text
stringlengths 0
187k
|
|---|
ماگنيتوگورسكىدە تولاسسىز جاۋعان جاۋىن سوڭى سۋ تاسقىنىنا ۇلاستى قازاقستان جانە الەمدەگى سوڭعى جاڭالىقتار . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى ماگنيتوگورسكىدە تولاسسىز جاۋعان جاۋىن سوڭى سۋ تاسقىنىنا ۇلاستى قازاقستان جانە الەمدەگى سوڭعى جاڭالىقتارۋاقىتى: 22:30 20190814بيىلعى جاز الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىن ابىگەرگە سالىپ تۇر. رەسەيدىڭ ماگنيتوگورسك قالاسىندا تولاسسىز جاۋعان جاۋىن سوڭى سۋ تاسقىنىنا ۇلاستى، دەپ حابارلايدى حابار 24.ال، ءۇندىستاندا لاي كوشكىنىنەن قازا تاپقانداردىڭ سانى ارتتى. قىتاي بولسا، لەكيما تايفۋنىنان كەلگەن شىعىن كولەمىن ەسەپتەپ جاتىر.سوڭعى اقپارلار بويىنشا ءۇندىستاندا سۋ تاسقىنى قۇرباندارىنىڭ سانى تاعى ارتقان. سۋ تاسقىنىنان بارلىعى 202 ادام اجال قۇشتى.ماگنيتوگورسكىدە ءتورت ساعات بويى تولاسسىز جاۋعان جاۋىن تۇرعىنداردى ابدەن تىعىرىققا تىرەدى.كوشەلەر، تۇرعىن ۇيلەردىڭ كىرەبەستەرى، ءتىپتى كوپىرلەر سۋ استىندا قالعان. شاھاردىڭ كەي اۋماقتارىندا كوشە كولگە اينالىپ، كولىكتەر كورىنبەي قالدى. رەسمي اقپارلارعا ساي، وڭىرگە جاڭبىردىڭ ايلىق نورماسىنىڭ ء80ى تۇسكەن. چەليابينسك وبلىسىنا قاراستى بۇل قالادا كۇن بۇگىندە قولايسىز بولاتىن ءتۇرى بار.ۇندىستاندا سۋ تاسقىنىنان اجال قۇشقاندار سانى 220عا جەتتىال، ءۇندىستاننىڭ وڭتۇستىگىندەگى تابيعات اپاتىنان اجال قۇشقانداردىڭ سانى 220عا جەتتى. رەسمي اقپارلارعا ساي، سۋ استىندا قالعان وڭىرلەردەن 1،2 ملن تۇرعىن ەۆاكۋاتسيالاندى. ءقازىر ولار ۋاقىتشا ورتالىقتارعا ورنلاستىرىلعان.ايتا كەتەيىك، وتكەن اپتادا ءۇندىستاندا ماۋسىمدىق جەل تۇرىپ، سوڭى سۋ تاسقىنىنا اكەلىپ سوققان. سالدارىنان تۋريستەر ەڭ كوپ باراتىن كەرالا شتاتىندا جاعداي قيىنداعان. كارناتاكا، ماحاراشترا اۋداندارىندا دا كوپتەگەن ۇيلەر مەن جولدار سۋ استىندا قالدى. جالپى ەكى كۇن ۇشىندە ءۇندىستاندا ءىرىلىۇساقتى 80دەي سۋ تاسقىنى بولعان. كوپتەگەن اۋدانداردا قاۋىپتىلىكتىڭ قىزىل دەڭگەي جاريالاندى.اجەت پاتاكۋندي، جەرگىلىكتى تۇرعىن: بۇل سۇمدىقتىڭ جالعاسىپ جاتقانىننا 56 كۇن بولدى. بارلىعىمىز سۋ باسىپ قالعان اۋىلداردا قالىپ قويدىق. ول جەردە جانۋارلار دا بار. تۇرعىندار ءابىرجىپ كەتتى. اينالانى سۋ باسىپ جاتىر. ۇيلەردەن تۇك قالمادى ءتىپتى.سيدداۆانا، اۋدان وفيتسەرى: قۇربانداردىڭ سانى كۇن ساناپ ارتۋى مۇمكىن. سەبەبى قۇتقارۋىزدەستىرۋ جۇمىستارى ءالى جالعاسىپ جاتىر. قۇتقارۋشىلار قولدان كەلگەنىن جاساپ، ادامداردى ءقاۋىپسىز جەرگە كوشىرۋدە. تۇرعىنداردى سابىر ساقتاۋعا شاقىرامىز.قىتايدا لەكيما تايفۋنى 49 ادامنىڭ ءومىرىن جالمادىقىتايدىڭ شىعىسىنداعى چجەتسزيان، شاندۋن جانە انحوي وڭىرلەرىندە دە جاعداي ءماز ەمەس. مۇندا لەكيما تايفۋنىنان قازا تاپقانداردىڭ سانى 49عا جەتكەن. تاعى 21 ادام ۇشتىكۇيلى جوعالىپ كەتكەن.لەكيما وڭىرگە كەلگەن توعىزىنشى تايفۋن. سالدارىنان 2 ملن تۇرعىن ەۆاكۋاتسيالاندى. 996 مىڭ گەكتار استىق القابىنان تۇك قالمادى. شىعىن كولەمى 3،4 ملرد دوللارعا جەتتى. سونداياق سەنبى كۇنى باستالعان جاۋىن ارالاس جەل 13 مىڭ ءۇيدىڭ استانكەستەڭىن شىعارعان.ۆان سينۆەي، چجەتسزيان وكرۋگى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى:زارداپ شەككەندەردى ءقاۋىپسىز جەرگە كوشىردىك. قۇتقارۋ جۇمىستارى جالعاسىپ جاتىر. وسى ايماقتا قۇرىلىس جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتقانداردى باستاۋىش مەكتەپتەرگە ورنالاستىردىق. تاماق جانە قاجەتتى زاتتارمەن قامتىپ وتىرمىز.ۆەنادا دولى داۋىل ويران سالدىاۆستريا تۇرعىندارىن اپتاپ ىستىقتان كەيىن دولى داۋىل ابىگەرگە سالعان.قازىر ۆەنادا قاتتى جەل تۇرىپ، جاۋىن سەلدەتىپ تۇر. سالدارىنان جەراستى وتكەلدەرى سۋعا تولىپ، كوشەدەگى اعاشتار قۇلاپ جاتىر. جەرگىلىكتى اقپارات كوزدەرىنىڭ حابارلاۋىنشا، كۇن رايى قاسقاعىم ساتتە وزگەرگەن. تابيعات اپاتىنان مەرت بولعاندار جايلى ءالى اقپارات تۇسكەن جوق.وسى كاتەگوريا بويىنشا: زەينەتكەر تۇرعىن ۇيدە ءىلىنىپ تۇرعان الپينيستەردىڭ ارقانىن كەسىپ تاستاعانكەلۋ قاينارى: :...?381034512
|
جاڭ شىنباۋ ۋە مەمەت ھەمدۇل ئاكائۇكا ئىككىيلەننىڭ ھېكايىسىمۇھەررىر : رەنا دانىيار مەنبە: تىيانشان تورى 20201110 17:23مەمەت ھەمدۇل سولدىن ئىككىنچى كىشى ۋە جاڭ شىنباۋ ئوڭدىن ئىككىنچى كىشى ئۈزۈم ئۈزۈپ بولغاندىن كېيىن بىللە ئولتۇرۇپ پىكىر ئالماشتۇرماقتا.تىيانشان تورى خەۋىرى: دۆلەت بايرىمىلىق دەم ئېلىش مەزگىلىدە، شىنجاڭ تۇرپان شەھىرى پىچان ناھىيەسى پىچان بازىرى چوققا تام كەنتىدىكى ئۈزۈملۈكتە، يېقىملىق مۇزىكىلار ياڭراپ، ئاھالىلەر شادىيانە ئۇسسۇلغا چۈشتى، بىر چۈشتىن كېيىن ئەمگەك قىلغان كىشىلەر دەم ئېلىش ۋاقتىدىن پايدىلىنىپ، ئېتىز باشلىرىنى شادلىق دېڭىزىغا ئايلاندۇردى.بىر ئۇيغۇر ئاكا ئارقىغا بۇرۇلۇپ توۋلاپ: شياۋباۋ، ئۆيىڭىزدىكى ئۈزۈمنى تېخى ئۈزۈپ بولالماپسىز، سەل تۇرۇپ بىز بىللە ئۈزۈشۈپ بېرەيلى ھە دېدى.خەنزۇ ئاكا كۈلۈپ تۇرۇپ ماقۇل بولغاندىن كېيىن، دەرھال ئۈزۈم بارىڭى ئاستىغا كىرىپ، ئۈزۈم ئۈزۈش سايمانلىرىنى يىغىشتۇردى.ئۇيغۇر ئاكىنىڭ ئىسمى مەمەت ھەمدۇل، خەنزۇ ئاكىنىڭ ئىسمى جاڭ شىنباۋ. ئۇلارنىڭ يېقىشلىق چاقىرىشلىرىدىن ئۇلارنىڭ مۇناسىۋىتىنىڭ ئادەتتىكىچە ئەمەسلىكىنى ھېس قىلغىلى بولاتتى.جاڭ شىنباۋ بىلەن مەمەت ھەمدۇل 20ئەسىرنىڭ 60يىللىرى پىچان ناھىيەسىنىڭ پىچان بازىرى چوققا تام كەنتىدە تۇغۇلغان، ئۇلارنىڭ ئاتابوۋىلىرى ياخشى ئاكائۇكىلاردىن بولۇپ، ئۇلار ئىككىسى كىچىكىدىن تارتىپ بىللە چوڭ بولغان. ئۇلار بالىلىق چاغلىرىدىن باشلاپ بىللە تامغا يامىشىپ، ئۆرۈك ئۈزۈپ، بېلىق تۇتۇشتىن ھازىرقىدەك بىرگە بىر ياردەم بېرىدىغان قوشماقلارغا ئايلاندى، ئىككى ئائىلىنىڭ 50 نەچچە يىللىق مېھىرمۇھەببىتى توغرىسىدا ئېيتىپ تۈگەتكىلى بولمايدىغان ھېكايىلەر بار ئىدى.مەمەت ھەمدۇل بىلەن خوتۇنىنىڭ سالامەتلىكى ئانچە ياخشى ئەمەس بولۇپ، تەكلەرنى ئېچىش، كۆمۈشتەك بۇنداق ئېغىر جىسمانىي ئەمگەكتە ئارمانغا تۇشلۇق دەرمان يوق ئىدى. بۇ ئىشلارنى ئاساسىي جەھەتتىن جاڭ شىنباۋ ياردەملىشىپ قىلىشىپ بېرەتتى. ئۇ ئېتىزئېرىق ئىشلىرىغا ياردەملىشىپلا قالماي، يەنە مەمەت ھەمدۇل ئائىلىسىدىكى چوڭكىچىك ئىشلارغىمۇ ياردەملىشەتتى.مەمەت ھەمدۇلنىڭ يېشى جاڭ شىنباۋدىن چوڭ بولسىمۇ، لېكىن ئۈزۈم ئۆستۈرۈش تېخنىكىسى جەھەتتە جاڭ شىنباۋغا يەتمەيتتى، مەسىلىگە يولۇققاندا، ئۇ ئالدى بىلەن ئۆزىنىڭ ياخشى ئىنىسى جاڭ شىنباۋنى ئويلايتتى. شۇ كۈنى ئەتىگەندە، ئۇ جاڭ شىنباۋنىڭ ئۆيىگە كېلىپ مۇنداق دېدى: شياۋباۋ، بىزنىڭ ئۆيدىكى ئۈزۈملۈككە نۇرغۇنلىغان دانىسى يوغان ئۈزۈم ئۆسۈپ كېتىپتۇ، قانداق ئەھۋال ئىكەنلىكىگە قاراپ باقسىڭىز بولاتتى.مەمەت ھەمدۇلنىڭ سۆزى تۈگىشىگىلا جاڭ شىنباۋ دەرھال: يۈرۈڭ، ھازىرلا بېرىپ كۆرۈپ باقايلى دېدى. جاڭ شىنباۋ چوققا تام كەنتىدىكى يەرلىك مۇتەخەسسىس ئىدى، دېھقانچىلىقنىڭ ئارىسالدى مەزگىلىدە، ئۇ دائىم كەنت تەشكىللىگەن تەربىيەلەش كۇرسىغا قاتنىشىپ، ئۈزۈم ئۆستۈرۈش يېڭى تېخنىكىلىرىنى ئۆگەندى. ئادەتتە ئۇ مەمەت ئاكىغا ئۈزۈم ئۆستۈرۈشتىكى باراڭ ياساش، ئۈزۈم كۆچىتى تىكىش، چاتاش، ئۈزۈمنى ئوغۇت سۈيى بىلەن پەرۋىش قىلىش قاتارلىق بىلىملەرنى سۆزلەپ بېرەتتى. ئۇ يەنە ئېتىز باشلىرىغا بېرىپ، كەنتتىكى باشقا دېھقانلارغا تېخنىكا جەھەتتىن يېتەكچىلىك قىلىپ، يۇرتداشلارغا ياردەم بېرىپ، كۆپچىلىكنىڭ قىزغىن قارشى ئېلىشىغا ئېرىشتى.مەمەت ھەمدۇل ئاكىنىڭ ئۈزۈملۈكىنىڭ ئەھۋالىنى ئەستايىدىل تەكشۈرگەندىن كېيىن جاڭ شىنباۋ مۇنداق دېدى: بۇ دانىسى يوغان ئۈزۈمنى كېسىۋېتىش كېرەك، بولمىسا كەينىدە ئوزۇقلۇق يېتىشمەي ئۈزۈمنىڭ سۈپىتىگە تەسىر يېتىدۇ. مەمەت ھەمدۇل توختىماي بېشىنى لىڭشىتىپ، دەرھال سايمانلارنى ئېلىپ چاتاشقا باشلىدى.مەمەت ھەمدۇلنىڭ ئائىلىسىدە قىيىنچىلىق بولۇپ، بەش مو ئۈزۈملۈككە تايىنىپ تۇرمۇشىنى قامدايتتى، جاڭ شىنباۋ دائىم مەمەت ھەمدۇل ئەڭ قىيىن ئەھۋالدا قالغاندا كۈچىنىڭ يېتىشىچە ياردەم بېرەتتى. ئۈزۈمنىڭ كۈزلۈك يىغىمىدا، جاڭ شىنباۋ تىراكتور ھەيدەپ، سىۋەت كۆتۈرۈپ كېلىپ مەمەت ئاكىنىڭ ئۈزۈم ئۈزۈشىگە ياردەملەشتى؛ يېڭى ئۈزۈملەرنى ساتقان چاغدا، جاڭ شىنباۋ مەمەت ئاكىغا ياردەملىشىپ ئۈزۈم سېتىۋالغۇچىلار بىلەن ئالاقىلىشىپ بەردى.بىر يىلى ئەتىيازدا، دېھقانلار ئۈزۈملەرنىڭ تەكلىرىنى ئېچىش بىلەن ئالدىراش ئىدى، بىراق مەمەت ئاكىنىڭ ئۆيىدىن ئازراقمۇ شەپە چىقمىغانىدى، خاتىرجەم بولالمىغان جاڭ شىنباۋ ئۇنىڭ ئۆيىگە كەلدى.مەمەت ئاكا، ئۈزۈمنىڭ تەكلىرى پات ئارىدا ئېچىلىدۇ، تەييارلىقىڭىز قانداقراق؟ جاڭ شىنباۋ ئىشىكتىن كىرمەي تۇرۇپلا ئاۋازى ئاڭلاندى. جاڭ شىنباۋ مەمەت ئاكىنىڭ دۇدۇقلاپ نېمە دېيىشىنى بىلەلمەي تۇرۇپ قالغانلىقىنى بىلىپ، يانچۇقىدىكى 2000 يۈەننى مەمەت ئاكىنىڭ قولىغا تۇتقۇزدى.بۇ پۇلنى ئېلىپ، ئۈزۈم تەكلىرىنى ئېچىشقا ئىشلىتىڭ، يەتمىسە بىر نەچچە كۈندىن كېيىن يەنە بېرىمەن، بولدى، شياۋباۋ، سىز ماڭا بەك كۆپ ياردەم قىلدىڭىز، ئىلگىرى خوتۇنۇم ئاغرىپ قالغاندا، ئۇنى دوختۇرخانىغا ئاپاردىڭىز، يەنە بىزگە پۇل بېرىپ تۇردىڭىز، ئۇ پۇلنى تېخى سىزگە قايتۇرۇپ بەرمىدىم، ھېچقىسى يوق، سىز ئىشلىتىپ تۇرۇڭ، بىز بىر ئائىلە كىشىلىرى، قۇرۇق ئۈزۈمنى ساتقاندىن كېيىن بىر گەپ بولار.يىلدىن يىلغا، جاڭ شىنباۋنىڭ ياردىمىدە، مەمەت ھەمدۇل ئائىلىسىنىڭ ئۈزۈم مەھسۇلات مىقدارى بارغانسېرى كۆپەيدى، قۇرۇق ئۈزۈمى بارغانسېرى بازار تاپتى، كۈنلىرىمۇ بارغانسېرى ياخشىلاندى، مەمەت ھەمدۇلنىڭ كۆڭلى يايراپ كەتتى. ھېيتبايراملاردا جاڭ شىنباۋ بىلەن مەمەت ھەمدۇل ئىككى ئائىلىنىڭ بېرىشكېلىشى تېخىمۇ كۆپەيدى. قۇربان ھېيت، روزى ھېيتتا، جاڭ شىنباۋ ئۆزىنىڭ گۈرۈچ، ئۇن، ياغلىرىنى مەمەت ئاكىغا سوۋغا قىلدى. چاغان، جۇڭچيۇ بايرىمىدا مەمەت ھەمدۇل ئۆيىدە سالغان ساڭزىنى جاڭ شىنباۋغا سوۋغا قىلىدى، ئىككى ئائىلە كىشىلىرى بىللە ئولتۇرۇپ بايرامنى بىللە ئۆتكۈزىدۇ.شياۋباۋ مېنىڭ ئەڭ ياخشى قېرىندىشىم، ئۇ ئىلگىرى مېنىڭ ھاياتىمنى قۇتقۇزغان، ئۇنىڭ بىلەن تۇغقان بولۇش مېنىڭ تەلىيىم، بىز بىر ئائىلە كىشىلىرىدېدى مەمەت ھەمدۇل.گەرچە قانقېرىنداش بولمىسىمۇ، بىر ئائىلە كىشىلىرىدىنمۇ يېقىن ياشاۋاتىمىز. بۈگۈنكى كۈندە، مەمەت ھەمدۇل ۋە جاڭ شىنباۋغا ئوخشاش مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى ھېكايىلىرى چوققا تام كەنتىدە خۇددى گۈلباغدىكى گۈللەردەك پورەكلەپ ئېچىلماقتا. چوققا تام كەنتىدە ئىلگىرىكېيىن بولۇپ 323 جۈپ كەنت ئاھالىسى بىرگە بىر ياردەم بېرىدىغان قوشماققا ئايلاندى، ئۇلار ئوخشىمىغان مىللەتتىن، ھېچقانداق قانداشلىق مۇناسىۋىتى يوق بولسىمۇ، ئەمما ئىناقئىجىل بىر ئائىلە كىشىلىرىگە ئايلاندى.
|
دوكتۇرانت فىرقەت يۇنۇس: مېنىڭ بۇ نەتىجىلىرىم بىزدىن بۇرۇنقىلارنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىرىگە سېلىشتۇرغاندا ھېچنېمە ئەمەس! ئۇيغۇرگوللاندىيە دىلفىت تېخنولوگىيە ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئاۋىئاتسىيە كەسپىدە دوكتورلۇق ئوقۇشىنى داۋاملاشتۇرۇۋاتقان فىرقەت يۇنۇس. 2011يىلى 29ئىيۇن.گوللاندىيە دىلفىت تېخنولوگىيە ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئاۋىئاتسىيە كەسپىدە دوكتورلۇق ئوقۇشىنى داۋاملاشتۇرۇۋاتقان فىرقەت يۇنۇسنىڭ ئايروپىلان شاۋقۇنى ھەققىدىكى ماقالىسى2021يىلى 8ئايدا ئامېرىكا ئاكۇستىكا ئىلمىي تەتقىقات جەمئىيىتى ژۇرنىلىدا ئېلان قىلىندى.ئۇنىڭ مەزكۇر ئىلمىي ماقالىسى ئاۋىئاتسىيە كەسپى ساھەسى بويىچە ئۆزىگە خاس يېڭى ئىلمىي پىكىرلەردىن بىرى ھېسابلىنىدىكەن.فىرقەت يۇنۇس 2018يىلىدىن باشلاپ گوللاندىيە دىلفىت تېخنولوگىيە ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئاۋىئاتسىيە ئىنژېنېرلىق كەسپىگە قوبۇل قىلىنىپ دوكتورلۇق ئوقۇشىنى باشلىغان ۋە ئوقۇشىنى داۋام قىلىپ كەلمەكتە ئىدى.گوللاندىيە دىلفىت تېخنولوگىيە ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئاۋىئاتسىيە كەسپىدە دوكتورلۇق ئوقۇشىنى داۋاملاشتۇرۇۋاتقان فىرقەت يۇنۇسئوڭدا ساۋاقداشلىرى بىلەن.ئۇ، ئاقسۇ ۋىلايىتىنىڭ كەلپىن ناھىيەسىدە تۇغۇلغان بولۇپ، 2007يىلى شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ فىزىكا فاكۇلتېتىنى پۈتتۈرگەن.ئۇ 2010يىلىدىن باشلاپ چەتئەلدىكى ئوقۇشلىرىنى داۋاملاشتۇرۇش ئۈچۈن تۈركىيەگە كەلگەن، 2011يىلى تۈركىيە ئىستانبۇل تېخنىكا ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ماشىنىسازلىق كەسپى بويىچە ئوقۇشقا كىرگەن.2016يىلى بېلگىيە پايتەختى بىريۇسسېلدىكى ئەركىنلىك ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئېلېكترون مېخانىك ئىنژېنېرلىقى كەسپىدە ماگىستىرلىق ئوقۇغان ھەم 2018يىلى گوللاندىيە دىلفىت تېخنولوگىيە ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئاۋىئاتسىيە كەسپىگە دوكتورلۇق ئۈچۈن ئوقۇشقا كىرگەنىدى.فىرقەت يۇنۇس ئەپەندى زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلىپ، مەزكۇر ئىلمىي ماقالىسىدە نېمىلەرنى ئوتتۇرىغا قويغانلىقى ۋە ئۇيغۇرلار ئۆز ۋەتىنىدە زۇلۇمغا ئۇچراۋاتقان شارائىتتا، بۇ ماقالىسىنىڭ ئامېرىكىنىڭ نوپۇزلۇق پەنتېخنىكا ژۇرنىلىدا ئېلان قىلىنىشىنىڭ ئۇيغۇرلارغا كۆرسىتىدىغان ئىجابىي تەسىرلىرى ھەققىدە توختالدى.ئاخىرىدا ئۇ ئۆزىنىڭ كەلگۈسى ھەققىدىكى پىلانلىرى ھەققىدە توختالدى.
|
ئالماتادا تىلشۇناس ئالىم ۋە مەرىپەتچى شېرىۋاخۇن باراتوف ياد ئېتىلدى1مارت كۈنى ئالماتا شەھىرىنىڭ دوستلۇق مەھەللىسىدە تىلشۇناس ئالىم شېرىۋاخۇن باراتوفنىڭ 80 يىللىق تەۋەللۇدى مۇناسىۋىتى بىلەن كېچىلىك قۇياش ناملىق ئەسلىمىلەر كىتابىنى تونۇشتۇرۇش مۇراسىمى بولۇپ ئۆتتى.بۈگۈن، يەنى 3ئاينىڭ 2كۈنى خىتاي دۆلەتلىك ئەرزىيەت ئىدارىسىنىڭ ئىشىك ئالدىغا توپلانغان بەش يۈزدىن ئارتۇق خىتاي ئەرزدار ھېچقانداق توسالغۇسىز كىرىپ كېتىۋاتقان ئىشىكتىن ئىككى ئۇيغۇر ئەرزدار توسۇۋېلىنىپ ئىچىگە كىرگۈزۈلمىگەن.ئاتاقلىق شائىر، 1980يىللاردىكى ئۇيغۇر شېئىرىيىتىدە بارلىققا كەلگەن شېئىرىي تەپەككۇردىكى يېڭىلىق ھەرىكىتىنىڭ يېتەكچىسى ئەخمەتجان ئوسماننىڭ شېئىرلار توپلىمى چەتئەل تىللىرىغا تەرجىمە قىلىنىشقا باشلىدى.2015يىل يېڭى يىل كىرگەندىن كېيىن يۈز بەرگەن قانلىق توقۇنۇشلارنىڭ بەزىلىرى خىتاينىڭ ھۆكۈمەت تاراتقۇلىرىدا خەۋەر قىلىنغان بولسىمۇ، ئەمما خىتاينىڭ چاغان بايرىمىنىڭ ئالدىكەينىدە يۈز بەرگەن قانلىق توقۇنۇشلار ھەققىدە خىتاي مەتبۇئاتلىرى خەۋەر بەرمىدى.قەھرىمانماراش خەلقى ئۇيغۇر قېرىنداشلىرىنى ئۇنتۇمىدى27فېۋرال كۈنى تۈركىيەنىڭ شەرقىي جەنۇبىي رايونىغا جايلاشقان قەھرىمانماراش ۋىلايىتىنىڭ مەركىزى قەھرىمانماراش شەھىرىدە ئۇنتۇلمىغان ۋەتەن شەرقىي تۈركىستان تېمىسىدا دوكلات بېرىش يىغىنى چاقىرىلدى.قازاقىستانلىق ئۇيغۇرلار ئاتاقلىق كومپوزىتور ئازاد بۇرھانوفتىن ئايرىلدىئاتاقلىق كومپوزىتور ئازاد بۇرھانوف 26فېۋرال ئالماتا شەھىرىدە ئالەمدىن ئۆتتى. 27فېۋرالدا قۇددۇس غوجامياروف نامىدىكى جۇمھۇرىيەتلىك دۆلەت ئۇيغۇر مۇزىكىلىق كومېدىيە تىياتىرىدا ئۆتكۈزۈلگەن دەپن مۇراسىمىغا يۈزلىگەن كىشى قاتناشتى.قەدىمقى ئۇيغۇر تىلىدىن ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىغىچە ناملىق كىتاب تۈركىيەنىڭ ئىستانبۇل شەھرىدە نەشىردىن چىقتى.
