Datasets:
metriccoders
/
wiki-kannada-1.0

Dataset card Data Studio Files Community
2
text
stringlengths
0
2.67k
ಟಿ. ಚೌಡಯ್ಯ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುನ್ನತ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ, ಜನವರಿ 1, 1894 ರಂದು ತಿರುಮಕೂಡಲು ನರಸಿಪುರದಲ್ಲಿ (ಅಥವಾ ಮೈಸೂರು ಬಳಿಯ ಟಿ. ನರಸೀಪುರ) ಜನಿಸಿದರು. ಏಳನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಅವರು ಪಕ್ಕಣ್ಣದಿಂದ ಮತ್ತು ನಂತರ ಟಿ. ಸುಬ್ಬಣ್ಣರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು. ಹದಿನಾರನೇ ವಯಸ್ಸಿನಿಂದ ಮುಂದೆ ಹದಿನೆಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬಿಡಾರಂ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಅವರು ಬೋಧಿಸಿದರು, ಅದರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಚೌಡಯ್ಯ ಒಬ್ಬ ನುರಿತ ಪಿಟೀಲು ವಾದಕನಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು.[೬೦] ತನ್ನ ಎರಡೂ ಕೈಗಳಿಂದ ನುಡಿಸಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದ ಚೌಡಯ್ಯ ಅವರ ದಿನದ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಗೀತಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಸಂಗೀತ ನುಡಿಸಿದ್ದರು. 1939 ರಲ್ಲಿ, ಅವರನ್ನು ಕೃಷ್ಣರಾಜ ವೊಡೆಯರ್ IV ಅವರು ಆಸ್ಥಾನ ಸಂಗೀತಗಾರರಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು "ಸಂಗೀತ ರತ್ನ", "ಸಂಗೀತ ಕಲಾನಿಧಿ" ಮತ್ತು "ಗಣಕ ಸಿಂಧು" ಮುಂತಾದ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಕನ್ನಡ, ತೆಲುಗು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ "ತ್ರಿಮಕುಟ" (ಅವರ ಹುಟ್ಟೂರಿಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಹೆಸರು) ಎಂಬಅಂಕಿತನಾಮದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕೃತಿರಚನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.[೬೧]
ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅಯನೂರು ಮೂಲದ ಡಾ.ಬಿ.ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ ಅವರು ವೀಣೆ, ಪಿಟೀಲು, ಜಲತರಂಗ ಮತ್ತು ದಿಲ್ರುಬಾ ನುಡಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿದಿದ್ದರು. ಅವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವೀಣೆ ಶೇಷಣ್ಣ ಮತ್ತು ಬಿಡಾರಂ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಅವರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಹಾರ್ಮೋನಿಯಂ, ಕೊಳಲು, ಘಟಂ ಮತ್ತು ಸಿತಾರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೀಣರಾಗಿದ್ದರು. ರಾಜ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ವೊಡೆಯರ್ IV ರ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜಲತರಂಗ ವಾದಕನಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅರಮನೆ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾವನ್ನು ಗಾಯಕ ಮತ್ತು ಪಿಟೀಲು ವಾದಕರಾಗಿ ಸೇರಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. "ಗಾನ ವಿಶಾರದ" ಮತ್ತು "ಸಂಗೀತ ಕಲರತ್ನ" ಎಂಬ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ರಾಜನು ಅವನಿಗೆ ದಯಪಾಲಿಸಿದನು. ನಂತರ, 1972 ರಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ನೀಡಲಾಯಿತು.[೬೨] ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇತರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಗೀತಗಾರರು ತಿರುನವೇಲಿಯ (ತಮಿಳುನಾಡು) ಗೊಟುವಾಡಿಯಂ ನಾರಾಯಣ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್, ತಿರುವಯ್ಯರ್ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಅಯ್ಯರ್ ಮತ್ತು ವಿದ್ವಾಂಸ, ಕವಿ ಮತ್ತು ನಾಟಕಕಾರರಾಗಿದ್ದ ಅನವತ್ತಿಯ (ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ) ಅನವಟ್ಟಿ ರಾಮ ರಾವ್. ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಅನೇಕ ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅನುವಾದಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ.[೬೩]
ರಾಜ ಜಯಚಾಮರಾಜ ವೊಡೆಯರ್
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಮಹಾರಾಜ ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್
ರಾಜ ಜಯಚಾಮರಾಜ ವೊಡೆಯರ್ ಅವರು ವೊಡೆಯರ್ ರಾಜವಂಶದ ಕೊನೆಯ ರಾಜ. ಸಂಗೀತದ ಕಟ್ಟಾ ಅಭಿಮಾನಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವರು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ತರಬೇತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಪರಿಣಿತ ಪಿಯಾನೋ ವಾದಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಜೀವನದ ನಂತರದ ಭಾಗದಲ್ಲಿಯೇ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು.[೬೪] ರಷ್ಯಾದ ಸಂಯೋಜಕ ಮೆಡ್ಟ್‌ನರ್‌ನ ಹಲವಾರು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರಾಜರು ದಾಖಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ, ಅವರಿಗೆ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ನೀಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು "ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ" (ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನಾಟಕದ ಅಕಾಡೆಮಿ) ಯ ಸಹವರ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಗೀತಗಾರರು ರಾಜನ ಆಸ್ಥಾನದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದರು.
