seanghay/lexicon-kh · Datasets at Hugging Face

t_id int64 1 3.77k	t_cat_id int64 1 18	t_main_kh stringlengths 1 48	t_main_en stringlengths 2 78 ⌀	t_main_fr stringlengths 4 78 ⌀	t_desc stringlengths 13 3.51k	t_lookup float64 1 3.76k ⌀	t_active int64 1 1	created_at stringclasses 1 value	updated_at stringclasses 1 value
2,301	13	រដ្ឋធម្មនុញ្ញ	constitution	constitution (f.)	ច្បាប់កំពូលរបស់រដ្ឋដែលត្រូវបានប្រើជាមូលដ្ឋានសម្រាប់បង្កើតច្បាប់ផ្សេងៗដើម្បីគ្រប់គ្រងរដ្ឋ។ ច្បាប់នេះកំណត់អំពីគោលការណ៍រួមនៃការបែងចែកអំណាចនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរដ្ឋ ដំណើរប្រព្រឹត្តទៅនៃស្ថាប័នកំពូលរបស់រដ្ឋ និង សិទ្ធិនិងការទទួលខុសត្រូវជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋគ្រប់រូប។ ឧទាហរណ៍ ៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញដំបូងនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើជាផ្លូវការដោយព្រះបាទ នរោត្តមសីហនុនៅឆ្នាំ១៩៤៧ បន្ទាប់ពីសភាជាតិបានអនុម័តរួចមក។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,302	13	រដ្ឋាភិបាល	government	gouvernement (m.)	អង្គការចាត់តាំងរបស់ប្រជាជននៅក្នុងរដ្ឋមួយដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងច្បាស់លាស់និងគ្រប់គ្រងកិច្ចការនានារបស់រដ្ឋ។ រដ្ឋាភិបាលគឺជាផ្នែកមួយរបស់រដ្ឋគ្មានលក្ខណៈអចិន្ត្រៃយ៍ និង អាចមានការផ្លាស់ប្ដូរតាមរយៈបដិវត្តន៍ រដ្ឋប្រហារ ការបោះឆ្នោត និង វិធីផ្សេងៗខាងផ្លូវច្បាប់។ ឧទាហរណ៍ ៖ ចលនាតស៊ូរបស់ខ្មែរក្រហមផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែរប្រកបដោយជោគជ័យនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,303	13	រដ្ឋាភិបាលផ្ដាច់ការ	absolute government	gouvernement absolu (m.)	រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយមនុស្សម្នាក់ឬមនុស្សមួយក្រុម ហើយគ្របដណ្ដប់លើអំណាចទាំងបី គឺ អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និង អំណាចតុលាការ។ រដ្ឋាភិបាលប្រភេទនេះមិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាជនមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និង មានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិក្នុងកិច្ចការរដ្ឋឡើយ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋបែបរាជានិយមផ្ដាច់ការ និងកុម្មុយនីស្ដនិយម តែងតែដឹកនាំរដ្ឋដោយរដ្ឋាភិបាលផ្ដាច់ការ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,304	13	លិខិតឆ្លងដែន	passport	passeport (m.)	ឯកសារផ្លូវការដែលបញ្ជាក់អំពីអត្តសញ្ញាណនិងសញ្ជាតិរបស់ពលរដ្ឋដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្ដល់ឱ្យសម្រាប់ធ្វើដំណើរទៅបរទេសក្រោមការគាំពាររបស់រដ្ឋាភិបាលសាមី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,305	13	លិខិតឆ្លងដែនការទូត	diplomatic passport	passeport diplomatique (m.)	លិខិតឆ្លងដែនដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្ដល់ឱ្យមន្ត្រីការទូតនិងឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់ សម្រាប់បំពេញបេសកកម្មនៅបរទេសតាមការកំណត់របស់រដ្ឋនីមួយៗ។ ឧទាហរណ៍ ៖ យោងអនុក្រឹត្យលេខ២០២ អនក្រ-បក ចុះថ្ងៃទី០៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៨ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លិខិតឆ្លងដែនការទូតចេញថ្វាយនិងជូនដល់ឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់និងមន្ត្រីការទូតខ្មែរទៅតាមលំដាប់នៃឋានន្តរសក្ដិនិងមុខតំណែង ព្រមទាំងសហព័ទ្ធនិងកូនដែលនៅក្នុងបន្ទុកនៅលីវ ហើយមានអាយុក្រោម១៨ឆ្នាំ ដូចខាងក្រោម៖ ១- ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះវររាជមាតា ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះមហាក្សត្រិយានី ឬ សម្ដេចព្រះរាជអគ្គមហេសី។ ២- ព្រះរាជបុត្រា ព្រះរាជបុត្រី ព្រមទាំងព្រះរាជវង្សានុវង្ស ដែលបញ្ជាក់ដោយក្រសួងព្រះបរមរាជវាំង។ ៣- ប្រធាន អនុប្រធាន និង សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ប្រធាន អនុប្រធាននិងសមាជិករដ្ឋសភា។ ៤- ប្រធាន និង សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ។ ៥- នាយករដ្ឋមន្ត្រី ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី ព្រមទាំងរដ្ឋលេខាធិការ (ដែលជាប្រធានស្ថាប័នរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល) ទេសាភិបាលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជានិងអគ្គលេខាធិការរាជរដ្ឋាភិបាល។ ៦- ប្រធានតុលាការកំពូល អគ្គព្រះរាជអាជ្ញាអមតុលាការកំពូល។ ៧- អគ្គមេបញ្ជាការនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និង អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ។ ៨- ឧត្តមប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់ព្រះមហាក្សត្រ និងឥស្សរជនដែលមានងារជាសម្ដេច។ ៩- អតីតប្រធានព្រឹទ្ធសភា អតីតប្រធានរដ្ឋសភា អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី អតីតឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងអតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស។ ១០- នាយកខុទ្ទកាល័យព្រះមហាក្សត្រ នាយកខុទ្ទកាល័យប្រធានព្រឹទ្ធសភា នាយកខុទ្ទកាល័យប្រធានរដ្ឋសភា នាយកខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលតែងតាំងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ។ ១១- ប្រធានពិធីការរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ប្រធានពិធីការរបស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ប្រធានពិធីការរបស់រដ្ឋសភា និង ប្រធានពិធីការរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ១២- មន្ត្រីការទូតចាប់ពីអនុព័ន្ធឡើងទៅដែលត្រូវទៅធ្វើការនៅស្ថានទូត និង កុងស៊ុលនៅបរទេស។ ១៣- លិខិតឆ្លងដែនការទូតចេញថ្វាយនិងប្រគេនសម្ដេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតី សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជទាំងពីរគណៈ និងមន្ត្រីសង្ឃដែលមានងារជាសម្ដេច។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,306	13	លិខិតឆ្លងដែនធម្មតា	normal passport	passeport normal (m.)	លិខិតឆ្លងដែនដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្ដល់ឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទ សម្រាប់ធ្វើដំណើរទៅបរទេសតាមការកំណត់របស់រដ្ឋនីមួយៗ។ ឧ.យោងតាមអនុក្រឹត្យលេខ៦៨ អនក្រ ចុះថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៤ នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លិខិតឆ្លងដែនធម្មតាសម្រាប់ផ្ដល់ជូនពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទដែលមានអាយុចាប់ពី ១៨ឆ្នាំឡើងទៅសម្រាប់ធ្វើដំណើរទៅបរទេស។ កុមារអាយុតិចជាង១៨ឆ្នាំអាចស្នើសុំលិខិតឆ្លងដែននេះផ្ទាល់ខ្លួនបាន បើមានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរពីឪពុកម្ដាយ ឬ អាណាព្យាបាលដោយមានភ្ជាប់បណ្ណសម្គាល់គ្រួសារឬសំបុត្រកំណើតភ្ជាប់មកជាមួយពាក្យសុំលិខិតឆ្លងដែនរបស់សាមីខ្លួន។ ក្នុងករណីមានអាយុតិចជាង១២ឆ្នាំ ហើយធ្វើដំណើររួមជាមួយឪពុកម្ដាយ ឬ អាណាព្យាបាល កុមារទាំងនោះត្រូវចុះក្នុងលិខិតឆ្លងដែន ឬ ឯកសារធ្វើដំណើររបស់ឪពុកម្ដាយឬអាណាព្យាបាល។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,307	13	លិខិតឆ្លងដែនផ្លូវការ	service passport	passeport (m.) de service (m.)	លិខិតឆ្លងដែនដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្ដល់ឱ្យមន្ត្រីរាជការទូទៅសម្រាប់បំពេញបេសកកម្មជាផ្លូវការនៅបរទេសតាមការកំណត់របស់រដ្ឋនីមួយៗ។ ឧទាហរណ៍ ៖ យោងតាមអនុក្រឹត្យលេខ៦៨ អនក្រ ចុះថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៤ នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លិខិតឆ្លងដែនផ្លូវការផ្ដល់ជូនមន្ត្រីរាជការខ្មែរសម្រាប់តែទៅបំពេញបេសកកម្មផ្លូវការនៅក្រៅប្រទេសប៉ុណ្ណោះ៖ ១- សមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។ ២- ទីប្រឹក្សា ឬ ជំនួយការមានឋានៈស្មើប្រធាននាយកដ្ឋានដល់អនុរដ្ឋលេខាធិការ។ ៣- អនុប្រធានសាលាឧទ្ធរណ៍អគ្គព្រះរាជអាជ្ញារងសាលាឧទ្ធរណ៍ ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញានិងព្រះរាជអាជ្ញារង។ ៤- អនុប្រធានអាជ្ញាធរជាតិ អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិ អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិ និងអនុប្រធានស្ថាប័នថ្នាក់ជាតិនានា។ ៥- ប្រធានសហគ្រាសសាធារណៈ និង គ្រឹះស្ថានសាធារណៈរបស់រដ្ឋ។ ៦- មន្ត្រីដែលមានមុខតំណែងចាប់ពីអនុប្រធានការិយាល័យឡើងទៅ។ ៧- មន្ត្រីយោធានិងនគរបាលឋានៈចាប់ពីវរសេនីយ៍ត្រីឡើងទៅ។ ៨- បុគ្គលិកបម្រើសេវាស្ថានបេសកកម្មការទូតនិងកុងស៊ុលនៅក្រៅប្រទេស។ ៩- អង្គរក្សអមដំណើរគណៈប្រតិភូថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភានិងរាជរដ្ឋាភិបាល។ ១០- លិខិតឆ្លងដែនផ្លូវការប្រគេនមន្ត្រីសង្ឃទាំងពីរគណៈចាប់ពីអនុគណៈឡើងទៅ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,308	13	លិខិតប្ដូរសារ	exchange of notes	échange (m.) des notes (f.)	លិខិតព្រមព្រៀងរវាងភាគីរដ្ឋនានា ដែលមានលក្ខណៈមិនដូចកិច្ចព្រមព្រៀងឬសន្ធិសញ្ញាទេ។ លិខិតប្ដូរសារអាចជាការព្រមព្រៀងរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ មុនពេលសម្រេចធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងឬសន្ធិសញ្ញានៅជំហានបន្ទាប់ទៀត។ ឧទាហរណ៍ ៖ អ្នកតំណាងឱ្យរដ្ឋមួយសរសេរលិខិតប្ដូរសារធ្វើទៅរដ្ឋមួយទៀត ក្នុងលិខិតនោះ ម្ចាស់លិខិតលើកឡើងពីខទាំងឡាយដែលខ្លួនមានបំណងចង់បង្កើតឡើង។ ប្រសិនបើភាគីម្ខាងទៀតយល់ព្រមតាមខទាំងឡាយនោះ គេនឹងឆ្លើយតបជាលិខិតប្ដូរសារមួយមកវិញ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,309	13	វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ	political science	science politique (f.)	វិទ្យាសាស្ត្រសង្គមមួយបែបដែលសិក្សាជាប្រព័ន្ធអំពីជីវិតសង្គមនយោបាយនិងអំពីគ្រប់បាតុភូតនយោបាយទាំងអស់ដែលកើតមានឡើង ពោលគឺទំនាក់ទំនងរវាងស្ថាប័ននយោបាយនិងអង្គការនយោបាយ ដែលក្នុងនោះមានរដ្ឋាភិបាល គណបក្សនយោបាយ អង្គការសង្គមនានា។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅប្រទេសរុស្ស៊ី វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយបានក្លាយជាវិទ្យាសាស្ត្រឯករាជ្យមួយនៅចុងសតវត្សរ៍ទី២០។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,310	13	វិសោធនកម្ម	amendment	amendement (m.)	ការកែប្រែឬបន្ថែមទៅលើបទដ្ឋាននិងមាត្រានៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដូចជា ច្បាប់អន្តរជាតិឬរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ក្នុងស្រុកមួយឬច្រើន។ ឧទាហរណ៍ ៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មប្រាំមួយលើក។ ការធ្វើវិសោធនកម្មលើកទី១គឺកែប្រែមាត្រា២៨ ដែលត្រូវបានអនុម័តនៅថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤។ លើកទី២ នៅថ្ងៃទី៤ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៩។ លើកទី៣ នៅថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០១។ លើកទី៤ នៅថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៤។ លើកទី៥ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៥ និង លើកទី៦ នៅថ្ងៃទី២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៦។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,311	13	វៀតកុង	vietcong	viet-cong	យុទ្ធជនកុម្មុយនីស្តដែលតស៊ូនៅប្រទេសវៀតណាមខាងត្បូងក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៥៤-១៩៧៥។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,312	13	វៀតមិញ	vietminh	viet-minh	រណសិរ្សទាមទារឯករាជ្យវៀតណាមដែលបង្កើតឡើងដោយ ហូ ជីមិញ នៅឆ្នាំ១៩៤១។ រណសិរ្សនេះប្រមូលផ្ដុំជនកុម្មុយនីស្ត និង អ្នកជាតិនិយម ហើយកំណត់គោលដៅដេញជនជាតិជប៉ុននិងបារាំងចេញពីប្រទេសវៀតណាម។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,313	13	សង្គ្រាមចៃដន្យ	accidental war	guerre accidentelle (f.)	