|
ئىسلامدا زىنا جازاسى2 مۇسۇلمانلار تورىئىسلامدا زىنا جازاسى2باش بەت ئەھكام تەتقىقاتلار قۇرئان تەتقىقاتلىرى يوللىغۇچى: مۇسۇلمانلار، ۋاقتى: 2009093018,573 قېتىم ئوقۇلدى5 رەجم جازاسىنىڭ نەسخ قىلىنىشى ئەمەلدىن قالدۇرۇلۇشى:پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا زىنا جازاسى توغرۇلۇق دەسلەپتە نازىل بولغان ئايەت نىسا سۈرىسىنىڭ 15 ۋە 16 ئايەتلىرىدۇر. بۇ ئايەتلەر زىنا جىنايىتى ئۈچۈن يېڭى بىر جازا بەلگىلەيدۇ، شۇنداقلا بۇرۇنقى رەجم جازاسىنى نەسخ قىلىدۇ. يەنى ئۇ ئايەتلەردە بەلگىلەنگەن يېڭى جازا بىلەن بۇرۇنقى ئۆلۈم رەجم جازاسى ئەمەلدىن قالدۇرۇلىدۇ. ئاللاھ تەئالا ئۇ ئايەتلەردە مۇنداق دەيدۇ:ئاياللىرىڭلاردىن زىنا قىلغانلارنىڭ جىنايىتىنى ئىسپاتلاش ئۈچۈن ئاراڭلاردىن تۆت كىشىنىڭ گۇۋاھلىق بېرىشىنى تەلەپ قىلىڭلار. ئەگەر بۇ تۆت كىشى گۇۋاھلىق بەرسە، ئۇلارنى ئۆلۈپ كەتكۈچىلىك ياكى ئاللاھ ئۇلارغا بىر چىقىش يولى بەرگۈچىلىك ئۆيلەردە تۇتۇڭلار.سىلەردىن زىنا قىلغانلارنىڭ ھەر ئىككىسىىگە ئازار بېرىڭلار. ئەگەر ئۇلار تەۋبە قىلىپ تۈزەلسە، ئازار بېرىشتىن توختاڭلار. ئاللاھ تەۋبىلەرنى قوبۇل قىلغۇچىدۇر، رەھىم قىلغۇچىدۇر.ئا زىنا قىلغان ئاياللارغا ئۆمۈر بويى قاماققا ئېلىش ۋە تەۋبە قىلىپ تۈزەلگۈچىلىك ئازار بېرىش جازاسى بېرىلىدۇ.ئە زىنا قىلغان ئەرلەرگە تەۋبە قىلىپ تۈزەلگۈچىلىك ئازار بېرىش جازاسىلا بېرىلىدۇ.دېمەك، ئاياللارغا ئىككى جازا، ئەرلەرگە بىر جازا بېرىلىدۇيەنى ئاللاھ تائالا بۇئىككى ئايەتنى نازىل قىلىش بىلەن ھەم تەۋراتتىكى زىنا جازاسىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئايەتلەرنى نەسخ قىلىدۇ ھەم كېيىنچە بۇ ئىككى ئايەتنىمۇ نەسخ قىلىپ زىنا جىنايىتىگە تېخىمۇ يەڭگىل بىر جازانى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئايەت ياكى ئايەتلەر نازىل قىلىدىغانلىقىنى بايان قىلىدۇ.دەرۋەقە بىرمۇددەت ئۆتكەندىن كېيىن ئاللاھ تائالا بۇ توغرىدا نۇر سۈرىسىنىڭ ئىككىنچى ئايىتىنى نازىل قىلىپ، يۇقىرىدىكى ئىككى ئايەتنى نىسا سۈرىسىنىڭ 15 ۋە 16 ئايەتلىرىنى نەسخ قىلىدۇ. ئاللاھ تەئالا ئۇ ئايەتتە مۇنداق دەيدۇ:زىنا قىلغۇچى ئايال ۋە زىنا قىلغۇچى ئەر بارغۇ، ئۇلارنىڭ ھەر بىرىنى يۈزدەررىدىن ئۇرۇڭلار. ئەگەر ئاللاھغا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىمان كەلتۈرگەن بولساڭلار، ئاللاھنىڭ دىنىنى ئىجرا قىلىشتا ئۇلارغا ئىچىڭلار ئاغرىپ قالمىسۇن. مۇئمىنلاردىن بىر توپ كىشى ئۇلارنىڭ ئازابلىنىشىنى كۆزلىرى بىلەن كۆرسۇن.ئا زەيد ئىبنى ئەسلەم رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسامنىڭ زامانىدا بىر كىشى ئۆزىنىڭ زىنا قىلغانلىقىنى ئېتىراپ قىلغان ئىدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇ كىشىنى ئۇرۇش ئۈچۈن بىر قامچا تەلەپ قىلدى. ئىشلىتىلىپ كونىراپ كەتكەن بىر قامچا كەلتۈرۈلگەن ئىدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: بۇنىڭدىن ئۇبدانراقىنى دېدى. ھېچ ئىشلىتىلمىگەن يېڭى بىر قامچا كەلتۈرۈلگەن ئىدى، بۇنىڭدىن تۆۋەنراقىنى دېدى. بۇ قېتىم بىرئاز ئىشلىتىلگەن ۋە يۇمشىغان بىر قامچا كەلتۈرۈلدى. شۇنىڭ بىلەن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئەمر قىلدى، ئۇ كىشى قامچىلاندى. ئاندىن كېيىن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېدى:ئى ئىنسانلار! سىلەرنىڭ، ئاللاھ بەلگىلىگەن جازالاردىن يىراق تۇرۇشۇڭلارنىڭ ۋاقتى كەلدى. كىم بۇ قەبىھ ئىشلاردىن بىرىنى قىلسا، ئاشكارا قىلمىسۇن، تەۋبە قىلىپ ئاللاھنىڭ مەغىپىرىتىگە سېغىنسۇن. چۈنكى كىم بىزنىڭ يېنىمىزغا كېلىپ گۇناھىنى ئېتىراپ قىلسا، ئۇنىڭغا ئاللاھنىڭ كىتابىنى ئىجرا قىلىمىز مۇۋەتتا، ھۇدۇد 212.بۇ ھادىسىدە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۇ كىشىگە توي قىلىپقىلمىغانلىقىنى ھېچ سۈرۈشتە قىلماستىنلا يۈز قامچا ئۇرۇشقا ئەمر قىلىشى، ئاندىن ئۇنىڭغا ئاللاھنىڭ كىتابىنى ئىجرا قىلغانلىقىنى سۆزلىشى پۈتۈن شۈبھىلەرنى يوق قىلىدۇ. چۈنكى ئاللاھ تەئالانىڭ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا نازىل قىلغان كىتابىدا زىنا جىنايىتى ئۈچۈن يۈز دەررە ئۇرۇش دىن باشقا جازا يوقتۇر.ئە شەيبانىي مۇنداق دەيدۇ: مەن ئابدۇللاھ ئىبنى ئەبى ئەۋفادىن: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام رەجم قىلغانمۇ؟ دەپ سورىغان ئىدىم. ئۇ: ھەئە دېدى. مەن: نۇر سۈرىسى نازىل بولۇشتىن ئىلگىرىمۇ، كېيىنمۇ؟ دېگەن ئىدىم. ئۇ: بىلمەيمەن دېدى بۇخارى، ھۇدۇد 21..پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ نىسا سۈرىسىنىڭ 15 ۋە 16 ئايەتلىرى نازىل بولۇشتىن بۇرۇن رەجم قىلغانلىقىنى بايان قىلىدىغان رىۋايەتلەرگە قاراپ، نۇر سۈرىسىنىڭ ئىككىنچى ئايىتىنىڭ، توي قىلمىغان زىنا قىلغۇچىلارغا بېرىلىدىغان جازانى ئۆز ئىچىگە ئالغانلىقى، قۇرئان كەرىمدە توي قىلغان زىنا قىلغۇچىلارغا بىر جازا بەلگىلەنمىگەنلىكى، شۇنىڭ ئۈچۈن توي قىلغان زىنا قىلغۇچىلارغا رەجم جازاسى بېرىشنىڭ لازىملىقى چۈشەنچىسىگە كېلىپ، بۇ چۈشەنچىسىنى ئوتتۇرىغا قويغانلار بار. ھالبۇكى قۇرئان كەرىمنىڭ ئۈچ ئايىتىدە، توي قىلغان زىنا قىلغۇچىلارغا بېرىلىدىغان جازانىڭمۇ يۈز دەررە بولۇشىنىڭ لازىملىقى ئېنىق بايان قىلىنىدۇ. ئايەتلەر مۇنداق:1 ئايالىنى زىنا بىلەن قارىلىغانلارنىڭ مەسىلىسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئايەتلەر:ئاياللىرىنى زىنا بىلەن قارىلىغان ۋە ئۆزلىرىدىن باشقا گۇۋاھچىلىرى بولمىغان كىشىلەرگە كەلسەك، ئۇلارنىڭ ھەر بىرىنىڭ گۇۋاھلىقى، ئۆزىنىڭ چوقۇم توغرا سۆزلىگۈچىلەردىن ئىكەنلىكىگە ئاللاھنى تۆت قېتىم گۇۋاھ قىلىشىدۇر.ئۇنىڭ بەشىنچى گۇۋاھلىقى بولسا، ئەگەر مەن يالغان سۆزلىگۈچىلەردىن بولسام، ئاللاھنىڭ لەنىتى ماڭا بولسۇن دېيىشىدۇر.قارا چاپلانغان ئايال، ئېرىنىڭ چوقۇم يالغان سۆزلىگۈچىلەردىن ئىكەنلىكىگە ئاللاھنى تۆت قېتىم گۇۋاھ قىلسا ئازابتىن ساقلىنىپ قالىدۇ.ئۇنىڭ بەشىنچى قېتىمدا: ئەگەر ئېرىم توغرا سۆزلىگۈچىلەردىن بولسا، ئاللاھنىڭ غەزىپى ماڭا بولسۇن دېيىشى لازىم نۇر 246 9.8 ئايەتتە نۇر سۈرىسىنىڭ 8 ئايىتىدە ئۆتكەن ئازاب، 2 ئايەتتىكى نۇر سۈرىسىنىڭ 2 ئايىتىدىكى يۈز دەررە جازاسىنى كۆرسىتىدۇ. چۈنكى بۇ ئازاب نىڭ ئەرەبچىسى ئەلئەزابە الْعَذَابَ دۇر. بۇ كەلمىنىڭ بېشىدىكى ئەل الْ ئەرەب تىلى قائىدىسى بويىچە كەلىمىگە ئېنىقلىق ھاسىل قىلىدۇ. يەنى بىر كەلىمىنىڭ بېشىدا بۇ خىل ئەل الْ كەلسە، بۇ ئۇ كەلىمىنىڭ باشتا ئۆتكەن بىر كەلىمە ئىپادىلىگەن مەنىنىڭ ئۆز ئەينىسىنى ئىپادىلەيدىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ.بۇنىڭغا ئاساسەن 8 ئايەتتىكى ئەلئەزابە الْعَذَابَ، 2 ئايەتتە ئۆتكەن ئەزابەھۇما عَذَابَهُمَا دىكى ئازابنى كۆرسىتىدۇ. 2 ئايەتتىكى ئەزابەھۇما بولسا، شۇ ئايەتتىكى يۈز دەررە ئۇرۇش جازاسىنى كۆرسىتىدۇ. چۈنكى ئاللاھ تەئالا ئۇ ئايەتتە 2 ئايەتتە زىنا قىلغان ئەرئايالنىڭ ھەر بىرىنى يۈز دەررە دىن ئۇرۇش كېرەكلىكىنى بايان قىلغاندىن كېيىن، بۇنىڭ ئازاب ئىكەنلىكىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ.ئەرەب تىلى قائىدىلىرىگە ئاساسەن، بۇ ئەلئەزابە الْعَذَابَ كەلىمەسىنىڭ ئۇ يۈز دەررە دىن باشقا بىر نەرسىگە دالالەت قىلىشى مۇمكىن ئەمەس. ئېرى تەرىپىدىن زىنا بىلەن قارىلانغان ئايالنىڭ توي قىلغان ئايال ئىكەنلىكىدە شەكشۈبھە يوقتۇر.چۆرىلەر ياتلىق قىلىنغاندىن كېيىن زىنا قىلسا، ئۇلارغا ھۆر ئاياللارغا بېرىلىدىغان ئازابنىڭ يېرىمى بېرىلىشى كېرەك نىسا 425.ئى پەيغەمبەرنىڭ ئاياللىرى! سىلەردىن كىم ئاشكارا بىر پاھىشە قىلسا، ئۇنىڭ ئازابى ئىككى ھەسسىگە كۆپەيتىلىدۇ. بۇ، ئاللاھقا ئاساندۇر ئەھزاب 3033.يىغىپ ئېيتقاندا پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام زىنا جىنايىتى ئۈچۈن تەۋراتقا ئاساسەن بەرگەن رەجم جازاسى، نىسا سۈرىسىنىڭ 15 ۋە 16 ئايەتلىرىدە بايان قىلىنغان ئۆمۈر بويى قاماققا ئېلىش ۋە تەۋبە قىلىپ تۈزەلگەنگە قەدەر ئازار بېرىش جازاسى بىلەن نەسخ قىلىنىدۇ. نىسا سۈرىسىنىڭ 15 ۋە 16 ئايەتلىرىدە بەلگىلەنگەن ئۆمۈر بويى قاماققا ئېلىش ۋە تەۋبە قىلىپ تۈزەلگەنگە قەدەر ئازار بېرىش جازاسى، نۇر سۈرىسىنىڭ 2 ئايىتىدىكى يۈز دەررە ئۇرۇش جازاسى بىلەن نەسخ قىلىنىدۇ.بۇ ئەسەرنىڭ بېشىنى تۆۋەندىكى ئادرېستىن ئوقۇڭ:
|
ۇيعىرلار تاريحى جايلى بىرەر ءسوز...بىلگەنگە مارجان 7972 10 پىكىر 15 قاراشا, 2021 ساعات 15:14تاريح ۇعىمىنىڭ ماعىناسى وتە كەڭ اۋقىمدى قامتيتىن، الۋان قىرلى عىلىمنىڭ ءبىر سالاسى. ونىڭ ەرەكشەلىگى ساناداعى تۇيسىك ارقىلى ءوزىنىڭ قۇپياسىنا ەلىتىپ، تىم الىسقا داۋىرلەر، عاسىرلار قويناۋىنا وي، قيال ارقىلى ساپار شەكتىرەدى. تاريح ول مىناۋ كوز جەتپەس كوكجيەك استىنداعى ۋاقىت ولشەمىمەن ايقىندالاتىن، ادامزات كوشىنە ۇلاسقان وركەنيەتتەر شەجىرەسى. ەستە جوق ەسكى داۋىرلەردەن باستاۋ الاتىن، ۋاقىت اتتى ءامىرشىنىڭ ىرعاعىندا تەربەلىپ، ءتۇرلى وزگەرىستەرگە ۇشىراعان، اقيقاتى كومەسكىلەنىپ سىرىن ىشكە بۇككەن ۇلى قۇبىلىس. بۇگىنگى تاقىرىبىمىزدىڭ ىشكى وزەگى وسىناۋ ۇلى قۇبىلىستىڭ ءبىر تارماعى ۇيعىر حالقىنىڭ تاريحىنا قاتىستى وقيعالار مەن جاعداياتتاردان تۇرادى.سونىمەن، حيكايامىزدىڭ باسىن سوناۋ ورتا عاسىرلاردا سەلەنگا، ورحون، تولا وزەندەرىنىڭ بويىندا قۇرىلىپ 745840 جىلدار ارالىعىندا ءومىر سۇرگەن ۇيعىر قاعاناتىنان باستايىق. ول كوكتۇرىكتەر قۇرعان ەكىنشى تۇرىك قاعاناتىنىڭ ورنىندا پايدا بولدى، استاناسى ورحون وزەنى بويىنداعى قارابالاساعۇن قالاسى ەدى. العاشقى قاعانى پەيلو 745ج., كەيىن مۇراگەرلىكپەن ونىڭ بالاسى مويىنشورعا بەرىلىپ، ول 746 759 جىلدار ارالىعىندا بيلىك قۇردى. اتالمىش قاعانات بيلىگىن توعىز وعىزدار كەيدە سەگىز وعىز تايپالار بىرلەستىگىنىڭ شونجارلارى جۇرگىزىپ وتىرعان. سول ءبىر تاريحي كەزەڭ اياسىندا ورتالىق ازيا مەن مونعول ۇستىرتىندە تىرشىلىك ەتىپ، ساياسي بيلىككە يەلىك ەتكەن، ءبىربىرىنە قاراماقارسى تۇركى تەكتى ەكى تايپالىق وداق ءومىر سۇرگەن بولاتىن:1 تۇرىك اتاۋىن يەلەنگەن تۇرىكقىپشاقتار.2 توعىز وعىز بىرلەستىگى.ءوز اتاۋى ايتىپ تۇرعانداي توعىز وعىز ءسوزى ەتنيكالىق ەسىم ەمەس، ساياسي اتاۋ. بۇنداعى قىپشاقتار اشينا اتالىق بيلەۋشى اۋلەتتى قۇرايدى، سەبەبى، ولار ەجەلگى تۇركىلەر تۇسىنىگىندە ءتاڭىر تەكتى، تاڭىردەن جاراتىلعان اۋلەت، ال توعىز وعىزدار انالىق اۋلەتكە اشيدە جاتقىزىلىپ، ارعى تەگى عۇنداردىڭ قىزدارىنان تارالعان دەپ، تانىلعان. بۇل مالىمەتتەردى بىزگە جەتكىزۋشى قىتاي جىلناماشىلارى، وعان قوسا تۇركىلەر عۇنداردىڭ تىكەلەي ۇرپاعى دەگەن دەرەكتەردى دە جازىپ قالدىرعان. وسىنشا ماعلۇماتتاردى وي ەلەگىنەن وتكىزە وتىرىپ، بۇنىڭ جاۋابىن ەجەلگى شەجىرەلەرگە جۇگىنۋ ارقىلى تاۋىپ كورەلىك:...ەجەلگى تاريحتا ب.ز. 67 جىلدارى عۇندار مەن قىتايلار اراسىندا جانعا جايلى باتىس ولكەسى ءۇشىن كەزەكتى تالاسجانجال بۇرق ەتە قالادى. شۇرايلى دا جاسىل جەلەكتى تارىم القابى ءۇشىن بولعان قيانكەسكى شايقاستا قىتايلار باسىم ءتۇسىپ، عۇنداردىڭ يەلىگى بولعان چەشى كنيازدىعى تۇرفان ءوڭىرى اياۋسىز تالانتاراجعا تۇسەدى. امالى تاۋسىلعان عۇن تاڭىرقۇتى چەشى حالقىنىڭ امان قالعاندارىنىڭ باسىن قۇراپ، قاعاناتتىڭ شىعىس ايماعىنداعى بايكال وڭىرىنە كوشىرىپ قونىستاندىرادى. ەندىگى باستى كوڭىل اۋدارارلىق جاعدايسول چەشى حالقىنىڭ ءتىلى، تانىم تىرشىلىگى تۇركىلىك بولعانىمەن، اتاتەگى باسقا، تۇركىگە ءۇش قايناسا سورپاسى قوسىلمايتىن ۇندىەۋروپالىقتىڭ شىعىس تارماعىنا جاتاتىن، ياعني، شىعىس يراندىقتارعا ۇقساس بولۋىندا. ءسوزىمىزدى ساباقتاي كەلە جوعارىدا ايتىلعان اشيدە اۋلەتىنەن شىققان توعىز وعىزداردىڭ عۇنداردىڭ قىزىنان تارالۋىنا قاتىستى تەكتىك ايىرماشىلىققا، وسى ءبىر وقيعانىڭ قاتىسى باراۋ دەپ، شامالايمىزارادا وتكەن ءبىرشاما عاسىرلار بويى ولار دا ءوسىپءونىپ، كوشپەندىلەرشە ءومىر ءسۇرىپ، ءۇرىم بۇتاقتارىن جانجاققا وربىتكەن كورىنەدى. ۇيعىر قاعاناتىنىڭ بيلىككە كەلگەنىنەن كوپ ۇزاماياق، 750 جىلدارى مەملەكەت ءۇش قاناتقا ورتالىق، وڭ جانە سول بولىپ بولىنگەندە، شارپىنى ماۋرەنناحرعا دەيىن جەتەدى. سونداعى ماۋرەنناحر تۇرعىندارىنىڭ عۇزدار وعىزدار اتالاتىندىعىن، ولاردىڭ سوناۋ الىس توعىز وعىزداردان كەلگەندىگى جايىنداعى اقپاردى ءوز كەزەگىندە اراب شەجىرەشىلەرى جازىپ كەتكەن. الايدا، ۇيعىر ءسوزىنىڭ تۇركىلىك ياعلاقار تايپاسىنىڭ اتاۋىنان شىققاندىعىن ەسكەرسەك، كەيدە سەگىز وعىز اتالۋىنىڭ شەشۋى وسى ياعلاقاردىڭ باسقا سەگىزىنەن ايىرماشىلىعىنا سايكەس ونىڭ تازا تۇركى تەكتى تۇقىم بولعاندىعىندا جاتىراۋ دەپ، توپشىلايمىز. سودان، 756 جىلى قازاق جەرىنىڭ وڭتۇستىكشىعىسىندا قارلۇق تايپاسى تۇرگەشتەردى تالقانداپ، تولىق ۇستەمدىككە يە بولدى. ەندىگى الداعى ون جىلدىقتا ولاردىڭ نەگىزگى قارسىلاسى توعىز وعىزدار ەدى.ايماقتاعى بيلىك ءۇشىن الاساپىراندا توعىز وعىزدار ۇيعىرلار كوپ كۇش جۇمساي وتىرىپ، شىعىس تۇركىستاننىڭ باتىس بولىگى مەن جەتىسۋدىڭ ءبىرشاما جەرىن قولاستىنا باعىندىرىپ قارلۇقتاردى بيلىكتەن ىعىستىرادى دا توعىز وعىزداردىڭ بەلدى تايپالارى قازاق جەرىنىڭ شىعىسىندا بيلىگىن جۇرگىزۋ ۇستەمدىگىن يەلەنەدى. ۇيعىرلاردىڭ پايداسىنا شەشىلگەن بۇل ىعىستىرۋ ءۇردىسى، سوناۋ 744 جىلى توعىز وعىزداردان ويسىراي جەڭىلگەن قارلۇق پەن ياعمالاردىڭ كوشىنىڭ جوڭعارياعا، تۇرفان مەن جەتىسۋ ايماعىنا جاپپاي اعىلۋىنان باستالعاندى. بۇل قونىس اۋدارۋدىڭ جالعاسى ءىىى عاسىر سوڭىنا قاراي قازاق جەرىنە تۇركى تەكتەس كوشپەندى وعىز تايپالارىنىڭ دا كوپتەپ كەلىپ ورنىعا باستاۋىنا ۇلاستى.ەندى ۇيعىرلاردىڭ ءدىني سەنىمى جايىندا ءسوز قوزعايتىن بولساق، ورتا عاسىرلاردىڭ ارقيلى كەزەڭدەرىندە اتالمىش حالىق ءزورواستريزمنىڭ، شاماندىق، تاڭىرلىك تاعى باسقا دىندەرمەن قاتار بۋدديزم، مانيحەيلىك جانە حريستياندىق دىندەردى ۇستانعاندىعىنا تاريح كۇا. وسىنشاما كۇردەلى نانىمسەنىمدەردىڭ ارالاستىعى سول اۋماقتاعى ەكى مادەنيەتتىڭ قارىمقاتىناسىنىڭ ناتيجەسىندە تۋىنداعان بولاتىن. ولار ەجەلگى قازاق جەرى مەن شىعىس تۇركىستانداعى عاسىرلار بويى قالىپتاسقان كوشپەلى جانە وتىرىقشى مادەنيەتتەردىڭ ارالاسۋى اسەرىنەن كوپتەگەن ءدىني نانىمسەنىمدەردىڭ توعىسۋىن باسىنان وتكەردى.