Datasets:
recursal
/
SuperWikiNEXT-32B

Dataset card Data Studio Files Community
text
stringlengths
571
541k
meta
dict
Die Duitse term **Rotspon** verwys na Franse rooiwyn wat in een van die Noord-Duitse Hansestede gestoor en gebottel is en eers hier sy tipiese karakter gekry het. Die term is afgelei van die Nederduitse *spon* ("houtspaander"). Die mees bekende Rotspon is *Lübecker Rotspon* - Bordeaux-rooiwyn wat in wynvate uit Frankryk ingevoer, in die Hansestad Lübeck gebêre is totdat hy ryp was en daarna gebottel is. In Lübeck het veral die onderneming van Carl Tesdorpf in die historiese Mengstraße vir hierdie wyn bekend gestaan. Maar ook ander Hansestede soos Bremen, Hamburg en Münster (Wesfale) het hul eie Rotspon-tradisie ontwikkel. Die handel met Rotspon het al in die 13de eeu 'n aanvang geneem, maar het eers in die 16de en 17de eeu noemenswaardig toegeneem. Volgens oorlewerings het wynmakers uit Bordeaux soms besoeke aan die Duitse Hansestede afgelê en hul eie wyne nie meer herken nie: As gevolg van die seevervoer en die stoor in barriquevate, wat van eikehout gemaak was, het die wyne se karakter aansienlik verbeter. Die Nederduitse digter Fritz Reuter was een van die grootste liefhebbers van Rotspon-wyne, terwyl die skrywer Thomas Mann Rotspon-wyn in sy roman *Die Buddenbrooks* verewig het.
{ "title": "Rotspon", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 0, 1008, 0 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1212 }
Die **glansspinnekopbos** (*Serruria candicans*) is 'n blomdraende struik wat tot die genus *Serruria* behoort en deel van die fynbos vorm. Die plant is endemies aan die Wes-Kaap, waar dit voorkom vanaf Elandskloof tot by die Slanghoekberge en Paardeberg by Malmesbury. Die struik is regop en word slegs 80 cm hoog en dra blomme van Julie tot Desember. Vuur vernietig die plant maar die sade oorleef. Twee maande nadat dit geblom het, val die vrugte af en miere versprei die sade. Hulle stoor die sade in hul neste. Die plant is eenslagtig. Bestuiwing vind plaas deur die werking van insekte. Die plant groei in bergfynbos en -renosterveld op hoogtes van 60 - 160 m. In Engels staan dit as die *Shiny Spiderhead* bekend. Bronne ------ * REDLIST Sanbi * Biodiversityexplorer * PlantZAfrica * Protea Atlas * Plants of the World Online | | | | --- | --- | | Taksondatabasisse | * Wd: Q18080321 * GBIF: 3997881 * iNaturalist: 594451 * IPNI: 706503-1 * IUCN: 113232803 * Plant List: tro-26500250 * Tropicos: 26500250 |
{ "title": "Glansspinnekopbos", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 471, 1068, 0.4410112359550562 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\">Glansspinnekopbos</th></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\">\n<th colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><a href=\"./Bewaringstatus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bewaringstatus\">Bewaringstatus</a></div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><span><img alt=\"\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"240\" decoding=\"async\" height=\"59\" resource=\"./Lêer:Status_iucn3.1_EN_af.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Status_iucn3.1_EN_af.svg/220px-Status_iucn3.1_EN_af.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Status_iucn3.1_EN_af.svg/330px-Status_iucn3.1_EN_af.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Status_iucn3.1_EN_af.svg/440px-Status_iucn3.1_EN_af.svg.png 2x\" width=\"220\"/></span></span><br/><a href=\"./Bedreigde_spesie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bedreigde spesie\">Bedreig</a> <link href=\"./Kategorie:IUBN_Rooilys_bedreigde_spesies\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/><small><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<a href=\"./IUBN-rooilys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IUBN-rooilys\">IUCN 3.1</a>)</small></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Plantae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Plantae\">Plantae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>(geen rang):</td>\n<td><div class=\"(geen rang)\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Angiosperms\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Angiosperms\">Angiosperms</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>(geen rang):</td>\n<td><div class=\"(geen rang)\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Eudicots\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eudicots\">Eudicots</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Orde:</td>\n<td><div class=\"orde\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Proteales\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Proteales\">Proteales</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Familie:</td>\n<td><div class=\"familie\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Proteaceae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Proteaceae\">Proteaceae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Genus:</td>\n<td><div class=\"genus\" style=\"display:inline\"><i><a href=\"./Serruria\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Serruria\">Serruria</a></i></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Spesie:</td>\n<td><div class=\"spesie\" style=\"display:inline\"><i><b>S.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>candicans</b></i></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Binomiale_naam\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Binomiale naam\">Binomiale naam</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><b><span class=\"binomial\"><i>Serruria candicans</i></span></b><br/><div style=\"font-size: 85%;\"><a href=\"./Robert_Brown_(botanis)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Robert Brown (botanis)\">R.Br.</a>, (1810)</div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Sinoniem_(taksonomie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sinoniem (taksonomie)\">Sinonieme</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: left\">\n<ul><li><i>Nivenia candicans</i> <small>R.Br.</small></li></ul></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1025 }
| Periode/sisteem | Epog/serie | Tydsnede/etage | M. jaar gelede | | --- | --- | --- | --- | | Trias | Vroeg | Indusium | **jonger** | | Perm | Lopingium | Changhsingium | 252,2–254,1 | | Wuchiapingium | 254,1–259,8 | | Guadalupium | Capitanium | 259,8–265,1 | | Wordium | 265,1–268,8 | | Roadium | 268,8–272,3 | | Sisuralium | Kungurium | 272,3–283,5 | | Artinskium | 283,5–290,1 | | Sakmarium | 290,1–295,0 | | Asselium | 295,0–298,9 | | Karboon | Pennsylvanium | Gzhelium | **ouer** | | Die verdeling van die Perm (IKS). | Die **Wordium** is ’n chronostratigrafiese etage sowel as ’n geologiese tydsnede in onderskeidelik die sisteem en periode Perm (epog/serie Guadalupium). Dit verwys dus na ’n tydperk sowel as die gesteentes wat in dié tydperk gevorm het. Die etage/tydsnede was van sowat 268,8 tot 265,1 miljoen jaar gelede. Dit is voorafgegaan deur die Roadium en gevolg deur die Capitanium. Naam en definisie ----------------- Die tipeligging van die Wordium is in die Guadalupe-berge in Texas, VSA. Die basis word gedefinieer deur die eerste voorkoms van die Conodonta *Jinogondolella aserrata* en die bokant deur die eerste voorkoms van die Conodonta *Jinogondolella postserrata*. Bronne ------ * (en) Gradstein, F.M.; Ogg, J.G.; Schmitz, M.D. & Ogg, G.M.; **2012**: *A Geologic Time Scale 2012*, Elsevier, ISBN 0444594256.
{ "title": "Wordium", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 487, 1051, 0.46336822074215034 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1358 }
'n Pluimpie Piktogram wat Pluimbal aandui Pluimbal word gespeel **Pluimbal** (Engels: *Badminton*) is 'n sport waartydens opponente rakette gebruik om 'n pluimpie oor die net na mekaar te slaan. Pluimbal word in 'n saal gespeel sodat wind en weer nie die spel beïnvloed nie. Spelvorme: * mans enkelspel * dames enkelspel * mans dubbelspel * dames dubbelspel * gemengde dubbelspel Pluimbal is 'n binnenshuise sportsoort wat baie ooreenkomste met tennis toon. Dit word egter met 'n veerpluim in plaas van 'n bal gespeel en die klem val meer op vaart as op krag. Spelers moet dan ook oor 'n besondere reaksievermoë en groot beweeglikheid beskik. Op internasionale vlak blink veral Asiatiese pluimbalspelers uit. Die spel word ook in Suid-Afrika gespeel. 'n Spel soortgelyk aan pluimbal is reeds in die 17de eeu in Europa gespeel, maar die moderne weergawe daarvan is uit Indië afkomstig, waar Engelse soldate daarmee kennis gemaak het. Dit is in omstreeks 1870 in die Weste op die Engelse landgoed Badminton bekend gestel (vandaar die Engelse naam vir die spel: badminton) en van 1893 af op georganiseerde grondslag in Engeland gespeel. Pluimbal toon verskeie ooreenkomste met tennis, maar word hoofsaaklik binnenshuis gespeel met 'n ligte veerpluim in plaas van 'n bal. Die klem val ook eerder op vaart as op krag en 'n hou word feitlik altyd met die gewrig uitgevoer en nie met 'n deurswaaihou soos by tennis nie. Die pluim, wat gemiddeld 5 g weeg, kan na 'n harde hou met 'n snelheid van tot 200 km/h trek. Spelers moet oor 'n besondere reaksievermoë en groot beweeglikheid beskik. Voetwerk is baie belangrik en kom in verskeie opsigte met dié van boks ooreen. Ondanks die hoë vereistes wat dus aan 'n speler gestel word, kan pluimbalspelers lank hul topgehalte handhaaf en dit het al verskeie kere gebeur dat belangrike titels oor 'n tydperk van 10 of meer jaar deur dieselfde speler gehou is. Pluimbal word deur sowel mans as vroue gespeel en daar kan net soos by tennis enkelspel-, dubbelspel- of gemengde dubbelspelwedstryde gespeel word. 'n Wedstryd word gewen deur die speler of span wat eerste 2 stelle gewen het. 'n Stel bestaan uit 15 punte vir mans en 11 punte vir vroue. As die telling in 'n manswedstryd 13-13 en in 'n vrouewedstryd 9-9 is, kan die speler wat eerste 13 (of 9) punte behaal het, besluit dat die wedstryd normaalweg moet voortgaan totdat een speler 15 punte het, of dat die wedstryd beslis moet word op grond van die beste telling uit die volgende 5 punte. Op 14-14 (10-10 vir vroue) kan normaalweg gespeel word totdat een speler 15 (11) het, of die wedstryd kan op grond van die volgende 2 punte beslis word. Punte kan slegs behaal word deur die speler wat afslaan. By enkelspelwedstryde behou 'n speler sy afslaan tot hy 'n fout begaan, en by dubbelspelwedstryde kry albei spelers van 'n span eers die geleentheid om af te slaan; hulle kan dus 2 foute begaan voordat die ander span kan afslaan. Daar is geen wêreldkampioenskapsbyeenkoms nie, maar die jaarlikse Engelse kampioenskappe word as sodanig beskou. Bronne ------ * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409648, volume 23. bl. 19
{ "title": "Pluimbal", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1005, 3467, 0.28987597346409 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3129 }
animation of orbital velocity and centripetal accelerationDiagram van die orbitale beweging van 'n satelliet om die aarde, wat die loodregte snelheid en versnelling (krag) vektore toon. In fisika, is **klassieke meganika** een van die twee groot sub-velde van meganika, saam met kwantum meganika. Klassieke meganika is gemoeid met die stel van fisiese wette wat die beweging van liggame onder die invloed van 'n sisteem van kragte beskryf. Die studie van die beweging van liggame is 'n ou een, dit maak van klassieke meganika een van die oudste en grootste vakke in wetenskap, ingenieurswese en tegnologie. Dit word ook na verwys as **Newton-meganika,** alhoewel dit net die oorsprong is van die weier veld. Klassieke meganika beskryf die beweging van makroskopiese voorwerpe, vanaf projektiele tot dele van masjinerie, sowel as astronomiese voorwerpe, soos ruimtetuie, planete, sterre en sterrestelsels. Binne klassieke meganika is studievelde wat die gedrag van vaste stowwe, vloeistowwe en gasse en ander spesifieke sub-onderwerpe beskryf. Klassieke meganika bied ook uiters akkurate resultate, so lank as wat die domein van die studie is beperk word tot groot voorwerpe en die spoed betrokke nie die spoed van lig benader nie. Wanneer die voorwerpe wat ondersoek word klein genoeg is, word dit nodig om die ander belangrike sub-veld van meganika, kwantummeganika, in te bring, wat die wette van die fisika van die makroskopiese voorwerpe aanpas vir die atomiese aard van materie deur die insluiting van die golf–partikel dualiteit van atome en molekules. Wanneer beide kwantum meganika en klassieke meganika nie geld nie, soos by die kwantum vlak teen hoë spoed, word kwantum-veld teorie ('QFT – quantum field theory') van toepassing. Die term *klassieke meganika* is geskep in die vroeë 20ste eeu om die stelsel van fisika begin deur Isaac Newton en baie kontemporêre 17de eeu natuurlike filosowe te beskryf. Dit is gebou op die vorige astronomiese teorieë van Johannes Kepler, wat op sy beurt gebaseer is op die akkurate waarnemings van Tycho Brahe en die studies van die aarde se projektiel beweging deur Galileo. Aangesien hierdie aspekte van fisika ontwikkel is lank voor die opkoms van die kwantumfisika en relatiwiteit, sluit sommige bronne Albert Einstein se teorie van relatiwiteit uit van hierdie kategorie. Maar 'n aantal moderne bronne sluit wel relatiwistiese meganika in, wat na hul siening *klassieke meganika* in sy mees ontwikkelde en mees akkurate vorm is. Lewenstye van die belangrike bydraers tot klassieke meganika, naamlik dié van Galileo, Newton, Lagrange, Hamilton, Maxwell en Einstein Die vroegste ontwikkeling van klassieke meganika word dikwels na verwys as Newton-meganika. Dit is die deel van klassieke meganika wat verband hou met die fisiese konsepte gebruik deur asook die wiskundige metodes uitgevind deur Newton, Leibniz, en ander. Later is meer abstrakte en algemene metodes ontwikkel, wat lei tot die herformulerings van klassieke meganika wat bekend staan as analitiese meganika met twee hoof vertakkings, Lagrangian meganika en Hamiltoniese meganika. Hierdie vooruitgang is hoofsaaklik gemaak in die 18de en 19de eeue. | | | | --- | --- | | Normdata Edit this at Wikidata | * GND: 4038168-7 |
{ "title": "Klassieke meganika", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 21, 2654, 0.007912584777694047 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3247 }
Peri-peri hoenderboudjies 'n Heelgebakte, gevulde tarentaal. Pluimvee op Oxford se mark In kookkuns verwys **pluimvee** na die vleis van voëls, gewoonlik met die uitsondering van hoender. Pluimvee sluit die vleis van die volgende voëls in: | | | | --- | --- | | * kalkoen * eend * duif * gans * volstruis | * emoe * tarentaal * fisant * patrys * kwartel | Oor die algemeen word pluimvee as witvleis geklassifiseer, hoewel die vleis van eende, duiwe, volstruise, emoes en ganse soms as rooivleis beskou word. Voëls wat aangehou word vir die verbruik van vleis en eiers of vir die vervaardiging van vere, word pluimvee genoem. Die vleis van wilde, onbewerkte jagvoëls word ook *pluimwild* genoem. Daar word onderskei tussen ligte pluimveevleis van vetmaakpluimvee (hoender/kuiken en kalkoen) en donker vleis van wilde pluimvee (volstruis, fisant, patrys, wilde eend, kwartel) asook eend, vlieënde eend, Pekingeend, gans, duif, en in 'n breër sin ook watervoëls. Die donker vleeskleur van wilde voëls word veroorsaak deur donker spierproteïene wat deur intense beweging veroorsaak word. Daar is nou ook wilde pluimveespesies wat op plase soortgelyk aan vetmaakpluimvee aangehou word. Vleis van vroulike pluimvee is sagter, die vleis van die mannetjie, aan die ander kant, is sterker in smaak, hierdie eienskappe word gekombineer deur die hane te kastreer (sien kapoene in (de) ). Berging en voorbereiding ------------------------ Berging en voorbereiding van vetgemaakte en wilde voëls is soortgelyk. In die geval van ongekookte pluimvee kan kieme aan die oppervlak kleef, veral salmonella, dus moet uiterste higiëne nagekom word tydens berging en voorbereiding. Vet van pluimvee word vinnig galsterig vanweë die hoë inhoud van onversadigde vetsure. Wilde hoenders moet uithang voor voorbereiding, wat die tipiese wilde smaak (*Haut goût*) skep. Kwartels, haselhoen en watervoëls, veral wilde-eend en wildegans, kan maklik drupperig word met langdurige berging. Voorbereiding van vetmaakpluimvee --------------------------------- Vetmaak van pluimvee is geskik vir kook, stoom, stowe, braai, diepbraai en rooster, asook vir uitharding en rook. Dit word beide heel en in dele voorberei. Pluimveevleis word vir verskeie pluimveegeregte en ander produkte gebruik, afhangende van die verhouding van senings en vet teenwoordig. Die bedryf produseer verskeie vleisprodukte van pluimveevleis soos wors, pasteie, schnitzel, steaks, ham, kasseler, ens. Voorbereiding van wilde voëls ----------------------------- Wilde pluimvee moet uitgehang word voor voorbereiding. Die veredrag van die wilde voëls moet gebalanseer wees, dit wil sê die vel word saam met die vere afgeskil om die dikwels yl vet (bv. by wilde-eend) te verwyder. Daarna word dit meestal heel voorberei, net ouer pluimvee word gewoonlik uitmekaar gesny en gemarineer voor dit gaargemaak word. Jong wilde pluimvee word gewoonlik gebraai, maar oueres word verkieslik gestowe. Rooiwyn en tipiese wilde speserye (soos roosmaryn en tiemie) word gebruik vir gesmoorde wilde pluimveegeregte. Vir die kook van sous of sop word slegs ouer wilde pluimvee gebruik; voor dit word dit bruin gebraai om 'n intenser aroma te verkry. EU-verkoopbenamings vir vetgemaakte pluimvee -------------------------------------------- In die EU is pluimveevleis onderhewig aan eenvormige bemarkingstandaarde met betrekking tot verkoopsbeskrywings, verskaffingsvorme, kommersiële klasse en etikettering. Die kwaliteit word hoofsaaklik geklassifiseer volgens bors en dy. Vir etikettering van die voedsel kan die verpakkingsdatum, verkoelingsmetode, vorm van boerdery en voeding vrywillig aangedui word. Galery ------ * Gebraaide duifGebraaide duif * KalkoenKalkoen * Pannekoek van volstruisvleisPannekoek van volstruisvleis * Kwartels op stokkiesKwartels op stokkies * eendborsfileteendborsfilet
{ "title": "Pluimveevleis", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 949, 3847, 0.24668572913958928 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3845 }
Solon het die wette vir skuldverligting deurgevoer **Seisachtheia** (Grieks: **σεισάχθεια**, van *seiein*, om te skud, en *achthos*, 'n las, d.w.s. die afskud van laste) was 'n stel wette wat deur die Atheense wetgewer Solon ingestel is, ten einde die wydverspreide lyfeienskap en vorme van slawerny af te skaf wat in Athene van die 6de eeu v.C. buitensporig toegeneem het, deur middel van skuldverligting. Volgens Aristoteles se *Grondwet van die Atheners*, het skuldenaars onder die voorafgaande regstatus, hulle land afgestaan aan skuldeisers, wanneer hulle nie oor die vermoë vir terugbetaling beskik het nie, en *hektemoroi* geword, oftewel lyfeienes wat hul voormalige eiendom bewerk het, en 'n sesde van die opbrengs aan hul skuldeisers afgestaan het. Sou die skuld die gewaardeerde waarde van die skuldenaar se totale bates oorskry, sou die skuldenaar en sy familie almal die skuldeiser se slawe word. Dieselde sou gebeur indien 'n man sou versaak op skuld waarvan die ooreengekome kollateraal, die skuldenaar se persoonlike vryheid was. Die *seisachtheia*-wette het alle uitstaande skulde onmiddellik ter syde gestel, terugwerkend alle voorheen verknegde skuldenaars bevry, die gekonfiskeerde eiendomme van die onderhoriges aan die *hektemorioi* terugbesorg, en die aanbieding van persoonlike vryheid as kollateraal verbied in alle toekomstige skulde. 'n Maksimumperk op die grootte van eiendom is ook ingestel, ongeag die wetlike wyse waarop dit bekom is (insluitend deur 'n huwelik), gemik op die voorkoming van die buitensporige opbou van land deur invloedryke families.
{ "title": "Seisachtheia", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 0, 1339, 0 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1592 }
**WorldCat** is 'n verenigde katalogus wat die versamelings spesifiseer van 17 900 biblioteke in 123 lande en gebiede wat aan die OCLC- wêreldkoöperasie deelneem. Dit word bestuur deur OCLC, Inc. Die lidbiblioteke hou WorldCat se databasis, die wêreld se grootste bibliografiese databasis, gesamentlik in stand. OCLC stel WorldCat gratis beskikbaar vir biblioteke, maar die katalogus is die basis vir ander subskripsie-OCLC-dienste (soos hulpbrondeling en versamelingsbestuur). WorldCat word deur die algemene publiek en deur bibliotekarisse gebruik vir katalogisering en navorsing. Geskiedenis ----------- OCLC is in 1967 gestig onder leiding van Fred Kilgour. In dieselfde jaar het OCLC begin met die ontwikkeling van die verenigdekatalogustegnologie wat later na WorldCat sou ontwikkel. Die eerste katalogusrekords is in 1971 bygevoeg. In 2003 begin OCLC met die loodsprogram "Open WorldCat", wat verkorte rekords van 'n deelversameling van WorldCat beskikbaar stel vir vennootwebwerwe en boekhandelaars, om die toeganklikheid van die versamelings vir lidbiblioteke vir lidmate te verhoog. In Oktober 2005 het die tegniese personeel van die OCLC 'n wiki-projek, WikiD, begin, waardeur lesers kommentaar en gestruktureerde veldinligting, wat verband hou met enige WorldCat-rekord, kon byvoeg. WikiD is later uitgefaseer, hoewel WorldCat later gebruiker-gegenereerde inhoud op ander maniere opgeneem het. In 2006 het dit vir enigiemand moontlik geword om direk op WorldCat se oop webwerf te soek en nie net deur die subskripsie-FirstSearch-koppelvlak nie, waar dit meer as 'n dekade tevore op die web vir lidbiblioteke beskikbaar was. Opsies vir meer gesofistikeerde soektogte op WorldCat het via die FirstSearch-koppelvlak beskikbaar gebly. In 2007 het WorldCat Identities begin om bladsye beskikbaar te stel vir 20 miljoen "identiteite", metadata oor name – hoofsaaklik outeurs en persone wat die onderwerp van gepubliseerde titels is. In 2017 is OCLC se WorldCat Search API geïntegreer in die verwysingsinstrument van Wikipedia se VisualEditor, waardeur Wikipedia-redakteurs maklik na bronne van WorldCat kan verwys. In Mei 2019 bevat WorldCat meer as 450 miljoen bibliografiese rekords in 484 tale, wat meer as 2,8 miljard fisiese en digitale biblioteekbates verteenwoordig, en die dataversameling van WorldCat-persone (ontgin uit WorldCat) het meer as 100 miljoen mense ingesluit. Model ----- WorldCat bevat rekords in MAchine Readable Cataloging ( MARC)-formaat wat deur biblioteekkatalogusseerders wêreldwyd bygedra is wat OCLC as 'n katalogiseringsinstrument gebruik, en hierdie MARC-formaat kan ook afgelaai word na ander biblioteke se plaaslike katalogusstelsels. Dit stel biblioteke in staat om rekords te vind en af te laai vir materiaal wat hulle besig is om by hul plaaslike katalogus voeg, sonder om die lang proses te ondergaan om vir elke nuwe item van nuuts af 'n nuwe katalogusinskrywing te skep. WorldCat werk op 'n groepverwerkingsmodel eerder as 'n intydse model. Dit wil sê dat WorldCat-rekords met tussenposes van tyd tot tyd met die onderliggende biblioteekkatalogusse gesinkroniseer word in plaas van intyds of daagliks. Gevolglik: * WorldCat wys dat 'n spesifieke item deur 'n spesifieke biblioteek besit word, maar voorsien nie die biblioteek se oproepnommer nie. * WorldCat dui nie aan of 'n item tans geleen, verlore, herstelwerk ondergaan, of buite bereik van belangstellende persone gestoor word (waardeur belangstellende persone genoodsaak word om 'n versoek vir herwinning in te dien en te wag). * Verder wys WorldCat nie of 'n biblioteek meer as een kopie van 'n spesifieke titel besit nie. As alternatief laat WorldCat deelnemende instellings toe om direkte skakels vanaf WorldCat na hul eie katalogusinskrywings vir 'n spesifieke item toe te voeg, wat die gebruiker in staat stel om die item se intydse status te bepaal. Dit vereis egter steeds dat gebruikers verskeie webbladsye moet oopmaak, wat elkeen na 'n ander aanlyn-publieke toegangskatalogus met hul eie kenmerkende gebruikerskoppelvlakontwerp wys (wat itemstatus in 'n ander deel van die webblaaierskerm plaas) totdat hulle 'n katalogusinskrywing kan opspoor wat toon dat die item tans in 'n spesifieke biblioteek beskikbaar is. Biblioteekbydraes tot WorldCat word gemaak via die Connexion-rekenaarprogram, wat in 2001 bekendgestel is; sy voorganger, OCLC Passport, is in Mei 2005 uitgefaseer. *
{ "title": "WorldCat", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 3109, 6495, 0.47867590454195535 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt4\" class=\"infobox borderless\" data-mw=\"{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Inligtingskas Webwerf\\n&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Sjabloon:Inligtingskas_Webwerf&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;WorldCat&quot;},&quot;logo&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;WorldCat logo.svg&quot;},&quot;logogrootte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;logo_alt&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Five-color WorldCat emblem, with WorldCat in black letters and OCLC in smaller grey letters&quot;},&quot;logo-onderskrif&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;skermgreep&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;opvoubaar&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;y&quot;},&quot;opvouteks&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;agtergrond&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;gainsboro &lt;!-- for collapsetext heading; default grey (gainsboro) --&gt;&quot;},&quot;skermgreepgrootte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;skermgreep_alt&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;onderskrif&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;url&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{Official URL}}&quot;},&quot;kommersieel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Nee&quot;},&quot;soort&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Netwerk van biblioteekinhoud en -dienste&quot;},&quot;registrassie&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Opsioneel, maar sommige eienskappe vereis registrasie (bv. die skryf van resensies en die aanmaak van lyste of bibliografieë)&quot;},&quot;taal&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{hlist|Chinees (Vereenvoudig)|Chinees (Tradisioneel)|Tsjeggies|Nederlands|Engels|Frans|Duits|Italiaans|Koreaans|Japanees|Portugees|Spaans|Thais|Oerdoe}}&quot;},&quot;taaltelling&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;13&quot;},&quot;taalvoetnota&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.worldcat.org/account/?page=searchItems |title=Search for library items |website=WorldCat |publisher=[[OCLC]] |access-date=29 Maart 2017 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200612052152/https://www.worldcat.org/account/?page=searchItems |archive-date=12 Junie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;&quot;},&quot;aantal_gebruikers&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;inhoudlisensie&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[http://www.oclc.org/en/policies/copyright.html Kopieregbeleid]&quot;},&quot;programmeertaal&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;eienaar&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[OCLC]]&quot;},&quot;loodsdatum&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{start date and age|1998|1|21}}&lt;ref&gt;Die WorldCat.org-domeinnaam is in 1998 geregistreer; sien: {{cite web|url=http://whois.domaintools.com/worldcat.org|title=WorldCat.org WHOIS, DNS, &amp; Domain Info – DomainTools |trans-title=WorldCat.org-WHOIS, -DNS, &amp; -domeininligting – DomainTools |work=[[WHOIS]]|accessdate=2017-01-21}} Die verenigde katalogus wat later WorldCat sou word, is egter drie dekades vroeër begin en dit was reeds aanlyn beskikbaar vir lidbiblioteke by OCLC.org etlike jare voordat WorldCat.org as 'n domeinnaam geregistreer is; sien: {{cite web|url=http://whois.domaintools.com/oclc.org|title=OCLC.org WHOIS, DNS, &amp; Domain Info – DomainTools |trans-title=OCLC.org-WHOIS, -DNS, &amp; -domeininligting – DomainTools |work=[[WHOIS]]|accessdate=2019-06-26}}&lt;/ref&gt;&quot;},&quot;alexa&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{IncreaseNegative}} 3,433 ({{asof|2019|02|04|alt=Februarie 2019}})&lt;ref&gt;{{cite web |title=Worldcat.org Traffic, Demographics and Competitors – Alexa |trans-title=Worldcat.org-verkeer, -demografie en -kompetisie – Alexa |url=https://www.alexa.com/siteinfo/worldcat.org |website=www.alexa.com |access-date=4 Februarie 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200507062228/https://www.alexa.com/siteinfo/worldcat.org |archive-date=7 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;&quot;},&quot;issn&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;!-- ISSN, e.g. 1085-6706 (automatically linked to http://www.worldcat.org) --&gt;&quot;},&quot;oclc&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;756372754&quot;},&quot;huidige_status&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Online&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"font-size:90%; text-align:left; width:30em;\" summary=\"Template:Infobox Website\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:125%;\">WorldCat</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\">WorldCat logo.svg</td></tr>\n<tr>\n<th><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Uniform_Resource_Locator\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Uniform Resource Locator\">URL</a></th>\n<td><span class=\"url\"><a class=\"external text\" href=\"https://www.worldcat.org/\" rel=\"mw:ExtLink nofollow\">www<wbr/>.worldcat<wbr/>.org</a></span> <span class=\"mw-valign-text-top\" data-mw='{\"caption\":\"Edit this at Wikidata\"}' typeof=\"mw:File/Frameless\"><a href=\"https://www.wikidata.org/wiki/Q846596#P856\" title=\"Edit this at Wikidata\"><img alt=\"Edit this at Wikidata\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"600\" decoding=\"async\" height=\"10\" resource=\"./Lêer:Blue_pencil.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x\" width=\"10\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<th><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Alexa Internet\"]}}' href=\"./Alexa_Internet?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alexa Internet\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Alexa</a>-rang</th>\n<td><span data-mw='{\"caption\":\"Negative increase\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Negative increase\"><img alt=\"Negative increase\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"300\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"300\" decoding=\"async\" height=\"11\" resource=\"./Lêer:Increase_Negative.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/11px-Increase_Negative.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/17px-Increase_Negative.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/22px-Increase_Negative.svg.png 2x\" width=\"11\"/></span></span> 3,433 (<a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Sjabloon:Asof\"]}}' href=\"./Sjabloon:Asof?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sjabloon:Asof\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Sjabloon:Asof</a>)</td></tr>\n<tr>\n<th>Kommersieel?</th>\n<td>Nee</td></tr>\n<tr>\n<th>Soort webwerf</th>\n<td>Netwerk van biblioteekinhoud en -dienste</td></tr>\n<tr>\n<th>Beskikbare <a href=\"./Taal\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Taal\">tale</a></th>\n<td><div class=\"hlist\"><ul><li>Chinees (Vereenvoudig)</li><li>Chinees (Tradisioneel)</li><li>Tsjeggies</li><li>Nederlands</li><li>Engels</li><li>Frans</li><li>Duits</li><li>Italiaans</li><li>Koreaans</li><li>Japanees</li><li>Portugees</li><li>Spaans</li><li>Thais</li><li>Oerdoe</li></ul></div></td></tr>\n<tr>\n<th>Eienaar</th>\n<td><a href=\"./OCLC\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"OCLC\">OCLC</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Geskep deur</th>\n<td>{{{skepper}}}</td></tr>\n<tr>\n<th>Huidige status</th>\n<td>Online</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4420 }
*Hierdie artikel handel oor die stad in die Verenigde State van Amerika. Vir die Britse stad, sien Plymouth.* **Plymouth** (historiese spellings **Plimouth** en **Plimoth**) is 'n stad in die Plymouth-distrik van die deelstaat Massachusetts, VSA, sowat 64 kilometer suid van Boston. Met 'n bevolking van 58 681 in 2009 en 'n oppervlakte van 347 vk kilometer (waarvan 249,8 vk km land) is Plymouth die grootste munisipaliteit in Massachusetts. Plymouth is naas Brockton een van die twee administratiewe setels van die Plymouth-distrik. Die stad is vernoem na Plymouth in Devon, Engeland en staan vandag veral as die landingsplek van die Britse skip *Mayflower* en die Pelgrimvaders wat hier in 1620 voet aan wal gesit het om 'n nedersetting te stig waar hulle hul geloof sonder inmenging van die staat se kant af kon beoefen. Plymouth is die oudste munisipaliteit in Nieu-Engeland en een van die oudste in die Verenigde State. Dit is daarnaas ook die oudste oorspronklik Britse nedersetting wat vanaf sy stigting tot vandag toe permanent bewoon was. Plymouth word met 'n aantal bekende historiese gebeurtenisse vereenselwig, soos byvoorbeeld een van die eerste Oesdankfeeste (*Thanksgiving*), en het vanaf sy stigting in 1620 tot en met 1691, die jaar van sy ontbinding, as die hoofstad van die Plymouth-kolonie gedien. Plymouth is in 'n gebied geleë wat as South Shore bekend staan en het in die 19de eeu tot 'n beduidende sentrum van die toumakerbedryf, vissery en skeepsbou ontwikkel. Die wêreld se grootste toumaker-maatskappy, die Plymouth Cordage Company, het vroeër sy hoofkwartier in Plymouth gehad. Terwyl Plymouth nog steeds 'n besige seehawe is, het toerisme intussen die hoofbron van inkomste geword.
{ "title": "Plymouth, Massachusetts", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 477, 1914, 0.24921630094043887 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" style=\"width:23em; text-align: left;\">\n<tbody><tr><td colspan=\"2\" style=\"width: 100%; font-size: 1.25em; white-space: nowrap; text-align: center;\"><b><span class=\"fn org\">Plymouth</span></b></td>\n</tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; padding: 0.7em 0.8em 0.7em 0.8em;;\">\n<figure class=\"mw-halign-none\" typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Downtown_Plymouth_MA4.JPG\"><img data-file-height=\"1200\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1600\" height=\"180\" resource=\"./Lêer:Downtown_Plymouth_MA4.JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Downtown_Plymouth_MA4.JPG/240px-Downtown_Plymouth_MA4.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Downtown_Plymouth_MA4.JPG/360px-Downtown_Plymouth_MA4.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Downtown_Plymouth_MA4.JPG/480px-Downtown_Plymouth_MA4.JPG 2x\" width=\"240\"/></a><figcaption></figcaption></figure>\n</td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedtoprow\">\n<td class=\"maptable\" colspan=\"2\" style=\"padding: 0.4em 0 0.4em 0; text-align:left;\">\n<table style=\"width: 100%; background: none; text-align: center;\">\n<tbody><tr> <td style=\"vertical-align: middle; text-align: center;\"> <span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Plymouth\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Flag_of_Plymouth,_Massachusetts.jpg\"><img data-file-height=\"234\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"387\" height=\"60\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Plymouth,_Massachusetts.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Plymouth%2C_Massachusetts.jpg/100px-Flag_of_Plymouth%2C_Massachusetts.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Plymouth%2C_Massachusetts.jpg/150px-Flag_of_Plymouth%2C_Massachusetts.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Plymouth%2C_Massachusetts.jpg/200px-Flag_of_Plymouth%2C_Massachusetts.jpg 2x\" width=\"100\"/></a></span><br/><small><b>Vlag</b></small></td>\n<td style=\"vertical-align: middle; text-align: center;\"> <span data-mw='{\"caption\":\"Wapen van Plymouth\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Seal_of_Plymouth,_Massachusetts.gif\"><img data-file-height=\"289\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"300\" height=\"96\" resource=\"./Lêer:Seal_of_Plymouth,_Massachusetts.gif\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Seal_of_Plymouth%2C_Massachusetts.gif/100px-Seal_of_Plymouth%2C_Massachusetts.gif\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Seal_of_Plymouth%2C_Massachusetts.gif/150px-Seal_of_Plymouth%2C_Massachusetts.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Seal_of_Plymouth%2C_Massachusetts.gif/200px-Seal_of_Plymouth%2C_Massachusetts.gif 2x\" width=\"100\"/></a></span><br/><small><b>Wapen</b></small></td></tr>\n</tbody></table>\n</td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedrow\">\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center;\"><figure class=\"mw-halign-none\" typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Plymouth_ma_highlight.png\"><img data-file-height=\"466\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"788\" height=\"148\" resource=\"./Lêer:Plymouth_ma_highlight.png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Plymouth_ma_highlight.png/250px-Plymouth_ma_highlight.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Plymouth_ma_highlight.png/375px-Plymouth_ma_highlight.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Plymouth_ma_highlight.png/500px-Plymouth_ma_highlight.png 2x\" width=\"250\"/></a><figcaption>Ligging in Plymouth County, Mass.</figcaption></figure><small>Ligging in Plymouth County, Mass.</small>\n</td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedrow\">\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center;\"><figure class=\"mw-halign-none\" typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Map_of_USA_MA.svg\"><img data-file-height=\"186\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"286\" height=\"163\" resource=\"./Lêer:Map_of_USA_MA.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Map_of_USA_MA.svg/250px-Map_of_USA_MA.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Map_of_USA_MA.svg/375px-Map_of_USA_MA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Map_of_USA_MA.svg/500px-Map_of_USA_MA.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a><figcaption></figcaption></figure><small>Ligging van Massachusetts in die VSA</small>\n</td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedtoprow\">\n<th>Land\n </th><th class=\"adr\"><span class=\"country-name\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Verenigde State van Amerika\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States.svg\"><img data-file-height=\"650\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1235\" height=\"12\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Verenigde_State_van_Amerika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Verenigde State van Amerika\">Verenigde State van Amerika</a></span></th>\n</tr><tr class=\"mergedrow\">\n<th>Staat\n </th><th class=\"adr\"><span class=\"region\"><a href=\"./Massachusetts\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Massachusetts\">Massachusetts</a></span></th>\n</tr><tr class=\"mergedrow\">\n<th>Distrik\n\t\t</th><th>Plymouth\n\t</th></tr>\n<tr class=\"mergedrow\">\n<th>Stigting<br/>Inkorporasie</th>\n<td>1620<br/>1620</td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedtoprow\">\n<td colspan=\"2\"><b>Regering</b> </td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedrow\">\n<th><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>-<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Stadsbestuurder\n\t\t</th><td><br/>Melissa Arrighi </td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedtoprow\">\n<td colspan=\"2\"><b><a href=\"./Oppervlakte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Oppervlakte\">Oppervlakte</a></b> </td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedrow\">\n<th> <span typeof=\"mw:Entity\"> </span>-<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal\n\t\t</th>\n<td>347,0<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Vierkante_kilometer\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Vierkante kilometer\">km²</a><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(134<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Vierkante_myl\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Vierkante myl\">myl²</a>)</td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedtoprow\">\n<td colspan=\"2\"><b>Bevolking</b> (2009)</td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedrow\">\n<th><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>-<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal</th>\n<td>58<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>681</td>\n</tr><tr class=\"mergedrow\">\n<th><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>-<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Bevolkingsdigtheid\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bevolkingsdigtheid\">Digtheid</a></th>\n<td>234,9/km²<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(608,4/myl²)</td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedtoprow\">\n<th>ZIP code</th>\n<td class=\"adr\"><span class=\"poskode\">02360<br/>02361<br/>02362<br/>02345<br/>02381</span></td>\n</tr>\n<tr class=\"mergedrow\">\n<th>Areakode(s)</th>\n<td>508/774</td>\n</tr>\n<tr><td class=\"mergedtoprow\" colspan=\"2\" style=\"text-align: center;\"><b>Webwerf:</b> <a class=\"external text\" href=\"http://www.plymouth-ma.gov/\" rel=\"mw:ExtLink\"><i>www.plymouth-ma.gov</i></a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1716 }
**Gladys Mgudlandlu** (1925–1979) was een van Suid-Afrika se beste uitbeelders van die Afrikakuns en ook die eerste Swart vrou in die land wat ’n beroepskunstenaar geword het. Sy is in 1925 op Peddie, naby Grahamstad in Oos-Kaap, gebore. Sy het by haar grootmoeder grootgeword, en in die stat waar sy haar kinderjare deurgebring het, was dit die gewoonte van die Fingo-stam om hulle hutte se mure te versier. Die vere en gekleurde klei waarmee Gladys Mgudlandlu haar hutte se mure geverf het, was haar eerste kennismaking met die skilderkuns. As kind het sy die bynaam *Nomfanekiso* ("die een wat prente skilder") gekry. Die woord kan ook beteken "iemand vir wie gelag moet word", 'n bynaam wat sy gekry het omdat 'n (professionele) kunstenaar in daardie stadium geen besondere aansien onder die Xhosas geniet het nie. Die legendes en mites van die Xhosas wat haar grootmoeder haar vertel het, het later as 'n groot bron van inspirasie vir Gladys Mgudlandlu se kuns gedien. Gladys Mgudlandlu is in 1948 na Kaapstad, waar sy eers as verpleegster en later as onderwyseres gewerk het. Hoewel sy nooit formele kunsonderrig ontvang het nie, het sy jare lank kunsonderrig aan die Athlone-skool gegee. Sy het eers in 1957 ernstig begin skilder. In 1962 het Jean Fuchs, die destydse direkteur van die Suid-Afrikaanse Kunsgalery, haar werk gesien en haar oortuig om 'n uitstalling te hou. Talle geslaagde uitstallings van haar werk is sedertdien in Suid-Afrika aangebied. Omdat Gladys Mgudlandlu aanvanklik geen esel gehad het nie en slegs saans kon skilder, het sy haar doek plat op 'n tafel neergelê en by die lig van 'n lamp geskilder. Dit het egter so 'n gewoonte geword dat sy mettertyd op geen ander manier kon skilder nie. 'n Uitsonderlike kenmerk van haar werk is dat die beeld byna sonder uitsondering van 'n hoë punt af weergegee word. Haar kunswerk het hoofsaaklik die tradisionele lewe van haar mense uitgebeeld: klein statjies en statstonele, voëls en diere van haar tuisland, die mense self. Sy het van helder, vrolike kleure gebruik gemaak, en die geel en aardse kleure wat dikwels in haar werk aangetref word, is oorblyfsels van die tyd toe sy hutmure met gekleurde klei beskilder het. Hoewel Gladys Mgudlandlu nooit opdragwerke wou uitvoer nie, het sy tog 'n muurskildering vir die destydse Departement van Bantoeonderwys gemaak. Sy is in 1979 op 54-jarige ouderdom oorlede. Bronnelys --------- * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-59-1, volume 18, bl. 212
{ "title": "Gladys Mgudlandlu", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 215, 2211, 0.09724106739032112 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Gladys Mgudlandlu\"},\"beeld\":{\"wt\":\"\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"alt\":{\"wt\":\"\"},\"onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"1917\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Peddie]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika]]\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"17 Februarie 1979\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Gugulethu]], Kaapprovinsie, [[Suid-Afrika]]\"},\"laaste rusplek\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"Suid-Afrika\"},\"gade\":{\"wt\":\"\"},\"veld\":{\"wt\":\"Kuns, onderwys\"},\"opleiding\":{\"wt\":\"\"},\"beweging\":{\"wt\":\"\"},\"werke\":{\"wt\":\"\"},\"beskermhere\":{\"wt\":\"\"},\"beïnvloed_deur\":{\"wt\":\"\"},\"beïnvloed\":{\"wt\":\"\"},\"toekenings\":{\"wt\":\"[\"},\"verkies\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"},\"atergrondkleur\":{\"wt\":\"#BCD4E6\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th class=\"fn\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:125%; font-weight:bold; background-color:#BCD4E6;\">Gladys Mgudlandlu</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Gebore</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\">1917<br/><a href=\"./Peddie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Peddie\">Peddie</a>, <a href=\"./Kaapprovinsie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaapprovinsie\">Kaapprovinsie</a>, <a href=\"./Unie_van_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Unie van Suid-Afrika\">Unie van Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Sterf</th>\n<td class=\"\" style=\"line-height: 1.3em\">17 Februarie 1979<br/><a href=\"./Gugulethu\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gugulethu\">Gugulethu</a>, Kaapprovinsie, <a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Nasionaliteit</th>\n<td class=\"category\" style=\"line-height: 1.3em\">Suid-Afrika</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; line-height: 1.3em\">Veld</th>\n<td class=\"category\" style=\"line-height: 1.3em\">Kuns, onderwys</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2477 }
'n **Plurisentriese** of **polisentriese taal** word in die sinchroniese taalkunde beskou as 'n taal met meerdere standaardvariëteite. So strek die taalgebied van 'n plurisentriese taal dikwels, maar nie altyd nie, oor staatsgrense heen, of selfs oor meer as een vasteland soos in die geval van Engels, Frans of Portugees. In die diachroniese taalkunde word 'n plurisentriese taal gedefinieer as 'n taal wat gedurende sy ontwikkeling deur meer as een taalkundige sentrum in gelyke mate beïnvloed is. Voorbeelde vanuit 'n sinchroniese perspektief --------------------------------------------- In sy taalkundige werk *Pluricentric Languages* behandel die Australiese taalkundige Michael Clyne (1939–2010) Arabies, Armeens, (Hoog-)Chinees, Duits, Engels, Frans, Hindi-Oerdoe (Hindoestani), Koreaans, Maleis, Nederlands, Portugees, Sweeds, Serwokroaties, Spaans, Tamil en Pidgin-Engels in die Stille Oseaangebied (Tok Pisin, Bislama, Pijin en Torres Creole) as belangrike voorbeelde van polisentriese tale. Plurisentrisme is dus allesbehalwe 'n uitsondering ten opsigte van tale met baie sprekers, maar eerder die reël. Maar daar is selfs relatief klein tale soos Karpato-Rusyns met vier verskillende standaardvariëteite in Slowakye, Oekraïne, Hongarye en Pole. Ander voorbeelde van klein plurisentriese tale is Inuktitut, Pandjabi, Persies, Roemeens, Suid-Sotho en Swahili. Selfs "dooie" tale kan plurisentries wees, soos byvoorbeeld Latyn wat danksy die invloed van plaaslike volkstale gedurende die Middeleeue en die vroeë moderne tyd verder ontwikkel is in verskillende variëteite, Kerkslawies of Sanskrit waarvoor in verskillende streke in Indië ook met verskillende alfabette geskryf word. In sommige opsigte kan ook Hebreeus by die lang lys van plurisentriese tale gevoeg word – nie net vanweë 'n afwykende woordeskat en grammatika nie, maar ook weens die afwykende uitspraak in die sinagogale liturgiese konteks. Hier word die uitspraak bepaal deur die kulturele agtergrond en herkoms van 'n spreker. Die moderne Hebreeuse uitspraak baseer nogtans op die tradisionele Sefardiese uitspraak met enkele Asjkenasi-elemente. ### Drie standaardterme vir "slagroom" in die plurisentriese Duitse taalgebied | **Duitsland** | **Oostenryk** | **Switserland** | | --- | --- | --- | | **Schlagsahne** | **Schlagobers** | **Rahm** |
{ "title": "Plurisentriese taal", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 468, 2326, 0.20120378331900257 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2332 }
Die **Alfa Romeo 159** is tydens 'n motorskou in Genève in 2005 bekend gestel as 'n vervanging vir sy voorganger, die Alfa Romeo 156. Die 159 (939) is 'n kompakte uitvoerende motor wat tussen 2005 en 2011 deur die Italiaanse vervaardiger Alfa Romeo vervaardig is. Dit is op die Geneefse Motorskou van 2005 as 'n plaasvervanger vir die 156 vrygestel. Die 159 gebruik die GM/Fiat Premiumplatform, wat dit deel met die Alfa Romeo Brera en Spider produksiemotors, en met die Kamal en Visconti konsepmotors. Die 159 het die derde plek behaal in die 2006 "Europese Motor van die Jaar"-toekennings. Produksie van die 159 is teen laat-2011 gestaak, ongeveer 240 000 motors is gebou. * Polizia Penitenziaria 159 * Carabinieri se 159 "Gazzella", semigepantserde voertuig. * 159 "Panthera" (Polizia di Stato) * 159 met TI afwerkingsvlak * Alfa Romeo 2.2 JTS * Alfa Romeo 159ti Sport Wagon Stilering --------- Die 159 is ontwerp deur Giorgetto Giugiaro in samewerking met die Centro Stile Alfa Romeo. Die neus beskik oor 'n tradisionele Alfa Romeo V-vormige rooster en enjinkap, en silindriese koplig klippe. Soortgelyk aan sy koepee-eweknie, is die voorkant van die motor beïnvloed deur die 2002 Brera Concept ook deur Giugiaro.'n Hoë middellyf brei totdat dit die agterste "C" -pilaar bereik. Verskeie buitelug ontwerp wyses was bedoel om die motor groter te laat lyk, en sou vermoedelik 'n beroep op potensiële kopers in die Verenigde State hê; Die 159 is egter nooit na daardie streek uitgevoer nie. Die binnekant bevat ook stilering behandelings wat bekend is met vorige motors, insluitend die 156, soos diep geronde instrumente wat aan die bestuurder gerig is. Alfa Romeo het bedoel dat die 159 meer direk met BMW, Mercedes-Benz en Audi moet meeding deur die gebruik van interieur materiale van hoër gehalte; Daar is egter gesê Alfa Romeo het hul handelsmerk se posisie in vergelyking met die meer bekende Duitse luukse motorvervaardigers misgeloop. Jaarlikse model veranderinge ---------------------------- 'n Sportwagon-variant is in Maart 2006 by die Geneva Motor Show aangebied.’n Outomatiese ratkas-opsie vir die 2,4 JTDM-dieselmodel is ook vanjaar bekendgestel en later uitgebrei na ander weergawes. In 2007 is 'n vierwielaangedrewe diesel model vrygestel, en die 2,4 liter-dieselenjins se kragopbrengs het tot 210 PS (150 kW, 210 pk) toegeneem, met 'n nuwe TI-trim vlak wat ook as opsie beskikbaar is.Vir die model jaar 2008 is die meganika en interieurs van die 159 verder ontwikkel. Die 3.2-liter V6-model word aangebied in die voorwiel aangedrewe opset, wat 'n topsnelheid van 250 kilometer per uur (160 mph) behaal. Alle model variante is toegerus met Alfa se elektroniese "Q2" beperkte gly verskil. Die 159 was beskikbaar in voor- en vierwielaandrywing, konfigurasies. Die vierwielaangedrewe "Q4" -stelsel gebruik 'n Torsen-tipe C-twee differensiaal (voor- en middel verskil in dieselfde eenheid, voorste differensiaal is oop) en is beskikbaar op die petrol- en 2,4 liter-dieselenjins. Die ratkas is 'n ses spoed-handleiding op die meeste modelle (1,8 het 'n vyf spoed) en 'n ses-spoed outomatiese Q-Tronic-ratkas (Aisin AW TF-80SC) was beskikbaar vir die 1,9 diesel, 2,4 diesel en 3,2 petrol modelle. Die Selespeed-ratkas is in sommige lande te koop met die 2,2 petrol (petrol) enjin. Alle petrol-enjins was 'n direkte brandstof inspuitings tipe (behalwe 1.8l), genaamd JTS (Jet Thrust Stoichiometric). JTD diesels is 'n gemeenskaplike spoor direkte brandstof inspuiting. In 2009 het Alfa Romeo die 159 bygewerk met twee nuwe enjins, nuwe trimvlakke en 'n nuwe mark posisionering gegee om dit meer mededingend te maak. As gevolg van nuwe ingevoerde aluminium komponente is 'n gewigsvermindering van 45 kilogram (99 lb) behaal. Die nuwe 1,75 liter-turbodiesel-petrolenjin lewer 147 kW tussen 4 750 en 5 500 r / min. Die maksimum wringkrag van 320 N.m is beskikbaar teen 1 400 r / min. Dit is gemoeid met 'n sesspoed-handratkas wat dit help om die 159 van 0 tot 100 km / h te versnel in 7,7 sekondes met 'n topsnelheid van 235 km/h. Die ander enjin is Alfa se V6 3,2 liter-petrol-eenheid met 191 kW en die wringkrag is 322 N.m by 4 500 r / min. Veiligheid ---------- Die 159 is standaard met sewe lugsakke toegerus, met bykomende knie-lugsakke beskikbaar as opsie. Die motor het goed presteer in die agterste botsings veiligheidstoetse, en het voordeel getrek uit "anti-whiplash" sitplekke. Die Alfa Romeo 159 is toegeken aan die gesogte vyfster-veiligheids gradering van Euro NCAP. Alfa Romeo het 'n premie vloerplan opgestel, wat hoëspoed materiale, meervoudige plaatmetaal en laser sweiswerk insluit, was die beginpunt. Die konstruksie van die bakwerk baat ook uit talle maatreëls, soos die gebruik van bokse elemente wat stewig aan beide dwars en vertikaal verbind is; drie 'laai lyne' in die voorkant, lengte ramme wat die hele lengte van die motor loop, ingeboude vervormbare strukture, en baie vlek laste rondom strukturele nodusse. Film en populêre kultuur ------------------------ Twee swart 159's (3.2 JTS V6 TI) verskyn aan die begin van die film uit James Bond, Quantum of Solace (2008). Hulle was betrokke met ʼn jaagtog met James Bond se Aston Martin DBS V12 rondom die Gardameer in Italië. 'n Swart 159's het ook in die jaagtog in die film Johnny English Reborn verskyn, wat deur Rowan Atkinson gespeel is. 'n Motor wat baie soos die 159 lyk kan gesien word in verskeie episodes van Psycho Pass. Verwante skakels ---------------- * * * Geargiveer 19 April 2020 op Wayback Machine * * * *
{ "title": "Alfa Romeo 159", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1351, 5687, 0.23755934587656058 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox\" data-mw=\"{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Inligtingskas Motorvoertuig\\n&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Sjabloon:Inligtingskas_Motorvoertuig&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;name&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Alfa Romeo 159&quot;},&quot;image&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Lêer:Alfa 159 grey.jpg|280px]]&quot;},&quot;manufacturer&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Alfa Romeo]]&quot;},&quot;production&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;2005-2011&quot;},&quot;model_years&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;assembly&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{vlagland|Italië}}: Pomigliano d'Arco&quot;},&quot;class&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Kompakte uitvoerende motor&quot;},&quot;body_style&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;4-deur [[sedan]]&lt;br /&gt;5-deur [[stasiewa]]&quot;},&quot;layout&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Motordryfuitleg|Voorenjin, voorwieldryf]]&lt;br /&gt;Voorenjin, vierwieldryf&quot;},&quot;platform&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;GM/Fiat Premium platform&quot;},&quot;engine&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1.75 L ''TBi'' [[Inlynviersilinder|I4]] Turbo ([[petrol]])&lt;br /&gt;1.8 L ''MPi'' [[Inlynviersilinder|I4]] (petrol)&lt;br /&gt;1.9 L of 2.2 L ''JTS'' [[Inlynviersilinder|I4]] (petrol)&lt;br /&gt;3.2 L ''JTS'' [[V6-enjin|V6]] petrol&lt;br /&gt;1.9 L of 2.0 L ''JTDm'' [[Inlynviersilinder|I4]] [[Turbodiesel]]&lt;br /&gt;2.4 L ''JTDm'' [[Inlynvyfsilinder|I5]] [[Turbodiesel]]&quot;},&quot;transmission&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;5- of 6-gang [[handratkas|handrat]]&lt;br /&gt;6-gang ''Selespeed'' semi-outomaties&lt;br /&gt;6-gang ''Q-Tronic'' [[outomatiese ratkas|outomaties]]&lt;ref name=\\&quot;aweurope.be\\&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.aw-europe.be/napa/files/drivingInnovation_automaticTransmission_1182180053307_4.pdf|format=PDF|title=Automatic Transmissions|accessdate=18 Januarie 2008|work=aweurope.be|archive-date= 1 Julie 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140701032518/http://www.aw-europe.be/napa/files/drivingInnovation_automaticTransmission_1182180053307_4.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&quot;},&quot;wheelbase&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;2700 mm&quot;},&quot;length&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;4660 mm&quot;},&quot;width&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1828 mm&quot;},&quot;height&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1417 mm&quot;},&quot;weight&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1385 - 1695 kg&quot;},&quot;predecessor&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Alfa Romeo 156&quot;},&quot;successor&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Alfa Romeo Giulia (2015)&quot;},&quot;related&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Alfa Romeo Brera]]&lt;br /&gt;[[Alfa Romeo Spider]]&quot;},&quot;designer&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Italdesign Giugiaro&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"\" style=\"font-size:125%; font-weight:bold; background:#ccf;\">Alfa Romeo 159</caption><tbody><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \"><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Alfa_159_grey.jpg\"><img data-file-height=\"1933\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"3008\" decoding=\"async\" height=\"180\" resource=\"./Lêer:Alfa_159_grey.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Alfa_159_grey.jpg/280px-Alfa_159_grey.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Alfa_159_grey.jpg/420px-Alfa_159_grey.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Alfa_159_grey.jpg/560px-Alfa_159_grey.jpg 2x\" width=\"280\"/></a></span></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Oorsig</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vervaardiger</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Alfa_Romeo\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alfa Romeo\">Alfa Romeo</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Produksie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">2005-2011</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Montering</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Italië\"}' typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Flag_of_Italy.svg\"><img data-file-height=\"1000\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1500\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Italy.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/22px-Flag_of_Italy.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/33px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/44px-Flag_of_Italy.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Italië\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Italië\">Italië</a>: Pomigliano d'Arco</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ontwerper</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Italdesign Giugiaro</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Bakwerk en onderstel</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Klas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Kompakte uitvoerende motor</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Bakstyl</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4-deur <a href=\"./Sedan\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sedan\">sedan</a><br/>5-deur <a href=\"./Stasiewa\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Stasiewa\">stasiewa</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Motordryfuitleg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Motordryfuitleg\">Uitleg</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Motordryfuitleg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Motordryfuitleg\">Voorenjin, voorwieldryf</a><br/>Voorenjin, vierwieldryf</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Platform</th>\n<td class=\"\" style=\"\">GM/Fiat Premium platform</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Spesifikasies</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Enjin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Enjin\">Enjin(s)</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">1.75 L <i>TBi</i> <a href=\"./Inlynviersilinder\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Inlynviersilinder\">I4</a> Turbo (<a href=\"./Petrol\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Petrol\">petrol</a>)<br/>1.8 L <i>MPi</i> <a href=\"./Inlynviersilinder\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Inlynviersilinder\">I4</a> (petrol)<br/>1.9 L of 2.2 L <i>JTS</i> <a href=\"./Inlynviersilinder\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Inlynviersilinder\">I4</a> (petrol)<br/>3.2 L <i>JTS</i> <a href=\"./V6-enjin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"V6-enjin\">V6</a> petrol<br/>1.9 L of 2.0 L <i>JTDm</i> <a href=\"./Inlynviersilinder\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Inlynviersilinder\">I4</a> <a href=\"./Turbodiesel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Turbodiesel\">Turbodiesel</a><br/>2.4 L <i>JTDm</i> <a href=\"./Inlynvyfsilinder\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Inlynvyfsilinder\">I5</a> <a href=\"./Turbodiesel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Turbodiesel\">Turbodiesel</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ratkas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">5- of 6-gang <a href=\"./Handratkas\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Handratkas\">handrat</a><br/>6-gang <i>Selespeed</i> semi-outomaties<br/>6-gang <i>Q-Tronic</i> <a href=\"./Outomatiese_ratkas\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Outomatiese ratkas\">outomaties</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Lengte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lengte\">Lengte</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">4660 mm</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Breedte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Breedte\">Breedte</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">1828 mm</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Hoogte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hoogte\">Hoogte</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">1417 mm</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Massa\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Massa\">Massa</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">1385 - 1695 kg</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Asafstand</th>\n<td class=\"\" style=\"\">2700 mm</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Plek in geskiedenis</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Voorganger</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Alfa Romeo 156</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Opvolger</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Alfa Romeo Giulia (2015)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Variante</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Alfa_Romeo_Brera\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alfa Romeo Brera\">Alfa Romeo Brera</a><br/><a href=\"./Alfa_Romeo_Spider\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alfa Romeo Spider\">Alfa Romeo Spider</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 5535 }
Die Parthenon stel die antieke Griekse kultuur voor en is een van die herkenbaarste simbole van die klassieke Oudheid. Die **klassieke Oudheid** is die tydperk van kulturele geskiedenis tussen die 8ste eeu v.C. en die 6de eeu n.C. wat in die gebied om die Middellandse See gesentreer was. Dit sluit die ineengeskakelde beskawings van antieke Griekeland en antieke Rome in wat bekend is as die "Grieks-Romeinse wêreld". Dit is die tydperk waarin beide die Griekse en Romeinse gemeenskap gefloreer en groot invloed oor ’n groot deel van Europa, Noord-Afrika en Wes-Asië uitgeoefen het. Die begin daarvan word gewoonlik beskou as die vroegs aangetekende Griekse eposse van Homeros (8ste-7de eeu v.C.), en dit duur deur die opkoms van die Christendom (1ste eeu n.C.) en die val van die Wes-Romeinse Ryk (5de eeu n.C.). Dit eindig met die agteruitgang van die klassieke kultuur tydens die laat Oudheid (250-750), ’n tydperk wat oorvleuel met die vroeë Middeleeue (600-1000). Dit dek dus ’n groot omvang van geskiedenisse, gebiede, kulture en tydperke. Die kultuur van die antieke Grieke, saam met sommige invloede van die antieke Nabye Ooste, was die basis van Europese kuns, filosofie, gemeenskap en opvoeding, tot met die tyd van die Romeinse Ryk. Die Romeine het dié kultuur bewaar, nagemaak en oor Europa versprei totdat hulle self daarmee kon meeding, en die klassieke wêreld het Latyn sowel as Grieks begin praat. Dié Grieks-Romeinse kultuurbasis was uiters invloedryk wat betref die taal, politiek, reg, opvoedingstelsels, filosofie, wetenskap, oorlogvoering, poësie, historiografie, etiek, retoriek, kuns en argitektuur van die moderne wêreld. Oorblywende fragmente van die klassieke kultuur het tot ’n herlewing gelei wat in die 14de eeu begin het en later bekend was as die Renaissance. Verskeie neoklassieke herlewings het in die 18de en 19de eeu plaasgevind. Skakels ------- * Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal. | | | | --- | --- | | Normdata Edit this at Wikidata | * BNF: cb12035247g (data) * GND: 4068754-5 * LCCN: sh85026450 * NKC: ph118500 |
{ "title": "Klassieke Oudheid", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 519, 2121, 0.2446958981612447 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2121 }
Die **Hoër Volkskool** is ’n Afrikaansmedium-hoërskool op Graaff-Reinet en saam met onder meer die Hoërskool P.J. Olivier in Grahamstad, die Hoërskool Nico Malan op Humansdorp en die Hoërskool Brandwag op Uitenhage een van net ’n handjie vol eentalig Afrikaanse sekondêre skole op die Oos-Kaapse platteland. Dit was die eerste hoërskool in die destydse Kaapland waaraan Afrikaans die enigste onderrigmedium was en is dus die oudste Afrikaansmedium-hoërskool in die huidige Oos-, Noord- en Wes-Kaap. Die skool maak daarop aanspraak dat die Voortrekkerbeweging hier ontstaan het omdat ’n onderwyser, Japie Heese, die eerste sodanige beweging in 1923 hier gestig het, kort ná die skool se ontstaan. Ontstaan -------- Ds. J.F. Naudé, leraar van die NG gemeente Graaff-Reinet van 1921 tot 1948, was met sy aandrang op die toepassing van die Taalordonnansie aan die Midland Seminary medeverantwoordlik vir die stigting van die Volkskool. G.W. Eybers, van 1922 tot 1927 die eerste hoof. Japie Heese het in 1923 as onderwyser aan die Volkskool die eerste Voortrekkerbeweging gestig. Die Hoër Volkskool het ontstaan uit die Midland Seminary vir meisies, wat geskoei was op die Hugenote-seminarie op Wellington, en die Boy's College. Einde 1919 is dr. G. von W. Eybers as hoof van die plaaslike seunskool aangestel, maar toe hy Nederlands deur Afrikaans vervang, het die Engelse ouers van die skool uit protes ’n privaat, Engelse kerkskool gestig omdat hulle nie genoeë geneem het met dié dubbelmedium-seunskool nie. Uit hierdie skool het die Union High School ontwikkel, onder die vorige bedeling naas die hoërskole vir seuns en meisies in Grahamstad en op Uitenhage, die enigste wit, Engelstalige hoërskool op die Oos-Kaapse platteland, aangesien al die ander tweetalige of eentalig Afrikaans was. In 1921 is ds. ds. J.F. Naudé, die vader van ds. Beyers Naudé, as leraar van die NG gemeente Graaff-Reinet bevestig. Hy het daarop aangedring dat die Taalordonnansie in die Midland Seminary tot sy reg kom, want hy het twee skoolgaande dogters gehad. Nadat die destydse superintendent-generaal van onderwys, dr. W.J. Viljoen, en sy hoofinspekteur die dorp besoek het, is besluit die ontevredenes sou 'n skool kry waar Engels die onderrigmedium sou wees en dat Afrikaanssprekende kinders in ’n enkele skool sou saamkom onder hoofskap van dr. Eybers. Hier sou hulle in hul moedertaal onderrig kon ontvang. Hierdie skool is op 30 Januarie 1922 geopen en gou het Afrikaanse leerders van heinde en verre hierheen gekom om in hul moedertaal onderrig te word. Heel gou moes die skool dan ook vergroot word. Volgehoue vooruitgang --------------------- In 1926 het U.J. Cronjé vir dr. Eybers as hoof opvolg en onder sy leiding is die skool in die volgende 26 jaar uitgebou en ontwikkel. Sy liefde vir die Afrikaanse taal en kultuur het 'n groot indruk gemaak en aansteeklik gewerk; so het die Volkskool gedy tot 'n skool met 'n ongeëwenaarde Afrikaanse tradisie. Die skool se pragtige hoofgebou in die Kaaps-Hollandse herlewingstyl is op 8 Mei 1949 in ’n brand deels in puin gelê. Ongelukkig is besluit om dit nie te herbou nie, maar om ’n nuwe in sy plek op te rig. Einde 1952 het adv. Cronjé die tuig neergelê en in 1953 is hy opgevolg deur G.J. Smit. In sy tyd is die skool verdeel in die primêre en sekondêre afdeling. Die nuwe hoërskoolgebou in Plasketstraat is aan die begin van die tweede kwartaal van 1954 betrek, terwyl H.C. de Beer agtergebly het as die eerste hoof van die Laer Volkskool. In dieselfde jaar is ook ’n nuwe koshuis, Huis Cronjé, betrek. Dr. J.G. Meiring, superintendent-generaal van onderwys, het die amptelike opening van die hoërskool se geboue, insluitend Huis Cronjé, op 29 en 30 September waargeneem. D.L. van den berg het Smit in 1958 as skoolhoof opgevolg. In sy tyd het die getalle so toegeneem dat ’n nuwe koshuis, Huis Handhaaf (na aanleiding van die skool se leuse, Ons sal handhaaf) in gebruik geneem moes word. In sy opvolger, M.B. Brink, se tyd is die hokkieveld voltooi en het mev. Betsie Verwoerd, weduwee van dr. H.F. Verwoerd, ’n borsbeeld van haar ontslape man in die skool kom onthul. Brink se hoofskap is in 1972 afgesluit met ’n luisterryke jubileumfees. P. Bruwer was daarna hoof tot einde September 1976 en is opgevolg deur A. Hattingh, onder wie hoofskap die skool se infrastruktuur hand oor kop uitgebrei het met die bou van ’n swembad, nog rugby-, krieket- en hokkievelde, asook netbal- en tennisbane. Ook is indertyd ’n kafee en klubhuis, die Volksie, gebou. Dit was in Hattingh se tyd dat Volkskool gegroei het tot een van die vooraanstaande skole op die Kaaplandse platteland. Aan die einde van sy dienstyd het die skool ook ’n opbloei in leerlinggetalle beleef. Begin Oktober het J. Rossouw die leisels oorgeneem as agtste skoolhoof en op 1 Oktober 1999 is hy opgevolg deur R. Fourie. Wapen en leuse -------------- Die skoolwapen is deur J.A. Smith, destyds redakteur van die plaaslike *Onze Courant* ontwerp, terwyl C.J. Langenhoven die leuse, "Ons sal handhaaf", voorgestel het. Noemenswaardige oudleeringe --------------------------- * Hymne Weiss (1910 – 6 Oktober 2001): skrywer van novelles en kortverhale; dogter van ds. Jozua Francois Naudé. Vertaal vele boeke uit Duits, Nederlands, Engels, Noorweegs en Sweeds in Afrikaans en ontvang die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns se toekenning vir die vertaling *Barabbas* deur Pär Lagerkvist. * Beaumont Schoeman (1932–onbekend): joernalis, redakteur van *Die Afrikaner* (die HNP se lyfblad, en skrywer oor die politiek. * Anton Rupert (4 Oktober 1916 – 18 Januarie 2006): entrepreneur, sakeman en omgewingsbewaarder; stigter van die Rembrandt-tabakgroep. Kanselier van die Universiteit van Pretoria. * Joan Retief (6 Junie 1929–onbekend): Afrikaanse skrywer en dramaturg. * W.O. Kühne (7 Junie 1924–1988): Afrikaanse skrywer, joernalis. * Christo Viljoen (31 Augustus 1937); ingenieur, akademikus, stigter van Tegnopark in Stellenbosch; voorsitter van die SAUK Raad (1989 - 1993), viserektor aan die Universiteit van Stellenbosch. * Gerrit Thomas Ferreira (6 April 1948): bankier en medestigter van First Rand Bank; ontvanger van die Kaapstadse Sakemaker en *Die Burger* se Sakeleier-toekenning 2010. * Theuns Jordaan (10 Januarie 1971–17 November 2021): Afrikaanse sanger. Galery: Oudleerlinge -------------------- * Beaumont SchoemanBeaumont Schoeman * Hymne WeissHymne Weiss * Theuns JordaanTheuns Jordaan Bronne ------ * (af) Die skool se geskiedenis weergegee op sy webtuiste * (af) Swart, dr. M.J. (voorsitter redaksiekomitee). 1980. *Afrikaanse kultuuralmanak*. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge.
