text
stringlengths 0
187k
|
|---|
. , . : : . . : : 20070911 : :.53844 ئۇيغۇر ئىسلام قىزى سىڭىلچىقىمغائۇيغۇر قىزى سىڭىلچىقىمغاگۈزەل ماختاشلار ئالەملەرنىڭ پەرۋەردىگارى بولغان ئاللاھقا خاستۇر. ئاللاھنىڭ رەھمىتى ۋە سالامى بىزنىڭ پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەد سەللەللاھۇ ئەلەيھىسسالامغا، ۋە ئۇنىڭغا ئەگەشكەن بارلىق كىشلەرگە بولسۇن!ئى ئۇيغۇر قىزى سىڭىلچىقىم! ئى قەلبىدە ئىسلام يوشۇرۇنغانئورۇنلاشقان، ئاللاھ ۋە ئاللاھنىڭ رەسۇلىنى ياخشى كۆرىدىغان، ئاللاھ ئىففەتنى، پاكلىقنى ئەقىلنى ئىنئام قىلىپ بەرگەن، ئاللاھ ئۈچۈن رۇكۇ ۋە سەجدە قىلىۋاتقان، ئاللاھ ئۈچۈن ئىبادەت قىلىۋاتقان ئسىلام قىزى قېرىندىشىم. سىز مۇسلىمە، سىز مۆمىنە، سىز ئسىلام قىزىسىز! سىز پاكسىز ئىففەتلىكسىز! سىزگە رەسۇلۇللاھ ئەلەيھسسالامنىڭ: ئاياللارغا ياخشى ۋەسىيەتنەسىھەت قىلىڭلار دېگەن سۆزى بىلەن نەسىھەت قىلىۋاتىمەن. سىز ئەرلەر ھاياتىدا بىر نىسبەتنى ئىگەللىگەن ئىنسانسىز! گاھىدا ئەرلەر ئۈچۈن قېرىنداشسىز ياكى ئەرلەر ئۈچۈن تۇرمۇش ھەمراھىسىز، ياكى ئۇنىڭ قىزىسىز! سىز شۇنچە قەدىرلىكسىز!ئى پاك ئۇيغۇر قىزى، مىنىڭ سۇئال سورشىمغا رۇخسەت بىرىڭ! ئاللاھ ھەق سۇبھانەھۇ ۋەتائالا سىزنى سۆيۈملۈك رەسۇلىمىز توسقان ئىشلارنى قىلىپ يۈرگەن ھالىتىڭىزدە كۆرسە، رازىمۇ سىز؟ ئاللاھ ھەق سۇبھانەھۇ ۋەتائالا قۇرئان كەرىمدە: ئى پەيغەمبەر ئاياللىرىڭغا، قىزلىرىڭغا ۋە مۆمىنلەرنىڭ ئاياللىرىغا ئېيتقىنكى پۇركەنجى بىلەن بەدىنىنى ئورىۋالسۇن، بۇنداق قىلغاندا ئۇلارنىڭ ھۆر ئايال ئىكەنلىكى ئەڭ ئاسان تونۇلىدۇ دە باشقىلار ئۇلارغا چېقىلمايدۇ ئاللاھ ناھايىتى مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر ناھايىتى مېھرىباندۇر دېمىدىمۇ ؟. سۆيۈملۈك رەسۇلىمىز مۇھەممەد سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم:قانداق بىر ئايال خۇش پۇراق نەرسىلەرنى ئىشلەتكەن ھالدا سىرىتقا چىقسا، كىشىلەرنىڭ يېنىدىن ئۆتسە، ئۇلار ئۇ ئايالنىڭ خۇشپۇراق ھىدىنى پۇرىسا، ئۇ ئايال زىناخوردۇر دېمىدىممۇ؟. ئائىلىدە ئېرىڭىز ئۈچۈن پەرەنتلىرىڭىز ۋە ئاكائۇكا، ئاياللار ئارىسىدا خۇشبۇي نەرسىلەرنى ئىشلەتسىڭىز بولىدۇ.بۇ يەردە زىكىر قىلىپ ئۆتۈشكە لايىق بولغان مۇھىم نۇقتا، بىزنىڭ جەمئىيىتىمىزدە قىزخانىملار تويتوركۇن چايلارغا بارسا، ئەڭ گۈزەل كېيىملىرىنى كېيىپ ئالاھىدە گىرىملارنى قىلىپ ئەرئايال بىرگە ئولتۇرىدىغان چايئولتۇرۇشلارغا بېرىپ باشقىلارنىڭ كۆزىنىڭ يىغىنى چىقىرىۋېتىپ كېلىدۇ، ئەمما بىچارە ئەرچۇ، ئايالىنى ماي ۋە تەر پۇرايدىغان ۋە ياكى سۈت پۇرايدىغان كىيىملەر بىلەن كۆرىدۇ. ئى سىڭىلچىقىم! بەلكىم سىز ئۇنداق بولماسلىقىڭىز مۇمكىن، ئەمما ئۇنداقلارمۇ ئاز ساننى ئىگەللىمەيدۇ. سىز نېمە ئۈچۈن چىرايلىق كېيىملىرىڭىز، گۈزەل پەدازلىرىڭىز، خۇشپۇراق ھىدلىرىڭىز بىلەن ئېرىڭىزنى كۈتۈپ ئالمايسىز؟! شۇنداق قىلىپ بېقىڭچۇ قېنى ئۇنىڭ نەتىجىسىنى دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە كۆرىسىز. ھۆسنجامالىڭىز، گۈزەل تۇرقىڭىزدىن زوقلىنىشقا ئەڭ ھەقلىق ئىنسان سىزنىڭ تۇرمۇش يولدىشىڭىز يۇرەك پارىڭىز بولغان باللىرىڭىزنىڭ دادىسىدۇر. سىز باشقىلارغا پۈتۈن گۈزەللىكىڭىزنى كۆرسىتىپ ياسىنىپ يۈرىسىز، مېنىڭچە بۇ، دىن ۋە ئەخلاق، مىللى ئۆرپئادىتىمىزمۇ قوبۇل قىلمايدىغان بىر ئۇقۇم، گەرچە ھازىر نورمال بىر ئىشقا ئايلىنىپ قالغان بىلەن. ئاللاھنى تونۇماسلىق، رەسۇلۇللاھنىڭ كېم ئىكەنلىكىنى بىلمەسلىك، نېمە ئۈچۈن يارىتىلغانلىقىمىز توغرىسىدا پىكىر يۈرگۈزمەسلىك، مەيدانسىزلىق، ئۆزىمىزنىڭ كېم ئىكەنلىكىڭىزنى ئۇنتۇش..... قاتارلىق كۆپلىگەن مەسىلىلەر مەۋجۇت. بەلكىم ئۇيغۇر ئىسلام قىزلىرىنىڭ بۇگۈنكى كۈندە ئۆزىمۇ رازى بولمايدىغان بىر ھالەتكە كېلىپ قىلىشىنىڭ مەلۇم سەۋەبلىرىنىڭ بارلىقىنىمۇ كۆزدىن ساقىت قىلغىلى بولمايدۇ. ئاللاھدىن ئۇلارغا ئىپپەت ۋە ھايا، بۈيۈك ئىمان تىلەيمىز. ئى سىڭىلچىقىم !ئەمدى قاراپ بېقىڭچۇ سىز قانداق قىلغاندا ئىپپەتلىك ئىسلام ئۇيغۇر قىزى دېگەن سۈپەتكە لايىق بولىدىكەنسىز!بۇ پاك ئىپپەتلىك دېگەن سۈپەت قانداق قىزلارغا لايىق سۈپەت؟ يۇز باشلىرىنى ئورىماستىن سىرتلارغا چىققاندا خۇشپۇراق نەرسىلەرنى ئىشلىتىپ، ھۆسۈنلىرىنى تۈزەپ، ئاللاھ ئاتا قىلغان گۈزەل جامالىنى يات ئەركەكلەرگە كۆرسىتىپ يۈرگەن قىزخانىملارغىمۇ؟ ۋە ياكى ئۇزۇن، ئەمما تار كۆڭلەكلەرنى كېيىپ گۈزەل بەدەنلىرىنى باشقىلارغا كۆزكۆز قىلغانلارغىمۇ؟ ياكى كالتا ئۇچۇق يوپكىلارنى كېيىپ، كىشىلىك ئۇيغۇر جەمئىيىتىنىڭ ئەخلاقى بۇزۇلۇشىغا ھەسسە قوشقانلارغىمۇ؟ ياكى ئۆزىچە مەدەنىلەشتۇق دەپ، غەربچە كىيىملەرنى كىيىپ، ئۆز مەدەنىيىتىدىن مىللى ئەنئەنىسىدىن يىراقلاشقان ھالدا، بىر كۆن بىر مىللەتنىڭ مەدەنىيىتىنى يەنە بىركۈن قارىسىڭىز؛ دىن، ھەزارەت، مەدەنىيەت، ئۆرپئادەت، تىل.....قاتارلىقلارنى مىڭ يىل باغلاپ قويسىڭىزمۇ بىر يەرگە كەلمەيدىغانلارنىڭ يۇرۇش تۇرۇشىنى دوراپ يۇرگەنلەرگىمۇ؟ قىنى دەپ بېقىڭچۇ سىزنىڭچە مۇشۇلارنىڭ قايسىسى ئىپپەتلىك ئۇيغۇر ئىسلام قىزلىرى دەپ ئېيتالايسىز؟!ياق ياق مىڭلارچە ياقكى بۇلارنىڭ ھىچ بىرى ئىپپەتلىك ئاياللار دېگەن سۈپەتكە لايىق ئەمەس. ئى ئۇيغۇر قىزى سىڭىلچىقىم! بىلىڭكى ئاللاھ سىزنى ھەرۋاقىت ھەر ماكاندا كۆزىتىپ تۇرىدۇ.ئى ئۇيغۇر ئىسلام قىزى سىڭىلچىقىم! شەيتاننىڭ يوللىرىدىن بىر يولدا مىڭىۋاتقانلىقىڭىزغا رازىمۇسىز؟ ئاللاھنىڭ دۈشمەنلىرىنىڭ ۋە كۇففارلارنىڭ كۆرسەتمىلىرىدە مىڭىۋاتقانلىقىڭىزغا رازىمۇسىز؟ئەزىز ئۇيغۇر ئسىلام قىزى سىڭىلچىقىم! رەھمان تائالانىڭ غەزىپىگە ، دوزاخقا كىرىشىڭىزگە ۋە دىنىڭىزدا چەكلەنگەن ئىشلارغا سەۋەب بولىدىغان قىلمىشلاردا بولىۋاتقانلىقىڭىزغا رازىمۇسىز ؟ئى ئۇيغۇر ئىسلام قىزى سىڭىلچىقىم! قەبرە بولسا جەننەت بوستانلىرىدىن باغچا، ياكى دوزاخ ئۆڭكۈرلىرىدىن بىر ھاڭدۇر، سىز قەبرىڭىزنىڭ قايسىدىن بولۇشىنى خالايسىز؟ رەھمان تائالانىڭ جەننىتگە نائىل بولىشىڭىزغا؛ ئاللاھ ۋە ئاللاھنىڭ رەسۇلىنىڭ بۇيرۇقىغا ئاسىيلىق قىلىشىڭىز توسقۇنلۇق قىلىدۇ.بۇگۈنكى ئۇيغۇر جەمئىيىتىمىزگە قارايدىغان بولساق، ئۇيغۇر ئىسلام قىزلىرىدا كۆرۈلۈۋاتقان ھەم سەل قارىلىۋاتقان گۇناھ مەسىيەتلەرنىڭ تۇپ نېگىزى بولسا شەرئى ۋە ئۇيغۇر ئەنئەنىسى بويۇنچە كىيىنمەسلىك،سىز شۇنى ئۇنۇتماسلىقىڭىز كېرەككى، سىز ئىسلامغا مەنسۇپ!سىز ئۇيغۇر مىللىتىگە مەنسۇپ!سىز ئىسلامنىڭ ئىززىتى! مىللەت ۋە ئانا ۋەتەننىڭ پەخرى! , |
? حان تاڭىرى نەگە قاندى تاۋ اتالدى؟قازاقتار اسپانتاۋ دەيتىن تيانشان تاۋىنىڭ بيىك شىڭدارىنىڭ بىرى حان تاڭىرىن بىلمەيتىن ادام جوق. ول شىڭ قازاق، قىرعىز جانە قىتاي ەلىنىڭ شەكاراسى تۇيىسكەن جەردە ورنالاسقان. ەڭ بيىك نۇكتەسى 7000 مەتردەن اساتىن بۇل شىڭ الەمدەگى ەڭ ادەمى شىڭدار قاتارىنا جاتقىزىلادى.ونىڭ تورتقىرلى پيراميدا تارىزدەس شىڭىن جىل ون ەكى اي قار باسىپ، ۇنەمى تۇمان بۇركەپ تۇراتىندىقتان ول تۋرالى اڭىزافسانا جەتەرلىك. ماسەلەن، شىڭ باسى كۇن ۇياسىنا باتاردا وزگەشە الاۋلاپ، قىزىل تۇسكە بويالادى. وسىعان بايلانىستى حان تاڭىرى شىڭىن قازاقتار قاندى تاۋ دەسە، ال قىرعىزدار كانتوو دەپ اتايدى.شىڭنىڭ العاش رەت عىلىمي تۇردە اشىلعان كەزى 18561857 جىلدار بولىپ سانالادى. ول ۋاقىتتا ورىستىڭ پ.پ. سەمەنوۆ ەسىمدى گەوگرافى تيانشانعا جاساعان ساپارى بارىسىندا جول بويى كورگەنبىلگەنىن حاتقا تۇسىرىپ وتىرعان.حان تاڭىرى دەگەن ۇعىمنىڭ ماعىناسى رۋحتار امىرشىسى، قۇدايلار پاتشاسى، اسپان امىرشىسى دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى ەكەن.فوتو: ۆلاديسلاۆ ياكۋشكين14 اقپان 2018 جىل |
رەسەيلىك باق قازاقستان بيلىگىندەگى ۇلتشىلداردى اتادى ادىرنا ۇلتتىق پورتالىرەسەيلىك باق قازاقستان بيلىگىندەگى ۇلتشىلداردى اتادىرەسەي باقتارى قازاقستانداعى ۇلتشىلدىق دەگەن ويدان شىعارىلعان تاقىرىپتى قوزدىرىپ الەك. ولار ءتىپتى قازاقستان بيلىگىندە رەسەيگە قارسى ارەكەت ەتەتىن ۇلتشىلدار توبى بار دەپ جازۋدا. بۇل تۋرالى . سايتىنا سىلتەمە جاساپ، ادىرنا ۇلتتىق پورتالى حابارلايدى.دەپۋتات بەرىك ابدىعاليۇلىنىڭ ساياسي قۋعىنسۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ تۋرالى كوميسسيانى باسقارۋى مەن تۇركىستان لەگيونىنداعى قازاقتاردى اقتاۋعا قاتىستى ۇسىنىسىن اسقىنعان ۇلتشىلدىقتىڭ كورىنىسى دەپ تاۋىپتى. ولار بەرىكتىڭ ابدىعاليۇلىنىڭ بۇل باستامالارىن اقشتا ءبىلىم الىپ، ۋكراياناداعى قالا مەرىنىڭ كەڭەسشىسى بولۋىمەن بايلانىستى دەيدى.كەلەسى ءبىر كەزەكتە ۇلتشىل رەتىندە ۋكرايناداعى ەلشى دارحان كالەتاەۆتى جازادى. كالەتاەۆتىڭ ەلدەن تيتۋلدى ەمەس ۇلت وكىلدەرىنىڭ قونىس اۋدارۋىنا قاتىستى پىكىرى رەسەيلىك باققا جاقپاي قالىپتى. 2020 قازاق ازاماتتارىنىڭ ميحايل سااكاشۆيليمەن كەزدەسۋىن ءدال وسى ازامات ۇيىمداستىرعان دەپ مالىمدەيدى.ۇلتشىلدار تىزىمىنە ولار ەرلان قاريندى دە قوسقان. قاريندى تۇرىك ۇلتشىلدارىنىڭ كوزقاراسىن قولدايدى دەسە، اق جول پارتياسىنىڭ باسشىسى ازات پەرۋاشەۆتى قازاقستانداعى كەڭەستىك بيلىك قاساقانا ۇيىمداستىرعان اشتىقتى گەنوتسيد دەپ مويىنداۋعا شاقىرۋىن سىناپتى.سونداياق ولار ۇلتشىلدار تىزىمىنە ايدوس سارىم، دوس كوشىم، ارمان شوراەۆ، راسۋل جۇمالىنى دا قوسقان. |
جولايرىق تولىعىمەن اشىلدى ادىرنا ۇلتتىق پورتالىجولايرىق تولىعىمەن اشىلدىبۇگىن د.قوناەۆ داڭعىلى مەن ت.رىسقۇلوۆ كوشەسىنىڭ قيىلىسىنداعى جولايرىق تولىعىمەن اشىلدى. بۇعان دەيىن جولايرىقتىڭ اشىق توننەلى مەن ت.رىسقۇلوۆ كوشەسىندەگى اينالما جولدىڭ ءبىر بولىگى پايدالانۋعا بەرىلگەن ەدى. ال، بۇگىن جولدىڭ ەكىنشى جاعى دا اشىلىپ، اۆتوكولىكتەر بارلىق باعىتتا جۇرە باستادى.جولايرىقتىڭ اشىلۋىنا قاتىسقان شىمكەنت قالاسىنىڭ اكىمى م.ايتەنوۆ نىساننىڭ اينالاسىن كوگالداندىرۋ جۇمىستارىمەن جانە جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان جەراستى وتكەلىنىڭ قۇرىلىسىمەن تانىستى. جوسپارعا سايكەس، بۇل ماڭعا 320 ءتۇپ تالشىن اعاشى وتىرعىزىلادى.قالا تۇرعىندارىن وسىنداي ماڭىزدى نىساننىڭ اشىلۋىمەن قۇتتىقتايمىن. بۇرىن وسى قيىلىستان تاۋلىگىنە 30 مىڭ اۆتوكولىك وتكەن بولسا، جولايرىقتىڭ ارقاسىندا بۇل كورسەتكىش 90 مىڭعا جەتەدى، دەگەن مۇرات دۇيسەنبەكۇلى ەندىگى كەزەكتە بايدىبەك بي مەن ارعىنبەكوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى جولايرىقتىڭ قۇرىلىسى باستالاتىنىن جەتكىزدى.شاھار باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، جاڭا نىساننىڭ قۇرىلىسىن جەلتوقسان ايىندا باستاۋ جوسپارلانعان. الايدا، تاۋەلسىزدىك كۇنى مەن جاڭا جىل مەرەكەلەرىنە بايلانىستى بۇل جۇمىس 2022 جىلدىڭ 5 قاڭتارىنا دەيىن شەگەرىلىپتى.ايتا كەتەيىك، بۇل ءۇش دەڭگەيدەن، اتاپ ايتقاندا، ەستاكادا، توننەل جانە جەر ءۇستى دەڭگەيلەرىنەن تۇراتىن كۇردەلى قۇرىلىس نىسانى. مۇنداي جولايرىق شىمكەنتتە العاش رەت سالىنباق. 2022 جىلدىڭ 5 قاڭتارىنان 1 تامىزعا دەيىن تەك ارعىنبەكوۆ كوشەسى جابىلادى. بۇل ۋاقىتتا بايدىبەك بي كوشەسىندە كولىك قوزعالىسى شەكتەلمەيدى. 2022 جىلعى تامىزقازان ايلارىندا قوزعالىس بارلىق باعىتتار بويىنشا توقتاتىلادى.كەلەر جىلى 1 قاراشادا ارعىنبەكوۆ كوشەسىندە تولىعىمەن، ال، بايدىبەك بي كوشەسىندە 80 پايىزعا كولىك قوزعالىسىنا رۇقسات بەرىلەدى. نىسان قۇرىلىسى 2023 جىلعى ناۋرىزدا اياقتالادى دەپ كۇتىلۋدە.ماگيسترالدى جولداردىڭ جابىلۋى تۇرعىندارعا ۋاقىتشا قولايسىزدىق تۋعىزاتىنىن تۇسىنەمىز. سول سەبەپتى مەردىگەر كومپانيادان 3 جىلعا جوسپارلانعان قۇرىلىستى 1 جىلدان استام ۋاقىتتا اياقتاۋدى تالاپ ەتىپ وتىرمىز. ەگەر ءبىز بۇل جۇمىستاردى كەيىنگە قالدىرا بەرسەك، كولىك كەپتەلىسىنە قاتىستى پروبلەما جىلدان جىلعا ۋشىعا تۇسەدى. سوندىقتان تۇرعىنداردى تۇسىنىستىكپەن قاراۋعا شاقىرامىن، دەدى م.ايتەنوۆ.قالا اكىمىنىڭ ايتۋىنشا، شاھاردىڭ باس جوسپارىندا وسىنداي 5 جولايرىق سالۋ قاراستىرىلعان. بىراق، سونىڭ وزىندە كەپتەلىس ماسەلەسى تولىعىمەن شەشىلەدى دەپ ايتۋ قيىن. سول سەبەپتى اكىم بولاشاقتا قالادا بالاما ترانسپورت جەلىسىن قۇرۋ قاجەتتىگىن دە اتاپ ءوتتى.فوتو سەرىك قوساەۆ. |
مىڭ بىر كېچە 36كېچە خەلق ئېغىز ئەدەبىياتى مىڭ بىر كېچە 36كېچەسىز بۇ تېمىنىڭ 178ـ ئوقۇرمىنىبۇ بەتتىكى تېما: مىڭ بىر كېچە 36كېچە نۇمۇرى : 1717شەبنەم پۇلى: 3465 سومئەي بەختلىك شاھ، دەپ داۋام قىپتۇ شەھرىزاد ھېكايىسىنى، خەلىپە: قىزنىڭ سازىنى، ئاۋازىنى ۋە ناخشىسىنى، ئۇنىڭ ئۆزىنىڭ ئالدىدا ئولتۇرۇپ ئاڭلايمەن دەپتۇ. ئەي خەلىپە، دەپتۇ جەپەر، ئەگەر سىز ئۇلارنىڭ يېنىغا كىرسىڭىز ئۇلارنىڭ كۆڭۈللۈك ئولتۇرۇشىنىڭ بۇزۇلۇشىغا زامىن بولۇسىز. شەيخ ئىبراھىم سىزنى كۆرۈشى بىلەن قورقۇپ كېتىپ ئۇنىڭ يۈرىكى يېرىلىدۇ، ئولتۇرۇش بۇزۇلىدۇ، سازمۇ، ناخشىمۇ توختايدۇ. ئانداق بولسا، ئۇ يەرگە كىرىپ، بۈگۈنكى ئىشنىڭ ھەقىقىتىنى بىلىش ئۈچۈن بىرەر چارە تاپ! يۈرۈڭ بولمىسا دەپتۇ جەپەر ۋەزىر. ھەر ئىككىسى دەجلە دەرياسى بويىغا بېرىپتۇ. يىراقتىن قارىسا دەريا بويىدا بىر بېلىقچى بېلىق تۇتۇۋاتقانىكەن. ئىلگىرى خەلىپە شەيخ ئىبراھىمغا دەجلە دەرياسى باغچە ساراي ئەتراپىدىكى جايلىرىدا بېلىقچىلار بېلىق تۇتمىسۇن دەپ بۇيرۇق قىلغانىكەن. شۇنىڭدىن كېيىن ئۇلار بۇ تەرەپكە كېلىپ بېلىق تۇتماس بولغانىكەن. شۇ كېچىسى كېرەم دېگەن بىر بېلىقچى ئۆتۈپ كېتىۋېتىپ قارىسا، باغنىڭ ئىشىكى ئوچۇق تۇرغۇدەك. ئۇ ئۆزىچە: ھازىر تازا بېلىق تۇتىدىغان ۋاقىت ئىكەن. شەيخ ئىبراھىم ئىشىكلەرنى ئېتىشنى ئۇنتۇپ قالغان بولسا كېرەك. پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ بېلىق تۇتۇپ كېتەي دەپ تورنى ئەمدى دەرياغا سېلىپ تۇرۇشىغا ئاياغ تىۋىشى ئاڭلىنىپتۇ. بېشىنى كۆتۈرۈپ قارىسا، ئۈستىدە خەلىپە تۇرغان. ئۇ خەلىپىنى تونۇيدىكەن، خەلىپە ئۇنى تونۇيدىكەن: ھە، كېرەم! دەپتۇ خەلىپە. كېرەم ھوشىنى يوقىتىپ گاڭگىراپ قاپتۇ. ئەزبىرايى خۇدا، دەپتۇ ئۇ خەلىپىگە قاراپ تەزىم قىلىپ تۇرۇپ، مەن بۇ يەردە بېلىق تۇتقىنىم ئۈچۈن ئەيىبلىك. مەن بۇ ئىشنى سىزنىڭ بۇيرۇقىڭىزغا خىلاپلىق قىلىش ئۈچۈن ئەمەس، بەلكى ئىنتايىن ئاچلىق ۋە موھتاجلىقتىن قىلدىم. ئانداق بولسا، دەپتۇ خەلىپە، مېنىڭ بەختىمگە ئاتاپ تور تاشلا! كېرەم خۇش بولۇپ يىغىۋالغان تورىنى تاشلاپتۇ، بىر ئاز تۇرۇپ تورنى تارتىپتۇ. قارىسا، ھەر خىل بېلىقلار توردا تولۇپ تۇرغۇدەك. خەلىپە خۇرسەن بوپتۇ. ئەي كېرەم، دەپتۇ خەلىپە، بېلىقلارنى دەرھال توردىن ئېلىپ، دەستار كىيىملىرىڭ بىلەن قوشۇپ ماڭا بەر. ئۇنىڭ ئورنىغا مېنىڭ بۇ كىيىملىرىمنى سەن كىيگىن. خەلىپىنىڭ كېرەمگە يېشىپ بەرگەن ئىككى تونىنىڭ بىرى ئىسكەندەرى، يەنە بىرى بەلە بەككى ئىكەن. كېرەم بېلىقنى توردىن يەرگە تۆكۈپتۇ. ئۆزىنىڭ سەللە كىيمىنى سېلىپ بېرىپ، خەلىپىنىڭ سەللە تونلىرىنى كىيىپتۇ. كېرەمنىڭ چاپىنىنىڭ يۈز يېرىگە ياماق سېلىنغان، ئۈچ يىلدىن بېرى يۇيۇلمىغان، قاسماق، قوپال، يىرىك، ئېغىر ئىكەن. ئۇنىڭ سەللىسىنىڭمۇ ئورالغىنىغا ئۈچ يىل بوپتىكەن. نەچچە يىلدىن بۇيان ئۇچرىغانلا لاتىلارنى سەللىسىگە قوشۇپ ئوراپ تولىمۇ كېلەڭسىز قىلىپ قويغانىكەن. خەلىپە بېلىقچىنىڭ كىيىمى ۋە سەللىسىنى كىيىپتۇ. يۈزىنىڭ بىر قىسمىنى بەلۋاغ بىلەن ئوراپتۇ. ئەمدى يولۇڭغا ماڭ! دەپتۇ خەلىپە بېلىقچىغا. بېلىقچى خەلىپىنىڭ ئايىغىغا يىقىلىپ رەھمەت ئېيتىپ مۇنۇ شېئىرنى ئوقۇپتۇ:مېنىڭ ھاياتىمنى قىلدىڭ باياشات،نەسلىمگە ئۆمۈر بەردىڭ ئەي ئاتا.بىزدەكلەر بەختىگە مەڭگۈ بول ھايات،دەۋر سۈر، غەم كۆرمە، خۇش خۇرام ياشا.شېئىر تېخى تۈگىمەيلا خەلىپىنىڭ بەدىنىدە پىتلار ئوغلاق تارتىشىشقا باشلاپتۇ. ئۇ، بويۇنلىرىدىن گاھ ئوڭ قولى بىلەن، گاھ سول قولى بىلەن پىتلارنى تېرىپ ئېلىپ تاشلاشقا باشلاپتۇ. خەلىپە كۈلۈپ: شۇ نەرسىلەر بىلەن ئۆلمەي تىرىك ياشاپ كەپسەن. بۇنىڭ قورسىقىنى تويدۇرۇشقىمۇ ساڭا ئاسان توختىمىغاندۇر؟ دەپتۇ. ئەي ھۆرمەتلىك خەلىپە، دەپتۇ كېرەم، سىزنىڭ بەدىنىڭىز ئۇلارنى ھازىرلا كۆرۈۋاتىدۇ. ئەگەر بىرەر ھەپتە بىللە تۇرسىڭىز، سىزنىڭ بەدىنىڭىزمۇ ئۇرلانى سەزمەيدىغان بولۇپ قالىدۇ. ئۇلارنى خىيالىڭىزغىمۇ كەلتۈرمەيسىز. ئۇنداقتا بۇ نەرسىلەرنى مەن دائىم بەدىنىدەم كۆتۈرۈپ يۈرىدىكەنمەن ۋە باقىدىكەنمەن، شۇنداقمۇ؟ دەپتۇ خەلىپە كۈلۈشنى داۋام قىلىپ. بىر نەرسە دېمەكچى ئىدىم دەپتۇ بېلىقچى ھىجىيىپ. نېمە دېمەكچى ئىدىڭ، ئېيت! دپتۇ خەلىپە. پايدىلىق بىرەر ھۈنەر ئۆگىنىپ قويۇش ئۈچۈن، بېلىق تۇتۇشنى خالىغان بولسىڭزى، سىز ئۈچۈن بۇ كېچە تېپىلمايدىغان كېچە بولۇپ قالىدۇ دەپتۇ بېلىقچى. خەلىپە بېلىقچىنىڭ سۆزىگە قوشۇلۇپ كۈلۈپتۇ. شۇنىڭ بىلەن بېلىقچى خەلىپە بىلەن خوشلىشىپ، تورنى كۆتۈرۈپ ئۆيىگە كېتىپتۇ. خەلىپە بېلىقتىن بىر نەچچىنى ئېلىپ جەپەرنى ئايرىلىپ قالغان يېرىدىن ئىزدەپ مېڭىپتۇ ۋە ئۇنى ئويلاپ قورقۇنچ بېسىپتۇ. ئەي كېرەم، دەپتۇ ۋارقىراپ جەپەر، بۇ يەردە نېمە قىلىپ يۈرۈيسەن؟ تېزراق يوقال! خەلىپە ھازىر مۇشۇ يەردە، باغدا، ئەگەر ئۇ سېنى كۆرۈپ قالغۇدەك بولسا، بېشىڭنى ئالىدۇ! خەلىپە جەپەر ۋەزىرنىڭ سۆزىنى ئاڭلاپ كۈلۈپتۇ. جەپەر كۈلگەن كىشىنىڭ ئۆزى خەلىپە ئىكەنلىكىنى سېزىپ خىجىل بولۇپتۇ. ھە... سىز... مۆھتەرەم خەلپىمىز ئىكەنسىزغۇ؟ دەپتۇ جەپەر. ھە سەن ۋەزىرىم تۇرۇپ مېنى تونۇيالمىغاندىن كېيىن، دەپتۇ خەلىپە، شەيخ ئىبراھىممۇ قانداق تونۇسۇن. ئۇنىڭ ئۈستىگە، ئۇنىڭ ئۆزى ھازىر ساق ئەمەس. مەستلىكىدىن كۆزلىرى قىزارغان. سەن مۇشۇ يەردە تۇرۇپ تۇر. مەن ھايال بولماي قايتىپ چىقىمەن. ئاندىن خەلىپە قەسىر تەرەپكە كېتىپتۇ. قەسىرنىڭ ئىشىكىگە بېرىپ، ئاستا ئىشىكنى قېقىپتۇ. ئېلى نۇرىدىن شەيخ ئىبراھىمغا قاراپ: ئىشىكنى بىرى قېقىۋاتىدۇ! دەپتۇ. كىم سەن؟ دەپتۇ شەيخ ئىبراھىم ئورنىدىن قوزغالماي. ئەي شەيخ ئىبراھىم، مەن، دەپتۇ خەلىپە، مەن كېرەم بېلىقچى، سېنى مېھمىنى بار دەپ ئاڭلاپ، بىر ئاز بېلىق ئېلىپ كەلدىم. ياخشى بېلىق. بېلىقنىڭ ئېتىنى ئاڭلاپ ئېلى نۇرىدىنمۇ، ئۇنىڭ كېنىزىكىمۇ خۇشال بولۇپ ئۆزىنى تۇتالماي قاپتۇ. ئۇلار بېلىقنى ناھايىتى ياخشى كۆرىدىكەن. ئەي شەيخ ئىبراھىم، ئىشىكنى ئاچ، بېلىقنى ئېلىپ كىرسۇن دېيىشىپتۇ ئۇلار. شەيخ ئىبراھىم ئىشىكنى ئېچىپتۇ. خەلىپە بېلىقچى كىيىمىدە ئىچكىرى كىرىپتۇ. شەيخ ئىبراھىمغا سالام قىپتۇ. ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام، ئەي ئوغرى، قىمارۋاز، دەپتۇ شەيخ ئىبراھىم، قېنى بىزگە ئېلىپ كەلگەن بېلىقىنى مەن بىر كۆرەي. خەلىپە ئۇلارغا ئۆزى تاللاپ ئېلىپ كەلگەن بېلىقلارنى كۆرسىتىپتۇ. قارىسا بېلىقلار تېخى تىرىك، تىپىرلاۋاتقان، كېنىزەك خىتاب قىلىپ: ئەي ھۆرمەتلىك بېلىقچى، دەپتۇ، بۇ بېلىق شەكسىز ياخشىكەن. بۇنىڭ ئۈچۈن سىزگە كۆپتىن كۆپ رەھمەت. لېكىن قورقۇپ، پىشۇرۇلسا تېخىمۇ ئوبدان بولاتتى! ناھايىتى توغرا، دەپتۇ شەيخ ئىبراھىم. كېيىن ئۇ، خەلىپىگە قاراپ، نېمىشقا بۇنى قورۇماي تىرىك ئېلىپ كەلدىڭ؟ بار، قورۇپ كەل! دەپ بۇيرۇپتۇ.مانا ھازىر، مەن سىزلەرگە قورۇپ ئەكىلىمەن دەپتۇ خەلىپە. بول تېز! دەپتۇ ئۇلار. خەلىپە يۈگۈرگىنىچە چىقىپ كېتىپتۇ. سىرتقا چىقىپ جەپەرنى چاقىرىپتۇ. جەپەر ۋەزىر: نېمە خىزمەت بار دەپ يۈگۈرۈپ يېتىپ كەپتۇ. ئۇلار ماڭا بۇ بېلىقنى قورۇپ ئېلىپ كېلىشنى بۇيرۇدى دەپتۇ خەلىپە. ماڭا بېرىڭ ئەي خەلىپە، مەن قورۇپ بېرەي دەپتۇ جەپەر ۋەزىر. بۇنى ماڭا قورۇشنى بۇيرۇدى. ئاتا بوۋىلىرىمىزنىڭ ھۆرمىتى ئۈچۈن، مەن بۇنى مەن ئۆز قولۇم بىلەن قورۇيمەن دەپتۇ خەلىپە. باغۋەننىڭ ھۇجرىسىغا كىرىپتۇ. ئۇ يەردە زىخ، ساپلىق، تاۋا، كاۋاپدانلار تەييار ئىكەن، بېلىقنى تازىلاپ، ياخشىلاپ قورۇپ، بىر قۇر تۇز سېپىپتۇ. تەييار بولغاندىن كېيىن، ئۇنى ئاتقۇلاق يوپۇرماقلىرى ئۈستىگە قويۇپ، باغچىسىدىكى لىمون ۋە دورا دەرمەكلەردىن سېپىپتۇ، بېلىقنى ئېلىپ كىرىپ مېھمانلارنىڭ ئالدىغا قويۇپتۇ، ئېلى نۇرىدىن، كېنىزەك ۋە شەيخ ئىبراھىم يېقىن ئولتۇرۇپ يېيىشكە كىرىشىپتۇ. يەپ بولۇپ قوللىرىنى يۇيۇپتۇ. ئېلى نۇرىدىن بېلىقچىغا مىننەتدارلىق بىلدۈرۈپ: بۇ كىشى بىزگە ناھايىتى چوڭ خىزمەت قىلدى، دەپ، قولىنى يانچۇقىغا سېلىپ ئۈچ تىللا ئېلىپ بېرىپتۇ ۋە سۆزىنى داۋام قىپتۇ، ئەي بېلىقچى، ئەپۇ قىلىڭ، ئەگەر ئاۋۋالقى ئەھۋالىم بولغاندا سىزنىڭ قىلغان بۇ خىزمىتىڭىز ئۈچۈن پېقىرلىق ئازابىدىن خالاس بولاتتىم. ھازىرقى ئەۋالىمغا يارىشا بەرگەن بۇ ئەرزىمەس پۇلۇمنى ئېلىڭ! خەلىپە پۇلنى ئېلىپ رەھمەت ئېيتىپتۇ. خەلىپىنىڭ مەقسىتى كېنىزەكنىڭ ناخشىسىنى ئاڭلاش ئىكەن. ئۇ ئېلى نۇرىدىنغا: مەرھىمىتىڭىز ئۈچۈن كۆپ رەھمەت. لېكىن مەن چەكسىز ئىلتىپاتىڭىزنى كۈتۈپ، بۇ قىزنىڭ يەنە بىر قېتىم ناخشا ئېيتىپ بېرىشىنى سورايتتىم دەپ ئىلتىماس قىپتۇ. ئەي، ئەنسۇلجەلىس، دەپتۇ ئېلى نۇرىدىن، بېلىقچى ناخشاڭنى ئاڭلاشنى خالايدىكەن، بۇ كىشىنىڭ خۇشلۇقى ۋە مېنىڭ يۈز خاتىرەم ئۈچۈن بىزگە يەنە بىر ناخشا ئېيتىپ، ساز چېلىپ بەر. كېنىزەك شۇ ھامانلا سازنى قولىغا ئېلىپ تارلىرىنى تەڭشەپتۇ. كېيىن سازنى چېلىپ مۇنۇ غەزەلنى ئوقۇپتۇ:تۇر، ئەي سەنەم شوخ پەدىگە چالغىنا،ناخشاڭ بىلەن دېدى: كۆڭلۈم ئالغىنا،سەنئەتلەرنىڭ ياخشىسىدۇر ناخشا ساز،مەي بەرگەندەك دىلنى خۇشال قىلغىنا.ساز ئۈستىدە يورغىلىسا ئاپئاق، نازۇك بارمىقىڭ،قىلدەك تارلار سايرار خۇددى قەلبىمدىكى تۇيغۇدەك.نازلار بىلەن كۆزلەر قىسىپ ئوينىسا قاش قاپىقىڭ،جاننى ئالار ئىلكىگە، ساڭا قارار تويغۇدەك.ھەر پەدىنى باسقىنىڭدا ئاھاڭى باشقا چىقار،نىم پەدە مەرغۇللىرى ئېلىپ قاچار خىيالنى...تەلپۈنىمەن كۆز ئۈزمەستىن ئىلاجىسىز ئەي نىگار،كۆزلىرىڭگە كۈزۈم چۈشسە، تىترەك باسار بۇ جاننى...غەزىلىڭنى ئاڭلاپ قېلىپ، ئەمدى قالدىم بالاغا،شۇندىن بېرى نەسىھەتمۇ ھېچ كىرمىدى قۇلاققا.كۆڭلۈمنى قايتۇرما كۆپ، بارى ئۇچتى ھاۋاغا،ئېيت ناخشاڭنى، ئېيت يەنە مۇشۇ ئىككى مۇشتاققا.ئۇنىڭدىن كېيىن دىلنى ۆزىگە تارتىدىغان ياقام پارە دېگەن پەدىگە يۆتكەپ چاپتۇ. ئەقىلنى ئوغرىلاپ، كىشىلەرنىڭ شېرىن جانلىرىنى تۇيدۇرماي ئالغۇچى بۇ سازغا قوشۇپ مۇنداق غەزەل ئوقۇپتۇ:شەھىرىڭىزگە كەلگەن كۈنى قىزىق خەۋەر ئاڭلىدىم:شەھىرىمىزنىڭ كېچىسى ئايسىز يورۇق، سەھەردەك.بۇ خەۋەرنىڭ مەنىسىنى سىزنى كۆرۈپ چۈشەندىم،سىز سىز بولماس ئىدى بۇ يەر، ئايسىز يورۇق شەھەردەك.كۈندۈز ئۇخلاپ، تۈندە قىلغاچ سەيلى ئەتراپ باغلارنى،يۈزىڭىزدىن ئۇخلاپ، تۈندە قىلغاچ سەيلى ئەتراپ باغلارنى،يۈزىڭىزدىن باغ يورۇدى، نۇرغا تولدى شەھەرمۇ...!تۈننىڭ يۈزى قارا ئىدى، يۇدىڭىز سىز داغلارنى،بۇ شەھەردىن تۈن يوقالدى، سۈزۈلدى تاڭ سەھەرمۇ!...خەلىپە ھەيرانلىق ئىچىدە ھاياجانلىنىپ، خشلۇقىدىن: ياخشى، ياخشى... خۇدا ھەققى ياخشى... دەپ، توختىماي ئالقىشلاپتۇ. ئېلى نۇرىدىن: ئەي بېلىقچى، بۇ كېنىزەك ۋە ئۇنىڭ ناخشا سازى سىزگە ياقتىمۇ؟ دەپ سوراپتۇ. ئەزبىرايى خۇدا، ياقتى دەپ جاۋاب بېرىپتۇ خەلىپە. ئېلى نۇرىدىن: ياققان بولسا بۇ كېنىزەك مەندىن سىزگە سوۋغا بولسۇن، بۇرۇندىن تارتىپ ھەدىيە قىلىنغان نەرسە قايتمايدىغان ئادەت بار. مەنمۇ قايتۇرۇپ ئالمايمەن دەپتۇ. شۇ زامان ئورنىدىن تۇرۇپ بېلىقچىغا قىزنى ئېلىپ كېلىپ تۇتقۇزۇپتۇ ۋە بىللە ئېلىپ كېتىشنى بۇيرۇپتۇ. ئەنسۇلجەلىس ئېلى نۇرىدىنغا قاراپ مەيۈسانە بىر قىياپەتتە: ئەي ھۆرمەتلىك خوجام، خوشلاشماستىن كېتەمسەن؟ ئەگەر بۇ مەجبۇرىي بولسا، توختاپ تۇرغىن، مەن سەن بىلەن خوشلىشىپ يۈرەك سۆزۈمنى ئېيتىۋالاي دەپ مۇنۇ شېئىرنى ئوقۇپتۇ:ئەجەپ قاتتىق تۇيۇلدى بۇ جۇدالىق،ئىدۇق ھەر ئىككىمىز بىر جۈپ خۇمالىق.قانىتىم سۇندى شۇ دەم قايرىلىشتىن،ئۈلۈم ئارتۇق ماڭا بۇ ئايرىىشتىن.ئۆتمۈش ئىشق ئەپسانىسى مېنى ئېزەر ھەر دائىم،بىچارىلەر مەندەك ئادەم، مەندەك ئاشىق دەر بەدەر.سەن ئېيتقىنا، ئەپسانىنى توقۇغانلار ئۆزى كىم؟ئاشىقلارنى مۇبالىغە قىلغان تۆھمەت شۇ قەدەر!...كۆز يېشىدىن دەريا ياساپ ئاققان ئاشىق كىم ئىكەن؟...ئېقىپ پۈتسە كۆز ياش بىلەن ئاقمىغانىدىم مەن ئۆزۈم.كۆز يېشىنى مارجان قىلىپ ئاسقان مەشۇق كىم ئىكەن؟...كۆز ياش قېنى؟ بىر كۈلۈپمۇ باقالمىدى گۈل يۈزۈم.ئەي شاھزادەم، ئۇلۇغلۇققا، زور ھۆرمەتكە مالىك زات،سەن مېنى دەپ قولدىن بەردىڭ تاج تەخت مىراسىڭنى...مەن يېنىڭدا يوق ئەمدى، ساڭا تىلەپ بەخت ھايات،كۆزلىرىمدە سۈرتەي سېنىڭ بېسىپ ئۆتكەن ئىزىڭنى...تارتۇق قىلدىڭ بىر كىشىگە مېنى مەيلى مەن رازى،ئۈمىدىم بار: ئۇ بۈيۈك زاد، غېرىپ باشنى سىلار دەپ.مۇھەببەتلىك قەلبىن بىلەن ساڭا قىلاي تەۋەززۇ،ئۇزاق يەردىن ئەزىز قىلىمەن مېنى ئۆزى بىلەر، دەپ.بۇ شېئىرنى ئاڭلىغاندىن كېيىن، ئېلى نۇرىدىن كېنىزەككە شئىر بىلەن مۇنداق جاۋاب قايتۇرۇپتۇ:ئەي سىردىشىم، سەندىن جۇدا بولدۇم شۇ دەم،يىغلار كۆزۈم ئەتە ئاخشام ھىجرىڭ بىلەن.سەنسىز باسار ئەمدى مېنى كۈلپەت ئەلەم،ياخشى كۈنلەر يوقتۇر ماڭ دەردىڭ بىلەن.جۇدا بولۇش كۈنى يار مەن بىلەن ۋىدالاشتى،دېدى: ئەمدى قانداق بولار سېنىڭ ھالىڭ؟...دېدىم: جانۇ كۆڭۈل ئەھدى باغلاشتى، بېرىپ ساقلاش ئۈچۈن لەۋ، يۈزدىكى خالىڭ.خەلىپە قىزنىڭ مىسرالىرى ئارىسىدىكى: تارتۇق قىلدىڭ مېنى بىر كىشىگە دېگەن قۇرنى ئەسلەپ، بۇلارنى بىر بىرىدىن ئايرىش ناھايىتى ئېغىر ئىش ئىكەنلىكىنى سېزىپتۇ. كېيىن ئۇ يىگىتكە قاراپ: بۇ قىز ھازىر ئۆز مىسرالىرىنىڭ بىرىدە، قىزنى دەپ شاھلىقتىن، مىراسىڭدىن ۋە كەچكىنىڭنى ئېيتتى. ماڭا راستتىنى ئېيقىن: كىم بىلەن دۈشمەنلەشتىڭ؟ كىم سېنىڭ ئارقاڭدىن نېمە ئۈچۈن ئىزدەيدۇ؟ ياكى بىر جىنايەت بىلەن ئەيىبلىنىپ يۇرتۇڭدىن ئايرىلغانمۇ؟ ئەي بېلىقچى، ئاجايىپ بىر مۈشكۈل ئىشنى سورىدىڭ، دەپتۇ ئېلى نۇرىدىن، بىزنىڭ بېشىمىزغا كەلگەن ئىش باشقىلارنىڭ بېشىغا چۈشمىسۇن. شۇ سەرگۈزەشتىنى ئېيتىپ، بىزنى ئەھۋالدىن خەۋەردار قىل! چۈنكى، بىرەر ئاسانلىق ياكى بىزدىن بىرەر ياخشى مەسلىھەت چىقىپ قالسا ئەجەپ ئەمەس، مەسلىھەت بىلەن يامانلىقتىن ياخشىلىققا ئايلانغان ئىش كۆپقۇ! دەپتۇ خەلىپە. ئېلى نۇرىدىن بېلىقچىغا قاراپ: شېئىر بىلەن ئېيتىپ بېرەيمۇ ياكى نەسرى سۆز بىلەن ئېيتىپ بېرەيمۇ؟ دەپ سوراپتۇ. چېچىلغان نۇتۇق سۆزدۇر، تىزىلغان نۇتۇق دۇردۇر دەپ جاۋاب بېرىپتۇ خەلىپە. ئېلى نۇرىدىن بېلىقچىدىن بۇ سۆزنى ئاڭلاپ، بېشىنى تۆۋەن سېلىپ، كېيىن شېئىر بىلەن ۋەقەنى تۆۋەندىكىچە ھېكايە قىپتۇ:سوراپ قالدىڭ بېشىمدىن ئۆتكەن ئىشنى،بىزنى ۋەيران قىلغان سىرنى ئېچىشنى.ئېزىز دوستۇم، يېقىن كەل، ئاڭلا زارىن،خازان بىلەن ئالماشتى ياش باھارىم.ئاتام ئىدى بەسردە ئالىي مۇقام،ئۇنىڭ كۈنى بولمايتتى مەنسىز تامام.ئاتامنىڭ سۆيۈملۈك دىلبەندى ئىدىم،يالغۇز ئوغلى، كۆز نۇرى پەرزەنتى ئىدىم.ئېلىپ بەرگەن ئىدى ماڭا كېنىزەك قىز،ئىلمۇ پەندە يەككە ئىدى يەنە تەڭسىز.ئۆيۈم تولدى گۈلگە ئۇنىڭ يۈزىدىن،لەززەت ئالدىم ئۇنىڭ شېكەر سۆزىدىن.ئۇ ماڭا ۋاپادار يار بولدى،قېشىمدا كېچە كۈندۈز بار بولدى.ۋاپات بولدى ئاتام، چۈشتى جۇدالىق،مال مۈلكى ماڭا بولغاندا تالىق.دۇچار قىلدى شۇم پەلەك ھادىسىغا،ئېشىم تولدى پەلەكنىڭ ئوغىسىغا.ھەممە مىراس ماڭا بولدى باقاسىز،گۆھەرلەر بار ئىدى ئەجەپ باھاسىز.كېتىپ ئۇ ماڭا، كەلدى يامان كۈن،كېيىن قىزغا تىكىلدى شۇم بەختى كەلكۈن.قېلىپ ئاقىۋەت موھتاجى نان بىز.سېتىڭ مېنى سىز!يېتەكلەپ سۆيگۈنۈمنى بازارغا كەلدىم،گۇناھسىز يارنى مەن دارغا ئەكەلدىم.مېنىڭ ھالىمنى تەسۋىرلەشكە تىلىم يوق،ئۆزۈم يولدا ۋە لېكىن ئەقلى ھوشۇم يوق!يېتىلەپ يارنى مەن بازارغا كىردىم،كۆزۈم ئالدى قاراڭغۇ، غارغا كىردىم.كۆزۈم ئاچسام ئۇ يەردە قاتار خېرىدار،سۆز ئاچقۇچە پۇل تۆلەپ ئالماققا تەييار.كېلىپ دەللال يېقىن، تۇتتى قولۇمدىن،مېنىڭچۈن بولدى ئۇ، ئارتۇق ئۆلۈمدىن.بازار ئەھلى ھەممىسى بولدى جەمئىي،ئۇنىڭ باھاسىنى قىلماقچى بەيئىي.شۇ چاغدا يېتىپ كەلدى بىر قېرى مەككار،بۇ قىزنى ئۇ كۆرۈپ بولدى خېرىدار.بۇنى كۆرۈپ بازارنىڭ كەيپى سۇندى،بۇ قىزىڭ تىزدا يېرىم باھاسى تىندى.كېلىپ دەللال يېقىن، دېدى ئاستا:ئۇنىڭغا ساتما، بۇنى بۇلغىماستا.ئۇرۇپ مەن نىگارنىڭ يۈزىگە تەستەك،ئېلىپ ماڭدىم بازاردىن خۇددى مەستەك.يېتىپ ماڭا تىل سالدى قېرى ئەبلەخسۇلتاننىڭ ۋەزىرى ئىدى ئۇ بەدبەخ.ئېلىپ ئۇنى مەن ئاتتىن يىقىتتىم،مىلاپ لايغا، قان قىلىپ، مۇشتنى تېتىتتىم.بېرىپ ئۇ، سۇلتانغا مېنى چېقىپتۇ،ئارىدا بولغان ئىشنى ئېيتىپتۇ.ئېلىپ كەلدىم بۇ قىزنى ئۆيگە شۇئان،يېتىپ كەلدى سارايدىن بىر قەدىردان.ئاتامنىڭ دوستى ئىدى ماڭا ھەمدەم،ۋاپادارلىق قىلىپ ھالىمغا يەپ غەم،ئېلى نۇرىدىن دېدى:تېز قاچمىساڭ بۇندىن ئەگەردە، ھاياتىڭ قالغۇسى خەۋپۇ خەتەردە.ئەمرى قىلدى سۇلتان تۇتماققا سېنى،مېلىڭنى ئېلىپ، دارغا ئاسماققا سېنى.كۈن چىقماي تۇرۇپ ئۆزۈڭ چىقىپ كەت!ئۆزۈڭنى بۇ بالادىن تېز خالاس ئەت!...ئىككىمىز تۈندە قېچىپ بولدۇق راۋان،تار بولدى بىز ئۈچۈن بۇ كەڭرى جاھان.يۈرۈپ باغدادقا كەلدۇق ئاچ ۋە ھارغىن،تۈنەشكە جاي تاپالماي بىز ئىككى مىسكىن.كەچۈردۇق ياقا يۇرتتا بىز ئېغىر كۈن،چىقىرىپ ئاھ دىن ئوت، غەمدىن تۈتۈن.ئېزىز دوستۇم ساڭا دىلدىن ئەزىزىم:دېگىن راستتىنى ماڭا، بولسا قەرزىم.شۇ قەرزىمگە بۇنى ئال ياكى ئالما،ماڭا قىلغان خىزمىتىڭگە ئارماندا قالما!كېنىزەك ئەمەس بۇ ماڭا تەندىكى جان،ساڭا قىلدىم ھەدىيە بۇ جاننى شۇئان.قولۇمدا قالغىنى شۇ سۆيۈملۈك يار،ساقايدى ئاچلىقتىن بولغاندى بىمار.بۇ تەقدىر ئەزدى شۇنداق مېنى قىلىپ خار،جاھاننىڭ كارى شۇنداق، بەزىدە تار.ئېلى نۇرىدىن شېئىرنى تۈگىتىپتۇ. خەلىپە ئۇنىڭغا: ھەي ھۆرمەتلىك ئېلى نۇرىدىن، ماڭا ئەسلىي تەرجىمھالىڭنى يەنىمۇ ئوچۇقراق قىلىپ ئېيتىپ بەر! دەپتۇ. ئېلى نۇرىدىن ئەسلىي نەسلى ۋە تارىخىنى ئۇجۇر بۇجۇرىغىچە سۆزلەپ بېرىپتۇ. خەلىپە ۋەقەنىڭ تېگىگە يېتىپتۇ. ھازىر قاياققا ماڭدىڭ؟ دەپ سوراپتۇ خەلىپە. خۇدانىڭ يېرى كەڭ، شەھەرلىرى نۇرغۇن. بېشىم قاياققا قايسا، شۇ تەرەپكە ماڭىمەن دەپ جاۋاب بېرىپتۇ ئېلى نۇرىدىن. بولمىسا، دەپتۇ خەلىپە، مەن ساڭا بىر خەت يېزىپ بېرەي، سەن ئۇنى بەسرە سۇلتانى مۇھەممەد ئىبنى سۇلايمانۇزەينىگە بەر، ئۇ خەتنى ئوقۇپ كۆرگەندىن كېيىن، ساڭا ھېچقانداق زىيان يەتكۈزمەيدۇ، سېنى رەنجىتمەيدۇ...قىسسە شۇ يەرگە يەتكەندە تاڭ ئاتتى، شەھرىزاد ھېكايىسىنى توختاتتى.بېشى ۋە ئاخىرىنى بۇ يەردە ۋاقتى : 20080408 14:08 باش يازما نۇمۇرى : 13938شەبنەم پۇلى: 3610 سومدوسللارغا بىر تېپىشمىقىم بار تاپالىغان كىشىگە ، نۇرغۇن مۇكاپات بېرىمەن ،،؟1 سوال ؛ دۇنياغىكى ئەڭ كىچىك نوبىل مۇكاپاتىغا ئېرىشكۇچى ئادەم كىم ؟ ئۇ قايسى دۆلەت ،قايسى مىللەت ؟ ئۇ قانداق يېڭى تەپەكۇرنىڭ ياراتقۇچىسى ؟ ئۇنىڭ تەپەكۇرى شۇنىڭ بىللەن تۇگىدىمۇ ياكى يەنە بارمۇ ؟ پۇلغا قۇل ، مىللەتكە نۇمۇس دەپ ئىشللارنى بۇرغۇللاۋاتقان شەرمەندە كىم ؟ ۋاقتى : 20080408 17:34 1 قەۋەتيازما سانى : 1265شەبنەم پۇلى: 56 سومئەجىرىڭىزگە رەخمەت .........ئۆگەنمىگەن ئەر تىرىلمىغان يەر ۋاقتى : 20080408 17:39 2 قەۋەت :0409 19:48, |
ۋاقىتى: 00:00 20190814رەداكتور: سايراش تۇرارجان كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى تورى 20190813 23:01ءتىلشى رىن جياڭ 8 ايدىڭ 12 كۇنى ۇرىمجىدەن حابارلايدى. قۇربان ايت مەرەكەسى دەمالىسى كەزىندە بارلىق قىزمەتكەر جۇمىسقا شىعىپ، ساياحاتشىلاردى قابىلداۋ قىزمەتىن بار كۇشپەن ويداعىداي ىستەۋ كەرەك. 8 ايدىڭ 12 كۇنى، اۋات اۋدانى دولان تايپاسى كورىنىس اۋماعىنىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى ليۋ چيۇڭياۋ بىلاي دەدى: مەرەكە كەزىندە، كورىنىس اۋماعىمىز ساياحاتشىلارعا لىق تولدى، قىزمەتكەرلەردىڭ ءبارى مەرەكەنى قاربالاس وتكىزدى.تەك قۇربان ايت مەرەكەسىنىڭ دەمالىس كۇندەرىندە عانا ەمەس، كوكتەم مەرەكەسىنەن باستاپ، كورىنىس اۋماعىنداعى بارلىق قىزمەتكەر قاربالاستىقتان باس الا الماي كەلەدى. ليۋ چيۇڭياۋ بىلاي دەپ تانىستىردى: بىلتىرعى سايكەس مەزگىلدەگىمەن سالىستىرعاندا، بيىل كورىنىس اۋماعىمىز قابىلداعان ساياحاتشى سانى 40 مولشەرىندە ارتتى.دەمالىس كۇندەرىندە، شينجياڭنىڭ جەر جەرىندەگى ءارقايسى كورىنىس اۋماقتارىندا ساياحاتشىلاردىڭ يىن تىرەسۋ جاعدايى جارىققا شىقتى، مۇندا قاناس، تيانشان بوعدا كولى سياقتى ايگىلى كورىنىس اۋماقتارىندا ادامدار سەڭدەي سوعىلىستى. 8 ايدىڭ 10 كۇنى، 11 كۇنى 2 كۇندە، قاناس كورىنىس اۋماعى قابىلداعان ساياحاتشى سانى تۇگەلدەي 100 مىڭ ادام رەتتەن اسىپ، سايكەس مەزگىلدەگىمەن سالىستىرعاندا جەكە جەكە 23 جانە 33 ارتقان؛ تيانشان بوعدا كولى كورىنىس اۋماعى 8 ايدىڭ 10 كۇنى قابىلداعان ساياحاتشى سانى 25 مىڭ 852 ادام رەت بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 34 ارتقان، 8 ايدىڭ 11 كۇنى قابىلداعان ساياحاتشى سانى، اۋەلى، 28 مىڭ 242 ادام رەتكە جەتكەن.دەمالىس كۇندەرى ءدال بۋىرشىن اۋدانىنىڭ 4 كەزەكتى ەرتەگىدەي شەكارا قالا. بۋىرشىننىڭ ءدامى ءدامدى تاعام مەرەكەسىن وتكىزۋىنە تۋرا كەلدى، حىتي كەشكى بازارى، جۇڭگو رەسەي كونە كەمەجاي سالت سانا كوشەسى، سىجي كەشكى بازارى، سونداي اق حۇيشين حالىقارا سياقتى ءدامدى تاعامدار كوشە اۋماعىندا ساياحاتشىلاردىڭ اياعى ۇزىلمەدى. 8 ايدىڭ 10 كۇنى اۋدانىمىز 74 مىڭ 418 ادام رەت ساياحاتشى قابىلداپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 26.12 ارتتى؛ ساياحات جالپىلىق كىرىسى 79 ميلليون 211 مىڭ 400 يۋان بولىپ، سايكەس مەزگىلدەن 31.08 ارتتى، دەدى بۋىرشىن اۋداندىق مادەنيەت، دەنە تاربيە، راديو، تەلەۆيزيا جانە ساياحات مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى يە سۋچين.كەلۋ قاينارى: :...?221034090 |
جازالانغان شەھەر باشلىقىيوللانغان ۋاقىت : 2016 يىلى 07 ئاينىڭ 29 كۈنى ، سائەت11:54 كۆرۈش :فېرولا لاگوردىيا نيۇ يورك شەھىرىنىڭ شەھەر باشلىقى مەزگىلىگە ئىقتىساد كاساتلاشقان ، ھەمدە ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشى توغرا كېلىپ قالدى . گەرچە قىيىنچىلىق مەزگىلى بولسىمۇ ، شەھەر باشلىقى ئېغىر ۋەزىپىنى زىممىسىگە ئېلىپ ، خەلق قەلبىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالغان ئىدى . ئۇنىڭ ئۈستىگە بويى پاكار ، قايرىما ياقىسىغا ھەر دائىم قەلەمپۇرسىمان چىنىگۈل قادىۋالغاچقا نۇرغۇن نيۇ يورك ئاممىسى ئۇنى غۇنچە شەھەر باشلىقى دەپمۇ ئاتايتتى .غۇنچە شەھەر باشلىقى نىڭ ھەقىقەتەنمۇ گۈلگە ئوخشاش سۆيۈملۈك تەبىئىتى بار ئىدى . ئۇ ئوت ئۆچۈرۈش ماشىنىسىغا ئولتۇرۇپ ، ئوت ئۆچۈرگۈچى خادىملار بىلەن ئوت كەتكەن نەق مەيدانغا بارغان ؛ ساقچىلار بىلەن بىرلىكتە قانۇنسىز قاۋاقخانىغا بېرىپ تەرتىپ تۈزەشكە قاتناشقان ؛ پاراۋانلىق ئورنىدىكى يېتىم بالىلارنى ئېلىپ كالتەك توپ مۇسابىقىسى كۆرگەن ؛ شەھەر بويىچە مەتبۇئات ساھەسىدىكىلەر ئىش تاشلىغاندا ئۇ شەخسەن رادىيو ئىستانسىغا بېرىپ بالىلارغا چۆچەك ئېيتىپ بەرگەن ئىدى.1935يىلى 1ئاينىڭ قەھرىتان سوغۇق كۈنلىرىنىڭ بىر ئاخشىمى ، شەھەر باشلىقى لاگوردىيا مەلۇم نامراتلار ئولتۇراقلاشقان رايوننىڭ سوتخانىسىدا پەيدا بولدى ، بۇ قېتىم ئۇ سودىيە بولماقچى بولدى .ياداڭغۇ چىراي بىر موماي بولكا ئوغرىلىغانلىقى ئۈچۈن ئەيىبلەندى . موماي لاگوردىياغا قىزىنىڭ ئېرى بالىلىرىنى تاشلىۋېتىپ ئۆيدىن چىقىپ كەتكەنلىكىنى ، قىزى ئېغىر ئاغرىق بولغانلىقتىن پۇل تېپىشقا ئامال يوق ئىكەنلىكىنى ، ئىككى نەۋرىسىنىڭ ئاچلىقتىن ئۆلۈپ قالماسلىقى ئۈچۈن بولكا ئوغرىلىغانلىقىنى ئېيتىپ بەردى .ئەمما بولكاخانا خوجايىنى ئەرزنى قايتۇرۋېلىشنى رەت قىلدى .بىزنىڭ بۇ يەردە ئوغرىلىق ئەۋج ئېلىپ كەتتى، دېدى خۇجايىن شەھەر باشلىقىغا،ئۇ تېگىشلىك جازاغا تارتىلىشى كېرەك، بۇ باشقىلارغىمۇ ئىبرەت بولۇپ قالىدۇ.لاگوردىيا يېنىك ئۇھ تارتقاندىن كېيىن ، مومايغا مۇنداق دېدى:سىزنى جازالىشىم كېرەك ، چۈنكى قانۇن ئالدىدا ھەممە ئادەم باراۋەر . ھازىر تۆۋەندىكىدەك ھۆكۈم ئېلان قىلىمەن . 10 ئامېرىكا دوللىرى جەرىمانە تۆلەيسىز ياكى 10 كۈن قاماپ قويۇلىسىز.ئەمما ئۇ ھۆكۈمنى ئېلان قىلىپ بولۇپ ، قالپىقىنى ئېلىپ يانچۇقىدىن 10 ئامېرىكا دوللىرىنى چىقىرىپ سالدىدە:بۇ ماڭا قويۇلغان 10 دوللار جەرىمانە ، مەن تېخى مۇشۇ مەيداندىكى بارلىق مەمۇرى خادىملارنىڭ ھەر بىرىگە 50 سىنت جەرىمانە قويىمەن . چۈنكى بىز ۋەزىپىمىزنى ئادا قىلالمىغانلىقىمىز ئۈچۈن بۇ موماي بولكا ئوغۇرلاش ئارقىلىق نەۋرىلىرىنىڭ قوسۇقىنى تويغۇزماقچى بولغان . بۇ جەرىمانە پۇللىرىنىڭ ھەممىسىنى جاۋاپكارغا بېرىش كېرەك،دېدى .ئىككىنچى كۈنى ، نيۇ يورك شەھىرىنىڭ چوڭكىچىك گېزىتلىرىدە مۇنداق خەۋەر بېسىلدى:بولكا ئوغرىلاپ نەۋرىلىرىنى تويغۇزماقچى بولغان موماي 47.5 سىنتقا ئېرىشتى . بۇ پۇل شەھەر باشلىقى لاگورىيا ۋە بىر نەچچە مەمۇرىلارغا قويۇلغان جەرىمانە پۇلىدىن باشقا ، بولكاخانا خوجايىنى ئىئانە قىلغان 50 سىنت ، بىر قىسىم ئۇرۇشقان، قاتناش ۋەقەسى قاتارلىق يېنىك جىنايەت ئۆتكۈزۈپ سوت ھۆكۈمىنى كۈتىۋاتقان نەق مەيداندىكى كىشىلەر ئىئانە قىلغان 50 سىنتمۇ بار.شەھەر باشلىقى لاگوردىيا قانداق قىلىپ ئامما قەلبىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالالىدى ؟ بۇ ئۇنىڭ ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىنىڭ خەلق چاكىرى بولۇش شۇئارىنى ئاغزىدىلا توۋلىماستىن ، بەلكى ئەمەلى ھەرىكىتى بىلەن خەلق ئاممىسى ئۈچۈن خىزمەت قىلغانلىقىدىن بولدى. |
قەشقەر شەھەرلىك پارتكوم ۋە خەلق ھۆكۈمىتى 2007 يىلى 25 نومۇرلۇق ھۆججەت چۈشۈرۈپ، ئۇيغۇر ئىشچى خىزمەتچىلىرىنىڭ بۇرۇت قويۇشىنى چەكلىگەن. .مەزكۇر ھۆججەت ئىشچى خىزمەتچىلەرنىڭ قىياپەت ئۆلچىمى بەلگىلىمىسى دەپ ئاتالغان بولسىمۇ، ھۆججەتتىكى ماددىلاردىن بىرىدە بۇرۇت قويۇش ئېنىق ھالدا چەكلەنگەن بولغاچقا، مەزكۇر قائىدە ئامما ئارىسىدا بۇرۇت چەكلەش تۈزۈمى دەپ ئاتالغان.بىز بۇرۇت چەكلەش تۈزۈمى ھەققىدە ئالدى بىلەن قەشقەر شەھەرلىك مائارىپ ئىدارىسىدىن ئەھۋال ئىگىلىدۇق. مەسئۇل خادىم بۇرۇت چەكلەش تۈزۈمىنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى رەت قىلمىغان بولسىمۇ، بۇ تۈزۈمنىڭ مىللىي كىملىككە قارىتا چەكلىمە ئىكەنلىكىنى ئىنكار قىلدى.قەشقەر ۋىلايەتلىك تەشكىلات ئىدارىسىكى بىر خادىم، بۇرۇت چەكلەش تۈزۈمىنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى، ئۆزىنىڭمۇ بۇرۇت چۈشۈرۈۇش جەريانىدىكى تەسىراتىنىبايان قىلدى.بۇرۇت قويماسلىق قەشقەردە بىر قانچە يىلدىن بېرى تەشەببۇس قىلىنىپ كەلگەن. ئەمما بۇ تەشەببۇسقا ئەمەل قىلغۇچىلارنىڭ سانى بەك كۆپ بولمىغان. نەتىجىدە قەشقەر شەھەرلىك پارتكوم، مەخسۇس 25 نومۇرلۇق ھۆججەت چۈشۈرۈپ بۇرۇت قويۇشنى چەكلىگەن.بۇ ھۆججەتكە ئاساسەن ئىدارە جەمئىيەت ۋە مەكتەپلەر ئۆز ئالدىغا جازالاش تۈزۈمىنى يولغا قويغان. بۇ تۈزۈم بويىچە بۇرۇت قويغۇچىلارغا 100 يۈەندىن 300 يۈەنگە قەدەر جىرىمانە قويغان. بۇنىڭلىق بىلەنمۇ ئىدارە جەمئىيەتلەر بۇرۇتلۇقلاردىن خالىي بولۇپ بولالمىغان، نەتىجىدە مەكتەپلەردە، مۇشۇ ئاينىڭ 7 كۈنىدىن باشلاپ بۇرۇت قويغانلارنى خىزمەتتىن ھەيدەش جازاسى قوللىنىلغان.قەشقەر شەھىرىدىكى بىر ئوتتۇرا مەكتەپ مەسئۇلى بۇرۇت چەكلەش تۈزۈمى ھەققىدە قاراشلىرىنى سۆزلەپ بەردى.ھۆرمەتلىك ئوقۇرمەنلەر، ئۇيغۇر تور بەتلىرىدىكى ئىنكاسلاردا، خىتاي دائىرىلىرى ئۇيغۇر ئېلىدە يولغا قويۇلۇۋاتقان قوش تىللىق مائارىپ سىياسىتى بىلەن بۇرۇت چەكلەش تۈزۈمىنىڭ غايىسىنىڭ ئوخشاشلىقى، ھەر ئىككىسىدىكى مەقسەتنىڭ ۋاڭ لېچۈەننىڭ دېگىنىدەك، ئۇيغۇرلارنىڭ جۇڭخۇا كىملىكىنى كۈچەيتىش يەنى ئۇيغۇر كىملىكىنى ئاجىزلىتىش ئىكەنلىكى بايان قىلىنماقتا. |
ئەرلەر ساغلاملىقى دوختۇر ساغلاملىق تورى , , , .1. . , , . .2. . , , , . . . . , .3. . . , , . ئالدىنقى ماقالىمىزدا تېمىسىدا تەپسىلى توختالدۇق . ياكى توغرىسىدىكى ماقالىنى ئوقۇپ بېقىشىڭىزنى تەۋسىيە قىلىمىز .قارا شېكەر چېيىقارا شېكەر چېيى ئاياللارغا پايدىلىققارا شېكەر چېيى ئەرلەرگە پايدىلىققارا شېكەر چېيىنىڭ ئەرلەرگە تەسىرى |
11 ماۋسىم 19:33ورال. قازاقپارات باتىس قازاقستان وبلىسىندا ينفەكتسيالىق ستاتسيوناردا جاتقاندار سانى كوبەيىپ كەتىپ وتىر، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.ب ق و دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى ءمالىم ەتكەنىندەي، كەشە 1123 توسەكتىك 18 ينفەكتسيالىق اۋرۋحانادا 405 ناۋقاس جاتسا، بۇگىن ولاردىڭ سانى 439 عا جەتتى. سونىڭ باسىم كوپشىلىگى 353 ءى ورال قالاسىنداعى 600 توسەكتىك 5 ستاتسيوناردا ەم قابىلداپ جاتىر.28 ناۋقاس جانساقتاۋ بولىمىندە ەمدەلۋدە. كەشە كوروناۆيرۋستان قايتقاندار 350 بولسا، بۇگىن ولاردىڭ سانى 352 گە جەتتى. باسقارما مالىمەتىنە قاراعاندا، سوڭعى اپتادا الدىڭعىمەن سالىستىرعاندا، ىندەت جۇقتىرعاندار 7,8 پايىزعا 47 ناۋقاسقا تومەندەدى. جىل باسىنان بەرى 14160 ادام تىركەلسە، سونىڭ 55,7 پايىزى 7895 ورال قالاسى، 14,3 پايىزى 2026 بايتەرەك، 11,1 پايىزى 1581 ءبورلى اۋدانىنىڭ ۇلەسىنە تيەدى.ىندەت باستالعاننان بەرى وڭىردە اۋىرعان 23381 ناۋقاستىڭ 18481 ءى جازىلىپ شىقتى. سوڭعى تاۋلىكتە 86 ادامنان كوۆيد تابىلسا، 115 ناۋقاس ەمدەلىپ شىقتى.وبلىس بويىنشا 75625 ادام كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينانىڭ ءبىرىنشى، 35843 ءى ەكىنشى كومپونەنتىن قابىلدادى.وڭىردە ينفەكتسيالىق اۋرۋحانالارعا تۇسكەن ناۋقاستاردىڭ كوبەيۋى الاڭداتادى. سوندىقتان تۇرعىندارعا كارانتين تالاپتارىن ساقتاۋدى ۇمىتۋعا بولمايدى. سونىمەن قاتار ىندەتكە توسقاۋىل قويۋ ءۇشىن ەكپە الۋ قاجەت، دەپ حابارلادى ۆەدومستۆودان.ەسكە سالا كەتەيىك، بۇدان بۇرىن باتىس قازاقستاندا كوروناۆيرۋسپەن ستاتسيوناردا جاتقاندار سانى 400 دەن اسقانىن جازعان ەدىك.الماتى اۋەجايىنىڭ پرەزيدەنتى اۋىستى |
الماتىدا كوپبالالى جانە جاعدايى تومەن وتباسىلارعا، سونداياق جەكە كاسىپكەرلەرگە ارزان پايىزبەن نەسيە بەرىلە باستادى. قالا بيلىگى بيىل قوس قارجى ۇيىمىن اشىپ، وعان 3 ميلليارد تەڭگەگە جۋىق قاراجات بولگەن.قىركۇيەك ايىندا عانا قۇرىلعان قوس قارجى مەكەمەسى قازىر 5 جوبانى ماقۇلداپتى. ناتيجەسىندە، كاسىپ اشامىن دەگەندەر ءتيىمدى شارتتارمەن ارمانىنا جەتۋگە ءبىر تابان جاقىنداي ءتۇستى. الماتى اكىمدىگى بۇل شارا رۋحاني باعدارلاما اياسىندا شەشىمىن تاۋىپ وتىرعانىن ايتادى. سەبەبى تومەن پايىزبەن نەسيە الۋعا ءوتىنىش بەرگەن وتباسىلاردىڭ باسىم كوپشىلىگى قىز جاساۋىن دايىنداپ بەرۋمەن اينالىساتىن تىگىن تسەحتارى، نان ونىمدەرى جانە قوعامدىق تاماقتاندىرۋ ورىندارىن اشامىن دەگەن نيەتپەن العان.ەندى جىل سوڭىنا دەيىن الىپ شاھاردا ءۇش تىگىن تسەحى، نان ونىمدەرىن پىسىرەتىن شاعىن ناۋبايحانا جانە كوفە قۋىراتىن شاعىن نىسان اشىلادى.الماتى بيزنەس 2025 ايماقتىق باعدارلاماسى قالا ءۇشىن جانجاقتى قامتىلعان ماڭىزدى قۇجات. باسىم باعىتتارىنىڭ ءبىرى حالىقتى كاسىپكەرلىككە باۋلۋ، قالاعا قالتاسى قالىڭ ينۆەستور تارتۋ، قارجىلىق قولداۋ كورسەتۋ جانە بيزنەس قۇرۋ ءۇشىن ءتيىمدى جاعداي جاساۋ. سونداياق ونىڭ اياسىندا 6 جاڭا مەكەمە قۇرىلدى. الماتى الەۋمەتتىككاسىپكەرلىك كورپوراتسياسىنا قارايتىن الماتى فينانس جانە ميكروقارجى ۇيىمى بولاتىن. ولار قازىر كاسىپكەرلەردەن وتىنىشتەر قابىلداپ جاتىر. ماقساتتارى ءبىر قوس كومپانيا بيزنەس باستايمىن دەگەندەردى دەمەپ جىبەرۋمەن اينالىسادى.وسى ەكى مەكەمە شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە نەسيە بەرەدى. ياعني، الماتى ميكرو قارجى ۇيىمى 20 ملن تەڭگەگە دەيىن جانە 2 پايىزبەن كوپبالالى جانۇيالارعا بەرەدى. ال الماتى فينانس مەكەمەسى 20 ميلليوننان 300 ميلليونعا دەيىن ورتا جانە كىشى بيزنەستى دامىتۋ ءۇشىن نەسيە بەرەدى. 7 جىلعا دەيىن 2 پايىزبەن ەگەر الاتىن بولسا بىزدە مىنا جاڭادان قوسىلعان اۋداندار بار عوي. الاتاۋ اۋدانى، ناۋرىزباي اۋدانى، دەدى ا قارجى مەكەمەسى باسقارما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى زاڭعار سالىمباەۆ.ايتا كەتەيىك، كاسىپتى الماتىعا جاڭادان قوسىلعان الاتاۋ مەن ناۋرىزباي اۋداندارىندا باستايمىن دەگەندەر نەسيەنى بار بولعانى 2 پايىزبەن الادى. نەسيە كامەلەتتىك جاسقا تولعانداردان باستاپ، زەينەت جاسىنا دەيىنگىلەرگە بەرىلەدى. سونداياق كاسىبى بار دەگەنمەن ونى كەڭەيتەم دەۋشىلەر ءۇشىن دە مۇمكىندىك قاراستىرىلعان. قالا اكىمدىگى باستاعان باعدارلامانىڭ ءتيىمدى تۇسى سول، كاسىپكەرگە قاراجات ءوزى تاڭداعان ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەگى ەسەپشوتىنا اۋدارىلادى. نەسيەنى قاراستىرۋ كەزىندە ءبىر تيىندا كوميسسيا الىنبايدى. ياعني ماقۇلدانعان سوما ناقتى قولعا تۇسەدى.بىزدە تەك قانا نەسيە ەمەس، ليزينگ دەگەن قارجى قۇرالى دا بار. قارجىلىق ليزينگ. ياعني، بۇل ءوزىڭىزدىڭ 20 پايىز باستاپقى مولشەرىندەگى قارجىڭىز بار بولسا، سول 20 پايىزدى قۇيا وتىرىپ، قالعان 80 پايىزدى ءبىزدىڭ كومپانيادان الۋعا بولادى دەگەن ءسوز، دەدى ا قارجى مەكەمەسى باسقارما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى زاڭعار سالىمباەۆ.كوپبالالى جانە جاعدايى تومەن وتباسىلار بيزنەس باستاسا، الايدا قولىندا جوسپارى جوق بولسا دا، كومەك قولىن سوزامىز دەيدى قارجى ۇيىمدارى. باستىسى، العا اسقاق ماقسات قويىپ، ءوزوزىنە سەنۋى كەرەك. وعان قوسا، الماتىدا اشىلعان قولداۋ ورتالىعىنداعى ماماندار باعىتباعدار بەرۋگە قاشاندا دايىن. ال ءوز كەزەگىندە ماماندار ولارعا 21 كۇندىك نەمەسە 3 ايلىق بيزنەس باستاۋ كۋرسىن تامامداۋعا كەڭەس بەرەدى. سەرتيفيكات العان سوڭ، بايزاقوۆ 303 مەكەنجايىنا كەلۋگە بولادى. |
مەديتسينا 18 ماۋسىم، 2019كاسىبي مەرەكەدە بالالار دارىگەرلەرى ماراپاتتالدىماۋسىم ايىنىڭ ءۇشىنشى جەكسەنبىسى اق حالاتتى ابزال جانداردىڭ ءتول مەرەكەسى رەتىندە اتالىپ وتىلەتىن ايان. ايتۋلى مەرەكەگە اياسىندا الماتىداعى پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسى عىلىمي ورتالىعىنىڭ بىرقاتار دارىگەرلەرى قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ جوعارى ماراپاتتارىنا يە بولدى.قازاقستان 17 ماۋسىم، 2019قازاقستان حالىقارالىق اكەلەر كۇنىن اتاپ ءوتتىماسەلەن، قازاقستاندا مەكتەپ جاسىنا تولماعان بالالاردىڭ كۇتىمى مەن تاربيەسىنە اكەلەردىڭ تەك 6،6 عانا قاتىسادى. سونىمەن ەلىمىزدە ماماندىقتارى ءار ءتۇرلى اكەلەر حالىقارالىق اكە كۇنىن اتاپ ءوتىپ، بالالاردى تاربيەلەۋ تاجىريبەسىمەن ءبولىسۋ ءۇشىن قازاقستانداعى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا قوسىلدى.قوعام 17 ماۋسىم، 2019قورعاس بەكەتىندە دەكلاراتسيالانباعان ۇيالى تەلەفوندار تاركىلەندىۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 15 ماۋسىمى كۇنى ساعات كەشكى 18دەن 10 مينۋت كەتكەندە التىنكول كەدەن بەكەتىنىڭ حالىقارالىق شەكارا ماڭى ىنتىماقتاستىق ورتالىعى قورعاس وتكىزۋ پۋنكتىنىڭ جولاۋشىلار تەرمينالىندا كەزەكتى كەدەندىك تەكسەرۋ بارىسىندا كەدەن قىزمەتكەرلەرى مەن شەكارا قىزمەتكەرلەرى بىرلەسە وتىرىپ، كەدەندىك تەكسەرۋدەن جاسىرىلعان ۇلكەن كولەمدە ۇيالى تەلەفونداردى تاركىلەدى.الماتىدا ورتالىق ازيا بالالار حيرۋرگتارى اسسوتسياتسيالارىنىڭ ءى سەزى ءوتىپ جاتىربۇگىن الماتىدا ورتالىق ازيا بالالار حيرۋرگتارى اسسوتسياتسيالارىنىڭ ءى سەزى باستالدى. ونىمەن قاتار قازاقستان بالالار حيرۋرگتارى رقب ءى سەزى قاتار جۇرۋدە.ەكونوميكا 12 ماۋسىم، 2019 يننوۆاتسيالىق فابريكاسىن ىسكە قوستىونەركاسىپ سالاسىندا الەمدىك قىزمەت جەتكىزۋشى جانە اۆتوموبيل لوگيستيكاسى سالاسىندا ەۋروپالىق كوشباسشى بولىپ تابىلا توبى يننوۆاتسيالىق فابريكاسىنىڭ اشىلعانى تۋرالى اقپارات تاراتىپ وتىر. بۇل باستاما توپتىڭ جاڭاشىل ستراتەگياسىنداعى ەڭ ماڭىزدى وقيعالارى قاتارىندا.ايماقتار 11 ماۋسىم، 2019قازاقستاننىڭ ءسۇت وداعى وتاندىق بالمۇزداق كومپانياسىنىڭ ساپاسىن كوتەرۋگە سەپتەسەدىقازاقستاننىڭ ءسۇت وداعى ەلىمىزدە ءبىرىنشى بولىپ بالمۇزداقتى ەكسپورتقا شىعارۋعا قول جەتكىزگەن شينلاين كومپانياسىن قاتارىنا الدى.ەكونوميكا 11 ماۋسىم، 2019بانكتىڭ باعالاۋشىلار كابينەتى نەسيەلىك وتىنىمدەردى قاراستىرۋ مەرزىمىن قىسقارتتىتۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىندە باعالاۋشىلار كابينەتىنىڭ ىسكە قوسىلۋى نەسيەلىك وتىنىمدەردى قاراستىرۋ مەرزىمىن قىسقارتتى.ايماقتار 07 ماۋسىم، 2019الماتىنىڭ ەڭ كىشكەنتاي تۇرعىندارى اراسىندا بايقاۋ جاريالاندىحالىقارالىق بالالاردى قورعاۋ كۇنى اق قالانىڭ ەڭ كىشكەنتاي تۇرعىندارىن قۇتتىقتاپ، شىعارماشىلىق بايگە جاريالاعان ەدى.قوعام 07 ماۋسىم، 2019بالاسىن باعۋ ءۇشىن قىزمەتتەن كەتتىبىرنەشە ءتىلدى قاتار مەڭگەرگەن، بۇعان دەيىن لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقارىپ كەلگەن الماتى قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى اسەل ءجۇنىسوۆا ءوز ەركىمەن شاھار باسشىسى ورىنباسارلىعىنان باس تارتتى.ايماقتار 06 ماۋسىم، 2019قازاقستان كارديولوگتارىنىڭ كونگرەسى ءوتىپ جاتىربۇل كۇندەرى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ بيىلعى عىلىميتاجىريبەلىك ءىسشارالار جوسپارىنا سايكەس، الماتىدا ءۇش كۇنگە سوزىلاتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى كارديولوگتارىنىڭ كونگرەسى ءوتىپ جاتىر. |
ۆاكتسيناتسيا نەلىكتەن مىندەتتى بولۋى ءتيىس؟بىلگەنگە مارجان 2094 4 پىكىر 12 مامىر, 2020 ساعات 13:42قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ دەپارتامەنتىنىڭ اسا قاۋىپتى ينفەكتسيالاردى تالداۋ مەن مونيتورينگىلەۋ جانە زەرتحانالاردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى اسەم كۇمىسباەۆا: ۆاكتسيناتسيانى مىندەتتەۋ ازاماتتاردىڭ ءوز دەنساۋلىعى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىگىن ىنتالاندىرۋعا باعىتتالعان شارالاردىڭ ءبىرى!سوڭعى ءجۇز جىلدا ادامدار ينفەكتسيانىڭ تارالۋىنا قارسى قالاي كۇرەسۋ كەرەكتىگى جونىندە كوپ نارسەنى ءبىلدى جانە بىرقاتار جۇقپالى اۋرۋلاردى باقىلاۋدا ۇستاۋدى ۇيرەندى، ال ولاردىڭ كەيبىرەۋىن مۇلدەم جويدى. دەگەنمەن، ادامنىڭ ينفەكتسيالىق اۋرۋلارمەن كۇرەسى توقتاۋسىز ءجۇرىپ جاتىر جانە بۇل جەردە كوپ نارسە كوپتەگەن ەلدەردىڭ، ۇيىمداردىڭ جانە قاراپايىم ادامداردىڭ ۇيلەستىرىلگەن كۇشىنە بايلانىستى.ۆاكتسيناتسيا ومىرگە قاۋىپ توندىرەتىن ينفەكتسيالىق اۋرۋلارمەن كۇرەسۋدىڭ نەمەسە ولاردى جويۋدىڭ قۇرالى بولىپ تابىلادى. مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، يممۋنداۋ جىل سايىن 2 ميلليوننان 3 ميلليونعا دەيىن ءولىم جاعدايىنىڭ الدىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل ءتىپتى حالىقتىڭ ەڭ وسال توبىنا يممۋنداۋ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتەتىن ستراتەگيالارمەن تەكسەرىلگەن دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى ينۆەستيتسيالار تۇرعىسىنان ەڭ ءتيىمدى ءتۇرى.نەلىكتەن ۆاكتسيناتسيا مىندەتتى بولۋى ءتيىس؟ ويتكەنى حالىقتى ۆاكتسيناتسيامەن بارىنشا جوعارى 95 جانە ودان دا كوپ دەڭگەيدە قامتۋ كەزىندە ءتيىمدى ۆاكتسيناتسيالاۋعا قول جەتكىزۋگە بولادى! جىل سايىن يممۋنداۋ دۇنيە جۇزىندە 3 ميلليون ادامنىڭ ءومىرىن امان الىپ قالادى، سونداياق تاعى دا ميلليوننان استام ادامدى اۋرۋلاردان جانە ءومىر بويى مۇگەدەك بولۋدان قۇتقارادى ددسۇنىڭ ەسەپتىك دەرەكتەرى. بالالاردى جوسپارلى يممۋنداۋ ەنگىزىلگەنگە دەيىن ينفەكتسيالىق اۋرۋلار الەمدە بولاتىن بالالار ءولىمىنىڭ جەتەكشى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى بولعان ەدى. ءتىپتى، قازىرگى كەزدە دە بۇل اۋرۋلار ۆاكتسينوپروفيلاكتيكا ادىستەرىمەن باقىلاناتىن بارلىق ينفەكتسيالاردىڭ ىشىندە ولىمگە اكەلەتىن جانە ەڭ ءجيى كەزەدەسەتىن قىزىلشا، ءتيپتى , كوكجوتەل جانە جاڭا تۋعان بالانىڭ سىرەسپەسى سياقتى ينفەكتسيالاردان بولاتىن قايعىقاسىرەتتىڭ جانە ءولىمنىڭ سەبەبى بولىپ وتىر. جىل سايىن 10.6 ميلليون بالا بەس جاسقا جەتپەي قايتىس بولادى ولاردىڭ 1.4 ميلليونى ۆاكتسيناتسيانىڭ كومەگىمەن الدىن الۋعا بولاتىن اۋرۋلاردان قايتىس بولادى. دۇنيە جۇزىندە جىل سايىن شامامەن 3 4 ميلليون ادام باسقارىلاتىن ينفەكتسيالاردان قايتىس بولادى.يممۋنداۋمەن قامتۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ اياسىندا بەلگىلى ءبىر ينفەكتسيالىق اۋرۋعا قارسى ۆاكتسينانى ەنگىزۋ سىرقاتتانعاندار سانىنىڭ ەداۋىر ازايۋىن قامتاماسىز ەتەدى. جانە دە، كەرىسىنشە، ەكپەلەرمەن قامتۋ دەڭگەيىن تومەندەتۋ كەزىندە اۋرۋ جاعدايى قايتادان ورىن الادى. ەگەر يممۋنداۋعا باسا نازار اۋدارىلماسا، وندا پوليوميەليت، قىزىلشا نەمەسە ديفتەريا سياقتى وتە جۇقپالى اۋرۋلار قايتادان پايدا بولۋى جانە دۇنيە جۇزىنە، ونىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ ەلىمىزگە دە تارالۋى مۇمكىن.سونداياق يممۋنداۋ ەكپە الماعانداردى دا بەلگىلى ءبىر ينفەكتسيالىق اۋرۋلاردىڭ تارالۋىنىڭ الدىن الۋ ارقىلى قورعاي الادى: بەلگىلى ءبىر قوعامداستىقتا جەتكىلىكتى ادام سانى ۆاكتسيناتسيالاۋدان وتكەن كەزدە ينفەكتسيالار تارالمايدى. سيپاتى وتە جۇقپالى بولعاندىقتان، قىزىلشاعا بايلانىستى مۇنداي اسەرگە حالىقتىڭ ۇلكەن بولىگىن 95 يممۋنداۋ ەسەبىنەن قول جەتكىزۋگە بولادى. ەكپە العان ادامدار كوبەيگەن سايىن، سونشالىقتى ادام ءومىرىن امان الىپ قالۋعا بولادى.بالاڭىزعا ەكپە جاساۋ قاجەت ەكەنى تۋرالى ويلانىڭىز! بۇل تۋرالى ويلانۋ كەرەك، ويتكەنى بالاڭىزدىڭ ءومىرى ءوز قولىڭىزدا. ۆاكتسينا الا وتىرىپ، ءسىز تۋبەركۋلەز مەنينگيتى سياقتى قورقىنىشتى اۋرۋلاردىڭ جانە كوپتەگەن باسقا دا اۋرۋلاردىڭ الدىن الاسىز. حالىقتىڭ شامامەن 95 پايىزى ۆاكتسيناتسيالاۋدان وتكەن كەزدە ۇجىمدىق يممۋنيتەت قالىپتاسادى دەپ ەسەپتەلەدى، ۆاكتسيناتسيالاۋدان وتپەگەن ادامدار وزدەرىنىڭ جانە باسقا ادامداردىڭ سول اۋرۋعا شالدىعۋ مۇمكىندىگىن ارتتىرادى.سىرەسپە سياقتى باسقارىلاتىن ينفەكتسيادان ۇجىمدىق يممۋنيتەت ەسەبىنەن قورعانۋ مۇمكىن ەمەس، ويتكەنى بۇل جۇقپالى اۋرۋ ەمەس. ەگەر ءسىزدىڭ بالاڭىز سىرەسپەگە قارسى ەكپە الماعان بولسا، وندا باسقا بالالاردىڭ ەكپە العانى نە الماعانى ماڭىزدى ەمەس بالاڭىز ءبارىبىر اۋرۋدان قورعالماعان بولىپ سانالادى.ۇجىمدىق يممۋنيتەت كونتسەپتسياسى اتاانالاردا جالعان قاۋىپسىزدىك سەزىمىن تۋدىرۋى مۇمكىن، بۇل ولاردىڭ پروفيلاكتيكالىق ەكپەلەردەن باس تارتۋىنىڭ سەبەبىنە اينالۋى مۇمكىن. مۇنداي كوزقاراس كەز كەلگەن ۇجىمدىق يممۋنيتەتتىڭ اسەرىن تومەندەتىپ قانا قويمايدى جانە ۆاكتسينا الماعان كەز كەلگەن بالا اتالعان جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ تارالۋ قاۋپىن ارتتىرادى. ەڭ اقىرىندا، ەكپە الماعان ءبىر ادام اۋرۋعا شالدىقسا، كەيىننەن ودان اينالاسىنداعى ۆاكتسيناتسيادان وتپەگەن ادامدار اۋرۋ جۇقتىرادى.ۆاكتسيناتسيانىڭ مىندەتتى ەكەندىگىن ۇمىتپاڭىز، ويتكەنى ءسىز ءوز دەنساۋلىعىڭىز ءۇشىن جاۋاپتىسىز! ۆاكتسيناتسيانىڭ ءساتتى ءوتۋى ءار ادامنىڭ دايىن بولۋىنا، جالپى سالاۋاتتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋگە بايلانىستى. ۆاكتسينا الا وتىرىپ، ءسىز ءوزىڭىزدى جانە جاقىندارىڭىزدى قورعايتىنىڭىزدى ەستە ساقتاڭىز!مارادونانىڭ دارىگەرىنە قىلمىستىق ءىس قوزعالدىيران فيزيكعالىمدى ءولتىردى دەپ ءيزرايلدى ايىپتادىقانات بىرلىكۇلى 35407زىكىريا زامانحانۇلى 48813 |
ئۈچىنچى قىسسە ھۇد ئەلەيھىسسالام1 نۇھ ئەلەيھىسسالامدىن كېيىننۇھ ئەلەيھىسسالامنىڭ ئەۋلادلىرىغا بەرىكەت بېرىپتۇ، ئۇلار زېمىننىڭ ھەر قايسى تەرەپلىرىگە تارقىلىپتۇ. .ئۇلارنىڭ ئىچىدىن ئاد ئىسىملىك بىر مىللەت دۇنياغا كېلىپتۇ. ئۇلار جىسمى گويا تۆمۈردىن پۈتكەندەك ناھايتى كۈچلۈك بولۇپ، ھەممىنى بويسۇندۇرىدىكەن، ئۇلارنى ھېچكىم يىڭەلمەيدىكەن. ئۇلار ھېچكىمدىن قورقمايدىكەن، ئەكسىچە ھەممە ئادەم ئۇلاردىن قورقىدىكەن.ئاد قەۋمىگە ھەممە نەرسىدە بەرىكەت بىرىپتۇ، ئۇلارنىڭ تۆگىلىرى جىلغىلارغا، ئاتلىرى مەيدانلارغا، بالىلىرى ئۆيلەرگە تولۇپتۇ.ئەگەر ئۇلارنىڭ تۆگىلىرى يايلاققا، بالىلىرى ئوينىغىلى ماڭسا بۇنىڭدىن ئاجايىپ گۈزەل بىر مەنزىرە ھاسىل بولىدىكەن. ئاد قەۋمىنىڭ ياشىغان زېمىنىمۇ ئوخشاشلا ياپيېشىل بوستانلىق بولۇپ، باغچا ۋە بۇلاقلار ئۇنىڭ گۈزەللىكىگە تېخىمۇ گۈزەل ھۆسن قوشىدىكەن.2 ئادنىڭ كاپىرلىقىبىراق، ئاد قەۋمى نىڭ بۇنچە كۆپ نېمەتلىرىگە قارىتا تەشەككۈر بىلدۈرمەپتۇ، ئاتابوۋىلىرىدىن ئاڭلىغان ۋە زېمىندا تەسىرلىرىنى كۆرگەن توپان ۋەقەسىنى ئۇنتۇپ كېتىپتۇ. ئۇلار نىڭ نۇھ قەۋمىگە نىمە ئۈچۈن توپان بالاسىنى ئەۋەتكەنلىكىنىڭ سەۋەبىنى ئۇنتۇپ، نۇھ ئەلەيھىسسالامنىڭ قەۋمىگە ئوخشاشلا بۇتلارغا ئىبادەت قىلىشقا باشلاپتۇ.ئۇلار ئۆز قولى بىلەن تاشلارنى ئويۇپ بۇتلارنى ياسايدىكەن، ئاندىن ئۇنىڭغا سەجدە ۋە ئىبادەت قىلىدىكەن، تىلەكلىرىنى شۇلاردىن تىلەپ، قۇربانلىقلىرىنى شۇلارغا ئاتاپ قىلىدىكەن.ئۇلار نۇھ ئەلەيھىسسالامنىڭ قەۋمى ماڭغان زالالەت يولىدىن مېڭىپتۇ. ئۇلارنىڭ ئەقلى ئۇلارنى بۇتلارغا ئىبادەت قىلىشتىن توسوپ قالالماپتۇ، ئۇلارنىڭ ئەقىلى ئىقتىدارى ئۇلارنى توغرا يولغا باشلىيالماپتۇ.3 ئادنىڭ زوراۋانلىقىئاد قەۋمىنىڭ كۈچقۇۋۋىتى ئۇلارنىڭ ئۆزىگە ۋە باشقا كىشىلەرگە ئاپەت بولۇپتۇ، ئۇلار زۇلۇم ۋە زوراۋانلىقىنى كەسپ قىلىۋاپتۇ.ئۇلار غا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىمان كەلتۈرمىگەن تۇرسا، ئۇلارنى قايسى بىر كۈچ زۇلۇم ۋە زوراۋانلىقتىن چەكلىيەلەيدۇ؟ ئۇلار ئۆزلىرىنى ھەممىدىن ئۈستۈن ۋە چوڭ ساناپ، ھېساب ۋە جازاغا ئوچرىشىشتىن قورقمىغان تۇرسا، زۇلۇمدىن ئۇلارنى كىممۇ توسۇپ قالالايدۇ؟ئۇلار باياۋاندىكى ياۋايى ھايۋانلارغا ئوخشايتتى، چوڭلىرى كىچىكلىرىگە زولۇم قىلسا، كۈچلۈكلىرى ئاجىزلىرىنى بوزەك قىلاتتى.ئەگەر ئۇلار غەزەپلەنسە، گويا غەزەپلەنگەن پىلغا ئوخشاش ھەممىنى چەيلەپيانچىپ، ھالاك قىلماي قويمايتتى.ئەگەر ئۇلار باستۇرۇپ كەلسە، زىرائەت ۋە نەسىلنى يىلتىزىدىن قۇرۇتۇۋېتەتتى.ئەگەر ئۇلار بىرەر شەھەرگە باستۇرۇپ كىرسە، شەھەرنىڭ ئەزىز كىشىلىرىنى خار قىلاتتى، ئاجىزلار ئۇلارنىڭ زۇلمىدىن قورقۇپ، ھەر تەرەپكە قاچاتتى.دېمەك، ئۇلارنىڭ كۈچقۇۋۋىتى ئۇلارنىڭ ئۆزىگە ۋە باشقا كىشىلەرگە ئاپەت بولۇپتۇ.دىن قورقمايدىغان ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىمان كەلتۈرمەيدىغان ھەرقانداق كاپىرنىڭ تەبىئىتى ئەنە شۇنداق بولىدۇ.4 ئادنىڭ قەسىرلىرىئاد قەۋمى كۈنلىرىنى يەپئىچىش ۋە ئويۇنتاماشا ئىچىدە ئوتكۈزۈدىكەن، ئېسىل ئۆيئىمارەتلىرى ۋە ئورداقەسىرلىرى بىلەن بىربىرىدىن ئۈستۈنلۈك تالىشىدىكەن. ھە دېسىلا ئۆيئىمارەت سېلىپ، پۇلماللىرىنى بۇزۇپ چاچىدىكەن.ئۇلار قەيەردە بوشبىكار ئورۇن ياكى ئىگىز جاي تاپسا، شۇ يەرگە ئىگىز قەسىرلەرنى بىنا قىلىدىكەن. ئۇلار گويا ئۆلمەي مەڭگۈ ياشايدىغاندىكىدەك، ھەر خىل ئۆيئىمارەتلەرنى سالىدىكەن.باشقا ئادەملەر يېگىلى تاماق، كىيگىلى كىيىم تاپالمىسىمۇ، بىراق، ئۇلار ھىچنىمىگە قارىماي، ئىھتىياجىدىن ئارتۇق ئورداسارايلارنى سېلىۋالىدىكەن.گەرچە بايلارنىڭ ئۆيلىرى ئولتۇرۇدىغان ئادەملەردىن خالى قالسىمۇ، بىراق، نامراتلار ئولتۇرۇشقا ئۆي تاپالمايدىكەن.ئۇلارنى ۋە ئۇلارنىڭ ئورداقەسىرلىرىنى كۆرگەن كىشى ئۇلارنىڭ ئاخىرەتكە ئىمان كەلتۈرمىگەن كاپىرلار ئىكەنلىكىنى ئېنىق بىلىۋالالايدىكەن.5 ھۇد ئەلەيھىسسالامبەندىلىرىنىڭ كاپىر بولۇپ، زېمىندا بۇزۇقچىلىق قىلىشىنى خالىمىغانلىقى ئۈچۈن ئاد قەۋمىگە پەيغەمبەر ئەۋەتىشنى ئىرادە قىلىپتۇ.چۈنكى، ئاد قەۋمى يەپئىچىش، ئويۇنتاماشا ۋە ئۆيئىمارەت سېلىش قاتارلىق ئىشلاردا ئەقىللىق بولسىمۇ، بىراق، ئۇلارنىڭ بۇزۇلغان ئەقلى دىني تەرەپتە كىرەككە كەلمەيدىكەن. ئۇلار دۇنياۋىي ئىشلاردا ئەقىللىق بولغىنى بىلەن دىني ئىشلاردا دۆت ۋە گالۋاڭ بولغاچقا تاشتىن ياسالغان بۇتلارغا ئىبادەت قىلىدىكەن.شۇڭا ئۇلارنى ھىدايەت يولىغا يىتەكلەيدىغان بىر ئادەمنى ئۇلارغا پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتىشنى، بۇ پەيغەمبەرنىڭ ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى ئۇلار تۇنۇيدىغان ۋە سۆزىنى چۈشىنىدىغان ئادەم بولۇشىنى ئىرادە قىلىپتۇ.بۇ پەيغەمبەر ئاد قەۋمىنىڭ ئىچىدىكى بىر ئېسىل ئائىلىدە تۇغۇلۇپ، ساغلام ئەقىل بىلەن ئۆسۈپ يېتىلگەن ھۇد ئەلەيھىسسالام ئىدى.6 ھۇد ئەلەيھىسسالامنىڭ دەۋىتىھۇد ئەلەيھىسسالام قەۋمى ئىچىدە ئورنىدىن تۇرۇپ، ئۇلارنى تەرەپكە دەۋەت قىلىپ، مۇنداق دەپتۇ:ئى قەۋمىم! غا ئىبادەت قىلىڭلار، سىلەرگە دىن باشقا مەبۇد بەرھەق يوقتۇر، سىلەر تۆنۈگۈن ئۆز قولۇڭلار بىلەن تاشنى ئويۇپ ياسىغان بۇتلارغا بۈگۈن قانداقسىگە ئىبادەت قىلىسىلەر؟سىلەرنى ياراتتى، ئۇ سىلەرگە رىزىق بەردى، ماللىرىڭلار ۋە بالىلىرىڭلاردا سىلەرگە بەرىكەت بەردى، زىرائەت ۋە نەسىلنى كۆپەيتتى، سىلەرنى نۇھ ئەلەيھىسسالامنىڭ قەۋمىدىن كېيىنكى ئورۇنباسار قىلدى، جىسمىڭلارنى كۈچلۈك قىلدى.قېنى ئويلاپ بېقىڭلارچۇ؟ نىڭ بۇ نېمەتلىرى ئۈچۈن غا ئىبادەت قىلماي، ئەكسچە نىڭ غەيرىگە ئىبادەت قىلساڭلار بولامدۇ؟سىلەر سۆڭەك تاشلاپ بېرىپ بېقىۋاتقان ئىتمۇ سىلەردىن ئايرىلماي، ئارقاڭلاردىن سايىدەك ئەگىشىپ يۈرىدۇ. سىلەر ئۆزۈڭلار باققان ئىتنىڭ باشقا بىر خوجايىننىڭ كەينىدىن كەتكەنلىكىنى كۆردۈڭلارمۇ؟ بىرەر ھايۋاننىڭ تاشقا ئىبادەت قىلغانلىقىنى ياكى بۇتقا سەجدە قىلغانلىقىنى ئۇچراتتىڭلارمۇ؟قېنى ئېيتىپ بېقىڭلارچۇ؟ ئىنسان ئەقىللىقمۇ ياكى ھايۋانمۇ؟ ئەزىز قىلىپ ياراتقان ئىنسان ئۆزىنىڭ ئىنسانىي قەدىرقىممىتىنى يوقۇتۇپ، ئۆزىنى ھايۋاندىنمۇ بەتتەر ھالەتكە چۈشۈرۈپ قويسا بولامدۇ؟.7 قەۋمنىڭ جاۋابىھۇد ئەلەيھىسسالامنىڭ قەۋمى كۈنلىرىنى يەپئىچىش ۋە ئويۇنتاماشا ئىچىدە ئۆتكۈزەتتى. ئۇلار بۇ خىل ھاياتتىن رازى ۋە مەمنۇن ئىدى. ھۇد ئەلەيھىسسالامنىڭ قىلغان گېپى ئۇلارغا ئېغىر كېلىپ، ئۇلار ئۆزئارا شۇنداق دېيىشىپتۇ: ھۇد نىمە دەۋاتىدۇ؟، ئۇنىڭ مەقسىتى زادى نىمىدۇ؟، بىز ئۇنىڭ سۆزلىرىنى چۈشىنەلمەيۋاتىمىز، ئۇ بىر بولسا دۆت، بىر بولسا چوقۇم ساراڭ.ھۇد ئەلەيھىسسالام ئۇلارنى يەنە بىر قىتىم تەرەپكە دەۋەت قىلىپتۇ، قەۋمنىڭ چوڭلىرى ئۇنىڭغا مۇنداق دەپتۇ: بىز سېنى ھەقىقەتەن ئەخمەق ھېسابلايمىز، بىز سېنى ئەلۋەتتە، پەيغەمبەرلىك دەۋايىڭدا يالغانچىلاردىن دەپ گۇمان قىلىمىز.ھۇد ئەلەيھىسسالام ئۇلارغا: ئى قەۋمىم! مەن ئەخمەق ئەمەسمەن، بەلكى، مەن ئالەملەرنىڭ پەرۋەردىگارى تەرىپىدىن ئەۋەتىلگەن پەيغەمبەرمەن، سىلەرگە پەرۋەردىگارىمنىڭ ئەلچىلىكىنى يەتكۈزىمەن، مەن سىلەرگە ئىشەنچىلىك نەسىھەتچىمەن دەپتۇ.8 ھۇد ئەلەيھىسسالامنىڭ پاراسىتىھۇد ئەلەيھىسسالام قەۋمىگە ھەر كۈنى نەسىھەت قىلىپتۇ، ئۇلارنى مىھرىبانلىق ۋە ساپدىللىق بىلەن تەرەپكە دەۋەت قىلىپ، مۇنداق دەپتۇ:ئى قەۋمىم! مەن سىلەرنىڭ قېرىندىشىڭلار، تۈنۈگۈنكى دوستۇڭلار ھۇد ئەمەسمۇ؟، سىلەر مېنى تونۇمايۋاتامسىلەر؟، سىلەر نىمىشقا مەندىن قورقىسىلەر؟، نىمىشقا مەندىن قاچىسىلەر؟، مەن سىلەرنىڭ پۇلمېلىڭلارنى ئېلىۋالمايمەن، ئى قەۋمىم! مەن تەبلىغ قىلغانلىقىم ئۈچۈن سىلەردىن ھەق ئالمايمەن، ماڭا ئەجىر بېرىشنى پەقەت مېنى ياراتقان ئۈستىگە ئالغان.ئى قەۋمىم! سىلەر ئىمان كەلتۈرۈشتىن نىمە دەپ قورقىسىلەر؟، ئەگەر سىلەر غا ئىمان كەلتۈرسەڭلار سىلەرنىڭ مالمۈلكىڭلار ھىچقانداق زىيانغا ئۇچرىمايدۇ، ئەكسچە، سىلەرنىڭ رىزقىڭلارنى كەڭرى قىلىدۇ ۋە كۈچقۇۋۋىتىڭلارنى تېخىمۇ زىيادە قىلىدۇ.ئى قەۋمىم! نىڭ مېنى پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتكەنلىكىدىن نىمىشقا بۇنچە ھەيران قالىسىلەر؟، ھەر بىر ئادەمنىڭ ئالدىغا كېلىپ، ئايرىمئايرىم ھالدا بىۋاستە سۆزلىمەيدۇ ۋە ئۇنىڭغا: سەن ئۇنداق قىل، سەن مۇنداق قىل دېمەيدۇ، بەلكى، ئۇلارغا ئۇلارنىڭ تىلى بىلەن سۆزلەيدىغان ۋە ئۇلارغا نەسىھەت قىلىدىغان بىر ئادەمنى ئەلچى قىلىپ ئەۋەتىدۇ.مانا، مېنىڭ سىلەرگە سۆزلىشىم ۋە نەسىھەت قىلىشىم ئۈچۈن مېنى سىلەرگە پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتتى، سىلەرنى ئاگاھلاندۇرۇش ئۈچۈن پەرۋەردىگارىڭلارنىڭ ۋەھيىسىنىڭ ئۆز ئىچىڭلاردىكى بىر كىشى ئارقىلىق كەلگەنلىكىدىن ئەجەبلىنەمسىلەر؟.9 ھۇد ئەلەيھىسسالامنىڭ ئىمانىئاد قەۋمى ھۇد ئەلەيھىسسالامنىڭ سۆزلىرىگە قارىتا قانداق جاۋاپ قايتۇرۇشنى بىلەلمەي، ئاخىرى: ئى ھۇد! سەن ئىلاھلىرىمىزنىڭ غەزىبىگە ئۇچراپ، ئەقلىڭدىن كېتىپ قاپسەن، شۇڭا مۇشۇنداق بولىمىغۇر گەپلەرنى قىلىۋاتىسەن دەپتۇ.ھۇد ئەلەيھىسسالام ئۇلارنىڭ بۇ بىمەنە گەپلىرىگە قارىتا مۇنداق دەپتۇ:بۇ بۇتلار تاشتىن ياسالغان، ئۇ بىراۋغا پايدازىيان يەتكۈزەلمەيدۇ، سۆزلىيەلمەيدۇ، ئاڭلىيالمايدۇ ۋە كۆرەلمەيدۇ، بىراۋغا ياخشىلىقيامانلىق ياكى پايدازىيان يەتكۈزۈش ئۇنىڭ قولىدىن كەلمەيدۇ، بۇتلارلا ئەمەس، سىلەرمۇ ماڭا پايدازىيان يەتكۈزەلمەيسىلەر، شۇڭا مەن سىلەرنىڭ ئىلاھلىرىڭلارغا ئىشەنمەيمەن ۋە ئۇلاردىن قورقمايمەن، سىلەر شېرىڭ كەلتۈرگەن بۇتلاردىن مەن ھەقىقەتەن ئاداجۇدامەن، مەن سىلەردىنمۇ قورقمايمەن، ھەممىڭلار ماڭا سۇيىقەست قىلىڭلار، شۈبھىسىزكى، مەن مېنىڭ پەرۋەردىگارىم ۋە سىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىڭلار بولغان غا تەۋەككۈل قىلدىم، ھەممە نەرسە نىڭ باشقۇرۇشى ئاستىدا بولۇپ، بىر تال يوپۇرماقمۇ نىڭ رۇخسىتىسىز يەرگە چۈشمەيدۇ دەپتۇ.10 ئاد قەۋمنىڭ ئاسىيلىقىئاد قەۋمى ھۇد ئەلەيھىسسالامنىڭ نەسىھەتلىرىنى قايتاقايتا ئاڭلىغان بولسىمۇ، بىراق، ئۇنىڭغا ئىمان كەلتۈرمەكتە يوق، ئەكسچە ئۇنىڭدىن قېچىپتۇ، نەسىھەت ۋە دەۋەتنىڭ ئۇلارغا قىلچىلىك پايدىسى بولماپتۇ، بەلكى، ئۇلارنىڭ تېخىمۇ ئوغىسى قايناپ، ھۇد ئەلەيھىسسالامغا مۇنداق دەپتۇ:ئى ھۇد، سەن قۇرۇق گەپلەرنى قىلىۋەرمە، بىز سېنىڭ بۇ گەپلىرىڭ ئۈچۈن ئىلاھلىرىمىزنى تاشلىۋەتمەيمىز. سېنىڭچە بىز ئاشۇ ئىككى ئىغىز قۇرۇق گېپىڭ ئۈچۈن ئاتابوۋىلىرىمزدىن تارتىپ ئىبادەت قىلىپ كېلىۋاتقان ئىلاھلىرىمىزدىن ۋاز كېچەرمىزمۇ؟، ياق، ھەرگىز ئۇنداق قىلمايمىز.ئى ھۇد! سەن بىزنىڭ ئىلاھلىرىمىزغا ئىشەنمەيسەن ۋە ئۇنىڭدىن قورقمايسەن، ئۇنداقتا، بىزمۇ سېنىڭ ئىلاھىڭغا ئىشەنمەيمىز ۋە ئۇنىڭ ئازابىدىن قورقمايمىز. سەن بىزگە ئازاپ ھەققىدە بەك كۆپ سۆزلەپ كەتتىڭ، قېنى ئۇ ئازاپ؟، بولسا كەلتۈرۈپ باقمامسەن؟ ئازابنىڭ قاچان كېلىدىغانلىقىنى ياراتقۇچى ئىگىمىز ياخشى بىلىدۇ، مەن پەقەت ئوچۇق ئاگاھلاندۇرغۇچىمەن دەپتۇ ھۇد ئەلەيھىسسالام ئۇلارغا. ئۇنداقتا بىز بۇ ئازاپنى تەقەززالىق بىلەن كۈتىمىز دەپتۇ ئۇلار.ھۇد ئەلەيھىسسالام ئۇلارنىڭ قاراملىقىدىن ئەجەپلەنسە، دۆت ۋە گالۋاڭلىقىدىن ئەپسۇسلىنىپتۇ.ئاد قەۋمى ھەر كۈنى يامغۇرنى كۈتەتتى. يامغۇرغا تەشنا بولۇپ ئاسمانغا قارايتتى. بىراق، ئاسماندا ئالىقانچىلىكمۇ بۇلۇت كۆرۈنمەيتتى. ئۇلار يامغۇرغا ھەقىقەتەن مۇھتاج بولۇۋاتاتتى، ئۇلارنىڭ يامغۇرغا بولغان تەقەززالىقى تەسەۋۋۇر قىلغۇسىز دەرىجىدە كۈچىيىپ كەتكەن ئىدى.بىر كۈنى ئۇلار توساتتىنلا ئاسماندا ئۆزلىرى تەرەپكە قاراپ كېلىۋاتقان بۇلۇتنى كۆرۈپتۇدە، خۇشاللىقتىن: بۇلۇت، بۇلۇت، يامغۇر بۇلۇتى دەپ چۇرقىرىشىپتۇ، ناخشا ئېيتىپ تەنتەنە قىلىشىپتۇ، بىربىرىگە بۇلۇتنى كۆرستىپ: قاراڭلار، ئەنە يامغۇر بۇلۇتى دېيىشىپتۇ.بىراق، ھۇد ئەلەيھىسسالام ئازاپنىڭ يېتىپ كەلگەنلىكىنى بىلىپ، ئۇلارغا: ياق، بۇ يامغۇر بۇلۇتى ئەمەس، بەلكى، نىڭ ئازابى دەپتۇ.راستلا نىڭ ئازابى يېتىپ كەلگەن ئىدى، گۆركىرەپ بوران چىقىپ كېتىپتۇ. بوران شۇ قەدەر قاتتىق ۋە كۈچلۈك چىقىپتۇكى، ئۇلار بۇنداق قاتتىق بوراننى ئەزەلدىن كۆرمىگەن ۋە ئۇ ھەقتە ئاڭلاپ باقمىغان ئىدى.بوران دەلدەرەخلەرنى يىلتىزىدىن قومۇرۇپ، ئۆيلەرنى ئۆرۈپ، چارۋاماللارنى ئوچۇرۇپ يىراقيىراقلارغا ئاپىرىپ تاشلاپتۇ، قۇملار ئوچۇپ، جاھاننى قاراڭغۇلۇق قاپلاپتۇ، ئادەملەر ھىچنەرسىنى كۆرەلمەي، قورقۇنچ ئىلكىدە تىپىرلاپتۇ. شۇنىڭ بىلەن كىشىلەرنىڭ ھەممىسى ئۆيلىرىگە كىرىپ، ئىشىكتۈڭلۈكلىرىنى مەھكەم تاقاپتۇ.بالىلار ئاتائانلىرىنى چىڭ قۇچاقلاپتۇ، ئاتائانلار بولسا ئۆينىڭ تاملىرىغا چىڭ چاپلىشىپتۇ. بالىلار يىغلىشىپتۇ، ئاياللار يىغازارە قىلىپ چۇرقىرىشىپتۇ، ئەرلەر ئاھ ئۇرۇپ نالەپەرياد قىلىشىپتۇ. گويا كىمدۇ بىراۋ: بۈگۈن رەھىم قىلغان ئادەمدىن باشقا ھىچ كىشى ئۇنىڭ جازالىشىدىن قۇتۇلۇپ قالالمايدۇ دەۋاتقاندەك قىلاتتى.شۇنداق قىلىپ بوران يەتتە كېچە سەككىز كۈندۈز توختىماي چىقىپتۇ، كاپىر قەۋم ئۆلۈپ، جەسەتلىرى زىمىندا ساينىڭ تېشىدەك يېتىپتۇ، قورقۇنچلىق مەنزىرە ھۆكۈم سۈرۈپتۇ، ئۆلۈكلەرنى قاغاقۇزغۇنلار يەپ، ئۆيلەردە ھوقۇشلار ئۇۋا تۇتۇپتۇ.ھۇد ئەلەيھىسسالام بىلەن ئۇنىڭغا ئەگەشكەن مۇئمىنلەر ئىمانى بىلەن نىجات تېپىپتۇ، ئاد قەۋمى بولسا كاپىرلىقى ۋە ئاسىيلىقى بىلەن ھالاك بولۇپتۇ.بىلىڭلاركى، ئاد قەۋمى ھەقىقەتەن پەرۋەردىگارىنى ئىنكار قىلدى. ئاگاھ بولۇڭلاركى ، ھۇد قەۋمى بولغان ئاد ھالاك بولسۇن. |