ន័យទី១ ៖ សង្គ្រាមដែលកើតឡើងជាយថាហេតុ ឥតគ្រោងទុកផ្អែកលើមូលដ្ឋានពីរ -ទី១ កំហុសខាងបច្ចេកទេស និង -ទី២ ការយល់ខុស ឬ ការវាយតម្លៃស្ថានភាពខុស។ ន័យទី២ ៖ ការវាយតម្លៃខុសខាងផ្នែកការទូតនិងយោធា ដែលកំហុសនេះនាំទៅរកស្ថានការណ៍អាក្រក់ និង ធ្វើឱ្យមានការព្យាករខុសទៅលើលទ្ធផលនៃចំណាត់ការយោធា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,314	13	សង្គ្រាមត្រជាក់	cold war	guerre froide (f.)	ការប្រឈមមុខតឹងតែងលើវិស័យការទូត សេដ្ឋកិច្ច ចិត្តសាស្ត្រច្រើនជាងការប្រើអាវុធរវាងក្រុមប្រទេសសេរីនិយមឬមូលធននិយមនិងប្រទេសសង្គមនិយមឬកុម្មុយនីស្ត ក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,315	13	សញ្ជាតិ	nationality	nationalité (f.)	ចរិតឬលក្ខណៈរបស់ប្រជាជាតិមួយដែលរស់នៅរួមគ្នាក្នុងក្របខណ្ឌនៃសហគមន៍មួយ ដែលមានទឹកដី ភាសា ទំនៀមទម្លាប់និងសេចក្ដីប៉ងប្រាថ្នារួម។ លក្ខណៈពិសេសនៃសញ្ជាតិរបស់ប្រជាជាតិមួយអាចកើតមានឡើងតាមរយៈកំណើតឬធម្មជាតិនីយកម្ម សញ្ជាតូបនីយកម្ម អត្តសញ្ញាណកម្ម អាពាហ៍ពិពាហ៍ ការសុំកូនមកចិញ្ចឹម នីតិនីយកម្មនិងការផ្ទេរការគ្រប់គ្រងដែនដីពីរដ្ឋមួយទៅរដ្ឋមួយទៀត។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅក្នុងសម័យកាលសង្គ្រាមនៃប្រទេសកម្ពុជា ពីឆ្នាំ១៩៧០-១៩៧៩ ប្រជាជនខ្មែរមួយចំនួនបានភៀសខ្លួនទៅរស់នៅបរទេសដូចជា ប្រទេសបារាំង អាម៉េរិក អូស្ត្រាលី។ ល។ ហើយក្រោយមកពួកគេបានទទួលសញ្ជាតិបារាំង អាម៉េរិក និងអូស្ត្រាលី តាមរយៈនីតិនីយកម្ម។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,316	13	សន្ធិសញ្ញា	treaty	traité (m.)	កិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិដែលធ្វើឡើងរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ នៅក្នុងទម្រង់ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ហើយស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់អន្តរជាតិ។ វាជាកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងភាគីពីរឬច្រើន ដែលជាប្រធាននៃនីតិអន្តរជាតិសំដៅបង្កើតឱ្យមានឥទ្ធិពលខាងផ្លូវច្បាប់ និង ស្ថិតនៅក្រៅច្បាប់អន្តរជាតិ។ សន្ធិសញ្ញាត្រូវធ្វើឡើងដោយស្ម័គ្រចិត្តពីភាគីទាំងអស់ ដែលក្នុងន័យនេះ សន្ធិសញ្ញាអាចត្រូវបានចាត់ទុកជាកិច្ចសន្យាគតិយុត្ត ដែលមានអានុភាពអនុវត្តតាមផ្លូវច្បាប់ជាលក្ខណៈបង្ខំចំពោះគ្រប់ភាគីទាំងអស់ ហើយដែលមានភាពខុសប្លែកពីសេចក្ដីប្រកាសធម្មតា។ ឧទាហរណ៍ ៖ សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងវែកសៃ (versailles) ឆ្នាំ១៩១៩គឺជាសន្ធិសញ្ញាមួយដែលបានបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី១ (១៩១៤-១៩១៨) ជាផ្លូវការ។ សន្ធិសញ្ញានេះបានបង្កើតសង្គមប្រជាជាតិដែលបានកំណត់ពីសិទ្ធិកាតព្វកិច្ចរបស់មហាអំណាចដែលឈ្នះនិងចាញ់សង្គ្រាម និងបានបង្កើតប្រព័ន្ធចាប់បង្ខំមួយ ដែលតាមរយៈនេះប្រជាជាតិរីកចម្រើនទទួលបានការគ្រប់គ្រងស្របច្បាប់ទៅលើប្រជាជនដែលស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមរបស់ខ្លួន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,317	13	សារតាំង	credentials	lettres (f.) de créance (f.)	លិខិតដែលប្រមុខរដ្ឋនៃរដ្ឋមួយផ្ដល់ជូនឯកអគ្គរដ្ឋទូតរបស់ខ្លួនដើម្បីប្រគល់ជូនប្រមុខរដ្ឋនៃប្រទេសដែលស្ថានទូតរបស់ខ្លួនតាំងនៅ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,318	13	សិទ្ធិស្វ័យសម្រេច	autodetermination	autodétermination (f.)	សិទ្ធិក្នុងការសម្រេចចិត្តដោយឯករាជ្យរបស់បុគ្គល ក្រុម សហគមន៍ ស្ថាប័ន ឬ ប្រទេសណាមួយ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស្របតាមស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៣ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបមានសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចក្នុងការជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រដែលខ្លួនពេញចិត្ត។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅឆ្នាំ២០០២ ប្រជាជនទីម័រខាងកើតបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិស្វ័យសម្រេចក្នុងការបង្កើតរដ្ឋឯករាជ្យមួយដោយខ្លួនឯង។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,319	13	សេចក្ដីប្រកាសអន្តរជាតិ	international declaration	déclaration internationale (f.)	លិខិតូបករណ៍អន្តរជាតិផ្សេងៗដែលមានលក្ខណវិនិច្ឆ័យដូចជា៖ ១- រាល់សេចក្ដីប្រកាសមិនអាចចងភ្ជាប់ជាកាតព្វកិច្ចតាមផ្លូវច្បាប់ទាំងអស់នោះទេ ២- សេចក្ដីប្រកាសគឺគ្រាន់តែចង់បង្ហាញឱ្យដឹងពីគោលបំណងអ្វីមួយរបស់ភាគីណាមួយ ៣- ក្នុងករណីមួយចំនួនមានសេចក្ដីប្រកាសខ្លះអាចមានឥទ្ធិពលចំពោះការអនុវត្តជាអន្តរជាតិ ហើយអាចចងភ្ជាប់កាតព្វកិច្ចជាច្បាប់ទំនៀមទម្លាប់អន្តរជាតិ និង ច្បាប់អន្តរជាតិទូទៅ ក្នុងដំណាក់កាលក្រោយមកទៀត។ ឧទាហរណ៍ ៖ - សេចក្ដីប្រកាសសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សក្រោយមកបានក្លាយជាច្បាប់អន្តរជាតិដែលចងភ្ជាប់ប្រជាជាតិទាំងឡាយឱ្យគោរពតាម។ - សេចក្ដីប្រកាសស្ដីពីព្រែកជីកស៊ុយអេ និង ការរៀបចំដើម្បីអនុវត្តនៅឆ្នាំ១៩៥៧។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,320	13	ស្ដាំនិយម	rightism	droitisme (m.)	និន្នាការឬមនោគមវិជ្ជានយោបាយដែលនិយមការរក្សាទុកឬអភិរក្ស ការបែងចែកអំណាចនិងទ្រព្យសម្បត្តិតាមរយៈប្រព័ន្ធដែលមានស្រាប់ ឬការបែរទៅរកការគ្រប់គ្រងតាមបែបប្រពៃណី។ គេអាចកំណត់ថា ស្ដាំនិយមបានតាមរយៈការដឹកនាំសង្គម ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋ សេដ្ឋកិច្ច និង នយោបាយ តាមបែបខាងលើ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១៩ ការបែងចែកនិន្នាការឆ្វេងនិយមនិងស្តាំនិយម គឺសំដៅលើការបែងចែករវាងអ្នកគាំទ្ររបបសាធារណរដ្ឋនិយម និង អ្នកគាំទ្ររបបរាជានិយម។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,321	13	ស្ថានកុងស៊ុល	consulate	consulat (m.)	ការិយាល័យដែលបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋមួយនៅក្នុងរាជធានីឬទីក្រុងសំខាន់ៗរបស់រដ្ឋមួយទៀត ក្នុងគោលបំណងជួយគាំទ្រនិងការពារប្រជាពលរដ្ឋរបស់គេក្នុងការធ្វើដំណើរ និង ស្នាក់នៅទីនោះ។ ការិយាល័យនេះទទួលបន្ទុកលើការងាររដ្ឋបាលសំខាន់ៗនានាដូចជា ការចេញទិដ្ឋាការឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសនោះ ដែលមានបំណងធ្វើដំណើរទៅប្រទេសស្ថានកុងស៊ុលតំណាងនោះ។ ស្ថានកុងស៊ុលទាំងអស់ ទោះបីជានៅតាមរាជធានី ឬ ទីក្រុងសំខាន់ៗនានាក៏ដោយ គឺស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូត ឬ ស្ថានទូតរបស់ប្រទេសសាមី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,322	13	ស្ថានទូត	embassy	ambassade (f.)	១- ការិយាល័យឬនិវេសនដ្ឋានផ្លូវការរបស់អគ្គរដ្ឋទូតនៅបរទេស។ ២- គោលជំហរ (ឥរិយាបថ) មុខងារឬការងាររបស់អគ្គរដ្ឋទូត។ ៣- បេសកកម្មការទូត ដែលដឹកនាំដោយអគ្គរដ្ឋទូត។ ៤- អគ្គរដ្ឋទូតនិងបុគ្គលិករបស់គាត់។ ៥- មនុស្សមួយក្រុមដែលគេបញ្ជូនឱ្យទៅបំពេញបេសកកម្មការទូតនៅឯបរទេស។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,323	13	ស្វាស៊ីបាយលាបមាត់ពពែ	null	null	ល្បិចកលរបស់អ្នកនយោបាយឬក្រុមណាមួយដែលបំភាន់ការពិត ដោយយកកំហុសរបស់ខ្លួនទៅទម្លាក់ដាក់ឱ្យអ្នកដទៃដែលមិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសនោះ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,324	13	ស្វ័យគ្រប់គ្រង	self-government	libre-administration (f.)	របៀបគ្រប់គ្រងដោយស្វយ័តរបស់បុគ្គល គ្រួសារ សហគមន៍ អង្គការស្ថាប័ន សហគ្រាស។ ឧទាហរណ៍ ៖ អគ្គិសនីកម្ពុជាទទួលបានស្វ័យគ្រប់គ្រងពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,325	13	ស្វ័យធនភាព	autarky	autarcie (f.)	ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចបិទជិតនៃប្រទេសមួយដែលមានការគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯង ហើយរស់នៅដោយពឹងផ្អែកលើធនធានរបស់ខ្លួនផ្ទាល់។ ឧ.ក្រោយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកឆ្នាំ១៩២៩ ម៉ូសូលីនីបានអនុវត្តនយោបាយស្វ័យធនភាព នៅប្រទេសអ៊ីតាលី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,326	13	ហ្វាស៊ីសនិយម	fascism	fascisme (m.)	លទ្ធិឬប្រព័ន្ធនយោបាយដែលនាំទៅដល់ការបង្កើតរបបផ្ដាច់ការជាតិនិយមជ្រុល ការក្ដាប់អំណាចដោយក្រុមអ្នកជំនួញ ដែលដឹកនាំដោយមូសូលីនី នៅក្នុងឆ្នាំ១៩២២ នៅប្រទេសអ៊ីតាលី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,327	13	ឯករាជ្យ	independence	indépendence (f.)	ភាពនៃរដ្ឋឬប្រទេសដែលមានសិទ្ធិនិងសេរីភាពពេញបរិបូរក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសខ្លួនឯង មិនចំណុះប្រទេសដទៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំងនៅថ្ងៃទី៩ ខែវិចិ្ឆកា ឆ្នាំ១៩៥៣។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,328	13	ឧក្រិដ្ឋជនសង្គ្រាម	war criminal	criminel (m.) de guerre (f.)	ជនណាដែលបានប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,329	13	ឯកអគ្គរដ្ឋទូត	ambassador	ambassadeur (m.)	មើលពាក្យ {vv1}អគ្គរដ្ឋទូត{vv2}	2,331	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,330	13	ឯកអគ្គរាជទូត	ambassador	ambassadeur (m.)	មើលពាក្យ {vv1}អគ្គរដ្ឋទូត{vv2}	2,331	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,331	13	អគ្គរដ្ឋទូត	ambassador	ambassadeur (m.)	អ្នកតំណាងខាងការទូតរបស់រដ្ឋមួយនៅបរទេស ដែលមានតំណែង (ឋានន្តរសក្ដិ) ខ្ពស់ជាងគេបំផុត។ ឧទាហរណ៍ ៖ ពីឆ្នាំ២០០៥ ដល់២០០៨ ឯកឧត្តម ជូសេព ម៊ូសូមីលី (joseph mousomely) ជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាម៉េរិកប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,332	13	អគ្គរាជទូត	ambassador	ambassadeur (m.)	មើលពាក្យ {vv1}អគ្គរដ្ឋទូត{vv2}	2,331	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,333	13	អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ	amnesty international	amnistie internationale (f.)	អង្គការនេះធ្វើយុទ្ធនាការអន្តរជាតិក្នុងការគាំទ្រចំពោះអ្នកទាំងឡាយណាដែលជាប់ឃុំឃាំងដោយជំនឿខាងសាសនា និងនយោបាយទូទាំងពិភពលោក។ អង្គការនេះបានអនុវត្តនូវគោលនយោបាយសំខាន់ៗចំនួនបី ៖ - ទីមួយ៖ ដោះលែងអ្នកទោសមនសិការ - ទីពីរ៖ បញ្ឈប់ការធ្វើទារុណកម្មរាល់ទម្រង់ទាំងអស់ រួមទាំងទោសប្រហារជីវិត - ទីបី៖ ស្វែងរកយុត្តិធម៌និងភាពត្រឹមត្រូវក្នុងការកាត់សេចក្ដីចំពោះអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់។ អង្គការនេះមានទីតាំងនៅក្រុងឡុងដ៍ប្រទេសអង់គ្លេស មានតំណាងនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយបានទទួលពានរង្វាន់សិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាតិក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨។ អង្គការនេះទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការដោយសហភាពអឺរ៉ុប ក្រុមប្រឹក្សានៃអឺរ៉ុប អង្គការនៃរដ្ឋអាម៉េរិកនិងអង្គការឯកភាពអាហ្វ៊ិ្រក និង ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ អង្គការនេះបានទទួលពានរង្វាន់ណូប៊ែលសន្តិភាព។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,334	13	អធិការបតី	chancellor	chancelier (m.)	ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសមួយចំនួន។ ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ មានងារជាអធិការបតី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,335	13	អធិបតេយ្យភាព	sovereignty	souveraineté (f.)	អំណាចខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រង កំណត់និងត្រួតពិនិត្យកិច្ចការនានារបស់រដ្ឋ ដោយគ្មានការជ្រៀតជ្រែកពីអ្នកដទៃ។ អធិបតេយ្យភាពនៃរដ្ឋមួយមានទិដ្ឋភាពពីរគឺ ទិដ្ឋភាពខាងក្នុងនិងទិដ្ឋភាពខាងក្រៅ។ ទិដ្ឋភាពខាងក្នុង គឺរដ្ឋមានអំណាចពេញលេញក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រជាជនទាំងអស់នៅក្នុងរដ្ឋ។ ទិដ្ឋភាពខាងក្រៅ គឺរដ្ឋមានឯករាជ្យភាពឬមិនចំណុះការគ្រប់គ្រងរបស់បរទេសនិងទាមទារឱ្យមានការទទួលស្គាល់ពីរដ្ឋដទៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ក្រោយពីបានទទួលឯករាជ្យពីបារាំង នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ ប្រទេសកម្ពុជាមានអធិបតេយ្យភាពពេញលេញ។ សម្គាល់៖ ក្នុងវចនានុក្រមខ្មែររៀបរៀងដោយសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ព្រះអង្គបញ្ជាក់ថា “ (...) កុំប្រើជា អធិបតេយ្យភាពឡើយ ដ្បិតអធិបតេយ្យប្រែថា “ភាវៈឬភាពនៃ...