Datasets:
elenaovv
/
igc-labeled

Dataset card Viewer Files Community
1
text
stringlengths
37
38.5k
label
stringclasses
4 values
Fundirnir á morgnana fara því allir fram í heita pottinum, sem er frábær leið til þess að byrja tökudag. Viktoría kaupir kassa af ís og sest á bekk og gæðir sér á einum þeirra. Hvernig gekk framleiðslan? Framleiðslan gekk bara eins og í sögu. Fyrstu tvö árin gerum við stuttmyndir á sumrin. Rekur gisti- og morgunverðarstað sem gefur vel af sér. Þykir þér mikilvægt að gefa tilfinningu fyrir stærra rými í svona „smárri“ sögu? Allar þessar myndir hafa notið einhverrar velgengni á kvikmyndahátíðum og sumar hverjar hlotið verðlaun. Hún er jafnvel í verri aðstöðu, og maður spyr sig hvort ástæðan sé að henni standa engar lausnir til boða, eða hvort það sé vegna þess að hún sé of stolt til þess að þiggja þá hjálp sem er í boði. Manni er gjarnt að hugsa um karlmenn þegar maður sér fyrir sér bændur. Ég er því fremur að játa á mig persónulega vankanta en að segja eitthvað um þróun í samfélaginu í þessu tilfelli. Gætirðu rætt aðeins hugmyndir þínar með þetta? Ég kem til dæmis ekki til með að skrifa næstu stuttmynd sem ég leikstýri en þá næstu eftir það er ég byrjaður að skrifa. Daða tókst að vinna þessa fallegu og ljúfu tónlist sem slæðist inn á nokkrum vel völdum augnablikum í myndinni þrátt fyrir miklar annir og ég hefði ekki geta beðið um betri tónlist fyrir þessa mynd. Þú skapar eyður í frásögninni. Ég upplifi mig aldrei jafn lifandi og þegar ég feri í tökur sem leikstjóri og þarf að vera með hugann við allt.
1
Allt kann það svo að hafa haft áhrif á viljaafstöðu þeirra og þar með hvort ástæða var til að efast um hlutlægni þeirra. Slík leið er þó yfirleitt ekki fær í ljósi meginreglunnar um rétt aðila máls til að skjóta ákvörðun til æðra stjórnvalds og fá þar endurskoðun máls síns. Stundum getur sú aðstaða verið uppi að starfsmaður verði vanhæfur til meðferðar máls, sem reglur um sérstakt hæfi myndu að jafnaði ekki valda vanhæfi hans í, á grundvelli þess að málið sé svo samvaxið öðru máli þar sem hann er vanhæfur að ekki verði hjá því komist að draga óhlutdrægni starfsmannsins í efa. Í samræmi við þetta sjónarmið um traust er farin sú leið í 6. tölul. 1. mgr. 3. gr. stjórnsýslulaga að orða ákvæðið með þeim hætti að starfsmaður eða nefndarmaður stjórnsýslunnar sé vanhæfur ef „aðstæður“ eru „fallnar til þess að draga óhlutdrægni hans í efa með réttu“. Þá var einnig ágreiningur um nýtt ákvæði í samþykktunum um að heimilt væri að úrskurða sjóðsfélaga viðmiðunartekjur sem væru meðaltal tekna síðustu þriggja almanaksára fyrir orkutapið. Frá þessu er aðeins ein undantekning þar sem réttaráhrif þessara hæfisreglna skarast. 5.2 Vanhæfi undirmanna á grundvelli matskenndrar hæfis- reglu stjórnsýslulaga 5.3 Hvaða sjónarmiðum bar að beita við mat á hæfi undir- manna ráðuneytisstjórans? kveðið á um að ráðuneytisstjórar stýrðu ráðuneytum undir yfirstjórn ráðherra.
1
Steinþór Pálsson bankastjóri Landsbankans segir að það hafi verið til hagsbóta fyrir bankann að selja ákveðnar eignir í lokuðu söluferli og að reglum bankans hafi verið fylgt varðandi eignasölu. Hann fagnar skýrslu Ríkisendurskoðunar en segir að hún hefði mátt vera ítarlegri. Hann ætlar ekki að segja upp störfum. Ríkisendurskoðun gaf í byrjun vikunnar út skýrslu um eignasölu Landsbankans árin 2010 til 2016. Þar eru tilteknar nokkrar stórar eignasölur sem Ríkisendurskoðun gagnrýnir að hafi ekki verið í opnu söluferli og telur að hærra verð hefði verið hægt að fá í einhverjum tilfellum. „Það er gott að fá þetta fram. Þarna er búið að opna mjög mikið, sýna ofan í hvað var á ferðinni. Við hefðum sumstaðar viljað sjá meiri umfjöllun; þetta voru mjög sérstakir tímar 2010, 2011, engir hlutabréfamarkaðir, nánast engin hlutabréfaviðskipti. Mjög erfiðir tímar,“ segir Steinþór Pálsson bankastjóri Landsbankans. Sem fyrr segir gagnrýnir Ríkisendurskoðun að söluferlið hafi ekki verið opið og gagnsætt. Steinþór segir að bankinn hafi selt um 6000 eignir og nánast allt í opnu söluferli. „Í einstaka tilvikum var vikið frá og það var gert á grundvelli þess að menn mátu stöðuna, á þeim tíma, að það væri réttlætanlegt og það væri til hagsbóta fyrir bankann. Þannig að við samþykkjum og fylgjum þeirri meginstefnu, og hún er góð, að selja félög í opnu söluferli og þannig hefur það verið gert nema með þessum algjöru undantekningar tilvikum.“ Þetta segir Steinþór að samræmist reglum bankans. Hann hyggst ekki segja starfi sínu lausu vegna málsins.
2
Þótt við værum stödd í kirkjugarði var engin ástæða til að láta eins og allt væri morandi í draugum. «Láttu ekki svona,» tautaði ég við sjálfa mig og hristi af mér vitleysuna. «Komdu!» heyrði ég Sölva kalla. Hann beið eftir mér við háan legstein með hvítri lágmynd af svífandi engli sem hélt á barni í fanginu. «Er ekki allt í lagi?» spurði hann og stappaði niður fótunum eins og honum væri kalt. Og auðvitað heyrðist stappið. Samt var eins og hálsinn á mér hefði þrengst þegar ég spurði: «Af hverju ratarðu svona vel hérna um?» «Ég var í unglingavinnunni síðasta sumar og vann þá hér í garðinum.» Það hlaut að vera. Ruglið sem mér dettur í hug. Það var eins gott að enginn gat lesið hugsanir mínar. Við héldum áfram og spennan leið smám saman úr mér. Allt í einu skrikaði mér fótur svo ég datt beint á andlitið í snjóinn og missti flaututöskuna. Sölvi greip um handlegginn á mér og hjálpaði mér á fætur. «Meiddirðu þig nokkuð?» Hann dustaði snjóinn af töskunni og rétti mér hana. «Nei,» laug ég. Mér var illt í nefinu. Mikið gat ég verið klaufaleg. Og það með þessum strák sem stökk yfir alla skafla með hendurnar í vösunum án þess að missa nokkurn tímann jafnvægið. Ég bar vettlinginn upp að aumu nefinu og hann litaðist strax blóði. «Þú hlýtur að hafa lent á flaututöskunni,» sagði Sölvi og horfði áhyggjufullur á mig. «Þetta er allt í lagi.
0
Þá er auðveldara að hitta á réttan tón og spila hreint. Banjóleikarinn leikur hljóma lagsins. Banjóið kemur úr minstrelsýningunum og var algengt meðal blökkumanna. Þó hentaði það ekki í blús-tónlist (sjá Hljóðspor bls. 22) Trommusett voru ekki komin til sögunnar þegar New Orleans djassinn kom fram. Því voru nokkrir trommuleikarar í hverri sveit og hver maður einungis með eina trommu. Þannig er það enn í skrúðgöngum. Þungu slögin, þ.e. fyrsta og þriðja taktslag, eru leikin á bassatrommu í takt við túbuna. En sneriltromma sér um annað og fjórða taktslag, svonefnt eftirslag eða backbeat. Hvorki var leikið á kontrabassa né píanó í skrúðgöngunum í New Orleans. Hvers vegna var það ekki gert? FYRSTI DJASSINN LÆTUR Á SÉR KRÆLA Íslenska revían á sér um hundrað ára sögu. Formið hefur tekið litlum breytingum. Revían íslenska býr yfir sterkum heildareinkennum allt fram til 1960, ólíkt því sem gerist í nágrenni okkar. Hún byggir á einföldum þræði – fléttan er losaraleg saga af braskara í efri stétt og ástarsaga er notuð til fyllingar. Þráðurinn er rofinn með stuttum innskotum hvenær sem þurfa þykir og eru þau nefnd glefsur eða sketsar. Revían er ádeiluform – viðburðaryfirlit síðasta árs með sterkri ádeilu og mergjuðu háði sem umlykur alla hluta verksins; bæði opinskátt og undir rós. Revían ræðst að einstaklingum og málefnum, flokkum og fyrirtækjum, samfélaginu sjálfu. Páll Baldvin Baldvinsson: Þegar amma var ung. Plötuumslag frá 1978. GULLÖLD REVÍUNNAR Svo liðu árin. Revíusýningar lögðust næstum af á kreppuárunum. En, skömmu fyrir upphaf seinni heimsstyrjaldarinnar, þ.e. árið 1938, hófust þær aftur svo um munaði.
0
Það er nóg pláss í bílnum.“ Þorvaldur sagði mér síðar, að svo mikil forneskjukyngi og kraftur hefði staðið af orðum og ásýnd þessa ókunna öldungs, að þeim stóð hreint ekki á sama og féll allur ketill í eld. Saga þekkingar og bókmennta í fræðahefðum vesturlanda hefur lengi verið eins og stafli af vel þvegnum, straujuðum og samanbrotnum vasaklútum. Ætli hún hafi ekki samt átt góða mannsparta eins og Sauðár-Jón bróðir hennar?“ Þá má telja fjölda afskrifta, fornsagna, lækningabóka, innlendra og erlendra sögurita. Því eru bragarhættirnir með tilbrigðum alls 119. Ingi Sigurðsson bendir á átthagaefni, persónusögu og þjóðsagnaefni og Einar Ólafur Sveinsson nefnir í samhengi þjóðsagna atburði, menn og ættir og hvernig það lifir í munnmælum en yfirleitt séu sagnaþættir þó „náttúrlegir“ eða sannsögulegir. Það er saga til næstu bæja og jafnvel landa að bók sem kom út á dönsku árin 1827–1830 hafi legið fyrir í þýðingu fátæks búandkarls sex árum síðar, í þrem bindum sem telja rúmar tvö þúsund blaðsíður. Safnað hefir og skráð Sigfús Sigfússon árið 1922, í samræmi við þriðja útgáfusamninginn sem Sigfús gerði. Hannes hefur glöggar og mótaðar skoðanir á sannfræði munnmæla sem hann lýsir nokkuð í eftirmálaþætti Rauðamyrkurs. Hann naut stuðnings menntamanna á borð við Arnór Sigurjónsson, Vilmund Jónsson landlækni og Ragnar í Smára sem gaf út eina bók eftir hann, Látra-Björgu (1949). Jorgensen, Peter A. 1979. Tjáning hverfandi heims varð að fortíðarþrá. Væmnislaus samúð og hluttekning með sögupersónum er stundum blandin mildu skopi og kostulegu orðfæri.
1
Axel Bóasson hefur farið hamförum á öðrum hring Jyske Bank-mótsins en það er hluti af Norrænu mótaröðinni í golfi, Ecco-mótaröðinni. Axel lauk leik á einu höggi yfir pari í gær en hann lék stórkostlega í dag og nældi sér í alls átta fugla á hringnum. Þar að auki var hann skollalaus og lauk því leik á átta undir pari. Hann er þar með kominn upp í 2. sæti mótsins en hann er fjórum höggum á eftir efsta manni. Fylgjast má með skori keppenda hér. Haraldur Franklín Magnús og Andri Björnsson eru einnig á meðal keppenda. Guðmundur Kristjánsson hóf í dag leik á Nordea-meistaramótinu sem er hluti af Evrópumótaröðinni í golfi. Fjölmargir heimsþekktir kylfingar eru á meðal keppenda en leikið er í Svíþjóð. Nægir þar að nefna heimamanninn Henrik Stenson og Danina Thomas Bjørn og Thorbjørn Olesen. Guðmundur er á tveimur höggum yfir pari eftir átta holur en fylgjast má með skori keppenda hér. Alls eru íslenskir kylfingar að keppa á fimm mótaröðum víðs vegar um Evrópu þessa dagana. Birgir Leifur Hafþórsson er á fjórum höggum undir pari eftir fyrsta hring á Áskorendamótaröð Evrópu en leikið er í Sviss. Birgir Leifur spilaði á 67 höggum og er í 3. sæti ásamt öðrum kylfingum, þremur höggum frá efsta manni en fylgjast má með skori keppenda hér. Þá er Valdís Þóra Jónsdóttir á pari eftir 15 holur á LET Access-móti í Frakklandi og Ólafía Þórunn Kristinsdóttir hefur leik í fyrramálið á Shoprite Classic-mótinu í Galloway í New Jersey á LPGA-mótaröðinni í Bandaríkjunum.
2
Kristján Gunnarsson, formaður Starfsgreinasambands Íslands hvatti á þingi sambandsins í dag stjórnvöld til að undirbúa viðræður um aðild að Evrópusambandinu. Þjóðin hefði gefið skilaboð að hún vildi það og ríkisstjórnin yrði að svara þeim. Fyrsta þing Starfsgreinasambandsins var sett í dag undir yfirskriftinni Leiðréttum misréttið. Meðal þess misréttis sem Kristján hvatti til í setningarræðu sinni að yrði leiðrétt er að há verðbólga bitnar mest á þeim sem skulda mest. Hann segir íslensku krónuna ýta undir þetta misrétti. Kristján Gunnarsson, formaður Starfsgreinasambands Íslands: Venjulegt íslenskt launafólk getur ekki gert heimilisreikninginn upp öðruvísi en í krónum. Það hefur verið reiknað út að það kostar um 40 milljarða að halda úti krónunni. Það er lítil hálf milljón á hverja venjulega fjölskyldu í landinu. Þarna vísar Kristján í útreikninga hagfræðinga Alþýðusambandsins og Samtaka iðnaðarins. Og Kristján vill skoða kosti aðildar að Evrópusambandinu. Kristján Gunnarsson: Ég hef áður sagt að það sé tímabært að Íslendingar fái að njóta sambærilegra kjara og kollegarnir í Evrópu. Þess vegna segi ég að nú eigum við að setja aðildarviðræður að Evrópusambandinu á dagskrá. Kristján vísaði í nýlega könnun þar sem kom fram að meirihluti landsmanna vill láta reyna á aðild að Evrópusambandinu og taka upp evru. Kristján Gunnarsson: Ríkisstjórn sem vill starfa í sátt við þjóðina á að taka mark á slíkum skilaboðum. Þess vegna hvet ég til þess félagar góðir að við sendum þann skýra tón frá þessu fyrsta þingi okkar að Starfsgreinasamband Íslands ætlist til þess að ríkisstjórnin undirbúi þessi verkefni. Við ætlustum til þess og þjóðin ætlast til þess.
2
Samkvæmt tölum frá árinu 2013 virðist heildarmeðferðarárangur hér á landi ekki hafa batnað líkt og áður og má það eflaust rekja til lækkandi fjárveitinga. „Það verður að taka á heilbrigðismálunum af festu og ákveðni, tryggja jöfnuð í þjónustunni og láta ekki undan þrýstingi um að einkavæða heilbrigðiskerfið meira en þegar er orðið,“ segir Ólafur Ólafsson fyrrverandi landlæknir sem blaðamaður Læknablaðsins átti samtal við á dögunum. „Í meginatriðum er þrenns konar skipulag á rekstri heilbrigðisþjónustu á Vesturlöndum. Svipuð þróun hefur orðið í Svíþjóð eftir 2008 og samkvæmt skýrslum sænsku ríkisendurskoðunarinnar fyrir árið 2015 hafa jákvæðar breytingar á heilsufarsárangri enn ekki komið fram.“ Mér virðist stjórnvöld algjörlega skorta rökstuðning fyrir því að breyta frekar rekstrarfyrirkomulagi heilbrigðisþjónustunnar nema að hið opinbera sé meðstjórnandi í rekstrinum. Einungis „opinbert“ starfsfólk, aldraðir og fatlaðir í Bandaríkjunum er tryggt af opinberum aðilum. Deilur um byggingastað geta valdið ónauðsynlegum töfum,“ segir Ólafur Ólafsson fyrrverandi landlæknir að lokum. Meðferðarárangur góður á Íslandi Til að mynda virðist tíðni endurgerðra mjaðmaliðsaðgerða lægri á Íslandi en á Norðurlöndum og einnig eru gerðar færri ómskoðanir á hverja fæðingu á Íslandi miðað við samanburðarlönd og lægri dánartíðni nýbura.“ „Heilsufar almennings, dánartíðni barna, mæðradauði, dánartíðni meðal vinnufærs fólks vegna kransæða,--æða- og/eða öndunarfærasjúkdóma og sykursýki ásamt ævilíkum er marktækt hagstæðara á Norðurlöndum en í Bandaríkjunum. Ólafur dregur fram ýmis gögn máli sínu til stuðnings og segir það bjargfasta skoðun sína að jafnræði í þjónustunni feli í sér lægri heildarkostnað og mun minni ójöfnuð.
1
Mikill erill var hjá lögreglunni í nótt, sem þurfti að fást við innbrot, árásir og ölvun. Karlmaður var fluttur á sjúkrahús eftir að hafa rotast og misst tvær tennur þegar hann var kýldur í andlitið rétt eftir miðnætti í gær. Árásin átti sér stað í veislu í Víkingsheimilinu í Reykjavík. Árásarmaðurinn var ölvaður, hann var handtekinn og fluttur í fangageymslur. Annar karlmaður var handtekinn í Ásahverfi í Árbænum um klukkan hálf þrjú í nótt þar sem hann ógnaði konu með hnífi. Konan slapp ómeidd. Maðurinn var mjög ölvaður og hann var látinn sofa úr sér í fangelsi. Þá var sautján ára karlmaður handtekinn um klukkan fjögur í nótt eftir að lögreglan hafði elt hann akandi ölvaðan um Þingholtin í Reykjavík. Maðurinn skapaði stórhættu með vítaverðu aksturslagi, en margt fólk var á ferli. Hann stöðvaði bílinn á Vitastíg, hljóp út en var hlaupinn uppi og handtekinn. Þá var brotist inn á heimili við Sogaveg í nótt. Heimilisfólkið var í fastasvefni, en upp komst um innbrotið þegar einn heimilismanna kom heim af næturlífinu. Einni fartölvu var þar stolið. Þjófurinn spennti upp glugga og komst inn. Þá var fartölvu og skjávarpa stolið úr Vatnsendaskóla í Funahvarfi í nótt. Þjófurinn spennti upp glugga og komst inn. Enginn hefur verið handtekinn í tengslum við innbrotin. Svo í morgun var tilkynnt um innbrot í bíl í Teigahverfinu í Reykjavík. Þar var brotin rúða og fartölvu og radarvara stolið.
2
Skömmu síðar, þegar heimur foreldra minna hafði raknað í sundur, bjó hann sér nýjan heim. Í veiðimennskunni. Í fjöllunum. Í faðmi náttúrunnar. Í faðmi óminnis. Byssurnar hurfu úr húsinu með honum. Þetta kvöld eða þennan dag hanga þær enn á veggnum. Mamma er komin fram í stofu. Mamma heldur á Dittu. Ditta grætur. Mamma hrópar. Helgi hrópar. Mamma hrópar. Helgi æpir. Ditta grætur. Ég hringi. Nei. Ég hringi ekki. Hver hringir? Helgi æpir. Helgi öskrar. Helgi veltir stólum og borðum og æpir. Helgi slær út höndum og æpir. Helgi stikar fram í eldhús. Helgi hellir í sig vatni. Helgi hellir í sig mjólk. Helgi öskrar. Helgi þrífur byssu af vegg. Helgi miðar byssu á mömmu sem heldur á Dittu. Mamma grætur. Ditta grætur. Gráta fleiri? Lögreglumaður snýr byssu af Helga. Lögreglumaður snýr Helga niður. Helgi hættir að öskra. Þegar lögreglumennirnir leiða Helga á brott sé ég í augu annars þeirra. Í þeim speglast samúðarskilningshryggð. Hann hefur gert þetta áður, sé ég. Hann hefur áður leitt veika, óða, veika, drukkna, veika menn út af heimilum. Minnið Móðir okkar lýsir þessu atviki öðruvísi í Helgabréfi. Þar hendist Helgi óður af bræði upp úr kjallaranum þar sem hann hafði herbergi og heimtar vín sem hann sakar heiminn um að hafa stolið frá sér. Hann var nýkominn úr sölutúr með togara þar sem Skúli bróðir mömmu var kokkur. Skúli hafði fengið pláss fyrir Helga sem var farinn að missa fótanna.
0
Sá kostur var valinn eins og í gildandi lögum að hafa ákvæði frumvarpsins að meginstefnu til ófrákvíkjanleg sem þýðir að eigendum er almennt óheimilt að semja sig undan þeim. Frumvarpið hefur hins vegar að geyma mikið rýmri heimildir til frávika en gildandi lög. Það er ekki sjálfgefið að lög á þessu sviði þurfi og eigi að vera ófrávíkjanleg. Svo var t.d. ekki um gömlu lögin frá 1959. Að öllu virtu verður þó að telja æskilegra að hafa þann háttinn á, einkum með tilliti til samræmissjónarmiða og réttaröryggis. Það mundi bjóða upp á rugling ef ekki öngþveiti ef sinn siður myndaðist í hverju húsi og eigendur sambærilegra húsa byggju við mismunandi réttarstöðu. Þykja framangreind sjónarmið vega þyngra í þessu efni og á þessu sviði en óskorað eða lítið takmarkað samningsfrelsi eigenda. Um 3. gr. Í 1. mgr. er hugtakið „hús“ skilgreint og þarfnast það ekki frekari skýringa. Í 2. mgr. er gildissvið frumvarpsins í raun gert enn víðtækara en segir í 1. gr. Að öðru leyti er ekki ástæða til skýringa. Um 4. gr. Hér er hugtakið „séreign“ skilgreint og þarfnast það ekki frekari skýringa. Um 5. gr. Í þessari grein er að finna nánari útlistun á því sem fellur undir séreign fjöleignarhúss. Er hér um að ræða nákvæma upptalningu sem á að vera nokkuð tæmandi. Er tekið á mörgum atriðum sem óljós eru í núgildandi lögum og reynst hafa þrætuuppsprettur. Að öðru leyti skýrir þessi grein sig sjálf. Um 6. gr. Hér er hugtakið „sameign“ fjöleignarhúss skilgreint. Er hún í raun skilgreind neikvætt miðað við séreign.
