text
stringlengths 0
187k
|
|---|
شارۋالار نەگە شارشاپ ءجۇر؟سوڭعى جىلدارى اۋىلشارۋاشىلىق قۇرىلىمدارىن مەملەكەتتىك قولداۋ جۇيەگە ءتۇسىپ، ەلدەگى شارۋانىڭ ءىسى العا باستى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە جىل سايىن الىنعان ەگىن كولەمى ارتىپ، مال باسى كوبەيىپ كەلەدى. بىراق الا جازداي اتىز جاعالاعان اعايىندى ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديا تالاپتارىنىڭ ءجيى وزگەرە بەرەتىنى الاڭداتادى. وسىنىڭ كەسىرىنەن كوپ شارۋاشىلىق قولداۋعا قولى جەتپەي، قينالىپ وتىر.سىر بويىندا كۇرىش شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن ءىرى قۇرىلىمنىڭ ءبىرى ابزال ي ك تولىق سەرىكتەستىگى. جىلىنا 5 200 گەكتار جەرگە كۇرىش ەگەتىن سەرىكتەستىك جۇزدەگەن ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ وتىرعان تابىستى شارۋاشىلىق سانالادى. مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديا ارقىلى سوڭعى جىلدارى تەحنيكامىزدى تولىق جاڭارتىپ الدىق. قازىر ەگىن القابىنان باياعى كەڭەستىك كەزدەن قالعان كونە كومباين تاپپايسىز. ولاردىڭ ورنىن جۇمىسى ءونىمدى وزىق تەحنيكالار باستى. بۇل بەينەتى بەلدەن كەلەتىن ديقان جۇمىسىن ەداۋىر جاقسارتىپ وتىر، دەيدى سەرىكتەستىكتىڭ كوممەرتسيالىق ديرەكتورى ساعيدۋللا سىزدىقوۆ.بىراق وسى سۋبسيديانى تولەۋ تالاپتارى قازىر شارۋالار اراسىندا كوپ تۇسىنبەستىك تۋعىزىپ ءجۇر. مىسالى، سۋبسيديا شارتىندا تەحنيكانىڭ شەكتى باعاسى بەلگىلەنگەن. قازىرگى كۇنى بۇل بويىنشا كومباين باعاسى 118 ملن تەڭگە بولىپ تۇر. مەملەكەت تەحنيكا ساتىپ العان ادامعا وسى قۇننىڭ 25 پايىزىن وتەپ بەرەدى.بىراق ديقاندار قازىر مۇنداي باعاعا كومباين تابۋ قيىن ەكەنىن ايتادى. ونىڭ ۇستىنە پاندەميا كەزىندە اقش دوللارىنىڭ تەڭگەگە شاققانداعى باعامى ايتارلىقتاي ءوستى. وسى كۇنى ەگىن وراتىن تەحنيكانىڭ ەڭ ارزانى 150 ملن تەڭگە. شارۋا ونى ساتىپ العاننىڭ وزىندە مەملەكەت وعان شەكتى باعانىڭ، ياعني 118 ملن تەڭگەنىڭ 25 پايىزىن عانا وتەپ بەرەدى.سوندا شارۋاشىلىق ءار كومباين باعاسىنان ورتا ەسەپپەن 8 ملن تەڭگەدەن ۇتىلادى. بۇل بارلىق شارۋاشىلىق قۇرىلىمدارىنا ورتاق پروبلەما. مىسالى، سوقاعا قويىلىپ وتىرعان شەكتى باعا 3،5 ملن تەڭگە. بۇل رەسەيدەن شىعاتىن ەڭ ساپاسىز سوقانىڭ قۇنى. ال ءبىز جاقىندا 15 ملن تەڭگەگە نەمىس سوقاسىن الدىق. بىراق وعان سۋبسيديا رەتىندە جاڭاعى 3،5 ملن تەڭگەنىڭ 25 پايىزى عانا بەرىلەدى. وسى ماسەلەگە وراي الەمدەگى وزىق فيرمالار شىعاراتىن اۋىلشارۋاشىلىق تەحنيكالارىنىڭ قۇنى سالىستىرىلىپ، ورتاشا باعا قويىلسا دەگەن ۇسىنىسىمىز بار، دەيدى ساعيدۋللا سىزدىقوۆ.سۋبسيدياعا ءوتىنىم قابىلداۋدا دا ماسەلە جوق ەمەس. . پورتالى ارقىلى ينتەرنەتى جاقسى تارتاتىن، كومپيۋتەرى قۋاتتى ادام عانا ءوتىنىم بەرىپ ۇلگىرە الادى. وسىدان دا ينتەرنەت جەتپەگەن اۋىلدارداعى شارۋالار قولداۋدان شەت قالىپ جاتىر. تالاپ بويىنشا تەحنيكانى ساتىپ العاننان كەيىن 2 جىل ىشىندە عانا سۋبسيديا الا الاسىز. وسى ۋاقىت ارالىعىندا ۇلگەرمەسەڭىز، قولداۋدان قاعىلدىم دەي بەرىڭىز. مىسالى، بىلتىر ابزال ي ك كومپانياسى 42 ملن تەڭگەلىك سۋبسيديادان ايىرىلىپ قالدى.ديقاندار قولداۋ ەرەجەلەرىنىڭ جىل سايىن وزگەرەتىنىنە دە نارازى. مىسالى، كومپانيا بىلتىر 300 ملن تەڭگەگە كۇرىش وڭدەيتىن تسيفرلى زاۋىت سالدى. قۇرىلىسمونتاج جۇمىستارىنا سۋبسيديا الۋدان ۇمىتتەنىپ، قۇجاتتار تولتىردى. بىراق بيىل بۇل قولداۋ توقتاتىلۋى مۇمكىن دەگەن حابار جەتىپ وتىر. جىل سايىن وزگەرە بەرەتىن ەرەجە تالاپتارىنا بەيىمدەلىپ ۇلگەرمەيمىز. سوندىقتان دا تالاپتاردى 5 جىل سايىن عانا جاڭارتىپ وتىرسا، دەيدى ولار.جالپى، شارۋاشىلىقتارعا اتامەكەن ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ كومەگى كوپ بولىپ وتىر. پالاتا وكىلدەرى ديقاندار وتىنىشىمەن پاندەميا كەزىندە بەلگىسىز سەبەپتەرمەن ەكسپورتقا شىعاتىن ونىمدەر قاتارىنان ءتۇسىپ قالعان كۇرىشتى قايتا قوستىرۋعا كۇش سالدى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە ءبىر عانا ابزال ي ك كومپانياسى سوڭعى 12 اي كولەمىندە 3 مىڭ توننادان استام ءونىمدى سىرتقا جونەلتتى.وبلىستىق كاسىپكەرلىك پالاتاسىنىڭ ءبولىم باسشىسى جاسۇلان سەرىكوۆ ديقاندار ماسەلەسىنىڭ ۇدايى نازاردا بولاتىنىن ايتادى. ۇكىمەت پەن سالالىق مينيسترلىك الدىندا شارۋالاردى شارشاتىپ جۇرگەن پروبلەمالار تالاي مارتە كوتەرىلدى. كەيبىر ماسەلەلەر جاقىن ارادا شەشىمىن تابادى دەگەن ءۇمىت تە جوق ەمەس. مىسالى، جەكە ادامدار ءۇشىن تەڭگەنى باسقا ۆاليۋتاعا اۋىستىرعاندا كۋرس ايىرماشىلىعى 6 تەڭگەدەن اسپاۋى كەرەك. ال زاڭدى تۇلعالار ءۇشىن مۇنداي شەكتەۋ جوق. شارۋالار وسىدان دا كوپ ۇتىلىپ قالىپ جاتىر. اتامەكەن ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ ارالاسۋىمەن بۇل ماسەلە وڭتايلى شەشىلدى. جاقىندا عانا اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى تەحنيكالار باعاسىنا قاتىستى كوممەرتسيالىق ۇسىنىس سۇراتتى. بۇل ءتيىستى ورىنداردىڭ ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديا توڭىرەگىندە كوتەرىلگەن ماسەلەلەردى زەرتتەۋگە كىرىسكەنىن اڭعارتادى. بۇگىندە بارلىق سۋبسيدياعا قاتىستى ءوتىنىم . پورتالى ارقىلى جۇرەدى. ارينە جاڭالىققا بەيىمدەلگەن جاقسى. كاسىپكەرلەردى اكىمشىلىك كەدەرگى مەن جەڭ ۇشىنان جالعاسقان جەمقورلىقتان قۇتقاراتىن جوبانى ءبىز دە قولدايمىز. بىراق شارۋاشىلىقتاردىڭ ءدال وسى پورتال ءىستى قولدان قيىنداتۋ ءۇشىن جاسالعان دەگەن شاعىمى كوپ. ارنايى مامان بولماسا، قاراپايىم اۋىل تۇرعىنى ءۇشىن ءوتىنىم بەرۋ وتە قيىن. ءتىلىن تۇسىنبەگەندىكتەن سىرتتان ادام جالداپ، الەككە ءتۇسىپ جاتقاندار كوپ. ارينە ولاردىڭ تەگىن ىستەمەيتىنى تۇسىنىكتى. ءتىپتى ارالارىندا 100 مىڭ تەڭگەلەپ اقشا سۇرايتىندار بار دەگەندى ەستيمىز. وسىلايشا شارۋا شىعىنعا باتادى، دەيدى جاسۇلان سەرىكوۆ.بۇرىن ءوتىنىم حقكو ارقىلى جۇرگىزىلگەن. ونداعى ماماندار قانداي قۇجاتتار قاجەتتىگىن ءتۇسىندىرىپ، شارۋالارعا ءبىرتالاي كومەك كورسەتىپتى. . زەينەت جاسىنداعى ادام دا وڭاي قولدانا الاتىنداي قولايلى بولۋ كەرەك. سوندا عانا شارۋالاردىڭ شىرىلى ازايادى، دەيدى جاسۇلان ساقتاپبەرگەن ۇلى.جىل باسىندا وبلىسقا ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديا ءۇشىن 1،6 ملرد تەڭگە كولەمىندە قارجى ءبولىندى. وعان ىلىنبەي قالعاندار قاتارى كوپ بولعان سوڭ پالاتا وكىلدەرى سالالىق مينيسترلىككە تاعى قارجى قاراستىرۋ جونىندە ءوتىنىش بەرىپتى. قازىر سونىڭ جاۋابىن كۇتىپ وتىر.وسىعان دەيىن . ارقىلى سۋبسيدياعا ءوتىنىم بەرگەن ءار ادام 3 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىندە اقشا تولەپ كەلىپتى. قازىر بۇل 11 اەككە كوتەرىلگەن. بىراق بۇل قارجى شارۋا قولداۋ الا الماي قالسا دا قايتارىلمايدى. بۇعان نارازى بولعان اۋىلداعىلار كاسىپكەرلەر پالاتاسىنا شاعىمدانادى.شارۋالاردى شارشاتىپ جۇرگەن ماسەلەلەردىڭ ءبىر پاراسى وسىنداي. الا جازداي اتىز جاعالاعان اعايىن وسى ءتۇيىننىڭ تارقاتىلعانىن تىلەيدى.
|
كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋى باسەڭدەمەي وتىر. كەيبىر ەلدەردە بۇل ىندەت قايتادان ۋشىعىپ بارا جاتىر. الەم بويىنشا وسى ۆيرۋستى جۇقتىرعانداردىڭ سانى شامامەن 12 ميلليونعا جەتتى، سونىڭ سالدارىنان 500 مىڭنان استام ادام قايتىس بولدى. سول سەبەپتى، بىرقاتار ەلدەردە كارانتين ءتارتىبى قايتا كۇشەيتىلىپ، اۋە، كولىك قاتىناسى قايتادان شەكتەلدى. وكىنىشكە قاراي، ءبىزدىڭ ەلدەگى جاعداي دا وڭاي بولىپ تۇرعان جوق، دەدى قاسىمجومارت توقاەۆ.راسىندا دا، قازاقستاندا اۋىرعاندار سانى ايتارلىقتاي كوپ، قايتىس بولعاندار دا از ەمەس. وسىعان وراي مەملەكەت باسشىسى 13 شىلدە ۇلتتىق ازا تۇتۋ كۇنى بولىپ بەلگىلەنگەنىن اتاپ ءوتتى. بۇل اتى جامان ىندەتتەن و دۇنيەلىك بولعان وتانداستارىمىزدىڭ، اسىل ازاماتتارىمىزدىڭ الدىنداعى پارىز دەپ ۇعىنعان ابزال.سونىمەن قاتار پرەزيدەنت قازاقستاندىقتاردى ەكى اپتاعا بەلگىلەنگەن كارانتين شارالارىن قاتاڭ ساقتاپ، سانالى تۇردە ارەكەت ەتۋگە شاقىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، ەرەجەلەردى ەسكەرگەندە عانا ناتيجە بولماق. بۇل ورايدا ول كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋىنا بايلانىستى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنە كوپ اۋىرتپالىق تۇسكەندىگىن اتاپ ءوتتى. دەگەنمەن، قالىپتاسقان جاعدايعا قاراماي، مەملەكەت تاراپىنان بارلىق قاجەتتى شارالار قابىلدانىپ جاتقاندىعىن دا ەسكەرگەن ءلازىم.قاسىمجومارت توقاەۆ ءوز سوزىندە ءدارىدارمەكتىڭ جەتكىلىكسىزدىگى جايىنا دا توقتالدى. شىندىعىن ايتقان ءجون، بۇگىندە مەديتسينالىق پرەپاراتتاردىڭ ءدارىحانالاردا بولماۋى جۇرتشىلىقتىڭ اشۋىزاسىن تۋدىرىپ جاتقانى راس. بار بولعان كۇننىڭ وزىندە باعاسىنىڭ بىرنەشە ەسە كوتەرىلگەندىگى تۋراسىندا الەۋمەتتىك جەلىدەگى الەۋمەت جازىپ تا، ايتىپ تا جاتىر. پرەزيدەنت قاجەتتى ءدارىدارمەكتەر قورىنىڭ كوبەيەتىندىگىن، ونىڭ باعاسىن نەگىزسىز ءوسىرىپ، قيىنقىستاۋ كۇندەردە پايدا تابۋدى كوزدەگەندەر زاڭ شەڭبەرىندە جازالاناتىندىعىن جەتكىزدى. بۇل تاراپتا ناقتى تاپسىرمالار بەرىلىپ، جۇمىستار كۇشەيەتىندىگىن مالىمدەدى.مەملەكەت باسشىسى تەلەارنالار ارقىلى دارىگەرلەردىڭ كەڭەسى كوپتەپ بەرىلۋى قاجەتتىگىن دە اتاپ ءوتتى.وسى ورايدا ايتا كەتەيىن، ۇلتتىق تەلەارناسى 9 شىلدەدەن باستاپ تىكەلەي ەفيردە تەلەدارىگەر جوباسىن باستايدى. ەلىمىزدىڭ بىلىكتى دارىگەرلەرى بەس كۇن بويى تىكەلەي ەفير ارقىلى كورەرمەندەرمەن بايلانىسقا شىعىپ، الەمدى جاۋلاعان كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسۋدىڭ جولدارىن تۇسىندىرەدى. باعدارلاما سۇراقجاۋاپ فورماتىندا ۇيىمداستىرىلىپ، ستۋدياعا كەلگەن ماماندار تەك كورەرمەن تاراپىنان كەلىپ تۇسكەن ساۋالدارعا جاۋاپ بەرەدى. نەگىزگى ماقسات ەل تۇرعىندارىنا، اسىرەسە شالعاي اۋىلايماقتاعى كورەرمەنگە قازىرگى كۇردەلى احۋالعا بايلانىستى كۇندەلىكتى مەديتسينالىق كەڭەس بەرۋ. دارىگەرلەر تىكەلەي ەفير بارىسىندا 19 ۆيرۋسى مەن وزگە دە اۋرۋلاردان ساقتانۋ مەن الدىن الۋ شارالارى، ەمدەۋ تاسىلدەرى تۋرالى نۇسقاۋلىق بەرەدى.قولعا الىنىپ جاتقان ءىسشارالاردىڭ كوزدەگەن ماقساتى ءبىر: اتى جامان ىندەتتى اۋىزدىقتاۋ، ۇلت ساۋلىعىن قالىپتاستىرۋ، ازاماتتاردى اۋرۋدان اراشالاۋ.ءسوزىمدى مەملەكەت باسشىسىنىڭ پايىمدى ويىمەن تۇيىندەسەم: ءبىز تالاي زوبالاڭ مەن سىناقتى باستان وتكەرگەن، تاريحتىڭ تالاي داۋىلىنا بوي بەرمەگەن حالىقپىز. باتىر بابالاردىڭ جولىن جالعاعان بۇگىنگى ۇرپاق تا قازىرگى قيىندىققا توتەپ بەرەدى دەپ سەنەمىن. بالكىم، بۇل ءبىزدىڭ بىرلىگىمىزدى بايقاۋ ءۇشىن بەرىلگەن سىناق شىعار. ءبىر جەڭنەن قول، ءبىر جاعادان باس شىعارىپ، ۇيىمداسا بىلسەك، بۇل سىننان دا وتەرمىز. دەنساۋلىق زور بايلىق دەگەن حالقىمىزدىڭ دانا ءسوزىنىڭ قادىرىن بىلەيىك. ءار ازاماتتىڭ اماندىعى ءۇشىن كۇرەسەيىك!.قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورىالماتى قازاق ۇلتتىق قىزدار پەدوگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى
|
ەلوردالىق ەكى مىڭنان استام بالا مەكتەپكە جول اكسياسى اياسىندا كومەك الادى24 تامىز 11:17نۇر سۇلتان. قازاقپارات مەكتەپكە جول قايىرىمدىلىق اكتسياسى اياسىندا قالا اكىمدىگى 2255 بالاعا كومەك كورسەتەدى، دەپ حابارلايدى ەلوردا اكىمدىگىنىڭ مەكەمەنىڭ رەسمي سايتى.اكسيا جالپىعا مىندەتتى ءبىلىم بەرۋ قورىنىڭ قۇرامىنا كىرمەيتىن، ءبىراق مۇقتاج بولىپ تابىلاتىن از قامتىلعان، كوپبالالى جانە جاعدايى ناشار وتباسىلاردان شىققان بالالارعا، جەتىم بالالار مەن اتا انالارىنىڭ قامقورلىعىسىز قالعان بالالارعا الەۋمەتتىك قولداۋ كورسەتۋگە باعىتتالعان.اكسيا اياسىندا ەسىل اۋدانىنان 400, بايقوڭىر اۋدانىنان 600, الماتى اۋدانىنان 672, سارىارقا اۋدانىنان 463 وقۋشى كومەك الادى. تاعى 100 بالا قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ قولداۋ شارالارىمەن قامتىلادى.اكسياعا قاتىسۋشىلارعا وتاندىق وندىرۋشىلەردىڭ مەكتەپ فورماسى جانە قاجەتتى وقۋ قۇرالدارى بەرىلەدى.وسىلايشا، وقۋشىلارعا بەرىلەتىن مەكتەپ فورماسىنىڭ ورتاشا باعاسى 30000 تەڭگە. ۇلدارعا ارنالعان پيدجاك، شالبار، جەيدە 22000 تەڭگە جانە اياق كيىم 8000 تەڭگە؛ قىزدارعا پيدجاك نەمەسە كۇرتە، بەلدەمشە، جەيدە، پولو 22000 تەڭگە جانە اياق كيىم 8000 تەڭگە.
|
قۇتادغۇ بىلىكنى ئىسلامىزم جەھەتتىن تەھلىل قىلىشنىڭ زۆرۈرىيىتى ھەققىدە بىر ئىككى سۆز ئۇيغۇر تەتقىقات ئىنىستىتۇتىقىسقىچە مەزمۇنى: تۈرك ئىسلام ئەدەبىياتنىڭ ئەڭ مۇكەممەل نەمۇنىلىرىدىن بىرى دەپ قوبۇل قىلىنغان قۇتادغۇ بىلىكنى تەتقىق قىلغاندا، بۇ ئەسەر يېزىلغان دەۋرىنىڭ ئالاھىدىلىكى، مۇئەللىپ يېتىشكەن مۇھىت ۋە ئەسەرنىڭ مۇھتەۋاسى قاتارلىق بىر قاتار ئېلېمېنتلار نەزەردە تۇتۇلغاندا مەزكۇر ئەسەرنى دىنىي جەھەتتىن تەتقىق قىلىشنىڭ نەقەدەر زۆرۈر ئىكەنلىكى مەلۇم بولىدۇ. ئەسەرنى بىر پۈتۈنلۈك نۇقتىسىدىن قاراپ باشتىن ئاخىرىغىچە ئوقۇپ چىققان ۋاقىتتا يۇقىرىدىكى قاراشنىڭ ئورۇنلۇق بولۇپ بولمىغانلىقى تېخىمۇ ئېنىق نامايان بولىدۇ. ۋەتىنىمىز شەرقىي تۈركىستاندا ۋە تۈركىيەدە، شۇنداقلا باشقا ئەللەردە بۇ ئەسەر خىلمۇخىل نۇقتىلاردىن تەتقىق قىلىندى. ھەر تەتقىقاتچى ئەسەرنى ئۆزىنىڭ دۇنيا قارىشىنى مەركەز قىلغان ھالدا يېڭىدىن شەكىللەندۈرۈپ تەپسىر قىلدى. ئەمما ئۇنىڭ ئىسلامىي كۈلتۈر شارائىتىدا يېزىلغان، ئىسلام دىنىنىڭ رېئال مەسىلىلىرىنى ئەتراپلىق ھالدا ئۆزىدە مۇجەسسەملەشتۈرگەن ئېنسىكلوپېدىيەلىك تەرىپى كۆپىنچە ھاللاردا ئۇنتۇلۇپ قالدى. ۋاھالەنكى بىر ئەسەرگە پارچىلار ئۈستىدىن باھا بەرگەندە مۇئەللىپنىڭ مەقسىتىدىن چەتنەپ كېتىشكە ئېلىپ بارىدىغانلىقى ئىلىم ئەربابى قوبۇل قىلغان بىر مەسىلە.ھەممىدىن ئاۋۋال قۇتادغۇ بىلىكنىڭ ئىسلامىي بىر مۇھىتتا، مۇسۇلمان بىر مۇتەپەككۇر تەرىپىدىن قەلەمگە ئېلىنىپ يەنە مۇسۇلمان بىر ھۆكۈمدار تاۋغاچ ئۇلۇغ بۇغرا قاراخان يەنى ئەبۇ ئەلى ئىبنى سۇلايمان ئارسلانخانغا تەقدىم قىلىنغانلىقىنى ئۇنتۇماسلىق كېرەك. شۇنىڭ ئۈچۈن بۇ ئەسەرگە باھا بەرگەندە مانا مۇشۇنداق بىر شارائىتنى كۆزدىن قاچۇرۇپ قويمىغان ياخشى. ھەرقانداق بىر ئەسەرنى تەتقىق قىلغان مۇئەللىپنىڭ تەپەككۇر دۇنياسىدا تۇرۇپ چۈشىنىشكە توغرا كېلىدۇ. مەن بۇ قىسقىغىنا تەتقىقاتىمدا بىرقانچە پاراگرافلىق مەلۇمات بىلەن قۇتادغۇ بىلىكنىڭ دىنىي جەھەتتىكى ئەھمىيىتىنى ئەسلىتىپ ئۆتۈشكە تىرىشىمەن. ئەپسۇسكى شەرقىي تۈركىستان زىيالىيلىرى بولۇپمۇ دىنىي ئۆلىما تەبىقىسى بۇ ئەسەردىكى قىممەتلىك جەۋھەرلەرنى تېخىچە بايقىيالمىغانلىقىغا شاھىتمىز. لېكىن مۇشۇنداق بىر قانچە بەتلىك بىر يازما بىلەن ئەسەرنىڭ دىنىي تەرىپىنى ھەقىقىي مەنىدە يورۇتۇپ بېرىش ئىمكانسىز. شۇڭا بۇ يەردە تەپسىلىي مەلۇمات بېرەلمەيدىغانلىقىمنى ياكى بۇنداق بىر مۇددىئايىمنىڭ يوقلىقىنى ئوقۇرمەنلەرگە باشتا بىلدۈرۈپ قويماقچىمەن.ئابدۇرېھىم ئۆتكۈرنىڭ ئىز رومانىدىكى دىنىي زاتلار 2018يىلى 20مايدىنىي تەربىيەدە ئۈنۈملۈك ئۇسۇلھېكايە 2018يىلى 6ماي
|
مېنىڭ 3 ياشقا كىرگەن ناھايىتى كەپسىز بىر ئوغلۇم بار. بەزىدە سەۋر تاقەتلىك بولۇش ماڭا بەك تەس كېلىدۇ. ئىنجىلدا سەۋر تاقەتلىك بولۇش توغرىسىدا قانداق ئايەتلەر بار؟2سىلەر ھەمىشە كەمتەر، مۇلايىم، سەۋرچان بولۇپ، مېھىرمۇھەببىتىڭلار بىلەن بىربىرىڭلارغا كەڭ قورساق بولۇڭلار.14قېرىنداشلار، سىلەردىن ئۆتۈنىمىزكى، بىكار تەلەپلەرنى ئويغىتىڭلار، يۈرەكسىزلەرنى رىغبەتلەندۈرۈڭلار، ئاجىزلىقى بولغانلارغا ياريۆلەك بولۇڭلار ۋە ھەممە ئادەمگە سەۋرچان بولۇڭلار.بالا تەربىيىلەش ھەققىدە6تەربىيىلە بالاڭنى توغرا يولدا مېڭىشقا،چوڭ بولغاندىمۇ شۇ يولدىن چىقماس ئۇ شۇندا.11قاتتىق تەربىيە بىلەن تۈزىتىلگەن ئادەم تۈزىتىش بېرىلگەن ۋاقىتنىڭ ئۆزىدە خۇشال بولمايدۇ، كۆڭلى بۇزۇلىدۇ. بىراق، كېيىن ئۇ بۇنداق تۈزىتىش بىلەن تاۋلىنىپ، ئامانلىق ۋە ھەققانىيلىق يولىدا ماڭىدۇ.
|
قىتايدا الەمدەگى ەڭ ۇزىن كوپىر قۇرىلىسى باستالدى الەم05 مامىر 2018، 21:1405 مامىر 2018, 21:14 1916 0گونكونگچجۋحايماكاو كوپىرى دەلتا تەڭىزىنىڭ ەكى جاعالاۋىن بىرىكتىرۋ ماقساتىندا سالىنۋدا. ونىڭ قۇنى 20 ملرد دوللار، ال ۇزىندىعى 55 شاقىرىم. بۇل تۋرالى . اقپارات اگەنتتىگى باسىلىمىنا سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.گونكونگتا سالىنىپ جاتقان الەمدەگى ەڭ ۇزىن تەڭىز كوپىرى جوباسىنىڭ ديرەكتورى گۋو حينگلين قۇرىلىسشىلار تەڭىز بەتىنەن بيىك جەرلەردە، اسا ٴقاۋىپتى ايماقتاردا كوپىر قۇرىلىسىن سالىپ جاتىر دەيدى. بۇل كوپىر قىتايدىڭ ەڭ ٴىرى قالالارى گونكونگ پەن ماكاونى بىربىرىمەن بايلانىستىرادى.2003 جىلى العاش رەت وسى كوپىردىڭ قۇرىلىسى ۇسىنىلعان كەزدە، كوپتەگەن شەنەۋنىكتەر وعان قارسى شىققان بولاتىن. دەگەنمەن، كەيىننەن قىتاي ۇكىمەتىنەن بۇل كوپىر قۇرىلىسى قولداۋ تاپتى. رەكوردتى مەگاقۇرىلىس قىتايدىڭ گەوساياسي قۇلشىنىسى مەن ەل حالقىنىڭ ەڭبەكقورلىعىن بىلدىرەدى دەيدى تۇرعىنداردىڭ وزدەرى.ال ساراپشىلار بۇل كوپىر ارقىلى قىتاي ٴوز بيلىگىن نىعايتادى دەپ بولجاۋدا. ويتكەنى، وڭتۇستىك قىتاي تەڭىزىندەگى داۋلى ايماققا گونكونگ، تايۆان جانە پەكيننىڭ تالاسىپ وتىرعانى كوپكە ٴمالىم. سىنشىلار بۇل جوبا ەكولوگيالىق جانە ادامي فاكتورلارعا كەرى اسەر ەتەدى دەيدى.گونكونگچجۋحايماكاو كوپىرى قىتاي ۇكىمەتىنىڭ ايتۋىنشا، سانفرانسيسكو، نيۋيورك جانە توكيوداعى كوپىرلەرمەن باسەكەگە تۇسە الادى. ويتكەنى، ونىڭ تەحنولوگيالىق يننوۆاسياسى مەن ەكونوميكالىق ٴساتتى سالىنىپ جاتقانىن ساراپشىلار العا تارتۋدا.گونكونگتاعى كوممەرسيالىق جىلجىمايتىن مۇلىك زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى ماركوس چان اتالعان ايماق ديناميكالىق جانە ەكونوميكالىق جاعىنان دامۋدا دەيدى. كوپىر سالىنىپ جاتقان شىعاناق قىتاي تەرريتورياسىنىڭ 1 پايىزىن قۇرايدى، ال حالىقتىڭ 5 پايىزى وسى جەردى مەكەن ەتەدى. قىتاي جالپى ىشكى ٴونىمىنىڭ 12 پايىزىن وسى ايماقتا وندىرەدى. الەمنىڭ بارلىق مەملەكەتتەرىمەن سالىستىرعاندا، شىعاناق ايماعى ەكونوميكالىق دامۋى جاعىنان 11ورىنعا يە دەدى ماركوس چان.بۇل كوپىردىڭ تەز ارادا سالىنىپ بىتپەۋىنە بىرنەشە ماسەلە كەدەرگى بولدى. سونىڭ ٴبىرى اتالعان ايماقتا ٴۇش مەملەكەتتىڭ شەكاراسى تىركەلگەن. ولار: گونكونگقىتاي ماكاوقىتاي گونكونگماكاو. ٴۇش مەملەكەتتىڭ قۇقىقتىق جۇيەسى مەن ۆاليۋتاسى ٴار ٴتۇرلى. تۇرعىنداردىڭ ٴتولقۇجاتتارى مەن جەكە كۋالىكتەرى دە سايكەس ەمەس. سونداياق ٴۇش مەملەكەت تۇرعىندارى ەكى ٴار ٴتۇرلى ٴتىلدى قولدانادى كانتون جانە ماندارين ٴتىلى.باسقا مەملەكەتتەردەگى ٴىرى كوپىرلەرمەن باسەكەگە ٴتۇسۋ ٴۇشىن قىتاي ۇكىمەتى اتالعان ماسەلەلەر مەن كەدەرگىلەردى جويۋى قاجەت. قالالار اراسىنداعى ينتەگراسيانىڭ دامۋىنا ىقپال ەتۋى ٴتيىس دەدى چان.كوپىر اتالعان ٴۇش قالا اراسىنداعى كولىك قاتىناسىن 3 ساعاتتان 30 مينۋتقا دەيىن قىسقارتادى. چاننىڭ ايتۋىنشا، كوپىردىڭ ەكى بەتىندەگى قالالاردىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى بىربىرىنە ساي ەمەس. گونكونگ، شەنچجەن جانە دۋنگۋان قالالارى شىعىستا ورنالاسقان. ولار باتىستاعى چجۋحاي، سزيانمەن، چجۋنشان قالالارىنا قاراعاندا دامىعان دەيدى چان.ساراپشىلاردىڭ ٴبىر توبى بۇل كوپىر قۇرىلىسى اياقتالعان سوڭ، تاۋار تاسىمالى جۇيەسى جەڭىلدەپ، گونكونگ حالىقارالىق اۋەجايى الەمدەگى ەڭ كوپ جۇك تاسىمالدايتىن اۋەجاي ستاتۋسىنان ايىرىلادى دەپ بولجاپ وتىر.كوپىر سونداياق ٴتۋريزمدى دامىتادى دەپ بولجانۋدا. ويتكەنى، كوپىر اشىلعان سوڭ تۋريستەر گونكونگ اۋەجايىنان ماكاوعا 45 مينۋتتا جەتە الادى. سونداياق جولدا دەلتا وزەنىن تاماشالاپ، قىتاي ٴتۋريزمىن دامىتادى دەپ سەنەدى.ال ساراپشىلاردىڭ ەكىنشى توبى كوپىر بوسقا اقشا شاشۋ جولى دەپ باعا بەردى. تاۋەلسىز ساراپشى كلاۋديا مو گونكونگتىڭ دەموكراتياسىن قولدايدى. قىتاي مەن گونكونگتى بايلانىستىرۋ ٴۇشىن اۋە، تەڭىز جانە قۇرلىق بايلانىس جۇيەسى بۇرىننان بار. قوسىمشا جوبانىڭ نە قاجەتى بار؟ دەيدى مو.بۇل ساراپشىلار توبى كوپىردىڭ ساياسي اكت قانا بولعانىن ايتۋدا. گونكونگتاعى 2014 جىلعى دەموكراتيالىق كوتەرىلىستەردەن سوڭ، پەكين ٴوز بيلىگىن كۇشەيتۋ ٴۇشىن كوپىر قۇرىلىسىنا رۇقسات بەردى دەيدى. گونكونگ جارىلۋعا جاقىن قالدى. ۇلىبريتانيادان دا كوپ تۋريستەردى قابىلداپ جاتىر. 2016 جىلى 56،7 ملن تۋريست كەلگەن بولاتىن. ال ۇلىبريتانيانى بار بولعانى 37،6 ملن شەتەلدىك ازامات ارالاپ قايتقان. سوندىقتان كوپىر قۇرىلىسىنا مۇقتاج ەمەسپىز دەدى مو.ايتا كەتەرلىگى، كوپىر قۇرىلىسىنىڭ قاراجاتىن ٴۇش ايماقتىق ۇكىمەت ٴوز مويىندارىنا العان. دەگەنمەن، قاراجاتتىڭ ەڭ كوپ بولىگىن گونكونگ بيلىگى بولگەن.كوپىر قۇرىلىسى بىرنەشە ايدان كەيىن اياقتالادى. بۇل كوپىر ارقىلى جۇرەتىن اۆتوكولىكتەر ساعاتىنا 100 شاقىرىم جىلدامدىقتى ساقتاۋى ٴتيىس.
|
ۇرلىق بارىسىندا ءولىم دەلوسىن تۋدىرىپ قاشقان ەر ادام 27 جىلدان كەيىن جەر ورتا جاسقا تاياعاندا زاڭ تورىنا ءتۇستىكەلۋقاينارى: جاۋاپتى رەداكتور: جاڭالانعان ۋاقىت:20170828 13:46:00چياۋ چىڭ ي، ياڭ ايجيۇن حابارلايدى. باسقالارمەن استاسقان ول جياڭسۋ ولكەسى يانچىڭ قالاسى فۋنيڭ اۋدانىنداعى ءمالىم ءبىر وتباسىنا ۇرلىققا تۇسەدى، ۇرلىق ىستەپ جاتقاندا ەرلىزايىپتى ءۇي يەسى كەلىپ قالادى، 31 جاستاعى شيا لوگىن ادام اتى وزگەرتىپ الىندى قولىنداعى بولات شىبىقپەن ەرلىزايىپتىلاردى ۇرىپ ءولتىرىپ قاشىپ كەتەدى، ارادا 27 جىل وتكەننەن كەيىن قولىنا مۇزداي سۋىق كوزىر سالىنعان كەزدە شيا لوگىن 50 دى القىمداپ ۇلگىرگەن بولاتىن. ۇستالعان كەزدە شيا لوگىن: بۇگىن اقىرى ءبىر تىنىش ۇيىقتايتىن بولدىم عوي، دەگەن.ۇرلىق بارىسندا ورناعان ءولىم دەلوسى1990جىلى 16مامىر تۋىلعان ادام ءولتىرۋ دەلوسى جياڭسۋ ولكەسى يانچىڭ قالاسى فۋنيڭ اۋدانى ءمالىم قىستاعىنىڭ تىنىشتىعىن بۇزادى. سول كەزدە 31 جاستاعى شيا لوگىن ءوش الۋ نيەتىمەن، باسقالارمەن استاسىپ وزىمەن ارادا قايشىلىعى بار جاماعايىن تۋىسى ۋ تىڭ ۇيىنە ۇرلىققا تۇسەدى. سىبايلاس ەكەۋى ءۇيدى اقتارىپ جاتقان كەزدە، اياقاستىنان ءۇيدىڭ يەسى ەرلى زايىپتى ۋ پەن شيا ۇرىلاردىڭ ۇستىنەن تۇسەدى. سەن نەعىپ ءجۇرسىڭ؟ ءۇيدىڭ ءىشىن اقتارىستىرىپ نە ىزدەپ ءجۇرسىڭ دەپ ەرلىزايىپتىلار شيا لوگىندى سۇراقتىڭ استىنان الادى. ىلەشالا ەكى جاق جۇلقىلاسىپ، سوڭى توبەلەسكە اينالادى. جۇلقىلاسىپ جۇرگەندە شيا لوگىن بەلىنە قىستىرىپ العان بولات شىبىقپەن ۋ پەن شيا تى باسىنا ۇرىپ جاراقاتتاپ ەسىنەن تاندىرادى. شيا لوگىن سىبايلاسىمەن بىرگە تارتىپ العان 300 يۋان اقشانى الىپ، بولات شىبىقتى لاقتىرىپ ناق مايداننان قاشىپ كەتەدى. سول كەزدە ۋ تىڭ ناق مايداندا جان تاپسىرىپ، ال شيا تىڭ بىرنەشە كۇننەن كەيىن اۋىر جاراقاتتان كوز جۇمارىن ويلاپ كورمەگەن ەدى.ءولىم دەلوسى تۋىلعاننان كەيىن جياڭسۋ ولكەسى يانچىڭ قالاسىنىڭ ساقشى جاعى بۇل دەلوعا وسكەلەڭ ءمان بەرىپ، ناق مايداندى بارلاۋ جانە احۋال يەلەپ تەكسەرۋ جۇرگىزۋ ارقىلى حالىق ساقشىلارى شيا لوگىننىڭ دەلو تۋدىرۋ مۇمكىندىگى بارلىعىن بايقايدى، ءارى جەدەل تۇتقىنداۋعا كىرىسەدى، الايدا سول كەزدەن باستاپ شيا لوگىن دەگەن ادام سول بەتى ءىزتوزسىز عايىپ بولادى.قاشىپ شىققان شيا لوگىن ەرلى زايىپتى ۋ پەن شيا تىڭ ارتارتىنان قايتىس بولعان حابارىن ەستيدى، ەكى ادامنىڭ قان قارىزى مويىنا ىلىنگەن ونىڭ ۇرەيگە تولى قاشىپپىسقان تۇرمىسى باستالادى. ساقشى جاقتىڭ ءوزىن تاۋىپ الۋىنان قورقىپ ەشكىممەن ارالاسپايدى، ءتىپتى ءۇي ىشىندەگىلەرمەن دە حابارلاسىپ كورمەگەن. جاتىن ورىن تابا الماعان كەزدەردە ورمان اراسىنا جاسىرىنىپ، كوپىر استىنا تۇنەگەن، قارىنىن تويعىزۋ ءۇشىن قوقسىق تەرىپ جەگەن. ساقشى جاق تابا الماسىن دەپ شيا لوگىن دەگەن اتىن يۇي شيبەي دەپ وزگەرتىپ، ءوزى جالعىز بيڭتۋان ەگىس الاڭىندا 27 جىل تۇرادى، بەيتۇن قالاشىعىندا ءار كۇنى اۋىل شارۋاشىلىق ماشيناسىمەن زات تاسىپ تۇرمىس كەشىرەدى.27 جىلدان بەرى شيا لوگىن ءتۇن بالاسىن ۇرەيمەن وتكىزىپ كەلگەن، تۇسىندە ۇنەمى ەرلىزايىپتى ۋ پەن شيا تىڭ ءولىپ جاتقانىن، ولاردى ءوزىنىڭ ۇرىپ ولتىرگەنىن كورەدى. قالاي قۇلشىنسادا وسى ءبىر ۇرەيلى تۇستەن ايىعا المايدى، ونىڭ ۇستىنە ول ساقشى ماشيناسىن كورسە نەمەسە ساقشى ماشيناسىنىڭ سەگىنالىن ەستىسە بولدى، ساقشىلار ءوزىن ۇستاعالى كەلە جاتقانداي ۇرەيلەنەتىن. سانسىز تۇندەردە قارا تەر باسىپ ۇرەيلى تۇستەن شوشىپ ويانىپ، كوپ كۇندەردى ۇيقىكۇلكىسىز ۇرەيمەن اتىرادى، ءارى قالايدان قالاي جاماعايىن تۋىسىما قول كوتەرىپ ۇرىپ ءولتىردى ەكەن دەپ ءوزىنىڭ جازا باسقانىنا قاتتى وكىنەدى...قولىنا سالىنعان كوزىر ونىڭ قاشقىندىق تۇرمىسىن اقىرلاستىردى2017 جىلى 7تامىز، التاي قالالىق قوعام حاۋىپسزدىك حالىق ساقشىلارى قاتىستى ءجىپ ۇشىنا يە بولىپ، التاي قالاسىنىڭ ءمالىم اۋىلىنىڭ تۇرعىنى يۇي شيبەيدىڭ 27 جىلدىڭ الدىندا جياڭسۋ ولكەسىنەن ەكى ادام ءولتىرىپ قاشىپ جۇرگەن شيا لوگىن ەكەنىن بايقايدى. ءجىپ ۇشىنا يە بولعاننان كەيىن التاي قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىك پارتكومى وسكەلەڭ ءمان بەرىپ، ارناۋلى ادام ورنالاستىرىپ ءجىپ ۇشىنا ىشكەرلەي تەكسەرۋ جۇرگىزەدى، سونىمەن قاتار جياڭسۋ ولكەسى يانچىڭ قالالىق ساقشى جاعىمەن تىعىز قارىمقاتىناس ورناتادى. يانچىڭ قالالىق ساقشى جاعى شيا لوگىننىڭ بۇرىنعى تۇرعان جەرى ارقىلى وسىعان قاتىستى ينفورماتسيالارعا يە بولادى، كوز الدا التاي قالاسى بەيتۇن قالاشىعى ءمالىم گاز قۇيۋ فۋنكىتىندە اماندىق قورعاۋشى بولىپ ىستەيتىن 53 جاستاعى يۇي شيبەيدى قاشىپ جۇرگەن شيا لوگىن بولۋى مۇمكىن دەپ تۇراقتاندىرادى.20 تامىز، جياڭسۋ ولكەسى يانچىڭ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىك مەكەمەسىنىڭ 3 بارلاۋشىسى التاي قالاسىنا جەتەدى، التاي قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىك مەكەمەسى پارتكومنىڭ نۇسقاۋىمەن يۇي شيبەيدى قولعا الۋعا كىرىسەدى.21تامىز ساعات 15 تە، التاي قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىك مەكەمەسىنىڭ ساقشىلارى مەن بەيتۇن بولىمشە ساقشى مەكەمەسىنىڭ بارلاۋشىلارى يۇي شيبەي تۇرعان عيماراتتىڭ الدىندا تۇتقىنداۋعا دايىندالادى. ساعات 19 مولشەرىندە ۇيىنە قايتىپ كەلە جاتقان يۇي شيبەيدى عيمارات استىندا تۇرعان حالىق ساقشىلارى تۇتقىندايدى.ساقشى جاق سەنى نەلىكتەن قولعا العانىمىزدى بىلەسىڭ بە دەگەندە ول باسىن يزەپ بىلەمىن دەگەن. تەرگەۋ ارقىلى ول ءوزىنىڭ ۇمىتۋعا اينالعان اۋەلگى اتى مەن ادام ءولتىرىپ دەلو تۋدىرۋ بارىسىن تولىق مويىندايدى، ءارى ءوزىنىڭ 27 جىل بويى ۇرەيمەن جۇرگەنىن، قولعا تۇسكەن كۇننەن باستاپ الاڭسىز ۇيىقتايتىندىعىن تاپسىرعان.شيا لوگىندى التاي قالاسىنا الىپ قايتۋ بارىسىندا، قالاعا كىرەر اۋىزدا جاڭبىردان كەيىن ۇلكەن كەمپىر قوساق پايدا بولادى، وسى كەزدە جياڭسۋلىق ساقشى شياۋجۋ: وسىنداي ۇلكەن كەمپىر قوساقتى ەكىنشى رەت كورۋىم، العاش بالا كۇنىمدە اۋىلدان كورگەن ەدىم،دەيدى. وسى كەزدە التاي قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىك مەكەمەسىنىڭ بارلاۋشىسى تۇرىپ: ويلاسام بۇل الگى قاستاندىققا ۇشىراعان ەرلىزايىپتىلاردىڭ ارۋاعى رازى بولىپ، ءبىزدى قۇتتىقتاپ تۇرعانى شىعار،دەيدى. ال وسى كەزدە شيا لوگىن كوزىن جىپىلىقتاتىپ تەرەزەدەن سىرتقا تەلمىرىپ، نە ويلاپ وتىرعانى بەلگىسىز ەدى... ارينە ونى زاڭنىڭ ءادىل ۇكىمى كۇتىپ تۇرعانى بارىمىزگە ايان. دەلوداعى ادام اتتارى وزگەرتىلىپ الىنعانحانزۋشادان اۋدارعان بۇلبۇل احىمەت قىزىقىزمەت ورىنى: قابا اۋداندىق قوعام حاۋىپسزدىگى مەكەمەسى
|
191 سۋديا شىندىق دەتەكتورى تەكسەرۋىنەن سۇرىنبەي ٴوتتى جوعارعى سوت 100 ناقتى قادام04 تامىز 2017، 13:1704 تامىز 2017, 13:17 1414 0پوليگراف تەكسەرۋىنەن سۇرىنبەي وتكەن 191 سۋديا جۇمىسىنا كىرىسكەن. بۇل تۋرالى بۇگىن ۇكىمەت ۇيىندە 100 ناقتى قادام ۇلت جوسپارىنىڭ ىسكە اسىرىلۋ بارىسىنا ارنالعان ٴباسپاسوز ٴماسليحاتىندا قر جوعارعى سوتى جانىنداعى سوتتاردىڭ قىزمەتىن قامتاماسىز ەتۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى نۇرسەرىك ٴشارىپوۆ مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى . ٴتىلشىسى.بىلىكتىلىگى جوعارى سۋديالار كورپۋسىن قالىپتاستىرۋ اسا ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ٴبىرى. سۋديا لاۋازىمىنا كانديداتتارعا قويىلاتىن بىلىكتىلىك تالاپتارى مەن ولاردى ىرىكتەۋ تەتىكتەرى ايتارلىقتاي كۇشەيتىلدى. ولار ٴۇشىن پسيحولوگيالىق تەست پەن پوليگرافپەن تەكسەرۋ ەنگىزىلدى، دەدى ول.وسى ورايدا نۇرسەرىك ٴشارىپوۆ قانشا سوت قىزمەتكەرىنىڭ تەكسەرۋدەن سۇرىنبەي وتكەنىن ايتتى.اعىمداعى جىلى جاڭا ەرەجە بويىنشا جەرگىلىكتى سوتتاردىڭ سۋدياسى لاۋازىمىنا 191 كانديدات ىرىكتەپ الىنىپ، تاعايىندالدى. ەندىگى ۋاقىتتا سۋديالار وزدەرىنىڭ بىلىكتىلىگىن جۇمىسقا كىرىسكەن ٴبىرىنشى جىلىنان كەيىنگى 5 جىل سايىن راستاپ وتىرادى. اعىمداعى جىلى 140 سۋديانىڭ كاسىبي قىزمەتىنە باعالاۋ جۇرگىزىلدى. 2016 جىلى 1220 سۋديانىڭ قىزمەتى باعالاندى. سۋديالار كورپۋسىنىڭ نەگىزگى بولىگى وزدەرىنىڭ كاسىبي قۇزىرەتتىلىگىن دالەلدەپ شىقتى، دەدى نۇرسەرىك ٴشارىپوۆ.سوتتاردىڭ قىزمەتىن قامتاماسىز ەتۋ دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، سۋديالاردىڭ شەكتى جاسى دا 25تەن 30 جاسقا جوعارىلاتىلعان. سۋديا لاۋازىمىنا كانديداتتار ٴۇشىن زاڭگەرلىك ماماندىعى بويىنشا مىندەتتى تۇردە 2 جىل جۇمىس ٴوتىلى بولۋى ٴتيىس.
|
، 4 ، 12 ، 21 ، 12 ، 20 ، 3 ، 4 ، 14 ، 4 ، 14 ، 4 ، 18653 ماتەريال تابىلدىرۋحانيات 05 ناۋرىز، 2021وتكەن عاسىردىڭ باسىندا قازاق دالاسىندا مەملەكەتشىلدىك ۇرانى وياندى. وسى باياندى ءىستىڭ باسىندا قازاق زيالىلارى تۇردى. 1917 جىلعى اقپان توڭكەرىسىنەن كەيىن ولار كەيبىر نورمالىق قاعيداتتاردىڭ تولىمسىزدىعىنا قاراماي جەكە مەملەكەت قۇرۋدىڭ، اۆتونوميالى رەسپۋبليكا ورناتۋدىڭ قاجەتتىگىن ءتۇسىندى. وسى جولدا قانداي قيىندىققا تاپ بولسا دا قاجىماي ەڭبەك ەتتى. مۇنداي مۇمكىندىك عاسىردا ءبىر تۋاتىنىن باعامداي الدى. ءسويتىپ، بۇلار قازاق حالقىنىڭ اۋزىن اققا جەتكىزىپ، باسىنا بۇعاۋلانعان بوداندىق نوقتاسىن سىپىرىپ تاستاۋ وزدەرىنە بەرىلگەن مىندەت دەپ ۇعىندى. وسى توپتىڭ باسىندا ءاليحان بوكەيحان تۇردى ءھام الەكەڭ بۇل ءىستى ءوزىنىڭ ومىرلىك مۇراتى دەپ ءبىلدى.رۋحانيات 04 ناۋرىز، 2021قۇرمانجان داتقا قانداي فيلم؟مەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت توقاەۆ وتكەن قاڭتار ايىنىڭ 5ءى كۇنى گازەتىندە جاريالانعان تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات اتتى ماقالاسىندا: مەن قۇزىرلى ورگاندار مەن وتاندىق تەلەارنالارعا مەملەكەتتىك تاپسىرىستىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىن مىندەتتى تۇردە تاريحي تاقىرىپتارعا باعىتتاۋدى تاپسىرامىن. ارينە قارجى ماسەلەسى شەشىلۋى كەرەك. دەگەنمەن، كوپ قاراجات جۇمساماي دا جوعارى دەڭگەيدەگى ونەر تۋىندىسىن تۇسىرۋگە بولاتىنىن قىرعىز باۋىرلارىمىز قۇرمانجان داتقا ءفيلمى ارقىلى انىق كورسەتتى دەگەن بولاتىن.رۋحانيات 03 ناۋرىز، 2021ادامنان ادامنىڭ ايىرماسىقوعامدىق پالساپالىق ءھام تانىمدىق تۇرعىدان قاراعاندا ادام ۇعىمى اسا كۇردەلى. ءحى عاسىردا ءومىر سۇرگەن تۇرىك عۇلاماسى ءماۋلانا رۋمي: ادامنىڭ بولمىسى ىشىندە ءارتۇرلى اڭدار مەكەندەيتىن ورمانعا ۇقساس. ءبىزدىڭ بويىمىزدا تازالاس، جامانجاقسى، يمانيحايۋاني سياقتى مىڭداعان قاسيەت بار. ەگەر ىشكى جان شاھارىڭدا قاسقىر ۇستەمدىك ەتە باستاسا، ادامنىڭ قاسقىرعا اينالعانى. جاقسىلىقتار مەن جاماندىقتار دا جاسىرىن جولدارمەن جۇرەككە قۇيىلىپ تۇرادى. ءسات سايىن ادامنىڭ جۇرەگىندە ءبىر نارسە باس كوتەرەدى. سول سەبەپتى ادام كەيدە پەرىشتە، كەيدە شايتاني سيپاتقا اينالىپ وتىرادى دەگەن ەكەن.رۋحانيات 02 ناۋرىز، 2021ءياساۋيدىڭ شەجىرەسى مەن ءمورى تابىلدىمادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى، ازىرەت سۇلتان مەملەكەتتىك تاريحيمادەني قورىقمۋزەيى ۇيىمداستىرعان ياساۋي ىزىمەن اتتى عىلىميەكسپەديتسيا مۇشەلەرى وزبەكستان رەسپۋبليكاسى نامانگان قالاسىنان قوجا احمەت ياساۋي بابامىزعا قاتىستى شەجىرە مەن يسلام الەمىنە ايگىلى 11 شايىقتىڭ ەسىمى جازىلعان ءمور تاپتى.قازاقستان 23 اقپان، 2021اقتوقتى سۇلۋدىڭ تىگىن ماشيناسىجۋىقتا كوكشەتاۋ قالاسىنا جولىمىز ءتۇستى. وبلىستىق مادەنيەت باسقارماسىنا قاراستى ادەبيەت جانە ونەر مۋزەيىنە ات باسىن بۇردىق. مەكەمەنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى، باقىتبەك بەكمۇرات ۇلىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، مۋزەي قورىندا 10 مىڭعا تارتا جادىگەر بار ەكەن. دەنى ۇلتتىق ادەبيەت پەن ونەرگە قاتىستى كونە قولجازبالار مەن كىتاپتار. وسىلاردىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ نازارىمىزدى اۋدارعان دۇنيە اتاقتى اقتوقتى سۇلۋدىڭ تىگىن ماشيناسى.رۋحانيات 23 اقپان، 2021مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى مەن ازىرەت سۇلتان مەملەكەتتىك تاريحيمادەني قورىقمۋزەيىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن تاۋەلسىزدىك جانە تۇركىستان تاعىلىمى تاقىرىبىندا رەسپۋبليكالىق عىلىميتاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا ءوتتى. مارتەبەلى جيىنعا جامبىل ارتىقباەۆ، بەرەكەت كارىباەۆ، حازىرەتالى تۇرسىن سىندى مامان تاريحشىلار، ەلباسىتانۋشى سەيدۋللا سادىقوۆ، تەولوگ عالىم دوساي كەنجەتاي جانە باسقا زيالىلار، مۋزەي قىزمەتكەرلەرى مەن ستۋدەنتتەر قاتىستى.ساپار ورتالىعى سالىنادىازىرەت سۇلتان مەملەكەتتىك تاريحيمادەني قورىقمۋزەيىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى جولداعان مالىمەتىنە سۇيەنسەك، كوپ كەشىكپەي تۇركىستان قالاسىنداعى ءجۇسىپ اتا كەسەنەسى اۋماعىنا دەمەۋشىلەر ەسەبىنەن ساپار ورتالىعى سالىنباق ەكەن.رۋحانيات 16 اقپان، 2021قاجىمۇقان بالۋاننىڭ دوسىبيىل قازاقتان شىققان تۇڭعىش كاسىبي سپورتشى قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلىنىڭ تۋعانىنا 150 جىل. اتالعان مەرەيتويلىق داتاعا بايلانىستى جۋىقتا مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى جىل بويى اتقارىلاتىن ءىسشارالار جوسپارىن بەكىتتى. وسى ورايدا، باياناۋىل وڭىرىندە ءومىر سۇرگەن قاجەكەڭنىڭ دوسى جايلى گازەت وقىرماندارىن حاباردار ەتسەك دەيمىز. بۇل فوتو ءبىزدىڭ قولىمىزعا ەرتەرەكتە تۇسكەن ەدى...تانىم 12 اقپان، 2021گەنەرال شاكىر جەكسەنباەۆتىڭ تۋعانىنا 120 جىلاكادەميكتاريحشى ماناش قوزىباەۆ ەگەمەن قازاقستان گازەتىنىڭ 1993 جىلعى 8 مامىر كۇنگى سانىندا: 19411945 سوعىس جىلدارى رەسپۋبليكادان 1 196 164 ادام قارۋ اسىنىپ مايدانعا اتتانسا، ەڭبەك ارمياسىنا 700 مىڭ ادام جىبەرىلدى، 96 638 قازاق جاۋىنگەرى مايدان دالاسىندا ەرلىگى ءۇشىن وردەنمەدالدارمەن ناگرادتالدى، 497 جەرلەسىمىز كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتانسا، ولاردىڭ 97ءسى قازاق حالقىنىڭ وكىلى بولدى دەپ جازسا، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس تاريحىن زەرتتەگەن بەلگىلى اعىلشىن جازۋشىسى ءارى پۋبليتسيست الەكساندر ۆەرت رەسەي 19391945 جىلدارداعى سوعىستا اتتى كولەمدى كىتابىندا: قىزىل ارميانىڭ ەڭ ەرجۇرەك جاۋىنگەرلەرى قازاقستان مەن ورتالىق ازيا حالىقتارىنىڭ وكىلدەرىنەن شىقتى، ونىڭ ىشىندە قازاقتار ەرلىگى ەرەكشە كوزگە ءتۇستى دەگەن دەرەكتى ايتادى.رۋحانيات 11 اقپان، 2021كوپ قورقىتادى، تەرەڭ باتىرادىدانا حالقىمىز كوپ قورقىتادى، تەرەڭ باتىرادى دەپ تەگىن ايتقان جوق. مۇنداعى كوپ ءسوزىن بۇگىنگى كۇن تۇرعىسىنان تاپسىرلەسەك دەموگرافيا، ياعني قوعامداعى بۇقارانىڭ سالماعى. اسىرەسە، ۇلانبايتاق ولكەنى مەنشىكتەپ وتىرعان قازاق سياقتى ەتنوس ءوز تەرريتورياسىنا تولىق يەلىك ەتۋ ءۇشىن سانى كوپ، سالماعى مىعىم بولماق كەرەك. اتاقتى بۇقار جىراۋ بابامىزدىڭ جەلكىلدەگەن تۋ كەلىپ، جەر قايىسقان قول كەلىپ، سونان ساسىپ تۇرماسقا... دەپ بولاشاق ۇرپاعىنا بەكەر ەسكەرتكەن جوق. بابا سوزىنەن ءبىز كوپ بولساڭ جاۋ شاپپايدى، تۋىڭ جىعىلىپ، ءتۇتىنىڭ وشپەيدى دەگەن وزەگى ءنارلى، ولشەمى كەڭ، ولمەس وسيەتتى اڭعارامىز.
|
1مامىردان باستاپ ەرىكتى زەينەتاقى جارناسىن ەسەپكە الۋ ءۇشىن شوت اۆتوماتتى تۇردە اشىلادى12 ءساۋىر 22:30نۇر سۇلتان. قازاقپارات 2021 جىلدىڭ 1مامىرىنان ەرىكتى جارنا بويىنشا جەكە زەينەتاقى شوتىن اشۋعا بج ز ق عا تۇسكەن العاشقى ەرىكتى زەينەتاقى جارناسى ە ز ج نەگىز بولىپ تابىلادى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.ەرىكتى زەينەتاقى جارناسى سالىمشىنىڭ جەكە تۇلعانىڭ ءوز كىرىسىنەن ءوزىنىڭ پايداسىنا اۋدارعان سوماسى نە سالىمشىنىڭ جەكە نەمەسە زاڭدى تۇلعانىڭ الۋشىنىڭ پايداسىنا اۋدارعان سوماسى بولۋى مۇمكىن. بۇل رەتتە جارنالاردىڭ مولشەرى مەن مەرزىمدىلىگىن سالىمشى ءوزى ايقىندايدى. اتاپ كەتۋ كەرەك، جەكە تۇلعا ءوز كىرىسىنەن ءوزىنىڭ پايداسىنا ە ز ج اۋدارعان كەزدە سالىق زاڭناماسىندا تولەنگەن ە ج ز سوماسىنا سالىق شەگەرىمى قاراستىرىلعان، دەلىنگەن حابارلامادا.بۇدان بولەك، 2021 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ سالىق اگەنتىنىڭ جۇمىس بەرۋشىنىڭ جەكە قاراجاتى ەسەبىنەن جۇمىسكەردىڭ پايداسىنا تولەگەن ە ز ج سى كورپوراتيۆتى تابىس سالىعىن تولەۋ كەزىندە شەگەرىلىمگە جاتادى. سول ۋاقىتتا جۇمىس بەرۋشىنىڭ جۇمىسكەردىڭ پايداسىنا تولەگەن ە زج سومالارى جۇمىسكەردىڭ كىرىسىنە سالىق سالۋ كەزىندە ەسەپكە الىنبايدى.وسىلايشا جۇمىس بەرۋشى ءوز جۇمىسكەرلەرىنىڭ پايداسىنا ەزج تولەي وتىرىپ، سالىق سالۋ كەزىندە جەڭىلدىكتەرگە، سونداي اق، ءوز قىزمەتكەرلەرىن ىنتالاندىرۋدا قوسىمشا قۇرالعا يە بولادى. جۇمىسكەر ءۇشىن بۇل ب ج ز ق دا ە ز ج ەسەبىنەن قالىپتاسقان زەينەتاقى جيناقتارى سوماسىنىڭ ءوسۋى، سايكەسىنشە، قوردان تولەنەتىن زەينەتاقى تولەمدەرى مولشەرىنىڭ كوبەيۋى رەتىندە وڭ سيپات الادى، دەلىنگەن حابارلامادا.ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارىن ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكىلەر ە د ب نە قازپوشتا ا ق بولىمشەلەرى ارقىلى اۋدارۋعا بولادى. ەكىنشى دەڭگەيدەگى ءبىرقاتار بانكىلەر ە ز ج ونلاين موبيلدى قوسىمشا نەمەسە ءوزىن ءوزى قىزمەت كورسەتۋ تەرمينالدارى ارقىلى اۋدارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇدان بولەك، ءوز پايداسىنا ەزج جارنالارىن تۇراقتى اۋدارۋ ءۇشىن جۇمىس بەرۋشىنىڭ اتىنا ءوتىنىش جازۋعا دا بولادى. سونىڭ نەگىزىندە جۇمىس بەرۋشى ە ز ج ءوتىنىش يەسىنىڭ نە ءۇشىنشى تۇلعانىڭ پايداسىنا ب ج ز ق عا تۇراقتى تۇردە اۋدارىپ وتىرادى. بۇل رەتتە پايداسىنا ە ز ج اۋدارىلىپ تۇراتىن جەكە تۇلعانى سايكەستەندىرۋ، ە ز ج تولەۋ بارىسىندا ەلەكتروندىق فورماتتاعى تولەم تاپسىرماسىندا كورسەتىلگەن جەكە دەرەكتەرى اتى ءجونى، ج س ن، تۋعان كۇنى بويىنشا ورىندالاتىن بولادى.جەكە باسىن كۋالاندىراتىن قولدانىستاعى قۇجاتتىڭ دەرەكتەمەلەرى، تۇرعىلىقتى مەكەنجايى، وزگە دە دەرەكتەرى تۋرالى بارلىق قاجەتتى مالىمەتتى بجزق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اقپاراتتىق جۇيەسىنەن الادى.
|
ء؛مانىزوروۆ ءىسى؛ قازاقستاننىڭ اقپارات قاۋىپسىزدىگى قاي دەڭگەيدە ەكەنىن كورسەتتى29 قاڭتار, 10:45:04ايدان اتسام ۋاقىتتان بەرى الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى باعدات ءمانىزوروۆتىڭ ءاتىجونى ءباسپاسوز بەتتەرىنەن تۇسەر ەمەس. اۋەلى قىركۇيەك ايىنىڭ سوڭىندا ونىڭ ۇستالعانى, قىزمەتتىك جاعدايىن پايدالانىپ, اسا ءىرى كولەمدە الاياقتىق جاسادى دەگەن كۇدىككە ىلىنگەنى حابارلاندى. ارتىنشا بۇلتارتپاۋ شاراسى ءۇي قاماققا اۋىستىرىلدى, 18 قازاندا قاماۋدا ەمەس, دەمالىستا دەلىندى. 29 قازاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس پروكۋراتۋراسى ءمانىزوروۆقا قاتىستى ءىستى توقتاتىپ, اكىم ورىنباسارى 30 قازاندا قىزمەتىنە ورالدى. ال جەمقورلىققا قارسى كۇرەس قىزمەت ؛اگەنتتىگى ؛پروكۋراتۋرانىڭ شەشىمىمەن كەلىسپەيتىنىن ءمالىم ەتتى. وسىنداي وقيعالارعا تولى بولعان ءمانىزوروۆ ءىسى تۋرالى رەسەيلىك اقپارات ايدىنىندا دا از جازىلماپتى. كەي سايتتار ءىس ماتەريالدارىن جاريالاپ, راستالماعان دەرەكتەردى تاراتقان.مانىزوروۆ ءىسىنىڭ بارىسى, ونىڭ نە ءۇشىن ۇستالىپ, قالاي بوساعانى تۋرالى اقپارات بەرگەن ؛., ؛., ؛., ؛1. ؛سىندى بىرنەشە سايت دەرەككوز رەتىندە قازاقستاندىق ؛. ؛پورتالىنداعى يگور سادىكوۆ اتتى ءجۋرناليستىڭ ماقالاسىنا سىلتەمە جاساعان. بۇل سايت قازاقستاندا بۇعاتتالعانعا ۇقسايدى. وعان ارقىلى عانا كىرۋ مۇمكىن. جۋرناليست الماتى وبلىسى اكىمى ورىنباسارى ءىسىنىڭ بارىسىن تەرگەۋ ماتەريالدارىنىڭ كوشىرمەسىنە سۇيەنىپ جازعان. جۋرناليستىك زەرتتەۋدەگى بەيتاراپتىق تۋرالى ايتۋدىڭ ءوزى ارتىق. ماقالا تولىقتاي نەگاتيۆتىەموسيونالدىق اۋانعا, قارالاۋعا, راستالماعان پىكىرگە تولى. ال قۇپيا قۇجاتتاردىڭ ونىڭ قولىنا قالاي تۇسكەنى بەلگىسىز. ادەتتە جۋرناليستەرگە قانداي دا ءبىر ماعلۇمات بەرۋدە ساراڭدىق تانىتاتىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ وكىلدەرى تۇتاستاي تەرگەۋ ماتەريالدارىنىڭ جەلىگە تاراپ كەتۋىنە جول بەرىپ قويعانىن نەگە جورىرىمىزدى بىلمەيمىز. اتالمىش قۇجاتتىڭ ءبىرسىپىراسى, دالىرەك ايتقاندا ءمانىزوروۆقا و باستا تاعىلعان ايىپتىڭ قۇجاتتارى رەسمي مالىمدەمە جاسالماستان بۇرىن ؛ ؛تەلەگرامكانالىندا قىدىرىپ جۇرگەنى دە بەلگىلى.تاقىرىپقا قاتىستى بولعان سوڭ ايتا كەتەلىك, قازاقستاندا كەيبىر مەملەكەتتىك ۆەدومستۆولاردىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى مەن اقپاراتتى جەدەل تاراتۋ ۇعىمى بىرىنەبىرى كەرەعار تۇسىنىك پە دەپ قالاسىڭ. گولليۆۋد فيلمدەرىندەگى باستى كەيىپكەر جاۋلاردى جالعىز جايراتىپ بولعان سوڭ, ۋيۋىلداپ جەتەتىن پوليسەيلەر سياقتى بىزدەگى رەسمي مالىمدەمەلەر دە وقيعا بولىپ, وتىرىكشىنى ارالاس ءسوز تاراپ, الەۋمەتتىك جەلىلەر شۋلاپ, قوعام دۇرلىككەندە بارىپ قانا بەرىلىپ جاتادى. ال اقپاراتتى جەدەل تاراتۋدا الەۋمەتتىك جەلىلەرگە, ونىڭ ىشىندە تەلەگرامكانالدارعا جەتەر جۇيرىك تابىلماي تۇر بۇگىندە. رەسمي قابىلدانعان شەشىمدەر جاريالانباستاپ جاتىپ, ونىڭ مازمۇنى اتالمىش الەۋمەتتىك جەلىدەگى رەسۋرستاردى شارلاپ كەتىپ جاتقانىن ۇنەمى كورىپ ءجۇرمىز. بۇل ؛ اۋەلى مەملەكەتتىڭ اقپارات ساياساتى سالاسىنداعى وپەراتيۆتىلىكتىڭ جەتىسپەۋشىلىگى مەن ىشكى قۇجاتتاردىڭ جىلىستاۋ دەرەكتەرىنىڭ تىيىلماي وتىرعانىنىڭ كورىنىسى. سوڭعىسىنىڭ الدىن الۋ تاسىلدەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرگە سمارتفون ۇستاۋعا تىيىم سالىنۋىنىڭ كومەگى كوپ بولمادى. ايتپاقشى, ءمانىزوروۆقا قاتىستى ءىستىڭ توقتاتىلعانى جونىندە العاش تەلەگرامكانالىندا حابارلاعانىن ايتا كەتكەن ءجون بولار.جا, اقپاراتتىق ءقاۋىپسىزدىڭ ماسەلەسىنە ورالالىق. شەتەلدىك سايتتاردىڭ جەردەن جەتى قويان تاپقانداي قازاقستاندىق شەندىنىڭ ءىسى تۋرالى جارىسا جازۋىنىڭ استارىندا نەندەي ماقساتمۇددە بارى انىقتالۋى قاجەت. ولاردىڭ قازاقستاننىڭ ىشكى ماسەلەلەرىنە ارالاسىپ, مەملەكەتتىك قۇجاتتاردى جاريالايتىنداي, اقپارات كەڭىستىگىنە ەنىپ, رەسمي راستالماعان دەرەكتەردى تاراتاتىنداي قانداي التى الاسى, بەس بەرەسى بارى دا زەردەلەنۋى كەرەك. مەيلى عوي, جازسا, جازسىن. ولارعا قاقپاق بولار جايىمىز جوق. ءبىراق راستالماعان دەرەك تاراتىپ, بەيتاراپتىلىقتى ساقتاماي, جاپپاي قارالاپ جازىلعان جۋرناليستىك زەرتتەۋدى جاريالاپ, سوعان جاقتاسۋى كەمى كاسىبي ادەپسىزدىك. ال ءمانىزوروۆتان بولەك, جوعارى شەندى ؛ احمەتجان ەسىموۆكە, قر باس پروكۋروتۋراسىنا كۇيە جاعۋى قۇقىقتىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋعا تۇرارلىق ايىپتاۋلار.ماقالادا ورىنسىز جالا جابۋدان بولەك, دەرەكتەر بۇرمالانىپ, جاڭساق پىكىر قالىپتاستىرۋعا تىرىسۋشىلىق بايقالادى. باعدات ءمانىزوروۆتىڭ ۇلكەن ساياساتقا كەلگەنگە دەيىن تابىستى كاسىپكەر بولعانى ايتىلماي, ونىڭ يەلىگىندەگى مەنشىكتى شەندى بولعان تۇستا جەمقورلىقپەن تاپتى دەگەنگە ساياتىن وي جەتكىزىلەدى.باعدات ءمانىزوروۆقا قاتىستى وسىنداي اۋانداعى اڭگىمەلەردىڭ كوبى ونىڭ 20082017 جىلدارى الماتى قالاسى الاتاۋ اۋدانى اكىمى بولعان كەزەڭىنە قاتىستى ايتىلادى. الايدا 2008 جىلى جاڭادان قۇرىلعان الاتاۋ اۋدانىنداعى شاش ەتەكتەن بولعان شارۋانى اكىمنىڭ مەيلىنشە وڭ شەشكەنىن سول جاقتىڭ تۇرعىندارى جاقسى بىلەدى. ناقتى سيفرعا كەلسەك, ءمانىزوروۆ اكىم بولعان تۇستا اۋداندا 9 مەكتەپ اشىلىپ, ءبىلىم وشاقتارىنداعى شامادان تىس ارتىپ كەتكەن جۇكتەمە ازايتىلدى. 4 جاڭا ەمحانا بوي كوتەردى. 51 شاقىرىم جول سالىنىپ, 20 شاقىرىم جول جوندەلدى. 158 983 شاقىرىمعا ارىق سالىنىپ, 3,7 شاقىرىم ارىق جوندەۋدەن ءوتتى. 100 شاقىرىمدىق ەلەكتر جەلىلەرى تارتىلىپ, 78 شاقىرىمى جوندەلدى. 331 شاقىرىم كوشەگە جارىق جۇرگىزىلدى. اۋدان اۋماعىنىڭ 95 پايىزى گازبەن قامتاماسىز ەتىلدى. 74 شاقىرىم سۋ جۇيەسى, 24 شاقىرىم كارىز جۇيەسى جۇرگىزىلدى. اقبۇلاق, العاباس6, سايالى ىقشاماۋداندارى سالىنىپ, نۇركەنت, اقكەنت ءتۇرعىنۇي كەشەندەرى تۇرعىزىلدى.الماتى ارەنا مۇز ايدىنى, اتلەتيكالىق اۋىل, الاتاۋ ءداستۇرلى ونەر تەاترى, مامانداندىرىلعان حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى دا ءمانىزوروۆ تۇسىندا سالىنعان عيماراتتار. اۋدان اۋماعىنا كىرەتىن باراحولكاداعى بازارلار زاۋاناۋي كەيىپكە ەنىپ, وجەت, ارلان, قازىنا, كەنجەحان2 بازارلارى, الاتاۋ, دوميلليون, ماگنۋم, ارزان ساۋدا ورتالىقتارى ؛ سالىندى. بۇگىندە الاتاۋ اۋدانىندا ۇلكەن قارقىنمەن دامىپ كەلە جاتقان يندۋستريالدىق اۋماقتىڭ قازىعى وسى كەزدە قاعىلىپ, العاشقى جوبالار جۇزەگە اسىرىلدى.ەڭ باستىسى ؛ 5 400 زاڭسىز, ءوز بەتىمەن باسىپ الىنعان جەر تەلىمدەرىنىڭ زاڭداستىرىلۋىنا مۇرىندىق بولىپ, اۋدانداعى جەر ماسەلەسى 95 پايىزعا شەشىلدى.مانىزوروۆ ىسىندەگى اققارانى انىقتاۋ ؛ قۇزىرلى ورگاندار ەنشىسىندەگى شارۋا. بىزدىكى تەك مەملەكەتتىك قۇجاتتاردىڭ جىلىستاۋى, شەتەلدىك اقپارات كوزدەرىنىڭ قازاقستاننىڭ اقپارات ايدىنىنا ىقپالى, ەلدىڭ ىشكى ىسىنە ارالاسۋى سەكىلدى اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى ماسەلەلەرگە نازار اۋدارۋ. بۇل ىسكە مەملەكەتتىك قىراعى كوزقاراس, بيلىكتىڭ نازارى كەرەكتىگىن ايتۋ.ىلمەك سوزدەر: ءمانىزوروۆ اقپارات اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەسىموۆ
|
ھەپتىلىك خەۋەرلەر 814يانۋار ئۇيغۇرئۇيغۇر يازغۇچىسى نۇر مۇھەممەد ياسىن قولغا ئېلىندىئۆتكەن ھەپتىدە ياش ئۇيغۇر يازغۇچىسى نۇر مۇھەممەد ياسىن ئۆركىشى نىڭ قولغا ئېلىنغانلىق خەۋىرى ئاشكارىلاندى. ئۇ ئەسلىدە ئۆتكەن يىلى 11ئايدا خىتاي دۆلەت بىخەتەرلىك ئورگانلىرىنىڭ خادىملىرى تەرىپىدىن تۇتۇپ كېتىلگەن ئىكەن.شەرقىي تۈركىستان ئۇچۇر مەركىزىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، يازغۇچى نۇر مۇھەممەد ياسىن قەشقەر ئەدەبىياتى جۇرنىلىدا ئېلان قىلغان كۆك كەپتەر ناملىق ئەسىرى سەۋەبىدىن قولغا ئېلىنغان بولۇپ، خىتاي دائىرىلىرى نۇر مۇھەممەد ياسىننى ئىدېئولوگىيە جەھەتتىكى بۆلگۈنچىلىك پىكىرلىرىنى تەرغىپ قىلغان دېگەندەك ئاتالمىش جىنايەت بىلەن ئەيىبلىگەن. لېكىن، خىتاي دائىرىلىرى ھازىرغىچە بۇ مەسىلە ھەققىدە ئېنىق بىلدۈرۈش ئېلان قىلمىدى.نۇرمۇھەممەد ياسىن 1974يىلى مارالبېشى ناھىيىسىدە بىر دېھقان ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن. ھازىرغىچە ئۇنىڭ ئوينايدىغان بالا بارمۇ؟، تۇنجى مۇھەببەت، يۈرەك يىغلايدۇ قاتارلىق كىتابلىرى نەشىر قىلىنغان شۇنداقلا يەنە 40 پارچىدىن ئارتۇق ئەسىرى بىر قانچە توپلاملارغا كىرگۈزۈلگەن.نۇرمۇھەممەد ياسىننىڭ كۆك كەپتەر ناملىق ئەسىرى قەشقەر ئەدەبىياتى جۇرنىلىنىڭ 2004يىللىق 5سانىدا ئېلان قىلىنغان بولۇپ، ھازىر قەشقەر ئەدەبىياتىنىڭ بۇ سانى ھەممىلا جايدا يىغىۋېلىنماقتا ئىكەن.ۋاڭ لېچۇەن يەنەتېرورچىلىققا قارشى كۈرەش قىلىشنى تەشەببۇس قىلدىخىتاي كومپارتىيىسى مەركىزىي كومىتېتى سىياسىي بيۇروسىنىڭ ئەزاسى ھېسابلانغان ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق پارتكوم سىكرېتارى ۋاڭ لېچۇەن خىتاي قوراللىق ساقچى قىسىملىرى شىنجاڭ باش ئەترىتىنىڭ 2نۆۋەتلىك كېڭەيتىلگەن يىغىنىدا تېرورچىلىققا زەربە بېرىشنى كۈچەيتىش ئارقىلىق مۇقىملىقىنى ساقلاشنى تەشەببۇس قىلغان.ۋاڭ لېچۇەن يېقىندىن بۇيان ئېچىلغان بىر قانچە قېتىملىق يىغىندا ئۇيغۇر مۇستەقىلچىلىرىگە قاتتىق زەربە بېرىشنى قايتاقايتا تەلەپ قىلغان. خەۋەرلەرگە قارىغاندا خىتاي دائىرىلىرى بىر تەرەپتىن ئۈچ خىل كۈچلەرگە زەربە بېرىش شۇئارى ئارقىلىق سىياسىي ۋە باشقا ھوقۇقلىرىنى ھىمايە قىلىشنى تەشەببۇس قىلغان ئۇيغۇرلارنى باستۇرۇشنى كۈچەيتسە، يەنە بىر تەرەپتىن ئىدېئولوگىيە ساھەسىدىكى مىللىي بۆلگۈنچىلىككە قارشى تۇرۇشنى كۆتىرىپ چىقىپ، ئۇيغۇر زىيالىلىرىغا بولغان بېسىم ۋە كونتروللۇقنى ئاشرۇماقتا.ئامېرىكا تېلېۋىزىيىسى ئۇيغۇرلار ھەققىدە فىلىم كۆرسەتتىئامېرىكا تېلېۋىزىيە ئىستانسىسى سەيشەنبە كۈنى كەچتە ئۇيغۇرلار ھەققىدە ئىشلەنگەن مەخسۇس بىر پروگراممىنى كۆرسەتكەن. مەزكۇر پروگرامما مۇخبىر سىرىن فاڭنىڭ قەشقەر، ئۈرۈمچى، غۇلجا قاتارلىق جايلارغا قىلغان سەپىرى جەريانىدا كۆرگەنلىرى ۋە ھېس قىلغانلىرى ئاساسىدا تەييارلىغان بولۇپ، مۇخبىر سىرىن فاڭ، ئۇيغۇرلارنىڭ ئېغىر ئەھۋالىنىڭ ئومۇمىي قىياپىتىنى كۆرسىتىپ بەرگەن شۇنداقلا بىر ئۇيغۇرنىڭ ئۆزى بىلەن مېھمانخانىغا كۆرۈشكىلى كەلگەندە خىتاي بىخەتەرلىك خادىملىرى تەرىپىدىن تۇتۇپ كېتىلىپ، تاكى ھازىرغىچە ئىز دېرىكى بولمىغانلىقى ھەققىدە يىغلاپ تۇرۇپ بايان قىلغان.پاكىستاندىكى ئۇيغۇرلار سەئۇدى ئەرەبىستاننىڭ ۋىزىسىغا ئېرىشتىخەۋەرلەرگە قارىغاندا ئىلگىرى، ئۇيغۇر ئېلىدىن سەئۇدى ئەرەبىستانغا ھەجگە بېرىش مەقسىتىدە پاكىستانغا كەلگەن مىڭدىن ئارتۇق ئۇيغۇرنىڭ ۋىزا ئىلتىماسى سەئۇدى ئەرەبىستان ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن رەت قىلىنغان ئىدى. ئەمما، ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ ھەجتاۋاپ قىلىش ئىدىيىسىدىن ۋاز كەچمىگەن. ئۇچۇرلارغا قارىغاندا سەئۇدى ئەرەبىستان ئەلچى خانىسى ئاخىرى بۇ 1200 نەپەر ئۇيغۇرغا ۋىزا بېرىپ،ئۇلار سەئۇدىغا يېتىپ كەلگەن.ھىندونېزىيە چەتئەل قوشۇنلىرى ۋە جۇرنالىستلىرىنىڭ چىقىپ كېتىشىنى تەلەپ قىلدىھىندونېزىيە دائىرىلىرى چارشەنبە كۈنى سۇنامى دېڭىز دولقۇنى ئاپىتىگە ئۇچرىغان رايونلاردا ياردەم ئىشلىرىنى قىلىۋاتقان چەتئەل قىسىملىرى ۋە جۇرنالىستلىرىنىڭ 3 ئاينىڭ ئاخىرىدا ئاچې رايونىدىن چىقىپ كېتىشىنى تەلەپ قىلدى. سۇنامى ئاپىتىگە ئۇچرىغانلارنى قۇتۇلدۇرۇش ئۈچۈن ئامېرىكا، ئاۋسترالىيە، ياپونىيە، مالايسىيا ۋە سىنگاپور ئۆز قوشۇنلىرىنى ئاچې رايونىغا ئەۋەتكەن ئىدى. بۇ ھەربىي قىسىملار ئاھالىلەرنى قۇتقۇزۇش جەھەتلەردە زور ياردەملەرنى كۆرسەتمەكتە. لېكىن، ھىندونېزىيىنىڭ ئاچې رايونىدا مۇستەقىلچى كۈچلەر مەۋجۇت بولۇپ، يېڭى بىر خەۋەرگە قارىغاندا ئاچې قوزغىلاڭچىلىرى ئاپەتكە ئۇچرىغان خەلقنىڭ يۈكىنى يېنىكلىتىش ئۈچۈن ھۆكۈمەت بىلەن سۆھبەتلىشىشكە ۋە ئۇرۇش قىلماسلىققا تەييار ئىكەنلىكىنى بىلدۈرگەن ئىكەن.60٪ ئامېرىكىلىق خىتاينى تەھدىد دەپ قارايدۇئامېرىكىنىڭ يېقىندا ئېلان قىلغان بىر قېتىملىق ئاممىنىڭ رايىنى سىناش نەتىجىسىدىن ئاشكارىلىنىشىچە؛ گەرچە ئامېرىكىلىقلارنىڭ خىتايغا بولغان قارىشى ئىلگىرىكىدىن ياخشىلانغان بولسىمۇ، لېكىن, ٪ 60 ئامېرىكىلىق خىتاينى يەنىلا يوشۇرۇن ئىقتىسادىي ۋە ھەربىي تەھدىد دەپ قارايدىكەن. ٪ 70 ئامېرىكىلىق خىتاينىڭ كىشىلىك ھوقۇق مەسىلىسىنى خىتاي ماللىرىنىڭ ئامېرىكا بازىرىغا كىرىشكىرمەسلىكىگە باغلاش كېرەك دەپ قارايدىكەن. يەنە ٪ 60 كىشى بولسا، ئامېرىكىدىكى ئىش پۇرسىتىنىڭ خىتايغا ئېقىپ كېتىۋاتقانلىقىدىن ۋە خىتاينىڭ دۇنياغا ئېلىپ كېلىدىغان ئېكولوگىيىلىك بۇزغۇنچىلىقىدىن ئەندىشە قىلىدىكەن.خىتاي تيەنئەنمېندىكى ھۇشيارلىقلىرىنى ئۆستۈردىخەۋەرلەرگە قارىغاندا خىتاي ھۆكۈمىتى ھەر كۈنى تيەنئەنمېن مەيدانىغا مىڭ نەپەر ساقچى خادىمى ئورۇنلاشتۇرۇپ، بۇ جايدا بىرەر نامايىشنىڭ يۈز بېرىپ قېلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا تىرىشماقتا. خىتاي ھۆكۈمىتى بۇ يېڭى تەدبىرنى چارشەنبە كۈنىدىن ئېتىبارەن يولغا قويغان بولۇپ، ھازىر جەمىيەتتە 1989يىلىدىكى ئوقۇغۇچىلار ھەركىتىنى قوللىغانلىقى ئۈچۈن ۋەزىپىسىدىن قالدۇرۇلۇپ، نەزەربەند ئاستىغا ئېلىنغان جاۋ زىياڭنىڭ كېسىلىنىڭ ئېغىرلىقى ھەققىدە خەۋەر تارقالغان ئىكەن.ئوتتۇرا ئاسىيا رەھبەرلىرى ئۆز پەرزەنتلىرىنى ھاكىمىيەتكە تەييارلىماقتايېقىندا، قىرغىزىستان پرىزدېنتى ئەسقەر ئاقايېۋنىڭ قىزى ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئىمزا توپلىشى ئارقىلىق يېقىندا ئۆتكۈزۈلىدىغان پارلامېنت سايلىمىغا قاتنىشىش تەلىپىنى ئوتتۇرىغا قويغان.نۆۋەتتە، قىرغىزىستان ئۆكتىچىلىرىنىڭ نارازىلىق ھەرىكەتلىرىمۇ ئەۋجى ئالغان بولۇپ، پرېزىدېنت ئەسقەر ئاقايېۋ بۇ يىل 10ئايدا ئۆتكۈزىلىدىغان پرېزىدېنت سايلىمىدا ئۆز ئورىنىنى بوشىتىدىغانلىقىنى بىلدۈرگەن. قىرغىزىستاندىكى بۇ ئىككى سايلام خەلقارا جەمىيەتنىڭ ئالاھىدە دىققىتىنى قوزغىماقتا.ئۈمىدۋار
|
ئامېرىكىلىق ئايال يازغۇچى تېرىسا بۇكزاكى خانىم بىلەن ئۆتكۈزۈلگەن سۆھبىتىمىزنىڭ ئالدىنقى سانىدا ئۇ خىتاي كوممۇنىست ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر دىيارىنى بېسىۋالغاندىن بۇيان دىنىي ئېتىقادى ۋە ئۆرپئادىتى خىتايلارغا ئوخشىمىغان ئۇيغۇرلارنى قاتتىق باستۇرۇپ، مىليوندىن ئارتۇق ئۇيغۇرنى لاگېرلارغا قامىشىنى ناتسىستلارچە قىلمىش دەپ ئەيىبلىگەن ئىدى.سۆھبىتىمىزنىڭ بۈگۈنكى قىسمىدا تېرىسا خانىم بېيجىڭدا ئۆتكەن بالىلىق ۋە ئۆسمۈرلۈك دەۋرىدىلا ئائىلە كېلىپ چىقىشى سەۋەبلىك ئۈزلۈكسىز كەمسىتىلىپ، كۈرەش نىشانىغا ئايلانغانلىقى ھەققىدىكى ئاچچىق ئەسلىمىلەرنى بايان قىلدى. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئۇ يەنە مارالبېشى ناھىيەسىگە يېقىن بولغان بىڭتۇەننىڭ 3دېۋىزىيەسىدە سۈرگۈندە ئۆتكەن 9 يىللىق ھاياتى ھەققىدە توختىلىپ، بىڭتۇەندىكى خىتايلارنىڭ كەمسىتىشىگە ۋە زۇلۇم سېلىشىغا ئۇچرىغانلىقىنى، ئەمما بۇنىڭ ئەكسىچە دىنىي ئېتىقادى كۈچلۈك بولغان ئۇيغۇرلارنىڭ ياردىمىگە ئېرىشكەنلىكىنى بىلدۈردى. ئۇ ئۇيغۇر دېھقانلىرىدىكى كۈچلۈك دىنىي ئېتىقاد، مىللىي ئەخلاق، ئادىمىلىك ۋە تەبىئەتنى سۆيىدىغان ئېسىل پەزىلەتلەرنى مەدھىيەلىدى.تېرىسا خانىم بېيجىڭدا مومىسىنىڭ ھامىيلىقىدا تۇرغان 8 ياش مەزگىلىدە بېشىدىن ئۆتكۈزگەن بىر ئۇنتۇلماس ۋەقەنى ئەسلەپ مۇنداق دېدى: ناھايىتى كىچىك چېغىمدىلا مەن بۇ يەرگە تەۋە ئەمەسلىكىمنى بىلەتتىم. 8 ياشقا كىرگەن يىلىم تىيەنەنمىن مەيدانىدا يىغىلىش بولدى. ئۇلار ئامېرىكا بايرىقى بىلەن ئامېرىكا پرېزىدېنتى ئەيزىنخاۋورنىڭ رەسىمىنى دۆۋىلىدى. مېنى بۇ رەسىملەرنىڭ يېنىغا تۇرغۇزۇپ قويغاندىن كېيىن، ئۇلارغا ئوت قويۇپ كۆيدۈردى. يىغىلىش تۈگىگەندىن كېيىن ئوقۇتقۇچىئوقۇغۇچىلارنى ئېلىپ مەيداندىن كەتتى، ئەمما مەن يەنىلا ئاشۇ جايدا يالغۇز قالدىم. شۇ چاغدا بىر كونا ۋېلىسىپىتنى مىنگەن بىر ئاددىي بېيجىڭلىق كىشى يېنىمغا كېلىپ، مەندىن ئۆيۈمنىڭ نەدىلىكىنى سورىدى. ئۇ مېنى ۋېلىسىپىتى بىلەن يېتىلىپ ئۆيۈمگە ئاپىرىپ قويغان ئىدى، شۇ كۈنى تارتقان بارلىق ئازابلىرىمنى بۇ كىشىنىڭ ماڭا يەتكۈزگەن ئاشۇ ئىللىقلىقى بېسىپ كەتكەن ئىدى.تېرىسا خانىمنىڭ 2012يىلى نەشر قىلدۇرغان ئارتۇقچە ئادەم ناملىق كىتابىدا ئۇنىڭ ئائىلە كېلىپ چىقىشى سەۋەبلىك ئۈزلۈكسىز كەمسىتىلىپ، كۈرەش نىشانىغا ئايلانغان مەزگىلىدە ئۇيغۇرلارنىڭ مېھرىمۇھەببىتىگە ئېرىشكەنلىكى ھەققىدىكى خاتېرىلەر ھېكايە شەكلىدە بايان قىلىنغان.تېرىسا خانىم ئۆزىنىڭ ئارتۇقچە ئادەم ناملىق كىتابىدا ئۇيغۇرلارنىڭ ئاقكۆڭۈل، ياردەم سۆيەر ۋە غەربلىكلەرگە ئوخشاش ھايۋاناتلارغا سۆيگۈسى بار كىشىلەر ئىكەنلىكى ھەققىدىكى تۇيغۇلىرى بايان قىلىنغانلىقىنى بىلدۈردى.مەن بۇ كىتابىمدا ئۆزۈمنىڭ ئۇيغۇرلار بىلەن ئۆتكەن دوستانە ھاياتىمنى، ئۇلار بىلەن ئىنتايىن سەمىمىي ھالدا بىربىرىمىزگە ياردەم قىلىپ ئۆتكەن كەچمىشلىرىمنى بايان قىلدىم. ئۇيغۇرلار بىلەن ئارىلىشىش جەريانىدا مەن ئۇلارنىڭ ئاقكۆڭۈللۈكىنى ھېس قىلدىم.مەزكۇر كىتابتا تېرىسا خانىمنىڭ 17 ياشقا كىرگەن يىلى بېيجىڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پەرزەنتلەر ئوتتۇرا مەكتىپىنى ئەلا نەتىجە بىلەن تۈگەتكەنلىكى، ئەمما ئامېرىكا دىپلوماتى بولغان دادىسى ۋېللىې خانېن ۋە ئۆزىنىڭ ئامېرىكا دۆلىتى بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىنى ئۈزۈش ھەققىدە ۋەدىنامە يېزىشقا مەجبۇرلانغانلىقى ۋە ئۇنى يېزىشنى رەت قىلغانلىقى ئۈچۈن 1964يىلى ئالىي مەكتەپتە كىرىشتىن مەھرۇم قېلىپ، تۇنجى تۈركۈمدە شەنشى ئۆلكىسىگە زىيالىي ياش قىلىپ چۈشۈرۈلگەنلىكى، 1967يىلى 21 ياشقا كىرگەن تېرىسانىڭ بېيجىڭدىن سەنشىگە بارغان قىزىل قوغدىغۇچىلارنىڭ تەجىپىدىن قېچىپ ئۇيغۇر دىيارىدىكى مارالبېشى ناھىيەسىگە يېقىن بىڭتۇەننىڭ 3دېۋىزىيەسىگە كەتكەنلىكى ھەمدە بۇ يەردىكى 9 يىللىق ھاياتى ھېكايە قىلىنغان.تېرىسا خانىم ئۆزىنىڭ بىڭتۇەندە ئۆتكۈزگەن 9 يىللىق ھاياتىنى ئەسلەپ، ئائىلە كېلىپ چىقىشى سەۋەبلىك بىڭتۇەندىكى مەزگىلىدىمۇ ئوخشاشلا كەمسىتىلىش ۋە كۈرەش نىشانىغا ئايلانغانلىقى، ئەمما بۇ يەردە ئۇيغۇرلارنىڭ ياخشى كۆرۈشىگە ۋە مېھرىشەپقىتىگە ئېرىشكەنلىكىنى بىلدۈردى.مەن ئۇيغۇرلارغا رەھمەت ئېيتىمەن. سىز بىلگىنىڭىزدەك مەن شىنجاڭدا 9 يىل تۇردۇم. جەنۇبىي شىنجاڭنىڭ مارالبېشى ناھىيەسىدىكى بىڭتۇەن 3دېۋىزىيەسىدە 1967يىلدىن 1976يىلغىچە ئۆتكۈزگەن 9 يىللىق ھاياتىم مەدەنىيەت ئىنقىلابىي دەۋرىگە توغرا كەلدى.ئۇنىڭ بايان قىلىشىچە، ئۇ بىڭتۇەنگە كەلگەن دەسلەپكى كۈنلىرىدە بىر قېتىملىق كۈرەش يىغىنىدا خەلق ئەسكەرلىرىنىڭ تارتىپ چىقىرىلغانلارنى سەھنىگە ئېلىپ چىقىپ ئۇرۇپچەيلەپ كۈرەشكە تارتقان پاجىئەلىك مەنزىرىنى كۆرمەسلىك ئۈچۈن مەيداندىن كېتىشكە ئۇرۇنغان. نەتىجىدە ئىككى نەپەر خەلق ئەسكىرى ئۇنىڭ ئارقا مېڭىسىگە مىلتىقنىڭ پاينىكى بىلەن قاتتىق ئۇرۇپ، ئۇنى قۇملۇققا تاشلىۋەتكەن. ئۈچ كۈندىن كېيىن تېرىسا ھوشىغا كەلگەن بولسىمۇ، ئەمما ئىنتايىن ئاجىزلاپ كەتكەن. شۇندىن كېيىن ئۇ ئۇيغۇرلار بار موللا كەنتىگە بېرىپ، ئۇ يەردىكى ئۇيغۇرلارنىڭ يېمەكلىكىنى يېيىش ئارقىلىقلا ئۆز جېنىنى ساقلاپ قالغان.تېرىسا خانىم ئۆزىنىڭ بىڭتۇەندە ئۆتكۈزگەن كەچمىشىنى ئەسلەپ مۇنداق دېدى. ئۇ چاغدىكى بىڭتۇەننىڭ ماددىي شارائىتى ئىنتايىن ناچار ئىدى، يېمەكلىكنىڭ قىسلىقىدىن ئادەم ئۆلۈپ قالغۇدەك ھالەتتە ئىدى. شۇڭا مەن يېمەكلىك ئىزدەپ دائىم ئۇيغۇرلار تۇرۇشلۇق موللا كەنتىدىكى بازارغا باراتتىم. ئۇ چاغلاردا ئۇ يەر يېشىللىق ئىدى، ئەمما بىڭتۇەن بوز يەر ئېچىش ئۈچۈن ئۇ يەرلەردىكى توغراقلارنىڭ ھەممىنى كېسىپ تاشلىغانلىقى ئۈچۈن موللا كەنتى قۇملۇق ياقىسىدا قالدى. ئۇ يەردىكى ئەسلىمىلەر مەندە چوڭقۇر تەسىرات قالدۇرغان ئىدى. ئۇيغۇرلار ماڭا دىققەت قىلىشتى. مەن ئۇيغۇرلارغا ئۆزۈمنىڭ خىتاي ئەمەسلىكىمنى ۋە شەرقتىن كەلمىگەنلىكىمنى ئېيتقان ئىدىم. ئۇلار مەندىن سەن غەربتىن كەلدىڭمۇ، مەككىنىڭمۇ غەربىدىن كەلدىڭمۇ دەپ سوراشتى. مەن ئۇلارغا شۇنداق دېدىم. ئۇلار مېنىڭ نيۇيوركتا تۇغۇلغانلىقىمنى بىلگەندىن كېيىن، غەربتىن ياخشى ئادەملەر كېلىدۇ دېيىشتى.تېرىسا خانىم يەنە مارالبېشىدىكى مەزگىلىدە ئۆزى تونۇشقان ئۇيغۇر زىيالىيلىرى ۋە ئۇيغۇر ئاياللىرى ھەققىدە توختالدى. ئۇ شۇ دەۋردىلا ئۇيغۇر زىيالىيلىرىدىن غەرب دۇنياسىغا بولغان ئىنتىلىشىنى كۆرگەنلىكىنى ۋە ئۇيغۇرلاردىن ئۆزىنى قوغداشنى ئۆگەنگەنلىكىنى مۇنداق بايان قىلدى: شۇ يىللاردا مەن ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ مۇدىرى بولغان بىر ئۇيغۇر بىلەن تونۇشتۇم. ئۇ ماڭا نيۇيورك ياخشى جاي، بىر ئامال قىلىپ نيۇيوركقا كەتكىن دېدى. ئۇيغۇرلاردىن مەن سەمىمىيلىكنى ۋە ئاقكۆڭۈللۈكنى كۆردۈم. مەن يەنە ئۇيغۇر ئاياللىرىدىن ئۆزۈمنى قانداق قوغداشنىمۇ ئۆگەندىم. بىر ئۇيغۇر ئايال مەندىن سىزدە پىچاق بارمۇ دەپ سورىدى. مەن ئۇنىڭغا مەندە پىچاق يوق دەپ جاۋاب بەرگىنىمدە ئۇ ماڭا ئۆزۈڭنى قوغداش ئۈچۈن يېنىڭدا بىر پىچاق بولۇشى كېرەك، يامان نىيەتلىك ئادەملەردىن ئۆزۈڭنى قوغدىشىڭ كېرەك دېدى ۋە ئۆتۈكىنىڭ قونجىغا قىستۇرۇۋالغان كىچىككىنە بەكىنى كۆرسەتتى. شۇندىن كېيىن مەنمۇ ئۆزۈمنى قوغداش ئۈچۈن يېڭىسار پىچىقىدىن بىرنى سېتىۋالدىم.تېرىسا خانىم يەنە ئۇيغۇرلاردىكى تەبىئەتنى قوغدايدىغان خىسلەت ۋە ھايۋاناتلارغا بولغان ئامراقلىق قاتارلىق ئىنسانىي پەزىلەتلەرنىڭ ئۆزىنى تەسىرلەندۈرگەنلىكىنى بىلدۈرۈپ، بۇ ھەقتە ئۆزىنىڭ ئارتۇقچە ئادەم ناملىق كىتابىدا ئالاھىدە توختالغانلىقىنى بىلدۈردى: ئۇلار ھايۋانلارنى سۆيەتتى. بۆرىنى ئۇلۇغلايتتى. ئۇلار ماڭا بۆرىنى مەرتىۋىلىك ئۇلۇغ ھايۋان دەپ تەسۋىرلەپ بەرگەن ئىدى. ئۇلار يەنە بىڭتۇەننىڭ توغراقلارنى كەسكەنلىكى سەۋەبلىك بۆرىلەرنىڭ سىرتلاردا ياشاشقا مەجبۇر قالغانلىقىنى چۈشەندۈرۈپ، بۆرىلەر ئەسلى ئورمان ئىچىدە ياشايتتى، ئەمما بىڭتۇەندىكىلەر توغراقلارنى كېسىۋەتكىنى ئۈچۈن بۆرىلەر دالالاردا كېزىپ يۈرىدىغان بولدى. مېنى ھەيران قالدۇرغىنى بۇ بۆرىلەر ئەزەلدىن ئۇيغۇرلارنىڭ قويلىرىغا چېقىلمايتتى، ئەكسىچە بىڭتۇەندىكىلەرنىڭ توخۇلىرىنى ئوۋلاپ يېيىشەتتى. ناھايىتى ئېنىقكى، ئەمەلىيەتتە بۆرىلەرمۇ كىملەرنىڭ ئۇلارنى ئاسرايدىغانلىقىنى ۋە كىملەرنىڭ ئۇلارنى ۋەيران قىلغانلىقىنى ئېنىق بىلەتتى. مەن بۇلارنىڭ ھەممىسىنى ئارتۇقچە ئادەم ناملىق كىتابىمدا بايان قىلغان ئىدىم.يۇقىرىقى ئاۋاز ئۇلىنىشىدىن تېرىسا خانىم بىلەن ئۆتكۈزۈلگەن سۆھبەتنىڭ تەپسىلاتىنى ئاڭلىغايسىلەر.
|
تانىستىرىلعان جاڭالىقتار رونالدۋ ءوز كومـ..باستى جاڭالىقتار رونالدۋ 6 جاسارـ..رەال فۋتبول كـ..قايرات نۇرتاس اـ..الماتىدا تەگىن ـ..فۋتبولشى 3 جاسىنان باستاپ كۋمير تۇتقان ايگىلى قاقپاشىسىنا چەمپيوندار ليگاسىندا گول سوقتىفرانتسۋزدىق موناكو كومانداسىنىڭ جاس شابۋىلشىسى كيليان مباپپە چەمپيوندار ليگاسى ەكىنشى جارتىلاي فينالىندا يۋۆەنتۋس قاقپاسىنا گول سالدى.مباپپە 1998 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا تۋعان. ال مەن ول كەزدە فرانتسياداعى الەم چەمپيوناتىندا وينادىم. بۇل قۇددى ءوز بالاڭا قارسى ويناعانداي سەزىم، دەيدى يتاليا قۇراماسى مەن يۋۆەنتۋستىڭ اڭىز قاقپاشىسى دجانلۋيدجي بۋففون.جارتىلاي فينالدىڭ ءبىرىنشى ويىنىندا دا موناكو قارسىلاستارىنان 0:2 ەسەبىمەن ۇتىلىپ قالعان. ول كەزدە يگۋاين دۋبل اۆتورى اتانعان ەدى. بۇل جولى ماريو ماندجۋكيچ پەن داني الۆەس ناتيجەلى سوققىلارىمەن كوزگە ءتۇسىپ. موناكو تاراپىنان مباپپە گول سالعانىمەن، بۇل ناتيجە فرانتسيالىق ۇجىمدى فينالعا شىعارۋعا جەتكىلىكسىز ەدى.دەگەنمەن، مباپپە چەمپيوندار ليگاسى جارتىلاي فينالى تاريحىندا گول سوققان ەڭ جاس فۋتبولشى اتاندى. ال ونىڭ بۋففونمەن جاس ايىرماشىلىعى 7621 كۇندى قۇرايدى. مباپپە 18 دە بولسا، بۋففوننىڭ جاسى بيىل 39 عا تولدى.موناكودان شىققان تالانت جاسى 3 كە تولعاندا بۋففوننىڭ ونەرىن تەلەديداردان تاماشالاپ، ونى كۋمير تۇتقان.مباپپە فۋتبولدى العاشىندا كلەرفونتەن اكادەمياسىندا جاتتىعى باستاعان. 2013 جىلى ول موناكو قاتارىنا كەلەدى. 2015 جىلى ەرەسەكتەر فۋتبولىنا تۇڭعىش رەت ارالاسادى.
|
26 قىركۇيەك 11:29نۇرسۇلتان. قازاقپارات قازاقستاننىڭ كوروناۆيرۋس ىندەتىمەن كۇرەسىپ كەلە جاتقانىنا التى اي بولىپتى.وسى ۋاقىت ىشىندە ىندەتكە شالدىققانداردىڭ سانى 100 مىڭنان اسىپ، ونىڭ ىشىندە 1715 ادام كوز جۇمعان. ايتسە دە اۋرۋ جۇقتىرعانداردىڭ 95 پايىزىنىڭ جازىلۋى ۇرەيدەن گورى ءۇمىتتى كۇشەيتىپ وتىر. وسى رەتتە قازىرگى ەپيدەميولوگيالىق احۋال قانداي؟ اۋرۋدىڭ قايتا ءورشۋ قاۋپى بار ما؟ دارىگەرلەر نەلىكتەن جۇرەك اۋرۋلارى بار ادامدارعا ەسكەرتۋ جاساپ جاتىر؟وسى سۇراقتارعا بۇگىن ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىنە كەلگەن ماماندار جاۋاپ بەرگەن بولاتىن.ەكى وبلىستىڭ وقۋشىلارى كوروناۆيرۋس جۇقتىرعانباسپا ءسوز ءماسليحاتىنا كەلگەن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي وكىلى باعدات قوجاحمەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، 25قىركۇيەكتەگى مالىمەت بويىنشا، ەلىمىزدە كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان ازاماتتاردىڭ سانى 107590 عا جەتكەن. ونىڭ ىشىندە 95,1 پايىزى نەمەسە 102360 ناۋقاس جازىلىپ شىقتى. 3515 ادام ەم قابىلداۋدا. وكىنىشتىسى، 1715 ازامات قايتىس بولدى. سوڭعى تاۋلىكتە كوروناۆيرۋس ينفەكسياسى 61 ادامنان انىقتالعان. ءبىر وكىنىشتىسى، بەتى قايتتىاۋ دەگەن ىندەت ەكى وبلىستاعى شىعىس قازاقستان مەن سولتۇستىك قازاقستانداعى مەكتەپ وقۋشىلارىنان انىقتالىپ وتىر.سولتۇستىك قازاقستاننىڭ مەكتەپتەرىندە كوروناۆيرۋس اۋرۋىن جۇقتىرۋدىڭ 12 جاعدايى تىركەلدى. ىندەت سەگىز ءبىلىم ورداسىنان جانە ءبىر بالاباقشادان انىقتالدى، دەدى ول. ەكى وبلىستا كوروناۆيرۋس تابىلعان جالپى 16 جاعداي مەكتەپتەر مەن بالاباقشالار كارانتينگە جابىلعان. كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان بالالارمەن قارىم قاتىناستا بولعان اتا انالار مەن مۇعالىمدەر ءۇي كارانتينىنە جاتقىزىلعان. 14 كۇن وتكەننەن كەيىن اتالمىش ءبىلىم وردالارى مەن بالاباقشالاردا وڭدەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. سونىمەن بىرگە بالالار قايتا تەكسەرىلەدى.بالالار اۋرۋدى جەڭىل تۇردە وتكەرىپ جاتىر. كوبىندە دەنە قىزۋى دا بايقالعان جوق. كەيبىرىندە جوتەل، كەيبىرىندە اۋرۋدىڭ باسقا دا جەڭىل تۇرلەرى انىقتالدى. جالپى جاعدايلارى جاقسى. ءبارى دە ۇيىندە. ولار قاجەتتى ءدارى دارمەكپەن قامتاماسىز ەتىلگەن. دارىگەرلەردىڭ باقىلاۋىندا، دەيدى باعدات قوجاحمەتوۆ.بۇعان دەيىن ءبىرقاتار باق استانالىق بارىس حوككەي كومانداسىنىڭ ويىنشىلارى كوروناۆيرۋس جۇقتىرعانىن حابارلاعان ەدى. ەڭبەك ۇجىمدارىنداعى ىندەتتىڭ كورىنىس بەرۋى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىن الاڭداتىپ وتىر ەكەن.ناقتىراق ايتقاندا، وسى جىلدىڭ 17قىركۇيەگىندە بارىس حوككەي كومانداسىنداعى 40 ادامعا پروفيلاكتيكالىق جۇمىستار جۇرگىزىلگەن. ونىڭ ىشىندە 11 ادامنىڭ كوروناۆيرۋس جۇقتىرىپ العانى بەلگىلى بولدى. ءدال سول كۇنى قالانىڭ باس سانيتارلىق دارىگەرىنىڭ قاۋلىسى شىعىپ، سول ۇجىمدا ەپيدەميولوگيالىق شارالاردى وتكىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانعان. ك ۆ ي جۇقتىرعاندارمەن بايلانىستا بولعان 29 ادام انىقتالىپ، بارىنە دە بارىس ارەناعا كەلۋگە تىيىم سالىنعان ەكەن. ونىڭ ايتۋىنشا، 22قىركۇيەكتە كوماندانىڭ تاعى 8 مۇشەسىنەن كوروناۆيرۋس ولار بۇرىن جۇقتىرعاندارمەن بايلانىستا بولعان انىقتالعان. قازىر كومانداداعى كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان 19 ادامنىڭ ءبارى اۋرۋدى سيمپتومسىز وتكەرىپ جاتىر. وزدەرىڭىز كورىپ وتىرعانداي، بۇل ىندەتتى بالالار مەن قاراپايىم ادامدار عانا ەمەس، دەنساۋلىعى مىعىم سپورتشىلار دا جۇقتىرۋدا، دەپ اتاپ ءوتتى ول.قازاقستاندىق ۆاكسينا سىناق ساتىسىنداباعدات قوجاحمەتوۆتىڭ سوزىنە سەنسەك كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ 70 پايىزى وتەماقى الىپ ۇلگەرگەن. كەلەسى اپتادا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى وسى ماسەلە بويىنشا ءماجىلىس دەپۋتاتتارىمەن كەزدەسەدى. وسى ۋاقىتقا دەيىن 12800 مەديتسينا قىزمەتكەرى كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان. ونىڭ تەك ءبىر بولىگىن كوميسسيا العى شەپتە كاسىبي مىندەتىن اتقارىپ ءجۇرىپ، كوروناۆيرۋس جۇقتىرىپ الدى دەپ تانىعان بولاتىن. بۇل رەتتە ارنايى تالاپتار بارىن ەسكەرۋ كەرەك. بۇگىنگە دەيىن كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ 70, ءتىپتى 71 پايىزى وتەماقى الىپ ۇلگەردى، دەدى باعدات قوجاحمەتوۆ. ءوز كەزەگىندە ۇلتتىق عىلىمي كارديحيرۋرگيا ورتالىعىنىڭ باسشىسى مىندەتىن اتقارۋشى ماحاببات بەكبوسىنوۆا ورتالىقتاعى 813 قىزمەتكەردىڭ 348 ى كوروناۆيرۋس جۇقتىرىپ العانىن ايتىپ ءوتتى.348 ادام كلينيكادان تىس كوروناۆيرۋس جۇقتىرىپ العان مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەر. 337 ادام ءبىزدىڭ ورتالىقتىڭ كوۆيد بولىمشەلەرى مەن پتر زەرتحانالارىندا جۇمىس ىستەگەن. ول كەزدە ءبىز كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان ازاماتتاردى قابىلداپ، ورتالىق قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن دە، پاتسيەنتتەر ءۇشىن دە پتر دياگنوستيكا وتكىزىپ جاتقان بولاتىنبىز، دەيدى ول.سپيكەرلەردىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا الەمدىك ۆاكسينالاردىڭ ىشىندە جىلدامدىعى بويىنشا وزىق شىققانى رەسەي جانە وكسفورد ەكپەسى. وكىنىشكە قاراي، وكسفورد ۆاكسيناسىن سىناۋ بارىسىندا ادام اعزاسىنا كەرى اسەر ەتەتىن ءبىر بەلگى انىقتالعان. وسىنىڭ سالدارىنان ونى زەرتتەۋ جۇمىستارى توقتاپ قالعان. رەسەيلىك ۆاكسينا كلينيكالىق سىناقتىڭ ءۇشىنشى ساتىسىنان وتۋدە. وعان 10 مىڭداعان ادام قاتىسىپ جاتىر. بۇل ەكپە پروتسەسى ەمەس، كلينيكالىق زەرتتەۋ ساتىسى. مەديتسينا ماماندارى وسىنى شاتاستىرىپ الماۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتەدى. باعدات قوجاحمەتوۆتىڭ سوزىنشە قازاقستاندىق ۆاكسينا دا وتە جاقسى ناتيجە كورسەتىپ وتىر.دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ ساراپشىلارىنان قۇرالعان توپ جامبىل وبلىسىنداعى زەرتحانانى كورىپ قايتتى. ازىرگە قازاقستاندىق ۆاكسينا كلينيكالىق سىناقتىڭ العاشقى فازاسىنان ءوتىپ جاتىر. الداعى ايلاردا اتقاراتىن قاۋىرت جۇمىس كوپ. بۇل باعىتتاعى ءىستى جالعاستىرامىز، دەدى ول.ىندەت ەڭ ءبىرىنشى كىمگە قاۋىپتى؟ۇلتتىق عىلىمي كارديوحيرۋرگيالىق ورتالىعى باسقارما ءتوراعاسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ماحاببات بەكبوسىنوۆا كوروناۆيرۋسقا قارسى مىعىم يممۋنيتەت بار ما، الدە بۇل ۋاقىتشا عانا يممۋنيتەت پە؟ دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەردى. ايتۋىنشا وسى سۇراق توڭىرەگىندە قازىر الەمدىك قاۋىمداستىق ءتۇرلى پىكىرتالاس وتكىزىپ جاتىر.بۇل ماسەلە قازىر زەرتتەلۋ ۇستىندە. ءبىراق كەيىنگى شولۋ ماتەريالدارىنىڭ بىرىندە ينفەكسياسىنان كەيىن جاقسى يممۋنيتەت قالىپتاساتىنى جايلى اقپارات بولدى. ءتىپتى ودان بۇرىن ينفەكسيا قانشالىقتى اعزاعا اۋىر بولسا، سونشالىقتى مىعىم يممۋنيتەت قالىپتاسادى دەگەن دە تۇجىرىم بولعان. ءبىراق بۇل سۇراقتىڭ جاۋابى كەلەشەكتىڭ ەنشىسىندە دەپ ايتار ەدىم، دەدى ماحاببات بەكبوسىنوۆا.ونىڭ مالىمەتىنشە، بۇعان دەيىن كوروناۆيرۋستى قايتادان جۇقتىرۋدىڭ ءبىر عانا جاعدايى تىركەلگەن. الايدا قايتا جۇققانى ۆيرۋستىڭ باسقا شتامى بولعان.بۇل سينگاپۋردان كەلگەن حابارلاما. بۇل پاتسيەنت ەكىنشى ينفەكسيانى ۆيرۋسىنىڭ باسقا شتامىن جەڭىل وتكەرگەن، دەدى دارىگەر.ماماننىڭ پىكىرىنشە كوروناۆيرۋس ارتەريالدى گيپەرتونياسى بار ادامدارعا اسا قاۋىپتى. تۇسىندىرۋىنشە كوروناۆيرۋس پنيەۆمونياسىنىڭ اۋىر ءتۇرىنىڭ ءورشۋ تاۋەكەلىنىڭ ەڭ كۇردەلى فاكتورى ارتەريالدى گيپەرتونيا.ارتەريالدى گيپەرتونياسى بار پاتسيەنتتەر قاۋىپ توبى بويىنشا ەڭ الدىڭعى قاتاردا تۇر. ولاردا پنيەۆمونيا جىلدام ءارى اۋىر بولىپ كەزدەسەدى. جۇرەك قان تامىرلى جۇيەسىندە پاتولوگياسى، ارتەريالدى گيپەرتونيا نەمەسە جۇرەك اۋرۋى بار بارلىق قازاقستاندىقتاردى تۇرعىلىق جەرى بويىنشا ەمحاناعا ەسەپكە تىركەلۋدى سۇرايمىن. سوندا ولاردىڭ جاعدايىن قازىردىڭ وزىندە باقىلاۋعا الىپ، دەنساۋلىق جايىن قاداعالاپ وتىرۋعا مۇمكىندىك بولادى، دەدى ماحاببات بەكبوسىنوۆا.ورتالىق باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، جۇرەكتىڭ سوزىلمالى اۋرۋلارىمەن اۋىراتىن پاتسيەنتتەر باسقا اۋرۋى بار ادامدارعا قاراعاندا كوروناۆيرۋستى اۋىر كوتەرەدى.جۇرەك قان تامىر جۇيەسىندە پاتولوگياسى بار پاتسيەنتتەردە كوروناۆيرۋستىڭ العاشقى بەلگىلەرى پايدا بولسا بىردەن دارىگەرگە جۇگىنۋ كەرەك. ەشقاشان ءوزىمدى ءوزىم ەمدەپ الام دەپ ويلاماڭىزدار. مۇنداي ادامداردا پنيەۆمونيا جەدەل ءورشيدى. اۋىر كوتەرەدى. ماسەلەن قايتىس بولعانداردىڭ جارتىسىندا ارتەنيالدى گيپەرتونيا بولعان، دەدى ول. سونىمەن قاتار ماحاببات بەكبوسىنوۆا مۇنداي ادامدار جەدەل جاردەم كەلگەنشە نە ىستەۋى كەرەكتىگىن ءتۇسىندىردى.ارتەريالدى قىسىمدى ولشەۋ كەرەك. قازىر ادامداردىڭ كوبى ۇيىندە اق تونومەترمەن قىسىمىن ولشەي الادى. ەگەر قىسىم جوعارى بولسا جانتايىپ دەمالعان ابزال. ال پاتسيەنتتە مۇنداي جاعدايدا مىندەتتى تۇردە كاپتوپريل بولۋى ءتيىس، دەپ ءتۇيدى ماحاببات بەكبوسىنوۆا.