{ "title": "Hoër Volkskool, Graaff-Reinet", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1241, 5469, 0.22691534101298227 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 6690 }
Die **Alfabetmoorde** (ook bekend as die **Dubbelvoorlettermoorde**) is ’n onopgeloste reeks kindermoorde tussen 1971 en 1973 in Rochester, New York. Al die slagoffers van die Alfabetmoorde was meisies van 10 en 11 jaar oud wie se voornaam met dieselfde letter as haar van begin het. Hulle is almal seksueel aangerand en verwurg voordat hulle liggaam in of naby ’n dorp gelos is wat met dieselfde voorletter as hulle voornaam en van begin het. Die ondersoekers het meer as 800 verdagtes ondervra, maar die moorde is nooit opgelos nie. Moorde ------ ### Carmen Colón Op 16 November 1971 om 16:20 het die 10-jarige Puerto Ricaaanse meisie Carmen Colón in Rochester, New York, verdwyn op pad terug huis toe ná ’n besoek aan die plaaslike apteek. Volgens getuies het Colón die apteek waarheen haar ouma haar gestuur het, verlaat toe sy hoor die voorskrif wat sy moes gaan haal, is nog nie gereed nie. Sy het aan die eienaar, Jack Corbin, gesê: "Ek moet gaan. Ek moet gaan." Sy is toe gesien waar sy in ’n motor klim wat daarnaby geparkeer was. Colón se ma het haar om 19:50 as vermis aangegee. Sowat 50 minute nadat Colón die apteek verlaat het, het talle motoriste op Interstate 490 die kind met ’n kaal onderlyf aan die teenoorgestelde kant van die pad sien hardloop terwyl ’n voertuig, glo ’n donker Ford Pinto-luikrug, agteruitry agter haar aan. Die meisie het haar arms wild geswaai en geskree in ’n poging om motors te laat stilhou. Minstens een motoris het gesien hoe sy deur haar ontvoerder na die voertuig teruggelei word. In die spitsverkeer het niemand stilgehou om haar te help nie en dit het later groot openbare woede ontlok. Haar lyk is twee dae later naby Interstate 490 gevind, buite die dorp Churchville. In ’n lykskouing is bevind sy is verkrag, het ’n beenbreuk in haar skedel gehad en is daarna met die hand verwurg. Daar was ook talle krapmerke aan haar lyf. ### Wanda Walkowicz Sewentien maande later, op 2 April 1973 kort ná 17:00, het die 11-jarige Wanda Walkowicz uit die oostelike deel van Rochester verdwyn terwyl sy op pad huis toe was. Volgens die eienaar van die delikatesse waar Walkowicz was, is sy daarheen gestuur om kruideniersware te koop. Om 17:15 het sy begin terugloop huis toe. Haar ma het haar om 20:00 as vermis aangegee. Die polisie het onmiddellik ’n soektog gelas. Die omgewing om die winkel en die plekke waar sy graag gespeel het, is deursoek. Niks is egter gevind nie, hoewel ’n paar inwoners van die buurt Walkowicz gesien het terwyl sy sukkel om die inkopiesak te dra. Terwyl sy die sak teen ’n heining gedruk het om haar greep te verander, het ’n bruin voertuig verby haar gery. Walkowicz se liggaam, ten volle geklee, is die volgende dag om 10:15 deur ’n polisieman gevind aan die voet van ’n heuwel aan State Route 104 in Webster, sowat 10 km van Rochester af. Die posisie van haar liggaam het daarop gedui dat sy waarskynlik uit ’n bewegende voertuig gegooi is en haar liggaam teen die heuwel afgerol het. In ’n lykskouing is bevind sy is verkrag en toe met ’n voorwerp soos ’n gordel van agter af verwurg. Verskeie verdedigingswonde het gewys Walkowicz het teen haar moordenaar geveg. Haar klere is weer aangetrek nadat sy vermoor is. In die lykskouing is spore van semen en pubiese hare aan die liggaam gevind. Verder is verskeie wit kathare aan haar klere gevind, hoewel die Walkowicz-gesin nie ’n wit troeteldier gehad het nie. Nadat ’n beloning uitgereik is vir inligting wat tot die inhegtenisneming en veroordeling van die moordenaar kon lei, het ’n ooggetuie vertel hy het Walkowicz aan die passasierskant van ’n groot bruin voertuig sien staan terwyl sy met die bestuurder gesels. Die ooggetuie kon nie die bestuurder duidelik sien nie, maar die voertuig was baie naby Walkowicz se huis. Nog iemand het vertel sy het gesien hoe ’n man ’n meisie met rooi hare op die aand van Walkowicz se verdwyning tussen 17:30 en 18:00 in ’n ligkleurige Dodge Dart dwing. Rochester se polisiedepartement het enige voorstelle ontken dat daar ’n verband tussen Colón en Walkowicz se moord was. ### Michelle Maenza Sewe maande later, op die aand van 26 November 1973, het die 11-jarige Michelle Maenza se ma, Carolyn, haar as vermis aangegee nadat die kind nie van die skool af teruggekom het nie. Daar is vasgestel Maenza is om 15:20 laas deur haar skoolmaats gesien op pad na ’n inkopiesentrum naby die skool om haar ma se beursie te gaan haal wat sy vroeër die dag in ’n winkel vergeet het. Sowat 10 minute later het ’n ooggetuie Maenza aan die passasierskant van ’n beige of taankleurige voertuig sien sit wat vinnig in die straat af gery het. Volgens die ooggetuie het die kind gehuil. Om 17:30 het ’n motoris ’n man by ’n groot beige of taankleurige voertuig met ’n pap band sien staan. Dit was aan Route 350 in die dorp Walworth en die man het ’n meisie wat die ooggetuie seker was Maenza was, aan haar pols vasgehou. Toe die ooggetuie stilhou en sy hulp aanbied, het die man die kind agter sy rug ingeruk. Hy het voor die voertuig se nommerplaat gestaan. Die man het die ooggetuie so boos aangegluur dat laasgenoemde verplig gevoel het om weg te ry. Maenza se ten volle geklede liggaam is op 28 November om 10:30 in ’n sloot in die dorp Macedon gekry, sowat 24 km van Rochester af. In ’n lykskouing is bevind sy het verskeie wonde aan haar lyf gehad wat met ’n stomp voorwerp toegedien is, sy is verkrag en van agter af met ’n voorwerp soos ’n dun tou verwurg. Verskeie wit kathare is aan haar klere gekry, en blare van die omgewing is in haar vuis gevind, wat aandui dat sy waarskynlik vermoor is op of naby die plek waar haar lyk gekry is. ’n Monster is van semen geneem, asook ’n palmafdruk aan haar nek. Ondersoek --------- Al drie moorde het groot openbare belangstelling gelok en daar is wyd daaroor berig. Ná Maenza se moord het ondersoekers ’n profieltekening aan die media uitgereik van die persoon wat deur verskeie ooggetuies by die kind gesien is. Nes met die ander twee moorde is ’n blitslyn daargestel, maar dié keer vir al drie moorde. ’n Beloning is ook weer uitgereik. Talle oproepe is ontvang, maar dit het geen noemenswaardige getuienis opgelewer nie. Hoewel die ondersoekers meer as 800 verdagtes ondervra het, is die moorde nooit opgelos nie. Omdat al drie meisies uit ’n arm Katolieke huis gekom het, min vriende gehad het en kort voor hulle moord geboelie is of swak op skool gevaar het, het ondersoekers die moontlikheid nie uitgesluit nie dat die moordenaar gewerk het by, of kennis gehad het van, die praktyke van ’n maatskaplike agentskap. ### Ooreenkomste Al drie slagoffers was voortienermeisies wat vroeg die middag in ligte of swaar reën in Rochester verdwyn het en wie se liggaam later in naburige distrikte gevind is. Die liggame is óf ten volle óf halfgeklee ontdek naby ’n grootpad op ’n plek wat maklik met ’n voertuig bereik kon word. Al drie was kort en is verkrag voordat hulle vermoor is. Al drie is deur hulle skoolmaats as alleenlopers beskou. Ondersoekers stem saam dit is onwaarskynlik dat die slagoffers gekies is omdat hulle voornaam en van met dieselfde letter begin het, want dit sou beteken hulle moordenaar moes hulle lank agtervolg het, en dit sou die kans om aandag te trek verhoog. Sommige ondersoekers glo ook Colón is, anders as die ander twee, vermoor deur iemand wat haar geken het en dalk familie was. ### Verdagtes In die saak van Carmen Colón is haar oom, Miguel Colón, as ’n sterk kandidaat vir die moord beskou. Miguel was die broer van Colón se pa, Justiniano. Nadat die ouers geskei is, het hy ’n verhouding met die ma, Guillermina, aangeknoop. Colón se oupa, Felix, het gewoonlik saam met haar apteek toe gestap, maar op die dag van haar moord het sy daarop aangedring om alleen te stap. Net weke voor haar dood het haar oom ’n motor gekoop wat ooreenstem met die beskrywing van ooggetuies. Ondersoekers het die voertuig ondersoek en gevind dit is binne en buite goed skoongemaak, en die kattebak is met ’n sterk skoonmaakmiddel gewas. Nadat Miguel eers gevlug en hom daarna oorgegee het, kon hy nie ’n aanvaarbare alibi verskaf nie. Geen fisieke getuienis kon egter gevind word wat hom met die moord verbind nie. Miguel het in 1991 op 44-jarige ouderdom selfmoord gepleeg ná ’n geval van gesinsgeweld waarin hy sy vrou en broer geskiet en gewond het. Nog iemand wat as sterk kandidaat vir die Alfabetmoorde beskou is, is die 25-jarige brandbestryder Dennis Termini van Rochester. Termini was ’n reeksoortreder wat as die "Garageverkragter" bekend was. Hy het tussen 1971 en 1973 minstens 14 meisies en jong vroue verkrag. Hy het ook ’n beige voertuig gehad wat aan die beskrywing van moordooggetuies voldoen en het naby die plek gewoon waar Maenza laaste lewend gesien is. Net vyf weke na Maenza se moord het Termini probeer om ’n tienermeisie met ’n vuurwapen te ontvoer, maar hy het gevlug toe sy aanhou gil. Kort daarna het hy nog ’n meisie probeer ontvoer, maar is dié keer deur die polisie agternagesit. Termini het selfmoord gepleeg deur homself in die kop te skiet. Ná sy dood is wit kathare in sy voeruig gevind. In Januarie 2007 is Termini se liggaam opgegrawe om DNS-monsters te kry en met semenmonsters aan Walkowicz se liggaam te vergelyk. Dit het bewys hy was nie vir haar moord verantwoordelik nie. Alle fisieke bewyse van Colón of Maenza se liggaam het egter sedertdien verdwyn of is vernietig. Nog ’n verdagte is die reeksmoordenaar Kenneth Bianchi, wat ten tye van die moorde ’n roomysverkoper in Rochester was. Hy het op plekke naby die eerste twee moordvondste gewerk. Bianchi het in Januarie 1976 van Rochester na Los Angeles verhuis. Tussen 1977 en 1978 het hy en sy neef Angelo Buono jr. die Hillside Strangler-moorde op 10 meisies en jong vroue tussen 12 en 28 jaar oud gepleeg. Bianchi is nooit van die Alfabetmoorde aangekla nie en het enige skuld heftig ontken. Hy het egter, terwyl hy in Rochester gewoon het, met ’n voertuig van dieselfde model en kleur gery as die een wat ooggetuies beskryf het. In April 2011 is die 77-jarige Joseph Naso in Reno, Nevada, in hegtenis geneem vir die moord op vier vroue in Kalifornië tussen 1977 en 1994. Al vier was vermoedelik prostitute en almal se naam het met dieselfde letter as hulle van begin. Naso het in die vroeë 1970's in Rochester gewoon en het dikwels tussen New York en Kalifornië gereis. Sy DNS het egter nie oorgestem met dié van die semen wat aan Walkowicz se liggaam gevind is nie. Naso is op 18 Junie 2013 van die moord op die Kaliforniese vroue aangekla. Hy is op 20 Augustus aan die vier moorde skuldig bevind en op 22 November ter dood veroordeel. Bronne en verdere leesstof -------------------------- * Benson, Michael (2010). *Murder Times Two: Killer Twins*. New York: Pinnacle Books. ISBN 978-0-7860-3185-6. * Benson, Michael (2015). *The Devil at Genesee Junction: The Murders of Kathy Bernhard and George-Ann Formicola*. Lambeth: Rowman & Littlefield. pp. 63–68. ISBN 978-1-4422-5233-2. * Cawthorne, Nigel (2007). *The Mammoth Book of Killers at Large*. Londen: Robinson Publishing. ISBN 978-1-84529-631-5. * Farnsworth, Cheri L. (2010). *Alphabet Killer: The True Story of the Double Initial Murders*. Stackpole Books. ISBN 978-0-8117-0632-2. * Lane, Brian; Gregg, Wilfred (1995) [1992]. *The Encyclopedia Of Serial Killers*. New York City: Berkley Books. ISBN 0-425-15213-8.AS1-onderhoud: ref=harv (link) * Newton, Michael (1999). *Still at Large: A Casebook of 20th Century Serial Killers who Eluded Justice*. Washington: Loompanics Unlimited. ISBN 978-1-55950-184-2. * Newton, Michael (2009). *The Encyclopedia of Unsolved Crimes*. New York: Facts on File. ISBN 978-0-8160-7818-9. * Schechter, Harold (1996). *The A to Z Encyclopedia of Serial Killers*. New York: Pocket Books. ISBN 978-1-4766-7000-3. * Thompson, Emily G. (2018). *Unsolved Child Murders: Eighteen American Cases, 1956–1998*. Noord-Carolina: McFarland & Company Inc. ISBN 978-1-4766-7000-3. * Tubman, Donald A. (2018). *Nightmare in Rochester: The Double-Initial Murders*. VSA: Amazon Kindle Direct Publishing. ISBN 978-1-79016-809-5. Skakels ------- * Nuusartikel oor die Alfabetmoorde * *The Alphabet Murders* by unsolvedcasebook.com * Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
{ "title": "Alfabetmoorde", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 8391, 17186, 0.4882462469451879 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellpadding=\"0\" cellspacing=\"0\" class=\"toccolours vatop infobox\" style=\"float:right; clear:right; width:270px; padding:3px; margin:1px 1px 1em 1em; font-size:85%;\">\n<tbody><tr><td colspan=\"3\" style=\"background-color:#FF6666; color:#000000; text-align: center;\"><b><span style=\"font-size: 120%;\">Alfabetmoorde</span></b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Land<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./VSA\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"VSA\">VSA</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Misdaad<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\"><a href=\"./Verkragting\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Verkragting\">Verkragting</a>, verwurging</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"background-color:#FF6666; color:#000000; text-align: center;\"><b>Misdaadbesonderhede</b></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Plek</td><td colspan=\"2\"><a href=\"./New_York_(deelstaat)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"New York (deelstaat)\">New York</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Datum(s)<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">16 November 1971 – <br/>26 November 1973</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"font-weight:bold;\">Slagoffers<span typeof=\"mw:Entity\"> </span></td><td colspan=\"2\">3</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 12332 }
Hoenderhof, geskilder deur Otto Scheuerer (1862-1934) Verkoper van gebraaide pluimvee in Korhogo, Ivoorkus **Pluimvee** is gedomestikeerde voëls wat deur mense aangehou word vir hul nuttige produkte. Pluimvee is basies vee met vere ('n pluim is 'n veer). Dit sluit in: hoenders, kalkoene, eende, makoue, ganse en selfs volstruise. Hulle word aangehou vir die eiers wat hulle lê, vleis en selfs vir hulle vere. Onder pluimvee word verstaan voëls wat ter wille van eier- of vleisproduksie aangehou word. Van al die voëlsoorte neem die hoender verreweg die vernaamste plek in die pluimveebedryf in, maar eende, ganse, makoue, kalkoene en kwartels speel ook 'n belangrike rol. In die pluimveebedryf word daar onderskei tussen lêrasse vir die produksie van eiers vir die verbruikersektor en vleisrasse vir die produksie van braaikuikens en -hoenders, eende, ganse, ensovoorts. Eiers is vanweë hulle hoë proteïeninhoud, vitamiene en minerale 'n belangrike voedingsproduk, asook pluimveevleis, wat gewoonlik 'n besonder gunstige vet/vleisverhouding het. Pluimveeboerdery is uiters gespesialiseer. Die werfhen met haar kuikens en weglêneste is vir altyd verby. In die plek daarvan het die sogenaamde batteryhen gekom. Hulle produseer in hul duisende eiers, soms letterlik op 'n lopende vervoerband, in draadhokkies nie groter as 20 x 25 cm nie. Die braaihoender, 'n "uitvinding" van die 20de eeu, broei in 'n masjien uit, en word na 8 weke geslag sonder dat die dier ooit die sonlig gesien het. Die arbeid, soos die uithaal van eiers, kos en water gee, en die skoonmaak van die hokke, vereis vanweë meganisasie die minimum mannekrag. Die totaal onnatuurlike leefwyse van hierdie diere lok, veral in Europa, dikwels kritiek by diereliefhebbers uit. Aan die ander kant bied die bedryf aan 'n proteïen-honger wêreld 'n goedkoop en higiëniese voedselbron. Veral in Europa, waar byna alle voedselpryse sterk gestyg het, het die prys van eiers en pluimvee in die laaste dekade feitlik konstant gebly. In Suid-Afrika word hierdie meganisasieproses ook in die laaste dekades toegepas, en mettertyd word groot voordeel hieruit geput. Die nuwe boerderymetodes en moderne aanpassing het egter daartoe gelei dat produksiekoste, en daarmee saam die verbruikersprys van pluimvee en eiers, in die laaste dekade skerp gestyg het. In Europa word daar nog net in België en Nederland op redelike skaal met kalkoene geboer. In Suid-Afrika word daar heelwat moeite gedoen am hierdie bedryf te stimuleer. Lê-eende word amper nie meer in Europa aangehou nie omdat die vraag na eendeiers sterk gedaal het. In Suid-Afrika het die bedryf nog nooit werklik ingang gevind nie. Frankryk is die belangrikste produsent van ganse, terwyl tarentale daar ook gesogte pluimvee is. Geskiedenis ----------- Oor die afstamming van die hoender (*Gallus domesticus*) is daar min bekend. Daar word aanvaar dat die huishoender 'n afstammeling is van die wilderooiboshoender of Bankivahoender (*Gallus gallus*), wat vandag nog in Indonesië, Birma, Noord-Italië en op die Filippynse Eilande aangetref word. Ook ander boshoenders, die sogenaamde Lafayettehoender (*Gallus lafayettii*) uit Sri Lanka, die Indiese Sonnerathoender (*Gallus sonneratii*) en die Javaanse vurksterthoender (*Gallus* *varius),* het vermoedelik ook ʼn aandeel gehad in die ontwikkeling van die huishoender. Uit die Ooste het hierdie mak hoenders, wat reeds onderling begin teel het en veral vanweë hulle vleis en later hulle eiers aangehou is, waarskynlik via Wes-Asië, Noord-Afrika, Griekeland en Italië na die Weste versprei. Die Romeine het hoenders as heilige diere beskou (nie te heilig om in die kookpot te beland nie) en het die mak hoender na die Germaanse volke versprei. Gedurende die Middeleeue het die kruistogte waarskynlik die verspreiding van die mak hoender baie vergemaklik. Die Europese koloniste het hoenders na Amerika geneem, soos Jan van Riebeeck ook hoenders saam met hom na die Kaap gebring het. Uit geskiedenisbronne is dit egter ook bekend dat Vasco da Gama hoenders in Natal opgemerk het. Die Swart stamme wat uit die Noorde van Afrika suidwaarts getrek het, het dus ook hulle eie soort hoenders gehad. Ook die Khoi het hoenders aangehou, maar in vergelyking met die destydse Europese huishoender was hulle van swak gehalte. Van Riebeeck het gedurende 1656 en 1657 hoenders uit Holland ingevoer met die oog op die produksie van vleis en eiers. Jan Woutersz was waarskynlik die eerste hoenderboer in Suid-Afrika. In die 18de en 19de eeu was daar nog geen georganiseerde hoenderboerdery nie, maar die meeste boere het wel hoenders op die werf aangehou. Hoenders is ook tydens die Groot Trek die binneland ingeneem in spesiale houthokke, wat onder aan die ossewa gehang het. ### Kalkoene 'n Kalkoenmannetjie wat pronk Kalkoene het oorspronklik wild in Noord-Amerika voorgekom. Die Asteke het waarskynlik kalkoene as huisdiere aangehou. Ook ander Indiaanse kulture het die kalkoen mak gemaak, veral vir die vleis maar ook vir hul mooi vere. Die mak kalkoen stam af van die subspesie *Meleagris gallopavo* *gallopavo*, wat nog in die suide van Mexiko aangetref word. In sy oorspronklike woongebied is hierdie kalkoen vandag baie skaars en word dit as 'n bedreigde spesie beskou. Kort nadat Amerika ontdek is, het die Spanjaarde kalkoene saam met hulle teruggeneem Europa toe. Die huidige kalkoenrasse stam van hierdie ingevoerde voëls af. Daar is bruin of sogenaamde bronskleurige kalkoene, in Suid-Afrika die bekende blougrys kalkoen, en ook die oorheersende wit kalkoenras, veral in die Europese pluimveebedryf. ### Eende en ganse 'n Wildlopende makgans in Tasmanië Die moderne eenderasse in die pluimveebedryf stam af van die verskillende wilde-eende in die Noordelike Halfrond, soos *Anas platyrhynchos*, die Indiese drafeend en die beroemde Pekingeend. Die Chinese was waarskynlik die eerste mense wat eende mak gemaak het. Eende is nie net vanweë hul vleis en eiers aangehou nie, maar ook vir hulle dons en vere. Dit is bekend dat die Voortrekkers ook eende saam met hulle die binneland ingeneem het. In die Oudheid is ganse op groot skaal in verskeie dele van Europa aangehou. Hulle het waarskynlik van die bekende wilde- of grysgans (*Anser anser*) afgestam. Die Romeine was veral lief vir die diere. Ganse is wel diere en was dus grotendeels selfversorgend. Namate minder ruimte in Europa beskikbaar was, het die gewildheid van die gans as plaasdier afgeneem. In Oos-Europa is die gans nog 'n gewilde plaasdier, maar in Wes-Europa word hulle nog net op groot skaal aangehou vir die produksie van ganslewers. ### Veranderde benadering Hoenders, ganse en makoue is vir 'n lang tyd as feitlik selfversorgende diere op plase of in agterplase aangehou. Pluimveeboerdery was aanvanklik nie op vleisproduksie toegespits nie, en die vere is hoofsaaklik gebruik vir die verfraaiing van klere, die maak van kussings, matrasse en ander artikels. Die eerste volwaardige pluimveeskou is in 1849 in Boston in die VSA gehou, en hierdeur is die studie van die destyds bestaande rasse sterk aangemoedig. Dit was ook die aansporing tot die ontwikkeling van nuwe rasse en soorte. Kennis van eierproduksie was in daardie jare uiters gebrekkig. Oor die kunsmatige uitbroei van eiers was die destydse hoenderboere minder onseker. Die Ou Egiptenare en die Chinese het al geweet hoe dit gedoen moet word. Teen die einde van die 19de eeu het die beperkte pluimveebedryf in Suid-Afrika hom begin toespits op die teel van rashoenders. James Templar het byvoorbeeld in 1883 ʼn klompie rasegte hoenders ingevoer en ene Jan Hofmeyr en 'n boer, bekend as Van Eyssen, het sy voorbeeld gevolg. Die eerste pluimveeklubs is in 1884 in Natal en in 1893 in die Westelike Provinsie gestig – laasgenoemde het 110 lede gehad. In 1904 het pluimveeliefhebbers die Suid-Afrikaanse Pluimveevereniging in Kimberley gestig, hoofsaaklik met die oog op die bevordering en beheer van pluimveeskoue. Pluimveeliefhebbers is so geïnspireer dat pluimvee uit Brittanje, Nieu-Seeland, Denemarke, Duitsland, Frankryk, België, Italië, die VSA en die Verre Ooste ingevoer is. Gedurende 1914 is eiers ten bedrae van R132 000 ingevoer. Na die Eerste Wêreldoorlog moes Suid-Afrika egter selfversorgend raak en in 1921 is eiers ten bedrae van R400 000 na Brittanje en Europa uitgevoer. Die gevolge van die Anglo-Boereoorlog was 'n werklike stukrag in die ontwikkeling van die pluimveebedryf in Suid-Afrika. Omdat Transvaal en die Vrystaat na die oorlog feitlik kaal gestroop was van hul inkomstebronne, is hoenderboerdery beskou as 'n vinnige metode om die veefaktor in te skakel en terselfdertyd as tussentydse voedselbron te dien. Teen 1930/ 31 het uitvoere die rekordsyfer van 193 162 kiste van 30 dosyn elk bereik. Die Tweede Wêreldoorlog, wat in 1939 uitgebreek het, het feitlik alle uitvoer tot stilstand gebring. Die Staat was verplig om as koper op te tree en dit het die hele bemarkingstruktuur verander. In 1953 is die Eierbeheerraad gestig. Pluimveeboerdery in Suid-Afrika het gedurende die laaste 80 jaar ʼn belangrike bedryf geword en groot pluimveeplase word naby Johannesburg, Pretoria, Kaapstad, Port Elizabeth, Bloemfontein, Durban en Pietermaritzburg aangetref. Die klem in die pluimveebedryf het dus op hoenders en hoendereiers geval. Teenoor die pluimveebedryf wat enersyds ontwikkel het, het daar, anders as in Europa, ook nog heelwat pluimvee op kleiner skaal op die gewone gemengde boerdery agtergebly. In Europa het pluimvee feitlik heeltemal van die plase af verdwyn en in die bedryf beland. In Suid-Afrika het die proses heelwat stadiger en anders verloop, hoewel die beeld van die pluimveeboerdery in die laaste paar dekades drasties verander het. Sowat 50 jaar gelede was die aanhou van hoenders heeltemal gebaseer op hul natuurlike leefwyse: 'n haan met 'n klompie henne wat vry kon rondbeweeg, en saam 'n hegte groepie met 'n streng hiërargie gevorm het. Die hele dag lank het die werfhoender geskrop op soek na sade, wurms en insekte. In die natuur het hulle in bome geslaap, maar op plase of in die agtertuin was daar 'n hoenderhok om hulle teen roofdiere te beskerm, en in plaas van takke het hulle op stellasies geslaap. Gewoonlik is daar eenkant in die hok 'n plek afgesonder waar die henne kon lê. Dit is hierdie wydverspreide weglêery wat die uithaal van eiers 'n baie tydrowende taak gemaak het. In Europa is die toneel van die klompie vrylopende hoenders, eende of ganse beslis verby, maar nog nie heeltemal in Suid-Afrika nie. 'n Plymouth Rock-hoender Terwyl dit in Europa ekonomies nie meer moontlik is om pluimvee op hierdie "natuurlike" manier aan te hou nie, word die metode van boerdery in Suid-Afrika met sy talle kleinboere en landelike gemeenskappe nog algemeen toegepas. Dit gaan in sulke gevalle nie werklik oor die ekonomiese bedryf nie, maar oor ʼn voorraad eiers en vleis vir 'n selfversorgende klein gemeenskap. Aan die ander kant het die aanhou van hoenders in 'n hok in die agterplaas op selfs die groter dorpe heeltemal onekonomies geword. Die hoenders eet in geldwaarde meer kos op as wat hulle in vleiswaarde en eiers kan produseer. Die werfhen of vars eier uit die hoenderhok het 'n buitensporige duur artikel geword. Die enigste manier om hoenders en ander pluimvee ekonomies lonend te maak, was die oorskakeling na die massabedryf. Op die moderne pluimveeplase word enorme getalle hoenders in 'n beperkte ruimte binnenshuis gehou, dikwels sonder daglig. Hulle kan skaars beweeg, en hulle enigste taak is die lê van eiers of om so vinnig moontlik te groei sodat hulle geslag kan word. In baie gevalle is hulle pote heeltemal onderontwikkel omdat hulle dit nie meer gebruik nie. Dit is voor die hand liggend dat hierdie onnatuurlike leefwyse die hoenderboere die kritiek van die meeste diereliefhebbers op die hals haal, veral in Europa en die VSA, waar die soort bedryf al soveel langer toegepas word. Aan die ander kant verskaf die pluimveebedryf, veral die hoenderbedryf, 'n belangrike, relatief goedkoop bron van proteïene in die vorm van witvleis en eiers. In 'n vinnig-ontwikkelende land soos Suid-Afrika styg die vraag na voedselbronne daagliks, nie net in die Republiek nie, maar ook in die omliggende Afrikalande. Net deur oor te skakel na die intensiewe moderne pluimveeboerderymetodes kan pryse in so mate onder beheer gehou word dat die grootste deel van die bevolking nog die vleis en eiers sal kan bekostig. Hoenderrasse ------------ Wit Australorphaan Swart Australorphaan Swart Australorphen Hoenders kan volgens ekonomiese waarde ingedeel word, naamlik vleisrasse, eierproduksie en dubbeldoelrasse – met ander woorde vir sowel slag – as eierproduksie. Wat die vleisrasse betref is die Cornish 'n goeie voorbeeld. Hierdie ras behoort tot die veghoendertipe wat vandag nog in Suidoos-Asië geteel word. Die Cornish word as die voorganger van die braaihoender beskou. ʼn Kruising tussen die Cornish en die Plymouth Rock word wêreldwyd as 'n uitstekende slaghoender aanvaar. Die Leghorn is weer 'n goeie lêhen. Hierdie ras, wat wit, swart, bruin, geel of gestreep kan wees, het ontstaan uit kruisings met hoenders uit Italië, met Spaanse hoenders in die VSA en is verder verbeter deur kruisings met Engelse Leghorns. Onder dubbeldoelrasse tel bekende rasse soos Australorps, Rhode Island Red, Ligte Sussex, New Hampshire, die Plymouth Rock en Wyandotte. Die Rhode Island Red is 'n gewilde hoender in baie lande en word op groot skaal in Suid-Afrika geteel. Hulle eierrekords vergelyk terloops baie gunstig met dié van die Wit Leghorns en die Swart Australorps. Die New Hampshire is net soos die Rhode Island Red in die VSA geteel. Dan is daar nog talle rasse wat as troeteldiere en vir skoudoeleindes aangehou word vanweë hul sierlikheid. Bekende rasse in dié verband is die klein veghoenders soos Cochins en Silkies, die Yokohama, met ʼn besonder lang stert, en die bekende kapokkie. Al die talle ander rasse is eintlik nog net van betekenis vir diegene wat 'n klein klompie hoenders in die agterplaas aanhou, soos onder meer die Wyandotte (VSA), die Orpington (Engeland), die Maran, afkomstig uit Frankryk, en die Sussex uit Engeland. Boerdery -------- In die verlede is aanbeveel dat 'n pluimveeplaas so na as moontlik aan 'n bemarkingsgebied moet wees. Vanweë die uitbreiding van stedelike gebiede het dit egter soms gebeur dat pluimveeplase binne stadsgebiede geval het. Behalwe die hoë koste as so 'n plaas verskuif sou moes word, was daar die bykomende nadele van duur grond en arbeid en toenemende diefstal. Aan die ander kant is die vervoerkoste geweldig hoog indien die plaas afgeleë is. Pluimveeboerdery is vandag ʼn gespesialiseerde bedryf en talle faktore moet in ag geneem word voordat ʼn pluimveeplaas aangelê word. Die grond moet groot genoeg wees omdat die geboue minstens 100 m van mekaar moet wees; dit is ook noodsaaklik om na die struktuur van die grond te kyk omdat turfgrond byvoorbeeld die gevaar inhou dat geboue kan kraak. Verder moet die grond verkieslik so gelyk moontlik en goed gedreineer wees en alle afloopwater moet doeltreffend weggevoer kan word. Waar hoenders aanvanklik in hokke met strooi op die vloere aangehou is, het die higiëniese roostervloer later groot ingang gevind. In lande met ʼn sterk ontwikkelde pluimveeboerdery (byvoorbeeld Nederland en België), word die grootste aantal lêhenne in 'n battery aangehou, dit wil sê rye hokke van gaas. So kan die hokke ook volgens die stapelstelsel op mekaar geplaas word. Dit vergemaklik alle werksaamhede in so mate dat een persoon ongeveer 10 000 henne kan versorg. Dan is daar ook die sogenaamde "high rise"-huise, waar die koste per hen verminder word deurdat daar meer batterye per vierkante meter is, naamlik drie vlakke met hoenderbatterye. Met die tipe huis is 'n probleem soos misverwydering nie meer 'n probleem nie omdat 'n trekker onder die hokke kan deurry en die mis meganies verwyder. Daar is bereken dat ongeveer 80% van die wêreld se lêhenne vandag in batterye aangehou word. Een van die belangrikste funksies van hoenderhuise is om die hoenders teen temperatuursveranderinge te beskerm. Gedurende warm weer moet die gebou koel wees en andersom – 'n konstante temperatuur van 22˚C is geskik vir lêhenne. Dit is ook baie belangrik dat 'n hoenderhuis oor goeie ventilasie beskik en droog is omdat ʼn hoë voggehalte nadelig vir die hoenders kan wees. Al hoe meer pluimveeboere isoleer deesdae hul hoenderhuise ten einde die temperatuur te help reguleer. Hiervoor is plafonne baie belangrik aangesien die meeste hitte deur die dak opgeneem of daardeur verlore gaan. Voerbakke is uiters belangrik en moet aan die volgende vereistes voldoen:   Dit moet maklik vol- en skoongemaak kan word, hoenders moet nie daarop kan slaap nie, die voer moet maklik bereikbaar wees, selfs al is die bakke taamlik leeg, en voervermorsing moet tot die minimum beperk word. Dit is belangrik om te onthou dat hoenders langer sonder kos as sonder water kan lewe. Voeding ------- 'n Gebalanseerde dieet is noodsaaklik vir die produksie van sowel eiers as braaikuikens. Deur navorsing is dit moontlik dat diëte vir alle ouderdomme en klasse van pluimvee geformuleer kan word – selfs rekenaars word vir die doel gebruik. Graansoorte en hulle neweprodukte, soos mielies, graansorghum en koringsemels, is 'n waardevolle bron van koolhidrate. Geelmieliemeel is 'n gesogte graansoort in pluimveevoere omdat dit volop en betreklik goedkoop is en die meeste koolhidrate bevat. Dit bevat ook pigmente wat die geel kleur aan die braaikuiken se vel en eiergeel gee. Proteïene is baie noodsaaklik vir eierproduksie, en voedsel wat ryk is hieraan, is onder meer vismeel en grondboon-, sonneblom- en katoensaadoliekoekmeel. Net soos by die mens, toon pluimvee duidelike afwykings indien daar 'n tekort aan vitamiene in die dieet is. 'n Tekort aan vitamien D veroorsaak ragitis, terwyl malkopsiekte of breinversagting deur 'n tekort aan vitamien E veroorsaak word. Minerale is ook nodig in die dieet, terwyl skoon en vars water altyd beskikbaar moet wees. Omdat 'n hoender nie sweetgaatjies het nie, verdamp die water van die longe af, wat die belangrikste manier is waarop 'n hoender van die oortollige hitte ontslae kan raak. Deesdae word allerhande bymiddels in pluimveevoeding gebruik. Pluimveesiektes word op hierdie manier bekamp, terwyl die groei gestimuleer word deur onder andere antibiotika by die voeding te voeg. Vir maksimale eierproduksie is dit noodsaaklik dat die hen daagliks voldoende nutriënte inneem sodat sy 'n eier van gewenste grootte kan produseer, asook in 'n goeie fisieke toestand kan bly sonder dat haar liggaamsmassa te veel toeneem. In die meeste gevalle presteer eierproduksielyne die beste op volvoeding deur die hele produksietyd. Vleistipe hoenders is meer geneig tot ooreet as die eiertipe hoenders, en daarom is dit dikwels nodig om die tipe henne se voerinname te beperk, selfs voordat topproduksie bereik is. Die voeding van teelhenne verskil ietwat van die van henne wat vir kommersiële eierproduksie aangehou word, omdat meer van die noodsaaklike nutriënte nodig is as slegs vir die vorming van ʼn eier. Braaikuikens moet vinnig groei en ontwikkel en daarom moet die dieet voldoende, hoogs verteerbare en gebalanseerde hoeveelhede van al die voedingstowwe bevat. Braaikuikens kry van dagoud tot slagouderdom, wat reeds op 7 op 8 weke bereik word, soveel kos as wat hulle wil eet. Teling ------ Daar word dikwels gevra hoeveel vordering gemaak is ten opsigte van pluimveeteling en of die huidige hoenders beter presteer as die van 'n aantal jare gelede. Die volgende voorbeelde verskaf ʼn duidelike antwoord: Gedurende 1923 het dit 16 weke geduur om 'n braaikuiken met 'n lewende massa van 1,0 kg te produseer. Vandag word 'n braaikuiken met ʼn massa van 2,3 kg in 7 weke geproduseer. In die geval van lêhenne was die vordering ewe merkwaardig. Waar die wilde-boshoender ongeveer 30 eiers per jaar lewer, lê die moderne hen gemiddeld 240 tot 280 eiers per jaar. Sover bekend, is die eerste hen wat 200 eiers per jaar gelê het, in 1902 in Engeland geteel. In 1913 het "Lady Macduff" 303 eiers gelê en sodoende bewys dat ʼn hen wel meer as 300 eiers per jaar kan lê. In die VSA het 300-eier-henne algemeen begin word, en die standaard is verder verhoog toe ʼn gestreepte Plymouth Rock-hen in 1929 met 358 eiers per jaar te voorskyn gekom het. Kort op haar hakke in 1930 was ʼn Wit Leghorn-hen met 357 eiers. Nog ʼn verbasende rekord is in 1945 in New York opgestel toe 13 Wit Leghorn-henne 'n gemiddelde produksie van 312,3 eiers per hen oor 'n tydperk van 51 weke gelewer het, waarvan 12 volwaardige susters was. In 1865 het die Oostenrykse monnik Gregor Mendel sy gevolgtrekkings gemaak nadat hy sy klassieke telingsproewe met ertjies gemaak het. In 1902 het William Bateson, wat hoenders geteel het, bewys dat die wette van oorerwing soos deur Mendel opgestel, ook op diere van toepassing is. Verskeie teorieë oor oorerwing van eierproduksie is geboekstaaf, onder meer die teorieë van Pearl, Hurst en Goodhale Hays. Laasgenoemde teorieë bied vandag nog 'n grondslag vir die verbetering van eierproduksie en berus op die volgende faktore: -        Vroeë geslagsrypheid -        Hoë winterproduksie -        Geen onderbreking gedurende produksie -        Geen broeisheid -        Aanhoudende produksie in die herfs. In sy soektog na 'n goeie praktiese teelmetode het Pearl gedurende 1898 tot 1907 elke jaar alleenlik sy hoogste produserende henne vir teeldoeleindes gebruik. Die henne is uitgesoek vir produksie, gesondheid en lewendigheid. Na 9 jaar se paringproefnemings op dié wyse het Pearl bevind dat geen verhoging in eierproduksie verkry kan word en die gemiddelde van die groep nie verhoog kan word deur elke jaar van die beste henne uit 'n groep hoenders te teel nie. Die nageslag van die hoogste produserende henne uit die groep het ook geen beter nageslag gelewer as henne wat gewoonweg uit die groep gekies is nie. Toe Pearl en Surface (1909) ook vasgestel het dat die dogters van 200-eier-moeders niks meer eiers lê as die dogters van henne met 'n produksie van 150 tot 200 eiers nie, het Pearl geen voordeel in die seleksie van henne uit die groep gesien nie. Nieteenstaande die werk van Pearl, het James Dryden (1921) van die Oregon-proefstasie bewys dat eierproduksie nie alleen verhoog kan word deur parings uit die groep nie, maar dat die verhoging ook vinnig kan geskied. Vir sy werk het hy drie rasse gebruik: Wit Leghorns, gestreepte Plymouth Rocks and Oregons. Volgens Dryden het dit geblyk dat parings uit die groep suksesvol is in 'n onverbeterde groep, maar dat die verbetering afneem namate 'n sekere hoogte van produksie bereik is. Enige kommersiële dier moet aan sekere markvereistes voldoen en die teler moet toesien dat die dier die genetiese vermoë het om daaraan te voldoen. In die geval van pluimvee word op die volgende gelet: groeitempo, wat veral by die braaikuiken belangrik en 'n hoogs oorerflike faktor is. Die groeitempo word onder meer beïnvloed deur rasverskille, eiergrootte, geslagsverskille en basterkrag (heterose). Dit is 'n interessante verskynsel dat kruisgeteelde diere vinniger as een of albei van die ouers groei. Selfs die kleur van die vere is belangrik omdat hoenders met gekleurde vere onaantreklik vertoon wanneer hulle geslag word. Ander faktore wat in aanmerking geneem word, is die velkleur, veregroei en siekteweerstand. By lêhenne is vroeë geslagsrypheid belangrik - hoe gouer 'n hen hierdie stadium bereik, hoe meer eiers sal sy in haar lewe lê. Omdat henne eiers in reekse met 'n kort rusperiode tussenin produseer, moet die rustyd so kort as moontlik gehou word vir goeie produksie, en dus moet daar ook hieraan aandag geskenk word. Faktore wat verder in ag geneem word by die teel van lêhenne, is volgehoue produksie, broeisheid (daar word streng hierteen geselekteer), eiergetalle, eiergrootte en dopkleur. Dit is dus uit voorafgaande duidelik dat daar 'n hele aantal eienskappe is waarvoor geselekteer moet word. Die teelsukses word bepaal deur die getalle waarmee gewerk word, die byhou van geskikte rekords, die korrekte interpretasie van die resultate, die seleksie van doeltreffende teelouers en baie geluk. Broeimasjiene ------------- Vir die kunsmatige uitbroei van die eiers bestaan daar twee tipes masjiene: die stillugmasjien, wat gewoonlik 'n klein tipe masjien is waarin lugomruiling natuurlik geskied en die eiers met die hand omgedraai word, en die geforseerde-lugmasjien, wat toegerus is met waaiers vir lugomruiling. In laasgenoemde masjien word die eiers outomaties omgedraai. Daar is 4 faktore wat goeie broeiresultate beïnvloed, onder meer die korrekte posisie van die eiers. In stillugmasjiene word die eiers plat op die sy gepak en in geforseerdelugmasjiene met die breë punt na bo. Gedurende die broeityd moet die eiers gereeld gedraai word ten einde te verhinder dat die ontwikkelende embrio aan die binneste dopvlies vasgroei en om die temperatuur aan alle kante van die eier dieselfde te hou. Temperatuur is die kritiekste faktor en het nie net 'n invloed op die uitbroeibaarheid nie, maar beïnvloed ook die lengte van die broeityd, embriogrootte en sterftes, die grootte en lewensvatbaarheid van die kuikens wat uitbroei, asook die persentasie gebreklike en swak kuikens. Vir goeie resultate is die regte hoeveelheid vog in die masjien net so belangrik as die regte temperatuur. Die regte hoeveelheid vog bevorder kalkopname en 'n toename in die grootte van die embrio. Vogtigheid is ook belangrik wanneer die kuikens deur die dop begin pik. Net soos ander lewende organismes het die ontwikkelende embrio suurstof nodig vir ontwikkeling, terwyl koolsuurgas afgeskei word. Die broeimasjien het 'n dubbele funksie, naamlik suurstofvoorsiening en die wegvoering van koolsuurgas en ander skadelike gasse. Sowat die helfte van die totale sterftes vind gedurende die laaste 3 tot 4 dae van die broeityd plaas, waarvan die 19de dag die kritiekste is. Dit is te wyte aan swak broeimasjienfaktore. Die tweede vernaamste kritieke tyd is van die 2de tot die 4de dag van uitbroei, wat veroorsaak word deur henne met 'n lae broeivermoë. Die derde kritieke tyd, hoewel nie so belangrik soos die eerste 2 nie, is tussen die 1ste en die 14de dag, wat veroorsaak word deur voedingstekorte in die rantsoen van die teelhoenders. Ten einde die verwagte sukses vroegtydig te bepaal, is dit nodig om die eiers in verskillende stadia van die broeityd te toets. Vir die doel is die 7de en 18de dag van die broeityd die beste en 'n toetslamp word hiervoor gebruik. Hierdie toets kan aandui of die embrio's goed ontwikkel is en of dit reeds voor die 7de dag gesterf het. Tydsduur van broeitye van verskillende pluimvee: Hoender – 21 dae Eend – 28 dae Kalkoen – 28 dae Tarentaal – 26 – 28 dae Fisant – 12 – 24 dae Makou – 35 dae Gans – 28 – 30 dae Volstruis – 42 dae Braaikuikens ------------ Die uitskotlêhen en lêrashaantjies het tot in ongeveer 1950 die grondslag vir die pluimveebedryf gevorm, maar is geleidelik vervang deur spesiaal geteelde braaikuikens. Die braaikuikenbedryf in Suid-Afrika het 'n enorme omvang en sal in die toekoms waarskynlik nog belangriker word. Dit is goedkoper om braaikuikens te produseer, as volwasse slaghoenders, omdat die produksiekoste nog besonder laag is wanneer die braaikuiken op 7 tot 8 weke bemark word. Twee belangrike faktore waaraan telers van braaikuikens moet aandag gee, is die groeitempo en bouvorm. 'n Voorbeeld van die vordering wat al in die verband gemaak is, is die feit dat daar in 1965 braaikuikens met 'n massa van 1,59 kg op die ouderdom van 9 weke bemark is. Vandag word braaikuikens op die ouderdom van 8 weke bemark met 'n massa van ongeveer 1,98 kg. Braaikuikens word deesdae hoofsaaklik geproduseer van die Wit Plymouth Rock en die Wit Cornish veghoender, of sinteses van die twee rasse. Wat bouvorm betref, is die braaikuiken verbeter ten einde hulle by die behoefte aan te pas, met ander woorde die totale hoeveelheid eetbare vleis aan die karkas word verhoog. In sommige gevalle was die vordering op die gebied van voeding selfs vinniger as op die gebied van teel, omdat die voedingsbehoeftes aangepas moes word. Waar daar in 1951 4 kg voer nodig was vir die produksie van 1 kg lewende massa, was 2,05 kg in 1974 nodig om dieselfde hoeveelheid lewende massa te produseer. Omdat voedingskoste die hoogste enkele koste-item is, moet elke braaikuikenprodusent daarna streef om die maksimum hoeveelheid vleis met die kleinste hoeveelheid kos te produseer. Op die ouderdom van 7 tot 8 weke is die kuikens slaggereed; hulle massa is dan ongeveer 2 kg. Alle braaikuikens wat as geslagte hoenders bemark word, moet volgens wet in 'n goedgekeurde slagplaas geslag word. Die slagproses geskied heeltemal meganies, met outomatiese masjiene. Kuikens word onderstebo aan 'n vervoerband opgehang en hulle beweeg na 'n elektriese skokapparaat, waar hulle doodgeskok word. Die nekare word dan afgesny sodat die karkasse leegbloei, wat 1 ½ tot 2 minute duur. Nadat die kuikens vir 'n ½ tot 1 minuut in warm water gedompel is, beweeg hulle na die elektriese plukmasjiene wat die vere verwyder. Die braaikuikens word met 'n elektroniese apparaat getel en terselfdertyd geïnspekteer vir uitwendige abnormaliteite wat hulle vir menslike verbruik ongeskik maak. Vervolgens word die ingewande verwyder en die eetbare en nie-eetbare binnegoed word geskei. Die nie-eetbare dele, bloed en vere word gebruik vir die vervaardiging van pluimvee-neweproduktemeel. Die karkasse word hierna in yswater gedompel om hulle teen uitdroging te beskerm en langer vars te hou. Na afkoeling word die karkasse op 'n drooglyn gehang en geïnspekteer. Aanvanklik is slaghoenders slegs as heel, vars karkasse bemark. Vandag het die verbruiker 'n keuse tussen vars en bevrore slaghoenders. Braaikuikenporsies of snitte het in die laaste paar jaar besonder gewild geword. Pluimveevleis word slegs deur beesvleis oortref wat betref die verskaffing van vleis in Suid-Afrika. Eierbedryf ---------- Sover bekend, is die eerste eierlêtoets in 1879 in Engeland gehou. Pluimveeboere het in toenemende mate begin soek na inligting om te besluit watter rasse die meeste eiers gedurende die eerste seisoen van produksie sou lê. Die eerste eierlêtoets in Suid-Afrika is in 1906/07 deur die Westelike Provinsie se Landbouvereniging gereël. 'n Interessante feit is dat die Wit Leghorn koning gekraai het met die hoogste produksie van 223 eiers. Na hierdie poging het 2 departementeelbeheerde toetse in Potchefstroom (1914) en Cedara (1917/18) gevolg 'n Sentrale eierlêtoets by Glen in 1926 het vir 900 henne voorsiening gemaak. Dit was egter duidelik dat die henne wat goed gevaar het in die prestasietoetse, nie altyd verteenwoordigend was van die betrokke teler se hele boerdery nie, en dat hulle nageslag dikwels nie aan die hoë verwagtings voldoen het nie. In 1951 is 'n nageslagtoets ingestel en in 1963 is die ewekansige monstereier-produksietoets by Glen ingestel en later ook 'n tweede by Irene. Na 1960 was dit duidelik dat suiwer rasse nie noodwendig die beste eierproduseerders was nie en is daar in die toetse ook voorsiening gemaak vir kruisgeteelde hoenders. Heel gou het hierdie hoenders die toetse oorheers en die opreg-geteelde suiwer rasse het verdwyn. Die uitmuntende vordering in eierproduksie-potensiaal (van 'n gemiddelde 106 eiers per hen, gebaseer op die 1906/7-eierlêtoets in Kaapstad, tot 250 eiers in die 1978/80-toets by Irene) kan aan verskeie faktore toegeskryf word, waarvan teling die belangrikste is. Dit was egter nie die enigste deurbraak nie. In al die voerberekenings sedert 1930 het voerkoste ongeveer 60% tot 80% van die totale koste uitgemaak. Die feit dat die moderne lêhen dus baie minder kos verbruik om 'n dosyn eiers te produseer, was ook 'n geweldige deurbraak. In 1963 was daar in die Glen-toets 3,67 kg voer nodig om 1 kg eiers te produseer, terwyl die verhouding in dieselfde toets van 1977/79 slegs 2,67 tot 1 was. Telers se bydrae is egter aangevul deur ander tegnologiese deurbrake, soos die geslagsbepaling van kuikens waardeur die haantjies reeds in die vroegste stadium verwyder kan word. Siektebeheer en -bestryding en voedingsnavorsing het ook 'n belangrike bydrae gelewer sodat die hoenderhen optimaal gebruik kan word. Voordat eiers verkoop word, word dit gesorteer en meganies gegradeer. Die gehalte word gereeld getoets deur middel van 'n toetstafel, waarvan die bokant 'n glasblad het, met 'n spieël aan die onderkant. 'n Eier word op die glasblad gebreek en die boonste en onderste gedeelte (deur middel van die spieël) van die eier word getoets vir onder meer bloedvlekkies. Die hoogte van die eiergeel en die eierwit word getoets vir fermheid. Hoe hoër die eiergeel en hoe fermer die eierwit, hoe beter is die gehalte. Die dopkleur beïnvloed geensins die gehalte van 'n eier nie. 'n Ideale eier het 'n massa van tussen 56 en 60 g. Eiers word in toenemende mate vir nywerheidsgebruik aangewend, veral deur banketbakkers en lekkergoedvervaardigers. Hier word eierpap of eierpoeier meestal gebruik. Eiers word gebreek, soms gepasteuriseer en dan verkoel of bevries, en hierna na die verskillende fabrieke versend. Eiers kan ook masjinaal geskei word en die dooiers (eiergeel) of die eierwit word dan verder verwerk en selfs droog gespuit. Ongeveer 10% van die totale produksie word na raming op dié manier gebruik. Die Eierbeheerraad is in 1953 gestig met die hoofdoel om die eiernywerheid in Suid-Afrika te stabiliseer. Al die landbourade is egter sedert markmodernisering in die 1980's ontbind. Tans word wetlike aspekte deur die Nasionale Departement van Landbou, Bosbou en Visserye afgedwing. Bronnelys --------- * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409648, volume 23, bl. 26 Sien ook -------- * Vee
{ "title": "Pluimvee", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 261, 28486, 0.009162395562732571 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 33909 }
**Klaus Tennstedt** (Duits:ˈtɛnʃtɛt|lang}}; \* 6 Junie 1926 – † 11 Januarie 1998) was 'n Duitse dirigent van Merseburg. Hy het saamgewerk met die Sweedse Radio-simfonieorkes, die NDR Simfonieorkes en saam met van die wêreld se beste musiekgroepe soos die Berliner Philharmoniker, en mees noemenswaardig die Londen Filharmoniese Orkes, met wie hy naby geassosieer was en sommige van sy mees gevierde opnames onder die EMI plaatetiket gemaak het, insluitende 'n siklus van Mahler se tien simfonieë. Hy is bekend vir sy interpretasies van werke uit die Oostenryks-Duitse repertoire, en veral sy simpatieke benaderings tot Mahler. Tennstedt word wyd erken as 'n gerekende dirigent en as een van die invloedrykste en grootste van die laat-20ste eeu. Lewe en loopbaan ---------------- Tennstedt het viool en klavier by die Leipzig Konservatoria bestudeer. Hy het gedurende die Nazi-era diensplig vermy deur aan te sluit by 'n Barokmusiekorkes. Hy het in 1948 konsertmeester van die Halle Munisipale Teaterorkes geword, maar 'n vingerbesering het sy loopbaan as violis beëindig, en hy het as stemafrigter by dieselfde teater voortgegaan. Tennstedt het toe sy talente toegespits op dirigeer. In 1958 het hy musikale direkteur van die Dresden Opera, en in 1962 musikale direkteur van die *Schwerin Staatsopera en Teater geword.* In 1971 het hy uit Oos-Duitsland geëmigreer en in Swede asiel verkry. Hy het in Gotenburg by die Göteborg Teater gedirigeer, sowel as in Stockholm met die Sweedse Radio-simfonieorkes. In 1972 het hy Algemene Musikale Direkteur van die Kiel Opera in Noord-Duitsland geword. Hy was vanaf 1979 tot 1981 hoofdirigent van die Noord-Duitse Radio-simfonieorkes (NDR Simfonie) in Hamburg, en gedurende dieselfde tydperk (1979–82) was Tennstedt hoofgasdirigent van die Minnesota Simfonieorkes in Minneapolis. In 1974 het Tennstedt sy Noord-Amerikaanse buiging met die Toronto Simfonieorkes gemaak. Sy eerste Amerikaanse verskyning het kort hierop gevolg by die Boston Simfonieorkes (BSO) op 13 Desember 1974, waartydens slegs Brahms se musiek gefigureer het. Die volgende week het sy BSO opvoering van Bruckner se *Simfonie No. 8* lofwaardige resensies ontvang. In Norman Lebrecht se *The Maestro Myth*, is die verhaal vertel dat toe die bestuur van die Boston Orkes Tennstedt vra welke werk hy wou dirigeer, hy geantwoord het: "Jy bedoel ek kan kies?" Sy verskynings is so hoog aangeskryf dat Tennstedt as 'n resultaat daarvan uitgenooi is om as gasdirigent op te tree tydens die Tanglewood Musiekfees en *Blossom Music Festival* in 1975. Sy enigste Amerikaanse operablootstelling was 'n reeks van sewe uitvoerings van Beethoven se *Fidelio* by die Metropolitan Opera, die laaste uitvoering van 7 Januarie 1984 wat uitgesend is. Tennstedt het toe opgetree as gasdirigent van die Philadelphia Simfonieorkes, die Chicago Simfonieorkes, die Cincinnati Simfonieorkes, die Cleveland Simfonieorkes, die Detroit Simfonieorkes, die Los Angeles Filharmoniese Orkes en die New York Filharmoniese Orkes. In Europa het hy as gasdirigent opgetree van die Beierse Radio-simfonieorkes van München, die Berlynse Filharmoniese Orkes en die SDR Simfonieorkes (nou bekend as die Stuttgart Radio-simfonieorkes). Hy het sy Londense buiging in 1976 saam met die Londen Simfonieorkes (LSO) gemaak. Hy het in 1977 sy eerste uitvoering saam met die Londen Filharmoniese Orkes (LPO) gelewer, wat in 1980 gelei het tot sy aanstelling as die simfonieorkes se hoofgasdirigent, en uiteindelik in 1983 as hoofdirigent. Tennstedt het in 1987 as gevolg van swak gesondheid sy pos bedank, maar is later as die simfonieorkes se dirigent-laureaat benoem. Sy laaste gasverskyning in die VSA was in 1992 met die New York Filharmoniese Orkes, maar op advies van sy geneesheers het hy in Oktober 1994 geheel en al afgetree. Die laaste keer wat hy gedirigeer het was in Junie 1994, tydens 'n repetisie van 'n studente-orkes by Oxford Universiteit waartydens hy 'n paar dae later 'n eredoktoraat ontvang het. In 1978 het Tennstedt die eerste Duitse dirigent van sy generasie geword om die Israel Filharmoniese Orkes te dirigeer, welke tot op daardie stadium Duitse dirigente geboikot het as gevolg van hul bande met die regering van die Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty. Sy opnames sluit 'n volledige siklus van die simfonieë van Gustav Mahler in, en verskeie van Tennstedt se konsertopvoerings is op CD heruitgereik.
{ "title": "Klaus Tennstedt", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1399, 5129, 0.2727627217781244 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n \",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar\"},\"params\":{\"Naam\":{\"wt\":\"Klaus Tennstedt\"},\"Foto\":{\"wt\":\"Neuer Generalmusikdirektor Klaus Tennstedt (Kiel 50.063).jpg\"},\"Foto-grootte\":{\"wt\":\"250px\"},\"Foto-onderskrif\":{\"wt\":\"Tennstedt in 1971\"},\"Agtergrondkleur\":{\"wt\":\"Klassiek\"},\"Geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"Alias\":{\"wt\":\"\"},\"Geboortedatum\":{\"wt\":\"{{geboortedatum|1926|6|6}}\"},\"Geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Merseburg]], [[Republiek van Weimar|Duitsland]]\"},\"Oorsprong\":{\"wt\":\"\"},\"Sterfdatum\":{\"wt\":\"{{Sterfdatum en ouderdom|1926|6|6|1998|1|11}}\"},\"Sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Kiel, Duitsland]]\"},\"Genre\":{\"wt\":\"Klassiek\"},\"Beroep\":{\"wt\":\"Dirigent\"},\"Instrument\":{\"wt\":\"\"},\"Aktiewe jare\":{\"wt\":\"1958–1994&lt;ref name=\\\"nytimes\\\"&gt;{{cite news |last=Kozinn |first=Allan |title=Klaus Tennstedt, a Conductor Of Romantic Works, Dies at 71 |url=https://www.nytimes.com/1998/01/13/arts/klaus-tennstedt-a-conductor-of-romantic-works-dies-at-71.html |access-date=4 Mei 2012 |newspaper=New York Times |date=13 Januarie 1998 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190329222615/https://www.nytimes.com/1998/01/13/arts/klaus-tennstedt-a-conductor-of-romantic-works-dies-at-71.html |archive-date=29 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;\"},\"Etiket(te)\":{\"wt\":\"\"},\"Webblad\":{\"wt\":\"&lt;!-- {{URL|example.com}} --&gt;\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #b0c4de\"><div class=\"Klassiek\" style=\"display:inline;\">Klaus Tennstedt</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Neuer_Generalmusikdirektor_Klaus_Tennstedt_(Kiel_50.063).jpg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"1533\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1024\" decoding=\"async\" height=\"329\" resource=\"./Lêer:Neuer_Generalmusikdirektor_Klaus_Tennstedt_(Kiel_50.063).jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Neuer_Generalmusikdirektor_Klaus_Tennstedt_%28Kiel_50.063%29.jpg/220px-Neuer_Generalmusikdirektor_Klaus_Tennstedt_%28Kiel_50.063%29.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Neuer_Generalmusikdirektor_Klaus_Tennstedt_%28Kiel_50.063%29.jpg/330px-Neuer_Generalmusikdirektor_Klaus_Tennstedt_%28Kiel_50.063%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Neuer_Generalmusikdirektor_Klaus_Tennstedt_%28Kiel_50.063%29.jpg/440px-Neuer_Generalmusikdirektor_Klaus_Tennstedt_%28Kiel_50.063%29.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Tennstedt in 1971</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1926-06-06</span>)</span>6 Junie 1926<br/><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Merseburg\"]}}' href=\"./Merseburg?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Merseburg\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Merseburg</a>, <a href=\"./Republiek_van_Weimar\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Republiek van Weimar\">Duitsland</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td><a href=\"./Kiel,_Duitsland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kiel, Duitsland\">Kiel, Duitsland</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Genres</th><td>Klassiek</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">Dirigent</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Jare aktief</span></th><td>1958–1994</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4418 }
| | | --- | | **Emmentaler** | | Emmentaler | | | | Herkoms | Emmental (Switserland) | | Vetgehalte | 40 % | | Vorm | Silindries, deursnee 70-100 cm | | Hoogte | 12-25 cm | | Gewig | 60-130 kg | | Tipe | Harde tot halfharde kaas | | Oorsprong | Koeimelk | **Emmentaler** is 'n halfharde Switserse kaas, wat oorspronklik uit die Emmental (Emmenvallei) in die ooste van die kanton Bern kom. Emmentaler het intussen 'n generiese naam geword, en kaas met hierdie naam word tans ook in Duitsland, Oostenryk, Denemarke, Frankryk, Finland en Ierland vervaardig. Emmentaler word van koeimelk gemaak en as ronde kaas met 'n gemiddelde gewig van 75 kilogram bemark. Die beste tyd om die Switserse kaas van oorsprong te geniet is van Mei tot Oktober, na 'n veredelingstyd van tenminste drie maande. 'n Besonder geurige smaak vereis dat die kaas oor 'n tydperk van agt tot twaalf maande verfyn word. Die jaarlikse Europese Emmentaler-produksie beloop tot nagenoeg 490 000 ton of sowat ses persent van die totale melkopbrengs van hierdie lande. Frankryk is tans die grootste produsent met sowat 240 000 ton of twaalf persent van die jaarlikse Franse melkproduksie. Veertien persent van die Franse Emmentaler word uitgevoer.
{ "title": "Emmentaler", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 160, 963, 0.16614745586708204 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1218 }
**Podolsk** (Russies: Подо́льск) is 'n nywerheidstad in die Russiese Moskou-oblast, sowat 40 km suid van Moskou. Die stad dien as die administratiewe hoofstad van die rajon Podolsk. Podolsk, wat aan die Pachra-rivier (een van die sytakke van die Moskwa-rivier) geleë is, is die grootste nedersetting in die Moskou-oblast met 'n bevolking van 218 537 (2014). Geskiedenis ----------- Podolsk het uit 'n klein nedersetting, Podol, ontstaan en het in die 18de eeu die Moskouse Danilof-klooster gehuisves. Keiserin Katharina II het in 1791 stadstatus aan die nedersetting toegeken. Voor die Russiese Rewolusie van 1917 was Podolsk een van die mees geïndustrialiseerde stede van Rusland. 'n Fabriek van die Duitse maatskappy Singer het hier naaimasjiene vervaardig. Die Oeljanof-familie was hier woonagtig. Wladimir Oeljanof, beter bekend as Wladimir Lenin, het die stad verskeie kere besoek en hier 'n stuk grond en 'n klein huis besit. In 1900 is 'n vergadering van Sosiaal-Demokrate uit Moskou en ander Russiese stede in Podolsk gehou om hulle ondersteuning vir die koerant *Iskra* te kry wat destyds gestig is. In 1971 is die Orde van die Rooi Banier van Arbeid aan Podolsk toegeken. In die Sowjet-tyd was die stad een van die grootste nywerheidsentra in die Moskou-oblast. In dié tyd was daar meer as sewentig fabrieke in die stad wat werk aan 'n groot deel van die plaaslike bevolking verskaf het. In 2000 is 'n groot militêre basis gestig. Podolsk is die setel van die sentrale argief van die Russiese departement van verdediging. Susterstede ----------- * Amstetten, Oostenryk * Bălţi, Moldowa * Bar, Montenegro * Borisow, Wit-Rusland * Tsjernowtsi, Oekraïne * Henan, Volksrepubliek China * Kawarna, Bulgarye * Kladno, Tsjeggië * Ohrid, Masedonië * Saint-Ouen, Frankryk * Sjoemen, Bulgarye * Soechoemi, Abkasië/Georgië * Trier-Land, Duitsland * Wanadzor, Armenië * Warmińsko-mazurskie, Pole
{ "title": "Podolsk", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 897, 2207, 0.40643407340280924 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw=\"{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Inligtingskas Nedersetting\\n&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Sjabloon:Inligtingskas_Nedersetting&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;amptelike_naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Podolsk&quot;},&quot;ander_naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;inheemse_naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Подольск&quot;},&quot;nedersetting_tipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Stad&quot;},&quot;bynaam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;slagspreuk&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;translit_taal1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;translit_taal1_tipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;translit_taal1_inligting&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;translit_taal2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;translit_taal2_tipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;translit_taal2_inligting&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;beeld_stadsilhoeët&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Aerial view of Podolsk.JPG&quot;},&quot;beeldgrootte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;300px&quot;},&quot;beeldbyskrif&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;'n Lugfoto van Podolsk&quot;},&quot;beeld_vlag&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Flag of Podolsk (Moscow oblast).svg&quot;},&quot;vlaggrootte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;vlagskakel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;beeld_seël&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;seëlskakel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;seëlgrootte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;beeld_skild&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Coat of Arms of Podolsk (Moscow oblast).png&quot;},&quot;skildskakel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;skildgrootte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;beeld_leë_embleem&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë_embleemtipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë_embleemgrootte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë_embleemskakel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;beeld_kaart&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;kaartgrootte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;kaartbyskrif&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;beeld_kaart1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;kaartgrootte1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;kaartbyskrif1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;beeld_punt_kaart&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;puntkaartgrootte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;puntkaartbyskrif&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;punt-x&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;punt-y&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;duimdrukkerkaart&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Moskou-oblast&quot;},&quot;duimdrukkeretiketposisie&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;bokant&quot;},&quot;duimdrukkerkaartgrootte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;duimdrukkerkaartbyskrif&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;onderafdelingtipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Administrasie&quot;},&quot;onderafdelingnaam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;onderafdelingtipe1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Staat&quot;},&quot;onderafdelingtipe2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Oblast&quot;},&quot;onderafdelingtipe3&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;onderafdelingtipe4&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;onderafdelingnaam1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Rusland]]&quot;},&quot;onderafdelingnaam2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Moskou-oblast|Moskou]]&quot;},&quot;onderafdelingnaam3&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;onderafdelingnaam4&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;regeringvoetnotas&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;regeringstipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leiertitel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Burgemeester&quot;},&quot;leiernaam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Nikolai Igorjewitsj Pestof&quot;},&quot;leiertitel1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leiertitel2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leiertitel3&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leiertitel4&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leiernaam1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leiernaam2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leiernaam3&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leiernaam4&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;stigtingstitel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Stigting&quot;},&quot;stigtingsdatum&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1627&quot;},&quot;stigtingstitel2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;stigtingsdatum2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;stigtingstitel3&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;stigtingsdatum3&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;eenheidvoorkeur&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlakvoetnotas&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlakgroottes&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_totaal_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_land_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_water_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_totaal_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_land_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_water_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_water_persent&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_stedelik_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;37,92&quot;},&quot;oppervlak_stedelik_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;14,64&quot;},&quot;oppervlak_metro_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_metro_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_leeg1_titel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_leeg1_km2l&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_leeg1_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_leeg2_titel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_leeg2_km2l&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlak_leeg2_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;hoogtevoetnotas&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;hoogte_m&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;hoogte_voet&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;koördinaattipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;koördinate&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{Koördinate|55|25|0|N|37|32|0|O|aansig=inlyn,titel}}&quot;},&quot;bevolking_soos_op&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;2014&quot;},&quot;bevolkingnotas&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolking_totaal&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;218&amp;nbsp;537&quot;},&quot;bevolkingsdigtheid_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolkingsdigtheid_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolking_metro&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolkingsdigtheid_metro_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolkingsdigtheid_metro_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolking_stedelik&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolkingsdigtheid_stedelik_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;4&amp;nbsp;746&quot;},&quot;bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;12&amp;nbsp;290&quot;},&quot;bevolking_leeg1_titel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolking_leeg1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolkingsdigtheid_leeg1_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolking_leeg2_titel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolking_leeg2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolkingsdigtheid_leeg2_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolkingnota&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;tydsone&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;MSK&quot;},&quot;utcafset&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;+3&quot;},&quot;tydsone_DST&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;MSD&quot;},&quot;uctafset_DST&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;+4&quot;},&quot;poskodetipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;poskode&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;142100&quot;},&quot;skakelkode&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë_naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë_inligting&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë1_naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë1_inligting&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë2_naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë2_inligting&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë3_naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leë3_inligting&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;voetnotas&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;webwerf&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[http://admpodolsk.ru/ ''Podolsk'']&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Podolsk</div><br/><div class=\"nickname\" style=\"font-weight:normal;display:inline;\">Подольск</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color:#cddeff; font-weight:bold;\"><div class=\"category\">Stad</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span data-mw=\"{&quot;caption&quot;:&quot;'n Lugfoto van Podolsk&quot;}\" typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Aerial_view_of_Podolsk.JPG\" title=\"'n Lugfoto van Podolsk\"><img alt=\"'n Lugfoto van Podolsk\" data-file-height=\"480\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"640\" decoding=\"async\" height=\"225\" resource=\"./Lêer:Aerial_view_of_Podolsk.JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Aerial_view_of_Podolsk.JPG/300px-Aerial_view_of_Podolsk.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Aerial_view_of_Podolsk.JPG/450px-Aerial_view_of_Podolsk.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Aerial_view_of_Podolsk.JPG/600px-Aerial_view_of_Podolsk.JPG 2x\" width=\"300\"/></a></span><div style=\"padding:0.4em 0 0 0;\">'n Lugfoto van Podolsk</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td class=\"maptable\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div style=\"display:table; width:100%; background:none;\">\n<div style=\"display:table-row\"><div style=\"display:table-cell;vertical-align:middle; text-align:center;\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Podolsk\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Podolsk_(Moscow_oblast).svg\" title=\"Vlag van Podolsk\"><img alt=\"Vlag van Podolsk\" data-file-height=\"583\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"875\" decoding=\"async\" height=\"67\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Podolsk_(Moscow_oblast).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Flag_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.svg/100px-Flag_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Flag_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.svg/150px-Flag_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Flag_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.svg/200px-Flag_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.svg.png 2x\" width=\"100\"/></a></span><div style=\"padding:0.2em 0 0.2em 0;\">Vlag</div></div><div style=\"display:table-cell;vertical-align:middle; text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Wapen van Podolsk\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Coat_of_Arms_of_Podolsk_(Moscow_oblast).png\" title=\"Wapen van Podolsk\"><img alt=\"Wapen van Podolsk\" data-file-height=\"220\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"174\" decoding=\"async\" height=\"126\" resource=\"./Lêer:Coat_of_Arms_of_Podolsk_(Moscow_oblast).png\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Coat_of_Arms_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.png/100px-Coat_of_Arms_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Coat_of_Arms_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.png/150px-Coat_of_Arms_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Coat_of_Arms_of_Podolsk_%28Moscow_oblast%29.png 2x\" width=\"100\"/></a></span><div style=\"padding:0.2em 0 0.2em 0;\">Wapen</div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Podolsk is in Rusland Moskou-oblast\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Russia_Moscow_oblast_location_map.svg\" title=\"Podolsk is in Rusland Moskou-oblast\"><img alt=\"Podolsk is in Rusland Moskou-oblast\" data-file-height=\"2385\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"2522\" decoding=\"async\" height=\"236\" resource=\"./Lêer:Russia_Moscow_oblast_location_map.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Russia_Moscow_oblast_location_map.svg/250px-Russia_Moscow_oblast_location_map.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Russia_Moscow_oblast_location_map.svg/375px-Russia_Moscow_oblast_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Russia_Moscow_oblast_location_map.svg/500px-Russia_Moscow_oblast_location_map.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:57.087%;left:47.23%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Podolsk\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Podolsk\"><img alt=\"Podolsk\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pr\" style=\"font-size:91%;width:6em;left:4px\"><div>Podolsk</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"></div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Podolsk&amp;params=55_25_0_N_37_32_0_O_type:city\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">55°25′0″N</span> <span class=\"longitude\">37°32′0″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">55.41667°N 37.53333°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">55.41667; 37.53333</span></span></span></a></span><span style=\"font-size: small;\"><span id=\"coordinates\"><a href=\"./Geografiese_koördinatestelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Geografiese koördinatestelsel\">Koördinate</a>: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Podolsk&amp;params=55_25_0_N_37_32_0_O_type:city\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">55°25′0″N</span> <span class=\"longitude\">37°32′0″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">55.41667°N 37.53333°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">55.41667; 37.53333</span></span></span></a></span></span></span><link href=\"./Kategorie:Koördinate_op_Wikidata\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Staat</th><td><a href=\"./Rusland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Rusland\">Rusland</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Oblast</th><td><a href=\"./Moskou-oblast\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Moskou-oblast\">Moskou</a></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Stigting</th><td>1627</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Regering<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Burgemeester</th><td>Nikolai Igorjewitsj Pestof</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Oppervlak<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Stedelik<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th><td>37,92<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>km<sup>2</sup> (14,64<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vk.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>myl)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Bevolking<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Stad</th><td>218<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>537</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Tydsone\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tydsone\">Tydsone</a></th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./UTC+3\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+3\">UTC+3</a> (MSK)</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Somertyd\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Somertyd\">Somertyd</a></span></th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./UTC+4\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+4\">UTC+4</a> (MSD)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Webwerf</th><td><a class=\"external text\" href=\"http://admpodolsk.ru/\" rel=\"mw:ExtLink nofollow\"><i>Podolsk</i></a></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1913 }
**Emmanuel Lévinas** (Kaunas, Litaue, 12 Januarie 1906 - Parys, 25 Desember 1995) was 'n Joods-Franse filosoof en Talmoed-kommentator. Wysgerig beskou, was hy 'n fenomenoloog en ekistensialis. Lévinas koester aanvanklik 'n groot bewondering vir Martin Heidegger maar het later die denke van Heidegger sowel as die eksistensieel fenomenologiese tradisie in sy geheel ge-kritiseer. Heidegger koester simpatieë vir die Duitse Nazi-regime, wat ook wel meegehelp het in die wysgerige breuk tussen Lévinas en Heidegger. Die kritiek van Lévinas op die fenomenologiese tradisie lui dat hierdie tradisie vanaf die begin geen ruimte laat vir wat Lévinas as sentraal in sy denke beskou het, naamlik die konsep van die "Ander" nie. Lewensloop ---------- Lévinas ontvang 'n tradisionele Joodse opvoeding in Litaue. Hy begin sy filosofiese studies aan die Strasbourg Universiteit in 1923, waar hy ook sy lewenslange vriendskap met die Franse filosoof Maurice Blanchot begin. In 1928, gaan hy na die Freiburg Universiteit om fenomenologie onder leiding van Edmund Husserl te studeer. By Freiburg ontmoet hy ook Martin Heidegger. Lévinas word een van die eerste Franse intellektuele om aandag op Heidegger en Husserl te vestig deur die vertaling van Husserl se *Cartesian Meditations* en deur op hul werke te steun in sy eie filosofiese werke soos *The Theory of Intuition* in *Husserl’s Phenomenology, De l'Existence à l'Existent*, en *En Découvrant l’existence avec Husserl et Heidegger*. Nadat hy sy doktorsgraad behaal het, het Levinas gedoseer aan 'n private Joodse universiteit in Parys, die *École Normale Israélite Orientale*, waarvan hy uiteindelik die direkteur geword het. Lévinas het 'n genaturaliseerde Franse burger in 1930 geword. Toe Frankryk oorlog verklaar het teen Duitsland, is hy opgeroep vir militêre-diens. Gedurende die Duitse inval van Frankryk in 1940, is sy militêre eenheid gou omsingel en tot oorgawe gedwing. Lévinas het die res van die Tweede Wêreldoorlog as 'n krygsgevangene in 'n kamp naby Hannover in Duitsland deurgebring. Die Duitsers het die Derde Geneefse Konvensie gerespekteer wat die stuur van krygsgevangenes na 'n konsentrasiekamp verbied. Na die Tweede Wêreldoorlog bestudeer hy die Talmud onder leiding van Monsieur Chouchani. In die 1950's, kom Lévinas na vore as prominente Franse filosoof van die kring intellektuele wat sterk deur Jean Wahl beïnvloed is. Hy doseer aan die Universiteit van Poitiers in 1961, aan die Nanterre kampus van die Universiteit van Parys in 1967, en aan die Sorbonne in 1973, waar hy aftree in 1979. Die Ander sentraal ------------------ Lévinas skryf die *Ander* bewustelik met 'n hoofletter om dié onlosmaakbaar anders-wees van die ander te benadruk. Die Ander kan en mag nie deur 'n individu gebruik word vir eie doeleindes nie. Volgens Lévinas was die Ander 'n weerloose skepsel wat 'n oproep doen op 'n mens se verantwoordelikheid. Lévinas beskou die verhouding met die Ander dus eties van aard. Lévinas verkies om aan filosofie te dink as die "kennis van liefde" eerder as die "liefde van kennis" (die letterlike betekenis in Grieks van die woord filosofie). Volgens hom is etiek onafhanklik van subjektiwiteit tot die mate waar etiese verantwoordelikheid 'n integrale deel van die onderwerp word en gevolglik gaan die etiek van verantwoordelikheid enige "objektiewe soek na die waarheid" vooruit. Egologie en Ontologie --------------------- Lévinas lewer onder andere fundamentele kritiek op filosofiese denke wat volgens hom sy eie filosofie teengaan. Hy praat in die verband oor egologie. Egologie is 'n vorm van denke wat die ego, die outonome 'ek' as die sentrale essensie in die mens beskou. In die Westerse denktradisie is dit so al sedert René Descartes. Die 'ek' is die sentrum, terwyl die medemens slegs as 'n belemmering vir die persoonlike ontwikkeling beskou word. Die spieëlbeeld hiervan is ontologie, waar die 'ek' juis onderwerp word aan die allesomvattende Syn, die (nood)lot. Die laaste was volgens Lévinas nog erger omdat die individuele subjektiwiteit totaal verdwyn. Dit was/is byvoorbeeld die geval by die kommunisme. By sowel egologiese as ontologiese denke is daar sprake van totaliserende monistiese denke wat die totale werklikheid steeds onder één noemer gelykstel. Die werklik anders-syn is volgens die denke 'n bedreiging en moet so gou moontlik ingepas word in die eie denke. Alteriteit ---------- In sy hoofwerk *Totalité et Infini* verbreed Lévinas sy fundamentele kritiek (geen ruimte vir die Ander) tot die totale westerse wysgerige tradisie. In die westerse denktradisie sou dit veral die 'geen begrip vir die ander' gewees het. Die westerse denke is steeds daarop uit om dit wat anders is te reduseer tot iets beheerbaars. Hierdie tendens gaan volgens Lévinas terug na die antieke Griekse denke. Alteriteit kan gedefinieer word as die onophefbaar anders-wees van die Ander. Die Ander is nooit deur myself in gesluit in 'n self ontwerpte sisteem en word daarom deur Lévinas ook omskryf as die Oneindige. Die totaliteit van Lévinas se werk is 'n poging om die transendensie van die Ander ten opsigte van sy filosofie te artikuleer. Dit doen hy onder andere deur 'n fenomenologiese beskrywing te gee van die gesig van die Ander. Die verskyning van die weerlose gelaat van die Ander kan my daartoe beweeg om die sorg vir die eie sin te vergeet, die Ander doen dan, met ander woorde 'n oproep op my verantwoordelikheid. Religieuse Horisontalisme ------------------------- Lévinas weier om die verhouding met God te sien as 'n verhouding naas en los van die verhouding tot die Ander. Die Oneindige openbaar homself uitsluitend in die gelaat van die Ander. God is die Onbegryplike wat verbygegaan het en wat die mens met die Ander agtergelaat het. Wanneer ek 'n oproep van die Ander beantwoord, 'sien ek' God in die gelaat van die Andere. God staan dus nie bo die mens (religieuse vertikalisme) nie maar is te vinde op Aarde in die gelaat van die weerlose Ander.