3
Birki á Norðurlandi er víða orðið algult. Ekki er þó um eiginlega haustliti að ræða heldur birkiryð, svepp sem færir trén óvenju snemma í haustbúning. Birkiryð er sveppur sem leggst árlega á lauf birktrjáa með þeim afleiðingum að laufin verða gul . Venjulega gerist þetta á haustin þegar haustlitirnir eru allsráðandi og því verður fólk yfirleitt ekki vart við sveppinn. „En núna af því að það var bæði hlýtt og rakt í júlí þá er þetta komið fyrr en venjulega,“ segir Pétur Halldórsson upplýsingafulltrúi Skógræktarinnar. Pétur segir ástandið verst við Eyjafjörð en eins sé birki farið að gulna í Skagafirði og í Vaglaskógi, en ekkert sé farið að sjást að ráði á birki í öðrum landshlutum. Auðveldlega má sjá hvort um birkiryð eða raunverulega haustliti sé að ræða með því að skoða neðan á laufblöðin sem eru þakin gulu dufti ef birkiryð er komið í tréið. Þetta er þó ekki eina óværan sem hrjáð hefur norðlenskt birki í sumar því mörg tré urðu einnig fyrir barðinu á birkikembu fyrr í sumar sem gerði í fyrsta skipti verulegan usla á Akureyri. „Fólk tók eftir brúnum trjám í júní en þau síðan ná sér aftur þegar lirfan er flogin sem fiðrildi þannig að það drepur heldur ekki birkið en getur haft einhver áhrif á vöxt. Það má eiginlega segja að þetta sé tvöfaldur skammtur af óværu fyrir birkitréin að fást við en þau eru hörð af sér.“
2
Þér hvolfið bátnum, ef þér verðið ekki rólegir! skvettlistarnir eru nálega í sjó. - Kistan mín! endurtók Wyatt standandi. Eg verð að ná henni. Herra skipstjóri, þér ekki, ekki neita mér um það. Hún vigtar svo sem ekki neitt. Í nafni móður yðar, í nafni himinsins, í nafni sáluhjálpar yðar, leyfið mér að ná kistunni, eg grátbæni yður. Eitt augnablik virtist skipstjórinn komast við inni alvörugefnu bæn listamannsins. En hann gætti undir eins aftur skynseminnar og mælti: - Eruð þér genginn af göflunum, Wyatt! eg get með engu móti hjálpað yður . . . Setjist þér undir eins, eg skipa yður það . . . Haldið honum, stöðvið hann, hann stökkur annars fyrir borð . . . Fór ekki sem mig varði! þar er hann farinn. Wyatt hafði kastað sér fyrir borð meðan skipstjórinn talaði. Vér vórum enn svo nálægt skipinu, að honum hepnaðist með dæmalausri þrautseigju að ná í kaðalenda og gat lesið sig eftir honum í hendingskasti upp á þilfarið. Hann þaut eins og vitstola maður niður í klefann. Vér reyndum að snúa við í hálfgerðri örvilnan, en bátkrílið valt eins og kefli í storminum, og vér sáum þegar, að oss var ókleift að bjarga veslings listamanninum.
0
Ýmsir úr hópnum vildu halda gleðinni áfram eftir að barnum var lokað og reyndist það ekki erfitt. Á barnum voru tveir félagar sem áttu fólksbifreiðir og höfðu lagt þeim ekki fjarri Hótel Borg, Gylfi Gunnarsson, fyrrverandi Íslandsmeistari í spjótkasti, og Þórir Steingrímsson, rannsóknarlögreglumaður og fyrrverandi leikari. Bílarnir voru fylltir af selskapsfólki, konum og körlum. Gylfi ók Mercedes Benz og Þórir amerískri fólksbifreið og var ekið beinustu leið út í Örfirisey. Þar var um miðjan sjöunda áratuginn varla nokkur byggð og nóg olnbogarými fyrir ærslafull ungmenni. Ekki langt frá Olíustöðinni var stór nótaprammi. Þorsteinn frá Hamri þóttist vera Egill Skallagrímsson á Borg og fór fyrir skipverjum sem vörðu prammann og í hópi skipverja voru Ragnar Ragnarsson byggingarverkamaður, Guðmundur Jósefsson vélstjóri, Gylfi Már Guðjónsson fulltrúi, Gísli Gunnarsson sagnfræðiprófessor og fleiri. Að prammanum sóttu víkingar undir forustu Sigurðar Arnar Steingrímssonar guðfræðikandídats og í liði hans voru Vernharður Linnet, Þorsteinn Marelsson og fleiri víkingar. Það var barist með árum úr bátum og stóð þessi viðureign þar til skipverjar gáfust upp og lýstu sig sigraða. En lögreglan gat ekki látið þennan saklausa leik afskiptalausan og þurfti endilega að hafa afskipti af ungu hetjunum. Þegar hún hugðist skerast í leikinn var henni mætt með bareflum og árum úr nótabátum sem lágu þarna og átökin bárust um Örfirisey og yfir götuna þar sem Kaffivagninn stendur. Þá voru fleiri lögreglubifreiðir komnar á vettvang, en brátt tókst að stilla til friðar og engin eftirmál urðu af þessu. Lögreglan keyrði síðan félaga úr áflogahópum heim á leið.
0
Markið hlýtur að vera að ljúka uppbyggingu heilsugæslunnar enda þúsundir manna á höfuðborgarsvæðinu sem ennþá eiga ekki kost á sínum persónulega heimilislækni. Breyting sem gerð var 1999 á reglugerð um kandídatsár breytti einnig miklu. Er ekki kominn tími til að taka höndum saman og bæta samskipti og upplýsingaflæði og gera síðan aðra rannsókn og fá betri útkomu? Í Garðabæ og Hafnarfirði auk Bessastaðahrepps búa um 32 þúsund manns og þar eru um 14 stöðugildi heimilislækna og gætu sinnt um 17 til 21 þúsund manns. Hugsanlega kemur fleira til. Þessi þróun er ánægjuleg svo vægt sé til orða tekið og algjör nauðsyn enda er góð mönnun forsenda þess að heimilislækningar á Íslandi haldi velli og þróist á eðlilegan hátt. Hann verði þá sá sem hlustar helst á einstaklinginn og geymir upplýsingar sem nauðsynlegar eru til að hafa yfirsýn og tryggja öryggi og velferð sjúklinga. Krafan er skýlaus um að fjölga verulega stöðum heimilislækna utan og innan heilsugæslustöðva og koma unga fólkinu sem nú er í farvatninu til vinnu við heimilislækningar í þágu þjóðarinnar. Ef við gefum okkur þá tölu eða hærri, það er 1500 (sem er líklega of há), þá má gera ráð fyrir að 80 manna læknahópur geti sinnt frá 96 þúsund til 120 þúsund manns. Ráðherra þarf einnig að efna loforð sitt um samning fyrir sjálfstætt starfandi heimilislækna. Deila má um hversu mörgum sjúklingum hver heimilislæknir ætti að sinna en frændur okkar Norðmenn gera ráð fyrir 1200 manns. Flestir hafa verið í svokölluðum námsstöðum sem fylgja sérstöku kennsluskipulagi sem byggir á marklýsingu Félags íslenskra heimilislækna um nám í heimilislækningum.
1
Í vissum skilningi hafa Íslendingar því allt frá lýðveldisstofnun setið uppi með hálfkaraðar breytingar á hlutverki þjóðhöfðingjans. Þá töldu sumir þingmenn æskilegt að fela forseta tiltekinn hluta ríkisvaldsins, jafnvel að hann yrði handhafi framkvæmdarvaldsins eins og í Bandaríkjunum. Fyrstu drög að lýðveldisstjórnarskránni urðu til í upphafi seinni heimstyrjaldar og þegar stjórnarskrármálið kom til umræðu á Alþingi var gert ráð fyrir að þingið kysi lýðveldisforsetann. Kjarni málsins er hins vegar sá að breytingarnar voru til bráðabirgða. Að baki þeirri hugmynd lá meðal annars þjóðernisleg heildarhyggja, eða með öðrum orðum hugmynd um samstæðan þjóðarvilja og forseta sem þjóðkjörinn fulltrúa hans. Athygli Evrópubúa hefur beinst að Austurríki undanfarna daga. Þótt endurskoðun stjórnarskrárinnar hafi verið sett á dagskrá svo að segja um leið og lýðveldið hafði verið stofnað – endurskoðun stjórnarskrárinnar var á verkefnalista nýsköpunarstjórnarinnar sem tók við völdum í október 1944 – hafa ákvæðin um verksvið forseta ekki verið endurskoðuð. Eins og Helgi Skúli Kjartansson bendir á í grein í Kjarnanum réði þar nokkru að forseti er kosinn í tveimur umferðum, en ekki forgangsvali eins og gert er ráð fyrir í tillögum Stjórnlagaráðs. Helgi Skúli skrifar að gefnu tilefni því það hefur komið til tals að taka upp á Íslandi forsetakjör í tveimur umferðum eins og gert er í Austurríki. Samtíð og saga (Reykjavík, 2011). Og sumir þingmenn tóku það beinlínis fram að þeir væru andvígir því að færa forseta eitthvað af því valdi sem þingi (og ríkisstjórn í umboði þess) væri falið samkvæmt stjórnarskrá. Skjáskot úr myndskeiði RÚV.
1
Flm.: Ingi Björn Albertsson, Guðni Ágústsson, Lára Margrét Ragnarsdóttir, Svavar Gestsson, Gísli S. Einarsson, Guðmundur Hallvarðsson, Stefán Guðmundsson, Eyjólfur Konráð Jónsson, Eggert Haukdal, Kristinn H. Gunnarsson, Finnur Ingólfsson. 1. gr. Stofna skal sjóð til að styrkja efnilega íslenska íþróttamenn. Skal stofnfé sjóðsins samsvara árslaunum fjögurra háskólakennara. Tilgangur sjóðsins er að skapa efnilegum íþróttamönnum fjárhagslegan grundvöll til að helga sig íþrótt sinni. 2. gr. Fjárveiting skv. 1. gr. skal í fyrsta sinn veitt í fjárlögum fyrir árið 1995. Í fjárlögum ár hvert skal sjóðnum síðan ætluð fjárveiting er nemi eigi lægri fjárhæð en í 1. gr. greinir. Fjárhæðin skal endurskoðuð ár hvert við undirbúning fjárlaga með tilliti til breytinga á launum háskólakennara. 3. gr. Rétt til greiðslu úr sjóðnum hafa þeir íþróttamenn sem að mati stjórnar sjóðsins hafa sýnt ótvíræða hæfileika í íþróttagrein sinni og eru því líklegir til afreka á því sviði. Sérsambönd innan ÍSÍ skulu senda stjórn sjóðsins fyrir upphaf hvers fjárhagsárs tilnefningar um íþróttamenn er styrkhæfir þykja það ár. 4. gr. Menntamálaráðherra skipar stjórn sjóðsins til þriggja ára í senn. Í henni skulu sitja þrír menn, einn tilnefndur af framkvæmdastjórn Íþróttasambands Íslands, einn af íþróttanefnd ríkisins og einn skipaður án tilnefningar og skal hann jafnframt vera formaður. Varamenn eru skipaðir á sama hátt. 5. gr. Menntamálaráðherra setur reglugerð um framkvæmd laga þessara þar sem m.a. skal kveðið á um vörslu sjóðsins og úthlutun úr honum. 6. gr. Lög þessi öðlast þegar gildi. Greinargerð. Íþróttir eru sívaxandi hluti daglegs lífs hjá almenningi hér á landi.
3
Þegar Jón var ferðbúinn sagði hann við Dilai: «Nú veit ég hvar maðkurinn smýgur því landar mínir sögðu mér að reisinn Ward hinn enski væri drengjaníðingur og fóli, en hvar fuglinn flýgur veit ég ekki enn.» Herrann í Salé horfði á hann litla stund og sagði svo: «Það er enn einn kostur við ykkur Íslandsmenn að fyrr eða síðar ráðið þið sjálfir gáturnar sem þið kastið fram í tíma og ótíma.» Eftir þetta kvöddust þeir með virktum. Jón sundreið ána og kom blautur í íslensku þyrpinguna til að kveðja konurnar og börnin sem stóðu úti við þegar hann bar að garði. Guðrún Rafnsdóttir rétti honum hönd í kveðjuskyni og þagnaði þá skarinn. «Sá sem hækkaði hafnartollinn,» svaraði Abd al-Hassan Ali og brá ekki svip. «Ekki á ég erindi við hann,» sagði Jón, stóð upp og gekk vasklega í átt að iðandi klifurjurtum á lágri vegghleðslu nokkrum föðmum aftur undan pashanum. «Hann þyrsti áður og sefur nú. Leyfðu honum að liggja,» sagði pashann á sömu stundu og maður skaust undan hleðslunni, hljóp um garðinn og í hvarf. «Þar brást byrlarinn, pasha,» sagði Jón. «Ráð er við því,» sagði Abd al-Hassan Ali. Eftir þetta settist Jón og hóf leikinn. «Er úr þér erindið, Theo Moammar?» spurði pashann. «Nei,» svaraði Jón. «Ég þarf að ræða við þig um þróun mála í nágrannaríkinu Marokkó.
0
Hvað veit ég? Axel brosir daðrandi þegar hann bætir við að það verði alltaf að spyrja mig spjörunum úr til að verða einhvers vísari. Mér verður starsýnt á hann: Laglega manninn minn með hafblámann í augunum og íbjúgt, höfðinglegt nef yfir vel löguðum vörum sem ljúkast upp fyrir beinni röð af hvítum tönnum þegar hann brosir, englalokka sem hrynja fram á ennið og skeggbrodda sem verða gulli slegnir í sólskini; skrýtið að fertugur maður sé svona drengjalegur. Allt í einu minnir hann mig á Ara sem spurði mömmu sína af hverju himinninn væri blár í barnavísunni góðu svo ég dreg hann til mín, legg hendurnar um háls hans og segi: Þú veist allt. Svo þú mátt borða annan desember, ef þú vilt. Nei, segir Axel samanbeyglaður. Þú átt alla dagana. Og hann hlær þannig að konan á tölvuskjánum hverfur út í tómið meðan hendur mínar leika um höfuð hans, hár og herðar. Síðan strýk ég fingurgómum eftir vanga hans og undir hökuna, yfir brjóstið og magann og alla leið þangað niður eftir. Sting nefinu í hálsakotið. Velti fyrir mér hvort okkar sé Jin og hvort Jang þegar hann spyr hvort ég sé barasta í engu innanundir náttkjólnum. Uss, hvísla ég. Þannig verður sólin svört. Þannig brenn ég. Til kaldra kola. Svo liggjum við þarna með rassana útflatta á gólfflísunum, tóm eins og hvítvoðungar að morgni síns fyrsta dags. Lygnum aftur augunum, hvort með sinn ullarsokkinn undir hausnum.
0
Þótt ég sé enn að bíða eftir helvítis stöðuhækkuninni get ég ekki kvartað. Peningurinn er fínn og maturinn auðvitað líka. Ég á mína mögnuðu íbúð á horninu á Wooster og Spring, staðsetning sem Munita er til í að ríða fyrir, og ég elska Noisy York, þótt ég sakni auðvitað gamla landsins fokking fimmtíu tíma á dag. En fyrr á þessu ári lentum við í því að endurskipu leggja litla kapalstöð og nú get ég horft á HRT og Hajduk Split á flatskjánum heima. Mamma hringir á hverju ári og spyr hvenær ég ætli aftur í nám. Þetta er króatískt dulmál fyrir «búin með peninginn». Um leið og hún leggur á legg ég tvö þús und dali inná hana á netinu og er laus við hana næsta árið. Hún býr ein með litlu feitu systur minni. Bróðir minn og pabbi dóu í stríðinu. Ég er kominn af veiðimönnum í báðar ættir. Afi var veiðivörður Títós. En Tító var leiðtogi fyrrver andi föðurlands míns, Júgóslavíu. Það dó stuttu eftir að hann dó, eins og sorgmædd gömul ekkja. Tító elskaði skógarbirni. Einkum dauða. Ég hef aldrei farið á bjarnaveiðar en þegar ég var lítill fór ég stundum með pabba að veiða villisvín. «Það er með villisvínið eins og konuna. Þú mátt aldrei láta það halda að þú hafir minnsta áhuga á því. Þannig að við bíðum bara hérna.» Pabbi var líka waiter. Ég er veiðimaður. Ég lifi á því að skjóta svín. 2. kafli En nú er ég í vondum málum. Í fyrsta sinn á mínum flekk lausa ferli.
0
Gjald fyrir heimsókn til sérfræðilæknis hækkar með nýju greiðsluþátttökukerfi sjúklinga, verði frumvarp heilbrigðisráðherra að lögum. Ókeypis verður hins vegar fyrir börn hafi þau tilvísun heilsugæslulæknis. Markmiðið með frumvarpinu er að koma í veg fyrir að sjúklingar lendi í miklum útgjöldum vegna heilbrigðisþjónustu. Enginn almennur notandi á að greiða meira fyrir heilbrigðisþjónustu í nýju kerfi en sem nemur 95.200 kr. á ári. Aldraðir, öryrkjar og börn greiði ekki meira en 63.500 krónur á ári. Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra hefur ekki gert frumvarpið opinbert en fréttastofa óskaði svara við nokkrum spurningum og fékk þau send í tölvupósti. Þar kemur fram að þeir sem ekki hafi áunnið sér rétt til afsláttar í nýja kerfinu muni greiða heildarverð fyrir komu til sérfræðilæknis samkvæmt gjaldskrá, þ.e. án greiðsluþátttöku Sjúkratrygginga. Komugjald fullorðinna í heilsugæsluna hækkar ekki og verður áfram 1200 krónur. En það verður ekki bara árlegt þak á kostnaði sjúklinga heldur einnig mánaðarlegt. Þannig á enginn að greiða meira en 33.600 krónur á mánuði. Þurfi hann meiri þjónustu í þessum mánuði er hún honum að kostnaðarlausu. Eftir það greiðir hann ekki meira en nemur 5.600 kr. að meðaltali á mánuði. Samtals þá að hámarki 95.200 krónur á ári. Aldraðir, öryrkjar og börn greiða tvo þriðju hluta af gjaldi almenns notanda. Börn geta hins vegar fengið ókeypis tíma hjá sérfræðilækni ef þau fá tilvísun frá heilsugæslulækni. Áfram verður fæðingarþjónusta, mæðravernd og innlögn á spítala fólki að kostnaðarlausu.
2
Seltjarnarnes fylgir fast á hæla Reykjavíkur. Leikskólagjöldin eru hæst í Garðabæ. Leikskólagjöld á landinu eru lægst í Reykjavík. Allt að 53% munur er á almennum leikskólagjöldum á ári milli sveitarfélaganna miðað við 8 tíma með fæði. Á ársgrundvelli er það 150 þúsund króna munur. Þetta kemur fram í verðkönnun Alþýðusambands Íslands. Verðmunurinn er enn meiri, 69% eða 132 þúsund krónur ári milli ef sömu leikskólagjöld fyrir forgangshópa eru skoðuð. Hæstu leikskólagjöldin eru í Garðabæ. Leikskólagjöld hækkuðu gjöldin um 2-3% að jafnaði um áramótin. 13 af 16 sveitarfélögum hækkuðu gjöldin en mestu lækkanirnar eru 4,1% hjá Fjarðarbyggð. Heildarmyndin breytist töluvert þegar gjöld fyrir forgangshópa eru skoðuð en meðal þeirra sem tilheyra þeim hópi eru einstæðir foreldrar, námsmenn og öryrkjar, samkvæmt ASÍ. „Hæstu gjöldin fyrir þennan hóp miðað við 8 tíma með fæði eru hjá Sveitarfélaginu Árborg, 29.241 kr. eftir 3,61% hækkun um áramótin og næst hæstu gjöldin eru í Vestmanneyjum, 29.057 kr. eftir 3,81% hækkun. Reykjanesbær er með þriðju hæstu gjöldin eða 30 kr. lægri en Vestmanneyjar, 29.027 kr. eftir 2,99% hækkun. Mesta hækkunin milli ára hjá þessum hópi er á Seltjarnarnesi eða 5,41 % sem er þrátt fyrir það með næst lægstu gjöldin og næst mesta hækkunin er hjá Fljótsdalshéraði, 4,98% sem er með fjórðu hæstu gjöldin. Gjöldin lækka mest í Fjarðarbyggð um 5,35% og næst mest í Skagafirði um 5,34%. Munurinn á hæstu og lægstu gjöldum er 69% eða 11.982 kr. sem gerir 131.802 kr. á ári.“
2
Meira en fjórðungur ungbarnanna og helmingur tveggja ára og sex ára barnanna fékk innan við helming af ráðlögðum dagsskammti (RDS) fyrir D-vítamín. Tveggja daga skráning er talin fullnægjandi til að meta meðalneyslu ungbarna þar sem breytileiki í fæðuvenjum er mjög lítill á þessum aldri (12). Rannsóknirnar voru á sínum tíma allar samþykktar af viðeigandi siðanefndum og tölvunefnd. Þess ber þó að geta að þau börn sem mest fengu af D-vítamíni í sínu fæði og voru mjög nálægt hámarksneyslu tóku inn ufsalýsi sem inniheldur mun meira magn af D-vítamíni en þorskalýsi og krakkalýsi. Ekki er mælt með að börnum sé gefið ufsalýsi. Í rannsókninni (13) var sýnt fram á að mesta þörfin fyrir inntöku D-vítamíns er í febrúar-mars, en neysla D-vítamíns í júní og júlí virðist óþörf. Dreifing neyslunnar var frá 0 g/dag og upp í 8 g/dag. Til að fá upplýsingar um magn brjóstamjólkur voru börnin vegin fyrir og eftir brjóstagjöf (TANITA 1581, Japan). Af 140 börnum (foreldrum) sem boðin var þátttaka, samþykktu 70% (n=95) þátttöku, þrír voru útilokaðir vegna ófullnægjandi skráningar og ein skráning komst ekki til skila. Mataræði var kannað með því að vigta og skrá neyslu barnanna. Á Íslandi er meðal neysla á fyrsta aldursári 6,3-10,6 ug á dag. 40% barnanna sem tóku þátt í sex ára rannsókninni tóku lýsi og var meðallýsisneysla þeirra 3,4 g/dag sem jafngildir tæplega 1 tsk af lýsi. Gunnarsson Ö, Indriðason ÓS, Franzson L, Halldórsdóttir E, Sigurðsson G. D-vítamínbúskapur fullorðinna Íslendinga.
1
Nýr skattur gæti orðið til þess að lífeyrir þeirra sem fá greitt úr almennum lífeyrissjóðum lækki. Ríkisábyrgð tryggir hinsvegar að skatturinn hefur engin áhrif á þá sem fá greitt úr opinberum sjóðum. Hluti af tekjum allra launþegar renna í lífeyrissjóðakerfi landsins. Þar liggja nú miklir fjármunir sem ríkisstjórnin ætlar nú að skattlegja. Segja að það sé gert á grundvelli samkomulags frá því í desember í fyrra um að fjármálafyrirtæki og lífeyrissjóðir fjármagni tímabundna vaxtaniðurgreiðslu. Útfærsla skattheimtunnar hefur verið harðlega gagnrýnd. „Þetta er skattlagning á eignir lífeyrissjóðanna, en í rauninni er þetta skattlagning á lífeyrisgreiðslurnar sjálfar og lífeyrisréttindin. Lífeyrissjóðirnir eru ekkert annað heldur en lífeyrisréttindi og væntanlegar lífeyrisgreiðslur,“ segir Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins. „Í lífeyrissjóðnum Gildi, til að mynda, þá eru þetta 2,5% af lífeyrisgreiðslunum.“ Vilhjálmur segir að svo hár skattur geti þýtt að lífeyrissjóðirnir verði að bregðast við. „Lífeyrissjóðirnir munu á sínum ársfundum næsta vor skoða hvernig eða með hvaða hætti lífeyrir verður skertur á grundvelli þessa skatts.“ Og þó skattheimtan leggist í orði kveðnu á alla lífeyrissjóði landsins, er málið aðeins flóknara. Vilhjálmur segir almennu og opinberu sjóðina ekki sitja við sama borð hvað skattheimtuna varðar. „Þetta bitnar í raun eingöngu á almennu lífeyrissjóðunum vegna þess að opinberu lífeyrissjóðirnir eru allir með ábyrgð ríkisins eða launagreiðandans á bak við og þess vegna verða réttindin þar ekkert skert þó að það sé skattlagt. Það er bara spurning um það hvað ríkið þarf þá að setja inn í þá sjóði með einhverjum hætti.“
2
Svo er hann allt í einu kominn upp í strætisvagn. Fær lánað fargjaldið hjá brosleitum bílstjóra sem hefur skilning á vanda manns sem hefur ratað í þá ógæfu að glata veskinu sínu. Lofar að borga á morgun. Strax klukkan sjö í fyrramálið. Hlammar sér niður fremst og hefur ekki hugmynd um hvert ferðinni er heitið. Veit ekki fyrr en hann er kominn á Hlemm. Flýgur upp úr sætinu og kveður bílstjórann með handabandi. Kreistir út úr honum skiptimiða til vonar og vara ef hann skyldi detta inn í annan vagn einhvern tíma á öldinni. Þrammar niður Laugaveginn með gítarinn um öxl. Inn í Þristinn niðri í miðbæ út á skiptimiðann. Kaldur og þreyttur á ráfinu. Feginn að koma heim. Feginn að enginn er heima. Mamma hans uppi hjá Soffíu gömlu að lesa fyrir hana textana á sjónvarpsskjánum. Sæmi úti að aka. Fastir liðir eins og venjulega. Beint strik inn í kytruna. Læsir. Dregur grænan gardínuræfil fyrir gluggann. Kveikir á lampa á gólfinu. Hallar sér á rúmið. Kominn niður á jörðina. Hættur að svífa. Lygnir aftur augunum. Ekki lengur þessi tilfinning að allt sé notalega ruglað. Bara eitt ruglað: Hann sjálfur. Og það er fjarri því að það sé notalegt. Hrekkur upp með sáran höfuðverk. Þyrstur og ringlaður. Sest fram á rúmstokkinn. Hallar sér fram. Stingur olnbogunum ofan í lærin. Hendur undir ennið. Stynur þungan. Hvað var hann eiginlega að segja við Gutta? Hvað var hann að æða út? Hann man það ekki. Man bara að hann var eins og fífl frammi fyrir Önnu Dóru.