رەخت سانائەت ئۇنىۋېرسال جاككار توقۇمىچىلىق قارىغۇلار ئۈچۈن تەرجىمان دەپ قارالدى. بۇ رەختنى كۆرۈش قۇۋۋىتى ياخشى كىشىلەر ئوقۇيالايدۇ ، ئۇ كۆرۈش قۇۋۋىتىنى يوقىتىشقا باشلىغان ياكى كۆرۈش قۇۋۋىتى مەسىلىسى بار قارىغۇلارغا ياردەم قىلىشنى مەقسەت قىلىدۇ. دوستانە ۋە ئورتاق ماتېرىيال بىلەن ئەمالار يېزىقىنى ئۆگىنىش ئۈچۈن: رەخت. ئۇنىڭدا ئېلىپبە ، سان ۋە تىنىش بەلگىلىرى بار. ھېچقانداق رەڭ قوشۇلمىغان. ئۇ كۈلرەڭ كۆلەمدىكى مەھسۇلات بولۇپ ، نۇرنى ھېس قىلماسلىق پرىنسىپى سۈپىتىدە. ئۇ ئىجتىمائىي مەنىگە ئىگە تۈر بولۇپ ، سودا توقۇمىچىلىقتىن ھالقىپ كەتتى. ئوچۇق ئۈستەل سىستېمىسى 24 2014 يۇمشاق ئىچىملىك ئورالمىسى ئورالمىنىڭ 23 5 ئۈزۈم ھارىقى 22 ئۈنچەمەرۋايىت زىبۇزىننەت زىننەت بۇيۇملىرىنىڭ رەخت كۆزئەينەك سائەت بىلەيزۈك |
ئۇيغۇرچە بارماق ۋ ە زىنلىك شېئىر يېزىش قائىدىسى ھەققىدىكى چۈشەنچەميېڭى يېزىق نۇسخىسى: :..201720170918.كونا يېزىق پدف نۇسخىسى: :..201720170918.ھازىر ۋەتەننىڭ ئەھۋالى ئىنتايىن ناچار. پۈتۈن مىللەتنىڭ ھالىمۇ ئىنتايىن ناچار. قۇلاققا ھازىر مىللەت ھەققىدە ياخشى خەۋەرلەر ئانچە يېتىپ كەلمەيدۇ. ئەمما مىللەت ھەققىدىكى يامان خەۋەرلەر ھەر كۈنى دېگۈدەك يۈرەكنى پىچاق تىققاندەك ئاغرىتىپ تۇرۇۋاتىدۇ. ئېھتىمال سەۋەبلەرنىڭ بىر قىسمى شۇ بولسا كېرەك، ھازىر چەت ئەلدىكى ۋەتەنداشلار ئىچىدە شېئىر يازىدىغانلار سەل كۆپىيىپ مېڭىۋاتقاندەك تۇيۇلۇۋاتىدۇ. مەن تور بەتلىرى، فېيىسبۇك ۋە ئۈندىدار قاتارلىق جايلاردا يېڭىدىن يېزىلغان ئۇيغۇرچە شېئىرلارنى بۇرۇنقىدىن كۆپرەك ئۇچرىتىدىغان بولۇپ قالدىم. ئەمما، بىر قىسىم شېئىرلارنى ئوقۇغاندىن كېيىن بىر ئاز ئۈمىدسىزلىنىپ ۋە ئېچىنىپ قېلىۋاتىمەن. ئۇنداق بولۇشىدىكى سەۋەب، ماڭا نىسبەتەن ھازىر چەت ئەلدە يېزىلىۋاتقان ئۇيغۇرچە شېئىرلارنىڭ بىر قىسمى ئۇيغۇرچە شېئىر يېزىشنىڭ تىل قائىدىسىگە چۈشمەيدىغاندەك تۇيۇلۇۋاتىدۇ. ھازىر بىزنىڭ ئانا تىلىمىز ئىنتايىن ئېغىر خىرىسقا دۇچ كەلدى. ئانا تىلىمىزنى قوغداشتا چەت ئەلدىكى ئۇيغۇرلار بۇرۇن كۆرۈلۈپ باقمىغان دەرىجىدە مۇھىم ئورۇنغا ئۆتتى. ئانا تىلىمىزنى قوغداپ قېلىش ھازىر بىزنىڭ ئەڭ مۇھىم مەجبۇرىيىتىمىزنىڭ بىرسىگە ئايلاندى. ئانا تىلىمىزنى توغرا ساقلاپ قېلىش بىزنىڭ مىللىي ۋە تارىخىي مەجبۇرىيىتىمىزنىڭ بىر قىسمىغا ئايلاندى. ئۇيغۇرچە شېئىر يېزىشنىڭ توغرا قائىدىسىنى ساقلاپ قېلىش ئانا تىلىمىزنى توغرا ساقلاپ قېلىشنىڭ بىر تەركىبىي قىسمى. شۇڭلاشقا مەن مەزكۇر ماقالىدە ئۇيغۇرچە شېئىرلارنىڭ قائىدىسى ھەققىدە قىسقىچە توختىلىپ ئۆتۈشنى مۇۋاپىق كۆردۈم. مەن ھازىرغىچە شېئىر يېزىپ كېلىۋاتقان ۋە بۇنىڭدىن كېيىن شېئىر يازماقچى بولغان قېرىنداشلارنىڭ مەن تەمىنلىگەن مەزمۇنلاردىكى ئۆزلىرىگە ماس كېلىدىغان قىسمىدىن مۇۋاپىق پايدىلىنىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.مەن رەسمىي مەزمۇننى باشلاشتىن بۇرۇن، ئۆزۈمدە مۇشۇنداق بىر تېما ئۈستىدە قەلەم تەۋرىتىشكە قانچىلىك سالاھىيىتىم بارلىقىنى قىسقىچە چۈشەندۈرۈپ ئۆتەي. يۇقىرىدا تىلغا ئالغىنىمدەك، مەن ئوتتۇرا مەكتەپتە، يەنى 1971 1976يىللىرى ئۇيغۇر تىلىدىكى شېئىرىيەتچىلىك ھەققىدە رەسمىي دەرس ئالدىم. تولۇق ئوتتۇرىنى پۈتتۈرۈشكە بىرەر يىلدەك ۋاقىت قالغاندا مەن مەكتەپ ئوقۇغۇچىلار ئۇيۇشمىسىنىڭ باشلىقى بولۇپ ئىشلەۋاتقان بولۇپ، شۇ چاغدا بىز مەكتەپنىڭ ئورۇنلاشتۇرۇشى بىلەن بىر قېتىم ئوقۇغۇچىلار شېئىرلار توپلىمى ئىشلەپ چىقتۇق. مەن ئۇنىڭ مەسئۇلى ۋە باش تەھرىرى بولۇپ، شېئىر توپلىمىغا شەرتى توشىدىغان شېئىرلارنى مەن ئۆزۈم تاللاپ چىقتىم. شۇ ۋاقىتتا ئۆزۈممۇ ئانچەمۇنچە شېئىر يېزىپ تۇردۇم. مەن 1979 1983يىللىرى شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتى ئوقۇغۇچىلار ئۇيۇشمىسىنىڭ رەئىسى بولۇپ ئىشلىگەن بولۇپ، شۇ جەرياندا بىر قانچە يىل مەكتەپتىكى ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلار ئۈچۈن يىللىق شېئىر دېكلاماتسىيە مۇسابىقىسى ئۇيۇشتۇردۇم. شۇ مەزگىلدىمۇ ئۆزۈم ئانچەمۇنچە شېئىر يېزىپ تۇردۇم. بەزى شېئىرلىرىم شىنجاڭ گېزىتى ۋە شىنجاڭ ياشلار ژۇرنىلى غا بېسىلدى. شۇ مەزگىلنىڭ ھەر يىلى ئۇيغۇر دىيارىدىكى داڭلىق شائىرلار ئۈرۈمچىگە بىر قېتىم جەم بولۇپ، ئۆزلىرى يازغان ۋە تاللاشتىن ئۆتكەن شېئىرلارنى دېكلاماتسىيە قىلىش پائالىيىتى ئۆتكۈزۈپ تۇرغان بولۇپ، مەن ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن ۋە تېيىپجان ئېلىيوپ قاتارلىق داڭلىق شائىر ئۇستازلار قاتناشقان ئاشۇنداق يىغىنلارغىمۇ بىر قانچە قېتىم تەكلىپ بىلەن قاتناشتىم. 1983يىلىدىن كېيىن مېنىڭ شېئىرىيەت بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئىشلىرىم ئاساسەن توختاپ قالدى. شېئىرىيەت جەھەتتە ئۇنىڭدىن كېيىن ۋۇجۇدقا كەلگەن يېڭىلىقلاردىنمۇ پۈتۈنلەي خەۋەرسىز قالدىم. دېمەك، مەن تۆۋەندە بايان قىلىدىغان كۆزقاراشلار ئۆزۈمنىڭ 1983يىلىدىن بۇرۇن توپلىغان بىلىملىرىگە ئاساسلانغان بولۇپ، مەن ئوقۇرمەنلەرنى تۆۋەندىكى مەزمۇننى ئوقۇغاندا بۇ نۇقتىنى ئەستىن چىقىرىپ قويماسلىقىنى سورايمەن. ئۇنىڭدىن باشقا، مەن ئۇيغۇر تىلئەدەبىياتىدىكى كەسپىي ئاتالغۇلارنىمۇ خېلى ئېغىر دەرىجىدە ئۇنتۇلۇپ كەتكەن بولۇپ، كەسپىي ئاتالغۇلارنى تاپالمىغاندا مەن پۈتۈنلەي ئۆزۈم تاللىغان سۆزلەرنى ئىشلىتىمەن. ئوقۇرمەنلەردىن بۇ نۇقتىنىمۇ ئەستىن چىقىرىپ قويماسلىقنى، خاتا يېزىپ قويغان جايلار بولسا تۈزىتىپ ئوقۇپ كېتىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.ھازىر چەت ئەلدە ئۇيغۇرچە شېئىر يېزىۋاتقانلارنىڭ بىر قىسمى شېئىرىيەتتىن ئوبدان خەۋىرى بار بولۇپ، شائىر دەپ ئاتىلىشقا سالاھىيىتى توشىدىغان قېرىنداشلار. يەنە بىر قىسمى بولسا شائىر دەپ ئاتىلىشقا سالاھىيىتى تولۇق توشمايدىغان شېئىر ھەۋەسكارلىرى. مېنىڭ تۆۋەندە يازىدىغانلىرىم ئاساسەن شېئىر ھەۋەسكارلىرى ئۈچۈن يېزىلغان بولۇپ، ئۇنى شائىرلار ئوقۇسا مەن ناھايىتى خۇشال بولىمەن. شۇنداقلا شائىرلار مېنىڭ يازغانلىرىمنى ئىنكاس يېزىپ تولۇقلاپ بەرسە، ھەمدە توغرا بولماي قالغان جايلىرىغا تۈزىتىش بەرسە، مەن ئۇلاردىن ناھايىتى مىننەتدار بولىمەن.ئۇيغۇرچە شېئىرلارنىڭ قوشاق، غەزەل، مۇخەممەس، مۇسەللەس، چاتما شېئىر، چاچما شېئىر، داستان، ۋە رۇبائىي قاتارلىق ناھايىتى كۆپ تۈرلىرى بار بولۇپ، مەن بۇرۇن قوشاق، غەزەل ۋە مۇخەممەس 5 مىسرالىق شېئىر لەرنى ئەڭ كۆپ ئۇچراتقان. بۇ خىل شەكىلدىكى شېئىرلار بىر قانچە كۇپلېتلاردىن تۈزۈلىدۇ. كۇپلېتلار مىسرالاردىن تۈزۈلىدۇ. مىسرالار بولسا سۆز بوغۇملىرىدىن تۈزۈلىدۇ. بىر سۆزدىكى ھەر بىر ئاھاڭ بىر بوغۇم بولۇپ ھېسابلىنىدۇ.مەسىلەن: مەن ، سىلەر ، ھەممىمىز ، ھەممىسىنىڭ ، قەھرىمانلارچە ، ئومۇملاشتۇرۇش ، ئومۇمىيلاشتۇرۇلغان . بۇ يەردىكى . نىڭ ئىچىدىكى سان ئۇنىڭ قېشىدىكى سۆزنىڭ بوغۇم سانىنى كۆرسىتىدۇ.بىر كۇپلېتتىكى مىسرالار بوغۇم سانلىرى ئوخشاش بولۇش ۋە قاپىيىداش ئاھاڭداش بوغۇملىرى بار بولۇش قائىدىسىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك. يەنى، سىز ھەر بىر شېئىرنىڭ شەكلى، بوغۇم سانى ۋە قاپىيىلىك بوغۇملارنىڭ ئىشلىتىلىشىدىن ئىبارەت 3 نەرسىسىنى تەكشۈرۈپلا، ئۇ توغرا يېزىلغان شېئىرمۇئەمەسمۇ، دېگەنگە باھا بېرەلەيسىز. بەزىدە بىز توغرا يېزىلغان، ئەمما ھېچ قانداق مەنە چىقمايدىغان شېئىرلارنى ئۇچرىتىپ قالىدىغان ئىشلارمۇ يۈز بېرىدۇ.تۆۋەندە مەن كۇپلېتلىق شېئىرلار ئۈستىدە توختىلىمەن. ئالدى بىلەن شېئىرنىڭ مىسرالىرى، بوغۇملىرى ۋە قاپىيىلىك سۆزلىرىنى توغرا يېزىلغان شېئىر مىساللىرى ئارقىلىق چۈشەندۈرىمەن. ئاندىن توغرا يېزىلمىغان شېئىرلارغىمۇ بىر قانچە مىسال كۆرسىتىمەن.توغرا يېزىلغان شېئىرلار:ئالما گۈلى گۈل ئەمەس، قىزىرىپ تۇرغان بىلەن. كىشى يارى يار ئەمەس، ھىجىيىپ تۇرغان بىلەن. ئۆستەڭگە ئالما ئاتسام، سەن يايرىمنىڭ ئوتلىرى، شەكلى: خەلق قوشاقلىرىبوغۇم سانى: 7 . نىڭ ئىچىدىكى سان ئاشۇ مىسرانىڭ بوغۇم سانىنى كۆرسىتىدۇقاپىيىلىك سۆزلەر: قىزىرىپ، ھىجىيىپ؛ چۆكمەيدۇ، ئۆچمەيدۇ.قاپىيىلىك بوغۇملار: قىزىرىپ، ھىجىيىپ؛ چۆك، ئۆچ. بۇ يەردىكى مەيدۇ دېگەن ئىككى بوغۇم تەكرارلانغان بوغۇم بولۇپ، ئۇلار قاپىيىلىك بوغۇملارنىڭ بىر قىسمى بولۇپ ھېسابلانمايدۇ.ئىزاھات: ئۇيغۇر قوشاقلىرىنىڭ ھەممىسى 7 بوغۇمدىن تۈزۈلىدۇ. ھەمدە كۆپىنچە ۋاقىتلاردا 2 ۋە 4مىسرالار قاپىيىداش كېلىدۇ. بەزى قوشاقلاردا 1، 2 ۋە 4مىسرالار قاپىيىداش كېلىدىغان ئەھۋاللارمۇ بار.شەكلى: ئىككى مىسرالىق شېئىر، ھەر بىر كۇپلېت ئۆز ئالدىغا قاپىيىلىكبوغۇم سانى: 14قاپىيىلىك سۆزلەر: قاغا، دارغا؛ ئادالەت، سىياسەت.قاپىيىلىك بوغۇملار: قاغا، دارغا؛ دالەت، ياسەت.مەنبە : مەمتىلى تەۋپىق ئەپەندىنىڭ شېئىرى.ئىزاھات: قاغا ۋە دارغا دېگەن سۆزلەر ئىككى بوغۇملۇق بولۇپ، ھەر ئىككى بوغۇم قاپىيىداش. ئادالەت ۋە سىياسەت ئۈچ بوغۇملۇق سۆزلەر بولۇپ، پەقەت دالەت ۋە ياسەت دېگەن ئاخىرقى ئىككى بوغۇملا قاپىيىداش. ئادالەت تىكى 1بوغۇم ئا بىلەن سىياسەت تىكى 1بوغۇم سى قاپىيىداش بوغۇملار ئەمەس.تىلەپ كەلدىم خۇدايىمدىن، ئەجەب ئىنسانغا ئۆزگەرسەم، ئورۇس، خەنزۇ، نېگىر، ياپون، ئەرەب ئىسپانغا ئۆزگەرسەم. تېرەمتۇرقۇم، دىلىمتىلىم، داۋام ئۆزگەرسە ئېتقادىم، زۆرۈر بولسا ھېلى ئىنسان، ھېلى ھايۋانغا ئۆزگەرسەم . شەكلى: ئىككى مىسرالىق شېئىر. ھەممە كۇپلېتلار بىر خىللا قاپىيە بىلەن يېزىلغان.بوغۇم سانى: 16قاپىيىلىك سۆزلەر: ئىنسانغا، ئىسپانغا، ھايۋانغاقاپىيىلىك بوغۇملار: ئىنسان، ئىسپان، ھايۋان.مەنبە: . تورىدىن ئېلىندى.ئىزاھات: قاپىيىلىك مىسرالاردا ئۆزگەرسەم دېگەن سۆز تەكرارلانغان بولۇپ، ئۇلار قاپىيىلىك بوغۇملار ھېسابلانمايدۇ. بۇ يەردە داۋام داۋاملىق، ۋە ئېتقادىم ئېتىقادىم بولۇپ، ئۇيغۇرچە شېئىرلاردا ئەسلىدىكى مەنىسى ئۆزگىرىپ كەتمىگەن شەرت ئاستىدا بەزى بوغۇملارنى قىسقارتىپ، شۇ ئاساستا ئومۇمىي بوغۇم سانلىرىنىڭ ئوخشاش بولۇشىنى ئىشقا ئاشۇرسا بولۇۋېرىدۇ. بۇ ھەقتە تۆۋەندە يەنە ئازراق توختىلىمەن.بۇ يەرنىڭ گۈللىرى، دەرەخكە ئوخشاش. ئۆسۈپ تۈز ھەم ئېگىز مىسالى شەمشاد، ئۆگزىلەر ئۈستىگە قويار ئىكەن باش. بۇ يەرنىڭ گۈللىرى، ئوتتەك تاۋلىنار. قىزىرىپ كۆزلەرنى قاماشتۇرۇپ ھەم، ھاۋاغا تارقىتار خۇش پۇراق ئىپار. شەكلى: ئۈچ مىسرالىق شېئىر. ھەر بىر كۇپلېت ئايرىم قاپىيىداش.بوغۇم سانى: 11قاپىيىلىك سۆزلەر: ئوخشاش، باش؛ تاۋلىنار، ئىپار.قاپىيىلىك بوغۇملار: شاش، باش؛ لىنار، ئىپار.مەنبە: تۆمۈر داۋامەتنىڭ دەۋر ئىلھاملىرى ناملىق شېئىرلار توپلىمى 8بەت.ئىزاھات: ئۈچ مىسرالىق شېئىرلار ئادەتتە ئانچە كۆپ ئۇچرىمايدۇ. مەن بۇرۇن بۇنداق شېئىرلارنى كۆرگەنمۇيوق، ئېسىمدە قالماپتۇ. بۇ قېتىم بۇ يەردە ئۇچرىتىپ بىر ئاز ھەيران بولدۇم.تالىشىڭلار، تالايغا رىقابەتلىك بۇ دۇنيا، تالاشمىغان ئادەمگە نادامەتلىك بۇ دۇنيا. ھېچ قىزىقى بولمايدۇ تالاشمىغان ئويۇننىڭ، پومزەك توپقا ئوخشايدۇ كارامەتلىك بۇ دۇنيا. تالاشسۇن دەپ دۇنيانى ئادەمىزات يارالغان، ھابىل بىلەن قابىلدىن بۇ تالىشىش تارالغان، خىرىس قىلىپ كۈچۈكمۇ تالىشىدۇ سۆڭەكنى، ئاي بىلەن كۈن قاراڭلار بۇ پەلەكنى تالاشقان. شەكلى: تۆت مىسرالىق شېئىر. ھەر بىر كۇپلېت ئۆز ئالدىغا قاپىيىداش.قاپىيىلىك سۆزلەر: رىقابەتلىك، نادامەتلىك، كارامەتلىك؛ يارالغان، تارالغان، تالاشقان.قاپىيىلىك بوغۇملار: قابەتلىك، دامەتلىك، رامەتلىك؛ يارالغان، تارالغان، تالاشقانمەنبە: شىنجاڭ مەدەنىيىتى ژۇرنىلى 2008يىلى 1سان 39بەت.ئىزاھات: قابەتلىك ، دامەتلىك ۋە رامەتلىك دېگەن بوغۇملار، ھەمدە يارالغان ۋە تارالغان دېگەن بوغۇملار توق قاپىيە بولۇپ، ئۇلارنى كۈچلۈك قاپىيىداش بوغۇملار دەپ چۈشەنسىمۇ بولىدۇ. ئەمما مېنىڭچە تالاشقان دېگەن بوغۇم بىلەن يارالغان، تارالغان دېگەن بوغۇملار ئاچ قاپىيە بولۇپ، ئۇلارنى ئاجىز قاپىيىداش بوغۇملار دەپ چۈشەنسەك بولىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، 4 مىسرالىق كۇپلېتلارنىڭ پەقەت 2 ۋە 4مىسرالىرى قاپىيىداش بولسىمۇ بولۇۋېرىدۇ تۆۋەندىكى مىسالغا قاراڭ.دولقۇنلاندى قەلبىم بولۇپ شاد. ئوخشاش بىزدە يەر شارائىت ھەم، ئوخشاش ئادەت، دىنىي ئېتىقاد. كۆپ جەھەتلەر كېتەر ئوخشىشىپ، بىر كۆرۈشۈپ بولدۇق قەدىناس. تونۇشبىلىش ئەمەس ئىدۇقيۇ، بىر سۆزلىشىپ بولۇشتۇق سىرداش. بوغۇم سانى: 9قاپىيىلىك سۆزلەر: شاد، ئېتىقاد؛ قەدىناس، سىرداش.قاپىيىلىك بوغۇملار: شاد، قاد؛ دىناس، سىرداش.مەنبە: تۆمۈر داۋامەتنىڭ دەۋر ئىلھاملىرى ناملىق شېئىرلار توپلىمى 7بەت.قارا ھىجران، دەردكە قېلىپ ئانىلار، پۇل تاپىمەن دەپ چىڭقىلىپ دادىلار، كىرىپ چۈشكە ۋەتەندىكى دالالار، سېغىنىشتىن چوڭايسىمۇ يارىلار، ئوقۇيدىكەن لوندوندىكى بالىلار. سۈرۈشتۈرسەم، سانى يۈزدىن ئاشارمىش، ھەر تەرەپتە، ھەر شەھەردە ياشارمىش، يالغۇزلۇقتا پىغانلىرى تاشارمىش، قاتتىقلىقتا ھايات گويا ھاشارمىش، شەكلى: بەش مىسرالىق شېئىر بولۇپ، ئۇنىڭ شەكلى 5 مىسرالىق شېئىرلار ئىچىدىكى ئەڭ ئۆلچەملىك شېئىرغا كىرىدۇ.قاپىيىلىك سۆزلەر: ئانىلار، دادىلار، دالالار، يارىلار؛ ئاشارمىش، ياشارمىش، تاشارمىش، ھاشارمىش.قاپىيىلىك بوغۇملار: ئانى ، دادى ، دالى ، يارى ؛ ئا ، يا ، تا ، ھا .قايتىلانغان مىسرا: ھەر بىر كۇپلېتتىكى 5مىسرا.مەنبە: ئابدۇقادىر جالالىدىننىڭ لوندوندىكى ئۇيغۇر بالىلىرى دېگەن شېئىرىدىن.ئىزاھات: ئىككىنچى كۇپلېتتىكى قاپىيىلىك سۆزلەر 3 بوغۇملۇق سۆزلەر بولسىمۇ، قاپىيىلىك بوغۇمنىڭ پەقەت بىر ئىكەنلىكىگە دىققەت قىلىڭ. شۇنداقلا تەكرارلانغان بوغۇم سانى قانچە كۆپ بولسا، شېئىرمۇ شۇنچە سۈپەتلىك چىقىدىغانلىقىغىمۇ قاراپ قويۇڭ.ئالتە مىسرالىق شېئىرلارمۇ بار بولۇپ، ئۇنىڭ شەكلى يۇقىرىدىكى 5 مىسرالىق شېئىرنىڭكى بىلەن ئوخشاش. يەنى، ئالدىنقى 5 مىسرا قاپىيىداش كېلىپ، 6مىسرا تەكرارلىنىدۇ، ياكى بولمىسا ھەممە كۇپلېتتىكى 6مىسرالار قاپىيىداش كېلىدۇ.پۇل تاپمىساڭ ئوقۇشلارغا نە چارە،خەق ئالدىدا بوپقالىسەن بىچارە،تاپشۇرمىساڭ ئۆز ۋاقتىدا ئىجارە،تالادىسەن، سەرسانلىقتا ئاۋارە،ئەجىر قىلساڭ كۆيۈپ بىرەر ئارماندا،مۇرادىڭنى تاپالايسەن جاھاندا،قالسىمۇ گەر مۇساپىرلىق تۇماندا،ئەپلەشمىسە يەنە يېڭى پىلاندايۇقىرىدىكى ئىككى كۇپلېت شېئىرمۇ ئابدۇقادىر جالالىدىننىڭ بولۇپ، ئۇنى مىسالغا ئېلىشىمدىكى سەۋەب مۇنداق: شېئىر يازغاندا بىر مىسرادىكى بوغۇم سانىنى ئازايتىپ، قالغان مىسرالارنىڭ سانى بىلەن ئوخشاش قىلىش ئۈچۈن بەزى سۆزلەرنى قىسقارتىپ ئىشلەتسە بولىدۇ. ئۇنىڭ بىردىنبىر شەرتى قىسقارتىلغان سۆزدە ئەسلىدىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسى تولۇق چىقىدىغان بولۇش. مەسىلەن، يۇقىرىدىكى ئىككى كۇپلېت شېئىردا مۇنداق قىسقارتىلغان سۆزلەر بار: نە نەدە، بوپقالىسەن بولۇپ قالىسەن، گەر ئەگەر.توغرا يېزىلمىغان شېئىرلار:مېنىڭ نەزىرىمدە تۆۋەندىكى شېئىرلار توغرا يېزىلمىغان بولۇپ، 1975يىللىرى مەن ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى شېئىرلار توپلىمىغا تەھرىر ۋە تەستىقلىغۇچى بولغاندا مۇشۇنداق شېئىرلارنى رەت قىلىۋەتكەن، ياكى بولمىسا ئاپتورلاردىن تۈزىتىپ قايتا يوللاشنى تەلەپ قىلغان ئىدىم. تۆۋەندىكىسى پەقەت بىر قانچە مىسالدىنلا ئىبارەت بولۇپ، مېنىڭ بۇ يەردە ھەرگىزمۇ ئاشۇ شېئىرلارنىڭ ئاپتورلىرىنى چۈشۈرۈش، تەنقىدلەش ۋە ئەيىبلەش نىيىتىم يوق. شۇڭلاشقا ئوقۇرمەنلەردىن بۇ نۇقتىنى توغرا چۈشىنىشنى ئۈمىد قىلىمەن.سەنسىزلىك سۆڭەككە يەتتى، ناھايىتى ئاستا، بىربىرلەپ. سۆڭەكتىن ئۆتسە جانغا پاتىدۇ تۇيدۇرماي، ئۇشتۇمتۇت ئىچكىرىلەپ. مەسىلە: مىسرالارنىڭ بوغۇم سانلىرى ئوخشاش ئەمەس.شۇ ئاپەتلىك يىللاردا تەر ئاققۇزۇپ سېنىڭدە،كېچەكۈندۈز ئىشلەپمۇ خوۋلۇق كۆرمەي ئۆتكەنتىم.قەدىر تاپماي ئەمگىگىم، قاتقات قەرزگە بوغۇلغاق،تىرىكچىلىك كويىدا سېنى تاشلاپ كەتكەنتىم.مەسىلە: ئۆتكەنتىم بىلەن كەتكەنتىم قاپىيىلىك سۆز ئورنىدا ئىشلىتىلگەن. ئەمما كەنتىم تەكرارلانغان بوغۇم بولۇپ، ئۆت بىلەن كەت قاپىيىداش ئەمەس. يەنى، بۇ كۇپلېتتا قاپىيىلىك بوغۇملار يوق.ئۆزۈمنى ئۆلتۈردۈم نەچچەنەچچە رەت،داتلاشقان كۈنلەرنى تاشلاپ جاھانغا.ئەڭ يۈكسەك ئازابنى تارتقان بۇ قەلبىم،ئۆمرىدە ئەگىشەر غۇرغۇر شامالغا.مەسىلە: جاھانغا بىلەن شامالغا قاپىيىداش سۆزلەر ئورنىدا ئىشلىتىلگەن. ئەمما غا تەكرارلانغان بوغۇم بولۇپ، جاھان بىلەن شامال ئاھاڭداش ياكى قاپىيىداش بوغۇملار ئەمەس. جاھان بىلەن يامان قاپىيىداش بوغۇملار.خوجا نەسىردىن ئىككى كىلو گۆشنى، تاماق قىلغىن دەپ خوتۇنىغا بېرىپتۇ. ئىشتىن قايتىپ ئەتىسى نەسىردىن، قارنى ئېچىپ ئۆيىگە كەپتۇ. مەسىلە: مىسرالارنىڭ بوغۇم سانلىرى ئوخشاش ئەمەس. ھەمدە بېرىپتۇ بىلەن كەپتۇ دىكى تۇ تەكرارلانغان بوغۇم بولۇپ، قالغان بوغۇملار قاپىيىداش ئەمەس.بۇلۇپ كەتتىم ۋاي نىمە؟ بۇنى مەنمۇ بىلمەيمەن، شات پاراۋان ياشايمەن، يىغلىمايمەن، كۈلمەيمەن .مەنلا نوچى دۇنيادا، ھېچكىم ماڭا تەڭ ئەمەس،بىل گەيتېسنى، خاۋ كېڭنى قەتئىي كۆزگە ئىلمايمەن .ساراڭ گۇي لار ھەممىسى ، كىتاپ يېزىپ يۈرگەنلەر،نەزىرىيە قۇرۇق گەپ، ھەرگىز كىتاپ كۆرمەيمەن .ئانام مېنى تۇغقاچقا، بېقىشى كېرەك ئۆلگبچە،ئانام دادام باقىدۇ، شۇڭا ئىشلەپ يۈرمەيمەن .ئانام دادام تاياق يەر، گەر گىپىمگە كىرمىسە،دوستۇم ئۆيگە سىيسىمۇ ، ئۇنى ھەرگىز ئۇرمايمەن .تۇغقانلىرىم ھە ! دىسە، پىچاق تەييار تىققىلى، دوست لىرىمغا ئالىيىپ، قاراشقىمۇ قىيمايمەن .مەسىلە: مايمەن تەكرارلانغان بوغۇم بولۇپ، ئۇنىڭ ئالدىدىكى بىل، كۈل، ئىل، كۆر، يۈر، ئۇر، قىي دېگەن بوغۇملار ئانچە قاپىيىداش ئەمەس. شۇڭلاشقا بۇ بىر شېئىر بولالمايدۇ.تۇپرىقى بوز ئاياللار تۇپرىقى كۈنگەي تەرەپتىكى ئاياللار تۇپرىقىدا بىر تال تاشمۇ يوق ئاياللار تۇپرىقى ئەڭ پەس، شامال ئۆتۈشمەيدىغان ئاياللار تۇپرىقى تاغ، گىياھ ئۈنمىگەن ئاياللار تۇپرىقى دەريادا، سۇغا، تاشقا تەشنا ئاياللار تۇپرىقى چۆلدە، تۇپرىقىغا قۇش قونمىغان ئاياللار خاراپ زېمىنلىرىنى قوغداش ئۈچۈن تېنىنى بىلىدى ئۇلارنىڭ تېنى بەك كۆتۈرۈشلۈك كەتمەن، گۈرجەكلەرنى كاردىن چىقىرىدۇ نەيزە قىلىچلارنى بارمىقىدا ئوينىتىدۇ بار كىرپىكىدە ساناقسىز ئوقيا بەزىسى يارلاندۇرىدۇ، بەزىسى جاننى ئالىدۇ مەسىلە: مېنىڭ بىلىمىم بەك كونىراپ كېتىپ، بۇ شېئىرنى يولىدا چۈشىنىش ۋە قوبۇل قىلىشقا مەن ئاجىز كېلىپ قالدىممۇ، مەن بىلمىدىم. ئەگەر مەن بۇ يەردە بىلىمسىزلىك قىلىۋاتقان بولسام، ئاپتوردىن ئالدىن ئەپۇ سورايمەن. ئىشقىلىپ مەن غەزەل شەكىللىك شېئىرلار دەپ چۈشەنگەن، ھەمدە توغرا يېزىلغان شېئىرلار دەپ قوبۇل قىلغان يۇقىرىدىكى شېئىرلار بىلەن سېلىشتۇرغاندا، بۇ ئىككى كۇپلېت شېئىردا ئىنتايىن ئېغىر مەسىلىلەر باردەك تۇيۇلدى. مەن بايقىغان مەسىلىلەر مۇنداق: 1 ھېچ يەردە چېكىتپەش يوق. 2 بىرىنچى كۇپلېتنىڭ بوغۇم سانى 7 17 دائىرىسىگە، ۋە 2كۇپلېتنىڭ بولسا 10 16 بوغۇم دائىرىسىگە تارالغان بولۇپ، مىسرالارنىڭ بوغۇم سانى تەڭ ئەمەس. چاچما شېئىرلاردا بوغۇم سانى تەڭ بولمايتتى، ئەمما بۇ شېئىر ماڭا چاچما شېئىردەك تۇيۇلمىدى. 3 بىرىنچى كۇپلېتنى 2كۇپلېت بىلەن باغلايدىغان ھېچ نەرسە يوق. 4 مەن كۆزلەنگەن مەزمۇننى چۈشىنەلمىدىم، ھەمدە قوبۇل قىلالمىدىم. 5 ھېچ قانداق يەردە قاپىيىلىك سۆز ياكى قاپىيىلىك بوغۇم يوق.ئۇيغۇرچە شېئىرلاردا ئوخشاش سۆز ياكى ئوخشاش بوغۇملارنى قاپىيىلىك سۆز ياكى قاپىيىلىك بوغۇملار ئورنىدا ئىشلىتىشكە بولمايدۇ. يەنى، ئەگەر سىز ئاياللار دېگەن سۆزنى ھەممە مىسرالارنىڭ ئاخىرىغا قويۇپ قويسىڭىز، ئۇ مىسرالار قاپىيىداش مىسرالار بولمايدۇ. بەلكى، باشقا بىر نەرسە بولۇپ قالىدۇ. شېئىر مىسرالىرىدا چوقۇم كەم دېگەندە بىر دانە قاپىيىداش بوغۇم بار بولۇشى، ھەمدە ئاشۇ بوغۇملار مىسرالارنىڭ ئوخشاش ئورنىغا كېلىشى كېرەك. مەسىلەن، مىسرانىڭ ئەڭ ئاخىرىدىن سانىغاندا 1بوغۇم، 2بوغۇم، 3بوغۇم ياكى 4بوغۇم دېگەندەك. مىسرالارنىڭ ئەڭ ئاخىرىدىن سانىغان ۋاقىتتىكى بىر قانچە بوغۇملار تەڭلا قاپىيىداش كەلسە تېخىمۇ ياخشى.شائىرلىققا ھەۋەس قىلىدىغان بىر ئادەم مەكتەپتە مەخسۇس ئوقۇمىسىمۇ شائىر بولالايدۇ. بۇنىڭ ئۈچۈن سىز يۇقىرىدىكى ئاساسىي بىلىملەردىن خەۋەردار بولۇشىڭىز، باشقىلارنىڭ شېئىرلىرىنى كۆپ ئوقۇپ، ئۆزىڭىزنىڭ سۆز ۋە تەپەككۇر ئىقتىدارىڭىزنى يېتەرلىك دەرىجىدە ئۆستۈرۈشىڭىز، ھەمدە پاتپات شېئىر يېزىپ مەشىق قىلىپ تۇرۇشىڭىز كېرەك. ئەمەلىيەتتە ۋەتەندە ھازىر ئۆزلۈكىدىن ئۆگىنىپ يېتىشىپ چىققان دېھقان شائىرلار ئىنتايىن كۆپ ئىكەن. بىرەيلەننىڭ ماڭا دەپ بېرىشىچە، ئۇيغۇر دىيارىدا ھازىر سىياسەت بەك ۋەھشىيلىشىپ كەتكەن بولغاچقا، كەسپىي شائىرلارنىڭ ۋەزىيەتكە ماس كېلىدىغان شېئىرلارنى يېزىشقا ۋىجدانى كۆتۈرمەي، شېئىر يازماس بولۇپ قاپتۇ. شۇنىڭ بىلەن ھېچ نېمىدىن قورقمايدىغان، سەزگۈر ئىشلارنى ئانچە چۈشىنىپ كەتمەيدىغان، ياكى ئۇيغۇرلۇق ئېڭى ئانچە يۇقىرى بولمىغان بىر قىسىم دېھقان شائىرلار ھازىر ۋەتەندىكى شېئىر سەھنىلىرىنى ئىگىلەپ كېتىپتۇ. مەن مۇشۇ يەردىكى پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ، ئۇيغۇرچە شېئىرلارغا ياكى شائىرلىققا قىزىقىدىغان بارلىق قېرىنداشلارنىڭ بۇنىڭدىن كېيىنكى شېئىرىيەتچىلىك ھاياتىغا زور ئۇتۇقلارنى تىلەيمەن، ھەمدە مېنىڭ يۇقىرىدا يازغانلىرىمنىڭ ئازراق ياردىمى بولۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن.مەن ئەڭ ئاخىرقى بىر پارچە شېئىرىمنى 1986يىلى يازغان. يەنى ياپونغا 1985يىلى تۇنجى قېتىم ئوقۇشقا چىققان 10 دىن ئارتۇق ئۇيغۇر ئوقۇتقۇچى ساۋاقداشلار توكيوغا تۇنجى قېتىم قايتا جەم بولغاندا، شۇ چاغدىكى خۇشاللىقىمدىن قوزغالغان ھېسسىياتتا يازغان ئىدىم. ئۇنىڭغا ھازىر دەل 31 يىل بولدى. بۇ قېتىم مەزكۇر ماقالىنى يېزىش جەريانىدا ئۆزۈمدە شېئىر يېزىشقا بىر ئاز ھەۋەس ۋە ھېسسىيات پەيدا بولۇپ قالدى. شۇنىڭ بىلەن بىر پارچە شېئىر يېزىپ، ئۆزۈمنىڭ شائىر لىق قابىلىيىتىنى بىر قېتىم سىناپ باقتىم. مەن مەزكۇر ماقالىنى ئاشۇ شېئىرىم بىلەن ئاخىرلاشتۇرىدىغان بولۇپ، ئوقۇرمەنلەرنىڭ ئۇنى ياقتۇرۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن.قاپلىدى ۋەتەننى تېررورلۇق تۇمان،بوپقالدى مىللىتىم ياتلارنىڭ قۇلى.قالمىدى ئىنسانچە ئەركىنلىك، ھوقۇق،قالمىدى ياشاشنىڭ ئىمكانى، يولى.كېسىلدى مىللەتنىڭ ئۇيغۇرچە تىلى،خارلاندى قۇرئانى، ئىمان ھەم دىنى.دۆۋلەندى ئازابى ئېگىز تاغ بولۇپ،يارلاندى ۋۇجۇدى، بەدەن ھەم دىلى.يول قويماس قىلچىمۇ ياردەمچى مەردكە،مۇمكىنمەس ھېچ كىمگە بويسۇنماي شەرتكە.غايىب بوپ يۈرەك پارى ئۈنسىز، دېرەكسىز،بارغانچە چىڭ پاتتى كۆپ يۈرەك دەردكە.ئېزىلدى ھەر يۈرەك چەكسىز ئەلەمدە،ياشاۋېرىپ ئىچىدە دوزاختەك ئاپەت.بىز كۆرگەن كۈنلەرنى كۆرمىگەن ياتلار،ياشىماق بەكمۇ تەس بولمىسا تاقەت.چىقتۇق بىز چەت ئەلگە ئوكياندىن ئاتلاپ،ئىشلەشكە مىللەتكە يۇرتلارنى تاشلاپ.ئاغرىتار يۈرەكنى ۋەتەن ھالىتى،ياشايمىز ھەر كۈنى كۆزلەرنى ياشلاپ.ئۆزگەردى بۇ دۇنيا يامانغا قاراپ،جىم تۇردى دەرد چۈشسە ئۇيغۇر بېشىغا.ياشىغانتۇق ياتلارغا مېھرىبان بولۇپ،ئەي ئاللاھ بەر دىققەت ئۇيغۇر يېشىغا.ئۆتكۈزدۇق كۆپ يىلنى ياتقا بېقىنىپ،تەلمۈردۇق بىر يەردىن ياردەم كېلەر، دەپ.ئۇيغۇرمۇ تارىختا تۆھپىكار بولغاچ،ئىنسانلىق، ئادىللىق بىزنى يۆلەر، دەپ.يوقاتقاچ قولدىكى مالنى، بايلىقنى،كەلمىدى ھېچ ياردەم بىز كۈتكەن يەردىن.تەس بولدى ئېرىشىش ھېسداشلىققىمۇ،بىكاركەن باشقىسى كۈرەش ۋە تەردىن.قىلمىسۇن خەلقىمنى نابۇت چۈشكۈنلۈك،يار بولسۇن ھەر ۋاقىت كۈچلۈك ئىرادە.ئايلانسۇن قالقانغا ئېتىقادىمىز،كۆپەيسۇن دوستىمىز بولماي يىگانە.بەرمەيدۇ ھۇرۇنغا ياردەمنى ئاللاھ،ھۆرلۈكچۈن ئالمىسا جانلارنى قولغا.ئاتا قىپ بارىنى خەلقىيۇرتىغا،ئاتلىنىپ كۈرەشكە چىقمىسا يولغا.ئۈندەيمەن قەۋمىمنى سەۋر قىلىشقا،ئۆستۈرۈپ ئەقىلنى كۈچنى يىغىشقا.ۋىجدانلىق، ئۈمىدۋار، تىرىشچان بولۇپ،مىللەتكە، ۋەتەنگە ئىگە چىقىشقا.تاشلايلى رەڭگارەڭ مەزھەپ تۈزۈشنى،بىرلىشىپ ئۇيغۇرلار ئورتاق نىيەتتە.ئېپقېلىش مەۋجۇتلۇقنى بىزگە بىر پەرز،ساقلايلى كىملىكنى كېلىپ غەيرەتكە.ئۆستۈرگىن كۈچۈڭنى ئىلىمپەن بىلەن،ئەي خەلقىم قىل ئىشنى ئەقىلپەم بىلەن.تاللىغىن نىشاننى، چارىنى توغرا،يۈكسەلسۇن يۇرتخەلقىم سەن ۋە مەن بىلەن.ئامېرىكا كالىفورنىيە شتاتى لوس ئانژېلىس شەھىرىفىكرەت ئىنىمىزنىڭ ئىنكاسى:ماقالىڭىزدىكى شېئىرلارنىڭ ئاساسلىق بارماق ۋ ە زنلىك شېئىرلار ئىكەنلىكىنى ئەسكەرتىپ قويسىڭىز قانداق ؟چۈنكى ئارۇز ۋ ە زن توغۇرلۇق ھېچ نېمە يوق دېيەرلىك ئىكەن. ئۇنىڭ ئۈستىگە ھازىر چاچما، ئەركىن ژانىرللارنىمۇ زورلاپ شېئىر دە ۋ الىدۇ. سىز ئۇنىڭغا قارشىدەك كۆرىنىسىز، ئەمەلىيەتتە ماڭىمۇ يارىمايدۇ. لېكىن توغرا ئاتالغۇ ئۇقۇشماسلىقنىڭ ئالدىنى ئالغۇسى.ياكى ماقالىنى سەل ئۆزگەرتىپ ئۇيغۇرچە بارماق ۋ ە زىنلىك شېئىر يېزىش قائىدىسى ھەققىدە قىسقىچە چۈشەنچە دېسىڭىزمۇ بولىدۇ .ئەرزىمەيدۇ. سىزنىڭ جاۋابىڭىزغىمۇ رەھمەت. ماقالىڭىزدا بەزى ئاتالغۇدىكى كەمچىللىك ۋ ە بەزى سۆزلەرنىڭ ئىزاھاتىدىكى خاتالىقلار بار ئىكەن. مەسىلەن، بارماق ۋ ە زن ۋ ە تۇراق قاتارلىق ھالقىلىق سۆزلەرنى كۆرمىدىم. ئاندىن، مۇخەممەس، رۇبائىي ... دېگەندەكلەرنى ئارۇز ۋ ە زىندىكى شئېىرلاردىن باشقىسىغا قوللانمايدۇ، بىلىشىمچە. ئاندىن سىز بەرگەن 3مىسالدىكى ئۆزگەرسەم سۆزىنى رادف دەيمىز مەزكۇر شېئىر ئارۇز ۋ ە زىندىكەن.ئاندىن، ئارۇز ۋ ە زىندىكى بەزى شېئىرلاردا بەزىدە بىرە بوغۇم كەمدەك كۆرۈنسىمۇ، مىسرادا ئۇزۇن بوغۇم بولغاچقا باشقىچە تەقتىئ قىلىدىغان ئىشلار بولىدۇ. شۇ ڭ ا سىزنىڭ بىر مىسرادىكى بوغۇم سانىغا قاراپلا خاتا دېيىش ئۇسۇلىڭىزنى مۇتلەق توغرا دېگىلى بولمايدۇ.بۇنى دېمىسەكمۇ لۇتپۇللاھ مۇتەللىپنىڭ شېئىرلىرىنىڭ مۇتلەق كۆپىنىڭ بوغۇم سانى تە ڭ ئەمەس. چۈنكى بۇلار چاچما شېئىرلار. ئاندىن قاپىيە توغۇرسىدىمۇ بىر مۇنچە نەزەرىيەلەر بار، بىر ھەرپنىمۇ قاپىيە سانايدىغان ... قاتارلىق. بۇنىڭغا ئانچە قىزىقمىغاچ ئوبدان بىلىپ كەتمەيمەن. ز. سەئدۇللازادەنىڭ ئارۇز ئىلمى دېگەن كىتابىدا تەپسىلىي بار، خاتالاشمىسام. ماقالىدە يەنە بەلكىم باشقا مەسىلىلەر باردۇر.شۇ ڭ ا، ماقالىنى بارماق ۋ ە زنلىك شېئىرلار غا خاسلاشتۇرۇ ڭ . مىسرانىڭ تۇراقلارغا بۆلىنىشىنىمۇ قوشۇپ قويۇ ڭ . ئاساسلىقى بۇ. بولمىسا شېئىر توغۇرلۇق نەزەرىۋىي بايانلار بەك جىق.شېئىر قائىدىلىرىنى ئومۇمىي نۇقتىدىن بايان قىلىمەن دېسىڭىز بۇ ماقالىڭىز بەك بىر تەرەپلىمە ۋە كەمتۈك كۆرۈنۈپ قالىدۇ . |
بوسنيا مەن حورۆاتيا شەكاراسىندا جاعداي قيىن، 22 ، 18 ، 21 ، 20 ، 24 ، 24 ، 16 ، 29 ، 15 ، 23 ، 18 ، 26الەم 25 مامىر، 2021بوسنيا مەن حورۆاتيا شەكاراسىنداعى ەلدى مەكەندەردە قالىپ قويعان ەۋروپانىڭ باتىسىن بەتكە العان ميگرانتتاردىڭ جاعدايى قيىن. كىشكەنتاي بالالارى بار ونداعان وتباسى تاياۋ شىعىس، افريكا، ازيا ەلدەرىنىڭ ازاماتتارى. ەندى ولار بۇدان ارتىق شىداي المايتىنىن، وزدەرىنە كومەك كورسەتىلۋىن سۇرايدى.ميگرانتتار تۇرىپ جاتقان بوسانسكا بوينا اۋىلى 199295 جىلدارداعى بوسنياداعى سوعىس كەزىندە بوساپ قالعان. ونداعى حالىق كوشىپ كەتكەن ۇيلەر بۇگىندە قۇلاپ تا ۇلگەرگەن. ەۋروپاعا بەتتەگەن ميگرانتتار بۇل جەردى پانا ەتىپ ءبىراز ءومىر ءسۇردى. الايدا دارىگەردىڭ، باسقا دا ادام ومىرىنە قاجەت مامانداردىڭ بولماۋى بۇگىندە جاعدايدىڭ ۋشىعۋىنا اكەلگەن.اۋىل تۇرعىندارىنىڭ كوبى اۋرۋعا شالدىققان. دالادا ۇيىقتاپ، سانيتارلىق تالاپقا ساي كەلمەيتىن جەردە ءومىر ءسۇرۋ اقىرى ءوز سالدارىن تانىتىپ جاتىر.بوسنيا مەن گەرتسەگوۆينا ۇكىمەتى ولارعا ارنايى لاگەرلەرگە كوشۋدى ۇسىنعان جانە كوشپەيىنشە گۋمانيتارلىق كومەك المايتىندارىن ەسكەرتكەن. رەسمي لاگەرلەردە مىڭداعان ادام تۇرىپ جاتقان كورىنەدى. ولاردىڭ كوبى بوسنيا ارقىلى ەۋروپا وداعىنىڭ مۇشەسى سانالاتىن حورۆاتياعا جەتىپ، ودان ءارى قاراي باسقا ەلدەرگە قونىس اۋدارۋدى كوزدەيدى.ال حورۆاتيا اسكەرى بولسا، ساق. زاڭسىز وتۋگە تىرىسقان بوسقىنداردى تۇتقىنداپ، كەرى قايتارىپ جاتىر. ياعني شەكارادان ءوتۋ ازىرگە مۇمكىن ەمەس. ميگرانتتار ءتىپتى قارسىلاسقاندارعا كۇش كورسەتىلەتىنىن ايتادى. ماسەلەن، باسىلىمعا سۇحبات بەرگەن اۋعانستان ازاماتى ارزو ازەمي كەيىنگى ەكى ايدا ون شاقتى رەت شەكارانى كەسىپ وتپەك بولعانىن، الايدا ەشبىر تالپىنىسى ءساتتى اياقتالماعانىن ايتتى. ونىڭ ايەلى حورۆاتيا اسكەرى كۇيەۋىنىڭ اقشاسى مەن جانىندا بولعان باعالى زاتتارىن الىپ قالعانىن حابارلادى. دەگەنمەن ۇكىمەت بۇعان قاتىستى شارا قولدانۋعا اسىعار ەمەس.بوسنيا مەن حورۆاتيا |
ئەنئەنىنىڭ يەنە بىر يۈزىساڭا ئوخشاش بىر قىزنىڭ مەكتەپتە ئوقۇشىنىڭ نېمە ئەھمىيىتى بار؟ بۇ خۇددى تۈكۈرۈك قاچىسىنى سۈرتۈپ پارقىراتقاندەكلا ئىش. سەن ئۇ مەكتەپلەردە ھېچبىر قىممىتى بار نەرسە ئۆگىنەلمەيسەن. ساڭا ھەم ماڭا ئوخشاش ئاياللار ھاياتىدا بىرلا خىل ماھارەتكە ئېھتىياجلىق، بۇنى ئۇلار ساڭا مەكتەپتە ئۆگەتمەيدۇ... ئۇ بولسا بەرداشلىق بېرىش...خالىد ھوسسەينى 1 : مىڭ پارلاق قۇياشيۇقىرىقى ئۈزۈندە ئافغانىستانلىق بىر ئايالنىڭ ئوقۇش ئارزۇسىدا بولۇۋاتقان قىزىغا بەرگەن جاۋابى. ئۇنىڭ ئېرى ئۇنىڭدىن ۋاز كەچكەن. بىچارە قىزمۇ ئانىسى بىلەن قوشۇلۇپ تەرك ئېتىلگەن. بۇ ئايال ئۆزىمۇ ئوقۇمىغان ھەم ئوقۇشنى يامان كۆرىدۇ، مائارىپنى،ئۆزىنى ۋە ئۆز قىزىنى كەمسىتىدۇ، پەس كۆرىدۇ. بىچارىلەرچە خاتا چۈشىنىدۇ. گەرچە بۇ بىر روماندىن ئېلىنغان پارچە بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭدا چىنلىق بىلەن ئەكس ئەتكىنى رېئاللىقتىكى ئافغانىستانلىق نۇرغۇن ئاياللارنىڭ ئەنئەنىگە ئايلانغان دۇنيا قارىشىنىڭ بىر قىسمىدۇر. بۇ خىل روھىيەت نەدىن كەلگەن؟ روشەنكى، بىر جەمئىيەتنىڭ ئىجتىمائىي قۇرۇلمىسى ئۆز ئەزالىرىنىڭ ئىجتىمائىي خاراكتېرىنى قېلىپلايدۇ. شۇڭا بۇ كىشىلەر ئۆزلىرى مەجبۇرى قىلىشى كېرەك بولغان ئىشلارنى قىلىش ئارزۇسىدا بولىدۇ. 2 شۇڭا ئاياللار ئومۇميۈزلۈك چەتكە قېقىلغان جەمئىيەتتە ئەھۋالنىڭ يۇقىرىقىدەك بولۇشى ئەجەبلىنەرلىك ئەمەس. بۇ يەردە تىلغا ئېلىنغان ئىجتىمائىي قۇرۇلما چوڭ بىر ئۇقۇمدۇر. ئۇ مۇئەييەن گەۋدىلەر ۋە توپلار ئارىسىدىكى مۇناسىۋەتنى، مەلۇم ئىجتىمائىي سىستېمىغا تەۋە ئۆز ئارا مۇناسىۋەتتىكى قاتناشقۇچىلارنىڭ نىسبەتەن تۇراقلىق بولغان يۈرۈشتۇرۇش شەكىللىرىنى ياكى پائالىيەت قۇرۇلمىسىنى بەلگىلەيدىغان تۈزۈملەشكەن قېلىپ ۋە تونۇش رامكىسىنى كۆرسىتىدۇ. 3 شۇنى جەزىملەشتۈرۈشكە بولىدۇكى، بۇ قېلىپ ياكى رامكا ئەنئەنە بىلەن چەمبەرچەس باغلانغان. بەلكى، ناھايىتى كۆپ ئەھۋاللاردا ئەنئەنە بۇ قۇرۇلمىنىڭ ئەڭ مۇھىم بىر قىسمىدۇر. مەسىلەن، يۇقىرىقى ئافغانىستانلىق ئايالنىڭ ئۆيدىن چىقىرىلىشىدىكى يۈزەكىي سەۋەب ئۇنىڭ غەلىتە بىر كېسەلدىن ساقىيالماي جىن تەگدى دېگەن ئاتاققا قالغانلىقى ئىدى. بۇ ئىش ئۇنىڭ ئېسىلزادە ئېرىنىڭ ھۆرمىتى ۋە ئابرۇيىغا قاتتىق نۇقسان يەتكۈزەتتى. تۈپ نېگىزىىدىن ئالغاندا بۇ ئالدى بىلەن شۇ ئەلدىكى ئاياللارنىڭ ئەنئەنىۋىي ئورنىنىڭ ئىنتايىن تۆۋەنلىكىدىن بولغان. خۇراپاتلىق ئىككىنچى مەسىلىدۇر. ناۋادا شۇ ئايال ئەمەس، ئۇنىڭ ئېرى شۇ خىل كېسەلگە گىرىپتار بولغان بولسا، ئەھۋال ھەرگىز ئۇنداق بولمايتتى. دېمەك، ئافغانىستاننىڭ ئىجتىمائىي قۇرۇلمىسىدىكى ياكى ئەنئەنىسىدىكى ئەنە شۇنداق بىر كاشىلا ئۆز پۇخرالىرىنى يۇقىرىقىدەك پاجىئەگە دۇچار قىلغان ھەم دەل شۇ پۇخرالار يەنە شۇ خىل قۇرۇلمىنىڭ داۋاملىق مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇشى ۋە مۇستەھكەملىنىشىگە رايىشلىق بىلەن ئاساس يارىتىپ بېرىپ كەلگەن.تارىخقا نەزەر سالىدىغان بولساقمۇ، بۇنىڭغا ئوخشاش مىساللاردىن نۇرغۇنىنى بايقايمىز. كونا جۇڭگودىكى پۇت بوغۇش ئەنئەنىسى قارىماققا پەقەت ئاياللارغا قىلىنغان بىر زۇلۇمدەك قىلغىنى بىلەن، ئەمەلىيەتتە ئۇمۇ ئىجتىمائىي قۇرۇلمىدىكى بىر چاتاقتىن دېرەك بېرەتتى. بۇ قۇرۇلما ئاستىدا، ھەتتا ئاياللارنىڭ ئۆزلىرىمۇ ئەنە شۇ كىچىك پۇتلىرىدىن پەخىرلىنىدىغان خاراكتېرنى يېتىلۈرگەن. دەرۋەقە،ئاياللارنىڭ كەمسىتىلىشى ئۇزاق ئۆتمۈشتىن تارتىپ داۋاملىشىپ كېلىۋاتقان دۇنياۋىي ئەنئەنە بولۇش سۈپىتى بىلەن ئىنسانىيەتنىڭ يوشۇرۇن ئېڭىغىچە سىڭىپ كەتكەن پىكىر ھادىسىسىدۇر. ئەرلەر ئۇ ياقتا تۇرسۇن، ھەتتا ئاياللار ئۆزىنى ئۆزى كەمسىتىدىغان جەمئىيەتلەر ھازىرمۇ خېلى كۆپ. جۈملىدىن، جۇڭگونىڭ ئىسلاھاتتىن بۇيانقى تەرەققىيات مۇساپىسىدە ئاياللارنىڭ ئىجتىمائىي ئورنىدىكى ئۆزگىرىش كىشىنى يەنىلا ئۈمىدسىزلەندۈرىدۇ. مەسىلەن، 2004يىلى دۆلەتلىك پىلانلىق تۇغۇت كومۇتېتىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، شۇ يىلى جۇڭگودا تۇغۇلغان قىز ۋە ئوغۇل بوۋاقلارنىڭ نىسبىتى 117:100 بولغان، يەنى 100 قىز بوۋاققا 117 ئوغۇل بوۋاق توغرا كەلگەن. ھالبۇكى خەلقئارادىكى نورمال نىسبەت 107:103 دۇر. مۇتەخەسسىسلەرنىڭ مۆلچەرلىشىچە 2050يىلىغا بارغاندا 25 مىليون ئەر بويتاق قالىدىكەن. 4 دەرۋەقە، ھازىرمۇ نۇرغۇن جۇڭگولۇق ئاتائانىلار ئوغلىنىڭ پەرزەنتلىرى بىلەن قىزىنىڭ پەرزەنتلىرىنى تەڭ ئورۇندا كۆرەلمەيدۇ. نەۋرىلەرمۇ ئاتا تەرەپ بوۋامومىلىرى بىلەن ئانا تەرەپ بوۋامومىلىرىنى باراۋەر ھېس قىلالمايدۇ. يېزىلاردا بىرىنچى پەرزەنت قىز بولسا، يەنە بىرپەرزەنتلىك بولۇشقا يول قويۇلىدۇ. بۇ خىل ئەنئەنىنىڭ يىلتىزى يەنە يىراق تارىخقا چېتىلغان. مېڭزىنىڭ قارىشىچە ئەجدادلارغا بولغان ئۈچ تۈرلۈك ساداقەتسىزلىك ئىچىدە ئەڭ يامىنى ئەۋلادنى ئۈزۈپ قويۇش بولۇپ، جەمەتنىڭ لىنىيىسى پەقەت ئوغۇل ئارقىلىقلا داۋاملىشاتتى. ئەۋلادسىز ئۆلۈپ كەتكەنلەر ئۇلارغا خىزمەت قىلىدىغانلار بولمىغانلىقى تۈپەيلىدىن ئاچ ئەرۋاھ قا ئايلىنىپ كېتىپ، شۇملۇقلارغا سەۋەپ بولىدۇ دەپ قارىلاتتى. شۇڭا قىز پەرزەنتلەرنىڭ ، قىسقىسى ئاياللارنىڭ چەتكە قېقىلىشىدا مۇشۇ ئىدىيە ئاساسلىق رول ئويناپ كەلگەن. دەرۋەقە، جۇڭگولۇقلارنىڭ ئاياللارغا تۇتقان ئەنئەنىۋىي پوزىتسىيىسى ھىندىستاندىكى ۋە بەزى ئىسلام ئەللىرىدىكى ھالەتلەرگە ئوخشىشىپ كېتىدۇ. سانائەت ئىنقىلاۋىغىچە، ھەتتا 20ئەسىرنىڭ ئوتتۇرىلىرىغىچە نۇرغۇن خىرىسىتىيان غەرب دۆلەتلىرىدىكى ئاياللارمۇ ئەنئەنىۋىي كەمسىتىشلەردىن قۇتۇلالماي كەلگەن ئىدى، لېكىن بۇ ھازىر ئاساسەن تەرەققىي قىلىۋاتقان ئەللەرنىڭ مەسىلىسى بولۇپ قالدى.جۇڭگو تارىخىدىكى ئەنئەنىۋىي كېجۈ ئىمتىھان تۈزۈمى ئىجتىمائىي قۇرۇلمىدىكى غەيرىلىكتىن دېرەك بېرىدىغان يەنە بىر ئەگرى ئەنئەنە. چۈنكى بۇ ئىمتىھاننىڭ ئاساسلىق مەقسىتى ئەمەلدار تاللاش بولغان. شۇڭا شۇ خىل تۈزۈم ئاستىدىكى زىيالىلارنىڭ ئىلىم تەھسىل قىلىشتىكى بىردىنبىر مەقسىتىمۇ ئەمەلدار بولۇش ئىدى. شۇ سەۋەبلىك بىلىمگە ئىگە بولغاندا مەنسەب ۋە مالدۇنياغا ئېرىشكىلى بولىدۇ دەيدىغان ئىدىيە كىشىلەرنىڭ روھىيىتىگە سىڭىپ كەتكەن. بۇنىڭ نەتىجىسىدە بىلىملىك كىشىلەر ئەمەلدار بولغان ھامان ئۆزلىرىنىڭ ئەسلى كېلىش مەنبەسى بولغان ئاددى خەلق ئاممىسى بىلەن قارىمۇ قارشى ھالەتكە كېلەتتى. ئۇلار ئەمەل تۇتۇشنى پۇقرالارغا خىزمەت قىلىش ئەمەس، بەلكى ئۇلارنى باشقۇرۇش، بويسۇندۇرۇشنىڭ ۋاسىتىسى دەپ بىلەتتى. پۇقرالارمۇ ئەمەلدارلارغا ياخشى كۆرۈنۈش، خوشامەت قىلىش ھەم ئۇلارنىڭ كۆڭلىنى ئېلىش، پەيتى كەلسە ئۇلار بىلەن ئىجتىمائىي مۇناسىۋەت قۇرۇۋېلىشنى نورمال جاھاندارچىلىق دەپ قارايتتى. ئۇشبۇ ئىمتىھاننىڭ مەركىزىي مەزمۇنى بولغان كوڭزى ئىدىيىسى جۇڭگونىڭ ئەنئەنىۋىي ئىجتىمائىي قۇرۇلمىسىنىڭ ئەڭ مۇھىم بىر تەركىبىي قىسمىدۇر. ھالبۇكى بۇ ئىىدىيە كۆككە كۆتۈرگەن پادىشاھلارغا، ئەمەلدارلارغا سادىق بولۇش تەلىماتى جۇڭگو پۇخرالىرىدا دېموكراتىك ئىدىيىلەرنىڭ مەيدانغا كېلىشىگە توسالغۇ بولغان. ئۇنىڭ ئۈستىگە كوڭزى نەزەرىيىسى بىر ياردەمگە بىر ياردەم قايتۇرۇشنى، يەنى مەن ساڭا بىر ئىش قىپ بەرسەم، سەنمۇ ئەخلاقىي نۇقتىىدىن، قانۇنىي جەھەتتىن ئەمەس ماڭا بىر ئىش قىپ بېرىشىڭ كېرەك، دېگەن پرىنسىپنى قاتتىق تەكىتلەيتتى. ھالبۇكى ، بۇ چىرىكللىككە سەۋەب بولدى. مەسىلەن، بۇ خىل پىرىنسىپ ئاستىدا، بىر ھۆكۈمەت ئەمەلدارى بىر كىشىگە شۇ كىشى قانۇنىي جەھەتتە ئېرىشىش ھوقۇقى بار بولغان بىر مەنپەئەتنى بەرگەن تەغدىردە، ئۇ بۇ ئىشنى شۇ كىشىگە قىلىنغان ئالاھىدە ياردەم دەپ بىلىشى ھەم بۇنىڭ ئۈچۈن ھالاۋەتكە ئېرىشىشنى ئويلىشى مۇمكىن. ناۋادا ئىككى تەرەپ ئارىسىدا مەلۇم مۇناسىۋەت شەكىللەنسە، بۇ ئەمەلدار تېخى ھېچكىم ئېرىشىش ھوقۇقى بولمىغان ياردەمنى شۇ كىشىگە بېرىشى مۇمكىن. 5 دېمەك، بۇ خىل مۇناسىۋەت ئەنئەنىگە ئايلانغان جەمئىيەتتە ساغلام ھەم ساپ ئىنسانىي مۇناسىۋەتتىن ئۈمىد كۈتۈش ئىنتايىن تەس.ئەنئەنە بۇرۇنقىلاردىن قالغان ماددىي ئوبيېكىتلار، ھەرخىل شەيئىلەر ھەققىدىكى ئىشەنچلەر، مەلۇم شەخسلەر، ۋەقەلەر، پائالىيەتلەر ۋە تەشكىلاتلار ھەققىدىكى ئوبرازلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.6 ئېدۋارد شىلس ئۆتمۈشتىن مىراس قالغان كلاسسىك كىتابلاردىن تارتىپ رەسىملەر، ھەيكەللەر ھەم قۇرۇلۇشلارنىمۇ ئەنئەنە قاتارىغا تىزىدۇ. دەرۋەقە، شۇ ماددىي ئوبيېكىتلار ھەققىدىكى ئومۇميۈزلۈك ئېقىمغا ئايلانغان قاراشلارمۇ ئەنئەنىدۇر. تارىختىكى مەلۇم سىياسىي شەخس تارقاتقان ۋە كېيىنكىلەرگە قالدۇرالىغان دۇنيا قاراش ياكى ئىدىيىلەرمۇ ئەنئەنىدۇر. دېمەك ئۇ ھەم پۈتۈنلەي ئۆتمۈشكە تايانغان، لېكىن بۈگۈنىمىزگە يېتەكچىلىك قىلىۋاتقان نەرسە. ئۇ يەنە بۈگۈن ئىچىدىكى ئۆتمۈشتۇر، لېكىن ئۇ ھەم بايىلا بارلىققا كەلگەن يېڭىلىقلارغا ياكى زامانىۋىيلىقلارغا ئوخشاش بۈگۈننىڭ بىر قىسمىدۇر. ھالبۇكى يۇقىرىدا تىلغا ئېلىنغان پاسسىپ تەرەپلەر كىشىلەرنىڭ ئەنئەنىلەرنى زامانىۋىيلىق بىلەن قارىمۇقارشى دەپ تونۇشىغا سەۋەب بولدى. دېمىسىمۇ،ئۇلار شۇ قاراڭغۇ تەرەپلىرى بىلەن زامانىۋىيلىقنىڭ دۈشمىنى بولۇشقا تامامەن لايىق. ئاتالمىش زامانىۋىيلىق 18 ۋە 19ئەسىرلەردە ياۋرۇپادا باشلانغان سانائەت ۋە پەنتېخنىكا ئىنقىلابلىرىنىڭ نەتىجىلىرىنى كۆرسىتەتتى. بۇ دەۋرنىڭ ئالدىدا شەرق بىلەن غەرب تېخنىكا جەھەتتە ئاساسەن باراۋەر ئىدى. بىراق غەربلىكلەر دەل شۇ ئىنقىلابلار ئارقىلىق ئۆز ئەنئەنىلىرىنىڭ زەي باسقان قاراڭغۇلۇقلىرىدىن قۇتۇلۇپ چىققان. بۇ مەنىدىن ئالغاندا غەربنىڭ سانائەت ئىنقىلابىنى يەنە ئەنئەنە ئىنقىلابى دەپ ئاتاشقىمۇ بولىدۇ. بۇ جەرياندا ئۇلار يېڭى دۇنيا قاراشلارغا، يېڭى تۇرمۇش شەكىللىرىگە، يېڭى يۈرۈشتۇرۇشلارغا ئىگە بولدى. لېكىن بۇ ھەرگىز مۇ ئاسانلا قولغا كەلگەن ئەمەس. 20ئەسىرنىڭ باشلىرىدا غەربتە يەنە زامانىۋىيلىققا پۈتۈنلەي قارشى بولغان ئەنئەنىنى قوغداش دولقۇنى كۆتۈرۈلگەن ئىدى. بۇنىڭ تەشەببۇسچىلىرى زامانىۋىيلىقنى ئەنئەنىۋىي ھاياتنىڭ، مىللىي كىملىكنىڭ قاتىلى دەپ قارىدى. لېكىن ئىسلاھاتچىلارنىڭ نەزىرىدە نۇرغۇن ئەنئەنىلەر قالاقلىق ۋە نادانلىقتىن باشقا نەرسە ئەمەس ئىدى. دېمەك، ھەر مەسىلىنىڭ ئىككى تەرىپى بولغىنىدەك، ئەنئەنىنىڭمۇ ھەم مەلھىمى ھەم زەھىرى بار. ئۆز ئەنئەنىسىدىن پۈتۈنلەي ئايرىلغان قەۋم ئۆزىدىنمۇ ئايرىلىپ قالىدۇ. ئەنئەنىلەر بىر خەلقنىڭ جان تومۇرىغا تۇتاش ھادىسە بولۇش سۈپىتى بىلەن ئۇ ئۆز ئىگىسىگە كىملىك تۇيغۇسى ۋە ياشاش مەناسى ئاتا قىلىدۇ. بىراق ئۇ يۇقىرىدا تىلغا ئېلىنغان پاسسىپ تەرەپلىرى بىلەن شۇنداق رول ئويناش مۇمكىنچىلىكىگە ئىگە بولسا، ئۇنىڭ بولغىنىدىن بولمىغىنى ياخشى. مەسىلەن، بىر مىللەت خۇراپاتلىق،يۇرتۋازلىق، پېتىشماسلىق، ئىچىشۋازلىق، سۆلەتۋازلىق، ھۇرۇنلۇق ۋە شۇلارغا ئوخشاش بىر ھالەتنى ئەنئەنە قىلغان دەپ قارىلىپ قالغان بولسا، شۇنداق مىللەتنىڭ ھالىغا ۋاي. جۈملىدىن يۇقىرىقى ئىللەتلەرنىڭ بەزىلىرى ئۇيغۇرلاردىكى يامان ئەنئەنىلەر سۈپىتىدە تەنقىد قىلىنىپ كېلىۋاتقانلىقى بىر پاكىت. تەيۋەن جەمئىيىتىنىڭ قاراڭغۇ تەرەپلىرىنى رەھىمسىزلىك بىلەن سۆككەنلىكى ئۈچۈن تۈرمىدە ئون يىلغا يېقىن يېتىپ چىققان بەي ياڭ ئەپەندى جۇڭگولۇقلارنىڭ ئەجدادلاردىن مىراس قالغان قورقۇنچلۇق ئەنئەنىۋىي خاراكتېرلىرى سۈپىتىدە مەينەتچىلىك، رەتسىزلىك، شاۋقۇنسۈرەننى خالاش، ئىناقسىزلىق، خاتالىقنى ئۆلسىمۇ ئېتىراپ قىلماسلىق، كۆكسىقارنى تارلىق، ئەجدادلارغا، ھوقۇقدارلارغا ۋە ئۇستازلارغا مەزلۇملارچە چوقۇنۇش ۋە بويسۇنۇش قاتارلىقلارنى تىلغا ئالىدۇ.7 ھالبۇكى، مەلۇم ئەنئەنە، مەيلى ياخشى بولسۇن ياكى ناچار بولسۇن، بىر خەلق ھاياتىنىڭ ئاكتىپ بىر قىسمىغا ئايلانغان ھامان، ئۇنى ئىنكار قىلىش زورپاجىئەدىن دېرەك بېرىدۇ. چۈنكى ئۇ گويا شۇ خەلقنىڭ ئەقىدىسىگە، ئىشەنچىسىگە، ئىپتىخارىغا، ھەتتا مىللىي بەلگىسىگە ئايلانغان. مەسىلەن، سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى يىمىرىلگەندىن كېيىن ستالىننى ئەيىبلەش يۇقىرى دولقۇنغا كۆتۈرۈلدى. بۇنىڭ بىلەن ئۇ بىر پارلاق ئىجابىي شەخستىن تۇيۇقسىزلا بىر سەلبىي ۋە رەزىل شەخسكە ئايلىنىپ قالدى. روشەنكى، ستالىنىزمغا ئىشەنچ باغلاپ كەلگەن نۇرغۇن سابىق سوۋېت ئىتتىپاقى خەلقى بۇنى پەقەت قوبۇل قىلالمىدى. ئەجىبا سىلەر مېنىڭ پۈتكۈل ھاياتىمنى ئىنكار قىلماقچىمۇ؟ دەيدۇ بىر رۇس موماي مۇخبىرغا خۇرسىنغان ھەم ئاغرىنغان ھالدا. بىر ساختا ھەققانىيەتچى شەخس سىتالېننى ئىنكار قىلىش بۇنچىۋالا تەسىر قوزغىغان يەردە، سوقرات، لى بەي، چېڭگىزخان، مۇھەممەد پەيغەمبەر،،پۇشكىن، لىنكولىن ياكى ناۋايىنى ئىنكار قىلىشنىڭ نەقەدەر ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلىدىغانلىقىنى تەسەۋۋۇر قىلىش تەس ئەمەس. ھالبۇكى، ستالېنغا ئوخشاش ناچار شەخسلەردىن پەخىرلىنىش ئەنئەنىسىدە ياشاۋاتقان خەلقلەرگە رەھىم قىلىپ ئولتۇرماي، ئۇلارنىڭ شۇ نىقابلىق مەبۇدلىرىنى چوقۇم ۋاقتىدا پاچاقلاپ تاشلاش زۆرۈر. چۈنكى، بۇلار شۇ خەلقلەرگىلا ئەمەس، پۈتكۈل ئىنسانىيەتنىڭ مەنىۋىي ھاياتىغا ۋەيرانىچىلىق ئېلىپ كېلىدۇ.ئەنئەنىلەر يەنە يۈكسەك دەرىجىدە ھېسسىي خاھىشقا ئىگە بولىدۇ، يەنى كىشىلەر مەلۇم بىر ئەنئەنىگە ئەگىشىشتە ئەقلىيلىكتىن كۆرە ھېسسىيلىققا تايىنىدۇ، ئۇ پەقەت ئەنئەنە بولغانلىقى ھەمدە كۆپچىلىك قوبۇل قىلغانلىقى ئۈچۈنلا قوبۇل قىلىدۇ. ئېھتىمال ئىنسانلارنىڭ بۇ دۇنياغا بەكلا ئاسان كۆنۈپ كېتىشكە مايىل بولۇشى ئەنئەنىلەرنىڭ مەۋجۇت بولۇشىدىكى بىرئاساسىي سەۋەب بولسا كېرەك. تەتقىقاتچىلار مۇنداق بىر تەجرىبە ئىشلىگەن. بىر قەپەزگە بەش مايمۇننى قاماپ، قەپەز ئىچىدىكى پەشتاققا بىر ساپاق باناننى ئېسىپ قويغان. لېكىن مايمۇنلاردىن بىرسى پەشتاققا يامىشىپ باناننى ئالماقچى بولغاندا شۇ ھامان ھەممە مايمۇنغا سوغۇق سۇ سېپىلگەن. بۇ ئەھۋال قايتاقايتا داۋاملاشقان. شۇنىڭ بىلەن ئۇزۇن ئۆتمەي ھېچقايسى مايمۇن بانانغا ئېسىلمايدىغان بولغان. كېيىن ئارىدىن بىر مايمۇن چىقىرىۋېلىنىپ، ئۇنىڭ ئورنىغا يېڭى بىر مايمۇن كىرگۈزۈلگەن. بۇ مايمۇن قەپەزگە كىرگەن ھامان ھېلىقى باناننى ئالماقچى بولغان، ئەمما باشقا تۆت مايمۇن دەرھال قاتتىق قارشىلىق كۆرسىتىپ، ئۇنى توسۇۋالغان. كېيىن دەسلەپكى مايمۇنلاردىن يەنە بىرى چىقىرىۋېلىنىپ، ئۇنىڭ ئورنىغا يەنە بىر يېڭى مايمۇن كىرگۈزۈلگەن. بۇ مايمۇنمۇ كىرىپلا پەشتاققا يۈگۈرگەن. بىراق، قالغان ئۈچ مايمۇنغا قوشۇلۇپ، ئىككىنچى قېتىم كىرگەن ھېلىقى مايمۇنمۇ ئۇنى قاتتىق توسقان. دېمەك ئۇ بانانغا تەگمەسلىكنىڭ سەۋەبىنى بىلمىسىمۇ، باشقىلارغا قوشۇلۇپ بۇ ئىشقا ئاڭسىز ھالدا قارشى تۇردى دېگەن گەپ. ئەمەلىيەتتە بىرىنچى يېڭى مايمۇن كىرگەندىلا مايمۇنلارغا سۇ سېپىلمەيدىغان بولغان ئىدى. لېكىن ئەسلىدىكى ئۈچىنچى، تۆتىنچى ۋە بەشىنچى مايمۇنلارنىڭ ئورنىغا يېڭى مايمۇنلار ئالماشتۇرۇلۇپ بولغاندىن كېيىنمۇ، يەنى قەپەزدە ئەسلىدىكى سوغۇق سۇ سېپىلگەن مايمۇنلاردىن بىرىمۇ قالمىغان بولسىمۇ، پەشتاققا يېقىنلىشىشقا ھېچقايسى مايمۇن جۈرئەت قىلالمىغان. بۇ ھادىسە ئەنئەنىنىڭ بىر تۈپكىي خاراكتېرىنى ئايدىڭلاشتۇرۇپ بېرەلەيدۇ. بۇ خاراكتېر كىشىلەرنى قارىغۇلارچە ئېقىمغا ئەگىشىدىغان، قاششاق، ئىندىۋىداللىقى،ئىجادچانلىقى كەمچىل قىلىپ قويالايدۇ. بۇنىڭغا بىرمۇنچە مىسال كەلتۈرۈشىمىز مۇمكىن. ئۇيغۇرلاردىكى پىرىخونلۇق، داخانلىق شامانىزىمدىن قالغان بولسا، نەزىرچىراق،ئۆلگۈچىگە ئۇزۇن مۇددەت ھازا تۇتۇش ھەمدە دەسلەپكى 40 كۈندە يۇيۇنۇپتارانماسلىق ئادىتى ئەسلى بۇددىزىمدىكى ئەرۋاھنى بېقىش ،ئۇنىڭدىن قورقۇش ھەم ئۇنىڭ كۆڭلىنى خۇش ئېتىش ئەنئەنىسىدىن قالغان ئىدى. لېكىن ئىسلامدا قەتئىي چەكلەنگەن بۇ ئەنئەنىلەر بۈگۈنكى كۈنىگىچە داۋاملىشىپ كەلگەن. قەغەز بىلەن ئارقا پىشاپنى سۈرتۈشنى چەكلەش قەغەز كەمچىل دەۋرلەردىن قالغان بىر ئەنئەنە ئىدى. ھالبۇكى بۇمۇ قەغەز كەڭرىچىلىك بولغان كېيىنكى نۇرغۇن دەۋرلەرگىچە داۋاملاشتى. ئىسلامنىڭ دەسلەپكى چاغلىرىدا رەسمىي قانۇنىي ئېتىراپقا ئېرىشكەن بىر ئەر كۆپ خوتۇنلۇق بولۇش تۈزۈمى بىر تەرەپتىن ئىسلامدىن بۇرۇنقى ئەنئەنىنىڭ داۋامى بولسا، يەنە بىر تەرەپتىن شۇ دەۋردە يۇقىرى چەككە يەتكەن ئۇرۇش مالىمانچىلىقلىرىنىڭ مۇقەررەر نەتىجىسى ئىدى. لېكىن بۇ ئەنئەنە ھازىرمۇ نۇرغۇن ئەللەردە مەۋجۇت. بۇددىزىم ، شۇنىڭدەك كۆپ ئىلاھلىق دىنلاردىن ئىسلامغا يېڭى ئۆتكەن مەزگىلدە كونا ئېتىقادلارغا پۇرسەت قالدۇرماسلىق ئۈچۈن جانلىقلارنىڭ رەسىمىنى سىزىش ھەم ھەيكىلىنى ياساش چەكلەنگەن ئىدى. ھالبۇكى بۇ بۈگۈنكى كۈندىمۇ نۇرغۇن مۇسۇلمانلارنىڭ تابۇسى. يىگىت تەرەپنىڭ قىز تەرەپكە تويلۇق بېرىش ئەنئەنىسى ھازىرمۇ نۇرغۇن مىللەتلەردە بار. بۇ ئەسلى ئاتىلىق ئۇرۇقداشلىق دەۋرىنىڭ دەسلىپىدە پەيدا بولغان ئادەت بولۇپ، شۇ چاغلاردا يىگىتلەر قىزلارنى ئۆيلىرىدىن، قەبىلىلىرىدىن ئايرىپ ، ئۆز قەبىلىسىگە ئېلىپ كېتىدىغان بولغاچقا، ئۆزىنى قىز تەرەپنىڭ ئائىلىسىگە قەرزدار ھېس قىلغان. شۇڭا دەسلەپتە قىزنىڭ ئاتىسىغا نەچچە يىل ھەقسىز ئىشلەپ بېرىپ، ئاندىن ئۇنى ئېلىپ كېتىدىغان ئادەت شەكىللەنگەن ئىدى. كېيىن پۇل مەيدانغا كەلگەندىن كېيىن ئەرلەر ئىشلەشنىڭ ئورنىغا پۇل بېرىدىغان بولغان. تويلۇق بېرىش ئەنئەنىسىنىڭ مەنبەسى ئەنە شۇ. دېمەك، ئەرئاياللارنىڭ ئىجتىمائىي باراۋەرلىكى تەكىتلىنىۋاتقان ھەم ئەمەلگە ئېشىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە تويلۇق بېرىش ئەمەلىيەتتە ۋاقتى ئۆتكەن بىر ئەنئەنىدۇر. ئىسلامىدىمۇ يۇقىرىقى ئادەت چەكلىنىپ، قىز تەرەپكە ئاز مىقداردا مېھرى ھەققى بېرىشنىڭ كۇپايە ئىكەنلىكى تەكىتلىنىدۇ. ھالبۇكى، بۇ ئۇيغۇرلاردا ئاساسەن ئەمەلگە ئاشقان ئەمەس. شۇ سەۋەبتىن نۇرغۇن ياشلارنىڭ بىھۇدە قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كېلىۋاتقانلىقىمۇ ھەممىگە ئايان. بۇلاردىن كۆرۈۋېلىشقا بولىدۇكى، قالاق ياكى ۋاقتى ئۆتكەن ئەنئەنىلەردىن ئاڭلىق ھالدا ۋاز كېچىش ئۇنچىۋالا ئاسانغا چۈشمەيدۇ. لېكىن ئۇلاردىن ۋاز كەچمەي تۇرۇپ، ئىلغارلىقنى قوبۇل قىلىش تەس، بولۇپمۇ ئۇلارنى كېلىشتۈرگىلى بولمىغان ئەھۋالدا.بەي ياڭ ئەپەندى بۇ ھەقتەئامېرىكا ئىندىيانلىرى بىلەن جۇڭگولۇقلارنى سېلىشتۇرۇپ مۇنداق يازىدۇ: ئىندىيانلارنىڭ ئەنئەنىۋىي مەدەنىيىتىنىڭ ئازلىقى كىشىنىڭ ئىچىنى ئاغرىتىدۇ. ناۋادا ئۇلار تاشقى مەدەنىيەتنى قوبۇل قىلىشقا ماقۇل كەلسە، بۇ ئىش بەكلا ئاسانغا توختايتتى. قۇپقۇرۇق ئۆي ئىچىگە يېڭى تىپتىكى سافالارنى ئەكىرسىلا ئىش پۈتەتتى. ھالبۇكى جۇڭگولۇقلارنىڭ ئۆيى ئۇزۇن ئورۇندۇق، قىسقا ئورۇندۇق، ئېگىز ئورۇندۇق، تۆمۈر ئورۇندۇق، ياغاچ ئورۇندۇق،تىكەنلىك ئورۇندۇق، سېرىلسا يىقىلىپ چۈشمەيدىغان ئورۇندۇقلارغا لىق تولغان. ئەگەر ئۇلارنى رەھىمسىزلىك بىلەن گەندە ئازگىلىغا تاشلىمىساق، يېڭى تىپتىكى سافالار دەرۋازىدىن مەڭگۈ كىرەلمەيدۇ. 8 ئەلۋەتتە بۇ يەردىكى ئورۇندۇق بىلەن يېڭى تىپتىكى سافانىڭ سىمۋوللۇق مەنىسنى بىلىش كېرەك. ھالبۇكى بۇ كونا ئورۇندۇقلار دىن ۋاز كېچىش ئۇنچىۋالا ئاسانغا چۈشمەيدۇ. چۈنكى ئۇلار ئۆي بىلەن گويا بىر گەۋدىگە ئايلىنىپ كەتكەن. ئۇلارنىڭ مېھرى بەك چوڭقۇر. مۇنداق بىر ھېكايە بار: بىر ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى خەلقئارالىق ماتېماتىكا ئولىمپىك مۇسابىقىسىغا قاتنىشىش ئۈچۈن چەتئەلگە چىقماقچى بولىدۇ. لېكىن ئىقتىسادىي قىيىنچىلىق تۈپەيلىدىن بېرىشقا ئامالسىز قالىدۇ. شۇ چاغدا ئۇنىڭ مومىسى ئەجدادلىرىدىن قالغان تەۋەرۈك زۇمرەت كۆزلۈك ئۈزۈكىنى گۆرۈگە قويۇپ ، نەۋرىسىگە پۇل راسلاپ بېرىدۇ. بۇ بالا مۇسابىقىگە قاتنىشىپ ئالتۇن مېدالغا ئېرىشىدۇ. بىراق قايتىپ كەلگەندىن كېيىن كۆڭلىدە مومىسىغا پەقەتلا يۈز كېلەلمەيدىغاندەك ھېس قىلىدۇ. شۇڭا ئاخىرى ئالتۇن مېدالىنى بىر زەرگەرگە سېتىپ، ئۇنىڭ پۇلىغا ھېلىقى تەۋەررۈك ئۈزۈكنى گۆرۈخانىدىن قايتۇرۇپ كېلىپ مومىسىنىڭ قولىغا سېلىپ قويىدۇ. مانا بۇ يەردە كوڭزى، مېڭزىنىڭ ئەجدادلارغا سادىق بولۇش ئىدىيىسى ئۆز كۈچىنى كۆرسەتكەن. دەرۋەقە، زۇمرەت ئۈزۈكتىن ۋاز كەچمەي تۇرۇپ ئالتۇن مېدالغا ئېرىشكىلى بولمايتتى، لېكىن شۇ تەرىقىدە قولغا كەلگەن ئالتۇن مېدالدىن ۋاز كېچىپ زۇمرەت ئۈزۈكنى قايتۇرۇپ كېلىش نېمىدىن دېرەك بېرىدۇ؟ زۇمرەت ئۈزۈكنى ۋاقتى ئۆتكەن ئەنئەنىنىڭ، ئالتۇن مېدالنى ئىلغارلىق ۋە يۈكسېلىشنىڭ سىمۋولى دېسەك، ئۇ ھالدا يۇقىرىقى ئىش كىشىنى تولىمۇ ئېچىندۇرىدۇ. دېمەك، بەزىدە ئەنئەنىدىن ۋازكەچمەي تۇرۇپ تەرەققىياتقا ئېرىشەلمەيسەن، جۈملىدىن، ئەجدادلارغا، ئۆتمۈشكە مەزلۇملارچە چوقۇنۇشتىن ۋاز كەچمەي تۇرۇپ، كەلگۈسۈڭ ئۇ ياقتا تۇرسۇن ، باگۈنۈڭگە ھەم ئۆزۈڭگە ئىگە بولالمايسەن.دەرۋەقە، بەزى ئەنئەنىلەر نەچچە مىڭ يىللىق تارىخقا ئىگە بولسا، بەزىلىرى يېقىنقى ئۆتمۈشكىلا تۇتىشىشى مۇمكىن. ئېدۋارد شىلسنىڭ قارىشىچە، مەلۇم بىر ئىشەنچ ياكى پائالىيەت شەكلىنىڭ ئەنئەنە بولۇپ ھېسابلىنىشى ئۈچۈن ئۇ ئاز دېگەندە ئۈچ ئەۋلاد جەريانىدا ئىككى قېتىم مىراس قالغان بولۇشى كېرەك. 9 بىر ئەۋلاد جەريانىدا ياكى بىر ئەۋلادنىڭ مەلۇم ياش بۆلۈكىدە داۋاملاشقان بىردەكلىك پەقەت مودا بولۇشى مۇمكىن. لېكىن مودىنىڭ يەنە ئەنئەنىگە ئۆزگىرىش ئېھتىمالىمۇ بولىدۇ. تارىختا ئەنئەنىلەرنىڭ يېڭىلىنىشىدا دىنىي ئېتىقادلارنىڭ ئالمىشىشى ئەڭ زور رول ئويناپ كەلگەن. مەسىلەن، ئۇيغۇرلار شامانىزىمدىن مانىي دىنىغا، ئۇنىڭدىن كېيىن بۇددىزىمغا، ئاخىرىدا ئىسلامغا ئۆتۈش جەريانىدا ئارقائارقىدىن ئەنئەنە يېڭىلىنىش ھادىسىسىنى باشتىن كەچۈرگەن. ئەنئەنىلەرنىڭ يېڭىلىنىشىدا يەنە تۇرمۇش شەكلىنىڭ ئۆزگىرىشىمۇ مۇھىم رول ئوينايدۇ. مەسىلەن، يايلاق تۇرمۇشى، يېزا تۇرمۇشى ھەم شەھەر تۇرمۇشى قوللايدىغان ئەنئەنىلەرنىڭ تامامەن بىردەك بولۇشى مۇمكىن ئەمەس. ھالبۇكى، بىر مىللەتنىڭ تارىخى بىلەن بىرلىشىپ كەتكەن ھەم شۇ مىلەتنىڭ روھىيىتىگە تىنىپ كەتكەن ئەنئەنىلەر ئەڭ مۇقىم بولىدۇ. بۇلارنىڭ ئۆزگىرىشى ئۈچۈن روھىيەتكە ئەڭ كۈچلۈك ھەم چوڭقۇر تەسىر قىلىدىغان ئىدىئولوگىيە كۆرىشى لازىم بولىدۇ. مەسىلەن، ئابدۇخالىق ئۇيغۇرلار جەدىدىزم ئارقىلىق ئەنئەنىۋىي مەدرىس مائارىپىغا جەڭ ئېلان قىلغان. بۇ يېڭىچە مائارىپنى كېڭەيتىش ئىشى شۇ چاغدىكى بىر بۈيۈك ئىنقىلاب ئىدى. لېكىن شائىرنىڭ باشقىلار كۆكتە ئۇچۇپ، سۇدا ئۈزۈپ كەتتى يىراق، مەن مىسالى يالاڭ ئاياغ دەسسەپ تىكەن ماڭارىمەن. دېگەن مىسرالىرىدىنلا كۆرۈۋېلىشقا بولىدۇكى، بۇ ھەرگىز ئاسانغا توختىمىغان. بۇ يەردىكى تىكەن ئەلۋەتتە ھەم شۇ چاغدىكى دىنىي مۇتەئەسسىپ كۈچلەرنىڭ ھەم ئەكسىيەتچىل ھۆكۈمەتنىڭ تىكىنى ئىدى. ھالبۇكى، ئۆز يۇرت كاتتىلىرىنىڭ قوللىشىغا ئېرىشەلمەسلىك بۇ يەردىكى ئەڭ زور پاجىئەدۇر. دەرۋەقە، مىڭ يىلدىن بۇيان مىللەتنىڭ تەلىمتەربىيە ھاياتىغا چوڭقۇر ئورنىشىپ كەتكەن مەدرىس مائارىپ ئەنئەنىسى تەبىئىيكى يېڭى مائارىپقا ئاسان يول بەرمەيتتى. ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ مەدرىس مائارىپى ئىسلامنىڭ گۈللەنگەن دەۋرىدىكى ئىلغار ھەم ئېسىل مائارىپ بولماستىن، بەلكى كېيىنكى دەۋرلەردە ئۈستۈنلىكنى ئىگىلىگەن بېكىنمىچىلىك ۋە مۇتەئەسسىپلىكنىڭ قارا كۆلەڭگىسى ئاستىدا قالغان مائارىپ ئىدى. شۇڭا ئۇنىڭ ئورنىغا زامانغا لايىق يېڭى مائارىپ دەسسىمىسە، خەلقنىڭ كەلگۈسىدىن ئۈمىد كۈتكىلى بولمايتتى.بۇ يەرگە كەلگەندە يۇقىرىقى تارىخقا مۇناسىۋەتلىك ئىسلامدىكى بىر قىسىم ئەنئەنىلەر ھەققىدە ئازراق توختىلىش زۆرۈر. ئىسلامدىكى ئەسلىيەتچىلىك ياكى ئەنئەنىچىلىك يېڭىلىققا، ئىسلاھاتقا پۈتۈنلەي قارشى بىر ئېقىم بولۇپ، ئىسلامنىڭ پۈتكۈل تارىخىدا مەۋجۇت بولۇپ كەلگەن ھەم كېيىنكى دەۋرلەردە كۈچىيىشكە باشلىغان. بۇ ئېقىمدىكىلەر ئىنسان تەبىئىتى ئۆزگەرمەستۇر، شۇڭا شەرىئەتنى ئۆزگەرتىشنىڭ قىلچە ئورنى يوق دەپ قارايتتى. شۇنداق ئىكەن ئەنئەنىۋىي ئېقىمغا ئەگەشكەن مۇسۇلمانلار ئۈچۈن ئىجتىمائىي ئىسلاھات ھەققىدە ئويلىنىش ئەسلا مۇمكىن ئەمەس ئىدى. ئىنسان تەبىئىتىنى ئۆزگەرمەي كەلدى دېسەكمۇ، لېكىن ئىنسانىيەت جەمئىيىتىدە ئۆزگىرىش بولۇپ كەلدى. بۇنىڭ ئۈچۈن قانۇنلارمۇ ئۆزگەرتىلىشى كېرەك. شۇڭا مۇسۇلمانلارنىڭ مۇشۇ قارىشى ئۇلارنى تېخنىكا ئىلغارلىقلىرى ئېلىپ كەلگەن يېڭى مەسىلىلەرگە نىسبەتەن قارىغۇ قىلىپ قويدى دەيدۇ پروفېسسور ۋىللىيام مونتگومېرى ۋات. 10 دېمەك، ئىسلامدا يۇقىرىقىدەك قاراشنىڭ كېڭىيىشى ۋە چوڭقۇرلىشىشى جەريانىدا ياخشىراق جەمئىيەت شەكلىگە قاراپ تەرەققىي قىلىش ئىمكانىيىتىگە بولغان ئىشەنچ يوقىلىشقا قاراپ يۈزلەنگەن. شۇ سەۋەبتىن مۇسۇلمانلار خرىستىيانلار ۋە يەھۇدىلارغا قارىغاندا بۇ دۇنيادىن ئۇ دۇنيانى كۆپرەك ئويلايدىغان بولغان. نەتىجىدە بۇ دۇنيانى ئۆزگەرتىش ۋە ياخشىلاش ئىشىنىڭ مۇسۇلمانلار ئۈچۈن ئۇنچىۋالا مۇھىم بولماي قېلىشى تۇرغانلا گەپ. شۇنى ئىنكار قىلىشقا بولمايدۇكى، بۈگۈنمۇ مۇتلەق كۆپ قىسىم مۇسۇلمانلار شۇ يوسۇندا ياشىماقتا. ئۇ پەقەت تالىبانلارغا ئوخشاش بىر قىسىم كىشىلەردىلا كۆرۈلمەيدۇ. ئۇلاردا بۇ ئەقىدە ھەممىدىن كۈچلۈك ئىپادىلەنگەن خالاس. ئەنئەنىۋىي ئىسلامدا بۇ دۇنيا يەنە ئىككىگە بۆلۈنگەن بولۇپ، بۇنىڭ بىرى دار ئەل ئىسلام ئىسلام دائىرىسى، يەنە بىرى دار ئەل ھەرب ئۇرۇش دائىرىس ئىدى. شۇڭا مۇسۇلمانلار ئۈچۈن ئىسلام دىنى شەرىئىتى ئاستىدا ياشاۋاتقان ئەللەردىن باشقىلار بىۋاسىتە ھالدائۇرۇشنىڭ ئوبيېكتى بولۇپ قالغان. جىھاد قىلىش مۇ پەقەت ئۇرۇش دائىرىسىنى ئىسلام دائىرىسىگە ئايلاندۇرۇش دەپ چۈشىنىلگەن. ئىسلام ئۇلېماسى مەۋدۇدى بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدۇ: جىھاد دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى پۈتۈن كۈچى بىلەن تىرىشىش، ئىجتىھاد قىلىشتۇر. ئاللاھ يولىدا جىسمانىي ۋە روھىي جەھەتتىن تىرىشچانلىق كۆرسەتكەن ياكى مالدۇنياسىنى سەرپ قىلغانلار شۈبھىسىزكى جىھاد قىلغان بولىدۇ. ھالبۇكى شەرىئەتنىڭ تىلىدا بۇ سۆز ئاساسەن ئىسلامنىڭ دۈشمىنى سۈپىتىدە زۇلۇم سالغۇچىلارغا قارشى پەقەت ئاللاھنىڭ نامى بىلەن ئۇرۇش قوزغاشقا ئىشلىتىلمەكتە. 11 مانا بۇ جىھاد نىڭ ئىككى تۈرلۈك ئىستېمال مەنىسىدۇر. لېكىن كېيىن ئۇنىڭ دەسلەپكى مەنىسى ئۇنتۇلۇشقا يۈزلىنىپ، شەرىئەت تىلىدىكى مەنىسى ئاساسىي ئورۇنغا ئۆتكەن ۋە بارغانسېرى كۈچەيگەن، شۇنداقلا ئىسلام ئەللىرىنىڭ تاشقى سىياسەت ئەنئەنىسى بىلەن بىرىكىپ كەتكەن. تارىختىن بۇيان ئىسلام ئەللىرى يات ئەللەرگە نىسبەتەن باشتىن ئاخىر مۇشۇ خىل پوزىتسىيەنى تۇتۇپ كەلگەچكە، ئۇلارنىڭ غەيرى مۇسۇلمان ئەللىرى بىلەن مۇناسىۋەتلىرىدە ئىزچىل ھالدا كاشىلا كۆرۈلگەن. مۇشۇ ھادىسىگە زىچ مۇناسىۋەتلىك بولغان ئىسلامدىكى يەنە بىر ئەنئەنە بېكىنمىچىلىك ياكى ئۆزىنى ئۆزى قامداش خاھىشىدۇر. بۇ خاھىش تۈپەيلىدىن مۇسۇلمانلار بارلىق ئىسلامغا يات بولغان مەدەنىيەتلەرنى قوبۇل قىلىشتا پاسسىپ بولۇپ كەلگەن. مۇھەممەد پەيغەمبەرنىڭ ئىلىم چىندە بولسىمۇ بېرىپ ئۆگىنىڭلار! دېگەنلىكى مەلۇم بولسىمۇ، مۇسۇلمانلار ھەتتا ئۆز ئىمپرىيىسى ئىچىدىكى يات خەلقلەردىن بىلىم ئېلىشنىمۇ قوبۇل كۆرمىگەن. بۇنىڭ سەۋەبى ھەققىدە پروفېسسور ۋىللىيام مونتگومېرى ۋات يەنە مۇنداق مۇلاھىزە قىلىدۇ: مۇسۇلمانلار بىلىمگە ئېرىشمەكچى بولغاندا ئالدى بىلەن تىرىكچىلىك ھەققىدىكى بىلىم نى ئويلاشقان. ھالبۇكى غەربلىكلەر بىلىم ھەققىدە پىكىر قىلغاندا ئاساسەن كۈچقۇدرەت ھەققىدىكى بىلىم نى ئويلاشقان. بۇ ئۇلارنى تەبىئەتنى ۋە جەمئىيەتنى كونترول قىلىش ئىمكانىيىتىگە ئىگە قىلىدىغان بىلىملەر ئىدى. دىنىي ۋە ئەخلاقىي قىممەتلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان تىرىكچىلىك ھەققىدىكى بىلىملەر بولسا ئىسلامدىكى ئۆز ئۆزىنى قامداش ئەنئەنىسى بىلەن بىردەكلىككە ئىگە بولغان. 12 خامىلتون گىب ئوتتۇرا ئەسىردىكى مۇسۇلمانلارنىڭ بىلىم چۈشەنچىسىنى مۇنداق باھالايدۇ: كونا ئىسلام چۈشەنچىسىدە بىلىم بىلىنمىگەن نەرسىلەرنى قېدىرىش بولماستىن بەلكى، ئاللىبۇرۇن بىلىنگەن نەرسىلەرنى مېخانىك ھالدا توپلاش جەريانى ئىدى. بىلىم ئۆزگىرىش ۋە كېڭىيىش ئىچىدىكى نەرسە ئەمەس، بەلكى بېرىلگەن ۋە مەڭگۈلۈك نەرسە دەپ قارىلاتتى. 13 ئىسلامىيەت ئىلمى دوكتورى فەزلۇر رەھمانمۇ بۇنى قۇۋۋەتلەپ :ئوتتۇرا ئەسىردىكى ئىسلامدا بىلىم ئېلىش ئاكتىپ ئىزدىنىش، بىلىنمىگەن نەرسىلەرگە ئىجادىي ھالدا كاللا قاتۇرۇش بولماستىن خۇددى بۈگۈنكى ئەھۋالدەك، بەلكى ئاللىبۇرۇن بېكىتىلگەن بىلىملەرنى پاسسىپ ھالدا قوبۇل قىلىشتىن ئىبارەت ئىدى 14 دەيدۇ. فەزلۇر رەھمان بۇ خىل پاسسىپلىقنىڭ بۈگۈنمۇ مەۋجۇتلۇقىنى ئالاھىدە ئەسكەرتكەن. دەرۋەقە، ئەنئەنىگە ئايلانغان بۇ خىل بىلىم قارىشىدىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن ئالدى بىلەن ئىسلامدىكى بېكىنمىچىلىككە خاتىمە بېرىش زۆرۈردۇر. روشەنكى، ئۇيغۇرلار مىڭ يىللىق كونا مۇسۇلمان خەلق بولۇش سۈپىتى بىلەن ئىسلامدىكى مانا مۇشۇ ئەنئەنىلەرنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىماي قالغان ئەمەس. بۇ خىل ئەنئەنىلەر كىشىلەرنىڭ يوشۇرۇن ئېڭىدىن ئورۇن ئېلىپ كەتكەن ئەھۋالدا، بۇنى يۇيۇش ئۈچۈن ئەلۋەتتە ئابدۇخالىق ئۇيغۇرلاردەك زور پىداكارلىق كۆرسەتمەي بولمايدۇ.مەلۇم بىر ئەنئەنە بەكلا قاتتىق تەكىتلىنىپ كەتسە، مەيلى ئۇ قانچە ياخشى بولسۇن، ئەكسىچە يامان نەتىجە پەيدا قىلىدۇ. بۇ ھەم نورمالسىز سەۋەبتىن دېرەك بېرىدۇ. ھەددىدىن ئارتۇق تەكىتلىنىش جەريانىدا ئۇنىڭ ئىجابىي ياكى مۆتىدىل خاراكتېرى ئۆزگىرىپ باشقا ساھەلەرنى سۇسلاشتۇرۇۋېتىدىغان رادىكال نەرسىگە ئايلىنىدۇ. مەسىلەن، ئۇيغۇرلارنىڭ ناخشائۇسسۇل ئەنئەنىسى ھەددىدىن زىيادە تەكىتلەنگىنى سەۋەبىدىن شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايۇنى ناخشائۇسسۇل ماكانى دەپ ئاتالدى. كىشىلەرمۇ پەرزەنتلىرىنىڭ بۇ ساھەدە يېتىلىپ چىقىشىنى كۆپرەك ئارزۇلايدىغان بولدى. نەتىجىدە بۇ ئۇيغۇرلارنىڭ ئەڭ زور ئالاھىدىلىكى ھەم مىللىي بەلگىسى بولۇپ قالدى. كىشىلەرمۇ بۇنىڭدىن ھەم ئالاھىدەپەخىرلىنىدىغان ھالەت شەكىللەندى. ناۋايى ۋە ئۇنىڭدىن كېيىنكى دەۋردىكى ئوتتۇرا ئاسىيالىقلار شائىرلىققا قاتتىق ئىشتىياق باغلىغان بولۇپ، ئىككى ئادەمنىڭ بىرى دېگۈدەك شېئىر يازىدىغان ۋەزىيەت بارلىققا كەلگەنىدى. ھازىرغىچە داۋامى ئۈزۈلمىگەن بۇ خىل زىيادە ھېرىسمەنلىك بۇ زېمىندىكى تەبىئەت ئىلىملىرىنىڭ تەرەققىياتىنى سۇسلاشتۇرۇپ كەلدى. ئۇيغۇرلاردىكى تويتۆكۈنلەر گە كەلسەك، بۇ ھەقتە ئالاھىدە توختىلىش زۆرۈر. ئۇيغۇرلارنىڭ مەرىكە مۇراسىملىرى يېقىندىن باشلاپ تېخىمۇ كۆپىيىشكە ۋە زورىيىشقا قاراپ يۈزلەنگەنلىكى مەلۇم. مەسىلەن، يېقىندا بەزى كىشىلەر كىچىك قىزلارغا بېغىشلانغان گۈل توي دەيدىغان، خەتنە تويغا باراۋەر يەنە بىر توينى پەيدا قىلدى. ئۇنىڭدىن ئىلگىرى ئەسلى ئاددىي ئۆتكۈزۈلۈپ كەلگەن خەتنە توي ۋە بۆشۈك تويلار قىز يىگىت تويىدەك ھەشەمەتلىك تۈسكە كىرىشكە باشلىغان ئىدى. ئۇزۇن ئۆتمەي بۇ ئىككى توينىڭمۇ مەسلىھەت چايلىرى بارلىققا كەلدى. بۇلاردىن باشقائۇيغۇرلاردا خىلمۇخىل چوڭكىچىك چاي ۋە يىغىلىشلارنىڭ كۆپىيىشى روشەنكى كىشىلەرنىڭ بۇ خىل مۇراسىملارنى ھەددىدىن زىيادە مۇھىم دەپ بىلىۋاتقانلىقىنى دەلىللەيدۇ. بۇنىڭ سەۋەبى بىر نەچچە. ئەڭ ئالدى بىلەن يۇقىرىقى ئىسلاھاتلار نىڭ ئارقىسىدا بىر كۆڭۈلسىز سەۋەب، يەنى ئىقتىسادىي مەنپەئەت مۇناسىۋىتى يوشۇرۇنغان. چۈنكى باشقىلارنىڭ مەرىكىسىگە سوۋغا قىلىنغان پۇل پەقەت شۇنداق مەرىكە ئارقىلىقلا قايتىپ كېلەلەيدۇ. شۇڭا سوۋغات نى قايتۇرۇۋېلىش ئۈچۈن شۇنداق سورۇندىن بىرنى ھازىرلىماي ئامال يوق. نەتىجىدە بۇ سورۇنلارغا مۇناسىۋەتلىك ئادەمگەرچىلىكلەر ئۈچۈن يەنە نۇرغۇن ۋاقىت قۇربان بولۇشى كېرەك. روشەنكى بۇ بىر ناچار ئايلانما جەريان. ناۋادا يەنە ئىككىئۈچ ئەۋلادتىن كېيىن يۇقىرىقىدەك يېڭىلىقلارئۇيغۇرلارنىڭ رەسمىي ئەنئەنىسىگە ئايلىنىپ قالغۇدەك بولسا، بۇ بىرلا رېئاللىقتىن، يەنى چېكىنىشتىن دېرەك بېرىدۇ. ئۇيغۇرلاردا توي ۋە چايلارنىڭ ئادەتتىن تاشقىرى كۆپ ھەم ھەشەمەتلىك بولۇشىدا ئەنئەنىگە تۇتىشىدىغان يەنە بىر سەۋەب بار. تويتۆكۈن دېگەن سۆزنىڭ ئېتىمولوگىيىسىدىن قارىغاندا بۇ توقلۇق، قانائەت، ئېشىپتېشىش، جۈملىدىن ھەشەمەتچىلىكتىن دېرەك بېرىدۇ. دېمەك، ئۇيغۇرلار ئەزەلدىن تويلارنى چوڭ كۆرۈپ ھەم تاپقانتەرگىنىنى ئوتتۇرىغا تۆكۈپ، ئەڭ زور كۈچىنى ئىشقا سېلىپ، داغدۇغىلىق ئۆتكۈزۈپ كەلگەن. شۇڭا شاھانە ئاشىقمەشۇقلارنىڭ 40 كېچە كۈندۈز تويلار بېرىشى چۆچەكلەرنىڭ ئەڭ كۆپ ئۇچرايدىغان موتىفلىرىغا ئايلانغان. بۇ مۇراسىملاردا بار نەرسە ئوتتۇرىغا تۆكۈلىدۇ، ھەممە تويىدۇ، بايدىن تارتىپ يوقسۇلغىچە خۇشاللىقتىن تەڭ بەھرىمان بولالايدۇ. بۇ نۇقتىدىن ئالغاندا بۇ ھەشەمەتلىك تويتۆكۈنلەر مەلۇم جەھەتتە ياخشى ئىجتىمائىي رول ئويناپ كەلگەن. بۈگۈنمۇ ئۇيغۇر يېزىلىرىدا بىرەر توي بولسا پۈتكۈل مەھەللە ئەھلىنىڭ بىرى قالماي قاتنىشىپ، توي بەزمىسىدىن ئورتاق ھوزۇر ئالالايدۇ. دېمەك، تويتۆكۈننىڭ ئەسلى مەنىسى خۇشاللىقتىن، تائاملاردىن تەڭ بەھرىمان بولۇپ، تۇرمۇشنىڭ گۈزەل چاغلىرىدىن بىرلىكتە قانائەت تېپىش ئىدى. لېكىن شەھەرلىشىش دولقۇنى ئىچىدە بۇ مۇراسىملارنىڭ تەبىئىتىدە مەلۇم ئۆزگىرىشلەر بولدى. يەنى، يۇقىرىقى تەركىبلەرنىڭ ئورنىنى بەسلىشىش، ئابروي قوغلىشىش، ئۆزىنى كۆرسىتىش ئىگىلەشكە باشلىدى. بۇ يەردە يۇقىرىقى ھادىسىنىڭ يەنە بىر مۇھىم سەۋەبى ئاشكارىلىنىدۇ. ئادەتتە غورىگۈل تۇرمۇش كەچۈرۈۋاتقان كىشىلەر ھەشەمەتچىلىك قىلسا، بۇنىڭدىكى مەقسەدپەقەت شۇ غورىگۈللۈكنى يوشۇرۇشتۇر. دەرۋەقە، ئىنسان ئۆزىنى چۈشۈرىدىغان، كەمسىندۈرىدىغان، ئاجىز، قىممىتى يوق،رەزىل، نومۇسسىز ھېس قىلدۇرىدىغان ھەرقانداق بىلىمدىن ئۇچۇردىن قورقۇش خاھىشىدا بولىدۇ ھەمدە ھەرخىل ۋاسىتىلەرنى قوللىنىپ ئۆزلىرىنى ۋە ئۆزلىرىنىڭ كۆڭۈلدىكىدەك ئوبرازىنى قوغداشقا تىرىشىدۇ.15 دېمەك بىر مەرىكىدە ئۈچ قېتىم كىيىم ئالماشتۇرۇشلاردىن تارتىپ بولۇۋاتقان ھەشەمەتچىلىكلەرنىڭ ئارقىسىدا بىر رېئاللىقنى بىلىش ھەم ئېتىراپ قىلىشتىن قورقۇش خاھىشى بار. ئۇ دەل كەمبەغەللىكتۇر ياكى باشقىلارغا قارىغاندا كەمبەغەل سانىلىپ قېلىشتۇر. كەمبەغەللىك دەرۋەقە پەخىرلىنىشكە تېگىشلىك ئىش ئەمەس، لېكىن ئۇ پەردازلانسا تېخىمۇ سەتلىشىپ كېتىدىغان نەرسە. بەزى كىشىلەر ھەشەمەتچىلىكنى ھۆرمەت ۋە ئېتىراپنىڭ مۇھىم بىر ۋاسىتىسى دەپ بىلىۋالغان. كەمبەغەللىك ئۇلارنىڭ غۇرۇرىنى سۇندۇرىدۇ، ئۇلارنى كەمسىندۈرىدۇ. شۇڭا ئۇلار ئۇنىڭدىن قورقىدۇ ھەم ئۇنى ئېتىراب قىلىشتىن قاچىدۇ. لېكىن شۇنى ئىنكار قىلىشقا بولمايدۇكى، بىر جەمئىيەتتە ھۆرمەت ۋە ئىناۋەت مەنىۋىي بايلىق بىلەن ئەمەس ماددىي بايلىق بىلەن ئوڭ تاناسىپ بولسا، ئۇ ھالدا بۇ جەمئىيەت كېسەل جەمئىيەتتۇر،ئۇنىڭ كەلگۈسى قاراڭغۇدۇر.ئۇيغۇرلارنىڭ ھاراق سورۇنى نىسبەتەن يېقىنقى دەۋردە مەيدانغا كەلگەن يەنە بىر ئاينىغان ئەنئەنە. بۇنى ئەنئەنە دېيىشىمىزدىكى ئاساسلىق سەۋەب شۇكى، ئۇ ئاللىبۇرۇن نەچچە ئەۋلاد داۋاملىشىپ بولدى ھەمدە ئادەتتىن تاشقىرى غەيرى يوسۇندا تەكىتلەنگىنى ئۈچۈن خۇددى كونا ئەنئەنىلەرگە ئوخشاش ئۇيغۇرلارنىڭ بىر مىللىي ھەم ھەجىۋىي ئالاھىدىلىكىگە ئايلىنالىدى. ھەرقانداق بىر يات مىللەت ئۇيغۇرلار بىلەن ئارىلاشقان دەسلەپكى نەچچە كۈندىلا بۇنى ھېس قىلالايدۇ. بىر مۇسۇلمان خەلقتە قانداق بولۇپ بۇ ئادەت شەكىللىنەلىگەن؟ ئەلۋەتتە تاشقى سەۋەب 20ئەسىردىن تارتىپ ئىسلام ئەنئەنىلىرىنىڭ خىلمۇ خىل سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن ئاجىزلىشىشى ۋە باشقا خەلقلەر تەسىرلىرىنىڭ كۈچىيىشىدۇر. ئىچكىي سەۋەب كىشىلەرنىڭ، بولۇپمۇ زىيالىلارنىڭ بۇ خىل سورۇننى يات مىللەتلەردىن كەلگەن ئىلغارلىقلار قاتارىدا تەڭ قوبۇل قىلغانلىقى ھەم ئۇنى ئادەتتىن تاشقىرى ئىجابىي يوسۇندا چۈشەنگەنلىكىدۇر . مۇشۇ سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن ئەسلىدىكى مەشرەپ تەرىقىسىدە ئېلىپ بېرىلىدىغان ھەرخىل يىغىلىشلار ھاراقسىز ئۆتمەيدىغان بولغان. ھەتتا ھازىدارنىڭ قارىسىنى سۇندرۇشتىن ئىبارەت دىنىي تۈس ئالغان ئەنئەنىنىگىمۇ ھاراق ئارىلىشىشقا باشلىغان. بىر ئىش يادىمدىن چىقمايدۇ. خېلى يىللار ئالدىدائۇيغۇر تىلى ئۆگىنىۋاتقان بىر چەتئەللىك ئوقۇغۇچى بار ئىدى. بىر كۈنى ئۇنى تاۋى يوق ھالدا كۆردۈم. ئەسلى ئۇ يېڭىلا بىر تويدىن قايتىپ كەپتىكەن. سورۇندا ساقى ئۇنى زورلاپ جىق ئىچكۈزىۋېتىپتۇ. ئۇ ھال سورىغىنىمغا جاۋابەن: ھەي... ئۇيغۇر بولماق نىمە دېگەن تەس!؟ دېگىنىچە ئاچچىق كۈلۈپ كەتكەن ئىدى. بۇ گەپتىن شۇنداق بىر مەنا چىقىدۇكى، ئۇنىڭ نەزىرىدە ئۇيغۇرلارنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك ئەڭ كۈچلۈك ھاراقلارنى ئىچىدۇ، ئىچەلەيدۇ، لېكىن راھەتلىنىپ تۇرۇپ ئىچمەيدۇ. چۈنكى ئاچچىق ھاراقنى ئىچمەك ئەلۋەتتە بەك تەس. لېكىن بۇ خۇددى ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ بىر بەلگىسىگە ياكى شەرتىگە ئايلانغان، ئۇيغۇر بولماق بىلەن ھاراقنى چىلاشقۇدەك ئىچمەك بىربىرىنى ئىسپاتلاپ بېرەلەيدۇ.قىسقىسى، كىشىلەر دائىم ئۇ مىللەت مۇنداق، بۇ مىللەت مۇنداق دەپ باھالىشىدۇ. مەيلى بۇ باھالاشلار قانچىلىك دەرىجىدە توغرا بولسۇن، ئۇلارنىڭ كۆپىنچە ھاللاردا ئەنئەنىلەر بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك ئىكەنلىكى بىر پاكىت. گىرىكلەرنى پەلسەپە بىلەن، يەھۇدىلارنى يۈكسەك سودا ئېڭى بىلەن، فرانسۇزلارنى ئەدەبىيات بىلەن، ئۇيغۇرلارنى مېھماندوستلۇق بىلەن، ئافرىقا خەلقىنى نامراتلىق ۋە قالاقلىق بىلەن باغلاش ۋەھاكازالار شۇنىڭ جۈملىسىدىندۇر. روشەنكى بىر خەلق ئوبرازىنىڭ قانداق بولۇش ئۇنىڭ ئەنئەنىلىرىنىڭ سۈپىتىگە باغلىق. بۇ سۈپەتنى ساقلاش ۋە ئۆستۈرۈش ئۈچۈن ئەنئەنىلەرنىڭ پارلاق قىسىملىرىنى چىڭ ساقلاش ھەم ئۇلارنى كېيىنكىلەرگە ساق پېتى ئۆتكۈزۈپ بېرىش بىلەن بىرگە ئۇلارنىڭ خۇنۈك، قالاق تەرەپلىرىنى ۋاقتىدا بايقاش ۋەئۇنىڭغا ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىش ئىنتايىن زۆرۈردۇر. بۇ ئىش ئەمەلگە ئاشقاندىلا ئەنئەنىلەر ئاندىن ئۆز ئىگىسىنىڭ مەۋجۇتلۇقى ئۈچۈن مەزمۇت تۈۋرۈك بولالايدۇ ھەم ئۆز ئىگىسىگە يورۇق يۈز بەخش ئېتەلەيدۇ. ھالبۇكى بۇ بىر قانچە كىشىنىڭ تىرىشچانلىقى، جۈملىدىن ئەمەل قىلىشى بىلەنلا ئەمەلگە ئاشىدىغان ئىش ئەمەس، چۈنكى ئەنئەنىلەر كوللىكتېپنىڭ يەنى، ھەربىر شەخسنىڭ ئورتاق ئىگىدارچىلىقىدىكى نەرسىدۇر. ئۇنىڭ ئۈستىگە مەسىلىنىڭ مۇرەككەپ يېرى شۇكى، ئەنئەنىنىڭ يېتەكلىشى ئاساسىي ئورۇندا تۇرىدىغان جەمئىيەتتىكى كىشىلەرنىڭ خاراكتېر قۇرۇلمىسى ئاساسەن جەمئىيەتكە ماسلىشىشنىڭ مەھسۇلىدۇر. شۇڭا مۇتلەق كۆپ قىسىم كىشىلەرنىڭ خاراكتېرى ئىجتىمائىي سىستېما بىلەن بىردەكلىككە ئىگە بولىدۇ. ھالبۇكى بۇ ھادىسە ھەرگىزمۇ جەمئىيەتكە ماسلاشقان كىشىلەرنىڭ بەختلىك ئىكەنلىكىدىن دېرەك بەرمەيدۇ. ئۇلار ئەگەشكەن ئىجتىمائىي ئەنئەنىلەر ئېھتىمال ئېچىنارلىق ھەمدە تەشۋىشكە، خورلۇققا ۋە كېسەلگە تولغان بولۇشى مۇمكىن. گەرچە ئىنسانىيەت ئەزەلدىن پۈتۈنلەي تۇرغۇن ھالەتكە پېتىپ باقمىغان بولسىمۇ، لېكىن خۇددى مەلۇم بىر ماددىنىڭ تېمپىراتۇرىسى تۆۋەنلىگەندە ئۇنىڭ تەركىبىدىكى ئاتوملارنىڭ ھەرىكىتىمۇ ئاستىلاپ كېتىدىغىنىغا ئوخشاش، ئايرىم شەخسلەرنىڭ ئۆزگىرىشى ئاستىلىغان چاغدا جەمئىيەتنىڭ ئۆزگىرىشىمۇ ئىنتايىن ئاستىلاپ كېتىدۇ. 16 دېمەك، جەمئىيەت تەرەققىياتىنىڭ تېزئاستىلىقى شۇ جەمئىيەتتىكى ئايرىم شەخسلەرنىڭ ئاكتىپچانلىق دەرىجىسى ۋە شۇ خىل ئاكتىپچانلىققا ئىگە شەخسلەرنىڭ ئازكۆپلۈكىگە باغلىقتۇر. روشەنكى، تېخىمۇ كۆپ شەخسلەرئۆز ئىجتىمائىي ئەنئەنىلىرىنىڭ مەزلۇم قۇلى ئەمەس، بەلكى ئۇلارنىڭ ئويغاق خوجايىنى ھەم ئەقىللىق ئىگىسى بولالىغاندىلا، ئاندىن ئۆزلىرىنىڭلا ئەمەس، پۈتكۈل ئىنسانىيەتنىڭ تەرەققىياتىغا زور تۆھبە قوشقان بولىدۇ.1 خالىد ھوسسەينى 1965يىلى ئافغانىستاننىڭ كابۇل شەھرىدە تۇغۇلغان. ئۇنىڭ تۈنجى رومانى لەگلەك ئۇچۇرغۇچى خەلقئارالىق بازىرى ئەڭ ئىتتىك كىتابلار قاتارىغا كىرگەن بولۇپ، 34 دۆلەتتە نەشىر قىلىنغان ھەم كىنو قىلىپمۇ ئىشلەنگەن. 2006يىلى ئۇ ب د ت دا تۇرۇشلۇق مۇساپىرلار ئاگېنتلىقىغا ئامېرىكىنىڭ دوستلۇق ئەلچىسى قىلىپ كۆرسىتىلگەن. مىڭ پارلاق قۇياش ئۇنىڭ ئافغانىستان ئاياللىرىغا بېغىشلانغان رومانىدۇر.2 ئېرىچ فروم : ئېرىشىش ياكى بولۇش؟ ، جوناسان كېيپ چەكلىك شىركىتى نەشرىياتى، لوندون، 1992يىل، 133بەت3 نېئىل ج. سمېلسېر: ئىجتىمائىي قۇرۇلما، جەمئىيەتشۇناسلىق ھەققىدە ئوقۇشلۇق نېئىل ج. سمېلسېر تەھرىرلىگەن ، نەشرىياتى، لوندون ،1988 يىل، 103بەت4 :... 2004يىل 11نويابېر سائەت 11:13 ، جۇڭگو مەركىزىي تېلېۋىزىيە ئىستانسىسى: شەرقتىكى زامان ۋە ماكان5 پېتېر ر. مۇدي :جۇڭگو ۋە ياپۇنىيەدە ئەنئەنە ۋە زامانىۋىيلىق ، خەلقئارا تومسون نەشرىياتى ، 1995يىل، 77بەت6 ئېدۋارد شىلس: ئەنئەنە ، چىكاگو ئۇنىۋېرىسىتېتى نەشرىياتى، 1981يىل، 12بەت7 بەي ياڭ : ئەبگا جۇڭگولۇقلار، خۇنەن ئەدەبىياتسەنئەت نەشرىياتى، 1986يىل، 921 بەتلەر8 يۇقىرىقى كىتاب، 92بەت9 ئېدۋارد شىلس: ئەنئەنە ، 15بەت10 ۋىللىيام مونتگومېرى ۋات: ئىسلام ئەسلىيەتچىلىكى ۋە زامانىۋىيلىق ، ئېدىنبۇرگ ئۇنىۋېرسىتېتى نەشرىياتى، 1988يىل، 5بەت11 يۇقىرىقى كىتاب، 13بەت12 ئەبۇل ئەلا مەۋدۇدى: ئىسلامنى چۈشىنىش ھەققىدە، لاھۇر، 1960يىل،150بەت13 خامىلتون گىب : ئىسلامدىكى زامانىۋىي يۈزلىنىشلەر، چىكاگو ئۇنىۋېرىسىتېتى نەشرىياتى ، 1947يىل،64بەت14 فەزلۇر رەھمان: ئىسلام ۋە زامانىۋىيلىق: زىيالىلار ئەنئەنىسىنىڭ ئىسلاھ بولۇشى چىكاگو ئۇنىۋېرىسىتېتى نەشرىياتى ، 1982يىل، 38بەت15 ئابراھام ماسلوۋ: ئىنسان پسىخىكىسى ھەققىدە، جون ۋىللېي سونس نەشرىياتى، 1999يىل ،77بەت16 داۋېد رىئېسمان، ناسان گلاز ېر، ر ېئۇئېل دېننېي : غېرىب كىشىلەر توپى ئامېرىكىلىقلارنىڭ خاراكتېر ئۆزگىرىشى ھەققىدە تەتقىقات ، يالې ئۇنىۋېرسىتېتى نەشرىياتى، 2001يىل، 12بەتمەنبەسى : شىنجاڭ مەدەنىيىتى 2007يىل 6 سانئالدىنقىسى :11ئەسىردىكى تۈركىي تىللار ھەققىدە ئومومىي بايانكىينكىسى :ئۆگىنىش جەمئىيىتى گە كىرىش1 |