{ "title": "Emmanuel Levinas", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2771, 7740, 0.3580103359173127 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Wetenskaplike\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Wetenskaplike\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Emmanuel Levinas\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Emmanuel Levinas.jpg\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"&lt;!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --&gt;\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[12 Januarie]] [[1906]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"Kovno, [[Russiese Ryk]] (tans [[Kaunas]], [[Litaue]])\"},\"sterftedatum\":{\"wt\":\"{{SDEO|1906|1|12|1995|12|25}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Parys]], [[Frankryk]]\"},\"plek van graf\":{\"wt\":\"\"},\"blyplek\":{\"wt\":\"\"},\"burgerskap\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"{{vlagland|Frankryk}}\"},\"vakgebied\":{\"wt\":\"eksistensiële fenomenologie, Talmoed-studies, Etiek, Ontologie\"},\"werkplek\":{\"wt\":\"\"},\"alma mater\":{\"wt\":\"\"},\"doktorale promotor\":{\"wt\":\"\"},\"akademiese adviseurs\":{\"wt\":\"\"},\"doktorale studente\":{\"wt\":\"\"},\"ander studente\":{\"wt\":\"\"},\"bekend vir\":{\"wt\":\"\"},\"beïnvloed deur\":{\"wt\":\"Maimonides, Kierkegaard, Husserl, Heidegger, Marcel, Wahl, Rosenzweig, Buber, Monsieur Chouchani, Descartes, Sartre, Merleau-Ponty, Durkheim\"},\"invloed op\":{\"wt\":\"Ronell, Blanchot, Derrida, Merleau-Ponty, Sartre, B-H Lévy, Illich, Ricoeur, Glucksmann, Finkielkraut, Dussel, B. Lévy, Bauman\"},\"toekennings\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"},\"webblad\":{\"wt\":\"\"},\"voetnotas\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Emmanuel Levinas</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Emmanuel_Levinas.jpg\"><img data-file-height=\"1680\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1171\" decoding=\"async\" height=\"379\" resource=\"./Lêer:Emmanuel_Levinas.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Emmanuel_Levinas.jpg/264px-Emmanuel_Levinas.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Emmanuel_Levinas.jpg/396px-Emmanuel_Levinas.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Emmanuel_Levinas.jpg/528px-Emmanuel_Levinas.jpg 2x\" width=\"264\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gebore</th>\n<td><a href=\"./12_Januarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"12 Januarie\">12 Januarie</a> <a href=\"./1906\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1906\">1906</a><br/>Kovno, <a href=\"./Russiese_Ryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Russiese Ryk\">Russiese Ryk</a> (tans <a href=\"./Kaunas\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaunas\">Kaunas</a>, <a href=\"./Litaue\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Litaue\">Litaue</a>)</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Oorlede</th>\n<td>25 Desember 1995 (op 89)<br/><a href=\"./Parys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Parys\">Parys</a>, <a href=\"./Frankryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Frankryk\">Frankryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Nasionaliteit</th>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Frankryk\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_France.svg\" title=\"Vlag van Frankryk\"><img alt=\"Vlag van Frankryk\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_France.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/22px-Flag_of_France.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/44px-Flag_of_France.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Frankryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Frankryk\">Frankryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Vakgebied</th>\n<td>eksistensiële fenomenologie, Talmoed-studies, Etiek, Ontologie</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Beïnvloed deur</th>\n<td>Maimonides, Kierkegaard, Husserl, Heidegger, Marcel, Wahl, Rosenzweig, Buber, Monsieur Chouchani, Descartes, Sartre, Merleau-Ponty, Durkheim</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Invloed op</th>\n<td>Ronell, Blanchot, Derrida, Merleau-Ponty, Sartre, B-H Lévy, Illich, Ricoeur, Glucksmann, Finkielkraut, Dussel, B. Lévy, Bauman</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 6005 }
**Emmanuel Hiel** (30 Mei 1834 – 27 Augustus 1899), was 'n Vlaams-Nederlandse digter en prosaskrywer. Hiel is in Sint-Gillis-Dendermonde gebore. Gedurende sy lewe het hy verskillende poste beklee, van onderwyser en regeringsamptenaar tot joernalis en boekhandelaar. Sy laaste poste was dié van bibliotekaris by die Nywerheidsmuseum en professor in deklamasie aan die Konservatorium in Brussel. Hiel het 'n aktiewe en prominente rol gespeel in die Vlaamse Beweging in België en sy naam word verbind met die van Jan van Beers, Jan Frans Willems en Peter Benoit. Benoit het van Hiel se verse getoonset, vernaam in sy oratoriums *Lucifer* (opgevoer in Londen in die Royal Albert Hall en elders) en *De Schelde*. Hierdie en ander musiek het 'n groot bydrae gelewer tot die gewildheid van Hiel se skryfwerk in skole en onder Belgiese koorverenigings. Hiel het ook verskeie lirieke uit die buiteland vertaal. Sy weergawe van Tennyson se *Dora* is omstreeks 1871 in Antwerpen gepubliseer. Ter herdenking van vyftig jaar van Belgiese onafhanklikheid het hy vir die nasionale fees in Brussel in 1880 twee kantates getiteld *Belgenland* en *Rer Belgenland* gekomponeer. Hiel se pogings om Walloniese invloede teë te werk en 'n *toenadering* tussen Nederlanders in die noorde en die Teutoniese rasse-simpatiseerders oorkant die Ryn te bewerkstellig het hom baie gewild gemaak by albei. 'n Volume van sy beste gedigte het in 1874 die eerste deel uitgemaak van 'n bundel bestaande uit werke deur Nederlandse skrywers wat in Leipzig, Duitsland gepubliseer is. Hy is in 1899 in Schaarbeek oorlede. Bibliografie ------------ Van sy meer bekende digterlike werke is: * *Looverkens* (1857) * *Nieuwe Liedekens* (1861) * *Gedichten* (1863) * *Psalmen, Zangen, en Oratorios* (1869) * *De Wind* (1869), 'n inspirerende kantate wat groot sukses behaal het en gul ontvang is * *De Liefde in Leven* (1870) * *Elle* en *Isa* (twee musikale dramas, 1874) * *Liederen voor Groote en Kleine Kinderen* (1879) * *Jakoba van Beieren* ('n poëtiese drama, 1880) * *Mathilda van Denemarken* ('n liriese drama, 1890) Sy versamelde poëtiese werke is in 1885 in drie bundels in Roeselare gepubliseer. Sien ook -------- * Vlaamse literatuur
{ "title": "Emmanuel Hiel", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 953, 2421, 0.3936389921520033 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Persoon\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Emmanuel Hiel\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Hiel, Emmanuel (1834-1899); dichter en schrijver, Nauwens, Joseph, Felixarchief, 12 12840.jpg\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"Emmanuel Hiel\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"{{geboortedatum|1834|5|30}}\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"Sint-Gillis-[[Dendermonde]], [[België]]\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"{{sterfdatum en ouderdom|1899|8|27|1834|5|30}}\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"[[Schaarbeek]], België\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"Belgies\"},\"beroep\":{\"wt\":\"Digter, skrywer\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Emmanuel Hiel</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Hiel,_Emmanuel_(1834-1899);_dichter_en_schrijver,_Nauwens,_Joseph,_Felixarchief,_12_12840.jpg\"><img data-file-height=\"3812\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2931\" decoding=\"async\" height=\"286\" resource=\"./Lêer:Hiel,_Emmanuel_(1834-1899);_dichter_en_schrijver,_Nauwens,_Joseph,_Felixarchief,_12_12840.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Hiel%2C_Emmanuel_%281834-1899%29%3B_dichter_en_schrijver%2C_Nauwens%2C_Joseph%2C_Felixarchief%2C_12_12840.jpg/220px-Hiel%2C_Emmanuel_%281834-1899%29%3B_dichter_en_schrijver%2C_Nauwens%2C_Joseph%2C_Felixarchief%2C_12_12840.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Hiel%2C_Emmanuel_%281834-1899%29%3B_dichter_en_schrijver%2C_Nauwens%2C_Joseph%2C_Felixarchief%2C_12_12840.jpg/330px-Hiel%2C_Emmanuel_%281834-1899%29%3B_dichter_en_schrijver%2C_Nauwens%2C_Joseph%2C_Felixarchief%2C_12_12840.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Hiel%2C_Emmanuel_%281834-1899%29%3B_dichter_en_schrijver%2C_Nauwens%2C_Joseph%2C_Felixarchief%2C_12_12840.jpg/440px-Hiel%2C_Emmanuel_%281834-1899%29%3B_dichter_en_schrijver%2C_Nauwens%2C_Joseph%2C_Felixarchief%2C_12_12840.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Emmanuel Hiel</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1834-05-30</span>)</span>30 Mei 1834<br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\">Sint-Gillis-<a href=\"./Dendermonde\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Dendermonde\">Dendermonde</a>, <a href=\"./België\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"België\">België</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td>27 Augustus 1899 (op 65)<br/><div class=\"deathplace\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Schaarbeek\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Schaarbeek\">Schaarbeek</a>, België</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\">Belgies</td></tr><tr><th scope=\"row\">Beroep</th><td class=\"role\">Digter, skrywer</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2219 }
Die skool se hoofgebou. Die **Hoër Meisieskool Rustenburg** is ’n Engelsmedium-staatshoërskool vir meisies in die Kaapse voorstad Rondebosch. In 2016 het die skool 825 leerders van gr. 6 tot 12 gehad. Stigting -------- ’n Skets van Rustenburg House, deur Montrose Cloete. Die Hoër Meisieskool Rustenburg is onder meer in dié gebou gehuisves tot sy verskuiwing in 1932 na die Erinville-landgoed. Die laerskool gebruik steeds Rustenburg House in Hoofweg, Rondebosch. Ds. B.P.J. Marchand, van 1891 tot 1906 die eerste leraar van die NG gemeente Rondebosch, toe nog ’n Engelstalige gemeente, onder wie se leiding die Hoër Meisieskool Rustenburg in 1894 gestig is. Mabel Malherbe, ’n oudleerling wat later bekend geword het as kampvegter vir vrouestemreg en veral opheffingswerk onder Afrikanervroue gedoen het, hoewel sy Engelssprekend was. In 1893 het ’n groep mense onder leiding van ds. B.P.J. Marchand van die NG gemeente Rondebosch bymekaargekom en besluit daar was ’n dringende behoefte aan ’n meisieskool in Rondebosch. Hulle het ’n gedeelte van die landgoed Rustenburg bekom en op 19 Januarie 1894 het die eerste klasse begin aan wat toe bekendgestaan het as die Hoër Meisieskool Rondebosch, Rustenburg. Aanvanklik was daar 76 leerlinge, onder wie sewe koshuisbewoners en 11 seuns. Ondanks die staat se pogings om seuns almal aan die Hoërskool Seunskool Rondebosch te laat inskryf, het kindertuinklasse nog tot in die 1940’s seuns bevat, net soos meisies ook die seunskool se kindertuin bygewoon het. Verhuising ---------- Namate die skool gegroei het, is ’n nuwe perseel aangeskaf en het ’n beweging begin om die skool in ’n junior en senior afdeling te verdeel, hoewel albei dele nog onder die toesig van die eerste hoof, mej. Bleby, gestaan het. ’n Perseel aan Campgroundweg is gekoop en geboue opgerig, maar toe die skool in 1906 open, het die Camp Ground-skool ’n afsonderlike instelling geword wat later as Oakhurst bekendgestaan het en vandag (2015) as sodanig bestaan. Van 1921 af was daar weer druk op die perseel van Rustenburg in Hoofweg, Rondebosch, en in 1929 het die skoolraad die landgoed Erinville aangekoop asook die aangrensende eiendom Charlie’s Hop. ’n Aantreklike nuwe gebou is opgerig en in 1932 het 311 leerlinge van st. 7 tot 10 daarheen verhuis en 400 leerling agtergelaat in wat toe die Laer Meisieskool Rustenburg geword het. Die skool se vooraansig het met die jare sy klassieke karakter behou, maar mettertyd is nuwe klaskamers aangebou, ’n musiekblok asook ’n skoolsaal in 1971. Skoolhoofde ----------- * Alicia Bleby, 1894–1911 * Jean Donaldson-Wright, 1912–1916 * Caroline Kemp, 1916–1936 * Gwen Hazell, 1937–1951 * Margaret Thomson, 1952–1979 * Josephine McIntyre, 1980–1991 * Mary van Blerk, 1991–1999 * Dr. Elizabeth Fullard, 1999–2006 * Laura Bekker, 2007–2015 * Susan Schnetler (waarnemend), 2016 * Michael Gates, 2017–hede Oudleerders ----------- * Leila Reitz, die eerste vroulike Volksraadslid van Suid-Afrika * Mabel Malherbe, die tweede vroulike Volksraadslid van Suid-Afrika * Désirée Talbot, operasangeres * Nicky Greenwall, TV-verslaggewer * Debora Patta, TV-verslaggewer Bronne ------ * (en) Die skool se webtuiste Geargiveer 15 Oktober 2015 op Wayback Machine. URL besoek op 15 Oktober 2015.
{ "title": "Hoër Meisieskool Rustenburg", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 825, 2964, 0.2783400809716599 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Hoër Meisieskool Rustenburg</b></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Leuse</th>\n<td><i>Palmam qui meruit ferat</i></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gestig</th>\n<td>1894</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Tipe</th>\n<td>Meisieskool</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Hoof</th>\n<td>Michael Gates</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Leerlinge</th>\n<td>350 (Junior), 770 (Hoër)</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Grade</th>\n<td>1–12</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Stad</th>\n<td>Rondebosch</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Provinsie</th>\n<td>Wes-Kaap</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Land</th>\n<td>Suid-Afrika</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Koshuis(e)</th>\n<td>Michael, Cambridge, Bleby, Innes, Marchand</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Webblad</th>\n<td><a class=\"external text\" href=\"http://www.rustenburggirls.org.za/\" rel=\"mw:ExtLink\">www.rustenburggirls.org.za</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3288 }
***Podocarpus*** is 'n plantgenus wat hoort tot die familie *Podocarpaceae*. Selfs vandag is daar  nog geelboutbome van hoër as 40 m en ʼn stamdeursnit van meer as 2 m. Saam met ons  inheemse sipresse (die seder- en sapreebome) is die geelhoutbome die enigste Suid-Afrikaanse verteenwoordiger van die *Pinophyta*, wat dennebome bome, sipresse, spardenne, jenewerbome en lorke insluit. *Pinophyta* is gewoonlik keëldraend, maar die geelboutboom het sade in ronde doppe met ʼn vleesagtige huid. Manlike en vroulike bome kom voor. Die geelhoutboom is immergroen en saadverspreiding vind hoofsaaklik deur middel van voëls plaas. Een van die voëls wat die geelhoutboom help versprei, is die helderkleurige loerie. Die *Podocarpaceae*, die geelhoutfamilie, bestaan volgens die jongste indeling uit net drie spesies: * *Podocarpus latifolius* ("egte" geelhout); * *Podocarpus henkelii* (Henkel-se-geelhout); * *Podocarpus elongatus* (Breëriviergeelhout). In die vroeë dae van die volksplanting het geelhout ʼn belangrike rol gespeel. Dit was waarskynlik die dienlikste van die inheemse houtsoorte en gevolglik is geelhoutbome in groter getalle as enige ander boomsoort omgekap. Die goue, gloeiende, syagtige voorkoms van die verwerkte hout maak dit ʼn gesogte houtsoort vir die vervaardiging van meubels; dit vertoon veral indrukwekkend as dit saam met stinkhout gebruik word. In die tuin van die Uniegebou in Pretoria, staan etlike geelhoutbome. In die Nasionale Botaniese Tuin te Kirstenbosch, in Kaapstad, kan etlike geelhoutbome gesien word, en geelhoutbome versier die Edinburgh-rylaan op pad na Constantia in die Kaapse Skiereiland. Kyk ook ------- * Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome * Outeniekwageelhout Bronne ------ * KENNIS, 1980, ISBN 0798108231, volume 1, bl. 167 * Conifer Specialis Groep (1998). Podocarpus latifolius. 2006 IUCN Rooilys van Bedreigde spesies. IUBN 2006. Besoek op 12 Mei 2006. * Suid-Afrikaanse Staatsimbole * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 | | | | --- | --- | | Taksondatabasisse | * Wd: Q157524 * APDB: 201462 * Conifers.org: Podocarpus * EoL: 13999 * EPPO: 1PODG * FloraBase: 20918 * FoC: 126161 * Fossilworks: 264290 * GBIF: 5284386 * GRIN: 9623 * iNaturalist: 85284 * IPNI: 328880-2 * ITIS: 183488 * NCBI: 3363 * PLANTS: PODOC * Tropicos: 40012551 |
{ "title": "Podocarpus", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 849, 2121, 0.4002828854314003 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><i>Podocarpus</i></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Podocarpus_latifolius.jpg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"512\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"384\" decoding=\"async\" height=\"320\" resource=\"./Lêer:Podocarpus_latifolius.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Podocarpus_latifolius.jpg/240px-Podocarpus_latifolius.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Podocarpus_latifolius.jpg/360px-Podocarpus_latifolius.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/Podocarpus_latifolius.jpg 2x\" width=\"240\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size: 88%\"><i>Podocarpus latifolius</i> in die <a class=\"mw-redirect\" href=\"./Drakensberg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Drakensberg\">Drakensberg</a></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Plantae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Plantae\">Plantae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Divisie:</td>\n<td><div class=\"divisie\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Pinophyta\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pinophyta\">Pinophyta</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Klas:</td>\n<td><div class=\"klas\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Pinophyta\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pinophyta\">Pinopsida</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Orde:</td>\n<td><div class=\"orde\" style=\"display:inline\"><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Pinales\"]}}' href=\"./Pinales?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pinales\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Pinales</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Familie:</td>\n<td><div class=\"familie\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Podocarpaceae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Podocarpaceae\">Podocarpaceae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Genus:</td>\n<td><div class=\"genus\" style=\"display:inline\"><b>Podocarpus</b></div><br/><div style=\"font-size: 85%;\"><a class=\"new\" data-mw-i18n=\"{&quot;title&quot;:{&quot;lang&quot;:&quot;x-page&quot;,&quot;key&quot;:&quot;red-link-title&quot;,&quot;params&quot;:[&quot;Charles Louis L'Héritier de Brutelle&quot;]}}\" href=\"./Charles_Louis_L'Héritier_de_Brutelle?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Charles Louis L'Héritier de Brutelle\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">L'Hér</a> <i>ex</i> <a href=\"./Christiaan_Hendrik_Persoon\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Christiaan Hendrik Persoon\">Pers.</a>, (1807)</div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\">Spesies</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: left\">\n<p>Sien teks.</p></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2358 }
**Robert Burns** **Skotse digter en lirikus** --- **Handtekening** --- **Literêre stroming** Romantiek --- **Beduidende werke** *Auld Lang Syne* *To a Mouse* *A Man's A Man for A' That* *Ae Fond Kiss* *Scots Wha Hae* *Tam o' Shanter* *Halloween* *The Battle of Sherramuir* --- **Musea** *Burns Cottage* Alloway, Suid-Ayrshire, Skotland **Robert Burns** (\* 25 Januarie 1759 in Alloway, Suid-Ayrshire, Skotland; † 21 Julie 1796 in Dumfries); ook bekend as **Rabbie Burns**, **Skotland se gunstelingseun**, die **Ploughman Poet**, **Robden of Solway Firth**, die **Bard van Ayrshire** en in Skotland dikwels kort **The Bard** genoem) was 'n Skotse digter en lirikus. Hy word deur vele as die nasionale digter van Skotland beskou en geniet wêreldwye verering. Burns is die bekendste van alle digters wat hul werke in die inheemse Germaanse taal van Skotland, Skots, geskryf het, alhoewel hy baie van sy digkuns ook in die sustertaal Engels geskep het, met 'n effense invloed van Skotse dialekte, om dit toeganklik te maak vir gehore buite Skotland. Standaardengels was ook die taal waarin hy reguit kritiek op politieke misstande gelewer het. Hy word as een van die baanbrekers van die literêre Romantiese beweging beskou en was ná sy afsterwe 'n groot bron van inspirasie vir die grondleggers van liberalisme en sosialisme. Burns het daarnaas 'n kulturele ikoon van Skotland en die Skotse diaspora dwarsoor die wêreld geword. In die 19de en 20ste eeu is sy lewe en werk dikwels met groot ywer gevier sodat sy invloed op die Skotse literatuur ook dekades ná sy dood nog sterk was. Naas sy eie komposisies het Burns ook volksliedere uit Skotland versamel waarvan hy baie bewerk het. Sy gedig *Auld Lang Syne* is getoonset en word dikwels op *Hogmanay*, die laaste dag van die jaar, gesing. 'n Ander lied, *Scots Wha Hae*, het oor 'n lang tydperk as nie-amptelike volkslied van Skotland gedien. Ander gedigte en liedere uit Burns se pen, wat internasionaal gewild is, sluit *A Red, Red Rose*; *A Man's A Man for A' That*; *To a Louse*; *To A Mouse*; *The Battle of Sherramuir*; *Tam o' Shanter* en *Ae Fond Kiss* in. Lewe en werk ------------ Burns is in 'n arm boeregesin in Ayrshire, 'n streek in die suidweste van Skotland gebore. Alhoewel hy reeds in sy kinderjare harde plaaswerk moes verrig, is al vroeg 'n liefde vir lees in hom gewek en het hy sy vrye tyd by die huis benut om boeke te lees. Kort voor lank het hy self begin om gedigte te skryf. Maar toe hy in 'n 'n boekwinkel op 'n poësieboek van die Skotse digter Robert Ferguson afgekom het, is sy oë geopen vir die estetiese aard waarop Skots as literêre taal gebruik kon word. Gedurende sy digterslewe het poësie in sowel Engels asook Skots uit sy pen gekom, maar dit was juis Skots waarin sy beste digkuns geskryf is. Die Burns-gesin in die *Burns Cottage* wat tans deel uitmaak van die *Robert Burns Birthplace Museum* in Alloway naby Ayr, Ayrshire Robert Burns-venster in die wesfasade van *St Giles’ Cathedral*, Edinburg Lier:Robert Burns-venster, St Giles-katedraal, Edinburg, Skotland.jpgNá die afsterwe van Robert se vader in 1784 het die gesin na 'n plaas in Mosgiel naby Mauchline verhuis. Hier het Robert liefdesverhoudings aangeknoop met verskeie meisies. Maar dit was Jean Armour op wie hy werklik verlief geraak het. Jean se vader was egter gekant teen die verhouding. Teen die middel van 1786 is Robert deur sy liefdesverwikkelinge byna genoodsaak om die plaas - en moontlik Skotland - te verlaat, terwyl 'n pos vir hom op die Karibiese eiland Jamaica gevind is. Net op dié tydstip is sy eerste gedigbundel met 34 gedigte gepubliseer. Die dun bundel was 'n groot sukses, en binne een maand was dit heeltemal uitverkoop. Die literêre wêreld van Skotland was nou gretig om meer te wete te kom oor die jong digter, en so het Burns hom in Edinburg gevestig waar hy in die leidende sosiale kringe beweeg het wat sy teenwoordigheid geniet en daarvan gehou het om gesprekke met hom te voer. Twee jaar later kon Burns met Jean Armour trou en 'n nuwe plaas koop. Die boerdery was egter allesbehalwe winsgewend, en ondanks die gewildheid van sy digkuns was ook sy literêre werk geen noemenswaardige bron van inkomste nie. Eers nadat hy daarin geslaag het om in 'n regeringspos in Dumfries aangestel te word, kon hy 'n bestendige maandelikse inkomste verdien. Ondanks alle moeilikhede het Burns steeds voortgegaan met sy skryfwerk wat naas gedigte ook liedere ingesluit het. Vroeg in 1796 het Burns se gesondheid begin verswak. Sy ontydige afsterwe op 21 Julie 1796 in die ouderdom van 37 jaar was nie te wyte aan drankverslaafdheid nie, soos soms beweer word, maar aan 'n reumatiese hartsiekte. Meer as tweehonderd jaar ná sy dood word Burns deur vele beskou as die grootste Skot van alle tye. Een jaar voor sy afsterwe het Burns teenoor sy vrou Jean opgemerk: | | | | | --- | --- | --- | | | *Ay, Jean, they'll think more of me a hundred years after this.* | |
{ "title": "Robert Burns", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 913, 4849, 0.1882862445865127 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 5021 }
*Moet nie verwar word met Klassisisme nie.* **Klassisme**, ook bekend as **klassediskriminasie**, is vooroordeel of diskriminasie op grond van sosiale klas. Dit bevat individuele houdings, gedrag, beleidstelsels en praktyke wat ingestel is om die hoërklas te bevoordeel ten koste van die laerklas. Sosiale klas verwys na die groepering van individue in 'n hiërargie gebaseer op rykdom, inkomste, opvoeding, beroep en sosiale netwerk. Geskiedenis ----------- Klastrukture bestaan in 'n vereenvoudigde vorm in voor-landbou-samelewings, maar dit het meer kompleks geword en gevestig sedert die stigting van permanente landbou-gebaseerde beskawings met 'n voedseloorskot. Klassisme begin om beoefen te word rondom die 18de eeu. Die lys dat mense volgens die laagste status tot die hoogste geklassifiseer is, vanaf die serwe of kleinboere, en voortgesit deur ridders, adellikes, tot die koning of monarg. Moderne klassisme, met minder streng klas strukture, is moeiliker om te identifiseer.In 'n berig van professionele verenigings sê sielkundige Thomas Fuller-Rowell, "Ervarings van [klas] diskriminasie is dikwels subtiel eerder as blatant, en die presiese rede vir onbillike behandeling is vir die slagoffer dikwels nie duidelik nie." Sien ook -------- * Kaste
{ "title": "Klassisme", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 557, 1628, 0.34213759213759215 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1265 }
Emmanuel I van Portugal **Emmanuel I** (Portugees:Manuel I) (Alcochete, 31 Mei 1469 – Lissabon, 13 Desember 1521), met die bynaam die Grote of die Gelukkige (o Venturoso), uit die Huis van Aviz, was koning van Portugal van 1495 tot 1521. Biografie --------- Hy was 'n seun van Ferdinand van Viseu en Beatrix van Portugal. Hy het sy neef en swaer Johannes II as koning van Portugal opgevolg. Hy is agtereenvolgens met die susters Isabella en Maria van Aragón getroud en daarna met Eleanor van Habsburg. Hy het as 'n absolutistiese monarg geregeer en met Portugese kolonialisme begin: In 1498 bereik Vasco da Gama Indië en in 1500 ontdek Pedro Álvares Cabral Brasilië, wat 'n Portugese besitting geword het. In die tradisie van vorige konings het Emanuel I sy heerskappy met groot godsdienstige verdraagsaamheid begin en selfs Jode bevry wat vervolging in Kastilië ontvlug het en hulself in 'n situasie van slawerny bevind het. Hierdie verdraagsaamheid is ook geregverdig deur die behoefte aan die finansiële en intellektuele kapitaal van die Hebreeuse gemeenskappe, noodsaaklik vir sy ekspansionistiese beleid. Sy ambisie om die Iberiese koninkryke te verenig het egter daartoe gelei dat hy toegee aan die eise van die Katolieke Spaanse konings, om 'n klousule in sy huwelikskontrak met Isabella van Aragon (geteken op 30 November 1496) in te sluit dat die More en Jode verdryf kon word. Toegegee aan hierdie Kastiliaanse druk, het Emanuel I in 1515 Pous Leo X versoek om 'n hof van Inkwisisie in Portugal te stig. Portugal het 'n kulturele bloeitydperk onder sy bewind beleef. Die laat-Gotiese argitektoniese styl sou na hom Emanuel- of die Manuel-styl genoem word. Manuel is in 1521 oorlede en is begrawe in die Mosteiro dos Jerónimos, wat tydens sy bewind gebou is. Sy weduwee Eleonora het ná sy dood met koning Francis I van Frankryk getrou. Bronne ------ * Marques, António Henrique R. de Oliveira (1972). *History of Portugal*. New York: Columbia University Press. ISBN 0-231-03159-9. OCLC 364043. * Rebelo, Luis (2003). "Manuel I, King of Portugal". In Gerli, E. Michael (red.). *Medieval Iberia : an encyclopedia*. New York: Routledge. ISBN 0-415-93918-6. OCLC 50404104. * Sanceau, Elaine (1970). *Reign of the Fortunate King, 1495–1521: Manuel I of Portugal*. Hamden, Conn.: Archon Books. ISBN 0-2080096-8-X. | | | | --- | --- | | Normdata Edit this at Wikidata | * BIBSYS: 90756991 * BNE: XX1033956 * BNF: cb106530390 (data) * CANTIC: a11230769 * CiNii: DA09434371 * GND: 118954830 * ISNI: 0000 0001 2125 0824 * LCCN: n85133328 * NKC: ola2013788864 * NLP: A2235556X * NTA: 072137991 * RERO: 02-A024274345 * The SBN id SBLV120693 is not valid. * SELIBR: 366837 * SUDOC: 07072573X * VIAF: 27055008 * WorldCat Identities: lccn-n85133328 |
{ "title": "Emmanuel I van Portugal", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 692, 2231, 0.3101748095024653 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2767 }
Koerantopskrifte van regoor die wêreld oor die toetsing van 'n entstof teen polio. **Openbare gesondheid** is al beskryf as "*die wetenskap en kuns van siektevoorkoming, lewensverlenging en die bevordering van gesondheid deur die georganiseerde pogings en ingeligte keuses van die samelewing, organisasies, gemeenskappe en individue.*" Dit is gemoeid met gevare vir die gesondheid van 'n gemeenskap gebaseer op bevolkingsgesondheidsontleding. Die betrokke bevolking kan so klein soos 'n handvol mense of so groot soos al die inwoners van verskeie kontinente (in die geval van 'n pandemie) wees. Openbare gesondheid het baie subterreine, maar sluit gewoonlik die volgende interdissiplinêre kategorieë in: epidemiologie, biostatistiek en gesondheidsdienste. Omgewingsgesondheid, gemeenskapsgesondheid, gedragsgesondheid en beroepsgesondheid is ook belangrike terreine van openbare gesondheid. Die fokus van openbare gesondheidsintervensies is om siektes, beserings en ander gesondheidstoestande te voorkom en bestuur. Dit geskied deur die waarneming van gevalle en die bevordering van gesonde gedrag, gemeenskappe en (in aspekte verwant aan menslike gesondheid) omgewings. Dit is daarop gemik om te voorkom dat gesondheidsprobleme ontstaan of herhaaldelik voorkom deur opvoedkundige programme te implementeer, beleidstellings te ontwikkel, dienste te lewer en navorsing te doen. Die behandeling van 'n siekte of 'n patogeen kan voorkom dat dit na ander versprei, soos in die geval van 'n epidemie. Inentingsprogramme, bewusmakingsveldtogte en die verspreiding van kondome om te voorkom dat oordraagbare siektes versprei is voorbeelde van algemene voorkomende openbare gesondheidsmaatreëls. Openbare gesondheid doen ook verskeie stappe om die gesondheidsongelykheid tussen verskillende areas van die land, en in sommige gevalle, die kontinent of wêreld te beperk. Een kwessie is individue en gemeenskappe se toegang tot gesondheidsorg weens finansiële, geografiese of sosiokulturele beperkings. Toepassings van die openbare gesondheidstelsel behels moeder- en kindgesondheid, gesondheidsdiensadministrasie, noodreaksie en die voorkoming en beheer van besmetlike en chroniese siektes. Die groot positiewe impak van openbare gesondheidsprogramme word algemeen erken. Deels weens die beleide en aksies wat deur openbare gesondheid ontwikkel is, was daar in die 20ste eeu 'n afname in die sterftesyfers vir babas en kinders aangeteken en 'n deurlopende toename in lewensverwagting. Daar word byvoorbeeld beraam dat die lewensverwagting onder Amerikaners sedert 1900 met dertig jaar toegeneem het, en wêreldwyd met ses jaar sedert 1990.
{ "title": "Openbare gesondheid", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 484, 2768, 0.17485549132947978 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2635 }
*Vir die webblaaier Opera, sien Opera (webblaaier).* Cecilia Wessels, Suid-Afrikaanse sopraan. 'n **Opera** (meervoud van Latyn *opus*, of in Italiaans enkelvoud vir 'n werk) is 'n toneelstuk met sang en orkesbegeleiding. Dikwels is die hele libretto getoonset om gesing te word, maar daar is talle uitsonderings van operas waar dele van die teks gesing word, terwyl ander dele gespreek word. Die geskiedenis van opera beslaan reeds meer as 400 jaar, met die gevolg dat 'n groot verskeidenheid vorme en style hierdie genre van musiek kenmerk. Die musiek van 'n opera kan bestaan uit 'n overture, resitatiewe, arias, ensembles, kore en ballette. Onder die sub-genres wat deel van opera uitmaak is die vernaamste opera seria, opera buffa, opéra comique, tragédie en musique, singspiel en operette. Ontstaan -------- Opera vind sy oorsprong in Florence aan die einde van die 16de eeu. 'n Informele akademies-georiënteerde groep digters, musikante en ander intellektuele belanghebbendes (soos klassikuste), wat as die Camerata bekend gestaan het, het gereeld daar onder die leierskap van Giovanni de' Bardi ontmoet om maniere van tekstoonsetting te ontdek wat kwansuis vergelykbaar met die emotiewe krag van dramatiese antieke Griekse musiek sou wees. Die heel eerste operas was gevolglik die digter Ottavio Rinuccini se *Dafne* (1598), deur Jacopo Peri en Jacopo Corsi getoonset; Rinuccini se *Euridice* (1600), deur Peri en Giulio Caccini getoonset; en die digter Gabriello Chiabrera se *Il rapimento di Cefalo* (1600), deur Caccini getoonset. Ten spyte van die Camerata se belangstelling in die musikale uitvoerpraktyk en digkuns van antieke Griekse drama, is die musikale en digterlike opvattings wat in hierdie eerste operas ontwikkel is ook afkomstig vanuit eietydse ontwikkelings in pastorale poëtiese dramas, die intermedio en die madrigaal. Verder skep die tersaaklike komponiste graagste van alles toonsettings wat toepaslik tot die digterlike tekste se emosionele inhoud is, en wat ook duidelik verstaanbaar is. Hiervoor was 'n nuwe styl van musiek komponeer geloods, naamlik 'n soort monodie wat *stile rappresentativo* of resitatief genoem word. Ander musieksoorte wat ook bygedra het tot die ontstaan van opera sluit die volgende in: musiek soos gebruik in die komedie-produksies van belese kringe (veral, soos reeds genoem, die intermedio), musiek soos gebruik in 16de-eeuse tragedies (veral daardie produksies se kore), musiek soos gebruik in gemonteerde of gedeeltelik-gemonteerde uitvoerings by koninklike howe, die talle Italiaanse akademies en publieke feeste, asook musiek soos gebruik deur die *commedia dell'arte*. 17de-eeuse Italiaanse opera --------------------------- Daar is drie ontwikkelingsfases vir opera in 17de-eeuse Italië: Humanistiese hof-opera (1600-1635), wat ontstaan het aan die aristokratiese howe van Florence, Mantua en Rome; 'n verdere Venesiese ontwikkeling (1635-1680) waarin die gebruiklike terminologie vir opera *dramma per musica* was; en 'n uitbreiding van *dramma per musica* na ander plekke in Europa (vanaf 1650). Die 1598 toonsetting van Rinuccini se libretto *Dafne* deur Peri en Corsi is nooit gepubliseer nie, en slegs enkele dele daarvan bestaan vandag nog. Gevolglik is die 1600 toonsetting van Rinuccini se libretto *Euridice* deur Peri en Caccini die eerste opera-werk wat vir die nalatenskap bewaar is. Beide hierdie eerste operas is *favola* (meervoud *favole*) genoem, en hanteer Ovidiaanse pastorale temas waarvan die gedigte toepaslik was om die toe nog nuwe styl van musiek komponeer te demonstreer. As gevolg van feeste by die hof van Mantua in 1607 en 1608 is drie verdere vroeë operas gekomponeer. Die eerste is *La favola d'Orfeo* (of vandag bekend as net *Orfeo*) in 1607 deur Claudio Monteverdi getoonset op 'n libretto van Alessandro Striggio. Die ander twee, beide uit 1608, is Rinuccini se libretto *Arianna*, ook deur Monteverdi getoonset, en Rinuccini se libretto *Dafne*, met musiek deur Marco da Gagliano. Dit is duidelik dat hierdie drie operas in Mantua deur die vroeëre operas van die Florentynse Camerata geïnspireer is, weens die feit dat hulle of dieselfde mites, libretto's of librettiste gebruik. Monteverdi se *Orfeo* staan vandag bo die ander operas van hierdie vroeë tydperk uit as merkwaardig, omdat sy musiek die libretto op meer komplekse strukturele en orkestrale maniere toonset. Rome het vanaf 1623 'n belangrike sentrum vir die komposisie en uitvoering van opera geword, na die verkiesing van Maffeo Barberini as Pous Urbanus VIII, wie se familie intensief werksaam was om die opera in Rome te bevorder. Van die operas wat uit hierdie era dateer is *Il Sant' Alessio* (ongeveer 1632) met 'n libretto deur Giulio Rospigliosi en musiek deur Stefano Landi; *Erminia sul Giordano* (1633), met musiek deur Michelangelo Rossi op 'n libretto van Rospigliosi wat op Torquato Tasso se poësie gebaseer is; Virgilio Mazzocchi en Marco Marazzoli se *Chi soffre speri* (1637), op 'n libretto van Rospigliosi wat op Giovanni Boccaccio se poësie gebaseer is; en Luigi Rossi se *Il palazzo incantato* (1642) op 'n libretto van Rospigliosi wat op Ludovico Ariosto se poësie gebaseer is. Met die dood van Pous Urbanus VIII in 1644 het die era van humanistiese hof-opera effektief tot 'n einde gekom. In 1637 is die eerste kommersiële operahuis ter wêreld in Venesië geopen. Opera het gevolglik 'n belangrike industrie geword waarin teater-eienaars met produksiemaatskappye en impresario's in komplekse onderhandelings moes deelneem om komponiste, librettiste, musikante en ander verhooghande aan te stel. Bepaalde veranderinge het plaasgevind omdat opera verander het van hoflike vermaak na besigheidsonderneming; naamlik, dat die enscenering van vlieënde masjiene, skepe op die verhoog en dies meer minder skouspelagtig geword het, dat geykte (veral komiese) toneelmiddele gebruik is, dat kore en resitatiewe minder belangrik en geword het, en dat die 30 of meer arias wat in 'n opera sou voorkom harmonies en melodies meer kompleks geword het, terwyl dieselfde arias begin standaardiseer het na vormsoorte soos die da capo aria. Die vernaamste voorbeelde van *dramma per musica* wat in Venesië opgevoer is, is Monteverdi se laaste drie operas, *Il ritorno d'Ulisse* (1640), *Le nozze d'Enea e Lavinia* (1641, sedertdien verlore) en *L'incoronazione di Poppea* (1643). Ander belangrike jonger komponiste was Pier Francesco Cavalli, Pietro Antonio Cesti en Giovanni Legrenzi. Nadat *dramma per musica* in Venesië as publieke kunsvorm gevestig is, het dit stadig na ander plekke in Europa versprei; veral Frankryk en die Duitssprekende lande. Die eerste operas in Parys was Italiaanse ingevoerde werke, ses waarvan tussen 1645 en 1662 verskyn het. Hierdie operas het deel uitgemaak van 'n program van ver-Italiaansing wat kardinaal Mazarin aan die Franse hof aangemoedig het. Na Mazarin se dood is *dramma per musica* egter verwerp vir 'n ontluikende nasionale styl van Franse opera, wat nietemin elemente van die Italiaanse operastyl geleen het. In die Duitssprekende lande was die *dramma per musica* invloedryk vir 'n baie langer tydperk, aangesien die voorliefde daarvoor die ontwikkeling van 'n Duitse nasionale operatradisie belemmer het. 18de-eeuse Italiaanse opera --------------------------- Teen ongeveer 1690 het 'n groep Romeinse aristokrate en kunstenaars versamel onder die naam *Accademia degli Arcadie* (Arkadiese Akademie), om 'n beweerde populêre vervlakking in die genre van opera teen te werk. Tesame met ander geletterde kringe, het hulle terselfdertyd op 'n vereenvoudiging van die musiek in tragediese operas aangedring, of andersins geheel en al op gesproke tragedie. Hulle is teoreties aangespoor deur Aristoteles se filosofiese skryfwerk, en het ook verder op Franse modelle van klassieke teater, soos dié van Corneille en Racine, staatgemaak. Die twee mees prominente skrywers van libretto's vir hierdie hervorming in opera was Apostolo Zeno en Pietro Metastasio. Laasgenoemde het 'n enorme uitwerking op die ontwikkeling en handhawing van opera seria (ernstige opera) gehad, en sy 27 opera seria libretto's is honderde kere deur verskeie komponiste getoonset. Van die belangrikste komponiste van opera seria in Italië gedurende die 18de eeu sluit in Alessandro Scarlatti (wat nagenoeg 115 operas gekomponeer het), Leonardo Vinci (40 operas), Leonardo Leo (ongeveer 60 operas), Nicola Porpora (44 operas) en Antonio Vivaldi (ongeveer 46 operas). Vir die meeste van hierdie komponiste was Napels 'n belangrike sentrum van musikale aktiwiteit. Opera seria word gekenmerk deur die prominensie van die da capo aria, wat 'n stapelvormsoort van opera gedurende die 18de eeu geword het. Die struktuur van 'n da capo aria laat dit toe dat sangers liberale vokale ornamentasie tot komponiste se musiek kan byvoeg, sodat hulle met 'n gevorderde stemtegniek en musikaliteit kan spog. In hierdie konteks is virtuose castratosangers, veral gedurende die 18de eeu, beide manlike en vroulike hoofrolle in operas toegeken, terwyl vroulike sangers dikwels minder belangrike manlike rolle teenoor die castratosangers moes vertolk. Beroemde operas --------------- 1787 Don Giovanni deur Wolfgang Amadeus Mozart 1816 Barbier van Sevilla deur Gioachino Rossini 1829 Guglielmo Tell deur Gioachino Rossini 1835 I Puritani deur Vincenzo Bellini 1851 Rigoletto deur Giuseppe Verdi 1868 Die Meistersinger von Nürnberg deur Richard Wagner 1871 Aida deur Giuseppe Verdi 1875 Carmen deur Georges Bizet 1900 Tosca deur Giacomo Puccini Suid-Afrikaanse operas ---------------------- 1967 Klutaimnestra deur Cromwell Everson Operasangers ------------ Cecilia Bartoli (mezzo-sopraan) Maria Callas (sopraan) Enrico Caruso Luciano Pavarotti (tenoor) Andrea Bocelli (tenoor) Gé Korsten (tenoor) Mimi Coertse (sopraan) Gladys Hugo (sopraan) Pilar Lorengar (sopraan) – (Spaans, \* 16 Januarie 1928, sterf op 68 jarige ouderdom) Gottlob Frick (bas) – (Duits) Walter Berry (bas-bariton) – (Duits) Christa Ludwig (mezzo-sopraan) – (Duits, \* 16 Maart 1928) Elisabeth Schwarzkopf (sopraan) Fritz Wunderlich (bas-bariton) – (Duits) Cecilia Wessels (sopraan) Manuel Escorcio (tenoor) Bronne ------ * Randel, D.M. (red.) 1986. *The New Harvard Dictionary of Music*. Cambridge & Londen: The Belknap Press of Harvard University Press. * Brown, H.M. Rosand, E. Strohm, R. Noiray, M. Parker, R. Whittall, A. Savage, R. Millington, B. 2001. Cantata. In *The New Grove Dictionary of Music and Musicians*, volume 18. Geredigeer deur Stanley Sadie. Londen: Macmillan.
{ "title": "Opera", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1102, 9594, 0.11486345632687096 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 10550 }
Uitbeelding van twee konings, Emma se man Roedolf van Frankryk (regs, op die troon) en Karel die Eenvoudige (links, middel) **Emma van Frankryk** (sterf in 935) was 'n Franse prinses en vanaf 923 tot haar afsterwe koningin van Wes-Frankië deur haar huwelik met Roedolf van Frankryk. Sy staan ook bekend as Emma Capet, Emma van Boergondië, of Emma van Neustrië. Sy was die dogter van Robert I van Frankryk en óf Aelis van Maine, óf Beatrix van Vermandois. Haar familie staan bekend as die Robertyne of Robertiens. Omstreeks 921 is sy getroud met Hertog Roedolf van Frankryk. Roedolf is op 13 Julie 923 by Saint-Médard de Soissons gekroon as Koning van Wes-Frankië en gevolglik het sy Koningin van Frankryk geword. Sy het haar man se reg op die kroon verdedig teen die Karolingiese aanspraakmaker Karel die Eenvoudige en haar swaer Herbert II van Vermandois. Emma het in 931 vir Avalon verower, en in 933 die beleg van *Château Thierry* teen Herbert II aangevoer met haar man se leër. Emma was die eerste Frankiese koningin wat gekroon is: sy is in dieselfde jaar as haar man in Reims deur die Biskop van Reims gekroon. Kroniekskrywers het opgemerk dat alhoewel die koronasie in dieselfde jaar plaasgevind het waarin haar man gekroon is, dit tog 'n bietjie later plaasgevind het. Dit wil voorkom asof Emma geboorte aan slegs 'n seun, genaamd Lodewyk, geskenk het. Dit is egter moontlik dat Emma ook 'n dogter genaamd Judith gehad het.
{ "title": "Emma van Frankryk", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 780, 1976, 0.39473684210526316 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1442 }
**Emma Louw** (\* 7 Februarie 1917, Ermelo – onbekend) is een van die eerste vroulike Afrikaanse joernaliste en digters. In die 1940's skryf sy tydskrifpoësie onder die skuilnaam C. en onder haar getroude naam, Emma Horn, doen sy ook belangrike genealogiese navorsing. Lewe en werk ------------ Emma Louw is op 7 Februarie 1915 op Ermelo gebore, die jongste kind en enigste dogter van Charles Robert Louw en Maria Gesina Stolp. Sy het drie ouer broers, Andries Adriaan, Charles Robert Murray en Jacob Stolp. In 1916 verhuis die gesin na Kaapstad en sewe jaar later na die plaas Dennegeur naby Somerset-Wes. Haar skoolopleiding ontvang sy aan die Laerskool Somerset-Wes en die Hoërskool Hottentots-Holland. Sy studeer verder aan die Universiteit van Stellenbosch, waar sy ’n B.A.-graad behaal. Hierna reis sy na die buiteland en bring feitlik ’n jaar in Duitsland deur, waar sy die musiekseisoen in Berlyn en die wintersport in die berge ervaar. Na haar terugkeer na Suid-Afrika aanvaar sy in 1937 ’n betrekking as redaksielid van *Die Burger* in Kaapstad, waar sy vir twee jaar werk. In 1940 gaan bly sy ’n tyd lank by haar ouers op die familieplaas, waarna sy na Johannesburg verhuis en ’n betrekking by *Die Transvaler* aanvaar. Hier ontmoet sy vir Gideon Jozua Horn, met wie sy in 1943 trou en die egpaar verhuis later terug na Kaapstad. Twee dogters word uit die huwelik gebore, onder wie Hester Magdalena op 9 Mei 1949. Sy slyt haar laaste jare in ’n ouetehuis in Kaapstad. Skryfwerk --------- Sy skryf tydskrifpoësie in die veertigerjare onder die skuilnaam C. en publiseer *Venster in die stad* in 1947. Dit bevat hoofsaaklik stemmingsverse oor die heimwee en eensaamheid in die stad. Die oorheersende tema is ’n jong liefde wat smag na vervulling, met die verlange om uit die stad terug te keer na die natuur. Hoewel die verse tref deur hulle openhartigheid, ontbreek dit aan werklik diepgaande inhoud. Van haar gedigte word opgeneem in Gerrit Komrij se bloemlesing *Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte*. Onder haar getroude naam spits sy haar later toe op genealogiese navorsing en verskeie werke in hierdie genre verskyn van haar, insluitende *Ds. A.A. Louw (1827–1908) en sy gesin*, *Louw-stamregister: Johannes Rudolph en sy afstammelinge*, *Murray-stamregister (1794–1954)* en *Dirk Louw en Jacob Stolp en hul afstammelinge*. Al hierdie werke word by die Genealogiese Instituut van Suid-Afrika gehuisves. Publikasies ----------- ### Emma Louw * 1947 *Venster in die stad* ### Emma Horn * 1956 *Murray-stamregister (1794–1954)* * 1967 *Louw-stamregister* * 1974 *Ds. A.A. Louw (1827–1908) en sy gesin* * 1991 *Dirk Louw en Jacob Stolp en hul afstammelinge*
{ "title": "Emma Louw", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 963, 3032, 0.3176121372031662 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2709 }
Die Mercury-Redstone 1A lansering. **Mercury-Redstone 1A** (MR-1A) was 'n Amerikaanse onbemande ruimtevaart en deel van die Mercury-program. Die ruimtetuig is op 19 Desember 1960 vanaf Kaap Canaveral, Florida gelanseer. Die doel van die sending was om seker te maak dat die ruimtetuig geskik is vir gebruik in die ruimte en ook vir toekomstige sub-orbitale vlugte gebruik kan word. Die ruimtetuig se instrumentasie, vuurpyle vir aandrywing en posisionering, en die herstelstelsels is getoets. Die sending was suksesvol. Die Mercurykapsule het 'n hoogte van 210 km bo die Aarde bereik, en 378 km afgelê tydens sy vlug. Die vuurpyl het 'n groter snelheid bereik as wat beplan is nl. 7 900 km/h. Die kapsule is 15 minute nadat dit geland het, deur 'n helikopter van die Amerikaanse Lugmag uit die Atlantiese Oseaan herwin. Die vlugtyd was 15 minute en 45 sekondes. | * l * b * w Mercury-projek | | --- | | Beman | * Sub-orbitaal: Freedom 7 * Liberty Bell 7 * Aardbaan: Friendship 7 * Aurora 7 * Sigma 7 * Faith 7 * Gekanselleer: Freedom 7 II | Mercury program-kapsuleMercury program-kapsule | | Onbeman | * Little Joe 1 * Big Joe 1 * LJ-6 * LJ-1A * LJ-2 * LJ-1B * MA-1 * Little Joe 5 * MR-1 * MR-1A * MR-2 * MA-2 * LJ-5A * MR-BD * MA-3 * LJ-5B * MA-4 * MS-1 * MA-5 |
{ "title": "Mercury-Redstone 1A", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 243, 964, 0.2520746887966805 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1273 }
Die **Mercedes-Benz W111** is 'n onderstelkode wat aan 'n reeks Mercedes-Benz S-klas-voertuie gegee is wat tussen 1959 en 1971 vervaardig is, waaronder vierdeur-sedans (1959-1968) en tweedeur-koepees en cabriolets (1961 tot 1971). Hul bakwerke het kenmerkende stertvinne in die Amerikaanse styl gehad, wat aan die modelle hul *Heckflosse-* bynaam gegee het - Duits vir "vinstert". Agtergrond ---------- Die W111, wat met 'n 2,2-liter-inlynsessilinder-enjin vrygestel is, het in 1961 'n paar variëteitslyne opgelewer: dit is in 1961 Inlynviersilinder-aangedrewe voertuie wat die W111-onderstel en bakwerke deel, met die naam **W110**; en die **W112**, 'n topluukse sedan op die W111-onderstel gebou, maar met eksklusiewe funksies, uitgebreide afwerking, en die Mercedes-Benz 300D *Adenauer* se brandstofingespuite 3-liter M189 sessilinderenjin – op daardie tydstip die maatskappy se grootste enjin. Produksie --------- Die reeksproduksie van die vierdeur-sedan het in Augustus 1959 begin, en sy debuut by die Frankfurtse Motortentoonstelling gemaak. Aanvanklik het die reeks bestaan uit die 220b, 220Sb en 220SEb. Dit het onderskeidelik die (W105) 219, die (W180) 220S en die (W128) 220SE Ponton sedans vervang. Die 220b was 'n intreevlakweergawe met min chroomversiering, eenvoudige wieldoppe en basiese binne-afwerking wat ook nie sakke aan die deure gehad het nie. Pryse was DM 16.750, 18.500 en 20.500, met 'n ruwe verkoopsverhouding van 1:2:1. Al die modelle het die 2195 cc M127 inlynsessilinderenjins gedeel, oorgedra uit die vorige generasie, wat 71 kW lewer teen 4 800 opm en in staat was om die swaar motor tot 160 km/h (155 indien dit met 'n opsionele outomatiese ratkas toegerus is) te versnel. Die 220Sb het dubbelkeel-vergassers wat 82 kW gelewer het teen 5 000 opm, wat die topsnelheid tot 165 km/h en 0-100 km/h versnelling tot 15 sekondes verbeter het. Die top-van-die-reeks 220SEb was met Bosch-brandstofinspuiting toegerus, wat 89 kW teen 4 800 opm lewer, met 'n topsnelheid van 172 km/h en 'n 0-100 km/h tyd van 14 sekondes. Galery ------ * Mercedes-Benz 220bMercedes-Benz 220b * Mercedes-Benz 220SbMercedes-Benz 220Sb * Mercedes-Benz 220SbMercedes-Benz 220Sb * Mercedes-Benz 280SE koepee (VSA)Mercedes-Benz 280SE koepee (VSA) * Mercedes-Benz 280SE koepeeMercedes-Benz 280SE koepee * Aangesien die W108 en W109 slegs as vierdeurmodelle beskikbaar was, word daar gereeld foute met 2-deur W111 en W112-coupés en cabriolets soos hierdie 1969 280SE gemaak.Aangesien die W108 en W109 slegs as vierdeurmodelle beskikbaar was, word daar gereeld foute met 2-deur W111 en W112-coupés en cabriolets soos hierdie 1969 280SE gemaak.
{ "title": "Mercedes-Benz W111", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1417, 3138, 0.4515615041427661 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Motorvoertuig\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Motorvoertuig\"},\"params\":{\"name\":{\"wt\":\"[[Lêer:Mercedes-Benz free logo.svg|22px]]{{spaces|3}}Mercedes-Benz W111\"},\"image\":{\"wt\":\"[[Lêer:Mercedes-Benz W111 Ilmenau.jpg|280px]]\"},\"manufacturer\":{\"wt\":\"[[Mercedes-Benz]]\"},\"production\":{\"wt\":\"Sedan: 1959&amp;ndash;1968&lt;br/&gt;koepee: 1961&amp;ndash;1971&lt;br/&gt;370&amp;nbsp;807 gebou\"},\"assembly\":{\"wt\":\"{{ubl |{{GER}}: [[Stuttgart]] |{{AUS}}: Port Melbourne&lt;ref&gt;[http://www.mbspares.com.au/Gallery/An-Australian-Mercedes-Benz.aspx An Australian Mercedes-Benz? - www.mbspares.com.au] Besoek op 1 Mei 2020&lt;/ref&gt;}}\"},\"predecessor\":{\"wt\":\"Mercedes-Benz Ponton\"},\"successor\":{\"wt\":\"[[Mercedes-Benz W108]]&lt;br/&gt;[[Mercedes-Benz C107]]\"},\"class\":{\"wt\":\"Volgrootte luukse motor (F-segment)\"},\"body_style\":{\"wt\":\"4-deur [[sedan]]&lt;br/&gt;2-deur koepee&lt;br/&gt;2-deur afslaankap\"},\"layout\":{\"wt\":\"[[motordryfuitleg|Voorenjin, agterwielaandrywing]]\"},\"engine\":{\"wt\":\"{{convert|2195|cc|L|1|abbr=on}} [[Mercedes-Benz M130 enjin|M127]] [[inlynsessilinder|I6]]&lt;br/&gt;{{convert|2306|cc|L|1|abbr=on}} [[Mercedes-Benz M130 enjin|M180]] I6&lt;br/&gt;{{convert|2496|cc|L|1|abbr=on}} [[Mercedes-Benz M130 enjin|M129]] I6&lt;br/&gt; {{convert|2778|cc|L|1|abbr=on}} [[Mercedes-Benz M130 enjin|M130]] I6&lt;br/&gt; {{convert|2996|cc|L|1|abbr=on}} [[Mercedes-Benz M186 enjin|M189]] I6&lt;br/&gt;{{convert|3499|cc|L|1|abbr=on}} [[Mercedes-Benz M116 enjin|M116]] [[V8-enjin|V8]]\"},\"related\":{\"wt\":\"[[Mercedes-Benz W110]] &lt;br/&gt; [[Mercedes-Benz W112]]&lt;br/&gt;[[Mercedes-Benz W113]]\"},\"designer\":{\"wt\":\"Friedrich Geiger\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"\" style=\"font-size:125%; font-weight:bold; background:#ccf;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Mercedes-Benz_free_logo.svg\"><img data-file-height=\"1001\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1000\" decoding=\"async\" height=\"22\" resource=\"./Lêer:Mercedes-Benz_free_logo.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Mercedes-Benz_free_logo.svg/22px-Mercedes-Benz_free_logo.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Mercedes-Benz_free_logo.svg/33px-Mercedes-Benz_free_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Mercedes-Benz_free_logo.svg/44px-Mercedes-Benz_free_logo.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span style=\"white-space:nowrap;\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span>Mercedes-Benz W111</caption><tbody><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Mercedes-Benz_W111_Ilmenau.jpg\"><img data-file-height=\"550\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1024\" decoding=\"async\" height=\"150\" resource=\"./Lêer:Mercedes-Benz_W111_Ilmenau.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Mercedes-Benz_W111_Ilmenau.jpg/280px-Mercedes-Benz_W111_Ilmenau.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Mercedes-Benz_W111_Ilmenau.jpg/420px-Mercedes-Benz_W111_Ilmenau.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Mercedes-Benz_W111_Ilmenau.jpg/560px-Mercedes-Benz_W111_Ilmenau.jpg 2x\" width=\"280\"/></a></span></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Oorsig</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vervaardiger</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Mercedes-Benz\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz\">Mercedes-Benz</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Produksie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Sedan: 1959<span typeof=\"mw:Entity\">–</span>1968<br/>koepee: 1961<span typeof=\"mw:Entity\">–</span>1971<br/>370<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>807 gebou</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Montering</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><div class=\"plainlist\"><ul><li><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Duitsland\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Germany.svg\" title=\"Vlag van Duitsland\"><img alt=\"Vlag van Duitsland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1000\" decoding=\"async\" height=\"13\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Germany.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Duitsland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Duitsland\">Duitsland</a>: <a href=\"./Stuttgart\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Stuttgart\">Stuttgart</a></li><li><span data-mw='{\"caption\":\"\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Australia.svg\"><img data-file-height=\"640\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1280\" decoding=\"async\" height=\"10\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Australia.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/20px-Flag_of_Australia.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/30px-Flag_of_Australia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/40px-Flag_of_Australia.svg.png 2x\" width=\"20\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Australië\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Australië\">Australië</a>: Port Melbourne</li></ul></div></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ontwerper</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Friedrich Geiger</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Bakwerk en onderstel</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Klas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Volgrootte luukse motor (F-segment)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Bakstyl</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4-deur <a href=\"./Sedan\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sedan\">sedan</a><br/>2-deur koepee<br/>2-deur afslaankap</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Motordryfuitleg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Motordryfuitleg\">Uitleg</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Motordryfuitleg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Motordryfuitleg\">Voorenjin, agterwielaandrywing</a></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Spesifikasies</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Enjin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Enjin\">Enjin(s)</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">2,195<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>cc (2.2<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>L) <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Mercedes-Benz M130 enjin\"]}}' href=\"./Mercedes-Benz_M130_enjin?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz M130 enjin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">M127</a> <a href=\"./Inlynsessilinder\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Inlynsessilinder\">I6</a><br/>2,306<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>cc (2.3<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>L) <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Mercedes-Benz M130 enjin\"]}}' href=\"./Mercedes-Benz_M130_enjin?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz M130 enjin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">M180</a> I6<br/>2,496<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>cc (2.5<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>L) <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Mercedes-Benz M130 enjin\"]}}' href=\"./Mercedes-Benz_M130_enjin?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz M130 enjin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">M129</a> I6<br/> 2,778<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>cc (2.8<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>L) <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Mercedes-Benz M130 enjin\"]}}' href=\"./Mercedes-Benz_M130_enjin?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz M130 enjin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">M130</a> I6<br/> 2,996<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>cc (3.0<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>L) <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Mercedes-Benz M186 enjin\"]}}' href=\"./Mercedes-Benz_M186_enjin?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz M186 enjin\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">M189</a> I6<br/>3,499<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>cc (3.5<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>L) <a href=\"./Mercedes-Benz_M116_enjin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz M116 enjin\">M116</a> <a href=\"./V8-enjin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"V8-enjin\">V8</a></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Plek in geskiedenis</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Voorganger</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Mercedes-Benz Ponton</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Opvolger</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Mercedes-Benz_W108\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz W108\">Mercedes-Benz W108</a><br/><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Mercedes-Benz C107\"]}}' href=\"./Mercedes-Benz_C107?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz C107\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Mercedes-Benz C107</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Variante</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Mercedes-Benz_W110\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz W110\">Mercedes-Benz W110</a> <br/> <a href=\"./Mercedes-Benz_W112\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz W112\">Mercedes-Benz W112</a><br/><a href=\"./Mercedes-Benz_W113\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Mercedes-Benz W113\">Mercedes-Benz W113</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2651 }
***Miercna rīce* (Oud-Engels) *Merciorum regnum* (la)** **Koninkryk Mercia**| | | | | | --- | --- | --- | | | **527 – 918** | | | | Vlag | | Ligging of Koninkryk MerciaDie strekking van die Koninkryk Mercia (dik lyn) en sy magsgebied tydens die Merciaanse Oorheersing tussen 600 en 900 toe Mercia die Angel-Saksiese Heptargie oorheers het (groen skakering) | | **Hoofstad** | Tamworth (as koningsetel) | | **Taal/Tale** | Oud-Engels | | **Godsdiens** | Heidendom, Christendom | | **Regering** | Monargie | | **Koning** | | |  - 527–? | Icel (eerste) | |  - omstreeks 626–655 | Penda | |  - 716–757 | Ethelbald | |  - 757–796 | Offa | |  - omstreeks 881–911 | Ethelred | |  - 918 | Æthelwynn (laaste) | | **Wetgewer** | Witenagemot | | **Historiese tydperk** | Vroeë Middeleeue | |  - Gevestig | 527 | |  - Ontbind | 918 | **Mercia** (Oud-Engels: *Miercna rīce*) was een van die magtigste van die sewe klein koninkryke in Engeland wat in die tydperk tussen die vestiging van Angel-Saksiese stamme in die 5de eeu n.C. en hulle vereniging tot die Koninkryk van Engeland in die vroeë 10de eeu bestaan het. Na hierdie sewe ryke word ook verwys as die Angel-Saksiese Heptargie. Die Latynse benaming *Mercia* is afgelei van die Oud-Engelse *Mierce* of *Myrce* ("grensbewoners", "grensvolke"; vergelyk die Duitse term *mark*). Die koninkryk het die vallei beslaan wat deur die Trentrivier en sy syriviere gevorm is, 'n gebied wat tans as die Engelse Middellande bekendstaan. Tamworth in Staffordshire het sedert 584 as setel van Merciaanse konings gedien nadat koning Creoda hier 'n vesting laat bou het.