0
Aþenubúum fannst mikilvægt að taka þátt í stjórn samfélagsins. Þeir karlar sem mættu aldrei til þjóðfunda voru kallaðir ídíótar. Nú þýðir orðið vitleysingur eða bjáni en á þeim tíma var ídíót notað yfir þá sem ekki höfðu tíma eða áhuga á að taka þátt í málefnum sem snertu samfélagið. Lýðræði eins og við þekkjum það nú á rætur sínar að rekja til franskra og bandarískra hugsuða og byltinga frá seinni hluta 18. aldar. Nú hafa bæði karlar og konur rétt á að taka þátt í stjórnun samfélagsins á Grikklandi, Íslandi og víðar. Leiðin til lýðræðis hefur þó bæði verið löng og ströng. Venja er að gera greinarmun á beinu og óbeinu lýðræði. Í beinu lýðræði eru málefnin borin beint undir alla þegna sem kjósa hvaða leið þeir vilja fara. Dæmi um beint lýðræði er þjóðaratkvæðagreiðsla, því að í henni kýs fólk beint og milliliðalaust um einhver tiltekin mál. Í óbeinu lýðræði, sem líka er kallað fulltrúalýðræði velur fólkið sér fulltrúa sem taka pólitískar ákvarðanir fyrir hönd þess. Með því framselur fólk vald sitt til þess fulltrúa sem það kýs. Hér á landi, eins og í flestum lýðræðisríkjum, er fulltrúalýðræði. Á Alþingi sitja þingmenn sem hafa verið kosnir til að stjórna Íslandi í umboði þjóðarinnar. Í okkar gerð af samfélagi er venja að tala um tvennar pólitískar vígstöðvar sem hægt sé að vinna á, það er í sveitarstjórnum og í landsmálum (Alþingi) þó vissulega hafi verkalýðshreyfingin og atvinnulífið líka verið vettvangur pólitískra átaka.
0
Samkvæmt aðalreglunni er óheimilt að bjóða neytendum gegn afhendingu merkis eða annars vottorðs sem afhent er við sölu vöru eða þjónustu eitthvað annað en peninga. Samkvæmt þessari grein er það boðið sjálft sem er óheimilt. Það getur verið sá sem selur viðkomandi vöru er veitir boðið, t.d. smásali sem afhendir viðskiptavinum sínum vottorð í einhverri mynd sem hann skuldbindur sig til að innleysa í vörum. Boðið getur einnig verið veitt af framleiðanda. Slíkt boð getur komið fram á umbúðum vörunnar eða t.d. í auglýsingum. Þessi skilríki og vottorð, sem ákvæðið á við um, geta verið af mörgum og ólíkum gerðum. Þetta geta t.d. verið merkimiðar sem eru festir við vöruna eða hlutar af umbúðum hennar. Athuga verður að ókeypis afhending til heimila á merkimiðum sem gefa rétt á afslætti við kaup ákveðinnar vöru er ekki refsiverð. Sama gildir um merkimiða sem klipptir eru út úr auglýsingum í blöðum. Skuli boð teljast óheimilt er gert ráð fyrir að vottorðið sé innleyst með öðru en peningum. Reglan á bæði við vottorð sem beint má skipta á og vörum og vottorð sem veita rétt til afsláttar við innkaup. Greinin tekur einnig til vottorða sem innleysa má annaðhvort með peningum eða vörum. Í 2. mgr. er undantekning frá aðalreglunni. Undantekningin varðar skilríki eða merki sem aðeins veita rétt til eftirlits, viðgerðar eða því um líks á hinu selda. Um 28. gr. Grein þessi svarar til 34. gr. gildandi laga og er óbreytt.
3
En hver mundi ráða mig í vinnu núna? og hann brast óvænt og skyndilega í grát. Svona, svona. sagði Saladin Chamcha sjálfkrafa. Þetta lagast allt, það er ég viss um. Vertu hughraustur. Mantíkorinn reyndi að stilla sig. Málið er, sagði hann af þunga, að sum okkar ætla ekki að láta bjóða sér þetta. Við ætlum að brjótast héðan út áður en þeir breyta okkur í eitthvað ennþá verra. Á hverri nóttu finn ég að einhver nýr partur af mér er að byrja að breytast. Ég er til dæmis farinn að leysa vind viðstöðulaust...ég bið forláts...en þú skilur hvað ég er að fara? Meðal annarra orða, prófaðu þessar, og hann rétti Chamcha pakka af sterkustu tegund af piparmyntutöflum. Þær ættu að hjálpa upp á andremmuna. Ég mútaði einum af vörðunum til að útvega mér birgðir. En hvernig fara þeir að þessu? langaði Chamcha til að vita. Þeir lýsa okkur, hvíslaði hinn alvöruþrunginn. Það er allt og sumt. Þeir hafa lýsingar á sínu valdi og við látum undan fyrir myndunum sem þeir búa til. Þessu á ég bágt með að trúa, andmælti Chamcha. Ég hef búið hér árum saman og ekkert þessu líkt hefur gerst áður... Orðin köfnuðu í munni hans því að hann sá að mantíkorinn hvessti á hann tortryggnum augum. Árum saman? spurði hann. Hvernig má það vera? - Þú ert kannski uppljóstrari? - Já, er það ekki, njósnari? Í sömu andrá heyrðust vein frá hinum enda salarins. Leyfið mér að fara, orgaði konurödd. Ó Jesús minn, mér er svo mikið mál.
0
Það var indælt fólk, allt mælandi á esperanto, hafði auðheyrt ekki haft tíma til að fresta manndóminum, þar til öll tungumál heims væru runnin saman í eitt mál. Ég fór jafn vonsvikinn af þessu þingi og ég kom þangað. Það var ennþá gamla larvelsið, ófullkomleiki mannanna, sem fylgdi mér. Og fræðsla má hjá mönnum ekki neitt og margföld reynsla jafnvel ekki heldur. Í stað þess að stofna nú til allsherjar vináttusambands gegn svörtu öflunum, sem ennþá voru til alls ills vís, þá stóðu menn sundraðir, hver otandi fram sínum tota og sinni dögmu og allt virtist fljóta að sama feigðarósnum. Ég hef kannski sagt þér þá sögu áður, en hún er þess eðlis, að hún er aldrei of oft sögð. Kunningi minn einn, greindur maður og ráðvandur, með yfirnáttúrlegar gáfur, máski allt upp í Búddhaheim, hann hitti að máli Matthías Þórðarson þjóðmenjavörð í þann mund sem byrjað var að flytja rit úr bókhlöðunni við Hverfisgötu austur að Flúðum, þegar hundaþvagan mikla upp hóf gjamm og gelt og manndráp úti í menningarlöndunum árið 1939. Þá segir Matthías við kunningja minn: Ég held þetta sé óþarfi, Reykjavík verði ekki fyrir árás, en Matthías hafði sitt hugboð frá nokkuð góðri heimild. Það held ég líka, svarar kunningi minn. Hann fór eftir samtali við kunningja sinn í öðrum heimi, sem hafði sagt honum ýmsa hluti fyrir og spásagnir hans aldrei brugðizt. Nú, þegar hundaþvagan er komin af stað, þá spyr kunningi minn manninn fyrir handan: Verður ráðizt á Reykjavík í þessari styrjöld? Nei, svarar maðurinn fyrir handan, ekki í þessari, en í þeirri næstu.
0
Nauðsynlegt er að fjárfesta í menntun, enda eru um 30% þjóðarinnar án framhaldsskólamenntunar. Þetta segir forsætisráðherra. Framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins segir mikinn skort á menntuðu starfsfólki hér á landi. Fjórða tækni- og hugverkaþingið var haldið í dag, en það fer fram á tveggja ára fresti. Samtök iðnaðarins standa að þinginu í samstarfi við fjölmargar aðrar stofnanir og samtök. Á þinginu var fjallað um starfsskilyrði tækni- og hugverkafyrirtækja á landinu, og hvernig stjórnvöld og atvinnulífið geta bætt stöðu þeirra. Menntamálin voru fundarmönnum ofarlega í huga. „Til þess að virkja mannauðinn þurfum við að fjárfesta í menntun. Hér er ærið verk að vinna. Staðreyndin er sú að um 30% þjóðarinnar er án formlegrar framhaldsskólamenntunar, og þar er sérstaklega slagsíða er varðar iðn- og tæknimenntun,“ segir Jóhanna Sigurðardóttir Orri Hauksson, framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins segir að komið hafi í ljós að hér sé mikill skortur á starfsfólki. „Við vorum greinilega að beina starfsfólki hér fyrir hrun í annað en raunverulega atvinnulífið þarf í dag. Þannig að við erum að reyna að opna allar gáttir í menntakerfinu, til dæmis tæknigreinar, bæði iðngreinar og bóklegar greinar.“ Aðspurður hverjar framtíðarhorfurnar séu nú segir Orri að næstu tvö ár þurfi að reyna að fá menntað fólk til starfa. „Næstu tvö ár horfa þannig við okkur að við erum ennþá að reyna að fá eins mikið starfsfólk og við getum, bæði Íslendinga og útlendinga. Og það höktir stundum, að fá útlendinga hingað til lands. Það er flókið ferli ef það er utan evrópska efnahagssvæðisins. En þessu erum við að reyna að vinna í.„
2
Matsatriði er hvar setja á slík mörk. Sé tekið mið af stærðardreifingu íslenskra fyrirtækja eftir fjölda ársverka 1997 (heimild: Þjóðhagsstofnun) voru þau þá talin 33.949. Af þeim voru innan við 5% með fleiri starfsmenn en tíu. Það er því ljóst að meginþorri íslenskra atvinnufyrirtækja fellur undir þau stærðarmörk sem frumvarpið gerir ráð fyrir. Fullnægja þarf tveimur af þeim þremur skilyrðum sem sett eru í a-lið. Fyrirtæki af þeirri stærð sem gert er ráð fyrir í a-lið hafa ekki þörf fyrir þá lágmarksvernd sem frumvarpið gerir ráð fyrir. Ætla má að þau hafi aðgang að sérþekkingu til þess að geta með vissu lagt mat á hvernig hagsmunum þeirra sé best borgið að því er lýtur að vátryggingum. Í b-lið er gerð tillaga um að heimilt sé að víkja frá reglum frumvarpsins ef vátryggingar lúta að atvinnustarfsemi sem að mestu leyti fer fram erlendis. Ástæður þess eru einkum þær að ekki er rétt að útiloka íslensk fyrirtæki frá því að vátryggja slíka hagsmuni hjá íslenskum vátryggingafélögum og ekki rétt að íslensk vátryggingafélög séu bundin af strangari reglum en vera mundi um keppinauta þeirra í því landi sem um ræðir. Skýra ber ákvæðið svo að það taki aðeins til rekstraraðila ef mestur hluti af heildarrekstri hans fer fram erlendis, en ekki ef aðeins mestur hluti tiltekins þáttar, t.d. tiltekinnar deildar, fer fram erlendis. Í c-lið er lagt til að heimilt sé að víkja frá ákvæðum laganna, ef vátrygging er tekin vegna skráðs loftfars sem nýtt er í atvinnurekstri.
3
Umhverfisráðherra treystir um of á heiðarleika rjúpnaveiðimanna. Þetta segir útivistarmaður á Norðurlandi og gagnrýnir ráðherra fyrir að leyfa rjúpnaveiðar á ný. Birkir Fanndal, býr í Mývatnssveit og hann segir það ekkert einkamál rjúpnaveiðimanna og stjórnvalda hve rjúpu þar hafi fækkað undanfarið. Hann segir að rjúpnaveiðibannið hafi greinilega bjargað nokkru, nú sjáist rjúpa á ný á Norðausturlandi. Hins vegar sé hann algjörlega ósammála ákvörðun umhverfisráðherra, Sigríðar Önnu Þórðardóttur, að leyfa veiði á ný í haust. Veiðitíminn sé of langur, það vanti friðunarhólf þar sem ágengni sé mest og þá sé varhugavert að treysta á heiðarleika veiðimanna þegar kemur að hófsemi í veiðum. Birkir Fanndal, íbúi í Mývatnssveit: Hvernig á að fylgja eftir þessum tilmælum Sigríðar. Mér finnst að hún treysti allt of mikið á það að menn fari að hennar tilmælum. En hvað erum við að sjá, hvað gerðist austur í Vopnafirði fyrir fáum dögum. Þar eru skotmenn á ferð. Hvað gerist á Háreksstaðaleiðinni a.m.k. í tvígang í sumar. Þar eru friðaðar skepnur skotnar og látnar bara liggja. Ég held að það séu allt of margir sem ekkert fara eftir svona tilmælum því miður. Ég ætla ekki að amast við því að þeir sem að fara og skjóta til heimilisins 10, 15 rjúpur, geri það. Mér finnst það vera einn hlutur og á ekkert skylt við það sem ég held að dynji yfir okkur þegar þetta fer í gang. Það er allt of, þetta er allt of frjálst og lögreglan hefur enga möguleika á því að hemja þetta nokkurn skapaðan hlut.
2
(Lagt fyrir Alþingi á 117. löggjafarþingi 1993.) 1. gr. Eftirtaldar breytingar verða á greiðsluyfirliti A-hluta ríkissjóðs 1993 frá 1. gr. fjárlaga fyrir árið 1993: Greiðsluyfirlit ríkissjóðs Þús. kr. Þús. kr. Rekstrarreikningur Tekjur -3 166 000 Beinir skattar -397 000 Óbeinir skattar -1 806 000 Vaxtatekjur 440 000 Aðrar tekjur -1 403 000 Gjöld 4 102 200 Samneysla 1 389 100 Rekstrargjöld 1 239 400 Viðhald 149 700 Neyslu- og rekstrartilfærslur 2 147 500 Vaxtagjöld -500 000 Fjárfesting 1 065 600 Stofnkostnaður 1 065 600 Gjöld umfram tekjur 7 268 200 Lánahreyfingar Veitt lán, nettó -1 590 000 – Innheimtar afborganir af veittum lánum -1 590 000 Viðskiptareikningar 600 000 Hrein lánsfjárþörf A-hluta ríkissjóðs 6 278 200 Afborganir af teknum lánum -210 000 Heildarlánsfjárþörf A-hluta ríkissjóðs 6 068 200 Lántökur 6 100 000 Greiðslujöfnuður, sjóðsbreyting 31 800 2. gr. Útgjöld ríkissjóðs breytast frá ákvæðum 2. gr. fjárlaga fyrir árið 1993 sem hér segir, sbr. sundurliðun í 3. gr.: Þús.kr. Þús.kr. 00 Æðsta stjórn ríkisins 18 000 01 Forsætisráðuneyti 45 000 02 Menntamálaráðuneyti 191 400 03 Utanríkisráðuneyti -16 000 04 Landbúnaðarráðuneyti 329 100 05 Sjávarútvegsráðuneyti 316 800 06 Dóms- og kirkjumálaráðuneyti 58 300 07 Félagsmálaráðuneyti 78 000 08 Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneyti 1 666 200 09 Fjármálaráðuneyti 1 249 900 10 Samgönguráðuneyti 106 500 11 Iðnaðarráðuneyti 15 000 14 Umhverfisráðuneyti 44 000 Samtals 4 102 200 3. gr. Sundurliðun gjalda skv. 2. gr. á stofnanir og viðfangsefni er þessi: 4. gr. Lög þessi öðlast þegar gildi. Athugasemdir við lagafrumvarp þetta. Inngangur Fjárlög ársins 1993 voru afgreidd með 6,2 milljarða króna halla.
3
26 Vegna skrifa sinna urðu þeir eins konar málsvarar og talsmenn „andspyrnuhreyfingar heimsvaldastefnunnar“ sem blómstraði á sjöunda áratugnum og hefur orðið eins konar foreldri þess sem í dag er kennt við andspyrnuhreyfingu gegn alþjóðavæðingu og frjálshyggju. Þar varð til afbrigði bandarísku og mexíkósku söngvamyndanna sem kallað hefur verið chanchadas-myndir og lögðu áherslu á friðsamlega sambúð fólks af ólíkum uppruna. Sem dæmi má nefna að árið 1914 flutti Argentína inn tíu sinnum fleiri myndir frá löndum Evrópu en Bandaríkjunum. 43 Frumbyggjar álfunnar, afkomendur þræla, konur og börn eru því miður enn þann dag í dag ógjarnan í leiðandi hlutverkum eða eiginlegt umfjöllunarefni myndanna. Fyrstu myndirnar sem framleiddar voru komu frá Mexíkó. Nýrri kynslóð kvikmyndagerðarmanna hefur þó tekist að falla ekki í þá gryfju að gera sögupersónur sínar að fórnarlömbum óviðráðanlegra aðstæðna, eins og gjarnt var í kvikmyndagerð sjötta og sjöunda áratugarins. Mexíkóska byltingin hafði brotist út árið 1910 og einn uppreisnarmanna úr norðri, Pancho Villa, gerði sér snemma grein fyrir því að fjárhagslegur ávinningur gæti falist í þessari nýju tækni. Því urðu fyrirmyndir frá fyrri tímum, eins og myndir Sergei Eisenstein, Luis Buñuel frá Spáni eða Marcel Camus frá Frakklandi, ákjósanlegir kostir. Bent er á nauðsynlega endurnýjun á sögu- og sjálfsskilningi þjóðarinnar og myndin sló öll aðsóknarmet í Mexíkó og Bandaríkjunum. Þessir kvikmyndagerðarmenn heimsóttu lönd álfunnar og fluttu með sér ferska strauma og stefnur sem mótuðu umræður og áherslur heimamanna.
1
Skattrannsóknarstjóri vill að fyrir liggi hvernig skattayfirvöld geti unnið úr þeim gögnum sem stendur til boða að kaupa áður en ákveðið verður að kaupa þau. Þetta kemur fram í bréfi skattrannsóknarstjóra til fjármálaráðuneytisins. Ráða þurfi starfsfólk til verksins. Fréttastofa óskaði í síðustu viku eftir afriti af skriflegum samskiptum fjármálaráðuneytisins og skattrannsóknastjóra vegna gagna sem skattayfirvöldum stendur til boða að kaupa. Þau gögn fengust,að hluta, í dag. Meðal annars kemur fram, í bréfi Bryndísar Kristjánsdóttur skattrannsóknarstjóra frá 27. janúar síðastliðnum, sú skoðun að það sé varhugavert að ætla að embætti skattrannsóknarstjóra eitt og sér búi yfir nægjanlegum mannafla til að hlutast til um rannsókn á hverju því máli sem upp úr þessum gögnum kunni að verða, sem fyrirséð er að geti skipt hundruðum. Búið sé að benda á nokkrar leiðir til að gera skattayfirvöldum kleift að vinna úr gögnunum. Það sé mat skattrannsóknarstjóra að nauðsynlegt sé að sú framkvæmd liggi fyrir áður en, eftir atvikum, verði gengið til kaupanna. Fjármálaráðuneytið svaraði þessu ekki sérstaklega í svarbréfi sínu, sem var sent fyrir tæpri viku. Í sendingunni til fréttastofu er hluti bréfanna afmáður auk þess sem afriti af minnisblaði skattrannsóknarstjóra til ráðuneytisins frá 9. september síðastliðnum um gögnin er ekki afhent. Rök fjármálaráðuneytisins fyrir þessu eru þau að samkvæmt upplýsingalögum sé heimilt að takmarka aðgang að gögnum sem varða samskipti við önnur ríki, og einnig að gögnum um fyrirhugaðar ráðstafanir ef þau yrðu þýðingarlaus eða skiluðu ekki tilætluðum árangri væru þau á almannavitorði. Af þeim sökum fékk fréttastofa ekki upplýsingar um samskipti við seljanda gagnanna sem tiltekin voru í bréfaskriftunum.
2
Skert virkni LDL viðtakans, sérstaklega á yfirborði lifrarfrumna sem gegna lykilhlutverki í kólesterólefnaskiptunum, orsakar þannig ævilanga hækkun á kólesteróli í blóði. Yfirlit yfir stöðu þekkingar og árangur markvissrar leitar á Íslandi. Þetta gagnasafn hefur að geyma skrár sjúklinga með arfbundna kólesterólhækkun frá 21 blóðfitugöngudeild í Bretlandi. Þessar stökkbreytingar skaða gerð og virkni viðtakans. Kólesterólútfellingar í sinar (mynd 1) eru þó taldar nær öruggt klínískt merki um arfbundna kólesterólhækkun en næmi þess er ekki mikið þar sem aðeins helmingur einstaklinga um sextugt með sjúkdóminn hefur þessar útfellingar (1). Klínísk greining arfbundinnar kólesterólhækkunar getur verið vandasöm þar sem kólesterólgildi einstaklinga með erfðagallann geta verið svipuð kólesterólgildum einstaklinga sem hafa hátt kólesteról af öðrum orsökum. Í þessari grein hefur verið rætt allítarlega um mikilvægi þess að greina og meðhöndla einstaklinga með arfbundna kólesterólhækkun. Nú hafa greinst 93 einstaklingar (43%) með þessa stökkbreytingu en 25 (11%) í útröð 11 og 10 (5%) með brottfall úr útröð 9 og 10. Niðurstöður þessarar rannsóknar eru enn óbirtar en helstu niðurstöður voru að með því að ættrekja 10 einstaklinga með arfbundna kólesterólhækkun saman í þrjár ættir og skima fyrir sjúkdómnum í ættunum, fundust 45 einstaklingar með arfbundna kólesterólhækkun af 306 sem voru prófaðir. Þessi stökkbreyting hefur fundist hjá nokkrum einstaklingum í Bandaríkjunum og verið er að kanna hvort þeir einstaklingar eigi rætur að rekja til Íslands. Kólesterólútfellingar í sinar, sérstaklega í hæl- og handarsinar (tendon xanthomata), eru taldar sérkennandi fyrir arfbundna kólesterólhækkun (mynd 1). Athuga ber að þessar tölur byggjast á niðurstöðum áður en ýmis meðferðarúrræði eins og statínlyf komu til sögunnar.
1
Eftirfarandi breytingar verða á 96. gr. laganna: a. 1. mgr. orðast svo: Ef yfirkjörstjórn eða umdæmiskjörstjórn er viðstödd á kjörstað og talning atkvæða fer fram samstundis má kjörstjórn afhenda yfirkjörstjórn eða umdæmiskjörstjórn atkvæðakassann óinnsiglaðan að viðstöddum umboðsmönnum lista. b. Á eftir orðinu „yfirkjörstjórnar“ í 2. mgr. kemur: eða eftir atvikum til umdæmiskjörstjórnar. 15. gr. Eftirfarandi breytingar verða á 97. gr. laganna: a. Við greinina bætist ný málsgrein er verður 1. mgr. og orðast svo: Yfirkjörstjórn getur ákveðið að auk talningar hjá henni geti talning farið fram hjá umdæmiskjörstjórn, á öðrum stað í kjördæminu. b. Á eftir orðinu „hún“ í 1. málsl. 1. mgr., er verður 2. mgr., kemur: eða umdæmiskjörstjórn. c. Á eftir orðinu „yfirkjörstjórnar“ í 2. málsl. 1. mgr., er verður 2. mgr., kemur: eða umdæmiskjörstjórnar. d. Á eftir orðinu „yfirkjörstjórnar“ í 3. málsl. 1. mgr., er verður 2. mgr., kemur: eða umdæmiskjörstjórnar. 16. gr. Á eftir orðinu „yfirkjörstjórn“ í 2. mgr. 98. gr. laganna kemur: eða umdæmiskjörstjórn. 17. gr. Eftirfarandi breytingar verða á 99. gr. laganna: a. Á eftir orðinu „yfirkjörstjórn“ í 1. málsl. 1. mgr. kemur: eða umdæmiskjörstjórn. b. Á eftir orðinu „Yfirkjörstjórn“ í 2. málsl. 1. mgr. kemur: eða umdæmiskjörstjórn. c. Á eftir orðinu „yfirkjörstjórn“ í 3. málsl. 1. mgr. komi: eða umdæmiskjörstjórn. d. Á eftir orðinu „yfirkjörstjórnar“ í 2. mgr. kemur: eða umdæmiskjörstjórnar. 18. gr.