2 تامىز 11:30نۇرسۇلتان. قازاقپارات تاريحشى جاقسىلىق ءسابيتوۆ ەۋرازيادا اق وردا، التىن وردا اتتى مەملەكەتتەر بولماعان دەگەن پىكىر ايتتى.ونىڭ پايىمداۋىنشا، بۇل ۇعىمدار ول كەزدە مەملەكەتكە ەمەس، حان ورداسىنا قاتىستى عانا ايتىلعان. بۇل تۋرالى جاقسىلىق ءسابيتوۆ . باسىلىمىنداعى اق وردا نە ماعىنا بەرەدى؟ اتتى ماقالاسىندا جازادى. ورتا عاسىرلاردا قازاقتار ۇلىس دەپ مەملەكەتتى، اق وردا، التىن وردا، كوك وردا دەپ حان ورداسىن نەمەسە حان ورداسى تۇرعان جەردى عانا ايتقان دەيدى تاريحشى. جانە ول ءدال وسى نارسەنى بۇدان 150 جىل بۇرىن شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ دا جازىپ كەتكەنىن ەسكە سالادى.ءسابيتوۆ اق وردا مەن كوك وردا مەملەكەتتەرى قاي ايماقتاردا بولدى؟ دەگەن تالاستىڭ 1830 جىلى اۋستريالىق شىعىستانۋشى يوسيف حاممەر پۋرگشتال مەن رەسەيلىك عالىمدار اراسىندا باستالعانىن ايتادى. 180 جىلدان بەرى شەشىمى تابىلماي كەلە جاتقان بۇل عىلىمي ماسەلەگە وتاندىق تاريحشىلاردىڭ كوزقاراسى ءارتۇرلى.ءوزىم ءبىر كەزدەرى اق وردانى التىن وردانىڭ وڭ قاناتى، باتۋ حاننىڭ ۇلىسى دەپ بىلگەن ەدىم. ال كەي عالىمدار اق وردانى جوشى ۇلىسىنىڭ سول قاناتى دەيدى. ماسەلەگە قاتىستى ناقتى دەرەكتىڭ بولماۋى سەبەپتى قازىر تاريحشىلار بۇل تۋرالى كوپ ايتپايتىن دا بولعان. تاريحشى راديك تەمىرعاليەۆ ايتپاقشى، اق وردا ناقتى قاي ۇلىستىڭ اۋماعىندا بولعانىن دالەلدەۋ مۇمكىن ەمەس. قازىر قاراپ وتىرسام، تاريحشىلاردىڭ كوپشىلىگى وڭباي قاتەلەسىپ كەلگەن دەيدى جاقسىلىق ءسابيتوۆ.قازاقستاندىق مەكتەپ باعدارلاماسىنداعى وقۋلىقتاردا قازاق حاندىعىنىڭ اق وردا مەملەكەتىنەن شىققانى ايتىلادى. ال ۋيكيپەديادا ءارتۇرلى مالىمەتتەر بار. قازاقشا ۋيكيپەديادا اق وردانىڭ التىن وردا قۇرامىنان شىعىپ، قازاق حاندىعىنىڭ وسى مەملەكەتتەن ءبولىنىپ شىققانى جازىلعان. ال ورىسشا ۋيكيپەديادا بۇل مەملەكەت تۋرالى ءبىرجاقتى مالىمەت جوق. ۋيكيپەديانىڭ قوس نۇسقاسىنا دا ورتاق نارسە اق وردانىڭ بەلگىلى ءبىر مەملەكەت نەمەسە ايماق بولعانى جانە جوشى اۋلەتىنىڭ قولاستىندا بولعانى. مەن دە 2014 جىلعا دەيىن وسىلاي ويلاپ كەلدىم. الايدا ءبىر كۇنى ماعان راديك تەمىرعاليەۆ ماسەلەگە نۇكتە قوياتىن ءبىر وي ايتتى. ونىڭ پىكىرى وتە قاراپايىم جانە شىندىققا بارىنشا جاقىن ەدى. وكىنىشكە وراي، ول كىسى الگى ويىن ارنايى ەڭبەك ەتىپ جازبادى. ءبىراق ءدال وسى ويدى شوقان ءۋاليحانوۆ عاسىردا ايتىپ كەتكەن بولاتىن.يدەيانىڭ ءمانى مىنادا: التىن وردا، اق وردا جانە كوك ورداعا جەكەلەگەن مەملەكەتتەر ەمەس، جوشى ۇلىسى حاندارىنىڭ رەزيدەنتسيالارى رەتىندە قاراۋ كەرەك. اق وردانى مەملەكەت دەپ تانىستىرۋ ماسكەۋ كنيازدىگىن كرەمل مەملەكەتى، ا ق ش تى اق ءۇي مەملەكەتى دەگەنمەن بىردەي دەيدى تاريحشى.كەڭەس كەزىنەن بەرى تاريحتا التىن وردا دەگەن مەملەكەتتىڭ بولعانى ايتىلدى. ءسابيتوۆتىڭ پىكىرىنشە، ول دا جەكە مەملەكەت بولماعان. ول دا حان ورداسى بولعان. ال ورىس كنيازدىكتەرىن باعىندىرعان سول كەزدەگى مەملەكەت ۇلى ۇلىس نەمەسە جوشى ۇلىسى اتالعان.ياعني، دەيدى ءسابيتوۆ، التىن وردا جوشى ۇلىسىنىڭ اق ءۇي، بۋكينگەم سارايى، كرەمل سەكىلدى باستى رەزيدەنسياسى بولعان. التىن وردا اتاۋىن وسى ورايدا مەملەكەت اتاۋىمەن شاتاستىرماۋ كەرەك.شوقان ءۋاليحانوۆ بىلاي دەپ جازادى: وردا ءسوزى قازىرگى قازاقتاردىڭ تىلىندەگى ماعىناسى سەكىلدى حاننىڭ تۇراتىن جەرى دەگەندى بىلدىرەدى. التىن وردا جوشى حاننىڭ تۇراتىن التىن سارايى. كەيىن ول بارلىق حاننىڭ سارايىنا قاتىستى ايتىلا باستادى. سوندىقتان اق وردا، كوك وردا بارلىعى حاننىڭ جەكەلەگەن سارايلارى بولعان.وسىلاي دەپ شوقان ءۋاليحانوۆ 150 جىل بۇرىن ايتقان. ال ءبىزدىڭ مەكتەپتەردە ءالى كۇنگە دەيىن اق وردا دەگەن مەملەكەت بولعان دەپ وقىتىپ جاتىر. مەكتەپ باعدارلاماسىن بىلاي قويعاندا، شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى عالىمدارىنىڭ وزدەرى الگىندەي قاتەلىك جىبەرىپ وتىر. ءۋاليحانوۆتىڭ بۇل تۇرعىدا كەڭەس اكادەميكتەرى مەن قازىرگى عالىمدارعا قاراعاندا الدەي قايدا تەرەڭ ويلاعانىن كورەمىز.تاريحي دەرەكتەردى ەسكەرمەگەننىڭ وزىندە وردا ءسوزىنىڭ قازاق تىلىندە رەزيدەنسيا، ساراي دەگەن ماعىناعا كەلەتىنىن ءبارىمىز ءبىلۋىمىز كەرەك ەمەس پە؟ وسىنى تۇسىنبەگەن قازىرگى عالىمدار وقۋشىلاردى قازاق حاندىعى اق وردا مەملەكەتىنەن ءبولىنىپ شىقتى دەپ اداستىرۋدا. ءالى دە كەش ەمەس، وقۋلىقتاعى بۇل قاتەلىكتى تۇزەتۋگە بولادى دەيدى بەلگىلى تاريحشى.ونىڭ ايتۋىنشا، وسى تۇرعىدا قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ رەزيدەنتسياسى اق وردا دەپ اتالۋى وتە ورىندى. ويتكەنى، قازاق ۇعىمىندا وردا ەجەلدەن مەملەكەت ەمەس، ساراي نەمەسە رەزيدەنسيا ماعىناسىن بەرەدى.قازاق تاريحئ وتانداستارقازاق باتىرلارىنىڭ تاعدىرى. كوكجارلى كوكجال باراق |
23 قاڭتار 10:14نۇر سۇلتان. قازاقپارات قازاقپارات وقىرماندارىنا 2019 جىلعى 23 قاڭتارعا ارنالعان كۇنتىزبەسىن ۇسىنادى.قولمەن حات جازۋ كۇنىبۇگىندە باسپا، ساندىق اقپارات جاۋلاپ العان كەزەڭدە ادىلەتسىز ۇمىت بولعان قولمەن جازىلعان حاتتىڭ ماڭىزدىلىعىن كوپشىلىكتىڭ ەسىنە تۇسىرۋگە ارنالدى. بۇل مەرەكەنىڭ كۇنتىزبەگە ەنگىزىلۋىنە باستاماشىلىق ەتكەن جازۋ قۇرالدارىن ءوندىرۋ قاۋىمداستىعى بولدى.1982 جىلى قازاقتىڭ اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترىندا اقان سەرى اقتوقتى وپەراسىنىڭ پرەمەراسى ءوتتى. العاشقى قويىلىمدا باس پارتيالاردى قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ارتىستەرى حورلان قاليلامبەكوۆا مەن كەنجەعالي مىرجىقبايەۆ ورىندادى. وپەرانىڭ اۆتورى سىدىق مۇحامەدجانوۆ. ليبرەتتوسىن جازعان عابيت مۇسىرەپوۆ.1992 جىلى ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى وتىرىسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىن ب ۇ ۇ عا مۇشە ەتىپ قابىلداۋ تۋرالى قارار قابىلداندى. 1992 جىلعى ناۋرىزدىڭ 2 سىندە قازاقستان ب ۇ ۇ نىڭ تولىق مۇشەسى بولدى.1995 جىلى بريۋسسەلدە ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پەن ەۋروپا ىنتىماقتاستىعى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى الەن جيۋپپە قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن ەۋروپا ىنتىماقتاستىعى اراسىنداعى سەرىكتەستىك پەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە قول قويدى.2007 جىلى وسكەمەندە شىعىس قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى عيماراتىنىڭ الدىندا قازاق فيلولوگياسىنىڭ كورنەكتى قايراتكەرى، قازاق ءتىل ءبىلىمىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى، بەلگىلى تۇركولوگ، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور سارسەن امانجولوۆقا ورناتىلعان ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋ سالتاناتتى ءوتتى. قولا ءمۇسىن ەسكەرتكىشى بەلگىلى قازاقستاندىق ساۋلەتشىلەر قازاقستان ونەرىنە ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەر، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى، پروفەسسور ە. سەرگەبايەۆ جانە جامبىل اتىنداعى سىيلىقتىڭ يەگەرى ب. ابىشيەۆتەردىڭ جوبالارى بويىنشا ورىندالعان. س. امانجولوۆ 19031958 جوعارعى وقۋ ورىندارىندا قازاق ءتىلىن زەرتتەۋدە ءوزىنىڭ تۇبەگەيلى ۇلەسىن قوسىپ، باعدارلامالار مەن كۋرستارىن ەنگىزگەن، سونىمەن قاتار مەكتەپتەر مەن ۋنيۆەرسيتەتتەرگە قازاق تىلىندەگى ءبىرىنشى وقۋلىقتارىن جاساعان تۇركىتانۋشى.2008 جىلى ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ جىل سايىنعى پارىز كونكۋرسىن وتكىزىپ وتىرۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى. قازاقستاننىڭ جەكە كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ كورپوراتيۆتىك الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك پرينتسيپتەرىن قالىپتاستىرۋ مەن ىلگەرىلەتۋ جانە ولاردى وسى سالاداعى ەڭ ۇزدىك تاجىريبەنى ەنگىزۋگە ىنتالاندىرۋ ماقساتىمەن قۇرىلعان.2010 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ نيۋ يوركتە باس كونسۋلدىعى سالتاناتتى تۇردە اشىلدى. راسىمگە ا ق ش تا اككرەديتتەلگەن ەلدەر كونسۋلدىعى قىزمەتتەرىنىڭ باسشىلارى، ب ۇ ۇ جانىنداعى ت م د مەملەكەتتەرى ديپلوماتيالىق ميسسيالارىنىڭ باسشىلارى، ا ق ش تىڭ مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنىڭ، نيۋ يورك بيزنەس توپتارىنىڭ جانە مەرياسىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.2012 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن قازاقستاندا مەملەكەت تاريحىن جۇيەلى زەرتتەۋ جانە تانىمال ەتۋ ماقساتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتتىك ورتالىعى مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ جانە سالىنىپ جاتقان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ەلباسى كىتاپحاناسى عيماراتىنىڭ نەگىزىندە نازاربايەۆ ورتالىعى كوپفۋنكتسيونالدى عىلىمي تالداۋ جانە گۋمانيتارلىق اعارتۋ مەملەكەتتىك مەكەمەسى قۇرىلدى.2013 جىلى الماتىدا 2012 جىلعى لوندون وليمپياداسىنىڭ چەمپيوندارىنا ارنالعان پوشتا ماركالارى شىعارىلدى. ماركالار وفسەتتىك ادىسپەن ءتورت بوياۋمەن، 150 تەڭگەلىك نومينالمەن، كولەمى 2840, 30 مىڭ تيراجبەن جاسالدى. سۋرەتشىسى قۋات ىبىرايشين. پوشتا ماركاسىنا ءمور دايىندالدى.2015 جىلى مەملەكەت باسشىسى ءال فارابي اتىنداعى عىلىم مەن تەحنيكا، ادەبيەت جانە ونەر سالاسىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك سىيلىقتارى تۋرالى جارلىققا قول قويدى.2017 جىلى استانادا سيريا ماسەلەسى بويىنشا حالىقارالىق كەزدەسۋلەر باستالدى. سيريا ۇكىمەتى جانە سيريالىق وپپوزيتسيا، ا ق ش، رەسەي، تۇركيا، يران ەلدەرىنىڭ وكىلدەرى، سونداي اق ب ۇ ۇ باس حاتشىلىعىنداعى سيريا بويىنشا ارنايى ەلشىسى كەلىسسوزدەرگە قاتىساتىنىن ماقۇلداعان.2017 جىلى ءابۋ دابيدە وتكەن برازيليالىق دجيۋ دجيتسۋدان 2017 الەمدىك تۋرىندا شىعىس قازاقستان وبلىستىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى ايدوس سەرىكقالي ۇلى التىن مەدال جەڭىپ الدى. ءتۋرنيردىڭ جۇلدە قورى 155000 دوللار.2018 جىلى ب ۇ ۇ بالالار قورى يۋنيسەف قازاقستاندا بالالارعا قارسى زورلىق زومبىلىقتىڭ الدىن الۋ جانە زاڭعا تارتىلعان بالالاردىڭ ماسەلەلەرىن شەشۋ ءۇشىن ەكى كوممۋنيكاتسيالىق ناۋقاندى باستادى. العاشقى جىلدارى كوممۋنيكاتسيالىق كامپانيا استانا مەن الماتى قالالارىندا، ش ق و، و ق و، اقتوبە، ماڭعىستاۋ، قىزىلوردا وبلىستارىندا باستالادى. الداعى ۋاقىتتا بۇل ناۋقاندى بۇكىل قازاقستاندا جۇرگىزۋ جوسپارلانۋدا.2019 جىلى ەلورداداعى نۇر الەم پاۆيلونىندا ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قاتىسۋىمەن تاۋەلسىزدىك ۇرپاقتارى اتتى جاستار جىلىنىڭ سالتاناتتى اشىلۋ ءراسىمى ءوتتى.جىل بويى مەملەكەتتىك جاستار ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋ مەن جان جاقتى قولداۋعا باعىتتالعان شارالار وتكىزىلدى. |
جۇڭگو ا ق ش تان تەحنيكا ۇرلادى ما؟ ساندىراق!حالىق تورابىجاڭا حابارلاراۋعانستان ساقشى جاعى استانادا ءبىر لاڭكەستىك شابۋىلىن ءساتتى تىزگىندەدى قوعام حاۋىپسىزدىك مينيسترلىگى: الەم چەمپيوناتى كەزىندە اراق ءىشىپ ماس بولىپ كولىك جۇرگىزۋ ارەكەتى 130 مىڭ رەتتەن استى سەمسەر تورى 2018 ارەكەتى باستالدى ترامپ پەن پۋتين فينلانديادا تۇڭعىش رەت رەسمي كەڭەس وتكىزدى اقاۋسىزدىقتى باسقارۋ فورۋمى شينجياڭدا اشىلدى موري اۋدانى: الامان بايگە شار تاراپتان كەلگەن قوناقتاردى باۋرادى گۋاڭدۇڭ ولكەلىك ساياسي كەڭەستىڭ بۇرىنعى تۇراقتى مۇشەسى ساي زۇڭزى ءتارتىپ تەكسەرۋ جانە باقىلاۋدى قابىلدادى نەمەرە باققان قارتتارىمىزدى ايالايىق حالىق تۇرمىسىنا نازار تايلاند ساياحات كەمەسى اۋدارىلۋ ۋاقيعاسىنداعى قازا بولعان ەڭ سوڭعى ادامنىڭ مۇردەسى تابىلدى سىچۋان ولكەسى جياڭ ان اۋدانىنداعى 12 شىلدە گاز پارتىلاۋ ۋاقيعاسى شانشي ولكەسى لانتيان اۋدانىنان 2 ميلليون 120 مىڭ جىلدىڭ الدىنداعى ەرتەدەگى ادامزاتتىڭ ەسكى جۇرتى بايقالدى قارىز اقشا قۇرىقتايتىن 15 قىلمىس كۇماندىسى قولعا الىندى جۇڭگو شينجياڭ 12 كەزەكتى سايرام كولىن ۆەلوسيپەدپەن اينالۋ جارىسى باستالدى قازاقستان مەملەكەتتىك مۇراجايىنىڭ كورمەسى شي اندا اشىلدى جياڭشي ولكەسىنىڭ پارتيا، ۇكىمەت ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى شينجياڭعا بارىپ شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ قىزمەتىن تەكسەردى ورتالىق ءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سالاسىنداعى جەمقورلىققا جانە ستيلگە ساياتىن 20 تيپتىك دەلونى اشىق جاريالادى ەلىمىز تۇڭعىش رەت حايناننان ەۆروپاعا قاتىنايتىن مەرزىمدى ۇشۋ لەنياسىن اشتى حىبەي ولكەلىك پارتكومنىڭ بۇرىنعى مۇشەسى، ساياسي زاڭ كوميتەتىنىڭ بۇرىنعى شۋجيى جاڭ يۋەنىڭ پارا جەۋ دەلوسىنا ءبىرىنشى سوتتا ۇكىم شىعارىلدى شىنجىن شەكارا سىرتىنا التىن اتكەزشىلىك ەتۋ دەلوسىن انىقتادى باتىس سولتۇستىكتەگى ەڭ ۇلكەن اۋە قىزمەتىنە جالپىلىق جاتتىعۋ ورتالىعى شينجياڭدا ىرگە تەپتىجۇڭگو ا ق ش تان تەحنيكا ۇرلادى ما؟ ساندىراق!2018.07.18 13:52 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىجۇڭگو ا ق ش تان تەحنيكا ۇرلادى دەگەن ءسوز ا ق ش جاق ويدان قيىستىرعان بارىپ تۇرعان ساندىراق. بۇل ساندىراق اتالمىش ەكونوميكالىق شاپقىنشىلىق دەڭگەيىنە كوتەرىلىپ، ادامدارعا ۇرەي سالدى. ا ق ش شىندىقتى بۇرمالاۋ ارقىلى جۇڭگونىڭ عىلىم تەحنيكا جاعىنداعى دامۋىن دۇنيە جۇزىنە تونگەن حاۋىپ قاتەر ەتىپ كورسەتپەك، ونىڭ جۇڭگونى ازەزىل ەتىپ كورسەتۋدەگى ماقساتى دۇنيە جۇزىندەگىلەردىڭ كوزىن كولەگەيلەۋ ەكەندىگى ايدان انىق. ويلاپ كورىڭىز، جۇڭگونىڭ عىلىم تەحنيكا جاعىنداعى دامۋى ا ق ش تان تەحنيكا ۇرلاۋعا سۇيەنگەن بولسا، دامىپ وسى كۇنگە جەتە الار ما ەدى؟جۇڭگو دۇنيە جۇزىندەگى حالىقارالىق پاتەنت ۇقىعىنا ءوتىنىش بەرۋشى ەكىنشى ءىرى ەل، 3 جىل ىشىندە ا ق ش تان اسىپ تۇسۋىنەن ءۇمىت زور. دۇنيە جۇزىلىك زياتكەرلىك ۇقىعى ۇيىمى جاريالاعان 2017 جىلعى دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەلدىڭ ءوتىنىشى بويىنشا تىركەۋگە الىنعان حالىقارالىق پاتەنت ۇقىعى ساندى دەرەكتەرىنە قاراعاندا، جۇڭگونىڭ 2017 جىلى پاتەنت سەلبەستىگى كەلىسىمشارتى اياسىنداعى حالىقارالىق پاتەنت ۇقىعىنا بەرگەن ءوتىنىش سانى 2016 جىلداعىمەن سالىستىرعاندا 13.4 ارتىپ، جالپى سانى 48882 داناعا جەتىپ، جاپونيادان اسىپ، ەكىنشى ورىنعا شىققان، تەك ا ق ش تان كەيىن تۇرعان. جۇڭگونىڭ پاتەنت ۇقىعىنا بەرگەن وتىنىشتەرىنىڭ كوبى سيفرلى حابارلاسۋ سالاسىنا قاتىستى بولعان. ۇيىمىنىڭ ايتۋىنشا، جۇڭگو ءوتىنىش بەرۋ مولشەرى ەكى ورىندى سان بويىنشا ارتىپ وتىرعان بىردەن ءبىر ەل ەسەپتەلەدى.جۇڭگونىڭ ەل ىشىندەگى پاتەنت ۇقىعىنا ءوتىنىش بەرۋ مولشەرى دە دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا تۇرادى. ۇيىمىنىڭ 2017 جىلى جەلتوقساندا جاريالاعان جىلدىق مالىمەتىنە قاراعاندا، جۇڭگو مەملەكەتتىك زياتكەرلىك ۇقىعى مەكەمەسى 2016 جىلى ءبىرجاقتىلى ەتكەن پاتەنت ۇقىعىنا ءوتىنىش بەرۋ مولشەرى ءبىر ميلليون 300 مىڭ داناعا جەتكەن. بۇل سان ا ق ش، جاپونيا، كورەيا، ەۆروپا پاتەنت ۇقىعى مەكەمەلەرى ءبىرجاقتىلى ەتكەن پاتەنت ۇقىعىنا ءوتىنىش بەرۋ مولشەرىنىڭ جالپى قوسىندىسىنان اسىپ، دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ءبىرىنشى ورىنعا شىققان. مۇندا باستاپقى قاراستىلىعى جۇڭگونىڭ ەل ىشىنە جاتاتىن ءوتىنىش مولشەرى 90 بولعان، شەتەلگە قاراستى مولشەرى 10 بولعان.جۇڭگونىڭ زەرتتەۋ قاراجاتى جاعىنداعى قوسىلىمى ۇزدىكسىز ارتۋدا. 2017 جىلى جۇڭگونىڭ زەرتتەۋ قاراجاتى جاعىنداعى قوسىلىمى جالپى مولشەرىنىڭ 2.12ىن ۇستاعان، قوسىلىم جالپى مولشەرى ءبىر تريلليون 750 ميلليارد يۋان بولىپ، 2016 جىلداعىمەن سالىستىرعاندا 11.6 ارتقان. بۇل جۇڭگونىڭ تەحنيكالىق جاقتا جاڭالىق جاراتۋ جۇيەسىن ءونىمدى تۇردە قولدادى. زەرتتەۋ قيمىلىنىڭ باستى تۇلعالارى جونىنەن ايتقاندا، 2017 جىلى كاسىپورىنداردىڭ زەرتتەۋ قاراجاتى ءبىر تريلليون 373 ميلليارد 300 ميلليون يۋان بولىپ، 2016 جىلداعىمەن سالىستىرعاندا 13.1 ارتىپ، ۇزدىكسىز ەكى جىل بويى ەكى ورىندى سانمەن ارتقان؛ ۇكىمەت ورىندارىنا قاتىستى زەرتتەۋ قۇرىلىمدارى مەن جوعارى دارەجەلى مەكتەپتەردىڭ زەرتتەۋ قاراجاتى جەكە جەكە 241 ميلليارد 840 ميلليون يۋان جانە 112 ميلليارد 770 ميلليون يۋان بولىپ، 2016 جىلداعىمەن سالىستىرعاندا 7 جانە 5.2 ارتقان. 2017 جىلى جۇڭگونىڭ نەگىزدىك زەرتتەۋ قاراجاتى 92 ميلليارد يۋان بولىپ، 2016 جىلداعىمەن سالىستىرعاندا 11.8 ارتقان؛ نەگىزدىك زەرتتەۋ قاراجاتىنىڭ ۇستايتىن ارا سالماعى 5.3 بولعان. زەرتتەۋ قاراجاتى جاعىنداعى قوسىلىم جۇڭگونىڭ تەحنيكالىق جاقتاعى دامۋىنا قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش ازىرلەدى.بۇل اراداعى مازمۇن قىسقارتىلعان، حالىق گازەتىنىڭ 2018 جىلى 18 شىلدەدەگى سانىنان تولىعىن وقي الاسىزجوعارىداعى فاكتىلەر مىنانى اڭعارتادى: جۇڭگونىڭ تەحنيكالىق جاقتاعى العا باسۋى مەن دامۋىنىڭ قوزعاۋشى كۇشى وزىندىك جاڭالىق جاراتا دامۋ ءتۇزىمى مەن جۇيەسىنەن كەلگەن. جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەلمەن عىلىم جانە تەحنيكا جاعىنداعى اۋىس كۇيىس جاساۋ قارىم قاتىناسى تاماشا، ءوزارا ىلگەرىلەتۋ سيپاتىنا يە، جۇڭگو ا ق ش تان تەحنيكا ۇرلادى دەپ ايىپتاۋ ناعىز ساندىراق بولىپ ەسەپتەلەدى.اۆتورى جۇڭگو حالىقارالىق ساۋدا قوعامى ماماندار كوميتەتى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى |
ئايالمەن سېنى چاقىردىم !ئىزدىنىش تورىئىزدىنىش مۇنبىرى ئاياللار ۋە گۈزەللىك ئايال مەن سېنى چاقىردىم !2 يوللانغان ۋاقتى 200898 12:39:05ئايال مەن سېنى چاقىردىم !ئايال ... مەن سېنى چاقىردىم !دۇنيانىڭ شاۋقۇن سۆرەنلىرى بەزىلەرنىڭ قۇلىقىنى گاس قىلسا بەزىلەرنىڭ قەلبىنى گاس قىلىدۇ . قۇلىقىم گاس بولغاندىن بۇيان مەن قەلبىمگە قۇلاق سالىدىغان بولۇپ قالدىم . قەلبىم مېنى چاقىردى .ئايال ! ئېھ سۈيۈملۈك ئايال ! مەن سېنى پاك قەلبىم بىلەن قەلبىڭنى چاقىرىمەن سەمىمىيىتىم بىلەن سەمىمىيلىكىڭنى چاقىرىمەن . سەن مېنىڭ چاقىرىقىمغا چىن دىلىڭدىن ھە ! دەپ سادا قايتۇرغىن ، سېنىڭدىن تىلەي !ئايال مەن سېنى چاقىردىم !ئەڭ ئاۋال سېنى پاك بولۇشقا ، تېنىڭنى ھەم روھىڭنى پاك بولۇشقا چاقىردىم . سېنى ئاشۇ پاكلىقى بىلەن پاكىز ھەم تۇزانسىز سۆيگۈگە ئىنتىلسۇن ، ئاشۇ پاكلىقى بىلەن باشقىلارنىمۇ بەخىتلىك قىلسۇن ، پاك زىمىنلارنى ھازىرلىسۇن دەپ .ئايال ھەي گۈزەل ئايال !بۇ قېتىم سېنى غورۇرلۇق بولۇشقا ، كۈچلۈك بولۇشقا چاقىردىم . سېنى ئۆز ھاياتىدا غورۇرنى مۇقەددەس بىلىپ ، ئەشۈ مۇقەددەس ، ئولۇغ غۇرۇرنى قەلبىگە يىقىلماس يۆلەك قىلىپ ياشىسۇن ، باشقىلارغا يۆلىنىپ ياكى يېلىنىپ ئۆتۈپ كەتمىسۇن ، ئۆز قەدىر قىممىتىنى بىلسۇن ، دەپ نۆۋىتى كەلگەندە سېنى مۇستەققىل ياشىيالايدىغان كۈچلۈكلەردىن بولسۇن دەپ .ھەي ئانىلارنىڭ ئانىسى ئولۇغ ئايال ! سېنىڭ گۈزەل بولۇشۇڭ ، غورۇرلۇق ، چىداملىق بولۇشۇڭ ئۆزۈڭ ئۈچۈندۇر ، ئۆزۈڭنى سۆيگەنلىكىڭ ئۈچۈندۇر .باشقىلارغا قېيداش ۋە ئۆچ ئېلىش ئۈچۈن ئۆز ئەھدىڭنى بۇزۇپ ، كىچىك ئىشلار سەۋەبى بىلەن دىلىڭنىڭ چىرىغىنى ئكچۈرمىگەيسەن .جېنىم ئايال ، مەن سېنى چاقىردىم . بۇ قېتىم سېنى ئايال بولۇشقا چاقىردىم . سېنى تۇرمۇشقا ئەقىدە قىلسۇن ، ئۆزىنى بېغىشلاش بەدىلىگە ئۆزىنى ھەم ھەمراھىنى بەخىتلىك قىلسۇن دەپ ، گۈزەللىك ئىچىدىن گۈزەللىك ياراتسۇن ، ئاياللىق نازاكىتىنى چاقناتسۇن دەپ ، سېنى ئۆز قۇدرىتى بىلەن بەخىتلىك ئائىلە ياراتسۇن دەپ ، ھەمراھىغا جاسارەت ئاتا قىلسۇن دەپ ، ئۇنىڭ خىسلىتىنى ئەلگە تۇنۇتسۇن دەپ ، ئۆزىنىڭ قۇدرىتىنى سەل چاغلىمىسۇن دەپ ..........قەدىرلىك ئايال بۇ قېتىم مەن سېنى گۈزەللىك يارىتىشقا چاقىردىم . ئانا بولۇشقا چاقىردىم . سېنى تەن بىلەن تەن ياراتسۇن ، روھ بىلەن روھ ياراتسۇن دەپ ، ۋۇجۇدىدا تەۋرىنىۋاتقان ئەشۈ يېڭى جانلىق ئۈچۈن ، قەلبىڭدە كۈمۈلۈپ ياتقان مۇھەببەتنى ئويغاتسۇن دەپ ، ھەم مۇھەببەتنى زىمىنغا يۇلتۇزدەك چاچسۇن دەپ ..................سېنى ئانىلارنى چۈشەنسۇن دەپ ، ئۆزىنى چۈشەنسۇن دەپ ، سېنى ئۆزۈڭدىنمۇ يۈكسەك بولغان يېڭىچە ئارزۇ ئارممانلارغا ئەمەس يەنە دەرمانلارغىمۇ يەتسۇن دەپ ، ئىلىمگە بارلىقى بىلەن ئىنتىلىدىغان ، ئۆزىگە خاس پىكىر قىلالايدىغان بالىلارنى تەربىيلىسۇن ، سېنى يەنە پۈتكۈل كىشىلەرگە ئانا بولالىغىدەك پەزىلەتنى ياراتسۇن دەپ .............ئايال مەن سېنى ھۆرمەت بىلەن چاقىردىم . مۇھەببەت بىلەن چاقىردىم . سېنىڭ گۈل بەرگىدەك نازۇك قەلبىڭنى چاقىردىم . سېنى ئانا ، ئايال دەپ تۇرۇپ چاقىردىم . سېنى تىلىم سىغدۇرالىغانكى گۈزەل سۈپەتلەر بىلەن بەخىتلىك بولۇشقا چاقىردىم .تەبىئەتنىڭ ساڭا گۈزەللىك ئاتا قىلغان قوللىرىغا سۆيىمەن . شۇ گۈزەللىكنى پەرزەنتىمگە ئەسلىسى بىلەن يەتكۈزگەن ئەزىزانە قوللىرىڭغا سۆيىمەن !مەنبە : كىرورەن ژورنىلىدىن يوللانغان ۋاقتى 200898 14:04:41ئەڭ ئاۋال سېنى پاك بولۇشقا ، تېنىڭنى ھەم روھىڭنى پاك بولۇشقا چاقىردىم . سېنى ئاشۇ پاكلىقى بىلەن پاكىز ھەم تۇزانسىز سۆيگۈگە ئىنتىلسۇن ، ئاشۇ پاكلىقى بىلەن باشقىلارنىمۇ بەخىتلىك قىلسۇن ، پاك زىمىنلارنى ھازىرلىسۇن دەپمۇشۇ گەپلەرنى ھەر بىر ئايال ئوزى ئۇچۇن قىبلىنامە قىلغان بولسا ،بۇ دۇنيا تېخىمۇ گۇزەل بۇلۇپ كەتكەن بۇلاتتى . يوللانغان ۋاقتى 200899 09:56:21 يوللانغان ۋاقتى 200899 15:09:58سەمىمىيىتىم بىلەن ھە ....!!!!! دەپ جاۋاپ قايتۇرىمەن ............... يوللانغان ۋاقتى 2008910 06:08:33ھە دەپ ئۆزئۆزۈمگە سۆزلىمەكتە مەن.: ئايال مەن سېنى چاقىردىم ! |
باس پروكۋراتۋرانىڭ اتىن جامىلعان الاياقتار كىمدەر؟انە، كوردىڭ بە؟ 2300 0 پىكىر 1 تامىز, 2018 ساعات 13:16وسىدان ەكى جىلداي بۇرىن تۋريستىك سالادا الداۋمەن اينالىسىپ جۇرگەن ارت ازيا دەگەن فيرمانىڭ ۇستىنەن الدانعان بىرنەشە ادام سوتقا جۇگىنسە، سۋديا جاسالعان قۇجاتتار دۇرىس، سوندىقتان ەشقانداي الاياقتىق جوق، ءبارى زاڭدى دەپ شەشىم شىعارىپ، كوزگە كورىنىپ تۇرعان قىلمىسقا قارسى ەش ارەكەت جاساي الماي، الداۋدى زاڭداستىرىپ، ءىستى جاۋىپ تاستاعان. بۇل تۋرالى ينفورمبيۋرو سايتىندا ەگجەي تەگجەيلى جازىلعان. س.ماۋلەتباي.، كاك تۋرفيرمى رازۆوديات لوحوۆ تۋريستوۆ نە پرەستۋپايا زاكون، 29. 11. 2016 گ.ءسويتىپ... ىستەرىنەن زاڭسىزدىق تابىلماعان ارت ازيا سودان بەرى جۇگەن قۇرىقسىز جوسىپ، وزدەرىنىڭ ارەكەتتەرىن جالعاستىرۋدا ەكەن. قازىر ءتىپتى ەشكىمنەن ايىلىن جيماي، استاناداعى باس پروكۋراتۋرانىڭ تۇبىنەن وفيس اشىپ، كليەنتتەرىن سەندىرە ءتۇسۋ ءۇشىن ونىڭ اتىن جامىلۋعا دەيىن بارىپ وتىرعان كورىنەدى. جۋىردا ءبىزدىڭ ءبىر ارىپتەسىمىز ءوزىنىڭ قالاي الدانعانى تۋرالى بىلاي بايانداپ بەردى:بۇلاردىڭ مەنەدجەرلەرى ءتۇرلى سۋپەرماركەتتەردە، كوپشىلىك ورىنداردا سىعاننىڭ ايەلدەرى قۇساپ ادامدارعا جابىسا كەتىپ، قولدارىنا ديسكونت كارتا دەگەن ءبىر قاعازدى تىقپالايدى ەكەن. ماعان دا ءبىر ورىس ايەلى جابىسا كەتىپ، جۋىردا بولاتىن ۇتىسقا قاتىسىڭىز، ەشتەڭەڭىز كەتپەيدى، مىنا نومەرىڭىز ۇتىپ شىعادى دەپ الگى قاعازدى قولىما سۇعىپ، اتىم مەن تەلەفونىمدى جازىپ الدى.دامىعان ەلدەردە وسىنىڭ ءوزىاق جەكە ادامنىڭ قۇقى مەن بوستاندىعىنا قول سۇعۋشىلىق دەپ تابىلار ەدى. دەم الىپ، وزىمەن ءوزى جۇرگەن ادامنىڭ مازاسىن الىپ، مىنانى الا كورشى دەپ بىرەۋدىڭ بىردەڭەنى تىقپالاۋىنا ولاردا جول جوق. ءوزىڭنىڭ زاتىڭدى ساتقىڭ كەلسە ارناۋلى جالداعان ورىندا، زاڭدى جولمەن، سالىق تولەپ، ورىن الىپ، ءوزىڭنىڭ ۇسىنىسىڭدى جاساۋىڭ كەرەك. ال ءوز بەتىمەن كەتىپ بارا جاتقان تانىمايتىن ادامنىڭ مازاسىن الىپ، جابىسا كەتىپ، سىعاندىق جولمەن، وزگەلەرگە كورسەتپەي، بىردەمە تىقپالاۋعا بولمايتىنى ولاردىڭ زاڭدارىندا اشىق كورسەتىلگەن. مۇنداي ءىس زاڭسىزدىق، ادامنىڭ ەركىندىك قۇقىنا قول سۇعۋ دەپ تانىلىپ، ارنايى جازا قولدانىلادى. ىزدەگەن كىسىگە ءبىزدىڭ زاڭدارىمىزدا دا ونداي باپ بار، بىراق ونى بىلۋگە دە، ىزدەۋگە دە ءبىزدىڭ كوپتەگەن سۋديالارىمىزدىڭ بىلىگى دە، ءبىلىمى دە جەتپەيدى... جاسىراتىنى جوق، كەيدە ونداي باپتاردى قاساقانا بىلمەگەن بولادى.سونىمەن زارداپ شەگۋشىنىڭ اڭگىمەسىن ءارى قاراي تىڭدالىق:ەكىءۇش كۇننەن كەيىن الگى ايەل تەلەفون سوعىپ، مەنىڭ ماڭگىلىك ەل كوشەسىندەگى161 ۇيگە جۇبايىممەن بىرگە جەدەل كەلۋىمدى قيىلا ءوتىندى. ال ماڭگىلىك ەل 14 ۇيدە باس پروكۋراتۋرا ورنالاسقان. نە ءۇشىن كەلەمىز دەگەن سۇراققا: ۇتىستىڭ ناتيجەسىنە قاتىساسىز، ءسىز ۇتتىڭىز دەدى. كەلمەي جاتىپ، قاتىسپاي جاتىپ، مەنىڭ ۇتقانىمدى ءبىلىپ وتىرعاندارى قىزىق ەكەن دەپ ويلادىم دا، نە دە بولسا بارىپ كورمەك بولدىم. ەرتەسىنە كەلسەك، ەشقانداي ماڭدايشا، اتاۋ جوق، جاسىرىن دەۋگە بولاتىن، تەك بىرنەشە جاس جىگىتتەر مەن قىزدار تولىپ جۇرگەن ورىنعا تاپ بولدىق. اتى جوق، زاتى جوق بۇل نە قىلعان ورىن دەپ كۇدىكتەنىپ قالدىق. ءبىز سياقتىلار بىرنەشە جۇپ ەكەن، ارقايسىمىزدى ءبىربىرىمىزبەن سويلەستىرمەي، الاسا ۇستەلدەر ءتىزىلىپ، مۋزىكا قاتتى ويناپ تۇرعان ءبىر ۇزىن بولمەگە كىرگىزىپ، بولەكبولەك وتىرعىزدى. وسى جەردە ارقايسىمىزبەن فيرمانىڭ ادامدارى جەكەجەكە سويلەسىپ، ارت ازيانىڭ جەتىستىگىن، تابىستىلىعىن ت.ت. ماقتاپ وتىردى. ارااراسىندا قايبىر تۋرفيرمالاردىڭ جارنامالىق روليكتەرىن كورسەتىپ، وتىرعانداردى تاپ وزدەرىنىڭ ىستەرىندەي تاڭىرقاتتى. ايتۋلارىنا قاراعاندا 12 300 ەۋروعا بۇلاردىڭ جولدامالارىن ءتورت جىلعا الۋ كەرەك ەكەن، سوندا ءتورت جىل بويى بەس جۇلدىزدى قوناقۇيلەردە بىرنەشە ەلدە دەم الۋعا بولادى ەكەن. اقىنى قىمباتسىنعاندارعا قولما قول 9 400 ەۋروعا تۇسىرەتىندەرىن ايتتى. ويلانايىق، كورەيىك دەگەندەرگە اكتسيا بۇگىن عانا، باسقا ۋاقىتتا مۇنداي جەڭىلدىك بولمايدى دەپ سوقتى. وسىنىڭ ءبارى كۇدىكتىلەۋ كورىنگەن سوڭ، ءتورت جىلدا قانداي قالاعا، قانداي دەمالىس ورىندارىنا بارۋعا بولادى دەگەن ناقتى سۇراقتار قويساق ۇناتپاي، بىزگە قالاي سەنبەيسىز، ءبىز الاياق بولساق باس پروكۋراتۋرانىڭ تۇبىندە جۇمىس ىستەمەگەن بولار ەدىك دەپ بەدەلدى ورگاننىڭ اتىن جامىلىپ، بىزبەن سويلەسكەن جانداۋلەت وسى ءسوزدى بىرنەشە رەت قايتالاپ، بەت باقتىرمادى.قىسقاسى ءبىز ءتورت جىلدان باس تارتىپ، ۇتىس قاشان بولادى دەگەن ەدىك، ونىڭ وتكىزىلگەنىن، بىزگە چەرنوگوريا ەلىنە باراتىن جولداما تۇسكەنىن ايتتى. قانە جولداما دەگەن ەدىك، ونى انىقتايمىز، ءوزىمىز حابارلاسامىز دەستى. ال جولداما تىركەلۋى ءۇشىن 69 مىڭ تەڭگە تولەۋىڭىز كەرەك دەدى. ايتقانداي جولداما ەمەس، دەگەن فيرمانىڭ جارنامالىق سەرتيفيكاتى دەگەندى قولىمىزعا بەرىپ، مىنە، وسى بارلىق جەڭىلدىكتەردى جاسايتىن قۇجات، ال قاي قالاعا، قاشان باراتىنىڭىزدى ءبىزدىڭ ادامدار ەرتەسىنە حابارلاپ ايتادى دەپ تىقپالادى. سودان بەرى بىزگە مىنە، ءبىر ايدان استى ەشكىم حابارلاسقان دا جوق.ءارى ويلانىپ، بەرى ويلانىپ، بالكي جارناما ءۇشىن جەڭىلدىك جاساپ جاتقاندارى شىعار دەپ، دجاميليا كۋلاكسۋەۆنا كوكباەۆا دەگەن ديرەكتورىنىڭ اتىنان جاسالعان كەلىسىمشارتقا قول قويىپ، 69 مىڭ تەڭگەمىزدى بەرىپ كەتتىك...ايتا كەتەرلىگى، بارلىق قاتىناستار، كەلىسىمشارت ورىسشا جاسالدى. سوندىقتان دا كەلىسىمشارتتىڭ شارتتارىن تولىق ءتۇسىنىپ تە ۇلگەرمەدىك. ۇيگە كەلگەن سوڭ اسىقپاي قاراعاندا عانا وسىنىڭ ءبارى الداۋ ءىسى ەكەنىن ۇقتىق. ويتكەنى، فيرما وزدەرىنە ەشقانداي ناقتى مىندەتتەمە الماعان، تەك جيىرما ءتورت ايدا مىندەتتەمەسىن ورىنداۋى مۇمكىن دەگەنگە ساياتىن بۇلدىربۇلدىر بىردەڭەلەر جازىلىپتى. 24 اي دەگەنى ۇزاققا سوزىپ، الدارقاتۋدىڭ امالى. مۇنىڭ الداۋ ەكەنىن ۇققان سوڭ ەكىنشى كۇنى فيرماعا كەلىپ، اقشامدى قايتارۋىن تالاپ ەتكەن ەدىم، قايداعى... ماڭايلارىنا دا جولاتپادى دەپ كۇيىندە ارىپتەسىم.مىنە، وسىلاي، ايدىڭ كۇننىڭ امانىندا، استانانىڭ قاق ورتاسىندا، باس پروكۋراتۋرانىڭ جانىندا الاياقتار توبى بوسىپ ءجۇر. ولارعا ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا جوق، ءتىپتى سول ورگاننىڭ اتىن دا جامىلاتىن بولىپتى. ولاردى تيا الاتىن زاڭىمىز جوق، زاڭ بولسا دا ونى قولدانۋدى تالاپ ەتە الاتىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىمىز جوق سياقتى، بىلىكتىلىگى تومەن بولعاندىقتان ولار حالىقتىڭ قۇقىن قورعاي الماي، وندايلاردان جەڭىلىپ قالا بەرەتىنگە ۇقسايدى.ەندى نە ىستەيسىڭ دەگەن ەدىم، زاڭدى جاقسى بىلەتىن ارىپتەسىم ءوزىنىڭ باس پروكۋراتۋراعا شاعىم بەرگەنىن ايتتى. بىزدە بارلىق جازباشا مامىلەلەر مەملەكەتتىك جانە ورىس تىلدەرىندە جاسالۋى مىندەتتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تىلدەر تۋرالى زاڭىنىڭ 15 بابىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردىڭ جازباشا نىساندا جاسالاتىن بارلىق ماملەلەر قاجەت بولعان جاعدايدا باسقا تلدەردەگ اۋدارماسى قوسا بەرلپ، مەملەكەتتك تلدە جانە ورىس تلندە جازىلادى دەپ ناقتى كورسەتىلگەن. مەن زاڭنىڭ وسى بابىنا سۇيەنىپ، ورىس تىلىندە عانا جاسالىپ، ماعان تۇسىنىكسىزدەۋ بولعانى سەبەپتى مەنىڭ قۇقىم بۇزىلعانىن، سول سەبەپتى كەلىسىمشارتتى بۇزىپ، اقشامدى قايتارىپ بەرۋلەرىن ءوتىندىم دەدى ول.دۇرىساق ەكەن، ونىڭ ۇستىنە ادامداردىڭ قۇقى مەن بوستاندىعىنا قول سۇعىپ، الداپ ارباۋمەن قولدارىنا كۇماندى شاقىرۋ قاعازدارىن تىقپالاۋ ارقىلى، ولاردىڭ اقشالارىنان ايرىلۋىنا جول اشاتىن فيرمانىڭ ءىسارەكەتىنە دە تيىم بەرىلەر دەگەن ۇمىتتەمىز. سايىپ كەلگەندە زاڭ اتاۋلىنىڭ ءبارى ادامداردىڭ قۇقىعى مەن بوستاندىعىن قورعاۋى كەرەك قوي. وزدەرىنىڭ ەشقانداي زاڭدى بۇزباي، حالىقتى الداپ جاتقانىنا سەنىمدى وسى توپتى قۇرىقتاۋ قازاقستان قۇقىق قورعاۋ ورىندارىنىڭ بەدەلى مەن بىلىكتىلىگىن سىنعا سالاتىن ءسات ەكەنى داۋسىز. سونىمەن بىرگە باس پروكۋراتۋرانىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مۇددەسىن دە قانشالىقتى ىجداھاتپەن قورعاي الاتىنى دا وسى جەردە كورىنەدى. |
ھەدىس: مىراس تەقسىم قىلىشتا پەرز ئىگىلىرى يەنى نېسىۋىسى ئېنىق بەلگىلەنگەنلەر گە باشتا بېرىڭلار! ئۇنىڭدىن قالغىنى مېيىتكە ئەڭ يېقىن بولغان ئەر كىشىگە قالىدۇ تەرجىمە قىلىنغان ھەدىس ئىنىسكىلوپىدىيىسىھەدىس: مىراس تەقسىم قىلىشتا پەرز ئىگىلىرى يەنى نېسىۋىسى ئېنىق بەلگىلەنگەنلەر گە باشتا بېرىڭلار! ئۇنىڭدىن قالغىنى مېيىتكە ئەڭ يېقىن بولغان ئەر كىشىگە قالىدۇئەسەر تۈزۈش: پىقھى ۋە ئۇنىڭ ئۇسۇل قائىدىلىرى . مىراس مەسىلىلىرى . ئاتا جەمەت تۇغقانلار .ئابدۇللاھ ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دەيدۇ : مىراس تەقسىم قىلىشتا پەرز ئىگىلىرى يەنى نېسىۋىسى ئېنىق بەلگىلەنگەنلەر گە باشتا بېرىڭلار! ئۇنىڭدىن قالغىنى مېيىتكە ئەڭ يېقىن بولغان ئەر كىشىگە قالىدۇ. يەنە بىر رىۋايەتتە: مىراسنى پەرز ئىگىلىرى ئارىسىدا قۇرئان كەرىم تەقسىماتى بويۇنچە بولۇپ بېرىڭلار. ئۇنىڭدىن ئاشقىنى مېيىتكە ئەڭ يېقىن بولغان ئەر كىشىگە قالىدۇپەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام، مىراس تەقسىم قىلىدىغانلارنى، مىراسنى ئۇنىڭغا ھەقلىق بولغان كىشىلەرگە، ئاللاھ تائالا ئىرادە قىلغان شەكىلدە، شەرىئەتنىڭ ئادىل تەقسىماتى بويۇنچە تەقسىم قىلىپ بېرىشكە، بۇيرىدى. ئاللاھنىڭ كىتابىدا نىسىۋېسى ئېنىق بەلگىلەنگەن پەرز ئىگىلىرىگە بېرىلىدۇ. ئۇ بەلگىلەنگەن نېسىۋىلەر: ئۈچتىن ئىككى، ئۈچتىن بىر، ئالتىدىن بىر، يېرىمى، تۆتتىن بىر ۋە سەككىزدىن بىر ھەسسىلەردىن ئىبارەتتۇر. ئۇنىڭدىن كېيىن قالغان مىراسلار مېيىتكە ئەڭ يېقىن بولغان ئەر كىشىلەرگە بېرىلىدۇ، ئۇلار ئەسەبە دەپ ئاتىلىدۇپىقھى ۋە ئۇنىڭ ئۇسۇل قائىدىلىرى . مىراس مەسىلىلىرى . ئاتا جەمەت تۇغقانلار . |
23 مامىر 2019, 16:20 973 0 ءبىلىم دينارا مىڭجاسارقىزىەلباسىنىڭ بەس الەۋمەتتىك باستاماسى اۋقىمدى باعدارلاما. سوندىقتان ءاربىر باستامانى ساپالى جۇزەگە اسىرۋ مىندەت. مۇنىڭ ارتىندا حالىق بار.بۇل تۇرعىدا جالاقىسى تومەن جۇمىسشىلاردىڭ ەڭبەكاقىسىن كوبەيتۋ جانە ولاردىڭ سالىق جۇكتەمەسىن ازايتۋ ماسەلەسى بىرتىندەپ شەشىلىپ كەلەدى. حالىق تابىسىنىڭ ارتۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ءوزىن ءوزى جۇمىسپەن قامتىعان جانە جۇمىسسىز حالىققا ميكرونەسيە بەرۋدى كوزدەيتىن ءتورتىنشى باستاما بويىنشا نەگىزىنەن ينديكاتورلىق كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزىلدى. ال 20 مىڭ ءبىلىم گرانتىن ءبولۋدى كوزدەيتىن ءۇشىنشى باستامانىڭ ءبىرىنشى بولىگى جۇمىسىن اياقتادى. ەكىنشى بولىگى ستۋدەنتتەردى جاتاقحانامەن قامتۋدى كوزدەيدى.قازىر جوعارى وقۋ ورىندارى مەن كوللەدجدەردىڭ ستۋدەنتتەرىن جاتاقحانامەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى وتە وزەكتى. بۇل مىندەتتى شەشۋ ءۇشىن جوعارى وقۋ ورىندارى، كوللەدجدەر مەن دەۆەلوپەرلىك كومپانيالار مەملەكەت پەن جەكەمەنشىكتىڭ سەرىكتەستىگى قاعيداسىمەن جاتاقحانا سالۋدى باستاۋى كەرەك دەلىنگەن ەلباسىنىڭ بەس الەۋمەتتىك باستاماسى اياسىندا شىمكەنتتە وڭتۇستىك قازاقستان مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جاڭا 350 ورىندىق جاتاقحاناسى پايدالانۋعا بەرىلدى. مەملەكەتتىكجەكەمەنشىك ارىپتەستىك شەڭبەرىندە سالىنعان ستۋدەنتتەر ءۇيىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا قاتىسقان قالا اكىمى عابيدوللا ءابدىراحىموۆ ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعىن، وقىتۋشىلار جانە ستۋدەنتتەرىن وسىناۋ قۋانىشتى جاڭالىقپەن قۇتتىقتادى.قۇرمەتتى ستۋدەنتتەر، ەرتەڭ سىزدەر ۋنيۆەرسيتەت ءبىتىرىپ، قازاق ءتىلى، ورىس ءتىلى نە اعىلشىن ءتىلى مۇعالىمىنە اينالىپ، مەكتەپتە شاكىرت تاربيەلەيسىزدەر. ءبارىمىز دە ۇستاز الدىنان ءوسىپ شىقتىق. ويتكەنى، سول كىسىلەر ءبىلىم بەرىپ، تاربيەلەپ، ۇلكەن ومىرگە دايىندادى. بىلسەڭىزدەر، بالالار مەكتەپتە مۇعالىمدەرىنە وتە جاقىن وسەدى. ءتىپتى، اتااناسىنا ايتپايتىن سىرلارىن مۇعالىمدەرىنە ايتاتىن كەزى بولادى. سىزدەر دە شاكىرتى وزىنە جاقىن تارتاتىن مۇعالىم بولىڭىزدار. شاكىرتتەرىڭىز سىزدەردى قۇرمەتتەپ ءجۇرسىن!، دەدى.تەگتەر جاتاقحانا جاستار جاستار جىلى |
لىناكىس سىستېمىسىنىڭ كۆرۈنمە يۈزى بارغانسېرى ئىشلىتىشكە قۇلايلىق بولۇپ، كەڭ ئىشلىتىلىۋاتقان بولسىمۇ، ئەمىلى خىزمەتتە يەنىلا بۇيرۇق ئارقىلىق مەشغۇلات ئىلىپ بېرىش ئاساسلىق ئورۇندا بولىدۇ. سىز قىلىۋاتقان خىزمەتنىڭ ئەمىلى ئېھتىياجىغا ئاساسەن سىزنىڭ ئەڭ كۆپ ئىشلىتىدىغان بۇيرۇقلىرىڭىز بۇ تېمىدا تونۇشتۇرۇلغان 5 بۇيرۇقتىن باشقىلىرى بۆلىشى مۇمكىن، تۆۋەندە :.. دا تونۇشتۇرۇلغان 5 بۇيرۇقنى تونۇشتۇرۇپ ئۆتىمەن.1. بۇيرۇقى.بۇ بۇيرۇق لىناكىس سىستېمىسىدىكى بارلىق بۇيرۇقلارنىڭ ئىشلىتىلىش ئۇسۇلى، بۇيرۇق بىلەن ئىشلىتىلىدىغان ھەر خىل تاللانما قاتارلىق شۇ بۇيرۇققا مۇناسىۋەتلىك بارلىق ئۇچۇرلارنى ئىشلەتكۈچىگە كۆرسىتىپ بېرىدۇ. ئۆزۈمنىڭ تەجرىبىسىگە ئاساسلانغاندىمۇ بۇ ئىنتايىن مۇھىم بولغان بۇيرۇقنىڭ بىرى بولۇپ، سىز مەشغۇلات قىلغان ۋاقىتتا ھەر زامان ئىنتېرنېتنىڭ بولۇپ كېتىشى ناتايىن، بەزىدە بىخەتەرلىك تەلىپى يۇقىرى بولغان مۇلازىمېتىر ئۆيىگە كىرىپ مەشغۇلات قىلغاندا، مۇناسىۋەتلىك بۇيرۇقنىڭ ئىشلىتىش ئۇسۇلىنى توردىن تېپىشقا ئىمكانىيەت بولماي قالىدۇ، بۇ ۋاقىتتا جانغا ئەسقاتىدىغان ياردەمچى بۇيرۇقنىڭ بىرى بۇيرۇقى ھېسابلىنىدۇ.مەسىلەن تۆۋەندىكىسى بۇيرۇقنىڭ ئىشلىتىش ئۇسۇلىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ.2. بۇيرۇقىۋىندوۋستا كۆپ ئىشلىتىلىدىغان بۇيرۇقى بىلەن ئوخشاپ كېتىدىغان بۇيرۇق بولۇپ، بىزگە ھۆججەت قىسقۇچ ئىچىدىكى ھەر قايسى ھۆججەتلەرنىڭ تىزىمىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ. بۇيرۇقى بولسا ھۆججەت قىسقۇچ ۋە ھۆججەتلەرنى يۆتكەشكە ئىشلىتىدىغان بۇيرۇق بولۇپ، ئۆز نۆۋىتىدە ھۆججەت قىسقۇچ ۋە ھۆججەتلەرنىڭ ئىسمىنى ئۆزگەرتىش ئۈچۈنمۇ ئىشلىتىلىدۇ.بۇ ئىشلىتىشچانلىقى ئىنتايىن يۇقىرى بولغان بۇيرۇق بولۇپ، ھۆججەت قىسقۇچ ۋە ھۆججەتلەرنى ئۆچۈرۈشكە ئىشلىتىلىدۇ. ئەگەر بۇنىڭ تاللانمىسىنى قوشساق ھەرقانداق نەرسىنى سىزدىن يەنە بىر قېتىم جەزملەشتۈرمەيلا ئۆچۈرۈپ تاشلايدۇ، بۇ ئارقىلىق ئۆچۈرۈلگەن نەرسىلەرنى ئەسلىگە كەلتۈرگىلى بولمايدۇ. شۇڭلاشقا كۆپىنچە ئورۇنلاردا يۇقىرىقى تاللانمىسىنى قوشۇپ ئىشلىتىش چەكلەنگەن بولىدۇ ياكى ئىشلىتىشكە توغرا كەلسىمۇ چوقۇم ئېھتىيات بىلەن ئىش كۆرۈشكە توغرا كېلىدۇ. ئەگەر تاللانمىسىنى قوشۇپ ئىشلەتسىڭىز ھەر قانداق نەرسىنى ئۆچۈرۈشتىن بۇرۇن سىزنىڭ جەزملىشىڭىزنى كۈتۈپ تۇرىدۇ، بىر قەدەر بىخەتەر. ئەممە ئۆچۈرمەكچى بولغان ھۆججەت سانى كۆپ بولغاندا بەكلا ئاۋارىچىلىك بولىدۇ. ئۆزىڭىزنىڭ ئېھتىياجغا ئاساسەن ھەم بىخەتەر ھەم ۋاقىت تېجەيدىغان تاللانمىلىرىنى ئىشلەتسىڭىز بولىدۇ.ھۆججەتتىن ئىزدىمەكچى بولغان سۆزىڭىزنىڭ بار يوقلۇقىنى بىلمەكچى بولسىڭىز بۇ بۇيرۇق ئىنتايىن قۇلاي بولۇپ، سىزنى ھۆججەتتىن قۇرمۇ قۇر ئىزدەشتىن خالىي قىلىپ كۆپ ۋاقتىمىزنى تېجەپ بېرىدۇ. مەلۇم بىر مۇندەرىجىدىكى نەچچە مىڭلىغان ھۆججەتلەر ئىچىدىن ئىزدىمەكچى بولغان سۆزنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ھۆججەتنى تاپماقچى بولسىڭىزمۇ بۇ بۇيرۇق بىلەن تاماملىغىلى بولىدۇ. بۇ مەن ئەڭ كۆپ ئىشلىتىدىغان بۇيرۇقنىڭ بىرى.لىناكىس سىستېمىسىدا ئەڭ كۆپ ئىشلىتىلىدىغان 5 بۇيرۇق غا ئىنكاس يوق |
19: جاپونيادا ىندەتكە شالدىققاندار سانى 20 مىڭنان استى3 شىلدە, 21:07 690 0 جاھان انار لەپەسوۆاجاپونيادا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى 20 مىڭنان استى. سوڭعى تاۋلىكتە ەلدە ەكى بىردەي انتيرەكورد ورناتىلدى: ەكى ايدان بەرى توكيودا العاش رەت ءبىر كۇن ىشىندە 120دان اسا، ال مەملەكەت بويىنشا 200دەن اسا ناۋقاس تىركەلىپ وتىر، دەپ حابارلايدى ريا نوۆوستي.جەرگىلىكتى باقتىڭ دەرەگىنشە، وتكەن تاۋلىكتە جاپونيا استاناسىندا 124 ادامنان كوروناۆيرۋس انىقتالعان.ال بۇكىل ەل اۋماعىندا ىندەت جۇقتىرۋدىڭ 236 جاڭا دەرەگى تىركەلدى. 3 مامىردان كەيىن بۇل كورسەتكىش 200دەن اسپاعان بولاتىن.پاندەميا باستالعالى جاپونيادا قاتەرلى ۆيرۋستى 20 038 ادام جۇقتىرعان. ونىڭ ىشىندە 712ءسى كرۋيزدىك لاينەرىنىڭ جولاۋشىلارى. ەلدەگى ىندەت قۇرباندارىنىڭ جالپى سانى 990. ەمدەلىپ شىققاندار سانى 17 524.ايتا كەتەيىك، الەم بويىنشا قاتەرلى ىندەتكە شالدىققاندار سانى 10,9 ميلليوننان استى. قاتەرلى ۆيرۋستان 521,7 مىڭ ناۋقاس كوز جۇمدى.ال قازاقستانداعى ەپيدەميولوگيالىق احۋالعا كەلسەك، ەلىمىزدە سوڭعى تاۋلىكتە 1501 ادامنان كوروناۆيرۋس انىقتالىپ، ىندەت جۇقتىرعانداردىڭ جالپى سانى 44 075كە جەتتى. ىندەتتەن 14 مىڭنان استام ادام ايىقتى. 188 ناۋقاس قايتىس بولدى. |
بۇل جەر،قاشاندا قاھارمان قالا بۇگىنگە نازار باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابىجولدانعان ۋاقىتى : 202131 18:07:50 7تامىز ءماجىلىسى اشىلعان جەردەن تاريحتىڭ ءۇنى ەستىلەدىءدال وسى كۇنى،حانكوۋ قاپىرىق ىستىق بولدى.پوياڭ كوشەسى 139ءنومىر،ورىستاردىڭ قۇرىلىس ۇلگىسىندەگى ءۇش قاباتتى سارى ءتۇستى عيمارات،عيماراتتىڭ ەكىنشى قاباتىنداعى ءبىر بولمەنىڭ تەرەزەسى قاشاندا بەرىك جابۋلى تۇرادى.1927جىلى 8ايدىڭ 7كۇنى،جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ پارتيا تاريحىنان ويىپ ورىن العان ماڭىزدى كۇن.1927جىلى 4ايدىڭ 12كۇنى،جياڭ جيەشى شاڭحايدا كەرى توڭكەرىستىك ساياسي وزگەرىس قوزعادى،3 ايدان كەيىنگى 7 ايدىڭ 15كۇنى ۋاڭ جيڭۋي ۋحاندا كوممۋنيستىك پارتيادان ءبولىنۋدىڭ سويىلىن سوقتى،ۇلى توڭكەرىس جالپى بەتتىك ساتسىزدىككە ۇشىرادى. ۇلى توڭكەرىستىڭ ورتالىعى قىزىل قالا ۋحاندى ءبىر كۇندە قورقىنىش بيلەپ،جۇڭحۋا دالاسى قاندى قىرعىن مەن ۇرەي ىشىندە قالدى.ءومىر مەن ءولىمنىڭ وسى ءبىر قاتاڭ سىناعى الدىندا،جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ قالاي قاراي ءجۇرۋ كەرەكتىگى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى،ءسوز جوق،شەشۋگە ءتيىستى شەشۋشى ماسەلەگە اينالدى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى شۇعىل جيىن اشىپ،العا ىلگەرىلەۋ بەتالىسىن ايقىنداۋدى ۇيعاردى.ءماجىلىس 7ايدىڭ 28كۇنى اشىلادى دەپ بەلگىلەنگەن ەدى،ءبىراق اق تەررورلىقتىڭ تونگەن قاتەرى،قاتىناستىڭ قولايسىزدىعى سالدارىنان ءماجىلىس ۋاكىلدەرى تولىق كەلە المادى. ەڭ سوڭىندا چۇي چيۋباي،لي ۋيحان،جاڭ تايلەي،دىڭ جۇڭشيا،رىن بيشى قاتارلى 21 ۋاكىل وسى رەتكى ورتالىق دارەجەلى شۇعىل ماجىلىسكە قاتىناستى.دىڭ شياۋپيڭ،لي ۋيحان قاتارلى كىسىلەردىڭ ەستەمەسىنە قاراعاندا،سول كەزدە ءماجىلىس ەكىنشى قاباتتا وتكىزىلىپتى،ءبىراق،ءسىرا،قايسى بولمەدە وتكىزىلگەنى بەلگىسىز. 1980جىلى،دىڭ شياۋپيڭ ءماجىلىس وتكىزىلگەن جەرگە قايتا ورالعاندا،ءماجىلىس اشىلعان جەردە تۇرىپ قايتاقايتا ەسكە تۇسىرە كەلىپ، ءماجىلىس ارتقى بولمەدە اشىلعان بولۋى كەرەكتىگىن ايتقان ەدى.سول كەزدە جاعداي شۇعىل،جول قاتىناسى قولايسىز بولعاندىقتان،ءماجىلىس ۋاكىلدەرىنىڭ كەيبىرەۋى ديقان،كەيبىرەۋى ساۋداگەر بولىپ جاسانىپ كەلىپ،حابارشى توپقا ءبولىپ ءماجىلىس زالىنا جاسىرىن باستاپ كىرگەن. 7تامىز ءماجىلىسى اشىلعان جەر ەسكەرتكىش سارايى ۇگىتتاربيە ءبولىمىنىڭ ءتۇسىندىرۋشىسى لي لان بالكوننىڭ تەرەزەسىن نۇسقاپ تۇرىپ مىنانى ايتتى: سول كەزدە كۇن قاتتى ىستىق بولعانىمەن،ءماجىلىستىڭ حاۋىپسىزدىگى ءۇشىن،بارلىق تەرەزە بەرىك بەكىتىلگەن. تۇستە ۋاكىلدەر الا جۇرگەن ازىقتارىن جەپ،قايناعان سۋ ءىشىپ،ءبىر كۇندىك ءماجىلىستى وسىلاي وتكىزەدى.ءماجىلىستى چۇي چيۋباي،لي ۋيحان باسقارادى. ءماجىلىس ۇلى توڭكەرىستىڭ ساتسىزدىككە ۇشىراۋىنىڭ ساباقتارىن قورىتىندىلاپ،پارتيانىڭ قىزمەت مىندەتتەرىن تالقىلاپ،جەر توڭكەرىسىن جۇرگىزۋ جانە قارۋلى كوتەرىلىس جاساۋ باعىتىن تۇراقتاندىردى. ماۋ زىدۇڭ سوزىندە بۇدان كەيىن اسكەري ىستەرگە ەرەكشە كوڭىل ءبولۋ كەرەك،اكىمياتقا مىلتىق ارقىلى قول جەتەتىندىگىن،ءسوز جوق،ءبىلۋىمىز كەرەك دەگەن ايگىلى تۇجىرىمىن العا قويدى.ەسىكتىڭ ساڭلاۋىنان وتكەن كۇن ساۋلەسى كونەتوز اعاش ەدەنگە ءتۇسىپ،شۇعىلاعا باستاپ تۇر.توڭكەرىستىڭ بولاشاق تاعدىرى اسا بۇلىڭعىر كۇيدە تۇرعان ساتتە،جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەن جۇڭگو حالقى شوشىعان جوق،باعىنعان جوق،ولار قاراڭعى تۇنەكتەن ءۇمىتتى كورىپ،ۇستىندەگى قان داعىن ءسۇرتىپ،تولاسسىز كۇرەس جولىنا ءتۇستى.7تامىز ماجىلىسىنەن كەيىن جۇڭگو كوممۋنيستەرى ماجىلىستە بەلگىلەنگەن باعىت بويىنشا،قارا تۇنەكتە توڭكەرىس تۋىن بيىك ۇستاپ،ىلگەرىندىكەيىندى كۇزگى جيىنتەرىن كوتەرىلىسى،حۋاڭما كوتەرىلىسى، گۋاڭجوۋ كوتەرىلىسى سياقتى ءبىر قىدىرۋ قارۋلى كوتەرىلىستەرگە باسشىلىق ەتتى،جۇڭحۋا دالاسىنىڭ بارلىق جەرىندە قارۋلى كۇرەستىڭ ۇشقىنى لاۋلادى. ماۋ زىدۇڭدى باستى ۋاكىل ەتكەن زور توپتاعى كوممۋنيستەر قىزىل ارميا مەن اۋىلقىستاق توڭكەرىستىك بازاسىن قۇرۋدىڭ،دامىتۋدىڭ امالياتى ارقىلى جۇڭگو توڭكەرىسىن گۇلدەنۋ مەن جەڭىسكە بەت الۋعا ىلگەرىلەتۋدىڭ جولىن بىرتىندەپ تاپتى.زامانا تولقىپ،زور وزگەرىستەردى باستان كەشىردى.بۇگىنگى تاڭدا ءجۇز جىلدىق تاريحى بار مىنا توڭكەرىستىك تاريحي ءىز اۋەلگى جۇرتتىڭ اۋەلگى بەينەسىن ايگىلەدى،كورمەگە قويىلعان جۇزدەن استام مادەني ەسكەرتكىشتەر،فوتو سۋرەتتەر،باعالى تاريحي ماتەريالدار سول كەزدەگى زامان وزگەرىسىنەن،قاتەرلى جاعدايدان كۇش سالا قۇتقارعان توڭكەرىس تاريحىنان سىر شەرتەدى.وتكەندە بولسىن،الدە قازىر بولسىن،ۋحان،قاشاندا قاھارمان قالا،وندا سانسىز قاھارمانداردىڭ تاريحي داستانى بار.تاريح تەگەرشىگى دوڭگەلەپ 2020جىلعا كىردى. ىندەتتىڭ سۇراپىل داۋىل كوزى ۋحاندا ۇسكىرىك جەل سوقتىرىپ،اياز ءجۇردى. بۇل جەردە ىندەتكە قارسى قيانكەسكى شايقاس جۇرگىزىلىپ،وسى قاھارمان قالا تاريحتىڭ اسا جاپالى زور سىناعىن باستان وتكەردى. ىندەت قۇتىرىنا ءورشىپ،بۇكىل قالا جابىلعان قارا تۇنەكتە ءبىر توپ قاراپايىم قاھارماندار كەۋدە كەرىپ العا شىعىپ،جاپاماشاقات،حاۋىپقاتەردەن قورىقپادى،ولاردىڭ قاھارماندىق ەرلىگىن ءداۋىر ۇمىتپايدى.مەن،ءتىپتى تەز جۇگىرۋىم كەرەك،سوندا عانا ءتىپتى كوپ ناۋقاستى ۆيرۋستىڭ ۋلى شەڭگەلىنەن قۇتقارىپ قالامىن. حالىق قاھارمانى جاڭ ديڭيۇي وسىلاي دەدى.ۋحانداعى ىندەتكە قارسى اتتانۋدىڭ الدىڭعى شەبىندە ول بۇلشىق ەتى سەمگەن دەنەسىن سۇيرەتىپ،اقساڭداي باسىپ،ۆيرۋسپەن ايقاسىپ،اجالمەن بەلدەسىپ،ۋاقىتپەن جارىسىپ،جينيىنتان شيپاحاناسىنداعى كادرلار مەن جۇمىسشىقىزمەتكەرلەردى باستاپ 2800 دەن استام ناۋقاستى قۇتقارىپ،ەمدەپ، حۋبەيدى قورعاۋ شايقاسىنىڭ،ۋحاندى قورعاۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋگە ەلەۋلى ۇلەس قوستى.گۇلدەنگەن داۋىرگە ىلەسىپ،گۇلدەنگەن ءداۋىردىڭ ءۇمىتىن اقتادى. جاڭ ديڭيۇيدىڭ تۇلعاسى ىندەتكە قارسى اتتانۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىندە شايقاس جاساپ جاتقان بارلىق ەمدەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ،قوعام حاۋىپسىزدىگى حالىق ساقشىلارىنىڭ،الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارىنىڭ،ەرىكتىلەردىڭ ورتاق ىقشام كورىنىسى. بورانشاشىندى ەلەڭ قۇرلى كورمەگەن وسى شايقاستا،ولار قول ۇستاسا العا ىلگەرىلەپ،دالمەءدال ساقتانىپ،تىزگىندەپ،ءومىردىڭ بولماشى ساۋلەسىمەن جەڭىسكە جەتكىزەتىن ءجىپ ەسىپ،ءىس جۇزىندىك ارەكەتتەرى ارقىلى حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋ،ءومىردى بارىنەن جوعارى قويۋ ۇستانىمىن ايگىلەدى.قازىر 7تامىز ءماجىلىسى اشىلعان جەر ەسكەرتكىش سارايى ۋحانداعى ەڭ ايگىلى توڭكەرىستىك تاربيە بازاسىنا اينالدى. 26 جاستاعى جاۋ كايي الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتكەرى،كوكتەم مەرەكەسىنە تاياعان ءبىر دەمالىس كۇنى،ول اكەشەشەسىن ەرتىپ وسى اراعا ەكسكۋرسيالاي كەلدى. اكەم ساقا پارتيا مۇشەسى،بۇگىن ونى ادەيى وسى اراعا ەرتىپ كەلدىم. تاياۋ ءجۇز جىلدىڭ الدىنداعى تاريحتى ەسكە ءتۇسىرىپ،ايرىقشا وزگەشە 2020جىلدان ءوتىپ،وسى ەلدىڭ باستان وتكەرگەن ازابى مەن قارسى كۇرەسىن،قيىنشىلىعى مەن شۇعىلاسىن اناعۇرلىم تەرەڭ سەزىندىم دەدى جاۋ كايي. |
سۋرەتتە: ءىلياس پايدالانعان مەرسەدەس جازۋ ماشينكاسىبۇگىندە التى بولمەدەن تۇراتىن مۋزەيدە لياس جانسۇگىروۆتىڭ قۇجاتتارى، باسپا ىسىنە پايدالانعان جازۋ ماشينكاسى، ءوزى ساتىپ العان كىلەمى، كيگەن پلاششى، ۇستاعان تاياعى، ءدام تاتقان ىدىستارى، قولجازبالار قورى، ءار جىلدارى شىققان كتاپتارى جانە اقىن شىعارماشىلىعىن زەرتتەۋشلەردڭ ەڭبەكتەر جيناقتالعان ەكەن. مۇندا ۇزىنسانى التى مىڭنان استام قۇندى جادىگەر ساقتاۋلى تۇرعان كورىنەدى. مۋزەيدەگى تاعى ءبىر كيەلى دۇنيە مولىقبايدىڭ قوبىزى. جۇرت اۋزىندا قوبىزشى مولىقباي ءىلياس دۇنيەگە كەلگەن كەزدە بولاشاق اقىننىڭ قۇلاعىنا ازان شاقىرىپ، قىزىرىلياس دەپ ەسىمىن قويعانى جايىندا اڭگىمە بار. قازىر ءىلياس جانسۇگىروۆ شىعارماشىلىعى مەن قوعامدىق قىزمەتىنە قاتىستى سيرەك ماتەريالداردى، قۇندى جادىگەرلەردى كورۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىق ارتۋدا. جىلىنا 10 مىڭعا جۋىق كورەرمەن مۋزەيدى ارالاۋعا كەلىپ، ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزبەن تانىسادى. ولاردىڭ اراسىندا وقۋ باعدارلاماسى بويىنشا ساياحاتتاۋعا كەلگەن مەكتەپ وقۋشىلارى مەن ديپلومدىق، كۋرستىق جۇمىستارعا دايىندالۋشى ستۋدەنت جاستار كوپ. جالپى، ءبىر رەت ءوز قاجەتىن ىزدەپ كەلگەن جاستار ەكىنشى جولى مىندەتتى تۇردە ءىلياس شىعارماشىلىعىمەن جەتە تانىسۋعا كەلەتىنىن بايقاپ وتىرمىز. ونىڭ ۇستىنە قالامگەردىڭ ونەگەلى ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن حالىققا ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا مۋزەي قىزمەتكەرلەرى قالامىزدىڭ تۇرعىندارىن، مەملەكەتتىك مەكەمەلەر قىزمەتكەرلەرىن مۋزەي ەكسپوزيتسياسىمەن تانىسىپ، مادەني باعدارلامالارعا قاتىسۋعا جانە رۋحاني بايىپ قايتۋعا ارنايى شاقىرىپ، ەكسكۋرسيالار جۇرگىزىپ وتىرادى. جىل سايىن اقىننىڭ تۋعان كۇنىن، رەپرەسسيا قۇربانى بولعان ازالى كۇندەرىنە ارنالعان اقىندى ەسكە الۋ جيىندارىن وتكزۋ داستۇرگە اينالعان، دەيدى ءىلياس جانسۇگىروۆ ادەبي مۋزەيىنىڭ مەڭگەرۋشىسى نۇرگۇل جاۋىنباەۆا.سوڭعى جىلدارى مۋزەي قورى قۇندى جادىگەرلەرمەن تولىعا ءتۇسىپتى. مىسالعا، 2016 جىلى اقسۋ اۋدانى ەڭبەك اۋىلىنىڭ تۇرعىنى ايتىسكەر اقىن بەكبولات اتامباەۆ مۋزەيگە ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ جەيدەسىن تاپسىرعان بولاتىن. ودان كەيىن، 2017 جىلى الماتى وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ اقپاراتتىقتالداۋ ورتالىعى اقىننىڭ 1936 جىلى الماتى قالاسىندا بەرىلگەن پاسپورتىن جانە تۇتقىندالعان كەزدەگى فوتوسۋرەتىنىڭ تۇپنۇسقاسىن اكەلىپ، وتكىزىپتى. ال 2018 جىلى الماتىداعى ۇلتتىق كىتاپحانانىڭ سيرەك كەزدەسەتىن قولجازبالار قورىنان تابىلعان قۋات پوەماسى مەن باقىتتى جامال اڭگىمەسىنىڭ تۇپنۇسقاسى تالدىقورعانعا جول تارتىپ، ونى مۋزەي قىزمەتكەرلەرى لاتىن قارپىنەن كيريلليتساعا قوتارعان ەكەن. ءىلياستىڭ بۇل تۋىندىسى ءبىراز جىل بۇرىن قازاق ادەبيەتى گازەتىندە جارىق كورگەنءدى. ارينە، بيىل ەل باسىنا تۇسكەن سىن ساعات مۋزەي قىزمەتكەرلەرىن قاشىقتان قىزمەت كورسەتۋگە ماجبۇرلەدى. كارانتين رەجىمىنە بايلانىستى ءى.جانسۇگىروۆتىڭ ادەبي مۋزەيى بىرنەشە اي بويى ونلاين فورماتتا جۇمىس ىستەدى. جوسپارعا ساي جوبالار مەن جوسپاردان تىس جاسالعان جۇمىستارىمىزدى كورەرمەندەر ونلاين تارتىپتە تاماشالاۋ ءۇشىن مۋزەيدىڭ ينستاگرام، فەيسبۋك الەۋمەتتىك جەلىلەرىنە جىبەرىلىپ وتىردى. ايتا وتەتىن بولساق، وسى ۋاقىتقا دەيىن جۇرگىزىلگەن جۇمىس تارتىبىندە ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن ناسيحاتتاۋدا ونلاين ەكسكۋرسيا جۇرگىزىلىپ، مۋزەي زالىنداعى ەكسپوناتتار جايىندا تولىقتاي مالىمەتتەر بەرىلىپ، كىتاپ كورمەلەرى ۇيىمداستىرىلدى. بۇعان دەيىن ءبىزدىڭ مۋزەيگە كەلۋشىلەر اراسىندا شەتەلدىك قوناقتار ۇشىراساتىن ەدى. ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىنەن كەلگەن مەيماندار جادىگەرلەردى ءوز كوزىمەن كورىپ، وتكەن ءومىردىڭ ءبىر بەلەسىن سەزىنگەندەي بولىپ، ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ تە جاتاتىن. ءبىز بۇل ءىلتيپاتتى مۋزەي قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەڭبەگىنە بەرىلگەن جوعارى باعا دەپ قابىلدايمىز، دەيدى نۇرگۇل قىزىربەكقىزى.ايتپاقشى، ءىلياس شىعارماشىلىعى قازاق شەكاراسىن كوكتەي ءوتىپ، الەمنىڭ ادەبي كەڭىستىگىن قاراي قانات قاقتى دەۋگە تولىق قاقىلىمىز. بۇعان دالەل رەتىندە 2016 جىلى نەمىس جازۋشىسى گەرت حايدەنرايح اۋدارعان اتاقتى قۇلاگەر پوەماسى مەن 2019 جىلى ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسى مەن ءىلياس جانسۇگىروۆ قورىنىڭ مۇرىندىق بولۋىمەن بەليندا كۋكتىڭ تارجىماسىمەن اقىن ولەڭدەرىنىڭ اعىلشىن تىلىندە باسىلىپ، شىققانىن ايتساق بولار.جالپى، بيىل 37 كوكتەمىن قارسى الىپ وتىرعان جەتىسۋداعى قارا شاڭىراق ۇجىمى اقىنعا قاتىستى قۇندى مۇرالاردى قورعا جيناستىرىپ قانا قويماي، ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ ماقالاسى اياسىندا كوپتەگەن شارا وتكىزىپ وتىرعان ىزدەنىمپاز ورتا. ءىلياس جانسۇگىروۆ شىعارماشلىعىن ناسيحاتتاۋدا جۇيەلى جۇمىستارىمەن ەلدىڭ ىقىلاسىنا بولەنگەن مۇراجاي بۇعان دەيىن الماتى وبلىسىنداعى ۇزدىك مۋزەي اتانعان. سونداياق بىرەر جىل بۇرىن اقىننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان 20 تومدىق جيناقتىڭ 19 تومى وسى قارا شاڭىراققا ارنالىپ، ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ ادەبي مۋزەيى انىقتامالىعى رەتىندە جارىق كورگەن بولاتىن. |
بىر ئىندىئاننىڭ يۈرەك سۆزى ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى : ئومۇمى بىر ئىندىئاننىڭ يۈرەك سۆزىيوللىغۇچى: ئاكادېمىيە ۋاقتى: ئاپرېل 08, 2013 ئورنى: ئومۇمى, ئەدەبىيات گۈلزارىمەن نەزەر دائىرەمنىڭ تارلىقىدىن ئارتۇقچە نەرسىلەرنى چۈشىنىپ كەتمەيمەن. بىراق، سانساناقسىز سۇ كالىلىرىنىڭ دالىدىكى چىرىپ كەتكەن جەسەتلىرىنىڭ ئەسلىدە ئاق تەنلىكلەرنىڭ پويىزدا كېتىۋىتىپ قىلغان ئوۋ خۇمارلىقىنىڭ نەتىجىسى ئىكەنلىكىنى ئېنىق كۆرگەنمەن. لېكىن ئۇلارنىڭ سەپەر ئۈستىدە كېتىۋىتىپلار قىلغان شۇنچىكى ئىشلىرىنىڭمۇ نېمە ئۈچۈن بىزنىڭ ھاياتلىق ئۈچۈن قىلغان كۈرەشلىرىمىزدىن ئۈستۈن تۇرىدىغانلىقىنى ھېچ چۈشەنمەيمەن. ھايۋانلار بولمىغان بولسا ئادەملەر قانداق قىلار ئىدى؟ ئەگەر، پۈتكۈل ھايۋانلار ئۆلۈپ تۈگىسە، ئىنسانلارمەنىۋى جەھەتتىكى يىگانىلىق تۇپەيلىدىن تۈگىشىپ كېتەتتى. شۇ سەۋەتىن، مايۋانلارغا كەلگەن ھەرقانداق خەۋىپ ئوخشلار ئنسانلارغىمۇ كىلىدۇ. چۇنكى ئۇلار ئوتىرسىدا زىچ باغلىنىش بار. سىلەر چوقۇم كىيىنكىلەرگە، ئۇلار دەسسەپ تۇرغان بۇ تۇپىراقنڭ ئەجدادلىرىمىزنىڭ جەسەت توپىسى ئىكەنلىكىنى، ئۇلارنىڭ بۇ تۇپىراقنى قەدىرلىشى كېرەكلىكىنى، بۇ زىمىنغا ئۆزمىلىتىنڭ قىنى سىڭگەچكە مۇشۇنداق گۇلەپ ياشنىغانلىقىنى ئىنىق ئۇقتۇرۇپ قويۇڭلار! بۇ زىمىن ئۆز بالىلىرىغا ئىللىقلىق يەتكۇزىدىغان مېھرىبان ئانا. ئۇنىڭ بىشىغا كەلگە بارلىق ياخشىلىقيامانلىقلار ئۇنىڭ قوينىدىكى كىشىلەرگىمۇ كېلەتتى. كىمكى ئانا تۇپراقنى كۆزگە ئىلمايدىكەن، ئاخىرقى ھېسبتا باشقىلارمۇ ئۇنى كۆزگە ئىلمايدۇ. بىز تۇپراقنىڭ ئىنسانلارغا تەۋە ئەمەس، بەلكى ئىنسانلارنىڭ تۇپراققا تەۋە ئىكەنلىكىنى ئېنىق بىلىمىز. ئۇنىڭ بېشىغا كەلگەن ھەرقانداق قىسمەت ئوخشاشلا ئىنسانلارغىمۇ كېلىدۇ. ئىنسان تەبىئەتنىڭ قانۇنيەتلىرىنى ئۆزگەرتىشكە ئامالسىز. گەرچە ئاق تەنلىكلەر ئۆزىنى ياراتقۇچى ئىگەم بىلەن يېقىنچىلىقى باردەك، دوستبۇرادەردەك ھېس قىلسىمۇ، ئەمما ئۇلار تەڭرىنىڭ ئورتاق جازاسىدىن قېچىپ قۇتۇلالمايدۇ. كېسىپ ئېيتىمەنكى، بىز ئاخىر ئوخشاش نىشان ئۈچۈن كۆرەش قىلغۇچىلار بولۇپ قالىمىز. سىلەر بۇ نوقتىنى چۈشىنىشىڭلار كېرەك. ھامان بىر كۈنى ئاق تەنلىكلەر بىزنىڭ ياراتقۇچىمىزنىڭ ئوخشاشلىقىنى بىلىپ قالىدۇ. سىلەر بەلكىم، بىزنىڭ تۇپرىقىمىزدەك ئىلاھى تۇپراققا ئىگە بولۇشنى ئويلايدىغانسىلەر، بۇ مومكىن ئەمەس، ياراتقۇچى ئىگەم پۈتكۈل ئىنسانيەتكە تەئەللۇق. ئۇنىڭ ئىنسانلارغا بولغان مۇھەببەتنەپرىتى ئوخشاشتۇر. مەيلى ئاق تەنلىك ياكى باشقا ئېرقتىكىلەر بولسۇن بەرىبىر! زېمىن ھەممەيلەن ئۈچۈن ئەزىز. ئۇنىڭغا بۇزغۇنچىلىق قىلىش ياراتقۇچى ئىگەمنى كۆزگە ئىلمىغانلىق. ئاق تەنلىكلەرمۇ ئاخىر يوقۇلىدۇ. ھەتتا ئۇنىڭ ھالاكىتى باشقا قەبىلىلەرگە قارىغاندا تېز بولۇشى مۇمكىن. ئۇلار ياشاش مۇھىتىنى بۇلغىدى، ئاخىر بېرىپ ئۆزىگە ئۆزى گۆر كولىدى. سۇ كالىلىرى ئېچىنىشلىق ئېتىپ ئۆلتۈرۈلدى. ياۋا ئاتلار كۆندۈرۈلدى، ئورمانلىقنىڭ خىلۋەت جايلىرىمۇ شاۋقۇنسۈرەن بىلەن قاپلاندى. بۈكباراقسان ئورمانلارنىڭ ئۈستىگە ئېلېكتىر سىملىرى تارتىلدى. تەقدىرنىڭ بۇ قىسمىتى بىز ئۈچۈن بەرىبىر. چۈنكى بىز بۇنىڭ تېگىگە يىتەلەيمىز. گۈلگىياھلار نەگە كەتتى؟ يوقالدى. تاغ بۈركۈتلىرىچۇ؟ ئۇلارمۇ يوقالدى. مانا بۇ ھاياتلىقنىڭ ئاخىرلىششى ۋە خارابىلىقنىڭ باشلىنىشىدۇر . بوزقىر تورىدىن ئېلىندى.مەنبە : ئەنۋەر سوفت تورى |