{ "title": "Mercia", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 646, 1299, 0.4973056197074673 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1627 }
Die **Universiteit van Tilburg** (Engels: *Tilburg University*) is 'n Nederlandse openbare universiteit wat spesialiseer in die vakgebiede Administrasie, Lettere, Sosiale en Gedragswetenskappe, Regte, Teologie en menslikheid, Ekonomie en Geesteswetenskappe. Dit is geleë in die stad Tilburg, deel van die provinsie Noord-Brabant, in die suide van Nederland Die Universiteit van Tilburg het 'n studentetal van ongeveer 17 400, waarvan 18 persent internasionale studente is. Hierdie persentasie het oor die laaste aantal jare toenemend gegroei. Die universiteit bied sy programme in beide Nederlands en Engels aan. In 2019 was 48 uit 'n totaal van 71 (21 voorgraadse en 50 meestersprogramme) in medium Engels. Die Universiteit van Tilburg ken gemiddeld 120 PhDs per jaar toe. Die instelling het 'n wêreldwye reputasie opgebou vir sowel navorsing as onderrig. Op die gebied van akademiese publikasies het "Research Papers in Economics" die Fakulteit Ekonomie en Bedryfsadministrasie as die 23ste produktiefste navorsingsdepartement ter wêreld en die 6de in Europa aangewys. Volgens die Shanghai-rangorde van 2020 beklee die Universiteit van Tilburg 'n 6de plek op die gebied van bedryfsadministrasie en 'n 24ste plek op die gebied van finansies wêreldwyd. Op die gebied van die regte is die Universiteit van Tilburg 28ste in die wêreld en tweede in Nederland volgens die akademiese rangorde van universiteite van THE 2021. Daarbenewens bied die Fakulteit Sosiale en Gedragswetenskappe 'n unieke tweejaar-Magisterprogram in Mediese Sielkunde (aangebied in Nederlands), waarin studente opgelei word as wetenskaplike kundiges in die mediese veld. Geskiedenis ----------- Die universiteit is in 1927 gestig. Aanvanklik was dit uitsluitlik 'n skool vir bedryfsadministrasie en -bestuur. Later is fakulteite soos regte (gestig in 1963), sosiale en gedragswetenskappe (ook in 1963), teologie en filosofie (1967) en uiteindelik die kunsskool (1981) opgeneem. Ondanks die groei in die res van die fakulteite, is die fakulteit bedryfsadministrasie en -bestuur steeds die grootste van almal waaruit die universiteit bestaan, volgens die aantal studente. In 2009 het die Universiteit 'n eredoktorsgraad aan Marlene van Niekerk toegeken.
{ "title": "Universiteit van Tilburg", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 718, 2620, 0.27404580152671754 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2235 }
**Emmanuel Mounier** (Grenoble, 12 April 1905 — Châtenay-Malabry, 22 Maart 1950) was 'n Franse filosoof en 'n leidende voorstander van die personalisme. Jeug ---- Mounier bestudeer filosofie in sy geboortestad Grenoble, waarna hy in Parys aan die Sorbonne Universiteit promoveer. Sy mentor aan die universiteit was Jacques Chevalier, wat hom aan die idees van Henri Bergson bekendstel. Hy word ook deur Jacques Maritain en Charles Péguy beïnvloed, oor wie hy met Georges Izard in 1930 *La pensée de Charles Péguy* publiseer. In die 1930's voorspel Mounier die einde van die beskawing met die opkoms van nazisme en fascisme. Weldra, in 1932, stig hy die tydskrif *Esprit* met die leuse *refaire la Renaissance* (Herskep die Renaissance). Idees ----- In 'n wêreld wat gekonfronteer word met die kapitalisme, individualisme en kollektivisme stel Mounier die personalisme as 'n moontlike alternatief voor. Personalisme ontsluit volgens hom christelike waardes en die sosiale dimensie van menswees. Sy visie verwoord hy in die *Manifeste au service du personnalisme* (1936) en *Le personnalisme* (1949). Vir Mounier is die individu, wat hy deur outonomie en isolasie gekenmerk word, die teenoorgestelde van die persoon, wat in verhouding staan tot die gemeenskap en homself/haarself voortdurend ontwikkel. Betrokkenheid ------------- Van Paul-Louis Landsberg neem hy die konsep van die idee van betrokkenheid oor. Hierin lê vir hom die basis vir aktief standpunt inneem oor tasbare vraagstukke. Die pedagogiese oomblik in sy filosofie bring hy in verband met die stryd vir 'n demokratiese samelewing. So veroordeel Mounier die Europese nasionaalsosialiste en fasciste in 1934, pleit hy vir 'n Volksfront in 1936, teen die pasifistiesepolitieke benadering tot Adolf Hitler in München in 1938 en vir die republikeine in die Spaanse Burgeroorlog in 1939. Met sy politieke betrokkenheid skaar Mounier hom aan die kant van die eksistensialiste en marxiste. In 1940 is Mounier van mening dat Europa vir 'n lang tydperk deur die totalitarisme oorheers sal word. Die tydskrif *Esprit* is aan sensuur onderwerp en word deur die Vichy-regering in 1941 verbied. In Januarie 1942 word hy onder verdenking van deelname aan die verset gearresteer en begin met mede-gevangenisse 'n hongerstaking. Na sy vrylating in die herfs van dieselfde jaar gaan hy ondergronds. Na die bevryding neem Mounier die besluit om weer *Esprit* uit te gee. Hy is gekant teen kolonialisme (en later die oorlog in Algerië), teen die kommunisme in Midde- en Oos-Europa (veral na aanleiding van die staatsgreep in Praag in 1948) en beskou die Frans-Duitse versoening en die Europese eenwording as plig en ideaal vir die huidige en toekomstige generasies. Bronne ------ • Nicolas Berdaief, *La Revolution de l'Esprit*, Albin Michel, 1995 • Jean Marie Domenach, *Emmanuel Mounier*, Paris, Le Seuil, 1972 • Jean-Louis Loubet del Bayle, *les Non-conformistes des années* 1930. *Une tentative de renouvellement de la pensée politique française*, Paris, Le Seuil, 1969, 2de druk 1987. Vertaal uit die Nederlandse Wikipedia Artikel. | | | | --- | --- | | Normdata Edit this at Wikidata | * BIBSYS: 90083295 * BNE: XX820202 * BNF: cb12283335n (data) * CANTIC: a10556382 * CiNii: DA0065918X * GND: 118801112 * ISNI: 0000 0001 2125 2790 * LCCN: n79060285 * LNB: 000030547 * NDL: 00450687 * NKC: skuk0000936 * NLA: 35366115 * NLG: 158373 * NLI: 000291845 * NLP: A11835138 * NSK: 000101850 * NTA: 070058962 * RERO: 02-A000116401 * SNAC: w6t196n1 * SUDOC: 027470261 * Trove: 927159 * VIAF: 27128518 * WorldCat Identities: lccn-n79060285 |
{ "title": "Emmanuel Mounier", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 617, 3189, 0.19347757917842584 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Wetenskaplike\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Wetenskaplike\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Emmanuel Mounier\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Emmanuel mounier 1905–1950.jpg\"},\"breedte\":{\"wt\":\"220\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"&lt;!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --&gt;\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"{{Geboortedatum|1905|1|5}}\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Grenoble]], [[Frankryk]]\"},\"sterftedatum\":{\"wt\":\"{{Sterftedatum en ouderdom|1905|1|5|1950|22|3}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"Châtenay-Malabry, Frankryk\"},\"plek van graf\":{\"wt\":\"\"},\"blyplek\":{\"wt\":\"\"},\"burgerskap\":{\"wt\":\"\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"{{vlagland|Frankryk}}\"},\"vakgebied\":{\"wt\":\"Christen-demokrasie, teologie\"},\"werkplek\":{\"wt\":\"\"},\"alma mater\":{\"wt\":\"\"},\"doktorale promotor\":{\"wt\":\"\"},\"akademiese adviseurs\":{\"wt\":\"\"},\"doktorale studente\":{\"wt\":\"\"},\"ander studente\":{\"wt\":\"\"},\"bekend vir\":{\"wt\":\"Personalisme\"},\"beïnvloed deur\":{\"wt\":\"Charles Péguy, Marc Sangnier\"},\"invloed op\":{\"wt\":\"Ngo Dinh Nhu, Abbé Pierre\"},\"toekennings\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"},\"webblad\":{\"wt\":\"\"},\"voetnotas\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Emmanuel Mounier</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Emmanuel_mounier_1905–1950.jpg\"><img data-file-height=\"1024\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"902\" decoding=\"async\" height=\"243\" resource=\"./Lêer:Emmanuel_mounier_1905–1950.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Emmanuel_mounier_1905%E2%80%931950.jpg/214px-Emmanuel_mounier_1905%E2%80%931950.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Emmanuel_mounier_1905%E2%80%931950.jpg/321px-Emmanuel_mounier_1905%E2%80%931950.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Emmanuel_mounier_1905%E2%80%931950.jpg/428px-Emmanuel_mounier_1905%E2%80%931950.jpg 2x\" width=\"214\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gebore</th>\n<td><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1905-01-05</span>)</span>5 Januarie 1905<br/><a href=\"./Grenoble\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Grenoble\">Grenoble</a>, <a href=\"./Frankryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Frankryk\">Frankryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Oorlede</th>\n<td>3 Oktober 1950 (op 45)<br/>Châtenay-Malabry, Frankryk</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Nasionaliteit</th>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Frankryk\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_France.svg\" title=\"Vlag van Frankryk\"><img alt=\"Vlag van Frankryk\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_France.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/22px-Flag_of_France.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/44px-Flag_of_France.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Frankryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Frankryk\">Frankryk</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Vakgebied</th>\n<td>Christen-demokrasie, teologie</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Bekend vir</th>\n<td>Personalisme</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Beïnvloed deur</th>\n<td>Charles Péguy, Marc Sangnier</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Invloed op</th>\n<td>Ngo Dinh Nhu, Abbé Pierre</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3615 }
**Capital A Berhad**, bedryf as **AirAsia** (gestileer as ***airasia***) is 'n Maleisiese multinasionale laekostelugredery met sy hoofkwartier naby Kuala Lumpur, Maleisië. Dit is die grootste lugredery in Maleisië volgens vlootgrootte en aantal bestemmings. AirAsia bedryf geskeduleerde binnelandse en internasionale vlugte na meer as 165 bestemmings wat oor 25 lande strek. Sy hoofbasis is klia2, die laekoste-diensterminal by Kuala Lumpur Internasionale Lughawe (KLIA) in Sepang, Selangor, Maleisië. Sy geaffilieerde lugdienste Thai AirAsia, Indonesia AirAsia, Philippines AirAsia en AirAsia India het basisse onderskeidelik in Bangkok–Don Mueang, Jakarta–Soekarno-Hatta, Manila–Ninoy Aquino en Bangalore–Kempegowda-lughawens, terwyl sy susterlugredery, AirAsia X, fokus op langafstandroetes. AirAsia se geregistreerde kantoor is in Petaling Jaya, Selangor, terwyl sy hoofkantoor by Kuala Lumpur Internasionale Lughawe is. AirAsia behaal die wêreld se laagste eenheidskoste van VS$0,023 per beskikbare sitplekkilometer en 'n passasiers-gelykbreek-vragfaktor van 52%. In 2007 het *The New York Times* die lugredery beskryf as 'n "pionier" van laekostereis in Asië. AirAsia is die borg van Maleisië se nasionale sokkerspan, Singapoer nasionale sokkerspan, Jamshedpur FC en Queens Park Rangers. AirAsia is ook 'n voormalige borg van Manchester United en Asia Red Tour. AirAsia is deurlopend vir 11 jaar deur Skytrax aangewys as die wêreld se beste laekostediensverskaffer in internasionale reis- en lugrederytoekennings, insluitend die jongste toekenning vir 2019. Aan die begin van die Covid-19-pandemie het AirAsia egter verkies om nie algemene terugbetalings te gee aan passasiers van vlugte wat hy gekanselleer het nie, om sy kontant te bewaar. Reisbewyse is eerder by verstek aangebied, met terugbetalings wat slegs op 'n geval-tot-geval-basis uitgereik word. AirAsia se oorsprong, korporatiewe identeit en kleurskema-tydlyn Die oorspronklike AirAsia kleurskema, voldiensredery in regeringsbesit (1996 - 2001 kleure) AirAsia Boeing 737-300, na die oorname van Tune Air as 'n laekostediensverskaffer (2001-2003 kleure) A320, die werksesel van die lugdiens sedert 2004 (2004-2011 kleure) 'n A320 in die huidige kleurskema (2011 - tans) Dienste ------- ### Aanboord AirAsia bied 'n "Santan"-spyskaart, met opsies om aan boord te koop en bied kos, drankies, goedere en belastingvrye verkope aan. Vooraankoop van "Santan"-maaltye is beskikbaar teen 'n laer prys as aan boord, en met addisionele opsies. AirAsia is geakkrediteer deur die KL Syariah-indeks van Bursa Maleisië, en in ooreenstemming met Sjaria-beginsels bedien dit nie alkohol of varkvleis nie. Dit geld egter net vir die streeks AirAsia-groepvlugte, en nie vir die AirAsia X-vlugte nie, wat wel wyn en bier aan boord verkoop. ### Gereelde vliegprogram AirAsia neem die eerste stappe om sy eie gereelde-vliegprogram te begin. Die lugredery het 'n ooreenkoms onderteken om 'n gesamentlike onderneming met die finansiëledienstefirma Tune Money te begin om 'n program genaamd "BIG" bekend te stel. Ingevolge hierdie program sal dit lojaliteitspunte aan AirAsia-kliënte en derdeparty-handelaars uitreik. Punte kan dan gebruik word om AirAsia-vlugte te gebruik. Toekennings en erkenning ------------------------ Die 2012 World Airline-toekennings by die Farnborough-lugskou het die lugdiens as die wêreld se beste laekostelugredery aangewys. AirAsia is al 11 jaar agtereenvolgens aangewys as die wêreld se beste laekostediens, insluitend die jongste toekenning vir die jaar 2019.
{ "title": "AirAsia", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2183, 5212, 0.41884113584036836 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt4\" class=\"infobox vcard\" data-mw=\"{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Infobox airline\\n&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Sjabloon:Infobox_airline&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;airline&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;AirAsia&quot;},&quot;logo&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;AirAsia New Logo (2020).svg&quot;},&quot;logo_size&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;300px&quot;},&quot;fleet_size&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;255 (insl. filiale)&quot;},&quot;destinations&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;165 (insl. filiale)&quot;},&quot;IATA&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;AK&quot;},&quot;ICAO&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;AXM&quot;},&quot;callsign&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;RED CAP&quot;},&quot;parent&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Tune Group&quot;},&quot;founded&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{begin datum en ouderdom|1993|12|20|df=yes|br=yes}}&quot;},&quot;commenced&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{begin datum en ouderdom|1996|11|18|df=yes|br=yes}}&quot;},&quot;headquarters&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Kuala Lumpur Internasionale Lughawe]]&lt;br /&gt;Sepang, Selangor, [[Maleisië]]&quot;},&quot;key_people&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;div&gt;\\n* Tony Fernandes, Groep-HUB van Capital A Berhad\\n* Riad Asmat, HUB&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2012&amp;dt=0618&amp;pub=Utusan_Malaysia&amp;sec=Ekonomi&amp;pg=ek_04.htm|title=Aireen Omar dilantik CEO AirAsia in Malaysia|date=18 June 2012|access-date=18 June 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120620201100/http://www.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2012&amp;dt=0618&amp;pub=Utusan_Malaysia&amp;sec=Ekonomi&amp;pg=ek_04.htm|archive-date=20 June 2012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;\\n&lt;/div&gt;\\n* Kamarudin Meranun, Voorsitter&quot;},&quot;bases&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;div&gt;\\n*[[Senai Internasionale Lughawe|Johor Bahru]]\\n*[[Kota Kinabalu Internasionale Lughawe|Kota Kinabalu]]\\n*[[Kuala Lumpur Internasionale Lughawe|Kuala Lumpur–Internasionaal]]\\n*[[Kuching Internasionale Lughawe|Kuching]]\\n*[[Penang Internasionale Lughawe|Penang]]\\n&lt;/div&gt;&quot;},&quot;frequent_flyer&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;BIG Loyalty Programme&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.airasia.com/my/en/big-loyalty-programme.page |title=AirAsia BIG Loyalty Programme | publisher=Airasia.com |access-date=31 May 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140522131243/http://www.airasia.com/my/en/big-loyalty-programme.page |archive-date=22 May 2014 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&quot;},&quot;subsidiaries&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;div&gt;\\n* AirAsia X\\n* Indonesia AirAsia\\n* Philippines AirAsia\\n* Thai AirAsia\\n* Thai AirAsia X\\n* AirAsia India\\n&lt;/div&gt;&quot;},&quot;revenue&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{increase}} RM 5,01 miljard/[[Verenigde State dollar|VS$]] 1.12&amp;nbsp;billion&lt;small&gt;(''1~3Q 2016'')&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.indiainfoline.com/article/news-top-story/airasia-q4-revenue-up-47-116022600490_1.html|title=AirAsia Q4 revenue up 47%|publisher=India Infoline}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;&quot;},&quot;net_income&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{increase}} RM 1,574&amp;nbsp;miljard/[[Amerikaanse dollar|VS$]] 354&amp;nbsp;miljoen&quot;},&quot;num_employees&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;20 000 (2019)&quot;},&quot;website&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{URL|www.airasia.com}}&quot;},&quot;focus_cities&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"fn org\">AirAsia</caption><tbody><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:AirAsia_New_Logo_(2020).svg\"><img data-file-height=\"154\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"512\" decoding=\"async\" height=\"90\" resource=\"./Lêer:AirAsia_New_Logo_(2020).svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/AirAsia_New_Logo_%282020%29.svg/300px-AirAsia_New_Logo_%282020%29.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/AirAsia_New_Logo_%282020%29.svg/450px-AirAsia_New_Logo_%282020%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/AirAsia_New_Logo_%282020%29.svg/600px-AirAsia_New_Logo_%282020%29.svg.png 2x\" width=\"300\"/></a></span></td></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">\n<table style=\"border-collapse: collapse; width: 100%; background-color: lightgrey; font-weight: bold; line-height: 1;\">\n<tbody><tr>\n<th scope=\"col\" style=\"padding-top: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./IATA\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IATA\">IATA</a></th>\n<th scope=\"col\" style=\"padding-top: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICAO\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICAO\">ICAO</a></th>\n<th scope=\"col\" style=\"padding-top: 0.5em; text-align: center;\">Roepsein</th></tr>\n<tr>\n<td class=\"nickname\" style=\"padding-bottom: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\">AK</td>\n<td class=\"nickname\" style=\"padding-bottom: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\">AXM</td>\n<td class=\"nickname\" style=\"padding-bottom: 0.5em; text-align: center;\">RED CAP</td></tr>\n</tbody></table></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gestig</th><td>20<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Desember 1993<span class=\"noprint\">; <br/>28 jaar gelede</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<span class=\"bday dtstart published updated\">1993-12-20</span>)</span></td></tr><tr><th scope=\"row\">Eerste vlug</th><td>18<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>November 1996<span class=\"noprint\">; <br/>25 jaar gelede</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<span class=\"bday dtstart published updated\">1996-11-18</span>)</span></td></tr><tr><th scope=\"row\">Bedryfsbasisse</th><td><div>\n<ul><li><a class=\"new\" href=\"./Senai_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Senai Internasionale Lughawe\">Johor Bahru</a></li>\n<li><a class=\"new\" href=\"./Kota_Kinabalu_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kota Kinabalu Internasionale Lughawe\">Kota Kinabalu</a></li>\n<li><a href=\"./Kuala_Lumpur_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kuala Lumpur Internasionale Lughawe\">Kuala Lumpur–Internasionaal</a></li>\n<li><a class=\"new\" href=\"./Kuching_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kuching Internasionale Lughawe\">Kuching</a></li>\n<li><a class=\"new\" href=\"./Penang_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Penang Internasionale Lughawe\">Penang</a></li></ul>\n</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Lojaliteitsprogram</th><td>BIG Loyalty Programme</td></tr><tr><th scope=\"row\">Subsidiêre</th><td><div>\n<ul><li>AirAsia X</li>\n<li>Indonesia AirAsia</li>\n<li>Philippines AirAsia</li>\n<li>Thai AirAsia</li>\n<li>Thai AirAsia X</li>\n<li>AirAsia India</li></ul>\n</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Vlootgrootte</th><td>255 (insl. filiale)</td></tr><tr><th scope=\"row\">Bestemmings</th><td>165 (insl. filiale)</td></tr><tr><th scope=\"row\">Houermaatskappy</th><td>Tune Group</td></tr><tr><th scope=\"row\">Hoofkantoor</th><td class=\"label\"><a href=\"./Kuala_Lumpur_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kuala Lumpur Internasionale Lughawe\">Kuala Lumpur Internasionale Lughawe</a><br/>Sepang, Selangor, <a href=\"./Maleisië\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Maleisië\">Maleisië</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sleutelpersone</th><td><div>\n<ul><li>Tony Fernandes, Groep-HUB van Capital A Berhad</li>\n<li>Riad Asmat, HUB</li></ul>\n</div>\n<ul><li>Kamarudin Meranun, Voorsitter</li></ul>\n</td></tr><tr><th scope=\"row\">Omset</th><td><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\"><img data-file-height=\"700\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"700\" decoding=\"async\" height=\"10\" resource=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/10px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/15px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/20px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 2x\" width=\"10\"/></a></span> RM 5,01 miljard/<a class=\"mw-redirect\" href=\"./Verenigde_State_dollar\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Verenigde State dollar\">VS$</a> 1.12<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>billion<small>(<i>1~3Q 2016</i>)</small></td></tr><tr><th scope=\"row\">Netto inkomste</th><td><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\"><img data-file-height=\"700\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"700\" decoding=\"async\" height=\"10\" resource=\"./Lêer:Green_Arrow_Up_Darker.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/10px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/15px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Green_Arrow_Up_Darker.svg/20px-Green_Arrow_Up_Darker.svg.png 2x\" width=\"10\"/></a></span> RM 1,574<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>miljard/<a href=\"./Amerikaanse_dollar\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Amerikaanse dollar\">VS$</a> 354<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>miljoen</td></tr><tr><th scope=\"row\">Werknemers</th><td>20 000 (2019)</td></tr><tr><th scope=\"row\">Webwerf</th><td><span class=\"url\"><a class=\"external text\" href=\"http://www.airasia.com\" rel=\"mw:ExtLink\">www<wbr/>.airasia<wbr/>.com</a></span></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3562 }
**Emma Renzi** (gebore 8 April 1926 as *Emmerentia Scheepers* op Heidelberg) is 'n Suid-Afrikaanse sopraan. Jeugjare -------- Op skool reeds het dit duidelik geword dat sy musiektalent het toe sy lesse begin neem het in klavier, viool en harp. Later het sy ook sanglesse begin neem. Nadat sy in 1943 aan die hoërskool op haar tuisdorp gematrikuleer het, het sy haar aan die Suid-Afrikaanse Musiekkollege in Kaapstad vir die graag B.Mus. ingeskryf. Hier het sy haar eerste operarol gesing. In 1947 maak sy haar Suid-Afrikaanse studie klaar en vertrek die volgende jaar Londen toe waar sy drie jaar lank onder Joan Cross aan die Nasionale Operaskool studeer. Daarna was sy verbonde aan die Carl Rosa-operageselskap. Operadebuut ----------- Haar eerste belangrike rol was dié van Giuletta in Jacques Offenbach se *Verhale van Hoffmann*. Van 1954 sing sy vir die English Opera Group, waarmee die komponis Benjamin Britten ook vereenselwig is. Sy was een van die hoofsangers in 'n Londense opvoering van sy *The Turn of the Screw*. Intussen het deeltydse werk vir die BBC gedoen, konserte in Brittanje gehou en opnames vir die platemaatskappy Parlophone gemaak. Engelse sukses -------------- In 1956 was sy die eerste Suid-Afrikaner wat tydens die Edinburgh-fees gesin gesing en wen sy ook 'n internasionale medalje tydens die Concours in Genève. In dié tydperk het sy ook gesing vir Charles Farncombe se baanbreker Handel Opera Society en verskyn as Morgana in die geselskap se 1957-konsertweergawe van *Alcina* teenoor die opkomende ster Joan Sutherland. In Italië --------- Emma Renzi vier haar 90ste verjaardag in 2016 in Johannesburg. Sy onderneem 'n konserttoer in Suid-Afrika en verhuis na Sisilië waar sy stemonderrig ontvang van die Maestro Santo. Hy het die dramatiese eienskappe van haar stem ontwikkel en geskikte rolle in operahuise op dié Italiaanse eiland het haar besluit bevestig dat die Italiaanse sangstyl haar stem die beste gepas het. Van 1961 tot 1966 is sy in diens geneem vir dramatiese rolle in Karlsruhe, Johannesburg (Amelia in *Un Ballo in Maschera* tydens die inhuldiging van die Stadsteater in 1962) en, van 1963, in verskeie Italiaanse teaters. Sy het haar in Milaan gaan vestig, maar haar geboorteland jaarliks van 1963 tot 1965 besoek. Tydens laasgenoemde jaar was haar rol dié van Abigaille in Truk se opvoering van Verdi se *Nabucco*, wat haar die kans sou bied om in La Scala in Milaan te gaan sing. Toe die Griekse sopraan Elena Souliotis nie in Desember 1966 haar opwagting maak om die rol te vertolk nie, is Emma Renzi gevra om in te staan – en behaal sy 'n groot sukses. Daarna volg optredes in Portugal (1967), Turkye (1967), Joego-Slawië en die Verenigde State van Amerika (1968), Frankryk en Suid-Amerika (1969), Spanje (1970), Suid-Afrika (1971) en weer Amerika (1976). Verdere sukses -------------- Sy behaal 'n triomf in 1971 toe sy gekies is om die rol van Aïda tydens die inhuldiging van die Nico Malan-skouburg te sing. Sy het in Italië onder meer ook in Parma, Venesië, Napels, Bologna, Palermo, Rome en Verona gesing. Sy was die eerste Suid-Afrikaner wat 'n hoofrol in La Scala in Milaan gesing het toe sy Montserrat Caballé ter elfder ure vir die vyftig-jarige viering van Puccini se *Turandot* moes vervang. Ook was sy die eerste Suid-Afrikaner wat in feitlik die hele Italië welslae behaal het. Terug na Suid-Afrika -------------------- Ná nog 'n besoek aan haar geboorteland in 1978 het sy haar Italiaanse loopbaan beëindig met die sing van die vroulike hoofrol in Boito se *Mefistofele* (1979). Sy is in daardie aangestel as direkteur van die Operasentrum van die Universiteit van die Witwatersrand se pasgestigde Musiekskool. Die daaropvolgende jaar is sy aangestel as direkteur van die Operasentrum van die Musiekskool aan die Pretoriase Tegnikon. Van 1992 tot 1994 was sy 'n stemafrigter in Italiaanse opera by Truk en van 1992 'n senior lektor aan Wits. Toekennings ----------- * 1987: Die Orde van Verdienstelikheid van die Suid-Afrikaanse staatspresident. * 1986: Vita-toekenning vir die beste optrede deur 'n vrou in 'n opera. * 1984: Adelaide Ristori-toekennig deur die Italiaanse regering. * 2022: Huberte Rupertprys vir Klassieke Musiek * Eredoktersgraad: Potchefstroomse Universiteit. Bronne ------ * Camisani-Calzolari, Lorraine: Emma Renzi - Suid-Afrikaanse dramatiese sopraan. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 32, nr. 2, April 1983 * Malan, J.P. *South African Music Encyclopedia*, 1986.
{ "title": "Emma Renzi", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 836, 4055, 0.2061652281134402 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Emma Renzi\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Emma Renzi.jpg\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"dwarsformaat\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"Emma Renzi as Tosca saam met Giuseppe Campora in Johannesburg in 1963.\"},\"agtergrondkleur\":{\"wt\":\"solo\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"Emmerentia Scheepers\"},\"alias\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"{{GDEO|1926|4|8}}\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Heidelberg, Gauteng|Heidelberg]], [[Gauteng]]\"},\"oorsprong\":{\"wt\":\"\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"\"},\"genre\":{\"wt\":\"\"},\"beroep\":{\"wt\":\"Operasopraan\"},\"instrument\":{\"wt\":\"\"},\"jare_aktief\":{\"wt\":\"\"},\"etiket\":{\"wt\":\"\"},\"assosiasies\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"},\"huidige_lede\":{\"wt\":\"\"},\"gewese_lede\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #f0e68c\"><div class=\"solo\" style=\"display:inline;\">Emma Renzi</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Emma_Renzi.jpg\"><img data-file-height=\"181\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"200\" decoding=\"async\" height=\"181\" resource=\"./Lêer:Emma_Renzi.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/5/56/Emma_Renzi.jpg\" width=\"200\"/></a></span><div>Emma Renzi as Tosca saam met Giuseppe Campora in Johannesburg in 1963.</div></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color: #f0e68c\">Agtergrondinligting</th></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Geboortenaam</span></th><td class=\"nickname\">Emmerentia Scheepers</td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td>8 April 1926<span style=\"display:none\"> (<span class=\"bday\">1926-04-08</span>)</span><span class=\"noprint\"> (96<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>jaar<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>oud) </span><br/><a href=\"./Heidelberg,_Gauteng\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Heidelberg, Gauteng\">Heidelberg</a>, <a href=\"./Gauteng\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gauteng\">Gauteng</a></td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">Operasopraan</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4503 }
Air Force One vlieg oor Mount Rushmore. Lyndon B. Johnson word twee uur na die moord op pres. John F. Kennedy as die nuwe president van die VSA in *Air Force One*, destyds nog 'n Boeing 707, beëdig. **Air Force One** is die roepsein vir enige vliegtuig van die Amerikaanse Lugmag wat deur die president van die Verenigde State van Amerika gebruik word. Dit word as 'n prominente simbool van die V.S.A. se mag en invloed in die wêreld gesien. Die Amerikaanse president vlieg gewoonlik in een van twee omgeboude Boeing 747-vliegtuie, met stertnommers 28000 en 29000. Die vliegtuie word slegs *Air Force One* genoem as die president aan boord is. Wanneer die vise-president of 'n ander hooggeplaaste amptenaar daarin vlieg, word dit *Air Force Two* genoem. Om veiligheidsredes mag die president en die vise-president nooit saam vlieg nie. Toe pres. Richard Nixon in 1974 as president bedank het, het hy in *Air Force One* na sy huis in Kalifornië teruggevlieg. Halfpad daarheen het sy presidentskap tot 'n einde gekom, en is 'n nuwe roepsein in vlug aan die vliegtuig toegeken. Die huidige Boeing 747-200B's kan teen 'n topsnelheid van ongeveer 1 100 km/h vlieg. Dit het 'n bemanning van 26 lede en bied plek vir 76 passasiers. Die vliegtuig het (soos alle 747's) drie vlakke. Die boonste vlak huisves gevorderde kommunikasietoerusting, terwyl die middelste vlak vir passasiers en kantore gebruik word, en die onderste vlak as vragruim dien. Die vliegtuie sal na verwagting in 2018 met twee Boeing 747-8's vervang word.
{ "title": "Air Force One", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 374, 1655, 0.22598187311178247 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1520 }
Die **Universiteit van Wes-Kaapland** (**UWK**), of ook die University of the Western Cape (UWC), is in 1960 opgerig as 'n universiteit vir Kleurlinge in Bellville, naby Kaapstad. Ander universiteite in of naby Kaapstad is die Universiteit van Kaapstad (University of Cape Town, UCT, oorspronklik vir Engelstalige blankes) en die Universiteit van Stellenbosch (oorspronklik vir Afrikaanssprekende blankes). Die stigting van UWK was 'n tipiese apartheidsfenomeen, 'n direkte gevolg van die Wet op Aparte Universiteite, wat in 1957 aangeneem is. Met dié wet is die segregasie tot in die hoër onderwys deurgevoer. Kleurlinge het slegs toegang gehad tot 'n beperkte aantal universiteite en is nie meer toegelaat by blanke universiteite nie. Ook ander "etniese universiteite", soos die Universiteit van Zoeloeland en die Universiteit van die Noorde, is in dié tydvak opgerig. Beginperiode ------------ Die biblioteek UWK was oorspronklik 'n 'boskollege', dit wil sê dat dit nie 'n outonome universiteit was nie, maar onder gesag van UNISA gestaan het. Die onderwys was boonop gerig op die opleiding van kleurlinge vir funksies op laer en middelbare vlak binne die eie kleurlinggemeenskap, spesiaal vir funksies van opleiding en dienslewering. In die eerste jare na die oprigting van UWK het die akademiese personeel uitsluitlik bestaan uit blankes, veral Afrikaners; 'n groot deel van die dosente het van die Universiteit van Stellenbosch gekom. Die taal was in die meeste van die lesings Afrikaans. Die eerste rektor was prof J G Meiring. Die universiteit het klein begin: in die eerste jaar was 166 studente geregistreer en was daar 17 personeelmedewerkers. Eers in 1970 het die UWK universiteitstatus verkry en kon universiteitsdiplomas en -grade toegeken word. Verset teen apartheid --------------------- Binne die biblioteek In die eerste vyftien jare was die bestuurders en 'n groot deel van die personeel ondersteuners van die Nasionale Party, en dus ook van apartheid. Een van die min uitsonderings was Adam Small, hoof van die departement Filosofie. Small is in 1973 ontslaan as gevolg van sy politieke betrokkenheid by die Swartbewussynsbeweging. Naas dosente soos Small was daar ook baie studente aktief in die apartheidstryd en solidêr met die Swartbewussynsbeweging. Proteste van studente teen die konserwatiewe bestuur en die gemis aan inspraak/medeseggenskap het in 1975 tot die benoeming gelei van die eerste kleurlingrektor, Richard E. van der Ross. In die jare daarna het 'n vryer klimaat ontstaan, waarin die universiteit meer en meer afstand geneem het van die apartheidsideologie. In 1982 is 'n missieverklaring opgestel waarin apartheid formeel verwerp is. Die volgende jaar is 'n wet aangeneem wat die universiteit dieselfde outonomie verleen het as die blanke universiteite. In die jare tagtig en negentig het die universiteit meer en meer 'n linkse beeld gekry. Rektor Jakes Gerwel maak van UWK 'n "intellektuele tuiste vir linksgesindes", met baie aandag vir sosiale en politieke kwessies. Studente uit agterstandsposisies was baie welkom en die universiteit het naas kleurlinge ook meer en meer swart studente getrek. Gerwel is in 1995 opgevolg deur Cecil Abrahams, wat in 2001 op sy beurt opgevolg is deur Brian O'Connell. By die hervorming van die Suid-Afrikaanse hoëronderwys in 2002, het UWK die status van 'n outonome universiteit behou. Wapen ----- Die universiteitskollege het kort na sy ontstaan 'n heraldiese wapen aangeneem. Dit is in 1989 by die Buro vir Heraldiek geregistreer: *In blou, 'n silwer portiek met ses kolomme; op 'n skildhoof drie rooi proteas, silwer geknop en groen gestingel en geblaar*. Die wapenspreuk is "Respice prospice". 'n Helmteken bestaande uit 'n protea binne-in 'n ope silwer lourierkrans is ook in 1989 geregistreer maar in die praktyk gebruik die universiteit steeds die oorspronklike tekening uit die 1960's wat slegs die skild (omsoom met goue lourierblare) en wapenspreuk toon. Sien ook -------- * Lys van universiteite in Suid-Afrika Bronne ------ * Du Pré, R.H. (1996) *Historical positioning*. In: Thomas, Cornelis C. (1997) *Wakker wakker en aan die brand; Waarneminge van 'n studente-aktivis, UWK 1976*. Mayibuye History and Literature Series No.75.
{ "title": "Universiteit van Wes-Kaapland", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1028, 4363, 0.2356176942470777 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard\" data-mw=\"{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Inligtingskas Universiteit\\n&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Sjabloon:Inligtingskas_Universiteit&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Universiteit van Wes-Kaapland&quot;},&quot;beeld&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;University of the Western Cape - Central Campus entry.jpg&quot;},&quot;beeldbyskrif&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Die hoofgebou van die Universiteit van Wes-Kaapland&quot;},&quot;latyn_naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leuse&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;''Respice Prospice''&quot;},&quot;leuseafr&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leuseeng&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;gestig&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[1959]]&quot;},&quot;gesluit&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;tipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Openbare universiteit&quot;},&quot;affiliasie&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;befondsing&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;amptenaar_in_beheer&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;voorsitter&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;voorsittende beampte&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;kanselier&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Thabo Makgoba&quot;},&quot;president&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;visie-president&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;superintendent&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;provoos&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;visie_kanselier&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Brian O’Connell&quot;},&quot;rektor&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;prinsipaal&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;dekaan&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;direkteur&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;fakulteit&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;personeel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;studentetal&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;15&amp;nbsp;226&quot;},&quot;voorgraadse studente&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;11&amp;nbsp;836&quot;},&quot;nagraadse studente&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;3&amp;nbsp;390&quot;},&quot;doktoraal&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;ander&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;ligging&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Modderdamweg, [[Bellville]], [[Kaapstad]], [[Wes-Kaap]]&quot;},&quot;stad&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Kaapstad]]&quot;},&quot;provinsie&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Wes-Kaap]]&quot;},&quot;land&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Suid-Afrika]]&quot;},&quot;coor&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{Koördinate|33|56|0|S|18|38|0|O|tipe:landmark|aansig=inlyn,titel}}&quot;},&quot;kampus&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Stedelike omgewing&quot;},&quot;voormalige_name&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;free_label&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;free&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;sport&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;kleure&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bynaam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;gelukbringer&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;affiliasies&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Association of Commonwealth Universities|ACU]], [[Cape Higher Education Consortium|CHEC]], [[Higher Education South Africa|HESA]], [[International Association of Universities|IAU]]&quot;},&quot;webtuiste&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[http://www.uwc.ac.za/ uwc.ac.za]&quot;},&quot;logo&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;voetnotas&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"font-size:88%; width:24em; text-align:left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><th class=\"fn n org\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:120%;\">Universiteit van Wes-Kaapland</th></tr>\n<tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:University_of_the_Western_Cape_-_Central_Campus_entry.jpg\"><img data-file-height=\"2112\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2816\" decoding=\"async\" height=\"150\" resource=\"./Lêer:University_of_the_Western_Cape_-_Central_Campus_entry.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/University_of_the_Western_Cape_-_Central_Campus_entry.jpg/200px-University_of_the_Western_Cape_-_Central_Campus_entry.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/University_of_the_Western_Cape_-_Central_Campus_entry.jpg/300px-University_of_the_Western_Cape_-_Central_Campus_entry.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/University_of_the_Western_Cape_-_Central_Campus_entry.jpg/400px-University_of_the_Western_Cape_-_Central_Campus_entry.jpg 2x\" width=\"200\"/></a></span></td></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><small>Die hoofgebou van die Universiteit van Wes-Kaapland</small></td></tr><tr><td colspan=\"2\"><hr/></td></tr><tr class=\"note\"><th><a href=\"./Leuse\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Leuse\">Leuse</a>:</th><td><i>Respice Prospice</i></td></tr><tr><th><a href=\"./Datum_van_oprigting\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Datum van oprigting\">Gestig</a>:</th><td><a href=\"./1959\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1959\">1959</a></td></tr><tr><th>Tipe:</th><td>Openbare universiteit</td></tr><tr><th>Kanselier:</th><td>Thabo Makgoba</td></tr><tr><th><a href=\"./Student\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Student\">Studentetal</a>:</th><td>15<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>226</td></tr><tr><th>Voorgraadse studente:</th><td>11<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>836</td></tr><tr><th>Nagraadse studente:</th><td>3<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>390</td></tr><tr><th>Ligging:</th><td class=\"adr\"><span class=\"extended-address\">Modderdamweg, <a href=\"./Bellville\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bellville\">Bellville</a>, <a href=\"./Kaapstad\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaapstad\">Kaapstad</a>, <a href=\"./Wes-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wes-Kaap\">Wes-Kaap</a></span>\n<br/><span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Universiteit_van_Wes-Kaapland&amp;params=33_56_0_S_18_38_0_O_tipe:landmark\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">33°56′0″S</span> <span class=\"longitude\">18°38′0″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">33.93333°S 18.63333°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-33.93333; 18.63333</span></span></span></a></span><span style=\"font-size: small;\"><span id=\"coordinates\"><a href=\"./Geografiese_koördinatestelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Geografiese koördinatestelsel\">Koördinate</a>: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Universiteit_van_Wes-Kaapland&amp;params=33_56_0_S_18_38_0_O_tipe:landmark\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">33°56′0″S</span> <span class=\"longitude\">18°38′0″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">33.93333°S 18.63333°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-33.93333; 18.63333</span></span></span></a></span></span></span><link href=\"./Kategorie:Koördinate_op_Wikidata\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/></td></tr>\n<tr><th>Kampus:</th><td>Stedelike omgewing</td></tr><tr><th>Affiliasies:</th><td><a class=\"new\" href=\"./Association_of_Commonwealth_Universities\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Association of Commonwealth Universities\">ACU</a>, <a class=\"new\" href=\"./Cape_Higher_Education_Consortium\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cape Higher Education Consortium\">CHEC</a>, <a class=\"new\" href=\"./Higher_Education_South_Africa\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Higher Education South Africa\">HESA</a>, <a class=\"new\" href=\"./International_Association_of_Universities\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"International Association of Universities\">IAU</a></td></tr><tr><th><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Webtuiste\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Webtuiste\">Webtuiste</a>:</th><td><a class=\"external text\" href=\"http://www.uwc.ac.za/\" rel=\"mw:ExtLink nofollow\">uwc.ac.za</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4237 }
'n **Woordkorrelaat** is 'n onafhanklike komponent wat 'n sterk ooreenkoms vertoon met 'n afhanklike komponent, met ander woorde 'n stam wat 'n ooreenkoms vertoon met die betekenis en vorm van 'n affiks. Dit kan dus waargeneem word as 'n samestelling. 'n Samestelling kan nie beskryf word as 'n komposisie van woorde nie, omdat woorde onafhanklik in sinne voorkom wat 'n sekere betekenis en vormveranderinge vertoon, as gevolg hiervan kan ons sê dat stamme woordkorrelate vertoon. Wanneer samestellings ontleed word, sien ons dat stamme meestal 'n ooreenkoms vertoon met woorde. Voorbeelde: | Woord | Samestelling | Stam | | | --- | --- | --- | --- | | sit;plek | sitplek | sit- + -plek | \*sitplekke | | Ek het 'n plek / Ek sit | - | - | \*sitplekkie | | geel;pit | geelpit | geel- + -pit | \*geelpitte/ \*geelpitjies | | ry;stoel | rystoel | ry- + -stoel | \*rystoele/ \*rystoeltjies | Om samestellings volgens hul vorm in te deel, word daar gebruik gemaak van die *woordsoortelike verband* wat die woordkorrelate in samestellings met onafhanklike woorde wat in sintaktiese verbinding vertoon. | Woord | Samestelling | Woordsoortvoorstelling | | --- | --- | --- | | boek;rak | boekrak | s.nw. + s.nww. | | vier;kant | vierkant | telw. + s.nw. | | rus;bank | rusbank | s.nw. + s.nw. | Stam: 'n Morfeem wat selfstandig is en aan ander morfeme of stamme kan verbind om 'n komplekse woord te vorm. Voorbeeld: **hond**- en **tand**- in hondetand, **rak**- en **boek**- in boekerak. Affiks: 'n Morfeem wat nie as 'n woord kan optree nie en wat aan 'n stam verbind om dit te verbuig of af te lei. Daar word onderskeid getref tussen 'n voorvoegsel (prefiks) en 'n agtervoegsel (suffiks). Voorbeeld: **her**- in hersien, -**lik** in onafhank**lik**. Bronne ------ * T.J.R. Botha, J.G.H. Combrink & F.F. Odendal. 1984.Inleiding tot die Afrikaanse taalkunde. Academia, afdeling van Human & Rousseau (Edms.)Bpk: Pretoria. * *Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns.2009.Afrikaanse woordelys en spelreëls.10uitg.Suid-Afrika.NB-uitgewers; Kaapstad.*
{ "title": "Woordkorrelaat", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 695, 1730, 0.40173410404624277 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2059 }
**World Flora Online** is ’n internetgebaseerde samevatting van die wêreld se plantspesies. Dit is die projek van 'n groep instelling in antwoord op die Globale Strategie vir Plantbewaring (GSPB) se doelwit om 'n "aanlyn flora van alle bekende plante" daar te stel. Beskrywing ---------- World Flora Online (WFO) is ’n vryetoegangdatabasis wat in Oktober 2012 van stapel gestuur is as ’n opvolgprojek van The Plant List. Die doel daarvan is om ’n aanlyn flora van alle bekende plante saam te stel. Dit is ’n projek van die VN se Konvensie oor Biologiese Diversiteit, en het ten doel om die verlies van plantspesies wêreldwyd te beëindig. ’n Toeganklike flora van alle bekende plantspesies is beskou as ’n basiese vereiste vir plantbewaring. Dit verskaf ’n grondlyn vir die bereiking en monitering van ander doelwitte van die strategie. Die vorige teiken van die GSPB is in 2010 bereik met The Plant List. Bibliografie ------------ * Miller, Chuck; Ulate, William (23 Augustus 2017). "World Flora Online Project: An online flora of all known plants". *Proceedings of Taxonomic Databases Working Group (TDWG)*. **1**: e20529. doi:10.3897/tdwgproceedings.1.20529. * "World Flora Online: An international initiative of the Global Partnership for Plant Conservation". The World Flora Online Consortium. Besoek op 6 November 2019. * "The Plant List". Royal Botanic Gardens, Kew; Missouri Botanical Garden. 2013. Besoek op 6 November 2019.
{ "title": "World Flora Online", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 480, 1269, 0.37825059101654845 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1448 }
Die **Airbus A330** is 'n wyeromp tweemotorige straalvliegtuig wat deur Airbus vervaardig word. Verskillende weergawes van die A330 het reikafstande van 7 400 tot 13 430 kilometer (4 000 tot 7 250 seemyl) en kan tot 335 passasiers in 'n tweeklasuitleg vervoer of 70 ton (150 000 pond) vrag dra. Die oorsprong van die A330 dateer uit die 1970's as een van verskeie afgeleides van Airbus se eerste vliegtuig, die A300. Die A330 is in parallel met die A340 ontwikkel, wat baie algemene vliegkomponente deel, maar verskil ten opsigte van die aantal enjins. Beide vliegtuie gebruik elektroniese "fly-by-wire" vliegbeheertegnologie wat die eerste keer in 'n Airbus gebruik is op die A320, sowel as die A320 se ses-vertoonskerm glaskajuit. Na bestellings van verskeie kliënte ontvang is, het Airbus in Junie 1987 die A330-projek geloods om die A340 aan te vul. Die A330 word Airbus se eerste vliegtuig met 'n keuse van drie enjins: General Electric CF6, Pratt & Whitney PW4000 en die Rolls-Royce Trent 700. Die A330-300, die eerste variant, onderneem sy nooiensvlug in November 1992 en begin passasiersdiens met Air Inter in Januarie 1994. In reaksie op dalende verkope, het Airbus dit opgevolg met die effens korter A330-200 variant in 1998. Verdere ontwikkeling in A330-variante sluit in 'n toegewyde vragvliegtuig, die A330-200F, en 'n militêre tenker, die A330 MRTT. Die A330 MRTT het die basis gevorm van die voorgestelde KC-45 vir die Amerikaanse Lugmag se KC-X-tender in samewerking met Northrop Grumman, maar dit verloor later teen Boeing se tenker-voorstel. Sedert sy bekendstelling het die A330 heelwat bygedra om Airbus se markaandeel te vergroot vir wyerompvliegtuie. Rederye het die A330 gekies as 'n plaasvervanger vir minder ekonomiese driestralers en ook mededinger-tweestralers. Boeing het weergawes van die 767 en 777 as mededingers op die mark, asook die 787, wat in diens gestel is in November 2011. Airbus se A350 sal ook deel word van hierdie wyerompvliegtuigmark. Die grootste operateur is Air China wat 41 A330's in sy vloot het. Daar word verwag dat die A330 se goeie verkope sal voortduur tot minstens 2020. Teen Oktober 2015 het die A330 se bestelboek op 1 439 gestaan, waarvan 1 230 reeds afgelewer is. Die Turkse Lugredery bedryf die meeste A330's en het 53 in sy vloot. Tydlyn Airbus A3xx-reeks ------------------------ | | | | | | | | --- | --- | --- | --- | --- | --- | | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2010 | 2020 | | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | | | | | | | **A220** | | | | **A300** | | | | | | | **A310** | | | | | | | | | **A318** | | | | | | | **A319 en A319neo** | | | | | | **A320** | **neo** | | | |   **= In produksie** | | | **A321 en A321neo** | | | |   **= Uit produksie** | | | **A330 en A330neo** | | | | |   **= Toekoms** | | | **A340** | | | | |   **= Toekomstige modelle** | | | | | **A350** | | | | | | | **A380** | |
{ "title": "Airbus A330", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1079, 3036, 0.3554018445322793 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt5\" class=\"infobox\" data-mw=\"{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Inligtingskas Vliegtuig\\n&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Sjabloon:Inligtingskas_Vliegtuig&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Airbus A330&quot;},&quot;subsjabloon&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{Airbus-vliegtuig}}&quot;},&quot;beeld&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Beeld:2010-06-30 A330 LH D-AIKK EDDF 02.jpg&quot;},&quot;byskrif&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;'n [[Lufthansa]] A330-300 nader landing op [[Lughawe Frankfurt]] in 2010&quot;},&quot;tipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Wyeromp passasierstraler&quot;},&quot;vervaardiger&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Airbus]]&quot;},&quot;ontwerper&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Airbus]]&quot;},&quot;eerste vlug&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;2 November [[1992]]&quot;},&quot;bekendstelling&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;vrygestel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;17 Januarie 1994 met Air Inter&quot;},&quot;onttrek&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;status&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;In gebruik&quot;},&quot;hoofgebruiker&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Air China]]&quot;},&quot;meer gebruikers&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[China Eastern Airlines]] &lt;br /&gt;[[Cathay Pacific]] &lt;br /&gt;[[Delta Air Lines]]&quot;},&quot;vervaardig&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1992–huidig&quot;},&quot;aantal gebou&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1&amp;nbsp;571 teen 31 Mei 2023&lt;ref name=\\&quot;Airbus_Orders\\&quot;&gt;{{cite web|title=Airbus orders and deliveries|url=https://www.airbus.com/en/products-services/commercial-aircraft/market/orders-and-deliveries|date=31 Mei 2023 |access-date=7 June 2023|work=[[Airbus|Airbus S.A.S.]]|format=XLS}}&lt;/ref&gt;&quot;},&quot;programkoste&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;eenheidskoste&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;div&gt;\\n* A330-200: VS$221.7 miljoen of sowat €163.9 miljoen (2014)&lt;ref name=Airbus_prices&gt;{{cite web |url=http://www.airbus.com/presscentre/corporate-information/key-documents/?eID=dam_frontend_push&amp;docID=36716 |format=PDF |title=Airbus aircraft 2014 average list prices |publisher=Airbus S.A.S |accessdate=31 Januarie 2014 |archive-date= 3 Februarie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140203054604/http://www.airbus.com/presscentre/corporate-information/key-documents/?eID=dam_frontend_push&amp;docID=36716 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;\\n* A330-300: VS$245.6&amp;nbsp;miljoen of €181.5 miljoen (2014)&lt;ref name=Airbus_prices /&gt;\\n* A330-200F: VS$224.8&amp;nbsp;miljoen of €166.1 miljoen (2014)&lt;ref name=Airbus_prices /&gt;\\n&lt;/div&gt;&quot;},&quot;ontwikkel van&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Airbus A300]]&quot;},&quot;variante met eie artikels&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;!-- [[Airbus A330 MRTT]] &lt;br /&gt;[[EADS/Northrop Grumman KC-45]] --&gt;&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:23em; font-size: 90%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"font-size: large; padding-bottom: 0.3em; text-align: center;\">Airbus A330</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center;\"><p style=\"text-align: center; font-size: .8em; padding-bottom: 0.3em;\"><a href=\"./Airbus_A300\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A300\">A300</a> · <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Airbus A310\"]}}' href=\"./Airbus_A310?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A310\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">A310</a> · <a href=\"./Airbus_A318\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A318\">A318</a> · <a href=\"./Airbus_A320\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A320\">A320</a> · <a href=\"./Airbus_A330\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A330\">A330</a> · <a href=\"./Airbus_A340\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A340\">A340</a> · <a class=\"mw-redirect\" href=\"./Airbus_A350_XWB\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A350 XWB\">A350</a> · <a href=\"./Airbus_A380\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A380\">A380</a></p></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center;\"><div style=\"border: 1px solid #AAAAAA;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:2010-06-30_A330_LH_D-AIKK_EDDF_02.jpg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"2400\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"3600\" decoding=\"async\" height=\"187\" resource=\"./Lêer:2010-06-30_A330_LH_D-AIKK_EDDF_02.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/2010-06-30_A330_LH_D-AIKK_EDDF_02.jpg/280px-2010-06-30_A330_LH_D-AIKK_EDDF_02.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/2010-06-30_A330_LH_D-AIKK_EDDF_02.jpg/420px-2010-06-30_A330_LH_D-AIKK_EDDF_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/2010-06-30_A330_LH_D-AIKK_EDDF_02.jpg/560px-2010-06-30_A330_LH_D-AIKK_EDDF_02.jpg 2x\" width=\"280\"/></a></span></div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom: 1px solid #aaa; text-align:left;\">'n <a href=\"./Lufthansa\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lufthansa\">Lufthansa</a> A330-300 nader landing op <a href=\"./Lughawe_Frankfurt\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lughawe Frankfurt\">Lughawe Frankfurt</a> in 2010</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"width: 7em;text-align:right;\"><b>Tipe</b></td>\n<td>Wyeromp passasierstraler</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Vervaardiger</b></td>\n<td><a href=\"./Airbus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus\">Airbus</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Ontwerp deur</b></td>\n<td><a href=\"./Airbus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus\">Airbus</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Nooiensvlug</b></td>\n<td>2 November <a href=\"./1992\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1992\">1992</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Vrygestel</b></td>\n<td>17 Januarie 1994 met Air Inter</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Status</b></td>\n<td>In gebruik</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Hoofgebruikers</b></td>\n<td><a href=\"./Air_China\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Air China\">Air China</a><br/><a href=\"./China_Eastern_Airlines\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"China Eastern Airlines\">China Eastern Airlines</a> <br/><a href=\"./Cathay_Pacific\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cathay Pacific\">Cathay Pacific</a> <br/><a href=\"./Delta_Air_Lines\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Delta Air Lines\">Delta Air Lines</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Vervaardig</b></td>\n<td>1992–huidig</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Aantal gebou</b></td>\n<td>1<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>571 teen 31 Mei 2023</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Eenheidskoste</b></td>\n<td><div>\n<ul><li>A330-200: VS$221.7 miljoen of sowat €163.9 miljoen (2014)</li>\n<li>A330-300: VS$245.6<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>miljoen of €181.5 miljoen (2014)</li>\n<li>A330-200F: VS$224.8<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>miljoen of €166.1 miljoen (2014)</li></ul>\n</div></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Ontwikkel<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>van</b></td>\n<td><a href=\"./Airbus_A300\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A300\">Airbus A300</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3136 }
**Wopko Jensma** (1939–?) was ’n Suid-Afrikaanse kunstenaar en digter.  Lewe en werk ------------- Wopko Pieter Jensma is op 26 Julie 1939 op Ventersdorp gebore as die oudste van drie kinders van ’n Nederlandse pa, die Friese immigrant Pieter Duurt Jensma, en ’n Afrikaanse ma, Anna S. Coetzee. Hy het ’n suster, Elsa, en ’n broer, Andries. Sy pa kom in 1928 na Suid-Afrika. Wopko bring die meeste van sy kinderjare deur op Middelburg, Kaap, waar sy vader as ’n voorman by die Grootfontein-landboukollege werksaam is. Hy gaan dan ook skool op die dorp. Op skool neem hy onder meer deel aan rugby en ’n doelskop van hom laat sy span die rugbywedstryd teen die buurdorp Hofmeyr wen en hierdie gebeurtenis word in die dorpskoerant *Die Middellander* gepubliseer, ’n berig wat Jensma later op sowel die omslag as die skutblad van sy digbundel "*I must show you my clippings*" gebruik. Sy moeder is in 1948 oorlede, waarna sy vader trou met Francina Coetzee, ’n jong vrou van die distrik. Die stiefmoeder is streng en dwing ’n dogmatiese Calvinistiese opvoeding op die kinders af, waarteen Jensma later in sy gedigte in opstand kom. Ná skool studeer hy vir ’n jaar verder aan die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys, maar moet sy studies onderbreek na ’n ernstige motorfietsongeluk. Vir ’n paar maande studeer hy dan in 1959 deur die Universiteit van Suid-Afrika vir ’n algemene B.A.-graad, maar staak sy studies teen Mei om eerder aan die Heidelbergse Onderwyskollege te studeer. In 1961 skryf hy in vir ’n B.A.-graad in die Skone Kunste by die Universiteit van Pretoria en die Botshabelo Opleidingskollege, met hoofvak Beeldhoukuns. In sy tweede jaar skakel hy egter oor na ’n onderwyskwalifikasie om met die hulp van ’n beurs te kan studeer. By die Normaalkollege in Pretoria is hy redakteur van *Gerwe*, die kunstydskrif van die kollege. Hierin publiseer hy van sy kunswerke, gedigte en ’n artikel oor kuns. Hy slaag egter nie daarin om te gradueer nie, na bewering omdat Leo Theron, sy dosent in tekenkuns, geweier het om hom in hierdie derdejaarskursus te laat slaag. Tot in 1968 wend Wopko verskeie manier aan om sy studie te voltooi, maar sonder sukses. Intussen begin hy egter reeds naam maak as kunstenaar en word ’n graad oorbodig, sodat hy finaal sy studie opskop. Sy eerste kunsuitstalling is in 1968 aan huis van Jonathan Paton in Parkwood in Johannesburg, waarna veral Wolf en Gundi Weinek baie blootstelling aan sy werke gee in Gallery Y. Sy kunswerke word tussen 1968 en 1977 in minstens 35 uitstallings oor die hele land vertoon en dit is ook in Oxford en New York uitgestal. Kunskritici ontvang sy werk oor die algemeen positief. As kunstenaar skep hy veral houtsneewerke en linoleumdrukke, wat Europa en Afrika saamsnoer en al die konvensies van sy tyd verbreek. Tussen 1965 en 1967 werk hy periodiek as vertaler vir Afrikaanse Boekhandel Beperk. Hy spandeer hierna tyd in Botswana, waar hy kuns doseer aan die Serowe Art School van Patrick van Rensburg en ook vir ’n ruk werk vir Botswana se departement van inligting. Ná ses maande se verblyf stel hy ’n Setswana-digbundel vir skoliere saam in die hoop dat die tantième ’n reis na Europa sal finansier. In Februarie 1968 trou hy met Lydia Thandie Thabete, ’n Zulusprekende prostituut wat hy sedert sy studentedae in Lourenço Marques in Mosambiek besoek. Twee dogters (Stineke en Tanja) en ’n seun (Wopko) word uit hierdie huwelik gebore. Sy seun is in 1997 oorlede. Hulle woon in 1969 in Swaziland (nou eSwatini), waar hy kunsonderwys in die kunshandelsentrum in Ngenwya gee. Sy aansoek om ’n verblyfpermit word egter afgekeur, waarna hy en sy gesin hulle weer tydelik in Botswana vestig. Hier hervat hy sy kunsonderwys in 1970 en 1971 aan die Swaneng Hill High School in Serowe. In hierdie tyd onderneem hy ’n reis na Malawi om die moontlikhede van werk en permanente verblyf daar te ondersoek. Wopko se Botswana ervarings is stimulus vir ’n ondersoekende artikel oor die toekoms van handwerk wat in 1972 in die kunstydskrif *De Arte* verskyn. Botswana se Departement van Inligting versoek hom om ’n reeks Afrikafabels vir die kindertydskrif *Kutlwano* te illustreer en in 1978 verskyn "*Fables set in Africa*" in die tydskrif *English in Africa*. Sy beplande reis na Europa word in April en Mei 1969 ’n werklikheid wanneer sy vader vir hom ’n vliegkaartjie koop om Nederland te besoek en hy vertoef hier ongeveer drie weke by ’n tante van hom op die dorp Middenmeer. Europa is egter baie anders as wat hy hom voorgestel het en uit briewe aan vriende is dit duidelik dat hy hom eerder met Afrika identifiseer. Die groot aanloop tot sy stryd met Suid-Afrika kan in sy verblyf in Botswana gevind word. Hy ontwikkel hier ’n vrees dat hy weens sy huwelik gearresteer sal word as hy sou terugkeer na Suid-Afrika, wat ’n innerlike spanning bewerkstellig. Sy huwelik verbrokkel in 1971 nadat sy vrou hom gereeld aanrand en verkleineer en dr. Casper Schmidt, die bekende digter, ry eindelik na Gaborone om hom te gaan haal. Hy verlaat sy vrou en kinders, wat op hulle beurt na Manzini in Swaziland verhuis. Nadat hy sy familie verlaat keer hy terug na Suid-Afrika en swerf hierna die hele land vol. Hy woon eers in Pretoria en bring tussen 1975 en 1977 ’n produktiewe tyd deur in Durban, waar hy by Republikeinse Pers betrokke is by die uitleg van die tydskrifte *Garden & Home* en *Scope*. Hierna vestig hy hom meer permanent in Johannesburg. Gereeld verander hy egter van werk en woonplek. Sy lewe lank was hy ’n slagoffer van skisofrenie en teen 1978 begin sy geestestoestand ernstig agteruitgaan. Hy word eindelik in minstens vyf staatsinrigtings vir geestesversteurde pasiënte behandel, terwyl hy by nog meer instansies gereeld as buitepasiënt medikasie vir sy toestand ontvang. Skisofrenie het as gevolg die disintegrasie van die persoonlikheid, gebrekkige kontak met die werklikheid en denkversteurings. Verskeie kere word hy op eie versoek geïnstitusionaliseer, die eerste keer reeds in sy studentejare aan die Universiteit van Pretoria. Hierdie siekte raak later heeltemal buite beheer sodat hy in die vroeg tagtigerjare reeds ophou met sy skeppende werk en agtereenvolgens in ’n aantal tehuise vir haweloses bly, waaronder veral die tehuise van die Heilsleër. Sedert 1982 kry hy ook ’n ongeskiktheidstoelaag van die staat omdat sy siekte hom daarvan weerhou om ’n voltydse werk te behou. Hierdie pensioen word deur die tehuis namens hom getrek en hulle wend dit aan om hom krediet te gee vir sy aankope by hulle snoepwinkel. Sy dae bring hy in hierdie tyd hoofsaaklik rigtingloos op die strate deur. Dit is onbekend wat van Jensma geword het, behalwe dat hy in 1993 "verdwyn" het en vermoedelik dood is. Gedurende hierdie jaar word hy op ’n keer na die Johannesburgse Algemene Hospitaal geneem vir sy weeklikse behandeling. Wanneer die Heilsleër se drywer hom kom haal, is daar geen spoor van hom nie en sy staatspensioen word vir die laaste keer in Augustus 1993 getrek. Die Heilsleër se gebou in Johannesburg word in 1994 saam met belangrike agtergronddokumente in ’n brand vernietig en niemand het daarna weer kontak met hom nie. Alle pogings om hom op te spoor of uit te vind wat met hom na hierdie tyd gebeur het, misluk. Skryfwerk --------- Vanaf die sestigerjare stuur hy gedigte na letterkundige tydskrifte soos *Sestiger*, *Wurm*, *Ophir*, *Standpunte* en *Donga* en raak sodoende bekend. Hy ontwerp ook omslae vir sommige van hierdie tydskrifte en boekomslae (onder andere vir skrywers soos John Miles, Phil du Plessis, Sheila Fugard en Oswald Mtshali), wat baie gewild was. Tussen 1967 en 1976 word meer as sewentig van sy gedigte in *Ophir* geplaas. Die redakteur van hierdie tydskrif, Peter Horn, is so beïndruk met sy digkuns dat hy in 1971 ’n spesiale uitgawe met tien van Jensma se gedigte uitgee onder die titel "*Sing for our execution*", wat later ook die titel word van sy debuut digbundel. Hy identifiseer in so ’n mate met al die mense van die land dat resensente wonder of hy wit of swart is. Sy werk is dan ook ’n unieke vermenging van kulture en style, waarin jazz en die kulture van Europa en Afrika sterk figureer. Sy gedigte kombineer hierdie baie diverse kulture op so ’n wyse dat dit nie wit of swart, Engels of Afrikaans is nie en hy maak ook baie gebruik van tsotsi-taal en die swart Afrika-tale. Hy kan getipeer word as die eerste werklik geïntegreerde Suid-Afrikaner. Terwyl hy in Mosambiek is, skryf hy sy eerste manuskrip van gedigte onder die titel "*Blood and more blood*", wat nooit gepubliseer is nie, waarskynlik oor die uitgesproke politieke aard daarvan. Sommige van die gedigte is wel in sy debuutbundel, "*Sing for our execution*", opgeneem. Sy assosiasie met verdrukking is so aangrypend dat dit spreek van universele lyding eerder as net van ’n bepaalde groep mense. "*Where white is the colour where black is the number*" se titel kom uit die lied van Bob Dylan, "*A hard rain’s gonna fall*". Die toonaard van die bundel pas dan ook goed aan by die verdriet en bitterheid wat so eie is aan Neger-sang van blues en soulmusiek. Verskeie gedigte is in Afrikaans, waar hy ruim gebruik maak van Kaaps en fonetiese taal om vanuit die rou emosie en ervaring van die gewone mens hulle perspektief weer te gee. Politieke gedigte in Afrikaans sluit in "*Bram Fischer gasink*" (in Kaaps) en "*Halte Calvyn*". Hier gebruik hy juis die Calvinisme en die politieke heerser se eie idiome en simbole om die satire skerper te maak. Die Afrikaner word in sy werk byna sonder uitsondering uitgebeeld as versukkeld en word verkleineer as die boelie wat oor die afgrond sal stort. Die bundel maak ruim gebruik van die geskrewe woord, foto’s en collages en selfs koerantverslae om die visuele aanbieding aktueel te maak. Onder die streng sensuurwette van die tyd word hierdie digbundel kort na publikasie verbied. "*I must show you my clippings*" sit sy eksperimentering met vorm en woorde voort in sy verset teen die gemeenskap se begrip van betekenis en orde. Die "clippings" van die titel illustreer die fragmentering en eklektiese aard van die gedigte, waar soos met ’n collage verskeie brokkies taal, aanhalings en visuele uitbeelding geskommel word. Hy slaag meermale daarin om die fondamente van die establishment te skud met ’n verbasend oorspronklike en kreatiewe perspektief, wat op ongewone wyse visueel aangebied word. Op unieke wyse gee sy poësie ook in die verskeurdheid daarvan, beide intellektueel en visueel, ’n beeld en suggestie van die verskeurde samelewing waaruit dit ontstaan het. In 1977 publiseer Peter Horn ’n besonder insiggewende artikel oor Jensma se digkuns in die publikasie "*Quarry ‘77*", waarin hy onder andere die mening lug dat Jensma se unieke vermoë om te identifiseer met die lyding en gebrek aan inspraak van verdruktes grootliks toegeskryf kan word aan sy eie ervarings. Sy ongepubliseerde manuskrip "*To face the music*" (gedateer 1977) word by die National English Literary Museum in Grahamstad bewaar. Sy gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, insluitende "*Groot verseboek*" en "*Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte*". Eerbewyse --------- In 1983 verwerf hy die Ad Donker-toekenning van die English Academy of South Africa vir die belangrike bydrae wat sy drie digbundels in die voorafgaande tien jaar tot die Engelse skryfkuns gemaak het. Sy werk geniet mettertyd ook erkenning in die buiteland. In 1994 verskyn ’n pamfletbundel met gedigte wat deur Alvarez-Pereyre vertaal is in Frankryk, terwyl Denis Hirson as redakteur ’n bundel van Suid-Afrikaanse digters uitgee waarin sy werk ook opgeneem word. Telkens duik sy naam ook op in besprekings van Suid-Afrikaanse digters. Publikasies ----------- | Jaar | Publikasies | | --- | --- | | 1973 | Sing for our execution | | 1974 | Where white is the colour where black is the number | | 1977 | I must show you my clippings | Bronnelys --------- ### Boeke * Cloete, T.T. (red.) "Die Afrikaanse literatuur sedert sestig" Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980 * Kannemeyer, J.C. "Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2" Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. "Die Afrikaanse literatuur 1652-2004" Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria  Eerste uitgawe 2005 * Van Coller, H.P. (red.) "Perspektief en Profiel Deel 2" J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 ### Tydskrifte en koerante * Du Plessis, Phil "Die Engelse verdraai weer alles…" "Beeld" 4 Maart 1991 * Kleyn, Leti en Marais, Johann Lodewyk "Wopko Jensma en die soeke na ’n nuwe (Suid)-Afrikaanse identiteit" "Tydskrif vir Letterkunde" Jaargang 47 no. 1, Herfs 2010 * Kleyn, Leti "Die ‘eerste Suid-Afrikaan’ bely opnuut" "By" 13 April 2013 * Marais, Danie "’n Nuwe soort mens" "By" 11 Desember 2010 * Marais, Johann Lodewyk "Nog gesprekke om Wopko Jensma" "Rapport" 4 September 2011 * Nielsen, Marlene "Wopko Jensma" Cape Librarian" Mei 1995 * Nieuwoudt, Stephanie "Wat het geword van digter Wopko Jensma?" "Plus" 3 Mei 2000 * Swanepoel, Willem "Jensma was my redakteur in ‘63" "By" 20 April 2013 ### Internet * Art archives: * Esaach: * Kleyn, Leti en Marais, Johann Lodewyk Tydskrif vir Letterkunde: * O’Toole Sean Mail & Guardian:
{ "title": "Wopko Jensma", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1492, 11295, 0.13209384683488268 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 13293 }