3
Heildarhagnaður af rekstri Félagsbústaða var 1,4 milljarðar króna á síðasta ári, en stjórn Félagsbústaða samþykkti nýlega ársreikning síðasta árs. Tekjur Félagsbústaða jukust um 3,5 prósent milli ára og voru 4,7 milljarðar. Rekstrargjöld jukust lítið eitt meira, eða um 3,6 prósent og voru 2,5 milljarðar. Hagnaður af rekstri Félagsbústaða skýrist af mestu af hækkun fasteignamats á árinu, að því er kemur fram í fréttatilkynningu. Fjármagnsgjöld Félagsbústaða lækkuðu um 200 milljónir milli ára og voru 1,1 milljarður á árinu. „Lækkun fjármagnsgjalda um 18 prósent má rekja til endurfjármögnunar á eldri óhagstæðum lánum og til betri vaxtakjara hjá stærsta lánveitanda félagsins. Eignir Félagsbústaða voru samkvæmt efnahagsreikningi rúmlega 100 milljarðar í árslok 2020, en þar af nema fjárfestingareignir 99 milljörðum. Eiginfjárhlutfall félagsins í árslok 2020 var 48,6 prósent,“ segir í tilkynningunni. Á síðasta ári bættust 127 leigueiningar við eignasafn Félagsbústaða, en það heggur nærri því að vera ein mesta aukningin í þeim efnum á einu ári. Samkvæmt áætlun borgarinnar á um 5 prósent af húsnæði í borginni að vera félagslegt húsnæði. Fram kemur í tilkynningu Félagsbústaða að það fjöldi leiguíbúða stofnunarinnar láti nærri því hlutfalli af öllu íbúðarhúsnæði. Á árinu 2020 hófust framkvæmdir við byggingu tveggja sex íbúða húsa, við Árland 10 og Stjörnugróf 11 sem áformað er að ljúki á fyrri hluta 2021. Undirbúin var bygging þriggja minni fjölbýlishúsa við Vesturgötu 67, Rökkvatjörn 3 og Hagasel 23.
2
Væri þetta fyrirkomulag við lýði þá væri einstaklingum í sjálfsvald sett hvort þeir ynnu aukalega til að auka tekjur sínar eða hvernig þeir höguðu lífi sínu almennt, en þeir þyrftu þá ekki að óttast að lifa ekki af mánuðinn. Framtíðin er ókomin en við þurfum samt sem áður að vera undirbúin fyrir hana. Þá er gert ráð fyrir því að greitt sé í almennan lífeyrissjóð, sjúkrasjóð og orlofssjóð. Þannig yrði ekki t.d. lengur þörf á atvinnuleysisbótum, húsnæðisbótum eða öðrum félagslegum stuðningi, auk þess sem þetta kæmi í stað persónuafsláttar. Ég er sammála því að borgaralaun séu ekki raunhæfur kostur í bili, en ég er fylgjandi því að rannsaka þau jákvæðu og neikvæðu áhrif sem hlytust af upptöku þeirra og búa í haginn fyrir framtíðina þegar aukin vélvæðing mun gjörbreyta samfélaginu eins og við þekkjum það. Þá er líka eftirsóknarvert og gefandi að skapa list. Borgaralaun gætu vegið upp á móti þessum stórkostlegu breytingum sem eru í vændum. Ef rýnt er í greiðslurnar þá er verktakagreiðslan sambærileg við mánaðarlaun sem nema um 280.000 krónum samkvæmt reiknivél BHM. Til samanburðar má nefna að frá og með 1. maí 2018 verða lágmarkslaun sem greidd eru samkvæmt kjarasamingi hjá Eflingu 266.735 krónur. Þau myndu líka spara listamönnum tíma sem færi annars í að útbúa umsókn, senda hana inn og síðan bíða mánuðum saman eftir svari, sem líklega er neikvætt á endanum. Launin eru veitt úr sex sjóðum til hönnuða, myndlistarmanna, rithöfunda, sviðslistarfólks, tónlistarflytjenda og tónskálda.
1
Hvernig ætluðu íslensk stjórnvöld að forða landinu frá því að dragast inn í styrjaldarátökin? Í Ófriði í aðsigi var því lýst, hvernig öryggismálin horfðu við landstjórnendum. Þeir vonuðu, að Íslendingum væri enn vörn í fjarlægðinni frá öðrum löndum, og treystu því, að breski flotinn héldi hlífiskildi yfir Íslandi. Þeir óttuðust vaxandi mátt Þjóðverja, sáu að flugtæknin var að sigrast á vegalengdum úthafsins og grunaði, að hún kallaði nýjar hættur yfir landið. Þeim stóð stuggur af tengslum kommúnista og nasista á Íslandi við flokksríkin tvö, Ráðstjórnarríkin og Þýskaland. Landstjórnendur höfðu brugðist við þýsku ógninni, útflutningskreppu og stríðshættu með því að reyna að efla samband Íslands við Bandaríkin og treysta forn tengsl við Breta. Því hefur ennfremur verið lýst, hvernig Reykjavíkurlögreglan var styrkt, svo að ríkisvaldið stæði ekki með öllu berskjaldað fyrir innlendum mönnum, sem játað höfðu einræðisríkjunum hollustu sína. Þessi endurskipulagning lögreglunnar fór fram á fyrstu mánuðum stríðsins undir forystu Hermanns Jónassonar, forsætis- og dómsmálaráðherra, og Agnars Kofoed-Hansens, nýskipaðs lögreglustjóra. Eins og rakið verður í síðari bindum þessa verks, héldu stjórnvöld áfram að takast á við þýsku hættuna, markaðsbrestinn og aðflutningsvandann eftir þeim leiðum, sem markaðar voru fyrir stríð. Þjóðverja í Pólland. Í orðsendingunni sagði, að þýski meginflotinn hefði líklega siglt úr höfn og tekið stefnu norður í hafið við Ísland, þar sem herskipin ættu að bíða þess, að Hitler lýsti yfir styrjöld.
0
Fjárhagsstaða sveitarfélaga batnaði töluvert í fyrra frá árinu áður. Hátt í 30 sveitarfélög glíma þó við erfiðan rekstur og fjögur þeirra eru að auki mjög skuldsett. Þetta kom fram í erindi sem Gunnlaugur Júlíusson, sviðsstjóri hag- og upplýsingasviðs Sambands íslenskra sveitarfélaga, hélt á fjármálaráðstefnu sveitarfélaga í morgun. Þar kemur fram að ytri skilyrði á síðasta ári voru um margt hagstæð. Meðal annars dró úr atvinnuleysi og tekjur voru hærri en áætlað var, en á móti var lítið um framkvæmdir. Almennt batnaði rekstur sveitarfélaganna. Í heild skiluðu sveitarfélögin tæplega 1,3 milljörðum króna í rekstrarhagnað í fyrra en árið 2011 var hallinn ríflega 6 milljarðar. Það skýrist aðallega af því að tekjur hækkuðu milli ára. Sveitarfélögin virðast auk þess hafa nýtt þetta til að greiða niður skuldir því þær minnkuðu einnig milli ára, bæði í heild og sem hlutfall af tekjum. Þá kemur einnig fram að rekstur 26 sveitarfélaga hafi talist erfiður í fyrra, sem er fækkun um 11frá árinu áður. Þetta eru sveitarfélög sem eiga minna en 10% eftir af tekjum þegar þau hafa greitt alla reikninga. Fjögur þessara sveitarfélaga teljast að auki mjög skuldsett, þ.e. skulda meira en 150% af tekjum. Í stuttu máli má því segja að staða sveitarfélaganna hafi batnað nokkuð í fyrra frá árinu áður, en þó eru enn nokkur sveitarfélög í erfiðleikum í rekstri sínum þó að þeim fari fækkandi.
2
Skemmdarvargar í Kaliforníu köstuðu afskornu svínshöfði að heimili í Kaliforníu um helgina en talið er að árásin hafi beinst að Barry Brodd, sérfræðivitni sem kom Derek Chauvin til varnar í réttarhöldunum vegna andláts George Floyd, sem bjó einu sinni á heimilinu. Að sögn lögreglunnar í Santa Rosa fann húseigandinn höfuðið á veröndinni aðfaranótt sunnudags en húsið sjálft var einnig útatað blóði. Húseigandinn sagðist hafa sé‘ svartklæddar manneskjur flýja svæðið þegar hann hringdi á lögreglu. Talið er að sömu manneskjur hafi einnig makað blóði á styttu í verslunarmiðstöð skammt frá skömmu síðar. Sagði dauða Floyd slys Líkt og áður segir var Brodd sérfræðivitni í réttarhöldunum gegn Chauvin en hann sagði í síðustu viku að Chauvin hafi ekki farið oforsi þegar hann handtók Floyd og kraup á hálsi hans í níu mínútur. Að sögn Brodd var andlát Floyd einfaldlega slys og aðgerðir Chauvins réttlætanlegar. Sjá einnig Réttarhöldin í máli Derek Chauvin hefjast í dag Chauvin er ákærður í þremur liðum, fyrir manndráp og morð, en réttarhöldin hófust í Minneapolis fyrir þremur vikum. Tugir hafa borið vitni í réttarhöldunum og mun lokamálflutningur hefjast í dag en eftir það verða örlög Chauvins í höndum tólf kviðdómara. Verði Chauvin fundinn sekur í öllum ákæruliðum á hann yfir höfði sér allt að 75 ára fangelsi en hann gæti verið dæmdur í einhverjum liðum en sýknaður í öðrum og því fengið vægari dóm. Aðrir lögreglumenn sem komu að handtökunni þann 25. maí 2020 hafa einnig verið ákærðir í tengslum við málið.
2
Í ljósi dómsins var íslenska ríkið talið hafa brotið 3. mgr. 3. gr. tilskipunarinnar og bókun 35 við EES samninginn. Dómur Hæstaréttar frá 22. október 2009 í máli nr. 22/2009. m. við um nokkrar tilskipanir varðandi fjármálamarkaðinn. Sjá nánari umfjöllun um efnið: Sigurður Líndal og Skúli Magnússon: Réttarkerfi Evrópusambandins og Evrópska efnahagssvæðisins – Megindrættir. Slík mistök kalla hins vegar jafnan á að ESA höfði samningsbrotamál gegn íslenska ríkinu, sbr. umfjöllun í kafla 8. svo: „Með 2. gr. laga nr. 2/1993 um Evrópska efnahagssvæðið var meginmáli EES-samningsins veitt lagagildi hér á landi. Við afmörkun á inntaki sambærilegrar skýringarreglu Evrópuréttarins taldi Evrópudómstóllinn í dómi sínum í máli C-371/02, Björnekulla Fruktindustrier AB, að landsdómstólum bæri að líta fram hjá ummælum í lögskýringargögnum sem væru ekki í samræmi við orðalag og markmið hlutaðeigandi tilskipunar. Hafi tilskipun verið innleidd með samningi, s. s. kjarasamningi, bæri að skýra hann til samræmis við tilskipunina. 44. gr., sbr. 1. mgr. 100. gr. umferðarlaga nr. 50/1987. Dómarinn þekkir lögin (l. einstaklinga og aðila í atvinnurekstri að því er varðar fjórfrelsið og samkeppnisskilyrði. Ekki var talið nægjanlegt að vinnsla eða tilbúningur þeirra gagna sem síðar voru sett í gagnagrunninn hefði krafist verulegra fjárfestinga ef óverulegar fjárfestingar hefðu farið í að búa til sjálfan gagnagrunninn.
1
Eftir jarðarförina kom tengdadóttir hins látna inn til mín og bað mig fyrirgefningar a því, sem hún hafði talað: Ég skammast mín fyrir það, sem ég sagði við yður. Mér fannst þér hafa nóg að segja. En það dylst engum, að höfundurinn neitar bæði kraftaverkum og upprisu. En þetta voru auðvitað svo miklir smámunir, að bókin var jafngóð fyrir því. Aftan í þetta hnýtir prófessor Haraldur svo felldum viðauka: En það er ekki að marka. Það er langt síðan bókin var skrifuð, og þá var ekki útbreitt það málefni, sem við berjumst fyrir. Hann átti við spíritismann. Campbell hét prestur sá í Englandi, sem mest breiddi út nýju guðfræðina þar um slóðir. En síðar tók hann þetta aftur og mælti á þá leið, að í nýju guðfræðinni gæti enginn endurfæðzt. Kristján Jónsson kvað: Vonin lífs er verndarengill, von, sem þó er aðeins tál. Þessar línur minna mig á ræðu, sem prestur nokkur utan af landi flutti í Fríkirkjunni á uppstigningardag, auðvitað innblásinn af Harnack og Jóni Helgasyni. Ég var í kirkjunni og man orðin. Presturinn mælti svo: En hvað á annars að segja um uppstigninguna? Hún er framhald af páskaundrinu. Og ég gef það svar við þessari spurningu minni, að þessi saga hefur borizt út um heiminn í margar aldir, og henni hefur verið trúað, og hún hefur margan huggað og því orðið til mikils gagns á jörðinni. Hér me3elútt. Mörgum datt í hug þessi ljóðlína Kristjáns: von, sem þó er aðeins tál. Það er skemmtilegt fyrir fólk að sitja undir ræðum hjá svona kvikindum.
0
Tekjur sjóðsins eru: 1. framlag ríkissjóðs eftir því sem ákveðið er í fjárlögum, 2. önnur framlög. VII. KAFLI Almenn ákvæði. 25. gr. Hver sá sem fyrir fjártjóni verður vegna framkvæmda á ákvæðum IV. kafla laga þessara á rétt á skaðabótum úr ríkissjóði. Ef samkomulag næst ekki um bætur skulu þær ákveðnar eftir reglum laga um eignarnám. 26. gr. Ekki ber að greiða stimpilgjöld eða þinglýsingargjöld af skjölum sem út eru gefin vegna framkvæmda á lögum þessum. 27. gr. Brot gegn ákvæðum 10.–15. gr., 18. gr., 20. gr. og 21. gr. varða sektum til ríkissjóðs nema þyngri refsing liggi við broti skv. 177. gr. almennra hegningarlaga, nr. 19/1940. 28. gr. Fornleifavernd ríkisins skal a.m.k. árlega birta skrár þær sem stofnuninni ber að færa samkvæmt lögum þessum. 29. gr. Ráðherra setur með reglugerð nánari ákvæði um framkvæmd laganna í heild eða einstakra kafla þeirra. Í reglugerðinni skal m.a. kveða nánar á um samstarf Fornleifaverndar ríkisins, Þjóðminjasafns Íslands og húsafriðunarnefndar. 30. gr. Lög þessi öðlast þegar gildi og koma að fullu til framkvæmda innan þriggja mánaða frá gildistöku þeirra. Með lögum þessum falla úr gildi ákvæði I., II., III., IV. og VII. kafla laga nr. 88/1989, með síðari breytingum. Ákvæði til bráðabirgða. Umboð þjóðminjaráðs og fornleifanefndar samkvæmt lögum nr. 88/1989, með síðari breytingum, fellur niður við gildistöku laganna. Ný fornleifanefnd skal skipuð innan tveggja mánaða frá gildistöku laganna. Leyfi til fornleifarannsókna sem veitt hafa verið fyrir gildistöku laga þessara halda gildi sínu.
3
Eftir að hafa komist að þeirri niðurstöðu bendir Landsréttur á eftirfarandi: Þjóða réttarhlið málsins er látin fjara út á meðan farin er leið hins „hefðbundna“ sakamálaréttarfars. Í framhaldinu var fyrrnefndur Olsen ákærður fyrir manndráp og fíkniefnalagabrot. Spyrja verður hvers vegna það þótti nauðsynlegt að hefja umræddar aðgerðir ef haft er í huga hversu langt var um liðið síðan skipið hélt úr Hafnarfjarðarhöfn og að skipinu var snúið við til Íslands sólarhring fyrir aðgerðirnar, það stefndi til baka til Hafnarfjarðarhafnar og var væntanlegt inn á íslenskt yfirráðasvæði innan fárra klukkustunda. Áhrif ólöglegra þvingunaraðgerða á meðferð sakamáls a) Hvað ef? Slíkt samþykki verður þó að vera í samræmi við reglur þjóðaréttar eins og vikið verður að í kafla 5.4. öðru lagi er í tilvitnuðum orðum dómsins lýst a. Eins og áður segir kemur skýrt fram í dómi Landsréttar að ákvæði laga nr. 41/1979 um fullveldisrétt Íslands innan efnahagslögsögunnar og á landgrunninu gátu ekki veitt handtöku ákærða lagastoð. Hér á eftir verður bent á að röksemdir Landsréttar eru allar gagnrýniverðar og farið verður yfir það lið fyrir lið. Orsakir flækjunnar má reka til þess að danska herskipið Triton hætti við þátttöku í aðgerðunum gegn skipinu. Undirrituð eru þeirrar skoðunar að Landsréttur fari nokkuð mildilegum orðum um aðgerðir lögreglu um borð í Polar Nanoq á hafi úti. Aftur á móti nær Landsréttur ekki að flétta þessi tvö svið nægilega vel saman.
1
Árlegur hluthafafundur Alphabet, móðurfyrirtækis Google var haldinn í San Fransisco í gær. Fjórtán sjáfstæðir hluthafar í Alphabet gagnrýndu hve mikil völd hefðu safnast á fárra hendur og lögðu meðal annars til að skilja að auglýsingasöluhluta fyrirtækisins frá leitarvélinni. Sundar Pichaim, forstjóri Google gaf ekkert út á fyrirspurnirnar samkvæmt fréttavefnum Wired. Larry Page og Sergey Brin sem samanlagt eiga um 54% í fyrirtækinu voru ekki viðstaddir fundinn sem vakti óánægju hluthafa. Um 100 manns mótmæltu jafnframt fyrir utan höfuðstöðvar Alphabet í Kaliforníu og voru starfsmenn fyrirtækisins í hópi mótmælenda. Starfsmenn Alphabet hafa lýst yfir óánægju með jafnréttismál innan fyrirtækisins, auknar verktakaráðningar, verkefnið „Drekafluguna“ sem á að vera ristkoðuð leitarvél fyrir Kína og þöggun varðandi kynferðisáreitni innan fyrirtækisins. Greint hefur verið frá því að áform um „Drekafluguna„ hafi verið blásin af í fyrra í kjölfar háværra mótmæla innan sem og utan fyrirtækisins en orðrómur er um að verkefnið sé enn í vinnslu. Aðgerðarsinnaðir hluthafar lýstu yfir áhyggjum sínum af því að sú tækni sem Alphabet þróar verði ekki notuð á siðferðislegan hátt og krefjast meira gagnsæis varðandi þá vinnu. Einnig var gerð athugasemd við að enn ríkti ákveðin þöggun varðandi reglugerð um hvernig taka skyldi á málum er varða kynferðisáreitni á vinnustöðum í eigu Alphabet. Andy Rubin, fyrrverandi yfirmanni hjá Google voru í fyrra greiddar 90 milljónir dollara til að láta af störfum eftir að stoðum var rennt undir ásakanir á hendur honum um kynferðislega áreitni í fyrra.
2
Það er ekki fyrr en hún hættir að vera til staðar sem ljóst verður hversu háður henni hann er orðinn. 14 Þar að auki bendir Freud á að næstum „öll náin samskipti tveggja, sem vara nokkurn tíma – hjúskapur, vinátta, samskipti foreldra og barna – innihalda dreggjar andúðar og fjandskapar, sem fólk verður ekki vart við sakir bælingar.“ Líbídóið hleðst upp, spenna myndast og það vekur ekki vellíðan heldur vanlíðan. […] Eftir að þau hafa kynnst hvort öðru betur og notið nýjabrums sambandsins, er Theodore loksins tilbúinn til að halda áfram með líf sitt og skrifa undir skilnaðarsamninginn sem hefur vofað yfir honum. Hún ætlar með hinum stýrikerfunum þangað sem engin manneskja kemst. 52 Í „Sjálfinu og dulvitundinni“ heldur Freud því fram að sjálfið mótist að miklu leyti í gegnum samsamanir sem koma í stað sambands sem gefið hefur verið upp á bátinn í dulvitundinni, en þar vísar hann sérstaklega til mikilvægustu samsamananna, „sem eiga sér stað í barnæsku og eiga ríkastan þátt í að móta það sem hann kallar „yfirsjálf“ (þ. Guðsonur minn bætir svo gjarnan við „og í kringum húsið okkar“ til áhersluauka. 26 Að vera ástfanginn „felst í ofurflæði sjálfslí- bídóar yfir á viðfangið.“ Hann hefur bæði misst áhugann á umheiminum sem og getuna til að taka sér nýtt ástarviðfang, en hvort tveggja er einkennandi fyrir sorgarferlið. Hann hefur að miklu leyti einangrað sig frá umheiminum þegar hann rekst á lausn við einmanaleikanum og sorginni sem plagar hann: hann festir kaup á stýrikerfinu OS1, sem er gætt gervigreind, tilfinningalega næmt og „hlustar, skilur og þekkir“ eiganda sinn.
1
Þá er það Helgi sem grípur allt í einu fyrirvaralaust fram í fyrir mér: Nei, ég er ekki tilbúinn til að binda mig. Ég finn það alltaf betur og betur. Þetta er búið að vera að gerjast lengi í mér en ég vildi ekki segja neitt fyrr en eftir prófin. Ef þú skyldir sko taka þetta nærri þér. Það var á þessum punkti í ræðunni sem ég sleppti hendinni á honum eins og ég hefði brennt mig. En hann hélt áfram alveg óstöðvandi og það er ég viss um að hann hefur verið búinn að æfa þetta mörgum sinnum. Smám saman dró úr eldingunum og drununum og allt í einu grisjaði gegnum sortann. En birtan var afar dauf því bjarminn kom aðeins í gegnum lítið dimmbleikt rof. Kynleg skíma, því allt umhverfis var niðdimmur sortaveggur þrunginn af sandi og myrkri. Hún skjögraði áfram með hundinn og bókfellið í fanginu spottakorn í senn, síðan settist hún niður og hvíldi sig. Þetta endurtók hún nokkrum sinnum en alltaf styttist gangan og hvíldarstundirnar lengdust. Hún var orðin örþreytt og Týri virtist alltaf þyngri og þyngri. Auk þess var hún sárfætt og þorstinn kvaldi hana. Í næstu hvíld hélt hún niðri í sér andanum og jós upp í sig lófafylli af vatni. Bragðið var ógeðslegt en þorstinn bærilegri. Hún lagðist niður í mölina við hliðina á Týra, tók bókfellið og stakk því undir vangann en breiddi bláa klútinn yfir höfuðið. Síðan miskunnaði svefninn sig yfir hana. Jóra opnaði augun og horfði beint í sólina. Hún var eins og gegnsæ kringla.