باستاپقىىنبەرسۋفيسكيە گرۋپپى ۆ ۋزبەكيستانە ي تسەنترالنوي ازي: يستوريا ي سوۆرەمەننوست شۋحراتجون حۋرراموۆ وكتيابر 10, 2016باحتيار بابادجانوۆ، دوكتور يستوريچەسكيح ناۋك، زاۆەدۋيۋششي وتدەلوم يسلاموۆەدەنيا ينستيتۋتا ۆوستوكوۆەدەنيا يم. بەرۋني ان رەسپۋبليكي ۋزبەكيستان، ۆ ينتەرۆيۋ راسسكازىۆاەت و سۋفيزمە ۆ ۋزبەكيستانە ي درۋگيح رەسپۋبليكاح تسەنترالنوي ازي. ناۋچنايا ديسسەرتاتسيا ۋچەنوگو پوسۆياششەنا پوليتيچەسكوي دەياتەلنوستي سۋفيسكيح شايحوۆ ناكشبانديا ۆ ماۆەرانناحرە ۆەكا. ناۋچنىە ينتەرەسى ەپيگرافيكا، يستوريا گەنەزيس ي فۋنكتسي سۋفيسكيح تسەنتروۆ سوۆرەمەننايا رەليگيوزنايا سيتۋاتسيا ۆ ۋزبەكيستانە.و سۋفيزمە ۆ يستوري تسەنترالنوي ازيسۋفيسكيە براتستۆا يلي گرۋپپى ۆ تسەنترالنوي ازي يزۆەستنى، پو كراينەي مەرە، س ۆەكا. پوزجە، كوگدا نابليۋداەتسيا ينستيتۋتسيوناليزاتسيا سۋفيزما، رەگيون ستال كولىبەليۋ نەسكولكيح زنامەنيتىح سۋفيسكيح براتستۆ، نازۆاننىە پو پروزۆيششام يح وسنوۆاتەلەي. ەتو، ناپريمەر، كۋبراۆييا وسنوۆاتەل نادجم اددين كۋبرا, ياساۆييا وسنوۆاتەل حودجا احماد ياساۆي ي حودجاگونناكشباندييا وسنوۆاتەلي ابد الحاليك گيجدۋۆاني ي باحا اددين ناكشباند.ودناكو كاجدوە براتستۆو يلي سۋفيسكوە سووبششەستۆو پروشلو دوۆولنو سلوجنىي پۋت ەۆوليۋتسي، پوزناۆ پەريودى راستسۆەتا، كريزيسوۆ ي ستاگناتسي، ۆنۋترەننيح راسكولوۆ. ستاگناتسيا ي پادەنيە پوپۋليارنوستي سۆيازانى س رازنىمي پريچينامي، ۆ توم چيسلە ي س پوليتيزاتسيەي دەياتەلنوستي سۋفيسكيح ليدەروۆ. سپەتسياليستام حوروشو يزۆەستنو، چتو سوبستۆەننو س مومەنتا پوياۆلەنيا ۆ سۋفيسكيح براتستۆاح پەرۆىح ورگانيزاتسيوننىح فورم حاناكاح, زاۆۆيا, تەكە ي در. سۋفيزم وبرەل ۆسە پريزناكي سوتسيالنوگو دۆيجەنيا، ۆوۆلەكايا ۆ سۆوي ريادى ليۋدەي يز رازنىح سلوەۆ سرەدنەۆەكوۆىح سوتسيۋموۆ. ەستەستۆەننىم ەتاپوم ۆ رازۆيتي سۋفيزما س ەتوگو مومەنتا ستالو ۆوۆلەچەنيە براتستۆ ي يح ليدەروۆ ۆ پوليتيچەسكۋيۋ جيزن.ۆ ەتوم سمىسلە ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد ۆىدەلياەتسيا براتستۆو ناكشباندييا. پوليتيزاتسيا ەگو دەياتەلنوستي سۆيازانا س يمەنەم زنامەنيتوگو سۋفيسكوگو شەيحا حودجا ۋبايداللاح احرارا ۆەك ي ەگو پوسلەدوۆاتەلەي. يح بيوگرافي ياۆليايۋت سوبوي، سكورەە، پريمەر جيزنەوپيسانيا پوليتيچەسكيح ليدەروۆ يلي سوبيراتەلەي نەسمەتنىح پو تەم ۆرەمەنام بوگاتستۆ، چەم سۋفيسكيح شەيحوۆ كلاسسيچەسكوگو پەريودا. دالنەيشايا يستوريا ناكشبانديسكيح ليدەروۆ تاكجە دەلالا ۋپور نا پوليتيچەسكۋيۋ اكتيۆنوست گلاۆ سۋفيسكيح كلانوۆ، يح بوگاتستۆا، نەجەلي يح دۋحوۆنوفيلوسوفسكيە ۆزگليادى، يزرەچەنيا ي نازيدانيا.سوتسيالنايا ي ەكونوميچەسكايا اكتيۆنوست، پري ودنوۆرەمەننوي پوليتيزاتسي سۋفيسكيح براتستۆ پرەجدە ۆسەگو، ناكشبانديا سىگرالي ۆ سۆوە ۆرەميا سۆويۋ پولوجيتەلنۋيۋ رول ۆ جيزني مەستنوگو سوتسيۋما، ودنوۆرەمەننو رەزكو ۆوزۆىسيۆ ۆليانيە سۋفيزما، ۆ وسوبەننوستي ەگو ليدەروۆ. ودناكو سو ۆرەمەنەم، كوگدا پوليتيچەسكي ۆلياتەلنىە سۋفيسكيە ديناستي ستالي ۆستۋپات ۆ رودستۆەننىە سۆيازي س پراۆياششيمي ديناستيامي، پوليتيچەسكايا اكتيۆنوست وسلابلا ليبو بىلا پوستاۆلەنا نا سلۋجبۋ سوبستۆەننو كلانوۆ. ەتو، ۆ كونەچنوم يتوگە، پريۆەلو ك فاكتيچەسكوي ينتەريوريزاتسي وسنوۆنىح ۆەتۆەي براتستۆا ناكشبانديا، توچنەە ليدەروۆ سۋفيسكيح كلانوۆ.پوليتيچەسكي سۋفيزم ۆ سرەدنەۆەكوۆە ستال سۋششەستۆوۆات كاك بى سام پو سەبە، وبميرششاياس ي ۆسيو بولەە ۋدالياياس وت پولوجەني كلاسسيچەسكوگو سۋفيزما ي تونكيح ميستيچەسكيح پەرەجيۆاني. ستاگناتسيا پريۆەلا ك كراينەمۋ ۋپروششەنيۋ سۋفيسكيح دوكترين، س ەمفازيسوم نا ريتۋالنوي پراكتيكە، توجە ۆ وچەن ۋپروششەننىح ۆيداح. حوتيا ي ۆ تاكوي فورمە ناكشبانديا پرودولجالا وكازىۆات سەرەزنوە ۆليانيە نا مەستنىە سوتسيۋمى. نو يمەننو پوليتيزاتسيا يلي ەكونوميچەسكوە ستياجاتەلستۆو، ۆ ۋششەرب ۆىسوكوي نراۆستۆەننوستي ي دۋحوۆنوستي راننەگو سۋفيزما، ستالي وسنوۆنىمي پريچينامي ستاگناتسي ناكشبانديا ۆ رەگيونە. نوۆوە ۆوزروجدەنيە براتستۆا سۆيازانو س ينديسكيم وتۆەتۆلەنيەم ناكشبانديامۋدجادديديا، توجە، ۆپروچەم، ۆپاۆشەي ۆ ستاگناتسيۋ ۆ سۆيازي س نوۆىم ۆيتكوم پوليتيزاتسي ەە ليدەروۆ.سۋفي ۆ سوۆەتسكي پەريودناسكولكو يا زنايۋ، نەكوتورىە مەلكيە وتۆەتۆلەنيا براتستۆ ۆ توم چيسلە ي ناكشبانديا, كوتورىە نە موگلي يگرات كاكوينيبۋد زامەتنوي سوتسيالنوي رولي، ۆ سيلۋ سۆوەي مالوچيسلەننوستي، سوحرانيلي سۆوي نەبولشيە كرۋجكي، بلاگوداريا كوللەكتيۆنىم سۋفيسكيم ريتۋالام ۆ وسنوۆنوم، زيكر. يمەننو ۆوت تاكوي سۋفيزم، تو ەست نە پوليتيزيروۆاننىي، نو توجە دالەكي وت سلوجنىح ميستيكوفيلوسوفسكيح يدەي، ۆ وسنوۆنوم ي سوحرانيلسيا ۆ سوۆەتسكوە ۆرەميا.نەكوتورىە سپەتسياليستى گوۆوريات نە و سۋفيزمە، ا و ەگو امورفنىح ي ۆ نەكوتوروي ستەپەني ستيحينىح فورماح، سوحرانيۆشيحسيا ۆ ۆيدە كوللەكتيۆنوي پامياتي و سۋفيسكيح ريتۋالاح، فولكلورنوي ي ەتنوگرافيچەسكوي تراديتسي. ودناكو تاكيە گرۋپپى ۋچاستنيكوۆ نەكوتورىح ريتۋالنىح سوبراني بىلي مالەنكيمي، ي و پولنوتسەننوم فۋنكتسيونيروۆاني يح ورگانيزاتسيوننىح سترۋكتۋر گوۆوريت نە پريحوديلوس، تاك كاك ۆ سۋششەستۆوۆاۆشيح ۋسلوۆياح اتەيستيچەسكوي پوليتيكي و ۆوزروجدەني دەياتەلنوستي سۋفيسكيح براتستۆ، تەم بولەە وب يح پوليتيچەسكوي اكتيۆنوستي، نە موگلو بىت ي رەچي. سۋششەستۆوۆاۆشيە مالەنكيە گرۋپپى سۋفيەۆ وبەدينيال كوللەكتيۆنىي ريتۋال. ۆپروچەم، ي نوۆىح نە گوۆوريا ۋج و دۋحوۆنو ۆىسوكيح سوچينەني ۋجە نە سوستاۆليالوس.سوۆرەمەننىە سۋفي ۆ ۋزبەكيستانەيا نە ستال بى نازىۆات ەتو سۋفيزموم ۆ كلاسسيچەسكوم پونيماني ەتوگو تەرمينا. ي، تەم بولەە، پوكا نە موجەت بىت ي رەچي و ۆوزروجدەني سلوجنوي ميستيكوفيلوسوفسكيح تراديتسي يلي گلۋبوكوم پونيماني سوبستۆەننىح پسيحولوگيچەسكيح پەرەجيۆاني نا سلوجنوم پۋتي ساموپوزنانيا ي ساموسوۆەرشەنستۆوۆانيا، يلي، كاك پيسالي سامي سۋفي، سلوجنوگو پۋتي ك اللاحۋ. گلۋبوكو وسۆويۆشيە ي پونياۆشيە ەتي اسپەكتى سۋفيسكوگو پۋتي بىلي رەدكوستيۋ داجە ۆ سرەدنەۆەكوۆە.ۆ يستوري يسلاما ەتوت سامىي ينتەللەكتۋالنىي سۋفيزم ياۆلەنيە كراينە رەدكوە ي سۆيازان س دەياتەلنوستيۋ ي تۆورچەستۆوم وتنوسيتەلنو نەبولشوگو چيسلا ستولپوۆ، چي ترۋدى ستالي يستوچنيكوم يسسلەدوۆاني منوجەستۆا ۋچەنىح نوۆوگو ۆرەمەني ي سوۆرەمەننوستي. ۆ ناستوياششەە ۆرەميا سرەدي تەح، كتو سەبيا نازىۆال ي نازىۆاەت سۋفيامي ۆ ناشەم رەگيونە، گلۋبوكوگو ي ياسنوگو پونيمانيا پودوبنىح كونتەكستوۆ يلي توگو، چتو نازىۆايۋت سۋفيسكوي فيلوسوفيەي يا نە ۆيدەل.دا، ۆ ناچالە 90ح ي 2000ح سۋفيسكيە براتستۆا وتكرىتو سۋششەستۆوۆالي ۆ فەرگانسكوي دولينە، بۋحارە. منە پريحوديلوس يح يسسلەدوۆات. ودناكو سەيچاس يا بى وستەرەگسيا نازىۆات يح براتستۆامي. حوتيا، چەستنو سكازات، پري پەرۆوم زناكومستۆە س ەتيم ياۆلەنيەم، يا ي سام نازىۆال يح تاكيم تەرمينوم ي داجە ۆيدەل نەكوتورۋيۋ پەرسپەكتيۆۋ ەگو ۆوزروجدەنيا ي رازۆيتيا. نو بولەە پودروبنىە يسسلەدوۆانيا ي، گلاۆنوە، يح ەۆوليۋتسيا پوكازالي، چتو مى يمەلي دەلو س دوۆولنو سپونتاننىم ي، ۆيديمو، كراتكوۆرەمەننىم ۆسپلەسكوم ۆوزروجدەنيا اكتيۆنوستي نەكوتورىح پەرسون، كتو سلۋچاينو يلي ۆ كاچەستۆە ناسلەدنيكوۆ سەمەينوي سۋفيسكوي ريتۋالنوي تراديتسي اكتيۆيزيروۆالسيا نا فونە پولنوگو كريزيسا سوۆەتسكوي يدەولوگي، ۆوزروجدەنيا رەليگيوزنىح تراديتسي ي نەوپرەدەلەننوستي گوسۋدارستۆەننوي يدەولوگي نا پەرۆىح پوراح نەزاۆيسيموستي.پريچەم، نا وسنوۆە سۆويح نابليۋدەني ۆ رەزۋلتاتە منوگوچيسلەننىح ينتەرۆيۋ س اكتورامي، تو ەست سۋفيامي يلي يح پريۆەرجەنتسامي, يا سدەلال ۆىۆود، چتو بولشينستۆو تاكيح ليدەروۆ سۋفيسكيح گرۋپپ ناپريمەر، يبراحيمحازرات يز وكرۋگي كوكاندا، ۋم. ۆ 2009 گ. بىلي زناتوكامي سۋفيسكيح ريتۋالوۆ زيكر، تاۆاججۋح ي در., نو وچەن پلوحو زنالي سۋفيسكۋيۋ كنيجنۋيۋ تراديتسيۋ. ەششە مەنشە وني زنالي سوچينەنيا تەح شەيحوۆ، كوتورىح ۋكازىۆالي ۆ سۆويح تسەپوچكاح پرەەمستۆەننوستي سيلسيلا.تە ورگانيزاتسيوننىە سترۋكتۋرى، كوتورىە مى ۋسلوۆنو نازىۆالي براتستۆامي ي كوتورىە اكتيۆيزيروۆاليس ۆ ناچالە نەزاۆيسيموستي، ينستيتۋتسيونالنو دەرجاليس يسكليۋچيتەلنو نا كوللەكتيۆنوم ريتۋالە ي پەريوديچەسكيح سوبرانياح، ا تاك جە نا دۋحوۆنوم اۆتوريتەتە يح ليدەروۆ. سەيچاس پو پرويسشەستۆيە ۆرەمەني پوسلە توگو، كاك يا ناچينال يح يسسلەدوۆات بىلۋيۋ پوپۋليارنوست ەتيح گرۋپپ يا سكلونەن وبياسنيات سلابوي اكتيۆنوستيۋ درۋگيح دۋحوۆنىح ليدەروۆ، ۆ توم چيسلە ي وفيتسيالنىح.منوگيە سوۆرەمەننىە يسسلەدوۆاتەلي سۋفيزما، گوۆوريا و ەگو پوپۋليارنوستي ي جيزنەسپوسوبنوستي ۆ پروشلوم، وتمەچالي، چتو مۋسۋلمانسكوە بوگوسلوۆيە ۆسەگدا سكلوننو زامىكاتسيا ۆ سۆويح ۋتونچەننىح يزىسكاح ي كنيجنوي ۋچەنوستي، وترىۆاياس، تاكيم وبرازوم، وت پوۆسەدنەۆنىح پروبلەم وبششينى ۆەرۋيۋششيح. پروستىە جە ۆەرۋيۋششيە، ليشەننىە دوستۋپا ك ەليتارنومۋ رەليگيوزنومۋ وبرازوۆانيۋ، چاستو پەرەستايۋت پونيمات سۆويح دۋحوۆنىح رۋكوۆوديتەلەي ي يششۋت سەبە سۆويح يدولوۆ ي كۋميروۆ سرەدي تەح، كتو بليجە ك يح زاپروسام، ك يح جيزني، ك يح پروبلەمام. يمەننو تاكۋيۋ بليزوست ك چايانيام پروستىح ليۋدەي ستاراليس پروياۆيت بولشينستۆو نوۆوياۆلەننىح سۋفيسكيح ليدەروۆ. ودناكو ۆنوۆ پوۆتوريۋس، وني بىلي وچەن دالەكي وت ميستيكوفيلوسوفسكوگو ناسلەديا سۋفيزما.نو ساموە گلاۆنوە ەتي گرۋپپى وكازاليس نە ستول جيۆۋچيمي ي دەرجاليس يسكليۋچيتەلنو نا اۆتوريتەتە يح ليدەروۆ. كاك يح نە ستالو ودني ۋمەرلي، درۋگيە سيلنو پوستارەلي, پرەەمستۆەننوست بىلا نارۋشەنا. س درۋگوي ستورونى، سوبستۆەننو ليدەرى نەبولشيح گرۋپپ نە سموگلي وتۆەتيت نا ۆىزوۆى ۆرەمەني، پوسكولكۋ بىلي يزليشنە كونسەرۆاتيۆنىمي، ي، چەستنو سكازات، مالوگراموتنىمي. ۆرەميا مەنياەتسيا ي ۆمەستە س نيم ليۋدي. سۋديا پو مويم ينتەرۆيۋ، بولشينستۆو يز تەح ليۋدەي، كتو بىل پريۆەرجەنتسەم توگو يلي ينوگو شەيحا، پوستەپەننو ناچالي پونيمات، چتو تە، كتو وبياۆليال سەبيا سۋفيەم، نە ۆسەگدا موگۋت ۋدوۆلەتۆوريت يح دۋحوۆنىە زاپروسى، كوتورىە ۆەد توجە مەنيايۋتسيا ۆمەستە س ليۋدمي.وفيتسيالنوە وتنوشەنيە ك سۋفيزمۋناچالو نەزاۆيسيموستي وزنامەنوۆالوس پويسكامي دۋحوۆنوي التەرناتيۆى گوسپودستۆوۆاۆشەي سوۆەتسكوي يدەولوگي. نا ەتوم فونە سۋفيزم وبياۆلەن زولوتىم ناسلەديەم ولتين مەروس, ا سرەدنەۆەكوۆايا سۋفيسكايا ريتوريكا چاستو يسپولزوۆالاس ۆ پروپاگاندە، ۆ سوزداني يدەولوگيچەسكيح كليشە، اكتيۆنو پەرەۆوديليس سوچينەنيا سۋفيسكيح ليدەروۆ، پو سوۆەتسكوي تراديتسي پروۆوديليس پىشنىە يۋبيلەي ۆ چەست يح دنەي روجدەنيا ي تاك دالەە. ودناكو يا ۆيدەل ي ۆيجۋ ۆ ەتوي پوپىتكە وبراششەنيا ك سۋفيسكومۋ ناسلەديۋ ەستەستۆەننوە جەلانيە توگداشنەگو پوليتيچەسكوگو يستەبليشمەنتا نايتي التەرناتيۆۋ اگرەسسيۆنوستي ي سكلوننوستي ك تەرروريزمۋ نوسيتەلەي ت.ن. پوليتيچەسكوگو يسلاما.نا فونە سلوجنوي رەليگيوزنوي وبستانوۆكي ەستەستۆەننىم وبرازوم پوپۋليارنىمي وكازاليس بەسپوريادوچنو پودوبراننىە گورياچيمي ستوروننيكامي سۋفيزما يز سرەدنەۆەكوۆوي اگيوگرافي سەنتەنتسي، پريزىۆايۋششيە ك سوزيداتەلنومۋ ترۋدۋ ۆرودە: رۋكي ك ترۋدۋ، ا سەردتسە ك بوگۋ, ك تولەرانتنوستي، ك وترەچەنيۋ وت ۆوۆلەچەنيا ۆ پوليتيكۋ ي ت.پ. توگدا ي وبوزناچيلاس پوپىتكا وبراتيتسيا ك سۋفيزمۋ كاك ك نە ۆوينستۆەننوي ي تولەرانتنوي فورمە سۋششەستۆوۆانيا يسلاما. ودناكو پروبلەما بىلا داجە نە ۆ توم، كاكيم وبرازوم سوبيراليس ۆوپلوتيت ۆ جيزن مۋسۋلمانسكوي وبششينى سۋفيسكيە تسەننوستي يح گورياچيە پوكلوننيكي، ا سكورەە ۆ توم، چتو اكتيۆنوست ۆ پروپاگاندە سۋفيسكوي التەرناتيۆى بىلا وبراتنو پروپورتسيونالنا دەيستۆيتەلنومۋ پونيمانيۋ سۋفيزما ۆووبششە ي زنانيۋ ەگو يستوري.وتسۋتستۆيە پودگوتوۆلەننىح يسلاموۆەدوۆ ي سپەتسياليستوۆ پو مۋسۋلمانسكومۋ ميستيتسيزمۋ توجە وتريتساتەلنو سكازالوس نا وتسەنكە مەستا ي رولي سۋفيزما ۆ يستوري رەگيونا. تولكوۆانيا جە مورالنوەتيچەسكيح يلي فيلوسوفسكيح پولوجەني سۋفيزما بىلو ي وستاەتسيا زدەس نا سوۆەرشەننو نەپروفەسسيونالنوم ا نەرەدكو پروستو نا پريميتيۆنوم ۋروۆنە.چتو كاساەتسيا وتنوشەنيا ك سۋفيزمۋ سو ستورونى وفيتسيالنىح دۋحوۆنىح ۆلاستەي، تو رەدكو كتو يز سوۆرەمەننىح بوگوسلوۆوۆ رەگيونا، ۆ توم چيسلە ي وفيتسيالنىح، نە زناەت چتو تاكوە سۋفيزم. حوتيا ەدۆا لي موجنو سكازات تو، چتو وني توجە وسۆەدوملەنى وبو ۆسەح ەگو تونكوستياح. وتنوشەنيە ك سرەدنەۆەكوۆومۋ ميستيتسيزمۋ توجە نەودنووبرازنو. ەست تە، كوتورىە وتنوسياتسيا ك نەمۋ ۆەسما لويالنو، نو پرەيمۋششەستۆەننو كاك ك دۋحوۆنومۋ ناسلەديۋ. ەست تە، كوتورىە نە پريزنايۋت سۋفيزم ۆووبششە. ۆ وسنوۆنوم ەتو تە، كتو پوۋچيلسيا ۆ نەكوتورىح ۋچەبنىح تسەنتراح ساۋدوۆسكوي اراۆي يلي پاكيستانا. سكرىتىە ي وتكرىتىە كونفليكتى يح س سۋفيامي بىلي دوستاتوچنو چاستىم ياۆلەنيەم، وسوبەننو ۆ سوۆرەمەننوم كازاحستانە.سۋفيزم زاسلون تەرروريزمۋ ي سوۆرەمەننىە ەليتى ۆ تساسۋفيزم ۆ يستوري رەگيونا، كاك يا سكازال، پروشەل ۆەسما سلوجنۋيۋ ەۆوليۋتسيۋ ي نەرەدكو ۆىستۋپال ۆ كاچەستۆە ورگانيزوۆاننوي پوليتيچەسكوي سيلى وسوبەننو ۆ ينستيتۋتسيونالنىح فورماح, ستانوۆياس نوسيتەلەم دوۆولنو اگرەسسيۆنىح فورم ۆوۆلەچەنيا ۆ پوليتيكۋ، ۆو يميا پودچينەنيا گوسۋدارستۆەننوپراۆوۆىح نورم پرەدپيسانيام يسلاما، يلي دليا ۋتۆەرجدەنيا گوسۋدارستۆەننوگو پوريادكا، وسنوۆاننوگو نا شارياتسكوم پراۆلەني. بولەە توگو، سۋفيزم ۆىستۋپال ي ۆىستۋپاەت ۆ رازنىح ينوگدا ۆزايمويسكليۋچايۋششيح يپوستاسياح كاك پوبورنيك راديكالنىح يدەي، تاك ي كاك تولەرانتنايا التەرناتيۆا اگرەسسيۆنىح ۆسپلەسكوۆ پروتيۆ گوسپودستۆۋيۋششيح رەجيموۆ، پروتيۆ نەپراۆيلنوگو يسلاما س يح توچكي زرەنيا ي تاك دالەە. زدەس كارتينا سلوجنايا ي نەودنووبرازنايا، ترەبۋيۋششايا ۋتوچنەنيا كونكرەتنوي سيتۋاتسي، ۆرەمەني، رەگيونا ي ت.پ.ۆ وتدالەننوي ي نەداۆنەي يستوري سۋفيزما ۆ رەگيونە تسا مى ۆيديم رازنىە فورمى پروياۆلەنيا اكتيۆنوستي سۋفيسكيح گرۋپپ. ەسلي يمەت ۆ ۆيدۋ نازۆاننۋيۋ يستوريچەسكۋيۋ رەتروسپەكتيۆۋ، تو ترۋدنو سكازات، كاك ۆوسپريمۋت پاراديگمى پوليتيچەسكوگو ۆوۆلەچەنيا سۋفيسكيح ليدەروۆ نوۆىە پوكولەنيا سۋفيەۆ. ۆەد وني رانو يلي پوزدنو موگۋت وبراتيتسيا ك سۆوەمۋ پيسمەننومۋ ناسلەديۋ ۆ ۆيدە ۋپوميانۋتوي پوليتيچەسكوي اگيوگرافي. پوەتومۋ يا پولاگايۋ، نە سلەدۋەت توروپيتسيا، ابسوليۋتيزيرۋيا زناچەنيە سۋفيزما ۆ كاچەستۆە زاسلونا تەرروريزمۋ.چتو كاساەتسيا پوسلەدوۆاتەلەي سۋفيەۆ سرەدي پوليتيچەسكوي ەليتى رەگيونا، تو ۆ كازاحستانە وني، ۆوزموجنو، ەست. نو پو درۋگيم سترانام ۆ چاستنوستي، پو ۋزبەكيستانۋ يا تاكيمي داننىمي نە راسپولاگايۋ. بولەە توگو، نا فونە پوستەپەننوگو ۋگاسانيا ۆليانيا بىلىح سۋفيسكيح ليدەروۆ، ەدۆا لي موجنو گوۆوريت وب يح ۆوزروجدەني ۆ وبوزريموم بۋدۋششەم، تەم بولەە ۆ سرەدە پوليتيچەسكوگو يستەبليشمەنتا.باحتيار بابادجانوۆ سۋفيزم سۋفيسكوە سووبششەستۆووچەرك بلاگوتۆوريتەلنوستي ۋ وسەدلىح تۋزەمتسەۆ تۋركەستانسكوگو كراياتيۋركويازىچنىي نارراتيۆ ۆەكاوترىۆوك يز كنيگ ۋچەنىح |
دائىم ھەرىكەت قىلىش سالامەتلىككە پايدىلىق20190109 20:16:06 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسىدائىم ھەرىكەت قىلىش سالامەتلىككە پايدىلىق. چېنىقىش كىشىنى ساغلام قىلىدىغان ياخشى دورا، لېكىن مۇۋاپىق بولمىغان چېنىقىش سىزگە ئاستا ـ ئاستا زىيان يەتكۈزۈشى مۇمكىن. ئەگەر سىز بەدەن چېنىقتۇرۇش ئۈنۈمىنىڭ بارغانسېرى ناچارلىشىۋاتقانلىقىنى بايقىسىڭىز ياكى چېنىقشتىن كېيىن دائىم كۆڭلى ئېلىشىپ قۇسۇش، باش ئاغرىش، كۆكرەك قىسمى بىئارام بولۇش، چارچاش، پۇت قول ماغدۇرسىزلىنىش، دېمى سىقىلىش، بوغۇم ۋە مۇسكۇللار ئاغرىش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلسە، ئۇنداقتا بەدەن چېنىقتۇرۇشىڭىز زىيادە ئېشىپ كەتكەن بولۇشى مۇمكىن. بۇ ۋاقىتتا، بەدەندە كۆرۈلگەن ئاگاھلاندۇرۇش سىگناللىرىغا ھەرگىز سەل قاراشقا بولمايدۇ.يۇقىرقىدەك ئەھۋاللار كۆرۈلگەندە، بىز چېنىقىش رىتىمنى ئاستىلىتىپ، ھەرىكەت مىقدارىنى كىچىكتىن تەدرىجىي يۇقىرىلىتىشىمىز كېرەك. ئەگەر سالامەتلىكىڭىزدە ئۆزگىرىش بولسا، يۈرەك قان تومۇر سىستېمىسى ۋە بويۇن ئومۇرتقىسىنى ۋاقتىدا تەكشۈرتۈڭ. ئەگەر دېمىڭىز سىقىلسا، ئۇنداقتا بۇ يۈرەك كېسىلى ياكى يۈرەك سانجىقى قوزغىلىشنىڭ ئالامىتى بولۇشى مۇمكىن، بۇ ۋاقىتتا دەرھال دوختۇرخانىغا بېرىپ تەكشۈرتۈشنى تەۋسىيە قىلىمىز.مۇۋاپىق چېنىقىش تەشۋىشلىنىشنى يېنىكلىتىدۇ، لېكىن ھەددىدىن زىيادە چېنىقىش ئەكسىچە خامۇشلۇق، مىجەزى چۇسلىشىش ۋە مىجەزى تۇراقسىز بولۇشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. مەسىلەن، بەدەن چېنىقتۇرۇپ بولغاندىن كېيىن، ھارغىنلىق ھېس قىلىش، بوغۇم ۋە مۇسكۇللار ئاغرىش ئالامەتلىرى كۆرۈلسە، ئەڭ ياخشىسى ئۆزىنى ۋاقتىدا تەڭشەپ، ھەرىكەت مىقدارىنى ئازايتىش كېرەك.چېنىققاندا، نۇرغۇن كىشىلەر بەدەن قىزىتىش ۋە پەي سوزۇش ھەرىكىتىنى ئىشلەشنى ياخشى كۆرمەيدۇ، ئەمەلىيەتتە بۇنداق قىلىش خاتا. چېنىقىشتا پەي سوزۇش ناھايىتى مۇھىم، بولۇپمۇ چېنىقشتىن كېيىن پەي سوزۇش ھەرىكىتى ئىشلەش كىرەك، بولمىسا بوغۇم ۋە مۇسكۇللار ئاسانلا چارچاپ، ۋاقىت ئۇزارغانسېرى چېنىقىشتىن زەخىملىنىش كېلىپ چىقىدۇ. پەي سوزۇش مەشىقىنىڭ ۋاقتى ئاز دېگەندە ئون مىنۇت بولۇشى ياكى چېنىقىش ۋاقتىنىڭ ئۈچتىن بىر قىسمىغا تەڭ بۇلىشىغا كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.چېنىقىش جەريانىدا، ھەرىكەت ئۆلچەملىك بولمىسا ئوخشاشلا زەخمىلىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. بىز دائىم ئاڭلايدىغان يۈگۈرۈش تىزنى يارىلاندۇرىدۇ دېگەن گەپمۇ، ھەرىكەتنىڭ ئۆلچەملىك بولماسلىقىدىن كېلىپ چىققان، پەقەت ھەرىكەت ئۆلچىمى ۋە ھەرىكەت مىقدارى مۇۋاپىق بولسىلا، چېنىقىشتا زەخىملىنىشتىن ساقلانغىلى بولىدۇ.ئادەتتە دائىم چېنىقمايدىغان كىشىلەر، بولۇپمۇ ياشانغانلار چوقۇم سىجىللىقى تۆۋەن، ۋاقتى قىسقا ھەرىكەتلەرنى قىلىشى ۋە 2 ـ 3 كۈندە بىر چېنىقىش شەكلى بويىچە، ھەرىكەت سىجىللىقىنى پەيدىنپەي ئۆستۈرۈشى كېرەك.ئەگەر بىر قېتىملىق ھاياجانلىنىش بىلەن چېنىقىپ، ئۈچ كۈن بېلىق تۇتۇپ، ئىككى كۈن تور قۇرۇتسىڭىز چېنىقىش نىشانىغا يەتكىلى بولمايدۇ، شۇڭا ئۆزىڭىزنىڭ بەدەن ساپاسى، ھەرىكەت ئىقتىدارى قاتارلىقلارغا ئاساسەن، ئەمەلگە ئاشۇرغىلى بولىدىغان چېنىقىش نىشانىنى بېكىتىپ، ئۇزاققىچە داۋاملاشتۇرسىڭىز ئاندىن چېنىقىشنىڭ ئۈنۈمى بولىدۇ.دائىم چېنىقىپ تۇرۇش، سالامەتلىككە پايدىلىق. ھەممىمىز ھەرىكەتكە كېلىپ بىرلىكتە چېنىقايلى. |
23 يانۆاريا 2018 جىلەرىن ىزدەرىنىڭ بەتالپەتتەگى اۋىتقۋشىلىققا گەنەتيكالىق قاتىسى بولۋى مۇمكىن. تۇزەتىلگەن جىرىق ەرىندە يىرىم ىزدەرى كورىنەدى، ال تۇزۋ ەرىندە تىكەلەي سىزىق ىزى بايقالادى.ساۋساق ىزدەرى وتكەن عاسىر! جاڭا بەلەس ەرىن ىزدەرى. ادام ساۋساق ۇشىنىڭ يرەكتەرى سەكىلدى ەرىندەردەگى سىزىقتار ادامنىڭ ەمبريون كەزەڭىندە قالىپتاسىپ، ومىرىنىڭ قالعان بولىگىندە وزگەرمەيدى دەپ ەسەپتەلەدى. سوت ساراپتاماسىندا ەرىن ىزدەرى قولدانىلماسا دا، ولار ادام دەنساۋلىعىنان مول حابار بەرەدى. اسىرەسە ونىڭ تاڭداي نە ەرىن ويىعى تارىزدەس ەڭ جيى كەزدەسەتىن تۋما كەمشىلىكتەرى گەنەتيكالىق بەيىمدىگىن كورسەتەدى.پيتتسبۋرگ ۋنيۆەرسيتەتى بەتالپەت جانە تىس گەنەتيكاسى ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى مەري ماراتسيتا مەن گەنەتيك كەتەرين نەيسۆانگەر ەرىن جىرىعى مەن تاڭداي تەسىگىنىڭ گەنەتيكالىق سەبەپتەرىن 20 جىلدان استام ۋاقىت زەرتتەپ كەلەدى. تاياۋدا ولار فيزيكالىق ەرەكشەلىكتەردىڭ الدەقالاي وزارا بايلانىسى بارجوعىن انىقتاۋ ۇشىن بەتالپەتكە، سونىڭ ىشىندە ەرىن ىزدەرىنە نازار اۋداردى.بىرتۇتاس ىرىكتەۋ جۇيەسى جوق، دەيدى نەيسۆانگەر، الايدا ەرىن ىزدەرىن ساناۋلى كاتەگورييالارعا بولىپ قاراۋعا كەلەدى: تىك جانە ايقاسقان سىزىقتار، دوڭگەلەك يىرىمدەر جانە ت.ب. سولاردىڭ ىشىندە يىرىمدەر، اسىرەسە تومەنگى ەرىننەن تابىلسا، تاسۋشى گەندەردىڭ جىرىق جانە باسقا دا بەتكە قاتىستى كەمىستىككە بەيىم ەكەنىن بايقاتادى. اتالعان كەمىستىك سابيلەرگە ومىراۋ ەمۋگە كەدەرگى كەلتىرىپ، وسە كەلە كەلەكەگە ۇشىراۋىنا سەبەپ بولادى.نەيسۆانگەردىڭ ايتۋىنشا، ەرىن ىزدەرىن زەرتتەۋ سالاسى ەندى قولعا الىندى، سوندىقتان ولاردىڭ بەتالپەتى اۋىتقۋشىلىعىنا قاتىسى بارجوقتىعىن الى دە انىقتاۋ كەرەك. كۇندەردىڭكۇنىندە تەحنولوگييا دامۋىمەن دياگنوز سابي جاتىردا جاتقاندا قويىلۋى مۇمكىن. ماراتسيتا مەن نەيسۆانگەر ەرىن ىزدەرىنە قوسا، بەتالپەتى نە سويلەۋ ەرەكشەلىكتەرى سەكىلدى باسقا دا بەلگىلەر اعزانىڭ كەيبىر اۋىتقۋلارعا گەنەتيكالىق السىزدىگىن كورسەتۋى مۇمكىن ەكەنىنە سەنەدى. بارى ەندى عانا ايقىندالىپ كەلەدى، دەيدى نەيسۆانگەر، جانە بۇل وتە قىزىقتى.سۋرەتتەر: مەري ل.ماراتسيتا، بەتالپەتى جانە تىس گەنەتيكاسى ورتالىعى، پيتتسبۋرگ ۋنيۆەرسيتەتى |
نۇرسۇلتاندا 79 تامىز ارالىعىندا مونيتورينگ توپتارى كارانتين ءتارتىبىن بۇزۋدىڭ بىرقاتار دەرەكتەرىن انىقتادى. 7 تامىزداعى رەيد بارىسىندا گاۋحارتاس مەيرامحاناسى مەن وريەنت كلاب سپاسالونىندا كارانتين رەجىمى ساقتالماعانى انىقتالدى. ولارعا ايىپپۇل سانكتسيالارى سالىندى.9 تامىزدا مونيتورينگ توبى كەشكى ارالاۋ بارىسىندا پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىمەن جانە ەسىل اۋدانىنىڭ تاۋارلار مەن كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسى مەن قاۋىپسىزدىگىن باقىلاۋ باسقارماسىنىڭ وكىلدەرىمەن بىرلەسىپ لاۋندجبارىندا جانە گينزا مەيرامحاناسىندا كارانتين رەجيمى بۇزىلعانىن انىقتادى. ءتارتىپ ساقشىلارى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، وسى نىسانداردىڭ باسشىلارىنان تۇسىنىكتەمە الىندى.سونداياق، تەكسەرۋشىلەر حالىقتىڭ سانيتارلىقەپيدەميالىق سالاۋاتتىلىعى سالاسىنداعى زاڭناما تالاپتارىن بۇزۋ بابى بويىنشا ماتەريالداردى بەرۋ جانە اكىمشىلىك حاتتامانى رەسىمدەۋ ءۇشىن بايانات جاسادى. بايقوڭىر اۋدانىن ارالاۋ ناتيجەسىندە پاناەحالي بارىندا جانە ناليۆالي دۇكەنىندە ءتارتىپ بۇزۋشىلىق انىقتالدى. ءموبيلدى توپ مۇشەلەرى نىسانداردىڭ مەنشىك يەلەرىمەن بۇزۋشىلىقتاردى جويۋ تۋرالى تۇسىندىرمە وتكىزدى.ەلوردا كارانتين ءتارتىپ زاڭ بۇزۋ زاڭ تۇرعىن ويىنساۋىق ورىندار |
قوپال ئاڭلىنىدىغان ھەقىقەتلەرئاپتۇرى: ئەلىجان يوللانغان ۋاقتى: 20220515 01:21:37تۇرمۇشىمىزدا ھەر كۈنى نۇرغۇن قائىدەداۋلىلارنى، ھەقىقەتلەرنى ئاڭلاپ تۇرىمىز، بۇ ھەقىقەتلەر ئاڭلىماققا شۇنچىلىك پاساھەتلىك، كىشىنىڭ قايىللىقىنى قوزغايدۇ، لېكىن بەزىدە مۇنداقلا ئېيتىلغان سۆزلەر ھاياتلىقتىكى نۇرغۇن ھەقىقەتلەردىن بەكرەك ھەقىقىي ۋە تۇرمۇشقا يېقىن، لېكىن ئازراق قوپال تۇيۇلىدۇ.1. قېرىپ بىتاپ بولۇپ ياتقان چېغىڭىزدىلا ھەقىقىي خاپىلىقنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى، بۇرۇنقى خاپىلىقلارنىڭ ئەسلى ئانچىكى بىر ئىشلار ئىكەنلىىنى ھېس قىلىپ يېتىسىز.چۈنكى ساغلام بولمىسىڭىز تاپقان بارلىق بايلىقلىرىڭىز پەقەت بىر قاتار سانسىڧىر، خالاس.2. سىز تاپقان پۇللىرىڭىزنى قەبرىگ ئېلىپ كېتەلمەيسىز، لېكىن پۇللىرىڭىز سىزنى قەبرىگە ئېلىپ بارالايدۇ.دېمەك، پۇلىڭىز بولغىنى ياخشى، لېكىن زىيادە ئاچكۆزلۈك، نامۇۋاپىق بايلىق سىزنى بارسا كەلمەس يوللارغا باشلىيالايدۇ.3. سىز نېمىشقا خۇشال يۈرەلمەيسىز؟ چۈنكى سىز چوشقا كەبى ھورۇن بولالىغان بىلەن، چوشقىدەك غەمسىز بولالمايسىز.تۇرمۇش شۇنداق، ئۇ سىزنى جاپالىرىڭىزغا چۇشلۇق تارتۇقلايدۇ، ھورۇن بولسىڭىزمۇ ھېچقىسى يوق، تۇرمۇش مەلۇم بىر دوقمۇشلاردا سىزنى ئادەم بولغانغا تويغۇزۇپ قويىدۇ.4. ھايات ۋاقتىڭىزدا ئامال بار خۇشال يۈرۈڭ، چۈنكى ھايات ۋاقتىمىز قىسقا، ئۆلۈك ۋاقتىمىز ئىنتايىن، ئىنتايىن ئۇزۇن...ھاياتلىقتا شادلىق بىلەن قايغۇ قوشكېزەك بولىدۇ، تۇرمۇشنىڭ ئاچچىقچۈچۈكلىرىنى تېتىپ ياشايمىز. لېكىن قايغۇئازاب، غەمئەندىىشە بىلەنلا ياشىسىڭىز خۇشاللىقنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى بىلىپ بولغۇچە ھاياتىڭىز تۈگەيدۇ.5. پۇل خۇددى كالتە ئىشتانغا ئوخشايدۇ، ئۇ سىزدە چوقۇم بولۇشى كېرەك، لېكىن ھەممە ئادەمگە كۆرسىتىپ ئىسپاتلاپ يۈرۈشنىڭ ھاجىتى يوق.پۇل تۇرمۇشىڭىزنىڭ كاپالىتى، ئۇنى ھەممىگە كۆزكۆز قىلىدىغان ھەشەم بويۇم دەپ ئويلىۋالماڭ.6. سىز غەلىبە قىلغاندا پىچىرلىسىڭىزمۇ دۇنيا ئاڭلايدۇ، مەغلۇب بولغاندا كارنىيىڭىز يىرتىلغۇچە ۋارقىرىسىڭىزمۇ ھېچكىم پەرۋايىغا ئېلىپ قويمايدۇ.سۆزۈمنى باشقىلار ئاڭلىسۇن دېسىڭىز، سىزدە شۇنىڭغا چۇشلۇق ئىقتىدار ئەمەلىي كۈچ بولۇشى كېرەك.7. بىر ئىت بىلەن تالىشىپ قالسىڭىز ئۈچ خىل نەتىجە چىقىدۇ. يەڭسىڭىز ئىتتىنمۇ ۋەھشىي بولىسىز، يېڭىلسىڭىز ئىتچىلىكمۇ بولالمىغان بولىسىز، تەڭلەشسىڭىز ئىتتن پەرقىڭىز بولمايدۇ.دېمەك، ھاياتىڭىزدا نۇرغۇن كىشىلەر ئۇچرايدۇ، ۋاقتىڭىزنى ھەرگىز ئەرزىمەس كىشىلەر ئۈچۈن ئىسراپ قىلماڭ.8. سىز بىرەر قېتىم ئورەككە چۈشۈپ كەتكەن بولسىڭىز تەلىيىڭىزنىڭ ئوڭدىن كەلمىگىنىدۇر، لېكىن كەينىكەينىدىن شۇ ئورەككە سەكرەۋەرگەن بولسىڭىز، خوپ بوپتۇ، دەيمىز، خالاس.ئىنسان خاتالاشمايمەن دېيەلمەيدۇ، لېكىن خاتالاشقاندىن كېيىن ئويلىنىشنى، تۈزىتىشنى بىلىشى كېرەك. مۇۋەپپەقىيەت قازانغانغانلار ھەرگىزمۇ خاتالاشمايدىغانلار ئەمەس، بەلكى خاتالىقتىن كېيىن ئويلىنىشنى بىلىدىغانلاردۇر.9. نىجاسەت يەيمەن دەپ جاھىللىق قىلىۋاتقان كىشىنى ھەرگىز توسۇپ ئاۋارە بولماڭ. ئۇ سىزدىن مىننەتدار بولماقتا يوق، بەلكى قولۇمدىكىنى تالىشامدىكىن دەپ قىزغىنىدۇ.ياخشى كۆڭلۈم دەپ باشقىلارغا زىيادە كۆڭۈل بۆلمەڭ، بولمىسا ياخشى كۆڭلىڭىز باشقىلارنى بىزار قىلىپ قويىدۇ.10. جەمئىيەت سىزنىڭ ئانىڭىز ئەمەس، نېمىلا دېسىڭىز شۇنى تەييار قىپ بېرىدىغان...بىر نەرسىگە ئېرىشمەكچى بولسىڭىز جان تىكىپ تىرىشىڭ، تۇرمۇش ماڭا رەھىمدىللىك قىپ قالارمۇ دېگەن خام خىيالدا بوپ يۈرمەڭ.11. ئادەم بىر ئۆمۈر مۇۋەپپەقىيەتنى قوغلىشىدۇ، لېكىن كۆپىنچە ھاللاردا مۇۋەپپەقىيەتنىڭ ئانىسىنى ئۇچرىتىدۇ.لېكىن بىلىش كېرەككى، مەغلۇبىيەت قورقۇنچلۇق ئەمەس، قورقۇنچلۇقى مۇۋەپپەقىيەت يولىدىكى جاسارىتىنى يوقىتىپ قويۇشتۇر. |
اسقار مامين باستاعان جۇمىس توبى تۇركىستانعا باردى ايماق21 جەلتوقسان 2018، 18:12اسقار مامين باستاعان جۇمىس توبى تۇركىستانعا باردى21 جەلتوقسان 2018, 18:12 1511 0تۇركىستان وبلىسى، .. تۇركىستان قالاسىنا قر پرەمەرمينيسترىنىڭ ٴبىرىنشى ورىنباسارى اسقار مامين باستاعان جۇمىس توبى كەلدى. وبلىس ورتالىعىنىڭ دامۋ جوسپارىمەن ارنايى تانىسۋعا كەلگەن دەلەگاسياعا ايماق باسشىسى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ ٴبىرقاتار نىسانداردى تانىستىردى.جۇمىس توبى الدىمەن وتىرار مولتەك اۋدانىندا بولىپ، اكىمشىلىكىسكەرلىك ورتالىقتا بوي كوتەرىپ جاتقان نىسانداردى ارالاپ كوردى. وندا قازىرگى تاڭدا 26 كوپقاباتتى تۇرعىن ٴۇيدىڭ قۇرىلىس جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. 1536 پاتەردىڭ ٴ1200ى 20 تۇرعىن ٴۇي ارەندالىق ۇيلەر بولسا، قالعان 6 تۇرعىن ٴۇي، ياعني 336 پاتەر كرەديتتىك باسپانالار قاتارىندا.بيىل قىركۇيەك ايىندا ىرگەتاسى قالانىپ، مەملەكەتتىك بيۋدجەت ەسەبىنەن سالىنىپ جاتقان 60 پاتەرلى 20 تۇرعىن ٴۇيدىڭ ٴ11ى 660 پاتەر 2019 جىلدىڭ ٴساۋىر ايىندا تاپسىرىلادى. ال، 9 تۇرعىن ٴۇي 540 پاتەر كەلەر جىلدىڭ قاراشا ايىنا ەل يگىلىگىنە بەرىلمەك. كرەديتتىك كوپقاباتتى 6 تۇرعىن ٴۇيدىڭ 336 پاتەر قۇرىلىس جۇمىستارى 2019 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا اياقتالىپ، پايدالانىلۋعا تاپسىرىلادى.سونداياق، وندا مەملەكەتتىكجەكەشەلىك ارىپتەستىك اياسىندا 280 ورىندىق بالاباقشا پايدالانۋعا بەرىلىپ، 900 ورىندىق مەكتەپ الداعى جىلى وقۋ جىلى قارساڭىندا اشىلاتىن بولادى. ودان بولەك، ىسكەرلىك ورتالىقتا اكىمشىلىك عيماراتى، باسقارمالار جانە دەپارتامەنتتەر ۇيلەرى جانە 5 جۇلدىزدى ريكسوس قوناق ٴۇيىنىڭ قۇرىلىسى باستالىپ كەتتى.قر پرەمەرمينيسترىنىڭ ٴبىرىنشى ورىنباسارى باستاعان جۇمىس توبىنا تۇركىستان قالاسىنىڭ اكىمى الىپبەك وسەربايەۆ وبلىس ورتالىعىن ينفراقۇرىلىممەن قامتۋ جوسپارىمەن تانىستىردى. تۇركىستان قالاسىنىڭ ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمى قازىرگى تاڭدا سالىنىپ جاتقان اكىمشىلىكىسكەرلىك ورتالىعىنىڭ 270 گەكتار جانە رۋحانيمادەني ورتالىعىنىڭ 98 گەكتار اۋماعىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. 2018 جىلى تۇركىستان قالاسىندا 20 مىڭ ابونەنت گازبەن قامتاماسىز ەتىلىپ، قامتۋ دەڭگەيى 58 پايىزعا جەتەتىن بولادى.سونداياق، استانالىق دەلەگاسيا ازىرەتسۇلتان مەملەكەتتىك تاريحيمادەني قورىعىنا ايالدادى. وندا قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنىڭ ماڭىنان سالىناتىن تاريحي ارحيتەكتۋرالىق جوبالاردىڭ نوبايىمەن تانىستى. اتالعان اۋماقتاعى 98 گەكتار جەرگە رۋحاني جانە مادەني ورتالىق سالىناتىن بولادى.فوتولار: تۇركىستان وبلىسى اكىمدىگى |
ون ەكى جاسار بالا وقۋلىقتاعى قاتەلىكتى بايقادى: : 20211013 17:32 بۇگىن 10ايدىڭ 12كۇنى، سەيسەنبى، ەل ءىشى جانە حالىقارالىق قىسقا حابارلار توپتاماسىن تىڭدايسىزدار:راديو ـ تەلەۆيزيا باس مەكەمەسى ينتەرنەتتەگى امبەباپ ونەر، ەلەكتروندىق ساۋدانىڭ تىكە تاراتىلىمى، قىسقا بەينە كەسكىن سياقتى جاڭا كاسىپ فورماتسياسىن باسقارۋدى كۇشەيتەدى.ەكى تاراۋ سانشي مەن شانشيگە 80 ميلليون يۋان شۇعىل قارجى بوساتىپ، تاسقىننان ساقتانىپ، اپاتتان قۇتقارۋ قىزمەتىنە قولداۋ كورسەتتى.حىبەي ولكەسىنىڭ پيڭشان اۋدانىندا اۆتوبوزدىڭ سۋعا قۇلاۋ شىرعالاڭىنان 13 ادام قازا بولىپ، 1 ادام دەرەكسىز كەتتى، حىبەي ولكەلىك پارتكومنىڭ شۋجيى وسى جايلى بەكىتۋ جازدى، ولكە باستىعى ناق مايدانعا بارىپ جەتەكشىلىك ەتتى، قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى مەن شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋدى باسقارۋ مينيسترلىگى ارناۋلى قىزمەت گرۋپپاسىن جىبەرىپ، تەكسەرۋ، ٴبىرجاقتىلى ەتۋ قىزمەتىنە ناق مايداندا جەتەكشىلىك ەتتى.مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتى ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ كورۋ قۋاتىن تەكسەرۋ جۇمىسىنىڭ ٴار وقۋ جىلىندا 2 رەتتەن كەم بولماۋى كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى. شياڭگاڭ وقۋ ـ اعارتۋ مەكەمەسى شياڭگاڭداعى ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەردىڭ كەلەر جىلدان باستاپ اپتا سايىن مەملەكەت تۋىن شىعارۋ سالتىن وتكىزەتىندىگىن ۇقتىردى.جۇڭگونىڭ 22 ەرلەر فۋتبول كومانداسى ازيا كوزەسىنە تالاسۋ دايىندىق جارىسىنان شەگىنىپ، حاڭجوۋ ازيا سپورت جارىسىنا دايىندالۋدا. يزرايليا گولان ۇستىرتىندە ەۆرەيلەر قونىس تۇيىنىنەن ەكەۋىن جاڭادان سالماقشى. ينديادا ٴبىر جوعارى دارەجەلى ٴمانساپتىنىڭ ۇلى كولىكپەن ٴبىر ديقاندى سوعىپ ٴولتىردى ٴارى تەكسەرۋگە سايكەسپەدى دەگەن ايىپپەن قولعا الىندى. شەتەل مەديالارىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، يراق قارۋلى بولىمدەرى ٴىسلام ەلى ۇشقارى ۇيىمىنىڭ بۇرىنعى اتامانى باقداديدىڭ جاندايشابىن ۇستاعان. حانگونىڭ ٴبىر بالىقشىلىق كەمەسى ويدا جوقتا مۇرتتى كيتتەن بىرەۋىن ۇستاپ، 100 ميلليون كورەي يۋانىنا ساتقان، جۇڭگو اقشاسىندا شامامەن 540 مىڭ يۋانعا بارابار كەلەدى. جىجياڭ ولكەسىنىڭ لانشي قالاسى اۋىل ـ قىستاق جاستارىنىڭ جار تاڭداۋى قيىن بولۋ سەبەبىن تەكسەردى، ناتيجەدە ۇيلەنۋ ورتاشا شىعىمى جىلدىق ورتاشا كىرىمنىڭ 10 ەسەسىندەي بولعان.حاينان ولكەسى 5 رەتكى اقىلى ساباق پىسىقتاتۋ ٴجايىتىن حابارلاندىردى، 5 ادام قىزمەتتەن بوساتىلىپ، 1 مەكتەپ باستىعىنا ەسكەرتۋ بەرىلدى. جىڭجوۋ قالاسىندا ٴبىر توراپ جۇرگىزۋشىسىنەن تاپسىرۋعا ٴتيىستى 6 ميلليون 620 مىڭ يۋاننان استام باجى الىندى، جۇيەدەن 270 مىڭ يۋاننان استامى ايىپ سوما. توراپتا ا ق شقا قارسى تۇرىپ، چاۋشيانعا كومەك بەرگەن ەرىكتىلەر ارمياسىن كەلەمەجدەگەن نانچاڭدىق ٴبىر ەر ادام 10 كۇندىك اكىمشىلىك قاماققا الىندى. شىنياڭ قالاسىندا 12 جاستاعى ٴبىر ۇل بالا اعىلشىن ٴتىلى وقۋلىعىندا بىتە جەگىش شىبىندى بال اراسى دەپ اۋدارعان قاتەلىكتى بايقاپ قالىپ پاش ەتتى، ال قاتىستى جاق وقۋلىقتاعى وسى قاتەلىكتى مويىندادى.حاڭجوۋ قالاسىنداعى ٴبىر تۇرعىندار رايونىنىڭ 1 ـ قاباتىنداعى ٴۇي يەسى ٴۇيىن اشەكەيلەتپەك بولىپ قۇرىلىسشىلار شاقىرىپ عيماراتتىڭ تىرەۋىشى بولعان تامداردىڭ بىرەۋىن شاقتىرعان، سونىڭ سالدارىنان تۇرعىندار عيماراتى دارەجەلى قاتەرلى قۇرىلىسقا اينالدى، وسى ٴۇي يەسى مەن اشەكەيلەۋ جۇمىسىن كوتەرەگە الۋشىعا قازىر قىلمىستىق ىستەر بويىنشا قاتاڭ شارا قولدانىلدى. جارالىعا مەدەت، ولىمگە اراشاشى بولاتىن اق ەدىل جاندار ارامىزدا! جياڭشيدىڭ شاڭراۋ قالاسىندا ٴبىر ۇل بالا ابايسىزدا 4 قاباتتان قۇلادى، مۇنى بايقاعان ٴبىر ەر ادام قوس قولىن توسەپ، بالانىڭ جانىن الىپ قالدى، ال ٴوزى مەرتىگىپ بالنيتساعا ٴتۇستى.حاۋىپسىزدىككە سەلقوس قاراۋعا كەلمەيدى! سىچۋان ولكەسى كوپتەگەن دۇكەندەردىڭ تەكسەرۋشىلەرگە توتەپ بەرۋدە الىپ شىعىپ كورسەتەتىن ٴورت ٴوشىرۋ جالعان بۇيىمدارىن ساتۋ جايىتىنە توراپتا سوگىس جاريالادى.حۋاڭحى وزەنىنىڭ شياۋلاڭدي سۋ قويماسىندا تيەك اشىلعاندا اتقىلاقتاعان سۋ قورعان قۇلاتاتىنداي ەكپىنمەن ەرەكشە ايبىندى كورىنىس قالىپتاستىردى.جۇڭگونىڭ ەڭ كورىكتى قۇسى اتانعان مەروپس فيليپپينۋس قۇستارىنىڭ سۋرەتى كورەرمەندەردىڭ كوز ايمىنا اينالدى. شانشي ولكەسىندە تاسقىنعا قارسى شايقاسقا قاتىناسقان ٴبىر ەر ادام تۇلا بويى سۋعا مالشىنىپ، سۋ سورىپ كەتپەۋى ٴۇشىن جول شەتىندە قىزىل بۇرىش شايناپ تۇردى. ونى كورگەندەردىڭ ٴىشى اشىپ، جۇرەگى ەلجىرەدى.ەكى تاراۋ سانشي مەن شانشيگە 80 ميلليون يۋان شۇعىل قارجى بوساتىپ، تاسقىننان ساقتانىپ، اپاتتان قۇتقارۋ قىزمەتىنە قولداۋ كورسەتتى. |
مەرھۇم سەنئەتكار مەھمۇت سۇلايمان: ئاڭلىغىن دوستۇم بىزدىن رىۋايەت ئۇيغۇرخەلق قەلبىدىن چوڭقۇر ئۇرۇن ئالغان مۇنەۋۋەر ئىجادىيەتچى ۋە ناخشىچى مەرھۇم مەھمۇت سۇلايمان ئەپەندى.ئۇيغۇر خەلقى سەنئەتسۆيەر خەلق. ئازابلىرىنى، خوشاللىقلىرىنى شېئىر بىلەن ئىپادىلەشكە ماھىر. شۇڭا شائىرلىرىنى، سەنئەتكارلىرىنى ناھايىتى ھۆرمەتلەيدۇ ۋە ئىززىتىنى قىلىدۇ.خەلق قەلبىدىن چوڭقۇر ئۇرۇن ئالغان ھەم خەلقىنىمۇ سۆيگەن مۇنەۋۋەر ئىجادىيەتچى ۋە ناخشىچى مەھمۇت سۇلايمان ئەپەندى 2020يىلى 22نويابىر ئۈرۈمچىدە بۇ دۇنيا بىلەن، ئۆزىنى سۆيگەن خەلقى بىلەن مەڭگۈلۈك ۋىدالاشقان ئىدى. ئەينى ۋاقىتتا مەرھۇمنىڭ ئۆلۈمىگە ئائىت ھەر خىل پەرەزلەر ئوتتۇرىغا چىققان. بەزىلەر ئۇنىڭ تۇيۇقسىز ۋاپاتىنى كورونا ۋىرۇسىغا مۇناسىۋەتلىك دەپ قارىغان. بەزىلىرى بولسا ئاشۇ يەردىكى مۇناسىۋەتلىك خادىملار قەستەن ۋاقتىدا قۇتقازمغان دەپ قارىغان. ئەمما بۇ بۇ ھەقتە ھازىرغىچە ئېنىق ئىسپات يوق.مەرھۇمنىڭ خاتىرە سۈرەتلىرى ۋە ۋاپاتىغا ئائىت ۋىديولىرى تارقالغاندىن كېيىن، ۋەتەن ئىچى ۋە سىرتىدىكى سەنئەت سەھەسىدىكى دوسىتلىرى، ئىخلاسمەنلىرى تارقاتقان ئەسلىمە خاراكتېرلىك ماقالىلەر، مەرسىيەلەر نەچچە ئايغىچە ئۈزۈلمىگەن.داڭلىق ناخشىچى، مەمۇت سۇلايمان ئەپەندىنىڭ خىزمەتدىشى ۋە دوستى ئابدۇللا ئابدۇرىھىم دوستىنىڭ ۋاپاتىغا بولغان قايغۇرۇشىنى مۇنۇ مىسرالار ئارقىلىق ئىپادىلىگەن ئىدى:بىر يۇلتۇز ئۆچتى ئەل كۆكىدىن،ئۆچمەيدۇ دىلدا يۈكسەكلىكىدىن،ئەلۋىدا دوستۇم مەھمۇت سۇلايمان،يېرىلدى يۈرەك چاكچېكىدىن.ئاۋىستىرالىيەدە تۇرۇشلۇق ئۇيغۇر مۇزىكانت ۋە مۇقام ۋارىسى شۆھرەت تۇرسۇن ئەپەندى ئاۋسىتىرالىيەگە چىقىشتىن بۇرۇن ئۈرۈمچىدە مەھمۇت سۇلايمان بىلەن خىزمەتداش بولۇپ بىللە ئىشلىگەن ئىكەن. ئۇ مەھمۇت سۇلايمان ئەپەندىنى ئەسلەپ، ئۇنىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ مەدەنىيەت بۆشۈكى بولغان قەشقەردە چوڭ بولغانلىقى، شۇڭلاشقا ئۆز خەلقنىڭ تارىخى، مەدەنىيىتىنى گەۋدىلەندۈرگەن ئەسەرلەرنى ناھايىتى مۇۋەپپىقىيەتلىك ئىجاد قىلغانلىقنى ئېيتتى.مەلۇم بولۇشىچە، مەھمۇت سۇلايمان 1968يىل قەشقەر شەھىرىدە تۇغۇلغان، 1981يىلى ئۇيغۇر رايونلۇق سەنئەت ئىنستىتۇتىنىڭ ئۇسسۇل كەسپىدە ئوقۇغان، 1985يىل ئوقۇش پۈتتۈرۈپ قەشقەر سەنئەت ئۆمىكىدە ئۇسسۇلچى بولۇپ ئىشلىگەچ مۇزىكا ئىجادىيىتى بىلەن شۇغۇللانغان. 1990يىلى رىۋايەت مۇزىكا ئەترىتىنى قۇرغان، شۇنداقلا رىۋايەت، سالام دوستلار، يۇلتۇزۇم قاتارلىق ئۈنئالغۇ لىنتىلىرىنى چىقىرىپ داڭ قازانغان. 1997يىل ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق سەنئەت ئۆمىكىگە يۆتكىلىپ كەلگەن. 2005يىل شاڭخەي مۇزىكا ئۇنىۋېرسىتېتىغا كىرىپ ئوقۇغان. 2006يىل سېغىنمىدىڭمۇ دېگەن پلاستىنكىسىنى چىقارغان. ئۇ يەنە يىپەك يولى ساداسى ۋە مەن ناخشىچى پروگراممىلىرىدا يېتەكچى ئۇستاز بولغان. ئۇ ئۇيغۇر خەلقى ياخشى كۆرىدىغان كۆپلىگەن ناخشىلارنى ئىجاد قىلغان ۋە ئورۇندىغان تالانتلىق ناخشىچى بولۇپلا قالماي، كەسىپتە تېخىمۇ ئۆرلەش ئۈچۈن ھارمايتالماي ئۆگەنگەن ۋە ئىزدەنگەن. كۆپلىگەن ياش ناخشىچى ۋە مۇزىكانتلارنى تەربىيەلىگەن ھەمدە ئۇلارغا كەسىپ ۋە ئەخلاق جەھەتتىن ئۈلگە بولغان.فىرانسىيەدە تۇرۇشلۇق ئۇيغۇر مۇزىكا تەتقىقاتچىسى مۇقەددەس مىجىت خانىم سەنئەت ۋە سەنئەتكارلار ھەققىدە توختىلىپ مۇنداق دېدى: سەرخىل مەدەنىيەت بىر بايلىق، ھەم ئۇ ئىنسانىيەتنىڭ گۈزەللىكى. بۇ بايلىق سەنئەت بىلەن ئىپادىلىنىدۇ. ئىنسانلار ھەر خىل ھىسياتلىرىنى ناخشامۇزىكىلار ئارقىلىق ھەق خىل شەكىلدە ئىپادىلەيدۇ. ئاشۇ ھىسياتلارنى قەلبتىنقەلبكە يەتكۈزگۈچىلەر بولسا ئاشۇ سەنئەتكارلار.مەرھۇم مەھمۇت سۇلايمان ئەپەندىنىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ روھىنى ئۇرغۇتىدىغان، ئۆز تارىخى، مەدەنىيىتىدىن پەخىرلەندۈرىدىغان رىۋايەت ناملىق ناخشىسى مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلار ئارىسىدا ئەڭ ياقتۇرۇلۇپ ئاڭلىنىدىغان ناخشىلارنىڭ بىرى بولۇپ قالغان.مۇقەددەس مىجىت خانىم ھەقىقىي سەنئەتكار ئۈستىدە توختىلىپ يەنە مۇنداق دېدى: مەن تەتقىقات يۆنىلىشىم سەۋەبىدىن مەھمۇت سۇلايمان ئاكىمىزنىڭ ناخشىلىرى بىلەن بەك تونۇشماپتىكەنمەن. ئەمما مەن ئۇ ئاكىمىزنى ئىجادىيەتتە ھېچكىمگە ئەگەشمەيدۇ، ئۆزىنىڭ ئىچكىي دۇنياسىدا ياشايدۇ، ئۆزىنىڭ مەيدانىدا چىڭ تۇرىدۇ، دەپ ئاڭلىغان. بۇ كىشىلەرنىڭ يۈرىكىدە ئىز قالدۇرالايدىغان سەنئەتكارلارنىڭ بىر ئالاھدىلىكى، دەپ قارايمەن.مەرھۇمنىڭ مۇھاجىرەتتىكى بىر ئىخلاسمەنى مەرھۇم بىلەن بىر قانچە قېتىم كۆرۈشكەنلىكىنى، مەرھۇمنىڭ ناھايىتى ئېسىل پەزىلەتلىك كىشى ئىكەنلىكى ھەققىدە ئۆزىنىڭ فېيسبۇك بېتىگە مۇنداق دەپ يازغان: مەھمۇت سۇلايمان گويا شىردەك كىشىنى ئەيمەندۈرگۈدەك زەبەردەست قامىتى، ئېسىل سۈپەت سالاپىتى، كەم ئۇچرايدىغان شاپ بۇرۇتى بىلەن كۆرگەنلا كىشىدە ئۇنتۇلماس تەسىر قالدۇراتتى. شۇنداق بولۇشىغا قارىماي ئۇ بەكمۇ كىچىك پېئىل، ناھايىتى چېچەن، كەمتەر، ئېغىربېسىق، مۇلايىم كىشى بولۇپ، پەۋقۇلئاددە كەمسۆزلىكى، بەزەن گېپىنى پۇلغا ساتىدىغاندەك تەسىر بېرەتتى. كىشىگە تىكىلىپ قارىمايتى، ئويچان كۆزلىرى بىلەن مۇڭلىنپ ئولتۇرۇپ كېتەتتى. جەمئىيەتنى، كىشىلەرنى چوڭقۇر چۈشىنەتتى. چوڭغا چوڭچە، كىچىككە كىچىكچە ھەممەيلەنگە بىر خىل ئادىل، سەمىمىي مۇئامىلە قىلاتتى. خوشامەت، سۇخەنچىلىك دېگەندەك ناچار ئىللەتلەردىن يىراق ئىدى.شۆھرەت تۇرسۇن ئەپەندىمۇ مەرھۇمنىڭ پەزىلىتى ۋە كەسىپتىكى مۇۋەپپىقىيەتلىرى ئارقىلىق خەلقنىڭ قەلبىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالغانلىقىنى قايتا تەكىتلىدى. ئۇ ئاخىرىدا يەنە مۇنداق دېدى: رەھمەتلىك مەھمۇت سۇلايماننىڭ ئۆلۈمى بەك سىرلىق. ئۇ دوختۇرخانىغا ئاغىرىق بىلەن كىردى، يۈرىكىم بەك ئاغرىپ كېتىۋاتىدۇ دەۋاتقان كىشىنى يېرىم سائەت كارىدوردا ساقلاتقانلىقىنى ۋىدىيودىن كۆردۇق. ۋەتەندە ياشلىرىمىز ئاشۇنداق تۇيۇقسىزلا ۋە غەلىتە ھالەتتە تۈگەپ كېتىۋاتىدۇ. ۋەتەندىكى سەنئەتكارلارغا، ئەلسۆيەر زىيالىيلىلىرىمىزغا، ئېسىللىرىمىزغا ئاللاھ مەدەت بەرسۇن. مەھمۇت سۇلايمان ئىجادىيەتلىرى بىلەن قەلبىمىزدە مەڭگۈ ياشايدۇ! |
كۇففارلارنىڭ ئەخلاقى مۇسۇلمانلارنىڭكىدىن ئەۋزەل دېگەن سۆز ھەققىدە ئۇيغۇرچە پەزىلەتلىك شەيخ مۇھەممەد سالىھ ئەلمۇنەججىدكۇففارلارنىڭ ئەخلاقى مۇسۇلمانلارنىڭكىدىن ئەۋزەل دېگەن سۆز ھەققىدە7 4 1429 , 1442008مۇسۇلمان ئادەمنىڭ بەزى كۇففارلار بەزى مۇسۇلمانلاردىن ئەخلاقلىقتۇر دېيىشى توغرىمۇ؟ دىگەن سوئالغا تەپسىلى جاۋاپ. 648 20190502 150.5 20190502حكم القول بان أخلاق الكفّار أفضل من أخلاق المسلمينمۇھەممەد سالىھ ئەلمۇنەججىد مۇپتى:المترجم: محمد يوسفمۇسۇلمان ئادەمنىڭ بەزى كۇففارلار بەزى مۇسۇلمانلاردىن ئەخلاقلىقتۇر دېيىشى توغرىمۇ؟ئەگەر قانداقلا بىر مۇسۇلمان ئادەم مۇتلەق قىلىپ كۇففارلارنىڭ ئەخلاقى مۇسۇلمانلارنىڭكىدىن ياخشىدۇر دېيىشنىڭ ئۆزى شەكسىز ھارامدۇر. مۇنداق دېگەن ئادەم ھامان تەۋبە قىلىشى لازىم. چۈنكى ئەخلاقنىڭ بېشى ۋە ئەڭ ئەھمىيەتلىكرەكى ئاللاھقا قارىتا ئەدەب ئەخلاقلىق بولۇش، ئاللاھنى قويۇپ، مەخلۇقاتقا چوقۇنۇشتىن ساقلىنىشتىن ئىبارەتتۇر. بۇ كۇففارلاردا ئەمەس، بەلكى مۇسۇلمانلاردا ئەمەلگە ئاشقان مەسىلە. ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ سۆز پۈتۈن مۇسۇلمانلار ئۈچۈن ئومۇملاشتۇرۇلغان. بۇ توغرا ئەمەس. چۈنكى ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئىسلام ئەخلاقى ۋە ئاللاھ شەرىئىتى بىلەن مۇستەھكەم تۇرغانلار ئەلۋەتتە بار.كۇففارلارنىڭ بەزى ئەخلاقىنى بەزى مۇسۇلمانلارنىڭ ئەخلاقىدىن ئەۋزەل كۆرۈش خاتادۇر. چۈنكى كۇففارلارنىڭ ئاللاھ ۋەئۇنىڭ پەيغەمبەرلىرىگە قارشى ئەخلاقسىزلىقلىرى ئۇلارنىڭ مۇسۇلمانلاردىن ئەخلاقتا تۆۋەنلىكىگە يېتەرلىك دەلىلدۇر. چۈنكى ئۇلار ئاللاھ تائالانى سۆكتى،ئۇنىڭ بالىسى باردەپ دەۋا قىلدى، پەيغەمبەرلىرىنى ئىنكار قىلدى ۋە ئازارلىدى. ئۇلارئاللاھ ۋە ئۇنىڭ پەيغەمبىرىگەقارشى شۇنداق قىلغان تۇرسا، ئۇلارنىڭ ئىنسانلار بىلەن بولغان ئەخلاقى نېمىگە ئەسقاتسۇن؟ يەنە كېلىپ ئون ياكى يۈز نەپەر كۇففارنىڭ گۈزەل ئەخلاقىنى كۆرۈپ، پۈتۈن كۇففارلارنى ئەخلاقلىق دەپ ھۆكۈم قىلىشىمىز يەھۇدىي ۋە خرىستىئانلاردىن بولغان كۆپلىگەن كۇففارلارنىڭ ئەدەبسىزلىكىنى، ئەخلاقسىزلىقىنى ۋە ھىيلە مىكىرلىرىنى ئۇنتۇپ قالغانلىقىمىزدۇر. ئۇلار قانچە قېتىم مۇسۇلمانلارنى ئالدىدى، قانچىلىغان دىيارلىرىنى نابۇت قىلدى، قانچىلىغان كىشىلەرنى دىنىدىن قايتۇردى، قانچىلىغان بايلىقلىرىنى تالان تاراج قىلدى، قانچىلىغان قېتىم مۇسۇلمانلارغا تۇزاق كولىدى.ئۇلاردىن ئازسانلىقلارنىڭ ئەخلاقلىق بولغىنى كۆپ سانلىقىدىكى قاباھەت ئالدىدا ھېچ نەرسە سانالمايدۇ. شۇنىمۇ ئەسكەرتىش كېرەككى، ئۇلارنىڭ ئەخلاقلىق بولغان ئاز سانلىقىمۇ كۆپىنچە بۇ ئەخلاقى بىلەن ئۆز مەنپەئەتلىرىنى، دۇنيالىق پايدىلىرىنى، مەقسەتلىرىگە ئېرىشىشنى كۆزلەيدۇ.بىراۋ سەئۇدى ئەرەبىستانىنىڭ سابىق مۇپتىسى ئىبنى بازدىن مۇسۇلمان ئەمەس ئىشچىلار بىلەن مۇسۇلمان ئىشچىلار ئوتتۇرىسىدا سېلىشتۇرما ئېلىپ بېرىپ:مۇسۇلمان ئەمەس ئىشچىلار ئىشەنچلىك ئادەملەردۇر. ئۇلارغا ئىشەنچ قىلالايمەن. ئۇلارنىڭ تەلەپلىرى ئاز، ئىشلىرى غەلىبىلىكتۇر. ئەمما مۇسۇلمان ئىشچىلار تامامەن ئۇلارنىڭ ئەكسىچەدۇر. بۇنىڭغا نېمە دەيلا؟ دەپ سورىغاندا، شەيخ باز مۇنداق دەپ جاۋاب بەرگەن ئىكەن: ئۇنداقلار چىن مۇسۇلمانلاردىن ئەمەس. ئۇلار يالغاندىن ئىسلام دەۋاسى قىلغۇچىلاردۇر. ئەمما ھەقىقىي مۇسۇلمانلار كۇففارلاردىن راستچىل، ئىشەنچلىك ۋە ئىشىنىشكە تولىمۇ ھەقلىق كىشىلەردۇر. سىزنىڭ مۇسۇلمان ئەمەس ئىشچىلار مۇسۇلمان ئىشچىلاردىن ئىشەنچلىكتۇر دېگەن ھۆكۈمىڭىز توغرا ئەمەس. بۇنداق دېيىشكە بولمايدۇ. كۇففارلار سىزنىڭ ئالدىڭىزدا راستچىل بولۇپ، ئامانەتنى ئادا قىلىشتا سىلەردىن كۆپرەك پايدا كۆرۈشنى، مۇسۇلمانلارنىڭ مېلىنى كۆپرەك يېيىشنى مەقسەت قىلىدۇ. بۇ ئۆز پايدىسىئۈچۈندۇر. ئۇلار بۇ مۇئامىلىنى سىلەر ئۈچۈن ئەمەس، ئۆزلىرى ئۈچۈن قىلىدۇ. بۇ سىلەرنى قايىل قىلىش ئۈچۈندۇر.سىلەر مۇسۇلمانلاردىن بولغان ئىشەنچلىك، پاك ئىشچىلارنى ئىشلىتىشىڭلار لازىم. |
نۇرسۇلتان . قازاقپارات سوڭعى جىلدارى سولتۇستىك كورەيا سىرتقى الەمگە اقىرىنداپ اشىلىپ، تۋريستتەردى قابىلداي باستاعانىنا قاراماستان، ول جەردە قاراپايىم ادامدار قالاي تۇرىپ جاتقانىنان حابارىمىز جوقتىڭ قاسى.شەتەلدىكتەرگە جەرگىلىكتى حالىقپەن ارالاسىپ قۇرالاسۋعا تىيىم سالعان، ولارعا ەلدى جاقسى جاعىنان عانا تانىتاتىن نارسەلەردى كورسەتەدى. مىسالى، ۇلگىلى ءبىر ەكى مەكتەپتى قايتا قايتا كورسەتە بەرەدى. ورتاشا ستاتيستيكالىق سولتۇستىككورەيالىق وقۋشى تۋرالى اقپارات الۋ مۇمكىن ەمەس دەۋگە بولادى.ءبىز شىنايى جاعدايدى انىقتاۋعا تىرىسىپ، ساياحاتشىلاردىڭ بلوگتارىن، دەرەكتى فيلمدەردى، قاشقىنداردىڭ ايتىپ بەرگەندەرىن، جۋرناليستتەر مەن فوتوگرافتاردىڭ سولتۇستىك كورەياعا جاساعان ساياحاتتارى تۋرالى رەسمي ەسەپتەمەلەرىن زەردەلەپ شىقتىق. دۇنيە ءجۇزىنىڭ ەڭ جابىق ەلىندە وقۋشى بولۋدىڭ قانداي ەكەنىن تۇسىنۋگە، ءبىر تابان بولسا دا، جاقىنداي تۇستىك دەگەن ويدامىز.وقۋشىلار مەكتەپتە 12 جىل وقيدى جانە ساباق كەستەسى مەملەكەتتىڭ قاجەتىنە قاراي اۋىسىپ تۇرادىسولتۇستىك كورەيادا مەكتەپتىك ءبىلىم بالانى 4 جاستان باستاپ بەرۋگە بولاتىن دايىندىق سىنىبىنان باستالادى، ءبىراق تەك 1 جىل 5 جاستان 6 جاسقا دەيىن مىندەتتى بولىپ سانالادى جانە باستاۋىش مەكتەپتىڭ ءبىر بولىگى بولىپ تابىلادى.سولتۇستىككورەيالىق مەكتەپتەردە وقۋشىلار 12 جىل وقيدى. نەگىز رەتىندە 1950 جىلدارى كەڭەستىك وقىتۋ جۇيەسى الىنعان، ءبىراق 2012 جىلى زاماناۋي قاجەتتىلىكتەردى وتەۋ ءۇشىن ورتا ءبىلىم جۇيەسىنە رەفورما جۇرگىزىلدى. قازىر بالالار باستاۋىش سىنىپتا 6 جىل، ورتا سىنىپتا 3 جىل، جوعارى سىنىپتا تاعى 3 جىل وقيدى.سولتۇستىك كورەيادا 6 كۇندىك وقۋ اپتاسى بەلگىلەنگەن، ءبىراق سەنبى كۇنى، ادەتتە ساباقتار از بولادى. ساباق ادەتتە ساعات تاڭعى 8 دە باستالادى، ءبىراق كەيدە وقۋشىلاردى اۋىل شارۋاشىلىعى جۇمىستارىنا جىبەرەدى بۇنداي جاعدايدا ساباق كەستەسى وزگەرەدى. مىسالى، 2017 جىلى ەلدىڭ سولتۇستىگىندەگى اۋدانداردا بولعان قۋاڭشىلىق كەسىرىنەن جەرگىلىكتى ستۋدەنتتەر مەن وقۋشىلار تاڭعى ساعات 5 تەن 10 عا دەيىن ەگىستىكتى سۋعارۋعا قاتىسۋعا، ال ساعات 11 دە ساباققا بارۋعا ءتيىس بولدى.وقۋ جىلىندا ەكى سەمەستر بار: ءساۋىردىڭ 1 باستاپ شىلدەنىڭ 31 دەيىن جانە قىركۇيەكتىڭ 1 نەن باستاپ ناۋرىزدىڭ اياعىنا دەيىن. جالپى ۇزاقتىعى 3 ايعا ءسال جەتپەيتىن جازدىق، قىستىق جانە كوكتەمدىك دەمالىستار بار. بۇدان بولەك، جىل ىشىندە جوعارى سىنىپ وقۋشىلارى وقۋ وندىرىستىك پراكتيكادان ءوتۋى، ال جازعى دەمالىس كەزىندە اسكەري بولىمدەردە پراكتيكادان ءوتۋى ءتيىس.جازدا، باعى جانىپ جاتسا، سولتۇستىككورەيالىق بالا سوندوۆون حالىقارالىق لاگەرىنە ەكىنشى ارتەككە، ءتىپتى ودان دا اسىپ تۇسەتىن ەل ماقتانىشىنا بارا الادى. سوندوۆونعا ءالى كۇنگە دەيىن باسقا ەلدەردەن: رەسەيدەن، قىتايدان، پاكىستاننان، ۆەتنامنان، برازيليادان جانە افريكا ەلدەرىنەن بالالار كەلىپ تۇرادى. كورەيالىق بالالار ءۇشىن لاگەر تەگىن، ال شەتەلدىكتەرگە 2 اپتا لاگەردە بولۋ 450 بولادى.سولتۇستىك كورەيادا مەكتەپ فورماسىن مەملەكەت بەرەدىاتا انالارعا بالالاردىڭ مەكتەپ فورماسىن ساتىپ الۋعا نەمەسە تىگۋگە تىيىم سالىنعان: ەل كوشباسشىسى كيم چەن ىن بارلىق بالالارعا بەلگىلەنگەن ۇلگىدەگى مەكتەپ فورماسىن جىل سايىن مەملەكەت بەرىپ تۇراتىنىن مالىمدەدى. ءبىراق بۇل ۋادە ءاردايىم ورىندالا بەرمەيدى. كەيدە كيىم بارىنە جەتپەي قالىپ جاتادى، ال ونىڭ ساپاسى كوڭىلدەن شىعا بەرمەيدى. پحەنياندا بالالاردىڭ مەكتەپ فورماسى بولۋىن مۇقيات قاداعالايدى، ال شەتەلدىك تۋريستەردىڭ اياعى جەتە بەرمەيتىن پروۆينتسيالاردا بۇعان اسا كوڭىل بولىنبەيدى.بۇدان بولەك، سولتۇستىك كورەيانىڭ بارلىق وقۋشىلارى كەۋدەسىنىڭ سول جاعىندا كوسەمدەردىڭ سۋرەتى بار توسبەلگى جانە بالالار وداعىنا مۇشە بولعان سوڭ، قىزىل گالستۋك تاعىپ ءجۇرۋى ءتيىس.قازىر وڭتۇستىك كورەيادا تۇرىپ جاتقان سولتۇستىككورەيالىق قاشقىن ءبىر كۇنى مەكتەپكە دەگەن ءىرى جازۋى بار فۋتبولكا كيىپ بارعانىن ايتىپ بەردى. ول كيىمدى كونتراباندالىق جولمەن قىتايدان اكەلگەن بولۋى كەرەك جانە ونى جەرگىلىكتى جايما بازاردا ساتقان. بالانىڭ اتا اناسى دا، بالانىڭ ءوزى دە بۇل ارىپتەردىڭ نەنى بىلدىرەتىنىنەن ەش حابارى بولماعان. بۇل قىلىعى ءۇشىن بالا بۇكىل وقۋشىلار كوزىنشە سوگىس الدى، ال اتا اناسى كەشىرىم سۇراپ حات جازۋعا ءماجبۇر بولدى.وسىلاي بولا تۇرا بالالار امەريكالىق مۋلتيكتەردىڭ كەيىپكەرلەرىنىڭ بەينەسى بار ريۋكزاكتارمەن مەكتەپكە بارا بەرەدى، بۇعان نازار سالىپ جاتقان ەشكىم جوق.سولتۇستىك كورەيانىڭ ءار ءتۇرلى مەكتەپتەرىندە بالالاردىڭ دايىندىق دەڭگەيى ءارقالايءبىرىنشى، ياعني بىتىرگەن سوڭ بالانىڭ جوعارى وقۋ ورنىنا تۇسەتىن مۇمكىندىگى بولاتىن ارنايى تاڭداۋلى مەكتەپتەردە وقۋدىڭ ابىرويى جوعارىراق. ءار پروۆينتسيادا قۇرىعاندا ءبىر ءبىرىنشى مەكتەپ بار. پحەنياندا ونداي مەكتەپتىڭ تورتەۋى بار. بۇنداي وقۋ ورىندارىنا تۇسكىسى كەلەتىندەر قيىن ەمتيحان تاپسىرۋى ءتيىس.اتا انالاردىڭ كوپشىلىگى بالاسىنىڭ بايقاۋدان ءوتىپ كەتۋى ءۇشىن ەش ايانىپ قالمايدى، سوندىقتان، قازاقستانداعىداي، سولتۇستىك كورەيادا رەپەتيتورلار يندۋسترياسىنىڭ تاسى ورگە دومالاپ تۇر. ەڭ كوپ تاڭدالاتىن پاندەر اعىلشىن ءتىلى مەن ماتەماتيكا. قوسىمشا ساباقتار ايىنا 1030 كولەمىندە، بۇل ورتاشا ايلىق ەڭبەكاقى 50 تەڭ پحەنيان ءۇشىن اسا قىمبات.فۋتبولعا قابىلەتى بار بالالار فۋتبولشىلارعا ارنالعان حالىقارالىق مەكتەپتە وقىپ، ول جەردە بالالاردان ۇلتتىق قۇرامانىڭ ويىنشىلارىن دايارلايدى. بۇل مەكتەپتەگى كونكۋرس ءبىر ورىنعا 30 ادامنان كەلەدى. ول جەردە بارى جوعى 200 وقۋشى وقيدى. وسى بالالاردىڭ كۇندەردىڭ كۇنىندە شەتەلگە شىعۋ مۇمكىندىگى بار.سونىمەن بىرگە ونەر جانە شەتەل تىلدەرى مەكتەپتەرىندە وقىعىسى كەلەتىندەر كوپ اق.بولاشاق اسكەري قولباسشىلاردى مانگەندە ريەۆوليۋتسيالىق مەكتەبىندە دايارلايدى. بۇندا وقۋ ۋاقىتىنىڭ 34 بولىگى يدەولوگيالىق جانە اسكەري پاندەرگە ارنالادى. تۇستىك اسقا دەيىن كادەتتەردىڭ ساباق كەستەسىندە 6 ساباق بار، كۇننىڭ ەكىنشى جارتىسىندا بالالار فيزيكالىق جاتتىعۋلاردان بوسامايدى.سولتۇستىك كورەيا مەكتەپتەرىندە وقۋ تەگىن، ءبىراق سىنىپتى كۇتىپ ۇستاۋ، جيھازدى جوندەۋ، قاجەتتى قۇرال جابدىقتاردى الۋ ءۇشىن اتا انالار اي سايىن ازعانتاي اقشا وتكىزىپ تۇرۋلارى ءتيىس. بۇنىمەن قويماي، وقۋشىلاردى، جوعارىدا ايتىپ وتكەنىمىزدەي، مەكتەپتەن تىس جەرلەردەگى جۇمىستارعا پايدالانادى. بۇنداي ءىس شارالار اپتاسىنا كەمىندە 2 رەت بولىپ تۇرادى.چۋچحە يدەيالارىنا ادال بولماي نەمەسە ەلدەن قاشىپ كەتۋگە تىرىسىپ، ءوز اتىنا كىر كەلتىرگەن اتا انالاردىڭ بالالارى ۋاقىتىنىڭ كوبى اۋىر جۇمىس اتقارۋمەن وتەتىن ەڭبەك لاگەرلەرىنە جونەلەدى. ول جەردەن بوساپ شىققان سوڭ ولار كادىمگى مەكتەپتە وقۋ قۇقىنان ايىرىلادى.سولتۇستىك كورەيا مەكتەپتەرىندە دۇنيە جۇزىندە وقىلاتىن پاندەر بەرىلەدى، ءبىراق قوسىمشا پاندەر بارمەكتەپ باعدارلاماسىنا ماتەماتيكا، انا كارىس ءتىلى مەن ادەبيەتى، تاريح، گەوگرافيا، شەتەل ءتىلى دەنى اعىلشىن جانە ورىس تىلدەرى كىرەدى. ورىس تىلىنەن ءتىپتى وليمپيادالار وتكىزىلىپ تۇرادى. جەڭىمپازدار رەسەيگە جاسالاتىن ساپارمەن ماراپاتتالادى. وقۋشىلارعا قىتاي ءتىلى اناعۇرلىم سيرەك وقىتىلادى.ساياحاتشى انتون كارپوۆتىڭ شامالاۋىنشا قىتاي ءتىلىنىڭ جاپپاي وقىتىلماۋ سەبەبى سولتۇستىك كورەيادان قاشاتىنداردىڭ كوپشىلىگى قىتايعا بەت الادى، ال ءتىل بىلەتىندەرگە بوتەن ەلدە بوي تاسالاۋ اناعۇرلىم وڭاي بولار ەدى.اعىلشىن تىلىنە كەلسەك، ءبىلىم بەرۋ مينيسترلىگىنىڭ اتقامىنەرلەرىنىڭ باسا ايتۋىنشا، مەكتەپتەردە جاۋلارى بولعان امەريكالىق ەمەس، بريتاندىق اعىلشىن ءتىلى وقىتىلادى. دەيتۇرعانمەن، وقۋشىلاردىڭ اعىلشىن ءتىلىن ءبىلۋ دەڭگەيى جوعارى ەمەس. وسىنىڭ كەسىرىنەن سولتۇستىككورەيالىق قاشقىندار اعىلشىندىق وتە كوپ ەنىپ كەتكەن وڭتۇستىككورەيالىق سوزدەردى تۇسىنبەي قالىپ جاتادى.دەنە شىنىقتىرۋ ساباقتارىنا دا كوپ كوڭىل بولىنەدى. جاۋىنگەرلىك ونەر تحەكۆوندو مەن تيردە مىلتىقتان اتىپ ۇيرەنۋ مىندەتتى پاندەر تىزىمىنە كىرەدى.كەيىنگى كەزدەرى اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى وقىپ ۇيرەنۋگە ەرەكشە كوڭىل بولىنە باستادى، الايدا سولتۇستىك كورەيادا ينتەرنەتكە ەمىن ەركىن كىرۋ مۇمكىن ەمەس. ءبىراق بۇل كەيبىر مەكتەپتەر مەن جوعارى وقۋ ورىندارىندا بلوكچەيندى وقۋعا كەدەرگى بولىپ جاتقان جوق. قابىلەتتى بالالارعا ينفورماتيكادان قوسىمشا ساباقتار وقىتۋ ءۇشىن كەي مەكتەپتەردە حيميا، فيزيكا جانە بيولوگيا ساباقتارىنان باس تارتىپ جاتىر.ءبىلىم باعدارلاماسىندا بىزگە تاڭسىق كورىنەتىن ساياسي ۇگىت ناسيحاتپەن بايلانىستى پاندەر بار: كوممۋنيستىك مورال ، كوممۋنيستىك پارتيانىڭ ساياساتى، ۇلى كيم ير سەننىڭ ءومىرى جانە ت. ب. ءبىراق قازىرگى تاڭدا سولتۇستىككورەيالىق مەكتەپتەردە بۇنداي پاندەردى ازايتۋ ءۇردىسى بايقالىپ ءجۇر.سولتۇستىك كورەيا نەگىزگى پەداگوگيكالىق قاعيداتتاردى 1950جىلدارى ك س ر و دان الدى جانە ولاردى وسى كۇنگە دەيىن پايدالانىپ كەلەدىبالالاردى ەس بىلەر بىلمەستەن باستاپ ۇجىمشىلدىققا جانە تەمىردەي تارتىپكە باۋليدى. مەكتەپتە جانە بالاباقشادا حورمەن ايتىلاتىن انت، باس ءيىپ تاعزىم ەتۋ، ساپتا ءجۇرۋ سياقتى كوپشىلىك بىرگە ىستەيتىن عۇرىپتار مەن راسىمدىلىكتەر كوپ. بالالار ءتىپتى مەكتەپكە بارعاندا جانە قايتقاندا ساپ تۇزەپ جۇرەدى.سىنىپتا بالالار سۇراقتىڭ جاۋابىن ورنىندا وتىرىپ ايتا المايدى: ولار قولىن كوتەرۋى، مۇعالىم رۇقسات ەتسە، ورنىنان تۇرىپ، بەلگىلەنگەن ءتارتىپ بويىنشا جاۋاپ قاتۋى ءتيىس. كوپ نارسەنى: تاقپاقتاردى، كوسەمدەرىنىڭ ايتقان سوزدەرىن، ەرەجەلەردى، ءارتۇرلى ۇيىمدارعا مۇشە بولىپ قابىلدانۋ ءۇشىن ايتىلاتىن انتتاردى جاتتاپ الۋى ءتيىس. ءوز پىكىرىڭدى ءبىلدىرۋ بىلاي تۇرسىن، ءتىپتى مۇعالىمدەرگە سۇراق قويۋدىڭ وزىنە وڭ قاباق تانىتىلمايدى.وسى سەبەپتى وڭتۇستىك كورەياعا قاشا العان سولتۇستىككورەيالىق قاشقىنداردىڭ بالالارى، ولاردان بىرنارسەنى ويدان شىعارۋدى، وقىعان نارسەسى تۋرالى ويىن ءبىلدىرۋدى سۇراسا، جاۋاپ بەرۋگە قينالىپ قالادى. ءتىپتى ۇلگى بويىنشا سويلەم قۇراۋ سەكىلدى تاپسىرمالاردىڭ ءوزى ولاردى تىعىرىققا تىرەپ تاستايدى.الايدا 2005 جىلدان باستاپ پحەنيان مەكتەپتەرىندە وقىتۋدا شىعارماشىلىق تاسىلدەر ەنگىزىلىپ، جاتتاي بەرەتىن ماتەريال كولەمى ازايتىلا باستادى.ساياسي ۇگىت ناسيحات پەن تسەنزۋرا مەكتەپتەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ بارلىق سالاسىن قامتيدىساياسي ناسيحات بالاباقشاعا بارعان العاشقى كۇندەرى باستالىپ كەتەدى. بالالارعا كوسەمدەرىنىڭ بالالىق شاعى تۋرالى ايتىپ، ولاردى ۇلتتىق باتىرلار عانا ەمەس، سونداي اق سۋ بەتىندە جۇرە الاتىن، اعاش بۇرىنەن گراناتا جاسايتىن، ءبىر تاس اتىپ اق دۇشپانىنىڭ كەمەسىن سۋعا باتىرىپ جىبەرەتىن نەمەسە 9 جاسىندا ياحتا جارىسىندا ءبىرىنشى كەلەتىن جارتىلاي اڭىز ءاپسانالىق كەيىپكەرلەر رەتىندە سۋرەتتەيدى.بالاباقشاعا جانە مەكتەپكە باراتىن بالالار ساياسي استارى انىق كورىنىپ تۇراتىن ساحنالانعان كورىنىستەرگە قاتىسىپ، پاتريوتتىق جانە جاۋلارىن كەلەمەجدەيتىن ولەڭدەردى ايتادى، ال ميليتاريزمگە ولار جورگەگىندە جاتقاندا تاربيەلەنەدى. سابيلەر ويىنشىق اۆتوماتتاردان اتادى، كونسترۋكتوردان يادرولىق زىمىرانداردى قۇراستىرادى، تانكتەر مەن اسكەري كەمەلەردىڭ سۋرەتىن سالادى.امەريكالىق ساربازداردىڭ فيگۋرالارى ۇرىپ سوعىپ جاتتىعۋعا پايدالانىلادى، ال وقۋ ورىندارىنىڭ قابىرعالارىندا ناسيحات پلاكاتتارى مەن كوسەمدەرىنىڭ ناقىل سوزدەرى ءىلۋلى تۇرادى. ساياسي ۇگىت ناسيحات ساباقتارى باستاۋىش سىنىپتاردا اپتاسىنا 2 رەت، ورتا سىنىپتاردا 6 رەت وتكىزىلىپ تۇرادى.سولتۇستىك كورەيادان قاشىپ كەتكەن ايەلدىڭ ايتۋىنشا، ول وقىعان مەكتەپتە سەنبى كۇندەرى وقۋشىلار ءبىرىن ءبىرى كوسەمدەردىڭ وسيەتتەرىن ساقتاماعانىن اشكەرەلەپ وتىرۋى ءتيىس بولعان. مىسالى، الدەبىرەۋ ساباقتان كەشىگىپ قالسا نەمەسە تاپسىرمانى بىرەۋدەن كوشىرىپ السا، اشكەرەلەۋ كەرەك بولعان. ءبىراق، ادەتتە، سىنىپتاستار كىم كىمنىڭ جات قىلىعىن اشكەرەلەپ ايعاقتايتىنىن الدىن الا كەلىسىپ الىپ، ءمۇعالىمنىڭ كوزىنشە دايار ساحنالىق كورىنىستى ويناپ شىعاتىن.ءبىراق وقۋشىلاردى يدەولوگيالىق تۇرعىدا وڭدەۋ وسىمەن ءبىتىپ قالمايدى: مەكتەپتە بارلىق پاندەر پارتيا ساياساتىنا قارايلاي وتىرىپ وقىتىلادى. ناسيحات ءتىپتى ماتەماتيكالىق ەسەپتەرگە دە كىرىپ كەتكەن. جۋرناليست مايكل برين ءوزىنىڭ كىتابىندا اعىلشىن ەتىستىكتەرىنىڭ شاقتار كەستەسى تۋرالى بىلاي جازادى: ءبىز يانكيلەرمەن امەريكالىقتار سوعىستىق، ءبىز يانكيلەرمەن سوعىسىپ جاتىرمىز، ءبىز يانكيلەرمەن سوعىسامىز.كلاسسيكالىق ادەبيەتتىڭ باسقا ويعا جەتەلەپ نەمەسە چۋحچە يدەولوگياسىنا ايتەۋىر ءبىر جەرى كەرەعار كەلەتىن ۇزىندىلەرى، بۇدان حيكايانىڭ لوگيكاسىنا زيانى تيسە دە، ەش اياۋسىز الىنىپ تاستالادى.ۇكىمەتتىڭ قولايىنا جاقپايتىن تاريحي ايعاقتار كەرەگىنە قاراي وزگەرتىلە بەرەدى. مىسالى، سولتۇستىككورەيالىق مەكتەپتىڭ كەز كەلگەن تۇلەگى سوعىستى سولتۇستىك كورەيا ەمەس، وڭتۇستىك كورەيا باستاعانىن بىلەدى. گەوگرافيا ساباقتارىندا كاپيتاليستىك قۇرىلىس ۇستەمدىك ەتەتىن ەلدەردەگى حالىقتىڭ جاعدايى قانداي قيىن ەكەنىن ايتىپ، ءتىپتى اشتىققا شالدىققانداردىڭ سۋرەتتەرىن دە كورسەتەدى.سولتۇستىك كورەياداعى وقۋ ماتەريالدارى ونشا ساپالى ەمەس جانە قاتەلەرى كوپ. وزەكتى اقپاراتى بار شەتەلدىك وقۋلىقتاردى پايدالانۋعا رۇقسات جوق، ويتكەنى ولاردان وقۋشىلار كەرەكسىز اقپاراتتى ءبىلىپ الۋى مۇمكىن.بالا مەكتەپتەن تىس جەردە قوعامدىق ءبىلىم الىپ، سونىڭ ارقاسىندا قوعامنىڭ كونبىس مۇشەسىنە اينالادىسولتۇستىككورەيالىق بالالار 2 سىنىپتا بالالار وداعىنا كەڭەستىك داۋىردەگى پيونەرلىك ۇيىمنىڭ انالوگى مۇشە بولىپ كىرەدى. بالا وسى ساتتەن باستاپ ءومىرىنىڭ اياعىنا دەيىن يدەولوگيالىق جينالىستارعا بارىپ تۇرۋ مىندەتىن موينىنا الادى. ۇيىمعا كىرگەن كەزدە بالالار انت بەرەدى، وسىدان سوڭ ولاردىڭ موينىنا قىزىل گالستۋك تاعىلادى.سولتۇستىك كورەياداعى الەۋمەتتىك ساتىنىڭ كەلەسى باسقىشى بۇل كەڭەستىك كومسومول ۇلگىسىمەن قۇرىلعان كيميرسەن كيمچەنيرلىك جاستار وداعى. بۇل ۇيىمعا وقۋشىلاردى 15 جاستان باستاپ الىپ، ولاردان حالىقتىق پارتيانىڭ بولاشاق كادرلارىن دايارلايدى.الەۋمەتتىك تاربيەلەۋدەگى باستى مىندەت بالالاردى جاعىمسىز ىقپالدان وقشاۋ ۇستاپ، مۇقيات باقىلاۋدا بولاتىن ورتانى قۇرۋ بولىپ تابىلادى.وقۋدان قولى بوساعان ۋاقىتتا وقۋشىلار كوپتەگەن ۇيىرمەلەر مەن سەكتسيالاردا ءجۇرىپ، يدەولوگيالىق جينالىستارعا، كىتاپحانالارعا، مۇراجايلارعا، كورنەكى جەرلەرگە بارادى. وسى ءۇشىن ەلدە پيونەرلەر ۇيىنە ۇقساس عيماراتتار سالادى. مىسالى، پحەنيانداعى ستۋدەنتتەر جانە بالالار سارايىنا كۇنىنە 10 مىڭعا جۋىق ادام بارىپ تۇرادى.كوپتەگەن باسقا ەلدەردەگىدەي سولتۇستىك كورەيادا وقۋشىلاردى ەكسكۋرسيالارعا اپارادى، ءبىراق تەك كورەيا حالىقتىق دەموكراتيالىق رەسپۋبليكاسىندا عانا بالالاردى كوپشىلىك الدىندا وتەتىن ءولىم جازالارىن كورۋگە ماجبۇرلەيدى. ءولىم جازاسىن كورۋگە اپارۋ ءۇشىن مەكتەپتە ءتىپتى ساباق بولماي قالۋى دا مۇمكىن.سولتۇستىك كورەيالىق بالالار كىشكەنتاي كەزىنەن باستاپ الۋان ءتۇرلى ۇيىرمەلەرگە بارادىسولتۇستىك كورەيادا نەشە ءتۇرلى ۇيىرمەلەر مەن سەكتسيالارعا بارمايتىن بالا نەكەن ساياق. بالاباقشانىڭ وزىندە بۇلدىرشىندەرگە مۋزىكانى، ءان شىرقاۋدى، قولونەر تۇرلەرىن ۇيرەتەدى. ونىڭ ۇستىنە سالعان جەردەن ىجداھاتتىلىق پەن تەحنيكاعا كوڭىل ءبولۋدى تالاپ ەتەدى. باستاۋىش مەكتەپتە كوپتەگەن قىزدار بيگە قاتىسادى. دەنەنىڭ قيمىل قوزعالىسقا يكەمدى بولىپ، ىرعاقتى سەزىنەتىن قابىلەتىڭ بولعانى ۇلكەن ساتتىلىك.ەڭ دارىندى بالالار ەسەپتىك كونتسەرتتەر مەن كوپتەگەن فەستيۆالدارعا قاتىسادى. فەستيۆالداردىڭ ەڭ ايگىلىسى اريران دەپ اتالادى. ول ءتىپتى، ادام ەڭ كوپ قاتىسقان شوۋ رەتىندە، گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا دا ەنگەن.ارتىستىك قابىلەتىن كورسەتە الماعان بالالار سپورتپەن شۇعىلدانادى. ەلدە تانىمالدىعى جاعىنان 1ورىندا فۋتبول تۇر. سونىمەن بىرگە قازىر باسكەتبولدىڭ كيم چەن ىننىڭ دەننيس رودمانعا دەگەن ىقىلاسىنىڭ ارقاسىندا، گولفتىڭ جانە قىسقى سپورت تۇرلەرىنىڭ تاسى ورگە دومالاپ تۇر. |
تۈركىينىڭ ناتو پىلانى سۈرىيىنىڭ نازلىقىنى قوزغىغان ئۇيغۇرسۈرىيە تاشقى ئىشلار باياناتچىسى جىھاد مەكدىسى: تۈركىيە باش مىنىستىرى رەجەپ تاييىپ ئەردوغاننىڭ ناتو قىسىملىرىنى چېگرا قوغداشقا ئەكېلىش تەھدىتى ئادەمنى تولىمۇ بىئارام قىلىدۇ. بۇ كوفى ئانناننىڭ تىنچلىق پىلانىغا بولغان سادىقلىقنىڭ كەملىكىنى كۆرسىتىدۇ، دېدى.بۇ يىل 9 ئاپرېل تۈركىيىنىڭ كىلى مۇساپىرلار لاگېرىدا 4 سۈرىيىلىك مۇساپىر، ئىككى تۈرك پۇقراسىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بىر ساقچى ۋە بىر تەرجىمان سۈرىيە چېگراسى تەرەپتىن ئېتىلغان ئوقتا يارىلانغان. تۈركىيە باش مىنىستىر ئەردوغان بۇ ھەقتىكى سوئاللارغۇ جاۋاب بېرىپ: بىزنىڭ بۇنى ھەل قىلىدىغان چارىلىرىمىز كۆپ دېگەن، ئىدى.ئۇ يەنە : بۇنىڭدىكى بىرىنچى تاللاش ناتو كېلىشىمىدىكى 5 ماددىنى ئىشقا سېلىش، دەپ كۆرسەتكەن. بۇكېلىشىم بويىچە ئەگەر ناتوغا ئەزا ھەر قانداق بىر دۆلەت ھۇجۇمغا ئۇچرىسا، بۇ ھۇجۇم ئالدى بىلەن ناتوغا قىلىنغان ھۇجۇم دەپ قارىلىپ، ھۇجۇمغا ئۇچرىغان دۆلەتنى بارلىق ناتو ئەزالىرى بىرلىكتە قوغداش مەجبۇرىيىتىگە ئىگە.داۋۇتوغلۇ پەيشەنبە كۈنى: تۈركىيىنىڭ ئۆز دۆلەت بىخەتەرلىكى قوغداش ئۈچۈن بارلىق چارىلەرنى قوللىنىشقا ھەقلىق ئىكەنلىكىنى ئىلگىرى سۈرگەن.تۈركىيە ئەسلى سۈرىيىنىڭ ئەڭ يېقىن ئىتتىپاقداشلىرىدىن بىرى بولۇپ، ئەسەد ھۆكۈمىتى نامايىشچى خەلقنى ھەربىي كۈچ بىلەن باستۇرۇشنى باشلىغاندىن كېيىن مۇناسىۋەتنى ئۈزگەن ۋە سۈرىيىدىن كېلىدىغان مۇساپىرلارغا قوينىنى ئاچقان ئىدى. نۆۋەتتە تۈركىيىدە 23 مىڭ سۈرىيىلىك مۇساپىر پاناھلانماقتا. |
بۆرىكىنى دادىسىغا ئىئانە قىلىشقا مەجبۇرمۇ؟ ئۇيغۇرچە پەزىلەتلىك شەيخ مۇھەممەد سالىھ ئەلمۇنەججىدبارلىق ھەمدۇسانا ئاللاھقا بولسۇن.بۆرەك تەقدىم قىلىش مەيلى ئاتائانا ياكى باشقىلارغا بولسۇن، كۆپلىگەن ئۆلىمالارنىڭ كۆز قارىشىدا ئىككى شەرت ئاستىدا جايىز دەپ قارىلىدۇ:بىرىنچى: بۇ يۆتكەلگەن بۆرەك كېسەل ئۇچۇن پايدىلىق دەپ قارار چىقىرىلىپ، ئوپراتسيەنىڭ ئوڭۇشلۇق بولىدىغانلىقى تەخمىن قىلىنىشى كېرەك.2. بۆرەك ئىئانە قىلغۇچىنىڭ سالامەتلىكىگە زىيان يەتمەسلىك ئاساسىدا جايىز دەپ قارىلىدۇ.بۇ سوئالنىڭ ئوخشىشى بۇرۇن دىنى ئىشلار پەتىۋا گۇرۇپپىسىدىكى ئۆلىمالاردىن سورالغان بولۇپ، سوئالدا: مېنىڭ دادام بۆرەك كېسىلى ئىدى، دوختۇرلار دادامنىڭ ئىككىلا بۆرىكىنىڭ ساق ئەمەسلىكىنى ئېيتتى. دادام بولسا ھەر ھەپتىدە ئۈچ قېتىم بۆرەك يۇغىزىدۇ، بۇنداق قىلىش دادام ئۈچۈن بىر قىيىنچىلىق بولۇپ، دوختۇرلار بۇ ئشنى دادامنىڭ ھاياتىنىڭ ئاخىرىغىچە داۋاملاشتۇرىدىغانلىقى، ياكى بولمىسا ئائىلىمزدىكلەردىن بىرەرىمىزنىڭ بۆرىكىمىزنى ئىئانە قىلىشىمىزنى ئېيتتى. مېنىڭ ئىدىيەمدە بۇنىڭغا تەييارلىق بار بولۇپ، بۇ يەردىكى مۇھىم ئىش بۆرىكىمنى ئىئانە قىلسام جايىز بولامدۇ، بولمامدۇ؟ئنسان ئۆلگەندىن كىيىن جىسمىدىكى بەزى ئەزالارنى ئىئانە قىلسا جايىز بولىدىغانلىقى توغرىسىدا پەتىۋالارنى ئاڭلىدۇق، شۇنداقلا ھاياتلىق ھالەتتىمۇ جايىز بولامدۇ؟ ۋە تىرىك كاپىرنىڭ بۆرىكىنى سېتىۋىلىپ ئالماشتۇرسا جايىز بولامدۇ؟.يۇقىرىدىكى سوئالغا جاۋابىمىز شۇكى؛ سىزنىڭ دادىڭىزغا بىرتال بۆرىكىڭىزنى تەقدىم قىلىشىڭىز سىزنىڭ بۆرىكىڭىزنى دادىڭىزغا ئالماشتۇرغاندىكى سالامەتلىكىڭىزگە زىيان يەتمىسە، ۋە دوختۇرلار ئۆپراتسىيەنىڭ نەتىجىلىك بولۇشىنى تەخمىن قىلالىسا جايىز بولىدۇ. پەتىۋالار توپلىمى 25توم 113بەت.شەيخ ئىبنى باز ئاللاھ ئۇنىڭغا رەھمەت قىلسۇندىن: مېنىڭ بىر ساۋاقدىشمنىڭ ئاكىسى بۆرەك كېسىلىگە گىرىپتار بولغان بولۇپ، ئۇ بۆرىكىنى ئۆز رازىلىقى بىلەن ئاكىسىغا ئىئانە قىلغان ئىدى. بەزىلەر تەرىپىدىن ئۇنىڭغا، ئەزا ئىئانە قىلىش ھارام، چۈنكى ئىنساننىڭ جىسمى ئامانەت قىيامەت كۈنى ئۇنىڭدىن سورىلىمىز دېيىلدى. دەپ سورالغاندا، پەزىلەتلىك شەيخ بۇ سوئالغا مۇنداق جاۋاپ بېرىدۇ: ئەگەر كېسەلنىڭ بۆرىكىنى ئالماشتۇرمىسا بولمايدىغان ئەھۋال ئاستىدا بىر بۆرەكنى ئىئانە قىلسا بولىدۇ. ۋە مۇتەخەسسىس دوختۇرلار بۆرەك بەرگۈچى، بۆرىكىنى ئىئانە قىلسا سالامەتلىكى خەتەرگە ئۇچرىمايدۇ دەپ قارىغان بولسا ئىئانە قىلسا بولىدۇ.شۇنداقلا باشقىلارنىڭ ھاياتىنى قۇتقۇزۇش ئۇچۇن بۆرەك ئىئانە قىلسا، بۇ ياخشى ئەمەللەر قاتارىدىن ھېسابلىنىدۇ ۋە ئاللاھ خالىسا بۇ ئىشى ئۇچۇن ئاللاھ ئەجىر بېرىدۇ. چۈنكى خەتەر ۋە زىيان ئۈستىدىكى قېرىندىشىنىڭ كېسەل ئازابىدىن ساقلىنىپ قىلىشىغا ياردەمچى بولدى. بۇ ھەقتە ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ئېھسان قىلىڭلار، ئېھسان قىلغۇچىلارنى ئاللاھ ھەقىقەتەن دوست تۇتىدۇ سۈرە بەقەرە 195 ئايەتنىڭ بىر قىسمى.پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بۇ ھەقتە مۇنداق دېگەن: كىمىكى بىر مۇسۇلمان قېرىندىشىنىڭ قىيىنچىلىقىنى ئاسانلاشتۇرسا، ئاللاھ ئۇنىڭ ئىشلىرىدا ياردەمچى بولىدۇ. تۈگىدى.ئىككىنچى: دادىڭىز سىزدىن بۆرىكىڭىزنى بېرىشىڭىزنى تەلەپ قىلغان ئەھۋال ئاستىدا، ئەگەر سىزنىڭ سالامەتلىكىڭىزگە تەسىر يەتسۇن ياكى يەتمىسۇن، بۆرەكنى ئىئانە قىلىش ياكى قىلماسلىقىڭىز ئۆزىڭىزنىڭ ئختىيارىڭىزدىكى ئىش بولۇپ، سىز بۆرىكىڭىزنى ئىئانە قىلىشقا مەجبۇر ئەمەسسىز. چۈنكى بۆرەك سىزنىڭ بەدىنىڭىزگە ئالاقىدار ۋە ئېھتىياجىڭىز بار بىر ئەزادۇر. ئەگەر سىز بۆرىكىڭىزنى دادىڭىزغا بەرسىڭىز، دادىڭىزغا ئېھسان قىلغان بولىسىز ۋە پەرزەنتلىك بۇرچىڭىزنى ئادا قىلغان بولىسىز. ئاللاھ خالىسا بۇ ئىشىڭىزغا ئاللاھتىن ھەسسىلەپ ئەجىر ئالىسىز.ئاللاھتىن دادىڭىزنىڭ كېسىلىگە شىپالىق ئاتا قىلىشىنى سورايمىز. ئاللاھ سىزنى ۋە بالىلىرىڭىزنى ئۆزى سالامەت قىلسۇن. |
شي جينپيڭ تاجىكستاننىڭ زۇڭتۇڭى راحمونمەن جۇڭگو مەن تاجىكستاننىڭ ديپلوماتيالىق قارىم قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 30 جىلدىعى بايلانىسىمەن ءوزارا قۇتتىقتاۋ تەلەگرامماسىن جولدادى تيانشان تورىرەداكتور: نۇربولات قابىل كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى 20220105 11:15شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 1 ايدىڭ 4 كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. 2022 جىلى 1 ايدىڭ 4 كۇنى مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ تاجىكستاننىڭ زۇڭتۇڭى راحمونمەن ءوزارا قۇتتىقتاۋ تەلەگرامماسىن جولداپ، ەكى ەلدىڭ ديپلوماتيالىق قارىم قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 30 جىلدىعىن قۇتتىقتادى.شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ديپلوماتيالىق قارىم قاتىناس ورناتقان 30 جىلدان بەرى جۇڭگو مەن تاجىكستان قارىم قاتىناسى قارىشتاپ دامىپ، تاريحتاعى ەڭ جاقسى دەڭگەيگە جەتتى. اسىرەسە، تاياۋ جىلداردان بەرى ەكى ەل دامۋ ورتاق تۇلعاسىن جانە حاۋىپسىزدىك ورتاق تۇلعاسىن باستاماشىلدىقپەن قۇرىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرۋدىڭ ونەگەسىن ورناتتى. ەكى جاقتىڭ ستراتەگيالىق ءوزارا سەنىمى كۇن سايىن تەرەڭدەپ، ءبىر ءبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسىنە ساياتىن ماسەلەلەردە ءوزارا باتىل قولداۋ كورسەتتى، ءار سالاداعى سەلبەستىكتەر تەبىندى ورىستەتىلىپ، ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى جوعارى ساپادا بىرگە قۇرۋ تابىستارى قوماقتى بولدى. جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى الدىندا ەكى ەل حالقى ءبىر نيەتپەن سەلبەسىپ، ءوزارا قارايلاسىپ، جاپا ماشاقاتتا بىرگە بولۋداي باۋىرلاستىق سۇيىسپەنشىلىكتى ايگىلەدى.شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: مەن جۇڭگو تاجىكستان قارىم قاتىناسىن دامىتۋعا ايرىقشا ءمان بەرەمىن، راحمون زۇڭتۇڭمەن بىرگە قۇلشىنىپ، ەكى ەلدىڭ ديپلوماتيالىق قارىم قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 30 جىلدىعىن وراي ەتىپ، جۇڭگو تاجىكستان جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم قاتىناسىندا ۇزدىكسىز تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزۋدى ىلگەرىلەتىپ، اناعۇرلىم تىعىز جۇڭگو تاجىكستان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتىپ، ەكى ەلگە جانە ەكى ەل حالقىنا باقىت جاراتۋدى قالايمىن.راحمون مىنالاردى ءبىلدىردى: ەكى ەل قارىم قاتىناسى تاريحىنداعى وسىنداي ماڭىزدى ساتتە، مەن ءسىزدى جانە دوس جۇڭگو حالقىن ەڭ ىستىق ىقىلاسپەن قۇتتىقتايمىن جانە ەڭ تاماشا تىلەك بىلدىرەمىن. كەزەكتە تاجىكستان مەن جۇڭگونىڭ دوستىعى جانە ءار سالاداعى ءوزارا پايدالى سەلبەستىگى ۇزدىكسىز دامىپ، جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم قاتىناستىڭ ەڭ جوعارى دەڭگەيىنە جەتتى ءارى جاسامپازدىق تاجىريبەلەر توپتادى. تاجىكستان جۇڭگو قارىم قاتىناسى ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزەتىن، ءوزارا پايداعا كەنەلەتىن قارىم قاتىناس، ول تاتۋ كورشىلەس دوس بولۋ، ءوزارا قۇرمەتتەۋ، ءوزارا سەنۋ نەگىزىندە ورناعان مەملەكەتتەر ارا جوعارى ساپاداعى جاڭاشا قاتىناس بولىپ تابىلادى. ءبىز ەكى ەل قارىم قاتىناسىنىڭ قازىرگى دامۋ جاعدايىنا ريزامىز، تاجىكستان جۇڭگو قارىم قاتىناسىنىڭ ءتىپتى ۇزاق بولاشاققا قادام تاستايتىندىعىنا كامىل سەنەمىز. |
ئىنجىل گالاتىيالىقلارغا يېزىلغان خەت 118ئۈچ يىلدىن كېيىن، ئەلچى پېترۇس بىلەن كۆرۈشۈش ئۈچۈن يېرۇسالېمغا باردىم ۋە ئۇنىڭ يېنىدا ئون بەش كۈن تۇردۇم. 19بۇ جەرياندا، ئەلچىلەردىن پەقەت پېترۇس ۋە رەببىمىز ئەيسانىڭ ئىنىسى ياقۇپ بىلەن كۆرۈشتۈم. ئەلچىلەردىن باشقا بىرەرسىنى كۆرمىدىم. 20خۇدا گۇۋاھ بولسۇنكى، سىلەرگە يېزىۋاتقانلىرىم يالغان ئەمەس. 21كېيىن، سۈرىيە ۋە كىلىكىيە ئۆلكىلىرىگە باردىم. 22ئۇ چاغدا يەھۇدىيە ئۆلكىسىدىكى ئەيسا مەسىھكە مەنسۇپ بولغان ئېتىقادچىلار جامائەتچىلىكلىرى شەخسەن مېنى تونۇمايتتى. 23ئۇلار پەقەت باشقىلارنىڭ: بۇرۇن بىزگە زىيانكەشلىك قىلغان ئادەم ئەمدى بولسا ئۆزى يوقىتىۋەتمەكچى بولغان ئېتىقادنى تارقىتىۋاتىدۇ دېگەنلىكىنى ئاڭلىغانىدى. 24شۇڭا، ئۇلار مەندە بولغان بۇ ئۆزگىرىشلەر سەۋەبىدىن خۇدانى تېخىمۇ ئۇلۇغلىدى. |
