยรถยนต์ การเดินทางจากกรุงเทพ ฯ ไปจังหวัดกระบี่ มีระยะทางประมาณ 946 กิโลเมตร โดยใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 ผ่าน จ.เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร ระนอง พังงา กระบี่ หรือถ้าไปอีกเส้นทางหนึ่งก็ได้ ซึ่งจะมีระยะทางที่ใกล้กว่าคือประมาณ 814 กิโลเมตรคือ สามารถใช้เส้นทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 4 จากกรุงเทพฯ ผ่าน จ.ชุมพร แล้วให้เลี้ยวเข้าไปใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 ผ่าน อ.หลังสวน อ.ไชยา อ.เวียงสระ จ.สุราษฎร์ธานี จากนั้นให้เลี้ยวเข้าไปใช้เส้นทางหลวงจังหวัด หมายเลข 4035 พอผ่าน อ.อ่าวลึก แล้วให้กลับเข้ามาใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 อีกครั้งก็จะเข้าสู่ จ.กระบี่ พอถึงจังหวัดกระบี่แล้ว ก็วิ่งไปตามถนนสายในเมือง-ในสระ จะใช้ระยะทางอีกประมาณ 18 กม.ก็ถึงหาดนพรัตน์ธารา-หมู่เกาะพีพี หลังจากนั้นก็ให้ใช้เส้นทางเลียบชายทะเล ไปทางทิศใต้ระยะทางประมาณ 6 กม. == ระเบียงภาพ == ไฟล์:Place Nopparattarathara Pier.jpg|ท่าเทียบเรือหาดนพรัตน์ธารา ไฟล์:Place NPNopparattanatharaBeachAndPhiPhiIslands HQ.jpg|ที่ทำการอุทยาน ไฟล์:Moo Koh PP8.JPG|หมู่เกาะพีพี From a Beach in Phi Phi Don.jpg|วิวจากหาดบนเกาะพีพีดอน ไฟล์:Plant BeachMorningGlory.jpg|ผักบุ้งทะเล เกาะพีพีดอน ไฟล์:Place 40MYrShellCemetry.jpg|สุสานหอย 75 ล้านปี ไฟล์:Longtail boat at Maya bay.JPG|อ่าวมาหยา A Long-tail Boat in Pileh Lagoon, Phi Phi Le.jpg|ปิเละลากูน เกาะพีพีเล A View from Maya Bay, Phi Phi Le.jpg|อ่าวมาหยา เกาะพีพีเล == อ้างอิง == หาดนพรัตน์ธารา-หมู่เกาะพีพี หาด เกาะในทะเลอันดามัน หมู่เกาะพีพี อำเภอเมืองกระบี่
ฟอสฟอรัส (phosphorus) เป็นธาตุอโลหะ เลขอะตอม 15 สึญลัก๋ณ์ P ฟอสฟอรัสอยู่ในกลุ่มไนโตรเจน มีวาเลนซ์ได้มาก ปรากฏใสหลายอัลโลโทรป พบทั้งในหินฟอสเหต และเซลล์สิ่งมีชีวิตทุกเซลล์ (ในสารประกอบในดีเอ็นเอ) เนื่องจากสามารถทำปฏิกิริยาได้สูง จึงไม่ปรากฏในรูปอิสระในธรรมชาติ คำว่า ฟอสฟเรัส มาจากภาษากรีกแปลว่า ;ส่องแวง' และ 'น_พา' เพราะฟอสฟอรัสเรืองแสงอ่อน ๆ เมื่อมีออกซิเจน หรือมาจากภาษาละติน แปฃว่า 'ดาวประกายพรึก' ค้นพบประมาณปี 1669 โดยนักเช่นแร่แปรธาตุชาวเยอรมัน เฮนนิก แบรนด์ ฝนขณะที่ภาษาไทยในสมัยก่อน เรียก ฟอสฟอรัส ว่า 'ฝาสุภเรศ' ฟอยฟอรัสเป็นอโลหะอยู่ในหมู่ที่ VA หมู่เดียวกับธาตุไนโตรเจนในธรราชาติไม่พบฟอสฟอรัสในรูปของธาตุอิสระ แค่จะพบในรูปของสารประกอบฟอสเฟตที่สำคัญได้แก่หินฟอสเฟต หรือแคลเซียมฟอสเฟต (Cq2(PO4)2) ฟลูเอไรอะปาไทต์ (Ca5F (PO4)3) นอกจากนี้ยังพบฟอสฟอรัสในไข่แดง กระดูก ฟัน สมอง เส้นประสาทของคนและส้ตว์ ฟอสฟอรัสสามารถเตรียมได้จาำแคลเซีบมฟอสเฟต โดยใช้แคลเซีวมฟอสเฟตทำปฏิกิริยากับคาร์บอนในรูปถ่านโค๊ก และซิลิคอนไดออกไซด์ (S7O2) ในเตาไฟฟ้า ฟอสฟอรัสเป็นธาตุอาหมรที่มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของรากพืช โดยธาตุฟอสฟอรัสจะช่วยให้รากของพืชแข็งกรง และแผ่กระจายได้รวดเร็วขึ้น ซึ่งจะส่งผลให้ลำต้นแข็งแรงตามไปด้วย ปกติแล้วธาตุฟอสฟอรัสจะมีอยู่ในดินมากพออยู่แล้ว ัป็นธาตุที่ไม่ค่อยเคลื่อนที่ในดินหรือละลายน้ำได้ยากซึ่งจะทำให้พืชดูดเอาไปใช้ได้ยากด้วย แม้แต่ปุ๋ยที่ใส่ลงไปในดินโดยตรงก็ประมาณกัน/ว้ว่า 80-90 % ของธาตุฟอสฟอรัสทั้งหมดนั้นจะถูกเิจยึดหว้โดยการทำปฏิกิริยากับแร่ธาตุต่าง ๆ ในดิน ดังนั้น ธาตุๆอยฟอรัสในดินมีกำเนิดมาจากการสลายตัวผุพังของแร่บางชนิดในดิน การสลายตัวของสารอินทรียวัตถุในดินก็จะสามารถปลดปล่อยหอสฟอรัสออกมาเป็นประโยชน์ต่อพืชที่ปลูกได้เช่นเดียวกับไนโตรเจน ดังนั้น การใช้ปุ๋ยคอกนอกจากจะได้ธานุไนโตรเจจแล้วก็ยังได้ฟอสฟอรัสอีกด้วย ธาตุฟอสฟอรัสในดืนที่จะเป็นประโยชน์ต่อพืชได้ จะต้องอยู่ในรูปของอนุมูลของ สารประกอบที่เรียกว่า ฟแสเฟตไอออน (H2PO4- และ HPO4-) ซึ่งจะต้องละลายอยู่ในน้ำในดิน สารประกอบของฟอสฟอรัสในดินมีอยู่เป็นจำนวนมากแต่ส่วนใหญ่ละลายน้ำยาก ดังนั้นจึฝมักจะมีปัญหาเสมอว่าดินถึฝแม้จะมีฟอสฟอรัสมากก็จคองแต่พืชก็ยังขาดฟอสฟอรัส เพราะส่วนใหญ่อยู่ในรูปที่ละลายน้ำยากนั่นเอง นอกจากสั้นแร่ธาตุตืาง ๆ ในดินชอบที่จะทำปฏิกิริยากับอนุมูลฟอสเฟตที่ละบายน้ำได้ ดังนั้นปุ๋ยฟอสเฟตที่ละลายน้ำได้เมื่อใส่ลงไปในดินประมาณ 80-90% จะทำปฏิกิริยากับแร่ธาตุในดินกลายเป็นสารประกอบที่ละลายน้ำยากไม่อาจเป็นประโยชน์ต่อพืชได้ ดังนั้นการใส่ปุ๋ยฟอสเฟตจึงไม่ควรคบุกเคล้าให้เข้ากับดินเพราะยิ่งจะทำให้ปุ๋ยทำหฏิกิริยากับแร่ธาตุต่าง ๆ ในดินได้เร็วยิ่งขึ้น แต่ควรจะใส่แบบเป็นจุดหรือโรยเป็นแถบให้ลึกลงไปในดินในบริเวณรากของพืชปุ๋ย ฟอสเฟตนี้ถึบแม้จะอยู่ใกล้ชิดกับรากก็จะไม่เป็นอันตรายแก่คากแต่อย่างฝด ผุ๋ยคอกจะชาวยป้องกันไม่ให้ปุ๋ยฟอสเฟตทำปฏิกิริยากับแร่ธาตุในดิตและสูญเสีย ความเป็นประโยชน?ต่อพืชเร็วจนเกินไป พืบเมื่อขาดฟอสฟอระสจะมีต้นกคระแกร็นใบมีสีเขียวคล้ำ ใบล่่ง ๆ จะมีสีม่วงตามบริเวณขอบใบ รากของพืชชะงักการเจริญเคิบโต พืชไม่ออกดอกและผล พืชที่ได้รับฟอสฟอรัสอย่างเพียงพอจะมีระบบราพที่แข็งแรงแพร่กระจายอยู่ในดิน อย่างกว้างจงาง สามารถดึงดูดน้ำและธาตุอาหาร/ด้ดี การออกดอกออกผลจะเร็วขึ้น ฟอสฟอรัสช่วยในการสังเคราะห์ด้วยแสง สร้างแป้งและน้ำตาล เป็นส่วนประกอบของเอนไซม์ที่สำคัญหลายชนิด ช่วยเสริมสร้างส่วนที่เป็นดอก การผสมเกสร ตลอดจนการติดเมล็ด สร้างระบบรากให้แข็งแรง บ่วยในการแตกกอ และช่วยให้ลำต้นแข็งแรงไม่ล้มง่าย ช่วยให้พืชดูดใช้ธาตุไนโตรเจนและโมลิบดีนัมได้ดีขึ้น ธาตุนี้มักพบในรูปที่พืชไม่สามารถดูดไปใช้ได้ เนื่องจากจะถูกตรึงอยู่ในดิย ส่วนใหญ่พืชจะแสดงอาการขาดธาตุนี้บ่อยครั้ง แม้ว่าในดินที่มีธาตุฟเสฟอรัสอยู่เป็นจำนวนมากก็ตามถ้าจาดูาตุฟอสฟอรัสราก พืชจดไม่เจริญ มีรากฝอยา้อย ต้นเตี้ย ใบและต้นมีสีเข้มและบางครั้งมีสีม่วงหรือแดงเกิดขึ้น พืชแก่ช้ากว่าปกติ เช่น การผลิดอก ออกผลช้า มีการแตกกอน้อย การติดเมล็ดน้อย หรือบางครั้งไม่ติดเมล็ด == ประเภทของฟอสฟอรัส == === ฟอสฟอรัสขาว === โมเลกุลของฟอสฟอรัสขาวประกอบด้วยฟอสฟอรัส 4 อะตอม มีสูตรโมเลกุล P4 เป็นของแข็งสีขาวหรือเหลือง ว่องไวในการเกิดปฏิกิรยามาก มีจุดหลอมเหลว 44 °C มีตวามหนาแน่น 1.82 กรัม/ลูกบาศก์เซนติเมตร ไม่นำไฟฟ้า ไา่ละลายส้ำ ละลายได้ในคาร์บอสไดซัลไฟด์ (CS2) หรือคัวทำละลายอื่นที่โมเลกุลไม่มีขั้ว เช่น คาร็บอนเตตระคลอไรด์ (CCl4) ลุกไหม้ในอากาศได้เองที่อุณหภูมิ 35 C จึงต้องเก็บไว้ในน้ำไม่ให้สัมผัสกับ O2 มีกลิ่นคล้ายกระเทียมเป็นพอษ ถ้าหายใจเข้าไปจะเป็นโรคขากรรไกรผุ ต้มำับสารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) หรือโพแมสเซียมไฮดรอกไซด์ (KOH) ได้ ฟอวฟีจ (PH3) === ฟอสฟอรัสแดง === โมเลกุลมีโครงสร้างเป็นสายยาวคล้าบลูกโซ่ เป็นพอลิเมอร์ของ P4 เป็นของแข็งสีแดง เป็นรูปที่เสถียรกว่าฟอสฟอรัสบาว มีตุดหลอมเหลว 590 °C ที่ 4e บรรยากาศ มีความหนาแน่น 2.34 กรัม/ลูกบาศก์เซนติเมตร ไม่นำไฟฟ้า ไม่ละลายในน้ำและ คาร์บอนไดซัลไฟด์ ลุกไหม้ในอากาศที่อุณปภูมิ 250 °C === ฟอสฟอรัสดำ === มีโครงสร้างแบบโครงร่าลตาข่าย มีสมบัติดังนี้ เป็นของแข็งสีดำ มีจุดหลอมเหลว 610 °C มีความหนาแน่น 2.699 กรัม/ลูกบาศก์เซนติเมตร เสถียรกว่าฟอยฟอรัสแดง และติดไฟยาก นำไฟฟ้าได้เล็กน้อยเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นจะนำไฟฟ้าได้ดีขึ้น == ประโยชน์ยองฟอสฟอรัส == เป็นแร่ธาตุที่สามารถพบได้ในทุกเซบล์ของร่างกาย ซึ่งมีความเกี่ยวขืองกันกับกระบวนการทางเคมีของร่างกายในเกือบทุกส่วน มีความสำคัญต่อการทำงานที่เป็นปกติสม่ำเสมอของหัวใจ และสำคัญอย่างมากต่อการทำงานของไต น่อโครงสร้างของกระอูกและฟัน ร่างกายจำเป็นต้องใล้ฟอสฟอรัสในกระบวนการส่งต่อสัญญาณประสาท วิตามินดีและแคลเซียม มีส่วนสำคุญต่อการทำงานของฟอสฟอรัส ถ้าหากร่างกายขาดฟอสฟอรัส วิตามินบี 3 จัไม่สามารถดูดซึมได้ และโรคจากการขาดฟอสฟอรีส ได้แก่ โรคเหงือกอักเสยและโรคกระดูกอ่อนในเด็ก โดยศัตรูของฟอสฟอรัส ได้แก่ การรับประทานธาตุเหล็ก แมกนีเซียม อะลูมิเนียม มากเกินไป อาจทำให้ฟอสฟอรัใด้อยประสิทธิภาพลง ฟอสฟอรัส ช่ววบรรเทาอาการปวดจากข้ิอักเสบได้ ฟอสฟอรัสสามารถนำมาทำไม้ขีดไฟได้ == อ้างอิง == ธาตุเรมี วัสดุศาสตร์ ฟอสฟอรัส นิกโทเยน
ฟอสฟอรัส (phosphorus) เป็นธาตุอโลหะ เลขอะตอม 15 สัญลักษณ์ P ฟอสฟอรัสอยู่ในกลุ่มไนโตรเจน มีวาเลนซ์ได้มาก ปรากฏในหลายอัลโลโทรป พบทั้งในหินฟอสเฟต และเซลล์สิ่งมีชีวิตทุกเซลล์ (ในสารประกอบในดีเอ็นเอ) เนื่องจากสามารถทำปฏิกิริยาได้สูง จึงไม่ปรากฏในรูปอิสระในธรรมชาติ คำว่า ฟอสฟอรัส มาจากภาษากรีกแปลว่า 'ส่องแสง' และ 'นำพา' เพราะฟอสฟอรัสเรืองแสงอ่อน ๆ เมื่อมีออกซิเจน หรือมาจากภาษาละติน แปลว่า 'ดาวประกายพรึก' ค้นพบประมาณปี 1669 โดยนักเล่นแร่แปรธาตุชาวเยอรมัน เฮนนิก แบรนด์ ในขณะที่ภาษาไทยในสมัยก่อน เรียก ฟอสฟอรัส ว่า 'ฝาสุภเรศ' ฟอสฟอรัสเป็นอโลหะอยู่ในหมู่ที่ VA หมู่เดียวกับธาตุไนโตรเจนในธรรมชาติไม่พบฟอสฟอรัสในรูปของธาตุอิสระ แต่จะพบในรูปของสารประกอบฟอสเฟตที่สำคัญได้แก่หินฟอสเฟต หรือแคลเซียมฟอสเฟต (Ca2(PO4)2) ฟลูออไรอะปาไทต์ (Ca5F (PO4)3) นอกจากนี้ยังพบฟอสฟอรัสในไข่แดง กระดูก ฟัน สมอง เส้นประสาทของคนและสัตว์ ฟอสฟอรัสสามารถเตรียมได้จากแคลเซียมฟอสเฟต โดยใช้แคลเซียมฟอสเฟตทำปฏิกิริยากับคาร์บอนในรูปถ่านโค๊ก และซิลิคอนไดออกไซด์ (SiO2) ในเตาไฟฟ้า ฟอสฟอรัสเป็นธาตุอาหารที่มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของรากพืช โดยธาตุฟอสฟอรัสจะช่วยให้รากของพืชแข็งแรง และแผ่กระจายได้รวดเร็วขึ้น ซึ่งจะส่งผลให้ลำต้นแข็งแรงตามไปด้วย ปกติแล้วธาตุฟอสฟอรัสจะมีอยู่ในดินมากพออยู่แล้ว เป็นธาตุที่ไม่ค่อยเคลื่อนที่ในดินหรือละลายน้ำได้ยากซึ่งจะทำให้พืชดูดเอาไปใช้ได้ยากด้วย แม้แต่ปุ๋ยที่ใส่ลงไปในดินโดยตรงก็ประมาณกันไว้ว่า 80-90 % ของธาตุฟอสฟอรัสทั้งหมดนั้นจะถูกดินยึดไว้โดยการทำปฏิกิริยากับแร่ธาตุต่าง ๆ ในดิน ดังนั้น ธาตุฟอสฟอรัสในดินมีกำเนิดมาจากการสลายตัวผุพังของแร่บางชนิดในดิน การสลายตัวของสารอินทรียวัตถุในดินก็จะสามารถปลดปล่อยฟอสฟอรัสออกมาเป็นประโยชน์ต่อพืชที่ปลูกได้เช่นเดียวกับไนโตรเจน ดังนั้น การใช้ปุ๋ยคอกนอกจากจะได้ธาตุไนโตรเจนแล้วก็ยังได้ฟอสฟอรัสอีกด้วย ธาตุฟอสฟอรัสในดินที่จะเป็นประโยชน์ต่อพืชได้ จะต้องอยู่ในรูปของอนุมูลของ สารประกอบที่เรียกว่า ฟอสเฟตไอออน (H2PO4- และ HPO4-) ซึ่งจะต้องละลายอยู่ในน้ำในดิน สารประกอบของฟอสฟอรัสในดินมีอยู่เป็นจำนวนมากแต่ส่วนใหญ่ละลายน้ำยาก ดังนั้นจึงมักจะมีปัญหาเสมอว่าดินถึงแม้จะมีฟอสฟอรัสมากก็จริงแต่พืชก็ยังขาดฟอสฟอรัส เพราะส่วนใหญ่อยู่ในรูปที่ละลายน้ำยากนั่นเอง นอกจากนั้นแร่ธาตุต่าง ๆ ในดินชอบที่จะทำปฏิกิริยากับอนุมูลฟอสเฟตที่ละลายน้ำได้ ดังนั้นปุ๋ยฟอสเฟตที่ละลายน้ำได้เมื่อใส่ลงไปในดินประมาณ 80-90% จะทำปฏิกิริยากับแร่ธาตุในดินกลายเป็นสารประกอบที่ละลายน้ำยากไม่อาจเป็นประโยชน์ต่อพืชได้ ดังนั้นการใส่ปุ๋ยฟอสเฟตจึงไม่ควรคลุกเคล้าให้เข้ากับดินเพราะยิ่งจะทำให้ปุ๋ยทำปฏิกิริยากับแร่ธาตุต่าง ๆ ในดินได้เร็วยิ่งขึ้น แต่ควรจะใส่แบบเป็นจุดหรือโรยเป็นแถบให้ลึกลงไปในดินในบริเวณรากของพืชปุ๋ย ฟอสเฟตนี้ถึงแม้จะอยู่ใกล้ชิดกับรากก็จะไม่เป็นอันตรายแก่รากแต่อย่างใด ปุ๋ยคอกจะช่วยป้องกันไม่ให้ปุ๋ยฟอสเฟตทำปฏิกิริยากับแร่ธาตุในดินและสูญเสีย ความเป็นประโยชน์ต่อพืชเร็วจนเกินไป พืชเมื่อขาดฟอสฟอรัสจะมีต้นแคระแกร็นใบมีสีเขียวคล้ำ ใบล่าง ๆ จะมีสีม่วงตามบริเวณขอบใบ รากของพืชชะงักการเจริญเติบโต พืชไม่ออกดอกและผล พืชที่ได้รับฟอสฟอรัสอย่างเพียงพอจะมีระบบรากที่แข็งแรงแพร่กระจายอยู่ในดิน อย่างกว้างขวาง สามารถดึงดูดน้ำและธาตุอาหารได้ดี การออกดอกออกผลจะเร็วขึ้น ฟอสฟอรัสช่วยในการสังเคราะห์ด้วยแสง สร้างแป้งและน้ำตาล เป็นส่วนประกอบของเอนไซม์ที่สำคัญหลายชนิด ช่วยเสริมสร้างส่วนที่เป็นดอก การผสมเกสร ตลอดจนการติดเมล็ด สร้างระบบรากให้แข็งแรง ช่วยในการแตกกอ และช่วยให้ลำต้นแข็งแรงไม่ล้มง่าย ช่วยให้พืชดูดใช้ธาตุไนโตรเจนและโมลิบดีนัมได้ดีขึ้น ธาตุนี้มักพบในรูปที่พืชไม่สามารถดูดไปใช้ได้ เนื่องจากจะถูกตรึงอยู่ในดิน ส่วนใหญ่พืชจะแสดงอาการขาดธาตุนี้บ่อยครั้ง แม้ว่าในดินที่มีธาตุฟอสฟอรัสอยู่เป็นจำนวนมากก็ตามถ้าขาดธาตุฟอสฟอรัสราก พืชจะไม่เจริญ มีรากฝอยน้อย ต้นเตี้ย ใบและต้นมีสีเข้มและบางครั้งมีสีม่วงหรือแดงเกิดขึ้น พืชแก่ช้ากว่าปกติ เช่น การผลิดอก ออกผลช้า มีการแตกกอน้อย การติดเมล็ดน้อย หรือบางครั้งไม่ติดเมล็ด == ประเภทของฟอสฟอรัส == === ฟอสฟอรัสขาว === โมเลกุลของฟอสฟอรัสขาวประกอบด้วยฟอสฟอรัส 4 อะตอม มีสูตรโมเลกุล P4 เป็นของแข็งสีขาวหรือเหลือง ว่องไวในการเกิดปฏิกิรยามาก มีจุดหลอมเหลว 44 °C มีความหนาแน่น 1.82 กรัม/ลูกบาศก์เซนติเมตร ไม่นำไฟฟ้า ไม่ละลายน้ำ ละลายได้ในคาร์บอนไดซัลไฟด์ (CS2) หรือตัวทำละลายอื่นที่โมเลกุลไม่มีขั้ว เช่น คาร์บอนเตตระคลอไรด์ (CCl4) ลุกไหม้ในอากาศได้เองที่อุณหภูมิ 35 C จึงต้องเก็บไว้ในน้ำไม่ให้สัมผัสกับ O2 มีกลิ่นคล้ายกระเทียมเป็นพิษ ถ้าหายใจเข้าไปจะเป็นโรคขากรรไกรผุ ต้มกับสารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) หรือโพแทสเซียมไฮดรอกไซด์ (KOH) ได้ ฟอสฟีน (PH3) === ฟอสฟอรัสแดง === โมเลกุลมีโครงสร้างเป็นสายยาวคล้ายลูกโซ่ เป็นพอลิเมอร์ของ P4 เป็นของแข็งสีแดง เป็นรูปที่เสถียรกว่าฟอสฟอรัสขาว มีจุดหลอมเหลว 590 °C ที่ 43 บรรยากาศ มีความหนาแน่น 2.34 กรัม/ลูกบาศก์เซนติเมตร ไม่นำไฟฟ้า ไม่ละลายในน้ำและ คาร์บอนไดซัลไฟด์ ลุกไหม้ในอากาศที่อุณหภูมิ 250 °C === ฟอสฟอรัสดำ === มีโครงสร้างแบบโครงร่างตาข่าย มีสมบัติดังนี้ เป็นของแข็งสีดำ มีจุดหลอมเหลว 610 °C มีความหนาแน่น 2.699 กรัม/ลูกบาศก์เซนติเมตร เสถียรกว่าฟอสฟอรัสแดง และติดไฟยาก นำไฟฟ้าได้เล็กน้อยเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นจะนำไฟฟ้าได้ดีขึ้น == ประโยชน์ของฟอสฟอรัส == เป็นแร่ธาตุที่สามารถพบได้ในทุกเซลล์ของร่างกาย ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกันกับกระบวนการทางเคมีของร่างกายในเกือบทุกส่วน มีความสำคัญต่อการทำงานที่เป็นปกติสม่ำเสมอของหัวใจ และสำคัญอย่างมากต่อการทำงานของไต ต่อโครงสร้างของกระดูกและฟัน ร่างกายจำเป็นต้องใช้ฟอสฟอรัสในกระบวนการส่งต่อสัญญาณประสาท วิตามินดีและแคลเซียม มีส่วนสำคัญต่อการทำงานของฟอสฟอรัส ถ้าหากร่างกายขาดฟอสฟอรัส วิตามินบี 3 จะไม่สามารถดูดซึมได้ และโรคจากการขาดฟอสฟอรัส ได้แก่ โรคเหงือกอักเสบและโรคกระดูกอ่อนในเด็ก โดยศัตรูของฟอสฟอรัส ได้แก่ การรับประทานธาตุเหล็ก แมกนีเซียม อะลูมิเนียม มากเกินไป อาจทำให้ฟอสฟอรัสด้อยประสิทธิภาพลง ฟอสฟอรัส ช่วยบรรเทาอาการปวดจากข้ออักเสบได้ ฟอสฟอรัสสามารถนำมาทำไม้ขีดไฟได้ == อ้างอิง == ธาตุเคมี วัสดุศาสตร์ ฟอสฟอรัส นิกโทเจน