|
كومپيۇتېر بىخەتەرلىكى ئۇيغۇر ئاگېنتلىقىفېۋرال 11, 2019 005يانفۇن ھاياتىمىزنىڭ بىر قسىمى بولۇپ قالغاندەك، كومپيۇتېرسىز ھايات، بولۇپمۇ غەربى ئەللىرىدە، ئىنتايىن قولايسىز. چۈنكى كومپيۇتېرنىڭ تەرەققىياتى سىزنىڭ تۇرمۇش رىتىمىڭىز، ئادىتىڭىز، تەپەككۇرىڭىزنى ۋە مەسىلە ھەل قىلىش ئۇسۇلىڭىزنى ئۆزگەرتىدۇ. خەۋەر كۆرۈش، يىڭى ئۇچۇر ئىگىلەش، دەرس ئۆگۈنۈش، خىزمەت، ئوقۇش، بالا تەربىيىلەش، ۋەھاكازالار. قىسقىسى، كومپيۇتېر سىزنىڭ ھاياتىڭىزنىڭ بىر تەركىبى قىسمى بولۇپ قالدى.ھەر بىرىمىز جىسمانى ھاياتى ۋە مالمۈلكىمىزنى قوغداش ئۈچۈن كۆپ پۇل ۋە ئەجىر سىڭدۈرىمىز ھەمدە شۇنداق قىلىشىمىز كېرەك. مەسىلەن، ئۆي ئالغاندا تىنچ ، ئوغرى يالغان ئاز يەردىن ئالىمىز، ئۆيىمىزنىڭ ئىشىكلىرىگە چوڭ ياكى پىششىق قۇلۇپلارنى بېكىتىمىز. نەخ پۇل، زىبۇزىننەتلەرنى مەھكەم يوشۇرىمىز، بىخەتەرلىك سىسستىمېلىرىنى ئورۇنلاشتۇرىمىز. بۇنداق مىساللار بەك كۆپ. كومپيۇتېرنىڭ تەرەققى قىلىشى مالمۈلۈكنىڭ خاراكتېرىنى ئۆزگەرتىۋەتتى، يەنى زامانىۋى مال مۈلۈك شىفىر مۈلۈك ياكى كە ئايلىنىپ كەتتى. سىزنىڭ پۇللىرىڭىز شىفىر مۈلۈك سۈپىتىدە بانكا ياكى باشقا ئورۇندا ساقلىنىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، سىزنىڭ رەسىىملىرىڭىز، ھۆججەتلىرىڭىز، يازغان خەتلىرىڭىز، بانكا ھېساب نومۇرىڭىز، شەخسى ئۇچۇرلىرىڭىزمۇ شىفىر مۈلۈك بولۇپ ھېسابلىنىدۇ.بۇرۇنلاردا، ئۆيىڭىزدىكى مالنى ئوغرىلاش ئۈچۈن چوقۇم ئىشىك ياكى دېرىزىدىن كىرىپ ئاندىن مالنى ئىزدەپ تېپىپ ياكى قولغا نېمە چىقسا شۇنى ئېلىپ قاچاتتى. كومپيۇتېرنىڭ تەرەققى قىلىشى شىفىر مۈلۈكلەرنى ئوغرىلاشنىمىۇ ئاسانلاشتۇرۇپ بەردى. يەنە خاككېر دۇنيانىڭ ھەرقانداق بىر يېرىدە تۇرۇپ مەلۇم ئاماللار بىلەن كومپيۇتېرىڭىزغا كىرىپ خالىغان مەشغۇلاتنى ئېلىپ بارىدۇ. بۇ مەشغۇلاتلار ھەرخىل تۈرلۈك بولسىمۇ بىز ئۇيغۇرلارغا مۇناسىۋەتلىك بولغان ئىككى خىل مەشغۇلاتنى قىسقىچە چۈشەندۈرۈپ ئۆتۈشكە بولىدۇ. بۇنىڭ بىرى، ئىقتىسادىي جىنايەت مەشغۇلاتى يەنە بىرى بولسا خىتاي جىنايەت مەشغۇلاتى.ئىقتىسادىي جىنايەت مەشغۇلاتى: بۇ جىنايەتنى شەكىللەندۈرگۈچىنىڭ مەنبەسى ھەر خىل بولىشى مۇمكىن، بۇنىڭ نىشانى ھەرقانداق كىشى بولىشى مۇمكىن. بۇ جىنايەتچىلەرنىڭ مەقسىدى بىر ئاماللارنى قىلىپ قارشى تەرەپتىن ئىقتىسادىي مەنپەئەت ئېلىشتىن ئىبارەت. مەسىلەن، سىزنىڭ كومپيۇتېرىڭىزغا ۋىرۇس قاچىلاش ئارقىلىق سىزنىڭ يازغان ھەربىر خەتلىرىڭىزنى كۆرۇپ تۇرىدۇ، بۇنى دەپمۇ ئاتايدۇ. بۇ ئارقىلىق سىزنىڭ بانكىغا كىرىدىغان ئىسىم ۋە شىفىرىڭىزنى ئوغرىلايدۇ، شۇنىڭ بىلەن بانكىدىن پۇللارنى يۆتكەپ ئوغرىلايدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا سىزنىڭ شەخسىيىتىڭىزگە دائىر ئۇچۇرلارنى ئوغۇرلاپ سىزنىڭ ئورنىڭىزدا باشقا ئىقتىسادىي جىنايەتلەرنى ئىشلىشى مۇمكىن، بۇ دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ خىل جىنايەت غەرب ئەللىرىدە ئىنتايىن ئەۋج ئالغان، بولۇپمۇ ياشانغانلار بۇ خىل جىنايەتنىڭ قۇربانى بولماقتا. بەزى جىنايەتچىلەر، ئوغرىلانغان ئۇچۇرلارنى توردىكى قارا بازارلاردا ساتىدۇ. چوڭ شىركەتلەر ھۇجۇمغا ئۇچرىغاندا، شىركەتنىڭ خېرىدار ئۇچۇرلىرى ئوغۇرلىنىپ قاراڭغۇ بازارلاردا سېتىلىدۇ.خىتاي جىنايەت مەشغۇلاتى: خىتاي ھۆكۈمىتى چوڭ دائىرىدە بىر تەرەپتىن پۈتۈن دۇنيادىكى دۆلەتلەرنىڭ سىستېمىسىغا ھۇجۇم قىلىپ ئۇچۇر ۋە تېخنىكا ئوغرىلىسا يەنە تەرەپتىن خىتايغا قارشى تەشكىلات ۋە شەخىسلەرگە نىسبەتەن تېخنىكىلىق جەھەتتىن ھۇجۇم قىلماقتا. يەنى تەشكىلاتلارنىڭ تور بېتىنى بۇزۇش، ئېلخەت سىستېمىسىغا كىرىش، توردا ھەرخىل يالغان خەۋەر تارقىتىش، كومپيۇتېر سىستېمىسىغا يۇشۇرۇن كىرىپ ھەرىكىتىنى كۆزىتىش ياكى كومپيۇتېر سىستېمىسىنى پۈتۈنلەي كاردىن چىقىرىش دېگەندەك مەھسۇلاتلارنى ئېلىپ بارىدۇ. ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرى، پائالىيەتچىلىرى خىتايلارنىڭ ئاساسلىق نىشانى بولۇپ ھىساپلىنىدۇ. يانفۇننىڭ ئومۇملىشىشىغا ئەگىشىپ، خىتايلار ھۇجۇمىنىڭ ئاساسلىق نىشانى ئۇيغۇرلارنىڭ كومپيۇتېر سىستېمىسىدىن بەكرەك يانفۇن سىستېمىسىغا قارىتىلدى، شۇنداقتىمۇ كومپيۇتېر سىستېمىسىنىڭ بىخەتەرلىكى يەنىلا ئىنتايىن مۇھىم.كومپيۇتېرغا ھۇجۇم قىلىش ۋە ۋىرۇس قاچىلاش ئۇسۇللىرى:1 يەمچۈك ئۇسۇلى. بۇ خىل ئۇسۇل دەپ ئاتىلىدۇ. يەنە بېلىققا يەمچۈك تاشلاپ بېلىقنى قارماققا ئىلىشىنى كۆزدە تۇتىدۇ. بۇنىڭ تىپىك يولى مۇنداق بولىدۇ: سىزگە مەلۇم بىر كىشىدىن، شىركەتتىن، ھەتتا دوستىڭىز دىن ئېلخەت كېلىدۇ ياكى ئىنتېرنېت ئادرېس كىلىپ سىزنى ئۇ ئادرېسنى چېكىشنى ئىلتىماس قىلىدۇ. ئەگەر ئۇ ئادرېسنى چەكسىڭىز كومپيۇتېر ياكى تىلفۇنىڭىزغا ۋىرۇس ياكى خاتىرلىگۈچ نى قاچىلايدۇ. بۇخىل پروگراممىنى ھەتتا رەسىم ئىچىگە قاچىلاپلا ئەۋەتىدۇ، يەنى ئۇ رەسىم ياكى ۋىدىئونى ئاچسىڭىز ياكى كۆرسىڭىز يانفۇن ياكى كومپيۇتېرىڭىز ۋىرۇس بىلەن يۇقۇملىنىپ بولغان بولىدۇ. بۇ سۈكۈتتە قاچىلاش دەپ ئاتىلىدۇ. كومپيۇتېرىڭىز ياكى يانفۇنىڭىز بارغانسېرى ئاستىلاپ ماڭىدۇ. مەسىلەن: سىزگە بانكىدىن ياكى سىز ئىشلىتىۋاتقان مەلۇم بىر مۇلازىمەتتىن خەت كىلىپ، سىزدىن بانكا ھىسابىڭىىزدىن چاتاق چىققانلىقى، شۇڭا ئىسىم ۋە مەخپى شىفىرىڭىزنى سورايدۇ. ھەرگىز بەرمەڭ. رەسىم ۋە ۋىدىئولارنىڭ ھەممىسىنى چەكمەڭ.2 ئېلخەت يۈكلىمىسى: ئېلخەتتە كۆپىنچە ھۆججەتلەرنى ئەۋەتىمىز، ئەگەر سىز كۈتۈلمىگەن كىشىدىن، ياكى دوستىڭىزدىن كۈتۈلمىگەن بىر ئېلخەت يۈكلىمىسى تاپشۇرۇپ ئالسىڭىز ئۇنى ئاچماڭ. بەزىمىز ھاياجانلىنىپ ياكى خۇشاللىق ئىچىدە نېمە باردۇ دەپ ئېچىپ سالىمىز دە ۋىرۇس بىلەن يۇقۇملىنىمىز. ئەگەر سىزگە مەشھۇر كىشىلەردىن يۈكلىمىلىك ئېلخەت كەلسە، ھاياجانلىنىپ كەتمەي ئۆچۈرۈۋېتىڭ.3 خىتاي تور بەتلىرى، بىكارلىق كىنو تور بەتلىرى، ختاي تور بەتلىرىدىكى بىكارلىق يۇمشاق دېتاللار. بۇ ۋەتەندىكى ئۇيغۇر كىنو تور بەتلىرىنىمۇ ئۆ ئىچىگە ئالىدۇ. ھازىرقى ۋەتەن ئىچىدىكى تور بەتلىرى ئۇيغۇرلارنىڭ كونتروللىقىدا ئەمەس، شۇڭا ئۇ تور بەتلەردە ۋىرۇس بولۇش ئېھتىماللىقى چوڭ.كومپيۇتېردىكى ۋىرۇس پروگراممىلىرىنى تېپىش ۋە تازىلاشبۇنىڭ ئۈچۈن چوقۇم ۋىرۇسقا قارشى پروگراممىلارنى قاچىلاش كېرەك. ئۈچ لەڭمەننىڭ پۇلىغا كومپيۇتېرىڭىزنىڭ بىر يىللىق ۋىرۇستىن مۇداپىيە قىلىش پروگراممىسىنى سېتىۋالالايسىز. ۋىرۇسقا قارشى ئەڭ ياخشى پروگراممىلار:بۇنىڭ ئىچىدە بىرنى تاللاشقا توغرا كەلسە نى تاللاڭ.كومپيتورېڭىزدىكى جاسۇس پروگراممىلارنى تېپىش ئۇسۇلى:خىتاي جاسۇس پروگراممىلىرى كومپيوتېردا جىم يېتىپ تۇرۇپ ئوغرىلايدۇ. بۇ پروگراممىلار سىزنىڭ كومپيۇتېرىڭىزغا بۇزغۇنچىلىق قىلمايدۇ، ئەكسىچە ئۇچۇر توپلايدۇ. بۇنىڭ تېپىش ئۇسۇلى كومپيۇتېر ئىنتېرنېتقا ئۇلانغاندىن كىيىن قايسى تور ياكى دۆلەت بىلەن ئالاقا قىلىۋاتقانلىقىنى كۆزىتىشى. بۇنىڭ ئىچىدە ئەڭ ياخشى ھەم ئىشلىتىلىشى قۇلاي بولغىنى تۆۋەندىكىلەر:1 : :..2 ::...3 : :..بۇنىڭ ئىچىدە تەۋىسىيە قىلىنىدۇ، ئەمما ھەممىنى سىناپ بېقىپ قارار قىلىڭ.بۇ يۇمشاق دىتاللار كومپيۇتېرىڭىزدىكى كىرىپ چىقىۋاتقان ئۇچۇرلارنىلا كۆرسۈتۈپ قالماستىن بەلكى بۇ ئۇچۇرلارنىڭ نەرگە كىتىپ بارغانلىقىنىمۇ كۆرسۈتۈپ بېرىدۇ. ئامېرىكا ئاۋازى: ئەنگلىيە خىتاينىڭ تور ھۇجۇمىغا ئۇچرىغانلىقىنى بىلدۈردى، ياۋروپا ئىتتىپاقى بېيجىڭنى جازالاشنى ئويلاشماقتا
|
تىڭ جورىقتى باستاپ، تىڭ تاريحي داستان جازدىرەداكتور: سايراش تۇرارجان قىزى كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى سايتى 20180102 03:35 شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى جۇڭگوشا سوتسياليزمدى جاڭا داۋىرگە قادام باستىردىءبىر جاڭا ءداۋىر كەلگەن شاقتا، ۋاقىت وزگەشە ماعىناعا يە بولادى 2012 2017.پارتيانىڭ 18 قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ ىستەرىندە تاريحي وزگەرىستەر جارىققا شىقتى، تاريحي تابىستارعا قول جەتتى، جۇڭگوشا سوتسياليزم جاڭا داۋىرگە قادام تاستادى.ۋاقىتتىڭ قادامى ماڭگى تىنىستامايدى.2018 جىلعا قادام تاستاعان جۇڭگو جاڭا داۋىردە قوس 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىنىڭ تاريحي توعىسۋ كەزەڭىندەگى مىندەتتەردى جاپپاي ورنالاستىرىپ، ءوزىنىڭ ۇلى ارمانىنا قاراي شەرۋ تارتتى بۇل بۇرىنعىعا مۇراگەر، كەيىنگىگە بۇيداگەر بولاتىن جاڭا ءداۋىر جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ يدەيالىق تۋىن اسقاق جەلبىرەتىپ، جاڭا تاريحي شارت جاعدايدا جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ ۇلى جەڭىسىنە ۇزبەي قول جەتكىزەيىكمۇنداي اسقاق ۇران تاريحتىڭ اسپانىندا ۇزاققا دەيىن جاڭعىرىقتى.ادامزاتتىڭ جالپى جان سانىنىڭ تورتتەن ءبىرىن ۇستايتىن جۇڭگولىقتار وسى ساتتەن باستاپ ورنىنان تۇردى، بۇل 1949 جىلعى جۇڭگو؛ ءوز جولىمىزبەن ءجۇرىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم قۇرايىق، بۇل 1978 جىلعى جۇڭگو.ارادا اتتاي جەلىپ 30 نەشە جىل وتە شىقتى، ۋاقىت تاعى ءبىر ماڭىزدى كەزەڭگە تۋرا كەلدى 2017 جىلى 18 قازان تۇستەن بۇرىن، بەيجيڭدەگى حالىق سارايىنىڭ 10 مىڭ ادامدىق ۇلكەن زالى.ۇزاق ۋاقىتتىق قۇلشىنۋ ارقىلى جۇڭگوشا سوتسياليزم جاڭا داۋىرگە ءوتتى، باس شۋجي شي جينپيڭ پارتيانىڭ 19 قۇرىلتايىندا بۇكىل دۇنيە جۇزىنە وسىلاي دەپ سالتاناتپەن جاريالادى.پارتيانىڭ 19 قۇرىلتايىنىڭ يدەيالىق شۇعىلاسى تاريحتا جارقىراي بەرەتىنى داۋسىز.وسى جولعى پارتيا قۇرىلتايى شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن پارتيانىڭ جەتەكشى يدەياسى ەتىپ تۇراقتاندىردى، پارتيا 18 كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ التىنشى جالپى ءماجىلىسى شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىن تۇراقتاندىرعاننان كەيىن، پارتيانىڭ ۋستاۆىندا باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ۇيتقىلىق باسشىلىق ورنى ايقىندالدى.ەكى تۇراقتاندىرۋ ماركسيزمدىك وسى ساياسي پارتيانىڭ بارىنشا تولىسقانىن، بارىنشا قۇدىرەتتەنگەنىن، بارىنشا ىنتىماقتاسقانىن، جاۋىنگەرلىك قۋاتىنىڭ بارىنشا نىعايعانىن اڭعارتتى.حالىققا باسشىلىق ەتىپ ۇلى قوعامدىق توڭكەرىس جۇرگىزگەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى وزىنە دە ۇلى توڭكەرىس جۇرگىزە الادى.2017 جىلى 25 قازاندا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس شۋجيى بولىپ قايتالاي سايلانعان شي جينپيڭ نىق سەنىممەن سويلەدى.جۇڭگونىڭ ىستەرىن ويداعىداي ىستەۋدىڭ تەتىگى پارتيادا.5 جىلدان بەرى، پارتيانىڭ جاپپاي باسشىلىعىنا تاباندى بولۋ جانە ونى كۇشەيتۋ تۋ ۇستاپ، بەتالىستى بەلگىلەيتىن تانىم نازارياسىنا اينالۋمەن بىرگە، ونان دا ماڭىزدىسى، ەل باسقارۋدىڭ ءادىس نازارياسىنا اينالدى.پارتيا، ۇكىمەت، ارميا، مادەنيەت، وقۋ اعارتۋ قاتارلى بارلىق سالاعا جانە بارلىق جەرگە پارتيا باسشىلىق ەتەدى. وسى كەلەلى پرينسيپ جاڭادان وزگەرىس ەنگىزىلگەن پارتيا ۋستاۆىنا جازىلدى.بۇل بولاشاقتىق ۇلى ءىستى مۇرات تۇتقان 100 جىلدىق ءىرى پارتيانىڭ ءدال كەمەلىنە كەلگەن كەزى؛ دۇنيە ءجۇزىنىڭ شىعىسىندا قاسقايىپ تۇرعان حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قايراتى تاسىپ، جىگەرى قاۋلاۋدا.ۋاقىت ەڭ جاقسى ورنالاستىرۋ.ەندى ءبىر ايدان استام ۋاقىت وتكەننەن كەيىن، كومپارتيا جارناماسىنىڭ جاريالانعاندىعىنا 170 جىل تولادى. وسى شۇعىلالى تۋىندى كوممۋنيستەردىڭ رولىنا باعا بەرگەندە مىناداي بولجال جاساعان: ولار بۇگىنگى كۇننىڭ قوزعالىسىندا سول قوزعالىستىڭ كەلەشەگىن دە جاقتايدى 2018 جىلى ءبىز رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ 40 جىلدىعىن قارسى الامىز؛2019 جىلى ءبىز جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قارسى الامىز؛2020 جىلى ءبىز جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتامىز؛2021 جىلى ءبىز جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىعىن قارسى الامىز.ۋاقىت جاڭا ءداۋىردىڭ قىزمەت كوورديناتاسىن بەلگىلەدى، ارماننىڭ اسەم كارتيناسى بىرتە بىرتە تۇلعالانا باستادى...بۇل ۇدەرە العا تارتقان جاڭا ءداۋىر تاريح توعىسىنىڭ شەشۋشى تۇيىنىندە جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى ەل قۇرۋ نىساناسىن بەتكە الىپ قاجىماي تالماي كۇرەس جۇرگىزەيىك2017 جىلى شىلدە، جياڭشيدىڭ جيڭگاڭشان تاۋىنداعى شىنشان قىستاعى ءبىر شەتەلدىكتى قارسى الدى؛ ا ق ش وقىمىستىسى روبەرت كۋن ءبىر العاشقى جاسامپازدىقتىڭ ءمان جايىن ۇعىسۋ ءۇشىن كەلدى.قىزىل ءتۇس ەڭبەك قابىلەتىنەن بۇكىلدەي ايرىلعان، ساياساتتىق جاقتان قامتاماسىزداندىرىلۋدى قاجەت ەتەتىن كەدەي وتباسىلار ارحيۆىنىڭ بەلگىسى؛ كوك ءتۇس ەڭبەككۇشى بار بولعانىمەن، قارجىسى نەمەسە تەحنيكاسى جوق، ءونىمدى كومەككە، سۇيەمەلدەۋگە مۇقتاج كەدەي وتباسىلار ارحيۆىنىڭ بەلگىسى بۇل تاپقىرلىق قىزىل كوك كارتچكا دەپ اتالادى.دوڭگەلەك داۋلەتتى تۇرمىسقا جەتتى مە، جوق پا دەگەندە، باستىسى، اۋىلداستارعا قاراۋ كەرەك.2017 جىلى اقپاندا شىنشان قىستاعى جيڭگاڭشان تاۋىنداعى بارلىق كەدەي قىستاقتارمەن بىرگە كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستادى. 5 جىلدان بەرى جۇڭگودا 60 نەشە ميلليون ادام كەدەيلىكتەن ورنىقتى قۇتىلدى.ۋاقىت مىندەتتى تارازىلايتىن ولشەم.جۇڭگونىڭ وسىزاماندانۋىنىڭ شەشۋشى بارىسى رەتىندە جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋ كەرى ۋاقىتتى شەگەرىپ ساناۋ مەزگىلىنە ءوتتى.2017 جىلى 29 قىركۇيەكتە قۇلاق تۇندىراتىن گۋدوك ۇنىمەن قوسا 886 كيلومەترلىك لانجوۋ چۇڭچيڭ تەمىر جولى تۇتاس لەنيا بويىنشا ىسكە قوسىلدى. مەملەكەت قۇرۋدىڭ جالپى جوباسىنداعى عاسىر تەمىر جولى سانالاتىن وسى تەمىر جول دۇنيە جۇزىلىك دەڭگەيدەگى تالايلاعان قيىن تۇيىندەرگە سايىس جاريالاپ، اقىرى اياعىندا سالىنىپ بولدى.سان وزگەرىستەر تۋىلىپ، ۇلى بۇرىلىستار بولدى.وسىزاماندانۋ بۇگىنگى جۇڭگودا قارقىنىن تەزدەتە ءتۇستى سيفرلىق ەكونوميكا كولەمى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 2 ورىنعا ءوتتى، ينتەرنەتتىك ساتىپ الۋ تۇتىنۋى بۇكىل دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 1 ورىندا تۇر، جوعارى قارقىندى تەمىر جول، الەۋمەتتىك ۆەلوسيپەد سياقتىلار دۇنيەگە تانىلدى... جۇڭگونىڭ وسىزاماندانۋىنا داۋىرلىك بەلگى سالىنىپ، ەڭ جاڭا تۇسىنىكتەر بەرىلدى.جاڭا ءداۋىر جورىعىندا 3 كۇرەس نىساناسى شام شىراقتاي جارقىراۋدا؛ 2020 جىلعا بارعاندا جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتىپ، 1 ءجۇز جىلدىق كۇرەس نىساناسى جۇزەگە اسادى؛ 2035 جىلى سوتسياليستىك وسىزامانداندىرۋ نەگىزىنەن جۇزەگە اسادى؛ وسى عاسىردىڭ ورتاسىنا بارعاندا، باي، دەموكراتيالى، وركەنيەتتى، جاراسىمدى، گۇلدەنگەن، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى ەل قۇرۋ جۇزەگە اسادى.ءبىر ساياسي پارتيا، ءبىر مەملەكەت كۇرەس كەزەڭدەرىن عاسىرعا ءبولىپ جوبالاسا، وندا بۇل ونىڭ، ءسوز جوق، 10 مىڭ شاقىرىمدىق ۇزاق ساپاردى كوزدەگەنى.بەلگىلى ءبىر جاۋاپكەرشىلىك، بەلگىلى ءبىر جالپى جوبا ۇلتتىڭ ۇلى ارمانىن ارقالاسا، وندا بۇل، ءسوز جوق، سان عاسىرلىق ۇلى ءىستى ويىنا العانى.ۋاقىتپەن جارىسىپ، ارمانعا قانات قاعامىز.جۇڭگونىڭ وسىزاماندانۋى ادامنىڭ وسىزاماندانۋى، كوركەمدىكتىڭ وسىزاماندانۋى، قۇدىرەتتىلىكتىڭ وسىزاماندانۋى بولماق.بۇل حالىقتى بارىنەن جوعارى قويعان جاڭا ءداۋىر حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسى بويىنشا، تاماشا ومىرگە تىنباي تالپىنىپ، جالپى حالىقتىڭ بىرگە بايۋىن بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرايىقۋاقىت ەڭ ادال كۋاگەر.قادامى سارى توپىراقتان باستالعان باس شۋجي شي جينپيڭ حالىق ءۇشىن ناقتى ءىس ىستەيمىن دەگەن ساياسي سەنىمدى بەرىك ورناتىپ، حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسى ارقىلى جاڭا داۋىردەگى بيلىك جۇرگىزۋ ۇستانىمىن ايگىلەدى.2017 جىلى 21 ماۋسىم، سانشي لۇيلياڭشان تاۋلى رايونىنداعى جاۋجياۋا قىستاعى. باس شۋجي شي جينپيڭ سۇپى شەتىندە وتىرىپ، جۇرتشىلىقپەن اڭگىمە دۇكەن قۇردى.قازىر پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ اۋىل قىستاق، شارۋالار جونىندەگى ساياساتتارىنىڭ ءبارى بەرۋدى كوزدەيدى، مۇنداعى ماقسات حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىن جۇزەگە اسىرۋ، سوتسياليزمنىڭ كۇشتى شوعىرلاندىرىپ، ءىرى ءىس تىندىراتىن ارتىقشىلىعىن ساۋلەلەندىرۋ، دەدى باس شۋجي شي جينپيڭ.جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشى جۇڭگو حالقىنىڭ باقىتىن كوزدەۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ گۇلدەنۋىن كوزدەۋ دەپ باسا دارىپتەدى باس شۋجي شي جينپيڭ پارتيا 19 قۇرىلتايىنا جاساعان بايانداماسىندا.حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىسقا دەگەن تالپىنىسىن كۇرەس نىساناسى ەتۋگە تاباندى بولىپ، دامۋ جەمىستەرىنەن بارشا حالىقتى ءتىپتى دە مول، ءتىپتى دە ءادىل يگىلىكتەندىرۋگە مۇمكىندىك جاساۋ، بۇل جاڭا داۋىردە شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ەل باسقارۋداعى شىعار ءتۇيىنى مەن تياناعى مەملەكەتتىك ساناق مەكەمەسىنىڭ 2017 جىلى قاراشادا جاريالاعان مالىمەتىندە كورسەتىلۋىنشە، 11 ىستىق ءتۇيىندى قالاداعى تىڭنان سالىنعان تاۋار ۇيلەردىڭ باعاسى ءبىر جىلدىڭ الدىنداعىدان تومەن بولعان.قازىر ءۇي قورا جاي بازارىندا بۇرىن بولماعان تەرەڭ وزگەرىس تۋىلۋدا.ءۇي ساۋدالاۋعا ەمەس، تۇرۋعا ارنالعان، بۇل ايقىن انىقتامانىڭ پارتيا 19 قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىنا جازىلۋى قوعامدا كۇشتى اڭىس قوزعادى.حالىق تىلەگى ەڭ زور ساياسي.حالىق تۇرمىسىنداعى ۇساق ىستەردى شەشۋ ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپامەن دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە قاتىستى ءىرى ءىس، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن نەگىزگى مازمۇن ەتكەن شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم ەكونوميكالىق يدەياسى دامۋدى جاڭا بەتالىسقا جەتەكتەدى نارەستەلەردى كۇتىمدەۋ جانە بالدىرعانداردىڭ العاشقى تاربيەسى بويىنشا قىزمەت كورسەتۋ ماسەلەسىن ويداعىداي شەشۋ، ينتەرنەتتە جالعان ينفورماتسيا جولداۋ الدامشىلىعى، جەكەلىك ينفورماتسيانى ساۋدالاۋ سياقتى كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشۋگە كۇش سالۋ كەرەك....بۇل پارتيا 19 قۇرىلتايىنان كەيىن اشىلعان ورتالىقتىڭ العاشقى مەملەكەتتىك ءماجىلىسى ورتالىقتىڭ ەكونوميكالىق قىزمەت ماجىلىسىندە جاسالعان جاڭا ورنالاستىرۋ، ول جاڭا داۋىردەگى دامۋ ۇستانىمىنىڭ كەلەلى وزگەرىسىن كورسەتتى.جاڭا داۋىرگە قادام تاستاعان جۇڭگو ەكونوميكاسى سانعا، ارتۋعا ءمان بەرۋدەن حالىقتىڭ جاڭا سۇرانىسىن ويداعىداي قاناعاتتاندىرۋعا قاراي وزگەرىپ، تىڭ تىنىس بايقاتتى.بۇل دۇنيەگە قۇشاق جايعان جاڭا ءداۋىر الەمدى كەڭ كوكىرەگىنە سيدىرىپ، ءوزىن دە، وزگەنى دە ويلادى، ەلىمىز دۇنيە ساحناسىنىڭ تورىنە بارعان سايىن جاقىنداپ، ادامزات ءۇشىن تىڭ دا اناعۇرلىم زور ۇلەستەر قوسادىجۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ادامزاتقا تىڭ دا اناعۇرلىم زور ۇلەستەر قوسۋدى باستان اياق ءوزىنىڭ بورىشى ساناپ كەلدى. پارتيا 19 قۇرىلتايىندا باس شۋجي شي جينپيڭ مۇنى سالتاناتپەن جاريالاپ، دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ءىرى ساياسي پارتيانىڭ دارقان پەيىلىن بەينەلەدى.پارتيا 18 قۇرىلتايىنان بەرى، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىنان تارتىپ، ىنتىماقتاستىق، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى ۇيتقى ەتكەن جاڭاشا حالىقارالىق قاتىناسقا دەيىن، ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول دارىپتەمەسىنەن تارتىپ، دۇرىس بورىش مۇددە كوزقاراسىنا دەيىن... باس شۋجي شي جينپيڭ ءىرى ەل كوسەمىنە ءتان كەڭ كوز ايامەن جانە ستراتەگيالىق ويلامىمەن ادامزاتتىڭ بولاشاعىنا، تاعدىرىنا قاتىستى ءبىر قىدىرۋ جاڭا ۇستانىمداردى، جاڭا يدەيالاردى، جاڭا دارىپتەمەلەردى العا قويدى.ول 29 رەتكى ساپارىندا 5 قۇرلىقتاعى 57 ەلگە، سونداي اق باستى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ۇيىمدارعا ساپارلاي باردى؛ ەلىمىزدە شەتەل باسشىلارىنان، ۇكىمەت باسشىلارىنان مولشەرمەن 290 نەشە ادام رەت قابىلدادى... 5 جىلدان بەرى ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ءجيى ديپلوماتيالىق كۇن ءتارتىبى جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىمەن اراداعى شىت جاڭا كوورديناتىن بەلگىلەدى.ءبىز شەتەلدىڭ ۇلگىسىن ەنگىزبەيمىز، جۇڭگونىڭ ۇلگىسىن دە شىعارمايمىز، باسقا ەلدىڭ جۇڭگونىڭ ءادىسىن كوشىرىپ قولدانۋىن دا تالاپ ەتپەيمىز. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ءوز جولىمەن ءجۇرۋ سەنىمىن تاسقىنداتتى.ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول تاريحتىڭ تەرەڭ قويناۋىنان كەلگەن ىنتىماقتاستىق، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ جولى، تاراپتاردىڭ 4 جىلدان ارتىق ۋاقىتتان بەرگى قۇلشىنىسىمەن، 2017 جىلى بەيجيڭدە الەمدىك شاڭىراقتىڭ تۇڭعىش رەتكى باسشىلار باس قوسۋىن وتكىزدى.بىرتىندەپ قالىپتاسىپ كەلە جاتقان جاھاندىق ىنتىماقتاستىق جاڭا جاعدايىندا، جۇڭگو حالىقارالىق جۇيەگە قاتىسۋشىدان الەۋمەتتىك ونىمدەردى ازىرلەۋشىگە جانە وزگەرىستىڭ موتورىنا اينالدى.2018 جىلدان باستاپ، جۇڭگو جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسىن وتكىزىپ، ءوزارا تيىمدىلىك جاساۋدىڭ، ءوزارا ىنتىماقتاستىقتىڭ جاڭا مىنبەرىن اشادى.دۇنيە جۇزىنە نە بولدى، ءبىز ەندى قايتۋىمىز كەرەك دەگەن داۋىرلىك سۇراققا ءدوپ كەلگەندە، ءتوراعا شي جينپيڭ 2017 جىلى ب م ۇ نىڭ جەنەۆاداعى باس شتابىنا بارعاندا جۇڭگونىڭ جوباسى: ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرىپ، بىرگە تابىسقا جەتۋ، تەڭ يگىلىكتەنۋدى جۇزەگە اسىرۋ دەپ جاۋاپ بەردى.ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋ جونىندەگى جوباسىن جانە ونىڭ ىلگەرىلەۋىن دۇنيە ءجۇزى بارعان سايىن مويىنداپ كەلەدى.ۇلى بريتانيا كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەرمەنى مارتين ياك بۇل ۇستانىم ورمان ەرەجەسىنەن بەزىپ، وركەنيەتتى دامۋدىڭ جاڭا جولىن اشىپ، الەمدى جونگە سالۋ ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىك ازىرلەدى دەپ قارادى.الەمنىڭ ءبىر شاڭىراق ەكەنىنە ۋاقىت كۋا بولادى.بۇل بولاشاق اشاتىن جاڭا ءداۋىر ميلليونداعان حالىقتىڭ كۇشىن ۇيىستىرىپ، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدى تەرەڭدەي ىلگەرىلەتىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن كۇش سالا جۇزەگە اسىرايىقۋاقىت بولاشاققا جول العان كەمە.2018 جىلى جۇڭگونىڭ رەفورما جاساپ، ەسىك اشقانىنا 40 جىل بولادى.وسىنداي ماڭىزدى تۇستا تاريحقا قايىرىلا قاراپ، تاجىريبە ساباق الۋدىڭ ءوزى جاڭا داۋىرمەن قاۋىشىپ، جاڭا جورىق باستاۋدىڭ ەڭ جاقسى بەينەسى ەسەپتەلەدى 40 جىلدىڭ الدىندا باستالعان رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ سىندى شىت جاڭا ۇلى توڭكەرىس جۇڭگونىڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ اعىمىنا ءجىتي ىلەسۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشتى.باس شۋجي بولىپ قايتا سايلانعان شي جينپيڭ جۇڭگولىق، شەتەلدىك تىلشىلەرمەن كەزدەسكەندە: مەن جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىنىڭ رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ بارىسىندا، ءسوز جوق، جۇزەگە اساتىندىعىنا كامىل سەنەمىن، دەدى ايبىندى تۇردە.بۇل بۇرىنعىعا مۇراگەر، كەيىنگىگە بۇيداگەر بولعان، ءورىس اشا ىلگەرىلەگەن رەفورما جولى بۇكىل ەلىمىزدىڭ جەر جەرىندە مەملەكەتتىڭ باقىلاۋ تەكسەرۋ ءتۇزىلىس رەفورماسىن تۇيىندەردە سىناق ەتۋ قىزمەتى باستالدى؛ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورما تەرەڭدەتىلىپ، ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپامەن دامۋى جەبەلدى؛ اۋىل قىستاق كوللەكتيۆ مال مۇلىك ۇقىعى ءتۇزىمى رەفورماسىن سىناق ەتۋ تۇيىندەرى 2018 جىلى 129دان 300گە ارتتىرىلادى، اۋىل قىستاقتى كوركەيتۋ ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋى اتقارىلادى........جاڭا ءداۋىردىڭ تابالدىرىعىن اتتاعان جۇڭگو رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدى نىق قاداممەن ىلگەرىلەتۋ ارقىلى دامۋدىڭ سارقىلماس قوزعاۋشى كۇشىن توپتايدى.بۇل ماڭگى قاجىماي تالماي، ۇدەرە العا تارتاتىن جول جۋىقتا باس شۋجي شي جينپيڭ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ فورماشىلدىقتىڭ، تورەشىلدىكتىڭ جاڭا بەينەلەرىنەن قىراعى بولايىق دەگەن تاقىرىپتاعى ماقالاسىنا ماڭىزدى نۇسقاۋ جازىپ، جەر جەردەن، تاراۋلاردان جانە ءار دارەجەلى باسشى كادرلاردان ستيل قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز نىعايتۋ جونىندە ايقىن تالاپ قويدى.ستيل قۇرىلىسىن تالىقپاي ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، پارتيانى جاپپاي قاتاڭ جونگە سالۋدان اۋىتقىماي، قالىڭ پارتيا مۇشەلەرى مەن كادرلار تاماشا ستيل ارقىلى تىلەكتى توعىستىرىپ، كۇش ۇيىستىرىپ، جاڭا جورىقتا، ءسوزسىز، ۇزدىكسىز تىڭ جەڭىسكە قول جەتكىزۋ كەرەك.بۇل اۋەلگى ماقساتتى ماڭگى ۇمىتپاي، كۇش ۇيىستىراتىن گۇلدەنۋ جولى 1921 جىلى ساپارىن قىزىل قايىقتان باستاعان جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى جۇڭگو حالقىن باستاپ، ءداۋىردىڭ تۇنەك تۇمانىن كەسىپ ءوتىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ سىندى جاڭا عاسىرعا شەرۋ تارتتى.پارتيا 19 قۇرىلتايىنىڭ جەڭىسپەن جابىلعانىنا ءبىر اپتا بولعان تۇستا، باس شۋجي شي جينپيڭ ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى مۇشەلەرىن باستاپ نانحۋ كولىندەگى قىزىل قايىقتى قۇرمەتپەن كورە بارعاندا، جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ، قاجىرلىلىقپەن ىستەيتىن، ناقتى ىستەيتىن بولساق، ءسوز جوق، تولقىن جارا ىلگەرىلەيمىز......، دەپ اشىق جاريالادى.ۋاقىت دامۋدىڭ ءورىسى.ءدال وسى ساتتە، ءبىز جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋ نىساناسىنا تاريحتاعى ءارقانداي كەزدەگىدەن دە جاقىنداي تۇستىك، وسى نىسانانى جۇزەگە اسىرۋعا تاريحتاعى ءارقانداي كەزدەگىدەن دە سەنىمىمىز كامىل، كۇشىمىز قاپتال جەتەدى.شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسى ۇلى تۋىن بيىك ۇستاپ، ماڭگى قاجىمايتىن رۋحاني كۇيمەن جانە ۇدەرە العا تارتاتىن كۇرەسكەرلىك تۇلعامەن جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ جاڭا داۋىردەگى تاريحي كەرەمەتتەرىن جازىپ، جەڭىستەن جەڭىسكە جەتە بەرەيىك!تىلشىلەرىمىز چين جيە، جاڭ شۇيدۇڭ، ۋاڭ ميڭ، ليۋ جيڭ، شيۇڭ جىڭيان، حى يۇيشين، باي جيە، جۋ جيچاي
|
شىركىتىنىڭ تارىخى تەرەقىياتى ئۇيغۇر كومپيۇتېر ئىلىمى جەمئىيىتى شىركىتىنىڭ تارىخى تەرەقىياتىيازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان دۈيشەنبە ماي 05, 2008 9:24 شىركىتىنىڭ تارىخى شىركىتىنى دېگەن كىشى 1984يىلى قۇرۇپ چىققان. بۇ شىركەت كومپيۇتېر ساھەسىدە تەخىتكە ئولتۇرغان ۋاقتى ئەڭ ئۇزۇن بولغان باش ئىجرائىيەتچى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. شىركىتى مال سېتىش جەھەتتە دۇنيادىكى ھەرقانداق بىر كومپيۇتېر شىركەتلىرىدىن ئۈستۈن ئورۇندا تۇرىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇ بايلىقتكى 500 كۈچلۈك ئىچىدە 25 ئورۇندا تۇرىدۇ. مەسئۇلاتلىرىنىڭ بازاردىكى ئىناۋىتىنىڭ يۇقىرى بولىشىدىكى بىردىنبىر سەۋەب بۇ شىركەتنىڭ ئىزچىل ھالدا بىۋاستە سېتىش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرغانلىقىدا، ئۆلچەملىك كومپيۇتېر ۋە ئۆلچەملىك مۇلازىمەت بىلەن تەمىنلىگەنلىدە. نۆۋەتتە شىركىتىنىڭ پۈتۈن دۇنيادا 75100 نەپەر خىزمەتچىسى بار. شىركىتى 20 نەچچە يىلدىن بۇيان ئىنقىلاب خارەكتىرلىك ئىسلاھاتلارنى ئىلىپ بىرىش ئارقىلىق ئۆزىنىڭ مۇلازىمەت دائىرىسىنى كېڭەيتتى. ئۇنىڭ خىرىدارلىرى ھەر خىل شىرگەت، ئىدارە ئورۇن، مائارىپ سىستېمىلىرىدىن تارتىپ يەككە ئىستىمالچىلارغىچە بولۇپ، مەسئۇلاتلىرى باھاسىنىڭ مۇۋاپىق، ئۇچۇر تېخنىكىسىنىڭ كۈچلۈك، ئىشلىتىشكە قۇلايلىق بولۇشى بىلەن ھەر قايسى ساھەدىكى ئىستىمالچىلارنى ئۆزىگە جەلپ قىلغان. شىركىتى خىرىدارلارنىڭ تەلىپىگە لايىق كومپيۇتېر ئىشلەش، مالنى بىۋاستە ئەۋەتىش ئۇسۇلىنى قوللىنىپ ۋاقىت ۋە تەننەرىخنى تۆۋەنلەتكەن. شىركىتى 1993يىلى تۇنجى قېتىم ياپونىيە ۋە ئاۋىستىرالىيە بىلەن تىجارەت قىلغاندىن كىيىن، مەسئۇلاتلىرى ئاسىياتىنىچ ئوكيان بازىرىغا كىرىشكە باشلىغان. شۇنىڭدىن كىيىن شىركىتى ئاسىياتىنىچ ئوكيان بازىرىغا مەبلەغ سىلىشقا باشلىغان.نۆۋەتتە شىركىتىنىڭ ئاسىياتىنىچ ئوكيان سودا رايونىدا ياپۇن، كورىيە، جۇڭگۇ، ھىندىستان، مالايسىيە، يېڭى زىللاندىيە، سىنگاپور قاتارلىق 13 جايدا بىۋاستە مال سىتىش ۋە مال زاكاس قىلىش ئورنى بار. بۇ رايودىكى مۇلازىمەت يادروسى مالايىسىيىگە قۇرۇلغان بولۇپ، ئاسىياتىنىچ ئوكيان خىرىدارلار مەركىزى دەپ ئاتىلىدۇ. شىركىتى ئاسىياتىنىچ ئوكيان خىرىدارلار مەركىزى نىڭ ئىشلەپچىقىرىش ۋە كەسپى ئىقتىدارىنى ئۆلچەم قىلىپ 1998يىلى 8ئايدا دۆلىتىمىزنىڭ فۇجىيەن ئۆلكىسى شىيامىن شەھرىدە جۇڭگۇ خىرىدارلار مەركىزى نى قۇرۇپ، جۇڭگۇنىڭ مەسئۇلاتلىرىغا بولغان ئىھتىياجنى قاندۇرۇپ كەلمەكتە. شىركىتىنىڭ ئاسىياتىنىچ ئوكيان سودا رايونى ئۈچۈن قۇرغان تور بېكىتى .. ئىنگىلىزچە، خەنزۇچە، كورىيىچە ۋە ياپونچە تۆت خىل تىل يىزىقتا قۇرۇلغان. شىركىتىنىڭ نۆۋەتتە دۆلىتىمىزنىڭ بېيجىڭ، شاڭخەي، گۇاڭجۇ، چىڭدۇ، نەنجىڭ، خاڭجۇ، شىنجىن قاتارلىق چوڭ شەھەرلەردە ئىش بىجىرىش ئورنى بار. ھازىر دۆلىتىمىزدە 5500 دىن ئارتۇق ئىشىچىخىزمەتچىسى بار.يازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان سەيشەنبە نويابىر 11, 2008 7:31 ئۇنتۇلۇپ قالغان ئوخشايدۇ.
|
تەۋرات دانىيال 4 دانىيال نىبۇكادنەزەرنىڭ چۈشىدە دەرەخ كۆرۈشى1پادىشاھ نىبۇكادنەزەر يەر يۈزىدە ياشايدىغان ھەرقايسى خەلق، ھەرقايسى مىللەت ۋە ھەر خىل تىلدا سۆزلىشىدىغانلارغا مۇنداق دەپ جاكارلىدى: ھەممىڭلارغا دائىم ئاسايىشلىق بولسۇن! 2مەن ئۇلۇغ خۇدانىڭ ماڭا كۆرسەتكەن مۆجىزىلىرى ۋە بېشارەتلىرىنى سىلەرگە خۇشاللىق بىلەن سۆزلەپ بېرىمەن.3نەقەدەر ئۇلۇغ ئۇنىڭ بېشارەتلىرى،نەقەدەر قۇدرەتلىك ئۇنىڭ كارامەتلىرى،مەڭگۈلۈكتۇر ئۇنىڭ پادىشاھلىقىئەۋلادتىنئەۋلادقىچە داۋاملىشار ھۆكۈمرانلىقى.4مەن نىبۇكادنەزەر ئوردامدا باياشات ۋە راھەت ياشاۋاتقانىدىم. 5بىر كۈنى كېچىدە قورقۇنچلۇق بىر چۈش كۆردۈم. چۈشۈمدە كۆرگەن غايىبانە ئالامەتلەردىن شۇنداق قورقۇپ كەتتىم. 6مەن بابىلدىكى بارلىق ھۆكۈمالارنى ئالدىمغا چاقىرتىپ كېلىپ، چۈشۈمگە تەبىر بېرىشكە بۇيرۇدۇم. 7شۇنىڭ بىلەن سېھىرگەر، پالچى، باخشى ۋە مۇنەججىملەر ئالدىمغا كېلىشتى. مەن ئۇلارغا چۈشۈمنى دەپ بەردىم. ئەمما ئۇلار چۈشۈمگە تەبىر بېرەلمىدى. 8ئاخىرىدا دانىيال ھۇزۇرۇمغا كەلدى. مەن، ئىلاھىمنىڭ ئىسمىغا ئوخشىتىپ، ئۇنىڭغىمۇ بېلتىشاززار دەپ ئىسىم قويغان ئىدىم. ئۇنىڭدا مۇقەددەس ئىلاھلارنىڭ روھى بار ئىكەن. مەن چۈشۈمنى ئۇنىڭغا دەپ بەردىم. 9مەن ئۇنىڭغا: ئەي ھۆكۈمالارنىڭ ئۇستازى بېلتىشاززار، سەندە مۇقەددەس ئىلاھلارنىڭ روھى بارلىقىنى بىلىمەن، سەن يېشەلمەيدىغان ھېچقانداق سىر يوق. چۈشۈمگە تەبىر بەرگىن.10مەن چۈشۈمدە زېمىننىڭ ئوتتۇرىسىدا ناھايىتى ئېگىز بىر دەرەخنىڭ تۇرغانلىقىنى كۆردۈم. 11ئۇ دەرەخ توختىماي زورىيىپ، ئۆسۈپ، ئۇنىڭ ئۇچى پەلەككە تاقاشتى. بۇ دەرەخنى زېمىندىكى بارلىق كىشىلەر كۆرەلەيتتى. 12ئۇنىڭ يوپۇرماقلىرى كۆركەم، مېۋىلىرى غۇچچىدە بولۇپ، ھەممە جانلىقلارغا ئوزۇق بولاتتى. ياۋايى ھايۋانلار ئۇنىڭ ئاستىدا سايىدايتتى. ئاسماندىكى قۇشلار ئۇنىڭ شاخلىرىغا چاڭگا تىزاتتى. ھەر خىل جانىۋارلار ئۇنىڭدىن ئوزۇقلىناتتى.13مەن ئورنۇمدا يېتىپ، كۆز ئالدىمدىكى بۇ مەنزىرىنى ئويلاۋاتاتتىم. شۇ پەيتتە ئاسماندىن بىر كۆزەتكۈچى پەرىشتە چۈشتى. 14ئۇ يۇقىرى ئاۋازدا: بۇ دەرەخنى كېسىڭلار، شاخلىرىنى پۇتاڭلار، يوپۇرماقلىرىنى چۈشۈرۈۋېتىڭلار، مېۋىلىرىنى قېقىۋېتىڭلار. ھايۋانلارنى سايىسىدىن ۋە قۇشلارنى شاخلىرىدىن قوغلىۋېتىڭلار. 15ئەمما، دەرەخنىڭ كۆتىكى بىلەن يىلتىزلىرىغا تەگمەڭلار، ئۇلارنى تۆمۈر ۋە تۇچ بىلەن چەمبەرلەپ، ئوتچۆپلەر ئارىسىدا قالدۇرۇڭلار. ئۇ شەبنەملەردە ھۆل بولۇپ، ياۋايى ھايۋانلار بىلەن بىرگە ئۆسۈملۈك ئارىسىدا ياشىسۇن. 16يەتتە مەزگىل ئىچىدە ئۇ ئىنساننىڭ تەپەككۇرىدە ئەمەس بەلكى ھايۋاننىڭ تەپەككۇرىدە ياشىسۇن. دېدى.17مانا بۇ، دۇنيا پادىشاھلىقلىرىنىڭ ھۆكۈمرانى بولغان ئۇلۇغ خۇدانىڭ يەريۈزىدىكى پادىشاھلىقلارنى خالىغان ئادەمگە، ھەتتا تۆۋەن تەبىقىدىكى ئادەملەرگىمۇ بېرىدىغانلىقىنى ھەممە ئادەمگە بىلدۈرۈش ئۈچۈن بۇ قارارنى پەرىشتىلەر ئارقىلىق جاكارلىغىنىدۇر.18بۇ مەن پادىشاھ نىبۇكادنەزەر كۆرگەن چۈش. مېنىڭ چۈشۈمگە پادىشاھلىقىمدىكى ھېچقايسى ھۆكۈمالار تەبىر بېرەلمىدى. سەن بېلتىشاززار مېنىڭ چۈشۈمگە تەبىر بەرگىن. پەقەت سەنلا بۇ چۈشۈمگە تەبىر بېرەلەيسەن، چۈنكى سەندە مۇقەددەس ئىلاھلارنىڭ روھى بار دېدىم.دانىيالنىڭ نىبۇكادنەزەرنىڭ چۈشىگە تەبىر بېرىشى19دانىيال، يەنى بېلتىشاززار بىر دەم تېنەپ قالدى ۋە ئۆزىنىڭ خىيالىدىن قورقۇپ كەتتى. بېلتىشاززار، چۈشۈم ۋە چۈشۈمنىڭ تەبىرى سېنى چۆچۈتۈپ قويمىسۇن، دېدى.بېلتىشاززار جاۋابەن مۇنداق دېدى: پادىشاھىم، مەن بۇ چۈش ۋە چۈشلىرىنىڭ تەبىرىنىڭ سىلىگە ئەمەس، بەلكى دۈشمەنلىرىنىڭ بېشىغا كېلىشىنى ئۈمىد قىلاتتىم. 20چۈشلىرىدە كۆرگەن دەرەخ توختىماي زورىيىپ، ئۆسۈپتۇ، ئۇنىڭ ئۇچى پەلەككە تاقىشىپتۇ، ئۇنى زېمىندىكى بارلىق كىشىلەر كۆرەلەيدىكەن. 21ئۇنىڭ يوپۇرماقلىرى كۆركەم، مېۋىلىرى غۇچچىدە بولۇپ، ھەممە جانلىقلارغا ئوزۇق بولالايدىكەن. ياۋايى ھايۋانلار ئۇنىڭ ئاستىدا سايىدايدىكەن، ئۇنىڭ شاخلىرىدا ئاسماندىكى قۇشلار چاڭگا تىزىپتۇ. 22پادىشاھ ئالىيلىرى، ئۇ دەرەخ بولسا سىلى ئۆزلىرىدۇر. سىلى زورىيىپ، ئۇلۇغلىشىپ، ھوقۇقلىرى ئەرشكىچە يېتىپتۇ. ھۆكۈمرانلىقلىرى زېمىننىڭ ئەڭ چېتىگىچە يېتىپ بېرىپتۇ.23پادىشاھ ئالىيلىرى سىلى بىر پەرىشتىنىڭ ئاسماندىن چۈشكەنلىكىنى كۆرۈپلا ۋە ئۇنىڭ مۇنداق دېگەنلىكىنى ئاڭلاپلا: دەرەخنى كېسىپ تاشلاپ، ئۇنى ۋەيران قىلىڭلار. ئەمما، دەرەخنىڭ كۆتىكى بىلەن يىلتىزلىرىغا تەگمەڭلار، ئۇلارنى تۆمۈر ۋە تۇچ بىلەن چەمبەرلەپ، ئوتچۆپلەر ئارىسىدا قالدۇرۇڭلار. ئۇ شەبنەملەردە ھۆل بولسۇن، ياۋايى ھايۋانلار بىلەن بىرگە ئۇ يەردە يەتتە مەزگىل ياشىسۇن.24پادىشاھ ئالىيلىرى، مانا بۇ ئۇلۇغ خۇدا سىلىنىڭ باشلىرىغا كېلىشىنى بېكىتكەن ئىشلاردۇر. كۆرگەن چۈشلىرىنىڭ تەبىرى مۇنداقتۇر: 25سىلى ئىنسانلار ئارىسىدىن قوغلىنىدىلا ۋە ياۋايى ھايۋانلار بىلەن بىرگە ياشايدىلا. سىلى كالىغا ئوخشاش ئوتچۆپ يەيدىلا، شەبنەملەردە ھۆل بولىدىلا. يەتتە مەزگىلدىن كېيىن سىلى دۇنيادىكى بارلىق پادىشاھلىقلارغا ھۆكۈمرانلىق قىلغۇچىنىڭ پەقەت ئۇلۇغ خۇدا ئىكەنلىكىنى، ئۇ پادىشاھلىقلىرىنى خالىغان ئادەمگە بېرىدىغانلىقىنى تونۇپ يېتىدىلا. 26پەرىشتىنىڭ دەرەخنىڭ كۆتىكى ۋە يىلتىزلىرىنى قالدۇرۇپ قويۇڭلار دېگىنى بولسا، سىلى ئەرشتىكى خۇدانىڭ ھۆكۈمرانلىقىنى ئېتىراپ قىلغاندىن كېيىن، پادىشاھلىقلىرىنىڭ ئۆزلىرىگە قايتۇرۇپ بېرىلىدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ. 27شۇنىڭ ئۈچۈن پادىشاھ ئالىيلىرى، مېنىڭ نەسىھەتىمنى قوبۇل قىلغايلا، گۇناھلاردىن قول ئۈزۈپ، ئادالەتلىك ئىش قىلغايلا، يامانلىق قىلىشتىن يېنىپ، كەمبەغەللەرگە شاپائەت قىلغايلا. شۇنداق قىلسىلىرى بەلكىم داۋاملىق روناق تاپىدىلا.چۈشتىكى بېشارەتلەرنىڭ ئەمەلگە ئېشىشى28بۇ ئىشلارنىڭ ھەممىسى پادىشاھ نىبۇكادنەزەرنىڭ بېشىغا كەلدى. 29ئون ئىككى ئايدىن كېيىن ئۇ بابىلدىكى ئوردىسىنىڭ ئۆگزىسىدە ئايلىنىپ يۈرۈپ، 30مۇنداق دېدى: ئۇلۇغ بابىل شەھىرىگە قاراڭلار! بۇ پايتەختنى مەن كۈچقۇدرىتىم ۋە شانشەرىپىمنى نامايان قىلىش ئۈچۈن سالدۇرغان ئەمەسمىدىم؟31ئۇنىڭ گېپى تۈگىمەي تۇرۇپلا، ئاسماندىن بىر ئاۋاز كەلدى: پادىشاھ نىبۇكادنەزەر، مەن ساڭا دەپ قوياي، سېنىڭ پادىشاھلىقىڭ سەندىن تارتىۋېلىندى! 32سەن ئىنسانلار ئارىسىدىن قوغلىنىپ، ياۋايى ھايۋانلار بىلەن بىرگە ياشايسەن، كالىغا ئوخشاش ئوتچۆپ يەيسەن. يەتتە مەزگىلدىن كېيىن، سەن دۇنيادىكى پادىشاھلىقلارغا ھۆكۈمرانلىق قىلغۇچىنىڭ ئۇلۇغ خۇدا ئىكەنلىكىنى، ئۇ پادىشاھلىقلىرىنى خالىغان ئادەمگە بېرىدىغانلىقىنى بىلىپ يېتىسەن.33بۇ ئىش شۇئان پادىشاھ نىبۇكادنەزەرنىڭ بېشىغا كەلدى. ئۇ ئىنسانلار ئارىسىدىن قوغلاندى، كالىغا ئوخشاش ئوتچۆپ يېدى. ئۇنىڭ تېنى شەبنەملەردە ھۆل بولدى. ئۇنىڭ چاچلىرى ئۆسۈپ بۈركۈتنىڭ پەيلىرىدەك، تىرناقلىرى ئۆسۈپ قۇشلارنىڭ تىرناقلىرىدەك ئۇزۇن بولۇپ كەتكۈچە بۇ ئەھۋال داۋاملاشتى.34بەلگىلەنگەن مۇددەت توشقاندا، مەن نىبۇكادنەزەر كۆزۈمنى ئاسمانغا تىكتىم، كاللام سەگەكلەشتى. ئۇلۇغ خۇدانى مەدھىيەلەپ، مەڭگۈ ياشايدىغان خۇداغا شۈكۈر ئېيتتىم ۋە ئۇنى ئۇلۇغلىدىم:ئۇ مەڭگۈلۈك ھۆكۈمراندۇر، ئۇنىڭ پادىشاھلىقى ئەۋلادتىنئەۋلادقىچىدۇر.35زېمىندىكى پۈتكۈل ئىنسانلار ئۇنىڭ ئالدىدا ھېچنېمىگە ئەرزىمەستۇر.جەننەتتىكى پەرىشتىلەر ۋە زېمىندىكى ئىنسانلارنى قانداق قىلىشنى خالىسا، ئۇ شۇنداق قىلالايدۇ.ئۇنىڭغا ھېچكىم قارشى تۇرالمايدۇ.سەن نېمە قىلغانىدىڭ؟ دەپ ئۇنىڭدىن ھېچكىم سورىيالمايدۇ.36كاللام سەگەكلەشكەندىن كېيىن، شانشەرىپىم، پادىشاھلىقىم ئەسلىگە كەلدى. مەسلىھەتچىلىرىم ۋە ئەمەلدارلىرىم مېنى ئىزدەپ كېلىشتى. مەن قايتىدىن پادىشاھ بولۇپ، شۆھرىتىم بۇرۇنقىدىنمۇ ئاشتى. 37ھازىر مەن نىبۇكادنەزەر ئەرشتىكى پادىشاھ خۇدانى ماختايمەن، مەدھىيەلەيمەن، ئۇلۇغلايمەن. ئۇنىڭ تۇتقان يولى، قىلغان ئىشلىرىنىڭ بارلىقى ھەقتۇر. ئۇ تەكەببۇرلارنىڭ ھەيۋىسىنى سۇندۇرۇشقا قادىردۇر.16مەنىسى ئەسلى تېكىستتە ئانچە ئېنىق ئەمەس، يەتتە مەزگىل، يەتتە يىلنى كۆرسىتىشى مۇمكىن.
|
سول جىلدارى ساياسي سەنىمسىزدىكتەرى ءۇشىن اقتوبە وكرۋگىنەن باقىلاۋعا الىنعان 1051 ادامنىڭ 216سى كونتررەۆوليۋتسيالىق توپ قۇردى دەگەن ايىپپەن 58باپ قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلىپ، بەسەۋى اتۋ جازاسىنا كەسىلگەن ەكەن. ولار كەڭەس وكىمەتىنىڭ استىق، ەت تاپسىرۋ ساياساتىنا، ۇجىمداستىرۋعا، كولحوز قۇرىلىسىنا قارسى شىققاندار. سونداياق مەملەكەتتىك تارتىپكە قارسى تۇردى دەگەن ايىپپەن 59باپ سوتقا تارتىلعان 23 ادامنىڭ بىرەۋى اتىلعان. مەملەكەتتىك ۋاكىلدەرگە قارسىلىق كورسەتكەن 10 ادام 73باپپەن ايىپتالىپ، ءبىر جىلدان كەم ەمەس مەرزىمگە باس بوستاندىقتارىنان ايىرىلعان. مەملەكەتتىك م ۇلىككە زيان كەلتىرگەنى ءۇشىن 79باپ 8 ادام، تاۋار باعاسىن كوتەرگەنى جانە جاسىرعانى ءۇشىن 67 ادام ايىپتالعان. مەملەكەتتىك قىزمەتتە قىلمىس جاساعانى ءۇشىن 109باپپەن 43 ادام ۇزاق مەرزىمگە سوتتالعان.كوميسسيا مۇشەسى، ق.جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى، تاريحشى داۋلەت ابەنوۆتىڭ حابارلاۋىنشا، تۇرمەگە ايدالىپ، جەر اۋدارىلىپ كەتكەن ادامداردىڭ ءارى قارايعى دەرەكتەرىن كورشىلەس وبلىستاردان ىزدەستىرۋ كەرەك. ويتكەنى سول جىلدارى اقتوبە وكرۋگىنىڭ اۋماعىنا قازىرگى قوستاناي، قىزىلوردا وبلىستارىنىڭ بىرنەشە اۋدانى كىرىپ، قايتادان ءبولىنىپ شىقسا، اقبۇلاق اۋدانى 1939 جىلى ورىنبور وبلىسىنا قاراتىلدى.كوميسسيا توراعاسى، ق.جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرورەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى راحىم بەكنازاروۆتىڭ ايتۋىنشا، كوميسسيا مۇشەلەرى قۇجاتتاردى رەترەتىمەن قاراي وتىرىپ، قۋعىنعا ۇشىراعان ادام تۋرالى بارلىق مالىمەتتى تولتىرۋعا تىرىسقان. ايىپتالعان ادامنىڭ اتىءجونى، الەۋمەتتىك جاعدايى باي، مولدا، ورتاشا، كۋلاك، تۋعان جىلى مەن تۇرعىلىقتى مەكەنجايى، ايىپتالعان بابى مەن سوت ۇكىمىن كورسەتىپ، قاي جەردە جازاسىن وتەگەنىن تولتىرادى. بىراق وبلىستىق ارحيۆتەن الىنعان ىستەردە ايىپتالۋشىعا قاتىستى مالىمەت تولىق ەمەس. ونىڭ قانداي قىلمىسى ءۇشىن ايىپتالىپ وتىرعانى، سوتتالعان سوڭ جازاسىن قاي جاققا وتەۋگە جىبەرىلگەنى جازىلماعان. ءتىپتى كەي ىستە تەرگەۋشى مەن سۋديانىڭ اتىءجونى جوق. كەي پاپكىدە ءبىر بەتكە دە تولمايتىن قىلمىستىق ءىس كەزدەسسە، كەيبىر ءىس 200 بەتتەن دە اسىپ كەتەدى، دەيدى كوميسسيا توراعاسى.19201928 جىلدارى ايىپتالعاندار ەڭ اۋەلى حالىق سوتىنا تارتىلىپ، ودان سوڭ وكرۋگتىك سوتقا جىبەرىلگەن. وكرۋگتىك سوت ۇكىمىمەن كەلىسپەگەن ايىپتالۋشى جوعارعى سوتقا شاعىم تۇسىرگەندە، شەشىمدەر قايتا بۇزىلعان جاعدايلار ءجيى كەزدەسكەن. الايدا جوعارىدان وزگەرتىلگەن شەشىم باستاپقى ىسكە تىركەلمەيدى. سوندىقتان دا ءىستىڭ باسى بار دا، اياعى جوق بولىپ وتىرادى. تاريحشى عالىمدار اقتاۋعا جاتاتىن ىستەر بويىنشا زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇيەلەۋدى جالعاستىرۋدا.قۋدالانعان ءدىن وكىلدەرىقازاقستاندا ءدىن وكىلدەرىن قۋدالاۋ 1919 جىلدىڭ سوڭىنان باستالدى. ولكەلىك پارتيا كوميتەتىنىڭ جانىنان ۋاعىزناسيحات ءبولىمى قۇرىلعان سوڭ ەلدە دىنمەن كۇرەس مىقتاپ قولعا الىندى. ەڭ الدىمەن جەرجەردە مەشىت سالۋعا، جاس بالالاردىڭ مەدرەسەلەردە ءبىلىم الۋىنا تىيىم سالىندى. مەدرەسەلەردە 18 جاستان اسقاندار عانا ءبىلىم الاتىن بولدى. وسى جىلدان باستاپ ءدىن وكىلدەرىن ءبىربىرىنە قارسى قويۋ ساياساتى كۇشەيدى.1927 جىلدىڭ 15 قاڭتارىندا قكپ ب ورتالىق كوميتەتى داۋىس بەرۋ قۇقىعىنان ايىرۋ تۋرالى قاۋلى قابىلداپ، ءدىن وكىلدەرىنىڭ سايلاۋدا داۋىس بەرۋىنە تىيىم سالدى. قۋعىنسۇرگىن قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ جونىندەگى وڭىرلىك كوميسسيانىڭ مۇشەسى داۋرەن سايىموۆ 19271933 جىلدارى اقتوبە وكرۋگى بويىنشا سايلاۋ قۇقىعىنان ايىرىلعان 500گە جۋىق ءدىني قىزمەتكەردىڭ ءتىزىمىن تاپتى. توتە جازۋمەن جازىلعان وسى قۇجاتتا يشان، مولدا، احۋن، حازىرەتتەردىڭ بارلىق دەرەگى، ءدىني ءبىلىم العان وقۋ ورنى مەن مەشىت ۇستاعان جەرى دە جازىلعان. بىراق بۇل سول ۋاقىتتا ءومىر سۇرگەن يشان، مولدا، حازىرەت، احۋنداردىڭ تولىق ءتىزىمى ەمەس. وڭىردەگى ءدىن ادامدارىنا قاتىستى قىلمىستىق ىستەر ءبىر قوردا جيناقتالماعاندىقتان، ولاردى ءار پاپكىدەن ىزدەۋگە تۋرا كەلەدى. راحىم بەكنازاروۆ وڭىردە مەشىتمەدرەسە ۇستاعان يشانمولدالاردى الداعى ۋاقىتتا قازاق شەجىرەسىمەن، مەشىتتەر تاريحىمەن بايلانىستىرا زەرتتەۋ كەرەك دەگەن پىكىردە. ويتكەنى كونە مەشىتتەردى تۇگەندەگەنىمىزدە، وسى قۇرىلىستاردى سالعان، مەدرەسەدە بالا وقىتىپ، مەشىت ۇستاعان اياۋلى جانداردى ۇمىتىپ كەتەمىز. كوميسسيا مۇشەلەرى مۇسىلمان ءدىن وكىلدەرىن عانا ەمەس، قۋعىنعا تۇسكەن باسقا ءدىن وكىلدەرىن دە قوسا زەرتتەپ كەلەدى. ويتكەنى 19271928 جىلدارى وڭىردەگى يشان، يمام، حازىرەتتەرمەن بىرگە پروتەستانت، يۋدايزم، باپتيست، ادۆەنتيستەر دە قۋدالاندى، دەيدى ول.1927 جىلدىڭ سوڭىندا پارتيانىڭ ورتالىق كوميتەتى قابىلداعان ءۇش قۇجات تاركىلەۋ ساياساتىن جەدەلدەتىپ قانا قويماي، ەل ىشىندەگى وكىمەتكە دەگەن قارسىلىقتى كۇشەيتتى. 1927 جىلدىڭ 14 جەلتوقسانىندا پارتيا استىق ساياساتىن تەزدەتۋ تۋرالى جاڭا نۇسقاۋلىق جاريالايدى. وسى قۇجات بويىنشا جەكە ادامدار ءۇشىن استىق سالىعى بىرنەشە ەسە ءوسىرىلىپ، شارۋالارعا تولەمدى ءۇش ايدان كەشىكتىرمەۋ مىندەتتەلدى. ەكىنشىسى 1928 جىلدىڭ 5 قاڭتارىندا قابىلدانعان استىق دايىنداۋدى جولعا قويۋدىڭ شەكتىك مەرزىمى تۋرالى نۇسقاۋلىق. بۇل شارۋانىڭ قامباسىنداعى بيدايدى كۇشتەپ تارتىپ الۋعا جول اشقان قۇجات ەدى. ەندى مەملەكەتتىڭ استىق جانە تۇقىم قورى ءۇشىن ءار وتباسى قىسقا مەرزىم ىشىندە تولەم جۇرگىزۋگە ءتيىس. 1927 جىلى مەملەكەت شارۋالاردىڭ بيدايىن نارىق باعاسىنان 40 پايىزعا تومەن ساتىپ الدى. سول جىلدارى ەڭ قاجەتتى تۇتىنۋ تاۋارلارىنىڭ تاپشىلىعى تۋىنداپ، ينفلياتسيا كۇشەيىپ، شارۋالار قامباسىنداعى استىعىن مەملەكەتكە ساتۋدان باس تارتادى. الايدا 1928 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان ارتىق استىعىن مەملەكەت باعاسىمەن بەرۋدەن باس تارتقاندار رسفسر قك 107بابىمەن جازالانا باستادى. قامباداعى استىعىن ارزانعا ساتقىسى كەلمەگەندەرگە ءستاليننىڭ ءبىزدىڭ يندۋستريامىزعا قۇرالجابدىقتار اكەلۋ مەن وعان بولىنگەن ۆاليۋتانى جۇمساماي، كۋلاكتى قىسىپ، ودان استىقتىڭ ارتىق مولشەرىن سىعىپ العان دۇرىس... ساياساتى كۇشىنە ءمىندى.تاريحشى داۋلەت ابەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، 1928 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىندەگى اقتوبە وكرۋگتىك بيۋروسىنىڭ جابىق ماجىلىسىندە 2سانات بويىنشا مالمۇلكى مەملەكەت ەسەبىنە الىنۋعا ءتيىس 59 بايدىڭ ءتىزىمى جاساقتالىپ، تاركىلەۋ كوميسسياسى قۇرىلادى. ىلەشالا اقتوبە وكرۋگىنەن 278 ادام باسقا وڭىرلەرگە جەر اۋدارىلعان. بىرنەشە وتباسى قىزىلورداعا قامىس شابۋعا جىبەرىلگەن. بىراق وسى ادامداردىڭ كەتۋى جونىندە قۇجات بار دا، ءارى قارايعى تاعدىرى بەلگىسىز. وكرۋگىشىلىك جەر اۋدارۋ بويىنشا اقبۇلاق اۋدانىنداعى 3ساناتتاعى بىرنەشە اۋقاتتى وتباسى تەمىر، التىقاراسۋ، ىرعىز، شالقار اۋدانىنا كوشىرىلگەن. جەر اۋدارۋ شىعىنى بايدىڭ ەسەبىنەن جۇزەگە اسىرىلعان ءارى ولارعا كەتەردە مالمۇلكى، ءۇي جابدىقتارىنان ەشتەڭە الۋعا رۇقسات بەرىلمەگەن. ارحيۆ قۇجاتتارىندا تاركىلەنگەن مۇلىكتىڭ 25 پايىزى اۋىلداعى كەدەيلەرگە، 75 پايىزى كەڭەستىك شارۋاشىلىققا وتكىزىلگەنى جازىلعان. وسىلايشا اۋقاتتىلاردان تارتىپ الىنعان مالدىڭ ەسەبىنەن شارۋاشىلىقتار قۇرىلدى. قارا تىزىمگە ىلىككەن كەيبىر جاندار بارىن كەڭەس وكىمەتىنە وتكىزىپ، تەك تۋعان جەرىندە قالدىرۋدى عانا ءوتىنىش ەتكەن. جەرجەردە وتكەن حالىق جينالىستارىندا اۋىلداستارى بايلاردىڭ اشتىق، سوعىس، تارشىلىق ۋاقىتتاردا قارا حالىققا كومەك بەرگەنىن ايتىپ، ولاردى قورعاۋعا تىرىسقان. سول كەزەڭدە قازاقستاندا استىق دايىنداۋعا بايلانىستى 34 مىڭ ادامنىڭ سوتتالعانى تۋرالى 1989 جىلدىڭ 14 قاڭتارىندا كازاحستانسكايا پراۆدادا جازىلدى. قيىن كۇندەردە ەلدە استىق دايىنداۋدىڭ بار اۋىرتپالىعى ورتا شارۋا مەن كەدەيدىڭ موينىنا ءتۇستى. مالمەن عانا كۇن كورەتىن اۋىلدار دا استىق سالىعىنان باس كوتەرە الماي قالدى.19191929 جىلدارى اقتوبە وكرۋگى بويىنشا قوزعالعان 328 قىلمىستىق ىسكە 455 ادام تارتىلعان. وسى تىزىمدە 13 باي، 38 كۋلاك، 60 شارۋا، 77 جۇمىسشى، 101 قىزمەتكەر جانە الەۋمەتتىك جاعدايى كورسەتىلمەگەن 166 ادام بار. سوڭعىلارى بايلار مەن كۋلاكتار، ءدىن وكىلدەرىنىڭ وتباسى مۇشەلەرى بولۋى مۇمكىن. ايىپتالعانداردىڭ اراسىندا الاش پارتياسىنا مۇشە بولعان ازاماتتاردىڭ دا ەسىمدەرى ۇشىراسادى. ماسەلەن، 1928 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىندە وتكەن اقتوبە وكرۋگتىك بيۋروسىنىڭ جابىق ماجىلىسىندە تەمىر اۋدانىنىڭ تۇرعىنى ەسەنعۇلوۆ بۇرىنعى ۋاقىتشا ۇكىمەت كوميسسارى پەن جۇندىباەۆتىڭ الاش پارتياسىنىڭ باعدارلاماسىن جاساۋعا قاتىسقان پارتيانىڭ استىق جيناۋ ساياساتىنا قارسى شىققانى تۋرالى ايتىلادى.قازاق ازامات سوعىسىن باستان وتكەردىقوس ءارحيۆتىڭ اسا قۇپيالى قۇجاتتارىنىڭ ءبىرى جۇرتتىڭ جاپپاي كوشۋى. 1930 جىلدارى تابىن اۋدانىنىڭ قازىرگى بايعانين بىرنەشە اۋىلى كامپەسكەلەۋدەن قاشىپ، اۋعانستانعا، قاراقالپاقستانعا قاراي جاسىرىن ءوتىپ كەتەدى. كەتىپ بارا جاتقاندا ۇستالىپ قالعانداردى بيلىك وكىلدەرى اياۋسىز جازالاپ، مۇنداي وقيعالار كوبىنە ادام ولىمىمەن اياقتالعان. كوشتىڭ الدىنان شىعىپ، ادامداردى كەرى قايتارماقشى بولعان ميليتسيانى ءولتىرىپ تاستاعان جانداردىڭ تەرگەۋ ىستەرىن وقىدىق دەيدى راحىم بەكنازاروۆ. ميليتسيونەر ەلگە قايت دەيدى. بىراق جۇرتتىڭ كەرى ورالعىسى جوق. تەكەتىرەس جانجال، توبەلەسكە ۇلاسادى. ارادا كىسى ءولىمى دە بولعان. كوبىنەسە قىلمىستىق ىستەر وگپۋ قىزمەتكەرىنىڭ ءولىمى بويىنشا قوزعالعان. جازاتايىم وقيعا بولسا دا، ايىپتالۋشى قىلمىس جاساعان ادامنىڭ ءجوندى قارۋى دا بولماعان. بالاشاعاسىن الىپ، امالسىزدان ەلدەن كەتىپ بارا جاتقان بەيباقتىڭ جازىقتى ەمەس ەكەنىن سەزەسىڭ، بىراق اقتاۋعا بولا ما دەگەن تۇسىنا تاريحشى رەتىندە نە جازارىڭدى بىلمەيسىڭ. سەبەبى، كىسى ءولىمى بولعان. سول ۋاقىتتىڭ قۇجاتتارىن وقىساڭىز، ءبىرىنىڭ ۇستىنەن ءبىرى ارىز جازىپ، جاعالاسىپ جۇرگەن ىلعي اعايىنتۋىستار. وسى كەزەڭدە قازاق ازاماتتىق سوعىستىڭ ءبىر ءتۇرىن باستان وتكەردى دەپ ايتۋعا بولادى. قاراپايىم ادامعا كوممۋنيستىك بيلىكتىڭ كەرەگى دە جوق. وعان بالاشاعاسىن اسىراۋ كەرەك. بىراق ونىڭ جاعدايىن ويلاپ جاتقان بيلىك جوق. مارقۇمداردىڭ ىستەرىن اقتارىپ وتىرىپ، ەكى ساياسي لاگەردىڭ قاراپايىم ادامداردىڭ تاعدىرىنا قالاي اسەر ەتكەنىن كورەسىڭ دە، جۇرەگىڭ اۋىرادى. ءارى قاراي قولىڭ ەشتەڭەگە بارمايدى. پاپكىدە اتۋ جازاسىنا كەسىلگەن ادامنىڭ فوتوسۋرەتىنەن باستاپ، بۇكىل قۇجاتى ءجۇر، ءتىپتى اتىلعان كەزدەگى شالبارىنىڭ قيىندىسى دا زاتتاي ايعاق رەتىندە ساقتالعان. ءبىر شىرىك ماتەريال 2021 جىلعا جەتىپ تۇر، بىراق ادامنان ءىز قالعان جوق. بۇعان نە دەۋگە بولادى؟ قيىن. مورالدىق تۇرعىدان قيىن.جۇرتتىڭ مالىن، قويماسىنا تىققان سوڭعى ازىعىن تارتىپ الىپ، ءۇيءۇيدى ارالاپ جۇرگەن بەلسەندى كومسومولدار 1718دەگى جاس جىگىتتەر. 19201930 جىلدارى كومسومول جاستار كوپ ولگەن. ءىىد ارحيۆىندەگى اقتاۋعا جاتپايتىن 66 ءىستىڭ ءبارى دە كىسى ولىمىمەن اياقتالعاندار. ماسەلەن، ايجارقىن مۇقاتايدىڭ ايجارىق حان قاراقشىلىق توبىمەن ايىپتالىپ، ءولىم جازاسىنا كەسىلگەندەردىڭ قاتارىندا ازىرباەۆ ابدۋلعازيز كىشەكباي ۇلى 1903 جىلى تۋعان، قۇلتاسوۆ ءابىش 1899 جىلى تۋعان، وتەباەۆ يسماعۇل 1893 جىلى تۋعان، ۇكىباەۆ بالشىقباي 1862 جىلى تۋعان، ىرعىز اۋدانى 2 اۋىلدان، وتارباەۆ ءراتجان 1906 جىلى تۋعان، ىرعىز اۋدانى 16 اۋىلدان بار. بالشىقباي ۇكىباەۆ 1930 جىلدىڭ ناۋرىزىندا ۇلى ماقانالىمەن بىرگە ايجارقىن بانداسىنا قوسىلعانى ءۇشىن 1931 جىلدىڭ ناۋرىزىندا ۇستالعان.19261929 جىلدارى اقتوبە وكرۋگىندە 9 كوتەرىلىس وشاعى تىركەلسە، قارسىلىقتىڭ ەڭ كوبى ىرعىز، ويىل، قوبدا، كليۋچەۆوي اۋداندارىندا بولدى. 19261929 جىلى تەمىر اۋدانىنىڭ اۋماعىندا كەڭەس وكىمەتىنىڭ ۇجىمداستىرۋ ساياساتىنا قارسى كوتەرىلگەن جەكەينازار توبىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىلارىنىڭ ءبىرى قۇلباتىر جانسۇگىروۆ 1875 جىلى تۋعان، تەمىر اۋدانى 16 اۋىلىنىڭ بايى پەن ءجانادىلوۆ ەش 1874 جىلى تۋعان، تەمىر اۋدانى 29 اۋىلىنىڭ مولداسى بىرگە سوتتالعان. بۇل كىسىلەردىڭ كەيىنگى تاعدىرى بەلگىسىز. 1930 جىلى قاراقۇمعا قاراي كوشۋگە جۇرتتى ۇگىتتەگەن ىرعىز اۋدانى 13 اۋىلىنىڭ اۋقاتتىسى تولەباەۆ حايرۋللانى 1882 جىلى تۋعان ارال اۋدانىندا جاسىرىنىپ جۇرگەن جەرىنەن 1931 جىلى وگپۋ ۇستاپ العان. كەڭەس وكىمەتىنىڭ ۇجىمداستىرۋ ساياساتىنا قارسى كوتەرىلگەن ءابدى، ارىنعازيەۆاققوشقاروۆ، بيجانوۆ رىسپاننىڭ توپتارىنداعى 51 ادام قاتاڭ جازاعا ىلىككەن. ارىنعازيەۆ اققوشقاروۆ توبىنىڭ مۇشەسى رەتىندە ايىپتالعان ىرعىز اۋدانى 15 اۋىلىنىڭ ادامى شولتىقوۆ ساندىباي 1872 جىلى تۋعان. كليۋچەۆوي اۋدانى كوسەم اۋىلىنىڭ ادامى ءابدىروۆ امانباي 1869 ج. كونتررەۆوليۋتسيالىق ماقساتتاعى ءابدى توبىن ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن 1937 جىلدىڭ 3 جەلتوقسانىندا اتۋ جازاسىنا كەسىلدى. ال ويىل اۋدانىنىڭ 22 اۋىلىندا پانيسلامدىق، كونتررەۆوليۋتسيالىق ۇيىم قۇرعانى ءۇشىن اتۋ جازاسىنا كەسىلگەن بايمولدا توقماعامبەتوۆ جاقياعا 1878 جىلى تۋعان قاتىستى ۇكىمنىڭ قاي جىلى، قاي جەردە ورىندالعانى تۋرالى دەرەك جوق.جەر اۋدارىلعان پولياكتاراقتوبە وبلىسىندا 19401946 جىلدارى ساياسي سەنىمسىز، جەر اۋدارىلعاندارعا ارنالعان گۋلاگتىڭ ءۇش لاگەرى بولدى. ولار قازىرگى حرومتاۋ اۋدانى ءدوڭ ەلدى مەكەنىندە، كەمپىرسايدا جانە اقتوبە قالاسىندا ورنالاستى. 1943 جىلى وسى ءۇش لاگەردە 15 مىڭ ادام جازاسىن وتەدى. ساياسي سەنىمسىزدىگى ءۇشىن اقتوبەگە جەر اۋدارىلعان پولياكتاردىڭ دەنى باتىس ۋكراينا مەن بەسسارابيادان ەدى. ولار ريببەنتروپمولوتوۆ كەلىسىمىنىڭ قۇرباندارى. 1939 جىلى باتىس ۋكراينا مەن مولداۆيا كەڭەس وكىمەتىنىڭ قۇرامىنا كىرگەنىمەن، 1941 جىلى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس باستالىسىمەن ناتسيستىك گەرمانيا باسىپ العانى تاريحتان ءمالىم. بۇل جىگىتتەر فاشيستەردىڭ قولاستىندا جۇمىس ىستەيدى. سوعىس اياقتالعان سوڭ وسى جەرلەر قايتادان كەڭەستەر وداعىنا وتكەندە، ەندى نەمىسكە قىزمەت ەتكەندەر دەپ ايىپتالعان مىڭداعان ادام قازاقستانعا جەر اۋدارىلادى. سونىڭ ىشىندە كاتوليك شىركەۋىن ۇستاعاندار كوپ قۋدالانعان. اقتوبەگە جىبەرىلگەن تۇتقىنداردىڭ قۇجاتتارىنا قاراساڭىز، كوپشىلىگى 1617دەگى ورىمدەي جاستار. وسى بايعۇستار ازاپتىڭ نەشە ءتۇرىن باستان وتكەرىپ ءجۇرىپ، جالاڭاش قولدارىمەن قالاداعى كوپ قۇرىلىستى تۇرعىزدى، كەن ءوندىردى. قازىرگى اقتوبە فەرروقورىتپا زاۋىتىنىڭ پەشتەرىن سالعاندار دا سولار، دەيدى راحىم بەكنازاروۆ. وڭىرلىك كوميسسيا گۋلاگتىڭ اقتوبەدەگى تۇرمەلەرىندە جازاسىن وتەگەن پولياك، نەمىستەردىڭ ءتىزىمىن تۇگەندەپ، ءومىرباياندارىن قالپىنا كەلتىرىپ جاتىر. وسى جۇمىستان حاباردار بولعان پولياك تاريحشىلارى اقتوبەلىك ارىپتەستەرىنە بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە ۇسىنىس جىبەرگەن.ستالينگراد شايقاسىندا قولعا تۇسكەن گيتلەر ارمياسىنىڭ جاۋىنگەرلەرى دە اقتوبەدەگى فەرروقورىتپا زاۋىتىنىڭ دومنا پەشتەرىن، پارتياكەڭەس قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن تۇرعىن ءۇي قالاشىعىن تۇرعىزدى، كىرپىش زاۋىتىن سالدى. سوعىس تۇتقىندارىنىڭ كوپشىلىگى اۋىر جۇمىستا ءجۇرىپ قايتىس بولدى.قۋعىنسۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ كوميسسياسىندا ق. جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماگيستردوكتورانتارىمەن قوسا العاندا 25 تاريحشى ەڭبەكتەنۋدە. جۇمىس اۋقىمى وتە كوپ، ءبىر جىلدىڭ كولەمىندە بىتەتىن شارۋا ەمەس دەيدى ماماندار. الداعى ۋاقىتتا ەلگە بەلگىسىز بولىپ كەلگەن وسى ىستەر بويىنشا ديسسەرتاتسيا تاقىرىپتارىن بەكىتۋ دە جوبالانىپ وتىر.
|
تۇركىستان وبلىسى 2018 جىلى 19 ماۋسىمدا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ەلباسى ن. ءا. نازارباەۆتىڭ جارلىعىمەن قۇرىلعان. ءوڭىر اۋماعى 116،1 مىڭ شارشى كم قۇرايدى. وبلىسقا وبلىستىق ماڭىزى بار 3 قالا، 13 اۋدان، 836 ەلدى مەكەن، 177 كەنت جانە اۋىلدىق سەلولىق وكرۋگ كىرەدى. ءوڭىر حالقىنىڭ سانى 1 995،3 مىڭ ادام.2019 جىلعى قاڭتارتامىزدا ونەركاسىپ ءونىمىنىڭ كولەمى 6عا ارتتىكوپتەگەن كاسىپورىنداردىڭ ءوندىرىس قارقىنىن ارتتىرۋ، جاڭا قۋاتتىلىقتاردى ەنگىزۋ جانە تەحنولوگيالىق پروتسەستى جاڭعىرتۋ ءوڭىردىڭ ونەركاسىپتىك سەكتورىنا قارقىندى دامۋعا مۇمكىندىك بەردى. ءوڭىر سوڭعى جىلى ينۆەستيتسيالار تارتۋ ورتالىعىنا اينالدى. نەگىزگى كاپيتالعا ينۆەستيتسيالار 203،3 ملرد قۇرادى.2019 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن يدمب اياسىندا 1 مىڭنان اسا جاڭا جۇمىس ورنىن قۇرۋمەن 14،4 ملرد تەڭگە سوماسىنا 19 جوبانى ىسكە اسىرۋ جوسپارلانعان. 2020 جىلى 503 ملرد تەڭگە سوماسىنا 87 جوبانى ىسكە اسىرۋ كوزدەلگەن، 2021 جىلى 865 ملرد تەڭگە سوماسىنا 145 جوبا. 2019 جىلدىڭ 7 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيتسيالار 124،8 ملرد تگدەن 179،4 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى، وڭدەۋ ونەركاسىبىنە 7،01دەن 8،4 ملرد تەڭگەگە دەيىن، تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيتسيالار 11،9دان 19،1 ملرد تەڭگەگە دەيىن ارتتى.ينۆەستيتسيالار سالۋدا باسىمدىقتى سالالار ونەركاسىپ، جىلجىمايتىن م ۇلىكپەن وپەراتسيالار، سونداياق ءبىلىم بەرۋ بولىپ تابىلادى. 2019 جىلعى قاڭتارتامىزدا ونەركاسىپ ءونىمىنىڭ كولەمى 323،9 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. ءوسىم وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 6عا جۋىقتى قۇرادى. وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ كورسەتكىشتەرى ازىقت ۇلىك ونىمدەرىن ءوندىرۋ، جەڭىل، حيميا ونەركاسىبى، ماشينا جاساۋ، فارماتسەۆتيكالىق ونىمدەر جانە باسقا دا مەتالل ەمەس مينەرال ونىمدەر ءوندىرۋ ءتارىزدى باعىتتار بويىنشا ارتىپ كەلەدى.ولار جوبالىق قۋاتتىلىعى ايىنا 4500 توننا بولاتىن ماقتا وڭدەيتىن زاۋىتتى، قۋاتتىلىعى جىلىنا 20 000 توننانى قۇرايتىن ماقتا وڭدەيتىن زاۋىتتى، قۋاتتىلىعى 2000 توننا برويلەر ەتى بولاتىن قۇس ءوسىرۋ كەشەنىن سالۋ. سونىمەن قاتار اعاش جوڭقاسىنان لاميناتتالىپ جاسالعان تاقتايدى ءوندىرۋ جانە جيھاز قاسبەتىن دايىنداۋ قاراستىرىلعان. جوبالىق قۋاتتىلىعى جىلىنا 198 مىڭ دانانى قۇرايدى، تراۆەرتين مەن قۇرعاق قۇرىلىس قوسپالارىن ءوندىرۋ قۋاتتىلىعى جىلىنا 6000 توننا. تەمىربەتون بۇيىمدار ءوندىرۋ زاۋىتىن، ەت وڭدەۋ تسەحىن، ءسۇت وڭدەۋ زاۋىتىن، ماكارون ونىمدەرىن وندىرەتىن تسەحتى سالۋ جوسپارلانعان.پلاستيكتى، باريت كەنىن ەكىنشى رەت وڭدەيتىن كاسىپورىن، بالىق وڭدەيتىن تسەحتى، يودتالعان تۇز وندىرەتىن، جيھاز قاسبەتىن دايىندايتىن، تاۋارلىق بەتون، اسفالتبەتون قوسپالارىن، تەمىربەتون جانە بەتون بۇيىمدارىن ت. ب. وندىرەتىن كاسىپورىندار سالۋ جوسپارلانعان.وڭىردە جالپى اۋماعى 1 938 گا بولاتىن ارنايى ەكونوميكالىق ايماعى قۇرىلدى، وعان تاريحيمادەني ورتالىق، اكىمشىلىكىسكەرلىك ورتالىق جانە ونەركاسىپتىك ايماقتار كىرەدى. اەا اۋماعىندا تۋريستەردى ورنالاستىراتىن ورىندار، ساناتوريلىك جانە ساۋىقتىرۋ نىساندارى، ينفراقۇرىلىم نىساندارى، تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى، مەكتەپتەر، مۋزەيلەر ت.ب. ورىن تەبەدى.تۇركىستان وبلىسىنىڭ سىرتقى ساۋدا اينالىمى 2019 جىلعى قاڭتارماۋسىمدا 164 ملن نەمەسە 2018 جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىنەن 33،7عا ارتىقتى قۇرادى، ونىڭ ىشىندە ەكسپورت تيىسىنشە 120،2 ملن نەمەسە 30،8عا ارتقان، يمپورت 43،8 ملن نەمەسە 142،4.2019 جىلعى 1 تامىزداعى جاعداي بويىنشا مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە سالىقتار مەن باسقا دا تولەمدەردىڭ كولەمى 98،6 ملرد تەڭگەنى قۇرادى، بۇل جوسپارداعىدان 3،4عا ارتىق. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە 66،7 ملرد تەڭگە ءتۇستى جالپى كىرىس سوماسىنان 67،6، بۇل جوسپارداعىدان 3عا ارتىق. جەرگىلىكتى بيۋدجەتكە 31،9 ملرد تەڭگە ءتۇستى، بۇل جوسپارداعىدان 4،1عا ارتىق. وبلىستىڭ ەكونوميكالىق بەلسەندى تۇرعىندارىنىڭ سانى 2019 جىلعى ءىى توقساندا 818،7 مىڭ ادامدى قۇرادى.وبلىس اكىمدىگىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، ا.ج. جەتى ايىندا ەلەكترمەن جابدىقتاۋ، گاز، بۋ جەتكىزۋ جانە اۋانى جەلدەتۋ كولەمى 18،6 ملرد تەڭگەنى قۇرادى، سۋمەن قامتۋ سالاسىندا جۇمىس كولەمى 3،8 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. ماڭىزدى ءونىم تۇرلەرىنەن مۇناي ونىمدەرىن ءوندىرۋ 2،2 ەسەگە 108،5 مىڭ تونناعا، ماقتا تالشىعىن ءوندىرۋ 2،5 ەسەگە 37،9 مىڭ تونناعا، اق ماي ءوندىرۋ 70،4عا 46 تونناعا ارتتى.اوك وڭىرلىك ەكونوميكا درايۆەرى رەتىندە2019 جىلعى 8 ايدا اۋىل شارۋاشىلىعى جالپى ءونىمىنىڭ كولەمى 290،4 ملرد قۇرادى. وتكەن جىلدىڭ وسىنداي كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا ءوسىم 4،2 بولدى. بۇل كورسەتكىش بويىنشا ءوڭىر ەلىمىز بويىنشا ەكىنشى ورىندا. مال شارۋاشىلىعى ءوندىرىسىنىڭ كولەمى 1،7عا ارتىپ، 174،6 ملرد قۇرادى، ەگىن شارۋاشىلىعى 113،9،3 ملردقا ارتتى، ءوسىم 9،3 قۇرادى.وبلىستاعى بارلىق شارۋاشىلىق ساناتتارىندا ءتىرى سالماعىندا 121،3 توننا ەت وتكىزىلدى، 452،1 توننا ءسۇت، 114،8 ملن دانا جۇمىرتقا ءوندىرىلدى. 2019 جىلعى 1 تامىزداعى جاعداي بويىنشا شارۋاشىلىقتاردىڭ بارلىق ساناتتارىندا ءىرى قارا مال سانى 1 070،1 نەمەسە وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىنە 104،9 قۇرادى، قوي مەن ەشكى سانى 4 812،1 مىڭ باس نەمەسە 101،6، جىلقى 341،1 مىڭ باس نەمەسە 108،9، تۇيە 30،1 مىڭ باس نەمەسە 107،5.وتكەن جىلى اۋىل شارۋاشىلىعىنا 25 ملرد تەڭگە ءبولىنىپ، 27،5 مىڭنان اسا اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرۋشىلەرى مەملەكەتتىك قولداۋعا يە بولدى. وتكەن جىلى اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرۋشىلەرىنىڭ 72،1نا ەلەكتروندى تۇردەگى مەملەكەتتىك قىزمەتتەر كورسەتىلدى. 2017 جىلى بۇل كورسەتكىش نەبارى 6،6 دەڭگەيىندە بولدى.سونىمەن قوسا، اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرۋشىلەرىن سۋبسيديالاۋ جەڭىلدەتىلدى. اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرۋشىلەرى ءۇشىن مينەرالدىق تىڭايتقىشتاردىڭ باعاسىن سۋبسيديالاۋ جانە وسىمدىكتەردى قورعاۋ ماقساتىندا گەربيتسيدتەردىڭ، بيواگەنتتەردىڭ جانە بيوپرەپاراتتاردىڭ قۇنىن سۋبسيديالاۋ . اقپاراتتىق جۇيەسى ارقىلى بەرىلەدى.اوك سالاسىندا جۇمىسپەن قامتىلعاندار سانى 178،2 مىڭ ادامدى قۇرادى، ەڭبەك ونىمدىلىگى ءبىر جۇمىسشىعا شاققاندا 1 140 مىڭ تەڭگە بولدى نەمەسە ءوسىم 103،4 قۇرادى.ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر بويىنشا، ەلىمىزدەگى جەمىسجيدەك ءوندىرىسىنىڭ 40ى جانە ءجۇزىم ءوندىرىسىنىڭ 73ى تۇركىستان وبلىسىنىڭ ۇلەسىنە تيەسىلى.سونىمەن قاتار، تامشىلاپ سۋارۋ جۇيەسىنىڭ قوسىمشا 7174 گا پايدالانۋعا بەرىلدى، جالپى اۋماعى 65 017 گا قۇرادى. رەسپۋبليكا بويىنشا ۇلەسى 73 قۇرادى. وسى ءادىستى ەنگىزۋدىڭ ناتيجەسىندە سۋ تۇتىنۋ 34 ەسەگە ازايدى، ال كوكونىستەر ءتۇسىمى 3 ەسەگە ارتتى، جەمىستەر ءتۇسىمى 1،5 ەسەگە، ماقتا ءتۇسىمى 2،5 ەسەگە ۇلعايدى.سوڭعى ەكى جىلدا 52 سۋ شارۋاشىلىعى جوندەلدى. ناتيجەسىندە 45،5 مىڭ گا جەردىڭ سۋمەن قامتىلۋى جانە مەليوراتسياسى جاقسارىپ، 1000 گەكتار اينالىمعا ەنگىزىلدى.ءىرى قارا مال، قوي مەن ەشكى، جىلقى باسىن ءوسىرۋ جانە ەت پەن ءسۇت ءوندىرۋ بويىنشا وبلىس ەلىمىزدە الدىڭعى قاتارلى ورىندا.جىل باسىنان بەرى 370 مىڭ شارشى مەتردەن اسا تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى2019 جىلدىڭ 8 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ كولەمى 70،9 ملرد تەڭگەنى نەمەسە وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىنە 106،6 قۇرادى. پايدالانۋعا بەرىلگەن تۇرعىن ۇيلەردىڭ جالپى سانى 370،5 مىڭ شارشى مەتردى نەمەسە وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىنە 127 قۇرادى.2019 جىلعى قاڭتارتامىز ايلارىندا ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر بويىنشا تۇتىنۋشىلىق باعالار يندەكسى 2018 جىلىڭ قاڭتارتامىز ايلارىنا 105 قۇرادى. بولشەك ساۋدا كولەمى 104،9 ملرد تەڭگەنى نەمەسە 104 قۇرادى.جۇك اينالىمىنىڭ تاسىمالى وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىنە 6،1عا ارتتى. جولاۋشىلار تاسىمالىنىڭ كولەمى 700،7 ملن ادامدى قۇراپ، وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىنە 5عا ۇلعايدى قر 103،4، 6 ورىن.بايلانىس قىزمەتىنىڭ كولەمى 3،9 ملرد تەڭگەنى نەمەسە 108،5 قۇرادى قر 103،4، 4 ورىن.ءوڭىردىڭ وبلىس ورتالىعى تۇركىستان قالاسىنىڭ قۇرىلىسى قارقىندى ءجۇرىپ جاتقانىن ايتا كەتكەن ءجون. بۇگىندە قالادا جاڭا اۆتوۆوكزال اشىلدى، ونىڭ وتكىزۋ قابىلەتى ءتۇرلى باعىتتار بويىنشا تاۋلىگىنە 600گە جۋىق اۆتوبۋستى قۇرايدى. ۆوكزالدا تاۋلىك سايىن 10 مىڭ جولاۋشىعا دەيىن قىزمەت كورسەتىلەدى دەپ كۇتىلىپ وتىر. اۆتوۆوكزال كولىك اعىنىن وڭتايلاندىرۋ جانە وبلىس ورتالىعىنداعى ەكولوگيالىق احۋالدى جاقسارتۋ ماقساتىندا سالىنعان.اكىمشىلىك، الەۋمەتتىك، مادەنيتاريحي ماقساتتارداعى نىساندار سالىنىپ جاتىر. ولار وقۋشىلار سارايى، اكىمدىك عيماراتى، مەديا ورتالىق، كونگرەسسحولل، نۇرسۇلتان الاڭى، تۇڭعىش پرەزيدەنت ساياباعى، وليمپيادالىق رەزەرۆتەگى سپورت مەكتەبى، نەكە سارايى، قازاق دراما تەاترى، ق. ا. ياسساۋي مۋزەيى، ۇلى جىبەك جولى قولونەرشىلەرىنىڭ ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ عيماراتى، وبلىستىق عىلىميامبەباپ كىتاپحانا جانە ت.ب.وبلىستا ءبىلىم بەرۋ مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ دامۋى2019 جىلى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن قارجىلاندىرۋعا 21،5 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان. دەنساۋلىق ساقتاۋ نىساندارىن دامىتۋعا 7،4 ملرد تەڭگە، ماتەريالدىقتەحنيكالىق بازانى نىعايتۋعا 6،8 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان. مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرىنىڭ جەلىسى 740 نىساندى قامتيدى، ونىڭ ىشىندە: اۋرۋحانالار 30، امبۋلاتورلىقەمحانالىق مەكەمەلەر، مەدپۋنكتتەر، فەلدشەرلىكامبۋلاتورلىق پۋنكتتەر، باسقا دا ۇيىمدار 710.ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جۇيەنى قارجىلاندىرۋعا بيىل 264،2 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان. 68 مەكتەپتى سالۋعا 24،2 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان، ونىڭ ىشىندە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 10 932 ملن تەڭگە. كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزۋگە 3 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان. 1 جاستان 6 جاسقا دەيىنگى بالالاردى مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋمەن قامتۋ 92،4دى، 3 جاستان 6 جاسقا دەيىنگى بالالاردى قامتۋ 96 قۇرايدى.وبلىستا وقۋشىلار سانى 467،7 مىڭ بولاتىن 901 جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ بار. كەڭ جولاقتى عالامتور جەلىسىنە 901 مەكتەپ نەمەسە 100 قوسىلعان. 1 423 مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمى جۇمىس ىستەيدى، ولاردا 149 250 بالا نەمەسە 91،6 قامتىلعان. 897 مەكتەپتە 2 675 ينتەراكتيۆتى تاقتا ورناتىلعان. مەكتەپتەردە 42،8 مىڭ كومپيۋتەرلىك تەحنيكا بار نەمەسە ورتا ەسەپپەن العاندا 10،5 وقۋشىعا 1 كومپيۋتەردەن كەلەدى.
|
1930يىللىرىدىكى خەلق قوزغىلاڭلىرىدىن قىسقىچە ئەسلىمەتارىخ بەتلىرى بوزقىر مۇنبىرى . . بوزقىر مۇنبىرى تارىخ بەتلىرى 1930يىللىرىدىكى خەلق قوزغىلاڭلىرىدىن قىسقىچە ئەسلىمەمەزكۇر يازما 2884 قېتىم كۆرۈلدىتېما: 1930يىللىرىدىكى خەلق قوزغىلاڭلىرىدىن قىسقىچە ئەسلىمە0 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20110303 00:041930يىللىرىدىكى خەلق قوزغىلاڭلىرىدىن قىسقىچە ئەسلىمەئەسكەرتىش: بۇ يازما تەرىپىدىن نادىرلاندى20110309 باب 1932 يىلىنىڭ ئاخىرى تۇرپاندا بولغان قوزغىلاڭ1 . قوزغىلاڭ ھارپىسىدىكى ۋەزىيەت1932 يىلى يازنىڭ ئاخىرى ، شىنجاڭنىڭ شۇ چاغدىكى ھۆكۈمرانى جىن شۇرېننىڭ ئەسكەرلىرى ئۈرۈمچى ۋە باشقا شەھەرلەردىن تۇرپان ئارقىلىق قۇمۇلغا ئۆتۈشۈپ تۇراتتى . كۈز ئايلىرى كېلىشى بىلەن ئەسكەرلەرنىڭ بۇنداق ئۆتۈشۈشى تېخىمۇ كۆپەيدى . ئۇلار يېزا ئاستانە كۆزدە تۇتۇلىدۇ بازىرىغا قاراپ ھارۋىلىق ، ئېشەكلىك ۋە پىيادە يۈرۈشەتتى . خۇددى ئۇرۇشتا يېڭىلىپ قاچقان ئەسكەرلەردەك چۇقان سۈرەن سېلىشىپ ، پاراكەندە ۋە چېچىلاڭغۇ ھالدا توپا توزۇتۇپ كېلىشەتتى . ئۇلارنىڭ بەزىلىرى ئاتنىڭ قانچىلىك يۈك ئارتالىشى بىلەن ھېسابلاشماي ، بىر بىرىنى دەسسەپ ھارۋىلارغا ئۆزىنى ئاتاتتى . ئاتلار ئۇلارنى تارتالمىسا ، ئېشەككە كۈچۈڭ يەتمىسە ئۇر توقۇمنى دېگەندەك ، ھارۋىنىڭ يېنىدا پىيادە كېتىۋاتقان ھارۋىكەشنى تىللايتتى ۋە ئۇراتتى . يەنە بەزىلىرى بىر ئىشەككە ئىككى ئۈچتىن بولۇپ مىنىۋالاتتى . يېزىنىڭ تار كوچىلىرىدا ئۆزلىرىگە ئۇدۇل كەلگەن دېھقانلارنىڭ ھارۋىلىرىغا خالىغانچە چىقىۋېلىش ، ئېشەكلىرىگە زورلۇق بىلەن مىنىۋېلىش بۇ ئەسكەرلەرنىڭ ئادىتىگە ئايلانغان بولۇپ ، دېھقانلار ئۇلارنىڭ زوراۋانلىقىغا ھەرگىز قارشى چىقالمايتتى . شۇڭا بىچارە دېھقانلار يېزا بازىرىغا بارغاندا ھارۋا ئېشەكلىرىمىزنى قايتۇرۇپ بېرەر دېگەن ئۈمىد بىلەن ئەسكەرلەرگە ئەگىشىپ ماڭاتتى .ئەسكەرلەر يېزا بازىرىغا يېتىپ بارغاندىن كېيىن ، ئالدىن تەييارلاپ قويۇلغان سارايلارغا كىرىپ ھارۋا ئىشەكلەردىن چۈشىشەتتى دە ، پەيجاڭلار ئۆز ئەسكەرلىرىنى يوقلىما قىلىپ ليەنجاڭلارغا ، ليەنجاڭلار قول ئاستىدىكىلىرىنى يوقلىما قىلىپ يىڭجاڭلىرىغا دوكلات قىلاتتى ، ئاندىن ئەسكەرلەرنى دەم ئېلىشقا قويۇپ بېرەتتى . ئەسكەرلەر قوللىرىدىكى بەش ئاتار ، توققۇز ئاتار ، بىر ئاتار مىلتىقلىرىنى بىر بىرىگە كىرىشتۈرۈپ ، ساراينىڭ ئوتتۇرىسىغا قويۇشاتتى . بۇ قوراللارنى مۇھاپىزەت قىلىدىغان نۆۋەتچىلەر بېكىتىلگەندىن كېيىن ، ئەسكەرلەر ھويلىنىڭ ئوتتۇرىسىدا زوڭ ئولتۇرۇپ تاماق يىيىشەتتى . بۇلارنىڭ تولىسى يۈز قوللىرىنى يۇيۇشقا ، ھەتتا ئۈستىبېشىدىكى توپىلارنى قېقىشقىمۇ ھورۇنلۇق قىلىشىپ ، گۆردىن چىققان ئەرۋاھلاردەك ئولتۇرىشاتتى . ئۇلار تاماقلىرىنى ئالمان تالمان يېيىشىپ بولغاندىن كېيىن ھويلىنىڭ ھەريەر ھەريەرلىرىگە تاۋكا قۇرۇشۇپ قىمار ئوينىشاتتى . بەزى ئەسكەر باشلىقلىرى كۆزلىرىنى ئېچىشقىمۇ مادارى يەتمەي ، ئالدىراپ تېنەپ بۇلۇڭ پۇشقاقلاردا يانپاشلىنىپ يېتىپ ئەپيۈن چېكەتتى . قىمار ئويناشقا پۇلى يوقلىرى تام تۈۋىدە ئولتۇرۇپ پىت باقاتتى .يېزىنىڭ تۆت ئەتراپىدىن كېلىپ ئەسكەرلەرنىڭ بۇ ھالىتىنى كۆرگەن دېھقانلار ئۇلارنى زاڭلىق قىلىشىپ : مۇشۇ جىڭگوكچى ئەپيۈنكەش چېرىكلەر تاغلىق باتۇرلارغا تەڭ كېلەلەرمۇ ؟ دېيىشەتتى ؛ بەزىلىرى : بۇلار قۇمۇلغا بېرىپلا ھارام گۆش بولىدۇ دەپ ، قۇمۇلدىكى قوزغىلاڭ كۆتۈرگەن خەلققە خەيرخاھلىق قىلاتتى . يەنە بەزىلەر : بۇ ئۆلەرمەن ئەبگاھلارنى مۇشۇ يەردىلا جايلىۋەتمەيمىزمۇ ؟ دېسە ؛ بەزىلەر : جىم تۇرۇڭلار ، ئاڭلاپ قالمىسۇن . بۇ چېرىكلەر ئىچىدە سېپى ئۆزىدىن بولغانلىرى باردەك تۇرىدۇ ، بېشىمىزغا بالا تېپىۋالمايلى . قۇمۇلدىن نېمە گەپ كېلىدۇ ، شۇنىڭغا قاراپ بىر ئىش قىلمايمىزمۇ دېيىشەتتى .جىن شۇرېن ئەسكەرلىرىنىڭ پات پات قۇمۇل تەرەپكە ئۆتۈپ تۇرۇشى بىلەن ، خەلق ئارىسىدىمۇ تۈرلۈك يېڭى خەۋەرلەر تارقىلىشقا باشلىدى : قۇمۇلغا بارغان چېرىكلەرنى خوجىنىيازھاجىنىڭ ئادەملىرى بىرنىمۇ قويماي قىرىپ تاشلاپتۇ ، تاغلىق باتۇرلارنىڭ ئوقى تۈگىمەيدىكەن ، ئۇلار قارىغاي ياغىچىدىن ئوق ياسايدىكەن ، خوجىنىياز ھاجى ئۆزىمۇ مەرگەن ئىكەن ، ئاتقان ئوقى بىكار كەتمەيدىكەن .خەلق ئارىسىدا ، ئىلگىرىدىن ئېيتىلىپ كېلىۋاتقان : ئاھ ئۇرارمەن ، ئاھ ئۇرارمەن ، ئاھلىرىم تۇتقاي سېنى ،كۆز يېشىم دەريا بولۇپ بېلىقلىرىم يۇتقاي سېنى . دېگەن ناخشىنىڭ ئورنىغا مەزمۇنى يېڭى تۈس ئالغان : تاغلىق دېگەن بىر باتۇر ، تاغنىڭ كامىرىدا ياتۇردۈشمەنلەرنى كۆرگەندە ، ئوننى قاتلاپ بىر ئاتۇر . دېگەن ناخشا ئېيتىلىشقا باشلىدى . شۇنىڭدەك ھەممە يەردە يەنە :ئاچىل ئاچىل ، گۈل ئاچىل ئاچىل ،ئاچىلمىساڭ گۈل قايدا ئاچىل .ئاچىلاغاندا بىر گەپ بار ئاچىل ،ئاچىلىپ سەن ھەريانغا ساچىل .دېگەن ناخشىلار ياڭراشقا باشلىدى .دېمەك ، قۇمۇلدىكى خەلق قوزغىلىڭىنىڭ ئىلھامى بىلەن تۇرپان دېھقانلىرى جۈملىدىن ئاستانە دېھقانلىرى ئارىسىدىمۇ قوزغىلىش كەيپىياتى كۆتۈرۈلدى . بىزمۇ شۇ قاتاردا جىددىي تەييارلىنىپ تۇردۇق .جىن شۇرېن ھۆكۈمىتى شەرقىي شىنجاڭدىكى خەلقنىڭ كەيپىياتىنى بىلگەندىن كېيىن پات پات كوچىلارغا ئېلان چىقىرىدىغان بولۇپ قالدى . ئېلاننىڭ مەزمۇنى مۇنداق ئىدى : پۇقرالارغا مەلۇم بولغايكى ، يېقىندىن بۇيان قۇمۇلدا بەزىلەر تاغقا چىقىۋېلىپ ، ئەل يۇرتنى قالايمىقان قىلىپ ، پۇقرالارنىڭ مال مۈلكىنى بۇلاپ تالىماقتا . بۇ نادانلار گۇناھىغا توۋا قىلىپ ، ھۆكۈمەتكە ئەل بولسىلا ، ئۆتكەن ئىشلار سۈرۈشتە قىلىنمايدۇ . پۇقرالار ھەر تۈرلۈك ياۋا گەپلەرگە قۇلاق سالماي ، خاتىرجەم بولۇپ ، پۇقرادارچىلىقىڭلارنى قىلىڭلار ، ئەگەر كىمكى قۇمۇل ۋەقەسىنى تىلغا ئېلىپ پۇقرالار ئارىسىدا ئىغۋا تارقاتسا ، ئاچىل دېگەن ناخشىنى ئېيتىپ پۇقرالارنى يامان يولغا باشلىسا ، قاتتىق جازاغا تارتىلىدۇ . ۋاقىپ بولغايسىزلەر دەپ ، مۇشۇ يارلىق چىقىرىلدى . ھۆكۈمەت ئادەملىرى مۇشۇنداق ئېلانلارنى چاپلاپ كېتىشىگە ، بىزمۇ دەرھال بۇ ئېلانلارنى سويۇپ تاشلاپ ، ھۆكۈمەتنى تىللايتتۇق . ئۇ چاغلاردا يېزىلاردا ساقچى ئىدارىسىنىڭ شۆبىلىرى يوق ئىدى . بىر يۇرتنى بىر دورغا بەگ باشقۇراتتى . بىراق ، دورغىغا ئاڭلاتماي ، ھۆكۈمەتكە قارشى ھەرخىل سۆزلەرنى قىلىشاتتۇق . قۇمۇلدا خەلق قوزغىلىڭى باشلانغاندىن كېيىن ، ھۆكۈمەتنىڭ خەلق ئۈستىدىكى ئالۋاڭ ياساقلىرى يېڭىدىن كۆپەيگىلى تۇردى . قۇمۇلدىكى ھۆكۈمەت ئەسكەرلىرىگە تەمىنات توشۇش سېلىقى خەلق ئۈستىگە چۈشتى . كىمىكى قىيىنچىلىقنى ئېيتسا ، ئۇنى بۇيرۇقتىن باش تارتتىڭ دەپ قامچا ئاستىغا ئالاتتى ۋە قامايتتى . لېكىن بۇنىڭلىق بىلەن جىن شۇرېن ھۆكۈمىتى خەلقنى قورقىتالمىدى ، بەلكى خەلقنىڭ نارازىلىقىنى كۈچەيتىۋەتتى . كېچە قانچە قاراڭغۇ بولسا ، يۇلتۇز شۇنچە يورۇق كۆرۈنگەندەك ، مۇستەبىت ھۆكۈمەتنىڭ زۇلىمى ئاشقانسېرى ، خەلقنىڭ سىياسىي زۇلۇم ، ئىقتىسادىي ئېزىلىش ۋە مىللىي خورلۇقتىن قۇتۇلۇش تەلىپى ئۆسۈپ باردى . ئۇلارنىڭ سەۋرى قاچىسى تولۇپ ، بەزىلىرى غەزەپ بىلەن : بىز چەنتۇلار قاچانغىچە بوزەك بولىۋېرىمىز دەپ ۋاقىراشسا ، بەزىلىرى بىز چەنتۇ ئەمەس ! ئۇيغۇر ، ئۇيۇشساق بوزەك بولمايمىز دەپ ۋاقىرىشاتتى .2 . قوزغىلاڭ تەييارلىقى ۋە قوزغىلاڭقۇمۇل خەلقىنىڭ قوزغىلاڭ قىلىشىدىن ئىلھاملانغان تۇرپان خەلقى : قۇمۇللۇقلار كەلگىچە جىم يېتىۋېرىمىزمۇ ؟ ئۇلار يېقىن ئارىدا تۇرپانغا چىقىپ قالسا ، ئۇلارغا قانداق يۈز كېلەلەيمىز ، يېتىپ قالغىچە ئېتىپ قال دېگەن گەپ بار ، بىز ۋاقىتنى غەنىمەت بىلىپ ، ئۇلار باشلىغان ئىشقا مۆرە قويايلى ، دېيىشىپ قوزغىلاڭ قىلىشقا تەييارلىق كۆردۇق . ئاستانە يېزىسىدا نەمتۇل مىلتىقچى مىلتىق ياسايدىغان ئۇستا ، ئەمەت تۆمۈرچى ، مۇيىن ئۇستا ، ئابدۇكېرىم ئۇستا ئىسىملىك قورال سايمان ياساش ئۇستىلىرى بار ئدى . بەزى دېھقانلار ئۇلارغا مىلتىق بۇيرۇتتى . قولىمىز قىسقىلار ئورغاقلارنى تۈزلەپ قىلىچ قىلىپ ياسىۋالدۇق . بۇ ئۇستىلارنىڭ دۇكانلىرى ئاددى بولسىمۇ ، ئۇزۇن يىللىق تەجرىبىلىرى بولغاچقا ، ئۇلار قارا مىلتىق ياساشتىن بىر ئاتار ، بەش ئاتار مىلتىقلىرىنى ياساشقا تەرەققىي قىلغان . بولۇپمۇ ئەمەت تۆمۈرچىنىڭ قىرغۇچ ئىستانوكى بولۇپ ، 1946 يىلى ئۇنىڭ بالىلىرى ئاپتومات ياساش دەرىجىسىگە يەتكەن . ئاستانە خەلقىنىڭ مۇستەبىت جىنشۇرېن ھۆكۈمىتىگە قارشى قوزغىلاڭ كۆتۈرۈش تەلىپى تېز ۋاقىت ئىچىدىلا يۇقۇرى پەللىگە چىقتى . شىنجاڭنىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى خەلققە ئوخشاش ، تۇرپان خەلقىمۇ ئۆتمۈشتىن تارتىپ ئەكسىيەتچى ھاكىمىيەتكە قارشى توختىماي قوزغىلاڭ قىلىپ تۇرغاندى .1932 يىلى 12 ئاينىڭ 27 كۈنى ، بىردىنلا قۇمۇلدىن خوجانىياز ھاجى پىچانغا چىقىپتۇ ، پىچاننى ئېلىپ بوپتۇ . ئەمدى تۇرپانغا كېلىدىكەن دېگەن خەۋەر تارقىلىپ كەتتى . ئاستانىدا بىز توپ توپ بولۇشۇپ غۇلغۇلىغا چۈشتۈق ؛ ھېچنېمىدىن تەپتارتمايلا ، ئاشكارا ھالدا جىن شۇرېن ھۆكۈتىگە قارشى گەپلەرنى قىلىپ ، يەڭلىرىمىزنى شىمايلاپ ، قولىمىزغا ئورغاق كالتەكلەرنى ئېلىپ ، ئۆز كۈچىمىزنى نامايەن قىلىشقا باشلىدۇق . ۋەزىيەت بارغانسېرى جىددىلەشتى . ھەرقايسى مەھەللىلەردە توپلانغان كىشىلەردىن بىرقانچىسى ئوتتۇرىغا چىقىپ ، مەيدىسىگە ئۇرۇپ ، قورقماسلىق ، باتۇر بولۇش ، ئۆلسە شېھىت ، قالسا غازى بولىدىغانلىقى توغرىسىدا ئاممىغا چۈشەنچە بېرىپ ، پىدائىي بولۇشنى تەشۋىق قىلدى . ھەممەيلەن خوجانىياز ھاجىنىڭ يېتىپ كېلىشىنى تۆت كۆزىمىز بىلەن كۈتۈپ ، پىچان تەرەپكەن قاراپ تۇردۇق .دەل شۇ چاغدا ، ئاستانە ۋە قاراغوجا خەلقىنىڭ ھەرىكىتىدىن خەۋەر تاپقان تۇرپان بازىرىدىكى مافۇمىڭ لۇيجاڭ ۋە شىن فامىلىلىك يىڭجاڭ تۇرپان ناھىيىسىدىن ھەمدۇللا ئەلەمنى ئاستانە خەلقىغە ھۆكۈمەتنى ھىمايە قىلىش ، قۇمۇللۇق ئوغرىلار نىڭ گېپىگە قۇلاق سالماسلىق توغرىسىدا نەسىھەت قىلىشقا ئەۋەتتى . لۈيجاڭ مافۇمىڭ تۇنگان بولۇپ ، ئەسلىدە چۆچەكتە تۇراتتى . شەرقىي شىنجاڭ ۋەزىيىتىدە تەۋرىنىش بولۇپ قالغاچقا ، جىن شۇرېن ئۇنى تۇرپانغا يۆتكەپ كەلگەن . ھەمدۇللا ئەلەم ئاستانىغا كېلىپ ، توختى ھاجىنىڭ ئۆيىگە چۈشتى ۋە مەھمۇت مۇھىتى قاتارلىق يۇرت مۆتىۋەرلىرى بىلەن كۆرۈشۈپ ، ئۇلارغا : سىلەر قوزغىلىدىغان بولساڭلار ، بىز تەييار دەپ مەدەت بېرىپ قويۇپ كەتتى . مەھمۇت مۇھىتى خوجانىياز ھاجىنىڭ قۇمۇلدىن پىچانغا كەلگەن كەلمىگەنلىكىنى ۋە پىچاندا نىمە ئىشلار بولۇۋاتقانلىقىنى بىلىپ كېلىش ئۈچۈن ئىمىن باي ئىمىن كالا ، نىياز شەرىپى ، ھەمدۇللا ۋاجىدىلار بىلەن بىللە پىچانغا يۈرۇۈپ كەتتى . ھەمدۇللا ئەلەم ناھىيىگە قايتىپ كەتكەن كۈنى ھېچقانداق خەۋەر تارقالمايلا كۈن كەچ بولدى . ئەتىسى جۈمە كۈنى ئورنىمىزدىن تۇرساق ، ئاستانە يېزىسىدىكى ئۈچ ئائىلىلىك خەنزۇ ئىشىك دېرىزىلىرىنى تاقاپ ، يېرىم كېچىدە ناھىيىگە قېچىپ كېتىپتۇ ، دېگەن خەۋەرنى ئاڭلىدۇق ئۇلار سېرىق ئىشتان ، قارا پۇزۇل جاڭ جاڭ دەپ ئاتالغان گۆرۈكەشلەر ئىدى . ئۇلار ئۇيغۇرچە تىلنى ئوبدان بىلگەچكە ، خەلقنىڭ كەيپىياتىغا قاراپ دەرھال ناھىيىگە قېچىپ كەتكەن ۋە ناھىيىگە بېرىپلا ئاستانە خەلقى قوزغىلاڭ كۆتۈردى دەپ مەلۇم قىلغان . شۇنىڭدىن كېيىنلا مافۇمىڭ ما داگازا دەپ ئاتىلاتتى ئاستانە خەلقىنى باستۇرۇشقا ئاتلىق بىر ليەن ئەسكەر ئەۋەتتى . بىز ئاتلىق ئەسكەرلەرنىڭ كېلىۋاتقانلىقىنى ئاڭلاپلا ، قولىمىزغا تاياق توقماق ۋە ئورغاقلارنى ، شۇنىڭدەك ساناقلىقلا بىرقانچە تال مىلتىقنى ئېلىپ ، ئۇرۇشقا تەييارلىنىپ تۇردۇق .مافۇمىڭنىڭ ئەسكەرلىرى ئاستانىغا قاراپ يولغا چىقىشتىن بىرنەچچە كۈن ئىلگىرى ، تۇرپان ناھىيىلىك ھۆكۈمەت پىچان ناھىيىسىدىكى خەلقنىڭ جىن شۇرېن ھاكىمىيىتىگە قارشى قوزغالغانلىقىنى ئاڭلاپ ، ئاستانە ، قاراغوجا ، سىڭگىم ، مۇرتۇق ، ياڭخې ياڭخې ئۇ چاغدا تۇرپان ناھىيىسىگە قارايتتى دېھقانلىرىغا مىڭ دادەن قوناق ئالۋىڭى سېلىنغانلىقى ، ئەگەر كىمىكى پەرمانغا خىلاپلىق قىلىپ ، بۇ ئالۋاڭنى تۆلىمىسە قامىلىدىغانلىقى توغرىسىدا بۇيرۇق چۈشۈرگەندى . بۇ بۇيرۇق شۇ پەيتتە ئوت ئۈستىگە ياغ چېچىش رولىنى ئوينىغان . بىز بىرنەچچە يۈز ئادەم قارا پۇزۇل گۆرۈكەشلەرنىڭ ئادەمسىز قۇرۇق ھويلىسىغا بېسىپ كىرىپ ، ئۇلارنىڭ داڭزىلىرى ھېساب دەپتەرلىرى نى كۆيدۈرۈپ ، باشقا نەرسىلەرنى خالىغانچە بۇلاپ كەتكەندۇق . شۇ يەردىن بۇلاپ كەتكەن ئاتلارنى ھەركىم ئۆزىنىڭ قىلىۋېلىپ ، ئۇرۇشقا تەييارلاندى .بىز جۈمە نامىزىدىن چىقىپ ، تۇرپان بازىرى تەرەپتىن توپا چاڭ توزۇتۇپ كېلىۋاتقان ئەسكەرلەرنى كۆردۇق . شۇئان توپ ئىچىدىن چۇقان كۆتۈرۈلدى : يا ئۆلۈم يا كۆرۈم ، تەييار بولۇڭلار . ئاۋۋال ئۇلار ئوق چىقارسۇن ، مەھەللە ئىچىگە كىرسۇن . بىز ئاندىن ئۇلارنى جايلايمىز . بىز ئۆزئارا خەۋەر قىلىشىپ ، يىراق يېقىندىكىلەرنىڭ ھەمىسى يېزا بازىرىغا توپلاندۇق . مىلتىقى بار ھېۋىۋۇل ، ئابدۇكېرىم ، نىيازقارى ئۈچ مەرگەن ئەششا ئەششا قەدىمقى قوچۇ شەھىرىنىڭ قالدۇقى بولۇپ ، ئاستانە ۋە قاراغوجىنىڭ مەھەللىۋى تىلدا ئاتىلىشى . بەزى يازما يادىكارلىقلاردا بۇ يەر ئىدىقۇت شەھىرى ياكى دەقيانۇس شەھىرى دەپ ئاتىلىدۇ سېپىلىنىڭ ئۈستىگە ئورۇنلاشتۇرۇلدى ؛ قالغانلىرىمىز تاياق توقماقلىرىمىزنى ئېلىپ كوچىنىڭ ئىككى تەرىپىدىكى ئۆيلەرنىڭ ئىشىك ئارقىسىغا مۆكۈنۈپ تۇردۇق . ئەسكەرلەر ئاستانە بىلەن قاراغوجا ئوتتۇرىسىدىكى چوڭ يول بىلەن ئاستانىگە شىمال تەرەپتىن مېڭىپ ئەششاغا كەلگەندە ، سېپىل ئۈستىدىكى مەرگەنلىرىمىز ئوق چىقىرىشقا باشلىدى . ئوق ئاۋازىنى ئاڭلىغان ئاستانە خەلقى تەرەپ تەرەپتىن چۇقان كۆتۈرۈپ ، تاياق توقماقلىرىمىز بىلەن ئەسكەرلەرگە ھۇجۇم قىلدۇق . سېپىل ئۈستىدىكى ئۈچ مەرگەن ئەسكەرلەردىن يەتتىنى ئېتىپ ئۆلتۈرگەندە ، ئەسكەرلەر ئۆزىنى قويىدىغان يەر تاپالماي قالدى . گاڭگىراپ قالغان ئەسكەرلەر ئاتنىڭ ئۈستىدە يېتىۋېلىپ ، ئارقىسىغا قاراشقىمۇ جۈرئەت قىلالماي ، ئاسمانغا ئوق ئېتىپ شەرق تەرەپكە قېچىشقا باشلىدى . بۇ چاغدا ئۇلارنىڭ ئالدىدىن قاراغوجا خەلقى چىقىپ توستى . ئىككى يېزا خەلقىنىڭ قورشاۋىدا قالغان ئەسكەرلەر قاراغوجا يېزىسىنىڭ قەشقەرلىكلەر مەھەللىسىدىكى ئېتىزلىقنىڭ قىرىدا مۇداپىئەلىنىشكە باشلىدى . نەتىجىدە ، ئەسكەرلەرنىڭ بىر قىسمى شۇ يەردە جېنىدىن ئايرىلدى ، سايغا قوغلاپ چىقىرىلغان ئاز قىسمى ناھىيىگە قېچىپ كەتتى ، ئاستانە يېزىسىنىڭ بورىچىلار مەھەللىسىدىكى سايدا يوقاتتۇق . ئۇلارنىڭ مىلتىقلىرى ، ئۈچ ھارۋىدىكى ئوق دورىلىرى ۋە خەلقنى جازالاش ئۈچۈن ئېلىپ كەلگەن جادۇ كويزىلىرى خەلقنىڭ قولىغا چۈشتى . مەنمۇ شۇ كۈندىن باشلاپ بىر ئات ۋە بەش ئاتار مىلتىققا ئىگە بولدۇم .مەنبە : شىنجاڭ تارىخ ماتىرىياللىرى 38 سان .شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى 1993 يىلى 12 ئاي 1 نەشرىسىز كۆرۋاتقان تىما 1930يىللىرىدىكى خەلق قوزغىلاڭلىرىدىن قىسقىچە ئەسلىمە,دوستىڭىزغا يوللىسىڭىز بىر تۆھپە قوشۇلۇپ ،دەرىجىڭىز تېز ئۆسىدۇ1 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20110303 12:07بەلەن يىرىگە كەلگەندە ...داۋامىغا تەشنا بىز؟.2 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20110303 12:13يۈرەكلەر تىپچەكلىدى ، قانلار ئۇرغىدى ، داۋامىغا قاراپ قالدى...3 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20110303 12:28داۋامىنى كۈتەيلى ، تازا قىزىق يېرىگە كەلدى4 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20110303 13:00خەلق قوزغىلارڭلىرىغا ئائىت مەزمۇنلارنى ئوقۇسام، بولۇپمۇ تارىخى رەسىملەرنى كۆرسەم، ھاياجانلىنىپ كېتىمەن.تىزىم نۇمۇرى: 1515 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20110309 17:43ھەر بىر ئۇيغۇر مىللىتى ئۆز تارىخىنى بىلىشى كېرەك، مەنمۇ بىر تۇرپانلىق ئۇيغۇر، سىزگە كۆپ رەخمەت. بولسا داۋامىنى تىزراق يوللاڭ، ھەمىمىز ئۆز تارىخىمىزدىن خەۋەردار بولۇپ تۇرايلى.تىزىم نۇمۇرى: 6056 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20110526 19:08رەھمەتلىكلەر، ياتقان يېرىڭلار جەننەتتە بولسۇن7 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20110714 15:15مەنمۇ مۇشۇنداق خەلق قوزغىلاڭلىرىغا دائىر مەزمۇنلارنى كۆرسەم بەكمۇ ھاياجانلىنىپ كىتىمەن، بىراق نىمىشقا ئىچكىرىدە بولغان قوزغىلاڭ، ئىنقىلاپلار كىنو قىلىپ ئىشلنىپ بىزنىڭكى ئىشلەنمەيدىغاندۇ، بولۇپمۇ، ئىز، ئويغانغان زېمىن، ئانا يۇرت . . . دىگەندەك كاتتا ئەسەرلەردە بايان قىلىنغان ئىنقىلاۋى ھەركەتلەر؟8 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20110714 16:19مەندە ئويغانغان زېمىن رومانىنىڭ ئەسلى نۇسخىسىنىڭ سايىلەنگىنى بار ئىدى، بۇنى بوز قىر مۇنبىرىگە يوللاي دېگەن قانداق يوللايمىز؟ ئىلىكتىرونلۇق كىتاپتىزىم نۇمۇرى: 7839 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20110722 22:06داۋامىغا قاراپ قالدىم. 0.063169 6, :0912 14:39,
|
مارافونشى ارداگەر استانا اقشامىۋاقىتى: 01:15 20191026 : :... .مارافونشى ارداگەر استانا اقشامىسالتانات تۇيتەباەۆ قارتتىق جاسقا جەتىپ قالعانىنا قاراماستان سپورتتى جانىنا سەرىك ەتىپ جۇرگەن جان. ول جاقىندا عانا نيدەرلاندى استاناسى امستەردامدا حالىقارالىق مارافونعا قاتىسىپ كەلدى. وسى جارىستا استانالىق مارافونشى نيۋيورك مارافونىنا 75 جاستان اسقاندار توبىندا قاتىسۋ ءنورماتيۆىن ورىندادى.جىل سايىن وتەتىن التىن لەيبل مارتەبەسى بار امستەردام مارافونىنا بيىل 13480 سپورتشى قاتىسقان. العاش رەت بۇل مارافون 1928 جىلى 5 تامىزدا جازعى وليمپيادا اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان ەكەن.سالتانات اعا بۇعان دەيىن 70 جاستاعىلار اراسىندا جۇگىرىپ جۇرگەن ەدى. سوڭعى بەس جىلدىڭ ىشىندە ول تالاي جەتىستىكتەردى باعىندىردى. اۆستراليادا مارافوننان ارداگەرلەر اراسىندا وتكەن الەم چەمپيوناتىندا كۇمىس جۇلدەگەر اتاندى، جاڭا زەلانديادا ارداگەرلەر اراسىنداعى وليمپيادا چەمپيونى بولدى. سينگاپۋرداعى حالىقارالىق مارافوننىڭ جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلدى. دۋباي، انتاليا، دوحادا مارافوندارىندا باس جۇلدەنى قانجىعاسىنا بايلاسا، يسپانيادا وتكەن جارىستىڭ كۇمىس جۇلدەسىن يەلەندى.قارت سپورتشىنىڭ وسى جەتىستىكتەرىمەن توقتالىپ قالاتىن ءتۇرى جوق. ەندى نيۋيورك مارافونىندا 75 جاستان اسقان ارداگەرلەر اراسىندا باعىن سىناپ كورمەكشى. بۇل جارىسقا 52 مىڭ ادام قاتىسادى دەپ كۇتىلىپ وتىر. بۇل دا اتاعى الىسقا جايىلعان جارىس. نيۋيورك مارافونى 1896 جىلى باستالعان. س.تۇيتەباەۆ وسى مارافوندا جاقسى ناتيجە كورسەتىپ، 2021 جىلى جاپونيادا وتەتىن ارداگەرلەر اراسىندا وليمپياداعا قاتىسۋدى قازىردەناق جوسپارلاپ ءجۇر.سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ءومىرىنىڭ وزەگىنە اينالدىرعان، حالىقارالىق دارەجەدەگى سپورت شەبەرى مارافون جارىستارىنا قاتىسۋعا ءاردايىم قولداۋ كورسەتىپ جۇرگەن مادەنيەت جانە سپورت باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى بەرىك مارجىقپاەۆقا العىس ايتقىم كەلەدى دەيدى جەڭىستەرىنە مارقايىپ.كەلۋ قاينارى: :...?71064495
|
لى جياڭ دەرياسى مەنزىرە رايونىدا شياڭبى تېغى خارتۇم تېغى، چۈەنشەن تېغى، ۋاڭفۇ تېغى، لۇڭتۇ تېغى، لوشى تېغى قۇلۇلە تېغى، شىڭپىڭ كەنتى، خۇاڭبۇ شولىسى، يايلاق، جيۇماخۇا تېغى توققۇز ئات تېغى قاتارلىق مەنزىرە نۇقتىلىرى بار.شياڭبى تېغىنىڭ ئەسلى نامى لىشەن تېغى بولۇپ، گۈيلىن شەھىرىدىكى تاۋخۇا دەرياسى بىلەن لىجياڭ دەرياسى تۇتاشقان جايغا جايلاشقان، شەكلى ئېڭىشىپ سۇ ئىچىۋاتقان پىلغا ئوخشىغانلىقى ئۈچۈن پىلغا سىمۋول قىلىنىپ، شياڭبى تېغى يەنى خارتوم تېغى دېگەن نام قويۇلغان. شياڭبى تېغىدا ئەڭمە ئۆڭكۈر، پىل كۆزى غارى، پۇشيەن راۋىقى، خۇڭفىڭ ئىبادەتخانىسى شۇنداقلا ئىبادەتخانا ئىچىدىكى تەيپىڭ تيەنگۇ ئىنقىلاب خارابىسى قاتارلىق مەنزىرە نۇقتىلىرى بار. كۆلۈمى 11.88 كىۋادرات مېتىر، كارست يەر شەكلى تەبىئىي مەنزىرە رايونىغا تەۋەپ، 1000 يىللىق ساياھەت تارىخىغا ئىگە.خۇاڭبۇ شولىسى لىجياڭ دەرياسى مەنزىرە رايونىدىكى ئەڭ گۈزەل مەنزىرە نۇقتىلىرىنىڭ بىرى، 83 كىلومېتىرلىق لىجياڭ دەرياسىنىڭ ئەڭ گۈزەل يېرى شىڭپىڭ كەنتىگە جايلاشقان، دەرياغا تاغنىڭ شولىسى چۈشۈپ تۇرىدىغان بولغاچقا، خۇددى سىزىپ قويغان گۈزەل سىزمىغا ئوخشايدۇ. بۇ يەر سۈرەتكە چۈشۈشكە ئەڭ باب كېلىدۇ، ئاسمان، تاغ بىلەن دەريادىكى ئاسمان ۋە تاغ بىرىكىپ كەتكەن، تىنچ دەريادا كېمىلەر قاتناپ تۇرىدۇ، پاھ... گۈزەل نېمىدىگەن گۈزەل مەنزىرە بۇ! بۇنداق مەنزىرىنى قەتئىي قولدىن بەرمەسلىك كېرەك. يېڭى نۇسخىدىكى 20 يۈەننىڭ تەگلىكى دەل مۇشۇ خۇابۇ شولىسىدىن ئېلىنغان، بۇ جۇڭگونىڭ تەبىئىي مەنزىرىسىگە ۋەكىللىك قىلىدۇ.شىپىڭ كەنتىنىڭ مەنزىرىسى ئىنتايىن گۈزەل، جۇڭگودىكى داڭلىق ساياھەت ناھىيەلىرى ئىچىدىكى ياڭشو ناھىيەسىنىڭ مۇھىم ساياھەت نۇقتىسى. شىپىڭ كەنتى گۈيلىن شەھىرى ياڭشو ناھىيەسىنىڭ شەرقىي شىمالىغا جايلاشقان، لىجياڭ دەرياسىنىڭ ئۈستۈنكى ئېقىمىدا بولۇپ، ناھىيەگە 25 كىلومېتىر كېلىدۇ. شىڭپىڭ ناھىيەسىدە جيۇماخۇا تېغى، لوسى تېغى، ليەنخۇا غارى نېلۇپەر غارى، تيەنشۈي يېزىسى، لىڭباۋ سارىيى قاتارلىق سەككىز چوڭ مەنزىرە رايونى، 24 مەنزىرە نۇقتىسى بار. جۇڭگولۇق ۋە چەتئەللىك ساياھەتچىلەر شىڭپىڭ كەنتىنىڭ قۇمۇش ئويمىلىرىنى ناھايىتى ياخشى كۆرىدۇ، بۇندىن باشقا يەنە تاغدەريا مەدەنىيەت كۆينىكى، لىجياڭ دەرياسىدىكى غەلىتە تاشلار، يەلپۈگۈچ قاتارلىق قولھۈنەر سەنئەت بويۇملىرىمۇ تاللىشىڭىز بولالايدۇ.ساياھەت جەريانىدا ئېسىل تائام كام قالسا بولمايدۇ ئەلۋەتتە، راك قورۇمىسى ۋە دۈملەنگەن لىجياڭ دەرياسى ئوكون بېلىقىنىڭ خېلى نامى بار.ساياھەتكە ئەڭ باب كېلىدىغان پەسىل: 4ئايدىن 10ئايغىچە.بېلەت باھاسى: 4ئايدىن 11ئايغىچە 210 يۈەن، 12ئايدىن 3ئايغىچە 190 يۈەن.ئېچىلىش ۋاقتى: 4ئايدىن 11ئايغىچە 08:40دىن 22:40كىچە، 12ئايدىن 3ئايغىچە 08:40دىن 21:40كىچە.قاتناش: گۈيلىن ۋوگزالىدىن موپەنشەن پورتى لىنىيەسىگە ئولتۇرىسىز. سائەت 7:20دە، 8:20دە، 9:20دە، 6:00دە قوزغىلىدۇ، موپەنشەن پورتىدىن 8:20دە، 9:20دە، 10:20دە، 17:00دە قايتىدۇ.ئادرېس: گۈيلىن شەھىرى شىنئەن ناھىيەسى ماۋئېر تېغى
|
پۇتنى قىزىتىپ داۋالاش ساندۇقى تىبابەت تورىمەھسۇلات نامى: پۇتنى قىزىتىپ داۋالاش ساندۇقىئىتىبار باھا: 1400 يۈەنئاساسلىق رولى: توكقا چېتىپ ۋاقىت ۋە گرادۇسنى تەڭشىسىڭىزلا پۇتىڭىزنى قىزىتىدۇ ۋە ئۇۋىلايدۇ. پۇت ئۇۋىلاشنى خالىغانچە تەڭشەشكە بولىدۇ. ئاچقىلىمۇ ۋە ئىتىۋەتكىلىمۇ بولىدۇ. پۇتنى قىزىتىش تېمپىراتۇرىسىنى خالىغانچە يۇقىرى تۆۋەن قىلىپ ئېھتىياجىڭىزغا ئاساسەن تەڭشىگىلى بولىدۇ.ئىشلىتىشكە ماس كىلىدىغان كىشىلەر: پۇتى ئاغرىيدىغان، پۇتى مۇزلايدىغان، رىماتىزىمبوغۇم ياللۇغى بار كىشىلەر، پەي تارتىشىدىغان، سوغۇقتىن يول مېڭىشى تەسكە توختىغان، تىزى ئاغرىيدىغان، سۆڭەك ئۆسۈۋالغان كىشىلەرنىڭ ئىشلىتىشىگە ماس كېلىدۇ.دىققەت قىلىدىغان ئىشلار: ئىچىگە قەتئىي سۇ قويۇشقا بولمايدۇ. ئىشلەتمىگەن ۋاقىتتا توك مەنبەسىدىن ئايرىۋېتىش كېرەك. كىچىك بالىلارنىڭ ئىچىگە چۈشۈپ ئوينىشىغا بولمايدۇ.
