text
stringlengths
37
38.5k
label
stringclasses
4 values
Fyrst hnipraði ég mig saman, dró sængina yfir höfuð í von um að verja mig gegn hrollvekjandi dragsúgnum en eftir drjúga stund kveikti ég ljósið og tók að lesa nýju kirkjusöguna. þegar ég lagðist til svefns gat ég um fátt annað hugsað en nasistana á holtinu, ég iðaði í skinninu eftir að vita sannleikann og var staðráðinn í að kanna þennan dularfulla stað. Ég las grein af veggnum um Marie Curie, fátæka, fluggáfaða pólska stúlku sem var „brennandi af áhuga og fróðleikslöngun og sem jafnframt var svo heilsteypt, sönn og djörf, sem ekkert lét hamla sér, hvorki þreytu, sult né sjúkdóma til að neyta hæfileika sinna og þroska þá og ganga þá braut sem köllun hennar benti henni á sem aldrei leitaði frama og ekkert spilltist af frægð né heiðri, þegar það hlóðst á hana en var trú köllun sinni til dauðans.“ Ég velti vöngum yfir því hverjir ættu sér köllun og hvort ég væri í þeirra hópi.
0
Fyrirsögn VIII. kafla laganna verður: Eigin hlutir og 46. gr. þeirra orðast svo: Hlutafélag má ekki gegn endurgjaldi eignast eigin hluti með kaupum eða fá þá að veði ef nafnverð samanlagðra hluta, sem félagið og dótturfélög þess eiga í félaginu, er meira en eða mun verða meira en 10% af hlutafénu. Með skal telja hluti sem þriðji aðili hefur eignast í eigin nafni en fyrir reikning félagsins. Hluti getur félag aðeins eignast samkvæmt heimild hluthafafundar til handa félagsstjórn. Heimildin verður aðeins veitt tímabundið og ekki til lengri tíma en átján mánaða. Í heimildinni skal greina hámark hluta á nafnverði sem félagið má eignast og lægstu og hæstu fjárhæð sem félagið má reiða fram sem endurgjald fyrir hlutina. Félagið getur aðeins eignast hluti svo framarlega sem eigið fé þess fer fram úr þeirri fjárhæð sem óheimilt er að ráðstafa til úthlutunar á arði. Þegar eigin hlutir hafa verið dregnir frá eftir að félagið hefur eignast hluti má hlutaféð ekki nema lægri fjárhæð en fjórum milljónum króna. Aðeins má afla þeirra hluta sem eru að fullu greiddir. Ákvæði 1.–5. mgr. gilda eftir því sem við á þegar dótturfélag eignast eða tekur að veði hluti í móðurfélagi gegn endurgjaldi. 44. gr. 46. gr. a laganna orðast svo: Hlutafélag getur eignast eigin hluti skv. 46. gr. án heimildar hluthafafundar ef slíkt reynist nauðsynlegt til að afstýra verulegu og yfirvofandi tjóni hjá félaginu. Í slíku tilviki skal stjórn greina næsta hluthafafundi frá: Ástæðunum fyrir og markmiðum með öflun hlutanna. Fjölda og nafnverði þeirra hluta sem félagið eignaðist. Hlutfalli hlutanna af hlutafénu.
3
Í lögunum er ekki að finna frekari ákvæði um jafnrétti, bann við mismunun eða réttarúrræði því tengd. 2. gr. (kynja) jafnrét 52 Í Conor Gearty og Adam Tomkins (ritstj.), Understanding Human Rights. Þær fela því í sér útfærslu á leið að ákveðnum markmiðum tengdum virkni innri markaðarins, en stefna ekki að jafnrétti sem markmiði í sjálfu sér. Búast má við að það verði gert fljótlega og af því tilefni verður nú vikið í stuttu máli að helstu löggjafarsjónarmiðum sem telja verður rétt að liggi til grundvallar þeirri lagasmíð. Allar ofangreindar réttarbætur ná þannig til réttarstöðu samkynhneigðra í einkalífi en ekki til almannarýmisins, en einnig er hér vísað til 180. og 233. gr. a almennra hegningarlaga nr. 19/1940 sem áður hefur verið fjallað um og ná til afmarkaðra hluta almannarýmisins. þ. h. skipti engu máli. Í stjórnarskránni nr. 33/1944 er einnig að finna sérákvæði sem varðar mismunun á grundvelli trúarbragða, en þar segir í 1. mgr. 64. gr.: „Enginn má neins í missa af borgaralegum og þjóðlegum réttindum fyrir sakir trúarbragða sinna, né heldur má nokkur fyrir þá sök skorast undan almennri þegnskyldu.“ 98/52/EB (hér eftir nefnd tilskipun um sönnunarbyrði). Dæmi um slíka jákvæða aðgerð í þágu ákveðinna hópa væru t. Varðandi sönnunarbyrði kveður 108. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008 á um það að sönnunarbyrði um sekt ákærða og atvik, sem telja má honum í óhag, hvíli á ákæruvaldinu. Hvað varðar sönnunarkröfurnar er einnig mikill munur á kröfum hins opinbera réttarfars annars vegar og þeim kröfum sem gerðar eru í einkaréttarlegum jafnréttismálum hins vegar.
1
Af þeim 270 börnum sem tóku þátt voru 161 stúlkur eða 60% og 40% drengir. Beratíðnin í 1.-6. bekk var 28% (22-35) en í 7.-10. bekk 11% (4-17). Beratíðnin í 1.-6. bekk var 28% en 11% í 7.-10. bekk. Slík próf staðfesta einungis tilvist S. pyogenes í hálsi en ekki hvort hún sé orsakavaldur hálsbólgunnar. Rétt er að gera streptókokkarannsóknir aðeins ef einkenni benda til streptókokkahálsbólgu og lágmarka þannig líkur að verið sé að meðhöndla streptókokkabera. Vísindasiðanefnd samþykkti rannsóknina og fengið var upplýst samþykki þátttakenda og forráðamanna þeirra. Alls komu 311 börn með útfylltan spurningalista og skriflegt samþykki sitt og forráðamanna sinna. Sjá þátttökutöflu, tafla I. Þar af höfðu 35 börn tekið sýklalyf undanfarna fjóra mánuði og voru því ekki tekin inn í rannsóknina. Hálsstrok voru tekin úr 270 einkennalausum heilbrigðum grunnskólabörnum í Garðabæ og ræktuð fyrir S. pyogenes og MÓSA. Rannsóknin var styrkt af Vísindasjóði Félags íslenskra heimilislækna. Staphylococcus aureus í hálsi heilbrigðra barna í Garðabæ Þeir sem bera bakteríuna í nefi eða hálsi en sýna engin einkenni bráðrar sýkingar nefnast S. pyogenes berar. Ályktun: Niðurstöðurnar sýna háa beratíðni hjá grunnskólabörnum í Garðabæ. Vegna kyngingaróþæginda voru sex börn útilokuð frá rannsókn. Leyfi var fengið frá Skólaskrifstofu Garðabæjar fyrir rannsókninni. Þátttakendur voru 270 börn, á aldrinum 6-15 ára. Niðurstöður úr sýklalyfjaónæmi S. pyogenes fyrir penicillín, erýtrómýcín og tetracýklín eru í samræmi við skýrslu Landspítala um sýklalyfjaónæmi 2004. Þessar líkur eru meiri því hærri sem beratíðnin er. Beratíðni er breytileg frá einum tíma til annars.
1
Einnig má nefna grein mína „Íslenskir svannasöngvar“ þar sem ég skoða verkmenningu kvenna með hliðsjón af söngi þeirra, í vefritinu Hugrás (2018). Því má segja að þegar tjáning kvenna féll að hefðbundnum verkum kvenna, þá varð sú tjáning kvenleg. Annað dæmi er þegar þær spyrja yrkisefnið spurninga, hvort sem það er náttúrufyrirbæri, mannvera eða vættur; eiga í einhliða samræðum við yrkisefnið. (1980) og Helga Kress í bók sinni Máttugar meyjar þar sem hún meðal annars fjallar um vinnusöngva. Ritstj. Gunnsteinn Ólafsson (2004). Þá andlegu næringu frá hendi kvenna, sem fólst í áskapaðri og áunninni þekkingu þeirra, var þeim skylt að byrgja inni í líkama sínum. Hyggja má að konur fyrri alda hafi fengið frelsi til að miðla með söng, kveðskap og sögum, þegar sú tjáning hafði hlutverki að gegna á starfsvettvangi kvennanna. Ása: Það var sungið í fjósinu á meðan það var verið að mjólka, á meðan verið var að skilja, á meðan verið var að þvo upp, á meðan verið var að þvo gólfin, það var alltaf verið að syngja. Útfærsla Dalrúnar J. Eygerðardóttur á ljósmynd af Haukagili í Hvítársíðu. Þá varð mér hugsað til þeirra kvennavísna sem íslenskar konur miðluðu á fyrri öldum. Vísna sem fæddust inn í þennan heim þrátt fyrir þá andúð sem þær mættu. Aðeins hafa varðveist rímur eftir fimm þessara kvenna“, bls. 26. ¹⁰ Konurnar, ólíkt körlunum, fjölluðu síður um yfirstandandi ástir, en treguðu þeim mun oftar horfna elskhuga. Sjálfseignarréttur og séreignarréttur kvenna eru réttindi sem eru ný af nálinni í samhengi sögunnar.
1
Gerið yður ekki gyllivonir! (Hann skálmar út.) ÞORVALDUR: (æðir ráðvilltur út á eftir Lárusi.) Lárus? SÉRA SIGURÐUR: Nú skall hurð nærri hælum. SKÚLI: (hefur opnað hurðina í þessum svifum og stendur í gættinni í náttfötum.) THEODÓRA: Skúli! SKÚLI: (drungalega) Eru þeir farnir? THEODÓRA: (hleypur til hans.) Skúli minn! Þú getur andað léttar! Rannsókninni er lokið! SKÚLI: Er mig enn að dreyma? SÉRA SIGURÐUR: Hættan er liðin hjá! SKÚLI: Þetta fannst mér líka - í draumnum. SÉRA SIGURÐUR: Hvað dreymdi þig? SKÚLI: Draumur eða endurminning? Ég var barn og sigldi yfir Breiðafjörð. Við vorum að flytja suður. Búslóðinni var staflað upp til himins. Það var vestan hvassviðri og öldurnar risu hátt. Við bræður kúrðum í skut hjá móður okkar og vorum afskaplega hræddir. - Þau voru átta sem reru, konur og karlar, og beint fyrir framan mig sat ungur ræðari með einkennilega stórt nef. Það var frændi þinn, Dóra, Matthías Jochumsson. Eflaust sá hann hræðsluna í augum okkar. - Öðru hvoru deplaði hann augunum eða gretti sig framan í okkur. Og við kímdum feimnir til hans á móti. - Þetta var óralöng ferð. - Á endanum sofnuðum við, þrátt fyrir kvíðann og kuldann. - Og hrukkum svo allir upp þegar alda brotnaði undir okkur, báturinn nötraði og brakaði í hlassinu. Móðir okkar hrópaði. Ég opnaði augun og horfði á Matthías, sveittan undir árinni. Og þegar hann sá okkur vakna ljómaði hann upp og hrópaði: Við sjáum til lands! Skipsflaut heyrist frá Diönu. SÉRA SIGURÐUR: Diana kveður! THEODÓRA: Er þetta ekki sigurmerkið? Ljós slokkna. 5.
0
Fornleifavernd ríkisins vill að Orkubú Vestfjarða færi staurastæðu sem sett var niður í fornminjar í Önundarfirði. Orkubúið ætlar að bregðast vel við. Í bréfi Fornleifaverndar ríkisins til Orkubús Vestfjarða segir að fyrirtækið hafi ekki sinnt tilkynningarskyldu samkvæmt þjóðminjalögum áður en hafist var handa um að færa háspennulínu í sumar og haust en línan liggur um Bjarnardal í Önundarfirði. Afleiðingin sé sú að minjar sem njóti verndar þjóðminjalaga hafi orðið fyrir skemmdum. Til að milda þau áhrif sem framkvæmdir hafi þegar haft á minjarnar fer Fornleifaverndin fram á að staurastæða sem sett var niður við Holtssel verði færð af rústasvæðinu og skal það gert í samræmi við minjavörð Norðurlands vestra og undir eftirliti hans. Þess sé vænst að framkvæmdir sem raskað gæti við minjum verði framvegis tilkynntar til fornleifaverndarinnar með góðum fyrirvara eins og lög geri ráð fyrir þannig að komast megi hjá frekari óþægindum. Kristján Haraldsson, orkubússtjóri, segir að fyrirtækið hafi ekki brotið lög í þessu tilfelli enda hafi það ekki verið kært. Hins vegar ætli það að bregðast vel við og færa staurastæðuna. Hann eigi einnig eftir að svara bréfi Fornleifaverndar og skýra sjónarmið Orkubúsins. Holtssel er í landi eyðijarðarinnar Arnkelsbrekku sem komst undir kirkjujörðina Holt fyrir 1570. Búsmali var mjaltaður í selinu allt fram til 1884. Arnkelsbrekku er getið í heimildum allt frá 13. öld bæði í Íslendingasögu Sturlu Þórðarsonar og Gísla sögu Súrsonar svo dæmi séu tekin.
2
Dómara skal veitt lausn frá embætti ef hann leitar eftir henni sjálfur, enda sé það gert með þeim fyrirvara sem gildir almennt um starfsmenn ríkisins. Dómari telst sjálfkrafa fá lausn frá embætti ef hann tekur við skipun í annað embætti. Heimilt er að veita dómara lausn frá embætti án óskar hans ef hann er orðinn 65 ára, en hann skal þá upp frá því taka eftirlaun svo sem hann hefði gegnt embættinu til 70 ára aldurs nema hann njóti ríkari réttar samkvæmt stjórnskipunarlögum. Dómara skal veitt lausn frá embætti ekki síðar en frá þeim degi sem hann nær 70 ára aldri. 32. gr. Um refsiábyrgð dómara vegna háttsemi hans í embætti fer eftir almennum hegningarlögum og sérákvæðum annarra laga. Verði athafnir dómara í starfi eða athafnaleysi öðrum til tjóns ber ríkið á því bótaábyrgð eftir almennum reglum. Dómari verður ekki sjálfur krafinn um bætur, en ríkinu er þó heimilt að gengnum áfellisdómi að beina að honum framkröfu, enda hafi ásetningsverk hans leitt til bótaskyldu. Við rekstur mála samkvæmt framangreindu skal fara eftir almennum reglum. 33. gr. Um önnur atriði en að framan greinir gilda almennar reglur um starfsmenn ríkisins um dómara eftir því sem átt getur við. V. KAFLI Gildistaka, brottfall laga o.fl. 34. gr. Lög þessi öðlast gildi 1. júlí 1998 að undanteknum ákvæðum 38. gr. sem taka þegar gildi. 35. gr. Við gildistöku þessara laga falla brott eftirtalin lög og ákvæði laga: 1. Lög um Hæstarétt Íslands, nr. 75 21. júní 1973, með áorðnum breytingum. 2.
3
Heimilt er að setja í slíka gjaldskrá ákvæði um svonefnt skilagjald einnota umbúða undir matvörur, eiturefni og hættuleg efni o.fl. 12. Í 12. gr. er lagt til að stofnaður verði svonefndur umhverfisverndarsjóður og að stjórnarnefnd umhverfismála fari með stjórn sjóðsins. Tekjur sjóðsins verða gjöld sem innheimt verða skv. 11. gr. af ýmiss konar einnota umbúðum o.s.frv. Hlutverk sjóðsins er að styrkja þau sveitarfélög og þá aðila sem þurfa á sérstöku átaki að halda til að leysa umhverfisvandamál og að standa fyrir rannsóknum á skaðlegum þáttum umhverfisins. Enn fremur er lagt til að verja skuli allt að einum tíunda hluta sjóðsins til fræðslu- og upplýsingastarfa á sviði umhverfismála. 13. Í 13. gr. frumvarpsins er gengið út frá því að við förgun úrgangs skuli ávallt gætt að umhverfinu. Enn fremur er gengið út frá því að urðun úrgangs sé neyðarúrræði. Lögð er sú skylda á hlutaðeigandi aðila að þeir standi sjálfir undir kostnaði. Enn fremur skal unnið að því að finna ráð til þess að farga úrgangi á viðunandi hátt. 14. Í ákvæðum til bráðabirgða, 6. tölul., er lagt til að fyrir 1. júní 1990 skuli ríkisstjórnin í samvinnu við sveitarfélög gera áætlun um frágang skolp- og frárennslislagna í þeim tilgangi að draga eins og mögulegt er úr mengun láðs og lagar af þeim sökum. Þar skal koma fram á hvern hátt stjórnvöld hyggjast leysa þessi mál á næstu tíu árum og hvernig kostnaði skuli skipt. Einnig skulu koma fram tillögur um á hvern hátt sveitarfélögum verði gert kleift að standa undir kostnaði. 15.
3
Ég sá á númerinu að það var Kristleifur. – Hvar ertu? spurði hann. – Ég er á leiðinni, sagði ég. Ég ætla að hespa þetta af. Ég þoli ekki við lengur. – Heyrðu? Ertu ekki alveg í lagi? – Ég er stálsleginn, sagði ég. – Það verður auðvitað ekkert af þessu. Varla hélstu að það yrði neitt úr þessu? Heldurðu að menn gangi hér um bæinn og drepi hver annan ef þá vantar peninga? – Já, er það ekki? Hvað með sjálfan þig fyrir löngu? – Það var tóm lygi. Það var bara til að koma þér í stuð. Það var alls ekki þannig. – En konan sem flutti til þín? Þessi sem á allan kvótann með réttu? Vill hún ekki fá sitt fé? Ætlar hún ekki að gera okkur moldríka? – Hún er hætt við. – Hvað meinarðu með hætt við? Það er ekkert hægt að hætta við. Ég er ekki hættur við! – Þetta stóð aldrei til. Geturðu ekki tekið gríni? Þar að auki er ég næstum því búinn að fá nóg af henni. Hún er ekki svo skemmtileg, vælir stöðugt um einhver smáatriði sem ég nenni ekki að hugsa um. Ég er að hugsa um að láta hana róa. Þetta var bara smágrín í nokkrar vikur. – Mitt líf er ekki grín. Mitt gjaldþrot er ekki grín. Húsið okkar fer undir hamarinn eftir tvo daga. Við verðum á vonarvöl! Hún þagði. Ég sá tár á hvarmi. Skyrtan særði mig í hálsinn og á handleggjunum. Efnið í henni var of gróft.
0
Hér má aftur sjá dæmi um vangaveltur um mikilvægi þess að standa sem best að yfirfærslu kommúnismans í íslenskt samhengi: Þegar Íslendingar voru komnir í beint samband við fulltrúa rússnesku byltingarinnar í Moskvu má svo gera ráð fyrir að hún hafi orðið enn nærtækari. 38 Í öllu falli minnir frásögnin okkur á að hugmyndin um verkalýðsbyltingu gat höfðað til þeirra sem áttu bágt og töldu sig hafa verið beittir órétti. Loforð um gerbyltingu samfélagsins gat því höfðað til þeirra sem voru ósáttir við stöðu sína og aðstæður. [Vilhjálmur S. Vilhjálmsson] vildi endilega taka hana í blaðið, en Hendrik Ottósson var á móti, taldi hana aðeins æsingagrein. Hvernig bárust áhrif rússnesku byltingarinnar til Íslands, að hvaða marki var jarðvegur á Íslandi fyrir þær hugmyndir og baráttuaðferðir sem hún fól í sér, og hvernig tvinnuðust þær saman við það sem fyrir var á Íslandi? 41 Að sama skapi er ekki hlaupið að því að átta sig á hvernig byltingarboðskapurinn kann að hafa höfðað til ólíkra hópa íslenskra kvenna á upphafsárum umræðunnar. Nú veit ég stærstu vígstöðvunum á, hvar valkyrju og skjaldmey er að sjá, það goðsögn hvorki eða hilling er, með ægishjálm þar sovétkonan fer. Þar höfum við eina skýringu á sterkri stöðu íslenskra kommúnista og síðar sósíalista á Íslandi.
1
Fornsögurnar séu því „glæsilegt sögumálverk“ eins og hann orðar það. Sýn hans á hina lífrænu listasögu minnir á Winckelmann og hugmyndin um að textar spretti af myndum fellur einnig að nýklassískum viðmiðum sem byggð voru á fleygum orðum rómverska skáldsins Hóratíusar, „Ut pictura poesis“ (skáldskapur er eins og mynd).6 6.2 Lifandi myndir Sigurður vildi verða sögumálari eins og höfundur æviágripsins í Þjóðólfi bendir á og nefnir dæmi um slíkar myndir frá árum hans við Listaakademíuna. Þar koma við sögu Gísli Súrsson, Guðrún Ósvífursdóttir og fleiri hetjur fornsagnanna. En það varð bið á því að Sigurður réðist í gerð sögulegra málverka að námi loknu og þegar hann sneri heim til Íslands 1858 komst hann að því að þar var lítill markaður fyrir list af því tagi. Það var helst að hann fengi greitt fyrir að mála altaristöflur en það voru eftirmyndir og stóðu því nær handverki en frumlegri list.7 Hvað var þá til ráða? Menningarviðleitni Sigurðar málara var margþætt enda var hann ekki einsýnn á menningararf Íslendinga og vildi leggja rækt við hann í sinni fjölbreyttustu mynd. Hann hafði mikinn áhuga á íslenska þjóðbúningnum, á íslenskum fornminjum, á íslensku leikhúsi og mörgu öðru sem snerti menningarsögu þjóðarinnar. Sjónræni þátturinn var honum sérstaklega mikilvægur enda var Sigurður menntaður sem listmálari.
0
Þegar jeg var búinn að stanza þarna dálitla stund, fanst mjer hlið hússins lyftast upp og fólksfjöldi streyma inn, svo mikill, að nær mundi óteljandi. Rithöfundur, bókmenntafræðingur og menningarfræðingur En ef talað er um rannsóknina á sögunum um Drauma-Jóa, þá telur Ágúst hinar þrettán vottfestu sögur vera sönnun fyrir fjarskyggnigáfu hans. Áður en þeir hófust handa kveðst Ágúst hafa gert eftirfarandi ráðstöfun: Jói sér í draumi sínum mann í hárri brekku: Sjálfur gerir hann það með þeim hætti að reyna að skýra andlegan veruleika með röklegum hætti, líkt og höfundar á sviði dulspeki gera oft. Í fyrsta lagi: Er það sem símstjórinn gerði eitthvað sem ferðalangur er nálgaðist bæinn, vakinn eða sofinn, hefði auðveldlega komið auga á og velt fyrir sér? Slíkt sjónarmið gæti skýrt að hluta hvers vegna rannsóknin verður nokkuð laus í reipunum. Má íhuga hvort viðfangið skynji að það muni ekki ráða fram úr verkefninu og reyni af veikum mætti að heilla rannsakendurna með öðrum hætti. 5 Í föðurætt Jóa var hann, samkvæmt Indriða Indriðasyni ættfræðingi, „sjötti maður frá séra Einari nikulássyni (galdrameistara) á Skinnastað í beinan karllegg og aðeins fjórði maður frá galdra ara bónda í Krossavík.“ 74 Ágúst skrifar inn í hugmyndaleg átök síns samtíma. Veturinn 1931 dreymdi mig eftirfarandi draum. Það gengur eftir. Friðrik Guðmundsson, Endurminningar, bindi I, Reykjavík: Vík- urútgáfan, 1972, bls. 249. S. P. Sivertsen dócent hefir sögu þessa eftir Drauma-Jóa. Frú Guðrún segir frá.