ماسەلەن، ەرتە ورتا عاسىرلارداعى ءزورواستريزمنىڭ كەڭ ەتەك الۋى سونداياق، سوعدىلىقتاردىڭ كەلۋىمەن ءبۋدديزمنىڭ جاپپاي تارالۋى، حريستياندىقتىڭ نەستورياندىق باعىتىنىڭ ەنۋى، ت.س.س.تۇسىنىكتىرەك بولۋى ءۇشىن وتكەن تاريحقا ءبىراز شەگىنىس جاساساق: سونىمەن، 431 جىلى حريستيان الەمىنىڭ ۇلكەن باس قوسۋ جيىنىندا كونستانتينوپول پاتريارحى نەستوريدىڭ ...قۇدايدىڭ اناسى جوق! ادامنان قۇداي تۋمايدى... دەگەنى سياقتى، تاعى وسى سارىندا ايتقان وزىندىك پىكىرى ءۇشىن تاقۋا ءدىندارلار تاراپىنان جازاعا تارتىلىپ، شىركەۋدەن الاستاتىلادى. وسى شۋلى وقيعادان كەيىن ءپىرادار نەستوريدىڭ ءىزىن قۋشىلار نەستورياندار اتالىپ، حريستياندار الەمى ايماعىنىڭ بارلىق جەرىنەن قۋعىندالادى دا، تەك پەرسيادان عانا قولداۋ تابادى. بۇل ءدىني اعىم قامقورشىسى بولعان پەرسيا اۋماعىندا وزدەرىنىڭ مەكتەپتەرىن اشىپ، ناسيحاتىن جۇرگىزىپ، ءدىني ىلىمدەرىن شىعىس ازياعا قاراي كەڭىنەن تاراتادى. سيريادان شىققان وسىناۋ حريستياننەستورياندار وزدەرىنىڭ ءدىني ۋاعىزدارىن شىعىستىق باكتريا، پارفيا، ماۋرەنناحر، قازاق دالاسى مەن ودان ءارى قىتاي، مونعولياعا دەيىن، ونىڭ ىشىندە ۇيعىرلار اراسىندا دا ۇلكەن ساتتىلىكپەن ۋاعىزدايدى. ول از دەسەڭىز 732 جىلى قىتايدان قۋىلعان مانيحەيلىك ءدىن ورتا عاسىرلاردا مەسوپوتاميادان شىققان ءزورواستريزمنىڭ، شامانيزم، بۋدديزم، حريستياندىق دىندەردىڭ قوسىندىسىنان شىققان قويىرتپاق ءدىن يەلەرى دە ۇيعىرلار ورتاسىنان جاقتاستار تاۋىپ، بيلىك ءۇشىن تالاستاعى ىشكى سوعىستا مويانچۋر يدىقۇتتى قولداپ، ونىڭ بيلىككە كەلە سالىسىمەن مانيحەيلىكتىڭ ىقپالىنداعى ۇيعىر قوعامى، اتالمىش ءدىن قوجالىق ەتكەن تەوكراتيالىق مەملەكەتكە اينالادى.باساياعى ءبىر عاسىرعا جۋىق عۇمىر كەشكەن ۇيعىر قاعاناتى 840 جىلى جارتى عاسىرعا سوزىلعان ەنيسەي قىرعىزدارىمەن بولعان سوعىستا كۇلتالقان بولىپ جەڭىلدى. ساعىمعا اينالعان بيلىكپەن بىرگە مانيحەيلىك ءدىني نانىم دا ءوز مارتەبەسىنەن ايىرىلىپ تىندى. تاۋەلسىزدىكتەن ايىرىلعان توعىز وعىزداردىڭ ۇيعىرلاردىڭ ءبىر بولىگى 15 ايماق التاي مەن تارباعاتايعا اۋىپ قارلۇقتاردىڭ قۇرامىنا قوسىلسا، قالعان جارتىسى شىعىس تۇركىستان مەن گانسۋ وڭىرىنە قونىس اۋدارۋعا ءماجبۇر بولدى. ۇيعىرلاردىڭ قاڭىراپ، قۇلازىپ قالعان جۇرتىنا بىرتىندەپ، مونعول ءتىلدى تايپالار كوشىپ كەلىپ قونىستانىپ، شارۋاشىلىعىن تىكتەپ تۇراقتاپ قالدى.ودان كەيىنگى ۇيعىر حالقىنىڭ ءىح عاسىر اياعى مەن ح عاسىردىڭ باس كەزىندەگى تىرشىلىگى مەن ساياسي احۋالى كۇڭگىرت، بۇل كەزەڭ تۋرالى ناقتى تاريحي مالىمەتتەر جوقتىڭ قاسى. ءبىر جاعىنان تاريحتىڭ ءدال وسى كەزەڭىندە ۇزاققا سوزىلىپ، تولاسسىز جالعاسقان قاندى سوعىستاردان ابدەن السىرەگەن شىعىس ازيانىڭ بارشا مەملەكەتتەرى ءبىرشاما مەرزىم ءوز مەكەندەرىندە تىنشىپ، ەرىكسىز توماعا تۇيىق ساياسات ۇستانعان تۇعىن. مىسالى: سوعىستان سىلەسى قاتىپ قاجىعان قىتايلار ءوز قامالدارىنىڭ ىشىنە كەتتى، ال ۇيعىرلاردىڭ ايەلدەرى مەن بالالارى قىتاي اسكەرلەرىنەن قالعان قورعاندار مەن قورشاۋلارعا بارىپ جاسىرىنسا، ەندى قىرعىزدار ءۇشىن دە وسىناۋ سوعىستىڭ ەشقانداي ءمانى بولماي قالدى. ال، تۇركىلەردىڭ قالعانى تاۋلى التايعا تابان تىرەدى.الايدا ۋاقىت وتە كەلە ەسى كىرىپ، ەتەگىن جيعان ۇيعىرلار وزدەرىنىڭ جاڭا وتاندارىنا تەز بەيىمدەلىپ، تۇرفان، قاراشار مەن قۇشا سياقتى شۇرايلى دا بەرەكەلى، وتتى دا سۋلى تىرشىلىككە قولايلى ايماقتاردىڭ جەرگىلىكتى حالقىمەن قويانقولتىق ارالاسىپ كەتتى. قورىتا ايتساق، ءىح عاسىردىڭ سوڭعى شيرەگىندە تيانشان تاۋىنىڭ تەرىسكەيىنەن باستاپ وراسان زور ايماقتاعى وتىرىقشى جۇرتتار، كوشپەندى جاۋىنگەر تۇركى تەكتەس توعىز وعىزداردىڭ داڭقتى اتىن يەلەنىپ، بۇدان بىلايعى تىرلىكتەرىندە ۇيعىر ءسوزى باسىمدىققا يە بولىپ، ءجيى قولدانىسقا ەنە باستاعان سەكىلدى..بۇنداعى ءبىزدى تاڭداندىراتىن جاعداي، وسىنشا ايماقتى قامتىپ جاتقان تۇرعىنداردىڭ الەۋمەتتىك قۇرىلىمى، ولار: كوپەستەردەن، قولونەرشىلەردەن جانە ديقانشىباعبانداردان تۇراتىن مۇلدەم باسقا ەلجۇرت ەدى. بۇل دەگەنىڭىز وزدەرى ايشىقتاپ ەسىمىن يەلەنگەن جاۋجۇرەك كوشپەندىلەرگە ەش ۇقساستىعى جوق، جاڭا حالىقتىڭ قالىپتاسقاندىعىن بايقاتادى. جەر اۋماعى جاعىنان تيانشانعا جاناسىپ جاتسا، وڭتۇستىگىندە لوبنورعا، باتىس تاراپىنان ماناس وزەنى مەن قۇشا جازيراسىنا دەيىنگى جاسىل ولكەنى قامتىدى. سونىمەن، جاڭا ۇيعىر حالقىنىڭ پايدا بولعان، جاڭا مەملەكەتىن قىتاي بيلىگى 874 جىلى رەسمي تۇردە مويىندادى. بۇدان كەيىنگى حح ع. ارالىعىندا ۇيعىرلاردىڭ حالاحۋالى تۋرالى زەرتتەۋشى، عالىم س.ە.مالوۆتىڭ جاريالاعان زاڭدىق قۇجاتتار جايلى ەڭبەگىندە تۇرفان وڭىرىندەارەندا، كرەديت، قۇل، كۇڭ ساۋداسى، قارىز قۇلدىعى، الىمسالىق پەن مىندەتكەرلىك جانە وسىمقورلىقتىڭ دا بولعانىنىن تاپتىشتەپ جازىلعان. تاعى ءبىر ەرەكشەلىك جاعداي سول كەزەڭدەگى ۇيعىر ادەبيەتىنىڭ اۋدارماعا وتە باي بولۋىمەن دارالانادى. ولار كوبىنەسەسيريا، پارسى، سانسكريت، قىتاي جانە تيبەت تىلىندەگى تۋىندىلاردى ءوز تىلدەرىندە اۋدارىپ، وزدەرىنىڭ ءتولتۋما ادەبيەتتەرىنەن ەشبىر مۇرا قالدىرماعان. تەگى جاعىنان ءارتۇرلى ەتنوستاردىڭ ءبىربىرىمەن ەتەنە ارالاسقانى سونشا، تۇرفان ولكەسىندە مادەنيەتتىڭ وزگەشە ءبىر، باسقاعا ۇقسامايتىن بۋدان ءتۇرى قالىپتاستى. قورىتا ايتقاندا، شىعىس تۇركىستاننىڭ ەجەلگى مادەني، تاريحي داستۇلەرى ءۇزىلىپ، توقىراۋعا ۇشىرادى.... نەلىكتەن؟ قالاي ويلايسىز، نەگە بۇلاي بولدى؟ ەجەلگى دەمەكشى، ەندى بۇل وسى سۇراققا كونە شەجىرەلەردەن جاۋاپ ىزدەپ كورەلىك. ەندىگى اڭگىمە ارناسى وزگەرىپ ەجەلگى دۇنيە، ياعني، ءبىزدىڭ زامانىمىزدان بۇرىنعى ۋاقىت، بۇرىنعى الەم تۋرالى بولماق. ول ءۇشىن ءبىز اڭگىمەمىزدى وزدەرىڭىزگە مەكتەپ قابىرعاسىنان تانىس ساقتار تاريحىنان باستايمىز.سوندا ۇلى ساق ۇلىسىنىڭ پاتشايىمى تۇمار توميريس پەن پارسى پاتشاسى كير قۇرىش اراسىندا بولعان قاندى شايقاستى ەسىمىزگە تۇسىرەيىك. الاپات قانتوگىس باسقىنشى، اشكوز، قانقۇمار كيردىڭ ساق ۇلىسىنىڭ ايماعىنداعى تالاس دالاسىندا اجال قۇشۋىمەن اياقتالادى. ونىڭ كەسىلگەن باسىن جيىركەنە ۇستاعان ساق پاتشايىمى تۇماردىڭ ىزدەگەنىڭ قان ەدى! ءىش ەندەشە.... دەپ، قان تولى تورسىققا باتىرىپ تۇرىپ ايتقان ءسوزى، مىڭداعان جىلداردى ارتقا تاستاپ، ولاردىڭ تىكەلەي ۇرپاعى قازاقتارعا، ياعني، بىزگە دە سول قالپىندا جەتتى. مىنە، ءوزىڭىز كورىپ وتىرعانداي اسقاق رۋح پەن وشپەس ەرلىكتىڭ حالىق جادىندا ماڭگى ساقتالىپ ۇرپاقتانۇرپاققا بەرىلىپ، ەشقاشان وشپەيتىنىنە اتا تاريحتىڭ كۇا ەكەندىگى دالەل.سونىمەن، ب.د.د. 529 ج سىرداريانىڭ جاعاسىندا جۇزدەن استام حالىقتاردىڭ ۇلاندارى قاتىسقان ەڭ ءىرى قاندى شايقاس بولعان. وسى عالامات سوعىستا الەمنىڭ مىقتى دەگەن ەلدەرى ساق ۇلىسىنىڭ بەس قارۋىنىڭ قۇدىرەتىن تانىپ، وتانشىلدىق رۋحى مەن ەرلىگىنە باس ءيدى. ناتيجەسىندە، پاتشا باسىنان ايىرىلىپ پارسى جۇرتى يەسىز قالدى.جەڭىمپاز تۇمار پاتشايىم ەلىنىڭ رۋباسىلارمەن، باتىرلارىمەن ۇلكەن جيىن وتكىزىپ، ەندى بۇل قاتىگەز دۇشپانداردىڭ تۋعان جەرگە قايتىپ اياق باسقىزباۋدىڭ قامىن ويلاستىرادى. وقىرمان وزدەرىڭىزدە بايقاپ وتىرعان بولارسىز، تاريحي وقيعا مۇلدەم باسقا ارناعا بۇرىلىپ بارادى. سەبەبى، بۇرىنعى ءبىز وقىعان تاريح قاتتى بۇرمالانعان ەدى. كەڭەس ۇكىمەتى تاراپىنان سول قولدان جاسالعان قياناتتىڭ زاردابىن، بۇرمالانعان قازاق تاريحى تۋرالى قازىرگى زەرتتەۋشىلەرىمىز كوپتەپ جازۋدا.اقىرى سوڭىندا ەلجۇرتىمەن اقىلداسقان ۇلكەن تالقىلاۋدان سوڭ تۇمار پاتشايىم گۋشتاسپ دەگەن قىزمەتشى قۇلدىڭ بالاسى دارياۋشتى داري قۋىرشاق پاتشا ەتىپ تاعايىندايدى. وعان قوسا بولاشاقتا قانتوگىستى بولدىرماۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن، كوشپەندى حالىقتاردا باعزى زاماننان كەلە جاتقان جوسىق امانات الۋ ءتاسىلىن پايدالانادى. بۇل ءداستۇر بويىنشا قاتار ورنالاسقان مەملەكەتتەردىڭ بيلەۋشى اۋلەتتەرى ءوزارا ءبىرءبىر ادام نەمەسە تۇتاستاي ءبىر رۋدى اماناتقا بەرەتىن، وسى امانات ادام نەمەسە رۋ سول ەكى ەل اراسىنداعى بەيبىتشىلىكتىڭ ناقتى كەپىلى قىزمەتىن اتقارعان. سونداياق، كەي ۋاقىتتاردا سوعىستا جەڭىسكە جەتكەن ەل، جەڭىلگەن جاقتان دا بولاشاقتاعى بەيبىتشىلىكتى، ەكى ەل تىنىشتىعىن ساقتاۋ ماقساتىندا امانات الىپ وتىرۋ زاڭى بولعان ەدى. ءسويتىپ، اتابابا زاڭىن ۇستانعان پاتشايىم ويسىراي جەڭىلگەن پارسى ەلىنىڭ ادامى ەڭ كوپ پاسارعادى اتالاتىن رۋىنىڭ جارتىسىن اماناتقا الىپ كوشىرىپ اكەلىپ، مەملەكەتتىڭ شەتكى ەكى ايماعىنا ءبولىپ قونىستاندىرادى.سەبەبى، پاسارعادى ساق جەرىنە باسىپ كىرگەن پارسى پاتشاسى كيردىڭ قۇرىشتىڭ ەڭ سەنىمدى، اتاعى ءمالىم ارقا سۇيەر قولداۋشى رۋى ەدى. ال، وسى امانات جۇرتتىڭ سول كەزەڭدەگى اينالىساتىن شارۋاسىنىڭ نەگىزگى ەكى ءتۇرى دە ساقتار تاراپىنان ناقتى بەلگىلەنىپ بەرىلگەن ەكەن:1 ساياسي سالادا قۇرباندىققا ىلىنگەندەر ەكى ەل اراسىنداعى ساياسي، داۋلى ماسەلەلەردى شەشۋدە پايدالانىلعان2 ەگىنشىلىكتى مەڭگەرگەن ديقان بولۋى، ياعني، پاتشايىمنىڭ ەلىن استىقپەن، جەمىسپەن، ت.ب. كەرەكجاراقپەن قامتاماسىز ەتۋشى قىزمەتشىلەر.ەندى، شارۋا جاعدايى ايقىندالعان سوڭ ولاردىڭ ورنالاسقان جەرىنە كەلسەك، وسىناۋ امانات جۇرتتىڭ ءبىر بولىگىن قازىرگى تاجىكستان مەملەكەتى جەرىنە، ەكىنشى جارتىسىن قاشقار وڭىرىنە ءبولىپ ورنالاستىرىپتى. مىنە، بۇدان شىعار جاڭالىقتى ءوزىڭىز دە ءتۇسىنىپ وتىرعان بولارسىزدەمەك، تاجىكستانداعى تاجىكتەر مەن قاشقارداعى ۇيعىرلاردىڭ ارعى اتالارىنىڭ ءبىر تۋعاندىعىن جانە ولاردىڭ وسى ءبىر الاساپىران زاماندا اتاجۇرتىنان اۋىپ كەلگەن امانات ەلدىڭ ءۇرىمبۇتاعى ەكەندىگىن. تاجىكتەر ءوز جەرى مەن رۋلاستارىنان ايرىلسا دا، يران الەمىنىڭ ءبىر قيىر شەتىندە جاتقاندىقتان، رۋحاني بايلانىس ۇزىلمەي وزدەرىنىڭ ءتىلىن ساقتاپ قالدى، ال قاشقارداعى رۋلاستارى كەيىننەن: قاشقارلىق، تارانشى، سارت تاعى باسقا اتالىپ بۇرىندارى تۇركى تەكتى ياعلاكاردىڭ ەسىمىن يەلەنسە، كەيىننەن انا تىلدەرىن ۇمىتىپ، ءبىرجولا تۇرىكتەنىپ كەتكەندىكتەن سوۆەت زامانىندا ۇيعىر اتانعان ەدى. مىنە، قۇرمەتتى وقىرمان، ەندىگى رەتتە تىلدىك ەرەشەلىكتى جيناستىرىپ قويىپ، زامانا كوشىنە ىلەسىپ جازۋلار تاريحىنا كوشەيىك.تاريحتا، كوركەم ادەبيەتتە كوپتەپ كەزدەسەتىن ۇيعىر ەلىنىڭ جازۋ تۋرالى ءسوز قوزعاساق ءبىزدىڭ ويىمىزعا بىردەن تۇرفان جازۋى ورالادى. ونىڭ كوزگە تۇسەر باستى ەرەكشەلىگى سوعدى الفاۆيتىنەن باستاۋ الاتىن سولتۇستىك سەميت، ارامەي جازۋىنىڭ ءبىر ءتۇرى ەكەندىگىندە جانە ول تۇركى جازۋى سياقتى وڭنان سولعا قاراي ەمەس، باسقاشا، جوعارىدان تومەن قاراي تىك ارىپتەرمەن تاڭبالانۋىندا. وعان قوسا مەكتەپتەگى تاريح وقۋلىعىنان سوعدى ۇيعىر جازۋى دەگەنىمىزورتا عاسىرلارداعى پارسى جازۋى دەپ، وقىعانىمىز ءالى دە ءبارىمىزدىڭ جادىمىزدان وشە قويعان جوق قوي. سوعدىلىقتار ب.ز.ب. ءى ءى عاسىردا پارسىنىڭ احەمەن مەملەكەتىنىڭ قۇرامىندا بولعان، مونعوليا مەن قىتايدان مەرۆكە دەيىنگى اۋماقتاعى نەگىزگى كەرۋەن جولدارىنىڭ بارىندە ولاردىڭ ساۋداەگىنشىلىك قونىستارىنىڭ بولعاندىعى جايىندا دەرەكتەر بارشىلىق. بۇنداعى ءبىر كوڭىل اۋدارارلىق جاعداي ۇيعىر جازۋىنىڭ ءوزىنىڭ ءتۇپتەگىن تۇركىنىڭ رۋنيكاسىنان ەمەس، سوعدىدان الىپ وتىرعاندىعىندا. ەندى مىناداي سۇراق تۋىندايدى، ۇيعىرلار تۇركى تەكتى بولا تۇرا، نەگە پارسى جازۋىن قولدانعان؟ الدە تۇركىلەردە ءوز جازۋ تاڭباسى بولمادى ما؟توقتاڭىز، نەگە بولمادى، بولدى! ونىڭ دالەلى دانيالىق عالىم ۆ.تومسوننىڭ 1893 جىلى العاش وقۋ قۇپياسىن اشقان 35 ارىپتەن تۇراتىن كونە تۇركى رۋنيكاسىن قايدا قويامىز؟! تۇركىلەردىڭ ارعى تەگى ساقتاردا جازۋ مادەنيەتىنىڭ بولعانىنا ەسىك وباسىنان تابىلعان 26 تاڭبادان تۇراتىن كۇمىس توستاعان مەن قاتار تالاس، ەرتىس، سىر، ىلە وزەندەرىنىڭ بويىنان تابىلعان رۋنيكالىق جازۋلار دالەل بولا الادى. بۇل جازۋ ب.ز.ب. ءى عاسىردا ءومىر سۇرگەن تايپالاردىڭ تاريحى مەن مادەنيەتىنەن حابار بەرىپ، قازاق جەرىندە عۇمىر كەشكەن ساق تايپالارىنىڭ ءتىلى تۇركى ءتىلى بولعاندىعىنىڭ قۇپياسىن اشىپ، اقيقاتىن الەمگە تانىتتى. سولاي اعايىن!ەندى بۇل جازعاندارىمىزدى وي ەلەگىنەن وتكىزىپ وزىمىزشە ساراپتاما جاساپ كورەيىك: ۋاقىت مەرزىمى شامالاس، ورنالاسۋ ايماعى دا سول قالپى، ءتىلى تۇركى، جازۋ تاڭباسى ەكى باسقا. ايتىلىپ وتىرعان جازۋلاردىڭ ايىرماشىلىعىنىڭ جەر مەن كوكتەي ەكەندىگى ايداي انىق بولىپ تۇر. بۇعان نە دەيسىز؟ وسىدان كەلە سوندا بۇل جەردىڭ جەرگىلىكتى حالقى كىمدەر بولعان دەگەن؟ زاڭدى سۇراق تۋىندايدى.ال، بۇعان جاۋاپتى كونە قىتاي جىلناماشىلارىنىڭ مالىمەتتەرىنەن تابامىز. سەبەبى، قىتايدىڭ باتىس ولكەنى جاۋلاۋعا العاشقى قادام باسپاس بۇرىن، الدىمەن بۇل ءوڭىردىڭ حالقى، تۇرمىستىرشىلىگى جايلى ماعلۇماتتار جيناۋدان باستاعان. وسى ماقساتتا ەكى رەت ەلشىلىككە كەلگەن قىتايلىق ساياساتشى چجان تسيان باتىس ءوڭىر جەرلەرى، شىعىس تۇركىستان، قازاق جەرى مەن ورتالىق ازيا تۋرالى كوپتەگەن قۇندى دەرەكتەر قالدىرعان. سونداي اقپاراتتاردى تاريحشى بان گۋدىڭ ب.ز.د. ءى ع. ەرتەدەگى حان تاريحى ەڭبەگىنىڭ باتىس ولكە تۋرالى حيكايا تاراۋىنان دا كەزدەستىرەمىز.وندا باتىس جاقتى مەكەندەيتىن تۇركى تەكتى ءۇيسىن، قاڭلى، سيۋننۋ يەلىكتەرى جايىندا بايانداي كەلە ۇيسىندەردىڭ جەتىسۋدى، ساقتاردىڭ، قاڭلىلاردىڭ تۇرفان ويپاتىن مەكەندەيتىنىن جانە ولاردىڭ قىتاي بيلىگىنە قارامايتىندىعى جايىندا ايتىلعان. ەندى وسى جەردە ءسال كىدىرىس جاسايىق: سول بان گۋ ءوز مالىمەتتەرىندە قاڭلى مەملەكەتىن 5 بەكتىككە بولگەن.ونىڭ ىشىندە سۋشيە، كۋشانيە يەلىك اتاۋلارىن وقىعاندا سۋشيەسۋلە قاشقار, كۋشانيەقۇشار نەمەسە قاراشار اتاۋلارىنىڭ ەسكىشە ايتىلۋى ەمەس پە ەكەن؟ دەگەن، ويلارعا جەتەلەيدى. ارينە، بۇل ءبىزدىڭ وسىناۋ ىزدەنىس بارىسىنداعى ويىمىزدان تۋىنداعان ءتۇرلى بولجامدارىمىزدىڭ ءبىرى عانا.