سالام ، قوغۇنچى قىز!مەڭگۈتاشكۆڭۈلدىكى سۆز كۆڭۈلدىكى سۆز سالام ، قوغۇنچى قىز!مەڭگۈتاشسالام ، قوغۇنچى قىز!مەڭگۈتاشھەرۋاقىت بىر قوغۇننى كۆتۈرۈپ جەنۇب تامان قاراپ تۇرغىنىڭنى كۆرىمەن. ئۆيۈڭ بوغازدىمۇ؟ راھەتباغدىمۇ؟ ئاتا ئاناڭنى، قېرىنداشلىرىڭنى، تەپكۈچ ئوينىغان دوستلىرىڭنى سېغىندىڭمۇ؟ مەھەللەڭدىكى توپا ئۆرلەپ تۇرغان ، سېنى پەپىلىگەن، ئۆرۈلۈپ چۈشەي دەپ قالغان كونا ئۆيۈڭنى سېغىندىڭمۇ؟ سېنىڭ ئىپادىسىز كۆزلىرىڭ، نومۇسسىز ھەيكەلتاراشنىڭ قولىدا ئاشكارە قىلىنغان، كەلگۈسىدىكى پەرزەنتىڭنىڭ رىزىق قاچىسى بولغان ئانىلىق كۆكسۈڭ قانچىلىغان نومۇسسىز ئەرلەرنىڭ شەھۋىتىنى قوزغىغاندۇ؟ شۇ ۋەجى پايمال قىلىنغان، كەلگۈسى ھالال جۈپتىڭگىلا تەۋە بولغان قىزلىق نومۇسۇڭغا ئېچىنىمەن.سەن بەلكىم قايسىدۇر بىر چاغدا مېھرىبان داداڭغا ئەگىشىپ قوغۇن ساتقىلى ئېشەك ھارۋىنى ھەيدەپ شەھەرگە چىققاندا يولدىن ئېزىپ قالغانسەن؟ شەھەر كىشىلىرىنىڭ سوغۇق تەلەتى ۋە ئۆلگەن ۋىجدانى ، ماددىيەتكە تازىم قىلغان نومۇسسىز روھى سېنىمۇ ئاخىرى بىر ھەيكەلگە ئايلاندۇرغان ئىدى. خۇددى يولۋاس ، بۆرىلەرنى قىرىپ تۈگىتىپ، ئۇنىڭ ھەيكىلىنى قاتۇرۇۋالغاندەك، قىزلىق نومۇس ئەرزىمەس ئورۇنغا چۈشكەن دەۋردە سېنىڭمۇ ھەيكىلىڭ قاتۇرۇلدى. سەن ماھىيەتتە قىزلىق ئىپپەتنىڭ تاشقا ئايلانغان ھەيكىلى. بىر دېھقان قىزىنىڭ شەھەر مەدەنىيىتىگە ئۇچرىغاندىكى تېڭىرقىشى، يېزىلارنىڭ تەڭقىسلىقى. قىزلىق پاكلىقنىڭ، ھايا ئىماننىڭ ئاجىز ھالسىرىشى.ھامىنى جەنۇبقا قاراپ تۇرغىنىڭ تۇرغان. سېنىڭ ئىسمىڭنى بىلمەيمەن. بەلكىم ئايخېنىم دۇر. سەن مۇشۇ مېھرى ئىسسىق زىمىندا تۇغۇلدۇڭ. ئۆزۈڭنى بىلسەڭ، بىر توپ ئىسسىق چىراي كىشىلەرنىڭ قۇچىقىدا ياشاپ كەپسەن. ئاتا ئاناڭ نامرات بولسىمۇ ئىمان ئېتىقادلىق كىشىلەردىن بولغاچ ساڭا باشقىلارنىڭ قىزلىرىدەك كىيگۈزەلمىسىمۇ، زاغرا تىللىرى بىلەن نومۇسلۇق ئادەم بولۇپ چىقىشىڭنى تەۋسىيە قىلاتتى. ئۇلار ۋەتەن ھەققىدە شېئىر يازالمىغىنى بىلەن ۋەتەننى قانداق سۆيۈشنى بىلەتتى. 5 شەھەر، 12 تاغنىڭ ئالىپ تاغلىرىدىن ، ۋاشىنگىتوندىن، نىيۇيوركتىن ئېسىل ئىكەنلىكىگە ئىشىنەتتى. پالۋان بوۋاڭ كەزگەن ئاشۇ قاپتاللار، راجى بالا باغلانغان قاچورىلار ھەممىسى ئۇلارنىڭ سۆيۈشىگە ئەرزىيتتى. كەڭرى ھويلا، پەنجىرىلىك ئىشىك دەرىزىلەر، يوتقان يىغىدىغان ئويۇق، ئاشلىق قاچىلىغان كۆندۈك ۋە تاشلىنىپ قالغان يارغۇنچاق تېشى.... ھەممە، ھەممىسى ئۇلار قەدىرلەپ كەلگەن نەرسىلەر ئىدى. ئۇلار سېنى ئۇلاردىنمۇ بەكرەك قەدىرلەيتتى. ئاتاڭ تېرىغان كۆكچى، بېشەكچى، پوستىپىياز، جاغدا، چىلگە، خانىشلارنىڭ خۇشپۇرىقى تەبىئەتنى بۇزۇشقا خۇشتار ئاشۇ ئىنسانلارنىڭ نەفسىنى يەنىمۇ تاقىلدىتاتتى. سەن سەرەڭگە ساتقۇچى قىز ھەققىدە ھېكايە ئاڭلىغان. ئۇ قىز زۇلمەت باسقان سوغۇق بىر كېچىنى سەرەڭگە بىلەن يورۇتماقچى بولغاندا روھى ئاسمانغا چىقىپ كەتكەن. سېنىڭ پىشانەڭگە قوغۇن سېتىش پۈتۈلۈپتىكەن. قەلبىگە ھايا، ئىماننى نەقىش قىلىپ ئۆزلەشتۈرگەن بىر قەۋمنىڭ قىزى بولۇش قىسمىتى پۈتۈلۈپتىكەن. چېكەتكىلەرنىڭ چىرىلداشلىرى ئاڭلىنىپ تۇرغان ساپ ھاۋالىق قوغۇنلۇقتىكى ساتمىدا ئولتۇرۇپ، مەرھۇم موماڭنىڭ رىۋايەتلىرىنى سېغىناتتىڭ. بۈگۈنكى كىشىلەرنىڭ رىۋايەتتىن يىراقلاشقان قەلبى شۇنچىلىك ئېچىرقاپ، شۇنچىلىك بىچارە ھالغا چۈشۈپ قالغان ئىدى. سەن ئېچىناتتىڭ، خۇددى ۋانكىغا ئوخشاش ئادرېسى نامەلۇم بىر پارچە خەت يېزىپ، ئۇنىڭغا پۈتكۈل تىلەكلىرىڭنى مۇجەسسەم قىلىپ، يەر شارىنى يۇتۇۋەتمەكچى بولغان بارلىق كىشىلەرگە ئەۋەتمەكچى بولاتتىڭ. چۈنكى، سەن ئەخلاق بەرباد بولۇشقا يۈز تۇتقان بىر دەۋرنىڭ شاھىدى ئىدىڭ. ئەرزان كۈلكىلەر ئاينىغان، دوستلۇق مەنپەئەتكە يەم بولغان، ھەممىلا نەرسە تاۋارلاشقان بىر دەۋرنىڭ مەھسۇلاتى ئىدىڭ.تەكەببۇرانە قامەتلەر ۋە ئەرزان كۈلكىلەر قاپلاپ كەتكەن جەمئىيەتتە سەن ھارۋاڭدىكى ئاخىرقى بىر تال قوغۇندەك تاشلىنىپ قالغان ئىدىڭ.بالىلىق چاغلىرىڭ ئېسىڭدىمۇ؟ ئۆيۈڭلارنىڭ ئۈرۈك ياغىچىدىن ياسالغان، غىچىرلاپ ئېچىلىدىغان قوش قاناتلىق ئىشىكى، ئويۇقتىكى كىرسىن چىراق، قات قات يىغىۋېتىلگەن ئورۇن كۆرپىلەر، قوينۇڭدا پۇشۇلداپ ئۇخلايدىغان تاغىل مۈشۈك، بالىلار بىلەن ئېسىلىپ ئوينايدىغان، مېۋىسى تەملىك ئاق ئۈجمە دەرىخى، يەنە مەھەللەڭنىڭ ئوتتۇرىسىدىكى كۆل، ئەزان ئاۋازى ئاڭلىنىپ تۇرىدىغان كونا مەسچىت مۇنارى. ئۆيۈڭدە ئوقۇلىدىغان ھۆكمەتلەر، بۇلار ئەسلىمەڭدىكى نۇرلۇق روجەكلەر.سەن خىيالچان ئىدىڭ. رەڭدار ئالامانلارغا تولغان دۇنيانىڭ سىر ھېكمەتلىرىگە ھەيران ئىدىڭ. كەم كۇتسىز يارىتىلغان ئاسمان ۋە ئۆلچەملىك يارىتىلغان بارچە شەيئىي دۇنيانىڭ تەسەۋۋۇردىن ھالقىغان بىر قۇدرەت ئىگىسىنىڭ قولىدا ئىدارە قىلىنىۋاتقانلىقىدىن دالالەت بېرىپ تۇراتتى. نامراتلىق بىلەن قېرىغىچە كۈرەش قىلغان كەكە ساقال داداڭنىڭ ئىمان تۆكۈلۈپ تۇرغان ۋۇجۇدى، ئاناڭنىڭ چىت كۆينىكىدىن ماراپ تۇرغان مۇھتاجلىق سېنى پات پاتلا تەقدىر ھەققىدە خىيال سۈرۈشكە مەجبۇر قىلاتتى. ئىنسان نېمە ئۈچۈن تۇغۇلغان؟ بۇ دۇنيادىكى ياشاشتىن مەقسەد نېمە؟ ئادەم ئۆلۈش بىلەنلا ھەممە ئاخىرلىشامدۇ؟خىياللىرىڭنىڭ ئايىغىنى چىقىرالماي توپا باسقان رىئاللىققا قايتىپ كېلەتتىڭ.ياق، ياق! دەيتتى بىر سىيما ئىچىڭدە تۇرۇپ: ئەي قىزىم، سېنىڭ ئىككى مۇسۇلماندىن تۇغۇلۇپ، كۇفرى زالالىتىدىن ھەقنىڭ ھىدايىتىگە مۇشەررەپ بولۇشۇڭ ھاياتىڭدىكى ئەڭ چوڭ نېئمەتتۇر. ئاتا بوۋىلىرىڭ نۇرغۇن يىللاردىن بۇيان مېڭىپ كەلگەن ھەق يول مۇشۇ. قۇرئاندا مۇنداق دەيدۇ: جىنلارنى، ئىنسانلارنى پەقەت ماڭا ئىبادەت قىلىش ئۈچۈنلا ياراتتىم. زارىيات: 56 ئىنسانغا بىلمىگەن نەرسىلەرنى بىلدۈردى. چىرايلىق سۈرەتتە قىلدى. ئىمان نېئمىتىدىن قالسىلا ئەڭ چوڭ نېئمەت ئەقىلدۇر. ئىنسان ئەنە شۇ ئەقلى بىلەن پەرىشتىلەرنىڭ سەجدە قىلىپ ھۈرمەت بىلدۈرۈشىگە نائىل بولغان. لېكىن، شۇنىڭدەك خالىغان ئىنساننىڭ ھەقنى تونۇپ توغرا يولدا مېڭىشى، خالىغان ئىنساننىڭ ئازغۇنلۇقنى تاللىشى ئۈچۈن بۇ دۇنيانى سىناق مەيدانى قىلىپ ياراتقان ھەم دوزاق، جەننەتنى قوشۇپ ياراتقان. رەھىم قىلغۇچى سۈپىتى بىلەن دەۋزەقنى يەتتە، جەننەتنى سەككىز ياراتقان. ئەقىل، ۋاقىت، بايلىق ھەممىسى بىزگە بېرىلگەن ئامانەتتۇر. بىراۋدىن پۇل قەرز ئالساڭ چوقۇم قايتۇرغىنىڭدەك ئىنسان تەرىپىدىن بېرىلگەن ئەقلى، تاپقان پۇلى، ئۆتكۈزگەن ۋاقتى سەۋەبلىك چوقۇم سوراق قىلىنىدۇ.ناۋادا بۇ دۇنياغا كەلگەنلەر يەپ ئىچىپلا ئۆلۈپ تۈگەيدىغان، ياخشىلىق قىلغۇچى بىلەن يامانلىق قىلغۇچىنىڭ ھېچبىر پەرقى بولمايدىغان ئىش بولسا ئىنساننىڭ يارىتىلىشىنىڭ ھېچبىر ئەھمىيىتى بولمىغان بولاتتى. ھەتتا ئەرەب مۇشرىكلىرىدىنمۇ ئېشىپ نى ئوچۇق ئاشكارە ئىنكار قىلىۋاتقان كىشىلەر ئارىمىزدا ياشاۋاتىدۇ. پەرۋەردىگار يەنىلا مەغفىرەت ۋە رەھمەت ئالقىنىنى ئېچىپ ئاشۇ ئازغۇن كىشىلەرنىڭ تەۋبە قىلىشنى كۈتۈپ تۇرۇپتۇ. تائالا مۇنداق دەيدۇ: كىمكى مېنىڭ زىكرىمدىن يۈز ئۆرۈيدىكەن، ئۇنىڭ ھاياتى تار يەنى خاتىرجەمسىز بولىدۇ، قىيامەت كۈنى ئۇنى بىز كور قوپۇرىمىز تاھا: 124ئەي قىز! ئۆلۈم ئىنساننىڭ ئىككىنچى ھاياتىنىڭ مۇقەددىمىسىدۇر. بۇ ھەقتە پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەد سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم مۇنداق دەيدۇ: قەبرە جەھەننەم ئازگاللىرىدىن بىر ئازگالدۇر ياكى جەننەت باغچىلىرىدىن بىر باغچىدۇر . بىر مۇسۇلمان ۋە نىڭ رەسۇلى يەتكۈگەن ھەقىقەتلەرگە دىلىدىكى زەررە گۇمانلارنىمۇ تەلتۆكۈس يوقىتىپ ئىشەنمىگۈچە ئۇ ئىمان ئېيتقان بولمايدۇ. ئادەم مايمۇندىن ئۆزگەرگەندېگەن ئەقىدىنىڭ زىيانكەشلىكىگە ئۇچرىغان كىشىلەر ھەممە ئۆلۈش بىلەن ئاياغلىشىدۇ، دەپ قارايدۇ. تائالا مۈڭگۈزلۈك قويدىن مۈڭگۈزسىز قوينىڭ ئەنتىنىمۇ ئېلىپ بېرىدىغان قىيامەت كۈنى ھەقىقىي ئىمان ئېيتقان مۆئىمىندىن باشقىسى زىيان ئىچىدە بولىدۇ. قۇرئان كەرىمدە مۇنداق دەيدۇ: ئىنسان ئۆزىنى بىكار قويۇپ بېرىلىدۇ مەيلىگە قويۇۋېتىلگەن ھايۋانغا ئوخشاش دەپ ئويلامدۇ؟ قىيامەت:36بىلەمسەن. ئۆلۈم ئاخىرلىشىش ئەمەس، بەلكى باشلىنىشتۇر. پانىي دۇنيادىكى ئۆلۈمدىن كېيىن قايتا ئۆلۈش يوق. چۈنكى ئۆلۈمنىڭ قىيامەت كۈنى ئالا قوچقارنىڭ شەكلىدە بوغۇزلىنىدىغانلىقى ھەققىدە سەھىھ ھەدىس بار. ئىسلام سېنىڭ ھاياتىڭنى ھەقىقىي مەنىگە ئىگە قىلىدۇ. بىر قىلا ئىبادەت قىلغىن. نىڭ شېرىكى يوق. ئىنساننىڭ ئەرزىمەس ئابى مەنىيدىن يارىتىلغانلىقىنى ئۇنتۇما. قىيامەت كۈنى نۇرغۇن يۈزلەر قارا بولىدۇ. شۇ كۈندە نۇرغۇن كىشىلەر بۇ دۇنياغا قايتىشنى بارلىق دۇنيالىرى بىلەن ياخشىلىق قىلىشنى، پۈتۈن ئۆمرىنى ئىبادەت قىلىپ ئۆتكۈزۈشنى ئارزۇ قىلىدۇ. لېكىن ھېساب كىتاب تۈگىگەن، نامۇ ئەمەل دەپتەرلىرى يېپىلغان ئۇ كۈندىكى ھەسرەت پايدىسىزدۇر، قىزىم!يەنە نۇرغۇن يۈزلەر تولۇن ئايدەك نۇرلۇق بولىدۇ. ئۇلار نىڭ كالامى بويىچە ياشىغان، ئەسىر سۈرىسىنىڭ روھىنى ئەمەلىيلەشتۈرگەن كىشىلەردۇر. ئەرشنىڭ سايىسىدىن ئۆزگە سايە بولمىغان ئاشۇ كۈندە قا كۆرمەي تۇرۇپ ئىمان ئېيتقان كىشىلەرنى تائالا ئۆز سايىسى ئاستىغا ئالىدۇ. ھەۋزى كەۋسەردىن ئىچكەن ئاشۇ بەختلىك ئىنسانلار بۇ دۇنيادىكى چاغدا كىشىلەر تەرىپىدىن كەمسىتىلگەن، بوزەك قىلىنغان، خار كىشىلەر ئىدى. ئۇلار مۇھتاج تۇرۇپ باشقىلارغا بېرەتتى. ياخشى ئىشقا، تەقۋالىققا ياردەملىشەتتى، يامان ئىشتىن توسايتتى. ئۇلار نامرات ئىدى، ئاددىيغىنە كەپىلەردە ئولتۇراتتى. ئۇلاردا ھوقۇق، ئىمتىياز، پۇل، باشقىلار پەخىرلەنگەن نەرسىلەر يوق ئىدى. پەقەت ئۇلاردا ۋە نىڭ رەسۇلىنى ياخشى كۆرىدىغان بىر راستچىل يۈرەكلا بار ئىدى. ئۇلارنىڭ تىجارىتى پايدا كەلتۈردى. ئۇلار بۇ دۇنيادا مېلى بىلەن ، جېنى بىلەن يولىدا كۈرەش قىلغۇچىلار، نىڭ ھۆكمىنى ئۈستۈن قىلىش يولىدا ئەزىيەت چەككۈچىلەر ئىدى. ھەقىقەتەن ۋەدىسىنى ئىشقا ئاشۇردى. مۆئمىنلەر بەختكە ئېرىشتى. بۇ ھەقىقەتەن كاتتا مۇۋاپپەقىيەتتۇر. بىلگىنكى، دەۋزەق ھاۋايى ھەۋەس، نام ئاتاق قاتارلىق كىشىنىڭ مەيلىنى تارتىدىغان نەرسىلەر بىلەن ئوراپ قويۇلدى. جەننەت قارىماققا جاپالىق، مۈشكۈل ئىشلار بىلەن ئوراپ قويۇلدى. خالىغان كىشى مۆئىمىن بولسۇن، خالىغان كىشى كاپىر بولسۇن، نىڭ دەرگاھىدىكى ھېچنېمىگە زىيان ياكى پايدا ئېلىپ كېلەلمەيدۇ.ئۆلۈم يېقىنلاشتى، لېكىن، غەپلەتتىسەن. ئاۋۇ ئازغۇن كىشىلەردىن يىراقلاش، نىڭ ئايەتلىرى مەسخىرە قىلىنغان جايدا ئولتۇرمىغىن. ئىككى مۈرەڭدىكى كۈزەتچى پەرىشتىلەر ھەر بىر سۆزۈڭنى خاتىرلەپ تۇرۇۋاتىدۇ. سۇبھانە ۋەتەئالا ئېيتىدۇ: سىلەرنىڭ ئىچىڭلاردا ياخشىلىققا بۇيرۇپ، يامانلىقتىن توسۇدىغان بىر جامائە بولسۇن، ئەنە شۇلار مەقسەدكە ئېرىشكۈچىلەردۇر. ئال ئىمران. 104 ئۇلار پەقەت ئۆزلىرىنىڭ نەپسى خاھىشىغىلا ئەگىشىدۇ، ۋەھىي قىلغان توغرا يولنى قويۇپ نەپسى خاھىشىغا ئەگەشكەن كىشىدىنمۇ ئازغۇن ئادەم بارمۇ؟... قەسەس: 50ياخشىلىققا بۇيرۇدۇڭمۇ؟ بۇرچۇڭنى ئادا قىلدىڭمۇ؟ سېنىڭ سەن چۈشەنگەن ھەقىقەتلەرنى ئاشۇ نادان كىشىلەرگە يەتكۈزۈش مەجبۇرىيتىڭ بار. ھەر بىر مۇسۇلماننىڭ دەۋەت ۋەزىپىسى بار. ئاخىر زاماننىڭ پەيغەمبىرى مۇھەممەد سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم پەيغەمبەرلىك ۋەزىپىسىنى ئاياغلاشتۇرۇپ، نىڭ دەرگاھىغا كەتتى. ئەمدى پەيغەمبەر كەلمەيدۇ. پەيغەمبەرلىك دەۋاسى قىلىپ چىققانلارنىڭ دەۋاسى باتىل.بىر يۇرتتا بىر ئابىد كىشى بار ئىدى. كېچە كۈندۈز ئىبادەت قىلاتتى. لېكىن كىشىلەرنى ياخشىلىققا بۇيرۇپ، يامانلىقتىن توسمايتتى. ئۆز بۇرچىنى ئادا قىلمىغان بۇ مۇسۇلمان ئاخىرى شۇ شەھەردىكى پاسىق كىشىلەر بىلەن بىرگە نىڭ غەزىپىگە يولۇقۇپ ھالاك بولدى. تاكى قەبرىلەرنى زىيارەت قىلغىنىڭلارغا يەنى قەبرىلەرگە كۆمۈلگىنىڭلارغا قەدەر، پۇل مال، بالىلار بىلەن پەخىرلەنمەك سىلەرنى غەپلەتتە قالدۇردى12 . راستلا كەلگۈسىدە بىلىسىلەر3 . ئاندىن راستلا كەلگۈسىدە بىلىسىلەر4 . ئەگەر سىلەر راستلا ھەقىقى بىلسەڭلار غەپلەتتە قالماڭلار5 . سىلەر چوقۇم جەھەننەمنى كۆرىسىلەر6 . ئاندىن ئۇنى چوقۇم ئۆز كۆزۈڭلار بىلەن كۆرىسىلەر7 . ئاندىن دۇنيادا سىلەرگە بېرىلگەن نېمەتلەردىن سۇئال سوراق قىلىنىسىلەر8 . 102 سۈرە تاكاسۇردەۋەت ئىنساندىن، ھىدايەت تىن كېلىدۇ. مۇسۇلمانلىق ئاجىزلىقنىڭ، تەپرىقىچىلىكنىڭ، جىدەل ماجرانىڭ، قالاقلىقنىڭ بەلگىسىگە ئايلىنىپ قالاي دېگەن بۈگۈنكى دەۋردە بۇرچۇڭ ئېغىردىن ئېغىر. چۈنكى،سەن نىڭ ئەھكاملىرى ئويۇنچۇققا ئايلانغان، ئۆز مەنپەئىتىگە كەلگەندە نىڭ ھۆكمىنى تۇتۇپ، باشقا چاغدا نەفسى خاھىشىغا ئەگىشىدىغان كىشىلەرنىڭ ئارىسىدا تۇرۇۋاتىسەن، قىزىم!بۇ ئاۋاز يىراقلاشتى. سەن يەنە رىئاللىققا قايتىپ كەلدىڭ.كىشىلەر ئالدىراش ئىدى. شەيتان تەرىپىدىن چىرايلىق كۆرسىتىلگەن ھارام نەرسىلەرگە ئېرىشىش ھەلەكچىلىكىدە ئالدىراش ئىدى. بىراۋنىڭ ھەققىنى يېيىشتىن قورقىدىغان ئاتا ئاناڭ ياراتقۇچى بەرگەن رىزىققا شۈكرى قىلىشنى بىلەتتى. سېنىڭ قىز بولۇپ يارالغىنىڭغا چەكسىز ھەمدۇسانا ئېيتىش بىلەن بىرگە مۇشۇنداق بىر دەۋردە قىز بولۇپ ياشىغانلىقىڭدىن خەۋپسىرەيتتى. ئاتاڭنىڭ قورايدەك قاتقان ۋۇجۇدى، يۇمشاق دىلى ئۆز پۇشتى ۋارىسى بولغان پەرزەنتلەر ئۈچۈن چوغ بولۇشقا ھەرزامان تەييار ئىدى. بىر دىنسىز مەلئۇننىڭ قىزىنى خوتۇنلۇققا سورىشىغا چىداپ تۇرالماي ئوغاق ئورنىغا ياراق ئالغان قەھرىمان سالى دورغىنىڭ يۇرتدىشى بولۇش سۈپىتى بىلەن ئۆزلىرى خالاپ يات تائىپىلەر قۇچىقىغا كېتىۋاتقان قىزلارنى توسۇپ قېلىشقا قادىر بولالمىسىمۇ ئۆز قىزىغا ئىگە بولۇشنى بىلەتتى. شېھىدلەر ھەققىدىكى قىسسەلەر ئاتاڭنىڭ ياۋاش، ئەمما ناھەقچىلىك ئالدىدا ۋولقاندەك قاينايدىغان قانلىرىغا ئوزۇق بولۇپ تۇراتتى. ئىسلام ئېچىش ئۈچۈن بۇ دىيارغا يىراق ئىقلىملاردىن كېلىپ شېھىد بولغان تالاي كىشىلەرنىڭ قەبرىسىپالانچى غوجام، پۆكۈنچى ئەۋلىيانىڭ جايى دەپ ئاتىلىپ، شۇلارغا ئاتاپ نەزىر قىلىدىغان، تىلىكىنى تىلەيدىغان قەبىھ بىدئەت قىلىقلار كىشىلەرنىڭ ئېڭىنى چىرماپ كەتكەن ئىدى. ھەق سۆزلىگەن كىشى چەتكە قېقىلاتتى. ئۆلۈكلەرگە جاۋابنامە قوشۇپ كۆمۈشتەك بىمەنىلىكتە ئۇچىغا چىققان ھاماقەت ئادەتلەر سۈننەتلەرنىڭ ئورنىنى ئېلىشقا باشلىغان ئىدى. ئۆلۈم ئۇزاتقاندا ئاغامچا تۇتۇپ فىدىيە ئالىدىغان، قىرائەتلەرنى باھاغا سۇندۇرۇپ ساتىدىغان نادان كىشىلەرنىڭ كۆپىيىشى ئاتاڭدەك قەلبى ئىمان ھالاۋىتىنى تېتىغان كىشىنىڭ قەلبىنى پۇچۇلايتتى. شۇ سەۋەب بۇ دىيار كىشىلىرىنىڭ توپراقتىن رەڭ ئالغان چېھرىدە بەخت جۇلاسى، شېرىك توزانلىرى قونغان ھاياتىدا ئىمان لەززىتى بولمايتتى. بەرگەن ماللىرىدىن سەدىقە ئېھسان قىلمايتتى. ئۆشرە زاكاتنىڭ نېملىكىنى بىلىدىغان كىشىلەر ساناقلىق ئىدى. ئۇلار دىن ھەققىدە ئاتا بوۋىلاردىن تارتىپ شۇنداق دېگەن جاۋابنى ھېيىقماي بېرىشەتتى. مال دۇنياغا بولغان مۇھەببەت ئۇلارنىڭ قەلبلىرىنى تولۇق ئىگىلەپ كەتكەن، ئىمان بىر چەتتە بويۇن قىسىپ قالغان ئىدى.ئۇلار ئۇلار جاھىللارچە ئەمەل قىلاتتىكى، ئاقىللارچە تەپەككۇر قىلمايتتى. بىدئەتخور ئاخۇنۇمغا ئەگىشەتتىكى، سۈننەتكە ئەگەشمەيتتى. قىسمەن كىشىلەرنىڭ نەزەرىدە نىڭ ئايەتلىرى پوشكال ياكى پۇلغا تەڭداش ئۇقۇمغا ئايلىنىپ قالغان ئىدى.ھەسەن بەسرى رەھىمەھۇللاھ مۇنداق دەيدۇ : ئاللاھ سىلەرگە رەھمەت قىلسۇن. ئەھلى سۈننەت ئۈستىدە بولۇڭلار. چۈنكى ھەم ئىلگىرى زامانلاردا ھەمدە كېيىنكى زامانلاردا ئەھلى سۈننەتتىن بولغانلارنىڭ سانى بەكمۇ ئاز ئىدى. ئۇلار دەبدەبە ئىچىدە ياشىغانلارنىڭ يولىدا ماڭمىدى. بىدئەت ئەھلىگە ئەگەشمىدى. پەرۋەردىگارى بىلەن ئۇچراشقانغا قەدەر بۇ ئادىتى ئۈستىدە قېلىشتى. ئىنشائاللاھ سىلەرمۇ مۇشۇنداق بولۇڭلار.بىر كىشى ئالىي مەكتەپكە ئۆتەلمىگەن ئوغلىغا نەسىھەت قىلىدۇكى: ئەمدى بىرەر ئاخۇنۇمدا ئوقۇغىن، ئاچ قالمايسەن.دىنىي ئىلىمنى دۇنيا مەنپەئەتى ئۈچۈن ئۈگەنگۈچىنىڭ جەننەتكە كىرەلمەيدىغانلىقى ھەتتا جەننەت ھىدىنىمۇ پۇرىيالمايدىغانلىقى، ھالبۇكى جەننەت ھىدىنىڭ ئۇزۇن مۇساپىدىن كېلىپ تۇرىدىغانلىقى ھەدىسلەردە قەيت قىلىنغان.ئۇششاق تاش قاچىلانغان خالتىلارنى كۆتۈرۈپ خەتمە ئوقۇپ پۇل ئېلىپ يۈرگەن بۈۋىملەر، يېتىم ھەققىنى يەۋاتقان قارا نىيەت تۇغقانلار خۇددى ھەق ئىسلامنىڭ، سۈننەتنىڭ، شەرىئەتنىڭ ئۆزلىرى بىلەن ئالاقىسى يوقلۇقىنى جاكارلىماقچى بولغاندەك شۇنچە خاتىرجەم ئۆتۈشمەكتە ئىدى.خۇددى مۇنۇ ھەدىستىكى ھېكمەت ئۆزىنى ئاشكارە قىلماقتا ئىدى:پەيغەمبەر س ئە ۋئەلەيھىسسالام مەدىنىگە ھىجرەت قىلىپ كەلگەندىن كېيىن بازارغا چىقىپ شۇنداق دىدى: ئى ئىنسانلار، بەشكە بەش بولدى، دىدى. ساھابىلەر: ئى نىڭ ئەلچىسى، بەشكە بەش بۇلدى دېگەننىڭ مەنىسى نېمە؟ دەپ سۇراشتى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسلام دېدى:1.ھەرقانداق بىر مىللەت ئەھدىنى بۇزىدىكەن ئۇلارغا ئۆز دۈشمەنلىرىنى ھۆكۈمران قىلىپ قويىدۇ.2 چۈشۈرگەننىڭ باشقىسى بىلەن ھۆكۈم قىلسا ئۇلار ئارىسىدا پەقىرچىلىق ئاشكارا بولىدۇ.3 زىنا پاھىشە ئوچۇق ئاشكارا بولسا ئۆلۈم يېتىم كۆپىيىپ كېتىدۇ.4 ئىنسانلار جىڭتارازىنى كەم قىلدىكەن، ئۇلاردىن ئۆسۈملۈكنى مەنئى قىلىپ قويىدۇ ۋە قەھەتچىلىككە دۇچار قىلىدۇ.5ئىنسانلار زاكاتنى مەنئى قىلىدىكەن، ئۇلاردىن يامغۇرنى توسۇپ قويىدۇ. ئەگەرھايۋانلار بولمىسا ئىدى. يامغۇر ياغدۇرمايتتى.سەن، ئۆزلىرى ئاغزىدىن چۈشمەيدىغان، تاكاللىشىپ قالسىمۇ ئۆزلە دېيىشىدىغان بۇ يۇرتتا ئەخلاقنىڭ ئاخىرقى كەچلىك تاماققا ئايلىنىپ قېلىشىنى خالىمايتتىڭ. ھاراق سۇدەك ئىچىلىدىغان، تانسىلار ئومۇملاشقان، ئازابلىنىش تۇيغۇلىرى يوقىلىشقا يۈزلەنگەن، ئېتىقاد مەسچىتلەردە غېرىبسىنغان ھالەتتە ... بۇ سەن ئىزدىگەن نەرسىلەر ئەمەس ئىدى. قىزلار كوچىلاردا يۈرۈشەتتى. ياغلىق، لېچەكلەر ئاللىقاچان قازناقلارغا يەم بولغان ئىدى. ئىپپەت ئەرزان مالغا ئايلانغان، ئىپپىتىنى ساقلىغانلار مەتۇغا، ئاشنا تۇتمىغانلار قولىدىن ئىش كەلمەيدىغانلارغا ئايلىنىشقا باشلىغان، كىشىلەر گۇناھ مەئىسىيەتكە بېشىچىلاپ چۆمۈلۈپ كەتكەن ئىدى. خۇددى ئۆلىما ئابدۇۋەلى قارىي ئېيتقاندەك گۇناھ قىلغۇدەك ھالى قالمىغاندا ئاندىن ئىسلامغا كىرىدىغان ئادەملەر كۆپ ئىدى.مۇشۇنداق بىر دەۋردە ئىمانىنى، ئىپپىتىنى ئىسلام بۇيرۇغان دائىرىدە ساقلاپ قېلىش بەسى مۈشكۈل ئىدى. لېكىن، باشقا نەرسە زامانغا بېقىپ ئۆزگەرسىمۇ، دىن زامانغا بېقىپ ئۆزگەرمەيتتى.ئىلاھىي بۇيرۇقنىڭ مەڭگۈ ۋاقتى ئۆتمەيتتى. 1400 يىلدىن بۇيان ئىنسانلارنىڭ ھاياتىنى تەرتىپلەپ، ئىنساننى ئىنسانىي قىممەتكە ئىگە قىلغان بۇ ئىلاھىي مىزان تاشلىنىش خەۋپىگە دۇچ كەلمەكتە ئىدى. نەفسىنى ئىلاھ قىلىۋالغان شەقىي بەندىلەر قەبىھ گۇناھلار بىلەن پەخىرلىنىشمەكتە ئىدى.گاھىدا ئاشۇ ئاتا بوۋىلىرىڭ زامانىدىكى مەدرىسلەرنى سېغىنىپ قالىسەن. ئاپئاق ساقال، نۇرانە چىراي ئۇستازلارنىڭ سۈزۈك ئەقىدىدە سۇغۇرۇلغان ئۈگۈتلىرىنى سېغىنىپ قالىسەن. كىتابلار كۆيدۈرۈلگەندە، ئۇستازلار زەھەرلىك ئۆسمىگە ئايلاندۇرۇلغاندا كۆيۈپ كەتكەن سېرىق ۋاراقلىق ئېسىل كىتابلارنى، مۇسۇلمان بولۇپ ياشاپ قېلىشتىن ئۆزگە سەۋەنلىكى بولمىغان تەۋەررۈك ئۇستازلارنىڭ سىماسىنى سېغىنىپ قالىسەن. شۇنداق. بۇ دىياردا تالاي ئۇستازلار ئۆتكەن. ئۆيلىرىنى، مال دۇنيالىرىنى ئىلىم ئىزدىگۈچىلەر ئۈچۈن سەرپ قىلغان ، ئۇلار ساھابىلەر ھاياتىنى ئۆرنەك قىلغان، سەدىقىنى مەخپىي قىلىدىغان، كېچىلىرى بىدار بولغان، نى زىكرى قىلىش بىلەن قەلبى ئارام تاپىدىغان كىشىلەر ئىدى. ئەمدى ، ئاۋۇ دوقمۇشتىكى ساقالسىز بوۋايغا قاراپ باقە، موخوركىنى ئاچچىق ئاچچىق شۈمۈرىدۇ. نەۋرىسىگە تاماكا ئەپكىرگۈزىدۇ. دىن نەزىر ۋە ئۆلۈم، ھېيت نامىزىدىن باشقا چاغدا ئېسىگە كەلمەيدىغان بۇ جاھىل كىشىلەرگە قارا، ئۇلار كوردۇر، ھەقىقەتنى كۆرمەيدىغان. گاستۇر، ھەقىقەتنى ئاڭلىمايدىغان.ئاتا ئاناڭ ئۇيغۇر بولغانلىقى ئۈچۈن سەنمۇ مۇسۇلمان ھېسابلىنامسەن؟ ياق، ياق.قەلبلەرنى ئۆزگەرتىپ تۇرغۇچى كەرەملىك ھەر بەندىنىڭ ئەھۋالىغا يارىشا ئۇنى ياكى ھىدايەت قىلىدۇ ياكى زالالەتتە قويىدۇ. مۇسۇلمان خەنزۇ بار، كاپىر ئۇيغۇر بار. 50 يىللىق ئۆزگەرتىش نەتىجىسىدە بۇ دىياردىكى ئىسلام مەسچىتلەرنىڭ بۇلۇڭىدىكى ئۆمۈچۈك تورىدەك غېرىب ھالەتكە چۈشتى. ئىچكىرىدىكى خۇيزۇ مۇسۇلمانلار ئارىسىدىمۇ ياشلار ئىچىدە ئاينىش ئېغىر ھالەتتە. ئېتىقادلىق مۇسۇلمان ياشلىرى ئالىي مەكتەپلەردە ئىنتايىن تۆۋەن ساننى تەشكىل قىلغان. ئىسلام دىنى ياشانغانلار دىنىغا ئايلىنىپ قېلىشقا يۈز تۇتقان. نىڭ ئەمىرلىرى ئورۇنلانمىغان، نىڭ دىنى ئۈستۈن بولمىغان، نىڭ نېئمەتلىرى زايە قىلىنغان دىيارنىڭ نۇسرەت تېپىشىدىن ئۈمىد كۈتىۋاتامسەن؟ ياق، ياق. گۇناھلىرىمىز تۈپەيلى، توزكورلۇقىمىز تۈپەيلى تارتقۇلۇقلار بەرھەقتۇر. مىللەتنى سۆي، لېكىن، مىللەتچىلىكتىن يىراق بول، چۈنكى ياراتقان زىمىندا ئىككىلا تائىپە بار. مۇھەببىتىنىڭ ئۈچۈن، نەپرىتىڭ ھەم ئۈچۈن بولسۇن. رىزالىقى ئۈچۈن يولغا چىقىپ مىللەتچىلىك توزانلىرىدا ئاخىرەتلىكىنى ھالاك قىلغان ئىنسانلار بار. مەخلۇقلارنى ئىلاھ تۇتىۋالغان ئاشۇ كىشىلەرنىڭ تارتىۋاتقان كۈلپەتلىرىگە ئۇ يەر بۇ يەردىن داۋا ئىزدەپ يۈرگەنلىكىگە قارا. خۇددى يالماۋۇزنىڭ ھالقىلىق بېشىنى تاپالماي، پۇت قولىنى كېسىۋەرسە، بىرىنىڭ ئورنىغا ئونى ئۈنۈپ چىققاندەك قەلبى تەقۋالىق لەززىتى بىلەن يۇيۇلمىغان بۇ كىشىلەرنىڭ كاللىسى زەھەرلىك ئىدىيىلەر بىلەن يۇيۇلغان. ئۇلارنىڭ بەخت چۈشەنچىسى ئاستىن ئۈستۈن قىلىنغان. ئۇلار كۈلىدۇ، ماددى مەنپەئەتى ئۈچۈن. يىغلايدۇ ھەم ماددىي مەنپەئىتى ئۈچۈن. تۆت تەڭگە ئۈچۈن ئۆلىمالارنى ژاندارمىخانىلارغا چېقىپ مائاش ئېلىپ، يەنە مۇسۇلمانلىق قالپىقى كىيىپ يۈرۈۋاتقان ماۋۇ ئىنسانلارغا قارا. ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ تۇپراققا قايتىدىغانلىقىنى، ئۆزى تىللىغان، ئۆزى ساتقان ئاشۇ كىشىلەرنىڭ ئۆزىنىڭ نامىزىنى چۈشۈرىدىغانلىقىنى كۆز ئالدىغا كەلتۈرۈشمەيدۇ. ئۇلار جان جەھلى بىلەن دەۋزەققە ئوتۇن بولىدىغان تەنلىرىنى سەمىرتىشنىڭ كويىدا. ئۇلار تەقۋالىق ئىزدىگۈچىلەرنى مەسخىرە قىلىش ئارقىلىق شەيتان ھەۋەسلىرىنى بېسىشىپ، قەبىھ ئەمەللىرى ئۈچۈن تەنتەنە قىلىشىپ يۈرۈشمەكتە. ئۇلارسوغۇق سۇ قۇيۇلۇپ ئاستىدىن ئوت يېقىلغان قازاندىكى پاقىغا ئوخشاش ئاستا ئاستا ئۆزگەرتىلگەن كىشىلەر بولۇپ، ھاكىمىيەت ماشىنىسى ئەنە شۇ كىشىلەردىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ سىتراتىگىيىلەرنى يۈرگۈزۈشىدۇ. بەرگەن ئەقىلنى ئۆزىنى ھالاك قىلىشقا، قېرىنداشلىرىنى ۋەيران قىلىشقا سەرپ قىلىدۇ.مۆئمىنلەر بىر بىنانىڭ خىشىغا ئوخشاش بولۇپ بىر بىرىنى چىڭىتىپ تۇرىدۇ. 00 10 چاقىرىم يىراقلىقتىكى بىر مۇسۇلماننىڭ كۈلپىتى قەلبىڭنى ئۆرتىيەلمىسە، مۆمىنلەرنىڭ غەلبىسىدىن قەلبىڭ قۇۋانمىسا دېمەك ئىمانىڭدا مەسىلە بار. بىزنىڭ قەلبىمىز ئۈممەتتە بولۇشى كېرەككى، يۇرتۋازلىق، تەپرىقىچىلىك كۆزلىرىمىزنى باغلاپ قويمىسۇن. چۈنكى، بۇ شەيتاننى خۇش قىلىپ، نى غەزەبلەندۈرىدىغان ئىشتۇر. پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم مۇنداق دېگەن: ئۈممىتىمنى تەقدىرگە ئىشەنمەسلىك، يۇرتۋازلىق، ئېنىقلىماي ھەدىس رىۋايەت قىلىشتەك ئۈچ ئىش ھالاك قىلىدۇ .ئەسسەغىر 440، ئەلئەۋسەتئەي قوغۇنچى قىز! دۇنيا تىرىكچىلىكى ئويۇن تاماشىدىن ئىبارەتتۇر. سەن قىيامەت كۈنىدىكى قاتتىقچىلىقتا بۇ دۇنيادا بىر كۈن بەلكى ئۇنىڭدىنمۇ ئاز تۇرغاندەك ھېس قىلىسەن. بىلسەڭ ئۇ كۈن خامان يىغىلىدىغان كۈندۇر. نۇرغۇن كىشى شەقىيلىكى سەۋەبلىك خار بولسا يەنە نۇرغۇن كىشى مۇتتەقى بولغانلىقى ئۈچۈن نىجات تاپىدۇ. ئۇ كۈنى قاچىدىغان جاي بارمۇ؟ ئۇ كۈن نىڭ ۋەدىسى ئىشقا ئاشقان كۈندۇر. ئاۋۇ قوشنىسىنى چېقىپ مائاش ئېلىپ يەۋاتقان، ئاۋۇ تۇل چوكاننى پايلاۋاتقان ئادىمىي شەيتانلارنىڭ دۇنيادا تاپقان دۇنياسى، ۋاقىتلىق شەيتانىي لەززەتلىرى ئاخىرى ئۇلارغا ھەسرەت ئېلىپ كەلدى. چوشقىنىڭمۇ كەينىگە تىزىلىدىغان بۇ بىر بۆلۈك كىشىلەر ھەقىقەتەن بۇ كۈنى ئۆزى ئىنكار قىلغان نەرسىلەرنى ئوپئوچۇق كۆرىدۇ. نەفسى خاھىشىنى ئىلاھ قىلىۋالغان بۇ كىشىلەرنىڭ ئۆزرىسى قوبۇل قىلىنمايدۇ. نەفسى خاھىشىغا ئەگەشكەن كىشىلەر قانداق كىشىلەر ئىدى؟ ئۇلار نەفسىگە ياققان ھۆكۈملەرنى ئىجرا قىلاتتى. ياقمىغانلىرىنى تاشلاپ قوياتتى. ئۇلاردىكى تۇراقسىزلىق، مۇناپىقانە قەلب بىلەن قىلىنغان ياخشى ئەمەللەر ئەسقاتمىدى. ئۇلار ئىلاھى ھۆكۈمگە ئەمەس، قەلبىدىكى ئارزۇ ھەۋەسلەرگە ئەگەشكەن كىشىلەر بولۇپ، ئىنسان قەلبى نىڭ ھۆكۈملىرىگە چىن قەلبىدىن بويسۇنمىسا، پەيغەمبەر ھۆكۈملىرىگە تەستىق سالمىسا ئۇ ئىنساننىڭ شەكلەن ئېيتىپ قويغان ئىمانى پايدا بەرمەيدۇ. نەفسى خاھىشىغا ئەگىشىش بىر تۈرلۈك ئازغۇنلۇق.بۇ دىياردىكى كىشىلەرنىڭ ئاتا بوۋىلىرىنىڭ يولىدا قانچىلىك مۇستەھكەم تۇرۇۋاتقانلىقىنى ياخشى بىلىسەن. ھالبۇكى، ئۇلارنىڭ ئاتا بوۋىلىرى تېخى نەچچە يۈز يىلنىڭ ئالدىدىلا شامان ۋە ياكى بۇددا دىنىنىڭ مۇخلىسلىرى ئىدى. بۇ كىشىلەرنىڭ نەزەرىدە ئەجدادلار خاتا ئىش قىلمىغان، ئۇلارنىڭ ھەممە نېمىسى توغرا. ئۇلارنى ئىنكار قىلىش ئاسىيلىقتۇر.ساھابىلەرنىڭ ئىچىدە پەقەت ئۈچۈنلا دۈشمەن بولۇشقان كىشىلەرنى ئۇچرىتىسەن. ئۇلارنىڭ ئاتىلىرى مۇشرىكلار قوشۇنىدا، ئۆزى ئىسلام قوشۇنىدا، قېرىنداشلىرى مۇشرىكلار سېپىدە، ئۆزى مۇسۇلمانلار سېپىدە تۇرۇپ ئاشۇ بىر قورساق قېرىنداشلىرىنى ئىككىلەنمەي قىلىچ بىلەن ئىككى پارە قىلىۋەتكەن. ئۇلارنىڭ قەلبى ئېچىنمىغان. چۈنكى رىزالىقى بىلەن تولغان قەلبتە كۇفرىغا مۇھەببەت نېمە ئىش قىلسۇن؟ بۇ كىشىلەر ئاتا بوۋىلىرىغا قارغۇلارچە ئەگەشكەنلىكى ئۈچۈن نادامەت چېكىدۇ. نىڭ بەزى ھۆكۈملىرىنى تەستىقلاپ بەزى ھۆكۈملىرىدە مەخلۇققا ئىتائەت قىلىدىغانلارنىڭ ھالى نېمە بولار؟ ماددى پەلسەپەنىڭ قانغۇچە زىيانكەشلىكىگە ئۇچرىغان بۇ كىشىلەر ئارىمىزدا ھەقىقەتەن كۆپ. ئۇلارنىڭ سۆزلىرىنىڭ گۈزەللىكىگە، دەۋاسىنىڭ ئالىيلىقىغا قاراپ ھەۋەسلەنمىگىن. ئۇلار ۋە نىڭ رەسۇلىغا تەلتۆكۈس بويسۇنمىغان كىشىلەر ھېسابلىنىدۇ.ئىسلام دىنىنىڭ بەزى ئىبادەت قىسمىغا ئەمەل قىلىپ، سوداسېتىق، ئىجتىمائى ۋە سىياسى قىسىملىرىغا ئەمەل قىلمايدىغان، ئۆزىمىزگە قولاي بولغان قىسىملىرىغا ئەمەل قىلىپ ۋەزىيەت كۆتۈرەلمەيدىغان قىسىملىرىغا ئەمەل قىلمايدىغان، ئۆزىمىز كۆنۈپ قالغان ۋە ئۆزىمىزگە ياققان قىسىملىرىغا ئەمەل قىلىپ ياقمىغان قىسىملىرىنى تاشلاپ قويىدىغان بۇنداق چالا مۇسۇلمان لىقنى چۆرۈپ تاشلاپ ئىسلام دىنىغا چىن قەلبىمىزچىن دىلىمىز بىلەن ئىتىقاد قىلىپ ئۇنىڭغا تولۇق ئەمەل قىلغاندىلا ئاندىن ئىنشا ئۈستۈنلۈك، ئەزىزلىك، مۇۋاپىقىيەت ۋە ئاخىرقى ھېسابتا ئىككى دۇنيادىكى بەختسائادەت بىزگە قۇچاق ئاچىدۇ، ئەجدادلىرىمىزنى مۇۋاپىقىيەتكە ئېرىشتۈرگەن ئىسلام مانا شۇنداق ئىسلام ئىدى. بۇ ئىسلام بولسا تەئەلانىڭ ئىنسانىيەتكە قاراتقان قانۇنىيتىدۇر.ئى مۆئمىنلەر ! ئىسلام دىنىغا پۈتۈنلەي كىرىڭلار يەنى ئىسلام دىنىنىڭ پۈتۈن ئەھكاملىرىغا بويسۇنىڭلار، بەزى ئەھكاملىرىغا ئەمەل قىلىپ بەزى ئەھكاملىرىنى تەرىك ئەتمەڭلار شەيتاننىڭ يوللىرىغا يەنى ئىغۋاسىغا ئەگەشمەڭلار، شەيتان سىلەرگە ھەقىقەتەن ئوچۇقتىنئوچۇق دۈشمەندۇربەقەر سۈرىسى 208ئايەتمەۋدۇدى يۇقىرىقدىكى ئۈچ ھالەتنى ئىنسان قەلبىدىكى ئۈچ بۇدقا ئوخشىتىدۇ ھەم ئۇنى چېقىپ تاشلىماي تۇرۇپ ھەقىقىي نىجادلىقنىڭ بولمايدىغانلىقىنى قەيت قىلىدۇ.ئەي قىز! سەن يىلتىزى بار، ئېتىقادى بار بىر قەۋمنىڭ پەرزەنتىسەن. سەندىكى ئېتىقاد ۋە ھايا ئالدىدا بارچە ئازدۇرۇشلار ۋە مىكىرلەر كار قىلماس ئىدى. قاچانكى، بۇ يىلتىزدىن يىراقلاشتىڭ، خارلىقىڭ باشلاندى. بۇ دىن خارلىقنىڭ ئەمەس، ئەزىزلىكنىڭ دىنى ئىدى. پۈتكۈل ئالەمگە رەھمەت بولۇپ كەلگەن مۇھەممەد سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەمنىڭ ، بارلىق پەيغەمبەرلەرنىڭ، ئىماندا راستچىل ساھابىلەرنىڭ، مۆئمىنلەرنىڭ دىنى ئىدى. تەۋھىد ئەقىدىسىنىڭ يىلتىزى دىن ئۆزگە بارلىق مەخلۇقاتلار مەئبۇدلۇققا يارىمايدۇ، دېگەن نۇقتىدا. بىكار ئۆتكەن ۋاقىت ئەڭ چوڭ زايە قىلىنغان ئامانەتتۇر. بۇ ئەقىل بىكارغا بېرىلمىگەن. بۇ ھېساب ئېلىش ئۈچۈن بېرىلگەن. ئىنسانغا تاللاش ئىختىيارىلىقى بېرىلگەن. دىن ھەققىدە ئىزدىنىپ كۆردۈڭمۇ؟ ئۆلۈمنى بىر دەقىقە بولسىمۇ كۆز ئالدىڭغا كەلتۈرۈپ باقتىڭمۇ؟ بۇ غەپلەت، بۇ زايە قىلىشلار كەلگۈسىدىكى نادامەتنى زىيادە قىلىدۇ. تۈرلۈك ئالامانلارغا تولغان دۇنيادا تۈرلۈك پىكىر ئېقىملىرى ، تۈرلۈك مەپكۈرىدىكى ئادەملەر ياشىماقتا. ئۇلارنىڭ ۋاقىتلىق ماددىي مەئىشەتلىرى سېنى ھەيرەتتە قويمىسۇن. تەقۋالىق ئىزدىگەن كىشى ئۈچۈن جەننەتتىكى نېمەتلەر ھەيرەتتە قېلىشقا لايىقتۇر. بىر قەۋم ئىززىتىنى تىن سورىسۇن. بىر ئادەم پەقەت قىلا يالۋۇرسۇن.بىر تال خورما چاغلىق نەرسە سەدىقە قىلىپ بولسىمۇ دەۋزەقتىن ساقلانغىن، قىزىم! ياخشى سۆزمۇ سەدىقە، كىشىلەر ياخشى سۆزگە بەكمۇ مۇھتاج بولۇپ كەتتى. ئاۋۇ تام تۈۋىدە قالغان غېرىب موماي، ئاۋۇ كېسەل ياتقان بوۋاي ھەممىسى بىر ئېغىز ياخشى سۆزگە مۇھتاج. بىر قېتىملىق كۈلۈمسىرەش، بىر قېتىملىق نەسىھەت قىيامەت كۈنى ئەمەل تارازاڭدا ياخشىلىقىڭغا ھەسسە بولۇپ قېلىشى مۈمكىنغۇ ئاخىر! قىسقىغىنە بۇ ھايات ھامان ئاخىرلىشىدۇ. قەبرىدىكى يېڭى بىر ھاياتنىڭ باشلىنىشى بىلەن ماددىي دۇنيادىكى بارلىق نەرسىلەر قىممىتىنى يوقىتىدۇ.كىيىم كەيمىگەندەك كىينىۋالغان ئاۋۇ قىزلار نىڭ بۇيرۇقىدىن چىققان قىزلاردۇر. كەھرىۋادەك ئىپپىتىنى خالايىققا نامايىش قىلىش ئۈچۈن چىققان قىزلاردۇر. ئۇلار تېنىدىن باشقا نەرسىسى قالمىغان قىزلاردۇر. ئىپپەت دالاسىنىڭ يىگانە چىنارلىرى، ئەدەب ئىقلىمىنىڭ سۇلتانلىرى، ۋاپا گۈلشەنىنىڭ گۈلى رەيھانلىرى بولغان بۇ قىزلارنىڭ ئۆزىنى ئۆزى خار قىلىشى شۇ دەرىجىگە باردىكى، يات ئىقلىمنىڭ ساياقلىرى ئۇلارنىڭ تېنىدىن خالىغان چاغ، خالىغان مەھەلدە ھۇزۇرلىنالايدىغان بولدى. بۇ مۇسىبەتتۇر. تەتقىقاتلاردا ئىسپاتلىنىشىچە، ئۆلچەملىك ئورۇنۇپ يۈرگەن قىزلارنىڭ تېرىسىنىڭ قېرىشى بەدىنىنى ئوچۇق قويۇپ يۈرگەن قىزلارغا قارىغاندا ئاستا بولىدىكەن. سەۋەبى يات ئەرلەرنىڭ قارىشى نەتىجىسىدە قىزلارنىڭ تېرىسىدىكى مەلۇم بىر خىل ماددا خوراپ كېتىدىكەن. بۇ مۇسلىمەنىڭ دۇنيالىق جەھەتتىكى ئالغان پايدىسى، قىيامەتتىكى پايدىسىنى ئەقىل تەسەۋۋۇر قىلالمايدۇ. بىزگە ئازغىنە ئىلىم بېرىلگەن.بىزنىڭ دۇنيا ۋە ئاخىرەتتىكى پايدا زىيىنىمىزنى بىلىدۇ. قارىماققا بىزگە ئاۋارىچىلىق بىلىنگەن، ئېغىر تۇيۇلغان بۇيرۇقلاردىكى ھېكمەتنى ياخشى بىلىدۇ.ئەي قىز! ساڭا قىلغان نەسىھەتلەر ئاخىرلىشىش ئالدىدا تۇرىدۇ.ئىسلام دىنىغا كىرگەن ھەربىر مۇسۇلمان ئۈچۈن ئىسلام دىنىدا بىلىشكە تىگىشلىك بولغان ئەڭ مۇھىم ئۈچ شەرت بولۇپ ھەرقانداق مۇسۇلمان بۇ ئۈچ شەرتنى ھەقىقى يۇسۇندا بىلىشى ۋە ھەقىقى يۇسۇندا ھاياتىغا تەدبىقلىشى ئىنتايىن مۇھىم ئىمانى مەجبۇرىيەتتۇر. بۇ شەرتلەر تۆۋەندىكىچە:بىزنىڭ ياراتقۇچىمىز يەنى ئىلاھىمىز تەئەلا شۇنداق بىر زاتكى بىزلەرنى تەربىيلىگۈچى ۋە پۈتۈن كائىناتنى پەرۋىش قىلغۇچى ۋە پۈتۈن كائىناتقا ھۆكۈمرانلىق قىلغۇچى ئۇ زات بولسا بىزنىڭ مەئبۇددىمىزدۇر. بىز ئۈچۈن ئۇنىڭدىن باشقا ئىبادەت قىلىپ بويسۇنۇشقا لايىق ھېچقانداق بىر زات يوقتۇر،مانا بۇ ئىسلام دىنىنىڭ بىرىنچى شەرتى ۋە شۇنداقلا مۇسۇلمان كىشىنىڭ بىلىشكە تىگىشلىك ئەڭ مۇھىم ئىمانى مەجبۇرىيتى!.بىزنىڭ دىنىمىز يەنى ھاياتىمىزدا ماڭىدىغان يولىمىز ئىسلام دىنى بولۇپ بۇ بولسا ياراتقۇچىمىز بولغان بىر نىڭ قانۇنتۈزۈملىرىگە بويسۇنۇش، ئىتائەت بىلەن ئەگىشىش ۋە شىرىك ئەقىدىلەردىن ئاداجۇدا بولۇش ۋە ئۇنىڭ ئەھلىدىن مەيدانىنى ئايرىشتۇر،مانا بۇ ئىسلام دىنىنىڭ ئىككىنچى شەرتى ۋە شۇنداقلا ھەر بىر مۇسۇلماننىڭ بىلىشكە تىگىشلىك ئەڭ مۇھىم ئىمانى مەجبۇرىيتى !.بىزنىڭ پەيغەمبىرىمىز يەنى بىزلەرنى جەننەتكە يىتەكلەيدىغان يولباشچىمىز مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام بولۇپ ئۇ نىڭ بەندىسى ۋە ھەق ئەلچىسىدۇر. ئۇنىڭ ئاتىسى ئەرەبلەر خەلقىدىن بولغان سالىھ ئابدۇللا بۇلۇپ ئابدۇللاھنىڭ ئاتىسى ئابدۇلمۇتەللىپ ،ئابدۇلمۇتەللىپنىڭ ئاتىسى ھاشىمدۇر، ھاشىم بولسا قۇرەيىش قەبىلىسىدىن بۇلۇپ قۇرەيىش قەبىلىسى ئەرەبلەردىندۇر، ئەرەبلەر بولسا ئىبراھىم ئەلەيھىسسالامنىڭ ئوغلى ئىسمائىل ئەلەيھىسسالامنىڭ نەسلىدۇر.مانا بۇ بولسا ئىسلام دىننىڭ ئۈچىنچى شەرتلىرى ۋە شۇنداقلا ھەر بىر مۇسۇلماننىڭ بىلىشكە تىگىشلىك ئەڭ مۇھىم ئىمانى مەجبۇرىيتى !.بۇ ئۈچ شەرتنىڭ مۇسۇلمانلاردىن تەلەپ قىلىدىغان تەقەززاسى شۇكى: پۈتۈن كائىناتنى ۋە كائىنات ئىچىدىكى بارلىق مەۋجۇداتنى ياراتقان يەككەيىگانە بىر نىلا ئىلاھىم يەنى ھۆكۈمرانىم دەپ تۇنۇپ، بارلىق ئىتائەت ۋە ئىبادەت يەنى بەندىچىلىك ۋە قۇلچىلىق لارنى پەقەت ئەنە شۇ شېرىكسىز يەككەيىگانە بىر نىڭ ئۆزىگىلا قىلىش ۋە ئىبادىتىگە ھېرىسمەن بولۇش ۋە مۇھەببەت قىلىش ۋە بارلىق ئىتائەت ۋە ئىبادەتلەردە نىڭ دىنى بولغان ئىسلامغا بويسۇنۇش ۋە نىڭ ئەلچىسى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ يوليۇرۇقلىرىغا ئەگىشىش ۋە ھاياتىنى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ يوليۇرۇق كۆرسەتمىسى بويىچە ئۆتكۈزۈشتۇر.ئەي قىز! سۆز ئاخىرىدا ساڭا قايتا قايتا تەۋسىيە قىلىدىغان ، سېنىڭ ھالاك بولۇشۇڭ ياكى نىجات تېپىشىڭغا مۇناسىۋەتلىك بىر مەسىلە بار. ئۇ بولسىمۇ شېرىك، ھەرقانداق شەكىلدىكى شېرىكتىن يىراق بولغىن. : ، 448116ياخشى كۆرۈشۈڭ، يامان كۆرۈشۈڭ ئۈچۈن بولسۇن. سېنى ۋە ساڭا ئوخشاش نى تونۇش يولىغا قەدەم باسقان ھەمشىرىلەرنى مەسخىرە قىلىۋاتقان ئەخمەقلەرگە ئېيتىنكى: ، : ، . 60 4ت . سېنى توغرا يولدا مېڭىشقا مۇۋەپپەق قىلسۇن، قىزلىرىمىزغا ، ئانىلىرىمىزغا، ئوغۇللىرىمىزغا، ئاتىلىرىمىزغا ھىدايەتنى نېسىپ قىلسۇن. دىن دۈشمەنلىرىنى ھالاك قىلىۋەتسۇن.زامان بىلەن قەسەمكى ، ئىمان ئېيتقان، ياخشى ئەمەللەرنى قىلغان، بىر بىرىگە ھەقنى تەۋسىيە قىلىشقان، بىر بىرىگە سەۋرنى تەۋسىيە قىلىشقان كىشىلەردىن باشقا ھەممە ئادەم چوقۇم زىيان ئىچىدىدۇر. سۈرە ئەسىر 2.3 بۇ يازمىنىدە20111031 12:17قايتا تەھرىرلىدى تەستىقلانغان ۋاقىت : 20111031, 12:17چوققا باش يازما ۋاقتى : 20111031 11:06 تۆھپە: 350 ھەسسىلىكاللە ھەممىمىزنى توغرا يولدا مېڭىشقا ھىدايەت قىلسۇن، ئامىن!..........چوققا 1 قەۋەت ۋاقتى : 20111031 12:44 ئاللاھنىڭ سالىمى،رەھمىتى،بەركىتى بارلىق مۆمىنلەرگەۋە ئۆزلىرىگە بولسۇن،ئاللاھ بارلىق قىزئوغۇللىرىمىزغا ئىمان،ئىنساپ،ھايا،غۇرۇر ئاتا قىلسۇن،امىن.چوققا 2 قەۋەت ۋاقتى : 20111031 16:11 ئاللاھ رەھمەت قىلسۇن قېرىندىشىم ، ئاللاھ سىزنىڭ تېنىڭىزنى سالامەت ، قەلىمىڭىزنى بەركەتلىك قىلسۇن . دىن دۈشمەنلىرىنىڭ زىيانكەشلىگىدىن ئۆز پاناھىدا ساقلىسۇن !مۇشۇنداق نادىر ئەسەرلىرىڭىزدىن تەڭ ھوزور ئالايلى . ئانامغا ئوقۇپ بەرگەنتىم بەك خوش بوپ كەتتى .چوققا 3 قەۋەت ۋاقتى : 20111031 18:32 ئاللاھ رەھمەت قىلسۇن قېرىندىشىمچوققا 4 قەۋەت ۋاقتى : 20111031 20:11 مەڭگۇ تاش سىزگە سالام .ھارماس قوللىرىڭىزغا خۇدايىم دەرت بەرمىسۇن ،بەركەتلىك قوللاردىن تېخىمۇ مول مىۋىلەر كۇتىمىز.رەھمەت سىزگە ،مەڭگۇ تاش !ئەسىرىڭىزنى ساقلىۋېلىپ، ئالدىرىماي يەنە بىر قېتىم ئوقۇپ چىققۇم بار. چۈنكى ھازىر بەك كەچ بولۇپ قاپتۇ، قىزىمنى ئۇخلاتمىسام بولمىدى.چوققا 5 قەۋەت ۋاقتى : 20111101 00:02 شۆھرەت: 2860 كىشىلىكمۇنبەرپۇلى: 2861 سومتۆھپە: 1703 ھەسسىلىكياخشى باھا: 1703 نۇقتاھەقىقەتەن ياخشى يېزىلغان ئەسەركەن ، قىزىم ساڭا ئېيتاي ، كېلىنىم سەن ئاڭلا . ئۇلۇغ ئاللاھ قەلەمىڭىزگە بەركەت ئاتا قىلسۇن .چوققا 6 قەۋەت ۋاقتى : 20111101 02:03 ھەقىقەتەن ياخشى يېزىلغان ماقالىكەن. تولۇق ئوقۇپ چىقىپ ئىنتايىن تەسىرلەندىم.ئەمما بىر جۇملىنى چۇشۇنەلمىدىم .ئۇ جۇملە مۇنداق يېزىلىپتۇ؛ ئاللاھ ياراتقان زىمىندا ئىككىلا تائىپە بار. مۇھەببىتىىڭ ئاللاھ ئۇچۇن، نەپرىتىڭ ھەم ئاللاھ ئۇچۇن بولسۇن؛ دەپ يېزىلىپتۇ. ماقالىنىڭ باش ئاخىرىغا باغلاپمۇ چۇشۇنەلمىدىم .خاتا يېزىلىپ قالدىمۇيا چۇشەنچە بەرگەن بولساڭلار.چوققا 7 قەۋەت ۋاقتى : 20111102 17:39 ئېسىل يازمىڭىزغا ئاللاھ رەھمەت قىلسۇن ! بۇ ھېكمەت ، دالالەتلەر تېخىمۇ نۇرغۇن قەلىبلەرگە ئىماننىڭ نۇرلىرىنى ئاتا قىلغاي !چوققا 8 قەۋەت ۋاقتى : 20111102 20:55 ناھايىتى ياخشى يېزىلىپتۇ، قولىڭىزغا دەرت كەلمىسۇن قېرىندىشىم، مۇشۇنداق ياخشى تېمىلارنى داۋاملىق يوللاپ تۇرغايسىزچوققا 9 قەۋەت ۋاقتى : 20111102 21:15 چوققا 10 قەۋەت ۋاقتى : 20111102 21:16 0.065717 4, :0105 02:34, 06003611 |
جۇڭگوئامېرىكا باشلىقلىرى ئىككى دۆلەت كارخانىچىلىرى سۆزلىشىشىنىڭ يېپىلىش مۇراسىمىغا قاتناشتىخەلق تورىجۇڭگوئامېرىكا باشلىقلىرى ئىككى دۆلەت كارخانىچىلىرى سۆزلىشىشىنىڭ يېپىلىش مۇراسىمىغا قاتناشتى2017.11.10 15:05 مەنبە: خەلق تورىخەلق تورى ئۇيغۇرچە قانىلىنىڭ 10نويابىر بېيجىڭدىن بەرگەن تېلېگراممىسى: دۆلەت رەئىسى شى جىنپىڭ 9نويابىر خەلق سارىيىدا ئېلىمىزگە دۆلەت ئىشلىرى زىيارىتىگە كەلگەن ئامېرىكا زۇڭتۇڭى ترامپ بىلەن جۇڭگوئامېرىكا كارخانىچىلىرى سۆزلىشىشىنىڭ يېپىلىش مۇراسىمىغا قاتناشتى ھەمدە سۆز قىلدى.شى جىنپىڭ مۇنداق دەپ كۆرسەتتى: بۇ يىل جۇڭگو بىلەن ئامېرىكا شاڭخەي ئاخباراتى نى ئېلان قىلغانلىقىنىڭ 45 يىللىقى. 45 يىلدىن بۇيان، جۇڭگو بىلەن ئامېرىكىنىڭ ئىقتىساد سودا مۇناسىۋىتىدە تارىخىي تەرەققىيات ئىشقا ئاشۇرۇلدى. ئەمەلىيەت شۇنى ئىسپاتلىدىكى، جۇڭگو بىلەن ئامېرىكىنىڭ ئىقتىساد سودا ھەمكارلىقى غايەت زور يوشۇرۇن كۈچكە ئىگە، ئۆزئارا نەپ يەتكۈزىدىغان ۋە تەڭ پايدا ئالىدىغان ھەمكارلىق.شى جىنپىڭ جۇڭگونىڭ ئىقتىسادى ۋەزىيىتى ۋە جۇڭگو بىلەن ئامېرىكىنىڭ ئىقتىساد سودا مۇناسىۋىتى ھەققىدە ئۈچ نۇقتىلىق قارىشىنى ئوتتۇرىغا قويدى. ئۇ مۇنداق دەپ كۆرسەتتى: جۇڭگو ئىقتىسادىنىڭ ئۇزاق مۇددەت ياخشى بولۇش ئىستىقبالى پارلاق. خەلقئارا پۇل فوندى تەشكىلاتى بۇ يىل كىرگەندىن بۇيان جۇڭگو ئىقتىسادىنىڭ ئېشىش كۆزلىمە قىممىتىنى بىر قانچە قېتىم ئۆستۈردى، بۇ جۇڭگو ئىقتىسادىغا ئىشەنگەنلىك. |
2019يىل يانۋار ئۇيغۇر تەتقىقات ئىنىستىتۇتى2019يىلى يانۋار ئېيىنىڭ ئارخىپىسىياسەت, ماقالىلەر2019يىلى 27يانۋار 8:04 0 ئىنكاسبەلكىم جازا لاگېرلىرى تاقىلىدۇ، ئەمما قاچان؟ جازا لاگېرلىرىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ كۆپىنچىسى قىرغىنچىلىققا ئۇچراپ تۈگىتىلگەندە، ھايات قالغانلىرى مانا بۇ رەسىمدىكىدەك بولۇپ كەتكەندە تاقىلىدۇ ۋە بىز بۇ ھاياتلارنى تونۇيالامدۇق؟ خەلقئارا شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسىگە نېمە ئۈچۈن ئارىلىشىشى كېرەك؟ رۇقىيە تۇردۇش ئامېرىكا باشلىق قىرغىنچىلىقنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنىڭغا ئارىلىشىپ توختىتىش قانۇنىغاداۋامىنى ئوقۇش پائالىيەتلەر2019يىلى 18يانۋار 8:46 0 ئىنكاس2 نۆۋەتلىك يىپەك يولى ۋە ئۇيغۇرلار تېمىلىق يۇمىلاق ئۈستەل يىغىنى 2019 يىلى 1 ئاينىڭ 27 كۈنى چۈشتىن كېيىن ئىستانبۇلدا چاقىرىلىدۇ. يىغىننىڭ بىرىنچى قېتىملىقى 2018 يىلى 23 نويابىردا ئۇيغۇر تەتقىقات ئىنستىتۇتى ئىشخانىسىدا ئۆتكۈزۈلگەنىدى.پائالىيەتلەر2019يىلى 15يانۋار 5:10 0 ئىنكاسئۇقتۇرۇش ئىنستىتۇتىمىز 2019 يىلى 26 ، 27 يانۋار كۈنلىرى تەتقىقات ۋە تەنقىد تېمىسى ئاستىدا ئىستانبۇلدا بىر يېرىم كۈنلۈك نەزەرىيە ۋە تەتبىق كۇرسى ئورۇنلاشتۇرۇشنى قارار قىلدى. بۇنىڭغا سىياسەت ۋە ئىستراتېگىيە كۇرسىغا قاتناشقان كۇرسانتلارنى مەركەز قىلغان ھالدا جەمئىي 20 ئوقۇغۇچى قاتناشتۇرۇلىدۇ. بۇ قېتىمقى كۇرسقا ئىزدىنىش، تەتقىق قىلىش روھىغا ئىگە، مۇئەييەنداۋامىنى ئوقۇش سىياسەت, ماقالىلەر2019يىلى 13يانۋار 11:07 0 ئىنكاسئەكبەر مەمەدوۋ ئەكبەر مەمەدوۋ: ئەركىن ئاكا، بەلكىم خەۋىرىڭىز بار، كېيىنكى ۋاقىتلاردا بىز مۇستەقىلچى، ئۇلار ئەمەس، ئۇلار مۇستەقىللىق سۆزىنى ئاغزىغا ئالمايدۇ، بىز مۇستەقىللىق تەلەپ قىلىمىز، ئۇلار ئاپتونومىيە ۋە ئۆز تەقدىرىنى ئۆزى بەلگىلەش ھوقۇقىنى تەلەپ قىلىدۇ دېگەنگە ئوخشاش بىر بىرىمىزگە تۆھمەت چاپلايدىغان ئىشلار كۆپىيىپ كەتتى. بۇنىڭغا نېمە دەيسىز؟ ئەركىن ئالىپتېكىن:داۋامىنى ئوقۇش ماقالىلەر, مەدەنىيەت2019يىلى 9يانۋار 5:05 0 ئىنكاسغايەت زور مىقداردىكى ئۇچۇرمەلۇماتنىڭ نەزىرى سىزدە لىبېرالىزم ئىنسانلارنىڭ ئەركىنلىكىنى تولىمۇ مۇھىم دەپ قارىغانلىقى ئۈچۈن ئۇلۇغلايدۇ. لىبېرالىزمدا ھاكىمىيەت شەخسلەرنىڭ ھېستۇيغۇلىرى، ئارزۇئارمانلىرى ۋە سايلامدا ئەكس ئەتكەن ئەركىن ئىرادىسى تۈرتكىسىدە پەيدا بولىدۇ، دەپ قارىلىدۇ. لىبېرالىزم سىياسەتتە ئەڭ ياخشىنى سايلىغۇچىنىڭ بىلىدىغانلىقىغا چىن ئىشىنىدۇ، بۇ سەۋەبتىن دېموكراتىك سايلاملارنى ئۆتكۈزىدۇ، ئەركىن بازار پىرىنسىپىنى قوللايدۇ،داۋامىنى ئوقۇش دېكابىر فېۋرال |
1 قاڭتاردان باستاپ نە وزگەرەدى؟قازاقستان 31 جەلتوقسان، 20218102 رەت كورسەتىلدى2022 جىلعا دا كەلىپ جەتتىك. 2021 جىل پاندەميا زارداپتارىمەن كۇرەسكە، ساۋداساتتىقتى رەتتەۋگە، تەڭگە باعامىمەن ارپالىسۋعا جۇمسالدى. ۇكىمەت جىل بويى ينفلياتسيانى ۋىسىنان شىعارىپ الىپ، جىل سوڭىنا قاراي باعانى يلىكتىردى. بيىل نارىقتا ءبىراز وزگەرىستەر بولادى. جاڭا باستامالار مەن زاڭدار كۇشىنە ەنەدى. سونىڭ ءبىرشاماسىن قورىتىپ وتەلىك.جاردەماقى، ايىپپۇل، سالىق جانە باسقا دا تولەمدەردى ەسەپتەۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش اەك 2022 جىلدان باستاپ 3 063 تەڭگە بولدى. 2021 جىلى 1 اەك 2 917 تەڭگە بولعان ەدى. ال 20222024 جىلدارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت تۋرالى زاڭعا سايكەس 2022 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ەڭ تومەنگى ايلىق جالاقى مولشەرى وسەدى. بۇل 60 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى. بۇل مولشەر 2021 جىلى42 500 تەڭگە بولعان ەدى. ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى 36 018 تەڭگە. وسى زاڭعا سايكەس 2022 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى جانە ەڭبەك سىڭىرگەن جىلدارى ءۇشىن زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ مولشەرى 2021 جىلى الىناتىن مولشەردەن 7 پايىزعا وسەدى. مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك جاردەماقى مولشەرى دە 5 پايىزعا جوعارىلايدى.ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىنىڭ وسۋىنە بايلانىستى ەلدەگى 1،6 ملن ادامنىڭ تابىسى ارتادى.وتكەن جىلدىڭ باستى جاڭالىعى زەينەتاقى جيناعىنداعى ارتىق سومانى پايدالانۋ بولعانى بەلگىلى. بۇل مۇمكىندىكتى 370 مىڭعا جۋىق ادام پايدالانىپ، 1،7 ترلن تەڭگەدەن استام قارجى قوردان شىعارىلعان. ونى ازاماتتار تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋعا، ەمدەلۋگە جۇمسادى جانە جەكە كومپانيالاردىڭ باسقارۋىنا بەردى. جىل سوڭىندا جەتكىلىكتى شەكتەن اساتىن سومانى جەر ۋچاسكەسىن ساتىپ الۋعا جۇمساۋ جانە وتباسى بانكىندەگى دەپوزيتكە اۋدارۋ مۇمكىندىگى دە پايدا بولدى.الايدا وتانداستارىمىزعا جايسىز تيگەن ءبىر جاڭالىق جەتكىلىكتى شەكتىڭ وسكەندىگى. جاڭالىقتى بجزق 2021 جىلى 3 جەلتوقسانىندا جاريالادى. بيىلدان باستاپ 21 جاستاعى ازاماتتىڭ ەسەپشوتىنداعى قارجى 3،2 ملن تەڭگەدەن اسۋعا ءتيىس. 30 جاستا 4،4 ملن تەڭگە، 40 جاستا 5،8 ملن تەڭگە، ال 50 جاستا 7،4 ملن تەڭگە، 5962 جاستا 9،1 ملن تەڭگەدەن ارتىق قاراجات جيناۋى قاجەت. قور باسشىلىعىنىڭ تۇسىندىرۋىنشە، بۇل ەڭ تومەنگى جالاقى مەن زەينەتاقى تولەمىنىڭ ارتۋىمەن بايلانىستى. وسىدان سوڭ كوپ ازامات جىل سوڭىنا دەيىن قورداعى ارتىق اقشاسىن شىعارىپ، پايدالانىپ قالۋعا تىرىستى. مۇنداي جانتالاس قوعامدا شۋ تۋعىزدى. كەيىن پرەزيدەنت قاسىمجومارت توقاەۆ زەينەتاقى جيناعىنىڭ شەكتى مەجەسىن كوتەرۋ مەرزىمىن 2022 جىلدىڭ 1 ساۋىرىنە دەيىن ۇزارتۋدى تاپسىردى.2022 جىل ماينەرلەرگە وڭاي تيمەيىن دەپ تۇر. ويتكەنى بيىلدان باستاپ تۇتىنعان 1 كيلوۆاتتساعات ءۇشىن 1 تەڭگەدەن تولەۋگە تۋرا كەلەدى. ءسويتىپ، ۇكىمەت اۋا جايىلىپ، ەل ىشىنە ەركىن ەنگەن تسيفرلى ماينينگ قىزمەتىن سالىقپەن اۋىزدىقتاماق. سول ارقىلى ولاردىڭ كولەڭكەدەن شىعىپ، ەل بيۋدجەتىنە قارجى ءتۇسىرۋىن تىكەلەي باقىلاۋعا الادى. ماينەرلەردەن بولەك، ، ، سەكىلدى شەتەلدىك ينتەرنەتكومپانيالار دا 2022 جىلدان باستاپ قازاقستان ۇكىمەتىنە سالىق تولەي باستايدى. بۇل سالىعى دەپ اتالادى. ياعني قىزمەت پەن تاۋارىن ونلاين پلاتفورما ارقىلى ساتاتىن بارلىق شەتەلدىك كومپانيا قازاقستان بيۋدجەتىنە قوسىمشا قۇن سالىعىن تولەۋگە مىندەتتەلەدى. ققس مولشەرلەمەسى ساتىلعان تاۋارلار مەن قىزمەتتەر سوماسىنىڭ 12 پايىزىن قۇرايدى. ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ ەسەپتەۋىنشە، جاڭا سالىقتان ەل قازىناسىنا جىل سايىن 2 ملرد تەڭگە تۇسۋگە ءتيىس.بيىل ەلىمىزدە تسيفرلى تەڭگە پايدا بولادى. ۇلتتىق بانك بۇل جوبانى بىلتىر اياقتاي الماي، امالسىز 2022 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنە دەيىن شەگەرگەن. جوبانى دايىنداۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، تولەمدەردىڭ تسيفرلى تەڭگەمەن جۇزەگە اسىرىلۋى بارلىق وپەراتسيا مەن ترانزاكتسيانى باقىلاپ، قارجى جۇيەسىنىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتەدى. تيىسىنشە، جەمقورلىققا اپارار جولدى دا كەسەدى.2022 جىلى كۇشىنە ەنەتىن جاڭالىقتىڭ ءبىرى ۋتيليزاتسيالىق الىم كولەمىنىڭ ارتۋى. اۆتوكولىكتى ەلگە كىرگىزۋ ءۇشىن مىندەتتى سانالاتىن الىمنىڭ بۇل ءتۇرى ەلىمىزدە 2016 جىلدان بەرى قولدانىلىپ كەلەدى. ۋتيليزاتسيالىق الىمدى ەسەپتەۋ ءۇشىن كوەففيتسيەنتتى قوزعالتقىش كولەمى مەن كولىك كاتەگورياسىنا بايلانىستى بازالىق ستاۆكاعا مولشەرى اەككە بايلانىستى كوبەيتۋ كەرەك. ال بازالىق ستاۆكا 50 اەكءتى قۇرايدى. 2022 جىلى 1 اەك 3 063 تەڭگە ەكەنىن ەسكەرسەك، وندا بيىل بازالىق ستاۆكا مولشەرى 153 150 تەڭگەگە ءبىراق جەتەدى. سوندا وسى جىلى قوزعالتقىش كولەمى 1000 تەكشە سم بولاتىن جەڭىل اۆتوكولىك ءۇشىن جاڭا قوجايىن 459 450 تەڭگە تولەۋى ءتيىس بولادى.بيىل ءۇي باعاسى ارزاندامايدى. قازاقستان قۇرىلىس سالۋشىلار قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى ۆيكتور ميكريۋكوۆ 2022 جىلى تسيفرلى يپوتەكا ترەندكە اينالادى دەيدى. ونىڭ ايتۋىنشا، بيىل قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ باعاسى تاعى دا قىمباتتايدى پاتەرلەردىڭ شارشى مەترى تارىلا تۇسەدى جاڭا الەۋمەتتىك باعدارلامالار پايدا بولادى.2022 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ سالىقتىق ءموبيلدى قوسىمشا تۇسىنىگى ومىرىمىزگە كىرىگەدى. بۇل ارقىلى جەكە تۇلعالارعا م ۇلىك سالىعى، جەر سالىعى جانە جەكە تۇلعالاردىڭ كولىك قۇرالدارى سالىعى بويىنشا سالىق مىندەتتەمەلەرىنىڭ ەسەپتەلگەن سومالارى تۋرالى جانە نەمەسە سالىق بەرەشەگىنىڭ بار ەكەنى تۋرالى حابارلامالار جىبەرىلىپ وتىرادى. ال 1 ناۋرىزدان باستاپ سالىق تولەۋشىنىڭ تولقۇجاتى نورماسى جۇمىسىن باستايدى. 1 ناۋرىزدان كۇشىنە ەنەتىن جاڭالىقتىڭ ءبىرى ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر ەدب مىندەتتەمەسىنىڭ كەڭەيۋى. ەدب جانە بانك وپەراتسياسىنىڭ جەكەلەگەن تۇرلەرىن جۇرگىزەتىن ۇيىمدار ءۇشىن سالىق ورگاندارىنا اقپارات بەرۋ بويىنشا قوسىمشا مىندەتتەمەلەر ەنگىزىلەدى.سونداياق ءموبيلدى قوسىمشاسىن پايدالاناتىن جەكە كاسىپكەرلەر ءۇشىن جاڭا ارنايى سالىق رەجىمى جۇمىسىن باستايدى. سەرۆيس ارقىلى جەكە كاسىپكەر رەتىندە تىركەلىپ، سالىق جانە الەۋمەتتىك تولەم ەسەبىن جۇرگىزۋگە بولادى. جاڭا ءموبيلدى قوسىمشا جانە جاڭا سالىق رەجىمىن پايدالانعان زاڭدى تۇلعالار 3 جىلعا دەيىن ۇجىمدىق تابىس سالىعى مەن جەكە تابىس سالىعىنان بوساتىلادى.اتاپ وتەرلىك تاعى ءبىر جاڭالىق ەسكى اۆتوكولىكتەردى ۋتيليزاتسياعا قابىلداۋ جايى. بيىل ەسكى اۆتوكولىكتەردى جاڭا باعامەن وتكىزۋ 5 قاڭتاردان باستالادى. جالپى، بيىل ازاماتتاردان 70 مىڭ اۆتوكولىك قابىلداپ الىنىپ، وڭدەۋدەن وتكىزىلەدى دەگەن جوسپار بار. اۆتوكولىكتەردى ەلەكتروندى كەزەككە قويۋ پروتسەسى جانە ولاردى قابىلدايتىن 18 پۋنكت ءوز جۇمىسىن 5 قاڭتار كۇنى باستايدى. |
2022. قاڭتار قاسىرەتى. جۋرناليست ماحامبەت ءابجان ءالى تابىلمادى 19 قاڭتار, 2022 ساعات 09:38قاڭتارداعى وقيعا كەزىندە ءىزءتۇزسىز جوعالعان جۋرناليست ماحامبەت ءابجان ءالى تابىلعان جوق. وسى اي باسىندا ەلدە نارازىلىقتار ۋشىعىپ تۇرعان تۇستا 6 قاڭتارعا قاراعان ءتۇنى ونى پوليتسيا ۇيىنەن ۇستاپ اكەتپەك بولعان.كەيىننەن ءتىلشى سىرتقا شىعىپ كەتكەن، سول كۇيى ورالماعان. بۇعان دەيىن پوليتسيا ونى ۇستاماعانىن ايتقان. ادۆوكات ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنە سۇراۋ سالعان. بۇعان دەيىن ولار ونى ۇستاماعانىن ايتقان. بىراق ءبارىبىر رەسمي جازباشا جاۋاپ تۇرىندە العىمىز كەلەدى. قازىر سونى كۇتىپ وتىرمىز. سول جاۋاپقا وراي كەلەسى قادامىمىز دا انىقتالادى. ادۆوكاتپەن اقىلداسامىز، دەيدى ءجۋرناليستىڭ ايەلى گۇلزيرا دۇيسەمباەۆا 18 قاڭتاردا ازاتتىق تىلشىسىنە.قازاقستانداعى نارازىلىقتاردان بەلسەنە اقپارات تاراتقان جانە شەنەۋنىكتەرگە وتكىر سۇراقتار قويىپ جۇرگەن تاۋەلسىز جۋرناليست ماحامبەت ابجانمەن بايلانىس تۋىستارىنىڭ ايتۋىنشا، 6 قاڭتارعا قاراعان ءتۇنى ۇزىلگەن. سول كۇنى ونىڭ ۇيىنە پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى بارىپ، ەسىكتى اشۋدى تالاپ ەتكەن. ءوزى سول كەزدە پاتەرىنىڭ جارىعى سوندىرىلگەنىن، پوليتسيانىڭ گاز شاشاتىنىن ايتىپ قورقىتقانىن حابارلاعان. ايەلىنىڭ ايتۋىنشا، بۇدان سوڭ ءتىلشى ۇيدەن شىعىپ كەتكەن. سودان ورالماعان. تۋىستارى ونى پوليتسيانىڭ ۇستاعانىۇستاماعانىن ناقتى بىلمەيدى.12 قاڭتاردا استانا پوليتسياسى ءجۋرناليستى ۇستاماعانىن حابارلاعان. ايەلىنىڭ ايتۋىنشا، كۇيەۋى ازىرگە ءىزءتۇزسىز جوعالعانداردىڭ رەسمي تىزىمىنە ەنگىزىلمەگەن.قازاقستاننىڭ كوپتەگەن ءوڭىرىن قامتىعان قاڭتار باسىنداعى نارازىلىقتار مەن تارتىپسىزدىكتەردەن كەيىن ەلدە ءىزءتۇزسىز جوعالعان تۋىستارىن ىزدەگەن ازاماتتاردىڭ حابارلاماسى الەۋمەتتىك جەلىدە ءجيى جاريالانىپ جاتىر. بىرقاتار بەلسەندىلەر مەن قۇقىق قورعاۋشىلار ولاردفڭ ءتىزىمىن جاساۋعا تىرىسىپ جاتىر. بيلىك جوعالعاندار جونىندە ستاتيستيكا ايتپادى.بۇعان دەيىن قۇقىق قورعاۋشىلار بيلىكتى وقيعا جايلى بارلىق اقپاراتتى بەرۋگە، ۇستالعانداردىڭ قۇقىقتارىن بۇزباۋعا شاقىرعان. |
تۇركياعا كومەك قاجەتجاڭالىقتار 4161 0 پىكىر 23 قىركۇيەك, 2014 ساعات 15:24بۇۇنىڭ بوسقىندار ءىسى جونىندەگى اگەنتتىگىنىڭ مالىمەتىنشە، سوڭعى كۇندەرى سيرياتۇركيا شەكاراسىن كەسىپ وتكەن 130 مىڭداي بوسقىندى قاجەتتى زاتتارمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن تۇركياعا حالىقارالىق كومەك قاجەت، دەپ حابارلايدى ۆۆس. بۇۇنىڭ بوسقىندار ءىسى جونىندەگى اگەنتتىگىنىڭ تۇركياداعى وكىلى كەرول باچەلوردىڭ ايتۋىنشا، بوسقىندار سانىنىڭ اعىلۋى كەز كەلگەن ەل ءۇشىن كۇردەلى پروبلەما تۋدىرادى. اسىرەسە ازىقتۇلىك، كورپەلەر مەن قىسقى كيىمنىڭ تاپشىلىعى ايقىن سەزىلۋدە.يسلام مەملەكەتى توبىنىڭ سودىرلارى سيريا مەن يراكتاعى ەڭ ءىرى اۋدانداردى باقىلاۋىنا العاننان بەرى تۇركياعا باس ساۋعالاپ قاشقان كۇردتەر سانى ارتىپ بارادى. تۇركيا قازىردىڭ وزىندە سوڭعى ءۇش جىلدا سيرينى تاستاپ قاشقان ميلليوننان استام بوسقىنداردى قايدا ورنالاستىراتىنىن بىلمەي دال بولۋدا.اياسي مادەنيەتىمىز وسكەن ۇلتپىز دەسەك پارلامەنتتىك باسقارۋعا كوشەيىكقانات بىرلىكۇلى 30190 |
بۇل تاۋلى قىستاقتىڭ بەينەسى بۇكىلدەي وزگەردى نەمەسە كەشە كەدەي قىستاق، بۇگىن ەگەي قىستاقما ي جيەبۋ نان ەكەن تاماعى.جوعارىداعى تاقپاقتا شانشيدىڭ لۇيلياڭ تاۋلى رايونىنداعى يازىحى ايتىلىپ وتىر. يازىحى وزەن ەمەس، قايتا ءبىر قىستاقتىڭ اتى. بۇل حۋاڭحى وزەنى ورتا اعارىنىڭ شىعىس جاعالاۋىندا، سانشي شانشي ۇلكەن قىساڭىنىڭ ورتاسىنداعى تاۋ قويناۋىنا ورنالاسقان، جەرگىلىكتى ورىنداعى كەدەي قىستاق.2009 جىلى ۋنيۆەرسيتەتتەن وقۋ بىتىرگەن گو حايلين، قالادا قىزمەت ىستەۋ ورايىنان ۋاز كەشىپ، جاڭاشا قىستاق قۇرۋ ءۇمىتىن ارقالاپ، وقۋدى ۇزدىك بىتىرگەن ستۋدەنتتەردى قىستاق باستىعى مىندەتىنە تاعايىنداۋ ەمتيحانىنا قاتىناسىپ، ەمتيحاننان سۇرىنەي ءوتىپ، يازىحى قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى بولدى.ەندى عانا وقۋ تاۋىسقان ءبىر ستۋدەنت يازىحى قىستاعىنا كەلىپ قىستاق باستىعى بولادى ەكەن دەگەن حاباردى ەستىگەن قىستاق تۇرعىندارى تاڭ تاماشا بولدى. سول كۇنى 22 جاستاعى گو حايلين يۇڭحى اۋدان قالاشىعىنان گىدي اۋىلدىق حالىق ۇكىمەتىنە بارىپ تىزىمدەلگەندە، قاس قارايىپ كەتكەن دى. ول ءوزىن قارسى الا شىققان قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ قارت شۋجيىمەن بىرگە، ءتۇن قاراڭعىسىن جامىلا، سەرگەك باسىپ يازىحىعا قاراي جول الدى.بىرنەشە كۇن بويى، گو حايلين تاۋ قويناۋىنداعى تار سوقپاق جولدا بىردە ساي تاعانىنا ءتۇسىپ، بىردە جارتاسقا ورمەلەپ، جول جوق جەردە تاستان تاسقا سەكىرىپ قارا تەرگە مالشىندى. ول يازىحى قىستاعىنىڭ ماڭىنداعى تاۋ تاۋدى، جون جوتا، ادىرلى اسۋدى، ساي جىلعا جانە وزەن جاعالاۋىن تۇگەل ارالاپ شىقتى. قىستاققا قايتىپ كەلگەن سوڭ، ءۇي ءۇيدى ارالاپ، احۋال ۇعىستى.ءبىر مەزگىل ابىگەرلەنگەننەن كەيىن، گو حايلين قىستاقتىڭ جاراتىلىستىق شارت جاعدايىن بەس ساۋساعىنداي يگەرىپ، كوكەيىنە كوپ نارسەلەردى ءتۇيىپ كوڭىلى ورنىقتى. |
? كاسىپكەرلەرگە جاسالىپ جاتقان جەڭىلدىكتەر تۋرالى جيى ەستيمىز. مۇنىڭ ەكونوميكانى كوتەرۋگە باعىتتالعان شارۋانىڭ بىر بولىگى ەكەنىن دە تۇيسىگىمىز سەزەدى. بىراق بۇگىنگى ايتپاعىمىز ەلدىڭ الەۋمەتتىك احۋالى. ساراپشىلار از قامتىلعان ازاماتتارعا دا جەڭىلدىك جاساۋ ارقىلى وتاندىق ەكونوميكانىڭ وركەندەۋىنە از دا بولسا ۇلەس قوسۋعا بولاتىنىن ايتۋدا.سونىڭ بىر جولى بيىل پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ كوتەرگەن بەس باستامانىڭ ەكىنشىسى بولماق. ول جالاقىسى تومەن جۇمىسشىلاردىڭ ەڭبەكاقىسىن كوبەيتۋ ۇشىن ولاردىڭ سالىق جۇكتەمەسىن ازايتۋ.مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن ەندى 2019 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ, جالاقىسى تومەن قازاقستاندىقتاردىڭ سالىق جۇكتەمەسى 10 ەسەگە ازايتىلىپ, 1 پايىز عانا سالىق سالىنادى. بۇل از قامتىلعان ازاماتتاردى قولداۋعا باعىتتالعان اۋقىمدى شارانىڭ نەگىزى. اي سايىن ەڭ تومەنگى ەسەپتىك كورسەتكىشتىڭ 25 ەسەلەنگەن كولەمىنەن از جالاقى الاتىندارعا سالىناتىن جەكە تابىس سالىعىن ازايتۋ ارقىلى ولاردىڭ سالىق جۇكتەمەسىن جەڭىلدەتۋ كەرەك. وسىلايشا, سالىقتى ازايتۋدان شىعاتىن قارجى ولاردىڭ جالاقىسىن كوبەيتۋگە جۇمسالۋى قاجەت. ناتيجەسىندە, ەلىمىزدەگى بارشا جالدامالى جۇمىسكەرلەردىڭ كەمىندە ۇشتەن بىرىنىڭ, بۇل 2 ميلليوننان استام ادام, جالاقىسى جۇمىس بەرۋشىگە سالماق سالماياق كوبەيەتىن بولادى دەدى پرەزيدەنت.ناتيجەسىندە, بيىل سالىق كودەكسىنە وزگەرتۋلەر ەنگىزىلمەك. ول كەلەر جىلدان باستاپ, زاڭدى كۇشىنە ەنەدى. سالىق جۇكتەمەسىن تومەندەتۋ تۋرالى بۇل شەشىم ەڭ تومەنگى ەسەپتىك كورسەتكىشتىڭ 25 ەسەلەنگەن كولەمىنەن از ەڭبەكاقى الاتىن ازاماتتارعا عانا قاتىستى. 2019 جىلعى ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش 2525 تەڭگە بولۋى مۇمكىن دەپ ەسەپتەسەك 2018 جىلى 2405 تەڭگە, وندا جالاقىسى 63 125 تەڭگەگە دەيىن جەتەتىن تۇلعالار 1 پايىز عانا تابىس سالىعىن تولەيتىن بولادى.ۆياچەسلاۆ دودونوۆ, قازاقستان ستراتەگييالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى: باستامانىڭ باعىتى جۇمىسى بار, بىراق تابىسى از ازاماتتاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتۋ. پرەزيدەنتتىڭ مالىمدەمەسىندە ونىڭ 2 ميلليونعا جۋىق ادامعا قاتىستى ەكەنى ايتىلعان ەدى. ولار ەڭ تومەنگى ەسەپتىك كورسەتكىشتىڭ 25 ەسەلەنگەن مولشەرىنە دەيىنگى كولەمدە جالاقى الادى. بۇل قازىرگى تاڭدا 60 مىڭ تەڭگەدەن استام. وسى ساناتقا جاتاتىن جەكە تۇلعالارعا تابىس سالىعىنىڭ مولشەرىن 10 ەسەگە دەيىن ازايتۋ ارقىلى جەڭىلدىك جاساۋ جايى قاراستىرىلىپ جاتىر. ياعني, 10 پايىزدان 1 پايىزعا دەيىن. ناتيجەسىندە, ولاردىڭ جالاقىسى وسىعان دەيىن جەكە تابىس سالىعى رەتىندە الىنىپ كەلگەن 6000 تەڭگەگە جۋىق كولەمگە ارتادى. بۇكىلحالىقتىق ماسشتابتا ونىڭ جالپى سوماسى 150 ملرد تەڭگە بولماق. ناتيجەسىندە, بۇل قاراجات, ياعني جوعارىدا ايتىلعان 2 ملن ادامنىڭ قوسىمشا پايدا بولعان تابىسى, ولاردىڭ تۇرمىس جاعدايىن ارتتىرۋعا باعىتتالادى. ودان بولەك باستامانىڭ ماكروەكونوميكالىق اسەرىن دە جوققا شىعارماۋ كەرەك. سەبەبى, تۇرعىنداردىڭ ەنشىسىنە تيگەن سوڭ, ول اقشا ەكونوميكالىق اينالىمعا تۇسەدى. بىر سوزبەن ايتقاندا, قىزمەت تۇرلەرى مەن تاۋار ساتىپ الۋعا جۇمسالادى. مەنىڭشە, ولاردىڭ بارلىعى دا قازاقستاندىق كاسىپكەرلىكتىڭ ۇلەسىنە تيمەك. وسىلايشا, وتاندىق بيزنەستىڭ وركەندەۋىنە دە وز سەپتىگىن تيگىزەدى. ياعني, بۇل بىرىنشى ورىندا الەۋمەتتىك ولشەمدەردى قامتيتىن, سونىمەن بىرگە, ەلدەگى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ ەكونوميكالىق احۋالىنا دا وڭ اسەر ەتەتىن كوپجوسپارلى باستاما.تابىسى از تۇلعالارعا سالىق جۇكتەمەسىن جەڭىلدەتۋ ىس جۇزىندە رەفورمانىڭ قانشالىقتى ساپالى جۇزەگە اساتىنىنا تىكەلەي تاۋەلدى دەيدى وتاندىق باسىلىمداردىڭ بىرىنە پىكىر بىلدىرگەن قارجىگەر باقىت نييازوۆ. نەگىزىندە, بارلىعى قازىنالىق ۇيىمداردىڭ دايىندىعىنا بايلانىستى. از قامتىلعان ازاماتتار ۇشىن 10 ەسەلەنگەن سالىق جەڭىلدىگى بولاشاقتا سالىق اۋىرتپاشىلىعىن وپتيميزاتسييالاۋعا ىنتالاندىرۋى مۇمكىن دەيدى ول. ارينە, بەلگىلى بىر بالانستىڭ ساقتالۋى تابيعاتقا تان سەكىلدى تارازى باسىن تەڭ ۇستاۋ ەكونوميكا ۇشىن دە ماڭىزدى. سول سەبەپتى دە, ەلباسى ۇكىمەت تابىس سالىعىنىڭ پروگرەسسيۆتى شكالاسىن ەنگىزۋ مۇمكىندىگىن زەردەلەۋى كەرەك دەپ تاپسىرما بەرگەن. ياعني, تابىسى جوعارىلاعان سايىن, قازىناعا دا كوبىرەك سالىق تولەۋ جولدارى قاراستىرىلۋى كەرەك. ماماندار ىس جۇزىندە سالىق سالۋدىڭ ادىلەتتى جۇيەسى قالىپتاسۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى. پاۆلودار وبلىستىق كىرىستەر دەپارتامەنتى ۇسىنعان اقپاراتقا سۇيەنسەك, 2007 جىلعا دەيىن جەكە تابىس سالىعىنىڭ پروگرەسسيۆتى شكالاسى قولدانىلعان ەكەن. ۋاقىت وتە كەلە, شارتتار جەڭىلدەتىلىپ, ەڭبەك ەتۋشىلەردىڭ سالىق جۇكتەمەسى باستاپقىدا 5 پايىز بولسا, كەيىن ول تاعى دا 30 پايىزدان 20 پايىزعا دەيىن تومەندەتىلگەن. ەل ەكونوميكاسى وزگەرىستەرگە ۇشىراعان تۇستا سالىق سالۋ جۇيەسى دە كەزەڭكەزەڭىمەن رەفورمالانىپ وتىردى. قازىر سول وزگەرىستەردى قايتا قاراپ, جەكە تابىس سالىعىن پروگرەسسيۆتى شكالا ارقىلى وتەۋ جولدارىن ەنگىزۋدىڭ قاجەتتىلىگى تۋىپ وتىر.پرەزيدەنتتىڭ بەس باستاماسىنا قاتىستى شەتەلدىك ساراپشىلار دا وتاندىق باسپاسوز قۇرالدارىنا پىكىر بىلدىرۋدە. سولاردىڭ بىرى ورتالىق ازييا بويىنشا ساراپشى گيۋنتەر كنابە ەلباسىنىڭ قازاقستاندى جاڭعىرتۋ جولىنداعى ەرەن ەڭبەگىن ەسكەرۋسىز قالدىرماي, ەلدىڭ بارلىق جاعىنان العا جەتەلەپ كەلە, جاتقانىن ايتقان. جاڭا بەس باستاما بارلىق قازاقستاندىقتىڭ جاعدايىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان. ونىڭ ىشىندە سالىق جۇكتەمەسىن جەڭىلدەتۋ دە ماڭىزى جاعىنان وزگەلەرىنەن كەم تۇسپەيدى. تابىسى تومەن تۇلعالاردىڭ جالاقىسىن ارتتىرۋ ارقىلى ومىر سۇرۋ دەڭگەيى كوتەرىلمەك. مەنىڭشە, سالىق سالۋدىڭ مۇنداي جۇيەسىن ەنگىزۋ حالىقتىڭ بىرلىگىن كۇشەيتىپ, الەۋمەتتىك تەڭدىكتى قامتاماسىز ەتەدى دەيدى شەتەلدىك مامان.اۋتيزمدى قالاي تۇسىنەمىز?جوعارعى پالاتا توراعاسى سايلاندى |
ەرلان تۇرعىمباەۆ اقتوبەلىك ۆولونتەرلەرگە العىس ءبىلدىردىايماقتار 23 اقپان، 2021اقتوبە قالاسىنا ءىسساپارى كەزىندە ءىىم ەرلان تۇرعىمباەۆ ۆولونتەرلەرمەن كەزدەسىپ، كارانتين رەجىمىن جانە قوعامدىق ءتارتىپتى ساقتاۋدى قامتاماسىز ەتۋگە كومەكتەسكەنى ءۇشىن ولارعا العىس ءبىلدىردى، دەپ حابارلايدى .ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەرلان تۇرعىمباەۆ اقتوبە وبلىسىنا جۇمىس ساپارى اياسىندا وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ بىرقاتار نىسانىن ارالادى. ولاردىڭ قاتارىندا اقتوبە قالاسىنىڭ ورتالىعىندا ورنالاسقان مودۋلدىك ستاتسيونارلىق بەكەت بار. بەكەتتە پوليتسەيلەردىڭ جۇمىس ىستەۋىنە جانە ازاماتتاردى تاۋلىك بويى قابىلداۋىنا بارلىق جاعداي جاسالعان. مينيستر جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ حالىقتىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن تىنىشتىعىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان جۇمىسىن جوعارى باعالادى.دامىعان ەلدەردىڭ تاجىريبەسى بويىنشا قازىرگى زامانعى ستاتسيونارلىق پوليتسيا بەكەتتەرى نەعۇرلىم كريمينوگەندى ۋچاسكەلەردە ورناتىلىپ جاتىر. اقتوبەدە بەس بەكەت بار.ەل پرەزيدەنتى قاسىمجومارت توقاەۆ سەرۆيستىك مودەلدىڭ نەگىزگى ەلەمەنتى حالىققا جاقىن پوليتسيا بولۋى ءتيىس دەپ ايتتى. وسى قاعيداتتى ىسكە اسىرا وتىرىپ، ءبىز پوليتسيا قىزمەتكەرىنىڭ قوعامدىق ورىنداردا جۇرۋىنە قول جەتكىزدىك. ازاماتتار وزدەرىن قاۋىپسىز سەزىنۋىنە، قاجەت كەزدە پوليتسياعا جۇگىنۋىنە بار جاعداي جاسالدى. بۇگىن ءبىز وڭ ناتيجەنى كورىپ وتىرمىز. ستاتسيونارلىق بەكەتتەر ورناتىلعان جەرلەردە قۇقىق بۇزۋشىلىقتار سانى ايتارلىقتاي ازايدى، دەپ اتاپ ءوتتى ۆەدومستۆو باسشىسى.2020 جىلى وبلىس اۋماعىندا قىلمىس 37 تومەندەدى. مينيستر جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتىن رەفورمالاۋ ماسەلەسىندە ۋچاسكەلىك ينسپەكتورعا نەگىزگى ءرول بەرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى. وسىعان بايلانىستى ەرلان تۇرعىمباەۆ پوليتسيا قىزمەتكەرى وتباسىمەن بىرگە تۇراتىن ۋچاسكەلىك پۋنكتپەن بىرىكتىرىلگەن ۇيگە باردى.مينيستر ۋچاسكەلىك پوليتسيا ينسپەكتورىنىڭ ۇنەمى اكىمشىلىك ۋچاسكەدە بولۋى ماڭىزدى ەكەنىن جانە وڭىردە قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ولاردىڭ شتاتىن ىشكى رەزەرۆتەر ەسەبىنەن تولىق جاساقتاۋ قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.اكىمدىكتەرمەن بىرلەسىپ، ۋچاسكەلىك ينسپەكتورلارعا ءتيىستى جاعداي جاساپ، ۋچاسكەلىك پۋنكتتەر جەلىسىن كەڭەيتە وتىرىپ، ءبىز ازاماتتارىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىك دەڭگەيىن ارتتىرامىز. مۇنداي جۇمىستى ءبىز بارلىق وڭىرلەردە جۇرگىزەتىن بولامىز، دەدى ىشكى ىستەر ءمينيسترى.قۇقىقتىق ءتارتىپتى قامتاماسىز ەتۋدە ەرىكتىلەر پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنە كومەك كورسەتىپ كەلەدى. وبلىس بويىنشا ىشكى ىستەر ورگاندارى وتكىزەتىن بارلىق الدىن الۋ ءىسشارالارىنا 300دەن استام ەرىكتى قاتىسادى.مينيستر ەرىكتىلەرمەن كەزدەسىپ، ولارعا كارانتين رەجيمىن جانە قوعامدىق ءتارتىپتى قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋگە كومەكتەسكەنى ءۇشىن العىس ايتتى. كەيىن جەكە قۇراممەن كەزدەسىپ، وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتى قىزمەتكەرلەرىنىڭ الدىنا وڭىردەگى قاۋىپسىزدىك دەڭگەيىن ارتتىرۋ جانە حالىقپەن جۇمىستى جالعاستىرۋ، ولاردىڭ ماسەلەلەرىن دەرەۋ شەشۋ مىندەتتەرىن قويدى.اقتوبە ۆولونتەر ەرلان تۇرعىمباەۆ |
اراي جۇماتاي 24 قىركۇيەك, 2020 ساعات 09:56ۇلىبريتانيا پرەمەرءمينيسترى بوريس دجونسون. فوتو: ارۇلىبريتانيا مەن بۇۇ 12 جەلتوقساندا كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قارسى كۇرەس ءسامميتىن وتكىزەدى. بۇۇ ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، كەزدەسۋ پاريج كليمات كەلىسىمىنە قول قويىلعانىنىڭ بەس جىلدىعىنا وراي ۇيىمداستىرىلدى.رەسمي حابارلامادا: سوڭعى زەرتتەۋلەر پارنيكتىك گازداردىڭ كونتسەنتراتسياسى رەكوردتىق دەڭگەيگە جەتكەنىن كورسەتتى. وسىعان بايلانىستى بۇۇ باس حاتشىسى انتونيو گۋتەرريش پەن ۇلىبريتانيا پرەمەرءمينيسترى بوريس دجونسون 12 جەلتوقساندا وتەتىن الەم كوشباسشىلارىنىڭ كەزدەسۋىنە تەڭ توراعالىق ەتەدى، دەلىنگەن.پاريج كەلىسىمى 2015 جىلدىڭ 12 جەلتوقسانىندا كليماتتىڭ وزگەرۋى جونىندەگى نەگىزدەمەلىك كونۆەنتسيانىڭ 21كونفەرەنتسيا قورىتىندىسى بويىنشا قابىلداندى. قاتىسۋشى ەلدەر عالامشارداعى ورتاشا تەمپەراتۋرانىڭ يندۋسترياعا دەيىنگى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 2100 جىلعا قاراي تسەلسي بويىنشا ەكى گرادۋستان جوعارى كوتەرىلۋىنە جول بەرمەۋگە كەلىستى. قۇجات، اتاپ ايتقاندا، پارنيكتىك گازدار ءوندىرىسىن ازايتۋدى كوزدەيدى. رەسەيدە كەلىسىم 2019 جىلدىڭ قاراشادا كۇشىنە ەنگەن. |
ئۆيۈمدە تېلېگرافنىڭ تورى بار ئىدى. ئاپپارات زالدا بولغاچقا ياتاق ئۆيدە سىمسىز تور پەقەت ياخشى ئەمەس. مەندە بىر دانە سىمسىز تور تارقاتقۇچ بار ئىدى، بۇرۇن ئۆزەم تەڭشىگەن، بۇ قېتىم بۇرۇنقىدەك تەڭشىسەم بولمايۋاتىدۇ. ياكى باش ئاپپاراتتىن تەڭشەيدىغان يېرى بارمۇ بىلمىدىم بىلبىلىك بىلوگىباشبەتكومپيوتېرسوئالجاۋابئۆيۈمدە تېلېگرافنىڭ تورى بار ئىدى. ئاپپارات زالدا بولغاچقا ياتاق ئۆيدە سىمسىز تور پەقەت ياخشى ئەمەس. مەندە بىر دانە سىمسىز تور تارقاتقۇچ بار ئىدى، بۇرۇن ئۆزەم تەڭشىگەن، بۇ قېتىم بۇرۇنقىدەك تەڭشىسەم بولمايۋاتىدۇ. ياكى باش ئاپپاراتتىن تەڭشەيدىغان يېرى بارمۇ بىلمىدىمئۆيۈمدە تېلېگرافنىڭ تورى بار ئىدى. ئاپپارات زالدا بولغاچقا ياتاق ئۆيدە سىمسىز تور پەقەت ياخشى ئەمەس. مەندە بىر دانە سىمسىز تور تارقاتقۇچ بار ئىدى، بۇرۇن ئۆزەم تەڭشىگەن، بۇ قېتىم بۇرۇنقىدەك تەڭشىسەم بولمايۋاتىدۇ. ياكى باش ئاپپاراتتىن تەڭشەيدىغان يېرى بارمۇ بىلمىدىم0 38 1 مىنۇتتىلا ئوقۇپ بولسىزمۇنداق گەپ، سوئال ئېنىق سورالمىسا ئېنىق جاۋاب بېرىش قىيىنغا چۈشىدۇ. ئارقا سۇپىدىكى نۇرغۇن سوئاللارنىڭ جاۋابسىز قېلىشىنىڭ سەۋەبى دەل مۇشۇنداق، سوئال چۈشىنىكسىز، باش ئاخىرىنى بىلگىلى بولماسلىق دېگەندەك. سىز دېگەن ئاپپارات تېلېگرافتىن ئورنىتىپ بەرگەن كەڭ بەلباغ مودېمى شۇمۇ؟ ئەگەر شۇ بولسا، دېمەكچى بولغىنىڭىز ئاشۇ مودېمدىن تارقالغان سىمسىز تور سىگنالى ياتاق ئۆيىڭىزدە ياخشى تارتمىدى، شۇڭا بۇرۇن ئىشلەتكەن سىمسىز تور تارقاتقۇچ دەپ چۈشەندىم نى ئىشلىتىپ سىگنالنى كۈچەيتمەكچى بولدىڭىز، شۇنداقمۇ؟ئەگەر شۇنداق بولسا، سىمسىز روتېر نى تور سىمى بىلەن تورغا ئۇلىغاندىن كېيىن، ئۇنىڭدىن بىر تال تور سىمى چىقىرىپ كومپيوتېرغا ئۇلاڭ، روتېرنىڭ كەينىدىكى ئادرېسى كۆپىنچە 192.168.1.1 بويىچە تور كۆرگۈدە روتېرنىڭ تەڭشەك بېتىگە كىرىڭ. ئادەتتە ئىشلەتكۈچى نامى ۋە شىفىر روتېرنىڭ كەينىدە يېزىلغان بولىدۇ. ئاندىن سىمسىز تورنى ئاچسىڭىز بولىدۇ. تور نامى، مەخپىي شىفىرلارنى بېكىتىسىز.تاماملانغاندىن كېيىن تەڭشەكنى ساقلىسىڭىز روتېر قايتا قوزغىلىدۇ.ئەگەر بۇ سىمسىز تورغا ئۇلىنىپ، تورغا چىققىلى بولمىسا، روتېرنىڭ سەپلىمىسى خاتا تەڭشەلگەن بولۇشى مۇمكىن. سەۋەبىنى بىلەلمىسىڭىز روتېرنىڭ ئارقا تەرىپىدىكى كىچىك تۆشۈككە ئىنچىكە نەرسىنى كىرگۈزۈپ بىر بېسىۋەتسىڭىز زاۋۇت تەڭشىكىگە قايتىدۇ ھەر خىل روتېرلارنىڭ ئوخشاش بولماسلىقى مۇمكىن، توردىن ئىزدەپ كۆرۈڭ. ئاندىن يۇقىرىدىكى ئۇسۇل بويىچە قايتا تەڭشەڭ.قانداق قىلغاندا كومپيوتېرنىڭ رايونىنى قۇلۇپلاپ ھېچنېمە قاچىلىغىلى بولمايدىغان ۋە ئۆچۈرگىلى بولمايدىغان قىلغىلى بولىدۇ؟بەزىلەر قاتتىق دېسكىنى بىرەر يىلغىچە ئىشلەتمەي قويۇپ قويۇپ قويسا ئىچىدە ساقلانغان ئۇچۇرلار يوقاپ كېتىدۇ دەيدىكەن، راستىنلا شۇنداقمۇ؟كۆرۈلىشى : 334549 قېتىم |