ಕಲಾದಿಪೇಟೆ (ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳುನಾಡು) ಮೂಲದ ಟೈಗರ್ ವರದಚಾರ್ಯಾರ್ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಟಿ.ನರಸಿಪುರಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸಂಗೀತ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಮತ್ತೆ ಚೆನ್ನೈಗೆ ತೆರಳಿ ಅಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಸಂಗೀತ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. 1916 ರಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಜ IV ರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಹಾಡಲು ಅವರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಈ ಸಂಗೀತಗಾರನ ಕಲೆಯ ಪಾಂಡಿತ್ಯದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತನಾದ ರಾಜರು ಅವನಿಗೆ "ಟೈಗರ್" ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಕೊಟ್ಟರು [೬೫] 1944 ರಲ್ಲಿ, ವರದಚಾರ್ಯಾರ್ ಅವರನ್ನು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಆಸ್ಥಾನ ಸಂಗೀತಗಾರನನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ಸುಮಾರು ಎಂಭತ್ತು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ನಾಟನಹಳ್ಳಿ (ಆಧುನಿಕ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ) ಮೂಲದ ಚೆನ್ನಕೇಶವಯ್ಯ 1944 ರಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪಂಡಿತ ಮತ್ತು ಆಸ್ಥಾನದ ಸಂಗೀತಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲದೆ, ಅವರು ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದರು, ಹರಿದಾಸ ಸಂಯೋಜನೆಗಳ ಕುರಿತು ಮೂರು ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದರು.[೬೬] ಈ ಸಮಯದ ಇತರ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸಂಗೀತಗಾರರಲ್ಲಿ ಡಾ ವಿ ದೊರೈಸ್ವಾಮಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ (ವೀಣೆ ದೊರೆಸ್ವಾಮಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್), ತಿಟ್ಟೆ ಕೃಷ್ಣ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಎಸ್ ಎನ್ ಮರಿಯಪ್ಪ, ಸಾಸಲು ಗ್ರಾಮದ ಸ್ಥಳೀಯ (ಆಧುನಿಕ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ), ಚಿಂತಾಲಪಳ್ಳೀ ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್, ಆರ್.ಎನ್ ದೊರೆಸ್ವಾಮಿ, ರುದ್ರಪಟ್ಟಣ (ಆಧುನಿಕ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ) ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಲಿಂಗ ಭಾಗವತರ್ ಮುಖ್ಯರು.[೬೭]
ಸಹ ನೋಡಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಜಯಚಮರಾಜ ವೊಡ್ಯಾರ್ ಬಹದ್ದೂರ್
ಚಾಮರಾಜ ವೊಡೆಯಾರ್
ಕೃಷ್ಣರಾಜ ವೊಡೆಯಾರ್ IV
ಕಡಗತುರು ಶೇಷಾಚಾರ್ಯ
ಚಿಂತಲಪಲ್ಲಿ ಪರಂಪಾರ ಟ್ರಸ್ಟ್
ಚಿಂತಲಪಲ್ಲಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಪ್ರಣೇಶ್, ಮೀರಾ ರಾಜಾರಾಮ್ (2003), ವೊಡ್ಯಾರ್ ರಾಜವಂಶದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಕರು (ಕ್ರಿ.ಶ. 1638-1947), ವೀ ಎಮ್ ಪಬ್ಲಿಕೇಶನ್ಸ್, ಬೆಂಗಳೂರು ಇಬಿಕೆ 94056
ಸೂರ್ಯನಾಥ್ ಯು. ಕಾಮತ್, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪೂರ್ವದಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ, ಗುರು ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಎಂಸಿಸಿ, ಬೆಂಗಳೂರು, 2001 (ಮರುಮುದ್ರಣ 2002) ಒಸಿಎಲ್ಸಿ: 7796041
"Veene Sheshanna". Musical Nirvana.com, August 1, 2000. Archived from the original on 7 ಫೆಬ್ರವರಿ 2012. Retrieved 1 September 2007.
Last edited ೩ years ago by MalnadachBot
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ
ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡದಿದ್ದ ಹೊರತು ಪಠ್ಯ "CC BY-SA 4.0" ರಡಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ.
ಖಾಸಗಿ ಮಾಹಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಲುವು ಬಳಕೆಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳುಡೆಸ್ಕ್‌ಟಾಪ್
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಅನ್ನು ಹುಡುಕಿ
[ಮರೆಮಾಡಲು]
ಬರೆಯುವಾಗ ಕೀಲಿಮಣೆ ಐಕಾನ್ ಒತ್ತಿ ಕನ್ನಡ ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಅಥವಾ Ctrl+M ಒತ್ತುವುದರ ಮೂಲಕ ಈಗ ನೇರವಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಬಹುದು! ವಿವರಗಳಿಗೆ ಈ ಪುಟ ನೋಡಿ.
