Datasets:

WikiQuality
/

frac_unique_trigrams_hi

Dataset card Data Studio Files Files and versions Community

Subset (24)

am · 8.31k rows

Split (2)

train · 7.89k rows

id stringlengths 4 5	url stringlengths 31 480	title stringlengths 1 60	text stringlengths 9 36.4k
31690	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%BE%E1%88%AD%E1%8B%A5	ሾርዥ	ሾርዥ (ፈረንሳይኛ፦ የፈረንሣይ ከተሞች
3321	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%AD%E1%88%BB%20%E1%89%B0%E1%8C%8D%E1%89%A3%E1%88%AD	የርሻ ተግባር	ግብርና ወይም እርሻ ለሰው ልጅም ሆነ ለእንስሶች የሚሆን ምግብን፥ ቃጫንና ሌሎችም በአትክልት ከልማት የሚገኙ ነገሮችን ማምረትና እንስሳ ማርባትን ይሰይማል።
49935	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%86%E1%89%A3%E1%88%AD%E1%89%B5	ሆባርት	ሆባርት (እንግሊዝኛ፦ ) የአውስትራልያ ከተማ ሲሆን የሕዝቡ ቁጥር 225,000 ኗሪዎች ነው። የአውስትራልያ ከተሞች
8792	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%8A%95%E1%89%A3%E1%89%B3	ከንባታ	ከምባታ በአብዛኛው በደቡብ ኢትዮጵያ እና በሌሎችም አካባቢዎች በስፋት ከሚገኙ ብሄረሰቦች አንዱ ሲሆን የራሱ የሆነ ቋንቋ፣ ባህል፣ ታሪክ፣ ስነጥበብ፣ ወግና፣ የኑሮ ዘይቤ ያለው ህዝብ ነው። የከምባታ ዋና ከተማ ዱራሜ ተብሎ የሚጠራ ከተማ ነው፡፡ የደጋማው ምሥራቃዊ ኩሽ የቋንቋ ቤተሰብ የሆነው ‹‹ከምባታኛ›› የከምባታ ብሔረሰብ አፍ መፍቻ ቋንቋቸው ሲሆን በተጨማሪ ብዙዎቹ ሀዲይኛን ፤ ኦሮምኛን ሀላበኛን ወላይትኛንና አማርኛ በሁለተኛ ቋንቋነት ይናገራሉ፡፡ ከምባታኛ ከንግግር ቋንቋነት አልፎ የጽሑፍ ቋንቋ መሆን የጀመረው በ1920ዎቹ ዓለም አቀፍ የእንግሊዝ መጽሐፍ ቅዱስ ማኀበር መጽሐፍ ቅዱስን በከምባታኛ ቋንቋ አስተርጉሞ ካሳተመበት ወቅት ጀምሮ እንደሆነ መረጃዎች ይጠቁማሉ፡፡ ከ1967 እስከ 1968 ዓ.ም በነበረው የእድገት በኀብረትና የዕውቀት ዘመቻ ወቅት የሳባን ፊደላት በመጠቀም ለመሠረተ ትምህርት ማስተማሪያነት መዋል እንደተጀመረ ይነገራል፡፡ ከ1983 ዓ.ም ወዲህ ግን በሀገሪቱ የአንደኛ ደረጃ ትምህርትን በአፍ መፍቻ ቋንቋ ለማስተማር ምቹ ሁኔታ በመፈጠሩ ከመስከረም 1986 ዓ.ም ጀምሮ በከምባታኛ የአንደኛ ደረጃ የመጀመሪያ ሳይክል ከንድ እስከ አራት ሁሉም የትምህርት ዓይነቶች በከምባታኛ በላቲን ፊደላት እየተሰጠ ይገኛል። በአሁኑ ወቅት የከምባታ ጠምባሮ ዞን የሥራ ቋንቋ ከምባታኛ ነው፡፡ ከንባታ የኢትዮጵያ ብሔር ነው። የኢትዮጵያ ብሔሮች
13615	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B5%E1%8C%8D%E1%88%B5%E1%89%B5%20%E1%8D%8B%E1%8A%95%E1%89%B3%E1%88%81%E1%8A%95	ትግስት ፋንታሁን	ትግስት ፋንታሁን የኢትዮጵያ ታዋቂ ዘፋኝ ስትሆን ብዙ ዘመናዊ የሙዚቃ ስራወችን በማቅረብ ትታወቃለች። የህይወት ታሪክ የስራ ዝርዝር ምን ተገኘ(ጊዜ አጣህ) እወድሻለሁ በለኝ በተስፋ መቁረጥ ውስጥ እርጂኝ አብሮ አደጌ(ከአበባ ደሳለኝ ጋር) የቅርብ እሩቅ ምን ቀረኝ የኢትዮጵያ ዘፋኞች
43776	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8B%B0%E1%88%9B%E1%8A%95%E1%89%B1%E1%8A%91%E1%88%9D	አንደማንቱኑም	አንደማንቱኑም ወይም አንደማቱኑም በሮሜ መንግሥት ዘመንና ከዚያ በፊት በኬልቶች መካከል የሊንጎናውያን ዋና ከተማ የአሁኑም ላንግረ ስያሜ ነበር። ይህ ስም በፔውቲንገር ሠንጠረዥና በሌሎች የጥንት መልካምድር ምንጮች ይጠቀሳል። በኬልቶች ቋንቋ የስሙ ትርጉም «ከወንዛፍ በታች» (ከ«አንዴ-» በታችና «ማንቶ»- አፍ) እንደ መጣ ይመስላል። ሆኖም «-ማቱኑም» የሚል አጻጻፍ ትክክለኛ ቢሆን፣ ፪ኛው ሥር ምናልባት ማቱ («ጥሩ» ወይም «ድብ») ሊሆን ይችላል። አካባቢው ወደ ሮሜ መንግሥት የተጨመረው በዩሊዩስ ቄሣር ዘመቻዎች ነበር። በሮሜ ንጉሥ አውግስጦስ ዘመን (35 ዓክልበ.-6 ዓ.ም.) ስሙ ከ«አንደማንቱኑም» ወደ «ሊንጎኔስ» (ከኗሪዎቹ ሊንጎናውያን ስያሜ የተነሣ) ተቀየረ። መጀመርያ ከተማው ለጋሊያ ሉግዱነንሲስ ክፍላገር ተያያዘ፤ ከዚያም ወደ ጋሊያ ቤልጊካ ክፍላገር ተጨመረ። በንጉሥ ዶሚቲያኑስ ዘመን ለጊዜ ወደ ጌርማኒያ ክፍላገር ተጨመረ፣ ከዚያም ወደ ሉግዱነንሲስ ተመለሰ። የከተማው ኗሪዎች ቁጥር ምናልባት እስከ ፰ ሺህ ድረስ በዛ። በ፫ናው ክፍለ ዘመን ከደረሱት ሁከቶች የተነሣ ከተማ በግድግዳዎቹ ውስጥ ተሸሸገ። በሮማውያን ዘመን ከነበሩት ታላቅ ቤቶች ወይም መዋቅሮች አንዳንድ ለሥነ ቅርስ ታውቋል። በከተማው ዙሪያ የሸክላ፣ የድንጋይ እና የብረታብረት ሠሪዎች እንደ ተገኙ ይታወቃል። ከከተማው ውጭ ደግሞ አራት መቃብር ቦታዎች ወደየአቅጣጫው ተገኝተዋል። ከተማው በዋና መንገዶች መሸጋገሪያ ላይ በመቀመጡ አይነተኛ ሚና ይጫወት ነበር። ከልዮን ወደ ትሬቭ የሚወስደው የአግሪፓ መንገድ በአንደማንቱኑም በኩል ሲያልፍ፣ በተጨማሪ ወደ ደቡብ ወደ በሳንሶንና ወደ ስሜን ወደ መትዝ የሚሄድ መንገድ ነበር። ሌላ መንገድ ደግሞ ወደ ስሜን-ምዕራብ ወደ ሬም ሄደ። ታኪቱስ እንደሚጽፈ፣ በጨካኙ ንጉሥ ኔሮን ዘመን አንዳንድ ሰዎች በአመጽ ሲነሡ ሊንጎናውያን ግን ያንጊዜ አልተሳተፉም። ኔሮ ከተወገደ በኋላ፣ ተከታዩ ጋልባ በአመጹ ያልተሳተፉት ነገዶች ከነሊንጎናውያን በቂም ቀጣቸው። በቅርብ ጊዜ ሌላ አለቃ ኦጦ ጋልባን ገድሎ ዙፋኑን ያዘ። ሊንጊናውያን ግን በዚህ ትግል ሌላ አለቃ ዊቴሊዩስ ደገፉ። ይህ «የአራት ነገሥታት ዓመት» (62 ዓ.ም.) ይባላል፤ በመጨረሻም ዌስፓሲያኑስ አሸነፈና ንጉሡ ሆነ። ነገር ግን ያንጊዜ የሊንጎናውያን ብሔር እንደገና ሌላ ሰው መሪያቸውን ዩሊዩስ ሳቢኑስ ለሮሜ ንጉሥነት ደገፉ። የጋሊያ ከተሞች ማኅበር በዱሮኮርቶሩም (ሬም) ተሰብስቦ ዓመጽ እንዲተውና ሰላም እንዲሆን መረጡ። ሳቢኑስ ስለዚህ ቤቱን አቃጥሎ ከከተማው ከሚስቱ ኤፖኒን ጋራ እንዲሸሽ ተገደደ፣ ለ፲ም አመታት በዋሻ ይጠጉ ነበር። ሰላማዊ በሆነበት ወቅት፣ ሳቢኑስና ኤፖኒን የዌስፓሲያን ይቅርታ ለመለመን ወደ ሮሜ ተጓዙ። ንጉሡ ግን እምቢ ብሎ ሁለቱን አስገደላቸው። ከ250 ዓ.ም. ጀምሮ ፍራንኮች በዶሮኮርቶሩም (ሬም) እና አለማኒ በሉግዱኑም (ልዮን) ያስቸግሩት ነበር። ላንግረ ከነዚህ ቦታዎች መካከል በመሆን ሁለቱ ሠራዊቶች ያጠፉት ነበር። በ290 ዓ.ም. ግን ንጉሡ ኮንስታንቲዩስ የአለማኒ ጎሣ እዚህ በሊንጎኔስ ውግያ አሸነፋቸው። እንደ ትውፊቱ ንጉሡ በመጀመርያ ወደ ከተማው መሸሽ ሲሞክር፣ በሮቹ ግን ተዘግተው ስለ ሆኑ በገመዶች አማካይነት ከግድግዳው በላይ ማረግ እንደ ነበረበት ይባላል። ከዚያ የታደሰው ሥራዊት ከከተማው ወጥተው ምናልባት እስከ ፷ ሺህ ጠላቶች አጠፉ። ዋቢ ምንጮች የሮሜ መንግሥት የቀድሞ ከተሞች
38486	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%9D%E1%8C%8D%E1%88%98%E1%89%B0%20%E1%88%88%E1%8B%8D%E1%8C%A5	ዝግመተ ለውጥ	የአንድ ሕይወት ያለው ማህብረሰብ የዘር ውርስ ባህሪይ ከትውልድ ወደትውልድ እየተቀየረ መሄዱ ዝግመተ ለውጥ ይባላል። ቻርለስ ዳርዊን ይህን ኩነት በማስተዋልና በሳይንሳዊ አመክንዮ አሰደግፎ በመተንተኑ የመጀመሪያው ሰው ነው። ዳርዊን በተጨማሪ የተፈጥሮ ምርጫ ባለው ኅልዮቱ ሕይወት ያላቸው ማህበረሰቦች ዝግመተ ለውጥ እሚያካሂዱት ምንም እንኳ በዘፈቀደ ስህተት እየፈጸሙ ቢሆንም፣ ተፈጥሮ እራሷ በምትፈጥረው መሰናክሎች እኒህን መሰናክሎች አልፈው የሚሄዱትን በመምረጧ ነው። ዳርዊን የተፈጥሮ ምርጫን አስተሳሰብ ከ፫ የሚታዩ ነገሮች አንጥሮ ነበር ያወጣው፦ ፩) እንስሳትም ሆነ እጽዋት ወደፊት ሊኖር ከሚችሉ ዘሮች በላይ አተረፍርፈው ነው እሚራቡት ፪) ሕይወት ያላቸው እያንዳንዳቸው ነገሮች ሁልጊዜ የተለያየ ጸባይ ነው ያላቸው፣ ስለሆነም እያንዳንዳንቸው በቀጣይ የመኖር ዕድላቸው የተለያየ ነው ፫) ስለሆነም የአንድ ማህበረሰብ አባላት ሲሞቱ፣ የሚገላቸውን ነገር ጠንክረው እሚቋቋሙት ግለሰቦች ብቻ በሕይወት ቆይተው ወደፊት መራባች ይችላሉ። ስለሆነም ቀስ በቀስ እነዚህ በህይወት ያሉ፣ በህይወት የሌሉትን አይነቶች እየተኩ ይሄዳሉ። በ፳ኛው ክፍለ ዘመን ጄኔቲክስ (ሥነ በራሂ) እና ዝግመተ ለውጥ ተዋህደው ማህበረሰባዊ ጄኔትክስ እሚባለውን ጥናት ለመፍጠር ችለዋል። አንድ ማህበርሰብ ለየት ያለ ግለሰቦችን ለመፍጠር ከሚያስችሉት መንገዶች አንዱ ሙቴሽን የተባለው ሂደት ሲሆን፣ ሙቴሽን እሚፈጠረው የዚያ ግለሰብ ዲ ኤን ኤ ከወላጆች ሲወረስ በሚደረግ ስህተት (ወይም እቅድ) ነው። ሌሎች አስተያየቶች ባለሙያ ንድፍ የተባለው ትምህርት ከሥነ በራሂ ጥናት የምንማረው መረጃ ሁሉ በፈጣሪው እቅድ እንደ ሆነ ለመግለጽ ይሞክራል። በተለይ በመጽሐፍ ቅዱስ ምዕራፍ ፩፡፳፮ መሠረት በመሰለ ስሜት፣ «ሰውን በመልካችን እንደ ምሳሌአችን እንፍጠር፣ የባሕር ዓሦችንና የሰማይ ወፎችን፣ እንስሳትንና ምድርን ሁሉ፣ በምድር ላይ የሚንቀሳቀሱትንም ሁሉ ይግዙ» ይላል። የሰው ልጅ ሐብለ በራሂ (ክሮሞሶም) ከሕያዋን ሁሉ በተለይ ለቺምፓንዚ ጦጣ ሐብለ በራሂ ዝምድና እንዳለው ተገልጿል። ቺምፓንዚ ግን እንደ ሰው ልጅ ሳይሆን ሌሎችን እንስሳት ወይም አትክልት ለማዳ ለማድረግ እንዳልተዘጋጀ ግልጽ ነው። በዝርዝሩ ስንመልክተው፣ የሰው ልጅ ሐብለ በራሂና የቺምፓንዚ ሐብለ በራሂ የሚለያዩ በአንዱ እሱም በሰዎች ፪ኛው ሐብለ በራሂ ሲሆን፣ በቺምፓንዚ ግን በዚያው ሥፍራ ሁለት ልዩ ልዩ አጫጭር ሐብለ በራሂዎች አሉዋቸው። ከዚህ መረጃ የቺምፓንዚ ሐብለ በራሂ ወደ ሰው ልጅ ሐብለ በራሂ ለመቀይር፣ እነዚህ ሁለት ልዩ ልዩ አጫጭር ሐብለ በራሂዎች አንድላይ በትክክል በፍጹምነት በጥንቃቄ በእቅድ ማጋጥምና ማዋኸድ አስፈለገ። ይህ ድርጊት ተዓምር መሆን ነበረበትና ለ«ባለምያ ንድፍ» እንደ ማስረጃ ይቆጠራል። ስለዚህ የሰው ልጅ ክሮሞሶም በአንድ ትውልድ መከሠት ነበረበት እንጂ በብዙ ሚሊዮን ዘመን ዝግታዊ ሂደት የሚለወጥ አይመስልም፤ የሰው ልጅ በራሂ አራያ ከቺምፓንዚ በራሂ አራያ የተለወጠበትም ዘመን ከ6000 ዓመታት በፊት አይሆንም ይላል። ሥነ ሕይወት የሳይንስ ታሪክ
47610	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%82%E1%8D%96%E1%8A%AD%E1%88%AB%E1%89%B4%E1%88%B5	ሂፖክራቴስ	ሂፖክራቴስ (ግሪክኛ፦ 470-380 ዓክልበ. ግድም) ዝነኛ የጥንታዊ ግሪክ ሀኪም ነበር። «የሕክምና አባት» ተብሏል። የግሪክ ሰዎች
17249	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A5%E1%88%AD%E1%89%85%E1%8A%93%20%E1%8B%B5%E1%8A%95%E1%89%85%20%E1%8A%A0%E1%88%8B%E1%8A%95%E1%8B%B5%20%E1%89%80%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8B%B0%E1%88%9D%E1%89%85	ብርቅና ድንቅ አላንድ ቀን አይደምቅ	ብርቅና ድንቅ አላንድ ቀን አይደምቅ የአማርኛ ምሳሌ ነው። አወቁሽ ናቁሽ ተረትና ምሳሌ