|
خۇاچۈنيىڭ: ۋىرۇسنىڭ تەجرىبىخانىدىن چىقىپ كەتكەن بولۇشى مۇمكىن ئەمەسدۇنيا سەھىيە تەشكىلاتى 30مارت خىتاي ۋىرۇسىنىڭ كېلىش مەنبەسى توغرىسىدىكى تەكشۈرۈش دوكلاتىنى ئېلان قىلغان بولۇپ، دوكلاتتا ۋىرۇسنىڭ مەنبەسى ھەققىدە ئېنىق يەكۈن چىقىرىلمىغان. خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكى باياناتچىسى خۇا چۈنيىڭ خەلقئارا جەمئىيەتنىڭ كۈچلۈك گۇمانىغا قارىتا جاۋاب بېرىپ، خىتاينىڭ دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىنىڭ تەكشۈرۈشىگە ئارىلاشمىغانلىقىنى، ۋىرۇسنىڭ تەجرىبىخانىدىن چىقىپ كەتكەن بولۇشىنىڭ مۇمكىن ئەمەسلىكىنى تەكىتلىگەن.خەۋەردە قەيت قىلىنىشىچە، ياۋروپا ئىتتىپاقى، ئامېرىكا، ئاۋسترالىيە، كانادا ۋە ئەنگلىيە قاتارلىق 10 نەچچە دۆلەت بۇ ۋىرۇسنىڭ كېلىش مەنبەسى ھەققىدىكى دوكلاتنىڭ ئۇزۇنغا سوزۇلۇشى ۋە بارلىق ئۇچۇرلارغا ئېرىشەلمىگەنلىكىگە دىققەت قىلىۋاتقانلىقىنى بىلدۈرگەن. دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىنىڭ باش كاتىپى تېدروس ئادانوم تەكشۈرگۈچىلەرنى ۋىرۇسنىڭ تەجرىبىخانىدىن چىقىپ كەتكەن بولۇش مۇمكىنچىلىكى ھەققىدىكى نەزەرىيەسى تېخىمۇ چوڭقۇرلاپ تەتقىق قىلىشقا چاقىرغان.خۇا چۈنيىڭ 31مارت قەرەللىك مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنىدا سۆز قىلىپ: مۇتەخەسسىسلەر گۇرۇپپىسىنىڭ خىتاينى زىيارەت قىلىش تەلىپىنى مۇتەخەسسىسلەر گۇرۇپپىسى مۇستەقىل ئوتتۇرىغا قويدى. زىيارەت ئوبيېكتى ۋە زىيارەت قىلىدىغان مەزمۇنىنى مۇتەخەسسىسلەر گۇرۇپپىسى نەق مەيداندا مۇستەقىل بېكىتتى. دوكلاتنى مۇتەخەسسىسلەر گۇرۇپپىسى ئەركىن رەتلەپ چىقتى، مۇتەخەسسىسلەر گۇرۇپپىسىنىڭ مۇستەقىل تەكشۈرۈشىگە ئارىلاشتى، دېگەنلەرنىڭ ھېچقانداق ئاساسى يوق دېگەن.بىلدۈرۈلۈشىچە، مۇتەخەسسىسلەر گۇرۇپپىسى ئەسلىدىكى ئىز قوغلاپ سانلىق مەلۇماتلارغا ئېرىشىش مەسىلىسىدە بەزى قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلگەن بولۇپ، مەزكۇر مەسىلە ئوتتۇرىغا قويۇلغاندا، خۇا چۈنيىڭ: بىمارلارنىڭ داۋالىنىش خاتىرە ئۇچۇرى زور مىقداردىكى شەخسىي مەخپىيەتلىكنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، خىتاي قانۇنىغا ئاساسەن مۇناسىۋەتلىك سانلىق مەلۇماتلارنى كۆچۈرۈپ، باشقا دۆلەتكە ئېلىپ بېرىشقا بولمايدۇ دېگەن.دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىدىن تەشكىللەنگەن خەلقئارالىق مۇتەخەسسىسلەر گۇرۇپپىسى 1ئايدىن 2ئاينىڭ ئوتتۇرىلىرىغىچە خىتاينىڭ ۋۇخەنگە بېرىپ، ۋىرۇسنىڭ كېلىش مەنبەسىنى تەكشۈرگەن. تەكشۈرۈش دوكلاتىنىڭ ئېلان قىلىنىشى بىر قانچە قېتىم كېچىكتۈرۈلگەن. تەكشۈرۈش دوكلاتى 30مارت ئېلان قىلىنغان بولسىمۇ، بىراق گۇمانلىق مەسىلىلەرگە ھېچقانداق چۈشەنچە بېرەلمىگەن.
|
دامدەندىرگىش كوپتەگەن وتباسىلارىندا ساقتالاتىن تاماقتىڭ ءدامىن كەلتىرەتىن قوسپا زات بولىپ، تاماقتىڭ ءدامىن ءتىپتى دە كەلتىرەدى. ءبىراق توراپتا دامدەندىرگىش وتتا قىزىپ تەمپەراتۋراسى 100 تان اسقاندا كۇيگەن گلۋتامين قىشقىلدى ناتري قالىپتاسىپ، دەنساۋلىقتى زاقىمدايدى، ءتىپتى، راكقا شالدىقتىرادى دەگەن ءسوز تاراپ ءجۇر، شىنىندا دا سولاي ما؟دامدەندىرگىشتىڭ نەگىزگى قۇرامى گلۋتامين قىشقىلدى ناتري بولىپ، ول تاماقتاعى حوش ءيىستىڭ كەلۋ قاينارى ەسەپتەلەدى. گلۋتامين قىشقىلدى ناتري 120 تان جوعارى تەمپەراتۋرادا كۇيگەن گلۋتامين قىشقىلدى ناتريعا وڭاي اينالادى. ءبىراق كۇيگەن گلۋتامين قىشقىلدى ناتري راك اۋرۋىن تۋدىرمايدى، تەك ءدامى عانا جوعالادى. ونىڭ ۇستىنە، دامدەندىرگىشتىڭ تۇسىندىرمەسىندە تاماقتى قازاننان الاتىن كەزدە سالۋ ايتىلعان. دامدەندىرگىشتى تاماقتى قازاننان الاتىن كەزدە سالسا تەمپەراتۋراسى وتە جوعارى بولمايدى، ابدەن الاڭسىز تۇتىنۋعا بولادى.حالىقاراداعى بەدەلدى ورگاندار دامدەندىرگىشتىڭ حاۋىپسىزدىگى جونىندە زور كولەمدە باعالاۋ زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، قازىرگە دەيىن دامدەندىرگىشتىڭ بەلگىلى زيان كەلتىرىپ شىعاراتىندىعىن بايقاماعان. تەك كەيبىر حايۋاناتتارعا جاسالعان تاجىريبەدەن كەيبىر ەرەكشە سەزىمتال تىشقاندار عانا جوعارى دوزانى قابىلداعان جاعدايدا عانا نەرۆ حاراكتەرلى ۋلانۋ كەلىپ شىعۋى مۇمكىن ەكەندىگى بايقالعان. ءبىراق مۇنداي ونىمدىلىككە جەتۋ ءۇشىن، قاجەت ەتەتىن دوزا ادامداردىڭ ازىقتىققا قولداناتىن مولشەرىنەن الدەقايدا جٶعارى بولىپ، قالىپتى تۇتىنۋدا، استە، ول مولشەرگە بارا المايدى.قازىر حالىقاراداعى بەدەلدى ورگاندار، ماسەلەن ا ق ش نىڭ ، اق ش نىڭ مەديتسينا قوعامى، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ استىق جانە اۋىل شارۋاشىلىق ۇيىمى جانە دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ازىق تۇلىك قوسپا بىرلەستىگى ماماندار گرۋپپاسىنداعىلاردىڭ بارلىعى باعالاپ جانە تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، ادەتتەگى دامدەندىرگىشتە ەشقانداي حاۋىپ قاتەر جوق، ازىق تۇلىككە ىستەتسە بولادى دەگەن قورىتىندى شىعاردى.ا ق ش نىڭ ۇيىمىنىڭ ءبىر مالىمەتىندە: ءمالىم سالىستىرماداعى ادامدارعا دامدەندىرگىشتىڭ ازدى كوپتى اسەرى بولادى دەپ قارالعان. ءبىراق جالپىلاي قاراعاندا، ولار نىڭ قورىتىندىسىن قولداپ، دامدەندىرگىشتى ازىق تۇلىك تۇرىندەگى ەڭ حاۋىپسىز زيانى جوق زات تۇرىنە جاتقىزعان. وسىعان بايلانىستى، حالىقاراداعى كوپتەگەن مەملەكەتتەر گلۋتامين قىشقىلدى ناتريدى ازىق تۇلىك قوسپاسى رەتىندە ىستەتۋگە رۇقسات ەتكەن. ماسەلەن، ەۆروپا وداعى، اۆستراليا، جاڭا زەللانديا جانە ەلىمىزدە دامدەندىرگىشتى ىستەتۋگە رۇقسات ەتكەن.دەسە دە، قورەكتىك عىلىمى تۇرعىسىنان قاراعاندا، دامدەندىرگىشتەگى ەڭ ۇلكەن ماسەلە ناتري قۇرامىنىڭ جوعارى بولۋى بولىپ، كوپ تۇتىنسا پايداسىز. جوعارى ناتريلى ازىق تۇلىك جوعارى قان قىسىم اۋرۋىن وڭاي پايدا قىلادى، جانە دە 2 تيپتى قانتتى نەسەپ اۋرۋى مەن جۇرەك اۋرۋىنا شالدىعۋ حاۋپىن ارتتىرا ءتۇسۋى مۇمكىن.حانزۋشادان اۋدارعان: گۇلدانا كۇنبولات قىزى
|
مەشىتتىڭ جانىنداعى جەزوكشەلەر يىنە پروكۋرور كرىشەۆات ەتەدىقۇلاقتىڭ اڭگىمەسى 5334 0 پىكىر 9 قاڭتار, 2017 ساعات 00:00اتىراۋ وبلىسى جىلوي اۋدانى قۇلسارى قالاسىنداعى ءتۇيىنى شەشىلمەگەن ەكىنشى ۇلكەن داۋلى ماسەلە ماحامبەت داڭعىلىندا، ياعني ورتالىق كوشە بويىنا، مەشىت ماڭىنا ورنالاسقان جەزوكشەلەر ءۇيى ەدى. ارتى شۋلى بۇل جامان ءۇيدىڭ جابىلۋى قيىننىڭ قيىنى بولىپ تۇر. تامىرى مىقتى بولماسا كەزكەلگەن ارام ءشوپتى جەردەن ەرىكسىز سۋىرىپ جۇلىپ تاستاۋ ەڭ وڭاي نارسە ەمەس پە؟ ەندەشە، بۇل جەزوكشەلەر ءۇيى قانداي جويقىن كۇشكە يە؟جامان ءۇيدىڭ اتى ايبەك دەپ اتالادى. ايبەك جىلوي اۋدانى ءىى ءبولىمىنىڭ قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرى. ەكى قاباتتى كىشىگىرىم عيمارات! استىڭعى ءبىرىنشى قاباتى ستو، ياعني كولىك جوندەۋ شەبەرحاناسى، ال ۇستىڭگى ەكىنشى قاباتى مونشا، ساۋنا دەپ اتالادى. ساۋنانىڭ سايقال جيناعاندارى مەن مونشانىڭ اتى شىققانى سونشا، بار بالە وسى ەكىنشى قاباتتان ءورىس الىپ تۇر عوي. تۋراسىن ايتساق، عيماراتتىڭ ءدال وسى ەكىنشى قاباتى جەزوكشەلەر ءۇيى. مىقتى ساقتانعان جەزوكشەلەردىڭ كەڭسەسى، ياعني مەكەمەسى دەسە دە بولادى. ءتان بازار ورتالىعى دەۋگە دە ابدەن نەگىز بار. بۇل جەرگە شوعىرلانعان قىزدار سوناۋ وڭتۇستىكتەن شىمكەنت، تۇركىستان، وتىرار، تاراز، ت.س.س ەلدى مەكەندەردەن ارنايى كەلگەندەر. ءبىر جىل ىشىندە جاڭارىپ، ءۇش رەت اۋىستى.بۇل قىزدار مۇنايلى ولكەنىڭ اقشالى كۇناھارلارىنا ءتانىن ساتىپ جانىن باعىپ جۇرگەن بەيشارالار! ەلدەن جىراق، قوي دەيتىن قوجاسى جوق، وزدەرىنشە ازات قىزدار ءتارتىپ بويىنشا جامان ءۇيدىڭ قوجايىنى سۋتەنەرجەڭگەتايلارىنا باعىنادى. ولار قىزداردىڭ ءتانىنىڭ تاريفباعامدارىن قويىپ، تۇتىنۋشىلار تاۋىپ بەرىپ، ۇستىنەن پايىزدارىن كورىپ، وققاعاركرىشا بولىپ، باكەساكە، پارامارامەن ونىمۇنىسىن جاۋىپ بەرىپ، بارلىق كۇنالى حارام ىستەرىن ۇيلەستىرىپ وتىرادى. سولايشا، قۇدا دا قۇداعي دا تىنىش بەيمارال ءومىر كەشىپ جاتقان جايلارى بار.جەزوكشەلەردىڭ كوبەيىپ، كوپتەگەن فيليالدارى اشىلىپ، ەركىنسىپ بوي كوتەرە باستاعانى سول، قولدارىنا قالام الىپ، ءبىزدى، ياعني جەزوكشەلىكتى زاڭداستىرىڭدار، بىزدەر ۇكىمەتكە سالىق تولەپ تۇرامىز! دەپ، بۇتقا تولىپ پارلامەنتكە حات تا جولدادى. حالىق ورتاسى، ەل بولعاننان سوڭ، قانداي دا ءبىر كۇنالى ىستەردىڭ وتاۋى، ياعني بەلگىلى ءبىر عيماراتى بولماۋ كەرەك! ءبىز وندايلارعا تايتۇياعىمىزبەن ءبىراۋىزدان تۇبەگەيلى قارسىمىز! سەبەبى، ءبىز الىمساقتان يماندى قازاقپىز، مۇسىلمانبىز، ءبىزدىڭ ءوز بابا زاڭى، دادا زاڭى، اتا ءداستۇر مەن سالتسانامىز بار! ياعني، قانداي دا بولماسىن كۇنا ۇيلەر ءبىزدىڭ مەنتاليتەتىمىز بەن ۇستانىمىمىزعا 100 پايىز قارسى! جەزوكشەلىككە قر كونستيتۋتسيا زاڭدارىندا دا رۇقسات جوق! بىراق، ولارعا قارسى قانداي دا ءبىر شارا مەن جازا دا جوق. سول وسال تۇسىن وتە جاقسى مەڭگەرگەن جەڭگەتايلارى قول استىنداعى تۇنگى كوبەلەكتەرگە وزدەرىن قورعايتىن شامالى زاڭداردى دا ۇيرەتىپ قويعان. مىنە، قىزىق! شەمىشكە شاققانعا اكىمشىلىق جازا قولدانىپ نە 15 كۇنگە قاماققا الادى، ياعني زاڭ بار دەگەن ءسوز. ال زينا جاساعان ەركەككە تىپتەن جازا جوق، ءتانىن ساتقان جەزوكشەگە قولداناتىن جازانىڭ ەڭ اۋىرى ەسەپكە عانا تىركەپ قويادى.2016جىلدىڭ جاز ايىندا مەن وسى ماسەلەدە ۇلكەن قارسىلىق ارەكەتتەرىن ۇيىمداستىردىم. اتىراۋ وبلىسى اكىمى نۇرلان نوعاەۆ مىرزامەن بەتپەبەت وتىرىپ وسى ماسەلەنى الدىنا قويعانمىن. جىلوي اۋدانى اكىمىنە جەزوكشەلەر ءۇيىن تۇبەگەيلى جاپتىرۋ تۋرالى شاعىم ءتۇسىردىم. جىلوي اكىمى بۇل شاعىمدى جىلوي اۋدانى ءىى بولىمىنە جولدادى. ناتيجە ايتارلىقتاي بولمادى. سەبەبى، قارعا قارعانىڭ كوزىن شۇقىمادى. قالايشا؟ قارعالارعا جەزوكشەلەردىڭ قانداي قاتىسى بار؟ ا، ا، جەزوكشەلەردى قارعالار قورعاپ وتىرادى ەكەن عوي. قورعاعانى ءۇشىن قارعالارعا جەزوكشەلەر ەسەبىنەن مول قارجى قۇيىلىپ تۇرادى ەكەن. ايىنا 500700 000 تەڭگە اقشا كىمكىمنىڭ دە ءىشىن تەسە مە؟تارقاتىپ ايتساق، جەزوكشەلەردىڭ قورعاۋشىسى ءىى بولىمىندە جۇمىس جاسايتىن ايبەك پە؟ عيماراتىن جالدايدى، قورعان بولىپ جانە اقشا الادى ما؟ ارينە، جەزوكشەلەر دە بىلەدى، قاي جەرگە قونىستانۋ كەرەك ەكەنىن. شاعىمىم بويىنشا مەنى ءىى ءبولىمى باسشىسى يسا بەكقاليەۆ شاقىردى. قاسىندا جەڭىس دەگەن ورىنباسارى بولدى. سوسىن، ءيا: سەن مەنى دۇرىس بىلمەيسىڭ عوي دەدى. ماعان ونى ءبىلىپ نە كەرەك، ونىڭ اناتومياسى جالپى كىمگە كەرەك؟ كىم ول سونشا؟ رەت بويىنشا بۇگىن بار دا ەرتەڭ جوق پەشكى! ايتپاعى، ويىنداعىسى قۇلسارىنىڭ بانديت، رەكەتتەرىنىڭ ءوزى ماعان تولەپ وتىرادى، سەن كىمسىڭ سونشا، سەن قايدان شىقتىڭ دەگەنى بولار. مەن نا سلوۆاح ۆور زاكوننىڭ ءسوزىن سويلەپ، ەشكىلەردى ەمەتىن لاق ەمەسپىن! سەن، جەزوكشەلەر ءىى بولىمىنە اي سايىن اقشا تولەپ وتىرادى دەپسىڭ عوي. قايسى، قانە؟ دالەلىڭ بار ما؟ كىم ۇستالدى، كىمدى ۇستادىڭ؟ ەگەر ءىى ءبولىمى قىزمەتكەرلەرى سولاردى قورعاپ اقشا الىپ وتىرسا ماعان كورسەت، كورسەتە الماساڭ مەن سەنى توپيت ەتەمىن دەپ، قىسىم كورسەتكىسى كەلىپ، اياق استىنان پەرىشتە بولا قالدى. مەنى ەش ۋاقىتتا توپيت ەتە المايسىڭ، مەنى قورقىتپا دەدىم. قۇلسارىدا جەزوكشەلەر ءۇيى اتىمەن جوق، تاپتازا، نانباساڭ بارىپ قارا، نە ايتىپ ءجۇرسىڭ سەن؟ كەشكە رەيدكە شىعىپ جەزوكشەلەردىڭ ءۇيىنىڭ جوق ەكەنىن دالەلدەپ تۇرارعا كورسەتشى دەپ ورىنباسارى جەڭىسكە تاپسىرما بەردى.كەشكە توعىز شاماسىندا ءىى ءبولىمى ورىنباسارى مەملەكەتتىك نيۆا اۆتوكولىگىمەن ماعان جەزوكشەلەر ءۇيى جوق ەكەنىن سەندىرىپ، كوزىمە ايقىن كورسەتپەك بولدى. تۇگەل ەل بىلەتىن جامان ءۇيدى بۇلار نە ءۇشىن بەزەكتەپ تۇرىپ قورعايدى؟ بۇل ەرتەگىگە كىم سەنەدى؟ بۇلار جەزوكشەلەر ۇيىمەن ودان بەتەر تىعىز قارىمقاتىناستا ەكەنىن، بۇلارمەن قاتتى سىبايلاس ەكەنىن ودان بەتەر ءبىلدىرىپ قويدى. سەبەبى، سول كۇنى جامان ءۇي جەڭگەتايلارىنا: بۇگىن ەشكىمگە جۇمىس جاسامايسىڭدار، ساندەن، وتبوي، پروۆەركا، رەيد، سيتۋاتسيا دەگەنى سياقتى حابارلار جەتكىزىپ قويعان.مەن قاسىما ءبىر نامازحان باۋىرىمدى الىپ كەشكى التىلار شاماسىندا مولتەكاۋدانعا كەلدىم. كەزكەلگەن تاكسي جۇرگىزۋشىلەرىنە جولىقساڭ بولدى، سوتكالارى تولعان جەزوكشەلەردىڭ نومىرلەرى. سەبەبى، ءتۇن بولسا بولدى، ەركەكتەردىڭ سۇرايتىنى، تالابى، باراتىن جەرلەرى، وسى جەزوكشەلەر! ياعني، ءتان ساۋدا كۇنىءتۇنى دامىل قاقپاي قىزمەت ەتەدى. ەكونوميكالارىن شىر اينالدىرىپ العان. ەڭ جەڭىلى بۇلاردى قۇرىقتايدى دەگەن زاڭ ورىندارىنىڭ ءوزى وسى تاننەن تيىن جاساپ وتىرعان جوق پا؟باسىنان باعى تايعان سورىمىز بەس ەلى ەل بولدىق قوي! قارا ۋىلدىرىق، بەكىرەمىز رەسەي استى، قارا التىن مۇنايىمىز قىتاي، اقش، رەسەي استى، قۇسىمىز ارابقا، قىزىمىز شەتەلگە بايعا كەتتى، قىزدارىمىز كىم كورىنگەننىڭ قوينىندا قالدى. ايتا بەرسە، جىرلاي بەرسە اسانقايعىنىڭ زارى كوپ. ال ءبىزدىڭ بەتى قالىڭ، بويىندا ۇلتتىق يممۋنيتەتى جوق، كەنەۋى كەتكەن ارسىز، نامىسسىز قوعام قىزمەتكەرلەرىنىڭ تاننەن باسقا اقشا جاسايتىن زاۋىتتارى قالمادى. قاسىمداعى باۋىرىم ەكەۋمىز ءبىر تاكسي جۇرگىزۋشىسىنە كەلىپ: قىزدار بار ما؟ دەپ، سۇراقتى توتەسىنەن قويدىق. تاكسيست نە ايتارىن بىلمەي ساسىپ، مەلشيىپ قاتىپ قالدى. سەبەبى، قاسىمداعى باۋىرىم ەكەۋمىزدە دە ساقالىمىز بار ەدى، سيپاتىمىز مۇسىلمانشىلىق ۇستاناتىنىمىزدى ايشىقتاپ تۇر ەدى. ءبىز: ەش ءازىلى جوق، بىزگە قىزدار كەرەك، پايدالانۋعا ەمەس، شارۋانىڭ رەتى سولاي بولىپ تۇر دەپ، شىندىعىن ايتتىق. ەڭ ءبىرىنشى كەزدەسكەن تاكسيستىڭ ءوزى تەلەفونىن شىعارىپ، بىزگە 34 جەزوكشەنىڭ تەلەفون نومىرلەرىن بەردى. ىشىندەگى بىرەۋىنىڭ ءنومىرى بىزدەر اڭدىعان ايبەك جەزوكشەلەر ءۇيىنىڭ ناق سۋتەنەرجەڭگەتايىنىكى بولىپ شىقتى. بىلاي شىققاسىن قاسىمداعى باۋىرىم ديكتوفونىن قوسىپ قويىپ ولگا دەگەن جەڭگەتايعا ورىس تىلىندە قوڭىراۋ شالدى. ولگا: ءبىر ساعاتقا التى مىڭ جارىم تەڭگە، پاتەر وزىمىزدەن، بارلىق جاعدايدا قىزمەت اتقارامىز، نەشە ەركەك بولسا دا كەلە بەرىڭدەر، قىزدار دايىن، جەتەدى دەدى. ءسوز تاسپاعا جازىلدى. كەشكە ءىى ءبولىمى ورىنباسارىمەن ۋادە ەتىلگەن رەيدكە شىقتىم. مولتەكاۋدانعا كەلدىك. ءبىر مەزەتتە ءىى ءبولىمى ورىنباسارىنا تاسپاعا جازىلعان جازبانى تىڭداتىپ: ال بۇعان نە ايتاسىڭ؟ دەدىم. نە ايتسىن، ءبىرتۇرلى بولىپ قالدى. ۇيالى تەلەفونىن سان اقتارىپ جەزوكشەلىككە قارسى قاراستىرىلعان قانداي دا ءبىر زاڭنىڭ جوق ەكەنىن ايتىپ قىنجىلعانداي بولدى. ءبىز ءوزىمىز بىرنارسە قىلارمىز، ماعان سەن، مەن جاقىندا اتىراۋعا رىبووحران سالاسىنا اۋىسقالى جاتىرمىن. وسى جەزوكشەلىكپەن قۇس ماسەلەسى مەنىڭ نازارىمدا بولادى دەپ، مەنى سەندىرگەندەي بولدى. رەيدتىڭ قورتىندىسى سولاي اياقتالعان.بۇل حابار يسا بەكقاليەۆقا جەتكەن بولۋى كەرەك، ءىى ءبولىمى باسشىسى يسا ءوز ورىندىعىن ويلادى ما، سول كۇنى جەزوكشەلەردى قۇرىقتاڭدار! دەپ بۇيرىق بەرگەن. بۇل اڭگىمەنى ماعان ەسىمىن جاسىرۋدى قاتتى وتىنگەن پوليتسيا قىزمەتكەرى ايتقان بولاتىن. ۋادە ۋادە، انت انت! سول كۇنى ەكى پوليتسەي قىزمەتكەرلەرى قاراپايىم كيىممەن جەزوكشەلەر ۇيىنە كەلگەن. جەزوكشەلەر ساقتىق حابارلامالارى بويىنشا پوليتسەيلەرگە پوليتسەي ەكەندەرىن بىلمەسە دە ەسىك اشپاعان. بۇلاردىڭ سىرلارىن جاتىق بىلەتىن پوليتسەيلەر جەڭگەتايعا ەتەنە جاقىن ءبىر ادامعا قوڭىراۋ شالعان. ول ادام جەڭگەتايعا ەسىكتى كۇمانسىز اشا بەر دەگەن. اشىپ قالعاندا ەكى پوليتسەي جەگەتايدى قولىنان قايىرىپ ۇستاپ ىشتەن سۋىرىپ الىپ شىققان. 56 قىز ارعى جاق بولمەگە قاشىپ ۇلگەرىپ ەسىكتەرىن ىشتەرىنەن قۇلىپتاپ العان. ساۋاتتى جەڭگەتاي: بۇل جەرگە باسا كوكتەپ كىرۋگە قانداي حاقىلارىڭ بار، رازرەشەنيە، وردەر، سانكتسيا، ماعان دىم بىتىرە المايسىڭدار، ءۇش ساعاتتان ارتىق ۇستاۋعا حاقىلارىڭ جوق، ەرتەڭ كورەرسىڭدەر، الىدە وكىنەرسىڭدەر؟ دەگەنى سەكىلدى اۆتوماتيكاعا سالىپ قويعان قورقىتپا سوزدەرىمەن سەبە جونەلگەن. ەرتەسىنە رازبوركاعا اتىراۋ قالاسىنان ايبەك جەزوكشەلەر ءۇيىنىڭ يەسى ايبەكتىڭ باۋبەك دەگەن پروكۋرور اعاسى كەلگەن. كەلە ەكى وپەرگە قوقانلوقى كورسەتكەن. ەكى وپەر بار بولعانى باسشىسى بەرگەن بۇيرىقتى ورىنداعانىن ايتقان. پروكۋرور باۋبەك يسا بەكقاليەۆكە بارعان. سول كەزدە يسا: مەن ونداي بۇيرىق بەرگەن جوقپىن، مەنىڭ تىپتەن قاتىسىم دا جوق، ولار وزدەرى بولار بارىپ جۇرگەن دەپ لەزدە بۇيرىقتى تاپجىلماستان ورىنداعان قولاستىنداعى ءوز قىزمەتكەرلەرىن ساتىپ جىبەرگەن. بۇلار وتە ارسىز ەكەن عوي. ەكى پوليتسەي قايتسىن ەندى، بىرنارسە جاساعىڭ كەلەدىاۋ، ءبىزدى جوعارعى جاق، شەندى بالەلەر قۇرتىپ تۇر عوي دەپ، ويلارىن جاسىرا الماي بار شىندىقتى جايىپ سالدى. سوندا، قۇلسارى جەزوكشەلەر ءۇيى اتىراۋداعى پروكۋرورلاردىڭ قاراماعىندا ەكەن، بۇلار سولارعا اي سايىن قوماقتى قارجى قۇيىپ وتىرادى ەكەن. ايبەك تە، باۋبەك تە جاپجاس بالالار. شەشەلەرى ناماز وقيدى. ال ولاردىڭ بۇل قىلىقتارىنا جول بولسىن!كوڭىل كونشىتەتىن ەشنارسە بولماعاندىقتان ءبىز باسقا دا جولدارىن قاراستىرا باستادىق. دالەل رەتىندە جەڭگەتايدىڭ سوزدەرى مەن جەزوكشەلەردىڭ كىشىگىرىم بەينەروليكتەرى دە بار. وسى ماسەلەدە اق ۇيدە رەت بويىنشا كەزدەسۋلەر دە ءوتتى. تامىرى مىقتى جەزوكشەلەر ءۇيى ءبىر جابىلىپ، ءبىر اشىلىپ ءالى دە ويناقتاپ تۇر. ەندى قر جوعارعى سوتى مەن قر باس پروكۋرورىنا نارازىلىق ءبىلدىرۋشى 500 دەي ادامنىڭ اتىنان شاعىم جولدانادى. ەگەر ولار توسقاۋىل قويا الماسا ارتى ۇلكەن دۇربەلەڭگە الىپ كەلەدى. مەن ءالى قۇلسارىداعى قىزتەكەلەردى قوسپاي وتىرمىن، ول ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان دا بەتەر!
|
ئىچسە لى بەي شارابنى تۆكۈلىدۇ شېئىر، چاڭئەن شەھىرىدە قاۋاقلار كېتەر ئۇخلىشىپ. تەڭرىنىڭ ئەركىسى كېلىپ كېمىسىز، شاراب ئىلاھىمەن دەيدۇ ماختىنىپ. بۇ دۇ فۇنىڭ لى بەي توغرىسىدا يازغان بىرنەچچە مىسراسى، ئۇ خۇددى بىر تېز...ئەنگلىيە لىك شائىر، دراماتورگ شېكېسپېر 1564يىلى ئەنگلىيە نىڭ ستراتفورد شەھىرىدە تۇغۇلغان. ئۇنىڭ مەدەنىيەت ئاساسى ناھايىتى چوڭقۇر ئىدى. بىراق ئۇ ئالىي مەكتەپتە ئوقۇمىغانىدى. 18 يېشىدا 26 ياشلىق بىر قىز توي قىلىپ، 21 ياشقا توشماي تۇرۇپلا ئۈچ پەرزەنت كۆرىدۇ.شەخسلەر ئەدەبىياتسەنئەت ئەدەبىياتچى بۇ يازما 2016يىلى 01ئاينىڭ 28كۈنى يوللانغانفرانز كافكا 18831924يىللار ئاۋسترىيە يازغۇچىسى.شەخسلەر ئەدەبىياتسەنئەت ئەدەبىياتچى بۇ يازما 2016يىلى 01ئاينىڭ 27كۈنى يوللانغانۋېن يىدو 18991946يىلى ۋەتەنپەرۋەرلىك ئىدىيەسى كۈچلۈك شائىر، شۇنداقلا ئەدەبىيات تەتقىقاتچىسى، ياپونغا قارشى ئۇرۇشتىن كېيىن دېموكراتىيە ئېقىمىنىڭ ئالدىدا قەتئىي تۇرۇپ، مىللەتنىڭ ئىلغار ئىشلىرى ئۈچۈن ھاياتىنى تەقدىم قىلغان.ۋاڭ ۋېي 701761يىللار ياكى 699761يىللار نىڭ دەسلەپتە تۇرمۇشى بىرقەدەر ئوڭۇشلۇق ئۆتكەن، لېكىن ئۆڭلۈكسۆيگۈن توپىلىڭى ئۇنىڭ تىنچ تۇرمۇشىنى بۇزۇۋەتكەن. توپىلاڭ تىنچىغاندىن كېيىن، ئۇنىڭ مەنسىپى بىر مەزگىل تۆۋەنلەپ كەتكەن، كېيىن يەنە دىۋانبېگى ئوڭ قول ۋەزىرى بولغان، شۇڭا، كېيىنكىلەر ئۇنى ئوڭ قول ۋەزىر ۋاڭ ۋېي دەپ ئاتاشقان.
|
نصائح للطلاب بعد انقضاء الدراسة حسين بن عبد العزيز آل الشيخ مقالات أيغوري العنوان: نصائح للطلاب بعد انقضاء الدراسةنبذة مختصرة: هذه خطبة الجمعة في المسجد النبوي ألقاها فضيلة الشيخ حسين بن عبدالعزيز آل الشيخ1071430هجري، وبين فضيلته في خطبته عن بعض النصائح موجهة للطلاب والطالبات وللوالدين بحث أبنائهم على حسن استغلال الإجازة بما ينفع في الدنيا والآخرةتأريخ الإضافة: 20090708الرابط المختصر: :.2222972009 يىلى 07 ئاينىڭ 10 كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنىپەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ ئىمامى ئاللاھنى ماختاپ، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا دۇرۇت سالام يوللىغاندىن كېيىن جۈمە نامىزىغا توپلاشقان يۈز مىڭلىغان جامائەتكە ئاللاھ تائالانىڭ مۇۋەپپەق قىلىشى بىلەن ئەۋلادلىرىمىز يىللىق ئىمتىھانىسىنى تۈگەتتى، ئاللاھ تائالانىڭ بىزگە، ئۇلارغا ۋە بارلىق مۇسۇلمانلارغا دائىم مۇۋەپپەقىيەت ۋە نىجاتلىق ئاتا قىلىشىنى سورايمىز دېگەن مەزمۇندا تۆۋەندىكى تەۋسىيەلەرنى قىلدى:بۇ مۇناسىۋەت بىلەن بىرقانچە نۇقتىدا توختىلىپ ئۆتىمىز:بىرىنچى: ئاتائانىلارنىڭ ئىمتىھان كۈنلىرىدە پەرزەنتلىرىنىڭ مۇزاكىرە قىلىشىنى دائىم كۈزۈتۈپ تۇرۇشى ياخشى ئىش بولۇپ، نۇرغۇن ئاتائانىلار باشقا ۋاقىتلاردا بولۇپمۇ تەتىل مەزگىللىرىدە پەرزەنتلەرنى كۈزۈتۈش ۋە دەرسلىرىگە كۆڭۈل بۆلۈشتىن قول ئۈزىدۇ. بۇ زور خاتالىق، ئامانەتكە كۆڭۈل بۆلۈش ھەر بىر كىشىنىڭ مەجبۇرىيىتىدۇر. ئەۋلادلار ئاللاھنىڭ ئاتائانىلارغا تاپشۇرغان ئامانىتى بولۇپ، ئۇلارغا ياخشى كۆڭۈل بۆلۈش، بارلىق ئىشلىرىنى كۈزۈتۈپ تۇرۇشى كېرەك. ھازىرقىدەك ئەتراپتا بۇزۇقچىلىق ۋە پىتنەپاسات يامرىغان ۋاقىتلاردا ئۇلارنىڭ جەمئىيەتتىكى يامان نىيەتلىك ناچار، ئەخلاقسىز كىشىلەرگە ئالدىنىپ قالماسلىقى ئۈچۈن مەسئۇلىيەتچانلىقىمىزنى ئالاھىدە كۈچەيتىشىمىز لازىم. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ئى مۆمىنلەر! ئۆزۈڭلارنى ۋە بالا چاقاڭلارنى ئىنسان ۋە تاشلار يېقىلغۇ بولىدىغان، رەھىم قىلمايدىغان قاتتىق قول پەرىشتىلەر مۇئەككەل بولغان دوزاختىن ساقلاڭلار، ئۇ پەرىشتىلەر ئاللاھ نىڭ بۇيرۇقىدىن چىقمايدۇ، نېمىگە بۇيرۇلسا شۇنى ئىجرا قىلىدۇ تەھرىم سۈرىسى 6ئايەت. پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مۇنداق دەيدۇ: سىلەرنىڭ ھەممىڭلار مەسئۇل، ھەر كىشى ئۆزىنىڭ مەسئۇلىيەت دائىرسىدىن سورىلىدۇ، ئائىلە باشلىقى ئۆز خانىدانىغا مەسئۇل بولۇپ، ئۇ ئۆز مەسئۇلىيەت دائىرسىدىن سۇئال قىلىنىدۇ. مۇسۇلمانلار رايۇنلىرىدا تەتىل پەسىللىرىدە تۈرلۈك ياخشى پائالىيەتلەر جانلىنىدۇ، قۇرئانھەدىس يادلاش ئورۇنلىرى، پايدىلىق ئېلىمپەن كەچكۇرسلىرى ۋە ئىلمى مۇسابىقە پائالىيەتلىرى ئېلىپ بېرىلىدۇ. ئەۋلادلارنى پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ كۆپلەپ بېلىم ئېلىشقا يۈزلىنىشكە چاقىرىق قىلايلى. ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنىدۇكى: پەرزەنتىڭىزگە ئەدەپئەخلاق ئۆگۈتۈڭ، سىز ئۇنىڭغا ئۆگەتكەن ئىشتىن سۇئال قىلىنىسىز، پەرزەنتىڭىز بۇنى ئۆگەنگەندىن كىيىن سىزگە ياخشىلىق قىلىپ، بويسۇنۇشتىن سۇئال قىلىنىدۇ دېگەن. سەئدى ئىبنى ئەبى ۋەققاس رەزىيەللاھۇئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنىدۇكى: بىز پەرزەنتىلىرىمىزگە قۇرئان ئايەتلىرىنى ئۆگەتكەندەك پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنىڭ ئىش ئىزلىرىنى ئۆگۈتەتتۇق دېگەن.دېمەك؛ پەرزەنتلىرىمىزنى يىتەرلىك دىنى ساۋاتقا ئىگە قىلىش بىز ئاتائانىلارنىڭ باش تارتىشقا بولمايدىغان ئىمانى ۋە مىللى بۇرچىمىز. پەرزەنتلىرىمىزگە دىنى ۋە پەننى بىلىمنى بىر ۋاقىتتا ئىلىپ بېرىش پۇرسىتى يارىتىپ بېرىشىمىز، ۋەتەن مىللەتنىڭ كىلىچىكى ئۈچۈن داغدام يول ھازىرلىغان بولىمىز. ساغلام ئۇسۇلدا يەتكۇزۇلگەن دىن ھېچقاچان مىللەتنىڭ تەرەققى قىلىشىنى توسۇپ قويمايدۇ، بەلكى دىن مىللەتنى تەرەققى قىلىشقا ئۇندەيدۇ ۋە ياخشى ھايات كەچۇرۇشكە تەۋسىيە قىلىدۇ. شۇنداقلا مىللەتنىڭ باشقا دىنسىز مۇلھىدلاردىن پەرقلىق ھالدا مىللەت بولۇپ تۇرۇشى ئۈچۈن بۈيۈك تۆھپىلەرنى قوشتى ۋە قوشىدۇ. بۇنىڭ تىپىك مىساللىرى ھەممىمىزگە بەش قولدەك ئايان. بىز ئاللاھقا يىقىنلاشساق، ئاللاھ بىزگە يىقىنلىشىدۇ. پۇرسەتنى غەنىمەت بىلىپ روھىيىتىمىزنى گۇللەندۇپ، مىللەت ۋە ۋەتەننىڭ بىشىغا كەلگەن ئېغىر كۇلپەتلەرنى ئەقىدىنى چىقىش قىلغان ئاساستا بىر تەرەپ قىلىشقا تىرىشىشىمىز ھازىرقى ۋەزىيەتنىڭ جىددى تەقەززاسىدۇر. يەنىلا ھۇشىمىزنى تاپماي، ئاللاھنى تونۇماستىن، يۈز بېرىۋاتقان قورقۇنچلۇق ئەھۋاللاردىن ئىبرەت ئالماستىن، ئۆزىمىزنىڭ ئانا يۇرتىمىزدىكى ئۆرنىمىزنىڭ نەلەرگە چۈشۈپ قالغانلىقىنى ھېس قىلماستىن ياشاۋېرىشىمىزنىڭ ئۆزى، ئۆزىمىزنى ئۆزىمىز ھالاكەت گىرداۋىغا ئېتتىرغانلىقىمىزدۇر. قېرىنداشلار! ئاللاھتىن قورقايلى! بىر نەچچە كۈن ئىچىدە يۈزبەرگەن ترادىگىيىلىك ۋەقەدىن ئاچچىق ساۋاق ئىلىپ، كىم بولىشىمىزدىن قەتئى نەزەر دىنى ۋە مىللى مەجبۇرىيىتىمىزنى ئادا قىلىشقا تىرىشايلى! ئىنساندەك ياشىشىمىز ئۈچۈن ئۆز ھەقھۆقۈقلىرىمىزنى تەلەپ قىلىشىمىز كېرەك. مۇبارەك شېھىتلىرىمىز ئۈچۈن ئاللاھتىن رەھمەت ۋە مەغپىرەت، ئۇلارنىڭ ئائىلە ۋە پەرزەنتلىرىگە سەبرى ۋە جاسارەت تىلەيلى. ئاللاھ دىيارىمىزدىكى بارچە مۇسۇلمانلارنى ئۆز ھىمايىسىدا ساقلىسۇن.مۇھەررىرئىككىنچى: ساغلام ئەقىل ۋە نۇرلۇق قەلب ئىگىلىرى ئىمتىھان ۋاقتى ۋە ئۇنىڭدىن كېيىنكى ياخشى نەتىجىلەرنى كۆزەتكەندىن كېيىن قىيامەت كۈنى ئاللاھنىڭ دەرگاھىدىكى ئەڭ چوڭ ئىمتىھانىنى ئەسلەيدۇ. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: پۈتۈن ئاسمانزېمىننىڭ پادىشاھلىقى ئىلكىدە بولغان ئاللاھ نىڭ بەرىكىتى بۈيۈكتۇر. ئاللاھ ھەر نەرسىگە قادىردۇر مۇلۇك سۈرىسى 1ئايەت. دۇنيا ھاياتى ئاخىرەتنىڭ تېرىقچىلىق مەيدانى بولۇپ، بۇنى پەرزۋاجىبلارنى تولۇق ئادا قىلىش، بۇيرۇقلارغا بويسۇنۇش، چەكلىمىلەردىن يىراق بولۇش ۋە ياخشى ئىشلارنى قىلىشقا ئالدىراش ئارقىلىق گۈللەندۈرۈش كېرەك. بۇ ئىمتىھان مەيدانىدا مەغلۇپ بولغان، پۇرسەتنى زايا قىلىۋەتكەن، يامان ئىشلارغا سەرپ قىلغان كىشىلەرنىڭ ھالىغا ۋاي!. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ:بۇ كۈندە بەندىلەرنىڭ ياخشى يامان ئەمەللىرىنىڭ ئۆلچىنىدىغانلىقى ھەقتۇر. ياخشى ئەمەللىرى ئېغىر چىققانلار نىجات تاپقۇچىلاردۇر . ئەئراپ سۈرىسى 8 ئايەتئۈچىنچى: ئاتائانىلار پەرزەنتلەرنىڭ ھەر بىر ھاياتلىق باسقۇچىدا ئۇلارنىڭ قەلبىگە ئاللاھنى ئۇلۇغلاش ۋە كاتتىلاش ئېڭىنى سىڭدۇرۇش كېرەك. ئىمتىھان نەتىجىسى كۆڭۈلدىكىدەك بولسا، ئاللاھنىڭ بۇ ئالى نېمىتىگە رەھمەتتەشەككۈر ئېيتىش ۋە ئاللاھ تائالانىڭ بۈيۈك نېمەت ئاتا قىلغۇچى، بالامۇسىبەتتىن ساقلىغۇچى، مۇۋەپپەقىيەت ۋە نىجاتلىقنىڭ بىر ئاللاھنىڭ قولىدا ئىكەنلىكىنى پەرزەنتلەرنىڭ قەلبىگە سىڭدۈرۈشى لازىم، ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ئى مۇھەممەد! ئەگەر ساڭا ئاللاھ نىڭ پەزلى ۋە رەھمىتى بولمىسا ئىدى، ئۇلاردىن بىر گۇرۇھ ئادەم چوقۇم سېنى ئازدۇرۇشنى قەستلەيتتى؛ ئۇلار پەقەت ئۆزلىرىنى ئازدۇرىدۇ، ساڭا قىلچە زىيان يەتكۈزەلمەيدۇ. ئاللاھ ساڭا كىتابنى يەنى قۇرئاننى ۋە ھېكمەتنى يەنى سۈننەتنى نازىل قىلدى، ساڭا سەن بىلمىگەن نەرسىلەرنى يەنى شەرىئەت ئەھكاملىرىنى ۋە غەيب ئىشلارنى بىلدۈردى. ئاللاھنىڭ ساڭا پەزلى چوڭدۇر نىسا 113ئايەت.بۇ ۋاقىتتا ئاللاھنىڭ بۇيرۇقىنى ئورۇنداپ، غەزىپىدىن ساقلىنىشقا مۇۋەپپەق قىلغانلىقىغا شۈكۈر ئېيتىش لازىم. پەرزەنتلەرنىڭ نەتىجىسى كۆڭۈلدىكىدەك بولمىغاندا، ئاتائانىلار ئۇلارغا قوپاللىق قىلىپ ئەيىبلەشتىن ساقلىنىشى كېرەك. چۈنكى پەرزەنتلەر ئۈچۈن بۇنىڭ ئاقىۋىتى ياخشى بولمايدۇ. مېھرىبانلىق بارلىق ياخشىلىقنىڭ جۇغلانمىسىدۇر. ئاتائانىنىڭ مېھرىبانلىقىدا پەرزەنتلەر ئاللاھغا تەۋەككۇل قىلىپ، قايتىدىن تېرىشىدۇ. ئاللاھنىڭ ئىزنى بىلەن قىيىنچىلىقتىن كېيىن ئاسانلىق، مۇشەققەتتىن كېيىن خۇرسەنلىك بولىدۇ. كىمىكى ئاللاھغا تەۋەككۇل قىلىپ، تېرىشىش ئارقىلىق ئاللاھغا ئىلتىجا قىلسا، ئاللاھ ئۇ كىشىگە چېقىش يولى بېرىدۇ. كىم تىرىشسا نەتىجە قازىنىدۇ. كىم تېرىسا ھوسۇل ئالىدۇ.تۆتىنجى:تەتىل پەسلى ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەڭ بوش ۋاقتى بولۇپ، بۇ ۋاقىتنى ئاللاھغا يېقىنلىشىدىغان، دۇنيائاخىرەتتە ئاللاھ رازى بولىدىغان ھەر تۈرلۈك ئەمەللەرنى قىلىش بىلەن تاماملاش كېرەك. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن:بەش ئىش كىلىشتىن بۇرۇن بەش ئىشنى غەنىمەت بېلىڭ: قېرىلىقتىن بۇرۇن ياشلىقنى، كېسەللىكتىن بۇرۇن ساقلىقنى، كەمبەغەللىكتىن بۇرۇن بايلىقنى، ئالدىراشلىقتىن بۇرۇن بوش ۋاقىتنى، ئۆلۈپ كېتىشتىن بۇرۇن ھاياتلىقنى غەنىمەت بىلىش كېرەك.بەشىنچى: تەتىل پەيتلىرىدە بىر قىسىم ئادىمى شەيتانلار ياش ئەۋلادلارنى ئازدۇرۇشقا ئۇرۇنۇپ، ئۇلارنى تۈرلۈك ئەيشىئىشرەت ۋە زەھەرلىك چېكىملىكلەرگە قىزىقتۇرىدۇ. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ئۇلار ئالداش ئۈچۈن شېرىن سۆزلەر بىلەن بىر بىرىگە ۋەسۋەسە قىلىدۇ ئەنئام 112ئايەتنىڭ بىر قىسمى.ئىسلام ياشلىرى! كەلگۈسىنىڭ ئىزباسارلىرى! ئەخلاقنى يوقىتىدىغان، يولسىزلىققا يېتەكلەيدىغان، ئازغۇنلۇققا پاتۇرۋېتىدىغان پىتنىلەردىن ھەزەر قىلىڭلار. ئازغۇنلارنىڭ ئۇۋىلىرىدىن، گۇناھمەسىيەت ئورۇنلىرىدىن، شەكلىك جايلاردىن يىراق بولۇڭلار. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ:ئى مۆمىنلەر! دۈشمەنلەرنىڭ شەررىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن تەييارلىق ھالىتىدە تۇرۇڭلار. ئى ياش يىگىتلەر ۋە ياش قىزچاقلار! يامان نىيەتلىك دوستلىرىڭلارنىڭ سىلەرنى ئازدۇرۇش ئۈچۈن گۇناھمەسىيەت، ئەيشىئىشرەت ئورۇنلىرىغا يىتەكلىشىدىن ھەزەر قىلىڭلار. نۇرغۇن ياشلار يامان نىيەتلىك دوستلىرىنىڭ سەۋەبىدىن يولدىن چىقىپ كېتىپ تۈرلۈك ئەخلاقى بۇزۇلۇشقا دۇچكەلدى. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: بۇ كۈندە دوستلار بىر بىرىگە دۈشمەن بولىدۇ، پەقەت خۇدالىق ئۈچۈن دوستلاشقان تەقۋادارلارلا ئۇنداق ئەمەستۇر سۈرە زۇخرۇپ 67ئايەت.ئىسلام دىنىنىڭ ئالاگىدىلىكلىرىدىن بىرى، بۇ دىن ئوتتۇرىھال دىندۇر. بۇخارىيدا سالمان رەزىيەللاھۇئەنھۇنىڭ ئەبى دەردا رەزىيەللاھۇئەنھۇ ۋە ساھابىلارغا ئېيتقان بۇ سۆزىنى رىۋايەت قىلغان: سىنىڭ ئۈستۈڭدە ئاللاھنىڭ ھەققى بار، ئۆز نەپسىڭنىڭ ھەققى بار، ئائىلەبالىلىرىڭنىڭ ھەققى بار، ھەر بىرىنىڭ ھەققىنى تولۇق ئادا قىلغىن دېگەن. پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام سالمان رەزىيەللاھۇئەنھۇنىڭ سۆزىنى تەستىق قىلغان. بەزى ئالىملار مۇنداق دەيدۇ: ئەقىللىق كىشى ئۆز نەپسى ئۈچۈن ئۈچ خىل ۋاقىت ئاجرىتىدۇ، بىر ۋاقىتتا ئۆز پەرۋەردىگارىغا مۇناجات قىلىدۇزىكىر، ئىبادەت بىلەن بولىدۇ يەنە بىر ۋاقىتتا ئۆز نەپسىدىن ھېساب ئالىدۇ. يەنە بىر ۋاقىتنى بوش قويۇپ ئۆزىنىڭ ھاجەتلىرىنى ئادا قىلىدۇ. بۇنىڭ بىلەن قالغان ئىبادەتلەرنى ئادا قىلىدۇ. ئېسىل ئەدەپئەخلاق دائىرسىدە ئىلىپ بېرىلىدىغان كۆڭۈل ئىچىشلەرمۇ بۇنىڭ دائىرىسىدە بولىدۇ.ئائىشە رەزىيەللاھۇئەنھادىن رىۋايەت قىلىنىدۇكى: مەن بىر سەپەردە يەڭگىل ۋاقتىمدائورۇق پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام بىلەن مۇسابىقىلىشىپ ئۇتۇپ چىقتىم، كېيىن سەل سەمرىگەندىن كېيىن مۇسابىقىلەشكەندە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئۇتۇپ چېقىپ بۇ ئۆتكەنكىگە تەڭ بولدى دېدى دېگەن.ئاتائانىلار تەتىل پەسلىدە پەرزەنتلەرنى خۇرسەن قىلىپ، چارچاشلىرىنى تۈگىتىپ، غەمقايغۇلىرىنى يوق قىلىپ، ئىسلامدا يولغا قويۇلغان مەنپەئەتلىك ئىشلارغا يېتەكلەپ، بۇزۇقچىلىقپاساتچىلىققا چۈشۈپ قىلىشنىڭ ئالدىنى ئىلىشى ئىنتايىن مۇھىمدۇر.ئاللاھ تائالا پەرزەنتلىرىمىزنى ياراملىق ئەۋلادلاردىن قىلىپ تەربىيىلىشىمىزگە مۇۋەپپەق قىلسۇن.
|
تەيۋەننىڭ گاۋشيوڭ شەھىرى رابىيە خانىم ھەققىدىكى فىلىمنى قويۇشنى قايتا ئويلىشىدىغانلىقىنى ئېلان قىلدى ئۇيغۇرتەيۋەننىڭ گاۋشيوڭ شەھىرى رابىيە خانىم ھەققىدىكى فىلىمنى قويۇشنى قايتا ئويلىشىدىغانلىقىنى ئېلان قىلدىخىتاينىڭ گاۋشيوڭ شەھىرىگە بايقۇت ئېلان قىلغانلىقى ھەققىدىكى خەۋەرلەردىن كېيىن، تەيۋەننىڭ گاۋشيوڭ شەھەرلىك ھۆكۈمەت دائىرىلىرى جۈمە كۈنى كېلەر ئاي ئۆتكۈزۈلىدىغان گاۋشيوڭ خەلقئارا كىنو فېستىۋالىدا رابىيە قادىر خانىمنىڭ فىلىمىنى قويۇشنى قايتا ئويلىشىپ كۆرىدىغانلىقىنى بىلدۈرگەن.فرانسىيە ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، تىبەت روھانى داھىسى دالاي لامانىڭ گاۋشيوڭدا ئېلىپ بارغان يېقىنقى زىيارىتىدىن كېيىن، خىتاينىڭ گاۋشيوڭغا ساياھەت قىلىشنى بايقۇت قىلغانلىقىغا دائىر خەۋەرلەر گاۋشيوڭنىڭ ساياھەت ۋە سىياسى سەھنىسىدىكى زاتلارنى ئەندىشىگە سالغان.گاۋشيوڭ مېھمانخانىلار جەمئىيىتى يەرلىك دائىرىلەرنى رابىيە قادىر خانىم ھەققىدىكى مۇھەببەتنىڭ 10 شەرتى دېگەن فىلىمنى قويۇشتىن ۋاز كېچىشكە چاقىرغان. گاۋشيوڭ شەھەرلىك ھۆكۈمەتنىڭ باياناتچىسى چاڭ جياشىڭ بىزنىڭ بۇ فىلىمنى قويۇش پىلانىمىز بار، لېكىن بىز ھازىر قويۇش قويماسلىقنى قايتا كۆزدىن كۆچۈرۈۋاتىمىز، دېگەن.تەيۋەندىكى جۇڭگو ۋاقتى گېزىتى خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ چوڭ قۇرۇقلۇقتىكى ساياھەت شىركەتلىرىگە يوليورۇق بېرىپ، گاۋشيوڭ شەھىرىگە ساياھەتچى ئاپارماسلىقنى ئاگاھلاندۇرغانلىقىنى، گاۋشيوڭدىكى مېھمانخانىلارغا بېرىلگەن ياتاقخانا زاكاسلىرىنىڭ بىكار قىلىنغانلىقىنى بىلدۈرگەن.لېكىن تەيۋەن دىموكراتىيە تەرەققىيات پارتىيىسى خىتاي دائىرىلىرىنى تەنقىد قىلغان بولۇپ، مەزكۇر پارتىيىنىڭ خەلقئارا ئىشلار مەسئۇلى بىزنىڭ خالىغان كىنونى كۆرۈش ئەركىنلىكىمىز بار. بۇ سۆز ئەركىنلىكى ۋە ئىپادە ئەركىنلىكىنىڭ بىر قىسىمى دېگەن.گاۋشيۇڭ كىنو فېستىۋالى مۇھەببەتنىڭ 10 شەرتى نى فېستىۋالدا قويۇدىغانلىقىنى رەسمىي ئېلان قىلدىرابىيە قادىر خانىم تەيۋەنگە بېرىش تەكلىپىگە ماقۇل بولدى
|
توكيوداعى وليمپيادا قاتىسۋشىلارى اراسىندا العاشقى 19 جاعدايى تىركەلدىتوكيوداعى وليمپيادا قاتىسۋشىلارى اراسىندا پترسىناماسى ارقىلى راستالعان العاشقى كوروناۆيرۋس جاعدايى انىقتالدى، دەپ حابارلايدى ..ۋگاندانىڭ بوكستان وليمپيادا قۇراماسىنىڭ مۇشەسى 19عا سىناما تاپسىرعاندا وڭ ناتيجە كورسەتكەن. بۇل شەتەلدىك قۇراما مۇشەسىنەن ينفەكتسيا انىقتالعان ءبىرىنشى جاعداي. توكيودا وتەتىن وليمپيادا قاتىسۋشىلارىنا سىناما تاپسىرۋ مىندەتتى سانالادى.ۋگاندالىق سپورتشى ەكى رەت سىناما تاپسىرىپ، ەكەۋى دە وڭ ناتيجە كورسەتكەننەن كەيىن وقشاۋعا الىنعان. كەيىن ۋگاندادان كەلگەن توعىز سپورتشىنىڭ ءبارى ۆاكتسيناسىن العانى جانە بورتقا وتىرار الدىندا پترسىناماسى تەرىس ناتيجە كورسەتكەنى انىقتالدى.ايتا كەتەيىك، توكيو وليمپياداسى 2020 جىلدىڭ 24 شىلدەسى مەن 9 تامىزى ارالىعىندا ءوتۋى كەرەك ەدى. پاندەمياعا بايلانىستى جارىستار ءبىر جىلعا كەيىنگە قالدى جانە قازىر 2021 جىلدىڭ 23 شىلدەسى مەن 8 تامىزى ارالىعىندا وتەدى. ۇيىمداستىرۋشىلار وليپيادانى شەتەلدىك جانكۇيەرسىز وتكىزۋگە جانە جارىستاردى كورۋگە ارنالعان ايماقتاردى ۇيىمداستىرۋدان باس تارتتى.وليمپيادا ويىندارى توكيو كوروناۆيرۋسءبىلىم بۇگىن، 23:55
|
88 ياشلىق ئابدۇلئەھەد مەخسۇم ھاجىم خىتتاي تاجاۋۇزچىلىرى تەرپىدىن شېھىت قىلىندى ھويلام تورىباشبەت داڭلىق كىشىلەر 88 ياشلىق ئابدۇلئەھەد مەخسۇم ھاجىم خىتتاي تاجاۋۇزچىلىرى تەرپىدىن شېھىت قىلىندىئاپتور: ئارتۇچ بۇغراۋاقتى: ماي 29, 2018 يازما: داڭلىق كىشىلەرئىنكاس يوقئوقۇلۇشى: 16,442 قېتىمئۇيغۇر خەلقىنىڭ مۆتىۋەر ئالىملىرىدىن ئابدۇلئەھەد بارات مەخسۇم 88 يېشىدا خوتەن شەھىرىدە خىتتاي تاجاۋۇزچىلىرى تەرپىدىن شېھىت قىلىندى. ئالىمنىڭ 2017 يىلى 11 نويابىر شېھىت قىلىنغانلىق ئۇچۇرى 2018 يىلى 27 ماي كۈنى مۇھاجىرەتتىكى تۇغقانلىرىغا يېتىپ كەلدى.مەرھۇم ئالىمغا ئاللاھتىن رەھمەت تىلەيمىز. مەرھۇمنىڭ ئائىلىسىگە ۋە مەزلۇم شەرقىي تۈركىستان خەلقىگە ئاللاھتىن سەبىر ۋە ياردەم تىلەيمىز.ئابدۇلئەھەد بارات مەخسۇم كىم؟ئۆمرىنى ئىسلامنى ئۆگىنىش ۋە ئۆگىتىشكە بېغىشلىغان ئابدۇلئەھەد بارات مەخسۇمنىڭ ھاياتى خىتتاي تاجاۋۇزچىىرىنىڭ قىيىن قىستاقلىرىدا ئۆتكەن. مەرھۇم ئالىم 1930 يىلى قاراقاشتا دۇنياغا كەلگەن. ئۇ شەرقىي تۈركىستان ئىنقىلابىنىڭ رەھبەرلىرىدىن بىرى، شەرقىي تۈركىستان تارىخى ناملىق زور ھەجىملىك ئەسەرنىڭ مۇئەللىپى ئالىم ۋە مۇجاھىد مۇھەممەد ئەمىن بۇغرانىڭ جىيەنى ئىدى.مەرھۇم ئالىم 1950 يىلىدىن 1958 يىلىغىچە قەشقەردە مەدرىستە ئوقۇيدۇ ۋە ئوقۇشنى تاماملىغاندىن كېيىن خوتەن شەھىرىگە قايتىپ مەدرىستە ئوقۇتۇش بىلەن شۇغۇللىنىشقا باشلايدۇ. خوتەنگە قايتىپ كېلىپ ئالتە ئاي ئۆتكەندە كوممۇنىست خىتتاي تاجاۋۇزچىلىرى تەرىپىدىن قولغا ئېلىنىدۇ ۋە ئالىمغا 15 يىللىق ئەمگەك بىلەن ئۆزگەرتىش جازاسى بېرىلىدۇ. ئۇنىڭ گۇناھى خەلقنىڭ قەلبىنى يۇرۇتقۇچى بىر ئالىم بولغانلىقى ئىدى. مەخسۇم 1974 يىلى جازا مۇددىتى توشۇپ قويۇپ بېرىلىدۇ. شۇنىڭدىن باشلاپ ئىزچىل دىنىي ئوقۇتۇش ھاياتىنى داۋام قىلىدۇ. ئەلۋەتتە ئۇنىڭ خىزمىتى يەر ئاستى مەكتەپلىرىدە قىيىن شارائىتلار ئاستىدا ئېلىپ بېرىلاتتى. ئۇ 1979 يىلى شەرقىي تۈركىستاندىكى مىڭلارچە ئالىم ئۆلىما قاتارىدا قولغا ئېلىنىدۇ ۋە بىر يىلدىن كېيىن قويۇپ بېرىلىدۇ. 2001 يىلى ئوغلى ئابدۇرەئۇف ئابدۇلئەھەد بارات بىلەن بىرگە ئۈچىنچى قېتىم قولغا ئېلىنىدۇ ۋە ئىككى ئايدىن كېيىن قويۇپ بېرىلىدۇ. لېكىن ئالىمنىڭ ئاممىۋى سورۇنلاردا سۆزلەش ۋە تەبلىغ قىلىشى چەكلىنىدۇ. ئالىم ئۆيىدە نەزەربەنت ئاستىدا ياشايدۇ. گەرچە خىتتاي تاجاۋۇزچىلىرى ئۇنى ئىماملىق ۋەزىپىسىدىن ئېلىۋەتكەن بولسىمۇ، لېكىن ئالىمنىڭ خەلق قەلبىدىكى ئورنى ۋە سۆيگۈسىنى ئېلىۋېتەلمەيدۇ. خىتاي تاجاۋۇزچىلىرى 2004 يىلى 1 ئاينىڭ 2 كۈنى خوتەن شەھىرىدە كەڭ كۆلەملىك ئاختۇرۇش ھەرىكىتى ئېلىپ بېرىپ 74 ياشلىق ئابدۇلئەھەد بارات مەخسۇمنى تۆتىنچى قېتىم قولغا ئالىدۇ.زالىملار بۇ قېتىم ئالىمنى يەتتە ئوقۇغۇچىغا مەخپىي دەرس ئۆتكەنلىكى ئۈچۈن بەش يىللىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىدۇ. ئۇ قويۇپ بېرىلگەندىن كېيىنكى 11 يىلنى ئۆيىدە ئۆتكۈزىدۇ.ئابدۇلئەھەد بارات مەخسۇم 2017 يىلى 11 ئاينىڭ باشلىرىدا ئۆيىدىن تۇتۇپ كېتىلىدۇ. بۇ ۋاقتتا ئۇنىڭ ئۆيىدىكىلەرنىڭ ھەممىسى تۇتۇپ كېتىلگەن ئىدى. ئۇنىڭ سالامەتلىك ئەھۋالى ياخشى ئەمەس بولۇپ، شۇنىڭدىن باشلاپ قەيەردە تۇتۇپ تۇرىلىۋاتقانلىقى ھەققىدە مەلۇماتقا ئېرىشكلى بولمايدۇ. ئۇنىڭ نۇرغۇن ئەسەرلەرنى يازغان ۋە تەرجىمە خىزمىتى بىلەنمۇ شۇغۇللانغان.خىتتاي تاجاۋۇزچىلىرىنىڭ شەرقىي تۈركىستاندا خەلقىمىزنى يوق قىلىش ھەركىتىنىڭ تېزلىشىگە ئەگىشىپ ئالىم ئۆلىمالىرىمىزدىن مۇھەممەد سالىھ داموللام، ئابدۇلئەھەد بارات مەخسۇم، خالمۇرات غۇپۇر قاتارلىق ئالىم زىيالىرىمىزنى يوق قىلماقتا.ئاللاھ بۇ ئالىملىرىمىزنىڭ شېھىتلىك ماقامىنى ئۈستۇن قىلسۇن، ئائىلە تاۋاباتلىرىغا سەبىر بەرسۇن.
|
مەزى بېزى ياللۇغى بىلەن ئاغرىغانلار يەنە قانداق تەكشۈرۈلىدۇ؟ ئەرلەر كېسەللىكلىرى دوختۇر ساغلاملىق تورىتۈز ئۈچەي ياكى قورساقنىڭ تۆۋەنكى قىسمىنى ئۇلترا ئاۋاز دولقۇنىدا تەكشۈرگەندە، مەزىتۈز ئۈچەي ياكى قورساقنىڭ تۆۋەنكى قىسمىنى ئۇلترا ئاۋاز دولقۇنىدا تەكشۈرگەندە، مەزى بېزىنىڭ كېسەللىك ئۆزگىرىشى بولغان قىسمىدا زىچلىقى ئوخشاش بولمىغان دەرىجىدە ئېشىپ كەتكەنلىكىگە ئوخشاش ئۆزگىرىشلەر مەلۇم بولىدۇ.ئۇلترا ئاۋاز دولقۇنىدا تەكشۈرۈلۈپ، راكتىن گۇمان قىلىنغانلار ۋە ماگنىت رېزونانسىدا تەكشۈرۈلۈشى كېرەك.مەزى بېزىنى تىشىپ تەكشۈرۈش، سۈيدۈك ئاجرىتىش سىستېمىسى ۋە ئۇرۇق خالتىسىنى سۈرەتكە ئېلىپ تەكشۈرۈش، قان زەردابى ئانتىتېلاسىنى تەكشۈرۈش قاتارلىق تەكشۈرۈشلەر ئارقىلىق ئاستا خاراكتېرلىك مەزى بېزى ياللۇغىغا ھۆكۈم قىلغىلى بولىدۇ، ئەمما بۇلار كلىنكىدا كەم قوللىنىلىدۇ.ئالدىنقى ماقالىمىزدا مەزى بېزى ياللۇغىغا دىئاگنوز قويۇشتا نېمە ئۈچۈن ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈلىدۇ؟ تېمىسىدا تەپسىلى توختالدۇق . ياكى مەزى بېزى ياللۇغى بىلەن ئاغرىغانلارنىڭ مەنىيسىنى تەكشۈرۈشنىڭ قانداق ئەھمىيىتى با توغرىسىدىكى ماقالىنى ئوقۇپ بېقىشىڭىزنى تەۋسىيە قىلىمىز .
|
: جەڭىسكە جەتتىبۇگىن تۇنگى ساعات 00.00دە جاريالانعان ناتيجەسى بويىنشا قازاقستانداعى پارلامەنت ءماجىلىسى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىندا پارتياسى جەڭىسكە جەتتى. ساياسي ۇيىم سايلاۋشىلاردىڭ 71،97 پايىزىنا يە بولعان.10 قاڭتار كۇنى سايلاۋ ۋچاسكەلەرىنەن شىعا بەرىستە ازاماتتارعا ساۋالداما جۇرگىزگەن قوعامدىق پىكىر عىلىميزەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى اينۇر ءماجيتوۆانىڭ حابارلاۋىنشا، نان كەيىنگى ورىن اق جول دەموكراتيالىق پارتياسىنا بۇيىرعان. اتالعان پارتياعا سايلاۋشىلاردىڭ 10،18 پايىزى داۋىس بەرگەن. ءۇشىنشى ورىنعا سايلاۋشىلاردىڭ 9،03 پايىز داۋىسىنا يە بولعان قازاقستان حالىق پارتياسى جايعاستى. سونىمەن قاتار سايلاۋشىلاردىڭ 5،75 پايىزى اۋىل حالىقتىقدەموكراتيالىق پاتريوتتىق پارتياسىن، ال 3،07 پايىزى پارتياسىن تاڭداعان. ينستيتۋتتىڭ ينتەرۆيۋەرلەرى 600 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە ساۋالناما وتكىزدى. ونىڭ 316سى قالادا، 284ءى اۋىلدا ورنالاسقان. ساۋالداما نۇرسۇلتان، الماتى، شىمكەنت قالالارىن، بارلىق وبلىس ورتالىقتارىن، اۋداندىق ماڭىزى بار قالالاردى، شاعىن قالالار جانە اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى قامتىدى. كۇنى بويى ساۋالدامانىڭ ءتورت تولقىنى وتكىزىلدى. ناتيجەسىندە، 24 مىڭ سايلاۋشى قامتىلدى. ساۋالدامانىڭ 2 پايىزىنان قاتەلىك كەتتى. جالپى، بۇل جۇمىسقا 600دەن استام ينتەرۆيۋەر اتسالىستى، دەپ حابارلادى اينۇر ءماجيتوۆا ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگتە.ونىڭ ايتۋىنشا، . اقپاراتتىق پورتالىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا جۇرگىزىلگەن. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سايلاۋ تۋرالى زاڭىنىڭ 28بابىنا سايكەس قوعامدىق پىكىر ينستيتۋتى سايلاۋالدى الەۋمەتتىك ساۋالداما جانە دى جۇرگىزۋ نيەتى تۋرالى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىن حاباردار ەتكەن. سايلاۋشىلارعا ساۋالداما دىڭ حالىقارالىق ادىستەمەسى بويىنشا جۇرگىزىلدى. رەسپوندەنتتەرگە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنتتىك سايلاۋىندا قاي پارتياعا داۋىس بەردىڭىز؟ دەگەن ءبىر عانا سۇراق قويىلدى، دەپ ناقتىلادى اينۇر ءماجيتوۆا.
|
تابيعات سۇلۋلىعىن كورسەتەتىن فوتوبايقاۋ جاريالاندى ادىرنا ۇلتتىق پورتالى رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگى مەنىڭ قازاقستانىم اتتى جىل سايىن وتكىزىلەتىن فوتوبايقاۋدى جاريالادى.بايقاۋ قازاقستاننىڭ ەكولوگياسىنا ارنالعان جانە قوعامنىڭ نازارىن ءبىزدىڭ ۇلانبايتاق ەلىمىزدىڭ تابيعاتىنا اۋدارۋ جانە ونى ساقتاۋ قاجەتتىلىگى، تۋعان ەلگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى تاربيەلەۋ جانە تابيعي بايلىققا ۇقىپتى، جاۋاپتى قارىمقاتىناستى قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا وتكىزىلەدى. بايقاۋعا قاتىسۋشىلار ءوز جۇمىستارىندا تازا تابيعاتتى دا، ەكولوگيالىق قاۋىپقاتەردەن كوز جۇمعان تابيعاتتى كورسەتە الادى. مىندەتتى شارت بارلىق سۋرەتتەر قازاقستاندا جاسالۋى ءتيىس.بايقاۋ بارلىق جاستاعى اۋەسقوي جانە كاسىبي فوتوگرافتار ءۇشىن اشىق. ءار قاتىسۋشى قازاقستاننىڭ فلوراسى مەن فاۋناسى، تابيعاتى، ەكولوگياسى مەن قورشاعان ورتاسى سەكىلدى ءۇش سانات بويىنشا 10 فوتوسۋرەتكە دەيىن ۇسىنا الادى.ءبىز زاماناۋي، كرەاتيۆتى جانە رەزونانستىق، كۇردەلى، ەرەكشە جانە ادەمى جۇمىستاردى ىنتالاندىرامىز. الايدا، قورشاعان ورتاعا قامقورلىق جاساۋدى باستاۋعا جانە ادامزاتتىڭ تابيعات الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋعا شابىتتاندىراتىن بەينەلەردى باعالايمىز، دەيدى ۇيىمداستىرۋشىلار.فوتوسۋرەتتەر 30 تامىزىنا دەيىن قابىلدانادى.ەڭ ۇزدىك ءجۇمىستار ەكولوگيا جانە جاسىل ءوسىم سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تاقىرىبىندا كوكشەتاۋ قالاسىندا وتەتىن قازاقستان مەن رەسەيدىڭ وڭىرارالىق ىنتىماقتاستىعىنىڭ حالىقارالىق فورۋمى اياسىندا قويىلادى. بايقاۋ جەڭىمپازدارى ءبىزدىڭ سايت پەن الەۋمەتتىك جەلىدە جاريالانادى.فوتوبايقاۋعا قاتىسۋ ءۇشىن . سايتىندا تىركەلىپ، قوعامنىڭ مۇشەسى بولۋ قاجەت.ايتا كتەرلىگى، گەوگرافيا، كليمات قورشاعان ورتا، تابيعات رەسۋرستارى بيوالۋانتۇرلىلىك تۋريزم، ساياحات، ولكەتانۋ تاريحيمادەني مۇرا، ەتنوگرافيا سەكىلدى بەس باعىتتا جۇمىس ىستەيدى.
|
جۇمامۇرات ءشامشى. اۋىل اۋىل ەمەس اۋعانستانجاڭالىقتار 2575 0 پىكىر 3 قىركۇيەك, 2012 ساعات 09:01بيىلعى جازدا الىس اۋىلداردا تۇراتىن اعايىنتۋىستارىمدى ارالاپ كەلدىم.ەسىمىزدە شىعار، توزتوزى شىققان اۋىل حالقىنىڭ ءالاۋقاتىن كوتەرۋ ماقساتىندا ەلباسىمىز 20032005 جىلدار ارالىعىن اۋىل جىلدارى دەپ ارنايى جاريالانعان بولاتىن. اۋىل ەكونوميكاسىن كوتەرۋ ءۇشىن 3 جىلعا مەملەكەت بيۋدجەتىنەن ارنايى تۇردە 150 ميلليارد تەڭگە كولەمىندە قارجى بولىنگەن ەدى. سول قارجى اۋىلايماقتى تۇگەل قامتي الماعان ءتۇرى بار. جامبىل وبلىسى كوكتال اۋىلىندا تۇراتىن اپكەمنىڭ ۇيىندە بولعانىمدا سول اۋىلدىڭ تۇرعىنى سادىقوۆ نارتاي اعامىزدىڭ ايتقان سوزدەرى جۇرەگىمە قاتتى باتتى. اۋىل اۋىل ەمەس، اۋعانستان، دەپ باستادى اڭگىمەسىن اعامىز. جاستارعا جۇمىس بولماعان سوڭ، اقشا جوق، بىراق اركىمنىڭ كىندىك قانى تامعان ءوڭىرى جەردىڭ ءجانناتى بولعاندىقتان، جۇرەگىنە نۇر ۇيالاتىپ، كوكەيىنە ساعىنىش ءنارىن ەگەتىن تۋعان جەر كىمگە دە بولسا دا ىستىق. سوندىقتان، اۋىلدى تاستاپ جىراققا كەتكىڭ كەلمەيدى. اۋىلدا تابىسى بارلار تەك اكىمقارالار مەن مەكتەپ ۇستازدارى، دارىگەرلەر.باسقا جۇرت جۇمىسسىز. ءبىز سياقتى ۇكىمەتتەن كوك تيىن الىپ كورمەگەن، زەينەتكەرلىككە جاسى جەتپەگەن 3560 جاس ارالىعىنداعى ادامداردىڭ ەلدەن العان قارىزى شاشەتەكتەن.قىستا وتىن كومىر ساتىپ الۋىمىز كەرەك، كومىردىڭ تونناسىن 12 مىڭ تەڭگەگە ساتىپ الساق، ونى قالادان اۋىلعا جەتكىزىپ بەرگەنى ءۇشىن 3 مىڭ تەڭگە تولەيمىز. ال، ءبىر قىستان شىعۋ ءۇشىن ءبىر توننا كومىر جەتۋشى مە ەدى؟ جارىق ەنەرگياسى، تەلەفون بايلانىسى، جەر، ءۇي سالىعى، ىشەر اس پەن كيەر كيىم تاعى بار. مىسالى مەن 5 توننا كارتوپ ەكسەم، سونىڭ ءونىمىن ساتقانداعى پايدام تۇرمىسىمنىڭ جىرتىعىنا جاماۋ دا بولمايدى. تەك مال ءوسىرىپ قانا جان ساقتاپ وتىرمىز، بالام.مال ساتقان اقشادان نانپۇلىمىزدى ايىرىپ، باعاسى ۋداي قىمبات بولسا دا، جانار جاعار مايىمىزدى تابامىز. ءوز قولىمىزدا بولماعاندىقتان تەحنيكانى جالعا الامىز. اۋىلدا تەحنيكانىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنەن وعان دەگەن سۇرانىس تا كوپ. كەزەكتە تۇرىپ ءجۇرىپ، قولىمىزدى ارەڭ جەتكىزەمىز. تراكتور يەسى ءبىر گەكتار جەر ايداپ بەرگەنى ءۇشىن 5 مىڭ تەڭگە الادى. قالاعا اپارىپ، وندىرگەن كارتوبىمىزدى ساتساق، ونىڭ ءار قابىنا 400 تەڭگە تولەيمىز. تولەمەسەڭ، ۇرى يتكە ۇقساپ قىزىل اسكەرلەر جەتىپ كەلىپ قابىڭدى تارتىپ الادى. ودان دا بەرىپ قۇتىلايىن دەپ ويلايسىڭ.شىنىمدى ايتسام، تارازدا جوعارى وقۋ ورنىندا وقىپ جۇرگەن قىزىما اقشا تاۋىپ بەرە الماي قينالامىن. قاتارىنان كەم قىلعىڭ كەلمەيدى. بۇل تەك قانا مەن ەمەس، بارلىق اۋىل حالقىنىڭ باسىنداعى جايت. قالا ماڭىنداعى اۋىلدار بولماسا، شالعايداعى اۋىلداردىڭ ەشبىرىنىڭ كوسەگەسى كوگەرگەنىن مەن ەستىگەنىم دە كورگەنىمدە جوق. اعامىز وسىلاي دەپ ءسوزىن اياقتادى.قالا دەمەكشى، عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندااق قازاق ەلى ءبارىبىر قالالىق ۇلتقا اينالاتىن ەدى. الايدا، كەڭەس وداعىنىڭ تولقۇجات ءتارتىبى پروپيسكا ۇلتتىڭ كوپشىلىك بولىگىن شاعىن اۋىلدارعا تارىداي شاشىراتىپ تاستادى دا، قالاعا كوشۋگە تىيىم سالدى. كەزىندە ماسكەۋدىڭ قالاداعى قازاقتىڭ ۇلەسىن 17 پايىزدان اسىرماۋ تۋرالى نۇسقاۋى دا بولعانىن بىلەتىن شىعارسىز.سونىمەن، 10 ملن قازاقتىڭ تەڭ جارتىسى 8 مىڭعا تارتا ۇلكەندىكىشىلى اۋىلداردا نارىقتان، تەحنيكالىق دامۋدان، ءتۇرلى قىزمەت تۇرلەرىنەن، ديناميكاسى جىلدام مادەنيعىلىمي ومىردەن سىرت قالىپ وتىر. ول اۋىلدىڭ 600گە جۋىعىن قاۋساعان قارتتار عانا مەكەندەيدى. قۇداي قاراسپاسا، ۇكىمەتتىڭ دۇربىسىنە ىلىگە بەرمەيتىن 5000عا تارتا اۋىلدا اۋىز سۋ ۇلكەن پروبلەماعا اينالعان. 2000نان اسا ەلدى مەكەنگە بايلانىس تەلەفونى ورناتىلماعان نەمەسە دۇرىس تارتىلماعان. اۋىلداردىڭ ءىشىسىرتىنداعى تاس جولداردىڭ قانداي جاعدايدا ەكەنىن جاس بالا دا بىلەدى. ال ونداعى اعايىننىڭ، اسىرەسە اۋىلداعى انا مەن سابيلەردىڭ دەنساۋلىعى بولەك ماقالانىڭ جۇگى.قالاعا كەلگەن اۋىل ادامدارىنا باسپانا الۋ نەمەسە پاتەر جالداۋ ءۇشىن بەرىلەتىن ارنايى الەۋمەتتىك تولەم تۋرالى ۇكىمەتتە نە پارلامەنت قابىرعاسىندا ءسوز قوزعالعان ەمەس، قوزعالمايدى دا. ۇكىمەتتىڭ اگرارلى جۇرت بولامىز با؟ حالقى قالاعا شوعىرلانعان ءموبيلدى مەملەكەت بولامىز با؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەيتىن ءتۇرى كورىنبەيدى. وسىنداي جاۋاپسىزدىقتىڭ كەسىرىنەن 20 جىل ىشىندە قالادان باسپانا تاۋىپ، ناقتى ورنالاسقان حالىق سانى 400 مىڭنان ارەڭ اسىپ جىعىلدى. ەسەسىنە، قالادان 1ملن ادام شەتەلگە كوشىپ كەتىپتى. 1990 جىلى قالا حالقى جالپى جۇرتتىڭ 56,5 پايىزىن، 2012 جىلى بۇل كورسەتكىش 57 پايىزدى قۇراپتى.اۋىلداردان استانا مەن الماتىعا جۇمىس ىزدەپ اعىلعان جۇرتتىڭ سانىندا ەسەپ جوق. تاياۋدا تاڭەرتەڭ الماتىنىڭ التىن وردا دەيتىن بازارىنىڭ الدىندا ەڭگەزەردەي قازاق جىگىتتەرىنىڭ قولدارىنا كوك پاكەت ۇستاپ الىپ جۇمىس ىزدەپ جۇرگەنىن كوردىم. ول بازاردى جەرگىلىكتى حالىق قۇل بازار دەپ اتاپ كەتكەن. ارالارىندا ورىمدەي جاس قىزدار دا ءجۇر. ولاردى كورگەندە جۇرەگىم قانعا تولىپ كەتتى.جوعارعى بيلىكتىڭ ۇلت پەن مەملەكەتتى بىرىكتىرمەۋ تۇرعىسىندا 20 جىل بويى جاساپ كەلە جاتقان ارەكەتىن ايتپاعان كۇننىڭ وزىندە حالىق وكىلى بولىپ سانالاتىن پارلامەنت دەپۋتاتتارىنىڭ قىلىعى ساياسي شەشىمدەردى قابىلداۋدا اۋىل حالقىنىڭ پىكىرىن، مۇددەسىن مۇلدە ەسەپكە المايتىنىن ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى جاڭاوزەن وقيعاسى انىق كورسەتتى. ويتكەنى، اۋىلداعى جۇرت ساياسي تۇرعىدا ءولى جۇرت، مىلقاۋ نەمەسە جارىمجان ەلەكتورات قانا. قىر ءومىرىنىڭ مۇمكىندىگى قازىرگى زاماندا وتە شەكتەۋلى. مەكتەپتەردە مۇعالىم جەتىسپەيدى. مادەنيەت ۇيلەرىندە ەشقانداي ۇيىرمەلەر جاستارمەن جۇمىس ىستەمەيدى. كلۋبتارى قاشان بارساڭ، جابىق تۇرادى.تاجىربيەلى ينۆەستورلار اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جارىمجان ينفراقۇرىلىمىن كورىپ تۇرىپ، اقشاسىن جەلگە شاشپايتىنى تاعى انىق. ساياسي پارتيالار، جاستار ۇيىمدارى، سپورت مەكەمەلەرى اۋىلعا بارىپ، تۇراقتى تۇردە جۇمىس ىستەمەيدى. قالاي دەسەڭىز دە، اۋىلداعى قازاقتىڭ تۇرمىسى بۇگىنگى ءومىر تالاپتارىنا لايىق بولىپ تۇرعان جوق. كەرىسىنشە، تاعى سول تاريحي مەشەۋلىككە باستاپ تۇرعانداي كورىنەدى ماعان.اۋىلداردا قۇمىرسقاشا جىبىرلاعان 5ملن قازاقتىڭ نەلىكتەن جۇمىسسىز جۇرگەنىن شامالاي بەرىڭىز. ۇكىمەت بۇل جۇمىسسىز حالىقتى جىلىنا مولشەرمەن 1سيىر، 56 تىشقاق لاعىن ساتىپ، نانشايىن ايىرعانى ءۇشىن ۇيىڭە اقشالاي تابىس كىرگىزىپ وتىرسىڭ دەپ جۇمىسى بار ادامدار ساناتىنا ەنگىزىپ قويعان. سوندىقتان ستاتيستيكا اگەنتتىگىنىڭ ءۇي شارۋاشىلىعىندا ءوزىنءوزى جۇمىسپەن قامتىپ وتىرعاندار 70 پايىز دەگەن مالىمەتىنە سۇيەنىپ، اۋىل حالقىنىڭ 70 پايىزى جۇمىسسىز دەۋگە تولىق نەگىز بار.اۋىلداعى جالاقى 2010 جىلى 15500, 2011 جىلى 17000, 2012 جىلى 20800 تەڭگەنى قۇراپتى. وسى بولاربولماس ناپاقامەن اۋىلداعى قالىڭ حالىق قالاي داميدى، قالاي دەنساۋلىعىن كۇتەدى، ۇرپاعىنا قايتىپ ساپالى ءبىلىم بەرەدى؟ مۇنداي جارىمجان تىرشىلىكپەن قانشا ۋاقىت وتىرادى؟ وسىلايشا قۇر كۇن كورىسپەن عانا وتىرعان اۋىل حالقىنىڭ 48 پايىزىنىڭ تابىسى تەك تاماققا عانا جەتىپ وتىر.قالعان 52 پايىزىنىڭ اقشاسى ەكىءۇش جىلدا ءبىر رەت ءوزىنىڭ جانە بالاشاعاسىنىڭ كيىمىن جاڭالاۋعا عانا جەتەدى. ەلەكترونيكالىق تاۋارلار مەن تۇرمىس تەحنيكاسىن الۋعا اۋىل حالقىنىڭ 3 پايىزىنىڭ عانا جاعداي جەتەتىنگە ۇقسايدى. ات توبەلىندەي 1 پايىز جۇرت قانا اكىم قارالار مەن كاسىپكەرلەر تۇرمىس تارشىلىعىن سەزىنبەيدى. 20 جىلدان بەرى زاماناۋي يگىلىكتەردەن شەت قالىپ كەلە جاتقان اۋىل حالقىنىڭ پسيحولوگياسىندا الەۋمەتتىك نيگيليزم تەرەڭدەي تۇسكەن. اۋىل حالقى بيزنەسپەن شۇعىلدانىپ قوماقتى پايدا تاۋىپ، بايىپ كەتەتىنىنە، اكىمشىلىكتەن نەمەسە بانكتەن نەسيە الىپ ول قارىزدى تۇگەل قايتارا الاتىنىنا سەنىمى جوق. ويتكەنى اكىمشىلىك پەن بانكتەردە قۇجات راسىمدەۋ، قوجالىقتىڭ كوپتەگەن شارۋالارىنا رۇقسات الۋ تەك پارا بەرۋ ارقىلى عانا شەشىلەدى دەگەن پىكىر جۇرت ساناسىنا بەرىك ورناعان. بۇل اۋىل حالقىنىڭ جاڭساق تۇسىنىگى ەمەس، بۇل اقوردادان باستاپ شارداراداعى بالا باقشاعا بالاسىن ورنالاستىرۋ ءۇشىن اقشاسىز ءىس بىتپەيتىندىگىن بىلەتىن جۇرتتىڭ قانىنا سىڭگەن ادەت، بۇگىنگى ءومىردىڭ شىندىعى.اۋىلداعى قوردالانعان ماسەلەلەردى، كۇرمەۋى شەشىلمەگەن تۇرمىس پەن قالاداعى باسپانا تابۋ، جەر الۋ قيىندىقتارىن، ورىس ءتىلى مەن بيۋروكراتيانىڭ وجار ۇستەمدىگىن ەسكەرسەك، ۇلتتىڭ الدى مۇز، ارتى جالىن بولىپ تۇرعانىن كورەسىڭ. جاڭا قاتىناستارعا نەگىزدەلگەن يننوۆاتسيالىقيندۋستريالدى قوعام قۇرۋدان 3 عاسىر كەشىككەن حالىق 3040 جىل ىشىندە ۇلت رەتىندە دامۋىن توقتاتسا، قالادا تۇراتىن ءورىستىلدى بولىگى عالامدىق پوپمادەنيەتسىماقپەن اۋىزدانىپ ءومىر سۇرەتىن، اۋىلعا قامالىپ وتىرعان جارتىسى گەنەتيكالىق تۇرعىدا توزىڭقىراعان اۋىل تىلىندە سويلەيتىن ەكى ءجۇزدى ساتقىنعا اينالسا، ەشقانداي دا تاڭ قالۋعا بولمايدى. ويتكەنى، ەلىمىزدە ءتۇرلى ەتنوستاردى ارالاستىرىپ قونىستاندىرۋ، ءسويتىپ قازاقستان حالقىن تۇتساتاندىرۋ ساياساتى جۇرگىزىلمەي كەلەدى.تاعى ءبىر ماسەلە قالا ماڭىنا ءوز كۇشىمەن كەلىپ قونىستىنىپ جاتقان قازاقتاردىڭ احۋالى. ماسەلەنكي، استانانىڭ اينالاسىنداعى قوياندى، تالاپكەر، قوسشى ەلدى مەكەندەرىندە قالاي قالاسا سولاي ءۇي سالا بەرگەننىڭ 95 پايىزى ءوزىمىزدىڭ قاراكوزدەر. ءتىپتى، كوشە مەن قورعان جوق، بازار، پوليتسيا پۋنكتى، اۋرۋحانا، ءدارىحانا، دۇكەن جوقتىڭ قاسى، ىشەتىن سۋ وتە اششى، ينفراقۇرىلىم قالىپتاسپاعان. زاڭسىز ءۇي سالىپ العاندار قانشاما. مۇنىڭ ءبارىن بيلىك بىلمەي وتىرعان جوق، ءبىلىپ وتىر، بىراق ۇلتتىق ەكونوميكامىزعا جۇيەلى وزگەرىستەر اكەلەتىن، ۇلتتى جاڭا ساپاعا كوتەرەتىن قىرۋار قارجىنىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىن جىمقىرىپ قالۋدان جالىعار ەمەس.ويمشا، ۇلتتىق اپاتتىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ەلىمىزدە ءمۇيىزى قاراعايداي ورگان قۇرىلىپ، ول وكىلەتتى ورگان رەتىندە ۇلتتىڭ قالاعا بەت العان كوشىن بەلگىلى ءبىر دايىندىقپەن كۇتىپ الىپ، جۇمىسپەن قامتاماسسىز ەتىپ، ادامشا ورنالاستىرۋ كەرەك.سول باياعى كەلمەسكە كەتكەن كەڭەس وداعىنىڭ قازاقتى اگرارلىق، اۋىلدىق ۇلتقا اينالدىرىپ، سول بەتى بىتىراعان باسىن قوسپاي قاراڭعى قىردا، وركەنيەت پەن نارىقتان سىرت جىراقتا ۇستاۋ ساياساتىن قازىرگى بيلىك جالعاستىرىپ وتىرعانداي كورىنەدى ماعان. اعايىنتۋىس ورتاسىن ارالاپ، اۋىلدارعا بارعاندا كورگەنىم مەن تۇيگەنىم وسى بولدى.
