Datasets:
metriccoders
/
wiki-kannada-1.0

Dataset card Data Studio Files Community
2
text
stringlengths
0
2.67k
ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಬಳ್ಳಾರಿ, ಧಾರವಾಡ ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಚಾಲುಕ್ಯ ಶೈಲಿಯ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಚಾಲುಕ್ಯರ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದ ಶೈಲಿಗೂ, ಹೊಯ್ಸಳರ ಶೈಲಿಗೂ ಮಧ್ಯದ ಕೊಂಡಿಯಾಗಿವೆ. ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ನೂರಾರು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ, ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟ ದೇವಾಲಯಗಳೊಂದಿಗೆ ೧೨ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ತನ್ನ ಉತ್ತುಂಗ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿತು. ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಚಾಲುಕ್ಯರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮತ್ತೊಂದು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ , ಬಹು ಮಜಲಿನ ಸೋಪಾನಗಳ ಪುಷ್ಕರಣಿಗಳು. ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಲಕ್ಕುಂಡಿಯ ಕಾಶಿವಿಶ್ವೇಶ್ವರ, ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕುರುವತ್ತಿಯ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಮತ್ತು ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಹಾದೇವ ದೇವಾಲಯಗಳು ಚಾಲುಕ್ಯರ ಉತ್ತರಾರ್ಧ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ. ಅದರಲ್ಲಿಯೂ ಮಹಾದೇವ ದೇವಾಲಯವು , ತನ್ನ ಬೃಹದಾಕಾರ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿವರಗಳಿಂದ , ಭಾರತದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.ಗೋಡೆಯ, ಕಂಬದ ಹಾಗೂ ಗೋಪುರಗಳ ಮೇಲಿನ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಚಾಲುಕ್ಯರ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಕಲಾಭಿರುಚಿ ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲಿಯ ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೧೧೨ರ ಶಾಸನವೊಂದು ಆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಆರನೆಯ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ದಂಡನಾಯಕ ಮಹದೇವನು ಕಟ್ಟಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆಂದು ವಿವರಿಸಿ, ಅದು ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲೇ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರ ರಾಜರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಿಲ್ಪಿ ಅಮರಶಿಲ್ಪಿ ಜಕಣಾಚಾರಿಗೆ ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿನ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯ ಕಟ್ಟಲು ಹೇಳಿದಾಗ, ಆತ ಮಹಾದೇವ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ದರ್ಶನವಿತ್ತು ಪ್ರೇರಣೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಎಂದು ಒಂದು ಐತಿಹ್ಯವಿದೆ. ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಚಾಲುಕ್ಯರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕುಸುರಿ ಕೆಲಸದ ಕಂಬಗಳು , ಮತ್ತು ಪುಷ್ಕರಣಿ (ಕಲ್ಯಾಣಿ)ಗೆ ಒತ್ತು ಕೊಟ್ಟಿದೆ.
ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಧಾರವಾಡ, ಗದಗ ಮತ್ತು ಹಾವೇರಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಐವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿದರು. ಬಾದಾಮಿ, ಐಹೊಳೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ, ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಾಣದ ಎರಡನೆಯ ಹಂತದ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ , ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಮತ್ತು ಯಲ್ಲಮ್ಮ ಮೊದಲಾದ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಗದಗ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾದ ಹೊಸ ಶೈಲಿಯೊಂದು ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಯಿತು. ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ( ದ್ರಾವಿಡ) ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ( ನಾಗರ) ಶೈಲಿಯ ಸಮ್ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದ್ದು ವೇಸರ ಶೈಲಿಯದಾಗಿದೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಡಾ. ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾ ಕಾಮತರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ “ ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ , ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲವನ್ನು ಸುವರ್ಣ ಯುಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯವಿಸ್ತಾರ ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಈ ಕಾಲವು ದಕ್ಷ ಆಡಳಿತ ಕ್ರಮ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುರಕ್ಷತೆ, ವಿದ್ಯಾಪ್ರಸಾರ , ಇತರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು, ವ್ಯಾಪಾರ , ವಾಣಿಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಕಾಸ , ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲೆಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಇವುಗಳನ್ನೂ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾಲವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಗೂ ಇಂಬು ಕೊಟ್ಟು ಬಸವೇಶ್ವರರಂತಹ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸುಧಾರಕರಿಂದ ವೀರಶೈವಪಂಥದ ಹುಟ್ಟಿಗೂ ಕಾರಣವಾಯಿತು"
ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲು , ಬಾದಾಮಿ,ಐಹೊಳೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನಗಳ ಚಾಲುಕ್ಯ ಉತ್ಸವ ಎಂಬ ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಅರವತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದ ಇಮ್ಮಡಿ ಪುಲಿಕೇಶಿ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಆ ಮಹಾನ್ ರಾಜನ ಜೀವನ ,ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಕೊಂಡಾಡುತ್ತದೆ.
ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಇಮ್ಮಡಿ ಪುಲಿಕೇಶಿ
ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ, ಹೊಯ್ಸಳರು
ಬಾದಾಮಿ, ಐಹೊಳೆ, ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲು
ರನ್ನ, ನಯಸೇನ, ನಾಗವರ್ಮ
ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
Western Chalukya Empire ಸಂಬಂಧಿತ ಮೀಡಿಯಾ ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ.
ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಲೆ
ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು Archived 2012-02-24 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
Last edited ೫ months ago by InternetArchiveBot
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ
ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡದಿದ್ದ ಹೊರತು ಪಠ್ಯ "CC BY-SA 4.0" ರಡಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ.