*Hierdie artikel handel oor die nedersetting in die Breedevallei, Wes-Kaap. Vir ander gebruike, sien Worcester (veelsinnig).* **Worcester** is een van die groter dorpe van die Wes-Kaap, in die Breederiviervallei, 121 km oos-noordoos van Kaapstad en 52 km noordwes van Robertson. Dit is geleë aan die rant van die Hexrivierberge en is een van die mooisgeleë dorpe in Suid-Afrika. Die N1 nasionale pad gaan deur die dorp. Synde die grootste dorp in die Wes-Kaap se binnelandstreek, dien dit as die administratiewe hoofstad van die Breedevallei Plaaslike Munisipaliteit en as streekhoofkwartier vir die meeste sentrale en Provinsiale Regeringsdepartemente. Die dorp dien ook as die middelpunt van die Wes-Kaap se binnelandse kommersiële, verspreiding en kleinhandelaktiwiteite met 'n winkelsentrum, goed ontwikkelde sentrale sakekern en infrastruktuur. Worcester is op 'n hoogte van 220 meter geleë en kan per pad bereik word deur óf op die N1-hoofweg deur die Hugenote-tonnel óf deur skouspelagtige bergpasse te ry. Geografies word die distrik hoofsaaklik deur berge afgebaken; in die suidweste lê die massiewe Stettynsbergreeks met 'n jaarlikse reënval van meer as 2000 mm. In die weste lê die Du Toitskloofberge en noordwes lê die Slanghoek-, Klein Drakenstein-, Elandskloof- en Lemietbergreekse. Na die noorde styg die Hexrivierberge wat die toringpieke van Chavonness, Brandwacht, Fonteintjiesberg en Audensberg insluit. Noordoos van die dorp loop die kleurvolle Keeromberg in die Langebergreeks. Worcester en sy omgewing vorm deel van die Breederivier-opvangsgebied, wat gevoed word deur 'n aantal kleiner riviere aangevul deur die afloop van wintersneeu in die berge. Die distrik sluit ook die Hexriviervallei in. Worcester bestaan ​​ook uit 'n township genaamd Zwelethemba. In 1985 het studente geprotesteer oor Afrikaans as 'n dominante taal op skool. Onluste het uitgebreek en verskeie studente is deur die polisie in Robertsonweg geskiet. ’n Student genaamd Nkosana Nation Bahumi is weens die betogings oorlede. Geskiedenis ----------- Worcester is in 1820 gestig op die plase Langerug en Roodewal (sommige bronne Roodedraai) en word 'n munisipaliteit in 1842. Dit is vernoem deur lord Charles Somerset, indertydse goewerneur van die Kaap, na sy broer, die markies van Worcester. Die dorp is bekend om sy skole vir dowes en blindes. Die NG gemeente is in 1821 gestig en vandag is daar, benewens die moedergemeente, nog ses NG gemeentes. Distrik ------- Die distrik is 4 139 km2 groot en lewer ongeveer 25% van die land se druiwe. Hier word meer wyn en brandewyn gemaak as in enige ander distrik in die land. Dorps- en afdelingsraadswapens ------------------------------ **Munisipaliteit (1)** — Die munisipale raad het voor 1931 'n wapen aangeneem: *In blou, 'n goue valhek met kettings op 'n rooi en silwer wrong*. Die valhek kom uit die Somerset-familiewapen. **Munisipaliteit (2)** — Die raad het 'n nuwe wapen in 1948 aangeneem. Dit is jare later (in 1983) by die Buro vir Heraldiek geregistreer: *Gevierendeel van swart en rooi, 'n goue valhek gespyker van blou; op 'n golwende silwer skildhoof, drie blou skywe, elk belaai met 'n goue fleur-de-lis*. Die helmteken was 'n goue halwe leeu met 'n horing van oorvloed. Die wapenspreuk was "Mutare sperno". **Afdelingsraad (1)** — Op 'n stadium het die afdelingsraad (die plaaslike owerheid vir die landelike gebiede buite die munisipale grense) die vorige munisipale wapen oorgeneem. **Afdelingsraad (2)** — Die afdelingsraad het in 1974 'n nuwe wapen by die Buro vir Heraldiek geregistreer: *In groen, 'n hoekige skuinsbalk van silwer in die vorm van 'n letter W tussen twee penninge van goud*. Die helmteken was twee druiwetrosse aan weerskante van 'n rooi stok. Die wapenspreuk was "Fructu noscitur". **Zwelethemba** — Die Swart woongebied Sidesaviwa het van 1978 tot 1996 sy eie plaaslike owerheid gehad. Die dorpskomitee het in 1989 'n wapen by die Buro vir Heraldiek geregistreer: *Tweelingkepersgewys deursnede, rooi en swart, twee silwer aanstotende kepers vergesel in die skildhoof van 'n byekorf, die skildvoet getralie, alles goud*. Die helmteken was 'n swart muurkroon. Galery ------ * Worcester se NG moederkerk.Worcester se NG moederkerk. * Die Gereformeerde kerk Worcester.Die Gereformeerde kerk Worcester. * Karoo Nasionale Botaniese Tuin.Karoo Nasionale Botaniese Tuin. * * * Sien ook -------- * Gereformeerde kerk Worcester * Worcester (kiesafdeling) * Lys van dorpe in Suid-Afrika Bron ---- * Op Pad in Suid-Afrika. B.P.J. Erasmus. 1995. ISBN 1-86842-026-4
{ "title": "Worcester", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2500, 5983, 0.41785057663379577 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt6\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw=\"{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp\\n&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Sjabloon:Inligtingskas_Suid-Afrikaanse_dorp&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Worcester&quot;},&quot;inheemse_naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;ander_naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;beeld_stadsilhoeët&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;WorcesterWC-HighStreet.jpg&quot;},&quot;beeldbyskrif&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Hoogstraat in Worcester se sakekern&quot;},&quot;duimdrukkeretiketposisie&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;bokant&quot;},&quot;latd&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;33&quot;},&quot;latm&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;38&quot;},&quot;lats&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;42&quot;},&quot;longd&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;19&quot;},&quot;longm&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;26&quot;},&quot;longs&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;37&quot;},&quot;provinsie&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Wes-Kaap&quot;},&quot;distrik&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Kaapse Wynland&quot;},&quot;munisipaliteit&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Breedevallei&quot;},&quot;stigtingsdatum&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1819&lt;ref name=established&gt;{{cite web |title=Chronological order of town establishment in South Africa based on Floyd (1960:20–26) |url=http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-07212011-123414/unrestricted/05back.pdf |pages=xlv–lii |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190713023732/http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-07212011-123414/unrestricted/05back.pdf |archive-date=13 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all |access-date= 6 April 2016 }}&lt;/ref&gt;&quot;},&quot;regeringstipe&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leier_party&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leiertitel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;leiernaam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;oppervlakvoetnotas&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;ref name=census2011&gt;Som van die hoofplekke [http://census2011.adrianfrith.com/place/168006 Zweletemba] en [http://census2011.adrianfrith.com/place/168007 Worcester] ''Sensus 2011''.&lt;/ref&gt;&quot;},&quot;oppervlak_totaal_km2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;73.2&quot;},&quot;hoogte_m&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bevolking_totaal&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;97078&quot;},&quot;bevolking_soos_op&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;2011&quot;},&quot;bevolkingvoetnotas&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;ref name=census2011 /&gt;&quot;},&quot;demografie1_voetnotas&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;ref name=census2011 /&gt;&quot;},&quot;persent_swart&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;25.4%&quot;},&quot;persent_kleurling&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;58.7%&quot;},&quot;persent_asiër&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;0.8%&quot;},&quot;persent_wit&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;14.0%&quot;},&quot;persent_ander&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1.1%&quot;},&quot;demografie2_voetnotas&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&lt;ref name=census2011 /&gt;&quot;},&quot;demografie2_titel1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Afrikaans]]&quot;},&quot;demografie2_info1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;73.1%&quot;},&quot;demografie2_titel2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Xhosa]]&quot;},&quot;demografie2_info2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;19.1%&quot;},&quot;demografie2_titel3&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Engels]]&quot;},&quot;demografie2_info3&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;3.7%&quot;},&quot;demografie2_titel4&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Sotho]]&quot;},&quot;demografie2_info4&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1.7%&quot;},&quot;demografie2_titel5&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Ander&quot;},&quot;demografie2_info5&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;2.4%&quot;},&quot;poskode&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;6850&quot;},&quot;poskode2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;skakelkode&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;023&quot;},&quot;sensuskode&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;webwerf&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[http://www.breedevallei.gov.za www.breedevallei.gov.za]&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}\" id=\"mwBw\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Worcester</div></th></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span data-mw='{\"caption\":\"Hoogstraat in Worcester se sakekern\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:WorcesterWC-HighStreet.jpg\" title=\"Hoogstraat in Worcester se sakekern\"><img alt=\"Hoogstraat in Worcester se sakekern\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"1536\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2048\" decoding=\"async\" height=\"188\" resource=\"./Lêer:WorcesterWC-HighStreet.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/WorcesterWC-HighStreet.jpg/250px-WorcesterWC-HighStreet.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/WorcesterWC-HighStreet.jpg/375px-WorcesterWC-HighStreet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/WorcesterWC-HighStreet.jpg/500px-WorcesterWC-HighStreet.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span><div style=\"padding:0.4em 0 0 0;\">Hoogstraat in Worcester se sakekern</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Worcester is in Wes-Kaap\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:South_Africa_Western_Cape_location_map.svg\" title=\"Worcester is in Wes-Kaap\"><img alt=\"Worcester is in Wes-Kaap\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"972\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1214\" decoding=\"async\" height=\"200\" resource=\"./Lêer:South_Africa_Western_Cape_location_map.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/South_Africa_Western_Cape_location_map.svg/250px-South_Africa_Western_Cape_location_map.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/South_Africa_Western_Cape_location_map.svg/375px-South_Africa_Western_Cape_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/South_Africa_Western_Cape_location_map.svg/500px-South_Africa_Western_Cape_location_map.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:71.474%;left:27.766%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Worcester\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Worcester\"><img alt=\"Worcester\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pr\" style=\"font-size:91%;width:6em;left:4px\"><div>Worcester</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"><span typeof=\"mw:File\"><span><img alt=\"\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Worcester se ligging in Wes-Kaap</div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=af&amp;pagename=Worcester&amp;params=33_38_42_S_19_26_37_O_type:city_region:ZA\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\"><span class=\"latitude\">33°38′42″S</span> <span class=\"longitude\">19°26′37″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\">33.64500°S 19.44361°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-33.64500; 19.44361</span></span></span></a></span><span style=\"font-size: small;\"><span id=\"coordinates\"><a href=\"./Geografiese_koördinatestelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Geografiese koördinatestelsel\">Koördinate</a>: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=af&amp;pagename=Worcester&amp;params=33_38_42_S_19_26_37_O_type:city_region:ZA\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\"><span class=\"latitude\">33°38′42″S</span> <span class=\"longitude\">19°26′37″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfoto's, en ander data vir hierdie plek\">33.64500°S 19.44361°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-33.64500; 19.44361</span></span></span></a></span></span></span><link href=\"./Kategorie:Koördinate_op_Wikidata\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Land</th><td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" title=\"Vlag van Suid-Afrika\"><img alt=\"Vlag van Suid-Afrika\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Provinsies_van_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Provinsies van Suid-Afrika\">Provinsie</a></th><td><a href=\"./Wes-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wes-Kaap\">Wes-Kaap</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Distrikte_van_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Distrikte van Suid-Afrika\">Distrik</a></th><td><a href=\"./Kaapse_Wynland-distriksmunisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaapse Wynland-distriksmunisipaliteit\">Kaapse Wynland </a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Munisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Munisipaliteit\">Munisipaliteit</a></th><td><a href=\"./Breedevallei_Plaaslike_Munisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Breedevallei Plaaslike Munisipaliteit\">Breedevallei</a></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Stigting</th><td>1819</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Oppervlak<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal</th><td>73,2<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>km<sup>2</sup> (28,3<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vk.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>myl)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Bevolking<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"><span class=\"nowrap\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span></span>(2011)</div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal</th><td>97 078</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Digtheid</th><td>1 326/km<sup>2</sup> (3 430/vk.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>myl)</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Rasverdeling <span style=\"font-weight:normal;\">(2011)</span><div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Wit_Suid-Afrikaners\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wit Suid-Afrikaners\">Wit mense</a></span></th><td>14.0%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Asiatiese_Suid-Afrikaners\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Asiatiese Suid-Afrikaners\">Indiërs/Asiërs</a></span></th><td>0.8%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Bruin_mense\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bruin mense\">Bruin mense</a></span></th><td>58.7%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Swart_mense\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Swart mense\">Swart mense</a></span></th><td>25.4%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\">Ander</span></th><td>1.1%</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Taal <span style=\"font-weight:normal;\">(2011)</span><div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Afrikaans\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Afrikaans\">Afrikaans</a> </span></th><td>73.1%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Xhosa\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Xhosa\">Xhosa</a> </span></th><td>19.1%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a href=\"./Engels\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engels\">Engels</a> </span></th><td>3.7%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Sotho\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sotho\">Sotho</a> </span></th><td>1.7%</td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span style=\"font-weight:normal;\">Ander </span></th><td>2.4%</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Poskode\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Poskode\">Poskode</a> <span style=\"font-weight:normal;\">(strate)</span></th><td class=\"adr\"><div class=\"postal-code\">6850</div></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\">Skakelkode</th><td>023</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\">Webwerf</th><td><a class=\"external text\" href=\"http://www.breedevallei.gov.za\" rel=\"mw:ExtLink nofollow\">www.breedevallei.gov.za</a></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4571 }
Die **Vickers Wellington** was 'n tweemotorige bomwerper wat hoofsaaklik deur die Britse Lugmag gebruik is tydens die Tweede Wêreldoorlog. Hierdie vliegtuig het sy nooiensvlug voltooi op 15 Junie 1936. Die Vickers Wellington het die bynaam *Wimpey* gehad. Tesame met die Armstrong Whitworth Whitley en die Handley Page Hampden was dit die enigste tweemotorige bomwerpers waaroor die Britse Lugmag beskik het toe die oorlog op 9 September 1939 uitgebreek het. Hierdie drie bomwerpers het die Britse bomaanvalle gedra totdat die eerste viermotorige bomwerpers eers in 1941 beskikbaar geraak het. Brittanje het oor slegs 179 Wellingtons beskik met die uitbreek van die oorlog. Ontwikkeling ------------ Die protoptipe was ontwikkel na aanleiding van spesifikasie B.9/32 en het op 15 Junie 1936 sy nooiensvlug voltooi. Die produksievliegtuie, wat bestel was na aanleiding van spesifikasie 29/36, se romp en rigtingroer het drasties ontwerpveranderinge ondergaan. Die eerste produksievliegtuie het reeds op 23 Desember 1937 begin met vlugtoetse en die eerste Wellington is in Oktober 1938 aan Nr. 9 Eskader afgelewer. Die vliegtuie, wat in diens was toe die oorlog uitgebreek het, was aangedryf deur Pegasus-motors en was Mk1- en Mk IA-modelle. Op daardie stadium was daar van Model Mk IC egter die meeste gebou: 2,685 vliegtuie. Daar was ook reeds voor die oorlog prototipes ontwikkel wat met ander motors toegerus was: Mk II was met Merlinmotors en Mk III was met Bristol Hercules-stermotors toegerus. Die eerste Britse bomaanval op Duitse teikens is deur Wellington en Bristol Blenheim vliegtuie gedoen; hulle het Duitse skeepsvaart te Brunsbüttel aangeval. Gedurende middel Desember 1939 het hulle begin met nagtelike bombardering en was deel van die eerste aanval op Berlyn in Augustus 1940. Gedurende September 1940 het die Wellington sy verskyning gemaak in die Midde-Ooste en in die Verre-Ooste in 1942. Op daardie stadium was die Mk III die model in produksie waarvan 1,519 gebou was. Twee eskaders was egter ook reeds voorsien van Mk IV modelle; hulle was toegerus met Twin Wasp-motors. Die eerste maritieme verkenningsvliegtuig vir *Coastal Command*, die Mk VIII, het in die lente van 1942 verskyn. Daar was 394 eenhede van Mk VIII gebou. Hulle het soortgelyke motors as model Mk IC gehad. Daarna het verskeie modelle gevolg: Mk XI, XII, XIII en XIV. Hulle het verskillende weergawes van die Bristol Hercules-motors gehad asook verskille in operasionele toerusting. Terselfdertyd het die Wellington steeds diens gedoen in die ander oorlogsfronte; die Mk X (3,804 eenhede gebou) in die Midde-Ooste en asook Italië. Ander Wellingtons was verander na torpedodraers, seemynlêers, transportvliegtuie en die model D.W.1 was toegerus met elektromagnetiese ringe om seemyne te laat ontplof. Tegniese besonderhede --------------------- Besonderhede van die Vickers Wellington Mk III:| Item | Statistiek | | --- | --- | | Aantal motors | 2 | | Tipe motor | Skroef | | Vervaardiger | Bristol Hercules XI stermotors | | Kraglewering per motor | 1500 perdekrag | | Vlerkspan | 26,26 m | | Lengte | 19,68 m | | Hoogte | 5,33 m | | Maks. opstygmassa | 13 381 kg | | Maks. snelheid | 410 km/h op 3 810 m | | Operasionele hoogte | 5 791 m | | Togafstand met bomvrag van 680 kg. | 3 541km | | Bewapening | Twee 0.303 masjiengewere in neus, vier 0.303 masjiengewere in agterste skiettoring, een elk in die sye. | | Bomvrag | 2 041 kg bomme | | Bron ---- * *Bombers 1939–1945* Kenneth Munson, Bounty Books 2012 ISBN 978-0-7537-2172-8 | | | | --- | --- | | Normdata Edit this at Wikidata | * GND: 7680181-0 * LCCN: sh85146053 * NKC: ph194836 |
{ "title": "Vickers Wellington", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 704, 3074, 0.22901756668835394 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Infoboks-Vliegtuig\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Infoboks-Vliegtuig\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Vickers Wellington\"},\"subsjabloon\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Lêer:Vickers Wellington.jpg\"},\"byskrif\":{\"wt\":\"\"},\"tipe\":{\"wt\":\"Bomwerper\"},\"vervaardiger\":{\"wt\":\"Vickers-Armstrongs\"},\"ontwerper\":{\"wt\":\"\"},\"eerste vlug\":{\"wt\":\"15 Junie 1936\"},\"bekendstelling\":{\"wt\":\"\"},\"vrygestel\":{\"wt\":\"\"},\"onttrek\":{\"wt\":\"\"},\"status\":{\"wt\":\"Uit diens gestel\"},\"hoofgebruiker\":{\"wt\":\"[[Britse Lugmag]]\"},\"meer gebruikers\":{\"wt\":\"\"},\"vervaardig\":{\"wt\":\"1936–1945\"},\"aantal gebou\":{\"wt\":\"11,461\"},\"programkoste\":{\"wt\":\"\"},\"eenheidskoste\":{\"wt\":\"\"},\"ontwikkel van\":{\"wt\":\"\"},\"variante met eie artikels\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:23em; font-size: 90%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"font-size: large; padding-bottom: 0.3em; text-align: center;\">Vickers Wellington</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center;\"><div style=\"border: 1px solid #AAAAAA;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Vickers_Wellington.jpg\"><img data-file-height=\"232\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"600\" decoding=\"async\" height=\"108\" resource=\"./Lêer:Vickers_Wellington.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Vickers_Wellington.jpg/280px-Vickers_Wellington.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Vickers_Wellington.jpg/420px-Vickers_Wellington.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Vickers_Wellington.jpg/560px-Vickers_Wellington.jpg 2x\" width=\"280\"/></a></span></div></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"width: 7em;text-align:right;\"><b>Tipe</b></td>\n<td>Bomwerper</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Vervaardiger</b></td>\n<td>Vickers-Armstrongs</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Nooiensvlug</b></td>\n<td>15 Junie 1936</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Status</b></td>\n<td>Uit diens gestel</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Hoofgebruiker</b></td>\n<td><a href=\"./Britse_Lugmag\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Britse Lugmag\">Britse Lugmag</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Vervaardig</b></td>\n<td>1936–1945</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Aantal gebou</b></td>\n<td>11,461</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3647 }
Charles-Valentin Alkan, c. 1835. Portret deur Édouard Dubufe **Charles-Valentin Alkan** (Frans: [ʃaʁl valɑ̃tɛ̃ alkɑ̃]; 30 November 1813 – 29 Maart 1888) was 'n Frans-Joodse komponis en virtuoos pianis. Op die kruin van sy roem in die 1830's en 1840's was hy, saam met sy vriende en kollegas Frédéric Chopin en Franz Liszt gereken tussen die toonaangewende pianiste in Parys, die stad waar hy bykans sy hele lewe spandeer het. Alkan het baie toekennings by die *Conservatoire de Paris*; by wie hy aangesluit het voor hy ses was; verdien. Sy loopbaan in die salonne en konsertsale van Parys was gekenmerk deur ongereelde onttrekkings van openbare opvoerings as gevolg van persoonlike redes. Alhoewel hy 'n wye netwerk van vriende gehad het in Parys se artistieke wêreld, insluitende Eugène Delacroix en George Sand, het hy vanaf 1848 begin om 'n kluisenaarsbestaan te voer. Hy het egter voortgegaan met komposisie- welke komposisies byna almal vir die klavier geskryf was. Gedurende hierdie tydperk het hy onder andere sy versamelings van grootskaalse studies in al die majeursleutels geskryf (Opus 35) en al die mineursleutels (Opus 39). Laasgenoemde sluit sy Simfonie vir Soloklavier (Opus 39, Nos. 4-7) en sy Concerto vir Soloklavier (Opus 39, nos. 8-10) in. Laasgenoemde werke word beskou as van sy grootste meesterwerke, en is van groot musikale en tegniese kompleksiteit. Alkan het in die 1870's teruggekeer van sy self-opgelegde aftrede ten einde 'n reeks opvoerings te gee wat bygewoon was deur 'n nuwe generasie Franse musikante. Alkan se gehegtheid aan sy Joodse wortels word vertoon in beide sy lewe en sy werk. Hy was die eerste komponis om Joodse melodieë te inkorporeer in kunsmusiek. Hy was vlot in beide Hebreeus en Grieks, en hy het baie tyd spandeer aan 'n nuwe vertaling van die Bybel in die Franse taal. Ongelukkig is hierdie werk, soos baie van sy ander werke, verlore. Alkan was nooit getrou nie, maar sy veronderstelde seun, *Élie-Miriam Delaborde* was, soos Alkan, 'n virtuoos opvoerder op beide die klavier en die pedaalklavier, en het 'n aantal van Alkan se werke rangskik. By Alkan se dood (welke volgens 'n volharde maar ongegronde legende veroorsaak was deur 'n vallende boekrak) het sy musiek verwaardeloos geraak, en was dit ondersteun deur slegs 'n paar musikante soos Ferruccio Busoni, Egon Petri en Kaikhosru Shapurji Sorabji. Vanaf die laat 1960's was daar egter 'n oplewing in sy musiek en het baie pianiste, gelei deur Raymond Lewenthal en Ronald Smith, sy musiek opgeneem en dit terug in die algemene repertoire gebring.
{ "title": "Charles-Valentin Alkan", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1589, 3744, 0.42441239316239315 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2570 }
'n Lugaansig van Glasgow Green 'n Rustige wandelpad langs die Clyde *Doulton Fountain*, die grootste terracotta-fontein ter wêreld, en die *People's Palace*-museum met sy glashuis (in die agtergrond) is van die besienswaardighede in Glasgow Green **Glasgow Green** is 'n openbare park in die ooste van Glasgow, Skotland, geleë langs die Clyderivier se noordoewer. Dit is die oudste park in die stad met oorspronge wat tot in die 15de eeu terugstrek. Glasgow Green strek oor 136 akkers (55 hektaar) en is binne loopafstand van Glasgow se middestad oos van Saltmarket geleë. Geskiedenis ----------- Die park het op grond ontstaan wat deur koning Jakobus VII in 1450 aan biskop William Turnbull gegee is. Die biskop het dit op sy beurt aan die bewoners van Glasgow geskenk. In die Middeleeue was dit nog 'n ongelyke terrein met moerasse wat uit 'n aantal *greens* (grasvelde) bestaan het. Hierdie velde - waaronder High en Low Green, Calton Green en Gallowgate Green - is deur twee stroompies, Camlachie Burn en Molendinar Burn, verdeel. Gedurende sy eerste eeue is die terrein vir 'n verskeidenheid doeleindes gebruik - as weiveld vir skape, as wasplek vir linnegoed wat hier ook gebleek is, as droogplek vir vissersnette, maar ook as ontspanningsterrein vir swemmers. Die eerste *steamie* of openbare washuis, bekend as die *Washhouse*, het sy deure in 1732 op die oewer van Camlachie Burn geopen.
{ "title": "Glasgow Green", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 192, 1350, 0.14222222222222222 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1400 }
Die verskil tussen neutron-, alfa-, beta- en gammastraling in 'n magnetiese veld **Alfastraling** (simbool: **α**) is een van die drie belangrikste soorte straling wat deur radioaktiwiteit vrygestel word. In teenstelling tot gammastraling, wat neutrale fotone betref en betastraling wat gewoonlik uit negatief gelaaide elektrone bestaan is alfastraling 'n stroom positief gelaaide alfadeeltjies: 42He2+, die atoomkerne van helium. Hulle word by die alfaverval-proses vrygestel wat talle sware onstabiele isotope ondergaan. Vanweë sy positiewe lading word alfastraling in 'n magnetiese veld in die teenoorgestelde rigting as betastraling afgebuig. Neutrone en gammastraling word omrede hulle neutraal is nie afgebuig nie. Alfastraling word aangewend in rookdeteksie. Die amerikium-isotoop 24195Am is 'n baie aktiewe alfastraler met 'n halfleeftyd van 432,2 jaar. Dit verval na 23793Np wat ook radioaktief is, maar baie min omdat dit 'n lang halfleeftyd van 2,144 miljoen jaar het. Die vrygstelde alfastraling ioniseer 'n klein volume lug en dit verhoog die elektriese geleidbaarheid genoeg om 'n klein elektriese stroom deur te lei. Indien rook in die geïoniseerde lug deurdring verander hierdie stroompie en 'n alarm waarsku die bewoners dat daar dalk brand is. Alfastraling is op aarde die bron van die element helium. Hierdie gas is taamlik seldsaam op ons planeet, omdat dit maklik ontsnap na die ruimte toe.
{ "title": "Alfastraling", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 85, 1293, 0.065738592420727 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1416 }
Letters van die alfabet. Verskillende alfabette word oor die wêreld gebruik: ██ Latynse alfabet ██ Cyrilliese alfabet ██ Arabiese alfabet ██ Brāhmī-alfabet ██ Gemeng: Latynse en Cyrilliese alfabet ██ Gemeng: Latynse en Arabiese alfabet ██ Gemeng: geen alfabet en ander alfabet ██ Ander alfabet ██ Nie-alfabetiese skryfstelsels 'n **Alfabet** is 'n volledige gestandaardiseerde stel karakters wat bestaan uit letters en gebruik word om iets in 'n gekose taal neer te skryf. Geskrewe taal bestaan uit sinne, sinne bestaan uit woorde en woorde bestaan uit een of meer letters van die alfabet. Elke letter verteenwoordig rofweg 'n klank in die gesproke taal. 'n Alfabet is verskillend van ander vorme van skryfstelsels soos ideogramme, waarin elke simbool 'n volledige konsep verteenwoordig. Die woord *alfabet* is afgelei van 'n kombinasie van die woorde *alfa* en *beta*, die eerste twee simbole in die Griekse alfabet. Daar word ook soms verwys na die gewone alfabet as die ABC (uitgespreek aa-bee-see). Die woord **alfabet** word ook soms gebruik om te verwys na die basiese elemente of dele van 'n stelsel, bv. die DNA-alfabet. Geskiedenis ----------- *Hoofartikel: Geskiedenis van die alfabet* Tekens wat voorwerpe voorgestel het, eerder as klanke, dateer uit voor 10 000 v.C. uit die Madaleniese periode. Die Egiptiese hiërogliewe was die voorloper tot die Fenisiese alfabet. Die Egiptiese hiërogliewe het simboliese en verborge betekenisse gehad en het ook klanke voorgestel. Bykomende karakters is later bygevoeg om te onderskei of die simbool verwys na die simbool self, of na die klank wat die simbool voorstel. Die Egiptenare het die stelsel uiteindelik gestandaardiseer tot 'n stelsel met 24 konsonante. Die Egiptiese stelsel was egter te lomp en omslagtig en moes plek maak vir 'n vokaalgedrewe stelsel. Die Fenisiese alfabet het bestaan uit 22 karakters en was die eerste alfabet wat primêre klanke van 'n taal voorgestel het. Die Fenisiese skrif is van links na regs gelees en is gestandaardiseer deur koning Ahiram. Volgens oorlewering is Cadmos, die stigter van die stad Thebes, die persoon wat die Fenisiese alfabet ontwikkel het. Die term "foneties" verwys steeds na die herkoms van klank in die alfabet vanaf die Fenisiese alfabet. Die Fenisiese alfabet het die basis gelê vir die ontwikkeling van die antieke Griekse alfabet (800 v.C.).
{ "title": "Alfabet", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 134, 2142, 0.06255835667600373 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2383 }
Die **Alfa Romeo Alfetta** (Tipe 116) is 'n uitvoerende sedanmotor en koepee wat van 1972 tot 1987 deur die Italiaanse vervaardiger Alfa Romeo gebou is. Dit was gewild as gevolg van sy kombinasie van gemiddelde massa maar kragtige enjins, en meer as 400 000 eenhede is tot aan die einde van sy produksieloop verkoop. Die Alfetta het 'n nuwe aandryfstelseluitleg vir die merk ingelui. Die koppelaar en ratkas was aan die agterkant van die motor gehuisves, tesame met die ewenaar, vir 'n meer gebalanseerde massaverspreiding, soos gebruik op die Alfetta 158/159 Grand Prix motors. Die suspensie het bestaan uit dubbele mikvering met wringstawe voor en 'n De Dionbuis aan die agterkant. Alle Alfettas het die fabriek verlaat met oorspronkliktoegeruste Pirelli Cinturato 165HR14-bande. Benaming -------- Die *Alfetta*-naam (*Klein Alfa* in Italiaans) is ontleen van die bynaam van die Alfa Romeo Tipo 159 Alfetta, 'n suksesvolle Formule Eenmotor wat in sy 1951-weergawe 'n transas-uitleg gepaar het met 'n De Dion-buisagtervering, soos in die moderne sedan.
{ "title": "Alfa Romeo Alfetta", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 702, 1588, 0.4420654911838791 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox\" data-mw=\"{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Inligtingskas Motorvoertuig\\n&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Sjabloon:Inligtingskas_Motorvoertuig&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;name&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Alfa Romeo Alfetta&quot;},&quot;image&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Lêer:Alfetta FL1.jpg|280px]]&quot;},&quot;caption&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1983–84 Alfetta Quadrifoglio Oro&quot;},&quot;manufacturer&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Alfa Romeo]]&quot;},&quot;aka&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Alfa Romeo 159i&lt;br /&gt;Alfa Romeo Sport Sedan&quot;},&quot;production&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1972–1984&quot;},&quot;assembly&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Arese, [[Milaan]], [[Italië]]&lt;br /&gt;[[Rosslyn]] en later [[Brits]],&lt;br /&gt;[[Suid-Afrika]]&quot;},&quot;designer&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Giuseppe Scarnati&quot;},&quot;class&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Uitvoerende motor&quot;},&quot;body_style&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;4-deur[[sedan]]&quot;},&quot;layout&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;related&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Alfa Romeo Giulietta]]&lt;br /&gt;[[Alfa Romeo Alfa 6]]&quot;},&quot;platform&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;engine&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;''Alfa Romeo Twin Cam'' [[Inlynviersilinder|I4]] ([[petrol]])&lt;br /&gt;''Alfa Romeo [[V6-enjin]]'' petrol&lt;br /&gt;''VM Motori'' I4 ([[turbodiesel]])&quot;},&quot;wheelbase&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;2510 mm (Berlina)&lt;br /&gt;2400 mm (GT)&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"\" style=\"font-size:125%; font-weight:bold; background:#ccf;\">Alfa Romeo Alfetta</caption><tbody><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \"><span typeof=\"mw:Image\"><a href=\"./Lêer:Alfetta_FL1.jpg\"><img data-file-height=\"350\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"676\" decoding=\"async\" height=\"145\" resource=\"./Lêer:Alfetta_FL1.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Alfetta_FL1.jpg/280px-Alfetta_FL1.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Alfetta_FL1.jpg/420px-Alfetta_FL1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Alfetta_FL1.jpg/560px-Alfetta_FL1.jpg 2x\" width=\"280\"/></a></span><br/><span style=\"\">1983–84 Alfetta Quadrifoglio Oro</span></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Oorsig</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vervaardiger</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Alfa_Romeo\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alfa Romeo\">Alfa Romeo</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ook<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>genoem</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Alfa Romeo 159i<br/>Alfa Romeo Sport Sedan</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Produksie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1972–1984</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Montering</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Arese, <a href=\"./Milaan\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Milaan\">Milaan</a>, <a href=\"./Italië\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Italië\">Italië</a><br/><a href=\"./Rosslyn\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Rosslyn\">Rosslyn</a> en later <a href=\"./Brits\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Brits\">Brits</a>,<br/><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ontwerper</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Giuseppe Scarnati</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Bakwerk en onderstel</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Klas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Uitvoerende motor</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Bakstyl</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4-deur<a href=\"./Sedan\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sedan\">sedan</a></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Spesifikasies</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Enjin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Enjin\">Enjin(s)</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\"><i>Alfa Romeo Twin Cam</i> <a href=\"./Inlynviersilinder\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Inlynviersilinder\">I4</a> (<a href=\"./Petrol\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Petrol\">petrol</a>)<br/><i>Alfa Romeo <a href=\"./V6-enjin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"V6-enjin\">V6-enjin</a></i> petrol<br/><i>VM Motori</i> I4 (<a href=\"./Turbodiesel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Turbodiesel\">turbodiesel</a>)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Asafstand</th>\n<td class=\"\" style=\"\">2510 mm (Berlina)<br/>2400 mm (GT)</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Plek in geskiedenis</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Variante</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Alfa_Romeo_Giulietta\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alfa Romeo Giulietta\">Alfa Romeo Giulietta</a><br/><a href=\"./Alfa_Romeo_Alfa_6\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alfa Romeo Alfa 6\">Alfa Romeo Alfa 6</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1058 }
Prof. Victor Edouard d'Assonville. **Victor Edouard d'Assonville** (18 Augustus 1927 – 25 Augustus 2022) was ’n Suid-Afrikaanse teoloog, historikus, skrywer en professor aan die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys, waar hy hoof van die Departement Bybelkunde was. Tot 1992, kort voor sy emeritering en ná 'n tugproses teen hom gevolg is, was hy ook verbonde aan die universiteit se Fakulteit Teologie, sowel as die Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika. Hy was die skrywer van verskeie teologiese en historiese werke, waaronder ’n aantal biografieë. Lewe en werk ------------ Ds. Victor Edouard d'Assonville jr. (dr. d'Assonville se seun wat ook Gereformeerde predikant is) as baba op sy ouma Millie van der Merwe (geb. Radloff) se skoot. Links van haar sit sy ma, Therese, en pa, Prof. V.E. d'Assonville. Langs sy ouma is sy oom Johan van der Merwe. Sy susters is Martha (agter) en Millie (regs voor). Prof. Victor Edouard d'Assonville trou op 21 Januarie 1956 met Therese van der Merwe. Prof. Victor Edouard d'Assonville & Therese van der Merwe se verlowing. Victor Edouard d’Assonville is op 18 Augustus 1927 gebore op die plaas Oase aan die Vrystaatse kant van die Vaalrivier, distrik Heilbron. Met die bou van die Vaaldam (vanaf 1934) het die opstal van Oase en ’n gedeelte van die plaas deel van die eiland in die Vaaldam geword. In 1945 matrikuleer hy op Ventersdorp, waarna hy verder studeer aan die Potchefstroomse Universiteitskollege (PUK). Hier voltooi hy die B.A.- en Th.B.-grade. Op universiteit is hy aktief by die studentelewe betrokke waar hy onder andere primarius van sy koshuis was en in 1952 voorsitter van die Studenteraad. Benewens die Abe Bailey-reisbeurs word ook die universiteit se Raadsmedalje aan hom toegeken. In die tydperk 1958 tot 1959 doen hy in Edinburg in Skotland navorsing oor die Hervorming in die sestiende eeu, spesifiek oor John Knox. Sy navorsing oor die 16de-eeuse Reformasie en die Suid-Afrikaanse kerkgeskiedenis doen hy in biblioteke en argiewe in Suid-Afrika, Edinburgh, Londen, Amsterdam en Kampen. In Edinburgh voltooi hy die eerste deel van die doktorale studies, en sit dan sy studies voort aan die Universiteit van Natal, waar hy in 1968 die Ph.D.-graad verwerf met ’n proefskrif oor *John Knox and the Institutes of Calvin*. Hierna verwerf hy ook in 1971 ’n Th.M.-graad op Potchefstroom met ’n verhandeling oor die digter Totius se opleiding en vorming as predikant. Vervolgens lê hy die doktorale eksamen in Kerkgeskiedenis en Kerkreg af, onder andere by prof. G.C.P. van der Vyver en prof. Hugo du Plessis. In hierdie stadium het Victor sy navorsing op Totius begin fokus, wat in 1977 uitgeloop het op die biografie oor Totius wat by Tafelberg Pers verskyn het. Om die nalatenskap van Totius te help bewaar, speel hy ’n leidende rol in die praktiese inrigting van Totius se woonhuis te Potchefstroom (wat as nasionale besienswaardigheid verklaar is) as museum. Dit het ook die bewaring van Totius se plasie Krugerskraal, waar groot dele van die Bybel in Afrikaans vertaal is en die Psalms berym is, asook in die oprigting van die Totiusmonument in Potchefstroom in 1977 ingesluit. ’n Reeks radiopraatjies oor Totius deur hom is in 1977 oor die SAUK se Afrikaanse diens uitgesaai. Vanaf 1954 tot 1961 is hy predikant in die Gereformeerde kerk Pietermaritzburg, hierna agtereenvolgens in die Gereformeerde Kerke Johannesburg-Sentraal (1961–1965), Pretoria-Sunnyside (1965–1970) en in Potchefstroom, waar hy die gemeentes Potchefstroom-Noord (1970–1971), Cachet (1971–1974) en Noordbrug (1974–1978) bedien. Die studentegemeente Cachet (eerste kampusgemeente in die land) het onder sy bediening ontstaan. Die Engelse Gereformeerde Kerk van Johannesburg is ’n uitvloeisel van sy sending- en evangelisasiewerk tydens sy bediening in Johannesburg, waar hy die eerste gereformeerde predikant was wat daar met ekstra kerkdienste en prediking in Engels begin het. By verskeie geleenthede word prof. d’Assonville na plaaslike en buitelandse kongresse uitgenooi, veral kongresse oor Calvyn, waar hy meermale voordragte lewer, selfs op die Internasionale Calvynkongres van 1986 in Hongarye, agter die ystergordyn. Hy word ook dikwels afgevaardig na sinodes van kerke met wie die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika korrespondensie handhaaf, asook na Ekumeniese Sinodes. Só besoek hy onder meer die kerke in Noord-Amerika, Skotland, Australië en Nederland, waarna hy volledige verslae oor die besoeke skryf wat voor die Suid-Afrikaanse Sinodes gedien het. Namens plaaslike sinodes dien hy ook op ’n groot aantal deputategroepe wat gemeentes besoek en met hulp en leiding bedien. Sedert 21 Januarie 1956 was hy met Therése (née van der Merwe) getroud. Die egpaar het vyf kinders, twee seuns en drie dogters, asook kleinkinders. Skryfwerk --------- Prof. d'Assonville en sy vrou Therese. Prof. d'Assonville en sy vrou Therese saam met hul vyf kinders, 3 skoonseuns en twee skoondogters. Sowat veertig boeke (waarvan meer as die helfte die afgelope kwarteeu) en 200 artikels- en tydskrifbydraes verskyn uit sy pen. *Totius – Profeet van die Mooirivier* (1977, Tafelberg Pers) is ’n lewenskets oor Totius, wat hy later opvolg met die omvattende biografie *Dit is Totius* (1993) – die gesaghebbende werk oor hierdie besondere digter, teoloog en Bybelvertaler se lewe en werk. Daarby publiseer hy Totius se oorlogsdagboek, *64 dae te velde*, en voorsien dit van aantekeninge. Hy skryf ook ’n omvattende biografie oor die taalvegter vir Afrikaans en een van die stigters van die GRA, S.J. du Toit, Totius se vader, onder die titel *S.J. du Toit van die Paarl (1847–1911)*. ’n Deel van sy publikasies is teologies van aard en beskryf hoofsaaklik die gereformeerde leer of uitgangspunte oor teologiese sake. *Gids vir die Kerkgeskiedenis* is ’n samevatting van lesings in kerkgeskiedenis aan die Teologiese Skool. Hierbenewens skryf hy ook handboeke in Dogmageskiedenis (wat ook aan ander fakulteite voorgeskrewe was), Kerkgeskiedenis en die Nuwe Testament, asook boeke oor die Afrikaanse Psalmberyming, die boek Openbaring, die prediking en die doopsformulier. Daar verskyn ook ’n aantal preekbundels deur hom. In *Kerk op die wit hooglande* word die geskiedenis van die gereformeerde kerke in Kenia beskryf. In sy latere jare publiseer hy ’n verskeidenheid boeke gebaseer op historiese navorsing in Afrikaans en Engels, bv. oor Bloedrivier, Majuba en Eugène Marais in die Waterberge, asook boeke wat grepe uit die Anglo Boere-oorlog, die Rebellie en daarna beskryf. Publikasies ----------- | Jaar | Publikasies | | --- | --- | | 1960 | *Not against but for the truth*. GKSA. (Deputate Evangelisasieliteratuur.) | | 1966 | *Kerk en prediking* | | 1969 | *John Knox and the Institutes of Calvin.* Drakensberg Press. | | 1973 | *Geskeurde gordyn.* | | 1974 | *Calvyn verdedig sy stad. Sy antwoord aan kardinaal Sadoletus in 1539.* Pro Rege. | | 1976 | *Die dwaasheid om te preek.* Boekhandel de Jong | | 1977 | *Sy koms om middernag: 10 preke uit die Tessalonisense briewe* | | | *Totius – Profeet van die Mooirivier.* Tafelberg. | | | *64 dae te velde – Totius se Oorlogsdagboek*. Tafelberg. | | 1980 | *Kerkgeskiedenis in 30 lesse.* Marnix. (Vier drukke; hersiene uitgawe 2015.) | | 1981 | *Bakens vir die dogmageskiedenis.* Marnix. | | | *Die gereformeerde doopsformulier.* PTP (Potchefstroom Teologiese Publikasies). Marnix. | | 1984 | *Kerk op die wit hooglande.* Marnix. | | | *Oorsig oor die Nuwe Testament.* Marnix. | | 1988 | *Die Psalmboek as reformatoriese erfenis*. | | 1989. | *25 preke.* Marnix. | | 1990. | *Kerk en tydsgees*. Marnix. | | 1992 | *Gids vir Kerkgeskiedenis.* Marnix. | | 1993 | *Dit is Totius.* Marnix. | | 1996. | *Majuba.* Marnix. (Tweede druk 2001.) | | 1996. | *Majuba.* Marnix. (English.) | | 1998 | *Die Boek Openbaring.* Marnix. | | 1999 | *SJ du Toit van die Paarl (1847–1911).* Marnix. | | | *Kruger en Rhodes*. Marnix. | | 2000. | *Bloedrivier.* Marnix. (Tweede druk, 2003.) | | | *Blood River.* Marnix. (Second print 2007.) | | 2001 | *Totius se Oorlogsdagboek.* (Hersiene uitgawe.) Marnix. | | 2002 | *Op die bodem van die Vaaldam: Geskiedenis van die plaas Zandfontein en die RAU-eiland (1850–1936).* Marnix. | | 2005. | *Die Psalms sing van Christus.* Marnix. | | 2006. | *Die Koms van Christus en die Antichris*. Marnix. | | 2008. | *Die Van der Merwes van Middendeel. Geskiedenis van die plaas Middendeel, Boshofdistrik, Vrystaat en sy mense, 1862-2008.* Marnix. (In samewerking met Nico van der Merwe en Therése d’Assonville.) | | | *Eugène Marais en die Waterberge.* Marnix. | | | *Eugène Marais and the Waterberg.* Marnix. | | 2010. | *Generaal De Wet in die Vredefortkoepel.* Marnix. | | 2011. | *Die Groot Diamantroof. Britse anneksasie van die Vrystaatse diamantvelde, 1871*. Marnix. | | 2013. | *The Book of Revelation*. Marnix. | | 2014 | *"O Vaalrivier! … Broederstroom" Totius se gedig oor generaal Christiaan Beyers en die Rebellie van 1914.* Marnix. | | 2015 | *Hemel en Hel en Nuwe Jerusalem*. Aros. | | 2015. | *Kerkgeskiedenis in 30 lesse.* Aros. (Tweede, hersiene uitgawe, red. Victor E. d’Assonville, jr.) | | 2016. | *Koning Dawid.* Aros. | Bronnelys --------- ### Tydskrifte en koerante * Du Plooy, A. le R. *Waarderingswoord aan kollegas B. Spoelstra en V.E. d’Assonville.* In die Skriflig. Jaargang 27 no.2 1993. * *Credits and Contributors*. Legend. 2018. p. 8. * Fourie, R. *Vaaldam se Geheime, Deel 3* Heilbron Herald, 1 Maart 2019, p. 9. ### Internet * Christelike Kernensiklopedie: Geargiveer 8 November 2016 op Wayback Machine * * Du Plooy, A. le R. In die Skriflig: * Worldcat: * Worldcat: * www.marnix.co.za
{ "title": "Victor Edouard d'Assonville", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2730, 8317, 0.32824335697968016 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 9733 }
’n Kunstenaarsvoorstelling van die laaste glasiale tyd op sy maksimum. ’n **Glasiale tyd** of **ystyd** is ’n tyd (van duisende jare) in ’n ystydperk waarin kouer temperature en meer ysvorming voorkom. **Interglasiale tye**, daarenteen, is tye van warmer temperature tussen glasiale tye. Die laaste glasiale tyd het sowat 15 000 jaar gelede geëindig, terwyl die huidige ystydperk steeds voortduur. Die Holoseen-epog is die huidige interglasiale tyd. Kwartêre Ystydperk ------------------ *Hoofartikel: Kwartêre Ystydperk* In die Kwartêr is die huidige ystydperk van 2,58 miljoen jaar gelede tot nou, en in dié tyd het ’n paar glasiale en interglasiale tye voorgekom. Laaste glasiale tyd ------------------- *Hoofartikel: Laaste glasiale tyd* Die laaste glasiale tyd was die mees onlangse koue periode in die huidige ystydperk, en dit het voorgekom van die Pleistoseen-epog vanaf sowat 110 000 jaar gelede, tot sowat 15 000 jaar gelede. Die ysvorming in dié tyd het gekonsentreer om dele van die Noordelike Halfrond en het verskillende name, na gelang van die streek. Dit het sy maksimum sowat 22 000 jaar gelede bereik.
{ "title": "Glasiale tyd", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 427, 1363, 0.3132795304475422 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1133 }
Toonsetting van die lied Instrumentale weergawe van Kanada se nasionale volkslied Die nasionale volkslied van Kanada is **O Canada** (Engels) of **Ô Canada** (Frans). Geskiedenis ----------- Die lied is die eerste maal gesing op 24 Junie 1880. Net meer as 'n honderd jaar later, op 1 Julie 1980 is dit as Kanada se nasionale volkslied verklaar. Die musiek is gekomponeer deur Calixa Lavallée, 'n bekende komponis, terwyl die Engelse weergawe van die lied (wat natuurlik ook in Frans gesing word) gebaseer is op die gedig van Sy Edelagbare Regter Robert Stanley Weir, in 1908. Op sy beurt is dié weer gebaseer op die oorspronklike gedig van Sir Adolphe-Basile Routhier, 'n regter uit Quebec. Die Engelse weergawe is waarskynlik die eerste keer in die openbaar gehoor toe die Hertog en Hertogin van Cornwall (wat later as Koning George V en Koningin Mary bekend sou staan) deur Kanada getoer het in 1901. Toe die Eerste Wêreldoorlog uitbreek in 1914, was "O Canada" die mees bekende patriotiese lied in Kanada. Teen 1927 word gebruik van die lied goedgekeur om te sing in Kanadese skole, en by staatsgeleenthede. Teen 1966 het die destydse Eerste Minister, Lester B. Pearson, parlementêre stappe gedoen om "O Canada" sy plek as amptelike volkslied te laat inneem. In 1980 word dit in die wet vervat dat die lied die amptelike volkslied van Kanada word. Inhoud ------ ### Vertaalde lirieke van die eerste vers van die Engelse weergawe van "O Canada!" | | | | | --- | --- | --- | | | O Kanada! Ons tuiste en geboorteland! U kommandeer ware vaderlandsliefde in al u seuns. Met gloeiende harte sien ons u opstyg, Die Ware Noorde sterk en vry! Van heinde en verre, o Kanada, Staan ons op wag vir u. God hou ons land glorieryk en vry! O Kanada, ons staan op wag vir u. O Kanada, ons staan op wag vir u. | | ### Vertaalde lirieke van die eerste vers van die Franse weergawe van "O Canada!" | | | | | --- | --- | --- | | | O Kanada! Land van ons voorvaders U aangesig is gehul in 'n glorieryke blommeketting Omdat u arm die swaard kan dra Kan dit ook die kruis dra. U geskiedenis is 'n epos van die briljantste wedervaringe. U waarde, geskans in geloof, Sal ons huise en ons regte beskerm Sal ons huise en ons regte beskerm. | | Bronne ------ * Vertaal vanaf *O Canada* in die Engelse Wikipedia. Franse vertaling is vanaf die eerste vers van die volkslied, soos aan te tref op *Ô Canada - Wikisource*. * Gratis aansoek vir Android.Karaoke + vertaling in 10 tale
{ "title": "Kanadese volkslied", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 675, 1929, 0.3499222395023328 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2486 }
**Charimkotan** (Russies: Харимкотан; Japannees: 春牟古丹島, *Harimukotan-tō* of *Harumukotan-tō* of *Karinkotan-tō*) is 'n onbewoonde vulkaniese eiland naby die noordelike eindpunt van die Koerile-argipel in die See van Ochotsk, noordwestelike Stille Oseaan. Charimkotan (onder), met Makanroesji links bo en Onekotan in die middel. Die eiland val in die Sachalin-oblast van Rusland. Die naam kom van die inheemse taal Ainoe en beteken "plek van baie cardiocrinums". Charimkotan is rofweg ovaal en het 'n oppervlakte van 68 km2. Die eiland se landskap is taamlik uiteenlopend, maar 'n groot deel is bedek met 'n fyn, geel as wat soos woestynduine lyk. Aan die noordwestelike kaap is die ruïnes van 'n Ainoedorpie en aan die noordekant, aan die kus van Sewerginbaai, is die ou nedersetting Sewerino. Charimkotan word deur die Sesde Straat van die Koerile van Onekotan geskei, wat 15 km noordoos lê, en deur die Straat van Sewergin van Sjiasjkotan, 29 km suidwes daarvan. Daar is geen gerieflike ankerplekke nie. Die eiland bestaan uit 'n rustende stratovulkaan, Pik Sewergin (Russies: влк. Севергина; Japannees: 春牟古丹岳; *Harikotan-dake*), wat 1 157 m bo die seevlak uitrys. Die laaste vulkaanuitbarsting was in 1933, toe as tot by Paramoesjir getrek het. Die ineenstorting van die vulkaan se keël het 'n puinstorting veroorsaak; dit het weer 'n tsoenami tot gevolg gehad wat twee mense op Pamamoesjir se dood veroorsaak het. Skakels ------- * Wikimedia Commons logo Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Charimkotan. * Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
{ "title": "Charimkotan", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 532, 1779, 0.29904440697020795 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Charimkotan\"},\"titel\":{\"wt\":\"Eiland van die Koerile\"},\"kleur\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Kharimkotan - ISS005.jpg\"},\"beeld_wydte\":{\"wt\":\"240px\"},\"beeld_onderskrif\":{\"wt\":\"Winter op Charimkotan.\"},\"beeld2\":{\"wt\":\"Kuriles Kharimkotan.PNG\"},\"beeld2_wydte\":{\"wt\":\"240px\"},\"beeld2_onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif1\":{\"wt\":\"Ligging\"},\"1\":{\"wt\":\"[[See van Ochotsk]]\"},\"opskrif2\":{\"wt\":\"Plaaslike naam\"},\"2\":{\"wt\":\"Харимкотан &lt;br&gt; 春牟古丹島\"},\"opskrif3\":{\"wt\":\"Argipel\"},\"3\":{\"wt\":\"[[Koerile]]\"},\"opskrif4\":{\"wt\":\"Oppervlakte\"},\"4\":{\"wt\":\"68 km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;\"},\"opskrif5\":{\"wt\":\"Lengte\"},\"5\":{\"wt\":\"12 km\"},\"opskrif6\":{\"wt\":\"Breedte\"},\"6\":{\"wt\":\"8 km\"},\"opskrif7\":{\"wt\":\"Hoogste punt\"},\"7\":{\"wt\":\"Pik Sewergin\"},\"opskrif8\":{\"wt\":\"Hoogte\"},\"8\":{\"wt\":\"1 145 m\"},\"opskrif9\":{\"wt\":\"Land\"},\"9\":{\"wt\":\"{{vlagland|Rusland}}\"},\"opskrif10\":{\"wt\":\"Deelgebied\"},\"10\":{\"wt\":\"[[Sachalin-oblast]]\"},\"opskrif11\":{\"wt\":\"Bevolking\"},\"11\":{\"wt\":\"0\"},\"opskrif12\":{\"wt\":\"\"},\"12\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:; font-size:120%; text-align:center;\">Charimkotan</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\">Eiland van die Koerile</td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Winter op Charimkotan.\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Kharimkotan_-_ISS005.jpg\" title=\"Winter op Charimkotan.\"><img alt=\"Winter op Charimkotan.\" data-file-height=\"2008\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"3032\" decoding=\"async\" height=\"159\" resource=\"./Lêer:Kharimkotan_-_ISS005.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Kharimkotan_-_ISS005.jpg/240px-Kharimkotan_-_ISS005.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Kharimkotan_-_ISS005.jpg/360px-Kharimkotan_-_ISS005.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Kharimkotan_-_ISS005.jpg/480px-Kharimkotan_-_ISS005.jpg 2x\" width=\"240\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">Winter op Charimkotan.</div></small>\n<span data-mw='{\"caption\":\"\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Kuriles_Kharimkotan.PNG\"><img data-file-height=\"235\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"365\" decoding=\"async\" height=\"155\" resource=\"./Lêer:Kuriles_Kharimkotan.PNG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Kuriles_Kharimkotan.PNG/240px-Kuriles_Kharimkotan.PNG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Kuriles_Kharimkotan.PNG/360px-Kuriles_Kharimkotan.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e6/Kuriles_Kharimkotan.PNG 2x\" width=\"240\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\"></div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Ligging</th>\n<td><a href=\"./See_van_Ochotsk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"See van Ochotsk\">See van Ochotsk</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Plaaslike naam</th>\n<td>Харимкотан <br/> 春牟古丹島</td></tr>\n<tr>\n<th>Argipel</th>\n<td><a href=\"./Koerile\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Koerile\">Koerile</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Oppervlakte</th>\n<td>68 km<sup>2</sup></td></tr>\n<tr>\n<th>Lengte</th>\n<td>12 km</td></tr>\n<tr>\n<th>Breedte</th>\n<td>8 km</td></tr>\n<tr>\n<th>Hoogste punt</th>\n<td>Pik Sewergin</td></tr>\n<tr>\n<th>Hoogte</th>\n<td>1 145 m</td></tr>\n<tr>\n<th>Land</th>\n<td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Rusland\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_Russia.svg\" title=\"Vlag van Rusland\"><img alt=\"Vlag van Rusland\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_Russia.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Rusland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Rusland\">Rusland</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Deelgebied</th>\n<td><a href=\"./Sachalin-oblast\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sachalin-oblast\">Sachalin-oblast</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Bevolking</th>\n<td>0</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1650 }
**Unix** (amptelike handelsmerk **UNIX®**) is 'n bedryfstelsel vir rekenaars wat oorspronklik in 1969 deur 'n groep AT&T-werknemers in Bell Labs ontwikkel is. Deel van die span was Ken Thompson, Dennis Ritchie en Douglas McIlroy. Vandag se Unix-bedryfstelsels is verdeel in verskeie takke, wat mettertyd deur AT&T, ander kommersiële verskaffers en nie-winsgewende organisasies ontwikkel is. Vanaf 2007 besit die Open Group ('n industriestandaard-konsortium) die UNIX®-handelsmerk. Slegs stelsels wat ten volle ooreenstem met die *Enkele UNIX-spesifikasie* kwalifiseer as "UNIX®" (ander word gesien as Unix-verwant). Gedurende die laat 1970's en vroeë 1980's het Unix se invloed in akademiese kringe gelei tot die grootskaalse implementering van Unix (in besonders die BSD-variant, komende van die Universiteit van Kalifornië, Berkeley, in die VSA) deur kommersiële organisasies. Die bekendste voorbeeld hiervan is Sun Microsystems. Vandag is Unix en Unix-verwante stelsels alomteenwoordig, insluitend variasies soos Linux en BSD. Soms word die term "tradisionele Unix" gebruik om Unix of 'n bedryfstelsel te beskryf met die karakteristieke van Unix Weergawe 7 of UNIX System V (d.i. System V).
{ "title": "Unix", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 926, 1970, 0.4700507614213198 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt3\" class=\"infobox vcard\" style=\"width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em\">\n<caption class=\"fn\" style=\"font-size: 125%; font-weight: bold\">Unix</caption>\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Unix_history-simple.svg\"><img data-file-height=\"1462\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"2012\" decoding=\"async\" height=\"145\" resource=\"./Lêer:Unix_history-simple.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Unix_history-simple.svg/200px-Unix_history-simple.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Unix_history-simple.svg/300px-Unix_history-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Unix_history-simple.svg/400px-Unix_history-simple.svg.png 2x\" width=\"200\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center\">Diagram van die geskiedenis en ontwikkeling van Unix en Unix-agtige bedryfstelsels</td></tr>\n<tr>\n<th class=\"note\" colspan=\"3\" style=\"background: #E8ECE4; text-align: center\">Ontwikkelaar</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"3\" style=\"text-align: center\"><b>Ken Thompson, Dennis Ritchie, Brian Kernighan, Douglas McIlroy en Joe Ossanna by Bell Labs</b></td></tr>\n<tr>\n<th>Webblad</th>\n<td colspan=\"2\"></td></tr>\n<tr>\n<th class=\"note\" colspan=\"3\" style=\"background: #E8ECE4; text-align: center\">Vrystellings</th></tr>\n<tr>\n<th>Aanvanklike vrystelling</th>\n<td>Ontwikkeling begin in 1969; eerste handleiding intern gepubliseer in November 1971<br/>Buite Bell Labs aangekondig in Oktober 1973</td></tr>\n<tr>\n<th>Bronkodemodel</th>\n<td>Oorspronklik geslote bron, terwyl sommige Unix-projekte (insluitende die BSD-familie en Illumos) oopbronn is</td></tr>\n<tr>\n<th>Lisensie</th>\n<td>wissel; sommige weergawes is eiendom, ander is gratis / oopbron-sagteware</td></tr>\n<tr>\n<th>Kerntipe</th>\n<td>Monolities</td></tr>\n<tr>\n<th>Taal(e)</th>\n<td>Engels</td></tr>\n<tr>\n<th class=\"note\" colspan=\"3\" style=\"background: #E8ECE4; text-align: center\">Ondersteuningstatus</th></tr>\n<tr>\n<th class=\"note\" colspan=\"3\" style=\"background: #E8ECE4; text-align: center\">Verdere leesstof</th></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1201 }
Die Sankoré-moskee in Timboektoe Die **Universiteit van Sankoré** in Timboektoe in Mali dateer uit die Middeleeue en is dwarsdeur die wêreld bekend vir die bestudering van die regte en die snykunde. Sankoré is in 1327 gestig en het ontwikkel uit die Sankoré-moskee wat reeds in 989 begin is. Teenswoordig vorm dit deel van die Universiteit van Timboektoe. Die voertaal van Sankoré was Arabies en die nie-wêreldse leerplan het klem gelê op Islam-studies, Arabies en sekere Afrikatale, maar natuur- en handelsvakke is ook onderrig. Hierdie sentrum vir aanbidding en godsdiens het ontwikkel tot ‘n sentrum van wetenskap en navorsing in die Arabiessprekende wêreld. Sankoré was beter as die meeste ander Moslem-universiteite, het sy hoogtepunt in die 16de eeu beleef, speel ‘n vername rol in die Moslem-kultuur en -beskawing en het dus baie bygedra tot die huidige ontwikkelingspeil. Die biblioteek van Sankoré is uniek in die wêreld omdat dit 700 000 manuskripte in Ou-Arabies huisves. Die verskillende tulbande wat deur die studente en dosente gedra word, toon die kwalifikasies aan wat hulle behaal het. Bibliografie ------------ | | | | --- | --- | | | Wikimedia Commons bevat media in verband met ***Sankoré-moskee***. | * de Villiers, Cas: Afrika. Johannesburg: Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie, 1973. ISBN 0-86972-028-7 * * * www.muslimheritage.com Koördinate: 16°46′33″N 3°0′20″W / 16.77583°N 3.00556°W / 16.77583; -3.00556
{ "title": "Universiteit van Sankoré", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 304, 1336, 0.2275449101796407 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1465 }
**Air Arabia** (Arabies: العربية للطيران‎ *al-ʿArabiyya Lit-Ṭayarān*) is 'n Emirati-laekostelugredery met sy hoofkantoor in die A1-gebou Sharjah-vragsentrum, Sharjah Internasionale Lughawe, VAE. Die lugredery bedryf geskeduleerde dienste na 170 bestemmings in die Midde-Ooste, Noord-Afrika, die Indiese subkontinent, Sentraal-Asië en Europa na 22 lande vanaf Sharjah, 28 bestemmings in 9 lande vanaf Casablanca, Fes, Nador en Tangier, 11 bestemmings in 8 lande vanaf Ras Al Khaimah, en 6 bestemmings in 4 lande vanaf Alexandrië. Air Arabia se hoofbasis is Sharjah Internasionale Lughawe. Daar is ook spilpunte in Ras Al Khaimah en Aboe Dhabi en fokusstede in Alexandrië en Casablanca. ’n AirArabia Airbus A321LR ’n Air Arabia Airbus A320 in die vorige kleurskema Air Arabia (العربية للطيران) is op 3 Februarie 2003 gestig deur 'n Amiri-besluit uitgereik deur Sultan bin Muhammad Al-Qasimi, die Heerser van Sharjah en lid van die Hoogste Raad van die Verenigde Arabiese Emirate, en het die eerste lae-tarief lugredery in die Verenigde Arabiese Emirate in die Midde-Ooste geword. Die lugredery het bedrywighede op 28 Oktober 2003 begin. Die lugredery het gelykgebreek gedurende die eerste jaar van sy besigheid. Dit het vroeg in 2007 'n aanvanklike openbare aanbod vir 55% van sy aandele gemaak. In Maart 2014 het Airbus sy 6000ste A320-familievliegtuig aan Air Arabia gelewer. Air Arabia het 'n kleurskema met die vliegtuig se bakwerk wat in drie verskillende kleure rooi, grys en wit geverf is. Die stert en elke vliegtuigenjinhulsel dra die maatskappylogo van Sharjah in die vorm van 'n voël.
{ "title": "Air Arabia", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 474, 1832, 0.2587336244541485 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1602 }
'n Air Hong Kong Airbus A300-600F vragvliegtuig **Air Hong Kong Beperk** (*AHK*, Chinees: 香港華民航空) is die enigste suiwer vragredery gebaseer in Hongkong, met sy belangrikste sentrum op Hongkong Internasionale Lughawe. Die lugredery bedryf 'n spoedvragnetwerk na 12 bestemmings in nege lande, waaronder China, Japan, Maleisië, die Filippyne, Singapoer, Suid-Korea, Taiwan, Thailand en Viëtnam. Air Hong Kong het 'n vloot Airbus A300-600F algemene vragvliegtuie, en die lugredery was ok die bekendstellingskliënt van hierdie nuwe variant. Sy hoofkantoor is geleë op die vierde verdieping van die Suidtoring van "Cathay Pacific City". Air Hong Kong is in November 1986 deur drie plaaslike sakemanne gestig, wat huurdienste met 'n Boeing 707-320C vragvliegtuig op 4 Februarie 1988 begin het. In Junie 1994 het Hongkong se grootste draer, Cathay Pacific, 75% besit van die lugredery bekom; en die oorblywende 25% in Februarie 2002. In Oktober stig Cathay Pacific 'n gesamentlike onderneming met DHL Worldwide Express (DHL), waarin DHL 'n belang van 40% verkry het, terwyl Cathay Pacific die ander 60% behou het.
{ "title": "Air Hong Kong", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 616, 1566, 0.3933588761174968 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Infobox airline\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Infobox_airline\"},\"params\":{\"airline\":{\"wt\":\"Air Hong Kong&lt;br /&gt;香港華民航空\"},\"image\":{\"wt\":\"Air Hong Kong Logo.svg\"},\"image_size\":{\"wt\":\"\"},\"IATA\":{\"wt\":\"LD\"},\"ICAO\":{\"wt\":\"AHK\"},\"callsign\":{\"wt\":\"AIR HONG KONG\"},\"founded\":{\"wt\":\"November [[1986]]\"},\"commenced\":{\"wt\":\"[[4 Februarie]] [[1988]]\"},\"ceased\":{\"wt\":\"\"},\"aoc\":{\"wt\":\"\"},\"bases\":{\"wt\":\"\"},\"hubs\":{\"wt\":\"[[Hongkong Internasionale Lughawe]]\"},\"secondary_hubs\":{\"wt\":\"\"},\"focus_cities\":{\"wt\":\"\"},\"frequent_flyer\":{\"wt\":\"Cargo Clan Elite (by Cathay Pacific Cargo)\"},\"lounge\":{\"wt\":\"\"},\"alliance\":{\"wt\":\"\"},\"subsidiaries\":{\"wt\":\"\"},\"fleet_size\":{\"wt\":\"11\"},\"destinations\":{\"wt\":\"12\"},\"company_slogan\":{\"wt\":\"\"},\"parent\":{\"wt\":\"[[Cathay Pacific]] (60%)\"},\"headquarters\":{\"wt\":\"[[Hongkong Internasionale Lughawe]]&lt;br /&gt;[[Hongkong]]\"},\"key_people\":{\"wt\":\"Rupert Hogg (voorsitter)&lt;br /&gt;Russell Davie (hoof uitvoerende beampte)&lt;br /&gt;Andrew Maddox (Direkteur van Vlugoperasies)\"},\"revenue\":{\"wt\":\"\"},\"operating_income\":{\"wt\":\"\"},\"net_income\":{\"wt\":\"\"},\"profit\":{\"wt\":\"\"},\"assets\":{\"wt\":\"\"},\"equity\":{\"wt\":\"\"},\"website\":{\"wt\":\"[http://www.airhongkong.com.hk airhongkong.com.hk]\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"fn org\">Air Hong Kong<br/>香港華民航空</caption><tbody><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Air_Hong_Kong_Logo.svg\"><img data-file-height=\"92\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"361\" decoding=\"async\" height=\"64\" resource=\"./Lêer:Air_Hong_Kong_Logo.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Air_Hong_Kong_Logo.svg/250px-Air_Hong_Kong_Logo.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Air_Hong_Kong_Logo.svg/375px-Air_Hong_Kong_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Air_Hong_Kong_Logo.svg/500px-Air_Hong_Kong_Logo.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">\n<table style=\"border-collapse: collapse; width: 100%; background-color: lightgrey; font-weight: bold; line-height: 1;\">\n<tbody><tr>\n<th scope=\"col\" style=\"padding-top: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./IATA\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IATA\">IATA</a></th>\n<th scope=\"col\" style=\"padding-top: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICAO\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICAO\">ICAO</a></th>\n<th scope=\"col\" style=\"padding-top: 0.5em; text-align: center;\">Roepsein</th></tr>\n<tr>\n<td class=\"nickname\" style=\"padding-bottom: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\">LD</td>\n<td class=\"nickname\" style=\"padding-bottom: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\">AHK</td>\n<td class=\"nickname\" style=\"padding-bottom: 0.5em; text-align: center;\">AIR HONG KONG</td></tr>\n</tbody></table></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gestig</th><td>November <a href=\"./1986\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1986\">1986</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Eerste vlug</th><td><a href=\"./4_Februarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"4 Februarie\">4 Februarie</a> <a href=\"./1988\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1988\">1988</a></td></tr><tr><th scope=\"row\"><a href=\"./Spil_(lughawe)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Spil (lughawe)\">Hoofspille</a></th><td><a href=\"./Hongkong_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hongkong Internasionale Lughawe\">Hongkong Internasionale Lughawe</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Lojaliteitsprogram</th><td>Cargo Clan Elite (by Cathay Pacific Cargo)</td></tr><tr><th scope=\"row\">Vlootgrootte</th><td>11</td></tr><tr><th scope=\"row\">Bestemmings</th><td>12</td></tr><tr><th scope=\"row\">Houermaatskappy</th><td><a href=\"./Cathay_Pacific\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Cathay Pacific\">Cathay Pacific</a> (60%)</td></tr><tr><th scope=\"row\">Hoofkantoor</th><td class=\"label\"><a href=\"./Hongkong_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hongkong Internasionale Lughawe\">Hongkong Internasionale Lughawe</a><br/><a href=\"./Hongkong\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hongkong\">Hongkong</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sleutelpersone</th><td>Rupert Hogg (voorsitter)<br/>Russell Davie (hoof uitvoerende beampte)<br/>Andrew Maddox (Direkteur van Vlugoperasies)</td></tr><tr><th scope=\"row\">Webwerf</th><td><a class=\"external text\" href=\"http://www.airhongkong.com.hk\" rel=\"mw:ExtLink\">airhongkong.com.hk</a></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1116 }
**Airblue Limited** (IATA: **PA**, ICAO: **ABQ**) (gestileer as air**blue**) is 'n Pakistanse privaatlugredery met sy hoofkantoor op die 12de verdieping van die Islamabad Aandelebeurstorings (ISE) in Islamabad, Pakistan. Airblue bedryf geskeduleerde binnelandse en internasionale vlugte, laasgenoemde na Saoedi-Arabië en die Verenigde Arabiese Emirate. Geskiedenis ----------- Die lugredery is in 2003 gestig deur Tariq Chaudhry, 'n Pakistans-Amerikaanse IT-kundige. Airblue het op 18 Junie 2004 bedrywighede begin met drie gehuurde Airbus A320-200 vliegtuie wat Karatsji–Lahore bedien, en Karatsji–Islamabad met drie daaglikse vlugte in elke rigting. Die lugredery is in 2004 deur premier Zafarullah Khan Jamali ingehuldig. ’n Airblue Airbus A320-200 by Dubai Internasionale Lughawe ’n Nou-afgelegde Airblue Airbus A340-300 wat ná instandhouding van Istanbul Atatürk-lughawe opstyg. Gedurende die eerste jaar het die lugredery baie gewild geraak, wat die lugredery toegelaat het om regstreeks te kompeteer met die vlagdraer Pakistan International Airlines en die twee ander privaatlugrederye, wat meer as 400 000 passasiers in die eerste jaar met 'n vragfaktor van meer as 90% gevlieg het. Dit het die lugdiens in staat gestel om na meer stede in Pakistan uit te brei, insluitend Pesjawar, Quetta en Nawabshah. Op 14 Augustus 2005 het Airblue sy eerste internasionale vlug van Karatsji na Doebai geloods. Op 4 Junie 2007 het Airblue sy eerste vlug na Manchester met die Airbus A321 geloods. Airblue het in Junie 2012 sy IATA-kode van ED na PA verander, die nuwe kode het oorspronklik aan die ontbinde en eens ikoniese lugdiens Pan American World Airways behoort. In 2011 het die lugredery diens na Istanboel se Sabiha Gokcen-lughawe van stapel gestuur - 'n roete wat uiteindelik beëindig is. Islamabad Aandelebeurs-torings - Airblue se hoofkwartier Dienste ------- ### Kajuit Alle vliegtuie in die vloot het 'n 3-by-3-uitleg met slegs ekonomiese klas; en het oorhoofse videoskerms. Airblue het voorheen 'n besigheidsklasafdeling gehad, maar het dit weens ekonomiese faktore laat vaar. ### e-kaartjies Airblue was die eerste lugredery in Pakistan wat e-kaartjies, draadlose inklok- en self-inboek-kioskfasiliteite bekendgestel het. Die lugredery gebruik ook Sabre, 'n kaartjieverspreidingstelsel. ### Gereelde vliegprogram Die Airblue gereelde vliegprogram word "Blue Miles" genoem. Passasiers begin by die basisvlak waar aanmelding gratis is. Sodra passasiers genoeg myle verdien, is daar opgraderings na die Bloukaart gevolg deur die Platinumkaart. ### Sitkamers Airblue het in November 2008 sy premium-sitkamer by Jinnah Internasionale Lughawe, Karatsji, ingewy. Dit is die *Blue Lounge International* genoem en is ontwerp vir besigheidsklaspassasiers, kredietkaarthouers en bevoorregte kliënte. Die sitkamer het internetgeriewe, kabeltelevisie, koerante en tydskrifte, masseerstoele en 'n peuselkroeg. Dit was in die internasionale terminaal van die lughawe geleë, maar is sedertdien gesluit.