|
مۇئەللىم پەيلاسوپ ئىبنى تۇفەيل ئىسلام بىلىملىرى تورىمۇئەللىم پەيلاسوپ ئىبنى تۇفەيلدېكابىر 20, 2018 تەرجىمىھاللار, ماقالىلار493 581 ھ 1100 1185 ممىلادىيە 12 ئەسىردە ئەندەلۇستا پەلسەپە ساھەسىدە مەڭگۈلۈك ئىزنالىرىنى قالدۇرغان بۈيۈك ئەرەب مۇتەپەككۇرى ئىبنى تۇفەيل مەيدانغا چىقتى. ئۇ ئىلىم تارىخشۇناسلىرىنىڭ كۆپىنچىسىنىڭ قارىشىدا ئوتتۇرا ئەسىردىكى نادىر شەخس ۋە بۈيۈك مۇتەپەككۇر بولۇپ، غەرناتە ھۆكۈمدارىنىڭ خاس ھاجىبى ئىدى. ئۇ مەغرىبنىڭ ھۆكۈمدارى يۈسۈف ئابدۇلمۇئمىننىڭ ۋەزىرلىك دىۋانىنى تەسىس قىلغان. بۇ ھۆكۈمدارنىڭ ئىبنى تۇفەيلنىڭ ئەقلىي تالانتىنى جارى قىلدۇرۇشىدا چوڭ تۆھپىسى بار. چۈنكى، ئۇ ئۇنى ئەتىۋارلىغان، ئىقتىدارىنى نامايان قىلىشىغا شارائىت ھازىرلاپ بەرگەن. بۇنىڭ نەتىجىسىدە ئىبنى تۇفەيل ئاسترونومىيە، ماتېماتىكا، مېدىتسىنا قاتارلىق پەنلەرنىڭ ئالىمى، ئالدىنقى قاتاردىكى پەيلاسوپ ۋە ئەدىب بولۇپ يېتىشكەن.ئىبنى تۇفەيل بەتلىيمۇسنى تەنقىد قىلغان، شۇنداقلا يەنە فارابىي، ئىبنى سىنا، ئىبنى رۇشد، غەززالىي قاتارلىقلارنىڭ پەلسەپىسىنىمۇ تەنقىد قىلغان. ئۇنىڭ تەنقىدى كۆپىنچە ۋاقىتلاردا ئورۇنلۇق بولۇپ چىقاتتى. بۇ ئۇنىڭ ئۆتكۈر نەزەرلىك، پەلسەپىۋى يۆنىلىشىدە ۋە كۆزقاراشلىرىدا مۇستەقىل بىرى ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ. ئۇ يەنى ئىبنى تۇفەيل ئەرەب ئەجەم پەيلاسوپلارنىڭ پەلسەپىلىرىدىن خەۋەردار بولغان ۋە ئۇلارنىڭ كۆزقاراش ۋە نەزەرىيەلىرىنى تەتقىق قىلغاندىن كېيىن، ھەييە ئىبنى يەقزان دېگەن نامدا ئاتىغان قىسسىسىدە ئىپادىلىگەن ئۆزىنىڭ خاس ئېقىمىنى شەكىللەندۈرگەن. بۇ كىتابى ئوتتۇرا ئەسىردە يېزىلغان ئەڭ ئېسىل كىتاب، ئەرەب پەيلاسوپلىرىنى پەخىرلەندۈرگەن ئەڭ ياخشى ئەسەر بولۇپ قالغان. بۇ ھەقتە دوكتور سارتون مۇنداق دېگەن: ھەييە ئىبنى يەقزان ناملىق ئەسەر ئوتتۇرا ئەسىردە مەيدانغا چىققان ئۆز تېمىسىدا يېڭىلىق ياراتقان ئەسەرلەرنىڭ ئىچىدىكى ئەڭ ئېسىل ئەسەردۇر.ئىبنى تۇفەيلنىڭ ھاياتى ۋە ئىش ئىزلىرىئۇ ئەبۇ بەكرى مۇھەممەد ئىبنى ئابدۇلمەلىك ئىبنى مۇھەممەد ئىبنى مۇھەممەد ئىبنى تۇفەيل ئەلقەيسىي بولۇپ، قەيس قەبىلىسىدىن. بۇ قەبىلىنىڭ شان شۆھرىتى ئىنتايىن يۈكسەك بولغانلىقتىن، يەمەنلىكلەردىن باشقا ئەرەبلەرنىڭ ھەممىسى بۇ نام بىلەن ئاتىلىشنى ياخشى كۆرەتتى. ئۇ ئاش غەرناتىگە 60 ك م كېلىدىغان مۇنبەت ۋادىغا جايلاشقان بىر شەھەر دە ھىجرىيە 6 ئەسىرنىڭ باشلىرىدا دۇنياغا كەلگەن.بۇ، تارىخ ئۇنىڭ بالىلىقى ۋە ياشلىقى ھەققىدە تىلغا ئالغانلىرىنىڭ ھەممىسىدۇر. ئۇنىڭ ئائىلىسى، بالىلىقىنى نەدە، قانداق ئۆتكۈزگەنلىكى، تەلىم تەربىيەسىنىڭ قانداق بولغانلىقى، كىمنىڭ قولىدا تەربىيەلەنگەنلىكى قاتارلىقلار ھەققىدە تارىخ ھېچقانداق مەلۇمات قالدۇرمىغان. چۈنكى، تارىخ ناھايىتى تېزلا ئۇنى غەرناتىگە ئېلىپ بېرىپ، دەسلەپ مېدىتسىنا تەتقىقاتچىسى، ئارقىدىن غەرناتە ۋىلايىتىنىڭ ۋالىيسىنىڭ باش ھاجىبى، ئاندىن ئابدۇلمۇئمىننىڭ ئەۋلادى بولغان تەنجانىڭ ۋالىيسى ئەبۇ سەئىدنىڭ ھاجىبى، ئاندىن كېيىن مەغرىبنىڭ ھۆكۈمرانى ئەبۇ يەئقۇب يۈسۈفنىڭ دوختۇرى، توغرىسى، ئۇنىڭ دوستى، ۋەزىرى قىلىپ قويغان.ئىبنى تۇفەيل بۇ ئەۋزەللىكىنى جارى قىلدۇرۇپ ئىلمىي كەسىپداشلىق مەجبۇرىيىتىنى ئىنتايىن ياخشى ئادا قىلغان. ئۇ جاھاننىڭ ھەممە تەرىپىدىكى ئالىم ئۆلىمالارنى جەلب قىلىپ ئەكىلەتتى ۋە پادىشاھنى ئۇلارنى ھۆرمەتلەشكە، مۇۋاپىق شارائىت ھازىرلاپ بېرىشكە رىغبەتلەندۈرەتتى.ئۇ، پادىشاھنىڭ دىققەت نەزىرىنى ئىبنى رۇشدقا قاراتقان كىشى. شۇ چاغدىن باشلاپ ئالىملار ئىبنى رۇشدنى تونۇشقا باشلىغان ۋە ئۇ ئىبنى رۇشدنىڭ ئالىملارنىڭ نەزىرىدە قەدىر قىممىتىنىڭ يۈكسەك ئىكەنلىكىنى ئالاھىدە تەكىتلىگەن.بۇ پادىشاھنىڭ ھىمايىسىدە ئىبنى تۇفەيلنىڭ ھاياتى خاتىرجەم ۋە تىنچ ئۆتكەن. ئۇ بۇ جايدا ھەم تېۋىپلىق، ھەم ئىلمىي مەسلىھەتچىلىك قىلغانىدى. ئۇ ئىبنى رۇشدنى ئارستوتېلنىڭ كىتابىنى خۇلاسىلەش ۋە شەرھى يېزىشقا ئىلھاملاندۇرغان كىشى ئىدى.ئىبنى تۇفەيل بۇ خاتىرجەملىك ۋە تىنچ ئامانلىق مەزگىلىدە قانداق نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرگەن؟تارىخشۇناسلار بىزگە پەلسەپىنىڭ تەبىئەت ھادىسىلىرى، ئىلاھىيەت قاتارلىق تارماقلىرى ھەققىدىكى بىرقانچە ئەسەر ھەققىدە ئۇچۇر بېرىدۇ. ئۇلار يەنە نەپس ھەققىدىكى بىر رىسالە، ئىبنى رۇشد بىلەن ئۇنىڭ ئارىسىدا مېدىتسىنا ھەققىدە قولدىن قولغا ئۆتكەن بىرقانچە رىسالە ھەققىدە ئۇچۇرلار بىلەن تەمىنلەيدۇ. ئاسترونوم بەترۇجى بىلەن ئىبنى رۇشد ئىككىسى ئىبنى تۇفەيلنىڭ بەتلىيمۇس ئوتتۇرىغا قويغان سىستېمىغا ئوخشىمايدىغان يېڭى بىر ئاسترونومىيەلىك سىستېمىنى ئوتتۇرىغا قويغانلىقىنى تىلغا ئالغان.تولىمۇ ئەپسۇس! بىز بۇ خىل سىستېما ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك تەرەپلەر ھەققىدە ھېچنېمە بىلمەيمىز. ئاساسلىنالايدىغان بىردىنبىر مەنبەيىمىز بولسا ئۇنىڭ رىسالىلىرىنىڭ قېپقالغىنى ھېسابلانغان بىردىنبىر كىتابى ھەييە ئىبنى يەقزان ناملىق رىسالىسىدۇر. ئەگەر ئىبنى تۇفەيل قەسىرگە ئەكىرگەنلەرنىڭ نەزىرىدە تېۋىپ، مۆتىۋەر ئاسترونوملارنىڭ گۇۋاھلىقى بىلەن ئاسترونوم ۋە ئىلاھىيەتشۇناس پەيلاسوپ بولسا، ئۇنداقتا، ئۇ ھەم ئەدىبتۇر. ھەييە ئىبنى يەقزان ناملىق رىسالىسى بۇنى كەسكىن ھالدا ئىسپاتلايدۇ. چۈنكى، بۇ ئەسەرنىڭ ئۇسلۇبى بەدىئىي، ئىپادىلىنىشى ئىنتايىن گۈزەل ۋە راۋان. ھەقىقەتەن تىلنى تەپەككۇرىغا بويسۇندۇرۇپ، مەنىنى قالتىس ئۇسلۇب بىلەن ئىنتايىن ئىنچىكە ئىپادىلەپ بەرگەن.دوكتور ئەھمەد ئەمىن مۇنداق دەپ ھەقىقەتەن راست ئېيتقان: ئەگەر بىز ئىبنى سىنا بىلەن ئىبنى تۇفەيلنى ئەدەبىي تەرەپتىن سېلىشتۇرۇپ باقساق ئىبنى تۇفەيلنىڭ ئىبنى سىنادىن تىل ۋە ئەدەبىيات نۇقتىسىدىن كۆپ ئۈستۈن تۇرىدىغانلىقىنى كۆرىمىز. ئىبنى تۇفەيلنىڭ ئىبارىلىرى راۋان، ئىبنى سىنانىڭ ئىبارىلىرى بولسا مۈجمەل. ئىبنى تۇفەيلنىڭ ئەدەبىي بىلىمى ئىبنى سىنانىڭكىدىن ئۈستۈنرەك. ئىبنى سىنانىڭ ئىبارىلىرى ۋە كەلىمىلىرىنىڭ كۆپىنچىسى ئۇنىڭ تىلغا ئائىت مەلۇماتلارنى ئەدەبىيات كىتابلاردىن ئەمەس قامۇسلاردىن ئالغانلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ. بەزى ۋاقىتتا تېخى قۇلاققا ياقمايدىغان سۆزلەرمۇ ئۇچراپ قالىدۇ. ئەمما ئىبنى تۇفەيل بولسا ئۆزىنىڭ تىل ۋە ئەدەبىي مەلۇماتلىرىنى ئەدەبىيات ۋە كەسىپ ئەھلىلىرىنىڭ كىتابلىرىدىن ئالغان. شۇڭا، ئۇنىڭ ئىبارىلىرى بەكرەك روشەن، بەكرەك پاساھەتلىك.ئىبنى تۇفەيل نەسرىي ئەسەر يازىدىغان ئەدىب بولۇپلا قالماستىن، يەنە تېخى شائىر. ئۇنىڭ نەسرىي ئەسەرلىرى ئىبنى سىنانىڭ نەسرىي ئەسەرلىرىدىن ئۈستۈن بولغانىكەن، تەبىئىيلا شېئىرلىرىمۇ ئىبنى سىنانىڭ شېئىرلىرىدىن ئۈستۈن بولىدۇ. ئۇ شېئىرلىرى ئارقىلىق تاپاۋەت قىلىدىغان بولغاچقا، شېئىرلىرى مىزاجغا باقاتتى. شېئىرلىرى ئاساسلىقى ھېسسىيات ۋە پەلسەپە ھەققىدە بولاتتى.ئىبنى تۇفەيلنىڭ ھاياتى، يوقاپ كەتكەن ئەسەر ئىزلىرى ھەققىدە مانا مۇشۇنچىلىكلا بىلىمىز. ھەرنېمە بولسا ئۇنىڭ ئۆلمەس ئەسىرى بولغان ھەييە ئىبنى يەقزان قولىمىزدا بار. بۇ كىتاب لوگىكىلىق كۈچ قۇۋۋەت جەھەتتە ھەقدادىغا يەتكەن، پاساھەتلىك ۋە مېغىزلىق ئۇسلۇبقا ئىگە كىتاب بولۇپ، ئىبنى تۇفەيلنىڭ پەلسەپىۋى مەسىلىلەر ھەققىدىكى ئەڭ مۇھىم كۆزقاراشلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان. ناۋادا بىز بۇ قىسسە ئىنچىكىلىكلىكى ھەر تەرەپتىن تولۇق نامايان بولۇپ تۇرىدىغان مۇكەممەل پەلسەپىۋى ئېقىم شەكىللەندۈرگەن، دېسەك، ھەرگىزمۇ مۇبالىغە قىلغان بولمايمىز. ئۇ بۇ قىسسىسىدە ھەييە ئىبنى يەقزاننى سىرتقى دۇنيادىن پۈتۈنلەي ئالاقىسى ئۈزۈلگەن، ئىنسان قەدەم بېسىپ باقمىغان بىر ئارالدا ئۆسۈپ يېتىلگەن، ئۈزلۈكسىز نەزەر سېلىش ۋە ئويلىنىش ئارقىلىق تەدرىجىي ھالدا ھېسسىيلىقتىن ئەقلىيلىككە، جۈزئىيلىكتىن كۇللىيلىققا، ھەتتا ئاللاھ ۋە ئەرش ھەققىدە تەپەككۇر قىلالىغۇدەك ھالەتكە يەتكەن، ئاندىن روھىي چېنىقىشقا تۇتۇش قىلىپ ۋەلىيلىك باسقۇچىغا يېتەلىگەن، ئاندىن شەرت شارائىت ئۇنىڭ ئارىلىغا ساماۋى دىنغا ئېتىقاد قىلىدىغان، ئىبادەتكە تولۇق ۋاقىت چىقىرىش ئۈچۈن كىشىلەردىن ئايرىلىپ ياشاشنى ئىستىگەن بىر ئىبادەتكار كىشىنى ئېلىپ كەلگەن، ئۇ كىشى ئىبنى يەقزان بىلەن ئۇچراشقاندىن كېيىن ھەر ئىككىسى بىر بىرىدىن ئۆگەنگەن، ئىبنى يەقزان ئۇ ئىبادەتكار كىشى دەپ بەرگەن دىنىي ئىشلارنى چىڭ تۇتقان، ئىبادەتكار كىشى چوڭ بولغان يۇرت خەلقىنى ھىدايەتكە باشلاش تىرىشچانلىقى مەغلۇپ بولغاندىن كېيىن ئىبنى يەقزان ئارىلىغا قايتىپ كەلگەن ۋە تا ۋاپات بولغانغا قەدەر بۇ ئارالدا تۇرۇپ قالغان قىلىپ تەسۋىرلەيدۇ. مانا بۇ ئۇ كىتابنىڭ ئىخچاملانغان مەزمۇنى.ئىبنى تۇفەيل تا ھىجرىيە 580 يىلى ئەبۇ يەئقۇب ۋاپات بولغانغا قەدەر ئۇنىڭ يېنىدا تۇرغان. ئەبۇ يەئقۇبنىڭ مەنسۇر دېگەن نام بېرىلگەن ئوغلى ئەبۇ يۈسۈف تەختكە ۋارىسلىق قىلغاندىن كېيىن ئىبنى تۇفەيل ئۇنىڭ يېنىدا تۇرغان. لېكىن، ئۇ دوستىدىن كېيىن ئۇزۇن ياشىمىغان. ئىبنى تۇفەيل دوستى ئەبۇ يەئقۇب ۋاپات بولۇپ بىر يىلدىن كېيىن يەنى ھىجرىيە 581 يىلى ۋاپات بولغان.ئىبنى تۇفەيل ۋە ئۇنىڭ پەلسەپىسىئىبنى تۇفەيلنى تەتقىق قىلغانلارنىڭ ھەممىسى ئۇنىڭ پەلسەپە بىلەن بولغان ئالاقىسى ھەققىدە سۆزلەيدۇ. بەزىلەر ئۇنى ئىبنى باججەنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان، دەپ قارىسا، باشقىلار ئۇنى فارابىينىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان، دەپ قارىشىدۇ. ئىبنى سىنانىڭ تىرىشچان شاگىرتى ئىدى، دەپ قارايدىغانلارمۇ بار. بەلكى تېخى بۇلارنىڭ نەزىرىدە، ئىبنى تۇفەيل ئەسىرىدىكى پىرسوناژلارنىڭ ئىسىملىرىغا قەدەر ھەممە نەرسىنى ئىبنى سىنادىن ئالغان. يەنە بەزىلەر ئۇنى غەززالىينىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان دېگەن قانائەتتە. ئۇنى يۇنانلىقلار ئۇياقتا تۇرسۇن، پارس ۋە ھىندىلارنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان دەيدىغانلارمۇ يوق ئەمەس. بەلكىم، ئىبنى تۇفەيلنىڭ سۆزلىرىنى يۈزەكى چۈشىنىش ئۇلارنى ئەنە ئاشۇنداق قاراشلارغا ئېلىپ بارغاندۇ. ئەمەلىيەتتە، ئىبنى تۇفەيل ئىچكىرىلەپ چوڭقۇر تەتقىق قىلىنمىدى. ئەگەر ئىنچىكىلىك بىلەن ئەستايىدىل تەتقىق قىلىنسا ئىدى، ئۇنىڭ ئالاھىدە مۇستەقىل ئوبرازى نامايان بولغان بولاتتى، ئۇنىڭ بۇ خىلدىكى ھەر خىل كۆزقاراشلارنى ئاغدۇرۇشقا يېتىپ ئاشىدىغان ئۆزىگە خاس مۇستەقىل ئالاھىدىلىككە ئىگە بولغان پەلسەپىسى ئاشكارا بولغان بولاتتى. بىز تۆۋەندە بۇنىڭ بىرقانچە كۆرۈنۈشلىرىنى روشەنلەشتۈرۈشكە تىرىشىمىز:1 ئۇنىڭ فارابىيغا بولغان پوزىتسىيەسىگە كەلسەك، ئىبنى تۇفەيل فارابىينىڭ كىتابلىرىدا شەكلەندۈرىدىغان مەزمۇنلارنىڭ كۆپلۈكىنى ئوچۇق ئاشكارا ھالدا جاكارلايدۇ ۋە بۇ سۆزىگە مىسال كەلتۈرىدۇ. ئۇ فارابىينىڭ بەخت سائادەت ۋە ئۇنىڭ مۇشۇ دۇنيادىمۇ بولىدىغانلىقى ھەققىدىكى قارىشى توغرىسىدا مۇنداق دەيدۇ: بۇ، كىشىلەرنىڭ ھەممىسىنى ھەقىقەتەن ئاللاھنىڭ رەھمىتىدىن ئۈمىدسىزلەندۈرۈۋەتكەن، پەزىلەتلىك كىشى بىلەن ناچارلارنى بىر ئورۇنغا قويۇپ قويغان. شۇنىڭ بىلەن ھەممىنىڭ نەتىجىسىنى ئاخىر بېرىپ ئوخشاشلا يوق بولۇش قىلىپ قويغان. بۇ ئېغىزغا ئالغىلى بولمايدىغان سەۋەنلىك، ئورنىنى قەتئىي تولدۇرغىلى بولمايدىغان خاتالىقتۇر.ئىبنى تۇفەيلنىڭ فارابىي بىلەن قەتئىي خۇشى يوق ئىدى، ئۇنى پەيغەمبەرلىك ھەققىدە نامۇۋاپىق قارىشى بار دەپ سۈپەتلەيتتى، ئۇنىڭ كۆزقاراشلىرىنى تولا شەكلەندۈرۈپ قويىدىغانلىقى ۋە ئېتىقادىنىڭ ناچار بولغانلىقى سەۋەبلىك تىلغا ئېلىشقا ئېھتىياج يوق دەپ قارايتتى. ئۇ ئەلۋەتتە فارابىينىڭ كىتابلىرىنى ئوقۇغان. لېكىن، تەنقىدىي نەزەردە ئوقۇغان، كونكرېت بولمىغانلىرىنى بىراقلا رەت قىلغان. مۇشۇنداق تۇرۇپ يەنە ئۇنىڭ فارابىيغا تەقلىد قىلغان، ئۇنى دورىغان بولۇشى ئەقىلگە ئۇيغۇن ئەمەس.2 ئەمما ئىبنى باججەگە كەلسەك، ئۇ ئەندەلۇستا ئەمەس ئىدى. ئىبنى تۇفەيلنىڭ قارىشىچە، ئۆزى ئۇنىڭدىن زېرەك، ئەمما كۆزقارىشى ئۇنىڭكىدەك توغرا، ئۇنىڭكىدەك دەل چىقمايتتى. شۇنداقتىمۇ يەنە ئىبنى تۇفەيلنىڭ قارىشى بويىچە ئىبنى باججە ئۇنى خېلىلا مەشغۇل قىلغان. بۇ تا ئىبنى ماجە ئىلمىي خەزىنىلىرى مەيدانغا چىقماي، مەخپىي ھېكمەتلىرى تارقالماي تۇرۇپ ۋاپات بولغانغا قەدەر داۋاملاشقان. ئىبنى باججە پۇل مال توپلاشقا ھېرىسمەن، ئۇنى قولغا چۈشۈرۈش ئۈچۈن ۋاسىتە تاللىماي چارە تەدبىر قىلىدىغان بىر كىشى ئىدى. بۇ ئىبنى تۇفەيلنىڭ مەرىپەتكە يېتىش، بۇ ئارقىلىق ئۇنىڭ تەبىرىچە ئېيتقاندا، راستچىل كىشىلەرنىڭ مەرتىۋىسى بولغان يۈكسەك دەرىجىگە يېتىش ھەققىدىكى قاراشلىرى بىلەن قەتئىي بىر يەردىن چىقمايدۇ.ئىبنى باججە پەقەت پىكرىي ئىزدىنىش ۋە نەزەرىيەۋى ئىلىم يولى بىلەن يەتكىلى بولىدىغان نەزەر سالغۇچى مەرتىۋىسىگىلا يېتەلىگەن. بۇ بىرىنچى باسقۇچ بولۇپ، ھەرگىزمۇ ئىبنى تۇفەيلنىڭ پۈتۈن ئەس يادى شۇنىڭدا بولغان ئەڭ ئاخىرقى باسقۇچى ھېسابلىنىدىغان ۋەلىيلەر مەرتىۋىسى باسقۇچى ئەمەس. ئىبنى تۇفەيل بۇ ئەقلىي نەزەر سېلىش باسقۇچىنى ئىنساننى توغرا كۆزقاراشقا ئىگە بولۇشقا ئېلىپ بارىدۇ، ئىبنى باججە بۇ ساھەنى ئىشقا ئاشۇرۇپ بولۇش بىلەن بىرگە بۇنى دەسلەپكى باسقۇچ دەپ قارايدۇ، بەلكى تېخى ئالدىمىزدا كۆرىمىز مەرىپەتنىڭ ئاساسى بولغان ئەقىلنى رەت قىلىدۇ، دەپ قارايدۇ.3 ئىبنى سىناغا كەلسەك، ئىبنى تۇفەيل ئۇنىڭغا ئىنتايىن قىزىققان. بۇنداق بولۇشى ئىبنى سىنانىڭ راستچىللارنىڭ مەرتىۋىسى بىلەن جىپسىلىشىدىغان ئۆتكۈر ئەقلىي ئۇسلۇبى بىلەن مۇناسىۋەتلىك. ئۇ گەرچە بۇ خىل مەرتىۋىگە يېتىپ باقمىغان بولسىمۇ ئۇنى سۈپەتلەپ بېقىشتىن داجىمىغان. بارۇن كىرادىيفو ئىبنى سىنا ھەققىدە مۇنداق دەيدۇ: ئىبنى سىنا تەسەۋۋۇپنى ئىلمىي مېتودقا ئۇيغۇن رەۋشتە تېمىلار بويىچە تەتقىق قىلغان. ھەقىقەتەن شۇنداق بولغان. ئىبنى سىنانىڭ خاراكتېرى بۇنداق تەسەررۇپقا يول قويمايتتى. بىراق، ئۇنىڭ دەرىجىدىن تاشقىرى ئەقلى، كىشىنى ھەيران قالدۇرىدىغان زېرەكلىكى، بەكمۇ تۇيغۇنلۇقى قاتارلىقلار ئۇنى تەسەۋۋۇپنىڭ مەرتىۋىلىرىنى ئىنتايىن ئىنچىكە سۈپەتلەپ بېرىش ئىمكانىيىتى بىلەن تەمىنلىگەن.ئىبنى سىنا نەزەرىيەۋى ئەقىل ۋە ئۇنىڭدا ئىنچىكە چوڭقۇرلاشتا ئىبنى باججەگە ئوخشىسىمۇ، لېكىن تەبىئەتتىن ھالقىغان نەرسىلەرنى بايقاش ۋە تەپسىلىي ھەم ئىنچىكە سۈپەتلەش قاتارلىق تەرەپلەردە ئىبنى باججەدىن كۆپ ئۈستۈن تۇرىدۇ. مۇشۇ سەۋەبتىن، ئىبنى تۇفەيل ئىبنى سىناغا قىزىققان. ئىبنى تۇفەيل ئىبنى باججەگە، كۆزلەنگەن مەرتىۋىگە يەتكەنلەر ھېس قىلىدىغان ئەھۋال توغرىسىدا سۆزلىگەندە خىتاب قىلىپ مۇنداق دەيدۇ: تېتىپ باقمىغان نەرسىنى يوللۇق سانىما، راستچىللىق مەرتىۋىسىدىكىلەرنىڭ گەدەنلىرىدىن ئاتلاپ ئۆتمە يەنى بالىلارچە قىلىق قىلما. ئۇ ئىبنى سىنانىڭ بۇ ھالەتنى تەسۋىرلىيەلىگەنلىكىنى ھەيرانلىق ئىلكىدە تىلغا ئالىدۇ. ئەمەلىيەتتە، ئىبنى سىنا مۇشۇنداق بولۇشىغا قارىماي ئارىفلىق مەرتىۋىسىگە يېتەلمىگەن. بۇ بولسا ئىبنى تۇفەيل نىشان قىلغان مەرتىۋە بولۇپ، بۇ مەرتىۋە ئەقىلگىلا تايانغان نەزەرىيەۋى مەرتىۋە ئەمەس، بەلكى بايقاپ، كۆرۈپ، تېتىيدىغان مەرتىۋە ئىدى. ئىبنى سىنانىڭ خاراكتېرى بۇنىڭدىن كۆپ يىراق. ئىبنى سىنانىڭ ئۆزىمۇ يېتىپ بارغان نەزەر سېلىش مەرتىۋىسى، ئارستوتېلنىڭ پەلسەپىسى بىلەن فارابىينىڭ پەلسەپىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ھالدا قولغا كەلتۈرگەن نەتىجىلىرى، ئەندەلۇسلۇقلارنىڭ يازغانلىرى ئىبنى تۇفەيلنىڭ نەزىرىدە بىرىنچى باسقۇچى بولغان نەزەرىيەۋى مەرىپەت ھەققىدىكى قاراشلىرىغا نىسبەتەن يېتەرلىك ئەمەس. ئىبنى تۇفەيل مۇنداق دەيدۇ: ھەرگىز ئارستوتېل ۋە فارابىينىڭ كىتابلىرى، شۇنداقلا كىتابۇش شىفادىكى بىزگە يېتىپ كەلگەن پەلسەپىنى مەن كۆزدە تۇتقان مەقسەتكە نىسبەتەن يېتەرلىك ۋە ئەندەلۇسلۇقلاردىن بىرەرسىنى كىچىككىنە بولسىمۇ يېتەرلىك ھېسابلانغۇدەك بىرەر نەرسە يازدىمىكىن دەپ ئويلاپ قالماڭ.بەزى قەلەمكەشلەر ئىبنى تۇفەيلنىڭ رىسالىسى بىلەن ئىبنى سىنانىڭ ھەييە ئىبنى يەقزان قىسسىسىنىڭ ئارىسىدا ئوخشاشلىق بار، دەپ ئويلاپ قالغان. ئەمەلىيەتتە، بۇنداق بىر ئوخشاشلىق يوق. چۈنكى، ئىبنى سىنانىڭ قىسسىسى ئۇسلۇبى قوپال، مەنىسى ئاددىي بولغان سىمۋول تۈسى قويۇق بىر قىسسە. سىز ناۋادا بۇ قىسسىنى سىمۋوللۇق تۈسىدىن ئايرىۋەتسىڭىز ھەممە كىشى يازالايدىغان ئاددىي بىر قىسسىگە ئايلىنىپ قالىدىغانلىقى ئېنىق بولغاچقا، بۇ سۆزۈمگە دەلىل كەلتۈرۈپ يۈرمەيمەن.بۇنىڭدىن ئىبنى تۇفەيلنىڭ ئۆز كۆزقارىشىغا قەتئىي ئىشىنىدىغان، پىكىرلىرى بىلەن ئىپتىخارلىنىدىغان، ئىبنى سىنانىڭ ئەگەشكۈچىسىمۇ، تەقلىدچىسىمۇ بولمىغان بىرى ئىكەنلىكى نامايان بولىدۇ. ئىبنى سىنا ئۇنىڭ نەزىرىدە مەرىپەت باسقۇچلىرىنىڭ مەلۇم بىر باسقۇچىدا كۆزگە كۆرۈنگەن بىرى، ھەرگىزمۇ ئەڭ يۇقىرى پەللىدىكى بىرى ئەمەس.4 ئەمما غەززالىيغا كەلسەك، ئىبنى تۇفەيل غەززالىي ھەققىدە مۇنداق دەيدۇ: ئۇنى مەرىپەتلەر تەربىيەلەپ، تۈرلۈك ئىلىملەر ئۆتكۈرلەشتۈرگەن. ئۇ يەنە مۇنداق دەيدۇ: شۇنىسى ئېنىقكى، شەيخ ئەبۇ ھامىد غەززالىي بىزنىڭ نەزىرىمىزدە، بەخت سائادەتنىڭ ئەڭ يۇقىرى دەرىجىسىدىن بەھرىلەنگەن ۋە ئاشۇ مۇقەددەس ۋە ئۇلۇغ دەرىجىگە يەتكەن بىرىدۇر.ئىبنى تۇفەيل غەززالىينىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان، دەپ ئويلاپ قالغانلار ئىبنى تۇفەيل ئوتتۇرىغا قويغان مۇشۇ قاراشنىڭ تەسىرىگە ئۇچراپ شۇنداق قاراشقا كېلىپ قالغانلىقلىرىنى بىلگەندە ئۆزرە ئېيتىدۇ.غەززالىي ئەقىلنى كەسكىنلىك بىلەن رەت قىلغان. نەزەر سېلىش باسقۇچى ئۇنىڭ نەزىرىدە ھېچبىر ھەقىقەتنى ئىسپاتلاپ بېرەلمەيدۇ ۋە جەزمىيەتكىمۇ ئېلىپ بارالمايدۇ. ئىبنى تۇفەيلنىڭ رىسالىسى بولسا ئۆزىنىڭ بىرىنچى ئەقلىي باسقۇچىدىلا بۇ خىل يۆنىلىشكە كەسكىنلىك بىلەن رەددىيە بېرىدۇ. تېخى ئىبنى تۇفەيل ئۇ رىسالىسىنى مۇشۇ يۆنىلىشنىڭ ناتوغرا ئىكەنلىكىگە ئىلمىي دەلىل بولسۇن ئۈچۈن مەخسۇس يازغاندەك كۆرۈنىدۇ. ئىبنى تۇفەيلنىڭ قارىشىدا ئەقلىي نەزەر سېلىش زۆرۈر. گەرچە بۇ بىرىنچى باسقۇچ بولسىمۇ ئەمما زۆرۈر باسقۇچتۇر. ئىبنى تۇفەيل غەززالىينىڭ بۇ باسقۇچ ھەققىدىكى پىكرىگە قوشۇلمايدۇ. ئۇ بۇ باسقۇچنىڭ مەرىپەتكە ئېلىپ بارىدىغان باسقۇچ ئىكەنلىكىنى كەسكىن ھالدا ئىسپاتلايدۇ. بىراق، غەززالىي ئىبنى تۇفەيلنىڭ قارىشىدا بۇ مۇقەددەس ۋە ئۇلۇغ دەرىجىگە يېتەلىگەن. ئۇنداقتا، ئىبنى تۇفەيل ئەڭ يۇقىرى باسقۇچ دەپ ئېتىراپ قىلىندىغان ۋە پەقەت ئۆزى يالغۇز نىشان قىلغان مەزكۇر باسقۇچتا تۇرۇپ، قانداقسىگە غەززالىينىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان بولىدۇ؟ئىبنى تۇفەيلنىڭ بۇنىڭغا بەرگەن رەددىيەسى ئوچۇق ئاشكارا بولۇپ، ھېچقانداق مۈجمەللىك يوق.ئىبنى تۇفەيل مۇرتلارنى قارىغۇلارچە تەقلىد قىلىش يولىدا ماڭماسلىققا ئۈندەيدۇ ۋە مۇنداق دەيدۇ: بىز سىزنى بىز تۇتۇپ ماڭغان يولغا ئېلىپ كېلىشنى ئىستەيمىز. بىز بۇرۇن ئۈزگەن دېڭىزدا سىز بىلەن بىللە ئۈزۈپ، بىز يېتىپ بارغان يەرگە يېتىپ بېرىشڭىزنى، بىز نەزەر سالغانغا نەزەر سېلىپ بېقىشىڭىزنى، ئۆز ئىختىيارلىقىڭىز بىلەن بىز قولغا كەلتۈرگەننى سىزنىڭمۇ قولغا كەلتۈرۈپ بېقىشىڭىزنى خالايمىز.ئۇ يازغانلىرى ھەققىدە مۇنداق دەيدۇ: يازغانلىرىم ھېچبىر كىتابتا ئۇچرىمايدىغان، ئادەتلەنگەن ھېچبىر خىتابتا ئاڭلاپ باقمىغان سۆز ئىبارىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان. بۇ پەقەت ئاللاھنى تونۇغان مەرىپەت ئەھلىگىلا نېسىپ بولىدىغان، بىخۇدلاردىن باشقىلا بىخەۋەر قالمايدىغان يوشۇرۇن ئىلىمدۇر.مەن يۇقىرىقىلارنى بايان قىلىپ بولغاندىن كېيىن يەنە ئىبنى تۇفەيل مۇستەقىل كۆزقاراشقا ئىگە، مەرىپەتكە يېتىشتە ئۆزىگە خاس يولى بولغان بىرى ئىدى، دېيىشنىڭ ھېچبىر ھاجىتى قالمىدى دەپ ئويلايمەن.بۇ قانداق يول ؟ تۆۋەندە بۇنى بىرئاز ئوچۇقلاشتۇرايلى:ئۆتكۈر نەزەرلىك، تەربىيە كۆرگەن فىترەت ساھىبىنىڭ مەرىپەتتە تەدرىجىي ھالدا ھېسسىي نەرسىلەردىن ئەقلىي نەرسىلەرگە، مەلۇملۇق نەرسىلەردىن تەبىئەتتىن ھالقىغان دۇنيا ھەققىدە تەپەككۇر قىلىشقا تەرەققىي قىلىش ئىمكانىيىتى بولىدۇ. بۇ ھەتتا دۇنيادىن ئايرىم ياشاپ چوڭ بولغانلاردىمۇ مۇمكىن بولىدۇ. مانا بۇ ھەييە ئىبنى يەقزان تۇغۇلغاندىن باشلاپ دۇنيادىن تولۇق ئايرىلىپ ياشىغان ھالەت. مۇشۇ نۇقتىدا ئىبنى تۇفەيل ئىبنى سىنا ۋە ئىبنى باججە بىلەن بىر پىكىردە. ئىبنى سىنا ۋە ئىبنى باججە ئىككىسى ئىبنى تۇفەيلگە ئوخشاشلا غەيبىي ئالەم ھەققىدە تەپەككۇر قىلىشنىڭ مۇمكىن ئىكەنلىكىنى، ئەمما بۇ تەپەككۇرنىڭ ئىككىسىنىڭ قارىشى بويىچە بولغاندا ئىزدىنىش، تەتقىق قىلىش، ئۆگىتىش ۋە مەدەنىيەت ئارقا كۆرۈنۈشى نەتىجىسىدە مەيدانغا چىقىدىغانلىقىنى سۆزلەيدۇ. ھالبۇكى، بۇ ئىككىسىنىڭ ئېسىگە بۇ خىل ھالەتنىڭ پەقەت پۈتۈنلەي ئايرىلىپ ياشىغاندىلا بارلىققا كېلىدىغانلىقى كەلمىگەن. ئىبنى باججەنىڭ قارىشىدا مۇئمىن ئىنسان دېگەن ئىنسانىيەت مۇھىتىدا ياشاپ، تەربىيەلىنىپ، مەدەنىيەتلىك بولغان ئىنساندۇر.ئىبنى تۇفەيل بۇ مۇنازىرىدە ئەقىلنى رەت قىلىپ، ئۇنىڭ شەكسىز ھەقىقەتكە ئالاقىدار مەسىلىلەردە ھېچقانداق قىممىتى يوق، دەپ قارايدىغان غەززالىيغىمۇ رەددىيە بېرىدۇ.ئىبنى تۇفەيل يولىنى داۋاملاشتۇرۇپ، دەسلەپتە ئەقىلگە تايانغان بولسا، ئەمدىلىكتە روھىي چېنىقىشنى ئاساسىي ئورۇنغا قويىدۇ. مانا ئۇ ئەمدى ھەقىقىي سوپى بولدى. بۇ چېنىقىش ئىبنى تۇفەيلنى ئىشراق مەرتىۋىسىگە يەتكۈزىدۇ، بۇ مەرتىۋە ئۇنى ئەقىلنى رەت قىلىشقا مەجبۇر قىلىدىغان مەرىپەت ماقامىغا ئېلىپ بارىدۇ. بۇ نۇقتىدا ئۇ ئىبنى سىنا بىلەن ئىبنى باججەگە قەتئىي ئوخشىمايدۇ. ئۆزىنىڭ خاسلىقى بىلەن غەززالىي بىلەنمۇ ئوخشاش قاراشتا ئەمەس. غەززالىي ئەقىلنى رەت قىلغان، ئەمما ئىشراق مەرتىۋىسىگە يېتىشتىن بۇرۇن رەت قىلغان. ئۇ ئەقىلنى ئەقلىي دەلىللەر بىلەن رەت قىلغان. ئەمما ئىبنى تۇفەيل ئەقىلنى كېيىنچە راستچىللار ماقامىغا يەتكەن ۋە كۆز كۆرۈپ باقمىغان، قۇلاق ئاڭلاپ باقمىغان، ئىنساننىڭ خىيالىغىمۇ كىرىپ باقمىغان نەرسىلەرنى كۆرگەندىن كېيىن رەت قىلغان.ئىبنى تۇفەيلنىڭ بۇ مەيداندىكى پوزىتسىيەسى شۇكى، دەسلەپتە ئەقىلگە تايىنىش نورمال ئەھۋال. كېيىن ئىنساننىڭ شەكسىز ھەقىقەتكە يەتكەندىن كېيىن ئەقىلنى رەت قىلىشىمۇ يەنىلا نورمال ئەھۋال.ئىبنى تۇفەيل يولىنى داۋاملاشتۇرىدۇ. ئۇ كۆرۈپ بايقاش ئۇسۇلى ئارقىلىق يېتىپ بارغان نەرسىلەرنىڭ دىن بىلەن بىردەكلىككە ئىگە ئىكەنلىكىنى كۆرىدۇ. ھەييە ئىبنى يەقزان پۈتۈنلەي ئايرىم دۇنيادا يالغۇز ياشىغان بولسىمۇ ئاسالنى ئۇچراتقاندىن كېيىن ئۇنىڭدىن دىنىي قائىدە يوسۇنلارنى ئۆگىنىپ، ئۇنىڭغا ئەمەل قىلىدۇ ۋە پەيغەمبەرلىككە ئىمان ئېيتىدۇ.مانا بۇ ئىبنى تۇفەيل ماڭغان يول بولۇپ، بۇ يول ئىبنى سىنا، غەززالىي، ئىبنى باججە قاتارلىقلارنىڭ يولىدىن پەرقلىنىدۇ، ئارستوتېل، ئەپلاتون قاتارلىقلارنىڭ يولىغىمۇ ئوخشىمايدۇ.ئۇ تەقلىدچى ئەمەس، ناۋادا بىز ئۇنى باشقىلارنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان دېمەكچى بولساق، ئۇ خۇددى ئەپلاتون ۋە ئارستوتېللار ئۆزىدىن ئىلگىرىكىلەرنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغانغا ئوخشاش تەسىرگە ئۇچرىغان.ئەپلاتون شەرقتىكى ئۇرفىيوسشۇناسلىق، ئۇنىڭ داۋامى بولغان فىيۋاگورشۇناسلىقنى تەتقىق قىلغان. ئارستوتېل ئەپلاتوننىڭ قولىدا تەربىيەلەنگەن، ئۆزىدىن ئىلگىرىكى پەيلاسوپلارنى چوڭقۇر تەتقىق قىلغان، ئۇلارنىڭ بەزى پىكىرلىرىگە قوشۇلغان بولسا يەنە بەزىلىرىگە قوشۇلمىغان. ئەپلاتون ۋە ئارستوتېلنىڭ ھەر بىرىنىڭ ئەسلىيلىكى بار، دېيىلسە، ئىبنى تۇفەيلنىڭمۇ ئەسلىيلىكى بار بولىدۇ. كۆزقاراشلاردىكى ئوخشاشلىق تەقلىد قىلغانلىقتىن دېرەك بەرمەيدۇ. ھەر بىر يېڭى پەيدا بولغان پىكىرنىڭ ئالدىدا مەيدانغا چىققان ئوخشىشىپ قالىدىغان ۋارىيانتلىرى بار بولىدۇ. بۇ يېڭى پەيدا بولغان پىكىرنىڭ نوقۇل تەقلىدتىن ئىبارەت ئىكەنلىكىنى بىلدۈرمەيدۇ. ئىبنى تۇفەيل كۆيۈۋاتقان ئوتقا مەپتۇن بولغان، ئۇنىڭ ئاسمانغا ئۆرلەۋاتقان يالقۇنلىرىغا ھەيران قالغان بولسا، بۇ دېگەنلىك ئۇنىڭ ئۇ پىكىرىنى چەۋەندازلارنىڭ قېشىغا بېرىپ ئۇلاردىن قوبۇل قىلغانلىقىدىن دېرەك بەرمەيدۇ. ئەگەر بۇ ئېكۋاتوردىكى مەلۇم بىر ئارالدا يېزىلغان بولسا، بۇ، ئۇنىڭ ھىندىلارنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغانلىقىدىن دېرەك بەرمەيدۇ.مەنبە: ئەھمەد مۇھەممەد ئەششىنەۋانىينىڭ موسوعة عباقرة الحضارة العلمية في الاسلام ناملىق كىتابى. پادىشاھنىڭ يېنىغا ئادەم كىرىش ۋە چىقىشنى باشقۇرۇش قاتارلىق ئىشلارغا مەسئۇل كىشى ت. ھازىرقى ماراكەش ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى جايلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئەينى ۋاقىتتىكى چوڭ دۆلەت ت. ئەرەبلەردىن باشقا خەلقلەر ت. جۈزئىيلىكنىڭ قارىمۇقارشىسى ت. سەزگىلى بولمايدىغان، ئالدىن تولۇق بىلىش ھاسىل بولىدىغان بىر خىل نۇرنىڭ ئادەم زېھنىگە ئورۇنلىشىشى. مىلادىيەدىن بۇرۇنقى 522 442 يىللىرى ياشىغان يۇنانلىق شائىر، مۇزىكانت، قەدىمقى يۇنان دىنىدا پەيغەمبەر دەپ قارىلىدۇ. ۋېكپېدىيا. جەنۇبىي ئىتالىيەدە مىلادىيەدىن بۇرۇنقى 6 ئەسىردە ياشىغان پەيلاسوپ. ۋېكپېدىيا.الاختيار لتعليل المختار 124دەرسالاختيار لتعليل المختار 125دەرس
|
بايان ماقساتقىزى. اۆتورلىق قۇقىقتى بۇزدى دەگەنگە كەلىسپەيمىنجاڭعىرىق 5543 18 پىكىر 27 شىلدە, 2018 ساعات 09:00كۇنى بۇگىن پورتالىمىزدا مەن ءتىرى تۇرعاندا كىم بۇلارعا رۇقسات بەرگەن؟! اتتى ماقالا جاريا بولدى. وندا 1993 جىلى ەكرانيزاتسيالانعان ماحاببات بەكەتى ءفيلمى توڭىرەگىندەگى داۋ جايلى جازىلدى.بەلگىلى رەجيسسەر تالعات تەمەنوۆ ءوزىنىڭ گۇلناز اتتى پوۆەستى جەلىسىندە تۇسىرىلگەن كوركەم ءفيلمنىڭ جالعاسىن ءتۇسىرىپ جاتقان بايان ماقساتقىزىنا وكپەسىن ءبىلدىردى. ول تۋرالى ەگجەيتەگجەيلى جوعارىداعى سىلتەمەدەن وقي الاسىزدار.اتالعان ماقالا جاريا بولعاننان كەيىن 1,5 ساعات ۋاقىت وتكەندە پورتالىمىزدىڭ رەداكتورى نۇرگەلدى ابدىعانيۇلىنا بايان ماقساتقىزى حابارلاسىپ، اتالعان فيلمگە قاتىستى پىكىرىن ءبىلدىردى. بايان حانىمنىڭ دا ايتارى بار ەكەن. ءسوز بەردىك.بايان ماقساتقىزى، پروديۋسەر: مەن ماحاببات بەكەتىنىڭ جالعاسىن ءتۇسىرىپ جاتقان جوقپىن. بۇل مۇلدە بولەك شىعارما. مۇلدە بولەك اۆتورلار. مۇلدە بولەك وقيعا جەلىسى. مەنىڭ ءتۇسىرىپ جاتقان ءفيلمىم تاعدىر بەكەتى دەپ اتالادى. فيلم تۇسىرۋگە قۇقىعىم بار عوي.تالعات تەمەنوۆتىڭ پوۆەستىنەن ەشتەڭە ۇرلاعان جوقپىز. وقيعا جەلىسى مۇلدە ۇقساس ەمەس. كەرەك دەسەڭىز، تالعات دوسىمعاليەۆيچتىڭ فيلمىنە، ونىڭ ستسەناريىنە ەش قاتىسىمىز جوق.ال مەن ءوز فيلمىمدە كىمدەردى، قانداي اكتەرلەردى ويناتامىن، ونى ءوزىم شەشەمىن. ول مەنىڭ جەكە شارۋام عوي.ءيا، كەيىپكەرلەرىمنىڭ اتى گۇلناز بەن ورال. گۇلناز بەن ورال دەگەن حالىقتىق ەسىمگە اينالىپ كەتكەن.ءبىز ەشقانداي اۆتورلىق قۇقىقتى بۇزعان جوقپىز. ءيا، فيلمدە ماحاببات بەكەتىنىڭ مۋزىكاسىن پايدالانباقپىز. ول ءۇشىن مۋزىكا اۆتورى تولەگەن مۇحامەجانوۆ اعامىزدان رۇقسات الدىم.ال ماحاببات بەكەتى ءفيلمىنىڭ كەيبىر كادرلارىن پايدالانۋ دەگەن ماسەلەگە كەلسەك، نۇرگەلدى، بۇل ءفيلمنىڭ اۆتورلىق قۇقىعى قازاقفيلمگە تيەسىلى. تالعات دوسىمعاليەۆيچ وسىدان 25 جىل بۇرىن، اۆتورلىقتى قازاقفيلمگە وتكىزىپ بەرگەن.ال قازىر اۆتورلىق مەنشىك قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنە تيەسىلى. مەندە ۆيتسەءمينيستردىڭ قولى قويىلعان رۇقسات قاعازى بار. سوندىقتان، مەن اۆتورلىق قۇقىقتى بۇزدى دەگەنمەن كەلىسپەيمىن.راس، تالعات دوسىمعاليەۆيچپەن بايلانىس ورناتپاق بولدىق. تەلەفونىن ءوشىرىپ تاستاعان. بايلانىس ورناتا المادىق. ول كىسىمەن تىكەلەي سويلەسكەن جوقپىز. ايتپەسە، ادام سەكىلدى الدىنان وتپەك ەدىم. ءوزى قالاعان جوق.ال ەندى، ءفيلمنىڭ ستسەناريىن وقىپ الماي جاتىپ، مەنىكىن ۇرلادى دەگەن ۇيات اڭگىمە.ول كىسىنىڭ ءفيلمى ماحاببات بەكەتى دەپ اتالسا، مەنىكى تاعدىر بەكەتى دەپ اتالادى.تەمىرلان تولەگەنوۆ، اۆتورلىق قۇقىق جونىندەگى ساراپشى: كەزىندە، توقسانىنشى جىلدارى تالعات اعامىز ماحاببات بەكەتىن ءتۇسىردى. ول كورەرمەننىڭ ەڭ جوعارعى باعاسىن الدى. ول داۋسىز. ەندى مىنا ماسەلەگە نازار اۋدارعان ءجون. تالعات اعامىز ءفيلمدى تۇسىرەردە قازاقفيلممەن كەلىسىمشارت جاساسقان.اۆتورلىق قۇقىق دەگەننىڭ ەكى سالاسى بولادى. ءبىرىنشىسى نەيمۋششەستۆەننىە پراۆا دەيدى، مۇلىكتىك ەمەس قۇقىق. بۇل دەگەنىڭىز، بارلىق جەرلەردە اۆتورى مىنا كىسى دەپ ايتىلىپ، كورسەتىلىپ جۇرگەنىمەن، ەشقانداي ماتەريالدىق ءتۇسىم بولمايدى.ال ەكىنشىسى مۇلىكتىك قۇقىق، ياعني يمۋششەستۆەننىە پراۆا دەپ اتالادى. ياعني، اۆتور ودان پايدا تابادى.مىنە، ماحاببات بەكەتىن تۇسىرگەن كەزدە ارادا جاسالعان كەلىسىمشارت بويىنشا، ءفيلمنىڭ مۇلىكتىك قۇقىن قازاقفيلمگە بەرگەن. دەمەك، ەندىگى جەردە ءفيلمنىڭ ەگەسى قازاقفيلم بولىپ تابىلادى. قازاقفيلم ول ارقىلى پايدا تابۋ قۇقىنا يە.ال بايان شە؟ بايان مۇلدە باسقا وقيعا ءتۇسىرىپ جاتىر. بۇل مۇلدە باسقا فيلم. بۇل تالععات اعانىڭ ءفيلمىنىڭ جالعاسى ەمەس. قاراپايىم مىسال، اباي جولى بار عوي. ونى ءبارىمىز وقىدىق. ال ەندى ەرتەڭ، باسقا بىرەۋ كەلىپ، عاني جولى دەپ كىتاپ جازسا، بۇل اباي جولىن ۇرلاعان بولىپ سانالا ما؟ ەكەۋىنىڭ مازمۇنى مۇلدە باسقا عوي.تالعات تەمەنوۆتىڭ پىكىرىنە قاتىستى تاعى ءبىر ايتارىم، ەگەر سول ءفيلمنىڭ جالعاسىن تالعات اعامىز ءوزى تۇسىرسە، كەيىن بايان ونى قايتالاپ تۇسىرسە، ياعني رەمەيك جاساسا، وندا داۋلاسۋعا بولادى.ول ءوزى تۇسىرگەن جوق قوي. ەندەشە باسقا بىرەۋدىڭ، باسقا ءبىر شىعارماسىنا نەگە داۋلاسادى؟ال كادرلاردىڭ قولدانىلۋىنا كەلسەك، جوعارىدا ايتقانداي، ول ءفيلمنىڭ مۇلىكتىك قۇقى قازاقفيلمگە تيەسىلى. ال قازاقفيلمدەگى فيلمدەر قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ مەنشىگى بولىپ تابىلادى.سايكەسىنشە، بايان مينيسترلىككە حات جازىپ، وسى ءفيلمنىڭ كادرلارى مەن مۋزىكاسىن ءوز فيلمىندە پايدالانۋعا رۇقسات سۇراعان. مينيسترلىك، ءبىر عانا تالاپپەن، ياعني ەپيزود مىنا فيلمنەن دەگەن سىلتەمەمەن پايدالانۋعا رۇقسات بەرگەن.ال ەندى قازاقفيلم مەن تالعات اعامىزدىڭ اراسىندا، ءفيلمنىڭ جالعاسىن تەك قازاقفيلم ءتۇسىرسىن دەگەن كەلىسىم بولسا، ءبىر ءجون. مەنىڭشە ونداي كەلىسىم جوق.مەن قازاقفيلمدە 3 جىل اۆتورلىق قۇقىق جونىندەگى ساراپشى بولىپ قىزمەت ىستەدىم. تالعات اعامىزبەن اراتۇرا كەزدەسىپ قالاتىنبىز. ال بىراق، ناقتى ىستەس بولمادىق.
|
قوعام 08 ءساۋىر، 2020 پارتياسىنىڭ قىزىلوردا وبلىستىق فيليالىنىڭ كەزەكتەن تىس كونفەرەنتسياسى بارىسىندا گۇلشارا ابدىقالىقوۆا پارتيانىڭ وبلىستىق فيليالىنىڭ توراعاسى بولىپ سايلاندى. ەلىمىزدە كوروناۆيرۋسپەن كۇرەس جاعدايىنا بايلانىستى شەكتەۋ شارالارى ەنگىزىلگەندىكتەن، پارتيانىڭ بۇل كونفەرەنتسياسى العاش رەت ونلاين رەجيمدە وتكىزىلدى.باس قوسۋعا بەينەكونفەرەنتس بايلانىسى ارقىلى قاتىسىپ، ءسوز سويلەگەن باۋىرجان بايبەك قازىرگى كەزدەگى احۋالعا توقتالىپ، پارتيا ليدەرى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن پارتياسىنىڭ قىزمەتى قايتا باعدارلانعانىن اتاپ ءوتتى. پارتيانىڭ بۇكىل رەسۋرسى ەل پرەزيدەنتى قاسىمجومارت توقاەۆتىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان كوروناۆيرۋسپەن كۇرەس جاعدايىندا مۇقتاج قازاقستاندىقتارعا كومەك ۇيىمداستىرۋ شارالارىن قولداۋعا جۇمىلدىرىلدى.ەلباسى بۇگىن جارىق كورگەن ماقالاسىندا ءار مينيستر، ءاربىر وبلىس، قالا جانە اۋدان باسشىلارى جۇيەمەن، تارتىپپەن، ۇيلەسىممەن، ناقتى جوسپارمەن، نىق سەنىممەن ارەكەت ەتىپ، ۋاقىتشا قيىندىقتان شىعۋعا بارلىق كۇشقۋاتتى جۇمىلدىرۋى قاجەت. پارتياسىنىڭ مۇشەلەرى دە وسى ءبىر ساۋاپتى ءىستىڭ الدىڭعى قاتارىنان تابىلۋعا ءتيىس، دەپ قاداپ تۇرىپ تاپسىردى. سوندىقتان پارتيانىڭ وڭىرلىك فيليالى وسى باعىتتاعى جۇمىستاردى كۇشەيتىپ، مەملەكەت باسشىسى جاريالاعان داعدارىسقا قارسى بارلىق شارالاردىڭ ورىندالۋىن قاتاڭ باقىلاۋدا ۇستاۋ كەرەك.ەلباسى تاپسىرماسىنا سايكەس، قازىرگى احۋالعا وراي 13 ناۋرىزدان باستاپ پارتيانىڭ بارلىق قوعامدىق قابىلداۋ بولمەلەرىندە ازاماتتاردى قابىلداۋ جۇمىستارى ۋاقىتشا توقتاتىلىپ، ونلاين رەجيمگە كوشىرىلدى. بۇگىنگى تاڭدا پارتياعا ونلاين رەجيمدە ءوتىنىش بەرۋ 2 ەسەگە، ، الەۋمەتتىك جەلىلەرىندە 4 ەسە، جەلىسى ارقىلى 7 ەسەگە ارتتى. اتالعان ماسەلەلەرگە بايلانىستى پارتيانىڭ ايماقتىق فيليالدارىنا الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى كەلىپ تۇسكەن بارلىق وتىنىشتەردى تىركەۋ جانە قوعامدىقساياسي جاعدايعا مونيتورينگ جاساۋ ءۇشىن ناقتى تاپسىرما بەرىلگەن. پارتيانىڭ ايماقتىق جانە اۋماقتىق فيليالدارى قيىن جاعدايعا تاپ بولعان ازاماتتارعا كومەك كورسەتۋ جانە تۇرعىنداردان تۇسكەن تەلەفون قوڭىراۋلاردى رەتتەۋ ماقساتىندا سەنىم تەلەفوندارى جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋ قاجەت دەدى پارتيا توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى.ونىڭ ايتۋىنشا، پرەزيدەنت تاپسىرماسىنا سايكەس حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت كونتسەپتسياسى اياسىندا پارتيالىق باقىلاۋ كوميسسياسى مەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس كەڭەستەرىنىڭ جۇمىسى كۇشەيتىلگەن. بارلىق وڭىرلىك قورلارىندا جۇمىس قىزۋ جۇرگىزىلۋدە. تەك قىزىلوردا وبلىسىنىڭ وزىندە 2 مىڭداي وتباسى اتاۋلى كومەككە يە بولعان.باۋىرجان بايبەك جۋىردا قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمى بولىپ تاعايىندالعان گۇلشارا ابدىقالىقوۆانىڭ كانديداتۋراسىن پارتيانىڭ وبلىستىق فيليالىنىڭ توراعالىعىنا ۇسىنا وتىرىپ، ونىڭ مەملەكەتتىك حاتشى، ايەلدەر ىستەرى جانە وتباسىلىقدەموگرافيالىق ساياسات جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيانىڭ توراعاسى رەتىندە ەلىمىزدە گەندەرلىك ساياساتتىڭ ىسكە اسىرىلۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسقانىن اتاپ ءوتتى.جۋىردا قىزىلوردا وبلىسىنا ەلباسى كەلىسىمىمەن، مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن ابدىقالىقوۆا گۇلشارا ناۋشاقىزى اكىم بولىپ تاعايىندالدى. ول ەلىمىزدە وبلىس باسقارۋعا تاعايىندالعان ءبىرىنشى ايەل اكىم. وسى سىر ءوڭىرىنىڭ تۋماسى. ەلباسى ەلىمىزدىڭ سايلانبالى ورگاندارىندا ايەل ازاماتتاردىڭ ۇلەسىن 30كە جەتكىزۋدى تاپسىرعانىن بىلەسىزدەر. بۇل قادام وسى ۇردىسكە جاقسى جول اشىپ وتىر. سونىمەن بىرگە ورتالىق اپپارات قازىرگى كەزدە پارتياىشىلىك تاڭداۋ پرايمەريزدى وتكىزۋدە ونلاينتەحنولوگيانى پايدالانۋ جولدارىن پىسىقتاۋدا، سول كەزدە وسىنى ەسكەرەتىن بولامىز، دەدى ول.ءوز كەزەگىندە گۇلشارا ابدىقالىقوۆا پارتيا ليدەرى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن پاريتيالاستارعا وزىنە ارتقان سەنىمدەرى ءۇشىن العىسىن ءبىلدىردى.ءبىزدىڭ الدىمىزدا ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە، ەلباسى اتاپ وتكەندەي، پارتيانىڭ بارلىق رەسۋرستارىن پرەزيدەنت قاسىم جومارت كەمەل ۇلى توقاەۆتىڭ باسشىلىعىمەن جۇزەگە اسىرىلاتىن جۇمىستارعا باعىتتاۋ مىندەتى تۇر. سوندىقتان پارتيا ءۇشىن ەڭ ماڭىزدى ماسەلە وسىنداي قيىن كەزەڭدە حالىقپەن بىرگە بولىپ، ولارعا بارىنشا قولداۋ كورسەتۋ دەدى ول.ايتا كەتۋ كەرەك، پارتياسى ءبىرشاما ۋاقىت بۇرىن ەلىمىزدەگى ءاربىر وبلىستىڭ، اۋدان مەن قالانىڭ الداعى 5 جىلعا ارنالعان جاڭا دامۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىس جۇرگىزدى. اتالعان ايماقتىق دامۋ باعدارلامالارىندا ءاربىر ءوڭىردىڭ جەرگىلىكتى ەرەكشەلىگى ەسكەرىلە وتىرىپ، ءاربىر ازاماتتىڭ ناقتى قاجەتتىلىكتەرى كورىنىس تابادى. ەلباسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا پارتيا توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى وسى كەزگە دەيىن اتىراۋ، پاۆلودار، تۇركىستان، جامبىل جانە باسقا دا وبلىستاردىڭ شالعاي اۋىلدارىنا دەيىن ارالاپ، وڭىرلەردىڭ جايكۇيىمەن تىكەلەي تانىسىپ شىقتى. تەك سوڭعى جارتى جىلدا ول قىزىلوردا وبلىسىنىڭ بىرقاتار اۋداندارىندا ەكى رەت بولىپ، تۇرعىندارمەن كەزدەستى.
|
تاۋەلسىزدىك تاڭىردەن كەلگەن ٴتاتتى سىي قوعام10 جەلتوقسان 2016، 09:4610 جەلتوقسان 2016, 09:46 5258 0 گازەتا: سەلسكيي ترۋجەنيك گازەتىفوتو: سان عاسىرلىق تاريحى بار ۇلى دالا قويناۋىندا تىلسىم كۇشتىڭ بارىن سەزەتىنمىن. قۇدىرەتى شەكسىز جاراتۋشىنىڭ بىزگە دە بەرگەن جاقسىلىعىنىڭ ۇشانتەڭىز ەكەنىنە كوز جەتكىزەر ۇرپاقتىڭ بولارىن دا بىلەتىن ەدىم. باسىنا باق قونعان، جانىنا نۇر تۇنعان تۋ ەتەر تۋەلسىزدىك تاڭىنىڭ اتارى حاق ەدى! ارمان مەن مۇراتىن جانىنا جالاۋ ەتىپ، ىنتىماق پەن بىرلىكتى تاتۋلىقتىڭ ۇيىتقىسىنا اينالدىرىپ، ٴبىر جاعادان باس، ٴبىر جەڭنەن قول شىعارىپ سان ۇلتتى باۋىرىنا باسىپ، بيىك شىڭعا قاناتىن جايعان مەنىڭ ەلىم ۇلى قازاقستان! ۇلى ٴسوزى كەزكەلگەن جاعدايدا ايتىلا بەرمەسى انىق! وسى ٴسوزدىڭ پارقىنا جەتۋ ٴۇشىن سان عاسىر شاڭ باسقان تاريح بەتتەرىنە كوز جۇگىرتكەن ابزال بولار. العاش رەت جنىبەك پەن كەرەي حانداردان باستاۋ الىپ، 500 جىلدان استام تاريحتىڭ كۋسى بولعان وسىناۋ كەڭبايتاق دالا نەنىڭ كۋسى بولمادى دەسەڭىزشى! جوڭعار شاپقىنشىلىعى كەزىن دەگى باتىر بابالاردىڭ باستاۋى كەيىننەن اقىنجازۋشىلارىمىزدىڭ قالامىنىڭ ۇشىنان تابىلا ٴبىلدى. تۋەلسىزدىك جولىنداعى 1986 جىلعى ورەن ۇلدار مەن نامىسىن بەرىك ۇستاعان قىزدارىمىزدىڭ جانىن قيعانى دا اقيقات. 1991 جىلى جەلتوقسان ايىمەن بىرگە جىل قۇسىنىڭ جارشىسىنداي بولىپ تۋەلسىزدىك تاڭى اتتى. وزىمەن بىرگە قازاق ەلىنە باق قۇسىن ەرتە كەلدى.سودان بەرى شيرەك عاسىر ۋاقىت ٴوتتى. تالايتالاي اسۋلاردان اسىپ، ەلىمىز ساياسات ارەناسىنىڭ بيىك شىڭىنا شىقتى. ەلىمىز قاي سالادا بولماسىن الدىڭعى قاتارلى ەلدەردىڭ قاتارىنان بوي كورسەتىپ، تەرەزەمىز وزگەلەرمەن تەڭەسىپ، ٴتۇتىنىمىز ٴتۇزۋ ۇشا باستادى. ەكونومي كاسى قارىشتاعان، ٴبىلىم مەن عىلىم سالاسىندا جەتىستىكتەرگە جەتكەن، سپورتتان بيىك بەلەستەردى باعىندىرعان، مەيىربان ، قوناقجاي حالقى بار قازاق ەلىنىڭ مرتەبەسى بۇگىنگى كۇنى لەم الدىندا ٴوزىنىڭ تۇعىرىنا كوتەرىلىپ، مرتەبەسىنە يە بولدى. جاڭا ۋاقىت ، جاڭا كۇن، جاڭا عاسىر، جارقىراپ جۇلدىز بولىپ بارا جاتىر. جاھاندانۋ جولىنان قالىس قالماي، جاقسى بولۋ بۇل كۇندە سانادا تۇر. جازيرالى، جاپجاسىل دالاسى بار، جايناعان، جارقىراعان قالاسى بار. جار قۇلاعى جاستىق كورمەي ەلىم دەگەن، جۇرتى ٴۇشىن نۇرسۇلتانداي پاناسى بار. وسى، ورايدا الدىمەن ساناما ەلباسىنىڭ قازاقستاننىڭ بولاشاعى ٴبىلىمدى جاستاردىڭ قولىندا دەگەن وسيەت ٴسوزى كەلەدى. ەلىم ٴۇشىن، جەرىم ٴۇشىن، ۇلت بولاشاعى ٴۇشىن مەن نە ىستەدىم دەگەن سۇراق مەندە دە تۋادى.ي، مەن ەلىمنىڭ بولاشاعى ٴۇشىن ايانباي قىزمەت ەتىپ، ەل ەرتەڭى ٴبىلىمدى جاستار تربيەلەۋدە ٴوز ۇلەسىمدى قوسىپ كەلەمىن. الدىما كەلگەن ٴربىر شكىرتتىڭ جانىنا تەرەڭ ٴۇڭىلىپ، ول تەك بىلىممەن عانا سۋسىنداپ قويماي، جۇرتتىڭ قامىن جەيتىن، ۇلى اباي ايتقانداي اتانىڭ ەمەس، ادامنىڭ بالاسى بو لۋىن قالايمىن. قاناتىن كوككە قومداپ، زاڭعار كوككە ۇمتىلعان قازاق ەلى جاساسىن! مڭگىلىك ەلدىڭ مڭگىلىك ۇرپاقتارى ٴوز قولىمەن العان تۋەلسىزدىك بايراعى بەيبىت اسپاندا جەلبىرەي بەرسىن!تولەپبەردى ساتيرا، نۇر وتان بپۇ، سارىوزەك اۋىلى
|
16 قىركۇيەك 21:57بۇل تۋرالى قازاقپارات ەلشىلىككە سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.ءىسشاراعا قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىسى ابزال ساپاربەك ۇلى، قازاقستاننىڭ ىستانبۇلداعى باس كونسۋلى ءالىم بايەل، تۇركيا تەڭگە سارايىنىڭ ديرەكتورى ابدۋللاھ ياسير شاحين، زيالى قاۋىم وكىلدەرى مەن جۋرناليستەر قاتىستى.كۇمىستەن سوعىلعان مونەتانىڭ ديزاينىن تەڭگە سارايىمەن بىرلەسىپ ازىرلەگەندىكتەرىن ايتقان باس كونسۋل ءالىم بايەل وندا ەلىمىزدىڭ تەرەڭ تاريحى مەن تۇركى الەمىنىڭ قارا شاڭىراعى رەتىندەگى ءرولىن ايقىنداعاندىقتارىن ايتتى.ەلشى ابزال ساپاربەك ۇلى مونەتانىڭ باۋىرلاس تۇركيانىڭ قاستەرلى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ مەرەيلى تويىنا جاساعان ەرەكشە سىيى رەتىندە تۇرىك ەلىنىڭ قازاقستانعا دەگەن ىستىق ىقىلاسىنىڭ بەلگىسى ەكەندىگىن مالىمدەدى.ءوز كەزەگىندە، ابدۋللاھ ياسير شاحين ءوزى باسقارىپ وتىرعان تۇركيا رەسپۋبليكاسى تەڭگە سارايىنىڭ 1467جىلدان باستاۋ الاتىنىن ايتا كەلە، قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىنا وسىنداي تارتۋ جاساۋدىڭ وزدەرى ءۇشىن ۇلكەن قۋانىش ەكەندىگىن جەتكىزدى.مونەتانىڭ بەت جاعىندا قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك تۋى مەن تۇرىكشە قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى جازۋى ورىن العان.سىرت جاعىنىڭ ورتاسىندا قازاقستاننىڭ كارتاسى بەينەلەنگەن. كارتانىڭ ىشىندە لاتىن ارىپتەرىمەن قازاقشا دەپ جازىلعان. سونداياق، كارتادا قازاق جەرىندەگى ءبىرقاتار تاريحي مەملەكەتتەردىڭ اتاۋلارى تۇرىكشە جازىلعان.اتاپ ايتقاندا، ولار: ساقتار، عۇندار، تۇرىك قاعاندىعى، التىن وردا مەن قازاق حاندىعى.ريەۆەرستىڭ ۇستىنگى جاعىندا ورحونەنيسەي ەسكەرتكىشتەرىندەگىدەي كونە تۇركى جازۋىمەن تۇرىك دەپ جازىلعان. استىنعى جاعىندا قوشقارمۇيىز ويۋى بەينەلەنگەن. 31 گرام كۇمىستەن قۇيىلعان جانە قۇنى الدەقايدا جوعارى مونەتانىڭ نومينالدى باعاسى 30 تۇرىك ليراسى. ءا. بايەل ادەتتە مۇنداي مونەتالاردىڭ 20 ليرالىق نومينالعا يە بولاتىنىن، الايدا تۇرىك تاراپىنىڭ تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىنا وراي قازاقستان ءۇشىن بۇل ەرەجەنى وزگەرتكەندىگىن ايتتى.ەستەلىك مونەتا تۇركيا تەڭگە سارايىنىڭ رەسمي سايتىندا ساتىلىمعا شىعادى. ا. ساپاربەك ۇلى مەن ءا. بايەل شەكتەۋلى سانمەن شىققان مونەتانىڭ وتاندىق، تۇرىك جانە الەمدىك كوللەكتسيونەرلەردىڭ ۇلكەن قىزىعۋشىلىعىنا يە بولاتىنىنا دەگەن سەنىمدەرىن ءبىلدىردى.الةم تاۋەلسىزدىككە 30 جىل6 قازاقستان شيكىزاتتىق ەمەس تاۋارلار ەكسپورتىن 29 ميلليارد دولارعا ۇلعايتپاقرەسەيدە ىزدەۋدە بولعان ەكى كولىك شىعىس قازاقستاننان تابىلدى
|
ئېرىم مېنىڭ قەلبىمنى چۈشەنمەيدۇ، قانداق قىلىمەن؟ مۇسۇلمانلار تورىئېرىم مېنىڭ قەلبىمنى چۈشەنمەيدۇ، قانداق قىلىمەن؟باش بەت ئائىلە پەتىۋالار يوللىغۇچى: مۇسۇلمانلار، ۋاقتى: 200907248,497 قېتىم ئوقۇلدىئىنساننىڭ چىن قەلبىنى، ئۇ قەلبنىڭ ياراتقۇچىسىدىن باشقا ھېچكىم چۈشەنمەيدۇ. بۇنىڭغا ئىشىنىشىڭىز ۋە ئېرىڭىزنىڭ قەلبىڭىزدىكىنى چۈشىنىشىگە ساقلاپ تۇرماي ئۇنىڭغا توغرا مۇئامىلىڭىزنى داۋاملاشتۇرۇۋېرىشىڭىز كېرەك.سىز بەلكىدە ئىشنىڭ بېشىدا ئېرىڭىزنىڭ دىن ـ دىيانەتلىك ئىكەنلىكىنى ئاساس قىلمىغان بولۇشىڭىز مۇمكىن، ھازىر ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىنى ئادا قىلمايدىغان بىر ئايال بولۇشىڭىزمۇ مۇمكىن. بېشىڭىزغا كەلگەن بۇ خاپىلىقلار شۇ سەۋەبتىن كەلگەن بولۇشى مۇمكىن. چۈنكى ئاللاھ تەئالا مۇنداق دەيدۇ:سىلەرگە يەنى جېنىڭلار ياكى مېلىڭلارغا ھەرقانداق بىر مۇسىبەت يەتسە، ئۇ سىلەرنىڭ قىلغان گۇناھىڭلار تۈپەيلىدىن كەلگەن بولىدۇ، ا نۇرغۇن گۇناھىڭلارنى ئەپۇ قىلىدۇ ئەپۇ قىلمايدىغان بولسا، بالا ۋە مۇسىبەتتىن ھېچ قۇتۇلماس ئىدىڭلار ـ شۇرا سۈرىسى 30 ـ ئايەت.شۇنىڭ ئۈچۈن سىز ئۆزىڭىزنى بىر تەكشۈرۈپ بېقىڭ. ئەگەر ئاللاھتىن يىراقلىشىپ، شەيتانغا يېقىنلىشىپ قالغان بىر ئايال بولسىڭىز دەرھال تەۋبە قىلىپ ئۆزىڭىزنى تۈزىتىڭ. شۇنداق قىلسىڭىز، ئائىلىڭىزدە ھۇزۇر بولىدۇ.
|
12 جەلتوقسان 05:09نۇرسۇلتان. قازاقپارات ەگەر ۇزىن ءارى ساۋ شاش وسىرگىڭىز كەلسە، ءبىرىنشى كەزەكتە تاماقتانۋدى رەتتەۋ كەرەك.راتسيونىڭىزدا دارۋمەندەر مەن جاسۇنىقتارعا باي كوكونىستەر، اقۋىزدار جانە ومەگا3 قىشقىلدارىنان تۇراتىن ونىمدەر بولۋى كەرەك. ۇيلەستىرىلگەن ديەتا اعزاڭىزدى قاجەتتىنىڭ بارلىعىمەن قامتاماسىز ەتىپ، شاشتىڭ جىلدام وسۋىنە ىقپال ەتەدى. شاشقا قاجەتتى قورەكتىك زاتتار: ومەگا3 مايلى قىشقىلدارى؛ ا، س، جانە ە دارۋمەندەرى؛ ۆ توبىنىڭ دارۋمەندەرى.البىرت قىزىل بالىقومەگا3 مايلى قىشقىلدارى مەن اقۋىزدارعا باي. شاشقا پايداسىنان بولەك ول قابىنۋ پروتسەستەرىنىڭ الدىن الادى جانە ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنىڭ جۇمىسىن جاقسارتادى.تاۋىق جۇمىرتقاسىندا اقۋىز كوپ جانە ول حولين مەن ا، ، ۆ12 دارۋمەندەرى سەكىلدى قاجەتتى زاتتارعا باي. سونىمەن قاتار، جۇمىرتقادا كوز بەن تەرى ساۋلىعىنا قاجەتتى ليۋتەين مەن زەاكسانتين بار.14 ستاقان جەرجاڭعاقتا 9 گ اقۋىز، 4 گ جاسۇنىق جانە انتيوكسيدانتتار جيناعى بار. وعان قوسا جاڭعاقتار وتە تويىمدى: ولاردى تىسكەباسار رەتىندە پايدالانىڭىز. سول كەزدە شاش ساۋلىعىمەن قاتار كۇنى بويىنا جەتەتىن قۋات الاسىز.اسجاپىراق شپينات كوكونىستەر اراسىندا قورەكتى زاتتارىنىڭ مولشەرى بويىنشا رەكورد جاساۋشى. ونىڭ قۇرامىندا ماگني، تەمىر، فولي قىشقىلى جانە ۆ توبىنىڭ دارۋمەندەرى بار.چيا ومەگا3 قىشقىلدارى، جاسۇنىق، اقۋىز جانە انتيوكسيدانتتاردىڭ كوزى. بۇل وتە ۇساق داندەردى كەز كەلگەن تاماققا قوسۋعا بولادى: سورپا، بوتقا، كوكتەيل، دەسەرت جانە ت. ب.اسقاباقتا كالوريا مەن ماي از. ول اعزا جاسۋشالارىن قالپىنا كەلتىرۋگە ىقپال ەتەتىن تەمىر، بەتا كاروتين، س جانە ە دارۋمەندەرىنە باي. شاش ساۋلىعىن ساقتاۋ ءۇشىن اسقاباقتى سالاتقا جانە سورپاعا قوسىپ جەڭىز.ءجۇزىم دە جاسۋشا ساۋلىعىن جاقسارتاتىن انتيوكسيدانتتارعا باي. تاڭعى اسقا ءجۇزىمدى قوسۋ ارقىلى شاش پەن تەرى جاعدايىن جاقسارتاسىز جانە اعزاداعى قابىنۋ پروتسەستەرىنىڭ الدىن الاسىز.قاراقۇمىقتىڭ پايداسى شەكسىز. تاڭعى اسقا سۇلى جارماسى بوتقاسىنا قاراعاندا قاراقۇمىق بوتقاسى پايدالى. قىزاناق قىزاناقتا كەي فەرمەنتتەردىڭ جۇمىسىن ىنتالاندىراتىن س دارۋمەنى بار. بۇل فەرمەنتتەردىڭ ءبىر مىندەتى شاش پەن تەرى ءۇشىن باستى قۇرىلىس ماتەريالى بولىپ تابىلاتىن كوللاگەندى قالىپتاستىرۋ.بۇرشاقتىلاردا اقۋىز بەن جاسۇنىق كوپ بولعاندىقتان ولار كوپتەگەن ديەتانىڭ مىندەتتى قۇراۋىشى بولىپ كەلەدى. راتسيونىڭىزعا بۇرشاقتى ونىمدەردى قوسساڭىز، شاش پەن تەرى جاعدايىنىڭ ءبىراز جاقسارعانىن بايقايسىز.
|
تۈركىيە ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسى ئەنگلىيە كوماندىسى بىلەن مۇسابىقىگە چۈشىدۇ ئۇيغۇرچەتۈركىيە ئەرلەر ۋاسكې...تۈركىيە ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسى ئەنگلىيە كوماندىسى بىلەن مۇسابىقىگە چۈشىدۇتۈركىيە ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسى 3ئىيۇل گۇرۇپپىسىدا ئەنگلىيە كوماندىسى بىلەن 2023يىللىق دۇنيا لوڭقىسى شاللاش مۇسابىقىسىگە چۈشىدۇ.تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى:تۈركىيە ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسى 3ئىيۇل گۇرۇپپىسىدا ئەنگلىيە كوماندىسى بىلەن ئۆتكۈزۈلىدىغان 2023يىللىق دۇنيا لوڭقىسى شاللاش مۇسابىقىسى ئۈچۈن تەييارلىقلىرىنى باشلىدى.تېرېنېر ئەرگىن ئاتاماننىڭ باشچىلىقىدا سىنان ئەردەم تەنتەربىيە زالىدا باشلانغان تۈركىيە ۋاسكېتبول كوماندىسىنىڭ تەييارلىق مەشىقلىرىنى، تۈركىيە ۋاسكېتبول فېدېراتسىيەسىنىڭ باشلىقى ھىدايەت تۈركئوغلۇ ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك مەسئۇللار كۆزەتمەكتە.تۈركىيە ۋاسكېتبول كوماندىسى 2023يىللىق ۋاسكېتبول دۇنيا لوڭقىسى شاللاش مۇسابىقىلىرىدە، گۇرۇپپىسىدا ئەنگلىيە ۋە گىرېتسىيە كوماندىسى بىلەن رىقابەتلىشىدۇ.ۋاسكېتبول دۇنيا لوڭقىسى قارار بويىچە، گۇرۇپپىدىن ئورۇن ئالغان بېلارۇسىيە كوماندىسىنىڭ مۇسابىقىگە قاتنىشىشىنى ئەمەلدىن قالدۇرغان ئىدى.خەتكۈچ: ۋاسكېتبول دۇنيا لوڭقىسى , , تۈركىيە ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسى
|
10. ئوغۇزنامە. مەن ئۇيغۇرلارنىڭ خاقانىمەن! ئوغۇزنامە دىنئوغۇزنامە داستانى ئۇيغۇرلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان تۈركى مىللەتلەرنىڭ ئەڭ قەدىمكى ۋە ئەڭ بۈيۈك قەھرىمانلىق ئېپوسلىرنىڭ بىرى بولۇپ، قۇيۇق رىۋايەت تۈسىنى ئالغان بۇ داستانغا ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ بۈيۈك خاقانى بولمىش ئوغۇز قاغاننىڭ تۇغۇلۇش، چوڭ بولۇش، كۈرەش قىلىش، جاھاننى بوي سۇندۇرۇش تارىخى نەپىس ھىكەيەتلەر، تولىمۇ گۈزەل تىللار بىلەن، ئوبىرازلىق بايان قىلىنغان.ئالىملار ئېيتىدۇر كى: رىۋايەت تۇقۇلما بولغان بىلەن ئۇنىڭغا يۇشۇرۇنغان فولىكلور مەنبئەلىرى ھەرگىز توقۇلما ئەمەس، ئۇ شۇ رىۋايەت تەۋە بولغان مىللەتنىڭ تارىخى ۋە بۈگۈنىنى ئەكىس ئەتتۈرگۈچىدۇر.داستاننىڭ مەتنى ئۇيغۇرچىلەشتۈرۈلگەنتەھرىرلەشئاشۇنداق بولسۇن دېيىشتى. ئۇنىڭ تۇرقى مانا مۇنداق: بۇقىنىڭ رەسىمى سىزىلغان، شۇندىن كېيىن شادلىققا مۇيەسسەر بولدى. بىر كۈنى ئايخاننىڭ كۈزى يۇرىدى، ئۇ بىر ئوغۇل تۇغدى. ئوغۇلنىڭ يۈز چىرايى كۆك ئېدى. ئاغزى چوغدەك قىزىل، كۆزلىرى ھال، چاچلىرى، قاشلىرى قارا ئېدى. ئۇ ھۆر پەرىلەردىنمۇ چىرايلىقراق ئېدى. ئۇ ئوغۇل ئانىسىنىڭ ئوغۇزىنى بىر قېتىم ئېمىپلا ئىككىنچىلەپ ئانىسىنى ئەممىدى. خام گۆش، ئاش، مەي سورىدى، تىلى چىقىشقا باشلىدى. قىرىق كۈندىن كېيىن چوڭ بولدى، ماڭدى، ئوينىدى. ئۇنىڭ پۇتى بۇقا پۇتىدەك، بېلى بۆرە بېلىدەك، مۆرىسى قارا بۇلغۇن مۈرىسىدەك، كۆكسى ئېيىق كۆكسىدەك، پۈتۈن بەدىنىنى قۇيۇق تۈك باسقان ئىدى. ئۇ يىلقىلارغا قارايتتى، ئاتلارنى مىنەتتى، ئوۋ ئوۋلايتتى، كۈنلەر ئۈتۈپ، تۈنلەر ئۈتۈپ ئۇ يىگىت بولدى. بۇ چاغدا ، بۇ يەردە، بىر چوڭ ئورمان بار ئىدى. ئۇنىڭدا كۆپ دەريا ئېقىنلار بار ئىدى. ئۇ يەردە ياۋايى ھايۋانلار كۆپ ئىدى، قۇشلار ئۇچۇپ يۈرىيتتى. بۇ ئورمان ئىچىدە چوڭ بىر قىئات بار ئىدى. ئۇ مال چارۋا ۋە خەلقنىڭ جېنىغا زامىن بولغان، ئىنتايىن ۋەھشى بىر ھايۋان ئىدى. ئۇ ئەل جامائەتكە زور جەبرى جاپا كەلتۈرگەن ئىدى. ئوغۇز خاقان بىر باتۇر ئادەم ئىدى. ئۇ بۇ قىئاتنى ئوۋلىماقچى بولدى. كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئۇ ئوۋغا چىقتى. نەيزە ئېلىپ، ئوقيا ئېلىپ، يەنە قىلىچ ئېلىپ، قالقان ئېلىپ ئاتلاندى. بىر بۇغا ئوۋلىدى، ئۇ بۇ بۇغىنى تالنىڭ چىۋىقى بىلەن دەرەخكە باغلاپ قويۇپ كەتتى، ئەتىسى تاڭ ئاتقاندا كەلگىنىدە كۆردىكى قىئات بۇغىنى ئېلىپ كېتىپتۇ. ئۇ يەنە بىر ئېيىق ئوۋلاپ، ئۇنى ئالتۇن بەلبېغى بىلەن دەرەخكە باغلاپ قويۇپ كەتتى. ئىككىنچى كۈنى تاڭ ئاتقاندا كەلگىنىدە كۆردىكى قىئات ئېيىقنى ئېلىپ كېتىپتۇ. ئۇ ھېلىقى دەرەخنىڭ تۈۋىدە تۇرغاندا قىئات كېلىپ بېشىنى ئوغۇزنىڭ قالقىنىغا ئۇردى. ئوغۇز نەيزىسىنى قىئاتنىڭ بېشىغا ئۇردى. ئۇنى ئۆلتۈردى. قىلىچ بىلەن بېشىنى كەستى. ئۇنى ئېلىپ كەتتى. ئۇ يەنە كەلگەندە كۆردىكى بىر شۇڭقار قىئاتنىڭ ئىچ قارنىنى يەپ تۇرغان، ئۇ شۇڭقارنى ئوقيا بىلەن ئۆلتۈردى. ئۇنىڭ بېشىنى كەستى، ئاندىن كىيىن ئۇ ئېيتتىكى : قاراڭ، مانا بۇ شۇڭقارنىڭ تۇرقى شۇڭقارنىڭ رەسىمى سىزىلغان، قىئات بۇغا يېدى، ئېيىق يېدى، ئۇ گەرچە تۈمۈردەك قاتتىق بولسىمۇ نەيزەم ئۇنى ئۆلتۈردى. شۇڭقار قىئاتنى يېدى، ئۇ گەرچە شامالدەك تېز بولسىمۇ، ئوقيايىم ئاخىرى ئۇنى ئۆلتۈردى سۆزلەپ بۇلۇپ كېتىپ قالدى، مانا بۇ قىئاتنىڭ تۇرقى قىئاتنىڭ رەسىمى سىزىلغان.كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئوغۇز خاقان بىر يەردە تەڭرىگە سېغىنىۋاتقاندا ئەتىراپ قاراڭغۇلىشىپ، ئاسماندىن بىر كۆك يورۇق تۈشتى، ئۇ كۈندىنمۇ نۇرلۇقراق، ئايدىنمۇ يورۇقراق ئېدى. ئوغۇز خاقان ئۇنىڭ يېنىغا بېرىپ قارىسا ئۇ يۇرۇقنىڭ ئىچىدە بىر قىز تەنھا ئولتۇرغان. ئۇ ساھىبجامال بىر قىز ئىدى. ئۇنىڭ پىشانىسىدە چوغدەك پارقىراق مېڭى بولۇپ خۇددى تۈمۈر قوزۇققا ئوخشايتتى. ئۇ قىز شۇنداق گۈزەل ئىدىكى، ئۇ كۈلسە تەڭرىمۇ كۈلەر ئىدى، يىغلىسا تەڭرىمۇ يىغلار ئىدى. ئوغۇز خاقان ئۇنى كۆرگىنىدە پۈتۈن بەدىنىنى تىترەك بېسىپ ھۇشىدىن كەتتى، ئۇنىڭغا كۈيۈپ قالدى، ئۇنى ئالدى، ئۇنىڭ بىلەن بىرگە ياتتى، تىلىكىگە يەتتى. ئۇ قىز ئىككى قات بولدى، كۈنلەر ئۆتۈپ ، تۈنلەر ئۆتۈپ ئۇنىڭ كۆزى يۇرىدى ، ئۈچ ئوغۇل تۇغدى. تۇنجىسىغا كۈن دەپ، ئوتتۇرانچىسىغا ئاي دەپ، كەنجىسىگە يۇلتۇز دەپ ئات قويدى.بىر كۈنى ئوغۇز خاقان ئوۋغا چىقتى، ئالدىدىكى كۆلنىڭ ئوتتۇرىسىدا بىر تۈپ دەرەخنى كۆردى بۇ دەرەخنىڭ كاۋىكىدا بىر قىز تەنھا ئولتۇراتتى. ئۇ ئىنتايىن ساھىبجامال ئىدى. ئۇنىڭ كۆزى ئاسماندىنمۇ كۆكرەك، چېچى سۇ ئېقىنىدەك، تىشى ئۈنچىدەك ئىدى. ئۇ شۇنداق ساھىبجامال قىز ئىدىكى يەر جاھاندىكى كىشىلەر ئۇنى كۆرسە ئاھ، ئاھ، جاننى ئالىدىكەن دەرلەر ئىدى. سۈت قىمىزغا ئايلاندى. ئوغۇز خاقان ئۇنى كۆرگىنىدە ھۇشىدىن كەتتى. يۈرىكىگە ئوت تۈشتى، ئۇنىڭغا ئاشىق بولدى، ئۇنى ئالدى. ئۇنىڭ بىلەن بىللە ياتتى، تىلىكىگە يەتتى. ئۇ قىز ئىككى قات بولدى، كۈنلەر ئۆتۈپ، تۈنلەر ئۆتۈپ يەڭگىدى. ئۈچ ئوغۇل تۇغدى. تۇنجىسىغا كۆك، ئوتتۇرانچىسىغا تاغ، كەنجىسىگە، دېڭىز دەپ ئات قويدى. شۇنىڭدىن كىيىن ئوغۇز خاقان چوڭ توي بەردى. ئەل جامائەتنى تەكلىپ قىلدى. ئۇلار كېلىپ قاتناشتى. قىرىق شىرە، قىرىق ئورۇندۇق ياساتتى، كۆپچىلىك تۈرلۈك نازۇ نېمەتلەرنى يېيىشتى. تويدىن كىيىن ئوغۇز خاقان بەگلەرگە ۋە ئەل جامائەتكە يارلىق چۈشۈرۈپ، مۇنداق دېدى:ھەم ئاقسۇن دەريا ئاقىنئۇنىڭدىن كېيىن ، ئوغۇز خاقان تەرەپ تەرەپكە يارلىق چىقاردى. مەكتۇپ يېزىپ ئەلچىلەرنى ئەۋەتتى. مەكتۇبتا مۇنداق دېدى:مەن ئۇيغۇرلارنىڭ خاقانىمەن. مەن پۈتۈن جاھاننىڭ خاقانى بولۇشۇم كېرەك، شۇڭا سىلەرنىڭ ماڭا بوي سۇنىشىڭلارنى سورايمەن، كىمكى مېنىڭ ئاغزىمغا باقسا، مەن ئۇنىڭغا تارتۇق تارتىپ، ئۇنىڭ بىلەن دوست بولىمەن. كىمكى ئاغزىمغا باقمىسا، غەزەپ بىلەن لەشكەر تارتىپ ئۇنى ئۆزۈمگە دۈشمەن تۇتىمەن. لەشكەرلىرىم ھەممىلا يەردە سىلەرنى يۇقىتىدۇبۇ چاغدا، ئوڭ تەرەپتە ئالتۇن خاقان دەيدىغان بىر خاقان بار ئىدى. بۇ ئالتۇن خاقان ئوغۇز خاقانغا ئەلچى ئەۋەتىپ نۇرغۇن ئالتۇن كۆمۈش، نۇرغۇن ياقۇت، ئۈنچە مەرۋايىتنى سوۋغا قىلىپ، ئوغۇز خاقانغا بېقىنىدىغانلىقىنى بىلدۈردى. ئوغۇز خاقان ئۇنىڭ ياخشى بەگلىرى بىلەن دوستلۇق مۇناسىۋەت ئورناتتى. ئالتۇن خاقان بىلەن دوست بولدى.سول تەرەپتە، ئۇرۇم رىم دېگەن بىر خاقان بار ئىدى. ئۇ خاقاننىڭ لەشكەرلىرى ۋە شەھەرلىرى نۇرغۇن ئىدى. ئۇ ئۇرۇم خاقان ئوغۇز خاقاننىڭ يارلىقىنى قۇبۇل قىلمىدى. ئۇنى ھۆرمەتلەپ ئالدىغا بارمىدى بۇ سۆزلەرگە پىسەنىت قىلمايمەن دەپ يارلىققا بوي سۇنمىدى. بۇنىڭ بىلەن ئوغۇز خاقاننىڭ غەزىبى كېلىپ، ئۇنىڭغا ئەسكەر چىقىرىشقا تەييارلاندى. شۇنىڭ بىلەن تۇغنى كۆتۈرۈپ ئەسكەرلىرنى باشلاپ ئاتلاندى. قىرىق كۈندىن كىيىن مۇزتاغ دېگەن تاغنىڭ باغرىغا يىتىپ كەلدى. چىدىر تىكىپ، شۈك بولۇپ ئۇخلاشتى. تاڭ سۈزۈلگەندە، ئوغۇز خاقاننىڭ چىدىرىغا كۈندەك بىر بىر يۇرۇق تۈشتى، بۇ يۇرۇق ئىچىدىن كۆك تۈكلۈك، كۆك يايىلىق چوڭ بىر ئەركەك بۆرە چىقتى، بۇ بۆرە ئوغۇز خاقانغا مۇنداق دېدى:ئەي ئوغۇز، سەن ئۇرۇمغا ئەسكەر چىقارساڭ مەن ئالدىڭلاردا يول باشلاپ ماڭىمەنشۇندىن كېيىن ئوغۇز خاقان چىدىرلىرنى يىغىپ ئاتلاندى، قارىسا لەشكەرلىرىنىڭ ئالدىدا كۆك تۈكلۈك، كۆك يايىلىق چوڭ بىر ئەركەك بۆرە يول باشلاپ مېڭىۋاتقان، بۇنىڭ بىلەن ئۇلار بۆرىنىڭ كەينىدىن ئەرگىشىپ ئىلگىرلىدى.بىر نەچچە كۈنىدن كېيىن كۆك تۈكلۈك، كۆك يايىلىق ئەركەك بۆرە يولدىن توختىدى. ئوغۇزنىڭ لەشكەرلىرى بىلەن بىرگە توختىدى. ئۇ يەردە ئېتىل دېگەن بىر دەريا بار ئىدى. ئېتىل دەرياسىنىڭ قىرغىقىدىكى قارا تاغ باغرىدا قاتتىق ئۇرۇش بولدى، ئىككى قۇشۇن ئارىسىدا ناھايىتى كۆپ جىددى ئۇرۇش بولدى. ئۇرۇش ئەل جامائەتنىڭ كۆڭلىگە كۆپ قايغۇ سالدى، ئۇرۇش شۇنداق قاتتىق بولدىكى ئېتىل دەرياسىنىڭ سۈيى قىپقىزىل سىرغا ئايلاندى. ئۇغۇز خاقان يەڭدى. ئۇرۇم خاقان قاچتى. ئوغۇز خاقان ئۇرۇم خاقاننىڭ خاقانلىقىنى ئالدى، ئەل جامەئەتنى ئۆزىگە قاراتتى، نۇرغۇنلىغان جانسىز ۋە جانلىق غەنىمەتلەر ئوغۇز خاقاننىڭ ئوردىسىغا كىردى. ئۇرۇم خاقاننىڭ بىر قېرىندىشى بولۇپ، ئۇنىڭ ئىسمى ئۇرۇس بەگ ئىدى. ئۇرۇس بەگ ئوغلىنى تاغ بېشىغا جايلاشقان، ئەتىراپى چوڭقۇر خەندەك بىلەن ئورالغان شەھەرنى قوغداشقا ئەۋەتتى. ھەمدە ئوغلىغا: شەھەرنى قوغدىشىڭ كېرەك، ئۇرۇش باشلانغاندىن كىيىنمۇ شەھەرنى قوغداپ قېلىشىڭ كېرەك دېدى. ئوغۇز خاقان ئاشۇ شەھەرگە ئاتلاندى، ئۇرۇس بەگنىڭ ئوغلى ئوغۇز خاقانغا نۇرغۇن ئالتۇن كۈمۈش ئەكەلدى. ھەمدە : ئېخ، سەن مېنىڭ خاقانىمسەن! ئاتام بۇ شەھەرنى ماڭا بەرگەن، ھەمدە شەھەرنى قوغدىشىڭ كېرەك، ئۇرۇش باشلانغاندىن كىينمۇ شەھەرنى قوغداپ قېلىشىڭ كېرەك دېگەن. ئەگەر ئاتام خاپا بولۇپ قالسا، مېنىڭ ھالىم قانداق بولۇر؟ مەن سېنىڭ يارلىقىڭنى ئىجىرا قىلىشقا تەييارمەن، بىزنىڭ بەختىمىز سېنىڭ بەختىڭ، بىزنىڭ ئۇرۇغىمىز سېنىڭ دەرىخىڭنىڭ ئۇرۇقىدۇر، تەڭرى ساڭا پۈتۈن زېمىننى ئاتا قىلماقتا، مېنىڭ جىسمىم ھەم بەختىم ساڭا مەنسۇپ، مەن ساڭا تارتۇق تارتىپ تۇرۇپ، دوستلۇقتىن چىقمايمەن دېدى. ئوغۇز خاقانغا يىگىتنىڭ سۆزى ياقىتى شادلىنىپ كۈلدى. ھەمدە : ماڭا كۆپ ئالتۇن تەغدىم قىلىپسەن، شەھەرنى ياخشى ساقلاپسەن دېدى. شۇڭا ئۇنىڭغا ساقلاپ دەپ ئات قويدى. ئۇنىڭغا دوستلىق قىلدى، شۇنىڭدىن كېيىن ئوغۇز خاقان لەشكەرلىرى بىلەن بىللە ئېتىل دەرياسىغا كەلدى. ئېتىل دەرياسى چوڭ بىر دەريا ئىدى، ئوغۇز خاقان ئۇنى كۆرۈپ ئېيتتىكى: ئېتىلنىڭ سۈيىدىن قانداق ئۈتەرمىز؟ لەشكەرلەر ئىچىدە ئولۇس ئوردابەگ دېگەن ياخشى بىر بەگ بار ئىدى. ئۇ قابىلىيەتلىك ھەم ئەقىللىق ئادەم ئىدى. ئۇ بەگ دەريا بويىدا نۇرغۇن تال ياغاچلارنىڭ تۇرغانلىقى كۆردى، ئۇنىڭ بىلەن ھېلىقى بەگ ..ئاشۇ ياغاچلار كەستى، ئۇنىڭ سۇنىڭ ئۈستىدە لەيلىتىپ ، ئۆزلىرى ئۇنىڭ ئۈستىگە چىقىپ ئېتىل دەرياسىدىن ئۆتتى. ئوغۇز خاقان شادلىنىپ كۈلدى. ئېيتتىكى: ھەي، سەن بۇ يەرگە بولغىن بەگ، قىپچاق ساڭا ئات بولسۇن. ئۇلار داۋاملىق ئىلگىرلەپ ماڭدى. شۇنىڭدىن كىيىن ئوغۇز خاقان يەنە ھېلىقى كۆك تۈكلۈك، كۆك يايىلىق ئەركەك بۆرىنى كۆردى. بۇ كۆك بۆرە ئوغۇز خاقانغا ئېيتتىكى: ئوغۇز، ئەمدى لەشكەرلىرىڭنى باشلاپ بۇ يەردىن قوزغال. سەن ئەل جامائەت ۋە بەگلەرنى باشلاپ ماڭ. مەن ساڭا يول باشلاپ ماڭىمەن . تاڭ ئاتقاندا ئوغۇز خاقان ئەركەك بۆرىنىڭ لەشكەرلىرى ئالدىدا يول باشلاپ كېتىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ شادلاندى. ھەمدە داۋاملىق ئىلگىرىلەپ ماڭدى.ئوغۇز خاقان بىر چىپار ئايغىر ئاتقا مىنەتتى. ئۇ بۇ ئايغىرنى ئىنتايىن ياخشى كۆرەتتى. يولدا بۇ ئايغىر كۆزدىن يۈتتى. بۇ يەردە ئېگىز بىر تاغ بار ئىدى. ئۇنىڭ ئۈستىدە توڭ مۇزلار بار ئىدى. ئۇنىڭ چوققىسىدا ئاپئاق قارلار بار ئىدى. شۇڭا بۇ تاغ مۇزتاغ دەپ ئاتىلاتتى. ئوغۇر خاقاننىڭ ئېتى مۇز تاغ ئىچىگە كىرىپ كەتتى. بۇنىڭ بىلەن ئوغۇز خان ئۇزۇنغىچە ئازاب چەكتى. لەشكەر ئىچىدە بەسىتلىك ۋە تەمبەل بىر ئەر بار ئىدى. ئۇ ھېچنىمىدىن قورقماس باتۇر ئادەم ئېدى. جەڭلەرنىڭ سىنىقىغا بەرداشلىق بەرگەن ئادەم ئېدى. بۇ ئادەم ئاتنى ئىزدىگىلى تاغقا كىردى. توققۇز كۈندىن كېيىن، ئوغۇز خاقانغا ئايغىرنى ھازىر قىلدى. مۇزتاغ ئىنتايىن سوغوق بولغاچقا، بۇ بەگنىڭ پۈتۈن ئەت جانىنى قار مۇز قاپلىغان ئىدى. ئوغۇز خاقان خۇرسەند بولۇپ كۈلدى، ئېيتتىكى: ھەي، سەن بەگلەرگە بولغىن باشلىق، مەڭگۈلۈك ئىسىم بولسۇن ساڭا قارلۇق ھەمدە ئۇنىڭغا نۇرغۇن دۇنيا تەقدىم قىلدى. يەنە داۋاملىق ئىلگىرلىدى.بۇ يولدا ئېگىز بىر ئۆينى كۆردى. بۇ ئۆينىڭ تېمى ئالتۇندىن، تۈڭلۈگى كۈمۈشتىن، ئىشىگى تۈمۈردىن ياسالغان ئىدى. ئىشىگى قۇلۇپلانغان بولۇپ، ئاچقۇچى يوق ئىدى. لەشكەر ئىچىدە بىر چىۋەر ئۇستام بار ئىدى. ئۇنىڭ ئىسمى تۆمۈردۇ قاغول ئىدى. ئوغۇز ئۇنىڭغا: سەن بۇ يەردە قال، ئىشىكنى ئاچ، ئىشىكنى ئاچقاندىن كېيىن ئوردىغا قايتىپ بار دەپ يارلىق چۈشۈردى ھەمدە ئۇنىڭغا قالاچ دەپ ئات قويدى. يەنە داۋاملىق ئىلگىرىلىدى. بىر كۈنى كۆك تۈكلۈك، كۆك يايىلىق ئەركەك بۆرە يەنە يولدىن توختىدى. ئوغۇز خاقانمۇ يولدىن توختاپ، چىدىرلىرىنى تىكتى. بۇ تېرىلمىغان تۈزلەڭلىك بىر يەر بولۇپ، چۇرچىت دەپ ئاتىلاتتى. ئۇنىڭ ئەل جامائىتى كۆپ، يەرلىرى كەڭ ئىدى. بۇ يەردە يىلقىلار، پادا كالىلار، ئالتۇن كۈمۈش، ئۈنچە مەرۋايىتلار كۆپ ئىدى. چۇرچىت خاقان ۋە ئەل جامائىتى ئوغۇز خاقانغا قارشىلىق بىلدۈردى. ئۇرۇش باشلاندى. ئىككى تەرەپ ئوق چىقىرىپ ، قىلىچ ئۇرۇشۇپ جەڭ قىلدى. ئوغۇز خاقان چورچىت خاقاننى يەڭدى. ئۇنىڭ بېشىنى ئېلىپ ئۆلتۈردى. چۇرچىتنىڭ ئەل جامائىتىنى ئۆز ئاغزىغا قاراتتى. ئۇرۇشتىن كېيىن، ئوغۇز خاقان لەشكەرلىرىگە ، نۆۋكەرلىرىگە ۋە خەلققە كۆپ غەنىمەتلەر تۈشتىكى، ئۇنى توشۇشقا شۇنچىلا ئات، خېچىر، كالىلار ئازلىق قىلدى. ئوغۇز خاقاننىڭ لەشكەرلىرى ئىچىدە ياشانغان بىر چىۋەر كىشى بار بولۇپ، ئۇنىڭ ئىسمى بارماقلىق يوسۇن بىلىگ ئىدى. بۇ چىۋەر ئادەم بىر ئېگىز ھارۋا ياسىدى. ھارۋا ئۈستىگە جانسىز غەنىمەتلەرنى قاچىلىدى. ھارۋىنىڭ ئالدىغا جانلىق غەنىمەتلەرنى قوشتى. ئۇلارغا ھارۋىنى تارتقۇزدى. نەۋكەرلەر، ئەل جامائەت بۇنى كۆرۈپ ھەيران بولدى. ئۇلارمۇ ھارۋا ياسىدى. ئېگىز ھارۋا ماڭغاندا قانغا، قانغا دېگەن ئاۋاز چىقاتتى. شۇڭىلاشقا ئۇنىڭغا قانغا دەپ ئات قويدى. ئوغۇز خاقان قانغالارنى كۆرۈپ كۈلدى. ئېيتتىكى: قانغا بىلەن جانسىز غەنىمەتلەرنى جانلىق غەنىمەتلەر سۆرەپ ماڭىدىكەن، ئېگىز ھارۋىنى مەڭگۈ ئۇنتۇپ قالماسلىق ئۈچۈن، قانغۇلۇق ساڭا ئات بولسۇن. سۆزىنى تۈگۈتۈپ يۇرۇپ كەتتى.ئاندىن كېيىن ، ئوغۇز خاقان يەنە كۆك تۈكلۈك، كۆك يايىلىق ئەركەك بۆرە بىلەن سىندۇ، تاڭغۇت، شاغام تەرەپلەرگە يۈرۈش قىلىپ باردى. كۆپ ئۇرۇش ۋە توقۇنۇشلاردىن كېيىن، ئۇ جايلارنى ئىشخال قىلدى. ھەمدە ئۇ يەرلەرنى ئۆز دۆلەت چىگرىسىغا قوشتى. ئۇنتۇپ قالماسلىق كېرەك، جەنۇپ تەرەپتە بارقان دېگەن يەرنىڭ بارلىقىنى بىلىش كېرەك، ئۇ يەر ناھايىتى مۇنبەت ۋە ئىسسىق يەر ئىكەن. ئۇ يەردە ھايۋان ۋە قۇشلار كۆپ ئىكەن. ئۇ يەردىكى كىشىلەرنىڭ چىرايى قاپقارا ئىكەن. خاقاننىڭ ئىسمى ماسار خاقان ئىكەن. ئوغۇز خاقان شۇ جايغا ئاتلاندى. ئىنتايىن قاتتىق ئۇرۇش بولدى. ئوغۇز خاقان يەڭدى. ماسار خاقان قاچتى. ئوغۇز خاقان بۇ يەرنى ئىشخال قىلدى. بۇنىڭدىن ئۇنىڭ دوستلىرى خۇرسەن بولدى. دۈشمەنلىرى زار قاخشىدى، ئوغۇز خاقان ئۇنى يەڭگەندىن كېيىن، پۈتمەس تۈگىمەس بايلىققا ۋە مال چارۋىغا ئېگە بولدى. ھەمدە ئۇلارنى ئۆز ئىلىگە تۇشۇپ كەتتى. ئۇنتۇپ قالماسلىق كېرەك، كىشىلەرگە بىلدۈرۈش كېرەك، ئوغۇزخاقاننىڭ يېنىدا ئاق ساقاللىق ، مۇز چاچلىق، قابىلىيەتلىك بىر قېرى كىشى بار ئېدى. ئۇ بىلەرمەن ۋە لىللا ۋەزىر ئېدى. ئۇنىڭ ئىسمى ئۇلۇغ تۈرك ئېدى. كۈنلەرنىڭ بېرىدە ، ئۇ چۈشىدە بىر ئالتۇن يا بىلەن ئۈچ كۈمۈش ئوقنى كۆردى. بۇ ئالتۇن يا كۈن چىقىشتىن، كۈن پېتىشىچە سۇزۇلغان ئېدى. ئۈچ كۈمۈش ئوقنىڭ ئۇچى شىمالنى كۆرسىتىپ تۇراتتى. ئۇيقۇدىن كىيىن ئۇ چۈشىگە كەچكەنلىرنى ئوغۇز خاقانغا ئېيتىپ مۇنداق دېدى: ھەي خاقانىم. ساڭا ئۇزۇن ئۆمۈر يار بولسۇن، ھەي خاقانىم، سېنىڭ ئەل نىزامىڭغا ئادالەت يار بولسۇن؛ كۆك تەڭرى چۈشۈمدە بەردى ماڭا ئىشارەت، ئىشخال قىلغان يەرلەردىن ئۇرۇغىغا بۆلۈپ بەرسۇن دەپ . ئوغۇز خاقان ئۇلۇغ تۈركنىڭ سۆزىنى ئاڭلاپ، ئىنتايىن خۇرسەن بولدى، ھەمدە: ئېيتقىنىڭ كەلسۇن دېدى. ئىككىنچى كۈنى تاڭ ئاتقاندا ، بالىلىرىنى چاقىرىپ كەلتۈرۈپ ئېيتتىكى : ھەي ئوغۇللىرىم ئوۋنى كۆڭلۈم تارتىپ تۇرىدۇ، ياشىنىپ قالغانلىقىم ئۈچۈن، ئوۋغا چىقىشقا چامىم يەتمەيدۇ، كۈن ، ئاي ، يۇلتۇز ئۈچۈڭلار تاڭ ئاتار تەرەپكە بېرىڭلار، ئاسمان، تاغ، دېڭىز ئۈچۈڭلار تۈن قاراڭغۇسى تەرەپكە بېرىڭلار. بۇنىڭ بىلەن ئۈچەيلەن تاڭ ئاتار تەرەپكە، قالغان ئۈچى تۈن قاراڭغۇسى تەرەپكە كەتتى. كۈن ، ئاي، يۇلتۇز نۇرغۇن ھايۋان ۋە قۇشلارنى ئوۋلىدى ھەمدە يولدىن بىر ئالتۇن يا تېپىۋالدى، شۇنداقلا ئۇنى ئاتىسىغا تاپشۇرۇپ بەردى. ئوغۇز خاقان شاتلاندى ھەمدە ئالتۇن يانى ئۈچ بۆلەككە بۆلدى ۋە ئېيتتىكى: سىلەر ياغا ئوخشاش ئوقنى كۆككىچە ئېتىڭلار . يەنە شۇندىن كېيىن ئاسمان، تاغ، دېڭىز نۇرغۇن ھايۋان ۋە قۇشلارنى ئوۋلىغاندىن كېيىن ، يولدىن ئۈچ كۈمۈش ئوق تېپىۋالدى، ھەمدە ئۇنى ئاتىسىغا تاپشۇرۇپ بەردى. ئوغۇز خاقان شاتلاندى. ھەمدە ئوقلارنى ئۈچكە بۆلۈپ بەردى. ئېيتتىكى: ھەي ئىنىلەر ، بۇ ئوق سىلەرگە مەنسۇپ بولسۇن، يا ئوقنى توغۇرلاريدۇ، سىلەر ئوققا ئوخشاش يا غا بويسۇنىڭلار . شۇندىن كېيىن ئوغۇز خاقان چوڭ قۇرۇلتاي چاقىردى. نۆكەرلىرىنى ، ئەل جامائىتىنى چاقىرىتتى ، ئۇلار كېلىپ بۇ مەسلەھەت ئولتۇرۇشتى. ئوغۇز خاقان چوڭ چىدىردا ئوڭ تەرىپىگە قىرىق غۇلاچلىق ئۇزۇن ياغاچ قاداتتۇردى. ئۇنىڭ ئۇچىغا بىر ئالتۇن تۇخۇ ئاستى ئۇنىڭ تۈۋىگە بىر ئاق قوينى باغلىدى. سول تەرىپىگە قىرىق غۇلاچلىق ئۇزۇن بىر ياغاچنى قاداتتۇردى، ئۇنىڭ ئۇچىغا بىر كۈمۈش تۇخۇنى ئاستى، تۈۋىگە بىر قارا قوينى باغلىدى. ئوڭ تەرەپتە بۇزۇقلار ئولتۇردى، سول تەرەپتە ئۈچ ئوقلار ئولتۇردى. قىرىق كېچە كۈندۈز توي بولدى. ئىچىشتى ، يىيىشتى، خۇرسەن بولۇشتى، شۇندىن كېيىن ، ئوغۇز خاقان ئوغۇللىرىغا يۇرتنى ئۈلەشتۈرۈپ بەردى. ئېيتتىكى: ھەي ئوغۇللىرىم، مەن كۆپ ياشىدىم، كۆپ ئۇرۇشلارنى باشتىن كەچۈردۈم، يا بىلەن كۆپ ئوق ئاتتىم، ئايغىر بىلەن كۆپ يوللارنى كەزدىم. دۈشمەنلەرنى زار يىغلىتىپ، دوستلارنى شات ئەيلەتتىم، تەڭرى ئالدىدا مەجبۇريەتنى ئادا قىلدىم، ئەمدى يۇرتنى سىلەرگە بۆلۈپ بېرىمەن:...?10.ئوغۇزنامە.143478 دىن ئېرىشكەن
|
ياپونىيە دائىرىلىرى ئارال مەسىلىسىدە خىتاي ھۆكۈمىتىگە ئېتىراز بىلدۈردى ئۇيغۇرياپونىيىنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەت باياناتچىسى يوشىتو سېنكاكۇ دۈشەنبە كۈنى بۇ ھەقتە بايانات بېرىپ مۇنداق دېگەن: تۈنۈگۈن كەچ سائەت 9 ئەتراپىدا دېڭىز قوغدىغۇچىلىرىمىز بۇ كېمىلەرنى بايقىغان. كېيىن، بۇ خىتاي كېمىلىرى بۇ يەردىن ئايرىلىپ، شىمالغا بۇرۇلۇپ خىتايغا قاراپ يۈرۈپ كەتكەن.ياپونىيە خىتاي ئارىسىدا تالاش تارتىش قىلىنىۋاتقان مەزكۇر ئارال، شەرقىي خىتاي دېڭىزىغا جايلاشقان بولۇپ، ياپونىيە سېنكاكۇ، خىتاي دياۋيۈ ئارىلى دەپ ئاتايدۇ.مەزكۇر ئارال مەسىلىسىدىكى تالاش تارتىش بۇ يىل سېنتەبىردە، ياپونىيە دائىرىلىرى سېنكاكۇغا يېقىنلاشقان خىتاي بېلىقچى كېمىسىنىڭ كاپىتانىنى قولغا ئېلىپ، 17 كۈن تۇتۇپ تۇرغاندىن كېيىن تېخىمۇ جىددىيلەشكەن ئىدى.ئۆتكەن ھەپتە ئاخىرى خىتاينىڭ سىچۈەن ئۆلكىسى دېياڭ شەھىرى ۋە گەنسۇ ئۆلكىسى لەنجۇ شەھىرىدە ياپونىيىگە قارشى نامايىش ئېلىپ بېرىلغان.شەنبە كۈنى ياپونىيىنىڭ تاكاماتسۇ شەھىرىدە خىتايغا قارشى نامايىش ئېلىپ بېرىلغان. نامايىشقا 300 ئەتراپىدا ئادەم قاتناشقان.مەلۇم بولۇشىچە، مەزكۇر ئارال مەسىلىسىدىكى ئىختىلاپلار تۈپەيلى ياپونىيە خىتاي مۇناسىۋەتلىرى يېقىنقى يىللاردىن بۇيانقى ئەڭ تۆۋەن چەككە چۈشۈپ قالغان.
|
ئاياللار ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىسىزنىڭ ئورنىڭىز: باشبەت مىللىي مەۋجۇتلۇق ئاياللاريوللىغۇچى: مەۋلانە ئۇيغۇر يوللانغان ۋاقتى: 2019 يىل 12 ماي ئورنى: مىللىي مەۋجۇتلۇقسۆيگىنىڭلارغا گۈل بېرىڭلار، گۈل بولمىسا تەبەسسۇم.جالالىدىــن رۇمىنىــڭ تەپەككۇرىــدا ئاياللارنىــڭ ئورنــى ناھايىتىمــۇ يۈكســەك. جالالىدىــن رۇمىنىــڭ ياشــىغان دەۋرلىــرى فىئوداللىــق ھاكىــم مۇتلەقلىــق ھۆكــۈم ســۈرگەن، تېخــى قۇللــۇق تــۈزۈم بىــكار قىلىنمىغــان زامانلارغــا توغــرا كېلەتتى. ئــۇ دەۋرلەردە ئاياللارنىــڭ ئورنــى مەيلــى مۇســۇلمانلار مەيلــى خىرىســتىيانلاردا بولســۇن ئىنتايىــن تــۆۋەن ئىــدى. ئۇلارنىــڭ ئورنــى شــۇنچىلىك بولغاندىكىــن، ئەلۋەتتــە ســۆزىنىڭ قىممىتــى قانچىلىــك بولاتتــى دەيســىز؟ شــۇنداق بىــر دەۋردە جالالىدىــن رۇمــى مۇرىتلىرىغــا ئايالــلار توغرىســىدا مۇنــداق ۋەز قىلغــان:ئايال دېگەن نېمە؟ بــۇ دۇنيــا دېگــەن گــەپ بىلــەن ئوخشــاش. بۇنــى دېســەڭمۇ دېمىســەڭمۇ ئــۇ ئــۆز تەبىئىيتىنــى تاشــلىمايدۇ. بىــراق ســېنىڭ سەپســەتىلىرىڭ ئۇنىڭغــا زىيــان يەتكۈزۈشــى مۇمكىــن.ســەن ئايالىڭغــا باشــقىلاردىن ئۆزۈڭنــى قاچــۇرۇپ، يۈزۈڭنــى كۆرســەتمە دەپ قانچــە تاپىلىســاڭ، ئۇنــى كــۆرۈش پىيىگــە چۈشــىدىغانلار شــۇنچە كۆپىيىــدۇ. ئۇنىــڭ ئۆزىمۇ ئادەملەرگــە كۆرۈنــۈش كويىغــا چۈشــىدۇ. چۈنكى چەكلەنگەن نەرســە ئىنســاننى كۈچــەپ تارتىــدۇ. ســەن تىنــچ خاتىرجــەم تۇرۇۋاتىمــەن دەپ ئويلايســەن، لېكىــن ئەتراپىڭــدا ئــۆز قولــۇڭ بىلــەن نارازىلىق ئوتىنــى ياققانلىقىڭدىــن بىخــەۋەر. ئۇنىــڭ قەلبىگــە ياخشــىلىق ئۇرىقىنــى تېرىغــان بولســاڭ ياخشــىلىق يولىــدا مېڭىۋېرىــدۇ. بــەس، بۇنىڭغــا ئــاۋارە بولمايــلا قــوي! ئۇنىــڭ ئەكســىچە بولســا، بەرىبىــر دېگىنىدىــن ۋاز كەچمەيــدۇ. ســېنىڭ چەكلەشــلىرىڭ ئۇنىــڭ خائىشــلىرىنى كۈچەيتىــدۇ خــالاس. ســەن كېچــە كۈنــدۈز ئۇنىــڭ بىلــەن بەسلىشــىپ، ئۇنــى تۈزەتمەكچــى بولىســەن. ئــۆز قولــۇڭ بىلــەن ئۇنىڭغــا چاپلاشــقان مەينەتچىلىكنــى ســۈرمەكچى بولىســەن. ئەممــا بــۇ ســىناق ســاڭا سەۋەپســىز بېرىلمىگــەن، ئۇنىــڭ ياردىمى بىلــەن ئۆزۈڭدىكــى مەينەتچىلىكنــى ســۈرتكىن دەپ بېرىلگــەن. ئۇنى كەمچىلىكلىــرى بىلــەن قوبــۇل قىلىــپ كۆڭلىنــى ئــال. بارلىــق مېھرىــڭ بىلــەن ئۇنــى تــۈزەت. ئىــلاج بــار ئەركەكلەرگــە خــاس رەشــىك بالاســىدىن خالــى بولغايســەن. جاھىلــلار ھەقىقەتــەن ئاياللاردىــن ئۈســتۈن تۇرىــدۇ. ئۇنــداق ئىنســانلار نېمىشــقىدۇر قوپــال، باغــرى تــاش كېلىــدۇ. ئــۇلاردا رەھىــم شــەپقەت، مېھرىمۇھەببــەت، ھىممەتخەيرھاھلىــق ئــاز بولىــدۇ. ئۇلارنىــڭ تەبىئىتىــدە ھايۋانلىــق ھۆكۈمــران. شــۇ ســەۋەپتىن مۇھەببــەت ۋە شــەپقەت ئىنســانلىقتۇر، غــەزەپ ۋە خىرىس ھايۋانلىقتــۇر. بۇنــداق ئەركەكلەردىــن ئەقىللىــق ۋە دىلــى گــۈزەل ئايالــلار خېلىــلا ئۈســتۈن.جالالىدىــن رۇمــى ئاياللارنىــڭ ئۈســتۈنلىكىنى تەرغىــپ قىلىدىغــان ۋەزلەرنــى بېرىــش ئارقىلىــق ئەتراپىدىكىلەرگــە، مىللىتىگە ۋە ھەتتــا پۈتــۈن دۇنياغــا ئىنســانىيەتنىڭ پەقــەت ئايالــلار ئارقىلىقلا بىــر پۈتــۈن گــەۋدە بولالايدىغانلىقىنــى جاكارلىغــان.جالالىدىــن رۇمــى يەنــە ئەرئايــال ئوتتۇرىســىدىكى جىنســىي مۇھەببەتنىــڭ ناھايىتــى مۇھىملىقىنــى ئوتتۇرىغــا قويغــان. چۈنكــى جالالىدىــن رۇمىنىــڭ نەزىرىــدە ئىككى جىنــس ئوتتۇرىســىدا مەۋجۇت بولــۇش پائالىيىتىنــى ئاخىرغىچــە داۋاملاشتۇرۇشــنىڭ بىــر تارتىــش قانۇنــى بــار بولــۇپ، بــۇ قانۇنغــا مەيلــى ئــەر، مەيلــى ئايــال ئۆزلۈگىدىــن بــوي ســۇنىدىغانلىقىنى ئىلگىــرى ســۈرىدۇ. ئــۇ مۇنــداق دەيــدۇ:جىنســىيەتنىڭ ئالامــەت بىــر تارتىــش كۈچــى بــار. قەيــەردە بىــر نەرســە ئىزدەشــكە مەجبــۇر بولســاڭ، ئۇنــى ئىزدەتكــەن ۋە ئۆزىگــە تارتقــان نەرســە يەنــە شــۇ ئۆزىنىــڭ جۈپتىــدۇر. يەنە بۇ توغرىسىدا مۇنداق دەيدۇ:ھــەر نەرســە بىــر نەرســە بىلــەن بىرگــە بولغانــدا ھاياتلىققــا ئىگــە بولىــدۇ. ئــەر ئايالــلار بىلــەن بىرگــە بولــۇپ بــالا بولىــدۇ، تۇپــراق يامغــۇر بىلــەن بىرلەشســە ھوســۇل بېرىــدۇ.جالالىدىــن رۇمــى پۈتــۈن تەبىئــەت دۇنياســىدىكى شــەيئىلەرگە ئەھمىيــەت بەرگەندىــن بەكــرەك ھاياتلىقنىــڭ بىــر گۈزەل پارچىســى بولغــان ئاياللارغــا ئالاھىــدە ئەھمىيــەت بەرگەن. چــالا ســاۋات موللىــلار ئاياللارنىــڭ ئىســمىنى قەبــرە تېشــىغا يېزىشــقا بولمايــدۇ دەپ پەتىــۋا بەرگــەن دەۋرلــەردە، جالالىدىــن رۇمــى قىلچــە ئىككىلەنمــەي ئاياللارنــى ئۇلــۇغ بىــر بارلىــق دەپ بىلىــپ، ئاياللارنىــڭ جەمئىيەتتىكــى ئورنىنى كۆتۈرۈشــكە تىرىشــقان. ھەتتــا ئــۇ مەشــھۇر ئەســىرى مەســنەۋىدە مۇنــداق دەيــدۇ:ئايالــلار يارىتىلغــان بىــر بارلىق ئەمــەس، بەلكــى يارىتىدىغان بىــر قۇدرەتتۇر. ئايــال كىشــىگە تەبىئــەت بەخــش قىلغــان نەرســىنى ئــەر كىشــى پەقــەت جاســارەت بىلــەن قولغــا كەلتۈرەلەيــدۇ.جالالىدىــن رۇمىنىــڭ دەرگاھىــدا ئــەر مۇرىتلىرىدىــن باشــقا يەنــە نۇرغــۇن ئايــال مۇرىتلارمــۇ بــار بولــۇپ، ئــۇلار بىــر يەرگــە جــەم بولــۇپ جالالىدىــن رۇمىنــى مەجلىســلىرىگە تەكلىــپ قىلغان ۋە جالالىدىــن رۇمىمــۇ ھىــچ ئىككىلىنىــپ ئولتۇرمــاي بــۇ تەكلىپلەرنــى قوبــۇل قىلىــپ ۋەز نەســىھەتلەرنى قىلغــان. جالالىدىــن رۇمــى ئوغلــى ســۇلتان ۋەلەتكــە يازغــان مەكتۇپىدا مۇنــداق دېگەن:ئايالىڭنىــڭ كۆڭلىنــى ھــەر ۋاقىــت خــوش قىلغىــن. ھــەر كېچىنــى تــوي كېچىســىدەك ئۆتكۈزگىــن. ئەگــەر ئايالىڭغــا ھۆرمەتســىزلىك قىلســاڭ، مــاڭا ھۆرمەتســىزلىك قىلغان بولىســەنجالالىدىــن رۇمــى تەبىئەتتىكــى ھەربىــر شــەيئى ئۆزىگــە مــاس ھالدىكــى باشــقا بىــر شــەيئىنى ئۆزىگــە جەلــپ قىلىــش ھالىتىــدە بولىــدۇ دەپ قارايــدۇ. ئۇ مۇنداق دەيدۇ:ئالەمدە ھەر نەرسىنىڭ جەلىپكارى بار. ئىسسىق ئىسسىققا، سوغۇق سوغۇققا تارتىدۇ. ئەسلى بولمىغان ئەسلى بولمىغاننى تارتىدۇ. باقىلەر باقىلەردىن مەست بولىدۇ. جەھەننــەم ئەھلــى بولغانــلار جەھەننــەم ئەھلــى بولغانلارنىــڭ جەلپكارىــدۇر. نۇرغــا مەنســۇپ بولغانــلار پەقــەت نۇرغــا مەنســۇپلارنى ئىســتەيدۇ.ئەتىــر ســاتقانلارنىڭ رەســتىلىرىگە قــارا. ھــەر جىنــس ئــۆز جىنســىنىڭ يېنىغــا قويىلىــدۇ.جالالىدىــن رۇمــى ھاياتىــدا پەقــەت بىــر ئاياللىــق بولــۇپ ئۆتكــەن. ئۇنىــڭ بىرىنجــى ئايالى ياشــلا ۋاپــات بولــۇپ كەتكەندىن كېيىــن قايتــا ئۆيلەنگــەن. ئەممــا ئايالــى ھايــات ئىكــەن ئــۆزى ئــۇ ئالەمگــە ســەپەر قىلغــان. ھەرگىــز كــۆپ خوتۇنلــۇق بولمىغان. قــۇل دېــدەك ئىشــلەتمىگەن. ھەتتــا قۇللــۇق تۈزۈمگــە قارشــى چىققــان. تەبىئەتتىكــى ھــەر زەررىچىنىــڭ تەڭرىنىــڭ بىردىــن پارچىســى ئىكەنلىكىنــى ئىلگىــرى ســۈرگەن جالالىدىــن رۇمــى ئىنســانلارنىڭ جىنســىيەت ئايرىمچىلىقــى قىلىــپ ئاياللارنــى خــور كۆرۈشــىنى نادانلىــق، جاھىلىيەتنىــڭ ئالامىتــى دەپ قارىغــان. ئــۇ يەنــە ھەممــە ئــادەم تەڭرىنىــڭ ئالدىــدا تــەڭ بــاراۋەر. جىنســى ئايرىمچىلىقنــى تەڭــرى قوبــۇل قىلمايــدۇ دەپ قارىغــان. جالالىدىــن رۇمىنىــڭ نەزىرىــدە ئەرئايالــلار تــوي قىلىــش ئارقىلىــق پۈتۈنلىشــىدۇ، ئىككــى تــەن بىــر تــەن بولىــدۇ، بۇنداق ئىككــى تەننىــڭ بىــر تــەن بولۇشــى بەختلىــك ئائىلىنىــڭ ئالدىنقــى شــەرتى دەپ قارىغــان. جالالىدىن رۇمى مۇنداق دەيدۇ:ئەرخوتۇن بىربىرسىگە ئوخشىشى لازىم. ئاياق ۋە مەسىلەرنىڭ جۈپلىرىگە قارا. ئاياقنىــڭ بىــر تىلــى پۇتۇڭغــا چــوڭ كەلســە، ئىككىنجىســى كارغــا كەلمەيــدۇ. ئىشــىك قانىتىنىــڭ بىــرى كىچىــك، يەنــە بىرىنىــڭ چــوڭ بولغىنىنــى كۆردۈڭمــۇ؟ ئورمانــدا ئارســلان بىلــەن بۆرىنىــڭ جــۈپ بولغىنىنــى كۆردۈڭمــۇ؟ بىــر ئايالنىــڭ ئېــرى ۋە ياكــى بىــر ئەرنىــڭ ئايالــى باشــقا بىــر يەرگــە كەتســە، ئــۇزۇن ئۆتمــەي يەنــە بىــرى دەرھــال كېلىــدۇ. شــۇڭا ئەرئايالــلار بىربىرىدىــن ئايرىلمايــدۇ. ھــاۋادا ئۇچۇۋاتقــان قۇشــلارمۇ ئــۆز جۈپتــى بىلــەن بىرگــە ئۇچىــدۇ.جالالىدىن رۇمى يەنە بۇ توغرىسىدا مۇنداق دەيدۇ:ئاللاھ ئايالنى ئەرگە يولداش ياراتتى. ئادەم ھەرگىز ھاۋادىن ئايرىم قالمايدۇ. كۆرۈنۈشتە سۇ ئوتتىن ئۈستۈندۇر. كۆرۈنۈشتە ئەر ئايالدىن ئۈستۈندۇر. ئەممــا ئەمەلىيەتتــە ســۇنى ئوتنىــڭ ئۈســتىگە قويســاق ۋاراقــلاپ قاينايــدۇ. ئەمەلىيەتتە ئەرلەر مەغلۇبىيەتچىلەردۇر. مەغلۇبىيەتكــە مۇھەببــەت ســەۋەپچى بولســا، نېمــە دېگــەن بەختلىــك ئــۇ مەغلۇبىيەتچىلــەر.جالالىدىــن رۇمىنىــڭ نەزىرىــدە تەســەۋۋۇپ يولــى ئۆزىنــى ئۇنتــۇپ، تەركــى دۇنيــا بولــۇش ئەمــەس بەلكــى ئۆزىنــى ھەقىقىي تونــۇپ يېتىــپ كامالەتكــە يېتىــپ ئۆزىنــى قايتــا تاپماقتــۇر. بــۇ جاپالىــق يولــدا ھەقىقەتكــە يېتىــپ كامىــل ئــادەم بولۇش ئۈچــۈن تــوي قىلماســلىقتەك ئىنســانىيەتنىڭ قانۇنىيەتلىرىگــە قارشــى بولغــان غەيــرى نەرســىلەرگە ئــورۇن يوق. بەلكــى ئەكســىچە بــۇ كامالەتكــە يېتىــش يولىــدا ئۆزىنىــڭ نىكاھلىــق ھــالال جۈپتىدىــن ئىبــارەت بــۇ گۈزەللىــك بولســا ئەرلەرگــە مەنىۋىــي ئوزۇقتــۇر. جالالىدىــن رۇمىنىــڭ نەزىرىــدە ئەرلەرنىــڭ ئاياللاردىــن ئۈســتۈنلىكى جىســمانىي جەھەتتىكــى ئۈســتۈنلۈك بولــۇپ، بــۇ ئەمەلىيەتتــە ھەقىقىــي ئۈســتۈنلۈك ھىســاپلانمايدۇ دەپ قارايــدۇ. ئــۇ بــۇ توغرىســىدا مۇنــداق دەيــدۇ:ئــەي يىگىــت! ئەرلەرنىــڭ ئاياللاردىــن ئۈســتۈنلىكى قــۇۋۋەت، قازانــچ ۋە مالمۈلــۈك جەھەتتىكــى ئۈســتۈنلىكى ئەمــەس. ئۇنــداق بولىدىغــان بولســا ئارســلان بىلــەن پىــل كۈچلــۈك بولغانلىقــى ئۈچــۈن ئىنســانلاردىن تېخىمــۇ ئۈســتۈن، تېخىمــۇ ئۇلــۇغ بولغــان بولاتتــى. ئەرلەرنىــڭ ئاياللاردىــن ئۈســتۈن بولۇشــى ئايالنىــڭ نەزىرىدىكــى ئەرنىــڭ تېخىمــۇ يىراقلارنــى كۆرەلىشــىدىن بولغــان. ئــەر كىشــى ئىشــنىڭ نەتىجىســىنى پــەرەز قىلىــپ كۆرەلمىســە، بۇنــداق ئەرنــى ئــەر دېگىلــى بولمايــدۇ. ئــادەم بالىســى يىگىتلىكتــە زالئوغلــى رۇســتەمدەك، ھەمزىــدەك جەســۇر بولســىمۇ يەنىــلا قــارار قىلىشــتا ئايالىنىــڭ ئەســىرىدۇر.يۇقارقــى ســۆزلەر يەنىــلا ئاياللارغــا بولغــان ھۆرمــەت، مۇھەببەتنــى ئىپادىلەش ئارقىلىق ئىككىلىســىنىڭ بىرلەشــتۈرۈلگەن لىكىنىــڭ ئىپادىســىدۇر. يەنــى ئاشــىقتا بىربىرلىرىنى ســۆيگەن ئايرىم بىرلىكنىــڭ بىرلىشــىپ، پۈتۈنلۈشــۈپ نەتىجىگــە ئېرىشــكەنلىكىدۇر. جالالىدىــن رۇمــى ئۆمــۈر بويــى ئىلغــار پىكىرلىــرى بىلــەن قاتتىــق قېتىــپ مومياغــا ئايلىنىــپ قالغــان دىنىــي ئەقىدىلەرگــە، ئەركىــن تەپەككۇرنــى بوغۇدىغــان قائىدەيوســۇنلارغا قارشــى جــەڭ ئىــلان قىلغــان. بولۇپمــۇ جالالىدىــن رۇمــى قۇلچىلىق ئىدىيىســىنى، مۇتەئەسســىپ كــۆز قاراشــلارنى ياقىلىمىغــان. ئەممــا كېيىنكىلــەر جالالىدىــن رۇمىنىــڭ ھەقىقىــي ئىدىيەلىرىنــى خۇنۈكلەشــتۈرۈپ خىيالىــي پىكىــر ۋە تۇيغــۇلار بىلــەن بوغــۇپ، ھۆكۈمــران ســىنىپلار ئۈچــۈن خىزمــەت قىلىدىغــان قورالغــا ئايلانــدۇرۇپ قويغــان.مەنبە: جالالىدىن رۇمىنىڭ تەپەككۇرى ناملىق كىتاب
|
جاڭالىقتار 4199 0 پىكىر 26 اقپان, 2015 ساعات 20:17قر پرەزيدەنتتىگىنە كانديداتتاردى تىركەۋ بۇگىن باستالدى. بۇل تۋرالى بۇگىن قر پرەزيدەنتى جانىنداعى ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندەگى بريفينگتە قر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى قۋاندىق تۇرعانقۇلوۆ ءمالىم ەتتى دەپ حابارلايدى ..بۇگىن ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ وتىرىسىندا سايلاۋ قۇجاتتارىنىڭ ۇلگىلەرى مەن سايلاۋدى دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى نەگىزگى ءىسشارانىڭ كۇنتىزبەلىك جوسپارى بەكىتىلدى. اتالعان جوسپارعا سايكەس پرەزيدەنتتىككە كانديداتتاردى ۇسىنۋ 26 اقپاندا باستالىپ، 15 ناۋرىزدا اياقتالادى، دەدى قر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى قۋاندىق تۇرعانقۇلوۆ .كوميسسيا توراعاسىنىڭ ايتۋىنشا، پرەزيدەنتتىككە كانديداتتاردى قر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى تىركەيدى. كانديداتتاردى تىركەۋ 25 ناۋرىزدا اياقتالادى. كانديداتتاردى تىركەۋ مەرزىمى اياقتالعاننان كەيىن ولاردىڭ ۇگىت ناۋقانى باستالادى. ول 26 ناۋرىزدا باستالىپ، 24 ساۋىرگە دەيىن جۇرگىزىلەدى، دەدى ق.تۇرعانقۇلوۆ.اسىلجان مامىتبەكوۆ 4657
|
وقيعا 20 قازان، 20212534 رەت كورسەتىلدىشقو پوليتسەيلەرى ون جىل بۇرىنعى كىسى ءولىمىن اشتى، دەپ حابارلايدى . پد ءباسپاسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.2008 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا اياگوز قاراعاندى تاس جولىنان الىس ەمەس جەردە قاساپحانادان 35 جاستاعى اياگوز اۋدانى تۇرعىنىنىڭ ءمايىتى تابىلدى. بۇل قىلمىستى اشۋ بويىنشا العاشقى تەرگەۋ ارەكەتتەرى ناتيجە بەرمەي، قىلمىسكەردىڭ جەكە باسىن انىقتاۋ مۇمكىن بولمادى.دەسە دە، ءىس جۇرگىزۋ شارالارى توقتاتىلعان جوق. وسى جىلدىڭ قازان ايىندا پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى كۇدىكتىنىڭ ىزىنە شىقتى. جەدەلىزدەستىرۋ ءىسشارالارىن جۇرگىزۋ كەزىندە پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى ريددەر قالاسىنىڭ 51 جاستاعى تۇرعىنىن ۇستادى، ول وعان جينالعان دالەلدەمەلەر مەن ايعاقتاردى ۇسىنعاننان كەيىن بىردەن وسى قىلمىستى جاساعانىن مويىندادى.كۇدىكتىنىڭ كىسى ءولتىرۋ سەبەبى سۇيىكتىسىنە دەگەن قىزعانىشتان بولعان. جابىرلەنۋشى سول كەزدە ولارمەن بىرگە ءبىر ۇجىمدا جۇرگەن، كۇدىكتىنىڭ ايتۋىنشا باسقا ايەل ونىڭ سۇيىكتىسىنە تىم كوپ كوڭىل بولگەن.شقو پوليتسيا دەپارتامەنتى باستىعىنىڭ ورىنباسارى تالعات شاياحمەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، قىلمىسكەر ايەل سوت سانكتسياسىمەن قاماۋعا الىندى، وعان قاتىستى سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ جالعاسۋدا. ەگەر ول كىنالى دەپ تانىلسا، 20 جىلعا دەيىن نەمەسە ءومىر بويى باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى تاعايىندالۋى مۇمكىن.شقو قىلمىس پوليتسيا قىزعانىش ريددەر
|
شي جينپيڭ قىرعىزستاننىڭ پرەزيدەنتى جيەنبەكوۆپەن كەزدەستىحالىق تورابىشي جينپيڭ قىرعىزستاننىڭ پرەزيدەنتى جيەنبەكوۆپەن كەزدەستى2019.06.14 16:20 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىحالىق گازەتى، 6 ايدىڭ 13 كۇنى، بىشكەك تىلشىلەر پەي گۋاڭجياڭ، شياۋ شينشين. سول جەر ۋاقىتى بويىنشا 6 ايدىڭ 12 كۇنى كەشتە بىشكەك قالاسىنا جەتكەن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ قىرعىزستاننىڭ پرەزيدەنتى جيەنبەكوۆتىڭ ۇسىنىسىمەن پرەزيدەنت سارايىنا كەلدى. ەكى ەل باسشىلارى ىقىلاسپەن كەزدەستى.جازدىڭ ورتاسىندا بىشكەك تۇنىندە سالقىن سامال ەسەدى. پرەزيدەنت سارايىندا اشەكەيلى شام جايناپ تۇر. شي جينپيڭ اۆتوكولىكپەن كەلگەندە، جيەنبەكوۆ پەن حانىمى پرەزيدەنت سارايىنىڭ الدىندا قارسى الدى.ەكى ەل باسشىلارى ەمىن ەركىن دوستىق بەينەدە جۇڭگو مەن قىرعىزستاننىڭ ءداستۇرلى دوستىعىن اقتارىلا اڭگىمەلەپ، ەكى جاقتى قاتىناستىڭ كوركەم بولاشاعىن اقىلداستى ءارى ورتاق كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ماسەلەلەر جونىندە ىشكەرىلەي پىكىر الماستىردى.شي جينپيڭ مىنالاردى اتاپ كورسەتتى: كونە دوستىڭ ۇيىنە قوناققا كەلگەنىمە وتە قۋانىشتىمىن. بۇل مەنىڭ قىرعىزستاندا 6 جىلدان كەيىن تاعى دا ساپاردا بولۋىم. ديپلوماتيالىق قاتىناس ورناتقان 27 جىلدان بەرى ەكى جاقتىڭ بىرگە قۇلشىنۋىندا، جۇڭگو مەن قىرعىزستاننىڭ قاتىناسى باياندى دامىپ، ساياسي جاقتا جوعارى دارەجەدە ءوزارا سەنەتىن، ەكونوميكالىق جاقتا ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزەتىن، حاۋىپسىزدىك جاعىندا ءبىر بىرىنە ارقا سۇيەيتىن، حالىقارالىق جاقتا تىعىز سەلبەسەتىن تاماشا جاعداي قالىپتاستى. مەن پرەزيدەنت مىرزانىڭ تالاي رەت اشىق ءسوز سويلەپ، جۇڭگو مەن قىرعىزستاننىڭ دوستىعىن باتىل قورعاعانىن القايمىن. جۇڭگو قىرعىزستاننىڭ رەفورما، دامۋ تابىسىن جوعارى باعالايدى، قىرعىزستاننىڭ مەملەكەتتىڭ ورنىقتىلىعىن قورعاۋ، ەكونوميكانىڭ دامۋىن جەبەۋ جاعىندا تاعى دا تاماشا ناتيجە جاراتۋىن تىلەيدى. جۇڭگو قىرعىزستانمەن بىرگە ەل باسقارۋ تاجىريبەلەرىن ءبولىسىپ، بىرگە دامىپ، گۇلدەنۋدى قالايدى. ەكى جاقتىڭ ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى بىرگە قۇرۋ سەلبەستىگىنىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەگەنىنە، ناقتىلانعانىنا ەرەكشە قۋانىشتامىن. جۇڭگو قىرعىزستانمەن قول ۇستاسا قۇلشىنىپ، جۇڭگو مەن قىرعىزستاننىڭ جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق ارىپتەستىك قاتىناسىنىڭ دامۋىن جەبەپ، ءتىپتى دە كوپ تىڭ تابىسقا قول جەتكىزىپ، ەكى ەل حالىقتارىنا ءتىپتى دە زور باقىت جاراتۋدى قالايدى. ەكى جاق شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى، ازيا ءوزارا ىقپالداستىق جانە سەنىم شارالارى كەڭەسى سياقتى كوپ جاقتى جۇلگەدەگى سەلبەستىكتى نىعايتىپ، كوپ جاقتىلىقتا تاباندى بولىپ، قورعانىمپازدىققا، سىڭار جاقتىلىققا بىرگە قارسى تۇرىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋگە بەلسەندى ۇلەس قوسۋى كەرەك.