4170	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%B5%E1%88%8D%E1%8A%AD%20%E1%88%98%E1%8C%8D%E1%89%A2%E1%8B%AB	የስልክ መግቢያ	የስልክ መግቢያ ቍጥር በያገሩ ይለያያልኤልትራ ክልል 1 አሜሪካ - 1 ካናዳ - 1 በርሙዳ - 1-441 አንጊላ - 1-264 አንቲጋ እና ባርቡዳ - 1-268 ባሃማስ - 1-242 ባርቤዶስ - 1-246 የብሪታንያ ቭርጂን ደሴቶች - 1-284 ካይማን ደሴቶች - 1-345 ዶሚኒካ - 1-767 ዶሚኒካን ሬፑብሊክ - 1-809 እና 1-829 ግረኔዳ - 1-473 ጃማይካ - 1-876 ሞንትሰራት - 1-664 ሰይንት ኪትስና ኒቨስ - 1-869 ሰይንት ሉሻ - 1-758 ቅዱስ ቭንሰንትና ዘ ግረናዲንስ - 1-784 ትሪኒዳድና ቶቤጎ - 1-868 ቱርክስና ከይኮስ ደሴቶች - 1-649 ክልል 2 ግብጽ - 220 ሞሮኮ - 212 አልጄሪያ - 213 ቱኒዚያ - 216 ሊቢያ - 218 ጋምቢያ - 220 ሴኔጋል - 221 ሞሪታኒያ - 222 ማሊ - 223 ጊኔ - 224 ኮት ዲቯር - 225 ቡርኪና ፋሶ - 226 ኒጄር - 227 ቶጎ - 228 ቤኒን - 229 ሞሪሸስ - 230 ላይቤሪያ - 231 ሲዬራ ሌዎን - 232 ጋና - 233 ናይጄሪያ - 234 ቻድ - 235 የመካከለኛው አፍሪካ ሪፑብሊክ - 236 ካሜሩን - 237 ኬፕ ቨርድ - 238 ሳን ቶሜና ፕሪንሲፔ - 239 ኢኳቶሪያል ጊኔ - 240 ጋቦን - 241 ኮንጎ ሪፑብሊክ - 242 ኮንጎ ዲሞክራቲክ ሪፑብሊክ - 243 አንጎላ - 244 ጊኔ-ቢሳው - 245 ዲዬጎ ጋርሲያ - 246 አሰንስዮን ደሴት - 247 ሲሸልስ - 248 ሱዳን - 249 ሩዋንዳ - 250 ኢትዮጵያ - 251 ሶማሊያ - 252 ጅቡቲ - 253 ኬንያ - 254 ታንዛኒያ - 255 ዩጋንዳ - 256 ቡሩንዲ - 257 ሞዛምቢክ - 258 ዛምቢያ - 260 ማዳጋስካር - 261 ሬዩንዮን - 262 ዚምባብዌ - 263 ናሚቢያ - 264 ማላዊ - 265 ሌሶቶ - 266 ቦትስዋና - 267 ስዋዚላንድ - 268 ኮሞሮስ እና ማዮት - 269 ደቡብ አፍሪካ - 27 ቅዱስ ሄሌና - 290 ኤርትራ - 291 አሩባ - 297 ፋሮ ደሴቶች - 298 ግሪንላንድ - 299 ክልል 3 ግሪክ - 30 ሆላንድ - 31 ቤልጅግ - 32 ፈረንሳይ - 33 እስጳንያ - 34 ጂብራልታር - 350 ፖርቱጋል - 351 ሉክሳምቡርግ - 352 አየርላንድ ሪፑብሊክ - 353 አይስላንድ - 354 አልባኒያ - 355 ማልታ - 356 ቆጵሮስ 357 (የግሪክ ክፍል) ፊንላንድ - 358 ቡልጋሪያ - 359 ሀንጋሪ - 36 ሊትዌኒያ - 370 ላትቪያ - 371 ኤስቶኒያ - 372 ሞልዶቫ - 373 አርሜኒያ - 374 ቤላሩስ - 375 አንዶራ - 376 ሞናኮ - 377 ሳን ማሪኖ - 378 ዩክሬን - 380 ሰርቢያ - 381 ሞንቴኔግሮ - 382 ክሮዋሽያ - 385 ስሎቬኒያ - 386 ቦስኒያ እና ሄርጸጎቭና - 387 388 - የጋራ 388 3 – የአውሮፓ የጋራ አገልግሎት መቄዶንያ - 389 ጣልያን እና ቫቲካን ከተማ - 39 ክልል 4 ሮማንያ - 40 ስዊስ - 41 ቼክ ሪፑብሊክ - 420 ስሎቫኪያ 421 ሊክተንስታይን - 423 ነምሳ - 43 ዩናይትድ ኪንግደም - 44 ዴንማርክ - 45 ስዊድን - 46 ኖርዌይ - 47 ፖሎኝ - 48 ጀርመን - 49 ክልል 5 ፋልክላንድ ደሴቶች - 500 ቤሊዝ - 501 ጓተማላ - 502 ኤል ሳልቫዶር - 503 ሆንዱራስ - 504 ኒካራጓ - 505 ኮስታ ሪካ - 506 ፓናማ - 507 ቅዱስ ፒየርና ሚከሎን - 508 ሃይቲ - 509 ፔሩ - 51 ሜክሲኮ - 52 ኩባ - 53 አርጀንቲና - 54 ብራዚል - 55 ቺሌ - 56 ኮሎምቢያ - 57 ቬኔዝዌላ - 58 ጉዋዶሎፕ - 590 ቦሊቪያ - 591 ጋያና - 592 ኤኳዶር - 593 የፈረንሳይ ጊያና - 594 ፓራጓይ - 595 ማርቲኒክ - 596 ሱሪናም - 597 ኡሩጓይ - 598 የነዘርላንድስ አንቲሊስ - 599 ክልል 6 ማሌይዝያ - 60 አውስትሬልያ - 61 ኢንዶኔዝያ - 62 ፊሊፒንስ - 63 ኒው ዚላንድ - 64 ሲንጋፖር - 65 ታይላንድ - 66 ምሥራቅ ቲሞር - 670 የአውስትሬልያ አንታርክቲክ ግዛት እና ኖርፈክ ደሴት - 672 ብሩነይ - 673 ናውሩ - 674 ፓፑዋ ኒው ግኒ - 675 ቶንጋ - 676 ሰሎሞን ደሴቶች - 677 ቫኑአቱ - 678 ፊጂ - 679 ፓላው - 680 ዋሊስ እና ፉቱና - 681 ኩክ ደሴቶች - 682 ኒዌ ደሴት - 683 ሳሞዓ - 685 ኪሪባስ - 686 ኒው ካሌዶንያ - 687 ቱቫሉ - 688 የፈረንሳይ ፖሊኔዝያ - 689 ቶከላው - 690 የማይክሮኔዝያ ፌዴሬትድ ስቴትስ - 691 ማርሻል ደሴቶች - 692 ክልል 7 ሩስያ - 7 ካዛክስታን - 7 ክልል 8 ዓለም አቅፍ ነጻ ስልክ ( ጃፓን - 81 ደቡብ ኮርያ - 82 ቪየትናም - 84 ስሜን ኮርያ - 850 ሆንግ ኮንግ - 852 ማካው - 853 ካምቦዲያ - 855 ላዎስ - 856 ቻይና - 86 ኢንማርሳት ሰው ሠራሽ መንኮራኩር - 870, 871, 872, 874, 881, 882 ባንግላደሽ - 880 ክልል 9 ቱርክ - 90 ሕንድ - 91 ፓኪስታን - 92 አፍጋኒስታን - 93 ስሪ ላንካ - 94 ምየንማ - 95 ማልዲቭስ - 960 ሊባኖስ - 961 ዮርዳኖስ - 962 ሶርያ - 963 ዒራቅ - 964 ኩዌት - 965 ሳዑዲ አረብያ - 966 የመን - 967 ዖማን - 968 የተባቡሩት ዐረብ ኤሚሬቶች - 971 እስራኤል - 972 ባሕሬን - 973 ቃጣር - 974 ቡታን - 975 ሞንጎልያ - 976 ኔፓል - 977 ፋርስ - 98 ታጂኪስታን - 992 ቱርክመኒስታን - 993 አዘርባይጃን - 994 ጆርጂያ - 995 ኪርጊዝስታን - 996 ዑዝበኪስታን - 998
13996	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%88%B5%E1%89%B3%20%E1%8B%B3%E1%88%9D%E1%8C%A0%E1%8B%8D	ደስታ ዳምጠው	ራስ ደስታ ዳምጠው (1896 - የካቲት 24 ቀን 1937 እ.ኤ.አ.) በኢትዮጵያ ከፍተኛ ጀብዱ ፈጽመው በጣሊያን ጦር ተማርከው የተገደሉ አርበኛ ነበሩ። ከድል በኋላም ከተቀበሩበት ወጥተው በመንበረ ፀባዖት ቅድስት ሥላሴ ካቴድራል፣ አዲስ አበባ ተቀብረዋል።
48751	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%83%E1%8B%AD%E1%8B%B0%E1%88%8D%E1%89%A0%E1%88%AD%E1%8C%8D	ሃይደልበርግ	ሃይደልበርግ (ጀርመንኛ፦ የጀርመን ከተሞች
32789	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%86%E1%8A%95%E1%8C%A3%E1%8C%AD%20%E1%8A%A5%E1%88%AD%E1%8C%8D%E1%8C%A5	ቆንጣጭ እርግጥ	በካልኩለስ ጥናት፣ ቆንጣጭ እርግጥ እሚባለው እርግጥ በሁለት አስረካቢዎች መካከል ያለን አስረካቢ ጥግ ለማግኘት፣ ብሎም ለማረጋገጥ የሚጠቅም የሂሳብ መሳሪያ ነው። በተለይ ይህ መሳሪያ በጣም ጠቃሚ እሚሆነው፣ የተቆነጠጠው (መሃል ላይ ያለው) አስረካቢ ጥግ ለማስላት አስቸጋሪ ሆኖ ሳለ እርሱን ቆንጥጠው የያዙት አስረካቢዎች ጥግ ስሌት ቀላል ሆኖ ሲገኝ ነው። የሚከተለው ጥግ በጥግ ህግጋት ሊታዎቅ አይችልም ኅልው አይደለምና። ነገር ግን በ ሳይን አስረካቢ ትርጉም መሰረት፡ , በቆንጣጭ እርግጥ መሰረት, ጥጉ 0 ነው ማለት ነው። ተጨማሪ ንባብ ቆንጣጭ እርግጥ
13701	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%BB%E1%88%8B%E1%89%B8%E1%8B%8D%20%E1%8A%A0%E1%88%B8%E1%8A%93%E1%8D%8A	ቻላቸው አሸናፊ	ቻላቸው አሸናፊ የኢትዮጵያ ታዋቂ ዘፋኝ ሲሆን ብዙ ዘመናዊ የሙዚቃ ስራወችን በማቅረብ ይታወቃል። የህይወት ታሪክ የባህል ሙዚቃ ድምፃዊ ቻላቸው አሸናፊ የተለያዩ የባህል ሙዚቃዎችን በመጫወት ዝነኝነትን ያተረፈው ቻላቸው አሸናፊ የተወለደው በርከት ያሉ ባህላዊ የአዝማሪ ሙዚቃ ተጫዋቾች በፈለቁባት የጎንደሯ ደብረታቦር ከተማ በ1957 ዓ.ም ነበር። የስራ ዝርዝር ነይ መላ የኢትዮጵያ ዘፋኞች
47920	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%8A%AD%E1%88%AE%E1%8A%94%E1%8B%A5%E1%8B%AB	ማይክሮኔዥያ	ማይክሮኔዥያ በኦሺያኒያ የሚገኝ የደሴቶች አውራጃ ነው። መልክዐ ምድር
22405	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%BB%E1%8A%95%E1%89%85%E1%88%8B	ሻንቅላ	ሕዝብ ቁጥር መልክዓ ምድር ታዋቂ ሰዎች ሻንቅላ የኢትዮጵያ ብሔር ነው። የኢትዮጵያ ብሔሮች
8806	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%93%E1%88%AD%E1%8C%8B	ፓርጋ	ፓርጋ (ግሪክ፦ ) በስሜን-ምዕራብ ግሪክ ያለው መንደር ነው። የሕዝቡ ብዛት 4000 ያሕል ሰዎች ነው። ፓርጋ አንድ ትምህርት ቤት፣ ቤተ ክርስቲያን፣ ፖስታ ቤትና ወደብ አለው። በጥንታዊ ግሪክ ስሙ 'ሂውፓርጎስ' ተብሎ ነበር። በ1562 ዓ.ም. የቬኒስ ሰዎች ከመንደሩ ወደ ስሜን አምባ ሠሩ። ዋቢ ድረገጽ የግሪክ ከተሞች
36158	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B0%E1%89%A3%E1%88%B5%E1%89%B2%E1%8B%AB%E1%8A%95%20%E1%8A%A4%E1%8C%89%E1%88%AC%E1%8A%95	ሰባስቲያን ኤጉሬን	ሰባስቲያን ኤጉሬን ሌዴስማ (,ታኅሣሥ ፴ ቀን ፲፱፻፸፫ ዓ.ም. ተወለደ) ኡራጓያዊ እግር ኳስ ተጫዋች ነው። ለፓውሜራስ ክለብ የሚጫወት ሲሆን የኡራጓይ ብሔራዊ እግር ኳስ ቡድን አባል ነው። ኡራጓያዊ እግር ኳስ ተጫዋቾች
16748	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A0%E1%88%99%E1%89%85%20%E1%8B%8D%E1%88%80%20%E1%8B%A8%E1%89%B3%E1%8C%A0%E1%89%A0%20%E1%89%A0%E1%88%B0%E1%8B%8D%20%E1%8C%88%E1%8A%95%E1%8B%98%E1%89%A5%20%E1%8B%A8%E1%89%B8%E1%88%A8	በሙቅ ውሀ የታጠበ በሰው ገንዘብ የቸረ	በሙቅ ውሀ የታጠበ በሰው ገንዘብ የቸረ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ባልሰራው ስራ የሚመሰገን? መደብ : ተረትና ምሳሌ
22847	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A3%E1%8A%95%E1%8A%AE	ኣንኮ	አንኮ ኢትዮጵያና አፍሪካ ውስጥ እንዲሁም በደቡባዊ አረቢያ የሚገኝ አጥቢ እንስሳ ነው። አንኮ በአንዳንድ ቀበሌኛ ማናቸውም ትንሽ ለማዳ ዝንጀሮ ማለት ነው። የእንስሳው ሳይንሳዊ ጸባይ በብዛት የሚገኝበት መልክዓ ምድር እና ብዛቱ የእንስሳው ጥቅም የኢትዮጵያ አጥቢ እንስሳት
13124	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8A%93%E1%8C%A2	አናጢ	አናጢ የኢትዮጵያን ባህላዊ ቤቶችና ከእንጨት የሚሰሩ እቃወች እንዴት እንደሚሰሩ የሚያውቅና በተግባርም የሚተረጉም ምሁር ነው። የኢትዮጵያ ባልትና
45948	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A4%E1%8A%95%2010	ቤን 10	ቤን 10 (እንግሊዝኛ: 10) የአሜሪካ አኒሜሽን ቴሌቪዥን ትርዒት ነው። የቴሌቪዥን ትርዒት
8755	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B0%E1%8C%8E%E1%8A%95	ሰጎን	ሰጎን (በላቲን ) ትውልዱ በአፍሪካ ብቻ የሆነ የማይበር ወፍ ነው። ከባዮሎጂ ቤተሰቡ (በላቲን ) በብቸኛነት እስካሁን ምድር ላይ የሚገኝ ነው። በገጽታው አብሶ በረጃጅም ቅልጥሙና አንገቱ እንዲሁ በከፍተኛ ፍጥነት በመሮጥ ችሎታው (እስከ 65 ኪሜ/ሰከንድ) በቀላሉ መለየት የሚቻል እንስሳ ነው። ሰጎን ከወፍ ዝርያዎች በሙሉ በርዝመቱ አንጋፋው ሲሆን በብዙ የአለማችን ክፍሎች በእርባታ የሚገለገሉበት እንዳሉ ይታወቃል። ባለፈው 2006 ዓም.፣ የዓለም አቅፍ ሊቃውንት የሱማሌ ሰጎን እንደ ተለየ ዝርያ () መሆኑን ዕውቀና ሰጡት። የዱር አራዊት