ជាអធិបតី” ដូចគ្នានឹងអធិបតិភាពដែរស្រេចទៅហើយ, (...) ”។ ប៉ុន្តែបើយើងសង្កេតទៅលើវចនានុក្រមដដែលនេះយើងឃើញថា ពាក្យដែលជានាមសព្ទមួយចំនួនដូចជា ការុញ្ញ (សេចក្ដីអាណិតអាសូរ) សាមគ្គី (សេចក្ដីព្រមព្រៀង) ... ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យប្រើជា ការុញ្ញភាព (ភាពនៃចិត្តដែលមានករុណា) សាមគ្គីភាព (ភាពនៃសាមគ្គី) ...បាន។ ក្នុងភាសាខ្មែរបច្ចុប្បន្ន ពាក្យ“តម្លាភាព”ដែលមានន័យចំថា ភាពនៃភាពថ្លា ត្រូវបានគេប្រើក្នុងន័យថាភាពថ្លា។ ដោយយោងទៅលើសេចក្ដីខាងលើនេះ កាលពីថ្ងៃពុធ ទី២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ (ក.ជ.ភ.ខ.) បានអនុម័តឱ្យប្រើពាក្យ អធិបតេយ្យភាព ដោយមានសំឡេងគាំទ្រ២០សំឡេង និង មិនគាំទ្រ៥សំឡេង។ រីឯពាក្យ “អធិបតីភាព” វិញ ក.ជ.ភ.ខ.ប្រើក្នុងន័យដែលត្រូវនឹងភាសាបារាំងថា “ (sous) la présidence de …” សម្រាប់ការប្រជុំណាមួយ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,336	13	អនុសញ្ញាអន្តរជាតិ	international convention	convention internationale (f.)	ជាទូទៅ ន័យនៃពាក្យអនុសញ្ញាអន្តរជាតិមានលក្ខណៈដូចគ្នានឹងន័យរបស់ពាក្យសន្ធិសញ្ញាដែរ។ លក្ខណវិនិច្ឆ័យនៃអនុសញ្ញាគឺ ៖ - អនុសញ្ញាមានន័យនិងចាត់ទុកដូចជាច្បាប់សន្មត (ច្បាប់មានលក្ខណៈទូទៅនិងមានភាពប្រាកដប្រជាដែលត្រូវបានប្រជាជាតិទាំងឡាយលើសាកលលោកសុខចិត្តទទួលយកថា ជាកាតព្វកិច្ចខាងផ្លូវច្បាប់) ។ - អនុសញ្ញាត្រូវបើកឱ្យមានការចូលរួមពីសំណាក់សហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូលឬពីបណ្ដារដ្ឋនានាមួយចំនួនធំ។ ឧទាហរណ៍ ៖ អនុសញ្ញាស្ដីពីការទប់ស្កាត់និងការដាក់ទណ្ឌកម្មនៃឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឆ្នាំ១៩៥១អនុសញ្ញាស្ដីពីច្បាប់សមុទ្រ អនុសញ្ញាស្ដីពីបុព្វសិទ្ធិ និង អភ័យឯកសិទ្ធិរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ១៩៤៦ អនុសញ្ញាទីក្រុងវីយែនស្ដីពីទំនាក់ទំនងការទូតឆ្នាំ១៩៦១។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,337	13	អនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា	memorandum of understanding	mémorandum (m.) d'entente (f.)	លិខិតូបករណ៍អន្តរជាតិទាំងឡាយណា ដែលមានទម្រង់ជាលិខិតទោល ហើយមិនតម្រូវឱ្យមានការផ្ដល់សច្ចាប័ន។ ឧទាហរណ៍ ៖ អនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នារវាងរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានិងរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រថៃស្ដីពីការវាស់វែងនិងខណ្ឌព្រំសីមាព្រំដែនគោក ចុះថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០០។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,338	13	អន្តរាគមន៍ការទូត	diplomatic intervention	intervention diplomatique (f.)	អន្តរាគមន៍មួយដែលត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ឬអង្គការអន្តរជាតិនៅពេលមានជម្លោះអន្តរជាតិកើតឡើង។ អន្តរាគមន៍នេះ មិនមានប្រើអំពើហិង្សាដូចអន្តរាគមន៍យោធាទេ ហើយមានទម្រង់ចំនួន៤ ដូចខាងក្រោម ៖ ១- ការអង្កេត (inquiry) ៖ ការស្វែងរកការពិតដោយអ្នកអង្កេតការណ៍អព្យាក្រឹត។ ២- ការសម្របសម្រួល (good offices) ៖ ការលើកទឹកចិត្តភាគីនានាឱ្យចរចាគ្នាដោយប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹតក្នុងការចរចា។ ៣- សន្ធានកម្ម (mediation) ៖ ការស្នើឡើងជាដំណោះស្រាយដោយធ្វើជាអន្តរការីរវាងភាគីទាំងសងខាង។ ភ្នាក់ងារនេះមានតួនាទីសម្របសម្រួលឱ្យមានដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ប៉ុន្តែគ្មានអំណាចចាប់បង្ខំឱ្យភាគីជម្លោះទទួលយកដំណោះស្រាយរបស់ខ្លួនឡើយ។ តួនាទីរបស់អ្នកសម្របសម្រួលគឺគ្រាន់តែផ្ដល់ឱវាទតែប៉ុណ្ណោះ។ ៤- ការសម្រុះសម្រួល (conciliation) ៖ នីតិវិធីដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគណៈកម្មការមួយដែលទទួលបានការទុកចិត្តនិងមានការឯកភាពពីភាគីជម្លោះដើម្បីតម្រង់ទិសភាគីនានាក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយមួយដែលមិនចងកាតព្វកិច្ច និង ដើម្បីផ្សះផ្សាជម្លោះរវាងភាគីនានា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,339	13	អព្យាក្រឹតនិយម	neutralism	neutralisme (m.)	លទ្ធិឬប្រព័ន្ធនយោបាយដែលប្រទេសមួយប្រកាន់យកគោលការណ៍អព្យាក្រឹតក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសណាមួយ ឬ ក្រុមប្រទេសណាមួយក្នុងគោលបំណងគេចពីការជ្រៀតជ្រែករបស់ប្រទេសមហាអំណាចនិងដើម្បីរក្សាសន្តិភាព។ លទ្ធិនេះបាននាំមកដល់ការបង្កើតចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,340	13	អភ័យឯកសិទ្ធិការទូត	diplomatic immunity	immunité diplomatiques (f.)	សិទ្ធិទាំងឡាយដែលរដ្ឋម្ចាស់ផ្ទះផ្ដល់ឱ្យដល់ស្ថានបេសកកម្មការទូតនិងបុគ្គលិកទាំងឡាយរបស់បេសកកម្មការទូតនោះឱ្យរួចផុតពីអំណាចយុត្តាធិការបស់រដ្ឋម្ចាស់ផ្ទះដោយធានានូវភាពពុំអាចបំពារបំពានបាន និង ការពារដល់ការអនុវត្តមុខងាររបស់បុគ្គលិកទាំងនោះ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,341	13	អភ័យឯកសិទ្ធិដាច់ខាតការទូត	absolute diplomatic immunity	immunité diplomatique absolue (f.)	អភ័យឯកសិទ្ធិពុំមែនត្រឹមតែមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការកាត់ទោសឬការអនុវត្តសាលក្រមទៅលើអ្នកការទូតប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបានហាមឃាត់ ការចាប់ផ្ដើមនូវនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌចំពោះអ្នកការទូតផងដែរដូចជា ការចេញដីកាកោះអញ្ជើញអ្នកការទូតឱ្យមកចូលរួមការជំនុំជម្រះក្ដីឬកោះអញ្ជើញឱ្យមកធ្វើជាកសិណសាក្សីជាដើម។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,342	13	អាណានិគម	colony	colonie (f.)	ប្រទេសឬតំបន់មួយដែលត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសផ្សេងមួយទៀតដែលមានអំណាចខ្លាំងជាង។ ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រទេសកម្ពុជាធ្លាប់ជាអាណានិគមរបស់ប្រទេសបារំាងពីឆ្នាំ១៨៨៤ ដល់ឆ្នាំ១៩៥៣។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,343	13	អាណានិគមនិយម	colonialism	colonialisme (m.)	ទម្រង់ដោយឡែកមួយនៃប្រព័ន្ធនយោបាយ ឬលទ្ធិនិងការអនុវត្តជាក់ស្ដែង ដែលនៅក្នុងនោះ មហាអំណាចមានលក្ខណៈរឹងប៉ឹងទៅបាន ដោយសារការឈ្លានពាន ការកាន់កាប់ទឹកដី និងប្រជាជននៃប្រទេសដែលគេហៅថាប្រទេសអាណានិគម។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ១៨៦៣ បារាំងបានដាក់អាណាព្យាបាលនៅប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការចុះនូវសន្ធិសញ្ញាជាមួយព្រះបាទនរោត្តម។ ក្រោយមកទៀត រូបភាពអាណាព្យាបាលនេះត្រូវបានដូរមកជាអាណានិគមវិញ តាមរយៈការចុះសន្ធិសញ្ញាមួយថ្មីទៀត នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៨៨៤។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,344	13	អាណានិគមនិយមបែបថ្មី	neo-colonialism	néo-colonialisme (m.)	ទម្រង់ថ្មីនៃអាណានិគមនិយមដែលប្រើសម្ពាធផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ វប្បធម៌ឬសម្ពាធផ្សេងៗទៀត ដោយប្រទេសដែលមានអំណាចខ្លាំងជាងដើម្បីត្រួតត្រាឬមានឥទ្ធិពលទៅលើប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួច។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,345	13	អាណាព្យាបាល	protectorate	protectorat (m.)	របបគតិយុត្តដោយសន្ធិសញ្ញាមួយដែលរដ្ឋ ឬទឹកដីមួយត្រូវបានដាក់ឱ្យនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង និងការការពារនៃរដ្ឋមួយទៀតដែលមានអំណាចខ្លាំងជាង។ រដ្ឋដែលនៅក្រោមអាណាព្យាបាលមានសិទ្ធិរក្សារដ្ឋាភិបាលឬរដ្ឋបាលរបស់ខ្លួនបាន។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ១៨៦៣ បារាំងបានមកដាក់អាណាព្យាបាលនៅប្រទេសកម្ពុជាតាមរយៈការចុះសន្ធិសញ្ញាជាមួយនឹងព្រះបាទនរោត្តម។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,346	13	អ្នកការទូត	diplomat	diplomate	អ្នកដែលធ្វើការងារទាក់ទងទៅនឹងការទូត ហើយដែលត្រូវបានបញ្ជូនពីប្រទេសឬស្ថាប័នសាមីណាមួយដើម្បីទៅបំពេញការងារការទូតនៅបរទេស។ ឧទាហរណ៍ ៖ លោក យ៉ាស៊ូស៊ី អាកាស៊ី ជាអ្នកការទូតតំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិដែលមានបេសកកម្មសម្របសម្រួលការងារក្នុងការរៀបចំការបោះឆ្នោតសាកលតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩១ដល់១៩៩៣។ ឧទាហរណ៍ ៖ លោកស្រី ម៉ាដឺលែន អលប្រាយ អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាម៉េរិកគឺជាអ្នកការទូតដ៏ល្បីល្បាញរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលទទួលបេសកកម្មក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលសមាជិកអង្គការណាតូ (NATO) និងបណ្ដាប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធឱ្យចូលរួមធ្វើសង្គ្រាមនៅប្រទេសយូហ្គោស្លាវី នៅឆ្នាំ១៩៩៧។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,347	13	អ្នកគាំទ្រនយោបាយ	political supporter	supporteur politique (m.)	ពលរដ្ឋទាំងឡាយណាដែលចូលរួមគាំទ្រដោយផ្ទាល់ក្ដី ដោយប្រយោលក្ដី ទាំងផ្នែកស្មារតីនិងសម្ភារៈចំពោះគណបក្សនយោបាយណាមួយដែលខ្លួនពេញចិត្ត។ ឧទាហរណ៍ ៖ លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្ត ចំនួនអាសនៈដែលទទួលបានបញ្ជាក់ពីសំឡេងនៃអ្នកគាំទ្រនយោបាយ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,348	13	អ្នកធ្វើនយោបាយ	political player	militant politique (m.)	ពលរដ្ឋទូទៅដែលមានគំនិត ទស្សនៈ ចក្ខុវិស័យ មនោគមវិជ្ជានយោបាយ ហើយធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ក្នុងបំណងសម្រេចប្រយោជន៍អ្វីមួយរបស់ខ្លួន។ ឧ.សកម្មជនគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ជាអ្នកធ្វើនយោបាយ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,349	13	អ្នកនយោបាយ	politician	politicien (m.)	អ្នកធ្វើការទាក់ទងនឹងការងារនយោបាយឬជាអ្នកដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយគ្រប់ប្រភេទ ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍សង្គមជាតិ។ ឧទាហរណ៍ ៖ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា សមាជិករដ្ឋសភា សមាជិករដ្ឋាភិបាល ជាអ្នកនយោបាយ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,350	13	អ្នកនយោបាយផ្ការីកគ្រប់រដូវ	null	null	អ្នកនយោបាយណាដែលយកទេពកោសល្យ សមត្ថភាព បច្ចេកទេស យុទ្ធវិធី យុទ្ធសាស្រ្ត និងទស្សនវិស័យ ដើម្បីសម្រេចបានជ័យជម្នះគ្រប់សម័យកាល។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,351	13	អ្នកនយោបាយព្រះអាទិត្យ	sun politician	null	អ្នកនយោបាយទាំងឡាយណាដែលគ្រប់គ្រងអំណាច ហើយនៅក្នុងកាលៈទេសៈណាមួយដែលបានបាត់បង់អំណាចនោះទៅ ក្នុងរយៈពេលក្រោយមកទៀត ក៏បានចាប់យកអំណាចមកវិញ។ អ្នកនយោបាយប្រភេទនេះគេហៅថា អ្នកនយោបាយព្រះអាទិត្យ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,352	13	អ្នកនយោបាយអស្ដង្គត	null	null	ឥស្សរជននយោបាយទាំងឡាយណាដែលទទួលជោគជ័យក្នុងនយោបាយ ហើយក៏បរាជ័យទៅវិញ។ ឧទាហរណ៍ ៖ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដឹកនាំដោយ ប៉ុល ពត បានដួលរលំនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ហើយ ប៉ុល ពត ក៏បញ្ចប់ជីវិតនយោបាយរបស់ខ្លួន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,353	13	អំណាចតុលាការ	judiciary power	pouvoir judiciaire (m.)	អំណាចមួយក្នុងចំណោមអំណាចទាំងបីរបស់រដ្ឋដែលទទួលបន្ទុកជម្រះក្ដី។ ឧទាហរណ៍ ៖ មាត្រា១២៨ថ្មីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៣ បានចែងថា អំណាចតុលាការធានារក្សាអនាគតិនិងការពារសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ អំណាចតុលាការគ្របដណ្ដប់ទៅលើរឿងក្ដីទាំងអស់ រួមទាំងរឿងក្ដីរដ្ឋបាលផង។ អំណាចនេះត្រូវប្រគល់ឱ្យតុលាការកំពូល និង សាលាជម្រះក្ដីគ្រប់ផ្នែកនិងគ្រប់ជាន់ថ្នាក់។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,354	13	អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ	legislative power	pouvoir législatif (m.)	