مىنەكەي، ءوزىڭىز بايقاپ وتىرعانداي، ارادا ءبىرشاما ۋاقىت وتسە دە وسىناۋ ەجەلگى پارفياندىقتاردىڭ ۇرپاقتارى پارسى ءتىلىن تۇركىگە الماستىرسا دابىراق، وزدەرىنىڭ شىعىس يرانمەن بايلانىسىن ۇدايى سەزىنىپ وتىرعان بولۋلارى كەرەك. ءسوتىپ، جوعارىدا ايتىلعان كوپەستەردەن، قولونەرشىلەر مەن ديقانباعبانداردان تۇراتىن جاڭا حالىقتىڭ ياعني، ۇيعىرلاردىڭ ارعى تاريحىنداعى وسىنداي وزگەشەلىكتەردىڭ بولعانىن جانە بۋدان مادەنيەتتىڭ قالىپتاسۋى سەبەپتەرىن دە ەندىگى ءوزىڭىز ءتۇسىنىپ قالعان بولارسىز. بۇل دەگەنىڭىز، شاماسى ەجەلگى شىعىس تۇركىستاننىڭ تاريحي ءداستۇرىنىڭ ءۇزىلىپ قالۋىنىڭ سەبەپسالدارىنىڭ ءبىر قىرى عانا بولسا كەرەكءتى...تاعى ءبىر كوڭىل اۋدارارلىق كەلەلى ماسەلەنىڭ ءبىرى امانات حالىقتىڭ تۇركىلەنۋ ءۇردىسىنىڭ ءوتۋ بارىسى جايىندا بولماق. دەمەك، پاسارعادى جۇرتىنىڭ تۇركىلەنۋى تىم ۇزاققا سوزىلىپ، عاسىرلارعا ۇلاسقان. بۇل ۇدەرىستىڭ باسىندا جەرگىلىكتى جۇرتپەن قوسا، ءارتۇرلى ساياسي، ەكونوميكالىق تاعى باسقا سەبەپتەردەن شىعىسقا ىعىستىرىلىپ نەمەسە ەتنوگەنەز ناتيجەسىندە وسى ارادان شىققان رۋلاردىڭ وڭتۇستىككە قاراي كەڭ كولەمدە جورىق جاساپ، شابۋىلداپ تۇرۋىنان تۋىنداعان. ولار ساقتار، كۋشاندار، تۇرىكتەر، قارلۇقتار، قىپشاقتار تاعى باسقا ۇلتتار مەن ۇلىستار.تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن تولىعىراق باياندار بولساق: ب.ز.ب. ءى مىڭجىلدىقتاعى قازاق جەرىن، ورتالىق ازيانى، اۋعانستان مەن سولتۇستىك ءۇندىستاندى مەكەندەگەن ساقتار ءداۋىرى، سوعدى مەملەكەتىندە، ەجەلگى تۇراندا بيلىك قۇرعان الىپ ەر توڭعا زامانى افراسياب, ۇلى قىتاي قورعانىن سالدىرتقان تىنىق مۇحيتتان پەن كاسپي تەڭىزىنە ارالىعىندا، ءۇندىستان، يران، اۋعانستانعا دەيىنگى ۇلان بايتاق ايماققا قوجالىق ەتكەن عۇندار، قازاق جەرى مەن ورتالىق ازيادا، ارال تەڭىزىنە دەيىنگى جانە يرانمەن وداقتاسا ءجۇرىپ ەفتاليتتەردى اق عۇندار باعىندىرعان تۇركى قاعاناتى، ودان بەرگى تۇركەش، قارلۇق، قاراحان قاعاناتتارى داۋىرلەرى مەن قىپشاق حاندىعى، شىڭعىسحان زاماندارى، تاعى سول سياقتى اتالمىش ۋاقىتتىڭ بارلىق كەزەڭىندەگى بيلىك باسىندا تەك قانا تۇركى اۋلەتتەرىنىڭ ۇستەمدىك ەتۋى.مىنە، وسىنشاما عاسىرلار اياسىنداعى تۇركىلەنۋ ءۇردىسى ۇنەمى ءوزىنىڭ جالعاسىن تاۋىپ، كۇندەلىك ءومىردىڭ اجىراماس ءبىر سالاسىنا اينالعان ەدى. ءيا، وسىناۋ داۋىرلەرگە ۇلاسقان تۇركىلەنۋ قۇبىلىسىنىڭ توقتاۋسىز ءجۇرۋى ءوز دەگەنىنە جەتىپ تىندى. سونىمەن ساق زامانىندا اماناتقا كەلگەن جۇرت، ياعني، كەيىنگى جاڭا ۇيعىر حالقى ب.ز.د. 59 جىلى العاشقى قىتاي باسقارۋ اكىمشىلىگى قۇرىلعان، ال ب.ز. ءىى عاسىرىندا سۋلە ەسكى اتاۋىمەن بىرگە جاڭا اتى كاشا، ياعني، قاشقار بولىپ تان يمپەرياسىنىڭ كارتاسىنا تۇسكەن باتىس ولكەنى مۇرا ەتىپ الىپ، ح عاسىر باسىندا تۇرفان، قاراشار، قاشقار جانە جاركەنت ايماعى تولىق تۇركىلەنىپ اقىر اياعى شىعىس تۇركىستانعا اينالىپ شىعا كەلدى.جانە دە تابيعاتتىڭ دا ادام ومىرىندە ۇلكەن ءرول وينايتىنىن ۇدايى ەستە ۇستاعان دا ءجوناۋ. ايتىلىپ وتىرعان ءىحح عاسىرلاردا ۇلى دالانىڭ تاندىرى كەۋىپ قۋاڭشىلىق باسقان كەزە ەدى. قاڭسىعان قۋاڭشىلىق كوشپەلىلەردىڭ شارۋاشىلىعىن شايقاپ، اۋرەگە سالسا، ارقاشان دالا جاقتان كەلەتىن قاۋىپ ازايىپ، كەرىسىنشە جاسىل القاپ تۇرعىندارىنىڭ وركەندەۋىنە مۇمكىندىك ۇلعايا تۇسەتىن. قالىپتاسقان جاعدايدى ءتيىمدى پايدالانعان ۇيعىر يدىقۇتى مەملەكەتى مەن سامانيدتەردىڭ باقتالايى ارتىپ كۇشەيىپ شىعا كەلدى. بۇرىندارى ەكىءۇش عاسىر بۇرىن ءومىر ءسۇرۋىن توقتاتقان باتىس تۇرىك قاعاناتى ىدىراعان سوڭ، ونداعى قارلۇق، ارگۋ، تۇحسي باسقا دا تۇرىك تايپالارى لەكلەگىمەن اۋىپ ىستىق كولدىڭ وڭتۇستىگىنە جانە تارىم القابىنا كەلىپ قونىس تەپكەن بولاتىن.سول ح عاسىردىڭ باسىندا قارلۇقتاردىڭ وڭتۇستىگىندە چيگيل مەن ياعما تايپالارى پايدا بولدى. بۇلاردىڭ ىشىندە العاشقى بولىپ ياعما تايپاسى يسلام ءدىنىن 900ج. قابىلداعانتىن. ولاردىڭ بيلەۋشىسى بوگراحان، قاراپايىم حالقىن بوگراش دەپ اتاعان. بوگراش ءتىلىنىڭ قارلۇقتار مەن ۇيعىرلارعا مۇلدەم ۇقسامايتىندىعى جايلى زەرتتەۋشى س.ە.مالوۆ: 1069 جىلعى جازىلعان ج. بالاساعۇننىڭ قۇتتى بىلىك داستانى اۋەلى اراب ارپىمەن جازىلىپ، سوسىن ۇيعىر جازۋىمەن كوشىرىلگەن، شىعارمانىڭ ءتىلى ۇيعىرشادان وزگەشە بوگراش تىلىندەدەپ، وزدىك پىكىرىن بىلدىرگەن.بۇل ح عاسىرداعى نەگىزىن ساتۇق بوعرا حان قالاعان 915 955ج.ج. قاراحان ءداۋىرى كەزەڭى. مەملەكەتتىڭ العاشقى استاناسى قاشقار، ودان بالاساعۇن، وزگەن قالاسى، كەيىننەن قايتادان قاشقار قالاسى بولدى. تۇركىلەردىڭ جاڭا ءدىني سەنىم يسلامدى قابىلداۋىنا ۇيىتقى بولعان ساتۇق بوعرا قاعاندى قازاق ەلى ءالى كۇنگە دەيىن قاستەرلەپ اۋليە اتا دەپ اتايدى، كەسەنەسى تاراز قالاسىندا ورنالاسقان. قاشقارداعى مۇسىلمان ءدىنىنىڭ كەڭ قانات جايۋىنا قاعاننىڭ بالاسى مۇسانىڭ ءوز بيلىگىن نىعاتۋ ماقساتىندا 960 جىلى يسلامدى مەملەكەتتىك ءدىن دەپ، جاريالاۋى دا كۇشتى ىقپال ەتتى. بۇرىننان بۋددالىق پەن نەستورياندىق سەنىمدەگى شىعىس تۇركىستاننىڭ باسىم بولىگى ەندى يسلامعا بەت بۇردى. بىراق، تۇرفان، قاراشار مەن كوشتە تۇراتىن حريستيان ۇيعىرلاردىڭ دا الەۋەتى ارتىپ، مانيحەيلىك دىننەن مۇلدەم باس تارتتى، ناتيجەسىندە بۇل ءدىني سەنىم مۇلدەم جويىلىپ تىندى.الايدا، كەڭ ەتەك العان نەستورياندىق ساياسي بىتىراڭقىلىقتا بولسا دا، سانى ارتىپ كەڭ قۇلاش جايعان نەستورياندىق شىركەۋلەر ءحىى عاسىردا تۇتاستاي كەڭ كولەمدى قامتىعان ءبىرتۇتاس مادەني سالانى قۇرادى. قىتايمەن سوعىس ولار ءۇشىن ءتيىمسىز ەدى، ويتكەنى ەكونوميكالىق احۋال باسىم ءتۇسىپ، سوعىس پەن جەڭىس يدەياسىنان الدەقايدا كۇشتىرەك بولاتىن. جانە شاي مەن جىبەك كيىمدەر، ساۋدا كەرۋەنىنەن تۇسەتىن قىرۋار پايدا جاعى تاعى بار دەگەندەي. ول كەزەڭدەگى ساۋدا كەرۋەندەرى قىتايدان شىعىپ، باعداتقا ايالداپ، ارى قاراي كونستانتينوپولگە دەيىن دامىلسىز ءجۇرىپ جاتتى. بۇنداعى مۇسىلمان كوپەستەرى سىبىرگە دەيىنگى ايماقتا قوجالىق ەتسە، نەستورياندىق ۇيعىر كوپەستەرى ورتا ازيا مەن قىتاي اراسىنداعى ساۋدا قاتىناسىندا شەشۋشى ءرول اتقاردى.كەيىنىرەك، ءحى عاسىردا ورتا ازياعا دا اقىرىنداپ حريستياندىقتىڭ پراۆوسلاۆتىق تارماعى تارالا باستادى. ىلگەرىدەگى وشپەندىلىگى ۇمىتىلماعان نەستورياندار بولسا، وزدەرى تاراپىنان بۇل قۇبىلىسقا سالقىن قاباق تانىتقان سىڭايلى. ساياسي بىتىراڭقىلىق پەن ساۋداداعى اشكوزدىك، ءدىني الاۋىزدىق ءحىى عاسىرداعى ۇيعىرلاردىڭ ىشكىسىرتقى جانە كورشىلەرمەن قارىمقاتىناسىنا ءتۇرلى ىقپالىن تيگىزىپ وتىردى. وسى قوعامداعى بارشا ءدىني الەۋمەتتىك توپتاردىڭ ىشىندە، اسىرەسە حريستياندىقنەستورياندار وزگە دىنگە توزبەۋشىلىك قاسيەتىمەن ەرەكشەلەنەتىن.ماسەلەن، 1125 جىلى شاڭىراعى ورتاسىنا ءتۇسىپ كۇيرەگەن قيدانداردىڭ لياو يمپەرياسىنىڭ بەكزاداسى ەليۋي داشي كورشىلەرى چجۋرچجەندەردىڭ شابۋىلىنان ىعىپ 20 مىڭ اسكەرىمەن يمپەريانىڭ باتىسىنا قونىس اۋدارادى. ول 1128 جىلى وندا دا تۇراق تابا الماي وڭتۇستىك جوڭعارياىنىڭ بيشبالىق قالاسىن باسىپ الادى. ءيا، كوكتەن ىزدەگەنى جەردەن تابىلدى، سەبەبى، مۇسىلمانمەن سوعىساتىن ادام ءوزى كەلدى گۋرحان. وسى ءساتتى ءتيىمدى پايدالانعان نەستورياندىق ۇيعىرلار قيدانداردى ازىقتۇلىكپەن، ساربازبەن قامتاماسىز ەتۋ جاعى مەن اسكەردى قايتا قۇرىپ جاراقتاندىرۋدان قارجىلارىن اياماعان. وعان بۇل جەردە تيانشان ءوڭىرىنىڭ وتىرىقشى 7 وبلىسىنىڭ باسشىلارى تەگى جاعىنان ۇيعىرلار بولۋى كەرەك جانە 18 تايپانىڭ كوسەمدەرى قوسىلىپ بارلىعى قاشقار قالاسىنا شابۋىل جاساعانىمەن جەڭىلىسكە ۇشىرايدى. سونىمەن جەتىسۋعا تۇراقتاپ بىرتەبىرتە 1129 جىلى سامارقان بيلەۋشىسىنىڭ قولاستىنداعى 16 مىڭ قيدان ءتۇتىنىن وزىنە قوسىپ الىپ، 1129 جىلى قاشقار مەن حوتان قالاسىنا قايتا شابۋىل جاساپ باسىپ الادى.بىراق، وسى جاعدايعا بايلانىست گۇرحاننىڭ ورتا ازيا مۇسىلماندارىمەن قارىمقاتىناسى شيەلەنىسىپ، قاڭلى مەن قارلۇقتاردى جاۋلاعانى ءۇشىن ۇلى قىپشاق دالاسىن ءوزىنىڭ بىتىسپەس جاۋىنا اينالدىردى. ول از دەسەڭىز 1130 جىلى حودجەنت تۇبىندە سۇلتان سانجاردىڭ يەلىگىندەگى ماحمۇتحاننىڭ اسكەرىن بىتشىت قىلىپ جەڭەدى. بۇل قورلىققا شىداماعان تاياۋ شىعىستاعى مۇسىلمانداردىڭ قۇدىرەتتى قولباسشىسى سۇلتان سانجار حوراسان، سەدجاستان، گۋرا مەن عازنانىڭ جانە مازاندەراننان جيناعان 100 مىڭ ساربازىمەن ءدىنسىز تۇرىكتەردىڭ سازايىن تارتقىزۋعا ءوزى كەلەدى.ءسويتىپ، 1141 جىلى حودجەنت پەن سامارقاننىڭ اراسىنداعى قاتۋان جازىعىندا قاراقىتاي گۋرحانى ەليۋي داشىنىڭ باقتالايى اسىپ، شايقاس دالاسىندا باسىم ءتۇسىپ، سۇلتان سانجار باستاعان مۇسىلماندار قوسىنىن ويسىراتقان كۇيدە كۇلتالقان ەتىپ جەڭەدى. ونىڭ ايەلى مەن قارۋلاستارى تۇتقىنعا ءتۇسىپ، ءوزى ارەڭ دەپ جانساۋعالاپ امان قالادى.مىنە، وسىناۋ قاندى شايقاستا نەستوريانداردىڭ يسلامعا دەگەن، ءدىني وشپەندىلىگى ءوز دەگەنىنە جەتكەن ەدى. نەگە دەسەڭىز سول كەزەڭدەگى شىعىس تۇركىستاندا مۇسىلماندار، بۋدداشىلار مەن نەستورياندار قاتارلاسا عۇمىر كەشىپ جاتتى. مىسالى:1 بۋدداشىلار موناستىرىندا بايلىقتارى ءشىرىپ جاتسا دا، ساۋداعا سەلقوس بولدى. بۋددا زاڭى بويىنشا التىنعا مەن كۇمىسكە، ايەلگە جولاۋعا قاتاڭ تىيىم سالىندى2 نەستورياندار شەتتەرىنەن ساۋداگەر دا، بىراق، مۇسىلمانداردى ولەردەي جەك كوردى.3 مۇسىلمان ساۋداگەرلەرى دە وزدەرى تاراپىنان كەرۋەندەرىن توقتاتقان ەمەس.نەستورياندىق ۇيعىرلار جۇمسالعان قارجى مەن قولداۋدىڭ قارىمتاسى رەتىندە قيداندار گۋرحانى ارقىلى بۇكىل سامارقان مەن فەرعاناداعى، قاشقار مەن حوتانداعى مۇسىلمەن باسەكەلەستەرىنىڭ مىسىن باسىپ، بۇكىل كەرۋەن ساۋداسىنىڭ تىزگىنىن ءوز قولدارىنا الۋدى كوزدەدى. جانە سولاي بولىپ ويلاعان ماقساتتارى جۇزەگە اسقان سەكىلدى. نەگە دەسەڭىز وسى قاتۋانداعا قىرعىن شايقاستان كەيىنگى كەزەڭدە ۇيعىرلاردىڭ ساۋدا قالالارىنىڭ گۇلدەنۋ كەزەڭىنىڭ ەسىگى ايقارا اشىلىپ، باسىمدىققا يە بولعان نەستوريان كوپەستەرى كەرۋەن ساۋداسىنان باسقا، وزدەرىنە تاۋەلدى اۋماقتارداعى مۇسىلمان كوپەستەرىنەن قوسىمشا الىمسالىق تا الىپ وتىردى.سول ۇشىندە ولار، ولشەۋسىز پايدا اكەلەتىن باسقا دىندەگىلەرگە قارسى كۇرەستى ۇنەمى قولداپ، بار قاراجاتتارىن ايامايتىندى.ۇيعىرلاردىڭ ويىن جۇزەگە اسىرىپ، ابىرويىن اسقاقتاتقان، ىسكە ىڭعايلى، ءبىلىمى مەن مادەنيەتى ءبىر باسىنا جەتەرلىك اسكەري كوسەم ەليۋي داشىنىڭ ءوز باسىنا كەلسەك، ول ايماقتاعى بۋددا، يسلام، حريستيان دىندەرىنىڭ ەشقايسىسىن دا مويىنداماعان كورىنەدى.وعان دالەل رەتىندە 1130 جىلى ول ءوز اتىنان كوك ءتاڭىرى مەن قاسيەتتى جەرسۋعا، اتابابا ارۋاعىنا باعىشتاپ سۇر بۇقا مەن اق بوز اتتى قۇرباندىققا شالعانىن ايتساق تا جەتىپ جاتىر. بىراق، ونىڭ مۇراگەرى يليا دەگەن، حريستياندىق ەسىمدى يەلەنسە، نەمەرەسى دجۋركا، يۋركا يۋري بيلىك ەتكەن 1178 1213 جىلدارى اتاسى ەليۋي داشى جاۋلاپ العان جەرلەردى ساقتاپ قالۋ ماقساتىندا پاتريارح يليا ءىىىگە قاشقار مەن جەتىسۋدا نەستورياندىق ميتروپوليا قۇرۋعا بارىنشا قولداۋ كورسەتىپ وتىرعان.ۇيعىر يدىقۇتى قاتۋان شايقاسىنان كەيىن قاراقىتاي گۋرحانىنا سالىق تولەپ تۇرعانىمەن، تولىق تاۋەلدىلىككە تۇسپەي شىن مانىندە ءوز بەتىنشە دەربەس ارەكەت ەتە بەرەتىن. بۇدان ءبىز ۇيعىر يدىقۇتىنىڭ قيدان گۋرحانعا ادال وداقتاس ەمەس ەكەندىگىن، گۋرحاندى تەك ساۋدا سالاسى مەن ءدىني مۇددەلەرى ءۇشىن عانا، مىسالى: مۇسىلماندارعا قارسى قالقان رەتىندە پايدالانۋ ساياساتىنا پايدالانىپ عانا، قيتۇرقى ساياسات ۇستانعاندىعىن بايقايمىز.ودان ارعى ۇيعىرلاردىڭ تاريحى، ارينە، الەمدەگى بارلىق ەلدەر شەجىرەسىندە جازىلعانداي كوپتەگەن ءدىني سەنىم جىكشىلدىگىنەن، ىشكى الاۋىزدىقتان، تەكتىك ايىرماشىلىق پەن ىشكىسىرتقى ساياسي، ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك قارىمقاتىناستاردىڭ اسەرىنەن ءىرى قاقتىعىستارعا تاپ بولىپ، ودان ءارى ۇلكەن قانتوگىستەردى دە تۋىنداتىپ وتىرعان.وعان مىسال كوپتەگەن زەرتتەۋشى عالىمدارىمىزدىڭ ەڭبەكتەرىندە ۇشىراساتىن، جوعارىدا ايتىلعانداي ارتەكتىلىك، ءتۇرلى ادەتعۇرىپتار مەن سالتداستۇرلەردىڭ كەزدەسۋى، مىسالى، تۇركى تەكتى سارىۇيعىرلاردىڭ كۋشا مەن قاتار باسقا دا قالالار ماڭايىندا كوپتەپ قونىستانعاندىعى، باسقا ۇيعىرلاردىڭ ولاردى كاپىر دەپ، اتايتىندىعى جايلى، تاعى باسقا ءتۇرلى مالىمەتتەردى كوپتەپ كەزدەستىرۋگە بولادى.ايتىلعان سودەرىمىز جالاڭ بولماس ءۇشىن مىنا ءبىر فاكتىگە كوڭىل اۋدارا كەتەيىك. اكەسى قاشقاردا تۋىپ وسكەن، قاراحان ءداۋىرى تۇسىنداعى امىرشىلەردىڭ ءبىرى يبن ءاليدىڭ ۇرپاعى، تۇركى حالقىنىڭ اسا دارىندى پەرزەنتتەرىنىڭ ءبىرى، ايگىلى ديۋاني لۇعات اتتۇرك شىعارماسىنىڭ اۆتورى ماحمۇد قاشقاري قاراحاندىقتاردىڭ ۇيعىرلاردى شابۋىن بىلاي دەپ سۋرەتتەيدى:كەمە ىشىنە وتىرىپ،ىلە سۋىن كەشتىك ءبىز.ۇيعىر جاققا بەت قويىپ، مۇڭلىق جۇرتقا استىق ءبىز.بايراق بايلاپ اتتارعاۇيعىر جاققا تارتارعا.ۇرى جاۋىز جاتتارعا،قۇس سياقتى ۇشتىق ءبىز.سەلدەتىپ ءبىر اقتىق ءبىز،كەنت ۇستىنەن شىقتىق ءبىز.بۇرحان ءۇيىن جىقتىق ءبىزبۇرحان ۇستىنە شىقتىق ءبىز!شۋ باتىر ەكى مىڭ جىلدىق دالا جىرى. الماتى. 2000. 93 بەت.ودان كەيىنگى ۇيعىرلاردىڭ قىسقاشا تاريحى جارتى الەمدى تىتىرەتكەن شىڭعىس حان زامانىمەن استاسىپ جاتىر. عۇلاما، تۇركولوگ ل. گۋميلەۆتىڭ پىكىرىنشە: ۇلى قولباسشى شىڭعىس حان اۋەل باستا بۇكىل كوشپەلى تايپالاردى ءبىر تۋ استىنا بىرىكتىرۋدى عانا مۇرات ەتكەن. بىراق يمپەريا قۇرىلعاننان كەيىن شىڭعىس حان قىتاي جانە حورەزم سەكىلدى باعزى زاماننان بەرى كوشپەلىلەردىڭ جەرىنە كوز الارتىپ كەلگەن وتىرىقشى يمپەريالارمەن كۇرەسۋگە امالسىزدان ءماجبۇر بولعان.ناتيجەسىندە، سوعىس اۋقىمى كەڭەيىپ، بىردەنبىرگە ۇلاسىپ، جىلدانجىلعا جالعاسا بەردى. وعان قوسا مۇسىلمان كوپەستەرىنىڭ بىتىسپەس قارسىلاستارى نەستوريان دىنىندەگى ۇيعىر كوپەستەرى شىڭعىس حاندى يسلام مەملەكەتتەرىمەن سوعىسقا يتەرمەلەپ وتىرعاندىعىن قوسىڭىز.