16390	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%BE%E1%89%B0%E1%88%8D%E1%8A%95%20%E1%8B%88%E1%8B%B0%20%E1%8A%A0%E1%8D%8E%E1%89%B5%20%E1%89%81%E1%8C%A3%E1%8A%95%20%E1%8B%88%E1%8B%B0%20%E1%89%B5%E1%8A%A5%E1%8C%8D%E1%88%B5%E1%89%B5	ሾተልን ወደ አፎት ቁጣን ወደ ትእግስት	ሾተልን ወደ አፎት ቁጣን ወደ ትእግስት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሾተልን ወደ ሰገባህ ቁጣህን ወደ ትእግስት መደብ : ተረትና ምሳሌ
34716	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8A%90%E1%88%9B%E1%8B%AD	እነማይ	እነማይ በምስራቅ ጎጃም የሚገኝ ወረዳ ነው። የዚህ ወረዳ አስተዳደር ማዕከል ብቸና ሲሆን ዲማ እና የተመን የተባሉ ሌሎች ከተሞች ታዋቂ ናቸው። ተፈጥሯዊ ታሪክ እስከ 1920ዎቹ ድረስ የዚህ ወረዳ አንድ-አራተኛ ክፍል በዛፎች የተሸፈነ ነበር። በዚህ ወረዳ የሚገኙ ወንዞች ብዙ ጊዜ የሚፈሰው ሙጋ ወንዝና በክረምት ወራት እሚፈሰው የጉድፍን ናቸው። ሌላ ታዋቂ ተፈጥሮአዊ ቅርስ ቢኖር ወልደ በሬ የተሰኘው የኖራ ዋሻ ሲሆን በጣሊያን ወረራ ዘመን አርበኞች የሚጠለሉበት ነበር።
12674	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%A0%E1%88%9B%E1%8B%AB%E1%8B%8A%20%E1%8A%A0%E1%8A%AB%E1%88%8B%E1%89%B5	ሠማያዊ አካላት	ሰማያዊ አካላት በሠማይ (ጠፈር) ላይ የሚገኙ ተፈጥሮአዊ አካላት ናቸው። እነዚህም ፕላኔቶች፣ ሳተላይቶች፣ ሚትዮሮች፣ ከዋክብት፣ ኮሜቶች እና የመሣሰሉት ናቸው። ሥነ ፈለክ
13682	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%89%A5%E1%8A%90%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%8C%8E%E1%8A%93%E1%8D%8D%E1%88%AD	አብነት አጎናፍር	አብነት አጎናፍር የኢትዮጵያ ታዋቂ ዘፋኝ ሲሆን ብዙ ዘመናዊ የሙዚቃ ስራወችን በማቅረብ ይታወቃል። የህይወት ታሪክ የስራ ዝርዝር የኢትዮጵያ ዘፋኞች
15016	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%88%E1%8B%B3%E1%88%AD%E1%89%BB%E1%8B%8D%20%E1%88%B2%E1%88%B3%E1%88%B1%20%E1%8A%A8%E1%8A%90%E1%88%98%E1%88%80%E1%88%89%E1%88%9D%20%E1%89%B0%E1%8A%90%E1%88%B1	ለዳርቻው ሲሳሱ ከነመሀሉም ተነሱ	ለዳርቻው ሲሳሱ መካከሉን ተነሱ መደብ : ተረትና ምሳሌ
13745	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8A%94%20%E1%88%88%E1%8A%90%E1%8A%AB%E1%88%81%E1%89%B5	እኔ ለነካሁት	እኔ ለነካሁት አለቃ እንዲሁ ሴት ጋር ያድሩና ጠዋት ቤተክርስቲያን ሲሄዱ ይከለከላሉ እንዳይገቡ ያያቸው ሰው ስለነበር። እናማ በሴቶች በር በኩል ሄደው ዛሬ ሴቶች አይገቡም እዚህ ከገርገራው ውጪ ሆናችሁ ጸልዩ ብለው ሴቱን ሁሉ ከልክለው ካህናቱ ገርሟቸዋል አንድም ሴት ሳያዩ በመቅረታቸው። «ምን ሆነው ነው?» ሲሉ አንድ ያለቃን ስራ ያየ ካህን «አለቃ ከልክለው ነው ሴቶች እንዳይገቡ» ብሎ ያስረዳል።አለቃም ተጠርተው ሲጠየቁ «እኔ ለነካሁት ከተከለከልኩ እነሱ ይዘው እንዴት ይግቡ» ብዬ ነው አሉ። የኢትዮጵያ ቀልዶች
10383	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B5%E1%8A%95%E1%89%BD	ድንች	ድንች ፡ (ሮማይስጥ፦ ) መጀመርያ በቅድመ-ታሪክ የታረሰ በፔሩ አገር ደቡብ አሜሪካ ነበር። ከ1500 ዓም በፊት በአውሮፓ አልታወቀም። በጣም ጠቃሚ የሆነውን የድንች ዘር ወደ ኢትዮጵያ መጀመርያው በ19ኛው ክፍለ ዘመን ያመጡት የጀርመን ተወላጅ ዶ/ር ጆርጅ ቪልሄልም ሺምፐር ነበሩ። የኣውጥ ወገን
47326	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A3%E1%8A%AD%20%E1%8A%AB%E1%88%AD%E1%89%B5%E1%8B%AC	ዣክ ካርትዬ	ዣክ ካርትዬ (ፈረንሳይኛ፦ ወይም በብረቶንኛ፦ ጃከዝ ካርተር፤ 1484-1549) ለፈረንሳይ መንግሥት መጀመርያ ወደ ካናዳ የተጓዘ ብሬቶናዊ ተጓዥ ነበረ። የፈረንሳይ ሰዎች ታሪካዊ ተጓዦች
15469	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9B%E1%89%85%20%E1%8B%AD%E1%88%9E%E1%89%83%E1%88%8D%20%E1%8C%8B%E1%89%A2%20%E1%8B%AD%E1%8B%B0%E1%88%9D%E1%89%83%E1%88%8D%20%E1%8C%88%E1%89%A2%E1%8B%8D%E1%8A%95%20%E1%89%A3%E1%88%88%E1%89%A4%E1%89%B5%20%E1%8B%AB%E1%8B%8D%E1%89%83%E1%88%8D	ማቅ ይሞቃል ጋቢ ይደምቃል ገቢውን ባለቤት ያውቃል	ማቅ ይሞቃል ጋቢ ይደምቃል ገቢውን ባለቤት ያውቃል የአማርኛ ምሳሌ ነው። መደብ : ተረትና ምሳሌ
17251	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A5%E1%89%80%E1%8C%A5%E1%8A%95%E1%88%9D%20%E1%8C%A0%E1%8C%85%20%E1%8A%90%E1%8A%9D	ብቀጥንም ጠጅ ነኝ	መጽሐፍን በሽፋኑ አትገምት መደብ :ተረትና ምሳሌ
52805	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%95%E1%88%9D%E1%8B%AB%E1%88%AD	ሕምያር	ሕምያር ከቀይ ባሕር በስተምሥራቅ ላይ የነበረ ሕዝብ ነው። የሕምያር ስም የንጉሥ ኢዛና የማዕረግ ስም ውስጥ ተካትቶ በአክሱም የድንጋይ ጽሑፎች ውስጥ ይገኛል። በግዕዝ የድንጋይ ላይ ጽሑፎች ውስጥ ሐመየረ ፣ ሐመረ ፣ ሕሜር ፣ ሐሜር ተብሎ ተጽፎ እናገኘዋለን። በጥንታዊት ኢትዮጵያ ታሪክ ጥናት ውስጥ ትልቅ ቦታ ካላቸው ስፍራዎች መካከል አንዱ ነው። ከ372 እስከ 517 ዓም. ድረስ የሕምያር መንግሥት በየመን ውስጥ ተመሠርቶ በይፋ የመንግሥት ሃይማኖት አይሁድና (ብሉይ ኪዳን) ሆነ። የኢትዮጵያ ታሪክ ታሪካዊ አገሮች
15008	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%88%E1%8B%AD%E1%89%B6%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8B%B0%E1%8D%88%E1%8D%8B%20%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8C%93%E1%88%8E%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8B%B3%E1%88%A8%E1%8D%8B	ለይቶ እንደፈፋ አንጓሎ እንዳረፋ	ለይቶ እንደፈፋ አንጓሎ እንዳረፋ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ተረትና ምሳሌ
2525	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%BB%E1%8A%95%E1%88%BA%20%E1%88%9D%E1%8B%B5%E1%88%AD%20%E1%88%98%E1%8A%95%E1%89%80%E1%8C%A5%E1%89%80%E1%8C%A5	የሻንሺ ምድር መንቀጥቀጥ	የሻንሺ ምድር መንቀጥቀጥ በ 1548 ዓ.ም. በቻይና የደረሰባት ታላቅ የምድር መንቀጥቀጥ ነበር። 830,000 ያሕል ሰዎች በመግደሉ ይህ ከታሪክ መዝገብ ሁሉ እስካሁን ድረስ አንደኛው ታላቅ መንቀጥቀጥ ነበር። ያንጊዜ ብዙ ሕዝብ በዋሻ ውስጥ ስለ ኖሩ በአወዳደቁ ወዲያው ጠፉ። ይህ የሆነበት ወቅት በሚንግ ሥርወ መንግስት በጅያጂንግ ንጉሥ ዘመን ነበር። ዛሬ የመሬት ጥናት ሊቃውንት ታላቅነቱ በመጠን 8 እንደ ደረሰ ይገምታሉ። በቻይና ዜና መዋዕል (ታሪካዊ መዝገቦች) እንዲህ ተጽፎ ይገኛል፡- «በ1548 ዓ.ም. በጋ፣ የምድር መንቀጥቀጥ መቅሠፍት በሻንሺ እና ሻንሺ* አውራጆች ሆነ። በኛ ኋ ወረዳ ልዩ ልዩ መጥፎ ዕድል ደረሰ። ተራሮችና ወንዞች ተለዋወጡ መንገዶችም ጠፉ። በአንዳንድ ስፍራ መሬቱ ከድንገት ተነሥቶ አዲስ ኮረብታ ተፈጠረ፣ ወይም ብርግድ ብሎ አዲስ ሸለቆ ሆነ። በሌላ ዙሪያ ፈሳሽ ከመቅፅበት ፈለቀ፣ ወይም ምድር ተሰብራ አዲስ ጉድጓዶች ታዩ። ጎጆዎች፣ መሥሪያ በቶች፣ መቅደሶችና ቅጥሮች ሁሉ በድንገት ፈረሱ።» (* - በቻይና ሁለት ጎረቤት አውራጆች "ሻንሺ" ሲባሉ በድምጽ ጣዕመ ዜማ ግን ይለያያሉ፡፡) የቻይና ታሪክ
32518	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%92%E1%88%B3	ኒሳ	ኒሳ (አፈ ታሪክ) - በጥንታዊ ግሪኮች አፈ ታሪክ እምነት ዲዮኒስዮስ የታደገበት ሥፍራ ኒሳ፣ ቱርክመኒስታን - ጥንታዊ የጳርቴ ከተማ (ከ260 እስከ 15 ዓክልበ. ገዳማ)
49465	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AD%E1%88%8B%E1%8B%AD%E1%89%AD%20%E1%88%89%E1%8B%8A%E1%88%B5	ክላይቭ ሉዊስ	ክላይቭ ስተይፕልዝ ሉዊስ ወይም በተለመደ እንደሚታወቅ ሲ. ኤስ. ሉዊስ (እንግሊዝኛ፦ ) (1891-1955 ዓም) የብሪታንያ (አየርላንድ) ጸሐፊ ነበር። ብዙ ጽሑፎቹ የክርስትና ሃይማኖት ምሳሌዎች ተብለዋል። ከሥራዎቹ በተለይ ዝነኛ የሆኑት «የናርኒያ ዜና መዋዕሎች» የተባሉት ልብ ወለዶች ናቸው። በታሪኩ አራት ልጆች ከዚህ አለም ወደ ሌላ ሕልም አለም በትንግርት ተሸጋገሩ። የአምላክ ክርስቶስ ትስብዕት ወደዚያውም አለም ሲጎበኝ፣ ትስብዕቱ «አስላን» የተባለ አንበሳ ነው። (ስሙም «አስላን» በቱርክኛ አንበሳ ማለት ነው። ) የእንግሊዝ ጸሓፊዎች
43713	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%88%B5%E1%8C%8A%E1%8B%B5	መስጊድ	መስጊድ (አረብኛ፦ መስጅድ) ማለት በተለይ የሙስሊሞች የስግደት ቦታ ነው።
14778	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%88%E1%88%98%E1%88%B5%E1%88%9B%E1%89%B5%20%E1%8B%A8%E1%8D%88%E1%8C%A0%E1%8A%95%E1%88%85%20%E1%88%88%E1%88%98%E1%8A%93%E1%8C%88%E1%88%AD%E1%8A%93%20%E1%88%88%E1%89%81%E1%8C%A3%20%E1%8B%A8%E1%8B%98%E1%8C%88%E1%8B%A8%E1%88%85%20%E1%88%81%E1%8A%95	ለመስማት የፈጠንህ ለመናገርና ለቁጣ የዘገየህ ሁን	ለመስማት የፈጠንህ ለመናገርና ለቁጣ የዘገየህ ሁን የአማርኛ ምሳሌ ነው። ማዳመጥ - እራሱን የቻለ ትልቅ ችሎታ እንደሆነ የሚያሳይ። መደብ : ተረትና ምሳሌ
10393	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B5%E1%88%9C%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%88%9C%E1%88%AA%E1%8A%AB	ስሜን አሜሪካ	ሰሜን አሜሪካ በአለም ካርታ ላይ ወደ ምእራብ በኩል የሚገኝ አህጉር ነው። ስሜን አሜሪካ
42168	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9B%E1%8B%95%E1%8A%A8%E1%88%8B%E1%8B%8A%20%E1%88%B5%E1%89%B3%E1%89%B2%E1%88%B5%E1%89%B2%E1%8A%AD%E1%88%B5%20%E1%8A%A4%E1%8C%80%E1%8A%95%E1%88%B2	የማዕከላዊ ስታቲስቲክስ ኤጀንሲ	የማዕከላዊ ስታቲስቲክስ ኤጀንሲ (ማ.ስ.ኤ.) በኢትዮጵያ መንግሥት በገንዘብና ኢኮኖሚ ልማት ሚኒስቴር ስር የሚገኝ ኤጀንሲ ወይም ባለስልጣን ሲሆን ተልዕኮው ለኢኮኖሚ እና ማህበራዊ ዕድገት አሰሳ የሚያገለግሉ የሕዝብ ቆጠራ፣ የዋጋ መረጃ ማሰባሰብ፣ የቤተሰብ ፍጆታና ወጪን ማጥናትና ሌሎች ተመሳሳይ ተግባሮችን ማከናወን ነው። በተጨማሪም ኤጀንሲው በዘርፉ ባለሙያዎችን የማሰልጠን ኃላፊነት አለበት። በአሁኑ ጊዜ የኤጀንሲው ዋና ዳይሬክተር ሳሚያ ዘካሪያ ናቸው። ከየካቲት ፴ ቀን ፲፱፻፹፩ ዓ.ም. በፊት ኤጀንሲው የማዕከላዊ ስታቲስቲክስ ቢሮ በመባል ይታወቅ ነበር። በአሁኑ ጊዜ ኤጀንሲው በሚከተሉት ፳፭ ቦታዎች ቅርንጫፎች አሉት፦ አዲስ አበባ፣ አምቦ፣ አርባ ምንጭ፣ አሰበ ተፈሪ፣ አሳይታ፣ አሶሳ፣ አዋሳ፣ ባህር ዳር፣ ደብረ ብርሃን፣ ደሴ፣ ድሬ ዳዋ፣ ጋምቤላ፣ እንደ ሥላሴ፣ ጋምቤላ፣ ጎባ፣ ጎንደር፣ ሐረር፣ ሆሳዕና፣ ጅጅጋ፣ ጅማ፣ መቀሌ፣ ሚዛን ተፈሪ፣ ናዝሬት፣ ነገሌ፣ ነቀምት እና ሶዶ። አገር አቀፍ የሕዝብና መኖሪያ ቆጠራ እ.ኤ.አ. በ1984፣ 1994፣ 2007 የተከናወነ ሲሆን የመጨረሻዎቹ ሁለት ቆጠራዎች ዝርዝር መረጃ በኤጀንሲው ድረ-ገጽ ላይ ይገኛል። የውጭ መያያዣ ይፋ ድረ-ገጽ የኢትዮጵያ መንግሥት