{ "title": "Airblue", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1033, 3592, 0.2875835189309577 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Infobox airline\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Infobox_airline\"},\"params\":{\"image\":{\"wt\":\"Airblue Logo.svg\"},\"image_size\":{\"wt\":\"250px\"},\"IATA\":{\"wt\":\"PA\"},\"ICAO\":{\"wt\":\"ABQ\"},\"callsign\":{\"wt\":\"AIRBLUE\"},\"founded\":{\"wt\":\"{{begin datum en ouderdom|2003|df=yes}}\"},\"commenced\":{\"wt\":\"{{begin datum en ouderdom|2004|6|18|df=yes}}\"},\"fleet_size\":{\"wt\":\"11\"},\"destinations\":{\"wt\":\"12\"},\"headquarters\":{\"wt\":\"Islamabad Aandelebeurs-torings&lt;br /&gt;[[Islamabad]], [[Pakistan]]\"},\"key_people\":{\"wt\":\"Tariq M. Chaudhary (stigter &amp; [[HUB]])\"},\"hubs\":{\"wt\":\"[[Jinnah Internasionale Lughawe]] &lt;small&gt;(Karatsji)&lt;/small&gt;\"},\"focus_cities\":{\"wt\":\"* [[Aboe Dhabi Internasionale Lughawe|Aboe Dhabi]]\\n* [[Doebai Internasionale Lughawe|Doebai–Internasionaal]]\\n* [[Islamabad Internasionale Lughawe|Islamabad]]\\n* [[Koning Abdoelaziz Internasionale Lughawe|Djedda]]\\n* [[Allama Iqbal Internasionale Lughawe|Lahore]]\"},\"frequent_flyer\":{\"wt\":\"Blue Miles\"},\"subsidiaries\":{\"wt\":\"Airbahn\"},\"lounge\":{\"wt\":\"\"},\"alliance\":{\"wt\":\"\"},\"website\":{\"wt\":\"[http://www.airblue.com/ airblue.com]\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"fn org\">Airblue</caption><tbody><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Airblue_Logo.svg\"><img data-file-height=\"170\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"800\" decoding=\"async\" height=\"53\" resource=\"./Lêer:Airblue_Logo.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Airblue_Logo.svg/250px-Airblue_Logo.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Airblue_Logo.svg/375px-Airblue_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Airblue_Logo.svg/500px-Airblue_Logo.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span></td></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">\n<table style=\"border-collapse: collapse; width: 100%; background-color: lightgrey; font-weight: bold; line-height: 1;\">\n<tbody><tr>\n<th scope=\"col\" style=\"padding-top: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./IATA\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IATA\">IATA</a></th>\n<th scope=\"col\" style=\"padding-top: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./ICAO\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"ICAO\">ICAO</a></th>\n<th scope=\"col\" style=\"padding-top: 0.5em; text-align: center;\">Roepsein</th></tr>\n<tr>\n<td class=\"nickname\" style=\"padding-bottom: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\">PA</td>\n<td class=\"nickname\" style=\"padding-bottom: 0.5em; border-right: 1px solid white; text-align: center;\">ABQ</td>\n<td class=\"nickname\" style=\"padding-bottom: 0.5em; text-align: center;\">AIRBLUE</td></tr>\n</tbody></table></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gestig</th><td>2003<span class=\"noprint\">; 19 jaar gelede</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<span class=\"bday dtstart published updated\">2003</span>)</span></td></tr><tr><th scope=\"row\">Eerste vlug</th><td>18<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Junie 2004<span class=\"noprint\">; 17 jaar gelede</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<span class=\"bday dtstart published updated\">2004-06-18</span>)</span></td></tr><tr><th scope=\"row\"><a href=\"./Spil_(lughawe)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Spil (lughawe)\">Hoofspille</a></th><td><a href=\"./Jinnah_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Jinnah Internasionale Lughawe\">Jinnah Internasionale Lughawe</a> <small>(Karatsji)</small></td></tr><tr><th scope=\"row\">Fokusstede</th><td>\n<ul><li><a href=\"./Aboe_Dhabi_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Aboe Dhabi Internasionale Lughawe\">Aboe Dhabi</a></li>\n<li><a href=\"./Doebai_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Doebai Internasionale Lughawe\">Doebai–Internasionaal</a></li>\n<li><a href=\"./Islamabad_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Islamabad Internasionale Lughawe\">Islamabad</a></li>\n<li><a href=\"./Koning_Abdoelaziz_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Koning Abdoelaziz Internasionale Lughawe\">Djedda</a></li>\n<li><a class=\"new\" href=\"./Allama_Iqbal_Internasionale_Lughawe\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Allama Iqbal Internasionale Lughawe\">Lahore</a></li></ul>\n</td></tr><tr><th scope=\"row\">Lojaliteitsprogram</th><td>Blue Miles</td></tr><tr><th scope=\"row\">Subsidiêre</th><td>Airbahn</td></tr><tr><th scope=\"row\">Vlootgrootte</th><td>11</td></tr><tr><th scope=\"row\">Bestemmings</th><td>12</td></tr><tr><th scope=\"row\">Hoofkantoor</th><td class=\"label\">Islamabad Aandelebeurs-torings<br/><a href=\"./Islamabad\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Islamabad\">Islamabad</a>, <a href=\"./Pakistan\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pakistan\">Pakistan</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sleutelpersone</th><td>Tariq M. Chaudhary (stigter &amp; <a class=\"mw-redirect\" href=\"./HUB\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"HUB\">HUB</a>)</td></tr><tr><th scope=\"row\">Webwerf</th><td><a class=\"external text\" href=\"http://www.airblue.com/\" rel=\"mw:ExtLink\">airblue.com</a></td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3019 }
Die **Airbus A318** is die kleinste lid van die Airbus A320 familie van kort- tot mediumreikafstand, nouromp kommersiële passasierstralervliegtuie vervaardig deur Airbus. Die A318 kan tot 132 passasiers dra en het 'n maksimum reikafstand van 5 700  km (3 100 seemyl). Finale montering van die vliegtuig vind in Toulouse, Frankryk plaas. Die vliegtuig deel 'n algemene-tipe gradering met al die ander Airbus A320-variasies, sodat huidige A320-familievlieëniers die vliegtuig kan vlieg sonder enige verdere opleiding. Dit is die grootste kommersiële vliegtuig wat deur die Europese Lugvaartveiligheidsagentskap gesertifiseer is vir 'n unieke steilbenaderingsvermoë, sodat die vliegtuig veral by lughawens soos London City-lughawe nuttig is. Die A318 begin sy diens in Julie 2003 by Frontier Airlines. In vergelyking met ander Airbus A320-variasies, het dit net in klein hoeveelhede verkoop. Teen 30 November 2012 is slegs bestellings vir 'n totaal van 81 vliegtuie geplaas en na een kansellasie en een finale aflewering in 2013 is die bestelboek nou skoon, met 79 vliegtuie afgelewer. 'n British Airways A318 by die klein London City-lughawe Steilbenaderingsvermoë tydens kort landings ------------------------------------------- In Maart 2006 het die Europese Lugvaartveiligheidsagentskap 'n aangepaste beheersagteware-verbetering van die Airbus A318 gesertifiseer wat ontwerp is om steil benaderings tydens landings uit te voer. Die sagteware verander die gedrag van die vliegtuig wanneer die steilbenaderingsfunksie deur die loods gekies word, deur die outomatiese ontplooiing van drukvlerkpanele om bykomende sleur te voorsien wanneer die vliegtuig die landing uitvoer. Daar is ook bykomende hoorbare waarskuwings aan die bemanning en dit ontplooi drukvinne outomaties onder 37 m (120 voet) tydens landing. Met die A318-steil-benaderingsproses kan die vliegtuig 'n benaderingshoek van tot 5,5° bemeester, in vergelyking met die standaard 3° vir 'n normale benadering. Tydlyn: Airbus A3xx-reeks ------------------------- | | | | | | | | --- | --- | --- | --- | --- | --- | | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2010 | 2020 | | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | | | | | | | **A220** | | | | **A300** | | | | | | | **A310** | | | | | | | | | **A318** | | | | | | | **A319 en A319neo** | | | | | | **A320** | **neo** | | | |   **= In produksie** | | | **A321 en A321neo** | | | |   **= Uit produksie** | | | **A330 en A330neo** | | | | |   **= Toekoms** | | | **A340** | | | | |   **= Toekomstige modelle** | | | | | **A350** | | | | | | | **A380** | | | | | | --- | --- | | Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. | Klik vir info oor hierdie sjabloon. |
{ "title": "Airbus A318", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1065, 2752, 0.38699127906976744 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Vliegtuig\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Vliegtuig\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Airbus A318\"},\"subsjabloon\":{\"wt\":\"{{Airbus-vliegtuig}}\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Beeld:FGUGC.JPG\"},\"byskrif\":{\"wt\":\"\"},\"tipe\":{\"wt\":\"Smalromp passasierstraler\"},\"vervaardiger\":{\"wt\":\"[[Airbus]]\"},\"ontwerper\":{\"wt\":\"[[Airbus]]\"},\"eerste vlug\":{\"wt\":\"15 Januarie 2002\"},\"bekendstelling\":{\"wt\":\"2003 met [[:en:Frontier Airlines|Frontier Airlines]]\"},\"vrygestel\":{\"wt\":\"\"},\"onttrek\":{\"wt\":\"\"},\"status\":{\"wt\":\"In gebruik\"},\"hoofgebruiker\":{\"wt\":\"[[Air France]]\"},\"meer gebruikers\":{\"wt\":\"Avianca &lt;br /&gt;Avianca Brazil\"},\"aantal gebou\":{\"wt\":\"79 tot in Desember 2013\"},\"programkoste\":{\"wt\":\"\"},\"eenheidskoste\":{\"wt\":\"VS$70.1&amp;nbsp;miljoen&lt;ref name=\\\"Airbus prices\\\"&gt;{{Cite web|url = http://www.airbus.com/presscentre/corporate-information/key-documents/?eID=dam_frontend_push&amp;docID=14849|format = PDF|title = AIRBUS AIRCRAFT AVERAGE LIST PRICES|publisher = [[Airbus]]|accessdate = 1 Februarie 2011|archive-date = 13 Maart 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110313045939/http://www.airbus.com/presscentre/corporate-information/key-documents/?eID=dam_frontend_push&amp;docID=14849|url-status = dead}}&lt;/ref&gt;\"},\"ontwikkel van\":{\"wt\":\"[[Airbus A320|Airbus A320 familie]]\"},\"variante met eie artikels\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:23em; font-size: 90%;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"font-size: large; padding-bottom: 0.3em; text-align: center;\">Airbus A318</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center;\"><p style=\"text-align: center; font-size: .8em; padding-bottom: 0.3em;\"><a href=\"./Airbus_A300\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A300\">A300</a> · <a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Airbus A310\"]}}' href=\"./Airbus_A310?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A310\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">A310</a> · <a href=\"./Airbus_A318\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A318\">A318</a> · <a href=\"./Airbus_A320\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A320\">A320</a> · <a href=\"./Airbus_A330\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A330\">A330</a> · <a href=\"./Airbus_A340\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A340\">A340</a> · <a class=\"mw-redirect\" href=\"./Airbus_A350_XWB\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A350 XWB\">A350</a> · <a href=\"./Airbus_A380\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A380\">A380</a></p></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center;\"><div style=\"border: 1px solid #AAAAAA;\"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:FGUGC.JPG\"><img data-file-height=\"681\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1024\" decoding=\"async\" height=\"186\" resource=\"./Lêer:FGUGC.JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Airbus_A318_FGUGC.jpg/280px-Airbus_A318_FGUGC.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Airbus_A318_FGUGC.jpg/420px-Airbus_A318_FGUGC.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Airbus_A318_FGUGC.jpg/560px-Airbus_A318_FGUGC.jpg 2x\" width=\"280\"/></a></span></div></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"width: 7em;text-align:right;\"><b>Tipe</b></td>\n<td>Smalromp passasierstraler</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Vervaardiger</b></td>\n<td><a href=\"./Airbus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus\">Airbus</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Ontwerp deur</b></td>\n<td><a href=\"./Airbus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus\">Airbus</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Nooiensvlug</b></td>\n<td>15 Januarie 2002</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Bekendstelling</b></td>\n<td>2003 met <a class=\"extiw\" href=\"https://en.wikipedia.org/wiki/Frontier%20Airlines\" rel=\"mw:WikiLink/Interwiki\" title=\"en:Frontier Airlines\">Frontier Airlines</a></td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Status</b></td>\n<td>In gebruik</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Hoofgebruikers</b></td>\n<td><a href=\"./Air_France\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Air France\">Air France</a><br/>Avianca <br/>Avianca Brazil</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Aantal gebou</b></td>\n<td>79 tot in Desember 2013</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Eenheidskoste</b></td>\n<td>VS$70.1<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>miljoen</td></tr>\n<tr>\n<td style=\"text-align:right;\"><b>Ontwikkel<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>van</b></td>\n<td><a href=\"./Airbus_A320\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Airbus A320\">Airbus A320 familie</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2974 }
'n Woonstelblok in Woerden, Nederland Woonstelle in Zanzibar (Tanzanië) 'n **Woonstel** is 'n stel kamers in 'n woonstelblok of -kompleks wat as woning vir 'n gesin of enkellopende persoon ingerig is. So 'n woonstel bestaan gewoonlik uit een of meer slaapkamers, 'n kleinerige kombuis en 'n badkamer. Kleiner woonstelle kan ook slegs een kamer hê. Die woonstel se ingang kan op grondvlak wees, of op hoër verdiepings. Trappe en/of 'n hysbak verleen toegang tot gange waarin die woonstelle geleë is. Sekere gemeenskaplike areas word deur al die inwoners gedeel, onder andere: inrypaaie, trappe, gange, vullisarea, wasgoedlyn, gemeenskaplike tuine, 'n swembad, ontspanningsgeriewe ens. Bestuur van woonstelblokke -------------------------- As die woonstelblok aan verskeie eienaars behoort, word dit deur die *Wet op Deeltitels 95 van 1986* gereguleer. Dit maak voorsiening vir die verdeling van die kompleks in privaat en gemeenskaplike dele. Eienaars verkry parte eiendomsreg (deur die registrasie van 'n akte) op die privaatwonings wat hulle besit. Daarteenoor word die gemeenskaplike areas onder beheer van 'n regspersoon, wat uit al die geregistreerde eienaars bestaan, geplaas. Die doel van die regspersoon is om beheer, administrasie en bestuur van die gemeenskaplike eiendom tot voordeel van die eienaars te verseker. Hulle is ook verantwoordelik vir die toepassing van die reëls van die gebou/skema wat by die registrasie daarvan neergelê is. Hoewel die reëls van skema tot skema kan verskil, kan 'n voorbeeld van die gedrags- en bestuursreëls in aanhangsels 8 en 9 van die Wet op Deeltitels 95 gevind word. Maandelikse heffings word van eienaars gehef om die gemeenskaplike belang in stand te hou. Sien ook -------- * Woonstelmaat * Gemeindebau, soort munisipale woonstelkompleks in Oostenryk.
{ "title": "Woonstel", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 219, 1659, 0.13200723327305605 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1809 }
Die woonstelblok aan Kotelnitsjeskaja-wal. Die woonstelblok aan Kotelnitsjeskaja-wal, naguitsig Die **woonstelblok aan Kotelnitsjeskaja-wal** is een van die geboue in Moskou bekend as die Sewe Susters van Josef Stalin. Dit is deur Dmitri Tsjetsjoelin en Andrei Rostkofski ontwerp en in 1952 voltooi. Die hoofgebou is 176 m hoog en het 32 vlakke (insluitende die meganiese verdiepings). Beskrywing ---------- Die gebou sluit ook ’n ouer woonstelgebou van nege verdiepings in met ’n uitsig oor die Moskwarivier wat deur dieselfde argitekte ontwerp en in 1940 voltooi is. Hoewel dit aanvanklik in ’n streng Stalinistiese styl gebou is, is dit later verander om by die hoofgebou te pas. Die hoofgebou is seshoekig en het drie vleuels. Dit is nie besonder hoog of groot nie, maar die vyf groter wordende vlakke en die vleuels van nege verdiepings laat dit veel groter lyk as wat dit is. Die gebou verberg die sogenaamde "Sjwiwaja Gorka", ’n heuwel met historiese argitektuur en ’n doolhof van steil strate. Tsjetsjoelin is aanvanklik gekritiseer omdat hy nie dié gebied in ag geneem het nie, maar sy burokratiese invloed het gemaak dat die kritiek geïgnoreer is.
{ "title": "Woonstelblok aan Kotelnitsjeskaja-wal", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 408, 1481, 0.275489534098582 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1166 }
**Woordvorming** is die naam vir twee nouliks verwante begrippe uit die leksikologie: * Die ontstaan van heel nuwe woorde; * 'n Bepaalde verandering in die struktuur van bestaande woorde, in besonder in die manier waarop hulle uit morfeme uitgebou word. Meestal gaan dit om die tweede verskynsel. Ontlening van woorde uit 'n andere taal word in beginsel nie as woordvorming in die lenende taal beskou. Die morfologie verwys spesifiek na die manier waardeur nuwe woorde deur middel van affikse gevorm word. Vaste reëls vir woordvorming ---------------------------- Woordvorming volg allerlei reëls, wat in verskeie opsigte verskil: * sommige is baie sistematies en ken feitlik geen uitsonderings nie, ander is erg onreëlmatig of tot slegs 'n paar woorde beperk; * sommige is baie algemeen verspreid en verskil slegs per taal in hulle fynere eienskappe, ander is weer uniek vir 'n bepaalde taal; * sommige is produktief, ander nie; * soms is die resultate daadwerklik *geleksikaliseer*, dat wil sê opgeneem as aparte lemma in 'n woordeboek. Hierdie verskil van woord tot woord en verg meestal die nodige tyd totdat die woord volledig ingeburger is. 'n Woordvormingsprosedure is *produktief* wanneer die reël spontaan deur die taalgebruikers toegepas kan word om woorde te vorm wat hulle nog nooit voorheen gehoor, gesien of gebruik het nie, maar waarvan nietemin die betekenis volkome voordiehandliggend is, en hulle dus as gewone woorde begryp word. 'n Onproduktiewe reël verklaar die opbou van bepaalde bestaande woorde, maar kan nie vir die skepping van nuwe woorde ingespan word nie. Onproduktiewe reëls is die oorblyfsels van vroeër tye se produktiewe reëls. 'n Nuwe woord is geleksikaliseer as dit in die woordeboeke daadwerklik 'n apart lemma geword het; daarmee word dit ook amptelik erken. Dit kan die geval wees puur op grond van die betekenis, maar dikwels ook kry die betreffende woord spesifieke grammatikale eienskappe. Van onproduktiewe reëls is in beginsel alle resultate geleksikaliseer. Woordvormingsprosedures waarvolgens woorde uit samestellende dele opgebou word, kan in die algemeen as volg onderverdeel word (ook kombinasies van hierdie gevalle is moontlik): 1. By 'n *samestelling* bestaan die woord uit andere woorde, bv. *knie* + *val* = *knieval* 2. By 'n *afleiding* of *derivasie*, bestaan die woord uit onderdele wat nie almal self woorde is nie, bv. *beveel* + *-ing* = *bevalling*; 3. By *verbuiging* of *fleksie* ontstaan 'n nuwe woord op die basis van 'n ander deur toevoeging of verandering van een of meer dele, meestal affikse, byvoorbeeld *val* + a→e = *velle*. Die gevalle 2 en 3 is ook voorbeelde van woordparadigmas. Heelwat innoverende verbuigings of vervoegings sowel as sommige afleidings – waarby die resultaat as 'n aparte woord beskou kon word – word egter nie as nuwe woorde beskou nie, maar as paradigmas van dieselfde grondwoord. So is *val*, *geval* en *vallend* almal vorme van dieselfde werkwoord, waartydens *gevalle* en *opvallend* as verskillende woorde beskou word. Sien ook -------- * Neologisme Literatuur ---------- * De Haas, W. en M. Trommelen (1993): *Morfologisch handboek van het Nederlands. Een overzicht van de woordvorming.* ‘s Gravenhage: SDU Uitg. (Dié handboek bied 'n uitvoerige inventarisasie van woordvormingspatrone uit die hedendaagse Standaardnederlands.)
{ "title": "Woordvorming", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1116, 2732, 0.4084919472913616 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3353 }
Sir **Charles Bowyer Adderley** (Leicestershire, Engeland, 2 Augustus 1814 - Buckinghamshire, 28 Maart 1905), eerste baron Norton, was ’n Britse politikus en filantroop. Vroeë jare ---------- Adderley, oudste seun van Charles Clement Adderley en Anna Maria Cradock-Hartopp, het in Redland, Bristol, skoolgegaan. Hy erf in 1826 die familielandgoed in die Engelse Middellande (om Birmingham, Warwickshire en Staffordshire) en ontvang daarna private onderrig. In 1832 is hy as *gentleman-commoner* (burgerlike van goeie afkoms) na Christ Church by die Universiteit van Oxford en in 1835 verwerf hy die B.A.-graad. In 1837 ontwerp hy die uitleg vir die nuwe nywerheidstad Birmingham op so ’n manier dat daar nie agterbuurte moet ontstaan nie. Op grond van die nuwe denkbeelde hier toegepas, kan hy die vader man moderne stadsuitleg genoem word. Nog voor hy dertig jaar oud word, word hy in Junie 1841 as lid van die Konserwatiewe Party gekies om die kiesafdeling Staffordshire in die Britse Laerhuis te verteenwoordig. Hy het hierdie kiesafdeling ononderbroke tot 1878 verteenwoordig. Adderley en die kolonies ------------------------ Adderley het hom vroeg reeds met koloniale probleme bemoei en as agterbanker die Minister van Kolonies, graaf Grey, se 1848-voorstel om gevangenes na die Kaap te stuur, beveg. Sy *Argument against compelling the Cape to become a penal colony*, aangebied tydens ’n toespraak in die Britse Laerhuis op 27 Maart 1849 is dieselfde jaar in sowel Londen as in Kaapstad gepubliseer en toe die hele skema later in 1849 verydel is, het Adderley dankbetuigings van baie koloniste ontvang. Danksy sy optrede het die Kaap nie ’n bandietekolonie geword nie en uit dankbaarheid het die burgemeester van Kaapstad, Hercules Jarvis, Kaapstad se hoofstraat, die Heerengracht, in 1850 tot Adderleystraat verdoop en ook silwerware as geskenk gegee. Ook op Worcester en Oudtshoorn is strate na hom genoem. Goedgesindes uit die Oostelike Provinsie het aan hom ’n stoel wat deur die Grahamstadse vakman James Hart uit hout gesny is, vir sy biblioteek geskenk. Adderley se gewildheid in die Kaap het verder toegeneem weens die feit dat hy koloniale selfbestuur bepleit het. Sy redevoering hieroor voor die Genootskap vir die Hervorming van Koloniale Regerings is in 1851 as ’n *Statement of the present Cape case* gepubliseer. Hy was verder ook behulpsaam met die ontwerp van die Nieu-Seelandse grondwet van 1852 en het as Adjunkminister van Kolonies van 1866 tot 1868 gesorg vir die deurvoering van die *British North America Act* van 1867, wat verantwoordelik was vir die totstandkoming van Kanada as ’n dominium. Vir Adderley het koloniale selfstandigheid gepaard gegaan met die vooruitgang van die Britse Imperialisme, maar hy het die konvensiebeleid waardeur onafhanklikheid aan Transvaal (1852) en die Oranje-Vrystaat (1854) verleen is, betreur soos blyk uit *Notes for the approaching discussion in parliament on the Orange River Sovereignty and its proposed abandonment* (1854) en sy *Letter to the Right Hon. Benjamin Disraeli, M.P. on the present relations of England with the colonies* (1861), wat met byvoegsels die volgende jaar herdruk is. Adderley se vernaamste literêre bydrae was sy omvattende *Review of 'The colonial policy of Lord J. Russell’s Administration' by Earl Grey, 1853; and of subsequent colonial history* (1869). In sy were *Imperial fellowship of self-governed British colonies* (1903) het hy teen die einde van sy lang lewe weer eens koloniale en Suid-Afrikaanse probleme behandel. Ander belangstellings --------------------- "Koloniale selfregering." Karikatuur deur Spy gepubliseer in Vanity Fair in 1892. Afgesien van sy politieke aktiwiteite, het Adderley ook belang gestel in gesondheid- en maatskaplike sake, onderwys en die rehabilitasie van jeugdiges. In 1856 het hy vir Alexander McCorkindale aangemoedig om seuns van die Engelse Potteries (’n streek by Stoke-upon-Trent) voor te berei om ’n nuwe lewe in Natal te begin. Adderley is in 1858 tot die Geheime Raad toegelaat. Hy het in 1869 ’n K.C.M.G. geword en is op 16 April 1878 tot die adelstand verhef met die titel eerste baron Norton. Hy tree ook hierdie jaar uit die openbare lewe. Persoonlike lewe ---------------- Adderley is op 28 Julie 1842 met Julia Anne Eliza Leigh getroud, die dogter van Chandos, eerste baron Leigh van Stoneleigh. Uit die huwelik is vyf seuns en vyf dogters gebore. Hy is in 1905 op sy plattelandse landgoed, Hams Hall, oorlede en in die familiegrafkelder op die naburige Lea Marston begawe. ### Verdere erkennings Twee strate in Uppingham, Rutland is na Adderley vernoem: Adderleystraat en Nortonstraat. In Birmingham het Adderley 0.032 km² grond geskenk om Adderleypark te skep, wat hy self van 1855 tot 1864 bestuur het. Hy het ook grond geskenk vir die oprigting van Die Kerk van St. Saviour, St. Peter's-kollege en die verbeteringskool aan die Fordrough, later genoem Norton Boys’ Home. In 1879 het Adderley Whitacre Lodge aan die stad verkoop vir die bou van die Shustoke-reservoir, Birmingham se grootste waterbron, totdat die Elan/Clearwenskema voltooi is. Bronne ------ * Albertyn dr. C.F. (red.). *Die Afrikaanse Kinderensiklopedie*. Kaapstad Bloemfontein Johannesburg: Nasionale Boekhandel Bpk. * Beyers, C.J. (red.). *Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek*. Pretoria: Chris van Rensburg nms. die RGN. p. 962. ISBN 0796904197. | | | | --- | --- | | Normdata Edit this at Wikidata | * BNE: XX1116271 * CiNii: DA00964784 * GND: 1050686446 * ISNI: 0000 0000 8220 5763 * LCCN: n84216197 * NLA: 36184126 * NTA: 142762644 * SNAC: w63t9q8q * Trove: 1225535 * VIAF: 38329858 * WorldCat Identities: lccn-n84216197 |
{ "title": "Charles Adderley", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1727, 5975, 0.2890376569037657 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Ampsbekleër\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Ampsbekleër\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Charles Adderley\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Charles Adderley.jpg\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"orde\":{\"wt\":\"[[Minister van Gesondheid (Brittanje)|President van die Gesondheidsraad]]\"},\"termynaanvang\":{\"wt\":\"8 Maart 1858\"},\"termyneinde\":{\"wt\":\"1 September 1858\"},\"vise\":{\"wt\":\"\"},\"monarg\":{\"wt\":\"[[Victoria van die Verenigde Koninkryk|Victoria]]\"},\"eersteminister\":{\"wt\":\"Die Graaf van Derby\"},\"voorganger\":{\"wt\":\"[[William Cowper]]\"},\"opvolger\":{\"wt\":\"Amp afgeskaf\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"2 Augustus 1814\"},\"geboortejaar\":{\"wt\":\"\"},\"geboortemaand\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedag\":{\"wt\":\"\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Knighton]], [[Leicestershire|LEC]], [[Engeland]]\"},\"sterftedatum\":{\"wt\":\"{{SDEO|1814|8|2|1905|3|28}}\"},\"sterfteplek\":{\"wt\":\"[[Coleshill]], [[Buckinghamshire|BKM]], [[Engeland]]\"},\"party\":{\"wt\":\"[[Konserwatiewe Party (Verenigde Koninkryk)|Tories]]\"},\"orde2\":{\"wt\":\"Adjunkminister van Kolonies\"},\"termynaanvang2\":{\"wt\":\"6 Julie 1866\"},\"termyneinde2\":{\"wt\":\"1 Desember 1868\"},\"vise2\":{\"wt\":\"\"},\"monarg2\":{\"wt\":\"[[Victoria van die Verenigde Koninkryk|Victoria]]\"},\"eersteminister2\":{\"wt\":\"Die Graaf van Derby&lt;br /&gt;[[Benjamin Disraeli]]\"},\"voorganger2\":{\"wt\":\"[[William Edward Forster]]\"},\"opvolger2\":{\"wt\":\"[[William Monsell]]\"},\"orde3\":{\"wt\":\"President van die Handelsraad\"},\"termynaanvang3\":{\"wt\":\"21 Februarie 1874\"},\"termyneinde3\":{\"wt\":\"4 April 1878\"},\"vise3\":{\"wt\":\"\"},\"monarg3\":{\"wt\":\"[[Victoria van die Verenigde Koninkryk|Victoria]]\"},\"eersteminister3\":{\"wt\":\"[[Benjamin Disraeli]]\"},\"voorganger3\":{\"wt\":\"[[Chichester Parkinson-Fortescue]]\"},\"opvolger3\":{\"wt\":\"[[Dudley Ryder]]\"},\"eggenoot\":{\"wt\":\"Julia Leigh\"},\"kinders\":{\"wt\":\"\"},\"alma_mater\":{\"wt\":\"Christ Church, Oxford\"},\"nasionaliteit\":{\"wt\":\"Brits\"},\"kiesafdeling\":{\"wt\":\"Staffordshire\"},\"religie\":{\"wt\":\"\"},\"handtekening\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:23em; font-size:85%; text-align:left; padding-left:0.5em; padding-right:0.5em;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size:140%;\"><b>Charles Adderley</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Charles Adderley\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Charles_Adderley.jpg\" title=\"Charles Adderley\"><img alt=\"Charles Adderley\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"846\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"596\" decoding=\"async\" height=\"312\" resource=\"./Lêer:Charles_Adderley.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/9/95/Charles_Adderley.jpg/220px-Charles_Adderley.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/9/95/Charles_Adderley.jpg/330px-Charles_Adderley.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/9/95/Charles_Adderley.jpg/440px-Charles_Adderley.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><br/></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender; font-weight:bold\"><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Minister van Gesondheid (Brittanje)\"]}}' href=\"./Minister_van_Gesondheid_(Brittanje)?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Minister van Gesondheid (Brittanje)\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">President van die Gesondheidsraad</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom:none; text-align:center;\"><b>Ampstermyn</b><br/>8 Maart 1858<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\">–</span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>1 September 1858</td></tr>\n<tr>\n<th>Monarg</th>\n<td><a href=\"./Victoria_van_die_Verenigde_Koninkryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Victoria van die Verenigde Koninkryk\">Victoria</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Eerste minister</th>\n<td>Die Graaf van Derby</td></tr>\n<tr>\n<th>Voorafgegaan<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"William Cowper\"]}}' href=\"./William_Cowper?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"William Cowper\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">William Cowper</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Opgevolg<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>Amp afgeskaf</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Adjunkminister van Kolonies</div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom:none; text-align:center;\"><b>Ampstermyn</b><br/>6 Julie 1866<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\">–</span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>1 Desember 1868</td></tr>\n<tr>\n<th>Monarg</th>\n<td><a href=\"./Victoria_van_die_Verenigde_Koninkryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Victoria van die Verenigde Koninkryk\">Victoria</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Eerste minister</th>\n<td>Die Graaf van Derby<br/><a href=\"./Benjamin_Disraeli\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Benjamin Disraeli\">Benjamin Disraeli</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorafgegaan<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"William Edward Forster\"]}}' href=\"./William_Edward_Forster?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"William Edward Forster\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">William Edward Forster</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Opgevolg<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"William Monsell\"]}}' href=\"./William_Monsell?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"William Monsell\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">William Monsell</a></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">President van die Handelsraad</div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom:none; text-align:center;\"><b>Ampstermyn</b><br/>21 Februarie 1874<span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\">–</span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>4 April 1878</td></tr>\n<tr>\n<th>Monarg</th>\n<td><a href=\"./Victoria_van_die_Verenigde_Koninkryk\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Victoria van die Verenigde Koninkryk\">Victoria</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Eerste minister</th>\n<td><a href=\"./Benjamin_Disraeli\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Benjamin Disraeli\">Benjamin Disraeli</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Voorafgegaan<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Chichester Parkinson-Fortescue\"]}}' href=\"./Chichester_Parkinson-Fortescue?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Chichester Parkinson-Fortescue\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Chichester Parkinson-Fortescue</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Opgevolg<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Dudley Ryder\"]}}' href=\"./Dudley_Ryder?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Dudley Ryder\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Dudley Ryder</a></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"color: #000000; font-size: 110%; text-align: center;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Persoonlike besonderhede</div></th></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td>2 Augustus 1814 <br/><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Knighton\"]}}' href=\"./Knighton?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Knighton\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Knighton</a>, <a href=\"./Leicestershire\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Leicestershire\">LEC</a>, <a href=\"./Engeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engeland\">Engeland</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Sterf</th>\n<td>28 Maart 1905 (op 90)<br/><a class=\"new\" data-mw-i18n='{\"title\":{\"lang\":\"x-page\",\"key\":\"red-link-title\",\"params\":[\"Coleshill\"]}}' href=\"./Coleshill?action=edit&amp;redlink=1\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Coleshill\" typeof=\"mw:LocalizedAttrs\">Coleshill</a>, <a href=\"./Buckinghamshire\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Buckinghamshire\">BKM</a>, <a href=\"./Engeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Engeland\">Engeland</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Nasionaliteit</th>\n<td>Brits</td></tr>\n<tr>\n<th>Politieke<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>party</th>\n<td><a href=\"./Konserwatiewe_Party_(Verenigde_Koninkryk)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Konserwatiewe Party (Verenigde Koninkryk)\">Tories</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Kiesafdeling</th>\n<td>Staffordshire</td></tr>\n<tr>\n<th>Eggenoot/-note</th>\n<td>Julia Leigh</td></tr>\n<tr>\n<th>Alma mater</th>\n<td>Christ Church, Oxford</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 5683 }
Glare word op groot skaal gebruik in die Airbus A380 **Glare** ('n samestelling van die engelse beskrywing **GLAss REinforced aluminium**) is 'n saamgestelde materiaal wat uitgevind is deur prof. Boud Vogelesang en dr. Geert Roebroeks wat verbonde is aan die Tegniese Universiteit van Delft. Dit word onder meer deur Stork Fokker gebruik in die vliegtuigrompe van Airbus vliegtuie. Samestelling ------------ Glare is 'n materiaal wat saamgestel is uit aluminiumlagies met 'n dikte van 0,3 tot 0,4 millimeter. Hierdie lagies word met bytstof behandel, geanodiseer en met 'n grondlaag bedek. Daarna word daar aan albei kante glasvesels vasgegom wat vooraf deurdrenk is met gom. Die materiaal sodoende verkry het 'n digtheid wat sowat 25% laer is as aluminium maar beduidend sterker is as aluminium. Eienskappe ---------- Glare besit 'n aantal besondere eienskappe. Die belangrikste hiervan is die materiaal se weerstand teen metaalvermoeiing. Die glasvesel tussen die aluminiumlagies is verantwoordelik vir hierdie eienskap. As daar 'n skeur in die metaal voorkom sorg die glasvesellagie daarvoor dat die skeur nie verder versprei nie. Verder weerstaan die materiaal vermoeiingskragte in alle rigtings wat dit uiters geskik maak vir gebruik in vliegtuigrompe.
{ "title": "Glare", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2, 1053, 0.001899335232668566 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1261 }
Die Hamdanidiese dinastie in 955. Die **Hamdanidiese dinastie** (Arabies: *Ḥamdānyūn*, حمدانيون) was ’n Sjiïtiese, Moslemse Arabiese dinastie van Noord-Irak en Sirië (890-1004). Hulle het afgestam van die antieke, Christelike Banu Taghlib-stam van Mesopotamië en Oos-Arabië. Die dinastie is deur Hamdan ibn Hamdun gestig (na wie dit genoem is) nadat die Abbasidiese Kalifaat hom in 890 aangestel het as goewerneur van Mardin in Suidoos-Anatolië. Sy seun Abdallah (904-929) was op sy beurt goewerneur van Mosoel in Noord-Irak (906) en selfs Bagdad (914). Sy seuns is aangestel as goewerneurs van Mosoel en Aleppo. Die dinastie het in Mosoel regeer tot in 990. Hierna is die gebied wat hulle beheer het, verdeel tussen die Uqailiede en Marwaniede. Ali Saif al-Daula ("Swaard van die Staat") (945-967) het van Aleppo af oor Noord-Sirië regeer en die belangrikste teenstander geword van die Bisantynse Ryk se Christelike heruitbreiding. Sy hof was ’n kultuurmiddelpunt wat die Arabiese letterkunde bewaar het, maar dit het dié status verloor ná die Bisantynse verowering van Aleppo. Om die Bisantyne te keer, is Aleppo onder heerskappy van die Fatimidiese Kalifaat in Egipte geplaas, maar die Fatimiede het die Hamdaniede in elk geval in 1004 afgesit.
{ "title": "Hamdanidiese dinastie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 193, 1259, 0.15329626687847497 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1259 }
’n Foto wat in November 1895 deur William Sachtleben geneem is van Armeniërs wat in Erzerum vermoor is. Die **Hamidiese slagting** (Armeens: Համիդյան ջարդեր, Turks: *Hamidiye Katliamı*), ook genoem die **Armeense slagting van 1894-1896**, was moorde op Armeniërs in die Ottomaanse Ryk wat in die middel 1890's plaasgevind het. Na raming het tussen 80 000 en 300 000 mense gesterf en 50 000 kinders wees gelaat. Die slagting is genoem na sultan Abdülhamid II wat, in ’n poging om die domein van sy ondergaande ryk te probeer beskerm, Pan-Islamisme as ’n staatsideologie herstel het. Hoewel die veldtog hoofsaaklik teen die Armeniërs gerig was, het dit in sommige gevalle gelei tot blindelingse diskriminasie teen Christene, soos met die slagting van Diyarbakır in 1895 waar, volgens minstens een bron uit dié tyd, tot 25 000 Assiriërs ook vermoor is. Die slagting het in 1894 in die binneland van die Ottomaanse Ryk begin voordat dit in die jare daarna uitgekring het. Die meeste moorde het tussen 1894 en 1896 plaasgevind. Dit het in 1897 begin afneem nadat Abdülhamid internasionaal veroordeel is. Die strengste optrede was teen die lank vervolgde Armeniërs, terwyl oproepe vir burgerlike hervorming en beter behandeling deur die regering geïgnoreer is. Die Ottomane het geen onderskeid gemaak wat geslag en ouderdom betref nie, en die mense is met brute krag vermoor. Die slagting het plaasgevind in ’n tyd dat die telegraaf nuus oor die wêreld heen kon versprei en die moorde is wyd gedek in die Wes-Europese en Noord-Amerikaanse media.
{ "title": "Hamidiese slagting", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 932, 2252, 0.413854351687389 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1552 }
   *Hierdie artikel behoort versmelt te word met Springstof.* Kleinskaalse toetsontploffing Die beginsel van 'n ontploffing is baie eenvoudig. Dit is gebaseer op die snelle en dramatiese uitsetting van gas. 'n **Plofstof** is 'n stof wat 'n skielike en baie hoë druk op sy omgewing kan uitoefen deur die blitssnelle omskepping van die stof tot 'n warm gas. Op die oomblik van die ont­ploffing neem die gas nog dieselfde ruimte in beslag as die plofstof, maar die hitte van die ontploffing laat dit uitsit. Die druk raak te groot vir die houer waarin die gas is, en dit skiet uitmekaar. Hoekom moet ons juis plofstof gebruik? Hoekom dan nie sommer enige ding wat kan brand nie? Plofstowwe het die unieke eienskap dat hulle teen 'n geweldige snelheid brand. Wanneer hulle in 'n beperkte ruimte verkeer, moet die gasse wat deur die ontbranding veroorsaak word, eenvoudig uitbars. Twee van die belangrikste eienskappe van plofstowwe is: 1. Hulle bevat 'n stof, of 'n mengsel van stowwe, wat in gewone, normale omstandighede onveranderd bly, maar 'n snelle chemiese verandering ondergaan sodra dit aan die brand gesteek word. 2. Tydens hierdie verandering ontstaan gasse, waarvan die volume, by die hoë temperatuur wat met die ontploffing gepaard gaan, baie groter is as die van die oorspronklike stof. As ons hierdie eienskappe in syfers uitdruk, kan ons 'n idee vorm van die snelheid en omvang van ontploffings. Wanneer 'n plofstof ontbrand, kan die temperatuur van die gasse wat veroorsaak word, tot 6 000 °C styg (en dit is vyf keer so veel as die temperatuur waarby yster smelt). Die gasse sit sodoende teen 'n geweldige tempo uit, tot 10 000 keer hul oorspronklike volume op die oomblik van ontbranding. Iets moet dus padgee. Wanneer plofstof in steengroewe gebruik word, word gate in die rots geboor en die plofstof daarin geplaas. In hierdie geval moet die rots dus padgee. Wanneer plofstof as aandrywingsmiddel gebruik word, gee die koeël, projektiel of vuurpyl pad deur vorentoe of boontoe te beweeg. Die hantering van plofstof -------------------------- Regerings is terdeë bewus van die gevaar van plofstof en ook in Suid-Afrika is daar wette wat die vervaardiging van plofstof tot spesiale fabrieke beperk. In sulke fabrieke moet die verskillende geboue weg van mekaar opgerig word, terwyl sommige omring word deur 'n hoë muur of wal. Die meeste fabrieke is ook verdeel in "gevaarsones" en "veiligheidsones". Salpetersuur en swaelsuur word by in die veilig­heidsone vervaardig, terwyl die plofstof in die gevaarsone vervaardig en verpak word. Die groot gevaar in hierdie fabrieke is die ontbranding van plofstof deur vonke, wrywing of stampe. Onbeskermde ligte, staalgereedskap en alle ander instrumente wat moontlik 'n vonk of vlam kan veroor­saak, is streng verbode. Die werkers se rubberskoene word ook spesiaal skoongemaak voordat hulle in die gevaargebied toegelaat word, om te voorkom dat gruis of klippies onnodige wrywing veroorsaak. Twee belangrike groepe ---------------------- Plofstof word in twee groepe verdeel, nl. dryfspringstof en brisante springstof. Die dryfspringstof word, soos die naam aandui, vir aandrywing gebruik, terwyl brisante springstof met sy versplinterende uitwerking vir vernietiging gebruik word. Moderne dryfspringstof soos kordiet word vervaardig deur nitrogliserien en nitrosellulose (skietkatoen) te meng. Dit word ge­bruik in koeëls vir aIle soorte vuurwapens en partykeer ook vir die aan die gang sit van vliegtuig- en dieselmasjiene. Buskruit, die oudste plofstof en ook die maklikste om voor te berei, kan met 'n vonk of vlam aangesteek word. By die moderne plofstof word egter ander metodes gebruik. Dryfspringstof kan ontsteek word deur 'n vlam afkomstig van'n klein hoeveelheid plofstof in 'n slagdoppie (wanneer die sneller van 'n geweer getrek word, val die haan met 'n skerp slag teen die slagdoppie) of deur 'n buskruit-ontsteker. Hierdie meganisme bestaan uit 'n dun draadjie waaraan 'n stukkie buskruit geheg is. 'n Elektriese stroom word deur die draadjie gestuur, dit word warm en laat die buskruit ontbrand. Die mees algemene brisante springstof is T.N.T. (trinitrotolueen). Byna aIle soorte brisante springstof word vervaardig deur die een of ander koolstofhoudende stof met salpetersuur te behandel. Brisante springstof kan slegs deur 'n hewige skok ontsteek word. As mens dit bv. met 'n vuurhoutjie aansteek, sou dit net brand sonder om te ontplof. Slagdoppies, wat 'n lading bevat wat maklik ontbrand, bv. heksogeen, tetriel of knalkwik, word vir hierdie doel gebruik. Party grofgeskutkoeëls bevat brisante springstof. 'n Slagdop word voor aan die punt van die koeël aangebring. Wanneer die koeël dan sy teiken tref, word die brisante springstof ontbrand, dit ontplof en rig groot verwoesting aan. Die geskiedenis van plofstof ---------------------------- Oor die uitvinding van plofstof bestaan daar taamlik uiteenlopende menings. In die 13de eeu het die Engelsman Roger Bacon 'n formule opgestel vir die vervaardiging van buskruit, maar dit is bekend dat die Chinese en die Arabiere eeue voor Bacon soortgelyke mengsels gehad het. Kort na die ontdekking van buskruit is die militêre nut daarvan besef en is daar begin om dit in wapens te gebruik. Sedert daardie tyd het plofstof 'n groot invloed op die wêreldgeskiedenis gehad. Buskruit is oorspronklik sommer tuis gemaak, maar die vervaardiging daarvan was so gevaarlik dat dit op die ou end tot 'n paar spesiale plekke beperk is. Eers in die 17de eeu is die rotsbreekvermoë van buskruit begin benut toe dit vir die wegskiet van rots en grond gebruik is. 'n Jaar later, in 1847, het die Italianer Ascanio Sobrero die be­roemdste van alle plofstowwe, nitrogliserien, ontdek. Hy het gliserien in 'n mengsel van salpetersuur en swawelsuur laat drup en sodoende 'n plofstof vervaardig wat 12 000 keer sy eie volume aan gas ontwikkel wanneer dit ontplof. Aangesien nitrogliserien egter deur die geringste stampie kan ontbrand, is sy gebruik baie gevaarlik en dus beperk. In 1866 het die Sweedse wetenskaplike Alfred Nobel, na wie die Nobelprys genoem is, ontdek dat nitrogliserien 'n tekstuur soos dié van kaas kry en met groter veiligheid gehanteer kan word as dit gemeng word met 'n sanderige stof, kieselgoer. Hierdie mengsel van Nobel het bekend geword onder die naam dinamiet. Nobel het ook ontdek dat as skietkatoen met nitrogliserien gemeng word, dit 'n stywe jellie vorm. Dit staan vandag as springgelatien bekend en word veral in steengroefwerk gebruik. Die gebruike van plofstof ------------------------- Afgesien van sy gebruike in oorlogswapens, is plofstof 'n groot hulpmiddel vir die mens. Die mens gebruik plofstof om sy vuurpyle in die hemelruim te kry, en ook om onder die aardoppervIak te delf na goud, yster en ander minerale. Dit is ironies dat hoewel plofstof in die geskiedenis seker meer brande as enige ander stof veroorsaak het, dit ook gebruik kan word om brande te blus - in olieboorgate. In so 'n geval word die brand in die oliegat "dood­geskiet" deur 'n ontploffing, net soos 'n kers gesnuit kan word deur 'n klapper daarnaby af te skiet. Bronnelys --------- * Kennis, Volume 1, 1980, bl.102-103, ISBN 0-7981-0823-1
{ "title": "Plofstowwe", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 351, 5926, 0.059230509618629766 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 7204 }
Die weskant van die gebou Die ***Glasgow School of Art (GSA)*** is Skotland se enigste openbare selfbestuurde kunsskool wat akademiese opleiding op universiteitsvlak aanbied en navorsing oor argitektuur, skone kunste en ontwerpkuns doen. Die GSA word in verskeie geboue in die middestad van Glasgow gehuisves. Sy oorspronklike hoofgebou, die *Mackintosh Building*, wat na sy ontwerper en argitek Charles Rennie Mackintosh genoem is en as sy meesterwerk beskou word, was een van die ikoniese bakens van Skotland se weskusmetropool voordat dit deur twee brande in Mei 2014 en Junie 2018 vernietig is. Terwyl die Mackintosh-gebou met Charles Rennie Mackintosh se innovatiewe werk gedurende die laat 1890's en vroeë 1900's verbind word, strek die kunsskool se oorspronge verder terug tot die middel van die 19de eeu. Dit is amptelik in Januarie 1845 gevestig as Glasgow se *Government School of Design*. Brandrampe van 2014 en 2018 --------------------------- In Mei 2014 is die Mackintosh-gebou se wesvleuel, insluitende die biblioteek, deur 'n brand ernstig beskadig. Restourasiewerk was steeds aan die gang toe die gebou in die nag van 16 Junie 2018 deur 'n verwoestende brand volledig vernietig is. Meer as 120 brandbestryders het die vuur beveg. *Kier Construction Scotland* - die onderneming wat die restourasiewerk saam met die Glasgowse argitektepraktyk *Page\Park Architects* behartig het - was volgens nuusberigte nog besig om sprinkelaars te installeer wat eers weke later in bedryf gestel sou word. Die hitte van die vuur en die vinnige afkoeling deur water tydens brandbestryding het ernstige skade by die muurwerk aangerig. Dit is blykbaar so groot dat die skool se bouval weens die gevaar van ineenstorting moontlik afgebreek moet word. Die omvang van die skade, wat aan die buitemure aangerig is, is enkele dae ná die brand bepaal toe 'n inspeksie met mobiele hyskrane, 'n laser en 'n hommeltuig gedoen is. Deskundiges het vasgestel dat 'n groot deel van die suidfasade verskuif het en afgebreek moet word. Groot skade is ook by die westelike en oostelike gewels berokken; die oostelike een het begin skuif. Die kunsskool in September 2018 - drie maande ná die brandramp Die hele gebou is egter tydens die restourasieproses opgemeet en alle besonderhede gedokumenteer, terwyl baie van die interieur in stoorplekke buite die skool bewaar is. Tekeninge, foto's en 'n digitale bouplan sal die heropbou moontlik vergemaklik. Die kunsskool se direkteur, Tom Innes, het in 'n onderhoud met die dagblad *The Guardian* op 10 Julie 2018 bevestig dat Mackintosh se argitektoniese meesterwerk herbou sal word. Die kunsskool was teen brandskade verseker sodat die koste van die heropbou gedek is. Die restourasiekontrak ter waarde van £25 miljoen, wat deur die *Glasgow School of Art* met *Kier Construction Scotland* aangegaan is, is op 29 Junie 2018 gekanselleer.
{ "title": "Glasgow School of Art", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 371, 2771, 0.13388668350775892 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2874 }
Wapen San Julián **Alfonso II** (\*759 – †20 Maart 842) was 791–801 en 802–842 koning van Asturië. Hy was die seun van koning Fruela van Asturië, maar toe sy pa in 768 vermoor word, was hy nog 'n klein seuntjie en ander lede van die familie kom op die troon: 1. Aurelius (768–774), Fruela se neef en dalk ook sy moordenaar 2. Silo (774–783), Fruela se skoonbroer 3. Mauregatus (783–788) 'n onwettige seun van Alfonso I wat 'n staatsgreep uitvoer, moonltik met Galisiese hulp. 4. Vermudo I (788–791) Aurelius se broer. Hy ly 'n nederlaag teen die Arabiere in 791 en verdwyn in 'n klooster. Alfonso se moeder Munia stam uit Álava, in die Baskiessprekende gebied en die jong prins vind hier sy toevlug. In hierdie tyd is daar 'n konflik tussen die oostelike Baskies-georiënteerde dele van Asturië en die westelike, Galisiese dele. Sy pa Fruela het 'n opstand in die Galisiese geweste hard onderdruk. Alfonso was waarskynlik die eerste heerser oor Asturië wat regtig 'n nuwe koninklike titel opgeëis het. Hy is die eerste wat *rex* genoem word. Die ou koningstitel van die Visigotiese konings het niemand ná die Moorse verowering van 711 kon opeis nie. Hierdie titel het berus op die vereniging van alle Gote, 'n verkiesing deur die Gotiese adel en 'n salwing in Toledo en dit was almal onmoontlik. Alfonso se voorgangers, soos die stigter van Asturië, *Pelagius* (Pelayo) word in tekste net *princeps* (prins) genoem. Hulle het geheers oor 'n klein gebied en oor 'n janhagel van plaaslike Asturiërs gemeng met baie Christelike ballinge uit ander dele van die vroeër Visgotiese Ryk. Die Gote was dalk net 'n klein minderheid sonder mag en die titel 'Goties' word nie meer opgeëis nie. Koning ------ Alfonso word ná Vermudo se nederlaag koning. Hy steun veral op die Baskiese ooste van sy klein koninkryk wat opnuut in konflik met die magtige Emiraat van Córdoba kom. Hisjam I van Córdoba (788–796) hou vanaf 791 jaarliks 'n plundertog teen die klein Christelike gebied aan die noordkus van die Iberiese Skiereiland. Die meeste word net in Arabiese bronne genoem, maar in 794 verslaan Alfonso die Moslems oortuigend. In hierdie jaar het die Emir besluit om die klein Christelike koninkryk 'n doodslag te gee. Hy het Oviedo beset, die stad aan die brand gesteek en geplunder, maar op die terugtog is hy belaai met buit deur die Asturiërs onder Alfonso verslaan. In 796 sterf Hisjam I skielik en dit veroorsaak 'n tydperk van swakte en verwarring in die Emiraat. Alfonso gebruik dit om in 797 self op rooftog te gaan aan die weskant van die skiereiland. Hy beset selfs Lissabon, diep in Moslemgebied, maar dit val later weer in hulle hande. Van die plunder word na Karel die Grote gestuur. Die betrekkings met die magtige Frankiese bure is goed. In 797 is daar amptelike diplomatieke kontakte. Die Franke probeer om in die Katalaanse gebied hulle *Spaanse Mark* te vestig en dit verminder die More se druk op Asturië. Hulle stuur hulle magte na die Franke pleks van na Oviedo. Einhard beweer dat Karel vir Alfonso sy 'eie man' (vasal) probeer maak, maar Alfonso het dalk min hulp van die Franke ontvang. Einhard noem hom koning van Galisië en Asturië. Tussen hulle lê die gebied van die Baske wat gedeeltelik steeds heidens is en probeer om hulle onafhanklikheid van Asturiërs, Franke en More te behou. Die Franke val in 801 die huidige Katalonië aan en neem Barcelona. Alfonso kan nie daaraan deelneem nie omdat hy deur 'n staatsgreep van die troon verdryf word. Alfonso trek homself in die klooster van Ablania terug tot die usurpator dood is. In 802 keer hy terug as koning, maar daar word min met die More gebaklei. Daar was moeilikhede in al-Andalus. Onder Al-Hakam I word daaraan met groot geweld 'n einde gemaak. Onder sy seun Abd ar-Rahman II (822-852) beleef die Emiraat opnuut 'n bloeityd en die aanvalle op Asturië word hervat. Die More hou in 823 en 838 weer 'n rooftog teen Alfonso. Hy laat verskeie geboue in Oviedo bou. Die kerk van San Julián de los Prados met sy pragtige fresko's word dikwels as van hierdie tydperk beskou, maar dit is nie seker nie, maar is ander dele van geboue wat wel van sy tyd is. Alfonso het nooit in die huwelik getree nie en word soms *o Casto*, die 'Reine' of 'Kuise' genoem. Ná sy dood sou die troon na Nepotian, sy nefie gaan, maar Vermudo se seun Ramiro I begin 'n burgeroorlog en word koning. Onder hom verskyn die eerste Wikingvlote op die kus van Asturië.
{ "title": "Alfonso II van Asturië", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1125, 4489, 0.2506126085987971 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:#C1D8FF; font-size:120%; text-align:center;\">Alfonso II van Asturië</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><i>Koning van Asturië</i></td></tr>\n<tr>\n<th>Dinastie</th>\n<td>Huis van Asturië</td></tr>\n<tr>\n<th>Bewind</th>\n<td><a href=\"./791\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"791\">791</a>–<a href=\"./842\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"842\">842</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td>ca. 759</td></tr>\n<tr>\n<th>Voorganger</th>\n<td><a class=\"new\" href=\"./Bermudo_I_van_Asturië\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bermudo I van Asturië\">Bermudo I van Asturië</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Opvolger</th>\n<td><a class=\"new\" href=\"./Nepotian_van_Asturië\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Nepotian van Asturië\">Nepotian van Asturië</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Vader</th>\n<td><a class=\"new\" href=\"./Fruela_I_van_Asturië\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Fruela I van Asturië\">Fruela I van Asturië</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Moeder</th>\n<td>Munia</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 4429 }
**Alfred Seabold Eli Ackerman** (Suid-Afrika, 1867 - Londen, 13 April 1951) was 'n Suid-Afrikaanse ingenieur en uitvinder. Ackerman het sy skoolopleiding aan die Suid-Afrikaanse Kollege in Kaapstad ontvang en daarna aan die pas gestigte *City and Guilds of London Institute* gaan studeer waar hy die dubbele kwalifikasie in siviele en meganiese ingenieurswese verwerf het. Hy is gevolglik verkies as genoot van die Instituut en was jare lank sekretaris van die Vereniging van Ingenieurs in Engeland. In 1902 het meganiese houtskool-snyers sy aandag geboei en het hy belangrike werke oor die onderwerp gepubliseer. Hy het 'n reeks geslaagde proefnemings uitgevoer wat die fisiese eienskappe van klei gedemonstreer het. Ackerman was 'n baanbreker in sonkragmasjiene en in 1907 is sy sonkrag-aanleg in Egipte opgerig en ook in die Verenigde State van Amerika beproef. Hy was 'n aktiewe radiowerker in die baanbrekersdae van die uitsaaiwese en was 'n raadgewende ingenieur vir die Britse Uitsaaimaatskappy, soos die Britse Uitsaaikorporasie destyds bekendgestaan het. Hy is die skrywer van die boek *Popular fallacies* (1907), wat destyds wyd gelees is. Bron ---- * Potgieter, D.J. (hoofred.) *Standard Encyclopaedia of Southern Africa*. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Ltd. 1973.
{ "title": "Alfred Ackerman", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 112, 1085, 0.1032258064516129 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1295 }
**Hamid Karzai** (Pasjtoe: حامد کرزی‎, Dari: حامد کرزی; gebore op 24 Desember 1957 in Kandahar, Afghanistan) is die eerste demokraties verkose President van Afghanistan (vanaf 22 Desember 2001 tot 29 September 2014). Hamid Karzai was sedert Desember 2001 die Voorsitter van die Oorgangsadministrasie en die interim president vanaf Junie 2002. Hy is in 2014 opgevolg deur Ashraf Ghani. Vroeë en persoonlike lewe ------------------------- Karzai is gebore in Khandahar as 'n etniese Pastoen en lid van die invloedryke Popalzay-stam (waarvan verskeie Afghaanse Konings gekom het). Sy familie was ondersteuners van Koning Zahir Shah. Gevolglik was hy van vroeg in sy lewe betrokke by Afghanistan se politiek. Hy volg 'n nagraadse kursus in staatsleer aan die Himachal universiteit in Shimla, Himachal Pradesh, Indië van 1979 to 1983, waarna hy terugkeer as 'n fondsinsamelaar ter ondersteuning van die anti-Sowjet opstand in Afghanistan gedurende die res van die 1980's. Nadat die Sowjetmagte uit Afghanistan verdryf is, het hy as 'n minister in die regering van Burhanuddin Rabbani gedien. Hy is getroud met Zinat Karzai, 'n opgeleide verloskundige. Hulle is getroud in 1998 en het geen kinders nie. Karzai beskik oor taalvermoëns in Pasjtoe, Dari, Oerdoe, Persies, Engels en Frans. Taliban verbintenis ------------------- Nadat die Taliban op die politieke toneel in die 1990's verskyn het, was Karzai aanvanklik 'n ondersteuner. Later het hy van hulle weggebreek, volgens hom oor sy wantroue oor hul noue bande met Pakistan. Nadat die Taliban vir Rabbani in 1996 omvergewerp het, het Karzai geweier om as Afghanistan se VN-ambassadeur te dien. In 1997, het Karzai by verskeie van sy familielede in die Verenigde State aangesluit. In die Verenigde State het hy hom beywer ten gunste van die herinstelling van die monargie in Afghanistan. Sy vader is op 14 Julie 1999 gedood in 'n sluipmoordaanval, vermoedelik uitgevoer deur Talibanagente. Karzai het wraak gesweer teen die Taliban en aktief daarna gewerk om die beweging omver te werp. Afghaanse leier --------------- In 2001, na die terroriste aanval in die VSA op 11 September, het Karzai saam met die Mujahiddin lojaal aan die Afghanistanse Noordelike Alliansie, die VSA gesteun in sy pogings om die Taliban in Afghanistan omver te werp. Hy het ook internasionale steun vir 'n alternatiewe regering begin werf. In Desember 2001, het uitgeweke politieke leiers van Afghanistan – verskeie met geen ondersteuning binne Afghanistan – byeengekom in Bonn, Duitsland ten einde te besluit oor nuwe leierskapstrukture. Ingevolge die Bonn Ooreenkoms van 5 Desember het hulle 'n interim Oorgangsadministrasie gevorm en Karzai as Voorsitter van 'n 29-lid regerende komitee aangestel. Hy word ingesweer as leier op 22 Desember 2001. Die Loya Jirga van 19 Junie 2002 stel Karzai aan as die interim president van die Afghanistan Oorgangsadministrasie. Hedayat Amin Arsala is as een van sy visepresidente aangestel. Aanvanklik was Karzai se gesag en populêre steun buite die hoofstad, Kaboel, volgens sommige waarnemers so gering dat gereeld na hom verwys is as die "Burgemeester van Kaboel". Presidensiële verkiesing van 2004 --------------------------------- Karzai word ingesweer nadat hy die presidensiële verkiesing van 2004 gewen het. Karzai was 'n kandidaat in die presidensiële verkiesing van 9 Oktober 2004. Ten spyte van die persepsie dat hy nie steun buite Kaboel het nie, wen hy in 21 van die 34 provinsies, en verslaan sy 22 opponente om die eerste demokraties verkose leier van Afghanistan te word. Aanvanklik was daar bewerings dat verkiesingsbedrog plaasgevind het. Die VN het die bewerings ondersoek en die nasionale verkiesingskommissie het op 3 November Karzai as wenner verklaar. Hy het 55,4% van die stemme op hom verenig. Dit het 4,3 miljoen stemme verteenwoordig uit die totaal van 8,1 miljoen stemme wat uitgebring is. As interim president het Karzai voordeel getrek dat sy naam toenemend bekend geword het onder kiesers in Afghanistan en was hy ook toenemend in 'n goeie lig beskou vir sy stabiele leierskap gedurende die onsekere na-oorlogse periode. Ander faktore wat bygedra het tot sy sukses sluit in die steun van die VSA president George W. Bush se administrasie, die kort een maand veldtog en die gebrek aan nasionale nuusdekking vir sy opponente. Alhoewel sy verkiesingsveldtog beperk was as gevolg van vreese vir geweld, het die verkiesing plaasgevind sonder enige noemenswaardige insidente. Karzai word amptelik ingesweer as President van Afghanistan op 7 Desember 2004 in Kaboel. Verskeie waarnemers beskou die seremonie as simbolies van belang as 'n belangrike nuwe begin vir dié geweldgeteisterde land. Belangrike gaste by die inhuldiging sluit in die voormalige koning Zahir Shah, Afghanistan se drie vorige presidente en die Verenigde State se visepresident Dick Cheney. President van Afghanistan ------------------------- Karzai vier die Afghaanse onafhanklikheidsdag in 2011 Nadat hy 'n demokratiese mandaat verkry het en verskeie van die voormalige krygshere van die Noordelike Alliansie uit sy kabinet gelaat het, was verskeie waarnemers van mening dat Karzai 'n meer aggressiewe hervormingsagenda sou volg in 2005. Karzai was egter meer versigtig as verwag en het selfs van 'n Minister van Finansies ontslae geraak, wat bekend gestaan het as die mees sigbare hervormer in sy regering. Die meeste kenners stem saam dat Afghanistan geleidelik besig is om meer stabiel te word, ten spyte van die opswaai in politieke geweld voor die parlementêre verkiesings. Al hoe meer eenhede van die Afghaanse nasionale leër is in staat om in gevegsoperasies ontplooi te word. Die Afghaanse ekonomie het vir die eerste keer in jare begin groei terwyl die regering se inkomste ook groei. Die regering bly egter steeds grootliks afhanklik van buitelandse hulp. Aanslae op sy lewe ------------------ Op 5 September 2002, is 'n aanslag op Karzai se lewe in Kandahar gedoen. 'n Gewapende man in 'n uniform van die nuwe Afghaanse nasionale leër het op hom gevuur en in die proses die Goewerneur van Kandahar en 'n operasionele offisier van die VSA se spesiale magte verwond. 'n Tweede aanslag op Karzai se lewe vind plaas op 16 September 2004 toe 'n vuurpyl sy helikopter gemis het op pad na Gardez, waar hy 'n skool sou geopen het. | | | | --- | --- | | Normdata Edit this at Wikidata | * BIBSYS: 10021154 * GND: 129554235 * IMDb: nm1527898 * ISNI: 0000 0000 7871 7715 * LCCN: n2003060527 * NKC: js20020311008 * NLP: A29218366 * SUDOC: 06112446X * VIAF: 77396798 * WorldCat Identities: lccn-n2003060527 |
{ "title": "Hamid Karzai", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 582, 5757, 0.10109431995831163 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"width:23em; font-size:85%; text-align:left; padding-left:0.5em; padding-right:0.5em;\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center; font-size:140%;\"><b>Hamid Karzai<br/>حامد کرزی</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Hamid Karzai\"}' typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Hamid_Karzai_in_August_2009_cropped.jpg\" title=\"Hamid Karzai\"><img data-file-height=\"3350\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2383\" decoding=\"async\" height=\"309\" resource=\"./Lêer:Hamid_Karzai_in_August_2009_cropped.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Hamid_Karzai_in_August_2009_cropped.jpg/220px-Hamid_Karzai_in_August_2009_cropped.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Hamid_Karzai_in_August_2009_cropped.jpg/330px-Hamid_Karzai_in_August_2009_cropped.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Hamid_Karzai_in_August_2009_cropped.jpg/440px-Hamid_Karzai_in_August_2009_cropped.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><br/></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center; font-size:110%;\"><hr/><div style=\"background:lavender; font-weight:bold\">President van Afghanistan</div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"border-bottom:none; text-align:center;\"><b>Ampstermyn</b><br/><a href=\"./22_Desember\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"22 Desember\">22 Desember</a> <a href=\"./2001\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"2001\">2001</a><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><span typeof=\"mw:Entity\">–</span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./29_September\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"29 September\">29 September</a> <a href=\"./2014\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"2014\">2014</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Vise</th>\n<td>Karim Khalili<br/>Mohammed Fahim<br/>Yunus Qanuni</td></tr>\n<tr>\n<th>Voorafgegaan<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>Burhanuddin Rabbani</td></tr>\n<tr>\n<th>Opgevolg<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>deur</th>\n<td>Ashraf Ghani</td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"color: #000000; font-size: 110%; text-align: center;\"><hr/><div style=\"background:lavender;\">Persoonlike besonderhede</div></th></tr>\n<tr>\n<th>Gebore</th>\n<td>24 Desember 1957<span style=\"display:none\"> (<span class=\"bday\">1957-12-24</span>)</span><span class=\"noprint\"> (64<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>jaar<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>oud) </span> <br/><a class=\"new\" href=\"./Kandahar\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kandahar\">Kandahar</a>, <a href=\"./Afghanistan\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Afghanistan\">Afghanistan</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Politieke<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>party</th>\n<td>Onafhanklik</td></tr>\n<tr>\n<th>Eggenoot/-note</th>\n<td>Zeenat Quraishi <small>(2009-hede)</small></td></tr>\n<tr>\n<th>Kind(ers)</th>\n<td>3</td></tr>\n<tr>\n<th>Alma mater</th>\n<td>Himachal Pradesh Universiteit</td></tr>\n<tr>\n<th>Religie</th>\n<td>Soenni-<a href=\"./Islam\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Islam\">Islam</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 6595 }
**Plooysburg** is 'n klein nedersetting in die Noord-Kaap, Suid-Afrika en is geleë langs die Rietrivier. Die dorpie is 15 km oos van Douglas. Geskiedenis ----------- Die kerkgebou van die NG gemeente Plooysburg. Die dorpie Plooysburg het ontstaan nadat die gemeente Duplooysburg in 1920 afgestig is as ’n dogtergemeente van NG gemeente Dutoitspan. Die gemeente het hy sy selfstandigheid veral aan twee skenkings te danke. Dit was 'n buitekerkplek van Dutoitspan, en laat in die 19de eeu is reeds 'n erf aan die kerkraad gegee om daarop 'n kerk te bou. Die kerk is toe omstreeks die jaar 1880 grootliks deur gemeentelede self gebou wat gratis werk gedoen het. Die geskenk van die erf is in die jaar 1911 gevolg deur die geskenk van die hele plaas, Plooysburg, deur mev. J.J. Maler, aan die gemeente Dutoitspan, met die verstandhouding dat as die wyk Plooysburg selfstandigheid bereik, die plaas aan die nuwe gemeente oorgedra moet word. In 1920 is die gemeente Duplooysburg toe gestig. Die naam is vroeg in die jare 50 na Plooysburg verander. Hier is dus die interessante verskynsel van 'n gemeente met 'n boereplaas as sentrum. Vanaf die stigtingsdatum van die gemeente het die kerkraad lank gepoog om die plaas te laat verklaar tot dorp, maar altyd is gestuit op die gebrek aan water. Rondom die kerk is talle tuishuisies wat net met kerkgeleenthede bewoon is. Die gemeente het in die beginjare vir 99 persent wat sy ledetal betref, uit boere bestaan. Omgewing -------- Die omgewing van Plooysburg. Die Driekopeiland is in die Rietrivier by die dorp. Op die rotse in die eiland is graverings wat deur onbekende mense gemaak is en tot natuurlike en wetenskaplike monument verklaar is. Soortgelyke graverings is in Indië en China gevind. Sien ook -------- * NG gemeente Plooysburg * Lys van dorpe in Suid-Afrika Bron ---- * Op Pad in Suid-Afrika. B.P.J. Erasmus. 1995. ISBN 1-86842-026-4 * Olivier, ds. P.L. 1952. *Ons gemeentelike feesalbum*. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers. | * l * b * w Pixley ka Seme-distriksmunisipaliteit, Noord-Kaap | | --- | | Setel: **De Aar** | | Emthanjeni | Britstown • De Aar • Deelfontein • Hanover | Pixley ka Seme District within South AfricaPixley ka Seme District within South Africa | | Kareeberg | Carnarvon • Vanwyksvlei • Vosburg | | Orania | Orania | | Renosterberg | Petrusville • Philipstown • Vanderkloof | | Siyancuma | Campbell • Douglas • Griekwastad • Plooysburg • Schmidtsdrif | | Siyathemba | Marydale • Niekerkshoop • Prieska | | Thembelihle | Hopetown • Strydenburg | | Ubuntu | Hutchinson • Loxton • Merriman • Richmond • Victoria-Wes | | Umsobomvu | Colesberg • Norvalspont • Noupoort |
{ "title": "Plooysburg", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 990, 2429, 0.40757513379991767 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox geography vcard\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Nedersetting\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Nedersetting\"},\"params\":{\"amptelike_naam\":{\"wt\":\"Plooysburg\"},\"nedersetting_tipe\":{\"wt\":\"Gehug\"},\"duimdrukkerkaart\":{\"wt\":\"Noord-Kaap\"},\"duimdrukkeretiketposisie\":{\"wt\":\"links\"},\"onderafdelingtipe\":{\"wt\":\"[[Land]]\"},\"onderafdelingnaam\":{\"wt\":\"{{vlag|Suid-Afrika}}\"},\"onderafdelingtipe1\":{\"wt\":\"[[Provinsies van Suid-Afrika|Provinsie]]\"},\"onderafdelingtipe2\":{\"wt\":\"[[Distriksmunisipaliteit]]\"},\"onderafdelingtipe3\":{\"wt\":\"[[Plaaslike Munisipaliteit]]\"},\"onderafdelingnaam1\":{\"wt\":\"[[Noord-Kaap]]\"},\"onderafdelingnaam2\":{\"wt\":\"[[Pixley ka Seme-distriksmunisipaliteit|Pixley ka Seme]]\"},\"onderafdelingnaam3\":{\"wt\":\"[[Siyancuma Plaaslike Munisipaliteit|Siyancuma]]\"},\"koördinate\":{\"wt\":\"{{Koördinate|29|1|0|S|24|14|0|O|region:ZA_type:city_source:GNS-enwiki|aansig=inlyn,titel}}\"},\"bevolking_soos_op\":{\"wt\":\"2001\"},\"bevolking_totaal\":{\"wt\":\"594\"},\"tydsone\":{\"wt\":\"[[Suid-Afrikaanse Standaardtyd|SAST]]\"},\"utcafset\":{\"wt\":\"+2\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em;width:23em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap\"><div class=\"fn org\" style=\"display:inline\">Plooysburg</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color:#cddeff; font-weight:bold;\"><div class=\"category\">Gehug</div></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><div class=\"center\" data-mw='{\"name\":\"templatestyles\",\"attrs\":{\"src\":\"Sjabloon:Location map/styles.css\"},\"body\":{\"extsrc\":\"\"}}'><div class=\"locmap\" style=\"width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto\"><div style=\"width:250px;padding:0\"><div style=\"position:relative;width:250px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Plooysburg is in Noord-Kaap\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:South_Africa_Northern_Cape_location_map.svg\" title=\"Plooysburg is in Noord-Kaap\"><img alt=\"Plooysburg is in Noord-Kaap\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"1072\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1054\" decoding=\"async\" height=\"254\" resource=\"./Lêer:South_Africa_Northern_Cape_location_map.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/South_Africa_Northern_Cape_location_map.svg/250px-South_Africa_Northern_Cape_location_map.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/South_Africa_Northern_Cape_location_map.svg/375px-South_Africa_Northern_Cape_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/South_Africa_Northern_Cape_location_map.svg/500px-South_Africa_Northern_Cape_location_map.svg.png 2x\" width=\"250\"/></a></span><div class=\"od\" style=\"top:52.963%;left:82.333%\"><div class=\"id\" style=\"left:-3px;top:-3px\"><span data-mw='{\"caption\":\"Plooysburg\"}' typeof=\"mw:File\"><span title=\"Plooysburg\"><img alt=\"Plooysburg\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"64\" decoding=\"async\" height=\"6\" resource=\"./Lêer:Red_pog.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x\" width=\"6\"/></span></span></div><div class=\"pl\" style=\"font-size:91%;width:6em;right:4px\"><div>Plooysburg</div></div></div></div><div style=\"padding-top:0.2em\"></div></div></div></div></td></tr><tr class=\"mergedbottomrow\"><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\">Koördinate: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Plooysburg&amp;params=29_1_0_S_24_14_0_O_region:ZA_type:city_source:GNS-enwiki\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">29°1′0″S</span> <span class=\"longitude\">24°14′0″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">29.01667°S 24.23333°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-29.01667; 24.23333</span></span></span></a></span><span style=\"font-size: small;\"><span id=\"coordinates\"><a href=\"./Geografiese_koördinatestelsel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Geografiese koördinatestelsel\">Koördinate</a>: <span class=\"plainlinks nourlexpansion\"><a class=\"external text\" href=\"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Plooysburg&amp;params=29_1_0_S_24_14_0_O_region:ZA_type:city_source:GNS-enwiki\" rel=\"mw:ExtLink\"><span class=\"geo-default\"><span class=\"geo-dms\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\"><span class=\"latitude\">29°1′0″S</span> <span class=\"longitude\">24°14′0″O</span></span></span><span class=\"geo-multi-punct\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span typeof=\"mw:Entity\"></span></span><span class=\"geo-nondefault\"><span class=\"geo-dec\" title=\"Kaarte, lugfotos en ander data vir die ligging\">29.01667°S 24.23333°O</span><span style=\"display:none\"><span typeof=\"mw:Entity\"></span> / <span class=\"geo\">-29.01667; 24.23333</span></span></span></a></span></span></span><link href=\"./Kategorie:Koördinate_op_Wikidata\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Land\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Land\">Land</a></th><td><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Suid-Afrika\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" title=\"Vlag van Suid-Afrika\"><img alt=\"Vlag van Suid-Afrika\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"600\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"900\" decoding=\"async\" height=\"15\" resource=\"./Lêer:Flag_of_South_Africa.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrika\">Suid-Afrika</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Provinsies_van_Suid-Afrika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Provinsies van Suid-Afrika\">Provinsie</a></th><td><a href=\"./Noord-Kaap\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Noord-Kaap\">Noord-Kaap</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Distriksmunisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Distriksmunisipaliteit\">Distriksmunisipaliteit</a></th><td><a href=\"./Pixley_ka_Seme-distriksmunisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Pixley ka Seme-distriksmunisipaliteit\">Pixley ka Seme</a></td></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Plaaslike_Munisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Plaaslike Munisipaliteit\">Plaaslike Munisipaliteit</a></th><td><a href=\"./Siyancuma_Plaaslike_Munisipaliteit\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Siyancuma Plaaslike Munisipaliteit\">Siyancuma</a></td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;text-align:left\">Bevolking<div style=\"font-weight:normal;display:inline;\"></div></th></tr><tr class=\"mergedrow\"><th scope=\"row\"><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>•<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>Totaal</th><td>594</td></tr><tr class=\"mergedtoprow\"><th scope=\"row\"><a href=\"./Tydsone\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Tydsone\">Tydsone</a></th><td><a class=\"mw-redirect\" href=\"./UTC+2\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"UTC+2\">UTC+2</a> (<a href=\"./Suid-Afrikaanse_Standaardtyd\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Suid-Afrikaanse Standaardtyd\">SAST</a>)</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 2682 }
| **Plungė** | | --- | | **Kaart** | **Wapen** | | | | | | | | **Vlag** | | | | | |  **Land** |  Litaue | |  **Administratiewe distrik** | Telšiai | |  **Koördinate** | 55°55′12″N 21°51′00″O / 55.92000°N 21.85000°O / 55.92000; 21.85000 | |  **Stigting (eerste verwysing)** | 1567 | |  **Stadstatus** | 1792 | |  **Oppervlakte:** |   | |  - Totaal | 30 vk km | |  **Hoogte bo seevlak** | 119 m | | | |  **Bevolking:** |   | |  - Totaal (2018) | 17 318 | |  - Bevolkingsdigtheid | 577/vk km | |  **Tydsone** | EET (UTC +2) | |  - Somertyd | EEST (UTC +3) | |  **Klimaat** |   | |  - Tipe | Kontinentaal-gematig | |  - Gemiddelde jaarlikse temperatuur | -°C | |  - Gem. temp. Januarie/Julie | - / - °C | |  - Gemiddelde jaarlikse neerslae | - mm | |  **Burgemeester (*meras*)** | Elvyra Lapukiene | |  **Amptelike Webwerf** | *www.plunge.lt/* | | **Plungė** (Pools: *Płungiany*) is 'n stedelike nedersetting en administratiewe setel van die gelyknamige rajonmunisipaliteit, geleë in die distrik Telšiai in die noordweste van Litaue. 'n Verskeidenheid historiese en argitektoniese besienswaardighede, waaronder die 19de eeuse paleis van vors Mykolas Oginskis, wat in die middestad geleë is en tans onder meer die Samogitiese Kunsmuseum huisves, het daartoe bygedra dat Plungė as Litaue se kulturele hoofstad van 2009 aangewys is. Plungė dien as die poort tot die nabygeleë Nasionale Žemaitija-park. Ekonomie -------- Plungė is die setel van *Linomeda*, 'n familie-ondernerming in die derde generasie wat met sy plaaslik ontwerpte en vervaardigde linne-produkte van hoë gehalte 'n globale rolspeler in die linnebedryf geword het. Die ontwerper Inga Lukauskiene het aan die *KLC School of Design* in Chelsea, Londen gestudeer en met die aanlynwinkel *LinenMe* wêreldwye sukses vir Litaus-vervaardigde linne verseker.