|
سارسەنبى، 19 اقپان، 2020قالياكبار ۇسەمحانۇلى 2 قاراشا، 2019مەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت توقاەۆتىڭ ۇلىتاۋ 2019 حالىقارالىق تۋريستىك فورۋمىنا قاتىسقاندا ۇلىتاۋ تۋريستىك مەكەنگە، دەمالىس ايماعىنا ءارى ۇلى بابالارعا تاعزىم ەتۋ ورتالىعىنا اينالۋى ءتيىس دەپ اتاپ كورسەتتى. ارينە، ۇلىتاۋ ءتۋريزمىن وركەندەتۋ قازاقستاندا ەتنوتۋريزمدى دامىتۋعا تىڭ سەرپىن بەرەدى دەسەك، ەتنوتۋريزمنىڭ ەرەكشەلىگىن كورنەكتىلەندىرەتىن بوگەنايى بولەك مادەني مۇرامىزدىڭ ءبىرى كيىز ءۇي. بىلە بىلسەك، كيىز ءۇيدى ناسيحاتتاعانىمىز رۋحاني جاڭعىرۋىمىزدىڭ ءبىر كورىنىسى بولماق. ول قازىر قازاققا تىم تاڭسىق بولماعانىمەن، كيىز ۇيگە ءبىر تۇنەگەن باسقا ۇلتتاردىڭ وزگەشە اسەر الاتىنىنا دونالد ترامپتىڭ ۇلى موڭعوليادا قازاق كيىز ۇيىندە قونىپ، تامسانىپ قايتقانى دا ايعاق.تاڭعاجايىپ ساۋلەت ونەرىساۋلەت ونەرىنىڭ جينامالى جانە جىلجىمالى ۇلگىسى سانالاتىن كيىز ءۇي سان مىڭ جىلدىق تاريحتى باستان كەشىردى. ارحەولوگيالىق قازبا دەرەكتەردەن كيىز ءۇيدىڭ قولا داۋىرىندە قولدانىسقا تۇسكەنى انىقتالدى. گرەك تاريحشىسى گەرودوتتىڭ زامانىمىزدان بۇرىنعى عاسىردا ساقتاردىڭ كيىز ۇيلەردە وتىراتىندىعىن قاعازعا تۇسىرسە، ءۇيسىن ەلىنە كەلىن بولىپ تۇسكەن قىتايدىڭ حان ديناستياسىنىڭ حانشاسى شي ءجۇننىڭ:دوڭگەلەك ءۇي، تۋىرلىق تام ورنىنا،ەت جەپ، ايران ىشەدى اسسۋىنا، دەپ جىرلاعانى بار. وسىعان قاراعاندا، زەرتتەۋشىلەردىڭ كيىز ءۇيدىڭ جاسى بەس مىڭ جىلدان اسىپ جىعىلادى دەگەن مەجەسى دە نەگىزسىز ەمەس سەكىلدى.قاي حالىقتىڭ بولسا دا رۋحاني الەمى، ەڭ الدىمەن، ونىڭ ءداستۇرلى ونەرىنەن كورىنەتىنى ءمالىم وزبەكالى جانىبەكوۆ. ءداستۇرلى قولونەر تۋىندىمىزدىڭ بىرەگەيى كيىز ءۇيدىڭ بويىنان دا حالقىمىزدىڭ بۇكىل رۋحاني الەمى، ۇلتتىق بولمىسى، دۇنيەتانىمى، ەستەتيكالىق كوزقاراسى مەنمۇندالاپ تۇر.الىپ اسپاندى كوك كۇمبەزى دەپ اتاعان حالقىمىز اسپاندى شاڭىراققا، ودان تومەنگى كەڭىستىكتى ۋىققا، كوكجيەكتى كەرەگەگە ۇقساتىپ، كيىز ءۇيىن عالامنىڭ كىندىگى دەپ تانىعاندىعىنا تالاس جوق. بۇل جونىندە بەلگىلى زەرتتەۋشى اتيللا سانسىزبايۇلىنىڭ كيىز ۇيدەگى كەڭىستىك قازاق دۇنيەتانىمىنىڭ توعىسقان جەرى. كيىز ءۇي عالامنىڭ مودەلى. شاڭىراق كۇننىڭ سيمۆولى. كۇلدىرەۋىش ءتورت تاراپ. ۋىقتار كۇننىڭ ساۋلەسى. وشاق ادامنىڭ وتى. ءتور اق پەن قارانىڭ اراجىگىن اجىراتاتىن ادامنىڭ ورنى. سول جاق بوساعا ايەلدىڭ، وڭ بوساعا ەركەكتىڭ سيمۆولى دەپ تۇيىندەگەنىنە قاراعاندا، قازاقتىڭ ەسىگىڭ ەسىڭ، بوساعاڭ سەسىڭ، تابالدىرىق تاۋبەڭ، ماڭدايشا مارتەبەڭ، شاڭىراق ءپىرىڭ، تۋىس كەرەگەڭ، ءتور دارەجەڭ، وشاعىڭ ىرىس، ءتۇتىنىڭ تىنىس، بەلدەۋىڭ قورعان، تۇندىگىڭ تەگىڭ، تۋىرلىق ەلىڭ، ۋىعىڭ ەرىڭ، وسىنىڭ ءبارىن كوتەرەر قاسيەتتى قارا جەرىڭ دەپ تۇجىرىمداۋىندا دا ۇلكەن ءمان جاتىر. كوشپەلىلەردىڭ سان عاسىرلىق تاجىريبەسى، ومىرلىك قاجەتتىلىگى، ويءورىسى، تالعام تانىمى ءبىر عانا كيىز ءۇيدىڭ بويىنا شوعىرلانعانداي. ولاردىڭ سۇلۋلىق تۋرالى تالعامتۇسىنىگى، دۇنيەنى سۇلۋلىق زاڭدىلىقتارىمەن يگەرۋ مۇمكىندىگى نەگىزىنەن، وسى كيىز ءۇي ارقىلى كورىنىس تاپتى، دەپ جازادى اتاقتى عالىم اقسەلەۋ سەيدىمبەك.ايتىپايتپاي، كيىز ءۇيدىڭ بويىنداعى سۇلۋلىقتى تىلمەن تۇگەندەۋ مۇمكىن ەمەس. ونى كوزىمەن كورىپ، وعان تۇنەپ شىققان جولاۋشىنىڭ تاڭداي قاعىپ، تامسانباعانى جوق. وعان مىسال رەتىندە قىتاي ورداسىنىڭ اتاقتى اقىنى ءباي ءجۇيىنىڭ 772846 جىل كيىز ءۇي دەگەن ولەڭىن:كيىزىنە ءجۇنى كەتكەن مىڭ قويدىڭ،شاڭىراعى قايىڭىنان كۇنگەيدىڭ.ءارى بەرىك، ءارى ىڭعايلى، ءارى اسەم،دەي المايمىن اعاشىنا ءمىن قويدىم، دەپ باستاپ، سوڭىن:سالتاناتتى سارايىنا پاتشا ماس،ساراي بارلىق ءۇمىتىڭدى اقتاماس.كيىز ءۇيدىڭ قۇدىرەتىنە جوق تالاس،سارايىڭا بەرمەيمىن مەن باسپاباس! دەپ تۇيىندەگەنىن اۋدارعان نەسىپبەك ايت ايتساق تا جەتكىلىكتى.كيەلى كيىز ءۇيدىڭ كەرەمەتى تۋرالى بۇدان ارتىق مىسالدىڭ قاجەتى جوق. وكىنەرلىگى، سان عاسىردىڭ سىناعىنان سۇرىنبەي وتكەن كيىز ءۇيدىڭ سوڭعى كەزدەرى زاماننىڭ دامۋىنا، ءوندىرىستۇرمىستاعى وزگەرىستەرگە ىلەسە، قولدانىس اياسى تارالۋىمەن قاتار، ءسانسالتاناتى جاعىنان دا كەتەۋى كەتىڭكىرەپ بارادى. كيىز ءۇيدىڭ تولىق زەرتتەلمەۋى، دۇرىس ناسيحاتتالماۋى دا ونى ەلەۋسىز قالدىردى.ەسكەرمەسەك، ەسكىرە بەرەدىكيىز ۇيمەن بايلانىستى ۇمىتىلىپ بارا جاتقان اتاۋلار دا از ەمەس. قولدانىلۋىنا، ۇلكەنكىشىلىگىنە، تىگىلۋ ادىسىنە بايلانىستى اتاۋلاردى ايتپاعان كۇننىڭ وزىندە كيىز ءۇيىمەن قاتىستى بالاعان، شايلا، اقتاقىر، جولامايجولىم ءۇي سياقتى باسپانالاردىڭ اتىنىڭ ءوزى ۇمىتىلىپ بارادى. كيىز ءۇي قازاقتىڭ مادەني مۇراسى دەگەنىمىزبەن، بابالارىمىزدىڭ ىسمەر قولىنان شىققان تالاي ونەر تۋىندىلارى بۇل زامانعا جەتكەن جوق. مەرەكەمەيرامداردا ءسان ءۇشىن تىگىلگەنى بولماسا، كەڭبايتاق ساحارادان دا سيرەپ بارادى. اسەم استانامىزعا سان ءتۇرلى قۇرىلىستىڭ ۇلگىسىن اكەلگەنىمىزبەن، كيىز ءۇي فورماسىندا جوبالانعان ءبىر قۇرىلىس جوق. بۇل جاعىنان قىتاي بىزدەن كوش ىلگەرى. اتاپ ايتقاندا، قىتايدىڭ موري قازاق اۆتونوميالى اۋدانىندا سالىنعان 800 شارشى مەترلىك الىپ كيىز ۇيدەي ءبىر كيىز ءۇي جوق قازاقستاندا. 1000نان ارتىق ادام سياتىن ءۇيدىڭ ىشىندە قازاقتىڭ قايقى باس توسەگى، اسادال سياقتى بۇيىمداردىڭ ءبارى بار. دۇنيەدەگى الىسجاقىننان كورۋگە كەلگەن تۋريستەردىڭ تاڭداي قاعىپ تامسانبايتىنى جوق. ال قازاقستان قازاققىرعىز حالىقتارىنىڭ كيىز ءۇي دايىنداۋ جانە تىگۋ ونەرىن يۋنەسكونىڭ ادامزاتتىڭ بەيزاتتىق مادەني مۇراسى تىزىمىنە ەنگىزدىك دەپ ماقتانعانىمەن، كيىز ءۇيدى ۇرپاقتارعا دارىپتەۋ جاعىنان پارمەندى جۇمىستار ىستەپ جاتقان جوق. تىزىمگە ەنگەنىمەن، كيىز ءۇي جاسايتىن شەبەرلەرگە ۇلت ونەرىنىڭ مۇراگەرى رەتىندە قولداۋ كورسەتىلمەسە، ەرتەڭ كيىز ءۇي مۇراجايلاردا عانا قالىپ، تۇرمىسىمىزدان تىسقارى قالماي ما؟! سوندىقتان ەندىگى جەردە دۇنيە ءجۇزى ساياحاتشىلارىنىڭ تاڭدايىن قاقتىرعان قاسيەتتى كيىز ءۇيدىڭ قازاق حالقى ءۇشىن قانشالىقتى ماڭىزى بار ەكەنىن ۇرپاق ساناسىنا ءسىڭىرۋ ايرىقشا ماڭىزدى. ول ءۇشىن كيىز ءۇي جونىندەگى زەرتتەۋدى، ۇگىت، ناسيحاتتى كۇشەيتۋ كەرەك. قازىرگى سۇرانىس قاجەتىن ەسكەرە وتىرىپ، ءتۋريزمدى دامىتۋ تۇرعىسىنان كيىز ءۇيدى جاڭاشا پايدالانۋدىڭ جولىن ىزدەپ، كيىز ءۇي جاسايتىن شەبەرلەرگە ەكونوميكالىق جاقتان كومەك كورسەتۋ قاجەت.قازاق حالقىنىڭ ادامزات مادەنيەتىنە قوسقان، تۇتاس الەم مويىندايتىن ۇلەستەرىنىڭ ءبىرى جىلقىنى قولعا ۇيرەتۋ بولسا، ەندى ءبىرى دوڭعالاقتى اربالار جاساپ، ونىڭ ۇستىنە كيىز ءۇي تىككەنى بولۋعا ءتيىس. تىلىمىزدە كۇرەن دەپ اتالاتىن بۇل ۇيلەر ءبىر قانشا تاريحي فيلمدەردە كورىنىس بەرگەنى بولماسا، قازىر كوپ ەلدىڭ ساناسىنان ءوشىپ تىنعانى وتىرىك ەمەس. ءتىپتى، كۇرەندى موڭعۇلعا تاۋەلدەيتىندەر دە بار. ناعىندا الەمدى بيلەگەن شىڭعىس حان اۋلەتىنىڭ ماقتانعان شاعىندا ديدار سۇلۋ قىزداردى، قازاق كۇيمە مىنگىزىپ دەگەن تەڭەۋدى پايدالانعانىن ەسكەرسەك، كۇرەن دە قازاق ونەرىنىڭ تۋىندىسى ەكەنىنە ءشۇبالانبايسىز. ونىڭ ۇستىنە، كۇرەن جايلى تاريحي جازبالار دا از ەمەس. ولار تۇراتىن ۇيلەر اعاش كەسپەكتەرىنەن قۇراستىرىلىپ، بۇتاقتارمەن شاباقتالعان، توبەسىندە جوعارى قاراي موينىن سوزىپ، ىقشامدانا تۇسەتىن وتتىقتىكى سياقتى دوڭگەلەك تۇتىگى بار اربا ۇستىنە ورنالاستىرىلادى دا، ۇنەمى اپپاق بولىپ جارقىراپ تۇرۋى ءۇشىن جۇنگە اق، اق توپىراق، سۇيەك ۇنتاعىن قوسىپ باسقان اق كيىزبەن قاپتالادى ەكەن. ۇيلەر مەيلىنشە كەڭ، ەنى 30 فۋت، دوڭگەلەكتەرىنىڭ اراسى 20 فۋت بولعان. وسىنداي ءۇيلى ارباعا 22 وگىز جەگىلگەن گيلوم دە رۋبرۋك وزبەكالى جانىبەكوۆ، جولايىرىقتا.تالشىققا دا تاڭداۋ ءتۇستىسوڭعى كەزدەرى تالدان ءۇي اعاش باسۋ مۇمكىندىگىمىز دە ازايىپ بارادى. ورمان قورعاۋ ورىندارى ءۇي اعاش تۇگىل شىرپى سىندىرساڭ، شىرىلداتقالى تۇر. قاڭقاسىن تەمىردەن جاساساڭ، اۋىر. جىعىپ، تىگۋگە قولايسىز. از ۋاقىتتان كەيىن تات باسىپ، قارا قوجالاق بولىپ كەتەتىنىن بىلاي قويعاندا، نايزاعاي ءتۇسىپ، ومىرگە قاۋىپ توندىرەتىنى تاعى بار. وسى تۇرعىدان العاندا، كيىز ءۇيدىڭ قاڭقاسىن اينەك تالشىقتان جاساۋ جاعىن دا قاراستىرعان دۇرىس سياقتى. بۇعان مىسال بولاتىن دايىن تاجىريبە دە بار.وسىدان بىرەر جىل بۇرىن قىتاي قازاقتارىنان شىققان قۇرىلىس ينجەنەرى، قازاق كيىز ءۇيىن زەرتتەۋشىلەردىڭ ءبىرى بولات كارىباي اينەك تالشىقتان كيىز ءۇيدىڭ قاڭقاسىن جاسادى. بۇل كيىز ءۇيدىڭ سىرتتاي قاراعاندا، بايىرعى ۇيدەن ەش پارقى جوق. كوشىقونعا قولايلى، جەڭىل، تات باسپايدى، نەشە جىل وتسە دە ءتۇسى تايمايدى، اۋمايدى. ونىڭ ۇستىنە، بۇل ءۇي ۋىعىنىڭ قالامى جوقتىعى بولماسا، قازاق كيىز ءۇيىنىڭ بارلىق ەرەكشەلىكتەرىن نەگىزگە الىپ جاسالعان. كەرەگەسى جەلكوز، كوزدىڭ ولشەمى، ساعاناعى، ۋىعىنىڭ ۇزىندىعى، الاقانى، شاڭىراعىنىڭ توعىنى شەڭبەرى, كۇلدىرەۋىشى، تيەگى، ۋىقتىڭ باۋىنا دەيىن قازاق كيىز ءۇيىنىڭ ولشەمى بويىنشا جوبالانعان. بۇل ءۇيدى جوبالاپ، جاساتۋداعى سەبەبىم، دەيدى بولات كارىباي. ەل ىشىندە ۇيشىلەر سيرەپ كەتتى، اعاشتى دا كەستىرمەيدى. تەمىردەن جاساساڭ، قولايسىز. سول سەبەپتەن كيىز ءۇيدىڭ سۇيەگىن اينەك تالشىقتان جاسادىم. ويتكەنى بۇل مىقتى، شىمىر، دەنساۋلىققا زالالى جوق، قالاعانىڭشا يۋگە، بوياۋعا بولادى. ءۇيدى جاساتۋ بارىسىندا دا قازاق كيىز ءۇيىنىڭ ساندىق ءمانى مەن شاڭىراق ولشەمدەرىنە باعىنا وتىرىپ، ارحيتەكتۋرالىق فورماسى بويىنشا جاساتتىم. مۇنداعى ماقساتىم دا ۇياعاشتى ستانوكتا جاسۋعا جول اشۋ.ارينە، بۇگىنگىدەي دامىعان زاماندا، كيىز ءۇيدىڭ سۇيەگى، ءسوزسىز، اعاشتان جاسالسىن دەگەن شارت تا جوق. قازىرگى عىلىمتەحنيكانىڭ وزىق جەتىستىگىنەن پايدالانىپ، ءداستۇرلى ونەردى ءداۋىر كوشىمەن جالعاساق، نەسى بار؟ قازاقستاندىق شەبەرلەر دە مۇنى ەسكەرۋى كەرەك. ءتۋريزمدى تۇلەجىتۋمەن قاتار، كونە مۇرالاردىڭ دا ءتورت تۇرمانىن تۇگەندەي جۇرگەن دۇرىس.كيىز ءۇيمەملەكەت باسشىسىرۋحاني جاڭعىرۋەتنوتۋريزمقاسىمجومارت توقاەۆىندەت ءالى ىرىق بەرمەي تۇرباسپانا قولجەتىمدى بولسىن دەسەك18 اقپان، 2020 6113 اقپان، 2020 52اباي جانە قايىم13 اقپان، 2020 4018 اقپان، 2020 3518 اقپان، 2020 9تۇرعىن ۇيلەردى باسقارۋ قالاي وزگەرەدى؟6 اقپان، 2020 19
|
، 16 ، 21 ، 26 ، 19 ، 22 ، 15 ، 21 ، 23 ، 22 ، 20 ، 18 ، 222 گمب اكۋشەرلىك بلوگىنا ورتا ەسەپپەن 370كە جۋىق شالا تۋعان بالا تۇسەدى.بالا 5 اقپان كۇنى دۇنيەگە كەلدى، سالماعى 960 گرامم، بويى 42 سم. وتە كىشكەنتاي بولعانمەن دەنساۋلىعى جاقسى بولدى، دەيدى نەوناتولوگرەانيماتولوگ شولپان نۇراشبەكوۆا.بالاعا باتىر ەسىمى بەرىلدى. ول 27اپتادا كەسار تىلىگى ارقىلى دۇنيەگە كەلدى، ويتكەنى اناسىنىڭ سۋى از، ياعني حوريوامنيونيت بولدى. قازىرگى ۋاقىتتا جاڭا تۋعان نارەستەنىڭ سالماعى 1 345 گرامم. بالا تۋعان ساتتەن باستاپ دارىگەرلەردىڭ باقىلاۋىندا.دارىگەرلەر قازاق حالقىنىڭ ءداستۇرىن ساقتاپ، اۋرۋحانا قابىرعاسىندا قىرقىنان شىعارۋ ءراسىمىن وتكىزدى. بۇگىندە ءسابي 40 كۇن بويى جاڭا تۋعان نارەستەلەردىڭ رەانيماتسيا بولىمشەسىندە جاتىر. گەموديناميكاسى تۇراقتى.بۇل مەنىڭ ءۇشىنشى بالام. مەن دە، وتباسىم دا 2 گمب اكۋشەرلىك بلوگىنداعى مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ بارىنە، جاڭا تۋعان نارەستەلەردى رەانيماتسيالاۋ بولىمىنە جاۋاپكەرشىلىگى، ەڭبەكقورلىعى مەن مەيىرىمدىلىگىنە وتە ريزامىز. مۇندا ەڭ مىقتى دەگەن كاسىبي مەديتسينالىق كوماندا جاساقتالعان. وتباسىلارىڭىزعا دەنساۋلىق، باقىت، اماندىق، بارلىق يگىلىك جانە تىلەكتەرىڭىزدىڭ ورىندالۋىن تىلەيمىن. اتقارعان جۇمىستارىڭىزعا تاعزىم ەتەمىز، دەپ باتىردىڭ اناسى دارىگەرلەرگە العىس ايتتى.ايتا كەتەيىك، قىرقىنان شىعارۋ بالاعا قىرىق كۇن بالا ومىرىندەگى ەڭ قاسيەتتى سالت بولىپ سانالادى. 40 كۇنگە دەيىن نارەستە ءۇشىن بۇل الەم قاۋىپتى دەپ ەسەپتەلەدى. سول سەبەپتى جۇرت كوزىنەن الشاقتا بولىپ، ەشكىمگە كورسەتىلمەيدى.نۇرسۇلتان دارىگەرلەر شالا تۋعان ءسابي
|
فۋتبولدان ەۋروپا چەمپيوناتى: يتاليا تۇركيانى ءىرى ەسەپپەن جەڭدى12 ماۋسىم 12:21نۇر سۇلتان. قازاقپارات بۇگىن فۋتبولدان 2020 جىلعى ەۋروپا چەمپيوناتىنىڭ فينالدىق كەزەڭى جالاۋىن كوتەردى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.اتالعان تۋرنيردىڭ شىمىلدىعى تۇركيا جانە يتاليا قۇرامالارىنىڭ كەزدەسۋىمەن اشىلدى. ويىن يتاليا استاناسى ريم قالاسىنداعى وليمپيادا ستاديونىندا ءوتتى.ايتا كەتەيىك، ەكى قۇراما بۇعان دەيىن 14 مارتە كەزدەسكەن. ونىڭ 10ىندا يتاليالىق فۋتبولشىلار باسىم تۇسسە، 4ەۋىندە قوس قۇراما تەڭ ناتيجەنى قاناعات تۇتقان. تۇركيالىق فۋتبولشىلار اتالعان قارسىلاسىنان ەشقاشان باسىم ءتۇسىپ كورگەن ەمەس. بۇگىنگى ويىندا دا يتاليالىق فۋتبولشىلار باسىمدىعىن تانىتتى. كەزدەسۋدىڭ العاشقى مينۋتىنان تىزگىندى ءوز قولىنا الۋعا تىرىستى.ناتيجەسىندە العاشقى بولىپ ەسەپ اشتى. ونى 53مينۋتتا تۇركيالىق مەريح دەميرال ءوزىنىڭ قاقپاسىنا سوعىپ الدى. ال 66مينۋتتا چيرو يمموبيلە ەسەپتى ۇستەمەلەي ءتۇستى. ال 79مينۋتتا يتاليالىق تاعى ءبىر فۋتبولشى لورەنتسو ينسينە مەرگەندىك تانىتتى. كەزدەسۋدە يتاليا قارسىلاسىنان 3:0 ەسەبىمەن باسىم ءتۇستى.ايتا كەتەيىك، ەكى قۇراما ا توبىندا سىنعا تۇسەدى. قارسىلاستارى ۋەلس، شۆەيتساريا جانە يتاليا. ەۋروپا بىرىنشىلىگى ويىندارى بۇگىن، 12 ماۋسىمدا جالعاسادى. بۇل كۇنى ا توبىندا ۋەلس پەن شۆەيساريا ساعات 18:50، ب توبىنداعى دانيا مەن فينليانديا ساعات 21:50، بەلگيا مەن رەسەي ساعات 00:50 قۇرامالارى كەزدەسەدى.
|
استانا اقشامى 13 قازان، 2020 جانە ۆەچەرنيايا استانا گازەتتەرى وتىز جىلدىق بەلەسىن باعىندىردى. بۇل ءبىر قاراعاندا قاسقاعىم ءسات سەكىلدى! الايدا تاريح تارازىسىنا سالساق، وتىز جىلدا ەكى باسىلىمدا ءتور قالانىڭ جىلناماسى جازىلدى. سوناۋ كسرو زامانىنان بەرى شىعا باستاعان باسىلىم باس قالانىڭ ايناسىنا اينالدى. باس شاھار بولعانعا دەيىنگى، ەلورداعا اينالعاننان كەيىنگى تاريح 30 جىلدىق جىلنامادا تاسقا باسىلدى. بۇرىنعى استانانىڭ، بۇگىنگى نۇرسۇلتاننىڭ تاريحى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاريحى. كۇن سايىن كوركەيگەن جاس ەلوردامىزدىڭ كەشەگىسى مەن بۇگىنىن بىلگىسى كەلگەن وقىرمان وسى ەكى گازەتتىڭ بەتتەرىنەن وقي الادى.وتىز جىلدىق مەرەيتويدىڭ قارساڭىندا جۋرناليستەر گازەتتىڭ سارعايعان پاراقتارىن اشىپ، ءار جىلدارى جازىلعان دۇنيەلەرگە ماقالا، سۇحبات، رەپورتاج، سۋرەتتەمە، وچەرك، كوسەمسوز جانە ت.ب. ءبىر مارتە كوز جۇگىرتتى. گازەتتەردىڭ ءاربىر نومىرىندە قوعامداعى ەڭ كوكەيتەستى، كۇردەلى، وتكىر ماسەلەلەر كوتەرىلىپ، وقىرمانداردىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ وتىرعان. سوناۋ 90شى جىلداردان تاۋەلسىزدىگىمىز نىعايا تۇسكەن بۇگىنگى كۇنگە دەيىن باس قالادا وتكەن نەبىر ايشىقتى، ماڭىزدى وقيعالارعا كۋا بولىپ، سولاردىڭ بارلىعىن پاتشا كوڭىلدى وقىرمانعا دەر كەزىندە جەتكىزىپ وتىرىپپىز. بۇل ۇلكەن جەتىستىك، ەرەن ەڭبەك! دەمەك قوس باسىلىم ەلوردانىڭ ايناسى دەۋگە بولادى.ماسەلەن، 30 جىلدا نىڭ اتاۋى بىرنەشە رەت وزگەردى. باس رەداكتورلار دا اۋىسىپ وتىردى. الايدا گازەتتىڭ باستى ۇستانىمى، اقيقاتتى تۋ ەتكەن باعدارى وزگەرگەن جوق. كەرىسىنشە، باس قالاعا اينالعاننان كەيىن جۋرناليستەردىڭ جاۋاپكەرشىلىگى ارتىپ، مارتەبەسى بيىكتەدى. بۇرىنعى بىرنەشە مىڭداعان تۇرعىنى بار قالادان الىپ مەگاپوليسكە اينالعان شاھاردىڭ شامشىراعى بولىپ قالىپتاستى. ەڭ باستىسى، باسىلىمدار وزىنە ادال، سەنىمدى، تۇراقتى وقىرماندارىمەن بىرگە جاساپ كەلەدى.استانالىق مارتەبەسىنە ساي اقشامدىقتار كوتەرمەيتىن، ءبىزدىڭ جۋرناليستەردىڭ قالامىنا تىس قالاتىن تاقىرىپ تا، ماسەلە دە جوق. باس قالانىڭ ەكونوميكاسى، الەۋمەتتىك جانە قوعامدىق ومىرىندەگى ايتۋلى وقيعالار، وزەكتى پروبلەمالار ەشقاشان گازەتتەردىڭ بەتىنەن تۇسكەن ەمەس. ويتكەنى بۇل بۇگىنگى كۇننىڭ شىندىعى. ءبىزدىڭ جۋرناليستەر سول شىندىقتى اريمانىنا سۇيەنىپ، باتىل جازۋدى ءوزىنىڭ قاسيەتتى بورىشى دەپ سانايدى.قاي ەلدىڭ ءباسپاسوزى مىقتى، سول ەلدىڭ بولاشاعى جارقىن دەپ الاش ارداقتىسى مىرجاقىپ دۋلاتۇلى ايتقانداي، باس قالانىڭ باسىلىمى وركەندەگەن سايىن، تاۋەلسىزدىگىمىز دە جارقىن بولارى ءسوزسىز. ەڭ باستىسى، ويلى وقىرماندارىمىزعا بىزبەن بىرگە جاساي بەرىڭىزدەر دەمەكپىن!30 جىلاستانا اقشامى گازەتىاقشامنىڭ تىگىندىسىن اقتارعاندا13 قازان، 2020 152ەلوردامەن بىرگە ەڭسە تىكتەگەن13 قازان، 2020 337گازەت سوزىنە سەنەمىز13 قازان، 2020 109قۇرمەتتى استانا اقشامى باسىلىمىنىڭ ۇجىمى!13 قازان، 2020 103
|
ۇلتتىق كەڭەس قوعام الدىندا ءوزىن دالەلدەي الدى ما؟ . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى : :..113078كەشە پرەزيدەنت كەڭەسشىسى ەرلان قارين 27مامىر كۇنى قر پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ ءۇشىنشى وتىرىسى وتەتىنىن مالىمدەدى.ۇلتتىق كەڭەستىڭ العاشقى وتىرىسى وتكەن جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا وتكەن بولاتىن. وندا كەڭەس مۇشەلەرى قوعامدا قوردالانعان ءبىرقاتار ماسەلەلەردى ورتاعا سالىپ، ناقتى ۇسىنىستارىن جەتكىزدى. ماسەلەن، سول وتىرىستا ساياسي جاڭعىرۋ توبىنىڭ مۇشەسى ايدوس سارىم 5 زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋدى، ءتىپتى قايتا جازىپ شىعۋدى ۇسىندى. ول: ميتينگىلەر تۋرالى زاڭ، ساياسي پاريالار تۋرالى زاڭ، باق تۋرالى زاڭ، سايلاۋ تۋرالى جانە قر پارلامەنت جانە ونىڭ دەپۋاتتارى تۋرالى زاڭ ەدى.ال، ەكىنشى وتىرىس 2019 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا ءوتتى. كەڭەستىڭ 40تان استام مۇشەسى تاۋەلسىزدىك سارايىندا ءتوراعا توقاەۆپەن كەزدەستى. وندا نەگىزىنەن ءبىرىنشى وتىرىستا ايتىلعان ماسەلەلەردىڭ ناتيجەسى تالقىلاندى.ەندى الداعى كۇندەرى سەنىم كەڭەسىنىڭ ءۇشىنشى وتىرىسى وتپەك. ونلاين فورماتتا وتەتىن بۇل جيىندا قانداي ماسەلەلەر كوتەرىلەدى؟ ءبىز بۇل تۋرالى كەڭەس مۇشەلەرىمەن سويلەسىپ، بىرنەشە ساۋال قويعان ەدىك.1. ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ ءۇشىنشى وتىرىسىندا قانداي ماسەلەلەر كوتەرىلۋى مۇمكىن؟2. كەڭەس وسى ۋاقىتقا دەيىن قوعام ءۇشىن نە ىستەي الدى جانە ونىڭ مۇشەسى رەتىندە ءسىز قانداي ءرول اتقاردىڭىز؟3. كەڭەس كونسۋلتاتيۆتىك قۇرىلىم رەتىندە قوعام الدىندا ءوزىن دالەلدەي الدى ما؟ايگۇل ورىنبەك، زاڭگەر، ۇقسكنىڭ مۇشەسى:بىلىم جانە دەنساۋلىق ماسەلەلەرى تالقىلانادى1. بۇل ۇلتتىق كەڭەس مۇشەلەرىمەن الدىنالا كەلىسىپ جاسالعان جوبا بولعاننان كەيىن ول جەردە ءبىلىم سالاسىنا قاتىستى ماسەلەلەرگە كوڭىل ءبولىپ وتىر. جانە، دەنساۋلىق سالاسىنا بايلانىستى ماسەلەلەر كوتەرىلەدى دەگەن ويدامىن. ءبىز بۇل ماسەلەنى الدىنالا ءوزىمىزدىڭ الەۋمەتتىك توپ ارقىلى ءوزارا تالقىلاپ، ءوزىمىزدىڭ ۇسىنىستارىمىزدى ايتىپ، ءبىزدىڭ اتىمىزدان كىمنىڭ سويلەيتىنىن تاڭداپ، بارلىعىن سول كىسى ايتىپ شىعۋعا كەلىسكەنبىز.وڭىردەگى پروبلەمالار وتە ماڭىزدى2. ءبىز ءۇش توپ بولىپ بولىندىك قوي: الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق جانە ساياسات دەپ. ءوزىڭىز كورىپ وتىرعانداي، بىزدە ەڭ ءبىرىنشى ماسەلە ساياسات توبىنىڭ مۇشەلەرى سويلەدى. ال بۇگىنگە دەيىن كەڭەس نە ىستەي الدى؟ ەڭ ءبىرىنشى بىزدە زاڭنامالارعا وزگەرىستەر ەنگىزىلىپ، جۋرناليستەردىڭ قۋدالانۋى بويىنشا 130باپ اكىمشىلىككە اۋىستىرىلدى. بۇل ارقىلى ءبىر ۇلكەن وزگەرىس جاسادىق دەپ ايتساق بولادى. سەبەبى، بىزدە ءوزىڭىز بىلەسىز، كوپتەگەن جۋرناليستەر وسى باپ بويىنشا قۋدالاۋعا ۇشىراپ جاتتى. قىلمىستىق ءىس قوزعالعاندار دا بار. بۇل باپ ءقازىر باق وكىلدەرىنە دە، باسقا ادامدارعا دا قاتىستى اجەپتىۋىر جەڭىلدەتىلدى دەپ ويلايمىن.ەكىنشىدەن، ميتينگ. بەيبىت شەرۋلەر تۋرالى زاڭدارعا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى.مەنىڭ كوتەرىپ وتىرعان ماسەلەلەرىم وڭىردەگى پروبلەمالار. جەرگىلىكتى اتقارۋشى بيلىكپەن حالىقتىڭ اراسىنداعى شەشىلمەي جاتقان ماسەلەلەر. حالىقتىڭ كوپتەگەن شاعىمىن جوعارعى جاققا جەتكىزىپ، بىرنەشە ماسەلەلەردىڭ شەشىلۋىنە ۇيىتقى بولدىق. ونىڭ ءبارىن ءتىزىپ ايتا بەرسەڭ وتە كوپ. ماسەلەن، مۇعالىمدەردىڭ بەدەلى، بەرىلمەي جاتقان ايلىقتار، دۇرىس بولىنبەي جاتقان اسپلار، اۋدان، اۋىلدارداعى تەندەر بويىنشا كوپتەگەن جۇرگىزىلەتىن كاناليزاتسيا جۇمىستارى، سالىنباعان جولدار، جارىق جۇرگىزىلمەگەن جەرلەر ت.ب. ونىڭ ءبارىن ءتىزىپ ايتا بەرسەڭ وتە كوپ. ەندى مۇنىڭ ءبارى اۋىلايماقتاعى مايدا جۇمىس بولىپ كورىنگەنىمەن، وتە ماڭىزدى. سوندىقتان، وسىنىڭ ءبارىن ءقازىر جوعارى جاققا جازىپ، جەتكىزۋ ارقىلى بىرتىندەپى ورىندالىپ جاتىر. بۇل وڭىرلەر بويىنشا. مەن ەندى تۇركىستان وبلىسى وڭىرىندە بولعاننان كەيىن وسىنداعى كوپ حالىقتىڭ شەشىلمەي جاتقان وتە وزەكتى ماسەلەلەرىن كوتەرىپ جاتىرمىز...بىزدى شەنەۋنىك رەتىندە سىناۋدىڭ قاجەتى جوق3. بۇل جەردە اركىمنىڭ ويى ءارتۇرلى. مەنىڭ ويىمشا، ءار ادام ءوز ناتيجەسىن ءىسى ارقىلى دالەلدەيدى عوي. باعاسىن حالىق بەرۋ كەرەك. ەندى مەن ءوز باسىم ۇقسك كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەس رەتىندە ءوزىنىڭ دارەجەسىن كورسەتىپ، دالەلدەپ بەردى دەپ ويلايمىن. سەبەبى، ءقازىر شاعىم ايتۋشى، پرەزيدەنتتىڭ سەنىمدى وكىلىسىز عوي، دەپ كەلىپ جاتقان حالىق كوپ. ارينە، سىني پىكىرلەر بولادى. ازاماتتىق قوعام بولعان جەردە سولاي بولۋ كەرەك نەگىزى. بىزدە بىرەۋ تاققا وتىرسا، سول ادامعا تەك قانا جاعىمپازدانىپ، ماقتاۋ ايتسا دەپ وتىرادى عوي. نەگىزى سىن بولعان دۇرىس. ءبىراق، سىناعان كەزدە دە ءبىزدى شەنەۋنىك رەتىندە سىناۋدىڭ قاجەتى جوق. ءبىز ول جەردە ەشقانداي ايلىق المايمىز، ەشقانداي دا پايدا تاپپايمىز، ەشقانداي جەكە باس مۇددەسى ءۇشىن بارعان جوقپىز.ماسەلەن، ءبىز كەزكەلگەن اۋىلايماقتاردى ارالاپ، شاعىمدارىن تىڭداعان كەزدە ءوزىمىزدىڭ قاراجاتىمىزعا بارامىز، استاناعا دا مەن ءوزىمنىڭ قاراجاتىممەن بارىپ، حالىقتىڭ شاعىمىن جەتكىزىپ ءجۇرمىن. بۇل ءبىر جەكە باسىمنىڭ مۇددەسىن پايدالانۋ ەمەس. بۇل جەردە ازاماتتىق قوعامنىڭ دامىپ، مەملەكەتتىڭ وركەنيەتتى ەل قاتارىنا قوسىلۋى ءۇشىن قوسىپ جاتقان ۇلەسىمىز دەپ ەسەپتەيمىن. ال، ونى كەيبىرەۋلەر دۇرىس تۇسىنبەي جاتىر. كوپ ادام حابارلاسىپ: سەن نەعىپ وتىرسىڭ، ساعان پرەزيدەنت ءوستىپ بەردى عوي، دەيدى. مەن: پرەزيدەنت ماعان حالىق سەنىپ وتىرعاننان كەيىن وسىنداي مۇمكىندىك بەردى. ەگەر سىزدەردىكى دۇرىس بولسا، سىزدەردىڭ جانايقايلارىڭىزدى جەتكىزەمىن. ال، ءوزىڭىزدىڭ جەكە باسىڭىزدىڭ مۇددەسى ءۇشىن بولسا، وندا كەشىرەرسىز، مەن بىرەۋدىڭ قولشوقپارى ەمەسپىن. تەك قانا قوعامدىق، حالىققا كەرەك ءىس بولاتىن بولسا عانا مەن بۇنى جەتكىزەمىن، دەپ ايتامىن. ءبىراق، كوبىسى ءوزىنىڭ جەكە باس ماسەلەسىنە شەشۋگە كەلگەندە وسىنداي ۇلتتىق كەڭەس مۇشەلەرىن پايدالانعىسى كەلەتىنى راس.اسحات سادىرباي، جۋرناليست، ۇقسكنىڭ مۇشەسىتالقى ءبىلىم سالاسى تۋرالى بولماق...1. بۇل كەڭەستىڭ وتىرىسى وتكەن جولعى كەڭەس وتىرىستارىنا قاراعاندا ەرەكشە بولادى. ويتكەنى ونلاين فورماتتا وتەدى. ەكىنشىدەن، ءبىز بۇل جولى ءبىلىم تاقىرىبىنا، ءبىلىم سالاسىنا كوبىرەك دەن قويىپ، وسى ماسەلەنىڭ اينالاسىنداعى پروبلەمالاردى كوتەرسەك دەگەن نيەتتەمىز. اقپان ايىندا ءوزىمىزدىڭ جۇمىس توبىنىڭ جينالىسىندا بۇل ماسەلە تالقىلانعان بولاتىن. كەڭەس مۇشەلەرىنىڭ كوپشىلىگى سول كەزدىڭ وزىندە وسى ءبىلىم ماسەلەسىن كوتەرەيىك، وسىعان كوڭىل بولەيىك دەپ ۇسىنىس ايتىلىپ، سول جەردە ءوزارا اقىلداسقان بولاتىنبىز. سوندىقتان تاقىرىپ ءبىلىم ماسەلەسى. بۇگىن ۇلتتىق كەڭەستىڭ حاتشىسى ەرلان قارين مىرزا دا ول جايىندا ايتىپ ءوتتى عوي.قازىر نە كورىپ وتىرمىز؟2. ۇلتتىق كەڭەس نە ىستەي الدى دەگەنگە كەلەتىن بولساق، ۇلتتىق كەڭەستىڭ وسىعان دەيىن ەكى وتىرىسى ءوتتى. ەڭ العاشقى وتىرىسىندا بىرنەشە ۇسىنىستار ايتىلدى. ءسوز سويلەگەندەردى بىلەسىزدەر. بىرنەشە ماسەلەلەردىڭ توڭىرەگىندە ءارتۇرلى تاقىرىپتار بويىنشا، الەۋمەتتىك، ساياسي، ەكونوميكالىق باعىتتاعى ماسەلەلەر توڭىرەگىندە بىرنەشە ماسەلەلەر قوزعالدى. ۇسىنىستار دا بەرىلدى. ودان بولەك ۇلتتىق كەڭەستىڭ مۇشەلەرىنىڭ ءبىرازى پرەزيدەنتپەن كەزدەسۋدە بولدى. ولار دا ودەرىنىڭ ۇسىنىستارىن، پروبلەمالارىن ايتىپ ۇلگەردى. ەكىنشى كەڭەستە ۇلتتىق كەڭەستىڭ ءبىرىنشى وتىرىسىنان كەيىنگى جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىنە كوپ ۋاقىت ءبولىندى.ال، ءقازىر نە كورىپ وتىرمىز؟ ساياسي رەفورمالارعا كەلەتىن بولساق، بىرنەشە زاڭ جوبالارى قازىرگى تاڭدا ۇسىنىلىپ، قارالىپ، پرەزيدەنتتىڭ قول قويىلۋى عانا كۇتىلىپ وتىر. ول بەيبىت جيىندار تۋرالى زاڭدار. تاعى دا باپتارعا بايلانىستى ماسەلە. ودان كەيىن قۇقىقتىق زاڭنامالىق كودەكسكە بايلانىستى، پارتيا تۋرالى زاڭعا قاتىستى. بۇل دا سول ۇلتتىق كەڭەستىڭ وتىرىسىندا كوتەرىلگەن ەدى. وسىندايوسىنداي ەلدىڭ ساياسي ماسەلەسىنە قاتىستى، ەكونوميكالىق الەۋمەتتىك ماسەلەسىنە قاتىستى كوپتەگەن ماسەلەلەر كوتەرىلدى. ەندى ولار وسىلاي بىرتەبىرتە شەشىمىن تاۋىپ كەلە جاتقانىنا قۋانامىن.ودان كەيىن، مەن نە ىستەي الدىم دەگەندە كەلسەك، بۇل جەردە ۇلتتىق كەڭەستىڭ مۇشەلەرى ءبىز ءوزىمىز بىرنەشە توپقا بولىنگەنبىز. مەن وسى الەۋمەتتىكمادەني توپتامىن. بۇل جەردە دە ءبىزدىڭ توپتا ۇلكەن اعالارىمىز، اپكەلەرىمىز ۇلتتىق كەڭەستىك ءبىرىنشى وتىرىسىندا ءسوز العان بولاتىن. ءبىراز ماسەلە ايتىلدى. ەندى بىزدە قازىرگى تاڭدا تەك قانا ۇلتتىق كەڭەستىڭ شەڭبەرىندە ەمەس، جالپى ەلدەگى وزەكتى ماسەلەلەردى كوتەرىپ جاتىرمىز. كەيبىرەۋى جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ ارالاسۋىمەن، نازار اۋدارۋىمەن شەشىلىپ جاتسا، كەيبىرەۋلەرى ءالى كۇنگە نازاردان تىس قالۋدا دەگەن سياقتى. ەندى ءارتۇرلى. ءبىز ءبىرىنشى وتىرىستا دا، ەكىنشى وتىرىستا دا ءوزىمىزدىڭ ناقتى ۇسىنىستارىمىزدى بەردىك. ول ماسەلەلەر قارالىپ جاتىر. ودان بولەك، ءبىز مينيسترلەرمەن كەزدەستىك. ول كەزدە دە ءوزىمىزدىڭ قوعامدا مازالاپ جۇرگەن بىرنەشە سۇراقتاردى مينيسترگە قويعان بولاتىنبىز. ول جايىندا مەن ءوزىمنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشامدا جازدىم. ءبىز قوعامدا بولىپ جاتقان پروبلەمالاردى زەرتتەۋگە جانە ونى كوتەرۋ، جەتكىزۋ، سول پروبلەمانى شەشۋدىڭ جولدارىن ىزدەستىرۋگە كۇش سالىپ جاتىرمىز.ازىرگە باعا بەرۋ اسىعىستىق بولار...3. كەڭەسكە ءقازىر باعا بەرۋ قيىن. بۇل كونسۋلتاتيۆتىك قۇرىلىمنىڭ قۇرىلعانىنا ءبىر جىل دا بولعان جوق. سوندىقتان، مەنىڭشە ازىرگە باعا بەرۋ اسىعىستىق بولار. ءقازىر جۇمىستىڭ ناتيجەلەرىن جايلاپجايلاپ كورىپ جاتىرمىز عوي. اسىرەسە، مىناۋ بىرنەشە باپتارعا قاتىستى... سوندىقتان، كۇزگە قاراي، مۇمكىن وسى جىلدىڭ سوڭىنا قاراي ءبىراز جاڭاعى كوتەرىلگەن ماسەلەلەر شەشىمىن تاۋىپ، بولماسا ناقتى ءبىر قادامدار جاسالعان كەزدە بارىپ تولىققاندى باعا بەرۋگە بولاتىن شىعار. ءبىراق، وسى اتقارىلعان جۇمىستى دا ءبىز جوققا شىعارا المايمىز. ونىڭ دا ءوزىنىڭ ورنى بار. ونىڭ ءوزى دە اتاپ وتەتىن نارسە.ەندى سىني كوزقاراس قاشاندا ءارتۇرلى بولادى. ۇلتتىق كەڭەستىڭ ورنىنا باسقا ورگان بولسا دا، باسقا ماسەلە بولسا دا ءارتۇرلى كوزقاراس بولادى. ويتكەنى ءبىز قۇقىقتىقزايىرلى مەملەكەتتە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. بىزدە ءاربىر ازاماتتىڭ ەركىن پىكىر بىلدىرۋگە قۇقى بار. ءسىزدىڭ دە، مەنىڭ دە... سوندىقتان، بۇل جەردە سىن ايتىلدى ەكەن، بولماسا مىنانداي پىكىر ايتىلدى ەكەن دەپ ارتىمىزعا قارايلاپ توقتاپ قالماي، قايتا وسى بەرىلگەن مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، ەل ءۇشىن ماڭىزدى جۇيەلەردىڭ وزگەرۋىنە، وسى مۇمكىندىك بەرىلىپ تۇرعاندا قول قۋسىرىپ وتىرعانشا، سونى پايدالانىپ بىرنارسە ىستەۋىمىز كەرەك دەپ ويلايمىن. سوزدەن ىسكە!راسۋل جۇمالى، ساياساتتانۋشى، ۇقسكنىڭ مۇشەسى:كوپ نارسە اتقارۋشى ورىندار مەن اقورداعا كەلىپ تىرەلەدى1. الداعى 27مامىرداعى كەزدەسۋ ونلاين فورماتتا وتەدى. ازىرگە بەلگىلى بولعان نەگىزگى تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى رەفورمالار. بۇل كەڭەس اقىرىنداپ جۇيەلەنىپ كەلە جاتقان قۇرىلىم عوي. ءبىرىنشى، ەكىنشى وتىرىسىندا قانداي ماسەلەلەر كوتەرىلگەنى بەلگىلى. مەنىڭ ويىمشا، وسى باعىتپەن جۇرەتىن سياقتى. بۇعان دەيىن ىشكى ساياسات، ەكونوميكا، رۋحانيات تۇرعىسىندا ءبىرتالاي ماسەلەلەر كوتەرىلدى. اتاپ ايتقاندا، العاشقى وتىرىستا ەڭ نەگىزگى باسىمدىقتار ايتىلىپ كەتتى. 2019دىڭ جەلتوقسان ايىندا وتكەن ەكىنشى وتىرىستا وسى ايتىلعان ۇسىنىستار، پىكىرلەر جۇيەلەنىپ، ولاردىڭ ءبىرتالايى پرەزيدەنتتىڭ سوزىندە، مالىمدەمەسىندە كورىنىس تاپتى. سونىڭ ناتيجەسىندە ناقتى تاپسىرمالار بەرىلدى. ياعني، ءبىرىنشى وتىرىس پەن ەكىنشى وتىرىستىڭ اراسىندا جۇمىس توقتاپ قالعان جوق. ناتيجەسىندە، ءبىقاتار زاڭدارعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ كەرەكتىگى ايتىلدى. ونىڭ ءبىرقاتارى باقتا، الەۋمەتتىك جەلىلەردە تارالدى. ونى كوردىڭىزدەر.مىسالى، مەن كىرەتىن ساياسي توپقا قاتىستى ايتار بولسام، بۇل توپ سايلاۋ جايىنداعى زاڭ، ساياسي پارتيالار تۋرالى زاڭ، ميتينگ وتكىزۋ جايىنداعى زاڭ سياقتى ماسەلەلەردى كوتەردى. ول بويىنشا ناقتى وزگەرىستەردىڭ ەنگىزىلىپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىز. ارينە، ولارعا قاتىستى سىني پىكىر دە، كوڭىل تولماۋشىلىق تا جوق ەمەس. مەنىڭشە، وسى ماسەلەلەر كەلەسى وتىرىستىڭ كۇن تارتىبىندە قارالاتىن سياقتى. دەگەنمەن، ءبىر جەڭىلدەتۋلەر ەنگىزىلدى. ءبىراق، ورتا دەڭگەيدە، اتقارۋشىلار دەڭگەيىندە. ءالى دە ءبىرقاتار شەكتەۋلەر، كەدەرگىلەر ساقتالۋدا. مەنىڭ ويىمشا، وسى ماسەلەلەر كوتەرىلەتىن شىعار.ۇلتتىق كەڭەستىڭ جۇمىسىنىڭ ءوزى كەڭەس بەرۋ، كونسۋلتاتيۆتى ورگان عوي. مۇنى دا ەسكەرۋ كەرەك. بۇل وتىرىستا بارلىق ماسەلەنى شەشىپ جىبەرەدى، تەز ارادا ەڭسەرىپ جىبەرەدى دەگەن دە اعات پىكىر سياقتى. مۇندا كوپ نارسە اتقارۋشى ورىندارعا، بيلىكتىڭ وزىنە، اقورداعا كەلىپ تىرەلەدى.ۇلتتىق كەڭەسكە قاتىستى مەنىڭ ءوز ويىم، كوزقاراسىم جوقتان بار جاقسى. وسىنداي ۇيىمنىڭ بولماعانىنان بولعانى دۇرىس. ءوزىنىڭ بار ەكەندىگىن، ءوزىنىڭ قاجەت ەكەندىگىن وتە قارقىندى دەڭگەيدە بولماسا دا، ۋاقىت وتكەن سايىن دالەلدەپ كەلە جاتقان قۇرىلىم. ارينە، قوعامدى دا، جەكەلەگەن ازاماتتاردى دا، ازاماتتىق بەلسەندىلەردى دە تۇسىنۋگە بولادى. وسىنداي وزگەرىستەر، جاڭا ۋادە ەتىلگەن رەفورمالار، ونىڭ ىشىندە ساياسي رەفورمالار نەعۇرلىم تەز وتسە دەگەندەي پىكىرلەر ايتىلادى. نەعۇرلىم شاپشپاڭ جۇرگىزىلسە دەگەن ۇمىتتىلەك تە جوق ەمەس. ءبىراق، وكىنىشكە قاراي ساياساتتا رەفورمالار پوپۋليزممەن، اسىعىسۇسىگىس جاسالعانى دۇرىس ەمەس. قايتا ارتىق قىلام دەپ تىرتىق قىلادى. مەنىڭ مەڭزەپ وتىرعانىم ساياساتتا رەفورمالار بايسالدى تۇردە، شەگىنەن شىعىپ كەتپەي، ونىڭ ىشىندە تۇراقتىلىق پەن قاۋىپسىزدىككە نۇقسان كەلتىرمەي، اسىرا سىلتەۋشىلىككە ۇرىنباي جۇرگىزىلگەنى دۇرىس. دەگەنمەن، قوعامداعى تەزىرەك بولسا ەكەن دەگەن كوڭىل تولماۋشىلىقتى تۇسىنۋگە بولادى.بىراق، ەكىنشى جاعىنان ساياساتتىڭ ءوز زاڭدىلىقتارى، ءوزىنىڭ شىندىعى دا وسىندا. مەنىڭ نەگىزگى ايتىپ وتىرعانىم قوعامدىق كەڭەستىڭ بولعانى دۇرىس. ارينە، ءوزىمىزدىڭ ىشىمىزدەگى كەيبىر دۇنيەلەرگە كوڭىل تولماۋشىلىق بار. مىسالى، نەلىكتەن پارتيا قۇرۋ ءۇشىن 40 مىڭ داۋىستىڭ ورنىنا 20 مىڭعا دەيىن قىسقاردى. ودان ءارى قىسقارتۋعا بولار ەدى دەگەندەي ماسەلەلەر. يا بولماسا ميتينگتەر مەن شەرۋلەرگە قاتىستى ءبىرتالاي اكىمشىلىك كەدەرگىلەردىڭ كوبىنە ويدان شىعارىلعانى قالايشا پايدا بولدى دەگەن ماسەلەلەر. ءبىراق، قايتالاپ ايتامىن، جوقتان بار جاقسى.قايتا، وسى الاڭنىڭ بولعانى بيلىك پەن قوعامنىڭ اراسىندا قوسىمشا وركەنيەتتى پىكىر الماسۋدىڭ ءبىر مۇمكىندىگى بولىپ وتىر. مەنىڭشە، ونى پايدالانىپ قالعان دۇرىس. سوندىقتان ورىسشا ايتقاندا وستوروجنىي وپتيميزم دەيدى عوي...تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى قوعامدىق كەڭەستە تەك قانا ونىڭ قوعامنان شىققان وكىلدەرى عانا ەمەس، بيلىكتىڭ ءوزى، ونىڭ ىشىندە ءتوراعاسى پرەزيدەنت تە ءوزىنىڭ مالىمدەمەسىمەن، ءوزىنىڭ كوزقاراستارىمەن ءبولىسىپ تۇراتىنى بەلگىلى. سوندىقتان بۇل جەردە پرەزيدەنت قاسىمجومارت توقاەۆ تا مەنىڭشە قوسىمشا ءبىر ماسەلەلەردى قوزعايتىن شىعار.ەلدەگى كوروناۆيرۋسقا، كارانتين شارالارىنا بايلانىستى ءقازىر كەڭەستىڭ جۇمىسى كىشكەنە توقىراپ قالدى. ول ەندى وبەكتيۆتى، تۇسىنىكتى جاعداي. ءبىراق، ءقازىر كارانتين ءالسىنالسىن الىنىپ جاتىر عوي. سوندىقتان ۇلتتىق كەڭەستىڭ جۇمىستارىنا دا كىشكەنە جان بىتەدى.بىرەكى كەزدەسۋدە بارلىعىن قامتۋ مۇمكىن ەمەس2. ەندى كەڭەسكە ءاۋ باستا ءوزىڭىز بىلەسىز 40تان استام قوعامنىڭ ءتۇرلى سالالارىنىڭ وكىلدەرى ەندى. ءاۋ باستا ءبىز كەلىسىپ العان بولاتىنبىز. بۇل قوعامدىق كەڭەس ءوزىنىڭ اتىنا زاتى لايىق بولۋى كەرەك. سوندىقتان كەڭەستىڭ 40تان استام مۇشەسى ءوزىنىڭ عانا كوكەيىندە جۇرگەن ماسەلەلەرمەن شەكتەلىپ قالماي، ۇجىمدىق تۇعىردا بولۋى كەرەكتىگى، سول ارقىلى ەڭ نەگىزگى باسىمدىقتاردا ورتاق ويپىكىرگە كەلۋ قاجەتتىگى كەلىسىلگەن. سونىڭ ناتيجەسىندە ۇلتتىق كەڭەس دابىرا ويلار، تەك قانا بىربىرىمەن كەلىسپەۋشىلىك، ديسبۋتتاردان كوز اشپاۋ سياقتى دۇنيەگە بوي الدىرماي، ناقتى ءبىر شەشىمدەرگە توقتالىپ وتىر. ارينە، كوكەيدە جۇرگەن ماسەلەلەر اركىمدە جەتكىلىكتى. 40تان استام مۇشە مەنىڭشە ءارقايسىسى ون ەمەس، جۇزدەگەن ۇسىنىستاردى ەنگىزۋگە مۇددەسى بار ەدى. ءبىراق، دەسە دە كەزكەلگەن قۇرىلىمنىڭ ءوزىنىڭ ءبىر رەگلامەنتى، شەكتەۋلەرى بولادى. ونىڭ ىشىندە ۇيىمداستىرۋشىلىق، ۋاقىتتىق شەكتەۋلەر. 24 ساعات بويى كەڭەسىپ وتىرۋ قايدا؟ سوندىقتان بار مۇمكىندىكتەردى ەسكەرە وتىرىپ، سول 40 مۇشەنىڭ ءوز ورتاسىندا ءۇش توپقا بولىندىك. سونىڭ ىشىندە ءوز باسىم ساياسي توپقا ءتۇستىم. كۇن تارتىبىندە كوپتەگەن ماسەلەلەر بار. ءبىراق، بارلىعىن ءبىر ۋاقىتتا نەمەسە بىرەكى كەزدەسۋدە قامتىپ ءوتۋ مۇمكىن ەمەس.بىزدىڭ ورتاق ۇيعارىمىمىز وسى جۇيە قۇراۋشى بىرنەشە زاڭعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ. سەبەبى، وسى وزگەرىستەر ەنگىزىلەتىن بولسا، ولار قالعان وزەكتى ماسەلەلەردى ارتىنان سۇيرەپ اكەلگەندەي الەۋەتكە يە بولار ەدى. سوندىقتان باسقالاردىڭ الدىندا باسىمدىق بەردىك. ءسوز بولىپ وتىرعانى بۇل سايلاۋ، ساياسي پارتيالار، ءباسپاسوز، ءوزىنوزى باسقارۋ جانە ءوزىنوزى جەرگىلىكتى باسقارۋ جانە ميتينگ، شەرۋلەر ماسەلەسى. ولاردىڭ بارلىعى دا كەرەمەتتەي ەسكەرىلدى، كەرەمەتتەي ىسكە اسىپ جاتىر دەپ تاعى ايتا المايمىز. ونىڭ سۋبەكتيۆتى، وبەكتيۆتى سەبەپتەرى بار. ءبىراق، ەشنارسە تىندىرىلعان جوق دەۋگە جانە بولمايدى.بۇل جۇمىس وتكەن جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنان وسى ۋاقىتقا دەيىن جالعاسىن تاۋىپ وتىر. ونىڭ ناقتى كورىنىسىن رەسمي قابىلدانعان، جاريا ەتىلگەن شارۋالاردان بايقاۋعا بولادى. ونىڭ ىشىندە ەندى شاماشارقىمىزشا، اسىرەسە استاناداعى ۇلتتىق كەڭەس وكىلدەرى پارلامەنتتىڭ جۇمىسىنا نە بولماسا ۇكىمەتتىك مەكەمەلەردىڭ كەڭەستەرىنە قاتىسىپ تۇردى. تەك قانا ساياسي ماسەلەلەر ەمەس. ەكونوميكالىق ماسەلەلەر، جەر تاقىرىبىنا قاتىستى، باسقا دا وزەكتى تاقىرىپتار. سول جەردە ءوزىمىزدىڭ ويىمىزدى ءبىلدىرىپ، ءوزىمىزدىڭ مۇددەمىزدى جەتكىزدىك. سوندىقتان بۇل جەردە مەن ناقتى مەن مىنانى ءبىتىردىم، مىنانى ءبىتىردىم دەپ ايتا المايمىن. ۇجىمدىق جۇمىس بولعاننان كەيىن بارلىعى ورتاق. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، بۇل جەردە دە ءالى باياعى ءبىر ينەرتسيا كۇشىن ساقتاپ وتىر. رەفورماعا ونشا بارعىسى كەلمەيتىن. اسىرەسە اتقارۋشى، ورتا دەڭگەيدەگى. دەسە دە سونى ءتۇسىندىرۋ، ءومىردىڭ وزگەرگەنىن، قوعامنىڭ تالابىنىڭ وزگەرگەنىن جەتكىزە وتىرىپ، جاڭاعىداي مامىلەگە كەلۋ تۇرعىسىنان مەنىڭشە اجەپتەۋىر قوزعالىس بار.كەزكەلگەن مۇمكىندىكتى پايدالانۋ كەرەك3. دالەلدەدى، دالەلدەگەن جوق دەپ مەنىڭ باعا بەرىپ جاتقانىم كىشكەنە ورىنسىزداۋ بولار. سەبەبى، ءوزىم وسى قۇرىلىمنىڭ مۇشەسى بولعاننان كەيىن مەنىڭ ويىم كىشكەنە سۋبەكتيۆتى بولادى. سوندىقتان، باعانى قوعام بەرۋ كەرەك. ەكىنشىدەن، ۋاقىت وتكەننەن كەيىن جالپى حالىقتىق كوزقاراس قانداي بولادى؟ ناقتى ناتيجە بەردى مە، بەرگەن جوق پا؟ مەنىڭشە كەزكەلگەن جوبا بولسىن، باعدارلاما بولسىن، قۇرىلىم بولسىن ونىڭ جۇمىسى ناقتى ناتيجەسىمەن انىقتالۋى كەرەك.ارينە، ءاۋ باستا قۇرىلىمعا ەنەسىز بە دەگەن ۇسىنىس كەلىپ تۇسكەندە، ءبىرقاتارىمىز، ونىڭ ىشىندە مەندە بارمىن، كۇماندانىپ، كىرۋ كەرەك پە، كىرمەۋ كەرەك پە، مۇنىڭ پايداسى بولا ما، سوزدەن اسپايتىن جاي وتىرىس بولا ما، دەگەن ويلار بولدى. سەبەبى، بۇعان دەيىن دەموكراتيا ماسەلەلەرى بويىنشا كوميسسيا، جەر ماسەلەلەرى بويىنشا كوميسسيا كوبىنە سول سوزدەن شىعا الماي، پىكىرتالاستان اسا الماي توقىراپ قالعان. دەسە دە جوقتان بار جاقسى. وسىنداي مۇمكىندىك تۋعاندا نەگە پايدالانىپ قالماسقا دەگەن ۇستانىم ءوز باسىما اسەر ەتتى. ءاۋ باستا ايتا كەتۋ كەرەك، بۇل قۇرىلىمعا ءبىرتالاي ازاماتتار كىرمەي قالدى. باس تارتقانى بار. مەن سەنبەيمىن بۇدان بىرنارسە شىعاتىنىنا دەپ. بۇل ارينە وزدەرىنىڭ قۇقىعى. ول ءۇشىن ولاردى ەشكىم ايىپتامايدى.بىراق، قايتالاپ ايتامىن وسى كەڭەستەن نە شىعادى، بولماياق قويسىن، ءبارىبىر تۇك بىتىرمەيدى دەگەن پىكىرگە مەن ءوز باسىم كەلىسپەيمىن. ساياسات مۇنىڭ ەڭ نەگىزگى انىقتاۋىشتارىنىڭ ءبىرى. ساياسات دەگەننىڭ ءوزى مۇمكىندىكتەر الاڭى. بۇل ۇزاق مەرزىمدى كۇرەس. كەي كەزدەرى كوزگە كورىنبەيتىن. بۇل پىكىرلەر سايىسى. جانە وركەنيەتتى جولمەن جۇرەمىز دەسەك، بۇل جەردەگى كەزكەلگەن مۇمكىندىكتى پايدالانۋ كەرەك. وسى تۇرعىدان العاندا كەڭەستىڭ قۇرىلعانى ونىڭ قۇرىلماعانىنان، بولماعانىنان جاقسى.ەلەستەتىپ كورەيىك، كەڭەس بولماسا؟ارينە، ەشنارسە قۇردىمعا كەتپەس ەدى. ءبىراق، مىسالى وسىدان ءبىر ءجىلبىر جارىم جىل بۇرىن ويلاپ كوردىك پە ميتينگ تۋرالى زاڭعا وزگەرىستەر ەنەتىنىن. ءباسپاسوز تۋرالى زاڭ قايتا قاراستىرىلۋى ىقتيمال ەكەنىن. پارتيالار جايىنداعى دا سولاي. وسىدان 11،5 جىل بۇرىن مۇلدە ەشكىم ءلامميم اۋزىن اشپاعان. سوندىقتان بۇل تۇرعىدا مەن ءۇشىن جاعىمدى تاجىريبە. كەرەمەتتەي بولماسا دا، قاتەلىكتەرى بولسا دا...ەندى قاتەلەسپەيتىن ادام جوق. تەك قانا ەشنارسە ىستەمەگەن، ەشنارسە بىتىرمەگەن ادام عانا قاتەلەسپەيدى. مۇنى دا مويىنداۋ كەرەك.ال، ۇلتتىق كەڭەس جايىندا، بۇدان ەشنارسە شىقپايدى، ءبارى بەكەر، ءبارى ساتىلىپ كەتكەن، ءبارى ۇقكنىڭ ادامدارى دەپ وتىرا بەرسەك، قوعامدا ۇيقىلى جاعدايدا بولادى، بيلىك تە توقىراعان جاعدايىندا قالا بەرەدى. اراسىنداعى ماسەلەلەر شەشىلمەيدى. كۇردەلەنە بەرەدى، ۋشىعا بەرەدى. سوندىقتان، وسىنداي تاۋەكەلدەردىڭ اراسىندا قوعامدىق كەلىسىمنىڭ پايدا بولعانى، وركەنيەتتى پىكىر الماسۋدىڭ قوسىمشا ءبىر الاڭىنىڭ جاساقتالعانى مەن ءۇشىن بۇل جاعىمدى جاڭالىق.كەلۋ قاينارى: :...?51118448431 مامىردا ەل اۋماعىنىڭ 11 مينوتايۋ تالاعان رەسەي ازاما 17 مينوتبۇل باستاما ارقىلى تاري 23 مينوتگۋلناز رازدىكوۆا: رەابي 23 مينوت2020جىلعى حاۋىپسىز ءو 23 مينوتحوككەي. ەرتىس حوككەي 23 مينوت
|
ينتەرنەت دۇكەنىنە 746 ميلليون ەۋرو ايىپپۇل سالىندى1 تامىز 12:41نۇر سۇلتان. قازاقپارات عا 746 ميلليون ەۋرو ايىپپۇل سالىندى. ەۋروپالىق قۇپيالىلىقتى باقىلاۋ قىزمەتى الپاۋىت ينتەرنەت دۇكەندە جەكە دەرەكتەردى وڭدەۋ ە و نىڭ دەرەكتەردى قورعاۋدىڭ جالپى ەرەجەلەرىنە سايكەس كەلمەيتىنىن انىقتادى، دەپ حابارلادى قازاقپارات كە سىلتەمە جاساپ.ايىپپۇلدى ەكى اپتا بۇرىن نىڭ ەۋروپالىق شتاب پاتەرى ورنالاسقان ليۋكسەمبۋرگ ۇلتتىق دەرەكتەردى قورعاۋ كوميسسياسى سالعان. كومپانيا ايىپتاۋدى جوققا شىعارادى جانە شاعىمداناتىنىن مالىمدەدى. ايتا كەتەيىك، ەۋروپاداعى دەرەكتەردى قورعاۋدى قاداعالاۋ ورگاندارى كومپانياعا ولاردىڭ جىلدىق جاھاندىق ساتىلىمىنىڭ 4 ىنا دەيىن ايىپپۇل سالۋعا قۇقىلى.ەسكە سالا كەتەيىك، وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا فرانتسۋز ينفورماتيكا جانە ازاماتتىق بوستاندىقتار كوميسسياسى عا پايدالانۋشىلاردىڭ جەكە اقپاراتى قامتىلعان فايلدارىن ولاردىڭ كەلىسىمىنسىز پايدالانعانى ءۇشىن ايىپپۇل سالعان ەدى. كومپانياعا 35 ميلليون ەۋرو ايىپپۇل سالىنعان بولاتىن.4 تاعى 3 مىڭعا جۋىق قازاقستاندىق كوروناۆيرۋس جۇقتىردى5 الماتىدا كارانتين تالاپتارى جەڭىلدەيدى
|
استانا مەدرەسەسى تالاپكەرلەردى وقۋعا قابىلدايدى . . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 17:10 20191102 : :.20180717734استانا مەدرەسەسى تالاپكەرلەردى وقۋعا قابىلدايدى .استانا مەدرەسە كوللەدجى 120 تامىز ارالىعىندا جاڭا وقۋ جىلىنا تالاپكەرلەردى قابىلدايدى. مەدرەسەگە 17دەن 25جاسقا دەيىنگى 11 سىنىپ تۇلەكتەرى مەن كوللەدج بىتىرۋشىلەرى تۇسە الادى. يسلامتانۋ فاكۋلتەتىندەگى 3 جىلعا سوزىلاتىن وقۋ باعدارلاماسى اياسىندا شاكىرتتەرگە تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم تۋرالى ديپلوم تابىستالىپ، يمامحاتيب بىلىكتىلىگى بەرىلەدى.تالاپكەرلەرگە كەرەك دەرەك:وقۋ تۇرى: ىشتەي، كۇندىزگىوقۋ اقىسى: تەگىنەر بالالار عانا وقيدىمەدرەسەدە قازاق جانە ورىس توبى بار2018 جىلدىڭ 25 تامىزىندا ەمتيحان: قازاق ءتىلى، قازاقستان تاريحى پاندەرىنەن ەمتيحان جانە سۇحباتتاسۋ ۇمىتكەردىڭ يسلام نەگىزدەرىنەن حابارىن سىنايتىن ءدىن توڭىرەگىندەگى نەگىزگى سۇراقتار قويىلادى.مەكەنجايى: استانا قالاسى، ەسىل اۋدانى، قابانباي باتىر داڭعىلى، 36 نۇر استانا ورتالىق مەشىتىنىڭ جانىندا ورنالاسقانبايلانىس تەلەفوندارى: 8 7172 44 58 44، فاكس: 44 61 73.استانا مەدرەسەسىنە شولۋ:2007 جىلى ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تىكەلەي قولداۋىمەن اشىلعان مەدرەسە بيىل ء7شى تۇلەكتەرىن ۇشىردى. وسى ۋاقىتقا دەيىن استانا مەدرەسەسىندە ءبىلىم العان 256 شاكىرتتىڭ ءبىرتالايى بۇگىندە ءبىلىمىن جالعاستىرسا، ءبىرقاتارى قىزمەتكە ورنالاسىپ، مەشىتمەدرەسەلەردە، باسقا دا مەكەمەلەردە جۇمىس ىستەپ ءجۇر. ماسەلەن، مەدرەسەنى ءتامامداعان شاكىرتتەردىڭ 46 شاكىرت گرانتقا ىلىگىپ، نۇرمۇباراك ەگيپەت يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتىندە، 5 شاكىرت ءالازحار ۋنيۆەرسيتەتىندە، 6 شاكىرت تۇركيا رەسپۋبليكاسى حاسەكي مەدرەسەسىندە، 3 شاكىرت حالىقارالىق قازاق تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە ءبىلىمىن ارى قاراي شىڭدادى.مەدرەسەنىڭ وقۋ جوسپارىن قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى مەن قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى بەكىتكەن. مەدرەسەدە جوعارى ءدىني ءبىلىمدى 15 ۇستاز بار. سونىمەن بىرگە، قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى مەن مىسىر ەلىنىڭ ءالازحار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ سەرىكتەستىگى نەگىزىندە 2 اراب وقىتۋشى ساباق بەرەدى. 1 وقىتۋشىنىڭ دوكتورلىق تاريح، فيلولوگيا سالالارى بويىنشا، 5 وقىتۋشىنىڭ ماگيسترلىك ءدىنتانۋ ماگيسترى دارەجەسى بار.مەدرەسەنىڭ ماتەريالدىقتەحنيكالىق بازاسى ءبىلىم زاڭدارىندا كورسەتىلگەن تالاپتارعا ساي كەلەدى. وقۋ كورپۋسى 2 قاباتتان تۇرادى، سالىنۋ الاڭى 706 ش.م2.،جالپى الاڭى 588،40 ش.م2. ءبىرىنشى قاباتتا وقۋ اۋديتوريالارى، ەكىنشى قاباتتا اكىمشىلىك جانە وقىتۋشىلار كابينەتتەرى ورنالاسقان. وقۋ عيماراتى قاجەتتى جيھازدارمەن، ۇيىمداستىرۋ تەحنيكاسى، كومپيۋتەر سىنىبىمەن تولىق جابدىقتالعان.وقۋ عيماراتىنا ىرگەلەس 120 ورىنعا ارنالعان 3 قاباتتى، جالپى الاڭى 1426،4 ش.م2مەدرەسەنىڭ جاتاقحاناسى بار. وندا كونفەرەنتسزال، اسحانا، مەديتسينالىق پۋنكت جانە، ترەناجەرلىك جاتتىعۋ بولمەسى ورنالاسقان. سونداياق، ارنايى وقۋ زالىمەن قامتىلعان مەدرەسە كىتاپحاناسىندا 4 مىنعا جۋىق كىتاپ قورى بار.كەلۋ قاينارى: :...?181067290بوەۆيكي سيستەماتيچەسكي 6 ساعات
|
اباي مۇراسى 3031 1 پىكىر 5 ناۋرىز, 2021 ساعات 13:19اباي حاكىم قارتايدىق، قايعى ويلادىق، ۇيقى سەرگەك ولەڭىندە اقىلدى قارا قىلدى قىرىققا بولمەك دەيدى.ابايعا دەيىن دە، ابايدان كەيىن دە قازاق دۇنيەتانىمىندا قارا قىلدى ءبولۋ ۇعىمى تەك ادىلدىكتىڭ سيمۆولى رەتىندە عانا تانىس. قارا قىلدى قاق جارعان تىركەسىمەن بەلگىلى بۇل ۇعىمدا قارا قىلدىڭ ەكىگە عانا ايىرىلۋى تۋرالى تەڭدىك، ادىلدىك، دالدىك ۇعىمدارىمەن شەشىمنىڭ تارازى باسى تەڭ، ۇكىمى ءادىل، كومەسكى قارا قۇرىقتىڭ جوقتىعىن سيپاتتايتىن تۇراقتى ءسوز تىركەسى ەدى. ال، ابايلىق تۇيسىك مۇنى اقىلعا قولدانىپ، قاق ءبولۋدىڭ ورنىنا قىرىققا ءبولۋ تانىمىن ەنگىزەدى. نەگە؟ادىلدىك قاشان دا ادامزاتقا ورتاق ۇلى قۇندىلىق. اباي ءۇشىن دە ادىلەت ادامي ساپانىڭ اۋەلگى سيپاتى، يمانان الار پايدانىڭ ءبىرى. قازاق دۇنيەتانىمى بۇل تۇراقتى تىركەس ارقىلى بيلىك ايتۋدىڭ قىلدى قاق جارعانداي ازاپتى ءھام اسقان جاۋاپكەرشىلىكتى، وتە دالدىكتى قاجەت ەتەتىن مىندەت ەكەنىن ەسكەرتسە، حاكىم كوشپەلى ومىردەگى ادىلەتتىڭ زارۋلىگىندەي، زامان قاجەتىنەن تۋاتىن تاعى ءبىر قۇندىلىقتىڭ قىلاڭ بەرىپ كەلە جاتقانىن ايتىپ وتىر. ول ءوز سوزىمەن ايتقاندا ادامنىڭ عىلىمدى قۇدىرەتكە اينالۋى.زامان قاجەتى دەمەكشى، جاڭا كوزقاراستاردىڭ كەزى كەلگەنىن شىنداپ سەزىنگەن اباي جاڭا جىلدىڭ باسشىسى ول، مەن ەسكىنىڭ ارتى ەدىم دەگەن ءسوزىن ەسكە ورالتىڭىز عىلىمي تانىمى ارقىلى ادامزات ءۇشىن جاڭا الەمنىڭ ەسىگى اشىلاتىنىن، سول كەزدە نەنىڭ باستى قاجەتتىلىككە اينالاتىنىن ءبىلىپ وتىردى.ۇلتتىق دۇنيەتانىمنىڭ دا جاڭا بەلەسكە، تىڭ سەرپىلىسكە يە بولۋى كەرەكتىگىن، سونداي بۇرىلىستى ءسات كەلگەنىن زامان اۋقىمىنا تامىرشى حاكىم جاقسى بىلگەن. مەن جاسىمدا، جىگىتتەر، توپتان استىم، مەنمەنسىگەن تالايدىڭ كوڭىلىن باستىم. قاسىما ەرگەن جىگىتكە ولجا سالىپ، ءبىر كۇندە سەگىز قىزدى الىپ قاشتىم ءيمانجۇسىپ ولەڭىندەگى توپتان اسۋدىڭ مەنمەنسىگەن كوڭىلدى باسۋ، قاسىنا ەرگەن جىگىتكە قىزدان ولجا سالۋ ەمەس، كەلەر زامانداعى جاڭاشا فورماتسياسى عىلىمبىلىممەن بولاتىنىن ءدۇپ باسىپ وتىر.تولەۋ كوبدىكوۆتىڭ ەستەلىگىندە: شاي ءىشىپ وتىرعاندا مىرزاقان ابايدىڭ جاڭا سالدىرعان كۇمىس ءتىسىنىڭ جايىن سۇرادى. اباي قارتايعان ادامدارعا سەمەيدە وسىنداي ءتىس سالدىرىپ الۋعا بولاتىنىن، بۇل دا ونەرعىلىمنىڭ كوپ پايداسىنىڭ ءبىرى ەكەنىن، وتاربا، شويىنجول، سۋدا جۇزەتىن كەمە، نە كەرەمەت عىلىم جايىن ۇزاق اڭگىمە قىلىپ كەتتى، دەپ ابايدىڭ عىلىمي تانىمىنان سىر سۋىرتپاقتايىن جولداردى جازىپ قالدىرادى.ال، ابايدىڭ سول ورتاعا ايتقان مىنا سوزىنەن حاكىمنىڭ عىلىمي تانىمنىڭ دەڭگەيىن باعامداۋعا بولادى سىزدەر مۇنى تاماشا عىپ تاڭىرقاپ وتىرسىزدار. بۇل ءتىس دەگەن ۇساق نارسە. ادام بالاسىنىڭ تاباتىن ونەرى، ءبىلىمى ءالى كوپ. قۇداي تاعالانىڭ ادامنان اسىپ جاراتقان ماقۇلىعى جوق. ادام بالاسىنا جانسىزعا جان سالۋعا رۇقسات جوق، ودان باسقانىڭ ءبارىنىڭ دە كىلتى بار. ونەرءبىلىمنىڭ كىلتى جاڭاجاڭا تاۋىپ كەلە جاتىر. ءالى بالىقشا سۋعا ءجۇزىپ جۇرگەنىن دە كورەسىڭدەر، قۇس بولىپ، قانات قاعىپ اسپاندا ۇشىپ جۇرگەندى دە كورەسىڭدەر. جانە دۇنيە مۇنىمەن تۇرمايدى، وزگەرىسى بولادى. ادام بالاسى وسى كۇنگى بالالاردىڭ مال ءوسىرىپ، سەنەن مەن ارتىق باي بولامىن دەپ تالاسقان باسەكە بايلىعىنداي، ونەرگە سەنەن مەن ارتىلام دەپ ونەر ارتتىرۋعا تىرىسادى. مال، بايلىق باسەكەسى بولمايدى، ونەر، ءبىلىم باسەكەسى بولادى. وسى كۇنى كوز سالاتىن دا بار، بۇلاردىڭ ءبارى ۇساق ونەر. كەلەشەكتەگى بولاشاقتى ءاربىر تاجىريبەدەن كورىپ، سەزىپ وتىرامىز. بىراق كەيىندەۋ بولادى، ونى ءبىز كورمەيمىز، ءبىزدىڭ بالامىز، بالامىزدىڭ بالاسى كورسە كورەر، دەدى.وسى تانىمنىڭ كۋاسى ت. كوبدىكوۆ بۇل اڭگىمەنى تولىق جەتكىزە الماعانىن ايتىپ وندا ۇشقالاق، جاس كەزىم عوي، ابايدىڭ ايتقان مىڭ سوزىنەن ءبىر ءسوزىن عانا ۇعامىن دەيدى.جوعارىدا ايتقان ابايدىڭ عىلىمي بولجالدارى اينىماي كەلگەنىنە كۋا بولىپ وتىرمىز. راسىندا، نەيروتەحنولوگيا، سمارت ينتەرنەت، تسيفرلىق تەحنولوگيا، بالامالى ءوندىرىس، يمپلانتتىق تەحنولوگيا، جاساندى ينتەلەكت زامانىندا اتالمىش ءسوزىدىڭ تىكە ماعىناسىنىڭ ءوزى عىلىم ءۇشىن الىنباس قامال بولۋدان قالدى. بۇگىنگى تاڭداعى نانوماتەريالدار بۇل ءسوزدىڭ اقيقات ەكەنىن اڭعارتادى. ايتالىق، گرافون قۇرىشتان ەكى ءجۇز ەسە بەرىك، ادام شاشىنان ميلليون ەسە جىڭىشكە قۇرلىستىق نانوتالشىق. سوعان قاراماستان جىلۋ مەن ەنەرگيانىڭ تاماشا وتكىزگىشى. سوندىقتان دا، گراممەن ەسەپتەگەندە جەر بەتىندەگى ەڭ قىمبات ماتەريال. ونىڭ ءاربىر ميكرومەرتى مىڭ اقش دوللارى تۇرادى ەكەن. گرافوننىڭ ومىرگە كەلۋى نارىقتاعى قۇن كوزقاراسىنىڭ باسقاشا مازمۇنعا يە بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. ابايدىڭ دا ادىلدىككە باعىتتالعان تۇراقتى ءسوز تىركەسىن قالىپ ەتە وتىرىپ، نەگىزگى قۇندىلىقتىڭ باسىمدىعىن، ويدىڭ سالماعىن عىلىم مەن ەتيكاعا جىبەرۋى، قالىپتاسقان تانىمداردىڭ ورنىن زاماننىڭ جاڭا تانىمدارى يەلەيتىنىن اڭعارتسا كەرەك.ال، ەندى اباي نە ءۇشىن قارا قىلدى قاق جاراتىن ادامدى اقىلدى دەپ سيپاتتايدى؟يندۋستريالدىق رەۆوليۋتسيا كەزەڭىندە عىلىمي ەتيكا ماسەلەسى الدىڭعى ورىنعا شىقتى. بۇل ءۇردىس جىل وتكەن سايىن وزەكتى بولماق. بولماسا، ميلتونكينستا ازىقتۇلىك جەتكىزۋ قىزمەتىندە جۇرگەن روبوتتار نە تاسىمالداۋعا قىزمەت ەتىپ كەتەتى، داللاستاعى قالالىق كارديولوگيالىق اۋرۋحانادا كومەشى قىزمەتكەر موكسي روبوتىنىڭ باسقا نە ىستەپ كەتەتىنى، ەۋروپادا پاتسيەنت بولمەلەرىن دەزينفەكتسيالايتىن روبوتتاردىڭ قانداي فۋنكتسيالاردى اتقارىپ كەتەتىنى قاداعالانباسا باسقا ماقساتتاعى تاپسىرمالار مەن زياندى زاتتار تاسىمالداۋى بەك مۇمكىن. سول سياقتى، جاۋ دەپ تاپقان نىساندارىنا شابۋىل جاساۋعا قاۋقارلى يزاريلدىڭ حاروپ دروندارى مەن الەمدى تاڭ قالدىرعان تۇركيانىڭ اسكەري دروندارى قاي جەردى بومدىلاپ، كىمدى ولتىرەتىنى بەلگىسىز دۇنيە. راسىندا، عىلىمي ەتيكا ساقتالماسا، نوليدەگى نەمو باقشاسىندا جانە سول سياقتى بولاشاقتا اشىلار بالامالى اۋىلشارۋاشىلىق ونىمدەر باقشاسىندا نەلەر وسىرىلەتىنىن دە ەشكىم ايتا المايدى. ال، جاپونيانىڭ كوداي دزي حرامىنداعى بەلگىلى ارەكەتتەرگە قابىلەتتى، اۋديتوريانى زەرتتەپ الدىنالا جازىلعان ۋاعىزداردى ايتا بىلەتىن ميندار روبوتى دۇرىس باعدارلانباسا، بەلگىلى نورمالاردى ساقتاماسا ادامداردى نەگە شاقىرىپ، قانداي جولعا باستايتىنى بەيمالىم عوي.قاشاندا گۋمانيزم قاعيداتتارىنا نەگىزدەلمەگەن عىلىميتەحنيكالىق پروگرەستەر ادام ءومىرىن ويرانداۋى بەك مۇمكىن. اسىرەسە، عىلىمدا ايتىلىپ جۇرگەن ءۇشىنشى تىرشىلىك يەلەرى دۇرىس نيەتتى ادامدار تاراپىنان تۋرا باعدارلانباسا، تەحنيكالىق يكەمدىلىگى باسقاشا سيپاتقا يە بولسا نە بولۋى مۇمكىن؟ وتباسىلىق روبوتتار ادامداردى ولتىرەتىن جەندەت، قىرعىنداۋشى قۇرال، روتوبتتار سوعىس نەمەسە تەرروريزم، ەكسترەميزم كومەكشىلەرىنە اينالىپ كەتە بارۋى عاجاپ ەمەس قوي. حاكىم وسىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن عالىم عانا ەمەس، اقىلدىڭ، ياعني، ەتيكالىق نورمالاردىڭ اسا قاجەت بولاتىنىن ەرتە بىلسە كەرەك. سوندىقتان دا عىلىمدى قارا قىلدى قىرىققا بولمەك دەپ وتىرعان جوق. كەيىپكەردىڭ اتىن ءارى عىلىمى بار، ءارى اقىلى كۇشتى اقىلدى دەپ قويادى. ال، حاكىم اقىلويىنىڭ جەمىسى بولعان شاھكارىم قاجى ءبۇي دەيدى:شىن زالىمعا بەرمە عىلىم،ول الار دا وق قىلار.قارۋىم دەر، كىسى اتىپ جەر،ول عىلىمدى حايلا ەتەر.... دۇنيەنى تۇزەۋشى،ءھام بۇزۋشى ءبىر عالىم.ءارى زالىم، ءارى عالىم،ەل تۇبىنە سول جەتەر، دەيدى.دەمەك، اقىلدى ءسوزى تىركەسكە كەزدەيسوق كىرمەگەن، ماقساتتى تۇردە تاڭداپ الىنعان دەۋگە بولادى. ءسوز باسىندا سول كەزدە نەنىڭ باستى قاجەتتىلىككە اينالاتىنىن ءبىلىپ وتىردى دەۋىمىزدىڭ ءبىر استارى وسىندا. شىنىندا، اباي اقىلدى قارا قىلدى قىرىققا بولمەك تىركەسى ارقىلى ءار قازاقتىڭ الدىنا عىلىم تۋرالى ۇلكەن تالاپ قويدى، جول نۇسقادى، ۇلتتىڭ بولاشاعى نەمەن بايلانىستى ەكەنىن مەڭزەدى. الداعى ۋاقىتتا عىلىمسىز ۇلت تا، مەملەكەت تە دەگدار بولمايتىنىن ءدۇپ باسىپ ايتتى. ورتا عاسىرداعى باعداتتىڭ تاريحي ستاتۋسىنىڭ بۇگىنگى تاڭدا سيليكون القابىنا كوشۋى بۇل تانىمنىڭ شىندىعىن دالەلدەپ وتىر. الايدا، ءسوز تانىمنان كەنجەلەگەن ءبىز بۇل تىركەستىڭ ءمانىن تۇسىنبەي، اباي نۇسقاعان نىساناعا جەتە الماعاندىقتان ۇلت رەتىندە دە، مەملەكەت رەتىندە دە تۇتىنۋشى دەڭگەيىندە وتىرمىز.عىلىم مەن اقىلدىڭ كۇشىن مۇنشالىق نانىمدى سيپاتتاۋ ءۇشىن اباي قازاق دۇنيەتانىمىندا بار قارا قىلدى قاق جارۋ تىركەسىنەن تۇلعالىق جانە مازمۇندىق قالىپ الادى. ياعني، ءبىزدىڭ اتا تانىم مەن كلاسسيكالىق ويلاۋ فورماسى نەگىزىندە دە الەمدىك دەڭگەيدە تۇششىمدى وي ايتۋعا بولاتىنىن دالەلدەپ بەرەدى.
|
توپ سېتىش سومكىسى ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقارغۇچى ۋە تەمىنلىگۈچى يان تېلېفون باتارېيەسى نىڭ سومكا كاتەكچىسى تېلېفون باتارېيەسى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. . خېرىدارلارنىڭ ئالاھىدە ئېھتىياجىغا ئاساسەن ھەر خىل سومكا كاتەكچىلىرىنى چوڭايتالايدۇ.ياخشى بىخەتەرلىك ئىقتىدارىئىچكى قارشىلىق كۈچى كىچىكياخشى قويۇپ بېرىش ئالاھىدىلىكىئۇنىڭ ئۇچقۇچىسىز ئايروپىلاندا قانداق ئىشلەيدىغانلىقىنى كۆرۈڭيانچۇق ھۈجەيرىلىرى ئېلىپ يۈرۈشكە ئەپلىك ، بوشلۇق ياكى قېلىنلىق تەلەپ قىلىدىغان قوللىنىشچان پروگراممىلارغا تېخىمۇ ماس كېلىدۇ ، مەسىلەن 3 ئىستېمال ئېلېكترون مەھسۇلاتلىرى ، ئۇچقۇچىسىز ئايروپىلان قاتارلىقلار. سىغىمى چوڭ ۋە كۆپەيتكۈچ ، ئۇ ساھەسىدىكى كۆچمە توك بىلەن تەمىنلەشنىڭ تەلىپىگە ماس كېلىدۇ.لايىھەنى خاسلاشتۇرغىلى بولىدۇسومكا لىتىيلىق باتارېيەنىڭ لايىھىلىنىشى ناھايىتى جانلىق بولۇپ ، ھەر خىل قوللىنىشچان پروگراممىلاردا ئىشلىتىشكە بولىدۇ. سومكا ھۈجەيرىسىنىڭ چوڭكىچىكلىكى ۋە شەكلىنى خېرىدارلارنىڭ ئېھتىياجىغا ئاساسەن خاسلاشتۇرغىلى ۋە يېڭى ھۈجەيرە مودېللىرىنى تەرەققىي قىلدۇرغىلى بولىدۇ.39 سومكا چوڭقۇر دەۋرىيلىكى37 سومكا كاتەكچىسى .26 لىتىي ئىئون ھۈجەيرىسى3.7 1045 پولىمېر ھۈجەيرىسى 67 سومكا كاتەكچىسى لى20 سومكا ھۈجەيرىسىنىڭ دەرىجىسىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش8 باتارېيەسىيان تېلېفون باتارېيەسى يانچۇق .
|
سقودا سوڭعى ءبىر اپتادا كەنە شاققان 86 ادام دارىگەرگە قارالعانسقودا سوڭعى ءبىر اپتادا 86 ادامدى كەنە شاققانسولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا كەنە شاعۋ وتكەن جىلدىڭ سايكەس مەرزىمىمەن سالىستىرعاندا 1،8 ەسە ارتقان. كۇن جىلىنعالى 260 ادام دارىگەردىڭ كومەگىنە جۇگىندى، دەپ حابارلايدى ..سقو سانيتاريالىقەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتى ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ مالىمەتىنشە، كەنە شاققان العاشقى ادام ناۋرىز ايىندا ەمحاناعا قارالعان. وسى كۇنگە دەيىن جاندىكتەن 260 ادام زارداپ شەكسە، سونىڭ 82ءسى 14 جاسقا دەيىنگى بالا.وتكەن جىلدىڭ ۇقساس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا كەنە شاعۋ كورسەتكىشى 1،8 ەسە وسكەن. تەك سوڭعى اپتادا 86 ادامعا، سونىڭ ىشىندە 24 بالاعا دارىگەردىڭ كومەگى قاجەت بولدى.بىلتىر كەنە ەنتسەفاليتى 9 ادامنان انىقتالسا، بيىل بۇل اۋرۋ تىركەلگەن جوق. كەنە ەنتسەفاليتى ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنىڭ باسىم بولىگىن زاقىمدايتىن ءجىتى ينفەكتسيالىق اۋرۋ. ونى يكسودتىك كەنەلەر تاراتادى. قورعانۋ ءۇشىن تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا تىركەلگەن ەمحانادا ۆاكتسينا قويدىرۋعا بولادى، بىراق ەكپە الماس بۇرىن دارىگەرگە كورىنگەن ءجون، دەيدى وبلىستىق سانيتاريالىقەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتىنىڭ باس مامانى ايناش ساعاندىقوۆا.ماماننىڭ ايتۋىنشا، تابيعات اياسىنا شىققاندا ساقتىق شارالارىن ۇمىتپاعان ءجون.ادەتتە كەنە ادامعا شوپتەن نەمەسە بۇتادان جابىسادى. ولار 1،5 مەتردەن جوعارى كوتەرىلمەيدى، سوندىقتان ادامنىڭ اياعىنا جابىسىپ، سورۋعا ىڭعايلى ورىن ىزدەپ جوعارى قاراي ورمەلەيدى. كەنە ادامدى بىردەن شاقپايدى، دەنەدەن كوزگە تۇسە قويمايتىن ورىن ىزدەيدى. سوندىقتان ورماننان نەمەسە دالادان كەلگەننەن كەيىن دەنەنى دۇرىستاپ تەكسەرگەن ءجون. سونداياق تابيعات اياسىنا شىعار الدىندا ارنايى كرەمگەلدەردى، اەروزولدەردى قولدانۋعا كەڭەس بەرەمىن، دەيدى ايناش ساعاندىقوۆا.كەنە شاعىپ العان جاعدايدا مەديتسينالىق كومەك الۋ ءۇشىن تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا ەمحاناعا بارۋ قاجەت.
|
كېلەچەك پارتىيەسى ئەردوغاننى بېيجىڭ قىشلىق ئولىمپىك مۇسابىقىسىنى بايقۇت قىلىشقا چاقىردى ئۇيغۇرسابىق پارلامېنت ئەزاسى، كېلەچەك پارتىيەسىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى سەلجۇق ئۆزداغ ئەپەندى ئىشخانىسىدا. 2021يىلى 3دېكابىر، تۈركىيە.تۈركىيە كېلەچەك پارتىيەسى 12ئاينىڭ 3كۈنى تۈركىيەدە سايلامغا قاتنىشىش سالاھىيىتى بولغان 20 سىياسىي پارتىيە بىلەن تۈركىيە پارلامېنتىغا خەت يېزىپ، 2ئاينىڭ 4كۈنى بېيجىڭدا ئۆتكۈزۈلمەكچى بولغان قىشلىق ئولىمپىك مۇسابىقىسىگە قاتناشماسلىق ھەققىدە قارار ماقۇللاپ بايقۇت قىلىشقا ۋە باشقا دۆلەتلەرنىمۇ قاتناشماسلىققا چاقىرىشنى تەلەپ قىلدى.مەزكۇر خەتتە مۇنۇلار يېزىلغان: 2022يىللىق قىشلىق ئولىمپىك تەنتەربىيە مۇسابىقىسى 2022يىلى 2ئاينىڭ 4كۈنىدىن 20كۈنىگىچە خىتاينىڭ پايتەختى بېيجىڭدا ئۆتكۈزۈلىدىكەن. ئولىمپىك ئۆتكۈزۈلىدىغان جاي بولغان خىتاي ھازىر ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەت سادىر قىلماقتا. خىتاي كوممۇنىست ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر، قازاق قاتارلىق خەلقلەرگە قارىتا ئىرقىي قىرغىنچىلىق ئېلىپ بارماقتا. خىتاي بۈگۈن دۇنيادا ئەڭ كۆپ كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكى مەيدانغا كېلىۋاتقان دۆلەتلەردىن بىرى ھېسابلىنىدۇ. 21ئەسىردە خىتاي ھۆكۈمىتى 2 مىليون ئەتراپىدا كىشىنى لاگېرلارغا سولاش، ئىسكەنجە، قىيناش، باسقۇنچىلىق قىلىش ۋە تۇغماس قىلىشتەك جىنايەتلەرنى ئۆتكۈزمەكتە.كېلەچەك پارتىيەسى تەرىپىدىن ئەۋەتىلگەن بۇ چاقىرىق خېتىدە تۈركىيە پارلامېنتىنىڭ خىتايدا ئۆتكۈزۈلمەكچى بولغان قىشلىق ئولىمپىككە قارشى قارار قوبۇل قىلىشى كېرەكلىكى تەكىتلىنىپ مۇنۇلار يېزىلغان: ئامېرىكا ھۆكۈمىتى، ئەنگلىيە، كانادا، گوللاندىيە ۋە لىتۋا قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ پارلامېنتلىرى خىتاينىڭ شەرقىي تۈركىستاندا ئېلىپ بېرىۋاتقان باستۇرۇشلىرىنى ئىرقىي قىرغىنچىلىق دەپ بېكىتتى. بۇنداق بىر ۋەزىيەتتە بىز تۈركىيەنىڭ ئاساسىي قانۇنى بويىچە قۇرۇلغان سىياسىي پارتىيە بولۇش سۈپىتىمىز بىلەن ھەممە بىردەك شەرقىي تۈركىستاندا ئېلىپ بېرىلىۋاتقان ئىرقىي قىرغىنچىلىقنى خىتاينىڭ دەرھال توختىتىشى ئۈچۈن تۈركىيە پارلامېنتىنى ئالدى بىلەن بېيجىڭ قىشلىق ئولىمپىك تەنتەربىيە مۇسابىقىسىنى بايقۇت قىلىش قارارىنى ماقۇللۇقتىن ئۆتكۈزۈشىنى ۋە باشقا دۆلەتلەرنىمۇ بۇنى بايقۇت قىلىشقا چاقىرىشىنى تەلەپ قىلىمىز.بىز بۇ ھەقتە تېخىمۇ تەپسىلىي مەلۇمات ئىگىلەش ئۈچۈن سابىق پارلامېنت ئەزاسى، كېلەچەك پارتىيەسىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى سەلجۇق ئۆزداغ ئەپەندى بىلەن سۆھبەت ئېلىپ باردۇق. ئۇ، مۇنداق دېدى: بىز كېلەچەك پارتىيەسى تۈركىيەدە سايلامغا قاتنىشىش سالاھىيىتىگە ئىگە 20 پارتىيەگە ئوچۇق خەت ئەۋەتتۇق. بۇ خەتتە ئولىمپىك مۇسابىقىسىنىڭ ئۆتكۈزۈلۈش تارىخىنى يازدۇق. بۈگۈنكى كۈندە شەرقىي تۈركىستاندا ئىرقىي قىرغىنچىلىق ئېلىپ بېرىلىۋاتىدۇ. شەرقىي تۈركىستانلىقلار بۇنىڭغا قارشى كۈرەش قىلىۋاتىدۇ. غېرىب ئەللىرى ئۇيغۇرلارنى قوللاپ، خىتاينى جازالاش ئۈچۈن قانۇن قوبۇل قىلىۋاتىدۇ، پارلامېنتلىرىغا قانۇن لايىھەسى سۇنۇۋاتىدۇ. بىز بۇلارنى كۆرۈپ تۈركىيەدىكى 20 پارتىيەگە خەت ئەۋەتتۇق، بۇ پارتىيەلەر بىزنى قوللاپ بۇ خەتكە قول قويسا بىز بۇ خەتنى تۈركىيە پارلامېنتىغا سۇنۇپ بېيجىڭ قىشلىق ئولىمپىك مۇسابىقىسىنى بايقۇت قىلىش قارارىنى ماقۇللىشىنى تەلەپ قىلماقچى.كېلەچەك پارتىيەسى مۇئاۋىن رەئىسى سەلچۇق ئۆزداغ ئەپەندى تۈركىيە پرېزىدېنتى رەجەپ تاييىپ ئەردوغان ۋە تۈركىيە ھۆكۈمىتىنى بېيجىڭ ئولىمپىك مۇسابىقىسىنى بايقۇت قىلىشقا چاقىرىپ مۇنداق دېدى: مەن خەلقئارا ئولىمپىك كومىتېتىنىڭ تۈركىيەدىكى شۆبىسىنى، تۈركىيە تەنتەربىيە مىنىستىرلىقىنى، تۈركىيە پرېزىدېنتى رەجەپ تايىپ ئەردوغاننى بېيجىڭ قىشلىق ئولىمپىك مۇسابىقىسىنى بايقۇت قىلىشقا چاقىرىمىز.كېلەچەك پارتىيەسىنىڭ بۇ چاقىرىقىغا بىنائەن تۈركىيە پارلامېنتىدا بېيجىڭ ئولىمپىك تەنتەربىيە مۇسابىقىسىنى ئەيىبلەيدىغان بىر قارار ماقۇللىنارمۇ؟ دېگەن سوئالىمىزغا سەلجۇق ئۆزداغ ئەپەندى مۇنداق جاۋاب بەردى: تۈركىيە پارلامېنتىدا پارلامېنت ئەزاسى بار، بارلىق پارتىيەلەر بۇ مەسىلىدە ھەمپىكىر بولۇپ دۇنياغا چاقىرىق قىلىشى كېرەك. تۈركىيە ھۆكۈمىتى بۇ بايقۇت قارارىنى قوللىشى كېرەك. بۇنداق بولغان تەقدىردە پارلامېنتتىن ماقۇللۇقتىن ئۆتكۈزۈش ئاسان بولىدۇ. چۈنكى شەرقىي تۈركىستان بىزنىڭ ئاتا يۇرتىمىز. شەرقىي تۈركىستان مەخمۇت قەشقىرى، يۈسۈپ خاس ھاجىپقا ئوخشاش بوۋىلىرىمىزنىڭ دىيارىدۇر. ئۇيغۇرلار بىزنىڭ جان ۋە قان قېرىنداشلىرىمىز، شۇڭا بۇنداق بىر قارار ماقۇللۇقتىن ئۆتىدۇ دەپ ئويلايمەن.ئىيى پارتىيەسىدىن بولغان پارلامېنت ئەزاسى فاھرەتتىن يوقۇش ئەپەندى سوئالىمىزغا تېلېفون ئۇچۇرى ئارقىلىق جاۋاب بېرىپ مۇنداق دەپ يازغان: بىز كېلەچەك پارتىيەسىنىڭ بۇ ھەقتىكى چاقىرىقىنى قوللايمىز. تۈركىيە 2022يىللىق قىشلىق ئولىمپىك مۇسابىقىسىگە قاتناشماسلىقى كېرەك. تۈركىيە مەزكۇر مۇسابىقىنى باشقا دۆلەتكە يۆتكەش ئۈچۈن كۈچ چىقىرىشى كېرەك. خەلقئارا ئولىمپىك كومىتېتىغا بۇ ھەقتە ئىلتىماس سۇنۇشى كېرەك. خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتىغا ئوخشاش تۈركىيەدىكى كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرىمۇ ئولىمپىك كومىتېتىغا بېسىم ئىشلىتىشى كېرەك. زالىم خىتايدا ئولىمپىك تەنتەربىيە مۇسابىقىسى ھەرگىز ئۆتكۈزۈلمەسلىكى كېرەك.دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى باشلىق 180 دەك ئاممىۋى تەشكىلات بېيجىڭدا ئۆتكۈزۈلمەكچى بولغان قىشلىق ئولىمپىك مۇسابىقىسىنى خىتايدىن باشقا بىر دۆلەتتە ئۆتكۈزۈشنى تەلەپ قىلىپ، كۆپ قېتىم ئاخبارات باياناتى ئېلان قىلدى ۋە خەلقئارا ئولىمپىك كومىتېتىغا خەت يازدى. بۇلاردىن سىرت كانادا پارلامېنتىدىكى 5 سىياسىي پارتىيەگە مەنسۇپ 13 پارلامېنت ئەزاسى ئولىمپىك كومىتېتىغا خەت يېزىپ، بېيجىڭدا ئۆتكۈزۈلمەكچى بولغان قىشلىق ئولىمپىك تەنتەربىيە مۇسابىقىسىنىڭ باشقا دۆلەتلەردە ئۆتكۈزۈلۈشىنى تەلەپ قىلغان بولسىمۇ نەتىجە ئالالمىغان ئىدى. د ئۇ ق ۋەخپىسىنىڭ رەئىسى ئابدۇرېشىت ئابدۇلخەمىت ئەپەندى 10ئاينىڭ 20كۈنى ئەنقەرەدە مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنى چاقىرىپ تۈركىيەنى بېيجىڭ قىشلىق ئولىمپىك مۇسابىقىسىنى بايقۇت قىلىشقا چاقىرغانلىقىنى، شۇنىڭ بىلەن كېلەچەك پارتىيەسىنىڭ بۇ چاقىرىقنى ئېلان قىلغانلىقىنى بايان قىلدى.20ئۆكتەبىر كۈنى دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى، شەرقىي تۈركىستان تەتقىقات ۋەخپىسى ۋە ئۇيغۇر ئاكادېمىيەسى ۋەخپىسى بىرلىكتە تۈركىيە پايتەختى ئەنقەرەدە ئۆتكۈزگەن ئاخبارات يىغىنىغا كېلەچەك پارتىيەسى، بۈيۈك بىرلىك پارتىيەسى ۋە ياخشى پارتىيەسىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسلىرى ۋە بەزى پارلامېنت ئەزالىرى ئىشتىراك قىلغانىدى.
|
اتىراۋلىق وقۋشى الوە وسىمدىگىنەن سۋسابىن مەن يوگۋرت جاساپ شىعاردى16 قازان 21:46قازاقپارات اتىراۋ وبلىسىندا 9سىنىپ وقۋشىسى الوە وسىمدىگىنەن سۋسابىن مەن يوگۋرت جاساپ شىعاردى،دەپ حابارلايدى قازاقپارات.وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسى باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، جىلىوي اۋدانىنىڭ ورتالىعى قۇلسارى قالاسىندا تۇراتىن 9سىنىپ وقۋشىسى نۇرداۋلەت ماندياروۆ الوە وسىمدىگىنەن بەت كۇتىمىنە ماسكا، سۋسابىن مەن بالالارعا ارنالعان يوگۋرت جاساپ شىعارعان.قازىر ول 8 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپتە وقيدى. ول بوس ۋاقىتىندا الوە وسىمدىگىن زەرتتەپ، ونىڭ قاسيەتىن جوعالتپاي، قۇرامىنداعى ەلەمەنتتەر ساقتالعان قولجەتىمدى ءونىم الۋ باعىتىنداعى عىلىمي جوبانى ىسكە اسىرعان. ونىڭ ايتۋىنشا، الوە وسىمدىگى ارقىلى بارلىق اۋرۋلاردى ەمدەيتىن دارىلىك زاتتار شىعارۋعا بولادى.عىلىمي جوبامنىڭ تاقىرىبى دەنساۋلىق پەن سۇلۋلىق كەپىلى الوە. اتالعان وسىمدىكتىڭ پايداسى ۇشان تەڭىز. قازىرگى ۋاقىتتا ەكولوگيانىڭ ناشارلاۋىنا بايلانىستى تەرى، اسقازان اۋرۋلارى، ءتۇرلى اللەرگيالار كوپ كەزدەسەدى. سوندىقتان اتالعان اۋرۋلارعا قارسى الوە وسىمدىگىنەن وتاندىق ونىمدەر شىعارسام دەگەن نيەتىم بار. بولاشاقتا وسى باعىتتاعى جوبامدى جالعاستىرىپ، عىلىمي جاڭالىق اشقىم كەلەدى،دەيدى جاس عالىم نۇرداۋلەت ماندياروۆ.وقۋشىنىڭ عىلىمي جەتەكشىسى، حيميا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى فاريدا ماشىرىقوۆا شاكىرتىنىڭ بولاشاعىنان زور ءۇمىت كۇتەتىنىن جاسىرمايدى.نۇرداۋلەتتىڭ عىلىمي جوبا اياسىندا تاجىريبەلىك مۇمكىندىگىن سىناپ كورۋى جوعارى ناتيجە كورسەتتى. ول الوەدان دايىندالعان ءونىمنىڭ تابيعيلىعى مەن پايدالى ەكەنىن عىلىمي تۇرعىدان دالەلدەدى. ونىڭ ماقساتى وسىمدىكتەن قولجەتىمدى ونىمدەر ازىرلەپ، كۇندەلىكتى قولدانىسقا ەنگىزۋ. بۇل باعىتتا كوپ ىزدەندى. زەرتتەۋشىلىك داعدىسىنىڭ جوعارى دەڭگەيدە ەكەنىن تانىتقان وقۋشى بۇل جوبانى عىلىمي زەرتتەۋ نىساناسىنا اينالدىرادىدەيدى فاريدا ماشىرىقوۆا. ەسكە سالا كەتەلىك، بۇدان بۇرىن اتىراۋلىق وقۋشىلاردىڭ عىلىمي جۇمىسى حالىقارالىق جيناققا ەنگەن ەدى.