ಖಾಸಗಿ ಮಾಹಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಲುವು ಬಳಕೆಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳುಡೆಸ್ಕ್‌ಟಾಪ್
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಅನ್ನು ಹುಡುಕಿ
[ಮರೆಮಾಡಲು]
ಬರೆಯುವಾಗ ಕೀಲಿಮಣೆ ಐಕಾನ್ ಒತ್ತಿ ಕನ್ನಡ ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಅಥವಾ Ctrl+M ಒತ್ತುವುದರ ಮೂಲಕ ಈಗ ನೇರವಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಬಹುದು! ವಿವರಗಳಿಗೆ ಈ ಪುಟ ನೋಡಿ.
ಚೌಡಯ್ಯದಾನಪುರ
ಭಾಷೆ
Download PDF
ವೀಕ್ಷಿಸಿ
ಸಂಪಾದಿಸಿ
ಚೌಡಯ್ಯದಾನಪುರವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಾಗಿದೆ.ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಎಲ್ಲಾ ಧಾರ್ಮಿಕತೆಗಳು (ಧರ್ಮ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕವಿತೆ) ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾದ ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿತವಾಗಿವೆ.ಇದು ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು ಯಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು 23 km ಇದೆ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾಕೇಂದ್ರ ಹಾವೇರಿ ಯಿಂದ 35km ಇದೆ
ಚೌಡಯ್ಯದಾನಪುರ
Chaudadanapur
town
ದೇಶ
ಭಾರತ
State
ಕರ್ನಾಟಕ
ರಾಜ್ಯ
ಹಾವೇರಿ
ಭಾಷೆಗಳು
• ಅಧಿಕೃತ
ಕನ್ನಡ
Time zone
UTC+5:30 (IST)
ISO 3166 code
IN-KA
Vehicle registration
KA-27
ಹತ್ತಿರದ ನಗರ
ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು
Website
karnataka.gov.in
೧೨ ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕ ಬಸವೇಶ್ವರರು ಚೌಡದಾನಪುರ (ಚೌಡಯ್ಯದನಪುರ) , ಹಳೆಯ ಹೆಸರು ಶಿವಪುರ್, ಈ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಅಂಬಿಗರಾ ಚೌಡಯ್ಯ (ಅಂಬಿಗ)ನಿಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಹೆಸರು ಚೌಡಾಯನಾನಪುರ ಅಥವಾ ಚೌದಾನಾಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ರಾನೇಬೆನ್ನೂರ್ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿನ ಚೌಡಯ್ಯದನಪುರದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ್ ದೇವಾಲಯವು ಆ ಸುಂದರವಾದ ಶೈಲಿಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಮತ್ತು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ.[೧]
ಪರಿವಿಡಿ
ಮುಕ್ಕೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಮುಕ್ಕೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಜಕ್ಕಾನಾಚಾರಿ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಏಕೈಕ ಕೋಟೆ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. ಕಲ್ಯಾಣಿ ಅಥವಾ ಸೀನಾ ರಾಜವಂಶಗಳ ಕಲಚೂರಿಗಳ ಪೋಷಣೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ದೇವಾಲಯವು 11 ನೇ -12 ನೇ ಶತಮಾನದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಒಂದು ರತ್ನವಾಗಿದೆ. ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ದೇವಗಿರಿಯ ಸೆಯುನಾರು ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ್ ಎಂಬ ಉದ್ಧವ (ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ) ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.[೨]
267x267px[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]
ಚೌಡಾಯನಾನಪುರ ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ, ಕರ್ನಾಟಕ
ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಚೌಡಾಯನಾನಪುರ[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ] ಮುಕ್ಕೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ, ಕರ್ನಾಟಕ
ಚೌಡಯದನಪುರದ ಮುಕ್ಕೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಏಳು ಶಾಸನಗಳು,ದೊಡ್ಡ ಸ್ಟೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ.ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರು, ಗುಟ್ಟಾಳ ರಾಜರು (ಗುಪ್ತಾ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ), ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ದೇಣಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೇಲೆ.ಇವು ಪ್ರಮುಖ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಾಯಕರ ವಿವರಗಳು ಇವೆ . ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಜಿಯಾರ್,ಲಕುಲಸೀವ ಸಂತ, ಮತ್ತು ಶಿವದೇವ, ವಿರಾಶಿವ ಸಂತ,ಇವರು 19 ಆಗಸ್ಟ್ 1225 ರಂದು ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ತ್ಯಾಗ, ಅನುಕರಣೆ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಎತ್ತರವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಶೈವ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಗಳಾಗಿವೆ.
ಚೌಡಯದನಪುರದ[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ] ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಏಳು ಶಾಸನಗಳು
ಕರ್ನಾಟಕದ[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ] ಗಟ್ಟಲ್, ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಚಾರಾಯ್ಯದಾನಪುರ ಸಮೀಪದ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ ನರಸಪುರ.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
"Chaudadanapur". Retrieved 2009-05-04.
"The Temple of Mukteshwar at Cauudenapur". Archived from the original on 2010-11-23. Retrieved 2008-10-27.
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
Last edited ೨ years ago by Gangamata9591
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ
ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡದಿದ್ದ ಹೊರತು ಪಠ್ಯ "CC BY-SA 4.0" ರಡಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ.
ಖಾಸಗಿ ಮಾಹಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಲುವು ಬಳಕೆಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳುಡೆಸ್ಕ್‌ಟಾಪ್
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಅನ್ನು ಹುಡುಕಿ
[ಮರೆಮಾಡಲು]
ಬರೆಯುವಾಗ ಕೀಲಿಮಣೆ ಐಕಾನ್ ಒತ್ತಿ ಕನ್ನಡ ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಅಥವಾ Ctrl+M ಒತ್ತುವುದರ ಮೂಲಕ ಈಗ ನೇರವಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಬಹುದು! ವಿವರಗಳಿಗೆ ಈ ಪುಟ ನೋಡಿ.
ಪುಲಕೇಶಿ I