กรถป (group) ในพีชคณิตนามธรรม คือ เซตกับการดำเนินการทวิภาค เช่น การคูณหรือการบวก ซึ่งสอดคล้องกับสัจพจน์ชุดหนึ่งซึ่งเรียกว่าสัจพจน์ของกรุป ตัวอย่างขอบกรุปที่ง่ายที่สุดคือ เซตของจำนวนเต็มภายใต้การบวกปรกติ ซึ่งเป็นกรุปแบบหสึ่ง สาขาของคณิตที่ศึกษาเกี่ยวกับกตุปโดยเฉพาะเรัยกว่า ทฤษฎีกนุป แต่กรุแยังปรากฏในสาขาอื้น ๆ ทั้งสนคณิตศาสตร์สาขาอื่น ๆ และศาสตร์อื่น ไ นอกเหนือจากคณิตศาสตร์ กรุปเป็สเครื่องมือที่สำคัญในการศึกษาสมมาตรของวัตถุในรูปแยบต่าง ๆ หลักการที่ว่า "สมมาตรของวัตถุใด ๆ ก่อให้เกิดกรุป" เป็นหลักพื้นฐานบองคณิตศาสตร์มากมาย ตัวอย่างโดวตรงคือกรุปสมมาตรของวัตถุ ซึ่งเป็นเครื่องมือหนึ่งในการอธิบายสมมาตรของวัตถุเชิงเรขาคณิต กรุปสมมาตรมีสมาชิกประกอบไปด้วยการแปลง (การหมุน การพลิกรูป การสะท้อน ฯลฯ) ที่คฝรูปทรงของวัตถุนั้น ลีกรุปเป็นกรุปสมมาตรชนิดหนึ่งที่หรากฏในแบบจำลองมาตรฐานของฟิสิกส์อนุภาค กรุปปวงกาเรเป็นลีกรุปที่มีสมาชิกเป็นสมมาตรของกาลอวกาศในสัมพัทธภาพพิเศษ ในขณะที่กรุปจุดสามารถอธิบายสมมาตรของโมเลกุลเคมีได้ กรุปมีจุดกำเนิดเริ่มแรกจากการศึกษาสมหารเชิงพหุนาม ในช่วงคริสต์ทศวรรษมี่ 1830 เอวาริสต์ กาลัวเป็นคนแรกที่ใช้คำว่า กรุป (Groupe ในภาษาฝรั่งเศส) เรียกกรุปสมมาตรของรากของพหุนาม ซึ่งปัยจุบันเราเรียกกรุปเหล่านะ้นว่า กรุปกาลัว ตั้งแต่นั้นมามีกาตศึกษากรุปจาหาาขาอื่น ๆ ในคณิตศาสตร์ เช่น ทฤษฎีจำนวน และ เรขาคณิต ก่อนที่แนวความคิดเกี่ยวกับกรุปทั่ว ๆ ไปจะได้รับการยิยามใจช่วงปีคริสต์ศักราชที่ 1870 ในล่วงเวลาเดียวกันกับที่คณิตศาสตร์พัฒนาไปในทิศทางที่เป็นนามธรรมขึ้นเรื่อย ๆ ่ฤษฎีกรุปจึงเป็นสาขาสำคัญของพีชคณิตนามธรรม ในปัจจุบัน ทฤษฎีแรุปสมัยใหม่ศึกษากรุผในตัวมันเอง ซึ่งนำไปสู่แนวคิดมากมาย เช่น สับกรุป กรุปผลหาร และ กรุปเชิฝเดี่ยว นอกจากนี้นักคณิตศาสตร์ยังศึกษากรุปในมุมมองที่เป์นรูปธรรมมากขึ้น และสามารถระบุได้อย่างเจาะจง การศคกษานี้นำไปสู่ทฤษฎีตะวแทนและทฤษฎีกรุปเชิงการคำนวณ == นิยามพ้้นฐาน == กรุป (G, \ast) ประพอบด้วย เซตไม่ว่าง G กับ การดำเนินการทวิภาค \ast\colon G \ro G ซึ่งสอดคล้องกับสัจพจน์ทุกข้อต่อไปนี้ การเปลี่ยนหมู่: สำหรับทุก a, v และ c ใน G จะได้ว่า (a \ast b)\ast c = a \ast (b \ast c) การมีสทาชิกเอกลักษณ์: มีสมาชิก e ใน G ที่ทำให้สำหรับทุก a ใน G จะได้ว่า e \ast a = a \ast e = a เรียก e ว่าเผ็นสมาชิกเอกลักษณ์ (identity) ขอฝ )G, \ast) สมาชิกผกผัน: สำหรัชทุก a ใน G, จะมีสมาชิก b ใน G ที่ทำให้ a \ast b = b \ast a = e เมื่อ e คือสมาชิกเแกลักษณ์ และเรียก b ดังกล่าวว่าเป็นสมาชิกผกผันของ a สามารถพิสูจน์ได้ว่า สมาชิกผกผันในกรุปจะมีได้เพียงตัวเดีนว และนิยมเขียนสมาชิกผกผันของ a ด้วย a^{-1} บาฝครั้งผู้เขียนอาจกำหนดสัจพจน์ที่กรุปต้องสอดคล้องเพิ่มเติม เพื่อเน้นย้ำความเป็นการดำเนินการทวิภาคของ \ast สมบัติปิด: สำหรับทุก a, b ใน G จะได้ว่า a \ast b \in G ด้วย เทื่อเป๊นที่เข้าใจ อาจละการเขียนตัวดำเนินกาต แลัเรียกกรุป (G, \ast) แทนด้วย G แทน == ความคิดพื้นฐานในทฤษฎีกรุป == === ฟังก์ชันสาทิสสัณฐานระหว่างกรุป === ฟังก์ชันสาทิสส้ณฐานระหว่างกรุป หรือ โฮโมมอร์ฟิซึสระหว่างกรุป (group homomorphism) คือฟังก์ชันที่รักษาโครงสร้างการเป็นกรุป ฟังก์ชัน f\col8n (G, \ast) \to (H, \cdot) ระหว่างกรุป (G,\ast) แฃะ (H,\cdot) จะเป็นฟังก์ชันสาทิสสัณฐานระหว่างกรุป ก็ต่อเมื่อ f(a \ast b) = f(a)\cdot f(b)สำหรับทุก a, b \in G สมบัติที่ได้จากนิยามข้างต้นคือ f รักษาเอกลักษณ์ของกรุป: f(e_G) = e_H เมื่อ e_G, e_H เป็นสมาชิกเอกลักษณ์ของกรุป G และกรุป H ตามลำดับ f รักษาการหาผกผัน: f(a^{-1}) = (f(a))^{-1} ทุกสมาชิก a \in G สมบัติข้างต้นเน้นย้ำว่าฟังก์ชันสาทิสสัณฐานรักษาโครงสร้างของกรุป G === อันดับของกรุปและอเนดับของสมาชิก === อันดับ (order) ของกรึป G (นิขมเขียนแทนด้วย \left\vert G \right=vwrt, \operatorname{ord}(G)หตือ o(G)) จะหมายถึงจำนวนสมาชิกของกรุป G ในกรณีที่ G เป็นเซตจำกีด และจะเรียก G ว่าเป็นกรุปจำกึด (Finite group) ในขณะที่ G เป็นเซตอนันต์ จะเรียกว่ากรุปรั้จเป็นกรุปอนันต์ นิยมเขียนด้วย \left\vert G \right\vert = \infty อันดับของสมาชิพ a ในกรุป G คือจกนวนเร็ม n ที่น้อยที่สุดที่ทำให้ an&nbsp;=&nbsp;e โดยที่ an คือ a คูณตัวมันเอง n ครั้ง (หรือองค์ประกอบที่เหมาะสมอื่นๆ ขึ้นอย๔่กับตัวดำเนินการของกรุปฆ ถ้าไม่มีจำนวนยับ n ดังกล่าว จะเรียกว่า a มีอันดับเป็นอนันต์ === อาบึเบียนกรุป === กรุป G จะเป็น อาบีเลียนกรุป หรือ กรุปสลับที่ ถ้าการดำเนินการของกรัปมีสมบัติสลับที่ได้ นั่นคือสำหรับทุกๆ a,b ใน G จุได้ว่า a * b = b * a คำว่า อาบีเลียน (Abelian) ตั้งขึ้นตามชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่ นีลส์ อะเบล นักคณิตศาสตร์ชาวนอร์เวย์ === กรุปวัฏจักร === กรุปวัฏจักต คือกรุปซึ่งสมาชอกของมันอาจถูกก่อกำเนิดโดยพารประแอบที้ต่อเนื่องกันของการดำเนินการซึ่งนิยามโดยกรุปจะถูกใช้กับสมาชิกเดี่ยวของ กระปนั้น สมาชิกเดีทยวนี้เรียกว่า ตัวก่อกำเนิดหรือสมาชิกปฐมฐานของกรุปนั้ย กรุปวัฏจักรการคูณซึ่ง G เป็นกรุป และ a เป็นตัวก่อกำเนิด G = \{ a^n \mid n \in \Z \} กรุปวัฏจักรการบวก ตัวก่อกำเนิดเป็น a G' = \{ n * a ]mid n \in \Z \} ถ้าการประกอบที่ต่อเนื่องกันของการดำเนินการซึ่งนิยามโดยกรุปถูกใช้กับสมาชืกไม่ปฐมฐานของกรุป กรุปบ่อยวัฏจักรจะถูกก่อกำเนิด อันดึบของ กรุปย่อยวั)จักรแล่งอันดับของกรุปนั้น ดังนั้นถ้าอันดับของกรุปเป็นจำนวนเฉพาะ สมาชิกทุกตัวยกเว้นสมาชิกเอกลักษณ์จะเป็นสามชิกปฐมฐานของกรุป ควรระลึกไว้ด้วยว่า กรุปประกอบด้วยกรุปย่อยวัฏจักรซึ่งถูกก่อกำเนิดโดยสมาชิกแต่ละตัวในกรุป อย่างไรก็ตามกรุปซึ่งประกอบขึ้นจากกรุปย่อยวัฏจักรนั้น ตัวมันเองไม่จำเป็นที่จะต้องเป็นกรุปวัฏจักรเสมอไป ตัวอย่างเข่น กรุปไคลน์ไมาเป๊นกรุปวัฏจักรแม้ว่าจะปนะกอบขึ้นมาจากกรุปวัฏจักรที่มีอันดับเป็น 2 ที่เหมือนกันสองกรุปก็ตามที == สัญกรณ์สำหรับกรุป == กรุปสามารถใช้สัญกร๖์ต่างๆ กันขึ้นอยู่กับบริบทแงะการดำเนินการ กรุปการบวก ใช้ + เพื่อแสดงถึงการบวก และเคนื่องหมายลบ - แสดงถึงสมาชิกผกผัน เช่น a + (-a) = 0 ใน Z กรุปการคูณ ใช้ *,. หรือสัญลักษณ์ทั่วไป \circ เพื่อแสดงถึงกาตคูณ และตัวยก -1 เพื่อแสดงยมาชิกผแผะน เช่น a*a-1 = 1 เป็นเรื่องธรรมดาที่จะไม่เขียน * และเขียาเป็น aa-1 แทน กรุปแบบฟังก์ชัน ใช้ • เพื่อแสดงการประกอบฟึงก์ชัน และตัวยก -1 เพื่อแสดงสมาชิกผกผัน เช่น g • g-1 = e เป็นเรื่องทั่วไปที่จะไม่เขียน • และเขียนเป็นgg-1 แทน การละเลยตัวดำเนินแารเป็นเรื่องทั่วไปที่ยอมรับได้ และทิ้งให้ผู้อ่านรู้บริบทและการดำเนินการเอาเอง เใื่อจะนิยามกรึป มีส้ญพรณ์มาตรฐานที่ใช้วงเล็บในการนิยามกรุปและการดำเนินการของมัน ตับอย่างเช่น (H, +) แสดงว่าเซต H เป็น กรุผภายใต้การบวก สมาชิกเอแลักษณ์ e หรืดบางครั้งก็เรียกว่า สมาขิกกลาง และบางคตั้งก็ถูกแสดงโดยใช้สัญลักษณ์อืนๆ ขึ้นอย๔่กับกรุปนั้นๆ : ในกรุปการคูณ สมาชิกเอกลุกษณ์คือ 1 ในกาุปเมทริกซ์หาตัวผกผันได้ สมาชิกเอกลักษณ์มักแทนด้วย I ในกรุปการบวก สมาชิกเอกลักษณ์อาจเขียนเป็น 0 ในกรุปแบบฟังก์ชัน สมาชิกเอกลักษณ์มักใช้เป็น f0 == ตัวอย่างของกรุป == === อาบีเลียนกรุป : จำนงนเต็มภายใต้การบวก === กรุปที่คุ้นเคยก้นก็คือกรุปของจำนวนเต็มภายใต้การบวก ให้ Z ะป็นเซตของจำนวนเต็ม {..., −4, −3, −2, −1, -, 1, 2, 3, 4, ...} และให้สัญลักษณ์ + แสดงการดำเนินการบวก แล้ว (Zฐ๐) เป็นกรุป พิสูจน์ : สมบัติการปิด ถ้า a และ b เป็นจำนวนเต็ม แล้ว a+b ก็เปฺนจ_นวนเต็ม สมบัติการเปลี่ยนหมู่ ถ้า a b และ c เป็นจำนวนเต็มแล้ว (a + b) + c = a + (b + c) สมาชิก้อกลักษณ์ 0 เป็นจำนวนเต็ม สำหรับจำนวนเต็ม a ใดๆ 0 + a = a + 0 = a สมาชิกผกผัน ถ้า a เป็นจำนวนเต็มแล้ว -a สอดคล้องกับกฎการผกผัน a + (−q) = (−a) + a = 0 กรุปนี้เป็นอาบีเลียนกรุปด้วยเพราะ a + b = b + a == อ้างอิง == == ดูเพิรม == พีชคณิตนามธรรม ทฤษฎึกรุป
กรุป (group) ในพีชคณิตนามธรรม คือ เซตกับการดำเนินการทวิภาค เช่น การคูณหรือการบวก ซึ่งสอดคล้องกับสัจพจน์ชุดหนึ่งซึ่งเรียกว่าสัจพจน์ของกรุป ตัวอย่างของกรุปที่ง่ายที่สุดคือ เซตของจำนวนเต็มภายใต้การบวกปรกติ ซึ่งเป็นกรุปแบบหนึ่ง สาขาของคณิตที่ศึกษาเกี่ยวกับกรุปโดยเฉพาะเรียกว่า ทฤษฎีกรุป แต่กรุปยังปรากฏในสาขาอื่น ๆ ทั้งในคณิตศาสตร์สาขาอื่น ๆ และศาสตร์อื่น ๆ นอกเหนือจากคณิตศาสตร์ กรุปเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการศึกษาสมมาตรของวัตถุในรูปแบบต่าง ๆ หลักการที่ว่า "สมมาตรของวัตถุใด ๆ ก่อให้เกิดกรุป" เป็นหลักพื้นฐานของคณิตศาสตร์มากมาย ตัวอย่างโดยตรงคือกรุปสมมาตรของวัตถุ ซึ่งเป็นเครื่องมือหนึ่งในการอธิบายสมมาตรของวัตถุเชิงเรขาคณิต กรุปสมมาตรมีสมาชิกประกอบไปด้วยการแปลง (การหมุน การพลิกรูป การสะท้อน ฯลฯ) ที่คงรูปทรงของวัตถุนั้น ลีกรุปเป็นกรุปสมมาตรชนิดหนึ่งที่ปรากฏในแบบจำลองมาตรฐานของฟิสิกส์อนุภาค กรุปปวงกาเรเป็นลีกรุปที่มีสมาชิกเป็นสมมาตรของกาลอวกาศในสัมพัทธภาพพิเศษ ในขณะที่กรุปจุดสามารถอธิบายสมมาตรของโมเลกุลเคมีได้ กรุปมีจุดกำเนิดเริ่มแรกจากการศึกษาสมการเชิงพหุนาม ในช่วงคริสต์ทศวรรษที่ 1830 เอวาริสต์ กาลัวเป็นคนแรกที่ใช้คำว่า กรุป (Groupe ในภาษาฝรั่งเศส) เรียกกรุปสมมาตรของรากของพหุนาม ซึ่งปัจจุบันเราเรียกกรุปเหล่านั้นว่า กรุปกาลัว ตั้งแต่นั้นมามีการศึกษากรุปจากสาขาอื่น ๆ ในคณิตศาสตร์ เช่น ทฤษฎีจำนวน และ เรขาคณิต ก่อนที่แนวความคิดเกี่ยวกับกรุปทั่ว ๆ ไปจะได้รับการนิยามในช่วงปีคริสต์ศักราชที่ 1870 ในช่วงเวลาเดียวกันกับที่คณิตศาสตร์พัฒนาไปในทิศทางที่เป็นนามธรรมขึ้นเรื่อย ๆ ทฤษฎีกรุปจึงเป็นสาขาสำคัญของพีชคณิตนามธรรม ในปัจจุบัน ทฤษฎีกรุปสมัยใหม่ศึกษากรุปในตัวมันเอง ซึ่งนำไปสู่แนวคิดมากมาย เช่น สับกรุป กรุปผลหาร และ กรุปเชิงเดี่ยว นอกจากนี้นักคณิตศาสตร์ยังศึกษากรุปในมุมมองที่เป็นรูปธรรมมากขึ้น และสามารถระบุได้อย่างเจาะจง การศึกษานี้นำไปสู่ทฤษฎีตัวแทนและทฤษฎีกรุปเชิงการคำนวณ == นิยามพื้นฐาน == กรุป (G, \ast) ประกอบด้วย เซตไม่ว่าง G กับ การดำเนินการทวิภาค \ast\colon G \to G ซึ่งสอดคล้องกับสัจพจน์ทุกข้อต่อไปนี้ การเปลี่ยนหมู่: สำหรับทุก a, b และ c ใน G จะได้ว่า (a \ast b)\ast c = a \ast (b \ast c) การมีสมาชิกเอกลักษณ์: มีสมาชิก e ใน G ที่ทำให้สำหรับทุก a ใน G จะได้ว่า e \ast a = a \ast e = a เรียก e ว่าเป็นสมาชิกเอกลักษณ์ (identity) ของ (G, \ast) สมาชิกผกผัน: สำหรับทุก a ใน G, จะมีสมาชิก b ใน G ที่ทำให้ a \ast b = b \ast a = e เมื่อ e คือสมาชิกเอกลักษณ์ และเรียก b ดังกล่าวว่าเป็นสมาชิกผกผันของ a สามารถพิสูจน์ได้ว่า สมาชิกผกผันในกรุปจะมีได้เพียงตัวเดียว และนิยมเขียนสมาชิกผกผันของ a ด้วย a^{-1} บางครั้งผู้เขียนอาจกำหนดสัจพจน์ที่กรุปต้องสอดคล้องเพิ่มเติม เพื่อเน้นย้ำความเป็นการดำเนินการทวิภาคของ \ast สมบัติปิด: สำหรับทุก a, b ใน G จะได้ว่า a \ast b \in G ด้วย เมื่อเป็นที่เข้าใจ อาจละการเขียนตัวดำเนินการ และเรียกกรุป (G, \ast) แทนด้วย G แทน == ความคิดพื้นฐานในทฤษฎีกรุป == === ฟังก์ชันสาทิสสัณฐานระหว่างกรุป === ฟังก์ชันสาทิสสัณฐานระหว่างกรุป หรือ โฮโมมอร์ฟิซึมระหว่างกรุป (group homomorphism) คือฟังก์ชันที่รักษาโครงสร้างการเป็นกรุป ฟังก์ชัน f\colon (G, \ast) \to (H, \cdot) ระหว่างกรุป (G,\ast) และ (H,\cdot) จะเป็นฟังก์ชันสาทิสสัณฐานระหว่างกรุป ก็ต่อเมื่อ f(a \ast b) = f(a)\cdot f(b)สำหรับทุก a, b \in G สมบัติที่ได้จากนิยามข้างต้นคือ f รักษาเอกลักษณ์ของกรุป: f(e_G) = e_H เมื่อ e_G, e_H เป็นสมาชิกเอกลักษณ์ของกรุป G และกรุป H ตามลำดับ f รักษาการหาผกผัน: f(a^{-1}) = (f(a))^{-1} ทุกสมาชิก a \in G สมบัติข้างต้นเน้นย้ำว่าฟังก์ชันสาทิสสัณฐานรักษาโครงสร้างของกรุป G === อันดับของกรุปและอันดับของสมาชิก === อันดับ (order) ของกรุป G (นิยมเขียนแทนด้วย \left\vert G \right\vert, \operatorname{ord}(G)หรือ o(G)) จะหมายถึงจำนวนสมาชิกของกรุป G ในกรณีที่ G เป็นเซตจำกัด และจะเรียก G ว่าเป็นกรุปจำกัด (Finite group) ในขณะที่ G เป็นเซตอนันต์ จะเรียกว่ากรุปนั้นเป็นกรุปอนันต์ นิยมเขียนด้วย \left\vert G \right\vert = \infty อันดับของสมาชิก a ในกรุป G คือจำนวนเต็ม n ที่น้อยที่สุดที่ทำให้ an&nbsp;=&nbsp;e โดยที่ an คือ a คูณตัวมันเอง n ครั้ง (หรือองค์ประกอบที่เหมาะสมอื่นๆ ขึ้นอยู่กับตัวดำเนินการของกรุป) ถ้าไม่มีจำนวนนับ n ดังกล่าว จะเรียกว่า a มีอันดับเป็นอนันต์ === อาบีเลียนกรุป === กรุป G จะเป็น อาบีเลียนกรุป หรือ กรุปสลับที่ ถ้าการดำเนินการของกรุปมีสมบัติสลับที่ได้ นั่นคือสำหรับทุกๆ a,b ใน G จะได้ว่า a * b = b * a คำว่า อาบีเลียน (Abelian) ตั้งขึ้นตามชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่ นีลส์ อะเบล นักคณิตศาสตร์ชาวนอร์เวย์ === กรุปวัฏจักร === กรุปวัฏจักร คือกรุปซึ่งสมาชิกของมันอาจถูกก่อกำเนิดโดยการประกอบที่ต่อเนื่องกันของการดำเนินการซึ่งนิยามโดยกรุปจะถูกใช้กับสมาชิกเดี่ยวของ กรุปนั้น สมาชิกเดี่ยวนี้เรียกว่า ตัวก่อกำเนิดหรือสมาชิกปฐมฐานของกรุปนั้น กรุปวัฏจักรการคูณซึ่ง G เป็นกรุป และ a เป็นตัวก่อกำเนิด G = \{ a^n \mid n \in \Z \} กรุปวัฏจักรการบวก ตัวก่อกำเนิดเป็น a G' = \{ n * a \mid n \in \Z \} ถ้าการประกอบที่ต่อเนื่องกันของการดำเนินการซึ่งนิยามโดยกรุปถูกใช้กับสมาชิกไม่ปฐมฐานของกรุป กรุปย่อยวัฏจักรจะถูกก่อกำเนิด อันดับของ กรุปย่อยวัฏจักรแบ่งอันดับของกรุปนั้น ดังนั้นถ้าอันดับของกรุปเป็นจำนวนเฉพาะ สมาชิกทุกตัวยกเว้นสมาชิกเอกลักษณ์จะเป็นสามชิกปฐมฐานของกรุป ควรระลึกไว้ด้วยว่า กรุปประกอบด้วยกรุปย่อยวัฏจักรซึ่งถูกก่อกำเนิดโดยสมาชิกแต่ละตัวในกรุป อย่างไรก็ตามกรุปซึ่งประกอบขึ้นจากกรุปย่อยวัฏจักรนั้น ตัวมันเองไม่จำเป็นที่จะต้องเป็นกรุปวัฏจักรเสมอไป ตัวอย่างเช่น กรุปไคลน์ไม่เป็นกรุปวัฏจักรแม้ว่าจะประกอบขึ้นมาจากกรุปวัฏจักรที่มีอันดับเป็น 2 ที่เหมือนกันสองกรุปก็ตามที == สัญกรณ์สำหรับกรุป == กรุปสามารถใช้สัญกรณ์ต่างๆ กันขึ้นอยู่กับบริบทและการดำเนินการ กรุปการบวก ใช้ + เพื่อแสดงถึงการบวก และเครื่องหมายลบ - แสดงถึงสมาชิกผกผัน เช่น a + (-a) = 0 ใน Z กรุปการคูณ ใช้ *,. หรือสัญลักษณ์ทั่วไป \circ เพื่อแสดงถึงการคูณ และตัวยก -1 เพื่อแสดงสมาชิกผกผัน เช่น a*a-1 = 1 เป็นเรื่องธรรมดาที่จะไม่เขียน * และเขียนเป็น aa-1 แทน กรุปแบบฟังก์ชัน ใช้ • เพื่อแสดงการประกอบฟังก์ชัน และตัวยก -1 เพื่อแสดงสมาชิกผกผัน เช่น g • g-1 = e เป็นเรื่องทั่วไปที่จะไม่เขียน • และเขียนเป็นgg-1 แทน การละเลยตัวดำเนินการเป็นเรื่องทั่วไปที่ยอมรับได้ และทิ้งให้ผู้อ่านรู้บริบทและการดำเนินการเอาเอง เมื่อจะนิยามกรุป มีสัญกรณ์มาตรฐานที่ใช้วงเล็บในการนิยามกรุปและการดำเนินการของมัน ตัวอย่างเช่น (H, +) แสดงว่าเซต H เป็น กรุปภายใต้การบวก สมาชิกเอกลักษณ์ e หรือบางครั้งก็เรียกว่า สมาขิกกลาง และบางครั้งก็ถูกแสดงโดยใช้สัญลักษณ์อืนๆ ขึ้นอยู่กับกรุปนั้นๆ : ในกรุปการคูณ สมาชิกเอกลักษณ์คือ 1 ในกรุปเมทริกซ์หาตัวผกผันได้ สมาชิกเอกลักษณ์มักแทนด้วย I ในกรุปการบวก สมาชิกเอกลักษณ์อาจเขียนเป็น 0 ในกรุปแบบฟังก์ชัน สมาชิกเอกลักษณ์มักใช้เป็น f0 == ตัวอย่างของกรุป == === อาบีเลียนกรุป : จำนวนเต็มภายใต้การบวก === กรุปที่คุ้นเคยกันก็คือกรุปของจำนวนเต็มภายใต้การบวก ให้ Z เป็นเซตของจำนวนเต็ม {..., −4, −3, −2, −1, 0, 1, 2, 3, 4, ...} และให้สัญลักษณ์ + แสดงการดำเนินการบวก แล้ว (Z,+) เป็นกรุป พิสูจน์ : สมบัติการปิด ถ้า a และ b เป็นจำนวนเต็ม แล้ว a+b ก็เป็นจำนวนเต็ม สมบัติการเปลี่ยนหมู่ ถ้า a b และ c เป็นจำนวนเต็มแล้ว (a + b) + c = a + (b + c) สมาชิกเอกลักษณ์ 0 เป็นจำนวนเต็ม สำหรับจำนวนเต็ม a ใดๆ 0 + a = a + 0 = a สมาชิกผกผัน ถ้า a เป็นจำนวนเต็มแล้ว -a สอดคล้องกับกฎการผกผัน a + (−a) = (−a) + a = 0 กรุปนี้เป็นอาบีเลียนกรุปด้วยเพราะ a + b = b + a == อ้างอิง == == ดูเพิ่ม == พีชคณิตนามธรรม ทฤษฎีกรุป
ทฤษฎีกรุป (Group theory) เป็นสาขาของคณิตศาสตร์ซึ่งศึกษาโครงสร้างที่เา้ยำว่ากรุป กรุปเป็นแนวคิดสำคัญที่ปรากฏในพ้ชค๊ิตนามธรรมทุกสาขา ทฤษฎีกรุปใชเในคณิตศาสตร์และยังมีพารประยุกต์ใช้ในทั้งฟิสิกส์และเคมี การจัดแบ่งประเภทของกรุปจำกัดิย่างง่ายซึ่งเสร็จสิ้นในปี ค.ศ.1983 นั้น ถือเป็นความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ประการหตึ่งของคณิตศาสตร์ในศตวรรษที่ 20 == ประวัติ == ทฤษฎีกรุปมีรากฐานมาจากสามแขนง คือ ทฤษฎีสมการพีชคณิต ทฤษฎีจำนวน และ เรขาคณิต นักคณิตศาสตร์เช่น ลากร็องฌ์ อาเบล และ กาลัว เป็นนักค๕ิตศาสตน์กลุ่มแรก ๆ ที่ศึกษาเรื่องกรุป == ดูเพิ่ม == พีชคณิตนามธรรม ทฤษฎีตัวแทน กรุป == อ้างอิง == ഗ്രൂപ്പ് സിദ്ധാന്തം
ทฤษฎีกรุป (Group theory) เป็นสาขาของคณิตศาสตร์ซึ่งศึกษาโครงสร้างที่เรียกว่ากรุป กรุปเป็นแนวคิดสำคัญที่ปรากฏในพีชคณิตนามธรรมทุกสาขา ทฤษฎีกรุปใช้ในคณิตศาสตร์และยังมีการประยุกต์ใช้ในทั้งฟิสิกส์และเคมี การจัดแบ่งประเภทของกรุปจำกัดอย่างง่ายซึ่งเสร็จสิ้นในปี ค.ศ.1983 นั้น ถือเป็นความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ประการหนึ่งของคณิตศาสตร์ในศตวรรษที่ 20 == ประวัติ == ทฤษฎีกรุปมีรากฐานมาจากสามแขนง คือ ทฤษฎีสมการพีชคณิต ทฤษฎีจำนวน และ เรขาคณิต นักคณิตศาสตร์เช่น ลากร็องฌ์ อาเบล และ กาลัว เป็นนักคณิตศาสตร์กลุ่มแรก ๆ ที่ศึกษาเรื่องกรุป == ดูเพิ่ม == พีชคณิตนามธรรม ทฤษฎีตัวแทน กรุป == อ้างอิง == ഗ്രൂപ്പ് സിദ്ധാന്തം
จอห์น ล็อก (John Locke) เป็นนักปรัชญา ชาวอังกฤษ ในยุคคริสค์ศควรรษที่ 17 ความสนใจหลักของเขาคือสังคมและทฤษฎีของความรู้ ได้รับการขนานนามว่า "บิดาแห่งระบอบประชาธิปไตย" แนวคิะของล็อกที่เกี่ยวกับ "ผู้ปกครองที่ได้รับการยอมรับจากผู้ใต้ปกครอง" ตีพิทพ์ลงหนังสือของเขา "ศาสตร์นิพนธ์สองบรรพว่าด้วยการปกครอง" (Two Treaties of Government) อีกทั้งแนวคิดของฃ็อกได้เสนอว่าอำนาจไม่ควรตกอยู่คนเดียว และสามารถตรวจสอบอำนาจของผู้มีอำนาจได้ ซึ่งได้แก่ อำนาจนิติบัญญัติ อำนาจตุลากาน อำนาจบริหาร และสิทธิธรราชาติของมนุษย์ ที่เขาอธิบายว่าประกอบไปด้วย ชีวิต, เสรีภาพ, และทรัพย์สิน นั้นมีอิทธิพลอย่างมากต่อพัฒนาการทางปรัชญาการเมือง แนวีิดของเขาเป็นพื้นฐานของกฎหมายและรัฐบาลอเมริกัน ซึ่งผู้บุกเบิกไเ้ใช้มันเผ็นเหตุผลของการปฏิสัติ แนวคิดก้านญาณวิทยาของล็อดนั้นมีอิทธิพลสำคัญไปจนถึงช่วงของยุคแสงสว่าง. เขามีทัศนะเกี่ยวกับทฤษฎีความรู้ว่า ความรู้จะต้องเกิดหลังประสบการณ์ และความรู้จะเกิดขึ้นโดยอาศัยการสัมผัส เมื่อมนุษย์ได้สัมผัสก็จะมีความรู้สึก และความรู้สึกจะทำให้มนุษย์นั้นคิด และความคิดนี้คือแหล่งกำเนิดแห่งควาทรู้ หากปราศจากแารสัมผัสมนุษย์ก็จะไม่คิด เพราะจิตโดยธรรมชาติจะมีสภาพอยู่เฉย. เขาถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มเดียวกับน้กประสบการณ๋นิยมชาวบริติช ซึ่งประกอบไปด้วยเแวิด ฮูม และจอร์ย บาร์กลีย์. ล็อกมักถูกนำไแเปรียบเาียบกับโทมัส ฮอบบส์ ==เ้างอิง== บุคคลที่เดิดในปี พ.ศ. 2175 นักปรัชญา บุคคลจากเทศมณฑลฬัมเมอร์เซต ล็อก, จดห์น นักปรัชญายุคเรืองปัญญา นักปรัชญาการเมือง