|
22 شىلدە 10:39نۇرسۇلتان. قازاقپارات ك س ر و جازۋشىلار وداعى ادەبي قورىنىڭ قازاق بولىمشەسىنە ديرەكتورلىققا تاعايىندالعان كەزىم. 1975 جىلدىڭ اياق شەنى. ءبىر كۇنى بولمەمنىڭ ەسىگى شالقاسىنان اشىلىپ، الىپ دەنەلى مۇقاعالي ءتىسى اقسيىپ كىرىپ كەلدى.ۇشىپ تۇرىپ، سالەم بەرىپ، قارسى قابىرعا ىرگەسىندەگى ديۆانعا جايعاسۋىنا يشارا جاسادىم. ول ديۆانعا ەمەس، ۇستەلىمدى جاناي تۇرعان بيىك ارقالىقتى ورىندىققا وتىردى. ۇستىندە قوڭىرقاي جىلى كۇرتەشەسى، باسىندا قاۋقيعان سارى مالاقايى. ءوڭى جۇدەۋ. انشەيىندە جىميىسىن جاراسىمدى ەتىپ تۇراتىن بەت شۇڭقىرى سۋالىڭقى جاعىنا ءسىڭىپ كەتكەندەي. مەن ىرگە جاقتاعى ورىندىقتاردىڭ ءبىرىن الىپ، مۇقاڭمەن تىزە تۇيىستىرە بەرە: مۇقا، حال احۋالىڭ قالاي؟ دەدىم.مۇقاڭمەن تانىستىعىمنىڭ باستاۋى 1970 جىلدا، مەن قازاق ادەبيەتى گازەتىنىڭ رەداكسياسىندا قىزمەت ىستەپ جۇرگەن تۇستا جاتقان جانە قالايشا ەكەنىن بىلمەيمىن، مەن ءاۋ دەسكەننەن اق سەن دەپ كەتكەنمىندى. ديۆانىڭا وتىرماعانىما سەن رەنجىمە، قىزتالاقتىڭ جۇمساعىن دا، قاتتىسىن دا كورىپ ءجۇرمىن عوي، اۋرۋحانادان كەشە شىقتىم، جارايدى، ونى قويشى، ساعان كەلگەن سەبەبىم: سەنىڭ اناۋ بۇعالتىرىڭ بار عوي، سول مەنىڭ كوكقاعازىمدى كورسەاق جامان شوشيدى، ەي! سوعان ايتارىڭدى ايتشى! دەدى ول. بويىنان الدەبىر تانىس ءدارى ءيىسىن سەزگەنمىن، ءبىراق ءمانىسىن سۇراعىم كەلمەگەن. وزىنەن سۇرا، دەپ ءسال جىميدى دا، مالاقايىن الىپ ديۆانعا تاستاي سالدى. قوبىراعان شاشىن قوس قولدىڭ ساۋساعىمەن ارتقا قاراي سالالاپ سالالاپ تارادى. كەڭ ماڭدايى جارقىراي اشىلدى. قازىر سۇرايىن، دەپ ورىنىما باردىم دا، بۋحالتەرياعا تەلەفون شالىپ، باس بۋحالتەر فاريدا مينيكەيەۆانى شاقىردىم. مۇقاڭ: نە قىزىق؟ قاي سۇلۋ ەسىڭە ءتۇستى؟ دەدىم، ازىلدەسە بەرەتىن ادەتىممەن. سول ارەدىكتە كەلىپ كىرگەن فاكەڭ نە ءۇشىن شاقىرىلعانىن اڭعارسا كەرەك، قولىنداعى كوكقاعازدى ەڭبەككە جارامسىزدىق جونىندەگى بيۋللەتەندى ماعان ۇسىنا جاقىنداپ، مۇقاعاليعا قاراپ: بۇلارىڭا اقشا تولەۋگە پراۆومىز جوق دەسەم، مىنا تەنتەك ۇقپايدى، دەدى. پراۆومىز جوعى قالاي؟ دەدىم. كوكقاعاز ەكەۋ ەكەن. شىعارىلعانى قالاي؟! دەدىم، ەرىكسىز تاڭدانىپ. ايتتىم عوي، قىزىق دەپ؟! دەدى مۇقاڭ، ءتيىستى اقشاسىن ساناپ العان كىسىشە جىلى كۇلىپ. قىزىعىڭ بار بولسىن! دەدىم. كوكقاعازدارىنا قاراسام: بىرەۋى جاقىندا عانا بەرىلىپتى، ەكىنشىسى ءتورت اي مولشەرى بۇرىندا جازىلعان.فاكەڭ قايتادان كەلىپ، ءبىر پاراقتى الدىما قويدى. بولىمشەنىڭ رەسمي بلانكىسىندە پوستانوۆلەنيە پراۆلەنيا دەپ ورىس تىلىندە سايراپ تۇرعان قاۋلىنىڭ تۇجىرىمى: مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ س س س ر جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەلىگىنەن شىعارىلعانى س س س ر جازۋشىلار وداعى ادەبي قورىنىڭ مۇشەلىگىنەن دە شىعارىلعانى بولىپ تابىلادى دەپ ايتىپ ايقۇلاقتانعان. بولىمشە ديرەكتورى ءابدىراشيت احمەتوۆ قول قويىپ، ءمور باسقان. مىناۋ قاتە. اناۋ جولعى كاسىپوداق ۇيىمىنىڭ قيسىنسىز ۋ شۋى سياقتى بىردەڭەنى مالدانىپ جازعانسىزدار عوي؟! دەپ فاكەڭە ورىنسىز رەنجىگەنىمدى اڭعارماي دا قالدىم. فاكەڭ: عابباس، سەن قىزىقسىڭ عوي، مەن پراۆلەنيەگە باعىناتىن بۋحالتەر عانا ەمەسپىن بە؟ دەپ ورىندى كەيىدى. مىنا قاۋلىنى ماسكەۋ بەكىتىپ قويسا، قىزىق سوندا بولادى، قىزىقتىڭ كوكەسىن سوندا كورەمىز! مۇقا، سەن تىرپ ەتپەي وتىر، مەن قازىر كەلەمىن، دەدىم دە، ءانۋار ءالىمجانوۆقا بارىپ كەلەتىنىمدى ايتىپ، ەسىككە بەتتەدىم.ءانۋار تۇرلىبەك ۇلى ءالىمجانوۆ جازۋشىلار وداعىنىڭ باسشىسى بولمەسىندە وڭاشا ەكەن. سالەمدەستىم دە، ءمان جايدى ايتىپ، الگى قاۋلىنى ۇسىندىم: مۇقاعاليدى وداق مۇشەلىگىنەن شىعارعاندارىڭىز راس پا؟ قاشان بولدى؟ سەكرەتارياتتا شەشىلىپ پە ەدى؟ كوپشىلىك كەلىسپەپ ەدى عوي؟ دەپ سۇراقتى شۇبىرتتىم. انەكەڭنىڭ قاباعى ءتۇيىلىپ، كوزى وتكىرلەنە قالدى. باسىن شايقاپ: اكاۋ، انەكەندە وسىلاي اكاۋ دەيتىن ءسوزسىرالعىسى بار دى، ع. ق.، ءبىر رەت حاتشىلار ماجىلىسىندە اقىلداسقانبىز. ءبىرىمىز: وداقتان شىعارايىق! دەپ، ءبىرىمىز: مۇشەلىگىن ءبىر جىلعا توقتاتىپ، شارتتى جازا قولدانايىق! دەسكەنبىز. مەن ول ەكى ۇسىنىسقا دا كەلىسىم بەرگەن جوقپىن، ۇيات بولادى عوي! ول مۇقاعالي عوي، اكاۋ! ايتپاقشى، كاسىپوداق مۇشەلىگىنەن شىعىپ قالعان مۇقاعاليدىڭ ماسەلەسىن قاراپ، ءبىزدىڭ جىگىتتەر ۇياتقا قالىپتى عوي، وزدەرى وسى قىزىق! دەپ يىعىن كۇجىڭ ەتكىزەدى. قىزىق كوبەيدى، اقىرى قايىرلى بولسىن، ال انداعى قاۋلىنى زاڭسىز دەپ ماسكەۋگە حات جىبەرەمىن دە، ول جاقتىڭ جاۋابىن توسپاي اق، بيۋللەتەندەرىنىڭ اقشاسىن تولەپ بەرەمىن، دەدىم. انەكەڭ قاۋلىنى ماعان قايىرىپ:بولمەمە ورالسام، مۇقاڭ جوق! بۋحالتەريا بولمەسىنە باس سۇقسام، الدەنەنى ايتىپ، قىز كەلىنشەكتەردى ءماز ءمايرام ەتىپ سوندا وتىر! فاكە، تەنتەگىڭىزدىڭ مۇشەلىكتەن شىعارىلعانى بەكەر، مىنا قاۋلىلارىڭىز كۇشىن جويدى، ەندى بيۋللەتەندەرىنىڭ اقشاسىن تولەپ بەرىڭىز! دەدىم. ماعان ءبارىبىر، دەدى فاكەڭ قاۋلىلارىڭىز دەگەنىمدى تاعى ۇناتپاي. ال، مۇقا، اقشاندى ەرتەڭ الاسىڭ، سەن ەندى اۋىرعاندى قوي، ۋادەڭدى بەر، اكەل قولىڭدى! دەپ ازىلدەدىم. ول قولىمنان ۇستاپ كۇلىمدەپ وتىردى دا: ءاي، عابباس، اۋىلدا سەنىمەن جاستى ءىنىم بار، اتى توقتارباي، مەنەن ءتورت جاس كىشى، ەكەۋىڭ تۇيدەي قۇرداس ەكەنسىڭدەر، ەكەۋىڭدى ءالى تانىستىرامىن، دەپ ورنىنان تۇرىپ، يىعىمنان ءبىر قاقتى دا، ماڭقيىپ شىعىپ كەتتى. مەنىڭ كوز الدىما مۇقاڭمەن جاستى اعام قادەستىڭ وسكەمەندە تۇرادى قىمبات كەلبەتى كەلە قالدى.ەرتەڭىندە تۇستەن كەيىن بولمەمنىڭ ەسىگى تاعى شالقاسىنان اشىلىپ، مۇقاعالي ماڭ ماڭ باسىپ كىرىپ كەلە جاتتى. تۋ سىرتىنان بايبىشەسى لاشىن جەڭگەمىز كورىندى. سالەم بەرە كوتەرىلدىم. مۇقاڭ مەنى قۇشاقتاپ: جارايدى! دەپ جايدارىلانا كۇلدى.ماقاتايەۆتى جازۋشىلار وداعى مۇشەلىگىنەن شىعارۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىستى جاساعان ولجاسمۇقاعاليمەن جازۋشىلار وداعىندا، كوشەدە تالاي رەت كەزدەسىپ، اڭگىمەلەسكەنمىن. دۇرىس ساتىندە دە، بۇرىس ساتىندە دە.بۇرىس دەپ وتىرعانىم قىزۋ جۇرەتىن كەزدەرى. ونىسىن توڭىرەگىندەگىلەر تۇگەل بىلەتىن ەدىك قوي. ول كوڭىلشەك ادام بولاتىن. كەيدە اتتەڭ بولىپ قالاتىنى سول مىنەزىنەن ەدى. ءانۋار ءالىمجانوۆتىڭ مۇقاعاليدى دا، توقاش بەردياروۆتى دا بۇرىس ساتتەرىندە كەلگەندەرىندە دە قالايدا قالجىڭ كۇلكىمەن قارسى الىپ، قياس قىلىقتارىن كەشىرىپ، الداپ سۋلاپ شىعارىپ سالىپ تۇرعانىن بىرنەشە رەت كوردىم. اكاۋ، جارايدى دەدىم، جارايدى ەندى، ەرتەڭ كەلشى، ءبارى بولادى، ەرتەڭ كەل! دەپ، شاعىن دەنەسى سەلكىلدەي كۇلىپ، قاراپ تۇراتىن. ەكەۋىنىڭ تالانتىن سىيلايتىن. سىيلاماسا، ادالدىعىنا، اقجۇرەكتىلىگىنە سەنبەسە، ءبىرىنشى باسشىنىڭ اتى ءبىرىنشى باسشى، مىسالى، ەكەۋىن جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەلىگىنەن شىعارۋعا تىرىسقانداردى جاقتاي سالاتىن ەدى، استە قارسى بولماس ەدى، قورعاماس ەدى.مۇقاعالي ماقاتايەۆ تا، توقاش بەردياروۆ تا جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەلىگىنەن شىعارىلعان ەمەس، شىعاردى دەپ الدەكىمدەر الىپقاشتى ءسوز تاراتىپ جىبەرىپتى. ال ەكى اقىننىڭ قازاقستان جازۋشىلارىنىڭ سول جىلدارداعى قۇرىلتايلارىنىڭ بارىنە كادىمگى رەسمي دەلەگات بوپ قاتىسقاندارى انىق.وسى تۇستا مىنا ءبىر ءجايتتى دە ءمالىم ەتەيىن. جوعارىدا ءانۋاردىڭ ءبىزدىڭ جىگىتتەر قىزىق دەگەنى كاسىپوداق جينالىسى جايىندا. ءبىر كۇنى وداقتىڭ كاسىپوداق كوميتەتى جالپى جينالىسىن شاقىردى. قارالماق ماسەلەلەردىڭ ءبىرى مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ ءتارتىبى. جينالىستى ولجاس سۇلەيمەنوۆ اشىپ، جۇرگىزىپ وتىردى. نەگىزگى ماسەلە بويىنشا بايانداما جاسالىپ، جارىسءسوز بولىپ، ودان سوڭ كۇن تارتىبىندەگى باسقا ماسەلەلەردى قاراۋعا كەزەك كەلدى. ولجاس ادەتىنشە مۇقاعاليعا ءشۇيىلىپ ءبىراز سويلەپ: ماقاتايەۆتى كاسىپوداقتان، جازۋشىلار وداعى مۇشەلىگىنەن شىعارۋ كەرەك! دەپ ۇسىنىس جاسادى. مىنبەرگە شىققاندار قوستاي باستادى. مەن شىعىپ: مۇقاعاليدىڭ اندا ساندا ماساڭداۋ جۇرەتىنى راس، ءبىراق، ەشكىمنىڭ باسىن جارعان جوق، كوزىن شىعارعان جوق، ساكەنىنەن، ءىلياسىنان، بەيىمبەتىنەن، مۇحتارىنان، سابيتىنەن، باسقا دا ۇلكەن كىشى تۇلعالارىنان ايىرىلعان قازاق ادەبيەتىنە ەندى جەتپەي تۇرعانى مۇقاعاليدى قۋىپ تاستاۋ ما؟ دەي كەلىپ، ورىنسىز ۇسىنىسقا مۇلدە قارسى ەكەنىمدى ايتتىم. جازۋشىلار بەكسۇلتان نۇرجەكەيەۆ پەن ورازبەك سارسەنبايەۆ مەنى قوستاپ سويلەدى. يۋ قيۋ ءورشىدى. و تۇستان، بۇ تۇستان الا قۇلا ءسوزدى ايقاي شىقتى. سول كەزدە الدەكىم: مۇقاعالي كاسىپوداقتىڭ مۇشەلىك جارناسىن ۋاقتىلى تولەپ ءجۇر مە، سونى ايتسىنشى ءوزى! دەدى.مۇقاعالي زالدىڭ ورتا شەنىندە وتىرعاندى. جۇرت: ءيا، ءيا، ايتسىن! دەسىپ، مۇقاعاليعا جالتجالت قاراستى. ول ءتىسى اقسيا كۇلىپ وتىر. قولىن سىلتەيدى. جانە بىرەۋ: ونىڭ ايتقىسى كەلمەسە، كوميتەتتىڭ جارنا جيناۋشىسى كىم ەدى، سول ايتسىن! دەپ تالاپ ەتتى. كوميتەت ءتوراعاسىنىڭ تۇرمىس ماسەلەلەرى جونىندەگى ورىنباسارى ءبىزدىڭ بۋحالتەر فاريدا مينيكەيەۆا ەدى، سول كىسى ورنىنان تۇردى دا: مۇشەلىك جارناسىن ءۇش جىل بويى تولەمەگەندىگى سەبەپتى ماقاتايەۆ جولداس مۇشەلىكتەن الدىڭعى جىلى شىعىپ قالعان، دەدى. قارق قارق كۇلكى زالدى جارىپ جىبەرە جازدادى. قىزىل شەكە بولا باستاعان كوپشىلىك سول كۇلگەن بويى تاراپ كەتە باردى. جينالىس جايىنا قالدى. ءبىزدىڭ جىگىتتەردىڭ قىزىعى سول!ەندى مىنا ءبىر قۇجاتقا ۇڭىلەيىك:وزىڭە بەلگىلى بولار، بيىلعى جىل 1973 ماعان ونشاما قۋانىش اكەلە قويعان جوق، ازىرشە. جۇلدىزدان مەنى بوساتقان، ول كەزدە سەن و ا ر جاققا كەتكەن ەدىڭ. سەنىڭ كەلىسىمىڭ بولدى ما، جوق پا، ول جاعى ماعان ءالى بەلگىسىز. ءوزىم دە كىنالىمىن، ارينە، دەگەنمەن دە، ءدال جاڭا جىل كەلگەندە، بالالارىمنىڭ جەپ وتىرعان قورەگىنەن اجىراتاتىنداي ەشكىمگە ەشنارسە ىستەي قويعان جوق ەدىم...جاسىراتىنى جوق، بايقايمىن، سەن ماعان سۋىق قارايسىڭ. سەن مەنى، مەنىڭ بولمىسىمدى تانيتىن سياقتى ەدىڭ عوي. تۇسىنبەيمىن، قانداي عانا وسەكشىنىڭ تىلىنە ەردىڭ؟! ارامدىق، ادامعا دەگەن جاۋىزدىقتان بويىن اۋلاعىراق ۇستايتىن ءبىر ادام مەندەي اق بولار وسىلاي دەۋگە ۇيالمايمىن!. ەگەر مەن تاراپىنان كوبىك ەزۋ بىرەۋلەر ساعان بىردەڭە دەپ جەتكىزسە، ونىڭ ءبارى جالعان ەكەندىگىن ءتۇسىنۋىڭدى وتىنەم.ال الگى دەرت، ىشىمدىك ماسەلەسىنە كەلەتىن بولساق، ەندى ونىڭ ءيىسىن سەزدىرىپ، ءىزىن دە بىلدىرمەۋگە بەل بايلاعام. ەسىڭدە بولسىن، بۇل مەنىڭ ازاماتتىق ءسوزىم!ادامنىڭ ءبارىن دوس ساناپ، كوڭىلدەرىن جىقپاي، كولگىرسىپ كەلىپپىن. بايقاسام، مەندە دوس جوق ەكەن. دۇشپانىم بار ما، جوق پا، بىلەيمىن. مەندەگى بار ايىپ جەك كورەتىن، قۇلقىم سۇيمەيتىن ادامعا جەك كورەتىنىمدى، قۇلقىم سۇيمەيتىندىگىن سول ادامنىڭ الدىندا وپ وڭاي ءبىلدىرىپ الاتىندىعىم ىشسەم دە، ىشپەسەم دە.ءانۋار! بۇگىننىڭ قىزىعىنان، راحاتىنان، بايشىلىق بارشىلىعىنان قانشاما بەزىنىپ، بولاشاق ءۇشىن، قاۋىم ءۇشىن، بولاشاقتىڭ ادەبيەتى ءۇشىن ءومىر سۇرەيىن دەسەم، مەنىڭ قازىرگى بولمىس تۇرمىسىم سونشاما ەزىپ، جانشىپ، جۋاسىتىپ بارادى. ءوزىم جارىق دۇنيەگە اكەلگەن بالالارىمنان ارتىق باقىت جوق ماعان. سولاردى ويلايمىن، قيىنداپ كەتتى.. .بۇل حاتتان كەيىن ەكەۋى جاقسىلاپ اڭگىمەلەسكەن بولار. كوپ كەشىكپەي مۇقاعالي ماسكەۋگە، ادەبيەت ينستيتۋتىنا وقۋعا جىبەرىلگەن. ول ءانۋاردىڭ: مۇنداعى دوستارىنان ۋاقىتشا بولسا دا قول ءۇزسىن، ۇلكەن ورتانى كورسىن، وقىسىن، ويلانسىن دەگەن قامقورلىق نيەتى عوي. ءبىراق مۇقاعالي تياناقتاپ وقي المادى. سول تۋرالى ءانۋارعا ينستيتۋتتان 1973 جىلعى قاراشادا حات كەلىپتى. جولداعان كىسى اتى ءجونىن انىق جازباستان يىرلەپ قول قويا سالعان. ول ءبىزدىڭ اقىندى ستيحيينايا ودارەننوست كوتوروگو نەسومنەننا دەپ باعالاي كەلىپ، وقۋدان شىعارۋعا ءماجبۇر بولعاندارىن وكىنە مالىمدەپتى. ال ءانۋار حات يەسىن ابدەن تانيتىن بولسا كەرەك، جاۋابىن: ۋۆاجاەمىي الەكساندر پەتروۆيچ! دەپ باستاپ، مۇقاعاليدى ءوزىنىڭ جوعارى قۇرمەتتەيتىنىن ايتىپ مۇراعاتجايداعى ورىسشا نۇسقاسىنان سول جەردە قالايدا قازاق تىلىنە اۋدارىپ جازىپ العانىمدى ۇسىندىم: ... مۇقاعالي ماسكەۋدەن قايتىپ كەلگەندە مەن شەت ەلدە ەدىم، ول ورنىمدا قالعان حاتشىعا: جازۋشىلار وداعى الدىندا ۇياتتىمىن. ەندى مۇندا جۇرە المايمىن، اۋىلىما كەتىپ بارامىن، جاڭا جىر جيناعىمدى دايىنداپ بولعان سوڭ كەلەمىن، دەپ كەتىپتى... تالانتتى اقىننىڭ وداققا تانىلۋى ءۇشىن كىتابىن ماسكەۋدە ورىس تىلىندە شىعارعىمىز كەلەدى، ءسىز كومەكتەسسەڭىز جارار ەدى، دەپ جازىپتى.كەيىندە اقىنىمىزدىڭ الماتىدا زوۆ دۋشي دەگەن اتپەن شىققان ورىسشالاعاندار ءانۋاردىڭ ماسكەۋلىك دوستارى يۋ. الەكساندروۆا مەن م. كۋرگانتسيەۆ ءۇش داستانى مەن 55 ولەڭى ەنگىزىلگەن جيناعىنا العىءسوزىن ءانۋار جاقسى تىلەكپەن ءوزى جازعان. وسىنداي ادال پىكىرلى ءانۋاردىڭ مۇقاعاليعا قاشاندا وڭ كوزىمەن قاراعانىنا جانە ءبىر دالەل. ءانۋار بولماسا، بۇل جيناق شىقپاس تا ەدى ءسوز ىڭعايىنا قاراي ايتا وتىرۋعا بولار ءبىر ءجايت: كەيىندە لەنينگراد باسپاسىنان جارىق كورگەن پوەتى كازاحستانا جيناعىن مۇحتار ماعاۋينگە قۇراستىرتىپ، جولىن اشقان دا ءانۋار ەكەن.ءانۋار جازۋشىلار وداعىن باسقارىپ تۇرعانىندا مۇقاعاليدى، توقاشتى وداق مۇشەلىگىنەن شىعارىپ تاستاعان بولاتىن دەگەن جاڭالىق مۇلدە بەكەر.قانشاما جىل قىزمەتتەس، جولداس بولىپ جۇرگەنىمدە انەكەڭنىڭ قول استىنداعى قىزمەتكەرلەردىڭ بىردە ءبىرىن، ءتىپتى جۇمىستان شىعارماق تۇرعاي، رەنجىتكەنىن دە كورگەن ەمەسپىن. ۇلكەن كىشىمەن ازىلدەسىپ، قاتار قۇربىسىنداي تەڭ سويلەسەتىن، ولاردىڭ اعاتتىقتارىنا كەشىرىمدى ەدى. جۇيرىكتىڭ ءتۇبىن بەرىك الادىنى بەكەر ايتپاعان عوي. انەكەڭ سول بەرىك ازامات بولدى!مۇقاڭ اۋرۋحانا كيىمىمەن قاشىپ كەلىپتى...مۇقاعاليدى اقىرعى كورگەنىم 1976 جىلدىڭ باس شەنىندە. ءبىر جاققا ءبىر شارۋامەن بارۋعا بولمەمنەن شىعا بەرگەنىمدە ونىمەن بەتپە بەت ۇشىراستىم. ۋاعالەيكۇماسسالام! كابينەتىڭە كىرەيىك، سەندە سروچنىي شارۋام بار، دەدى. اۋرۋحانا ءيىسى مۇلدە مۇڭكي قالدى. سۇلۋ مەدسەسترالارىڭ دارىگە شومىلدىرىپ جىبەرگەن بە، نەمەنە؟ دەپ قالجىڭداي كىردىم بولمەگە. ونىڭ الىپ دەنەسى ءمۇجىلىپ كەتكەنىن اڭعارىپ، ىشتەي تىكسىندىم دە. ويباي اۋ، مۇقا اۋ، توڭىپ كەتكەن جوقسىڭ با؟ ! مىناۋىڭ نە، بۇل قاي ءجۇرىسىڭ؟! بۇل ءباتشاعاردا توڭاتىن ەشتەڭە قالعان جوق، مىنادان تومەن قاراي، دەپ ول كىندىك تۇسىنا الاقانىن كولدەنەڭ ۇستادى، مىنە، مىنادان تومەن قاراي ۋكول سالماق تۇرعاي كەزدىك سۇعىپ الساڭ دا تۇك سەزبەيدى، قىزتالاق. تيحيي چاستا تىراعايلاپ قاشىپ كەلدىم، باۋىرىم، اعاڭا اقىرعى رەت ءبىر كومەك كورسەت، ءما، ارىزىم، دەدى دە، بۇكتەلگەن پاراقتى ۇستاتا سالىپ، ديۆانعا بارىپ جانتايدى. قاشىپ كەلسەڭ كەل، تەك اقىرعى دەگەن ءسوزىڭدى قايتىپ ال! دەدىم. قايداعىنى ايتپا! دەپ تاعى رەنجىدىم دە، ارىزىنا كوز تاستادىم. دەنساۋلىعىمنىڭ ناشارلاپ بارا جاتقانىن ەسكەرىپ، ماتەريالدىق كومەك كورسەتسەڭىزدەر ەكەن دەگەن جالعىز سويلەم جازىپتى. قاعازىنان دا ءدارى ءيىسى شىعىپ تۇرعانى ەسىمدە. بۋحالتەريادان كاسسير قىزدى شاقىرىپ الدىم دا، ارىزدىڭ ەتەگىنە 150 سوم دەپ جازىپ، كاسسيرگە تەز الىپ كەلۋدى سىبىرلاپ قانا تاپسىردىم، مۇقاڭا بۇرىلسام، ول تەرەزەگە بەي جاي قاراپ، جانتايىپ جاتىر ەكەن. قىز شىعىپ كەتكەن سوڭ اقىرىن جوتكىرىندى دە: ءومىر اي، ءومىر دەپ جۇردىك، ءبىر جىلادىق، ءبىر كۇلدىك.. . سولاي، باۋىرىم، بۇل جامان اعاڭ اۋرۋحانادا اقىرعى ولەڭدەرىن جازىپ جاتىر، قۇدەكەڭ ەندى ءبىر اي مۇرسات بەرسە، سونىسىنا دا شۇكىرشىلىك ەتەرمىن، دەدى. جۇرەگىم ءدىر ەتتى. كەۋدەمە ءبىر سۋىق قۇيىن سۇڭگي كىرىپ، قايتا شىعۋعا ارپالىسىپ، قۇددى بەيمالىم ءبىر حايۋانشا قۇتىرىنىپ، ىشكى سارايىمدى الدە تىرنالاپ، الدە تىستەلەپ جۇلقىلاعانداي اۋىر كۇي كەشە باستادىم. مۇقاڭا قاراۋعا دا، بىردەڭە دەۋگە دە ءداتىم قالماعانداي. قاعازدارىمدى اۋدارىستىرىپ، اققۇلا جوقتى ىزدەۋگە كىرىستىم. انشەيىندە بەزىلدەي بەرەتىن تەلەفونىم دا تىم تىرىس. فۋھ، ءدارى ساسىپ تۇر عوي! دەپ سويلەپ كەلىپ، مۇقاعاليعا قاراپ: ءا، تەنتەك، حال قالاي؟ دەدى جىميىپ. مۇقاڭ ماڭقيا بۇرىلىپ، ورنىنان جايلاپ تۇرىپ: ازىرشە وسىنى الا تۇر، الگى ماكسيمالنىي مولشەر دەگەنىمىز عوي، كەيىنىرەك تاعى كورەرمىز، دەدىم. ول اقشانى قويىن قالتاسىنا ءبىسسىمىلدا دەپ سالىپ، وردەرگە قولىن قويدى. ءسويتتى دە فاكەندى يىعىنان اقىرىن قۇشاقتاپ، سامايىنان ءسۇيدى. ودان سوڭ مەنى كەڭ قۇلاشىن جايا قۇشاقتاي بەرە بەتىمە قاراپ كىدىردى. كوزىنىڭ قيىعى ۇزارىپ، مۇرنىنىڭ دوڭەسى كوتەرىلىپ كەتكەن ەكەن. كوزىن كوزىمە قاداپ، ماڭدايىما ماڭدايىن تىرەپ: كوپ جاسا! قوش بول! دەپ قىستىعا كۇبىرلەدى دە، باياۋ بۇرىلىپ، جىلجىپ كەتە باردى. مەنىڭ كەڭسىرىگىم ۋداي اشىدى.. .1976 جىلدىڭ قاراشاسىندا كومسومول مەن امانگەلدى كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى اۋرۋحاناعا تاعىدا ءتۇستىم. ءبىر كۇنى دالىزدە تانىس بايان مەدبيبى كەزدەسىپ، ەكەۋمىز وتكەن كەتكەن جايىتتەردى ەسكە الا ءبىراز اڭگىمەلەستىك. بايان لەنينشىل جاس گازەتىن جىلدا جازدىرىپ الاتىنىن، گازەتتەن ەڭ اۋەلى ولەڭ ىزدەيتىنىن، ال ولەڭ وقىعان سايىن مۇقاعالي اعاسىنىڭ ءبىر قىلىعى ەسىنە تۇسەتىنىن ايتتى. مۇقاڭ اۋرۋحانادا سوڭعى جولى جاتقانىندا ءبىر كۇنى تۇسكى استان كەيىن ىزدەگەندەرىندە تابىلماي، بايان قاتتى ابىرجىپتى. كوپ جۇرۋىنە، دالاعا شىعا بەرۋىنە بولمايتىن اۋىر سىرقات ادام تىنىم مەزگىلىندە تيحيي چاس ورىنىندا جوق. بايان نە ىستەرىن بىلمەيدى، كەزەكشى دارىگەرگە، ءبولىم مەڭگەرۋشىسىنە ايتۋعا باتپايدى. مۇقاڭنىڭ كەشكى اسقا دەيىن، ايتەۋىر، امان ەسەن كەلۋىن تىلەپ، ىشتەن تىنادى.مۇقاڭ كەشكى اسقا جارتى ساعات قالعاندا كەلىپتى. گازەتكە وراپ قۇشاقتاپ العان نارسەسى بار. قاتتى دەمىككەن. اياعىن ارەڭ باسادى. بايان تۇرا ۇمتىلىپ، قولتىعىنان دەمەپ، پالاتاسىنا اپارادى، توسەگىنە وتىرعىزادى: اعاتاي اي، قايدا ءجۇرسىز؟! دەپ شىرىلدايدى. اعاتايى قۇشاعىن اشىپ، وراۋلى نارسەنى وعان ۇسىنىپ، دەمىگە وتىرىپ ەمىرەنە قاراپ: اينالايىن قارىنداسىم، قىزىم.. . اينالايىن، انداعى ساعان.. . سەندەرگە.. . وسىنداعى قىزدارعا.. . اپار، اپار! دەپتى. باياننىڭ الار سىڭايى جوعىن كورىپ، قاباعىن ءتۇيىپ: ءتىل ال!.. مەنى رەنجىتپە! دەپتى قاتقىلداۋ ۇنمەن. وراۋلى نارسەسىن ەم دوم بولمەسىنە الىپ بارىپ قاراسام ، ءبىر بوتەلكە شامپان، بەس قۇتى ءيىسسۋ، كەمىندە ءۇش كيلوگرامم كىلەڭ قىمبات كونفەتتەر، ەكى تاقتا شوكولاد! دەدى بايان، سونىڭ ءبارىن تاعى كورىپ تۇرعان جانشا تاڭدانا سويلەپ. مەن ول ءجايتتىڭ مۇقاعاليدىڭ الگى سوناۋ تيحيي چاستا تىراعايلاپ قاشىپ كەلدىمى كۇنى بولعانىن ىشتەي تۇسپالداپ ۇلگىردىم. قايران قۇدىرەتتى اعا اي! ويتپەسەڭ، مۇقاعالي بولارمىسىڭ!... مەن بۇل ەستەلىكتى جازعاندا مۇقاعاليداي الاتاۋ اقىنمەن جاقسى قارىم قاتىناستا بولىپ ەدىم، وعان قامقورلىق جاساپ ءجۇرىپ ەدىم دەپ، ءوزى جوقتىڭ كوزى جوقتىعىن پايدالانا وڭاي ۇپاي بەدەل الۋدى، ياعني بەتىمە جاساندى شىراي جيناۋدى ماقسات ەتپەدىم. قايتالاپ ايتايىن: مۇقاڭمەن ونىڭ بۇرىس كەزىندە دە، دۇرىس كەزىندە ءتۇسىنىسىپ جۇردىك، ەشقاشان قاجاسىپ كورمەدىك. مەن ونى اقكوڭىل، ادال پەيىل ازامات دەپ، شىن مانىندەگى قۇدىرەتتى اقىن دەپ جاقسى كوردىم. ال ونىڭ تالانت يەسى ەكەنىن تۇسىنۋگە ءتيىستى كەيبىرەۋلەردىڭ الدە پەندەشىلىكپەن تۇسىنە الماعاندارى، الدە باقال باعامشىلدىقپەن تۇسىنگىلەرى كەلمەگەنى، ارينە، وكىنىشتى. قولىمىزدا بار سىي سياپات، اتاق دارەجەنىڭ ءبارىن جيىپ تەرىپ بەرسەك تە، ول مۇقاعاليدىڭ اقىندىق دارىنىن باعالاۋعا تاتىماس ەدى. مۇقاڭ ونى بىلگەن بولار، كەمەڭگەر ابايدىڭ: ارسىز بولماي اتاق جوق، الدامشى بولماي باق قايدا؟ دەگەن تۇجىرىمىن كوكەيىنە تۇتقان بولار...ەڭبەگىمەن ەمەس، ەمپەڭدەۋىمەن ساناتقا قوسىلىپ، وزىنەن ىلگەرىنىڭ سىباعاسىن قاقشىپ كەتەتىندەر قاشان از بولىپ ەدى؟! مۇقاڭ وندايلاردى ءبىلدى دە، كوردى دە. وندايلاردان جيىركەندى ول. وزىندەي تابيعي تالانتقا، كەسەك تۇلعالارعا ءمىنتاققىشتاردان، قاراداي جاۋىققىشتاردان جانە وندايلاردى قولپاشتايتىن بىتەۋكەۋدە بيلىكشىلدەردەن جيىركەندى، ەشقايسىسىنا باس يمەدى. تىك ءجۇردى، تىك سويلەدى. بۇل پىكىرىمدى اقيىق اقىن اعانىڭ:... ايتەۋىر كىنا تاۋىپ ءبىر جەرىڭنەن،ايتسىن دەپ اقيقاتتى ءتىل بەرىلگەن! دەۋى قۋاتتايدى!..مۇقاعالي ءجابىر كوردى دەگەن وتىرىك ءسوزقابدەش ءجۇمادىلوۆتىڭ تاڭعاجايىپ دۇنيە رومانىنىڭ ءبىر تۇسىندا: ...اقىن ولگەن كۇنى جەدەل جينالىس اشىلىپ، مۇشەلىگىن قالپىنا كەلتىردى، دەپ جازىلعان. اڭگىمە مۇقاعالي جايىندا. وسى تۇجىرىمدى تۇزەتە تۇسىنىك بەرەيىن. مۇقاعاليدىڭ قايتىس بولعانىن ەستي سالا وداققا جەتكەن قالامداستارىنىڭ جاسى ۇلكەنى ءابدىلدا تاجىبايەۆ بىردەن: ول جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەلىگىنەن شىعارىلىپ تاستالعان ەمەس پە ەدى؟! حاتشىلار قايدا؟! دەرەۋ سەكرەتاريات وتكىزۋ كەرەك تە، مۇقاعاليدىڭ مۇشەلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ كەرەك! دەدى. ولاي بولعان جوق قوي، ول جاي ءسوز عوي، دەپ ەدىم، ابەكەڭ: ءسوزدى قويىڭدار! ول سولاي بولعان، بولعان! داۆايتە، سەكرەتارياتتى جيناڭدار! دەپ اشۋلاندى.ءبىرىنشى حاتشىنىڭ بولمەسى الدىندا وشارىلعان توپ سول جەردە بولمەگە كىردى دە، ءانۋار جوق ەدى، حاتشىلاردىڭ باسقا قايسىسى قاتىسقانى جادىمدا قالماپتى، شۇعىل ءماجىلىس 1520 مينوتتە وتكىزىلىپ، مۇقاعاليدىڭ مۇشەلىگى قالپىنا كەلتىرىلدى. قازا ساتىندە جاعدايدى انىقتاپ جاتۋعا ۋاقىت وتكىزبەۋدى ءجون كورگەندىكتەن كەدەرگىسىز جاسالعان ول ءماجىلىستىڭ شەشىمى قالتارىستا قالا بەردى. سەبەبى مۇشەلىكتەن شىعارىلماعان ادامنىڭ مۇشەلىگى قالپىنا كەلتىرىلگەندى كىم كورىپتى؟وركەستر كەلتىرۋ ءسوز بولعاندا ابەكەڭ: مۇقاعالي وسوبىي اقىن بولدى، ەرەكشە اقىن بولدى. دارىلداق وركەستردىڭ كەرەگى جوق. مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ دومبىراشىلار وركەسترى بار، سونى شاقىرۋ كەرەك! دەگەندى ايتتى. جاڭىلماسام، ەكىنشى حاتشى شەرحان مۇرتازا بولار، ول: ابەكە، مينيستىرلىكپەن ءسىز سويلەسىڭىز، ءسىزدىڭ ءسوزىڭىز وتەدى عوي، دەدى. ەكىنشى قاباتتا، دالىزدە تۇرعانبىز.سونىمەن ءۇش ءتورت كىسى ەكىنشى حاتشىنىڭ بولمەسىنە باردىق. بازاربايەۆپەن سويلەسىپ كورەيىن، تاۋەكەل. ول ەكەۋمىز ءيت پەن مىسىقتاي ەدىك، قوسىڭدارشى! دەپ ابەكەڭ كۇلدى. توتە تەلەفونمەن جالعادىق. ابەكەڭ ءسوزىن كۇلە سالەمدەسۋمەن باستاپ، قىزىنا جالعاپ، بۋلىعا اياقتادى. مەنىڭ قۇلاعىمدى شاعىپ العان ءسوزى مينيستر ءمۇسلىم بازاربايەۆقا: مۇقاعالي ماقاتايەۆ كەشەگى ءىلياس جانسۇگىروۆتەن ارتىق بولماسا، ءتىپتى دە كەم اقىن ەمەس! وعان بەرمەگەن وركەسترىڭدى ەندى كىمگە بەرەسىڭ، ءسويت، بەر وركەسترىڭدى! دەگەنى بولدى. مەن ىشتەي قاتتى تىكسىندىم. ىلەكەڭنىڭ، مۇقاعاليدىڭ كىم ەكەنىن سۇڭعىلا ادەبيەتشى بازاربايەۆ بىلمەي مە ەكەن؟! مارقۇم ەكى اقىندى بۇل جەردە شەندەستىرۋدىڭ، مۇقاعاليدىڭ قازاسىندا ىلەكەڭدى الاسارتا سويلەۋدىڭ قاجەتى قانشا ەدى؟! اقساقال باسىمەن ارۋاق سالىستىرعانى نەسى؟! سول سوراقى كورىنىسكە ەرىكسىز كۋا بولعان ايگىلى اقىن اعامىز قۋاندىق شاڭعىتبايەۆ ەكەۋىمىز سىرتقا بىرگە شىققانىمىزدا ول: ءتىرى تاجىبايەۆ ءالى ءىلياستان ەسەسىن قايتارا الماي ءجۇر ەكەن عوي، دەپ نازالى مىرس ەتتى دە: ىلەكەڭ كەزىندە بۇنىڭ تەرىس قىلىقتارىنان ءتۇڭىلىپ، اسا ۋىتتى سىقاق ولەڭ ارناپتى، ونى بىلەسىڭ بە؟ دەدى. جوق، بىلمەيمىن، دەدىم. ماعجان جۇمابايەۆ اعامىز دا بۇعان سۇمدىق ءاجۋا ولەڭ شىعارعان، دەي بەرگەنىندە اقىن جازۋشىلارىمىزدىڭ ەكەۋ ۇشەۋى كەلە قالدى دا، ءسوز ءۇزىلدى.. .ال ءمۇسلىم بازاربايەۆ دومبىراشىلار وركەسترىن بەرگەن جوق. ءسىرا، تاجىبايەۆپەن دوستىعى تەجەگەن شىعار. و، جالعان! .. و، پەندەشىلىك!..ءانۋاردىڭ حاتىنداعى الەكساندر پەتروۆيچتىڭ ايگىلى اقىن، اۋدارماشى مەجيروۆ ەكەنىن وتەگەن كۇمىسبايەۆتىڭ ماسكەۋگە سىيماعان مۇقاعالي دەپ جازعان ەستەلىگىنەن ءبىلدىم ايقىن گازەتى، 14 تامىز، 2010 جىل . وتەگەن اقىننىڭ ماسكەۋمەن حوش ايتىسقان ولەڭىنەن مىناۋ جولداردى كەلتىرىپتى:... ۇيرەنىپ قالعان ۇيامداي،نە دەيمىن ساعان، ۇيالماي؟ !.اق قۇسىم، مەنى امان ساۋمۇقاڭنىڭ انۋارمەن جۇزدەسە الماي، حاتشىسىنا: اۋىلىما كەتىپ بارامىن دەگەنى وسى كوڭىل كۇيىنىڭ جالعاسى ەكەن اۋ!..مۇقاعالي شەتقاقپاي بولىپ، جيناقتارىن ۋاقتىلى شىعارا الماي جابىرلەنىپ ءجۇردى دەگەن دە الىپقاشتى ءسوز. وسى ىڭعايدا ايتا وتىرايىن: اقىندار توقاش بەردياروۆتىڭ، تولەگەن ايبەرگەنەۆتىڭ ادىلەتسىزدىك كورىپ وتكەندەرى دە كادىمگى وسەك اياڭ.مەن بىلگەندە مۇقاعالي: سەن مىنانى جاز، انانى جازبا؛ سەن ولەڭدى ولاي جازبا، بىلاي جاز؛ سەن جيناقتارىڭدى نەگە تىقپالاي بەرەسىڭ؟ دەگەن ءسوزدى ەستۋمەن جىگەرى قۇم بولىپ جۇرمەدى. قولىن ەشكىم قاققان جوق. بۇلاي دەگەندە ەسكەرەر ءبىر ءجايت، ول كەزدە رەسپۋبليكالىق باسپاءسوز كوميتەتىمىز بولدى. ول جازۋشىلار وداعى، كىتاپ باسپالارى شىعارۋعا ۇسىنعان قولجازبا جيناقتاردى ساپاسى جاعىنان قوسىمشا سۇرىپتاۋدان وتكىزەتىن جانە قاي اقىن جازۋشىنىڭ كىتابى قاي جىلى، قانداي كولەممەن شىقتى، قايسىسىنىڭ كىتابى شىقپاي جاتىر دەگەن ماسەلەلەرگە سەرگەك قارايتىن. ول ءتارتىپ كەڭەستىك جۇيەنىڭ قالام يەلەرىنە ماتەريالدىق قامقورلىق، مورالدىك قولداۋ جاساپ وتىرۋى ەدى. سوعان سايدىرا قاراعاندا، مۇقاعاليدىڭ كوزى تىرىسىندە شىققان كىتاپتارى مىنالار:1. يليچ ، پوەمالار. 1964 جىل.2. ارمىسىڭدار، دوستارىم؟!، 1966 ج.3. قارلىعاشىم، كەلدىڭ بە؟، 1967 ج.4. ماۆر، 1969 ج.5. داريعا جۇرەك، 1972 ج.6. اققۋلار ۇيىقتاعاندا، 1974 ج.7. شۋاعىم مەنىڭ، 1975 ج.8. ءومىر داستان، تاڭدامالى، 1976 ج.9. ءومىر وزەن، 1976 ج.دەمەك، 12 جىلدا 9 جيناق! ەكىنىڭ بىرىنە بۇيىرماعان كەڭشىلىك. سونداي اق، مىنا اتالعان كىتاپتارىنىڭ ءارقايسىسى جاڭا ولەڭدەر مەن داستاندار جيناعى بولدى.عابباس قابىش ۇلى، جازۋشى
|
جىل سوڭىنا دەيىن 5 ايتىس وتەدى . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 23:10 20190911جىل سوڭىنا دەيىن 5 ايتىس وتەدىايتىس قاسيەتتى ونەر. ەلدىڭ رۋحىن كوتەرىپ، ەڭسەسىن تىكتەيتىن كيەلى ونەر قازاقپەن بىرگە تەڭ جاساپ كەلەدى. ال ءسوز مارجانىن تەرگەن ءقادىرلى ونەرگە بيلىك پارتياسىنىڭ كوڭىل ءبولۋى قۇپتارلىق جايت. پارتياسى، ايتىس اقىندارى مەن جىرشى، تەرمەشىلەردىڭ حالىقارالىق وداعى جانە رەسپۋبليكالىق تەلەراديوكورپوراتسياسى اراسىندا ايتىس ونەرىن دامىتۋ جانە ناسيحاتتاۋ بويىنشا ءوزارا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى.مەموراندۋمنىڭ ماقساتى ۇلتىمىزدىڭ ۇلى مۇراسىن، وزىق داستۇرلەرى مەن مادەني قازىناسىن تۇگەندەۋگە، سونىڭ ىشىندە ەجەلگى حالىق ونەرى ايتىستى زامانعا ساي تۇلەتىپ، حالىق اراسىندا ناسيحاتتاۋ.تاراپتاردىڭ كەلىسىمىنە سايكەس، الداعى ايتىستاردىڭ بارلىعى ايتىس اقىندارى مەن جىرشى، تەرمەشىلەردىڭ حالىقارالىق وداعىمەن ۇيىمداستىرىلىپ، پارتياسىنىڭ تىكەلەي دەمەۋشىلىك قولداۋىمەن وتكىزىلەدى. ال ايتىستى ءتۇسىرۋ، كورسەتۋ، ترانسلياتسيالاۋ ءۇشىن رەسپۋبليكالىق تەلەراديوكورپوراتسياسى ايرىقشا قۇقىققا يە بولدى.تاياۋ كۇندەرى بىرلەسكەن جۇمىستاردىڭ اياسىندا پارتياسىنىڭ قولداۋىمەن التاي مەن اتىراۋ، الاتاۋ مەن ارقا اراسىن ءدۇبىرلى دۋمانعا بولەيتىن ايتىس الامانى باستالادى. اتاپ ايتقاندا، جىل سوڭىنا دەيىن جىر جۇلدىزى فاريزا اتتى بەلگىلى اقىن ف. وڭعارسىنوۆانىڭ 80 جىلدىعىنا وراي ايتىس، سىرشىل سۋرەتكەر جازۋشى س.سەيفۋلليننىڭ 125 جىلدىعىنا وراي حالىقارالىق ايتىس، وتان وتباسىنان باستالادى اتتى وتباسىلار ايتىسى، بەرەكە بىرلىگىڭدە، ەلىم اتتى اقىندار ايتىسى جانە التىن دومبىرا جىلدىق قورىتىندى ايتىسى وتەدى.ايتىس قىزىل سوزدەن قىرمان جاساۋ ەمەس، بەينەلى ءتىل، تەرەڭ وي، استارلى ءسوز. ونىڭ قۇدىرەتى دە سوندا. قاسقاعىم ساتتە قيىننان قيىستىرىپ، ونەر توگۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ ماڭدايىنا جازىلماعان. سوندىقتان كوزىقاراقتى، كوكىرەگى وياۋ حالىق، ەڭ الدىمەن، ايتىستى ونەر رەتىندە قابىلداپ، ونىڭ وسى ەرەكشەلىگىن جوعارى باعالاعان. جانە ايتىستا اقيقات كوپ ايتىلادى. اقىن حالىقتىڭ كوكەيىندەگى ءسوزدى ءدوپ ايتىپ، بيلىككە جەتكىزەدى. سول ارقىلى ءسوز سالماعىنا تىڭدارماننىڭ ىقىلاسى اۋادى.قازاق حالقىنىڭ عانا ماڭدايىنا بىتكەن ايتىس ونەرىنىڭ سوڭعى جىلدارى شىرقاۋ بيىككە كوتەرىلگەنى بەلگىلى. ال ءتول ونەردى دارىپتەپ، ناسيحاتتاۋعا بيلىك پارتياسىنىڭ اتسالىسۋى كوپتى قۋانتىپ وتىر.كەلۋ قاينارى: :...?141046861نەكەسىز تۋىلعان بالا پە 1 مينوتءاچ2019: ەركىن كۇرەس ب 6 مينوتەركىن كۇرەس شەبەرلەرى ت 6 مينوتوليمپيادا جۇلدەگەرى كۇر 10 مينوتەلميرا سىزدىقوۆا توكيو 16 مينوتداۋلەت نيازبەكوۆ الەم چ 16 مينوتكاسىپكەرلەر ەلوردالىق ب 19 مينوتحابار ارناسىنان بارى 26 مينوتاقش اسكەريتەڭىز كۇشتەر 28 مينوتاسقار مامين قاراعاندى و 2 ساعاتجۇڭگو مەن سەربيا تۇڭعىش 2 ساعات
|
عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىگىن بايتاق دالاعا جازدى تيانشان تورىرەداكتور: سايراش تۇرارجان كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى تورابى 20190507 10:53وتباسىلارىن ارالاپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جۇرەك قالاۋىن ءبىلدىسونىمەن قىزمەت اترەتى 3 مۋ جەر شىعارىپ، راۋشان گۇلى قالامشاسىن ەگىپ، ەكىنشى جىلى گۇل اشقان سوڭ 5000 نەشە يۋانعا ساتتى. ورتاشا ەسەپپەن ءبىر مۋ جەر ءبىر كەدەي وتباسىن كەدەيلىكتەن ارىلتا الادى، دەيدى نۇربولات كەيىن قىستاق تۇرعىندارىنان ەگىپ سىناپ كورگىسى كەلەتىندەر شىقتى.ءبىراق جاڭا ماسەلە تاعى كەسە كولدەنەڭ بولدى، بازارداعى راۋشان گۇلى قالامشالارىنىڭ وزىندىك قۇنى تىم جوعارى بولعاندىقتان، كوپتەگەن قىستاق تۇرعىندارى تاعى جۇرەكسىنىپ قالدى. سونىمەن نۇربولات عىلمي تاقىرىپ گرۋپپاسىن باستاپ، راۋشان گۇلى قالامشاسىن جەتىلدىرۋدىڭ جاڭا ءادىسى جونىندە ىزدەنىس جاساي باستادى.قيىن ماسەلەنى شەشىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ سۇرانىسىن قاناعاتتاندىردىباقىلاۋعا قولايلى بولۋ ءۇشىن، نۇربولات قىزمەت اترەتى تۇرعان جەردىڭ جانىنان تاعى 3 فىن جەر اجىراتىپ، شاعىن لاپاس سالىپ، قىزمەت ارەدىگىنەن پايدالانىپ تاجىريبە جاسادى. ول تاجىريبە تابىستى بولعان سوڭ جىلىجايعا كوشىرىپ ەگىپ سىناپ كورۋدى، ونان كەيىن جالپىلاستىرۋدى جوسپارلادى.قايتا قايتا سىناق جاساپ ءجۇرىپ، نۇربولات اقىرى تابىسقا جەتتى. 3 جىلعا جۋىق ۋاقىتتا ول عىلمي تاقىرىپ گرۋپپاسىن باستاپ، قالامشا ءوسىرۋدىڭ جيىنى 4 ءتۇرلى ءادىسىن تاپتى. مۇنىمەن قويماي، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ەگۋ ونىمدىلىگىنىڭ بارىنشا جوعارى بولۋىنا كەپىلدىك ەتۋ ءۇشىن، ول عىلمي تاقىرىپ گرۋپپاسىن باستاپ ىزدەنىس جاساپ، راۋشان گۇلى قالامشاسىن ارالاستىرىپ ەگۋ ۇلگىسىن تاپتى. ەگىلگەن راۋشان گۇلى قالامشالارىنىڭ اراسى الىس، الدىڭعى مەرزىمدەگى قالامشالار كىشكەنە بولادى، وعان ءبيداي، جۇگەرى سياقتىلاردى ارالاستىرىپ ەكسە، بالەندەي ىقپالى بولمايدى، دەيدى نۇربولات.قىستاق تۇرعىنى ياسىن تۇرسۇنتوحتى 2018 جىلى 6 مۋ جەرگە راۋشان گۇلىن ەگىپ، ءبيداي مەن ۋسارىمساقتى ارالاستىرىپ ەگىپ، ۋسارىمساقتان 20 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزىپتى. بيىل ول تاعى دا ارالاستىرىپ ەگۋدى تاڭداعان. كەلەر جىلدان باستاپ، راۋشان گۇلى شەشەك اتۋ مەزگىلىنە وتەدى، ءار مۋىنان 4000 يۋان كىرىس كىرەدى دەپ مەجەلەپ وتىرمىن، دەيدى ياسىن.ياسىننىڭ باستاۋىندا راۋشان گۇلىن ەگەتىن قىستاق تۇرعىندارى بارعان سايىن كوبەيدى. قازىر جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ فيزيكا حيميا تەحنيكاسىن زەرتتەۋ ورنىنىڭ قىستاقتا تۇرعان قىزمەت اترەتى جاھانباق اۋىلىندا راۋشان گۇلىن ەگۋدى 200 مۋدان استام جەرگە جالپىلاستىردى.جەردىڭ قۇنىن جوعارىلاتىپ، قىستاق تۇرعىندارىنا پايدا جەتكىزدى2016 جىلى شينجياڭ فيزيكا حيميا تەحنيكاسىن زەرتتەۋ ورنى قاراقاش اۋدانىندا 100 مۋلىق شينجياڭ ەرەكشەلىگىنە يە ءدارى ماتەريالدارىن ەگۋ بازاسىن قۇرىپ، قازىرگە دەيىن 32 ءتۇرلى ەرەكشە ءدارى ماتەريالىن ەنگىزدى ءارى جالپىلاستىرۋعا، ەگۋگە لايىقتى 10 نەشە ءتۇرلى ءدارى ماتەريالىن تاڭداپ شىقتى.راۋشان گۇلىنە ءدارى ماتەريالىن ارالاستىرىپ ەگۋگە بولادى، سوندا قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىسى ءتىپتى جوعارى بولادى. تەحنيكادان پايدالانىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ازعانتاي جەرىن اناعۇرلىم كوپ اقشاعا جاراتۋ عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاجىماس تالپىنىسى ەسەپتەلەدى، دەدى نۇربولات. بۇل ءۇشىن نۇربولات تالاي شارۋا تەحنيكتەردى باۋلىپ شىقتى.اناعۇرلىم كوپ عىلىم تەحنيكا جەتىستىكتەرىن بايتاق دالاعا جازۋ نۇربولاتتىڭ بۇرىننان بەرگى تالپىنىسى، وسى ءۇشىن ول تالاي ماراپاتقا يە بولدى. 2010 جىلى نۇربولات اۆتونوميالى رايوندىق وزات قىزمەتكەر؛ 2016 جىلى اۆتونوميالى رايوننىڭ ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ بويىنشا قىستاقتا تۇرۋ قىزمەتىندەگى وزات قىزمەتكەر بولىپ باعالاندى. عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىكتەرى بۇقارانىڭ سۇرانىسىن شىنايى قاناعاتتاندىرعاندا عانا قۇنعا يە بولادى. بولاشاقتا شينجياڭ ەرەكشەلىگىنە يە اناعۇرلىم كوپ ءدارى ماتەريالدارىن تاۋىپ، تەحنيكاعا سۇيەنىپ ەگۋدى جالپىلاستىرىپ، كاسىپ سالالاندىرىپ دامىتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، اناعۇرلىم كوپ قىستاق تۇرعىندارىن پايداعا كەنەلتۋدى ارماندايمىن، دەيدى نۇربولات.
|
پرەزيدەنت كۇنىن اتاپ وتەتىن ەلدەردى بىلەسىز بە؟ اتاۋلى كۇن01 جەلتوقسان 2017، 12:11پرەزيدەنت كۇنىن اتاپ وتەتىن ەلدەردى بىلەسىز بە؟01 جەلتوقسان 2017, 12:11 2533 0پرەزيدەنت كۇنىن اتاپ وتەتىن ٴبىرىنشى ەل ٴبىز ەمەس. الەمنىڭ بىرنەشە ەلىندە بۇرىنعى جانە قازىرگى مەملەكەت باسشىلارىنىڭ قۇرمەتىنە وراي تويلاناتىن ۇلتتىق مەيرامدار بار. ٴبىرى بۇل كۇنى ٴبىرىڭعاي سارعىلت ٴتۇستى كيىم كيسە، ەندى ٴبىرى ەل باسشىلارىنىڭ پورترەتىن ٴىلىپ، حالىقتىق سەرۋەنگە شىعادى. . ٴتىلشىسى الەمنىڭ قاي ەلىندە مۇنداي مەرەكە بارىن جانە قالاي تويلاناتىنىن انىقتادى.1 جەلتوقسان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى كۇنى. بۇل مەيرام 2011 جىلى مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قۇرمەتىنە بەلگىلەندى. قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى 1991 جىلدىڭ 10 جەلتوقسانىندا سايلاندى. قر كونستيتۋسياسىندا ٴبىر ادام قاتارىنان ەكى رەتتەن ارتىق رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى بولىپ سايلانا ايلمايدى دەگەن تارماق بار. دەگەنمەن 2007 جىلى پارلامەنت بۇل شەكتەۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىنە قولدانىلمايدى دەپ وزگەرتۋ ەنگىزدى. قازاقستاندىقتار 2012 جىلى العاش رەت پرەزيدەنت كۇنىن تويلادى.امەريكالىقتار اقپاننىڭ ٴۇشىنشى دۇيسەنبىسىندە دەمالادى. بۇل كۇنى 1885 جىلى تۇڭعىش پرەزيدەنت دجوردج ۆاشينگتوننىڭ قۇرمەتىنە بەلگىلەنگەن پرەزيدەنت كۇنىن اتاپ وتەدى. 1782 جىلى العاش رەت ۆيرگينيا شتاتىندا جۇرتشىلىق ۆاشينگتوننىڭ تۋعان كۇنىن اتاپ وتكەن. ولار بۇل كۇنى بالل، پاراد، تۇسكى قوناق اسىن ۇيىمداستىرعان. بىرنەشە شتاتتا بۇل ٴداستۇر جالعاسىن تاۋىپ، 1855 جىلى جالپى ۇلتتىق مەيرام دەپ جاريالاندى.دجوردج ۆاشينگتون 1732 جىلى 22 اقپاندا دۇنيەگە كەلگەن. 70جىلداردىڭ باسىنا دەيىن مەيرام وسى كۇنى عانا اتالىپ ٴوتتى. الايدا پرەزيدەنت نيكسون اقپاننىڭ ٴۇشىنشى دۇيسەنبىسىنە اۋىستىرىپ، پرەزيدەنت كۇنىن تەك ۆاشينگتوننىڭ عانا ەمەس، اقشتىڭ 16پرەزيدەنتى اۆراام لينكولننىڭ دە قۇرمەتىنە اتاپ ٴوتۋدى ۇسىندى.بۇل كۇنى ۆاشينگتون مۋزەيۇيىندە كوستيۋمدى قويىلىمدار بولادى. سونىمەن بىرگە قوناقتارعا قۇرۋشى اكە دەپ اتالاتىن بال جانە ماي قوسىلعان جۇگەرى تابا نانى ۇسىنىلادى.ۇلىبريتانيا 8 ماۋسىمدا پاتشايىمنىڭ تۋعان كۇنىن تويلايدى. بريتان مونارحى ٴىى ەليزاۆەتا ساۋىردە دۇنيەگە كەلگەن. الايدا ەدۋارد بەكىتكەن ٴداستۇر بويىنشا بىرىككەن كورولدىگى بۇل كۇندى ماۋسىمنىڭ ەكىنشى سەنبىسىندە اتاپ وتەدى. پاتشانىڭ پىكىرىنشە بۇل كۇنى اۋا رايى مەرەكەنى بۇزا المايدى.ٴىى ەليزاۆەتا اۆستراليا، كانادا، جاڭا زەلانديا، سولومون ارالدارى، يامايكا سەكىلدى 15 مەملەكەتتىڭ پاتشايىمى. الايدا ول ەلدەردىڭ وزدەرىنىڭ پاتشايىم كۇنى بار.مىسالى، 24 مامىردا كانادالىقتار ۆيكتوريا پاتشايىمنىڭ تۋعان كۇنىن اتاپ وتەدى. اۆستراليادا شاڭعى ماۋسىمى باستالاتىن كەزدە ماۋسىمنىڭ ەكىنشى دۇيسەنبىسىندە تويلايدى. جاڭا زەلانديادا پاتشايىم كۇنىن تاۋ شاڭعىسى ماۋسىمى باستالاتىن ۋاقىتتا، ياعني ماۋسىمنىڭ ٴبىرىنشى دۇيسەنبىسىندە اتاپ وتەدى.پرەزيدەنت كۇنى بۇل ەلدە 14 مامىردا دۇنيەگە كەلگەن يسلانديانىڭ بەسىنشى پرەزيدەنتى ولاۆۋر راگنار گريمسسوننىڭ قۇرمەتىنە بەكىتىلگەن. 1966 جىلى بيلىككە كەلگەن گريمسسون 2016 جىلدىڭ ٴبىرىنشى تامىزىندا ورنىن گۆيۋدني يوۋحاننەسسونگە بوساتتى. يسلانديادا پرەزيدەنتتىڭ تۋعان كۇنى مەملەكەتتىك مەرەكە. بۇل كۇنى يسلانديادا مەملەكەتتىك تۋ كوتەرىلىپ، ٴارتۇرلى كوڭىل كوتەرۋ شارالارى مەن حالىقتىق شەرۋ ۇيىمداستىرىلادى.نيدەرلاند كورول پاتشايىم باسقاراتىن كونستيتۋسيالىق مونارحيا. ۇلتتىق مەيرام پاتشا كۇنى ۆيللەم الەكساندردىڭ تۋعان كۇنى 27 ساۋىردە اتالىپ وتەدى. وسىعان دەيىن 31 تامىز بەن 30 ساۋىردە تويلانىپ كەلگەن. بۇل كۇنى سونىمەن بىرگە ۇلتىق بىرلىك كۇنى اتالىپ وتەدى. وسى كۇنى گوللاندتىقتار وران اۋلەتىنەن كەلە جاتقان سارعىلت ٴتۇستى كيىم كيەدى. قالالاردا روكتان رەيۆكە دەيىن ٴارتۇرلى جانردا مۋزىكالىق كونسەرتتەر وتەدى. بارلىق جەردەن كوشە مۋزىكانتتارىن كەزدەستىرۋگە بولادى. گااگا سەكىلدى قالالاردا ٴتۇن اۋعان شاقتا دەپ اتالاتىن پاتشايىم ٴتۇنى تويلانادى. كوشەلەردى سارعىلت ٴتۇستى لەنتا، گيرلياندا، شارمەن بەزەندىرىپ، قازىرگى مونارحتىڭ پورترەتى مەن ۇلتتىق تۋىن ىلەدى. بۇل كۇنى ەلدەگى دۇكەندەرگە تاۋارلارىن ققسسىز قوسىلعان قۇن سالىعى ساتۋعا رۇقسات بەرىلەدى جانە بۇل مەرەكەدە كەز كەلگەن ادام كوشەگە شىعىپ ٴوز تاۋارىن ەركىن ساتا الادى. بارلىعى جىلدىڭ سارعىلت مەيرامىن شاتشادىمان اتاپ وتەدى.مەرەكە تاريحى 1885 جىلدان باستالادى. ەڭ ٴبىرىنشى ليبەرالدى پارتيا حالىقتار بىرلىگى كۇنىن بەلگىلەۋدى دۇرىس دەپ تابادى. 31 تامىزدا ۆيلگەلمينا حانشايىمنىڭ تۋعان كۇنىنە وراي حانشايىم كۇنى تويلانعان. حانشايىم پاتشايىمعا اينالعان كەزدە مەيرام اتاۋى پاتشايىم كۇنى دەپ وزگەرتىلدى.1948 جىلى تاققا يۋليانا پاتشايىم كەلگەن سوڭ مەيرام 30 ساۋىرگە اۋىستىرىلدى. بۇل كۇن يۋليانانىڭ تۋعان كۇنى ەدى. پاتشايىمنىڭ قىزى بەاتريكس اناسىنىڭ ورنىنا وتىرعان سوڭ بۇل مەيرامدى ٴوزىنىڭ تۋعان كۇنىنە اۋىستىرماعاندى ٴجون كوردى. اناسىن ەسكە الۋ ٴۇشىن 30 ٴساۋىردى مەرەكە كۇنى دەپ قالدىردى، ٴارى ٴوزى تۋعان كۇن 30 قاڭتار مەيرامدى تويلاۋ ٴۇشىن قولايسىز ەدى. 2013 جىلى بەاتريكس تاققا ۆيلگەلمالەكساندردى وتىرعىزدى. كورلدىڭ تۋعان كۇنى 27 ٴساۋىر بولعان سوڭ پاتشايىم كۇنى كورول كۇنى دەپ وزگەرتىلدى.انگولا حالقى دا تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنىن تويلايدى. انگولانىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى اگوشتينيۋ نەتۋدىڭ قۇرمەتىنە وراي باسقاشا اتاۋمەن ۇلت باتىرلارى كۇنىن اتاپ وتەدى.ول 1922 جىلى 17 قىركۇيەكتە پروتەستانتتار شىركەۋى قىزمەتكەرلەرىنىڭ وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1950 جىلدارى نەتۋدىڭ قاتىسۋىمەن پورتۋگاليادان تاۋەلسىزدىگىن الۋ ٴۇشىن كۇرەسكەن انگولانى ازات ەتۋ حالىقتىق قوزعالىسى قۇرىلدى. 1975 جىلى انگولا تاۋەلسىزدىك العان سوڭ نەتۋ ونىڭ العاشقى پرەزيدەنتى اتاندى.ۇلت باتىرلارى كۇنى نەتۋدىڭ قۇرمەتىنە عانا اتالىپ وتپەيدى. 20 جىلعا جۋىق ەل تاۋەلسىزدىگى جولىندا كۇرەسكەن انگولانى ازات ەتۋ حالىقتىق قوزعالىسىنىڭ بارلىق مۇشەلەرىنىڭ جانە 19752002 جىلدار ارالىعىنداعى ازاماتتىق سوعىسقا قاتىسۋشىلاردىڭ قۇرمەتىنە تويلانادى. مەرەكە كۇنى ۇلت باتىرلارىنىڭ سىڭىرگەن ەڭبەگى ايتىلىپ، حالىق قوشەمەت بىلدىرەدى. ەلدە سپورتتىق شارالار مەن ەسكە الۋ شارالارى وتەدى.بۇل ەلدىڭ مەملەكەتتىك مەيرامدارىنا پرەزيدەنت كۇنى دە كىرەدى. 17 قاراشادا حالىق تۇڭعىش پرەزيدەنتتەرى اماتا كابۋانىڭ تۋعان كۇنىن اتاپ وتەدى. مارشالل حالقى ەل تاۋەلسىزدىگى جولىندا ٴبىرقاتار كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ، تاۋەلسىزدىكتىڭ نەگىزىن قالاعان كابۋانى ەرەكشە قۇرمەتتەيدى.ول 1979 جىلى مارشالل ارالدارىنىڭ پرەزيدەنتى بولىپ سايلاندى. 1996 جىلعا دەيىن اقتىق دەمى قالعانشا بەس پرەزيدەنتتىك مەرزىمدە مەملەكەت باسشىسى قىزمەتىن اتقاردى.اماتا كابۋا ەلدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى عانا ەمەس، مارشالل ارالدارى ماڭگىلىك اتتى ۇلتتىق ٴانۇراننىڭ ٴانى مەن ٴسوزىن جازعان.وڭتۇستىك افريكاداعى ەڭ دامىعان ەلدەردىڭ ٴبىرى. مەرەكە ەكى كۇنگە سوزىلادى. تۇڭعىش پرەزيدەنت سەرەتسە كحاما قۇرمەتىنە پرەزيدەنت كۇنىن شىلدەنىڭ ٴۇشىنشى دۇيسەنبىسىندە اتاپ وتەدى. ول ٴومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن ەلدى 14 جىل باسقارعان 1966 جىلدان 1980 جىلعا دەيىن. جەمقورلىقپەن ايانباي كۇرەستى، سالىقتىڭ ەڭ تومەنگى دەڭگەيىن ۇستاپ تۇردى جانە تۇراقتى دەموكراتيالىق رەجيمدى قۇردى.ۇلىبريتانيادان تاۋەلسىزدىگىن العان كەزدە بوتسۆان الەمدەگى ەڭ كەدەي ەلدىڭ ٴبىرى ەدى. 1966 جىلى ەل ەگەمەندىگىن الدى. كەلەسى 35 جىلدا ەلدىڭ ٴجىو قارقىندى تۇردە ٴوسىپ، ەكونوميكاسى جىلدام وسكەن ەلدەردىڭ ىشىندە ەكىنشى ورىن الدى.1994 جىلى 6 قاراشادا ەموموالي راحمون تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى بولىپ سايلاندى. 2016 جىلى 15 ساۋىردە تاجىكستان پارلامەنتىنىڭ تومەنگى پالاتاسى 16 قاراشانى پرەزيدەنت كۇنى دەپ بەكىتتى. پارلامەنت بۇل شەشىمدى جەكە تۇلعانى دارىپتەۋ ەمەس، قوسىمشا شىعىندى قاجەت ەتپەيتىن مەيرام ەكەنىن ايتقان بولاتىن.16 قاراشادا ەمومالي ٴراحموناليدىڭ قايراتكەرلىگىن دارىپتەيتىن كىتاپحانا، كورمە زالدارى مەن ٴبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە تاقىرىپتىق شارالار وتەدى. تاجىكستان كوشەلەرى مەن الاڭدارى ٴبىزدىڭ پرەزيدەنت ٴبىزدىڭ ليدەر دەگەن جازۋى بار ەمومالي راحموننىڭ ۇلكەن پورترەتتەرىمەن بەزەندىرىلەدى.جىل سايىن 23 قازاندا تايلاند حالقى راما كورولىن ەسكە الۋ كۇنى جالپىحالىقتىق مەرەكەسىن اتاپ وتەدى. 1868 جىلى 16 جاسىندا راما تاققا وتىردى. 42 جىلدىق بيلىگى كەزىندە تايلاندتا بىرنەشە رەفورما جۇزەگە استى. كورول باتىستىڭ باسقارۋ جۇيەسىن زەرتتەپ، ۇلىبريتانيا، فرانسيا، امەريكا جانە رەسەي سەكىلدى دەرجاۆالارمەن دوستىق بايلانىس ورناتتى. كورول بالالارىن سول ەلدەرگە وقۋعا جىبەرىپ وتىردى. راما قۇلدىقتان باس تارتۋ، تەمىرجول سالۋ ارقىلى بايلانىستى شەشۋ، پوشتا مەن تەلەگراف قۇرۋ، سونداياق 1892 جىلى مينيسترلىك جۇيەسىن قۇرۋ سەكىلدى تاي حالقىنىڭ جاعدايىن وزگەرتۋ جولىندا ماسەلەلەر كوتەردى. ٴبىلىم بەرۋ مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا قوعامدىق ينستيتۋتتار اشقانىن دا ايتا كەتەيىك. 1910 جىلى 23 قازاندا كورول قايتىس بولىپ، تاي حالقى اۋىر قازاعا ۇشىرادى. كورول پورترەتىن ٴار مەكەمەدەن نەمەسە جەكە فيرمالاردان كورۋگە بولادى.
|
مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ ماقالاسىنداعى تۋعان جەر باعدارلاماسى تۋعان ولكەنى دامىتۋدىڭ, وسكەن ورتاعا قولداۋ تانىتۋدىڭ كىلتى. سوندىقتان اتالمىش باعدارلامانى ىسكە اسىرىپ, وڭ ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋ اسا ماڭىزدى.تۋعان جەر باعدارلاماسى اۋىلداردى كوركەيتۋگە تىڭ سەرپىن بەرەرى انىق. باعدارلاما اياسىنداعى اۋقىمدى جۇمىستار پاۆلودار وبلىسىندا باستالىپ كەتتى. ماسەلەن, تاياۋدا لەبياجى اۋدانىنا قاراستى شامشى اۋىلىنىڭ تۋمالارى بىرىگىپ, مەكتەپكە كومپيۋتەر الۋ ۇشىن قارجىلاي كومەك كورسەتتى. ودان بولەك اۋىل اقساقالدارى مەن تۇرعىندارىنىڭ باستاماسىمەن سەنبىلىككە شىعىپ, شاعىن عانا اۋىلدا 100 تۇپ اعاش وتىرعىزىپ, ساياباق اشپاق. وسى ىسپەتتى ىرگەلى ىستەردىڭ نەگىزى قالاندى. ونى ودان ارى جالعاستىرۋ ۇشىن قايتپەك كەرەك? بۇل ماسەلە نۇر وتان پارتيياسى پاۆلودار وبلىستىق فيليالى ميراس قوعامدىق كەڭەسى مەن تۋعان جەر باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋدىڭ وڭىرلىك جۇمىس توبىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسى بارىسىندا تالقىلاندى.جيىنعا وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى مەيرام بەگەنتاەۆ جانە اتقارۋشى ورگان وكىلدەرى قاتىستى.مەيرام بەگەنتاەۆ تۋعان جەر باعدارلاماسىنداعى باسىم تۇستاردى ورىنداۋعا جاستاردىڭ بەلسەندى قاتىسۋى تيىس ەكەنىن ايتتى. جازعى ۋاقىتتا مەكتەپ وقۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەرى ۇشىن جەكەلەگەن ولكەتانۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ جوسپاردا بار. قازىرگى كەزدە ارحەولوگييالىق ىزدەۋ مەن قازبا جۇمىستارى اياقتالدى. وعان دا جاستار بەلسەنە اتسالىستى, دەدى ول.وسى ورايدا وبلىستىق بىلىم بەرۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ەرنۇر داۋەنوۆ پاۆلودار وبلىسىندا توعىزقۇمالاق ويىنى وقۋشىلار مەن جاستار اراسىندا زور قىزىعۋشىلىققا يە ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى. ەندىگى كەزەكتە وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ اسىق اتۋ ويىنىن مەڭگەرۋى ۇشىن ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزۋ جولدارىن قاراستىرۋ تۋرالى ۇسىنىستاردى ورتاعا سالدى.وتىرىس سوڭىندا تۋعان جەر باعدارلاماسىنا قاتىستى وسى جانە وزگە دە ۇسىنىستار جوبالىق كەڭەسكە جولداناتىن بولدى. تۇيىندەي كەلسەك, ەلدىمەكەندى, تۋعان ولكەنى وركەندەتۋگە باعىتتالعان ىستەردەن ار ازامات شەت قالماۋى تيىس ەكەندىگى ايتىلدى.بۇلدىرشىندەر مەتاللۋرگ بولۋدى ارماندايدىسەناتور ازعىر پوليگونىندا بولدى
|
جەكي چاندى ەڭ ءبىرىنشى جاراقاتتاعان ادامنۇر سۇلتان. قازاقپارات بريۋس لي كينو تاريحىنداعى ەڭ ايگىلى اكتەر جەكي چاننىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعى ساقتاندىرۋ كومپانيالارىندا ساقتالعان بولسا، بۇگىندە ولار قۇلدىراۋعا ۇشىرايتىن ەدى. سەبەبى اكتەردىڭ ءاربىر كينو كەزىندە الاتىن جاراقات سانى ادام سەنگىسىز.دجەكي چان ءوزىنىڭ كينو الەمىندەگى جولىندا بارلىعى 3000 ءتۇرلى جاراقات العان. ءتىپتى ونىڭ كەيبىرى اكتەردىڭ ومىرىنە قاۋىپ توندىرگەن. ءسوزىمىز انىق بولۋ ءۇشىن اكتەردىڭ كينوداعى العان جاراقاتتارىنان ءبىر ەكى مىسال كەلتىرىپ وتسەك.دجەكچي چان العاشقى جاراقاتتى 19 جاسىندا العان. بۇل 1973 جىل. ال بۇل جاراقاتتى ەڭ ايگىلى اكتەردىڭ ءبىرى بريۋس ءليدىڭ ءوزى جاساعان. ايداھاردىڭ شىعۋى فيلمىنە ءتۇسىرىلىم كەزىندە جاس اكتەردىڭ كوزىنە بريۋس ليدىڭ تاياعى ءتيىپ كەتكەن. قۋانىشقا وراي سول كوزىنىڭ جانىنان سىرىپ وتكەن تاياق كوزگە اسا ۇلكەن قاۋىپ توندىرمەگەن.1978 جىلى جىلان قىراننىڭ كولەڭكەسىندە فيلمىندە دجەكي چان الماس قىلىشتىڭ سابىن ەمەس، ءوزىن قولىمەن ۇستاپ العان. ال ءتۇسىرىلىم كەزىندە كەلىسىم بويىنشا جالعان قىلىش ويناتىلۋ كەرەك بولعان. ءبىراق ولاي بولماي شىقتى. ەڭ قىزىعى اكتەر بۇل ارەكەتتى رەنىش دەپ قابىلاۋدىڭ ورنىنا شىنايى بولۋ كەرەك دەپ قان اعىپ تۇرعان الاقانىمەن ءتۇسىرىلىمدى جالعاستىرا بەرگەن. وسى جىلى ماس شەبەر فيلمى ءتۇسىرىلدى. دجەكي چان جەرگە قۇلاۋ كەزىندە كوزىن جاراقاتتاپ العان. ءتىپتى كوزىن امان الىپ قالۋ ءۇشىن وتا دا جاسالعان.1983 جىل. ا جوباسى فيلمى. سەگىز مەتر بيىكتىكتەن ەشقانداي قورعانىش كيىمسىز قۇلاعان اكتەردىڭ بەس قابىرعاسى سىنعان، مۇرنى مەن جاعى دا جارتىلاي سىنىق العان. ءبىراز ۋاقىتقا دەيىن اكتەر مويىن سۇيەگىن بۇرا الماي كەلگەن.1985 جىل. پوليتسەي اكادەمياسى فيلمى. بەس قاباتتى ۇيدەن ءتۇسىپ كەلە جاتقان اكتەردىڭ بۇل تۇسىرىلىمدە ومىرىنە قاۋىپ تونگەن: ەكى ومىرتقاسى سىنىپ، كوزى جاراقات العان. وسى فيلمىنەن كەيىن اكتەر ەكى اي بويىنا اۋرۋحانادا جاتقان. دارىگەرلەر اكتەر قالعان ءومىرىن سال بولىپ وتكىزۋى مۇمكىن دەپ تە بولجام جاساعان.1986 جىل. قۇدايدىڭ قۇرىشى فيلمى. اتالعان فيلمدى ءتۇسىرۋ كەزىندە جەكي چان ومىرىندەگى ەڭ قاۋىپتى جاراقاتتى الدى. ول التى مەتر بيىكتىكتەن جەرگە باسپەن تۇسكەن. باس سۇيەگى سىنىپ، مي تامىرلارىنا زاقىم كەلگەن. وتا جاسالىپ، ميىنىڭ جارتى باس سۇيەگىنە پلاستيكا سالىنعان. ال ونىڭ سول قۇلاعى وسىدان كەيىن دۇرىس ەستىمەي قالعان.1993 جىل. قىلمىس تاريحى فيلمى. اكتەر ەكى بىردەي كولىكتىڭ ورتاسىندا قالىپ قويعان. وكىنىشكە وراي ساتسىزدىككە ۇشىراعان جەكي چان ەكى بىردەي اياعىنان ايرىلىپ قالا جازداعان. دارىگەرلەردىڭ ارقاسىندا ءۇش ايدان كەيىن جازىلىپ شىققان.1995 جىل. برونكستەگى توبەلەس فيلمى. اكتەر بۇل كەزدە تىزەسى مەن سول اياعىنىڭ باقايىن سىندىرىپ العان جانە فيلمدى ءتۇسىرۋ توقتاتىلعان. ءبىراق كوپ ۇزاماي قايتا جالعاسقان.2005 جىل. ميف فيلمى. بۇل فيلمگە ءتۇسۋ كەزىندە اكتەر بىرنەشە جاراقات العان. اتتان قۇلاپ بەل سۇيەگىن زاقىمداعان. ءومىرىن فيلممەن تىكەلەي بايلانىستىرعان اكتەر ءوزىنىڭ ءلاززاتى ءۇشىن قانداي جاعداي بولماسىن باس تارتپاعان. سەبەبى ول كورەرمەن ءبارىن شىنايى كورسە ەكەن دەپ تۇيگەن.
|
كوكشەگە كوكتەم كەش كەلەدى. ناۋرىز ايى تۋسا دا بەت شىمشيتىن اياز بار، سىرعىما ءجۇرىپ تۇر. العا باسقان قادامىڭدى دولى جەل كەرى يتەرەدى. جەتىم توقتىنىڭ جاباعى جۇنىندەي تۇتاسقان الا بۇلتتىڭ ارعى جاعىنان كۇننىڭ كوزى ك ۇلىمدەيدى. شاپاعاتىن توككىسى، مەيىرىمىمەن مەيىرىڭدى قاندىرعىسى كەلەتىندەي.تاعدىر جولى سان تاراۋ. وبلىس ورتالىعى مەن كراسنويار اۋىلىن جالعاپ جاتقان تاسپا جولدىڭ اتتانار جاق جاعالاۋى جاڭادان سالىنىپ جاتقان قالاشىق. 2016 جىلى ءوز جۇمىسىن باستاعان قارتتار مەن مۇگەدەكتەرگە ارنالعان جەكە پانسيوناتتىڭ عيماراتى الىستان مەنمۇندالاپ كورىنەدى ەكەن. الدەبىر سەزىم كوڭىلدى الاڭ ەتىپ تابالدىرىعىنان اتتادىق. سۋىق بولار دەگەنبىز، تىرشىلىك توڭدىرعان، تاعدىردىڭ ايازى قارىعان. الا بۇلتتىڭ ءار جاعىنداعىداي كۇننىڭ كوزى كوكتەم شۋاعىن شاشار ما؟ سويتسەك، مۇنتازداي تازا، قۇستىڭ ۇياسىنداي جىپجىلى ەكەن. جاتىن بولمەلەرىندە دە، ات شاپتىرىم اسحانادا دا كولدەنەڭ جاتقان ءبىر بۇراۋ جوق. قاي تاراپتان دا ۇقىپتى قولدىڭ تابى انىق بايقالادى. پانسيوناتتاعى قاريالار دا ءتاپءتاۋىر تازا كيىنگەن. كوپتىڭ اراسىندا وتىرعان جاستاردى دا كوزىمىز شالىپ قالدى. ءمانجايعا كەيىن قانىققانبىز. دامۋ كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ قورىنان نەسيە الدىق، دەيدى قارتتار مەن مۇگەدەكتەرگە ارنالعان ءۇمىتشاڭىراق جەكە پانسيوناتىنىڭ قۇرىلتايشىسى عاليا راحيمبەرلينا، قالانىڭ ىشىندە، ورتالىعىندا عيمارات تىم قىمبات بولدى، 300 مىڭ اقش دوللاردىڭ شاماسىندا. وعان قاراجاتىمىز جەتپەگەن سوڭ وسى ارادان 725 شارشى مەتر كولەمىندەگى عيماراتتى ساتىپ الدىق. 55 ادامدى پانالاتۋعا مۇمكىندىگىمىز بار.نەگىزى بۇل بيزنەس ەمەس، يماندى، ساۋاپتى شارۋا. ەگەر پايدا ىزدەگەن ادام بولسا، كولەمى 700 شارشى مەتردەن اساتىن عيماراتتى مەيرامحاناعا اينالدىرىپ جىبەرگەندە، تابىسى شاش ەتەكتەن بولار ەدى. ايتپەسە قوناقۇي دە اشۋعا بولار. ال جالعىزىلىكتى جانداردىڭ جايىن ويلاۋ جالپى جۇرتقا ونەگە بولاتىن ءىس. ءومىر بولعان سوڭ نەبىر جايلار بولادى ەمەس پە؟ جاراتقان باسقا سالماسىن دەڭىز. تۇلدىر جەتىمدەرمەن بىرگە بالاشاعالارى بار قاريالار دا پانالاپ وتىر. ولاردىڭ پەرزەنتتەرى رەسەي، گەرمانيا ءتارىزدى شەت ەلدەرگە كوشىپ كەتكەن، ال وزدەرى وسىندا. ءومىردىڭ باسى سايران، سوڭى ويران دەگەندەي، پەشەنەلەرىنە جازىلعان پەندەنىڭ تاعدىرى دا. ارقايسىسىمەن تانىسا كەلە، ىشكى جاندۇنيەسىنە ۇڭىلە كەلە كوكىرەكتەرىنە قاتپارقاتپار مۇڭ تۇنعانىن ايقىن اڭعاراسىڭ. سول مۇڭدى سەيىلتكىڭ كەلەدى، دەيدى عاليا بەركىمبايقىزى.ايتسا ايتقانداي، تەڭ قۇربىسى سەلدىرەگەن قاريالارعا ءبىر ءسات وزدەرىمەن وزدەرى شۇيىركەلەسىپ، اڭگىمەلەسۋدىڭ ءوزى كوڭىل سەرپىلتەتىن كوركەم شاق. ولار ءومىر شەجىرەلەرىن ساباقتاي وتىرىپ، بوس ۋاقىتتارىندا شاحمات، دويبى وينايدى ەكەن. اۋەل باستا پانسيوناتتى ۇيىمداستىرۋشىلار قاريالاردى كۇندىز عانا جيناپ، كەشكە ۇيلەرىنە تاراتىپ جىبەرۋدى كوزدەپتى. بىراق قارعا ادىم جەر مۇڭ بولىپ وتىرعان قاريالاردىڭ ءار كۇن سايىن بارىپكەلۋلەرى اجەپتاۋىر قيىندىق تۋعىزاتىن بولعاندىقتان، تاۋلىك بويى وسىندا.اسسۋدان كەمدىگى جوق. عيماراتتىڭ استىندا جۋىناتىن ورىن جۇمىس ىستەپ تۇر. ال ءبىز كورگەن جاستار تاعدىر تالكەگىنە ۇشىراعان، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامدار ەكەن. توسەك تارتىپ جاتقان سوڭ ەت جاقىن اعايىنتۋىس باعىپقاعۋدى اۋىرسىنادى. ولاردى دا تۇسىنۋگە بولادى، ءوز وتباسى بار. پانسيوناتپەن ەكى ورتادا كەلىسىمشارت جاساسقان سوڭ ارقايسىسىنا كورسەتىلەتىن قىزمەت تۇرلەرىنە وراي اقىسىن تولەپ تۇرادى. ال مۇندا كەز كەلگەن قىزمەت ءتۇرىن كورسەتۋگە تولىق مۇمكىندىك بار. دارىگەرلەر مەن مەدبيكەلەر جالعىزىلىكتى جاندار مەن مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامداردىڭ دەنساۋلىعىن ۇنەمى قاداعالاپ وتىرادى. پانسيوناتتى پانالاعان جانداردا 20 قىزمەتكەر قىزمەت كورسەتەدى. العاشقى بەتتە جانى جومارت ادامدار قول ۇشىن سوزىپ، كومەك كورسەتەمىز دەگەندە ءبىرتۇرلى نامىستانىپ قالۋشى ەدىم، دەيدى عاليا بەركىمبايقىزى، كەيىن ساباما ءتۇستىم. قايىرىمدىلىق جاقسى قاسيەت قوي. قازىر ەرىكتىلەر كومەك كورسەتۋدە. ولاردىڭ اراسىندا جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ستۋدەنتتەرى مەن مەكتەپ وقۋشىلارى دا بار. ءبىز كومەككە مۇقتاج ەمەسپىز، ايتسە دە جاستاردىڭ وسى جايدى ءوز كوزدەرىمەن كورگەندەرى دۇرىس شىعار دەپ ويلايمىن. ويتكەنى مۇنىڭ بارلىعى ءومىر ساباعى.قايىرىمدىلىق دەمەكشى، جاڭا سيپاتتاعى پانسيوناتتى وبلىس، قالا اكىمدىگى ۇدايى نازاردا ۇستايدى ەكەن. وبلىس ورتالىعىنداعى مەشىت قىزمەتكەرلەرى دە ءجيىءجيى ات ءىزىن سالىپ تۇرادى. بيىل قار كوپ جاۋدى. پانسيوناتقا اسسۋ تاسىمالدانىپ، اراكىدىك قاجەتىنە وراي جەدەل جاردەم شاقىرتىلادى. مىنە، سونداي ساتتە ەش قيىندىق تۋعان ەمەس. كوممۋنالدىق قىزمەت وكىلدەرى يماندى شارۋا تۋرالى ەستىپ، ءبىلىپ وتىر. قوڭىراۋ شالسا بولدى، وتىنىشتەرىن تاپتۇيناقتاي ەتىپ ورىنداپ بەرەدى. پانسيونات قۇرىلتايشىسىنىڭ وسى ءبىر سوزىنەن كەيىن جاندۇنيەمىز ۋىلجىپ كەتكەنىن نەسىنە جاسىرايىق. قايىرىمدى ادامداردىڭ بارىنا قۋاندىق. ولار ءومىردىڭ وكپەك جەلىنە توڭعانداردى ەلەپەسكەرەدى ەكەن، جەلەپجەبەيدى ەكەن. ءومىردىڭ كۇزى ءوتىپ، قىسى كەلگەندە، تاعدىردىڭ بۇرقاسىنىنا توڭعان بەيكۇنا جانداردى باۋىرلارىنا تارتىپ جىلىتادى ەكەن. مەيىرىمنىڭ مولدىعىنا تاۋبە!..
|
ادامدار نەگە جىلايدى؟بىلگەنگە مارجان 6949 0 پىكىر 11 ناۋرىز, 2019 ساعات 15:02ادامدار نەگە جىلايدى؟ جىلاعاندا نە تابادى؟ بۇل سۇراققا اركىم ءارتۇرلى جاۋاپ بەرەدى. ال عالىمدار تاراپىنان وسىعان دەيىن بۇل سۇراققا جاۋاپ بەرىلمەگەن. تەك جاقىندا عانا عالىمداردىڭ بۇل تۋرالى پىكىرى جاريا بولدى. سونىمەن، ادامدارعا جاس نە ءۇشىن كەرەك؟جاس پەن مۇڭ ەگىز ۇعىم. وسىعان دەيىن بۇل ۇعىم عالىمداردى الاڭداتپاعان. ولار ادامنىڭ كوڭىلكۇي اۋىتقۋشىلىعى دەپ ءتۇسىندىرىپ كەلدى. ال كوزدەن اققان جاستى تۇسىندىرە المادى. ياعني، ولار تەك سانادا بولىپ جاتقان وقيعانى تۇسىندىرە الدى، ال دەنەدەگى وزگەرىسكە ءمان بەرمەدى. بۇل تۋرالى تيلبۋرگ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى ەد ۆينگەرحوتس عالىمدارعا ىشتە ويناعان كوبەلەكتەر ەمەس، ماحاببات قىزىق دەگەن.بىراق، جىلاۋ تەك مۇڭنىڭ عانا بەلگىسى ەمەس. ادام جانارىنداعى جاس بەينەت كورۋدەن، قايعىرۋدان، اشۋىزادان، شەكسىز قۋانىشتان تۋادى. جاس ماحاببات پاراقتارىنداعى كوبەلەك سەكىلدى كورىنبەيدى ەمەس، ايقىن كورىنەدى.جاس جۇرەكتەن شىققان بۋكوز جاسى تۋرالى اقپاراتقا ادامدار و باستان قىزىققان. ادامنىڭ كوز جاسى تۋرالى العاشقى پىكىر ب.ز.د. 1500 جىلى ايتىلعان. ەڭ ءبىرىنشى مالىمەتتەردە جاس جۇرەكتەن پايدا بولادى دەلىنگەن.گيپپوكراتتىڭ زامانىندا جاس سانانىڭ كومەگىمەن شىعادى دەگەن پىكىرلەر پايدا بولعان. 1600 جىلدارى كوڭىلكۇي، اسىرەسە، ماحاببات جۇرەكتى جىلىتىپ، سونىڭ اسەرىنەن اعزا بۋ شىعارادى دەلىنگەن. بۇل بۋ باسقا قاراي كوتەرىلىپ، بۋ جاناردا سۋعا اينالىپ، جاس بولىپ شىعادى دەپ تۇسىنگەن.1662 جىلى دات عالىمى نيلس ستەنسەن جاستىڭ پايدا بولۋىنا سەبەپشى كوز جاس بەزى ەكەنىن ايتقان. وسى تۇجىرىم ناتيجەسىندە ادام اعزاسىنىڭ جاس ءبولۋ قابىلەتى بەلگىلى بولعان. سونىمەن قاتار، ستەنسەن جاس تەك كوزدى ىلعالداندىرىپ تۇرۋ ءۇشىن قاجەت دەپ ويلاعان.كەيبىر عالىمدار زەرتتەۋلەرىن ادام نەگە جىلايدى؟ دەگەن تاقىرىپقا ارناعان. ءبىر قىزىعى، ولاردىڭ اراسىندا پىكىرلەرى ۇقساستارى تابىلماعان. ال ەد ۆينگەرحوتس جاس تۋرالى 8 ءتۇرلى تەوريانى جازىپ العان. ولاردىڭ كەيبىرى ءتىپتى كۇلكىلى.مىسالى، 1960 جىلى مىناداي وي ايتىلعان: ادامدار تەڭىز مايمىلىنىڭ ەۆوليۋتسياسى. ال تۇزدى سۋدا ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن جاس كەرەك بولعان دەگەن پىكىرگە قالاي كۇلمەيسىز؟كەي تەوريالارعا دالەل جەتكىلىكسىز بولدى. مىسالى، 1985 جىلى بيوحيميك ۋيليام فرەي جاس كۇيزەلىس كەزىندە اعزاداعى توكسيندەردى شىعارۋ ءۇشىن كەرەك دەگەن.كەيبىر زەرتتەۋشىلەر جاسقا قارىمقاتىناستاعى ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن كومەكشى دەگەن اتاۋ بەرگەن. ادامنىڭ كوز جاسى الەۋمەتتىك قارىمقاتىناس ءۇشىن، ادامداردىڭ تابىسۋى ءۇشىن كەرەك. مىسالى، جانۋارلار دۇنيەگە كەلگەندە تىرشىلىك ەتۋگە بىردەن قابىلەتتى بولىپ كەتسە، ادام بالاسى ءوز قولىمەن تاماق ءىشۋى ءۇشىن كەمىندە 3 جىل كەرەك. ادام ءوسىپ كەلە جاتقاندا قورعانۋ، ايانىش، سەزىمتالدىلىق دەگەن ۇعىمداردى دا قاتار ءسىڭىرىپ وسەدى.وڭتۇستىك فلوريدا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى دجوناتان روتتەنبەرگ جاس ادامنىڭ ءبىر ماسەلەگە تاپ بولعانىنان جانە ودان شىعۋ جولىن تاپپاي جۇرگەنىنەن حابار بەرەدى دەپ ەسەپتەيدى.زەرتتەۋشىلەر جاس ءارتۇرلى حيميالىق قۇرامعا يە بولاتىنىن تاپقان. مىسالى، پياز تۋراعاندا كوزدەن اعاتىن جاستىڭ مۇڭايعانداعى جاسقا مۇلدەم ۇقسامايتىنى دالەلدەنگەن. جاس ەكىنشى ادامعا حابار بەرۋگە ارنالعان ەموتسيونالدىق بەلگى بولۋى مۇمكىن.ەموتسيادان پايدا بولعان كوز جاسىنىڭ حيميالىق قۇرامىندا اقۋىزدار كوپ ەكەن، سول سەبەپتى مۇڭنىڭ كوز جاس جابىسقاق كەلەدى. ەموتسيونالدى كوز جاس بەتتەن جايمەن سىرعىپ، بەتتىڭ ۇشىندا كەۋىپ قالادى ءارى وزگەلەرگە تەز بايقالادى.قانات بىرلىكۇلى 18042زىكىريا زامانحانۇلى 23321قانات بىرلىكۇلى 22960
|
خېنەن باۋفېڭ: قىشلىق تەتىلدە پەنتېخنىكا جەمگاھى نى ئېكسكۇرسىيە قىلىشمۇھەررىر : پەرغانە غوپۇر مەنبە: تىيانشان تورى 20200117 14:261ئاينىڭ 15كۈنى، كىچىك دوستلار باۋفېڭ پەنتېخنىكا سارىيى پەننى ئومۇملاشتۇرۇش باغچىسىدا ماشىنا ئادەم ئويۇنىنى كۆرمەكتە.شىنخۇا تورى خەۋىرى: 1ئاينىڭ 15كۈنى، خېنەن ئۆلكىسى پىڭدىڭشەن شەھىرى باۋفېڭ پەنتېخنىكا سارىيىدىكى پەنتېخنىكا جەمگاھى نۇرغۇنلىغان كىچىك دوستلارنى نۆل ئارىلىقتىن پەنتېخنىكىنىڭ سېھرىي كۈچىنى ھېس قىلىشقا جەلپ قىلدى. كىچىك دوستلار رەڭگارەڭ پەننى ئومۇملاشتۇرۇش پائالىيىتىدىكى پەنتېخنىكا كاتتا زىياپىتىگە داخىل بولدى. شىنخۇا ئاگېنتلىقى تارقاتقان ۋاڭ شۇاڭجېڭ فوتوسى1ئاينىڭ 15كۈنى، بىر كىچىك دوست باۋفېڭ پەنتېخنىكا سارىيى پەننى ئومۇملاشتۇرۇش باغچىسىدا ئەكس سادا كانىيىنى ھېس قىلماقتا.1ئاينىڭ 15كۈنى، كىچىك دوستلار باۋفېڭ پەنتېخنىكا سارىيى پەننى ئومۇملاشتۇرۇش باغچىسىدا ماشىنا ئادەمنى ئېكسكۇرسىيە قىلماقتا.1ئاينىڭ 15كۈنى، كىچىك دوستلار باۋفېڭ پەنتېخنىكا سارىيى پەننى ئومۇملاشتۇرۇش باغچىسىدا پەنتېخنىكا قۇرۇلمىسىنى ھېس قىلماقتا.1ئاينىڭ 15كۈنى، كىچىك دوستلار باۋفېڭ پەنتېخنىكا سارىيى پەننى ئومۇملاشتۇرۇش باغچىسىدا ئالەم ئۇچقۇچىلىرى كىيىمىنى ھېس قىلماقتا.
|
تۋعان جەرالتىن بەسىگىم اتتى جاڭا بايقاۋ جاريالادى رۋحاني جاڭعىرۋ31 قازان 2018، 18:55 تۋعان جەرالتىن بەسىگىم اتتى جاڭا بايقاۋ جاريالادى31 قازان 2018, 18:55 2127 0استانا، .. قازكونتەنت اق تۋعان جەرالتىن بەسىگىم اتتى جاڭا كونكۋرستىڭ باستالۋى تۋرالى حابارلايدى.بايقاۋ 2018 جىلعى 31 قازان مەن 7 قاراشا ارالىعىندا وتەدى. بايقاۋ تاقىرىبى قازاقستاندا ٴتۋريزمدى دامىتۋعا ارنالعان. ول ەلىمىزدىڭ تۇرعىندارى اراسىندا وتكىزىلەدى.قاتىسۋ ٴۇشىن 3 مينۋتتان ارتىق ەمەس بەينەسيۋجەتتى جازىپ، 2018 جىلعى 31 قازان مەن 7 قاراشا ارالىعىندا الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ جەكە بەتتەرىنە ورنالاستىرۋ قاجەت. قاتىسۋشىلاردىڭ روليكتە تۋعان ولكەنىڭ سۇلۋلىعىن كورسەتۋ مۇمكىندىگى بار،ول ٴدال وسى ٴوڭىردىڭ ٴتۋريزمىن دامىتۋعا، قازاق حالقىنىڭ اڭىزدارىن جاريالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.قاتىسۋشىلاردىڭ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋشىلار فەيسبۋك نەمەسە ينستاگرامم الەۋمەتتىك جەلىلەرىنىڭ بەتتەرىندە ورنالاستىرىلادى.جۇمىس سيپاتتاماسىندا 2018، حەشتەگتەرىن كورسەتۋ مىندەتتى شارت بولىپ تابىلادى. سونىمەن قاتار، جۇمىستار . پوشتاسىنا جىبەرىلۋى ٴتيىس.جۇلدەلى ورىنداردى انىقتاۋ ينستاگرامم جانە فەيسبۋك الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ رەسمي بەتتەرىندە ورنالاسقان بەينەرولىكتەردىڭ استىنداعى لايك سانىن ەسەپتەۋ جولىمەن جۇرگىزىلەدى. ەڭ كوپ لايكجيناعان قاتىسۋشىلار جەڭىمپاز بولادى. سىيلىق ، ، ورىندارعا بەرىلەدى. ٴى ورىن جەڭىمپازى 900 000 تەڭگە كولەمىندە اقشالاي سىيلىق الادى، ٴىى ورىن يەگەرى 600 000 تەڭگە جانە ٴىىى ورىن 500 000 تەڭگە الادى.قورىتىندى وسى جىلدىڭ 12 قاراشاسىندا وتكىزىلەدى، جەڭىمپازدار ٴتىزىمى ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ الەۋمەتتىك بەتتەرىندە جاريالانادى. ماراپاتتاۋ ٴراسىمى 2018 جىلعى 16 قاراشادا استانا قالاسىندا وتەدى.26 ماۋسىم 2018, 17:48ەۇۋدا اۋديتورياسى اشىلادى12 قىركۇيەك 2017, 23:07 بازاسىندا جاڭا تەلەارنا قۇرىلادى
|
دوكتۇر ئەركىن سېدىق ۋاشنگىنتوندا لېكسيە سۆزلەيدۇ! ئۇيغۇر ئاگېنتلىقىتاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان،ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى ،ۋاشنگىتون،2018يىلى 2ئۆكتەبىرئامېرىكا ئالەم قاتنىشى ئىدارسىنىڭ ئوپتىك ئىنژىنىرى دوكتۇر ئەركىن سېدىق ئەپەندى ئامېرىكا پايتەختى ۋاشنگىتون رايونىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەڭ چوڭ ئىگىلىلك تىكلەش بازىسى بولغان ئۇيغۇر ئىگىلىك تىكلىگۈچىلەر بىرلىكىنىڭ تەكلىۋى بىلەن ۋىرگنىيە شتاتى فايىر فاكس شەھىرىگە جايلاشقان پائالىيەت مەركىزىدە بىر مەيدان ئامما بىلەن يۈز كۆرۈشۈش ۋە پىكىر ئالماشتۇرۇش ئىلىپ بارىدىكەن. مەزكۇر مەركەزنىڭ قۇرغۇچىسى ،سايبىر تەك تىخنىكا شركىتى دىرىكتورى قۇززات ئەپەندىنىڭ بىلدۇرشىچە ،مەزكۇر پائالىيەت ئۇيغۇرلارنىڭ كۆزگە كۆرۇنگەن زىيالىيلىرى،تۆھپىكارلىرى بىلەن ئۇيغۇر ئاممىسى ،كەلگۇسنىڭ ئاساسى بولغان ياشلار بىلەن ئۇچراشتۇرۇشنى مەقسەت قىلغان بولۇپ،ياشلارنىڭ ئۆزلۇكنى تونۇش،ئۆزىنى تەرەققى قىلدۇرۇش،ۋەتەنمىللەت كەلگۇسى ئۇچۇن ياراملىق بىر ئەۋلات ياشلىرىمىزنىڭ بارلىققا كىلىشى ئۇچۇن مەنىۋى ئاساس بولۇشنى ئۇمىد قىلىدىكەن.مەزكۇر مەركەز قۇرۇلغاندىن بىرى ،ئۇيغۇرلارنى ئۆز ئىچىگە كۆپ خىل مىللى ئارقا كۆرۇنۇشتىكى ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۆگىنىش،ھەمكارلىشش سەھنسنى ھازىرلىغان بولۇپ،سايبىرك تەك شركىتى باشقۇرۇشدىكى تېخنىكا مەكتىۋى ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ ئۆگىنىش ۋە پائالىيەت سورۇنى بولۇپ كەلگەن.يېقىندا بۇ مەركەز يۇزلىگەن ئۇيغۇر ئىگىلىك تىكلىگۇچى ياشنى تەربىيلەپ،تىخنىكا ۋە ئىگىلىك تىكلەش ساھەسدە ئۇتۇق قازىنىشىغا سەھنە يارىتىش ئۈچۈن مەزكۇر مەركەز ئۇيۇشتۇرغان يۇز كەرە يۇز قۇرۇلۇشى ئشقا كىرىشكەن بولۇپ،ئەتراپتىدىكى نۇرغۇن ئاتائانىلار ۋە ياشلارنىڭ ئالقىشغا ئېرىشكەن.دوكتۇر ئەركىن سىدىقنىڭ بىلدۇرۇشچە،ئۇ بۇ تەكلىپتىن ئىنتايىن سۆيۇنگەن بولۇپ،نەچچە ۋاقىتتىن بىرى ئىنتىرنىت ئارقىلىق پىكىرلىشپ كەلگەن ئىنەسڭللەر،تۇققانلار بىلەن دىدارلىششتن خۇرسەن بولۇۋاتقانلىقىنى بىلدۇرگەن.بۇ سەھنە ئارقىلىق خەلقىمىز ،ياشلىرىمىز ئۇچۇن پايدىلىق بىلىم،ئۇچۇر،ئىدىيەلەرنى ئورتاقلىشالىسام مىنىڭ خۇشاللىقىم شۇ مەزكۇر لېكسيەنىڭ تېمىسى:كەلگۇسگە قانداق يۇزلىنىمىز؟دىگەندىن ئىبارەت بولۇپ،10ئاينىڭ 6كۈنى شەنبە چۈشتىن كىين سائەت 5:00تە ئىلىپ بىرىلىدىكەن، ئورنى:ۋاشىڭتوندىكىلەر ئۈچۈن ھەقسىز بىلەت ئۇلىنىشى:ۋەبىنار ئىشلىتىشنى بىلمەيدىغان قېرىنداشلىرىمىز، ۋەبىنارنى قاچىلاش ۋە قاتنىشىشنى ئۇيغۇرچە كومپىيوتۇر دەرسلىكلىرى تەرىپىدىن ئىشلەنگەن تۆۋەندىكى ۋىدىيودىن ئۈگەنگەيسىز.ئۇيغۇر ئىگىلىك تىكلىگۇچىلەر كۇلۇبى خىتاي پۇل خەجلەپ ئافرىقا تاراتقۇلىرىنىڭ ئېغىزىنى ئېتىۋاتىدۇ5 دوكتۇر ئەركىن سېدىق ۋاشنگىنتوندا لېكسيە سۆزلەيدۇ! دېدى:ئۆكتەبىر 3, 2018 سائەت 5:17 مەن بۇ يازمىنى ۋەتەندە تۇرۇپ يېزىۋاتىمەن، بىۋاستە يازغاچقا نوقسانلار كۆپ بولسا ئەپۇ سورايمەن. تۈزىتىپ ۋە ئەسكەرتىشنى ئۆچۈرىۋىتىپ مۇناسىۋەتلىك سەھىپىگە يوللاپ قويۇشىڭلارنى ئۈمىد قىلىمەن. داۋامىنى سالامەت بولسام داۋاملىق يازىمەن.ھازىر ۋەتەننىڭ ئەھۋالى زادى قانداق؟ 1قامالىنىڭ كۈنسىرى كۈچىيىشىگە ئەگىشىپ ۋەتەن سىرتىدىكى ھەرقانداق ئاخپارات ئورۇنلىرىنىڭ ياكى شەخىسنىڭ ۋەتەن ئىچىدىن ئۇچۇر ئىگەللىشى ئېنتايىن قىيىن ياكى مۇمكىن ئەمەس بولىۋاتىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن مەن ۋەتەننىڭ ھازىرقى ئەھۋالى توغرىسىدا ئازىراق مەلۇمات بارمەكچى. ئەگەرسورايدىغان سۇئاللىرىڭلار بولسا ئاستىغا ئېنكاس شەكلىدە قالدۇرۇپ قويساڭلا بولىدۇ.خىتاي ھۆكىمىتىنىڭ مەخسىدى زادى نىمە؟خىتاينىڭ تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ خىتاي ھۆكىمىتى تېخىمۇ كۆپ ئىنىرگىيەگە مەنبەسى، تېخىمۇ كەڭرى زىمىن، تېخىمۇ چوڭ سودا پۇرسىتىنى ئىزدەۋاتىدۇ. خىتاي دۆلىتىنىڭ جۇغراپىيەلىك ئورنى ۋە ھازىرقى ئەمەلىي كۈچىدىن قارىغاندا بۇلارنىڭ دېڭىزدا ئەۋزەللىكى يوق. شەرق تەرىپىدە ياپۇنىيە،كورىيە، تەيۋەن قاتارلىق خىتايغا ھاجىتى چۈشمەيدىغان تەرەققىي قىلغان كۈچلىك دۆلەتلەر بار، ھەم بۇ دۆلەتلەرنىڭ ئارقىسىدا تېخىمۇ كۈچلىك بولغان ئامرىكا بار، بۇلار خىتاينىڭ تېنىچ ئوكيانغا كېڭىيىدىغان يوللىرىنى ھەر ۋاقىت چەكلەپ تۇرىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن شەرق تەرەپتىن تېخىمۇ چوڭ سودايوللىرىنى ئېچىشقا ئامالسىز. جەنۇپ تەرىپىدە ۋىتنام، تايلاند، بىرما، ھېندىستان قاتارلىق دۆلەرلەر ھېندى ئوكيانغا چىقىدىغان يوللارنى كونترول قىلىپ تۇرىدۇ. شىمال تەرىپىدە مۇڭغۇلىيە ۋە رۇسسىيە بار، بۇلارنىڭ سېتىۋىلىش كۈچى چەكلىك. شۇنىڭ ئۈچۈن ھەرقانداق نۇقتىدىن ئويلىساق ختتاينىڭكېڭىيىش يولى پەقەت غەرب. ئەگەر غەرىبنى ياخشى كونتىرول قىلالىسا، ياخشى كۈننىڭ يامىنى كىلىپ دېڭىز تەرەپتە ئۇرۇش بولۇپ قالسىمۇ بەك ئەنسىرەپ كەتمەيدۇ. بۇ نوقتىنى خىتتاي مۇتەخسىسلىرىمۇ ئوچۇقئاشكارە ھالدا ۋەتەندىكى مىللىي كادىرلارغا لىكسىيە قىلىپ سۆزلەۋاتىدۇ. ھازىرقىئەمەلىيەتتىن شۇنىسى تېخىمۇ ئېنىق بولۇۋاتىدۇكى ھازىر ۋەتەندە بولۇۋاتقان بۇ ئىشلار نەچچە ئون يىل بۇرۇن، توغرىسى دىڭ شىياۋپېڭ ھايات ۋاقتىدا پىلانلىنىپ بولۇنغان. پەقەت بۇلار ئۆزىنىڭ سەك كۈچلىنىۋىلىشىى، سەل تەرەققىي قىلىۋىلىشىى ئۈچۈن پۇرسەت كۈتۈپ تۇرغان.بۇلارنىڭ 1پۇرسىتى 11سېنتەبر ۋەقەسى دىن باشلاندى. مۇشۇ ئىشتىن باشلاپ خەلقئارادا مۇسۇلمانلارغا تېرىرچى قالپىقى كىيىلىشكە باشلىدى، شۇنىڭ بىلەن بىرگە ۋەتەندىكى مىللىي بولگۈنچى ئاتالغۇچى تىرورچى ئاتالغۇسىغا ئالمىشىشقا باشلىدى. ۋەتەندىكى چوڭكىچىك ھەرقانداقئىشلار تىرورچى ئاتالغۇچى بىلەن خەلقئاراغا ئاڭلىتىلىدى. مەخسىدى جوڭگونىڭ غەرىبىدىمۇ مۇسۇلمانلارنى ياشايدىغانلىقىنى، بۇلارنىڭمۇ تىرورچى ئىكەنلىكىنى ھەممە ئادەمگە بىلدۈرۈش ئىدى. 20082009 يىللىرىغا كەلگەندە خىتاينىڭ تەرەققىياتى ئىنتايىن تىز، سودىدىكى پايدىسى ئەڭ كۆپبىر ھالەتكە كىلىپ تېخىمۇ چوڭ بازارغا ئېتىياجى چۈشتى، غەربتىن يول ئېچىش ئارزۇسى يەنە كۈچىيىشكە باشلىدى، بىراق بۇ يەرە ئۆزىنى مۇشۇ زىمىننىڭ ئىگىسى دەپ ئويلايدىغان ئۇيغۇرلار ياشايتى. دەل مۇشۇنىڭغا ئۈلگىرىپ ئۈرۈمچىدە 7ئىيۇل ۋەقەسى يۈز بەردى. مۇشۇ پۈرسەتتىنپايدىلىنىپ تېخىمۇ كۆپ قۇراللىق ئەسكەرلەرنى ۋەتەنگە ئورۇنلاشتۇرىۋالدى. ئۇيغۇرلارنىڭ ھەقىقەتەن بىر تىرورچى ئىكەنلىنى تېخىمۇ تولۇق ئىسپاتلاشقا ئۇرۇندى. قانداقلار بولمىسۇن نەتىجىدە 7ئىيۇل ۋەقەسىنىڭ پايدىسى خىتتايغا، زىيىنى ئۇيغۇرلارغا بولدى. بۇ ئۇلارنىڭ 2پۇرسىتىمۇشۇ ۋاقىتتىن باشلاپ خىتاي ۋەتەندىكى ھەربىي ۋە ساقچى كۈچلىرىنى تەرتىپكە سىلىشقا، كۈچەيتىشكە باشلىدى. قاتتىق دىتالغا كۆپلەپ مەبلەغ سالدى. سۈريەدىكى ۋە ئىراقتىكى ئىسلام دۆلىتى كۈچلىرىنىڭ پۈتۈن دۇنيانىڭ غەزىۋىنى كەلتۈرىشى بۇلارنىڭ 3پۈرتىسى بولدى. شۇنىڭ بىلەنغەربىنى تەلتۈكۈس تازىلاشنىڭ ۋاقتى يىتىپ كەلگنلىكىنى ھېس قىلىپ ھەركەتكە ئۆتتى. چېن چۈنگونى شىزاڭغا، چاڭ چۈنشەننى شىنجاڭغا يولغا سالدى، بىراڭ چېن چۈنگو شىزاڭدا كۆزلىگەن مەخسەتكە يەتكەن بولسىمۇ جاڭ چۈنشىئەننىڭ شىنجاڭدىكى ئىشلىرى ختتاينىڭ دىگەن يىرىدىن چىقمىدى.شۇنىڭ بىلەن شىنجاڭدىكى يۇمشاق قول جاڭ چۈنشەن بىلەن نۇر بەكرىنى بىراقلا ئەكىتىپ، ئۇلارنىڭ ئورنىغا تېخخمۇ قاتتىق قول چېن چۇئەنگو بىلەن تېخىمۇ يۇمشاق باش شۆھرەت زاكىرنى ئورنىغا دەسسەتتى. چېن چۇئەنگو بارلىق ئىلشلارنى خىتتاينىڭ دىگىنى بويىچە ھەتتا ئۇنىڭدىنمۇئاشۇرۇپ ئورۇنداپ ختتاينى ناھايىتى رازى قىلدى. خىتاينىڭ مەخسىدى قانداق ۋاستە قوللىنىشتىن، قانداق بەدەل تۆلەشتىن قەتتئىي نەزەر غەربنى تېنچلاندۇرۇش، جەمىيەتتە ھېچقانداق قارىشىلىق يوق بىر ھالەتكە ئەكىلىش، مۇشۇ ئارقىلىق ياۋروپاغا ۋە پاكىستاندىن پايدىلىنىپ دېڭىزغا چىقىش.ئاخىرىدا دۇنيادىكى ئەڭ كۈچلىك دۆلەتكە ئايلىنىپ، پۈتكۈل دۇنيانى ئاتالمىش جوڭخۇا مەدەنىيىتى نىڭ بىر قىسمىغا ئايلاندۇرۇپ جوڭگو ئارزۇسى نى ئەمەلگە ئاشۇرۇش.خىتتاي بۇ ئىشلارنى قانداق ئەمەلگە ئاشۇرماقچى ؟خىتتاينىڭ يۇقارقى مەخسىدىگە يىتىشىدىكى ئەڭ ھالقىلىق تۈگۈن دەل بىرنىڭ ۋەتىنىمىز. خىتاي بۇ ئۇلۇغۋار مەخسىدىگە يىتىش ئۈچۈن ئالدى بىلەن بىرىنچى ئۆتكەل بولغان شىنجاڭدىكى بارلىق قارىشىلىقلارنى تەك تۆكۈس يوقۇتۇشنى نىشان قىلغان. چېن چۇئەنگو كىلىپ 3كۈنى پۈتۈنشىنجڭدىكى ناھىيە دەرجىلىكتىن يۇقىرى ئەمەلدارلارغا تىلۋىزىيەتېلفون يىغىنى ئاچتى. ئەتىسىدىن باشلاپ شىنجاڭدىكى بولۇپمۇ جەنۇبي شىنجاڭدىكى بارلىق ناھىيەلەر ئارىسىغا مۇتىزىم تەكشۈرۈش پونكىتلىرى قۇرۇلۇشقا، خىزمىتى يوق ياشلار ئامانلىق باشقۇرۇش ۋە ساقچىلىق بويىچە ھەربىيچەتەربىيلىنىشكە باشلىدى. ياشلار ساقچى بولۇشقا رىغبەتلەندۈرىلىپ تولۇق ئوتتۇرىدىن يۇقىرى مەدەنىيەت سەۋىيسىگە ئىگە ئىشسىز ياشلار ساقچىلىققا، ئۇنىڭدىن تۆۋەنلەر ئامانلىق باشقۇرغۇچىلىققا قۇبۇل قىلىندى. تەكشۈرۈش پونكىتلىرى قۇرۇلۇپ بولغاندىن كېيىن ھەر بىر تەكشۈرۈش پونكىتىغاساقچى، ياللانما ساقچى ۋە ئامانلىق باشقۇرغۇچىلار بولۇپ 20 دىن 60 قىچە ئادەم ئورۇنلاشتۇرۇلدى. شۇنىڭدىن ھازىرغىچە 60 مىڭ ئەتراپىدا ياشلار ساقچىلىققا ياكى ئامانلىق باشقۇرغۇچىلىققا قۇبۇل قىلىندى. ساقچى ۋە ياللانما ساقچىلارغا، ئىشەنچىلىك دەپ قارالغان ئامانلىقباشقۇرغۇچىلارغا بىردىن قۇرال تارقىتىپ بىرىلدى. يىزاكەنىتلەرنىڭ ھەر بىر مەھەللىرىگىچە، ناھىيەشەھەرلەرنىڭ 50 مىتىرغا بىردىن، دوختۇرغانا، ئىدارەئورگان، ھەرقانداق بىر تىجارەت سورۇنىغا زىچ ھالەتتە كۆزىتىش كامىراسى ئورۇنلاشتۇرۇلدى. بۇ كامىرالارغا جوڭگودا ھازىر باربولغان ئەڭ ئىلغار تېخنىكا قوللىنىلغان بولۇپ 24 سائەت ھەركەتچان ھالەتتە تۇرىدۇ. ئالدىدىن ئۆتكەن ھەر بىر ئادەمنى ئاپتۇماتىك پەرىقلەندۈرۈپ، كىملىك ئۇچۇرلىرىنى، پاراڭلاشقان مەزمۇنلىرىنى، كىملەر بىلەن تۇرغانلىقىنى مەركىزى مۇلازىمىتىرغا يوللايدۇ.ناھىيە شەچەرلەردە 500 مىتىرغا بىر دىن ساقچى پونكىتى قۇرۇلدى، ھەربىر كۆچىللىرىغا مەخسۇس ئادەم ئورۇنلاشتۇرۇلۇپ يولدىن ھەر قېتىم ئۆتكەن ھەربىر ئۇيغۇرنىڭ كىملىكى تىزىملىنىپ، تېلفونلىرى تەپسىلىي تەكشۈرۈلۈپ ئاندىن ماڭدۇرىلىدىغان بولدى. يىزىلار بىلەن يىزىلار ئوتتۇرىسىدايۆتلىكىشچان تەكشۈرۈش پونكىتلىرى قۇرۇلۇپ ئوتكەنلەنىڭ كىملىكى تىزىملىنىپ، تېلفونلىرى تەپسىلىي تەكشۈرۈلۈپ ئاندىن ماڭدۇرىلىدىغان بولدى. ناھىيە بىلەن ناھىيە، ناھىيە بىلەن شەھەرلەرنىڭ تەكشۈرۈش پونكىتلىرىدن ئۆتكەندە يۇقارقىدەك تەكشۈرۈلگەندىن باشقا پۈتۈن بەدەنلىك رىنتىگىنئاپراتىدىن ئۆتكۈزۈلۈپ ئاندىن ماڭدۇرىلىدىغان بولدى. خەنزۇلار ھەرقانداق ئورۇندىكى تەكشۈرۈش پونكىتلىرىغا كىرمەيلا ئايرىم يولدا ئۇدۇل ئۆتۈپ كىتىدۇ. يىزاكەنت، ناھىيەشەھەرلەرگە بىر كىلومىتىر دائىرىدە بىردىن چارلاش ماشىنىسى ئورۇنلاشتۇرۇلۇپ، 24 سائەت چارلايدىغان بولدى.ئالدى بىلەن يىزىلاردىكى، ئاندىن ناھىيە شەھەرلەردىكى ھەربىر ئۇيغۇرنىڭ ئۆيىدە بار بولغان ھەرقانداق تىغلىق نەرسىگە مەخسۇس نومۇل ئويۇلۇپ نوپۇسقا ئېلىنىپ باشقۇرۇلىدىغان بولدى. ھەر دۈشەنبە كۈنى بارلىق كىشىلەر ئۆپچە ھالەتتە بايراق چىقىرىش پائالىتىگە قاتنىشىدىغان بولدى.ھەر كۈنى كەچتە ھەر بىر ئائىلىدىن بىر ئادەم ئىككى سائەت سىياسىي ئۈگىنىشكە قاتنىشىدىغان بولدى. يىزابازار شەھەردىكى تىجارەتچىلەر كۈندە تۆت قېتىم، ھەر قېتىم 30 مىنۇت تىرورچىلارنى يوقىتىش مەشىقى قىلىدىغان بولدى. ھەرقانداق تىجارەت سورۇنلىرىدا تۈركىيە مەھسۇلاتلىرىتولۇق يوقۇتىلدى يۇقارقى ئىشلار ئۈرۈمچىدە ئانچە ئېغىر ئەمەس.يۇقارقىلاردىن باشقا ئەقلىي ئىقتىدارلىق تېلفون نازارەت قىلىش سىستېمىسى بارلىق ئۇيغۇرلارنىڭ بارلىق تىلفۇن ۋە قىسقا ئۇچۇرلىرىنى، ئۈندىدار قاتارلىق ئالاقە ئەپلىرىنى ھەر ۋاقىت ئاڭلاپ ئاپتۇماتىك نازارەت قىلىپ تۇرىدۇ. مانا بۇ ختتاينىڭ ئاتالمىش يەردا قاپقان، ئاسماندا تور پىلانى. ھازىرھەر بىر ئۇيغۇر تېلېفۇندا ياكى ناتونۇش ئادەمنىڭ ئالدىدا بىر ئېغىز ئارتۇق سۆز دىمەيدىغان بولدى، بولمىسا ئۆزىنى ئۇدۇل تۈرمىدە كۆرىدۇ. ئۇچۇر قامال قىلىش شۇ دەرجىگە يەتتى ئابدۇقادىر جالالىدىن 2018يىلى 4ئايدا ئۈرۈمچىدە تۈرمىگە تاشلانغانلىقىنى ھازىرغىچە جەنۇپتىكى 99 ئادەمبىلمەيدۇ، بىلىدىغان ئادەم باشقىلارغا دىيىشكە جۈرئەت قىلالمايدۇ. ختتاي ھۆكىمىتى بۇ تەدبىرلەر ئارقىلىق ھەرقانداق بىر قارشىلىقنىڭ ئالدىنى ئالماقچى.خىتتاي ۋەتەندە نىمە ئىشلارنى قىلىۋاتىدۇ ؟چېن چۇئەنگو يۇقارقىدەك تەييارلىق خىزمەتلەرنى ئىشلەپ بولغاندىن كېيىن ئەمەلىي ھەركەتكە ئۆتتى. ئەمەلىي ھەرىكەتتە بۇلار يەنىلار مازىدوڭنىڭ يىزىلار ئارقىلىق شەھەرنى ئىلىش ھىلىسىنى ئىشقا سالدى. ئالدى بىلەن يېزىلاردىكى ئاتالمىش ياۋا ئاخۇن لارنى، ئاندىن بۇرۇنشەخىسلەردىن دىنىي تەلىم ئالغان بارلىق كىشىلەرنى، ئاندىن ئۆزى تەربىلەپ يىتىشتۈرگەن، ھۆكىمەتتىن مۇئاش ئالىدىغان دىندارلارنى، ئۇنىڭدىن كىيىن باش ۋاخ ناماش ئوقۇيدىغان بارلىق ئەرلارنى، ئۇنىڭدىن كىيىن ھەپتىدە، ئايدا، يىلدا بولسىمۇ بىر قىتىم مەسچىتكە كىرىدىغانلارنى، ئۆيىدىن دىنىيكىتاب ياكى دىنىي ئۈنسىن بويۇم چىققانلارنى، مەسچىتكە كىرىپ باقمىسىمۇ تەبلىغ ئاڭلاپ باققانلارنى قاماققا ئالدى، بۇلارنىڭ ئىچىدىكى ھەقىقىي دىندارنى 15 يىل ئەتراپىدا، شەخىسلەردىن دىنىي تەلىم ئالغانلارنى 10 يىل ئەتراپىدا، قالغانلارنى 5 يىلدىن 10 يىلغىچە قاماققا ھۆكۈم قىلىپبولدى. دىندارلانىڭ ھەممىسى قاماققا كىرىپ بولغاندىن كىيىن 95 مەسچىتلەر چىقىۋىتىلدى. يەنى بۇرۇن جەنۇبىي شىنجاڭدىكى ھەر بىر مەھەلىدە بىردىن مەسچىت بار ئىدى. شۇنداق بولغاندا بىر يىزدا چوڭكىچىك بولۇپ 60 تىن 100 گىچە مەسچىپ بار بولغان بولىدۇ. ھازىر بىر يىزىدائۈچتىن ئالتىگىچە مەسچىت بار. چېقىلغان مەسچىتلەرنىڭ ئورنىغا كۆڭۈل ئېچىش سورۇنلىرى ياكى ھاراق بوتكىللىرى قۇرۇلۇپ بولدى. بۇ ئىشلارنىڭ نەتىجىسىدە شىنجاڭدا دىنىي ئەركىنلىك بار دىنغا ئىتىقات قىلىدىغان ئادەم يوق تەك ۋەزىيەت شەكىللەندى. بۇ ئىشلاردىن كىيىن يىزىلاردىكىئەمەلىي كۈچى بار كىشىلەرنى، كۈچلىك جەمەتنىڭ غوللۇق ئادەملىرىنى، ھەربىيلىكتە تۇرۇپ باققان، لىكىن ھۆكىمەت خىزمىتى قىلمايدىغنالارنى قاماققا ئالدى. مەيلى بۇلار ھاراقكەش ياكى قىمارۋاز بولسۇن بۇنىڭ بىلەن ھېسابىشىپ ئولتۇرمىدى. بۇلاردىن كېيىن يېزاكەنىتلەردىكى كادىرلار بىلەنقارىشىلىشىپ باققان تارىخى بارلارنى، دېھقان بولسىمۇ كۆپ كىتاپ ئوقۇيدىغان، كۆپ ئىش كۆرگەنلەرنى قاماققا ئالدى. بۇلا 5 يىل ئەتراپىدا قاماققا ھۆكۈم قىلىنىپ بولدى. بۇلاردىن كېيىن خىزمەتچىلەر ئارىسىدىكى مەيلى 20 يىل ياكى 30 يىل بۇرۇن بولسۇن دىنىي تەلىم ئالغانلارنى،ئوقۇتقۇچىلارنىڭ ئارىسىدىكى ئوقۇغۇچىلارغا دىن ھەققىدە، مىللەت ھەققىدە، ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخى ھەققىدە تەلىم بەرگەنلەرنى 10 يىلدىن 15 يىلغىچە قاماققا ئالدى. جەمىيەتىكى قارشىلىق كۆرسىتىش ئىھتىماللىقى بار بارلىق ئادەملەرنى قاماققا ئېلىپ بولغاندىن كېيىن بايلارنى قاماققا ئېلىشقا باشلىدى.مەيلى ئۇ تىجارەتچى ياكى ئەمەلدار بولسۇن باي سانىلىدىغانلارنىڭ ھەممىسى قاماققا ئېلىندى. ئاندىن نۆۋەت مەدەنىيەتسەنئەت ساھەسىگە كەلدى. يالقۇن روزىدىن باشلاپ، ئابدۇرېھىم ئابدۇللا، ئابدۇرىھىم ھېيىت تۈرمىدە ئۆلۈپ كەتكەنلىكى مەلۇم بولدى، ئابدۇقادىر جالالىدىن ۋە ئايالى قاتالىقئۇيغۇرلار ئارىسىدا تەسىر كۈچكە ئىگە كۆپ قىسىم زىيالىلار قاماققا ئېلىندى.ئەڭ ئاخىرىدا تۆۋەت تەسىركۈچكە ئېگە ئەمەلدارلارغا كەلدى. بۇ يىلى يىل بىشىدىن باشلاپ ھازىرغىچە مائارىپ نازارىتىنىڭ نازىرى ۋە مۇئاۋىن نازىرى ۋە بۇرۇنقى نازىرى، شىنجاڭ ئۈنرىستىتىنىڭ مۇدىرى ۋە مۇئاۋىن مۇدىرى، شىنجاڭ تىببي ئۈنۋىرسىتىنىڭ مۇدىرى، شىنجاڭ پىداگوگىكائۇنۋىرستىتىنىڭ مۇدىرى، شىنجاڭ يەر بايلىقى ئىنىرگىيە نازارىتىنىڭ نازىرى، شىنجاڭ گىزىتى ئىدارىسىنىڭ ئىدارە باشلىقى، شىنجاڭ خەلق نەشىرياتىنىڭ نەشىريەت باشلىقى، شىنجاڭ تىل يىزىق كومتىتىنىڭ رەئىسى، قاتارلىق ئۇيغۇرلار ئىچىدىكى ھوقۇقلۇق شەخىسلەر تۇتقۇق قىلىندى. بۇ كىشىلەر2018يىلى 6ئايدىن بۇرۇن تۇتقۇن قىلىنغان. نۇر بەكرىنىڭ تۇتقۇن قىلىنىشى يۇقارقى ئەمەلدارلارغا مۇناسىۋەتلىك بولۇپ، بۇلار دەل نۇر بەكرى شىنجاڭغا رەئىس بولۇپ تۇرىۋاتقاندا ھوقۇق تۇتقان ياكى ۋەزىپىگە ئولتۇرغان كىشىلەر، بۇ كىشىلەر ئەينى ۋاقىتتا نۇر بەكرى بىلەن بىۋاستەمۇناسىۋەتلەردە بولغان. بۇ كىشىلەردىن چاتاق چىققانلىقى خىتتاي ھوكىمىتىنىڭ نۇر بەكرىگە بولغان كۆز قارىشىنى ئۆزگەرتكەن بولۇشى ئېھتىمالغا ناھايىتى يېقىن، ياكى مۇشۇ كىشىلەر ئارىسىدىن بەزىللەر نۇر بەكرىنى پاش قىلغان بولىشىمۇ مۇمكىن.يۇقىرىدا تىلغا ئالغان تۇتقۇن قىلىندى دىيىلگەن كىشىلەر ئېنىق يىل بىكىتىلىپ كىسىلگەن كىشىلەرنى كۆرسىتىدۇ. بۇلار ئېنىق يىلى بىكىتىلىپ كىسىلگەن بولسىمۇ، لىكىن 50 تىدىن كۆپرەكلىرى يەنىلا تەربىيەلەش مەكتەپلىرىدە تۇرماقتا. بۇ يەردىكىلەر توختىماي خەنزۇتىلى ۋە سىياسەتيادىلايدىغان بولۇپ، بۇرۇن بىر سىناپتا كىسىلگەن ۋە كىسىلمىگەن ھەممە ئادەم ئارىلاش تۇراتى، ھازىر تەربىيەلەش مەكتەپلىرىنى رايونلارغا بولۇپ باشقۇرىۋاتىدۇ.مۇتەخەسىسلەر نىم دەيدۇ ؟يۇقارقى كىشىلەرنىڭ تۇتقۇن قىلىنىشى توغرىسىدا تاكى 2018يىلى 6ئايغىچە ھېچ بىر ئورگان چۈشەنچە بەرمىگەن، 6 ئايغا كەلگەندى خىتتاي ھۆكىمىتى تولۇق خەنزۇلاردىن تەركىپ تاپقان مەخسۇس مۇتەخەسىسلەر گورۇپپىسى تەشكىللىگەن بولۇپ، بۇلار 6ئايدىن باشلاپ ناھىيەدەرجىلىكتىن يۇقىرى كادىرلارغا لىكسىيە سۆزلەۋاتىدۇ. بۇلار خوجىنىياز ھاجىدىن تارتىپ مەمتىمىن بۇغراغىچە، مەمتىمىن ئىمىنوفتىن تارتىپ تۇرغۇن ئالماسقىچە ھەممىسىنى سۆكۈپ، ئۇلارغا مۇناسىۋەتلىك بارلىق ئەسەرلەرنىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ قەھرىمانلىق مىللىي ھېسىياتىنى قوزغۇتۇپقۇتراتقۇلۇق قىلىدىغانلىقىنى سۆزلەۋاتىدۇ. ئويدۇرۇپ چىقىلغان قانداقتۇر بىر ئىلمىي ئىسپاتنى ئوتتۇرىغا چىقىرىپ ئۇيغۇرلارنىڭ تۈرۈكلەر بىلەن ھېچقانداق مۇناسىۋىتىنىڭ يوقلىقىنى، تۈرۈكلەرنىڭ ئەسلىدە ئۇيغۇرلارنىڭ ئەشەددىي دۈشمىنى ئىكەنلىكىنى، ئۇيغۇرلارنىڭ ئەزەلدىن بىر مۇستەقىل دۆلىتىبولۇپ باقمىغانلىقىنى ئىسپاتلاشقا ئۇرىنىۋاتىدۇ.ئۇلارنىڭ تۇتقۇن قىلىنغانلار توغرىسىدا دىيشىچە يالقۇن روزى، ئابدۇقادىر جالالىدىن، مائارىپ نازارىتىنىڭ ئۈچ نازىرىڭ تۇنقۇن قىلىنىشىدىكى سەۋەب مەجبۇرىي مائارىپ باسقۇچىدىكى دەرىسلىك كىتابقا مۇناسىۋەتلىك بولغان. 2000يىللىرىدىن باشلاپ يولغا قويۇلغان بۇ كىتابلارنى تۈزۈشكە يالقۇنروزى ۋە ئابدۇقادىر جالالىدىن قاتناشقان، مائارىپ نازارىتىنىڭ رەھبەرلىرى رەھبەرلىك قىلغان. بۇ كىتابلاردىكى، قۇمۇل دېھقانلار قوزغىلىڭى، ئۈچ ۋىلايەت ئىنقىلابى، باۋۇدۇنباي قاتارلىقلارغا مۇناسىۋەتلىك مەزمۇنلار، ئۈچ ۋىلايەت ئىنقىلابىغا ۋە تۈركىيىگە مۇناسىۋەتلىك رەسىملەر خىتتايرەھبەرلىرىنىڭ قاتتىق ئوۋغىسىنى قايتناتقان. بۇ مۇتە خەسىسلەر ئېنىق قىلىپ ئىز ۋە ئويغانغان زىمىن نى سۆككەن. ئۇلارنىڭ دىيىشىچە تاشپۇلات تىيىپ بىلەن غالمۇرات غوپۇل دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ غوللۇق ئادىمىنى مەكتىپىدە لىكسىيە سۆزلەشكە ئورۇنلاشتۇرغان. ئۇ ئادەمئوقۇغۇچىلارنى قايمۇقتۇرۇپ، قۇتراتقۇلۇق قىلغان شۇنىڭ بىلەن بىر يىلدىن كىيىن ئۈرۈمچىدە ئىش چىققان. ئۇلارنىڭ دەۋاتقىنى 2008يىلى ئالىم ئەركىن سىدىق ئەپەندىنىڭ شىنجاڭ ئۈنۋىرىستىتى ۋە تىببى ئۈنۋىرىستىتىدا لىكسىيە سۆزلىگەنلىك ئىشى.ئۆكتەبىر 4, 2018 سائەت 1:36 مەن ئاخشام بىر مەزمۇن يوللىغان ئېدىم، بىلمىدىم قۇبۇل قىلدىڭلىمىكىن ؟ جاننى ئالقانغا ئېلىپ تۇرۇپ يوللاۋاتىمەن.ئۆكتەبىر 6, 2018 سائەت 11:00 خېتىڭىزنى تاپشۇرۇپ ئالدۇق. رەھمەت.ئۆكتەبىر 18, 2018 سائەت 11:05 ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم قەدرلىك قېرىنداش،خەتەرگە قارىماي ۋەتەننىڭ ۋەزەيىتىنى ناھايىتى سىستېمىلىق ۋە تەپسىلى بىزگە يەتكۈزگىنىڭىزگە كۆپ رەھمەت. ئاللاھ سىزنى خىتتايلارنىڭ زىيانكەشلىكىدىن ساقلىسۇن، سىزنى ئامان قىلسۇن .ۋەتەن سىرتىدا قېرىنداشلار قولىدىن كېلىشىچە خىلمۇ خىل پائالىيەتلەرنى ئېلىپ بېرىۋاتىدۇ ، سىز ۋەتەن ئىچىدە تۇرۇپ ئۆزىڭىز خەۋەر تاپقان پائالىيەتلەرگە قانداق قارايسىز؟ سىزنىڭچە ۋەتەن سىرتىدىكىلەر قانداق ياردەملەرنى قىلالايدۇ ؟نويابىر 27, 2018 سائەت 3:54 ئاللاھ خالىسا يازمامنىڭ ئىككىنچى قىسىمىدا جاۋاب چىقىپ قالار.
|
سۈرىيىنىڭ ترېمسې بازىرىدىكى قەتلىئام خەلقئارانىڭ جىددىي ئىنكاسىنى قوزغىدى ئۇيغۇرسۈرىيە ئۆكتىچىلىرىنىڭ ئىلگىرى سۈرۈشىچە، سۈرىيە ئارمىيىسى ۋە ھۆكۈمەتنى قوللايدىغان ساھابە قوراللىق كۈچلىرى پەيشەنبە كۈنى ترېمسې بازىرىنى تانكا، توپ ۋە تىكئۇچارلار ئارقىلىق بومباردىمان قىلىپ، ئارقىدىن بازاردىكى ئاھالىلەرنى كەڭ كۆلەملىك قەتلىئامغا تۇتقان. ئۆكتىچىلەرنىڭ خاما ئىنقىلابىي رەھبەرلىك كېڭىشى ناملىق يەرلىك ئورگىنى رويتېرس ئاخبارات ئاگېنتلىقىغا مەلۇمات بېرىپ، قەتلىئامدا 220 دىن ئارتۇق ئادەم ئۆلگەنلىكىنى بىلدۈرگەن.ب د ت ۋە ئەرەب ئىتتىپاقى ئالاھىدە ۋەكىلى كوفى ئاننان جۈمە كۈنى ترېمسېدا يۈز بەرگەن قەتلىئامغا ئىنكاس قايتۇرۇپ، بۇ ۋەقەدىن قاتتىق چۆچۈگەنلىكى نى بىلدۈرگەن. ئۇ سۈرىيە ھۆكۈمىتىنى تەنقىدلەپ، ئۇنىڭ ئېغىر قوراللارنى ئاھالىلەر توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان رايونلاردىن ئېلىپ چىقىپ كېتىشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان 6 ماددىلىق تىنچلىق پىلانىغا خىلاپلىق قىلغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرگەن.ب د ت خەۋپسىزلىك كېڭىشى تۈنۈگۈن سۈرىيە ھەققىدىكى ئىككى لايىھىنى مۇزاكىرە قىلغان ئىدى. 1لايىھىنى ئەنگلىيە ئوتتۇرىغا قويغان بولۇپ، باشىر ئەسەدكە 10 كۈنلۈك مۇددەت بېرىش، مۇشۇ مۇددەت ئىچىدە زوراۋانلىقنى توختاتمىسا، ب د ت نىزامنامىسىنىڭ7 ماددىسىنى ھەرىكەتكە كەلتۈرۈش تەلەپ قىلىنغان. 7ماددا ھەربىي ئېمبارگونى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.2 لايىھە رۇسىيىنىڭ بولۇپ، بىراق رۇسىيە ب د ت نىڭ كۆزەتكۈچىلىك ۋەزىپىسىنى يەنە 3 ئاي ئۇزارتىشنى ئوتتۇرىغا قويغان بولسىمۇ، بىراق رۇسىيىنىڭ لايىھىسىدە 7 ماددا تىلغا ئېلىنمىغان. رۇسىيە ئەنگلىيىنىڭ لايىھىسىگە قارشى چىقىپ، ئۇنىڭغا رەت ئاۋازى بېرىدىغانلىقىنى ئاگاھلاندۇرغان ئىدى.