អំណាចក្នុងការតាក់តែងនិងអនុម័តច្បាប់។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅក្នុងប្រទេសសេរីពហុបក្ស ដូចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អំណាចនីតិបញ្ញត្តិត្រូវបានប្រគល់ជូនរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា។ - អំណាចរបស់ស្ថាប័នសភាដែលមានកាតព្វកិច្ចបង្កើត និងអនុម័តច្បាប់។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអង្គការនីតិបញ្ញត្តិ (សភា) គឺមានរដ្ឋសភា និង ព្រឹទ្ធសភា។ ឧទាហរណ៍ ៖ មាត្រា៩០ថ្មីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាចែងថា រដ្ឋសភាជាអង្គការដែលមានអំណាចនីតិបញ្ញត្តិ ហើយបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួនដូចបានកំណត់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ជាធរមាន និង តាមមាត្រា៩៩ថ្មីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា ព្រឹទ្ធសភាជាអង្គការដែលមានអំណាចនីតិបញ្ញត្តិ ហើយបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួនដូចបានកំណត់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ជាធរមាន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,355	13	អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ	executive power	pouvoir exécutif (m.)	អំណាចមួយក្នុងចំណោមអំណាចទាំងបីរបស់រដ្ឋដែលទទួលបន្ទុកប្រតិបត្តិតាមច្បាប់និងអនុវត្តច្បាប់។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅប្រទេសកម្ពុជា អំណាចនីតិប្រតិបត្តិសំដៅដល់គណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដែលជារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីមួយរូប អមដោយឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ព្រមទាំងមានទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី និង រដ្ឋលេខាធិការជាសមាជិក។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,356	13	អំពើប្រល័យពូជសាសន៍	genocide	génocide (m.)	អំពើមួយក្នុងចំណោមអំពើដូចខាងក្រោម ហើយដែលបានប្រព្រឹត្តក្នុងគោលបំណងបំផ្លិចបំផ្លាញទាំងស្រុងឬមួយផ្នែកនៃក្រុមជាតិ ជាតិពន្ធុ ពូជសាសន៍ ឬ សាសនាណាមួយដូចជា៖ - ការធ្វើមនុស្សឃាតទៅលើសមាជិកនៃក្រុម - ការធ្វើឱ្យរបួសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់រូបរាងកាយ ឬសតិបញ្ញាសមាជិកនៃក្រុម - ការធ្វើដោយចេតនាឱ្យក្រុមនេះទទួលរងនូវស្ថានភាពរស់នៅមួយ ដែលរៀបចំឡើងសម្រាប់បំផ្លិចបំផ្លាញរាងកាយទាំងស្រុង ឬមួយផ្នែក - ការដាក់នូវវិធានការនានា ដែលមានបំណងរារាំងមិនឱ្យមានការផ្ដល់កំណើតទារក - ការបញ្ជូនកុមារដោយបង្ខំពីក្រុមមួយទៅឱ្យក្រុមមួយទៀត។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,357	6	កណ្ដុរ	mouse	souris (f.)	ឧបករណ៍តូចមួយដែលចល័តលើផ្ទៃរាបដើម្បីត្រួតពិនិត្យទីតាំងនៃសញ្ញាចង្អុលនៅលើអេក្រង់។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,358	6	កម្មវិធី	application/application software/program	application (f.) /programme (m.)	សុសវែរសម្រាប់បញ្ជាកុំព្យូទ័របំពេញការងារដូចជា កម្មវិធីវាយអត្ថបទ កម្មវិធីគូរប្លង់ កម្មវិធីគ្រប់គ្រងមូលទិន្នន័យ៘	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,359	6	កាណាល់	channel	canal (m.)	១) គន្លងឬស្ប៉ិចអេឡិចត្រូម៉ាញេទិកដែលគេរៀបចំសម្រាប់ប្រើក្នុងលក្ខណៈពិសេសណាមួយ។ ២) ស្រទាប់មួយនៃរូបភាពដែលគេអាចប្រើដោយឡែក ឬ ប្រើសម្រាប់បង្កើតអ្វីដែលគេចង់បាន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,360	6	កាណាល់កូដសម្ងាត់	encrypted channel	canal encrypté (m.)	កាណាល់នៃកុំព្យូទ័រដែលកូដសម្ងាត់ព័ត៌មានឆ្លងកាត់រវាងឧបករណ៍ពីរ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,361	6	កាណាល់ទិន្នន័យ	data channel	canal (m.) de données (f.)	កាណាល់នៃកុំព្យូទ័រដែលប្រើនៅពេលបញ្ជូនទិន្នន័យពីឧបករណ៍មួយទៅឧបករណ៍មួយទៀត។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,362	6	កាត	card	carte (f.)	១) បន្ទះឬប័ណ្ណដែលអាចឱ្យមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងឧបករណ៍មួយ។ ឧទាហរណ៍ ៖ កាតសំឡេង កាតបណ្ដាញ។ ២) បន្ទះសៀគ្វីអគ្គិសនីមួយដែលស៊កទៅក្នុងផ្នែកមួយនៃកុំព្យូទ័រ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,363	6	កាតពន្លឿន	accelerator card	carte accélératrice (f.)	កាតសម្រាប់ពន្លឿនដំណើរការកុំព្យូទ័រឱ្យបានលឿនជាងមុន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,364	6	កាត់	cut	couper	ប្ដូរឯកសារ ផ្នែកខ្លះនៃអត្ថបទ រូបភាព ព័ត៌មាន ឬកិច្ចការណាមួយពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយទៀត។ លុបឯកសារ ផ្នែកខ្លះនៃអត្ថបទ រូបភាព ព័ត៌មាន ឬ កិច្ចការណាមួយ ប៉ុន្តែអាចយកមកបង្ហាញឡើងវិញបាន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,365	6	ការបញ្ឈប់	abort	abandon (m.)	ពាក្យឬមុខងារប្រើសម្រាប់បញ្ជាក់ពីការបញ្ចប់នូវកម្មវិធី ដំណើរការអ្វីមួយដែលកំពុងធ្វើ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,366	6	ការបោះបង់ (អាប៊ត)	abort	abandon (m.)	មើលពាក្យ {vv1}ការបញ្ឈប់{vv2}	2,365	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,367	6	ការប៉ះទង្គិច	collision	collision (f.)	ការប្រជ្រៀតគ្នានៃសញ្ញាពីរឬច្រើននៅក្នុងបណ្ដាញមួយ ដែលអាចធ្វើឱ្យទិន្នន័យមានភាពល្អៀងឬបាត់បង់។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,368	6	ការពន្លឿន	acceleration	accélération (f.)	ការធ្វើឱ្យស្ទុះលឿន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,369	6	សំទុះ	acceleration	accélération (f.)	មើលពាក្យ {vv1}ការពន្លឿន{vv2}	2,368	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,370	6	កុំព្យូទ័រ	computer	ordinateur (m.)	ម៉ាស៊ីនអេឡិចត្រូនិកមួយបែបដែលអាចបញ្ចូល រក្សាទុក គណនា វិភាគ ធ្វើសេចក្ដីសម្រេច និង ទាញយកទិន្នន័យ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,371	6	កូដ	code	code (m.)	ប្រព័ន្ធពាក្យ លេខ សញ្ញា អក្សរ ទាំងសម្ងាត់ ទាំងចំហ ដែលគេប្រើសម្រាប់តាងឱ្យសារឬពាក្យគន្លឹះអ្វីមួយក្នុងទម្រង់ខ្លីសមស្រប។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,372	6	កូដការ	encodement	null	ការបំប្លែងទិន្នន័យដែលបានបញ្ចូល (ដូចជា អក្សរ សញ្ញា ពាក្យបញ្ជា) ទៅជា កូដ ឬ ទៅក្នុងទម្រង់ជាលេខ (១ ឬ 0) ដែលអាចស្គាល់បានដោយកុំព្យូទ័រ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,373	6	កូដនីយកម្ម	encryption	null	ការបំប្លែងព័ត៌មានឬទិន្នន័យទៅជាកូដពិសេសណាមួយដែលគេមិនអាចយល់ឬប្រើប្រាស់បាន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,374	6	កូដវិទ្យា	cryptography	null	ការសិក្សាពីវិធីបំប្លែងទិន្នន័យទៅជាកូដ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,375	6	កូដិក	codec: coder decoder	null	គ្រឿងអេឡិចត្រូនិកមួយដែលបំប្លែងឬបង្រួមសញ្ញានៃសំឡេងឬរូបភាពឱ្យតូច មុននឹងបញ្ជូនតាមប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍។ សញ្ញាទាំងនេះត្រូវបានពន្លាមកទ្រង់ទ្រាយដើមវិញនៅឯឧបករណ៍ទទួល។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,376	6	កែសម្រួល	edit	éditer	ផ្លាស់ប្ដូរ កែតម្រូវ ឬ កែប្រែអ្វីមួយ (ឃ្លាឬក៏សុសវែរ...) ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,377	6	ក្ដារ	board	null	បន្ទះរូបធាតុមិនចម្លងអគ្គិសនីមួយដែលផ្ទុកសៀគ្វីនៅផ្នែកម្ខាងឬផ្នែកទាំងសងខាង។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,378	6	ប៊ត	board	null	មើលពាក្យ {vv1}ក្ដារ{vv2}	2,377	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,379	6	ក្ដារចុច	keyboard	clavier (m.)	ឧបករណ៍ដែលកើតចេញពីបណ្ដុំឆ្នុចរបស់ឧបករណ៍ភ្លេង អង្គុលីលេខ ឬ កុំព្យូទ័រដែលអ្នកប្រើប្រាស់បញ្ជាឬចុច។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,380	6	ឃីប៊ត	keyboard	clavier (m.)	មើលពាក្យ {vv1}ក្ដារចុច{vv2}	2,379	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,381	6	ក្ដារមេ	motherboard/fatherboard/mainboard	carte mère (f.)	បន្ទះដ៏សំខាន់នៃកុំព្យូទ័រដែលជាកន្លែងផ្ទុកខួរក្បាលកុំព្យូទ័រ កាតមេម៉ូរីផ្សេងៗ ឈីបសំខាន់ៗ និងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកដែលផ្ដល់មុខងារដល់កុំព្យូទ័រ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,382	6	មេប៊ត	motherboard/fatherboard/mainboard	carte mère (f.)	មើលពាក្យ {vv1}ក្ដារមេ{vv2}	2,381	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,383	6	ក្រាប	graph	null	មើលពាក្យ {vv1}ក្រាហ្វ{vv2}	2,384	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,384	6	ក្រាហ្វ	graph	null	សម្ព័ន្ធវត្ថុដែលកើតចេញពីចំណុចកំពូលមួយទៅចំណុចកំពូលមួយទៀតនិងខ្សែដែលភ្ជាប់កំពូលចូលគ្នា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,385	6	ក្រាហ្វិក	graphics	null	ទម្រង់ រូបភាព បន្ទាត់ដែលគេអាចបង្ហាញលើអេក្រង់ បោះពុម្ពក្នុងទម្រង់ជារូបភាព ឬ សញ្ញា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,386	6	ក្លក	clock	horloge (f.)	គ្រឿងមួយដែលបង្កើតសញ្ញាទៀងទាត់និងច្បាស់លាស់ ដើម្បីប្រើប្រាស់ក្នុងគោលបំណងអ្វីមួយដូចជាការកំណត់ពេលវេលា។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,387	6	ក្លូន	clone	clone (m.)	កុំព្យូទ័រមួយដែលត្រូវបានចម្លងចេញពីកុំព្យូទ័រដើម តែដំណើរការដូចគ្នាបេះបិទ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,388	6	ខ្សែកាប	cable	câble (m.)	បណ្ដុំសរសៃខ្សែដែលដាក់នៅក្នុងបំពង់ការពារមួយ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,389	6	ខ្សែទិន្នន័យ	data stream	flux (m.) de données (f.)	ទិន្នន័យដែលបញ្ជូនបន្តគ្នាម្ដងមួយបៃម្ដងមួយបៃ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,390	6	គណនី	account	compte (m.)	ការអនុញ្ញាតប្រើប្រាស់កុំព្យូទ័រឬសេវាកុំព្យូទ័រ ដោយមានអត្ថនាមនិងកំណត់ត្រាចាំបាច់ផ្សេងៗទៀតដែលជួយដល់ការតាមដានអ្នកប្រើប្រាស់។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,391	6	គណនីកម្ម	accounting	comptabilité (f.)	ការតាមដានសកម្មភាពអ្នកប្រើបណ្ដាញ ក្នុងអំឡុងពេលភ្ជាប់រួមមានរយៈពេលនៃការប្រើចំនួនទិន្នន័យផ្លាស់ប្ដូរ និង សេវា។ ល។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,392	6	គមនាគមន៍	communication	communication (f.)	ការបញ្ជូន ឬប្ដូរព័ត៌មានទៅវិញទៅមក ពីឧបករណ៍មួយទៅឧបករណ៍មួយ។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,393	6	គមនាគមន៍ទិន្នន័យ	data communication	communication de données (f.)	គមនាគមន៍ដែលសម្គាល់លើការបញ្ជូនទិន្នន័យជាលក្ខណៈឌីជីថល។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,394	6	គីឡូប៊ីត	kilobit	kilobit (m.)	ខ្នាតនៃបន្ទុកព័ត៌មានឬទិន្នន័យកុំព្យូទ័រដែលស្មើនឹង ១០២៤ ប៊ីត។ ជាទូទៅ ក្នុងការនិយាយគេកំណត់យក១គីឡូប៊ីតស្មើនឹង ១០០០ប៊ីត ហើយអក្សរកាត់គឺ Kb ឬ Kbit។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,395	6	គីឡូបៃ	kilobyte	kilo-octet (m.)	ខ្នាតនៃបន្ទុកព័ត៌មានឬទិន្នន័យកុំព្យូទ័រដែលស្មើនឹង ១០២៤បៃ។ ជាទូទៅក្នុងការនិយាយគេកំណត់យកមួយគីឡូបៃ ស្មើនឹង ១០០០បៃ ហើយអក្សរកាត់គឺ KB។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,396	6	គូសបន្ទាត់ពីក្រោម	underline	souligner	ដឹកបន្ទាត់ពីក្រោមអក្សរដែលបន្ទាត់ទាំងនោះអាចជាបន្ទាត់ទោលឬច្រើន។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,397	6	គេហទំព័រ	homepage/home page	null	ទំព័រដំបូងដែលគេឃើញនៅពេលបើកមើលអាសយដ្ឋានទំព័រវេប។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,398	6	គំនូសតាង	graphic	graphique (m.)	គំនូសដែលបង្កើតដោយដំណើរការមួយដូចជា ការគូស ការបោះពុម្ព។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,399	6	ចម្លង	copy	copier	ផ្ដិតយកផ្នែកខ្លះឬទាំងមូលនៃអត្ថបទ រូបភាព ព័ត៌មាន ឬ ឯកសារណាមួយឱ្យដូចគ្នានឹងច្បាប់ដើម។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00
2,400	6	ចុច	click/press	cliquer	សង្កត់ហើយលែងឆ្នុចនៃឧបករណ៍ចង្អុល (ដូចជាកណ្ដុរ ប៊ិកចង្អុល...) ដោយមិនផ្លាស់ទី។	null	1	2022-01-01 12:00:00	2022-01-01 12:00:00