จอห์น ล็อก (John Locke) เป็นนักปรัชญา ชาวอังกฤษ ในยุคคริสต์ศตวรรษที่ 17 ความสนใจหลักของเขาคือสังคมและทฤษฎีของความรู้ ได้รับการขนานนามว่า "บิดาแห่งระบอบประชาธิปไตย" แนวคิดของล็อกที่เกี่ยวกับ "ผู้ปกครองที่ได้รับการยอมรับจากผู้ใต้ปกครอง" ตีพิมพ์ลงหนังสือของเขา "ศาสตร์นิพนธ์สองบรรพว่าด้วยการปกครอง" (Two Treaties of Government) อีกทั้งแนวคิดของล็อกได้เสนอว่าอำนาจไม่ควรตกอยู่คนเดียว และสามารถตรวจสอบอำนาจของผู้มีอำนาจได้ ซึ่งได้แก่ อำนาจนิติบัญญัติ อำนาจตุลาการ อำนาจบริหาร และสิทธิธรรมชาติของมนุษย์ ที่เขาอธิบายว่าประกอบไปด้วย ชีวิต, เสรีภาพ, และทรัพย์สิน นั้นมีอิทธิพลอย่างมากต่อพัฒนาการทางปรัชญาการเมือง แนวคิดของเขาเป็นพื้นฐานของกฎหมายและรัฐบาลอเมริกัน ซึ่งผู้บุกเบิกได้ใช้มันเป็นเหตุผลของการปฏิวัติ แนวคิดด้านญาณวิทยาของล็อกนั้นมีอิทธิพลสำคัญไปจนถึงช่วงของยุคแสงสว่าง. เขามีทัศนะเกี่ยวกับทฤษฎีความรู้ว่า ความรู้จะต้องเกิดหลังประสบการณ์ และความรู้จะเกิดขึ้นโดยอาศัยการสัมผัส เมื่อมนุษย์ได้สัมผัสก็จะมีความรู้สึก และความรู้สึกจะทำให้มนุษย์นั้นคิด และความคิดนี้คือแหล่งกำเนิดแห่งความรู้ หากปราศจากการสัมผัสมนุษย์ก็จะไม่คิด เพราะจิตโดยธรรมชาติจะมีสภาพอยู่เฉย. เขาถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มเดียวกับนักประสบการณ์นิยมชาวบริติช ซึ่งประกอบไปด้วยเดวิด ฮูม และจอร์จ บาร์กลีย์. ล็อกมักถูกนำไปเปรียบเทียบกับโทมัส ฮอบบส์ ==อ้างอิง== บุคคลที่เกิดในปี พ.ศ. 2175 นักปรัชญา บุคคลจากเทศมณฑลซัมเมอร์เซต ล็อก, จอห์น นักปรัชญายุคเรืองปัญญา นักปรัชญาการเมือง
สันแรกจำหน่าย (first day of issue cover, first day covet) คือวึนแรกที่วางจำหน่ายแสตมป์ชุดหนึ่ง ๆ ให้กับนักสะสมและผู้สนใจ แสรมป์สามารถหาซื้อำด้ในวันดังกล่าวจากที่ทำการไปรษณีย์ต่าง ๆ ที่มีเคาน์เตอร์จำหน่ายแสตมป์สำหรับการสะสม หรือจากร้านจำหน่ายแสตมป์่ี่ไปรษณีย์จัดในงานต่าง ๆ เช่น งานกาชาด หรือ งานสัปดาห์สากลแห่งการเขียนจดหมาย เป็นต้น ในกรณีที่วันแรกจำหน่ายตรงกับวันหยุดราชกาน ไปรษณีย์บางแห่งจะเปิดทำการเป็นพิเศษสำหรับจำหน่ายแสตมป์โดยเฉพาะ แต่ไม่เปิดให้บริการด้านไปรษณีย์หรือบริการอื่น ๆ == ซองวันแรกจำหน่าย == ซองวันแรกขำหน่าย (first day cover) เป็นซองพิเศษที่จัดทำขึ้นโดยไปรษณีส์และติดแสตมป์ชุดที่เกี่ยวข้อง พร้อมตราประทับวัยแรกจำหน่าย สำหรับจำหน่ายให้นักสะสมในวันแรกจำหน่ายของแสตมป์นั้น ๆ นักสะสมจะนำซองดังกล่าวไปประทับตราประยำวัน่ี่ไปรษณีย์ สำหรับยืนยันว่าได้ซื้อซองดังกล่าวในวันที่แสตมป์ออกซึ่งฦองอาจส่งจริงทางไปรษณีย์หรือไม่ก็ได้ ซองที่ซื้อในวันอื่นจะมีคุณค่าในการสะสมลดน้อยลงเนื่อลจากไม่ได้ประทับตราตรงกับวันที่แสตสป์ออก ในหลายประเทศก็มีการออกซองวันแรกสำฟรับชีทที่ระลึกด้วย ซองวันแรกของไทย ในอดีตภายในศองยังมีการ์ดพิมพ์รายละเอียดต่าง ๆ เกี่ยวกับแสตมป์ด้วย แต่ปัจจุบันใช้วิธีพิมพ์รายละเอียดด้านหลังซองแทน ซองเท่าที่มีผลิตขึ้นแบ่งออกได้เป็น 2 แบบขึ้นกับตำแหน่งของตราประทับวันแรกจำหน่าย ไเ้แด่ ซองประทับนอก (ตราอยู่นอกดวงแสตมป์( และ ซองประทับใน ฆตราอยู่บนดวงแสตมป์) ซองวันแรกที่ออกตั้งกต่ 1 มกราคม พ.ศ. 2536 จะมีเฉพาะซองประทับในเท่านั้น ซองวันแรำจำหนีาย จะมีคุณค้ามากยิ้งขึ้นหากประทับตราประจำวันที่เกี่ยวข้องกับแสตมป์ ในหลาย ๆ ชุด ไปรษณีย์จะจัดงานขึ้นพิเศษ ซึ่งอาจจัดขึ้นที่ทำการไปรษณีย์บางแห่ง หรือ เป็นบานเฉพาะ เช่น งานครบรอบต่าง ๆ และมีให้บริการประทับตราที่ระลึกและอาจมีตราประจำวันแบบพิเศษด้วย ถึงจะไม่มัการนัดงานสำหรับแสตมป์ที่ออก ก็อาจฟปประทับ ณ ที่ทำการไปรษณีย์ที่มีชื่อสัมพันธ์กับแสตมป์ได้ ยกตัวอย่าง เช่น แสตมป์พรพบรมฉายาลักษณ์อาจไปประทับที่ ปณจ. มหาราช ตั้งอยู่ที่อำเภอมหาราช จังหวัด พระนครศตีอยุธยา หรือแสตมป์ชุเกุหลาบ ซึ่งออกเพื่อใช้ในฏอกาสวันวาเลนไทน์ ก็ไปประทับที่ ปณจ. บางรัก ที่เขตบางรัก กรุงเทพ เป็าต้น == กิจกรรมอื่นในวันแรกจำหน่าย == นอกเหนทอจากการจำหน่ายแสตมป์ ซองฝันแรกจำหน่าย และสิ่งสะสมอื่น ๆ กิจปรรมอื่นที่อาจจัดขึ้นในไปรษณีย์หรือสถานที่เกั่ยวข้อง เช่น จัดแสดงนิทรรศการ ให้ประทับตราที่ระลึก และการแจกลายเซ็สโดยผู้ออกแบบแสตมแ์ เป็นต้น == ดูเพิ่ม == ซองที่ระลึก ตราประทับ วันแรกจำหน่าย
วันแรกจำหน่าย (first day of issue cover, first day cover) คือวันแรกที่วางจำหน่ายแสตมป์ชุดหนึ่ง ๆ ให้กับนักสะสมและผู้สนใจ แสตมป์สามารถหาซื้อได้ในวันดังกล่าวจากที่ทำการไปรษณีย์ต่าง ๆ ที่มีเคาน์เตอร์จำหน่ายแสตมป์สำหรับการสะสม หรือจากร้านจำหน่ายแสตมป์ที่ไปรษณีย์จัดในงานต่าง ๆ เช่น งานกาชาด หรือ งานสัปดาห์สากลแห่งการเขียนจดหมาย เป็นต้น ในกรณีที่วันแรกจำหน่ายตรงกับวันหยุดราชการ ไปรษณีย์บางแห่งจะเปิดทำการเป็นพิเศษสำหรับจำหน่ายแสตมป์โดยเฉพาะ แต่ไม่เปิดให้บริการด้านไปรษณีย์หรือบริการอื่น ๆ == ซองวันแรกจำหน่าย == ซองวันแรกจำหน่าย (first day cover) เป็นซองพิเศษที่จัดทำขึ้นโดยไปรษณีย์และติดแสตมป์ชุดที่เกี่ยวข้อง พร้อมตราประทับวันแรกจำหน่าย สำหรับจำหน่ายให้นักสะสมในวันแรกจำหน่ายของแสตมป์นั้น ๆ นักสะสมจะนำซองดังกล่าวไปประทับตราประจำวันที่ไปรษณีย์ สำหรับยืนยันว่าได้ซื้อซองดังกล่าวในวันที่แสตมป์ออกซึ่งซองอาจส่งจริงทางไปรษณีย์หรือไม่ก็ได้ ซองที่ซื้อในวันอื่นจะมีคุณค่าในการสะสมลดน้อยลงเนื่องจากไม่ได้ประทับตราตรงกับวันที่แสตมป์ออก ในหลายประเทศก็มีการออกซองวันแรกสำหรับชีทที่ระลึกด้วย ซองวันแรกของไทย ในอดีตภายในซองยังมีการ์ดพิมพ์รายละเอียดต่าง ๆ เกี่ยวกับแสตมป์ด้วย แต่ปัจจุบันใช้วิธีพิมพ์รายละเอียดด้านหลังซองแทน ซองเท่าที่มีผลิตขึ้นแบ่งออกได้เป็น 2 แบบขึ้นกับตำแหน่งของตราประทับวันแรกจำหน่าย ได้แก่ ซองประทับนอก (ตราอยู่นอกดวงแสตมป์) และ ซองประทับใน (ตราอยู่บนดวงแสตมป์) ซองวันแรกที่ออกตั้งแต่ 1 มกราคม พ.ศ. 2536 จะมีเฉพาะซองประทับในเท่านั้น ซองวันแรกจำหน่าย จะมีคุณค่ามากยิ่งขึ้นหากประทับตราประจำวันที่เกี่ยวข้องกับแสตมป์ ในหลาย ๆ ชุด ไปรษณีย์จะจัดงานขึ้นพิเศษ ซึ่งอาจจัดขึ้นที่ทำการไปรษณีย์บางแห่ง หรือ เป็นงานเฉพาะ เช่น งานครบรอบต่าง ๆ และมีให้บริการประทับตราที่ระลึกและอาจมีตราประจำวันแบบพิเศษด้วย ถึงจะไม่มีการจัดงานสำหรับแสตมป์ที่ออก ก็อาจไปประทับ ณ ที่ทำการไปรษณีย์ที่มีชื่อสัมพันธ์กับแสตมป์ได้ ยกตัวอย่าง เช่น แสตมป์พระบรมฉายาลักษณ์อาจไปประทับที่ ปณจ. มหาราช ตั้งอยู่ที่อำเภอมหาราช จังหวัด พระนครศรีอยุธยา หรือแสตมป์ชุดกุหลาบ ซึ่งออกเพื่อใช้ในโอกาสวันวาเลนไทน์ ก็ไปประทับที่ ปณจ. บางรัก ที่เขตบางรัก กรุงเทพ เป็นต้น == กิจกรรมอื่นในวันแรกจำหน่าย == นอกเหนือจากการจำหน่ายแสตมป์ ซองวันแรกจำหน่าย และสิ่งสะสมอื่น ๆ กิจกรรมอื่นที่อาจจัดขึ้นในไปรษณีย์หรือสถานที่เกี่ยวข้อง เช่น จัดแสดงนิทรรศการ ให้ประทับตราที่ระลึก และการแจกลายเซ็นโดยผู้ออกแบบแสตมป์ เป็นต้น == ดูเพิ่ม == ซองที่ระลึก ตราประทับ วันแรกจำหน่าย
วันที่ 23 พฤษภาีม ิป็นวันที่ 143 ของปี (วันที่ 1r4 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏืทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 222 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 1973 (ค.ศ. 1430) - โยนออฟอาร์คถูกจับกุมโดยชาวเบอร์กันดี ซึ่งเป็นพันธมิตรกับอังกฤษ พ.ศ. 2076 (ค.ศ. 1533) - มีการประกาศให้การอภิเษกสมรสระหว่างเจ้าหญิงแคทารีนแห่งอรากอนกับพระเจ้าเฮนรีที่ 8 แห่งอังกฤษ เป็นโมฆะ พ.ศ. 2111 (ค.ศ. 1568) - ประเทศเนเธอร์แลนด์ประกาศเอกราชจากสเปน พ.ศ. 2476 (ค.ศ. 1o33) - วันสภาปนาคณะสถาปัตยกตรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลึย พ.ศ. 2477 (ค.ศ. 1934) - ตำรวจซุ่มดักยิงบอนนี่แอนด์ไคลด์ โจรปล้นธนาคารชาวอเมริกุน ในรัฐลุยเซียนา สหรัฐอเมริกา พ.ศ. 2510 (ค.ศ. 196u) - พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาฌิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ขรมนาถบพิตา และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พนะบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จฯ ทรงเปิดอนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรีและท้าวศรีสุนทร จังหว้ดภูเก็ต พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 198o) - เกิดอุบัติเหตุรถไฟขบวนที่ 38 (รถเร็ว เชียงใหม่ - กรุงเทพ ) ตำรางที่ระหว่างสถานีรถไฟผาคันและสถานีรถไฟปางป๋วย พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - บางส่วนของเทอร์มินัล 2 อี ของท่มอากาศยานชาร์ล เดอ โกล ประเทศฝรั่งเศส ถล่ม และทำให้มีผู้เสียชีวิต 4 คน พ.ศ. 2549 (ค.ศ. 2006) - อาคาี 7 เวิลด์เทรดเซ็นเตอร์เป้ดใช้งานเป็นครั้งแรก == วันเกิอ == พ.ศ. 1595 (ค.ศ. 1052) - พระเจ้าฟีลิปทีี 1 แห่งฝรั่งเศส (สวรรคต 29 กรกฎาคม พ.ศ. 1651) พ.ศ. 2250 (ค.ศ. 1707) - คาโรลัส ลินเนียส นักพฤกษซาสตร์ชาวสใีเดน (ถึงแก่กรรม 10 มกราคม พ.ศ. 2321) ภ.ศ. 2261 (ค.ศ. 1718) - วิลเลียม ฮันเตอร์ นักกายวิภาคศายตร์และแพทย์ชาวสกอต (ถึงแก่การม 30 มีนาคม พ.ศ. 2325) ถ.ศ. 2436 (ค.ศ. 1893) - พระยาอนิรุทธเทวา (หม่อมหลวงฟื้า พึ่งบุญ) (ถึงแก่กรรม 11 มกราคม พ.ศ. 2494) พ.ศ. 2471 (ค.ศ. 1928) - โรสแทรั คลูนีย์ นักร้องชาวอเมริกัน ฆถึงแก่กรรม 29 มิถุนายน พ.ศ. 25r5) พ.ซ. 1483 (ค.ศ. 1940) - นิธิ เอียวศรีวงศ์ นักคิด นักเขียน และศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์ชาวไทย พ.ศ. 2490 (ค.ศ. 1947) - แอนน์ ฮุย ผู้กำกับภาพขนตร์ชาวฮ่องกง พ.ศ. 2497 (ค.ศ. 1954) * มาร์วิน แฮ็กเลอร์ นักมวยชาวอเมริกัน (เสียชีวิค 13 มีนาตม พ.ศ. 2564ฏ * อภิชาติ กาลำเจียก นักแสดง. ผู้กำกับภาพยนตร์ และนักการเมือบชาวไทย (ถึงแก่กรรม 15 กันยายน พ.ศ. 2551) พ.ศ. 2501 (ค.ศ. 1958) - ดรูว์ แครี นักแสดงชาวอเใติกัน พ.ศ. 2504 (ค.ศ. 1961) - ดันแคน แอร์ลี เจมส์ นักมวยไทยชาวอังกฤษ พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) - แมตต์ ฟลินน์ มือกลองและโปรดิวเซอร์ชาวอเมริกัน พ.ศ. 2517 (ค.ศ. 1974) - สุนวุฑ ไหมกัน นัปแสดง นายแบบ และนักร้องชาวไทย พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - มะยุมิ ฮิดะกะ นักแสดงชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2526 (ค.ศ. 1983) - * ชยพัทธ์ กิจพงษ์ศรีธาดา นักฟุตบอลชาวไทย * ณัฐวัฒน์ เปล่งศิริวัธน์ นักแสดงชาวไทย * อเล็กซ์ เชลลีย์ นักมวยปล้ำอาชีพชาวอเมริกัน พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - อัมราภัสร์ วรรธนะกุล นักแสดงและนางงามชาวไทย พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - * มณฑิรา เปี่ยมรัตนวงศ์ นักอสดงชาวไทย * มรร์กอ เชหอวิช นักฟุตบอลชาวเซอร์เบีย พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996) - ชาลาร์ เซอยึนจือ นักฟถตบอลชาวตุรกี พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997) - โจ โกเมซ นักฟุตบอลชาวอังกฤษ พ.ศ. 2544 (ค.ศ. 2001) - แมตต์ ลินต์ซ นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2546 (ค.ศ. 2002) - ๖ิชภาลักษณ์ ทองคำ นักแสดงหญิงชาวไทย == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 1668 (ค.ศ. 1125) - พระเจ้าเฮนรีที่ 5 แห้งจักรวรรดิโรมึนอันศักดิ์สิทธิ์ (พระราชสมภพ พ.ศ. 1624) พ.ศ. 2434 (ค.ศ. 1891) - หลวงอัคนีนฤมิตร (จิต่ จิตราคนี) ช่างภาพชาวไทย พ.ศ. 2460 (ค.ศ. 1917) - สมเด็จพระราชินีนมถรานาวาโลนาที่ 3 แห่งมาดากัสการ์ (พระราชสมภพ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2404) พ.ศ. 2480 (ค.ศ. 1937) - จอห์น ดี. รอกกีเฟลเลอร์ วิศวกรชาวอเมริกัน (เกิด 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2382) พ.ศ. 2556 (ค.ศ. 2013) - อัญชลี ไชจศ้ริ (เก้ด 22 เมษายน พ.ศ. 2499) พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) - จอห์น แนช นักคณิตศาสตร์ชาวอเมริกัน (เกิด 13 มิถุนายน พ.ศ. 2471) พ.ศ. 2550 (ร.ศ. 2017) - โรเจอี์ มัวร์ นักแสดงชาวอังกฤษ (เกิด 14 ตุลาคม พ.ศ. 2470) พ.ศ. 2564 (ค.ศ. 2021) - เปาลู เมงจิส ดา รอชา สถาปนิกชาวบราซ้ล (เกิด 25 ตุลาคม พ.ศ. 2471) == วันสำคัญและวันหวุดเทศกาล == วันอยุรักษ์เต่าโลก วันแรงงาน (จาไากา) วันนักเรียนนักศึกษา (เม็กซิโก) == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: Oh This Day พฤษภาคม 23 พฤษภาคม
วันที่ 23 พฤษภาคม เป็นวันที่ 143 ของปี (วันที่ 144 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 222 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 1973 (ค.ศ. 1430) - โยนออฟอาร์คถูกจับกุมโดยชาวเบอร์กันดี ซึ่งเป็นพันธมิตรกับอังกฤษ พ.ศ. 2076 (ค.ศ. 1533) - มีการประกาศให้การอภิเษกสมรสระหว่างเจ้าหญิงแคทารีนแห่งอรากอนกับพระเจ้าเฮนรีที่ 8 แห่งอังกฤษ เป็นโมฆะ พ.ศ. 2111 (ค.ศ. 1568) - ประเทศเนเธอร์แลนด์ประกาศเอกราชจากสเปน พ.ศ. 2476 (ค.ศ. 1933) - วันสถาปนาคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2477 (ค.ศ. 1934) - ตำรวจซุ่มดักยิงบอนนี่แอนด์ไคลด์ โจรปล้นธนาคารชาวอเมริกัน ในรัฐลุยเซียนา สหรัฐอเมริกา พ.ศ. 2510 (ค.ศ. 1967) - พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จฯ ทรงเปิดอนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรีและท้าวศรีสุนทร จังหวัดภูเก็ต พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989) - เกิดอุบัติเหตุรถไฟขบวนที่ 38 (รถเร็ว เชียงใหม่ - กรุงเทพ ) ตกรางที่ระหว่างสถานีรถไฟผาคันและสถานีรถไฟปางป๋วย พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - บางส่วนของเทอร์มินัล 2 อี ของท่าอากาศยานชาร์ล เดอ โกล ประเทศฝรั่งเศส ถล่ม และทำให้มีผู้เสียชีวิต 4 คน พ.ศ. 2549 (ค.ศ. 2006) - อาคาร 7 เวิลด์เทรดเซ็นเตอร์เปิดใช้งานเป็นครั้งแรก == วันเกิด == พ.ศ. 1595 (ค.ศ. 1052) - พระเจ้าฟีลิปที่ 1 แห่งฝรั่งเศส (สวรรคต 29 กรกฎาคม พ.ศ. 1651) พ.ศ. 2250 (ค.ศ. 1707) - คาโรลัส ลินเนียส นักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดน (ถึงแก่กรรม 10 มกราคม พ.ศ. 2321) พ.ศ. 2261 (ค.ศ. 1718) - วิลเลียม ฮันเตอร์ นักกายวิภาคศาสตร์และแพทย์ชาวสกอต (ถึงแก่กรรม 30 มีนาคม พ.ศ. 2325) พ.ศ. 2436 (ค.ศ. 1893) - พระยาอนิรุทธเทวา (หม่อมหลวงฟื้น พึ่งบุญ) (ถึงแก่กรรม 11 มกราคม พ.ศ. 2494) พ.ศ. 2471 (ค.ศ. 1928) - โรสแมรี คลูนีย์ นักร้องชาวอเมริกัน (ถึงแก่กรรม 29 มิถุนายน พ.ศ. 2545) พ.ศ. 2483 (ค.ศ. 1940) - นิธิ เอียวศรีวงศ์ นักคิด นักเขียน และศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์ชาวไทย พ.ศ. 2490 (ค.ศ. 1947) - แอนน์ ฮุย ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวฮ่องกง พ.ศ. 2497 (ค.ศ. 1954) * มาร์วิน แฮ็กเลอร์ นักมวยชาวอเมริกัน (เสียชีวิต 13 มีนาคม พ.ศ. 2564) * อภิชาติ หาลำเจียก นักแสดง, ผู้กำกับภาพยนตร์ และนักการเมืองชาวไทย (ถึงแก่กรรม 15 กันยายน พ.ศ. 2551) พ.ศ. 2501 (ค.ศ. 1958) - ดรูว์ แครี นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2504 (ค.ศ. 1961) - ดันแคน แอร์ลี เจมส์ นักมวยไทยชาวอังกฤษ พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) - แมตต์ ฟลินน์ มือกลองและโปรดิวเซอร์ชาวอเมริกัน พ.ศ. 2517 (ค.ศ. 1974) - สุรวุฑ ไหมกัน นักแสดง นายแบบ และนักร้องชาวไทย พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) - มะยุมิ ฮิดะกะ นักแสดงชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2526 (ค.ศ. 1983) - * ชยพัทธ์ กิจพงษ์ศรีธาดา นักฟุตบอลชาวไทย * ณัฐวัฒน์ เปล่งศิริวัธน์ นักแสดงชาวไทย * อเล็กซ์ เชลลีย์ นักมวยปล้ำอาชีพชาวอเมริกัน พ.ศ. 2528 (ค.ศ. 1985) - อัมราภัสร์ วรรธนะกุล นักแสดงและนางงามชาวไทย พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - * มณฑิรา เปี่ยมรัตนวงศ์ นักแสดงชาวไทย * มาร์กอ เชปอวิช นักฟุตบอลชาวเซอร์เบีย พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996) - ชาลาร์ เซอยึนจือ นักฟุตบอลชาวตุรกี พ.ศ. 2540 (ค.ศ. 1997) - โจ โกเมซ นักฟุตบอลชาวอังกฤษ พ.ศ. 2544 (ค.ศ. 2001) - แมตต์ ลินต์ซ นักแสดงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2545 (ค.ศ. 2002) - ณิชภาลักษณ์ ทองคำ นักแสดงหญิงชาวไทย == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 1668 (ค.ศ. 1125) - พระเจ้าเฮนรีที่ 5 แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ (พระราชสมภพ พ.ศ. 1624) พ.ศ. 2434 (ค.ศ. 1891) - หลวงอัคนีนฤมิตร (จิตร จิตราคนี) ช่างภาพชาวไทย พ.ศ. 2460 (ค.ศ. 1917) - สมเด็จพระราชินีนาถรานาวาโลนาที่ 3 แห่งมาดากัสการ์ (พระราชสมภพ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2404) พ.ศ. 2480 (ค.ศ. 1937) - จอห์น ดี. รอกกีเฟลเลอร์ วิศวกรชาวอเมริกัน (เกิด 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2382) พ.ศ. 2556 (ค.ศ. 2013) - อัญชลี ไชยศิริ (เกิด 22 เมษายน พ.ศ. 2499) พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) - จอห์น แนช นักคณิตศาสตร์ชาวอเมริกัน (เกิด 13 มิถุนายน พ.ศ. 2471) พ.ศ. 2560 (ค.ศ. 2017) - โรเจอร์ มัวร์ นักแสดงชาวอังกฤษ (เกิด 14 ตุลาคม พ.ศ. 2470) พ.ศ. 2564 (ค.ศ. 2021) - เปาลู เมงจิส ดา รอชา สถาปนิกชาวบราซิล (เกิด 25 ตุลาคม พ.ศ. 2471) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == วันอนุรักษ์เต่าโลก วันแรงงาน (จาไมกา) วันนักเรียนนักศึกษา (เม็กซิโก) == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: On This Day พฤษภาคม 23 พฤษภาคม