1
Gert er ráð fyrir að settar verði reglur um undanþágu frá dvalarleyfi og reglur um tilkynningarskyldu, sbr. nú 1. og 2. gr. reglugerðar um EES-útlendinga. Um 36. gr. Í greininni eru talin þau skilyrði sem EES-útlendingur þarf að fullnægja til að fá dvalarleyfi. Eru þau í meginatriðum í samræmi við 3. gr. reglugerðar um EES-útlendinga. Varðandi tilskipun 90/366/EBE um búseturétt námsmanna, sem greint er frá í athugasemdum með frumvarpi sem varð að lögum nr. 133/1993, er þess að geta að rétt tilvísun er nú tilskipun 93/96/EBE. Gert er ráð fyrir að nánari reglur verði settar um framkvæmd þessa, sbr. nú ákvæði 4.–7. gr. reglugerðar um EES-útlendinga. Um 37. gr. Greinin fjallar um dvalarleyfi fyrir aðstandendur EES-útlendings. Greinin er samhljóða 8. gr. reglugerðar um EES-útlendinga. Um nánari skilyrði vísast til 9. og 10. gr. reglugerðarinnar. Um 38. gr. Greinin heimilar dómsmálaráðherra að setja reglur um heimild EES-útlendings og aðstandenda til áframhaldandi dvalar hér á landi að loknu starfi. Um efni þessa vísast til 11.–21. gr. reglugerðar um EES-útlendinga. Um 39. gr. Greinin fjallar um gildistíma og efni dvalarleyfis fyrir EES-útlendinga. Meginreglan er að dvalarleyfi skal gefa út til fimm ára. Ákvæðið svarar til 22. gr. reglugerðar um EES-útlendinga. Um 40. gr. Greinin fjallar um endurnýjun dvalarleyfis fyrir EES-útlending. Um ákvæðið og nánari reglur samkvæmt því vísast til 23. gr. reglugerðar um EES-útlendinga. Um 41. gr. Greinin fjallar um afturköllun dvalarleyfis fyrir EES-útlending og svarar til 25. gr. reglugerðar um EES-útlendinga. Um 42. gr. Greinin fjallar um hvenær vísa megi EES-útlendingi frá landi.
3
Það vekur spurningar um hvort meðferðarúrræði sem í boði eru séu nægjanlega árangursrík. Aukinn fjöldi inntekinna taflna og hærra APACHE skor vegna lélegs líkamlegs ástands framkallað af sjálfsvígstilraun má túlka sem meiri ákveðni í vilja til að deyja. Mun fleiri voru einhleypir, bæði meðal karla og kvenna (tafla V), mun færri voru á almennum vinnumarkaði og fleiri atvinnulausir eða á bótum (tafla VI). Aðferðir: Afturskyggn rannsókn á innlögnum á gjörgæsludeildir Landspítala vegna alvarlegra sjálfsvígstilrauna árin 2000-2004. Sjálfsvígstíðni er há innan hópsins á næstu árum eftir útskrift af sjúkrahúsi (10%) þó svo að meirihluti hans (80%) hljóti eftirfylgd innan geðheilbrigðiskerfisins. Samanburður milli landa og hugsanlegar skráningarskekkjur. Ekki liggja fyrir allar upplýsingar um lengd eða eðli eftirfylgdarinnar. Ásvelging vegna skertrar meðvitundar skýrir sennilega algengi lungnabólgu (16%). 20, 27 Ástæða væri því til að skoða betur í framtíðinni skipulag eftirfylgdar þessara sjúklinga og hversu vel þörfum þeirra er mætt. Sjálfsvígstilraunum er því stundum skipt í þrjá flokka: a) raunverulegur ásetningur að deyja, b) hróp á hjálp, og c) tilraun til að hafa áhrif á umhverfið eða tilraun til athygli. Stuðst var við gagnagrunnana „Mannfjöldi eftir kyni, aldri og hjúskaparstétt 1998-2008“,14 „Atvinnuþátttaka, atvinnuleysi, vinnutími og fjöldi starfandi - árstölur 1991-2007“15 og „Fjöldi bótaþega og bótagreiðslur vegna félagslegrar aðstoðar 1994-2007“. Dánartíðni á sjúkrahúsi er 3% sem telst há fyrir þennan aldurshóp og hún helst há eftir útskrift af sjúkrahúsi (10%) þrátt fyrir að hátt hlutfall hópsins (80%) fái eftirfylgni innan geðheilbrigðis-kerfisins. Á gjörgæsludeild voru allir sjúklingar vaktaðir á hefðbundinn hátt með hjartarafsjá, súrefnismettunarmæli og tíðum blóðþrýst-ingsmælingum.
1
Landssamband fiskeldisstöðva segir reynt að rægja greinina. ,,Engin rökstuddur grunur er á eða rannsóknir sem sýna fram á að mengun frá laxeldi í sjókvíum á Íslandi síðastliðin áratug hafi valdið tjóni á lífríkinu í hafinu og ekki hafa verið notuð lyf eða efni til aflúsunar lax hérlendis. Allt tal um slíkt er í besta falli óskhyggja og þvæla til að rægja greinina,“ segir í fréttatilkynningu frá Landssambandi fiskeldisstöðva. Ennfremur segir: ,,Fiskeldi sem stundað er á Íslandi í dag með þeim búnaði sem nú er í notkun og þekkingu sem byggst hefur upp, á lítið sem ekkert skylt við þær tilraunir sem hér voru gerðar fyrir meira en 20 árum í sjókvíaeldi og þaðan af síður hafbeit.“ Bent er á að heildarfjöldi laxaseiða sem ráðgert sé að setja í kvíar á næsta ári sé þriðjungur þess sem sleppt var í hafið á stærstu hafbeitarárunum. ,,Slysasleppingar, sem alltaf geta átt sér stað í fiskeldi, eru nú í norsku fiskeldi innan við 0,05%. Ef fiskur sleppur frá íslensku fiskeldi eru taldar litlar líkur á að hann nái að hafa áhrif í íslenskum laxveiðiám vegna staðsetningar eldisins og þeirrar staðreyndar að til að hafa mögulega áhrif á stofna þarf ítrekaðar sleppingar í miklu magni yfir langt tímabil.“ Laxeldi á Íslandi hafa þegar verið settar þröngar skorður þar sem það má einungis stunda á Austfjörðum, Vestfjörðum og í Eyjafirði. Lokanir annarra svæða fyrir laxeldi voru ákvarðaðar með hliðsjón af staðsetningu laxveiðiáa og fyrir tilstilli veiðiréttarhafa. Sjá fréttatilkynninguna í heild á vef Landssambands fiskeldisstöðva.
2
Það er sá texti sem enn stendur óbreyttur eftir meir en hálfa öld. Því kröfðust þau þess að listakonan greiddi virðisaukaskatt af andvirði verkanna. Trúlega hafa þingmenn treyst því að í tollskrá væru listaverk skilgreind á fullnægjandi hátt, án þess að skoða það nánar. Þessi tenging virðisaukaskattslaganna við gallaðan texta tollskrár gætu ógnað starfskilyrðum ef skattyfirvöld tækju upp á því að túlka lögin eins og tollayfirvöld gerðu í tilviki Rúríar. Ekki er nóg með að þessi skilgreining sé úrelt í samtímanum, heldur var hún það þegar textinn var upphaflega saminn árið 1963. Verk unnin að hluta til eða að öllu leyti með ljósmyndatækni, vídeólistaverk og hverskonar innsetningar og rýmisverk eru hér með undanskilin; ef bókstaf laganna er fylgt á að fara með slík verk eins og iðnaðarvarning. Árið 1963 var tekin upp samræmd evrópsk tollskrá og þá var skilgreint nánar hvað listaverk væri í þessu tilviki. Sem betur fer hefur skattayfirvöldum ekki enn dottið í hug að túlka lögin á þennan hátt. Til að bæta gráu ofan á svart vísa lög um virðisaukaskatt í sömu atriði tollskrár og gilda um innflutning listaverka. Þetta skapar óvissu sem ógnar tjáningarfrelsi myndlistarmanna. Tollayfirvöld vildu ekki í þessu tilviki samþykkja verkin, sem voru útprentaðar ljósmyndir, sem listaverk í skilningi tollalaga.
1
Flestir plokka/kroppa í einrúmi í nokkurra mínútna lotum nokkrum sinnum yfir daginn eða í lengri lotum. 42 Einnig er lítið vitað um langtímaáhrif þessara lyfja í meðferð við húðkroppunaráráttu. 51 Í öllum þessum 5 rannsóknum kom í ljós að meira en 60% þátttakenda sem fengu HR sýndu markverðan bata (skilgreint með mismunandi hætti) og í öllum tilvikum var árangurinn meiri en í samanburðarhópi. Hér má nefna hugræna meðferð (cognitive therapy)32, díalektíska atferlismeðferð (dialectical behavior therapy)49 og meðferð sem kallast á ensku acceptance and commitment therapy (ACT). Einnig er vert að hafa í huga að bæði hárplokk og kropp á húðinni er iðulega rótgróin hegðun og það getur reynst þrautin þyngri fyrir einstakling að hafa stjórn á henni. 2 Fáein greiningarviðtöl hafa verið hönnuð til að meta greiningarskilmerki fyrir bæði hárplokkunar- og húðkroppunaráráttu en engar upplýsingar eru til um íslenskar þýðingar á þeim. Samanburðarrannsóknir benda til þess að lyfin geri ekki meira gagn en lyfleysa og þær rannsóknir sem hafa sýnt fram á árangur benda til þess að áhrifin séu bara til skamms tíma. Þó var ekki örgrant um að hann hefði ofurlítinn ójafnan skeggvöxt, rauðleitan, en þessa brodda nam hann á brott leynilega, ég held með einhverju öðru en rakhníf. Má þar nefna ólanzapín, risperídón, halóperídól, naltrexón og pimozide. Þó er algengt að fólk hrasi eftir HR, sérstaklega ef það nær ekki fullum bata í meðferðinni.
1
Ef líffræðileg erfðaauðlind er háð eignar- eða umráðarétti þarf umsækjandi nýtingarleyfis að framvísa samkomulagi við eiganda eða þann sem fer með umráð líffræðilegrar erfðaauðlindar um nýtingu hennar og endurgjald fyrir notin. 9. gr. Efni rannsóknar- og nýtingarleyfis. Í rannsóknar- og nýtingarleyfi skal m.a. tilgreina: 1. Gildistíma leyfis auk ákvæða um hvenær framkvæmdir skuli hefjast í síðasta lagi og hvenær þeim skuli lokið. 2. Til hvaða líffræðilegu erfðaauðlindar leyfið nær. 3. Afmörkun svæðis sem leyfi nær til, ef við á. 4. Upplýsinga- og tilkynningarskyldu leyfishafa, þar með talda skyldu til afhendingar á sýnum og gögnum og hvernig hún skuli innt af hendi. 10. gr. Afturköllun leyfis. Ráðherra getur afturkallað leyfi samkvæmt lögum þessum ef skilyrðum þeirra er ekki fullnægt. Nú hlítir leyfishafi ekki skilyrðum þeim sem sett eru í leyfinu eða samningum sem tengjast leyfinu og getur þá ráðherra veitt honum skriflega aðvörun og frest til úrbóta. Sinni leyfishafi ekki slíkri aðvörun getur ráðherra afturkallað leyfið. Heimilt er að afturkalla leyfi ef bú leyfishafa er tekið til gjaldþrotaskipta eða hann leitar nauðasamninga. 11. gr. Eftirlit. Iðnaðarráðherra fer með eftirlit samkvæmt lögum þessum. Iðnaðarráðherra getur með reglugerð falið öðrum aðilum að fara með eftirlitið í heild eða að hluta undir yfirumsjón hans. III. KAFLI Ýmis ákvæði. 12. gr. Endurgjald fyrir nýtingu. Iðnaðarráðherra hefur heimild til að semja við nýtingarleyfishafa um endurgjald fyrir nýtingu líffræðilegra erfðaauðlinda í eignarlöndum ríkisins að höfðu samráði við þann aðila sem fer með forræði eignarinnar.
3
Vinnueftirlit ríkisins skal tilkynna Umhverfisstofnun um tilvik þar sem hætta er á að mengunin dreifist út fyrir vinnustaðinn. 39. gr. 81. gr. laganna orðast svo: Vinnueftirlit ríkisins skal rannsaka orsakir slysa, óhappa og mengunar sem tilkynnt er um skv. 79. og 80. gr. í þeim tilgangi að stuðla að því að komið sé í veg fyrir að slíkt endurtaki sig á vinnustöðum. Þegar Vinnueftirliti ríkisins hefur borist tilkynning skulu starfsmenn þess fara á staðinn án ástæðulauss dráttar til að hefja vettvangskönnun. Óheimilt er að breyta aðstæðum á slysstað umfram það sem nauðsynlegt er vegna björgunaraðgerða áður en vettvangskönnun hefur farið fram. Telji Vinnueftirlitið ekki þörf á sérstakri vettvangskönnun skal það tilkynna atvinnurekanda þar um án ástæðulauss dráttar. 40. gr. 82. gr. laganna orðast svo: Vinnueftirlit ríkisins skal fylgjast með að atvinnurekendur, er lög þessi taka til, stuðli að góðum aðbúnaði, hollustuháttum og öryggi fyrir starfsmenn sína í starfi. Starfsmenn Vinnueftirlits ríkisins skulu fara í eftirlitsheimsóknir inn í fyrirtækin til þess að sinna eftirlitshlutverki sínu og skal þeim veittur aðgangur að vinnustöðvum þeirra í þeim tilgangi. Skulu þeir enn fremur sinna markaðsgæslu og markaðseftirliti í eftirlitsheimsóknum sínum. Starfsmenn Vinnueftirlits ríkisins skulu sýna skilríki um starf sitt. Í eftirlitsheimsóknum skulu starfsmenn Vinnueftirlits ríkisins hafa samband við atvinnurekanda eða fulltrúa hans og þá aðila sem starfa að vinnuvernd innan fyrirtækja, sbr. 4.–6. gr., og skulu þeir gefa allar nauðsynlegar upplýsingar í tengslum við eftirlitið. Enn fremur er starfsmönnum Vinnueftirlits ríkisins heimilt að krefja aðra starfsmenn sem eru í vinnu eða hafa verið í vinnu einhvern tíma síðustu þrjá mánuði um sömu upplýsingar.
3
Kaupanda er óheimilt að veðsetja kaupleiguíbúð meðan hann hefur ekki að fullu greitt framlag framkvæmdaraðila nema að fengnu veðleyfi hans. nn. (91. gr.) Þegar kaupandi hefur að fullu greitt framlag til framkvæmdaraðila og staðið í skilum með aðrar greiðslur fær hann afsal, innan tveggja mánaða, fyrir íbúðinni og yfirtekur um leið áhvílandi veðskuldir. Í afsali skal tekið fram að íbúðin sé háð ákvæðum laga þessara eins og þau verða á hverjum tíma. oo. (92. gr.) Kaup á eignarhlut í kaupleiguíbúð. Heimilt er að tryggja leigutaka ótímabundinn afnotarétt af félagslegri kaupleiguíbúð með því að selja honum eignarhlut í henni fyrir 10% kostnaðarverðs eða kaupverðs íbúðarinnar með þeim kvöðum að eignarhlutur hans standi óhreyfður í íbúðinni meðan hann hefur afnot af henni. Heimilt er að selja eignarhlut fyrir 30% af kostnaðarverði í almennum kaupleiguíbúðum. Einnig er framkvæmdaraðila heimilt að selja 10% eignarhlut að því tilskildu að leigutaki sé innan eignamarka sem húsnæðismálastjórn ákveður. Við ákvörðun eignarmarka skal við það miðað að umsækjandi eigi fullnægjandi íbúð, skuldlausa eða skuldlitla, eða aðra samsvarandi eign. Húsnæðismálastjórn setur nánari reglur um efni þessarar málsgreinar. Frá og með undirritun samnings um kaup leigutaka á eignarhlut í íbúð, sbr. 1. og 2. mgr., eiga ákvæði húsaleigusamninga um uppsögn leigusala á húsnæði ekki við, enda verði ekki um meiri háttar vanefndir af hálfu leigutaka að ræða. Eignarhlut leigutaka, sbr. 1. og 2. mgr., skal þinglýst sem kvöð á íbúðinni. Réttur leigutaka til íbúðar samkvæmt þessari grein er persónulegur, þ.e. er ekki framseljanlegur og erfist ekki.
3
Vörn þeirra reynist samt sem áður frækileg: Eyrbyggja saga Íslendinga saga En er þeir Snorri kómu at garðinum, þá er eigi getit, at þeir hefðisk orð við, ok veittu þeir honum þegar atgǫngu, ok mest með spjótalǫgum, en Arnkelllaust af sér með meiðinum, ok gengumjǫk í sundr spjótskǫptin fyrir þeim, en Arnkell varð eigi sárr. En er þeir hǫfðu látit skotvápnin, þá rann Þorleifr kimbiat garðinum ok hljóp upp á garðinn meðbrugðit sverð, en Arnkell laust sleðmeiðinum í mót honum, ok lét Þorleifr þá fallask undan hǫgginu ǫfugr út afgarðinum, en meiðrinn kom á garðinn, Skinnhandrit Eyrbyggju eru eins að efni, svo langt sem sá samanburður nær, en orðfæri og stafsetning geta verið mismunandi.4 Á efni skinnhandrita og uppskriftum Vatnshyrnu er aðeins hægt að finna einn mun sem Einar Ólafur gerir grein fyrir á eftirfarandi hátt (sjá einnig Scott, 2003: 13*), en í meðförum hans er B-flokkur handrita handritin E, W, G: Auk sameiginlegra leshátta handrita B-flokksins er það einkenni þeirra, að þar er 48. kap. settur á eftir kaflanum um Fróðárundur, en í V er það öfugt. /…/ Það er einkennilegt um M, að þar er 48. kap. ekki framan við Fróðárundur, en eyða er á þeim stað, sem hann ætti að vera, ef hann hefði verið aftan við þau (eins og í B). Hann vantar í pappírshdrr.
0
Á veggspjöldin er einnig hægt að líma myndir sem teiknaðar hafa verið og klipptar út og eiga við viðkomandi spjald, s.s. þróun mannsins í Afríku, hvítara fólk í norðrinu, veiðidýrin, knerri og kjalskip, víkinga … Dæmi um texta á spjöldunum: Hluti verkefnisins gæti verið að setja textann fallega upp í ritvinnsluforriti. Ef hann er handskrifaður þarf e.t.v. að fara ofan í hann með fínu tússi. Tengja mætti veggspjöldin saman með spotta eða örvum sem gefa þróun og fólksflutninga til kynna. Við lok verkefnisins getur hver hópur kynnt sitt veggspjald, eða bekkurinn haldið sýningu á verkefninu fyrir aðra nemendur eða foreldrahópinn. Umræður Um bókina Markmið námsefnisins um víkingaöldina, það er tímann frá því um 800–1050, er að auka skilning, þekkingu og áhuga nemenda á þessu mikilvæga tímabili í sögu Norður-Evrópu. Í námsefninu er lögð áhersla á að draga fram samfélagið allt, uppruna þess, útbreiðslu og þróun, daglegt líf fólks, siði, viðhorf og trú og loks þau áhrif sem enn eru greinileg í Norður-Evrópu, og jafnvel víðar, og rekja má til þessa tíma. Bókinni er skipt í sjö hluta og síðan hverjum hluta í nokkra kafla. Í rammagreinum eru viðbætur, áherslur og verkefni. Bókin er ríkulega myndskreytt með teikningum, ljósmyndum og kortum til skýringar. Fjölmörg orð og orðasambönd eru í bókinni sem gætu verið nemendum framandi. Mörg þeirra eru skýrð í textanum þar sem þau koma fyrir en einnig eru orðskýringar aftast í bókinni. Mög mikið má finna um víkingaöldina á vefnum, t.d. vísindavefnum, og sjálfsagt að leyfa nemendum að skoða það efni með því að slá inn viðeigandi leitarorð.
0
Hann gaumgæfði umhverfið af æðruleysi, með einhvers konar kveðjuhug. Þetta var grámuggulegur morgunn en veðrið var kyrrt og hlýtt; þungskýjaður himinn. Það örlaði á þoku sem hann ýkti í huganum, lét ímyndaðar þokuslæður svífa draugalega um torgið. Að auki – og þetta hef ég ekki sagt þér og vil ekki útlista það nánar – þá hefurðu veitt mér ómetanlega uppörvun einmitt þegar ég þurfti allra mest á henni að halda, og þegar það stóð líklega öðrum nær að veita mér uppörvun. Það var ekki meiningin að gera lítið úr þínum tilfinningum – eða mínum. Ég bið þig að fyrirgefa mér ef þér finnst ég hafa gert það. En hvað sem við köllum þetta – og gott og vel, köllum það bara ást – þá breytir það ekki því að ég á mér mitt líf sem ég þarf að hlúa að, þar með talið eiginkonu sem ég elska þó að gagnkvæmar tilfinningar mínar og hennar hvort til annars í augnablikinu séu ákaflega lágt stemmdar miðað við ólgandi löngunina til þín sem gagntekur mig. En það sem blasir við mér er að huga að þessu hjónabandi auk margra annarra hluta sem eru uppi á borðinu í mínu lífi núna, atvinnumál, fjármál og rithöfundarferill minn. Hvort sem þér líkar betur eða verr, hvort sem okkur líkar betur eða verr, er eitt af verkefnum mínum núna að losa mig við þessa löngun. Að deyfa hana og láta hana líða hjá og snúa mér frá henni. Það verður eflaust ekki auðvelt en tíminn mun eflaust ganga þar í lið með mér.
0
Aðalsteinn Baldursson, formaður Framsýnar, segir boðaðan niðurskurð í rekstri Heilbrigðisstofnunar Þingeyinga stefna byggðinni í hættu. Í ályktun segir að um líf og dauða byggðarinnar sé að tefla. Fjögur stéttarfélög fordæma í ályktun glórulausar tillögur stjórnvalda sem lami báðar Þingeyjarsýslur og þrengi verulega að búsetuskilyrðum heimamanna. Aðalsteinn segir að þetta séu engar ýkjur. „Þetta er bara upp á líf og dauða. Það má bara orða það þannig.“ Heilbrigðisstofnunin sé með stærri vinnustöðum á svæðinu og mjög alvarlegt sé að missa heilbrigðisþjónustuna fyrir allt svæðið. Niðurskurðartillögurnar eru kallaðar aðför að Þingeyingum og hvatt er til þess að flaggað verði í hálfa stöng á morgun þegar haldinn verður borgarafundur um málið. Aðalsteinn segist ekki hafa upplifað jafn mikla reiði í bænum áður og á öllu svæðinu. Félagsheimilið sem taki hundruð manna eigi ekki eftir að rúma allan þann fjölda sem muni mæta á fundinn. Líklega verði að færa fundinn upp í íþróttahöll. Í ályktun Samfylkingarinnar í Þingeyjarsýslum er talið gróflega vegið að tilvist Þingeyinga við gerð fjárlaga fyrir 2011, og svívirðilegri aðför að Heilbrigðisstofnun Þingeyinga, sem eigi að skera niður um 40%, harðlega mótmælt. Niðurskurðurinn verði til þess að segja þurfi upp 60-70 starfsmönnum, flestum konum, sem varla geti talist kynjuð fjárlagagerð. Vegið sé að innviðum samfélagsins með offorsi sem ekki geti talist til norrænnar velferðarstjórnar. Heilbrigðisþjónustan verði færð marga áratugi aftur í tímann.