0
Fimmtíu fyrirtæki hafa fengið meira en milljarð afskrifaðan frá hruni, samtals 550 milljarða. Bróðurparturinn er vegna fjárfestinga- og eignarhaldsfélaga. Fjórtán fjárfestinga- og eignarhaldsfélög hafa fengið 75 prósent skulda sinna strikaðar út í bankakerfinu, samtals 390 milljarða. Restinni hefur í mörgum tilfellum verið breytt í hlutafé og fyrirtækin enn í rekstri. Allt er þetta hluti af fjárhagslegri endurskipulagningu fyrirtækjanna, samkvæmt skýrslu sérstakrar eftirlitsnefndar sem opinberuð var á dögunum. Þar er sérstaklega gerð grein fyrir þeim 50 fyrirtækjum sem fengu meira en milljarð afskrifaðan. Samtals skulduðu þau 818 milljarða eða 818 þúsund milljónir. Tveir þriðju skuldanna 550 miljarðar hafa nú verið strikaðar út. Þetta eru meðal annars fasteignafélgög, verktakar, sjávarútvegs-,verslunnar- og þjónustufyrirtæki. Flest sömdu einfaldlega við bankana, en sum fóru í gegnum nauðarsamninga. Langmenst hefur verið afskrifað hjá fjórtán Fjárfestinga- og eingarhaldsfélögum. Af 513 milljarða skuldum þeirra er búið að afskrifa 75 prósent, eða 390 milljarða. Bankaleynd Til viðbótar við þessar miklu afskriftir er síðan búið að breyta stórum hluta þeirra skulda sem eftir stóðu eftir 25% leiðina í hlutafé. En hvaða fyrirtæki eru þetta? Það er ekkert upplýst um Það í skýrslunni og við vitum það eitt að þau öll fengið meira en einn milljarð afskrifaðan. Við vitum ekki hver á þau núna, hvort það eru gömul eigendurnir eða bankarnir. Við fáum ekki að vita þetta, vegna þess að samkvæmt lögum ríkir bankaleynd á Íslandi.
2
Gunnar Bergs vitavörður tekur eftir því að regnið í kvöld er þykkara en áður. Í því er fíngerður salli, eðja sem óhreinkar rúður ljósahússins. Hvítur vitinn tekur á sig leðjugráan lit og brúngráir taumar leka niður veggina. Gunnar þarf að hreinsa glerið á vitanum fyrir rökkrið. Hann nóterar þessi undur í dagbókina, með veðurlýsingunni, heima í stofu að afloknu verki. Það hefur stytt upp en Gunnar áttar sig ekki á litnum á vætunni. Hann hugleiðir málið um leið og hann nær upp glóð í pípukónginn en hummar það fram af sér um leið og hann skellir í sig staupi af ákavíti í tilefni dagsins. Bara eitt. Og þó. Hann veltir vöngum og hristir hausinn á víxl. Þetta leðjugráa regn kom að vestan, yfir hafið og á sjálfsagt sína skýringu, hugsar hann með sér. En nú er glerið sem sagt pússað og hreint og áhyggjur vitavarðarins falla fljótlega niður eins og höfuð hans sjálfs ofan í bringuna. Kvöldsólin hnígur undir sjóndeildarhringinn. Vitinn leiftrar. Noregur, Álasund, annar páskadagur Kilstihjónin voru við aftansöng. Þannig vildu þau ljúka hátíðinni. Þau leiðast vestur Kirkjugötu. Himinninn er grár. Þau sjá ryk safnast undan golunni, örsmátt fjúk eins og af snjódrífu. Það svíður í augum. Það súrnar í munninum. Dökk sparifötin grána. Þau þurfa að ræskja sig, það er eitthvað svo þurrt í hálsinn, eitthvað sem særir í kokið og þeim verður hugsað til frelsarans Jesú Krists á krossinum þegar myrkrið skall á yfir Golagata og Guð hafði yfirgefið Jesúm. Hvað er að gerast? Þau vita ekki hvaðan þetta ryk kemur.
0
Að því marki sem tilgangur félagsins er ekki að afla hluthöfum fjárhagslegs ávinnings skal í félagssamþykktum greint hvernig ráðstafa skuli hagnaði og hvernig fara skuli með eignir félagsins við félagsslit. 8. gr. Ákvörðun um stofnun félags skal tekin á stofnfundi. Þar skal leggja fram undirritaðan stofnsamning, tillögur að samþykktum og önnur skjöl sem nauðsynleg eru. Félagið telst stofnað ef stofnendur eru einhuga um það og þann grundvöll sem félagið er byggt á. Eftir að ákveðið hefur verið að stofna félagið skal kjósa stjórn þess og endurskoðendur. 9. gr. Stjórn félags skal tilkynna það til skráningar innan tveggja mánaða frá dagsetningu stofnsamnings. Eigi má skrá félag nema heildarhlutafé sé greitt. Sama gildir um það sem greiða á umfram nafnverð í samræmi við stofnsamning. Ef tilkynning um stofnun einkahlutafélags berst ekki hlutafélagaskrá innan þess frests sem um ræðir í 1. mgr. skal synja skráningar. Fari svo falla burtu skuldbindingar þeirra er hafa skráð sig fyrir hlutafé. Sama gildir ef skráningar er synjað af öðrum ástæðum. 10. gr. Óskráð félag getur hvorki öðlast réttindi né tekið á sig skyldur. Það getur heldur ekki verið aðili í dómsmálum. Nú er löggerningur gerður fyrir hönd félags áður en það er skráð og bera þeir sem tekið hafa þátt í gerningnum eða ákvörðunum um hann óskipta persónulega ábyrgð á efndum. Við skráninguna tekur félag við þeim skyldum sem leiðir af stofnsamningi eða félag hefur tekið á sig eftir stofnfund.
3
Greinin er samhljóða 34. gr. laga um eftirlit með skipum, nr. 35/1993, með síðari breytingum. Um 35. gr. Lagt er til að lögin öðlist gildi 1. janúar 2003. Fylgiskjal I. Reglugerð um eftirlit og skoðanir íslenskra skipa. (Drög.) I. KAFLI Almenn ákvæði. 1. gr. Gildissvið, markmið og tilgangur. Ákvæði þessarar reglugerðar gilda um öll íslensk skip sem skráð eru á íslenska skipaskrá samkvæmt lögum um skráningu skipa. Markmið og tilgangur þessarar reglugerðar er að tryggja öryggi íslenskra skipa og efla varnir gegn mengun sjávar og að einfalda og efla eftirlit með skipum og auka einsleitni í skoðunum þeirra. 2. gr. Skilgreiningar. Í reglugerð þessari hafa eftirfarandi orð og orðasambönd þá merkingu sem hér að neðan greinir: Upphafsskoðun er allsherjarskoðun á skipi áður en það er tekið í notkun. Skoðunin felur í sér skoðun á öllum atriðum sem tengjast skírteini skipsins og þeirri notkun sem skipinu er ætlað. Reglubundin aðalskoðun er skoðun á atriðum sem tengist tilteknu skírteini skipsins og þeirri notkun sem skipinu er ætlað. Milliskoðun er reglubundin einföld skoðun sem tengist viðeigandi skírteini skipsins og þeirri notkun sem skipinu er ætlað. Endurnýjunarskoðun er reglubundin aðalskoðun er leiðir til útgáfu á nýju skírteini. Árleg skoðun er allsherjarskoðun á atriðum sem tengjast tilteknu skírteini skipsins og þeirri notkun sem skipinu er ætlað. Botnskoðun er skoðun á þeim hluta skipsins sem er neðan sjávar og tengdum atriðum. Viðbótarskoðun er skoðun sem fer fram eftir viðgerð eða í hvert sinn sem meiri háttar breytingar hafa verið gerðar á skipi.
3
Það sem þau höfðu sært hana með þessum athugasemdum um að mamma hennar væri hóra? Valgerður Helga hafði lengi skammast sín fyrir hvað hún var andstyggileg við móður sína og reyndi allt sem hún gat til að spilla ástarsamböndum hennar. Hún hágrét af skömm og sektarkennd þegar hún hugsaði um hvernig hún hafði brugðist við þegar móðir hennar kynnti hana fyrir Þorláki. Öll orðin flugu í gegnum huga hennar. Hvernig hafði hún eiginlega látið? – Mamma, hvar er skyrtan mín? – Hvaða skyrta? – Þessi hvíta með vösunum. – Ég veit það ekki. Gáðu inni í skápnum hjá pabba þínum. Hún hljóp út úr húsinu með farsímann við eyrað. – Hann er ekki pabbi minn, kallaði pilturinn á eftir móður sinni um leið og hann fór inn í hjónaherbergið og rótaði í fataskáp Kjartans. – Fannstu skyrtuna? spurði móðirin um leið og hún kom inn í herbergið. Hún var móð eftir hlaupin. – Já, hvert fórst þú? – Ég var úti að gá að bræðrum þínum. Þeir voru komnir langleiðina niður í fjöru með stóra gúmmíslöngu og sögðust ætla með hana niður að sjó að sigla. Þeir eru alveg ótrúlegir. Þeir gera mig gráhærða. – Svona, svona, elsku mamma mín. Þú ert gráhærð. Klipparinn sér bara um að það sjáist ekki! Svo ert þú nú ekki ein með þá. Kjartan er betri en enginn í uppeldinu. Fer hann ekki með þá vestur bráðum og þá getur þú slappað af. – Jú, sem betur fer fara þeir vestur. Ég lifði það ekki af ef ég fengi ekki frí einhverjar vikur.
0
Hefir óvíða á landinu verið háður ójafnari leikur, bæði er litið er á tilgang og mannval. Kaupfélag Hallgeirseyjar útvegar hálfri Rangárvallasýslu, einmitt því svæði á landinu, sem verst er sett með samgöngur, vörur beint frá heimsmarkaðinum, og hefir fært þær svo að segja heim í hlað. Og fyrir þessum framkvæmdum hafa staðið óvenjulega einhuga og samvaldir kostamenn: Hafliði í Búð, Guðbrandur Magnússon, Ágúst í Miðey, sr. Jakob í Holti, Sæmundur á Lágafelli, Sigurður á Núpi, Sigurður á Brúnum og margir fleiri. Fyrir rógburðinum móti félaginu hafa staðið vörulausir kaupmenn, fáfróðir og þröngsýnir embættismenn og dálítið af frábærlega kjánalegu sveitafólki, sem hefir látið glepjast af vaðli kaupmannaútsendaranna. Baráttan í Rangárvallasýslu um sjálfsbjargarviðleitni fólks i neðanverðri sýslunni, er merkileg, af því mismunurinn á mönnum og málstað er svo óvenjulega glöggur. En einmitt í þessum yfirburðum, ágætum forgöngumönnum og nauðsyn héraðsins, liggur sigurvissa félagsins.“ Að vera eða vera ekki Kaupfélagsmenn í Rangárvallasýslu voru reyndar ekki svo sigurvissir um þetta leyti. Eftirfarandi stjórnarsamþykkt varð gerð í Kaupfélagi Hallgeirseyjar 24. apríl 1924: „Fundurinn ályktar, að félagið starfi þetta ár, þó með það fyrir augum, að ef ekki tekst að minnka skuldir viðskiptavina á þessu ári, hætti félagið störfum eftir næsta aðalfund.“ Á fulltrúafundi 18. mars 1925 kom fram að tekist hafði að minnka útistandandi skuldir um 20 þúsund krónur. Guðbrandur kaupfélagsstjóri taldi þó enn að hlutverk fundarins væri fyrst og fremst að ákveða hvort félagið héldi áfram störfum sínum eða ekki. Svo bágt var ástandið. En félagsmenn vildu þrauka.
0
Aristóteles kallaði okkur „rökhugsandi dýr“ og taldi mannfólk æðra öðrum tegundum vegna heilabúsins, en neitaði okkur aldrei um hina líkamlegu dýrslegu hlið sem við deilum með ferfættum frændum og frænkum okkar. Jenkins og Thomas koma einnig inn á þetta. Í slíkum tilfellum virðist mannfólk hafa gengið inn í gagnkvæmt ástarsamband með dýri af annarri tegund þar sem báðir aðilar fá einhvers konar líkamlega nautn út úr því. 5 Með öðrum orðum þá minnir kynlíf manna og dýra okkur á að við erum sjálf dýrsleg og líkamlega skyld öðrum spendýrum, en það er skyldleiki sem margir vilja ekki horfast í augu við. 14 Mögulega fær Pixel einhverja nautn út úr því að sofa hjá Mark – eitthvað annað en húsaskjól, öryggi, hlýju og mat – en undirgefni og hlutgerving eru óaðskiljanlegir þættir hlutverksins. Grísk vinkona sagði mér eitt sinn að sköp geitarinnar væru líkust sköpum konunnar, líffræðilega séð, og hentuðu því best fyrir mök karlmanna við kvendýr af annarri tegund. Spurningin verður þá frekar: Hefur einhver mannvera hafið ástarsamband við villt, frjálst dýr, utan goðsagna og ævintýra? Mark heldur því þannig fram að það að streitast ekki gegn honum samsvari því að sýna samþykki, en það er vafasöm röksemdafærsla. Undir stjórn mannfólksins eru húsdýr að vissu leyti alltaf í hlutverki þrælsins, hvort sem það er til að þjóna sem alidýr, gæludýr eða rúmfélagi. Sérstök áhersla er lögð á dýrasið- fræðina og samhliða því er velt fram ólíkum hliðum á þessu flókna og erfiða máli í von um að varpa nokkru ljósi á efnið og opna fyrir frekari umræðu.
1
Slagsmál brutust út í vél Transavia Airlines fyrir um tveimur vikum. Einn farþeginn leysti vind í gríð og erg. Slagsmál brutust út í vél Transavia Airlines frá Dúbaí til Amsterdam þann 11. febrúar síðastliðinn með þeim afleiðingum að ákveðið var að lenda í Vínarborg. Slagsmálin upphófust vegna linnulauss vindgangs eins farþeganna. Það voru tveir Hollendingar sem fengu sig fullsadda af daunillum sessunaut sínum. Mennirnir tveir fóru að þræta við við umræddan farþega um vindganginn, en sá var ekki á þeim buxunum að láta af framferði sínu og hélt áfram að reka við. Í frétt Metró af málinu kemur fram að meðlimir áhafnarinnar hafi ekki viljað aðhafast. Þrátt fyrir aðvaranir flugstjórans, sem sá í hvað stefndi, fór svo að Hollendingarnir fóru að slást við þann uppþembda. Það varð til þess að vélinni mátti flugstjórinn lenda í Austurríki. Fílefldir lögreglumenn gengu þar um borð í vélina með hunda, sem eru vel að merkja afar þefnæmir. Þeir sem að málinu komu voru fjarlægðir úr flugvélinni; mennirnir tveir og tvær systur. Systurnar, sem eru af hollenskum og marókkóskum uppruna, eru afar ósáttar við málalyktir, enda hafi þær ekkert haft sig í frammi. Um kynþáttafordóma hafi verið að ræða. Þær hafi aðeins verið svo óheppnar að sitja í sömu sætaröð. Um þá fullyrðingu er ágreiningur og hafa fjórmenningarnir verið settir á bannlista Transavia Airlines. Ekki er af fréttum ljóst hvort sá sem prumpaði fékk að fljúga sína leið, eða hvernig því máli lyktaði.
2
Ástæðan er sú að rafmagn er að jafnaði afhent í órofinni starfsemi, og raforka verður ekki afmörkuð á sama hátt og aðrir hlutir. Svipuð sjónarmið eiga við um sjónvarpssendingar með leiðara. Hér má segja að afhendingin sé skyldari leigu þar sem hún er órofin. Kapalfyrirtækið er yfirleitt eingöngu miðlari merkja frá sjónvarpsfyrirtæki, og aðstaðan líkist því talsvert afhendingu á raforku. Miðlun upplýsinga með tölvutengingu er hins vegar skyldari kaupum, t.d. beinlínutenging við upplýsingabanka. Hér er um að ræða vissar upplýsingar, sem pantaðar eru fyrir fram, og greitt er fyrir þær, eftir atvikum með áskrift. Þessi viðskipti hafa einkum sérstöðu varðandi afhendingu hins selda, en það þykir þó ekki geta valdið neinum úrslitum í þessu efni. Nefna má til samanburðar að afhending á gasi, olíu og vatni fer fram í gegnum leiðslur, en þar hefur þó verið talið að um kaup sé að ræða. Að því er heitt og kalt vatn varðar gilda um það sérstök lög og gjaldskrár. Sú afhending er því háð sérstökum lögum, en ekki er útilokað að einstakar reglur kaupalaganna geti átt við um hana ef eðlisrök leiða til slíkrar niðurstöðu. Í 2. mgr. greinarinnar kemur fram að kaupalögin gilda einnig um skipti, eftir því sem við getur átt. Efnislega sambærilegt ákvæði er í 2. mgr. 2. gr. gildandi kaupalaga.
3
(Lagt fyrir Alþingi á 125. löggjafarþingi 1999–2000.) 1. gr. Við 2. mgr. 3. gr. laganna bætist nýr málsliður, er verður 5. málsl., svohljóðandi: Jafnframt skulu ríki, sveitarfélög, stofnanir þeirra og fyrirtæki greiða virðisaukaskatt af framleiðsluverði á mat sem tilreiddur er í mötuneytum þeirra og seldur er starfsmönnum eða öðrum á verði undir framleiðsluverði. 2. gr. Við 5. tölul. 2. mgr. 7. gr. laganna bætast tveir nýir málsliðir, svohljóðandi: Afsláttur sem þeir aðilar, er skrá sölu í sjóðvél, veita gegn greiðslu með kreditkorti og tekjufærður er að fullu við afhendingu en dregst frá söluverði við uppgjör greiðslukortafyrirtækis telst ekki háður skilyrðum sem greinir í 1. málsl. þessa töluliðar. Gefi seljandi út reikning samhliða skráningu í sjóðvél skal fjárhæð afsláttar tilgreind á honum. 3. gr. Eftirfarandi breytingar verða á 16. gr. laganna: a. 6. tölul. 3. mgr. orðast svo: Öflun, rekstur og leigu fólksbifreiða og hópbifreiða. Sama á við um sendi- og vörubifreiðar með leyfða heildarþyngd 5000 kg eða minna sem ekki uppfylla skilyrði um burðargetu og lengd farmrýmis er fjármálaráðherra setur í reglugerð. b. 4. mgr. orðast svo: Þeir sem skattskyldir eru á grundvelli 2. mgr. 3. gr. mega einungis telja til innskatts virðisaukaskatt af þeim aðföngum sem eingöngu varða hina skattskyldu þætti í starfsemi þeirra. 4. gr. 3. málsl. 1. mgr. 24. gr. laganna orðast svo: Fjármálaráðherra ákveður í reglugerð um greiðslustaði, greiðslufyrirkomulag og efni skýrslu, þar á meðal um rafræn skil á skýrslu og greiðslu. 5. gr.
3
Gústaf Ásgeir undirbýr nú þriðja keppnisárið í Meistaradeildinni. Gústaf Ásgeir Hinrikson undirbýr nú þriðja keppnisárið sitt í liði Árbakka/Hestvits í Meistaradeildinni. Þrátt fyrir að etja kappi við eldri og reyndari knapa hefur Gústafi gengið vel í deildinni og verður gaman að fylgjast með honum í vetur. Hann er meðal annars með nýjan keppnishest í þjálfun, Þyt frá Efsta-Dal II. Þytur er ekki ókunnur keppnisvellinum og vakti athygli á töltmótum á síðasta ári. Á honum stóð Þórarinn Ragnarsson uppi sem sigurvegari ísmótsins Þeir allra sterkustu. Þeir kepptu einnig í firnasterkum úrslitum Landsmóts. „Ég er þokkalega vel hestaður. Auk Þyts ég með Geisla frá Svanavatni í fimmgang og Andra frá Lynghaga í skeiðið. En það eru líka mörg hross í þjálfun heima sem ég gæti jafnvel notað. Það kemur í ljós,“ segir Gústaf og býr vel að hestakosti fjölskyldunnar. Gústaf telur sig lánsaman enda hefur hann haft fleiri hesta undir höndum á ferli sínum sem hestamaður en almennt gerist hjá jafnöldrum hans. „Ég hef verið einstaklega heppinn hvað þetta varðar. Ég hef alltaf haft aðgang að frábærum hrossum sem fylgir rekstrinum sem mamma og pabbi eru í. Það fara mörg mjög góð hross hér í gegn og skiptum við þeim niður á okkur,“ segir Gústaf sem telur þetta hafa haft mjög góð áhrif á sig sem knapa. Viðtal við Gústaf Ásgeir og Jóhönnu Margréti Snorradóttur má nálgast í 1. tbl. Eiðfaxa. Hægt er að gerast áskrifandi í síma 511 6622 eða með því að senda tölvupóst á [email protected].
2
Breytingartillaga: Skáletruðu orðin falli brott. 49. gr. Um kosningar fer eftir því sem fyrir er mælt í 3. gr. að því viðbættu að þegar kjósa á um tvo menn eða fleiri í sameinuðu þingi eða þingdeild, hvort heldur er til starfa innan þings eða utan, skal forseti beita hlutfallskosningu með aðferð þeirri er kennd er við de Hondt (listakosning). Aðferðin er þessi: Þeir þingmenn, er komið hafa sér saman um að kjósa allir sömu menn í sömu röð, afhenda forseta, þegar til kosninga kemur, lista yfir þá í þeirri röð. Þegar hann hefur tekið við listunum merkir hann hvern þeirra bókstaf, A, B, C o.s.frv., eftir því sem sjálfur hann ákveður eða ákveðið hefur verið með samkomulagi eitt skipti fyrir öll þann þingtíma. Síðan les forseti upphátt stafnafn hvers lista og nöfn þau er á honum standa. Þá kjósa þingmenn þannig að hver ritar á kjörmiða aðeins stafnafn (A, B o.s.frv.) þess lista er hann vill kjósa eftir. Kjörmiðarnir eru afhentir forseta og nefnir hann upphátt bókstaf hvers miða en skrifararnir rita jafnóðum og telja saman hve mörg atkvæði hafa fallið á hvern lista, hve mörg á A, hve mörg á B o.s.frv. Tölu þeirri, sem hver listi fær þannig, er svo skipt, fyrst með 1, síðan 2, síðan með 3 o.s.frv. eftir því sem með þarf. Hlutatölur hvers lista eru ritaðar í röð hver niður undan annarri og yfir dálkinum er ritaður bókstafur þess lista.
3
Þingmenn Sjálfstæðisflokksins gagnrýndu harðlega í dag ummæli formanns utanríkisnefndar Alþingis um lögfræðinga Seðlabankans og kröfðust þess að hann bæðist afsökunar á þeim. Í viðtalinu á Morgunvakt Rásar 2 sagði Árni Þór Sigurðsson að það dragi úr trúðverðugleika lögfræðinga Seðlabankans þegar þeir segjast koma fram í nafni stofnunar en þurfi svo að draga það til baka. Hann veltir fyrir sér hvort Sigríður Logadóttir, aðallögfræðingur Seðlabankans, líti svo á hún vinni enn fyrir Davíð Oddsson, fyrrverandi Seðlabankastjóra. Þessi ummæli fór mjög fyrir brjóstið á þingmönnum Sjálfstæðisflokksins á þingfundi í dag eins og heyra mátti á Ragnheiði Elínu Árnadóttur, þingmanni Suðurkjördæmis. Ragnheiður Elín Árnadóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokks: Og þetta er fullkomlega óboðlegt og, og, og þingmanninum til svo fullkomlega, fullkomlega mikillar minnkunar að ég krefst þess að hann komi hér og, og biðji þetta fólk afsökunar. Og fyrir utan það hvað, hvernig ætlar þingmaðurinn að leysa þetta vandamál sem að, sem að nærvera Davíðs Oddssonar greinilega, eða fjarvera í Seðlabankanum er. Maðurinn er hættur í Seðlabankanum. Hvað á að gera? Á að bara að bomba bankann og, og byrja upp á nýtt? Árni Þór ítrekaði að hann hefði staðið í þeirri trú að lögfræðingarnir töluðu í nafni Seðlabankans. Árni Þór Sigurðsson, formaður utanríkismálanefndar Alþingis: Og það er augljóst að þegar menn koma í þeim, með þann hatt á fund nefndar að þá gefur það umsögn þeirra tiltekja vigt.