|
ئۇيغۇرلار مەسىلىسى مالايسىيا سىياسىي ساھەسىدە زور غۇلغۇلا قوزغىدى ئۇيغۇرمالايسىيا باش مىنىستىرى مۇھەممەد ماخاتىر ئۆتكەن ھەپتە بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى ب د تدىكى كېڭەشتە ئۇيغۇرلارنىڭ زۇلۇمغا ئۇچرىشى ھەققىدە پىكىر بايان قىلىپ ئىسلام دۇنياسى بۇ مەسىلىدە سۈكۈت قىلىۋاتىدۇ. چۈنكى خىتاي بەك قۇدرەتلىك دېگەنىدى. شۇنىڭدىن كېيىن ئۇزۇن ئۆتمەي نيۇيورك ۋاقتى گېزىتى خىتاي دۇنيانى لاگېردىكى مۇسۇلمانلار مەسىلىسىدە سۈكۈتكە چۆمدۈرمەكچى. ئۇلار ھازىر غەلىبە قىلماقتا تېمىسىدا مەخسۇس ماقالە ئېلان قىلىپ مالايسىيا ھۆكۈمىتىنىڭ بۇ مەسىلىدىكى بەزى پىكرىنى ئاشكارىلىغانىدى.ماقالىدا خىتاي ھۆكۈمىتى بىر قىسىم چەتئەل دىپلوماتلىرىنى ئۇيغۇرلار دىيارىدىكى لاگېرلارنى ئېكسكۇرسىيە قىلىشقا تەشكىللىگەندە مالايسىيادىن بىر دىپلوماتنىڭ بارلىقى ئالاھىدە تەكىتلەنگەن. شۇنداقلا ئۇنىڭ سۆزلىرىدىن نەقىل كەلتۈرۈپ: قەشقەر ۋە خوتەن ئەرۋاھلار شەھىرىگە ئايلىنىپ قېلىپتۇ. تەربىيەلەش مەركىزىدىكى ئوقۇغۇچىلارنىڭ چىرايىدىن قورقۇنچ ۋە غەمقايغۇ تۆكۈلۈپ تۇرىدۇ. خىتاينىڭ تېررورلۇققا قارشى تۇرۇش ھوقۇقى بار بولسىمۇ ئەمما بۇ ھوقۇق ئۇيغۇرلارغا خاتا ۋە قانۇنسىز يوسۇندا ئىشلىتىلگەن دېيىلىدۇ.2ئۆكتەبىر كۈنى مالايسىيا تاشقى ئىشلار مىنىستىرى نيۇيورك ۋاقتى گېزىتىنىڭ بۇ ماقالىسىگە قاتتىق نارازىلىق بىلدۈردى ھەمدە بۇ ماقالىدا ئاخبارات ئەخلاقىغا خىلاپ قىلمىشلار ئورۇن ئالغان. شۇنداقلا رېئاللىقنى ئەكس ئەتتۈرمىگەن. مالايشىيا بىلەن خىتاي ئوتتۇرىسىدا ناھايىتى چوڭقۇر دوستلۇق ۋە ئۆزئارا ھۆرمەت داۋام قىلماقتا دېگەن.خۇددى شۇ ۋاقىتتا مالايسىيادىكى ئەڭ چوڭ پۇقراۋىي ئىسلام تەشكىلاتلىرىدىن بولغان مالايسىيا مۇسۇلمان ياشلار ھەرىكىتى بايانات ئېلان قىلىپ، مالايسىيا ھۆكۈمىتىنى ئۇيغۇرلار مەسىلىسىدە بېيجىڭغا قاتتىق تۇرۇشقا چاقىردى.ئانالىزچىلار: خىتاينىڭئۇيغۇرلار بەختلىكناملىق ئاخبارات يىغىنلىرى، ناتسىستلارنىڭ يەھۇدىي قىرغىنچىلىقىنى ئاقلاش تەشۋىقات مودېلىنىڭ تەكرارى43 دۆلەت ب د ت دا بايانات ئېلان قىلىپ، خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارنى باستۇرۇشىنى تەنقىد قىلغانكىشىلىك ھوقۇق پائالىيەتچىلىرى ياپونىيەدىكى شىركىتىنىڭ ئالدىدا نامايىش ئۆتكۈزگەنئۇيغۇر دىيارىدىكى زۇلۇمنىڭ لايىھىلىگۈچىلىرى خەلقئارالىق دىققەت قوزغىدى20 دۆلەت باشلىقلىرى ئۇيغۇر دىيارىغا چېتىشلىق ئىمپورتنى چەكلەشكە چاقىرىلدى
|
نۇرسۇلتان نازارباەۆ: ەڭ سوراقى بولجامداردىڭ ءبارى قازاقستاندى اينالىپ ءوتتىبيلىك 5253 0 پىكىر 28 ءساۋىر, 2016 ساعات 18:00استانادا ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ توراعالىعىمەن تاۋەلسىزدىك. كەلىسىم. بولاشاعى ءبىرتۇتاس ۇلت اتتى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ سەسسياسى ءوتتى. بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىندا وتكەن سەسسياعا 1500دەن استام دەلەگات قاتىستى. ولاردىڭ قاتارىندا ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرلەرىنەن كەلگەن اسسامبلەيا مۇشەلەرى مەن ارداگەرلەرى، رەسپۋبليكالىق جانە وڭىرلىك ەتنومادەني بىرلەستىك توراعالارى، پارلامەنت دەپۋتاتتارى، ورتالىق اتقارۋشى ورگانداردىڭ، ساياسي پارتيالاردىڭ، ءدىني جانە قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ باسشىلارى، عالىمدار، ينتەلليگەنتسيا وكىلدەرى، سونداياق شەت مەملەكەتتەردىڭ ەلشىلەرى بولدى.مەملەكەت باسشىسى سەسسيا وتىرىسىن اشىق دەپ جاريالاعان سوڭ، مەملەكەتتىك ءانۇران ورىندالدى. تاۋەلسىزدىكتىڭ شيرەك عاسىرلىق، 25 جىلدىق تويى قارساڭىندا وتكەن سەسسيا جۇمىسى بارىسىندا ۇلت كوشباسشىسى قازىرگى قازاق قوعامىندا ورىن العان جايتتاردان باستاپ، جاھاندىق دەڭگەيدەگى ماسەلەلەرگە قاتىستى ويپىكىرىن ءبىلدىردى.ءسوز باسىندا مەملەكەت باسشىسى بارشاڭىزدى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ سەسسياسىنىڭ اشىلۋىمەن قۇتتىقتايمىن. بيىلعى القالى جيىن ەڭ قاستەرلى قۇندىلىعىمىز تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 25 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا ءوتىپ وتىر. ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك تاريحى تۇراقتىلىق پەن تاتۋلىقتى، بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمنىڭ جىلناماسى. بايلىق تا، باقىت تا بىرلىكتە دەيدى حالقىمىز. مەن قوعامنىڭ بارلىق سالالارىندا جەمىستى ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن سان ءتۇرلى ەتنوس وكىلدەرىنە زور ريزاشىلىعىمدى بىلدىرگىم كەلەدى، دەدى ۇلتارالىق بىرلىك پەن ىنتىماقتاستىقتى قاشاندا تۋ ەتكەن مەملەكەت باسشىسى بۇل جولى دا بىرتۇتاستىلىق تاقىرىبىنا توقتالىپ ءوتتى. ءبىز دوستىقتى قازاقستاندىقتاردىڭ بارلىق بۋىنىنىڭ باستى يگىلىگى رەتىندە ساقتاي بىلدىك. ءبىزدىڭ بىرەگەي جولىمىز تەڭ قۇقىقتىلىق، ءبىر شاڭىراق استىندا ءومىر سۇرەتىن بارلىق ەتنوستىڭ بىرلىگى مەن كەلىسىمى حالىقتىڭ تىلەكقالاۋىمەن تاڭدالدى. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى تاۋەلسىزدىك جەمىسى. اسسامبلەيا كەز كەلگەن سىنقاتەر تونگەن كەزدە جانە تاۋەلسىزدىكتىڭ بارلىق كەزەڭىندە ءاردايىم بيىكتەن تابىلدى. ونىڭ تاريحىندا ءبىزدىڭ ۇلتتىڭ ورلەۋ ءداۋىرىنىڭ كەزەڭدەرى مەن ناقتى ناتيجەلەرى كورىنىس تاپقان، دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ. ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا تاتۋءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ، بىرلىگى جاراسقان قازاقستان الەم ەلدەرىنە ۇلگى ەكەندىگىن جەتكىزگەن ەلباسى بۇگىندە مەملەكەتتىك قىزمەت كورپۋسىندا 45 ەتنوس قىزمەت ىستەپ جاتقاندىعىن، ونىڭ ىشىندە 3100 ورىس، 580 ۋكراين، 264 تاتار، 224 نەمىس، 190 وزبەك، 83 بەلورۋس ۇلتى بار ەكەندىگىن ايتتى. مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر ىشىندە كورەي، پولياك، ءازىربايجان، شەشەن، ينگۋش، ەۆرەي، ارميان، قىرعىز، تاجىك پەن وزگە ۇلت وكىلدەرى دە بار. مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى ءساتتى جۇزەگە اسىرۋدا وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ دە ءرولى زور. سوندىقتان، قازاق توپىراعىندا ءومىر ءسۇرىپ، قازاق قوعامى ءۇشىن جانىن بەرۋگە دايار وزگە ۇلت وكىلدەرى ەل ەكونوميكاسىنا ايتۋلى ۇلەس قوسىپ كەلەدى. بۇل رەتتە ەلباسى: ءبىز مەملەكەتتىك اپپاراتتا ءاردايىم ەتنيكالىق ارالۋاندىق بولۋى ءۇشىن بۇل جۇمىستى جالعاستىرا بەرەتىن بولامىز، دەدى.ءوز سوزىندە پرەزيدەنت، ەڭ باستىسى ازاماتتىق ەكەندىگىن ەسكە سالدى: ارينە، ۇلتتىق بىرتەكتىلىك باعىتىندا كوپ دۇنيەلەر جاسالدى. الايدا، قوعامنىڭ بىرلىگى مەن كەلىسىمى بويىنشا بارىنە قول جەتكىزدىك دەپ توقمەيىلسۋگە بولمايدى. ەندىگى كۇنى تۋىنداعان كەز كەلگەن ماسەلەگە دەر كەزىندە جاۋاپ بەرىلۋى كەرەك. بۇل رەتتە ەلباسى قازاقستان ءاربىر ازامات ءۇشىن جايلى بولۋى كەرەكتىگىن اتاپ ءوتتى. ازاماتتىق دەگەن ول ەلىمىزدىڭ بارلىق ازاماتى ءبىر زاڭمەن، كونستيتۋتسيامەن ءومىر سۇرەدى دەگەن ءسوز. ءبارى وسى ءبىر عانا زاڭعا باعىنۋى كەرەك. ريم يمپەرياسىندا ازاماتتار بولدى، ۇلت ەمەس. ءتىپتى لاتىن تىلىندە ۇلت دەگەن ءسوز جاڭا تۋعان دەگەندى بىلدىرەدى ەكەن. ال ءبىز وسى ۇلت دەگەن ماسەلەنى نە قىلىپ جىبەردىك؟ سوندىقتان دا، بىرتەكتىلىك دەگەنىمىز ءوزىنىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىڭدى جوعالتپاۋ، تاريحىڭدى، مادەنيەت پەن ءتىلىڭدى ۇمىتپاۋ دەگەندى بىلدىرەدى. ال ازاماتتىقتا ءبىز بىردەيمىز، دەدى ن.نازارباەۆ.ودان كەيىن ەلباسى ۇلت جوسپارىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ العاشقى قورىتىندىلارىنا توقتالدى. قولايلى جىلدارى ءبىز يندۋستريانى قۇردىق، شيكىزاتتىق ءتۇسىمدى الماستىرۋ ءۇشىن بۇل شارا جۇزەگە اسىرىلدى. يننوۆاتسيالار مەن يندۋستريا مەملەكەتتە اقشا بولعان كەزدە ەنگىزىلەدى. ءبىز بۇل جۇمىستى باستاۋ ءۇشىن قور جينادىق. ءبىز ۋاقىتىندا باستاپ وتىرمىز، دەگەن ەلباسى ەلىمىزدە بەس جىل ىشىندە 900 جاڭا كاسىپورىن سالىنعاندىعىن جەتكىزدى. الداعى ۋاقىتتا بۇعان قوسا، تاعى دا 100 جاڭا كاسىپورىن ىسكە قوسىلماق. وسى جىلى مىڭداعان كاسىپورىن اشىلادى، 500 جاڭا ءونىم شىعاراتىن ورىندار. ءبىز بۇرىنسوڭدى قازاقستاندا شىعرىلماعان ونىمدەردى وندىرە باستادىق. ەكونوميكانىڭ بۇل بولىگى وسۋدە، دەدى ەلباسى. ال ۇلت جوسپارىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىنىڭ قورىتىندىسىن جالپىلاما وڭ باعالاعان مەملەكەت باسشىسى بىرنەشە ايدا 59 زاڭنامالار جاسالىپ، 400 ءنورماتيۆتىقۇقىقتىق اكتىلەر بەكىتىلگەندىگىن جەتكىزدى. سونىمەن قاتار، مەملەكەت باسشىسى ءسوز بارىسىندا بۇكىل الەم بويىنشا مەملەكەتتەردەگى رەفورمالارعا مونيتورينگ جۇرگىزەتىن دۇنيەجۇزىلىك بانك 2015 جىلى باسقا ەلدەرمەن سالىستىرعاندا، قازاقستان ەڭ كوپ كولەمدە رەفورما جۇرگىزگەندىگىن تىلگە تيەك ەتتى. ونىڭ ادىستەمەسىنە سايكەس، رەسپۋبليكامىزدا 7 باعىتتا 19 رەفورما ىسكە اسىرىلعان. باسقاشا ايتقاندا، ۇلت جوسپارى اياسىندا ءبىز بەس ەمەس، ەندىگى جيىرماعا جۋىق ماڭىزدى جاڭارۋلاردى جۇزەگە اسىرا الدىق!، دەدى ن.نازارباەۆ.ەلدەگى بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم قۇندىلىقتارى ناتيجەلى كورسەتكىشتىڭ باستى كىلتى ەكەندىگىن جەتكىزگەن ەلباسى: قايدان تۋىنداپ، قايدان پايدا بولعانىنا قاراماستان كەزكەلگەن داعدارىستىڭ، كەز كەلگەن قاتەردىڭ تولقىنىنىڭ كەرى قايتاتىن كەزى بولادى. ول مىعىمدىلىقتىڭ، بىرلىكتىڭ ارقاسىندا، ەلىمىزدىڭ ەرىكجىگەرىنىڭ ناتيجەسىندە كەرى قايتادى، دەدى.25 جىل ىشىندە كوپتەگەن قيىندىقتى باستان وتكەردىكقازاق ەلىن ءىشتىڭ، سىرتتىڭ الاۋىزدىعىنان ساقتاپ، نىعايتا ءتۇسۋ بيلىكتىڭ تاريح الدىنداعى پارىزى. ءبىز قانداي زاماندا دا تاۋەلسىزدىك تىزگىنىن بەرىك ۇستاۋعا ءتيىسپىز. ەلىمىزدى ءىشتىڭ، سىرتتىڭ الاۋىزدىعىنان ساقتاپ، نىعايتا ءتۇسۋ تاريح الدىنداعى پارىزىمىز جانە جاۋاپكەرشىلىگىمىز. بۇرىنعى وتكەن اتابابالاردىڭ ارۋاعى مەن كەيىنگى ۇرپاق الدىنداعى پارىزىمىز. ۇلى دالادا تۋىمىزدى تىگىپ، ەركىن ءومىر سۇرۋگە لايىقتى ەكەنىمىزدى كۇن سايىن وزىمىزگە دە، بارشاعا دا دالەلدەپ وتىرۋىمىز كەرەك، دەدى ەلباسى.قر پرەزيدەنتى قاي زاماندا دا، قاشان ءومىر سۇرسە دە بارلىق بۋىن ۇرپاقتار تاۋەلسىزدىكتى بارىنەن جوعارى قويا ءبىلۋى تيىستىگىن باسا ايتتى. بۇل ماقسات ءبىزدى بۇگىن قابىلدانعان پاتريوتتىق اكتىدەگى ماڭگىلىك ەلدىڭ مىزعىماس جەتى تۇعىرىن ۇلىقتاپ، ساقتاپ، دامىتا بەرۋگە مىندەتتەيتىندىگىن اتاپ ءوتتى.تاۋەلسىزدىكتىڭ جولى وڭاي بولعان جوق، بولمايدى دا. 25 جىل ىشىندە ءبىز كوپتەگەن قيىندىقتى باستان كەشىردىك، جاھاندىق، وڭىرلىك داعدارىستاردى ەڭسەردىك. بۇنداي كۇردەلى كەزەڭدى قازاقستان قازىر دە باستان كەشىرۋدە. الەمدىك ەكونوميكانىڭ قۇلدىراۋى جالعاسۋدا، ەنەرگورەسۋرستاردى، شيكىزاتتاردى، مەتالدى، ازىقتۇلىكتى قوسا العاندا نەگىزگى ەكسپورتتىق تاۋارلارعا باعالار تومەندەۋ ۇستىندە. وسىنىڭ ءبارى ءبىزدىڭ بيۋدجەتىمىزگە، ەكونوميكانى قارجىلاندىرۋعا اسەر ەتپەي قويمايدى، دەدى ەلباسى.قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ سەسسياسى تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالعان ءىسشارالاردىڭ باستاۋى بولماق. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ەڭ اسىل قۇندىلىقتارىنىڭ ءبىرى. وسى جاڭا قوعامدىق ينستيتۋتتى بەكىتۋدى 1992 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ءبىر جىلدىعى قارساڭىندا ۇسىنىس جاساعانىمنىڭ وزىندىك ءمانى بار. قازىر كوپشىلىك سول كەزەڭنىڭ قانشالىقتى كۇردەلى بولعانىن بىلە بەرمەيدى. ال سول تۇستا دۇنيەگە كەلگەندەر قازىر 25 جاسقا تولىپ، ەرەسەك ادام بولدى. ولار ءبىزدىڭ باسىمىزدان وتكەرگەنىمىزدىڭ كوبىن بىلمەيدى، دەدى پرەزيدەنت. سونىمەن قاتار، ن. نازارباەۆ تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا كەڭەس وداعى ىدىراعاننان كەيىن بىرقاتار ەلدەردە قانتوگىستەر ورىن العانىن ەسكە سالىپ، ولاردىڭ كەيبىرىندە قاقتىعىستار ءالى دە جالعاسىپ تۇراتىنىن اتاپ ءوتتى. ارينە، قاتەرلەر زور بولدى. دەگەنمەن، بىزگە قاتىستى ايتىلعان ەڭ سوراقى بولجامداردىڭ بارلىعى قازاقستاندى اينالىپ ءوتتى. بۇل كەزدەيسوقتىق ەمەس، ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ نىسانالى جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسى بولاتىن. ءبىز دوستىقتى ساقتاپ قالدىق. حالىقتىڭ ەرىكجىگەرى ارقاسىندا ءبىز ءبىر شاڭىراق استىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان بارلىق ەتنوستاردىڭ تەڭ قۇقىلىعى، بىرلىگى مەن كەلىسىم جولىن تاڭدادىق. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى بۇل ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ جەمىسى. ول كەز كەلگەن قاتەرلەردەن جوعارى تۇردى، دەدى ن. نازارباەۆ. بيىل تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعىن اتاپ وتۋگە قىزۋ دايىندىق باستالىپ تا كەتتى. ەلباسى ءوز سوزىندە ايتۋلى مەرەيتوي قارساڭىندا بىرقاتار تاپسىرمالار بەردى.تىلدەر تۋرالى زاڭنىڭ ۇستەمدىگى ارتۋى ءتيىسجيىن بارىسىندا مەملەكەت باسشىسى ءتىل ماسەلەسىنە جەكە توقتالىپ، زاڭ ۇستەمدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن تىلدەر تۋرالى زاڭنىڭ تولىق ساقتالۋى ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. مەملەكەتتىك ورگاندارعا ارىزدانۋشىنىڭ حات جولداعان تىلىندە اقپارات الۋ ماسەلەسىنە قاتىستى بۇعان دەيىن ەسكەرتۋ جاساعان بولاتىنمىن. مەنىڭ تاپسىرمام بويىنشا باس پروكۋراتۋرا بارلىق ورتالىق جانە جەرگىلىكتى ورگاندارعا تەكسەرۋ جۇرگىزدى، دەدى. ەلباسى كەلتىرگەن اقپاراتقا سۇيەنسەك، اقپاراتقا قولجەتىمدىلىك تۋرالى جاڭا زاڭ كۇشىنە ەنگەن العاشقى ءۇش ايدا 79 رەت زاڭ بۇزىلعان. سونىڭ ىشىندە 29 فاكت ءتۇرلى دەڭگەيدەگى اكىمدىكتەردە، 50ءى مينيسترلىكتەر مەن ۆەدومستۆولاردىڭ اۋماقتىق بولىمشەلەرىندە بولعان. وسىعان بايلانىستى باس پروكۋراتۋرا بارلىق انىقتالعان دەرەكتەر بويىنشا زاڭ بۇزۋدى اشكەرەلەۋ جانە كىنالى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى تارتىپتىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ جونىندە ۇسىنىم ەنگىزدى. ەلباسى بۇل ماسەلەنى بارلىق مەملەكەتتىك ورگان باسشىلارى ۇدايى جەكە باقىلاۋىندا ۇستاۋعا تاپسىردى. سونداياق، ەكسپو2017 حالىقارالىق كورمەسىن وتكىزۋ بارىسىندا ەلوردانىڭ، الماتى مەن وبلىستاردىڭ اكىمدەرىنە كورنەكتى اقپاراتتىڭ جاريالانۋىن ءۇش تىلدە مەملەكەتتىك، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىندە قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىردى. ەلباسى سوڭعى كەزدەرى قوعامدا قىزۋ تالقىلانىپ جاتقان ۇشتىلدىلىككە قاتىستى ءوز ويىن دا ءبىلدىردى. بالالارىمىزدىڭ ءۇش ءتىلدى ءبىلۋى بۇل قاجەتتىلىك. سوندىقتان بالالاردى كىشكەنتاي كەزىنەن ۇيرەتۋ قاجەت دەگەنگە تولىعىمەن كەلىسەمىن. ولار مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋى ءتيىس. ال ورىس ءتىلى قارىمقاتىناس ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى بولسا، الەمدىك ءتىل الەمدىك عىلىم، يننوۆاتسيا مەن ينتەرنەت ءتىلى. الەمدە قانداي ءتىل باسىمدىققا يە بولاتىنىن كىم بىلەدى؟، دەدى.حالىقتىڭ قاسيەتتى جەرىمىزگە دەگەن قاستەرلى كوڭىلى قۋانتتىسەسسيادا حالىقتى تولعاندىرعان جەر ماسەلەسىنە قاتىستى ەلباسى پىكىر ءبىلدىردى. ونىڭ مالىمدەۋىنشە، ۇلانبايتاق قازاق دالاسىنىڭ ءبىر تۇتام جەرى شەتەلدىكتەرگە بەرىلمەيدى جانە بۇل شەكتەۋدى جويۋ ماسەلەسى ەشقاشان تالقىعا سالىنباق ەمەس. سوڭعى ۋاقىتتا قازاقستان جەرى شەتەلدىكتەرگە ساتىلماق دەگەن جالعان اقپاراتتاردىڭ ۇزدىكسىز جاريالانۋى سالدارىنان جەر ماسەلەسىنە قاتىستى الاڭداۋشىلىق كوبەيدى. مۇنىڭ شىندىققا جاناسپايتىنى بىرنەشە رەت ءتۇسىندىرىلدى. تاعى دا ايتقىم كەلەدى: اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىن شەتەل ازاماتتارىنا جانە كومپانيالارىنا ساتۋ تۋرالى ماسەلە جوق، تالقىلانبايدى دا. بۇل تاقىرىپتىڭ توڭىرەگىندەگى الىپقاشتى اڭگىمەنىڭ ءبارى نەگىزسىز. سوندىقتان توڭىرەكتەگى ءار ءتۇرلى الىپقاشپا اڭگىمەلەر مەن پىكىرلەر ارانداتىشۋلاردىڭ بۇرىنعى ارەكەتتەرىنىڭ ءبىرى. سونىڭ ىشىندە باياعى قاشقىندار دا بار، بوسقىندار دا بار. ءبىز ءبارىن بىلەمىز. دەگەنمەن، وسى ماسەلەگە كوڭىل بولگەن اعايىنعا قۋانامىن. ءبىزدىڭ ماقسات اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىندارعا جەكەمەنشىگىنە جەر الۋ مۇمكىندىگىن بەرۋ. ەگەر ولار جەرگە يەلىك ەتەتىن بولسا، ونى كۇتىپباپتاپ، قادىرلەيتىن بولادى، دەدى ەلباسى. پرەزيدەنتتىڭ سوزىنە قاراعاندا، اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىن يەسى شەتەلدىك قارجىنى تارتقان جاعدايدا ول جەرلەر بىردەن جالعا الۋ شارتتارىنا اۋىسادى. ون جىلدىڭ ىشىندە شارۋالار، سونىڭ ىشىندە شەتەلدىكتەر ءوز اقشالارىن قايتارا الماي جاتىر. سول سەبەپتى ءبىز جالعا الۋ مەرزىمىن 25 جىلعا ۇزارتتىق. رەسەيدە 49 جىل، اراب امىرلىكتەرىندە 99 جىل، ەۋروپادا 5099 جىل. وندا تۇرعان نە بار؟ ءبىر قىزىعى، قازىر شۋلاپ جاتقان ادامدار تراكتوردان تۇسكەندەر ەمەس، جىلقىدان تۇسكەن قويشىلار ەمەس. ولاردىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى توڭىرەگىندە تۇسىنىگى دە جوق. اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىنىڭ قايدا جاتقانىن بىلمەيدى دە. نە تۋرالى ايتىپ جاتقاندارىن تۇسىنبەيدى. سوندىقتان مەنىڭ ايتايىن دەگەنىم، جەر اتابابامىزدان ميراس بولىپ قالعان ەڭ باستى قازىنامىز، ۇلتىمىزدىڭ ۇلى بايلىعى. قازاقتىڭ دالاسى حالىقتىڭ مەنشىگى. قازاقستاننىڭ 14 مىڭ شاقىرىم شەكاراسىن شەگەلەۋ ءۇشىن ءبىز 8 جىل بويى كەلىسسوزدەر جۇرگىزدىك. نە ءۇشىن؟ جەردىڭ تۇتاستىعىن ساقتاۋ ءۇشىن، دەدى ن.نازارباەۆ.ەلباسى حالىقتى كەز كەلگەن ماسەلەنى ۋشىقتىرىپ، ەل اراسىنا ىرىتكى سالۋعا قۇشتارلانعان ارانداتۋشىلاردىڭ ايتقانىنا ەرمەۋگە شاقىردى.قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ سەسسياسىنىڭ ماڭىزىن ارتتىرا تۇسكەن شارا ماڭگىلىك ەل اتتى پاتريوتتىق اكتىنىڭ قابىلدانۋى. ماڭگىلىك ەل پاتريوتتىق اكتى بۇل جالپىۇلتتىق يدەيانىڭ قۇجات جۇزىندەگى فورماسى، بۇل حالىق بىرلىگىنىڭ امبەباپ ءارى تولىققاندى گەنەتيكالىق باعدارلاماسى. ءبىزدىڭ مادەنيرۋحاني قۇندىلىقتارىمىز، ەكونوميكا، ساياسات، مورال مەن سەنىم ماسەلەلەرى، جاھاندىق الەمدە قازاقستاندى قاي جەردەن كورەتىنىمىز ءبارىءبارى وسى قۇجاتتا كورىنىس تابۋى شارت. اتالعان اكت ەكى جىل بويى دايارلاندى، دەدى ن.نازارباەۆ. ءسوز سوڭىندا نۇرسۇلتان نازارباەۆ بارشانى الدا كەلە جاتقان قازاقستان حالقىنىڭ بىرلىگى كۇنىمەن قۇتتىقتاپ، باقىت پەن يگىلىك جانە تابىس تىلەدى. سەسسيا بارىسىندا مەملەكەت باسشىسى قحا مۇشەسى، بەلارۋس مادەني ورتالىعى قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى ل.پيتالەنكونى جانە قحا مۇشەسى، قازاقستان وزبەكتەرى قوعامدىق بىرلەستىكتەرىنىڭ دۋستليق قاۋىمداستىعىنىڭ قۇرمەتتى توراعاسى ر.حالمۋرادوۆتى اسسامبلەيا توراعاسىنىڭ ەتنومادەني بىرلەستىكتەر اتىنان وكىلدىك ەتەتىن ورىنباسارلارى ەتىپ تاعايىنداۋ تۋرالى وكىمگە قول قويدى. سونداياق سەسسيادا قازاقستاندىق عارىشكەر، شەتەلدىك قوناقتار، وڭىرلەردەن كەلگەن دەلەگاتتار، سپورتشىلار، جۇمىسشى ماماندىقتارىنىڭ، سونداياق بيۋدجەتتىك جانە جاستار ۇيىمدارىنىڭ، ازاماتتىق قوعامنىڭ وكىلدەرى ءسوز سويلەدى.
|
كوروناۆيرۋس 24 مامىر، 2020قازاقستاندا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى 8300دەن استى19 تارالۋىنا جول بەرمەۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميتەت وتكەن تاۋلىكتە تاعى 403 ادامنىڭ كوروناۆيرۋس جۇقتىرعانىن حابارلادى.پرەزيدەنت 24 مامىر، 2020پرەزيدەنت ورازا ايت مەرەكەسىمەن قۇتتىقتادىمەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت توقاەۆتىڭ قازاقستان مۇسىلماندارىن ورازا ايت مەرەكەسىمەن قۇتتىقتادى. بۇل تۋرالى اقوردانىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.بۇگىن مۇسىلمان قاۋىمى ءۇشىن ۇلىق مەرەكە ورازا ايت باستالدى.پرەزيدەنت 23 مامىر، 2020قاسىمجومارت توقاەۆ پاكىستان پرەزيدەنتىنە كوڭىل ايتتىمەملەكەت باسشىسى قازاقستان حالقىنىڭ جانە جەكە ءوزىنىڭ اتىنان كاراچي قالاسىنىڭ دجيننا حالىقارالىق اۋەجايى ماڭىندا اپاتقا ۇشىراعان ۇشاقتا قازا تاپقان جانە زارداپ شەككەن ادامدارعا بايلانىستى پاكىستان پرەزيدەنتى اريف الۆي مەن سول ەلدىڭ حالقىنا كوڭىل ايتىپ، جەدەلحات جولدادى. بۇل تۋرالى اقوردانىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.19: 5 ناۋقاس رەانيماتسيادان تۇراقتى پالاتاعا اۋىستىرىلدىقازاقستاندا 19 ۆيرۋسىن جۇقتىرعان 5 ناۋقاس رەانيماتسيادان تۇراقتى پالاتاعا اۋىستىرىلدى. بۇل تۋرالى 2020. حابارلادى.ەلوردادا تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى قايتا جانداندىەلورداداعى ەڭ پروبلەمالىق قۇرىلىستاردىڭ ءبىرى قايتا جانداندى. قۇرىلىس جۇمىستارى شىعىس توبىنىڭ تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ 2ا، 2ۆ، 3ا، 3ۆ نىساندارىندا باستالدى.ۇكىمەت 23 مامىر، 2020اسقار مامين الماتى وبلىسىندا گيدروتەحنيكالىق قۇرىلىستاردىڭ جايكۇيىمەن تانىستىپرەمەرمينيستر اسقار مامين جۇمىس ساپارى اياسىندا الماتى وبلىسىنداعى اۋىل شارۋاشىلىعى جانە سۋ شارۋاشىلىعىنىڭ، سونداياق تۇرعىن ءۇي جانە ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمنىڭ دامۋىن تەكسەردى. بۇل تۋرالى پرەمەرءمينيستردىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.نۇرسۇلتان اۆتوبۋستارى لينياعا شىعار الدىندا تولىق دەزينفەكتسيادان وتەدىقوعامدىق كولىكتىڭ جاندانۋىنا بايلانىستى اۆتوبۋستار مەن ايالدامالاردا كۇندەلىكتى دەزينفەكتسيا جاسالىنادى. لينياعا شىعارىلار الدىندا ءار اۆتوبۋس دەزينفەكتسيالانادى. بۇل تۋرالى قالا اكىمدىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.كوروناۆيرۋس 23 مامىر، 2020قازاقستاندا كوروناۆيرۋستان ەمدەلىپ شىققاندار سانى 4100دەن استىمەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ شۇعىل شتابى ەلىمىزدە تاعى 72 ادامنىڭ كوروناۆيرۋستان ايىققانىن حابارلادى.
|
ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى2019يىلى 27ۋە 28ئىيۇل 2نۆۋەتلىك مىللىي مەپكۇرە ۋە تەشكىلاتچىلىق كۇرسى ۋە تۇنجى نۆۋەتلىك تاراتقۇ ۋە تەشۋىقات كۇرسى ئېچىلىدۇ. ...سىزنىڭ ئورنىڭىز: باشبەت ئەدەبىيات گۈلزارى يوللىغۇچى: قەشقەرىيە ئۇيغۇر يوللانغان ۋاقتى: 2018 يىل 06 دېكابىر ئورنى: ئەدەبىيات گۈلزارى ، . . : ، ، ، ، ، . ، ، ، ، . ، ، . . ، ، ئاي . . ، . ، ، . . . ، ، ، ، ، ، ، . ، . ، ، ، . . . ، ! ، ، . . . ، . . ، لغان .3 11 35 . . ، ، . . . . ، ، . ، . . ، . ، ، . : ، ، ، ھا ، .! . ، . . سىمىنى . ، . ، . ، ، ، ، . ! . . ، . ، . . . 1 . ، . ، . ، ، . . . غا . . . . . .، ؟ . . . ، . ؟ ، پارتلاش . . ، . . ، ، ، . ، . ، . ، . : ، ، ، . ؟؟ ؟ ، ؟ . ، ، ، ، . ، . : ! ، ، .
|
29 قاراشا 20:58نۇرسۇلتان. قازاقپارات عالىمدار جەر شارىنداعى جاندىكتەردىڭ ازايۋىنا بايلانىستى 73 زەرتتەۋ جۇرگىزگەن.ناتيجەسىندە، عالامشارىمىزداعى جاندىكتەر جىلىنا 2,5 پايىزعا قىسقارىپ بارا جاتقانى انىقتالعان. ەگەر وسىلاي جالعاساتىن بولسا، تاعى 1 عاسىردان كەيىن جەر بەتىندە مۇلدەم جاندىكتەر قالمايدى ەكەن.ەۋروپادا 30 جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە جاندىكتەردىڭ سانى 80 پايىزعا ازايىپ، قۇستار پاپۋلاتسياسىنىڭ 400 ميلليونعا جۋىعى جويىلىپ كەتكەن.بۇكىلالەمدىك جابايى تابيعات قورىنىڭ 2014جىلعى بايانداماسىندا 1970جىلدان باستاپ جابايى جانۋارلاردىڭ سانى ەكى ەسەگە ازايىپ كەتكەنى تۋرالى جازىلعان. نازارلارىڭىزعا قازاقستاندا جوعالىپ كەتۋ قاۋپى ءتونىپ تۇرعان جانۋارلار ءتىزىمىن ۇسىنامىز.1. ارال بەكىرەسىارال بەكىرەسى، ءپىلماي بەكىرەتارىزدىلەر وتريادىنىڭ بەكىرەلەر تۇقىمداسىنا جاتاتىن بالىق.ارال بەكىرەسى ارال، ازوۆ جانە قارا تەڭىزدەرىنەن، كاسپي تەڭىزىنىڭ وڭتۇستىك بولىگىنەن جانە وعان قۇياتىن وزەندەردىڭ ساعالارىنان اۋلانادى. بالقاش كولىنە جىبەرىلىپ، جەرسىندىرىلگەن. ونىڭ ەتى دامدىلىگى مەن تاعامدىق قاسيەتى جاعىنان بەكىرەنىڭ ەتىنەن ءسال تومەندەۋ.كاسپي جانە ارال تەڭىزدەرىندە كەزدەسەدى. بالقاشتا جەرسىندىرىلگەن. دەنە تۇرقى 210 س م، سالماعى 60 كيلوداي.تىرشىلىك ورتاسىنا سايكەس ارال بەكىرەسىنىڭ قورەك قۇرامى وزگەرىپ وتىرادى. ارال بەكىرەنىڭ ەتى وتە ءدامدى، ۋىلدىرىعى باعالى كەلەدى، كاسىپتىك ءتۇر، سوندىقتان كەزىندە وتە كوپ اۋلانعان. ارال بەكىرە قورعاۋعا الىنىپ، قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنا ەنگىزىلگەن.2. التاي ارقارىالتاي ارقارى لات. جۇپتۇياقتىلار وتريادى، قۋىسمۇيىزدىلەر تۇقىمداسىنىڭ ءبىر ءتۇرى. عاسىردىڭ باسىندا باتىس جانە وڭتۇستىك التاي تاۋلارىندا كەڭ تارالعان. عاسىردىڭ 70جىلدارىندا بۇل تاۋلاردا ول جويىلىپ كەتتى. قازاقستاندا قازىرگى كەزدە كۇرشىم جوتاسىندا، قالماشىق وزەنىنىڭ جوعارعى اعىنىنداعى بيىك تاۋ بەتكەيلەرىندە جانە بۇقتىرما سۋ قويماسىنىڭ سولتۇستىكشىعىس جاعىنداعى تاۋلاردا تىرشىلىك ەتەدى.نەگىزىنەن تەڭىز دەڭگەيىنەن 8003000 مەتر بيىكتىكتەگى تاۋ شالعىندارىندا مەكەندەيدى. جازدا تاۋدىڭ ءالپى جانە ءسۋبالپى بەلدەۋلەرىن مەكەندەسە، كۇز تۇسە تاۋ ەتەكتەرىنە قاراي قونىس اۋدارادى. قوشقارىنىڭ شوقتىعىنىڭ بيىكتىگى 125 س م گە، ءمۇيىزىنىڭ ۇزىندىعى 129 س م گە دەيىن جەتەدى. التاي ارقارى وتە باعالى اڭ. سانى ازايىپ، تارالۋ ايماعى قىسقارىپ بارا جاتقاندىقتان قورعاۋعا الىنىپ، قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنا ەنگىزىلگەن. ونى اۋلاۋ 25 مىڭ دوللار، الەمدەگى باعاسى 55 مىڭ دوللار تۇرادى.ساق داۋىرىندە ارقار ەلدىكتىڭ رۋحتى سيمۆولى بولىپ سانالعان. ەسىك قالاسىنىڭ جانىنان تابىلعان التىن ادامنىڭ باس كيىمىنىڭ ەڭ جوعارى بولىگىندەگى التىننان قۇيىلعان ءمۇسىنى سوعان ايعاق بولا الادى. جالپى، ەلىمىزدە ارقارلاردىڭ سانى 16 مىڭنان اسپايدى.لاشىنلات. سۇڭقار تۇقىمداسىنا جاتاتىن جىرتقىش قۇس. قازاقستاندا ىلە الابىنىڭ تومەنگى اعىسىندا، ەرتىس ەسىل وزەندەرى الابىندا، الاكول، قىزىلتۇز، زايسان كولدەرى ماڭىنداعى ادىرلاردا، التاي، الاتاۋ، تارباعاتاي تاۋلارىنىڭ بوكتەرلەرىندە كەزدەسەدى.لاشىن قاتتى ەكپىن الىپ قۇسقا شۇيىلگەندە سەكۋندىنا 100 مەترگە دەيىنگى جىلدامدىقپەن ۇشا الادى. جالپى ساعاتىنا 300 ك م شاپشاڭدىقپەن ۇشادى. وسى ابجىلدىگىنىڭ ارقاسىندا براكونەردىڭ باستى ولجاسىنا اينالىپ وتىر. ەرەكشە قۇستى شەتەلدە امىرەسە اراب ەلدەرىندە ساتىپ العىسى كەلەتىن قالتالىلار وتە كوپ. نارىقتاعى باعاسى 100 مىڭ دوللارعا دەيىن بارادى. وتكەن عاسىردىڭ 90جىلدارى ەلىمىزدە 4 مىڭ لاشىن بولعانى جايلى دەرەك بار. بۇگىندە ونىڭ ناقتى سانى تۋرالى دەرەك جوق. تەك بيىل الماتىداعى سۇڭقار ورتالىعى 1989جىلدان بەرى جابايى تابيعاتقا 700 لاشىن ۇشىرعانىن ايتادى. لاشىن 1996جىلى قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنا ەنگىزىلگەن.4. اق تىرنااق تىرنا لات. تىرنالار تۇقىمداسىنىڭ ءبىر ءتۇرى. قازاقستاننىڭ باتىس جانە ورتالىق ايماقتارىن كوكتەمگى جانە كۇزگى ۇشۋ كەزىندە قونىستايدى. بۇل كەزدە ناۋرىزىم قورىعىندا، ىرعىز جانە تورعاي وزەندەرى مەن ارال تەڭىزى جاعالاۋىندا ءجيى كەزدەسەدى. سيراعىنىڭ تومەنگى جاعى قاۋىرسىنسىز، قۇيرىعى قىسقا. موينى، اياعى ۇزىن. قاناتىنىڭ قارىمى 2 مەترگە، سالماعى 10 ك گ عا دەيىن جەتەدى. قاناتى اق، قاناتىنىڭ ۇشى قارا، تۇمسىعى قىزىل. سۋات ماڭىن، كوبىنەسە باتپاقتى جەرلەردى مەكەن ەتەدى. قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنا ەنگىزىلگەن.ءتۇردىڭ جالپى سانى 1,5 مىڭنان اسپايدى. قازاقستاندا ۇشىپ وتەتىن اق تىرنالار تەك قورعالجىن قورىقتارىندا عانا قورعالادى.قابىلان لات. سۇتقورەكتىلەر كلاسى، مىسىق تۇقىمداسىنا جاتاتىن اڭ. افريكا، ورتا ازيا جانە ءۇندىستاندا تارالعان. قازاقستاندا عاسىردىڭ اياعى مەن عاسىردىڭ باسىندا كاسپي مەن ارال تەڭىزدەرىنىڭ ارالىعىنداعى ءشولدى ايماقتا تىرشىلىك ەتكەن. عاسىردىڭ 50جىلدارى سيرەك بولسا دا، ءۇستىرت پەن ماڭعىستاۋ تۇبەگىندە كەزدەسىپ قالىپ ءجۇردى.قابىلان جانۋارلاردىڭ مىسىقتارىزدىلەر تۇرىنە جاتادى. ول ساعاتىنا 112 ك م جىلدامدىقپەن جۇگىرەتىن ەڭ جىلدام جانۋار.قابىلاننىڭ دۇنيەجۇزىندە ءبىر عانا ءتۇرى كەزدەسەدى. ول افريكانىڭ ساۆۆانالى دالالارىندا، اراۆيا تۇبەگىندە، يران، يراك، اۋعانستان، ينديادا، شىعىس كاۆكازدا، الدىڭعى جانە ورتا ازيانىڭ شولەيتتى ءشولدى القاپتارىندا تارالعان. قابىلاننىڭ تەرىسى وتە باعالى. نارىقتاعى باعاسى 10 مىڭ دوللار شاماسىندا. تەرىسى قىمبات جانۋاردى براكونەرلەر اۋلاپ، تاۋىسۋعا جاقىنداعان.بۇل جانۋار ەرتە كەزدەردە قازاقستاننىڭ ماڭعىستاۋ جانە ءۇستىرت وڭىرلەرىندەگى قۇمدى جازىقتىقتارى مەن ۇساق قىراتتاردا كەزدەسكەن. سوڭعى 35 جىل ىشىندە قابىلاننىڭ ەلىمىزدە كەزدەسكەندىگى تۋرالى ناقتى دەرەكتەر جوق. تەك سوڭعى جىلدارى ارال تەڭىزىنىڭ جاعالاۋىنان ونىڭ ءىزىن جانە ءوزىن كورگەندەر تۋرالى باسپا بەتتەرىندە شاعىن ماقالالار جاريالانىپ، ءبىردى ەكىلى قابىلاننىڭ تۇركىمەن وڭىرىنەن اۋىپ كەلگەن بولۋى مۇمكىن دەگەن دەرەكتەر بار، دەيدى پروفەسسور رىسباي ساتىمبەكوۆ.قابىلان قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنا 2010جىلى ەنگىزىلگەن.
|
كىم مىقتى: قازاق پا، وزبەك پە؟قاۋىپ ەتكەننەن ايتامىن 28398 13 پىكىر 30 ناۋرىز, 2016 ساعات 10:27ءوز باسىم قازاق ەلىنە ىرگەلەس جاتقان وزبەكستاننىڭ قازىرگى الىشەر ناۆوي وبلىسىنا قاراستى، تامدىبۇلاق اۋدانىندا تۋىپ وسكەن جانمىن. جالپى، وزبەك پەن قازاق سان عاسىرلار اۋىلى ارالاس، قويى قورالاس بىرگە ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقان تۋىس حالىقتار. تاۋەلسىزدىك العان جىلدارى ەكى باۋىرلاس ەلدىڭ، اسىرەسە، ادەبيمادەني قارىمقاتىناسى قارىشتى دامي باستاعانداي بولىپ كورىنگەن، بىراق، كەيىننەن، ۋاقىت وتە كەلە وسى تۋىستاردىڭ اراسىنداعى ساياسي، مادەني، تىلدىك، ءدىني، بايلانىستار الشاقتاپ بارا جاتقانداي كورىنەدى، ماعان.ويتكەنى، اتىڭ وشكىر جاھاندانۋ دەگەن جالماۋىز قازاققا ءتان اسىل قاسيەتتەردىڭ ءبارىن بىرىنەن سوڭ ءبىرىن كەمىرىپ قۇرتىپ بارادى. ءسوزىم دالەلدى بولۋ ءۇشىن، وزبەكستان مەن قازاقستاندى وزىمشە سالىستىرىپ كورەيىن.1991 جىلدىڭ 31 تامىز وزبەكستان رەسپۋبليكاسى ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالادى. وزبەكستاننىڭ استاناسى تاشكەنت قالاسى بىلاي تۇرسىن، شالعايداعى ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ وزىندە، ەرتەسىنەن 1 قىركۇيەك كۇنى 9 سىنىپقا بارا جاتقانبىز، اكىمشىلىكتىڭ ادامدارى ۆ.ي. لەنين، كارل ماركس، فريدريح ەنگەلس دەگەن كوشەلەردى اۋىستىرىپ جاتتى. ءبىزدىڭ مەكتەپتىڭ اتى ۆ.ي.لەنين ەدى، رۋوۆ بولىپ وزگەردى.كەشكە بارلىق تەلەارنالاردان يسلام كاريموۆ تىكەلەي ەفيردەن بىلاي دەدى: بۇدان بىلاي ءبىز ۇلتتىق مەملەكەت قۇرامىز، سوندىقتان كىمدەكىم وزبەك تىلىندە سويلەپ، وزبەك ۇلتىن جاقسى كورەتىن بولسا، وتانىمىزدىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسقىسى كەلسە مارحابات، ال ەگەردە ونداي ويى جوق بولسا، ازىرگە شەكارامىز اشىق، قالاعان جاقتارىڭىزعا كەتۋگە بولادى. بىراق، كەيىنىرەك شەكارا جابىلادى كەتۋ قيىنعا سوعادى دەدى. راسىندا دا، ورىستىلدىلەرگە ۇيلەرىن ساتقىزبادى، ولار باس اۋعان جاققا كەتەتىنى كەتتى، قالاتىنى قالدى، كەيبىرەۋلەرى شىمكەنت، تاراز جانە الماتى سەكىلدى اۋارايى ۇقساس قالالارعا كوشىپ الدى، ءبىرەكى جىلدىڭ ىشىندە وزبەكستانداعى 200دەن استام ورىس مەكتەپتەرى وزبەك مەكتەپتەرىنە اينالدى. 1993 جىلى لاتىن ارپىنە كوشىرىلدى.مەملەكەتتە وزبەكتەندىرۋ ماشيناسى جەدەل تۇردە بارلىق سالادا قارقىندى جۇمىس ىستەي باستادى. ءىس قاعازدار لاتىن ارپىمەن باسىلا باستاپ ەدى، العاشقىدا ءبىرەكى رەت قارسى شىققاندار بولدى، ارتىنشا جۇمعان اۋزىن اشتىرپادى. قازاقستاندا بار ۇلتتار وزبەكستاندا دا بار. بىراق، ولار ەشقاشان ءبىز كوپۇلتتى مەملەكەتپىز دەپ ايتپايدى. مەملەكەتتى قۇرۋشى ۇلت وزبەك ەكەنىن وزگە ۇلتتىڭ وكىلدەرى سانالى تۇردە تۇسىنەدى. سوندىقتان دا وزبەكستاندا ءومىر سۇرگەن سوڭ ونىڭ ءتىلىن، سالتءداستۇرىن، تاريحىن تۇبەگەيلى بىلۋگە تىرىسادى، وزبەكشە بىلمەيتىن ادامدى كوشەدە كەزدەستىرۋدىڭ ءوزى فانتاستيكا. ورىس، اعىلشىن، قىتاي تىلدەرىن ۇيرەنىڭدەر دەپ ۇگىتتەپ جاتقان ءبىر ادامدى كورمەيسىڭ.ءبارى، كەرىسىنشە پرەزيدەنت يسلام كاريموۆتان باستاپ، ەتىكشىگە دەيىن تەك وزبەكشە سويلەيدى. ءتىپتى، افريكادان كەلگەن وقۋشىلار ءبىرەكى جىلدا وزبەكشە سايراپ كەتەدى. قازاقستانداعىداي ولارعا تىلدەرىڭدى دامىت، سالتداستۇرلەرىڭدى ۇمىتپاڭدار دەپ جەكەجەكە عيمارات سالىپ بەرىپ جاتقان ءبىر وزبەكتى كورە المايسىڭ. اسسامبلەيا نارودوۆ وزبەكستانا دەگەن ساندىراق ءسوزدىڭ ءوزى ەرسى ەستىلەدى.وزبەكستاندا مەملەكەت قازىناسىنان تىشقاق لاق ساتىپ الاتىنداي قارجىنى جىمقىرعان ادامنىڭ تەگىن سۇراماياق اتىپ تاستايدى. شەتەلگە قاشسا ينتەرپولدىڭ كومەگىمەن جىلدار بويى ىزدەپ ءجۇرىپ ەلگە اكەلىپ وزبەكستان زاڭىمەن سوتتايدى. قازاقستاندا مەملەكەت بيۋدجەتىن ميللاردتاپ ۇرلاپ، ءۇي قاماۋىندا وتىرۋ قالىپتى جاعداي، اقشاسىن تولەسە سوتتالماسا دا بولادى. تولەرانت كوسموپوليت بولۋدان قازاقتار الەم چەمپيونى. جاعىمپازدىق پەن ساۋداگەرلىكتەن وزبەكتەر مەن ۇيعىرلار جولدا قالدى. اراق ءىشۋ مەن تەمەكى تارتۋدان ورىستاردان وزىپ كەتتى. كورىنگەن كوك اتتىعا بايعا شىعۋ مەن كىم كورىنگەننىڭ قىزىن ۇيگە الىپ كەلۋدەن الدىنا جان سالمادى.ال وزبەكستاندا تۋعان حالقىن الدايتىن قارجى سالاسىنا جاتاتىن كرەديت، يپوتەكا، ۆاليۋتا ايىرباستاۋ، لومبارد دەگەندەر مۇلدەم جوق.ادامدى ازدىراتىن ابورت جاساندى تۇسىك جاسايتىن ەمحانالار اتىمەن جوق. تۇنگى كلۋبتاردا گەيلەر مەن قىزتەكەلەر ستريپتيز كورسەتۋ، جىنىسىن وزگەرتۋ، ءبىر جىنىستىلار ۇيلەنۋ نەمەسە بالا اسىراپ الۋ، شەتەلگە بالا ساتۋ، اتااناسىن قارتتار ۇيىنە اپارىپ تاستاۋ، كامەلەت جاسقا تولماعان بالالاردى زورلاۋ، جۇمىس ىستەتىپ لاقتىرىپ كەتۋ، ادام ساۋداسى، بايعا شىقپاي جاتىپ، مەكتەپ قابىرعاسىندا وقىپ ءجۇرىپ بالا تابۋ دەگەن كەلەڭسىزدىكتەر وزبەكتەردىڭ ءۇش ۇيىقتاسا تۇسىنە كىرمەگەن.اتااناسىن قارتتار ۇيىنە اپارىپ تاستاۋ، وزبەكتەر ءۇشىن ولىممەن تەڭ. بالالار ۇيلەرىنە بالالارىن ولسە دە اپارمايدى. شەتەلگە بالا ساتۋ كەرەك دەسەڭ، وزبەك قاتىندار بەتىڭدى تىرناپ الادى. تەك تاشكەنتتە عانا وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ بالالارىن مەملەكەت ءوز قامقورلىعىنا الىپ، بارلىعىنا وزبەك ەسىمدەرىن بەرىپ، وزبەك ءتىلىن ۇيرەتىپ، وسكەننەن سوڭ، اسكەري وقۋلارعا ەمتيحانسىز قابىلداپ، ادام بولىپ كەتۋىنە جول اشىلعان.ءدىني كوزقاراسى اتابابالارى ۇستانعان حانافي ماسحابتى ءپىر تۇتادى. وزبەكستان بويىنشا 700دەن استام مەشىت بولسا، استاناسى تاشكەنتتە عانا كرەستياندارعا ارنالعان بىراق شىركەۋى بار. قازاقستاندا كىم كورىنگەنگە شىركەۋ سالىپ بەرە بەرەدى جانە قازاقتان باسقانىڭ ءبارىن قورعايتىن زاڭدار بار دا ال، قازاقتى قورعايتىن زاڭ جوق. ءدىن جولىن ۇستانۋدان قازاققا قاراعاندا، اراب مۇسىلمان بولماي قالدى.وزبەكستاندا ءبىر جىلدا ءۇش مەرەكە عانا بار.31 تامىز مۋستاكيلليك، ياعني تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىنە تەلەارنالاردا دەرەكتى فيلمدەر كورسەتىلەدى، بەدەلدى قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ قۇتتىقتاۋ سوزدەرى ايتىلادى، ەڭبەكتەگەن سابيدەن ەڭكەيگەن قارياعا دەيىن شاتتانىپ قۋانادى، تەك تاشكەنت قالاسىندا وت شاشۋ بولادى.21 ناۋرىز سامارقاندتىڭ كوك تاسى ەرىگەن، كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەسىپ، جەردۇنيە جاڭا تۇسكەن كەلىنشەكتەي قۇلپىرىپ، تابيعاتانا قىستان قۇتىلىپ، كوكوراي شالعىن كوك مايسا ءشوپتىڭ ءيىسى اڭقىپ، جانجانۋار قايتا تۇلەپ، ءىرى قارا مال شوپكە تويىپ، قۇستار قايتا ورالىپ، تۋعانتۋىس ءبىرىنءبىرى ناۋرىز كوجەگە شاقىرىپ، سۇمالاك قايناتىپ، مارەسارە بولىپ ءتوس قاعىستىرىپ، رەنىشنازى بولسا كەشىرىم سۇراسىپ، اعاش وتىرعىزىپ دۇركىرەتىپ تويلايدى.ءۇشىنشى مەرەكە قۇربان ايت ءار جىلى وزگەرىپ تۇرعاندىقتان، ءۇش كۇن ارنايى دەمالىس جاريالانادى. ارنايى بەكىتىلگەن جەرلەردە عانا، قۇربان شالىپ، قوناققا شاقىرىپ، ءوتىپ كەتكەن اتابابالارىنا قۇران باعىشتايدى.2005 جىلى 28 جاسىمدا تاشكەنت قالاسىنان استاناعا قونىس اۋداردىم. سودان بەرى قازاقستانداعى نەشە ءتۇرلى ادام ايتسا نانعىسىز قىلمىستار مەن تويمەرەكەلەردىڭ كۋاسى بولىپ ءجۇرمىن. ەڭ الدىمەن قارجى ماسەلەسىن اتاپ كەتۋدى ءجون كوردىم. 20042009 جىلدارى ۇلتتىق بانكتىڭ توراعاسى بولعان ءانۋار سايدەنوۆ، ودان كەيىن گريگوري مارچەنكو، قايرات كەلىمبەتوۆ سياقتىلار جالعان جاڭالىق ايتۋدان جاعى تالماي، ۋادەنى ءۇيىپتوگىپ بەرە سالاتىن ەشقانداي جاۋاپكەرشىلىكتەن جۇرداي، ولاردىڭ قاتەلىكتەرى قاراپايىم حالىق ءۇشىن ۇلكەن قايعىقاسىرەت بولدى.بىرىنشىدەن، ۇكىمەتتىڭ كەپىلدىگىمەن شەتتەن قارىز الىپ، مەملەكەتىمىزدى وزگەلەرگە تاۋەلدى ەتتى.ەكىنشىدەن، ۇستىنەن كولەمدى ۇستەمە پايىز قوسىپ حالىقتى قانادى. ەندى سول نەسيەلەرى مەن ۇستەمە پايىزدى تولەي الماي زار يلەگەندەر قانشاما.ۇشىنشىدەن، نەسيەنى العان ادامداردىڭ ونى قايتارا المايتىنىن بىلە تۇرا، بەيبەرەكەت ۇلەستىردى.تورتىنشىدەن، نەسيە اقشاسىنىڭ باسىن باعامى ءاربىر ساعات سايىن اۋناپ تۇراتىن دوللارعا بايلاپ قويدى.وسىنىڭ بارىنە كوز جۇما قاراۋعا بولا ما؟ ءوز پايداسى ءۇشىن ءبىزدىڭ بانكتەر تۋعان حالقىنىڭ باسىن قاتەرگە تىكتى. بانكتەرىمىزدىڭ ارانى اشىلىپ، تابەتتەرىنە تيىم بولماي قالدى. ناتيجەسىندە، كوپتەگەن تۇرعىندارىمىز باسپاناسىز قالدى. ولاردىڭ باسىم بولىگى وسى كۇنگە دەيىن ەرەۋىلدەتىپ ءجۇر. ءتىپتى كەيبىر قارىزىن مەملەكەتتىك قازىنا ەسەبىنەن جابۋعا تۋرا كەلدى. ەندى كەيبىرەۋلەرى بۇل سوققىنى كوتەرە الماي وزدەرىنە قول جۇمساپ، ەڭ قىمبات ومىرلەرىمەن قوشتاستى. وزىق دەگەن شەتەلدىك وقۋ ورىندارىن ءبىتىرىپ كەلگەن ماقتاۋلى ماماندارىمىزدىڭ بىلىكتىلىگى وسى ما؟قىستىڭ كوزى قىراۋدا، سارىارقانىڭ سارى ايازى مەن قاقاعان قارلى بورانىندا ءتۇبىمىز تۇرىك بولعانىنا قاراماستان، تۇرىكتەكتەس مەملەكەتتەردەن الابوتەن، مۇلدەم باسقا سارىندا اۋەندەتۋگە قۇشتار 31 جەلتوقساندى ەلدەن ەرەكشە 1 قاراشادان باستاپ استانا ۆوكزالىنىڭ الدىنا شىرشا وتىرعىزىپ، جالتجۇلت ەتكىزىپ كۇندىزءتۇنى اشەكەيلەپ قويادى، سول اياز اتا مەن اقشاقار 1 اقپانعا دەيىن ءۇش اي بويى تاپجىلماستان تۇرادى. استانا بويىنشا ونداي شىرشا ءاربىر مەكەمەنىڭ الدىندا تۇرعىزىلادى. ودان تىس كوشەدەگى س نوۆىم گودوم، جاڭا جىلىڭىزبەن دەگەن جازۋلار جاڭبىردان كەيىنگى بايشەشەكتەي قاپتاپ كەتەدى. كوشەدە اتىلعان قىتايدىڭ وت شاشۋلارى مەن قىرشىنان قىيىلعان شىرشالار شاشىلىپ جاتادى. وت شاشۋدىڭ كەسىرىنەن ۇيلەرى ورتەنىپ، كوزى شىعىپ، باسى جارىلىپ جاتقان تۇرعىندار تىركەلگەن.مۇنىمەن قويماي، اراق ءىشىپ كولىككە وتىرۋ، ءارتۇرلى جول اپاتتارىنىڭ ورىن الۋى، ادام توناۋ، ۇرىسكەرىستىڭ اياعى تالاي وتباسىنىڭ شاڭىراعىنىڭ شايقالۋىنا اكەلىپ سوعادى. ءتۇرلى تاماقتار مەن اششى سۋعا كەتكەن شىعىن ءوز الدىنا. دۇكەننەن قارىزعا العان ازىقتۇلىك تە شاشەتەكتەن. وسىلاي ءبىر كۇنگە بولا داڭعازا داڭعىرتپەن ەسى كەتىپ ەلەرىپ، اۋزىنا كەلگەنىن لەپىرىپ، ولگەن اتاباباسى ءتىرىلىپ كەلگەندەي قۋانىپ، وت اتىپ تۋلانىپ، كوك قاتىنداي دولدانىپ جۇرگەن الەمدە قازاقتان باسقا بىردەءبىر حالىق جوق شىعار، ءسىرا.قازاقستان تەلەارنالارىن كورىپ وتىرعان ادام بىرەسە ورىسشا، بىرەسە قازاقشا، بىرەسە اعىلشىنشا، قىتايشا، فرانتسۋزشا ءان تىڭداپ سوڭىندا ەسەڭگىرەپ قالادى، ويتكەنى قاي ەلدىڭ تەلەارناسى ەكەنىن تۇسىنە الماي دال بولاسىڭ... تاڭنىڭ اتىسىنان قارا كەشكە دەيىن ءان سالادى دا جاتادى.نە بولماسا بەت اۋزى تىرجالاڭداعان تۇرسىنبەك قاباتوۆ، جانار ايجانوۆا، ايگۇل يمانباەۆا مەن ەرداۋلەت پەن سالتاناتتىڭ اۋزىنا قاراپ وتىرعانى. ءانشى، كۇيشى، بيشىلەردەن باسقا ادام جوق سەكىلدى. ۇيىندەگى يت مىسىقتارىنا دەيىن، نە ءىشىپ، نە كيەتىنىن كورسەتىپ جاتادى.ەندى قازاقستانداعى تويمەرەكەلەردى ءتىزىپ كورەيىك.1 قاڭتار جاڭا جىل دەپ تويلايدى.713 قاڭتار تاعى سول كورىنىس.25 قاڭتار كۇنى كرەستياندارمەن بىرگە سۇپسۋىق سۋعا شومىلىپ كۇنادان ارىلاسىڭ دەگەن جالعان سوزگە قۇدايداي سەنىپ، جاتقان قاراكوزدەردى كورىپ جىلاعىم كەلەدى. قانداي بەيشارالىق دەسەڭشى.14 اقپان قايداعى ۆالەنتين كۇنى دەپ ساندىراقتايدى، جاستار جاعى ءبىرءبىرىن پاتەرگە سۇيرەپ، زينا جاساۋعا اسىعادى. قىزدىڭ اياعى اۋىر بولىپ قالسا، الدىرتىپ تاستاۋعا تىرىسادى نەمەسە سابيلەر ۇيىنە تاپسىرىپ قۇتىلادى. كەيىن ءسۇيىپ قوسىلعان كۇيەۋىنەن بالا كوتەرە الماي ەكى تىزەسىن قۇشاقتاپ بارماق تىستەپ جۇرگەن قازاق قىزدار قانشاما.بيىلدان باستاپ ەلباسى 1 ناۋرىز العىس ايتۋ كۇنى دەپ جاريالاپتىمىس. كىمگە كىم العىس ايتۋ كەرەك ەكەنىن وزدەرى تۇسىنبەيدى.3 ناۋرىز كەشىرۋ كۇنى.8 ناۋرىز حالىقارالىق ايەل قىزدار كۇنى. پرەزيدەنت اقورداعا بەلسەندى قىزكەلىنشەكتەردى شاقىرىپ ولاردى ءبىر كۇلدىرىپ، ءبىر جىلاتادى.1314 ناۋرىز ەلىمىزدىڭ باتىس ءوڭىرى امال كورىسۋ كۇنىن اتاپ وتەدى.212223 ناۋرىز ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى.1 مامىر حالىقتار دوستىعى كۇنى.7 مامىر قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ وتان قورعاۋشىلار كۇنى. نەگىزى داريعا نازارباەۆانىڭ تۋعان كۇنى.9 مامىر جەڭىس كۇنى.25 مامىر سوڭعى قوڭىراۋ كۇنى.31 مامىر قۋعىنۇرگىندى ەسكە الۋ كۇنى.1 ماۋسىم بالالار كۇنى.6 شىلدە استانانىڭ ءھام ەلباسىمىزدىڭ تۋعان كۇنى، 110 شىلدە ارالىعىندا استانادا ءار ءتۇرلى ءىسشارالار بولىپ وتەدى.30 تامىز كونستيتۋتسيا كۇنى.1 كىركۇيەك ءبىلىم كۇنى.22 كىركۇيەك تىلدەردى دامىتۋ كۇنى.1 قازان ۇستازدار كۇنى.1 جەلتوقسان تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى.ودان قالا بەردى قۇربان ايت، ورىستاردىڭ پوستحاسى، قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى، قىسقى جانە جازعى وليمپيادالار، ءار جىلى وتەتىن استانا ەكونوميكالىق فورۋمى، ەۋرازيالىق مەديا فورۋمى، دۇنيە ءجۇزىنىڭ دىندەرىنىڭ ءسامميتى، كەدەندىك وداق جيىنى، ەۋرازيا ەكونوميكالىق وداق جينالىسى، ءار ءتۇرلى ەلدەردىڭ باسشىلارىمەن كەزدەسۋلەر مەن كەلىسسوزدەر، پىكىرتالاستار مەن دوڭگەلەك ۇستەلدە باس قوسۋلار، ءار ءتۇرلى ەلدەردىڭ تاۋەلسىزدىك العان كۇندەرىن اتاپ ءوتۋ، ەلشىلىكتەردەن كەلگەن قوناقتارعا كەشكى اس بەرۋ، 2017, ت.س.س...قىپقىزىل شىعىن، تاۋسىلمايتىن، بىتپەيتىن تويدۋمان... ابايدىڭ ايتقان مال شاشپاعى بولىپ شىعا كەلمەي مە؟ وسىلاردان قارابايىر حالىققا كەلىپكەتەر كوك تيىن پايداسى جوق.احاۋ كەرىم بۇراڭ بەلىڭ،كۇندە دۋمان، كۇندە تويجۇرگەن جەرىڭ دەپ اندەتپەۋشى مە ەدى؟.ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى شەنەۋنىكتەردىڭ شەتەلدە ساقتايتىن ەسەپشوتتارى مەن تەندەرلەردەن ءتۇسىپ جاتقان قىرۋار قارجىدا ەسەپ جوق. كوشەدە قاپتاپ تۇرعان پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ كولىگىنىڭ جانارمايى مەن كيىمى، جالاقىسى ءوز الدىنا... ءبىز بەن ءسىزدىڭ سالىعىمىزدان جينالعان قايران اقشالاراي. بارلىعى دا مەملەكەت بيۋدجەتىن تاسالاۋمەن عانا اينالىساتىن سەكىلدى كورىنەدى ماعان. ايتەۋىر قۇدايدىڭ قۇتتى كۇنى استانادا دۋمان توي. ەلباسىنىڭ ەكونوميتە بيۋدجەت دەگەن ءسوزىن قۇلاق اسىپ جاتقان جۇمىرباستى پەندە جوق.ونىڭ ورنىنا، رەسەيدەن ۋاقىتى ءوتىپ كەتكەن قالعانقۇتقان ازىقتۇلىكتەرىن توننالاپ الىپ كەلىپ جاتقانىنا ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا جوق. سول رەسەيدىڭ جەتى پوليگونى مەن بايقوڭىردان كۇندە ۇشىپ جاتقان پروتونى مەن گيپتەلدىڭ زاردابى شاشەتەكتەن، قىناداي قىرىلىپ جاتقان اقبوكەندەردىڭ وبالى كىمگە؟ قازاقتىڭ دالاسى ولىك ساسىدى...دوللاردىڭ تۇراقسىزدىعى، جاپپاي جۇمىسسىزدىق، 25 جىلدا دەنى ساۋ ءبىر زاۆود نەمەسە ءبىر فابريكا جۇمىس ىستەمەيدى، تەك شيكىزاتقا تاۋەلدى ەلگە اينالعانىمىزدى بىلمەي دە قالدىق، قىتايدان كەلىپ جاتقان ۋلى ازىقتۇلىك پەن زياندى ءدارىدارمەكتەرگە كىم توسقاۋىل بولادى؟ تورتكۇل دۇنيەنى شۋلاتقان لاڭكەستىك ارەكەتتەر، الەمدىك گەوساياسي احۋال، ۇلتتىق مۇددە، سونىڭ ىشىندە قازاق قاشان ۇلتتىق ەل بولادى؟ دەگەن سۇراقتارعا مەملەكەتتى باسقارىپ وتىرعان اعاكوكەلەرىمىز باس قاتىرمايتىن سياقتى.جۇمامۇرات ءشامشى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتىقانات بىرلىكۇلى 24320زىكىريا زامانحانۇلى 30849قانات بىرلىكۇلى 30414
|
خىتاي ئارمىيەسى خوتەننىڭ لاداق بىلەن تۇتۇشىدىغان چېگراسىدا كەڭ كۆلەملىك ھەربىي مانېۋىر ئېلىپ بارغان ئۇيغۇرخىتاي ئارمىيەسى يېقىندا ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنىڭ لاداق بىلەن تۇتۇشىدىغان چېگراسىدا كەڭ كۆلەملىك ھەربىي مانېۋىر ئېلىپ بارغان.مەزكۇر مانېۋىر خىتاي چېگرا قىسىملىرى بىلەن ھىندىستان چېگرا قىسىملىرى لاداقنىڭ پېڭوڭ كۆلى ئەتراپىدا بىربىرىگە مۇشت ۋە تاش ئېتىپ توقۇنۇشقاندىن كېيىنلا ئۆتكۈزۈلگەن. ھىندىستان ۋاقتى گېزىتىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، مانېۋىرغا خىتاي ئارمىيەسىنىڭ مىڭلارچە پاراشۇتچى ئەسكەرلىرى ۋە برونىۋېكلىرى قاتناشقان. خىتاي تاراتقۇلىرىنىڭ خەۋەرلىرىدە مانىۋېرنىڭ كونكرېت قەيەردە ئۆتكۈزۈلگەنلىكى تىلغا ئېلىنمىغان، لېكىن بۇ مانىۋېرنىڭ ھىندىستانغھا بېرىلگەن سىگنال ئىكەنلىكى ئىلگىرى سۈرۈلگەن.ھىندىستان ۋاقتى گېزىتىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، خىتاي دائىرىلىرى ئايروپىلان، ئارقا سەپ ترانسپورت قانىلى ۋە تۆمۈريول ئارقىلىق خىتاينىڭ خۇبېي ئۆلكىسىدە تۇرۇشلۇق پاراشۇتچى قىسىملىرىنى غەربىيشىمالدىكى ئورنى ئاشكارىلانمىغان مەزكۇر ئورۇنغا يۆتكىگەن. بۇنىڭ ئالدىدا خىتاينىڭ خوتەن ۋە گارگۇنسادىكى ھاۋا ئارمىيە بازىلىرىغا 1012 دەك ج7، ج11 تىپلىق ئۇرۇش ئايروپىلانى ئورۇنلاشتۇرغانلىقى، بۇ ئايروپىلانلارنىڭ لاداق چېگراسىدا ئۇچۇش ئېلىپ بارغانلىقى ئىلگىرى سۈرۈلگەن ئىدى.خىتاي ئۆزىنىڭ پاراشۇتچى قىسىملىرىنى ئىككى تەرەپ ھەربىي ئەمەلدارلىرى لاداق چېگراسىدا سۆھبەت ئۆتكۈزگەن مەزگىلدە يۆتكىگەن. ھىندىستان ۋاقتى گېزىتىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، 6ئىيۇن كۈنى ھىندىستان ئارمىيەسىنىڭ لاداقتىكى 14كورپۇسىنىڭ قوماندانى گېنېرال ھارەندەر سىڭ بىلەن جەنۇبىي شىنجاڭ ھەربىي رايونىنىڭ قوماندانى ليۇ لىن باشچىلىقىدىكى ھەربىي ۋەكىللەر ئۆمىكى لاداق چېگراسىنىڭ خىتاي ئارمىيەسى كونترول قىلىپ تۇرغان تەرىپىدە سۆھبەت ئۆتكۈزگەن، لېكىن سۆبەتتە ھېچقانداق نەتىجە ھاسىل بولمىغان. خىتاي ئاقسايچىننى 1962يىلى پارتلىغان ھىندىستانخىتاي چېگرا توقۇنۇشىدىن بېرى كونترول قىلىپ كەلمەكتە.
|
ئۇزاق ئۆمۈر كۆرۈشتىكى ئون قەدەم .122655جىگەر ياللۇغى ئەيدىزدىن ئېشىپ ئىنسانلارنىڭ ئەڭ چوڭ قاتىلى بولۇپ قالدى122014يۈرەك كېسىلى قوزغىلىشنىڭ تۆت بىشارىتى121813تولغاقنى يېمەكلىك بىلەن داۋالاش ئۇسۇللىرى121796يۈرەك كېسىلى ۋە تىرەك121791ساقلىقنى ساقلاش بۇيۇمى ئارقىلىق كېسەل داۋالىغىلى بولمايدۇ121768چوڭلار كالتىسىي تولۇقلاشنىڭ ئالتۇن دەۋرىنى ئۆتكۈزۈۋەتمەسلىكى كېرەك41234جۇڭگودا ئانتىبىئوتىك دورىلار ھەممىدىن چوڭ قاتىل40808سول مۈرە ئاغرىقى ئېغىر كېسەلدىن بېشارەت بولۇشى مۇمكىن1050ئۇزاق ئۆمۈر كۆرۈشتىكى ئون قەدەمئۇزاق ئۆمۈر كۆرۈشتىكى ئون قەدەمۋاقتى : 20150323 14:29:00 مەنبەسى : شىنجاڭ گېزىتى يوللىغۇچى : يارپئۇزاق ئۆمۈر كۆرۈش تۇرمۇشتىكى ئۇششاق ئىشلارنى ئۆزگەرتىشتىن باشلىنىدۇ. ئامېرىكىدا چىقىدىغان ۋېيجى قامۇسى خۇلاسىلەپ چىققان ئۇزاق ئۆمۈر كۆرۈشتىكى ئەڭ يېڭى ئون قەدەم:بىرىنچى قەدەم: راك پەيدا قىلغۇچى ماددىلاردىن يىراق تۇرۇش. تاماكا تەركىبىدە كۆپ خىل راك پەيدا قىلغۇچى ماددا بولغانلىقتىن، تاماكا چەككۈچىلەر ئامال بار بالدۇرراق تاماكا تاشلىشى لازىم. تېرە راكىنىڭ قۇياشتىكى ئۇلترا بىنەپشە نۇر بىلەن زىيادە كۆپ ئۇچرىشىش مۇناسىۋىتى بار، شۇڭا سىرتلارغا چىققاندا، ئەڭ ياخشىسى ئاپتاپقا چىداملىق كوئېففىتسېنتى 15 بولغان ئاپتاپتىن مۇداپىئەلىنىش مېيىنى سۈرتۈۋېلىش لازىم.ئىككىنچى قەدەم: چىشنى تازىلاش ئۇسۇلى توغرا بولۇش. ئېغىزدىكى بەزى باكتېرىيەلەر ئاسانلا قان تومۇرلارنىڭ ياللۇغلىنىشى ۋە ئىششىشىنى پەيدا قىلىپ، ئادەمنىڭ يۈرەك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، ھەر كۈنى چىش چوتكىلاش، تاماقتىن كېيىن ئېغىزنى چايقاش، يەنە چىش يىپى ئىشلىتىشنى ئۆگىنىۋېلىش لازىم.ئۈچىنچى قەدەم: زوڭزىيىپ ئولتۇرۇپ تەرەت قىلىش. تەتقىقاتلاردىن مەلۇم بولۇشىچە، زوڭزىيىپ ئولتۇرۇپ تەرەت قىلغاندا، بوغماق ئۈچەي راكى بىلەن بوۋاسىر كېسىلىنىڭ خەۋپىنى زور دەرىجىدە تۆۋەنلەتكىلى بولىدىكەن.تۆتىنچى قەدەم: ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرىدىغان رېئاكتىپلارنى تولۇقلاش. ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرىدىغان رېئاكتىپلار راك كېسىلىنىڭ خەۋپىنى تۆۋەنلىتىدۇ. ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرىدىغان رېئاكتىپلارنى تولۇقلاشنىڭ كونكرېت ئۇسۇلى: چاينى كۆپ ئىچىشھەر كۈنى بەش ئىستاكان كۆك چاي ياكى قىزىل چاي ئىچىش؛ ھەر كۈنى بىر پارچە قارا شاكىلات يېيىش؛ ھەر كۈنى بىر رۇمكا قىزىل ئۈزۈم ھارىقى ئىچىش؛ ھەر كۈنى بەش ئۈلۈش يېڭى مېۋە چىۋە ۋە كۆكتات يېيىشكە كاپالەتلىك قىلىش.بەشىنچى قەدەم: تاسادىپىي ۋەقەلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش. كۈندىلىك تۇرمۇش ۋە خىزمەت جەريانىدا بىخەتەرلىككە دىققەت قىلىش تاسادىپىي ۋەقەلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىكى مۇھىم ھالقا. مەسىلەن: يولدىن توغرىسىغا كېسىپ ئۆتۈشتىن ئىلگىرى ئوڭ سول تەرەپتىكى ئاپتوموبىللارغا قاراش، قىزىل چىراغنى بۆسۈپ ئۆتمەسلىك، قاتناش قائىدىسىگە رىئايە قىلىش، ئاپتوموبىل ھەيدىگۈچىلەر ۋە ئاپتوموبىلغا ئولتۇرغۇچىلار چوقۇم بىخەتەرلىك تاسمىسىنى تاقاش، ھاراق ئىچىپ ئاپتوموبىل ھەيدىمەسلىك، خەتېرى يۇقىرى خىزمەتلەردە، چوقۇم بىخەتەرلىك مەشغۇلات قائىدىسىنى قاتتىق ئىجرا قىلىش، قەرەللىك ھالدا بەدەن تەكشۈرتۈش قاتارلىقلارغا دىققەت قىلىش.ئالتىنچى قەدەم: دائىم پىيادە مېڭىش. كۆپلىگەن تەتقىقاتلاردىن ھەركۈنى ئىككى ئىنگلىز مېلى ئۈچ كىلومېتىردىن ئارتۇق پىيادە يول يۈرگەندە، ئۆلۈم خەۋپىنىڭ يېرىمىنى ئازايتقىلى بولىدىكەن. ھەر كۈنى يېرىم سائەت پىيادە سەيلە قىلىش بىلەن يۇقىرى سىجىللىقتىكى ھەرىكەتنى قىلىش ئوخشاشلا يۈرەك كېسىلىنىڭ خەۋپىنى تۆۋەنلىتىش ئۈنۈمگە ئىگە ئىكەن.يەتتىنچى قەدەم: كۆپ تەربىيە ئېلىش. خارۋارد ئۇنىۋېرسىتېتى تېببىي ئىنستىتۇتىنىڭ تەتقىقاتىدىن قارىغاندا، ياخشى تەربىيە ئالغان كىشىلەر ئەڭ ئۇزاق ئۆمۈر كۆرىدىكەن. سەۋەبى، ئادەمنىڭ ئالغان تەربىيەسى قانچە كۆپ بولسا، ساغلام يېمەك ئىچمەك بىلەن بەدەن چېنىقتۇرۇشقا شۇنچە ئەھمىيەت بېرىدىكەن ھەم تاماكا چېكىش ئېھتىماللىقىمۇ شۇنچە تۆۋەن بولىدىكەن.سەككىزىنچى قەدەم: ھازىرقى تۇرمۇشتىن مىننەتدار بولۇش. ئادەمدە دائىم باشقىلاردىن مىننەتدار بولۇش ھېسسىياتى بولغاندا، بېسىم يېنىكلەيدۇ، كەيپىيات ناھايىتى ياخشى بولىدۇ.توققۇزىنچى قەدەم: ئۇيقۇ ئازمۇ، كۆپمۇ بولماسلىق. ئۇيقۇ ئادەم بەدىنىنىڭ ئۆزىنى ئۆزى ئەسلىگە كەلتۈرۈشىدىكى مۇھىم ھالقا. ۋاقتىدا ئۇخلاپ، ۋاقتىدا ئورۇنىدىن تۇرۇشنى ئادەتكە ئايلاندۇرۇش، يەنى ھەر كۈنى كەچتە يەتتە سەككىز سائەت ئۇخلاشقا كاپالەتلىك قىلىش ئىنتايىن مۇھىم، بەك كۆپ ئۇخلاش ياكى بەك ئاز ئۇخلاش ئوخشاشلا جىسمانىي ۋە روھىي جەھەتتىكى سالامەتلىككە زىيانلىق.ئونىنچى قەدەم: مېڭە كاللا ئىشلىتىشنى ئۆگىنىۋېلىش. تەتقىقاتلاردىن قارىغاندا، دائىم كىتاب ئوقۇيدىغان، ئۆگىنىش قىلىدىغان، كاللا ئىشلىتىدىغان كىشىلەر بىلىشى ئەقلىي ئىقتىدارى توسالغۇغا ئۇچراش كېسىلىگە ناھايىتى ئاز گىرىپتار بولىدىكەن. خەت كىرىشتۈرۈش، تاق سانلارنى ساناش، كاللىنى جىددىي ھەم ئۆزگىرىشچان ئىشلىتىش قاتارلىق ئەقىلنى ئىشقا سالىدىغان ئويۇنلارنى ئويناشمۇ چوڭ مېڭىگە پايدىلىق بولۇپ، ئۇ ئادەمنىڭ تەدبىر بەلگىلەش ئىقتىدارىنى يۇقىرى كۆتۈرىدىكەن.ئالدىنقىسى : سالامەتلىكنى ھەقسىز تەكشۈرۈش تۈرىكىيىنكىسى : جۇڭگودا ئۈچ مىليۇندىن ئارتۇق ئادەم بالدۇر ئۆلۈپ كېتىدۇ
|
يۇقاقى كەنتى بىلبىلىك بىلوگىيۇقاقى كەنتى خوتەن ۋىلايىتى نىڭ خوتەن ناھىيەسى خانئېرىق بازىرى غا جايلاشقان بولۇپ، يېنىدا قاغا كەنتى، باي مەھەللە كەنتى، كۆتۈرمە نۇرى كەنتى قاتارلىقلار بار.يۇقاقى كەنتى خوتەن ۋىلايىتى نىڭ خوتەن ناھىيەسى خانئېرىق بازىرى غا جايلاشقان بولۇپ، يېنىدا قاغا كەنتى، باي مەھەللە كەنتى، كۆتۈرمە نۇرى كەنتى قاتارلىقلار بار. تۆت پەسىل ئېنىق، كىلىماتى ئىللىق.ئىنچىكە پىنتوزا زاۋۇتى، تاتلىقبەرەنگى تۈرىدىكى ئىنچىكە پىنتوزا زاۋۇتى، يىپەك زاۋۇتى، يېزا ئىگىلىك ماشىنىلىرى زاۋۇتى، يىپەك توقۇمىچىلىق فابرىكىسى، يېزا ئىگىلىك ماشىنىلىرىنى رېمونت قىلىشياساش زاۋۇتى قاتارلىقلار بار.ئاساسلىق يېزائىگىلىك مەھسۇلاتلىرىدىن ياۋروپا خوخا تىكىنى، پىياز، ماۋ سەي، بۆلجۈرگەن، تېرىق، سېرىق پۇرچاق، دۇريان قاتارلىقلار بار.بايلىقلاردىن ماگنىي تۇزى، ئالتۇن، مىس، تۆمۈر ۋانادى توپىسى قاتارلىقلار بار.ئورۇنلاردىن يۇقاقى كەنتى ئاھالە كومىتېتى، يۇقاقى كەنتى رادىئو ئۇزېلى، يۇقاقى كەنتى شىپاخانىسى، يۇقاقى كەنتى ئاشلىق پونكىتى قاتارلىقلار بار.كۆرۈلىشى : 332143 قېتىم
|
14 قاڭتار 10:28م. اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق اكادەميالىق تەاترىندا ابايدىڭ جۇمباعى سپەكتاكلى كەزەكتى رەت ساحنالاندى. قازاق رۋحانياتىنىڭ پاسپورتى اتانعان اباي تۇلعاسىن زەرتتەۋ ءسىرا ەشقاشان اياقتالماس.بۇل قويىلىمدا دا ۇلى اقىن قوعام دەرتىنىڭ داۋاسىن ىزدەپ شارق ۇرادى. سانسىز ساۋالدارعا جاۋاپ ىزدەپ، شىندىق پەن اقيقاتقا جەتۋدىڭ شەرلى جولىندا جۇرەدى. مىڭمەن جالعىز الىسقان اباي بەينەسىن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قۇرمەت وردەنىنىڭ، قۇلاگەر سىيلىعىنىڭ يەگەرى، اكتەر بولات ءابدىلمانوۆ وسى جولى سول بيىگىنەن تومەندەتكەن جوق.ابايدىڭ ءوز قاراسوزدەرى مەن ولەڭدەرى بويىنشا جازىلعان كومپوزيتسيالىق قويىلىمنىڭ ساحنالىق نۇسقاسىن بەلگىلى جازۋشى دراماتۋرگ مادينا وماروۆا جاسادى.قويۋشى رەجيسسەرى اريداش وسپانبايەۆا. قويۋشى سۋرەتشى مۇرات ساپاروۆ. ۇتىمدى رەجيسسۋرالىق شەشىم، شەبەر اكتەرلىك قۇرام ابايدىڭ ونسىز دا بيىك تۇلعاسىن اسقاقتاتا ءتۇستى.بىرنەشە ساعاتقا سوزىلعان سپەكتاكلدە ۇلى حاكىمنىڭ عۇمىرى، تۇلعالىق قالىپتاسۋى تىزبەكتەلىپ كورسەتىلدى. بالا ابايدىڭ كوڭىلىندە ەرتە باستان تۋىنداعان ريتوريكالىق ساۋالدار كورەرمەننىڭ كوڭىلىن تولقىتادى. جاس ابايدىڭ كوكىرەگىندەگى ۋ مەن دەرت، زاپىران، تۇڭعيىق وي تراگەديالىق مونولوگپەن بەرىلەدى. سپەكتاكلدىڭ دەكوراتسياسىندا مينيمالدى ستيل ايقىن. ءبىراق، بۇل قويىلىمنىڭ مازمۇنىن كەرىسىنشە اشا تۇسكەن.اسىرەسە دوڭگەلەك ۇلكەن اينا قوعامنىڭ ايناسى تارىزدەس ونىڭ كەمشىلىگى مەن ولقىلىعىن كورسەتىپ تۇر. اينانىڭ شىندىعىنان، اقيقاتىنان قاشۋ مۇمكىن ەمەس. ساحناداعى ءار قيمىل قوزعالىس، ءار مونولوگ پەن ديالوگ ادامدارعا ەندى ءوز كوكەيىڭدەگى ايناڭا ءۇڭىل، سوعان قاراپ تۇزەل دەگەن وي تاستاپ تۇرعان سياقتى بولادى.جاس ابايدىڭ رولىندە ن. قۋانىشباي ۇلى كورىنسە، قۇنانبايدىڭ وبرازىندا بەلگىلى اكتەر س. مەرەكە ۇلى، زەرە مەن ۇلجان بەينەسىندە گ. تۇتوۆا مەن ش. اسقاروۆا، توعجان رولىندە د. ۇسەنوۆا وينايدى، جاس اكتەر ج. قونىسباي ءابدىراحماننىڭ، ال وسپاننىڭ كەلبەتىن ە. تۇرىسوۆ كەيىپتەيدى.ايتا كەتۋ كەرەك، تەاترعا كەلۋشىلەردىڭ سانى 100 ادامنان اسقان جوق. ەپيدەميولوگيالىق قاۋىپسىزدىك ماقساتىندا بارلىق سانيتارلىق تالاپ، 1,5 مەترلىك قاشىقتىق قاتاڭ ساقتالدى.ەستەرىڭىزگە سالايىق، م. اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىنىڭ اشىلعانىنا 95 جىل تولۋىنا وراي مادەنيەت ورداسىنا ۇلتتىق تەاتر دارەجەسى بەرىلدى. سالتاناتتى شاراعا ق ر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى اقتوتى رايىمقۇلوۆا قاتىستى.
|
ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعىاسيا جانە ونىڭ جاڭ شەشەيى ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعىاسيا جانە ونىڭ جاڭ شەشەيىانار بۇلت شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى رىن چۇنشياڭجاڭ شەشەي، الدىڭعى جولى ماعان تىگىپ بەرگەن ۇلتاراقتى ۇيگە قايتىپ سىناپ كوردىم، وتە جاقسى ەكەن، جۇبايىم دا ۇلتاراق وتە ادەمى ەكەن دەدى. 10 ايدىڭ 25 كۇنى كەشتە قىزمەتتەن ٴتۇسىپ، ۇيىنە قايتقان سوڭ اسيا تۇرسىن ٴوزىنىڭ جۇپ قۇراعان تۋىسى جاڭ شەشەيگە تەلەفون شالدى.بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا ول جاڭ شەشەيگە امانداسا بارعاندا، قاريا وعان 2 جۇپ ۇلتاراق ۇسىنادى، ۇلتاراقتىڭ بەتىنە ادەمى گۈل كەستەلەنگەن، مۇنى قاريا اسيا مەن ونىڭ كۇيەۋىنە ارنايى تىككەن بولاتىن. بۇل مەنىڭ وزىمە ارنايى تىگىلگەن ۇلتاراقتى تۇڭعىش رەت تاپسىرىپ الۋىم، ينە ساباق جىپتەر جاڭ شەشەيدىڭ كوڭىلى، ىشتەي جىلۋلىقتى سەزىندىم، دەدى ول.10 ايدىڭ 15 كۇنى اسيا تۇرسىن سولدان ەكىنشى جاڭ شىڭليانسولدان ٴۇشىنشى وتباسىنداعىلارمەن بىرگە سۋرەتكە ٴتۇستى. سۋرەتتى ەرىكتى ٴتىلشى ياڭ شۋەحۇي تۇسىرگەناسيا قىزىلسۋ قىزعىز اۆتونوميالى وبلىسى اقتاۋ اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل قىستاق مەكەمەسىندە قىزمەت ىستەيدى، ول جاڭ شەشەي جاڭ شىڭليانمەن 2018 جىلى تۋىس بولعان. سول جىلى 1 ايدا ول تورتاي ەگىس الاڭى قاراقۇم اترەتىنە بارىپ، ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ قيمىلى بويىنشا قىستاقتا تۇرۋ قىزمەتىنە قاتىناسىپ، ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ قىزمەت اترەتىنىڭ ورىنباسار اترەت باستىعى مىندەتىن ۇستىنە الادى، وسى ارادا ول جاڭ شىڭلياننىڭ كىشى ۇلى ساۋ جۇنتاي وتباسىمەن جۇپ قۇراپ، تۋىس بولادى.39 جاستاعى ساۋ جۇنتاي وتباسىنىڭ گانسۋ ولكەسىنەن شينجياڭعا كەلگەنىنە 7 دە 8 جىل بولعان، اكە شەشەسىنىڭ جاسى ۇلعايعان اۋرۋشاڭ، 2 بالاسى ٴالى كىشكەنە، ەرلى زايىپتى ەكەۋى سىرتتا جۇمىس ىستەپ، جىل سوڭىندا عانا ۇيىنە ورالىپ باس قوسا الاتىن.ەرلى زايىپتى ەكەۋىنىڭ ۇلكەندەر مەن بالالارعا قارايلاسۋعا مۇرساسى تيمەيدى، اسيا مۇنىڭ بارلىعىن بىلەتىن، بوس ۋاقىتى شىعا قالسا قارتتارعا امانداسا باردى. جەمىس جيدەك كوتەرىپ، تۇرمىستىق بۇيىمداردى الا باردى، قارتتارعا سەرىك بولىپ اڭگىمە دۇكەنىن قۇرىپ، تازالىق ىستەدى، كوپشىلىك بىرتە بىرتە ۇيىرلەسىپ، جاڭ شىڭليان ونىڭ جاڭ شەشەيىنە اينالىپ، وعان جۇرەك سىرىن اقتاردى.10 ايدىڭ 15 كۇنى اسيا تۇرسىن وڭنان ٴبىرىنشى جاڭ شىڭليانعا سولدان ەكىنشى امانداسا بارعاندا، جايشىلىقتاعىداي ونىمەن بىرگە شەكىلدەۋىك ۇرىعىن ارشىدى. سۋرەتتى ەرىكتى ٴتىلشى ياڭ شۋەحۇي تۇسىرگەنسول كەزدە جاڭ شىڭلياننىڭ كوڭىلىن مازالاعان ٴبىر ٴىس بار ەدى، ٴاسىلى ول گانسۋداعى نەمەرە قىزىن اكەلىپ قارايلاسپاقشى بولعان، ٴبىراق مۇندا بالانىڭ وقۋعا تۇسۋىندە الدىن الا بايلانىس جاساۋ ماسەلەسىنە ٴدوپ كەلەدى.اسيا ونى جۇباتىپ: جاڭ شەشەي الاڭداماڭىز، بۇل شارۋانى ماعان تاپسىرىڭىز، ماسەلە بولسا، مەن سويلەسەيىن، ماتەريال قاجەت بولسا، مەن بىتىرەيىن، دەدى. وسىدان كەيىن اسيا تالاي رەت سويلەسىپ، سايكەستىرىپ، ارلى بەرلى شاپقىلاپ ماتەريال دايىنداپ، بالانىڭ وقۋعا ٴتۇسۋ ماسەلەسىن تەز ارادا شەشتى.ٴبىر جولى قاريانىڭ كەلىنى قۇرىلىس ورنىندا جۇمىس ىستەپ جاتقاندا توسىننان اۋىرىپ، بالنيتساعا جاتىپ قالادى دا، قاريا قاتتى ابىرجيدى. اسيا حاباردار بولعاننان كەيىن دەرەۋ قىستاق كوميتەتىنە مالىمدەيدى ٴارى حالىق ىستەرى تاراۋىمەن بايلانىس جاساپ، سوڭىندا ونىڭ وتباسىنا ٴبىر ٴبولىم ەمدەلۋ قاراجاتىن ٴوتىنىش ەتىپ شەشىپ بەرەدى. جاڭ شەشەي اسيانىڭ قولىن قىسىپ تۇرىپ: وتباسىمىزعا كومەكتەسكەنىڭە راقىمەت، قىزمەت اترەتىنىڭ ماعان وسىنداي ىزگى قىزدى اكەلىپ بەرگەنىنە راقىمەت، دەيدى تەبىرەنە.بيىل 3 ايدا اسيا بۇرىنعى قىزمەت ورنىنا قايتىپ قىزمەت ىستەدى، ٴبىراق ونىڭ جاڭ شەشەي وتباسىمەن بولعان سۇيىسپەنشىلىگى بۇرىنعىداي جالعاسۋدا. جايشىلىقتا قىزمەت ارەدىگىندە، ول ۋاقىت شىعارىپ، ەگىس الاڭىنا قايتىپ جاڭ شەشەيگە امانداسا باردى، كەيدە 7 جاستاعى ۇلىن دا بىرگە الىپ باردى. ۇلى مەن جاڭ شەشەيدىڭ نەمەرە ۇلى جانە نەمەرە قىزىنىڭ جاستارى قارايلاس بولعاندىقتان، بىرنەشە بالا تەز ارادا جاقىن دوسقا اينالدى.بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا اسيا ۇلىن ەرتىپ جاڭ شەشەيگە تاعى امانداسا باردى، كەتەرىندە جاڭ شىڭليان بالانى اقىرىن تارتىپ، وعان 100 يۋان اقشا بەرەدى، مۇنى كورگەن اسيا مۇلدە المايدى. ونىڭ مەنى قىزىنداي كورگەنىن بىلەمىن، كوڭىلىن قابىل الدىم، اقشانى الۋعا بولمايدى، دەدى ول.ءوز قىزىم گانسۋداعى اتا مەكەندە بولسا دا، شينجياڭدا تاعى ٴبىر قىزىم بار. جاڭ شىڭليان بىلاي دەدى: وسى بىرنەشە جىلدا ول ۇنەمى بىزگە امانداسا كەلىپ، بىزگە كومەكتەستى، ول تۋعان قىزىمنان دا كوپ شارۋا ىستەدى.10 ايدىڭ 26 كۇنى كەشتە ٴتىلشى ٴۇرىمجى قالاسىندا ۋاقىتتىق جۇمىس ىستەپ جاتقان ساۋ جۇنتايمەن بايلانىس جاساپ، اسيانى تىلگە العاندا، ول توتەنشە العىس جاۋدىردى. شەشەم ۇنەمى تەلەفون شالىپ اسيانى ايتادى، ونىڭ بار ىنتا پەيىلىمەن وتباسىمىزعا كوڭىل بولگەنىنە جانە كومەكتەسكەنىنە العىس ايتامىز، ونىڭ قارايلاسۋىندا، وسى بىرنەشە جىلدا سىرتتا الاڭسىز جۇمىس ىستەپ، ۋايىمنان ارىلدىم، دەدى ول.
|
كۇلكىنىڭ ادام دەنساۋلىعىنا پايداسى17 مامىر 03:26نۇرسۇلتان. قازاقپارات كۇلكى ءومىردى ۇزارتادى، جاۋىڭا قاراپ اشۋلانبا، ءبىر جىميىپ قانا كۇل دەگەن دانا سوزدەردى بالا كەزىمىزدەن بەرى ەستىپ كەلەمىز.شىن مانىندە كۇلكىنىڭ پايدالى جاعى بار ما؟كۇلكى اۋرۋدى باساتىن ءدارىەندورفيندەر، باقىت گورموندارى اۋرۋدى باسا الاتىن قاسيەتكە يە. ونىمەن قاتار ەگەر ادام پوزيتيۆتى ويلاپ، كۇلە بىلسە، اۋرۋدان تەز ايىعىپ كەتەدى.كۇلكى جۇرەك، وكپەگە پايدالى ءارى يممۋنيتەتتى نىعايتادىادام كۇلگەن ۋاقىتتا قان تامىرلارى كەڭەيىپ، قىسىم ازايادى. دەمەك ۇستامالى جۇرەك اۋرۋىنا شالدىعۋ ءقاۋپى تومەندەيدى. وكپە جۇمىس ىستەگەندە، قان قۇرامىنداعى وتتەك كوبەيەدى. ال بۇل ءوز الدىنا قاتىپ قالعان قاقىرىقتى شىعارۋعا كومەكتەسەدى. سونداي اق اعزادا ۆيرۋس، باكتەريالارمەن كۇرەسەتىن ەلەمەنتتەر بولىنەدى.كۇلكى تەرىڭىزدى جاقسارتادىادام كۇلگەندە بەت بۇلشىقەتتەرى سەرگىپ، قان اينالىمى جاقسارادى. تەرى ءوڭى تاۋىرلەنىپ، ەكى بەت الماداي قىزارا تۇسەدى.كۇلكى قارىمقاتىناستى جاقسارتادىكوڭىل كۇي جاقسا بولسا، جاقىندارىڭىزبەن قارىمقاتىناس تا قالىپتى بولادى. ەگەر بىرەۋگە رەنجۋلى، اشۋلى بولساڭىز، كۇلكىلى بەينەبايان نە فيلم كورىڭىز. سوندا اعزاڭىزدا بولىنگەن ەندورفيندەر مۇڭ مەن رەنىشتى جوق ەتەدى.كۇلكى سپورتۇزاق كۇلگەن سوڭ ادامنىڭ پرەسس، بەت بۇلشىقەتتەرى اۋىرىپ كەتەدى. نەگە؟ سەبەبى كۇلگەن ۋاقىتتا يىق، مويىن، بەت، ارقا سياقتى تاعى باسقا دا 80 گە جۋىق بۇلشىقەت جۇمىس ىستەيدى. ءبىر مينۋت كۇلكى فيتنەستەگى 25 مينۋت جاتتىعۋمەن تەڭ.دەرەككوزى: الەۋمەتتىك جەلى بەتتەرىنەن
|
ئۇيغۇر دىيارىدىكى ئەھۋاللارنى نەق مەيدان كۆرۈنۈشلىرى ئارقىلىق سىرتقى دۇنياغا كۆرسىتىپ كېلىۋاتقان رادىيو شىركىتى يېقىندا رايوندىكى ئاتائانىسىدىن مەجبۇرىي ئايرىۋېتىلگەن ئۇيغۇر پەرزەنتلىرىنىڭ ئىزدېرىكى ھەققىدە بىر ۋىدىيولۇق خەۋەر تارقاتقان.4ئىيۇل تارقىتىلغان مەزكۇر ۋىدىيولۇق خەۋەرگە قارىغاندا، نىڭ مۇخبىرى جون سادۋورس تۈركىيەدە ياشاۋاتقان ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇيغۇر رايونىدا قەپ قالغان ۋە يوقاپ كەتكەن پەرزەنتلىرى ھەققىدە بەرگەن گۇۋاھلىقلىرىنى ئاڭلىغاندىن كېيىن، رايونغا بېرىپ تەكشۈرۈش ئېلىپ بارغان. بۇ جەرياندا خىتاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن بالىلار يەسلىسى دەپ ئاتالغان جايلارنىڭ ئەتراپى پۈتۈنلەي ساقچىلارنىڭ قورشاۋىدا بولغانلىقتىن يېقىن بېرىپ سۈرەتكە ئېلىش ئىمكانىيىتى بولمىغان. ھالبۇكى، يىراقتىن ئۇ يەرلەرنىڭ پۈتۈنلەي تور سىملار بىلەن قورشالغانلىقى، ئەتراپتا پۈتۈنلەي كۆزىتىش كامېراسىنىڭ ئورنىتىلغانلىقىنى بايقىغان. قىزىق يېرى بۇ خىلدىكى يەسلى لەر جازا لاگېرلىرىنىڭ يېنىغا قۇرۇلغان ئىكەن.مەزكۇر ۋىدىيولۇق خەۋەردە يەنە مۇخبىر رايوندىكى ئاتالمىش يەسلى لەرنىڭ سۈنئىي ھەمراھ سۈرىتىدىن بۇ جايلارنىڭ كۆلىمىنىڭ جازا لاگېرلىرىغا ئوخشاش ئىنتايىن تېز سۈرئەتتە كېڭىيىۋاتقانلىقىنى بايان قىلغان. بۇ يەردە تىلغا ئېلىنغان يەنە بىر قىزىق نۇقتا شۇكى، رايوندىكى خىتاي دائىرىلىرى تەرىپىدىن قوغداش مەركىزى دەپ ئاتالغان جايلاردۇر. مەلۇم بولۇشىچە، بۇنداق جايلاردىن ھازىرغا قەدەر يۈزدىن ئارتۇقى قۇرۇلغان بولۇپ، بۇلاردا 10 مىڭلىغان ئۇيغۇر پەرزەنتلىرى يېپىق ھالەتتە تەربىيە لەنمەكتىكەن.ئۇيغۇر دىيارىدىكى جازا لاگېرلىرىنىڭ تېز سۈرئەتتە كۆپىيىشىگە بىلەن بىرگە ئاتالمىش يەسلى لەرنىڭمۇ زور كۆلەمدە كېڭىيىشى كۆزەتكۈچىلەرنىڭ ئەندىشىسىنى قوزغىماقتا.
|
ئاۋستىرىيەدىكى سايلامدا رادىكال ئوڭچىلار غەلىبە قىلالمىدىتۈنۈگۈن 4دېكابىر ئاۋستىرىيەدە ئۆتكۈزۈلگەن پىرېزىدېنتلىق سايلىمىدا، رادىكال ئوڭچى ئاۋستىرىيە ئەركىنلىك پارتىيەسى يېشىللار پارتىيەسىگە ئۇتتاردى.05.12.2016 24.05.2022تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: تۈنۈگۈن ئاۋستىرىيەدە ئۆتكۈزۈلگەن پىرېزىدېنتلىق سايلىمىدا، رەسمىي بولمىغان نەتىجىلەرگە ئاساسلانغاندا، يېشىللار پارتىيەسىنىڭ نامزاتى ئالېكساندېر ۋاندېربېللېن غەلىبە قىلغان. ۋاندېربېللېن 53.3 ئاۋازغا، رادىكال ئوڭچى ئاۋستىرىيە ئەركىنلىك پارتىيەسى نىڭ نامزاتى خوفېر 46.7 ئاۋازغا ئېرىشكەن. خەلقنىڭ سايلامغا قاتنىشىش نىسبىتى 74 بولغان.سايلامنىڭ رەسمىي نەتىجىلىرى بۈگۈن 5دېكابىر ياكى ئەتە 6دېكابىر ئېلان قىلىنىدۇ.ۋاندېربېللېن رەسمىي بولمىغان نەتىجىلەر ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن، ھوفبۇرگ سارىيىدا ئۆتكۈزۈلگەن ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنىدا، ياۋروپاغا مۇسبەت سىگنال بېرىلگەنلىكىنى بىلدۈردى. ئۇ ۋەزىپە ئۆتىگەن مۇددەت ئىچىىدە، ياۋروپانى قوللايدىغانلىقىنى ۋە ھەممە كىشىگە تەڭ قۇچاق ئاچىدىغانلىقىنى ئەسكەرتىپ: دۇنياغا ئېچىلغان ھالدا ھەرىكەت قىلىمەن، ماڭا ئاۋاز بەرگەن ۋە بەرمىگەن، كۆڭلىدىن خالاپ ياكى خالىماي ئاۋاز تاشلىغان ھەممە كىشىنىڭ پىرېزىدېنتى بولىمەن. مەن پارتىيەلەردىن ئۈستۈن تۇرغان ھالەتتە ھەرىكەت قىلىمەن، ھېچكىمگە ئايرىمىچىلىق قىلماستىن ھەممە كىشىگە تەڭ قۇچاق ئاچىمەن دېدى.ياۋروپا ئىتتىپاقى ۋە كۆچمەنلەرنى قوللىغان باياناتلىرى بىلەن دىققەت تارتقان ئالېكساندېر ۋاندېر بېللېن، مۇسۇلمانلارغا ۋە كۆچمەنلەرگە بولغان لىبېرال قاراشلىرى بىلەن تونىلىدۇ.رادىكال ئوڭچى ئاۋستىرىيە ئەركىنلىك پارتىيەسىنىڭ پىرېزىدېنت نامزاتى نوربېرت خوفېر مۇخبىرلارنىڭ سوئاللىرىغا: ئىنتايىن ئەپسۇسلاندىم ۋە ھەيران قالدىم. بىراق، سايلىغۇچىلار ھەر قاچان توغرا، خەلقنىڭ قارارىغا ھۆرمەت قىلىمەن دەپ جاۋاب بەردى. خوفېر كېلەر قېتىملىق سايلام ئۈچۈن تەييارلىق قىلىدىغانلىقىنى ئەسكەرتىپ: ئالتە يىل كېيىن كۈچۈمنى تېخىمۇ يىغىپ، قايتىدىن سىنايمەن دېدى.خەتكۈچ: رادىكال ئوڭچىلار، سايلام ئاۋستىرىيە
|
ادىلەت ورگاندارىندا سىبايلاس جەمقورلىق 67 پايىزعا ازايدى. بۇل تۋرالى قر ادىلەت مينيسترلىگىنىڭ اپپارات باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى اسقار ۇمبەتاليەۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى .2020 جىلى فاكتورلىقبالدىق شكالا بويىنشا ىلكى جوبا بارلىق اۋماقتىق ادىلەت ورگاندارىندا قوسىمشا قارجىلاندىرۋسىز ءوز قاراجاتتارى ەسەبىنەن ەنگىزىلدى. جوبا ناتيجەلى وتۋدە. قىزمەتكەرلەردىڭ ەڭبەكاقىسى ورتا ەسەپپەن 60 پايىزعا دەيىن ءوستى. ماسەلەن، باس ساراپشى فبش ەنگىزىلگەنگە دەيىن 130 مىڭ تەڭگە، ال شكالا ەنگىزىلگەننەن كەيىن 207،5 مىڭ تەڭگە الدى. ادىلەت ورگاندارى بويىنشا قىزمەتكەرلەردىڭ تازا اۋىسىمدىلىعى 2019 جىلمەن سالىستىرعاندا 43 پايىزعا دەيىن قىسقارعانى بايقالادى، دەدى ول مينيسترلىكتىڭ كەڭەيتىلگەن القا وتىرىسىندا.ونىڭ دەرەگىنشە، پرەزيدەنتتىك جاستار كادرلىق رەزەرۆىنەن 3 قىزمەتكەردىڭ لاۋازىمى جوعارىلادى. مينيسترلىكتە بولاشاق پرەزيدەنتتىك باعدارلاماسىنىڭ 57 تۇلەگى جانە مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىنىڭ 26 تۇلەگى قىزمەت ەتەدى. بولاشاق باعدارلاماسى بويىنشا 20 جانە مەملەكتتىك باسقارۋ اكادەمياسىندا 6 قىزمەتكەر وقيدى. قىزمەتتىك مىندەتتەرىن ءتيىمدى ورىنداعان 36 قىزمەتكەر مانسابى بويىنشا ساراپشىدان باس ساراپشىعا، باس ساراپشىدان ءبولىم باسشىسىنا، ءبولىم باسشىسىنان ديرەكتوردىڭ ورىنباسارىنا جوعارىلاتىلدى.سىبايلاس جەمقورلىق قۇقىق بۇزۋشىلىق 67 پايىزعا ازايدى. مينيسترلىكتە 2019 جىلدىڭ شىلدەسىنەن جوبالىق ءوفيسى تابىستى جۇمىس ىستەيدى. وفيس كۇندەلىكتى سىبايلاس جەمقورلىقتى جويۋعا جانە ازاماتتاردىڭ مەملەكەتتىك بيلىك ينستيتۋتتارىنا دەگەن سەنىم دەڭگەيىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ءىسشارالار وتكىزەدى. جوبالىق ءوفيستىڭ ىسكە اسىرىلۋىنىڭ جاعىمدى جاقتارىن ەسكەرە وتىرىپ، مينيسترلىك 2020 جىلى اۋماقتىق ادىلەت ورگاندارىندا وڭىرلىك وفيستەرىن اشتى، دەدى اسقار ۇمبەتاليەۆ.
|
مەكتەپ ديرەكتورلارى جازالاندى4227 رەت كورسەتىلدى وزگەرتۋمەكتەپ ديرەكتورلارىنىڭ تارتىپتىك جازاعا تارتىلۋىنا پاندەميا كەزەڭىندە مۇعالىمدەردى جۇمىسقا شىعۋعا مىندەتتەگەۋى سەبەپ بولعان.كوكتەمگى دەمالىس ۋاقىتىندا پەداگوگتەردىڭ قاشىقتان قىزمەت ەتەتىنى جانە ەڭبەك اقىسىنىڭ تولىق ساقتالاتىنى تۋرالى بۇعان دەيىن ءسوز ەتكەنبىز.19 جۇقتىرۋ قاۋپىن ازايتۋ بويىنشا شارالاردى كۇشەيتۋ اياسىندا قابىلدانعان ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ بۇيرىعىنا سايكەس، 16 ناۋرىزدان باستاپ ەلىمىزدەگى بارلىق پەداگوگ كوكتەمگى دەمالىس ۋاقىتىندا قاشىقتىق رەجيمىندە جۇمىس ىستەيدى. الايدا كەيبىر مەكتەپ باسشىلارى مۇعالىمدەردى جۇمىسقا شىعۋعا مىندەتتەگەن.مۇنداي جاعداي، اسىرەسە، تۇركىستان جانە الماتى وبلىستارىندا بوي العانى انىقتالدى. ۇستازداردى جۇمىسقا شاقىرتقان مەكتەپ باسشىلارىنا تارتىپتىك جازا قولدانىلدى.پەداگوگتەر ادىستەمەلىك جانە كانيكۋلدان كەيىنگى ساباققا دايىندىق جۇمىستارىن قاشىقتان اتقارۋى ءتيىس. سونداياق، پاندەميا كەزەڭىندە پەداگوگتەردىڭ ەڭبەك اقىسى تولىق كولەمدە ساقتالادى، ياعني ۇيدەن جۇمىس ىستەۋ ۇستازداردىڭ ايلىعىنا اسەر ەتپەيدى، دەلىنگەن ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ حابارلاماسىندا.ايتا كەتەيىك، توتەنشە جاعاداي جاريالانعان 16 ناۋرىزدان باستاپ جوو مەن كوللەدجدەردەگى وقىتۋشىلار دا قاشىقتان جۇمىس ىستەۋگە كوشكەن بولاتىن. سوندىقتان ولار دا پاندەميا كەزىندە وقۋ ورنىنا قاتىناماۋى قاجەت.
|
ئىراق ئامېرىكا ئۈستىدىن ب د ت غا ئەرز قىلدى ئۇيغۇرچەئىراق ئامېرىكا ئۈستى...ئىراق ئامېرىكا ئۈستىدىن ب د ت غا ئەرز قىلدىئىراق ھۆكۈمىتى ئامېرىكانىڭ ئىراقتىكى ھاشدى شابى كۈچلىرىگە قىلغان ھۇجۇملىرى ئۈستىدىن ب د ت غا ئەرز قىلدى.17.03.2020 10.02.2021تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: ئىراق تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىنىڭ باياناتچىسى ئەھمەت ئەسساھاف ئامېرىكا ئۈستىدىن ب د ت غا ئەرز قىلىنغانلىقى توغرىسىدا يازما بايانات ئېلان قىلدى.باياناتتا، ئىراق تاشقى ئىشلار مىنىستىرىنىڭ ئامېرىكا ھۇجۇملىرى توغرىسىدا ب د ت ۋە ب د ت خەۋپسىزلىك كېڭىشىگە ئەرز خېتى ئەۋەتكەنلىكى بىلدۈرۈلدى.باياناتچى ئەھمەت ئەسساھاف ئىراقتىكى چەت ئەل كۈچلىرىنىڭ ئىراق ئەسكەرلىرىنى تەربىيەلەش، قوراللاندۇرۇش ۋە مەسلىھەتچىلىك خىزمىتى بېرىش ۋەزىپىسى بارلىقىنى ئەسكەرتىپ: ئەرز خېتىدە، ئىراق زېمىنلىرىدا ھۆكۈمەتنىڭ رۇخسىتى بولماي تۇرۇپ، ھەر قانداق ھۇجۇم ياكى ھەرىكەتنىڭ ئىغۋاگەرچىلىك بولىدىغانلىقىنى تەكىتلىدۇق دېدى.ئۇ ئامېرىكانىڭ ھۇجۇملىرىنىڭ مەسئۇلىيەتسىزلىك بولىدىغانلىقىنى ۋە قانۇنىي ئاساسىنىڭ يوقلۇقىنى قەيت قىلدى.ئامېرىكا ئايروپىلانلىرى 13مارتتا ئىراقنىڭ بابىل، كەربالا، سالاھاددىن، ئەنبار ۋە باشقا شەھەرلەردە، ئىرانغا يېقىن شىئە قوراللىق كۈچ بولغان ھاشدى شابى كۈچلىرىنى بومباردىمان قىلغان ئىدى. كەتائىب ھىزبۇللاھ ھىزبۇللاھ بىرىگادىلىرى ياكى ئىراق ھىزبۇللاھى دەپ ئاتالغان گۇرۇپپىمۇ ھۇجۇم نىشانىغا ئايلانغان ئىدى.ئامېرىكا دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرلىقى بۇ ھۇجۇملاردىن كېيىن، كەتائىب ھىزبۇللاھ تەشكىلاتىنىڭ قورال ئىسكىلاتلىرىنىڭ بومباردىمان قىلىنغانلىقىنى جاكارلىغان ئىدى.كەتائىب ھىزبۇللاھ ياكى ئىراق ھىزبۇللاھى دەپ ئاتىلىدىغان ئىراننىڭ قوللىشى ئاستىدىكى تەشكىلات، ھاشدى شابى كۈچلىرىنىڭ بىرى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ.خەتكۈچ: ب د ت , ئىراق ھىزبۇللاھى , قوراللىق كۈچ , ھاشدى شابى
|
مەزھەب ۋە تەرىقەتلەر مۇسۇلمانلار تورىمەزھەب ۋە تەرىقەتلەرباش بەت تەتقىقاتلار يوللىغۇچى: مۇسۇلمانلار، ۋاقتى: 20170220717 قېتىم ئوقۇلدىبمەزھەب ۋە تەرىقەتلەربۇ يەرگە كەلگۈچە چۈشەندۈرگەنلىرىمىزنىڭ ھەممىسى، سۈننى مەزھىبىنىڭ كۆز قاراشلىرىدۇر. لېكىن، شىئە ۋە تەرىقەت پىرقىلىرىنىڭ كۆز قاراشلىرى بۇنداق ئەمەس. ئىراندا شىئە مەزھىبىنىڭ ئىمامىيە پىرقىسى كەڭ تارقالغان. تۆۋەندە ئىراندىكى شىئەلەر بىلەن تەرىقەتچىلەرنىڭ بىر قىسىم كۆز قاراشلىرىنى كۆرۈپ باقايلى:ئا ئىران ئىسلام جۇمھۇرىيىتى96 ئىرانغا ھاكىم بۇلۇۋاتقان مەزھەب، شىئە مەزھىبىدۇر. بۇ مەزھەب دۆلەت رەئىسى تاللاش خۇسۇسىدا كېلىپ چىققان تالاشتارتىشتىن شەكىللەنگەن. ئۇلارنىڭ كۆز قارىشىدا ئىمام يەنى دۆلەت رەئىسى پەيغەمبەر ئە.ستەرىپىدىن بەلگىلىنىشى ۋە پۈتۈن گۇناھلاردىن پاك بولۇشى كېرەك. شىئەلەر بۇ شەخسنىڭ ئەلى ر.ئە ئىكەنلىكىنى بىردەك قوبۇل قىلىدۇ. بۇنىڭغا ئاساسەن، ئۇلاردا دۆلەت رەئىسىنىڭ ۋەزىپىسى، سىياسىي ۋەزىپە بولماستىن بەلكى بىر دىنىي سالاھىيەتتۇر.ئۇلارنىڭ ئىمام يەنى دۆلەت رەئىسى ھەققىدىكى كۆز قاراشلىرىنى كۆرۈپ باقايلى:ئىماملىق، پەقەت ئاللاھ تەرىپىدىن كەلگەن قەتئىي ھۆكۈم ياكى سابىق ئىمامنىڭ كېيىنكى ئىمامغا ئىماملىقنى ۋەسىيەت قىلىشى بىلەن كۈچىگە ئىگە بولىدۇ. ئىنسانلارنىڭ خالىغان كىشىنى ئىماملىققا تاللاپ ياكى ئىماملىقتىن چۈشۈرۈش ھوقۇقى يوق.شىئەلەرنىڭ، ئىمامنىڭ ئالاھىدىلىكلىرى توغرىسىدىكى ئېتىقادى مۇنداق:ئىمامنىڭ، پەيغەمبەرگە ئوخشاش تۇغۇلغاندىن ئۆلگۈچە ئىچى، تېشى، ئاشكارايوشۇرۇن پۈتۈن يامانلىق ۋە مەينەتلىكلەردىن مەسۇم پاك ئىكەنلىكىگە ئىشىنىمىز. ئىمام، ئىمام بولۇشتىن بۇرۇن ۋە كېيىن ئېسىل نەسەبلىك، پاك كىشى بولۇپ، ئۇ ھەرقانداق يامانلىق ۋە گۇناھلاردىن، خاتالىق ئۆتكۈزۈشتىن، ئۇنتۇغاقلىق ۋە ھەر خىل پەسكەشلىكلەردىن پاكتۇر.97 ئىراندىكى شىئەلەرنىڭ، ئىمامنىڭ سۈپەتلىرى ۋە بىلىمى ھەققىدىكى ئېتىقادلىرى مۇنداق:ئىمامنىڭ مەردلىك، سېخىيلىق، پاكلىق، ئەمەلىيەتچانلىق، ئادىللىق، تەدبىرلىك، ھېكمەت، ئەخلاقپەزىلەت ۋە مىجەزخاراكتىر تەرەپلەردىن پەيغەمبەرگە ئوخشاش ئىنسانلارنىڭ ئەڭ ياخشىسى ئىكەنلىكىگە ئىشىنىمىز.ئىمامنىڭ ئىلاھىي ھۆكۈم ۋە مەرىپەتلەرگە ئىگە بولۇشى پەيغەمبەرنىڭ ياكى سابىق ئىمامنىڭ ۋاسىتىسى بىلەن ئەمەلگە ئاشىدۇ. ئۇ يېڭىدىن ئوتتۇرىغا چىققان ھەرقانداق مەسىلە ھەققىدە، ئاللاھ بەرگەن مۇقەددەس كۈچ ۋە ئىلھامى بىلەن لايىق رەۋىشتە ھۆكۈم چىقىرىدۇ. ئۇ نەرسىلەرنىڭ ماھىيىتىنى بىلىدۇ ۋە چۈشىنىدۇ. ئۇ بىر نەرسىنى بىلمەكچى بولسا قەتئىي خاتالاشماي، شەك شۈبھىسىز ھالدا ئۇ نەرسىنىڭ ئەسلى ماھىيىتىنى بىلەلەيدۇ. ئۇ بۇ خۇسۇستا ئەقلى دەلىلگە ياكى بىرەر يېتەكچىگە مۇھتاج بولمايدۇ. ئۇنىڭ بىلىمى زۆرۆر بولغاندا تېخىمۇ چوڭقۇرلايدۇ ۋە تېخىمۇ ئاشىدۇ.ھېچبىر ئىمام مەكتەپ ياكى مەدرىسىگە بېرىپ ئوقۇتقۇچىدىن دەرس ئالغان ئەمەس. شۇنداقتىمۇ ئۇلار سورالغان ھەرقانداق سوئالغا دەرھال ۋە ئەڭ توغرا جاۋابنى بېرەلەيدۇ. ئۇلارنىڭ ئېغىزىدىن بىلمەيمەن دېگەن سۆز چىقمايدۇ. سوئاللارغا توغرا جاۋاب تېپىش ئۈچۈن ئويلىنىدىغان ياكى جاۋابنى كېچىكتۈرۈدىغان ئىشلار ئۇلاردىن سادىر بولمايدۇ.98 شىئەلەرنىڭ ئىماملارغا ئىتائەت قىلىش توغرىسىدىكى ئېتىقادلىرى مۇنداق:ئۇلارنىڭ ئەمىرپەرمانلىرى ئاللاھنىڭ ئەمىرپەرمانىدۇر. ئۇلارغا ئىتائەت قىلغانلىق، ئاللاھقا ئىتائەت قىلغانلىقتۇر. ئۇلارغا ئاسىيلىق قىلغانلىق، ئاللاھقا ئاسىيلىق قىلغانلىقتۇر. ئۇلارنى ياخشى كۆرگەنلىك، ئاللاھنى ياخشى كۆرگەنلىكتۇر. ئۇلارغا دۈشمەن بولغانلىق، ئاللاھقا دۈشمەن بولغانلىقتۇر. ئۇلارنىڭ ئەمىرپەرمانلىرىغا قارشى چىقىش دۇرۇس ئەمەستۇر.بۇ كۆز قاراشلار تېئوكراتىيە تۈزۈمى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىكتۇر. ئەھلى سۈننەتنىڭ بۇلارنى قوبۇل قىلىشى مۇمكىن ئەمەس. شىئەلەرنىڭ ئىماملىرى ئۈچۈن دېگەن سۆزلەرنى، ئەھلى سۈننەت پەيغەمبەر ئۈچۈنمۇ دېيىشكە جۈرئەت قىلالمايدۇ. چۈنكى، قۇرئاندا بايان قىلىنغاندەك، مۇھەممەد ئە.س خۇددى بىزدەك بىر ئىنساندۇر.ئۇنىڭ بىزدىن پەرقى ئاللاھنىڭ ئەلچىسى بولغانلىقىدا خالاس. ئاللاھ تائالا بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدۇ:ئېيتقىنكى: مەنمۇ سىلەرگە ئوخشاشلا بىر ئىنسانمەن. ماڭا سىلەرنىڭ ئىلاھىڭلارنىڭ يالغۇز بىر ئىلاھ ئىكەنلىكى ۋەھىي قىلىنىدۇ. كىم رەببىگە مۇلاقات بولۇشنى ئۈمىد قىلىدىكەن، ياخشى ئەمەل قىلسۇن ۋە ئىبادەتتە رەببىگە ھېچكىمنى شېرىك قىلمىسۇن كەھف18110.99 سۈننىلەر دۆلەت رەئىسىنىڭ ئورنىنى سىياسى ئورۇن دەپ بىلىدۇ. بۇ سەۋەبتىن سۈننىلەر دۆلەتلىرىنى ئىسلام نامى بىلەن ئەمەس، بەلكى ئابباسىيە، سالجۇقىيە، ئوسمانىيە دېگەندەك ئىسىملار بىلەن قۇرغان. تۆت خەلىپىنىڭ دەۋرىدە دۆلەتكە بىر ئىسىممۇ قويۇلمىغان ئىدى. سۈننىلەر، دۆلەت رەئىسىنى ئادەتتىكى بىر ئىنسان دەپ بىلىدۇ. ئۇنىڭغا شىئەلەردەك ئادەتتىن تاشقىرى بىر شەخسىيەت بەرمەيدۇ. شۇنداقلا، ئۇمۇ باشقا ئىنسانلاردەك خاتالىشىدۇ ۋە خاتا قارارلار چىقىرىدۇ دەپ بىلىدۇ.بىر كۈنى خەلىپە ئۆمەررەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنبەرگە چىقىپ مۇنداق دېدى: ئې ئىنسانلار، مۇھەممەد ئەلەيھىسالامنىڭ كۆز قاراشلىرى توغرا ئىدى. چۈنكى ئاللاھ ئۇنىڭغا توغرىنى كۆرسىتىدۇ. بىزنىڭ كۆز قاراشلىرىمىز پەقەت گۇماندىن ئىبارەتتۇر.ئەبۇبەكرى سىددىقرەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بىر مەسىلىگە دۇچ كېلىپ، ئۇنىڭ جاۋابىنى قۇرئان ۋە سۈننەتتىن تاپالماي، ئۆزىنىڭ ئىجتىھادى بىلەن جاۋاب بەرگەن بولسا مۇنداق دەيتتى: بۇ مىنىڭ كۆز قارىشىم، ئەگەر توغرا بولسا ئاللاھتىن، خاتا بولسا مەندىن، ئاللاھ مىنى مەغپىرەت قىلسۇن.بىر كۈنى ئۆمەررەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بىر كىشىگە ئۇچراپ، ئۇنىڭدىن نىمە ئىش بولدى، دېدى؟ ئۇ كىشى، ئەلى ۋە زەيد مۇشۇنداق بىر ھۆكۈم بەردى دېدى. ئۆمەر مەن بولغان بولسام مۇنداق ھۆكۈم بېرەتتىم دېدى. ئۇ كىشى، ھوقۇق سېنىڭ قولۇڭدا تۇرسا، سېنىڭ ھۆكۈم قىلىشىڭغا نىمە توسالغۇ بار. دېگەن ئىدى. ئۆمەر مۇنداق جاۋاب بەردى: سېنىڭ مەسىلەڭنى ئاللاھنىڭ كىتابى ۋە ئاللاھنىڭ ئەلچىسىنىڭ ھۆكمىگە قاراتقان بولسام مەن بۇ دېگىنىڭنى قىلاتتىم. لېكىن، بۇ مەسىلىنى رايىمكۆز قاراشغا قويۇپ بەردىم. پىكىر بېرىش ھوقۇقى ھەممە ئىنسانلار ئارىسىدا ئورتاق بولىدۇ. مېنىڭ قارىشىم ئەلى ۋە زەيدنىڭ كۆز قارىشىنى ئەمەلدىن قالدۇرالمايدۇ.سوپىزىم تەرىقەتلىرى، ئۆزىگە خاس ئىبادەتگاھ ۋە كۆز قاراش، پىكىرلەرگە ئىگە گۇرۇھلاردىن تەشكىللەنگەن بولۇپ، بۇلارنىڭ ھەر بىرىنىڭ بىر روھانىمەنىۋى يېتەكچىسى يەنى پىرى بولىدۇ. ئۇلارنىڭ كۆز قارىشىدا، پىر بەندە بىلەن ئاللاھ ئوتتۇرىسىدا ۋاسىتە ۋە ئاللاھنىڭ ئىشىكلىرىدىن بىر ئىشىكتۇر. تەرىقەتكە كىرىش قول بېرىشبەيئەت قىلىش مۇراسىمى ئارقىلىق ئەمەلىيلىشىدۇ ۋە بەيئەتتىن كېيىن پىر مۇرىدىنى ئاللاھ يولىدا تەسلىم تاپشۇرۇپ ئالغان بولىدۇ. قۇتۇلۇش ئۈچۈن چۇقۇم بىر تەرىقەتكە كىرىش شەرت. پىر پەيغەمبەرنىڭ ۋەكىلى ۋە خاتالاشمايدىغان بىر پېرسۇناژدۇر. ئۇ مۇرىدنىڭ مەنىۋى ئاتىسىدۇر.101 بۇ كۆز قاراشلارنىڭ ھەممىسى قۇرئان كەرىمگە زىتتۇر. ھەقىقى ئىنجىلنىڭ ھۆكمىدىن چىقىپ تەشكىللەنگەن چېركاۋ، تېئوكراتىيىنىڭ پەيدا بولۇش مەنبەسى بولغاندەك، بىزدىمۇ قۇرئاننىڭ ھۆكمىدىن چىقىپ تەشكىللەنگەن تەرىقەتلەر، تېئوكراتىيە چۈشەنچىسىنىڭ پەيدا بولۇشىغا شارائىت يارىتىپ بەرمەكتە. ئەسىرلەردىن بېرى تەرىقەتلەر تەرىپىدىن پەيدا بولغان پىكىر ئېقىملىرى تەرىقەتتە بولمىغان كىشىلەرگىمۇ سىڭىپ كىرمەكتە. بۈگۈنگىچە ھېچقانداق بىر تەرىقەت چېركاۋدەك بىر تەشكىلات ھالىغا كېلەلمىدى، ھەم ھېچقانداق بىر دۆلەت تەرىقەتلەرنىڭ ئەمرى ئاستىغا كىرىپ باققىنى يوق. قولىمىزدا قۇرئان كەرىم مەۋجۇتلا بولىدىكەن بۇ ئىشلارنىڭ رېئاللىققا ئايلىنىشى مۇمكىن ئەمەس. تەرىقەتلەرگە مۇناسىۋەتلىك رەددىيە بېرىلىدىغان مەسىلىلەر بەك كۆپ. بۇلار مۇسۇلمانلارنىڭ قۇرئان نۇرى ئاستىدا تەربىيلىنىشى بىلەن ئوتتۇرىدىن يوقىلىدۇ. مۇھەممەد رىزا مۇزەپپەر، ئەقائىدۇلئىمامىيە، شىئە ئەقىدىلىرى. تۈركچىگە تەرجىمە قىلغۇچى، ئابدۇلباقى گۈلپىنار 1978يىل ئىستانبۇل، 50بەت. شىئە ئەقىدىلىرى، 51بەت.شىئە ئەقىدىلىرى، 5253 بەت.شىئە ئەقىدىلىرى، 54بەت. ئىبنى قەييۇم جەۋزى ، ئەئلامۇلمۇۋەققىين.، 1987يىل بېيرۇت باسمىسى، بىرىنچى جىلد، 54بەت. كوتتۇ، تەسەۋۋۇپ ئەخلاقى، 1982يىل ئىستانبۇل باسمىسى،2جىلد، 185بەت. مەخمەت زاھىد كوتكۇ، تەسەۋۋوپ ئەخلاقى، 2 جىلد، 183 بەت. ھەسەن كامىل يىلماز، ئىسلام تەسەۋۋۇپى، تەسەۋۋۇپلار بىلەن مۇناسىۋەتلىك سۇئالجاۋابلار، 1996يىل، ئىستانبۇل، 494بەت. مۇرىد توغرا تاپقان تەغدىردىمۇ پىرىغا ئېتىراز بىلدۈرىشى ھارامدۇر. كوتتۇ، تەسەۋۋۇپ ئەخلاقى، 2 جىلد، 5بەت. كوتتۇ، تەسەۋۋۇپ ئەخلاقى، 2 جىلد، 247بەت.