2,301

13

រដ្ឋធម្មនុញ្ញ

constitution

constitution (f.)

0

ច្បាប់កំពូលរបស់រដ្ឋដែលត្រូវបានប្រើជាមូលដ្ឋានសម្រាប់បង្កើតច្បាប់ផ្សេងៗដើម្បីគ្រប់គ្រងរដ្ឋ។ ច្បាប់នេះកំណត់អំពីគោលការណ៍រួមនៃការបែងចែកអំណាចនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរដ្ឋ ដំណើរប្រព្រឹត្តទៅនៃស្ថាប័នកំពូលរបស់រដ្ឋ និង សិទ្ធិនិងការទទួលខុសត្រូវជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋគ្រប់រូប។ ឧទាហរណ៍ ៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញដំបូងនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើជាផ្លូវការដោយព្រះបាទ នរោត្តមសីហនុនៅឆ្នាំ១៩៤៧ បន្ទាប់ពីសភាជាតិបានអនុម័តរួចមក។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,302

13

រដ្ឋាភិបាល

government

gouvernement (m.)

0

អង្គការចាត់តាំងរបស់ប្រជាជននៅក្នុងរដ្ឋមួយដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងច្បាស់លាស់និងគ្រប់គ្រងកិច្ចការនានារបស់រដ្ឋ។ រដ្ឋាភិបាលគឺជាផ្នែកមួយរបស់រដ្ឋគ្មានលក្ខណៈអចិន្ត្រៃយ៍ និង អាចមានការផ្លាស់ប្ដូរតាមរយៈបដិវត្តន៍ រដ្ឋប្រហារ ការបោះឆ្នោត និង វិធីផ្សេងៗខាងផ្លូវច្បាប់។ ឧទាហរណ៍ ៖ ចលនាតស៊ូរបស់ខ្មែរក្រហមផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែរប្រកបដោយជោគជ័យនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,303

13

រដ្ឋាភិបាលផ្ដាច់ការ

absolute government

gouvernement absolu (m.)

0

រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយមនុស្សម្នាក់ឬមនុស្សមួយក្រុម ហើយគ្របដណ្ដប់លើអំណាចទាំងបី គឺ អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និង អំណាចតុលាការ។ រដ្ឋាភិបាលប្រភេទនេះមិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាជនមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និង មានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិក្នុងកិច្ចការរដ្ឋឡើយ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋបែបរាជានិយមផ្ដាច់ការ និងកុម្មុយនីស្ដនិយម តែងតែដឹកនាំរដ្ឋដោយរដ្ឋាភិបាលផ្ដាច់ការ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,304

13

លិខិតឆ្លងដែន

passport

passeport (m.)

0

ឯកសារផ្លូវការដែលបញ្ជាក់អំពីអត្តសញ្ញាណនិងសញ្ជាតិរបស់ពលរដ្ឋដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្ដល់ឱ្យសម្រាប់ធ្វើដំណើរទៅបរទេសក្រោមការគាំពាររបស់រដ្ឋាភិបាលសាមី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,305

13

លិខិតឆ្លងដែនការទូត

diplomatic passport

passeport diplomatique (m.)

0

លិខិតឆ្លងដែនដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្ដល់ឱ្យមន្ត្រីការទូតនិងឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់ សម្រាប់បំពេញបេសកកម្មនៅបរទេសតាមការកំណត់របស់រដ្ឋនីមួយៗ។ ឧទាហរណ៍ ៖ យោងអនុក្រឹត្យលេខ២០២ អនក្រ-បក ចុះថ្ងៃទី០៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៨ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លិខិតឆ្លងដែនការទូតចេញថ្វាយនិងជូនដល់ឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់និងមន្ត្រីការទូតខ្មែរទៅតាមលំដាប់នៃឋានន្តរសក្ដិនិងមុខតំណែង ព្រមទាំងសហព័ទ្ធនិងកូនដែលនៅក្នុងបន្ទុកនៅលីវ ហើយមានអាយុក្រោម១៨ឆ្នាំ ដូចខាងក្រោម៖ ១- ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះវររាជមាតា ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះមហាក្សត្រិយានី ឬ សម្ដេចព្រះរាជអគ្គមហេសី។ ២- ព្រះរាជបុត្រា ព្រះរាជបុត្រី ព្រមទាំងព្រះរាជវង្សានុវង្ស ដែលបញ្ជាក់ដោយក្រសួងព្រះបរមរាជវាំង។ ៣- ប្រធាន អនុប្រធាន និង សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ប្រធាន អនុប្រធាននិងសមាជិករដ្ឋសភា។ ៤- ប្រធាន និង សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ។ ៥- នាយករដ្ឋមន្ត្រី ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី ព្រមទាំងរដ្ឋលេខាធិការ (ដែលជាប្រធានស្ថាប័នរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល) ទេសាភិបាលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជានិងអគ្គលេខាធិការរាជរដ្ឋាភិបាល។ ៦- ប្រធានតុលាការកំពូល អគ្គព្រះរាជអាជ្ញាអមតុលាការកំពូល។ ៧- អគ្គមេបញ្ជាការនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និង អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ។ ៨- ឧត្តមប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់ព្រះមហាក្សត្រ និងឥស្សរជនដែលមានងារជាសម្ដេច។ ៩- អតីតប្រធានព្រឹទ្ធសភា អតីតប្រធានរដ្ឋសភា អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី អតីតឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងអតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស។ ១០- នាយកខុទ្ទកាល័យព្រះមហាក្សត្រ នាយកខុទ្ទកាល័យប្រធានព្រឹទ្ធសភា នាយកខុទ្ទកាល័យប្រធានរដ្ឋសភា នាយកខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលតែងតាំងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ។ ១១- ប្រធានពិធីការរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ប្រធានពិធីការរបស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ប្រធានពិធីការរបស់រដ្ឋសភា និង ប្រធានពិធីការរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ១២- មន្ត្រីការទូតចាប់ពីអនុព័ន្ធឡើងទៅដែលត្រូវទៅធ្វើការនៅស្ថានទូត និង កុងស៊ុលនៅបរទេស។ ១៣- លិខិតឆ្លងដែនការទូតចេញថ្វាយនិងប្រគេនសម្ដេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតី សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជទាំងពីរគណៈ និងមន្ត្រីសង្ឃដែលមានងារជាសម្ដេច។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,306

13

លិខិតឆ្លងដែនធម្មតា

normal passport

passeport normal (m.)

0

លិខិតឆ្លងដែនដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្ដល់ឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទ សម្រាប់ធ្វើដំណើរទៅបរទេសតាមការកំណត់របស់រដ្ឋនីមួយៗ។ ឧ.យោងតាមអនុក្រឹត្យលេខ៦៨ អនក្រ ចុះថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៤ នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លិខិតឆ្លងដែនធម្មតាសម្រាប់ផ្ដល់ជូនពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទដែលមានអាយុចាប់ពី ១៨ឆ្នាំឡើងទៅសម្រាប់ធ្វើដំណើរទៅបរទេស។ កុមារអាយុតិចជាង១៨ឆ្នាំអាចស្នើសុំលិខិតឆ្លងដែននេះផ្ទាល់ខ្លួនបាន បើមានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរពីឪពុកម្ដាយ ឬ អាណាព្យាបាលដោយមានភ្ជាប់បណ្ណសម្គាល់គ្រួសារឬសំបុត្រកំណើតភ្ជាប់មកជាមួយពាក្យសុំលិខិតឆ្លងដែនរបស់សាមីខ្លួន។ ក្នុងករណីមានអាយុតិចជាង១២ឆ្នាំ ហើយធ្វើដំណើររួមជាមួយឪពុកម្ដាយ ឬ អាណាព្យាបាល កុមារទាំងនោះត្រូវចុះក្នុងលិខិតឆ្លងដែន ឬ ឯកសារធ្វើដំណើររបស់ឪពុកម្ដាយឬអាណាព្យាបាល។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,307

13

លិខិតឆ្លងដែនផ្លូវការ

service passport

passeport (m.) de service (m.)

0

លិខិតឆ្លងដែនដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្ដល់ឱ្យមន្ត្រីរាជការទូទៅសម្រាប់បំពេញបេសកកម្មជាផ្លូវការនៅបរទេសតាមការកំណត់របស់រដ្ឋនីមួយៗ។ ឧទាហរណ៍ ៖ យោងតាមអនុក្រឹត្យលេខ៦៨ អនក្រ ចុះថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៤ នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លិខិតឆ្លងដែនផ្លូវការផ្ដល់ជូនមន្ត្រីរាជការខ្មែរសម្រាប់តែទៅបំពេញបេសកកម្មផ្លូវការនៅក្រៅប្រទេសប៉ុណ្ណោះ៖ ១- សមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។ ២- ទីប្រឹក្សា ឬ ជំនួយការមានឋានៈស្មើប្រធាននាយកដ្ឋានដល់អនុរដ្ឋលេខាធិការ។ ៣- អនុប្រធានសាលាឧទ្ធរណ៍អគ្គព្រះរាជអាជ្ញារងសាលាឧទ្ធរណ៍ ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញានិងព្រះរាជអាជ្ញារង។ ៤- អនុប្រធានអាជ្ញាធរជាតិ អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិ អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិ និងអនុប្រធានស្ថាប័នថ្នាក់ជាតិនានា។ ៥- ប្រធានសហគ្រាសសាធារណៈ និង គ្រឹះស្ថានសាធារណៈរបស់រដ្ឋ។ ៦- មន្ត្រីដែលមានមុខតំណែងចាប់ពីអនុប្រធានការិយាល័យឡើងទៅ។ ៧- មន្ត្រីយោធានិងនគរបាលឋានៈចាប់ពីវរសេនីយ៍ត្រីឡើងទៅ។ ៨- បុគ្គលិកបម្រើសេវាស្ថានបេសកកម្មការទូតនិងកុងស៊ុលនៅក្រៅប្រទេស។ ៩- អង្គរក្សអមដំណើរគណៈប្រតិភូថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភានិងរាជរដ្ឋាភិបាល។ ១០- លិខិតឆ្លងដែនផ្លូវការប្រគេនមន្ត្រីសង្ឃទាំងពីរគណៈចាប់ពីអនុគណៈឡើងទៅ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,308

13

លិខិតប្ដូរសារ

exchange of notes

échange (m.) des notes (f.)

0

លិខិតព្រមព្រៀងរវាងភាគីរដ្ឋនានា ដែលមានលក្ខណៈមិនដូចកិច្ចព្រមព្រៀងឬសន្ធិសញ្ញាទេ។ លិខិតប្ដូរសារអាចជាការព្រមព្រៀងរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ មុនពេលសម្រេចធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងឬសន្ធិសញ្ញានៅជំហានបន្ទាប់ទៀត។ ឧទាហរណ៍ ៖ អ្នកតំណាងឱ្យរដ្ឋមួយសរសេរលិខិតប្ដូរសារធ្វើទៅរដ្ឋមួយទៀត ក្នុងលិខិតនោះ ម្ចាស់លិខិតលើកឡើងពីខទាំងឡាយដែលខ្លួនមានបំណងចង់បង្កើតឡើង។ ប្រសិនបើភាគីម្ខាងទៀតយល់ព្រមតាមខទាំងឡាយនោះ គេនឹងឆ្លើយតបជាលិខិតប្ដូរសារមួយមកវិញ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,309

13

វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ

political science

science politique (f.)

0

វិទ្យាសាស្ត្រសង្គមមួយបែបដែលសិក្សាជាប្រព័ន្ធអំពីជីវិតសង្គមនយោបាយនិងអំពីគ្រប់បាតុភូតនយោបាយទាំងអស់ដែលកើតមានឡើង ពោលគឺទំនាក់ទំនងរវាងស្ថាប័ននយោបាយនិងអង្គការនយោបាយ ដែលក្នុងនោះមានរដ្ឋាភិបាល គណបក្សនយោបាយ អង្គការសង្គមនានា។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅប្រទេសរុស្ស៊ី វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយបានក្លាយជាវិទ្យាសាស្ត្រឯករាជ្យមួយនៅចុងសតវត្សរ៍ទី២០។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,310

13

វិសោធនកម្ម

amendment

amendement (m.)

0

ការកែប្រែឬបន្ថែមទៅលើបទដ្ឋាននិងមាត្រានៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដូចជា ច្បាប់អន្តរជាតិឬរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ក្នុងស្រុកមួយឬច្រើន។ ឧទាហរណ៍ ៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មប្រាំមួយលើក។ ការធ្វើវិសោធនកម្មលើកទី១គឺកែប្រែមាត្រា២៨ ដែលត្រូវបានអនុម័តនៅថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤។ លើកទី២ នៅថ្ងៃទី៤ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៩។ លើកទី៣ នៅថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០១។ លើកទី៤ នៅថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៤។ លើកទី៥ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៥ និង លើកទី៦ នៅថ្ងៃទី២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៦។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,311

13

វៀតកុង

vietcong

viet-cong

0

យុទ្ធជនកុម្មុយនីស្តដែលតស៊ូនៅប្រទេសវៀតណាមខាងត្បូងក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៥៤-១៩៧៥។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,312

13

វៀតមិញ

vietminh

viet-minh

0

រណសិរ្សទាមទារឯករាជ្យវៀតណាមដែលបង្កើតឡើងដោយ ហូ ជីមិញ នៅឆ្នាំ១៩៤១។ រណសិរ្សនេះប្រមូលផ្ដុំជនកុម្មុយនីស្ត និង អ្នកជាតិនិយម ហើយកំណត់គោលដៅដេញជនជាតិជប៉ុននិងបារាំងចេញពីប្រទេសវៀតណាម។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,313

13

សង្គ្រាមចៃដន្យ

accidental war

guerre accidentelle (f.)

0

ន័យទី១ ៖ សង្គ្រាមដែលកើតឡើងជាយថាហេតុ ឥតគ្រោងទុកផ្អែកលើមូលដ្ឋានពីរ -ទី១ កំហុសខាងបច្ចេកទេស និង -ទី២ ការយល់ខុស ឬ ការវាយតម្លៃស្ថានភាពខុស។ ន័យទី២ ៖ ការវាយតម្លៃខុសខាងផ្នែកការទូតនិងយោធា ដែលកំហុសនេះនាំទៅរកស្ថានការណ៍អាក្រក់ និង ធ្វើឱ្យមានការព្យាករខុសទៅលើលទ្ធផលនៃចំណាត់ការយោធា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,314

13

សង្គ្រាមត្រជាក់

cold war

guerre froide (f.)

0

ការប្រឈមមុខតឹងតែងលើវិស័យការទូត សេដ្ឋកិច្ច ចិត្តសាស្ត្រច្រើនជាងការប្រើអាវុធរវាងក្រុមប្រទេសសេរីនិយមឬមូលធននិយមនិងប្រទេសសង្គមនិយមឬកុម្មុយនីស្ត ក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,315

13

សញ្ជាតិ

nationality

nationalité (f.)