{ "title": "Plungė", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 643, 1466, 0.43860845839017737 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1837 }
**Klaus Kinkel** (17 Desember 1936 - 4 Maart 2019) was 'n Duitse staatsman, staatsamptenaar, diplomaat en advokaat, wat gedien het as Minister van Buitelandse Sake (1992-1998) en Visekanselier van Duitsland (1993-1998) in die regering van Helmut Kohl. Kinkel was 'n loopbaanamptenaar en 'n jarelange hulpverlener by Hans-Dietrich Genscher en was vanaf 1970 as sy persoonlike sekretaris in die Federale Ministerie van Binnelandse Sake en vanaf 1974 in senior rolle in die Buitelandse Kantoor. Hy was president van die Federale Intelligensiediens van 1979 tot 1982 en 'n staatsekretaris in die Federale Ministerie van Justisie van 1982 tot 1991. In 1991 word hy aangestel as die Federale Minister van Justisie en het hom kort daarna by die liberale Vrye Demokratiese Party (FDP) aangesluit. In 1992 word hy minister van Buitelandse Sake, en in 1993 word hy ook die visekanselier van Duitsland en die leier van die Vrye Demokratiese Party. Hy het die regering in 1998 verlaat na die nederlaag van die verkiesing. Kinkel was 'n lid van die Bundestag van 1994 tot 2002, en was later aktief as advokaat en filantroop. Tydens sy kort termyn as Minister van Justisie het hy aangedring op die uitlewering en strafregtelike vervolging van die afgesette Oos-Duitse diktator Erich Honecker en probeer om die linkse terrorisme van die Rote Armee Fraktion te beëindig. As Minister van Buitelandse Sake word hy beskou as een van die invloedrykste Europese politici van die negentigerjare. Hy het 'n "assertiewe buitelandse beleid" verpersoonlik, Duitsland se vredesondernemings oorsee vergroot, en hy was op die voorpunt onder Westerse leiers wat 'n verhouding met Boris Jeltsin se nuut-demokratiese Russiese Federasie opgebou het en daarop aangedring het dat Duitsland permanent in die VN se Veiligheidsraad moet sit. Hy was ook 'n voorstander van die Verdrag van Maastricht, die samesmelting van die Wes-Europese Unie met die EU om die EU 'n onafhanklike militêre vermoë en die uitbreiding van die EU te gee. Kinkel het 'n sentrale rol gespeel in die pogings om die Joego-Slawiese Oorloë van die negentigerjare op te los, en het die oprigting van die Internasionale Kriminele Tribunaal vir die voormalige Joego-Slawië voorgestel.
{ "title": "Klaus Kinkel", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 235, 2116, 0.1110586011342155 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2220 }
Traian Vuia **Traian Vuia** (Surducul Mic, 17 Augustus 1872 – Boekarest, 3 September 1950) was 'n Roemeense uitvinder en lugvaartpionier wat die eerste eendekkervliegtuig gebou het en wat die eerste suksesvolle aangedrewe vlug in sodanige vliegtuig gemaak het. Sy nooiensvlug het op 18 Maart 1906 plaasgevind en hy het 12 meter ver gevlieg. Sy beste prestasie met hierdie vliegtuig was 'n afstand van 24 meter. Traian Vuia het egter nie daarin geslaag om 'n lang beheerde vlug met die vliegtuig te maak nie. Begin van sy loopbaan --------------------- Nadat hy in 1892 aan die hoërskool in Lugoj gegradueer het, vertrek hy na die politegniese skool in Budapest waar hy sy ingenieursgraad verwerf het. Daarna het hy aansoek gedoen by die Fakulteit Regsgeleerdheid ook in Boedapest waar hy sy doktorsgraad in Mei 1901 behaal het met die proefskrif "Leër en nywerheid, staat en kontrak regimes". Hy het teruggekeer na Lugoj waar hy sy eerste vliegtuig ontwerp het, wat hy "vliegtuig-motor" genoem het. Omdat hy nie genoeg geld kon insamel om sy ontwerp te bou nie, het hy in 1902 na Parys vertrek om daar finansiers te soek. Maar in Parys het hy veral skeptici raakgeloop. Die Franse teoretikus Victor Tatin, wat self 'n modelvliegtuig in 1879 gebou het, was geïnteresseerd, maar het getwyfel of 'n enjin vir so 'n ontwerp gevind kon word. Vuia se plan is ook by die *Académie des Science* verwerp. Hulle opmerking was soos volg: ``` "Die probleem om met 'n masjien te vlieg wat meer as lug weeg, kan nie opgelos word nie en is net 'n droom." (16 Februarie 1906) ``` Ten spyte van hierdie verwerping het hy aansoek gedoen om 'n patent vir sy ontwerp. Dit is op 17 Augustus 1903 aan hom toegeken en is op 16 Oktober gepubliseer. Hy het in die winter van 1902/1903 sy masjien begin bou. Hy het ook begin om 'n enjin van sy eie ontwerp vir sy vliegtuig te bou nadat hy terselfdertyd sy finansiële probleme die hoof gebied het. Hy het hierdie enjin in 1904 in Groot-Brittanje gepatenteer. Eerste eksperimente ------------------- Poskaart met Vuia en sy *Vuia II* Rondom Desember 1905 was Vuia se eerste vliegtuig gereed, die *Traian Vuia 1* was 'n hoëenkeldekker wat deur 'n koolstofdioksiedenjin aangedryf is. Die vloeibare koolstofdioksied is in 'n Serpollet-ketel vergas, hierdie brandstoftoevoer het die enjin 'n looptyd van ongeveer drie minute gegee. Hy het Montesson, naby Parys, gekies om sy eerste toetse uit te voer. Eers het hy die masjien laat beweeg, gestroop van sy vlerke, net om vertroud te raak met die kontroles. Op 18 Maart 1906 het hy sy eerste vlugpoging gemaak, nadat die vliegtuig 'n aanloop van ongeveer 50 meter gemaak het, het die vliegtuig opgestyg en oor 'n lengte van ongeveer 12 meter op 'n hoogte van een meter gevlieg voordat dit geland het. Die Britse lugvaarthistorikus Charles Harvard Gibbs-Smith het die vlug beskryf as "die eerste eendekkervliegtuig van 'n moderne konfigurasie", maar nie as 'n "suksesvolle vlug" nie, aangesien die vliegtuig nie in staat was om aaneen te vlieg nie. Sommige Roemeense entoesiaste beweer dat Vuia se masjien die eerste masjien was wat sonder hulp opgestyg het. Maar die Wright-broers het reeds in 1903 'n suksesvolle vlug gemaak waar die reelings slegs gedien het om die vliegtuig reguit te hou tydens opstyg, die Wright-broers het ook daarin geslaag om 'n beheerde vlug te maak in teenstelling met Vuia. Na sy vlug in Maart 1906 het Vuia 'n aantal kort vlugte gemaak en sy ontwerp effens gewysig, dit het die *Vuia I bis* geword, maar dit het geen verskil gemaak nie. In 1907 het hy 'n nuwe vliegtuig, die *Vuia II* met 'n Antoinette 25 pk-enjin, by die eerste lugvaartskou in Parys uitgestal. Die pionier Alberto Santos-Dumont, wat in 1906 twee suksesvolle vlugte oor Parys gemaak het, het Vuia as 'n bron van inspirasie erken. Dokumentasie ------------ Vuia het sy eerste gemotoriseerde hop op 18 Maart 1906 gemaak met twee vriende en sy werktuigkundige as getuies. Bewyse van die bestaan van hierdie toets en dié van September 1906 is gebaseer op die briewe wat hy geskryf het aan die tydskrif *L'Aérophile*, die amptelike tydskrif van die Aéro Club van Frankryk. 'n Ander tydskrif, *Flight,* het sy vyf-meter-vlug op 8 Oktober 1906 beskryf as sy eerste suksesvolle toets in die lys van pogings tot dusver, wat uit baie lugvaartpioniers bestaan het.] Nie een van hierdie pogings kwalifiseer as 'n beheerde vlug nie. Later loopbaan -------------- Tussen 1918 en 1921 het Vuia twee eksperimentele helikopters by die Juvisy- en Issy-les-Moulineaux-vliegvelde gebou. Hy was ook die uitvinder van 'n stoomenjin wat 'n interne druk van 100 atmosfeer kon opbou, hierdie masjien word vandag nog gebruik. Hy het in 1918 'n Franse burger geword en was aktief in die Franse verset tydens die Tweede Wêreldoorlog. In 1950 het hy na Roemenië teruggekeer Op 27 Mei 1946 is Traian Vuia 'n erelid van die Roemeense Akademie gemaak. Hy word in die Bellu-begraafplaas in Boekarest begrawe. Timişoara Internasionale Lughawe Traian Vuia (TSR), Roemenië se derde grootste lughawe, dra sy naam.
{ "title": "Traian Vuia", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1468, 5609, 0.26172223212693885 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 5061 }
’n Illustrasie van die vyf argitektuurordes. Bo is die Toskaanse en die Doriese orde; in die middel twee weergawes van die Ioniese orde; onder die Korintiese en die Komposiete orde (*Encyclopédie,* vol. 18). Die **Klassieke ordes** is die klassieke argitektuurstyle wat elk onderskei word deur sy spesifieke voorkoms en verhoudings tussen elemente; hulle word veral uitgeken aan die soort pilare wat gebruik is. Die drie klassieke ordes – die Doriese, Ioniese en Korintiese orde – het in Griekeland ontstaan. Hierby het die Romeine die Toskaanse orde (eenvoudiger as die Doriese orde) en die Komposiete-orde (meer ornamenteel as die Korintiese orde) gevoeg – laasgenoemde twee word egter nie as kanonieke ordes, dus amptelik as klassieke ordes, beskou nie. Die elemente van die ordes was struktureel noodsaaklik in die Griekse argitektuur, want boumeesters het eers in die laat periode begin om boë te gebruik. In die Romeinse argitektuur, waar boë dikwels oorheersend was, het die ordes toenemend bloot dekoratief geraak. Pilare het kleiner geword en later is net muurpilare gebruik. Ordes ----- **Kanonieke ordes:** * Doriese orde * Ioniese orde * Korintiese orde **Ander ordes:** * Toskaanse orde * Komposiete orde
{ "title": "Klassieke orde", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 204, 1166, 0.17495711835334476 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1229 }
Die **Alfa Romeo Alfa 6** (Tipe 119) is 'n luukse uitvoerende motor wat van 1979 tot 1986 deur die Italiaanse vervaardiger Alfa Romeo gebou is. Sy naam verwys na die ses silinders van die Alfa Romeo V6, wat sy eerste verskyning in hierdie motor gemaak het. Met sy bekendstelling in 1979 was die **Alfa 6** die vlagskip van die Alfa Romeo-reeks. Die vierdeurbakwerk was 'n redelik konvensionele styl, en het 'n groot aantal dele met die bestaande Alfetta gedeel, bv. die deurpanele. Die ontwerp vir die 6 is reeds voor die Alfetta gedoen, maar die brandstofkrisis van 1973 het verdere ontwikkeling vertraag en gelei tot die 6 se debuut eers teen 1979. Die stilering was nie besonder aerodinamies nie, maar 'n goeie sleursyfer van 0.41 is nietemin behaal. Krag is verkry uit 'n heelnuwe 2.5 V6-enjin wat 156 kW teen 5600 rpm gelewer het, met 'n totaal van ses vergassers en 'n enkele, bandgedrewe nokas in elke silinderkop. Kragstuur, elektriese vensters, sentrale sluiting, elektriese kantspieëls en 'n 25% beperkte glipewenaar was standaardtoerusting, wat die Alfa 6 prysmededingend gemaak het in vergelyking met soortgelyke sedans van sy tyd, aangesien sulke toerusting normaalweg 'n duur ekstra was. Die motor was ook ontwerp om nuwe standaarde vir veiligheid daar te stel; dit het bv. 'n skoksensor in die kattebak gehad wat die brandstoftoevoer kon afsny in die geval van 'n botsing.
{ "title": "Alfa Romeo Alfa 6", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 869, 2031, 0.4278680452978828 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt2\" cellspacing=\"5\" class=\"infobox\" data-mw=\"{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Inligtingskas Motorvoertuig\\n&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Sjabloon:Inligtingskas_Motorvoertuig&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;name&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Alfa Romeo Alfa 6&quot;},&quot;image&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Lêer:Alfa Six.JPG|280px]]&quot;},&quot;caption&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Alfa Romeo Alfa 6 eerste reeks (1979–1983)&quot;},&quot;manufacturer&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Alfa Romeo]]&quot;},&quot;aka&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Alfa Sei&quot;},&quot;production&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1979–1986&quot;},&quot;assembly&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Arese, [[Milaan]], [[Italië]]&quot;},&quot;class&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Uitvoerende motor&quot;},&quot;body_style&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;4-deursedan&quot;},&quot;layout&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Motordryfuitleg|Voorenjin, agterwielaandrywing]]&quot;},&quot;related&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[Alfa Romeo Alfetta]]&quot;},&quot;engine&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;2.0 L Alfa Romeo [[V6-enjin|V6]] ([[petrol]])&lt;br /&gt;2.5 L Alfa Romeo V6 (petrol)&lt;br /&gt;2.5 L [[inlynvyfsilinder|5-sil.]] [[Turbodiesel]]&quot;},&quot;transmission&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;5-gang [[handratkas|handrat]] &lt;br /&gt; 3-gang ''ZF'' [[outomatiese ratkas|outomaties]]&lt;ref name=\\&quot;carsfromitaly.net\\&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.carsfromitaly.net/alfaromeo/index.html |title=Alfa Romeo Alfa 6 |access-date=5 Julie 2007 |website=carsfromitaly.net |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191021124327/http://www.carsfromitaly.net/alfaromeo/index.html |archive-date=21 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt;&quot;},&quot;wheelbase&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;2600 mm&quot;},&quot;length&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;4760 mm&quot;},&quot;width&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1680 mm&quot;},&quot;height&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1420 mm&quot;},&quot;weight&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;1480 kg (petrol)&lt;br /&gt;1580 kg (turbodiesel)&quot;},&quot;predecessor&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Alfa Romeo 2600&quot;},&quot;successor&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; \" typeof=\"mw:Transclusion\"><caption class=\"\" style=\"font-size:125%; font-weight:bold; background:#ccf;\">Alfa Romeo Alfa 6</caption><tbody><tr><td class=\"\" colspan=\"2\" style=\"text-align:center; \"><span typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Alfa_Six.JPG\"><img data-file-height=\"1680\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"2556\" decoding=\"async\" height=\"184\" resource=\"./Lêer:Alfa_Six.JPG\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Alfa_Six.JPG/280px-Alfa_Six.JPG\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Alfa_Six.JPG/420px-Alfa_Six.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Alfa_Six.JPG/560px-Alfa_Six.JPG 2x\" width=\"280\"/></a></span><br/><span style=\"\">Alfa Romeo Alfa 6 eerste reeks (1979–1983)</span></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Oorsig</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Vervaardiger</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Alfa_Romeo\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alfa Romeo\">Alfa Romeo</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ook<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>genoem</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Alfa Sei</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Produksie</th>\n<td class=\"\" style=\"\">1979–1986</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Montering</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Arese, <a href=\"./Milaan\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Milaan\">Milaan</a>, <a href=\"./Italië\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Italië\">Italië</a></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Bakwerk en onderstel</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Klas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Uitvoerende motor</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Bakstyl</th>\n<td class=\"\" style=\"\">4-deursedan</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Motordryfuitleg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Motordryfuitleg\">Uitleg</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Motordryfuitleg\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Motordryfuitleg\">Voorenjin, agterwielaandrywing</a></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Spesifikasies</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Enjin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Enjin\">Enjin(s)</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">2.0 L Alfa Romeo <a href=\"./V6-enjin\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"V6-enjin\">V6</a> (<a href=\"./Petrol\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Petrol\">petrol</a>)<br/>2.5 L Alfa Romeo V6 (petrol)<br/>2.5 L <a href=\"./Inlynvyfsilinder\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Inlynvyfsilinder\">5-sil.</a> <a href=\"./Turbodiesel\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Turbodiesel\">Turbodiesel</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Ratkas</th>\n<td class=\"\" style=\"\">5-gang <a href=\"./Handratkas\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Handratkas\">handrat</a> <br/> 3-gang <i>ZF</i> <a href=\"./Outomatiese_ratkas\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Outomatiese ratkas\">outomaties</a></td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Lengte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Lengte\">Lengte</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">4760 mm</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Breedte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Breedte\">Breedte</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">1680 mm</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Hoogte\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Hoogte\">Hoogte</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">1420 mm</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \"><a href=\"./Massa\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Massa\">Massa</a></th>\n<td class=\"\" style=\"\">1480 kg (petrol)<br/>1580 kg (turbodiesel)</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Asafstand</th>\n<td class=\"\" style=\"\">2600 mm</td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center; background:#ccf;\">Plek in geskiedenis</th></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Voorganger</th>\n<td class=\"\" style=\"\">Alfa Romeo 2600</td></tr><tr class=\"\"><th style=\"text-align:left; \">Variante</th>\n<td class=\"\" style=\"\"><a href=\"./Alfa_Romeo_Alfetta\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Alfa Romeo Alfetta\">Alfa Romeo Alfetta</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1392 }
Die Noorse tekenaar en skilder Theodor Kittelsen (1857-1914) se troltekeninge het ons huidige opvatting oor hoe 'n trol daar moet uitsien sterk beïnvloed. Die beeld wys 'n "*Trol wat daaroor peins hoe oud hy is*" uit die jaar 1911 Die term **trol** is 'n versamelnaam vir verskeie tipes lelike, mensagtige wesens uit die Nordiese volksdigkuns en tradisionele sprokieswêreld wat hulle wortels in die Oud-Nordiese mitologie het. Alhoewel hul voorkoms en hul eienskappe op verskillende maniere uitgebeeld word, word trolle nogtans meestal as gevaarlik en dom beskryf. Trolle woon by voorkeur in ontoeganklike plekke en natuurgebiede soos byvoorbeeld in die grotte van berge en bosse of in seegrotte. Etimologie en wyer betekenis ---------------------------- Die oorsprong van die woord trol is onduidelik. Daar is reeds beweer dat daar 'n verbintenis met die ou Germaanse woord vir "vermorsel" of "wankel" sou bestaan, terwyl ander deskundiges aanneem dat dit 'n afgeswakte of vroulike vorm van 'n ouer woord kan wees wat nou onbekend is. *Trolle* is in Noors 'n variant van die woord *trylle* ("toor"), ongeag die verskillende uitgangspunt van die twee terme. Oorspronklik het *trolle* dus letterlik "towerkuns beoefen" beteken, of *trylling* ("towerkuns") het sy etimologiese wortels in *trolldom* (die Noorse woord vir heksery), *trollskap* en *trollmakt* ("trolmag"). In figuurlike taal verwys die term trol dikwels na 'n persoon wat onmanierlik en onbeskof teenoor iemand optree. Deesdae word die term *trol* of *internet-trol* veral in Engels gebruik om na iemand te verwys wat byvoorbeeld 'n diskussieforum met sy beledigende of haatlike bydraes probeer steur.
{ "title": "Trol", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 149, 1522, 0.09789750328515112 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1668 }
| **Triëst****Comune di Trieste****Trst** • **Triest** | | --- | | **Kaart** | **Wapen** | | | | | | | | **Vlag** | | | | | |  **Land** | Vlag van Italië Italië | |  **Administratiewe gewes** | Friuli-Venezia Giulia | |  **Provinsie** | Triëst | |  **Koördinate** | 45°39′N 13°46′O / 45.650°N 13.767°O / 45.650; 13.767 | |  **Stigting** | 177 v.C. | |  **Oppervlakte:** |   | |  - Totaal | 84,49 vk km | |  **Hoogte bo seevlak** | 2 m | | | |  **Bevolking:** |   | |  - Totaal (2018) | 204 338 | |  - Bevolkingsdigtheid | 24/vk km | |  **Tydsone** | UTC +1 (MET) | |  - Somertyd | UTC +2 (MEST) | | |  **Burgemeester** | Roberto Dipiazza (FI) | | |  **Amptelike webwerf** | *retecivica.trieste.it* | **Triëst** (Italiaans: *Trieste*, [triˈɛste], luister (hulp·inligting); Sloweens en Kroaties: *Trst*; Duits: *Triest*) is 'n stad in die noordooste van Italië met 'n bevolking van 204 338 in 2018 en 'n oppervlakte van 84,49 km². Die stad, wat as die administratiewe setel van die streek Friuli-Venezia Giulia dien, is aan die noordoostelike kus van die Adriatiese See net wes van die grens tot Slowenië geleë. Triëst het in 1918 as gevolg van Oostenryk-Hongarye se neerlaag tydens die Eerste Wêreldoorlog onder Italiaanse bewind gekom. Dit was een van die gasheerstede tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1934. Literatuur ---------- In die 19de eeu was Triëst nie net Oostenryk-Hongarye se enigste groot seehawe en poort tot die wêreld nie, maar ook een van die voorste kulturele metropole in Sentraal-Europa. Literêre persoonlikhede het aangetrokke gevoel tot hierdie smeltpot van kulture wat as 'n soort brug tussen Wes- en Oos-Europa beskou is. Skrywers soos James Joyce, Italo Svevo en Umberto Saba het van die stad 'n ontmoetplek van die literêre wêreld gemaak. Claudio Magris, die bekendste hedendaagse skrywer uit Triëst, het na sy geboortestad selfs as die "literêre hoofstad van Sentraal-Europa" verwys. Dit was die unieke atmosfeer van Triëst en sy Riviera wat vir digters en skrywers die inspirasie vir literêre werke gelewer het. Italo Svevo en Umberto Saba se romans en verhale speel hier af, met die stedelike bourgeoisie as hul protagoniste. James Joyce het hier die basis gelê vir sy sleutelwerk *Ulysses*, terwyl Rainer Maria Rilke die eerste van sy *Duineser Elegien* in die kasteel Duino geskryf het. Die Duitse skrywer Veit Heinichen, wat in 1980 sy eerste besoek aan Triëst gebring het, het hom later hier permanent gevestig. Dikwels speel die historiese politieke gebeure rondom Triëst 'n belangrike rol in sy misdaadromans met Commissario Proteo Laurenti as hoofkarakter. * 'n Uitsig oor Triëst se stadsentrum'n Uitsig oor Triëst se stadsentrum * Die kasteel Miramare net noord van TriëstDie kasteel Miramare net noord van Triëst * Die Canal-Grande in TriëstDie Canal-Grande in Triëst * Palazzo del MunicipioPalazzo del Municipio
{ "title": "Triëst", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 924, 2548, 0.3626373626373626 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2898 }
**Klaslose samelewing** verwys na 'n samelewing waarin niemand in 'n sosiale klas gebore word nie. Onderskeidings in terme van rykdom, inkomste, onderwys, kultuur, of sosiale netwerk mag later ontstaan en word slegs deur individuele ervaring en prestasie binne so 'n samelewing bepaal. Codere omskryf sosiale klas as 'n segment van die gemeenskap waarvan die lede 'n gemeenskaplike sosiale in 'n hiërargiese orde beklee. Codere beweer dat 'n samelewing wat op grond van klas georganiseer word, een is waarin die hiërargie van prestige en status in groepe verdeel kan word, elkeen met sy eie sosiale, ekonomiese, kulturele eienskappe en ingesteldhede, en elkeen met verskillende grade van seggenskap in gemeenskapbesluite.  Hierdie struktuur word egter selde by klassegeorganiseerde samelewings gesien, en impliseer dat 'n klaslose samelewing dalk beter mag wees. Aangesien geboorteklas meestal 'n bepalende invloed op lewensloop het, stel voorstanders van 'n klaslose samelewing (bv. anargiste, kommuniste) verskeie middele voor om so 'n samelewing stand te bring en in stand te hou. Verder heg hulle wisselende grade van belangrikheid daaraan as 'n doel in hulle algehele programme/filosofie. Klasloosheid ------------ Die term **klasloosheid** word gebruik om verskillende sosiale verskynsels te beskryf. In samelewings waar klas afgeskaf is, is dit gewoonlik die resultaat van 'n vrywillige besluit deur die lidmaatskap om so 'n gemeenskap te vestig, om 'n voorafbestaande klassestruktuur in 'n bestaande samelewing af te skaf of om 'n nuwe gemeenskap te vestig waarin klasse nie bestaan nie. Dit sluit in kommunes soos verskeie Utopiese gemeenskappe, kibboetse, ens. sowel as revolusionêre en politieke aksies op nasie-staatsvlak soos die Paryse Kommune, Russiese Revolusie, ens. Die afskaffing van sosiale klasse en die vestiging van 'n klaslose samelewing is die primêre doelwit van kommunisme, libertynse sosialisme en anargisme. Klasloosheid verwys ook na die geestesgesteldheid wat vereis word om effektief as 'n sosiale antropoloog te funksioneer. Antropologiese opleiding behels die assessering en dus bewuswording van 'n persoon se eie klas-aannames sodat dit onderskei kan word van gevolgtrekkings wat oor ander samelewings gemaak word.  Dit kan met etnosentriese vooroordele of die "neutrale aksiologie" vergelyk word wat deur Max Weber vereis word. Daarsonder sal gevolgtrekkings oor bestudeerde samelewings waarskynlik deur die antropoloog se eie klaswaardes geaffekteer word. Klasloosheid verwys ook na 'n samelewing waar omvattende en substansiële sosiale geregtigheid bestaan; waar die ekonomiese hoër stand nie oor enige spesiale politieke mag beskik nie, en waar armoede feitlik niebestaande is, aangesien dit nie bereik kan word nie. Volgens Beck word klasloosheid deur middel van 'n klassestryd bereik. "Dit is die kollektiewe sukses (wat 'n klassestryd vergesel) wat individualisering institusionaliseer en die klassekultuur uitwis, selfs onder toestande van radikaliserende ongelykhede." *Klasloosheid sal basies bestaan wanneer die ongelykhede en ongeregtighede die samelewing se idee van die behoefte aan sosiale orde en hi*ë*rargie oorskadu*. ### Hedendaagse sosiale klasse Die hedendaagse staat van sosiale klasse in die samelewing is debatteerbaar. As die werklike ontwikkeling in ag geneem word, het die Westerse samelewing verby klasse na 'n klaslose samelewing beweeg. Dit word deur Becker en Hadjar se stelling bevestig: "Die verswakking van klas-idententiteite word ook deur Savage (2000, p.37) gepostuleer, wat beweer dat alhoewel individue steeds na sosiale klasse verwys, stand nie meer 'n diep gevoel van identiteit skep nie." Ons leef egter nog nie in 'n klaslose samelewing nie, want daar bestaan steeds onderskeidings wat nie aan ervaring en sukses toegeskryf kan word nie. Marxistiese definisie --------------------- Volgens die Marxistiese teorie was die jagter-versamelaarsamelewing, 'n primitiewe kommunisme, klasloos. Almal was basies gelyk as lede van die stam en in die verskillende funksionele take van die primitiewe produksiemetode. Hoe rigied en gestratifiseerd hulle ook al was, kon hulle (bloot op grond van die getalle) nie 'n klassesamelewing as sulks tot stand bring nie. Met die oorgang na landbou het die moontlikheid van 'n surplusproduk, m.a.w. om meer te produseer as wat vir die bevrediging van onmiddellike behoeftes benodig word, gedurende die ontwikkeling van die produktiewe magte ontstaan. Volgens Marxisme het dit tot die ontwikkeling van 'n klassegemeenskap gelei, want die surplusproduk kon gebruik word om 'n heersende klas te voed wat nie aan die produksieproses deelgeneem het nie. Sosiale libertinisme -------------------- Sosiale libertinisme – ook bekend as sosiale anargisme, linkerlibertinisme en sosialistiese libertinisme - is 'n groep anti-outoritêre politieke filosofieë wat sosialisme as die gesentraliseerde staatseienaarskap en beheer van die ekonomie verwerp. Politieke filosofie is die studie van fundamentele vrae oor die regering, staat, geregtigheid, politiek, vryheid en die toepassing van 'n regskode deur 'n gesagsligggaam. Volgens Larmore beskou die tweede benadering politieke filosofie as die vryheid om die self los te maak van die basiese eienskappe van die menslike kondisie waaruit die realiteit van die politieke lewe opgemaak word. Libertinisme behels verskeie politieke filosofieë insluitend sosiale libertinisme. Elkeen van die filosofieë ondersteun minimale regering as gemeenskaplike doel. Vryheid van spraak, die vryheid van vergadering, wapenvryheid, godsdiensvryheid, persvryheid, eienaarsreg en ekonomiese vryheid word voorop gestel. Libertinisme bevorder persoonlike verantwoordelikheid en privatisering in teenstelling met dienste wat deur die staat verskaf word, en verwerp die verpligtinge van kommunisme en sosialisme. Vorige en huidige politieke filosofieë en bewegings wat algemeen as libertyns sosialisties beskryf word, sluit in anargisme (veral anargistiese kommunisme, anargistiese kollektivisme, anargo-sindikalisme, en mutualisme,) sowel as outonomisme, kommunalisme, partisipisme, gildesosialisme, revolusionêre sindikalisme en libertynse Marxistiese  filosofieë soos raadskommunisme en Luxemburgisme; asook sommige weergawes van "utopiese sosialisme" en individualistiese anargisme. Sien ook -------- * Bourgeoisie
{ "title": "Klaslose samelewing", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 2289, 7711, 0.2968486577616392 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 6364 }
| **Aix-en-Provence** | | --- | | **Kaart** | **Wapen** | | | | | | | | **Vlag** | | | | | |  **Land** | Vlag van Frankryk Frankryk | |  **Région (gewes)** | Provence-Alpes-Côte d'Azur | |  **Département** | Bouches-du-Rhône | |  **Koördinate** | 43°32′N 5°27′O / 43.533°N 5.450°O / 43.533; 5.450 | |  **Stigting** | 122 v.C. | |  **Oppervlakte:** |   | |  - Totaal | 186,08 vk km | |  **Hoogte bo seevlak** | 73-511 m | | | |  **Bevolking:** |   | |  - Totaal (2009) | 141 895 | |  - Bevolkingsdigtheid | 763/vk km | |  - Metropolitaanse gebied | 413 933 | |  **Tydsone** | UTC +1 | |  - Somertyd | UTC +2 | |  **Burgemeester** | Maryse Joissains-Masini | |  **Amptelike webwerf** | *mairie-aixenprovence.fr* | | **Aix-en-Provence** [ˌɛksɑ̃pʀɔˈvɑ̃s] is 'n universiteitstad en onderprefektuur in die Suid-Franse département Bouches-du-Rhône (région Provence-Alpes-Côte d'Azur) met 'n oppervlakte van 186,08 vierkante kilometer en 142 000 inwoners (waarvan 30 000 studente), wat in Frans *Aixois* genoem word. Geografie en klimaat -------------------- 'n Straat in die historiese sentrum van Aix-en-Provence Aix-en-Provence lê sowat 15 kilometer wes van die bergreeks Montagne Sainte-Victoire en 30 kilometer noord van Marseille in 'n bekken, wat deur die Arc- en Torseriviere begrens word. Die stad maak deel uit van Marseille se uitgestrekte metropolitaanse gebied met meer as een miljoen inwoners. Aix-en-Provence is een van die mees uitgestrekte stede in Frankryk, en die stadsgebied beslaan naas Aix 'n aantal dorpe in die omgewing, soos byvoorbeeld Les Milles, Luynes, Le Tholonet, Purycard en Coutheron. Die stad het 'n Mediterreense klimaat met warm somers en koel winters met temperature, wat soms benede vriespunt daal. Die gemiddelde temperatuur in Januarie is 5 °C, dié van Julie 22 °C. Aix-en-Provence het sowat 300 sonskyn- en 91 reëndae per jaar. Vanweë sy ligging in 'n bekken, wat laer geleë is as sy omgewing, bly warm lug dikwels oor die stad hang, terwyl die omgewing deur mikroklimaatsones met meer gematigde temperature gekenmerk word en ook meer reënval kry. Danksy die beskermde ligging word Aix net af en toe deur die Mistralwind en sy koue lugmassas geraak.
{ "title": "Aix-en-Provence", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 439, 1674, 0.26224611708482676 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2218 }
Skermbeeld van die *Bones* trojaanse perd in MS-DOS. 'n **Trojaanse perd** verwys na 'n funksie in die rekenaarwêreld wat versteek is in 'n program wat deur die gebruiker geïnstalleer is. Hierdie funksie kan toegang tot die besmette rekenaar aan kwaadwillige partye bied en sodoende rekenaardata of die privaatheid van die gebruiker benadeel. Dit is vernoem na die Trojaanse perd waarin Griekse soldate die stad Troje binnegaan om die poorte van die stad van binne oop te maak. 'n Trojaanse perd is dus nie 'n program wat die besmette rekenaar, soos 'n rekenaarvirus, onafhanklik beskadig nie. Daarbenewens moet 'n Trojaanse perd deur die gebruiker gekopieër word en kan nie homself na ander rekenaars kopieer soos 'n rekenaarwurm nie. Trojaanse perde word gereeld as 'n e-posaanhangsel gestuur, of as 'n liefdesbrief of pornografiese materiaal verbloem, maar dit kan ook via gesprekprogramme versprei word of weggesteek word in programme wat afgelaai word vanaf 'n webwerf of 'n P2P-program. Kenmerke -------- 'n Trojaanse perd is 'n (klein) program wat, vermom as 'n nuttige program, ditself gereeld op die hardeskyf bevind. 'n Kuberkraker kan toegang tot 'n rekenaar kry via die kliëntkonsole. In so 'n geval is so 'n persoon in staat om alle randapparatuur te beheer en die data op die hardeskyf te redigeer, te kopieer of selfs uit te vee. ### Verskil tussen 'n virus, 'n wurm en 'n Trojaanse perd Wurms en virusse wys op die verspreidingsmetode, nie oor wat versprei word nie. Die verskil tussen 'n wurm en 'n virus is dat 'n wurm kan versprei sonder die hulp van 'n gebruiker. In sommige gevalle kan 'n Trojaanse perd wel 'n virus insluit. Moontlike skade --------------- Die rekenaar word oopgemaak vir ander gebruikers met 'n Trojaanse perd. Dit gee hulle die geleentheid om: • Verkry wagwoorde en gebruikersname op die stelsel. • Gebruik toegang na die hardeskyf om lêers te kopieer, te verander of uit te vee. • Die gebruik van die rekenaar in 'n verspreide weerhouding-van-diens aanval (*distributed denial of service*, DDoS). • Gebruik die verwerker vir intensiewe berekeningstake. • Laat die muiswyser verdwyn, draai die skerm om. • Die rekenaar laat omval (*crash*). • Stuur spam-e-pos vanaf die rekenaar. So 'n rekenaar word dan 'n spam bot of zombie genoem. • Laat woorde in die soekbalk val. • Versamel kredietkaartnommers en bankbesonderhede. • Neem die hele rekenaar oor. • Maak die rekenaar deel van 'n sogenaamde botnet-netwerk. • Vertoon advertensies op verskillende webwerwe. • Toon 'n blou skerm van dood (BSoD). • Gaan na webwerwe wat nie bedoel is nie. Voorkoming ---------- • Wees versigtig met uitvoerbare lêers (.exe) of skripte (.vbs) wat as aanhangsels per e-pos ontvang word. • Moenie verdagte toepassings vanaf die internet aflaai of installeer nie. • Skandeer alle inkomende pos en afgelaaide dokumente met 'n onlangse weergawe van antivirussagteware. Selfs al word al hierdie voorsorgmaatreëls getref, kan daar nie uitgesluit word dat die stelsel in gedrang sal kom nie. Maar elke hindernis wat opgerig word, verminder die risiko van 'n rekenaar inbraak. ### Persoonlike vuurmuur 'n Persoonlike vuurmuur monitor watter toepassings op 'n rekenaar kan met die Internet kommunikeer. As dit die geval is dat op die een of ander manier 'n Trojaanse perd op die stelsel aktief is, sal dit ditself bekend maak. 'n Persoonlike vuurmuur sal erken dat die Trojaanse perd met die Internet wil kommunikeer en die gebruiker sal gevra word of hy/sy toestemming daarvoor wil gee. Dit is gewoonlik aan die gebruiker oorgelaat om te erken dat dit 'n Trojaanse perd is. Erkenning van 'n Trojaanse perd is egter nie altyd maklik nie, want die Trojaanse perd probeer om ditself te verbloem met 'n onskuldige naam soos 'server.exe' of as 'n bestaande sagteware versoek.
{ "title": "Trojaanse perd (rekenaars)", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 769, 3936, 0.1953760162601626 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 3834 }
**Gladys Hugo** (gebore 8 Januarie 1895 te Victoria-Wes - oorlede 31 Maart 1988, Stellenbosch) was bekend as 'n hoogstaande Suid-Afrikaanse sopraan. Sy het 'n fyngeskoolde en kunstig-beheersde stem gehad, haar suiwer bel canto en verfynde en deurleefde vertolkings was, vir dié wat haar gehoor het, iets wat nooit vergeet kon word nie. Soos met ander beroemde sangers wat voor 1900 gebore was, was haar stem 'n goeie voorbeeld van die bel canto-skool. Dit was egaal in sy volle omvang en volg die goue middeweg tussen die 'bedekte' en die 'wit' stem en herinner aan Elisabeth Rethberg en Claudia Muzio. Sy was dus in staat om koloratuur, liries- en jeugdig-dramatiese rolle te sing en was 'n ideale Violetta in 'La Traviata' en Desdemona in 'Otello' asook die titelrol in Refice se 'Cecelia'. Biografie --------- Gladys Elizabeth Liesching is op 8 Januarie 1895 op Victoria-Wes gebore en as jong dogter was sy 'n voorsanger in die skoolkoor en wenner van verskeie sangpryse. Haar eerste sanglesse was by Gladys van Niekerk op Worcester, daarna by Eveline Fincken aan die Suid-Afrikaanse Musiekkollege in Kaapstad waar Signor Guiseppe Paganelli haar Italiaans vervolmaak het en haar talente ten volle ontplooi het. Tydens 'n besoek aan Rome in 1934 het sy 'n aantal opera-arias aan Astolfo Pescia, die destyds wêreldberoemde sangleermeester, en 'n impressario voorgedra. Hulle wou haar dadelik operakontrakte aanbied, maar haar man, dr. C.J. Hugo, was nie daartoe bereid nie. In 1939 moes sy ook aanbiedings uit Dresden afwys. Ook Tito Schipa en die ewe beroemde Julius Patzak het die grootste lof oor haar kuns uitgespreek. Gladys het dit as haar ideaal gestel om met haar kuns haar volk te dien. Sy het gereeld oor die radio opgetree en ook in Kaapland met die onvergeetlike 'Miss Joan van Niekerk' as begeleidster en dr. Con de Villiers wat vooraf verduidelik het waaroor die werke gaan en selfs die woorde in Afrikaans vertaal het. Sy het oor 'n ongelooflike repertoire van sowat 'n duisend opera arias, kunsliedere, gewyde musiek en volkswysies in meer as tien tale (onder meer Russies, Tsjeggies, Noorweegs en Frans) beskik. Artikel in *Die Huisgenoot* --------------------------- Op 22 Maart 1946 het ’n artikel oor Gladys Hugo deur J.C. De W. Steyn in *Die Huisgenoot* verskyn waarin sy agt resepte met lesers gedeel het. Die inleiding tot die resepte lui: "Dit wil voorkom asof die moderne vrou 'n vergelyk probeer tref. As gevolg van die hedendaagse huishoudelike geriewe, het sy baie vrye tyd tot haar beskikking, en dit is vanselfsprekend dat sy van hierdie ledige uurtjies gebruik wil maak om haarself te ontwikkel en ook in een of ander rigting te presteer. "Aan die een kant besef sy dat sy haar roeping as huisvrou en moeder van die toekomstige geslag moet aanvaar, maar tog behou sy die reg om die nou kring van die huis te verwyd met buitebelang. En seer sekerlik is die man trots daarop wanneer sy vrou deel kan hê aan die wêreld waarin hy beweeg – en tóg nog oor die tyd en vaardigheid beskik om allerlei tuisgemaakte lekkernye aan hom en sy vriende voor te sit. Dit besef elke skerpsinnige vrou seker deeglik! Mev. dr. Gladys Hugo is 'n vrou wat hierdie ideale vergelyk uitleef. Sy is in Victoria-Wes gebore as Gladys Liesching en het ook daar grootgeword. Van kleinsaf het sy belang gestel in musiek en sang; haar opleiding as sangeres het sy in Kaapstad aan die Kollege van Musiek onder Paganelli ontvang. Na haar huwelik met dr. C.J. Huo is hulle oorsee, en veral na Italië, waar sy in Rome onder die vermaarde stempedagoog, Pescia, verder in die sangkuns gestudeer het. Kenners het dadelik in haar 'n kunstenares van besondere waarde ontdek. Sy is uitgenooi om in Italië en Duitsland in operas op te tree, maar onvermydelike omstandighede het dit verhoed. "'n Tyd lank was ons hier in Suid-Afrika nie eens bewus van die feit dat ons so 'n besondere sangeres in ons midde het nie. Vir ons moes sy 'ontdek' word, en dit het dan ook heel toevallig gebeur. Tien jaar gelede tydens 'n besoek van prof. Con de Villiers aan Rome, het mev. Hugo se destydse leermeester, Pescia, aan hom meegedeel dat hier in Suid-Afrika 'n liriese sopraan is wat die groot tekort aan daardie stemtipe in Italië volmaak sou kon aanvul. As opregte belangstellende en ook deur nuuskierigheid geprikkel, wou prof. De Villiers by sy terugkeer self vasstel of hierdie bewering waar was. "Mev. Hugo het gewoonlik net in geslote kringe opgetree, en dit is by een van hierdie geleenthede dat prof. De Villiers haar gehoor het. En Pescia was reg! Hier was 'n Afrikaanse vrou met 'n suiwer sopraanstem, foutlose tegniek en, nog belangriker, 'n sensitiewe vertolkster wat volkome reg laat geskied aan die musiek. Hoeveel van die vertolkende kunstenaars besit vandag hierdie gawe? Dit is iets wat nie aangeleer kan word nie, maar wat spruit uit diep emosie en fyn aanvoeling. "Spoedig het sy in konserte begin optree en 'n jaar of wat gelede het sy 'n landswye radiotoer onderneem. Die gevolg was dat die platteland haar persoonlik wou hoor. Uitnodigings het gekom van De Aar, Montagu, Caledon en elders. Die driemanskap wat vandag so welbekend is – nl. mej. Joan van Niekerk as begeleidster, mev. Hugo as solis, en prof. Con de Villiers as kommentator, wat eers 'n helder uiteensetting van die musiek gee voordat mev. Hugo dit vertolk – het op herhaalde aanvraag voor groot gehore oral die land begin optree. "Alhoewel mev. Hugo altyd getrou bly aan die hoogste ideale en tradisies van die sangkuns, het sy die intellektuele vermoë en persoonlike sjarme om haar gehoor te kan meevoer na gebiede wat gewoonlik net vir die kenner toeganklik is. Nooit laat sy onreg geskied aan die kunswaarde van 'n kunslied of opera-aria deur dit 'populer' te probeer voorstel nie. "Mev. Hugo woon tans in Claremont, een van die mooiste voorstede van Kaapstad. Sonder belangstelling kan enige taak of plig 'n vervelige roetine word. Vir mev. Hugo is dit egter 'n plesier om haar huis te versier, koek te bak, en kos te kook. Gedurig is sy op soek na seldsame breekware, en dis 'n ware genot om haar versameling te sien. Sy besit o.m. 'n hele Meissnerservies, Jensen-silwerware, Orefossglas en pragtige Venesiaanse wynkelkies. "In die kombuis is mev. Hugo nie in geringer mate 'n kunstenares as op die verhoog nie. Sy het koskook tot 'n ware kuns gevoer. Op haar oorsese reise, en sy is al driekeer om die wêreld, het sy haar daarop toegelê om 'n studie te maak van die nasionale geregte van die verskillende lande. Sy weet te vertel van die heerlike nasionale vleisgereg, suckiaki, die smaaklike lotusknol en die ryskoek wat sy in Japan geëet het. In New Orleans was dit weer die verskeidenheid van seekosse wat op allerlei nuwe maniere voorberei word, wat haar getref het. Maar veral het die Italiaanse kafeetjies haar bekoor. Paganelli, haar Italiaanse sangmeester in Kaapstad, het haar voor haar vertrek na Italië vertel watter kafees sy in elke streek moes besoek. Want in Italië het elke distrik of stad mos sy eie manier om kos en veral macaroni gaar te maak! En hier het sy dan ook resepte aangeleer van al daardie heerlike geregte waarop sy nou nog haar gaste trakteer." Bronne ------ * (af) "Gladys Hugo", *Huisgenoot*, 22 Maart 1946. URL besoek op 31 Julie 2016.
{ "title": "Gladys Hugo", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 403, 6338, 0.0635847270432313 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox vcard plainlist\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas Musikale kunstenaar\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas_Musikale_kunstenaar\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Gladys Hugo\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Gladys Hugo, Die Huisgenoot, 22 Maart 1946.jpg\"},\"beeldgrootte\":{\"wt\":\"\"},\"dwarsformaat\":{\"wt\":\"\"},\"beeldbeskrywing\":{\"wt\":\"\"},\"beeldonderskrif\":{\"wt\":\"Gladys Hugo, 1946\"},\"agtergrondkleur\":{\"wt\":\"solo\"},\"geboortenaam\":{\"wt\":\"Gladys Elizabeth Liesching\"},\"alias\":{\"wt\":\"\"},\"geboortedatum\":{\"wt\":\"[[8 Januarie]] [[1895]]\"},\"geboorteplek\":{\"wt\":\"[[Victoria-Wes]]\"},\"oorsprong\":{\"wt\":\"\"},\"sterfdatum\":{\"wt\":\"[[31 Maart]] [[1988]]\"},\"sterfplek\":{\"wt\":\"Azaliahof, [[Stellenbosch]]\"},\"genre\":{\"wt\":\"Opera\"},\"beroep\":{\"wt\":\"Sangeres\"},\"instrument\":{\"wt\":\"Stem\"},\"jare_aktief\":{\"wt\":\"\"},\"etiket\":{\"wt\":\"\"},\"assosiasies\":{\"wt\":\"\"},\"webwerf\":{\"wt\":\"\"},\"huidige_lede\":{\"wt\":\"\"},\"gewese_lede\":{\"wt\":\"\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #f0e68c\"><div class=\"solo\" style=\"display:inline;\">Gladys Hugo</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Gladys_Hugo,_Die_Huisgenoot,_22_Maart_1946.jpg\"><img data-file-height=\"889\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"715\" decoding=\"async\" height=\"274\" resource=\"./Lêer:Gladys_Hugo,_Die_Huisgenoot,_22_Maart_1946.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/2/25/Gladys_Hugo%2C_Die_Huisgenoot%2C_22_Maart_1946.jpg/220px-Gladys_Hugo%2C_Die_Huisgenoot%2C_22_Maart_1946.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/2/25/Gladys_Hugo%2C_Die_Huisgenoot%2C_22_Maart_1946.jpg/330px-Gladys_Hugo%2C_Die_Huisgenoot%2C_22_Maart_1946.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/af/thumb/2/25/Gladys_Hugo%2C_Die_Huisgenoot%2C_22_Maart_1946.jpg/440px-Gladys_Hugo%2C_Die_Huisgenoot%2C_22_Maart_1946.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Gladys Hugo, 1946</div></td></tr><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;background-color: #f0e68c\">Agtergrondinligting</th></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Geboortenaam</span></th><td class=\"nickname\">Gladys Elizabeth Liesching</td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><a href=\"./8_Januarie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"8 Januarie\">8 Januarie</a> <a href=\"./1895\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1895\">1895</a><br/><a href=\"./Victoria-Wes\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Victoria-Wes\">Victoria-Wes</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Sterf</th><td><a href=\"./31_Maart\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"31 Maart\">31 Maart</a> <a href=\"./1988\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1988\">1988</a><br/>Azaliahof, <a href=\"./Stellenbosch\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Stellenbosch\">Stellenbosch</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Genres</th><td>Opera</td></tr><tr><th scope=\"row\"><span style=\"white-space:nowrap\">Beroep(e)</span></th><td class=\"role\">Sangeres</td></tr><tr><th scope=\"row\">Instrumente</th><td class=\"note\">Stem</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 7279 }
| | | | --- | --- | | | **Hierdie artikel moet skoongemaak of andersins verbeter word.**Hierdie artikel voldoen nie tans aan die hoë gehaltestandaarde waarna Wikipedia streef nie. Voel vry om self in te spring en verbeterings te maak, en verwyder hierdie kennisgewing ná die tyd. Vir meer hulp, sien die redigeringshulp. Daar is moontlik kommentaar in die artikel of op die besprekingsblad oor wat verbeter moet word. | *Hierdie artikel verklaar verskeie musiektradisies wat "klassieke musiek" genoem word. Vir die algemeenste gebruik van die woord, sien Europese klassieke musiek en klassieke musiekera.* **Klassieke musiek** in die wydste sin verwys na musiek van aangeleerde tradisies wat deur instellings geleer word. Dit sluit byvoorbeeld die musiek van musiekskole en geloofstradisies in. In hierdie sin word klassieke musiek gekontrasteer met populêre musiek (ook genoem "ligte musiek") of volksmusiek. In Afrikaans word Europese klassieke musiek gewoonlik veronderstel as daar verwys word na "klassieke musiek", eerder as klassieke musiek van ander style en herkoms. Dit word dus algemeen geassosieer met konsertmusiek. Die term word egter ook gebruik om spesifiek te verwys na musiek van die klassieke musiekera, ongeveer tussen 1740 en 1830, wat veral gekenmerk word aan die komposisies van die komponiste Wolfgang Amadeus Mozart, Joseph Haydn, en hulle tydgenote en onmiddellike opvolgers. In hierdie sin word klassieke musiek dus gekontrasteer met musiek van die voorafgaande barokera, en die opvolgende romantiese era. Dit was juis in die romantiese era wat die term "klassieke musiek" die eerste keer gebruik is om die styl van musiek te assosieer met die klassieke tradisies van kuns, beeldhouwerk en argitektuur van antieke Griekeland en Rome. Tydlyn van komponiste --------------------- Bronne ------ * *Classical music* by die Engelse Wikipdia | * l * b * w Klassieke musiek | | --- | | Definisie en geskiedenis | * Kunsmusiek * Klassieke musiek * Geskiedenis van musiek | | Tydperke | | | | | --- | --- | | Wortels | * Antieke musiek | | Vroeë musiek | * Middeleeuse musiek * Renaissance-musiek | | Tydperk van klassieke harmonie | * Barokmusiek * Klassieke periode * Romantieke musiek | | Modern en eietyds | * 20ste eeuse klassieke musiek * Modern (Impressionisties, Ekspressionisties) * Eietydse klassieke musiek (Postmoderne musiek, New age-musiek) * 21ste eeuse klassieke musiek | | | Volgens land | * Australië * Kanada * Frankryk * Duitsland * Italië * Kosovo * Rusland | | Musiekteorie | * Musiekteorie * Musieknotasie | | Uitvoering | * Konsert * Dirigering * Musiekensemble * Orkes | | Publikasies | * *Classica* * *Classical Music* * *Pizzicato* | | Lyste: Komponiste volgens era · Style | | | | | --- | --- | | Normdata Edit this at Wikidata | * GND: 4164043-3 * NKC: ph127351 |
{ "title": "Klassieke musiek", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1010, 2173, 0.4647952139898757 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2862 }
**Alfred Isedore Abramowitz** (Reitz, Oranje-Vrystaat, 25 Augustus 1926 – onbekend) was ’n Suid-Afrikaanse sakeman en ingenieur. Abramowitz was die seun van A. Abramowitz. Hy het sy opvoeding aan die St. Andrew-skool in Bloemfontein ontvang en daarna ’n B.Sc. (Ing.) aan die Universiteit van die Witwatersrand verwerf. Hy het in 1947 afgestudeer, en toe as assistent-ingenieur by Elgin Structures aangesluit. In Februraie 1954 het hy as vennoot van Z. Kampel aangesluit by Steelcon Structural Engineering, waarvan die naam in 1956 Kampel & Abramowitz geword het. Hy was verteenwoordiger van Wyk 7 in die Johannesburgse Noordoostelike Gebiedskomitee van die Buitestedelike Raad. Hy was ook ’n assosiaatlid van die SA Prestressed Concrete Development Board. Uit sy huwelik op 17 April 1955 met Helen, dogter van L. Rabinowitz, is twee dogters gebore. In die sestigerjare het die gesin by Studyweg 5, Glenhazel, gewoon. Sy stokperdjies was fotografie en gholf. Bron ---- * (af) (en) Kruger, dr. D.F. 1963. *Wie is wie in Suid-Afrika*. Johannesburg: Vitae Uitgewers.
{ "title": "Alfred Abramowitz", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 215, 1032, 0.20833333333333334 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1076 }
**Robert Boyle** (25 Januarie 1627 – 31 Desember 1691) was 'n eksperimentele chemikus, filosoof wie se bydrae tot die veld van chemie aansienlik is in terme van sy eksperimentele werk. Verreweg die belangrikste nagevolg van sy studies is 'n chemiese wet wat as Boyle se Wet bekend staan en die optrede van 'n gas wat onder druk verkeer, beskryf. Boyle se Wet stel dit dat, mits die temperatuur dieselfde bly, die druk van 'n ideale gas in 'n omgekeerde verhouding staan tot die volume van die gas. Die vergelyking is dus: PV = c (waar "c" 'n konstante versimboliseer). Dit kan ook aangedui word as P1xV1=P2xV2. Die ideale-gas-vergelyking (een van die fundamentele hoekstene in die studie van die eienskappe van gasse) word afgelei van Boyle se Wet (tesame met Charles se Wet en Avogadro se Hipotese). Boyle het met die fisikus Robert Hooke meegewerk om die voorganger van die moderne lugpomp te ontwerp. Deur met lug te eksperimenteer, het Boyle onopsetlik die grondslag gelê vir die moderne verstandhouding van materie. Al is dit aanvanklik as belaglik afgemaak, het Boyle die idee wat tans algemeen aanvaar word – dat die ruimtes tussen die atome van vaste en vloeistowwe baie kleiner is as dié tussen die atome van gasse – verteoretiseer. Boyle was die eerste chemikus om ons bewus te maak van indikators wat van kleur verander na gelang van die graad van suurheid van die vloeistof. Die bydrae wat Boyle tot die wetenskap gemaak het, lê in sy posisie as voorvader van chemiese eksperimentering. Hy word as die eerste werklike eksperimentele chemikus beskou, wat omvattende notas van sy werk gemaak en dit gepubliseer het – 'n voorbeeld wat vandag deur alle professionele chemici nagevolg word. Lewensgeskiedenis ----------------- Robert Boyle is op 25 Januarie 1627 in Lismore Castle in Ierland gebore. Sy ouers was uitstekende voorbeelde van die aristokrasie, met sy vader (Sir Richard Boyle) wat die eerste graaf van Cork en die lord hoofpenningmeester was – een van die land se rykste mans. Sy moeder, lady Boyle, was van 'n gepaste aristokratiese familie afkomstig. Robert was die jongste van veertien kinders, en het sy vroegste onderrig tuis by private onderwysers ontvang, en later by Eton College voordat sy vader besluit het om hom Genève toe te stuur vir verdere opvoeding. Hy het redelik wyd deur Europa gereis en daartydens 'n lewensveranderende godsdienstige epifanie ervaar wat die rigting van sy werk vir die res van sy lewe sou beïnvloed. Sommige sou argumenteer dat hy sy godsdienstige oortuigings te ver gevoer het – en toegelaat het dat dit sy lewe domineer, beide sy filosofie en sy werk. Vandat hy in 1644 na die Verenigde Koninkryk teruggekeer het, het Boyle sy skrywersloopbaan aangepak, en 'n volume van nie-wetenskaplike boeke en artikels – meestal met morele, vrome en dogmatiese ondertone – voortgebring. Dit was eers vyf jaar later dat Boyle skielik in die chemie begin belangstel het, en getrou sy aandag op wetenskaplike navorsing en skryfwerk begin rig het. Oor die volgende twee dekades het Boyle van sy mees beroemde werke voortgebring, soos "Of the Atomicall Philosophy" (1652) en "Sceptical Chymist" (1661), waarin die metodes en filosofieë van sy kontemporêre "chymists" gekritiseer word. Hierdie tema is dwarsdeur Boyle se loopbaan herhaal, terwyl hy gestreef het om die ‘toordery’ en kullery uit 'n baie edele wetenskaplike veld te verwyder. Hierdie spesifieke werk het ook Boyle se teorie dat bruto materie uit deeltjietrosse saamgestel is, asook sy hipotese dat chemiese veranderings toe te skryf is aan die fisiese herrangskikking van hierdie trosse, uitgestippel. Bykomend hiertoe het hierdie boek die gewilde konsep van ‘elemente’ (naamlik aarde, vuur, lug en water) met die aanvaarde moderne definisie vervang. Ander werke wat Boyle se naam in die annale van die ontwikkeling van chemie as 'n wetenskap verewig het, het New Experiments Physico-Mechanical, Touching the Spring of Air and its Effects (1660), Certain Physiological Essays (1661), Some Considerations touching the Usefulness of Experimental Natural Philosophy (1663), Experiments and Considerations touching Colours (1664), New Experiments and Observations touching Cold (1665), Hydrostatical Paradoxes (1666) en The Origin of Forms and Qualities (1666) ingesluit. Boyle het op 31 Desember 1691 gesterf en is begrawe in die Kerk van St Martin-in-the-Fields. Hierdie kerk is later vernietig, en alle rekords van waarheen Boyle se oorskot verwyder is, het daarmee vir ewig verlore gegaan. Trivia ------ Hy was ook 'n stigterslid van die Royal Society. | | | | --- | --- | | Normdata Edit this at Wikidata | * BIBSYS: 1058181 * BNE: XX864512 * BNF: cb119889796 (data) * CANTIC: a10053748 * CiNii: DA00204496 * GND: 118659642 * ISNI: 0000 0001 0900 2537 * LCCN: n79006775 * LNB: 000278077 * NDL: 00434101 * NKC: jn20000703031 * NLA: 35021059 * NLG: 161230 * NLI: 000023783 * NLP: A2761959X * NTA: 070341877 * The SBN id CFIV059459 is not valid. * SELIBR: 178875 * SNAC: w6x92k03 * SUDOC: 027959244 * Trove: 795258 * VIAF: 51698379 * WorldCat Identities: lccn-n79006775 |
{ "title": "Robert Boyle", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 735, 4567, 0.1609371578716882 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Robert Boyle</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Robert_Boyle_0001.jpg\"><img data-file-height=\"663\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"523\" decoding=\"async\" height=\"335\" resource=\"./Lêer:Robert_Boyle_0001.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Robert_Boyle_0001.jpg/264px-Robert_Boyle_0001.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Robert_Boyle_0001.jpg/396px-Robert_Boyle_0001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b3/Robert_Boyle_0001.jpg 2x\" width=\"264\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gebore</th>\n<td>25 Januarie 1627<br/>Lismore, County Waterford, <a href=\"./Koninkryk_van_Ierland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Koninkryk van Ierland\">Ierland</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Oorlede</th>\n<td>31 Desember 1691 (op 64)<br/><a href=\"./Londen\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Londen\">Londen</a>, <a href=\"./Koninkryk_van_Engeland\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Koninkryk van Engeland\">Engeland</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Nasionaliteit</th>\n<td>Ierland, later Engeland</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Vakgebied</th>\n<td><a href=\"./Fisika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Fisika\">fisika</a>, <a href=\"./Chemie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Chemie\">chemie</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Bekend vir</th>\n<td>Boyle se wet, stigter van die moderne chemie</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Beïnvloed deur</th>\n<td><a href=\"./Galileo_Galilei\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Galileo Galilei\">Galileo Galilei</a>, <a class=\"new\" href=\"./Otto_von_Guericke\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Otto von Guericke\">Otto von Guericke</a>, <a href=\"./Francis_Bacon_(wetenskaplike,_1561)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Francis Bacon (wetenskaplike, 1561)\">Francis Bacon</a>, <a class=\"new\" href=\"./Samuel_Hartlib\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Samuel Hartlib\">Samuel Hartlib</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Invloed op</th>\n<td><a href=\"./Isaac_Newton\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Isaac Newton\">Isaac Newton</a>; word beskou as stigter van die moderne chemie</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Toekennings</th>\n<td>Fellow of the Royal Society</td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 5114 }
**Robert David Kaplan** (gebore 23 Junie 1952) is 'n Amerikaanse skrywer. Sy boeke en artikels fokus op politiek, veral buitelandse beleid, en reis. Sy werk oor drie dekades verskyn in *The Atlantic*, *The Washington Post*, *The New York Times*, *The New Republic*, *The National Interest*, *Foreign Affairs* en *The Wall Street Journal*, onder ander koerante en publikasies. Een van Kaplan se invloedrykste artikels is *The Coming Anarchy*, wat in 1994 in *The Atlantic Monthly* gepubliseer is. Kritici van die artikel het dit vergelyk met die tesis van Samuel Huntington se *Clash of Civilizations*, aangesien Kaplan konflikte in die hedendaagse wêreld voorstel as die stryd tussen primitivisme en beskawings. Nog 'n gereelde tema in Kaplan se werk is die opkoms van kulturele en historiese spanning wat tydens die Koue Oorlog tydelik opgeskort is. Van 2008 tot 2012 was Kaplan 'n senior genoot by die Center for a New American Security in Washington, DC; en het hy weer in 2015 by die organisasie aangesluit. Tussen 2012 en 2014 was hy hoof geopolitieke ontleder by Stratfor, 'n private wêreldwye besigheidsintelligensieonderneming. In 2009 het die minister van verdediging, Robert Gates, Kaplan in die Defence Policy Board aangestel, 'n federale advieskomitee vir die Amerikaanse departement van verdediging. In 2011 en 2012 het die tydskrif *Foreign Policy* Kaplan aangewys as een van die wêreld se 'top-100 wêrelddenkers'. In 2017 het Kaplan as senior adviseur by Eurasia Group, 'n politieke risikokonsultasie, aangesluit. In 2020 is hy benoem tot die Robert Strausz-Hupé-leerstoel in geopolitiek aan die Foreign Policy Research Institute in Philadelphia.