كەيىنگى بەرگى شەجىرە ءحى عاسىردىڭ ورتاسىنا قاراي قۇرىلعان موعولستان مەملەكەتى تاريحىمەن ەتەنە بايلانىسقان. ونىڭ سەبەبى موعولستاننىڭ وڭتۇستىگى فەرعانا ءۋالاياتى مەن قاشعار، اقسۋ، شالىش جانە تۇرفانمەن شەكتەسكەن ەدى. شاعاتاي ۇلىسى ىدىراعاننان كەيىن، توعىلىق تەمىر ۇرپاعىنىڭ بيلىككە كەلۋى، ودان بەرى موعولستان حانى ەسەن بۇعانىڭ، بابالار ءداستۇرىن جاڭعىرتىپ باتىس تۇرىك قاعاناتىنىڭ قارا شاڭىراعىنا تۋ تىككەن قازاق سۇلتاندارى كەرەي مەن جانىبەكتى قۇشاق جايىپ قارسى الۋىنا ۇلاسادى.كەيىنگى شەجىرەگە دەن قويساق ءحىى عاسىرلاردا، دالىرەك ايتساق 1635 جىلى ويراتتاردىڭ باسىن قوسىپ حاندىق قۇرعان باتۋر حونتايشىنىڭ قازاق جەرىنە شابۋىلى، ءجۇز جىلدان استام ۋاقىتقا سوزىلعان قازاقجوڭعار سوعىسىنىڭ باستاماسى بولدى.جاۋلاۋشىلىق ساياسات ارقىلى الەۋەتى اسقان، ءحىىى عاسىردا ءبىرشاما ساياسي جانە ەكونوميكالىق ورلەۋگە يە بولعان جوڭعار حاندىعى تيبەتتى، شىعىس تۇركىستاندى جانە قىرعىزداردىڭ ءبىراز بولىگىن ءوزىنىڭ قولاستىنا باعىندىرعان ەدى. باسقىنشىلىق سوعىس ساياساتىن ۇستانىپ، سان مىڭداعان ادامداردىڭ ناھاق قانىن توككەن جوڭعار مەملەكەتىنىڭ ورتالىق ازيادا بىردەنءبىر، تەڭدەسسىز قوجايىن بولسام! ەگەن ارمانى ساعىمعا اينالدى.سول، ءحىىى عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا 1758ج. قازاق ساربازدارى مەن تسين يمپەرياسىنىڭ قىسپاعىندا قالىپ، قىرعىنعا ۇشىراعان جوڭعارلار ەندى قايتىپ باس كوتەرمەستەي بولىپ تاريح ساحناسىنان ماڭگىگە جويىلدى. ءيا، قازاق اتامىزدىڭ نەگە قۇمار بولساڭ، اجالىڭ سودان دەگەن ءسوزى تەگىن ايتىلماعاناۋ، ءسىرا!ارينە، قىتاي دا ءوز تاراپىنان تىنىش جاتپاي ءبىرشاما جىلدارعا سوزىلعان جازالاۋ شارالارىن باستايدى، بىراق، كۇش تەڭ ەمەس ەدى، كوپ ۇزاماي كوتەرىلىس اياۋسىز باسىپ جانشىلدى. كوتەرىلىس بەلەڭ العان جوڭعاريا جەرى مەن شىعىس تۇركىستان ايماعى بۇل قاندى وقيعادان كەيىن، تسين يمپەرياسىنىڭ جاڭادان قۇرىلعان پروۆينتسياسى شىڭجاڭ شۇار ياعني، قىتايشا سينتسزيان جاڭا شەكارا دەپ، اتالدى.وسى ءساتتى ءتيىمدى پايدالانعان قىتاي ۇكىمەتى جوڭعار حاندىعىنىڭ جەر اۋماعى مەن شىعىس تۇركىستان ءوڭىرىن ءوزىنىڭ يەلىكتەرى دەپ جاريالايدى.دەمەك، وسىناۋ قيتۇرقى ساياساتتىڭ اياسىندا يەسىز قالعان جوڭعارلار مەكەنىنە تارانشىلاردى، ياعني، تۇرفان، اقسۋ جانە قاشعار، حوتان تاعى باسقا ولكەلەردەگى ۇيعىرلاردى كۇشتەپ اكەپ ورنالاستىرادى. تارانشى ەگىنشى، ديقان دەگەن، ماعىنانى بەرەدى، ونداعى باستى ماقساتىنا توقتالار بولساق: ءبىرىنشى مىندەتقىتايلاردى استىقپەن قامتاماسىز ەتىپ تۇرۋ بولاتىن. سودان نە كەرەك، بەينەتپەن تاپقان ءونىمنىڭ باسىم بولىگى قىتاي بيلىگىنە تاپسىرىلىپ، عاسىرلارعا سوزىلعان الەۋمەتتىك ەزگىنىڭ شىرماۋىندا عۇمىر كەشتى.ءسويتىپ، مانچجۋر تسين اۋلەتىنىڭ قولاستىنا قاراعان ۇيعىرلار ءحىح عاسىردا وتارلىق ەزگىنىڭ وكتەمدىگىنە شىداماي، وتارشىل بيلىكتىڭ وزبىرلىعىنا قارسى 1862 جىلى دۇنگەن حالقىمەن بىرىگىپ، ازاتتىق كۇرەسىنە شىعادى. قارۋلى كۇرەس بارىسىندا قوقان حاندىعىنان كەلگەن اسكەري كوسەم ياكۋب بەك جەڭىسكە جەتىپ 1864 جىلى قىتايدان ءبولىنىپ، قاشقار مەن ءۇرىمشى قالالارىندا دۇنگەندىك وداق باسشىلىق ەتكەن ۇيعىر جەتىشار مەملەكەتىن قۇرادى. جىلعا جەتپەس مەرزىم ىشىندە ەندى بيلىك ءۇشىن اۋىزبىرشىلىكتەن ايىرىلعان دۇنگەندەر مەن ۇيعىرلار الاۋىزدىققا ۇرىنىپ ءوزارا قىرقىسادى. سونىمەن اقىرىندا دۇنگەندەردى تاستالقان ەتىپ جويعان ۇيعىرلار 1865 جىلى قۇلجادا جەكە تارانشى سۇلتاندىعىن قۇرادى. وسىناۋ پايدا بولعان ىلە سۇلتاندىعىنىڭ باسشىلىعىنا ابىلوعلى حان سايلانادى.ءدال وسى كەزەڭدە پاتشالىق رەسەيدىڭ قولاستىنا قاراعان ۇلى ءجۇزدىڭ البانسۋاندارى ءالى دە ورىس پەن قىتاي اراسىنداعى ناقتىلانىپ ايقىندالا قويماعان شەكارا ارقىلى، ەجەلگى ادەتتەرىنشە ەمىنەركىن كوشىپقونىپ ءجۇردى. جانە دە ورىستىڭ وتارشىلدىق سۇرقيا ساياساتىنىڭ ەلگە، جەرگە، ۇرپاقتىڭ كەلەشەگى ءۇشىن ۇلكەن قاۋىپ ەكەنىن ەرتە سەزگەن البان تازابەك پۇسىرمانوۆ وتە سۇڭعىلا ادام ەدى. سول ءۇشىن دە وزىنە قاراستى مىڭعا جۋىق وتباسىن باستاپ بوداندىققا مويىنسۇنباي ورىستىڭ جازالاۋشى اسكەرىمەن سوعىسىپ، قىرعىنعا ۇشىراتىپ تەگىمىز ءبىر، ءدىنىمىز ءبىر تۋىسپىز عوي، كاپىرگە قارسى بىرىگىپ سوعىسايىق دەگەن نيەتپەن ابىلوعلى حانعا بارىپ قوسىلادى.تازابەك باتىردىڭ اتالمىش جويقىن اركەتىنەن قاتتى سەكەم العان ورىس بيلىگىنىڭ جەتىسۋداعى گۋبەرناتورى كولپاكوۆسكي تازابەك پۇسىرمانوۆتى جازالاۋ ماقساتىندا ءوزى باستاپ كوپ اسكەرىمەن 1871 جىلى ماۋسىمىندا قۇلجاعا قاراي اتتانادى. العاشقىدا ادال وداقتاس بولعان ابىلوعلى حان ورىستان زارە قۇتى قالماي قورىققانى سونشا، كولپاكوۆسكيگە ءوز اياعىمەن كەلىپ بەرىلگەنى ازداي، ونىسىمەن قويماي تازابەك باتىردى دا الداپ اتاجاۋىنا تىرىدەي ۇستاپ بەرەدى. ءسويتىپ، گۋبەرناتور كولپاكوۆسكي بىرىنشىدەن تارانشى سۇلتاندىعىن ءبىرجولا تاريحتان وشىرسە، ەكىنشى جاعىنان تازابەك باتىردى دا تۇتقىنداپ ويلاعان ماقساتىنا جەتەدى.وسى جاعداي تۋرالى قىتاي تاريحشىسى شي ءشىڭشۇن مىناداي دەرەكتەر قالتىرعان: ...ءاليحان وعان تىزە بۇگىپ، امالسىزدان تازابەكتى وعان تاپسىرىپ بەرەدى. ورىستار تازابەكتى تەمىر شىنجىرمەن بايلاپماتاپ الماتىعا اكەلىپ، ونى ازاپتاپ اسا جانتۇرشىگەرلىك قيناۋ جاساپ، عايۋاندىقپەن ولتىرەدى. بەكسۇلتان نۇرجەكەۇلى. گۇبىرناتىر كالپاكوۆسكي مەن البان تازابەك باتىر جانە جەتىسۋعا ۇيعىرلاردىڭ جاپپاي كوشۋى، جاركەن ايناسىگازەتى، 1920, 05قاراشا، 2021ج..ازاتتىققا جولىندا قۇربان بولعان جەرلەستەرىنىڭ اماناتىن اياق استى ەتكەن ابىلوعلى حان، قانداستارىنىڭ سەنىمىن اتتاپ ءوتتى. ول، قۇلجا قاقپاسىن قارسىلىقسىز اشىپ بەرۋمەن قاتار، تەگى ءبىر، ءدىنى ءبىر تازابەكتى ۇستاپ بەرگەن ولشەۋسىز ەڭبەگى ەلەنىپ، دەرەۋ الماتىعا كوشىرىلىپ اكەلىنگەن سوڭ ورىس ۇكىمەتىنىڭ قامقورلىعىنا الىندى.پەتەربۋرگتاعى 1881 جىلعى قىتايمەن بولعان كەلىسىم بويىنشا، قۇلجا ايماعىنداعى ەلدەردىڭ تالاپتىلەكتەرى ەسكەرىلىپ رەسەي اۋماعىنا كوشىپ قونىستانۋىنا رۇقسات بەرىلدى. ناتيجەسىندە، قىتاي ۇكىمەتىنىڭ قۋعىنىنان، جازالاۋىنان قاۋىپتەنگەن ۇيعىرلار 45373 ادام مەن دۇنگەدەردىڭ 4682 ادام ءبىراز شاڭىراعى 18811884 جىلدار ارالىعىندا ءبىزدىڭ جەتىسۋعا كەلىپ قونىستاندى. نەگىزىنەن تارانشىلار قازىرگى الماتى وبلىسىنا قاراسى جاركەنت، اقكەنت، اقسۋشارىن، مالىباي، قورامسا جانە قاراسۋ جەرلەرىنە ورنالاسسا، دۇنگەندەردىڭ باسىم كوپشىلىگى پىشپەكتىڭ فرۋنزە قالاسى باتىس جاعىنا جايعاستىرىلدى. جان ساۋعالاپ شەكارا اۋىپ كەلگەن ءار تارانشىنىڭ جانۇياسىنا 4 سوم 17 تيىننان وكىمەت تاراپىنان تارقاتىلىپ، سونىمەن قاتار 10 جىل بويى الىمسالىقتان بوساتىلدى.ءسويتىپ، ...ءاۋ باستا گەنەرال كالپاكوۆسكي مەن البان تازابەكتىڭ اراسىندا تۋعان كۇرەس ءوستىپ حالىقارالىق دارەجەدەگى ماسەلەگە ۇلاستى. ناتيجەسىندە، جەتىسۋدىڭ شىعىس اۋداندارىندا، اتاپ ايتقاندا، سول كەزگى جاركەنت، ۆەرنىي ۇيەزدەرىندە ءبىربىرىمەن بايلانىسا ورنالاسقان ۇيعىر اۋىلدارى پايدا بولدى بەكسۇلتان نۇرجەكەۇلى. گۇبىرناتىر كالپاكوۆسكي مەن البان تازابەك باتىر جانە جەتىسۋعا ۇيعىرلاردىڭ جاپپاي كوشۋى، جاركەن ايناسىگازەتى، 1920, 05قاراشا، 2021ج..يا، ول كەزەڭ دە قازاق ەلى ءۇشىن پاتشالىق رەسەيدىڭ وتارىنا اينالعان شەرلى زامان ەدى. سوندىقتان بولا ەجەلگى جەر يەسى بولىپ وتىرعان، وسىناۋ قۇتتى قونىس ءۇشىن ارعىسى جوڭعار، بەرگىسى ورىس پەن قىتايعا قارسى تۇرىپ عاسىرلار بويى قانىن دا، جانىن دا اياماعان قازاق حالقىنىڭ ەركىنەن تىس وسىنداي شۇرايلى تەگىن جەردى يەلەنىپ، كەڭشىلىككە كەنەلدى. ارينە، الماقتىڭ دا سالماعى بار... دەگەندەي سودان بەرگى جىلداردا پاتشالىق رەسەيگە، ونىڭ ميراسقورى كەڭەستىك قىزىل يمپەرياعا جانتاندەرىمەن بەرىلىپ ادال قىزمەت ەتتى دە.قازىرگى ۇيعىر جۇرتىنىڭ سول شاقتا قىتايدا قالاي اتالعانىن بىلمەيمىن، بىراق، رەسەي يمپەرياسى تۇسىنداعى مىنا ءبىر قۇجاتتاردا ۇيعىر اتاۋى كەزدەسپەيدى. سونداياق، يمپەريالىق رەسەي قولاستىنداعى ءحىح عاسىردىڭ سوڭى مەن حح عاسىردىڭ باسىندا تۇركىستان ايماعىندا تۇراتىن حالىقتاردىڭ ۇلتتىق قۇرامى جايىندا زەرتتەۋشى م. بەيسەنوۆ 1897 جىلعى بۇكىلرەسەيلىك ساناققا سۇيەنە وتىرىپ تۇركىستان ولكەسىن مەكەندەگەن حالىقتاردىڭ ەتنوستىق ەرەكشەلىكتەرىن كەستە بويىنشا مىناداي ەتىپ سيپاتتايدى:كەستە 1. تۇركىستان ءوڭىرى حالىقتارىنىڭ ەتنوستىق ەرەكشەلىكتەرى:ودان كەيىنگى 1910 1912 جىلدارى جاسالىنعان جەرۇيىق جەتىسۋدىڭ جەرگىلىكتى تۇرعىندارىنىڭ حالىقتىق ەسەبى جايلى مالىمەتتەردەن، ۇيعىرلار تۋرالى دەرەكتى پ. رۋميانتسەۆتىڭ ەكى بولىمنەن تۇراتىن تارانشىلار دەپ اتالاتىن بەسىنشى كىتابىنىڭ ءبىرىنشى بولىمىنەن تابامىز. وندا ۆەرنىي، جاركەنت وڭىرىندەگى تارانشىلاردىڭ ۇيعىرلاردىڭ اينالىسقان شارۋاشىلىعى مەن مادەنيەتى جايىندا باياندالادى. وزدەرىڭىز كورىپ وتىرعان كەستەدەن دە، پ. رۋميانتسەۆتىڭ جازبالارىنان دا بايقايتىنىمىز، ناقتى ۇيعىر اتاۋىنىڭ رەسمي تۇردە بەكىتىلۋى پاتشالىق رەسەي قۇلاعاننان كەيىنگى كەڭەس بيلىگى كەزىندە جۇزەگە اسقان بولۋى كەرەك.ەندى سارت اتاۋىنىڭ ماعىناسىن قاراستىرىپ كورەلىك. بۇل اتاۋدىڭ شىعۋ توركىنىن بىرقاتار زەرتتەۋشىلەرىمىز سىر وزەنىمەن بايلانىستىرادى. ونىڭ سەبەبى، ەرتە ورتا عاسىرلاردا سىرداريا وزەنى ياقسارت اتالعان، ال ونىڭ بويىندا ديقانشىلىقپەن اينالىسقان تاجىكتەردى ياقسارتتىقتار دەگەن، جالپى ەسىممەن اتاعان ەكەن. ۋاقىت وتە كەلە ياق ءسوزى ءتۇسىپ قالىپ، سارت ءسوزى كەڭ قولدانىسقا يە بولىپ كەتكەن دەگەن دەرەكتەر كەلتىرەدى.الايدا، بەلگىلى عالىم ت. جۇرتبايدىڭ مالىمەتتەرىنە جۇگىنسەك، اعامىز بىلاي دەپ، تارقاتادى: ...سارتتار، ياعني تۇركى تۇقىمىنا جاتپايتىن، ساۋدا جاساي كەلىپ قونىستانىپ قالعان كوپەستەر تەك قالادا تۇرعان. ولار مەملەكەتتىك بەكزادالىققا كوتەرىلمەگەن، تەك مەشىت ارقىلى ىقپال جاساۋعا تىرىسقان. سارت دەگەن ءسوزدىڭ شامداناتىن ەشتەڭەسى جوق. بۇل تاريحي جاعدايعا بايلانىستى شىققان الەۋمەتتىك توپتىڭ اتى دەپ، تۇيىندەيدى. دۋلىعا 1توم. ت. جۇرتباەۆ، 338 بەت. بۇعان ءبىزدىڭ الىپ قوسارىمىز جوق.كەلەسى كەزەكتە كەڭەس وكىمەتى تۇسىندا بولعان مىنا جاعدايعا نازار اۋدارىڭىزدار، اتالعان تاقىرىپقا جاناما مالىمەت: 1962 جىلدىڭ جازىندا قىتايدان قازاقستانعا مىڭداعان قازاق پەن ۇيعىر وتباسىلارىنىڭ كوشىپ كەلگەنى ەسىمدە. ول كەزدە بالامىز. العاشقى جىلى ءار ءۇي ءبىرءبىر وتباسىنى پانالاتتى. كوشىپ كەلگەندەردىڭ بالالارىمەن تانىسىپ، دوس بولىپ كەتتىك. كەلەر جازدا سوۆحوزدىڭ بۇكىل حالقى قۇرىلىسقا شىعىپ ورالماندارعا شاماشارقىنشا ءۇي سالىپ بەرگەن. قىتايدىڭ فوناريگى، قىتايدىڭ اليۋمينيدەن جاسالعان تيىن اقشالارىن سول كەزدە كورىپ ەدىك. سوندا ءبىر ۇيعىر اقساقالدىڭ، ءبىزدىڭ ۇيدەن ءشاي ءىشىپ وتىرىپ، ءبىز ءوزىمىزدىڭ ۇيعىر ەكەنمىزدى وسى جاققا كەلگەننەن كەيىن بىلدىك. ارعى بەتتە، قىتايدا ءبىز تارانشى ەدىك، سارت ەدىك دەگەنى ەسىمدە قالىپتى. قوندىگەردىڭ ءبىراق بەتتىك تاريحى...2 ءبولىمى، تالاسبەك اسەمقۇلوۆءيا، تاريح دەگەنىمىز ءتۇپسىز شىڭىراۋ تۇبىنەن بۇرقىلداپ شىعىپ جاتقان قاينار سەكىلدى، ونىڭ قۇپياسى، قاسيەتى دە تەرەڭدە. سول سياقتى ۇيعىر حالقىنىڭ دا تاريحى تۇڭعيىقتان تامىر تارتاتىن كونە جۇرت ەكەندىگى داۋسىز.سودان بەرگى ۋاقىتتا كەڭ پەيىل، جانى جومارت قازاق ەلىنە تۇراقتاپ، ءوسىپءونىپ قويانقولتىق ءومىر كەشۋدە. قازىرگى تاۋەلسىز قازاقستاندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ۇيعىرلاردىڭ اتالارى سول ءبىر ەل باسىنا كۇن تۋعان ءحىح عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا شەكارا اسىپ كەلگەندەر ەدى...ءيا، تاريحتىڭ اتى تاريح، ونى وزگەرتۋ مۇمكىن ەمەس. وتكەنگە سالاۋات دەگەننەن باسقا شارا جوق!...تۇپاردىڭ تۇياعىمەن جازىلعان تاريح اتتى كىتابىنان ءۇزىندى : گە دە تىقىر تاياندى ما؟..
|
20171110 20:18:59 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسىدەريا بويىدىكى سازلىقتا بىر توپ قۇمچاقلار ئانىسىنىڭ ئەتراپىدا پىلتىڭلاپ، كۈنلىرىنى خۇشال خۇرام ئۆتكۈزىدىكەن.بىر كۈنى قۇمچاقلار سازلىقتىكى سۇدىن دەريا بويىغا ئۆمىلەپ چىقىپ، سۇدا ئۈزۈپ يۈرگەن بېلىقلارنى كۆرۈپتۇ، بېلىقلارنىڭ سۇنىڭ ئېقىشىغا ئەمەس، بەلكى ئېقىنغا قارشى ئۈزۈپ كېتىۋاتقانلىقى قۇمچاقلارنى بەكمۇ قىزىقتۇرۇپتۇ. ئانا، دەپ قۇمچاقلار ھەيران بولۇشۇپ، بېلىقلار نېمىشقا ئېقىنغا قارشى ئۈزىدۇ؟ بۇنداق ئۈزسە ئۇلار ھېرىپ كەتمەمدۇ؟ دەپ سورىشىپتۇ. ئوماق قونچاقلىرىم، سىلەر بېلىقنىڭ ئېقىنغا قارشى ئۈزۈشكە ئامراق ئىكەنلىكىنى بىلمەيدىكەنسىلەردە، دەپتۇ پاقا ئانا. ياق بىلمەيدىكەنمىز ئانا، قۇمچاقلار تېرىقتەك باشلىرىنى چايقىشىپتۇ. بېلىقنىڭ ئېقىنغا قاراپ ئۈزۈشنىڭ سەۋەبلىرى خېلى كۆپ، دەپتۇ پاقا ئانا چۈشەندۈرۈپ، مەسىلەن، ئۇلار ئوزۇقلۇق تۇتۇش ئۈچۈن ئېقىنغا قارشى ئۈزىدۇ، بەزى بېلىقلار لەيلىمە جانلىقلارنى ئوزۇقلۇق قىلىدۇ، بۇ لەيلىمە جانلىقلار ناھايىتى كىچىك بولغاچقا، دولقۇنغا ئەگىشىپ لەيلەپ يۈرىدۇ، بېلىق ئېقىنغا قارشى ئۈزگەندە، ناھايىتى ئاسانلا ئۇلارنى تۇتۇۋالالايدۇ، بېلىقلار ژابراسىدىن ئۆتكەن سۇغا تايىنىپ نەپەسلىنىدۇ. مانا بۇ بېلىقلار ئۇخلىغاندىمۇ ئۈزۈپ يۈرۈشنىڭ سەۋەبىدۇر. بېلىقلار ئېقىنغا قارشى ئۈزگەندە سۇ ژابراسىدىن تېزرەك ئۆتىدىغان بولغاچقا، نەپەسلىنىشىگە پايدىلىق بولىدۇ. بەزى تۈردىكى بېلىقلاردا يۇقىرى ئېقىنغا كۆچىدىغان ئادەت بولىدۇ. بۇ تۈردىكى بېلىقلار تاتلىق سۇ يەنى دەريالاردا تۇغۇلۇپ دېڭىزئوكيانلاردىكى تۇزلۇق سۇدا چوڭ بولىدۇ، تۇغۇلغان چاغدا شۇ جاينىڭ ھىدىنى ئېسىدە تۇتۇۋالىدۇ، تۇخۇملاش مەزگىلىدە بولسا كوللېكتىپ ھالدا تۇغۇلغان جايغا بېرىپ تۇخۇملايدۇ. سۇ دەريادىن دېڭىزلارغا قويۇلىدىغان بولغاچقا، بېلىقلارنىڭ ئۇ چاغدىكى ھەرىكىتى ئېقىنغا قارشى بولىدۇ.بېلىقلارنىڭ نېمە ئۈچۈن ئېقىنغا قارشى ئۈزۈشكە ئامراق بولۇشنىڭ سەۋەبىنى بىلىۋالغان قۇمچاقلار باشلىرنى ئىختىيارسىز تۈردە لىڭشىتىپتۇ. يۈرۈڭلار ئوماق قۇمچاقلىرىم ئۆيگە قايتايلى، سىلەرگە ئالتۇن بېلىقنىڭ ھېكايىسىنى ئېيتىپ بېرىمەن، دەپتۇ پاقا ئانا.ھېكايە ئېيتىپ بېرىمەن دېگەن گەپنى ئاڭلىغان قۇمچاقلار خۇشاللىقىدا قېن قېنىغا پاتماي پىلتىڭشىپ سازلىقتىكى ئۆي تەرەپكە قاراپ ئۈزۈپ كېتىپتۇ.