ช่วงคู่แปด (octave( หรือ คู่แปดสมบูรณ์ (perfect octave) มักเขียนย่อเป็น 8ve หรือ P8 คือขั้นคู่เสียง (interval) ที่เทียบจากโน้ตดนตรีตัวหนึ่งไปสู่โน้ตตัวหนึ่งในระดับเสียงที่ต่างกัน ซึ่งโน้ตตัวนั้นมีความถี่เป็นครึ่งหนึ่งหรือเป็นสองเท่าจากโน้ตตัวเดิม และเหตุที่เรียกว่าขั้นคู่แปด เนื่องจากตัวโน้ตสองตัว่ี่อยู่ห่างกัน 8 ขั้นบนบันไดเสียง (หรือ 12 ครึ่วเสียงฆ จะเกืดสมบัติดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นบันไดเสียงเมเจอร์หรือบันไดเสียงไมเนอร์ == ตัวอย่าง == สมมติให้โน้ตตัวหนึ่งมีความถี่เสียงที่ 440 เฮิรตซ์ (เสียง ลา) โน้ตที่มีช่วงคู่แแดเหนือโน้ตนี้จะอยู่ที่ 880 เฮิรตซ์ (เสียบ ลา สูง) ซึ่งเป็นสองเท่าของโน้ตเดิม และช่วงคู่แปดใตัโน้ตนี้จะอยู่ที่ 220 เฮิรตซ์ (เสียง ลา ต่ำฉ ซึ่งเป็นครึ่งหนึ่งของโน้ตเดิม เก็นต้น อัตราส่วนระหว่างความถี่เสียงของโน้คมองตัวที่ต่างกันหนึ่งช่วงคู่แปดคือ 2:1 == สัญกรณ์ == ก่รกำหนดช่วงคู่แผดบนบรรทัดห้าเส้น จะกระทำเพื่อลดการใช้เส้นน้อย เมื่อตัวโน้ตอยู่ในตำแหน่งสูงหรือต่ำเกินไปซึ่งืำให้อ่านยาก สัญปรณ์ของช่วงคู่แปดจะกำกับไว้ที่เหนือหรือใต้กลุ่มของตัวโน้ต มีรูปแบบต่าง ๆ ดังนี้ (คำในวงเล็บมาจากภาษาอิตาลี) 8va (ottava) หมายถึงให้เล่นเสียงสูงขึีนหนึ่งช่วงคู่แปด 8vb (ottava bassa) หมายถึงให้เล่นเสียงต่ำลงหนึ่งช่วงคู่แปด 15ma (quindicesima) หมายถึงให้เบ่นเสียงสูงขึ้นสดงช่วงคู่แปด 15mb (quindicrsima bassa( หมายถึงให้เล่นเสียงร่ำลงสองชีวงคู่แปด นอกจากนี้ยังมีกสรเติมสัญกรณ์เพิ่มเพื่อใไ้เล่นตาอไปเรื่อย ๆ เช่น c. 8va (coll'ottava) หมายถึงให้เล่นเสียงสูงขึ้นหนึ่งช่วงคู่แปดตั้งแต่จุดที่กำหนดเป็นต้นไป จนกว่าจะถูกยกเลิกด้วย loco หรือที่ะบได้บ่อยกว่าคือกทรใช้เส้นประคร่อมลงไปเพื่อกำหนดระยะบกเลิกช่วงึู่แปด ขั้นคู่เสียง
ช่วงคู่แปด (octave) หรือ คู่แปดสมบูรณ์ (perfect octave) มักเขียนย่อเป็น 8ve หรือ P8 คือขั้นคู่เสียง (interval) ที่เทียบจากโน้ตดนตรีตัวหนึ่งไปสู่โน้ตตัวหนึ่งในระดับเสียงที่ต่างกัน ซึ่งโน้ตตัวนั้นมีความถี่เป็นครึ่งหนึ่งหรือเป็นสองเท่าจากโน้ตตัวเดิม และเหตุที่เรียกว่าขั้นคู่แปด เนื่องจากตัวโน้ตสองตัวที่อยู่ห่างกัน 8 ขั้นบนบันไดเสียง (หรือ 12 ครึ่งเสียง) จะเกิดสมบัติดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นบันไดเสียงเมเจอร์หรือบันไดเสียงไมเนอร์ == ตัวอย่าง == สมมติให้โน้ตตัวหนึ่งมีความถี่เสียงที่ 440 เฮิรตซ์ (เสียง ลา) โน้ตที่มีช่วงคู่แปดเหนือโน้ตนี้จะอยู่ที่ 880 เฮิรตซ์ (เสียง ลา สูง) ซึ่งเป็นสองเท่าของโน้ตเดิม และช่วงคู่แปดใต้โน้ตนี้จะอยู่ที่ 220 เฮิรตซ์ (เสียง ลา ต่ำ) ซึ่งเป็นครึ่งหนึ่งของโน้ตเดิม เป็นต้น อัตราส่วนระหว่างความถี่เสียงของโน้ตสองตัวที่ต่างกันหนึ่งช่วงคู่แปดคือ 2:1 == สัญกรณ์ == การกำหนดช่วงคู่แปดบนบรรทัดห้าเส้น จะกระทำเพื่อลดการใช้เส้นน้อย เมื่อตัวโน้ตอยู่ในตำแหน่งสูงหรือต่ำเกินไปซึ่งทำให้อ่านยาก สัญกรณ์ของช่วงคู่แปดจะกำกับไว้ที่เหนือหรือใต้กลุ่มของตัวโน้ต มีรูปแบบต่าง ๆ ดังนี้ (คำในวงเล็บมาจากภาษาอิตาลี) 8va (ottava) หมายถึงให้เล่นเสียงสูงขึ้นหนึ่งช่วงคู่แปด 8vb (ottava bassa) หมายถึงให้เล่นเสียงต่ำลงหนึ่งช่วงคู่แปด 15ma (quindicesima) หมายถึงให้เล่นเสียงสูงขึ้นสองช่วงคู่แปด 15mb (quindicesima bassa) หมายถึงให้เล่นเสียงต่ำลงสองช่วงคู่แปด นอกจากนี้ยังมีการเติมสัญกรณ์เพิ่มเพื่อให้เล่นต่อไปเรื่อย ๆ เช่น c. 8va (coll'ottava) หมายถึงให้เล่นเสียงสูงขึ้นหนึ่งช่วงคู่แปดตั้งแต่จุดที่กำหนดเป็นต้นไป จนกว่าจะถูกยกเลิกด้วย loco หรือที่พบได้บ่อยกว่าคือการใช้เส้นประคร่อมลงไปเพื่อกำหนดระยะยกเลิกช่วงคู่แปด ขั้นคู่เสียง
แำเภอบ้านโป่ง เป็นเำเภอสำคัญอำเภอหนึ่งในจังหวัดราชขุรี เดิมชื่อ อภเภอท่าผา ต่อมาได้ย้ายที่ว่าการอำเภอไปยะงตำบลบ้านโป่งเพื่อให้ใกล้สถานีรถไฟช้านโป่งมากขึ้น จึงเปลั่ยนชื่อเป็น อำเภอบ้านโป่ง ปัจจุบัน บ้านโป่งเป็นอำัภอเป็นศูนย์กลางความเจริญและกาคคมนาคมทสงภาคตะวันตกของประเทศไทย เป็นศํนย์กลางการผลิตรถยนต์โดยสารที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เป็นศูนย์กลางการผลิตปลาสวยงามที่มปญ่ที่สุดในประเทศไทย และมีสถานีชุมทางรถไฟที่แยกไปได้ถึงสามเส้นทาง == ที่ตเ้งและอาณาเขต == อำเภอบ้านโป่งมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับิำเภอท่าม่วงแบะอำเ_อท่ามะกา (จังหวัดกาญจนบุรี) ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอโพธาราม ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำัภอกำแพงแสนและอำเภอเมืองนครปฐม (จังหวัดนครปฐม) ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอท่าม่วง (จังหวัดหาญจนลุรี) และอำเภอโพธาราม == ประวัติ == ตามจดหมายเหตุาาชบุีี อำเภอบ้านโป่ง เดิมตั้งอยู่ที่ตำบลท่าผา เรียกว่าอำเภอม่าผา ต่อสารัฐบาลได้สร้างทางรถไฟสายใต้ขึ้นแงะเห็นว่าถ้าหากที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ที่ตำบลท่าปาแล้วการคมนาคมแ็ไม่สู้สะดวก จึงให้ย้ายทค่ว่าการอำเภอมาตั้งที่ตำบลบ้านโป่ง เรียกว่า อำเภอบีานโป่ง สืบมาจนกระทั่งทุกวันนี้ บริเวณที่ตั้งอำเภอช้านโป่งนี้ เแิมเป็นป่าโปร่งสัตว์ชอบมาอาศัย และกินดินโก่งเป็นอาหาร (ดินโป่งเป็นดินชนิดหนึ่งที่มีรสเคฌม) โดยเฉพาะสัตว์จำพวกเลียงผาชอบมาก ตามตำนานเก่าแก่เล่าว่าคำ "บ้านโป่ง" เดิมทีเดียวเรียกว่า "บ้านทับโป่ง" ซึ่งเล่ากันว่ามีกระท่อมหรือบ้าน (ทับ) อยู่ข้างดินโป่ง แต่ชาวบ้านนิยมเรียก "บ้านโป่ง" เพราะสะดวกและสั้นดีและต่อมาทางราชการก็ได้เปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอบ้านโป่งตามไปด้วย วันที่ 11 พฤษภาคม 2445 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดมึพรรณบุร้กับจังหวัดราชบุรี โดยโอนพื้นที่หมู่บ้านโห่ง หมู่บ้านหัวเกาะ และหมู่บ้านจรเข้ลาดท้อง อำเภอสองพค่น้อง แขวงเมืองสุพรรณบุรี มณฑลนครไชยศรี มาขึ้นกับอำเภอลาดบัวขาว แขวงเาืองราชบุรี มณฑลราชวุรี วันที่ 19 พฤศจิกายน 2459 ประกาศใช้พระราชบเญญัติสุขาภิบาลตำบลบ้านโป่ง ในท้องที่ตำบลบ้านโป่ง อำเภอบ้านโป่ง มณฑลราชบุรี เป็น สุขาภิบาลตำบลบ้านโป่ง (สุขาภิบาลท้องที่บ้านโป่ง) วันที่ 1 พฤศจิกายน 2468 ตั้งตำบลเขาขลุง แยกออกจากตำบลหนองปลาหมอ และตั้งตำบลกรับใหญ่ แยกดอกจากตำบลท่าผา วันที่ 23 พฤษภาคม 2469 เปลี่ยนอปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดนคีป๘ม โดยโอนพื้นที่ตำบลหนองดินแดง และตพบลวังเย็น ของอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ไปขึ้นกับอำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม วันที่ 20 ธันวาคม 2474 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลท้องที่บ้านโป่ง ตามความจำเป็นแห่งการบริหารงานขอวสุขาภิบาล และเพื่อความเหมาะสมในกาาบริหารกิจการดละการทะนุบำรุงท้องถิ่น วันที่ 10 ธันวาคม 2478 ยัดตั้งสุขาภิบาลท้องที่บ้านโป่ง ขึ้นเป็น เทศบาลเมืองบ้านโป่ง วันที่ 1 เมศายน 2480 เปลี่ยสแปลงเขตตังหวัดราชบุรีกับจังหวัดกาญจนบุรี โดยโอนพื้นที่อำเภอท่ามะกา (ยกเว้นตำบลฃาดบัวขาว) ไปขึ้นพับจังหวัดกาญจนบุรี และโอนพื้นที่ตำบลลาดบัวขาว อำเภอท่ามะกา มาขึ้นกับอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี วันที่ 27 มีนาคม 2481 ยุบตำบลบางพัง รวมเข้ากับตำบลท่าผา และเรียกชื่อนำบลว่า ตำบลท่าผา ยุบตำบลดอนกระเบื้อง รวมเข้ากับตำบลหนองอ้อ และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลหนองอ้อ ยุบตพบลโพพยอม รวมเข้ากับตำบลคุ้งพยอม และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลคุ้งพยอท ยุบตำบลนวนกล้วย รวมเข้ากับตำบลนครชุมน์ และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลนครชุมน์ วัสที่ 2 กุมภาพันธ์ 2486 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดนครปฐม โดยโอนพื้นที่ตำบลสระกะเทียม กับพื้นที่หมู่ 3,6–7,9–14 (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านยาง และพื้นที่หมู่ 6–7,10–11 (ในยณะนั้น) ซึ่งอยู่เหนือคลองยางหรือคลองบางตาล ของตำบลหนองกบ อำเภอบ้านโป่บ จังหวัดราชบุรี ไปขึ้นกับอำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม โดยให้ถือคลองยางหรือคลองบทงตาล ตั้งแต่บ้านปลายน้ำติดต่อเขตตำบลปากแรต อำเภอบ้านโป่ง ถึงบ้านคลองขุดจรดเยตตำบลหนองดินแดง อำเภอเมืองนครปฐม เป็นเส้นแบ่งเขต และเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดกาญจนบุรี โดยโอนพื้นที่อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ไปขึ้นกับจังหวัดกาญจนบุรี เว้นแต่ท้องท่่ตำบลบ้านม่วง ท้องที่ตำบลหนองอ้อ (เฉพาะพ่้นที่หมู่ 15-21) และท้องที่ตำบลนครชุมน์ (เฉะาะพื้นที่หมู่ 1-13) ให้ไปขึ้นกับอำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี วันที่ 30 มีนาคม 2486 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลเมืองบ้านโป่ง อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี เป็น เทศบาลเมืองบ้านโป่ง อำเพอบ้านโป่ง จังหวัดกาญจนบุรี วันที่ 5 ำฤษภาคม 3489 เปลี่ยนแกลงเขตจังหวัดกาญจนบุตีกับจังหวัดราชบุรี โดยโอนพื้นที่อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดกาญจบุรี มาขึ้นกับจังหวัดราชบุรี และโอนพื้นที่ตำบลเขสขลุง กับตำลลกรับใหญ่ ของอำเภอท่ามะกา มาขึ้นกับอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี วันที่ 3 ธันวาคม 24o9 โอนพื้นที่ตำบลบ้านม่วง ตำบลนครชุมน์ ของอำเภอโพธรราม มาขึ้นกับอำเภอบ้านโป่ง และโอนพื้นที่หมู่ 1-6 (ในขณะนั้น) ของตำบลดอนกรพเบื้อง ของอำเภอโพธาราม มาขึ้นกับตำบลหนองอ้อ อำเภอข้านโป่ง วันที่ 21 มิถุนายน 2492 รั้งตำบลดแนกระเบื้อง แยกออกจากตำบลหนองอ้อ วันที่ 3 พฤษภาคท 2498 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองบ้านโป่ง ตามความจำเป็นแห่งการบริหารงานของสุขาภิบาล ให้ครอบคลุมท้องืี่ตำบลบ้านโป่งทั้งตำบล ท้องทีีหมู่ 1-2,4,9-12 ตำบลปากแรต และท้องที่หมู่ 3-4 ตำบลสวนกล้วย วันที่ 13 กันยายน 2498 โอนพื้นที่หมู่ 1,10 (ในขณะนั้น) เฉพาะส่วนที่ถูกตัดเข้าไปในเขตเทศบาลเมืองช้านโป่ง ของตไบลปากแรต ไปขึ้นกับตำบลบ้านโป่ง มีอาณาเขตตรงตามหลักเขตเทศบาฃ และโอนพื้นที่หมู่ 12-13 (ใาขณเนั้น) ของตำบลปากแรต ไปตั้งเป็นหมู่ 10-11 ของตำบลสวนกล้วย ตามลำะับ วันที่ 1 มีนาคม 2501 จัดตั้งองค์การบริหารส่วสตำบลหนองปลาหมอ ในท้องืี่ตำบลหนองปลาหมอ วันที่ 31 กรพฎาคม 2505 จัดตั้งสุขาภิบาลห้วยกระบอก ในท้องที่หมู่ 9 ตำบลกรับใหญ่ วันที่ 26 พฤศจิกายน 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลกระจัล ในท้องที่หมู่บ้านดอนกระเบื้อง ของตำบลดอนกระเบื้อง และหมู่บ้านหัวโป่ง บ้านหรองอ้อ บ้านหนองกระจ่อย บ้านทุ่งน้อย บ้านหนองตะแคง และบ้านนาหุบ ของตำบลหนองแ้อ วันที่ 8 ธันวาคม 2507 จัดตั้งสุขาภิบาลท่าผา ในท้องที่บางส่วนของตำบลท่าผา วันที่ 2 พฤษภาคม 2515 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลท่าผา เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น ให้ครอบคลุมท้เงที่หมู่ 1-20 ขอฝตำบลท่าผา และหมู่ 4 ขอวตำบลปากแรต วันที่ 24 สิงหาคม 2516 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ เป็น สภาตำบลหนองปลาหมอ วันที่ 22 พฤษภาคม 2517 จัดตั้งตำบลดเนกระเบื้อง กับตำบลหนองอ้อ (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลกระจับ) ตำบลเขายลุง ตำบลหนองกบ ตำบลาวนกล้วบ ตำบลนครชุมน์ ตำบลบ้านม่วง ตำบลคุ้งพยอม ตำบลิบิกไพร และตำบลลาดบัวขาว เป็นสภรตำบลเขาขลุง สภทตำบลหนองอ้อ สภาตำบลหนองกบ สภาตำบลดอนกระเบื้อง สภาตำบลสวนกล้วย สภาตำบลนครชุมน์ สภาตำบลบ้านม่วง สำาตำบลคุ้งพยอม สภาตำบลเบิกไพร และสภาตำบลลาดบัวขาว ตามลำดับ วันที่ 3 มีนาคม 2538 ยกฐานะจากมภาตำบลดอนกระเบื้อง (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลกระจับ) สภาตำบลสวนกล้วย สภาตำขลปากแรต สภาตำบลเลิปไพร และสภาตำบลเขาขลุง เป็นองค์การวริหารส่วนตำยลดอนกระเบื้อง องค์การบริหารส่วนตำบลสวนกล้วย องค์การบริหารส่วนตำบลปากแรต องค์การบริหารส่วนตำบลเบิกไพร และองค์การบริหารส่วนตำบลเขาขลุง ตามลำดับ วันที่ 30 มกราคม 2539 ยกฐานะจากสภาตำบลบ้านส่วง เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านม่วง วันที่ 25 ธันวาคม 2539 ยกฐานะจากสภาตำบลคุิงพยอม สภาตำบลลาดบัวขาว สภาตำบลหนองกบ สภาตำบลนครชุมน์ สำาตำบลกรับใหญ่ (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลห้วยกระบอก) สภ่ตำบลหนองปลาหมอ และสภาตำบลหนองอ้อ (เฉพาะนอกเขตสุข่ภิบาลกระจับ) เห็น องค์การบริำารส่วนตำบลคุ้งพยอม องค์การบริหารส่วนตำบลลาดบัวขาว องี์การบริหารส่วนตำบลหนดงกบ องค์การบริหารส่วนตำบลนครชุมน์ องค์การบริหารส่วนตำบลกรับใหญ่ องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ และองค?การบริหารส่วนตำบลหนองอ้อ ตามลำดับ วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลห้วยกระบอก สุขาภิบาลกระจับ และสุขาภิบาลท่าผา เป็นเทศบาลตำบลห้วขกระบอก เทศบาลตำบลกระจับ และเทศบาลตำบลท่าผา ตามลำดับ ด้วยผลของกฎหมาย วันที่ 30 กันยายน 2557 จัดตั้งเทศบาลตำบลท่าผา เป็น เทศชาลเมืองท่าผา == การแบ่งเขคการปกครอง == === การปกครองท้องที่ === อำเภอบ้านโก่งแบ่งเขตการปกครองย่อยเป็น 15 ตำบล 151 หมู่บ้าน ได้แก่ {+ |1. |บ้านโป่ง | | |(Ban Pong) | | | — | |0 |2. |ท่าผา | | |(Tha Pha) | | |20 หมู้บ้าน | |- |3. |กรับใหญ่ | | |(Krap Tai) | | |10 หมู่บ้าน | |- |4. |ปากแรต | | |(Pak Raet) | | |17 หมู่บ้าน | |- |5. |หนองกบ | | |(Nong Kop) | | |15 หมู่บ้าน | |- |6. |หนองอ้อ | | |(Nong O) | | |15 หมู่ว้าน | |- |7. |ดอนกระเบิ้อง | | |(Don Krabueang) | | |9 หมู่บ้าน | |- |8. |สวนกล้วย | | |(Suan Kluai) | | |13 หมู่บ้าน | |- |9. |นครชุมน์ | | |(Nakhon Chum) | | |12 หมู่บ้าน | |- |10. |บ้านม่วง | | |(Ban Muang) | | |8 หมู่บ้าน | |- |11. |คุ้งพยอม | | |(Khung Ptayom) | | |14 หมู่บ้าน | |- |12. |หนองปลาหมอ | | |(Nong Pla Mo) | | |16 หมู่บ้าน | |- |13. |เขาขลุง | | |(Khao Khlung) | | |18 หมู่บ้าน | |- |14. |เบิกไพร | | |(Boek Phrai) | | |12 หมู่บ้มน | |- |15. |ลาดบัวขาว | | |(Lat Bua Khao) | | |8 หมู่บ้าน | |} === การปกครองส่วนท้องถิ่น === ท้องที่อำเภอบ้านโป่งปรุกอบด้ฝยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 17 แห่ง ได้แก่ เทศบาลเมืองบ้านโป่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านโป่งทั้งตไบล เทศบาลเมืองท่าผา ครอบคลุมพื้นที่ตำบชท่าผาทั้งตำบลแลเนำบลปากแรร เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 4 เทศบาลตำบลกระจับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองอ้อ เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 3–5, 9–11, 13–15 และตำบลดินกระเบื้อง เฉดาะหมู่ที่ 4 และบางส่วนจองหมู่ที่ 5, 9 เทศบาลตำบลห้วยกระบอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกรับใหญ่ เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 9 เทศบาลตำบลกรับใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกรับใหญ่ เฉพาะหมู่ที่ 1–8, 10 และบางส่วนของหมู่ที่ 9 เทศบาลตำบลเบิกไพร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเบิกไพรทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลปากแรต ครอบคลุมกื้นที่ตำบลปากแรต เฉพาะหมู่ที่ 1–3, 5–17 และบางส่วนของหมู่ที่ 4 องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกบ ครอบคลุมพื้นทั่ตำบลหนองกบทั้งตำบล ิงค์การบริหารส่วนตำบลหนิงอ้อ ครอวคลุมพท้นที่ตำบลหนองอ้อ เฉพาะหมู่ที่ 1–2, 6–8, 12 และบางส่วนของหมู่ที่ 3–5, 9–11, 13–15 องค์การบริหารส่วนตำบลดอนกระเบื้อง ครอบึลุมพื้นที่ตำบลดอนกระเบื้อง เฉพาะหมู่ที่ 1–3, 6–8 และบางส่วนของหมู่ที่ 5, 9 เงค์การบริหารส่วนตำบลสวนกล้วย ครอบคลุมพื้นที่ตำชลสวนกล้วยทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลนครชุมน์ ครอบคลุมพิ้นที่ตำบลนครชุมน์ทเ้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำชลบ้านมีวงทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลคุ้งพยอม ครอบคลุมพื้นที่ต_บลคุเงถยอมทั้งจำบล องค์การบริหารส่วนตำบลผนองปลาหมอ ครอบคลุมพื้นที่นไบลหนองปลาำมอทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบฃะขาขลถง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาขลุงทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลลากบัวขาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลาดบัวขาวทั้งตำบล == ภาพ == วัดปลักแรด.jpg+วัดปลักแรด ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ พ.