01 قازان، 2020اتامەكەن قر ۇكپ تاۋكەن جانە مەتاللۋرگيا ونەركاسىبى كوميتەتىنىڭ توراعاسى نيكولاي رادوستوۆەتس كوميتەتتىڭ وتىرىسىندا تاۋكەن جانە مەتاللۋرگيا ونەركاسىبى ءۇشىن سالىقتىڭ وسۋىنە الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى. ءىسشارا اتامەكەن قر ۇكپ تورالقا توراعاسى تيمۋر ق ۇلىباەۆتىڭ قاتىسۋىمەن ءوتتى.سالالىق كوميتەت جەتەكشىسىنىڭ ايتۋىنشا، باق كوزدەرىندە سالىق بازاسىنىڭ ارتۋى تۋرالى اقپاراتتار پايدا بولا باستاعان.سالىقتاردىڭ وسۋىنە قاتىستى ءتۇرلى قاۋەسەت بار. رەسمي تۇردە بيۋدجەتتە سالىقتاردىڭ جوعارىلۋى قاراستىرىلماعان. الايدا پارلامەنتكە قۇجاتتاردىڭ ماقۇلداۋعا جىبەرىلگەنىن كورىپ وتىرمىز، وندا تاۋكەن جانە مەتاللۋرگيا، مۇناي سالاسىنا كورپوراتيۆتى تابىس سالىعى مولشەرىن 20دان 24عا، ققس 12دان 16عا ارتتىرۋ قاراستىرىلعان. ءىرى كاسىپورىنداردىڭ بارلىق جەتەكشىلەرى مينيستر دالەنوۆكە قر ۇلتتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى رۋسلان دالەنوۆ حاتقا قول قويدى. كوروناۆيرۋسقا قاتىستى جاعدايعا بايلانىستى ينۆەستيتسيالار تومەندەدى. ەگەر ءبىز قازىر كورپوراتيۆتى تابىس سالىعى مەن ققستى جوعارىلاتساق، وندا ۇزاق مەرزىمدى جوبالار مەن سالىمدار كەلەشەكتىگىن قالاي ەسەپتەيمىز؟، دەدى نيكولاي رادوستوۆەتس.سپيكەر ەگەر كاسىپورىندارعا قالىپقا كەلۋگە مۇمكىندىك بەرىلسە، وندا سالا سومالىق ماندە بيۋدجەتكە جوسپارلانعان سالىقتىق وسىمنەن گورى كوبىرەك پايدا اكەلەتىنىن ايتتى.كورپوراتيۆتى تابىس سالىعى مەن قوسىلعان قۇن سالىعىنىڭ بولجامدى ارتۋى جۇمىسپەن قامتىلۋ، جوسپارلانعان جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا قالاي اسەر ەتەتىنىن بايقاۋ قاجەت. باسقا ەلدەردە كاسىپورىندارعا قاراستىرىلعان سالىقتىق اۋىرتپالىقتى زەرتتەپ، جەكە ەسەپتەردى جۇرگىزىپ كورەيىك. حالىقارالىق تاجىريبەنى: تيىمدىلىگى تومەن كەن ورىندارىندا جۇمىس ىستەيتىن كاسىپورىندار ءۇشىن ديففەرەنتسياتسيالاۋ قاراستىرىلعان با زەرتتەڭىزدەر. پاندەميا سالدارىنان مەملەكەتتىك بيۋدجەت شىعىندالدى، بىراق شىعىنداردى وتەۋگە ۇلتتىق قوردان قاراجات ءبولىندى. ءبىز جۇمىس ورىندارىن قالپىنا كەلتىرىپ، ءوندىرىس دەڭگەيىن داعدارىسقا دەيىن بولعان كورسەتكىشتەرگە جەتكىزۋىمىز كەرەك، وسىلايشا تولەۋگە قابىلەتتىلىكتى قالپىنا كەلتىرۋ كەرەك، دەدى ۇكپ تورالقا توراعاسى تيمۋر ق ۇلىباەۆ.قر سالىق كودەكسىنە ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار شەڭبەرىندە قر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى كاسىپكەرلەردىڭ قىزمەتىن شەكتەيتىن جانە پايدالى قازبالاردى وندىرۋدە سالىق سالۋدى رەتتەۋدە كومەسكىلىك تۋدىراتىن تۇزەتۋ ەنگىزبەك. مينەرالدى شيكىزاتتى باستاپقى وڭدەۋ كەزىندە ءوندىرىستىڭ تۇزەلگەن قالدىقتار كولەمىن شىعىنعا جاتقىزباۋ ۇسىنىلىپ وتىر. بۇگىندە ناقتى وندىرىلگەن كولەمدەرگە عانا سالىق سالىنادى، ءوندىرۋ كوەففيتسيەنتى رۋدالاردىڭ قۇرامىنا بايلانىستى 1516 مولشەرىندە قۇبىلادى. اتالعان تۇزەتۋ ەنگىزىلگەن سوڭ بۇكىل قورعا سالىق سالىناتىن بولادى، ويتكەنى تەحنوگەندىمينەرالدى وبەكت باستاپقىعا جاتادى.2020 جىلعا قاراي كوميتەت كاسىپكەرلەرمەن بىرگە التىن، كومىر جانە گەولوگيالىق سالانى دامىتۋ بويىنشا شارالاردى ازىرلەدى ۇلتتىق بانك تاراپىنان تازارتىلعان التىندى ساتىپ الۋعا مونوپوليانى الىپ تاستاۋ. وسى رەتتە قر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق مينيسترلىگى كومىر باعاسىنا مەملەكەتتىك رەتتەۋدى ەنگىزۋدى ۇسىندى.مىنە قىزىق، الەمدە ەش جەردە باعا رەتتەلمەيدى. شارا نارىقتىڭ قىسقارۋىنا اكەپ سوعۋى مۇمكىن، ونىڭ ۇستىنە كومىر ەكسپورتى دا ايتارلىقتاي تومەندەگەن. بۇدان بولەك، ۇكپمەن بىرلەسىپ گەولوگيالىق بارلاۋ سالاسىن قولداۋ بويىنشا ۇسىنىستار ازىرلەدىك. جەر قويناۋى جانە جەر قويناۋىن پايدالانۋ تۋرالى كودەكس قابىلدانعان سوڭ بەلسەندىلىك ورىن العان جوق. ينۆەستور كەلىپ، بارلىق قۇجاتتاردى وتكىزەتىن، كەيىن ونى بارلىق مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن كەلىسكەننەن سوڭ تسيفرلىق فورماتتا 12 ايدا الا الاتىن ءبىر تەرەزە قاجەت دەپ سانايمىز، دەپ اتاپ ءوتتى ۇكپ سالالىق كوميتەتىنىڭ جەتەكشىسى.تيمۋر ق ۇلىباەۆ كودەكستى قابىلداۋ كەزىندە مەملەكەتتىك ورگان پروگرەسسيۆتى اۆستراليالىق دامۋ مودەلىن نازارعا العانىن اتاپ ءوتتى.بۇل ماسەلەنى تاۋكەن مەتاللۋرگيا كوميتەتى جانە مۇنايگاز ونەركاسىبى كوميتەتىنىڭ وتىرىسىنا شىعارايىق. بيزنەس احۋال ينۆەستورلارعا تارتۋدى بولۋى ءۇشىن كوپ كۇشجىگەردى تالاپ ەتەتىنىن تۇسىنەمىن. ول ءۇشىن سوت جۇيەسىنەن باستاپ وزگەرىستەر قاجەت. ءۇش جىل كودەكس جانە قابىلدانعان شارالاردىڭ تيىمدىلىگىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن جەتكىلىكتى مەرزىم. تالقىلايمىز، دەدى ۇلتتىق پالاتا باسشىسى.جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلار ءۇشىن 2020 جىلدىڭ سوڭىندا ەكولوگيالىق كودەكستىڭ قابىلداۋى ماڭىزدى. نيكولاي رادوستوۆەتس ەكولوگيالىق كودەكس جوباسى سالىق كودەكسىنەن بولەك، قر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى جانە قر قارجى مينيسترىلىگىنىڭ قاتىسۋىنسىز قارالىپ جاتقانىن ايتتى.ء بىز پرينتسيپتىك ماسەلەلەر بويىنشا كەلىسىمگە كەلمەدىك. مىسالى، انىقتامالىقتار ەرەكشەلىكتەردى ەسكەرە وتىرىپ، ەۋروپالىق ستاندارتار بويىنشا جازىلادى. اتالعان تۇزەتۋ الىنىپ تاستالدى. شامامەن 15 پرينتسيپتىك ۇسىنىس قابىلدانبادى، ويتكەنى قۇجاتتى قابىلداۋ جەدەل رەجيمدە جۇرگىزىلۋدە. اتامەكەن ۇسىنىلاتىن ينۆەستيتسيالاردىڭ كاسىپورىنداردىڭ ەكولوگيالىق جاڭارۋىنا ولاردىڭ ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرىنە اسەرىن سالىستىرمالى باعالاۋدى جۇرگىزدى. باعالاۋ رەسەيلىك انىقتامالىقتار نەگىزىندە 26 ءىرى كومپانياعا ءتورت سالا: تاۋكەن جانە مەتاللۋرگيا، مۇناي ءوندىرۋ، ەنەرگەتيكا جانە مۇناي وڭدەۋ بويىنشا جۇرگىزىلدى. ينۆەستيتسيالار سوماسى 4تەن 16 ترلن تەڭگەگە دەيىن جەتۋى مۇمكىن! كەشەندىك ەكولوگيالىق رۇقساتقا ءوتۋ كەزىندە ەميسسيا ءۇشىن تولەم ستاۆكالارىن الىپ تاستاۋعا قاتىستى ازىرلەۋشىنىڭ باستاماسىن قولدايمىز. بۇل شارا كومپانيالارعا ولاردى ەڭ جاقسى قول جەتىمدى تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدە ماقساتتى پايدالانۋ ءۇشىن قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، دەدى نيكولاي رادوستوۆەتس.قوسىمشا ىنتالاندىرۋ شارالارىن بەرۋدە قارجىلىق كورسەتكىشتەر:ەميسسيا ءۇشىن تولەمدى الىپ تاستاۋ ارى قاراي ەڭ جاقسى قول جەتىمدى تەحنولوگيالارعا وتۋمەن كەشەندى ەكولوگيالىق رۇقساتتاردى ەنگىزۋ كەزىندە مۇمكىن. ولاردى قولدانباۋ جاعدايىندا ەميسسيالىق الىمدار ءۇشىن سالىق ستاۆكالارىنىڭ بىرتىندەپ ءوسۋى 8 ەسەگە ارتۋى مۇمكىن. ءبىرىنشى كەزەكتە ەڭ جاقسى قول جەتىمدى تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ ەنەرگەتيكالىق كومپانيالارعا قاتىستى بولادى، وندا ەلەكتر ەنەرگياسىنا قولدانىستاعى تاريف كاسىپورىنداردى مودەرنيزاتسيالاۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى. ەڭ جاقسى قول جەتىمدى تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋگە ينۆەستيتسيالار تاريفتەردى جوعارىلاتۋ نەمەسە بيۋدجەتتىك قاراجات ەسەبىنەن سۋبسيديالاۋ ارقىلى مۇمكىن.جانجاقتى ويلاستىرىلعان شەشىم كەرەك. ءبىز ءتۇرلى ەلدەردىڭ تاجىريبەسى تۋرالى ايتىپ جاتىرمىز، وندا ەكولوگيالىق تالاپتار جوعارى، ال شىعانداردى وتەۋ حالىققا ارنالعان جوعارى تاريفتەر ەسەبىنەن جۇرگىزىلەدى. تولەۋگە قابىلەتتىلىكتىڭ تومەن دەڭگەيىمەن جوعارى ستاندارتتاردى قۇرىپ، ەكونوميكانى وسىرە الامىز با؟ تالقىلاپ، ەسەپتەۋلەردى ەگجەيتەگجەيلى زەرتتەۋ كەرەك. ماسەلەنى مينيسترلىكتەرمەن بىرگە تاعى قاراپ، بارلىق تاراپتاردى تىڭداپ، شوعىرلانعان شەشىمگە كەلۋدى ۇسىنامىن، دەپ قورىتىندىلادى تيمۋر ق ۇلىباەۆ. |
مەركىزىي مەدەنىيلىك ئىشخانىسى 5ئايلىق جۇڭگودىكى ياخشى ئادەملەرنى ئېلان قىلدىخەلق تورىجۇڭگو تەنتەربىيەت ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ مۇمەركىزىي مەدەنىيلىك ئىشخانىسى 5ئايلىق ئاقسۇ شەھىرىدە بالىلار بايرىمى مول مەزمفىلىپپىن پارلامېنتى رودرىگو دۇتېرتېنىڭ كېئافغانىستان تەكشۈرۈش پونكىتى ھۇجۇمغا ئۇچرمەركىزىي مەدەنىيلىك ئىشخانىسى 5ئايلىق جۇڭگودىكى ياخشى ئادەملەرنى ئېلان قىلدى2016.06.01 16:05 مەنبە: خەلق تورىسۈرەتتە: تاشلىۋېتىلگەن خەنزۇ بوۋاقنى 17 يىل باققان ئۇيغۇر ئانا سەلىمەخەلق تورى ئۇيغۇرچە قانىلىنىڭ 1ئىيۇن بېيجىڭدىن بەرگەن تېلېگراممىسى: مەركىزىي مەدەنىيلىك ئىشخانىسى 31ماي شەنشى يۈلىندا ئۆتكۈزۈلگەن مەملىكەتلىك ئەخلاق نەمۇنىچىلىرى ۋە ئەتراپتىكى ياخشى ئادەملەر بىلەن پىكىر ئالماشتۇرۇش پائالىيىتىدە، 5ئايلىق جۇڭگودىكى ياخشى ئادەملەرنى ئېلان قىلدى. كەڭ تورداشلارنىڭ تەۋسىيە قىلىپ باھالىشى بىلەن، 109 مېھىرلىك كىشى تىزىملىككە كىرگۈزۈلدى.تاشلىۋېتىلگەن خەنزۇ بوۋاقنى 17 يىل باققان ئۇيغۇر ئانا سەلىمە ۋە ئاغرىق تۇغقىنىنىڭ ھالىدىن 40 يىلدىن ئارتۇق خەۋەر ئالغان قازاق ئانا ئالتۇن خىيۇباي تىزىملىككە كىرگۈزۈلدى. ئەتراپىمىزدىكى بۇ كىشىلەر ھەقىقىي مېھىرنى تارقىتىپ، كىشىلەر قەلبىنى ئىللىتقان.ئىگىلىنىشىچە، بۇ ئايلىق پائالىيەتكە 33 مىليون ئادەم قېتىم قاتناشقان بولۇپ ياخشى ئادەم، ياخشى ئىشلارنى تەۋسىيە قىلىدىغان 615 مىڭ 900 پارچىدىن ئارتۇق ئۇچۇر تاپشۇرۇۋېلىنغان، قالدۇرۇلغان خەت 250 مىڭ پارچىدىن ئاشقان. |
قازاقستان مەن كاتار اراسىنداعى ساۋدا كولەمى 9 ەسە ءوستىەكونوميكا 23 تامىز، 2021قازاقستان مەن كاتار اراسىنداعى ساۋدا كولەمى ءوستىقازاقستانكاتار ىسكەرلىك كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيتسەءمينيسترى الىبەك قۋانتىروۆ ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ پەرسپەكتيۆالىق باعىتتارى تۋرالى ايتتى، دەپ جازادى ..ۆيتسەمينيستر قازاقستان كاتاردى اراب تۇبەگى ەلدەرى اراسىنداعى ماڭىزدى ارىپتەس رەتىندە قاراستىراتىنىن ەسكە سالدى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە ەلدەر اراسىندا تۇراقتى جانە قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ساۋداەكونوميكالىق بايلانىس ورناتىلعان. سوڭعى 8 جىلدا قازاقستان مەن كاتار اراسىنداعى ساۋدا كولەمى 9 ەسەگە جۋىق ءوستى.ءبىز قارجى جانە بانكينگ سالاسىندا، ونىڭ ىشىندە استانا حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ پلاتفورماسىندا، اۋىل شارۋاشىلىعى، جەر قويناۋىن پايدالانۋ، جۇكجولاۋشىلار اۋە تاسىمالى، قورعانىسونەركاسىپ كەشەنى، گۋمانيتارلىق سالادا ەلەۋلى پەرسپەكتيۆالاردى كورىپ وتىرمىز، دەدى ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى.ۆيتسەمينيستر وتىرىسقا قاتىسۋشىلاردى قازاقستانداعى اعىمداعى ەكونوميكالىق جاعدايمەن تانىستىردى. اعىمداعى جىلعى 7 ايدا قازاقستان ەكونوميكاسى 2،7كە وسكەنىن كورسەتتى.سونىمەن قاتار ۆەدومستۆو باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ينۆەستورلاردى قولداۋدىڭ جاڭا قۇرالى ينۆەستورلارعا 25 جىلعا جەكە قولداۋ شارالارىن قاراستىراتىن ينۆەستيتسيالار تۋرالى كەلىسىم جايىندا مالىمدەدى.حالىقارالىق ساراپشىلار قازاقستان ەكونوميكاسىنداعى مەملەكەتتىك قارجى مەن كرەديتتىك بەيىننىڭ تۇراقتىلىعىنا قاتىستى وڭ ۇردىستەردى اتاپ وتۋدە. رەيتينگتىك اگەنتتىگى وسى جىلى 2006 جىلدان بەرى العاش رەت قازاقستاننىڭ تاۋەلسىز رەيتينگىن 3تەن 2گە دەيىن كوتەردى: بولجام تۇراقتى. بيىل قازاقستان جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك رەيتينگىندە الدىڭعى 35 ەلدىڭ قاتارىنا كىرىپ، وتكەن جىلعى رەيتينگپەن سالىستىرعاندا 7 تارماققا كوتەرىلدى، دەدى قۋانتىروۆ. |
زەيتۇن يېغىلىق باقلا ئۇيغۇرچەزەيتۇن يېغىلىق باقلا...زەيتۇن يېغىلىق باقلازەيتۇن يېغىلىق باقلا ئېتىش ئۇسۇلى22.04.2019 13.11.2019تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى: بۈگۈنكى پىروگراممىمىزدا، تۈرك ئاشخانىلىرىدا گۆشسىز ئېتىلىدىغان زەيتۇن يېغىلىق باقلا نى تونۇشتۇرىمىز. بۇ تائامغا بۇنداق ئىسىم قويۇلۇشىنىڭ سەبەنى، قايسى ياغ بىلەن ئېتىلىدىغانلىقىدىن ئەمەس، تۈرىنىڭ شۇنداق بولغانلىقىدىندۇر. دەرۋەقە، كۆتتات ۋە پۇرچاقلاردىن ئېتىلىدىغان تائاملارنىڭ ھەممىسىدە زەۇتۇن يېغى ئىشلىتىلىدۇ. زەيتۇن يېغى بىلەن ئېتىلىدىغان تائاملار تۈرك ئاشخانىلىرىدا ئاساسلىق يېمەكلەردىنمۇ بەكرەك قوشۇمچە تائام ياكى مەزە سۈپىتىدە ئىستېمال قىلىنىدۇ.پۇقچاقلار ئائىلىسىگە تەۋە بىر كۆكتات بولغان باقلا ھەم يېڭى شەكلى، ھەم قۇرۇتۇلغان شەكلى بىلەن تۈرك تائاملىرىنىڭ ئەڭ تۆرىدىن ئورۇن ئالىدىغان يېمەكلىكلەردىن بىرى ھېسابلىنىدۇ. بۈگۈن سىلەرگە زەيتۇن يېغىلىق باقلا ھەققىدە مەلۇمات برىمىز.زەۇتۇن يېغىلىق باقلا ئېتىش ئۈچۈن كېرەكلىك بولغان ماتېرىياللار تۆۋەندىكىچە:بىر كىلوگىرام پۇرچاقئۈچ دانە پىيازبىر چىش سامساقيېرىم ئىستاكان زەيتۇن يېغىبىر قوشۇق ئۇنيېرىم قوشۇق لىمون سۈيىبىر يېرىم ئىستاكان ئىسسىق سۇبىر چاي قوشۇقى تۇز5 6 تال قارىكۆز بەدىيانزەيتۇن يېغىلىق باقلا ئېتىش ئۇسۇلى مۇنداق:ئالدى بىلەن، پۇرچاقلارنى يۇيۇپ، بېشىدىكى ۋە ئاستى تەرەپلىرىدىكى قاتتىق قىسىملىرىنى تاشلىۋېتىڭ، ئاندىن ئۇنى ئىككى ئۈچ پارچىغا بۆلۈڭ.پۇرچاقلار قارىيىپ كەتمەسلىكى ئۈچۈن، ئۇنى لىمونلۇق سۇغا قويۇڭ.ئالدى بىلەن، پىيازلارنى، ئاندىن، سامساقلارنى يېرىم ھالقا شەكلىدە ئىنچىكە توغراڭ.پىياز بىلەن سامساقنى قازانغا سېلىپ، 4 5 مىنۇت قورۇڭ.ئارقىدىن ئۇن ئىلاۋە قىلىپ، قورۇشنى داۋاملاشتۇرۇڭ.بۇ ئارىلىقتا، پۇرچاقلارنى سۈزۈڭ ۋە پىيازلارنىڭ ئۈستىگە ئىلاۋە قىلىڭ، ئاندىن ئۈستىگە شېكەر، تۇز، لىمۇن سۈيى ۋە ئىسسىق قوشقاندىن كېيىن، قازاننىڭ تۇۋىقىنى يېىپىڭ. ئارقىدىن پەس ئوتتا تاكى پۇرچاقلار يۇمشىغانغا قەدەر پىشۇرۇڭ.پۇرچاقلار پىشقاندىن كېيىن، ئۈستىگە قارىكۆز بەدىياننى سېپىڭ.خەتكۈچ: زەيتۇن يېغىلىق باقلا , زەيتۇن يېغىلىق , باقلا , زەيتۇن يېغىكۇكلا ھەققىدە نېمىلەرنى بىلىسىز؟دىدەم ئۆزتاشباشى تەرىپىدىن تەييارلانغان بىلىۋېلىڭ ناملىق پىروگراممىمىزنىڭ بۈگۈنكى سانىدا كۇكلاغا دائىر ئۇچۇرلارنى سىلەر بىلەن ئورتاقلىشىمىز.بۈگۈن ئاتاتۈركنى خاتىرىلەش كۈنىبۈگۈن تۈركىيە ۋە دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا تۈركىيە جۇمھۇرىيىتىنىڭ قۇرغۇچىسى غازى مۇستافا كەمال ئاتاتۈرك ۋاپاتىنىڭ 81 يىللىقى تەبرىكلەنمەكتە...ئىمان ئېيتقانلار ۋە ياخشى ئەمەللەرنى قىلغانلار جەننەتتە ھەمىشە قالىدۇئىمان ئېيتقانلار ۋە ياخشى ئەمەللەرنى قىلغانلار ـ كىشىنى پەقەت كۈچى يېتىدىغان ئىشقىلا تەكلىپ قىلىمىز ئەنە شۇلار ئەھلى جەننەتتۇر، ئۇلار جەننەتتە ھەمىشە قالىدۇ. |
قاعىلىقتا: التىن جەمىس كەدەيلىكتەن ارىلۋ جولىن اشتى تيانشان تورىقاعىلىقتا: التىن جەمىس كەدەيلىكتەن ارىلۋ جولىن اشتىرەداكتور: سايراش تۇرارجان كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى تورى 20190612 10:51جاز ماۋسىمى، قاعىلىق اۋدانىندا جاڭعاق اعاشتارى جاپ جاسىل جاپىراققا ورانىپ، بۇتاقتاعى سامسىعان جەمىستەر كۇن نۇرىنا شومىلىپ، كۇن سايىن تولىسا ءتۇستى.قاعىلىقتىقتار جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەرەكشە جەمىس ورمان بايلىعىن التىن جەمىس، كۇمىس جاپىراق دەگەن سوزبەن سۋرەتتەيدى، مۇندا ەڭ كورنەكتىسى جاڭعاق، جاڭعاق ەگىلگەن 580 مىڭ مۋ جەر بۇكىل اۋدانداعى جەمىس ورمانى جەر اۋدانىنىڭ 70ىن ۇستايدى. قاعىلىق اۋدانى ءوز باسىمدىعىن تياناق ەتە وتىرىپ، جاڭعاق كاسىبىن ۇزدىكسىز زورايتىپ، جاڭعاقتى التىن جەمىس ەتىپ جەتىلدىردى، كەدەي بۇقارا كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ ءاربىر بۋىنى ارقىلى كىرىستى ۇزدىكسىز ارتتىردى، جاڭعاق كىرىستى ارتتىرۋ جەمىسىنە اينالدى.ءۇيدىڭ ماڭىندا جۇمىس ىستەپ اقشا تاپتى5 ايدىڭ 24 كۇنى تاڭەرتەڭ، شاقاپ اۋىلى چيۋا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى تۇنساگۇل باي ءۇيىنىڭ شارۋاسىن ىستەپ بولعان سوڭ، جايشىلىقتاعىداي قىستاقتاعى يۇكسەل شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە كەلدى. اۋلاعا ەكى قاتار ەتىپ جاڭعاق شاعۋ ماشيناسى قويىلىپتى. ول جاڭعاق شاعۋ ماشيناسىنىڭ جانىنا كەلىپ ءبىر كۇندىك جۇمىسىن باستادى.سول كۇنى سەلبەستىك كووپەراتيۆىندە 20 نەشە ايەل ءبىر ۋاقىتتا قىزمەت ىستەپ جاتتى، ولار ءبىر قولىمەن جاڭعاقتى ماشيناعا سالىپ، ەندى ءبىر قولىمەن تۇتقانى اينالدىرىپ جاڭعاقتى شاقتى، ءبىر جاشىكتى تولتىرىپ بولعان سوڭ، ارت جاقتارىنداعى تەكشەگە اپارىپ، جاڭعاق ءدانىن سۇرىپتادى. تۇنساگۇل بىلاي دەدى: ءار كۇنى ءۇي جۇمىستارىن ىڭعايلاۋدان سىرت، ۋاقىتىمنىڭ كوبى سەلبەستىك كووپەراتيۆىندە جۇمىس ىستەۋمەن وتەدى، كۇنىنە 25 35 كيلوگرام جاڭعاق ءدانىن ارشىپ، ءار كۇنى 70 يۋان شاماسىندا كىرىس تابامىن.تۇنساگۇلدىڭ وتباسى كەدەي وتباسى. يۇكسەل شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى قۇرىلعان سوڭ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ عىلىم تەحنيكا ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ نىسانىنىڭ قولداۋىمەن، جاڭعاق قابىعىن ارشۋ، جۋۋ، كەپتىرۋ، سورتقا ايىرۋ سياقتى قاراپايىم العاشقى وڭدەۋ جەلىسىن قۇرىپ، تۇنساگۇل مەن قىستاق تۇرعىندارىنا جاقىن ماڭدا جۇمىس ىستەيتىن تاماشا ورىن ازىرلەپ بەردى. سەلبەستىك كووپەراتيۆى جۇمىسشىلاردى يكەمدىلىكپەن ىستەتەدى، قىستاق تۇرعىندارى قاي ۋاقىتتا كەلسە دە بولادى، ىستەگەن جۇمىسىنا قاراي سول كۇنى اقىسىن الادى. سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جاۋاپتىسى ماحمۇت ءالي مىنانى ايتتى: قازىر جاڭعاق وڭدەۋدىڭ سايابىر مەزگىلى، جۇمىسشى از ىستەتىلەدى، قاربالاس كەزدە ءار كۇنى 70 شاماسىندا جۇمىسشى ىستەيدى، مۇنىڭ شامامەن 20ى وسى ماڭداعى كەدەي بۇقارا. ءار كۇنى دەرلىك جاڭعاق ارشۋعا كەلەتىن ايگۇل وسمان ءۇيىنىڭ ماڭىندا جۇمىس ىستەپ اقشا تاپقاندا، ۇيگە دە قارايلاسۋعا بولاتىندىعىن، قىستاقتاعى ايەلدەرگە ەرەكشە باپ كەلەتىنىن ايتتى.مۇنداي كورىنىس شاقاپ اۋىلىنىڭ بارلىق جەرىنەن كەزدەسەدى. جاڭعاق كاسىبىنىڭ دامۋىن ارقاۋ ەتە وتىرىپ، بۇكىل اۋىل بويىنشا جيىنى 28 سەلبەستىك كووپەراتيۆى قۇرىلدى، تەك بىلتىردىڭ وزىندە 18ى قۇرىلدى. شاقاپ اۋىلدىق پارتكومنىڭ شۋجيى شۇي لۇڭفي: جاڭعاق كاسىبىنىڭ دامۋىن جەبەۋمەن قاتار، سەلبەستىك كووپەراتيۆى ءبىر توپ كەدەي قاۋىمنىڭ جاقىن ماڭدا جۇمىس ىستەپ كىرىستى ارتتىرۋىنا جەتەكشىلىك ەتتى، دەپ تانىستىردى.بۇكىل قاعىلىق اۋدانىنا نازار سالساق، جەمىس وسىرەتىن شارۋالاردىڭ ءۇيىنىڭ ماڭىندا جاڭعاق سياقتى ەرەكشە جەمىس ورمان شارۋاشىلىعىن دامىتۋ ارقىلى كىرىستى ارتتىرۋ امالياتى ءاربىر اۋىل قىستاقتا جالپىلاستى. قازىر قاعىلىق اۋدانىندا جەمىس وڭدەۋ ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحىنان 44ى قۇرىلىپ، اۋىل قىستاقتاعى بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ كىرىستى ارتتىرۋىنا ءونىمدى تۇردە باستاماشىلدىق ەتتى.كاسىپ تىزبەگىن ۇزارتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلۋدى جەبەدىيۇكسەل شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى بىلتىر 860 توننا جاڭعاق ساتىپ الدى، بۇل بۇكىل چيۋا قىستاعىنىڭ جاڭعاق ونىمىنەن دە كوپ. العاشقى وڭدەۋدەن كەيىن، جەمىستىڭ بارلىعى قاعىلىق اۋدانىنداعى ەڭ ۇلكەن جاڭعاق وڭدەۋ كاسىپورنى شينجياڭ مەيجيا ازىق تۇلىك، اس سۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنە جونەلتىلەدى.مەيجيا سەرىكتەستىگىنىڭ جاڭعاققا ءار جىلعى سۇرانىسى 30 مىڭ تونناعا جەتەدى، بۇل قاعىلىق اۋدانىنىڭ جاڭعاق ءونىمىنىڭ تورتتەن ءبىرىن ۇستايدى. وسى سەرىكتەستىك ءاربىر اۋىل قالاشىقتا 14 كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحىن قۇردى، جۇمىستىڭ قاربالاس كەزىندە 2200دەن استام ادام جۇمىس ىستەيدى، مۇنىڭ 700دەن استامى كەدەي بۇقارا. كاسىپ سالاسىن دامىتۋ ارقىلى جۇمىستانۋعا باستاماشىلدىق ەتۋدىڭ ءونىمى كورنەكتى، كەدەيلەر كاسىپورىندا نەمەسە كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحىندا جۇمىس ىستەسە بولعانى، نەگىزىنەن كەدەيلىكتەن ارىلا الادى، دەدى وسى سەرىكتەستىكتىڭ القا باستىعى پىڭ حۇڭچۇن.مەيجيا سەرىكتەستىگى جەرگىلىكتى ورىنداعى شارۋالاردىڭ 12 مىڭ مۋدان استام جەرىن اينالىمعا سالىپ، ەگىس بازاسىنا اينالدىردى، بۇل جەمىس وسىرەتىن 1300گە تاياۋ وتباسىن قامتىدى. جەردەن بوساعان شارۋالار سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەدى نەمەسە ەگىس بازاسىن باعىپ باپتاۋعا قاتىناستى، ءسويتىپ، جەردى اينالىمعا سالۋ اقىسىنان سىرت، تاعى ءبىر كىرىسكە يە بولدى. پىڭ حۇڭچۇن بىلاي دەدى: ەگىس بازاسىنداعى جاڭعاق سەرىكتەستىكتىڭ سۇرانىسىنىڭ از بولىگىن عانا قامدايدى، باستىسى ۇلگىلىك، باستاماشىلدىق رولىن ساۋلەلەندىرىپ، شارۋا وتباسىلارىنىڭ ەگىنشىلىك جۇمىستارىن باعىپ باپتاۋ ورەسىن وسىرۋىنە كومەكتەسەدى.قازىر مەيجيا سەرىكتەستىگى جاڭعاق ءسۇتى، جاڭعاق مايى سياقتى 5 ۇلكەن ءتۇر بويىنشا 20 نەشە ءتۇرلى جاڭعاق ءونىمىن وندىرەدى، بۇكىل كاسىپ سالاسى سول جەردە 25 مىڭ شاماسىنداعى وتباسىنا باستاماشىلدىق ەتىپ وتىر ءارى كاسىپ تىزبەگىن ۇزدىكسىز ۇزارتۋ امالىن قاراستىرۋدا، سەرىكتەستىك نارەستەلەر مەن سابيلەردىڭ تۇتىنۋىنا لايىق كەلەتىن جاڭعاق تالقانى سياقتى ونىمدەردى شىعارماقشى.قاعىلىق اۋدانى فىڭيۋان اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگىندە، ارشىلعان جاڭعاق قابىعى الاڭقىدا تاۋ مايا بولىپ ءۇيىلىپ جاتىر. سەرىكتەستىكتىڭ باس ديرەكتورى چين ليجۇڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: اۋەلدە قوقىر قوقسىق رەتىندە ءبىر جاقتى ەتىلەتىن بۇل قالدىق زاتتار سوڭعى بۋىنداعى كاسىپورىندارعا ساتىلادى، ولار ۇزدىكسىز وڭدەپ، اكتيۆ كومىر وندىرۋگە پايدالانىلادى. بىلتىر سەرىكتەستىك 3000 توننا شاماسىندا جاڭعاق وڭدەپ، توڭىرەكتە 160تان استام كەدەيدى قامتىعان 300 قىستاق تۇرعىنىنىڭ جۇمىس ىستەپ كىرىستى ارتتىرۋىنا باستاماشىلدىق ەتتى.قازىر قاعىلىق اۋدانىندا جاڭعاق وڭدەۋ كاسىپورنى 7گە جەتىپ وتىر. قاعىلىق اۋداندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى لياڭ يۇڭجۇن: جەمىس وڭدەيتىن ءبىر توپ كاسىپورىن مەن كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحتارىنا سۇيەنە وتىرىپ، جاڭعاقتى تولىق پايدالانعان قاعىلىق اۋدانى كوك قابىقتان جەمىس دانىنە دەيىن تۇگەل پايدالانىپ، جەمىس ءوسىرۋشى شارۋالاردىڭ كىرىستى ارتتىرىپ كەدەيلىكتەن ارىلۋىن ءونىمدى تۇردە جەبەدى، دەدى.ساپانى ءوسىرىپ، ونىمدىلىكتى ارتتىرىپ، كىرىستى ارتتىرۋعا دەم بەردىجاڭعاق كاسىبى قاعىلىق اۋدانىنىڭ اتى زاتىنا ساي تىرەكتى كاسىبى، بۇكىل اۋدانداعى 500 مىڭنان استام ادامنىڭ اراسىندا جاڭعاق كاسىبىن دامىتۋمەن اينالىساتىندار 300 مىڭنان اسادى. كوپتەگەن جاڭعاق ءوسىرۋشى وتباسىلارى جونىنەن العاندا، تۋ باستان كىرىسىپ، جاڭعاقتىڭ ساپاسىن ءوسىرىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ ارقىلى ءونىمدى ارتتىرىپ، كىرىستى مولايتۋ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدىڭ ۇتىمدى جولى. بۇكىل اۋداننىڭ جاڭعاق كاسىبىنىڭ دامۋى جونىنەن العاندا، ساپانى ءوسىرىپ، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋ تىپتەن باسىپ وتۋگە ءتيىستى جول.قاعىلىق اۋدانىنىڭ جاڭعاق باعىندا وزگەرىس تۋىلۋدا.شاقاپ اۋىلىنىڭ ەرەكشە جەمىس ورمانىنىڭ ساپاسىن ءوسىرىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ ۇلگى كورسەتۋ باعىندا، ءاربىر ءتۇپ جاڭعاق اعاشى دەن قويا باپتالادى. 5 ايدىڭ 24 كۇنى تۇستەن كەيىن ءمۇزاپپار ءامدوللا بيىكتەگى بۇتاقتاردى بۇتايتىن قايشىمەن جاڭعاق اعاشىنىڭ جاڭادان شىققان بۇتاقتارىن زەر سالا بۇتاپ جاتتى. ول شاقاپ اۋىلى اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسى بويىنشا قىزمەت وتەۋ اترەتىنىڭ مۇشەسى، ءوز ءۇيىنىڭ 8 مۋلىق جاڭعاق باعىن باپتاۋمەن بىرگە، بۇكىل اۋىلدا تەحنيكالىق قىزمەت وتەيدى. عىلمي جولمەن سۋارۋ، تىڭايتقىش بەرۋ جانە جەمىس اعاشتارىن بۇتاۋ ارقىلى بىلتىر 8 مۋ جەردەگى جاڭعاقتان 18 مىڭ يۋاننىڭ ۇستىندە كىرىس كىرگىزدىم، كىرىسىم بۇرىنعىدان مولايدى. ءمۇزاپپار بىلاي دەدى: اماليات جاڭعاقتان جاقسى كىرىس تابۋ ءۇشىن عىلمي جولمەن باعىپ باسقارۋ كەرەكتىگىن دالەلدەدى.شۇي لۇڭفي بىلاي دەپ تانىستىردى: شاقاپ اۋىلى جەمىس ورمان شارۋاشىلىعىنىڭ ساپاسىن ءوسىرىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ ينجەنەرياسى ارقىلى جەمىس ءوسىرۋشى شارۋالاردى عىلمي جولمەن ەگىپ، دەن قويا باعىپ باسقارۋعا جەتەكتەپ، جالپى جاقتان جاڭعاق كاسىبىنىڭ دامۋ دەڭگەيىن ءوسىردى جانە شارۋالاردىڭ كىرىستى ارتتىرۋ ورەسىنە دەم بەردى.شارباق قالاشىعى ورمان شارۋاشىلىعى پۋنكتىنىڭ باستىعى مامەتالي داۋىت بىلاي دەپ تانىستىردى: 2018 جىلى شارباق قالاشىعى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسىلارىنان 50 نەشە شارۋا تەحنيكتى تاربيەلەدى جانە ولاردى ۇسىنىس ەتىپ، جەمىس ورمان كاسىبىنە تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋ اترەتىن قۇرىپ، بۇكىل قالاشىقتا جاڭعاق اعاشىن بۇتاۋ، سورتىن ساپالىلاندىرۋ جانە دەرت دەربەزدەن ساقتانۋ سياقتى قىزمەتتەردى ورىستەتتى. مامەتالي بىلاي دەدى: شارۋالارعا قىزمەت وتەۋمەن قاتار، قىزمەت وتەۋ اترەتى تاعى جەمىس اعاشتارىن باپتاۋ قورعاۋ تەحنيكاسىن وتباسىلارىنا دەيىن بىرتىندەپ جالپىلاستىرىپ، جاڭعاق ەگەتىن وتباسىلارىنىڭ جاڭعاق سورتى مەن ءونىمىن ءوسىرۋ ارقىلى كىرىستى ارتتىرۋىن جەبەدى. بيىل قىزمەت وتەۋ اترەتىنە تاعى 42 جەمىس ورمان تەحنيگى جاڭادان قوسىلىپ، ءار 500 مۋ جەمىس ورمانىنا بىردەن تەحنيك دايىنداۋ ولشەمىنە جەتىپ، بۇكىل قالاشىقتىڭ جەمىس ورمان كاسىبىنىڭ ساپاسىنىڭ ءوسىپ، ونىمدىلىگىنىڭ ارتۋىنا اناعۇرلىم پارمەندى تەحنيكالىق تىرەك ازىرلەدى. |
مۇھەررىر : زۆھرە تۇرسۇن مەنبە: تىيانشان تورى 20200316 11:03خۇسۇسىي ئاپتوموبىلغا چىققاندا: كېسەللىك تارقىلىۋاتقان مەزگىلدە، خۇسۇسىي ئاپتوموبىلغا ئولتۇرۇپ سىرتقا چىققاندا، دېرىزىنى ئېچىپ ھاۋا ئالماشتۇرۇش قېتىم سانىنى مۇۋاپىق كۆپەيتىشكە بولىدۇ. ئەگەر ئاپتوموبىلغا كۆپ ئادەم ئولتۇرسا، ماسكا تاقاش كېرەك. ياخشى بولغان قول تازىلىقى ئادىتىنى ساقلاپ، ئېغىز، كۆز، بۇرۇننى قول بىلەن بىۋاسىتە تۇتۇشتىن ساقلىنىپ، مەنزىلگە يېتىپ بارغاندىن كېيىن قولنى دەرھال يۇيۇش كېرەك. قەرەللىك ھالدا ئىشىك تۇتقۇچ، ئاپتوموبىل ئاچقۇچى، رول قاتارلىق قول بىلەن كۆپ ئۇچرىشىدىغان ئورۇنلارنى 75لىك ئېتىل ئالكوگول بىلەن سۈرتۈش كېرەك.ئاممىۋى ئاپتوبۇس، مېتروغا چىققاندا: ئاممىۋى ئاپتوبۇس، مېترو بىلەن سىرتقا چىققاندا، پۈتۈن مۇساپىدە چوقۇم ماسكىنى توغرا تاقاش كېرەك، داۋالاشتا ئىشلىتىلىدىغان بىر قېتىملىق ماسكا تاقىسا بولىدۇ. ئورۇندۇق، تۇتقۇچ، ئاپتوموبىل ئىشىكى، ئاپتوبۇسنىڭ تۇتقۇچى قاتارلىقلارنى تۇتقاندىن كېيىن، ئېغىز، كۆز، بۇرۇننى قول بىلەن بىۋاسىتە تۇتماسلىق كېرەك. ئۆيگە قايتقاندىن كېيىن دەرھال قول يۇيۇش، قولنىڭ پاكىزلىقىنى ساقلاش كېرەك. |
كىرىمنى ئاشۇرۇشتا ئىككى تەڭ قەدەملەشتۈرۈشنى قانداق ئىشقا ئاشۇرۇش كېرەكخەلق تورىسىياسىي كېڭەش 12نۆۋەتلىك 1يىغىنىنىڭ 2كىرىمنى ئاشۇرۇشتا ئىككى تەڭ قەدەملەشتۈرۈشنى قانداق ئىشقا ئاشۇرۇش كېرەك2013.03.08 15:20 مەنبە: خەلق تورىھۆكۈمەت خىزمىتىدىن دوكلاتتا، شەھەريېزا ئاھالىسىنىڭ كىشى بېشىغا توغرا كېلىدىغان ئوتتۇرىچە كىرىمىنىڭ ئەمەلىي ئېشىشى بىلەن ئىقتىسادنىڭ ئېشىشىنى تەڭ قەدەملەشتۈرۈش، ئەمگەك ئىش ھەققىنىڭ ئېشىشى بىلەن ئەمگەك ئىشلەپچىقىرىش نىسبىتىنىڭ ئۆسۈشىنى تەڭ قەدەملەشتۈرۈش ئوتتۇرىغا قويۇلدى. 18قۇرۇلتاي دوكلاتىدا 2020يىلدا شەھەريېزا ئاھالىسىنىڭ كىشى بېشىغا توغرا كېلىدىغان ئوتتۇرىچە كىرىمىنى 2010يىلدىكىدىن بىر قاتلاشنى ئىشقا ئاشۇرۇش ئوتتۇرىغا قويۇلدى. كىرىمنى ئاشۇرۇشتىكى مەقسەت كىشى روھىنى ئۇرغۇتۇش، ئۇ ھەم خەلق ئاممىسىنىڭ سەمىمىي تەقەززاسى. ئىككى تەڭ قەدەملەشتۈرۈش بىلەن كىرىمنى ھەسسىلەشنى ئىشقا ئاشۇرۇشتا ئىشەنچ نەدىن كېلىدۇ؟ قېنى، ۋەكىللەر ۋە ئەزالارنىڭ سۆزىگە قۇلاق سالايلى.مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىلى، خېنەن ئۆلكىسى جىيۈەن شەھىرىنىڭ باشلىقى ۋاڭ يۈيەن مۇنداق دېدى: ئىككى تەڭ قەدەملەشتۈرۈش بىلەن كىرىمنى ھەسسىلەشنى ئىشقا ئاشۇرۇشقا بىزنىڭ زور ئىشەنچىمىز بار. بىرىنچى، تورت بارغانسېرى چوڭ ياسىلىۋاتىدۇ، كىرىمنى ئاشۇرۇشقا ئاساسىمىز بار؛ ئىككىنچى، يېڭىچە شەھەربازارلاشتۇرۇش تېخىمۇ غايەت زور يوشۇرۇن كۈچنى جانلاندۇرۇپ، شەھەريېزا ئاھالىسىنى مەنپەئەتكە ئېرىشتۈردى؛ ئۈچىنچى، جامائەت مۇلازىمىتىمىز ياخشىلاندى، ئىجتىمائىي كاپالەت تېخىمۇ مۇكەممەللەشتى. ئۇ يەنە مۇنداق قارىدى، ھازىرقى تەرەققىيات سۈرئىتى بويىچە بولغاندا، جىيۈەن شەھىرى كىرىمنى ھەسسىلەش ۋەزىپىسىنى 2017يىلى ئورۇنداپ بولالايدۇ.مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىلى، سەنشى ئۆلكىسى شىياڭ ناھىيەسى داجەي كەنتى پارتىيە باش ياچېكىسىنىڭ شۇجىسى گو فېڭليەن مۇنداق دېدى: شەھەريېزا ئاھالىسىنىڭ ئوتتۇرىچە كىرىمىنىڭ ئېشىشى بىلەن ئىقتىسادنىڭ ئېشىشىنى تەڭ قەدەملەشتۈرۈشتە، مۇھىم ھالقا يېزىلاردا، قىيىن نۇقتىمۇ يېزىلاردا. نۆۋەتتە دېھقانلارنىڭ كىرىمىنى ئاشۇرۇش جەھەتتىكى توققۇز ئۇدا ئاشۇرۇشنىڭ ئىشقا ئېشىش يۈزلىنىشىدىن قارىغاندا، بۇنىڭغا تامامەن ئىشەنچىمىز بار. يېزا ئىگىلىكىنى كۈچلەندۈرۈش، دېھقانلارغا نەپ يەتكۈزۈش ۋە دېھقانلارنى بېيىتىشقا ئالاقىدار بىر قاتار سىياسەتلەر ئارقائارقىدىن ئوتتۇرىغا قويۇلۇپ، يۆلەش سالمىقى ئاشۇرۇلدى، دېھقانلارنىڭ كىرىمى ئېشىۋاتقان بۇ ياخشى يۈزلىنىش چوقۇم سىجىللىشىدۇ. |
چۈشۈرۈش چۈشۈرۈش ھەقسىز چۈشۈرۈش 0.29 چۈشۈرۈش , سۈرئەت سىنىقى تەرىپىدىن ياسالغان ئىنتېرنېت سۈرئىتىنى سىناش پروگراممىسى بولۇپ ، كۆچمە ۋە سىمسىز ئۇلىنىش سۈرئىتىنى ئۆلچەشنى قوللايدۇ. سۈرئەت سىنىقى ئاندىرويىد تېلېفونىڭىزغا ، تاختا كومپيۇتېرغا ھەقسىز ئېلانسىز چۈشۈرەلەيسىز ۋە چۈشۈرۈش سۈرئىتىنى ئۆلچىيەلەيسىز. كۆچمە ، تور ھەتتا ئەقلىي ئىقتىدارلىق تېلېۋىزوردا ئىشلىيەلەيدىغان ئىنتېرنېت سۈرئىتىنى سىناش پروگراممىسى ناھايىتى ئاددىي كۆرۈنمە يۈزى بىلەن تەمىنلەيدۇ ھەمدە پەقەت چۈشۈرۈش سۈرئىتىڭىزنىلا ئۆلچەيدۇ. باشقىچە قىلىپ ئېيتقاندا ، ئۇ يۈك بېسىش سۈرئىتى ، پىڭ قىممىتى ، غا ئوخشاش نەتىجىنى سېلىشتۇرۇش قاتارلىق تېخىمۇ تەپسىلىي ئۇچۇرلارنى تەمىنلىمەيدۇ.. تورك تېلېگراف ، ۋە ئابونتلىرى تور سۈرئىتىنى سىنايدىغان تور بېكەتلەرنىڭ بىرى. ئىجاد قىلغان ئىنتېرنېت سۈرئىتىنى سىناش...سۈرئەت سىنىقى ئاخىرلاشقاندا نەتىجىنى بىلەن سېلىشتۇرۇشنى تەمىنلەيدىغان سۈرئەت سىنىقى مۇلازىمېتىرى ئارقىلىق تور سۈرئىتىڭىزنى ئۆلچەيدۇ. بۇنى كۆرسەتمەكچى بولدۇم. چۈنكى سىزنىڭمۇ باشقا مۇلازىمېتىرنى تاللاش ۋە دا تور سۈرئىتىنى قايتا تەكشۈرۈش پۇرسىتىڭىز بار. ھۆججەت چوڭلۇقى: 0.29 ئاچقۇچى: , . |
يېقىندا بېيجىڭدا ئېچىلغان خىتاي خەلق ۋەكىللەر قۇرۇلتىيىنىڭ يىللىق يىغىنىدا خىتاي كومپارتىيىسى مەركىزىي كومىتېتىنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە خىتاي ئاساسىي قانۇنىدىكى دۆلەت رەئىسى ئىككى قاراردىن ئارتۇق ۋەزىپە ئۆتەشكە بولمايدۇ، دېگەن ماددىنى ئۆزگەرتىش قارارى تەستىقلانغان. بۇ خەۋەر رۇسىيە، قازاقىستان ۋە باشقا ئوتتۇرا ئاسىيا ئەللىرىدىكى ئاممىۋى ئاخبارات ۋاسىتىلىرىدە كۈچلۈك ئىنكاس پەيدا قىلدى. بۇ ھەقتىكى ئىنكاسلاردا شى جىنپىڭنىڭ ئۆمۈرلۈك رەئىس بولۇشىغا يول ئېچىلىشىنىڭ ھەم خىتايدا ھەم خەلقئارادا، بولۇپمۇ ئوتتۇرا ئاسىيا ئەللىرىدە بىر قاتار زەنجىرسىمان تەسىرلەرنى پەيدا قىلىدىغانلىقى بەسمۇنازىرە قىلىنغان.رېگنۇم تورىدا ئېلان قىلىنغان شى جىنپىڭنىڭ خىتاينى مەڭگۈلۈك ئىدارە قىلىشى مەخپىي خەۋپلەرنى يوشۇرىدۇ ناملىق ماقالىنىڭ ئاپتورى ماكسىم ئىسايېف شى جىنپىڭنىڭ ئۆمۈرلۈك ۋەزىپىگە ئولتۇرۇشىنىڭ ئىستىبداتلىق خاراكتېرگە ئىگە بولىدىغانلىقىنى، بۇنىڭ ئاز دېگەندە ئىككى خەۋپنى تۇغدۇرىدىغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ. بىرىنچىدىن، شى جىنپىڭنىڭ تەختتىن كېتىشى بىلەن مەملىكەتنى ئىدارە قىلىشتا مەسىلە پەيدا بولۇشى مۇمكىن ئىكەن. ئىككىنچىدىن، خىتاي خەلقىنىڭ دىققىتىنى ئىچكى كرىزىستىن، يەنى مەملىكەتنىڭ ئىجتىمائىيئىقتىسادىي قىيىنچىلىقلىرىدىن تاشقى ھەربىي پىلانلارغا ئاغدۇرۇلۇشى، يەنە كېلىپ خىتاي پۇقرالىرىنىڭ قىيىنچىلىقلارغا دۇچار بولۇش سەۋەبىنى سىرتقى دۈشمەنلەرگە دۆڭگىشى مۇمكىن ئىكەن.ماقالىدا مۇنداق دېيىلگەن: شۇنداق بىر خەۋپ مەۋجۇتكى، بۇ قەدەم خىتاينى ئۇزۇن مۇددەتلىك چوڭ مۇقىمسىزلىققا ئېلىپ كېلىشى مۇمكىن. ئالىي داھىي غا تايىنىش ھاكىمىيەتكە ئىنتىلىۋاتقان بارلىق رىقابەتچىلەرنىڭ يوقىتىلىشىغا ئېلىپ كېلىشى مۇمكىن. بۇنىڭ ئورنىنى تولدۇرۇش ئىنتايىن قىيىن بولىدۇ. ماكسىم ئىسايېف، شى جىنپىڭنىڭ مەڭگۈلۈك پادىشاھلىق ئارزۇسىنىڭ خىتاينى ئېغىر ئاقىۋەتلەرگە مۇپتىلا قىلىدىغانلىقىنى، يەنى خىتاي سىياسىي تۈزۈمىنىڭ بۇزۇلۇشىغا، باشقا مەملىكەتلەر بىلەن بولغان مۇناسىۋەتلىرىنىڭ كەسكىنلىشىشىگە ئېلىپ كېلىش ئېھتىماللىقىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.ستولېتىيې رۇسىيە ئاگېنتلىقىدا ئېلان قىلىنغان خىتايچە شەخسكە سىغىنىش شى جىنپىڭنى خىتاينى مەڭگۈ ئىدارە قىلىشقا ئېلىپ كەلدى دېگەن ماقالىنىڭ ئاپتورى دىمىترىي مېلنىكوف، شى جىنپىڭ ھاكىمىيىتىنىڭ خىتاي خەلقىنىڭ ئەھۋالىنى ياخشىلاش ئۈچۈن بىر مۇنچە ئىسلاھاتلارنى ئېلىپ بېرىۋاتقان بولسىمۇ، ئەمما مەملىكەتنىڭ ئايرىم رايونلىرىدا ئاھالىلەرنىڭ نامراتلىققا يۈزلىنىۋاتقانلىقىنى تەكىتلىگەن. ئۇ ماقالىسىدە بۇ ئەھۋاللارنىڭ خىتاي خەلقىنى ئىجتىمائىي نارازىلىقلارغا باشلايدىغانلىقىنى، ئۇنىڭ ئۈستىگە خىتايدا مىللىي مەسىلىلەرنىڭ بارغانسېرى سۇ يۈزىگە چىقىۋاتقانلىقىنى، بۇنىڭغا ئۇيغۇر ئېلىدىكى نارازىلىق ھەرىكەتلىرىنىڭ دەلىل بولالايدىغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويغان.رادىيومىز زىيارىتىنى قوبۇل قىلغان سىياسەتشۇناس كونستانتىن سىرويېژكىن شى جىنپىڭنىڭ ئۆمۈرلۈك رەئىسلىك تەختىگە ئولتۇرۇشىنىڭ خىتاينى بەزى خەۋپلەرگە باشلاپ كېلىش مۇمكىنلىكىنى بىلدۈرۈپ، مۇنداق دېدى: ئەلۋەتتە، خىتايدا مۇنداق قارار ئېلىشنىڭ زۆرۈرلۈكىمۇ تۇغۇلغان ئىدى. ئىلگىرى، يەنى 2013يىلى كۆپلىگەن ئىسلاھاتلار پروگراممىسى قوبۇل قىلىنغان بولسىمۇ، ئەمما ئۇنى ئىشقا ئاشۇرۇش ۋە داۋاملاشتۇرۇش قىيىن بولغان ئىدى. شى جىنپىڭغا دائىم توسالغۇلار بولغانلىقى سەۋەبىدىن ھېچ نەرسە قىلىنمىغان ئىدى. ھازىر ئۇ ئۆز گۇرۇھىنى تەشكىللەشكە باشلىدى. خىتاي كومپارتىيىسىنىڭ 19قۇرۇلتىيىدا ۋە ئۇنىڭدىن كېيىنكى يىغىنلاردا شۇنداق ئىش مەقسەت قىلىندى. بۇنىڭ بارلىقىنىڭ ئىشقا ئاشۇرۇلۇشى ئۈچۈن ئەلۋەتتە ۋاقىت كېرەك.قازاقىستاننىڭ رەسمىي ئاخبارات ۋاسىتىلىرىدە خىتاي خەلق ۋەكىللەر قۇرۇلتىيىنىڭ مەزكۇر قارارنى تەستىقلىغانلىقىنىڭ تارىخىي ۋەقە ئىكەنلىكى ئېيتىلسا، قازاق تىللىق مۇستەقىل تور بەتلىرىدە بۇ ئىسلاھاتنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدىكى خەلقلەرگە نېمىلەرنى ئېلىپ كېلىش مۇمكىنلىكى ئوتتۇرىغا قويۇلغان. ئاباي قازاقىستان تورىدا ئېلان قىلىنغان خىتاي كۈچەيمەكتە. قازاق قانداق قىلىدۇ؟ ناملىق ماقالىنىڭ ئاپتورى ئاسقات قاسېنغالى شى جىنپىڭنىڭ ئۆمۈرلۈك تەختكە كېلىشى بىلەن يېقىنقى ئون يىلدا خىتاينى نېمە كۈتىدىغانلىقى ھەققىدە ئۆز تەخمىنلىرىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ. ئۇ، ئىچكى ۋەزىيەتنى تەرتىپكە كەلتۈرۈش مەقسىتىدە خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ باشقا ئاز سانلىق مىللەتلەر رايونلىرىنى، جۈملىدىن ئۇيغۇر ئېلى، تىبەت ۋە ئىچكى موڭغۇلىيە قاتارلىق ئاپتونوم رايونلارنى ئەمەلدىن قالدۇرۇشنى پىلانلاۋاتقانلىقىنى، بۇ رايونلاردىكى يەرلىك مىللەتلەرنىڭ ئۆز ئانا تىلىدا سۆزلىشىنى، بىلىم ئېلىشىنى چەكلەپ، پۈتۈنلەي خىتايلاشتۇرۇش سىياسىتىنى يۈرگۈزۈۋاتقانلىقىنى، شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇيغۇر ئېلىدىكى قازاق قېرىنداشلىرىنى ئاتا يۇرتقا كۆچۈرۈش لازىملىقىنى، كەلگۈسىدە باشقا ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ خىتاينىڭ بۇ سىياسىتىدىن يەنىمۇ قاتتىق زەرداب چېكىدىغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرگەن. ئاسقات قاسېنغالى يەنە خىتاي دائىرىلىرىنىڭ باشقا خەلقلەرنىڭ دىنىي ئېتىقادلىرىنى يوقىتىۋاتقانلىقىنى، ھەربىي ۋە ئىقتىسادىي جەھەتلەردە باشقا مەملىكەتلەرنىڭ ئىچكى ئىشلىرىغا ئارىلىشىش مۇمكىنلىكىنى، قوشنا موڭغۇلىيە ۋە ئوتتۇرا ئاسىيا جۇمھۇرىيەتلىرىنى بېسىۋېلىش نىيىتىدە بولۇۋاتقانلىقىنى، بۇنىڭ ئۈچۈن ھەرۋاقىت خىتاي تەھدىتىگە سەزگۈر بولۇش كېرەكلىكىنى بىلدۈرگەن.سىياسەتشۇناس غالىم ئاگېلېيوفنىڭ پىكرىچە، خىتايدا ئۆمۈرلۈك رەئىسلىك تۈزۈمىنىڭ يولغا قويۇلۇشى شى جىنپىڭ ھاكىمىيىتىنى يەنىمۇ كۈچىيىپ، ئومۇميۈزلۈك شەخسكە چوقۇنۇش نى پەيدا قىلىدىكەن. غالىم ئاگېلېيوف بۇنىڭ سۆزسىز ئوتتۇرا ئاسىيا مەملىكەتلىرىدىكى تۈزۈملەرگە مەلۇم تەسىرلەرنى يەتكۈزىدىغانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى. ئۇ يەنە خىتاي ۋە ئوتتۇرا ئاسىيا دۆلەتلىرىدە دىكتاتورلۇق تۈزۈمنىڭ كۈچىيىپ، خەلق مەنپەئەتلىرىنىڭ ئىككىنچى پىلانغا قالىدىغانلىقىنى، دېموكراتىك قەدىرىيەتلەرنىڭ چەكلىنىدىغانلىقىنى كۆرسەتتى. بۇنىڭدىن تاشقىرى خىتاينىڭ يىپەك يولى پروگراممىسى ئارقىلىق ئوتتۇرا ئاسىياغا بولغان تەسىر دائىرىسى تېخىمۇ ئېشىپ بېرىشى مۇمكىن ئىكەن. سىياسەتشۇناس ئاگېلېيوف ئوتتۇرا ئاسىيا رايوندىكى جۇمھۇرىيەتلەرنىڭ خىتايغا بىرىنچى نۆۋەتتە ئىقتىسادىي جەھەتتە بېقىندىلىقىنىڭ تېخىمۇ كۈچىيىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.غالىم ئاگېلېيوف ئۇيغۇر ئېلىدىكى ۋەزىيەت، يەنى بۇ يەردىكى ئۇيغۇر، قازاق، قىرغىز ۋە باشقا مۇسۇلمان خەلقلىرىنىڭ ئەھۋالى ھەققىدە توختىلىپ، مۇنداق دېدى: بىزنىڭ مەملىكىتىمىز بىلەن خىتاي ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەتلەر كۆپىنچە ئەنە شۇ خەلقلەرنىڭ كېلەچەكتە قانداق بولۇشىغا قاراپ تۈزۈلىدۇ. مۇبادا بۇ خەلقلەرگە نىسبەتەن ئىنسان ھەقلىرىنىڭ بۇزۇلۇۋاتقانلىقى ھەققىدىكى شىكايەتلەر داۋاملىق ئوتتۇرىغا چىقسا، ئۇ چاغدا ئىككى مەملىكەت مۇناسىۋەتلىرى ياخشىلانمايدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن مەن دىپلوماتىيىلىك يوللار ئارقىلىق ئىككى دۆلەتنىڭ بۇ مەسىلىدە بىر پىكىرگە كېلىشىنى خالىغان بولار ئىدىم.سىياسەتشۇناس قەھرىمان غوجامبەردىنىڭ ئېيتىشىچە، خىتايدا مەڭگۈلۈك رەئىسلىك تۈزۈمىنىڭ ئوتتۇرىغا چىقىشى دىكتاتورلۇق سىياسىي سىستېمىغا يول ئېچىپ، دېموكراتىيىگە قەتئىي يول قويۇلمايدىكەن. ئۇ بۇ ئىسلاھاتنىڭ ئۇيغۇر ئېلىگە ناھايىتى كۆپ ئېغىرچىلىقلارنى ئېلىپ كېلىدىغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، مۇنداق دېدى: بىرىنچىدىن، ھازىرقى چېكىدىن ئاشقان تەقىبلەش، جازالاش داۋاملىشىۋېرىدۇ. ئىككىنچىدىن، ئۇيغۇرىستاندا بىر بەلۋاغ، بىر يول ئىستراتېگىيىسى داۋاملىشىدۇ، ئەمما ئۇ ئۇيغۇرلارغا ھېچ قانداق پايدا بەرمەيدۇ. يەنە بىر تەرەپتىن، ئۇيغۇر زېمىنىدا خىتاي كومپارتىيىسىنىڭ رولى تېخىمۇ كۈچىيىدۇ. مىللىي مەدەنىيەت، مىللىي مائارىپ تامامەن يوققا چىقىرىلىدۇ. لېكىن بۇلارنىڭ ھەممىسى ئۇيغۇرلار بىلەن تىبەتلەرنىڭ ھەم باشقىلارنىڭ قارشىلىقىنى كۈچەيتىدۇ.قەھرىمان غوجامبەردى يەنە خىتاينىڭ ئىچكى ئۆلكىلىرىدىمۇ دىكتاتورلۇق تۈزۈمگە قارشى، ئېنىقراقى شى جىنپىڭغا قارشى ھەرىكەتلەرنىڭ كۈچىيىدىغانلىقىنى تەخمىن قىلدى. |
ابايدىڭ شىعارمالارىن كەمىندە 10 تىلگە اۋدارۋىمىز كەرەك ساپارباەۆ . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 15:30 20191030 : :.10اباي ەڭبەكتەرىن كەمىندە 10 تىلگە اۋدارۋىمىز كەرەك. بۇل تۋرالى بۇگىن ابايدىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويىن دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا وتىرىسىندا قر پرەمەرمينيسترىنىڭ ورىنباسارى بەردىبەك ساپارباەۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.كەلەسى جىلى ءبىزدىڭ الدىمىزدا ۇلكەن تاريحي، مادەني ماڭىزى بار شارالار تۇر. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز ونى ءوز دەڭگەيىندە وتكىزىپ، ەلىمىزدىڭ، ۇلتىمىزدىڭ تاعى دا ءبىر رەت ابىرويىن، بەدەلىن دۇنيەجۇزىنە تانىتۋ. مەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت توقاەۆتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، ۇكىمەت بارلىق مەملەكەتتىك ورگاندارمەن بىرىگىپ، جالپى رەسپۋبليكالىق جوسپاردىڭ جوباسىن ازىرلەدى. قازىرگى تاڭدا بۇل جوسپار بارلىق مەملەكەتتىك ورگاندارمەن كەلىسىلدى. وسى جوسپارعا سايكەس، بارلىق ەلدى مەكەندەردە، اۋدان، وبلىس ورتالىقتارىندا، ەلوردادا، رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق دەڭگەيدە ەڭ كەمىندە 500دەن استام ءىسشارا ءوتۋى كەرەك. ەڭ نەگىزى ماقساتىمىز وسى ءىسشارالارعا اسىرەسە جاستاردى تارتۋ. وعان قوسىمشا مەرەيتويلاردى حالىقارالىق دەڭگەيدە وتكىزۋ ءۇشىن ءبىز ءقازىر يۋنەسكو، تۇركسوي حالىقارالىق ۇيىمدارىمەن جۇمىس جاساپ جاتىرمىز. ءقازىر بارلىعىمەن كەلىسىم بار. ارينە، نەگىزگى ءىسشارالار شقونىڭ سەمەي وڭىرىندە وتەدى، دەدى ب.ساپارباەۆ.ونىڭ اتاپ وتۋىنشە، كوميسسيا مۇشەلەرى قاراۋىل، جيدەبايدا بولعان. سول جەردە ماماندارمەن بولعان كەزدەسۋدە جيدەبايداعى مۋزەيدى، قورىقتى، موۆزولەيدى قالپىنا كەلتىرۋ ماسەلەلەرى تالقىلانعان. اقشوقى، كەڭگىربايدا، قۇنانباي، اباي جەرلەنگەن جەرلەردە قانداي قۇرىلىمدار، قانداي ءىسشارالار ءوتۋى تيىستىگى اقىلعا سالىنعان.اباي قۇنانبايۇلى شىعارمالارىن كىتاپ قىلىپ شىعارۋ، دەرەكتى فيلمدەر ءتۇسىرۋ سىندى جۇمىستار جوسپارعا سايكەس جۇرگىزىلىپ جاتىر. ءبىز كەم دەگەندە ۇلى اقىننىڭ ەڭبەكتەرىن 10 تىلگە اۋدارۋىمىز كەرەك. ودان كەيىنگى يۋنەسكو توڭىرەگىندەگى شارا پاريج قالاسىندا جوسپار بويىنشا قاراشا ايىندا وتەتىن بولادى. بىزبەن قارىمقاتىناسى جاقسى مەملەكەتتەردە ابايتانۋ ورتالىعىن اشۋ جونىنەن جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر، ەلشىلىكتەرمەن كەلىسىم بار. بۇل ورايداعى نەگىزگى جۇمىس نۇرسۇلتانداعى ل.گۋميلەۆ اتىداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى اياسىندا جۇرگىزىلەتىن بولادى، دەدى ۆيتسەپرەمەر.سونىمەن قاتار، ول ابايدىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويىنا قانشا قاراجات جۇمسالاتىندىعىن دا ايتتى.رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 3،2 ملرد تەڭگە قارجى بولىنگەن. قازىرگى تاڭدا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 500 ملن تەڭگە ءبولىنىپ وتىر. قالعانىن جۇمىس كەزىندە كورەمىز. بۇعان قوسا دانيال كەنجەتايۇلىمەن شقو اكىمى احمەتوۆ اۆت. كەلىستىك. سول وڭىردەن شىققان قالتالى ازاماتتار، سول وڭىردە جۇمىس ىستەپ جاتقان ۇلكەن كومپانيالار بار. ءبىز سول دەمەۋشىلەردىڭ دە قارجىلاي مۇمكىندىگىن پايدالانىپ، قوسىمشا قارجى كوزدەرىن تابامىز دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز، دەدى ول.كەلۋ قاينارى: :...?53106609612 شىلدە كۇنگى اۋا رايى 1 مينوتءۇيدى نەمەسە پاتەردى يپ 28 مينوتتۇركىستاندىق كاسىپكەر ا 2 ساعاتماڭعىستاۋعا رەسەيدەن ءب 4 ساعاتاقتوبە اۋرۋحاناسىنىڭ با 4 ساعات |
ئالمۇتا شەھىرىدىكى دوستلۇق ئۆيى دە جۇمھۇرىيەتلىك ئۇيغۇر ئېتنومەدەنىيەت مەركىزى باشقارمىسىنىڭ بۇ يىلدىكى بىرىنچى كېڭەيتىلگەن مەجلىسىدىن كۆرۈنۈش. 2020يىلى 13يانۋار.ئالمۇتا شەھىرىدىكى دوستلۇق ئۆيى دە جۇمھۇرىيەتلىك ئۇيغۇر ئېتنومەدەنىيەت مەركىزى باشقارمىسىنىڭ بۇ يىلدىكى بىرىنچى كېڭەيتىلگەن مەجلىسىدىن كۆرۈنۈش. 2020يىلى 13يانۋار. مەلۇمكى، ئۆتكەن يىلى قازاقىستاندا دۆلەت قارمىقىدىكى بىردىنبىر ئۇيغۇر تىلىدىكى جۇمھۇرىيەتلىك سىياسىيئىجتىمائىي ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتىنىڭ مۇشتەرىلەر سانىنى كۆپەيتىش مەقسىتىدە ئۇيغۇرلار زىچ ئولتۇراقلاشقان رايونلاردا مەخسۇس شتابلار قۇرۇلغانىدى. بۇ، قازاقىستاندىكى ئۇيغۇرلار تارىخىدىكى مۇھىم باشلانما بولۇپ، ئۇنى جايجايلاردىكى ئۇيغۇر جامائەتچىلىكى، جەمئىيەتلىك بىرلەشمىلەر، زىيالىيلار، ياشلار ئالاھىدە قارشى ئالدى ۋە قوللاپقۇۋۋەتلىدى. شۇ مۇناسىۋەت بىلەن 60 تىن ئوشۇق مۇشتەرى توپلاش شتابلىرى قۇرۇلۇپ، ئۇلاردا 600 گە يېقىن پىدائىي سەپەرۋەر قىلىندى.13يانۋاردا ئالمۇتا شەھىرىدىكى دوستلۇق ئۆيى دە جۇمھۇرىيەتلىك ئۇيغۇر ئېتنومەدەنىيەت مەركىزى باشقارمىسىنىڭ بۇ يىلدىكى بىرىنچى كېڭەيتىلگەن مەجلىسى بولۇپ ئۆتتى. ئۇنىڭغا قازاقىستان ئۇيغۇر جامائەتچىلىكى ئاكتىپلىرى، زىيالىيلىرى، ياشلىرى، شۇنداقلا قازاقىستاندىكى باشقا مىللەت مەدەنىيەت مەركەزلىرى ۋەكىللىرىمۇ ئىشتىراك قىلدى.يىغىننىڭ بىرىنچى قىسمىدا سۆزگە چىققان قازاقىستان پارلامېنتى ئالىي كېڭىشىنىڭ ئەزاسى، جۇمھۇرىيەتلىك ئۇيغۇر ئېتنومەدەنىيەت مەركىزىنىڭ رەئىسى شاھىمەردان نۇرۇموف قازاقىستان پارلامېنتى ئالىي كېڭىشىنىڭ قازاقىستان خەلقى كېڭىشى تەرىپىدىن سايلانغان ئەزالىرىنىڭ ئۆتكەن يىلى ئەمەلگە ئاشۇرۇلغان ئىشلىرى بويىچە ھېسابات بەردى.يىغىننىڭ ئىككىنچى قىسمىدا ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتىنىڭ 2020يىلغا مۇشتەرى توپلاش مەسىلىسى قارالدى. ئۇنىڭدا سۆزگە چىققان قازاقىستان پارلامېنتى ئالىي كېڭىشىنىڭ ئەزاسى شاھىمەردان نۇرۇموف، ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتىنىڭ باش مۇھەررىرى ئېرشات ئەسمەتوف 2020يىلغا مۇشتەرى توپلاشتا قازاقىستان ئۇيغۇرلىرىنىڭ ئالاھىدە ئاكتىپلىق، مىللەتپەرۋەرلىك، ۋەتەنپەرۋەرلىك ھېستۇيغۇسىنى نامايان قىلغانلىقىنى، تۇران دۇنياسى تۈركىي خەلقلىرى مەدەنىيەت فوندىنىڭ مۇدىرى كارلىن مەخپىروف رەھبەرلىكىدىكى شتاب ئەزالىرىنىڭ بۇنىڭدا چوڭ كۈچ چىقارغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويدى. يىغىندا يەنە مۇشتەرى توپلاشتا ئالاھىدە كۆزگە چۈشكەنلەر قازاقىستان خەلقى ئاسسامبلېيەسى، قازاقىستان پارلامېنتى ۋە جۇمھۇرىيەتلىك ئۇيغۇر ئېتنومەدەنىيەت مەركىزىنىڭ پەخرىي يارلىقلىرى بىلەن تەقدىرلەندى.رادىيومىز زىيارىتىنى قوبۇل قىلغان جۇمھۇرىيەتلىك ئۇيغۇر ئېتنومەدەنىيەت مەركىزى رەئىسىنىڭ ئورۇنباسارى، ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتىنىڭ باش مۇھەررىرى ئېرشات ئەسمەتوف مۇنداق دېدى: مۇستەقىل قازاقىستان دەۋرىدە ئۇيغۇر ئاۋازى 15 مىڭدىن ئاشمىغان. بۇ يىلى يەنە كۆپىيىدىغاننىڭ نىشانىنى كۆرۈۋاتىمىز. ئۇنىڭ بىرىنچى سانى 16مىڭ520 دانە بىلەن تارالدى. بۇ مۇستەقىل قازاقىستاندا ھېچ قاچان بولمىغان ھادىسە. گېزىتىمىزنىڭ تارقىتىلىشىنىڭ كېڭىيىشى دۆلەت ۋە باشقا مىللەتلەر تەرىپىدىن يۇقىرى باھالاندى.ئېرشات ئەسمەتوفنىڭ ئېيتىشىچە، گېزىت ئۇيغۇر جەمئىيىتىنىڭ بارلىق ساھەلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان مەتبۇئات ئىكەن. ئۇ بۇ قېتىمقى مۇشتەرى توپلاش ھەرىكىتىگە بىر گۇرۇپپا ئالىملارنىڭمۇ سەپەرۋەر قىلىنىپ، ئۇلارنىڭ ئۇيغۇر جامائەتچىلىكى بىلەن يېقىندىن تونۇشۇپ، بۇ جەھەتتە ئۇيغۇرلارنىڭ كۆپلىگەن مەسىلىلىرىنى ئېنىقلىغانلىقىنى، كېلەچەكتە شۇ توپلىغان مەلۇماتلىرىنى تەتقىق قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.ئېرشات ئەسمەتوف يەنە مۇنداق دېدى: ئۇيغۇر ئاۋازىنىڭ قازاقىستاندىكى ئابرۇيى يۇقىرى. قازاق پوچتىسى مەلۇماتلىرى بويىچە ئۇيغۇر ئاۋازى قازاقىستاندا ئەڭ كۆپ تارقىتىلىدىغان بەش گېزىتنىڭ ئىچىگە كىردى. قازاقىستاندا ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتىنىڭ تارىلىش سانى 16520. ئۇ، قازاق گېزىتلىرى تەشكىلاتى ئىچىدە تارىلىشى نىسبىتى بويىچە بۇ يىلى بىرىنچى ئورۇنغا چىقتى. مەن ئويلايمەنكى، ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتى قازاقىستاندىكى ئەڭ ئابرۇيلۇق گېزىتلەرنىڭ بىرى.تۇران ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پروفېسسورى، تارىخ پەنلىرىنىڭ دوكتورى ئابلەت كامالوف بۈگۈنكى يىغىندا، بولۇپمۇ ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتىنىڭ مۇشتەرى توپلاش مەسىلىسىگە ئالاھىدە كۆڭۈل بۆلۈنگەنلىكىنى تەكىتلەپ، مۇنداق دېدى: بىرىنچىدىن، گېزىتىمىزنىڭ مەخسۇس مۇشتەرى توپلاش شتابلىرىنى قۇرۇپ، ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرى، يۇرتجامائەتچىلىكى، خانىمقىزلار ۋە ياشلار كومىتېتلىرى، ئۇيغۇر مەشرەپلىرى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتتە ئىش يۈرگۈزگەنلىكى نەتىجىسىدە مانا مۇشۇنداق نەتىجە قولغا كەلتۈرۈلدى، دەپ ئويلايمەن. بۇ قازاقىستاندىكى ئۇيغۇرلارنىڭ بىرلىكىنىڭ، ئىتتىپاقلىقىنىڭ يارقىن بىر مىسالىدۇر. شۇنداقلا بۇ قازاقىستان ھۆكۈمىتىنىڭ بىز، ئۇيغۇرلارغا، يارىتىپ بەرگەن مۇمكىنچىلىكىنىڭ، ئىمكانىيىتىنىڭ بىر بەلگىسى. ئىككىنچىدىن، مېنى خۇشال قىلغان يەنە بىر نەرسە شۇكى، قازاقىستانلىق ئۇيغۇرلارنىڭ مىللەت تەقدىرىگە بولغان كۆز قارىشى. مىللەت تەقدىرى دېگىنىمىز ئۇ تىلىمىزنى، ئۆرپئادەتلىرىمىزنى، مائارىپىمىزنى ساقلاپ قېلىش، مەدەنىيىتىمىزنى راۋاجلاندۇرۇش. بىز مۇشتەرى توپلاش مەقسىتىدە ئۇيغۇرلار زىچ جايلاشقان 80 دىن ئوشۇق يېزا ۋە شەھەرنى ئارىلاپ چىقتۇق. قايسى يېزىغا بارمايلى، قېرىنداشلىرىمىزنىڭ بىرىنچى مەقسىتى ئۇ مىللىي كىملىكىمىزنى ساقلاپ قېلىشتىكى ئەندىشىلىرى بولدى. يەنى بىرىنچى نۆۋەتتە ئانا تىلىمىزدىكى مەكتەپلىرىمىزنى ساقلاپ قېلىش ۋە ئۇلارنىڭ سانىنى كۆپەيتىش. بۇ يەردە ئېيتىپ كېتىدىغان يەنە بىر نەرسە، بىز قەيەرگە بارمايلى، ئاناۋەتىنىمىزدىكى ئەھۋالنىڭ نەقەدەر ئېغىرلىقىنى، مىللىتىمىز تەقدىرىنىڭ نەقەدەر مۈشكۈللۈكىنى ئېيتقىنىمىزدا بارلىقىنىڭ بۇنىڭغا ئاۋاز قوشۇپ، بىزنىڭ پىكرىمىزگە ئورتاق بولغانلىقى بولدى.جۇمھۇرىيەتلىك ئۇيغۇر ئېتنومەدەنىيەت مەركىزى يېنىدىكى باش يىگىت بېشى كېڭىشىنىڭ رەئىسى يارمۇھەممەت كىبىروف ئەپەندى قازاقىستاندىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئانا تىلىدىكى مەكتەپلىرى، مەتبۇئاتى، سەنئىتىنى، مەدەنىيىتىنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن كۆپ ھەرىكەت قىلىۋاتقانلىقىنى تەكىتلىدى. ئۇ: ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتى مۇشتەرىلەر سانىنىڭ يىلدىنيىلغا تۆۋەنلەپ كېتىۋاتقانلىقى سەۋەبىدىن پۈتكۈل يىگىت باشلىرىنى ھەرىكەتكە كەلتۈرگەنلىكىنى بىلدۈرۈپ، مۇنداق دېدى: ئانا ۋەتىنىمىزدىكى ئىشلارنى دۇنيا يۈزى ھازىر بىلىدۇ. شۇنى خەلقىمىزگە چۈشەندۈرەيلى، ۋەتىنىمىزدە ئەھۋال شۇنچىلىك بولغانلىقى ئۈچۈن، قازاقىستاندا ھۆكۈمەت ھەممە ئۈچۈن شارائىت يارىتىپ بېرىۋاتقانلىقىنى چۈشەندۈرەيلى دەپ ماڭدۇق. سىرتتىن سارىئاغاش، چىمكەنتتىمۇ يىغىنلارنى قىلىپ، مۇشۇ ئەھۋاللارنىڭ ھەممىسىنى چۈشەندۈرۈپ كەلگەن.يارمۇھەممەت كىبىروف يەنە مۇشتەرى توپلاش شتابىنىڭ قىلغان بۇ ئىشلىرىنى جايجايلاردىكى يۇرتجامائەتنىڭ ياخشى قارشى ئالغانلىقىنى، بۇنىڭدا بولۇپمۇ يىگىت باشلىرىنىڭ تۆھپىسىنىڭ زور ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى.ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتى سابىق سوۋېت ئىتتىپاقى دەۋرىدە قازاقىستان كومپارتىيەسى مەركىزىي كومىتېتى تەرىپىدىن 1950يىللاردا كوممۇنىزم تۇغى نامىدا تاكى سوۋېت ئىتتىپاقى يىمىرىلگۈچە چىققان، كېيىن بۇ گېزىت ئۇيغۇر ئاۋازى غا ئۆزگەرتىلگەن. مەزكۇر گېزىت ئوتتۇرا ئاسىيا رايونىدىكى، ئومۇمەن چەتئەللەردىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەڭ چوڭ گېزىتى ھېسابلىناتتى.يېرشات ئەسمەتوف: قازاقىستاندا ئۇيغۇر مەتبۇئاتىغا 100 يىل بولدىئالماتادا ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتىنىڭ مۇشتەرى توپلاش مەسىلىسى مۇھاكىمە قىلىندى |
ەلوردا اكىمى التاي كولگىنوۆ پروكۋراتۋرا ارداگەرلەرى مەن قىزمەتكەرلەرىن كاسىبي مەرەكەسىمەن قۇتتىقتادى. ەرەكشە كوزگە تۇسكەن قىزمەتكەرلەرگە توسبەلگىلەر، مەدالدار مەن گراموتالار تابىس ەتىلدى. بۇل تۋرالى قالا اكىمدىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى. ەل تۇراقتىلىعى مەن ونىڭ زاڭدارىنىڭ قاتاڭ ساقتالۋىنا قاداعالاۋ ورگانى قىزمەتكەرلەرىنىڭ قوسقان ۇلەسى زور. قالامىزداعى قوعامدىق قاتىناستاردىڭ قالىپتى بولۋى جولىندا وسى سالادا اتقارىپ جاتقان ادال ەڭبەگىڭىز ءۇشىن العىسىمدى بىلدىرەمىن، دەدى ا. كولگىنوۆ.نۇرسۇلتان قالاسىنىڭ پروكۋرورى باۋىرجان مىرزاكەروۆ بيىل قازاقستان رەسپۋبليكاسى پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ قۇرىلعانىنا 28 جىل تولعانىن ايتتى. مەملەكەت مۇددەسىن، ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىن قورعاۋ ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز. ارىپتەستەرىمدى مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ، ەلىمىزدىڭ يگىلىگى ءۇشىن ەڭبەك اتقارۋدا تەك تابىس تىلەيمىن، دەپ اتاپ ءوتتى ول. |
كوۆيدتىڭ جاۋى كارانتينوسى اپتانىڭ باسىنان قاراعاندى وبلىسىندا كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىمەن سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ وسۋىنە جانە ءوڭىردىڭ قىزىل ايماققا ەنۋىنە بايلانىستى سانيتارلىقكارانتيندىك رەجىم كۇشەيتىلدى. بۇل تۋراسىندا وڭىرلىك كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتى الاڭىندا وتكەن بريفينگتە وبلىستىڭ باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەرى يۋري زالىگين مالىمدەدى.قاۋلىدا قاراستىرىلعان جاڭا شەكتەۋلەرگە ساي، وبلىستا اشىق اۋادا دا، ءۇي ىشىندە دە جاپپاي ءىسشارالار وتكىزۋگە تىيىم سالىندى. وتباسىلىق جانە باسقا دا شارالاردى ۇيدە دە ۇيىمداستىرۋعا بولمايدى. تەك ەسكە الۋ راسىمدەرىنە رۇقسات بەرىلەدى. ولاردى جوباسىنا قاتىساتىن نىسانداردا شاقىرىلعانداردىڭ سانى 30 ادامنان اسپاعان جاعدايدا عانا وتكىزۋگە بولادى.كاراوكەبارلاردا اندەر مەن بيلەرگە تىيىم سالىندى. مەكەمەلەر تەك قوعامدىق تاماقتانۋ قىزمەتتەرىن عانا ۇسىنا الادى. قوعامدىق تاماقتانۋ ورىندارىندا ءبىر ۇستەل باسىندا ءتورت ادامنان ارتىق وتىرماۋى ءتيىس. جانە ولاردىڭ اراسىندا كەمىندە ءبىر جارىم مەتر قاشىقتىق بولۋى كەرەك.كينوتەاترلارعا زال ءىشى 30دان ارتىق تولتىرىلماعان جاعدايدا قوسىمشاسىمەن جۇمىس ىستەۋگە رۇقسات ەتىلەدى. ونىڭ وزىندە جاسىل مارتەبەسى بارلار عانا كينو كورە الادى.يۋ.زالىگين بارلىق اۋىلدىق مەكتەپتەر مەن قالالار جانە اۋدان ورتالىقتارىنداعى وقۋشىلار سانى 600گە دەيىن بولاتىن مەكتەپتەردە وقىتۋ شتاتتىق پىشىمدە جۇرگىزىلەتىنىن ايتتى. وقۋشىلار سانى 600 جانە ودان كوپ بولسا، قالا مەكتەپتەرى مەن اۋدان ورتالىقتارىنىڭ مەكتەپتەرى قاشىقتان وقىتۋ نىسانىنا كوشەدى. ەسكەرتە كەتەتىن ءبىر جايت، بۇل جاعدايدا 12سىنىپتار وفلاين رەجىمىندە وقۋدى جالعاستىرا بەرەدى. ال كەزەكشى سىنىپتار 35سىنىپ وقۋشىلارى ءۇشىن ۇيىمداستىرىلادى.ەسكەرتە كەتەتىن ءبىر جايت، اۋماعى 100 شارشى مەتردەن استام ساۋداويىنساۋىق ورتالىقتارى مەن ازىقت ۇلىك ەمەس ساۋدا ۇيلەرىنە، سونداياق اۋدانى 6 مىڭ شارشى مەتردەن اساتىن ازىقت ۇلىك جەلىلەرىنە كىرۋگە تەك جاسىل مارتەبەسى بار ادامدارعا عانا رۇقسات ەتىلەدى. بۇل سپورتتىقساۋىقتىرۋ ورتالىقتارىنا، فيتنەسورتالىقتارعا، مونشالارعا، ساۋنالارعا، باسسەيندەرگە دە قاتىستى. |
ئەدەبىي ئەسەرلەرئوغلانى : ساما سەكرىيەلمەيدىغان چىۋىن ھېكايەمۇنبەر باغداش ئەدەبىيات سەنئەت كۆزنىكى ئەدەبىي ئەسەرلەر ئوغلانى : ساما سەكرىيەلمەيدى ...ئوغلانى : ساما سەكرىيەلمەيدىغان چىۋىن ھېكايەيوللىغان ۋاقتى 2014531 10:34:23 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشساما سەكرىيەلمەيدىغان چىۋىندۆڭكۆرۈكنىڭ ئاۋات كوچىللىرى ئىدى ، بۇ كوچىنىڭ ئۇ قېتىدىن بۇ قېتىغىچە قايناق بولۇپ كەتكەچكە ،كىشى يانتۇ بولمىسا بەزى دۇكانلارنىڭ ئالدىدىن ئۆتەلمەيتتى . مۇشۇنداق ئاۋات كوچىدا مەن ئاچ قېلىۋاتاتتىم ، بايا ئانام مېنى يولغا سالغاندا : ئاشخانىدا تاماق يىمە ، گۆشكە ئىشەنگىنى بولمايدۇ ،توخۇ يىمە ،توخۇ گۆشى گۇمانلىق ، پولۇ يىمە ، يېغى ئادەمنى راك قىلىدۇ ... دىگەن سۆزلەر بىلەن تەربىيە قىلىپ يولغا سالغان ئىدى . مەن قانداق قىلىمەن ؟ ئانامنىڭ تامىقىنى دولامغا يۈدۈپ يۈرۈپ خىزمەت ئىزدىگىنى بولمايدۇ دە . ئىچىم سىقىلدى ، پۇت قولۇم مىنى تىللىغاندك : خوپ بولدىمۇ ؟ ئۆيگە كەتمەي بازار چۆگىلەپ بىزنى ھاردۇرغاندىكىن ئاچ قېلىپ ئۆل دىگەندەك قىلىۋاتاتتى . باشلىرىم بەكمۇ ئېغىر ، بىر نەچچە باش ئۈنۈپ چىقمىغاندۇ ؟ دەپ تۇتۇپ باقتىم ، بىر بېشىم باركەن . بۇرۇنلىرىمغا مىزلىك تاماقلارنىڭ ھىدى كىرىپ بېشىمنى قايدۇراتتى ، لېكىن پۇت قولۇم مىنى توساتتى . يولنىڭ بىر ئادەم ئاز يېرىنى تېپىپ ئولتۇرىۋالدىم .ــ ھەي لاۋزا ، سېنىڭ قانچىلىك كۈچۈڭ بار ؟ بۇ بولكىنى ئۆزەم يەيمەن ،كۆزۈمگە سەت كۆرۈمەي نېرى ئولتۇرە ماڭ .چۆچۈپ كەتتىم ، كىمدۇ ؟ دىگەن گۇمان بىلەن ئەتراپقا قارىدىم ، ھەممىسى ئۆز ئىشى بىلەن . مۇشۇ كۈنلەردە ئاۋات كوچىدا ، كۈپكۈندۈزدە جىن كۆرۈش سەل قىززىق ئىشتەك تۇيۇلدى .ــ ئىششىڭنى قىلە ، بۇنى مەن يەيمەن دېدىم مەن يەيمەن ، يوقال كۆزەمدىن ،ھېلى بىكار جېنىڭنى ئالىمەن .توۋا دېدىم ئىچىمدە ، ئەتراپنى كۈزىتىپ ئاخىرى بىر كىچىك بولكا پارچسىنىڭ ئۈستىدىكى ئىككى چىۋىننى كۆرۈپ قالدىم ، مەن قاراپ چۆچۈپ كەتتىم . كىنو كۆرمىگەندىمەن ؟ئۆزۈمنى چىمدىسام چۈشۈم ئەمەسكەن ،ــ سىلەر گەپ قىلىۋاتامسىلەر ؟ ــ سورىدىم چىۋىنلەردىن .چىۋىنلەر ئۇچۇپ كەتتى ، لېكىن يەنە ئۇچۇپ كۆزۈمنىڭ ئۇدۇلىغا كېلىپ ئىككىسى ماڭا قاراشتى .ــ سەن كىم ؟ ــ سورىدى بىر چىۋىن .ــ مىنىڭ ئسمىم ئادەم .ــ ۋاي بىلدۇق ،سېنى ئىشەك دىمىدۇق ، بىز ئەجدادلار تارتىپ ئۇيغۇرلارنىڭ ئارىسىدا ياشىغىلى نۇرغۇن يىللار بولدى ، دۆت .ــ ۋوي ئاناڭنى ...ئەدەبسىز سۆزلەر قىسقارتىلدى ، ئېغزىڭنى يۇمە ، سەن دىگەن مىنىڭ ئوغلۇم ، قىسىپ جىم تۇر ؟ ــ دەپ ئاچچىقلىدى يەنە بىر چىۋىن .ــ ساراڭ بىرنىمىكەنسەن ، ھۇ ئەقىلسىز ئاناڭنى .... ئېغىزنى بۇزۇشقا باشلىدى ئۇلار قاراپ تۇرسام شۇنچىلىك سەت گەپلەر بىلەن تىللىشىشقا باشلىدى .ــ بەس ،ــ دېدىم مەن سەل ئاچچىقىم كېلىپ .ــ بۈگۈن ئەجەپ غەلىتە ئىش بولدى ، بىر ئادەم بىزنىڭ گېپىمىزنى چۈشىنىپتۇ . ــ دېدى كىچىك چىۋىن ھەيرانلىق بىلەن .ــ توغرا ، مەنمۇ ھەيران قالدىم .ــ سىلەر بۇ يەردە ياشىغىلى نەچچە يىل بولدى ؟ ـ سورىدىم ئۇنىڭدىن .ــ ھەي دۆت ، بىز يىللاپ ياشىمايمىز ، ئەڭ ئۇزۇن بولغاندا 100كۈن ياشايمىز ، كاللاڭ يوغان بولغان بىلەن ئەقلىڭ يوق نىمىكەنسەن . ــ دېدى چوڭ چىۋىن .ئاچچىقىم يۈز گەز ئۆرلىدى ، پېشىمنى قېقىپ كىتەي دېدىم يۇ، بۇ پۇرسەتتە ئارام ئالغاچ چىۋىنلەر بىلەن كۆپرەك پاراڭلىشاي دىگەن مەقسەتتە ئۆزۈمنى زورىغا بېسىپ قىزارغان ھالدا جىم تۇردۇم .ــ سىلەر يەنە نىمىلەرنى بىلىسىلەر ؟ ــ دېدىم قىزىقىپ .ــ ئاتا بوۋىمىزدىن بۇ يۇرتتا بولغاچ تۇرمۇشنى خۇشال ئۆتكۈزۈش ئۈچۈن بۇ يەردىكى خەلقتىن ئەنئەنىۋى نۇرغۇن نەرسىلەرنى ئۈگەنگەنمىز ، مۇقام توۋلاش ، راۋاپ ،داپنىڭ ئاۋازىنى چىقىرىش ، قۇربان ھېيتلىق كاتتا تاماقلارنى يىيىش ... قاتارلىق .ــ نىمە ؟ سىلەرمۇ تاماق ئىتەمسىلەر ؟ ــ سورىدىم سۆزىنى بۆلۈپ .ــ ياق ، سىلەر يىگەن تاماقنى تۆككەن يەردىن يەيمىز ، يەنە....ــ ھاجەتخانىدا جىق ، ــ دىدى كىچىك چىۋىن ھاياجانلىنىپ.كۆڭلۈم ئېلىشىپ بىزنى تۈكۈرۋەتتىم ،ــ بىزنىڭ چالغۇمىزدىن بۆلەك يەنە نىمىنى بىلسىلەر ؟ ــ دېدىم تېخىمۇ قىزىقىپ .ــ ساما ، ئۇسۇل ، ئىشقىلىپ ئۇيغۇرلار قىلىپ كەلگەن نۇرغۇن نەرسىلەرنى ئۈگەنگنمىز ، بىزنى بىكار يۈرىدۇ دىمە ، بىز بۇرۇندىن چىۋىنلەرنىڭ مەشرىپىنىمۇ ئۆتكۈزۈپ خۇشال ئۆتكەنمىز . ــ دېدى چوڭ چىۋىن .ــ ھە ؟؟؟ ــ مەن تېخىمۇ ھەيران قالدىم.كىممۇ ئىشىنەر بۇنىڭغا ، چىۋىن مەشرەپ ئۆتكۈزۈپتىكەن دىسە خەقلەر ئېغزىنى قويۇپ كەينىدە كۈلەر .ــ مەشرەپ ؟ ساما ؟ ــ سورىدى كىچىك چىۋىن .ــ توغرا ، ــ گەپ باشلىدى چوڭ چىۋىن ، ــ بۇرۇندىن بىزمۇ ئەدەبلىك چىۋىنلەر ئىدۇق ، سەت گەپلەر بىلەنمۇ تىللاشمايتتۇق ، تاماقنى يەپ كۈنىمىزنى خۇشال ئۆتكۈزەتتۇق ، كۈنلەر ئۆتكەنسىرى نۇرۇغۇن ئۇيغۇرلارنىڭ ئادەتتە سەت گەپ بىلەن تىللاشقىنىنى ئاڭلىدۇق ، بىزمۇ ئۇنى ئۈگەندۇق ، ھازىر ئۇيغۇرلار بېقىۋاتقان ھايۋانلاردىن تارتىپ سەت گەپلەر بىلەن تىللىشىدۇ ، لېكىن ئۇلار بۇنى چۈشەنمەيدۇ ، يەنە مۇشۇنداق كىتىۋەرسە ئۇلارمۇ بىركۈنى چوڭ چىۋىن بولىدۇ جۇمۇ ــ دېدى چوڭ چىۋىن ۋىژىلداپ كۈلۈپ .ــ بۇنى بىلىمەن ، ــ دېدىم مەن .ــ سۇ !!!! ــ ۋارقىرىدى چوڭ چىۋىن .مەن بىر قۇتا ساپ سۇ سېتىۋېلىپ ئۇنىڭغا تۆكۈپ بەردىم . ئۇ سۇنى ئىچىپ چوڭقۇر نەپەس ئالغاندىن كېيىن يەنە سۆزلەشكە باشلىدى .ـــ بىزنىڭ بۇرۇنقى ئەجدادىمىزدىن ئىسىل كىشىلەرنى دورايتتۇق ، لېكىن ئاڭلىشىمچە ، يېقىنقى دەۋىرلەردىن بۇزۇلۇش كۆپ بولۇپ ، مەشرەپلەر تۈگەپتۇ ، ساما سېلىشنى ، ئۇسۇل ئويناشنى نۇمۇس دەپ بىلىدىغان ئىشلار كۆپىيىپتۇ ،مەخسۇس ئۇسۇل ئوينايدىغان سەنئەتچىلەردىن بۆلەكلەر بۇنى ئاستائاستا ئۇنتۇپتۇ . شۇنىڭ بىلەن بىزگىمۇ ئەجدادلىرىمىز ئۈگەتمەپتۇ ، سامانىڭ ، ئۇسۇلنىڭ ئىگىسى نۇمۇس قىلىۋاتقان ،باللىرىغا نۇمۇستىن ئۈگەتمەيۋاتقان يەردە ،بىز چىۋىنلەر يەنە ساما سېلىپ نىمە قىلىمىز ؟ ساراڭ ئەمەس بىز . بىز پەقەت مومىلىرىمىز دىگەن چۆچەكلەردىن مۇشۇنداق ئاڭلىغان ئىدۇق. ئەلۋەتتە ، بىزمۇ چەتئەلنىڭ ئۇسۇللىرىنى ئويناپ كۆڭۈل ئاچىمىز شۇ . يەنە نۇرغۇن نەرسىلەردىن نۇمۇس قىلىمىش ، دوپپا ، كىيىم ... دىگەندەك ، بىلمىدىم ، بۇ ساراڭ كىشىلەر نۇمۇس قىلىپ نەگە باراركىن ! نۇمۇس قىلىپ ئۆزىنى ئۇنتۇغاندا ، چىۋىنلەر كۈلۈپ ئادەم چىۋىن لەرنى زاڭلىق قىلىپ كوچىنى بىر ئالىمىز تازا .ــ توختا ، بىزمۇ ناخشا ئۇسۇل بىلەن بىر ئۆمۈرنى ئويناپ ئۆتكۈزسەك بولمايدۇ دە . ـ دېدىم تىزلىكتە .ــ ھەي دۆت !!! مەن شۇنداق دېدىممۇ ؟ خىزمەتتىن چارچىساڭ ، قېرىغاندا ھەركەت قىلماقچى بولساڭ ،ئىشتىن چارچىساڭ روھى ئوزۇق لازىم بولار ؟ !بۇنىڭغا باشقا يەردىن ئېلىپ كەلمەي ئۆزۈڭدە بار سەنئەتتىن ھوزۇرلانساڭ بولىدۇغۇ ؟ بىزنىڭ ئەجدادلىرىمىزمۇ بىركۈن ئۇچۇپ ھارغاندا ھاردۇقىنى شۇنداق چىقىرىدىكەنتۇق .ــ ھەجەپ كۆپ نەرسىنى بىلىدىكەنسەن ؟؟؟ ــ دېدىم ھەيرانلىقتا .ــ مەن كۆپ ئىشنى كۆردۈم ، مىنى چىۋىن سەپ كۆزگە ئىلمىغىنىڭ بىلەن ، نۇرغۇن ئىشنى بىلىمەن .ئۇ شۇ گەپلەرنى دەپ بولۇپ يەنە سۇ ئىچىشكە يەرگە چۈشىتى .يەنە پاراڭلىشاي دىدىم يۇ ، ئارتۇق گەپ قىلغۇم كەلمىدى ، يەنە نىمە دەي ؟ ئۇلارغا كىچىككىنە بولكا ئەكىلىپ بېرىپ ، خوشلاشتىم .ئۇدۇل بىر ئاشخانىغا كىردىم دە ، لەغمەن ! دېدىم . گۇمان كۆڭۈلنى تىنىچ قويمايدۇ ،شۇ ئاشپەزلەرمۇ مۇسۇلمان بولغاندىكىن ئالدىسا ئۆزىنى ئالدايدۇ ، گۇماننىڭ ئورنىغا ئىشەنچنى قوياي ، ئىشەنمەسلىك ھامان ياتچىلىقنى ، ياتچىلىق يەنە نۇرغۇن ئالدامچىلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ، ئۇنىڭدىن بىر بىرىمىزگە ئشەنگەن تۈزۈك ئەمەسمۇ . دىگەنلەرنى ئويلاپ كۆڭلۈمنى قايىل قىلدىم .كۆڭلۈمدە ھېلىقى ساما سەكرىيەلمەيدىغان چىۋىننى ئويلاۋاتاتتىم ، يەنە نەچچىمىز ساما سەكرەش قاتارلىق ئۆز ئەنئەنىمىزدە شۇ چىۋىندىن پەرقىمىز باردۇر ؟يوللىغان ۋاقتى 2014531 11:26:49 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشئادىشىم ھەقىقەتەن ياخشى چىقىپتۇ . ئۇمۇدۇم بۇ تىمىنى ئوقۇغان ھەر بىر كىشىگەيوللىغان ۋاقتى 2014531 11:46:39 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشبەلكىم ئاشۇ چېۋىنلەر ئاتا بوۋىلىردىن ئۈگەنگىنىنى ئۇنتىماي ئەستە چېڭ ساقلاپ ، ئەۋلاتلىرىغا ، تېخىمۇ ئاددىلاشتۇرۇپ ، سىڭدۈرۈپ ، ماڭغان بولسا ، ئۆزلىرى بىلەن ئاسمان زېمىن پەرىقلىندىغان ئادەملەردىن شەپقەت كۈتمەي ئەجىرسىز كەلگە تەييار تاماققا كۆنمەي ، ئۆز ئالدىغا تەكەپپۇر قىلىپ ، تىرىشقان ، تەييارتاپ بولۇپ كەتمىگەن بولسا ، ئادەملەردىنمۇ رەنجىمىگەن ھەم ئۆز قەۋىم قېرىنداشلىرى بىلەن ئۇنداق تېللىشىپ ، تالىشىپ ھازىرقىدەك پەس كويغا ، چۆشۈپ قالمىغان بولاتتى .يوللىغان ۋاقتى 2014531 13:36:08 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشھەممە كىشى ئوخشاش بولمىسا كىرەك بىزنىڭ ئۆيىمىزدە ھىچكىم ئۇسۇل ساما ئويناشنى بىلمەيمىز ..لىكىن مەن بۇنىڭدىن نۇمۇس قىلمايمەن پەخىرلىنىمەن ...يوللىغان ۋاقتى 2014531 14:44:59 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشھەقىقەتەن ياخشى چىقىپتۇ .يوللىغان ۋاقتى 2014531 15:35:26 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشبىز ئىگەللەيدىغان ھۈنەرلەر شۇنچە كۆپ تۇرۇپتۇ ، مېنىڭچە ئاۋال ئۆزىمىزدە كام بىلىملەرنى ۋە ھۈنەرلەرنى تىرىشىپ ئۆگەنسەك ، ئۇنىڭغىچە ساما سېلىش ۋە ناخشا ئېيتىشلار باشقا يەرلەرگە قېچىپ كەتمەس دەيمەن .يوللىغان ۋاقتى 2014531 17:03:10 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشئىشەنىچ ئەڭ موھىم بىر بىرسىمىزگە ئىشەنمەي ھەر جەھەتتە گۇمانلىنىپ، خۇدۇكسىرەپ يۇرۇىۋەرسەك، ئىتتىپاقلىق، ئۇيغۇرلۇق ئىغىزدىكى قۇرۇق شۇئارغا ئايلىنىپ قالىدۇ.ياخشى ھىكايىكەن رەھمەت سىزگە. |
خىرىستىيان دىگەن نىمە؟خىرىستىيانلارنى لوغەتتە ئەيساغا ئىشىنىدىغان كىشىلەر ۋە ياكى ئەيسانىڭ تەلىملىرىنى ئۈگۈتىشنى ئاساس قىلغان دىن دەپ چۈشەندۈرۈلگەن.گەرچە بۇ خىل چۈشەندۈرۈش خاتا بۈلمىسىمۇ لېكىن بۇنىڭدا ئىنجىلدا يېزىلغان ھەقىقى خىرىستىياننىڭ ئەسلى قىياپىتى يورىتىپ بېرىلمىگەن. خىرىستىيان دىگەن سۆز ئىنجىلدا ئۈچ يەردە ئۇچرايدۇ تەبىر 11:26؛ 26:28؛ پېتروس 4:16.ئەيساغا ئەگەشكۈچىلەر تۇنجى بۇلۇپ ئانتىوشتا تەبىر 11:26ئۇلارنىڭ قىلغان ئىش ئىزلىرى، خارەكتىرى، سۆز ھەركەتلىرى تەرىپىدىن خىرىستىيان دەپ ئاتالغان . خىرىستىيان دىگەن سۆزنىڭ ئەبىدى مەنىسى ئەيسانىڭ ئادەملىرى ياكى ئەيساغا ئەگەشكۈچىلەر دىگەندىن ئىبارەتبەخىتكە قارشى ئۇزۇن يىللاردىن بۇيان خىرىستىيان دىگەن بۇ سۆز ئۆزىنىڭ ئەسلى مەنىسىنى يوقىتىپ دىندار، ۋە ياكى ئەخلاقلىق لېكىن ئەيسانىڭ ھەقىقى ئەگەشكۈچىسى ئىكەنلىگى ئېنىق بولمىغان بىر قىسىم كىشىلەرنى تەسۋىرلەشكە ئىشلىتىشكە باشلىغان. نۇرغۇن كىشىلەر گەرچە ئەيساغا ئىشەنمىسىمۇ لېكىن چىركوۋغا بارىدىغانلىغى ۋە خىرىستىيانلار دۆلىتىدە ياشاۋاتقانلىغى ئۈچۈنلا ئۆزىنى خىرىستىيان دەپ قارايدۇ ئەمما بىز چېركوۋغا بېرىش، كەمبەغەللەرگە ياردەم قىلىش ۋە ياكى ياخشى ئادەم بۇلۇش بىلەن خىرىستىيان بۇلۇپ قالمايمىز. خۇددى ماشىنا ئىسكىلاتىغا بارساق بىز ماشىنىغا ئايلىنىپ قالمىغاندەك چېركوۋغا بېرىشمۇ بىزنى خىرىستىيان قىلىپ قويمايدۇ، چېركوۋدا پائالىيەتلەرگە ئاكتىپ قاتنىشىش، چېركوۋنىڭ ئەزاسى بۇلۇش، چىركوۋ ئۈچۈن بىرەر ئىش قىلىپ بېرىشمۇ ئۇخشاشلا بىزنى خىرىستىيان قىلىپ قويمايدۇ.ئىنجىل بىزگە ياخشى ئىش قىلساقلا خۇدا تەرپىدىن ئېتىراپ قىلىنمايدىغانلىغىمىزنى ئۈگىتىدۇ. تىتۇس 3:5 دا ئۇ بىزنى بىزنىڭ توغرا ئىشلارنى قىلغانلىغىمىز ئۈچۈن ئەمەس بەلكى ئۇنىڭ مېھرى شەپقىتى بولغانلىغى ئۈچۈن قۇتقۇزدى، ئۇ بىزنى باشقىدىن دۇنياغا كېلىش، مۇقەددەس روھ ئارقىلىق قۇتقۇزدى دىيىلگەن،دىمەكچى خىرىستىييان دىگىنىمىز خۇدا تەرىپىدىن باشقىدىن يارىتىلغان يوھاننا 3:3؛ يوھاننا 3:7؛ پېتروس 1:23؛، ئەيساغا ئىشىنىدىغان ۋە ئېتىقات قىلىدىغان كىشىنى كۆرسىتىدۇ.ئەڧەسلىكلەر2:8 دە بىزگە مۇنداق دىيىلگەن: .... ئېتىقات ئارقىلىق مىھرى شەپقەت بىلەن قۇتقۇزۇۋېلىندىڭ،قۇتقۇزۇش سەندىن بولمىدى بەلكى ئۇنىڭ خۇدانىڭ سوغىسى ئىكەنلىگى بولغانلىغى سەۋەبىدىن بولدىھەقىقى خىرىستىيان ئەيساغا ۋە ئۇنىڭ قىلغان ئەمگەكلىرىگە، ئۇنىڭ بىزنىڭ گۇناھلىرىمىز ئۈچۈن كىرىستقا مىقلىنىپ شېھىت بولغان لىكىن 3كۇنى ئۇنىڭ قايتا تىرىلگەنلىگىگە تولۇق ئىشەنگەن كىشىدۇر. يوھاننا 1:12 بىزگە ئۇنى قوبۇل قىلغانلار، ئۇنىڭ نامىغا ئىشەنگەنلەر، خۇدانىڭ بەندىسىگە ئايلانغانلار دەپ بايان قىلىدۇ. ھەقىقى خىرىستىياننىڭ خارەكتىرى باشقىلارنى سۆيۈش ۋە خۇدانىڭ دىگەنلىرىنى ھۆرمەت قىلىشتۇر يوھاننانىڭ 1چىسى 2:4، 10. ھەقىقى خىرىستىيان خۇدانىڭ ئوغلىدۇر، ئەيسا تەرىپىدىن يېڭى ھاياتلىق ئاتا قىلىنغان خۇدانىڭ ئائىلىسىنىڭ بىر ئەزاسىدۇربۇ يەردىكى ماقالىلارنى ئوقۇپ ئەيسا توغرىسىدا بىرەر قارارغا كەلدىڭىزمۇ؟ ئەگەر شۇنداق بولسا بۇگۈن مەن ئەيسانى قوبۇل قىلدىم دىگەن يەرنى چېكىڭ |