2780	https://am.wikipedia.org/wiki/1947	1947	1947 አመተ ምኅረት ሐምሌ 20 - የኦስትሪያ መንግሥት ውል ተግባራዊ በመሆን ሉአላዊ ሃገር ሆነች። ጳጉሜ 1 - በኢስታንቡል ቱርክ በኖረበት በግሪክ ህብረተሰብ ላይ እልቂት ተደረገ። ሚያዝያ 30 - መለስ ዜናዊ
49997	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8B%88%E1%8B%B0%E1%89%A5%20%28%E1%8B%A8%E1%89%A3%E1%88%85%E1%88%AD%20%E1%8B%B3%E1%88%AD%E1%89%BB%29%20%E1%88%9D%E1%88%85%E1%8A%95%E1%8B%B5%E1%88%B5%E1%8A%93	የወደብ (የባህር ዳርቻ) ምህንድስና	የወደብ (የባህር ዳርቻ) ምህንድስና የወደብ አካባቢን የማልማትና የማስተዳደር ስራዎችን የሚያከናውን ሲሆን፣ ወደብን ለመጓጓዣ ስራ ከማዋል በተጨማሪ፣ በወደብ አካባቢ የሚከሰቱ የውሃ መጥለቅለቅ አደጋዎችን፣ የአፈር መሸርሸርና እና የመሳሰሉ የተፈጥሮ አደጋዎችን የመከላከል ስራ የሚያከናውን የምህንድስና ዘርፍ ነው። ባህር ዳርቻ ምህንድስና
19907	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%84%E1%88%A8%E1%88%9A%20%E1%89%A4%E1%8A%95%E1%89%B3%E1%88%9D	ጄረሚ ቤንታም	ጄረሚ ቤንታም (15 የካቲት 1748–6 ሐምሌ 1832) የነበረ እንግሊዛዊ ፈላስፋ፣ ሕግ ተማሪ፣ እና ማህበረሰብ አዳሽ ነበር። በአሁኑ ዘመን ጠቃሚያዊነት (ዩትልተሪያኒዝም) እና የእንስሳት መብት ጀማሪ ተብሎ ይታወቃል። ቤንታም የለዘብተኝነት (ሊብራሊዝም) ዋና ተሟጋች እንደሆነ ግንዛቤ አለ። ቤተ እምነትና መንግስት እንዲለያዩም ይደግፍ ነበር። የሴቶች እኩልነት፣ የመፋታት መብት፣ የባርነት መቅረትን፣ የሞት ፍርድ መቅረትን፣ ተጨባጭ የሰውነት ቅጣት መቅረትን፣ የአንድ አይነት ጾታ ግንኙነት ወንጀል መሆን መቆምን፣ ፓንቶኮፖን የሚባለውን የእስር ቤት አይነት ስራን፣ የመናገር ነጻነትን የወልድ ብድርንና ባጠቃላይ መልኩ ዘመናዊ ለዘብተኞች የሚድገፏቸውን አቋሞች ይደግፍ ነበር። ተማሪወቹ፣ ጆን ስቱዋርት ሚል እና ሶሺያሊዝምን የፈለሰፈው ሮበርት ኦወን የለዘብተኝነት ርዕዮተ አለሙን በማስፋፋት ስሙን እንዲገን አስተዋጽዖ አድርገዋል። ቤንታም ለግለሰብና ለኢኮኖሚክ ነጻነት ተሟጋች ነበር። ባጠቃላይ መልኩ ቤንታም በዘመናዊ አስተያየቶች ላይ በራሱ ስራና በተማሪወቹ (ለምሳሌ ስቱዋርት ሚል እና ሶሺያሊዝምን ፈጣሪው ሮበርት ኦን)ከፍተኛ ተፅዕኖ ያደረገ ሰው ነበር። ስለሆነም በብዙዎች ዘንድ እንደሚታመነው በታሪክ ዋናው የጠቃሚያዊነት ፍልስፍና አራማጅ ይሄው ሰው ነው። የእንግሊዝ ሰዎች
38894	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AE%E1%88%9D%E1%89%A6%E1%88%8D%E1%89%BB%20%28%E1%8B%88%E1%88%A8%E1%8B%B3%29	ኮምቦልቻ (ወረዳ)	''ለኮምቦልቻ ወረዳ በአማራ ክልል፣ ኮምቦልቻ ይዩ። ኮምቦልቻ ወረዳ በኦሮሚያ ክልል የሚገኝ ወረዳ ነው። ህዝብ ቆጠራ ኮምቦልቻ (ወረዳ)
49249	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9B%E1%88%AA%E1%8A%A0%20%E1%8C%89%E1%88%8C%E1%8C%8A%E1%8A%93	ማሪአ ጉሌጊና	ማሪአ ጉሌጊና (መስኮብኛ፦ ) (1959 እ.ኤ.አ.፣ ኦዴሣ፣ ሶቪዬት_ሕብረት) የሩሲያ ኦፔራ ዘፋኝ (ሶፕራኖ) ነች። ዘፋኞች የሩስያ ሰዎች
22766	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%86%E1%88%8B%20%E1%8A%A3%E1%89%A3%E1%88%8E	የቆላ ኣባሎ	የቆላ ኣባሎ () በኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኝ ተክል ነው። የተክሉ ሳይንሳዊ ጸባይ በብዛት የሚገኝበት መልክዓ ምድር የተክሉ ጥቅም የኢትዮጵያ እጽዋት
46929	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%93%E1%88%9D	ጓም	ጓም በፓሲፊክ ውቅያኖስ የሚገኝ የአሜሪካ ግዛት የሆነ ደሴት ነው። የአሜሪካ ተባባሪ ክፍላገሮች
22840	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A3%E1%88%9D%E1%89%A0%E1%88%AB%E1%8B%AD%E1%88%8C	ኣምበራይሌ	አምበራይሌ ኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኝ አጥቢ እንስሳ ነው። የእንስሳው ሳይንሳዊ ጸባይ በብዛት የሚገኝበት መልክዓ ምድር እና ብዛቱ የእንስሳው ጥቅም የኢትዮጵያ አጥቢ እንስሳት የቶራ አስተኔ
31216	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%99%E1%8B%AD%E1%88%A8%E1%8B%B3%E1%89%85%20%E1%89%B2%E1%88%A8%E1%89%85	ሙይረዳቅ ቲረቅ	ሙይረዳቅ ቲረቅ ከ320 እስከ 343 ዓም ያሕል ድረስ የ አየርላንድ ከፍተኛ ንጉሥ ነበር። የቲገርናቅ ዜና መዋዕል (1080 ዓም ተቀነባብሮ) የሙይረዳቅ ዘመን በ320 ዓም ጀመረ ሲል፣ ካይልባድ ሙይረዳቅን የገደለበት ዓመት በ343 ዓም ያደርጋል። ሆኖም እንደ ሌሎቹ ምንጮች የአመቶቹ ቁጥር ሠላሳ እንደ ነበር ይለናል። የአየርላንድ አፈታሪካዊ ነገሥታት
13609	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%89%A0%E1%89%A0%E1%89%BD%20%E1%8B%B0%E1%88%AB%E1%88%AB	አበበች ደራራ	አበበች ደራራ የኢትዮጵያ ታዋቂ ዘፋኝ ስትሆን ብዙ ዘመናዊ የሙዚቃ ስራዎችን በማቅረብ ትታወቃለች። የህይወት ታሪክ እስራኤል አገር ለአመታቶች ኖራለች። የስራ ዝርዝር በሉ እንጂ አብቹ ነጋ ነጋ የኢትዮጵያ ዘፋኞች
52617	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%80%E1%8C%A5%E1%89%B3%20%E1%8A%A5%E1%88%AD%E1%8B%B3%E1%89%B3	የቀጥታ እርዳታ	ላይቭ ኤይድ ቅዳሜ ጁላይ 13 ቀን 1985 የተደረገ የጥቅም ኮንሰርት እና እንዲሁም በሙዚቃ ላይ የተመሰረተ የገንዘብ ማሰባሰብያ ነበር። ዋናው ዝግጅት በቦብ ጌልዶፍ እና ሚጅ ዩሬ እ.ኤ.አ. ከ1983 – 1985 በኢትዮጵያ የተከሰተውን ረሃብ ለመታደግ ተጨማሪ ገንዘብ ለማሰባሰብ የተቀነባበረ ሲሆን ይህ እንቅስቃሴ የተሳካለት የበጎ አድራጎት ድርጅት “የገና መሆኑን ያውቃሉ?” የተሰኘ ነጠላ ዜማ በማውጣት የጀመረው እንቅስቃሴ ነው። በዲሴምበር 1984 “ግሎባል ጁኬቦክስ” ተብሎ የተከፈተ የቀጥታ እርዳታ 72,000 የሚጠጉ ሰዎች በተገኙበት በለንደን፣ ዩናይትድ ኪንግደም በዌምብሌይ ስታዲየም እና በፊላደልፊያ፣ ዩኤስ ጆን ኤፍ ኬኔዲ ስታዲየም 89,484 ሰዎች ተሳትፈዋል። በእለቱም በሌሎች አገሮች እንደ ሶቭየት ዩኒየን፣ ካናዳ፣ ጃፓን፣ ዩጎዝላቪያ፣ ኦስትሪያ፣ አውስትራሊያ እና ምዕራብ ጀርመን ባሉ አገሮች ውስጥ በተነሳሽነት ተነሳሽነት ያላቸው ኮንሰርቶች ተካሂደዋል። ይህ ሁሉ ጊዜ ትልቁ የሳተላይት አገናኝ-ባዮች እና የቴሌቪዥን ስርጭቶች መካከል አንዱ ነበር; 1.9 ቢሊዮን የሚገመቱ ታዳሚዎች፣ በ150 አገሮች ውስጥ፣ የቀጥታ ስርጭቱን የተመለከቱት፣ 40 በመቶ የሚሆነው የዓለም ሕዝብ። የቀጥታ እርዳታ በረሃብ እፎይታ ላይ የሚያሳድረው ተጽዕኖ ለዓመታት ሲከራከር ቆይቷል። አንድ የዕርዳታ ሰራተኛ በኮንሰርቱ የወጣውን ይፋዊ መረጃ ተከትሎ ለምዕራባውያን መንግስታት “የሰብአዊ ጉዳይ የውጭ ጉዳይ ፖሊሲ ማዕከል ነው” ብለዋል። ጌልዶፍ እንዲህ ብሏል፣ “በፖለቲካ አጀንዳ ውስጥ የትም ያልነበረውን ጉዳይ ወስደን በፕላኔቷ ቋንቋ - እንግሊዝኛ ሳይሆን ሮክ ኤን ሮል - ምሁራዊ ብልሹነትን እና የሞራል ንቀትን ለመፍታት ችለናል ። በተትረፈረፈ ዓለም ውስጥ በችግር የሚሞቱ ሰዎች" በሌላ ቃለ ምልልስ ላይ ላይቭ ኤይድ "ቋሚ እና እራሱን የሚደግፍ ነገር ፈጠረ" ነገር ግን አፍሪካ ለምን እየደኸመች እንደሆነም ጠይቀዋል። የላይቭ ኤይድ አዘጋጆች በሚሊዮን የሚቆጠር ፓውንድ በኢትዮጵያ ላሉ መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች በማስተላለፍ የእርዳታ ጥረቶችን በቀጥታ ለማካሄድ ሞክረዋል። የእንግሊዝ ጠቅላይ ሚኒስትር ማርጋሬት ታቸር ይቃወሟቸው ለነበረው የመንግስቱ ሃይለማርያም መንግስት አብዛኛው የተላለፈው ሲሆን የተወሰነ ገንዘብም ለጠመንጃ የወጣ ነው ተብሏል። ቢቢሲ እ.ኤ.አ. በ 2010 ገንዘብ ወደ ሌላ ቦታ መቀየሩን የሚያረጋግጥ ነገር የለም ሲል የገለፀ ሲሆን በኢትዮጵያ የቀድሞ የእንግሊዝ አምባሳደር ብሪያን ባርደር በበኩላቸው "እርዳታን የማስቀየር ተግባር በአንዳንድ መንግሥታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች በአማፂያኑ ቁጥጥር ስር ባሉ አካባቢዎች ይሰጥ ከነበረው አነስተኛ መጠን ጋር የተያያዘ ነው። "
18310	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A0%E1%8A%A8%E1%88%AB	በከራ	በከራ ከሽክርክር እና ምሰሶ የተሰራ ሲሆን ብዙ ጊዜ ገመድ በሽክርክሩ ላይ በማረፍ የጉልበትን አቅጣጫ ለመቀየር ያገለግላል። የበከራወች ስብስብ የጉልበትን አቅጣጫ ለመቀየር ብቻ ሳይሆን፣ ጉልበትን ለማብዛት ሁሉ ሊጠቅም ይችላል። የበከራና ገመድ ስርዓት በገመድ ላይ የሚገኘው ወጥረት በነጻው የገመዱ መጨረሻ ላይ ከሚያርፈው ጉልበት ጋር እኩል ስለሆነ፣ ገመዱን በበከራወች በማጣጠፍ ጉልበትን በብዙ ቁጥር ማብዛት ይቻላል። በዚህ አይነት መንገድ ከክርስቶስ ልደት 300ዓመት በፊት የነበረውአርኪሜድስ፣ ወታደሮች የተጫኑ የጦር መርከቦችን በበከራና ገመድ ከምድር ወደ ባህር ያጓጉዝ ነበር። ጉልበት ማብዛት
18896	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8B%B3%20%E1%88%9B%E1%88%AD%E1%8B%AB%E1%88%9D	እንዳ ማርያም	እንዳ ማርያም (ቅድስት ማርያም) በቀደመው አርባዕተ አሥመራ ተብሎ በሚታውቀው መንደር አማካይ ቦታ ላይ የተሰራ ቤተክርስቲያን ነው። አርባዕተ አሥመራ በተራው የድሮውም ሆነ የአሁኑ አስመራ አማካይ ቦታ ነው። የቀደመው እንዳ ማርያም የሂድሞ ቅርጽ የያዘ የነበር ሲሆን ግድግዳውም የደብረ ዳሞን አሰራር በሚያስታውስ-መልኩ ከድንጋይና እንጨት ንብብር የታነጸ ነበር። ይህ የጥንቱ ቤተክርስቲያን ሁለት ጊዜ የተቃጠለ ሲሆን በሁለተኛው ጊዜ ያቃጠለው ግራኝ አህመድ ነበር። በዚህ በድሮው ቤተክርስቲያን ፈንታ አዲስ ቤተክርስቲያን በጣሊያኑ አርክቴክት ኢ ጋሎ አቅድ መሰረት 1920 ላይ ተሰራ። 1938 ላይ ከእንደገና በመታነጽ ቤተክርስቲያኑ አሁን የያዘውን ቅርጽ አገኘ።
48902	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%9B%E1%8C%8E%E1%88%8D%20%E1%88%88%E1%89%A0%E1%88%B5	ዛጎል ለበስ	ዛጎል ለበስ () በባሕርም ሆነ በየብስ የሚኖር የእንስሳት ክፍለስፍን ነው። 112,000 ያህል ዝርዮች አሉበት። ዋና መደቦቹ፦ ሰደፍ (ኦይስተር)፣ ስካለፕ፣ ክላም ወዘተ. ስምንት-እግር ወዘተ. (ዛጎል ባይኖረውም ከዛጎል ለበስ ጋር ይመደባል) ቀንድ አውጣ ወዘተ.