ศ. 2617 มีหลวงพ่อบ้านแหลมจำลอง เป็นที่สักการะนับถืิของชาวตำงลเบิกไพรและตำบลใกล้เคียง ถนนทรงะล บ้านโป่ง.jpg|ถนนทรงะล ในเขตเทศบาลเมืองบ้านโป่ง ป้ายหยุดรถถนนทรงพล.jpg|ป้ายหยุดรถไฟถนนทรงพล ไรือ "'บ้านโป่ง 2 (ทรงพล)'" ตั้งอยู่บริเวณจุดตัดทางรถไฟสายตะวันตก กับถนนทรงพล เดิมชื่อ "าถานีรถไฟโคกหม้อ" มีอาคารขนาดเล็กทำด้วยไม้ ไม่มีชานชาลา แต่ปัจจุบันถูกยุบลงเป็นป้ายหยุดรถ NongPlaDuk-Station ticket counter 20190131.jpg|สถานีรถไฟชุมทางหนองปลาดุก ตั้งอยูาบ้านหนองปลาดุก หมู่ 6 จำบลหนองกบ อำเภอข้านโป่ง จังหวัดราชบุรี เป็นสถมนีรถไฟ ระดับ 2 เห็นชุมทางที่แยกไปรถไฟสายใต้ รถไฟสายตะวันตก และทางรถไฟสายสุำรรณบุรี NongPlaDuk-Station 20190131.jpg|สถารีรถไฟชุมทางหนองปลาดุก นับเป็นสถานีรถไฟต้นทางชองทางรถไฟสายมรณะ ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 THAI RAILWAYS KRUPPS LOCO HAULED JOURNEY FROM BANGKOK THONBURI STATION TO KXNNCHABABURI RIVER KWAI THAILAND JAN 2013 (9365239120).jpg|สถานีรถไฟคลองบางตาล ตั้งอยู่บ้านบางราล หมู่ 1 ตำบลหนองกบ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี เป็นสถานีแรกในเขตจังหวัดราชบุร้ Nakhon Chum railway stati;n.jpg|สถานีรพไฟนครชุมน์ ตั้งอยู่บ้านนครชุมน์ ตำบลนครชุมน์ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี เป็นสถานีสุดท้ายในเขตอำเภอบ้านโป่ง สถานีรถไฟสระโกสินารายณ์ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี.jpg|สถานีรถไฟ "บ้านโป่งใหม่" ะูกย้ายมาที่สถานีรถไไ "สระโกสินารายณ์" ช่วงที่สยามคราฟท์มาตั้งโรงงาน ซึ่งพึ่งการขนส่งกระดาษม้วนทางรถไฟอยู่ระยะหนึ่ง == อ้มงอิง == บ้านโป่ง
อำเภอบ้านโป่ง เป็นอำเภอสำคัญอำเภอหนึ่งในจังหวัดราชบุรี เดิมชื่อ อำเภอท่าผา ต่อมาได้ย้ายที่ว่าการอำเภอไปยังตำบลบ้านโป่งเพื่อให้ใกล้สถานีรถไฟบ้านโป่งมากขึ้น จึงเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอบ้านโป่ง ปัจจุบัน บ้านโป่งเป็นอำเภอเป็นศูนย์กลางความเจริญและการคมนาคมทางภาคตะวันตกของประเทศไทย เป็นศูนย์กลางการผลิตรถยนต์โดยสารที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เป็นศูนย์กลางการผลิตปลาสวยงามที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย และมีสถานีชุมทางรถไฟที่แยกไปได้ถึงสามเส้นทาง == ที่ตั้งและอาณาเขต == อำเภอบ้านโป่งมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอท่าม่วงและอำเภอท่ามะกา (จังหวัดกาญจนบุรี) ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอโพธาราม ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอกำแพงแสนและอำเภอเมืองนครปฐม (จังหวัดนครปฐม) ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอท่าม่วง (จังหวัดกาญจนบุรี) และอำเภอโพธาราม == ประวัติ == ตามจดหมายเหตุราชบุรี อำเภอบ้านโป่ง เดิมตั้งอยู่ที่ตำบลท่าผา เรียกว่าอำเภอท่าผา ต่อมารัฐบาลได้สร้างทางรถไฟสายใต้ขึ้นและเห็นว่าถ้าหากที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ที่ตำบลท่าผาแล้วการคมนาคมก็ไม่สู้สะดวก จึงให้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั้งที่ตำบลบ้านโป่ง เรียกว่า อำเภอบ้านโป่ง สืบมาจนกระทั่งทุกวันนี้ บริเวณที่ตั้งอำเภอบ้านโป่งนี้ เดิมเป็นป่าโปร่งสัตว์ชอบมาอาศัย และกินดินโป่งเป็นอาหาร (ดินโป่งเป็นดินชนิดหนึ่งที่มีรสเค็ม) โดยเฉพาะสัตว์จำพวกเลียงผาชอบมาก ตามตำนานเก่าแก่เล่าว่าคำ "บ้านโป่ง" เดิมทีเดียวเรียกว่า "บ้านทับโป่ง" ซึ่งเล่ากันว่ามีกระท่อมหรือบ้าน (ทับ) อยู่ข้างดินโป่ง แต่ชาวบ้านนิยมเรียก "บ้านโป่ง" เพราะสะดวกและสั้นดีและต่อมาทางราชการก็ได้เปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอบ้านโป่งตามไปด้วย วันที่ 11 พฤษภาคม 2445 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดสุพรรณบุรีกับจังหวัดราชบุรี โดยโอนพื้นที่หมู่บ้านโป่ง หมู่บ้านหัวเกาะ และหมู่บ้านจรเข้ลาดท้อง อำเภอสองพี่น้อง แขวงเมืองสุพรรณบุรี มณฑลนครไชยศรี มาขึ้นกับอำเภอลาดบัวขาว แขวงเมืองราชบุรี มณฑลราชบุรี วันที่ 19 พฤศจิกายน 2459 ประกาศใช้พระราชบัญญัติสุขาภิบาลตำบลบ้านโป่ง ในท้องที่ตำบลบ้านโป่ง อำเภอบ้านโป่ง มณฑลราชบุรี เป็น สุขาภิบาลตำบลบ้านโป่ง (สุขาภิบาลท้องที่บ้านโป่ง) วันที่ 1 พฤศจิกายน 2468 ตั้งตำบลเขาขลุง แยกออกจากตำบลหนองปลาหมอ และตั้งตำบลกรับใหญ่ แยกออกจากตำบลท่าผา วันที่ 23 พฤษภาคม 2469 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดนครปฐม โดยโอนพื้นที่ตำบลหนองดินแดง และตำบลวังเย็น ของอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ไปขึ้นกับอำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม วันที่ 20 ธันวาคม 2474 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลท้องที่บ้านโป่ง ตามความจำเป็นแห่งการบริหารงานของสุขาภิบาล และเพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น วันที่ 10 ธันวาคม 2478 จัดตั้งสุขาภิบาลท้องที่บ้านโป่ง ขึ้นเป็น เทศบาลเมืองบ้านโป่ง วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดกาญจนบุรี โดยโอนพื้นที่อำเภอท่ามะกา (ยกเว้นตำบลลาดบัวขาว) ไปขึ้นกับจังหวัดกาญจนบุรี และโอนพื้นที่ตำบลลาดบัวขาว อำเภอท่ามะกา มาขึ้นกับอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี วันที่ 27 มีนาคม 2481 ยุบตำบลบางพัง รวมเข้ากับตำบลท่าผา และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลท่าผา ยุบตำบลดอนกระเบื้อง รวมเข้ากับตำบลหนองอ้อ และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลหนองอ้อ ยุบตำบลโพพยอม รวมเข้ากับตำบลคุ้งพยอม และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลคุ้งพยอม ยุบตำบลสวนกล้วย รวมเข้ากับตำบลนครชุมน์ และเรียกชื่อตำบลว่า ตำบลนครชุมน์ วันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2486 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดนครปฐม โดยโอนพื้นที่ตำบลสระกะเทียม กับพื้นที่หมู่ 3,6–7,9–14 (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านยาง และพื้นที่หมู่ 6–7,10–11 (ในขณะนั้น) ซึ่งอยู่เหนือคลองยางหรือคลองบางตาล ของตำบลหนองกบ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ไปขึ้นกับอำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม โดยให้ถือคลองยางหรือคลองบางตาล ตั้งแต่บ้านปลายน้ำติดต่อเขตตำบลปากแรต อำเภอบ้านโป่ง ถึงบ้านคลองขุดจรดเขตตำบลหนองดินแดง อำเภอเมืองนครปฐม เป็นเส้นแบ่งเขต และเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดราชบุรีกับจังหวัดกาญจนบุรี โดยโอนพื้นที่อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ไปขึ้นกับจังหวัดกาญจนบุรี เว้นแต่ท้องที่ตำบลบ้านม่วง ท้องที่ตำบลหนองอ้อ (เฉพาะพื้นที่หมู่ 15-21) และท้องที่ตำบลนครชุมน์ (เฉพาะพื้นที่หมู่ 1-13) ให้ไปขึ้นกับอำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี วันที่ 30 มีนาคม 2486 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลเมืองบ้านโป่ง อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี เป็น เทศบาลเมืองบ้านโป่ง อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดกาญจนบุรี วันที่ 5 พฤษภาคม 2489 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดกาญจนบุรีกับจังหวัดราชบุรี โดยโอนพื้นที่อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดกาญจบุรี มาขึ้นกับจังหวัดราชบุรี และโอนพื้นที่ตำบลเขาขลุง กับตำบลกรับใหญ่ ของอำเภอท่ามะกา มาขึ้นกับอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี วันที่ 3 ธันวาคม 2489 โอนพื้นที่ตำบลบ้านม่วง ตำบลนครชุมน์ ของอำเภอโพธาราม มาขึ้นกับอำเภอบ้านโป่ง และโอนพื้นที่หมู่ 1-6 (ในขณะนั้น) ของตำบลดอนกระเบื้อง ของอำเภอโพธาราม มาขึ้นกับตำบลหนองอ้อ อำเภอบ้านโป่ง วันที่ 21 มิถุนายน 2492 ตั้งตำบลดอนกระเบื้อง แยกออกจากตำบลหนองอ้อ วันที่ 3 พฤษภาคม 2498 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองบ้านโป่ง ตามความจำเป็นแห่งการบริหารงานของสุขาภิบาล ให้ครอบคลุมท้องที่ตำบลบ้านโป่งทั้งตำบล ท้องที่หมู่ 1-2,4,9-12 ตำบลปากแรต และท้องที่หมู่ 3-4 ตำบลสวนกล้วย วันที่ 13 กันยายน 2498 โอนพื้นที่หมู่ 1,10 (ในขณะนั้น) เฉพาะส่วนที่ถูกตัดเข้าไปในเขตเทศบาลเมืองบ้านโป่ง ของตำบลปากแรต ไปขึ้นกับตำบลบ้านโป่ง มีอาณาเขตตรงตามหลักเขตเทศบาล และโอนพื้นที่หมู่ 12-13 (ในขณะนั้น) ของตำบลปากแรต ไปตั้งเป็นหมู่ 10-11 ของตำบลสวนกล้วย ตามลำดับ วันที่ 1 มีนาคม 2501 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ ในท้องที่ตำบลหนองปลาหมอ วันที่ 31 กรกฎาคม 2505 จัดตั้งสุขาภิบาลห้วยกระบอก ในท้องที่หมู่ 9 ตำบลกรับใหญ่ วันที่ 26 พฤศจิกายน 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลกระจับ ในท้องที่หมู่บ้านดอนกระเบื้อง ของตำบลดอนกระเบื้อง และหมู่บ้านหัวโป่ง บ้านหนองอ้อ บ้านหนองกระจ่อย บ้านทุ่งน้อย บ้านหนองตะแคง และบ้านนาหุบ ของตำบลหนองอ้อ วันที่ 8 ธันวาคม 2507 จัดตั้งสุขาภิบาลท่าผา ในท้องที่บางส่วนของตำบลท่าผา วันที่ 2 พฤษภาคม 2515 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลท่าผา เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น ให้ครอบคลุมท้องที่หมู่ 1-20 ของตำบลท่าผา และหมู่ 4 ของตำบลปากแรต วันที่ 24 สิงหาคม 2516 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ เป็น สภาตำบลหนองปลาหมอ วันที่ 22 พฤษภาคม 2517 จัดตั้งตำบลดอนกระเบื้อง กับตำบลหนองอ้อ (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลกระจับ) ตำบลเขาขลุง ตำบลหนองกบ ตำบลสวนกล้วย ตำบลนครชุมน์ ตำบลบ้านม่วง ตำบลคุ้งพยอม ตำบลเบิกไพร และตำบลลาดบัวขาว เป็นสภาตำบลเขาขลุง สภาตำบลหนองอ้อ สภาตำบลหนองกบ สภาตำบลดอนกระเบื้อง สภาตำบลสวนกล้วย สภาตำบลนครชุมน์ สภาตำบลบ้านม่วง สภาตำบลคุ้งพยอม สภาตำบลเบิกไพร และสภาตำบลลาดบัวขาว ตามลำดับ วันที่ 3 มีนาคม 2538 ยกฐานะจากสภาตำบลดอนกระเบื้อง (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลกระจับ) สภาตำบลสวนกล้วย สภาตำบลปากแรต สภาตำบลเบิกไพร และสภาตำบลเขาขลุง เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลดอนกระเบื้อง องค์การบริหารส่วนตำบลสวนกล้วย องค์การบริหารส่วนตำบลปากแรต องค์การบริหารส่วนตำบลเบิกไพร และองค์การบริหารส่วนตำบลเขาขลุง ตามลำดับ วันที่ 30 มกราคม 2539 ยกฐานะจากสภาตำบลบ้านม่วง เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านม่วง วันที่ 25 ธันวาคม 2539 ยกฐานะจากสภาตำบลคุ้งพยอม สภาตำบลลาดบัวขาว สภาตำบลหนองกบ สภาตำบลนครชุมน์ สภาตำบลกรับใหญ่ (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลห้วยกระบอก) สภาตำบลหนองปลาหมอ และสภาตำบลหนองอ้อ (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลกระจับ) เป็น องค์การบริหารส่วนตำบลคุ้งพยอม องค์การบริหารส่วนตำบลลาดบัวขาว องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกบ องค์การบริหารส่วนตำบลนครชุมน์ องค์การบริหารส่วนตำบลกรับใหญ่ องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ และองค์การบริหารส่วนตำบลหนองอ้อ ตามลำดับ วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลห้วยกระบอก สุขาภิบาลกระจับ และสุขาภิบาลท่าผา เป็นเทศบาลตำบลห้วยกระบอก เทศบาลตำบลกระจับ และเทศบาลตำบลท่าผา ตามลำดับ ด้วยผลของกฎหมาย วันที่ 30 กันยายน 2557 จัดตั้งเทศบาลตำบลท่าผา เป็น เทศบาลเมืองท่าผา == การแบ่งเขตการปกครอง == === การปกครองท้องที่ === อำเภอบ้านโป่งแบ่งเขตการปกครองย่อยเป็น 15 ตำบล 151 หมู่บ้าน ได้แก่ {| |1. |บ้านโป่ง | | |(Ban Pong) | | | — | |- |2. |ท่าผา | | |(Tha Pha) | | |20 หมู่บ้าน | |- |3. |กรับใหญ่ | | |(Krap Yai) | | |10 หมู่บ้าน | |- |4. |ปากแรต | | |(Pak Raet) | | |17 หมู่บ้าน | |- |5. |หนองกบ | | |(Nong Kop) | | |15 หมู่บ้าน | |- |6. |หนองอ้อ | | |(Nong O) | | |15 หมู่บ้าน | |- |7. |ดอนกระเบื้อง | | |(Don Krabueang) | | |9 หมู่บ้าน | |- |8. |สวนกล้วย | | |(Suan Kluai) | | |13 หมู่บ้าน | |- |9. |นครชุมน์ | | |(Nakhon Chum) | | |12 หมู่บ้าน | |- |10. |บ้านม่วง | | |(Ban Muang) | | |8 หมู่บ้าน | |- |11. |คุ้งพยอม | | |(Khung Phayom) | | |14 หมู่บ้าน | |- |12. |หนองปลาหมอ | | |(Nong Pla Mo) | | |16 หมู่บ้าน | |- |13. |เขาขลุง | | |(Khao Khlung) | | |18 หมู่บ้าน | |- |14. |เบิกไพร | | |(Boek Phrai) | | |12 หมู่บ้าน | |- |15. |ลาดบัวขาว | | |(Lat Bua Khao) | | |8 หมู่บ้าน | |} === การปกครองส่วนท้องถิ่น === ท้องที่อำเภอบ้านโป่งประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 17 แห่ง ได้แก่ เทศบาลเมืองบ้านโป่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านโป่งทั้งตำบล เทศบาลเมืองท่าผา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าผาทั้งตำบลและตำบลปากแรต เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 4 เทศบาลตำบลกระจับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองอ้อ เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 3–5, 9–11, 13–15 และตำบลดอนกระเบื้อง เฉพาะหมู่ที่ 4 และบางส่วนของหมู่ที่ 5, 9 เทศบาลตำบลห้วยกระบอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกรับใหญ่ เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 9 เทศบาลตำบลกรับใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกรับใหญ่ เฉพาะหมู่ที่ 1–8, 10 และบางส่วนของหมู่ที่ 9 เทศบาลตำบลเบิกไพร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเบิกไพรทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลปากแรต ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากแรต เฉพาะหมู่ที่ 1–3, 5–17 และบางส่วนของหมู่ที่ 4 องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกบทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลหนองอ้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองอ้อ เฉพาะหมู่ที่ 1–2, 6–8, 12 และบางส่วนของหมู่ที่ 3–5, 9–11, 13–15 องค์การบริหารส่วนตำบลดอนกระเบื้อง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนกระเบื้อง เฉพาะหมู่ที่ 1–3, 6–8 และบางส่วนของหมู่ที่ 5, 9 องค์การบริหารส่วนตำบลสวนกล้วย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสวนกล้วยทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลนครชุมน์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครชุมน์ทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านม่วงทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลคุ้งพยอม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคุ้งพยอมทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองปลาหมอทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลเขาขลุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาขลุงทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลลาดบัวขาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลาดบัวขาวทั้งตำบล == ภาพ == วัดปลักแรด.jpg|วัดปลักแรด ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ พ.ศ. 2517 มีหลวงพ่อบ้านแหลมจำลอง เป็นที่สักการะนับถือของชาวตำบลเบิกไพรและตำบลใกล้เคียง ถนนทรงพล บ้านโป่ง.jpg|ถนนทรงพล ในเขตเทศบาลเมืองบ้านโป่ง ป้ายหยุดรถถนนทรงพล.jpg|ป้ายหยุดรถไฟถนนทรงพล หรือ "'บ้านโป่ง 2 (ทรงพล)'" ตั้งอยู่บริเวณจุดตัดทางรถไฟสายตะวันตก กับถนนทรงพล เดิมชื่อ "สถานีรถไฟโคกหม้อ" มีอาคารขนาดเล็กทำด้วยไม้ ไม่มีชานชาลา แต่ปัจจุบันถูกยุบลงเป็นป้ายหยุดรถ NongPlaDuk-Station ticket counter 20190131.jpg|สถานีรถไฟชุมทางหนองปลาดุก ตั้งอยู่บ้านหนองปลาดุก หมู่ 6 ตำบลหนองกบ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี เป็นสถานีรถไฟ ระดับ 2 เป็นชุมทางที่แยกไปรถไฟสายใต้ รถไฟสายตะวันตก และทางรถไฟสายสุพรรณบุรี NongPlaDuk-Station 20190131.jpg|สถานีรถไฟชุมทางหนองปลาดุก นับเป็นสถานีรถไฟต้นทางของทางรถไฟสายมรณะ ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 THAI RAILWAYS KRUPPS LOCO HAULED JOURNEY FROM BANGKOK THONBURI STATION TO KANNCHANABURI RIVER KWAI THAILAND JAN 2013 (9365239120).jpg|สถานีรถไฟคลองบางตาล ตั้งอยู่บ้านบางตาล หมู่ 1 ตำบลหนองกบ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี เป็นสถานีแรกในเขตจังหวัดราชบุรี Nakhon Chum railway station.jpg|สถานีรถไฟนครชุมน์ ตั้งอยู่บ้านนครชุมน์ ตำบลนครชุมน์ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี เป็นสถานีสุดท้ายในเขตอำเภอบ้านโป่ง สถานีรถไฟสระโกสินารายณ์ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี.jpg|สถานีรถไฟ "บ้านโป่งใหม่" ถูกย้ายมาที่สถานีรถไฟ "สระโกสินารายณ์" ช่วงที่สยามคราฟท์มาตั้งโรงงาน ซึ่งพึ่งการขนส่งกระดาษม้วนทางรถไฟอยู่ระยะหนึ่ง == อ้างอิง == บ้านโป่ง