984 1 پىكىر 10 قازان, 2019 ساعات 11:03نارازى جۇمىسشىلار جاڭاوزەن قالاسىنىڭ اكىمى ماقسات يباعاروۆتىڭ بۇل ىسكە ارالاسۋىن تالاپ ەتتى. بىراق جۇمىسشىلار الدىنا اكىم ەمەس، ونىڭ ورىنباسارى عالىم بايجانوۆ شىقتى. وزدەرىنىڭ اكىمگە ءۇشىنشى رەت كەلىپ وتىرعانىن ايتقان جۇمىسشىلار اكىم وتىنىشىمىزگە قۇلاق اسپادى دەپ اشۋلاندى. حالىق ءۇشىن تاعايىندالدى ەمەس پە؟ حالىق ەكى رەت كەلدى، نەگە تىڭدامايدى؟ اكىمدى كورەيىك، مۇڭمۇقتاجىمىزدى تىڭداسىن. مەنىڭ ومىرىمە دە قاۋىپ ءتونىپ تۇر. جۇمىس بەرۋشى جۇمىسشىلارعا قىسىم كورسەتىپ جاتىر. كاسىپوداق جۇمىسىنا زاڭسىز ارالاسىپ وتىر. ولاردى قورقىتىپ، ارىز جازدىرىپ، بريگاداعا بارىپ، قورقىتىپ ءجۇر. جەكە مەنشىك مەكەمەمىز دەيدى. سوندا حالىق جەكە مەنشىك پە؟ ادام قۇرلى كورىپ وتىرعان جوق، دەدى كاسىپوداق توراعاسى ازامات جاپاروۆ.كومپانيا جۇمىسشىسى ازامات جاپاروۆتىڭ ايتۋىنشا، كەيىنىرەك جۇمىس بەرۋشىلەر اكىمدىككە كەلىپ، ءۇش تاراپ بولىپ ماسەلەنى تالقىلاعان. بىراق ورتاق مامىلەگە كەلە الماعان.ءبىز، كەزبي جۇمىسشىلارى، ارىپتەستىك الەۋمەتتىكتى نىعايتۋ ماقساتىندا العاشقى كاسىپوداق ۇيىمىن اشقان بولاتىنبىز. الايدا بىزگە جۇمىس بەرۋشى تاراپىنان ءتۇرلى قىسىم كورسەتىلىپ جاتىر. اتاپ ايتساق، كاسىپوداق مۇشەلەرىن كاسىپوداقتان قوقانلوقى كورسەتىپ، شىعارادى. كاسىپوداق توراعاسىنىڭ ومىرىنە قاۋىپ توندىرەتىن ارەكەتتەرگە بارىپ جاتىر. مەكەمەنىڭ جوعارى لاۋىزىمدى باسشىلارى قاراپايىم حالىقتى كاسىپوداقتان شىعۋعا ۇگىتتەپ جاتىر دەدى ۇندەۋدى وقىعان كەزبي جۇمىسشىلارىنىڭ ءبىرى ايبەرگەن اققوزيەۆ. |
فەيسبۇك تارىخىنىڭ ئەڭ ئېغىر ئىقتىسادىي چېكىنىشىنى باشتىن كەچۈردى ئۇيغۇرچەفەيسبۇك تارىخىنىڭ ئە...فەيسبۇك تارىخىنىڭ ئەڭ ئېغىر ئىقتىسادىي چېكىنىشىنى باشتىن كەچۈردىئىجتىمائىي ئورتاقلىشىش تورى فەيسبۇك، بۇ يىلنىڭ ئىككىنچى چارىكىگە دائىر ئىقتىسادىي ئۇچۇرلىرى ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن، 150 مىليارد دوللار زىيان تارتتى.27.07.2018 21.09.2021تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: ئىجتىمائىي تاراتقۇ گورۇھى فەيسبۇك تارىخىنىڭ ئەڭ ئېغىر پۇل مۇئامىلە چېكىنىشىنى باشتىن كەچۈردى.نيۇ يورك پۇل مۇئامىلە بازىرى ئىشتىن چۈشكەندىن كېيىنكى چەكلىك ئېلىپ سېتىشلار ئەسناسىدا فەيسبۇكنىڭ پاي قىممىتى رېكورت خاراكتېرلىك تۆۋەنلەپ كەتتى.پاي قىممىتى 21 تۆۋەنلەپ كەتكەن فەيسبۇك شىركىتى، 150 مىليارد دوللارغا يېقىن زىيان تارتتى. زىيانغا سەۋەب بولغان ئامىللار ئارىسىدا شىركەتنىڭ ياۋروپا رايونىدىكى ئاكتىپ 1 مىليون كۈنلۈك ئابونىتىنىڭ ئىجتىمائىي مېدىيا مۇنبىرىدىن ئايرىلىشى ۋە ئېشىپ كەتكەن چىقىملارنىڭ مۇھىم رول ئوينىغانلىقى قەيت قىلىندى.بۇ ئەھۋال، فەيسبۇكنىڭ قۇرغۇچىسى مارك زۇكېربېرگنىڭ بايلىقىنىڭمۇ 20 مىليارد دوللار ئازلاپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقاردى. شۇنداق قىلىپ، ياش مىلياردېرنىڭ خۇسۇسىي بايلىقى 63 مىليارد 600 مىليون دوللارغا چۈشۈپ قالدى. |
تەڭىز كەنىشىندەگى احۋال تۇراقتالسا، جۇمىسشىلار جۇمىسىنا ورالادى487 رەت كورسەتىلدى وزگەرتۋبارشانى الاڭداتقان ماسەلەنىڭ ءبىرى تەڭىز كەن ورنىنداعى احۋال. ويتكەنى، جىلىوي اۋدانىنداعى اتالعان كەن ورنى ىندەتتىڭ وشاعىنا اينالىپ بارادى. قازىر مۇندا دەزينفەكتسيالىق جۇمىستار جۇرگىزىلىپ جاتىر. ال، قاۋىپتى ىندەتتىڭ ۋشىعۋىنا بايلانىستى تۇرعىلىقتى مەكەنجايىنا ورالعان جۇمىسشىلار جۇمىسىنا قايتا ورالا الا ما؟كەن ورنىنان جۇمىسشىلاردى شىعارۋداعى ماقسات ادامداردىڭ دەنساۋلىعى مەن قاۋىپسىزدىگىن ساقتاۋ. سول ارقىلى قاۋىپتىڭ ىندەتتىڭ تارالىپ كەتپەۋىنە قول جەتكىزە الدىق، دەدى وبلىس اكىمى ماحامبەت دوسمۇحامبەتوۆ.وسى كەزگە دەيىن تەڭىز كەن ورنىنان 18،5 مىڭ جۇمىسشى تۇرعىلىقتى مەكەنجايىنا شىعارىلدى.تەڭىز كەن ورنىندا جۇمىس توقتاتىلىپ، ادامدار جۇمىسسىز قالادى دەگەن ماسەلە تۋىنداپ وتىرعان جوق. كەنىشتەگى جۇمىس جالعاسا بەرەدى. مۇنداعى احۋال تۇراقتالعان سوڭ، جۇمىسشىلار جۇمىس ورنىنا ورالادى، دەدى وبلىس اكىمى. |
ئاداۋەت تۇتتۇقمۇ روزىمۇ ئاداۋەت تۇتتۇقمۇ روزىمۇ : ئاداۋەت تۇتتۇقمۇ روزىمۇبېرلىندا ئېچىلغان يىغىن سەۋەپلىك نەچچە كۈندىن بېرى قايناۋاتقان تەرەپلىك ۋە تەرەپسىز مۇنازىرە، مۇلاھىزەلەرنى ئوقۇپ تۇردۇم، ئەمما تۈكرۈك چاچرىتىۋاتقان غەزەپ، قېيداش ۋە قالپاق كەيدۈرۈشلەردىن بىزار بولدۇم. زىددىيەتنى ھەل قىلىشقا ھىچ ئىش قولۇمدىن كەلمىسىمۇ، چامىم يەتمىسىمۇ ئويلىماي تۇرالمىدىم. چۈنكى مەن ئۇيغۇر جەمئىيىتىدىكى ھادىسىلەرگە ئەزەلدىن قول قوۋۇشتۇرۇپ تاماشا كۆرۈپ تۇرغان ئادەم ئەمەس. بۇنداق ئىشلاردا قولۇمدىن كېلىشىچە ھەرىكەت، سۆز ۋە پىكىر قىلىپ كەلگەنلىكىم جامائەتكە ئايدىڭ. بىر نەرسە يازمىغىنىم بىتەرەپلىكىمدىن ئەمەس، نېمە قىلىش ھەققىدە ئەلگە يارىدىغىدەك بىر ئامالنى تاپالىمغانلىقىمدىن بولغان. ئاماللارنى ئوتتۇرىغا قويغان ئۇستازلارنىڭ ئەسەرلىرىنى ئوقۇپ كەلدىم، ئەمما قوبۇل قىلىنغان بىر سادا ئاڭلانمىدى. مىللەت تارىختىكى ئەڭ ئېغىر، ئۇزۇن ۋە ئازاپلىق قىيناقلارنى باشتىن كەچۈرىۋاتقان بىر ۋاقىتقا توغرا كەلگەن بۇ زىددىيەتكە چارە ئويلاشتا ئۆزۈمنى تېخىمۇ چارەسىز ھىس قىلدىمبۇ زىددىيەتكە ئىشتىراك قىلغان كىشىلەرنىڭ بەزىلىرى ماڭا ئاكا دېمەتلىك، ئۇستاز دېمەتلىك ۋە دوست دېمەتلىك كىشىلەر. مەن ئۇلارنى ياخشى تونۇيمەن. ئۇلارنىڭ مىللەت سۆيگۈسى، داۋاغا پىداكارلىقى، ھەق يولدا مۇستەھكەملىكى ماڭا ئايدىڭ. ئۇلار قىلغان ۋە قىلىۋاتقان ياخشى ئىشلارغا مەن شاھىت. ئۇلارنىڭ مىللەتنىڭ ھەر بىر ئەزاسىغا قەدەر كۆڭۈل بۆلۈپ، قولىدىن قانچىلىك كەلسە ئايىماي زېھىنىنى، ۋاقتىنى ۋە ھەتتا پۇلىنى سەرىپ قىلىپ خىزمەت قىلىۋاتقانلىقنى ھەر قانچە يازساممۇ تولۇق ئىپادىلەپ بولالمايمەن. مېنىڭ چۈشەنمەيدىغىنىم شەخىس سۈپىتىدە شۇنچە سۆيۈملۈك بۇ كىشىلەرنىڭ بىر قوشۇن بولۇپ ئۇيۇشالماسلىقى ۋە بىر بىرىنى يىللاپ بىللە ياشاپ سۆيەلمەسلىكىدۇر. سۆيگۈ ئەسلىدىنلا ھىسىيات مەسىلسى بولغاچقا بۇنى تاڭغىلى بولمايدۇ، ئەمما مىللەت زالىمنىڭ قولىدا خورلىنىۋاتقان مۇشۇ پەيتتە، ھىسىياتىمىزنى قايرىپ قويۇپ بىر بىرىمىزگە ئەمەس، دۈشمەنگە تاقابىل تۇرساق بولاتتى. ئەسلى مۇشۇ مۇبارەك ئايدا، شەيتان باغلانغان رامىزان كۈنلىرىدە خۇسۇمەت، نەپرەت، كۆڭۈلسىزلىكنى قايرىپ قويۇپ بىرلەشمىسەكمۇ، ئۆچلەشمىسەك بولاتتىئۇيغۇرنىڭ ھەق ھوقۇقلىرىنى قوغۇداش ۋە ھەقكە دەۋەت قىلىش ئۈچۈن مەيدانغا چىققان ھىچ بىر قېرىندىشىمىزنى ئەيىپلەشكە تىلىم بارمايدۇ. ئەمما مىللەتنىڭ بېشىغا مۇسۇبەت كەلگەن مۇشۇ كۈنلەردە ئۇلارنىڭ بىر بىرىنى قوللىيالمايۋاتقان، يېتەكلىيەلمەيۋاتقان، روزىنىڭ خاسىيىتىدە بولسىمۇ ئەپۇچان بولالمايۋاتقان قىلىقى مېنى ئازاپلايدۇ. ئۇ ياققا قارىسام ھېلىلا مىللەتنىڭ دەردىگە تاراملاپ تۆكۈلۈپ كەتكەن بىر ئاكىمىزنى كۆرسەم، بۇ ياققا قارىسام كېچىلەپ ئىزىدىنىۋاتقان بىر قېرىندىشىمىز كۆزۈمگە چېلىقىدۇ. ئۇ شەھەرگە بارسام بىر ئۇستاز دىنىمىزنىڭ غېمىدە پۇچىلانسا، بۇ مەھەللىگە كەلسەم يەنە بىر ئۆلىما ئەۋلات ئوتىدا ئۆرتىنىدۇ. داۋا سېپىدىكى ئۇستازلىرىم، ئاكىلىرىم مىللەتنى سۆيىدۇ، ئەمما بىر بىرىنى سۆيمەيدۇ. دەۋەت كوچىسىدىكى پىشىۋالىرىم دىننى قوغۇدايدۇ، ئەمما بىرى بىرىنىڭ شەرىپىنى تىيىنغا تەڭ قىلمايدۇ. مەيلى دىن ياكى مىللەت دەيدىغان بولسۇن، بىر بىرىنى پەقەتلا ئىتىراپ قىلمايدۇ. ئۇلارچە بولسا دىن ۋە مىللەت شۇلارغىلا ئامانەت قويۇلسا بولىدۇ. ئادەمنىڭ يۈرىكىنى سىقىدىغان ئامىللارنىڭ بىرى دەل شۇ. ھازىر خىتاينىڭ زۇلمى مىللەتنى ئامالسىز باش ئەگدۈرسە، داۋاچىلارنىڭ زىددىيەتخۇمارلىقى، ئاداۋەتخورلۇقى ۋە گۇمانخۇلۇقى مىللەتنىڭ يۈرىكىنى غاجايدۇ، ئىشەنچىنى زىدىلەيدۇ.مانا ھازىر ئۇلۇغ رامازان كۈنلىرىنى مۇسۇبەت ئىچىدە كۈتىۋالدۇق. مىللىتىمىز چىراقسىز زۇلمەتتە، زوھۇرسىز مۇشەققەتتە پەرز روزىسىنى تۇتۇۋاتىدۇ. ئۇلار ھەر مىنۇت ھەر دەقىقەت بېشىغا كېلىدىغان كۈلپەتنى بىلىپ تۇرۇپ ئاللاھنىڭ ئەمرىنى بىجا كەلتۈرۈشكە تىرىشىۋاتىدۇ. بىزدىن ئۈمىت كۈتىۋاتىدۇ، بىزگە ئىشەنچ باغلاۋاتىدۇ. ئۇلار ئۈچۈن ھىچ نېمە قىلىپ بېرەلمىسەكمۇ ئاللاھ رىزاسى ئۈچۈن روزا تۇتساق، مىللەتنىڭ ئۈمىدى ئۈچۈن بولسىمۇ ئاداۋەت تۇتمىساق دەيمەن. روزانىڭ مەنىسى چەكلىنىشتۇر. بىز دەل مۇشۇ ئايدا، خىتاي بىزنى ھالالدىن چەكلەپ ھارامغا دەۋەت قىلىۋاتقان دەل مۇشۇ كۈنلەردە، ئەركىن دۇنيادا ياشاۋاتقان دىن ۋە مىللەت داۋاسىدا كۆيۈۋاتقانلار ئۆزىمىزنى ھارامدىن، گۇناھتىن چەكلەپ سۆيگۈگە، ئەپۇغا، سەبىرگە دەۋەت قىلساق دەيمەن |
بەيسەن احمەتۇلى. بيلىكتىڭ الماسۋ كەزەڭى تاياپ قالدىجاڭالىقتار 2512 0 پىكىر 2 ماۋسىم, 2013 ساعات 20:03قازاق بيلىگى قورعانۋعا كوشتىساياسي ساحناسىندا ءبىرىنىڭ قاباعىن ءبىرى باققان تىنىشتىق ورنادى. قالاي بولماسىن، بيلىكتىڭ الماسۋ كەزەڭى تاياپ قالدى. ادامنىڭ كۇشى جەتپەسە، اللانىڭ قۇرىعىنان قۇتىلماس. ءار جەردە بەلەڭ الا باستاعان پارتيا قۇرۋ تۋرالى سىبىستاردىڭ ءجۇرۋى سونىڭ ەلەسى. الدا بۇل ناۋقاننىڭ قىزا تۇسەتىنى داۋسىز. بيلىكتىڭ مايلى جىلىگىن ءمۇجىپ وتىرعان كلانداردىڭ تەكەتىرەسى ازىرشە سايابىر تارتتى. تەك ءبىربىرىنە تۇسىنىستىكپەن قاراپ، ءوزارا الاۋزدىق پەن كۇندەستىكتى قورعانۋعا الماستىرىپ وتىر.بىرىنشىدەن، تاريحي شىندىقتىڭ اشىلۋىن كەشىكتىرۋ ارقىلى سوتتان قۇتىلۋ كەرەك. ارينە، مەملەكەتتىڭ جەر بايلىعى مەن كەن بايلىعىن ءتۇرلى سىلتاۋلارمەن شەتەلدىك بايلاردىڭ جەكە مەنشىكتەرىنە وتكىزىپ جىبەردى. ال وزدەرى ۇستاپ قالعان ارام بايلىقتى قانشالىقتى زاڭداستىرۋعا تىرىسقانىمەن ءبىر شيكىلىكتىڭ بارى بارلىعىنىڭ تۇسىنە كىرەتىنى داۋسىز. الداجالدا ۇكىمەت اۋناپ تۇسسە، ءبارىنىڭ باسىنا تۇسەتىن زاماناقىر ەشكىمدى اياماق ەمەس. بيلكتىڭ بۇرىنعى حالىققا شابۋىلداۋ ءۇردىسىن حالىقتان قورعانۋ ۇردىسىنە الماستىرۋى وسى سەبەپتەن بولسا كەرەك.نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ: كەز كەلگەنىڭدى سوتقا سۇيرەپ اپارامىن دەگەن سوزىنەن اق ولاردىڭ باسىنا قانداي تۇنەكتىڭ ءتونىپ تۇرعانىن كورۋگە بولادى. ەلباسى ورنىن الماستىرا قالسا، انە، سولاردى سوتقا سۇيرەپ، تۇرمەگە توعىتاتىندار جەتىپ ارتىلادى. ازىرشە نۇرسۇلتاننىڭ كولەڭكەسى ولاردى ءبىر از سۇمدىقتاردان ساقتاپ تۇر.قۇدىرەتى كۇشتى اللا تاعالا: نە ءىشىپجەسەڭ سونى بەتىڭنەن شىعارامىن دەگەن عوي. ەندەشە، ارامدىق پەن زۇلىمدىقتان كەلگەن بايلىق پەن بيلىك كىمدى اياسىن. تىرىدە ءبىرىنىڭ اقادال مالىن بىرەۋگە جەگىزبەيتىن اللاتاعالانىڭ قۇرىعى قۇتقارماس. كەشەگى جاڭاوزەندەگى قىرعىن، ارقانكەرگەن وقيعاسى ءبارى دە سۇمدىعى مەن سىرى مول ساياسي باقتالاستىق ەكەنىن جۇرت اڭىز ەتىپ ايتادى. ء تىپتى ءوز ىشىنەن ىرىگەن كلانداردىڭ ءبىرىنىڭ ەتىن ءبىرى جەۋى ءورشىپ بارادى.ەكىنشىدەن، حالىقتى رۋحاني توزعىنداتۋ ارقىلى قۇلدىق ساناعا بايلاۋ. بۇل، ارينە، قۇرعاق ۋادەدەن تۇراتىن حالىقتىڭ اشۋىزاسىن السىرەتۋدەن، تويدۋمان مەن ءتۇرلى جينالىستار ارقىلى نازارىن اۋدارۋدان كورىنەدى. بۇل دا ءوزىن قورعاپ قالۋ ءۇشىن جاسالاتىن الاياقتىق ساياساتتار.مەملەكەتتىڭ ءبىلىم سالاسىن باتىستىق جۇيەگە بۇرۋى حالىقتىڭ رۋحىن ءولتىرىپ، قۇلدىق ساناعا مىقتاپ بايلاۋدىڭ ءبىر جولى ءتارىزدى. اناۋ الىپ قىتاي مەن شياڭگاڭداگانكونگ تۋىنداماعان تۇرعىن ءۇي ماسەلەسى قازاقستاندىق جۇرتتىڭ جۇيكەسىن توزدىرىپ، قانىن قايناتتى. دەسەدە بيلىك قۇر ۋادەدەن باسقا ناقتى تۇك تە ىستەگەن جوق. ينۆەستور تارتۋدى شەتەلدىڭ بايلارىنا ۇلتتىق بايلىقتى ساتىپ جىبەرۋ دەپ تۇسىنەتىن جابايى ەكونوميكالىق ساياسات ەلدى تىعىرىققا تىرەدى. مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق قورداعى اقشاسىنىڭ ءتۇبى تەسىلىپ، بيۋدجەتتىڭ قورجىنى قاعىلىپ بارا جاتقانى دا جاسىرىن ەمەس. ال ارام بايلىقتىڭ بۋىنا سەمىرگەندەردىڭ كۇنى تاياعان سايىن دەگىبىرى كەتكەن جانتالاس بەلەڭ بەردى.ۇشىنشىدەن، جابايى ەكونوميكالىق ساياسات ارقىلى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى تاپتاتۋ. اقشا مەن بيلىككە جەتۋدى ماقسات ەتكەن قوعام توپتارىن قالىپتاستىرۋ. بۇل ۇرپاقتى ازعىنداتۋدىڭ توتە جولى. رۋحاني قۇندىلىق پەن بەرەكەبىرلىكتىڭ ونان دا زور قارجى اكەلەتىنىن قوعام تۇسىنۋدەن قالىپ بارادى.تورتىنشىدەن، ءدىنني الاۋىزدىقتار مەن سەكتالاردىڭ ارەكەتتەرى ارقىلى حالىقتىڭ كۇشىن بولشەكتەۋ.بەسىنشىدەن، ۇلتشىلدىق باعىتتاعى ازاماتتاردىڭ جولىن كەسۋ ارقىلى ۇلتتىق كوپشىلىكتىڭ توپتاسىپ، كۇش الىپ كەتۋىنەن ساقتانۋ. بۇل سالادا قازىردىڭ وزىندە جۇرت اراسىندا اتى اتالا باستاعان ازاماتتاردىڭ اياعىنا تۇساۋ سالىندى. مىسالى، مارات ءتاجيننىڭ حالىققا بەتبۇرىسىنا كەدەرگى قويىلىپ، بەرىك ابدىعاليدى ورنىنان الدى. بۇل ءتىزىم الىدە جالعاساتىن بولادى.التىنشىدان، مەملەكەتتىڭ شەتەلگە قارىزى 137 ميلليارد اقش دوللارىنان اسىپ كەتتى. الدا تاعى قارىز الاتىنى بەلگىلى بولدى.بۇرىنعىدان گورى كوز اياسى كەڭەيىپ، قۇلدىقتىڭ قۇرىعىنان قۇتىلۋعا تالپىنعان حالىقتىڭ قازىرگى بەتالسى بيلىكتى تىكسىندىردى. ءتىپتى وزدەرىن قورعاۋدىڭ كەلىسىمشارتسىز جولىنا ىمىرالاستىردى. قورعانۋعا وتۋگە ماجبۇرلەدى. مىنە، بۇل بيلىكتىڭ الماسۋى بارىسىندا ماڭىزدى ءرول اتقارادى.ەكىنشى بيلىك قۋىرشاق بيلىك بولادىبيلىك الماسادى. بۇل داۋاسىز شىندىق. پەندەشىلىك تە، مۇددە دە سولاي ىستەۋگە جەتەلەيدى. قازىرگى ەلباسى دا، ونىڭ ماڭايىنداعى كلاندار دا ءوز جاقسىلىقتارىن اسىرىپ، جاماندىقتارىن جاسىرۋ ءۇشىن وسىلاي ىستەۋدى ەڭ ءتيىمدى سانايتىنى بەلگىلى.الدىمەن قازىرگى بيلىكتىڭ مۇددەسىنە ساي، مۇراگەر بيلىك كەلەدى. اتاپ ايتقاندا، نۇرسۇلتان مىرزا ءوز مۇراگەرىن اكەلىپ قويادى.بىرىنشىدەن، بۇل مۇراگەر بيلىككە مۇددەلى كلانداردان تىس ادامنان بولۋ مۇمكىندىگى زور. ەكىنشىدەن، شىن مانىندە ناقتى ءالسىز قۋىرشاق ۇكىمەت باسقا كلاندار اراسىندا السىزدىك تانىتاتىنى داۋسىز.ۇشىنشىدەن، اشىنعان حالىق بۇل مۇراگەردى قولدامايدى. وسى سەبەپتەن بيلىككە مۇددەلى توپتاردى حالىقتى وزىنە ايداپ سالۋىنان بارىنشا قاشىپ، تۇسىنىستىك تابۋعا تىرىسادى. بۇل وتە ءساتسىز توپقا وكىلدىك ەتەدى.بۇل مۇراگەر بيلىك حالىقتىڭ قولداۋىن ەشقاشان الا المايدى ءارى بيلىككە مۇددەلى توپتاردىڭ ءوزارا ارانداتۋىنان امالسىز كۇيگە تۇسەدى. ۇزاعاندا 1.52 جىل ىشىندە قۇلايدى.نۇرسۇلتاننان قالعان مۇراگەر بيلىكتەن سوڭ، ارينە، قيانكەسكى حالىقتىق سايلاۋ بولاتىنى بەلگىلى. البەتتە، حالىقتىڭ قولداۋىن كوبىرەك العان توپتىڭ باعى جاناتىنى بيلىككە مۇددەلى توپتىڭ نەگىزگى باعىتتارىنا اينالادى. وسىلايشا بيلىككە كەلگەن توپ حالىقپەن ساناسۋعا ءماجبۇر بولادى. مىنە، بۇل قىتاي، قىرعىز سىندى ءبىراز ەلدەردىڭ باسىنان وتكەن تاريح سىناعى ءارى شىندىققا ۇيلەسەتىن مۇمكىندىك.وسىلايشا 3 كەزەكتى بيلىكتىڭ الماسۋى عانا بيلىك پەن حالىقتىڭ مۇددەسىن توعىستىرا باستايدى. قۇلدىق ساناداعى تاۋەلسىزدىكتىڭ ورنىنا تاۋەلسىز ساناداعى قازاقي ساناداعى تاۋەلسىزدىك ورالادى. تاۋەلسىز قازاق ەلى العاشقى قادامدا ءىلىم مەن ءبىلىمدى كىرىكتىرگەن يدەولوگيالىق ساياساتتى باستايدى، تەك سوندا عانا تاۋەلسىزدىكتىڭ تامىرىنا ءنار جۇگىرىپ، جاپىراعى جايقالا باستايدى.بۇل تەك ساياسي جورامال. دەسەدە قازاقستاننىڭ قازىرگى جاعدايى وسىعان كەلە جاتىر.ۇقشۇ: تاريحي شەشىم قابىلدانا ما؟ |
يوغان قورساقنىڭ كەينىدىكى بۇ تۆت چوڭ مەسىلىنى بىلەمسىز؟ تىبابەت تورىيوغان قورساقنىڭ كەينىدىكى بۇ تۆت چوڭ مەسىلىنى بىلەمسىز؟نۇرغۇن كىشىلەر قارىماققا سېمىز كۆرۈنمىسىمۇ، بەدىنىدىكى ماي نىسبىتى نورمال بولسىمۇ، لېكىن قورسىقى ئىنتايىن كۆزگە چېلىقىپ تۇرىدىغان بولۇپ، بۇ ئادەمنىڭ ئوبرازىغا تەسىر كۆرسىتىپلا قالماي، دىيابېت كېسىلى ۋە جىگەرنى ماي قاپلاش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ.بەزى كىشىلەرنىڭ ئۆزى ئانچە بەك سېمىز بولمىسىمۇ، قورسىقى يوغىناپ كېتىدۇ، بۇ زادى قانداق ئىش؟1. ئاشقازانئۈچەيدىكى ھەزىم قىلىش نورمالسىزلىقىتاماقتىن كېيىن قورساق كۆپۈش ۋە ئاشقازان كۆپۈش، كېكىرىش، ئاشقازان ئاغرىش، قورساق ئاغرىش ياكى كۆڭلى ئېلىشىپ قۇسۇشنى ئاشقازانئۈچەينىڭ ھەزىم قىلىشى ياخشى بولماسلىق كەلتۈرۈپ چىقارغان بولۇشى مۇمكىن. تاماق يېيىش سۈرئىتى بەك تېز بولۇش، يۇقىرى ئاقسىللىق ۋە مايلىق يېمەكلىكلەرنى كۆپ يېيىش، بىر قېتىمدىلا كۆپ يېيىش، ئاشقازانئۈچەي كېسەللىكلىرىگە گىرىپتار بولۇش ۋە ئاشقازاننىڭ ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچى يېتەرلىك بولماسلىق، قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى ھەزىم قىلىش ناچارلىقىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. جۇڭگو تېبابىتى نۇقتىسىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا، تال ۋە ئاشقازىنى ساغلام بولمىغاندا، سۇنىڭ ئايلىنىشى قالايمىقانلىشىپ، ئاسانلا نەملىكنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچراپ، قورساقنىڭ يوغىناپ كېتىشى ۋە بەدەندىكى سۇلۇق ئىششىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ناچار يېمەكئىچمەك ئادىتىنى تۈزىتىش، تاماق يېگەندە يۇمشاق چايناپ، ئاستا يۇتۇش، ھەر ۋاقلىق تاماقتا يەتتە ئۈلۈش تويۇپ يېيىش كېرەك. دائىم قورساق قىسمىنى ئۇۋۇلاپ بېرىش كېرەك، قولنى قورساق قىسمىغا قويۇپ، كىندىكنى مەركەز قىلىپ، سائەت ئىسترېلكىسىنىڭ ئوڭتەتۈر يۆنىلىشى بويىچە ئايرىمئايرىم ھالدا 50 قېتىمدىن ئۇۋۇلاپ بەرسە، ئاشقازاننىڭ ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچىنى ئاشۇرغىلى بولىدۇ. يېمەكئىچمەك تازىلىقىغا دىققەت قىلىش، چالا پىشقان يېمەكلىكلەرنى يېمەسلىك، تاماقتىن بۇرۇن، تەرەتتىن كېيىن قول يۇيۇشتەك ياخشى ئادەتنى يېتىلدۈرۈش كېرەك.2. ئىچكى ئەزالارنىڭ مېيى كۆپ بولۇشبىر قىسىم كىشىلەرنىڭ پۇتقوللىرى ئىنچىكە بولسىمۇ، قورسىقى يوغىناپ كەتكەن بولۇپ، ئىچكى ئەزالىرىدىكى ماي بەك كۆپ بولۇشى مۇمكىن، بۇ قورساق تىپلىق سېمىزلىك دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ خىل سېمىزلىك ئىچكى ئەزالارنىڭ بېسىمىنى ئاشۇرۇپ، ئىچكى ئەزالارنىڭ ئىقتىدارىنى تۆۋەنلىتىپ، كۆپ خىل ساغلاملىق مەسىلىلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، مەسىلەن، يۈرەك يوغىناش ۋە جىگەرنى ماي قاپلاش. بەك كۆپ ياغ قانغا كىرگەندىن كېيىن ئارتېرىيە قېتىشىش، يۈرەك تىقىلمىسى ۋە سەكتە قاتارلىقلارنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ھەر كۈنى 30 مىنۇت ئەتراپىدا ھەرىكەت قىلىپ بېرىش كېرەك، مەسىلەن، ئارغامچا سەكرەش، سۇ ئۈزۈش قاتارلىقلار ياغنىڭ كۆيۈشىنى تېزلىتىدۇ. تەركىبىدە تالا بولغان قارا ئاشلىق ياكى كۆكتاتلارنى كۆپ يېگەندە، تويۇنۇش تۇيغۇسىنى ئاشۇرۇپ، ئىسسىقلىق مىقدارىنى ئازايتقىلى، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئاشقازاننىڭ ياغنى سۈمۈرۈشىنى ئازايتقىلى بولىدۇ.3. جىگەر قېتىشجىگەر ئىقتىدارى تۆۋەنلىگەندە، ئۆت سۇيۇقلۇقىنىڭ ئاجرىتىپ چىقىرىش ئىقتىدارى نورمالسىزلىشىپ، ئۆت سۇيۇقلۇقى يىغىلىپ قورساق كۆپۈشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ئۆت سۇيۇقلۇقىنىڭ ئاجرىلىشى بىنورمال بولغاندا، ئاشقازان ئاستى بېزىنىڭ ھەزىم قىلىش سۇيۇقلۇقىنى ئاجرىتىپ چىقىرىش ئىقتىدارىغا تەسىر يېتىدۇ، بەدەندىكى ھەزىم قىلىش فېرمېنتى يېتىشمەيدۇ، ئاقسىل ۋە ياغنىڭ ھەزىم قىلىنىشى توسقۇنلۇققا ئۇچراپ، قورساق كۆپۈشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. جىگەر قېتىش ئاخىرقى باسقۇچقا يەتكەندە، ئاشقازاندا قان ئۇيۇپ قېلىش ۋە ۋېنا ياللۇغى پەيدا بولۇپ، ئاشقازاندا قان قىيىش ۋە قان ئۇيۇش پەيدا بولىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، روھسىزلىنىش، سېرىقلىق چۈشۈش ۋە ئىشتىھا تۇتۇلۇشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.4. ئاشقازان ئاستى بېزى ياللۇغىئاشقازان ئاستى بېزى ياللۇغىنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدە قورساق قىسمى داۋاملىق چىڭقىلىپ ئاغرىيدۇ، بۇنىڭغا يەنە كۆڭلى ئېلىشىپ قۇسۇش، قىزىش ۋە سېرىقلىق چۈشۈش ئالامەتلىرى قوشۇلۇپ كېلىدۇ. |
وتاندىق عالىمدار عاسىرلارداعى قورىمدى تاپتى. قۇندى قورىم پاۆلودار وبلىسى بايدالا اۋىلىنىڭ ماڭىنان جۇرگىزىلگەن ارحەولوگيالىق جۇمىستار بارىسىندا تابىلعان. بۇل تۋرالى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى حابارلادى.زەرتتەۋدى جۇرگىزگەن پاۆلودار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ارحەولوگ عالىمدارى قورىمداردى قيماق قاعاناتىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ كەزەڭىنە جاتقىزىپ وتىر. قيماق قاعاناتى استاناسى ەرتىس وڭىرىندە ورنالاسقان كوشپەلى يمپەريا.ارحەولوگيالىق ەكسپەديتسيانىڭ جەتەكشىسى، پاۆلودار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ديرەكتورى تيمۋر سماعۇلوۆ: بايدالا اۋىلى ماڭىنداعى قيماق قورعاندارى ۇلكەن عىلىمي قۇندىلىققا يە. توپىراقتىڭ حيميالىق قۇرامىنا بايلانىستى اعاش بۇيىمدارى، جىبەكتەن تىگىلگەن كيىمدەر، سونداياق بىلعارى مەن مەتالدان جاسالعان ءتۇرلى زاتتار ساقتالعان، دەيدى.ايتپاقشى، بۇعان دەيىن قازبا جۇمىستارى بارىسىندا قيماق كۇيمەسى تابىلعان بولاتىن. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، قيماق كۇيمەسى ەۋرازيا اۋماعىنداعى ورتاعاسىرلىق كوشپەلىلەردىڭ جىلجىمالى تۇرعىن ءۇيىنىڭ جاقسى ساقتالعان جالعىز ۇلگىسى سانالادى.پاۆلودار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرلەرى سكيفساق ءداۋىرىنىڭ جەرلەۋ ورىندارىن دا زەرتتەپ جاتىر. مىسالى، قورعانداردىڭ بىرىنەن ب.ز.د. 1 مىڭجىلدىقتىڭ ەكىنشى جارتىسىنا جاتاتىن قىش ىدىستار مەن ەرەسەك ادامنىڭ سۇيەكتەرى تابىلدى.ارحەولوگيالىق جۇمىستارعا عالىمدارمەن بىرگە پاۆلودار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن تورايعىروۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى دە اتسالىسىپ جاتقانىن ايتا كەتەيىك. |
سۋيىكتى مەنىڭ اعاتايىم سپەكتاكلىن بىلەسىز بە?!5 قاراشا 16:10 509 رەت قارالدىتەاتردا ەڭ تاماشا جاردى جولىقتىرۋعا بولادى دەگەن اسلان قاجەننىڭ تامسىلى ويىمنان شىقپاي قويعاننان كەيىن بە ەكەن, جوق الدە ادال ادامداردىڭ ورتاسىن اڭساعاندىقتان با, بىر دەمالىسىمدى قيىپ تۇرىپ مۇحتار اۋەزوۆ اتىنداعى تەاترعا جەلدەي ەسىپ, قۇستاي ۇشىپ جەتىپ باردىم. بۇل جولى ماڭدايشاسىندا سۋيىكتى مەنىڭ اعاتايىم دەپ تۇر ەكەن.يا, جاي عانا اعا دەگەن اتاۋدان ارى اسپاي جۋرگەن ادامدى سۋيىكتى مەنىڭ اعاتايىم دەپ اسپەتتەۋ ھام مەنشىكتەپ الۋ قانداي تاماشا سەزىم ەدى. تۋپتەپ كەلگەندە بۇل اتاۋدىڭ وزىنەن بىر بەلگىسىز جىلىلىق ەسەدى...جا, قيل قاناتىنان بىر ۋاق تۋسىپ, سىزدەرگە قويىلىم بارىسىن باندايىن.يۆان ۆوينيسكيي جيەنى سوننىڭ ۋيىندە تۇرادى. ەكەۋى تاڭنىڭ اتىسىنان قارا كەشكە دەيىن بار تاپقان تابىسىن قالاداعى جەزدەسى, عىلىم, بىلىم, ونەر قۋعان پروفەسسور الەكساندر سەرەبركوۆتىڭ قولىنا ۇستاتادى.الەكساندر سەرەبركوۆ اتالمىش قويىلىمنىڭ ھام بۋكىل قوعامنىڭ دەرتى. بىر اعى كوردە جۋرىپ وزبىرلىق, ۇتسىزدىق, تويىمسىزدىق, اشكوزدىگىمەن بالاسىنداي بولىپ كەتكەن يۆاننىڭ ەڭبەگىن, ونىڭ اكەسىنەن قالعان ۋيىن, ۋيىندەگى بار دۋنيەمۋلكىن سۋلىكشە سورادى. سويتە تۇرا كارىلىگىن ماڭايىنا مىندەتسىنەدى. الەكساندر پروفەسسورلاردىڭ بارى پاراساتتى ادام ەمەس ەكەنىن دالەلدەۋ ۋشىن دۋنيەگە كەلگەن وبراز سەكىلدى.ال ونىڭ 27 جاستاعى جاس ايەلى ەلەنا اندرەەۆنا وزىنىڭ سۇلۋلىعىن قاۋساعان شالعا تارك ەتكەنى ۋشىن ەش وكىنبەيدى. سەبەبى ونىڭ الدىنا قويعان جوسپارى, ماقسات مۇراتى مۋلدەم جوق. بار كوزدەگەنى قىزىق ساۋىق پەن ەرازاماتتاردى قىلىعىمەن ارباۋ. ەلەنا وسىناۋ قوعامنىڭ ارسىزدىعىن وزى ارقىلى اشكەرەلەيتىن بىردەن بىر كەيىپكەر.قويىلىمداعى الەكساندردىڭ تۋعان قىزى مەن دارىگەر جىگىت جانە باستى رولدەگى يۆان سوڭعى كەزدەرى سيرەپ بارا جاتقان ادامدار توبىرىنان. بىراق جىلدار بويى قاتىگەزدىكپەن كۋرەسىپ, الدارمەندەرى قالماعان, ابدەن شارشاعان...قويىلىمدا ونداعان, جوق جۋزدەگەن, تىپتەن مىڭداعان پالساپالىق سوزدەر ايتىلدى. تىڭدادىق دا تاڭداي قاقتىق.ماسەلەن, سەنىڭ الدىندا تىرى جۋرگەنىم ۋشىن ايىپتىمىن, ايەل ەركەكتىڭ دوسى بولۋ ۋشىن الدىمەن كوڭىلدەسى بولۋ كەرەك, اجارسىز ايەلدى ادەتتە شاشىڭ, كوزىڭ قانداي ادەمى دەپ الدايدى, بۋگىن 20 رەت جىلاي جازداپ بارىپ, وزىمدى ارەڭ توقتاتتىم دەگەن سوزدەردى ەستىگەندە مەن دە وزىمدى ارەڭ توقتاتتىم. ال تۇرمىسقا شىعۋ ەسىل اجاردى الدەكىمگە قۇربان ەتۋ, جاستىق جىگەرىڭدى تۇنشىقتىرۋ دەگەنىندە تىپتەن قۇلاپ قالا جازدادىم.قىسقاسى, باستى رولدەگى يۆاندى ماڭايىنداعى ادامدار تىرىدەي كومگەندە ىشتەي ادالدىق پەن شىندىقتى ولتىرگەنىنە كوزىم جەتتى. اكتەرلەردىڭ كاسىبيلىگى جوعارى. قويىلىمنان العان اسەر جۋرەككە تۋسكەن شوقتاي. ورىستىڭ تۋىندىسىن تول تىلىمىزدە سايراتقان ا. كەكىلباەۆپەن, قويىلىم رەجيسسەرى ا. ماەميروۆتىڭ تاپقىرلىعىنا تانتى بولدىم.بارى بىردەي كوتەرىپ جۋرگەن ەسىكتەر ار ادامنىڭ وتپەس قامالى, قورعانىشى ارى تابىتى ەكەنىن تۋسىنگەندە كەۋدەمدە بەلگىسىز بىر قورقىنىش سەزىمى ۇلادى. قۋانىش پەن قورقىنىش, ارسىزدىق پەن ۇڭدىق, وتىرىك پەن شىندىقتىڭ ورتاسىنداعى ومىردەن سىر شەرتەتىن قويىلىمدى كورگىڭىز كەلسە سۋيىكتى اعاتايىڭىزدى ەرتىپ الىپ, سۋيىكتى مەنىڭ اعاتايىما بارىڭىز دەپ كەڭەس بەرەر ەدىم. بۇنى كورمەسكە بولماس! |
يليا تەرەنچەنكو نۇر وتان پارتياسىنىڭ حاتشىسى بولىپ تاعايىندالدىقازاقستان 18 قازان، 2018290 رەتكورسەتىلدى وزگەرتۋنۇر وتان پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ماۋلەن اشىمباەۆ الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى پاراقشاسىندا يليا تەرەنچەنكونىڭ نۇر وتان پارتياسىنىڭ حاتشىسى بولىپ تاعايىندالعانىن حابارلادى.بۇگىن نۇر وتان پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ماۋلەن اشىمباەۆ ورتالىق اپپارات ۇجىمىنا پارتيانىڭ جاڭا حاتشىسىن تانىستىردى. ماۋلەن اشىمباەۆ يليا تەرەنچەنكونىڭ جەتەكشىلىگىمەن پارتيانىڭ پاۆلودار وبلىستىق فيليالى ناتيجەلى جۇمىس ىستەگەنىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. سونداياق ول ەلباسى جولداۋىندا ايتىلعان باسىمدىقتار مەن پارتيا قىزمەتىن جاڭعىرتۋ اياسىنداعى باستامالاردى جۇزەگە اسىرۋعا جاڭا حاتشىنىڭ ۇلكەن ۇلەس قوساتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى. پارتيامىزدىڭ پاۆلودار وبلىستىق فيليالى سوڭعى كەزدەرى بارلىق تاپسىرمالاردى ورىنداۋدا جاقسى قىرىنان كورىنىپ كەلەدى. ءتىپتى ونى ەلىمىز بويىنشا جەتەكشى فيليالداردىڭ ءبىرى دەپ ايتۋعا تولىق نەگىز بار. بۇل ارينە، يليا تەرەنچەنكونىڭ ەڭبەگىنىڭ جەمىسى. سوندىقتان ونىڭ حاتشى بولىپ تاعايىندالۋى پارتياداعى مەريتوكراتيا ءتاسىلىنىڭ ناقتى جۇمىس ىستەيتىنىن كورسەتەدى. الداعى ۋاقىتتا دا وسىلاي وزىنە جۇكتەلگەن مىندەتتەردى مۇلتىكسىز ورىنداعان ماماندارىمىزعا قولداۋ كورسەتۋ ءىسى جالعاساتىن بولادى. ويتكەنى ءبىز ءوز ماماندارىمىزدىڭ قىزمەتتە وسۋىنە مۇددەلىمىز. سول سەبەپتى پارتيانىڭ كادرلىق رەزەرۆىن قالىپتاستىرۋ ىسىنە دە ۇلكەن ءمان بەرىپ وتىرمىز، دەدى ماۋلەن اشىمباەۆ.سونىمەن قاتار ول پارتيانىڭ الدىندا ەلباسىنىڭ جولداۋدا ايقىنداپ بەرگەن باسىمدىقتارى مەن باسقا دا مەملەكەتتىك ماڭىزدى باعدارلامالاردى جانە پارتيا قىزمەتىن جاڭعىرتۋ اياسىندا قولعا الىنعان جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ مىندەتتەرى تۇرعانىن ايتىپ، وسى ىستە جاڭا حاتشىعا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتەر جۇكتەلەتىنىنە نازار اۋداردى. ءوز كەزەگىندە، يليا تەرەنچەنكو بۇل قىزمەتتى ەلباسى مەن بارشا نۇروتاندىقتاردىڭ ۇلكەن سەنىمى رەتىندە قابىلدايتىنىن ايتتى. العاش پارتيا قاتارىنا 2004 جىلى كەلىپ، جاس وتان جاستار قاناتىنىڭ قوعامدىق جۇمىستارىنا تۇراقتى قاتىسىپ ءجۇردىم. ودان بەرى پاۆلودار قالالىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى، فراكتسيا جەتەكشىسى بولىپ، كەيىن پارتيامىزدىڭ وبلىستىق فيليالىندا ەڭبەك ەتتىم. وسىلاردى ەسكەرە وتىرىپ، جاڭا قىزمەتكە تاعايىندالۋىمدى، شىن مانىندە، مەريتوكراتيانىڭ ەڭ جارقىن ۇلگىسى ءارى مىسالى دەپ قابىلدايمىن. ارينە، بۇل مەن ءۇشىن ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك، دەدى يلياتەرەنچەنكو.يليا تەرەنچەنكو 1983 جىلى 15 قاراشادا پاۆلودار قالاسىندا تۋعان. زاڭگەر، قارجى جانە كرەديت، سونداياق، ساياساتتانۋ ماماندىقتارى بويىنشا جوعارى ءبىلىم العان. 2006 جىلدان بەرى نۇر وتان پارتياسىنىڭ مۇشەسى. بىرنەشە جىل بيزنەس سالاسىندا جۇمىس ىستەگەن ول پاۆلودار وبلىسىندا كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ اۋداندىق فيليالىن باسقارعان. سونداياق نۇر وتان پارتياسى پاۆلودار وبلىستىق فيليالى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ قىزمەت اتقاردى. ال 2016 جىلدىڭ ءساۋىر ايىنان باستاپ بۇگىنگە دەيىن نۇر وتان پارتياسى پاۆلودار وبلىستىق فيليالى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولىپ جۇمىس ىستەدى. |
پراۆو قق ىشكى ىستەر مينيسترلىگى كولىكتەگى پوليتسيا دەپارتامەنتىمەن ىنتىماقتاستىق اياسىندا نۇرلى جول ۆوكزالىنىڭ اۋماعىندا مىقتى وتباسى ەسىرتكىدەن الشاق اكتسياسىن وتكىزدى.بىزدە ناشاقورلىققا جانە ەسىرتكى زاتتارىنا قارسى كۇرەس بويىنشا جىل سايىن اكتسيا وتەدى. وسى اكتسيا بۇگىن فلەشموب رەتىندە ۇيىمداستىرىلدى. باستى ماقساتى قوعامدى بىرىكتىرۋ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ، سول سياقتى جاسوسپىرىمدەردىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا باعىتتالعان، دەيدى نۇرسۇلتان قالاسى پد ەسىرتكى قىلمىسىنا قارسى ءىسقيمىل باسقارماسىنىڭ باستىعى فارابي ەلۋباەۆ.جيىن بارىسىندا بەرىك وتباسى ەسىرتكىدەن الشاق ۇرانىمەن ءتۇرلى جارىستار وتكىزىلدى. وعان تەمىرجول ۆوكزالىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن جانە جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋگە جاۋاپتى كولىكتىك پوليتسيا، پروكۋراتۋرا، جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتى قىزمەتكەرلەرىنىڭ وتباسىلارى قاتىستى. سول سياقتى كوللەدجدەر ستۋدەنتتەرىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن مەرەكەلىك كونتسەرت ءوتتى.بۇگىن ەسىرتكىگە جول جوق اكتسياسىنا بەلسەنە ارالاستىق. وسى ارقىلى وسكەلەڭ ۇرپاقتى سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاۋعا، سپورتپەن شۇعىلدانۋعا شاقىردىق. ەسىرتكىنىڭ ادام دەنساۋلىعى ءۇشىن زيانىن تۇسىندىردىك، دەيدى 15 قالالىق ەمحانانىڭ دارىگەرى گيۋزەل ەگىنباي.ايتا كەتەيىك، 26 ماۋسىمدا دۇنيەجۇزى بويىنشا ماڭىزى بار مەرەكە حالىقارالىق ناشاقورلىققا جانە ەسىرتكىنىڭ زاڭسىز اينالىمىنا قارسى كۇرەس كۇنى اتاپ وتىلەدى.ەلوردا ناشاقورلىققا قارسى اكتسيا |
دوكتور ئالىمجان ھەمرايېاف: بۈيۈك ئەلىشىر ناۋايى سۆز ۋە ئالەمشۇمۇل ئىجادىيەتلىرى بىلەن روھىمىزغا، قېنىمىزغا سىڭىپ كەتكەن نامايەندە ئۇيغۇرئۇلۇغ مۇتەپەككۇر، شائىر ۋە دۆلەت ئەربابى ئەلىشىر ناۋايىنىڭ تۇغۇلغانلىقىنىڭ 500 يىللىقىغا ئاتاپ ئىشلەنگەن پوچتا ماركىسى.بۇ مۇناسىۋەت بىلەن تۈركىيە، ئۆزبېكىستان ۋە باشقا بىرقىسىم ئەللەردە ئۇنىڭ تەۋەللۇتىنىڭ 580 يىللىقىنى خاتىرىلىدى. تېخى يېقىندا ئۇيغۇر ئاكادېمىيەسى تەركىبىدىكى قۇتادغۇ بىلىگ ئىنستىتۇتىنىڭ ئۇيۇشتۇرۇشى بىلەن ئەلىشىر ناۋايى تۇغۇلغانلىقى مۇناسىۋىتى بىلەن ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى چاقىرىلىپ، تۈركىيە، ئامېرىكا، قازاقىستان قاتارلىق ئەللەردىكى بىرقىسىم ئۇيغۇر مۇتەخەسسىسلىرى ئەلىشىر ناۋايى ھەققىدە ئۆزلىرىنىڭ ئىلمىي دوكلاتلىرىنى ئوقۇپ ئۆتكەن ۋە ئۆزگىچە يېڭى كۆز قاراشلارنىمۇ ئوتتۇرىغا قويغانىدى.ئەلىشىر ناۋايىنىڭ ئىجادىيىتى ئۇيغۇر خەلقىنىڭ مەنىۋى مەدەنىيىتى، ئەدەبىياتى ۋە سەنئىتىگە چوڭقۇر تەسىر كۆرسەتكەنىدى. ئەلۋەتتە، ئۇنىڭ پارس ۋە تۈركىي تىلىدا قالدۇرغان باي ئىجادىي مىراسى پەقەت تۈركىي خەلقلەرلا ئەمەس، بەلكى پارس تىللىق خەلقلەرنىڭمۇ مەدەنىيىتىگە قاتتىق تەسىر كۆرسەتكەنىدى. ئارىدىن ئالتە ئەسىر ۋاقىت ئۆتكەن بولسىمۇ، ئەدىب ئەسەرلىرى ئۆز ئەھمىيىتىنى يوقاتماي، ئەكسىچە كۆپلىگەن زىيالىيلار، ئاددىي خەلقلەر ئۈچۈن روھىي ئوزۇق بولۇپ خىزمەت قىلىۋاتماقتا. ئۇنىڭ ئەسەرلىرى دۇنيانىڭ ئونلىغان تىللىرىغا تەرجىمە قىلىنغان. شائىرنىڭ ھاياتى ۋە ئىجادىيىتى ھەققىدە ھەر قايسى ئەل ئالىملىرى كۆپ ئىزدىنىپ، زور بىر قىسىم ئەسەرلەر مەيدانغا كەلگەن. جۈملىدىن ئەلىشىر ناۋايى ئىجادىيىتى ئۇيغۇر ئېلىدىمۇ ئۇيغۇر تەتقىقاتچىلىرى تەرىپىدىن مەلۇم دەرىجىدە تەتقىق قىلىندى ھەم ئەسەرلىرى نەشر قىلىنغانىدى.ئىگىلىشىمىزچە، ئەلىشىر ناۋايى مىراسى قازاقىستانلىق ئۇيغۇر تەتقىقاتچىلىرىنىڭ، شائىر ۋە يازغۇچىلىرىنىڭ، سەنئەتكارلىرىنىڭمۇ چوڭ قىزىقىشىنى پەيدا قىلىپ كەلگەن بولۇپ، ئۇنىڭ ئەسەرلىرى ھازىرمۇ مەتبۇئات سەھىپىلىرىدە داۋاملىق ئېلان قىلىنىپ تۇرىدىكەن. ئەدىبنىڭ ئىجادىيىتى ئۇيغۇر مەكتەپلىرىنىڭ ئۇيغۇر ئەدەبىياتى دەرسلىكلىرىدە مەخسۇس ئوقۇتۇلماقتا.قازاقىستاندىكى مۇختەر ئەۋېزوف نامىدىكى ئەدەبىيات ۋە سەنئەت ئىنستىتۇتىنىڭ پروفېسسورى، فىلولوگىيە پەنلىرىنىڭ دوكتورى ئالىمجان ھەمرايېف ئەپەندىنىڭ پىكرىچە، ئەلىشىر ناۋايى چاغاتاي دەۋرىنىڭ تەڭدىشى يوق سۆز ماھىرى بولۇپ، بارلىق تۈركىي خەلقلەرنىڭ، شۇ جۈملىدىن ئۇيغۇرلارنىڭمۇ خاتىرىسىدە ئۇلۇغ مۇتەپەككۇر سۈپىتىدە ساقلىنىپ كەلمەكتىكەن.19ئەسىردە ياشىغان مۇزىكىشۇناس ئىسمەتۇللا مۆجىزى ئەلىشىر ناۋايىنى دۇنيادىكى 8 ئۇلۇغ كىشىنىڭ قاتارىغا كىرگۈزگەن. ئومۇمەن ئېيتقاندا، ئەلىشىر ناۋايى چاغاتاي دەۋرىدىكى ئۇلۇغ مۇتەپەككۇر، مۇسۇلمان ئويغىنىش دەۋرىنىڭ مەدەنىيەت سۇلتانى، پېشۋاسى. ئۇ شەرق ئۈلگىسىدىكى مىللىي كلاسسىك ئەدەبىياتىمىزنىڭ ئاساسچىلىرىنىڭ بىرى، يېڭى ئەدەبىيات ئۈلگىسىنى ياراتقان ئەدىب. ئەلىشىر ناۋايى بىزگە ھەم قان، ھەم تىل، ھەم مەدەنىيەت بويىچە پۈتۈن جانتومۇرۇمىزغا سىڭىپ كەتكەن بىر ئەدىب، ئۇيغۇر ئەدەبىياتى تارىخىدا مىسلى كۆرۈلمىگەن ئۆزگىرىشلەرنى ئەمەلگە ئاشۇرغان كىشى. ئەلىشىر ناۋايى سۆز ۋە مۇزىكا سەنئىتى بىلەن روھىمىزغا، قېنىمىزغا سىڭىپ كەتكەن نامايەندە.مەلۇم بولۇشىچە، ئەلىشىر ناۋايى 1441يىلى خوراسان مەملىكىتىنىڭ پايتەختى ھىرات شەھىرىدە دۇنياغا كەلگەن بولۇپ، ئۇنىڭ دادىسى غىياسىدىن كىچىككىنەنىڭ شۇ ۋاقىتلاردا خوراسان مەملىكىتىنىڭ سەبزەۋار شەھىرىدە ھاكىملىق خىزمىتىنى ئاتقۇرۇۋاتقان ۋاقتىكەن. ئەلىشىرنىڭ ئانا جەمەتىدىن بولغان بوۋىسى ئەبۇسەئىدچوڭ ھۈسەيىن بايقارانىڭ بوۋىسى ئەمىر تۆمۈرنىڭ ھۇزۇرىدا ئەمىرلىك خىزمىتىنى ئاتقۇرسا، ئانىسى بىلەن مومىسى ئەمىر تۆمۈرنىڭ نەۋرىلىرىنى تەربىيەلەش خىزمىتىدە بولغان. شۇڭلاشقا ناۋايى ئەمىر تۆمۈر ئەۋلادلىرى بىلەن بىرلىكتە ئوردىدا تەربىيە ئالغانىكەن.ئالىمجان ھەمرايېفنىڭ ئېيتىشىچە، بۇنىڭدىن ئون يىل ئىلگىرى ئۆزى ئىشلەۋاتقان ئىلىم دەرگاھىدا ئەلىشىر ناۋايىنىڭ 570 يىللىقىغا بېغىشلانغان يىغىن ئۇيۇشتۇرۇلغان بولۇپ، يىغىندا ئۇ ئەلىشىر ناۋايى: تۈركىي تىللىق ئەدەبىياتتا ۋارىسلىق مەسىلىسى ماۋزۇسىدا دوكلات قىلغانىكەن. ئۇنىڭغا قاتناشقان ئالىملار ئۆز سۆزلىرىدە قازاقىستاندا شائىر ئىجادىيىتىنىڭ مۇشۇ ۋاقىتقىچە ئەتراپلىق تەتقىق قىلىنمىغانلىقىنى تەكىتلىگەن. ئۇ يەنە بۇ تەۋەللۇدنىڭ ئالمۇتادىكى قۇددۇس غوجامياروف نامىدىكى دۆلەت ئاكادېمىيەلىك ئۇيغۇر مۇزىكىلىق كومېدىيە تىياتىرىدىمۇ ئاتاپ ئۆتۈلگەنلىكىنى تەكىتلىدى. ئالىم ئاتاقلىق كومپوزىتور ئازاد بۇرھانوف ۋە گۈلباھار ناسىروۋا بىلەن بىرلىكتە ناۋايىنىڭ بىر نەچچە غەزەللىرى ئاساسىدا قۇرۇلغان مۇقاملارنى سەھنىگە ئېلىپ چىققانلىقىنى بىلدۈردى.ئالىمجان ھەمرايېف بۇ يىل قازاقىستاندا ئەدىب تەۋەللۇتىغا بېغىشلانغان ئىشپائالىيەتلەر ھەققىدە توختىلىپ، مۇنداق دېدى: خەلقئارا تۈرك ئاكادېمىيەسى بۇ يىلى ئەلىشىر ناۋايىنىڭ 580 يىللىق تەۋەللۇتىغا بېغىشلانغانشەرقنىڭ يورۇق يۇلتۇزىناملىق پائالىيەت ئۆتكۈزدى. ئۇ تور ئارقىلىق ئۆتتى. خەلقئارا تۈرك ئاكادېمىيەسىنىڭ رەھبىرى دارخان قىدىرەلى بۇ يىلنىئەلىشىر يىلىدەپ ئاتاپ، ئۇنىڭ دائىرىسىدە كۆپلىگەن يۇمىلاق ئۈستەل، ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنلىرىنىڭ بولىدىغانلىقىنى ۋە ئەلىشىر ناۋايى ئىجادىيىتىنىڭ تەتقىق قىلىنىدىغانلىقى توغرىسىدا نۇرغۇنلىغان مۇئەممالارنى ئاتاپ ئۆتتى. بۇ يىلى ناۋايىنىڭخەمسەئەسىرى تولۇقى بىلەن قازاق تىلىغا تەرجىمە قىلىنىدىغانلىقى ئېنىق بولدى. بۇلتۇر كىتابلارمۇ تەييارلاندى، تەتقىقاتلارمۇ ئېلىپ بېرىلدى. شۇلارنىڭ بىرى ئاباي ۋە ئەلىشىر ناۋايىئەلىشىر ناۋايى ۋە ئاباي ناملىق چوڭ كىتاب نەشر قىلىندى. ئۇنىڭدا كۆپلىگەن ئالىملارنىڭ ئەمگەكلىرى ئورۇن ئالدى. شۇ جۈملىدىن ئەلىشىر ناۋايى ۋە ئاباي ئەسەرلىرىدىكى ئوخشاشلىقلار، ئەلىشىر ناۋايىنىڭ شەرق ئەنئەنىلىرىنىڭ داۋاملاشتۇرغۇچىسى ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاپ، مەنمۇ ماقالىلەرنى يازدىم. بۇ كىتاب رۇس تىلىدا ئېلان قىلىندى.تارىخىي مەنبەلەردە قەيت قىلىنىشىچە، ئەلىشىر ئالتە يېشىدا مەكتەپكە بارغان ۋە خوراسان پادىشاھى ھۈسەيىن بايقارا بىلەن بىرگە ئوقۇغان. شۇ چاغدا پادىشاھ ئوردىسىدا يۈز بەرگەن سىياسىي ئۆزگىرىشلەر تۈپەيلى ناۋايى دادىسى ۋە باشقىلار بىلەن ھىراتنى تاشلاپ، ئىراققا كېتىشكە مەجبۇر بولغانىدى. پەقەت 1450يىلى خوراساندا تەرتىپ ئورنىتىلغاندا ئەلىشىر ھىراتقا قايتىپ كېلىپ، ئوقۇشىنى داۋاملاشتۇرغان.ئەلىشىر ناۋايى ئوقۇۋاتقان چاغلىرىدا ئەدەبىياتقا قىزىقىپ، شائىر شەيخ سەئىدىنىڭ پارس تىلىدا يېزىلغان گۈلىستان ۋە بوستان ناملىق ئەسەرلىرى بىلەن يېقىندىن تونۇشىدۇ. ئۇ شۇنداقلا ئىرانلىق شائىر فەرىددىن ئەتتارنىڭ مەنتىقۇتتەير، يەنى قۇشلار تىلى ناملىق ئەسىرىنى ئوقۇپ، ئۇنى پۈتۈنلەي يادلىۋالغان. كېيىنرەك بولسا، مەنتىقۇتتەير ئەسىرىگە جاۋابەن ئۆزىنىڭ لىسانۇت تەير ئەسىرىنى يازغان. ئەلىشىر ناۋايى 1456يىلى 15 يېشىدا خوراسان ھاكىمى، شائىر، تارىخچى ھەم سەنئەتكار ئوبۇلقاسىم بابۇرنىڭ قېشىغا خىزمەتكە ئورۇنلىشىدۇ. بابۇرمۇ ياش شائىرنىڭ ئىجادىيىتىگە قاتتىق تەسىر قىلغان ۋە نەتىجىدە ئەرەب ۋە پارس تىللىرىنى مۇكەممەل بىلىدىغان دەرىجىگە يېتىپ، دەسلەپكى ئەسەرلىرىنى يازىدۇ. ئۇ، فانى تەخەللۇسى بىلەن دىۋانى فانى ئەسىرىنى پارس تىلىدا يازغان. ئۇنىڭ تۈركىيئۇيغۇر تىلىدا يېزىلغان ئەسەرلىرى بولسا، ناۋايى تەخەللۇسى بىلەن بېرىلگەنىدى.ئەلىشىر ناۋايى 1469يىلى خوراسان پادىشاھى ھۈسەيىن بايقارانىڭ ھىراتتىكى ئوردىسىدا ئۇنىڭ ئوڭ قول ۋەزىرى بولۇپ تەيىنلىنىدۇ. شۇنىڭدىن كېيىن ئۇ دۆلەت ئەربابى سۈپىتىدە ئۆمرىنىڭ ئاخىرىغىچە شاھقا ۋاپادار بولۇپ ئۆتىدۇ. ئۇ 1501يىلى ھىرات شەھىرىدە ۋاپات بولىدۇ.ئەينى ۋاقىتلاردا ئۇيغۇر ئېلىدە تۇغۇلۇپ، بالىلىق چېغى غۇلجا شەھىرىدە ئۆتكەن ۋە دەسلەپتە غۇلجىنىڭ مەدرىسىسىدە بىلىم تەھسىل قىلغان پېشقەدەم شائىر ئابدۇغوپۇر قۇتلۇق ئەپەندى رادىيومىز زىيارىتىنى قوبۇل قىلىپ، مۇنداق دېدى: شۇ ئوقۇغان ۋاقىتلاردا خەلپەتلىرىمىز دىنىي ساۋاقلاردىن باشقا بولۇپمۇ كلاسسىك شائىرلىرىمىز ھەققىدىمۇ ئاغزىمىزغا ئىلىم سالغان ئىدى. شۇنىڭ بىلەن كلاسسىك ئەدەبىياتقا مەندە مېھىر ئويغىنىپ قالغان. شۇ ئىلىم يېشىم 80 گە كەلگەن بولسىمۇ، ھازىرغىچە يادىمدىن چىقمايدۇ. ئەلىشىر ناۋايى ئۇيغۇر خەلقىنىڭ ئەڭ مەشھۇر كلاسسىك شائىرى. ئۇ ۋاقىتتا پادىشاھ ھۈسەيىن بايقارا بولغان. ھۈسەيىن بايقارانىڭ ئەڭ يېقىن دوستى بولغاچقا، ئۇنىڭ قولىدا دانىشمەن ۋەزىر بولۇپ تۇرغان. ھەر ئىككىلىسى شائىر بولغان. بەسبەستە، بەسمۇنازىرىدە شېئىر يېزىشقان. بولۇپمۇ ناۋائىنىڭ دانىشمەنلىكى، دانالىقى بېسىم ئىدى.ناۋايى غەزەللىرى ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇلۇغ 12 مۇقامى دىنمۇ ئورۇن ئالغان بولۇپ، بۈگۈنكى قەدەر ئەدىب غەزەللىرى خەلق ئاغزىدىن چۈشمەي كېلىۋاتماقتا. ئابدۇغوپۇر قۇتلۇقوف بۇ ھەقتە ئۆز قارىشىنى بىلدۈردى.ئەلىشىر ناۋايى 1498يىلى ئۆز شېئىرلىرىنى يىغىپ، 45 مىڭ مىسرالىق خەزايىنۇل مەئانى ناملىق توپلىمىنى نەشر قىلىدۇ. بۇنىڭدىن تاشقىرى، ئۇنىڭ بەدىئىي، تارىخى، پەلسەپىۋى، ئىشقىرومانتىكىلىق ئەسەرلىرىمۇ مەلۇم. شۇلارنىڭ بىرى خەمسە ژانرىدا يېزىلغان بەش ئەسەردىن تەركىب تاپقان توپلامىدۇر. نىزامى گەنجەۋى، خىسراۋ دېھلەۋى ۋە ئابدۇراخمان جامىيلارنىڭ بۇ ژانىردىكى ئەنئەنىسىنى يەنىمۇ داۋام قىلغان ئەلىشىر ناۋايى 1485يىلى تۇنجى قېتىم تۈركىي تىلىدا ئۆز خەمسىسىنى ياراتتى. ئىككى يىل داۋامىدا يازغان مەزكۇر 50 مىڭ مىسرالىق توپلىمىغا شائىرنىڭ ھەيرەتۇل ئەبرار، يەنى ياخشىلارنىڭ ھەيرەتلىنىشى، فەرھاد ۋە شېرىن، لەيلى ۋە مەجنۇن، سەبائى سەييار، يەنى يەتتە يۇلتۇز، سەددى ئىسكەندەرى، يەنى ئىسكەندەر سېپىلى ناملىق بەش داستانى كىرگەن. ئەدىبنىڭ شۇنداقلا مىزانۇلئەۋزان، يەنى ۋەزىنلەر ئۆلچىمى، مۇھاكەمەتۇللۇغەتەين، يەنى تىللار مۇھاكىمىسى، مەجالىسۇن نەفائىس، يەنى نەپىسلەر مەجلىسلىرى قاتارلىق نەسرى ئەسەرلىرىمۇ مەۋجۇت. |
ھازىر بېيجىڭدا ئېچىلىۋاتقان ئىككى چوڭ يىغىندا، ئۇزۇندىن ماقۇللانماي كېلىۋاتقان مۈلۈك قانۇنى ىنى مۇزاكىرە قىلىش يىغىننىڭ كۈن تەرتىپىدىكى بىر چوڭ تېما.گەرچە ئۇزۇندىن بۇيان ئىككى چوڭ يىغىندا بۇنداق بىر قانۇن لايىھىسى مۇزاكىرە قىلىنىۋاتقان بولسىمۇ، ئەمما تېخىچە ماقۇللانغىنى يوق. ھازىر خەلقئارادا مۇتەخەسسىسلەر خىتاي جەمئىيىتى ئۈچۈن يېڭى مۈلۈك قانۇنى بولۇشى لازىم، دەپ تەۋىسىيە قىلماقتا. ئەگەر بۇ قېتىمقى ئىككى چوڭ يىغىندا بۇ قانۇن لايىھىسى ماقۇللانسا، بۇ خىتايدا 1949 يىلىدىن بۇيانقى ئەڭ چوڭ ئۆزگىرىشنىڭ بىرى، يەنى خۇسۇسىي مۈلۈكنى قوغداش ئېنىق بەلگىلەنگەن قانۇن ماقۇللانغان بولىدۇ. شۇنىڭ بىلەن خىتاينىڭ ئاساسىي قانۇنىدىكى سوتسىالىسزمنىڭ ئومۇم خەلق مۈلكى دەخلتەرۇزگە ئۇچرىمايدىغان مۇقەدەس مۈلۈك دېگەن ماددا بىكار قىلىناتتى.ئامېرىكا ئاۋازىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، خىتايدا ئىسلاھات باشلانغاندىن كېيىن، تۇنجى قېتىم 1981 يىلى يەككە دېھقاننىڭ مەۋجۇتلىقى ئېتىراپ قىلىندى؛ ئۇنىڭدىن كېيىن 8 دىن ئارتۇق خىزمەتچى ئىشلەيدىغان خۇسۇسىي شىركەتلەرنىڭ مەۋجۇتلىقى ئېتىراپ قىلىندى؛ 1997 يىلى شەخسىلەر قۇرغان ئورگانلار دۆلەت ئىگىلىكىنىڭ بىر قىسمى دەپ ئېتىراپ قىلىندى؛ 2001 يىلى كاپىتالىستلارنىڭ كوممۇنىستىك پارتىيىگە ئەزا بولۇپ كىرىشىگە رۇخسەت قىلىندى؛ 2004 يىلى خۇسۇسىي مۈلۈكنى قوغداش مەسىلىسىنى مۇزاكىرە قىلىش باشلاندى.ھازىر مۇزاكىرە قىلىنىۋاتقان قانۇن لايىھىسىدە شەخسىيلەرنىڭ قانۇنلۇق تاپاۋىتى، تورالغۇ ۋە ئەسلىھەلىرى قوغدىلىدۇ، دەپ يېزىلغان. ۋاشىنگتون ئۇنىۋېرسىتېتىدىكى مۇتەخەسسسىلىرىنىڭ بايان قىلىشىچە، خىتايدا بۇنداق بىر قانۇن ماقۇللانسا ناھايىتى چوڭ ئۆزگىرىش يۈز بەرگەن بولىدۇ، ئەمما بۇ لايىھىدە بەزى ئۇقۇملار يەنىلا مۇجىمەل. گەرچە شۇنداق بولسىمۇ، كوممۇنىستلار ھۇقۇق تۇتۇۋاتقان، كوممۇنست ئىدېئولوگىيىسى ھۈكۈم سۈرۈۋاتقان شارائىتتا بۇ قانۇننى ئىجرا قىلىش ئىنتايىن قېيىن بولۇشى مۇمكىن. ۋەلىخىتاي مەملىكەتلىك سىياسىي كېڭەش يېغىنى باشلاندىخىتاي كومپارتىيىسى 17 قۇرۇلتىيىدا ئالىي رەھبەرلىك ئورگىنىغا يېڭى كىشىلەر سەپلىنىدۇبېيجىڭدا ساقچىلار قۇرۇلتاي زالى سىرتىدىكى ئەرز قىلغۇچىلارنى ئۇرۇپ تارقىتىۋەتتى |
ابايدىڭ استارلى سوزدەرى مادەنيەت باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابى 3.2ابايدىڭ استارلى سوزدەرىجولدانعان ۋاقىتى : 20151130 12:12:27تۇرسىن جۇرتباي قازاقستاندانالاردىڭ ويى قاشاندا جۇمباق. ولار وزدەرىنىڭ ەمەۋرىنى مەن ءسوز استارى ارقىلى ادامزاتتىڭ ويىنا ماڭگىلىك اقىل ازىعىن قالدىرادى.ال، كوركەم سوزدە بۇل ەرەكشە تامىرلانىپ، بارعان سايىن شورلانا بەرمەك. پۋشكيننىڭ مەن دە ونى قۇلاعىنان تانىدىم، ول دا مەنى تىرناعىمنان تانىدى، ابايدىڭ مەن ءبىر جۇمباق اداممىن ونى دا ويلا! دەگەن ۇعىمدارىنىڭ استارىن سارقا سارالاپ، ساراسىن تاپتىق دەگەن ءسوزۋار مەن ويسوقتىنى كەزدەستىرگەمىز جوق.بۇل ۇعىمدار جاڭا زاماننىڭ تۋمىسىمەن تۇرلەنىپ، بۇرىنعىدان دا تەرەڭدەپ، ماعىنالانىپ، تامىرلانىپ بارادى. عاسىرداعى بۇكىل ورىس قوعامىنىڭ سالتاناتتى توقىراۋىن كەكەسىنمەن استارلاعان پۋشكيننىڭ ولەڭىندەگى: مەن دە ونى قۇلاعىنان تانىدىم، ول دا مەنى تىرناعىمنان تانىدى دەگەن ەمەۋرىنىن ءتۇسىندىرۋ وڭايىراق. سالتاناتتى دۋماننىڭ ىشىنەن قىلت ەتە قالعان قۇلاق كادىمگى حالىق اۋىزىنداعى قالىپتاسقان سالپاڭقۇلاق، ياعني جاندارمەريا تىڭشىسى. اتىن اتاپ ايتساق، اتاقتى الاياق بۋلگانين.ەكىنشى، ول سول سالپيعان قۇلاعىن جىمىرا جاسىرىپ، ەلدىڭ ءوزىن مازاقتاپ تۇرعانىن تۇسىنبەيتىن ناعىز ميعۇلا ەسەك. ال تىرناعىنان تانىلىپ تۇرعان ارىستان اقىننىڭ ءوزى. دەمەك: سەن ەسەكسىڭ، مەن ارىستانمىن. سەنى مىسىممەناق باسىپ تۇرمىن دەگەنى. بۇل ولەڭنىڭ جاي عانا بەرگى استارى، ال تۇپكى نىساناسى بارلىق قوعامعا ءتان تۇيسىكسىز اجىرىق اران. اۋىسپالى وسى ماعىنا چادايەۆتان باستاپ كۇنى بۇگىنگە دەيىن رەسەيدىڭ اڭعارلى زيالىلارىنىڭ استارلى تۇسپالىنا اينالدى. كوركەم ءسوزدىڭ تۇزدىعىن كەلتىرىپ، اشى ويدىڭ كەرمەگىن تاتتىرىپ، ەمەۋرىننىڭ اسەرىن اسىرىپ كەلەدى. قۇلاعىنان كورىنىپ تۇر ەمەس پە، تىرناعانان تانىلدى دەپ ەمەۋرىن تانىتساڭاق جەتىپ جاتىر، ودان ءارى تالداپ، ءتۇسىندىرىپ، سۇراپ جاتپايدى.مۇنداي تاڭدايىنىڭ استىنا تيەك قويعان ۋىتتى سوزدەر مەن تىركەستەر، استارلى ۇعىمدار مەن ەمەۋرىندەر قازاقتا دا قاداۋقاداۋ. الىسقا مەڭزەمەياق، ءبىر اباي جولىنىڭ وزىنەناق ونداپ مىسال كەلتىرۋگە بولادى. ال بۇل رەتتە دانا ابايدىڭ ءجونى ءتىپتى باسقا. ءازىلدىڭ ءوزىن استارلاپ ايتاتىن، تۋىسىنا دا تۇسپالداپ سويلەيتىن، ىشىندەگىسىن ەمەۋرىننەن ءبىل دەيتىن قازاق ءۇشىن مۇنىڭ ءوزى ۇلكەن ءىلىم ءارى جورالعى جوبا. ونى اجىراتپاي ادىمىڭدى اتتاي المايسىڭ.سوندىقتان دا دانالاردىڭ جاسىرىن جۇمباقتارى تولىق شەشىلمەسە دە، ولاردىڭ نەنى مەڭزەگەنى تۋرالى مولىنان حابار الاتىنداي عىلمي نەگىز جاسالعان. بۇل وتە ونەگەلى جانە ءۇردىس الاتىن ماسەلە. سەبەبى، دانىشپانداردىڭ ءار ءسوزىنىڭ استارىنان ماعىنا ىزدەپ، ونى ۇلتتىق يدەيا دارەجەسىندەگى ۇستانىمعا اينالدىرۋعا ۇسىنىس ەتىپ جۇرگەندەردىڭ سانى بىرەۋ ەمەس، بىرەگەيلەنە باستادى. ال يدەيا تازا دا ادال تۇسىنىك، وندا جاسىرىن بەيىل مەن پەيىل ارالاسپاۋى ءتيىس. ياعني، ۇلتتىق يدەيا ساپ قالپىندا ساقتالۋى كەرەك. اباي پوەزياسىنىڭ ماعىناسى سىرتى كۇمىس، ءىشى التىن، اينالاسى تەپتەگىس جۇمىر كەلىپ، ءبىرىڭعاي كەلىسىم تاۋىپ تۇرۋى قاجەت.دانالاردىڭ شىعارمالارى كۇردەلى كوزقاراسقا نەگىزدەلگەن قۇبىلىس بولعاندىقتان دا ولاردىڭ تۇپكى قوزعاۋشى كۇشى مەن كوركەم يشاراسىنىڭ بۇرمالانباي جەتۋى ناعايبىل. قازاقتا ابايدان كوپ باسىلىم كورگەن اقىن، زەرتتەلگەن دانىشپان، زەردەلەنگەن عۇلاما جوق. الايدا سوڭعى ءجۇز جىلدىڭ ىشىندەگى باسىلىمدار مەن زەرتتەۋلەر، تەكستولوگيالىق سالىستىرۋلار مەن وزگەرتۋلەر، دايەكتەمەلەر مەن تۇجىرىمدار ۇنەمى ءبىربىرىمەن قايشىلاسىپ نە قاراماقايشى كەلىپ، ءبىربىرىنە تۋرا كەلمەي، قىرىن كەلىپ جاتادى.ءبىرىڭعاي سيپاتتا تۇتاستىق الا باعالانعان تۋىندىنى تابۋ قيىن. تۇسپالدى ماتىندەر ۇلتتىق رۋحتاعى اقىنداردىڭ بارىنە ءتان. بۇل ادەبيەت تانۋ ىلىمىندەگى تەوريالىق، تىلدىك، تەكستولوگيالىق شەتىن ماسەلە. ءبىراقتا ءدال اباي سياقتى شىعارماشىلىعى تۇتاستاي جۇمباق ماتىننەن قۇرالعان اقىن سيرەك. زامان اعىمى، وقىرمانداردىڭ ءتىلدى قولدانۋ قورى، كوركەم ءماتىندى قابىلداۋ قابىلەتى، اسەرلەنۋ ءتاسىلى، ەلەستەتۋ مۇمكىندىگى، سەزىنۋ جۇيەسى، جەكە ءسوزدى ءتۇسىنۋ اياسى مۇلدەم وزگەرىپ بارادى. ارحايزمدەر عانا ەمەس، بۇتىندەي ءبىر شۋماقتار بۇلىڭعىر تارتىپ، ءولى تىركەس قالپىندا كوز قارىقتىرادى. ولاردى تۇسىنبەي نە تۇسىندىرمەي ابايدىڭ جۇرەگىنە تەرەڭ بويلاي المايسىڭ.باسقانى بىلاي قويعاندا، كۇندە راديودان ەستىپ، ابدەن قۇلاققا قانىق بولعان: الىستان سەرمەپ، جۇرەكتەن تەربەپ، شىمىرلاپ بويعا جايىلعان. قيۋادان شاۋىپ، قيسىنىن تاۋىپ، تاعىنى جەتىپ قايىرعان دەگەن ولەڭ جولدارىنداعى قيۋا دەگەن ءسوز قانداي استارمەن قولدانىلىپ تۇر دەسە نە دەپ جاۋاپ بەرەر ەدىڭىز؟ ءار ءسوزدىڭ تۇسىندىرمەسىن كومپيۋتەرگە ءتۇسىرىپ العان قازىرگى ەسەپشىل، اسەرشىل جاستى جالپى ولەڭنەن العان اسەرمەن ۋاتا دا، سەندىرە دە، ءتىپتى دالەلدەي دە المايسىڭ. شىندىعىندا دا، وسى قيۋا دەگەن نە ماعىنا بەرەدى؟ حيۋا كەزىندە قازاق ءۇشىن ەكزوتيكا بولعان شاھاردىڭ اتى. الىس، توسىننان كەزدەسكەن ادامدى: قيۋدان كەزدەسكەن قاراعىم اي دەگەن. ال وندا نەگە شابادى، قيسىنىن قالاي تابادى، تاعىنى نەگە قايىرادى؟ دەگەن سۇراق تۋادى جانە ايدالاداعى شاھاردىڭ تاعى اڭعا قانداي قاتىسى بار؟ كوركەمدىك تە، ومىرلىك تە لوگيكا قايسى؟ بىزدىڭشە، كەزىندە ءبىر رەت پىكىر تالاستىڭ نەگىزىنە اينالىپ، ىلە جاۋاپسىز قالىپ، قانشا تەستولوگيالىق سالىستىرۋلاردان وتسە دە جيناقتان جيناققا قيۋا بولىپ وزگەرىسسىز كەلە جاتقان ءدال وسى قيۋانىڭ وسى اراعا كيلىگۋىندە ەشقانداي لوگيكا جوق. بۇل ەشقانداي حيۋا شاھارى دا ەمەس، ابايدىڭ بۇركىتشى اتتى ولەڭىندەگى كادىمگى قيىن قيا، قيان دەگەن ءسوز. ساياتقا شىققاندا تۇلكى بۇتاعا بۇعىپ، جارتاسقا تىعىلىپ، قيىنقىستاۋلى شاتقالعا ءتۇسىپ كەتپەس ءۇشىن قاعۋشىلار قيىنقيىن جەرگە توسقاۋىل قويىپ، اڭنىڭ الدىن وراپ، جاسقاپ تۇرادى. اشىققا شىققان سوڭ عانا قىراننىڭ توماعاسىن سىپىرادى.قانسوناردان شابىتتانىپ، الىستان سەرمەپ، جۇرەكتەن تەربەپ، شىمىرلاپ بويعا جايىلعان كەزدە عانا اقىن قيىننان قۇزقيادان شاۋىپ، قيسىنىن تاۋىپ، تاعىنى جەتىپ قايىرادى، ياعني قۋاتتى ويدان باس قۇراعان ولەڭ شۋماقتارىن قاعازعا تۇسىرەدى. كوشپەلى ءومىردىڭ توياتتى شاعى دا وسى قانسونار. ەندەشە، جيناقتان جيناققا اۋىسىپ كەلە جاتقان حيۋامىز قاي قيۋا؟ ورىنسىز استارلى ەكزوتيكا مەن سيمۆوليكا ىزدەپ، كوشپەلىلەردىڭ كوركەم كورىنىسىنەن كوز جازىپ قالعانىمىزدى ءوزىمىز دە قىزدىقىزدىمەن اڭعارماي قالعان سياقتىمىز. دەمەك، ءبىز بۇل مىسال ارقىلى استارسىزدان استار ىزدەگەن اسىرە اسەردىڭ جەتەگىندە كەتكەنىمىزدى انىق بايقايمىز.كەزىندە وسى سەگىز اياقتاعى: كۇپىلدەك ماقتان، تابىتىن قاققان، اڭدىعانى، باققانى دەگەن جولدارداعى تابىتىن قاققان دەگەننىڭ ماعىناسىن تۇسىنبەي، ونى وزگە دە اباي جولدارىمەن قاتار تاعىنى قاققان اڭ قاققان دەپ وزگەرتۋگە ۇمتىلعاندار بولعان. نەگە بوس تۇرعان تابىتتى قاعادى، قازاق اڭدى قاعادى دەپ عىلىمي سيپاتتاما بەرۋشىلەر دە تابىلعان. اقىرىندا م. اۋەزوۆتىڭ ءوزى دە قينالىڭقىراپ بارىپ، ءولىم ازايىپ، جانازا شىعارۋ توقتاپ، مەشىت قايىرساداقاسىز قالعاندا، ءمايىت جونەلتۋشىلەر تابىتتى تاياعىمەن قاعىپ، قازا تىلەيتىنىن ەستىگەندە عانا، ابايدىڭ دۇرىس قولدانعانىنا كوزى جەتىپ، ارنايى تۇسىنىكتەمە بەرىپ، وزگەرىستى توقتاتقان.ايتپەسە، قازىر ءبىز: كۇپىلدەك ماقتان، تاعىنى قاققان دەپ تاقىلداپ جۇرەتىن ەدىك. تابىتىن قاققان مەن تاعىنى قاققاننىڭ اراسىنداعى كوركەم جانە ماعىنالىق استارلى ايىرماشىلىق پەن اسەر قۋاتىنىڭ ءار كۇيگە تۇسىرەتىن تىتىركەندىرۋشى كۇشىنىڭ پوەزيالىق شامىرقانىسىن تەرەڭ سەزىنبەس ەدىك. ال تابىتىن قاققان دەۋ ارقىلى تانىمدىق تۇرعىدان دا، بەينەلىك تۇرعىدان دا ادامدى شىمىركەندىرىپ تۇر. كۇپىلدەك ماقتان يەسى مەن تابىتتى قاققان ءمايىتشىنىڭ پيعىلى مەن قيمىلى تۇتاسا كەلىپ، سونشالىقتى جەككورىنىشتى قوسارلى جاعىمسىز وبرازعا اينالعان. مۇندا كوركەمدىك قيسىن دا، قيىننان قيىستىرۋ دا، قوسارلاي استارلاپ شەنەۋ دە بار.وسىنداي قوسارلى استارلاۋ مەن تىركەس ارقىلى كۇردەلى ءارى سول تۇستاعى كوشپەلى ومىردە اركىم اڭعارا الاتىن، ءدال قازىر ارحايزمگە اينالىپ كەتكەن قوس تارماقتار ابايدا ءجيى قولدانىلادى. ءتىپتى كەيدە ەكى ولەڭدى سالىستىرىپ وقىپ، اقىننىڭ سول ساتتەگى كوڭىل كۇيى مەن كۇيتتەگەن ويىن تاۋىپ الىپ، ءار قايسىسىن بۇتارلاي تالداماسا، ءبىرىنىڭ اسەرى ەكىنشىسىمەن ۇيلەسىپ، جاڭعىرىعا جاڭىلىستىراتىن، ءتىپتى كوزقاراسىڭدى وزگەرتىپ جىبەرەتىن تۋىندىلار دا ۇشىراسادى. سونىڭ قاتارىنا ولەڭ ءسوزدىڭ پاتشاسى، ءسوز ساراسى مەن بىرەۋدىڭ كىسىسى ولسە قارالى ول جانە باي سەيىلدى، ءبىر بەيىلدى مەن بويى بىلعاڭ، ءسوزى جىلماڭ ولەڭدەرى جاتادى. مۇنداعى يدەيا دا، تاقىرىپ تا، كوڭىل كۇي دە، بۋىن دا، ىشكى ىرعاق تا، كوركەمدىك، تۇرلىك ءادىس تە ءبىربىرىنە سارىنداس. شۋماق اڭدىپ وقىماسا، بىرىنشىسىندە ايتىلعان: تانىمادىق، جارىمادىق، جاقسىعا ءبىر ىرگەلى دەگەننەن كەيىن: بايى باسپاق، ءبيى ساسپاق، اۋلەكى اسپاق سىپىرا قۋ دەپ جالعاستىرىپ ايتا بەرسەڭ، ەكەۋىنىڭ ەكى ولەڭنىڭ ءۇزىندىسى ەكەنى بايقالماي دا قالادى. وبەكتى دە، اسەر دە، شىعارۋشى دا ءبىر بولعاندىقتان، ءبىرىنىڭ ءاسسوساتيۆتى اسەرى ەكىنشىسىمەن زاڭدى تۇردە سارىنداسىپ، جارىسا اسەر قالدىرادى.زەردەلەپ، سارالاپ، اۆتوردىڭ كوزقاراسى مەن ولەڭدەگى باستى نىسانداعى ادامدى قامىردان قىلدى سۋىرتپاقتاعانداي ەتىپ تارتقاندا عانا ناقتى ويى اشىلادى. اجىراتىپ قاراساڭ، ەكى ولەڭنىڭ كەيىپكەرى ەكى ۇداي ناقتى ادام. باي سەيىلدىدەگى ليريكالىق باستى جاعىمسىز كەيىپكەر تار نيەتتى، ءوز ەلىن ءوزى توردەن ۇرگەن ءيت قۇساپ اڭدىعان پالەقور، بەيىلى شيكى، اقىلى كۇيكى، باسى مەن اياعى ءبىر ەسەپ يتارشى بولىس. الاساپىران ناۋقانشىل، اسىرا سىلتەۋشى، شاش ال دەسە باس العان ورىنداۋشىلار. بويى بۇلعاڭداعى باستى مۇسكىن باي ادام، ال ونى سورعان جاعىمسىز مىسكىن قاعىنعان قارا وكپەلەر، بۇگىنگى تىلمەن ايتساق، بوپساشى رەكەتتەر، دەلدالدار، ۇستەمە اقى قوساتىن ىسقاياقتار. الدىڭعى ولەڭدە ەلدەگى سياز بەن ويداعى ويازدىڭ اراسىنداعى قۇيىرشىق بيلىك يەسىن كەكەتەدى. ەكىنشى تۋىندىدا اباي ادال مالىنا يەلىك ەتە الماي، بويى بۇلعاڭ، ءسوزى جىلماڭ، تۇزدە مىرزاڭ، ۇيدە سىرداڭ، ادام اۋلاپ، سىپىرا جاۋلاپ، بايدىڭ اتىن ساۋدالاپ، المالاپ جۇرگەن كەدەيى ەر، كەسەلى زور، مالدى بايدان سورلى جوق سىپىرا جىلماڭدى سۋرەتتەيدى. ەل قاعىنعان سوڭ، مال سابىلعان سوڭ: بايى باسپاق، ءبيى ساسپاق، اۋلەكى اسپاق سىپىرا قۋ بولدى دەيدى اقىن مال يەسىنە جان تارتقان سىڭاي تانىتىپ.زەرتتەۋشىلەر وسى ەكى ولەڭدەگى ەكى ۇداي كەيىپكەردى جيناقى ءبىر وبراز رەتىندە تالداپ، باستى كەيىپكەر ەسەبىندە زالىم بايدىڭ كەسكىنىن سۇلدەر ەتەدى. ءبىزدىڭ اڭعارۋىمىزشا، ەكىنشى ولەڭدە ءوز مالىنا ءوزى يە بولا الماي وتىرعان سورلى بايعا اقىننىڭ جانى اۋىرادى. كەسەلى زور بوپساشىل كەدەي تۇرعاندا، وعان ەش كومەكتىڭ، جەمدەمەكتىڭ، بوسقا الەكتىڭ ورىنى جوق. سوندىقتان دا بايى باسپاق، ءبيى ساسپاق دەيدى. ال وسىنداعى باسپاق پەن ساسپاق دەگەن نە؟ نەگە بايدى باسپاق، ءبيدى ساسپاق دەيدى؟ ەشقانداي كومپيۋتەر دە، ينتەرنەت تە وعان تۇسىنىكتەمە بەرە المايدى. بۇل ءماتىندى وقىرمانعا قالاي ۇعىندىرامىز؟ ولەڭنىڭ ىرعاعى مەن كوڭىل كۇيىن باعىپ وتىرىپ، ايتەۋىر ءبىر جاعىمسىز ۇعىم ەكەنىن توپشىلايمىز.بيىل جازدا كول جاعاسىندا سىرباز ءسوزدىڭ يەسى امانجان جاقىپ اقىن مەن بەلگىلى پادىرەتشى قۋانىش ەكەۋىنىڭ وسى ماسەلە جونىندە پىكىر ىزدەستىرىپ، ەل اراسىنان سونىڭ ماعىناسىن ىزدەپ جۇرگەنىنىڭ كۋاسى دە بولعانىم بار. اقىرى ول تالاسقا ءوزىم دە ارالاسىپ كەتتىم. اباي باي مەن ءبيدى نەگە باسپاق پەن ساسپاق دەيدى جانە ولاردى جاقتاپ وتىر ما؟ اقتاپ وتىر ما؟ بۇرىن باسپاق دەگەندى قورعانشاق، ايامشاق، شەشىمسىز دەپ تۇيسىنەتىنمىن. ال ساسپاق دەگەننىڭ ءتۇبىرىن ساسۋدان تۋىنداتىپ، بۇگىن العان پاراسى جاريا بولماي تۇرعاندا، اسىپساسىپ ۇكىم شىعاراتىن پاراقور ءارى جىلماقاي ءبيدى مەڭزەيتىنمىن. ءسوزدىڭ تۇپكى تەگىن ىزدەسەك، ول بىلاي ەكەن.باسپاق قارا مال اتاۋى. ەكىنشىدەن سيىردىڭ ەكى باقايىنىڭ اراسىنا شىعاتىن كەسەپاتتى جۇقپالى بورتكەن. مال اياعىن باسا الماي، باسپاقتاپ قالادى. اقىرى اسقىنا كەلە ەتى قارايىپ، قانتالاپ، ارام قاتادى. سوندا اباي وزىنە دە، ەلىنە دە پايداسى جوق، تاۋەكەلسىز قورعانشاق، اقىرى سابىلاتىن مالدى ايتتى كوندىم، الدى بەردىمگە سالىپ وتىرعان شاراسىز بايدى مەڭزەپ وتىر ما؟ ناعاشىم سەرىك قوسپاق ۇلىنىڭ پايىمداۋىنشا: باسپاق دەپ اتتىڭ تەرىسىنەن جاسالعان، اۋىزى بۇرىلگەن شونشىكتى ايتادى. بايلار ءوزىنىڭ قولىنا تۇسكەن قۇندى بۇيىمدى شونشىكتىڭ تار اۋىزى ارقىلى سونىڭ ىشىنە باسپالاپ، نىعارلاپ سالا بەرەدى. ىرىسىم شاشىلادى دەپ ىرىم ەتىپ، ونى اشپايدى. كەيىن نە تىققانىن ۇمىتىپ تا قالادى. ساراڭ بايلار ولگەن سوڭ عانا الگى باسپاقتى ءتىلىپ اشادى.ابايدىڭ مەڭزەپ وتىرعانى وسى باسپاق، ياعني ساراڭدىق بولۋى دا مۇمكىن. قوش، باسپاق مۇنىمەن دە تاۋسىلمايدى. امانجان اقىننىڭ ايتۋىنشا: باسپاق دەگەن ساۋلىققا سەمىزدىكتەن كەلەتىن دەرت ەكەن.كوكتەمدە كۇيلى ساۋلىقتاردىڭ ءىش مايى مەن ىشەگى تولگە وراتىلىپ، بۋناقتالىپ قالاتىن كورىنەدى. ءسويتىپ، سەمىزدىكتىڭ كەسىرىنەن ساۋلىق تا، ءتول دە شىعاسىعا، بوس راسۋاعا جاتادى. ابايدىڭ مەڭزەگەنى وسى باسپاق. بايدىڭ جەكە باسى كۇيلىقۋاتتى، ءبىراق ونىڭ وزىنەن دە، بايلىعىنان دا نە وزىنە، نە ەلگە پايدا جوق. سوندىقتان دا، ەش كومەكتىڭ، جەمدەمەكتىڭ، بوسقا الەكتىڭ ورنى جوق دەپ وتىرعانى انىق. ال ءبىز وسىنىڭ قايسىسىنا يلانامىز. قالاي دەسەك تە باسپاقتىڭ بەتى اشىلدى. ايتەۋىر تۋىتىندا تۇنشىققان تۇمسا بايلىقتى مەڭزەپ، استارلاپ ايتادى ەكەن.ال، ساسپاق دەگەنىمىز ءبىزدىڭ تۇيسىگىمىزگە مۇلدەم جات، بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ تۇسىنە دە كىرمەيتىن ۇمىتىلعان ۇعىم بولىپ شىقتى. كوشپەلى جۇرت ءتورت تۇلىكتىڭ جايىن، اۋا رايىن، الداعى قىستىڭ جۇمساقتىعى مەن قاتالدىعىن، كوكتەمنىڭ ۇزاققا سوزىلارسوزىلماسىن كورشىسىنىڭ قاسقاباعىنان بەتەر جىتى اڭعارعان. ويتكەنى ىرىسقۇتى، ءومىرى مەن ءورىسى سوعان تىكەلەي قاتىستى بولعان. سوندىقتان دا كوكتەمدە جۇتاپ قالماس ءۇشىن كۇيەكتىڭ ۋاقىتىن قاتاڭ بەلگىلەگەن. ۋاعىنان ەرتە ساۋلىق پەن ەشكىنىڭ مازاسىن الاتىن قوشقار مەن تەكەگە كۇيەك بايلاپ، ساياق ۇستاعان. كۇيەك قاجاپ، بەلى سىزداعان، ءۇستى ساتالا ساتالا، ءار نارسەگە ءبىر ۇرىنىپ، باقىلداپ، قادىرى كەتكەن سىدىك ساسىعان تەكەنى ساسپاق دەپ اتاپتى. ەنىن تارتىپ، اقتاپ جىبەرۋگە بولمايدى، ءتولسىز قالادى. سۇيكىمى مەن تىنىشتىعى تاعى جوق. اقى بەرگەن، ايتسا كونگەن، تىنىشتىق ىزدەر ەل دە جوق دەپ ويىن دامىتىپ وتىرعانىنا قاراعاندا، اباي بيلەردى ساسپاققا تەڭەۋ ارقىلى ءبي سايلايىن دەسە سيازعا ەرتە، سايلامايىن دەسە باقىلداپ اكەتىپ بارادى، مۇلدەم سايلامايىن دەسە ءبيسىز قالادى، امالى جوق كونەدى دەگەن يشارانى استارلاپ جەتكىزسە كەرەك. شىندىعىندا دا، بيلىكسىز شولاق بەلسەندىنىڭ سازايىن ءبىر حالىق تارتسا، ول وسى قازاق جۇرتى شىعار.وتكەن عاسىردىڭ ەلۋىنشى جىلدارىنا دەيىنگى ەستيارلارعا تۇسىنىكتى بولعان، ءدال قازىرگى كەزدە ارحايزمگە اينالىپ كەتكەن شۋماقتىڭ ءبىرى ابايدىڭ كۇز ولەڭىندەگى: قاز، تىرنا قاتارلانىپ قايتسا بەرمەن، استىندا اق شومشى ءجۇر، ول ءبىر كەرۋەن دەگەن جولدارىنداعى اق شومشى دەگەن ءسوز. بارلىق باسىلىمداردا وعان: استىق ەكپەگەن ەل باسقا ەلگە تۇيەمەن بارىپ استىق الىپ قايتادى، سوندا تۇيە بوس بارادى دا، شوم ارتادى دەپ سىلتەمە جاسالعان. جالپى ۇزىنسارىنى بۇلدىر بۇلدىر ەلەس بەرگەنىمەن دە، ەكى ۇشتى ماعىناسىز كورىنىستى كوز الدىڭا اكەلەدى.وسىدان ەكى جىل بۇرىن اق شومدى باسقاشا پايىمداعان جازۋشى، مارقۇم كارىباي اقمەتبەكتىڭ كولەمدى ماقالاسى ەگەمەن قازاقستاندا دا جاريالاندى. اق شومدى تۋرا جانە بەينەلى ماعىناسىندا ەكى ءتۇرلى تۇسىندىرۋگە بولادى. ءبىرىنشى، اق شوم تۇرمىستىق، الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق تەرمين. ول كوشپەلىلەردىڭ سوناۋ ءالميساقتان بەرگى ءومىر ءسۇرۋىنىڭ ءبىر فورماسى ءارى تىرشىلىك كەپىلى. جىبەك جولىنىڭ التىن وزەگى. ءبىزدىڭ جىل قايىرۋىمىزدان بۇرىناق جاعراپيا عىلىمىنىڭ اتاسى سترابون: كوشپەلىلەردىڭ باتىستان شىعىسقا، سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە سوزىلىپ جاتقان ساۋدا جولى بار. بۇل جولدى ولار كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتايدى. وعان قاۋىپ توندىرگەن ەلدى جەرمەن جەكسەن ەتەدى. ويتكەنى بۇل ولار ءۇشىن ءومىر جولى. ول بۇزىلسا بۇكىل كوشپەلى ەكونوميكا بۇزىلىپ، اشتىققا ۇشىرايدى. ويتكەنى سول جولمەن ولار قارى قالىڭ جاققا استىق تاسيدى، جازدا تەرىتەپسەگىن وتكىزەدى دەپ جازعان بولاتىن.بۇل اق شوم كوشپەلى ەكونوميكاسى قاشان رەسەيدىڭ جارمەڭكەلەرى اشىلعانشا تولاس تاپقان جوق. كۇزدە تەرىتەرسەك، ءجۇن تەڭدەگەن، جولاي ءار اۋىلدان قوساعىنا جەتەك اتان قوسىلعان تۇيەلەر كەرۋەنى قازداي ءتىزىلىپ وڭتۇستىككە بەت الادى. ولار جىلداعى بەلگىلەنگەن ەلگە بارىپ، تەرىتەپسەگىن بىلتىر كەلىسىلگەن ۋادە بويىنشا وتكىزىپ، تيەسىلى استىعى مەن بۇلدى الىپ قايتادى. الۋشى دا، ساتۋشى دا، كەرۋەنباسى دا، اۋىل دا وزگەرمەيدى. ءبىرى ودان باسقاعا ءونىم وتكىزبەيدى، ەكىنشىسى ودان باسقاعا ساتپايدى. ويتكەنى مىڭداعان جىل بويى قالىپتاسقان ساۋدا زاڭى سولاي. ەكىنشى جاقتىڭ شىعىنعا نە اشتىققا ۇرىنۋى مۇمكىن. كىمدەكىم سەبەپسىزدەنسەبەپسىز ۋادە بۇزسا اسا ۇلكەن ايىپ تولەيدى. سوندىقتان دا كەلىسىلگەن ۋاقىتتا تۇيەگە قوم سالىنىپ، دەر كەزىندە اتتانادى.ءبىز جوعارىدا ابايدىڭ قوسارلى تاقىرىپتاس، قىستىرمالى استارلاس ولەڭدەرىنىڭ قاتارىنا ولەڭ ءسوزدىڭ پاتشاسى، ءسوز ساراسى مەن بىرەۋدىڭ كىسىسى ولسە قارالى ول تۋىندىسىن جاتقىزعان بولاتىنبىز. بۇل ولەڭدەردىڭ شۋماقتارىن ءبىربىرىنە اۋىستىرىپ قولدانسا، ەش اعاتتىق بايقالمايتىنى دا راس. باستى يدەيا ءسوزدىڭ پاتشاسى مەن ساراسى ولەڭ، سول ولەڭنىڭ ۇلى استارى تۋرالى. سوزگە جەڭىل، جۇرەككە جىلى ءتيىپ، تەپتەگىس جۇمىر كەلسىن اينالاسى دەپ باستاپ، ەكىنشىسىندە: ءسوزى ءتاتتى، ماعىناسى ءتۇزۋ كەلسە، وعان كىمنىڭ ۇناسار تالاسۋى دەپ جالعاستىرىپ وتىرادى. زەرتتەۋشىلەر مەن تۇسىنىك بەرۋشىلەر وسى ەكى ولەڭدى تالداعاندا مىندەتتى تۇردە ءبىر عانا پىكىردى تىلگە تيەك ەتىپ، بىرەگەي دە بىربەتكەي تۇجىرىم جاسايدى.تاعدىردىڭ جازۋى سولاي ما، جوق، زامان ەكپىنى مە، الدە ادامداردىڭ الا مىسىق پەيىلى مە، باسىنان داۋ ارىلمايتىن ءبىر تۇلعالار مەن تۇينەكتى تىركەستەر بولادى. ەكى ءجۇز جىلدىڭ ىشىندە ەكى جاھانگەر يمپەريانىڭ قىسىمىن كورىپ، ءوزى ولسە دە ولەڭى قۋدالانۋدان كوز اشپاعان، بىراق ەكى زاماننىڭ ەكپىنى دە ەشتەڭە ىستەي الماي، كەرىسىنشە بارعان سايىن تۇلعالانا تۇسكەن، دۋلاتۋى مەن شۋلاتۋىن قويماعان تۇلعالاردىڭ ءبىرى دۋلات پەن شورتانباي اقىن جانە ابايدىڭ وسى ەكەۋىن اۋىزىنا العان ءسوزى.رەسەي مەن كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ كۇشى كەلمەگەن دۋلات پەن شورتانبايدى ءۇشىنشى ءبىر كۇش قازاق قاۋىمداستىعى قازاقى قازىمىر تاسىلمەن جىلىكتەپ جاتىر. جانە بۇل دۋلات پەن شورتانباي ءۇشىن ەڭ قاۋىپتى كەدەرگى بولماق. وسى باعىتتىڭ بەتى بەرى قاراماسا ابايدىڭ ءوزى اۋزىنا الىپ، ۇستاز تۇتقان دۋلاتتىڭ، شورتانبايدىڭ تۇتە تۇتەسى شىعىپ، ولاردىڭ مۇراسىنىڭ ءبىرى جاماۋ، ءبىرى قۇراۋ بوپ، تۇك تە قالماۋى مۇمكىن. بۇل تۇيتكىل ابايدىڭ تۋعانىنا 150 جىل، بۇقاردىڭ تۋعانىنا 300 جىل، دۋلات پەن شورتانبايدىڭ تۋعانىنا 200 جىل تولۋىنا وراي وتكەن نەمەسە وتەتىن عىلمي ماجىلىستەردە تياناقتالۋى ءتيىس ەدى. الايدا ول ماسەلە بايىبىمەن شەشۋىن تاپپادى. بۇعان باستى ىلگەشەك بولىپ وتىرعان ءسوز استارلاپ تا، استارسىز دا تۋرا ايتىلعان جانە اباي تانۋشىلاردى ءبىر عاسىر بويى سارساڭعا سالىپ، ءار باسىلىمدا ءار ءتۇرلى جازىلىپ، ءار قالاي پايىمدالىپ تا، حاتتالىپ تا، جاتتالىپ تا كەلگەن، سونى ايتىپ تۇرىپ تا كوكەيىڭە كۇدىك ۇيالايتىن، ۇنەمى: ولاي ەمەس، بىلاي جازىلعانى دۇرىس دەپ تۇسىندىرۋگە ءماجبۇر بولىپ جۇرگەن ابايدىڭ:ولەڭى ءبىرى جاماۋ،ءبىرى قۇراۋ.اتتەڭ دۇنيەاي،ءسوز تانىر كىسى بولسا،كەمشىلىگى ءار جەردە كورىنىپ تۇراۋ! دەگەن ايگىلى جولدارى.مەن ءدال قازىر وسى شۋماقتىڭ باسىنان كەشكەن تەكستولوگيالىق تاۋقىمەتىنە توقتالىپ جاتقىم كەلمەيدى. تەك ۇزاق جىلدار بويى شورتانباي مەن دۋلاتتىڭ، بۇقاردىڭ ولەڭىنىڭ ءبارى جاماۋ، ءبارى قۇراۋ بولىپ، كەمشىلىگى ءار جەردەن كورىنىپ تۇرعانىنا دا توقتالمايمىن. شۇكىر، ءبارى ەمەس، ءبىرى جاماۋ، ءبىرى قۇراۋ بوپ وزگەردى. ءبىراق، سوڭعى اكادەميالىق باسىلىمداعى كەمشىلىگى ءار جەردەاق كورىنەۋ تۇراۋ دەگەنگە قوسىلمايمىن دا، ونى قابىلدامايمىن. دۇرىسى، كەمشىلىگى ءار جەردە كورىنىپ تۇراۋ دەگەن جولدار دەپ تۇسىنەمىن. ويتكەنى كورىنەۋ تۇراۋ دەگەن تىركەس وزگەنى بىلاي قويعاندا كادىمگى پوەزياعا ءتان ۇندەستىك پەن ىرعاق ۇيلەسىمىنەن ادا، تۇتقىر. ابايدىڭ ولەڭ سوزگە قويعان ءوز شارتىنا ساي تىلگە جەڭىل ەمەس، جۇرەككە جىلى تيمەيدى. ماسەلە مۇندا ەمەس. باستى تۇيتكىل وسىندا ءبىرى جاماۋ، ءبىرى قۇراۋ دەپ اباي بۇقار جىراۋ مەن شورتانبايدىڭ، دۋلاتتىڭ ولەڭدەرىن ايتىپ وتىر ما؟ بۇرىنعى ەسكى ءبيدى تۇرسام بارلاپ، ماقالداپ ايتادى ەكەن، ءسوز قوسارلاپ. اقىندارى اقىلسىز، نادان كەلىپ، كورجەردى ولەڭ قىپتى جوقتان قارماپ دەپ وسى ءۇش دەگداردى مەڭزەگەنى شىندىق پا؟ بۇرىنعى كەزدە: ءدىندى، ورتا عاسىردى كوكسەگەن بۇقار، شورتانباي، دۋلات سياقتى باي، فەودالداردىڭ جىرشىلارىن، ورىس حالقىنىڭ دەموكراتيالىق مادەنيەتىنىڭ قازاق اراسىنا تاراۋىنا، ورىس، قازاق دوستىعىنا قارسى باعىتتالعان ولاردىڭ يدەيالارىن اشكەرەلەيدى دەپ تۋرا وسىلاي ساباقتايتىنبىز. تەك م. اۋەزوۆ قانا ۇشەۋىن قورعاشتاي مايدالايتىن. قازىر نە وزگەردى؟راس، ءدىنشىل، ورتا عاسىردى كوكسەگەن، ورىستىڭ دەموكراتيالىق مادەنيەتىنە قارسى دەلىنگەن يدەولوگيالىق باعانى الىپ تاستادىق. ءبىراق، ولاردىڭ ەڭ قاسيەتتى دە قۇدىرەتتى جىرىنا بەرىلگەن باعانى باياعىشا تاپسىرلەۋمەن كەلەمىز: ءيا، اباي ول ۇشەۋىن سىناعان، ءبارى جاماۋ ەمەس، بىرەنسارانى عانا قۇراۋ. ويتكەنى اقىن جاڭا پوەزيا تالابىن الدىعا تارتادى دەيمىز كۇمىلجىپ. مەنىڭ ويىمشا، مۇنىڭ جاۋابى مۇلدەم باسقاشا جانە ابايدىڭ بۇل ولەڭىنىڭ بۇقاردىڭ، شورتانبايدىڭ، دۋلاتتىڭ ولەڭدەرىنە ەش قاتىسى جوق.اڭگىمە، ولاردىڭ 1880جانە 1888جىلى باسىلىپ شىققان وسيەتناما مەن بالا زار اتتى جيناقتارى تۋرالى بولىپ وتىر. وعان دايەك، بىرىنشىدەن: بىرەۋدىڭ كىسىسى ولسە، قارالى ول ولەڭىندە بۇرىنعى اقىنجىرشىنى مازاقتامايدى، كەرىسىنشە، بۇرىنعى جاقسىلاردان ورنەك قالعان، ءبي دە تاقپاق، ماقال بار، بايقاپ قارا دەيدى. دەمەك، وتكەن كۇننىڭ اقىندارىنىڭ بەتىنە كۇل شاشىپ وتىرعان جوق. قايتا: كوپ توپتا ءسوز تانىرلىق كىسى دە ازاق، ونداي جەردە ءسوز ايتىپ بولما مازاق. بىرەۋدى ولاي، بىرەۋدى بىلاي قاراپ، تۇگەل ءسوزدى تىڭداۋعا جوق قوي قازاق دەپ: ءسوزدى ءبولىپ جارما، بىرەۋدىڭ ءسوزىن استىۇستىنە توڭكەرمە، شاتاستىرما. ولايبىلاي ساپىرىلىستىرما دەپ ساقتاندىرادى.نەگە بۇل ارادا ساقتاندىرادى جانە ءوزىڭ دە مازاق بولما، وزگەنى دە مازاق ەتپە دەيدى؟ ويتكەنى ساۋاتتى اباي قازاق جىراۋلارىنىڭ ەكەۋىنىڭ دە باسپادان شىققان كىتابىن الىپ وقىعان. ءتىپتى ەكەۋىنىڭ دە قولجازبا نۇسقاسى ابايدا بولۋى دا مۇمكىن. وزگەوزگە، دۋلاتتىڭ ولەڭدەرىن جاسىنان جاتتاپ وسكەنى، كوشىرىپ العانى، ۇلگى تۇتقانى انىق. ەندى كىتاپ پەن قولجازبانى، نە ءوزى جاتقا بىلگەن تۇستاردى كىتاپتاعى ماتىنمەن سالىستىرعان. شىندىعىندا دا ءبىر ولەڭنىڭ باسى بار، اياعى جوق. ەكىنشى ولەڭنىڭ باسىندا ءۇشىنشى تولعاۋدىڭ اياعى ءجۇر. ىرعاعى دا، ۇيقاسى دا، ماعىناسى دا، جەلىسى دە بۇزىلعان. ءبىر جەرىن ەكىنشى جەرگە اپارىپ جاماعان نە قۇراستىرعان. قىسقاسى تۇتاس تۋىندى جوق. ابايدىڭ ءوزى ايتقانداي، قازاق ءتىلى مەن جىر قۇرىلىمىن، تاقىرىپ جەلىسىن ەركىن اجىراتا الماعاندىقتان دا شىعارۋشىلاردىڭ بىرەۋى ولاي قاراپ، بىرەۋى بىلاي قاراعان، ياعني شورتانباي، دۋلات پەنەن بۇقار جىراۋدىڭ ولەڭىنىڭ ءبىرىن قۇراۋ قىپ، ءبىرىن جاماۋ قىپ باستىرعان. سوندىقتان دا اشىنىپ: شورتانباي، دۋلات پەنەن بۇقار جىراۋ، ولەڭى كىتابى دەپ ءتۇسىنىڭىز ت. ج. ءبىرى جاماۋ، ءبىرى قۇراۋ. اتتتەڭ دۇنيەاي، ءسوز تانىر قازاقشا ەمىلە بىلەتىن ت. ج. كىسى بولسا، كەمشىلىگى ءار جەردەاق كورىنەۋ تۇراۋ دەپ وكىنگەن. جالپى شىعارماشىلىعىنا ەمەس، ولاردىڭ جيناقتارىنىڭ جامالىپ، قۇرالىپ شىققانىنا نارازى بولعان. بۇل دەگەنىڭىز ۇستازدارىن جاپپاي جازعىرۋ ەمەس، قايتا جانى اشۋ.بىرەۋدىڭ كىسىسى ولسە قارالى ول ولەڭىنىڭ دە تۇپكى ەمەۋرىنى وسى. ماداقتاۋ جىرىنىڭ ءىشى سىنعا ەمەس، جىلىلىققا تولى: سۇيسىنەرلىك ادامدى قۇرمەت قىل. تۇگەل ءسوزدى تۇتاس تىڭدا. اتتەڭ، دۇنيەاي! شورتانباي مەن بۇقاردىڭ، دۋلاتتىڭ ءسوزى مازاق بولدىاۋ. ناداننىڭ كوڭىلىن اشىپ، سولار ۇلگى السىن، تۇزەتسىن دەپ ماقسات ەتىپ وسى ولەڭدى جازدىمدەپ وتىر ەمەس پە. ەندەشە، ءسوز تۇزەلدى، ءبىزدىڭ دە كوزقاراسىمىز تۇزەلەتىن كەز جەتتى. بۇرىنعى ايتىلىپ جۇرگەن اسىرە پىكىرلەردى باسقاشا باعامداعان دۇرىس...... ەندەشە: دۋلاتتىڭ، سونىمەن قوسا شورتانباي مەن بۇقاردىڭ اقىندىق رۋحى مەن مۇراسىن تۋلاقشا سۇيرەتكەنىمىز جەتكەن سياقتى. وعان دۋلاتتىڭ دا، شورتانبايدىڭ دا، بۇقاردىڭ دا، ابايدىڭ دا تۇگى كەتپەيدى. ەندى ولاردىڭ ارۋاعى ءبىزدى تۋلاقشا سۇيرەتىپ جۇرمەسىن دەگىمىز كەلەدى. ارينە، ساليقالى دا سالماقتى زەرتتەۋلەر مەن ماتىندىك سالىستىرۋلار قاجەتاق. ءبىراق، بارلىق پايىمداۋلار مەن تۇجىرىمدار دۋلاتتى، شورتانبايدى، بۇقاردى تۇقىرتۋ ءۇشىن ەمەس، تۇلعالاندىرۋ تۇرعىسىنان جاسالعاندا عانا اماناتتىڭ جولىن قيانات كەسپەيدى. ابايدىڭ استارلى سوزدەرىنىڭ كوزگە كورىنىپ تۇرعان ءۇش ءتورت تۇيتكىلىن عانا جەڭىلدەتە تىلگە تيەك ەتتىك. تەرەڭ تالداپ، دايەكتى تالداۋعا ماقالا جۇگى كوتەرمەدى. الايدا بۇل ەشقاشاندا نازاردان تاسا ەتپەيتىن كۇردەلى دە ماڭىزدى ماسەلە. |