12858	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B0%E1%8B%93%E1%89%B5%20%28%E1%8B%A8%E1%8C%8A%E1%8B%9C%20%E1%8A%A0%E1%88%80%E1%8B%B5%29	ሰዓት (የጊዜ አሀድ)	ሰአት የጊዜ መለኪያ አሀድ ሲሆን ሰ. የሚል ውክል አለው። 60 ደቂቃ ነው። የዘመን ቁጥር
49532	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%88%AD%E1%8A%AB%E1%89%A5%E1%89%B1%E1%88%9D	እርካብቱም	እርካብቱም የያምኻድ ንጉሥ ምናልባት ከ1587 እስከ 1575 ዓክልበ. አካባቢ (ኡልትራ አጭር አቆጣጠር) በዋና ከተማው ሐላብ ነገሠ። እርካብቱም በተለይ በአላላኽ ከተገኙት ጽላቶች ይታወቃል። የአላላኽ ንጉሥ አሚታኩም ለእርካብቱም ተገዥ ሲሆን የጋራ ጠረፋቸውን ያስተካክል ነበር። ወደ ኤፍራጥስ ምሥራቅ በናሽታርቢ አገር ባመጹበት ሑራውያን ላይ ዘመተ። እርካብቱም ደግሞ ከ«ሃቢሩ» ወገንና ከአለቃቸው «ሰሙመ» ጋር ስምምነት አደረገ። «ሃቢሩ» የሚለው ስያሜ በታሪክ ለመጀመርያ ጊዜ የሚታይ ይሄ ነው። የእርካብቱም ስም ደግሞ በአንድ ኬጥኛ ጽላት ላይ ተገኝቷል። የያምኻድ ነገሥታት
22558	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8C%8C%E1%8B%B4%E1%8A%A6%20%E1%88%95%E1%8B%9D%E1%89%A5%20%E1%8B%B4%E1%88%9E%E1%8A%AD%E1%88%AB%E1%88%B2%E1%8B%AB%E1%8B%8A%20%E1%8B%B5%E1%88%AD%E1%8C%85%E1%89%B5	የጌዴኦ ሕዝብ ዴሞክራሲያዊ ድርጅት	የጌዴኦ ሕዝብ ዴሞክራሲያዊ ድርጅት የኢትዮጵያ ፖለቲካ ፓርቲ ነው። በምርጫ 2003 የተሳተፉ የኢትዮጵያ ፓርቲዎች የኢትዮጵያ ፖለቲካ ፓርቲዎች
11478	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9B%E1%8D%85%E1%8B%B0%E1%89%82%E1%8B%AB%20%E1%88%B5%E1%88%AD	ማፅደቂያ ስር	ማፅደቂያ ስር የተተከለ ችግኝ ስራተ ስር እንዲያገኝ በተጋቦ (ማጋባት) የተጠመደበት የሌላ ተክል ስራተ ስር ነው። በእፃዊ ተዋልዶ በኩል ጥብቂያ ፀደቁ ከማፅደቂያ ስር ጋር በመዋሐዱ የተለመደ ዛፍ ይሆናል፤ ለብዙ አይነት የፍራፍሬ ዛፍ (ምሳ. ብርቱካን፣ ለውዝ) ይህ የተመረጠው ዘዴ ነው።
8366	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%B0%E1%88%9C%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%88%9C%E1%88%AA%E1%8A%AB%20%E1%88%A5%E1%8A%90%E1%8D%85%E1%88%81%E1%8D%8D	የሰሜን አሜሪካ ሥነፅሁፍ	ኤድጋር አለን ፖ ኸርማን መልቭኢል ማርክ ትዌይን እዝራ ፓውንድ ቲ.ኤስ. ኤልየት ኧርነስት ሄሚንግዌይ አሌክስ ሃሌይ ቶኒ ሞሪሰን ፐርል በክ ሥነ ጽሁፍ
3602	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A5%E1%88%A9%E1%8A%AD%E1%88%B4%E1%88%8D%20%E1%8A%A8%E1%89%B0%E1%88%9B	ብሩክሴል ከተማ	ብሩክሴል ወይም ብራስልስ () የቤልጅክ ዋና ከተማ ነው። የሚኖርበት የህዝብ ቁጥር 1,769,500 ሆኖ ይገመታል። ከተማው ላይ ተቀምጦ ይገኛል። የብሩክሴል ትርጉም 'የአሮንቃ ቤት' ሲሆን መጀመርያው ቤተ ክርስቲያን በኤጲስ ቆፖሱ ቅዱስ ጋውጌሪኩስ በ572 ዓ.ም. ተሰርቶ ነበር። ዋና ከተሞች የቤልጅግ ከተሞች
20318	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%89%81%E1%88%AB%E1%88%AA%E1%89%B5%20%E1%8B%9D%E1%88%86%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%8A%AD%E1%88%8D%20%E1%89%A5%E1%88%8B%20%E1%89%B0%E1%88%B0%E1%8A%95%E1%8C%A5%E1%89%83%20%E1%88%9E%E1%89%B0%E1%89%BD	እንቁራሪት ዝሆን አክል ብላ ተሰንጥቃ ሞተች	እንቁራሪት ዝሆን አክል ብላ ተሰንጥቃ ሞተች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ
33990	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%90%E1%8D%8B%E1%88%B5%20%E1%88%98%E1%8B%8D%E1%8C%AB	ነፋስ መውጫ	ነፋስ መውጫ በደቡብ ጎንደር የሚገኝ፣ የላይ ጋይንት ወረዳ ዋና ከተማ ነው። ከደብረ ታቦር ወደ ወልደያ በሚጓዘው መንገድ ላይ በመገኘቱ፣ እንዲሁም በአካባቢው በሚገኙት ጥንታዊ ገዳሞች ጋይንት ቤተልሔም እና ውቅሮ መድሃኒ አለም ታዋቂነትን ያገኛል። በ1612 ዓ.ም. ዓፄ ሱሰኒዮስ በጠላታቸው ዮናኤል ላይ ዘመቻ ሲያካሂዱ እዚህ ከተማ ለጊዜው እረፍት እንዳደረጉ ዜና መዋዕላቸው ያትታል ። ከ150 አመት በኋላ ወደዚህ አከባቢ የተጓዘው ስኮትላንዳዊው ሐኪም ያዕቆብ ነፋስ መውጫ የድሮው በጌምድር ግዛት ደቡባዊ ምስራቅ ጠርዝ እንደሆነ ዘግቦት ይገኛል ። በዓፄ ኢዮአስ የግዛት ዘመን መገባደጃ የአጠቃላይ በጌምድር አስተዳዳሪ የነበረው የማሪያም ባሪያው ቤቱን ነፋስ መውጫ አካባቢ ሰርቶ ይኖር እንደነበር ብሩስ ይተርካል። ሆኖም በንጉሱ አጎት፣ ደጅአዝማች ብርሌ ቆስቋሽነት በተነሳ ጦርነት የማርያም ባሪያው ደጃማች ብርሌን እንደገደለው ይጠቀሳል። በዚህ ምክንያት የንጉሱ ሠራዊት፣ የራስ ሥዑል ሚካኤል እና ወረኛ ፋሲል ጦር አንድ ላይ በመሆን የማርያም ባሪያውን ነፋስ መውጫ ላይ እንደወጉት፣ በኋላም የማርያም ባሪያው ስለቆሰለ ወደ ወሎ እንደሸሸ፣ የወሎ ኦሮሞ አባላት ይዘው ለንጉሱ እንዳስረከቡት እና በኋላም እንደተገደለ ብሩስ ይዘረዝራል። በ1940ዎቹ ከደብረታቦር ወደ ምስራቅ የተዘረጋው የስልክ መስመር እዚህ ከተማ ያቆም ነበር። በ1956ዓ.ም.፣ ነፋስ መውጫ፣ የጋይንት አውራጃ ዋና ከተማ ነበር። በ1960 ዓ.ም. የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርት ቤቱ 231 ወንዶችና 132 ሴት ተማሪዎች 9 አስተማሪዎች፣ እንዲሁም መካከለኛ ደረጃ ትምህርትቤት ውስጥ የሚማሩ 64 ወንዶች፣ 13 ሴቶችና ሁለት ኢትዮጵያዊ አስተማሪዎች ነበሩት። ጥር 5፣ 1982 ዓ.ም. ከተማው በደርግ የጦር አውሮፕላኖች ተደብድቦ 23 ግለሰቦች ተገደሉ። የሕዝብ ስብጥር የኢትዮጵያ ከተሞች
50989	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%93.%E1%88%9D.	ዓ.ም.	ዓመተ ምሕረት ከኢየሱስ ክርስቶስ ወደዚህ አለም መምጣት ጋር ተያይዞ በአብዘኛው ክርስቲያናዊ ማሕበረሰብ ዘንድ ለዘመን መግለጫነት ወይም መጠሪያነት የሚሰጥ ስያሜ ነው። በመካከለኛው ዘመን ላቲንኛ ዐኖ ዶምኒ () ተብሎ የሚጠራ ሲሆን ትርጓሜው ዘመነ ጌታ ወይም የጌታችን ዘመን የሚል ነው፤ ይህም የተወሰደው "ዐኒ ዶምኒ ኖስትሪ ጄሱ ክርስቲ" (በጌታችን በኢየሱስ ክርስቶስ ዘመን) ከተሰኘ ላቲን ኃይለ ቃል ነው። በኢትዮጵያም ለዚሁ በቀረበ መልኩ ዓመተ ምሕረት በመባል ተተርጉሟል። አንዳንድ ጊዜ ሰኩለር ለማድረግ ስፈልጉ የተለያዩ ፀሐፍት ከ፲፯ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መባቻ ጀምሮ የጋራ ዘመን ወይም ኮሜን ኢራ(ሲ.ኢ) በማለት የመጻፍ የጀመሩ ቢሆንም እንደምክንያትነት የሚወሰደው ነገር የኢየሱስ ክርስቶስ ወደ ምድር መምጣት እንድሆነ ይታምናል።
48466	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A9%E1%8A%92%E1%89%A8%E1%88%AD%E1%88%B5%E1%89%B2%20%E1%8A%A6%E1%8D%8D%20%E1%8A%AC%E1%88%9D%E1%89%A5%E1%88%AA%E1%8C%85	ዩኒቨርስቲ ኦፍ ኬምብሪጅ	ዩኒቨርሲቲ ኦፍ ኬምብሪጅ በኬምብሪጅ፣ ኢንግላንድ የሚገኝ ሲሆን በእንግሊዝኛ ተናጋሪው ዓለም ውስጥ ለረጅም ጊዜ ከቆዩት ዩኒቨርስቲዎች ፪ኛው ነው (ከ1201 ዓ.ም.) ። ኬምብሪጅ ዩንቨርስቲ የተለያዩ የትምህርት ኮርሶችን በመስጠት ብዙ ሺህ የሚሆኑ ተማሪዎቸን አስመርቋል።
31685	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%A9%E1%8B%8B%E1%8A%95	ሩዋን	ሩዋን (ፈረንሳይኛ፦ ) በስሜን ፈረንሳይ አገር የሚገኝ ከተማ ነው። ከሮማውያን በፊት የወሊዮካሴስ ጎሣ ዋና ከተማ «ራቶማጎስ» ነበር። በሮሜ መንግሥት ዘመን ከተማው «ሮቶማጉስ» ተባለ። የፈረንሣይ ከተሞች
23053	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%AB%E1%88%B5%20%E1%8B%88%E1%88%8D%E1%8B%B0%20%E1%88%9A%E1%8A%AB%E1%8A%A4%E1%88%8D%20%E1%88%B0%E1%88%88%E1%88%9E%E1%8A%95	ራስ ወልደ ሚካኤል ሰለሞን	ራስ ወልደሚካኤል ሰለሞን የመረብ ምላሽን ለመጨረሻ ጊዜ ያስተዳደሩ ያገሩ ዜጋ ናቸው። ወልደሚካኤል ሐማሴንን በፉክክር ካስተዳደሩት ሁለት ቤተሰቦች (ሃዘጋ እና ጸዓዘጋ) የሃዘጋ ባላባት ናቸው። ደሞ ይዩ፡ የራስ ወልደሚካኤል ደብዳቤዎች ራስ ወልደሚካኤል
9003	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A4%E1%8B%B5%E1%88%B5	ኤድስ	ኤድስ አኳየርድ ኢምዩኖደፊሸንሲ ሲንድረም የኤችአይቪየመጨረሻ ደረጃ ነው። ኤችአይቪ ያለበት ሰው ኤድስ ደረጃ ላይ ለመድረስ ብዙ አመታት እንደሚወስድ ጥናት ታረጋግጣል። ኤድስ በኤችአይቪ ሳቢያ የሚመፈጠረው የሰውንት የመከላከያ መዳከም ሲሆን ለተለያዩ በሽታዎች የሚያጋልጥ ደረጃ ነው። አንድ ሰው በኤድስ ሞተ የሚባለው አባባል የተሳሳተ ሆኖ ሳለ በተለያዩ በሽታዎች ተጠቅቶ ነው ወደ ሞት ደረጃ ላይ አንድ ሰው ሊደርስ የሚቻለው። እንዲሁም ቫይረሱ ያለባቸው ሰዎች የፀረ-ኤችአይቪ መዳኒቶችን ሳይጅምሩ የኤድስ ደረጃ ሳይ ሳይርስ ብዙ አመት ሊኖሩ ይችላል። አንድ ሰው የኤድስ ደረጃ ላይ ደረሰ ማለት የሚቻለው የኤችአይቪ ቫይርስ የበሽታ መከላከያ ሃይል ተቁዋማትን ደምስሶ እና ሰውነታችን ከማንኛውም በሽታ የመቁዋቁዋሚያ ሃይሉን በማሳጣት ለተለያዩ ኢንፈክሽኖች ይጋለጣል። የሲዲፎር በመባል የሚታውቀውን በነጭ ደም ሴል ውስጥ የሚገኘውን የሴል ቁጥር () ከ200 በታች በማድረስ የቫይረሱ መጠን በደም ውስጥ እንዲጨምር በማድረግ ለሕይወት ኣደገኛ እና ምቹ ግዝ ተባቂ በመባል የሚታውቁትን በሸታዎች ኦፓርቸንሰቲክ እንፈክሽስ (. በመፍጠር የኤድስ ደረጃ ላይ እንዲደርስ ያደርጋል። አንድ ሰው አንድ ወይም ሁለት ኢንፌክሽኖች ሲኖሩበት እና በጣም ዝቅያለ የሲዲፎር ሴል ቁጥር 350 3 ወይም በታች ሲሆን እና የቫይረሱ ብዛት () ከ 1,000 በላይ ከሆነ የኤድስ ደረጃ ላይ ደረሰ ሊባል ይችላል። የበለጠ መረጃ ለማግኘት ዋና ግጽ ላይ ይመልከቱኤችአይቪ ኤችአይቪ ህዩመን ኢምዩኖደፊሸንሲ ቫይረስ ) በመባል የሚታውቅ ቫይረስ ነው። ኤችአይቪ ቫይረስ የሰውነትን የበሽታ መከላከያ በተለይ የነጭ ደም ሴሎችን በማጥቃት በቀላሉ ሰውነት ለበሽታ እንዲጋለጥ የሚያረግ ቫይረስ ነው። ኤችአይቪ ያለባቸው ሰዎች የበሽታው ምልክት ስይታይባቸው ለብዙ አመታት መኖር ይችላሉ። ቫይረሱ በሰውነታ ውስጥ እስከ አስር ዓመት በመቆየት ምንም ሳይታውቅ እና ምንም አይነት ይህመም ምልክት ሳይታይበት በመኖር እና አለማውቅ ከአንድ ሰው ወደሌላ ሰው ሊተላለፍ የሚችል አደገኛ ቫይረስ ነው። ኤድስ ለመጀመሪያ ጊዜ በኢትዮጵያ ለመጀመሪያ ጊዜ በኢትዮጵያ ውስጥ የኤድስ ታማሚዎች መኖራችው የተረጋገጠው በ1978 ዓ/ም ነው። በአሁኑ ሰአት በኢትዮጵያ ውስጥ 1.3 ሚሊዮን በላይ የሚቆጠሩ ሰዎች ከኤችአይቪ ቫይርስ ጋር አብረው ይኖራሉ። ኤችአይቪ የሚያመለክት የደም ናሙና የተገኘው በሁለት የደም ናሙናዎችይ ላይ ብቻ ነበር። እነዚህም ከታህሳስ 1976 ዓ.ም እስከ 1977 ዓ.ም ባለው ጊዜ ከተሰበሰቡ የደም ናሙና የተገኘ በመሆኑ ኤችአይቪ ኢትዬጵያ ውስጥ የተገኘው 1976 ዓ.ም ነው። ከአካል የሚወጡ ፈሳሾች ላይ ሁሉ ኤችአይቪን ማግኝት የሚቻል ቢሆንም መደበኛ ኤችአይቪ ምርመራ በደም ናሙና ላይ የሚደረግ የኤችአይቪ-1/2 አንቲ ባዲ ምርመራ ነው። እስታሁን የተሰሩትን የአንቲባዲ ምርመራ አይነቶችን በሁለት ከፍል ማየት ይቻላል። ኤላይዛ መሰረት አርገው የሚከናወኑ ኤላይዛ አይ.ኤፍ.