2
Taka skal fram að í 30. gr. laga um tekjuskatt og eignarskatt, nr. 75/1981, sbr. 3. gr. laga nr. 49/1987, eru ákvæði um skattfrelsi launatekna starfsliðs alþjóðastofnana. Í 4. tölul. 3. gr. tollalaga, nr. 55/1987, eru ákvæði um að aðilar sem undanþegnir eru skattskyldu með sérstökum lögum skuli ekki greiða toll af innfluttum vörum. Fylgiskjal I. Ákvæði um friðhelgi og forréttindi í samningum sem Ísland er aðili að. 1) Alþjóðaflugmálastofnunin (ICAO) . 47. og 60. gr. samþykktar um Alþjóðaflugmálastofnunina frá 7. desember 1944 (SÍ 49). Sameinuðu þjóðirnar . i) 104. og 105. gr. Sáttmála hinna Sameinuðu þjóða frá 26. júní 1945 (SÍ 52). ii) Samningur frá 13. febrúar 1946 um réttindi og griðhelgi Sameinuðu þjóðanna (SÍ 56), sbr. lög nr. 13/1948. iii) 5. gr. samnings frá 21. nóvember 1956 um tæknilega aðstoð milli Íslands og Sameinuðu þjóðanna og stofnana þeirra (SÍ 112). Matvæla - og landbúnaðarstofnun hinna Sameinuðu þjóða (FAO) . 4. tölul. 8. gr. og 16. gr. stofnskrárinnar frá 16. október 1945 (SÍ 53). Menningarmálastofnun Sameinuðu þjóðanna (UNESCO) . XII. kafli stofnskrárinnar frá 16. nóvember 1945 (C 5/1964). Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (IMF) . IX. kafli samkomulags frá 27. desember 1945 um samþykktir Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (SÍ 54, sbr. C 18/1978). Alþjóðabanki til endurbyggingar og nýbyggingar (IBRD) . 7. gr. samkomulags frá 27. desember 1945 um samþykktir bankans (SÍ 55). Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO) . 66. – 68. gr. stofnskrárinnar frá 22. júlí 1946 (SÍ 59). Alþjóðavinnumálastofnunin (ILO) . 40. gr. gerðar frá 9. október 1946 um breytingar á stofnskrá Alþjóðavinnumálastofnunarinnar (SÍ 60).
3
Andrúmsloft afslöppunar og opinna samskipta er ekki síður mikilvægt fyrir vellíðan sjúklingsins. Ég hef takmarkaða trú á að það muni skila árangri,“ segir Jósep. Eitt dýrasta heilbrigðisvandamálið Þetta kallar á stærri hóp sjúkraþjálfara og ef við ættum að vinna á biðlistanum þyrftum við fjóra til viðbótar, tíu í allt,“ segir Hrefna. Þrettán rúm eru í sjúkrahúsinu fyrir bakmeðferðina og eru þau fullnýtt árið um kring og á biðlista eru stöðugt um 300 manns. Þá eru heilsugæslulæknarnir í hlutastarfi við báðar deildir sjúkrahússins og annast bráðaþjónustuna að verulegu leyti. Hér voru uppi mjög spennandi hugmyndir á síðasta ári um stækkun háls- og bakdeildarinnar sem voru snarlega teknar út af borðinu þegar bankarnir hrundu. En í núverandi ástandi er erfitt að segja hvað verður gert þegar skera á niður um tugi ef ekki hundruð milljóna,“ segir Róbert. Þær urðu að halda utan í ágúst og ljúka þjónustu sinni við Drottin allsherjar í aðalstöðvum reglunnar. „Það væri auðvitað alveg kjörið og sannarlega gagnlegt fyrir verðandi heimilislækna að kynnast þessu en það hefur ekki orðið af því ennþá,“ segir Jósep. Sjúklingur sem er að leggjast hér inn í fyrsta skipti fær alveg heilan klukkutíma hjá mér. „Við notum allar aðferðir sem við teljum að geti komið að notum og hafa reynst vel annars staðar. Ég held að í rauninni sé réttara að spyrja sig hvaða áhrif kreppan hafi á starfsemina sem er óskylt mál en skellur á okkur á sama tíma.
1
Alls var á þessu tímabili boruð 21 vinnsluhola með mjög misjöfnum árangri. Hitaveita Siglufjarðar tók til starfa. Mikil viðbót við náttúrlegt rennsli fékkst við borun á Laugum í Reykjadal. Hitaveita Reykdæla nýtir vatnið til hitunar á Laugum og víðar í Reykjadal. Þörungavinnslan hf. á Reykhólum í A-Barðastrandarsýslu tók til starfa. Nýtir heitt vatn til þurrkunar á þang- og þaramjöli. Reykjanesfólkvangur stofnaður. Nær m.a. til Krýsuvíkurtorfunnar. Hugmynd um vetrargarð í Krýsuvík sett fram í skýrslu um ferðamál á Íslandi. 20. desember. Kröflueldar hófust með litlu eldgosi við Leirhnjúk. Umbrot með eldgosum, jarðskjálftum og landhreyfingum héldu áfram og stóðu meira eða minna til 1984. Borholur á Kröflusvæðinu skemmdust, og kvikugös gerðu hluta svæðisins ónothæfan til vinnslu. Stöðvarhúsið við Kröflu var um tíma notað sem «heimsins stærsti hallamælir» til að fylgjast með landhreyfingum. Janúar. Gerðardómur um verð jarðhitaréttinda í Svartsengi lýkur störfum. Matsverð 87,7 milljónir króna á þáverandi verðlagi. 25. maí. Lög um undirbúningsfélag saltvinnslu á Reykjanesi. 3 MWt jarðvarmastöð í Svartsengi tekin í notkun, og vatni hleypt á fyrstu hús í Grindavík. Keyptur jarðborinn Narfi frá Bandaríkjunum. Narfi lýkur við tvær heitvatnsholur á Reykjum við Reykjabraut í A-Húnavatnssýslu. Fjarhitun Vestmannaeyja hóf rekstur. Nýtti um tíma varma úr hrauninu sem rann 1973. 1976-1989 Nýtt átak gert í borunum í Þorleifskoti í Flóa með dýpri holum og betur fóðruðum. Góður árangur varð af borun með Narfa eftir heitu vatni á Bakka í Ölfusi. Lokið við lögn hitaveitukerfis í Hafnarfirði. Fyrsta eining orkuvers I í Svartsengi ræst, 8-12,5 MWt. 4. maí. Stofnuð Hitaveita Reykholts í Biskupstungum. Hitaveita Suðureyrar tók til starfa.
0
Þetta var fyrsta verkfall í syrpu sem framundan er nú, og enginn leiður á þessu. Hún útmálaði af festu hvernig sett hefur verið í reglur skipun í samskiptateymi og viðbragðsteymi þegar eitthvað kemur uppá á spítalanum og tala þarf við fjölmiðla – í því seinna er forstjóri og það skipar lið í samskiptateymið sem talar við fjölmiðla. Hann nefnir sem dæmi DSI – um svæfingu bráðveikra, en þeir verkferlar eru að breytast vegna samtala lækna á netinu um þetta efni og vissulega er þetta merkileg þróun. Skráningarmál um sjúklinga eru í skötulíki á Íslandi, og nýr raunveruleiki er sá að sjúklingur hefur aðgang að sjúkraskrá sinni og getur deilt henni til dæmis með fjölmiðlum, og innihaldið er þá komið á forsíðu áður en við er litið. Forsvarsmenn undirdeilda félagsins koma þá saman og skeggræða stöðu hverrar einingar og farið er yfir ársreikning síðasta árs og spáð í yfirstandandi fjárhagsár. Í lokin sýndu læknar rosa samstöðu, það voru haldnir stórir fundir og almenn ánægja var mikil. Teitur Guðmundsson – framkvæmdastjóri Heilsuverndar – lýsti hvernig honum hefur gengið að tala til almennings, og hvað hann hefur haft að leiðarljósi. Björn Gunnarsson á Akranesi sem er í stjórn LÍ reynir að hafa hemil á fundargestum. Í pallborðinu eru Hjalti Már Björnsson, Anna Sigrún Baldursdóttir, Teitur Guðmundsson og Gunnar Steinn Pálsson. Sumpart er þessi staða komin upp aftur í nútímanum, aðgangur fjölmiðla að trúnaðarupplýsingum um sjúklinga er að aukast.
1
Tvær kvartanir hafa borist embætti forseta Íslands vegna ámælisverðrar hegðunar starfsmanns forsetaskrifstofunnar gagnvart samstarfskonum. Samkvæmt heimildum Fréttablaðsins er málið komið á borð forsetahjónanna Guðna Th. Jóhannsesonar og Elizu Reid. Heimildir blaðsins herma að um sé að ræða kynferðislega áreitni starfsmannsins í garð tveggja kvenna. Annað atvikið á að hafa komið upp í starfsmannaferð í París í Frakklandi í síðasta mánuði en hitt hér á landi. Forsetahjónin eru sögð hafa tekið málið á sitt borð. Andrúmsloftið á vinnustaðnum er sagt þungt þessar vikurnar, en Örnólfur Thorsson forsetaritari vildi ekki tjá sig um málið þegar eftir því var leitað. Hann vildi heldur ekki upplýsa um hvernig tekið sé á málum sem þessum og vísaði til laga um opinbera starfsmenn. Eftir því sem blaðið kemst næst taka forsetahjónin málinu alvarlega og hafa persónulega séð um að koma því í farveg. Guðni og Eliza hafa bæði talað opinskátt um mikilvægi jafnréttis kynjanna, og Eliza hefur í því samhengi sérstaklega rætt stöðu kvenna og ánægju sína með Metoo-byltinguna á innlendum og erlendum vettvangi. „Við erum langt frá því að vera fullkomin, og #Metoo-byltingin hefur haft í för með sér óþægilegar afhjúpanir hér á eyjunni okkar í Norður-Atlantshafi, eins og annars staðar í heiminum, sem minnir okkur á að við getum ekki notað jákvæða tölfræði til þess að hylja yfir vandamál sem gegnsýra samfélagið okkar,“ sagði Eliza í ræðu sinni á fundi Sameinuðu þjóðanna í september í fyrra.
2
Það voru tugir ágætis herforingja til að stjórna ítalska hernum, alveg eins og nú eru hundruð ungra manna sem vilja fá aðgang að sal ungfrú des Touches, sem menn eru nú farnir að líta á í samkvæmislífinu sem verðandi eiginkonu yðar, góði minn,“ sagði des Lupeaulx og klappaði á öxl Luciens. „Já, þér njótið mikillar hylli. Frú d‘Espard, frú de Bargeton og frú de Montcornet eru allar bálskotnar í yður. Farið þér ekki í kvöld í boð til frú Firmiani og annað kvöld heim til de Grandlieu hertogaynju?“ „Jú,“ svaraði Lucien. „Leyfið mér þá að kynna fyrir yður ungan bankastjóra, herra du Tillet, mann sem er yðar verður og hefur aflað sér mikils auðs á skömmum tíma.“ Lucien og du Tillet heilsuðust og tóku spjall saman og bankastjórinn bauð Lucien til kvöldverðar. Finot og des Lupeaulx, báðir jafn djúphugulir og þekktust nógu vel til þess að líta mætti á þá sem vini, létu sem þeir héldu áfram samtalinu sem þeir voru byrjaðir á. Þeir gengu burt frá Lucien, Merlin, du Tillet og Nathan, sem voru að tala saman, og settust í einn sófann í leikhúsanddyrinu. Á stjórnarbyltingarárunum fór ábóti nokkur að nafni Niollant, gáfaðasti nemandi Roze ábóta, í felur í litla kastalann L‘Escarbas og tók tónlistarverk sín með sér. Hann borgaði gamla manninum ríkulega gestrisnina með því að mennta Anaïs dóttur hans, sem bar gælunafnið Naïs. Hefði ekki svo vel skipast hefði hún mátt ganga sjálfala eða uppeldi hennar hefði verið falið fávísri herbergisþernu, en það hefði verið enn verra. Ábótinn var ekki aðeins tónlistarmaður.
0
Fjölmennasti hópur ættleiddra barna er frá Sri Lanka, en næstfjölmennastur frá Indlandi. Frá fyrrnefnda landinu fór síðasta ættleiðing fram 1987, en frá hinu síðarnefnda hafa börn verið ættleidd að kalla samfellt frá 1988. Almenn ákvæði ættleiðingarlaga eiga vitaskuld við um ættleiðingar sem fram fara á erlendum börnum hér á landi bæði um það hver leysi úr ættleiðingarumsóknum, um almenn og sérgreind skilyrði ættleiðinga, þ.e. gjöld vegna ættleiðinga, umsóknir um þær og reglur um meðferð og úrlausn máls, réttaráhrif ættleiðinga o.s.frv. Við ættleiðingar milli landa reynir þó á ýmis sérstæð vandamál sem m.a. hafa orðið efni til Haag-samningsins frá 29. maí 1993. Samhliða þessu frumvarpi er lögð fyrir Alþingi tillaga utanríkisráðherra til þingsályktunar um heimild fyrir ríkisstjórnina til að fullgilda samninginn. Ákvæði kaflans eru í tengslum við Haag-samninginn. Í 28. gr. frumvarpsins er kveðið á um framkvæmd samningsins verði hann fullgiltur. Í 29. gr. er mælt fyrir um heimild manna búsettra hér til að ættleiða barn erlendis. Þarf dómsmálaráðherra að samþykkja það fyrir fram með útgáfu forsamþykkis. Í frumvarpi þessu er notað orðið forsamþykki yfir það skjal er hingað til hefur verið kallað vilyrði. Þykir orðið forsamþykki eiga betur við um efni skjalsins. Í Noregi er notað „forhåndssamtykke“ yfir sambærilegt skjal. 30. gr. fjallar um umsókn um forsamþykki. Væntanlegir kjörforeldrar erlendra barna sem koma oft úr framandi umhverfi þurfa að búa sig undir uppeldishlutverk sitt að nokkru með öðrum hætti en þegar þeir taka að sér íslenskt barn til ættleiðingar.
3
Hins vegar er afar mikilvægt að sýna aðhald í þeim efnum og sporna við stöðugri þenslu, sem horfa hefur mátt upp á hjá FME allt fram til þessa árs. Samráðsnefndin átaldi útþenslustefnu stofnunarinnar harðlega í áliti sínu á síðasta ári og tók nefnd forsætisráðherra til ráðgjafar um eftirlit á vegum hins opinbera undir þau sjónarmið. Því telur samráðsnefnd fagnaðarefni að samkvæmt fyrirliggjandi drögum stendur ekki til að fjölga frekar störfum hjá stofnuninni á komandi árum, heldur sé stefnt að því að nýta betur þann mannskap sem fyrir er. Um starfsmannamál vísast annars í nánari umfjöllun hér aftar. 5. Í framlögðum gögnum kemur fram að ferðakostnaður erlendis verður nokkuð undir áætlun á þessu ári (10%) og sama gildir um þátttökugjald vegna erlends samstarfs og funda erlendis (18%). Ekki er þó allt sem sýnist í þeim efnum þar sem fyrri liðurinn var hækkaður um 35% milli áranna 2001 og 2002 og sá síðari um 120%. Þannig stefnir í verulega raunhækkun þessara kostnaðarliða frá fyrra ári. Samráðsnefndin gagnrýndi á síðasta ári harðlega fyrirhugaða útgjaldaaukningu þessa kostnaðar í ár og benti á að eðlilegra væri að lækka hann fremur en hækka. Þau rök eiga áfram við nú þegar uppi eru áform um að hækka báða framangreinda kostnaðarliði vegna ársins 2003, þann fyrri um 10% og þann síðari um 18%. Ekki verður tekið undir það sem fram kemur í skýrslu FME til ráðherra að samanburður á milli ára í þessum efnum sé óraunhæfur. 6. Rekstur tölvubúnaðar og sérfræðiþjónusta vegna tölvumála nemur um 6,3% af heildarrekstrarkostnaði FME.
3
Það er vátryggingartakinn, eða hinn vátryggði, sem að jafnaði býr yfir þeim upplýsingum sem félagið þarf á að halda. Oft er það þó svo að félagið gerir kröfu um upplýsingar beint frá læknum áður en tekin er afstaða til þess hvort veita á vátryggingu eða ekki. Í VSL er reglum um upplýsingaskyldu skipað svo að vátryggingartaki á að hafa frumkvæði að upplýsingagjöf um atriði sem hann veit að skipta máli fyrir félagið, sbr. t.d. 7. gr. laganna. Í framkvæmdinni hefur þetta þó verið á þann veg að félögin hafa lagt fyrir vátryggingartaka eyðublöð með spurningum um þau atriði sem máli skipta fyrir þau. Vátryggingartakinn hefur mátt líta svo á að þar sé spurt um þau atriði sem þýðingu hafi og skylda hans standi til þess að gera réttilega grein fyrir þeim. Í frumvarpinu er lagt til að sú meginregla gildi að vátryggingartaki þurfi ekki að hafa frumkvæði að upplýsingagjöf, heldur þurfi aðeins að svara því sem hann er spurður um. Er það eins og fyrr greinir í samræmi við framkvæmdina og ætti ekki að leiða til mikilla breytinga. Frá þessu er gerð tillaga um undantekningu þegar tilteknum skilyrðum er fullnægt, en þeim verður lýst síðar. Annað atriði sem lagt er til að verði breytt er matið á því hvenær félagið getur brugðist við rangri upplýsingagjöf. Í sumum tilvikum nægir almennt gáleysi vátryggingartaka samkvæmt VSL, sbr. 1. mgr. 6. gr., til þess að félagið geti losnað úr ábyrgð í heild eða að hluta.
3
Ráðherra getur sett sem skilyrði fyrir leyfisveitingu að umsækjandi hafi staðist próf í íslenskri skipulags- og byggingarlöggjöf ásamt tilheyrandi reglugerðum sem Skipulagsstofnun stendur fyrir. Ráðherra sendir árlega lista yfir löggilta hönnuði til byggingarfulltrúa. 52. gr. Löggilding á sérsviði. Arkitektar geta hlotið löggildingu ráðherra til að gera aðal- og byggingaruppdrætti, uppdrætti að skipulagi lóða og tilheyrandi deiliuppdrætti. Verkfræðingar og tæknifræðingar með viðkomandi sérmenntun geta fengið löggildingu ráðherra til að hanna og gera séruppdrætti að burðarvirkjum, boðveitum, rafkerfum og raflögnum í mannvirkjum, vatns-, hita- og fráveitukerfum, loftræsikerfum og lýsingarkerfum. Byggingarverkfræðingar, byggingartæknifræðingar og byggingarfræðingar geta hlotið löggildingu ráðherra til að gera aðal- og byggingaruppdrætti og tilheyrandi deiliuppdrætti, enda hafi þeir öðlast a.m.k. fimm ára starfsreynslu hjá löggiltum aðila á því sviði. Byggingarfræðingar, innanhússhönnuðir og landslagshönnuðir geta fengið löggildingu ráðherra sem hönnuðir séruppdrátta, hver á sínu sviði. 53. gr. Löggilding prófhönnuða. Verkfræðingar með sérmenntun og löggildinu á viðkomandi hönnunarsviði geta hlotið sérstaka löggildingu ráðherra sem prófhönnuðir, enda hafi þeir minnst sex ára starfsreynslu á þessu sviði, þar af minnst eitt ár við eftirlit með framkvæmdum. Ráðherra setur nánari reglur um hæfnisskilyrði prófhönnuða, störf þeirra og starfshætti. Setja má það skilyrði að umsækjandi gangist undir próf. 54. gr. Umsjón með byggingarframkvæmdum. Við stjórn framkvæmda hvers mannvirkis skal vera byggingarstjóri. Byggingarstjórar geta orðið: Húsasmíðameistarar, múrarameistarar, pípulagningarmeistarar, rafvirkjameistarar og byggingariðnfræðingar sem hlotið hafa viðurkenningu skv. 55. gr. og tilskilið starfsleyfi. Arkitektar, verkfræðingar, tæknifræðingar og byggingarfræðingar með þriggja ára reynslu af verk- og byggingarstjórn eða byggingareftirliti. Byggingarstjóri er framkvæmdastjóri byggingarframkvæmda. Hann ræður iðnmeistara í upphafi verks með samþykki eiganda eða samþykkir ráðningu þeirra. Samsvarandi gildir um uppsögn iðnmeistara.
3
Flm.: Jón Helgason, Guðmundur H. Garðarsson, Skúli Alexandersson, Karvel Pálmason. 1. gr. Við 9. gr. laganna, sbr. 4. gr. laga nr. 38/1989, bætist ný málsgrein svohljóðandi: Afhending eða veitingar áfengis á vegum ríkisins eða ríkisstofnana eru óheimilar hérlendis. 2. gr. Lög þessi öðlast gildi 1. júní 1990. Greinargerð. Með þessu frumvarpi um breytingu á áfengislögum er kveðið á um það að óheimilt verði að afhenda eða veita ókeypis áfengi á vegum ríkisins eða ríkisstofnana. Þrátt fyrir það bannar frumvarpið ekki áfengisneyslu í opinberum veislum eða móttökum því að menn geta keypt áfengi ef veislan eða móttakan fer fram á veitingahúsi eða í sölum þar sem leyft er að selja áfengi. Það þarf ekki að rökstyðja þá staðreynd að aukin áfengisneysla veldur sívaxandi tjóni svo augljósar eru þær hörmulegu staðreyndir sem blasa við í þjóðfélaginu. Það á ekki hvað síst við um það mikla heilbrigðisvandamál sem af henni hlýst. Það var af þeim sökum sem Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin samþykkti áskorun til aðildarþjóðanna að setja sér það markmið að draga úr áfengisneyslu um 25% á næsta áratug, fram til ársins 2000. Íslendingar hafa fallist á að verða við þessari áskorun, en þrátt fyrir það hefur ekki verið mörkuð nein áfengismálastefna til þess að ná þessu markmiði. Þvert á móti hefur það síðan gerst að Alþingi samþykkti að heimila á ný sölu á sterku öli, en sú samþykkt gekk í berhögg við allar tillögur Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar. Hvarvetna hefur reynslan orðið sú að aukin fjölbreytni í framboði áfengra drykkja hefur aukið neysluna.
3
Halldór Ásgrímssson fyrir frumv. til breytinga á ýmsum lögum um réttarstöðu samkynhneigðra (132. löggjafarþ. Eins og fram er komið var stórt skref stigið í sjálfstæðisátt á lokaáratugi 20. aldar á sviði stjórnsýslu og löggjafar. Jákvætt svar við þeirri spurningu sýnir þá einkum að sjálfstæðið stendur veikt og að það hvílir fremur á pólitískum vilja en mótuðum kirkjuskilningi. Sveigjanleiki innan þeirra kann og að vera takmarkaðri en gerist t.d. í Danmörku sem valdið getur spennu milli efri og neðri stjórnsýslustiga eða kirkjustjórnar og „kirkjunnar í héraði“. Játningarrit íslensku þjóðkirkjunnar með inngangi og skýringum eftir dr. Einar Sigurbjörnsson, Reykjavík: Bókaútgáfan Salt HF, 1980, bls. 71–171) og Kirkjuskipan Kristjáns III (sjá t.d. „Den danske Kirkeordinans af 1539“, lutherdansk.dk, án dags., sótt 29. apríl 2014 af http://www.lutherdansk.dk/trellix/id134.htm) þegar um dansk-íslenskar aðstæður er að ræða. Á kirkjuþingi 2010 var loks jákvæð afstaða tekin í málinu. Okkur Íslendingum má vera ljós margræð merking sjálfstæðis-hugtaksins en við höfum til skamms tíma lifað við menningu og hugarfar sem mótaðist af sjálfstæðisbaráttu 19. aldar og lýðveldisstofnuninni á þeirri 20. Saga og þróun“, bls. 160–161. Saga og þróun trúmálabálks stjórnarskrárinnar 1874–1995“, Glíman. Tvær víddir kirkjuskipanar Slík lögfræðileg merking er ráðandi í þessari grein. Stjónlagaráð hélt þessu orðalagi í frumvarpi sínu 2011 (19. gr.).
1
Í frumvarpinu er gert ráð fyrir því að draga úr skyldu dómara til að liðsinna og leiðbeina ólöglærðum málsaðila sem flytur mál sitt sjálfur. Þannig er ekki tekin upp í frumvarpið sambærileg regla við 87. gr. laga nr. 85/1936 sem skyldar dómara til að semja stefnu fyrir ólöglærðan málsaðila. Þá er dregið úr skyldu dómara til að leiðbeina aðila við rekstur máls. Samkvæmt 114. gr. laga nr. 85/1936 ber dómara að veita leiðbeiningar um bæði formhlið máls og efnishlið þess, en í 4. mgr. 101. gr. frumvarpsins er aðeins mælt fyrir um sams konar skyldu varðandi atriði, sem snúa að formhlið máls. Raunhæft gildi þessarar breytingar yrði að vísu ekki tilfinnanlegt, enda er ekki sérlega algengt í framkvæmd að það reyni á þessar skyldur dómara. Á hinn bóginn má benda á að sú víðtæka liðveisla, sem núgildandi reglur leggja á dómara að veita málsaðila, hefur þá augljósu hættu í för með sér að dómari móti málatilbúnað annars eða jafnvel beggja aðilanna og felli síðan dóm á málið. Slíkt fær illa samrýmst því hlutleysi, sem dómara ber að gæta við úrlausn máls. Þá má einnig benda á að reglur um sambærilegar skyldur dómara hafa verið felldar úr lögum víða erlendis, t.d. í Danmörku fyrir rúmum áratug síðan. ab. Í 100. gr. frumvarpsins kemur fram að dómara er ætlað að mæla fyrir um hvort máli verði vísað frá dómi í úrskurði, hvort sem kveðið yrði á um frávísun þess eða höfnun á kröfu um frávísun.