|
بەس بەس مۇنازىرەئىنسانلار نىمىشقا تەڭسىزلىككە ئۇچرايدۇ؟مۇنبەر جاھاننامە بەس بەس مۇنازىرە ئىنسانلار نىمىشقا تەڭسىزلى ...كۆرۈش: 2023ئىنكاس: 35ئىنسانلار نىمىشقا تەڭسىزلىككە ئۇچرايدۇ؟ توردا يوقئاكتىپ ئەزا, جۇغلانما 2924, دەرىجە ئۆسۈش ئۈچۈن 2076 جۇغلانماھازىرقى جۇغلانمىسى 2924, كېلەركى ئەزا گۇرۇپىسىغا يەنە 2076 جۇغلانما بار.تىزىم نۇمۇرى: 8963تۆھپە : 679توردىكى ۋاقتى: 782 سائەتيوللىغان ۋاقتى 2014225 23:36:55 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشئالدىنقى ئايدىكى ئىلىم چېيىمىزدا ئىنسانلار تەڭسىزلىكىنىڭ مەنبەسى ناملىق كىتابنى قىسقىچە مۇھاكىمە قىلغان ئىدۇق. مەنچە مەزكۇر كىتابتىكى مەزمۇنلار بىر قەدەر ئېغىر ۋە ئابستراكىت تۇيۇلغىنى بىلەن ئادەمگە تولىمۇ كونكرېت مەنزىرىنى ئەسلىتىدىكەن. ماڭا خۇددى ھۆكۈمدارلار دەستۇرىنى ئوقۇغاندا ئېرىشكەن تۇيغۇمنى قايتۇرۇپ بەردى. شۇڭا، مەن مەزكۇر كىتابتىن ماڭا بىرقەدەر تەسىر قىلدى دەپ قارىغان مەزمۇنلارنى باغداشتىكى پەزىلەتلىك تور ئاھالىسىنىڭ ھوزۇرىغا سۇندۇم.ئىنسانلار تەڭسىزلىكىنىڭ مەنبەسىناۋادا كىندىك قېنىم تۆكۈلىدىغان ماكاننى تاللاش ئىمكانىيىتى بېرىلگەن بولسا، شۇنداق بىر ئەلنى تاللىغان ئىدىم: تېررىتورىيەسى ئانچە كەڭرى بولمىغان ئۇ ماكاندا، كىشىلەرنىڭ قابىلىيىتى ئوبدان ئىدارە قىلغىلى بولىدىغان دائىردە چەكلىنىدۇ. جەمئىيەت ئەزالىرى ئىش مېھنەتتە باراۋەر بولغاچقا، ھېچكىم ئۆزىگە تەئەللۇق مەسئۇلىيەتنى باشقىلارغا ھاۋالە قىلىپ يۈرمەيدۇ.شۇنداق بىر ئەلدە تۇغۇلۇشنى ئۈمىد قىلار ئىدىم: ئۇ يەردىكى ھۆكۈمرانلار بىلەن ئاۋام پۇقرا ئىنتىلىدىغان مەنپەئەت پەقەت بىرلا. چۈنكى،ئۇنداق سىياسىي ئاپاراتنىڭ ھەرقانداق ئەتمىشى ئاۋامنىڭ ئورتاق سائادىتى ئۈچۈن ئەبەدىي بېغىشلانغان.بىرەر ئەلنى شۇ يەردە تۇغۇلۇپ ئۆسكەن ھۆكۈمران بىلەن يات ئەلدىن كەلگەن ھۆكۈمران بىللە باشقۇرىمەن دېسە، ئۇلار ھوقۇقنى قانداق بۆلۈشمىسۇن،ئىشقىلىپ ئۇلارنىڭ ئاۋام پۇقرانى گەپكە كىرگۈزۈپ، ئەلنى ئىدارە قىلمىقى مۇمكىن ئەمەس.مۇنداق بىر ئەلنى ئۆزۈمگە ۋەتەن قىلىپ تاللىسام دەيمەن: ئۇ قۇدرەتلىك ھەربىي قوشۇنغا ھاجىتى چۈشمەيدىغان بەختىيار ماكان.قانۇن چىقىرىش ھوقۇقى پۇقرالارغا تەئەللۇق بولغان ئەلنى ئۆزۈمگەۋەتەن قىلىپ تاللىسام دەيمەن. چۈنكى، جەمئىيەتكە قانداق قانۇننىڭ لازىملىقىنى ھېچكىم ئاشۇ جەمئىيەتتە ئورتاق ياشايدىغان پۇقرالاردە ئېنىق بىلمىسە كېرەك.مۇنداق بىر ئەلنى ئۆزۈمگە ۋەتەن قىلىپ تاللىسام دەيمەن: ئۇ يەرنىڭ پۇقرالىرى قانۇن ئاتا قىلغان ئاۋاز بېرىش ئوقۇقىغا ئىگە ئىكەنلىكىدىن بەكمۇمىننەتدار؛ ھەر يىلى ئەڭ قابىلىيەتلىك، ئەڭ ھەققانىي كىشى شۇ ئەلدە قانۇن يۇرگۈزۈش، دۆلەت باشقۇرۇشقا سايلىنىدۇ. ئۇنداق جۇمھۇرىيەتتىكى ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىنىڭ ئەخلاق پەزىلىتى پۇقرالارنىڭ ئەقىل پاراسىتىنى نامايەن قىلالايدىغانلىقى ئۈچۈن، ئۇ ئەلدىكى ئاۋام پۇقرا بىلەن ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرى بىر بىرىنىڭ ھۆرمىتىنى قىلىدۇ.ئايال زاتى ئەرلەر بەختىنىڭ كاپالىتىدۇر. ئۇلاردىكى لاتاپەت ۋەھۇشيارلىق جۇمھۇرىيەتنىڭ ئەمىنلىكى ۋە ئەزگۈ ئەخلاققا مەھەمدۇر. سۈيۈملۈك ۋە پەزىلەتلىك جەنۋە ئاياللىرى ! سىلەر ئاياللارنىڭ تەقدىرى ھەمىشە دېگۈدەك بىز ئەرلەرنىڭ تەقدىرىنى بەلگىلەيدۇ.سوغۇققانلىق بىلەن پىكىر يۈرگۈزۈپ، ئوبيېكتىپ كۆزىتىپ باقىدىغان بولساق، ئىنسانىيەت جەمئىيىتىدە نامايەن بولىۋاتقىنى كۈچلۈكلەرنىڭ زوراۋانلىقىبىلەن ئاجىزلارنىڭ ئېزىلىۋاتقانلىقىنى بايقايمىز. كۈچلۈكلەرنىڭ شەپقەتسىزلىكىدىن ھەممىمىز نەپرەتلىنىش بىلەن بىرگە ئاجىزلارنىڭ نادانلىقىدىن ھەسرەتلىنىمىز.مېنىڭچە ئىنسانلار ئارىسىدا مۇنداق ئىككى خىل تەڭسىزلىك مەۋجۇت:بىرىنچى خىلنى تەبىئىي تەڭسىزلىك ياكى فىزىئولوگىيەلىك تەڭسىزلىك دەپ ئاتايمىز. بۇ خىل تەڭسىزلىكنى تەبىئەت ئاپىرىدە قىلغانلىقى ئۈچۈن، ئۇ ئادەملەرنىڭ ياش قۇرامى ،سالامەتلىكى، تەن قۇۋۋىتى، ئەقلىيىتى ۋە زېھنى ... قاتارلىق جەھەتلەردىكى پەرقلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئىككىنچى خىلنى مەنىۋى ياكى سىياسىي جەھەتتىكى تەڭسىزلىك دەپ ئاتايمىز. ئۇ ئادەت يوسۇننى مەنبە قىلغانلىقى ئۈچۈن، ئەڭ بولمىغان ئۇنىڭ مەۋجۇتلۇقى كىشىلەرگە ئايان. بۇ خىل تەڭسىزلىك باي باياشاتلىق،شان شەرەپ ۋە ھوقۇق مەرتىۋە قاتارلىق جەھەتلەردە باشقىلاردىن ئۈستۈن تۇرۇش، ھەتتاباشقىلارنى بوسۇندۇرۇشتەك كىشىلەرگە ئازار بېرىدىغان ئىمتىيازنى ئۆز ئىچىگەئالىدۇ.خۇددى كىشىلەر ئېيتقاندەك، غايىبىي قۇدرەت تۇغما تالانتنى تەقسىمقىلغاندا ئالەمشۇمۇل تەڭسىزلىككە يول قويغان.كىمدىكىم بىر پارچە يەرنىڭ چۆرىسىنىچىتلاپلا ئۇنى بۇ يەر مېنىڭ ! دېيەلىسە ھەمدە ساددىلىقتا يېتىپئاشىدىغان بىر ئۇچۇم ياۋاشنى ئاشۇ گېپىگە ئىشەندۈرەلىسە، مەدەنىي جەمئىيەتنىڭھەقىقىي ئاساسچىسى شۇ، دېگەن گەپ. ناۋادا بىرسى چىقىپ قېقىلغان قوزۇقارنى يولۇپتاشلاپ، سوقۇلغان قىرلارنى تۈزلىۋېتىپ، باشقىلارغا : ئۇنداق ئالدامچىلارنىڭگېپىگە قۇلاق سالماڭلار ! يەردىن چىققان ھوسۇل ھەممە ئادەمگە تەئەللۇق بولغىنىبىلەن، يەرنىڭ ھېچكىمگە تەۋە ئەمەس ئىكەنلىكىنى ئۇنتۇپ قالغىنىڭلار پەرۋەردىگارنىڭ ئۇرغىنى! دېيەلىگەن بولسا، ئىنسانىيەت قانچىلىغان جىنايەت،ئۇرۇش تالاش، قاتىللىق، ئازاب ئوقۇبەت ۋە ۋەھىمە تەشۋىش ... دېگەنلەردىنئامان قالار بولغىيدى؟!جەمئىيەت بىلەن قانۇن ئاجىزلارغا يېڭىبويۇنتۇرۇق، بايلارغا يېڭى كۈچ قۇۋۋەت ئاتا قىلدى، خالاس. جۈملىدىن ئۇلار تۇغماھۆرلۈكنى ئۈزۈل كېسىل بىتچىت قىلىپ، مۈلۈك ھوقۇقى ۋە باراۋەرلىكنى قوغدايدىغانقانۇننى ئۆمۈرلۈك تۇرغۇزۇش بىلەن بىرگە ئۇستىلىق بىلەن قاقتى سوقتى قىلىشنىمۇستەھكەن ھوقۇققا ئايلاندۇرىۋەتتى. ئىنسانلار شۇنىڭدىن ئېتىبارەن ئاز ساندىكىقارانىيەتلەرنىڭ مەنپەئەتى ئۈچۈن جەبىر جاپا، قۇللۇق ۋە يوقسۇللۇققا بەنتقىلىۋېتىلدى.ئىستېلا ھوقۇقىنىڭ ئۆزى چىن مەنىدىكى ھوقۇقتىن دېرەك بەرمەيدىغانلىقىئۈچۈن، ئۇ باشقا ھوقۇقلارغا ئاسا بولالمايدۇ. چۈنكى ئىستېلا قىلىنغان مىللەتھۆرلۈكنى پۈتۈنلەي ئەسلىگە كەلتۈرۈپ، ئىستېلاچىنى ئۆز رازىلىقى بىلەن ئۆزلىرىگەسەردار قىلىپ تاللىمىغانلا بولسا، ئىستېلاچى بىلەن ئىستېلا قىلىنغۇچىئوتتۇرىسىدىكى جەڭگى جېدەل ئەبەدىي تۈگىمەيدۇ. ئىستېلا قىلىنغۇچى مىللەت ئىستېلاقىلغۇچىنى رازىلىقى بىلەن ئۆزلىرىگە سەردار قىلىپ تاللاشتىن ئىلگىرى، مەيلى قانداقشەكىلدىكى تەسلىمنامە ئىمزالانمىسۇن، ئۇنداق نامە نىڭ بىردىنبىرئاساسى زوراۋانلىق بولغىنى ئۈچۈن، قىلچە رولى بولمايدۇ.كۈچلۈكلەر بىلەن ئاجىزلار دىن ئىبارەت ئىككىسۆزنىڭ مەنا دائىرسىنى ئېنىق پەرقلەندۈرگىلى بولمايدۇ. مۈلۈك ھوقۇقى ياكى ئالدىن ئىگىلەش ھوقۇقىنىڭتۇرغۇزۇلىشى بىلەن سىياسىي ھۆكۈمەتنىڭ تۇرغۇزۇلۇشىغىچە بولغان ئارىلىقتا، يۇقىرىقىئىككى سۆزنىڭ مەناسىنى يوقسۇللار بىلەن بايلار دەپچۈشەنسەك ئەڭ مۇۋاپىق بولىدۇ. قانۇن تۈزۈم پەيدا بولۇشتىن ئىلگىرى، بىراۋنىڭباشقىلارغا تەسىر كۆرسىتىشتە ئۇلارنىڭ مال مۈلكىگە قارا ساناش ياكى ئۆزىگەتەئەللۇق مال مۈلۈكنىڭ بىر قىسمىنى باشقىلارغا بۆلۈپ بېرىشتىن باشقا ئامال يوقئىدى.ھۆرلۈكتىن ئۆزگە مەھرۇم قېلىشتىن ئەنسىرىگۈدە ھېچنىمىسى بولمىغانيوقسۇللارنى ھالا بۈگۈنگە كەلگەندە ئاشۇ بىردىنبىر تەۋەرۈكىنىمۇ بىركاردىنبىكارغىلا ئۆز ئىختىيارلىقى بىلەن ئۆتۈنۈپ بېرىشكە مەجبۇرلاش ئۇچىغا چىققانبىمەنىلىك.كىشىلەر دەسلەپتىلا ئۆزلىرىنى مۇستەبىت سەردارلانىڭ قوينىغا قەتئىينىيەت بىلەن شەرتسىز ئاتىدۇ، بەڭباش تەلۋىلەر جامائەت ئەمىنلىكىنى قوغداش ئۈچۈن،تۇنجى بولۇپ قۇللۇق تۈزۈمنى ماقۇل كۆرىدۇ، دەپ قاراش دېگەندەك ئەقىلگە سىغمايدۇ.چۈنكى، ئەمەلىيەتتە ئۇلار زۇلۇم سېتەمدىن ئامان قالارمەنمىكىن، مەۋجۇتلۇقۇمنىڭشەرتلىرىدىن بولمىش مال مۈلكۈم، ھۆرلۈكۈم ۋە جېنىمنى ساقلاپ قالارمەنمىكىن،دېمىسە ئۆزلىرىگە ھۆكۈمران تاللاپ يۈرەمتى؟! كىشىلىك مۇناسىۋەتتە ئۆزىنىڭباشقىلارنىڭ ئىسكەنجىسىدە ئىكەنلىكىنى تونۇپ يەتمەكتىن ئېغىر خورلۇق بولمىسا كېرەك.سىياسىيونلارنىڭ ھۆرلۈك ئىشقى ھەققىدىكى كاززاپلىقلىرى بىلەنپەيلاسوپلارنىڭ ئەسلىيەت ھەققىدىكى كاززاپلىقلىرى ئەمەلىيەتتە بىر قېلىپتاقۇيغاندەك نەرسىلەر. ئۇلار كۆز ئالدىدىكى شەيئىلەرگە ئاساسلىنىپ تۇرۇپلا، ئەسلاكۆرۈپ باقمىغان ۋە پەرقلىق شەيئىلەرگە ھۆكۈم قىلىۋېرىدۇ. جۈملىدىن ئۇلار قۇللارنىڭئاسارەتنىڭ جەبرىلىرى ئالدىدىكى سەۋر تاقىتىنى كۆرۈپلا تۇغۇلۇشىدىنلاقۇللۇققا مايىلدۇر دېگەن ھۆكۈمنى چىقىرىدۇ.مەدەنىيلەر شىللىسىدىكى بويۇنتۇرۇققا قىلچە ۋايسىمايدۇ، ئەممابەدەۋىلەر ئۇنىڭغا ئەبەدى باش ئەگمەيدۇ. بۇ ھال گويا ياۋا ئاتنىڭ ئارغامچىنىكۆرگەن ھامان دەرغەزەپ بىلەن چاپچىپ سەكرىگىنىگە، كۆندۈرۈلگەن ئاتنىڭ ئەكسىچە،قامچا بىلەن ئۆتۈك زىقچىسىغا غىڭ قىلمىغىنىغا ئوخشايدۇ. بەدەۋىلەر بوران چاپقۇنلۇق دالىلاردا ئەركىن يۈرۈشكە رازىكى، ئارامخۇدالىق ئىچىدە قۇل بولۇشنىخالىمايدۇ. شۇڭا، ئىنسانلارنىڭ قۇللۇققا ئەسلىدىنلا مايىل ياكى قارشى ئىكەنلىكىنىدەلىللەشتە قۇللارنىڭ سۇلغۇنلۇقلىرىنى دەلىل ئاساسى قىلىۋالماي، ئۇنى زۇلۇمغاقارشى تۇرۇپ ھۆرلۈككە ئېرىشكەن مىللەتلەرنىڭ ئالەمشۇمۇل نۇسرەتلىرى ئاساسىدادەلىللىشىمىز لازىم. ئايانكى، قۇل قىلىنغانلار شىللىسىدىكى بويۇنتۇرۇق بەخش ئەتكەنتىنچلىق ۋە ئەمىنلىكنى توختىماي ماختىشىدۇ. مۇھىمى ئۇلار قۇللۇقنىڭ پاجىئەلىرىنىتىنچلىق دەپ بىلىدۇ. ئەمما ھۆر مىللەتلەرنىڭ ئىلكىدىكى مال دۇنياسىنىڭ ئامان ئېسەنلىكى ئۈچۈن شاد خوراملىقىدىن، خاتىرجەملىكىدىن، ھوقۇق ئىمتىيازلىرىدىن، ھەتتا ئىسسىق جېنىدىن كېچىېۋاتقانلىقىنى ، ھۆت تۆرەلگەن بەزى جان جانىۋارلارنىڭ ئىسكەنجىگە بولغان نەپرىتى سەۋەبلىك قەپەسكە باش كۆزۈنى ئۇرۇپقانغا بوياۋاتقانلىقىنى، يالىڭاچ ياشاپ كېلىۋاتقان بەدەۋىلەرنىڭ ياۋروپالىقلارنىڭئەيش ئىشرەتلىك ھاياتىغا كۆز قىرىنى سېلىپ قويماي، مۇستەقىللىقى ئۈچۈن ئاچ زېرىنلىق، ئۇرۇش دېشۋارچىلىقلىرى، ھەتتا ئۆلۈمگە تەۋەككۈل قىلىۋاتقانلىقىنىكۆرگىنىمدە، ھۆرلۈك ھەققىدىكى مۇھاكىمىنىڭ قۇل لار بىلەنمۇناسىۋەتسىز ئىكەنلىكىنى ھېس قىلدىم.ئادەملەر تۆۋەندىكىدەك كىشىلىك مۇناسىۋەتتىنزادى قانداق ئويغا كېلىدىغاندۇ؟ پۇلدارلارنىڭ نەپسانىيەتچى مىراسخورلىرى كۆپىنچىھاللاردا ئۆزىنىڭ بالىلىرى دىن ئاشۇ پۇلدارنىڭ ئۆلۈمىنى تىلىمەيدىغانلار بولمىساكېرەك؛ بىر قىسىم سودىگەرلەردىن بىرەر پاراخوتنىڭ دېڭىزغا چۆكۈپ كەتكەنلىكىنىخۇش خەۋەر دەپ بىلمەيدىغانلار بولمىسا كېرەك؛ نىيىتى يامانقەرزدارلاردىن دۇكانغا ئوت كېتىپ، بارلىق ھېسابات ماتېرىياللىرىنىڭ كۆيۈپ كۈلبولۇپ كېتىشىنى ئۈمىد قىلمايدىغانلار بولمىسا كېرەك؛ قوشنا مىللەتلەرنىڭ ھالاكىتىدىنشاتلانمايدىغان قۇۋم بولمىسا كېرەك. ھەرقاندىقىمىز نەسىلداشلىرىمىزنىڭ زىيان زەخمىتىدىن نەپ ئالىمىز؛ بىرىمىزنىڭ تالاپىتى يەنە بىرىمىز ئۈچۈن ئامەت. يېمانيېرى، نۇرغۇن كىشى جامائەتنىڭ بالا قازاغا ئۇچرىشىنى ئارزۇ قىلىدىغان بولۇپقالدى. ئۇلاردىن بەزىلەر ئاغرىق سىلاق، بەزىلەر ئۆلۈم يېتىم، بەزىلەر جەڭگى جېدەل، بەزىلەر ئاچ زېرىنلىق تىلەيدۇ. مىسالەن، ئىلگىرى بىر قارا نىيەتنىڭ مولھوسۇللۇق مەنزىرىنى كۆرۈپ ھەسەتتىن يىغلاپ نكەتكەنلىكىنى كۆرگەنمەن.بۇ دۇنيانىڭ مەئىشەتلىرىگە كىشىلەر كۆزىنىئالا چەكمەن قىلىۋەتكەن ساختىپەزلىكنى قايرىپ قويۇپ قاراپ باقىدىغان بولساق،ئادەملەرنىڭ ئۆزئارا مېھر مۇھەببەت يەتكۈزۈشكىمۇ، زىيان زەخمەت يەتكۈزۈشكىمۇمەجبۇر بولۇۋاتقانلىقىنى بايقايمىز. جۈملىدىن، كىشىلەر مەجبۇرىيەتنى دەپ قىساسخور،مەنپەئەتنى دەپ ئالدامچى بولۇپ كېتىۋاتىدۇ. ناۋادا بىراۋ ماڭا: جەمئىيەتكىشىلەرنىڭ بىر بىرىگە بولغان ھەقلىق مۇلازىمىتى مابەينىدە شەكىللەنگەندېگەن بولسا، ئۇنىڭ بۇ گىپىگە جاۋابەن مۇنداق دېگەن بولاتتىم: ئاشۇ كىشىلەرباشقىلارغا زىيان سالماي تۇرۇپ تېخىمۇ نۇرغۇن پايدا تاپالىغان بولسا ئىدى، ئاندىنجەمئىيەت فورمىسىنى يۇقىرىقى گەپكە تۈگەللىيەلەيتتۇق. ئەمما، ھازىر قانۇنسىز پايداقانۇنلۇق پايدىدىن ئاسان قولغا كېلىدىغان بولۇپ كەتتى؛ باشقىلارغا زىيان سېلىشئۇنىڭغا ھىممەت قىلىشتىن پايدىلىق بولۇپ قالدى. قىسقىسى، ئادەملەر قانۇننىڭجازاسىدىن قېچىشنىڭ ئوبدان چارىسىنى تاپالماي ئاۋارە. شۇڭا، بۇ جەھەتتە كۈچلۈكلەرئۆز قۇدرىتىنى، ئاجىزلار مەككارلىقىنى تولۇق ئىشقا سالماقتا!كىشىلەر تۇرمۇش ئېھتىياجىنى قاندۇرۇپ بولغاندىن كېيىن، تېخىمۇ نۇرغۇنئېشىنچى بايلىق جۇغلاشقا ئىنتىلىدۇ. بۇنىڭ بىلەن ئەيش ئىشرەت، ھەددى ھېسابسىزمال دۇيا، رەئىيەت ۋە قۇللارچە ئىنتىلىش ... دېگەنلەر توختاۋسىز قۇترايدۇ.ئىشقىلىپ ھەرقانداق ئادەم ئارام قارامسىز پالاقلايدۇ. قىززىق يېرى، كىشىلەرنىڭھاجىتى تەبىئەت ۋە زۆرۈرىيەتتىن قانچىكى يىراقلاشقانسېرى، ئۇنىڭغا بولغان نەسىشۇنچە تاقىلدايدۇ؛ يامان يېرى، ئاشۇ نەپسىنى قاندۇرۇشنى نىشان قىلغان نوپۇز شۇنچەكۈچىيىپ بارىدۇ. شۇڭا، ئىنسانلار تارىخى ئۇزاق مۇددەتلىك كامالەتتىن كېيىن،شۇنداقلا ھەددى ھېسابسىز دەپى دۇيانى يالماپ يۇتۇپ، كۈرمىڭلىغان ئادەمنىھەسرەتكە قويغاندىن كېيىن، ئاخىر بىر قەھرىمان ئوتتۇرىغا چىقىپ تاكى دۇنيانىڭيېگانە ئىگىسىگە ئايانغۇچە ھەممىنىڭ جېنىغا زامىن بولىدۇ. مانا بۇ ئىنسانلارئەخلاقىنىڭ كارتىنىسى. ئۇنى ئىنسانىيەت ھاياتىنىڭ يىغىنچاق ئىنكاسى دېگىلىبولمىسىمۇ، ئەڭ بولمىغاندا ھەر بىر مەدەنىي بەندىنىڭ يۈرىكىگە مۆكۈنگەنۋەھشىيلىكنىڭ بەلگىسى دېگىلى بولىدۇ.سەمىمىزدە بولغايكى، مەدەنىيلەرنىڭ ھالىتى بىلەن بەدەۋىلەرنىڭھالىتىنى ھېچبىر ئاساسسىزلا سېلىشتۇرۇپ يۈرمىگۈلۈك. مۇمكىن بولسا، مەدەنىيلەرنىڭئۆزلىرىنىڭ رەزىللىكى، ھاجىتى ۋە بەختسىزلىكىدىن باشقا، يەنە ئازاب ئوقۇبەتلىرىبىلەن ئۆلۈمگە قانداقلارچە يېڭى يېڭى يارىتىپ بېرىۋاتقانلىقىنى مۇھاكىمە قىلىپبېقىش كېرەك.ناۋادا بىزنى قىيناۋاتقان روھىي ئازابلىرىمىزنى، ماجالىمىزنى قويمايۋاتقان ئەسەبىي شەھۋەتلىرىمىزنى، يوقسۇللارنى ھالسىزلاندۇرىۋاتقان ئېغىرمېھنەتنىڭ جەبرىلىرىنى، زەردارلارنىڭ گەرچە خەتەرلىك بولسىمۇ، خاھىشەن ئۆتكۈزۈۋاتقان ئىشرەتلىك ھاياتىنى، يوقسۇللارنىڭ ئاچلىقتىن، زەردارلارنىڭ توقلۇقتىن ئۆلۈپ كېتىۋاتقانلىقىنى بايقىيالىغان بولساڭ ئىدىڭ؛ زەردارلارنىڭ داستىخىنىدىكى ئاجايىپ غارايىپ سالاتلارنى، زىيانلىق خۇرۇچلارنى، ئېچىغان چىرىگەن ئاش تائاملارنى، ناچار تەركىبلەر ئارلاشتۇرۇلغان دورىلارنى ۋە ناچاردورىنى ساتقان سودىگەرلەرنىڭ ئالدامچىلىقلىرىنى، دوختۇرنىڭ رېتسىپىدىكى خاتالىق سەېەنلىكلەرنى، شۇنداقلا دورا تەييارلاشقا ئىشلىتىدىغان قاچا قۇچىلارغا يۇققانزەھەرلەرنى ئويلاپ يېتەلىگەن بولساڭ ئىدىڭ؛ ھاۋانىڭ بۇلغىنىشى، تۇرمۇش ئۇسۇلىدىكىزىيادە زىللىقلار، ئۆي بىلەن تالانىڭ تېمپېراتورىسىدىكى ئاسمان زېمىن پەرقلەر،كىيىنىش ئادىتىدىكى يەڭگىلتەكلىكلەر ۋە شەھۋەتكە زىيادە بېرىلىپ كېتىش قاتارلىقلارسەۋەبلىك يامراۋاتقان يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرگە نەزەرىڭنى ئاغدۇرالىغان بولساڭئىدىڭ؛ شەھەر قىشلاقلاردىكى يانغىن ئوت ئاپىتى ياكى زىلزىلە يەر تەۋرەشمىڭلىغان مىليونلىغان كىشىنىڭ جېنىدىن جۇدا بولۇۋاتقانلىقىغا نەزەر سالالىغانبولساڭ ئىدىڭ، قىسقىسى ئىنساننىڭ بېشىغا توختاۋسىز كېلىۋاتقان كەلگۈلۈكلەرنى بىر بىرىگە باغلاپ تەسەۋۋۇر قىلالىغان بولساڭ ئىدىڭ؛ ئۇ چاغدا تەبىئەتنىڭ ئۈگۈت نەسىھەتلىرىگە قۇلاق سالمىغانلىقىمىز ۋەجىدىن، ناھايىتى ئېغىر بەدەل تۆلەپكېتىۋاتقانلىقىمىزنى چۈشەنگەن بولاتتىڭ!شۇ نۇقتا ئايانكى، سەردارلار ئىمكانىيەتلىرىنىڭ بارىچە ئاۋامنىڭ ئۆملۈكىنى بۇزۇش يولى بىلەن ئۇلارنىڭ كۈچىنى ئاجىزلاشتۇرۇۋېتەلەيدۇ؛بۆلگۈنچىلىكنىڭ ئۇرۇقىنى چېچىش بىلەن جەمئىيەتتە قارىماققا ئىناقلىققا ئوخشاپ كېتىدىغان ھەرقانداق ساختا ھالەتنى پەيدا قىلالايدۇ؛ ھوقۇق بىلەن مەنپەئەت ئارىسىدىكى توقۇنۇشتىن پايدىلىنىپ، جەمئىيەتنىڭ ھەرقايسى قاتلاملىرىدا گۇمان ۋەئۆچمەنلىكنى قوزغىتىدىغان جېدەل ماجرانى تۇغدۇرالايدۇ؛ قىسقىسى ئۇلار يۇقىرقىدەكچارىلىرى بىلەن ئۆزلىرىنىڭ ئىستېلا قۇدرىتىنى كۈھەيتەلەيدۇ.ئىستىبدات دۆلەتتە ھېچكىم ھۆرمەتكە لايىق سۆز ھەرىكەتنىڭ خاسىيىتى بىلەن بىرەر نەرسىگە ئېرىشىشنى ئۈمىد قىلمايدۇ. مۇستەبىتلىك قۇترىغان يەردە ئاشۇ ئىستىبداتتىن ئۆزگە خوجايىن بولمايدۇ؛ ئاشۇ ئىستىبداتنىڭلاگېپى گەپ بولىدۇكى، ھەققانىيەت ۋە مەسئۇلىيەتتىن سۆز ئېچىشقا مۇمكىن بولمايدۇ.چۈنكى قۇللارغا كۆرە ئېيتقاندا، قارغۇلارچە رايىشلىق بەجا كەلتۈرۈشكە تېگىشلىكبىردىنبىر ئەزگۈ پەزىلدۇر.تەڭسىزلىكنىڭ يۈكسەك پەللىسى دەل مۇشۇ! بۇ يەردە ھەرقانداق شەخس مەۋجۇت ئەمەسلىكى بىلەن بابباراۋەردۇر؛ بۇ يەردە كىشىلەر بۇرۇنقىدەك قانۇنغا ئەمەس، پەقەت پادىشاھنىڭ ئىرادىسىگىلا بويسۇنىدۇ؛ بۇ يەردە پادىشاھنىڭ ئىستەك ئۈمىدىدىن باشقا ھېچقانداق قائىدە نىزام مەۋجۇت بولمايدۇ؛ بۇ يەردە ساۋابكارلىق ئۇقۇمى، ھەققانىيەت پىرىنسىپى ... دېگەنلەر بىر يولىلا غايىپ بولۇپ كەتكەن.بىلىمگاھ ئۈندىدار سۇپىسىنى قوشۇۋېلىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن:ئىزدەش نومۇرى: يوللىغان ۋاقتى 2014226 12:48:24 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشئۇ دۇنياغا بارغاندا ئۇچرىمايدىغان بولىدۇ.تۆھپىكار ئەزا, جۇغلانما 7443, دەرىجە ئۆسۈش ئۈچۈن 2557 جۇغلانماھازىرقى جۇغلانمىسى 7443, كېلەركى ئەزا گۇرۇپىسىغا يەنە 2557 جۇغلانما بار.مۇنبەر پۇلى: 1131تۆھپە : 1525يوللىغان ۋاقتى 2014226 12:52:01 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش1. ناۋادا كىندىك قېنىم تۆكۈلىدىغان ماكاننى تاللاش ئىمكانىيىتى بېرىلگەن بولسا، شۇنداق بىر ئەلنى تاللىغان ئىدىم: تېررىتورىيەسى ئانچە كەڭرى بولمىغان ئۇ ماكاندا، كىشىلەرنىڭ قابىلىيىتى ئوبدان ئىدارە قىلغىلى بولىدىغان دائىردە چەكلىنىدۇ. جەمئىيەت ئەزالىرى ئىش مېھنەتتە باراۋەر بولغاچقا، ھېچكىم ئۆزىگە تەئەللۇق مەسئۇلىيەتنى باشقىلارغا ھاۋالە قىلىپ يۈرمەيدۇ.بۇ دىگەن باشلانغۇچ جەمئىيەتنىڭ ئۆزىغۇ؟ئۇ، 1. تېررىتورىيەسى ئانچە كەڭرى بولمىغان ماكان 2. جەمئىيەت ئەزالىرى ئىش مېھنەتتە باراۋەر جىنىس ۋە ياشقا قاراپ تەبىئى شەكىللەنگەن ئىش تەقسىماتىنى ھېساپقا ئالمىغاندا. 3. ھېچكىم ئۆزىگە تەئەللۇق مەسئۇلىيەتنى باشقىلارغا ھاۋالە قىلىپ يۈرمەيدۇ.يوللىغان ۋاقتى 2014226 12:56:12 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش3. بىرەر ئەلنى شۇ يەردە تۇغۇلۇپ ئۆسكەن ھۆكۈمران بىلەن يات ئەلدىن كەلگەن ھۆكۈمران بىللە باشقۇرىمەن دېسە، ئۇلار ھوقۇقنى قانداق بۆلۈشمىسۇن،ئىشقىلىپ ئۇلارنىڭ ئاۋام پۇقرانى گەپكە كىرگۈزۈپ، ئەلنى ئىدارە قىلمىقى مۇمكىن ئەمەس.تارىخىي ۋە رېئال پاكىتقا ئۇيغۇن بولمىغان ھۆكۈم.يوللىغان ۋاقتى 2014226 12:59:14 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش2. شۇنداق بىر ئەلدە تۇغۇلۇشنى ئۈمىد قىلار ئىدىم: ئۇ يەردىكى ھۆكۈمرانلار بىلەن ئاۋام پۇقرا ئىنتىلىدىغان مەنپەئەت پەقەت بىرلا. چۈنكى،ئۇنداق سىياسىي ئاپاراتنىڭ ھەرقانداق ئەتمىشى ئاۋامنىڭ ئورتاق سائادىتى ئۈچۈن ئەبەدىي بېغىشلانغان.باشلانغۇچ جەمئىيەتتە تۇغۇلماقچى بولغانلىقئۇرۇققەبىلە تەشكىلاتىنى ئىپتىدائى سىياسى ئاپپارات دەپ قارايمىز.يوللىغان ۋاقتى 2014226 13:10:15 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشھەرقانداق ۋەتەن ئۆزىگە لايىق قوغدىنىش ئىقتىدارى بىلەنلا سالاھىيىتىنىنى ساقلاپ كەلگەن. ھەربى كۈچ ئۆزئۆزىنى قوغداش ئىقتىدارىنىڭ بىرخىل ئىپادىلىنىشى . بۇ يەردىمۇ كىشىلىك زاماننىڭ دەسلەپكى مەزگىللىرىگە بولغان سېغىنىشنى ھېس قىلىشقا بولىدۇ.يوللىغان ۋاقتى 2014226 13:15:57 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشبۇ يەردە دىققىتىمىز يېقىنقى زامانغا بۇرالغان بولىدۇ. بىز بۇيەردە ، قانۇن چىقىرش ھوقۇقى جەھەتتە مەلۇم بولۇۋاتقان ساختىلىققا قارىتا ئەيىپلەشنى ھېس قىلىمىز.يوللىغان ۋاقتى 2014226 13:24:28 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشدۇنيادا يۇقۇرىدىكى سۈپەتلەرنى ئىپادىلەۋاتقان ئەللەر بارمۇ يوق؟ دۇنيادىكى ئاز سادىكى قۇدرەتلىك ئەللەردە بۇنداق غايىۋى ۋەتەننىڭ مەلۇم ئالامەتلىرى كۆرۈلۈپ تۇرۇپتۇ. مەلۇمكى ، رېئال دۆلەتتە، يۇقۇرىدىكى ئوتوپىيىلىك تۇيغۇلارنىڭ ئەڭ تولۇق قانائەت تېپىشى مۈمكىن ئەمەس.
|
دۇنيا ئانا تىل كۈنى بايرىمىنى تەبرىكلەيمەن! ئەلكۈن تورىبۈگۈن يەنى 21 فېۋرال بىرلەشكەن دۆلەتلەر پەن مەدەنىيەت مەھكىمىسى تەرىپىدىن بېكىتىلگەن دۇنيادىكى ھەر قانداق بىر مىللەتنىڭ ئانا تىل ۋە يېزىقىنى قوللىنىش ھوقۇقىنى قوغداشنى ئۆزىنىڭ تۇپ مىزانى قىلغان بايرام بىر كۈنىدۇر!بۈگۈن دۇنيانىڭ جۈملىدىن ئۇيغۇرنىڭ ئانا تىلى كۈنى بايرىمىدۇر!ئانا تىلىم ئانامنىڭ سۈتى بىلەن كىرگەن جېنىمنىڭ تىلى، بۇ قۇتلۇق بايرىمىڭنى چىل دىلىمدىن تەبرىكلەيمەن!بۇ كۈن 1952 يىلى پاكىستاننىڭ باشقۇرۇشىدىكى شەرقىي پاكىستان يەنى ھازىرقى بېنگال جۇمھۇرىيىتىنىڭ پايتەختى داككا شەھىرىدىكى داككا ئۇنىۋېرسىتېتى ئوقۇغۇچى ۋە ئوقۇتقۇچىلىرى بېنگال تىلىنى رەسمىي تىل سۈپىتىدە قوللىنىشنى تەلەپ قىلىپ نامايىش قىلغان ۋە ساقچىلارنىڭ نامايىشچىلارغا ئوق چىقىرىپ بىر قانچە ئوقۇغۇچىلارنى ئۆلتۈرگەن قانلىق ۋەقە يۈز بەرگەن كۈندۇر!بۇ كۈن 3 دۇنيا ئەللىرىگە تەۋە بولغان ئاسىيادىكى بىر نامرات مۇسۇلمان دۆلىتىدە ھەققانىيەت ئىستىبدات ئۈستىدىن غەلىبە قىلغان بىر كۈندۇر!بۇگۈنكى كۈن 21 فېۋرال بېنگال تىلىنى ئانا تىل سۈپىتىدە قوللىنىشىنى ئەمەلگە ئاشۇرۇش ئۈچۈن كۈرەش قىلغان ۋە ئۆز ئانا تىلى ئۈچۈن ھاياتىنى تەقدىم قىلغان قەھرىمان بېنگال ياشلىرىنى خاتىرىلەيدىغان كۈندۇر!بۈگۈن 21 فېۋرال 2000 يىلىدىن باشلاپ تەبرىكلىنىپ كېلىۋاتقان 15 قېتىملىق دۇنيا ئانا تىل كۈنى بايرىمىدۇر! جۈملىدىن ئۇيغۇر تىللىق 20 مىليوندىن ئارتۇق خەلقىنىڭ ئانىسى ئۆگەتكەن تىلىنى قەدىرلەش بايرىمىدۇر!بۇ ئالاھىدە كۈن مۇناسىۋىتى بىلەن سىلەرنى تەبرىكلەيمەن! ئانا تىلى بايرىمىمىز كۈنى قۇتلۇق بولسۇن!بۈگۈنكى مىسلىسىز زىددىيەت ۋە كرىزىسلار ئىچىدە ئالغا ئىلگىرىلەۋاتقان ئىنسان دۇنياسىنىڭ بىر بۇرجىكىدىن ئۇيغۇر قىسمەتلىرىگە نەزەر سالساق شۇ نۇقتا بىزنى تەخىرسىزلىك ئىچىدە ئۆزىمىز ھەققىدە قاتتىق ئويلىنىشقا مەجبۇر قىلىدۇكى ئۇيغۇرنىڭ ياراتقان بارلىق مەدەنىيەت، پەن، تارىخىي مىراسلىرى، بۇگۈنكى ھاياتى ۋە كېلەچەك مەۋجۇتلۇقى ئۇيغۇر تىلىنىڭ كەلگۈسىدە جانلىق بىر تىل ۋە يېزىق سۈپىتىدە ئىشلىتىلىپ مەۋجۇت بولۇپ تۇرالىشى ۋە تۇرالماسلىقى بىلەن بەلگىلىنىدۇ.تارىخ بىزگە ھەم شۇنداق دەرس بەردىكى دۇنيادا ھىچ بىر ئىمپېرىيە ئۆزىنى مەڭگۈلۈك ساقلاپ قىلالىغان ئەمەس ئەمما كۈچلۈك بىر مەدەنىيەت قۇرۇلمىسىغا ۋە ئۆز تىل يېزىقىغا ئىگە بولغان مىللەت ئۆزلىرىنى ئىمپېرىيىلەرنىڭ گۇمرانلىغىدىن نەچچە ھەسسە ئۇزاققىچە ساقلاپ قالالىغان.دېمەك تارىخىي يەكۇنلەر بويىچە بىز شۇنداق ئېيتالايمىزكى بۇگۈنكى كۈندە ئۇيغۇرلار ئۈچۈن ئەڭ تەخىرسىز مەسىلە ئۇيغۇر ئانا تىلىنى قوغداشتۇر! بۈگۈنكى كۈندە بىر مىللەتنىڭ ئۈز تىلى ۋە يېزىقىنى قوللىنىشى دۇنيادا ھەممە ئېتىراپ قىلىدىغان ئەڭ ئاددىي بىر ئۇقۇمغا ئايلاندى. تىل ھوقۇقى ئىنساننىڭ ئەزەلدىن بار بولغان مۇدەخىلسىز ھوقۇقلىرىدىن بىرىدۇر خۇددى بىر بالا تۇغۇلغاندىن تارتىپ ئانىسىدىن قانداق گەپ قىلىشنى ئۆگەنگىنىگە ئوخشاش ئادەم بالىسىنىڭ تەبىئي ئېرىشىشكە تېگىشلىك ھەققىدۇر.دۇنيا ئانا تىلى بايرىمىنى قۇرۇق سۆز بىلەن تەبرىكلەشلەر كۇپايە قىلمايدۇ. ئەلۋەتتە بۇنىڭ ئۈچۈن سۈز بىلەن ھەركەت بىرگە بولىشى كېرەك. ئۇيغۇر خەلقى دۇنيا تەرىپىدىن ئېتىراپ قىلىنغان ۋە بىردەك قوغدىلىۋاتقان ھەرقانداق بىر مىللەتنىڭ سانىنىڭ ئاز ياكى كۆپ بولۇشىدىن قەتئىي نەزەر ئۆز ئانا تىلىنى قوللىنىش ھوقۇقى كاپالەتكە ئىگە قىلىنىشى كېرەك دەپ كۆرسىتىلگەن خەلقئارالىق ئەھدىنامىلەرگە ئۆز ئاۋازىنى ئاكتىپ قوشۇشى كېرەك. ئۇنداقتا ئاۋازنى قانداق قوشۇش كېرەك ؟ بۇنىڭ يوللىرى ئاددىي بۇنى سىز ئاۋال ئۆزىڭىزنىڭ كۈندىلىك ھايات سەپرىڭىزدىكى ھەر بىر ئاددىي قەدەملىرىڭىز بىلەن ئىپادە قىلسىڭىزمۇ مۇئەييەن كۆزلىگەن نەتىجىلەرگە ئېرىشەلەيسىز. سىز ھەر قېتىم باشقا بىر تىلدا سۆزلەشكە ياكى يېزىشقا مەجبۇر بولغىنىڭىزدا ئاۋال شۇ گەپنىڭ ياكى خەتنىڭ ئۆز ئانا تىلىڭىزدا قانداق سۆزلىنىدىغانلىغىنى، قانداق يېزىلىدىغانلىغىنى ئۇنتۇماي ئېسىڭىزگە ئېلىپ تۇرسىڭىز يېتەرلىك، بۇ سىزنىڭ ئۆز ئانا تىلىڭىزنى قەدىرلەش ئۈچۈن تاشلىغان بىر ئىجابىي قەدىمىڭىز بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. سىز خۇددى بىر دىن باشلىماي تۇرۇپ يۇز نى سانىيالمايدىغىنىڭىزغا ئوخشاش دۇنيادىكى ھەر قانداق بىر چوڭ نەتىجە كۆزگە ئىلىنمايدىغان ئاددىي بىر ئىشلارنى باشلاشتىن، ئۈزلۈكسىز تىرىشچانلىق، سەبىر، غەيرەت ۋە ئىرادە بەدىلىگە كېلىدىغانلىقىنى ئېسىڭىزدىن چىقارماڭ.ئىنسانلارنىڭ تىلى بىر ئىجتىمائىي ھادىسىگە تەۋە بولغىنى ئۈچۈن بىر مىللەتنىڭ ئانا تىلى شۇ تىلنى قوللانغۇچى بارلىق خەلقلەر توپىنىڭ ھايات تومۇرى، بايلىقى ۋە بارلىقى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈنمۇ تىل مەسىلىسى ھەرقانداق بىر مىللەت ئۈچۈن سۇلھىسىز ھالدا بارلىق ئىجتىمائىي، سۇنئىي قۇرۇلمىلارنىڭ چەكلىمىسىگە ئۇچرىماسلىقى كېرەك، ئەگەر ئۇنداق بولمايدىكەن ئۇ تىل ئۆزىنىڭ كەلگۈسى مىللەت ئەۋلادلىرى ئۈچۈن مەۋجۇتلۇقنى ساقلاپ قالالمايدۇ. بۇ خىلدىكى سۇنئىي تىل جانلىق ئىستېمالدىن يىمىرىلىشكە، باشقا بىر تىلغا ئاسېمىلاتسىيە بولۇپ كېتىش خەۋپىگە دۇچ كېلىدۇ. مىللەتلەر ئۆز ئانا تىلىنىڭ ساقلاپ قېلىشىنىڭ بىردىن بىر چارىسى بولسا بىرىنچى قەدەمنى ئائىلىسىدىن، ئاندىن ئۆزىدىن باشلىشى، پەرزەنتلىرىگە ئانا تىلىدىن مۇكەممەل ۋە تولۇق بولغان سىستېمىلىق باشلانغۇچ ۋە ئاساسىي مائارىپ تەربىيىسى ئېلىش پۇرسىتىنى يارىتىپ بېرىشكە كاپالەتلىك قىلىشتۇر. شۇنى ھەر ۋاقىت ئېسىمىزدە تۇتۇشىمىز كېرەككى ئۆز پەرزەنتلىرىمىزنىڭ ئانا تىل تەربىيىسىگە سېلىنغان مەبلەغ بىز ئۈچۈن مەڭگۈلۈك پايدا ئېلىپ كېلىدىغان مەبلەغدۇر.ئەلۋەتتە، ئۇيغۇر تىلىنى قوغداش ۋە زامانغا لايىق تەرەققىي قىلدۇرۇش بۇ تىلنى ئۆزىنىڭ ئانا تىلى دەپ بىلىدىغان پۈتۈن خەلقىنىڭ جۈملىدىن زامانىمىز زىيالىيلار قوشۇنىنىڭ دەۋرلەر ئالدىدا باشتارتىپ بولمايدىغان بىر مەسئىۇلىيىتىدۇر.مەن بۇ قۇتلۇق كۈن مۇناسىۋىتى بىلەن دۇنيا مىقياسىدا ئۇيغۇر تىلىنى ئۆزىنىڭ ئانا تىلى دەپ بىلگەن بارلىق مىللەتپەرۋەر، ۋەتەنپەرۋەر، ئىلىمپەرۋەر مىللەت ئەزالىرىغا شۇنى سەمىمىيەت بىلەن تەۋسىيە قىلىمەنكى، بىزنىڭ مۇندىن كېيىنكى زېھنىمىز، ئىقتىدارىمىز قانداق قىلغاندا ياش ئەۋلادلارغا ئۆز ئانا تىلىمىزدا تولۇق مائارىپ تەربىيىسى ئېلىش پۇرسىتىنى يارىتىپ بېرىشتۇر. تىل ئۆگىنىشنىڭ پايدىسى ناھايىتى كۆپ، ئەگەر سىز بىر تىلنى ئارتۇق بىلسىڭىز ئۆزىڭىزدىن باشقا يەنە بىر ئارتۇق ئادەم بولالايسىز. بىز ئۆز ئانا تىلىمىزنى مۇكەممەل بىلىش شەرتى ئاساسىدا باشقا بىر ياكى ئىككى دۇنيا تىلىنى ئۆگىنىشىمىز كېرەك. بۈگۈنكى پەن تېخنىكا ئىلمىي مۇۋاپىقىيەتلىرى بىلەن قولاي ئۈچۈر ئالاقە ۋاستىلىرى بىزگە شۇنداق ئىمكانىيەتلەرنى بېرىدىكى مۇمكىن بولغان شارائىتلەردىن تولۇق پايدىلىنىپ، ئۆزىمىزنىڭ ئەقلىي ھاياتىي كۈچىنى قىزىپ چىقىش ئارقىلىق ئىلمىي بولغان تەدبىر ۋە چارىلەرنى تېپىپ چىقىش، قانداق قىلغاندا ئۇيغۇر ئانا تىلىنى ئۈنۈملۈك قوغداش ۋە ئۇنى زامانغا ماس قەدەم بىلەن تەرەققىي قىلدۇرۇش، تىلىمىزنى رەقەم دەۋرىگە قانداق ئېلىپ كىرىش، ياش ئەۋلادلارنىڭ ئانا تىلى تەربىيىسىنى قانداق ئېلىپ بېرىش قاتارلىق نېگىزلىك مەسىلىلەر ھەققىدە بىزنى تېخىمۇ كۆپ ئىزدىنىشكە ۋە ھەركەت قىلىشقا ئۈندەيدۇ. بۇ تەبىئىيكى بۈگۈنكى زاماننىڭ، بىر پۈتۈنلۈككە يۈزلىنىۋاتقان دۇنيانىڭ ۋە ئىلىم دۇنياسىنىڭ بىزدىن كۈتىدىغان ئېھتىياجدۇر.بارلىق قېرىنداشلارنىڭ دۇنيا ئانا تىل كۈنى بايرىمى بىلەن تەبرىكلەيمەن!ھەممىڭلارنىڭ تېنىگە ساغلاملىق، خىزمەت ۋە ئوقۇشىڭلارغا ئۇتۇقلار يار بولسۇن!ھۆرمەت ۋە ئېھتىرام بىلەن ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن.2016 يىلى 20 فېۋرال.بۇ تېما باغداش ۋە بوزقىر تورى مۇنبەرلىرىدىمۇ ئېلان قىلىنغان، مەنبە:
|
ئۇيغۇرلار دىيارىدىكى خىتاي سوتچى مىللىي ئۆچمەنلىك جىنايىتى بىلەن قولغا ئېلىندىرادىيومىز مۇخبىرلىرىنىڭ تېلېفون ئارقىلىق ئېنىقلىشى جەريانىدا، تۇمشۇق شەھىرىدىكى دەم ئېلىشقا چىققان خىتاي سوتچى خۇاڭ يۈنمىننىڭ ئۆتكەن ھەپتە مىللىي ئۆچمەنلىككە قۇتراتقۇلۇق قىلىش ۋە مىللىي كەمسىتىش جىنايىتى سادىر قىلىش دېگەن ئەيىبلەش بىلەن رەسمىي قولغا ئېلىنغانلىقى ئايدىڭلاشتى.مەلۇم بولۇشىچە، بىڭتۇەننىڭ 3دېۋىزىيىسىگە قاراشلىق تۇمشۇق شەھەرلىك سوت مەھكىمىسىدىن دەم ئېلىشقا چىققان خۇاڭ يۈنمىن ئىسىملىك بۇ كىشى دەم ئېلىشقا چىققاندىن بۇيان پۇقرالارنىڭ ھەق ۋە ھوقۇقلىرىنى قوغداش يولىدا خالىس خىزمەت قىلىپ كەلگەن ئىكەن. ئالاقىدار ئەھۋالدىن خەۋەردىن بىرەيلەن ئۇنى ئاۋۋال يانفونىدا سېرىق مەزمۇندىكى سىن ماتېرىيالىنى ساقلىغان، دەپ بەش كۈن تۇتۇپ تۇرغان، كېيىن مىللىي ئۆچمەنلىككە قۇتراتقان دېگەن ئەيىبلەش بىلەن رەسمىي قولغا ئالدى دېگەن. ھازىرچە ئۇنىڭ قايسى شەكىلدە قۇتراتقۇلۇق قىلغانلىقى ياكى مىللىي كەمسىتىش پوزىتسىيەسىنى ئىپادىلىگەنلىكى نامەلۇم ھالەتتە تۇرماقتا. يەرلىك خىتاي پۇقرالىرى بولسا، ئۇنىڭ پۇقرالارنىڭ مەنپەئەتى ئۈچۈن ھۆكۈمەتكە سەت كۆرۈنۈپ قالغان بولۇشى مۇمكىنلىكى نى ئالغا سۈرمەكتە.يىللاردىن بۇيان تۈرلۈك ئۇچۇر مەنبەلىرى ۋە ئىجتىمائىي تاراتقۇلار ئۇيغۇرلار دىيارىدىكى خىتاي پۇقرالىرىدا مىللىي ئۆچمەنلىك ۋە مىللىي كەمسىتىش خاھىشىنىڭ ئېغىرلاپ مېڭىۋاتقانلىقى ھەققىدە مەلۇماتلار بېرىپ كەلمەكتە. ئۆتكەن يىلى يانۋاردا ئۇيغۇرلار دىيارىدىكى خىتاي ئادۋوكات جاڭ خەيتاۋمۇ مۇشۇنىڭغا ئوخشاپ كېتىدىغان ئەيىبلەش بىلەن 19 يىللىق قاماققا ھۆكۈم قىلىنغان.
|
مارستا قيىندىققا تاپ بولدى ادىرنا ۇلتتىق پورتالىمارستا قيىندىققا تاپ بولدىءى تىكۇشاعى قىزىل پلانەتادا قيىندىققا تاپ بولدى دەپ حابارلايدى ادىرنا ۇلتتىق پورتالى اەروناۆتيكا جانە عارىش كەڭىستىگىن زەرتتەۋ جونىندەگى ۇلتتىق باسقارمانىڭ سايتىنا سىلتەمە جاساپ. ماماندارى تىكۇشاقتىڭ كوماندا بويىنشا 10 مەتر بيىكتىككە كوتەرىلگەنىن جانە وڭتۇستىكباتىس باعىتتا سەكۋندىنا 4 مەتر جىلدامدىقپەن 150 مەترگە دەيىن ۇشقانىن ايتتى. ءارى قاراي جەردى سۋرەتكە ءتۇسىرۋ ءۇشىن وڭتۇستىككە قاراي تاعى 15 مەتر، كەيىن سولتۇستىكشىعىسقا قاراي تاعى 50 مەترگە ۇشىپ، قونۋى كەرەك بولعان.تەلەمەتريا العاشقى 150 مەتر ۋچاسكەنى ەش كەدەرگىسىز ۇشىپ وتكەنىن كورسەتكەن. بىراق كەيىن ونىڭ جىلدامدىعىندا اقاۋ پايدا بولعان. بۇل ۇشۋ سوڭىنا دەيىن جالعاسقان. تىكۇشاق جىلدامدىعى بىردە كوبەيىپ، بىردە ازايىپ ۇشۋ كەزىندە قيىندىق تۋعان. تىكۇشاق باعدارلاماسىندا شامامەن 54ءشى سەكۋندتا اقاۋ شىققانىن انىقتادى، ول كامەراداعى ۋاقىت پەن ناۆيگاتسيا جۇيەسىنە تەرىس اسەر ەتكەن. سوعان قاراماستان ءدىڭ مارستاعى التىنشى رەت ۇشۋ ارەكەتى ءساتتى دەپ سانالادى.ماماندار اقاۋلار تۋرالى بارلىق دەرەكتى مۇقيات تالدايتىندارىن ايتتى.اقشتان قالماي قىتاي دا مارسقا اپپاراتىن قوندىردىقىزىل عالامشاردان جەرگە حابار كەلدىقىتايدىڭ مارسقا جىبەرگەن اپپاراتى جەرگە العاشقى ءتۇسىرىلىمىن جەتكىزدىكولىكتى قۇجاتسىز باسقارساڭىز، قىلمىسقا تارتىلاسىز!قازاقستان ۆەنگريا ارقىلى ورتالىق ەۋروپاعا ترانزيتتىك تاسىمالداۋدى دامىتۋدى كوزدەيدى
|
ءدىني ۇشقارى يدەيا باقىت جولىنداعى كەدەرگى تيانشان تورىءدىني ۇشقارى يدەيا باقىت جولىنداعى كەدەرگىاۋىزشا باياننان ەستەلىكونسۋ اۋدانى تاربيەلەۋ باۋلۋ ورتالىعىنان وقۋ تاۋىسقان تاربيەلەنۋشى روشانگۇل يمارمەنىڭ اتىم روشانگۇل يمار، بيىل 36 جاستامىن، ونسۋ اۋدانىنىڭ ادامىمىن، قىستاقتا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ارناۋلى كادرىمىن. مەنىڭ قىزمەتىم اۋىلداستاردىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا كومەكتەسۋ، قازىرگى تۇرمىسىم ەرەكشە جاقسى، بارعان سايىن وتكەن كۇندەرىمدى ويلاسام جانىم تۇرشىگەدى.2011 جىلى ۇلىم 2 جاستا ەدى، ءبىر كۇنى ول اياق استىنان قىزىپ، ءىشى ءوتتى. سول شاقتا بالانىڭ اكەسى ۇيدە جوق ەدى، سونىمەن بالامدى شيپاحاناعا جەتكىزۋگە دوسىمدى كومەكتەسۋگە شاقىردىم. كىم ءبىلسىن، دوسىم ماعان: شيپاحانانىڭ بارلىعىن حانزۋلار اشقان، شيپاحاناداعى ءدارى دارمەك تۇگەلدەي مۇسىلمانشا ەمەس، بالاڭدى ونداي جەرگە قايتىپ اپاراسىڭ. بالانى اللا بەرگەن، بالانىڭ سىرقاتىن دا اللانىڭ ءوزى ەمدەپ جازادى، دەدى كۇبىرلەپ.ول اي شايعا قاراتپاي ۇلىمدى كوتەرىپ الىپ جۇرە جونەلدى، مەن تەك قالماي ىلەسىپ وتىردىم، قىستاقتاعى ايتىلمىس ءدىني قايراتكەردىڭ ۇيىنە كەلدىك. ءدىني قايراتكەر ءدىني ۇشقارى ەلەمەنت بولاتىن، ول ءبىر بولەك دۇعا وقىعاننان كەيىن، ماعان تەك اللاعا شىن كوڭىلمەن سەنسەڭ عانا بالاڭنىڭ سىرقاتى بىرنەشە كۇننەن كەيىن جازىلىپ كەتەدى دەدى. 2 كۇننەن كەيىن مەنىڭ ۇلىمنىڭ قىزۋى ايتقانداي اق قايتتى، وسىدان كەيىن مەن الگى ءدىني ۇشقارى ەلەمەنت پەن دوسىما قالتقىسىز سەنەتىن بولدىم، قازىر ويلاسام، بۇل تەك ءبىر كەزدەيسوقتىق ەكەن، تالەيىمە جاراي، بالامنىڭ سىرقاتى اۋىر بولماپتى، ايتپەگەندە مەن شەكسىز وكىنىشكە قالادى ەكەنمىن.كەيىن كەلە دوسىم ۇنەمى ماعان ءوزىنىڭ قول تەلەفونىنداعى كەيبىر دىبىس، بەينە كەسكىندەردى كورسەتىپ، ماعان ءدىني ۇشقارى يدەيا ءسىڭىردى، مەن بىرتە بىرتە حانزۋلارمەن ارالاسپايتىن بولدىم، مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل جازۋدى قولدانۋدان باس تارتتىم. بىرەۋلەر ماعان پۋتۇڭحۋا سويلەسە، مەن انىق ۇعىپ تۇرسام دا تۇسىنبەگەندەي جالعان بەينەگە ەنىپ، ولاردى جات دىندەگىلەر دەپ ىشتەي تىلدەپ تۇراتىن بولدىم.مەنىڭ بۇل ۇشقارى بەينەم جۇبايىمنىڭ نازارىن اۋداردى، ول ماعان مۇنداي قاتە يدەيا وتباسىنداعىلارعا زيان جەتكىزىپ قانا قالماستان، تىپتەن، بالامىزدىڭ بولاشاعىن دا قۇرتادى دەدى، جۇبايىم ماعان سۋىق سۋ شاشىپ جىبەرگەندەي بولىپ، مەسەلدەم قايتتى. بىرنەشە رەت سويلەسكەننەن كەيىن، ول ماعان تاربيەلەۋ باۋلۋ ورتالىعىنا بارىپ ۇيرەن دەپ كەڭەس بەردى.مەن جۇبايىمنىڭ اقىلىمەن ۋىنسۋ اۋداندىق كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ باۋلۋ ورتالىعىنا كەلدىم، بۇل ارانىڭ ورتاسى توتەنشە جاقسى ەكەن، تاماق، جاتاق ءبارى تەگىن. بۇل جەردە مەن مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل جازۋدى، زاڭ بىلىمدەرىن، كاسىپتىك شەبەرلىك ۇيرەندىم. نەنىڭ ءدىني ۇشقارى يدەيا ەكەنىن، ونىڭ بىزگە قانداي ۇرەيلى زارداپ الا كەلەتىنىن ءتۇسىندىم. تاربيەلەۋ باۋلۋ ورتالىعى ماعان كوپتەگەن ءبىلىم بەرىپ قانا قالماستان، ەڭ باستىسى، مەنىڭ كوڭىلىمدە جاسىرىنىپ جاتقان سىرقاتتى ەمدەپ جازدى.تاربيەلەۋ باۋلۋ ورتالىعىندا ۇيرەنگەن كەزدە مۇعالىمدار بىزگە ءوزىنىڭ تۋعان تۋىسقانىنداي كوڭىل ءبولدى. ءبىر كۇنى كەشتە اياق استىنان مەنىڭ وتكە تاس بايلانۋ سىرقاتىم قوزعالىپ، اۋىرعاننان تۇلا بويىمدى سۋىق تەر باستى. ءامينا ابىلا مۇعالىم حابار تاپقاننان كەيىن، مەنى دەرەۋ مەكتەپتىڭ ەمحاناسىنا اپارىپ ەمدەتتى. مەن توسەكتە جاتقاندا، ءامينا مۇعالىم قاسىمدا وتىردى، ول مەنىڭ قولىمدى ۇستاپ، ماعان ىقىلاسپەن: بالام، ءالى اۋىرىپ تۇر ما، تاۋىرلەنىپ قالدىڭ با دەپ سۇرادى. ول ورامالمەن مەنىڭ تەرىمدى توقتاۋسىز ءسۇرتىپ وتىردى، مۇعالىمنىڭ كوڭىل ءبولىپ، قامقورلىق جاساۋىندا، مەن قايتىپ ۇيىقتاپ كەتكەنىمدى بىلمەي قالىپپىن. 2 كۇنى ويانعانىمدا، مەن مۇعالىمنىڭ قالجىراعان ءوڭىن كورگەنىمدە توتەنشە تەبىرەندىم.تاربيەلەۋ باۋلۋ ورتالىعىندا مەن ءار كۇنى مۇقيات ۇيرەنىپ، ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ زيانداۋىنان اۋلاق ءجۇرۋ بەكىمىنە كەلدىم. مەن جۇبايىما ەرەكشە راقىمەت ايتامىن، ەگەر ول مەنى تاربيەلەۋ باۋلۋ ورتالىعىنا بارىپ ۇيرەنۋگە شابىتتاندىرماعان بولسا، مەنىڭ مۇنان كەيىنگى ءومىرىمنىڭ، ءسىرا، قانداي بولارىن مەجەلەي الماس ەدىم، ەگەر ءدىني ۇشقارى يدەيا مەنىڭ يدەيامدا ءورشي تۇسسە، مەن مۇمكىن ءوزىمدى، ءتىپتى، تۇتاس وتباسىمداعىلاردى ءتۇپسىز تەرەڭ قايعىعا باتىرار ەدىم.2019 جىلى 4 ايدا تاربيەلەۋ باۋلۋ ورتالىعىنان وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن، مەن دۇرىس پەن بۇرىستى پارىقتاي الاتىن قابىلەتكە يە بولدىم، ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ سىنالاپ كىرۋىنە قارسى تۇرا الاتىن قابىلەتكە يە بولدىم، ءوزىمدى قورعايتىن، وتباسىمداعىلاردى قورعايتىن، ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ شىرىتۋىنەن اۋلاق بولاتىن سەنىمگە يە بولدىم.قازىر مەن قىستاقتاعى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ارناۋلى كادرىمىن. مەن تاربيەلەۋ باۋلۋ ورتالىعىندا ۇيرەنگەن ەلەكتروندى ساۋدا بىلىمدەرىنەن پايدالانىپ ءبىر توراپ دۇكەنىن اشىپ، اۋىلداستاردىڭ جاڭعاق سياقتى جەرگىلىكتى ونىمدەرىن توراپتا ساتۋىنا جاردەمدەستىم، ساۋدامىز كەرەمەت كۇسەت. كوپشىلىكتىڭ كىرىستەرىنىڭ ارتقانىن كورگەنىمدە، كوڭىلىمدى ەرەكشە ماقتانىش كەرنەيدى.ۇلىم قازىر باستاۋىش مەكتەپتە وقيدى، مەن ۇنەمى ونىمەن بىرگە مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل جازۋدى ۇيرەنەمىن، ونىڭ كىتاپتى كوبىرەك وقۋىنا، مادەنيەت بىلىمدەرىن ۇيرەنۋىنە، قابىلەتىن ارتتىرۋىنا، ءوزىنىڭ قۇلشىنىسى ارقىلى باقىتتى تۇرمىسىن جاراتۋىنا مۇمكىندىك جاسايمىن.جۇبايىم مەنىڭ العا باسقانىما قاتتى قۋانىپ، ماعان كوڭىل بولەتىن بولدىڭ دەدى، ءۇيىمىز بارعان سايىن تاتۋ ءتاتتى بولىپ، ءار كۇنى شاتتىق كۇلكىسى ەستى. مەن ۇنەمى ءدىني ۇشقارى يدەيا باقىتتى تۇرمىستىڭ كەدەرگىسى دەپ ويلايمىن، باقىتقا جاراي، ءبىز ءبىر وتباسىنداعىلار كۇش بىرىكتىرىپ ونى جويدىق. كەيىنگى كۇندەرىمىز ءالى ۇزاق، مەن ەندىگارى استە اداسپايمىن، وتباسىمىزدىڭ تاماشا تۇرمىسىن جان سالا قورعايمىن.شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى لي چۇنشيا رەتتەگەن
|
2009يەرلىك مىللەت مائارىپى ۋە ئانا تىل 4ئەركىن سىدىق 2009يىلى 3ئاينىڭ 15 كۈنىخەلقئارالىق مۇتەخەسىسلەر نەزىرىدىكى يەرلىك مىللەت مائارىپى ۋە ئانا تىل 4مەن ئۇشبۇ يازمامدا كەڭگېس خانىم قاتارلىق 4 نەپەر دۇنياغا تونۇلغان مۇتەخەسسىسلەر تەييارلاپ، 2008يىلى 21ئاپرىلدىن 2مايغىچە ئېچىلغان بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى ب د ت نىڭ يەرلىك مەسىلىلەر توغرىسىدىكى 7نوۋەتلىك دائىمىي سۆھبەت يىغىنى دا دوكلات قىلغان 30 بەتلىك ئىنگلىزچە مۇتەخەسىسلەر ئىلمىي ماقالىسى نىڭ مەزمۇنىنى تونۇشتۇرۇشنى داۋاملاشتۇرىمەن.4. ئىنسانىيەت ئۈستىدىن ئۆتكۈزۈلگەن جىنايەتئىنسانىيەت ئۈستىدىن ئۆتكۈزۈلگەن جىنايەت دېگەن سۆز 1915يىلى باشلانغان ئوسمانىيلار ئىمپراتورلىقى مەزگىلىدىكى تۈركلەر بىلەن ئەرمىنىيلەر ئارىسىدىكى قىرغىنچىلىق ئۈچۈن ئىشلىتىلگەن. گەرچە بۇ سۆز ئۇزۇن مۇددەت ھەربىي توقۇنۇشلارغا قارىتا ئىشلىتىلگەن بولسىمۇ، ھازىر ئۇنداق ئەمەس. ھازىر ئومۇمىيۈزلۈك قوبۇل قىلىنغان بىر ئەھۋال شۇكى، بۇ سۆزنى تىنچلىق مەزگىلىدىكى ئەھۋاللارغا ئىشلەتسىمۇ بولىدۇ. ئىنسانىيەت ئۈستىدىن ئۆتكۈزۈلگەن جىنايەت نىڭ نىمىلەردىن تەشكىل تاپىدىغانلىغى 1998يىلى 7ئاينىڭ 17كۇنىدىكى رىم خەلقئارا جىنايى ئىشلار سوتى قانۇنى ئىنگلىزچە ، قىسقارتمىسى بولۇپ، تۆۋەندە مەن ئۇنى رىم قانۇنى دەپ ئالىمەن دا ئەڭ تولۇق تەسۋىرلەنگەن. رىم قانۇنىنىڭ 7ماددا 1ئابزاسىدا ئىنسانىيەت ئۈستىدىن ئۆتكۈزۈلگەن جىنايەت كە مۇنداق ئېنىقلىما بېرىلگەن: ئۆزىنىڭ نىمە ئىش قىلىۋاتقىنىنى بىلىپ تۇرۇپ، مەلۇم بىر قۇرالسىز پۇقرالار نوپۇسىغا قارىتا ئېلىپ بارغان بەلگىلىك ساندىكى، كەڭ كۆلەملىك ياكى سېستىمىلىق ھۇجۇمدىن ئىبارەت. ئاشۇ پاراگرافتا بۇ سۆزنىڭ مەنىسى يەنە بىر دۆلەت ھاكىميىتى ياكى بىر تەشكىلات ئۆز سىياسىتى ئارقىلىق مەلۇم بىر پۇقرالار نوپۇسىغا قارىتا ئېلىپ بارغان بىر قاتار ھۇجۇملار دەپ كۆرسىتىلگەن. بۇنداق ئىش بىر سىياسەت ھېساپلىنىشى ئۈچۈن، بىر دۆلەت ھۆكۈمىتى ياكى بىر تەشكىلات ئاشۇنداق ھۇجۇمنى ئاكتىپلىق بىلەن ئېلىپ بېرىشى ياكى باشقىلارنى ئۇنى ئېلىپ بېرىشقا رىغبەتلەندۈرۈشى كېرەك. ئەڭ مۇھىم يېرى شۇكى، بۇنداق ھەرىكەت بىر ھەربىي ھۇجۇم بولمىسىمۇ بولىۋېرىدۇ.بىرىنچى قېتىملىق مۇتەخەسسىسلەر ئىلمىي ماقالىمىزدا بايان قىلغان يەرلىك مىللەت بالىلىرى مائارىپىنىڭ شەكلى يۇقىرىدىكى ئىنسانىيەت ئۈستىدىن ئۆتكۈزۈلگەن جىنايەت نىڭ تەلەپلىرىگە تولۇق چۈشىدۇ، دەپ قاراشقا پۈتۈنلەي بولىدۇ. بولۇپمۇ ھازىرچە بۇ خىل مائارىپ شەكلى رىم قانۇنى 7ماددا 1پاراگراف ئۆز ئىچىگە ئالغان ھەركەتلەرنىڭ بىرسى، دەپ قارىساق، بۇ جىنايەت ئەلۋەتتە كۆپ خىلدىكى نەرسىلەرگە ئاساسلىنىپ ئۆتكۈزۈلگەن. شۇنداقلا مائارىپ دېگەن دۆلەت ھاكىمىيىتى تەرىپىدىن ئورۇنلاشتۇرۇلىدىغان ئىش بولغاچقا، بۇنداق سىياسەتنى چوڭقۇرلاپ يۈرگۈزۈشكە دۆلەت ھاكىميىتى كۈچىمىگەن، دىيىش ناھايىتى تەس. بۇنداق ھەرىكەت چوقۇم كەڭكولەملىك ۋە سېستىمىلىق بولۇپ، پۈتۈن مائارىپ سېستىمىسىنى مۇشۇنداق چۈشىنىشكە بولىدۇ.رىم قانۇنى تۆۋەندىكى ئىشھەركەتلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان:چ قۇل قىلىشف قىيىنقىستاق قىلىشگ باسقۇنچىلىق قىلىش ۋە جىنسىي جەھەتتىكى باشقا ئەشەددىيلىكلەرئى تەشكىللىك ھالدا بەزى كىشىلەرنى يوق قىلىۋېتىشج ئىرقىي ئايرىمىچىلىق جىنايىتىرىم قانۇنىدا ئۇشبۇ ماقالە بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئىككى كىچىك پاراگراف بار. ئۇنىڭ بىرسى پاراگراف بولۇپ، ئۇنىڭدا مەلۇم بىر گۇرۇپپا كىشىلەرنى مىللىتى، ئېتنىكلىگى، مەدىنىيىتى ۋە دىنى قاتارلىقلارنىڭ ئاساسىدا جازالاش. بۇ قانۇندا جازالاش دېگەن سۆزگە بېرىلگەن ئېنىقلىما مۇنداق: خەلقئارا قانۇنلارغا خىلاپ ھالدا، مىللىي كىملىكى سەۋەبىدىن بىر گۇرۇپپا كىشىلەرنى ئۆزلىرىنىڭ ئاساسىي ھوقۇقلىرىدىن قەستەن ۋە ئېغىر دەرىجىدە مەھرۇم قىلىش. بىز ئۆزىمىزنىڭ ئىككى پارچە ماقالىمىزدا يەرلىك مىللەت بالىلىرىنىڭ مائارىپ ھوقۇقىنىڭ ماھىيىتىنى ئانا تىلدا ئېلىپ بېرىلىدىغان مەكتەپ تەربىيىسى بىلەن باغلاپ تۇرۇپ تەكشۈرۈپ چىقتۇق. ھەمدە يەرلىك مىللەت بالىلىرىنىڭ مەكتەپ تەربىيىسىنى ئۆز ئانا تىلىدا ئېلىپ بارماسلىق مائارىپ شەكلى يەرلىك مىللەت بالىلىرىنىڭ مائارىپ ھوقۇقىنى دەپسەندە قىلىدىغانلىغىنى چۈشەندۈرۈپ ئۆتتۇق. بىزنىڭ قارىشىمىزچە، مۇشۇنداق مائارىپ ھوقۇقى رىم قانۇنىدا تەسۋىرلەنگەن ئاساسلىق ھوقۇقلارنىڭ بىر قىسمىنى تەشكىل قىلىدۇ. يۇقىرىدا كۆرسىتىپ ئۆتكىنىمىزدەك، مۇشۇنداق ئاساسىي ھوقۇقلاردىن مەھرۇم قالدۇرۇشتىن كېلىپ چىققان ئاقىۋەتلەر ئىنتايىن يامان بولۇپ، مۇشۇنداق سىياسەتلەر مەقسەتلىك ھالدا يولغا قويۇلىۋاتىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن، بىر دۆلەت ھۆكۈمىتى يولغا قويغان يەرلىك مىللەت بالىلىرىنىڭ مەكتەپ تەربىيىسىنى ئۆز ئانا تىلىدا ئېلىپ بارماسلىق مائارىپ سىياسىتىنى رىم قانۇنىدا ئوتتۇرىغا قويۇلغان جازالاش بىلەن ئوخشاش، دەپ قاراشقا بولىدۇ.رىم قانۇنىدىكى ئۇشبۇ ماقالە بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئىككىنچى كىچىك پاراگراف پاراگراف بولۇپ، ئۇنىڭدا ئوتتۇرىغا قويۇلغان ھەرىكەت ئىنسان قېلىپىدىن چىققان، باشقىلارغا زور ئازاپئوقۇبەت، ياكى ئادەم بەدىنىگە، روھىي ياكى جىسمانىي سالامەتلىگىگە ئېغىر زەخمە ئېلىپ كېلىدىغان ھەرىكەتلەردىن ئىبارەت. بىز ئۆزىمىزنىڭ ئىككى پارچە ماقالىمىزدا كۆرسىتىپ ئۆتكىنىمىزدەك، يەرلىك مىللەت بالىلىرىنىڭ ئۆز ئانا تىلىدا ئوقۇيالماسلىغى ئۇلار ئۈچۈن ئىنتايىن ئېغىر ۋە مەڭگۈلۈك روھىي زەخمىلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ. شۇنداقلا ئۇلارنىڭ ئۇزۇن مۇددەتلىك جىسمانىي سالامەتلىكىگىمۇ ئېغىر زىيانلارنى ئېلىپ كېلىدۇ. شۇڭلاشقا بىز ئاشۇنداق مائارىپ سىياسىتى يەرلىك مىللەت بالىلىرىنىڭ ئاساسىي ھوقۇقلىرىنى دەپسەندە قىلىپلا قالماستىن، ئاشۇنداق مائارىپ سىياسىتى ئارقىلىق روھىي ۋە جىسمانىي جەھەتتىكى زور ئازاپئوقۇبەتلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشنى ئىنسان قېلىپىدىن چىققان ھەرىكەت دەپ قاراشقا بولىدۇ، دەپ ھېساپلايمىز.ناھايىتى روشەنكى، يەرلىك مىللەت بالىلىرى ئۆز بېشىدىن كەچۈرگەن ۋە ھازىرمۇ كەچۈرۈۋاتقان ھەر خىل شەكىلدىكى كېمەيتمە مائارىپ ئۇلار ئۈچۈن ئىنتايىن يامان ۋە مەڭگۈلۈق روھىي ۋە جىسمانىي جەھەتتىكى زەخمىلەرنى پەيدا قىلىدۇ. بۇنداق مائارىپ شەكىللىرى زورلۇق كۈچى بىلەن ئەمەلگە ئاشۇرۇلغان بولۇپ، ئۇلار يېقىن ۋە ئۇزۇن مۇددەتلىك يامان ئاقىۋەتلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. بىز ئۆزىمىزنىڭ 1قېتىملىق ماقالىمىزدا مۇھاكىمە قىلغىنىمىزدەك، بۇنداق مائارىپ سىياسىتى بىر قاتار كىشىلىك ھوقۇق ئۆلچەملىرىگە خىلاپ بولۇپ، بىزنىڭ قارىشىمىزچە ئۇلار ھازىرمۇ بالىلارنىڭ ئاساسىي ھوقۇقىنى دەپسەندە قىلىۋاتىدۇ. بۇنداق مائارىپ سىياسىتى يۇقىرى دەرىجىدىكى ئاسمىلاتسىيە قىلىش تۈسىنى ئالغان بولىدۇ. شۇڭلاشقا ئۇ ھازىرقى زاماندىكى خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق ئۆلچەملىرىنىڭ ئاساسى بولغان ئاز سانلىق مىللەتلەرنى قوغداش ئۆلچەملىرىگە زىت كېلىدۇ.بىز ئۇشبۇ ماقالىدا يەرلىك مىللەت بالىلىرىنى ئۆز ئانا تىلىدا ئوقۇتماسلىق مائارىپ سىياسىتى قانداق دەرىجىدىكى ئىرقىي قىرغىنچىلىق ۋە ئىنسانىيەت ئۈستىدىن ئۆتكۈزۈلگەن جىنايەت بولىدىغانلىغى ئۈستىدە مۇھاكىمە ئېلىپ باردۇق. گەرچە كېڭىشىش ۋە خۇلاسىلاش جەريانىدا ئىرقىي قىرغىنچىلىق كېلىشىمى نىڭ دائىرىسى تارايتىلغان بولسىمۇ، بۇ كېلىشىم كېمەيتمە مائارىپ سىياسىتىنىڭ ئوبىكتى قىلىنغان يەرلىك مىللەت بالىلىرىنىڭ كەچۈرمىشلىرىنى مەزمۇن قىلغان ھەرىكەتلەرنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدىغانلىغىنى كۆرسىتىپ ئۆتتۇق. بولۇپمۇ بىز بۇ خىلدىكى مائارىپ ناھايىتى ئېغىر روھىي زەخمىلەر نى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغانلىغىنى، ناھايىتى ئېغىر جىسمانىي زەخمىلەر بىلەن ئورتاق مەۋجۇت بولىدىغانلىغىنى، ھەمدە يەرلىك مىللەت بالىلىرىنى باشقا بىر مىللەتكە مەجبۇرى ھالدا ئۆزگەرتىۋېتىشنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدىغانلىغىنى كۆرسىتىپ ئۆتتۇق. ئەمما، تا ھازىرغىچە مۇشۇنداق ھەركەتلەرنىڭ ئىرقىي قىرغىنچىلىق بولۇپ ھېساپلىنىشى ئۈچۈن زۆرۈر بولغان روھىي ئېلېمېنتلار بىر مىللەتنى فىزىكىلىق ۋە پىسخولوگىيىلىك جەھەتتىن ۋەيران قىلىشنى ۋۇجۇتقا چىقىرىش غەرىزى بىلەن چەكلىنىپ كەلگەن بولۇپ، بۇ چەكلەنمە ئاشۇنداق مائارىپ سىياسىتىنى يولغا قويۇشنى بىر خىل ئېرقىي قىرغىنچىلىق، دەپ ھېساپلاشقا زور دەرىجىدە توسقۇنلۇق قىلىپ كەلدى. بىزنىڭ قارىشىمىزچە، ئىنسانىيەت ئۈستىدىن ئۆتكۈزۈلگەن جىنايەت دېگەن ئۇقۇمنىڭ چەكلىمىسى جىق ئاجىز بولۇپ، ئۇنى ھېلىقىدەك كېمەيتمە مائارىپ سىياسىتىگىمۇ قوللىنىشقا بولىدۇ. بىراق، كېمەيتمە مائارىپ بىلەن ئەڭ زىچ مۇناسىۋەتلىك بولغان جىنايى ئىشلار كاتىگورىيىسىنىڭ توغرا قانۇنىي مەزمۇنلىرى تېخىچە ئېنىق ئەمەس بولۇپ، بۇ كاتىگورىيىدىن تولۇق پايدىلىنىشقا ھەر خىل قىيىنچىلىقلارنى تۇغدۇرۇۋاتىدۇ. بىزنىڭ قارىشىمىزچە، كېمەيتمە مائارىپنىڭ يالغۇز يەرلىك مىللەت تىلى ۋە مەدىنىيىتىگىلا ئەمەس، يەرلىك مىللەت خەلقىنىڭ تۇرمۇشىغىمۇ كەلتۈرىدىغان ئېغىر بۇزغۇنچىلىق ئاقىۋەتلىرى ھازىر پۈتۈنلەي ئايدىڭلىشىپ بولدى . ئەمىليەتتە بۇ ئىشنىڭ ئايدىڭلىشىپ بولغىنىغا خېلى ئۇزۇن ۋاقىت بولدى. باشقا بارلىق قانۇنپەرمانلارغا ئوخشاش، خەلقئارا جىنايى ئىشلار قانۇنىمۇ ئاشۇ قانۇننىڭ ئىچىدىكى ئىشلارنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئەگىشىپ تەرەققىي قىلىپ ماڭىدۇ. ئىنسانىيەت ئۈستىدىن ئۆتكۈزۈلگەن جىنايەت ئۇقۇمىمۇ ئاشۇنداق تەرەققىياتنىڭ بىر ياخشى ئاساسى بولالايدىغان بولۇپ، مۇشۇنداق تەرەققىيات ئەڭ ئاخىرىدا كېمەيتمە مائارىپ پائالىيەتلىرى ۋە سىياسەتلىرىنىڭ بىر خىل جىنايەت بولۇپ ھېساپلىنىشىغا ئېلىپ بارىدۇ. بىز ب د ت نىڭ يەرلىك مەسىلىلەر توغرىسىدىكى دائىمىي سۆھبەت يىغىنىدىن مۇشۇ ئاساستا بۇنىڭدىن كېيىن قانداق ئىش كۆرۈش مەسىلىسىدە ئويلىنىپ بېقىشىنى تەۋسىيە قىلىمىز.ئەسلىدىكى 30 بەتلىك ماقالىنىڭ مەزمۇنى مۇشۇ يەردە ئاخىرلاشتى.مەن كەڭگېس خانىم قاتارلىق 4 نەپەر مۇتەخەسسىسلەرنىڭ 2004يىلىدىكى 1قېتىملىق مۇتەخەسسىسلەر ئىلمىي ماقالىسى نىمۇ تېپىپ، ئۇنىڭ تور بەت ئادرىسىنى مۇشۇ يازمىنىڭ ئەڭ ئاستىغا يېزىپ قويدۇم. ئىنگلىزچىنى بىلىدىغان ھەمدە يەرلىك مىللەت مائاارىپى ۋە ئانا تىل ھەققىدە تېخىمۇ كەڭ بىلىمگە ئېرىشىشنى ئىستەيدىغان قېرىنداشلارنىڭ ئۇ ماقالىنىمۇ بىر قېتىم كۆرۈپ بېقىشىنى تەۋسىيە قىلىمەن. مەن كەڭگېس خانىمنىڭ 800 بەتلىك ئىنگلىزچە كىتاۋىنى سېتىۋېلىپ، ئۇنى بىرەر قۇر ۋاراقلاپ چىقتىم. ئۇ كىتاپتا ئوتتۇرىغا قويۇلغان مەزمۇنلار ھېلىقى ئىككى پارچە مۇتەخەسسىسلەر ئىلمىي ماقالىسى دىكى مەزمۇنلار بىلەن ئاساسەن ئوخشىشىپ كېتىدىغان بولۇپ، دۇنيادىكى مىللەتلەرنىڭ تارقىلىش ئەھۋالى، يەرلىك مىللەت تىللىرى، ئۇ تىللارنىڭ يوقىلىش ئەھۋالى قاتارلىق مەسىلىلەر ئۈستىدىمۇ ناھايىتى تەپسىلىي مەزمۇنلار بار ئىكەن. لېكىن يەرلىك مىللەت مائاارىپى ۋە ئانا تىل مەسىلىلىرىدە ھازىرغىچە بايان قىلىنمىغان مەزمۇنلار بولمىغاچقا، مەن ئۇ كىتاپ توغرىسىدا باشقا ئايرىم يازما تەييارلىماسلىقنى قارار قىلدىم.ب د ت نىڭ يەرلىك مىللەتلەرنىڭ ھوقۇقى ھەققىدە 2007ماقۇللانغان بىر باياننامىسى بار بولۇپ، ئۇنى توپباغ ئىسىملىك بىر قېرىندىشىمىز ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلىپ چىقىپتۇ. مەن ئۇنىڭ ئۇيغۇر بىز ۋە مەرىپەتتىكى تور بەت ئادرىسىنى مۇشۇ يازمىنىڭ ئاخىرىسىغا كىرگۈزۈپ قويدۇم. مەن ئوقۇرمەنلەرنىڭ بۇ باياننامىنىمۇ بىر قېتىم ئوقۇپ بېقىشىنى تەۋسىيە قىلىمەن.مەن يېقىندا تور ئارىلاۋېتىپ، بىر دېھقاننىڭ مائارىپ نازارىتىگە يازغان خېتى دېگەن بىر يازمىنى كۆرۈپ قالدىم. بۇ دېھقان قېرىندىشىمىز ناھايىتى ئەتراپلىق پىكىر قىلغان بولۇپ، قىزىققۇچلار ئۇنى بىر قېتىم كۆرۈپ باقسا بولىدىكەن. ئۇ خەتنىڭ تور بەت ئادرىسىمۇ مۇشۇ يازمىنىڭ ئەڭ ئاخىرىسىدا بار.ئامرىكىلىق مەشھۇر كىشىلىك ھوقۇق پائالىيەتچىسى مارتىن لۇسېر كىڭ مۇنداق دەيدۇ: مەلۇم بىر ئىش ئۈچۈن ئۆلۈشنى خالىمايدىغان ئادەم ياشاشقا لاياقەتلىك ئەمەس ئىنگلىزچە . مېنىڭچە ھەر بىر ۋىجدان ئىگىسى ۋە ھەر بىر غورۇر ئىگىسى ئۈچۈن ئۆزىنىڭ ئانا تىلى ۋە مىللىي مەدىنىيىتى مارتىن لۇسېر كىڭ كۆزدە تۇتقان ھېلىقىدەك بىر ئىش بولالايدۇ. چۇنكى خۇددى ۋېنگىرىيەلىك يازغۇچى ئاندراس سۈتو ئەيتقىنىدەك، ئۆز ئانا تىلىدىن ئايرىلىشقا مەجبۇرى بولغان ئىنسان ئۆز ھاياتىنىڭ مەنىسىدىنمۇ ئايرىلىدۇ. مەن ئالدىنقى يازمامدا كوۋەي ئەپەندىنىڭ پرىنسىپ نىڭ نىمە ئىكەنلىگى ھەققىدىكى بايانلىرىدىن ئازراقىنى تونۇشتۇرۇپ ئۆتتۈم. مەن ئۇنىڭدىن بۇ يەرگە يەنە ئازراق قوشۇپ قويۇشنى مۇۋاپىق كۆردۈم:ئوخشىمىغان كىشىلەر ئۆز ھاياتى ئۈچۈن ئوخشىمىغان نەرسىلەرنى مەركەز قىلىپ تاللايدۇ. مەسىلەن، ئائىلە، پۇل، خىزمەت، كەسىپ، ھوقۇق، دوست، دىن، دۈشمەن، ئويۇنتاماشا، ئۆزئۆزى ۋە پرىنسىپ قاتارلىقلار. ئۆزىڭىز ئۈچۈن مۇشۇنداق بىر ئېنىق مەركەزنى تۇرغۇزۇش ئارقىلىق، سىز ئىزچىل تۇردە ئۆز ھاياتىڭىزنى كاپالەتكە ئىگە قىلىدىغان مۇنداق يۇقىرى دەرىجىلىك تۆت ئامىلغا ئىگە بولالايسىز: بىخەتەرلىك، يول باشچىلىق، ئەقىل ۋە كۈچقۇدرەت. بولۇپمۇ، ئەگەر سىز ئۆز ھاياتىڭىز ئۈچۈن پرىنسىپنى مەركەز قىلىپ تۇرغۇزسىڭىز، يوقۇرىقى تۆت ئامىلنى تەرەققىي قىلدۇرۇش ئۈچۈن پۇختا ئاساس ھازىرلىيالايسىز. بۇنداق بولۇشتىكى سەۋەپ، نەرسىلەر داۋاملىق توختىماي ئۆزگىرىپ تۇرىدۇ. لېكىن، توغرا پرىنسىپ مەڭڭۇ ئۆزگەرمەيدىغان بولۇپ، بىز ئۇنىڭدىن ھەر ۋاقىت پايدىلىنالايمىز. پرىنسىپ ھىچ قانداق نەرسىگە بېقىنمايدۇ. ئۇ خاپا بولۇپ قالمايدۇ، ھەمدە بىزگە ھەر خىل مۇئامىلىدە بولمايدۇ. ئۇ باشقىلارنىڭ ھەركىتىگە ياكى مۇھىتقا بېقىنمايدۇ. ئۇ مەڭگۇ ئۆلمەيدۇ. ئۇ بۈگۈن بار بولۇپ، ئەتە يوق بولۇپ قالمايدۇ. ئۇنى ئوت ياكى يەر تەۋرەش ۋەيران قىلالمايدۇ. ياكى ئۇنى ئوغرى ئوغرىلاپ كېتەلمەيدۇ. پرىنسىپنى مەركەز قىلغان ھايات بىلەن بىللە مەۋجۇت بولىدىغان يول باشلامچى بىلەن ئەقىل توغرا يول خەرىتىسىدىن، ئىشلارنىڭ قانداق يۈرۈشىدىغانلىغىدىن، بۇرۇن قانداق يۈرۈشكەنلىگىدىن، ھەمدە بۇنىڭدىن كېيىن قانداق يۈرۈشىدىغانلىغىدىن ۋۇجۇتقا كېلىدۇ. توغرا يول خەرىتىسى بىزنىڭ قايسى مەنزىلگە يەتمەكچى ئىكەنلىگىمىز ۋە ئۇ مەنزىلگە قانداق يېتىدىغانلىغىمىزنى ئېنىق چۈشىنىۋېلىشىمىزنى كاپالەتكە ئىگە قىلىدۇ. بىز ئەمىلىلەشتۈرگىلى بولىدىغان ۋە ئەقىلگە مۇۋاپىق سانسېفىرلاردىن پايدىلىنىپ ئۆزىمىزنىڭ بۇنىڭدىن كېيىنكى ئىشلىرى توغرىسىدا توغرا قارار ئالالايمىز. بىزنىڭ ئۆز ھەركىتىمىزنى تاللاش ئەركىنلىگىمىز بار، لېكىن ئۆز ھەركىمىزنىڭ نەتىجىسىنى بەلگىلەش ئەركىنلىگىمىز يوق. ھەر بىر پرىنسىپ ئۇنىڭدىن كېلىپ چىقىدىغان مەلۇم تەبىئى ئاقىۋەتلەر بىلەن بىللە مەۋجۇت بولىدۇ. بىز پرىنسىپ بىلەن ماسلاشقاندا ئۇنىڭدىن ئىجابىي نەتىجە كېلىپ چىقىدۇ. بىز پرىنسىپنى بىر ياققا قايرىپ قويۇپ ئىش تۇتساق، ئۇنىڭدىن سەلبىي ئاقىۋەتلەر كېلىپ چىقىدۇ. ئەمما پرىنسىپلار ھەر بىر ئادەمنىڭ ئۇلاردىن خەۋىرى بولۇشبولماسلىغىدىن قەتئىينەزەر ھەممە كىشىلەر ئۈچۈن ئورتاق بولغاچقا، بۇ خىل چەكلىمە ئۇنىۋېرسال بولىدۇ. بىز توغرا پرىنسىپلارنى قانچە كۆپ بىلسەك، بىزنىڭ ئاقىلانە ئىش كۆرۈشتىكى شەخسىي ئەركىنلىگىمىزمۇ شۇنچە زور بولىدۇ. بىز ئۆز ھاياتىمىزنى دەۋىر بىلەن مۇناسىۋەتسىز، مەڭگۇ ئۆزگەرمەس پرىنسىپلارغا مەركەزلەشتۇرۇش ئارقىلىق، ئۆزىمىزنىڭ ئۈنۈملۇك ياشىشى ئۈچۈن يول ئاچالايمىز. قىسقىسى، پرىنسىپ باشقا بارلىق مەركەزلەرنى توغرا ئورۇنغا قويۇشنى كاپالەتكە ئىگە قىلىدىغان ئەڭ مۇھىم مەركەزدىن ئىبارەتتۇر.كەڭگېس خانىم قاتارلىق بۇ 4 مۇتەخەسسىس ئۆزلىرىنىڭ ئىككى پارچە مۇتەخەسسىسلەر ئىلمىي ماقالىسى دا ئوتتۇرىغا قويغىنى بۇنىڭدىن بۇرۇنقى 150 يىلدىن ئارتۇق ۋاقىت ئىچىدە يۇز بەرگەن يەرلىك مىللەت ماارىپى ۋە ئانا تىل ساھەسىدىكى تارىخىي ئىشلار ئارقىلىق تولۇق ئىسپاتلانغان توغرا پرىنسىپ ياكى تەبىئى قانۇنىيەتلەردىن ئىبارەتتۇر. شۇڭلاشقا ئۆزىمىزنىڭ ئانا تىلى ۋە مىلللىي مەدىنىيىتىنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن، بىز ئۇيغۇر دىيارىدا چوقۇم ئۆز ئانا تىلىمىزدا ئېلىپ بېرىلىدىغان مەكتەپ تەربىيىسىنى يولغا قويۇشىمىز، قوش تىللىق مائارىپ تۈزۈمىنىمۇ چوقۇم ئۇنىڭ ئەسلى مەنىسى بويىچە يولغا قويۇشىمىز كېرەك. ئۇنداق قىلماسلىق بىر مىللەتنى چوقۇم زاۋاللىققا يۈزلەندۈرىدۇ. مەن بارلىق ئۇيغۇر ئەمەلدارلار ۋە ئۇيغۇر مائارىپچىلىرىنىڭ بۇ ئىشتىن تولۇق خەۋەر تېپىشىنى، ھەمدە ئورتاق تىرىشچانلىق كۆرسىتىپ، ئۇيغۇر بالىلىرىنى ھازىرقى تۇيۇق يولدىن قۇتۇلدۇرۇپ چىقىشىنى سەمىمىيلىك بىلەن ئۈمۈت قىلىمەن.مەن بۇ يازمامنى ئىلھام توختى ئەپەندىنىڭ مۇنۇ سوزلىرى بىلەن ئاخىرلاشتۇرىمەن مەنبەسى مۇشۇ يازمىنىڭ ئاستىدا: ئۇيغۇرلار ئىچىدىكى مۇتلەق كۆپ قىسىم كشىلەر نۆۋەتتە ئۆزلىرىنىڭ ھوقۇقمەنپەئەتلىرىنى سۈكۈت ئىچىدە قولدىن بېرىپ قويماقتا! مەن ئېيتىمەنكى، ھەر بىر كىشى، ھەر بىر مىللەت ئىززەتئابروي ساھىبىدۇر. جۇڭگونىڭ قانۇنى جۇڭگو پۇخرالىرى مىللەت، جىنس، دىن ئايرىماستىن، بارلىق ھوقۇقلاردا باپباراۋەر، دەپ ئېنىق بەلگىلىگەن. بىراق، رېئال تۇرمۇشتا، ئۇيغۇرلارنىڭ قانۇنىي ھوقۇقمەنپەەتلىرى ئۈزلۈكسىز دەخلىتەرۇزغا ئۇچرىماقتا، ھەتتا بەزى ھۆكۈمەت ئورگانلىرىمۇ ھاماقەتلەرچە بەلگىلىمىلەرنى چىقىرىپ، ئۇيغۇرلارنى كەمسىتمەكتە!! ھەي، ئۇيغۇرلار! سىلەرنىڭ ھوقۇقمەنپەەتلىرىڭلار دەخلتەرۇزغا ئۇچرىغاندا، كانىيىڭلارنى قويۇۋېتىپ ئۆز ئاۋازىڭلارنى ئاڭلىتىڭلار! ئاۋامنىڭ نادانلىقى ھاكىمىيەتنىڭ ئۇياتسىزلىقىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ھاكىمىيەتنىڭ ئۇياتسىزلىقى ئاۋامنى نادان ھالەتتە قالدۇرىدۇ.بۇ يازمىدا تىلغا ئېلىنغان شەخسلەر ۋە ئۇلارنىڭ ئەسەرلىرىگە مۇناسىۋەتلىك تور ئادرىسلىرى توپلىمى:تەھرىرلىگۈچى: مەرىپەت تورى .. .. دىن ئۇيغۇر2 يەرلىك مىللەتلەرنىڭ ھوقوقى ھەققىدىكى ب د ت باياناتنامىسى لاتىن يېزىغى:3 ئۇشبۇ يازمىنىڭ ئالدىنقى 3 قىسمى ئېلان قىلىنغان باشقا تور بەت ئادرىسلىرى كونا يېزىق:4 بىر دېھقاننىڭ مائارىپ نازارىتىگە يازغان خېتى:5 ئۇشبۇ يازمىنىڭ ئەسلى مەنبەسى بولغان مۇتەخەسىسلەر ئىلمىي ماقالىسى:6 يەرلىك مىللەت تىلى ھەققىدىكى خەلقئارا مۇتەخەسسىسلەر يىغىنلىرى:7 ئىلھام توختى: بېيجىڭ ئايرۇدرۇمىدىن فرانسىيە گائۇللې ئايرۇدرۇمىغىچە:1 2004يىلى ئېلان قىلىنغان 1قېتىملىق مۇتەخەسىسلەر ئىلمىي ماقالىسى ئىنگلىزچە:
|
چۈشىدە دۇڭگۇەن كۆۋرۈكىگە قايتىش20181009 15:36:03 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسىفۇجيەن ئۆلكىسىنىڭ جەنۇبىدىكى يۇڭچۈن قەدىمدە شاپتۇلزارلىق دەپ ئاتالغان، ئەزەلدىن رەڭگارەڭ گۈللەر توزۇپ كەتمەيدۇ، قىشتا ئىللىق، يازدا سالقىن، تۆت پەسىلدە باھارنى كۆرىسىز دەيدىغان گۈزەل نامى بار، مەيلى قايسى پەسىلدە بولسۇن، كىشىلەر بۇ يەرگە كەلگەندە، كىشىنى زوقلاندۇرىدىغان شېئىرلارنى تاپالايدۇ.نەچچە يىل ئىلگىرى، مەن يوڭچۈندىكى قەدىمدىن مەشھۇر بولغان دوڭگۈئەن كۆۋرۈكىگە بارغان ئىدىم. مەن بارغان ۋاقىت ياز پەسىلى بولغاچقا، شۇ جايدىكى دوستلىرىم كۆۋرۈككە ئۈستەل راسلاپ، بۇلاق سۈيى بىلەن دەملەنگەن چاي ئىچىشتۇق. ئۇلارنىڭ تونۇشتۇرۇشىچە، دوڭگۈئەن كۆۋرۈكى يەنە تۇڭشيەن كۆۋرۈكى دەپمۇ ئاتىلىدىغان بولۇپ، جەنۇبىي سۇڭ سۇلالىسى شاۋشىڭنىڭ 14 يىلى يەنى مىلادى 1144ـ يىلى سىلىنغان، ھازىرغىچە 800 يىلدىن ئارتۇق تارىخقا ئىگە، فۇجيەندە ئاز ئۇچرايدىغان كارىدور شەكىللىك كۆۋرۈك ئىكەن. بۇنى ئاڭلىغاندىن كېيىن مېنىڭ بۇ كۆۋرۈككە بولغان ھۆرمىتىم ئېشىپ، ئورنۇمدىن تۇرۇپ، بىر تەرەپتىن مېڭىپ، بىر تەرەپتىن كۆرۈپ، سۇڭ كەيباۋدىن كېيىن، يۇڭچۈن چۇەنجۇ بىلەن بىر بىرىگە يول ئېچىپ، دوڭگۈەن كۆۋرۈكى جەنۇبتىن شىمالغا قاراپ ماڭغان ئەمەلدارلار، سودىگەرلەر، ئوقۇغۇچىلار ۋە ئادەتتىكى ئاممىنىڭ چوقۇم ئۆتىدىغان جايىغا ئايلانغانلىقىنى بىلدىم. دۇڭگۈەن كۆۋرۈكى ئاستىدا سۇ يۈزى كەڭ بولۇپ، كىمىلەرنىڭ توختىشىغا قولايلىق ئىدى. داۋگۇئاڭ يىللىرىدا كۆۋرۈكنىڭ ئىككى تەرىپىدە يەنە نۇرغۇن ساراي، دۇكان، قاۋاقخانىلار بولغان، ئادەملەر ئۆتۈشۈپ تۇرىدىغان، قايناق بازار ئىكەن. ئاڭلاۋېرىپ، مەن ئىختىيارسىز ھالدا: ھازىر يەنە كېمە توختىتىش ئورنىنى تاپقىلى بولامدۇ؟ دەپ سورىدىم. دوستۇم: ئېيتىشلارغا قارىغاندا، كۆۋرۈكنىڭ ئەتراپىدا ئىككى ئۈچ جايدا زور ئۆزگىرىشلەر بولغان، ھازىر كۆرگىلى بولمايدىغان بولۇپ قالغان، ئەمما، بۇرۇنقى كېمىچىلەرنىڭ ئېسىدە قېلىشىچە، مىنگو دەۋرىدە كېمىلەر كۆۋرۈك يېنىدا خاتىرجەم تۇرغان، كېمىچىلەر پەس ئاۋازدا يولدىن ئۆتكەنلەرنى چاقىرىدىكەن ياكى باشقىلار كېلىپ كىرا قىلىدىغان قىلمايدىغانلىقىنى سورايدىكەن، ئىللىق جەنۇبىي فۇجيەن شىۋىسىگە سىڭگەن سەمىمىي ۋە قىزغىنلىق، كىشىگە ئىللىق سۇ دولقۇنىنىڭ يۈرەك تارىنى چەككەنلىكىنى ھېس قىلدۇرىدىكەن ...... تاشيول ياسالغىچە، دوڭگۈەن كۆۋرۈكى يەنىلا ئەتراپتىكى ئۈچ ناھىيەدىن چۈەنجۇغا بارىدىغان مۇھىم قاتناش يولى بولغان دېدى. مەن بىر تەرەپتىن ئاڭلىغاچ، يەنە بىر تەرەپتىن كۆۋرۈك ئۆيىدىكى شېئىرلارغا دىققەت قىلدىم، ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشىگە ئەگىشىپ بەزى خەتلەر ئۆڭەپ كەتكەن ئىدى، شۇ چاغدا ئۇزۇن تۇرۇپ ئويلاندىم، بىر خىل گۈللىنىش ۋە خارابىلىشىش تۇيغۇسى ئىختىيارسىز قەلبىمنى چىرمىغانلىقىنى ھىس قىلدىم.پۈتۈن كۆۋرۈكنى ئىنچىكىلىك بىلەن كۆزەتكەندە، چىڭگاڭ تاغ جىنسلىرى ۋە ئالاھىدە چوڭ ياغاچ ماتېرىياللىرىدىن ياسالغان، تۆت كۆۋرۈك گۇندىسى، بەش كۆۋرۈك سۈڭگۈچى بار؛ كۆۋرۈك گۇندىسىنىڭ شەكلى كېمە شەكىللىك بولۇپ، قورام تاشلار قاتلىنىپ بېسىلىپ، قاتلاممۇـ قاتلام قوپۇرۇلغان. گۈندىنىڭ ئىككى تەرىپى ئۇچلۇق بولۇپ، سۇ بۆلگۈچ دامبا ھالىتىدە. كۆۋرۈك ئۈستىگە قارىغاندا، مەسىلەن: كۆۋرۈك تاختىسى، بىخەتەرلىك رىشاتكىسى، تۆۋرۈك لىم، چىدىر لىم قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى ياغاچتىن ياسالغان بولۇپ قەدىمىي پۇراق چىقىپ تۇراتتى. ئۇنىڭ تۈزۈلۈشى ئاجايىپ، ماھارىتى كامالەتكە يەتكەن بولۇپ، ھەقىقەتەن ئاز ئۇچرايدۇ.شۇ كۈنى، مېنىڭ ھازىرغىچە ئېسىمدە قالغىنى كۆۋرۈكنىڭ ئىككى ئۈچ يېرىدە، كەنت ئاھالىلىرى شاھمات ئويناۋاتاتتى، شاھمات ئويۇنىنى كۆرگۈچىلەر گەپ قىلماي قاراپ تۇراتتى، ئورۇندۇقتا ئولتۇرغان ئادەملەر ياكى كۆزىنى يۇمۇپ خىيال قىلاتتى ياكى يىراققا نەزەر سالاتتى، ھەقىقەتەن ئەسلىگە قايتقان خەلق تۇرمۇشى خەرىتىسىگە ئوخشايتتى. پەقەت قايسى ۋاقىتتا ئىكەنلىكىنى بىلەلمىدىم، تۇيۇقسىز گۈلدۈرماما ئاۋازى ئاڭلىنىپ، توختىماي قاتتىق يامغۇر يېغىشقا باشلىدى. بىردىنلا نەچچە چاقىرىم نېرىدا سۇ شىددەت بىلەن ئېقىپ، شامال چىقىپ، ئەتىراپنى قويۇق تۇمان قاپلىدى. يەنە بىر مەزگىل ئۆتكەندىن كېيىن، كۆۋرۈك ئاستىدا شىددەتلىك ئېقىنلار كۆتۈرۈلگەنلىكىنى ھىس قىلدىم. كۆۋرۈكنىڭ سىرتىدىن يۈگۈرۈپ كىرىپ يامغۇردىن پاناھلانغان ئادەمنىڭلەرنىڭ پۈتۈن بەدىنى چىلىق چىلىق ھۆل بولۇپ كەتكەن ئىدى. ھېلىمۇ ياخشى بىر ئازدىن كېيىنلا بۇلۇتلار تاراپ يامغۇر توختىدى، كۆۋرۈك دېرىزىسىدىن قارىغاندا، كۆۋرۈك تاشلىرى يەنىلا قەد كۆتۈرۈپ تۇراتتى؛ ئۇ نەچچە يۈز يىللىق بوران چاپقۇننى باشتىن كەچۈرگەن بولسىمۇ، يەنىلا دەسلەپكىدەك مۇكەممەل ئىكەنلىكىنى كۆرگەندە، ھەقىقەتەن كىشىنىڭ ھۆرمىتىنى قوزغايدۇ. ئەلبەتتە، بۇنداق ئۇزۇن ۋاقىتنى بىشىدىن ئۆتكۈزگەن كۆۋرۈكنىڭ ئاستى ئۈستىنىڭ بەزى يەرلىرىدە ئاز تولا بۇزۇلۇش بولغان ئىدى. شۇڭا، تارىختىن بۇيان ھەمىشە بىر قىسىم كىشىلەر ئوتتۇرىغا چىقىپ ئۇنى قايتا قايتا رېمونت قىلغان...... تاش ئويما، تاش پۈتۈكلەردىكى خاتېرىلەر كىشى قەلبىنى ئىللىتاتتى.ئەمما، بۇ قەدىمى كۆۋرۈك بۇلتۇر جۇڭچيۇ بايرىمىدا زور ئاپەتكە ئۇچراپتۇ. شۇ كۈنى موراندى ناملىق تەيفېڭ بورىنىنىڭ تەسىرىدە، يۇڭچۈننىڭ كۆپ قىسىم جايلىرىدا قاتتىق يامغۇر ياغقان، دۇڭگۈئەن بازىرىدا ئەھۋال ئىنتايىن ئېغىر بولغان، تارىختا مىسلى كۆرۈلمىگەن قاتتىق يامغۇرنىڭ تەسىرىدىن، يۇقىرىدىن كەلگەن كەلكۈن كۆۋرۈكنىڭ ئوتتۇرىسىدىكى 20 مېتىردىن ئارتۇق كۆۋرۈك بۆلكىنى رەھىمسىزلىك بىلەن ۋەيران قىلغان. ئىشەنگۈم كەلمەيدىغىنى شۇكى، مەن ئىككىنچى كۈنىدىكى تېلېۋىزىيە خەۋىرىدە بۇ خەۋەرنى كۆردۈم. مەن تېلېفوننى ئېلىپ يۇڭچۈندىكى دوستۇمغا تېلېفون بىرىپ ئۇنىڭ ئەھۋالىنى سورىسام، ئۇ مەيۈسلەنگەن ھالدا: بىر بۆلەك كۆۋرۈك يۈزىنى كەلكۈن ئېقىتىپ كەتتى! دېدى. مەن تېلېفوننى قويۇپ، بىر ھازا تۇرۇپ قالدىم.ئەمەلىيەتتە، يۇڭچۈندە ئۇزۇن تارىخقا ئىگە بىر قانچە قەدىمىي كۆۋرۈك بار، ئۇلار قەدىمى ھەم ئېغىر، سۈيى سۈزۈك؛ ياكى يېنىك ۋە ئەپچىل، پۇختا بولۇپ، كۆزنى قاماشتۇراتتى. ئۇزۇن يىللاردىن بۇيان، ئۇلار قان تومۇرلىرىنى تۇتاشتۇرۇپ، شەھەر يېزىلارنىڭ تومۇر سوقۇشىنى ساقلاپ كەلگەن. لېكىن يۇرتنى سېغىندۇرۇش تۇيغۇسى ئەڭ ئېغىر بولغىنى دەل دوڭگۈئەن كۆۋرۈكى ئىدى. باھاردا شاپتۇل چېچەكلىرى پورەكلەپ ئېچىلىدۇ؛ يازدا تاغ چوققىلىرى ياپيېشىل، ئېتىزلار ئالتۇن رەڭگە كىرىدۇ؛ كۈزدە سۇ ئاسمان رەڭگىگە ئوخشاش، قات قات ئورمانلار پۈتۈنلەي بويالغان؛ قىش پەسلىدە بۇلاق سۈيى سوغۇق بولۇپ، قومۇش گۈلى چۈشكە كىرىدۇ......بۇ قېتىم، مېنىڭ يۇڭچۈنگە كەلگەن ۋاقتىم، دەل سەرەتان ئىسسىقى ئۆتۈپ كەتكەندىن كېيىنكى كۈنلەر ئىدى. مېنىڭ يەنە بىر قېتىم دوڭگۈەن كۆۋرۈكىدە تۇرۇشۇمغا نىسىپ بولدى. ئويلاپ باقسام، بۇلتۇر دۆلەت بايرىمىلىق دەم ئېلىش ئۆتۈپ كېتىشى بىلەن، بىر مۇخبىرنىڭ يۇڭچۈن ناھىيەسىدىن ئىگىلىشىچە، دوڭگۈەن كۆۋرۈكىنىڭ يارىلانغانلىق خەۋىرى دۆلەت ئىچى ۋە سىرتىدىكى نۇرغۇن يۇڭچۈنلىقلارنىڭ قەلبىنى لەرزىگە سالغان، دۇڭگۈەن كۆۋرۈكىنى رېمونت قىلىشقا ئىشلىتىش ئۈچۈن كۆپچىلىك بەس بەستە پۇل ئىئانە قىلغان. يۇڭچۈندە تۇغۇلغان تەيۋەنلىك داڭلىق شائىر يۈ گۇئاڭجۇڭمۇ تېلېفون بېرىپ ئەھۋال ئىگىلىگەن. مەدەنىيەت تارماقلىرى ناھايىتى تېزلا باشلامچى بولۇپ، قۇرۇلۇش لايىھىسىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، ھەرقايسى تەرەپلەر دەرھال ھەرىكەتكە كەلگەن. بۇ خەۋەر تارقىلىپ، كىشىلەر قەلبىنى لەرزىگە سالدى. دەرۋەقە يېرىم يىل ئۆتكەندىن كېيىن، ھۈنەرۋەنلەرنىڭ تىرىشچانلىقىدا بۇزۇلۇپ كەتكەن كۆۋرۈكنىڭ گەۋدىسى رېمونت قىلىنىپ ئەسلىگە كەلتۈرۈلدى. كونا، قەدىمىي ئۇسلۇبقا تولغان كۆۋرۈك كىشىلەرنىڭ كۆز ئالدىدا يەنە مۇكەممەل قايتا نامايەن قىلىنىپ، مۆجىزىدەك يۇڭچۈننىڭ يۇرتنى سېغىندۇرۇش پۇرۇقىنى داۋاملاشتۇرۇپ، كىشىنى چوڭقۇر ئويغا سالىدۇ.رىمونت قىلىنغان دۇڭگۇەن كۆۋرۈكى، يەنىلا بۇرۇنقىلار دوڭگۈەن كۆۋرۈكى ناملىق شېئىردا: ئەگىم ھەسەن ھۈسەن يانتۇ يېيلغان، لىملىرى قىزىل سىرلانغان، جەننەت بىلەن تۇتاشقان ...... دەپ يازغاندەك، قىزىل سايە ئىچىدە شاپتۇل چېچىكى رەڭگى، ئاپېلسىن رەڭگى ئەكىس ئېتەتتى، يەنە يىراق قەدىمكى زاماندىكى غۇۋا ئاق رەڭمۇ بار ئىدى؛ كۆۋرۈككە قاراپ پىكىر يۈرگۈزگەندە، خۇددى بىر قېتىملىق تاسادىپىي ئۇچرىشىپ قېلىش بىلەن، 800 يىللىق ۋاقىتنى باغاشلىغاندەك تەسىرات بىرەتتى.كۆۋرۈك ئۈستىگە چىقىپ، يەنە بىر قېتىم ئۇزاققىچە كۆۋرۈككە قاراپ تۇرۇپ، تۆت ئەتراپتىكى ياپيېشىل تاغلارنى كۆردۈم، ياپيېشىل گۈللەرنىڭ خۇش ھىدىنى پۇرۇدىم. چۈش بولغاندا، سۇس كۆك رەڭلىك كۆل سۈيى ئاستا ئاستا ئاقماقتا ئىدى. بۇ چاغدا مەن تۇيۇقسىز ئويلاپ قالدىم، شۇ تاپتا كۆۋرۈك ئاستىدىن بىر نەچچە كاناپ كېمە چىقىپ قالسا، ياكى ئۇزۇن پالاقنى كۆتۈرۈپ تۆۋەن ئېقىندىكى گۈزەل يېزا كەنتلەرگە قاراپ ماڭغان بولسا، نەقەدەر گۈزەل، ئاجايىپ كۆرۈنۈش بولغان بولاتتى ھە. بۈگۈنكى كۈندە، كۆلنىڭ ئىككى قىرغىقىدا، ئون چاقىرىملىق رەسىم كارىدورى بار، دوڭگۈەن كۆۋرۈكى بولسا شەھەر ئەتراپىدا ھىچنىمىگە پىسەت قىلماي قەد كۆتۈرۈپ تۇرىدۇ، ئېتىز ئېرىقتىن ئايرىلغان، بۇلاق سۈيى ئاجايىپ گۈزەل، نازۇك ۋە جەلىب قىلارلىق. بەزىدە ياشانغانلار ياكى ئوقۇغۇچىلار كۆۋرۈككە كېلىپ كىتاب ئوقۇيدۇ ياكى سەيلە قىلىپ بەدەن چېنىقتۇرىدۇ؛ ئەر ئاياللار قول تۇتۇشۇپ، كۆۋرۈككە كېلىپ يىراق تاغلارغا نەزەر سېلىپ، جىلغا ساداسىنى تىنچ ئاڭلايدۇ؛ بەزى ساياھەتچىلەر كۆۋرۈككە كېلىپلا يان تېلېفونى بىلەن سۈرەتكە تارتىپ، دوستلىرىغا ئەۋەتىدۇ. دوڭگۈەن كۆۋرۈكى ئادەمنى يەنىلا مېھرىنى ئۈزەلمەس قىلىپ قويىدۇ، ئۇنىڭدىن ئايرىلغاندا، كۆۋرۈك ۋە كۆۋرۈك ئاستىدىكى مەنزىرىنى بىر پارچە رەسىمگە ئايلاندۇرۇپ ئېلىپ كەتكۈسى كېلىدۇ......
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.