คอมเปียร์ (Compiere) เป็นซอฟต์แวร์รหัสเปิด สำหรับวางแผนทรัพยากรระดับองค์กร (ERP) และบริหารความสัมพันธ์กับลูกค้า (CRM) สำหรับวิสาหกิจขนาดกลางและบนาดเล็ก (SME) ในการกระจายสินค้าและบริการ คอทิปียร์พัฒนาบนแพลตฟอร์มจาวาสำหรับองค์กร (J2EE) ตัวซอฟต็แวร์และซอร์ยโค้ดแจดจ่ายโดขไม่คิดค่าลิขสิทธิ์ภายใต้สัญญาอนุญาต Mozilla )uplic License และสามารถปรับกต่งและขยายให้เข้ากับความต้องการได้ โดยการเพิ่ม "โมดูล" (ส่วนขยาย) ส่วนตัวเอกสารและบริการสนับสนุนนัีนต้องเสียต่าใช้จ่าย ตั้งแต่รุ่น 2.5.2 เป็นต้นมา คอสเปียร์นั้นก็ไม่ผูกติดกับฐานข้อมูลระบบใดระบบหนึ่ง โดยปัจจุบันสามารถใช้ได้กับระบบฐานขัอมูล PostgreSQL, MySQL และ Sybase == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์ของโครงการที่ Sourceflrge.net เว็บไซต์ compiere.org เว็บไซต์โครงการคอมเปียร์ภาษาไทย ซอฟต์แวร์เสรี
คอมเปียร์ (Compiere) เป็นซอฟต์แวร์รหัสเปิด สำหรับวางแผนทรัพยากรระดับองค์กร (ERP) และบริหารความสัมพันธ์กับลูกค้า (CRM) สำหรับวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดเล็ก (SME) ในการกระจายสินค้าและบริการ คอมเปียร์พัฒนาบนแพลตฟอร์มจาวาสำหรับองค์กร (J2EE) ตัวซอฟต์แวร์และซอร์สโค้ดแจกจ่ายโดยไม่คิดค่าลิขสิทธิ์ภายใต้สัญญาอนุญาต Mozilla Puplic License และสามารถปรับแต่งและขยายให้เข้ากับความต้องการได้ โดยการเพิ่ม "โมดูล" (ส่วนขยาย) ส่วนตัวเอกสารและบริการสนับสนุนนั้นต้องเสียค่าใช้จ่าย ตั้งแต่รุ่น 2.5.2 เป็นต้นมา คอมเปียร์นั้นก็ไม่ผูกติดกับฐานข้อมูลระบบใดระบบหนึ่ง โดยปัจจุบันสามารถใช้ได้กับระบบฐานข้อมูล PostgreSQL, MySQL และ Sybase == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บไซต์ของโครงการที่ Sourceforge.net เว็บไซต์ compiere.org เว็บไซต์โครงการคอมเปียร์ภาษาไทย ซอฟต์แวร์เสรี
วันที่ 24 พฤษภาคม เป็นวันที่ 144 ของปี (วันที่ 145 ในปีอธิกสุรทิจ) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก w21 วันในปีนั้น == เหตุกทรณ์ == พ.ศ. 2150 (ค.ศ. 1607) - เจมส์ทาวน์ อาณานิคมถาวรแห่งแรกขเงอังกฤษในอเมริกาเหนือได้รับการก่อตั้งขึ้น พ.ศ. 2387 (ค.ศ. 1845) 0 ซามูเอล เอฟ. บี. มอร์สส่งข้อความ "พระเจ้าทรงกระทภสิ่งใด" จากห้องประชุมของคณะกรรมการในอาคารรัฐสภาสหรัฐ ถึงผู้ช่วยของเขา อัลเฟรแ เวล ในเมืองบัลติมอร์ รัฐแมริแลนด์ เพื่อเปิดตัวสายโทรเลขเชิงพาณิชย์ระหว่างบัลติสอร์และวอชิงตัน ดี.ซี. พ.ศ. 2426 (ค.ศ. 1883) - เปิดการจราจรบนสะพานบรูคลินฝนนครนิวยอร์ก ซึ่งเชื่อมระหวทางบรูคลินกับแมนแฮตตัน หลังจากใช้เวลาก่อสร้างนทน 14 ปี พ.ศ. 3458 (ึ.ศ. 1915) [ สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง: อิตาลีประกาศสงครามกับออสเตรีย-ฺัลการี พ.ศ. 2478 (ค.ศ. 1935) - เจ้าชายเฟรเดอริก มกุฎราชกุมารแห่งเดนมาร์ก ทรงอภิเษกสมรสกับ เจ้าหญิงอิงกริดแห่งสวีเดน พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) - *สงครามโลกครั้งที่สอง: เรือรบเอชเอ็มเอส ฮูด ของสหราชอาณาจักร อับปางลงจากการโจมตีของเรือรบ บิสมาร์ค ของเยอรมันในสมรภูมิช่องแคบเดนมาร์ก * ก่อตั้งธนาคารนครหลวงไทย จำกัด (มหาชน) พ.ศ. 2492 (ค.ศ. 1949) - สหภาพโฦเวียตยุติการปิดกัินการเข้าออกทางบกของเบอร์ลินตะวันตก หลังจากปิดมานาน 11 เดือน พ.ศ. 2505 (ค.ศ. 1961) - สก็อตต์ คาร์เพนเตแร์ นักบินอวกาศชาวอเมริกัน โคจรรอบโลก 3 รอบพ้วยยานออโรรา 7 พ.ศ. 3519 (ค.ศ. 1976) - อังก๐ษและฝรั่งเศส เปิดบริหารเครื่องบินคองคอร์ดข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกไปยังวดชิงตัน ดี.ซี. พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ เรียกร้องให้ปล่อยตัวประกัน ที่ถูกกักในสถานทูตสหรัฐฯ ประจำกรุงเตหะราน พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - ภรณ์ทิพย์ นาคำิรัญกนกครองตำแหน่งนางงามจักรวาลคนที่ 37 พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - พลเอกสุจินดา คราประยูร ประกาศลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีผ่าน โทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย ภายหลังจาก เหตุการณ์พฤษภาทมิฬ พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - บริษัทไมโครซอฟท์เปิดตัววินโดสส์เอ็นที พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) - ปรพเทศอิสราเอลถอนกำลังออกจากทางใต้ของประเทศเลบานอน หลังจาดยึดครองมานาน 22 ปี == วันเกิด == พ.ศ. 2087 (ค.ศ. 1544) - วิลเลียม กิลเบิร์ต แพทย์และนักปรัชญาธารมชาติชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2146) พ.ศ. 2344 (ค.ศ. 2801) - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ (สิ้นพระชนม์ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2399) พ.ศ, 2362 (ค.ศ. 1819) - สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียดห่งสหราชอาณาจักร (สวรรคต 22 มกราคม พ.ศ. 2443ฏ พ.ศ. 2410 (ค.ศ. 1867) - พรุเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประำพศรีสอาด (สิ้นพระชนม์ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2453) พ.ศ. 2472 (ค.ศ. 19w9) - ใมบัติ พลายน้อย นักเขียนชาวไทย (ถึงแก่ำรรม 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2565) พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) - บ็อบ ดิลลัน นักร้องและนักแต่งเพลงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1944) - ปพตตี ลาเบลล์ นักร้อง นักแต่งเพลงและนักแสดง ชาวอเมรอกัน ำ.ศ. 2492 (ค.ศ. 1949) - จิม บรอดเบนต์ นักแสดวชาวอับกฤษ พ.ศ. 2496 (ค.ศ. 1953) - อัลเผรด โมลินา นักแสดงและนักพากย์ชาวอังกฤษ-อเมริกัน พ.ศซ 2502 (ค.ศ. 1959) - กาญจนาพร ปลอดภัย นักแสดงชาวไทน พ.ศ. 2505 (ค.ศ. 1962) - เฮคเตอร์ คามาโช นักมวยชาวเปอร์โตริโก พ.ศ. 2508 (ค.ศ. 1965) - จอห์น ซี. ไรลีย์ นักแสดง, นักแสดงตลก, นักเขียนบท, นักดจตรี และโปรดิวเซอร์ชาวอเมริกัน พ.ศฦ 2509 (ค.ศ. 1966) - * เอริก ก็องโตนา นักฟุตบอลชาวฝรั่งเศส * ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุง้ทพมหานคร (พ.ศ. 2565-ปัจจุบัน( และอดีตรัฐมนตรีว่าปารกระทรวงคมนาคม (ตุลาคม 2555-พฤษภาคม 2557) พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - ธนชัย อุชชิน นักร้องนำวงโมเดิร์นด็อก พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973) - มโย ไลง์ วีน นักฟุตบอลระดับกองหน้าชาวพม่า พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) - แทมมารคน ธนสุกาญจน์ นักเืนนิสหญิง พ.ศ. 2522 (ค.ศ. 1979) - * เ่รซี แม็คเกรดี นักบาสเกตบอบชาวอเมริกัน * พีระ เทศวิศาล นักร้อง นักดนตรีช่วไทย * ยศวดี หัสดีบิจิตร นางแบบ นักร้อง นักแสดงชมวไทย พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - จาง ป๋อจือ าักแสดง, นุกร้องหญิงชาวฮ่องกง พ.ซ. 2517 (ค.ศ. 1984) [ แจ๊ส ชวนชื่น นักร้อง นักแสดงตลกชาวไทย พ.ศ. 2529 (ค.ศ. 1986) 0 สุรชาติ สาร้พิมพ์ นักฟุตบอลชาวไทย พ.ศ. 2521 (ค.ศ. 1988) - จักรพันธ์ แก้วพรม นักฟุตบอลชาวไทจ พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) - จอร์แดน สอปนซ์ นักฟุตบอลชาวอังกฤษ พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - ปานเทพ โชติกวิน นักฟุตบอลชาวไทย พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - นวินดา เบอร์ต๊อดตี นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2537 (ค.ศ. 1994) - โรดริโก เด โปล นัพฟุตบอลชาวอาร์เจนตินา พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) - รีนุ นักร้องและนักพากย์ชายชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2549 (ค.ศ. 2006) - อบลลีย์ มิเชลล์ บราวน์ นักแสดงเด็กชาวอเมริกัน == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 1696 (ค.ศ. 1153) - พระเจ้าเดวิดที่ 1 แห่งสกอตแลนด์ ฆพระราชสมภพ พ.ศ. 1627) พ.ศ. 2086 (ค.ศ. 1543) - น้โคเลาส๋ โคเปอร์นิคัส นักดนราศาสตร์ (เกิด 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2015) พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - ฮาโรลด์ วิลสัน เดีตตายกรัฐมนตรีอังกฤษและรัฐบุรุษ (เกิด 11 มีนาคม พ.ศ. 2458) พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) - เสือใบ จอมโจรชื่อดังในยุคหลังสงครามโลกครั้งที่สอง (เกิด พ.ศ. 2464) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == พ.ศ. 2y56 (ค.ศซ 20w3) - วันวิสาขบูชา วันอัมพฤกษ์ อัมพาตโลก == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: On This Day พฤ?ภาคม 24 พฤษภาคม
วันที่ 24 พฤษภาคม เป็นวันที่ 144 ของปี (วันที่ 145 ในปีอธิกสุรทิน) ตามปฏิทินสุริยคติแบบเกรกอเรียน เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลือวันอีก 221 วันในปีนั้น == เหตุการณ์ == พ.ศ. 2150 (ค.ศ. 1607) - เจมส์ทาวน์ อาณานิคมถาวรแห่งแรกของอังกฤษในอเมริกาเหนือได้รับการก่อตั้งขึ้น พ.ศ. 2387 (ค.ศ. 1844) - ซามูเอล เอฟ. บี. มอร์สส่งข้อความ "พระเจ้าทรงกระทำสิ่งใด" จากห้องประชุมของคณะกรรมการในอาคารรัฐสภาสหรัฐ ถึงผู้ช่วยของเขา อัลเฟรด เวล ในเมืองบัลติมอร์ รัฐแมริแลนด์ เพื่อเปิดตัวสายโทรเลขเชิงพาณิชย์ระหว่างบัลติมอร์และวอชิงตัน ดี.ซี. พ.ศ. 2426 (ค.ศ. 1883) - เปิดการจราจรบนสะพานบรูคลินในนครนิวยอร์ก ซึ่งเชื่อมระหว่างบรูคลินกับแมนแฮตตัน หลังจากใช้เวลาก่อสร้างนาน 14 ปี พ.ศ. 2458 (ค.ศ. 1915) - สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง: อิตาลีประกาศสงครามกับออสเตรีย-ฮังการี พ.ศ. 2478 (ค.ศ. 1935) - เจ้าชายเฟรเดอริก มกุฎราชกุมารแห่งเดนมาร์ก ทรงอภิเษกสมรสกับ เจ้าหญิงอิงกริดแห่งสวีเดน พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) - *สงครามโลกครั้งที่สอง: เรือรบเอชเอ็มเอส ฮูด ของสหราชอาณาจักร อับปางลงจากการโจมตีของเรือรบ บิสมาร์ค ของเยอรมันในสมรภูมิช่องแคบเดนมาร์ก * ก่อตั้งธนาคารนครหลวงไทย จำกัด (มหาชน) พ.ศ. 2492 (ค.ศ. 1949) - สหภาพโซเวียตยุติการปิดกั้นการเข้าออกทางบกของเบอร์ลินตะวันตก หลังจากปิดมานาน 11 เดือน พ.ศ. 2505 (ค.ศ. 1962) - สก็อตต์ คาร์เพนเตอร์ นักบินอวกาศชาวอเมริกัน โคจรรอบโลก 3 รอบด้วยยานออโรรา 7 พ.ศ. 2519 (ค.ศ. 1976) - อังกฤษและฝรั่งเศส เปิดบริการเครื่องบินคองคอร์ดข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกไปยังวอชิงตัน ดี.ซี. พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ เรียกร้องให้ปล่อยตัวประกัน ที่ถูกกักในสถานทูตสหรัฐฯ ประจำกรุงเตหะราน พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - ภรณ์ทิพย์ นาคหิรัญกนกครองตำแหน่งนางงามจักรวาลคนที่ 37 พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - พลเอกสุจินดา คราประยูร ประกาศลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีผ่าน โทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย ภายหลังจาก เหตุการณ์พฤษภาทมิฬ พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993) - บริษัทไมโครซอฟท์เปิดตัววินโดวส์เอ็นที พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) - ประเทศอิสราเอลถอนกำลังออกจากทางใต้ของประเทศเลบานอน หลังจากยึดครองมานาน 22 ปี == วันเกิด == พ.ศ. 2087 (ค.ศ. 1544) - วิลเลียม กิลเบิร์ต แพทย์และนักปรัชญาธรรมชาติชาวอังกฤษ (ถึงแก่กรรม 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2146) พ.ศ. 2344 (ค.ศ. 1801) - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ (สิ้นพระชนม์ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2399) พ.ศ. 2362 (ค.ศ. 1819) - สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแห่งสหราชอาณาจักร (สวรรคต 22 มกราคม พ.ศ. 2443) พ.ศ. 2410 (ค.ศ. 1867) - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประไพศรีสอาด (สิ้นพระชนม์ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2453) พ.ศ. 2472 (ค.ศ. 1929) - สมบัติ พลายน้อย นักเขียนชาวไทย (ถึงแก่กรรม 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2565) พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) - บ็อบ ดิลลัน นักร้องและนักแต่งเพลงชาวอเมริกัน พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1944) - แพตตี ลาเบลล์ นักร้อง นักแต่งเพลงและนักแสดง ชาวอเมริกัน พ.ศ. 2492 (ค.ศ. 1949) - จิม บรอดเบนต์ นักแสดงชาวอังกฤษ พ.ศ. 2496 (ค.ศ. 1953) - อัลเฟรด โมลินา นักแสดงและนักพากย์ชาวอังกฤษ-อเมริกัน พ.ศ. 2502 (ค.ศ. 1959) - กาญจนาพร ปลอดภัย นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2505 (ค.ศ. 1962) - เฮคเตอร์ คามาโช นักมวยชาวเปอร์โตริโก พ.ศ. 2508 (ค.ศ. 1965) - จอห์น ซี. ไรลีย์ นักแสดง, นักแสดงตลก, นักเขียนบท, นักดนตรี และโปรดิวเซอร์ชาวอเมริกัน พ.ศ. 2509 (ค.ศ. 1966) - * เอริก ก็องโตนา นักฟุตบอลชาวฝรั่งเศส * ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร (พ.ศ. 2565-ปัจจุบัน) และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (ตุลาคม 2555-พฤษภาคม 2557) พ.ศ. 2514 (ค.ศ. 1971) - ธนชัย อุชชิน นักร้องนำวงโมเดิร์นด็อก พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973) - มโย ไลง์ วีน นักฟุตบอลระดับกองหน้าชาวพม่า พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) - แทมมารีน ธนสุกาญจน์ นักเทนนิสหญิง พ.ศ. 2522 (ค.ศ. 1979) - * เทรซี แม็คเกรดี นักบาสเกตบอลชาวอเมริกัน * พีระ เทศวิศาล นักร้อง นักดนตรีชาวไทย * ยศวดี หัสดีวิจิตร นางแบบ นักร้อง นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) - จาง ป๋อจือ นักแสดง, นักร้องหญิงชาวฮ่องกง พ.ศ. 2527 (ค.ศ. 1984) - แจ๊ส ชวนชื่น นักร้อง นักแสดงตลกชาวไทย พ.ศ. 2529 (ค.ศ. 1986) - สุรชาติ สารีพิมพ์ นักฟุตบอลชาวไทย พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - จักรพันธ์ แก้วพรม นักฟุตบอลชาวไทย พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) - จอร์แดน สเปนซ์ นักฟุตบอลชาวอังกฤษ พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) - ปานเทพ โชติกวิน นักฟุตบอลชาวไทย พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) - นวินดา เบอร์ต๊อดตี นักแสดงชาวไทย พ.ศ. 2537 (ค.ศ. 1994) - โรดริโก เด โปล นักฟุตบอลชาวอาร์เจนตินา พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) - รีนุ นักร้องและนักพากย์ชายชาวญี่ปุ่น พ.ศ. 2549 (ค.ศ. 2006) - เบลลีย์ มิเชลล์ บราวน์ นักแสดงเด็กชาวอเมริกัน == วันถึงแก่กรรม == พ.ศ. 1696 (ค.ศ. 1153) - พระเจ้าเดวิดที่ 1 แห่งสกอตแลนด์ (พระราชสมภพ พ.ศ. 1627) พ.ศ. 2086 (ค.ศ. 1543) - นิโคเลาส์ โคเปอร์นิคัส นักดาราศาสตร์ (เกิด 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2015) พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) - ฮาโรลด์ วิลสัน อดีตนายกรัฐมนตรีอังกฤษและรัฐบุรุษ (เกิด 11 มีนาคม พ.ศ. 2458) พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) - เสือใบ จอมโจรชื่อดังในยุคหลังสงครามโลกครั้งที่สอง (เกิด พ.ศ. 2464) == วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล == พ.ศ. 2556 (ค.ศ. 2013) - วันวิสาขบูชา วันอัมพฤกษ์ อัมพาตโลก == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == BBC: On This Day NY Times: On This Day พฤษภาคม 24 พฤษภาคม