3
Framkvæmdastjóri NATO vill ekki útiloka að bardagasveitir fjölþjóðahersins verði áfram í Afganistan eftir árið 2014. Þetta er stefnubreyting frá fyrri ákvörðunum. Eitthundrað og þrjátíu þúsund erlendir hermenn eru nú í landinu. Anders Fogh Rasmussen, framkvæmdastjóri NATO, var gestur í umræðuþættinum Clement Söndag í danska sjónvarpinu, DR, í gærkvöldi. Umræðuefnið var Afganistan. Anders Fogh sagði að sá hörmulegi atburður í fyrrinótt þegar bandarískur hermaður drap 16, allt konur og börn, og þegar bandarískir hermenn brenndu Kóraninn fyrir skömmu yllu skiljanlega mikilli reiði og sköðuðu ímynd fjölþjóðahersins. Anders Fogh sagði að þrátt fyrir að verkefni hersins hefðu reynst margfalt flóknari og erfiðari en búist var við í upphafi hefði margt áunnist. Hann lagði sérstaka áherslu á bættan hlut kvenna sem áður hefðu nánast verið lokaðar inni á heimilum sínum og algjörlega áhrifalausar í samfélaginu. Þær fái nú menntun, sitji á þingi og sinni mörgum störfum til jafns við karla. Talibanar eigi í vök að verjast og sú staðreynd að þeir ráðist í síauknum mæli á almenna borgara í landinu tali sínu máli þar um. Hernaður talibana hafi orðið til þess að almenningur í landinu verði þeim sífellt andsnúnari. Clement Kjersgaard, þáttastjórnandi, vildi fá skýr svör við því hvenær fjölþjóðaherinn færi frá Afganistan. Anders Fogh svaraði því til að fyrri ákvörðun um að allar bardagasveitir yrðu á brott í árslok 2014, væri nú til endurskoðunar. Ætíð hefði verið gert ráð fyrir að þjálfunarsveitir yrðu þar áfram eftir þann tíma en ákvörðun um bardagasveitirnar yrði rædd á fundi NATO ríkja í maí.
2
Þórunn Valdimarsdóttir segir svo frá í Leikfélag Reykjavíkur Aldarsaga og vitnar til gagnrýnanda Tímans: „Þar sýndu leikarar félagsins niðurbælda ást hjúkrunarkonu á sjúklingi sínum, soralausa og víðsýna ást hinnar reyndu móður, viðkvæma og ófullnægða ást sjúklings á konu sinni, og óviðurkvæmilega en óumflýjanlega ást hennar á mági sínum“ og Þórunn bætir við: „Orð leikdómarans um tegundir ásta segja nokkuð um afstöðuna í byrjun seinna stríðs til ásta. Úr því að til er soralaus móðurást, þá er greinilega líka til sora-ást … Allt er bullandi af tilfinningum sem allar eru í raunsæjum andstyggðarhnút. Heimurinn var greinilega búinn að missa það ljúfa sakleysi sem fylgdi leikjum 19. aldar um ólofað ástfangið par, sem í lokin fékk að eigast löglega …“146 Það féll sem sagt í hlut Arndísar Björnsdóttur að lýsa hinni soralausu móðurást og síðar átti hún eftir að leika margar og göfugar mæður. Ekki voru þær allar undnar úr einum streng og gátu haft sína galla eins og við flest. T.d. Essie Miller, móðirin í gamanleik ONeills, Ég man þá tíð, glettin og hlý og pínulítið þröngsýn. Eða trúkonan Una sem ekki vill láta kirkjuna í Hruna sökkva til helvítis. Hin svipmikla Helga, fylgikona Jóns Arasonar, skassið Fatíma í barbaríinu hjá Tyrkja-Guddu, og vís og mild ættmóðirin í Þess vegna skiljum við eftir Kamban. Svo er þarna lítil perla með glóandi augu, móðir Jóns Hreggviðssonar í Íslandsklukkunni við opnun Þjóðleikhússins. Arndís lék frú Tang í Konu ofaukið eftir danska skáldið Knud Sønderby og til er athyglisverð umsögn Ásgeirs Hjartarsonar um frammistöðu leikkonunnar.
0
Að auki má ætla að frásog lyfjanna frá íkomustað hafi verið breytilegt. Slíkur búnaður lyfja er sýndur á mynd 7 og var í eigu þekkts augnlæknis (Kjartans Ólafssonar (1894-1956)). Bullan og bullustafurinn voru upphaflega úr málmi. Wilhelm Priors Kgl. Hofboghandels Forlag, København 1922. Verðskrá frá Reykjavíkur Apóteki. Engin merki voru á dælunni eða stafnum til þess að mæla rúmmálseiningar. Jónsson V. Lækningar og saga. Þekktasta örvaeitur sem sögur fara af er kúrare, sem indíánar á Amazónsvæðinu notuðu og var síðar hreinunnið og notað til lyfja. Jóhannesson Þ. Upphaf smitvarnar og smiteyðingar. Bókaútgáfa Menningarsjóðs, Reykjavík 1969: 310-3. Auglýsing um m.a. „glerdælur með föstum málmstút” frá B. Braun, Melsungen. Þriðji franski læknirinn, Lafargue, lýsti því árið 1836, hvernig hann skar í yfirhúð með bólusetningarbíld sem hafði verið stungið í rakt duft með morfíni í. Historien om opdagelsen af morfin. Formulae nosocomiorum civitatis Havniensis 1922. Erlendsson V. Kasuistiske Meddelelser. 16 Í heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins var notkun einnota lyfjadæla orðin þekkt á árunum 1962-1964. Í þessum skrám eru hvorki taldar lyfjadælur né nálar, en ýmsir aðrir hlutir sem algengir eru við lækningar: umbúðir, þvagglös, stólpípa, skæri, pinsettur, lyfjaskápar og fleira. Í fyrsta lyfjaforskriftasafni Kaupmannahafnarspítala frá 1871 (sjá hér á eftir) er stungulyf til íkomu undir húð sem innihélt kvikasilfur og morfín. Vitað er að slík stungulyf voru sum komin á markað skömmu eftir aldamótin 1900. 2 Jafnframt var reynt að meta notkun og framboð á stungulyfjum (og lyfjadælum) með því að kanna skrif og auglýsingar í Læknablaðinufram eftir árum, svo og skrif í Tímariti um lyfjafræði.
1
Stefnu ríkisstjórnarinnar hefur þegar verið framfylgt að nokkru. Þannig ákvað viðskiptaráðherra á hluthafafundi Landsbanka Íslands 3. september sl. að heimila hækkun hlutafjár sem nemur allt að 1.000 m.kr. að nafnverði með almennu útboði. Útboðið hefur nú farið fram og skráðu liðlega 12.200 aðilar sig fyrir hlutabréfum. Þar af voru 1.200 núverandi og fyrrverandi starfsmenn sem fengu að skrá sig fyrir hlutafé allt að 250 þús. kr. að nafnvirði á sérstöku gengi. Bankinn verður næstfjölmennasta hlutafélag landsins á eftir Eimskipafélagi Íslands og verður skráður á Verðbréfaþingi Íslands. Hinn 29. september sl. ákvað viðskiptaráðherra á hluthafafundi í Búnaðarbanka Íslands að heimila hækkun hlutafjár félagsins um allt að 600 m.kr. Er fyrirhugað að sala til starfsmanna fari fram í október en að útboð til almennings fari fram í nóvember. Þetta er heldur fyrr en áætlað var í stefnumótun ríkisstjórnarinnar, en það helgast af örum vexti bankans á síðustu mánuðum. Þá er undirbúningur að sölu 49% hlutafjár í Fjárfestingarbankanum á lokastigi, sbr. umfjöllun hér á eftir. Við lokaákvörðun um tilhögun þeirrar sölu var dreginn lærdómur af nýafstöðnu útboði hlutafjár í Landsbankanum. Óhætt er að segja að stefnumótun ríkisstjórnarinnar hafi hlotið góðar viðtökur ef marka má gífurlegan áhuga almennings á hlutabréfum í Landsbankanum. Engin ástæða er til annars en að ætla að viðtökur almennings verði einnig góðar þegar sala á hlutafé í Búnaðarbanka og Fjárfestingarbanka hefst. Tilhögun sölu hlutafjár í Fjárfestingarbankanum. Undirbúningur að sölu 49% hlutafjárins í samræmi við núgildandi heimildir er nú á lokastigi, en framkvæmdanefnd um einkavæðingu var falið að undirbúa söluna í samráði við iðnaðarráðuneyti, sjávarútvegsráðuneyti og stjórnendur bankans.
3
Og ekki næsta kvöld, en á laugardagskvöld ef þú vilt. Þá fara hjónin í aðra sveit og Haraldur fer ábyggilega á ball. Þá verðum við alein í kotinu. Um mig fór fagnaðarbylgja þegar ég nam þessi hunangssætu orð, þó mér þætti súrt í broti að láta næstu kvöld fara í súginn úrþví ísinn hafði verið brotinn og við náð saman með svo skjótum og umsvifalitlum hætti. Ég vildi fyrir engan mun rjúfa þau blíðubönd sem nú höfðu verið bundin. Jæja þá, á laugardagskvöld. Það er fastmælum bundið, sagði ég hátíðlega og reis uppvið dogg. Já, ef þú vilt það. Hvort ég vil! sagði ég snjallt og kyssti hana á munninn um leið og ég mjakaði mér framaf hörðum bekknum. Við stóðum andartaksstund í gufumettuðum klefanum og föðmuðumst að skilnaði, skutumst þvínæst inní búningsklefana og tíndum á okkur spjarirnar. Tekið var að elda af degi þegar við læddumst hægum skrefum upp bæjarhólinn og horfðumst í augu ánþess að mæla orð af vörum. Skyndilega stönsuðum við og litum skelfd upptil bæjarins þaðansem greinilega heyrðist mannamál. Ósjálfrátt slepptum við hvort öðru og fetuðum hljóðlega upp hólinn. Fyrir bæjardyrum stóðu bóndinn og Haraldur ásamt þremur bændum af næstu bæjum. Hvað er á seyði? spurði ég þegar við nálguðumst hópinn. Haraldur leit til okkar með mannsmorð í augnaráðinu, en bóndi horfði á okkur til skiptis brúnaþungur og sagði með samblandi af furðu og hneykslun: Hvar hafið þið verið? Það gerðist nú ekki annað en það að prestssetrið okkar hérna í Hruna brann til kaldra kola og allir sem vettlingi gátu valdið komu á vettvang.
0
Á síðustu áratugum hafa 15–20% af hverjum árgangi lokið framhaldsskólaprófi talsvert löngu eftir hefðbundinn framhaldsskólaaldur (Gestur Guðmundsson & Hulda Karen Ólafsdóttir 2013). 15, Issue 1 (113-134)© 2019 Contact: Sigrún Harðardóttir [email protected] first published online June 18th 2019 on http://www.stjornmalogstjornsysla.isPublisher: Institute of Public Administration and Politics, Gimli, Sæmundargötu 1, 101 Reykjavík, IcelandStjórnmál & stjórnsýsla 1. tbl. 15. árg. 2019 (113-134) Fræðigreinar© 2019 Tengiliður: Sigrún Harðardóttir [email protected] 18. júní 2019 - Birtist á vefnum http://www.stjornmalogstjornsysla.isÚtgefandi: Stofnun stjórnsýslufræða og stjórnmála, Gimli, Sæmundargötu 1, 101 ReykjavíkDOI: https://doi.org/10.13177/irpa.a.2019.15.1.6This work is licensed under a Creative Commons Attribution 3.0 License. Ýtarlega umfjöllun um úrræði fyrir skólabörn í vanda um og eftir miðja síðustu öld má finna í skýrslum Vistheimilanefndar sem kannaði starfsemi vist- og meðferðarheimila fyrir börn á þeim tíma (Nefnd skv. lögum nr. 26/2007). Opinber stefna, skólakerfið og hlutverk kennara: Viðbragðsbúnaður skólans Í því felst að þroska, móta og styrkja hæfileika nemenda og færni í samstarfi við foreldra, nemendum og samfélaginu til hagsbóta. Í apríl 2019 voru 860 einstaklingar á aldrinum 18-24 ára á atvinnuleysisskrá sem samsvarar um 2,8% skráðu atvinnuleysi. Fyrsti hluti rannsóknarinnar fólst í þverfræðilegri rýnihópasamræðu starfsfólks á krabbameinsdeildum Landspítalans (Sigrún Júlíusdóttir, Gunnjóna Una Guðmunds-dóttir & Edda Jóhannsdóttir 2015). Með hugtakinu útvíkkað hlutverk kennarans er átt við þær breytingar á hlutverki kennara sem orðið hafa og fela í sér ákveðin afskipti af aðstæðum nemenda auk kennslu og uppeldis. Vísbendingar um stöðuna og hvar skórinn kreppir eru nokkuð samhljóða.
1
Öskudagar sem bókaútgáfan Uppheimar gefur út er væn ljóðabók, 81 blaðsíða að stærð og ljóðin eru ríflega 50 talsins. fyrr en dag nokkurn er Ég hélt að það yrði auðveldara fyrir mig að fást við það en önnur yrkisefni en því var alls ekki að heilsa. við veiktumst sjálfir þá fundum við og heyrðum allt! Það er hvorttveggja. Lokaútgáfan á því oft lítið sammerkt með frumdrögunum. Það varð að vera einhver jarðstrengur sem tengdi lesandann við ljóðið annars yrði það ekki trúverðugt. klæðist ég viðmóti Það tók nærri 40 ár. árin hlóðu veggi Það var kannski af því að ég var harður á því að gefa sjálfum mér ekki neinn listrænan afslátt af þeim ljóðum, því þó ég þættist vita að yrkisefnið væri nýstárlegt þá yrðu ljóðin að standa og falla með listrænu gildi sínu. Þannig hefst fyrsta ljóðið í bókinni og valið er eflaust ekki tilviljun því ljóð Ara eru mörg hver byggð á augnabliksminningu, tilfinningu sem hann laðar fram, veltir fyrir sér og dregur upp mynd af. við hlustuðum þreifuðum Eftir að ég fékk verðlaunin tók ég tvö eða þrjú kvæði út og bætti öðrum í staðinn svo í allt eru þetta fimmtíu ljóð. Það hefði verið auðvelt að missa þau útí mikla dramatík og sterkt myndmál sem mér fannst þó ekki myndi passa. Nei, ég vissi ekkert af keppninni fyrr en í apríl á þessu ári.
1
Um kvöldið gerði eitt af þessum frægu, snarvitlausu veðrum á fullu tungli og stórstraumi þegar öll suðurströnd Íslands verður hvítfyssandi iða af særoki og sjógangi. Gísli og séra Jón Jónsson eldri ásamt öllu vinnufæru fólki braust út á vökunni til að reyna að bjarga nýbyggingunni. Þeim tókst að lokum að láta vindinn feykja fjórum reipum yfir kjölinn og vöfðu þeim síðan um nálæga legsteina báðum megin kirkjunnar. Fáum á Barði var svefnsamt þessa nótt, en veðrið gekk auðvitað niður daginn eftir. Það gera þessi veður yfirleitt. Og nýbyggingin stóð kyrr á sínum grunni. Gísli var um það bil að halda heimleiðis þegar boð bárust neðan af Sandsfjöru um óvenjulegan trjáreka. Það var Daníel á Grjóti, sem hafði lagt fram ríkisdalina fimm, sem flutti þessar fréttir og hann sagðist geta guðssvarið að aðra eins júffertu hefði hann aldrei séð. Séra Jón Jónsson eldri lét þegar smala saman hrossum af næstu bæjum og hann og Gísli losuðu reipin af kirkju og legsteinum og lögðu af stað með fimm hesta til að bjarga trénu. Daníel á Grjóti hafði ekki ýkt neitt um júffertuna, greinalaus og sæbarinn bolur hennar var svo digur að tveir handleggjalangir menn rétt gátu tekið höndum saman um hann. Það var enn haugabrim við ströndina og gæti verið áhættusamt að koma böndum á tréð. En annar endi þess var kominn vel upp á land, hinn endinn var úti í brimskaflinum svo þeir sáu ekki hvað tréð var langt. En hestarnir fimm bifuðu ekki júffertunni.
0
Það er annars vegar skóla- og menntakerfi hins vegar stofnanir og starfsemi af ýmsu tagi tengt listum og varðveislu íslenskrar menningar þar sem jafnframt eru ástunduð vísindi, rannsóknir og nýsköpun. Ýmislegt má betur fara í skólum og menningarstarfsemi í landinu, en það er ekki viðfangsefni þessa frumvarps, heldur hvernig tengja megi betur þessar tvær leiðir, þ.e. reyna að tryggja að leiðir liggi saman að einu marki. Breytingar - viðbrögð. Íslenskt samfélag hefur tekið stakkaskiptum á nokkrum áratugum, vonandi til hins betra, en er enn í örri breytingu og svo mun verða áfram. En þessar breytingar hafa jafnframt haft ýmislegt það í för með sér sem veikir stoðir sjálfstæðis okkar. Áður erfðist reynsla, menning og tunga frá einni kynslóð til annarrar með „eðlilegum“ hætti í starfi og leik. Nú hafa þessi tengsl rofnað vegna breyttra samfélagshátta. Staða heimilis og fjölskyldu hefur veikst og aðrir þættir í uppeldi nýrra kynslóða orðið að sama skapi mikilvægari. Fjölmiðlar gegna mikilvægu hlutverki í því að opna gáttir til allra átta, en með fjölmiðlabyltingunni margnefndu má segja að opnast hafi flóðgáttir. Yfir okkur streymir flóð upplýsinga, afþreyingar, fræðslu, menningar og ómenningar, ýmist á íslensku eða erlendum tungum. Vissulega er margt af hinu góða sem berst með þessu flóði, en annað mjög misjafnt að gæðum. Það verður æ erfiðara að fóta sig og halda áttum. Lítilli þjóð, viðkvæmri menningu og tungu er hætta búin. Hjá breytingum verður ekki komist, þróun verður ekki stöðvuð - það vill heldur enginn - en það er hægt að bregðast við, byggja varnargarða.
3
„Auglýsingin sem slík er ekki ólögleg en það sem liggur að baki gæti verið það, þetta gæti verið falið vændi. Við munum skoða þetta mál,“ segir Björgvin Björgvinsson, yfirmaður kynferðisbrotadeildar lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu, um áberandi auglýsingaskilti sem sást á Laugavegi í gær. Athugull vegfarandi tók myndir af auglýsingaskilti sem hafði verið komið fyrir á gangstétt við Laugaveginn, þar sem skammtímaleiga á húsnæði og nudd eru auglýst. Samtökin Stóra systir birtir mynd af skiltinu á Facebook síðu sinni í gærkvöldi, með vangaveltum um hvað liggi þarna að baki. Þá getur hún þess að engin gisti- eða nuddþjónusta sér skráð á þetta heimilisfang í fyrirtækjasrká og veltir fyrir sér hvort lögregla hafi heimsótt staðinn, sem er í göngufæri frá lögreglustöðinni við Hverfisgötu. Á skiltinu stendur, á ensku, að hægt sé að leigja íbúð eða herbergi í einn dag - eða til lengri tíma - og annað hvort er nudd í boði eða afnotin af húsnæðinu ætluð fyrir nudd, en orðalagið er ekki alveg skýrt. Aðstaðan er sögð til húsa að Hverfisgötu 102b og farsímanúmer gefið upp. Í athugasemdum sem Facebook notendur hafa skrifað við myndina er því m.a. velt upp hvort ekki þurfi að hafa viðeigandi menntun og starfsleyfi til að bjóða upp á nudd í heimahúsum, en eins og áður sagði er orðalag auglýsingarinnar frekar óskýrt. Ekki svaraði í símanúmerinu sem upp er gefið í auglýsingunni þegar fréttastofa reyndi að fá það á hreint hvort verið væri að bjóða nudd eða eingöngu aðstöðu fyrir nudd.
2
Tilgangur þessarar rannsóknar er að styrkja mótun og framkvæmd menntastefnu fyrir flóttafólk með því að draga fram sjónarmið nemenda úr hópi þess, sem og foreldra þeirra og kennara. Kristín lýsti skoðun sinni með því að segja: Andstætt við sjónarmið foreldranna lögðu kennararnir áherslu á mikilvægi list- og verkgreina meðal annars til að auka sköpunargáfu og að kenna börnunum að hugsa um sig sjálf. Ef tveir erlendir höfundar hafa sama eftirnafn skal skammstafa fornafn þeirra. Engu að síður komu þeir ekki auga á að vantraust foreldranna á íslensku skólakerfi væri meginástæða þess að þeir vildu yfirgefa landið, heldur væru það áhrif tungumálsins og nærsamfélagsins. Það má leiða að því líkum að það gagnist kennurum að fræðast um væntingar foreldranna til menntunar barna sinna, móðurmál þeirra, gildi og viðmið, og hvernig börnum var kennt í heimalandi þeirra. Auk gagnrýni foreldranna á námsumhverfið voru þeir óánægðir með hve mikil áhersla var lögð á list- og verkgreinar, fannst þær vera „aukanámsefni“ og vildu að skólarnir einbeittu sér meira að námsgreinum sem veittu „þekkingu“ að þeirra mati, líkt og ensku og raungreinum. Hann sagði jafnframt að hann saknaði „barsmíðanna [líkamlegra refsinga]“ í Sýrlandi, vegna þess að þannig „lærir einstaklingurinn tafarlaust“. Þeir [sýrlensku foreldrarnir] telja að við séum ekki nógu ströng þegar kemur að aga og halda að við tökum ekki nógu vel á því þegar hann [sýrlenski flóttamaðurinn] hefur verið lagður í einelti eða eitthvað.
1
Það verða Fylkir og KR sem koma til með að leika til úrslita á Reykjavíkurmótinu í knattspyrnu karla. Fylkir vann nokkuð þægilegan 3-0 sigur þegar liðið mætti Fjölni í fyrri undanúrslitaleinum í Egilshöll í kvöld. Fylkir mun leika í efstu deild í sumar, en Fjölnir féll niður í 1. deildina síðasta haust. Hákon Ingi Jónsson kom Fylki yfir með marki sínu úr vítaspyrnu sem dæmd var á Bergsvein Ólafsson fyrir að brjóta á Ragnari Braga Sveinssyni. Það voru svo Helgi Valur Daníelsson og Valdimar Þór Ingimundarson sem innsigluðu sigur Árbæjarliðsins með mörkum sínum í seinni hálfleik. KR hafði svo betur 5-3 á móti Val í afar fjörugum leik í hinum undanúrslitaleiknum. Íslenski unglingalandsliðsmaðurinn Finnur Tómas Pálmason sem lék í hjarta varnarinnar hjá KR og Aron Bjarki Jósepsson sem lék við hlið hans í vörninni skoruðu fyrstu tvö mörk KR í leiknum. Pablo Punyed, Kristinn Jónsson og Tobias Thomsen sem var að leika gegn sínum gömlu liðsfélögum hjá Val í kvöld tryggðu svo KR sigurinn, en Valur komst 3-1 yfir í leiknum. Tobias sem áður lék með KR skipti úr Val í KR eftir að síðustu leiktíð lauk. Garðar Bergmann Gunnlaugsson sem gekk til liðs við Val frá ÍA síðasta haust skoraði tvö marka Vals í leiknum og landsliðsbakvörðurinn Birkir Már Sævarsson bætti þriðja markinu við. Úrslitaleikur Fylkis og KR verður leikinn mánudaginn 4. febrúar klukkan 20.00 í Egilshöllinni í Grafarvogi. Fjölnir varð Reykjavíkurmeistari þegar mótið var haldið fyrir ári síðan.