0

ចរិតឬលក្ខណៈរបស់ប្រជាជាតិមួយដែលរស់នៅរួមគ្នាក្នុងក្របខណ្ឌនៃសហគមន៍មួយ ដែលមានទឹកដី ភាសា ទំនៀមទម្លាប់និងសេចក្ដីប៉ងប្រាថ្នារួម។ លក្ខណៈពិសេសនៃសញ្ជាតិរបស់ប្រជាជាតិមួយអាចកើតមានឡើងតាមរយៈកំណើតឬធម្មជាតិនីយកម្ម សញ្ជាតូបនីយកម្ម អត្តសញ្ញាណកម្ម អាពាហ៍ពិពាហ៍ ការសុំកូនមកចិញ្ចឹម នីតិនីយកម្មនិងការផ្ទេរការគ្រប់គ្រងដែនដីពីរដ្ឋមួយទៅរដ្ឋមួយទៀត។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅក្នុងសម័យកាលសង្គ្រាមនៃប្រទេសកម្ពុជា ពីឆ្នាំ១៩៧០-១៩៧៩ ប្រជាជនខ្មែរមួយចំនួនបានភៀសខ្លួនទៅរស់នៅបរទេសដូចជា ប្រទេសបារាំង អាម៉េរិក អូស្ត្រាលី។ ល។ ហើយក្រោយមកពួកគេបានទទួលសញ្ជាតិបារាំង អាម៉េរិក និងអូស្ត្រាលី តាមរយៈនីតិនីយកម្ម។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,316

13

សន្ធិសញ្ញា

treaty

traité (m.)

0

កិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិដែលធ្វើឡើងរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ នៅក្នុងទម្រង់ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ហើយស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់អន្តរជាតិ។ វាជាកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងភាគីពីរឬច្រើន ដែលជាប្រធាននៃនីតិអន្តរជាតិសំដៅបង្កើតឱ្យមានឥទ្ធិពលខាងផ្លូវច្បាប់ និង ស្ថិតនៅក្រៅច្បាប់អន្តរជាតិ។ សន្ធិសញ្ញាត្រូវធ្វើឡើងដោយស្ម័គ្រចិត្តពីភាគីទាំងអស់ ដែលក្នុងន័យនេះ សន្ធិសញ្ញាអាចត្រូវបានចាត់ទុកជាកិច្ចសន្យាគតិយុត្ត ដែលមានអានុភាពអនុវត្តតាមផ្លូវច្បាប់ជាលក្ខណៈបង្ខំចំពោះគ្រប់ភាគីទាំងអស់ ហើយដែលមានភាពខុសប្លែកពីសេចក្ដីប្រកាសធម្មតា។ ឧទាហរណ៍ ៖ សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងវែកសៃ (versailles) ឆ្នាំ១៩១៩គឺជាសន្ធិសញ្ញាមួយដែលបានបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី១ (១៩១៤-១៩១៨) ជាផ្លូវការ។ សន្ធិសញ្ញានេះបានបង្កើតសង្គមប្រជាជាតិដែលបានកំណត់ពីសិទ្ធិកាតព្វកិច្ចរបស់មហាអំណាចដែលឈ្នះនិងចាញ់សង្គ្រាម និងបានបង្កើតប្រព័ន្ធចាប់បង្ខំមួយ ដែលតាមរយៈនេះប្រជាជាតិរីកចម្រើនទទួលបានការគ្រប់គ្រងស្របច្បាប់ទៅលើប្រជាជនដែលស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមរបស់ខ្លួន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,317

13

សារតាំង

credentials

lettres (f.) de créance (f.)

0

លិខិតដែលប្រមុខរដ្ឋនៃរដ្ឋមួយផ្ដល់ជូនឯកអគ្គរដ្ឋទូតរបស់ខ្លួនដើម្បីប្រគល់ជូនប្រមុខរដ្ឋនៃប្រទេសដែលស្ថានទូតរបស់ខ្លួនតាំងនៅ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,318

13

សិទ្ធិស្វ័យសម្រេច

autodetermination

autodétermination (f.)

0

សិទ្ធិក្នុងការសម្រេចចិត្តដោយឯករាជ្យរបស់បុគ្គល ក្រុម សហគមន៍ ស្ថាប័ន ឬ ប្រទេសណាមួយ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស្របតាមស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៣ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបមានសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចក្នុងការជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រដែលខ្លួនពេញចិត្ត។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅឆ្នាំ២០០២ ប្រជាជនទីម័រខាងកើតបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិស្វ័យសម្រេចក្នុងការបង្កើតរដ្ឋឯករាជ្យមួយដោយខ្លួនឯង។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,319

13

សេចក្ដីប្រកាសអន្តរជាតិ

international declaration

déclaration internationale (f.)

0

លិខិតូបករណ៍អន្តរជាតិផ្សេងៗដែលមានលក្ខណវិនិច្ឆ័យដូចជា៖ ១- រាល់សេចក្ដីប្រកាសមិនអាចចងភ្ជាប់ជាកាតព្វកិច្ចតាមផ្លូវច្បាប់ទាំងអស់នោះទេ ២- សេចក្ដីប្រកាសគឺគ្រាន់តែចង់បង្ហាញឱ្យដឹងពីគោលបំណងអ្វីមួយរបស់ភាគីណាមួយ ៣- ក្នុងករណីមួយចំនួនមានសេចក្ដីប្រកាសខ្លះអាចមានឥទ្ធិពលចំពោះការអនុវត្តជាអន្តរជាតិ ហើយអាចចងភ្ជាប់កាតព្វកិច្ចជាច្បាប់ទំនៀមទម្លាប់អន្តរជាតិ និង ច្បាប់អន្តរជាតិទូទៅ ក្នុងដំណាក់កាលក្រោយមកទៀត។ ឧទាហរណ៍ ៖ - សេចក្ដីប្រកាសសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សក្រោយមកបានក្លាយជាច្បាប់អន្តរជាតិដែលចងភ្ជាប់ប្រជាជាតិទាំងឡាយឱ្យគោរពតាម។ - សេចក្ដីប្រកាសស្ដីពីព្រែកជីកស៊ុយអេ និង ការរៀបចំដើម្បីអនុវត្តនៅឆ្នាំ១៩៥៧។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,320

13

ស្ដាំនិយម

rightism

droitisme (m.)

0

និន្នាការឬមនោគមវិជ្ជានយោបាយដែលនិយមការរក្សាទុកឬអភិរក្ស ការបែងចែកអំណាចនិងទ្រព្យសម្បត្តិតាមរយៈប្រព័ន្ធដែលមានស្រាប់ ឬការបែរទៅរកការគ្រប់គ្រងតាមបែបប្រពៃណី។ គេអាចកំណត់ថា ស្ដាំនិយមបានតាមរយៈការដឹកនាំសង្គម ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋ សេដ្ឋកិច្ច និង នយោបាយ តាមបែបខាងលើ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១៩ ការបែងចែកនិន្នាការឆ្វេងនិយមនិងស្តាំនិយម គឺសំដៅលើការបែងចែករវាងអ្នកគាំទ្ររបបសាធារណរដ្ឋនិយម និង អ្នកគាំទ្ររបបរាជានិយម។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,321

13

ស្ថានកុងស៊ុល

consulate

consulat (m.)

0

ការិយាល័យដែលបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋមួយនៅក្នុងរាជធានីឬទីក្រុងសំខាន់ៗរបស់រដ្ឋមួយទៀត ក្នុងគោលបំណងជួយគាំទ្រនិងការពារប្រជាពលរដ្ឋរបស់គេក្នុងការធ្វើដំណើរ និង ស្នាក់នៅទីនោះ។ ការិយាល័យនេះទទួលបន្ទុកលើការងាររដ្ឋបាលសំខាន់ៗនានាដូចជា ការចេញទិដ្ឋាការឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសនោះ ដែលមានបំណងធ្វើដំណើរទៅប្រទេសស្ថានកុងស៊ុលតំណាងនោះ។ ស្ថានកុងស៊ុលទាំងអស់ ទោះបីជានៅតាមរាជធានី ឬ ទីក្រុងសំខាន់ៗនានាក៏ដោយ គឺស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូត ឬ ស្ថានទូតរបស់ប្រទេសសាមី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,322

13

ស្ថានទូត

embassy

ambassade (f.)

0

១- ការិយាល័យឬនិវេសនដ្ឋានផ្លូវការរបស់អគ្គរដ្ឋទូតនៅបរទេស។ ២- គោលជំហរ (ឥរិយាបថ) មុខងារឬការងាររបស់អគ្គរដ្ឋទូត។ ៣- បេសកកម្មការទូត ដែលដឹកនាំដោយអគ្គរដ្ឋទូត។ ៤- អគ្គរដ្ឋទូតនិងបុគ្គលិករបស់គាត់។ ៥- មនុស្សមួយក្រុមដែលគេបញ្ជូនឱ្យទៅបំពេញបេសកកម្មការទូតនៅឯបរទេស។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,323

13

ស្វាស៊ីបាយលាបមាត់ពពែ

null

0

ល្បិចកលរបស់អ្នកនយោបាយឬក្រុមណាមួយដែលបំភាន់ការពិត ដោយយកកំហុសរបស់ខ្លួនទៅទម្លាក់ដាក់ឱ្យអ្នកដទៃដែលមិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសនោះ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,324

13

ស្វ័យគ្រប់គ្រង

self-government

libre-administration (f.)

0

របៀបគ្រប់គ្រងដោយស្វយ័តរបស់បុគ្គល គ្រួសារ សហគមន៍ អង្គការស្ថាប័ន សហគ្រាស។ ឧទាហរណ៍ ៖ អគ្គិសនីកម្ពុជាទទួលបានស្វ័យគ្រប់គ្រងពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,325

13

ស្វ័យធនភាព

autarky

autarcie (f.)

0

ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចបិទជិតនៃប្រទេសមួយដែលមានការគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯង ហើយរស់នៅដោយពឹងផ្អែកលើធនធានរបស់ខ្លួនផ្ទាល់។ ឧ.ក្រោយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកឆ្នាំ១៩២៩ ម៉ូសូលីនីបានអនុវត្តនយោបាយស្វ័យធនភាព នៅប្រទេសអ៊ីតាលី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,326

13

ហ្វាស៊ីសនិយម

fascism

fascisme (m.)

0

លទ្ធិឬប្រព័ន្ធនយោបាយដែលនាំទៅដល់ការបង្កើតរបបផ្ដាច់ការជាតិនិយមជ្រុល ការក្ដាប់អំណាចដោយក្រុមអ្នកជំនួញ ដែលដឹកនាំដោយមូសូលីនី នៅក្នុងឆ្នាំ១៩២២ នៅប្រទេសអ៊ីតាលី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,327

13

ឯករាជ្យ

independence

indépendence (f.)

0

ភាពនៃរដ្ឋឬប្រទេសដែលមានសិទ្ធិនិងសេរីភាពពេញបរិបូរក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសខ្លួនឯង មិនចំណុះប្រទេសដទៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំងនៅថ្ងៃទី៩ ខែវិចិ្ឆកា ឆ្នាំ១៩៥៣។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,328

13

ឧក្រិដ្ឋជនសង្គ្រាម

war criminal

criminel (m.) de guerre (f.)

0

ជនណាដែលបានប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,329

13

ឯកអគ្គរដ្ឋទូត

ambassador

ambassadeur (m.)

0

មើលពាក្យ {vv1}អគ្គរដ្ឋទូត{vv2}

2,331

1

2022-01-01 12:00:00

2,330

13

ឯកអគ្គរាជទូត

ambassador

ambassadeur (m.)

0

មើលពាក្យ {vv1}អគ្គរដ្ឋទូត{vv2}

2,331

1

2022-01-01 12:00:00

2,331

13

អគ្គរដ្ឋទូត

ambassador

ambassadeur (m.)

0

អ្នកតំណាងខាងការទូតរបស់រដ្ឋមួយនៅបរទេស ដែលមានតំណែង (ឋានន្តរសក្ដិ) ខ្ពស់ជាងគេបំផុត។ ឧទាហរណ៍ ៖ ពីឆ្នាំ២០០៥ ដល់២០០៨ ឯកឧត្តម ជូសេព ម៊ូសូមីលី (joseph mousomely) ជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាម៉េរិកប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,332

13

អគ្គរាជទូត

ambassador

ambassadeur (m.)

0

មើលពាក្យ {vv1}អគ្គរដ្ឋទូត{vv2}

2,331

1

2022-01-01 12:00:00

2,333

13

អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ

amnesty international

amnistie internationale (f.)

0

អង្គការនេះធ្វើយុទ្ធនាការអន្តរជាតិក្នុងការគាំទ្រចំពោះអ្នកទាំងឡាយណាដែលជាប់ឃុំឃាំងដោយជំនឿខាងសាសនា និងនយោបាយទូទាំងពិភពលោក។ អង្គការនេះបានអនុវត្តនូវគោលនយោបាយសំខាន់ៗចំនួនបី ៖ - ទីមួយ៖ ដោះលែងអ្នកទោសមនសិការ - ទីពីរ៖ បញ្ឈប់ការធ្វើទារុណកម្មរាល់ទម្រង់ទាំងអស់ រួមទាំងទោសប្រហារជីវិត - ទីបី៖ ស្វែងរកយុត្តិធម៌និងភាពត្រឹមត្រូវក្នុងការកាត់សេចក្ដីចំពោះអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់។ អង្គការនេះមានទីតាំងនៅក្រុងឡុងដ៍ប្រទេសអង់គ្លេស មានតំណាងនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយបានទទួលពានរង្វាន់សិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាតិក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨។ អង្គការនេះទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការដោយសហភាពអឺរ៉ុប ក្រុមប្រឹក្សានៃអឺរ៉ុប អង្គការនៃរដ្ឋអាម៉េរិកនិងអង្គការឯកភាពអាហ្វ៊ិ្រក និង ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ អង្គការនេះបានទទួលពានរង្វាន់ណូប៊ែលសន្តិភាព។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,334

13

អធិការបតី

chancellor

chancelier (m.)

0

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសមួយចំនួន។ ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ មានងារជាអធិការបតី។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,335

13

អធិបតេយ្យភាព

sovereignty

souveraineté (f.)

0

អំណាចខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រង កំណត់និងត្រួតពិនិត្យកិច្ចការនានារបស់រដ្ឋ ដោយគ្មានការជ្រៀតជ្រែកពីអ្នកដទៃ។ អធិបតេយ្យភាពនៃរដ្ឋមួយមានទិដ្ឋភាពពីរគឺ ទិដ្ឋភាពខាងក្នុងនិងទិដ្ឋភាពខាងក្រៅ។ ទិដ្ឋភាពខាងក្នុង គឺរដ្ឋមានអំណាចពេញលេញក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រជាជនទាំងអស់នៅក្នុងរដ្ឋ។ ទិដ្ឋភាពខាងក្រៅ គឺរដ្ឋមានឯករាជ្យភាពឬមិនចំណុះការគ្រប់គ្រងរបស់បរទេសនិងទាមទារឱ្យមានការទទួលស្គាល់ពីរដ្ឋដទៃ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ក្រោយពីបានទទួលឯករាជ្យពីបារាំង នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ ប្រទេសកម្ពុជាមានអធិបតេយ្យភាពពេញលេញ។ សម្គាល់៖ ក្នុងវចនានុក្រមខ្មែររៀបរៀងដោយសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ព្រះអង្គបញ្ជាក់ថា “ (...) កុំប្រើជា អធិបតេយ្យភាពឡើយ ដ្បិតអធិបតេយ្យប្រែថា “ភាវៈឬភាពនៃ...ជាអធិបតី” ដូចគ្នានឹងអធិបតិភាពដែរស្រេចទៅហើយ, (...) ”។ ប៉ុន្តែបើយើងសង្កេតទៅលើវចនានុក្រមដដែលនេះយើងឃើញថា ពាក្យដែលជានាមសព្ទមួយចំនួនដូចជា ការុញ្ញ (សេចក្ដីអាណិតអាសូរ) សាមគ្គី (សេចក្ដីព្រមព្រៀង) ... ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យប្រើជា ការុញ្ញភាព (ភាពនៃចិត្តដែលមានករុណា) សាមគ្គីភាព (ភាពនៃសាមគ្គី) ...បាន។ ក្នុងភាសាខ្មែរបច្ចុប្បន្ន ពាក្យ“តម្លាភាព”ដែលមានន័យចំថា ភាពនៃភាពថ្លា ត្រូវបានគេប្រើក្នុងន័យថាភាពថ្លា។ ដោយយោងទៅលើសេចក្ដីខាងលើនេះ កាលពីថ្ងៃពុធ ទី២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ (ក.ជ.ភ.ខ.) បានអនុម័តឱ្យប្រើពាក្យ អធិបតេយ្យភាព ដោយមានសំឡេងគាំទ្រ២០សំឡេង និង មិនគាំទ្រ៥សំឡេង។ រីឯពាក្យ “អធិបតីភាព” វិញ ក.ជ.ភ.ខ.ប្រើក្នុងន័យដែលត្រូវនឹងភាសាបារាំងថា “ (sous) la présidence de …” សម្រាប់ការប្រជុំណាមួយ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,336

13

អនុសញ្ញាអន្តរជាតិ

international convention

convention internationale (f.)