كليماتتىڭ جىلىنۋىنا بايلانىستى حان بالپاناقتاردىڭ تۇقىمى قۇرىپ كەتۋى مۇمكىنحالىق تورابىكليماتتىڭ جىلىنۋىنا بايلانىستى حان بالپاناقتاردىڭ تۇقىمى قۇرىپ كەتۋى مۇمكىن2019.11.12 13:13 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىشينحۋا اگەنتتىگى، 11 ايدىڭ 11 كۇنى، بەيجيڭ. ا ق ش تىڭ زەرتتەۋ ناتيجەسىنە قاراعاندا، ەگەر دەر كەزىندە شارا قولدانىپ، كليماتتىڭ جىلىنۋىن تەجەمەسە، قازىرگى بالپاناقتار اۋلەتىنىڭ ەڭ ۇلكەنى حان بالپاناقتاردىڭ تۇقىمى وسى عاسىردىڭ سوڭىندا قۇرىپ جوعالۋى مۇمكىن. تەكسەرۋ ناتيجەسى جۋىردا ەكولوگيالىق ورتا عىلىمى سالاسىنداعى مەرزىمدىك باسىلىم عالامدىق وزگەرىس بيولوگياسى جۋرنالىندا جاريالاندى.ا ق ش ۋدس حول تەڭىز مۇحيتتى زەرتتەۋ بولىمشەسى تەڭىزدەگى ارالداردىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن زەرتتەيتىن مامانى، اتالعان عىلىمي ماقالانىڭ تۇڭعىش اۆتورى ستەفان جەنۋفەللەردىڭ ايتۋىنشا، ول قىزمەت ىستەيتىن زەرتتەۋ بولىمشەسى ەكى ءتۇرلى ەسەپتەۋ مودەلىن ۇشتاستىرا وتىرىپ، حان بالپاناقتاردىڭ بولاشاقتاعى تىرشىلىك ەتۋ كۇيىنە زەرتتەۋ جۇرگىزگەن، زەرتتەۋ ناتيجەسىنە قاراعاندا، ەگەر كليماتتىڭ جىلىنۋىن تەجەۋگە شارا قولدانىلماسا، مەجەمەن 2100 جىلعا بارعاندا، انتاركتيداداعى حان بالپاناقتاردىڭ سانى 86 ازايادى، سول تۇستا حان بالپاناقتاردىڭ سانىنىڭ قايتادان مولايۋى مۇمكىن بولمايدى، اتالعان حايۋاناتتىڭ تۇقىمى قۇرىپ جوعالۋى مۇمكىن.حان بالپاناق نەگىزىنەن انتاركتيدا مەن ونىڭ ماڭىنداعى ارالدارعا تارالعان، بالىق پەن شاياندى ازىق ەتەدى. ولاردىڭ تاعدىرى تەڭىز مۇحيتپەن تىعىز بايلانىستى: حان بالپاناقتاردىڭ قوناقتايتىن جەرى انتاركتيدا قۇرلىعىنىڭ تەڭىز جاعالاۋىنىڭ ىشىندەگى تەڭىز ءۇستى مۇزدارى بولىپ، ولاردىڭ ازىق تاۋىپ جەۋىنە قولايلى بولۋى ءۇشىن، بۇل مۇزدار تەڭىزگە دە جاقىن بولۋى قاجەت. ولاردىڭ ۇرپاق وربىتۋىنە دە ورنىقتى تەڭىز مۇزى قاجەت، حان بالپاناقتاردىڭ بالاپاندارى ءار جىلى 4 ايدا ومىرگە كەلىپ، 12 ايدا قاۋىرسىن شىعادى، وسى مەزگىلدە تەڭىز مۇزى جارىلماي تۇرۋى كەرەك. الايدا، كليماتتىڭ ۇزدىكسىز جىلىنۋىنا ىلەسە، انتاركتيداداعى تەڭىز مۇزى ۇزدىكسىز ازايىپ، حان بالپاناقتار قوناقتايتىن، ازىق تاۋىپ جەيتىن جانە جۇمىرتقالاپ، بالاپان وربىتەتىن شارت جاعداي بۇلىنۋدە. |
مۇناي الابىندا ارمانعا قانات قاققان ازاماتحالىق تورابىمۇناي الابىندا ارمانعا قانات قاققان ازامات23 ماۋسىمدا بەيجيڭدە باعدارلاما ءتۇسىرىپ شينجياڭعا قايتقان جۇڭگو مۇناي، تابيعي گاز توبى شينجياڭ مۇناي الابى قويۋ مۇناي اشۋ سەرىكتەستىگى مۇناي اشۋ 5 الابى 6 اترەتىنىڭ باستىعى روزىمامەت باكىر ۇرىمجىدە ۇگىت لەكسيا جاساپ، ءوزىنىڭ مۇناي ارمانىن باياندادى.15 جاسىندا اتا مەكەنى حوتاننان قارامايلى قالاسىنا باردى، 20 نەشە جىلدان كەيىن روزىمامەت مەملەكەتتىك ەڭبەك ەرىنە، جۇڭگو مۇناي تەحنيكاسىنىڭ مامانىنا اينالدى.اڭقاۋ بالانىڭ تەحنيك مامانعا اينالۋى1991 جىلى 15 جاستاعى روزىمامەت حوتانداعى قىستاقتان قارامايلى تەحنيكالىق مەكتەبىنە ءوتتى. وقۋعا اتتانارىندا اكەسى وعان بىلىمىڭمەن ءومىرىڭدى ءماندى وتكىز دەپتى. 3 جىلدان كەيىن روزىمامەت وقۋىن ءساتتى تامامداپ، قويۋ مۇناي اشۋ سەرىكتەستىگىنە مۇناي اشۋشى بولىپ جۇمىسقا تۇرادى.كىشكەنتايىنان وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ اۋىل قىستاعىندا وسكەندىكتەن، ونىڭ ۇستىنە تەحنيكالىق مەكتەپتە ۇيعۇر تىلىندە ساباق العاندىقتان، قىزمەت بارىسىندا حانزۋ تىلىندە سويلەۋ وعان قيىنعا ءتۇستى. حانزۋ ءتىلىن تەز ارادا يگەرۋ ءۇشىن، ول بارلىق ورايدى قولدان جىبەرمەي، ۇستازدارىنان، قىزمەتتەستەرىنەن سۇراپ ۇيرەندى.ەڭبەگى قاتتىنىڭ تاتقانى ءتاتتى دەگەندەي، روزىمامەت ءبىر جىلعا جەتپەي حانزۋ تىلىندە جاتىق سويلەپ قانا قويماي، حانزۋشا كىتاپ، جۋرنالداردى دا وقي الاتىن بولدى. 3 جىلدان كەيىن ول حانزۋ ءتىلى دەڭگەيىنىڭ 8 دارەجەسىنە جەتتى. وسىدان كەيىن روزىمامەت تەحنيكالىق دەڭگەيىن جوعارىلاتۋعا كۇش سالدى. ءبىر جىلدان سوڭ جۇمىس رايونىنىڭ تەحنيكالىق شەبەرلەر جارىسىنا قاتىناسىپ، بىرىنشىلىكتى يەلەدى.2003 جىلدان بەرى مۇناي اشۋ تەحنيكاسىنا ىسىلعان روزىمامەت تەحنيكا جاڭالاۋعا، ءتىپتى، كوپ وي جۇگىرتەدى. ول 16 تۇردەن مەملەكەتتىك پاتەنت ۇقىعىن العان، ونىڭ سەگىزى ءوندىرىس بارىسىندا كەڭىنەن قولدانۋدا.تىنباي قۇلشىنۋ ارقىلى ەش ونەردەن حابارى جوق بالا جۇڭگو مۇناي تەحنيكاسىنىڭ مامانىنا اينالدى.ءوزى سايت اشىپ، بۇكىل ەلدەگى مۇنايشىلارعا يگىلىك جەتكىزدى2006 جىلدىڭ باسىندا روزىمامەت حۇڭليۋ مۇناي سايتىن اشتى.سايتتا مۇناي تەحنيكاسى، كاسىپتىك تەحنيكا، كاسىپتىك جۇمساق بولشەك، ۇنەمى قولدانىلاتىن جۇمساق بولشەك، مۋزيكا ورتالىعى سياقتى ايدارشالار بار، قارامايلىداعى مۇنايشىلار عانا ەمەس، شينجياڭداعى، اۋەلى، وتانىمىزدىڭ جەر جەرىندەگى مۇنايشىلار ونىڭ يگىلىگىن كوردى.سۇڭ باۋيۇي داچيڭ مۇناي الابى مۇناي اشۋ 5 زاۆودىنىڭ جۇمىسشى تەحنيگى، ول ۇنەمى باسقالارعا ساباق سويلەيتىندىكتەن، كوپ ماتەريالداردى اقتارۋىنا تۋرا كەلەتىن ەدى. 2006 جىلى قىستا ويدا جوقتا حۇڭليۋ مۇناي سايتىن كورىپ، بۇل سايتتىڭ ءبىرىنشى شەپتەگى جۇمىسشىلار ءۇشىن وتە پايدالى ەكەنىن بايقايدى، اۋەلى، ونداعى ماتەريالداردى اقىسىز تۇسىرۋگە بولاتىنى ونى، ءتىپتى، تاڭ قالدىرادى. ول ءبىر تۇندە اق 300گە جۋىق ماتەريال ءتۇسىرىپ، ونداعى بارلىق ماتەريالدى ءوزىنىڭ كومپيۋتەرىنە ساقتاپ العىسى دا كەلەدى. وسىدان باستاپ ول روزىمامەتتىڭ سايت الەمىنە قادام تاستاپ، ونىمەن 10 مىڭ شاقىرىمدىق شالعايداعى دوستىعىن باستايدى.سودان باستاپ سۇڭ باۋيۇي حۇڭليۋ مۇناي سايتىنا ءار كۇنى شىعىپ تۇردى. ۋاقىت وتە كەلە روزىمامەتپەن اۋىس كۇيىس جاساساتىن وراي دا كوبەيە ءتۇستى. ول ماتەريالداردى توردان كوشىرىپ الۋمەن بىرگە، ءوزى توپتاعان نارسەلەردى دە تورعا شىعارا باستادى. ءار جولى ماتەريالدى تورعا شىعارىسىمەن روزىمامەت دەرەۋ القاۋ ءبىلدىرىپ وتىردى. ال ءىشىنارا ماسەلەلەر تۋرالى كەڭەس سۇرالا قالسا روزىمامەت قولما قول جاۋاپ قايتارىپ وتىردى.قازىر حۇڭليۋ مۇناي سايتى مۇناي وندىرىسىنە قاتىستى 4000نان استام، كاسىپتىك تاربيە جانە ساراپتاۋعا قاتىستى 200دەن استام، تابىستار مەن تەحنيكالىق جاڭالىقتار جونىندەگى 300دەن استام ماقالانى، مۇنايعا قاتىستى 10 مىڭنان استام اتاۋعا تۇسىنىكتى توپتاپ ۇلگىرىپتى؛ سايتتى جۇڭگو مۇناي، تابيعي گاز توبىنا قاراستى مۇناي الاپتارىنىڭ ينجەنەرلەرى، قوسىمشا وقىتۋشىلار باسقارادى ەكەن، سايتقا تىركەلگەندەر 13 مىڭنان اسىپتى.سونىمەن بىرگە، روزىمامەت پارتيا قۇرىلىسى ۋيچات تەكشەسىن قۇرىپ، پارتيانىڭ ءۇنىن جەتكىزدى، قازىرگە دەيىن 55 كەزەك ينفورماتسيا، 310 ماقالا جولداپتى.روزىمامەت سايت قۇرىلىسىنا 50 60 مىڭ يۋان قارجى سالىپتى. بۇل بارىستا، ءبۇيتىپ ءبىر جاعىنان ارىپ شارشاپ، ءبىر جاعىنان ۋاقىتىن سارىپ ەتىپ نەسىنە اۋىرە بولادى ەكەن دەۋشىلەر دە بولىپتى. مۇندايدا ول: مەن پارتيا مۇشەسىمىن، بۇل مەنىڭ بورىشىم ءارى جاۋاپكەرشىلىگىم، دەپ جاۋاپ قايتارادى. نەگىزگى ساتىنى ارالاپ، شينجياڭنان وزگە جەرلەرگە ساپار شەگىپ ۇگىت لەكسيا جاسادىروزىمامەت 2005 جىلى پارتياعا قابىلدانىپ، سونان باستاپ قوعامنىڭ ءۇمىتىن اقتاپ، كومەككە مۇقتاج بولعان ءتىپتى دە كوپ جاندارعا قول ۇشىن بەرىپ، كوممۋنيستەردىڭ قالتقىسىز ۇلەس قوسۋ رۋحىن ءوز ءىس ارەكەتىمدە بەينەلەيمىن دەپ سەرت ەتتى.ول ءتىپتى دە كوپ از ۇلت قىزمەتكەرلەرىنىڭ حانزۋ ءتىلىن ۇيرەنۋىنە، تەحنيكانى يگەرۋىنە كومەكتەسۋ ءۇشىن، از ۇلت قىزمەتكەرلەرىنىڭ مۇناي اشۋ ءىس جۇزىندىك قىزمەتىنە ارنالعان وقۋلىق، از ۇلت قىزمەتكەرلەرىنىڭ كاسىپتىك حانزۋ ءتىلىن ۇيرەنۋ قولدانباسى سياقتى ماتەريالداردى قۇراستىردى، بۇگىندە شينجياڭ مۇناي الابى سەرىكتەستىگى بۇل ماتەريالداردى از ۇلت قىزمەتكەرلەرىن تاربيەلەۋ وقۋلىعى ەتىپ بەكىتتى. ول سونىمەن بىرگە كۋرس اشىپ، 200دەن استام قىزمەتكەردى تاربيەلەپ، 100دەن استام باستاۋىش دارەجەلى جۇمىسشىنىڭ تەكسەرۋدەن ءساتتى ءوتىپ، ورتا دارەجەلى كاسىپتىك اتاق الۋىنا، ورتا دارەجەلى كاسىپتىك اتاعى بار 50 نەشە جۇمىسشىنىڭ جوعارى دارەجەلى كاسىپتىك اتاق الۋىنا قولعابىس ەتتى. ونىڭ شاكىرتتەرىنەن 2 ادام مۇناي الابى سەرىكتەستىگىنىڭ 1 دارەجەلى سيلىعىن، 4 ادام 2 دارەجەلى سيلىعىن، 9 ادام 3 دارەجەلى سيلىعىن ەنشىلەدى.بەرتىنگى 2 جىلدا ول جۇڭگو ارمانى، مۇناي ارمانى، مەنىڭ ارمانىم اتىندا جۇڭگو مۇناي، تابيعي گاز توبىنىڭ شينجياڭداعى كاسىپورىندارىندا، قارامايلىداعى نەگىزگى ساتى ورىندارى مەن وڭتۇستىك شينجياڭدا ۇگىت لەكسيا جاسادى. ول بۇكىل ەلىمىزدىڭ ولكە، قالالارىندا، شينجياڭنىڭ جەر جەرىندە ىلگەرىندى كەيىندى 53 رەت ۇگىت لەكسيا جاساپ، لەكسياسىن تىڭداۋشىلار 24 مىڭ 560 ادام رەتكە جەتىپ، قۇلشىنعاندا عانا، وزگەرتۋگە بولادى، قۇلشىنساق عانا، وزگەرتە الامىز دەيتىن وڭ ەنەرگيانى بارىنشا كەڭ تاراتۋعا قۇلشىنىپ كەلدى.روزىمامەت: ەسەيىپ ەرجەتۋ بارىسىندا ءتۇرلى ءتۇستى قيىنشىلىقتارعا كەز بولىپ تۇرامىز. بۇعان بولا قاپالانۋدىڭ قاجەتى جوق، كوڭىل كۇيدى ورنىقتىرىپ، قيىنشىلىق پەن ماسەلەگە دۇرىس پوزيتسيا ۇستانۋ كەرەك. كاسىپورىن بىزگە بىردەي وراي ازىرلەپ بەرىپ وتىر. تەك ايانباي قۇلشىنىپ، ءوز قىزمەتىمىزدى تىڭعىلىقتى جاقسى ىستەسەك بولعانى قاراپايىم قىزمەت ورنىمىزدا ويداعىداي ەسەيىپ ەرجەتۋ، جارامدى ادامعا اينالۋ مۇمكىندىگىنە يە بولا الامىز، دەيدى.روزىمامەت جۋىق جىلداردا مەملەكەتتىك ەڭبەك ەرى، 6 كەزەكتى مەملەكەتتىك ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنداعى ۇلگىلى جەكە، مەملەكەتتىك تەحنيكا شەبەرى، ورتالىق كاسىپورىندارىنداعى تاڭداۋلى پارتيا مۇشەسى، ءار ۇلت جاستارىنىڭ 5 كەزەكتى مەملەكەتتىك ىنتىماق، العاباسارلىق ەگەيى سيلىعى، جۇڭگونىڭ كاسىپورىن، كەن شارۋاشىلىعىنداعى ەڭ ارداقتى 10 قىزمەتكەر سياقتى 35 ءتۇرلى سيلىق الىپتى، بۇل سيلىقتاردىڭ ىشىندە ولكە، مينيسترلىك دارەجەلىدەن جوعارى سيلىقتاردىڭ ءوزى 13كە جەتەدى ەكەن. |
قانداق قىلغاندا دىئابېت كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش نىسبىتىنى تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ؟ بىلبىلىك بىلوگىباشبەتساغلاملىققانداق قىلغاندا دىئابېت كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش نىسبىتىنى تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ؟قانداق قىلغاندا دىئابېت كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش نىسبىتىنى تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ؟دۆلىتىمىزدە دىئابېت كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش نىسپىتى كىشىلەرنىڭ تۇرمۇش سەۋىيىسىنىڭ ئۆسۈشىگە ئەگىشىپ تېز سۈرئەتتە ئۆرلىمەكتە. مۆلچەرلىنىشچە، شاڭخەي شەھىرىدە 200 مىڭ ئادەم مۇشۇ كېسەل بىلەن ئاغرىغان، بۇنىڭ ئىچىدە كۆپ قىسقى 2تىپلىق دىئابېتتىن ئىبارەت. دىئابېتنىڭ ئالدىنى ئېلىش مۇنداق ئىككى تۈرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ: بىرى ئېرسىيەت. يەنە بىرى مۇھىت. مۇھىت دېگىنىمىز: ئوزۇقلىنىش ۋە ھەرىكەت قىلىشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. كىشىلەر تۇرمۇش سەۋىيىسىنىڭ ئېشىشىغا ئەگىشىپ، ئوزۇقلىنىشقا ئېتىبار بېرىدىغان بولدى. ئۆسۈملۈك مېيىنى ئاساس قىلىدىغان يېمەكلىكلەرنى يېيىشتىن ھايۋانات مېيىنى ئاساس قىلغان يېمەكلىكلەرگە ئۆزگەردى. بۇ خىل يېمەكلىكلەرنىڭ ئىسسىقلىق ئېنىرگىيىسى يۇقىرى بولۇپ سېللۇلوزا ياكى گلۇكوزا قاتارلىق ئاددىي قەنت مىقدارى يۇقىرى، پولىساخارىدلار ئاز، ھايۋانات مېيى تويۇنغان كىسىلاتاسى كۆپ، دىئابېتنىڭ ئالدېنى ئېلىش ئۈچۈن چوقۇم ئادەتتە تاماقنى بەك كۆپ يېمەكسلىك، مايلىق تاماق يېمەسلىك، سېللۇلوزا، كۆكتات، مېۋەچىۋە، قارا ئاشلىق تۈرىدىكىلەر ۋە ئورۇق گۆش توخو، ئۆردەك، بېلىق، راك، غاز قاتارلىقلار نى كۆپ ئىستېمال قىلىش كېرەك.ھامىلدارلىق مەزگىلىدە دىئابېت كېسىلى بولۇپ قالسام، كېيىنمۇ مەڭگۈلۈك دىئابېت كېسىلى بولۇپ قالىمەنمۇ؟كۆرۈلىشى : 165540 قېتىم |
26 قازان 10:46نۇر سۇلتان. قازاقپارات ق ر ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى كارىم ءماسىموۆتىڭ جالپى رەداكسياسىمەن وتاندىق ارناۋلى قىزمەتتىڭ حرونيكالارى. ادامدار، وقيعالار، فاكتىلەر تۋرالى حيكايالار، مەملەكەتتىك شەكارا كىتاپتارى باسىلىمعا دايىندالدى.بۇل تۋرالى قازاقپارات كوميتەتتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ حابارلايدى. كىتاپتار ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ جانە مەملەكەتىمىزدىڭ شەپتەرىن قورعاۋ ىسىنە لايىقتى ۇلەس قوسقان جەدەل قىزمەتكەرلەر مەن شەكاراشىلاردىڭ قىزمەتى تۋرالى باياندايدى. باسىلىمدارعا قازىرگى ۋاقىتتا قۇپياسىزداندىرۋعا بولاتىن جايتتار عانا ەنگىزىلدى. ونىڭ نەگىزىندە ناقتى ادامدار، وقيعالار مەن فاكتىلەر، ولار وعان تىكەلەي قاتىسۋشىلاردىڭ ەموتسياسىن جەتكىزەتىن قاتاڭ دەرەكتى ستيلدە مازمۇندالعان.قۇرمەتتى وقىرماندار! تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعى قارساڭىندا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ باسشىلارىمەن بىرگە ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماقتارىن جانە مەملەكەتتىك شەكارانى ارالادىق. جۇمىس ساپارى اياسىندا جەدەل قىزمەتكەر مەن شەكاراشىنىڭ ەرەن ەڭبەگى تۋرالى حالىقتىڭ از بىلەتىنىن بايقادىم. سوندىقتان، بورىشىن ءمىنسىز ورىنداپ جۇرگەن جاندار تۋرالى ايتاتىن ۋاقىت كەلدى دەپ ويلادىم. نەگىزىن ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قالاعان، نىعايتۋ باعىتىن پرەزيدەنتىمىز قاسىم جومارت توقايەۆ جالعاستىرىپ كەلە جاتقان مەملەكەت ەگەمەندىگىنە ولاردىڭ قوسقان ۇلەسىن ايتقىمىز كەلدى. ازاماتتاردىڭ بەيبىت ءومىرى ءۇشىن ءبىزدىڭ قىزمەتكەرلەر كۇنى ءتۇنى، ىستىق سۋىققا قاراماي قىزمەت اتقارادى. ولار ءبىزدىڭ باتىرلارىمىز! بۇل كىتاپ سولار تۋرالى جازىلعان. ونىڭ نەگىزىندە ناقتى ادامدار، قۇپياسى اشىلعان وقيعالار مەن دەرەكتەر بار. كىتاپ ءوز وقىرمانىن تابادى دەپ سەنەمىن، دەيدى كارىم ءماسىموۆ. |
مەسجىدى ھەرەم خۇتبىلىرىدىنئىمام ئاللاھ تائالاغا ھەمدۇسانا، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا دۇرۇت ئوقۇپ بولغاندىن كېيىن، ھەرەمدە جۈمە نامىزى ئۈچۈن يىغىلغان مۇسۇلمانلارغا: ئىسلام دىنىنىڭ كۆرسەتمىلىرىنى خاتا چۈشىنىش ۋە ناتوغرا بۇرمىلاش، خاتالىقتۇر ۋە خەتەرلىكتۇر دېگەن مەزمۇندا تۆۋەندىكى تەۋسىيەلەرنى قىلدى:ئىسلام ئۈممىتى ۋە مۇسۇلمان مىللەتلەرنىڭ بېشىغا كەلگەن ئەڭ خەتەرلىك پىتنە، ئەقىل ۋە چۈشەنچىلەردىكى چەتنەش بولۇپ، شەرىئەتنىڭ ئاشكارا كۆرسەتمىلىرى ۋە تىكىستلىرىنى بۇرمىلاش ياكى خاتا چۈشىنىشتەك خاتالىقلار ئۈممەتنىڭ تۈپ مەنپەئەتلىرىگە زىت بولغاندىن تاشقىرى ئۈممەتنىڭ ئاقىۋىتىگە ئىنتايىن زىيانلىقتۇر. شەرىئەت كۆرسەتمىلىرى ۋە ئەھكاملىرى ھەققىدىكى تېكىستلارنى بۇرمىلاش، قۇرئان كەرىمنىڭ پرىنسىپى ۋە ھەدىسشەرىفلەرنىڭ غايىسىگە خىلاپتۇر.ئىسلام دىنىنىڭ تۈپ غايىسى، پۈتۈن ئىشھەرىكەتلەر، ئىبادەتلەر ۋە مۇئامىلىلەرنىڭ ئاللاھ ۋە ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرىنىڭ كۆرسەتمىسىگە ئۇيغۇن بولۇش ۋە قۇرئان، ھەدىس ئۇقۇملىرىنى توغرا چۈشىنىش بىلەن بولىدۇ. ئىسلامنىڭ بارلىق ئەھكاملىرىنى تۇرمۇشتا مۇكەممەل تەتبىقلاش ئۈچۈن، ئەمەلى رېئاللىقنى تونۇش ۋە بىلىمگە ئىگە بولۇش كېرەك. ئۇندىن كېيىن مەسئۇلىيەتنى تونۇش ئەڭ مۇھىم مەسىلە. بىز مۇسۇلمانلار، بولۇپمۇ دىنىي ئالىملار، ئاللاھنىڭ كىتابى قۇرئان كەرىم ۋە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈننىتىنىڭ تۈپ مەقسىتى ۋە مەزمۇنىنى توغرا چۈشىنىشىمىز ۋە چۈشەنگەننى ئاممىغا توغرا يەتكۈزۈشىمىز كېرەك، شۇنداق بولغاندا شەرىئەتنىڭ غايەمەقسىتىنى چۈشەنگەن بولىمىز.ئۈممەت ئىسلامنىڭ ھەقىقىي غايىسىنى توغرا چۈشىنىپ، شەرئىەت ئەھكاملىرىنى تۇرمۇشنىڭ بارلىق ساھەلىرىدە تەتبىقلىغان تەقدىردە ھەر جەھەتتىن تەرەققىي قىلىدۇ ۋە دۇنيا مىللەتلىرى ئارىسىدىكى ئورنىنى قايتا تىكلىيەلەيدۇ. شەرىئەت ئەھكاملىرىغا ئائىت مەسىلىلەرنى چۈشىنىشتە ئىختىلاپلارنىڭ ئوتتۇرىغا چىقىشى، شەرىئەتنىڭ كەڭچىللىكى ۋە مۇلايىملىقىنىڭ دەلىلىدۇر. دىننى چۈشىنىش ئاسان ۋە ئۇنى ھاياتىمىزدا تەتبىقلاش تېخىمۇ قولايدۇر. شەرىئەت ئەھكاملىرىنى تەسلەشتۈرۈش ۋە مۇرەككەپلەشتۈرۈشنىڭ ھېچقانداق ھاجىتى يوق.شەرىئەتنىڭ يەنە بىر ئالاھىدىلىكى شۇكى، بەزى ئەھكاملار زامان ۋە ماكان ئىتىبارى بىلەن ئۆزگىرىدۇ ۋە يۇمشايدۇ، ھەتتا ئەمەلدىنمۇ قالىدۇ. دىندا كەڭچىللىك قىلىش ۋە قۇلايلاشتۇرۇش پىرىنسىپى خېلى سالماقنى ئىگەللەيدۇ. بۇنىڭ مىسالى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ تۆۋەندىكى ھەدىسىدۇر: ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان بىر ھەدىستە: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ساھابىلارغا: ئاللاھقا ۋە قىيامەتكە ئىمان ئېيتقان ھەر بىر كىشى ئەسىر نامىزىنى بەنىي قۇرەيزىگە بېرىپ ئوقۇسۇن دېگەن. ساھابىلار پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ مەزكۇر بۇيرۇقى ئۈستىدە ئىختىلاپلىشىپ قالغان، بەزىلەر: ئۇ يەرگە بېرىپ بولغىچە نامازنىڭ ۋاقتى چىقىپ كېتىدۇ، ۋاقتىدا ئوقۇيمىز دېسە، بەزىلەر: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بۇيرۇغانىكەن، نېمە بولۇشتىن قەتئىينەزەر ئۇنىڭغا ئەمەل قىلىپ، بەنى قۇرەيزىگە يېتىپ بارغاندىن كېيىن ئوقۇشىمىز كېرەك، دېگەن. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ھەر ئىككى تەرەپنىڭ قاراشلىرى ۋە ئىختىلاپلىرىنى ئاڭلاپ كۆرگەندىن كېيىن، ھەر ئىككىسىگە سىلەرنىڭ ئىجتىھادىڭلار ۋە قارارىڭلار توغرا دېگەن. مانا بۇ دىندىكى كەڭلىك ۋە ئاسانلاشتۇرۇش پىرىنسىپىدۇر.دىننىڭ جەۋھىرىنى خاتا چۈشىنىشتىن كېلىپ چىققان يەنە بىر ئاپەت، مۇسۇلمانلار ئارىسىدىكى توقۇنۇش، ئۆچمەنلىك، مەزھەبچىلىك ۋە تەپرىقىچىلىك بولۇپ، مەزھەبچى، بەدمەزھەب، سەلەفى ۋە بىدئەتچى دېگەندەك لەقەملەرنى مۇئەييەن شەخسلەرگە قارىتىش ئارقىلىق ئەھلى ئىسلامغا ئېغىر زىيانلارنى ئېلىپ كېلىدۇ. مۇسۇلمانلار ئارىسىدىكى ئىختىلاپلار سەۋەبىدىن بىربىرى بىلەن توقۇنۇش، زىتلىشىش، دۈشمەنلىشىش ۋە ئۆچ كۆرۈش نەتىجىسىدە ھەقىقىي ئاللاھ ۋە ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرىنىڭ دۈشمەنلىرى ئۇنتۇلۇپ قېلىپ، ئۈممەتنىڭ بارلىق كۈچى ئەسلى ماھىيىتىدىن ئادىشىپ كېتىدۇ.بۈگۈنكى كۈندە كۆپلىگەن نادان كىشىلەر، سورۇنلار، تەشۋىقات ۋاسىتىلىرى، تور مۇنبەرلىرى قاتارلىق ھەر خىل ئۇسۇللار بىلەن ئىسلام ئۈممىتى ئارىسىدا ئاداۋەت ئۇرۇغىنى چېچىشقا ئۇرۇنىۋاتىدۇ. بۇنداق سۈيقەستلەرگە پۇرسەت بەرمەسلىك كېرەك.ئىمام يەنە ھەيرانلىق بىلەن سۇئال قويۇپ دەيدۇكى، ئوچۇقئاشكارا ھارامنىڭ ھالاللىققا ئايلىنىشى مۇمكىنمۇ؟ ساۋاپلىق ئىشلارنى قىلىپ باشقىلارغا ياردەم قولىنى سۇنۇش ۋە قۇتقۇزۇش خىزمەتلىرىنى قىلىش باشقىلارنىڭ ئىچكى ئىشىغا ئارىلاشقانلىق بولامدۇ؟ مىراس تەڭشەشتە ئەر كىشىنىڭ ئايال كىشىدىن ئىككى ھەسسە كۆپ ئېلىشى، ئاياللارنىڭ ھەققىگە تاجاۋۇز قىلغانلىقمۇ؟ شۇنىڭغا ئوخشاش كۆپلىگەن مەسىلىلەردە شەرىئەتنىڭ مەقسىتى ۋە ھىكمىتىنى چۈشىنىش، ھەر بىر مۇسۇلماننىڭ مەجبۇرىيىتىدۇر.ئاخىرىدا يىڭى يىللىق دەرسلەرنىڭ باشلىنىشى بىلەن مۇئەللىملەرگە تەۋسىيە شۇكى، ئوقۇغۇچىلارغا شەرىئەتنىڭ ھەقىقىي روھى ۋە قۇرئان، ھەدىسنىڭ توغرا يەشمىسىنى يەتكۈزۈش، ئۇلارنىڭ مەجبۇرىيىتىدۇر. يىڭى يېتىشىۋاتقان نەسىللەر ھەقىقىي مۇخلىس مۇسۇلمان بولۇپ يېتىشىشى لازىم. قۇرئان ھەدىسنىڭ روھىنى توغرا چۈشەنگەن ئەۋلادلار يېتىشىپ چىقسا، ئىسلام دۇنياسى ۋە مۇسۇلمانلار راۋاج تاپىدۇ ھەمدە ساغلام ئەقىدە ۋە ساغلام ئەخلاق ئومۇملىشىدۇ.ئاللاھ ھەممىمىزنى قۇرئان ھەدىس ئەھكاملىرىنى توغرا چۈشەنگەنلەردىن ۋە بىلگەنلىرىگە ئەمەل قىلغۇچىلاردىن قىلسۇن، ئامىن!. |
ەرەسەكتەر ءبىر كۇندە توعىز ساعات ەكرانعا قارايدىحالىق تورابىەرەسەكتەر ءبىر كۇندە توعىز ساعات ەكرانعا قارايدى2019.04.09 16:36 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىسۇحبات مامانى: قۇرلىق ارمياسى اسكەري مەديتسينا داشۋەسى داپيڭ شيپاحاناسى كوز اۋرۋلار ءبولىمىنىڭ اعا شيپاگەرى باي جيسيفرلى داۋىردە، قولفون، كومپيۋتەر نەگىزىنەن ادامدار دەنەسىنىڭ قوسالقى ورگانىنا اينالدى، ادامدار ودان ءبىر ءسات تە ايرىلا المايدى، تاماقتانۋ، كوشە اۆتوبوزىنا، مەتروعا وتىرۋ، تازالىق بولمەسىنە بارۋ، قىزمەتكە شىعۋ بارىسىندا، ءتىپتى ۇيىقتاعاندا دا قولفون قولىمىزدا جۇرەدى. جۋىقتاعى ءبىر تەكسەرۋ ناتيجەسىنە قاراعاندا، وسىزامانعى ەرەسەكتەردىڭ ءار كۇنى ەكرانعا قاراۋ ۋاقىتى شامامەن 9 ساعات بولىپ، نەگىزىنەن وياۋ كەزدەگى ۋاقىتتىڭ جارىمىنان استامىن جۇمسايدى. قۇرلىق ارمياسى اسكەري مەديتسينا داشۋەسى داپيڭ شيپاحاناسى كوز اۋرۋلار ءبولىمىنىڭ اعا شيپاگەرى باي جي مىنانى ەسكەرتتى: ۇزاق ۋاقىت قولفون قاتارلى ەلەكتروندىق بۇيىمداردى ىستەتۋ، الىستى كورمەۋ اۋرۋىنا شالدىعۋ مولشەرىن كورنەكتى جوعارىلاتادى.ۇزاق ۋاقىت قولفون ەكرانىنا تەسىلە قاراسا، تىكەلەي بەرەتىن اسەرى كوزدىڭ كورۋ قۋاتىن تومەندەتۋ، دەيدى باي جي، ونىڭ ايتۋىنشا، كوزدىڭ قولفون ەكرانىنا قاراۋ ۋاقىتى ۇزارسا، كوز جاسىنىڭ بولىنۋىنە اسەر ەتىپ، كوزدى وڭاي شارشاتادى، وسى ارقىلى الىستى كورمەۋدى اۋىرلاستىرادى. ەرەسەكتەر جونىنەن ايتقاندا، ۇزاق ۋاقىت قولفون ەكرانىنا قاراعاندا، كىرپىك قاعۋ سانى 13 ازايادى، كوز شاناعىنداعى كوپتەگەن كوز جاسى جوعالىپ، كوز شاناعىنىڭ دىمقىلدىعى كەمەيەدى، كوز جاسىنىڭ جوعالۋى كوزدىڭ قۇرعاۋى اۋرۋىن كەلتىرىپ شىعاراتىن فاكتورلاردىڭ ءبىرى ەسەپتەلەدى. ساندى مالىمەت مىنانى كورسەتتى: ءار جىلى ورتا باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ كوز اينەك تاعۋ جاسى تومەندەپ، تومەندەۋ مولشەرى 2 دە 3 جاس بولعان، ال كوز اينەكتىڭ گرادۋسى ۇزدىكسىز جوعارىلاۋدا. وقۋشىلاردىڭ جايشىلىقتا كوزدى ىستەتۋى كوپ، ۇزاق ۋاقىت ساباق قاراپ، تاپسىرما ورىندايدى، وعان قوسا قولفون وينايتىن بولسا، كوزگە ەشقانداي دەمالىس بولماسا، كوز باستان اقىر قاربالاس كۇيدە، كۇش جۇمساۋ كۇيىندە تۇرادى دا، الىستى كورمەۋدى وڭاي كەلتىرىپ شىعارادى.بۇدان سىرت، ۇزاق ۋاقىت قولفون ويناعاندا، كوز قالتاسىنىڭ پايدا بولۋىن تەزدەتۋى مۇمكىن. ادەتتەگى جاعدايدا، كوز قالتاسى كوز ۇياسىنىڭ توڭىرەگىندەگى ماي بۇلشىق ەتتەرى مەن شاندىرلاردىڭ بوساۋىنان، مايدىڭ تومەندەۋىنەن، تومپايۋىنان پايدا بولادى. ەگەر كوز كۇنى بويى ەكرانعا قادالىپ، كوزدى ىستەتۋ شەكتەن تىس كوپ بولسا، كوزدىڭ اينالاسىنداعى بۇلشىق ەت وڭاي شارشاپ، كوزدىڭ قان اينالىسىنا ىقپال جاساپ، جاستى ۇلعايتىپ كورسەتەدى.باي جي مىنانى ەسكەرتتى: ەلەكتروندىق بۇيىمداردى ىستەتكەندە، ءار 30 مينۋتتا ءبىر دەمالتىپ، الىسقا كوز جىبەرۋ نەمەسە كوزدى قورعاۋ گيمناستيكاسى ارقىلى كوزدىڭ شارشاعانىن باسۋ كەرەك. ادەتتە كىرپىكتى كوبىرەك قاعۋ كوز اينالاسىنداعى بۇلشىق ەتتەردىڭ كۇشىن ارتتىرادى. قىزمەتكەرلەر قولفون جانە كومپيۋتەر ەكرانىمەن ۇزاق ۋاقىت اينالىسادى، ءار كۇنى كەشتە جىلى ورامالدى 5 مينۋت كوزدىڭ ۇستىنە باسۋ كەرەك، ورامال 40 بولسا قالىپتى، بۇل كوزدىڭ شارشاۋىن باسادى. اتا انالار كوبىرەك ۋاقىت اجىراتىپ، بالالارىنا سەرىك بولىپ، ولاردىڭ ارەكەتتى كوبەيتۋىنە شابىتتاندىرۋ، اپتا سوڭىندا كوبىرەك سىرتقا ەرتىپ شىعىپ، بالالاردى قولفون قاتارلى ەلەكتروندىق بۇيىمداردان اراشالاۋ كەرەك. |
خىتاينىڭ لوپنۇرغا قاتنايدىغان پويىزى يولغا چىقىش ئالدىدابۇ ھەقتە پىكرى بايان قىلغان كۆزەتكۈچىلەر خىتاينىڭ يەرلىك ئاپتونومىيە ۋە باشقا قانۇنلارنى بىر چەتكە قايرىپ قويۇپ ئۇيغۇر ئېلىنىڭ تەبىئىي بايلىقلىرىنى تالان تاراج شەكلىدە قېزىشقا باشلىغانلىقىنى بىلدۈردى.خىتاي كۈندىلىك خەۋەرلەر تورى دا خەۋەر قىلىنىشىچە، لوپنۇر قۇمۇل تۆمۈر يولى پۈتۈپ 29 نويابىردا قۇمۇل جەنۇبىي ۋوگزالدىن پويىز قاتناشقا باشلىغان.خەۋەردىن مەلۇم بولۇشىچە، خىتاي ھۆكۈمىتى كالىي تۇزى ئىشلەپچىقىرىش مىقدارىنى ئاشۇرۇش ۋە ئوغۇت ئېھتىياجىنى قامداش ئۈچۈن تەخمىنەن 375 كىلومېتىر ئۇزۇنلۇقتىكى لوپنۇر قۇمۇل تۆمۈر يولىنى ياساپ چىققان. مەزكۇر تۆمۈر يول قۇرۇلۇشى 2010 يىلى باشلىغان بولۇپ، خىتاي ھۆكۈمىتى 480 مىليون ئامېرىكا دوللىرى قىممىتىدە مەبلەغ سالغان.خەۋەردە بېرىلگەن مەلۇماتلارغا قارىغاندا، خىتايدا ھەر يىلى 10 مىليون توننا ئوغۇت ئىشلىتىلىدىغان بولۇپ، بۇنىڭ 70 تىنى چەتئەلدىن ئىمپورت قىلىدىكەن. يەرلىك دائىرىلەرنىڭ بىلدۈرۈشىچە، لوپنۇر كۆلى رايونىدا يىلدا 1 مىليون 200 مىڭ توننا كالىي تۈزى ئىشلەپچىقىرىش پىلانلانغان بولۇپ، ئالدىمىزدىكى يىللاردا ئىشلەپچىقىرىش مىقدارىنى 2 مىليون 900 مىڭ توننىغا يەتكۈزۈش پىلانلانغان.گېئولوگلارنىڭ بىلدۈرۈشىچە، 10 مىڭ كۋادرات كىلومېتىرلىق لوپنۇر كۆلى ھاۋزىسى، كالىي تۇزى ۋە رەڭلىك مېتال زاپىسى مول رايونلارنىڭ بىرى. لوپنۇر كۆلىدە بايقالغان كالىي خلورىد تۈزىنىڭ زاپىسى 500 مىليون توننىدىن ئارتۇق ئىكەنلىكى تەخمىن قىلىنغان بولۇپ، بۇ رايوندا كالىي تۇزىدىن باشقا يەنە، ئالتۇن، مىس ۋە نىكېل قاتارلىق كان بايلىقلىرى چىقىدىكەن.دوختۇرلارنىڭ بىلدۈرۈشىچە، كالىي تۇزى كۈندىلىك تۇرمۇشتا ئىشلىتىلىۋاتقان نورمال تۇز ئىشلىتىش چەكلەنگەن پالەچ، ئۆت، يۈرەك، تومۇر ئېتىلىپ قېلىش ۋە بۆرەك كېسىلىگە گىرىپتار بولغان بىمارلار ئۈچۈن تەۋسىيە قىلىنغان بىر خىل تۇز بولۇپ، كالىي تۇزى ھۈجەيرىلەر ئارىسىدا سۇ ئۆتكۈزۈشنى ئاسانلاشتۇرۇش ۋە يۈرەك مۇسكۇل ھەرىكىتىنى نورماللاشتۇرۇش ئالاھىدىلىكىگە ئىگە ئىكەن.تۈركىيىدىكى ئۇيغۇر زىيالىيسى ۋەلى ئەپەندى بۇ ھەقتە توختىلىپ، گەرچە خىتايدا تۈزۈپ چىقىلغان قانۇن بولسىمۇ، خىتاينىڭ ئۆزى تۈزۈپ چىققان قانۇنغا رىئايە قىلمايدىغانلىقىنى؛ مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە قانۇنىنىڭ 28 ماددىسىدا بايلىقلارنى ئېچىش ۋە پايدىلىنىش ھەققىدە ئېنىق بەلگىلىمە بولغان بولسىمۇ، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ مەزكۇر قانۇنغا بويسۇنمايۋاتقانلىقىنى، بۇ نۇقتىدىن ئېيتقاندا خىتاينىڭ قانۇن دۆلىتى ئەمەسلىكىنى؛ خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ شەرقىي تۈركىستاننى ئۇزۇن مۇددەت تۇتۇپ تۇرۇشقا كۆزى يەتمىگەنلىكى ئۈچۈن 5 ئىيۇل ئۈرۈمچى ۋەقەسىدىن كېيىن، شەرقىي تۈركىستاندىكى كان بايلىقلىرىنى ئېچىشتا بۇلاڭ تالاڭ خاراكتېرىدە ھەرىكەت قىلىۋاتقانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى.1964 يىلى خىتاي تۇنجى ئاتوم بومبىسىنىڭ لوپنۇر رايونىدا پارتلىتىپ سىناق قىلىنىشى ۋە تارىم دەرياسىنىڭ يۇقىرى ئېقىملىرىغا كۆپلەپ قۇرۇلغان سۇ ئامبارلىرى سەۋەبىدىن لوپنۇر كۆلى پەيدىن پەي كىچىكلەپ قۇرۇپ كەتكەنىدى.ئۇيغۇر رايونى مول ئېنېرگىيە مەنبەسىگە، بولۇپمۇ كان بايلىقى جەھەتتە ئەۋزەللىككە ئىگە بولۇپ، خىتاي دائىرىلىرىنىڭ 5 ئىيۇل ۋەقەسى دىن كېيىن ئۇيغۇر رايونىغا قارىتىلغان تالان تاراج سىياسىتىنى تېخىمۇ جىددىيلەشتۈرگەنلىكى مەلۇم. |
جاڭا سپورت كەشەندەرى سپورتپەن شۇعىلدانۋعا باۋلىپ قانا قويماي، سپورت تۇرلەرىنىڭ دامۋىن جاڭا ساپالىق دەڭگەيگە شىعارۋعا، قالالىقتاردىڭ بوس ۋاقىتىن سپورتقا ارناۋعا مۇمكىندىك بەرەدى!قازاقستان تەننيس فەدەراتسياسى 2019 جىلدىڭ كۇزىندە جاڭا داۋلەت تەننيس ورتالىعىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستىرعان. بۇل سپورت مەكەمەسى بىلتىردىڭ وزىندە قوسىمشا 340تان استام بالانى وقۋعا الۋعا مۇمكىندىك بەردى. بۇل بۇرىنعىعا قاراعاندا 40 كوپ. وسىلايشا، قازىر شامامەن 1 مىڭداي بالا تەننيسپەن اينالىسادى.جاڭا سپورت كەشەنىنە 8 جابىق جانە 5 اشىق كورت، جاتتىعۋ زالدارى، تەوريالىق ساباقتارعا ارنالعان ادىستەمەلىك زالدار، تاماقتانۋ ايماعى جانە ت. ب. بار.بارلىق حالىقارالىق تالاپتارعا ساي كەلەتىن وسىنداي سپورت مەكەمەلەرىنىڭ اشىلۋىنىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدىڭ سپورتىندا جۇلدىزدى جاڭا ەسىمدەر پايدا بولاتىنىنا سەنىمدىمىن! سپورت كەشەندەرى جاڭادان باستاپ كەلە جاتقان سپورتشىلارىمىزعا ترامپلين، ال قالالىقتار ءۇشىن پايدالى دەمالىس ورنى.مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا، قالا تۇرعىندارىن بۇقارالىق سپورتقا تارتۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋعا جۇمىس ىستەيمىز، بالالارجاسوسپىرىمدەر سپورتى مەن فەدەراتسيالاردى قولدايمىز، قولدانىستاعى سپورت نىساندارىن جوندەيمىز، دەيدى قالا اكىمى.نۇرسۇلتان التاي كولگىنوۆ سپورت كەشەن |
تەدبىردە يېڭىلىق يارىتىپ، مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى ئىشلىرىدا يېڭى سەھىپە ئېچىش20181114 11:57:43 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسىمىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى ھەر مىللەت خەلقىنىڭ جان تومۇرى. يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، ئاپتونوم رايونىمىز پارتىيەنىڭ مىللەتلەر سىياسىتىنى ئومۇميۈزلۈك ئىزچىللاشتۇرۇپ، مىللەتلەر ئىتتىپاقلىشىپ بىر ئائىلە كىشىلىرىدەك بولۇش ۋە مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى بويىچە بىرلەشمە دوستلۇق پائالىيىتىنى چوڭقۇر قانات يايدۇرۇپ، مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى ئىشلىرىدا يېڭى سەھىپە ئاچتى.بورتالا موڭغۇل ئاپتونوم ئوبلاستلىق تېخنىكا نازارەتچىلىكى ئىدارىسىنىڭ كادىرى جۇ جيەنخۇا ئالدىنقى ھەپتىنىڭ ئاخىرىدا، بورتالا شەھىرىنىڭ شويىڭپەن بازىرىدا ئولتۇرۇشلۇق قوشماقلاشقان تۇققىنى مەستۈرەئاينىڭ تورت دۇكىنىنىڭ ئالدىدا كۈچەپ توۋلىماقتا ئىدى، بىر سائەتكە يەتمىگەن ۋاقىت ئىچىدە 5 چوڭ ساندۇق تورت سېتىلىپ تۈگىدى. مەستۈرەئاي مۇنداق دېدى: بۈگۈن تۇققىنىم تورت دۇكىنىمغا كېلىپ تورتلىرىمنى سېتىشىمغا ياردەملەشتى، تورتلىرىم ناھايىتى تېز سېتىلدى. بۇ ھەپتە ئالدىنقى ھەپتىدىكىدىن 150 يۈەن كۆپ كىرىم قىلدىم.جۇ جيەنخۇا بىلەن مەستۈرەئاي بۇلتۇر قوشماقلىشىپ تۇققان بولغانىدى. جۇ جيەنخۇا تۇققىنى مەستۈرەئاينىڭ كىرىمىنى ئاشۇرۇپ بېيىشىغا ياردەم بېرىش ئۈچۈن شۇ جايدىكى بازارلارنى كۆزدىن كەچۈرۈپ، ئۇنىڭغا بىر تورت دۇكىنى ئېچىش تەكلىپىنى بەردى ھەمدە ئۇنى تورت پىشۇرۇشنى ئۆگىنىشكە تونۇشتۇردى. مەستۈرەئاي ناھايىتى تېزلا ئۆزىنىڭ تورت دۇكىنىنى ئېچىپ، ئايدا مىڭ يۈەندىن ئارتۇق كىرىم قىلدى. جۇ جيەنخۇا مۇنداق دېدى: تۇققىنىمنىڭ سودىسىنىڭ تەدرىجىي روناق تېپىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ ناھايىتى خۇشال بولدۇم. بۇنىڭدىن كېيىن ۋاقتىم بولسىلا ئۇنىڭ تورت دۇكىنىغا بېرىپ ئۇنىڭغا قولۇمدىن كېلىشىچە ياردەملىشىمەن.2016 يىلى 10 ئايدا مىللەتلەر ئىتتىپاقلىشىپ بىر ئائىلە كىشىلىرىدەك بولۇش پائالىيىتى قانات يايدۇرۇلغاندىن بۇيان، بۇنىڭغا ئوخشاش ھېكايىلەر تيانشاننىڭ جەنۇبى ۋە شىمالىدا ھەر كۈنى دېگۈدەك يۈز بەرمەكتە. ئىككى يىلدىن بۇيان، ئاپتونوم رايونىمىزدىكى ھەر دەرىجىلىك پارتىيە، ھۆكۈمەت ئورگانلىرى، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار، مەركەزنىڭ شىنجاڭدا تۇرۇشلۇق ئورۇنلىرى قاتارلىق جايلاردىكى 1 مىليون 120 مىڭدىن ئارتۇق كادىر، ئىشچى خىزمەتچى دېھقانچىلىق چارۋىچىلىق رايونلىرى، ئاساسىي قاتلام مەھەللىلەرگە چوڭقۇر چۆكۈپ، 1 مىليون 690 مىڭ ئائىلىلىك ھەر مىللەت ئاممىسى بىلەن قوشماقلىشىپ تۇغقان بولدى. ئۇلار قوشماقلاشقان ئۇرۇق تۇغقانلىرىنىڭ ھەر جەھەتتىكى ئېھتىياجىنى ئىگىلەپ، ئۇرۇقتۇغقانلىرىنىڭ قىيىنچىلىقىنى ھەل قىلدى.ئاپتونوم رايون بۇلتۇر 12 ئايدا مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى بويىچە تۇغقانلىشىش ھەپتىلىكى پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشنى ئورۇنلاشتۇرۇپ، مىللەتلەر ئىتتىپاقلىشىپ بىر ئائىلە كىشىلىرىدەك بولۇش پائالىيىتىنى ئومۇميۈزلۈك چوڭقۇرلاشتۇردى. كادىرلار، ئىشچى خىزمەتچىلەر قوشماقلاشقان تۇغقانلارنىڭ ئۆيىدە قونۇپ، ئۇلارنىڭ ئۆيىدە تاماق يەپ، كاڭدا يېتىپ، ئۇلارنىڭ دېھقانچىلىق ئىشلىرىغا ياردەملەشتى. ئۇلار ئالاقىلىشىش، ئالماشتۇرۇش، ئارىلىشىش جەريانىدا تېخىمۇ يېقىن بولۇپ كەتتى. قەشقەر كوناشەھەر ناھىيەسىنىڭ تاشمىلىق يېزىسى ئەسكە كەنتىدە ئولتۇرۇشلۇق نۇرگۈل تەققەززالىق بىلەن كۈتۈۋاتقان قوشماقلاشقان تۇققىنى ئاپتونوم رايونلۇق ئۆلچەش سىزىش جۇغراپىيە ئۇچۇرچىلىق ئىدارىسىدىكى كادىر بۇ ۋېنتىڭ بىلەن مۇشۇ ئاينىڭ 7 كۈنى كۆرۈشتى. بۇ كۈننىڭ سىڭلىسى بۇ ۋېنتىڭنىڭ تۇغۇلغان كۈنى ئىكەنلىكىنى ئېسىدە چىڭ ساقلاپ كەلگەن نۇرگۈل بىر ئۈستەل قورۇما تەييارلىدى ھەمدە ئۇنىڭ ئۈچۈن تورت سېتىۋالدى. نۇرگۈل مۇنداق دېدى: بىز بىللە تاماق ئېتىپ، بىرگە يېدۇق. مەن ئۇنىڭدىن تېخى بىر نەچچە خىل قورۇما قورۇشنى ئۆگىنىۋالدىم. بۇ ۋېنتىڭ سىڭلىم دائىم كېلىپ بىزنى يوقلاپ تۇرىۋاتىدۇ، بىز ئۇنى بەك ياخشى كۆرىمىز.بۇ ۋېنتىڭ تۇققىنىنىڭ تۇغۇلغان كۈنىنى ئۇنتۇپ قالمىغانلىقىنى كۆرۈپ بەكلا تەسىرلەندى. ئۇ مۇنداق دېدى: بۈگۈن تۇغۇلغان كۈنۈمنى كەنتتە ئۆتكۈزدۈم. تۇغۇلغان كۈنۈمنى كەنتتىكىلەر ھەمدە تۇققىنىم بىلەن بىللە ئۆتكۈزۈپ بەكلا خۇشال بولدۇم. بىز قوشماقلىشىپ تۇققان بولغانكەنمىز، مەڭگۈ قەلبداش بولۇپ، مۇشۇنداق بىر ئائىلە كىشىلىرىدەك يېقىن ئۆتىشىمىز كېرەك.بۇ يىل 9 ئاينىڭ ئاخىرىغىچە، ئاپتونوم رايونىمىزدىكى ھەر مىللەت كادىرلار، ئىشچى خىزمەتچىلەر 49 مىليون قېتىمدىن كۆپرەك ئائىلىنى زىيارەت قىلدى، 8 مىليون قېتىمدىن كۆپرەك ئائىلىگە بېرىپ، ئۇلار بىلەن بىللە تاماق يەپ، بىللە تۇرۇپ، بىللە ئەمگەك قىلدى ھەمدە بىللە ئۆگەندى. ئاپتونوم رايونلۇق مىللەتلەر ئىتتىپاقلىشىپ بىر ئائىلە كىشىلىرىدەك بولۇش پائالىيىتىگە رەھبەرلىك قىلىش گۇرۇپپىسى ئىشخانىسى تەشۋىق تەربىيە گۇرۇپپىسىنىڭ باشلىقى جاڭ باۋچۈەن مۇنداق دېدى: كېيىنكى قەدەمدە، ئاپتونوم رايونلۇق پارتكومنىڭ تەلىپى بويىچە، مىللەتلەر ئىتتىپاقلىشىپ بىر ئائىلە كىشىلىرىدەك بولۇش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشنى مۇقىملىقنى قوغداش، نامراتلارنى دەل جايىدا يۆلەش، ئاممىنىڭ ئىدىيەۋى قارىشىنى ئۆزگەرتىش قاتارلىقلار بىلەن زىچ بىرلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇپ، قوشماقلىشىپ تۇققان بولۇش، زىيارەت قىلىپ ئەھۋال ئىگىلەش، ئۆزئارا ئۆگىنىش، كۆپ پائالىيەت قىلىش، ھەقىقىي ياردەم بېرىش، ئىلھاملاندۇرۇشتىن ئىبارەت ئالتە ۋاستە ئارقىلىق پائالىيەتنىڭ ئەمەلىيلىشىشى، چوڭقۇرلىشىشى، ئەل قەلبىگە ئورنىتىلىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، شىنجاڭنىڭ ئىجتىمائىي مۇقىملىق ۋە ئەبەدىي ئەمىنلىك باش نىشانىنى ئىشقا ئاشۇرۇشقا كۈچ مۇجەسسەملەيمىز. |
بۇگىنگە دەيىن ينۆەستيتسيالىق سۋبسيدياعا قاجەت 28،5 ملرد تەڭگە كولەمىندە بەرەشەك جابىلعان بولاتىن. ۇكىمەت باسشىسى جاقىن ارادا مال شارۋاشىلىعىن سۋبسيديالاۋعا قاجەت 36،8 ملرد تەڭگە، سونداياق ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديالار بويىنشا 11،7 ملرد تەڭگە سوماسىنداعى قارىز قالدىعىن جابۋ جونىندە تاپسىرما بەردى.اۋىل شارۋاشىلىعىنا كورسەتىلىپ جاتقان مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ ناتيجەسىندە سالانىڭ ينۆەستيتسيالىق تيىمدىلىگى ارتىپ، نەگىزگى كاپيتالعا ينۆەستيتسيالار تارتۋ بويىنشا نىسانالى ينديكاتورلاردىڭ ورىندالۋى قامتاماسىز ەتىلمەك. قازىرگى ۋاقىتتا جالپى سوماسى 4،4 ترلن تەڭگەنى قۇرايتىن 113 ينۆەستيتسيالىق جوبا ازىرلەنىپ، جۇزەگە اسىرۋ پروتسەسىندە تۇر.تاياۋدا ۇكىمەتتىڭ كەزەكتى وتىرىسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى ءتيىمسىز سۋبسيديالاردان باس تارتىپ، ناتيجەگە باعدارلانعان سۋبسيديالارعا كوشۋ ارقىلى قولدانىستاعى مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن جەتىلدىرۋدى ۇسىنعان بولاتىن. اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ساپارحان وماروۆ مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ جوسپارلانعان كريتەريلەرىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ىشىندە جاڭا ەرەجە بويىنشا تۇقىم، تىڭايتقىش پەن وسىمدىكتەردى قورعاۋ قۇرالدارى قۇنىنىڭ ءبىر بولىگىن ارزانداتۋعا باعىتتالعان بازالىق سۋبسيديالار قالا بەرەتىنىن ايتتى. سەبەبى شارۋاشىلىق تىڭايتقىش قولدانسا، ساپالى تۇقىم ساتىپ السا، ۋاقتىلى حيميالىق وڭدەۋ جۇرگىزسە، تۇسىمدىلىك كەم دەگەندە ءار گەكتاردان 78 تسەنتنەردەن جوعارى بولاتىنى انىقتالىپ وتىر. ەسەسىنە، 2017 جىلدان باستاپ وسىمدىك شارۋاشىلىعىنداعى تاۋارلىقسپەتسيفيكالىق سۋبسيديالار ازايتىلا باستادى. ءبىز ءداندى داقىلداردى، مايلى جانە كوكونىسباقشا داقىلدارىن سۋبسيديالاۋدان باس تارتتىق. ەندى ءىرى قارا ەتىنە، جۇمىرتقاعا، قىمىز بەن شۇباتقا، كۇرىشكە، ماقتاعا ارنالعان سۋبسيديالاردى الىپ تاستاۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. ويتكەنى بۇل تاۋارلار بويىنشا ەلىمىزدىڭ ءوزىنءوزى قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيى تۇراقتى، دەگەن س.وماروۆ اتالعان ازىقتۇلىك ونىمدەرىنە ءبولىنۋى ءتيىس قاراجات اسىل تۇقىمدى انالىق مال باسىن ساتىپ الۋعا، سونداياق يمپورتقا تاۋەلدى ءسۇت، قۇس ەتى، قانت قىزىلشاسى سياقتى ونىمدەرگە بولىنەتىنىن ايتتى.جاڭا ەرەجەگە سايكەس ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديالار ماشيناتراكتور پاركىن جاڭارتۋعا باسىمدىق بەرمەك. سۋبسيديالاناتىن باعىتتار قايتا قارالىپ، ءتيىمسىز باعىتتار انىقتالدى. مىسالى، جايىلىمداردى سۋلاندىرۋعا ارنالعان قۇدىقتار بويىنشا سۋبسيديالار ءنورماتيۆى 80دان 25عا دەيىن تومەندەتىلەدى. وسىلايشا، ينۆەستيتسيالىق پاسپورتتاردى وڭتايلاندىرۋ ەسەبىنەن شامامەن 20 ملرد تەڭگە اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسى مەن جابدىقتارىن جاڭارتۋ، تاۋارلىءسۇت فەرمالارى، ەتتى باعىتتاعى قۇس فابريكالارى، باقتار، جىلىجايلار، جەمىستەر مەن كوكونىستەردى جانە ت.ب. ساقتاۋ ينفراقۇرىلىمى سياقتى باسىم باعىتتارعا قايتا بولىنبەك.سۋبسيديالاۋداعى جاڭاشىلدىقتارعا وراي ءبىز اۋىلشارۋاشىلىق ءونىمىن وندىرۋشىلەردىڭ پىكىرىن بىلگەن ەدىك.ايداربەك حودجانازاروۆ، ولجااگرو جشس باسشىسى: اۋىل شارۋاشىلىعىن سۋبسيديالاۋدىڭ جاڭا ۇلگىسى ۇكىمەت پەن بيزنەستىڭ ءوزارا پىكىر الماسۋى نەگىزىندە تۋىنداپ وتىر. سوڭعى بىرنەشە جىلدا العاش رەت كوپتەگەن ەسكەرتۋلەر ەسكەرىلدى. ەڭ باستىسى، بۇل سۋبسيديالار ونىمدىلىكتى ارتتىرۋعا باعىتتالىپ وتىر. ءبىز ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان تىڭايتقىشتاردى، تۇقىمداردى سۋبسيديالاۋعا قولداۋ كورسەتىلگەنى اسا ماڭىزدى. ويتكەنى بۇرىنعى ەرەجەلەر كەرىسىنشە، شىعىمى از تۇقىمداردى الۋعا ماجبۇرلەيتىن. بۇل جاڭا ەرەجە ناتيجەلى جۇمىس ىستەۋگە جول اشادى.اناتولي رافالسكي، تايىنشا استىق جشس باسشىسى: ەلىمىزدەگى اگرارشىلار سوڭعى جىلدارى مەملەكەت تاراپىنان زور قولداۋعا يە بولۋدا. اسىرەسە، سوڭعى جىلدارى مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋ باعدارلاماسىنا كوڭىل ءبولىنىپ، قاتىسۋشىلاردىڭ قاتارى كوبەيىپ كەلەدى. جاسىراتىنى جوق، قازاقستاندا ءسۇتتى باعىتتا دا، ەتتى باعىتتا دا مال باسى سانى از. مەنىڭ ويىمشا، بۇگىنگى ءبىزدىڭ نەگىزگى مىندەتىمىز ءىرى قارا مالدى تەز ءارى ءتيىمدى ارتتىرۋ. بۇل باعىتتا ناتيجەلى جۇمىس اتقارۋعا تولىق مۇمكىندىك بار.بۇعان دەيىن كەرەكتىكەرەكسىز بارلىق باعىتتارعا سۋبسيديا بەرىلىپ وتىردى. بۇل جاعدايدىڭ وزىندىك ءتيىمدى تۇستارى بولعانىمەن ەڭ نەگىزگىسى، مال باسىن ارتتىرۋعا ءتيىستى نازار اۋدارىلماعان ەدى. ەندى ۇكىمەتتىڭ شەشىمى بويىنشا مال باسىن ارتتىرۋ ماسەلەسىنە ايتارلىقتاي كوڭىل بولىنبەك. ەسكەرەتىنى، بۇعان دەيىن بولىنگەن سۋبسيديالار قىسقارتىلمايدى، مەملەكەتكە قايتارىلىپ بەرىلمەيدى. تەك باسقا تيىمدىلىگى جوعارى باعىتتارعا اۋدارىلادى. ءبىز رەسەيلىك ساپاسىز ءسۇت، ءسۇت ونىمدەرىن تۇتىنۋعا ءماجبۇرمىز. سەبەبى ىشكى نارىقتى تولىق قامتاماسىز ەتە الماي وتىرمىز. مال باسىنىڭ سانى كوبەيسە، بۇل ماسەلە دە وڭ شەشىمىن تاپپاق. |
خىتاينىڭ سىرىلانكىدىكى ۋەكىلى سىرىلانكا ھۆكۈمىتىنى ئاغدرۇشقا ئۇرۇنغان8 نويابىر ۋول كوچىسى گېزىتى تورى بەرگەن خەۋەردىن مەلۇم بولۇشىچە، خىتاي كوممۇنىستىك پارتىيەسى بىلەن زىچ مۇناسىۋىتى بار بىر سىياسەتچى سىرىلانكا ھاكىمىيىتىنى ئاغدۇرۇشقا ئۇرۇنغان.ماھىندا راجاپاكسا 2005يىلىدىن باشلاپ 2015يىلىغىچە سىرىلانكىنىڭ پىرزېدېنتى بولغان. ئۇنىڭ ئىنىسى گوتابايا راجاپاكسا دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرى بولغان بولۇپ، سىرىلانكىدا ياشاۋاتقان تامىل مىللىتىنىڭ 30 يىللىق مۇستەقىللىق كۆرىشىنى قاتتىق باستۇرغان.ماھىندا راجاپاكسا ھاكىمىيەت يۈرگۈزگەن مەزگىللەردە سىرىلانكىنىڭ ئاساسىي ئەسلىھە قۇرۇلۇشى ئۈچۈن خىتايدىن مىليارد دوللار قەرز ئالغان. سىرىلانكا ھۆكۈمىتى خىتاينىڭ قەرز سۈيلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن، راجاپاكسا كەنتىگە زور كۆلەمدىكى بىر پورت ياساپ، خىتايغا ھەدىيە قىلغان. بۇلارنىڭ نەتىجىسىدە سىرىلانكا خىتاينىڭ چەتئەللەرگە كېڭەيمىچىلىك قىلىشتىكى بىر بازىسىغا ئايلىنىپ قالغان.خىتاي كوممۇنىستلىرى بىلەن زىچ ئالاقىسى بولغان راجاپاكسا جەمەتىدىكى ئاكائۇكىنىڭ ئۆتكەن يىلى خىتاينى ئارقا تىرەك قىلىپ تۇرۇپ قىلغان سىياسى ئويۇنلىرى مەغلۇپ بولغان ئىدى.مەلۇم بولۇشىچە، يېقىنقى بىر ئاي ئىچىدە ئۆتكۈزۈلگەن سايلامدا خىتاي بىلەن زىچ ئالاقسى بولغان راجاپاكسا جەمەتى ھازىرقى ھاكىمىيەتنىڭ ئەڭ چوك رەقىبى بولۇپ ھېسابلىنىدىكەن. |
ھەر كۈنى قەھۋە ئىچىش سالامەتلىككە پايدىلىق ئوزۇقلىنىش ھەققىدە بىلىملەر دوختۇر ساغلاملىق تورىجەمئىي قىتىم كۆرۈلدى 16042016 توپلام 0 سۆز قالدۇرۇلدى خەلق تورىئامېرىكا پەن تەتقىقات خادىملىرىنىڭ بايقىشىچە، ھەر كۈنى بىر ئىستاكان قەھۋە ئىچىپ بەرسە، جىگەر قېتىشىش يۈز بېرىشنىڭ نىسبىتىنى 22 تۆۋەنلىتىشكە بولىدىكەنشۋېتسىيەنىڭ ئەڭ يېڭى تەتقىقاتىدا كۆرسىتىلىشىچە، ھەر كۈنى ئىككى ئىستاكان قەھۋە ئىچىپ بەرسە، جىگەر راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى 43 تۆۋەنلەتكىلى بولىدىكەن.مۇناسىۋەتلىك مۇتەخەسسىسلەرنىڭ كۆرسىتىشىچە، قەھۋە جىگەرنى ئاسرايدۇ، دەپ كۆپ ئىچىشكە بولمايدىكەن. چۈنكى قەھۋەدە كوففىئىن كۆپ بولغانلىقتىن كالتىسىينى چىقىرىۋېتىشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئوڭايلا سۆڭەك شالاڭشىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىكەن. بولۇپمۇ كىلىماكتېرىيە ھەيز كېسىلىش دەۋرىدە تۇرۇۋاتقان ئاياللار تېخىمۇ ئېھتىياتجان بولۇشى كېرەككەن.ئۇنىڭدىن باشقا كوففىئېن ماددىلارنى جىگەر ئارقىلىق ئاجرىتىدىغانلاردىن بىرى. لېكىن جىگەر ئىقتىدارى ساغلام بولمىغانلاردا كوففىئېننىڭ ماددا ئالماشتۇرۇش ئىتقدارى يەنىلا ئاجىز بولىدىكەن. شۇڭا قەھۋەنى كۆپ ئىچكەندە يۈرەك رېتىمى تەرتىپسىزلىشىدىكەن. ئۇنىڭدىن باشقا ھامىلدار ئاياللار، ياشانغان ئاياللار، ئېغىر ئاشقازان كېسىلىگە گىرىپتار بولغانلار، يۇقىرى قان بېسىمى، تاجىسىمان ئارتېرىيەلىك يۈرەك كېسىلى، ئارتېرىيە قېتىشىش، راك كېسەللىكى ۋە ۋىتامىن 1 كەمچىل بولغانلارنىڭ قەھۋە ئىچىشى مۇۋاپىق ئەمەس.ئالدىنقى ماقالىمىزدا قوغۇننىڭ شىپاھلىق رولى تېمىسىدا تەپسىلى توختالدۇق . ياكى پىشۇرۇلغان ئالمىنىڭ ئاجايىپ رولى توغرىسىدىكى ماقالىنى ئوقۇپ بېقىشىڭىزنى تەۋسىيە قىلىمىز . |
بالىلارنىڭ دىئابىت بولغانلىقىغا قانداق ھۈكۈم قىلىمىز دوختۇرلار تورىجەمئىيەتنىڭ ئۇچقاندەك تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ، بالىلارنىڭ دىيابېت كېسىلىگە گىرىپتار بۇلۇش نىسبىتىمۇ بارغانسېرى كۆپەيمەكتە، كۆپىنچە ئاتائانىلار بالىلارنىڭ دىيابېت كېسەللىكىگە نىسبەتەن بىلىملىرى كەمچىل بولغاچقا كېسەلنى ۋاقتىدا بايقىمايدۇ، داۋالاش ۋاقتىنى كىچىكتۈرۋىتىدۇ، شۇنىڭ بىلەن ئاز بولمىغان ئاۋارچىلىقلار كېلىپ چىقىدۇ، ئۇنداق بولسا ئۆزىمىزنىڭ بۇ ھەقتىكى بىلىمىنى تۇلۇقلاش ئۈچۈن تۆۋەندىكىلەرگە قاراپ باقايلىبىرىنچى: تۇيۇقسىز بالىنىڭ سۈيدۈك قېتىم سانى كۆپىيىپ كېتىدۇ، نەچچە يىلدىن بىرى كارىۋىتىغا سىيمەيدىغان بالا تۇيۇقسىزلا ئۇدا نەچچە قېتىم كارىۋىتىغا سىيىپ قۇيۇشتەك ھادىسە يۈز بىرىدۇ، بۇنداق چاغدا ئاتائانىلار چوقۇم بالىلارنى ۋاقتىدا دوختۇرغا ئاپىرىپ سۈيدۈك قان قەنتىنى تەكشۈرتۈش كېرەك.ئىككىنچى: كۆپ قېتىم ئۇسساش ھادىسىسى يۈز بەرسە، بولۇپمۇ يېرىم كېچىدە تولا ئۇسساپ سۇ ئىچىشتەك ئەھۋال كۆرۈلسە.ئۈچىنچىدىن: تۇيۇقسىز ياداپ كەتسە، بالىلار ھازىر ئۆسۈپ يېتىلىش مەزگىلدە بولغاچقا، بەدەن ئېغىرلىقى ئېشىپ بېرىشى كېرەك، تۇيۇقسىز بەدەن ئېغىرلىقى چۈشۈپ كېتىشتەك ئەھۋال كۆرۈلسە، ئاتائانىلار بۇنىڭغا سەل قارىسا بولمايدۇ.تۆتىنچىدىن: روھسىز، كۈچسىز. بالىلارنىڭ ھازىرقى ۋاقتى بولسا ھەرىكىتى كۆپ، كەپسىز ۋاقىتلىرى، بىراق بالىڭىزدا سىرتقا چىقىپ باشقا بالىلار بىلەن ئويناشنى ھەرىكەت قىلىشنى خالىمايدىغان، جىمىغۇر، روھسىز، روھى ھالىتى چۈشكۈن قاتارلىق ئالامەتلەر بولسا ئۇنداقتا بۇ بالىڭىزنىڭ دىيابېت كېسىلىنىڭ دەسلەپكى باسقۇچىدا ئىكەنلىكىنى بىلدۈرىدۇ.بەشىنچى: تاماق مىقدارى كۆپىيىپ كەتسە، ئادەتتە بالىلار كۆپ يەيدىغان بولۇپ كەتسە ئاتائانىلار بۇ دېگەن بالىلارنىڭ ئۈسۈپ يېتىلىۋاتقان مەزگىلى بۇنداق كۆپ تاماق يېيىشى نورمال ئەھۋال دەپ قارايدۇ، بىراق بۇنىڭغىمۇ سەل قاراشقا بولمايدۇ.ئالتىنچى: ئاسان يۇقۇملىنىپ قېلىش، بىرەر يېرى يۇقۇملىنىپ قالسا ئاسانلىقچە ئەسلىگە كېلەلمەسلىك. تىپلىق دىيابېتنىڭ ئاساسلىق سەۋەبى بولسايۇقۇملاندۇرغۇچى مىكروبلار ئىنسۇلىن ئاجرالمىلىرى كەمچىلىكنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.يەتتىنچى: كۆپ قېتىم ئىچى سۈرۈش ۋە ياندۇرۇش ئالامەتلىرى كۆرىلىدۇ. بۇنداق ئەھۋال ئاسانلا خاتا دىياگنوزنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، بۇنداق ئەھۋالنى ئاساسەن ئاشقازان ئۈچەي كېسەللىكلىرى دەپ دىياگنوز قۇيۇش ئۇقۇشماسلىق كېلىپ چىقىدۇدە؛ ئاتائانىلار بۇنىڭغا سەل قارايدۇ.ئالدىنقى مەزمونبويۇن ئومۇرتقىسىنى چېنىقتۇرسا بولمايدىغان كىشىلەركېيىنكى مەزمونكۆمۈر گازىدىن زەھەرلەنگەندە قانداق قىلىش كېرەك ؟ |
ارىنوۆششينا نەمەسە ورىءستىلدى باسىلىمدار ارانداتۋدى قاشان قويادى؟جەكسەنبى, 29 ناۋرىز 2020قوعام 3357 0 پىكىر 1 شىلدە, 2015 ساعات 19:07جۋىردا عانا ءوتىپ كەتكەن اقپارات قىزمەتكەرلەرى مەرەكەسىنىڭ قارساڭىندا پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى قانات بوزىمباەۆ جىلداعى ءداستۇر بويىنشا جۋرناليست اعايىنداردىڭ باسىن قوسقان بولاتىن. بۇل جولعى ءبىر وزگەشەلىك، ايماق باسشىسى قالامگەرلەردى قۇتتىقتاۋدان بۇرىن، ءسوزىن بىردەن ەلگە بەلگىلى شۋلى وقيعا جونىندە باستادى.سىزدەر سۇراق بەرمەي تۇرىپاق، ءوزىم ايتايىن، تەرگەۋ ازىرشە ءجۇرىپ جاتىر. ءوزىم لاۋازىمداعى ادام جانە جابىرلەنۋشى جاق بولىپ ەسەپتەلگەسىن، كەيىنگى كەزدە بولعان جاعدايلار تۋرالى سوت شەشىمى شىقپاي، ەشقانداي مالىمەت بەرۋگە مۇمكىنشىلىگىم جوق. ونىڭ ۇستىنە اتالمىش قىلمىستى ءىستىڭ ماعان تاۋەلسىز، زاڭنامالىق تۇستارى دا بار. مەنىڭ سىزدەرگە ايتارىم، بىزدەر ءالى وسى جەردە ءومىر سۇرەمىز، كەزدەسەمىز، ءبىرءبىرىمىزدىڭ كوزىمىزگە قارايمىز، سوندىقتان ازىرشە ەشقانداي نەگىزسىز بولجام جاساماي، سوتتىڭ شەشىمىن كۇتىڭىزدەر. جانە اتاپ ايتارىم، وسى وقيعانىڭ ىشىندە جۋرناليست ياروسلاۆ گولىشكيننىڭ بولعانى مەن ءۇشىن كۇتپەگەن جاعداي، توبەمنەن جاي تۇسكەندەي اسەر ەتتى. شىنىمدى ايتسام، گولىشكين سوت پروتسەسى ۇستىندە ءوزىنءوزى اقتاپ الار دەپ ۇمىتتەنەم. ازىرشە بار اڭگىمە وسى،دەپ قايىردى اكىم مىرزا.وسىدان سوڭ ارنايى شاقىرىلعان اقپارات قىزمەتكەرلەرىن كاسىبي مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاعان اكىم قاشاندا ولاردىڭ ەڭبەگىن باعالاي بىلەتىنىن ايتا كەلىپ، كەيبىر جۋرناليستەر نەگىزسىز سىن ايتىپ، ءوزىنىڭ جەكە باسىنىڭ پايداسىن ويلايدى دەدى. جانە بۇل ءسوز قازاق تىلىندە ايتىلدى. ەگەر ول بارلىق جۋرناليستەرگە ارنالعان ءسوز بولسا، ورىس تىلىندە ەستىلۋى كەرەك ەدى. سەبەبى وتىرعانداردىڭ جارتىسىنان كوبى ءورىستىلدى ادامدار. ونىڭ ۇستىنە ءبىزدىڭ جاقتا بۇنداي دەڭگەيدەگى باسقوسۋلار مىندەتتى تۇردە ورىس تىلىندە جۇرەدى. ال قازاق تىلىندە ارنايى ايتىلعاسىن، ءبىز بۇل ءسوزدى ءوز اتىمىزعا قابىلدادىق. ويتكەنى سول جەردە باس قوسقان قازاقتىلدى باسىلىمداردىڭ ىشىندە وبلىستاعى بيلىك تاراپىنا سىن ماقالا جاريالايتىن جالعىز جاس الاش گازەتى عانا.سوسىن، اكىم نەگە بۇلاي دەدى ەكەن دەگەن ويعا قالعان ەدىك. ۇزاماي، ونىڭ سەبەبى دە بەلگىلى بولدى.وسىدان بىرەر اي بۇرىن تاۋەلسىز باسىلىمداردىڭ بىرىندە امالدىڭ جوقتىعىنان ايتامىز دەگەن تاقىرىپپەن ءبىزدىڭ ماقالامىز جاريالانعان بولاتىن. وندا وسى وبلىستى بۇرىن باسقارعان عالىمجان جاقيانوۆتىڭ،ەرلان ارىننىڭ تۇسىندا ۇلتتىق رۋحىمىزدىڭ ەڭسەسىن كوتەرۋ باعىتىندا جاسالعان ازدىكوپتى يگى ىستەرگە توقتالعان ەدىك. جانە سونىڭ ىشىندە مىناداي ءبىر ابزاتس بار بولاتىن: ...وتكەن جىلدىڭ اياعىندا وبلىس اۋماعىندا تۇراتىن قالامگەرلەر، زيالى قاۋىم وكىلدەرى، ەل اقساقالدارى بوزىمباەۆ مىرزاعا حات جولداپ، قازاق تىلىندە شىعاتىن ايماقتىق ءبىر گازەت اشىپ بەرۋى تۋرالى ءوتىنىش جاساعان. بۇل حات ول كىسىگە جەتپەي، ىشكى ساياسات باسقارماسىنان قايتقان سەكىلدى. سەبەبى، سول باسقارمادان قازاقشا شالاساۋاتتى جازىلعان ءبىر حات الدىق.ەگەر ءسوزدىڭ شىنىنا كوشسەك، وسى وڭىردە ونداعان ۇلكەن كاسىپورىن، كەنىشتەر جۇمىس ىستەپ تۇر. قازاق جەرىنىڭ استىنداعى ەسەپسىز بايلىقپەن تالايلار قالتاسىن تولتىرىپ جاتقانىن اركىم بىلەدى. مىسالى: بوگاتىر كومىر كەنىشى باس ديرەكتورىنىڭ ءبىر ايلىق جالاقسىن تابۋ ءۇشىن مەن 56 جىل جۇمىس ىستەۋىم كەرەك ەكەن. ءبىر قىزىعى، وسى كاسىپورىنداردىڭ باسشىلارىنىڭ قايقايسىسى مىنبەگە شىعا قالسا دا قازاقستان مەنىڭ وتانىم، قازاق دەگەن حالىقتى ەرەكشە سۇيەمىن، ءتىلى مەن مادەنيەتىن قولدايمىن دەپ جار سالادى. ەگەر قازاق ءتىلىن قولداسا، وسىلار قازاق جەرىنەن ميللياردتاپ تاۋىپ جاتقان بايلىقتان شامالى عانا ءبولىپ، قازاق تىلىندە ءبىر ايماقتىق گازەت شىعارىپ بەرەر ەدى عوي. بۇنىڭ بارلىعى ارينە، وبلىس اكىمىنە بايلانىستى، ەگەر ول كاسىپورىندارعا قولقا سالسا، ولار ۇيالسا دا كومەكتەسەرى انىق. بىراق، ونى جاساماي وتىردەگەمىز.مەنىڭ وسى پىكىرىم شىققان سوڭ، كوپ ۇزاماي 21 مامىر كۇنى پاۆلودارداعى جەكەمەنشىك نوۆايا ۆرەميا دەپ اتالاتىن ءورىستىلدى باسىلىمنىڭ تۇتاس ءبىر بەتىنە ارىنوۆششينا دەگەن ماقالا باسىلىپتى. تاپسىرىسپەن جازىلعان دۇنيە مە دەپ ويلادىق. سەبەبى اۆتورى بۋلات شاريپوۆ دەگەن بۇرىن ەستىمەگەن ادامامىز، سۇراستىرىپ كورىپ ەدىك، ونداي جۋرناليست جوق، اتىءجونىن وزگەرتىپ بەرگەن دەدى جەرگىلىكتى قالامگەرلەر. ونىڭ ۇستىنە مەنىڭ ماقالامدى اۆتوردىڭ ءتىپتى وقىماعانى كورىنىپ تۇر، نەگىزى بىرەۋلەر شالاپۇلا اۋدارىپ بەرگەن سەكىلدى. ايتەۋىر تيسە تەرەككە، تيمەسە بۇتاققا دەپ، سوعا بەرىپتى. ماقالا نەگىزىنەن پاۆلودارلىق عىلىم دوكتورى، ادەبيەتشى بەكەن ساعىندىقوۆ اتتى ازامات پەن مەنى قارالاۋعا باعىتتالعان.بىلاي دەيدى نوۆايا ۆرەميا : ...چيتايا ستاتيۋ س.بايبوسىن، يا ۋديۆيلسيا تومۋ، چتو كاكيە ستراننىە پرەتەنزي پرەدياۆلياەت ون ك اكيمۋ وبلاستي ك.بوزىمباەۆۋ. يا، پونيال، ەسلي بى س.بايبوسىن پرودولجيل رازۆيۆات جاكيانوۆسكيە زەرنا پۋبليچنوستي، دەموكراتي ۆ لۋچشەم زناچەني ا دالشە پرودۆيگات ۆ رەالنىح دەلاح گوسيازىك نە ۋششەمليايا درۋگيح, ۆ كونتسە كونتسوۆ پوسترويت زاپلانيروۆاننىي گ.جاكيانوۆىم زووپارك بىل سوسوتاۆلەن ي ۋتۆەرجدەن ەگو پروەكت, دوۆەستي دو ۋما تسەنترالنۋيۋ نابەرەجنۋيۋوسنوۆنوە مەستو وتلىحا پاۆلودارتسەۆ....نو ۋۆاجاەمىي س.بايبوسىن ۋپرەكاەت ك.بوزۋمباەۆا زا تو، چتو ون سنيزيل ليتەراتورام پرەمي، نە وتكرىل زا گوسسچەت وچەرەدنۋيۋ گازەتۋ، مالو ۆىدۆيگاەت نا دولجنوست كازاحسكويازىچنىح سپەتسياليستوۆ ي ت.د.كورىپ وتىرسىزدار، مەن كاسىپورىنداردىڭ كومەگىمەن قازاق تىلىندە ءبىر گازەت نەگە اشىلمايدى دەسەم، نوۆايا ۆرەميا ونى مەملەكەت ەسەبىنەن، ياعني بيۋدجەتتەن دەپ وزگەرتكەن. بيۋدجەتتەن ەشقاشاندا جەكەمەنشىك شارۋاعا قارجى بولىنبەيتىنىن بىلەمىز. جانە بۇعان دەيىن قازاق تىلىندە بىرنەشە گازەت شىعىپ جاتقانداي وچەرەدنۋيۋ گازەتۋ دەپ جازىپتى. بۇعان تاڭ قالۋعا بولمايدى، ءورىستىلدى اعايىندار قازاقشا جازاتىن جۋرناليستەردى اقماق دەپ سانايتىن باياعى ادەتىنەن جاڭىلماعانى كورىنىپ تۇر.ورىسشا وقيتىن ق.بوزىمباەۆ مىرزانىڭ كوزى نوۆايا ۆرەمياداعى وسى ماقالاعا تۇسسە كەرەك. ونىڭ جينالىستا قازاق تىلىندە رەنىش ايتۋ ءمانىسىن سولاي دەپ تۇسىندىك. بىراق ول كىسى قاتتى قاتەلەسەدى. قازاق ءتىلىنىڭ پروبلەماسى ەشقاشان ءجۋرناليستىڭ جەكە باسىنىڭ پايداسى بولىپ كورگەن ەمەس. بۇل اشىعىن ايتساق، بۇگىنگى كۇندە ۇلتتىق تراگەدياعا ايناعان جاعداي. ەگەر اكىم مىرزا ونى تۇسىنبەسە، باسقاداي ايتارىمىز جوق.وسىدان سوڭ نوۆايا ۆرەميا گازەتىنىڭ رەداكتسياسىنا حابارلاستىق. ءوزىن باسىلىمىنىڭ رەداكتورى دەپ تانىستىرعان لەبەدەۆا يرينا اناتولەۆنا دەگەن ايەل ادام: ەگەر بىزگە قوياتىن كىناڭىز بولسا رەداكتسياعا كەلىڭىز، سول جەردە سويلەسەيىك، ماقالا جونىندە اۆتوردىڭ وزىمەن حابارلاسىڭىزدەپ، ونىڭ قالتا تەلەفونىنىڭ ءنومىرىن بەردى. اۆتوردىڭ شىن اتىءجونى بۋلات قازيەۆ ەكەن. وعان بىرنەشە رەت تەلەفون شالىپ ەدىك، المادى. ءتىپتى بولماعاسىن: مەن سايلاۋ بايبوسىن دەگەن ءجۋرناليستپىن، تەلەفونىڭىزدى كوتەرىڭىز، سىزبەن سويلەسكىم كەلەدى دەپ جازبا حابارلاما جىبەردىم. وسىنى ايتىپ، لەبەدەۆا حانىمعا ەكىنشى رەت تەلەفون شالىپ ەدىم، ول كادىمگىدەي اشۋ شاقىرا باستاعاسىن، اڭگىمەنى توقتاتۋعا تۋرا كەلدى. اقىرى قازيەۆ مىرزا تۇستەن كەيىن ءوزى حابارلاستى. بىراق مەنىڭ: ماقالاداعى سوزدەرىمدى، پىكىرىمدى نەگە وزگەرتىپ بەرەسىز؟ دەگەن ساۋالدارىما جارىتىپ جاۋاپ قايتارا المادى.اڭگىمە بارىسىندا لەبەدەۆا حانىمعا ايتقان ءسوزىمىزدى ءبىز وعان دا ايتتىق: كەز كەلگەن ماقالانىڭ ارتىندا ادامنىڭ تاعدىرى تۇرادى. سونى نەگە ويلامايسىزدار، جۋرناليستىك ەتيكا دەگەن قايدا؟ ءبىز سىزدەر جايلى وسىلاي ويمىزعا كەلگەن ءسوزدى جازىپ جاتساق، جاقسى بولا ما؟دەدىك. بىراق ودان لەبەدەۆا مەن قازيەۆ قانشالىقتى وي تۇيەتىنىن كىم ءبىلسىن.ەندى امالسىزدان نوۆوە ۆرەميانىڭ رەداكتسياسىنا بارامىز، ەگەر گازەت اتالمىش ماقالاعا تۇزەتۋ بەرمەسە، امالسىزدان سوتتاسۋعا تۋرا كەلەدى دەپ وتىرعاندا، قازيەۆ مىرزا حابارلاسىپ، باسىلىمنىڭ كەلەسى سانىندا ارىنوششينا دەگەن ماقالادا كەتكەن قاتەگە تۇزەتۋ بەرىلەتىنىن جەتكىزدى.سايلاۋ بايبوسىن، پاۆلودار وبلىسىعىلىمعا سەن، عىلىم قۇتقارادىابدىحالىقوۆا اكىم بولدى. الەۋمەت نە دەيدى؟دابىل! ولار: ءبىز اشپىز! دەيدىكوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى 251گە جەتتى43 مينۋت بۇرىن |
بالا تاربيەسى: ويلانباستان ايتىلاتىن وتىرىكتەراعاجايالتاي تورابىاعاجايالتاي تورابى اعاجاي التاي تورىبالا تاربيەسى: ويلانباستان ايتىلاتىن وتىرىكتەررەداكتور: ءاننا اكىمقان قىزى كەلۋ قاينارى : عالامتوردان الىندى 20190929بالا ءۇشىن اتاانادان ارتىق جاقىن ادام جوق. سوندىقتان ولارعا ۇلكەن سەنىم ارتادى. ولاردىڭ ايتقانى زاڭ ءارى ارقاشان شىندىق. كەيدە بالالاردىڭ وسى سەنىمىن ءوزىمىزدىڭ ىڭعايىمىز ءۇشىن قولدانامىز. ارينە، بارلىق جاعدايدا بالاعا جاقسى بولعانىن قالايمىز. بىراق، بالاعا وتىرىك ايتۋعا بولا ما؟1. قورىقپا، مۇلدە اۋىرمايدى!ءبىز وسىلايشا ۋادە بەرگىنىمىزبەن، بىرنەشە سەكۋندتان سوڭ، ەكپە ينەسى بالانىڭ دەنەسىنە باتىپ، اۋىرادى. مۇنىڭ ءوزى بالانىڭ دارىگەر، اتاانا مەن ادام بالاسىنا دەگەن سەنىمىن جوعالتۋى ءۇشىن جەتكىلىكتى.2. بولدى! مەن كەتتىم، سەن قال وسىنداويىن الاڭىنان نە قىزىقتى ورتادان بالانى الىپ كەتۋدىڭ ەڭ وڭاي ءتاسىلى بولعانىمەن، بالا ءسىزدىڭ بۇل سوزدەرىڭىزدىڭ تەككە ايتىلعانىن ۇقپايدى. ال، ەسەيە كەلە، سىزگە دەگەنى سەنىمى ازايىپ، اتاانا ماحابباتىنا كۇمانمەن قارايتىن بولادى.3.سەنىڭ قولىڭنان ءبارى كەلەدى!ارينە، بالانى كەيدە ماقتاپ وتىرۋ كەرەك. ونىڭ ءبيى، ايتقان ءانى جاقسى بولعانىن ايتىپ، ماقتاپ قويساڭىز بالانىڭ وزىنە دەگەن سەنىمى ارتا تۇسەدى. دەگەنمەن، ءسال ەس بىلگەن شاعىندا ونىڭ قاتەلىكتەرىن دە كورسەتە ءبىلىڭىز. ويتكەنى، ماقتاۋ كۇتۋ ادەتكە اينالادى.بالالاردىڭ ەڭ ءجيى ەستيتىن ءسوزى كورەمىز ەكەنى جاسىرىن ەمەس. ويىنشىق الىپ بەرۋدى وتىنگەن بالانى تەك وسى سوزبەن قاناعاتتاندىرىپ قويامىز. بىراق، بۇل ءسوزدىڭ ەشقاشان ءسوزىنىڭ ەۆفەميزمى ەكەنىن جاقسى بىلەمىز. ءبالانى تەككە ۇمىتتىرگەنشە، جوق دەپ، سەبەبىن ءتۇسىندىرىڭىز.5. ەگەر تاماعىڭدى تاۋىسپاساڭ، وسپەيسىڭادامنىڭ بويى، سالماعى مەن ءوسۋ قارقىنىنىڭ 95ى گەنەتيكامەن تىعىز بايلانىستى. سوندىقتان، بالانى كۇشتەپ تاماقتاندىرۋدىڭ قاجەتى جوق. ويتكەنى، بالا ەرەسەكتەرگە قاراعاندا ءوزىنىڭ تويعانىن الدەقايدا جىلدام ۇعادى. كۇشتەپ تاماقتاندىرۋ بالانىڭ بويىنداعى تويىمسىزدىقتى وياتادى. |
3 ماۋسىمدا الماتىدا جوندەۋدەن وتكەن رەسپۋبليكا الاڭى اشىلادىجاڭالىقتار 1884 0 پىكىر 3 ماۋسىم, 2010 ساعات 07:42الماتى. 3 ماۋسىم. قازتاگ بەيسەنبى كۇنى تۇستەن كەيىن الماتىدا جوندەۋدەن وتكىزىلگەن رەسپۋبليكا الاڭىن سالتاناتتى تۇردە اشۋ ءراسىمى وتەدى، دەپ حابارلايدى قالا اكىمدىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.سالتاناتتى راسىمگە مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ قاتىسادى دەپ جوسپارلانعان.جاڭارتىلعان رەسپۋبليكا الاڭىندا جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ جولدارى بار تۇراق، 10 سۋبۇرقاق، بالالار الاڭى، روللەردروم جانە قوعامدىق مۇز ايدىنى ورنالاسقان. سونىمەن بىرگە، جەر استى وتكەلدەرىن، قورشاۋلار، جولاۋشىلاردى كولىكتەن ءتۇسىرۋ ايماقتارىن، جەر ءۇستى تۇراعىن سالۋ جوسپارلانعان. جولدىڭ كەڭدىگى كولىك قوزعالىسى ءۇشىن التى جولاقتى ەتىپ قالپىنا كەلتىرىلدى.بۇعان دەيىن الماتى ترەيد جشس ديرەكتورى گۇلشات نۇرپەيىسوۆا مالىمدەگەندەي، رەسپۋبليكا الاڭىنداعى ساۋدا كەشەنىنىڭ جەر استى بولىگى 2011 جىلدىڭ ءى توقسانىندا پايدالانۋعا بەرىلەدى.رەسپۋبليكا الاڭىن جوندەۋ 2007 جىلى باستالدى. |
جېيسىن ستاتھىم ئامىرىكا چولپانلىرى . !. باشبەت ئامىرىكا چولپانلىرى مەزمۇننى كۆرۈش201733 13:57 يوللىغۇچى : كۆرۈش: 2799 باھا: 0قىسقىچە مەزمۇنى: جانبازلىق فىلىم چولپىنى جېيسىن ستاتھىمجېيسىن ستاتھىم 1967 يىلى 7 ئاينىڭ 26 كۈنى ئەنگلىيەدە تۇغۇلغان. ئ ...جانبازلىق فىلىم چولپىنى جېيسىن ستاتھىمجېيسىن ستاتھىم 1967 يىلى 7 ئاينىڭ 26 كۈنى ئەنگلىيەدە تۇغۇلغان. ئۇ بىر ناخشىچى بىلەن تىككۈچىنىڭ ئىككىنچى ئوغلى؛ ئۇنىڭ ئاتائانىسى كېيىن قاراڭغۇ بازار تىجارىتسىگە ئايلاغان. جېيسىن ئاتائانىسىنىڭ يېنىدا چوڭ بولغان، لوندوندىكى ئوكىسفورد كوچىسىغا جايلاشقان كوچا تىياتىرخانىسىدا سودا پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللانغان. كوچا تىياتىرخانىسى ئەمەلىيەتتە قانۇنسىز سوا بىلەن شۇغۇللىناتتى.جېيسىن ئوتتۇرا مەكتەپتىكى چاغلىرىدا مەكتەپنىڭ پۇتبول كوماندىسىغا قاتناشقان. 1990 يىلى، جېيسىن لوندون كىرىستال ئوردا دۆلەتلىك تەنتەربىيە مەركىزىدە چېنىقىۋاتقان چاغدا، ۋاستىچىلەرنىڭ نەزىرىگە ئىلىنغان ھەمدە كېيىن ئەنگلىيەدىكى مودا ماركىلارنىڭ مودىلى بولغان، ئېلانلارغا قاتناشقان.جېيسىن ستاتھىم ئەنگلىيەنىڭ دۆلەتلىك سۇغا سەكرەش ئەترىتىدە 12 يىل تۇرغان، 1992 يىلى، ئۇ ئەنگلىيىگە ۋاكالىتەن دۇنيا سۇغا سەكرەش چىمپىيۇنلىقىنى تالىشىش مۇسابىقىسىگە قاتنىشىپ، 12 بولغان.1998 يىلى، ئەنگلىيىلىك رېژىسسور گاي رىچ جېيسىننى ئىككى چىلىم فىلىمىدىكى باش رولچىلارنىڭ بىرى قىلىپ تاللىغان. 2000 يىلى، جېيسىن يەنە گاي رىچ بىلەن ھەمكارلىشىپ بۇلاڭتالاڭ ناملىق كىنونى ئىشلىگەن. بۇ كىنو 80 مىلىيون دوللارلىق بىلەت كىرىمى ياراتقان. شۇنىڭدىن باشلاپ جېيسىن ستاتھىم ھوللىۋودنىڭ نۇرغۇن فىلىملىرىگە قاتنىشىپ مۇھىم روللارنى ئوينىغان.2002 يىلى، رېژىسسور ھەم سىنارىست لۇك بېيسىن مەخسۇس جېيسىنغا ئاتالغان خەتەرلىك تېز يوللانما ناملىق يۈرۈشلۈك فىلىمنى بارلىققا كەلتۈرگەن. 2003 يىلى، جېيسىن نەيرەڭۋازلىق ناملىق فىلىمدە ھەندسوم روبنىڭ رولىنى ئوينىغان.جېيسىن شۇ يوسوندا رېۋولۋېر، قەھىر غەزەپ، جانغا زامىن ماشىنا قاتارلىق كىنولاردا باش رولچى بولغان. 2008 يىلى، ئۇ سايلۋېستىر سىتاللون قاتارلىق داڭلىق كىنو چولپانلىرى قاتناشقان پىدائىيلار1دە رول ئالغان. 2012 يىلى جاننى ئالقانغا ئېلىپ قوغلاش، مىخانىك ، پىدائىيلار2 قاتارلىق كىنولاردا باش رول ئوينىغان. 2013 يىلى، پارك، سۈرئەت ۋە قايناق ھىسسىيات7 قاتارلىق كىنولارغا قاتناشقان. 2014 يىلى، ئائىلە مۇداپىئەسى، پىدائىيلار3 قاتارلىق فىلىملەردە باش رول ئالغان.2010 يىلى 4 ئايدا، جېيسىن ستاتھىم داڭلىق مودىل روسى خانتىڭتون بىلەن مۇھەببەتلەشكەن.2013 يىلى 8 ئايدا، ئەنگلىيىلىك مودىل كېللى بروك ئۆزىنىڭ جېيسىن بىلەن 7 يىل مۇھەببەتلەشكەنلىكىنى ئاشكارلىغان.جېيسىن ستاتھىم 1988 يىلى، كورىيەدە ئۆتكۈزۈلگەن ئولىمپىك تەنتەربىيە مۇسابىقىسىدە سۇغا سەكرەش تۈرى بويىچە مىس مىدالغا ئېرىشكەن؛1992 يىلى، 12 نۆۋەتلىك دۇنيا سۇغا سەكرەش چىمپىيۇنلىقىنى تالىشىش مۇسابىقىسىدە 12 بولغان؛2013 يىلى، ھوللىۋودتىكى گۈزەل بەدەنلىك ئەر چولپانلار قاتارىدا 1 ئورۇنغان تىزىلغان.ئەرلەر ساغلاملىقى ژۇرنىلى تەھرىراتىنىڭ جېيسىنغا بەرگەن باھاسى:جېيسىن ستاتھىم 21 ئەسىردىكى ئەڭ نوچى جانبازلىق فىلىم چولپىنى، ئۇنىڭ ئوبرازى ئىكرانلاردىلا شۇنداق قاۋۇل ھەم قاملاشقان بولماستىن، ئۇ ئادەتتىكى تۇرمۇشتىمۇ ساغلام ھەم گۈزەل بەدەننىڭ ۋەكىلى!ئىپادە بىلدۈرگەن دوستلىرى 11 نەپەر |
Subsets and Splits