2
Jeremy Scott, listrænn stjórnandi Moschino, tefldi á þriðjudag fram hressandi haustlínu tískurisans í New York Transit-safninu sem staðsett er í gamalli neðanjarðarlestarstöð í Brooklyn. Munstur með gettóblaster dregur að sér meiri athygli en farsímamunstur. Jeremy hefur á sér orð fyrir að vera einn óstýrilátasti hönnuður bransans og hefur vakið mikla athygli fyrir hönnun sína á skóm og fylgihlutum fyrir Adidas og Moschino. Hann hefur meðal annars unnið með Björk, Madonnu, Katy Parry, Nicki Minaj, Lady Gaga, Ariönu Grande, Miley Cyrus, Justin Bieber og Beyoncé, svo fátt eitt af fræga fólkinu sé talið upp. Hönnun Moschino er alltaf frumleg. Sýningin í Brooklyn þótti ein sú flottasta og ferskasta sem sést hefur. Hún var innblásin af „uptown“ og „downtown“ New York en Jeremy er þekktur fyrir að blanda hátísku saman við götustíl og nota myndir í anda popplistar til myndskreytinga. Bleikir skór í anda Timberland. Strætum New York, með allri sinni fjölmenningu og skrautlega mannlífi, er stundum líkt við tískupalla heimsins en þröngar dyr og sæti neðanjarðarlestanna þóttu enn betri hliðstæða við stórborgarlífið þar sem fólk af alls konar þjóðerni, stétt og stöðu mætist í lestunum á leið sinni um lífið, þótt ekki sé það allt klætt í Moschino. Skrautlegir, uppháir kuldaskór í anda Moschino. Jeremy Scott er sveitastrákur frá Kansas sem sjálfur ferðaðist með neðanjarðarlestum stórborgarinnar á námsárunum við Pratt-háskólann í New York og hefur verið kallaður hönnuður fólksins allar götur síðan. Framúrstefnuleg handtaska. Áhrif frá götutísku úthverfanna voru áberandi á sýningunni, risastórar dúnúlpur, derhúfur, eftirlíkingar af Timberland-kuldaskóm, stór lógó og bling í bland við fínni dragtir, jakkaföt og síðkjóla.
2
Henryk bendir Sturlu á að klukkan sé ekki nema átta, að kaffiterían sé opin, og það verður úr að Sturla kaupir sér tvær kældar bjórflöskur til að taka með sér upp á herbergi. Hann nær hins vegar ekki að drekka úr nema annarri þeirra áður en hann sofnar; hin flaskan stendur eftir opin en ósnert á borðinu við spegilinn þegar djúpar hrotur byrja að blandast lágum óminum frá bandarískri sjónvarpsfréttastöð, og Sturla hverfur inn í tólf klukkustunda langa hvíld sem ætti að nýtast honum vel áður en haldið verður til Druskininkai klukkan fjórtán daginn eftir. HIN ÓFRJÁLSA HÖND Það sem gerist daginn eftir, fyrir utan það að rútan til Druskininkai fer frá Rithöfundasambandinu um tvöleytið, er í meginatriðum það að Sturla eignast tvær nýjar flíkur, sem hvor um sig, á ólíkan hátt, kemur í stað Aquascutum-frakkans. Aðra þeirra kaupir hann fyrir helming þeirrar upphæðar sem minnstu munaði að hann greiddi vændiskonu fyrir kynlífsgreiða stuttu áður en hann kom aftur á hótelið um áttaleytið kvöldið áður; hina tekur hann ófrjálsri hendi; sömu hendi og Brynjólfur Madsen vill meina að Sturla hafi notað til að stela handriti frænda síns; «helvítið hann Brynjólfur», sá sem í íslenskum fjölmiðlum segist hafa verið skólabróðir Jónasar, og var, eins og Sturla gerði sér allt í einu grein fyrir, stuttu eftir að hafa afstýrt viðskiptunum við fyrrnefnda vændiskonu, ástæðan fyrir því að Jónas hafði vitnað hvað eftir annað, svo jaðraði við þráhyggju, í texta Megasar um Ragnheiði biskupsdóttur: en hlýðið góðir drengir það er hlálegt en þó satt/það var helvítið hann Brynjólfur sem sæddi hana.
0
Hvað viljið ...“ „Þú verður að drífa þig, Anna,“ segir sendiboðinn ábúðarfullur. Svo hleypur hann af stað upp kambinn og tekur á sprett eftir eyðilegu landslaginu. En hann hefur ekki hlaupið lengi þegar hann heyrir hófadyn og allt í einu er Anna við hlið hans á þeim jarpa. Hún réttir honum höndina, hann áttar sig ekki strax, en svo tekur hann í hana og hún togar drenginn á bak og setur fyrir framan sig. Og nú þeysa þau saman, Anna Bjarnadóttir sýslumannsfrú og Snorri Snorrason, fátækur strákur af Stokkseyri sem aldrei getur verið kyrr. Hann finnur til sín þar sem hann situr framan við hana og strítt hárið stendur beint aftur. Anna keyrir folann sem aldrei fyrr og áður en varir eru þau á Skúmstaðahlaðinu, hún hjálpar drengnum af baki og stendur svo nánast á sama andartaki við hlið hans. „Viltu vera svo vænn, Snorri minn, að binda hann hérna við járnhringinn við traðarendann? Hann er á fleini sem gengur út úr stærsta steinunum í traðarveggnum austanvert.“ Hún bíður ekki svars heldur færir honum tauminn í hendur. Honum bregður við en tekur við honum og horfir spyrjandi á þessa stórkostlegu konu sem leyfði honum að ríða með sér hingað alla leið utan frá ánni. „Hvað heitir hann?“ „Hver? „Folinn.“ Hann er eitt spurnartákn í andlitinu. „Ég veit það ekki, hann hefur svo sem ekki fengið neitt nafn. Ég hef verið að temja gæðinginn og gleymt að nefna hann.“ Hann röltir af stað til þess að binda hestinn en hún stendur og horfir á eftir honum.
0
Hún færir rök fyrir því að hjá mörgum drengjum, ekki öllum, umbreytist þörfin (sem er sameiginleg en ólík hjá drengjum og stúlkum) fyrir að skilja sig frá hinni almáttugu móður frumbernskunnar yfir í fyrirlitningu á henni og öllum af hennar kyni. Hvað ef þetta væri kona að kvarta yfir móðurhlutverkinu og vanmættinum sem það vekur, kona sem væri hundfúl yfir að þurfa að elda og þvo þvott, eða kona sem óskaði þess eins að fá að vera í friði að skrifa? Játningabækur eru ekki vinsælar í Noregi, ef dagbækur eru undanskildar, og þær eru yfirleitt gefnar út að höfundinum látnum, það er engin hefð fyrir ég-er-blæðandi-sár játningum. Hér er skáldsagan hömlulaust, sjálfsævisögulegt og afar tilfinningaþrungið flæði sem notfærir sér eigi að síður hefðbundin listbrögð skáldsögunnar - afdráttarlausar lýsingar og samtöl sem engar manneskjur muna í raun og veru. Hin nútímalega hneigð í Bandaríkjunum og Englandi, ef ekki í Frakklandi og Þýskalandi, sem felst í því að höfundurinn opnar sál sína og segir allan sannleikann í mörgum bindum, þykir ekki hneykslanleg heldur hetjuleg. Þegar górillur eru ekki að berja á eldhúsgluggann sjáum við yfirleitt það sem við búumst við að sjá. Þúsundir blaðsíðna af sjálfskoðun virðast ekki hafa opinberað fyrir höfundinum „konuna“ innra með honum. Þessi fantasía um keppnisfulla karlmenn og óframfærnar konur krefst afturhvarfs til þokukenndrar fortíðar veiðimanna og safnarasamfélaga þar sem geta verður í eyðurnar um öll smáatriði. Þau hafa fengið mig til að skipta um skoðun. En svar hans hefur eigi að síður hljómað í huga mér aftur og aftur eins og endurtekin laglína.
1
Barnið bjargaðist sem betur fór en það hefði getað farið illa ef örninn hefði komist með barnið í hreiðrið sitt hátt uppi í klettum. Bóndinn segir þeim síðan gamla sögu um örn sem tók barn með klónum og flaug með það langan spöl. Emilía verður skelfd á svip. Emilía veifar honum brosandi út um gluggann þegar þær aka aftur af stað. – Þú þarft ekki að vera hrædd, Emilía, segir mamma. Langflestar sögur um erni sem eiga að hafa rænt börnum eru þjóðsögur. Við pössum okkur vel. Mæðgurnar þakka Jóni bónda hjálpina. Manstu ekki eftir honum? Það er ekki mjög langt þangað. Ég hringdi í hann í gærkvöldi og sagði að við myndum líta inn. Haraldi frænda þínum finnst svo gaman að fá heimsókn. – Næst stoppum við á Blönduósi, segir mamma þegar þær hafa ekið um stund. Skömmu síðar aka þær inn á Blönduós og að húsinu þar sem Haraldur býr. Emilía man vel eftir Haraldi frænda. Hann er lágvaxinn með stóra ístru og talar mjög hátt. Það er stærsta húsið í bænum, enda bæði sjúkrahús og elliheimili. Ef ég þekki hann rétt fáum við fínar veitingar. – Hér býr Haraldur frændi í þjónustuíbúð fyrir aldraða, segir mamma. Hún er bara búin að banka einu sinni þegar hurðinni er þeytt upp og þarna stendur frændinn í fínum fötum og með hálsbindi. Mamma gengur inn á undan, upp á aðra hæð og að dyrum rétt við stigapallinn. Hún finnur sterka rakspíralykt af honum. – Heillakerlingarnar mínar, segir hann hátt og faðmar fyrst mömmu og svo Emilíu.
0
Svo sem greint hefur verið frá kom til athugunar af hálfu nefndarinnar, sem samdi lagafrumvarp þetta, að fara sömu leið og farin hefur verið í danskri löggjöf, hafa eitt frumvarp um uppfinningar starfsmanna almennt og síðan annað frumvarp um uppfinningar á opinberum rannsóknastofnunum en þar undir kæmu m.a. háskólar og aðrir skólar á háskólastigi. Við nánari skoðun taldi nefndin þó ekki fullnægjandi ástæðu til að vera með tvískipta löggjöf á þessu sviði og til nokkurs að vinna að hafa ein lög. Kom hér ýmislegt til, m.a. að Norðmenn hafa ein lög um þetta efni frá 1. janúar 2003. Þá hafði verið ákveðið í nefndinni að hafa þriggja mánaða frest til athugunar af hálfu atvinnurekanda í stað fjögurra mánaða frests í Danmörku fyrir atvinnurekendur almennt en tveggja mánaða frests fyrir opinberar rannsóknastofnanir. Mörg ákvæði hinna mismunandi laga í Danmörku voru efnislega eins. Þau ákvæði, sem skáru sig úr í lögunum um opinberar rannsóknastofnanir, þóttu ekki þess eðlis að þau ættu að skipta meginmáli. Nánar tiltekið þótti ekki nauðsynlegt að setja í lög ákvæði samsvarandi 1. gr. dönsku laganna um opinberar rannsóknastofnanir, þess efnis að tilgangur laganna væri að tryggja að niðurstöður rannsókna, sem yrðu til fyrir opinber framlög, væru hagnýttar í atvinnuskyni og gögnuðust þannig samfélaginu. Því markmiði þykir mega ná þótt ákvæði þar að lútandi sé ekki sett í lög. Í þessu sambandi má hafa í huga lög nr. 2/2003, um Vísinda- og tækniráð, lög nr. 3/2003, um opinberan stuðning við vísindarannsóknir, og lög nr. 4/2003, um opinberan stuðning við tækniþróun og nýsköpun í þágu atvinnulífsins.
3
Meirihluti Íhaldsflokksins á breska þinginu er fallinn. Þetta varð ljóst rétt fyrir klukkan fimm í morgun þegar tölur bárust frá Southampton. Enginn flokkur átti þá möguleika á því að ná þeim 326 þingmönnum sem eru nauðsynlegir til að ná hreinum meirihluta. Úrslitin hljóta að teljast áfall fyrir Theresu May, sem boðaði til kosninganna svo Íhaldsflokkurinn gæti styrkt stöðuna á þingi fyrir komandi samningaviðræður um útgöngu Breta úr Evrópusambandinu, Brexit. Mantra hennar um sterka og stöðuga forystu virðist ekki hafa fallið í kram kjósenda. Hærra hlutfall yngri kjósenda gæti að einhverju leyti skýrt stórt stökk Verkamannaflokksins, sem bætir nærri 30 þingsætum við sig frá kosningunum árið 2015. Sex ráðherrar misstu þingsæti sitt, og sá sjöundi þurfti að hafa verulega fyrir sigrinum. Þá var stólunum kippt undan Nick Clegg, fyrrum leiðtoga Frjálslyndra demókrata, og Alex Salmond, fyrrverandi formanni Skoska þjóðarflokksins. Söguleg úrslit urðu í Canterbury þar sem Íhaldsflokkurinn tapaði í fyrsta sinn í 99 ár, frambjóðandi Verkamannaflokksins tók við ylvolgu sætinu. Þrátt fyrir að tapa 11 þingsætum bætir Íhaldsflokkurinn við sig tæplega sex prósentustigum atkvæða. Verkamannaflokkurinn eykur hins vegar fylgi sitt um nærri tíu prósentustig. Fylgi Breska Sjálfstæðisflokksins, UKIP, hrapar um nærri 11 prósentustig, og eini þingmaður þeirra missir sæti sitt. Skoski þjóðarflokkurinn geldur afhroð og missir 21 þingsæti. Athygli vekur hversu víða Íhaldsflokkurinn hirðir sæti sem áður tilheyrðu Þjóðarflokknum. Eftir að hafa hlotið aðeins eitt þingsæti í Skotlandi árið 2015, hlaut Íhaldsflokkurinn nú 13 sæti. Það hlýtur að vera áfall fyrir Nicola Sturgeon, formann Skoska þjóðarflokksins, og áform hennar um aðra þjóðaratkvæðagreiðslu um sjálfstætt Skotland.
2
Fundi nefndarinnar skal halda fyrir luktum dyrum. 34. gr. [Ákvarðanir nefndarinnar skulu teknar af meiri hluta þeirra sem fund sækja og greiða atkvæði, sbr. þó ákvæði 20. gr. (3. tölul.) og 29. gr.] 1) 1) Samningsviðauki nr. 8, 8. gr. 35. gr. Fundir í nefndinni skulu haldnir eftir þörfum. Fundir skulu boðaðir af aðalframkvæmdastjóra Evrópuráðs. 36. gr. Nefndin skal sjálf setja sér fundarsköp. 37. gr. Aðalframkvæmdastjóri Evrópuráðs skal sjá nefndinni fyrir starfsliði. IV. KAFLI 38. gr. Mannréttindadómstóll Evrópu skal skipaður dómurum jafnmörgum þeim ríkjum sem aðilar eru að Evrópuráðinu. Eigi mega fleiri en einn þegn sama ríkis sitja í dómstólnum. 39. gr. 1. Dómarar skulu kjörnir af ráðgjafarþinginu, með meiri hluta greiddra atkvæða, af listum sem aðildarríki Evrópuráðs leggja fram. Hvert aðildarríki skal tilnefna þrjá menn, og skulu a.m.k. tveir þeirra vera þegnar hlutaðeigandi ríkis. 2. Eftir því sem við á skal sami háttur hafður á til fylla tölu dómara þegar ný aðildarríki ganga í Evrópuráðið eða sæti losnar í dómstólnum. 3. Dómaraefni skulu vera menn grandvarir, og verða þeir annaðhvort að fullnægja kröfum um hæfi til að gegna æðri dómarastörfum eða vera lögvísir svo orð fari af. 40. gr. l. Dómarar skulu kosnir til níu ára í senn. Þá má endurkjósa. Af þeim dómurum, sem kosnir eru í fyrstu kosningu, skal þó kjörtímabili fjögurra lokið að þremur árum liðnum og annarra fjögurra að sex árum liðnum. 2. Þeir dómarar, sem ganga eiga úr að fyrstu þremur eða sex árum liðnum, skulu valdir með hlutkesti af aðalframkvæmdastjóra þegar að aflokinni fyrstu kosningu. [3.
3
Þá kemur fram í skýringunni að gert sé ráð fyrir að ráðherra setji reglur um viðbrögð lögreglu við slíkum tilkynningum, ekki síst þeim sem ætla má að séu vegna mistaka, vanrækslu eða óhappatilviks í sambandi við læknismeðferð eða forvarnir vegna sjúkdóms. Lýsing ákæru á meintri refsiverðri háttsemi heilbrigðisstarfsmannsins ber með sér að í þremur tilgreindum atriðum er hann talinn hafa farið á svig við það sem verklagsreglur bjóða. 3 Það sýnist því ekki mikil þörf á því að fara dönsku leiðina og láta í þessum efnum aðrar reglur gilda um heilbrigðisstarfsmenn. Í 3. gr. sömu laga segir að læknir sem kvaddur er til vegna líkskoðunar skuli gera lögreglu viðvart ef ætla má að dauðsfall megi rekja til mistaka, vanrækslu eða óhappatilviks við læknismeðferð. Þetta má auðvitað lengi ræða og skoðunarvert er að til dæmis hafa Danir valið aðra leið. En ef vilji er til slíks kallar það á lagabreytingar. Frumvarp til laga um dánarvottorð, krufningar o.fl., þskj. 795, 464. mál, skýringar við 3. gr. frumvarpsins. 1 Eftir því sem næst verður komist hefur ráðherra ekki sett slíkar reglur um viðbrögð lögreglu við tilkynningum skv. 3. gr. laga nr. 61/1998. Mikil umræða um ákæruna varð til þess að ríkissaksóknara þótti rétt að að birta hana á heimasíðu sinni 22. maí 2014 (rikissaksoknari.is/um-embaettid/frettir/nr/71). Í fjölmiðlaumræðu eftir birtingu áðurnefndrar ákæru á hendur heilbrigðisstarfsmanni gætti þess viðhorfs að aðrar reglur eigi að gilda um heilbrigðisstarfsmenn þegar kemur að manndrápi af gáleysi.
1
Hún á örugglega eftir að hlusta á hann fyrr eða síðar og fær um leið að kynnast þér eilítið betur.» «Heldurðu að hún verði ánægð með það?» «Klárlega,» sagði stelpan og kinkaði kolli. «Vondar gjafir gefa aðra mynd af okkur en þá sem við höfum sjálf. Ef þú gefur vinkonu þinni disk með vandaðri klassískri tónlist fær hún á tilfinninguna að hún sjálf sé ... tja ... vönduð manneskja ... eða eitthvað.» Mér fannst ég skilja hvað stelpan var að fara en spurði til öryggis hvort Hrönn gæti ekki skipt disknum ef hún vildi. Úti var farið að rökkva svo ég hraðaði mér heim. Pabba skaut aftur upp í hugann. Ég varð að athuga hvernig honum liði. Enn voru tveir tímar þar til mamma kæmi heim úr vinnunni. Líklega voru það einmitt áhyggjurnar af pabba sem gáfu fótum mínum fjaðrir. Ég var að minnsta kosti örsnögg upp á Kirkjugarðsstíg sem liggur meðfram kirkjugarðinum. Þegar ég beygði inn Ljósvallagötuna var farið að rökkva þótt enn væri miður dagur og sólin var fölgulur ljóshnöttur yfir Háskólabíói. Þegar ég nálgaðist húsið stóð einhver upp við hliðið og beið eftir mér. «Hörður!» kallaði ég fegin en sá sem beið hreyfði sig ekki. Þegar ég kom nær sá ég að þetta var heldur ekkert líkt Herði. Þessi hafði skolleitt hár og topp sem féll yfir annað augað. Hann var í bláum stakk. Ég snarstansaði. Þannig stóðum við og virtum hvort annað fyrir okkur dágóða stund.
0
Rannsóknin leiddi þá í ljós að Hoftóftin var ekki manngerð og leiddar eru að því líkur að slíkt hið sama eigi við um Gildaskálann/Veislusalinn. Að sögn S. E. var tóftin u. 33 Samkvæmt heimildum, sem Kristján tók saman og kallaði „drög að spjaldskrá um friðlýstar minjar“, taldi hann Hoftóftina vera þá sem Kålund kallaði Gildaskála en sjálfur áleit hann að rústin gæti verið fjós, þótt ekkert yrði fullyrt án frekari fornleifauppgraftar. 5 Í Íslensku fornbréfasafni er jarðarinnar fyrst getið 1477 vegna sölu hennar og eru Hofstaðir þá í Reykhóla kirkjusókn. Svæði B. Hoftóft Þegar hið meinta hof festist í sessi á Hof flöt færðust Gildaskála-/ 9 Garpsdalskirkja í Geiradalshreppi átti gömul ítök í skógarhöggi á Hofstöðum en það var löngu orðið gagnslaust 1852 að sögn síra Bjarna Eggertssonar í sóknarlýsingu Garpsdals sóknar - „... þar sé enginn skógur lengur hvorki smár né stór.“ 30 cm dýpi, hleðslur og hreyfðan jarðveg. Við rannsókn á Bænhúshól fundust byggingaleifar og grafir. Ekki er hægt að útiloka að hlutverk húsa á Bænhúshól hafi breyst eftir að bænhúsið/kirkjan var af lögð. Með fornleifarannsókninni 2006 voru gamlir draugar kveðnir niður en um leið vöknuðu nýjar áhugaverðar spurningar. e. Rauðsdals rúst; er hún í litlum dal (Rauðsdal), milli Hofstaða og Berufjarðar. Erfitt var að greina áreiðanlegar tóftaleifar í þýfinu á yfirborðinu en þó mátti helst telja að slíkar væri að sjá um miðbik hólsins. sem Ohlmarks teiknaði voru horfnar vegna túnasléttunar svo um þær verður ekki fjölyrt.
1
Knattspyrnuráð ÍBV hefur gengið frá ráðningu Alfreðs Elíasar Jóhannssonar sem aðstoðarþjálfara mfl. karla ÍBV í knattspyrnu. Samningur aðila er til 2ja ára og mun Alfreð verða búsettur í Eyjum. Alfreð mun starfa með nýráðnum þjálfara liðsins, Bjarna Jóhannssyni í því verkefni sem miðar að því að koma ÍBV á ný í fremstu röð. Markmiðið er að byggja upp lið sem leikur skemmtilega knattspyrnu, byggir á þeirri Eyjastemmingu sem lið ÍBV á að byggja á, og síðast en ekki síst að bæta árangur liðsins frá því sem verið hefur. Einnig mun Alfreð sinna annarri þjálfun hjá félaginu m.a. sem þjálfari 2. flokks karla og koma inn í samstarf ÍBV og KFS. Alfreð er Grindvíkingur en með góð fjölskyldutengsl til Eyja. Hann lék sjálfur með uppeldisfélagi sínu í Grindavík og hefur einnig leikið með Víking Ólafsvík, Stjörnunni, Njarðvík, GG, BÍ/Bolungarvík og Ægi. Hann á að baki 153 leiki með þessum félögum og skoraði 28 mörk. Hjá Ægi lauk hann sínum knattspyrnuferli ásamt því að þjálfa mfl. lið félagsins frá árinu 2011 og til ársins 2015. Hann hins vegar hóf sinn þjálfaraferil hjá Bí/Bolungarvík og koma því liði upp í 1. deild á sínu fyrsta og eina tímabili þar. Hjá Ægi hefur Alfreð Elías náð góðum árangri og komið félaginu upp í 2. deild og fest það í sessi þar. Alfreð Elías kemur því inn í það sameiginlega verkefni að bæta árangur ÍBV í efstu deild og jafnframt að huga að framtíðarleikmönnum félagsins. Knattspyrnuráð ÍBV býður Alfreð Elías velkominn til starfa.