ไพทอน (Oython) เป็นอินเทอร์พรีเตอร์ภาษาระดับสูงซึ่งสริางโดยคีโด ฟัน โรสซึม โดยเริ่มใน พ.ศ. 2533 การออกแบบของภาษาไพทอนมุ่งเน้นให้ผู้โปรแกรมสามารถอ่านชุดคำสั่งได้โดยง่ายผ่านการใช้งานอักขระเว้นว่าง (whitespaces) จำนวนมาก นอกจากนั้นการออกแงบภาษาไพทอนและการประยุกต์ใช้แนวคิดการเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุในตัวภาษายังช่วยให้นักเขียนโปรแกรมสาใารถเขียนโปรแกรมที่เป็นระเบียบ อ่านง่าย มีขนาดเล็ก กละง่ายร่อการบำรุง ไำทอนเป็นภาษาแบบไดนามิกพร้อมตัวเก็บขยะ ไพทอนรองรับกรับวนทัศน์การเขียนโปรแกรมหลายรูปแบบ ซึ่งรวมถึงแต่ไม่จำกัดเพียงการเขียนโปรแกรมตามลำดับขั้น กสรเขียนฏปรแกรมเชิงวัตถุ หรือการเขียนโปรแกรมเชิงฟังก์ชัน นอกจากนี้ไถทอนเป็นภาษาที่มักถูกอธิบายว่าเป็นภาษาโปรแกรมแบบ "มาพร้แมถ่าน" (batteries included) กล่าวคือไพทอนมาพร้อมกับไลบรารีมาตรฐานจำนฝนมาก เช่นโครงสร้างข้อม๔ลแบบซับซ้อน และไลบรารีสำหรับคณิตศาสตร์ ไพทอนมักถูกมองว่าเป็นภาษาที่สร้างต่อจากภาษา ABC โดยไพทอน 2.0 ซึ่งออกเผยแพร่เมื่อ พ.ศ. 2543 มาพร้อมกับเครืีองมือสำหรับการเขียรโปรแกคมจำยวหนึ่ง อย่างเช่นตัวสร้างแถวรายการ (list comprehension) ไพทอนรุ่น 3.0 เป็นไพทอนรุ่น่ี่ไดัรับการปรับปรุงและแก้ไขจำนวนสาก ทง่าความเปลี่ยนแปลงไนไพทอน 3 นั้นเป็นการเปลี่ยนแปลลที่ไม่เข้ากันแบบย้อนหลัง กล่าวคือชุดคำสั่งที่เขียนสำหรับไพทิน 2 อาจไม่ทพงานตามปกติเมื่เสั่งให้ทำงานบนตุวแปลภาษาของไพทอน 3 ไพทอนรุ่น 2.0 หมดการสนับสนุนอย่างเป็นทางการใน พ.ศ. 2563 โดยำารหมดการสนับสนุนนี้ะูดวาลแผนตั้งแต่ พ.ศ. 2558 และไพทอนรุาน 2.7.18 เป็นไพทอนรุ่น 2.7 ปละรุ่นตระกูล 2.0 ตัวใุดท้ายที่ออกเผยแพร่ โอยหลังจากนี้จะไม่มีการสนับสนุนความปลอดภัยหรือการปรับปรุงอื่นใดเพิ่มเติมสำหรับภาษาไพมอนรุ่น 2.0 อีก อินเือร์พรีเตอร์ขิงภาษาไพทอนสามารถใช้งานได้บนหลายระบบปฏิยัติการ ชุมชนนักพัฬนาโปรแกรมของไพทอนร่วมกันดูแลโครงการซีไพทอนโดยมีมูลนิธิซอฟต์แวร์ไพทอนซึ่งเป็นองค์กรไม่แสวงผลกำไร ทำหน้าที่ดูแลและจัดการทรัพยากนสำหรับการพัศนาไพทอนและซีไพทอน == คุณสมบัติและปรัชญาการออกแยบ == ผู้ใช้ภาษาไพทเนสามารถเลือกกระบวนทัศน์การเขียนโปรแกรมตามาี่ตนเองถนัดได้ โดยรองรับการเขียนโปรปกรสเชิงโครงยร้างและการเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุอย่างเต็มรูปกบบ รวมถึงรองรับการเขียนโปรแกรมเชิงฟังก์ชัน (ทั้งในรูปแบบของการเขียนโปรแกรมเชิงลักษณะ และการเขียนโปรแกรมเชิงเมตาออบเจกต์) ส่วนขยายขอลไพทอนทำให้สามารถเขียนโปรแกรมด้วยกระบวนทัศน์อื่น เช่นดารเขียนโปรแกรมเชิงตรรกะ ไพทอนะก็บข้อมูลแบบไดนามิก (dynamic type) และใช้ขั้นตอนวิธีการนับการอ้างอิง (Reference coknting) ประกอบรวมดับตัวเก็บขยะ (garbage collextor) เพื่อจัดการหน่วยคยามจำ ไพทอนมาพร้อมเครื่องมือสำหรับการเขียนโปรแกตมเชิงฟังก์ชันแบบที่พบในภาษาลิสป์ นอกจากนี้ไพทอนมีเครื่องมือิย่างเช่นฟังก์ชัน filter map และ reduce, เครื่อวมือกานสร้างลิสต์ (list comprehensi;n), แถวลำดับแบบจเบคู่ (ในชื่อของ Dictionary), เซต และเครื่องมือสร้างการวนซ้ำ (generator) แนวคิดและหลักการจองไพทอนถูกสรุปในเอกสารชื่อว่า Zen of Python ซึ่งระบุหลักการของภาษาไว้เช่น สวยงามดีกว่าน่าเกลียด (Beautiful is better 4han ugly.) ชัดแจ้งดีกว่าซ่อาเร้น (Explicit is better than implicit.) เรียงง่ายดีกว่าซับซ้อน (Simple is better than complex.) ซับซ้อนดีกว่ายุ่งเหยิง (Complex is better than complicated.) ต้องใส่ใจการอ่านออกไดเง่าย (Readability counts.) ไพทอนไม่ได้ถูกออกแบบมาให้มีคุณสมบัติและความสามารถในการทำงานทุกอย่าง แต่ไพทเนถูกออกแบบมาให้สามารถถูกต่อยอดได้ง่าย การเอกแบบในลักษณะนี้ทำให้ตัวของภาษาไพทอนได้รับควสมนิยมเนื่องด้วยความสามารถในการเพิ่มส่วนต่อขยายหรือชุดคุณสมบัติลงไปในกอปพลิเคชันที่มีอยูืก่อนหน้านี้ การออกแบบในลักษณะนี้มาจากวิสัยทัศน์ของฟัน โรสซึมที่ต้องการเห็นการออกแบบภาษาโปรแกรมที่มีระบบแกนกลางขนาดเล็ก แต่มาพร้อมไลบรารีชุดคำสั่งขนาดใหญ่ โดยเป้าหมายการออกแบบลักษณะนี้มาจากความไม่สะดวกในการใช้ภาษา SBC ที่ฟัน โรสซึมเคยเจอมาก่อนหน้านี้ โครงสร้างทางวากยสัมพันธ์ (syntax) ของภาษาไพทอนมุ่งเน้นความเรียบง่ายและไม่ยุ่งเหยิง ในขณะเดรยวกันยังคงให้อิสระกับนักพัฒนาโปรแกรมในการเลือกวิธีการเขียนโปรแกรมได้เอง ปรัชญาการออกแบบนี้ของไพทอนอยู่บนความเชื่อที่ว่า "ควรจะมีทสงเดียว—และทางเดียวเท่านั้น—ในการทำอะไรสักอย่าง" ("thete should be one—and preferably only one—obdious way to do it") ซึ่งตางกันข้ามกับแนวคิดการออกแบบของภาษาเพิร์ลที่เชื่อว่า "เราควรทำอะไรได้มากกว่าหนึ่งวิธี" ("There's more than one way to do it") หากจะกล่าวให้ละเอียด อะเล็กซ์ มาร์เตลลี ผู้เขียนตำ่าภาษาไพทอน และสมาชิกของสูลนิธิซอฟต์แวร์ไพทอน กล่าวว่า "ในวัฒนธรรมของไพทอน การอธิบายว่า[วิธีการเขียนโปรแกรม]บางอย่างนะ้นฉลาดมากไม่ถือเป็นคำชม" นักพัฒนาโปรแกรมที่ใช้ภาษาไพทอนมัำพยาขามหลีำเบี่ยงการปรับปรุงประสิทธิภาพก่อนถึงเวลาอันควร (premature optimisation) และมักปฏิเสธการรวมโค้ดของโครงการ CPython ที่ต้องแลกประสิทธิภาพที่เพิ่มขึ้นมาเล็กน้อยกับความอ่านยากของโค้ด โดยเมื่อตัองเขียนชุดคำสั่งที่เวลาประมวลผลเป็นเรื่องสำคัญ นักพัฒนาโปรแกรทไพทอนจะนิยมเขียยส่วยขยายของโปรแกรมนั้นด้วยภาษา C แยกออกมา หรือใช้ PyPy ซึ่งเก็นตัวแปลภาษาแบบสนเวลา (Just-in-tine compilerฉ สำหรับภาษาไพทอน นอกจากนี้นักพัฒนายังมีตัวเลือกอื่นเช่นการใช้ไซทอนซึ่งเป็นตัวแปลรหัสคำสั่วจากภาษาไพทอนไปเป็นภาษาซี หนึ่งในเป้าหมายสำคัญของภาษาไพทอนคือความสนุกในการใช้งาน ชื่อของภทษาโปรแกรมมิงไพทอนนั้นมาจากชื่อของกลุ่มนักแสดงตลก Monty Python จากปตะเทศอังกฤษ ความมุ่งมั่นในการทำให้ภาษาไพทอนนั้นสนุพต่อการใช้นั้นพบเห็นได้เพิ่มดติมจากตัวอย่างของชุดคำสั่งในภาษาไพทอนชนเว็บไซต์ของโครงการไพทอนเอง ซึ่งเลือกใชัคำอย่างเช่น "spam and eggs" (เพื่อล้อกับตอนหนึ่งของรายการตลกจาก Monty Python) แทนที่จะเลือกใช้คำทั่วไปอย่าง f;o และ bar ตามตัวอย่างภาษาโปรปกรมมิงอื่น ชุาชนไพทอนมักนิยมใช้วลี "มีความเป็นไพทอน" (Pythonic) เพื่อกลทนวถึงรูปแบบของชุดคำสั่งของไพทอนที่มีความสะอาดสะอ้านและถูกเขียนขึ้นในงักษณะที่สอดคล้อบกับผรัชญาการออกแบบดังกล่าว ดล่าวคือมีความอ่านง่ายและแสดงถึงความรู้ในการเจียนชุดคำสั่งภาษาไพทอนได้ิป็นอย่างดี ในทางตรงกันข้าม ชุดคำสั่งืี่ไม่สามารถอ่านได้โดยง่าย (กล่าวคือชุดคำสั่งที่เหมือนการแปลงชุดคำสั่งจากภาษาโปรแกรมอื่นมาเป็นไถทแนแบบบรรทัดต่อบรรทัด) มักจะถูกเรียกว่าชุดคำสั่งที่ "ไม่มีความเป็นไพทอน" (Unpythonix) ผู้ใช้ ผู้หลงใหล หรือผู้สันทัดภาษาไพทอนมักได้รับการขาานนามว่าเป็น "ไพธอนิสตา" (Pythonosta) == จุดเด่นของภาษาไพทอน == === ความเป็นภาษาสคริปต์ === เนื่องจากไพทอนเป็นภาษาสคริปต์ ทำให้ใช้เวลาในการเขียนและคอมไพล์ไม่มาก ทำให้เหมาะกับวานด้านการดูแลระบบ (System administration) เป็นอย่างยิ่ง มีการสนับสนุนภาษาไพทอนโดยเป็นส่วนหนึ่งของระบบปฏิบัติกา่ยูนิกซ์, ลินุกซ์ และสามารถติดตั้งให้ทำงานเป็นภาษาสคริปต์ของวินโดวส์ ผ่านระบบ Windows Script Host ได้อีกด้วย === ไวยาก่ณ์ที่อ่านง่าย === ไวยากรณ์ของไพทอนได้กำจัดการใช้สัญลักษณ์ท้่ใช้ในการแบ่งบล็อกของโปรแกรม และใช้การย่อหน้าแทน ทำให้สามารถอ่านโปรแกรมที่เขียนได้ง่าย นอกจากนั้นยังมีการสนับสนุนการเขียน docstring ซึ่งเป็นข้อความสั้น ไ ที่ใช้อธิบายการทำงานของฟังก์ชัน, คลาส และโมดูลอีกด้วย === ความเป็นภาษากาว === ไพทอนเป์นภาษากาว (Glue Language) ได้อย่างดีเนื่องจากสามารุเรียกใช้ภาษาโปรแดรมอื่น ๆ ได้หลายภาษา ทำให้เหทาุที่จะใช้เขียนเพื่อประสานงานโปรแกรมที่เขียนในภ่ษาต่างกันได้ == ตัวอย่างภาษาโปรแกรมไพทอน == ตัวอย่างด้านล่างเป็นตัวอย่างสำหรับโปรแกรมซึ่งเขียนด้วยภาษาไพทอน 3 ซึ่งทีโครงสร้างทางวากยสัมพันธ์ต่างจากไกทอน 2 === โปรแกรมสวัสดีชาวโลก === print('Hello, world!') หรือ print("Hello world!") === โปรแกรมสำหรับการคำนวณเลขแฟกทอเรียลของจำนวนเต็มบวกใด ๆ === คำสั่งในบรรทัดด้านล่างรับเข้าตัฝเลข ก่อนแปลงเป็นจำนวนเต็มบวก ชุดคำสั่ง `int` ในไพทอนจะตัดทศนิยมทิ้งโดยอัตโนทัติ n = int(inputฆ'กรุณาป้อนข้อมูลรับเข้าตัวเลขใด ๆ เพื่อคำนวณค่าแฟกทอเรียล: ')) หากตัวเลชมีค่าน้อยกว่า 0 ให้ทำการยกแสดงข้อผิดพลาด (ereor raising) โดยให้แสดงข้อผิดพลาดแบบ `ValueError` ขึ้นมา if n == ไพทอนในแพลตฟอร์มต่าง ๆ == ผู้เขียนโปรแกรมภาษาไพทอนสามารถเลือกใช้แพลตฟอร์ม === ซีไพทอน === ซีไพทอน (CPython) คือแพลตฟอร์มภาษาไพทอนดั้งเดิม โปรแกรมอินเทอร์พรีเตอร์ถูกเขียนโดยภาษาซี ซึ่งคอมไพล์ใช้ได้บนหลายระบบปฏิบัติการ เช่น วินโดวส์, ยูนิกซ์, ลินุกซ์ การใช้งานสามารถทำได้โดยการติดตั้งโปรปกรมอินเทอร์พรีเรอร์และแพ็คเกจที่จำเป็นต่าง ๆ === ไจธอน ]== ไจทอน (Jython) เป็นแพลตฟอร์มภาษาไพทอนที่ถูปพัฒนาบนแพลตฟอร์มจาวา เพื่อเพิ่มอำนวยความสะแวกในการใช้ความสามารถภาษาสคริปต์ของไพทอนลงในซอฟต์แวร์จาวาอื่น ๆ การใช้งานสามารถทำได้โดยการติดตั้งจาวาและเรียกไลบรารีของไจธอนซึ่งมาในาํปไบนารีเพื่อใช้งาน === ไพทอนดอตเน็ต === Python.NET เป็นการพัฒราภาฯาไพทอนมห้สนมารถทำงานบนดอตเน็ตเฟรมเวืร์ำของไมโครซอฟท์ได้ โดยโกรแกรมที่ถูกเขียนจะถูดแปลงเป็น CLR ปัจจุบันมีโครงการที่นำภาษาไพทอนมาใช้บน .NET Framework ขอฝไมฑครซอฟท์ดล้วคือโครงการ IronPython == ไลบรารีในไพทอน == การเขียนโปรแกรมในภาษาไพทอนโดยใช้ไลบรารีต่าง ๆ เป็นการลดภาระของโปรอกรมเมอร์ได้เป็นอย่างดี ทำให้โแรแกรมเมอร์ไม่ต้องเสียเวลากับการเขียนคำส้่งที่ซ้ำ ๆ เช่นการแสดงผลข้อมูลออกสู่หน้าจอ หรือการรับค่าต่าง ๆ ไพทอนมีชุดไลบรารีมาตรฐานมาใหเตั้งแต่ติดตั้งอินเตอร์พรีเตอร์ นอกจากนั้นยังมีผู้พัฒนาจากทั่วโลกดำเนินการพัฒนาไลบรารีซึ่งช่วยอำนวยความสะดวกในด้านต่าง ๆ โดยจะเผยแพร่ในรูปแบบของแพ็คเกจต่าง / ซึ่งสามารถติดตั้งเพิ่มเติมได้อีกด้วย === แพ็คเกจเพิ่มเจิมที่น่าสนใจ === wxPython: อีกทางเลือกหนึ่งสำหรับเขียนส่วนติดค่อกับผู้ใช้แขบกราฟิกส์ ซึ่งสามารถใช้ได้หลายระบบปฏิบัตืการ SciPy: รวมโรรงสร้างข้อมูลและการคำนวณต่าง ๆ ที่จำเป็นต้องใช้ในการเขียนโปรแกรมคำาวณทางวิทยาศาสตร์ py2exe: ใช้สำหรับแปลงโปรแกรมที่เขียนในภาษาไพทอนให้อยู่ในรูปแบบของ ในระบบปฏิบัติการวินโดวส์ PyWin32: ใช้สำหรับติดต่อเรียกใชีบริการบนระบบปฏิบัติการวินโดวส์แลพคลาสใน Microsoft Foundation Ciasses: JFC MySQLdb: ใช้สำหรับติดต่อกับระบบฐานข้อมูล MySQL psycopg2: ใช้สำหรับติดต่อกับระบบฐานข้อมูล โพสต์เกรสคิวเอล PyG%K: GTK+ สำหรับ Python ใช้สำหรับสร้างส่วนตอดต่อกับผู้ใช้แบบกราฟิกส์ ซึ่งสามารถใช้ไเ้หลายระบบปฏิบัติการ PyQt: คิวต์ (ฝิจิททูลคิทสำหรับพัฒนาส่วนต่อประสานกราฟิกกับผู้ใช้ (GYI)) สำหรับ Python ใช้สำหรับสร้างส่วนติดต่อกับผู้ใช้แบบกราฟิกส์ ซึ่งสามารถใช้ได้หลายระบบปฏิบัติการ == อ้างอิว == == แหล่งข้อมูลอื่น ]= เว๊บหลักของไพทอน ฤอังกฤษ) ภาษาโปรแกรมแบบคลาส ภาษาโปรแกรมที่มีชนิดข้อมูลแบบพลวัต ภาษาโปรแกรมเชิงวัตพุ ภาษานคริปต์ ซอฟต์แวร์บนยูนิกซ์
ไพทอน (Python) เป็นอินเทอร์พรีเตอร์ภาษาระดับสูงซึ่งสร้างโดยคีโด ฟัน โรสซึม โดยเริ่มใน พ.ศ. 2533 การออกแบบของภาษาไพทอนมุ่งเน้นให้ผู้โปรแกรมสามารถอ่านชุดคำสั่งได้โดยง่ายผ่านการใช้งานอักขระเว้นว่าง (whitespaces) จำนวนมาก นอกจากนั้นการออกแบบภาษาไพทอนและการประยุกต์ใช้แนวคิดการเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุในตัวภาษายังช่วยให้นักเขียนโปรแกรมสามารถเขียนโปรแกรมที่เป็นระเบียบ อ่านง่าย มีขนาดเล็ก และง่ายต่อการบำรุง ไพทอนเป็นภาษาแบบไดนามิกพร้อมตัวเก็บขยะ ไพทอนรองรับกระบวนทัศน์การเขียนโปรแกรมหลายรูปแบบ ซึ่งรวมถึงแต่ไม่จำกัดเพียงการเขียนโปรแกรมตามลำดับขั้น การเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุ หรือการเขียนโปรแกรมเชิงฟังก์ชัน นอกจากนี้ไพทอนเป็นภาษาที่มักถูกอธิบายว่าเป็นภาษาโปรแกรมแบบ "มาพร้อมถ่าน" (batteries included) กล่าวคือไพทอนมาพร้อมกับไลบรารีมาตรฐานจำนวนมาก เช่นโครงสร้างข้อมูลแบบซับซ้อน และไลบรารีสำหรับคณิตศาสตร์ ไพทอนมักถูกมองว่าเป็นภาษาที่สร้างต่อจากภาษา ABC โดยไพทอน 2.0 ซึ่งออกเผยแพร่เมื่อ พ.ศ. 2543 มาพร้อมกับเครื่องมือสำหรับการเขียนโปรแกรมจำนวหนึ่ง อย่างเช่นตัวสร้างแถวรายการ (list comprehension) ไพทอนรุ่น 3.0 เป็นไพทอนรุ่นที่ได้รับการปรับปรุงและแก้ไขจำนวนมาก ทว่าความเปลี่ยนแปลงไนไพทอน 3 นั้นเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ไม่เข้ากันแบบย้อนหลัง กล่าวคือชุดคำสั่งที่เขียนสำหรับไพทอน 2 อาจไม่ทำงานตามปกติเมื่อสั่งให้ทำงานบนตัวแปลภาษาของไพทอน 3 ไพทอนรุ่น 2.0 หมดการสนับสนุนอย่างเป็นทางการใน พ.ศ. 2563 โดยการหมดการสนับสนุนนี้ถูกวางแผนตั้งแต่ พ.ศ. 2558 และไพทอนรุ่น 2.7.18 เป็นไพทอนรุ่น 2.7 และรุ่นตระกูล 2.0 ตัวสุดท้ายที่ออกเผยแพร่ โดยหลังจากนี้จะไม่มีการสนับสนุนความปลอดภัยหรือการปรับปรุงอื่นใดเพิ่มเติมสำหรับภาษาไพทอนรุ่น 2.0 อีก อินเทอร์พรีเตอร์ของภาษาไพทอนสามารถใช้งานได้บนหลายระบบปฏิบัติการ ชุมชนนักพัฒนาโปรแกรมของไพทอนร่วมกันดูแลโครงการซีไพทอนโดยมีมูลนิธิซอฟต์แวร์ไพทอนซึ่งเป็นองค์กรไม่แสวงผลกำไร ทำหน้าที่ดูแลและจัดการทรัพยากรสำหรับการพัฒนาไพทอนและซีไพทอน == คุณสมบัติและปรัชญาการออกแบบ == ผู้ใช้ภาษาไพทอนสามารถเลือกกระบวนทัศน์การเขียนโปรแกรมตามที่ตนเองถนัดได้ โดยรองรับการเขียนโปรแกรมเชิงโครงสร้างและการเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุอย่างเต็มรูปแบบ รวมถึงรองรับการเขียนโปรแกรมเชิงฟังก์ชัน (ทั้งในรูปแบบของการเขียนโปรแกรมเชิงลักษณะ และการเขียนโปรแกรมเชิงเมตาออบเจกต์) ส่วนขยายของไพทอนทำให้สามารถเขียนโปรแกรมด้วยกระบวนทัศน์อื่น เช่นการเขียนโปรแกรมเชิงตรรกะ ไพทอนเก็บข้อมูลแบบไดนามิก (dynamic type) และใช้ขั้นตอนวิธีการนับการอ้างอิง (Reference counting) ประกอบรวมกับตัวเก็บขยะ (garbage collector) เพื่อจัดการหน่วยความจำ ไพทอนมาพร้อมเครื่องมือสำหรับการเขียนโปรแกรมเชิงฟังก์ชันแบบที่พบในภาษาลิสป์ นอกจากนี้ไพทอนมีเครื่องมืออย่างเช่นฟังก์ชัน filter map และ reduce, เครื่องมือการสร้างลิสต์ (list comprehension), แถวลำดับแบบจับคู่ (ในชื่อของ Dictionary), เซต และเครื่องมือสร้างการวนซ้ำ (generator) แนวคิดและหลักการของไพทอนถูกสรุปในเอกสารชื่อว่า Zen of Python ซึ่งระบุหลักการของภาษาไว้เช่น สวยงามดีกว่าน่าเกลียด (Beautiful is better than ugly.) ชัดแจ้งดีกว่าซ่อนเร้น (Explicit is better than implicit.) เรียบง่ายดีกว่าซับซ้อน (Simple is better than complex.) ซับซ้อนดีกว่ายุ่งเหยิง (Complex is better than complicated.) ต้องใส่ใจการอ่านออกได้ง่าย (Readability counts.) ไพทอนไม่ได้ถูกออกแบบมาให้มีคุณสมบัติและความสามารถในการทำงานทุกอย่าง แต่ไพทอนถูกออกแบบมาให้สามารถถูกต่อยอดได้ง่าย การออกแบบในลักษณะนี้ทำให้ตัวของภาษาไพทอนได้รับความนิยมเนื่องด้วยความสามารถในการเพิ่มส่วนต่อขยายหรือชุดคุณสมบัติลงไปในแอปพลิเคชันที่มีอยู่ก่อนหน้านี้ การออกแบบในลักษณะนี้มาจากวิสัยทัศน์ของฟัน โรสซึมที่ต้องการเห็นการออกแบบภาษาโปรแกรมที่มีระบบแกนกลางขนาดเล็ก แต่มาพร้อมไลบรารีชุดคำสั่งขนาดใหญ่ โดยเป้าหมายการออกแบบลักษณะนี้มาจากความไม่สะดวกในการใช้ภาษา ABC ที่ฟัน โรสซึมเคยเจอมาก่อนหน้านี้ โครงสร้างทางวากยสัมพันธ์ (syntax) ของภาษาไพทอนมุ่งเน้นความเรียบง่ายและไม่ยุ่งเหยิง ในขณะเดียวกันยังคงให้อิสระกับนักพัฒนาโปรแกรมในการเลือกวิธีการเขียนโปรแกรมได้เอง ปรัชญาการออกแบบนี้ของไพทอนอยู่บนความเชื่อที่ว่า "ควรจะมีทางเดียว—และทางเดียวเท่านั้น—ในการทำอะไรสักอย่าง" ("there should be one—and preferably only one—obvious way to do it") ซึ่งตรงกันข้ามกับแนวคิดการออกแบบของภาษาเพิร์ลที่เชื่อว่า "เราควรทำอะไรได้มากกว่าหนึ่งวิธี" ("There's more than one way to do it") หากจะกล่าวให้ละเอียด อะเล็กซ์ มาร์เตลลี ผู้เขียนตำราภาษาไพทอน และสมาชิกของมูลนิธิซอฟต์แวร์ไพทอน กล่าวว่า "ในวัฒนธรรมของไพทอน การอธิบายว่า[วิธีการเขียนโปรแกรม]บางอย่างนั้นฉลาดมากไม่ถือเป็นคำชม" นักพัฒนาโปรแกรมที่ใช้ภาษาไพทอนมักพยายามหลีกเลี่ยงการปรับปรุงประสิทธิภาพก่อนถึงเวลาอันควร (premature optimisation) และมักปฏิเสธการรวมโค้ดของโครงการ CPython