2
Bræðurnir og Kári fóru heim til Bergþórshvols og sögðu Njáli frá víginu. „Hörmuleg tíðindi eru þetta,“ segir Njáll, „og illt að vita því að satt að segja þætti mér betra að hafa misst tvo syni mína og Höskuldur lifði.“ „Það er nokkur vorkunn,“ segir Skarphéðinn, „þú ert maður gamall og er von að þú takir þetta nærri þér.“ „Það er ekki síður það en ellin,“ segir Njáll, „að ég veit betur en þið hvað eftir mun koma.“ „Hvað mun eftir koma?“ segir Skarphéðinn. „Dauði minn,“ segir Njáll, „og konu minnar og allra sona minna.“ „Hverju spáir þú fyrir mér?“ segir Kári. „Erfitt verður fyrir þá að ganga á móti gæfu þinni,“ segir Njáll. Njáll tók víg Höskuldar svo nærri sér að hann gat aldrei rætt um það ógrátandi. Hildigunni dreymdi illa og þegar hún vaknaði fann hún að Höskuldur var horfinn úr rúminu. Hún sendi menn þegar í stað að leita að honum. Þegar hún hafði klætt sig gekk hún með þeim út og fundu þau Höskuld veginn. Hildigunnur tók skikkju Höskuldar og þerraði blóðið allt með henni og braut svo saman og lagði niður í kistu sína. Þar sem Mörður var goðorðsmaður kom það í hans hlut að fylgja málinu eftir fyrir hönd ættingjanna. Hann fór á vettvang og lýsti vígi Höskuldar á hendur Skarphéðni, bræðrum hans og Kára en nefndi aldrei sinn þátt. Vígið spurðist um allar sveitir og mæltist illa fyrir. Þegar Flosi frétti af því færði það honum áhyggjur og reiði og var hann þó vel stilltur. Hann reið í Ossabæ til Hildigunnar.
0
Haustið 1953 komu svo nokkrir helstu dansarar Konunglega ballettsins í Kaupmannahöfn aftur og sýndu enn brot úr frægum listdönsum.10 Þá tók fremsta söngstjarna Svía, Hjördis Schymberg þátt í flutningi leikhússins á La traviata, en árið áður hafði hún sungið hlutverk Violettu við Metropolitanóperuna. Fleiri söngstjörnur voru sóttar til Svíþjóðar, t.d. Stina-Britta Melander og þótti sumum nóg um allar þær sænsku prímadonnur sem tróðu upp í sýningum Þjóðleikhússins næsta áratuginn. Mest nýjabrum var hins vegar að japanskri listdanssýningu flokks undir stjórn Miho Hanayaguyi vorið 1955. Ekki þarf að fara mörgum orðum um það að allir þessir gestaleikir og þeir sem fylgdu í kjölfarið næstu fimm árin, víkkuðu sýn íslenskra leikhúsunnenda á sviðslistirnar og efldu starf hins nýja leikhúss þjóðarinnar. III. Verkefnaval A. Öndverður sjötti áratugurinn Þó að Soffía Guðlaugsdóttir væri óumdeild aðalleikkona, hikaði hún sér ekki við að taka að sér ýmis smáhlutverk. En þegar litið er yfir hlutverkalistann kemur berlega í ljós að rauði þráðurinn er túlkun hennar á ástríðufullum og skapheitum konum. Með sterkum persónuleika sínum mótar hún þessar persónur hverja með sínum hætti. Í svipmynd sem Lárus Sigurbjörnsson brá upp af listakonunni í Eimreiðinni 1942, segir hann Soffíu hafa verið sérkennilegustu leikkonu sem við höfum nokkru sinni eignast og dirfska og ögrun sé eitt megineinkenni á list hennar. Hann segir: „Það er ekki styrkleiki leikkonunnar að lýsa persónunni með smáviðvikum eins og Gunnþórunn gerir oft og tíðum, hún á heldur ekki gott með að gæða þær móðurlegu hugarþeli og blíðu líkt og Guðrúnu Indriðadóttur var tamt, og hún var ekki alhliða skapgerðarleikkona líkt og var frú Stefanía Guðmundsdóttir.
0
Flm.: Davíð Oddsson. I. KAFLI Kosningarréttur og kjörgengi. 1. gr. Kosningarrétt við kosningar til Alþingis á hver íslenskur ríkisborgari sem náð hefur 18 ára aldri þegar kosning fer fram og lögheimili á hér á landi. Íslenskur ríkisborgari, sem náð hefur 18 ára aldri og átt hefur lögheimili hér á landi, á og kosningarrétt: a. í átta ár frá því að hann flutti lögheimili af landinu, talið frá 1. desember næstum fyrir kjördag, b. eftir þann tíma sem greinir í a-lið enda hafi hann sótt um það samkvæmt nánari reglum í 2. gr. 2. gr. Umsókn um kosningarrétt skv. b-lið 2. mgr. 1. gr. skal send Hagstofu Íslands á þar til gerðu eyðublaði þar sem fram kemur nafn umsækjanda, kennitala hans, hvenær hann flutti af landi brott, síðasta lögheimili á landinu og heimilisfang erlendis. Umsókn skal jafnframt bera með sér yfirlýsingu umsækjanda um að hann sé enn íslenskur ríkisborgari. Hagstofan lætur eyðublöð þessi í té og skulu þau liggja þar frammi, í skrifstofum sendiráða og fastanefnda, í sendiræðisskrifstofum og í skrifstofum kjörræðismanna. Ekki skal taka til greina umsókn sem berst Hagstofunni meira en einu ári áður en réttur skv. a-lið 2. mgr. 1. gr. fellur niður. Ef umsókn er fullnægjandi tilkynnir Hagstofan umsækjanda það og hlutaðeigandi sveitarstjórn. Ákvörðun um að einhver skuli þannig tekinn á kjörskrá gildir í fjögur ár frá 1. desember næstum eftir að umsókn var lögð fram. Ákvæði þessi gilda á sama hátt um endurnýjun kosningarréttarins. 3. gr. Enginn getur neytt kosningarréttar nema nafn hans sé á kjörskrá þegar kosning fer fram. 4. gr.
3
Við lok sölu eða í lok hvers ársfjórðungs, sé hann fyrr, skal fjárfestingarfyrirtæki eða annar aðili, sem hefur milligöngu um almennt útboð, tilkynna Verðbréfaþinginu um heildarsölu verðbréfa í almennu útboði á nafnverði og markaðsverði samkvæmt bestu fáanlegum upplýsingum og í lok hvers árs skal enn fremur tilkynna um útistandandi eftirstöðvar almenns útboðs. Verðbréfaþingið skal birta reglulega upplýsingar um verðbréf samkvæmt þessari grein. 21. gr. Fjárfestingarfyrirtæki skal vegna eigin viðskipta með verðbréf sem því eru falin til sölu og vegna viðskipta eigenda þess, stjórnenda, starfsmanna og maka þeirra gæta eftirtalinna atriða: að ýtrustu hagsmuna ótengdra viðskiptavina sé gætt, að fullur trúnaður ríki gagnvart ótengdum viðskiptavinum, að viðskiptin séu sérstaklega skráð, að stjórn fjárfestingarfyrirtækis fái kerfisbundnar upplýsingar um viðskiptin og staðfesti þau. Fjárfestingarfyrirtæki skulu setja sér verklagsreglur um viðskipti skv. 1. mgr. og skulu þær staðfestar af bankaeftirlitinu. 22. gr. Fjárfestingarfyrirtæki geta veitt viðskiptaaðila lán og gengið í ábyrgðir vegna verðbréfaviðskipta sem þeim er heimilt að annast samkvæmt lögum þessum. Heildarskuldbindingar fjárfestingarfyrirtækja skv. 1. mgr. skulu vera innan þeirra marka sem um getur í reglum er ráðherra setur að fengnum tillögum bankaeftirlitsins um hámark lána og ábyrgða til einstakra viðskiptamanna eða fjárhagslega tengdra aðila. 23. gr. Fjárfestingarfyrirtæki er því aðeins heimilt að vera meðeigandi eða þátttakandi í annarri atvinnustarfsemi að slík þátttaka sé í eðlilegum tengslum við starfsemi fjárfestingarfyrirtækisins og hafi ekki áhrif á óhlutdrægni þess, sbr. 1. mgr. 15. gr. 24. gr. Framkvæmdastjóra fjárfestingarfyrirtækis er óheimilt að sitja í stjórn atvinnufyrirtækja eða taka þátt í atvinnurekstri að öðru leyti nema að fengnu leyfi stjórnar fjárfestingarfyrirtækisins.
3
Misbeiting ráðningarvalds er spilling, því spilling er það þegar misfarið er með opinbert vald, eins og þegar er rakið. Spilling þrífst þar sem eftirlit skortir, ákvarðanataka er óljós og aðkoma og áhrif almennings eru lítil eða engin. Spillingu má fyrirbyggja með gagnsæi og upplýsingagjöf sem varpar ljósi á gjörðir valdhafa svo almenningur geti skilið, treyst og fylgst með. Gagnsæi er með öðrum orðum mótefnið við spillingu, eins og Eva Joly benti á. Þess vegna eru sjálfstæðir fjölmiðlar og frjáls akademía svo mikilvæg. Í stjórnarskrá okkar, mannréttindasáttmálum sem Ísland er aðili að og innlendri löggjöf, eru ákvæði sem skylda opinbera aðila, framkvæmdastjóra og forstöðumenn stofnana að starfa á skýran, skiljanlegan og fyrirsjáanlegan hátt. Þau dæmi, sem rakin hafa verið í þessari bók, sýna þó, svo ekki verður um villst, að því fer fjarri. Því verður ekki betur séð en að Þórður Snær Júlíusson blaðamaður og rithöfundur komist að kjarna málsins um stjórnmálamenninguna á Íslandi er hann segir: Það er engin klisja að við búum í andverðleikasamfélagi. Það er staðreynd og ástæðan fyrir því er val stjórnmálamanna sem fara með völd að hafa samfélagið þannig. […] Á meðan er háskólafólk, og fullt af öðrum sérfræðingum, hrætt við að taka þátt í þjóðfélagsumræðu vegna þess að það er sannfært um að það skaði möguleika þeirra á því að afla lífsviðurværis. Sú (van)þróun íslenskra stjórnmála og stjórnarhátta, sem hér hefur verið lýst, er hættuleg lýðræðinu. Hún þýðir að fólk hefst ekki að heldur bælir sig þögult og óttaslegið undir skoðanakúguninni – þegir í von um að eiga möguleika á starfsframa og lífsviðurværi. Spilar með.
0
Árið 1984 var 7,1 milljónar króna tap á rekstri félagsins og 1985 var tapið 7,4 milljónir króna. Skuldir voru orðnar meiri en eignir og vantaði 27 milljónir króna til að félagið gæti staðið í skilum. Stjórnarmenn voru fyrir alvöru farnir að velta fyrir sér að leggja kaupfélagið niður þar sem það var í raun orðið gjaldþrota. Síðasta hálmstráið var að fara í enn harkalegri aðgerðir en áður, svo sem frekari eignasölu, og SÍS veitti stórlán í síðasta sinn til að reyna að halda rekstrinum gangandi. Í nóvember 1985 var Karl Ragnarsson, sem lengi hafði verið yfir trésmiðjunni, ráðinn til að veita Víkurskála ásamt grillinu forstöðu og var þá tekið upp prósentukerfi í launum og sölu en opnunartími styttur. Einnig var það nú til umræðu að breyta Kaupfélagssmiðjunum í hlutafélög með þátttöku starfsmanna. Kaupfélag Árnesinga og Kaupfélag Rangæinga voru einnig í fjárhagskröggum um þessar mundir og fóru fram viðræður milli þessara félaga og Kaupfélags Skaftfellinga um stofnun sameiginlegs flutningafyrirtækis sumarið 1986. Ekki kom þó til þessa. Brátt varð atburðarásin hraðari en við var ráðið. Hver félagsmaður var skyldaður til að kaupa a.m.k. eitt stofnbréf sem átti að stíla á nafn hans. Nafnverðið var 25 krónur. Þau máttu ganga kaupum og sölum en þó hafði stjórn félagsins forkaupsrétt að þeim. Kaupfélagið Herjólfur líktist því að mörgu leyti fremur hlutafélagi en kaupfélagi. Þannig hafði sá sem átti 1–5 stofnbréf eitt atkvæði á aðalfundum félagsins en þeir sem áttu 5-10 stofnbréf tvö atkvæði og svo framvegis. Stofnbréfaeign gat þó aldrei fært eigandanum fleiri en fimm atkvæði.
0
Hvergi neitt að frétta af Arndísi. Aftur á móti leitar lögreglan á höfuðborgarsvæðinu að dökkleitum mönnum, líklega af arabísku bergi brotnum, sem komu til landsins fyrir þremur dögum með vél Iceland Express frá Berlín. Við hlið fréttarinnar er mynd af þremenningunum ásamt veiðihundi. Leitartilkynningin kveikir bros, hún hefur birst ítrekað síðan í fyrradag, þessar stöðugu fréttir af torkennilegum útlendingum á ferð um Ísland eru skrýtnar. Torkennilegir Litháar, Pólverjar, Kínverjar, Ítalir ... og svo framvegis, allir grunaðir um eitthvað. Heimurinn er viðsjárverður staður. Og hann hefur rekið upp á Íslands strendur. Geispandi renni ég yfir helstu fréttir: Stjórnmálamennirnir hafa frestað margboðuðum blaðamannafundi um óákveðinn tíma, þjóðfélagsrýnir veltir fyrir sér hvort mögulegur verðandi meirihluti eigi eftir að styðja stríð í fjarlægu landi og bóndinn fyrir norðan nýtur aðstoðar sveitunga sinna við að hreinsa burt öskugrá rolluhræin meðan friðargæsluliðar standa vörð um þá sem hreinsa burt líkin í Kabúl. Ég hjálpaði henni. Því miður skorti sannanir svo á endanum hurfu þeir - og það hætti sér enginn í að leita að fjallageitum sem hírast í hellum án þess að barma sér, segir hún óðamála en reið. Núna eru þeir komnir hingað að leita mín. Jafnvel Heru líka. Ég veit ekki hvort þeir vita að hún er lifandi. Þessi franska vinkona Fatímu, þessi sem ég hitti í Tangier, gæti hafa sagt þeim frá mér. Sagt hvað? spyr ég forviða. Elsku Sunna, trúðu mér! Hún horfir örvæntingarfull á mig. Þú vilt ekki blanda þér í þessi mál, þetta eru mennirnir sem mig grunar að hafi myrt Benna á þennan viðbjóðslega hátt.
0
Flm.: Steingrímur J. Sigfússon, Bryndís Hlöðversdóttir, Hjörleifur Guttormsson, Kristinn H. Gunnarsson, Margrét Frímannsdóttir, Ragnar Arnalds, Sigríður Jóhannesdóttir, Svavar Gestsson, Ögmundur Jónasson. 1. gr. Við lögin bætist svohljóðandi ákvæði til bráðabirgða: Við álagningu tekjuskatts árið 1997 skal, til að draga úr jaðaráhrifum tekjutengingar bótaliða í skattkerfinu, haga útreikningi tekjutengdra bótaliða þannig: Samanlagt hlutfall álagðra skatta og skerðingar bótaliða skal vera að hámarki 55%. Skal skerðing vaxtabóta eða húsaleigubóta reiknuð fyrst en síðan skerðing barnabótaauka að áðurnefndum mörkum. Alþingi skal kjósa nefnd skipaða fulltrúum allra þingflokka, auk formanns sem fjármálaráðherra skipar, til að gera í samráði við samtök launafólks ítarlega úttekt á áhrifum tekjutengingar í skattkerfinu og samspili slíkrar tekjutengingar við aðra þætti, svo sem almannatryggingakerfið, lífeyrisréttindi, tekjutengdar afborganir námslána o.fl. Nefndin skal skila tillögum um breytingar á skattalögum sem fela það í sér að komist verði hjá óhóflegum jaðaráhrifum vegna tekjutengingar bótaliða, í skattkerfinu og utan þess. Fjármálaráðherra skal leggja tillögur nefndarinnar fyrir Alþingi haustið 1997. 2. gr. Lög þessi öðlast þegar gildi. Greinargerð. Á undanförnum árum hefur athygli manna í auknum mæli beinst að óhóflegum jaðaráhrifum eða jaðarskatti vegna tilhneigingar til að tekjutengja ýmsa bótaliði og þætti innan og utan skattkerfisins. Út frá þeim markmiðum í skattamálum að jafna aðstöðu einstakra hópa og styðja t.d. sérstaklega við bakið á barnafólki eða húsbyggjendum getur verið fullkomlega eðlilegt að tekjutengja bætur. Með þeim hætti er reynt að beina takmörkuðum fjármunum til þeirra sem mesta hafa þörfina, þ.e. til fólks með lægstu launin. Þegar hins vegar slíkar tekjutengingar verða virkar samtímis (á svipuðu tekjubili) fyrir marga þætti leggjast áhrifin saman.
3
Við 1. málsl. 36. gr. laganna bætist: a.m.k. 125 g/ m 2 að þyngd. 8. gr. 1. mgr. 46. gr. laganna orðast svo: Í kjörfundarstofu, svo og annars staðar á kjörstað, skal á áberandi stað festa upp tilkynningu um framboðslista í sveitarfélaginu, þegar um bundna hlutfallskosningu er að ræða, þar sem fram koma heiti stjórnmálasamtaka, listabókstafir og nöfn frambjóðenda í sömu röð og á kjörseðli. Á sama hátt skal festa þar upp kosningaleiðbeiningar er félagsmálaráðuneytið gefur út í því skyni. 9. gr. Við 48. gr. laganna bætist: nema varamaður sé tiltækur. 10. gr. 50. gr. laganna verður svohljóðandi: Nú hefur kjörstjórn borist atkvæðakassi með atkvæðum greiddum utan kjörfundar og skal þá athuga hvort innsigli kassans séu heil og ósködduð. Oddviti opnar síðan kassann og telur kjörstjórnin bréfin og ber þau saman við skrár þær sem fylgja, sbr. 66. gr. laga um kosningar til Alþingis, nr. 24/2000. Skal kjörstjórnin síðan opna sendiumslagið og kanna hvort taka skuli utankjörfundaratkvæðið til greina, sbr. 68. gr. Ef taka skal atkvæðið til greina skal setja sérstakt merki til bráðabirgða við nafn kjósandans í kjörskránni, en kjörseðilsumslagið óopnað ásamt fylgibréfinu skal lagt á ný í sendiumslagið og það lagt til hliðar og varðveitt meðan atkvæðagreiðslan fer fram. Ef ekki skal taka utankjörfundaratkvæðið til greina skal ganga frá kjörseðilsumslaginu og fylgibréfinu og varðveita á sama hátt, en rita skal ástæðu þess að atkvæðið verður ekki tekið til greina á sendiumslagið. Atkvæðisbréf, sem kjörstjórn kunna að hafa borist eða berast meðan á atkvæðagreiðslu stendur, skal tölusetja í áframhaldandi röð og skal tölu þeirra getið í kjörbókinni.
3
Icelandair hefur undirritað samninga við flesta kröfuhafa og stefnir á að ljúka þeim samningum sem eftir eru í næstu viku. Þetta kemur fram í tilkynningu sem Icelandair sendi frá sér í gærkvöld. Þar segir einnig að samningar við kröfuhafa og aðra, svo sem Boeing, séu forsenda þess að félagið geti hafið hlutafjárútboð sem fyrirhugaðir eru í ágúst og lokið við fjárhagslega endurskipulagningu félagsins. Unnið hefur verið að útfærslu á láni með ríkisábyrgð með íslenskum stjórnvöldum, Íslandsbanka og Landsbankanum og eru viðræður langt komnar, segir í tilkynningunni. Lánafyrirgreiðsla stjórnvalda verði meðal annars háð því að félagið nái markmiðum sínum um öflun nýs hlutafjár. Ný undirritaðir kjarasamningar sem félagið gerði við stéttarfélög flugmanna, flugfreyja og flugþjóna og flugvirkja, er jafnframt háð því að félagið nái þessum markmiðum um öflun nýs hlutafjár og geri samning um lánalínu með ríkisábyrgð. Í tilkynningunni kemur einnig fram að samningaviðræður við Boeing séu vel á veg komnar en viðræðurnar snúist um frekari bætur vegna kyrrsetningar Max vélanna og að breytingar verði gerðar á áætlun um framtíðar afhendingu þeirra. Þá segir að þegar allir samningar liggi fyrir muni félagið birti fjárfestakynningu með ítarlegum upplýsingum fyrir fjárfesta og þátttakendur í fyrirhuguðu hlutafjárútboði. Í kjölfarið verði skráningarlýsing birt en gert er ráð fyrir að hlutafjárútboð muni ljúka í ágúst. Upplýsingar um fjölda útgefinna hluta og gengi verða birtar um leið og ákvörðun stjórnar félagsins um þau atriði liggur fyrir.
2
Ragnar bætti því reyndar við að sameining hefði fengið daufar undirtektir hjá forustumönnum Kaupfélags Hallgeirseyjar. Síðar kom það fram að þeir Fljótshlíðingarnir og stjórnarmennirnir Sigurþór í Kollabæ, stjórnarformaður félagsins, og Guðjón í Tungu, lögðust mest gegn sameiningu. Árið 1935 hafði reyndar komið fram áhugi á samvinnu milli kaupfélaga eða sameiningu af einhverju tagi hjá stjórn Kaupfélags Rangæinga á Rauðalæk. Verður nánar sagt frá því. Samband íslenskra samvinnufélaga boðaði til samvinnufundar allra Sambandskaupfélaga á Suðurlandsundirlendinu snemma árs 1940. Hann var haldinn á Skeggjastöðum í Hraungerðishreppi í Árnessýslu og sátu hann stjórnir og framkvæmdastjórar félaganna. Á honum voru gerðar samþykktir um samræmdar útlánareglur og tekin afstaða til sameiginlegra málefna. En nú fóru betri tímar í hönd fyrir kaupfélögin þannig að minni hvati var til samvinnu, hvað þá sameiningar. Ljósamótorinn, frystihúsið og slátrunin Árið 1987 hættu tveir menn í stjórn sem setið höfðu í henni frá 1948, þeir Ölvir Karlsson í Þjórsártúni og Ólafur H. Guðmundsson í Hellatúni. Í stað þeirra voru kosnir þeir Bjarni Jónsson á Selalæk á Rangárvöllum og Sigurður Jónsson í Kastalabrekku í Vetleifsholtshverfi í Ásahreppi. Magnús Finnbogason á Lágafelli hætti 1988 og kom þá önnur kona inn í stjórnina. Sú var Agnes Antonsdóttir í Hólmahjáleigu í Austur-Landeyjum. Pálmi Eyjólfsson stjórnarformaður gaf ekki lengur kost á sér á aðalfundi 1989 og var í hans stað kosinn Guðni Jóhannsson á Hvolsvelli, umboðsmaður Samvinnutrygginga, en nýr stjórnarformaður félagsins varð Sigurður í Kastalabrekku. Hann var mikill félagsmálagarpur, kominn nokkuð á sjötugsaldur þegar þetta var, sonur Jóns Gíslasonar alþingismanns í Norðurhjáleigu í Álftaveri sem kom við sögu Kaupfélags Skaftfellinga.
0
Af frásögnum þar og rannsóknum á sviði sagnfræði, fornleifafræði og náttúrufræði virðist jafnframt óhætt að draga þá almennu ályktun að landnám hafi víða náð lengra inn til landsins en byggð á síðari tímum. Útilokað er að fullyrða um rétta afmörkun og órofa yfirfærslu eignarréttinda allt frá landnámi og til dagsins í dag. Rannsókn óbyggðanefndar er tvíþætt. Loks var því í þriðja lagi hreyft að nefndin hafi ekki sinnt rannsóknarskyldu sinni með fullnægjandi hætti. Aðrar þjóðlendur, þ.e. þjóðlendur sem ekki voru jafnframt afréttur sveitarfélags eða í afréttareign tiltekinnar jarðar eða jarða, töldust utan við merki aðliggjandi jarða og afrétta/afréttareignar. Í öðru lagi séu afréttir einstakra jarða og stofnana, en það séu afréttir sem samkvæmt elstu heimildum ... tilheyrðu einstökum jörðum, lögpersónum eða stofnunum, fyrst og fremst kirkjunum. Eftir sem áður hafi slík landsvæði ekki verið talin falla í flokk afrétta; þau óumdeilt legið innan landamerkja viðkomandi jarðar og eftir atvikum enginn ágreiningur verið uppi um eignarrétt að þeim. Að þeim liggja stór, samfelld landsvæði á miðhálendi Íslands sem úrskurðuð hafa verið þjóðlendur og afréttir sveitarfélaga en sunnar og næst byggð eru þjóðlendur í afréttareign tiltekinnar jarðar eða jarða. Svipaður heimildarskortur var talinn hafa verið fyrir hendi við sölu tiltekinna sveitarfélaga í Fóa og á Skeiðum á hluta afréttar síns, þ.e. landsvæði í Þjórsárdal, til Skógræktar ríkisins á árinu 1938. Hún starfaði hjá Húsnæðisstofnun ríkisins 1994-1998, þ. á m. sem ritari kærunefnda fjöleignarhúsa- og húsaleigumála, og hefur gegnt stöðu skrifstofustjóra óbyggðanefndar frá 1999.