2
Ummæli Guðmundar Finnbogasonar í inngangi að safnritinu Vestan um haf sem út kom 1930 og hafði að geyma sögur, ljóð og stöku leiktexta vestur-íslenskra skálda eru að sumu leyti lýsandi fyrir þá tilhneigingu að horfa fram hjá þeim leikritum sem ekki hafa ratað í útgáfu eða varðveist í handriti þrátt fyrir að hafa verið sett upp. „Um leikrit mín tala ég ekki,“ bætir hann við. Nýlega kom hins vegar eitt þessara leikrita í leitirnar, áðurnefnt Oft fer sá villt sem geta skal, og má vera að fleiri leynist í skjalasöfnum og á háaloftum vestan hafs, enda rötuðu sum þeirra á svið fjarri eldi höfundar. Ég las sögur hans af miklu kappi á yngri árum mínum. Þetta kvæði er byggt á gamalli sögu frá Granada á Spáni. Guðrún Björk Guðsteinsdóttir. Já herra fréttaritari, ég veit um margt, til dæmis trygðrof. Hertogafrúin segir snemma í verkinu við Ófelíu að mjög áríðandi sé að hún játist greifanum af Dresden: „Ef þú segir „já“ þá er allri ætt þinni borgið úr þeirri hættu, sem nú vofir yfir henni, en ef þú segir „nei“, þá skellur þruman yfir fyrr en síðar. „J. Magnús Bjarnason.“ Lausn hennar felst í að taka töflu sem láti hana virðast andaða en sé í raun svefnmeðal, „samskonar lyf og múnkurinn gaf Júlíu, ástvinu Rómeós“. Gamli greifinn af Dresden óttast sömuleiðis að grunsemdir kunni að falla á sig, en sjálfan grunar hann hertogafrúna og hinn dularfulla Pótifar um ódæðið og leitar því til Abrahams um að njósna um áætlanir þeirra.
1
Af þeim sökum vorum við umburðarlyndari gagnvart þessari sérstæðu skemmdarfýsn en ella hefði verið. Við leyfðum barninu að maula á fleiru en væntanlega hefur tíðkast á venjulegum barnaheimilum. Við horfðum á það fara með heilu sinfóníurnar af óhljóðum á meðan það jórtraði á beltum og vettlingum. Og fannst það í lagi á meðan aðrir sæju ekki til. Við ein vissum að svona voru bestu stundir barnsins okkar. Já, við vorum óvenjuleg fjölskylda. Vissum nokkurn veginn hvernig komið var fyrir okkur en líkast til hefur heimili okkar verið langtum sérstæðara en við gerðum okkur grein fyrir. Í það minnsta stórfurðulegt. Við vorum samdauna kostulegum háttum og kipptum okkur engan veginn upp við það þótt emjandi nagdýr lægi úti í horni og æti gömul handklæði af bestu lyst. Stigarnir voru framan af ágætis æfingatæki. Þar gat hún vegið sig upp á höndunum, læst lófunum um hvert þrepið af öðru og smeygt rassinum upp á eina skörina af annarri. Oftsinnis horfði ég á hana á þessum stirðbusalegu ferðalögum sínum sem voru æði ólíkar aðförunum neðan úr Holtum þar sem hún flaug í einu stökki upp á loft. Það hafði heldur betur hægt á henni. Þeytispjaldið og skopparakringlan var horfin sjónum okkar, sömuleiðis Villi spæta en þess í stað var litli snigillinn lagður af stað; einrænn og einmana - skríðandi um heimilið.
0
Vefkönnununum var ætlað að gefa yfirlit yfir ílagsmagn þátttakenda, þ.m.t. stafrænt ílag, málnotkun, orðaforða og ýmis málfræðileg atriði, bæði á íslensku og ensku, og viðhorf þátttakenda til tungumálanna tveggja. Ákveðnar aðstæður eða umræðuefni virðast því valda því að þau leyfa sér aukna enskunotkun. Samskiptin virðast þó að mestu fara fram á íslensku, þótt ákveðin vandkvæði geti komið upp í slíkum umræðum eins og sjá má í (18): Tækninýjungar hafa því haft töluverð áhrif á málsambýli tungumála. Þá kemur forskriftarmálfræði fram í svörum viðmælandans í (6) þar sem hann segir gott að kunna íslensku til að geta átt samskipti við foreldra sína og í því sambandi sé mikilvægt að tala „rétt mál“: Spurningarnar sneru að tungumálanotkun barnanna almennt en einnig að daglegum athöfnum eins og lestri, áhorfi á ýmsa miðla, snjalltækjanotkun o.fl. Niðurstöður þessarar athugunar og fyrri rannsóknir á stöðu ensku á Íslandi (sjá t.d. Ásrúnu Jóhannsdóttur, 2010, 2018; Jeeves, 2010; Birnu Arnbjörnsdóttur og Hafdísi Ingvarsdóttur, 2018) benda þó til að magn ensku í málumhverfinu og enskunotkun margra ungra Íslendinga sé talsvert frábrugðin því sem stjórnvöld vinna út frá, t.a.m. þegar markmið um enskukennslu í grunnskólum eru sett fram. Staða íslensku í hinum stafræna heimi er veik og hefur verið talað um umdæmisvanda hennar á þessu sviði (Eiríkur Rögnvaldsson, 2015; Kristján Árnason, 2001). Einnig er athyglisvert að sum íslensk börn og unglingar telja sjálf að hæfni þeirra í ensku sé nær því að flokkast sem annað mál en erlent mál (Jeeves, 2010).
1
Var því hætt við að sprengja steininn og stóð hann þarna óhreyfður eftir að öðru grjóti hafði verið rutt af lóðinni. Þannig hefur Þorbjörn sagt mér sjálfur frá. Þessi saga hefur oft verið notuð þegar fræðimenn hafa reynt að skýra ýmsar skynjanir sem ekki áttu sér augljósar eða venjulegar orsakir. Henni hefur nokkuð verið beitt við að skýra ýmsar svokallaðar yfirnáttúrlegar skynjanir, þegar menn hafa talið sig skynja hluti og fyrirbæri sem ekki tilheyra venjulegum skynheimi dauðlegra manna. Þá hafa sálfræðingar og þjóðfræðingar sem hafa sérhæft sig í þessum efnum lagt áherslu á hve afstæð skynjunin sé. Við sjáum ekki allt sem við skynjum, því að hluti þess byggist á því sem við vitum áður og því sem við munum úr fyrri skynjunum eða höfum lært af öðrum. Fróðlegt er að bera þær kenningar sem hér hafa verið reifaðar að íslenskum dæmum. Ég mun taka hér eitt dæmi í þessu skyni. Í Þjóðsögum Jóns Árnasonar er birt saga af því hvernig nýdauður maður og kerling á bæ takast á um tóbakskylli, sem verið hafði í eigu þess látna. Saga þessi er skráð af Benedikt Þórðarsyni á Brjánslæk og heitir: Draugurinn og tóbakskyllirinn Eitt sinn dó maður á bæ einum, hann var tóbaksmaður og átti nokkuð eftir sig af skornu tóbaki í kyllir. Kelling var á bænum; henni þókti gott að taka í nefið. Hún hirti kyllirinn með tóbakinu í og um kvöldið þegar hún háttaði í rúmi sínu lét hún hann framan undir koddahornið hjá sér.
0
Á Íslandi greindist fyrsta tilfellið 23. maí 2009 og voru fyrstu sjúklingarnir lagðir inn á sjúkrahús 23. september sama ár. Hjá einum þeirra lagaðist nýrnastarfsemi, en hinir tveir fengu langvarandi nýrnaskaða (Loss class samkvæmt RIFLE skilmerkjum). Sá sem lá lengst var í sjö vikur á gjörgæsludeild, þar af fjórar vikur í ECMO-meðferð og 12 vikur á sjúkrahúsinu. Farið var eftir leiðbeiningum um einangrun sjúklinga, notkun hlífðarbúnaðar og varast var að nota meðferðarúrræði sem gætu hugsanlega aukið á smithættu. 14 Þessi háa tíðni hjá körlum á Íslandi er þó í samræmi við upplýsingar frá Spáni,19 svo og við aðrar alvarlegar sýkingar. Frá 25. september til 8. nóvember 2009 lögðust 16 sjúklingar inn á gjörgæsludeildir á Íslandi vegna lungnabólgu og staðfestrar inflúensu A (H1N1) sýkingar (mynd 1 og tafla I). Engin ófrísk kona var meðal sjúklinganna. Einnig var blæðingartilhneiging aukin hjá nokkrum sjúklingum, oftar en ekki þrátt fyrir eðlileg eða nær eðlileg storkupróf. Reykingar, offita og háþrýstingur voru mest áberandi (tafla II). Það sem virðist skilja íslenska gjörgæslusjúklinga sérstaklega frá erlendum sjúklingum er að þeir voru flestir á aldrinum 30-60 ára en erlendis er tíðnin svipuð hjá öllum aldurshópum frá barnsaldri upp í sextugt. Heimsfaraldur inflúensu hefur geisað fjórum sinnum á síðastliðnum hundrað árum og í hvert sinn stafað af inflúensuveiru af A flokki. Rannsóknin var gerð á öllum þremur gjörgæsludeildum á Íslandi, tveimur á Landspítala og einni á Sjúkrahúsinu á Akureyri, samtals með 25 rúm. Einnig voru könnuð afdrif sjúklinganna 28 dögum eftir greiningu. 15 höfðu hita, hósta, öndunarþyngsli og dreifðar íferðir í báðum lungum á lungnamynd og margir fengu fjöllíffærabilun.
1
Nú skyldi sýna honum í lokin, að hann yrði þó einhvern tíma að lúta í lægra haldi. En vald mitt hafði verið fólgið í því að ráða verustað umkomulausra barna og gamalmenna og fyrirgirða, að þau væru rifin upp úr góðum stöðum, boðin upp á hreppskilaþingum og sett á ókunn heimili. Nú kemur að kirkjubyggingunni, og það er döpur saga. Það voru haldnir fundir í Miklholtssókn og þetta mál þar borið upp. Þar var ég ofurliði borinn. Samþykkt var með miklum mun atkvæða að flytja kirkjuna. Það var fært fram sem ástæða fyrir flutningnum, að Miklholt væri syðst í sveitinni, en Fáskrúðarbakki nálægt sveitarmiðju. En þetta voru ekki veigamikil rök fyrir flutningi kirkjunnar, því að nú var komin brú á hverja sprænu og vegir á alla verstu flóa nema aðeins flóann útnorður af Miklholti. Það var því ekki ærnum erfiðleikum bundið að sækja þangað kirkju. Aðeins þessi eini flói að meóbrúaður, en hins vegar ekki nokkur kostnaður fyrir heila sveit að hrafla upp brú yfir hann að fullu. Og þeir hefðu meira að segja gert það einir, sem vildu hafa kirkjuna kyrra í Miklholti. Já, hann Friðrik stendur þarna, og um leið hreyfði hún svolítið höfuðið. Elín sagði mér margt fleira, sem mér er nú úr minni liðið, þar á meðal mikla sögu af Jóni Egilssyni, þeim er þá hafði verið myrtur fyrir einu ári. Hann var listagóður piltur. Þess vegna fékk hann náð til að sleppa heiftinni og fyrirgefa í eilífðinni.
0
Var ég ekki einu sinni maður til að útvega mér mína eigin hnífa úr því að ég taldi mig þurfa á eggvopni að halda? Það var nú einmitt það sem ég var að gera. Ég leitaði þangað sem ég átti ítök. Ég fór fyrir norðurendann á gamla fótboltavellinum þar sem ég sjálfur hafði hnoðast með bolta innan um strákastóð sem vildi yfirleitt aldrei hafa mig með í leiknum nema til að atast í mér, stríða mér. Leikurinn var mér fremur sem íþyngjandi árátta en skemmtun. Sérkennilegt að ég skyldi þrjóskast við að vera með, sérkennilegt að ég skyldi hendast áfram í grasinu og moldinni sumar eftir sumar með blóðbragð í munninum og kökk í hálsinum af leiðindum og vonbrigðum yfir að þurfa endilega að vera sá sem ég var. Var það liðin tíð? Var ég hættur að hafa svo rótfastan metnað og löngun til að sanna mig, sýna þrjótunum að ég væri ekki lakari en þeir, sýna þrjótunum að ég væri ekki minni þrjótur en þeir þótt ég byggi hjá Benna landabruggara og þöglu konunni í skúrnum? Skellinöðrur sem geystust yfir túnið og upp undir gamla íbúðarhúsið ofar í brekkunni sem hafði trúlega alla tíð verið bráðabirgðaheimili eða hæli fyrir fólk sem átti í svip fáar bjargir; grjóthríðin þeyttist undan dekkjunum og skall á bárujárninu. Voru helvítin kannski farin að grýta húsið? Ég herti á mér þegar ég kom á malbikaða stíginn, gaut augum á gamla húsið. Strákafansinn keyrði hring eftir hring umhverfis það. Mér fannst ég greina andlit á bak við gler, gluggatjöld sem hreyfðust.
0
Með vísan til málatilbúnaðarins átti Hæstiréttur að fjalla sjálfstætt um hvort ráðuneytisstjórinn hafi verið vanhæfur í máli Gildis á grundvelli tengsla hans við annað efnislega sambærilegt mál og hvaða áhrif sú staða hans hefði haft á hæfi undirmanna hans í ráðuneytinu til að fara með málið. Getur því orðið um hreinan „vanhæfis faraldur“ að ræða hjá stofnun eða embætti komi upp vanhæfi hjá einhverjum starfsmanni, t. Þegar umsóknin kom inn á borð heilbrigðisnefndar Vesturlands, sem fjallaði um málið á lægra stjórnsýslustigi, ákvað nefndin að leita álits umhverfisráðuneytisins á málinu. Segja má að kjarni málsins fyrir Hæstarétti hafi snúist um hversu langt lífeyrissjóðirnir mættu ganga í þessu tilliti. 18 Í slíkum tilvikum hefur þá verið fallist á að setja megi nýjan yfirmann yfir stofnun tímabundið og að almennir starfsmenn stofnunarinnar vinni þá að málinu undir hans stjórn, enda þótt slíkt standist strangt tiltekið ekki í ljósi reglna um undirmannavanhæfi. Það er til marks um þýðingu þessa eftirlits að í ákvæðinu er gert ráð fyrir því að staðfesting ráðherra sé fortakslaust skilyrði fyrir því að breyting samþykkta geti öðlast gildi gagnvart sjóðsfélögum. stjórans á Suðurnesjum, þar sem lögreglumennirnir störfuðu sem brotið beindist að. Hins vegar má deila um hvort Hæstiréttur hafi lagt það til grundvallar í dómi sínum að vanhæfi berist með eins bráðsmitandi hætti frá undirmönnum til yfirmanna og gagnrýni Páls Hreinssonar beinist að. Samkvæmt 2. tölul. 1. mgr. 25. gr. laganna er það eitt af skilyrðum þess að ráðherra veiti lífeyrissjóði starfsleyfi að samþykktir hans séu samkvæmt ákvæðum 27. gr laganna.
1
Ísland bar sigurorð, 27-26, þegar liðið mætti Svíþjóð í vináttulandsleik í handbolta karla í Kristianstad í kvöld. Sigvaldi Björn Guðjónsson var markahæstur hjá íslenska liðinu með fimm mörk. Það gekk illa hjá íslenska liðinu að finna netmöskvana á marki Svía framan af leiknum en Teitur Örn Einarsson sem var að spila á heimavelli sínum skoraði fyrsta mark Íslands eftir rúmlega tíu mínútna leik. Varnarleikur íslenska liðsins var sterkur allan leikinn en Sveinn Jóhannsson fékk tækifæri í miðjublokkinni þar sem hann náði vel saman við Ými Örn Gíslason. Kári Kristján Kristjánsson sem var að leika sinn fyrsta landsleik í þó nokkurn tíma spilaði afar vel inni á línunni en hann skoraði fjögur mörk í leiknum og fiskaði þar að auki vítaköst og brottvísanir. Margir sem lögðu eitthvað í púkkinn Guðmundur Þórður Guðmundsson þjálfari Íslands rúllaði liðinu vel og Ólafur Andrés Guðmundsson kom inn í vinstri skyttuna í seinni hálfleik og skoraði fjögur mörk. Selfyssingarnir Elvar Örn Jónsson, Haukur Þrastarson og Teitur Örn Einarsson skoruðu síðan þrjú mörk hver. Haukur var einnig duglegur að mata samherja sína með stoðsendingum og skapaði usla í vörn Svía með gegnumbrotum. Bjarki Már Elísson var öryggið uppmálað á vítalínunni og skilaði báðum vítaköstunum sem hann tók rétta leið í markið. Aron Pálmarsson skoraði sömuleiðis tvö mörk í leiknum. Viggó Kristjánsson sem lék sinn fyrsta A-landsleik í kvöld komst á blað í leiknum. Liðin mætast á nýjan leik í Karlskrona á sunnudaginn kemur.
2
Sheik Al Thani og Sheik Sjultan neita að gefa vitni í Al Thani-málinu. Verjendur í Al Thani málinu krefjast þess að aðalmeðferð málsins verði frestað. Ný gögn voru lögð fram í morgun, meðal annars endurrit af símtölum starfsmanna Kaupþings í Luxemborg. Ákæra var gefin út af sérstökum saksóknara 17. febrúar 2012 á hendur Ólafi Ólafssyni, einum stærsta hluthafanum í Kaupþingi, Hreiðari Má Sigurðssyni, sem var forstjóri, Sigurði Einarssyni, sem var starfandi stjórnarformaður og Magnúsi Guðmundssyni, fyrrverandi yfirmanni Kaupþings í Lúxemborg. Umrædd viðskipti snerust um kaup Katarans Al Thani á rúmlega fimm prósenta hlut í Kaupþingi stuttu fyrir hrun. Sérstakur saksóknari telur að viðskiptin við sjeikinn hafi verið sviðsett í þeim tilgangi að halda uppi verði á hlutabréfum í bankanum og fegra stöðu hans. Þau séu hluti af umfangsmiklu samsæri um markaðsmisnotkun. Í héraðsdómi í morgun voru lögð fram gögn frá Lúxemborg sem fengust úr öðru máli, meðal annars endurrit af símtölum starfsmanna Kaupþings í Lúxemborg. Einnig var lagður fram uppgjörssamningur slitastjórnar Kaupþings við Al Thani. Verjendur kröfðust þess að aðalmeðferð málsins yrði frestað en hún er áætluð 11. mars. Sækjendur mótmæltu því að málið yrði enn tafið að ástæðulausu og dómarinn ákvað að halda sig að óbreyttu við tímasetningu aðalmeðferðar. Þá krafðist verjandi þess að dómari úrskurðaði formlega í málinu, sem hann ætlar að gera á næstu dögum. Í réttinum í morgun kom einnig fram að Al Thani neitar að bera vitni í málinu sem og frændi hans, Sheik Sultan og breski lögmaðurinn Simon Soutall.
2
Mælt er með samfelldri súrefnisnotkun hjá einstakingum með lágt súrefnisgildi í blóði (Tabloski, 2014). Endurhæfing lungnasjúklinga-flókin og margþætt. Við útreikninga er tekið tillit til aldurs, hæðar og kyns (GOLD, 2015). Lyfjanotkun hefur áhrif á munnheilsu og er sveppasýking í kjölfar notkunar innúðastera algeng. Til að auka æfingaþol einstaklinga með lágt súrefnsgildi er gott að gefa auka súrefni til að auka flæði súrefnis til vöðva og draga úr mæði (Vogiatzis, 2011). Ýmis hagnýt ráð eru til sem hægt er að hvetja einstakinginn til að nýta og leiðbeina með. Ósjálfrátt þyngdartap, meira en 10% á síðustu 6 mánuðum eða 5% á 1 mánuði hefur einnig forspárgildi um vannæringu (ATS, 2015). Auðveldlega má aðlaga þá þætti sem taldir voru upp hér að framan að líkamlegri og andlegri getu hins aldraða og auka þannig lífgæði síðustu æviár. Meta þarf hvort einkenni eins og hósti og uppgangur séu til staðar og trufli svefninn. Meta þarf reglulega þörf fyrir þessi lyf og varast skal að nota þau í langan tíma. Meðferð sem byggist á lyfjameðferð ásamt hegðunarmótandi aðferðum hefur reynst árangursrík. Þeir upplifa að aðaláhersla hjá heilbrigðisstarfsólki sé á starfsgetu lungnanna og telja að lítið sé hægt að gera til að bæta líðan sína og virkni í daglegu lífi (Habraken,Pols,Bindels og Willems, 2008). Rannsóknir hafa sýnt að slæm munnheilsa hefur áhrif á almenna heilsu. Oföndun er eitt einkenni kvíða. •Anda rólega frá sér, telja upp að sex. Fylgja þarf einstaklingnun eftir við að framfylgja æfingaráætlun, hvetja hann áfram og gæta þess að hann ofgeri sér ekki á meðan á æfingum stendur.
1
Gyðingar eru þar hvergi nefndir. Hér getur hinsvegar verið vandasamt að skilja á milli. Fortjaldið sýnir sannleik þann, sundur þá rifna náði, af takast skyldi öll fyrir sann, eftir Guðs settu ráði, Gyðingakynsins kóngleg stjórn, kennivaldið og lögmálsfórn, sem ritning sjálf um spáði. Við má bæta þessu spakmæli út frá Pétri í garði Kaífasar: „Ætíð er með þeim illu / einföldum búið slys“ (11.11). Lúter gefur upp von sína um trúskipti gyðinga og tekur í nokkrum áföngum upp harða afstöðu sem kemur hvað skýrast í ljós í ritinu Um gyðingana og lygar þeirra (Von den Juden und ihren Lügen) árið 1543, og er efniviður ýmissa annarra rita fram að andláti Lúters 1546. Þar fyrir urðu þeir eftir því sem þeir óskuðu, að verða afmáðir og eyðilagðir af þeim Rómverjum, og allt til hins síðasta dags eru þeir og blífa armir, aumir, forblindaðir, villuráfandi menn. Í nokkuð torræðu erindi í Rógsvölu frá um 1650 virðist Eiríkur Hallsson (1918–20; 21. er.) Til þeirra teljast bæði hebreska og arabíska. Þeir eru fullir drambs vegna kynþáttar síns, sögu og fornrar útvalningar en eru þó eins og aðrir einungis syndugir menn undir reiði Guðs. Orðin gyðingur og júði koma samtals fyrir 49 sinnum í sálmunum, hið fyrrnefnda í 27 skipti (þar af í fimm sálmheitum), hið síðarnefnda í 22 skipti. Því að þið hafið þolað hið sama af löndum ykkar sem þeir urðu að þola af Gyðingum er bæði líflétu Drottin Jesú og spámennina og hafa ofsótt okkur. Fornleifur (Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson). þeir féllu fyrir sverðum og voru fangnir og færðir milli þjóðanna.
1
Trjáhringatímatalið sýnir að sumarið 940 var verulega kalt í Skandinavíu, Miðevrópu, Miðasíu, Alaska og víðar og jafnast á við sumarið eftir Skaftárelda þ. e. sumarið 1784 Þar fundu þeir félagar brenni steinstopp og gjóskukorn frá svokölluðu Hún var þá nafnlaus en hann gaf henni nafn. Þorleifur Einarsson var á sömu skoðun í fyrstu útgáfum ritsins „Jarðfræði, saga bergs og lands“. Efnagreiningar á gjóskunni bentu eindregið til Landnámslagsins. B. M. Vinther, ásamt Sigfúsi J. Jónssyni og fleirum, byggðu upp samræmt ískjarna tímatal fyrir Grænlandsjökul og birtu niðurstöðuna í grein árið 2006. Þar slá þeir því fram að Eldgjá hafi gosið 939. Í framhaldinu lenti hún í snarpri ritdeilu við Jón Jónsson jarðfræðing sem taldi a. Eitt af allra fyrstu gosunum sem Hammer fann menjar um í Grænlandsjöklinum, var gosið í Lakagígum 1783 og sker það sig mjög úr öðrum gosum varðandi stærð, svo sem vænta mátti. Athyglisverð í þessu sambandi eru ummæli séra Jóns Steingrímssonar, að stórhlaup hafi komið undan Mýrdalsjökli 934.“ (Bls. 34). Einu sambærilegu ummerkin í kjarnanum voru frá Skaftáreldum og Hammer taldi að Eldgjá ein kæmi hér til greina. Þetta þóttu nokkur tíðindi á sínum tíma og bundu enda á deilur sem staðið höfðu um aldur lagsins í áraraðir. Þetta þarf þó nánari rannsókna við og nú eru kröfurnar þær að skekkjumörkin teljist í mánuðum en ekki árum. Ef skekkjan er sú sama og á Eldgjárgosinu, sem virðist líklegt, ætti Landnámslagið að hafa fallið um 877.