{ "title": "Robert D. Kaplan", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 953, 2350, 0.405531914893617 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biography vcard\" data-mw=\"{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Inligtingskas Persoon\\n&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Sjabloon:Inligtingskas_Persoon&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;naam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Robert D. Kaplan&quot;},&quot;bynaam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;beeld&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Robert D. Kaplan crop.jpg&quot;},&quot;beeldbeskrywing&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;onderskrif&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Kaplan in 2014.&quot;},&quot;geboortenaam&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Robert David Kaplan&quot;},&quot;geboortedatum&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{Geboortedatum|1952|6|23}}&quot;},&quot;geboorteplek&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;[[New York Stad]], [[New York (deelstaat)|New York]]&quot;},&quot;sterfdatum&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;sterfteplek&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;ouers&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Philip Alexander Kaplan en Phyllis Quasha.&quot;},&quot;familie&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;titel&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;nasionaliteit&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;{{vlagland|Verenigde State}}&quot;},&quot;alma_mater&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Universiteit van Connecticut&quot;},&quot;beroep&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Skrywer oor [[buitelandse beleid]] en geopolitiek&quot;},&quot;ander&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;bekend&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;''[[The Coming Anarchy]]''&quot;},&quot;salaris&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;termyn&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;voorganger&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;opvolger&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;eerbewyse&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;party&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;religie&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;huweliksmaat&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;kinders&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;kleinkinders&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;webblad&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;},&quot;handtekening&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}\" id=\"mwAg\" style=\"width:22em\" typeof=\"mw:Transclusion\"><tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold\"><div class=\"fn\" style=\"display:inline\">Robert D. Kaplan</div></th></tr><tr><td colspan=\"2\" style=\"text-align:center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Robert_D._Kaplan_crop.jpg\"><img class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"250\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"294\" decoding=\"async\" height=\"187\" resource=\"./Lêer:Robert_D._Kaplan_crop.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Robert_D._Kaplan_crop.jpg/220px-Robert_D._Kaplan_crop.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bb/Robert_D._Kaplan_crop.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bb/Robert_D._Kaplan_crop.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span><div>Kaplan in 2014.</div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Gebore</th><td><div class=\"nickname\" style=\"display:inline\">Robert David Kaplan</div><br/><span style=\"display:none\">(<span class=\"bday\">1952-06-23</span>)</span>23 Junie 1952<br/><div class=\"birthplace\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./New_York_Stad\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"New York Stad\">New York Stad</a>, <a href=\"./New_York_(deelstaat)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"New York (deelstaat)\">New York</a></div></td></tr><tr><th scope=\"row\">Nasionaliteit</th><td class=\"category\"><span class=\"mw-image-border\" data-mw='{\"caption\":\"Vlag van Verenigde State van Amerika\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States.svg\" title=\"Vlag van Verenigde State van Amerika\"><img alt=\"Vlag van Verenigde State van Amerika\" class=\"mw-file-element\" data-file-height=\"650\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"1235\" decoding=\"async\" height=\"12\" resource=\"./Lêer:Flag_of_the_United_States.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x\" width=\"22\"/></a></span><span typeof=\"mw:Entity\"> </span><a href=\"./Verenigde_State_van_Amerika\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Verenigde State van Amerika\">Verenigde State</a></td></tr><tr><th scope=\"row\">Alma<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>mater</th><td>Universiteit van Connecticut</td></tr><tr><th scope=\"row\">Beroep</th><td class=\"role\">Skrywer oor <a href=\"./Buitelandse_beleid\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Buitelandse beleid\">buitelandse beleid</a> en geopolitiek</td></tr><tr><th scope=\"row\">Bekend<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>vir</th><td><i><a href=\"./The_Coming_Anarchy\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"The Coming Anarchy\">The Coming Anarchy</a></i></td></tr><tr><th scope=\"row\">Ouer(s)</th><td>Philip Alexander Kaplan en Phyllis Quasha.</td></tr></tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1670 }
Die **Kankervereniging van Suid-Afrika** (afgekort as **Kansa** of **KANSA)** is ’n vereniging sonder winsbejag wat hom toespits op hulp en ondersteuning aan duisende kankerpasiënte in Suid-Afrika. Dit doen ook navorsing en voed die publiek op deur middel van verskeie projekte. Dienste en projekte ------------------- Kansa staan pasiënte wat kanker het by met versorging, ondersteuning en berading. Hulle het sorgsentrums reg oor die land met omvattende programme, wat hulp insluit om die fisieke, emosionele en/of geestelike aspekte van die newe-effekte van kankerbehandeling te hanteer. Die sentrums verhuur mediese toerusting aan kankerpasiënte, en pruike kan ná chemoterapie gekoop of gehuur word. Vir laasgenoemde doel het hulle ’n veldtog wat mense aanmoedig om hul poniesterte te skenk. Die vereniging bring ook pasiënte, families en kankeroorwinnaars bymekaar uit vir ondersteuning en inspirasie. Hul 110 ondersteuningsgroepe sluit in Hoping is Coping, Sharing and Caring, groepe vir spesifieke soorte kanker en Tough Living with Cancer (TLC) (vir kinders met kanker en hul gesinne). By hul TLC-tuistes in Pretoria, Polokwane, Kimberley, Durban en Port Elizabeth kan die ouers en voogde van kinders wat behandeling ontvang, gratis bly. Deur middel van spesiale projekte maak hulle die publiek bewus van die noodsaaklikheid van die vroeë opsporing van kanker vir doeltreffender behandeling en ’n beter kans op herstel. Van dié projekte sluit in Shavathon, wat al 12 jaar lank gehou word en mense aanspoor om hul hare te laat afskeer of kleur, en Relay for Life, ’n aflosstaptog. Hulle lig mense ook in deur middel van infografikas op hul webtuiste. Mense wat oor kanker bekommerd is, kan Kansa per telefoon, e-pos of op hul webtuiste kontak.
{ "title": "Kankervereniging van Suid-Afrika", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 264, 1749, 0.1509433962264151 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1761 }
Tradisionele hamer en sekel 'n Weergawe van die hamer en sekel Die **hamer en sekel** (☭) is deel van die kommunistiese simboliek en die gebruik daarvan dui op 'n verbintenis met kommunisme, 'n Kommunistiese Party of 'n Kommunistiese staat. Dit bevat 'n hamer en sekel bo-oor mekaar. Die gereedskap is simbole van die industriële werkers (proletariaat) en die landelike bevolking; deur dit saam te voeg word eenheid tussen industriële en landbouwerkers gesimboliseer. Die embleem is gedurende die Bolsjewistiese Rewolusie ontwerp. Dit het bekend geword na die insluiting daarvan in die rooi vlag van die Sowjetunie, saam met die Rooi Ster. Dit is ook gebruik in ander vlae en embleme. Sowjet- en Russiese gebruik --------------------------- Die hamer en sekel was oorspronklik 'n hamer wat met 'n ploeg gekruis is, met dieselfde betekenis (eenheid van landelike burgers en industriële werkers) as die beter bekende hamer en sekel. Alhoewel die hamer en sekel sedert 1917/'18 in gebruik is, was dit nie die amptelike simbool tot in 1922 nie. Voor die hamer en sekel is die hamer en ploeg gebruik op die uniforms, medaljes, pette, ens. van die Rooi Leër en die Rooi Garde. Die simbool het later gepryk op die vlag van die Sowjetunie wat in 1923 aanvaar is en in die Sowjetgrondwet van 1924 gefinaliseer is. Dit was ook op die vlae van die republieke van die Sowjetunie na 1924. Die vlae van die Sowjetrepublieke het gewoonlik 'n eenvoudige rooi baan bevat met die naam van die republiek in goue letters daarop, soos vervat in Artikel 90 van die Sowjetgrondwet van 1918. * Die wapenskild van die Sowjetunie en die Sowjetrepublieke het ook die hamer en sekel bevat, en dit was ook op die Rooi Ster-ordeteken wat op petpe en verskeie ander plekke van die uniform van die Rooi Leër verskyn het. * *Serp i Mólot* (transliterasie van Russies: Серп и молот, "sekel en hamer") is die naam van die Moskouse Metallurgiese Aanleg. * *Serp i Molot* is ook die naam van 'n halte op die elektriese spoorweglyn van die Koersk-treinstasie in Moskou na Gorki wat in Wenedikt Erofejef se roman *Van Moskou na Petoesjki* verskyn. Sommige antropoloë reken dat die simbool, soos ander wat in die Sowjetunie gebruik is, eintlik 'n Russies-Ortodokse simbool is wat deur die Kommunistiese Party gebruik is om aan die religieuse behoeftes te voldoen nadat Kommunisme as die nuwe "staatsgeloof" ingestel is. Die simbool kan gesien word as 'n omvorming van die Patriargale Kruis (Russies-Ortodokse tweestawige kruis). Huidige gebruik --------------- * Twee deelgebiede van Rusland na die Sowjetunie-tydperk gebruik die hamer en sekel in hul simbole: die Wladimir-oblast het dit op sy vlag en die Brjansk-oblast het dit op sy wapenskild, wat ook die sentrale element van sy vlag is. * Die voormalige Sowjet- (nou Russiese) nasionale lugdiens, Aeroflot, gebruik steeds die hamer en sekel in sy simbool. * Die separatistiese regering van Transnistrië gebruik, met klein veranderinge, die vlag en embleem van die voormalige Moldawiese SSR, wat die hamer en sekel insluit. Die vlag kan ook gebruik word sonder die hamer en sekel, byvoorbeeld op nommerplate wat deur Transnistrië uitgereik is. * Die Kommunistiese Party van China gebruik dit as simbool. Dit word ook deur die Kommunistiese Partye van die meeste lande gebruik. * Die Maoïstiese terreurgroep *Shining Path* in Peru gebruik dit as deel van sy simbool. * Die hamer en sekel word ook prominent gebruik in die wapenskild van Oostenryk, maar hulle lê nie oor mekaar nie en is ook nie bedoel om kommunisme te verteenwoordig nie. Variasies van die simbool ------------------------- 'n Tablo by 'n kommunistiese saamtrek in Kerala, Indië wat twee boere uitbeeld wat die hamer en sekel vorm Baie simbole met 'n struktuur en boodskap soortgelyk aan dié van die hamer en sekel is al ontwerp. Die vlag van Angola wys byvoorbeeld 'n segment van 'n tandrat wat gekruis word deur 'n kapmes, met 'n sosialistiese ster bo-op. In die logo van die Kommunistiese Party van die Verenigde State word 'n sirkel gevorm deur 'n halwe tandrat en 'n sekel. 'n Hamer is direk oor die handvatsel van die sekel geplaas sodat die kop van die hamer in die middel van die sirkel is. Die logo van die Kommunistiese Party van Turkye bestaan uit 'n halwe tandrat gekruis deur 'n hamer met 'n ster bo-aan. Wapenskild van Oos-Duitsland Wapenskild van die Verre Oostelike Republiek Gereedskap wat in ander ontwerpe ingesluit is, is die inkkwas, sekel en hamer van die Koreaanse Werkersparty (Voorbeeld); die graaf, brandende fakkel en skoffel van die Britse Arbeidersparty wat voor 1984 gebruik is (Voorbeeld) (dit was 'n sosialistiese party, nie kommunisties nie); die skroefhamer (bobbejaansleutel) en Indiaanse strydbyl (tomahawk) van die Earth First!-beweging; die bylpik en geweer wat gebruik is in kommunistiese Albanië; die hamer en passers in die embleem van die Oos-Duitse vlag. Die Verre Oostelike Republiek het 'n anker gekruis deur 'n graaf of bylpik gebruik wat die eenheid van vissermanne en mynwerkers simboliseer. Die Vierde Internasionale, gestig deur Leon Trotsky, gebruik 'n hamer en sekel waarop die nommer '4' gesuperponeer is (Voorbeeld). Die Trotskyïstiese Liga vir die Vyfde Internasionale laat 'n hamer met die nommer '5' saamsmelt en gebruik die boog in die nommer om die sekel te vorm (Voorbeeld). Die Kommunistiese Party van Brittanje gebruik die hamer-en-duif-simbool. Dit is in 1988 deur Mikhal Boncza ontwerp en is veronderstel om die party se verbintenis met die vredesbeweging uit te beeld. Dit word normaalweg saam met die hamer en sekel gebruik en verskyn ook op al die publikasies van die KPB. Sommige lede van die KPB verkies die een simbool bo die ander, maar die party se 1994-kongres het herbevestig dat die hamer en duif die amptelike embleem van die party is. Die Kommuniste Party van Israel gebruik ook 'n duif oor die hamer en sekel as sy simbool. Die vlag van die Guadeloupse Kommunistiese Party met die sekel só gedraai dat dit soos 'n hoofletter 'G' lyk om Guadeloupe voor te stel. Die arend op die wapenskild van Oostenryk hou 'n goue hamer in sy linkerklou en 'n goue sekel in sy regterklou. Die gereedskap verwys nie na kommunisme nie (die arend dra ook 'n goue kroon), maar verteenwoordig die industriële en landbouwerkers, verenig met die voormalige aristokrasie in een republikeinse demokrasie. Die Nasionale Bolsjewiste-party, 'n verregse groepering wat in Rusland en ander voormalige republieke van die USSR bedrywig is, gebruik 'n vlag wat baie ooreenstem met die rooi, wit en swart vlag van die Duitse Nazi-party, behalwe dat 'n hamer en sekel die swastika vervang (Voorbeeld). Die vlag van Mianmar gebruik 'n skepel rys wat op 'n tandrat gesuperponeer is (Voorbeeld). Unicode ------- In Unicode is die "hamer en sekel"-simbool U+262D. (☭) Wetlike status -------------- In lande wat voorheen in die invloedsfeer van die Sowjetunie was, word die **hamer en sekel** en die Rooi Ster deur sommige inwoners beskou as besettingsimbole. In ooreenstemming het Hongarye, Letland en Litaue die simbole in openbare gebruik verbied. 'n Soortgelyke wet is oorweeg in Estland, maar is deur 'n parlementêre komitee afgekeur. Galery ------ * Vlag van die USSR van 12 November 1923 tot 19 Augustus 1955. Vlag van die USSR van 12 November 1923 tot 19 Augustus 1955. * Vlag van die USSR van 19 Augustue 1955 tot 15 Augustus 1980. Vlag van die USSR van 19 Augustue 1955 tot 15 Augustus 1980. * Vlag van die USSR van 15 Augustus 1980 tot 25 Desember 1991. Vlag van die USSR van 15 Augustus 1980 tot 25 Desember 1991. * Die hamer en sekel soos dit verskyn op die vlag van die Kommunistiese Party van China. Die hamer en sekel soos dit verskyn op die vlag van die Kommunistiese Party van China. * Vlag van die Kommunistiese Party van Viëtnam. Vlag van die Kommunistiese Party van Viëtnam. * Vlag van die Libanese Kommunistiese Party. Vlag van die Libanese Kommunistiese Party. * Vlag van die Kommunistiese Party van Kampuchea. Vlag van die Kommunistiese Party van Kampuchea. * Vlag van die Laotiaanse Revolusionêre Volksparty.Vlag van die Laotiaanse Revolusionêre Volksparty. * Sjinese Rooi Weermag. Sjinese Rooi Weermag. * Vlag van die Roemeense Kommuniste Party. Vlag van die Roemeense Kommuniste Party. * Logo van die Kommunistiese Party (Swede). Logo van die Kommunistiese Party (Swede). * Logo van die Kommunistiese Party (VSA). Logo van die Kommunistiese Party (VSA). * Logo van die Meksikaanse Kommunistiese Party. Logo van die Meksikaanse Kommunistiese Party. * Simbool van die Kommunistiese Party van Chili. Simbool van die Kommunistiese Party van Chili. * Vlag van die Brjansk-oblast. Vlag van die Brjansk-oblast. * Vlag van Angola sedert 1975. Vlag van Angola sedert 1975. * Die embleem van Oos-Duitsland. Die embleem van Oos-Duitsland. * Vlag van die Ligtende Pad. Vlag van die Ligtende Pad. * Vlag van die Nasionaal-Bolsjewistiese Party (Rusland). Vlag van die Nasionaal-Bolsjewistiese Party (Rusland). * Vlag van die Werkersparty van Korea in Noord-Korea. Vlag van die Werkersparty van Korea in Noord-Korea. * Die vlag van die Kommunistiese Party van Indië (Marxisties) en die Kommunistiese Party van Indië. Die vlag van die Kommunistiese Party van Indië (Marxisties) en die Kommunistiese Party van Indië. * Vlag van die Koerdistanse Werkersparty (1978–1995). Vlag van die Koerdistanse Werkersparty (1978–1995). * Vlag van die Revolusionêre Volksbevrydingsparty-Front. Vlag van die Revolusionêre Volksbevrydingsparty-Front. * Vlag van die Kommunistiese Party van Ierland.Vlag van die Kommunistiese Party van Ierland. * 1976 Albanese banknoot met 'n bylpik en 'n Mosin-Nagant geweer.1976 Albanese banknoot met 'n bylpik en 'n Mosin-Nagant geweer. * Embleem van die Vierde Internasionale. Embleem van die Vierde Internasionale. * Vlag van die Kommuniste Party van Brittanje.Vlag van die Kommuniste Party van Brittanje. * Logo van Aeroflot. Logo van Aeroflot. * Die wapenskild van Panama het in een van die kwarte 'n bylpik en 'n graaf wat herinner aan die hamer en sekel. Die wapenskild van Panama het in een van die kwarte 'n bylpik en 'n graaf wat herinner aan die hamer en sekel. * Die wapenskild van Oostenryk waar die hamer die nywerheid en die sekel die landbou voorstel. Die wapenskild van Oostenryk waar die hamer die nywerheid en die sekel die landbou voorstel. * Die vlag van die Kommuniste Party van die Filippyne.Die vlag van die Kommuniste Party van die Filippyne. * Die kapmes en tandrat soos in die vlag van Angola. Die kapmes en tandrat soos in die vlag van Angola. * Embleem van die Italiaanse Kommunistiese Party.Embleem van die Italiaanse Kommunistiese Party. * Embleem van die Kommunistiese Party van Brasilië, PCdoB. Embleem van die Kommunistiese Party van Brasilië, PCdoB. * Embleem van die Ethiopiese Revolusionêre Volksparty, EPRP. Embleem van die Ethiopiese Revolusionêre Volksparty, EPRP. * Amptelike simbool van die Kommunistiese Party van Griekeland.Amptelike simbool van die Kommunistiese Party van Griekeland. * Die vlag van Animal Farm waarin die hoef en horing ooreenstem met die hamer en sekel. Die vlag van Animal Farm waarin die hoef en horing ooreenstem met die hamer en sekel.
{ "title": "Hamer en sekel", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 3459, 8082, 0.4279881217520416 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 11200 }
Die **blinksuikerbos** (*Protea burchellii*) is 'n blomdraende struik wat aan die bekende Protea genus behoort. Die plant is endemies aan Suid-Afrika en kom voor van die Hottentots-Hollandberge tot die Olifantsrivierberge, Kaapstad tot Hopefield-vlakte, Witzenbergvlakte, Piketberg en boonste gedeelte van die Breederiviervallei waar dit deel van die fynbos-bioom is. Die struik is regop en word tot 3.0 m hoog en blom hoofsaaklik van Junie tot Augustus. Vuur vernietig die plant maar die sade oorleef. Die saad word geberg in 'n doppie en deur die wind versprei. Die plant is eenslagtig. Bestuiwing vind plaas deur die werking van voëls. Die plant groei in 'n verskeidenheid habitatte maar verkies meer vrugbaarder grond. In Engels staan dit as die *Burchell's Sugarbush* bekend. Sien ook -------- * Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome * Lys van proteaspesies Bronne ------ * PlantzAfrica * Biodiversityexplorer * Protea Atlas * Redlist Sanbi * Plants of the World Online | | | | --- | --- | | Taksondatabasisse | * Wd: Q14725715 * GBIF: 5638249 * GRIN: 466869 * iNaturalist: 565953 * IPNI: 705659-1 * IUCN: 113208739 * NCBI: 273559 * Plant List: tro-26500413 * Tropicos: 26500413 |
{ "title": "Blinksuikerbos", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 643, 1312, 0.49009146341463417 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox biota\" style=\"text-align: left; width: 200px; font-size: 100%\">\n<tbody><tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\">Blinksuikerbos</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Protea_burchellii_1DS-II_3-5538.jpg\"><img data-file-height=\"4992\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"3328\" decoding=\"async\" height=\"330\" resource=\"./Lêer:Protea_burchellii_1DS-II_3-5538.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Protea_burchellii_1DS-II_3-5538.jpg/220px-Protea_burchellii_1DS-II_3-5538.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Protea_burchellii_1DS-II_3-5538.jpg/330px-Protea_burchellii_1DS-II_3-5538.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Protea_burchellii_1DS-II_3-5538.jpg/440px-Protea_burchellii_1DS-II_3-5538.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Protea_burchellii_1DS-II_3-5540.jpg\"><img data-file-height=\"4992\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"3328\" decoding=\"async\" height=\"330\" resource=\"./Lêer:Protea_burchellii_1DS-II_3-5540.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Protea_burchellii_1DS-II_3-5540.jpg/220px-Protea_burchellii_1DS-II_3-5540.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Protea_burchellii_1DS-II_3-5540.jpg/330px-Protea_burchellii_1DS-II_3-5540.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Protea_burchellii_1DS-II_3-5540.jpg/440px-Protea_burchellii_1DS-II_3-5540.jpg 2x\" width=\"220\"/></a></span></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\">\n<th colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><a href=\"./Bewaringstatus\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Bewaringstatus\">Bewaringstatus</a></div></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><div style=\"text-align: center\"><span class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"><span><img alt=\"\" data-file-height=\"64\" data-file-type=\"drawing\" data-file-width=\"240\" decoding=\"async\" height=\"59\" resource=\"./Lêer:Status_iucn3.1_VU_af.svg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Status_iucn3.1_VU_af.svg/220px-Status_iucn3.1_VU_af.svg.png\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Status_iucn3.1_VU_af.svg/330px-Status_iucn3.1_VU_af.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Status_iucn3.1_VU_af.svg/440px-Status_iucn3.1_VU_af.svg.png 2x\" width=\"220\"/></span></span><br/><a href=\"./Kwesbare_spesie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kwesbare spesie\">Kwesbaar</a> <link href=\"./Kategorie:IUBN_Rooilys_kwesbare_spesies\" rel=\"mw:PageProp/Category\"/><small><span typeof=\"mw:Entity\"> </span>(<a href=\"./IUBN-rooilys\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IUBN-rooilys\">IUCN 3.1</a>)</small></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Wetenskaplike_klassifikasie\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Wetenskaplike klassifikasie\">Wetenskaplike klassifikasie</a></th></tr>\n<tr>\n<td>Koninkryk:</td>\n<td><div class=\"koninkryk\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Plantae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Plantae\">Plantae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>(geen rang):</td>\n<td><div class=\"(geen rang)\" style=\"display:inline\"><a class=\"mw-redirect\" href=\"./Angiosperms\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Angiosperms\">Angiosperms</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>(geen rang):</td>\n<td><div class=\"(geen rang)\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Eudicots\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Eudicots\">Eudicots</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Orde:</td>\n<td><div class=\"orde\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Proteales\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Proteales\">Proteales</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Familie:</td>\n<td><div class=\"familie\" style=\"display:inline\"><a href=\"./Proteaceae\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Proteaceae\">Proteaceae</a></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Genus:</td>\n<td><div class=\"genus\" style=\"display:inline\"><i><a href=\"./Protea_(genus)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Protea (genus)\">Protea</a></i></div></td></tr>\n<tr>\n<td>Spesie:</td>\n<td><div class=\"spesie\" style=\"display:inline\"><i><b>P.<span typeof=\"mw:Entity\"> </span>burchellii</b></i></div></td></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Binomiale_naam\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Binomiale naam\">Binomiale naam</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: center\"><b><span class=\"binomial\"><i>Protea burchellii</i></span></b><br/><div style=\"font-size: 85%;\">Stapf, 1912</div></td></tr>\n<tr style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"></tr>\n<tr>\n<th colspan=\"2\" style=\"text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)\"><a href=\"./Sinoniem_(taksonomie)\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Sinoniem (taksonomie)\">Sinonieme</a></th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align: left\">\n<ul><li><i>Erodendrum pulchellum</i> <small>Knight</small></li>\n<li><i>Protea pulchella</i> <small>Andrews</small></li>\n<li><i>Protea pulchra</i> <small>Rycroft</small></li>\n<li><i>Protea subpulchella</i> <small>Stapf</small></li>\n<li><i>Scolymocephalus pulchellus</i> <small>Kuntze</small></li></ul></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 1202 }
**Kanji** (hulp·inligting) (漢字, ?) is die Chinese karakters wat in die moderne Japannese logografiese skryfstelsel te same met die lettergreepskrifte hiragana (平仮名), katakana (片仮名), en die Arabiese syfers gebruik word. Tussen 5000 en 10 000 kanji word gebruik om Japannees te skryf. In 'n poging om dit makliker te maak om Japannees te lees en skryf het die Japanse regering in 1981 die jōyō kanji hyō (Lys van Chinese Karakters vir Algemene Gebruik) ingevoer. Dit gebruik 1 945 gewone karakters en 166 spesiale karakters wat gebruik word om mense se name mee te skryf. Chinese karakters is in die 4de eeu via die Koreaanse Skiereiland na Japan ingevoer en die woord *kanji* (漢字) is die Japannese weergawe van die Chinese woord *hànzì*, wat letterlik "Han-karakters" beteken. Han verwys na die Han-dinastie (206v.C – 220n.C.) en is die naam wat die Chinese gebruik om na hulleself te verwys. Toe die Japannese die Chinese karakters aangeneem het, het hulle ook talle Chinese woorde geleen en vandag is omtrent die helfte van die Japannese woordeskat uit Chinees afkomstig. Aangesien Japannees en Chinees taalkundig heelwat van mekaar verskil was die Chinese karakters nie ideaal vir die skryf van Japannees nie. Dit het tot 'n aantal aanpassings gelei benewens die leen van Chinese woorde. Chinese karakters wat vir hulle betekenisse gebruik is in werkwoorde en selfstandigenaamwoorde is aangevul met grammatiese elemente van die Japannese taal wat foneties geskryf is. Met die tyd saam is dié karakters wat vir hulle fonetiese waarde gebruik is vereenvoudig wat aanleiding gegee het tot die ontstaan van twee lettergreepgeoriënteerde skrifte, hiragana en katakana, waarin elke karakter 'n lettergreep voorstel. Verder word dieselfde Japannese kanji gebruik om beide Chinees-Japannese woorde en hulle inheemse Japannese ekwivalent te skryf volgens twee die 音読み *onyomi* (of kortweg "on") of fonetiese lesing en die 訓読み*kunyomi* ("kun") of verklarende lesing. Geskiedenis ----------- In die begin van die eerste millennium het die Japannese nie oor hulle eie skryfstelsel beskik nie. Interaksie met die Chinese het gelei tot die aanneming van Chinese instellings en gebruike. Chinese karakters is in die 4de eeu via die Koreaanse Skiereiland na Japan ingevoer. Toe die Japannese die Chinese karakters aangeneem het, het hulle ook talle Chinese woorde geleen en vandag is omtrent die helfte van die Japannese woordeskat uit Chinees afkomstig. Dieselfde Japannese kanji word gebruik om beide Chinees-Japannese woorde en hulle inheemse Japannese ekwivalent te skryf. Aangesien Japannees en Chinees taalkundig heelwat van mekaar verskil was die Chinese karakters nie ideaal vir die skryf van Japannees nie. Dit het gelei tot 'n interessante stelsel waarvolgens Chinese karakters vir hulle betekenisse gebruik is en dieselfde karakters beide Chinese en Japannese woorde voorstel. Grammatiese elemente van die Japannese taal is egter foneties geskryf. Met die tyd saam is dié karakters wat vir hulle fonetiese waarde gebruik is vereenvoudig wat aanleiding gegee het tot die ontstaan van twee lettergreepgeoriënteerde skrifte, hiragana en katakana, waarin elke karakter 'n lettergreep voorstel. Die kanji karakters wat vir die betekenis wat dit dra gebruik word kon op twee verskillende maniere uitgespreek word: die 音読み *onyomi* (of kortweg "on") of fonetiese lesing en die 訓読み*kunyomi* ("kun") of verklarende lesing. Die "on" lesings is losweg op die oorspronklike Chinese uitspraak gegrond terwyl die "kun" lesing die Japannese ekwivalent is. Eersgenoemde word tipies gebruik wanneer 'n kanji deel is van 'n samestelling i.e. wanneer ten minste nog een ander kanj gebruik word om die woord te vorm. Laasgenoemde word weer gebruik vir kanji wat op hulle eie staan, as volledige selfstandige naamwoorde of as werkwoordstamme.
{ "title": "Kanji", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 752, 4003, 0.18785910567074693 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" data-mw='{\"parts\":[{\"template\":{\"target\":{\"wt\":\"Inligtingskas2\\n\",\"href\":\"./Sjabloon:Inligtingskas2\"},\"params\":{\"naam\":{\"wt\":\"Kanji\"},\"kleur\":{\"wt\":\"mistyrose\"},\"titel\":{\"wt\":\"\"},\"beeld\":{\"wt\":\"Nihonshoki jindai kan pages.jpg\"},\"beeld_wydte\":{\"wt\":\"250px\"},\"beeld_onderskrif\":{\"wt\":\"Twee bladsye uit die Nihonshoki jindai kan (Kroniek van Japan).\"},\"beeld2\":{\"wt\":\"\"},\"beeld2_wydte\":{\"wt\":\"\"},\"beeld2_onderskrif\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif1\":{\"wt\":\"Soort skryfstelsel\"},\"1\":{\"wt\":\"[[Logogram]]\"},\"opskrif2\":{\"wt\":\"Tale\"},\"2\":{\"wt\":\"Oudjapannees en [[Japannees]]\"},\"opskrif3\":{\"wt\":\"Tydperk\"},\"3\":{\"wt\":\"sedert 500\"},\"opskrif4\":{\"wt\":\"Voorloper\"},\"4\":{\"wt\":\"[[Orakelbeenskrif]]\\n* [[Seëlskrif]]\\n** [[Klerikale skrif]]\\n*** [[Gereelde skrif]] ([[Kaisju]])\"},\"opskrif5\":{\"wt\":\"Verwante skryfstelsels\"},\"5\":{\"wt\":\"Hanja, Zhuyin, [[Vereenvoudigde Chinese karakters|Vereenvoudigde Chinees]], Nom, Khitan, Jurchen\"},\"opskrif6\":{\"wt\":\"\"},\"6\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif7\":{\"wt\":\"Rigting\"},\"7\":{\"wt\":\"Links-regs\"},\"opskrif8\":{\"wt\":\"\"},\"8\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif9\":{\"wt\":\"ISO 15924\"},\"9\":{\"wt\":\"Hani, 500\"},\"opskrif10\":{\"wt\":\"\"},\"10\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif11\":{\"wt\":\"Unicode alias\"},\"11\":{\"wt\":\"Han\"},\"opskrif12\":{\"wt\":\"\"},\"12\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif13\":{\"wt\":\"\"},\"13\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif14\":{\"wt\":\"\"},\"14\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif15\":{\"wt\":\"\"},\"15\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif16\":{\"wt\":\"\"},\"16\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif17\":{\"wt\":\"\"},\"17\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif18\":{\"wt\":\"\"},\"18\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif19\":{\"wt\":\"\"},\"19\":{\"wt\":\"\"},\"opskrif20\":{\"wt\":\"&lt;small&gt;Nota&lt;/small&gt;\"},\"20\":{\"wt\":\"&lt;small&gt;Hierdie bladsy kan fonetiese [[IFA]]-simbole of letters uit ander alfabette bevat&lt;/small&gt;\"}},\"i\":0}}]}' id=\"mwAg\" style=\"font-size:90%; width:25em; text-align:left;\" typeof=\"mw:Transclusion\">\n<tbody><tr><th colspan=\"2\" style=\"color:#000; background-color:mistyrose; font-size:120%; text-align:center;\">Kanji</th></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span data-mw='{\"caption\":\"Twee bladsye uit die Nihonshoki jindai kan (Kroniek van Japan).\"}' typeof=\"mw:File\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Nihonshoki_jindai_kan_pages.jpg\" title=\"Twee bladsye uit die Nihonshoki jindai kan (Kroniek van Japan).\"><img alt=\"Twee bladsye uit die Nihonshoki jindai kan (Kroniek van Japan).\" data-file-height=\"309\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"414\" decoding=\"async\" height=\"187\" resource=\"./Lêer:Nihonshoki_jindai_kan_pages.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Nihonshoki_jindai_kan_pages.jpg/250px-Nihonshoki_jindai_kan_pages.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Nihonshoki_jindai_kan_pages.jpg/375px-Nihonshoki_jindai_kan_pages.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/01/Nihonshoki_jindai_kan_pages.jpg 2x\" width=\"250\"/></a></span><br/><small><div style=\"text-align:center\">Twee bladsye uit die Nihonshoki jindai kan (Kroniek van Japan).</div></small></td></tr>\n<tr>\n<th>Soort skryfstelsel</th>\n<td><a href=\"./Logogram\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Logogram\">Logogram</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Tale</th>\n<td>Oudjapannees en <a href=\"./Japannees\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Japannees\">Japannees</a></td></tr>\n<tr>\n<th>Tydperk</th>\n<td>sedert 500</td></tr>\n<tr>\n<th>Voorloper</th>\n<td><a class=\"new\" href=\"./Orakelbeenskrif\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Orakelbeenskrif\">Orakelbeenskrif</a>\n<ul><li><a class=\"new\" href=\"./Seëlskrif\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Seëlskrif\">Seëlskrif</a>\n<ul><li><a class=\"new\" href=\"./Klerikale_skrif\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Klerikale skrif\">Klerikale skrif</a>\n<ul><li><a class=\"new\" href=\"./Gereelde_skrif\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Gereelde skrif\">Gereelde skrif</a> (<a class=\"new\" href=\"./Kaisju\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Kaisju\">Kaisju</a>)</li></ul></li></ul></li></ul></td></tr>\n<tr>\n<th>Verwante skryfstelsels</th>\n<td>Hanja, Zhuyin, <a href=\"./Vereenvoudigde_Chinese_karakters\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Vereenvoudigde Chinese karakters\">Vereenvoudigde Chinees</a>, Nom, Khitan, Jurchen</td></tr>\n<tr>\n<th>Rigting</th>\n<td>Links-regs</td></tr>\n<tr>\n<th>ISO 15924</th>\n<td>Hani, 500</td></tr>\n<tr>\n<th>Unicode alias</th>\n<td>Han</td></tr>\n<tr>\n<th><small>Nota</small></th>\n<td><small>Hierdie bladsy kan fonetiese <a class=\"mw-redirect\" href=\"./IFA\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"IFA\">IFA</a>-simbole of letters uit ander alfabette bevat</small></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 3856 }
**Kang Youwei** (Chinees: 康有為; Kantonees: *Hōng Yáuh-wàih*; 19 Maart 1858 - 31 Maart 1927) was 'n Chinese filosoof en politikus. Hy was ook 'n bekende kalligraaf en prominente politieke denker en hervormer van die laat Qing-dinastie. Deur sy verbintenisse het hy noue skakeling gehad met die jong Guangxu-keiser en hom aangespoor om sy vriende te bevorder en gevolglik die verhouding tussen die keiser en sy aanneem moeder, die magtige Keiserin-weduwee en regentes Cixi, versuur. Sy idees het 'n hervormingsbeweging geïnspireer. Alhoewel hy na die stigting van die Republiek voortgegaan het om 'n grondwetlike monargie te bepleit, is Kang se politieke teorie nooit in die praktyk toegepas nie, omdat hy gedwing is om uit China te vlug vir herhaalde pogings om die keiserin te vermoor. Hy was 'n ywerige Chinese nasionalis en internasionalis. Vroeë lewe ---------- Kang is op 19 Maart 1858 in Nanhai Distrik, in die provinsie Guangdong (nou die Nanhai-distrik Foshan Stad) gebore. Volgens sy outobiografie is sy intellektuele vermoeëns in sy kinderjare deur sy oom herken. Gevolglik is hy van jongs af deur sy gesin gestuur om die Konfusius klassieke werke te bestudeer om die Chinese staatsdienseksamens te slaag. As tiener was hy egter ontevrede met die skolastiese stelsel van sy tyd, veral met die klem op die voorbereiding vir die sogenaamde "agtpotige eksamens", wat kunsmatige literêre oefeninge was wat as deel van die eksamens nodig was. Die eksamen was 'n buitengewone moeisame aktiwiteit, en hy het dus boeddhistiese meditasie onderneem as 'n vorm van ontspanning, 'n ongewone ontspanningsaktiwiteit vir 'n Chinese geleerde in sy tyd. Dit was tydens een van hierdie meditasies dat hy 'n mistieke visie gehad het wat die tema geword het vir sy intellektuele strewe deur sy hele lewe. Omdat hy geglo het dat dit moontlik is om elke boek te kon lees en 'n "wysgeer" te word, het hy begin met 'n kwasi-messiaanse strewe om die mensdom te red. Biografie --------- Kang het 'n oproep gedoen op die beëindiging van eiendom en die gesin in die belang van 'n geïdealiseerde toekomstige kosmopolitiese utopie en het Konfusius aangehaal as 'n voorbeeld van 'n hervormer en nie as 'n reaksionêr nie, soos baie van sy tydgenote gedoen het. Laasgenoemde idee is breedvoerig bespreek in sy werk *Kongzi Gaizhi Kao* (孔子 改制 攷), of Studie van die Hervormings van Konfusius. Hy het sy bewerings dat die herontdekte weergawes van die Konfusiaanse klassieke werke vervals was, breedvoerig in *Xinxue weijing kao* ('n Studie van die Nuwe Teks Vervalsings) behandel. Kang was 'n sterk ondersteuner van die konstitusionele monargie en wou die land volgens Meiji Japan hervorm. Hierdie idees het sy kollegas in die geleerde klas kwaad gemaak wat hom as ketter beskou het. Kang en sy bekende student, Liang Qichao, was belangrike deelnemers aan 'n veldtog om China te moderniseer wat nou bekend staan as die "honderd dae van hervorming". Die hervormings het ingrypende veranderinge in die gestagneerde Chinese regering veroorsaak, waarvan baie reeds in werking gestel is. Volgens die gewildste historiese verhale het die keiserin Dowager die hervormings beëindig en beveel dat Kang deur middel van die "stadige sny tegniek" tereggestel word. Kang het ook die Beskerm die Keiser Vereeninging georganiseer, wat beweer dat die verswakte keiser opgesluit is vir sy beweerde rol in die sluipmoordpoging op sy aanneem moeder / tante. Kang maak staat op sy belangrikste Amerikaanse militêre adviseur, generaal Homer Lea, om aan die hoof van die militêre tak van die Beskerm die Keiser Vereeninging te staan. Kang het selfs deur die Chinese diaspora gereis, vermoedelik om grondwetlike monargie te verkondig, maar meestal om sy eie belang te bevorder. Hy het met die revolusionêre leier Sun Yat-sen se Herleef China Vereeninging en Revolusionêre Alliansie meegeding vir fondse en volgelinge. Hy het Indië twee keer besoek, eers in 1901-1903 en daarna weer in Oktober 1909, deels om Indië te bestudeer, wat hy vergelykbaar met China beskou het. Alhoewel sy inligting oor die Indiese geskiedenis afkomstig was van Engelse skrywers, het hy opgemerk dat die toestand van Indië as 'n gekoloniseerde land te wyte was aan die onenigheid tussen die verskillende streke van Indië. Die Xinhai-rewolusie het gelei tot die abdikasie van die Qing-dinastie en die vestiging van 'n Republiek onder Sun Yat-sen in 1912. Sommige het voorgestaan dat 'n etniese Han geïnstalleer moet word as keiser, hetsy 'n afstammeling van Konfukius, wat die hertog Yansheng was, wat Kang kortliks onderskryf het voordat hy die idee laat vaar het en teruggekeer het na die idee van 'n Qing-monarg of die Ming-dinastie imperiale familie-afstammeling, die Markies van Uitgebreide Edelheid. Kang het 'n voorstander van konstitusionele monargie gebly en 'n mislukte staatsgreep in 1917 geloods. Generaal Zhang Xun en sy poniestert soldate, het Beijing beset, en het op 1 Julie 'n herstel van keiser Puyi verklaar. Die voorval was 'n groot misrekening. Die nasie was baie anti-monargisties. Kang word agterdogtig oor Zhang se oneerlike konstitusionalisme en vrees dat hy bloot die keiserlike herstel gebruik om die mag agter die troon te word. Hy het sy missie laat vaar en na die Amerikaanse legasie gevlug. Op 12 Julie het Duan Qirui die stad maklik beset. Kang se reputasie dien as 'n belangrike barometer vir die politieke houdings van sy tyd. In minder as twintig jaar het hy van 'n ikonoklasties radikaal na 'n anachronistiese paria beskou. In Jung Chang se biografie van die keiserin Dowager word hy uitgebeeld as 'n selfgesentreerde ekstremis wat altyd op soek was na persoonlike mag bo nasionale oorwegings. *Da Tong Shu* ------------- Kang se bekendste en waarskynlik mees kontroversiële werk is *Da Tong Shu* (大同 書). Die titel van die boek is afgelei van die naam van 'n utopiese samelewing wat Konfusius voorstel, maar dit beteken letterlik "Die Boek van die Groot Eenheid". Die idees van hierdie boek verskyn in sy lesingsnotas uit 1884. Aangemoedig deur sy studente het hy die volgende twee dekades aan hierdie boek gewerk, maar eers in sy ballingskap in Indië het hy die eerste konsep voltooi. Die eerste twee hoofstukke van die boek is in die 1900's in Japan gepubliseer, maar die boek is eers in 1935, ongeveer sewe jaar na sy dood, gepubliseer. Kang het 'n utopiese toekomstige wêreld voorgestel wat vry is van politieke grense en demokraties deur een sentrale regering regeer word. In sy skema sou die wêreld verdeel word in reghoekige administratiewe distrikte, wat selfregerend sou wees onder 'n direkte demokrasie, maar lojaal teenoor 'n sentrale wêreldregering. Daar sou ook ontbinding van rassegrense wees. Kang skets 'n uiters ambisieuse eugenetikaprogram wat die 'bruin en swart' rasse-fenotipe na 'n millennia sou uitskakel en sal lei tot die ontstaan van 'n mooi vel, homogene menslike ras waarvan die lede 'dieselfde kleur, dieselfde voorkoms, dieselfde grootte' sou hê , en dieselfde intelligensie". Sy begeerte om die tradisionele Chinese gesinsstruktuur te beëindig, definieer hom as 'n vroeë voorstander van die onafhanklikheid van vroue in China. Hy het geredeneer dat die instelling van die gesin wat sedert die begin van die tyd deur die samelewing beoefen is, 'n groot oorsaak van twis was. Kang het gehoop dat dit effektief afgeskaf sou word. Die gesin sal vervang word deur instellings wat deur die staat bestuur word, soos instellings vir baarmoederonderwys, kleuterskole en skole. Die huwelik sal vervang word deur eenjaarkontrakte tussen 'n vrou en 'n man. Kang beskou die hedendaagse vorm van huwelik, waarin 'n vrou lewenslank vasgevang is, as te onderdrukkend. Kang het geglo in gelykheid tussen mans en vroue en dat daar geen sosiale belemmering mag wees wat vroue verhinder om te doen wat mans kan doen nie. Kang het kapitalisme gesien as 'n inherente bose stelsel. Hy meen dat die regering sosiale instellings moet instel om die welstand van elke individu te versien. Op 'n stadium het hy selfs voorgestaan dat die regering die metodes van 'kommunisme' moet gebruik, hoewel daar gedebatteer word wat Kang met hierdie term bedoel. Hy was sekerlik een van die eerste voorstanders van Westerse kommunisme in China.
{ "title": "Kang Youwei", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1590, 8477, 0.18756635602217767 ], "infobox": [ "<table about=\"#mwt1\" class=\"infobox\" style=\"width:25.5em; font-size: 85%; text-align: left;\">\n<tbody><tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"font-size: larger; text-align: center;\"><b>Kang Youwei<br/>康有為</b></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><span typeof=\"mw:Image\"><a class=\"mw-file-description\" href=\"./Lêer:Kang_Yu-wei_cph.3a36142.jpg\"><img data-file-height=\"1340\" data-file-type=\"bitmap\" data-file-width=\"1174\" decoding=\"async\" height=\"301\" resource=\"./Lêer:Kang_Yu-wei_cph.3a36142.jpg\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Kang_Yu-wei_cph.3a36142.jpg/264px-Kang_Yu-wei_cph.3a36142.jpg\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Kang_Yu-wei_cph.3a36142.jpg/396px-Kang_Yu-wei_cph.3a36142.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Kang_Yu-wei_cph.3a36142.jpg/528px-Kang_Yu-wei_cph.3a36142.jpg 2x\" width=\"264\"/></a></span></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\" style=\"text-align:center;\"><div style=\"line-height:12px;font-size: 85%;\">Kang Youwei (ongeveer 1905)</div></td></tr>\n<tr>\n<td colspan=\"2\"><hr/></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Gebore</th>\n<td><a href=\"./19_Maart\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"19 Maart\">19 Maart</a> <a href=\"./1858\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1858\">1858</a><br/>Nanhai Distrik, <a href=\"./Guangdong\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Guangdong\">Guangdong</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Oorlede</th>\n<td><a href=\"./31_Maart\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"31 Maart\">31 Maart</a> <a href=\"./1927\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"1927\">1927</a><br/><a href=\"./Qingdao\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Qingdao\">Qingdao</a>, <a href=\"./Shandong\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Shandong\">Shandong</a></td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Vakgebied</th>\n<td>Politieke filosofie, grondwetlike monargie, ideale samelewing.</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Bekend vir</th>\n<td><i>Da Tong Shu</i> (大同 書)</td></tr>\n<tr>\n<th scope=\"row\" style=\"text-align:left; vertical-align:top;\">Beïnvloed deur</th>\n<td><a href=\"./Konfusius\" rel=\"mw:WikiLink\" title=\"Konfusius\">Konfusius</a></td></tr>\n</tbody></table>" ], "td_tables": [], "text_length": 8244 }
Kaart Vlag van die Kanagawa-prefektuur **Kanagawa-prefektuur** (神奈川県, *Kanagawa-ken*?) is een van die 47 prefekture van Japan. Yokohama is die hoofstad en belangrikste stedelike gebied. Die prefektuur is in die Kantō-streek van Honsjoe geleë is. Dit is die tweede meesbevolkte prefektuur van Japan met 9 221 129 mense op 1 April 2022 en die derde digste met 3 800 inwoners per vierkante kilometer. Sy geografiese gebied van 2 415 vierkante km maak dit die vyfde kleinste prefektuur. Kanagawa-prefektuur grens aan Tokio in die noorde, die Yamanashi-prefektuur in die noordweste en Shizuoka-prefektuur in die weste. Yokohama is die hoofstad en grootste stad van die Kanagawa-prefektuur en die tweede grootste stad in Japan, met ander groot stede, insluitend Kawasaki, Sagamihara en Fujisawa. Die Kanagawa-prefektuur is geleë aan Japan se oostelike Stille Oseaan-kus aan Tokiobaai en Sagamibaai, geskei deur die Miura-skiereiland, oorkant die Chiba-prefektuur op die Bōsō-skiereiland. Kanagawa-prefektuur is deel van die Groter Tokio-gebied, die digsbevolkte metropolitaanse gebied in die wêreld, met Yokohama en baie van sy stede wat groot kommersiële spilpunte en suidelike voorstede van Tokio is. Kanagawa-prefektuur was die politieke en ekonomiese sentrum van Japan gedurende die Kamakura-tydperk toe Kamakura die *de facto* hoofstad en grootste stad van Japan was en die setel van die Kamakura shogunaat van 1185 tot 1333. Die Kanagawa-prefektuur is 'n gewilde toeristegebied in die Tokio-streek, met Kamakura en Hakone wat twee gewilde uitstappiebestemmings is. Geskiedenis ----------- Die prefektuur het 'n paar argeologiese terreine wat teruggaan na die Jōmon-tydperk (ongeveer 400 v.C.). Ongeveer 3 000 jaar gelede het die Hakoneberg 'n vulkaniese uitbarsting ondergaan wat gelei het tot die Ashi-meer in die westelike gebied van die prefektuur. Dit blyk dat die Yamato-dinastie hierdie gebied van die 5de eeu af regeer het. In antieke tye was die vlaktes baie yl bewoon. In die Middeleeuse Japan was Kanagawa deel van die provinsies Sagami en Musashi. Kamakura in sentraal Sagami was die hoofstad van Japan tydens die Kamakura-tydperk (1185–1333). Gedurende die Edo-tydperk is die westelike deel van Sagami-provinsie deur die daimyō van Odawara-kasteel beheer, terwyl die oostelike deel direk deur die Tokugawa-shogunaat in Edo (hedendaagse Tokio) beheer is. Kommodoor Matthew Perry het in 1853 en 1854 in Kanagawa geland en die Konvensie van Kanagawa onderteken om Japannese hawens oop te dwing na die Verenigde State. Yokohama, die grootste diepwaterhawe in Tokiobaai, is in 1859 vir buitelandse handelaars oopgestel na etlike jare van buitelandse druk, en het uiteindelik ontwikkel tot die grootste handelshawe in Japan. Nabygeleë Yokosuka, nader aan die monding van Tokiobaai, het ontwikkel as 'n vloothawe en dien nou as hoofkwartier vir die Amerikaanse 7de Vloot en die vlootbedrywighede van die Japannese Maritieme Selfverdedigingsmag. Na die Meiji-tydperk het baie buitelanders in Yokohamastad gewoon en besoek afgelê aan Hakone. Die Meiji-regering het die eerste spoorweë in Japan ontwikkel, van Shinbashi (in Tokio) na Yokohama in 1872. Die episentrum van die Groot Kantō-aardbewing van 1923 was diep onder die Izu Ōshima-eiland in Sagamibaai. Dit het Tokio, die hawestad Yokohama, die omliggende prefekture van Chiba, Kanagawa en Shizuoka verwoes en wydverspreide skade aan die Kantō-streek veroorsaak. Die see het soveel as 400 meter van die kus by Manazuru-punt teruggetrek, en toe teruggekom na die kus in 'n groot muur van water wat Mitsuishi-shima oorstroom het. By Kamakura het die totale dodetal van aardbewing, tsoenami en brand 2 000 slagoffers oorskry. By Odawara het negentig persent van die geboue onmiddellik ineengestort, en daaropvolgende brande het die puin verbrand saam met enigiets anders wat gestaan ​​het. Yokohama, Kawasaki en ander groot stede is swaar beskadig deur die Amerikaanse bombardement in 1945. Totale ongevalle het meer as etlike duisende beloop. Na die oorlog het generaal Douglas MacArthur, die opperbevelvoerder van die geallieerde magte vir die besetting van Japan, in Kanagawa geland voordat hy na ander gebiede verhuis het. Amerikaanse militêre basisse is steeds in Kanagawa, insluitend Camp Zama (weermag), Yokosuka-vlootbasis, en die vlootlugfasiliteit Atsugi (vloot). Demografie ---------- In 1945 was Kanagawa die 15de mees bevolkte prefektuur in Japan, met 'n bevolking van ongeveer 1,9 miljoen. In die jare na die oorlog het die prefektuur vinnige verstedeliking ondergaan as deel van die Groter Tokio-gebied. Die bevolking op 1 September 2014 word op 9,1 miljoen geraam. Kanagawa het in 2006 die tweede meesbevolkte prefektuur geword. Geografie --------- Kanagawa is 'n betreklik klein prefektuur geleë op die suidoostelike hoek van die Kantō-vlakte ingeklem tussen Tokio in die noorde, die voetheuwels van Berg Fuji in die noordweste, en die Sagamibaai en Tokiobaai in die suide en ooste. Die oostelike kant van die prefektuur is relatief plat en grootliks verstedelik, insluitend die groot hawestede Yokohama en Kawasaki. Die suidoostelike gebied naby die Miura-skiereiland is minder verstedelik, met die antieke stad Kamakura wat toeriste na tempels en heiligdomme lok. Die westelike deel, begrens deur Yamanashi-prefektuur en Shizuoka-prefektuur in die weste, is meer bergagtig en sluit oordgebiede soos Odawara en Hakone in. Die gebied strek 80 kilometer van wes na oos en 60 kilometer van noord na suid. Dit bevat 2 400 vierkante kilometer grond, wat 0,64% van die totale landoppervlakte van Japan uitmaak. Teen April 2012 was 23% van die totale grondgebied van die prefektuur as natuurparke aangewys, naamlik die Fuji-Hakone-Izu Nasionale Park; Tanzawa-Ōyama, Quasi-Nasionale Park; en Jinba Sagamiko, Manazuru Hantō, Okuyugawara en Tanzawa-Ōyama-prefektuur Natuurparke. Topografie ---------- Topografies bestaan ​​die prefektuur uit drie afsonderlike gebiede. Die bergagtige westelike streek bevat die Tanzawa-bergreeks en die vulkaan Mount Hakone. Die heuwelagtige oostelike streek word gekenmerk deur die Tama-heuwels en Miura-skiereiland. Die sentrale streek, wat die Tama-heuwels en Miura-skiereiland omring, bestaan ​​uit platstroom-terrasse en lae lande rondom groot riviere, insluitend die Sagami-rivier, Sakai-rivier, Tsurumi-rivier en Tamarrivier. Die Tamarivier vorm 'n groot deel van die grens tussen Kanagawa en Tokio. Die Sagami-rivier vloei deur die middel van die prefektuur. In die westelike streek loop die Sakawa deur 'n klein laagland, die Sakawa-laagland, tussen berg Hakone in die weste en die Ōiso-heuwels in die ooste, en vloei in Sagamibaai. Die Tanzawa-bergreeks, deel van die Kantō-bergreeks, bevat berg Hiru (1 673 m), die hoogste piek in die prefektuur. Ander berge van soortgelyke middelhoogtes is berg Hinokiboramaru (1 601 m), berg Tanzawa ( 1 567 m), berg Ōmuro (1 588 m), berg Himetsugi (1 470 m), en berg Usu (1 460 m). Die bergreeks is laer suidwaarts en lei na die Hadano-kom tot by die Ōiso-heuwels. Aan die oostelike voetheuwels van die bergreeks lê die Isehara-plato en oorkant die Sagami-rivier die Sagamiko-plato. Stede ----- Negentien stede is in die prefektuur geleë: * Atsugi * Ayase * Chigasaki * Ebina * Fujisawa * Hadano * Hiratsuka * Isehara * Kamakura * Kawasaki * Minamiashigara * Miura * Odawara * Sagamihara * Yamato * Yokohama (hoofstad) * Yokosuka * Zama * Zushi
{ "title": "Kanagawa-prefektuur", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1474, 7586, 0.1943052992354337 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 7441 }
Die **Kango** is ‘n landstreek net ten noorde van die dorp Oudtshoorn in die Suid-Kaap van Suid-Afrika. Ligging ------- Hierdie gebied van nagenoeg 750 km² is suid van die 30° 20′ suiderbreedte en oos van die 22° oosterlengte. Dit is aan die suidelike helling van die Swartberge. In die gebied vloei die Kangorivier en die Grobbelaarsrivier, beide bolope van die Olifantsrivier. Schoemanshoek is die enigste beduidende nedersetting. Ekonomie -------- Toerisme (met klem op die Kangogrotte en die Swartbergpas) en boerdery (veral met volstruise en uiesaad) is die vernaamste ekonomiese aktiwiteite. Voorheen was die kontrei ook bekend vir sy tabak, koring en okkerneute. Geskiedenis ----------- Philip du Pré het hom reeds in 1756 hier gevestig. Ook die voorvaders van Louis Trichardt, Koos de la Rey en Louis Botha het hier geboer. Naam ---- **Kango** is waarskynlik ‘n vervorming van die Khoi-woord *!a-!kanub*, die vallei tussen die heuwels. Lees ook -------- * Kangogrotte * Lys van streeksname in Suid-Afrika Bibliografie ------------ * Raper, P.E.: Streekname in Suid-Afrika en Suidwes. Kaapstad: Tafelberg, 1972. ISBN 0-624-00182-2 * Slingsby, Peter: Exploring the Swartberg and Klein-Karoo. www.slingsbymaps.com, 2011. ISBN 978-1-919900-94-0
{ "title": "Kango", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 224, 1008, 0.2222222222222222 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1267 }
Clorox Bleach-produkte **Bleikmiddels** is chemikalieë wat gebruik word om 'n groot verskeidenheid van stowwe, insluitende tekstielstowwe, papier en voedsel, te bleik (ontkleur). Die meeste van die bleikprosesse is chemies van aard, met ander woorde die kleurstof word vernietig of in 'n ander stof omgeskakel. By optiese metodes word 'n ander kleurstof bygevoeg sodat die mengsel 'n ander kleur het. Soms het 'n stof onsuiwerhede wat deur 'n ander stof geabsorbeer kan word wanneer die twee stowwe in kontak met mekaar is, Nadat die onsuiwerhede verwyder is, lyk die oorspronklike stof wit of kleurloos. Hierdie proses word fisiese bleik genoem. Die bekendste bleikmiddels is waterstofperoksied, swaeldioksied en geaktiveerde koolstof. Klasse bleikmiddels ------------------- Bleikmiddels kan dus in chemiese, fisiese en optiese bleikmiddels verdeel word*.* ### Chemiese bleikmiddels Chemiese bleikmiddels word in twee groepe onderverdeel, naamlik oksiderende en reduserende bleikmiddels. #### Oksiderende middels Hierdie middels vernietig die kleurstof en kan nie vir alle stowwe gebruik word nie, want dit kan die stof self ook aantas. * Osoon, O3, word vir die bleik van wasgoed en tekstielware gebruik. Osoon kom in klein hoeveelhede in die atmosfeer voor as 'n gas. Die baie ou metode om wasgoed en tekstielware in die son te bleik, berus op die vorming van osoon onder die invloed van sonlig. * *Waterstofperoksied,* H2O2 is 'n vloeistof en word in apteke as verdunde oplossings verkoop. Dit kan gebruik word om vere, hare, ivoor, tabak, olie en vette te bleik, maar is baie onstabiel en verslaan vinnig wanneer dit met lug in aanraking kom. * *Natriumhipochloriet,* NaOCl is 'n bleikmiddel wat baie algemeen in die huishouding gebruik word. In die handel word dit onder verskeie handelsname as verdunde oplossings bemark. Dit word gebruik om sellulose, papier en wasgoed te bleik, en is ook 'n ontsmettingsmiddel. * *Natriumperboraat* word in wasmiddels, tandepasta en preparate om kunstande te reinig, gebruik. Natriumperboraat is onskadelik en nie giftig nie. * *Kaliumpermanganaat* is 'n chemiese stof wat gebruik word om sponse se kleur te verander. Natuurlike spons se kleur is grysbruin tot rooibruin, en met kaliumpermanganaat kan dit geel gebleik word. #### Reduserende middels By reduserende bleikmiddels geskied die bleikproses deur die omsetting van die kleurstof na 'n kleurlose stof. Gewoonlik word die materiaal self nie aangetas nie, maar die nadeel van hierdie middels is dat hulle werking nie altyd permament is nie. Dit kan suurstof uit die lug opneem sodat die oorspronklike kleur terugkeer. Enkele reduserende bleikmiddels word hieronder bespreek. *Swaeldioksied,* SO2 is 'n gas wat vorm wanneer swael in die lug brand en het 'n skerp en verstikkende reuk. Dit word gebruik om veselstowwe, suiker, gelatien en Iym te bleik. *Natriumhiposulfiet,* Na2S2 O2 word gebruik om voedsel en tekstielstowwe te bleik. ### Fisiese bleikmiddels Die werking van hierdie stowwe berus op die absorbering van onsuiwerhede. Die enigste probleem is dat die stof wat die onsuiwerhede absorbeer, van die oorspronklike stof geskei moet word. Daar is twee soorte wat algemeen gebruik word, naamlik geaktiveerde koolstof en bleikaarde. * *Geaktiveerde koolstof* word by die raffinering van suiker gebruik om die molasse van die suiker te skei. * *Bleikaarde* word ook volaarde genoem en is 'n poreuse soort klei waarmee onsuiwerhede uit petroleumprodukte, eetbare vette en olies gehaal kan word. ### Optiese bleikmiddels Die *oudste optiese bleikmiddels* is blousel waarmee linne wit gemaak kan word. Deesdae word blousel vervang deur fluoresserende stowwe. Hierdie stowwe het die eienskap dat hulle 'n deel van die onsigbare ultraviolet strale in sonlig in 'n blou of blougroen lig omskakel. Hierdie blou lig weerkaats saam met die geel lig (wat deur die geel gedeeltes van die linne weerkaats word), die kleure vermeng en gee wit lig. Die samestelling van die linne het nie verander nie – dat die hemp so wit Iyk, is bloot 'n optiese illusie. Bronnelys --------- * Wêreldspektrum, Vol. 3, 101-102, ISBN 0 908409 44 3
{ "title": "Bleikmiddel", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 1192, 3413, 0.34925285672428946 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 4143 }
| Blenheim | | --- | | Blenheim | | | Ligging | | Blenheim | | Algemene feite | | Inwoners: | 29 700 (skatting 2008) | | Geografiese ligging: | 41°31′S 173°58′O / 41.517°S 173.967°O / -41.517; 173.967 | | Administratiewe verdeling | | Land: | Nieu-Seeland | | Streek: | Marlborough | | Burgemeester: | Alistair Sowman | **Blenheim** is 'n dorp in die administratiewe gewes Marlborough op die Suideiland van Nieu-Seeland met 'n bevolking van 29 700 mense in 2008. Die dorp is na die Slag van Blenheim (1704) genoem waartydens Britse troepe onder bevel van John Churchill, die 1ste hertog van Marlborough, 'n oorwinning oor 'n Frans-Beierse leër behaal het. Blenheim staan vandag bekend as die sentrum van Nieu-Seeland se beduidendste wynbougebied. Die dorp is een van die sonnigste plekke in die land met warm en droë somers en koeler winters. Blenheim is danksy die natuurskoon van sy omgewing, sy ontspanne leefstyl en die florerende plaaslike wyn- en voedselbedryf 'n gewilde toeristetrekpleister. Geografie --------- Blenheim is op die Wairau-vlakte by die samevloeiing van die Taylor- en Opawa-riviere geleë en word deur kleiner heuwelreekse omring wat min beskerming teen die sterk winde bied wat vanuit die Cook-seestraat oor oop gebiede in Blenheim en sy omgewing waai. Die gebied van Blenheim is in tektoniese opsig nog aktief - die grens tussen die Pasifiese Plaat (waarop die dorp geleë is) en die Indo-Australiese Plaat loop net boord van Blenheim sodat die dorp elke jaar deur 'n aantal kleiner aardbewings getref word.
{ "title": "Blenheim", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 236, 1244, 0.18971061093247588 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1547 }
**Elektromagnetiese steuring** is die gevolg van elektromagnetiese straling wat uitgestraal word deur elektriese stroombane wat vinnig veranderende seine dra as 'n neweproduk van hulle normale werking en sodoende ongewenste seine (geraas) in ander stroombane veroorsaak. Dit kan doelbewus gedoen word, soos in die geval von elektroniese oorlogvoering of onbedoeld plaasvind. Elektromagnetiese steuring kan ook veroorsaak word deur dinge wat nie as stroombane beskou kan word nie, soos in die geval van die Son of die Noorderligte. Elektromagnetiese steuring beïnvloed ook die ontvangs van AM-radio in woongebiede en tot in 'n mindere mate FM-radio en televisie-toestelle. Die belangrikste maatreëls wat geneem kan word om Elektromagnetiese steuring te verminder is: * Die gebruik van 'n "ontkoppelende" kapasitor op elke aktiewe toestel (oor die kragbron gekoppel en so na as moontlik aan die toestel) * Stygtydbeheer op die hoëspoedseine deur gebruik te maak van 'n reeks resistors en filters op die geïntegreerde stroombane se kragvoorsiening. * Skerms word gewoonlik as laaste uitweg gebruik nadat ander tegnieke misluk het omdat dit die koste van toestelle beduidend verhoog. Die doeltreffendheid van die straling hang af van die hoogte bo die grond en die lengte van die geleier relatief tot die golflengte van die seinkomponent. Teen laer frekwensies, bv. 133 MHz, is die bron van die straling bykans uitsluitlik deur toevoer/afvoer-kabels. Die meeste lande het wetlike vereistes waaraan elektroniese en elektriese hardeware moet voldoen in terme van die hoeveelheid elektromagnetiese steurings wat hulle moet kan weerstaan en hoeveel hulle mag uitstraal.
{ "title": "Elektromagnetiese steuring", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 518, 1598, 0.3241551939924906 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1665 }
'n **Elektroliet** het in die elektrochemie twee nouverwante maar verskillende definisies: 1. 'n Ioniese stof, gewoonlik 'n sout wat opgelos in 'n oplosmiddel uitmekaar val in ione en daardeur die oplossing elektries geleidend maak 2. "n Oplossing wat deur ioniese opgeloste stowwe geleidend gemaak is, of 'n stof wat self ioniese geleiding vertoon. Natriumchloried is 'n goeie voorbeeld van definisie 1): 'n Oplossing van hierdie stof in water sal die oplossing elektries (of beter: ionies) geleidend maak. Seewater is 'n goeie voorbeeld van definisie 2). Dit bevat talle verskillende ione, soos Na+,K+, Cl−, Mg2+, Br− ens. en is daardeur geleidend. 'n Ander voorbeeld is nogtans 'n vastestof soos RbAg4I5 waarin die silwerione mobiel genoeg is dat dit geleidbaarheid besit. Hierdie stof word 'n vastestofelektroliet genoem. Sterk en swak ------------- 'n Stof soos NaCl sal, wanneer dit in water oplos, amper heeltemal uitmekaar val. NaCl is 'n voorbeeld van 'n **sterk** elektroliet. In hierdie dissosiasiereaksie vind solvasie van die gevormde ione deur watermolekule plaas, wat met (aq) weergegee word: {\displaystyle NaCl(s)\to Na^{+}(aq)+Cl^{-}(aq)} 'n Stof soos asynsuur CH3COOH of "HAc", wat in suiwer vorm 'n vloeistof is, los egter as neutraal gesolveerde molekule op wat slegs gedeeltelik 'n dissosiasie-ewewig ondergaan. {\displaystyle HAc(liq)\to HAc(aq)+H\_{2}O\leftrightharpoons Ac^{-}(aq)+H\_{3}O^{+}(aq)} Stowwe soos asynsuur word **swak** elektroliete genoem.
{ "title": "Elektroliet", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 213, 1301, 0.16372021521906227 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 1485 }
Epilepsie, soos gemeet met EEG. **Elektroënsefalografie** (**EEG**) is ’n moniteringsmetode om die elektriese aktiwiteit van die brein te meet. Dit is gewoonlik niedeurdringend omdat die elektrodes aan die kant van die skedel geplaas word, hoewel deurdringende metodes ook gebruik kan word, soos in elektrokortikografie, waar elektrodes op die ontblote oppervlak van die brein geplaas word. Werking ------- 'n Geleidende kontakvloeistof word eers op die kopvel gesmeer, en dan word ongeveer 20 elektrodes wat in ’n soort mus vasgemaak is, op die kopvel geplaas. Die gemete potensiaalverskille is uiters klein (ongeveer 100 µV) in vergelyking met dié van huishoudelike kragstelsels. EEG meet wisselings in stroomspanning wat ontstaan uit ioonstroming in die neurone van die brein. Klinies verwys EEG na die vaslegging van die brein se spontane elektriese aktiwiteit oor ’n tydperk deur middel van verskeie elektrodes aan die skedel. Diagnostiese toepassings fokus gewoonlik op óf gebeureverwante potensiale óf die spektraalinhoud van EEG. Eersgenoemde ondersoek moontlike wisselings wat met ’n gebeurtenis verband hou, soos die begin van ’n stimulus, en laasgenoemde ontleed die soort senuwisselings (ook "breingolwe" genoem) wat in EEG-seine waargeneem kan word. EEG word meestal gebruik in die diagnose van epilepsie, wat abnormaliteite in EEG-lesings veroorsaak. Dit word ook gebruik om slaapsteurings, die diepte van narkose, ’n koma en breindood te bepaal. EEG is voorheen ook gebruik vir die diagnose van gewasse, beroertes en ander fokalebreinsteurings, maar dit is meestal vervang deur hoëresolusiebeeldingsmetodes soos magnetieseresonansiebeelding (MRI) en CT-skanderings. Dit bly egter ’n waardevolle metode in navorsing en sekere diagnoses. Dit is onder meer een van die min mobiele tegnieke wat beskikbaar is. Skakels ------- * Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal. | | | | --- | --- | | Normdata Edit this at Wikidata | * BNF: cb119319602 (data) * GND: 4014254-1 * LCCN: sh85042138 * NDL: 00568655 * NKC: ph119870 |
{ "title": "Elektroënsefalografie", "mostly_tablelist": false, "tablelist_ratio": [ 576, 2148, 0.2681564245810056 ], "infobox": [], "td_tables": [], "text_length": 2093 }