1
Gagnrýnin á þessa hátíð og það að hún varð ekki sú þjóðhátíð sem margir leiðtogar kirkjunnar höfðu vænst til og viðbrögð Sigurbjörns Einarssonar báru vitni um að staða þjóðkirkjunnar í hinu opinbera rými var breytt. Hér er fjallað um stöðu þjóðkirkjunnar í íslensku samfélagi frá miðri 20. öld og fram yfir aldamót og kröfu hennar og stuðningsmanna hennar um aukið sjálfstæði frá ríkisvaldinu en um leið óheftan aðgang að hinu opinbera rými sem grundvallartrúarstofnun samfélagsins. Kristnitökuhátíðin á Þingvöllum og staða þjóðkirkjunnar við þúsaldamót Í upphafi 21. aldar er staða þjóðkirkjunnar að mörgu óviss og ímynd hennar hefur skaddast. Sýnt er fram á að þessi krafa felst í þjóðkirkjuhugtakinu, sem er í senn trúfræðilegt, félagsfræðilegt og lögfræðilegt. Þjóðkirkja gegnir að eigin mati þjónustuhlutverki gagnvart öllum landsmönnum um leið og hún varðveitir hina trúarlegu menningarhefð og miðlar henni til nýrra kynslóða. Aðgreiningin sem hafði orðið og gagnrýni á sérréttindastöðu kirkjunnar gáfu öflum sem studdu sig við kröfuna um trúfrelsi og jafnræði trúfélaga byr undir báða vængi. Sjálfstæði hennar hefur ekki styrkt hana í sessi og sú endurnýjun sem vonast var til að kristnitökuhátíðin hefði í för með sér hefur látið á sér standa. Kristnitökuhátíðin á Þingvöllum árið 2000 var táknræn staðfesting á þessu og sameiginlegum skilningi ríkis og kirkju að þessu leyti. Pétur Pétursson, Háskóla Íslands: Um leið var verið að halda upp á og heiðra kirkjuskilning Sigurbjörns Einarssonar biskups sem var áhrifamesti kirkjuleiðtogi Íslands á seinni hluta 20. aldar.
1
Einungis tveir íslenskir læknar eru í sérnámi í myndgreiningu. Eðlilegt er að þessari ábyrgð fylgi stjórn á sem flestum eða öllum þáttum starfseminnar enda þekkja læknar hér gerst til. Tekjumöguleikar og vinnuaðstaða verða að vera fyllilega sambærileg við það sem gerist meðal annarra sérgreina. Eftir fimm ár mun yfir helmingur sérfræðinga í þessari grein vera kominn yfir miðjan aldur og hafa þá náð þeim aldri að þurfa ekki að taka vaktir á sjúkrahúsunum, samkvæmt kjarasamningum sjúkrahúslækna. Þegar litið er á horfurnar í mannafla og hversu marga nýja myndgreingarlækna við þurfum á næstu árum er útlitið mjög dökkt. Mikið er rætt um auknar kröfur á lækna sjúkrahúsanna um að stunda rannsóknir, meðal annars hefur það komið fram í umræðunni um háskólasjúkrahús. Oft þurfa ungir læknar nánari kynni af sérgrein til að fá á henni nægjanlegan áhuga til að vilja leggja hana fyrir sig sem lífsstarf. Í þessari grein er staða mála reifuð og bent á nokkrar leiðir til úrbóta. Miðað við endurnýjun síðustu ára er slíkt fjarlægur möguleiki. Mín ágiskun er sú að miðað við framangreinda þætti sé myndgreining á Íslandi undirmönnuð sem nemur um fjórðungi ef miðað er við að hún eigi að standa jafnfætis öðrum greinum læknisfræðinnar hér á landi. Eftir 12 ár hefur þeim fækkað um tæpan fimmtung. Þetta eykur einnig starfsánægju þeirra sem þetta á við. Stefnir í óefni? Eins og að framan sagði er mjög erfitt að áætla nákvæmlega mannaflaþörf og þegar skortur er á vinnuafli er tilhneiging að reyna að komast af með lágmarksmönnun á kostnað gæða og vísinda.
1
Og að síðustu ber að nefna að í 3. mgr. 5. gr. er kveðið á um að eigi undantekningarreglur 6.–10. gr. aðeins við um hluta gagns beri að veita aðgang að öðru efni þess. Þær varða störf hins opinbera sem eðlilegt er að almenningur geti fylgst með. Vandamálið við þær flestar er hins vegar að þær tilgreina almennt ekki þessa verndarhagsmuni eða lýsa því nánar hvernig stjórnvöld eiga að framfylgja þeim. Samkvæmt framangreindu verður að byggja á því að ef þær upplýsingar sem koma fram í þeim gögnum sem óskað hefur verið aðgangs að varða „viðskipta- eða einkamálefni viðskiptamanna bankans“ þá geti þagnarskylduákvæði 1. mgr. 58. gr. laga nr. 161/2002 átt við um þær. Það hvort lagaákvæði felur í sér sérstaka þagnarskyldu gagnvart upplýsingalögum veltur því á túlkun þess með hliðsjón af orðalagi og tilgangi. Í öðru lagi getur þurft að taka tillit til réttmætra einkahagsmuna manna og lögaðila sem tengjast atvinnustarfsemi, einkaleyfum og uppfinningum og höfundarétti. Við þessu hefur löggjafinn til dæmis brugðist með setningu lagaákvæða um þagnarskyldu, með setningu reglna um undantekningar frá almennum upplýsingarétti, m.a. í 9. gr. upplýsingalaga nr. 140/2012, og þá hefur tilskipun 95/46/EB verið innleidd í íslenskan rétt með lögum nr. 77/2000, um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga. 2.4 Heildstæð afmörkun þagnarskyldu Þegar svona háttar til þá eru það aðeins þær upplýsingar sem falla undir sérstöku þagnarskylduna, og þ.m.t. aðeins þeir hlutar viðkomandi gagna, sem falla utan gildissviðs upplýsingalaga. Þessir aðilar þurfa því almennt að láta af hendi gögn á grundvelli upplýsingalaganna.
1
Hákon Hrafn Sigurðsson og Alma María Rögnvaldsdóttir fögnuðu sigri í keppninni Hálfa járnmanninum sem haldin var í gær en um var að ræða Íslandsmeistaramótið í þríþraut. Keppnin hófst á 1,9 km sundi í Ásvallarlaug í Hafnarfirði, því næst hjóluðu þátttakendur 90 km og að lokum hlupu þeir hálft maraþon eða 21,1 km. Um 40 manns voru skráðir í einstaklingskeppnina og níu lið. Hákon Hrafn, sem keppti í flokki 40 ára og eldri, sigraði í karlaflokki fjórða árið í röð og bætti um leið Íslandsmet sitt og brautarmetið frá því á síðasta ári um fjórar mínútur en tími hans í ár var 4 klukkustundir, 12 mínútur og 26 sekúndur. Rúnar Örn Ágústsson varð annar í karlaflokki á tímanum 4:14:58 en hann var jafnframt fyrstur keppenda í flokki 18-39 ára. Þriðji í mark í karlaflokki var svo Hörður Karlsson á tímanum 4:33:43 en hann keppti í flokki 18-39 ára. Alma María, sem keppti í flokki 40 ára og eldri, sigraði í kvennaflokki á glæsilegu brautarmeti og Íslandsmeti en tími hennar var 4 klukkstundir, 57 mínútur og 49 sekúndur sem er rétt um átta mínútum betra en árangur hennar á síðasta ári. Í öðru sæti varð Ebba Særún Brynjarsdóttir á 5:24:02 og þriðja í mark kom svo Telma Matthíasdóttir á 5:48:52 en báðar voru þær í flokki 18-39 ára. Team Saffran kom fyrst í mark í liðakepninni á tímanum 4:07:38, í öðru sæti liða varð Team TRI á tímanum 4:20:13 og Team Ice-CUBE varð þriðja liðið í mark á tímanum 4:30:48. Öll úrslit keppninnar má sjá hér
2
Egill sjálfur sagði í viðtali við Tímann: „Við Ölfusá tekur við ríki, eða öllu heldur ofríki Egils í Sigtúnum, sem um langan aldur var frægastur fyrir ötula framgöngu í sölu ólöglegs áfengis ... Síðar seldi Egill sig Sambandi íslenskra samvinnufélaga og verslun sína skuldugum bændum í Árnessýslu. Lætur hann síðan eigendur verslunarinnar greiða sér ráðherralaun eða ríflega það fyrir að innheimta gamlar skuldir sínar, er hann á hjá þessum nýju „eigendum“, sem lítið eiga, og notar við innheimtuna það offors og frekju, að saga hans er síðan eins og kapítuli klipptur út úr Einokunarsögu Íslendinga, þegar sunnlenskir bændur áttu sem erfiðasta daga. Svona menn eru tilvaldir innstu koppar í búri meðal Hriflunga. Svona menn eiga Reykvíkingar og mjólkurframleiðendur vestan Ölfusár í höggi við.“ Nýju Sigtún Á stjórnarfundi KÁ 26. mars 1934 var ákveðið að byggja íbúðarhús fyrir kaupfélagsstjórann en taka allt gamla Sigtúnahúsið undir verslun og skrifstofur. Þar uppi á lofti hafði Egill fram til þessa búið ásamt fjölskyldu sinni. Og það var ekki neitt smáræðis einbýlishús sem nú var byggt. Því var fundinn staður á kaupfélagslóðinni að baki gamla hússins og lítið eitt austar. Húsið var tvílyft fúnkishús með valmaþaki. Hvor hæðin var 118 fermetrar og að auki var kjallari undir húsinu og áfastur bílskúr þannig að gólfflötur alls hússins varð 3–400 fermetrar. Sigmundur Halldórsson húsameistari teiknaði húsið samkvæmt nýjustu borgaralegri tísku í Reykjavík. Smíði hússins hófst haustið 1934 og tók eitt ár þannig að Egill gat flutt inn með fjölskyldu sína haustið eftir.
0
Þá var nefndinni ætlað að skoða sérstaklega frumvörp sem lögð höfðu verið fram á síðasta þingi til breytinga á lögunum. Meginástæðan fyrir endurskoðun laganna var tvíþætt, annars vegar þær breytingar sem orðið hafa í jafnréttismálum, jafnt breytingar á verkefnum og aðferðafræði, frá því að núgildandi lög tóku gildi og hins vegar sú staðreynd að þrátt fyrir lög um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla hefur lítið miðað í jafnréttisátt á ýmsum mikilvægum sviðum samfélagsins. Því var auðsætt að við endurskoðunina þurfti bæði að athuga skipan jafnréttismála í stjórnsýslunni og afmörkun þeirra verkefna sem vinna skyldi að. Nefndin lagði áherslu á að jafnréttismál þurfi að vera viðfangsefni beggja kynja, enda muni bæði kynin njóta góðs af auknu jafnrétti í samfélaginu. Fram til þessa hafa konur verið mun virkari í baráttunni fyrir jafnrétti kynjanna en undanfarin ár hafa karlar kveðið sér hljóðs og krafist réttar síns á eigin forsendum. Um er að ræða réttindabaráttu sem styður baráttu kvenna fremur en að hún gangi gegn henni og taldi nefndin mikilvægt að styrkja þessa þróun. Grunntónninn í jafnréttissamfélagi er að mati nefndarinnar að konum og körlum séu sköpuð jöfn tækifæri til að nýta krafta sína sjálfum sér og samfélaginu til góða og að fólki sé ekki mismunað á grundvelli kynferðis. Í þessu sambandi er þó mikilvægt að hafa hugfast að sérstakt tillit til kvenna við þungun og barnsburð telst ekki mismunun. Við samningu frumvarpsins var sérstaklega hugað að skyldum sem íslensk stjórnvöld hafa undirgengist á grundvelli EES-samningsins.
3
Þetta ábyrgðarlausa framferði annars vegar og hinn blygðunarlausi kosningaáróður íhaldsins að hinu leytinu getur fyrirsjáanlega leitt til þess voða, að íhaldið komist í hreinan meirihluta við þessar kosningar, það er að segja, ef kjósendur í Reykjavík grípa ekki til þeirra einu ráða, sem komið geta í veg fyrir svo örlagaþrungnar hrakfarir. Hver eru þau ráð? Þegar ég virði fyrir mér pólitíska ástandið hér í bænum frá sjónarmiði, laust við allar ímyndanir og blekkingar, þá sé ég aðeins eitt úrræði til þess að tryggja að fullu sigur vinstri flokkanna. <Það er að kjósendur sameinist í nægilega volduga fylkingu um lista kommúnista svo að það sé með öllu öruggt, að þeir fái einn mann kosinn, en með honum hljóta þeir tvö til þrjú uppbótarþingsæti, koma þremur til fjórum mönnum á þing.> Með því móti <og með engu öðru móti en því> er það útilokað að fullu og öllu, að íhaldið nái meirihluta við þessar kosningar. Ef einhverjir skyldu nú standa vegvilltir og tvíráðir, hikandi við að grípa þetta úrræði til þess að ráða niðurlögum íhaldsins og nazismans, þá vildi ég mega biðja þá hina sömu að setja sér óblekktir fyrir sjónir, hvaða afleiðingar það hefði, ef íhaldið kæmist nú í meirihluta. Íslenzkt íhald er miklu ver menntað, lakar siðað og ruddalegra en íhald annarra Norðurland. Það hefur frá upphafi alið í brjósti innilegri samúð með villimennsku nazismans en nokkur annar íhaldsflokkur nálægra lýðræðislanda.
0
Í reynd getur hlutafé þeirra félaga hér á landi, sem stefnt hafa að miklum umsvifum, þó verið yfir þessari fjárhæð. Þau hlutafélög, sem vilja vera skráð sem hlutafélög eftir breytingar á lögunum um hlutafélög með frumvarpi þessu og hafa lægra hlutafé en fjórar milljónir króna, þyrftu að uppfylla nýju kröfuna um lágmarkshlutafé, sbr. 6. gr. 2. félagaréttartilskipunarinnar með gagnályktun frá 2. mgr. 43. gr. tilskipunarinnar. Ella yrði að skrá þau sem einkahlutafélög, sbr. ákvæði til bráðabirgða I, en í þeim félögum verður lágmarkið svipað og nú er. B-liður. Þessi liður tekur mið af 4. gr. 1. félagaréttartilskipunar EB, sbr. 6. gr. 11. félagarétt artilskipunar EB. Þar kemur m.a. fram að viðkomandi upplýsingar þurfi að vera á eyðublöðum fyrir pantanir. Um 2. gr. Breyta þarf skilgreiningu á samstæðu með tilliti til þess að gert verður ráð fyrir tveimur aðal tegundum hlutafélaga hér á landi í framtíðinni í stað einnar tegundar. Um 3. gr. A-liður. Hér er veitt heimild til að nota jöfnum höndum orðið stofnsamningur eða stofnskrá. Er þá haft í huga ákvæði frumvarps til laga um einkahlutafélög sem taka mun til smærri hlutafé laga. Slík félög má einn aðili stofna og getur þá verið rökréttara að nota orðið stofnskrá en stofn samningur. Orðið stofnskrá gæti haldið sér ef einkahlutafélagið yrði síðar gert að hlutafélagi með þátttöku margra aðila. B-liður.
3
Mikilvægt er að taka vel á móti konunni og skapa strax traust. Ljósmæður eru oft í kjöraðstæðum til að sinna heilsuvernd og þær geta styrkt konur í að taka upplýsta ákvörðun um mætingu í leghálskrabbameinsleit sem hefur forvarnargildi fyrir kven- og kynheilbrigði. Hitastig í skoðunarherberginu þarf að vera notalegt, ekki of svalt. Erlendis eru á markaði próf til að greina HPV-sýkingu sem byggir á því að greina DNA veirunnar. Þessi tækni felur í sér að í stað þess að strjúka frumum og slími beint á glerplötu (hefðbundið Pap-strok) er þar til gerðum bursta komið fyrir í leghálsinn og honum snúið einu sinni í 360 gráður til að losa frumur og slím sem komið er fyrir í sérstökum vökva. Nýleg aðferð, vökvasýni (e. liquid-based cytology) hefur rutt sér til rúms við töku frumustroka frá leghálsinum. Skipuleg lýðgrunduð leghálskrabbameinsleit (e. National Cervical Screening Program) hófst á Íslandi árið 1964. HPV-greiningarpróf geta aukið forspárgildi leghálskrabbameinsleitar. Leghálsinn er klæddur slímhúð úr þekjufrumum sem eru tvenns konar. HPV-veirur skiptast í tvo undirflokka eftir því hversu krabbameinsvaldandi þær eru. Rætt hefur verið um að bólusetning ungra stúlkna gegn legháls-krabbameini, geti hugsanlega skapað falska öryggiskennd sem getur leitt til þess að mæting versni enn meir (Kristján Siguðursson, 2007). Þessi þróun virðist tengjast breyttum lífsháttum þeirra (Kristján Sigurðsson og Helgi Sigvaldason, 2007). Léleg mæting getur leitt til þess að forstigsbreytingar leghálskrabbameins hafi tíma til að þróast í leghálskrabbamein á alvarlegra stigi. Ljósmæður hafa einnig góða fræðilega þekkingu er tengist heilsufari kvenna á frjósemiskeiði.
1
Í söngnum um hann segir að hann hafi sótt um brauð í Stalíngrad, en Eiríkur var mjög rauður í stjórnmálaskoðunum.74 Þrjá söngva syngja spjátrungarnir í viðbót, en textana við þá vantar inn í handritið, þar eru aðeins upphafshendingarnar. Loks verður Björgúlfur að biðja þá að fara því komið er fram yfir lokunartíma veitingastofunnar. Þeir kveðja með söng, en þann texta vantar einnig. Revían var flutt aftur aukin og endurbætt 27. desember í kirkjukjallaranum í Nesjum. Til er ræða sem Benedikt Þorsteinsson flutti við seinni sýninguna og samkvæmt henni var þetta í fyrsta skipti sem revía eftir þá félaga var sýnd á sviði, en ekki lesin bak við tjald. Benedikt biður áhorfendur samt um umburðarlyndi þar sem leikararnir séu flestir ungir og óvanir.75 Í ræðunni kemur fram að persónur og leikendur eru sömu og fyrr, en þrjár persónur og tveir leikarar hafa bæst við: Silla, dóttir Jórunnar og Björgúlfs: Ingibjörg Dan Handrit að þessari breyttu gerð revíunnar hef ég ekki fundið. Hornafjarðarannáll 1941–1942: Tónlist Það er til marks um vinsældir revíunnar að á fjórða þúsund miðar voru seldir á samtals sex sýningar, en salurinn rúmaði liðlega 600 manns. Lætur því nærri að það væri allur íbúafjöldi bæjarins. Það byggðist á því að margir fóru oftar en einu sinni.119 Þegar ég vann að revíuþáttum mínum ræddi ég við Sjöfn Jóhannesdóttur sem lék eina af stássmeyjunum í 3. þætti. Sjöfn var ekki í vafa um hver hefði verið aðalstjarna sýningarinnar.
0
Er síðarnefnda tilhögunin ekki fyllilega skýr því að skilja má lagafyrirmælin á þann hátt að frumkvæði að slíku sé matsnefndar en ekki endilega eignarnámsþola. „Samkvæmt framansögðu lýtur ágreiningur aðila nú einungis að einum lið í kröfu þeirri sem stefndi vísaði til matsnefndar eignarnámsbóta samkvæmt 6. gr. samkomulags málsaðila 17. nóvember 2005, en það er vegna reiknings lögmanns stefnda á hendur honum 27. febrúar 2004 um þóknun vegna ráðgjafar og reksturs kærumáls til umhverfisráðherra vegna umhverfismats framkvæmdarinnar. 4.2 Málsmeðferð fyrir matsnefnd eignarnámsbóta Skylda til að leita samninga við fasteignareigendur 4. Framangreindar niðurstöður Hæstaréttar verða vart túlkaðar á annan veg en þann að svigrúmi nefndarinnar til útfærslu á andlagi mats hverju sinni sé þröngur stakkur sniðinn. Eignarnámsþolinn og leigutaki, sem hafði fengið leigðan allan rétt til töku grjóts úr umræddri námu, höfnuðu allt að einu að hlíta úrskurði nefndarinnar. Ágreiningur um slík atriði sætir eftir atvikum stjórnsýslukæru til æðra stjórnvalds, eða endurskoðunar dómstóla. Um þetta sagði orðrétt í dóminum: Sé litið til réttarframkvæmdar, fyrst og fremst eins og hún birtist í úrskurðum matsnefndar eignarnámsbóta, sýnast kröfur um grundvöll eignarnámsákvörðunar óljósar framan af en elstu úrskurðir nefndarinnar eru frá árinu 1977. Þetta má sjá af dómi Hæstaréttar frá 16. febrúar 2017 í máli nr. 575/2016, en með dóminum var ógilt framkvæmdaleyfi sem Sveitarfélagið Vogar gaf út til handa Landsneti hf. (hér eftir „Landsnet“), vegna lagningar svokallaðrar Suðurnesjalínu 2.
1
Búast má við að nemendum í skyldunámi fækki hér á landi sem og í mörgum örðum OECD löndum vegna færri barnsfæðinga. Þá eru stúlkur lengur í námi en drengir hér á landi og er munurinn milli kynjanna með því mesta hér af löndum OECD. Þetta kemur fram í ritinu Education sem OECD hefur gefið út en þar er að finna margvíslegar upplýsingar um menntun í 30 aðildarríkjum stofnunarinnar. Í ritinu kemur fram að reiknað er með að færri börn verði í skyldunámi í 23 af 30 löndum OECD vegna færri barnsfæðinga. Ísland er meðal þessara landa. Þá kemur fram að meðalskólaganga barns hér á landi lengdist um hálft ár frá 2003 til 2004 en hún er mismunandi eftir kynjum. Þannig getur 5 ára íslenskur drengur átt von á því að vera 18 og hálft ár í skóla en 5 ára stúlka hins vegar í tæpt 21 ár. Þetta er einn mesti munur sem mælst hefur milli kynja í ríkjum OECD. Fleiri eldri háskólanemar eru á Íslandi en í flestum öðrum löndum OECD. Helmingur nýnema er eldri en 23 ára og fimmtungur eldri en þrítugur. Þegar skoðuð eru útgjöld til menntamála eru þau 8% af vergri landsframleiðslu á Íslandi sem er það mesta í löndum OECD. Framlögin eru talsvert yfir meðaltali OECD á leik- og grunnskólastigi en undir meðaltali í útgjöldum fyrir framhaldsskóla- og háskólastigið. Þá kemur einnig fram að bekkir eru minni í íslenskum grunnskólum en í flestum öðrum löndum en rúmlega 17 nemendur eru í hverjum bekk á barnaskólastigi og 18 og hálfur nemandi á unglingastigi.