ኤ ኤላይዛ-ዌስተርን ብሎት ፈጣን የኤችአይቪ ምርመራ ማለት ለቫይረሱ የተዘጋጀ አንቲ ቦዲ በደም ውስጥ መኖሩንና አለመኖሩን የሚያመልክት የምርመራ አይነት ነው። በፈጣን የምርመራ ዘዴ ውጤቱን ከ10-60 ደቂቃዎች ውስጥ ማውቅ የሚያስችል የመመርመሪያ ዘዴ ነው። በኢትዮጵያ ውስጥ በአሁን ሰዓት የኤችእይቪ/ኤድስ ትምህርት በመስፋፋቱ ጥሩ የሆነ ለውጦች በማየት ላይ እንገኛለን። ከቫይረሱ ጋር ለሚኖሩም ሆነ ቫይረሱ እንደሌለባቸው የሚያቁም ሆን የማያቁም የቫይረሱ መስፋፋት ለመግታት የማያቋርጥ ትምህርት ያስፈልጋል። አንድ ሰው ስለኤችእይቪ/ኤድስ ዐውቀቱ ካለው አንደኛ ቫይረሱ እንዳይስፋፋ ይረዳል ሁለተኛ ሰዎችን ከመገለልም ሆነ ከማግለል የሚመጣውን ትልቅ ጥፋት ለመታገል ይረዳል። ከቫይረሱ የበለጠ ሕብረተሰባችን ጎድቶ የነበረ እና አሁንም በመጉዳት ላይ ያለው ይህ አግሎ ነው። እያንዳዱ ገለሰብ ስለኤችእይቪ/ኤድስ ያለው እውቀት ከፍተኛ ከሆነ ከመግላል እና ከመገለል የሚመጣውን መሽማቀቅ እና ጭንቀት መቆጣጠር ከቻልን ማለት ተልቅ ለውጥ እናመጣለን ማለት ነው። ሕብረተሰባችንም ቢሆን ከቫይርሱ ጋር የሚኖሩትን ሰዎች ማግለል እንደሎለብን መረዳት ይኖርበታል። ይሄን ስንል ማግለል የለብንም ብሎ መስበክ ወይም መናገር ብቻ ሳይሆን በዕለት ዕለት ኑሮአችን ላይ በተግባር ማዋል እንዳለብን መረዳት በጣም ጠቃሚ ነው። ይህ የሰውን የማግለል ባህሪ እኛን የአበሻን የጎዳና በመጉዳት ላይ ያለ ስለሆንም ይህ ጎጂ-ባሕል ማስወገድ አለብን። በኢትዮጵያ ውስጥ ለመጀመሪያ ጊዜ ይኸንን ዝምታ የሰበሩ ልንረሳቸው እና ሁሌ ልናስትውሳቸው የሚገቡ እራሳቸውን አውጥተው ከቫይረሱ ጋር እንድሚኖሩ ያስተማሩ እና የብዙ ወጣቶችን ሕይወት ያተረፍ የመጀመሪያው የተስፋ ጎህ ኢትዮጵያማህበር መስራቾች ናቸው። የኤድስ አመጣጥ ኤድስ በሽታ እንደጀመረ በታማሚዎች ላይ ይታዩ የነበሩት የበሽታ ምልክቶችን በማየት የሰውነት የበሽታ መከላከያ አቅም ከመዳከም ጋር ተያያይዘው የሚመጡ ምልክቶች ሊሆኑ እንደሚችሉ ከመገመት በስተቀር ብዙም የሚታውቅ ነገር አልነበረ፤። ከምን እንደመጣና በምን እንደሚተላለፍ አይታወቅም ነበር። በኋላም በተለያዪ የምርምሮች ዘርፎች ተጠናክረው በመቀጠላቸው የኤድስ በሽታን የሚያመጣው ቫይረስ ለይቶ በማወቅ ተሕዋሱንም በላቦራቶሪ ለይቶ ማውጣት ተችሏል። ይህ የኤድስ በሽታ መንስዔ ተዋሕሳትም በኋላ ላይ ኤችአይቪ የሚለውን ስያሜ አግኝቶዋል ሪትሮ ቫይረስ ከሚባል ተሕዋስ ምድብ ወስጥ መሆኑ ተረጋግጥዋል። ኤድስ ወይም ) በመባል የታወቀው በሽታ የሚመጣው ህዩመን ኢምዩኖደፊሸንሲ ቫይረስ (ኤችአይቪ ) በሚባል ጀርም ነው። በሽታው የሰውነትን የበሽታ መከላከያ በተለይ ነጭ ሴሎችን በማጥፋት ለቀላል በሽታዎች ለሕይወት ኣስጊ የመሆን ዕድል በመስጠት የሚገድል ነው። የሚተላለፈው ቫይረሱ ያለበት ሰው የተጠቀመበትን ያልፀዳ መርፌ በመጠቀም ወይም ኣስፈላጊዎቹ ጥንቃቄዎች ሳይደረጉ በሚፈጸሙ የተለያዩ የግብረ ሥጋ ግንኙነቶች ነው። ኤድስን የሚያመጣው ሕይወት ያለው ጥገኛ ጠንቅ በኃይለኛ የማጉሊያ መሣሪያዎች ይታያል። ቫይረሱ ሰውነት ውስጥ እያለ እስከ ፰ ዓመታት የማይታመሙና በሽታውን የሚያስተላልፉ ጤነኛ ሰዎች ኣሉ። የኤድስ በሽታ ሲጀምር ሰውነት ወይም ኣካላችን በቀላሉ የሚከላከላቸው ጀርሞች እንደፈለጋቸው በመባዛት ለሕይወት ኣደገኛ ሆነው ይገኛሉ። ለምሳሌ ያህል ጤነኛ መድን በነበረን ጊዜ ከማይተናኮሉን ባክቴሪያዎች ኣንዱ ኒሞንያ ያስከትላል። የቆዳ ካንሰር () እና የኣንጎል በሽታም ሊኖሩ ይችላሉ። ) ወይም ኣርክ የሚባሉ ምልክቶችም ሊመጡ ይችላሉ። ከእነዚህም መካከል የንፍፊት ማበጥ፣ የማይለቁ ትኩሳቶች፣ ድካምና ተቅማጥ፣ ክብደት መቀንስ (ከ፲ በ፻ በላይ)፣ ደረቅ ሳልና ከባድ የእንቅልፍ ላብ ይገኙበታል። ትረሽ () እና ሽንግልስ () የሚባሉ በሽታዎችም ሊኖሩ ይችላሉ። ኤድስ እንዳይዝ የምንከላከልበት የክትባት ዘዴ የለም። በሽታው ከያዘም በኋላ የሚፈውስ መድኃኒት የለም። በኣሁኑ ጊዜ ያለን መከላከያ በበሽታው እንዳንያዝ ኣስፈላጊዎቹን ጥንቃቄዎች ማድረግ ብቻ ነው። በሽታው እንዴት እንደሚተላለፍ በምርምር የተደገፉ መረጃዎችን በመከታተል ተረድቶ ቫይረሶቹ እንዳይሰራጩ ትክክለኛዎቹን ጥንቃቄዎች መከተልና ለሌሎችም ማስተማር የያንዳንዳችን ኃላፊነት መሆን ይገባል። ኤድስ ኣሰቃቂና ኣደገኛ በሽታ ቢሆንም እንደጉንፋን በቀላሉ የሚተላለፍ ስላልሆነ ልንከላከለው የምንችለው በሽታ ነው። ስለ በሽታው በሰፊው ማወቅ ባንፈልግ እንኳን በበሽታው እንዳንያዝ እንዴት እንደምንከላከል መረዳትና ወደ ሌሎች እንዳይተላለፍ እንዴት እንደምንጠነቀቅ ማወቅ እንደሚጠቅሙ ተረጋግጧል። ኤድስ ቀስ በቀስ እየተስፋፋ የመጣው ከ1970 ዓ.ም. ወዲህ ሲሆን እስከ 1985 እ.ኤ.አ. ድረስ የተበከለ ደም በመወጋትና በመሳሰሉት ብዙ ሰዎች ያለቅብጠታቸው በበሽታው ተይዘዋል። ከ1988 ወዲህ ግን ኤድስ ሲይዝ ነጭ ሴል የሚሠራውን ኣንቲቦዲ () በመመርመር የኤድስ ቫይረስ እንዳጋጠመን የሚጣራበት ፈጣን የምርመራ ዘዴ ስለተሠራ በተለይ የደም ማነስን ለመከላከል ሆስፒታል ከሚሰጠን ደም በመተላለፍ ሊይዝ የሚችለው ኤድስ ወደ መጣፋቱ ደርሷል። ኤድስ በሚከተሉት ሁኔታዎች ሊተላለፍ ይችላል። ቫይረሱ ያለበት ሰው የተጠቀመበትን የድረግ () መርፌ ሌላ ሰው ቢጠቀምበት () በቫይረሱ መተላለፍ የተነሳ በበሽታው መያዝ ይቻል ይሆናል። በበሽታው ከተያዘ ወይም ቫይረሱ ካለበት ማንኛውም ሰው (ወንድ ወይም ሴት) ጋር የግብረ ሰዶም ግንኙነት () በማድረግ በሽታው ሊይዝ ይችላል። ኤድስ ቫይረሱ ወይም በሽታው ካለበት ሰው ጋር በሚደረግ የግብረ ሥጋ ግንኙነት () የሚይዝ የኣባለ ዘር በሽታ ሆኗል። ቫይረሱ ያለባት እናት በሽታውን (ማህፀን ውስጥና በምትወልድበት ጊዜም) ለሕፃንዋ ማስተላለፍ () ትችላለች። በበሽታው የተያዘች እመጫትን የጡት ወተት በመጥባት (በመጠጣት) ሕፃናትን በሽታው ሊይዛቸው () ይችላል። ከኤድስ በሽታ ለመከላከል የሚከተሉትን እርምጃዎች መውሰድ ይጠቅማል። ከማንኛውም ዓይነት የግብረ ሥጋ ግንኙነት (ከተቻለ) መቆጠብ፣ ወይም ኣንድ ታማኝ የፍቅር ጓደኛ ሌላ የግብረ ሥጋ ግንኙነት ኣለማድረግ። ለረዥም ጊዜ ተማምነው ኣብረው የቆዩ ባልና ሚስት መስጋትና ለኤድስ ሲባል በኮንዶም () መጠቀም የለባቸውም። ታማኝነት ከመቼውም ጊዜ ኣሁን ኣስፈላጊ ነው። የሚወጉ ድራጎች (እተደበቁ ተሰባስበው ባልፀዱ መሣሪያዎች ከሚወስዱ ጋር) ኣለመውሰድ። በሽታው ከያዘው ሰው ጋር መርፌና ሲሪንጋ ኣለመጋራት። ከማያውቁት ሰው ወይም ከብዙ ሰዎች ጋር የግብረ ሥጋ ግንኙነት በማድረግ ከቆዩ (ኣመንዝራ) ጋር ማንኛውንም ዓይነት የግብረ ሥጋ ግንኙነት ኣለማድረግ። ቫይረሱ እንዳሌለበት ከማያውቁት (ወይም በሽታው ከያዘው) ሰው ጋር የግብረ ሥጋ ግንኙነት ማድረግ ካስፈለገ የሚከተሉትን ፬ ጥንቃቄዎች መከተል ያስፈልጋል። የኤድስ ቫይረስ ያለባቸው የተለያዩ የኣባለ ዘር ፍሳሾች () ወደ ሌላ ሰው (ብልት፣ ኣፍ፣ ፊንጢጣ ወዘተ...) እንዳይገቡ መጠንቀቅ። የኤድስ መኖር ካጠራጠረ የግብረ ሥጋው ግንኙነት ከመጀመሩ በፊት ወንድየው የላቴክስ () ላስቲክ ኮንዶም ብልቱ ላይ ማድረግ ኣለበት። ከቆዳ የሚሠራው ዓይነት ኮንዶም ለኤድስ መከላከያ ኣይሠራም። ለተጨማሪ ጥንቃቄ እስፐርሚሳይድስ () ቫይረሶቹን የመግደል ጥቅም ስላላቸው የኮንዶሙን ውጭና ጫፍ ማነካካት ሳይጠቅም ኣይቀርም። ከደረቁ ይልቅ ቅባት () ያለው የላቴክስ ኮንዶም እንዳይቀደድም ይመረጣል። በውሃ () በተበጠበጠ እንጂ እንደ ቫስሊን የኣሉ ነዳጅ ዘይት () የሚበጠበጡ ቅባቶች ኮንዶሙን ስለሚበሳሱ ኣለመጠቀም ጥሩ ነው። ፓኬቱ ላይ የተጻፈውን ማንበብ ያስፈልጋል። ከፈቃደ ሥጋው ግንኙነት በኋላ ላቴክሱን በጥንቃቄ ማውጣት መረሳት የለበትም። ተጨማሪ መረጃ በተጨማሪም የሚከተሉት ታውቀዋል። የኣንድ ሰው ደም ወደ ሌላው (በብዛት) ሊተላለፍባቸው የሚችልባቸውን ቍሳቁስ ለሌላ ከማዋስ መቆጠብ። ለምሳሌ ያህል የጺም መላጭያ፣ ጥርስ ብሩሽና መፋቂያ የመሳሰሉትን ኣለመዋዋስ። ደም መበካከልን ሊያስከትሉ የሚችሉ ባህሎች ከኣሉ ማረም ወይም እንዲጠፉ ማበረታታት። የኤድስ ቫይረስ ሊኖርባቸው የሚችሉ ደምና የመሳሰሉትን ጓንት (እና እንዳስላጊነቱም ማስክ) ሳያደርጉ ኣለመነካካት። ስለበሽታው ለማያውቁ ማሰማትና ለልጆች ማስተማር እንዲሁም ኤድስ ያለባቸውን በሚቻለን ሁሉ የመርዳት ኃላፊነትና በየጊዜው የሚገኙትን የምርምር ውጤቶች ለማወቅ መሞከርና ይኸንኑ ዕውቀት ማሰራጨት ኣለብን። የኤድስ ቫይረስ ደካማ በመሆኑ ከኣካል ውጭ ለረዥም ጊዜ ኣይኖርም። (እንደ ዕቃው ዓይነት የተነካኩትን ለዓሥር ደቂቃዎች ማፍላት ወይም ኣንድ በመቶ ብሊች ባለው ውሃ መዘፍዘፍ ቫይረሶቹን ሊገድል ይችል ይሆናል። ኣንድን ሰው የበሽታው ቫይረስ እንዳላጋጠመው በተለያዩ (ተደጋጋሚ) የደም ምርመራዎች ማጣራት ይቻላል። (ኣስቀድሞም የኣካባቢውን የኤድስ ሕግ ማወቅ ጠቃሚ ነው።) ኤድስ በመጨባበጥና በመሳሳም እንዲሁም በሽንትና በሰገራ፣ በወባ ትንኝና ቁንጫን በመሳሰሉት ደም መጣጮች ኣይላለፍም ተብሏል። የኤድስ ቫይረስ (እራሱን ስለሚቀያይር ጥሩ ዓይነት) የመከላከያ ክትባት በቅርቡ ላይሠራ እንሚችል ተተምኗል። የቫይረስ በሽታዎችንም ማዳን በጣም ከባድ ስለሆነ (የኤድስም ቫይረስ ከሰው ጂን ጋር ስለሚካለስ) ፈዋሽ መድኃኒት በቅርቡ መገኘቱ ያጠራጥራል ይባላል። እስከዚያው ድረስ ግን በሽታው በየኣገሩ (ኢትዮጵያ ጭምር) መስፋፋቱን ስለቀጠለ ለሞት ከመማቀቅ ኣስቀድሞ ማወቅ የሚሻል ይመስለኛል። ቫይረሱ (ለረዥም ጊዜ) ከነበረባቸው መካከል ፺፱ በ፻ በበሽታው ተይዘዋል። (ኤዚቲ) እና የመሳሰሉት መድኃኒቶች ቫይረሱ እንዳይባዛ በመከላከል በሽታው እንዳይገድል ጊዜ ለመግዛት ይጠቅማሉ ይባላል። የኤድስ መኖር ካጠራጠረ በጥሩ ጤንነት ለመኖር መሞከርና መድንን ከሚያዳክሙ መቆጠብ እንደሚራዱ ተገምቷል። በሽታው በመካከላችን ስለኣለ በኣለማወቅና በጥንቃቄ ጉድለት በኤድስ ብንያዝ ጥፋቱና ፀፀቱ የራሳችን ይመስለኛል። እስከ በዩናይትድ እስቴትስ ውስጥ የኤድስ ቫይረስ ከተገኘባቸው ፪፻፸ሺህ ሰዎች መካከል ፩፻ሺህ በበሽታው ሞተዋል። በዓለም ላይም (፩፶፬ ኣገሮች) ኣንድ ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች በኤድስ በሽታ ተይዘዋል። (ሕዝቡም መጠንቀቅ ካልጀመረ በቫይረሱ የሚበከለው ሰው ቍጥር በየዓመቱ እጥፍ እየሆነ ሊቀጥል እንደሚችልና ለማስታመምም ብዙ ቢሊዮን ዶላርስ እንደሚያስፈልግ ተገምቷል።) ግብረ ሰዶም የሚያዘወትሩና ድረግ የሚወጉ ሰዎች በሽታ ነው እየተባለ ቸል ሲባል ቆይቶ ኣሁን የሁላችንም ጠር መሆኑ ስለተደሰረበት የሚፈለግብንን ብናከናውንና (ከመንግሥታትም ጋር) ብንተባበር በሽታውን መቆጣጠር ይቻል ይሆናል። ፈንጣጣን (እና ደስታ በሽታዎች) ከዓለም ለማጥፋት ከጠቀሙን መካከል ክትባትና የሕዝቡ ትብብር ዋናዎቹ ናቸው። ስለ ግብረ ሥጋ ግንኙነት ማውራት ለማንኛውም ሕብረተሰብ ኣሳፋሪ ቢሆንም ኤድስ ያመጣብን ዱብ-ዕዳ የሕይወት ጉዳይ ስለሆነ መወያየት መጀመር ኣለብን። ይህ ጽሑፍ የተጻፈው የሕክምና ዕርዳታ ለመስጠት ኣይደለም። በበለጠ ለመረዳት ሓኪሞቻችሁን ኣማክሩ። በ1988 እ.ኤ.አ. ለእያንዳንዱ የዩናይትድ እስቴትስ ቤተሰብ የተባለ ፰ ገጽ ጽሑፍ ከ ሲላክ ወደ አማርኛ በነፃ በዶ/ር ኣበራ ሞላ ተተርጕሞና ተሰራጭቶ ነበር። የእዚህ የ፲፱፻፹፫ ዓ.ም. ጽሑፍ መነሻ ይኸው የ 88-8404 ጽሑፍ ነው። የውጭ መያያዣዎች አበሻ ኬር የበጎ እድራጊ ድርጅት 2008 20, 2008 ትርጒም በአበሻ ኬር . [ኤድስ በዶክተር ኣበራ ሞላ ፲፱፻፹፫ ዓ.ም.] ዝምታው ይሰበር 2008 የኢትዮጵያ ኤድስ መረጃ ማእከል ዶ/ር ኣበራ ሞላ
49476	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%8C%83%E1%8B%9D%E1%88%9B%E1%89%BD%20%E1%8A%A8%E1%89%A0%E1%8B%B0%20%E1%89%B0%E1%88%B0%E1%88%9B	ደጃዝማች ከበደ ተሰማ	ደጃዝማች ከበደ ተሰማ የራስ ቢትወደድ ተሰማ ናደው ልጅ ሲሆኑ ራስ ቢትወደድ ተሰማ ናደው ደገሞ የሊቀ መኳስ ናደው እና የወይዘሮ ቆንጅት ድብነህ ልጅ ናቸው። የኢትዮጵያ ሰዎች
20315	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%89%A5%E1%88%8B%E1%88%9D%20%E1%8A%AB%E1%88%8B%E1%89%BD%E1%88%81%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%89%A5%E1%88%8B%20%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%89%A5%E1%88%8B%E1%88%9D%20%E1%8A%AB%E1%88%8B%E1%89%BD%E1%88%81%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%89%A5%E1%88%8B%20%E1%8A%A0%E1%88%88%E1%89%BD%20%E1%8A%A0%E1%8B%AB%20%E1%8C%85%E1%89%A6	እንብላም ካላችሁ እንብላ አንብላም ካላችሁ እንብላ አለች አያ ጅቦ	እንብላም ካላችሁ እንብላ አንብላም ካላችሁ እንብላ አለች አያ ጅቦ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ
51122	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%A0%E1%89%85%E1%88%8B%E1%8B%AD%20%E1%89%A5%E1%88%84%E1%88%A8	ጠቅላይ ብሄረ	ጠቅላይ ብሄረ (በእንግሊዝኛ: , ወይም, ) ተዛማጅ ባህላዊ አመጣጣቸውን መሠረት በማድረግ የተለያዩ ብሄረችን በአንድነት ለመቧደን የሚያገለግል ቃል ነው ፡፡ ጂኦግራፊያዊ ፣ ቋንቋዊ ፣ ሃይማኖታዊ ወይም “የዘር” መመሳሰሎች ብዙውን ጊዜ ለብቻ ወይም ድንበር ድንበሮችን ለመሳል ያገለግላሉ ፡፡ በዋናነት በማኅበራዊ ሳይንስ ውስጥ ከመሠረታዊው የብሔር ደረጃ "በላይ" ላለው ለተለየ መዋቅራዊ ምድብ መደበኛ ስያሜ ሆኖ ያገለግላል ፡፡ እሱ ብዙውን ጊዜ ከተፈጥሮአዊነት ጋር ተመሳሳይ ነው ፣ ተመሳሳይ ቴክኒካዊ ቃል በትክክል ተቃራኒ ትርጉም ካለው ፣ እንዲሁም የተለየ የመዋቅር ምድብ እየሰየመ ፣ ግን በጎሳ ደረጃ “ስር” ካለው። ሁለቱም ቃላት በብሔረሰብ ጥናቶች ውስጥ ጥቅም ላይ የሚውሉት በመሰረታዊ (የጋራ) የብሄር ማንነት እና “ከፍ” () ወይም “በታች” () ደረጃዎች ተብለው የሚመደቡ የተለያዩ ተዛማጅ ክስተቶች መካከል መዋቅራዊ እና ተግባራዊ ግንኙነቶችን ለመግለጽ ነው ፡፡