|
بەشىكتاش كوماندىسى نورۋېگىيە كوماندىسىنى يەڭدى ئۇيغۇرچەبەشىكتاش كوماندىسى ن...30.11.2018 20.03.2019تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: نورۋېگىيە كوماندىسىنىڭ ماھىرى راشاد مۇھەممەد مۇسابىقە باشلىنىپ 47 سېكۇنت بولغاندا، بەشىكتاش كوماندىسىنىڭ ۋاراتاسىغا بىر توپ كىرگۈزۈپ، مۇسابىقىنى ئۈستۈنلۈك بىلەن باشلىغان بولدى. مۇسابىقە باشلىنىپ ئالتە مىنۇت ئۆتكەندە بولسا، نورۋېگىيە كوماندىسىنىڭ توبىياس ھېيىنتز بەشىكتاش كوماندىسىنىڭ ۋاراتاسىغا يەنە بىر توپ كىرگۈزۈپ، نەتىجىنى 0 گە قارشى 2 گە چىقاردى. بىرىنچى مەيدان مۇسابىقە نورۋېگىيە كوماندىسىنىڭ بېسىمى ۋە ئۈستۈنلۈكى بىلەن ئاخىرلاشتى.ئىككىنچى مەيدان مۇسابىقىدە، باشقا بەشىكتاش كوماندىسى مەيداندا ئىدى. ئارقىمۇ ئارقا كەلگەن پۇرسەتلەرنى چىڭ تۇتقان بەشىكتاش كوماندىسى نورۋېگىيە كوماندىسىنىڭ ۋاراتاسىغا 62مىنۇتتا بىر توپ، ئارقىدىن تۆت مىنۇت ئۆتكەندە يەنە بىر توپ كىرگۈزدى. 90مىنۇتتا يەنە بىر توپ كىرگۈزگەن بەشىكتاش كوماندىسى، 2 گە قارشى 0 نەتىجە بىلەن باشلانغان مۇسابىقىنى 2 گە قارشى 3 نەتىجىگە چىقىرىپ، مۇسابىقىنى غەلىبە ئاخىرلاشتۇردى.بەشىكتاش كوماندىسى بۇنىڭ بىلەن گۇرۇپپىسىدىكى نەتىجىسىنى 7 نومۇرغا چىقىرىپ، ئىككىنچى ئورۇنغا ئىگە بولدى ۋە 32 كوماندىنىڭ ئىچىگە كىرىش ئۈچۈن مۇھىم ئىلگىرىلەشنى قولغا كەلتۈردى.خەتكۈچ: بەشىكتاش كوماندىسى , ياۋروپا پۇتبول فېدېراتسىيەلىرى بىرلەشمىسى ,
|
روھ نەچچىگە بۈلۈنىدۇ؟ئۇلار قايسى؟ ئۇيغۇر تېبابەت نەزىرىيە بىلىملىرى دوختۇر ساغلاملىق تورىروھ روھى ھايۋانى، روھى نەپسانىي، ۋە روھى تەبىئىيدىن ئىبارەت ئۈچ خىل بۇلىدۇ بۇتوغىرسىدا ئۇيغۇر تىبابەت كىلاسسىك كىتابلىرىدا روھلارنىڭ ئىچىدە ئەڭ مۇھىمى ۋە ئەڭ بۇرۇن شەكىللىنىدىغىنى روھى ھايۋانى بۇلۇپ ، روھى ھايۋانىينىڭ مىڭىگە يىتىپ بارغان قىسىمى روھىبۇنى چوڭقۇر تەھلىل قىلغاندا روھى ھايۋانى باشتىن ئاخىر ئادەم ھاياتىنى بارلىققا كەلتۈرۈشتىن ھاياتى ئاخىرلاشقىچە ئەڭ ئاساسلىق ماددا بۇلۇپ ،تۆرەلمە شەكىللىنىپ سەككىزىنچى ھەپتىسى تۆرەلمە يۇرىكىنىڭ تۇزۇلۇشى مۇكەممەللىشىپ روھى ھايۋانىينىڭ تۇرىتكىسىدە ھەركەتكە كەلمىسە ياكى تۇغۇلۇپلا يۇرەك ھەركىتى توختاپ قالسا مىڭە،جىگەرگە قان ئايلىنىش ئارقىلىق بارىدىغان روھىي ھايۋانىي بولمايدۇ.بۇنىڭ بىلەن مىڭە ، جىگەر لەرمۇ ھاياتلىق پائالىيتىدىن توختايدۇ . يەنە مڭە نىرىۋا ھۈجەيرىللىرىدە ھىس ھەركەتكە سەۋەب بولغۇچى روھى ھايۋانى بارلىققا كىلەلمەيدۇ . جىگەردە بولسا ئوزۇقلۇق ماددىلار ۋە زەھەرلىك ماددىلارنى بىرتەرەپ قىلىش جىزمىتىگە سەۋەب بولغۇچى روھى تەبئىي بارلىققا كىلەلمەيدۇ . بۇنىڭدىن روھى ھايۋانىينىڭ مىڭە جىگەرگە يىتىپ بىرىپ ، روھى نەپسانىي ۋە روھى تەبىئيگە ئۆزگىرىدىغانلىقىنى چۈشىنىۋىلىشقا بۇلىدۇ .ئالدىنقى ماقالىمىزدا روھ دىگەن نىمە؟،ئۇ قانداق ھاسىل بۇلىدۇ؟ تېمىسىدا تەپسىلى توختالدۇق . ياكى روھى ھايۋانىي دىگەن نىمە ؟ئورنى نەدە،قانداق رولى بار؟ توغرىسىدىكى ماقالىنى ئوقۇپ بېقىشىڭىزنى تەۋسىيە قىلىمىز .
|
باستى تاقىرىپ، ەسىمى ەل ەسىندە، قۇرمەت 13.09.20190 438 رەت وقىلدىدالانىڭ ءار گ ۇلىن،ءبىز انامىز ۇلمەكەن تولەنقىزىن بالا كەزىمىزدەن اپا دەپ ايتىپ وسكەنبىز. اپامنىڭ نەمەرەلەرى دە ونى وسىلاي ايتاتىن ەدى. ول كىسى 1936 جىلى تۋعان. ءوزى دە تىشقان جىلى تۋعانمىن دەپ ايتىپ وتىراتىن. اپامىز اكەمىز ومار كەنجالى ۇلىنا جاستايىنان تۇرمىسقا شىققان ەكەن. سودان بەرى ەكەۋى ءومىر بويى ءبىرءبىرىنىڭ قاسقاباعىنا قاراپ، سىيلاسىپ ءوتتى. ءبىزدىڭ ءۇي اۋىلداعى كوپ بالالى وتباسىلاردىڭ ءبىرى بولدى.جالپى، بۇرىندا اۋىلدىق جەردە ءبىر شاڭىراقتا 1015 بالانىڭ بولۋى قالىپتى جاعداي ەدى. ءبىزدىڭ ۇيدە دە 14 بالا بولدى. اپامىز كەزىندە وسىنشاما قۇرساق كوتەرىپ، ارداقتى انا التىن مەدالىن العان. ءۇيدىڭ ۇلكەنى جۇمابەك اعامىز بولاتىن. ءبىز ونى كىشكەنتايىمىزدان تاتە دەپ ايتىپ وستىك. كەيىن ول ەلىمىزگە بەلگىلى جۋرناليست، جازۋشى، پۋبليتسيست، قوعام قايراتكەرى بولدى. ەلىمىزدەگى بىرنەشە گازەتجۋرنالدى باسقارىپ، بىرنەشە باسىلىمنىڭ باسىن بىرىكتىرگەن قازاق گازەتتەرى اق پرەزيدەنتى بولىپ قىزمەت ەتتى. اپام ۇلكەن اعامىزدى ەرەكشە جاقسى كوردى. جۇمابەگىم، مەنىڭ ماڭدايىمنىڭ جۇلدىزى عوي، دەپ ايتىپ وتىراتىن ەدى جارىقتىق. كەيىن ول ەل اعاسى بولعاندا دا اتاانامىز ونى ماقتان تۇتتى.ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ 1966 جىلى تۋعان قىزى زالياشتىڭ سوزىمەن ايتساق، اپامىزدىڭ ءوزى دە ەر مىنەزدى، سىپسىن اڭگىمەگە جوق، تازالىققا وتە ۇستا، ىسمەر كىسى بولعان. ءۇي شارۋاسىنداعى ايەل بولسا دا بارلىعىمىزدىڭ ءبىلىم الىپ، ءبىرءبىر كاسىپتىڭ يەسى بولۋىمىزعا بار جاعدايدى جاساعان. اپامىز بىزگە جىلى قۇشاعىن سىيلاعانداي قويدىڭ ءجۇنىن جۋىپ، تازالاپ، ونى ءيىرىپ، ءار ءتۇرلى توقىمالار توقىپ بەرەتىن. توقىما توقىعانعا وتە شەبەر ەدى.ستۋدەنت كەزىمدە اپامنىڭ توقىعان ورامالىن، ش ۇلىعىن، قولعابىن كيىپ جۇرەتىنمىن. سونداي جىلى ءارى ىستىق ەدى، دەيدى زالياش.ءبىزدىڭ اپامىز مىنەزگە دە وتە باي ەدى عوي. ءبىز ونىڭ كوكەمىزبەن ءبىر رەنجىسىپ، ءبىربىرىنە قاتتى داۋىس كوتەرگەنىن كورگەن ەمەسپىز. ەكەۋى دە ءبىرءبىرىن قاس قاباعىمەن تۇسىنەتىن. سونىمەن دە ولار بۇكىل قايىڭدىعا، وعان جاقىن ماڭداعى اۋىلدارعا سىيلى بولدى. مۇنى جاقىندا ۇرقيا جاقانقىزى اپامىز بەن ماليكە شالابايقىزى تاتەمىزدەن انامىز تۋرالى سۇراعانىمىزدا ايتتى. ۇلمەكەن اپامىز قىرجىگىتتىڭ قىزى. ءبىز ەكەۋمىز ارداقتى انا التىن القانىڭ يەگەرىمىز. ول 14 قۇرساق كوتەرسە، مەن 17 بالانى ءوسىردىم، دەدى ۇرقيا اپامىز. ونى ومار اعا كوتەرمەلەپ ءجۇردى. اعامىز قىزمەت ىستەپ، اۋىلدا زووتەحنيك، ۆەتتەحنيك بولدى. ومار اعانىڭ ارقاسىندا تۇڭعىشتارى جۇمابەك تە كوز الدىمىزدا ۇلكەن ازامات بولىپ ءوستى. بۇرىن اۋىلدا كوپ جۇمىس بولمايتىن. سوعان قاراماستان ۇلمەكەن قولدان كەلگەن جۇمىستىڭ ءبارىن ىستەدى. ءۇي شارۋاسىمەن اينالىستى. وتە جاقسى كىسى بولاتىن. ال ماليكە تاتەمىز بولسا، اپامىزدىڭ ءبوپىش اجەمىزگە ۇقساعانىن جەتكىزدى. ول كىسى اپامىزدىڭ اناسى.ءبوپىش اجەمىز دە تازالىقتى جانى سۇيەتىن كىرپياز كىسى بولاتىن، دەدى تاتەمىز. ءبىز بالا كەزىمىزدە جۇماش ەكەۋمىز ناعاشىمىز ماعۇل تولەن ۇلىنىڭ قىزى ومار اكەمىزدىڭ ۇيىنەن شىقپايتىنبىز. ۇلمەكەن اپام ءبىزدى جۋىندىرىپ، شايىندىرىپ، شايىمىزدى، تاماعىمىزدى بەرىپ ۇيىقتاتاتىن. بىزگە جاقسى تاربيە بەرەتىن. جالپى، ءبىز ءبىر اۋىلدا تۇرعان سوڭ جالماعامبەت بابامىزدىڭ ۇرپاقتارى بولىپ تاتۋءتاتتى ءومىر سۇردىك. بابامىزدان التى ۇل، ءبىر قىز تاراعان. ءبىز سول التى ۇلدىڭ ۇرپاقتارىمىز، دەدى ول.ءبىزدىڭ ناعاشى اتامىز تولەن ەرمان ۇلى مەن ونىڭ جۇبايى ءبوپىش اجەمىز داۋلەتتى كىسىلەردىڭ ۇرپاعى بولعان ەكەن. وزدەرى دە بايقۋاتتى ادامدار بولعان دەسەدى. بۇل اڭگىمەنى ءبىز تۋىسىمىز كادىرباي قاليەۆتەن ەستىدىك. ونىڭ ايتۋىنشا، تولەن اتامىز سىمباتتى، اجەمىز اجارلى كىسى بولىپتى.مەنىڭ بالا كەزىمدە ەسىمدە قالعانى، تولەن اتامىز ەسىك الدىندا اپپاق ۇزىن ساقالىن سيپات وتىراتىن. ال ءبوپىش اجەمىز ۇزىن بويلى، اجارلى كىسى ەدى. كوزكورگەندەر ونى ءباتيما اجەمىز سەكىلدى ارۋاقتى ادام بولعان دەيدى. ءباتيما اجەمىز جالماعامبەت بابامىزدىڭ جۇبايى. ولار دا كەزىندە داۋلەتتى كىسىلەر بولعان ەكەن. مەنىڭ ەسىمدە ءبوپىش اجەمىز ايتتى دەگەن مىنا اڭگىمە قالىپتى. بۇرىن اشتىق جىلدارى ولار بۇكىل دۇنيەسىن تاستاپ جاياۋلاپ قارابالىق فەدوروۆكا جاققا بارىپتى. جولدا زاتتارى اۋىر بولعان سوڭ با جولدىڭ جيەگىنە بايلار پايدالانعان جەزقۇمان، شاينەك، التىن، كۇمىس، مىستان جاسالعان ىدىساياقتاردى، قىمباتقىمبات زاتتاردى كومىپ كەتكەن ەكەن. سول كەزدە ءبوپىش اجەمىز: ارپابيداي اس ەكەن، التىنكۇمىس تاس ەكەن، دەپ باعالى زاتتاردان كوڭىلى قالعانىن ايتقان دەسەدى، دەيدى ول.مىنە، اپامىزدىڭ اتااناسى، ءبىزدىڭ ناعاشى جۇرتىمىز وسىنداي ادامدار بولعان. سول اشتىق جىلدارىنان كەيىن انامىز دا دۇنيەگە كەلگەن. بۇل شاماسى 1936 جىل بولۋ كەرەك. اپامىزدىڭ بالالىق شاعى سارىتورعاي ەلدىمەكەنىندە وتكەن ەكەن. قايىڭدى اۋىلىندا ۇزاق ۋاقىت كورشى تۇرعان قاراقويلى قۇسايىنقىزى اپامىزدىڭ ايتۋىنشا، ول انامىزبەن ەكىدىڭ اۋىلىندا 6 كلاسس وقىپ، سارىتورعايدان ءبىر ۋاقىتتا كوشىپتى. سودان كەيىن انامىز ۇلمەكەن تولەنقىزى كوكەمىزگە تۇرمىسقا شىعىپ، ك ۇلىك دەگەن ەلدىمەكەندە تۇرىپتى.مەن ۇلمەكەننەن ءبىر جاس كىشىمىن. ءبىز سارىتورعايدا بىرگە وقىدىق. سودان بەرى ەكەۋمىز ءومىر بويى سىيلاسىپ وتتىك. ول وتە مەيىرىمدى، ەتىنەن ەت كەسىپ بەرگەندەي سەنگىش ەدى. ونىڭ كۇيەۋى ومار اعامىز دا جاقسى كىسى بولاتىن. ەكەۋى ءومىردىڭ قيىنشىلىعىن دا جاقسى جاقتارىن دا بىرگە كوردى. كوپ بالانى تاربيەلەپ ءوسىردى. سوڭعى كەزدە قاتتى اۋىردى. ءبىر كۇنى كوشەدە كەتىپ بارا جاتىپ ۇلمەكەندى كورىپ قالدىم. قولتىعىنان اقجىبەك ۇستاپ بارا جاتىر ەكەن. قاسىنا جاقىنداي بەرىپ ەدىم، بىلەسىڭ بە مەن اۋىرىپ قالدىم عوي، دەگەنى ەسىمدە. سوسىن توسەك تارتىپ جاتقانىن كوردىك. قۇدايعا دا جاقسى ادام كەرەك ەكەن. قالعاندارى امان بولسىن!، دەيدى قاراقويلى اپا.ءبىزدىڭ ءۇي ك ۇلىكتەن قايىڭدىعا 1972 جىلى كوشىپ كەلىپتى. وسىنى قايىڭدىدا تۇرىپ جاتقان تولەۋبيكە ناقىپقىزى اپامىز دا ايتتى.اكەمىز ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى ومار كەنجالى ۇلى مەن اعامىز جۇمابەك ومار ۇلىقازىر ك ۇلىكتە دەدى ول، ءالى كۇنگە دەيىن ءبىزدىڭ ۇيلەردىڭ ورنىندا قالعان قىزىل كوڭدەر بار. وسى جەردە ءبارىمىز تۋعانتۋىس بولىپ تاتۋءتاتتى ءومىر سۇردىك. جاقسى ارالاستىق. بارلىعىمىز ەكىءۇش، ءتورتبەس اتادان تۋىسساق دا ءبىر ءۇيدىڭ بالالارى، باۋىرلارى بولىپ تۇردىق. ابىسىندار وتە تاتۋ بولدى. بۇل ارينە، بۇرىنعى كوزكورگەن ادامداردىڭ بىزگە بەرگەن تاربيەسى عوي. سودان كەيىن ءبارىمىز قايىڭدىعا كوشىپ كەلدىك. ۇلمەكەن اپامىز قايىن سىڭلىلەرىنە ات قوياتىن. مەنى شىرايلىم دەيتىن. اپامىز وتە جاقسى جان ەدى. سونداي كىشىپەيىل، كەڭپەيىل، ادال ادام بولدى. ۇلكەن اكەلەرىمىزدىڭ الدىنان وتپەيتىن.ەكىدىڭ اۋىلىندا تۇراتىن كۇلاش ەرالىقىزى اپامىز دا انامىز تۋرالى ەستەلىگىن جاسىرمادى.ۇلمەكەن اپام مەنى ەركەلەتىپ ەركەجان، ال اكەمنىڭ ءىنىسى كەنجەباي اتامنىڭ قىزى حانزادانى قالقاجان دەيتىن ەدى. ول ابىسىندارىمەن تاتۋءتاتتى ارالاستى. قايىن سىڭلىلەرىن ەركەلەتتى. ءبارىن جاقسى كوردى. بىلەتىن نارسەنىڭ ءبارىن ۇيرەتتى، دەدى.ءيا، ايتسا ايتقانداي، اپامىز قانداي شارۋا بولسا دا بارلىعىنىڭ باسىندا جۇرەتىن. قانداي جۇمىس بولسا دا ەبىن تابا بىلەتىن.ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ، دەگەندەي سول كورگەن تاربيەمىزبەن ءبارىمىز ادامي تۇلعا بولىپ قالىپتاسىپ ءجۇرمىز. اپامنىڭ ءبىر ادامي قاسيەتىن تۇرمىسقا شىعاردا كوردىم. اناما وڭتۇستىكتىڭ جىگىتىنە شىعامىن، دەگەنىمدە ۇندەمەي، ءلامميم دەمەستەن ءبىر اۋىر كۇرسىنىپ، باعىڭ اشىلسىن، قىزىم دەپ كوزىمە تىك قاراپ، قۇشاعىنا قاتتى قىسقانى ەسىمدە. اتاانامنىڭ بەينەسى ارقاشان جادىمدا ماڭگى ساقتالىپ قالعان. قازىر انامنان العان تاربيەمدى ءوز بالالارىما بەرىپ وتىرمىن، دەيدى زالياش.ءبىزدىڭ اكەمىز ومار كەنجالى ۇلى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى بولسا، اپامىز جوعارىدا ايتقانىمىزداي، كەزىندە ارداقتى انا التىن مەدالىمەن ماراپاتتالعان. ەكەۋى دە بەتكەۇستار، كەيىنگى ۇرپاققا ۇلگى بولار كىسىلەر بولدى. ءۇيدىڭ 1968 جىلى تۋعان قىزى سانياشتىڭ ايتۋىنشا، ول 4 كلاستا وقىپ جۇرگەندە انامىز سوۆحوزدىڭ اسپازى بولىپ ىستەگەن.مەن اپاما اسحاناعا بارعاندا ۇيدەگى ءىنىسىڭلىلەرىمە تاماق بەرىپ جىبەرەتىن. جوعارى كلاستا فارابي ءىنىم ەكەۋمىز اپاما جۇمىستا كومەكتەسەتىنبىز. 1981 جىلى ءمارياش دەگەن تاتەمىز اۋىر ناۋقاستان قايتىس بولدى. اپام وسىنى كوپ ۋايىمداپ، قايعىرىپ اۋىرا باستادى. ءبىر اۋرۋ جابىسىپ، كۇننەن كۇنگە السىرەي بەردى. سول كەزدە كوكەم الماتىدا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن اعامدى شاقىرتتى. جۇمابەك اعام ءۇيدىڭ تۇڭعىشى ەدى. ول اپامنىڭ وسىنداي حالگە تۇسكەنىن ۋايىمداپ، الماتىعا ەمدەتۋگە الىپ كەتتى. انام ءبىر جىلداي ساناتوريدە ەمدەلدى. اپام اعامدى جاقسى كورەتىن. اعالارىڭدى سىيلاڭدار. كوڭىلگە قاياۋ سالماڭدار. سەندەردى جەتەلەيتىن وسى اعالارىڭ، دەپ ايتىپ وتىراتىن. ال جۇمابەك اعامدى اپام ماڭدايىمنىڭ جارىق جۇلدىزى، دەيتىن.انامىز 1992 جىلى اۋىر دەرتتەن قايتىس بولدى. اپام ءبىزدى ەلدەن كەم قالدىرماي ءوسىردى. اكەم دە بالاجان بولاتىن. بۇل كىسىلەر سول زاماننىڭ ارداقتى ادامدارى. اتاانامدى ارقاشان اۋىز تولتىرىپ ماقتانىشپەن ايتىپ جۇرەمىن، دەيدى سانياش.ءيا، راسىندا انامىز جۇمابەك اعامىزدى ەرەكشە جاقسى كوردى. اپامىز اۋىر دەرتكە ۇشىراپ، ۇيدە توسەك تارتىپ جاتقاندا اعامىز الماتىدان كەلگەن ەدى. سول كەزدە ەشكىمدى تانىماي جاتقان اپامىز ونىڭ كەلگەنىن ەستىگەندە ءسال باسىن كوتەرىپ: ايىم بە ەكەن، كۇنىم بە ەكەن دەگەن ەكەناپامىزدىڭ 14 قۇرساق كوتەرگەنىن ايتتىق. ءۇيدىڭ تۇڭعىشى 1954 جىلى تۋعان تاتەمىز بولسا، ودان كەيىن بەيسەنبەك پەن دۇيسەنبەك اعالارىمىز دۇنيەگە كەلدى. اللانىڭ جازعانىنا امال بار ما، بەيسەنبەك اعامىز بالا كەزىندە قايتتى. ال دۇيسەنبەك اعامىز بەرتىندە 1997 جىلى الماتىدا ومىردەن ءوتتى. وسى اعالارىمىزدان كەيىن عالياش پەن ءمارياش تاتەمىز تۋعان. عالياش قازىر ارقالىق قالاسىندا تۇرادى. ال ءمارياش تاتەمىز 1961 جىلى تۋىپ، 1981 جىلى قايتىس بولدى. ودان كەيىن ءبىز 1964 جىلى جۇماعازى، 1966 جىلى زالياش، 1968 جىلى سانياش، 1970 جىلى فارابي، 1972 جىلى ەركەبۇلان، 1974 جىلى گۇلباھرام، 1977 جىلى گۇلبارشىن دۇنيەگە كەلدىك. ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ كەنجەسى داۋرەن 1980 جىلى تۋعان. ول 2002 جىلى قايىڭدى اۋىلىندا باقيلىق بولدى. گۇلباھرام مەن گۇلبارشىننىڭ اراسىندا ايناش دەگەن باۋىرىمىز دا بولعان. ول كىشكەنتاي كەزىندە شەتىنەپ كەتتى.ءبىزدى باعىپقاعىپ وسىرگەن اكەشەشەمىزدىڭ جارقىن بەينەسى ەشقاشان جادىمىزدان كەتپەيدى. اپامىز ءوزى دە بالا كەزىندە جاقسى تاربيە العان. ونىڭ اكەسى تولەن ەرمان ۇلى بايقۋاتتى، ەلگە سىيلى كىسى بولعان دەسەدى. اپامنىڭ ءجۇرسىن، تۇرسىن، سماعۇل، سماعزام دەگەن اعالارى بولعان. سماعۇل كوكەمىز قايىڭدىدا شوپان بولىپ جۇمىس ىستەگەن. باسقا اعالارى بالا كەزىندە قايتىس بولعان. ال اپامىز ءجاميلا اپا تورعاي جاقتا تۇرىپ، بەرتىندە استاناعا كوشىپ كەلدى.ەندى اپامىز تۋرالى ەستەلىكتى باۋىرىمىز جۇماعازى ومار ۇلىنىڭ سوزىمەن اياقتاۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز.انا! وسى ءسوزدى ەستىگەن ءار پەندەنىڭ بويىن ءبىر جىلى سەزىم باۋراپ الاتىنى بەلگىلى. اپاما دەگەن ساعىنىش كوز الدىما كەلەدى. كەڭ دۇنيەنى شارلاپ، جەر بەتىن ارالاسام دا سىزدەن قاسيەتتى، ۇلى جاندى تابا الماس ەم؟! نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن مىنا جالعان ومىردە، سەن ءۇشىن ەڭ ىستىق جان كىم؟ دەپ سۇراعان پەندەگە جاۋاپ رەتىندە، اپا ءسىزدى ايتار ەدىم. ءسىزدىڭ مەيىرىمگە تولعان كوز قاراسىڭىز، بيازى جانعا جايلى تيەتىن جىلى سوزدەرىڭىز كوز الدىمنان كەتەر ەمەس.ءسىز ءبىز ءۇشىن ۇلىلاردىڭ ۇلىسى بولا ءبىلدىڭىز. سول ءۇشىن دە سىزگە قارىزدارمىز. سىزگە دەگەن پەرزەنتتىك ساعىنىشىم مىنا جالعان دۇنيەدە ەش تاۋسىلماس. ارقاشان ءسىزدى ارايلاپ اتقان تاڭ نۇرىنان ىزدەيمىن. ساعىنىشپەن ەسكە الام، ءسىزدى ىزدەيمىن. وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن اپا ءسىزدىڭ زامانداسىڭىز، اۋىلداسىڭىز جانايدار كوكەمنىڭ ۇيىندەگى تويىندىق اپامدى كوردىم، ارنايى بارىپ امانداسىپ ەدىم بىردەن تانىدى. ومار مەن ۇلمەكەن جارىقتىقتاردىڭ بالاسىسىڭ عوي دەپ بىردەن تانىپ جاتىر. ءسىز تۋرالى اپا جاقسى ەستەلىكتەر ايتتى. كوزدەن كەتسە دە كوڭىلدەن كەتپەيدى عوي دەپ جىلاپ تا الدى. سول تويىندىق اپام دا كوپ ۇزاماي قايتپاس ساپارعا اتتانىپ كەتتى.اپا، سىزدەر كەتكەلى دە تالاي ۋاقىت ءوتتى عوي. قاناتتىعا قاقتىرماي ايالاپ باعىپقاعىپ وسىرگەن ۇلقىزدارىڭىز، پەرزەتتەرىڭىز بۇگىندە ەر جەتىپ، ازامات بولىپ ءبىرءبىر شاڭىراق كوتەرىپ، سول شاڭىراققا يە بولىپ وتىر. نەمەرەلەرىڭىزدە ەسەيىپ ەرجەتەپ الدى وتباسىن قۇرىپ جاتىر. ۇرپاق جالعاستىعى دەگەن مىنە، وسى. كوكەم ەكەۋلەرىڭىزدىڭ اتتارىڭىز ءبىز باردا، نەمەرەشوبەرەلەرىڭىز باردا ەشقاشان وشپەيدى.جاتقان جەرلەرىڭىز جايلى، توپىراقتارىڭىز تورقالى بولسىن، اياۋلى اپا. پەيىشتە نۇرلارىڭىز شالقىسىن، دەپ ايتتى جۇماعازى اعامىز.بالالارىڭىزدىڭ اتىنان جازىپ العان نەمەرەڭىزاپا ومار كەنجالى ۇلى وتباسى ۇلمەكەن تولەنقىزى20190913 : اپا ومار كەنجالى ۇلى وتباسى ۇلمەكەن تولەنقىزىالدىڭعى: ۇلانباتىر قالاسىندا ساداق اتۋدان جارىستىڭ جالاۋى جەلبىرەدىكەلەسى: قازاق سامبوشىلارى ءۇندىستاندا ەكى التىن جۇلدە الدى