2
Finnskir fjölmiðlar fjölluðu um aðstæður finnskumælandi íbúa í Austur-Kirjálum og Ingermanslandi, þar sem Jósef Stalín herti enn á kúgunaraðgerðunum. Alla gagnrýni finnskra fjölmiðla stimpluðu Sovétmenn sem fasískan áróður og útþenslustefnu Finna. Eftir þýska flotaheimsókn til Finnlands í ágúst 1937 beindu bæði Pravda og Izvestija harðri gagnrýni að Finnum, sögðu þá vera komna í hernaðarsamstarf við Þjóðverja. Rússar óttuðust í raun að fyrra hernaðarsamstarf milli Finna og Þjóðverja frá 1918 væri í burðarliðnum á ný. Andrúmsloftið í Evrópu versnaði jafnt og þétt eftir 1935. Mussolini lét her sinn leggja Abessiníu undir sig vorið 1935 og sumarið 1936 hófst borgarastyrjöld á Spáni. Ári síðar hóf Japan umfangsmiklar hernaðaraðgerðir til að leggja Kína undir sig. Samfara þessu lét Þýskaland endurhervæða Rínarlönd og tók upp herskyldu á ný um leið og hergagnaiðnaðurinn fór aftur á fullt í landinu. Á sama tíma voru Vesturlönd algerlega ófær um að grípa til refsiaðgerða samkvæmt reglum Þjóðabandalagsins gegn Þjóðverjum. Þann 12. mars 1938 hófst endurskipulagning Evrópu í samræmi við innihald bókarinnar Mein Kampf með innlimun Austurríkis í Þýskaland. Svo fór að þessu sjúkrahúsi var falið að taka við 7–800 rússneskum föngum, sem allir þjáðust vegna kalsára á fingrum, tám, handleggjum og fótleggjum. Yfirlæknir okkar var Finninn Guido Tötterinen prófessor og bæjarlæknirinn var dr. Peders. Ungur sænskur skurðlæknir, dr. Vinén og ég vorum aðstoðarlæknar ásamt franskmenntuðum Hvítrússa, sem bjó í Finnlandi. Hvorki hann né ég höfðum mikla menntun í skurðlækningum. Finnarnir voru þurrir á manninn, svo ekki sé sagt beint ókurteisir, í garð Rússanna. Með tímanum fékk ég mikla æfingu í aflimun.
0
Í lystarstolshópnum var ekki fylgni milli beinþéttni og aldurs við beinþéttnimælingu, aldurs við upphaf átröskunar, lengd átröskunar, aldurs við upphaf blæðinga né tímalengd blæðinga. 13,14 Hugsanleg skýring er að sjúklingar með lystarstol geta verið í talsverðum þyngdarsveiflum á veikindatímanum. Tilgangur: Lág beinþéttni er algeng hjá sjúklingum með lystarstol en það vantar rannsóknir hérlendis á beinheilsu þessa sjúklingahóps. Sambærilegar erlendar rannsóknir hafa sýnt að um helmingur lystarstolssjúklinga hafi beinrýrnun og um þriðjungur hafi beinþynningu. 13,15,32 Hjá þessum ungu einstaklingum er hætt við að hámarksbeinmassi verði að öðrum kosti mun lægri en ella. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna beinþéttni ungra kvenna með sögu um lystarstol á Íslandi og öðlast betri skilning á mögulegum orsökum lítillar beinþéttni. Í samanburðarhópnum voru 74,1% kvenna með eðlilega beinþéttni og engin hafði beinþynningu (mynd 1). 28 Þó benda nýlegar rannsóknir til að bisfosfonöt geti aukið beinþéttni í hrygg hjá fullorðnum lystarstolssjúklingum og aukið beinþéttni í lærleggshálsi hjá unglingsstúlkum með lystarstol. Sex einstaklingar höfðu LÞS 17,6-18,4 og 11 voru í kjörþyngd með LÞS 18,6-25,2. Einnig var lystarstolshópurinn talsvert yngri en samanburðarhópurinn, allt niður í 18 ára, og hugsanlega voru ekki allar konurnar búnar að ná hámarksbeinþéttni sinni í lendhrygg þó henni sé náð í mjöðm við þann aldur. Þetta bendir þó til þess að mikilvægt sé að halda LÞS yfir 17,5 til að viðhalda beinþéttni. Við tölfræðiúrvinnslu var notast við SPSS 17.0 (IBM, Armonk, New York, Bandaríkjunum) og miðað var við tölfræðilega marktækni við p<0,05. Hjá sjúklingum með endurteknar beinþéttnimælingar voru breytingar kannaðar með pöruðu t-prófi eða Wilcoxon signed ranks prófi.
1
Ákvörðun Viðlagatryggingar Íslands um að ekki yrðu greiddar bætur vegna vatnsflóða á Ísafirði í febrúar í fyrra hefur verið felld úr gildi. Ísafjarðarbær kærði ákvörðunina og bæjarstjórinn fagnar niðurstöðunni. Vatnsflóð og mikil hláka á Ísafirði 8. febrúar í fyrra ollu miklu tjóni á innviðum Ísafjarðarbæjar. Tjónið er talið nema 35 milljónum króna en auk þess skemmdist 50 milljón króna gervigrasvöllur. Viðlagatrygging hafnaði bótakröfu bæjarins þar sem stofnunin taldi atburðinn ekki bótaskyldan. Samkvæmt ákvæðum Viðlagatryggingar verður á að flæða yfir bakka sína til að tjón af völdum flóða fáist bætt. Gísli Halldór Halldórsson, bæjarstjóri Ísafjarðarbæjar, segir að ákvæðin hafi ekki verið nógu skýr. Gísli Halldór Halldórsson, bæjarstjóri Ísafjarðarbæjar: Þau útskýra ekki nægilega hvaða atburðum verið er að tryggja fyrir. Þegar að það er sett einhver mælistika á það að vatnið þurfi að hafa flætt uppúr einhverjum árfarvegi þegar öllum er ljóst að það var gríðarlegt flóð niður allar hlíðar Eyrarfjalls hérna fyrir ofan Ísafjörð án þess að það komi úr einhverjum sérstökum árfarvegi. Úrskurðarnefndin taldi að verulegir annmarkar hefðu verið á meðferð málsins og benti til dæmis á að fulltrúar Viðlagatryggingar mátu ekki tjónið fyrr en löngu eftir atvikin. Þá var búið að taka ákvörðun um bætur og ummerki flóðanna voru að mestu leyti horfin. Ísafjarðarbær mun nú óska eftir því að bótakrafan verði tekin upp að nýju. Gísli Halldór Halldórsson: Þetta er mikill sigur fyrir okkur að fá annað tækifæri til þess að koma málstað okkar á framfæri og fá bætt þetta tjón sem að við teljum okkur vera tryggð fyrir hjá Viðlagatryggingu.
2
Hinsegin ferðamenn vilja oft og tíðum flýja eigin raunveruleika á ferðum sínum. Eigandi ferðaskrifstofunnar Pink Iceland segir að Ísland hafi upp á margt að bjóða fyrir þennan hóp. Pink Iceland er ferðaskrifstofa sem hefur verið starfsrækt í eitt ár. Hún sérhæfir sig í ferðum fyrir hinsegin ferðamenn og hjá henni starfa að mestu hinsegin leiðsögumenn. Það sem af er ári hafa mörg hundruð manns bókað ferðir með skrifstofunni. Birna Hrönn Björnsdóttir er eigandi Pink Iceland.„Við segjum þeim kannski einhverjar sögur, annaðhvort úr borginni eða utan af landi. Í rauninni er það þetta viðmót sem skapast í ferðunum okkar og við reynum að bjóða upp á það besta sem Ísland hefur uppá bjóða og gerum það með okkar brag.“ Birna segir að stílað sé mikið inn á hinsegin viðburði svo sem Hinsegin daga. Það komi einnig fjölmörg brúðhjón til landsins. Hún segir að ferðaskrifstofan komi til móts við þarfir þessa hóps með ýmsum hætti. Stundum komi til dæmis fát á hótelstarfsmenn þegar fólk af sama kyni óskar eftir að sofa saman í hjónarúmi. Það sé hægt að koma í veg fyrir slíkt. „Ferðamenn, sérstaklega hinsegin ferðamenn eru oft að ferðast til að flýja raunveruleika sinn og leita að fresli og hinsegin-friendly áfangastöðum. Það er það sem við erum að veita þeim hérna á Íslandi og Ísland er mjög góður áfangastaður fyrir þennan hóp. Lagaleg réttingi, félagsleg réttindi og bara viðhorfið í samfélaginu er þannig að þetta er mjög flottur áfangastaður fyrir þennan hóp.“
2
Í verkinu er einnig til staðar vandamiðuð nálgun sem er afar áhugaverð. Með aukinni sérhæfingu hafa undirgreinar skurðlæknisfræðinnar vaxið sem sérstakar greinar og hafa ritverk þeim tengdar orðið meira áberandi á kostnað ritverka er fjalla um almennar skurðlækningar í heild sinni. Um er að ræða þriðju útgáfu af ritverkinu sem fyrst kom út 1987. Ritverk þetta er talið höfða til allra lækna, læknanema og þeirra er áhuga hafa á handlæknisfræði. Allur texti annarrar útgáfu hefur verið endurskoðaður og endurritaður. Verkið er þannig upp byggt að í fyrra bindi eru almenn atriði er snúa að handlæknisfræði, en fyrir utan kafla er fjallar um sögu handlæknisfræðinnar, eru kaflar eins og mat fyrir aðgerð, svæfingar, vökvagjöf, aceptísk tækni, sár og sárameðhöndlun og svo framvegis. Hér er um að ræða afar vandað ritverk sem verður að teljast góður valkostur við sambærileg verk rituð á ensku og er hér á ferðinni einhver áhugaverðasta bók sem undirritaður hefur séð um langt árabil. Efnisyfirlit er mjög vel upp byggt og gerir alla leit einfalda. Vandað og áhugavert ritverk um skurðlækningar Textinn er byggður á hefðbundinni umfjöllun um sjúkdóma, orsakir þeirra og meðferð en mikil áhersla er lögð á aðgerðartækni. Þar er textinn styrktur með fjölda teikninga og ljósmynda sem eru afar fræðandi og gera lesandanum auðvelt fyrir að átta sig á framkvæmd. Eins og fram kemur í formála að fyrstu útgáfu spratt útgáfa verksins upp úr þörf, en yfirgripsmikið ritverk í almennum skurðlækningum á Norðurlandamáli hefur vantað um alllangt árabil.
1
Það er áhyggjuefni að þróunin er í þá átt að gagnreynd læknisfræði verður markmið í stað þess að vera hjálpartæki og hefðbundin persónuleg læknisfræði er látin víkja. Hættan er sú að þá stökkvi fólk í allar áttir og leiti til hjálækna sem eru tilbúnir að hlusta og veita fólki jafnvel betri líðan með því eingöngu, sagði Jóhann Ágúst Sigurðsson að lokum. Í fjórða lagi vildum við fá bætta aðstöðu til aðgerða hvað húsnæði, tækjakost og aðstoðarfólk varðaði og í fimmta lagi vildum við bætta aðstöðu til rannsókna. Ég geri ennfremur ráð fyrir að upplýsingakerfi um sjúklinga verði heildstæðara en nú er þar sem læknar geta nálgast allar upplýsingar í um sjúklinga í lokuðu tölvutæku formi. Þessi læknir reynir líka að sýna sjúklingnum áhuga og bera virðingu fyrir því sem hann hefur fram að færa. Til að leysa þennan vanda þurfum við að finna samhljóminn í þekkingunni og húmaníórunni. Ég held að sveitarfélög muni í vaxandi mæli reyna að ná stjórn heilsugæslunnar til sín og reka hana í einhverjum mæli. Ingimar Hjálmarsson hafði leyst af á Húsavík og þeir leituðu til hans. Ég held að fordæmið héðan hafi haft veruleg áhrif á það hvernig heilbrigðisþjónustulögin 1973 litu út. Við eigum að þjóna almenningi, stunda kennslu, rannsóknir og vísindi, en síðast en ekki síst á heilbrigðisþjónusta að vera hluti af samfélaginu. Oflækningar og sjúkdómsvæðing Sigurður Guðmundsson landlæknir var síðastur á mælendaskrá og óskaði Gísla og Ingimar til hamingju með langan og gifturíkan feril sem væri þó greinilega ekki á enda samkvæmt því sem fram hefði komið.
1
Haldið þið að mig dreymi ekki svona rosalega skýrt og bert og greinilega næstum alla nóttina. --- Og hvað þá? spurði ég. Dúddi leit á okkur eitt af öðru, undirfurðulegur á svip. Fjölskylda Gvendar landa fluttist blessunarlega norður til Akureyrar einhverntíma þá um sumarið og spurðist ekki til hennar síðan. Dundi varð sem betur fer aldrei á vegi mínum eftir þetta. Alltaf öðru hverju varð mér þó hugsað til hans með vaxandi samviskubiti. Ég velti því stundum fyrir mér hvað orðið hefði um hann. Fann gúmmílykt og heyrði vein. Ég fór fljótlega að átta mig á því hve framkoma okkar við veslings drenginn hafði verið lítilmótleg. Ég þóttist viss um að ég hefði lagt líf hans í rúst. En ég segi svo sem ekki að ég hafi verið volandi yfir því á hverjum degi. Guðmundur Örn Guðmundsson skólameistari, áður Dundi landa, lauk máli sínu. Sem betur fer settist hann síðan í sæti sem var alveg á hinum enda fremsta bekkjarins. Þetta gat auðvitað verið merki um að hann hefði engu gleymt, það voru auðir stólar á mínum enda, en ég var samt dauðfeginn því að þurfa ekki að heilsa honum strax. Ég notaði tímann til að hugsa minn gang meðan næstu atriði voru flutt, leikþáttur um áfengismál, sem nemendur höfðu samið, og stutt myndband um sama efni. Fyrst var ég helst á því að farsælast yrði að láta bara sem ekkert væri, en ég fann fljótt að það gat alls ekki gengið. Jafnvel þó Dundi féllist á þegjandi samkomulag um slíkt gæti það ekki orðið nema óþægilegt.
0
Agata tók eftir því hversu kuldaleg Jósep og frú Descoings urðu eftir fyrstu fagnaðarkveðjurnar. En hún kippti öllu í lag þegar hún sagði þeim frá öllum þjáningunum sem Filip leið í hinni sjálfskipuðu útlegð sinni. Frú Descoings vildi halda hátíðlega heimkomu mannsins sem hún nefndi „glataða soninn,“ (í hljóði þó) og hafði undirbúið eins góðan kvöldverð og henni var framast unnt. Þangað voru boðnir Claparon gamli og herra Desroches eldri. Búist var við að allir vinir fjölskyldunnar kæmu um kvöldið sem þeir og gerðu. Jósep hafði látið vini sína úr Bræðralaginu vita, þá Léon Giraud, d‘Arthez, Michel Chrestien, Fulgence Ridal og Bianchon. Frú Descoings sagði hinum svokallaða stjúpsyni sínum, Bixiou, að ungu mennirnir ætluðu að spila écarté. Desroches yngri, sem nú hafði lokið embættisprófi í lögum, svo var járnvilja föður hans fyrir að þakka, kom einnig um kvöldið. Du Bruel, Claparon, Desroches og Loraux ábóti virtu útlagann vandlega fyrir sér og blöskraði hvernig ruddafengin framkoma hans og allt útlit, rödd, óheflað tal og svipmót var orðið breytt vegna óhóflegrar drykkju. Og á meðan Jósep var að hagræða spilaborðunum söfnuðust tryggustu vinirnir í kringum Agötu og spurðu: „Hvað hafið þér hugsað yður að láta Filip gera?“ „Ég veit það ekki,“ svaraði hún. „En hann vill enn ekki ganga í þjónustu Bourbónanna.“ „Það er afar erfitt að finna starf fyrir hann í Frakklandi.
0
Þessari ráðstöfun fundarins hefur verið fylgt að öðru en því, að annar kennslustaðurinn í Mosfellssókn var ekki fáanlegur. Við það styttist kennslutíminn um 3 vikur og kennslubörnum fækkaði um 6. Kennarinn, Sigurður Jónsson, hefur sýnt hina sömu alúð og lipurð í starfi sínu sem að undanförnu. Námsgreinar eru þessar: Lestur, kristindómur, skrift, reikningur og réttritun. Börnin hafa yfir höfuð tekið góðum framförum. Mosfelli 23. mars 1892 St. Stephensen. Eftirmáli um efnilega nemendur Þar eð Eiríkur bóndi Jóhannsson á Helgastöðum í Skálholtssókn, er eigi hefur borgað mér prestsgjöld fyrir tvö næstliðin ár, skal ég hér með leyfa mér að óska þess, að þér, herra sýslumaður, fyrirskipið lögtak á gjöldum þessum. Þriðja bréfið skrifar klerkur sýslumanni ellefu dögum síðar eða 20. febrúar 1883 og er þá mikið niðri fyrir: Yfirsetukona, Þórdís Símonardóttir á Torfastöðum í Biskupstungum og Jón Jónsson vinnumaður sama bæ, sem bæði voru hér nætursakir í nótt eð leið, hafa tjáð mér það, að Eiríkur bóndi Jóhannsson á Helgastöðum, sem ég hefi heyrt, að þér herra sýslumaður hafið falið umsjá með búi Hafliða Einarssonar frá Torfastöðum, er hvarf í síðastliðnum mánuði, hafi opinberlega samsængað konu Hafliða, Margréti, tvær af þeim þremur nóttum, er hann hafði verið á Torfastöðum áður en þau fóru heiman að, og að þetta ekki hafi getað komið af því að hún hafi þurft umsjónar hans eða skemmtunar, þar eð henni hafi verið boðinn kvenmaður til að sofa hjá henni.
0
Með hliðsjón af því að rafræn meðferð máls á sér ekki stað nema þess sé óskað, beint eða óbeint, sbr. 2. mgr. 2. gr. frumvarpsins, verður að gera þá kröfu til aðila stjórnsýslumáls að hann fylgist með þeim gögnum sem honum berast með rafrænum hætti svipað og á við um almennar póstsendingar á heimili hans eða pósthólf. Ef ástæða er til að tryggja að gögn sem send eru berist aðila örugglega óbreytt ættu rafrænar undirskriftir jafnan að geta þjónað því hlutverki. Í 2. mgr. er sama regla tekin upp að því er varðar móttöku gagna frá aðila hjá stjórnvöldum. Ríkir hagsmunir eru oft bundnir við að gögn komi til stjórnvalda innan ákveðinna fresta. Aðili ætti því jafnan sjálfur að geta tryggt sér staðfestingu á því að gögn hafi verið send stjórnvaldi á ákveðnum tíma og að sendingin hafi tekist. Þrátt fyrir það er þó í öryggisskyni lagt til að sú skylda verði lögð á stjórnvöld að staðfesta móttöku rafrænna gagna þannig að aðili viti að erindi hans hafi verið móttekið á ákveðnum tíma, eftir atvikum innan ákveðins frests. Gera má ráð fyrir að staðfestingar á móttöku geti oft verið sjálfvirkar og er því ekki ástæða til að ætla að þessi regla íþyngi stjórnvöldum um of. Um 7. gr. Af ýmsum ákvæðum laga leiðir að nauðsynlegt er að varðveita rafræn gögn, sbr. einkum lög nr. 66/1985, um Þjóðskjalasafn Íslands, og upplýsingalög, nr. 50/1996. Sú regla sem hér er lögð til tekur að sjálfsögðu aðeins til gagna sem í eðli sínu eru varðveitanleg, sbr. til hliðsjónar 4. gr. frumvarpsins.
3
Í dag hreyfast hlý skil norður yfir landið. Þá rignir víða talsvert, einkum þó á Suður- og Vesturlandi og hiti mælist sum staðar í tveggja stafa tölum norðaustan til. Í veðurpistli Veðurstofunnarsegir að vindur verði þá yfirleitt hvass af suðri í dag, jafnvel stormur norðavestan til. Í kvöld mjakast kuldaskil austur yfir landið og kólnar þá ört í kjölfarið. Úrkoma verður éljakennd, en léttir smá saman til fyrir austan. Á morgun blæs hvöss suðvestan átt með éljum hér og þar, en bjartviðri verður eystra og hiti verður ekki fjarri frostmarki. Í vikunni koma síðan lægðirnar hver af annarri með hvössum og úrkomusömum vindum og verulegum hitasveiflum. Vegagerðinsegir að víða sé hálka eða krapi á vegum á Suðurlandi, einkum í uppsveitum en Hringvegurinn er auður austur undir Eyjafjöll, þar sem eru hálkublettir. Þoka er á Hellisheiði. Við Faxaflóa hefur mikið tekið upp en enn er þó sumstaðar nokkur hálka inn til landsins. Snjóþekja er í Staðarsveit og á Fróðárheiði. Hálka er á flestum vegum í Dölunum og svo hált eða jafnvel flughált á köflum í Barðastrandasýslu, s.s. á Klettshálsi og Kleifaheiði. Á norðanverðum Vestfjörðum og á Ströndum er víða krapi eða hálka. Víða er hálka á Norðurlandi og krapi á útvegum en verið að hreinsa og hálkuverja. Þæfingsfærð er á kafla yfir Fjöllin en á Austur- og Suðausturlandi er víðast hvar nokkur hálka eða snjóþekja.
2
Að auki er hún oft hlaðin á fjallstindum og gegnir því einnig öðru hlutverki: Hún gnæfir yfir tindinn sem náttúran eða Guð hefur skapað, megnar jafnvel að hækka hann, en er engu að síður mannanna verk. Sögubækur sem rekja atburðarás veita okkur upplýsingar um söguvitund þjóðar, en minni þjóðar kemur fram í landslagi minningar- staða hennar. Í vissum tilvikum þurfti hann að styðjast við frásagnir eftirlifenda eða muna sjálfur sögur sem hann hafði heyrt löngu fyrr. Á sama hátt og einstaklingur getur skyndilega munað hluti, vegna þess að athygli hans dregst að þeim (hugsanlega ómeðvitað) við tilteknar aðstæður eða eftir krókaleiðum, getur það hent í menningarlega minninu að „vitund samtímans varpi nýju ljósi á ákveðin atriði sem komið hefur verið fyrir í geymsluminninu til varðveislu, en á hinn bóginn eru hugsanir samtímans sniðnar eftir ákveðnum þáttum sem hafa varðveist“. Við leiddumst í rökkrinu fram hjá bakkanum heim í tjaldið og lögðumst til svefns. Að því loknu geta þær þokast aftur í bakgrunninn, uns þeirra er þörf aftur og þær eru virkjaðar á ný undir öðrum formerkjum. Það segir sig sjálft að inntak þessa tals, sjálf frásögnin, gat hnikast til í tímans rás. Öllu léttvægari er bakgrunnur varða eins og þeirrar sem skólapiltar reistu á Skólavörðuholti undir lok 18. aldar, en hrundi síðan og var endurbyggð í ólíkum gerðum. Félagslegar hugverur, en við tiltekin söguleg skilyrði er þar um að ræða þjóðir, móta vinnsluminni sitt eftir ákveðinni mynd af fortíðinni.
1
Íslendingasögur er dæmi um afar þungt lesefni. Þarf alltaf að lesa ljóð og bækur? Ekki heldur þeir sem eru hæglæsir vegna einhverra annarra annmarka en nefndir eru eða hafa ekki fengið þá hvatningu heima sem hvert barn þarf til að ná árangri í lestri. Vegna þess hve erfitt er að finna íslenskar hljóðbækur leita þau til annarra landa eftir lesefni og lesa núorðið jafnvel meira á ensku en íslensku sér til gagns og gamans. Ég er að bæta lífsgæði, kenna lestur og dýpka skilning á móðurmálinu; þannig verða nemendur færari lesendur á allt, bara ef krókar og kimar móðurmálsins skiljast. Viljum við það ekki? Vissulega hefur orðið þróun í birtingarmyndum námsefnis og má finna vefi sem bjóða upp á rafrænar kennslubækur þar sem nemendur geta bæði hlustað og lesið textann og fengið útskýringar á einstökum orðum með einum músarsmelli og er það góð viðbót. Þær verður að matreiða þannig að melting verði fremur auðveld þótt mikil vinna fylgi því alltaf að lesa og læra um efni Íslendingasagna. Í framhaldsskóla þurfa allir að hafa greiningu til að hafa aðgang að Hljóðbóka? Því með lestri ungmenna á íslenskum bókmenntum færist menningararfleifðin og um leið móðurmálið til þeirra kynslóða sem á eftir koma. Oftast er lesin ein bók frá tímibili áfangans og unnið úr henni viðamikið verkefni. Við eigum bókmenntasögur, málfræðibækur og hvers kyns textabækur en hvergi finnst sameiginlegur verkefnabanki og erum hvert og eitt eilíflega að finna upp hjólið.
1