3123	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%90%E1%88%90%E1%88%B4%20%E1%8D%B3%E1%8D%AB	ነሐሴ ፳፫	ነሐሴ 23 ቀን: አብዮት በዓል በስሎቫክያ... ታሪካዊ ማስታወሻዎች 1768 - የእንግሊዝ ሠራዊት በጆርጅ ዋሽንግተን ላይ በሎንግ አይላንድ ውጊያ አሸነፉ። 1822 - መጀመርያ የምድር ባቡር አገልግሎት «ዘ ቶም ሳምብ» በዩናይትድ ስቴትስ ጀመረ። 1871 - በደቡብ አፍሪቃ መጨረሻ የሆኑት የዙሉ ንጉሥ ከትሿዮ በእንግሊዞች ተማረከ። 1941 - የሶቭየት ኅብረት መጀመርያውን ንዩክሌያር መሣሪያ በፈተና አፈነዳ። 1987 - ናቶ በቦስኒያ ሰርቦች ላይ ዘመቻ ጀመረ። 1950 - ማይክል ጃክሰን
16785	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%8D%E1%88%AB%E1%8D%8D%E1%88%AC	ፍራፍሬ	ፍራፍሬ ጠቅለል ባለ አነጋገር ማንኛውም ፍሬ የያዘ የዕጽዋት መዋቅር ነው።
52571	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B3%E1%8B%8D%E1%8D%8A%E1%8A%95%20%E1%88%89%E1%8B%8A%E1%88%B5	ዳውፊን ሉዊስ	የፈረንሳይ ሉዊ ዳውፊን የ 15ኛ ሉዊ እና ፣ የሚወደው ሚሊሻ በፈንጣጣ የሞተ ንጉስ አልነበረም። እሱ የሚሊሺያ ደጋፊ ነበር እናም በኦስትሪያ ተተኪ ጦርነት ውስጥ ለመዋጋት ሞክሯል ። በ 1744 አገባ የስፔኑ ራፋኤላበ 1746 ሴት ልጅ ነበራቸው, ራፋኤላ ግን በወሊድ ጊዜ ሞተች. በ 1747 ከሳክሶኒ ማሪያ ጋር እንደገና ተጋቡ ብዙ ልጆች ነበሯቸው ከእነዚህም መካከል የፈረንሳይ ነገሥታት፡- 16ኛ ሉዊ,18ኛ ሉዊ,10ኛ ካርሎስ
38774	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AB%E1%88%9B%E1%88%BA%20%28%E1%8B%88%E1%88%A8%E1%8B%B3%29	ካማሺ (ወረዳ)	ካማሺ በቤንሻንጉል-ጉምዝ ክልል የሚገኝ ወረዳ ነው። ካማሽ ማለት በጉሙዝኛ የሁለት ወንድማሞች ሴራ ነው። ይሄ ማለት በድሮ ዘመን በቤንሻንጉል ጉሙዝ በካማሽ ዞን በካማሽ ወረዳ በሚገኘው ቀበሌ ውስጥ ሁለት ሰዎች ነበሩ፤ እነዚህ ሁለት ሰዎች በአንድ አከባቢ የሚኖሩ ነበሩ እናም በጉሙዝ ባህል የለወጥ ጋብቻ ስለ ነበረ ሁሉቱም ሰዎች እህቶዎቻቸው ተለዋዉጠዉ ሚስት ያገቡት ።እናም አንድ ቀን እንዚህ ሰዎች አደን ይሄዳሉ እናም አንዱ ጎሽ በጦር ይዋጋል። ከዚያም ጓደኛው ጎሹ ላይ ይደግማል። ከዚያም ጎሹ ይሞታል። ከዚያም ጎረበት፣ ቤተሰብ እና የሰፈሩ ሰዎችን ሲጠይቋቸው «ከማን ጋር ነው የገድልከው» ሲሉት ከአማቼ ጋር ነው አለ። እንግዲህ በጉሙዝኛ አማች ማለት "ማሺ" ማለት ነው ። እናም ካማሽ ማለት በጉሙዝኛ ከአማቼ ጋር ማለት ነው ። ህዝብ ቆጠራ ቤንሻንጉል-ጉምዝ ክልል የኢትዮጵያ ወረዳዎች
22410	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B3%E1%8A%A6	ሳኦ	ሕዝብ ቁጥር መልክዓ ምድር ታዋቂ ሰዎች ሳኦ የኢትዮጵያ ብሔር ነው። የኢትዮጵያ ብሔሮች
15589	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B3%E1%8B%AD%E1%8A%A8%E1%8A%AB%20%E1%89%B0%E1%89%A6%E1%8A%AB	ሳይከካ ተቦካ	ሳይከካ ተቦካ የአማርኛ ምሳሌ ነው። በትክክል ያልተሰራ። ሆይ ሆይ ተብሎ በስነስርዓት ሳይሆን ለግብር ይውጣ የተሰራ ስራ። መደብ : ተረትና ምሳሌ
48811	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%88%B5%20%E1%8A%AD%E1%88%AC%E1%88%9D	አይስ ክሬም	አይስ ክሬም ከተበረደ ወተት የሚሠራ ልዩ ልዩ ጻዕሞች የሚጨመሩበት ጣፋጭ ነገር ነው።
52923	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AC%E1%8A%A4%E1%8D%8D%E1%88%B2	ኬኤፍሲ	ኬኤፍሲ () በኬንታኪ ሉዊስቪል ዋና መሥሪያ ቤት የሚገኝ የአሜሪካ ፈጣን ምግብ ቤት ሰንሰለት ነው። በተጠበሰ ዶሮ ላይ የተሰማራ ነው። ከማክዶናልድ ቀጥሎ በዓለም ሁለተኛ ደረጃ ላይ የሚገኝ የሬስቶራንት ሰንሰለት (በሽያጭ እንደሚለካ) ነው። እስከ ታህሳስ 2019 ድረስ በዓለም አቀፍ ደረጃ በ150 አገሮች ውስጥ 22,621 ቦታዎች አሉት። ሰንሰለቱ የዩም መሰረት ነው! የፒሳ ሃት እና ታኮ ቤል ሰንሰለቶች ባለቤት የሆነ አንድ የምግብ ቤት ኩባንያ ብራንድስ።
17538	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%89%A5%E1%88%A8%20%E1%8A%A0%E1%88%B5%E1%89%A6	ደብረ አስቦ	ደብረ አስቦ - በ1437ዓ.ም. አጼ ዘርአ ያዕቆብ ስሙን ወደ ደብረ ሊባኖስ ከመቀየራቸው በፊት በ1300ወቹ መጀመሪያ አካባቢ በአቡነ ተክለ ሃይማኖት፣ በግራርያ (ሰላሌ)፣ ሸዋ የአቋቋሙት ደብር ስም ነው። መደብ :ተክለ ሃይማኖት አብያተ ክርስቲያናት
47269	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%AA%E1%89%BB%E1%88%AD%E1%8B%B5%20%E1%89%AB%E1%8C%8D%E1%8A%90%E1%88%AD	ሪቻርድ ቫግነር	ሪቻርድ ቫግነር (ጀርመንኛ፦ ) ከ1805 እስከ 1875 ዓም የኖረ የጀርመን ኦፔራ ደራሲ ነበር። የጀርመን ሰዎች
20356	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8B%B0%20%E1%89%B0%E1%89%B0%E1%8A%A8%E1%88%88%20%E1%89%B5%E1%88%AD%E1%88%BD%E1%88%9B%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8B%B0%20%E1%89%B0%E1%88%B0%E1%8C%A3%20%E1%88%B8%E1%88%9B	እንደ ተተከለ ትርሽማ እንደ ተሰጣ ሸማ	እንደ ተተከለ ትርሽማ እንደ ተሰጣ ሸማ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ
12968	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B1%E1%8D%8D%20%E1%8D%8D%E1%89%B5%E1%8D%8D%E1%89%B5	ሱፍ ፍትፍት	ኢትዮጵያ ውስጥ የሚሰራ የምግብ አይነት ሲሆን የሚሰራውም ከሱፍ፣ ከቃሪያ፣ ከቲማቲም እና ከእንጀራ ነው። 1 አንድ ቦል ጥሬ ሱፍ መቀቀል እና መፍጨት ወይም መውቀጥ 2 ሁለት ቲማቲም፣ አራት ቃሪያ እና አንድ ራስ ሽንኩርት መክተፍ 3 የተፈጨውን ሱፍ በዉሀ አድርጐ በደንብ ማሸት እና በማጥለያ ማጥለል 4 የተጠለለዉን የሱፍ ውሀ ከተከተፉት ቲማቲም፣ ቃሪያ ፣ሽንኩርት ጋር ማውሀድ እና ጨው መጨመር 5 እንጀራ በመቆራረስ ውህደቱ ላይ መጨመር የኢትዮጵያ አበሳሰል
2840	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%91%E1%8B%9D%E1%89%A0%E1%8A%AD%E1%8A%9B	ዑዝበክኛ	ዑዝበክኛ ( በ, በ) በ የሆነና የ መደበኛ ቋንቋ ነው። 18.5 ሚሊዮን ተናጋሪዎች እነርሱም የ አሉት። በዚያ ላይ ከ ከና ከ ከፍተኛ ተጽእኖ ተቀብሏል። ቢያንስ ከ600 ወይም ከ700 ዓ.ም. ጀምሮ በማእከለኛ እስያ በድሮ በተገኙ በሶግድያና ባክትርያ እና ቋራዝሚያ አገሮች የሕንዳዊ-ኢራናዊ ተናጋሪዎች በየጥቂቱ የቱርክኛ ተናጋሪዎች ተተኩ። በአካባቢው መጀመርያው የቱርክ ሥርወ መንግሥት ካራቃኒድ የተባለው ጎሣ ከ9ኛው እስከ 12ኛው ምእተ አመት ድረስ ገዝቶ ነበር። በ15ኛው እና 16ኛ ምእተ አመት የተስፋፋ የጫጋታይ ቋንቋ የዘመናዊ ዑዝበክ ወላጅ መሆኑ ይታመናል። ይህ ቋንቋ ከፋርስኛ እና ከዓረብኛ ብዙ ቃላት ተበድሮ ሲሆን ከ19ኛው ምዕተ አመት ጀምሮ ግን በተለይ ለመነጋገርያ እንጂ ለጽሕፈት እምባዛም አይጠቀም ነበር። ከ1913 ዓ.ም. አስቀድሞ ዑዝበክ እና ሣርት እንደ ተለያዩ የቱርክ ቀበሌኞች ይቆጠሩ ነበር። ከ1913 ወዲህ ግን የሶቭየት መንግሥት "ሣርት" የሚለው ቃል ስድብ ነውና እንግዲህ ሁለቱ ሕዝቦች ዑዝበክ ይባሉ ብሎ ዐዋጀ። ይሁንና ቀድሞ ሣርቶች ይባል የነበሩ የዑዝበክ ትውልዶች በታሪክ ዝገባ ላይ ከቶ አልነበሩም። አዲሱ የዑዝበክ ሬፑብሊክ በ1917 ዓ.ም. ሲፈጠር ደግሞ ብዙ ዑዝበኮች ምንም ደስ ባይሉም ይፋዊው "ዑዝበክ" የተባለው ቋንቋ የ"ሣርቶች" ቀበሌኛ ተደርጎ ነበር። ሁለቱ ቀበሌኞች እስከ ዛሬም ድረስ ጎን ለጎን በመኖር ላይ ይገኛሉ። ከ1917 በፊት እንደ ሌሎቹ የማእከል እስያ ቋንቋዎች በአረብኛ ፊደል ይጻፍ ነበር። ከ1917 እስከ 1932 ዓ.ም. አዲሱ ይፋዊ ዑዝበክኛ ቋንቋ የተጻፈው በላቲን ፊደል ሲሆን ከዚያ በኋላ በስታሊን ዐዋጅ በቂርሎስ ፊደል ብቻ ሆኖ ነበር። ከ1984 ዓ.ም. ወዲህ እንደገና የላቲን ፊደል ቢፈቅድም ከቂርሎሱ ጋር አንድላይ በሰፊው በመጻፉ ላይ ይገኛል። በቻይና ውስጥ የኖሩት ዑዝበክ ሕዝቦች ግን የዓረብኛ ፊደል እስካሁን ይጠቅማቸዋል። ምሳሌ (ከተመድ መብቶች ጽሑፍ) የውጭ መያያዣዎች ቱርኪክ ቋንቋዎች
49001	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8A%A0%E1%88%AD%E1%8A%90%E1%89%B5%20%E1%88%90%E1%8B%8D%E1%88%8D%E1%89%B5	የአርነት ሐውልት	የአርነት ሐውልት (እንግሊዝኛ፡ /ስታቺው አቭ ሊበርቲ/) በኒው ዮርክ ከተማ የሚታይ ታላቅ ሐውልት ነው። ሐውልቱ በፈረንሳይ ተሠርቶ በ1878 ዓም ተጨረሠ። የአሜሪካ ተባባሪ ክፍላገሮች ሥነ ህንጻ
42246	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8B%B0%E1%88%9B%E1%88%B5%E1%89%86%20%E1%88%B0%E1%8A%90%E1%8B%B5	የደማስቆ ሰነድ	የደማስቆ ሰነድ በቁምራን ዋሻዎች ከ1938 ዓ.ም ጀምሮ ከተገኙት ብራናዎች መካከል አንዱ ሲሆን ከዚያ በፊት ሌላ ቅጂ በካይሮ በ1889 ዓ.ም. ተገኝቶ ይታወቅ ነበር። ስለ መጨረሻ ቀን ሲነበይ እንዲህ ይላል። «የጽድቅ መሪ» ከተሰበሰበበት ቀን ጀምሮ ከድተው ለሐሣዊዉ የተሰለፉ ሁሉ እስከ መጥፋታቸው ድረስ አርባ ዓመት ያህል ይሆናል። የውጭ መያያዣ የደማስቆ ሰነድ የደማስቆ ሰነድ - ሌላ ትርጒም ሥነ ጽሁፍ ሥነ ቅርስ
11463	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A0%E1%88%88%E1%88%B5	በለስ	በለስ (ሮማይስጥ፦ ) ቅጠሉ ሰፋፊ፣ ነጭ ፈሳሽ ያለው፣ ፍሬው የሚበላ የእፅዋት አስተኔ ነው። ፍሬውም ደግሞ በለስ ወይም ዕጸ በለስ ይባላል። በበለሱ ቤተሠብ ውስጥ ብዙ ልዩ ልዩ የዛፍ አይነቶች አሉ፤ ከነዚህም ውስጥ፦ ተራ በለስ ከጥንት ጀምሮ ስለ ፍሬው በእርሻ ወይም በጓሮ ተተክሏል። ፍሬውም ለጤንነት እጅግ መልካም ነው። የቆላ በለስ ዋርካ (ወይም ወርካ) - በብዙ ቅርንጫፎች በጣም ትልቅ የሆነ የበለስ አይነት ነው። ፍሬው ከሾላ ፍሬ ያንሳል። ይህ ፍሬ ከበሰለና ከደረቀ በኋላ ይበላል። የጎማ ዛፍ የቊልቋል በለስ () እውነተኛ በለስ ሳይሆን እንዲያውም ቊልቋል ነው። ሆኖም ፍሬውን ስለሚመስል ብዙ ጊዜ ይህም ተክል 'በለስ' ይባላል። የበለስ 'ፍሬ' በዕውኑ ወደ ውስጥ ያበበ አበባ ነው። ይህ ክስተት ለሥነ ሕይወት ጥናት በጣም የሚያስገርም ድንቅ ነው። እነኚህ አበቦች ፅጌ ብናኝን (የአበባ ወንዴ ዘር) የሚያገኙበት ዘዴ በልዩ ብናኝ አርካቢ ጥቃቅን ተርብ አማካኝነት ነው። ይህች የበለስ ተርብ ወደ ፍሬው ውስጥ ገብታ በመኖር እንቁላሏን በዚያ ትጥላለች። አብዛኞቹ በለስ አይነቶች አለበለዚያ ብናኝ ዘርን ሊያገኙ አይችሉም። ተርቢቱ ዕንቁላሏን ጥላ በበለሱ ውስጥ ከሞተች በኋላ፣ በፍሬው ያለው ኤንዛይም በድኑን ፈጽሞ ይበላል። የዛፉ ጾታ አንስት ከሆነ፣ የተርቢቱ እንቁላል አይፈለፈለም፣ ፍሬውም በሰው ይበላል። የዛፉ ጾታ ግን ፍናፍንት ሲሆን፣ ዕንቁላሎቿ ይፈለፈላሉ፤ ፍሬው ለፍየል ሊሰጥ ይችላል እንጂ በሰዎች አይበላም። ተርቦች ከፍናፍንት ዛፍ ተወልደው ሴት ተርቦቹ የሴት ዛፍ እንዲያገኙ ገበሬው የፍናፍንት ዛፍ ቅጠል ከአንስት ዛፍ ቅርንጫፍ ይሰቅላል። አንዳንድ የበለስ አይነት ያለ ተርብ ያፈራል፤ ነገር ግን የነዚህ ፍሬዎች መካን ይሆናሉ። ዳሩ ግን በለሶች በእፃዊ ተዋልዶ ለማብዛት በተለይ ስለሚመቹ፣ ይህ ዘዴ የተለመደና ፈጣን የመራቦ ዘዴ ነው። በእስልምና፣ በሕንዱ፣ በቡድሂስትና በጃይን እምነቶች፣ በለሶች የተቀደሱ ዛፎች ሆነው ይቆጠራሉ። በክርስትናም በአይሁድም በኩል በለስ ወይም ሾላ በብሉይ ኪዳን ብዙ ጊዜ ይጠቀሳል። ለምሳሌ በአንዳንድ ሥፍራ በትንቢት፣ በእግዚአብሔር መንግሥት ሰው ሁሉ በራሱ ወይንና በለስ ሥር እንደሚቀመጥ ይላል። በተጨማሪ በኦሪት ዘፍጥረት 3፡7 ዘንድ አዳምና ሕይዋን ከበለስ ቅጠል ልብስ ሠሩላቸው። ከዚህ የተነሣ በተለይ በተዋሕዶ ቤ.ክ. የበለስ ፍሬ ወይም እፀ-በለስ እግዚአብሔር እንዳትበሉት ብሎ ያዘዛቸው ፍሬ መሆኑን በመገመት ይታመናል። ሆኖም በሌላ አስተሳስብ የተከለከለው ፍሬ መታወቂያ ወይን ወይም ቱፋህ ነበር። መታወቂያው በመጽሐፉ እርግጠኛ ስላልሆነ፣ በእርግጥ በለስ ማለቱ ነበር ልንል አንችልም። በአዲስ ኪዳን ውስጥ ደግሞ በለስ በክርስቶስ ምሳሌዎች ብዙ ጊዜ ይጠቀሳል፤ በማርቆስ ወንጌል ምዕራፍ 11 መሠረት ኢየሱስም አንዲቱን በለስ ረግሞ ነበር።