|
اللاعا جانە ەلشىسىنە س.ع.س. قيانات .11 7 2020، 7، 13:54اللاعا جانە ەلشىسىنە س.ع.س. قياناتقۇران كارىمنىڭ بىرنەشە اياتتارىندا پايعامبارعا س.ع.س جاسالعان قياناتتى اللاعا جاسالعان قيانات دەپ، پايعامبارعا س.ع.س جاسالعان جاقسىلىقتى اللاعا جاسالعان جاقسىلىق دەپ باعالاعانىن كورەمىز. ارينە، اياتتىڭ بۇلاي قولدانىلۋى پايعامباردىڭ س.ع.س. اللا الدىنداعى جوعارى مارتەبەسىن كورسەتسە كەرەك.اللاعا ٴارى ونىڭ ەلشىسىنە جاپا شەكتىرگەندەردى اللا دۇنيەدە دە، اقىرەتتە دە لاعنەتتەدى دەپ، ولارعا قيامەتتە قور قىلاتىن ازاپتىڭ دايىندالعانىن ايتادى. شىندىعىنا كەلسەك، اللاعا جاپا شەكتىرۋ، وعان زيان تيگىزۋ مۇمكىن بە؟!ال، باسقا ٴبىر اياتتا پايعامبارعا س.ع.س. قول تاپسىرىپ، قاسىق قانى قالعانشا سوعىسۋعا ٴسوز بەرگەندەردى اللاعا ٴسوز بەرگەندەر دەپ ماقتاپ، ولارعا ريزا بولعاندىعىن بىلدىرگەن.سول سەكىلدى كىمدەكىم ەلشىگە باعىنسا اللاعا باعىنعانى دەپ بەكىتىلگەن.ەندەشە، ادام بالاسىنىڭ اللاعا قيانات جاساۋى مۇمكىن ەمەس. الايدا، دىنگە، قۇران مەن سۇننەتكە قيانات جاساۋدى اللا مەن ەلشىسىنە جاسالعان قيانات دەپ بىلەمىز. قۇران كارىمدە: ٴاي، يمان كەلتىرگەندەر! اللاعا جانە ەلشىسىنە، ٴارى وزدەرىڭە بەرىلگەن اماناتقا بىلە تۇرا قيانات جاساماڭدار. سەندەردىڭ مالمۇلىكتەرىڭ مەن بالاشاعالارىڭ سىناق قانا دەي كەلە، مالمۇلكى مەن قارا باسىنىڭ اماندىعى ٴۇشىن دەپ قياناتقا ٴوتىپ كەتپەۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتەدى. بۇل اياتتىڭ ٴتۇسۋ سەبەبىنە ۇڭىلسەك، مىناداي وقيعاعا تاپ بولامىز.ايگىلى حانداق سوعىسىنان كەيىن پايعامبارىمىز س.ع.س. ساحابالارىمەن ٴبانۋ قۋرايزا تايپاسىن قورشاۋعا الادى دا ولارعا ساحابا ٴابۋ ٴلۋبابانى اللا ەلشىسىنىڭ ۇكىمىنە باعىنىڭدار دەپ ايتۋى ٴۇشىن جىبەرەدى.قامالدىڭ ۇستىندە تۇرعان دۇشپان ونىمەن كەڭەسىپ، مۇحاممەدكە بەرىلسەك، نە ىستەمەك ويى بار؟ دەپ سۇراعاندا، باستارىڭدى الادى دەگەندى ٴبىلدىرىپ كەڭىردەگىن كورسەتەدى. الايدا، تاپ سول ساتتە قانشالىقتى قيانات جاساعانىن ٴتۇسىنىپ، ٴسوزىن دە جالعاستىرماي، ەشكىممەن جولىقپاستان پايعامبار مەشىتىنە جول تارتىپ كەتەدى. ايات ٴتۇسىپ حابارى بەلگىلى بولىپ، نەلىكتەن مۇنداي ارەكەتكە بارعاندىعى سۇرالعاندا، بالاشاعاسىنىڭ سول قامالدا ەكەندىگىن ايتقان.اياتتا ٴۇش ٴتۇرلى قيانات ۇعىمى قامتىلعان: اللاعا، ەلشىسىنە جانە وزىنە تاپسىرىلعان اماناتقا قيانات جاساماۋ. كەيبىر عالىمدارىمىز ٴتۇسۋ سەبەبى بەلگىلى وقيعاعا قاتىستى بولعانىمەن، جالپىعا ورتاق ۇكىمدى قامتيتىندىعىن العا تارتقان. عۇلامالارىمىز اللاعا قيانات جاساۋ دەگەندى پارىزدارىن وتەمەۋ، اللاعا ورتاق قوسۋ، تىيىم سالعان ىستەرىنەن باس تارتپاۋ دەپ تاپسىرلەگەن. ەلشىگە قيانات ساتقىندىق جاساپ، ونىڭ ٴامىرىن ورىنداماۋ ٴارى ونىڭ ۇكىمىنە رازى بولماۋ دەيدى. ال، وزدەرىڭە بەرىلگەن امانات دەپ ادامعا تاپسىرىلعان مىندەتتەمەلەر ەكەندىگىن العا تارتقان. اياتتىڭ جالعاسىندا ايتىلعانى سەكىلدى مۇسىلمان ادام، ٴوزىنىڭ بالاشاعاسى نەمەسە مالمۇلكى ٴۇشىن اللاعا جانە ەلشىسىنە قيانات جاساي المايدى. احزاب سۇرەسى، 57ايات. فاتح سۇرەسى، 10ايات. بۇل وقيعا حيجرەتتىڭ 6شى جىلى حۋدايبيا دەگەن جەردە بولعان. مەككە مۋشريكتەرى پايعامباردى س.ع.س. جانە ساحابالاردى مەككەگە كىرگىزبەي، جولدا توسقاۋىل بولادى. كەلىسسوزگە كەلۋ ٴۇشىن حازرەتى وسماندى مەككەگە جىبەرەدى. ونىڭ ولتىرىلگەندىگى جايلى حابار جەتىپ، سول ۋاقىتتا اللانىڭ ەلشىسىن جالعىز قالدىرماستان، وسماننىڭ كەگىن الامىز، قاسىق قانىمىز قالعانشا سوعىسامىز دەپ انت ٴىشىپ، بارشاسى پايعامبارعا قول تاپسىرعان ەدى. نيسا سۇرەسى، 80ايات. ٴانفال سۇرەسى، 2627 اياتتار.حانداقور سوعىسى حيجرەتتىڭ ٴ5شى جىلى بولدى. قۇرايىش، عاتافان جانە ياھۋدي تايپالارى بىرلەسىپ، مۇسىلمانداردى تۇپتامىرىمەن قۇرتۋعا كەلگەن جورىقتارى بولاتىن. مۇسىلماندار قالانى اينالدىرا ور قازىپ قويعاندى. پايعامبار س.ع.س. ٴمادينا حالقىن جيناپ، بىرلەسىپ قالانى قورعايمىز دەپ كەلىسسوز جاسايدى. ٴمادينا قالاسىنىڭ شىعىس جاعى ٴبانۋ قۋرايزا تايپاسىنىڭ قامالى بولاتىن. دۇشپاندى وتكىزبەۋگە كەلىسىم جاسالىپ، سوعىس قىزعان ۋاقىتتا كەلىسسوزدى بۇزىلادى. دەگەنمەن، دۇشپان ەشنارسەگە قول جەتكىزە الماي كەرى قايتقان سوڭ، پايعامبارىمىز س.ع.س. كەلىسىمدى بۇزعان ٴبانۋ قۋرايزا تايپاسىنا بەت الادى. ولار قورشاۋعا الىنعان ۋاقىتتارىندا كەڭەسۋ ٴۇشىن وزدەرىمەن كەلىسىمى بار ٴابۋ ٴلۋبابانى سۇرايدى. ول قامالعا جاقىن كەلگەندە ايەل، بالاشاعانى جىلاتىپ، زارلاتىپ قويادى. ٴوزىنىڭ بالالارى دا سولاردىڭ اراسىندا ەدى. ونى كورگەن ٴابۋ ٴلۋبابانىڭ جۇرەگى دىرىلدەپ كەتەدى. مۇحاممەدتىڭ ۇكىمىنە باعىنساق، قالاي بولادى، نە ىستەۋى مۇمكىن دەپ سۇرايدى. ول باستارىڭدى الادى دەگەندى ٴبىلدىرىپ، يشارامەن كەڭىردەگىن كورسەتەدى. ٴوزىنىڭ قيانات جاساعانىن تۇسىنگەن ول وسىدان سوڭ ەشكىمگە جولىقپاستان پايعامبار مەشىتىنە بەت الىپ، مەشىت تىرەگىنە ٴوزىن بايلاتىپ قويادى دا اللادان تاۋبەم قابىل بولعانى جايلى حابار كەلمەيىنشە، وسىلاي تۇرامىن دەپ انت ىشەدى. پايعامبارىمىز س.ع.س. مۇنان حاباردار بولعاندا، نەگە ماعان كەلمەدى، ول ٴۇشىن كەشىرىم سۇرار ەدىم. ول جاسايتىنىن جاساعان ەكەن، ەندى اللادان ٴۋاحيدى كۇتسىن دەيدى. ارادا 9 كۇن وتكەندە تاۋبەسىنىڭ قابىل بولعاندىعى جايلى ۋاحي كەلگەندى. ادامدار ٴسۇيىنشى حاباردى جەتكىزىپ ارقاندى شەشۋگە تالپىنعاندا اللانىڭ ەلشىسى ٴوز قولىمەن شەشپەيىنشە وسىلاي تۇرامىن دەپ قارسىلىق بىلدىرەدى. پايعامبارىمىز س.ع.س. ٴوزى كەلىپ ٴوز قولىمەن بوساتادى. قۋرتۋبي، ٴالجاميع لي احكاميلقۋران، ٴانفال سۇرەسى، 26شى ايات ٴتاپسىرى. يبن كاسير، 2توم، 278 بەت.عازيز احمەت، ازىرەت سۇلتان مەشىتىنىڭ نايب يمامى22.11.2017 2799 باسىپ شىعارۋ
|
كۆزەتكۈچىلەر بۇ كىشىلەرنىڭ ئۇيغۇر رايونىدىكى يىغىۋېلىش لاگېرلىرىغا قامالغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرمەكتە. نىڭ خەۋىرىدە، بېيجىڭ دائىرىلىرىنىڭ بۇ لاگېرلارنى كىشىلەرگە قانۇن ۋە خىتاي تىلى ئۆگىتىپ، رادىكاللىقنى تۈگىتىدىغان كەسپىي تەربىيىلەش مەركەزلىرى دەپ ئاتايدىغانلىقى ئىلگىرى سۈرۈلگەن.خەۋەردە ئاشكارىلىنىشىچە، بۇنىڭدىن 13 يىل بۇرۇن ئاۋسترالىيەگە كېلىپ سىدنېي شەھىرىدە ئولتۇراقلىشىپ قالغان ئۇيغۇر ئايال زۇلپىيە ھىۋىللانىڭ سىڭلىسى بىلەن سىڭلىسىنىڭ يولدىشى ئۆتكەن يىلى خىتايغا تۇغقان يوقلاشقا كېتىپ، ئىز دېرەكسىز غايىب بولغان. ئۇ تېلدېۋىزىيە قانىلىغا بەرگەن ئۇچۇرىدا، سىڭلىسى بىلەن سىڭلىسىنىڭ يولدىشىنىڭ 2017يىلى 2ئايدا يۇرتىغا قايتىپ بارغاندا خىتاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن ھەر ئىككىسىنىڭ پاسپورتىنىڭ تارتىۋېلىنغانلىقىنى بىلدۈرگەن. ئۇنىڭ بىلدۈرۈشىچە، ئۇ قېيىن ئىنىسىنىڭ يىغىۋېلىش لاگېرىغا ئېلىپ كېتىلگەنلىكىگە ئىشىنىدىكەن. ئۇ، سىڭلىسىنىڭ ئوغلى بىلەن قىزىنىڭ ئاۋسترالىيەدە قالغانلىقىنى بىلدۈرۈپ، ئۇلارنىڭ بۇنىڭغا بەك ئاچچىقى كەلدى ھەم ھەيران قىلدى. بالىلار بەك يىغلايدۇ، ئۇلار بەك بېسىمدا قالدىدېگەن. نىڭ خەۋىرىدە قەيت قىلىنىشىچە، ئاۋسترالىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى ئاۋسترالىيەنىڭ يېشىل كارتىسىغا ئىگە قانچە ئۇيغۇرنىڭ ئۇيغۇر رايونىدا تۇتقۇن قىلىنغانلىقىنى بىلمەيدىكەن.ئاۋسترالىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى باياناتچىسى مەزكۇر تېلېۋىزىيە قانىلىغا بەرگەن باياناتىدا،ئاۋسترالىيە شىنجاڭدا ئاۋسترالىيەدە تۇرۇشلۇق گۇۋاھنامىگە ئىگە قانچە ئۇيغۇرنىڭ تۇتقۇن قىلىنغانلىقىنى ئېنىقلاشقا ئىمكانسىز قالدى دېگەن. لېكىن ئاۋسترالىيە دۆلەت ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ خىتايشۇناس مۇتەخەسسىسى مايكېل كلاركنىڭ قارىشىچە، بۇنداق ئۇيغۇرلار ئاز دېگەندە 10 غا يېتىدىكەن. ئۇ، ئەپسۇسكى، بىز كونكرېت ساننى بىلمەيمىز، بىراق مېنىڭ ئۇيغۇر جامائەتلىرى بىلەن بولغان ئالاقەمدىن بۇنداق دېلولاردىن ئاز دېگەندە 10 نى بار، دەپ ئېيتالايمەن دېگەن. ئاۋسترالىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىنىڭ شىمالىي ئاسىيا ئىشلىرىغا مەسئۇل يۇقىرىقى دەرىجىلىك ئەمەلدارى گراھام فلېچىر ئۆتكەن يىلى 10ئايدا ئاۋسترالىيە كېڭەش پالاتاسىدا گۇۋاھلىق بېرىپ، خىتايدا ئاز دېگەندە 3 نەپەر ئۇيغۇر ئاۋسترالىيە پۇقراسىنىڭ تۈرمىگە تاشلانغانلىقى، بىراق ھازىر ئۇلارنىڭ ھەممىسىنىڭ قويۇپ بېرىلگەنلىكىنى بىلدۈرگەن ئىدى.ئاۋسترالىيە لوۋىي ئىنستىتۇتى: چېن چۈەنگودەك خىتاي ئەمەلدارلىرىنى جاۋابكارلىققا تارتىش كېرەك
|
ئادىلجان شىنجاڭ كوماندىسىغا قانداق ئۆزگىرىشلەرنى ئېلىپ كەلدى؟ ئەلكۈيى بىۋاستە تارقىتىش قانىلىئادىلجان شىنجاڭ كوماندىسىغا قانداق ئۆزگىرىشلەرنى ئېلىپ كەلدى؟20210107 12:31ئەلكۈيى تورىتېڭشۈنئادىلجان شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسىغا ئىككى مۇسابىقە پەسلى يېتەكچىلىك قىلدى، تۇنجى مۇسابىقە پەسلىدە ئۇ كوماندىنى يېتەكلەپ ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىگە كىردى، ئىككىنچى مۇسابىقە پەسلىدە ئۇ كوماندىنى يېتەكلەپ يېرىم ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىگە كىردى. ئىپادىسى جەھەتتىن ئېلىپ ئېيتقاندا، چېمپىيونلۇققا ئېرىشەلمىگەنلىكىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، ئۇنى مەستانىلەرنىڭ كۈتكەن يېرىدىن چىقتى، دەپ قاراشقا بولىدۇ. ئۇنداقتا بۇ ئىككى مۇسابىقە پەسلىدە ئادىلجان شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسىغا قانداق ئۆزگىرىشلەرنى ئېلىپ كەلدى؟ئالدى بىلەن ئادىلجان بىر قانچە مۇنەۋۋەر ياش توپچىنى تەربىيەلەپ چىقتى. تاڭ سەييۈ بىلەن چى لىن شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسىنىڭ يېقىنقى ئىككى مۇسابىقە پەسىلىدە يېتىلگەن توپچىلىرى بولۇپ، ئىككىلىسى ئادىلجان تەرىپىدىن بايقالغان، ئۇلار تەدرىجىي نۆۋەت ئالمىشىش باسقۇچىغا كىردى، كەلگۈسىدىن ئۈمىد زور. شۇڭا ياش ماھىرلارنى يېتىشتۈرۈش جەھەتتىن ئېيتقاندا، ئادىلجان يېتەكچىلىك قىلىشقا ناھايىتى ماھىر، شۇنداقلا ياش ماھىرلارنى ئىشلىتىشكە جۈرئەت قىلىدۇ.ئىككىنچى، شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسى كوللېكتىپ ۋاسكېتبول ئويناشقا باشلىدى. ئادىلجان شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسىغا يېتەكچىلىك قىلغاندىن كېيىن، كوماندا شەخسىي نومۇرغا ئەھمىيەت بېرىدىغان ئادامستىن تەدرىجىي ۋاز كېچىپ، پاس بېرىشكە تېخىمۇ ئەھمىيەت بېرىدىغان مەيدانغا ماسلاشتى، شۇنىڭ بىلەن بىللە، باشقا توپچىلارمۇ كوللېكتىپ ھەمكارلىققا تېخىمۇ ئەھمىيەت بەردى، شۇڭا چەت ئەللىك ئەزا بولمىغان تەقدىردىمۇ، شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسى يەنىلا ئالدىنقى تۆتكە كىرەلەيدۇ، بۇ شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسىنىڭ ھازىرقى ھالىتىنىڭ توپچىلارغا تېخىمۇ ماس كېلىدىغانلىقىنى چۈشەندۈرىدۇ.ئۈچىنچى، كوماندا ئىچكى سەپ ماھىرلىرىنىڭ نومۇر ئېلىشىغا تېخىمۇ ئەھمىيەت بەردى. جوۋ چى دائىملىق مۇسابىقە نىڭ ئەڭ ياخشى چوڭ نامزاتى بولۇپ قالدى، گەرچە ئۇ بىر نومۇر پەرق بىلەن يى جيەنليەنگە ئۇتتۇرۇپ قويغان بولسىمۇ، لېكىن بۇ ئۇنىڭ بۇ مۇسابىقە پەسلىدىكى ئىپادىسى ئەڭ ياخشى بولغان ئىچكى سەپ توپچىلىرىنىڭ بىرى ئىكەنلىكىنى چۈشەندۈرىدۇ. جوۋ چىنىڭ ئىپادىسىنىڭ بۇنداق ياخشى بولۇشى ئۇنىڭ ئىقتىدارىدىن ئايرىلالمايدۇ، شۇنداقلا كوماندىنىڭ ئويناش ئۇسۇلى بىلەنمۇ مۇناسىۋەتلىك.تۆتىنچى كوماندىنىڭ مۇداپىئەسى زور دەرىجىدە يۇقىرى كۆتۈرۈلدى. ئادىلجان شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسىغا يېتەكچىلىك قىلىشتىن بۇرۇنمۇ، شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسى ئەسلىدىنلا بىر كۈچلۈك كوماندا ئىدى، لېكىن كوماندىنىڭ مۇداپىئەسى ياخشى بولمىغاچقا، دائىم رەقىبىنى يۇقىرى نومۇرغا ئېرىشتۈرۈپ قوياتتى. ئادىلجان شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسىغا يېتەكچىلىك قىلغاندىن كېيىن، شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسى مۇداپىئەنى كۈچەيتىشكە باشلىدى، ھازىر كوماندىنىڭ مۇداپىئەسى ۋە ھۇجۇمى ناھايىتى تەكشى بولماقتا.گەرچە شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسىغا يېتەكچىلىك قىلغان ئىككى يىلدىن بۇيان كۆرۈنەرلىك ئىلگىرىلەشلەرگە ئېرىشكەن بولسىمۇ، لېكىن ئادىلجان بىر مۇنەۋۋەر بېكنى يېتىشتۈرۈپ چىقالمىدى، دەل يۇقىرى ساپالىق بىر بېكنىڭ كەمچىل بولۇشى شىنجاڭ ئەرلەر ۋاسكېتبول كوماندىسىنىڭ يېرىم ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىدە ئالغا ئىلگىرىلىيەلمەسلىكىدىكى مۇھىم سەۋەب بولۇپ قالدى.
|
سەن جەتەكتە جۇرگەن ەمەس، جەتەكتەۋشى ادامسىڭ نازاربايەۆ ەل باسقارۋ تۋرالى ايتتى پرەزيدەنت13 جەلتوقسان 2018، 16:5613 جەلتوقسان 2018, 16:56 2905 0 استانااستانا، .. قر پرەزيدەنتى تەلەراديوكەشەنىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسى قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ مەملەكەت باسقارۋدىڭ قيىندىعى تۋرالى ايتقان ارحيۆتىك ۆيدەو جاريالادى.ەل باسقارۋ قيىن با دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرگەن ەلباسى ٴوز ويىن ايتتى.ناعىز كوشباسشى بولۋدىڭ قيىندىعى ول سەنىڭ ٴبارىن الدىن الا بولجاي ٴبىلۋىڭ. سەن جەتەكتە جۇرگەن ەمەس، جەتەكتەۋشى ادامسىڭ. سوندىقتان قايدا جەتەلەپ كەلە جاتقانىڭدى ٴبىلۋىڭ كەرەك. ارينە، قاسىڭدا يدەيا بەرىپ، جازىپ، تالداپ، ۇسىنىپ وتىراتىن كوپ كەڭەسشىلەرىڭ مەن كومەكشىلەرىڭ بولادى. ٴبىراق ٴوزىڭ شەشىم قابىلداۋىڭ كەرەك. ولار جازىپ بەرگەندەرى ٴۇشىن جاۋاپ بەرمەيدى. شەشىم قابىلداپ، سول شەشىم ٴۇشىن جاۋاپ بەرەتىن پرەزيدەنت. پرەزيدەنتتىڭ جالعىز بولۋى دەگەن وسى. وندا ٴوزىڭ عانا وتىرىپ جۇمىس ىستەيسىڭ، دەيدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
|
تىبابەت تورى , . . . . , :1. . , . , , .2. . , . , 50 , , . , .3. . , . , .4. . , , , , . , , : , .