0

ជាទូទៅ ន័យនៃពាក្យអនុសញ្ញាអន្តរជាតិមានលក្ខណៈដូចគ្នានឹងន័យរបស់ពាក្យសន្ធិសញ្ញាដែរ។ លក្ខណវិនិច្ឆ័យនៃអនុសញ្ញាគឺ ៖ - អនុសញ្ញាមានន័យនិងចាត់ទុកដូចជាច្បាប់សន្មត (ច្បាប់មានលក្ខណៈទូទៅនិងមានភាពប្រាកដប្រជាដែលត្រូវបានប្រជាជាតិទាំងឡាយលើសាកលលោកសុខចិត្តទទួលយកថា ជាកាតព្វកិច្ចខាងផ្លូវច្បាប់) ។ - អនុសញ្ញាត្រូវបើកឱ្យមានការចូលរួមពីសំណាក់សហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូលឬពីបណ្ដារដ្ឋនានាមួយចំនួនធំ។ ឧទាហរណ៍ ៖ អនុសញ្ញាស្ដីពីការទប់ស្កាត់និងការដាក់ទណ្ឌកម្មនៃឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឆ្នាំ១៩៥១អនុសញ្ញាស្ដីពីច្បាប់សមុទ្រ អនុសញ្ញាស្ដីពីបុព្វសិទ្ធិ និង អភ័យឯកសិទ្ធិរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ១៩៤៦ អនុសញ្ញាទីក្រុងវីយែនស្ដីពីទំនាក់ទំនងការទូតឆ្នាំ១៩៦១។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,337

13

អនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា

memorandum of understanding

mémorandum (m.) d'entente (f.)

0

លិខិតូបករណ៍អន្តរជាតិទាំងឡាយណា ដែលមានទម្រង់ជាលិខិតទោល ហើយមិនតម្រូវឱ្យមានការផ្ដល់សច្ចាប័ន។ ឧទាហរណ៍ ៖ អនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នារវាងរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានិងរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រថៃស្ដីពីការវាស់វែងនិងខណ្ឌព្រំសីមាព្រំដែនគោក ចុះថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០០។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,338

13

អន្តរាគមន៍ការទូត

diplomatic intervention

intervention diplomatique (f.)

0

អន្តរាគមន៍មួយដែលត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ឬអង្គការអន្តរជាតិនៅពេលមានជម្លោះអន្តរជាតិកើតឡើង។ អន្តរាគមន៍នេះ មិនមានប្រើអំពើហិង្សាដូចអន្តរាគមន៍យោធាទេ ហើយមានទម្រង់ចំនួន៤ ដូចខាងក្រោម ៖ ១- ការអង្កេត (inquiry) ៖ ការស្វែងរកការពិតដោយអ្នកអង្កេតការណ៍អព្យាក្រឹត។ ២- ការសម្របសម្រួល (good offices) ៖ ការលើកទឹកចិត្តភាគីនានាឱ្យចរចាគ្នាដោយប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹតក្នុងការចរចា។ ៣- សន្ធានកម្ម (mediation) ៖ ការស្នើឡើងជាដំណោះស្រាយដោយធ្វើជាអន្តរការីរវាងភាគីទាំងសងខាង។ ភ្នាក់ងារនេះមានតួនាទីសម្របសម្រួលឱ្យមានដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ប៉ុន្តែគ្មានអំណាចចាប់បង្ខំឱ្យភាគីជម្លោះទទួលយកដំណោះស្រាយរបស់ខ្លួនឡើយ។ តួនាទីរបស់អ្នកសម្របសម្រួលគឺគ្រាន់តែផ្ដល់ឱវាទតែប៉ុណ្ណោះ។ ៤- ការសម្រុះសម្រួល (conciliation) ៖ នីតិវិធីដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគណៈកម្មការមួយដែលទទួលបានការទុកចិត្តនិងមានការឯកភាពពីភាគីជម្លោះដើម្បីតម្រង់ទិសភាគីនានាក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយមួយដែលមិនចងកាតព្វកិច្ច និង ដើម្បីផ្សះផ្សាជម្លោះរវាងភាគីនានា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,339

13

អព្យាក្រឹតនិយម

neutralism

neutralisme (m.)

0

លទ្ធិឬប្រព័ន្ធនយោបាយដែលប្រទេសមួយប្រកាន់យកគោលការណ៍អព្យាក្រឹតក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសណាមួយ ឬ ក្រុមប្រទេសណាមួយក្នុងគោលបំណងគេចពីការជ្រៀតជ្រែករបស់ប្រទេសមហាអំណាចនិងដើម្បីរក្សាសន្តិភាព។ លទ្ធិនេះបាននាំមកដល់ការបង្កើតចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,340

13

អភ័យឯកសិទ្ធិការទូត

diplomatic immunity

immunité diplomatiques (f.)

0

សិទ្ធិទាំងឡាយដែលរដ្ឋម្ចាស់ផ្ទះផ្ដល់ឱ្យដល់ស្ថានបេសកកម្មការទូតនិងបុគ្គលិកទាំងឡាយរបស់បេសកកម្មការទូតនោះឱ្យរួចផុតពីអំណាចយុត្តាធិការបស់រដ្ឋម្ចាស់ផ្ទះដោយធានានូវភាពពុំអាចបំពារបំពានបាន និង ការពារដល់ការអនុវត្តមុខងាររបស់បុគ្គលិកទាំងនោះ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,341

13

អភ័យឯកសិទ្ធិដាច់ខាតការទូត

absolute diplomatic immunity

immunité diplomatique absolue (f.)

0

អភ័យឯកសិទ្ធិពុំមែនត្រឹមតែមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការកាត់ទោសឬការអនុវត្តសាលក្រមទៅលើអ្នកការទូតប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបានហាមឃាត់ ការចាប់ផ្ដើមនូវនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌចំពោះអ្នកការទូតផងដែរដូចជា ការចេញដីកាកោះអញ្ជើញអ្នកការទូតឱ្យមកចូលរួមការជំនុំជម្រះក្ដីឬកោះអញ្ជើញឱ្យមកធ្វើជាកសិណសាក្សីជាដើម។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,342

13

អាណានិគម

colony

colonie (f.)

0

ប្រទេសឬតំបន់មួយដែលត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសផ្សេងមួយទៀតដែលមានអំណាចខ្លាំងជាង។ ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រទេសកម្ពុជាធ្លាប់ជាអាណានិគមរបស់ប្រទេសបារំាងពីឆ្នាំ១៨៨៤ ដល់ឆ្នាំ១៩៥៣។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,343

13

អាណានិគមនិយម

colonialism

colonialisme (m.)

0

ទម្រង់ដោយឡែកមួយនៃប្រព័ន្ធនយោបាយ ឬលទ្ធិនិងការអនុវត្តជាក់ស្ដែង ដែលនៅក្នុងនោះ មហាអំណាចមានលក្ខណៈរឹងប៉ឹងទៅបាន ដោយសារការឈ្លានពាន ការកាន់កាប់ទឹកដី និងប្រជាជននៃប្រទេសដែលគេហៅថាប្រទេសអាណានិគម។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ១៨៦៣ បារាំងបានដាក់អាណាព្យាបាលនៅប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការចុះនូវសន្ធិសញ្ញាជាមួយព្រះបាទនរោត្តម។ ក្រោយមកទៀត រូបភាពអាណាព្យាបាលនេះត្រូវបានដូរមកជាអាណានិគមវិញ តាមរយៈការចុះសន្ធិសញ្ញាមួយថ្មីទៀត នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៨៨៤។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,344

13

អាណានិគមនិយមបែបថ្មី

neo-colonialism

néo-colonialisme (m.)

0

ទម្រង់ថ្មីនៃអាណានិគមនិយមដែលប្រើសម្ពាធផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ វប្បធម៌ឬសម្ពាធផ្សេងៗទៀត ដោយប្រទេសដែលមានអំណាចខ្លាំងជាងដើម្បីត្រួតត្រាឬមានឥទ្ធិពលទៅលើប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួច។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,345

13

អាណាព្យាបាល

protectorate

protectorat (m.)

0

របបគតិយុត្តដោយសន្ធិសញ្ញាមួយដែលរដ្ឋ ឬទឹកដីមួយត្រូវបានដាក់ឱ្យនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង និងការការពារនៃរដ្ឋមួយទៀតដែលមានអំណាចខ្លាំងជាង។ រដ្ឋដែលនៅក្រោមអាណាព្យាបាលមានសិទ្ធិរក្សារដ្ឋាភិបាលឬរដ្ឋបាលរបស់ខ្លួនបាន។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ១៨៦៣ បារាំងបានមកដាក់អាណាព្យាបាលនៅប្រទេសកម្ពុជាតាមរយៈការចុះសន្ធិសញ្ញាជាមួយនឹងព្រះបាទនរោត្តម។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,346

13

អ្នកការទូត

diplomat

diplomate

0

អ្នកដែលធ្វើការងារទាក់ទងទៅនឹងការទូត ហើយដែលត្រូវបានបញ្ជូនពីប្រទេសឬស្ថាប័នសាមីណាមួយដើម្បីទៅបំពេញការងារការទូតនៅបរទេស។ ឧទាហរណ៍ ៖ លោក យ៉ាស៊ូស៊ី អាកាស៊ី ជាអ្នកការទូតតំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិដែលមានបេសកកម្មសម្របសម្រួលការងារក្នុងការរៀបចំការបោះឆ្នោតសាកលតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩១ដល់១៩៩៣។ ឧទាហរណ៍ ៖ លោកស្រី ម៉ាដឺលែន អលប្រាយ អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាម៉េរិកគឺជាអ្នកការទូតដ៏ល្បីល្បាញរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលទទួលបេសកកម្មក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលសមាជិកអង្គការណាតូ (NATO) និងបណ្ដាប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធឱ្យចូលរួមធ្វើសង្គ្រាមនៅប្រទេសយូហ្គោស្លាវី នៅឆ្នាំ១៩៩៧។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,347

13

អ្នកគាំទ្រនយោបាយ

political supporter

supporteur politique (m.)

0

ពលរដ្ឋទាំងឡាយណាដែលចូលរួមគាំទ្រដោយផ្ទាល់ក្ដី ដោយប្រយោលក្ដី ទាំងផ្នែកស្មារតីនិងសម្ភារៈចំពោះគណបក្សនយោបាយណាមួយដែលខ្លួនពេញចិត្ត។ ឧទាហរណ៍ ៖ លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្ត ចំនួនអាសនៈដែលទទួលបានបញ្ជាក់ពីសំឡេងនៃអ្នកគាំទ្រនយោបាយ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,348

13

អ្នកធ្វើនយោបាយ

political player

militant politique (m.)

0

ពលរដ្ឋទូទៅដែលមានគំនិត ទស្សនៈ ចក្ខុវិស័យ មនោគមវិជ្ជានយោបាយ ហើយធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ក្នុងបំណងសម្រេចប្រយោជន៍អ្វីមួយរបស់ខ្លួន។ ឧ.សកម្មជនគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ជាអ្នកធ្វើនយោបាយ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,349

13

អ្នកនយោបាយ

politician

politicien (m.)

0

អ្នកធ្វើការទាក់ទងនឹងការងារនយោបាយឬជាអ្នកដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយគ្រប់ប្រភេទ ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍សង្គមជាតិ។ ឧទាហរណ៍ ៖ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា សមាជិករដ្ឋសភា សមាជិករដ្ឋាភិបាល ជាអ្នកនយោបាយ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,350

13

អ្នកនយោបាយផ្ការីកគ្រប់រដូវ

null

0

អ្នកនយោបាយណាដែលយកទេពកោសល្យ សមត្ថភាព បច្ចេកទេស យុទ្ធវិធី យុទ្ធសាស្រ្ត និងទស្សនវិស័យ ដើម្បីសម្រេចបានជ័យជម្នះគ្រប់សម័យកាល។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,351

13

អ្នកនយោបាយព្រះអាទិត្យ

sun politician

null

0

អ្នកនយោបាយទាំងឡាយណាដែលគ្រប់គ្រងអំណាច ហើយនៅក្នុងកាលៈទេសៈណាមួយដែលបានបាត់បង់អំណាចនោះទៅ ក្នុងរយៈពេលក្រោយមកទៀត ក៏បានចាប់យកអំណាចមកវិញ។ អ្នកនយោបាយប្រភេទនេះគេហៅថា អ្នកនយោបាយព្រះអាទិត្យ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,352

13

អ្នកនយោបាយអស្ដង្គត

null

0

ឥស្សរជននយោបាយទាំងឡាយណាដែលទទួលជោគជ័យក្នុងនយោបាយ ហើយក៏បរាជ័យទៅវិញ។ ឧទាហរណ៍ ៖ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដឹកនាំដោយ ប៉ុល ពត បានដួលរលំនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ហើយ ប៉ុល ពត ក៏បញ្ចប់ជីវិតនយោបាយរបស់ខ្លួន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,353

13

អំណាចតុលាការ

judiciary power

pouvoir judiciaire (m.)

0

អំណាចមួយក្នុងចំណោមអំណាចទាំងបីរបស់រដ្ឋដែលទទួលបន្ទុកជម្រះក្ដី។ ឧទាហរណ៍ ៖ មាត្រា១២៨ថ្មីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៣ បានចែងថា អំណាចតុលាការធានារក្សាអនាគតិនិងការពារសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ អំណាចតុលាការគ្របដណ្ដប់ទៅលើរឿងក្ដីទាំងអស់ រួមទាំងរឿងក្ដីរដ្ឋបាលផង។ អំណាចនេះត្រូវប្រគល់ឱ្យតុលាការកំពូល និង សាលាជម្រះក្ដីគ្រប់ផ្នែកនិងគ្រប់ជាន់ថ្នាក់។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,354

13

អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ

legislative power

pouvoir législatif (m.)