53199	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B1%E1%8A%92%E1%88%8D%20%E1%89%BC%E1%89%B5%E1%88%AA	ሱኒል ቼትሪ	ሱኒል ቸትሪ (; እ.ኤ.አ. ነሐሴ 3 ቀን 1984 ተወለደ) እንደ ፊት ለፊት የሚጫወት እና የሕንድ ሱፐር ሊግ ክለብ ቤንጋሉሩ እና የሕንድ ብሄራዊ ቡድን ካፒቴን ሆኖ የሚጫወት የህንድ ባለሙያ እግር ኳስ ተጫዋች ነው። የምንጊዜም ታላቁ የህንድ እግር ኳስ ተጫዋች ተብሎ በሰፊው የሚነገርለት በአገናኝ አጨዋወት፣ በጎል ማስቆጠር ችሎታው እና በአመራርነቱ ይታወቃል። እሱ በንቁ ተጫዋቾች መካከል ሶስተኛው ከፍተኛው አለም አቀፍ ግብ አስቆጣሪ ነው፣ ከክርስቲያኖ ሮናልዶ እና ሊዮኔል ሜሲ ብቻ በመቀጠል፣ በሁሉም ጊዜያት አምስተኛ-ከፍተኛው ጥምር፣ እና እንዲሁም ብዙ ተጫዋች እና የምንግዜም ከፍተኛ ግብ አስቆጣሪ ነው። የህንድ ብሔራዊ ቡድን. ቸትሪ ሙያዊ ህይወቱን በሞሁን ባጋን በ2002 ጀምሯል፣ ወደ በመሄድ በ48 ጨዋታዎች 21 ጎሎችን አስቆጥሯል። ሱኒል በዴሊ በተካሄደው 59ኛው የሳንቶሽ ዋንጫ የዴሊ ቡድን አካል ነበር። በዚያ ውድድር 6 ጎሎችን በጉጃራት ላይ ሃትሪክ ሰርቷል። ዴሊ በሩብ ፍፃሜው በኬረላ ተሸንፏል እና በዚያ ጨዋታም አስቆጥሯል። እ.ኤ.አ. በ2010 ለሜጀር ሊግ እግር ኳስ ክለብ ካንሳስ ሲቲ ዊዛርድስ ፈርሟል ፣ከማስታወሻ ክፍለ አህጉር ወደ ውጭ የሚሄድ ሶስተኛው ተጫዋች ሆኗል። ወደ ህንድ አይ-ሊግ ተመለሰ ወደ ውጭ አገር ከመመለሱ በፊት ለ እና ተጫውቷል በ , እሱም ለክለቡ ተጠባባቂ ቡድን ተጫውቷል. ቸትሪ ህንድን የ 2007 ፣ 2009 እና 2012 የኔህሩ ዋንጫን እንዲሁም የ 2011 ፣ 2015 እና 2021 ሻምፒዮና እንድታሸንፍ ረድቷታል። በ27 አመታት ውስጥ ለመጀመሪያ ጊዜ የኤሲያ ዋንጫ እንዲሳተፉ ያደረጋቸውን ህንድ የ 2008 የ እንዲያሸንፍ ረድቷቸዋል፣ በ 2011 የመጨረሻ ውድድር ላይ ሁለት ጊዜ አስቆጥሯል። ቸትሪ በ2007፣ 2011፣ 2013፣ 2014፣ 2017፣ 2018–19 እና 2021-22 የአይኤፍኤፍ የአመቱ ምርጥ ተጫዋች ተብሎ ተመርጧል። ቸተሪ በ2011 የአርጁና ሽልማትን ያገኘው በአስደናቂ የስፖርት ስኬት ማለትም በ2019 የፓድማ ሽሪ ሽልማት የህንድ አራተኛው ከፍተኛ የሲቪል ሽልማት ነው። እ.ኤ.አ. በ 2021 የህንድ ከፍተኛ የስፖርት ክብር የሆነውን ኬል ራትና ሽልማትን ተቀበለ እና ሽልማቱን የተቀበለ የመጀመሪያው እግር ኳስ ተጫዋች ሆኗል።
19308	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%BB%E1%8B%AD%E1%8A%93%20%E1%8A%90%E1%8C%88%E1%88%A5%E1%89%B3%E1%89%B5%20%E1%8B%9D%E1%88%AD%E1%8B%9D%E1%88%AD	የቻይና ነገሥታት ዝርዝር	ማስታወሻ፦ በቻይና ታሪክ ከ849 ዓመት ከክርስቶስ ልደት በፊት አስቀድሞ የሆኑት አመት ቁጥሮች ሁሉ አጠያያቂ ናቸው። ከ849 ዓክልበ. በኋላ ግን አመቶቹ በብዛት ሊወሰኑ ይቻላል። ከሥነ ቅርስ መጀመርያው የተረጋገጠው ንጉሥ ዉ ዲንግ ነው። ከ1200 ዓክልበ. የሆኑት ንግርተኛ አጥንቶች ጽሑፎች በኤሊ ቅርፊት ወይም በበሬ ትከሻ ላይ የጨረቃ ግርዶሽ ጊዜዎች ስለ ዘገቡ፣ የቻይና አጥኒዎች የዉ ዲንግን ዘመን ልክ ከ1258-1199 ዓክልበ. ወስነውታል። አፈ ታሪካዊ ዘመን ኒዋ - የፉሢ ሚስት፣ ከማየ አይኅ አመለጠች ዮውቻው - ቤትን ማገንባት ያገኘ ስዊረን - የእሳት ጥቅም ያገኘ ፉሢ - ከሚስቱ ከኒዋ ጋራ ከማየ አይኅ አመለጠ። ከዚያ 115 ወይም 116 ዓመት እንደ ነገሠ ይባላል። «የነበልባል ነገሥታት» ፦ ሸንኖንግ (38 አመት)፣ ሊንኲ፣ ቸንግ፣ ሚንግ፣ ዥዕ፣ ከ፣ አይ፣ ዩዋንግ - 500 ዓመታት ያህል በጠቅላላ ይባላል የኋሥያ ነገሥታት (አፈታሪካዊ፣ 2389-2010 ዓክልበ. ግድም) ኋንግ ዲ (ጎንግሱን ሽወንዩወን) - የዮሾንግ መሪ፣ ያንዲ ዩዋንግን በባንጯን ውግያ አሸንፎ ዮሾንግንና ሸንኖንግን በኋሥያ አዋሀደ። 99 ዓመት ነግሠ። ሻውሃው - 84 አመት ነገሠ? (በቀርከሃ ዜና መዋዕል ዘንድ ምናልባት 7 ዓመት ብቻ ነገሠ) ዧንሡ - 78 አመት ነገሠ። የኅብረተሠብ ማሻሻሎች ሠራ ዲ ኩ - 60 ወይም 70 አመት ነገሠ (63 በቀርከሃ ዜና መዋዕል)፤ ትምህርት ቤቶች ሠራ ዲ ዥዕ - 9 ዓመት ያው - 99 አመት ነገሠ (በ73ኛው አመት ዙፋኑን ለተከታዩ ሹን መልቀቁን በቀርከሃ ዜና መዋዕል ይዘገባል) ሹን - 50 ዓመት፤ ሕግ አወጣ የሥያ ሥርወ መንግሥት (2010-1611 ዓክልበ. ግድም) የሻንግ ሥርወ መንግሥት (1611-1054 ዓክልበ ግድም) የዦው ሥርወ መንግሥት (1054-229 ዓክልበ. የጪን ሥርወ መንግሥት (229-214 ዓክልበ.) የሃን ሥርወ መንግሥት (214 ዓክልበ. - 212 ዓ.ም.) የእስያ ታሪክ የነገሥታት ዝርዝሮች
12496	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9C%E1%8A%95%E1%8B%B0%E1%88%8A%E1%89%AD%E1%8B%A8%E1%88%9D	ሜንደሊቭየም	ሜንደሊቭየም() የንጥረ ነገሮች ሠንጠረዥ ውስጥ ኬሚካዊ ውክሉ ነው። አቶማዊ ቁጥሩም 101 ነው። የጥንተ፡ንጥር ጥናት (ኬሚስትሪ) ንጥረ ነገሮች
15575	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B2%E1%89%B3%E1%8C%A0%E1%89%A1%20%E1%8A%A5%E1%88%B5%E1%8A%A8%20%E1%8A%AD%E1%8A%95%E1%8B%B5%20%E1%88%B2%E1%89%B3%E1%88%A8%E1%89%81%20%E1%8A%A8%E1%88%86%E1%8B%B5	ሲታጠቡ እስከ ክንድ ሲታረቁ ከሆድ	ሲታጠቡ እስከ ክንድ ሲታረቁ ከሆድ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ቂም ሳይይዙ ሙሉ ዕርቅ ያስፈልጋል መደብ : ተረትና ምሳሌ
52341	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B0%E1%88%AD%E1%8C%8C%E1%8B%AD%20%E1%88%8B%E1%89%AD%E1%88%AE%E1%89%AD	ሰርጌይ ላቭሮቭ	ይህ መጣጥፍ ምንጮችን እና ተጨማሪ ዝርዝሮችን ይፈልጋል፣ ግን አዲስ በመሆኑ ሁለት ቀናት ያስፈልገዋል ሰርጌይ ቪክቶሮቪች ላቭሮቭ (ሩስኛ፡ ፣ የተነገረው /ስይርግየይ ቭዪክትርቭይች ልቭሮፍ/፣ በማርች 21 ቀን 1950 እ.ኤ.አ. የተወለደው ሲሆን የሩስያ ዲፕሎማት ሆኖ አገልግሏል። የተባበሩት ሩሲያ ፓርቲ አባል እንደመሆኑ፣ ቀደም ሲል በተባበሩት መንግስታት የሩስያ ቋሚ ተወካይ ሆኖ ከ1994 እስከ 2004 እ.ኤ.አ. ድረስ ባለው ሚና ውስጥ አገልግሏል ። በአውሮፓ ህብረት ፣ በዩናይትድ ስቴትስ እና በካናዳ ውስጥ ባለው ሚና በግል ማዕቀብ ተጥሎበታል ። በ2022 እ.ኤ.አ. የሩሲያ የዩክሬን ወረራ በሆነበት ጊዜ ደግሞ አገልግሏል። የመጀመሪያ ህይወት እና ትምህርት ላቭሮቭ መጋቢት 21 ቀን 1950 በሞስኮ ተወለደ ከአርሜናዊው አባት ከተብሊሲ ጆርጂያ ኤስኤስአር እና ከሩሲያዊቷ እናት ከኖጊንስክ ሩሲያ ኤስ.ኤፍ.አር. የአባቱ ስም በመጀመሪያ ካላንታሪያን ነበር። እናቱ በሶቪየት የውጭ ንግድ ሚኒስቴር ውስጥ ሰርታለች. ላቭሮቭ ከሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት በብር ሜዳሊያ ተመርቋል. የሚወደው ክፍል ፊዚክስ ስለነበር ወደ ብሄራዊ የምርምር ኑክሌር ዩኒቨርሲቲ ወይም ወደ ሞስኮ የፊዚክስ እና ቴክኖሎጂ ተቋም ለመግባት አቅዶ ነበር ነገር ግን ወደ ሞስኮ ስቴት የአለም አቀፍ ግንኙነት ተቋም () ገብቶ በ1972 ተመርቋል። ላቭሮቭ በ ውስጥ በትምህርቱ ወቅት ዓለም አቀፍ ግንኙነቶችን አጥንቷል. ብዙም ሳይቆይ የሲንሃሌዝ፣ ያኔ የስሪላንካ ብቸኛ ኦፊሴላዊ ቋንቋ፣ እንዲሁም የማልዲቭስ ኦፊሴላዊ ቋንቋ ዲቪሂን ተማረ። ከዚህም በላይ ላቭሮቭ እንግሊዝኛ እና ፈረንሳይኛ ተምሯል, ነገር ግን የፈረንሳይኛ ቋንቋን አቀላጥፎ መናገር እንደማይችል ገልጿል. የኦስታንኪኖ ግንብ የሚገነባ ብርጌድ። በበጋ ዕረፍት ወቅት ላቭሮቭ በካካሲያ፣ ቱቫ እና ሩሲያ ሩቅ ምስራቅ በሚገኙ የተማሪዎች የግንባታ ብርጌዶች ውስጥም ሰርቷል። በእያንዳንዱ ሴሚስተር ላቭሮቭ ከጓደኞቻቸው ጋር ድራማዎችን ያካሂዱ ነበር, በኋላም በዩኒቨርሲቲው ዋና መድረክ ላይ ቀርበዋል. በሦስተኛው አመት ትምህርቱን ላቭሮቭ አግብቷል. የሩሲያ ፖለቲከኞች
12979	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%88%8D%E1%8C%AB%20%E1%8B%88%E1%8C%A5	አልጫ ወጥ	አልጫ ወጥ ኢትዮጵያ ውስጥ የሚሰራ የምግብ አይነት ሲሆን፣ የሚሰራውም ከአታክልት ሆነ ከስጋ የሚሰራ ሆኖ ነገር ግን በርበሬ አይገባበትም። ሊተረጎም የሚገባ የኢትዮጵያ አበሳሰል
16965	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%88%E1%8C%A5%E1%8A%90%E1%8B%8D%20%E1%8B%A8%E1%8C%88%E1%88%98%E1%8B%B1%E1%89%B5%20%E1%8D%88%E1%8C%A5%E1%8A%96%20%E1%8B%AD%E1%89%A0%E1%8C%A0%E1%88%B3%E1%88%8D	ፈጥነው የገመዱት ፈጥኖ ይበጠሳል	ፈጥነው የገመዱት ፈጥኖ ይበጠሳል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሲሮጡ የታጠቁት ሲሮጡ ይፈታል መደብ :ተረትና ምሳሌ
45779	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A3%E1%8A%95%E1%89%B6%E1%8D%8B%E1%8C%8B%E1%88%B5%E1%89%B3	ኣንቶፋጋስታ	ኣንቶፋጋስታ የቺሌ ከተማ ነው። የቺሌ ከተሞች
22328	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%8B%E1%88%9E	ጋሞ	ጋሞ የኢትዮጵያ ብሔር ነው።በዚህ ብሔር ውስጥ የጋሞ ሕዝብ ይገኛል፡፡ የጋሞ ሕዝብ በኦሟዊ የቋንቋ ቤተሰብ ሥር ከሚጠቃለሉ ቋንቋዎች አንዱ የሆነውን ጋሞኛ () ይናገራል፡፡የጋሞ ህዝብ ባህሉን ያለቀቀና በሽምግልና ስርዓት ዕርቅ የሚፈፅም በስነ ልቦናው ከፍ ያለ ማህበረሰብ የሚገኝበት ህዝብ ነው።የዞኑ ማዕከል አርባ ምንጭ ስትሆን ውብና ማራኪ መስዕብ ያላት በተፈጥሮ ሀብት የታደለች ከተማ ነች።የጋሞ ማህበረሰብ በድንቅ ጥበቡ በሽመና በመላው አለም ይታወቃል። ጋሞ ሕዝብ የዛሬ 600 ዓመት ከጎንደር የፈለሰ ሕዝብ ነው። የኢትዮጵያ ብሔሮች
19893	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B3%E1%89%A3%20%E1%89%81%E1%8D%8D%E1%88%AD%20%E1%8A%A5%E1%88%B8%E1%89%B5%20%E1%89%B0%E1%89%A0%E1%88%8D%E1%89%B6%E1%88%88%E1%89%B5	ታባ ቁፍር እሸት ተበልቶለት	ታባ ቁፍር እሸት ተበልቶለት የአማርኛ ምሳሌ ነው። መደብ :ተረትና ምሳሌ
16623	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%83%E1%8A%95%E1%8C%A5%E1%88%8B	ጃንጥላ	ጃንጥላ ወይም ጥላ ራስን ከፀሐይ ወይም ዝናብ ለመከላከል የሚያገለግል ከውሀ እና ብርሀን የማያሳልፍ ጨርቅ የተሰራ መሳሪያ ነው። የቤት ዕቃ
15081	https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B3%E1%8A%85%E1%88%A3%E1%88%A5%20%E1%8D%AE	ታኅሣሥ ፮	ታኅሣሥ ፮ ቀን በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፺፬ኛው ቀን ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ፣ በ ዘመነ ሉቃስ ፪፻፸፪ ቀናት በ ዘመነ ዮሐንስ፤ በ ዘመነ ማቴዎስ፤ እና በ ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፪፻፷፱ ቀናት ይቀራሉ። ዓቢይ ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፱፻፶፫ ዓ/ም በወንድማማቾች መንግሥቱ ንዋይ እና ገርማሜ ንዋይ የተጠነሰሰው የታኅሣሥ ግርግር መፈንቅለ መንግሥትን የሚቃረነው የነጄነራል መርዕድ መንገሻ ኃይል ዝግጅቱን ጨርሶ በዚያው ዕለት ከቀትር በኋላ በዓየር እና በታንክ ጭምር የተፋፋመ ውጊያ ሲጀምር መንግሥቱ ንዋይ መምሪያ ክፍላቸውን ወደ ገነተ ልዑል ቤተ መንግሥት አዛወሩ። ዕለተ ሞት ዋቢ ምንጮች

Subsets and Splits