1
Tveir féllu í loftárás Ísraela á bækistöðvar Hamas-sveita á Gaza í morgun. Ísraelsher segir að árásin hafi verið gerð í kjölfar þess að flugskeytum var skotið frá Gaza yfir til Ísraels. Áfram hefur komið til átaka milli mótmælenda og lögreglu í Jerúsalem. Ísraelsher segir að loftárásin hafi beinst gegn bækistöðvum Hamas, þar sem flugskeyti hafi verið sett saman, og vopnageymslu samtakanna – árásin hafi verið svar við því að þremur flugskeytum var skotið á byggðir í Ísrael í gær. Fjórtán særðust í árásinni í morgun. Fjórir hafa nú fallið í átökum sem sprottið hafa upp í Ísrael síðan á fimmtudag, í kjölfar þess að Donald Trump Bandaríkjaforseti lýsti því yfir að stjórnvöld í Washington viðurkenndu Jerúsalem sem höfuðborg Ísraels. Tveir féllu í gær í átökum lögreglu við mótmælendur og fjölmargir særðust. Þúsundir palestínumanna voru í morgun við jarðarför annars þeirra sem féll í mótmælunum í gær og í dag hefur aftur komið til átaka. Á fréttamyndum í morgun mátti sjá ísraelska lögreglumenn skjóta táragasi að mótmælendum í Betlehem, en ekki virðist hafa komið til harðra átaka í dag, enn sem komið er. Á fundi öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna í gær var stefnubreyting Bandaríkjastjórnar gagnrýnd; fulltrúar fimm Evrópuríkja í ráðinu sem bentu á að hún væri ekki í samræmi við fyrri ályktanir Öryggisráðsins um Jerúsalem. Engin ályktun var borin upp í gær, enda eru Bandaríkin eitt af fimm ríkjum með neitunarvald í Öryggisráðinu.
2
Tekjustofnar sveitarfélaga skulu ákveðnir með lögum, svo og réttur þeirra til að ákveða hvort og hvernig þeir eru nýttir. Slíkt skyldi ekki koma í hlut konungs. 63 Gerd Battrup: „Grundloven, kommunalreformen og regionerne“. Aðrar ályktanir verða að þessu leiti ekki dregnar af beinu orðalagi stjórnarskrár á kvæðisins. Stjórnin lét því á ný leggja sérstakt frumvarp til stjórnarskrár fyrir Alþingi 1871. 9.3 Lýðræðislega kjörin stjórn Megin úrlausnarefnið í máli þessu er því það hvort löggjafinn hafi með framangreindri lagasetningu gengið svo á sjálfstæði sveitarfélaganna, að í bága fari við 76. gr. stjórnarskrárinnar [...]. 34 Þá var í 2. gr. stjórnarskrárinnar sambærilegt ákvæði og áður hafði verið í 2. gr. stjórnarskrárfrumvarps þess sem lagt var fram á þingi árið 1871. Í dómum Hæstaréttar hefur almennt ekki reynt á beitingu 78. gr. stjórnarskrárinnar. Stokkhólmur 2000, bls. 168-170; Ulf Lindquist: Á hinn bóginn er það verulegum vandkvæðum háð að benda á það lágmark sem stjórnarskrár á kvæðið felur í sér í þessu efni. 59 Karsten Revsbech: Kommunernes opgaver - Kommunalfuldmagten m. v. Í þessari stuttu grein verður athyglinni beint að nefndu stjórnarskrár á kvæði og leitast við að varpa nokkru ljósi á það hvað í því felst, og þá um leið hvert er inntak sjálfstjórnar sveitarfélaganna. Þá skyldu í sameinuðu amtsráði (sem einnig heyrði til stjórnsýslu á sveitarstjórnarstigi) sitja amtmenn, biskupinn og tveir alþingismenn úr hverju af ömtum landsins, valdir af Alþingi.
1
Við Íslendingar, rösklega tvö hundruð manna sveit, sungum Öxar við ána þegar við gengum inn á stærsta leikvang Búkarestborgar, fremstir fóru kappar í fornmannabúningum frá 1930 og báru fána, á eftir þeim gengu stúlkurnar, flestar í peysufötum í fjörtíu stiga hita og óbreyttur karlpeningur rak svo lestina í dökkum buxum og hvítum skyrtum. Í frásögn sem ég setti saman fyrir kvöldvöku á Laugarvatni segir á þessa leið: Hér gerist svo margt í einni svipan. Ég sé hundrað þjóðir ganga hjá, sé svipmót allra kynþátta, heyri bergmál af öllum tungum heimsins, þarna koma saman öll klæðagerð, allt látbragð, allar venjur, allar jákvæðar hugsjónir, gervöll ósk mannkynsins um betri og friðsælli heim... Erlendir þátttakendur voru um fjörtíu þúsundir. Best var Kóreumönnum fagnað - einmitt þessa daga var samið um vopnahlé í Kóreustríðinu og þótti góðs viti: þetta sýnir að það er í raun og veru hægt að semja um frið, sögðu menn á málþingum. Út um alla borg voru haldnir kynningarfundir þar sem menn reyndu að tala saman eftir því sem málakunnátta leyfði eða þá að þeir dönsuðu og sungu hver fyrir annan. Flestir þeirra sem ég komst í tæri við voru kommúnistar eða vinstrikratar, en úr ýmsum löndum kom talsvert af fólki úr kristilegum samtökum. Og mótið tók ekki síst svip af því, að enn stjórnuðu nýlenduveldin mestallri Afríku og reyndar fleiri pörtum heimsins - næst því að banna atómsprengjuna var sjálfstæðisbarátta ófrjálsra þjóða mál mála.
0
Við hyggjumst rannsaka hvort lausn sem inniheldur staðdeyfilyf og morfín valdi betri og/eða lengri verkjastillingu en staðdeyfilyf eitt sér, þar sem aðgerð er gerð í deyfingu og svæfingu. Hvert lyf var gefið í 20 mínútur en eftir það var 40 mínútna aðlögunartími þar sem blóðþrýstingur og CI voru látin jafna sig áður en næsta lyf var gefið. Fjöldi A útkalla var 49, meðal VBT 55 mínútur, miðgildi 50 mínútur. Upplýsingar um fjölda sjúklinga fengust frá sjúkrahúsunum LSH, FSA, SHA og Rannsóknarstofu háskólans í meinafræði. Æxli sem blæddu voru að jafnaði 1,3 cm stærri. Vegna brunans í loftvegum var nauðsynlegt að setja sjúkling í öndunarvél og var honum haldið sofandi með própófól og fentýl dreypi. Efniviður og niðurstaða: 14 ára drengur innlagður á gjörgæsludeild með 15% bruna, að mestu annarrar gráðu, í andliti, á höndum og baki, auk þess innöndunarbruna í loftvegum. Verkjastilling eftir aðgerð var gefin með PCA dælu, sem innihélt morfín 1 mg/ml. Aðgerðaskráin hefur verið í notkun í tvö ár. Sjúklingar sem ekki fengu morfín í deyfingu fengu sama magn morfíns undir húð. Áhætta eistnakrabbameins var marktækt aukin í fyrsta, þriðja og fjórða stigs ættingjum sjúklinga en hjá bræðrum var áhættan sjöföld (CI 95% 3,8-10,3). Í fyrri rannsóknum hefur verið sýnt fram á að gera má brjóstaaðgerðir í thorakal paravertebral deyfingu (TPD). Stúlkan var strax sett á GnRH-agónista meðferð til að stöðva blæðingar meðan beðið var skurðaðgerðar. Niðurstöðurnar verða kynntar sem og aðgerðaskráin sjálf. Ályktun: Fjöldi sjúklinga í forkönnun þessari er of lítill til að tölfræðileg úrvinnsla geti skilað marktækum niðurstöðum. Hjálmar Þorsteinsson, Helga K.
1
(Lagt fyrir Alþingi á 127. löggjafarþingi 2001–2002.) 1. gr. Við 1. mgr. 1. gr. laganna bætist nýr málsliður, svohljóðandi: Hlutafélaginu er heimilt að taka þátt í öðrum félögum eða með stofnun dótturfyrirtækja að fjárfesta í öðrum greinum atvinnurekstrar. 2. gr. Lög þessi öðlast þegar gildi. Athugasemdir við lagafrumvarp þetta. Frumvarp þetta er samið í iðnaðarráðuneytinu og er það flutt til að heimila Norðuráli hf. að taka þátt í öðrum félögum og fjárfesta í öðrum atvinnurekstri en áliðnaði. Í lögum nr. 62/1997, um heimild til samninga um álbræðslu á Grundartanga, er tekið fram að iðnaðarráðherra sé veitt heimild til að gera samninga fyir hönd ríkisstjórnarinnar innan ramma laganna við hlutafélag og stofnanda þess, en félagið verði stofnað í þeim tilgangi að reisa og reka álbræðslu og tengd mannvirki á Íslandi. Norðurál hf. var stofnað í þessum tilgangi og undirritaði iðnaðarráðherra fyrir hönd ríkisstjórnar Íslands samninga við Norðurál hf. og Columbia Ventures Corporation um álbræðslu á Grundartanga í ágúst 1997. Af ákvæðum laga nr. 62/1997 er óljóst hvort Norðuráli hf. er heimilt að taka þátt í öðrum atvinnurekstri. Starfsheimildir félaga sem starfa samkvæmt sérlögum sem hafa að geyma sérstakar skattlagningarreglur eru yfirleitt taldar takmarkaðar og því talið að þeim sé óheimilt að taka þátt í öðrum rekstri nema kveðið sé á um slíkt í lögum sem um starfsemina gilda. Í samræmi við þetta var á 111. löggjafarþingi samþykkt breyting á lögum nr. 18/1977, um járnblendiverksmiðju í Hvalfirði, sem heimilaði Íslenska járnblendifélaginu að taka þátt í öðrum greinum atvinnurekstrar.
3
Katrín Ómarsdóttir landsliðskona í knattspyrnu er ánægð með aðstæður á Algarve, segir veðrið fínt og gott fyrir liðið að komast á grasið. Íslenska liðið leikur fjóra leiki á sjö dögum á mótinu og segir Katrín að mörgu leyti jákvætt fyrir liðið að fá svo marga leiki á svo stuttum tíma því leikmenn náði þá að kynnast nýju leikskipulagi og áherslum sem koma með nýjum þjálfara. Íslenski hópurinn er talsvert breyttur frá verkefnum síðustu ára en til að mynda eru Katrín Jónsdóttir og Edda Garðarsdóttir hættar, Sif Atladóttir og Hólmfríður Magnúsdóttir meiddar og Margrét Lára Viðarsdóttir barnshafandi. Katrín segir viss kynslóðaskipti vera að verða í liðinu: „Nú erum við með ungt lið og leikmenn vantar reynslu og nú erum við í undankeppni HM og leikmenn þurfa að geta stigið upp, það vantar marga leikmenn núna og við þurfum meiri leikreynslu hjá ungu leikmönnunum. En þá er líka tækifæri fyrir aðra til að stíga upp.“ Ísland mætir Þýskalandi í fyrsta leik sínum á morgun og á Katrín von á að íslenska liðið spili varnarsinnað gegn Evrópumeisturunum: „Það er gott að fá leiki á móti sterkum liðum. Við höfum spilað tvo leiki í undankeppni HM með Freysa, á móti Serbíu og Sviss, og það er gott fyrir hann að fá fjóra góða leiki á móti góðum liðum. Þá getum við fengið að sjá hvernig standardinn okkar er á móti þeim og hvaða leikskipulag virkar á móti hverjum. Vonandi náum við standa okkur vel og gera það sem Freysi segir okkur að gera og fáum þá góð úrslit með því.“
2
(Lagt fyrir Alþingi á 126. löggjafarþingi 2000–2001.) 1. gr. Gildissvið. Lög þessi gilda um fyrirtæki sem hefur staðfestu utan Íslands og sendir starfsmann hingað til lands, sbr. 2. og 3. gr., í tengslum við veitingu þjónustu. Lög þessi gilda ekki um áhafnir kaupskipa. 2. gr. Útsendur starfsmaður. Með útsendum starfsmanni er í lögum þessum átt við starfsmann sem starfar að jafnaði utan Íslands en er sendur tímabundið til starfa hér á landi, sbr. 3. gr. 3. gr. Fyrirtæki. Fyrirtæki telst senda starfsmann í skilningi 2. gr. hingað til lands í eftirfarandi tilvikum: 1. Þegar það sendir á sínum vegum og undir sinni stjórn starfsmann í tengslum við samning um veitingu þjónustu við fyrirtæki hér á landi. 2. Þegar það sendir starfsmann til starfsstöðvar eða fyrirtækis í eigu fyrirtækjasamstæðu hér á landi. 3. Þegar það framleigir sem afleysingarfyrirtæki eða atvinnumiðlun starfsmann til notendafyrirtækis sem hefur staðfestu eða er með starfsemi hér á landi. Í þeim tilvikum sem greinir í 1. mgr. er það ávallt skilyrði að ráðningarsamband sé milli fyrirtækisins og starfsmannsins á þeim tíma sem hann starfar hér á landi. 4. gr. Starfskjör. Þegar fyrirtæki sendir starfsmann hingað til lands í skilningi laga þessara gildir eftirfarandi löggjöf um starfskjör hans, og reglur settar á grundvelli hennar, án tillits til þess löggjöf hvaða ríkis gildir að öðru leyti um ráðningarsamband hans og hlutaðeigandi fyrirtækis: 1. Lög nr. 55/1980, um starfskjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisréttinda, 1. gr., að því er varðar lágmarkslaun, yfirvinnugreiðslur, réttindi til orlofs, hámarksvinnutíma og lágmarkshvíldartíma. 2. Lög nr. 46/1980, um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum. 3.
3
Yfir þrjú hundruð útlendingar sóttu um tvær sjálfboðaliðastöður á Selasetrinu á Hvammstanga. Þessi mikli áhugi kom starfsfólki Selasetursins á óvart, en í sumar munu átta manns vera þar í fullu starfi. Sjálfboðaliðarnir munu vinna við norðurslóðaverkefnið Wild North sem hefur það að markmiði að vernda villta dýrastofna fyrir neikvæðum áhrifum aukinnar ferðamennsku. Verkefnið varð til á Selasetrinu og er samstarfsverkefni Íslands, Noregs, Grænlands og Færeyja. Sandra Granquist, verkefnastjóri á Selasetrinu, auglýsti eftir sjálfboðaliðum á vefsíðu um sjávarspendýr og viðbrögðin létu ekki á sér standa. Fyrsta sólahringinn bárust yfir hundrað umsóknir frá vísindamönnum allstaðar að úr heiminum. Sandra Granquist, verkefnastjóri á Selasetrinu: Brasilíu, Bandaríkin, Kanada, Evrópu, útum allt í Evrópu og Ástralíu og bara útum allt. Og þetta var allt, ég setti sem skilyrði í auglýsingunni að, að hérna, þetta ætti að vera svona fólk sem væri allavega komið með eina háskólagráðu í líffræði, það er að segja þrjú ár þá, og allir voru með, með þannig menntun og líka, það voru margir sem voru kannski komnir með meistaranám, það er að segja fimm ár, fimm ára háskólagráðu. Sandra segir að þennan mikla áhuga megi líklega rekja til aukinna rannsókna á sjávarspendýrum í heiminum og svo sé Ísland lokkandi áfangastaður í hugum margra. En hún segir fjölda umsókna samt sem áður hafa komið sér á óvart. Sandra Granquist: Ég bjóst ekkert við að það myndu koma alveg svona rosalega margir sko. Ég kannski giskaði á að ég myndi fá fimmtíu umsóknir eða eitthvað svoleiðis en ekki, ekki þrjú hundruð.
2
Búið er að draga í fyrstu tvær umferðir í Bikarkeppni karla í knattspyrnu fyrir sumarið en í fyrstu umferðinni mætir Eyjaliðið KFS liði Bjarnarins. Sigurvegari úr þeirri viðureign mætir svo sigurvegaranum úr viðureign Léttis og Víkings Ólafsvík í 2. umferð. Lið í 2. og 3. deild leika í fyrstu umferð keppninnar en lið úr 1. deildinni bætast svo ið í 2. umferð. Leikirnir fara fram laugardaginn 8. maí og þriðjudaginn 18. maí. Úrvalsdeildarliðin koma svo inn í keppnina í 32ja liða úrslitum í byrjun júní. 1.umferð: KFG - Ísbjörninn KFS - Björninn UMFL - Álftanes Afturelding - Grundarfjörður Léttir - Víkingur Ó. Draupnir - Kormákur Magni - Tindastóll Þróttur V. - Ármann Spyrnir - Einherji Höttur - Leiknir F. Huginn - Sindri Ýmir - Hamar KFR - Árborg Augnablik - Ægir Gnúpverjar - Kjalnesingar Skallagrímur - Afríka Carl - Hvíti riddarinn KV - Elliði Dalvík/Reynir - Samherjar Reynir S. - ÍH Berserkir - KB Markaregn - KFK Víðir - Vængir Júpíters 2.umferð: BÍ/Bolungarvík - Höfrungur Hvöt - Þór Dalvík/Reynir/Samherji - Völsungur Huginn/Sindri - Höttur - Leiknir F. UMFL/Álftanes - Þróttur R. Víðir/Vængir Júpíters - Reynir/ÍH Afturelding/Grundarfjörður - Augnablik/Ægir Ýmir/Hamar - Grótta KV/Elliði - Fjölnir Berserkir/KB - KFR/Árborg Skallagrimur/Afríka - Víkingur R. KS/Leiftur - Magni/Tindastóll KA - Draupnir/Kormákur ÍA - KFG/Ísbjörninn Fjarðabyggð - Spyrnir/Einherji HK - Þróttur V./Ármann Njarðvík - Carl/Hvíti riddarinn Markaregn/KFK - ÍR KFS/Björninn - Léttir/Víkingur Ó. Gnúpverjar/Kjalarnes - Leiknir R
2
Einstaklingar í sóttkví hafa gert sér ferð á endurvinnslustöðvar SORPU en slíkt samræmist ekki reglum um sóttkví. Starfsfólk endurvinnslustöðva hefur ítrekað orðið vart við að fólk í sóttkví komi inn á stöðvarnar. Því er umsvifalaust vísað burt og það tilkynnt ti lögreglu ef það hlýðir ekki fyrirmælum starfsfólks. „Þetta veldur okkur miklum vonbrigðum,“ segir Guðmundur Tryggvi Ólafsson, rekstrarstjóri endurvinnslustöðva SORPU. „Gestir okkar og starfsfólk eiga sama rétt og annað fólk á vernd gegn veirunni og því er óskiljanlegt að fólk haldi að það megi koma á endurvinnslustöðvar þegar það er í sóttkví.“ Í tilkynningu frá SORPU kemur fram að heimsókn á endurvinnslustöð samræmist ekki reglum um sóttkví og skiptir þar engu hver ástæða sóttkvíarinnar er. Slík heimsókn sé brot á sóttkví og útsetur gesti og starfsfólk endurvinnslustöðvanna fyrir smitum. Guðmundur Tryggvi segir helgarnar verða álagspunktar á endurvinnslustöðvunum meðan hertar samkomutakmarkanir eru í gildi. Viðskiptavinir geti lagt sitt af mörkum til að heimsókn á endurvinnslustöð gangi hratt og vel fyrir sig við þessar krefjandi aðstæður. „Við hvetjum fólk til að koma til okkar á virkum dögum yfir miðjan daginn, vera ekki fleiri saman í bíl en nauðsyn krefur og vera búið að flokka öll endurvinnsluefni áður en lagt er af stað á endurvinnslustöðina. Ef fólk fer eftir þessum ábendingum gengur heimsókn á endurvinnslustöð hraðar og betur fyrir alla,“ segir Guðmundur Tryggvi. Fólki er bent á að kynna sér reglur um sóttkví á upplýsingavef um COVID-19.
2
Holskefla innbrota í sumarbústaði ríður nú yfir umdæmi lögreglunnar á Selfossi. Tilkynnt var um innbrot um þrjá sumarbústaði á Flúðum í þar síðustu viku og þá var brotist inn í átta sumarbústaði við Álftavatn í Grímsnesi sömu nóttina í síðustu viku. Lögregla telur að um tvo aðskilda þjófahópa sé að ræða en hefur engar vísbendingar um hverjir hafi þarna verið að verki. Þjófarnir komust inn í húsin með því að spenna upp glugga og höfðu á brott með sér flatskjái, hljómflutningstæki, áfengi og ýmislegt annað. Í sumum húsanna hafi verið mikið rótað í skápum og hirslum. Rannsókn lögreglunnar stendur yfir. Þorgrímur Óli Sigurðsson, aðstoðaryfirlögregluþjónn hjá lögreglunni á Selfossi: Ja það hefur komið smá gusa núna þessar síðustu tvær vikur en það er eins og þetta svona komi í hryðjum. Það hefur verið mikill friður í sumar og haust en það virðist vera að þetta sé að fara af stað einhver holskefla núna. Það er bara hreinn og beinn hryllingur að fólk geti ekki verið með þessi hús sín í friði, það er óþolandi ástand en þetta, við erum að tala hér um sumarbústaði sem að eru hátt á sjötta þúsund og eru mjög dreifðir, þetta er stórt svæði og mjög erfitt að eiga við að upplýsa mál og sérstaklega ef að þau uppgötvast kannski ekki fyrr en einhverjum dögum eða vikum eftir að innbrot á sér stað, það er það sem að svona hamlar okkur mest.
2
Loks er gert ráð fyrir að iðgjöld hækki um 50% ef hrein eign fer niður í 1% eða minna af vátryggingarfjárhæðum, en í gildandi lögum er heimilt að hækka þau þá um 100%. Það er ákaflega erfitt að meta þessar breytingar til fjár, einkum í ljósi þeirra tilvika sem viðlagatrygging nær til. Með þessu er iðgjöldum ætlað í ríkari mæli að standa undir kostnaði sem orsakast af stórtjónum. Á móti kemur að kostnaður vegna endurtrygginga verður að öllum líkindum lægri en ella. Hækkun hámarksgreiðslna vegna hvers vátryggingaratburðar af völdum stórtjóna úr 5% af vátryggingarfjárhæðum í 10% felur í sér betri tryggingu fyrir viðskiptavini, en eykur hins vegar áhættu Viðlagatryggingar Íslands. Undir „eðlilegum“ kringumstæðum ætti þetta að vera til hagsbóta fyrir tryggingartaka því reikna má með að tjón af þessari stærðargráðu verði mjög fátíð. Aflétting ríkisábyrgðar hefur í raun lítil áhrif á áhættu ríkissjóðs þar sem Viðlagatrygging Íslands hefur nú þegar endurtryggt sig þannig að ekki hefði þurft að koma til notkunar ábyrgðarinnar nema mörg mjög stór tjón mundu eiga sér stað með stuttu millibili. Að öllu samanlögðu telur fjármálaráðuneytið að þessar breytingar séu til bóta en vill þó benda á að æskilegt væri að í lögin yrðu sett ákvæði sem tryggi að varsla eigna Viðlagatryggingar Íslands verði með þeim hætti að veruleg stórtjón og eftirfylgjandi greiðslur bóta valdi ekki alvarlegu raski á fjármagnsmarkaði og í efnahagslífi á Íslandi.