0

អំណាចក្នុងការតាក់តែងនិងអនុម័តច្បាប់។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅក្នុងប្រទេសសេរីពហុបក្ស ដូចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អំណាចនីតិបញ្ញត្តិត្រូវបានប្រគល់ជូនរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា។ - អំណាចរបស់ស្ថាប័នសភាដែលមានកាតព្វកិច្ចបង្កើត និងអនុម័តច្បាប់។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអង្គការនីតិបញ្ញត្តិ (សភា) គឺមានរដ្ឋសភា និង ព្រឹទ្ធសភា។ ឧទាហរណ៍ ៖ មាត្រា៩០ថ្មីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាចែងថា រដ្ឋសភាជាអង្គការដែលមានអំណាចនីតិបញ្ញត្តិ ហើយបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួនដូចបានកំណត់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ជាធរមាន និង តាមមាត្រា៩៩ថ្មីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា ព្រឹទ្ធសភាជាអង្គការដែលមានអំណាចនីតិបញ្ញត្តិ ហើយបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួនដូចបានកំណត់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ជាធរមាន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,355

13

អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ

executive power

pouvoir exécutif (m.)

0

អំណាចមួយក្នុងចំណោមអំណាចទាំងបីរបស់រដ្ឋដែលទទួលបន្ទុកប្រតិបត្តិតាមច្បាប់និងអនុវត្តច្បាប់។ ឧទាហរណ៍ ៖ នៅប្រទេសកម្ពុជា អំណាចនីតិប្រតិបត្តិសំដៅដល់គណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដែលជារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីមួយរូប អមដោយឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ព្រមទាំងមានទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី និង រដ្ឋលេខាធិការជាសមាជិក។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,356

13

អំពើប្រល័យពូជសាសន៍

genocide

génocide (m.)

0

អំពើមួយក្នុងចំណោមអំពើដូចខាងក្រោម ហើយដែលបានប្រព្រឹត្តក្នុងគោលបំណងបំផ្លិចបំផ្លាញទាំងស្រុងឬមួយផ្នែកនៃក្រុមជាតិ ជាតិពន្ធុ ពូជសាសន៍ ឬ សាសនាណាមួយដូចជា៖ - ការធ្វើមនុស្សឃាតទៅលើសមាជិកនៃក្រុម - ការធ្វើឱ្យរបួសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់រូបរាងកាយ ឬសតិបញ្ញាសមាជិកនៃក្រុម - ការធ្វើដោយចេតនាឱ្យក្រុមនេះទទួលរងនូវស្ថានភាពរស់នៅមួយ ដែលរៀបចំឡើងសម្រាប់បំផ្លិចបំផ្លាញរាងកាយទាំងស្រុង ឬមួយផ្នែក - ការដាក់នូវវិធានការនានា ដែលមានបំណងរារាំងមិនឱ្យមានការផ្ដល់កំណើតទារក - ការបញ្ជូនកុមារដោយបង្ខំពីក្រុមមួយទៅឱ្យក្រុមមួយទៀត។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,357

6

កណ្ដុរ

mouse

souris (f.)

0

ឧបករណ៍តូចមួយដែលចល័តលើផ្ទៃរាបដើម្បីត្រួតពិនិត្យទីតាំងនៃសញ្ញាចង្អុលនៅលើអេក្រង់។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,358

6

កម្មវិធី

application/application software/program

application (f.) /programme (m.)

0

សុសវែរសម្រាប់បញ្ជាកុំព្យូទ័របំពេញការងារដូចជា កម្មវិធីវាយអត្ថបទ កម្មវិធីគូរប្លង់ កម្មវិធីគ្រប់គ្រងមូលទិន្នន័យ៘

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,359

6

កាណាល់

channel

canal (m.)

0

១) គន្លងឬស្ប៉ិចអេឡិចត្រូម៉ាញេទិកដែលគេរៀបចំសម្រាប់ប្រើក្នុងលក្ខណៈពិសេសណាមួយ។ ២) ស្រទាប់មួយនៃរូបភាពដែលគេអាចប្រើដោយឡែក ឬ ប្រើសម្រាប់បង្កើតអ្វីដែលគេចង់បាន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,360

6

កាណាល់កូដសម្ងាត់

encrypted channel

canal encrypté (m.)

0

កាណាល់នៃកុំព្យូទ័រដែលកូដសម្ងាត់ព័ត៌មានឆ្លងកាត់រវាងឧបករណ៍ពីរ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,361

6

កាណាល់ទិន្នន័យ

data channel

canal (m.) de données (f.)

0

កាណាល់នៃកុំព្យូទ័រដែលប្រើនៅពេលបញ្ជូនទិន្នន័យពីឧបករណ៍មួយទៅឧបករណ៍មួយទៀត។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,362

6

កាត

card

carte (f.)

0

១) បន្ទះឬប័ណ្ណដែលអាចឱ្យមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងឧបករណ៍មួយ។ ឧទាហរណ៍ ៖ កាតសំឡេង កាតបណ្ដាញ។ ២) បន្ទះសៀគ្វីអគ្គិសនីមួយដែលស៊កទៅក្នុងផ្នែកមួយនៃកុំព្យូទ័រ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,363

6

កាតពន្លឿន

accelerator card

carte accélératrice (f.)

0

កាតសម្រាប់ពន្លឿនដំណើរការកុំព្យូទ័រឱ្យបានលឿនជាងមុន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,364

6

កាត់

cut

couper

0

ប្ដូរឯកសារ ផ្នែកខ្លះនៃអត្ថបទ រូបភាព ព័ត៌មាន ឬកិច្ចការណាមួយពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយទៀត។ លុបឯកសារ ផ្នែកខ្លះនៃអត្ថបទ រូបភាព ព័ត៌មាន ឬ កិច្ចការណាមួយ ប៉ុន្តែអាចយកមកបង្ហាញឡើងវិញបាន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,365

6

ការបញ្ឈប់

abort

abandon (m.)

0

ពាក្យឬមុខងារប្រើសម្រាប់បញ្ជាក់ពីការបញ្ចប់នូវកម្មវិធី ដំណើរការអ្វីមួយដែលកំពុងធ្វើ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,366

6

ការបោះបង់ (អាប៊ត)

abort

abandon (m.)

0

មើលពាក្យ {vv1}ការបញ្ឈប់{vv2}

2,365

1

2022-01-01 12:00:00

2,367

6

ការប៉ះទង្គិច

collision

collision (f.)

0

ការប្រជ្រៀតគ្នានៃសញ្ញាពីរឬច្រើននៅក្នុងបណ្ដាញមួយ ដែលអាចធ្វើឱ្យទិន្នន័យមានភាពល្អៀងឬបាត់បង់។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,368

6

ការពន្លឿន

acceleration

accélération (f.)

0

ការធ្វើឱ្យស្ទុះលឿន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,369

6

សំទុះ

acceleration

accélération (f.)

0

មើលពាក្យ {vv1}ការពន្លឿន{vv2}

2,368

1

2022-01-01 12:00:00

2,370

6

កុំព្យូទ័រ

computer

ordinateur (m.)

0

ម៉ាស៊ីនអេឡិចត្រូនិកមួយបែបដែលអាចបញ្ចូល រក្សាទុក គណនា វិភាគ ធ្វើសេចក្ដីសម្រេច និង ទាញយកទិន្នន័យ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,371

6

កូដ

code

code (m.)

0

ប្រព័ន្ធពាក្យ លេខ សញ្ញា អក្សរ ទាំងសម្ងាត់ ទាំងចំហ ដែលគេប្រើសម្រាប់តាងឱ្យសារឬពាក្យគន្លឹះអ្វីមួយក្នុងទម្រង់ខ្លីសមស្រប។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,372

6

កូដការ

encodement

null

0

ការបំប្លែងទិន្នន័យដែលបានបញ្ចូល (ដូចជា អក្សរ សញ្ញា ពាក្យបញ្ជា) ទៅជា កូដ ឬ ទៅក្នុងទម្រង់ជាលេខ (១ ឬ 0) ដែលអាចស្គាល់បានដោយកុំព្យូទ័រ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,373

6

កូដនីយកម្ម

encryption

null

0

ការបំប្លែងព័ត៌មានឬទិន្នន័យទៅជាកូដពិសេសណាមួយដែលគេមិនអាចយល់ឬប្រើប្រាស់បាន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,374

6

កូដវិទ្យា

cryptography

null

0

ការសិក្សាពីវិធីបំប្លែងទិន្នន័យទៅជាកូដ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,375

6

កូដិក

codec: coder decoder

null

0

គ្រឿងអេឡិចត្រូនិកមួយដែលបំប្លែងឬបង្រួមសញ្ញានៃសំឡេងឬរូបភាពឱ្យតូច មុននឹងបញ្ជូនតាមប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍។ សញ្ញាទាំងនេះត្រូវបានពន្លាមកទ្រង់ទ្រាយដើមវិញនៅឯឧបករណ៍ទទួល។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,376

6

កែសម្រួល

edit

éditer

0

ផ្លាស់ប្ដូរ កែតម្រូវ ឬ កែប្រែអ្វីមួយ (ឃ្លាឬក៏សុសវែរ...) ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,377

6

ក្ដារ

board

null

0

បន្ទះរូបធាតុមិនចម្លងអគ្គិសនីមួយដែលផ្ទុកសៀគ្វីនៅផ្នែកម្ខាងឬផ្នែកទាំងសងខាង។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,378

6

ប៊ត

board

null

0

មើលពាក្យ {vv1}ក្ដារ{vv2}

2,377

1

2022-01-01 12:00:00

2,379

6

ក្ដារចុច

keyboard

clavier (m.)

0

ឧបករណ៍ដែលកើតចេញពីបណ្ដុំឆ្នុចរបស់ឧបករណ៍ភ្លេង អង្គុលីលេខ ឬ កុំព្យូទ័រដែលអ្នកប្រើប្រាស់បញ្ជាឬចុច។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,380

6

ឃីប៊ត

keyboard

clavier (m.)

0

មើលពាក្យ {vv1}ក្ដារចុច{vv2}

2,379

1

2022-01-01 12:00:00

2,381

6

ក្ដារមេ

motherboard/fatherboard/mainboard

carte mère (f.)

0

បន្ទះដ៏សំខាន់នៃកុំព្យូទ័រដែលជាកន្លែងផ្ទុកខួរក្បាលកុំព្យូទ័រ កាតមេម៉ូរីផ្សេងៗ ឈីបសំខាន់ៗ និងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកដែលផ្ដល់មុខងារដល់កុំព្យូទ័រ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,382

6

មេប៊ត

motherboard/fatherboard/mainboard

carte mère (f.)

0

មើលពាក្យ {vv1}ក្ដារមេ{vv2}

2,381

1

2022-01-01 12:00:00

2,383

6

ក្រាប

graph

null

0

មើលពាក្យ {vv1}ក្រាហ្វ{vv2}

2,384

1

2022-01-01 12:00:00

2,384

6

ក្រាហ្វ

graph

null

0

សម្ព័ន្ធវត្ថុដែលកើតចេញពីចំណុចកំពូលមួយទៅចំណុចកំពូលមួយទៀតនិងខ្សែដែលភ្ជាប់កំពូលចូលគ្នា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,385

6

ក្រាហ្វិក

graphics

null

0

ទម្រង់ រូបភាព បន្ទាត់ដែលគេអាចបង្ហាញលើអេក្រង់ បោះពុម្ពក្នុងទម្រង់ជារូបភាព ឬ សញ្ញា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,386

6

ក្លក

clock

horloge (f.)

0

គ្រឿងមួយដែលបង្កើតសញ្ញាទៀងទាត់និងច្បាស់លាស់ ដើម្បីប្រើប្រាស់ក្នុងគោលបំណងអ្វីមួយដូចជាការកំណត់ពេលវេលា។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,387

6

ក្លូន

clone

clone (m.)

0

កុំព្យូទ័រមួយដែលត្រូវបានចម្លងចេញពីកុំព្យូទ័រដើម តែដំណើរការដូចគ្នាបេះបិទ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,388

6

ខ្សែកាប

cable

câble (m.)

0

បណ្ដុំសរសៃខ្សែដែលដាក់នៅក្នុងបំពង់ការពារមួយ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,389

6

ខ្សែទិន្នន័យ

data stream

flux (m.) de données (f.)

0

ទិន្នន័យដែលបញ្ជូនបន្តគ្នាម្ដងមួយបៃម្ដងមួយបៃ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,390

6

គណនី

account

compte (m.)

0

ការអនុញ្ញាតប្រើប្រាស់កុំព្យូទ័រឬសេវាកុំព្យូទ័រ ដោយមានអត្ថនាមនិងកំណត់ត្រាចាំបាច់ផ្សេងៗទៀតដែលជួយដល់ការតាមដានអ្នកប្រើប្រាស់។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,391

6

គណនីកម្ម

accounting

comptabilité (f.)

0

ការតាមដានសកម្មភាពអ្នកប្រើបណ្ដាញ ក្នុងអំឡុងពេលភ្ជាប់រួមមានរយៈពេលនៃការប្រើចំនួនទិន្នន័យផ្លាស់ប្ដូរ និង សេវា។ ល។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,392

6

គមនាគមន៍

communication

communication (f.)

0

ការបញ្ជូន ឬប្ដូរព័ត៌មានទៅវិញទៅមក ពីឧបករណ៍មួយទៅឧបករណ៍មួយ។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,393

6

គមនាគមន៍ទិន្នន័យ

data communication

communication de données (f.)

0

គមនាគមន៍ដែលសម្គាល់លើការបញ្ជូនទិន្នន័យជាលក្ខណៈឌីជីថល។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,394

6

គីឡូប៊ីត

kilobit

kilobit (m.)

0

ខ្នាតនៃបន្ទុកព័ត៌មានឬទិន្នន័យកុំព្យូទ័រដែលស្មើនឹង ១០២៤ ប៊ីត។ ជាទូទៅ ក្នុងការនិយាយគេកំណត់យក១គីឡូប៊ីតស្មើនឹង ១០០០ប៊ីត ហើយអក្សរកាត់គឺ Kb ឬ Kbit។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,395

6

គីឡូបៃ

kilobyte

kilo-octet (m.)

0

ខ្នាតនៃបន្ទុកព័ត៌មានឬទិន្នន័យកុំព្យូទ័រដែលស្មើនឹង ១០២៤បៃ។ ជាទូទៅក្នុងការនិយាយគេកំណត់យកមួយគីឡូបៃ ស្មើនឹង ១០០០បៃ ហើយអក្សរកាត់គឺ KB។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,396

6

គូសបន្ទាត់ពីក្រោម

underline

souligner

0

ដឹកបន្ទាត់ពីក្រោមអក្សរដែលបន្ទាត់ទាំងនោះអាចជាបន្ទាត់ទោលឬច្រើន។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,397

6

គេហទំព័រ

homepage/home page

null

0

ទំព័រដំបូងដែលគេឃើញនៅពេលបើកមើលអាសយដ្ឋានទំព័រវេប។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,398

6

គំនូសតាង

graphic

graphique (m.)

0

គំនូសដែលបង្កើតដោយដំណើរការមួយដូចជា ការគូស ការបោះពុម្ព។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,399

6

ចម្លង

copy

copier

0

ផ្ដិតយកផ្នែកខ្លះឬទាំងមូលនៃអត្ថបទ រូបភាព ព័ត៌មាន ឬ ឯកសារណាមួយឱ្យដូចគ្នានឹងច្បាប់ដើម។

null

1

2022-01-01 12:00:00

2,400

6

ចុច

click/press

cliquer

0

សង្កត់ហើយលែងឆ្នុចនៃឧបករណ៍ចង្អុល (ដូចជាកណ្ដុរ ប៊ិកចង្អុល...) ដោយមិនផ្លាស់ទី។

null

1

2022-01-01 12:00:00