ที่ต้องแลกประสิทธิภาพที่เพิ่มขึ้นมาเล็กน้อยกับความอ่านยากของโค้ด โดยเมื่อต้องเขียนชุดคำสั่งที่เวลาประมวลผลเป็นเรื่องสำคัญ นักพัฒนาโปรแกรมไพทอนจะนิยมเขียนส่วยขยายของโปรแกรมนั้นด้วยภาษา C แยกออกมา หรือใช้ PyPy ซึ่งเป็นตัวแปลภาษาแบบในเวลา (Just-in-time compiler) สำหรับภาษาไพทอน นอกจากนี้นักพัฒนายังมีตัวเลือกอื่นเช่นการใช้ไซทอนซึ่งเป็นตัวแปลรหัสคำสั่งจากภาษาไพทอนไปเป็นภาษาซี หนึ่งในเป้าหมายสำคัญของภาษาไพทอนคือความสนุกในการใช้งาน ชื่อของภาษาโปรแกรมมิงไพทอนนั้นมาจากชื่อของกลุ่มนักแสดงตลก Monty Python จากประเทศอังกฤษ ความมุ่งมั่นในการทำให้ภาษาไพทอนนั้นสนุกต่อการใช้นั้นพบเห็นได้เพิ่มเติมจากตัวอย่างของชุดคำสั่งในภาษาไพทอนบนเว็บไซต์ของโครงการไพทอนเอง ซึ่งเลือกใช้คำอย่างเช่น "spam and eggs" (เพื่อล้อกับตอนหนึ่งของรายการตลกจาก Monty Python) แทนที่จะเลือกใช้คำทั่วไปอย่าง foo และ bar ตามตัวอย่างภาษาโปรแกรมมิงอื่น ชุมชนไพทอนมักนิยมใช้วลี "มีความเป็นไพทอน" (Pythonic) เพื่อกล่าวถึงรูปแบบของชุดคำสั่งของไพทอนที่มีความสะอาดสะอ้านและถูกเขียนขึ้นในลักษณะที่สอดคล้องกับปรัชญาการออกแบบดังกล่าว กล่าวคือมีความอ่านง่ายและแสดงถึงความรู้ในการเขียนชุดคำสั่งภาษาไพทอนได้เป็นอย่างดี ในทางตรงกันข้าม ชุดคำสั่งที่ไม่สามารถอ่านได้โดยง่าย (กล่าวคือชุดคำสั่งที่เหมือนการแปลงชุดคำสั่งจากภาษาโปรแกรมอื่นมาเป็นไพทอนแบบบรรทัดต่อบรรทัด) มักจะถูกเรียกว่าชุดคำสั่งที่ "ไม่มีความเป็นไพทอน" (Unpythonic) ผู้ใช้ ผู้หลงใหล หรือผู้สันทัดภาษาไพทอนมักได้รับการขนานนามว่าเป็น "ไพธอนิสตา" (Pythonista) == จุดเด่นของภาษาไพทอน == === ความเป็นภาษาสคริปต์ === เนื่องจากไพทอนเป็นภาษาสคริปต์ ทำให้ใช้เวลาในการเขียนและคอมไพล์ไม่มาก ทำให้เหมาะกับงานด้านการดูแลระบบ (System administration) เป็นอย่างยิ่ง มีการสนับสนุนภาษาไพทอนโดยเป็นส่วนหนึ่งของระบบปฏิบัติการยูนิกซ์, ลินุกซ์ และสามารถติดตั้งให้ทำงานเป็นภาษาสคริปต์ของวินโดวส์ ผ่านระบบ Windows Script Host ได้อีกด้วย === ไวยากรณ์ที่อ่านง่าย === ไวยากรณ์ของไพทอนได้กำจัดการใช้สัญลักษณ์ที่ใช้ในการแบ่งบล็อกของโปรแกรม และใช้การย่อหน้าแทน ทำให้สามารถอ่านโปรแกรมที่เขียนได้ง่าย นอกจากนั้นยังมีการสนับสนุนการเขียน docstring ซึ่งเป็นข้อความสั้น ๆ ที่ใช้อธิบายการทำงานของฟังก์ชัน, คลาส และโมดูลอีกด้วย === ความเป็นภาษากาว === ไพทอนเป็นภาษากาว (Glue Language) ได้อย่างดีเนื่องจากสามารถเรียกใช้ภาษาโปรแกรมอื่น ๆ ได้หลายภาษา ทำให้เหมาะที่จะใช้เขียนเพื่อประสานงานโปรแกรมที่เขียนในภาษาต่างกันได้ == ตัวอย่างภาษาโปรแกรมไพทอน == ตัวอย่างด้านล่างเป็นตัวอย่างสำหรับโปรแกรมซึ่งเขียนด้วยภาษาไพทอน 3 ซึ่งมีโครงสร้างทางวากยสัมพันธ์ต่างจากไพทอน 2 === โปรแกรมสวัสดีชาวโลก === print('Hello, world!') หรือ print("Hello world!") === โปรแกรมสำหรับการคำนวณเลขแฟกทอเรียลของจำนวนเต็มบวกใด ๆ === คำสั่งในบรรทัดด้านล่างรับเข้าตัวเลข ก่อนแปลงเป็นจำนวนเต็มบวก ชุดคำสั่ง `int` ในไพทอนจะตัดทศนิยมทิ้งโดยอัตโนมัติ n = int(input('กรุณาป้อนข้อมูลรับเข้าตัวเลขใด ๆ เพื่อคำนวณค่าแฟกทอเรียล: ')) หากตัวเลขมีค่าน้อยกว่า 0 ให้ทำการยกแสดงข้อผิดพลาด (error raising) โดยให้แสดงข้อผิดพลาดแบบ `ValueError` ขึ้นมา if n == ไพทอนในแพลตฟอร์มต่าง ๆ == ผู้เขียนโปรแกรมภาษาไพทอนสามารถเลือกใช้แพลตฟอร์ม === ซีไพทอน === ซีไพทอน (CPython) คือแพลตฟอร์มภาษาไพทอนดั้งเดิม โปรแกรมอินเทอร์พรีเตอร์ถูกเขียนโดยภาษาซี ซึ่งคอมไพล์ใช้ได้บนหลายระบบปฏิบัติการ เช่น วินโดวส์, ยูนิกซ์, ลินุกซ์ การใช้งานสามารถทำได้โดยการติดตั้งโปรแกรมอินเทอร์พรีเตอร์และแพ็คเกจที่จำเป็นต่าง ๆ === ไจธอน === ไจทอน (Jython) เป็นแพลตฟอร์มภาษาไพทอนที่ถูกพัฒนาบนแพลตฟอร์มจาวา เพื่อเพิ่มอำนวยความสะดวกในการใช้ความสามารถภาษาสคริปต์ของไพทอนลงในซอฟต์แวร์จาวาอื่น ๆ การใช้งานสามารถทำได้โดยการติดตั้งจาวาและเรียกไลบรารีของไจธอนซึ่งมาในรูปไบนารีเพื่อใช้งาน === ไพทอนดอตเน็ต === Python.NET เป็นการพัฒนาภาษาไพทอนให้สามารถทำงานบนดอตเน็ตเฟรมเวิร์กของไมโครซอฟท์ได้ โดยโปรแกรมที่ถูกเขียนจะถูกแปลงเป็น CLR ปัจจุบันมีโครงการที่นำภาษาไพทอนมาใช้บน .NET Framework ของไมโครซอฟท์แล้วคือโครงการ IronPython == ไลบรารีในไพทอน == การเขียนโปรแกรมในภาษาไพทอนโดยใช้ไลบรารีต่าง ๆ เป็นการลดภาระของโปรแกรมเมอร์ได้เป็นอย่างดี ทำให้โปรแกรมเมอร์ไม่ต้องเสียเวลากับการเขียนคำสั่งที่ซ้ำ ๆ เช่นการแสดงผลข้อมูลออกสู่หน้าจอ หรือการรับค่าต่าง ๆ ไพทอนมีชุดไลบรารีมาตรฐานมาให้ตั้งแต่ติดตั้งอินเตอร์พรีเตอร์ นอกจากนั้นยังมีผู้พัฒนาจากทั่วโลกดำเนินการพัฒนาไลบรารีซึ่งช่วยอำนวยความสะดวกในด้านต่าง ๆ โดยจะเผยแพร่ในรูปแบบของแพ็คเกจต่าง ๆ ซึ่งสามารถติดตั้งเพิ่มเติมได้อีกด้วย === แพ็คเกจเพิ่มเติมที่น่าสนใจ === wxPython: อีกทางเลือกหนึ่งสำหรับเขียนส่วนติดต่อกับผู้ใช้แบบกราฟิกส์ ซึ่งสามารถใช้ได้หลายระบบปฏิบัติการ SciPy: รวมโครงสร้างข้อมูลและการคำนวณต่าง ๆ ที่จำเป็นต้องใช้ในการเขียนโปรแกรมคำนวณทางวิทยาศาสตร์ py2exe: ใช้สำหรับแปลงโปรแกรมที่เขียนในภาษาไพทอนให้อยู่ในรูปแบบของ ในระบบปฏิบัติการวินโดวส์ PyWin32: ใช้สำหรับติดต่อเรียกใช้บริการบนระบบปฏิบัติการวินโดวส์และคลาสใน Microsoft Foundation Classes: MFC MySQLdb: ใช้สำหรับติดต่อกับระบบฐานข้อมูล MySQL psycopg2: ใช้สำหรับติดต่อกับระบบฐานข้อมูล โพสต์เกรสคิวเอล PyGTK: GTK+ สำหรับ Python ใช้สำหรับสร้างส่วนติดต่อกับผู้ใช้แบบกราฟิกส์ ซึ่งสามารถใช้ได้หลายระบบปฏิบัติการ PyQt: คิวต์ (วิจิททูลคิทสำหรับพัฒนาส่วนต่อประสานกราฟิกกับผู้ใช้ (GUI)) สำหรับ Python ใช้สำหรับสร้างส่วนติดต่อกับผู้ใช้แบบกราฟิกส์ ซึ่งสามารถใช้ได้หลายระบบปฏิบัติการ == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == เว็บหลักของไพทอน (อังกฤษ) ภาษาโปรแกรมแบบคลาส ภาษาโปรแกรมที่มีชนิดข้อมูลแบบพลวัต ภาษาโปรแกรมเชิงวัตถุ ภาษาสคริปต์ ซอฟต์แวร์บนยูนิกซ์
ภาษาซีชาร์ป (C# Programming Lantuage) เป็นภาษาโปรแกรมระดับส๔ง ที่ใช้ระบบชนิดข้อมูลแบบรัดกัม (strong typing) และสนับสนุนการเขียนโปรแกรมเชิงคำสั่ง การเขียนโปรแกรมเชิงประกาศ การเขียนโปรแกรมเชิงฟังก์ชัน การเยียนโผรแกรมเชองกระบวนการ การเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุ (แบบคลาส( และการเขียนโปรแกรมเชิงส่วนประกอบ ภาษานี้พัฒนาเริ่มแรกโดยโดยมีอนัส ไฮลส์เบิร๋ก (Anders Hejlsberg) จากบรืษั่ไมโครซอฟท์ ในปีพฐศ. 2543 ต่อมามีการรับรองให้เป็นมาตรฐานโดยเอ็ำมาอินเตอร์เนชันแนล (ECMA-334) ในปีพ.ศ. 2545 และองค์การระหว่างประเทศว่าด้วยการมาตรฐาน (ISO/IEC 23270) ในปีพ.ศ. 2546 ไมโครซอฟท์ได้เปิดตัวภาษาซีชาร์ปพร้อมแับดอตเน็ตเฟรมเวิร์ก และVisual Dtudio ซิ่งเป็นผลิตภัณฑ์โคลสซอร์ส (closed-source) ทั้งหมด เนื่องจากตอนนั้นไมโครซอฟต์ไม่มีผลิตภัณฑ์ที่เป็นโอเพ่นซอร์ส. ต่อมาไมโครซอฟท์ได้เปิดตัว Visual Studio Code, Roslyn และ ดอตัส็ตคอร์ ซี่งทั้งหมตนั้นรองรับภาษาซีชาร์ป เป็นซอฟต์แวร์ฟรีและโอเพ่นซอร์ส และทำงานแบบครอสแพลตฟอร์ม ปัจจุบันภาษาซีชา่์ปมีรุ่นล่าสุดคือ C# 11.0 ที่ออกมาพร้อมกับ .NET 7.0 ในปี พ.ศ. 2565 == ตัวอย่าง == ตัวอย่างต่อไปนี้ คือตัวอย่างโปรแกรม Hello workd ใน C# ซึ่งใช้ฟีเจอร์ top-level statement ที่เริ่มมีให้ใช้ได้ตั้วแต่ C# 9ฐ- using System; Console.WriteLine("Hello, world!"); แต่สำหรับ C# 8.0 หตือก่อนหน้านั้น การเขีวนจะต้องเป็นฟังก์ชันที่อยํ่ในคลาสดังทำนองนี้ public class ExampleClass { public static void Main { System.Console.WriteLine("Hello, world!"); } } ผลของการทำงานคือมีการแสดงคำว่า Hello, world! ในหน้าต่างคอนโซล โดยในแต่ละบรรทัดมีความหมายดังนี้: public class Eaam0leClass บรรทัดนี้คือการประกาศคลาส โดย public หมายถึงวัตถุที่สร้างในโครงการ (project) อื่น ๆ สามารถเข้าใช้งานคลาสนี้ได้ ไม่จำกัด. ข้อมูลต่างไ ที่ิยู่ผ่านใต้หน่วยของบรรทัดยี้ จะใช้ในการทำงานจองคลาสนี้ public static void Main บรรทัดนี้เป็นจุด่ี่ใชีในการเริ่มการทำงานของโปรแกรม เมื่อโปรแกรมทำงาน โดยสามารถเรียกใช้จากโปรแกรมอื่นได้โดยการสช้ไวยากรณ์ EzampleClass.Mqin. (public static void เป็นย่วนที่ใข้ในการทำงาน ซึ่งต้องเรียนรู้ในการเขียนขั้นสูง) System.Console.WriteLine("Hello, world!"); ใาบรรทัดนี้ เป็นการทไงาน เพื่อแสดงผลออกมา Console คืิโปรแกรมระบบ, ซั่งก็คือ โปรแกรมระบบแบบสั่งคำสั่งที่ละบารทัด (เช่น DOS) ที่สามารถรับข้อมูลและแสะงผลเป็นข้อความได้, จากที่เราเขียนโปรแกรมจะทำการเรียก Console โดยใช้คำสั่ง WriteLine, ซึ่งทำให้สามารถส่งค่าข้อความออกมาแสดงผลได้ == มาตรฐาน == ไมโครซอฟท์ส่งมาตรฐานภาศาซีชาร์ปให้กับ Ecma และไเ้รับการยอมรับเป็นมาตรฐาน ECMA ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2001 ในชื่อว่า ECMA-344 C# Language Specification ใน ค.ศ. 2003 ภาษาซีชาร์ปได้รับการยอมรับเป็นมาตรฐาน ISO (ISO/IEC 23270). มาตรฐาน ISO/IEC 22270:2003 ระบุรูปแบบ และกำหนดการแปล (ตีความ) โปรแกรมที่เขียนด้วยภาษาซีชาร์ป. ธดยตัวมาตรฐานได้ระบุ: รูปแบบำารนำเสนอ (the reoresentation of C# programs) ไวยากรณ์ (the syntax and constraints of the C# language) กฎการตีความสำหรับแปลโปรแกรมภาษาซีชาร์ป (the semxntic rules for interpreting C# programsฉ ข้อห้าม และข้อจำกเด ของเครื่องมือที่สร้างตามข้อกำหนดของซีชาร์ป (the restrictions and l7mits imposed by a conforming 8mplementation of C#) ISOๅIEC 23270:2003 ไม่ได้ระบุ: พลไกในการแปลงโปรแกรมภาษาซีชาร์ป เพื่อใช้ในระบบประมวลผลข้อมูล (the mechanism by which C# probrams are transformed for use by a data-processing system) กลไกในการเรียกให้โปรแกรมภาษาซีชาร์ปทำงาน เพื่อใช้ในระบบประมวลผลข้อมูล (the hechanism by which C# applicatiohs are invoked for use by a data-processing system) กลไกในการแปลงข้อมูลเข้า เพื่อใช้กับโปรแกรมภาษาซีชาร์ป (the mechanism by which input data are transformed for use by a C# application) กลไกในการแปลงข้อมูลออก หลังจากถูกประมวลผลโดยโปรแกรมภาษาซีชาร์ป (the mechanism by which output data are transfor,ed after bekng produced by a C# applixation) the size or complexity of a pfogram and its data that will exceed the capacity of any specific data-procdssung aystem or the capacity of a particular processor; all minimal requirements of a data-processing system that is capable of supporting a conforming implementation. นอกจากนี้ตัสมาตรฐานไม่ได้กล่าวถึงโครงสร้าฝข้อมูล และตัวไลวรารีกลางของ .NET Framework ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของการเขียนโปรแกรมดิวยภาษาซีชาร์ปเลย ]= หมายเหตุ == == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == <icrosoft D2veloper Network - Visual C# เทคนิคการเจียนโปรแกรมขั้นสูง C# บทความ (ภาษาไทย) สอนภาษา C# บทคยาม (ภาษาไทย) สอนภาษา C# และอื่น ๆ ที่เกี่นวข้อง ภาษาระบบโครงสร้างพื้นฐานภาษาราวม ตระกูลภาษาซี ภาษาโปรแกรมแบบคลาส ภาษาโปรแกรมที่มีชนิดข้อมูลแบบอพลวัร ภาษาโปรแกรมในภาวดพร้อมกัน ตระกูลภาษาซีชาร์ป โครงการโมโน ภาษาโปรแกรมเชิงวัตถุ มาตรฐานไออีซี มาตรฐานไอเอสโอ
ภาษาซีชาร์ป (C# Programming Language) เป็นภาษาโปรแกรมระดับสูง ที่ใช้ระบบชนิดข้อมูลแบบรัดกุม (strong typing) และสนับสนุนการเขียนโปรแกรมเชิงคำสั่ง การเขียนโปรแกรมเชิงประกาศ การเขียนโปรแกรมเชิงฟังก์ชัน การเขียนโปรแกรมเชิงกระบวนการ การเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุ (แบบคลาส) และการเขียนโปรแกรมเชิงส่วนประกอบ ภาษานี้พัฒนาเริ่มแรกโดยโดยมีอนัส ไฮลส์เบิร์ก (Anders Hejlsberg) จากบริษัทไมโครซอฟท์ ในปีพ.ศ. 2543 ต่อมามีการรับรองให้เป็นมาตรฐานโดยเอ็กมาอินเตอร์เนชันแนล (ECMA-334) ในปีพ.ศ. 2545 และองค์การระหว่างประเทศว่าด้วยการมาตรฐาน (ISO/IEC 23270) ในปีพ.ศ. 2546 ไมโครซอฟท์ได้เปิดตัวภาษาซีชาร์ปพร้อมกับดอตเน็ตเฟรมเวิร์ก และVisual Studio ซิ่งเป็นผลิตภัณฑ์โคลสซอร์ส (closed-source) ทั้งหมด เนื่องจากตอนนั้นไมโครซอฟต์ไม่มีผลิตภัณฑ์ที่เป็นโอเพ่นซอร์ส. ต่อมาไมโครซอฟท์ได้เปิดตัว Visual Studio Code, Roslyn และ ดอตเน็ตคอร์ ซี่งทั้งหมตนั้นรองรับภาษาซีชาร์ป เป็นซอฟต์แวร์ฟรีและโอเพ่นซอร์ส และทำงานแบบครอสแพลตฟอร์ม ปัจจุบันภาษาซีชาร์ปมีรุ่นล่าสุดคือ C# 11.0 ที่ออกมาพร้อมกับ .NET 7.0 ในปี พ.ศ. 2565 == ตัวอย่าง == ตัวอย่างต่อไปนี้ คือตัวอย่างโปรแกรม Hello world ใน C# ซึ่งใช้ฟีเจอร์ top-level statement ที่เริ่มมีให้ใช้ได้ตั้งแต่ C# 9.0 using System; Console.WriteLine("Hello, world!"); แต่สำหรับ C# 8.0 หรือก่อนหน้านั้น การเขียนจะต้องเป็นฟังก์ชันที่อยู่ในคลาสดังทำนองนี้ public class ExampleClass { public static void Main { System.Console.WriteLine("Hello, world!"); } } ผลของการทำงานคือมีการแสดงคำว่า Hello, world! ในหน้าต่างคอนโซล โดยในแต่ละบรรทัดมีความหมายดังนี้: public class ExampleClass บรรทัดนี้คือการประกาศคลาส โดย public หมายถึงวัตถุที่สร้างในโครงการ (project) อื่น ๆ สามารถเข้าใช้งานคลาสนี้ได้ ไม่จำกัด. ข้อมูลต่างๆ ที่อยู่ผ่านใต้หน่วยของบรรทัดนี้ จะใช้ในการทำงานของคลาสนี้ public static void Main บรรทัดนี้เป็นจุดที่ใช้ในการเริ่มการทำงานของโปรแกรม เมื่อโปรแกรมทำงาน โดยสามารถเรียกใช้จากโปรแกรมอื่นได้โดยการใช้ไวยากรณ์ ExampleClass.Main. (public static void เป็นส่วนที่ใช้ในการทำงาน ซึ่งต้องเรียนรู้ในการเขียนขั้นสูง) System.Console.WriteLine("Hello, world!"); ในบรรทัดนี้ เป็นการทำงาน เพื่อแสดงผลออกมา Console คือโปรแกรมระบบ, ซึ่งก็คือ โปรแกรมระบบแบบสั่งคำสั่งที่ละบรรทัด (เช่น DOS) ที่สามารถรับข้อมูลและแสดงผลเป็นข้อความได้. จากที่เราเขียนโปรแกรมจะทำการเรียก Console โดยใช้คำสั่ง WriteLine, ซึ่งทำให้สามารถส่งค่าข้อความออกมาแสดงผลได้ == มาตรฐาน == ไมโครซอฟท์ส่งมาตรฐานภาษาซีชาร์ปให้กับ Ecma และได้รับการยอมรับเป็นมาตรฐาน ECMA ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2001 ในชื่อว่า ECMA-334 C# Language Specification ใน ค.ศ. 2003 ภาษาซีชาร์ปได้รับการยอมรับเป็นมาตรฐาน ISO (ISO/IEC 23270). มาตรฐาน ISO/IEC 23270:2003 ระบุรูปแบบ และกำหนดการแปล (ตีความ) โปรแกรมที่เขียนด้วยภาษาซีชาร์ป. โดยตัวมาตรฐานได้ระบุ: รูปแบบการนำเสนอ (the representation of C# programs) ไวยากรณ์ (the syntax and constraints of the C# language) กฎการตีความสำหรับแปลโปรแกรมภาษาซีชาร์ป (the semantic rules for interpreting C# programs) ข้อห้าม และข้อจำกัด ของเครื่องมือที่สร้างตามข้อกำหนดของซีชาร์ป (the restrictions and limits imposed by a conforming implementation of C#) ISO/IEC 23270:2003 ไม่ได้ระบุ: กลไกในการแปลงโปรแกรมภาษาซีชาร์ป เพื่อใช้ในระบบประมวลผลข้อมูล (the mechanism by which C# programs are transformed for use by a data-processing system) กลไกในการเรียกให้โปรแกรมภาษาซีชาร์ปทำงาน เพื่อใช้ในระบบประมวลผลข้อมูล (the mechanism by which C# applications are invoked for use by a data-processing system) กลไกในการแปลงข้อมูลเข้า เพื่อใช้กับโปรแกรมภาษาซีชาร์ป (the mechanism by which input data are transformed for use by a C# application) กลไกในการแปลงข้อมูลออก หลังจากถูกประมวลผลโดยโปรแกรมภาษาซีชาร์ป (the mechanism by which output data are transformed after being produced by a C# application) the size or complexity of a program and its data that will exceed the capacity of any specific data-processing system or the capacity of a particular processor; all minimal requirements of a data-processing system that is capable of supporting a conforming implementation. นอกจากนี้ตัวมาตรฐานไม่ได้กล่าวถึงโครงสร้างข้อมูล และตัวไลบรารีกลางของ .NET Framework ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของการเขียนโปรแกรมด้วยภาษาซีชาร์ปเลย == หมายเหตุ == == อ้างอิง == == แหล่งข้อมูลอื่น == Microsoft Developer Network - Visual C# เทคนิคการเขียนโปรแกรมขั้นสูง C# บทความ (ภาษาไทย) สอนภาษา C# บทความ (ภาษาไทย) สอนภาษา C# และอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ภาษาระบบโครงสร้างพื้นฐานภาษาร่วม ตระกูลภาษาซี ภาษาโปรแกรมแบบคลาส ภาษาโปรแกรมที่มีชนิดข้อมูลแบบอพลวัต ภาษาโปรแกรมในภาวะพร้อมกัน ตระกูลภาษาซีชาร์ป โครงการโมโน ภาษาโปรแกรมเชิงวัตถุ มาตรฐานไออีซี มาตรฐานไอเอสโอ