3
Á sunnudaginn fékk pabbi minn hjartaáfall. Hann var í lífshættu í rúma tvo tíma á meðan hann beið í tvo klukkutíma eftir sjúkraflugi frá Akureyri. Hvernig getur það verið að í dag árið 2015 búum við við margfalt meira óöryggi en fyrir 50 árum. Er það virkilega vilji stjórnvalda að ALLIR búi í Reykjavík? Eigum við að planta Eyjum í 101 Reykjavík? Vilja landsmenn ekki hafa val um að búa á höfuðborgarsvæðinu eða á landsbyggðinni? Eigum við að draga allan fisk að landi í Reykjavíkurhöfn? Hvert eigum við þá að færa Hörpuna? Og plís ekki fara að tala um peninga, það getur ekki verið ódýrt að þurfa að fá sjúkravél frá Akureyri með allt lið innanborðs í hvert skipti sem eitthvað kemur uppá, eða að senda okkur hingað sérfræðinga daglega sem þurfa uppihald og dagpeninga. Þessi peningamál eru bara tilfærslur á milli. Tölur sem hent er á milli skjala. Við hér í Eyjum erum að tala um mannslíf. Kallinn er seigur og mikið mildi að ekki fórr verr. Ég hef mikið hugsað um þetta óöryggi og haft áhyggjur af þessu ástandi, ekki bara núna. Það er ekki spurning um hvort, heldur hvenær þetta hefur úrslitaáhrif og hver ætlar þá að taka ábyrgðina? Maður verður að velta því alvarlega fyrir sér hvort það sé búandi á eyjunni með börnin sín við þessar aðstæður.
2
Þjóðaröryggisráð kemur saman til fundar á öryggissvæðinu á Keflavíkurflugvelli í dag þar sem aukinn viðbúnaður og vopnaburður verður til umræðu. Fundurinn verður haldinn á öryggissvæðinu þar sem það uppfyllir nauðsynlegar öryggiskröfur. Lögregla hefur á grundvelli nýs almannahættumats Ríkislögreglustjóra aukið viðbúnað sinn á fjöldasamkomum hér á landi. Þetta var gert í kjölfar hryðjuverkaárásanna í Bretlandi og víðar. Í Litahlaupinu á laugardaginn mátti til dæmis sjá sérsveitarmenn vopnaða skammbyssum auk þess sem lögregla lokaði götum með því að leggja fyrir þær stórum vörubílum í stað þess að nota girðingar, borða eða keilur. Viðbúnaðarstig hefur hins vegar ekki verið hækkar. Katrín Jakobsdóttir, formaður Vinstri grænna, á sæti í nýstofnuðu Þjóðaröryggisráði. Hún ætlar að taka málið upp á fundi þess í dag. Hún gagnrýnir að almenningur hafi ekki verið upplýstur fyrirfram um að þetta stæði til. Sigríður Andersen, dómsmálaráðherra, sagði í fréttum í gær að hún treysti lögreglunni fyrir því mati að það sé full ástæða til þess að sýna sérstaka árvekni þar sem almenningur kemur saman. Þessi aukni viðbúnaður sé ekki til merkis um að fólk hafi nokkuð að óttast og að þessi aukni viðbúnaður sé ekki endilega kominn til að vera. Þjóðaröryggisráð kemur saman eftir hádegi í dag. Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra, er formaður ráðsins. Svanhildur Hólm, aðstoðarmaður Bjarna, sagði í samtali við fréttastofu í morgun að fundurinn verði haldinn á öryggissvæðinu á Keflavíkurflugvelli. Aðspurð hvers vegna meira öryggis sé gætt á þessum fundi en til dæmis á fundum ríkisstjórnarinnar sagði Svanhildur að það sé vegna eðlis dagskrár hans. Öryggissvæðið á Keflavíkurflugvelli uppfylli nauðsynlegar öryggiskröfur.
2
Síðustu missiri hefur hlutfallið hækkað á nýjan leik og eru afskriftir í hlutfalli af meðalútlánum áætlaðar um 1,7% á árinu 2002. Ætla má að framvinda efnahagsmála ráði miklu um afskriftaþörf næstu missirin. Mynd 5. Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu. Útlánavöxturinn fram til 2001 var að miklu leyti fjármagnaður með erlendum lántökum en í minna mæli með innlánum eða innlendri verðbréfaútgáfu. Á mynd 6 er sýnd þróun í nettó skuldum helstu lánastofnana við erlenda aðila á síðustu missirum. Þar kemur fram að hrein erlend staða bankanna var í hámarki á miðju ári 2001 en hefur farið lækkandi fram til miðs árs 2002 m.a. vegna hækkunar á gengi krónunnar. Mótvægi við þessi erlendu lán eru í meginatriðum gengisbundin lán til innlendra lánþega sem í mismunandi miklum mæli hafa tekjur í samsvarandi gjaldmiðlum en í því felst óbein útlánaáhætta fyrir bankana. Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu. Stöðuaukning í markaðsverðbréfum. Hluti eigna lánastofnana er bundinn í markaðsverðbréfum sem háð eru sveiflum á gengi á markaði. Eins og mynd 7 sýnir var nettó skuldabréfaeign 5 viðskiptabanka og sparisjóða 73 ma.kr. í lok júní sl. samanborið við 62,1 ma.kr. nettó skuldabréfaeign í lok júní 2001. Nettó skuldabréfaeign viðskiptabanka og sparisjóða jókst því um 10,9 ma.kr. eða 17,6%. Nettó hlutabréfaeign 6 í lok júní sl. nam 53,8 ma.kr. samanborið við 44,4 ma.kr. eign í lok júní 2001 sem er aukning um 9,4 ma.kr. eða 21,2%. Á tímabilinu jukust heildareignir viðskiptabanka og sparisjóða um 6% og lögbundið eigið fé um 8,8%.
3
Nýr meirihluti Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar í bæjarstjórn Akureyrar ætlar að lækka skatta á atvinnurekstur á næsta ári og almenningssamgöngur verða gjaldfrjálsar frá og með næstu áramótum. Markvisst verður unnið að lækkun leikskólagjalda. Málefnasamningur meirihlutaflokkanna var kynntur í dag. Sjálfstæðisflokkur tilnefnir bæjarstjóra fyrstu þrjú árin og Samfylking síðasta árið. Kristján Þór Júlíusson, Sjálfstæðisflokki verður bæjarstjóri. Hann segist ekki geta svarað því afdráttarlaust hvort hann gegni embættinu öll þrjú árin. Hermann Jón Tómasson, oddviti Samfylkingar stefnir hins vegar að því að verða bæjarstjóri eftir þrjú ár. Stefnuskráin er nokkuð ítarleg. Akureyrarbær mun draga sig út úr Sorpsamlagi Eyjafjaðrar og stofnað verður félag sem ætlað er að annast sorpförgun. Kristján Þór Júlíusson segir flokkana sammála um að lækka skatta og gjöld. Kristján Þór Júlíusson, bæjarstjóri á Akureyri: Við ætlum að byrja á því að lækka skatta á atvinnurekstur strax á næsta ári, holræsagjaldið og svo munum við mæta samkeppni í leikskólagjöldum og svo munum líka hætta að taka gjald fyrir strætó og Hríseyingaferjuna. Hermann Jón Tómasson, oddviti Samfylkingarinnar, segist ánægður með meirihlutasáttmálann. Sorpmál hafa verið mjög rædd á undanförnum árum í Eyjafirði og nú ætlar Akureyrarbær sem sagt að segja sig úr Sorpsamlagi Eyjafjarðar. Hermann Jón Tómasson, oddviti Samfylkingar: Við ætlum að gera til þess að ganga hreinna og beinna til verks í þessum málaflokki og leggja út í meiri flokkun, meiri endurvinnslu með það að markmiði að minnka verulega sorp til urðunar og ganga þannig frá því að fólk sjái að sorpurðun þarf ekki að vera jafn mikið vandamál eins og hún hefur verið hjá okkur upp á Glerárdal á undanförnum árum.
2
Hún bíður svo í viku á hóteli sem Karl Strand útvegar henni skammt frá heimili sínu. Það er ódýrara og skiptir máli þar sem Gerður verður sjálf að greiða sjúkrahúsleguna og læknishjálpina. Hún er hvergi í sjúkrasamlagi. Þá er hún skorin upp á hálsinum hinum megin og ber eftir þetta örmjótt hvítt ör eins og hálsfesti. En ekki vill læknirinn taka blóðrásina í fótunum fyrir fyrr en eftir 6 mánuði. Álagið yrði of mikið. Meðan hún bíður í London hefur dr. Franklin verið henni ákaflega góður. Býður henni út með fjölskyldu sinni. Hann málar sjálfur og kemur Gerði á óvart hversu góðar myndir hans eru. Kona hans fæst einnig við að mála. Dr. Franklín virðist taka miklu ástfóstri við sjúkling sinn. Býðst til að hjálpa Gerði að fá vinnustofu í London og e.t.v. lán þegar hann fréttir af áframhaldandi vinnustofuerfiðleikum í París. Þegar þau hjónin koma til Íslands 1957 býður Helgi faðir hennar þeim heim og læknirinn gerir sér ferð upp í Hvalfjörð til að skoða steindan glugga Gerðar í Saurbæjarkirkju. Hún er þá ekki sjálf heima. Þegar Gerður kemur til Parísar frá London fer hún beint til Elyettar vinkonu sinnar sem drífur hana í rúmið. Þar liggur hún eins og ræfill í tvo daga, eins og hún orðar það. Hefur sennilega farið of snemma frá London. Áætlanir um vinnuátak til að undirbúa sýningar fara út um þúfur. Gerður er strax farin að hafa áhyggjur af vinnustofuleysinu. Ef tekst að fá peninga eru tveir möguleikar fyrir hendi.
0
Þá kom fram að konur sem ekki ætluðu að mæta í myndatöku voru hræddari við geislun frá myndavél en konur sem ætluðu að mæta. Einnig kemur fram í rannsókninni að konur sem mættu óreglulega og þær sem ekki ætluðu að mæta voru líklegri til að álíta að ekki sé nauðsynlegt að mæta í myndatöku, ef nokkrar myndatökur í röð reynast eðlilegar og ef þær finni ekki fyrir einkennum eða óþægindum frá brjóstum. Eina vitneskjan um hvað hindrar íslenskar konur í að mæta í brjóstamyndatöku er að finna í óbirtum könnunum Krabbameinsfélagsins. Þær hafa til dæmis sýnt að hvatning frá einkalækni er besti einstaki forspárþátturinn fyrir mætingu í myndatöku (12-15). Hvað hindrar konur í að mæta í brjóstamyndatöku? English Summary Árnadóttir G, Jónsson FH, Sigurðardóttir V, Bovbjerg D, Valdimarsdóttir HB Vægi þátta: Til að kanna vægi ofangreindra þátta, áhrif brjóstamyndatöku, áhrif þekkingar og áhrif einkalæknis voru gerð aðfallslíkön með stigskiptri aðfallsgreiningu. Veikleikar rannsóknarinnar felast aðallega í því að um fylgnirannsókn er að ræða. Í þeirri rannsókn sem hér er greint frá var tekið mið af þessum ábendingum og voru niðurstöður greindar út frá fjórum aðlögunarstigum (stages of adoption) að mætingu í brjóstamyndatöku eins og þau hafa verið skilgreind í svonefndu Þverkenningarlegu líkani um hegðunarbreytingu (The Transtheoretical Model of Behavior Change, TTM) (22,23,25). Að gefnu tilefni skal tekið fram að af 19 ókostum við brjóstamyndatöku sem athugaðir voru, reyndust tímaleysi og gjaldtaka fyrir myndatökuna vera þeir þættir sem síst stóðu í vegi fyrir mætingu í myndatöku.
1
Á þeim grundvelli hefur sú almenna regla mótast að Hæstiréttur starfar að öðru jöfnu í tveimur deildum þar sem sitja annars vegar fimm dómarar og hins vegar þrír. Einn dómari flyst í senn úr hvorri deild í hina á tveggja mánaða fresti og eru þær því ekki skipaðar alveg sömu mönnum nema um skamman tíma. Með fjölgun dómara um einn væri unnt að breyta þessu skipulagi á ýmsa vegu með nýjum almennum reglum sem Hæstiréttur gæti sett sér og gæti það aukið afköst dómsins ólíkt meira hlutfallslega en næmi fjölgun dómara. Skulu nefnd hér nokkur dæmi um hugsanlegar leiðir í þeim efnum: Samkvæmt núgildandi lögum og eins eftir tillögum í frumvarpi til laga um breyting á lögum nr. 91/1991 semur einn dómari yfirleitt atkvæði að dómi þegar flutningi máls er lokið og dómarar hafa rætt milli sín um niðurstöður. Ef dómurinn greinist í meiri og minni hluta í máli eru samin sérstök atkvæði fyrir hvorn eða hvern hluta og getur því hvílt á tveimur eða jafnvel fleiri dómurum að semja þau. Þegar stærri mál eru til afgreiðslu getur þannig mætt mikið á einum eða fleiri dómurum að ljúka við dómsatkvæði, en þetta getur leitt til vandkvæða þegar næsta mál kemur til flutnings í sömu deild, enda getur tíminn milli mála reynst skammur. Er þá ókostur að allir dómararnir með tölu séu bundnir í deild, enda er þá ekki unnt að kveðja til annan til að sitja í næsta máli í annarri þeirra í stað þess sem vinnur að því að ljúka eldra máli.
3
Með þessu er verið að festa í meginatriðum þá stefnu sem ríkt hefur á ríkisspítölum og stofnunum SÁÁ og fleiri aðila þegar í hlut eiga áfengis- og vímuefnasjúklingar. Ekki er sjálfgefið að sama stofnunin annist alla þessa þætti, heldur getur verið eðlilegt að skipta þeim á milli stofnana, m.a. með það fyrir augum að nýta sem best þau úrræði sem fyrir hendi eru og þau sjúkrahús sem eru til ráðstöfunar á þessu sviði, en lítillar samræmingar hefur gætt varðandi þennan þátt í heilbrigðiskerfinu. Enn fremur er lagt til að heimilt verði að semja við meðferðarstofnun fyrir áfengis- og vímuefnasjúklinga um refsivist, þ.e. að hluti hennar sé afplánaður þar sé það mat hlutaðeigandi yfirlæknis og fangelsislæknis að líkur séu á árangri í meðferð. Er þetta í samræmi við ríkjandi stefnu sem m.a. kemur fram í nýframlögðu frumvarpi dómsmálaráðherra um breytta afplánun refsivistar hér á landi sé ekki um að ræða alvarlegustu brot. Um 24. gr. Lagt er til að í hverju hinna átta læknishéraða skuli í tengslum við sjúkrahús eða heilsugæslustöð rekin sérstök göngudeild fyrir áfengis- og vímuefnasjúklinga og að meðferðar- og fræðslustarf á þessum stöðum beinist að því að draga úr þörf fyrir innlagnir. Með þessu er verið að marka stefnu um meðferðar- og fræðslustarf, og að sú skylda hvíli á hverju læknishéraði að veita þessum sjúklingum göngudeildarþjónustu. Hér er bæði átt við þá sem hafa farið í meðferð á sjúkrahús og þá sem ekki hafa þurft hennar með en þurfa stuðning.
3
Í töflunni sést einnig að tæp 18% þeirra sem fengið höfðu endurhæfingarlífeyri áður en starfsendurhæfing á vegum TR hófst fengu engar bætur frá TR um það bil einu og hálfu ári eftir að taka endurhæfingarlífeyris hófst. Sami endurhæfingarlæknir er í forsvari fyrir báðum teymunum. Auk þess var nær fjórðungur (22,8%) þátttakenda í námi og er líklegt að hluti þeirra skili sér út á vinnumarkaðinn að því loknu. Correspondence: Sigurður Thorlacius, [email protected] Sigurður Thorlacius, Sigurjón Stefánsson, Stefán Ólafsson, Vilhjálmur Rafnsson. Starfshæfni eftir starfsendurhæfingu á vegum Tryggingastofnunar ríkisins Ágrip Árangurinn sýnir að væntingar um að starfsendurhæfing geti komið í veg fyrir örorku hafa staðist. Jafnframt fer fram mat á stöðu viðkomandi og hann lærir að þekkja sjálfan sig betur, óskir sínar, hæfileika, getu og takmarkanir. Því er afar brýnt að geta gripið fljótt inn í þennan vítahring til að fyrirbyggja að viðkomandi verði öryrki fyrir lífstíð. Til samanburðar voru hafðir einstaklingar sem höfðu hafið töku endurhæfingarlífeyris í nóvember eða desember 1997. Brottfall (23,9%) mátti einkum rekja til þess að ekki náðist til viðkomandi, meðal annars vegna búsetu erlendis eða að fólk vildi ekki taka þátt í könnuninni. Auk þessara sértæku úrræða á vegum TR fóru 46 í aðra meðferð (svo sem læknisfræðilega endurhæfingu á endurhæfingardeild, sjúkraþjálfun eða meðferð hjá geðlækni) eða nám. Menntun, störf og tekjur þeirra sem urðu öryrkjar á Íslandi árið 1997. Í könnuninni var spurt hvort þátttakendur væru í námi og reyndist nær fjórðungur (22,8%) vera það. Sextíu af hundraði þátttakenda sögðu fjárhagsstöðu sína hafa batnað frá því endurhæfingarmatið fór fram.
1
Það frumvarp, sem hér er flutt um breytingu á lögum um landgræðslu, snertir aðallega notkun innfluttra plantna í landgræðslu. Í gildandi löggjöf er ekki tekið á þeim þætti og því er hér um nýmæli að ræða. Markmiðið með frumvarpinu er að reynt verði að tryggja að notkun innfluttra plantna í þessu skyni falli að stefnu um gróðurvernd og alþjóðlegum skuldbindingum um verndun líffræðilegrar fjölbreytni. Eins og nú háttar má segja að hver og einn geti tekið sér sjálfdæmi um að breyta gróðurríkinu að eigin geðþótta, t.d. á afrétt um. Lokið var við gerð alþjóðasamnings um líffræðilega fjölbreytni í Rio de Janeiro 5. júní 1992 og heimilaði Alþingi fullgildingu hans með þingsályktun 6. maí 1994. Ýmis ákvæði í samningnum varða efni þessa frumvarps og er þau m.a. að finna í 6.–9. gr. hans. Í 8. gr. samningsins er fjallað um vernd upprunalegs umhverfis og segir þar m.a.: „Hver samningsaðili skal eftir því sem hægt er og viðeigandi koma í veg fyrir að fluttar séu inn erlendar tegundir sem ógna vistkerfum, búsvæðum eða tegundum, að öðrum kosti stjórna þeim eða uppræta þær.“ Álit starfshóps um umhverfismál og landbúnað. Í áliti starfshóps um framkvæmdaáætlun í umhverfismálum og landbúnaði, sem skilaði í maí 1994 skýrslu til umhverfisráðherra um ástand, markmið og leiðir, segir m.a. í kafla um innflutning plantna: „Enn sem komið er hafa innfluttar tegundir valdið lítilli röskun á íslenskum gróðurlendum en mörg dæmi eru um að slíkar tegundir séu að breiðast út.
3
Hryllingurinn skein út úr andlitum tvíburanna og ég held að þeir hafi stórlega undrast hvernig Áslaugu hafði tekist að halda lífi öll þessi ár sem hin hryllilega amma hafði kvalið hana og pínt. Þeir föðmuðu hana umhyggjusamir og ætluðu varla að sleppa henni heim í krumlurnar á kellingunni sem átti hattana. Á leiðinni með strætó sagði ég Áslaugu að hún væri tjúlluð og agaleg og algjör hryllingur að segja aumingja tvíburunum svona lygasögur, en hún hló og sagði að hún hafi bara ekki getað hætt. Sástu hvað þeir voru dásamlega hissa og hneykslaðir, flissaði hún. Svo varð hún alvarleg. En auðvitað var þetta allt þér að kenna. Ég gerði ekkert nema reyna að bjarga þínu auma skinni. Svo hló hún enn meira og naut þessa alls út í fingurgóma. Ég hélt að mamma hennar Áslaugar ætlaði að fara að gráta þegar við komum heim án verðlauna. Hún sat og starði fram fyrir sig og átti ekki orð yfir þá smekkleysu í krökkunum að kunna ekki að meta slíka snillinga. En svo stóð hún rösklega upp og snaraði stórri rjómatertu á borðið. Hún var fagurlega skreytt og á henni stóð: Til hamingju með sigurinn. Það er óþarfi að láta tertuna skemmast þótt sigurinn hafi ekki unnist, sagði hún og benti okkur á að fá okkur sneið. Pabbi hennar Áslaugar kom fram á náttfötunum, geispandi og gapandi. Jæja, ég sé að þið hafið sigrað, sagði hann syfjulega og skar sér tertusneið. En þegar Áslaug sagði honum að við hefðum ekki einu sinni komist á blað varð hann ekkert hissa.
0
Óánægja kjósenda með stjórnmálin endurspeglast í nýrri könnun Gallup þar sem allir gömlu flokkarnir missa fylgi en tveir nýir flokkar komast á blað. Þetta segir prófessor við Háskólann á Akureyri. Stjórnarflokkarnir ættu sérstaklega að taka þessi skilaboð alvarlega. Allir gömlu flokkarnir tapa fylgi, samkvæmt nýjum Þjóðarpúlsi Gallup. Björt framtíð Guðmundar Steingrímssonar og meðlima Besta-flokksins er með rúm 4%, samkvæmt Gallup, en 11,3% þeirra sem taka afstöðu segjast myndu kjósa Samstöðu Lilju Mósesdóttur. Út úr þessu má lesa þreytu og óánægju kjósenda, segir Grétar Þór Eyþórsson, prósessor við Háskólann á Akureyri. „Óánægja með efnahagshrunið og pólitískt ástand í þjóðfélaginu, ekki bara í dag heldur á síðustu árum, hún náttúrulega verður til þess að fólk er greinilega til í að kjósa ný stjórnmálaöfl. Við sjáum það meðal annars í þessari könnun, það er sjötti hver kjósandi.“ Framsókn fengi 13% fylgi samkvæmt Gallup og Sjálfstæðisflokkurinn fengi 33% fylgi ef kosið yrði nú, sem er þremur prósentustigum minna en síðast. Hann mælist með þó með meira fylgi en stjórnarflokkarnir samanlagt, sem eru saman með tæplega 31%, Vinstri græn fengju tólf og Samfylkingin nítján. „Nú eru að koma fram skýrari kostir með nýja flokka og það er greinilegt að þetta er ákall um einhverjar breytingar, ég túlka það þannig. Og ég held að fjórflokkarnir og ekki síst stjórnarflokkarnir eigi að taka þessu af fúlustu alvöru. Þetta eru skörp skilaboð til stjórnarflokkanna, þeir eru ekki einu sinni með þriðja hvert atkvæði.“
2
Ef kjósandi skýrir kjörstjóra svo frá að hann sé eigi fær um að kjósa á fyrirskipaðan hátt sakir sjónleysis eða þess að honum sé höndin ónothæf skal starfsmaður kjörstjóra, er kjósandi nefnir til, veita honum aðstoð til þess í einrúmi, enda er sá sem aðstoðina veitir bundinn þagnarheiti um að segja ekki frá því sem þeim fer þar á milli. Heimilt er þeim sem aðstoð veitti að undirrita fylgibréfið fyrir hönd kjósanda í viðurvist kjörstjóra. Um aðstoðina skal bóka í gerðabók kjörstjóra og á fylgibréfið að tilgreindum ástæðum. Óheimilt er með öllu að bjóða þeim aðstoð sína er þannig þarfnast hjálpar. Nú vill skipstjóri sjálfur greiða atkvæði utan kjörfundar og getur ekki náð til annars kjörstjóra og skal þá atkvæðagreiðsla hans vottuð af þeim er í hans stað gengur á skipinu er hans missir við. 25. gr. 68. gr. falli brott. 26. gr. 2. og 3. mgr. 69. gr. falli brott. 27. gr. 2. mgr. 73. gr. orðist svo: Sé kjörfundur settur fyrr en kl. 12 á hádegi skal það auglýst með þeim fyrirvara og á þann hátt á hverjum stað sem venja er þar að birta opinberar auglýsingar. 28. gr. 81. gr. orðist svo: Er kjósandi kemur inn í kjörfundarstofuna gerir hann kjörstjórn grein fyrir sér með því að framvísa nafnskírteini eða á annan fullnægjandi hátt. Ef hann þannig á rétt á að greiða atkvæði samkvæmt kjörskránni afhendir oddviti honum einn kjörseðil. 29. gr.
3