2ನೇ ದೇವ ರಾಯ
ಭಾಷೆ
Download PDF
ವೀಕ್ಷಿಸಿ
ಸಂಪಾದಿಸಿ
2ನೇ ದೇವ ರಾಯ
(ಕ್ರಿ.ಶ1422-1446 )
ಹೆಸರುಗಳು ಪ್ರೌಡಾ ದೇವ ರಾಯ
ರಾಜವಂಶ ಸಂಗಮ ರಾಜವಂಶ
ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಗಜಾ ಬೆಟೆಗರಾ (ಅಥವಾ ಗಜಾ ವೆಟೆಗರಾ, "ಆನೆಗಳ ಬೇಟೆಗಾರ") [೧]
ಕನ್ನಡ ಬರಹಗಳು ಸೊಬಗಿನ ಸೋನೆ
ಮತ್ತು ಅಮರುಕ
[೨]
ಸಂಸ್ಕೃತ ಬರವಣಿಗೆ ಮಹಾನಟಕ ಸುಧಾನಿಧಿ [೩]
ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಹಂಪಿ, ಕರ್ನಾಟಕ
ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಸ್ಥಳ ಹಂಪಿ, ಕರ್ನಾಟಕ
2ದೇವ ರಾಯ(ರಿ. 1422–1446) ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ. ಹಾಗೆಯೇ ಸಂಗಮ ರಾಜವಂಶ ಆಡಳಿತಗಾರರಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ನಾಗಿದ್ದನು,,[೪] ದೇವರಾಯನ ಸಮರ್ಥ ಯೋಧ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಗಾರ ಹಾಗೂ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದರು . ಅವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದನು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ (ಸೊಬಗಿನ ಸೋನೆಮತ್ತು ಅಮರುಕ ) ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆ (ಮಹಾನಾಟಕ ಸುಧಾನಿಧಿ). [೨][೩] ಅವರು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಕಾಲದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕನ್ನಡ ಕವಿಗಳಿಗೆ ಪೋಷಕರಾಗಿದ್ದರು, ಇದರಲ್ಲಿ ಚಮರಸ ಮತ್ತು ಕುಮಾರ ವ್ಯಾಸ,[೫][೬] ಸಂಸ್ಕೃತ ಕವಿ ಗುಂಡಾ ಡಿಂಡಿಮ, ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯ ಕವಿ ಶ್ರೀನಾಥ, ರಾಜನು ಕವಿಸರ್ವಭೌಮಾ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದರು. ("ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿ").[೭] ಅವರು ಜಾತ್ಯತೀತ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಗಣಿತಜ್ಞ ಪರಮೇಶ್ವರ, ಕೇರಳ ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಗಣಿತ ಶಾಲೆಯಿಂದ ತಮ್ಮ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.[೮]
2ನೇ ದೇವ ರಾಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಿಸ್ತಾರ
ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಸಂಗಮ ವಂಶ
ಹರಿಹರ I 1336–1356
ಬುಕ್ಕ ರಾಯ I 1356–1377
ಹರಿಹರ ರಾಯ II 1377–1404
ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ರಾಯ 1404–1405
ಬುಕ್ಕ ರಾಯ II 1405–1406
ದೇವ ರಾಯ I 1406–1422
ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾಯ 1422
ವೀರ ವಿಜಯ ಬುಕ್ಕ ರಾಯ 1422–1424
ದೇವ ರಾಯ II 1424–1446
ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ರಾಯ 1446–1465
ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ರಾಯ II 1465–1485
ಪ್ರೌಢ ರಾಯ 1485
ಸಾಳ್ವ ವಂಶ
ಸಾಳ್ವ ನರಸಿಂಹ ದೇವ ರಾಯ 1485–1491
ತಿಮ್ಮ ಭೂಪಾಲ 1491
ನರಸಿಂಹ ರಾಯ II 1491–1505
ತುಳುವ ವಂಶ
ತುಳುವ ನರಸ ನಾಯಕ 1491–1503
ವೀರ ನರಸಿಂಹ ರಾಯ 1503–1509
ಕೃಷ್ಣ ದೇವ ರಾಯ 1509–1529
ಅಚ್ಯುತ ದೇವ ರಾಯ 1529–1542
ವೆಂಕಟ I 1542
ಸದಶಿವ ರಾಯ 1542–1570
ಅರವೀಡು ವಂಶ
ಆಳಿಯ ರಾಮ ರಾಯ 1542–1565
ತಿರುಮಲ ದೇವ ರಾಯ 1565–1572
ಶ್ರೀರಂಗ I 1572–1586
ವೆಂಕಟ II 1586–1614
ಶ್ರೀರಂಗ II 1614
ರಾಮ ದೇವ ರಾಯ 1617–1632
ವೆಂಕಟ III 1632–1642
ಶ್ರೀರಂಗ III 1642–1646
ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಸಂಗಮ ವಂಶ
ಹರಿಹರ I 1336–1356
ಬುಕ್ಕ ರಾಯ I 1356–1377
ಹರಿಹರ ರಾಯ II 1377–1404
ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ರಾಯ 1404–1405