|
قاسىمجومارت توقاەۆ قازاقكورەي ىسكەر توپتارىنىڭ دوڭگەلەك ۇستەلىنە قاتىستىپرەزيدەنت 17 تامىز، 2021مەملەكەت باسشىسى جوعارى دەڭگەيدەگى كەلىسسوزدەردەن كەيىن كورەيا مەن قازاقستاننىڭ ءىرى كومپانيالارى باسشىلارىنىڭ جيىنىنا قاتىستى. بۇل تۋرالى اقوردا حابارلادى، دەپ جازادى ..قازاقستان پرەزيدەنتى جيىنعا قاتىسۋشىلارعا پرەزيدەنت مۋن چجە ينمەن وتكەن مەملەكەتارالىق كەلىسسوزدەردىڭ نەگىزگى قورىتىندىلارى تۋرالى ايتىپ بەردى. قاسىمجومارت توقاەۆ وڭتۇستىك كورەيانىڭ قازاقستان ءۇشىن اسا ماڭىزدى ستراتەگيالىق ارىپتەس ەكەنىنە توقتالدى.سوڭعى 15 جىلدا ءسىزدىڭ ەلىڭىزدەن كەلەتىن تىكەلەي ينۆەستيتسيا كولەمى 6 ميلليارد دوللاردان استى. قازاقستاندا كورەيالىق كاپيتال سالىنعان 550دەن استام كاسىپورىن تابىستى جۇمىس ىستەپ جاتىر. ولاردىڭ قاتارىندا ، ، ، ، جانە باسقا دا جەتەكشى كورپوراتسيالار بار. وسى كومپانيالاردىڭ قاتىسۋىمەن جالپى قۇنى 2،5 ميلليارد دوللاردان اساتىن 24 ءىرى جوبا جۇزەگە اسىرىلدى. اسىرەسە، كورەيالىق كومپانياسىنىڭ قاتىسۋىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان ۇلكەن الماتى اينالما تاسجولىنىڭ باكاد قۇرىلىسىن ايتۋعا بولادى، دەدى قاسىمجومارت توقاەۆ.سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى اۆتوموبيل جاساۋ، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى، مەتاللۋرگيا جانە اۋىلشارۋاشىلىعى سياقتى سالالاردا جالپى قۇنى 1،5 ميللارد دوللاردان اساتىن كەلەشەگى زور ءۇمىت كۇتتىرەتىن 16 ينۆەستيتسيالىق جوبانىڭ ىسكە اسىرىلاتىنى تۋرالى ايتتى.پرەزيدەنت ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرۋعا جاڭا مۇمكىندىكتەردىڭ بار ەكەنىنە نازار اۋداردى. قاسىمجومارت توقاەۆ يننوۆاتسيالار مەن جاڭا تەحنولوگيالارعا نەگىزدەلگەن ەكونوميكانى قالىپتاستىرۋعا باسىمدىق بەرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى.قايتا وڭدەۋ ونەركاسىبىندەگى جوعارى تەحنولوگيالى ءوندىرىس، سونداياق، يندۋستريا 4.0 تەحنولوگيالارىنا ستراتەگيالىق تۇرعىدان مۇددەلىمىز. وڭتۇستىك كورەيا ەكونوميكانى تسيفرلاندىرۋ بويىنشا الەمدىك كوشباسشى جانە 5 جەلىلەرى سالاسىندا ۇزدىك بولىپ تانىلدى، دەدى پرەزيدەنت.سونىمەن قاتار، مەملەكەت باسشىسى قازاقستاندا يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالاردى دامىتۋ ءۇشىن زاماناۋي ينفراقۇرىلىم بار ەكەنىن اتاپ ءوتتى.ءبىز كوميۋتەرلىك تەحنيكا، جەلىلىك جابدىقتار، دەرەكتەردى وڭدەۋ ورتالىقتارى بويىنشا بىرلەسكەن وندىرىستىك جوبالار اشۋعا مۇددەلىمىز. قازاقستان 5 جەلىسىن ورىستەتۋ باعىتىندا جۇمىس ىستەپ جاتىر. ءىرى قالالاردا العاشقى سىناقتار وتكىزىلدى. كورەيا كومپانيالارىن ەلىمىزدە 5 جوبالارىن ىسكە اسىرۋ ۇدەرىسىنە قاتىسۋعا شاقىرامىن، دەدى پرەزيدەنت.قاسىمجومارت توقاەۆ جەر قويناۋىن پايدالانۋ سالاسىنىڭ زور مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋعا شاقىردى. قازاقستاندا جەر اۋماعىنىڭ 25 پايىزىنا عانا گەولوگيالىق زەرتتەۋ جۇرگىزىلگەنىن ايتتى.بۇل رەتتە، مەملەكەت باسشىسى اسىل جانە ءتۇستى مەتالداردى ءوندىرۋ بويىنشا بەس دايىن جوبانىڭ بار ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، كورەي كومپانيالارىن قازاقستاننىڭ جەر قويناۋىن بىرلەسىپ يگەرۋگە شاقىردى.قازاقستان پرەزيدەنتى كورەيالىق ارىپتەسىمەن اڭگىمە بارىسىندا ءبىزدىڭ ەلدەگى تابيعي رەسۋرستارعا بىرلەسىپ زەرتتەۋ جۇرگىزۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتقانىن، كەيىن تابيعي بايلىقتى يگەرۋ بارىسىندا كورەي كومپانيالارىنا قۇقىقتىق باسىمدىق بەرىلۋى مۇمكىن ەكەنىن جەتكىزدى.پرەزيدەنت ءوز سوزىندە قازاقستاندا بالامالى جانە جاڭاعىرتىلاتىن قۋات كوزدەرىن دامىتۋعا باسىمدىق بەرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى. مەملەكەت باسشىسى جەل جانە كۇن ەنەرگياسىن پايدالانۋدىڭ الەۋەتى زور ەكەنىن ايتىپ، كورەي كومپانيالارىنا وسى سالاداعى ينۆەستيتسيالىق مۇمكىندىكتەردى قاراستىرۋدى ۇسىندى. ودان بولەك، قاسىمجومارت توقاەۆ فورۋمعا قاتىسۋشىلاردى قازاقستاندا كورەيا تەحنولوگيالارى بويىنشا يادرولىق وتىندى بىرلەسىپ وندىرۋگە، سونداياق، قالدىقتاردى ەنەرگەتيكالىق جويۋ سالاسىنداعى جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا شاقىردى.قاسىمجومارت توقاەۆ وڭتۇستىك كورەيامەن ماشينا جاساۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى جوعارى باعالاپ، بۇل ەلدىڭ ءىرى كومپانيالارىنىڭ قاتىسۋىمەن اۆتوموبيل جاساۋ سالاسى قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ قارقىندى دامۋىنا ۇلەس قوسقانىن اتاپ ءوتتى. وسىعان بايلانىستى پرەزيدەنت اۆتوموبيلدەر جەلىسىن ۇلعايتۋعا جانە ءوندىرىس ورىندارىن ارتتىرۋعا ءازىر ەكەنىن مالىمدەدى.مەملەكەت باسشىسى كورەيالىق كومپانيالارمەن بىرلەسىپ مۇنايگاز ونەركاسىبىنە ارنالعان جابدىقتار مەن قوسىمشا بولشەكتەردىڭ، سونداياق، جاڭا تەحنولوگيالار نەگىزىندە اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرىن تەرەڭ قايتا وڭدەۋ بويىنشا ءوندىرىس اشۋعا مۇددەلى ەكەنىن ايتتى.سونىمەن قاتار، قاسىمجومارت توقاەۆ قازاقستان ارقىلى ازيادان ەۋروپاعا جۇك تاسىمالداۋ جانە كورەي ەكسپورتىن ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق نارىعىنا دا ءارتاراپتاندىرۋ مۇمكىندىكتەرىنە توقتالدى.مەملەكەت باسشىسى ءسوزىن قورىتىندىلاي كەلە اتالعان ءىسشارا ەكى ەل اراسىنداعى ساۋداەكونوميكالىق ءوزارا ءىسقيمىلدى تەرەڭدەتۋگە جاسالعان ناقتى قادام ەكەنىن ايتتى.قاسىمجومارت توقاەۆ كورەيالىق كاسىپكەرلەرمەن ناقتى جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن پرەمەرءمينيستردىڭ ورىنباسارى رومان سكلياردىڭ جەتەكشىلىگىمەن ارنايى جۇمىس توبىن قۇرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعانىن ايتتى. پرەزيدەنت ءىرى ينۆەستيتسيالىق، ينستيتۋتسيونالدىق، ينراقۇرىلىمدىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدى جانە وعان جەكە مونيتورينگ جۇرگىزۋدى ءوز باقىلاۋىنا الاتىنىن اتاپ ءوتتى.دوڭگەلەك ۇستەلدەگى اڭگىمەنى كورەيا حالىقارالىق ساۋدا اسسوتسياتسياسىنىڭ توراعاسى كريستوفەر كۋ جۇرگىزىپ وتىردى. سامۇرىققازىنا ۇاق اق توراعاسى، كورەيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ساۋدا، يندۋستريا جانە ەنەرگەتيكا ءمينيسترى، سونداياق، ، ، ، ، ، ، ، ، ي كورەي كومپانيالارىنىڭ باسشىلارى ءسوز سويلەدى.جيىنعا قازاقستان تاراپىنان پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسشىلىعى، ۇكىمەت مۇشەلەرى، استانا حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ، قازترانسگاز، ، قازاقتەلەكوم، . جانە باسقا دا كومپانيالاردىڭ باسشىلارى قاتىستى.دوڭگەلەك ۇستەل قورىتىندىسى بويىنشا جالپى سوماسى 1،7 ميلليارد اقش دوللارى بولاتىن 34 كەلىسىمگە قول قويىلدى. ونىڭ 21ءى كوممەرتسيالىق جانە 13ءى كوممەرتسيالىق ەمەس قۇجات. كورەي تەحنولوگياسىن تارتۋعا باسىمدىق بەرەتىن بىرلەسكەن ينۆەستيتسيالىق جوبالاردا، جوعارى تيىمدىلىگى مەن ءوندىرىستىڭ ەكولوگيالىق تازالىعىنا باستى ءمان بەرىلگەن.
|
كاتىگورىيە: ئىلمىي ماقالىلەر يېڭلاش تارىخى: 20190424 11:59:11 جەمئى 1241 قېتىم ئوقۇلغان.رۇسىيە يېقىنقى زامان تارىخىدا ياۋروپائاسىيادىكى بىر قىسىم دۆلەتلەرنىڭ ئىچكى ئىشلىرىغا قاتتىق ئارىلىشىپ، شۇ دۆلەتنىڭ ئەكسىيەتچى ھۆكۈمەتلىرىگە ياردەم قىلىپ، ئىلغار كۈچلەرنى باستۇرغان. 1848يىلى ياۋروپادا ئىنقىلاب پارتلىدى. بۇ ئىنقىلاب فىرانسىيە قاتارلىق بىر قىسىم دۆلەتلەردە مۇستەبىت پادىشاھلىق تۈزۈمگە قارشى باشلانغان بولسا، ۋېنگرىيە قاتارلىق بەزى دۆلەتلەردە مۇستەقىللىق ئۇرۇشى خاراكتېرىدە بولدى. شۇ چاغدىكى رۇسىيە چار پادىشاھى نىكولايقوشۇن چىقىرىپ، ئاۋسترىيە پادىشاھىغا ياردەم بېرىپ، ۋېنگىرلارنىڭ مىللىي مۇستەقىللىق ئۇرۇشىنى باستۇرۇپ، ياۋروپانىڭ ژاندارمىسى دېگەن سېسىق نامغا ئېرىشتى. ئاسىيادا رۇسىيە يەنە داۋاملىق شەرققە كېڭەيمىچىلىك قىلىپ، 1871يىلى ئۇيغۇرلار غۇلجىدا قۇرغان ئىلى سۇلتانلىقىنى يوقىتىپ، ئىلىنى ئون يىل بېسىۋالدى. 1881يىلى جۇڭگورۇسىيە ئىلى شەرتنامىسى ئارقىلىق ئىلىنى چىڭ سۇلالىسىغا قايتۇرۇپ بەرگەن بولسىمۇ، يەنىلا بالقاش كۆلىنىڭ جەنۇبى ۋە شەرقىدىكى ئىلى ۋادىلىرىنى ئىگىلەپ، نۇرغۇن ئۇيغۇرلارنى رۇسىيە تەۋەسىگە كۆچۈرۈپ كەتتى.رۇسىيە يېقىنقى زامان تارىخىدا يەنە ئۆز دۆلىتىنىڭ مەنپەئەتى ئۈچۈن ئۆزىگە قوشنا ئەللەردە كۆپلىگەن جۇمھۇرىيەتلەرنى قۇرۇپ چىققان ياكى شۇنداق جۇمھۇرىيەتلەرنىڭ قۇرۇلۇشىغا ئاشكارا ياكى يوشۇرۇن ياردەم بەرگەن. ئۆزلىرىنىڭ مەنپەئەتى قاندۇرۇلغاندا ياكى ئۇ ئاتالمىش جۇمھۇرىيەتلەرنى داۋاملىق يۆلەشكە كۆزى يەتمىگەندە، ياردەمنى توختىتىپ تاشلىۋەتكەن. تۆۋەندە شۇنداق جۇمھۇرىيەتلەردىن بىرقانچىنى مىسال كەلتۈرىمىز.1. ۋېنگرىيە سوۋېت جۇمھۇرىيىتىبىرىنچى دۇنيا ئۇرۇشى ئاخىرلىشىش ئالدىدا، يەنى 1918يىلى 10ئايدا ۋېنگرىيەدە بۇرژۇئا ئىنقىلابى پارتلاپ، ھاپىسبۇرگ جەمەتىنىڭ ۋېنگرىيەدىكى 400 يىللىق ھۆكۈمرانلىقىغا خاتىمە بەردى. ۋېنگرىيە ئاۋسترىيەدىن ئايرىلىپ چىقىپ، مۇستەقىللىق جاكارلىدى. بىراق بۇ بىر بۇرژۇئا جۇمھۇرىيىتى بولۇپ، رۇسىيەدە قۇرۇلغان سوتسىيالىستىك سوۋېت رۇسىيەسى ھۆكۈمىتىنى ئانچە خۇشال قىلمايتتى. شۇنىڭ ئۈچۈن لېنىن رەھبەرلىكىدىكى رۇسىيە بولشىۋىكلار پارتىيەسى ۋېنگىرىيىدىكى كومممۇنىزىم ئىنقىلابچىسى كون بېللا قاتارلىق سولچى كۈچلەرگە ياردەم بېرىپ، ۋېنگىرىيىدە يېڭى قۇرۇلغان بۇرژۇئا ھۆكۈمىتىگە قارشى قايتا بىر ئىنقىلاب قوزغىدى. 1919يىلى 3ئاينىڭ 21كۈنى ۋېنگرىيە سوۋېت جۇمھۇرىيىتى قۇرۇلدى. بىراق 4ئايدا ئەتراپىدىكى دۆلەتلەر تەرىپىدىن ئاغدۇرۇپ تاشلاندى. بۇ جۇمھۇرىيەت تۆت ئاي پۇت تىرەپ تۇرالىدى. سوۋېت رۇسىيەسىمۇ بۇ جۇمھۇرىيەتنى قايتا يۆلىمىدى.2. جۇڭخۇا سوۋېت جۇمھۇرىيىتى1921يىلى7ئايدا سوۋېت ئىتتىپاقى كونترول قىلىۋاتقان كوممۇنىستىك ئىنتېرناتسىيونال ھەرقايسى ئەل كومپارتىيەلىرىنىڭ خەلقئارالىق بىرلەشمىسىنىڭ ياردىمىدە جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسى شاڭخەيدە مەخپىي قۇرۇلدى. شۇنىڭدىن كېيىن ج ك پ سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ قوللىشى ئاستىدا شىمالدىكى مىلىتارىستلارغا ۋە گومىنداڭ ھۆكۈمرانلىقىغا قارشى كۈرەش قىلدى. بۇ كۈرەشلەرنىڭ نەتىجىسىدە، 1931يىلى 11ئاينىڭ 7كۈنى جياڭشى ئۆلكىسىنىڭ رۇيجىن دىگەن يېرىدە جۇڭخۇا سوۋېت ۋاقىتلىق مەركىزىي ھۆكۈمىتى قۇرۇلدى. بۇ ھۆكۈمەتتە ماۋزېدوڭ رەئىس، جۇدې ھەربىي كومىتېتنىڭ رەئىسى بولدى. نامدا جۇڭگودا نەنجىڭ مىللىي ھۆكۈمىتى بىلەن تىركىشىپ تۇرغان بىر قىزىل ھاكىمىيەت بارلىققا كەلگەن بولدى. جۇڭخۇا سوۋېت ۋاقىتلىق مەركىزىي ھۆكۈمىتى دېگەن نامدىنمۇ سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ پۇرىقى چىقىپ تۇراتتى. ئۇنىڭ قۇرۇلغان ۋاقتىمۇ رۇسىيە ئۆكتەبىر ئىنقىلابى پارتلىغان كۈنى 7نويابىرغا توغرىلانغان ئىدى. كېيىن جياڭ جېشى قىزىل ئارمىيەگە قارشى 5قېتىملىق قورشاپ يوقىتىش ھەرىكىتى قوزغىدى. غەرب دۆلەتلىرى جياڭ جېشىنىڭ كومپارتىيەنى يوقىتىشىغا ياردەم بەردى. بىراق سوۋېت ئىتتىپاقى جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسىگە ياردەم بەرمىدى. چۈنكى سوۋېت تەرەپنىڭ كومپارتىيەنىڭ جۇڭگودا غەلىبە قىلالىشىغا كۆزى يەتمىگەن ئىدى. شۇنىڭ بىلەن كۈچلۈك دۈشمەننى يېڭەلمىگەن جۇڭگو كومپارتىيەسى قىزىل ئارمىيەنىڭ قالدۇق قىسىملىرىنى باشلاپ، ئۇزۇن سەپەرنى باشلىدى. جۇڭخۇا سوۋېت ۋاقىتلىق مەركىزى ھۆكۈمىتى ئۈچ يىل مەۋجۇت بولۇپ تۇرالىدى.3. جەنۇبىي ئەزەربەيجان جۇمھۇرىيىتىئەزەربەيجانلار تۈركىي تىللىق مىللەت بولۇپ، كاۋكاز رايونىدا ياشايدۇ. 18ئەسىردە رۇسىيە بىلەن ئىران ئۇرۇش قىلىشقا باشلىغان، 1822يىلى ئىككى دۆلەت ئىمزالىغان تۈركمەن شەھەر شەرتنامىسىغا ئاساسەن ئىران ئەزەربەيجانلار ئولتۇراقلاشقان بىر قىسىم رايونلارنى رۇسىيەگە بۆلۈپ بەرگەن. دېمەك، بىر مىللەت ئىككى كۈچلۈك دۆلەتنىڭ ھۆكۈمرانلىقى ئاستىغا چۈشۈپ قالغان. رۇسىيە ئۆكتەبىر ئىنقىلابىدىن كېيىن بۇ رايوندا ئەزەربەيجان سوتسىيالىستىك ئىتتىپاقداش جۇمھۇرىيىتى قۇرۇلۇپ، سوۋېت ئىتتىپاقىغا قوشۇۋېلىنغان. ئۇنىڭدىن باشقا ئىران تەرەپتە ناھايىتى كۆپ ساندىكى پارسلاشقان ئەزەربەيجانلار بار. 1941يىلى ئىراندا رىزا شاھ تەختتىن چۈشتى. سوۋېت ئىتتىپاقى ھەربىي ئىستراتېگىيەنى باھانە قىلىپ، ئىراننىڭ تەبرىز شەھرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان غەربىي شىمال رايونلىرىغا قوشۇن كىرگۈزدى ھەم تەبرىزنى مەركەز قىلىپ، سەئىد جامال پىشۋارىينىڭ رەھبەرلىكىدە ئەزەربەيجان خەلق ھۆكۈمىتى دېگەن بىر ھۆكۈمەتنى قۇرۇپ چىقتى. بۇ سىتالىن ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدىكى سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ دۆلەت مەنپەئەتىنى چىقىش قىلىپ قۇرۇپ چىققان بىر بېقىندى ھۆكۈمەت ئىدى. ئىران زېمىنىدا بۇنداق بىر قورچاق ھۆكۈمەتنىڭ قۇرۇلۇشى ئامېرىكا باشلىق غەرب دۆلەتلىرىنىڭ قارشىلىقىنى قوزغىدى. سىتالىن ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدا گېرمانىيەگە قارشى تۇرۇشتا ئامېرىكا بىلەن بولغان ئىتتىپاقداشلىقىنى كۆزدە تۇتۇپ، ئىران زېمىنىدىن قوشۇن چېكىندۈردى. 1946يىلى 11ئاينىڭ 11كۈنى ئىران ئارمىيەسى تەبرىزگە قوشۇن كىرگۈزۈپ، قولدىن كەتكەن زېمىنلىرىنى قايتۇرۇۋالدى. سەئىد جامال پىشۋارىي ۋەزىپىسىدىن ئايرىلدى.4. موڭغۇلىيە خەلق جۇمھۇرىيىتىموڭغۇللار 13ئەسىردە چىڭگىزخاننىڭ باشچىلىقىدا غايەت زور موڭغۇل ئىمپىرىيەسىنى قۇرۇپ چىققان. چىڭگىزخاننىڭ نەۋرىسى قۇبلاي ۋە ئۇنىڭ ۋارىسلىرى 1271يىلىدىن 1364يىلىغىچە جۇڭگودا يۈەن سۇلالىسى دېگەن بىر ھاكىمىيەتنى قۇرۇپ، ئوتتۇرا تۈزلەڭلىكنى باشقۇرغان. كېيىن خىتايلارنىڭ دېھقانلار قوزغىلىڭى پارتلاپ، موڭغۇللار چۆللۈكنىڭ شىمالىغا چېكىنىپ كەتكەن. مىڭ سۇلالىسى دەۋرىدە موڭغۇللارنىڭ ئويرات، تاتار قەبىلىلىرى ئىزچىل تۈردە مىڭ خانىدانلىقىغا تەھدىت سېلىپ، ئۇرۇش ئۈزۈلمىگەن. شۇ ۋەجىدىن پادىشاھ جۇيۈەنجاڭ پايتەختنى بېيجىڭغا كۆچۈرۈپ، سەددىچىن سېپىلىنى قايتا قۇرۇپ چىققان. چىڭ سۇلالىسى دەۋرىدە تاشقى موڭغۇلىيەدىكى خالخا قەبىلىسى بىلەن ئىچكى موڭغۇلىيەدىكى چاخار قەبىلىسى ئۆزئارا دۈشمەنلىشىپ، ئايرىمئايرىم ھالدا چىڭ سۇلالىسىغا ئەل بولغان.چاررۇسىيە 1911يىلى جۇڭگودا شىنخەي ئىنقىلابى پارتلاپ، ئىچكى قالايمىقانچىلىق بولغان پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ، موڭغۇلىيەدىكى جابسون دامبا باشچىلىقىدىكى يۇقىرى قاتلام لامالارنى قۇترىتىپ، ئۇلارنى جۇڭگودىن ئايرىلىپ چىقىپ، مۇستەقىللىق جاكارلاتقۇزغان. ئەمەلىيەتتە موڭغۇلىيە چاررۇسىيەنىڭ ھامىيلىقىدىكى دۆلەتكە ئايلىنىپ قالغان. رۇسىيە ئۆكتەبىر ئىنقىلابىدىن كېيىن سوۋېت قىزىل ئارمىيەسىنىڭ قوراللىق ھىمايىسىدە موڭغۇلىيەدىمۇ سوۋېت ھاكىمىيىتى قۇرۇلغان. ھازىرقى موڭغۇلىيەنىڭ ئورنى ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىنىڭ ئاخىرلىرىدا سوۋېت ئىتتىپاقى، ئامېرىكا ۋە ئەنگلىيە مەخپىي ئاچقان يالتا يىغىنىدا بېكىتىلگەن. يالتا كېلىشىمىدە تاشقى موڭغۇلىيەنىڭ ھازىرقى ھالىتىنى يەنى سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ موڭغۇلىيەگە بولغان ھامىيلىقىنى ساقلاشنى سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ ياپونىيەگە قارشى ئۇرۇش قىلىشىنىڭ شەرتى قىلغان. ئۇ چاغدا جۇڭگو مىللىي ھۆكۈمىتى ناھايىتى ئاجىز بولغاچقا، بۇ ئاچچىق رېئاللىقنى يىغلاپ تۇرۇپ قوبۇل قىلغان. 1945يىلى گومىنداڭ ھۆكۈمىتى ئىچكى ئىشلار مىنىستىرلىكىنىڭ مۇئاۋىن مىنىستىرى لېي فاجاڭ موڭغۇلىيىگە بېرىپ، موڭغۇلىيە خەلقىنىڭ مۇستەقىل بولۇش ياكى جۇڭگودا قېلىش ئۈچۈن ئومۇمىي خەلق ئاۋاز بېرىشتا نازارەتچى بولغان. ئومۇمىي ئاۋاز بېرىشتە موڭغۇللارنىڭ 99ى مۇستەقىل بولۇش ئۈچۈن ئاۋاز بەرگەن. شۇنداق قىلىپ موڭغۇلىيە خىتايدىن ئايرىلىپ چىقىپ كەتكەن.5. ئافغانىستان جۇمھۇرىيتىئافغانىستان بىزگە قوشنا دۆلەت. بۇ دۆلەتتە پۇشتۇ، تاجىك، ئۆزبېك قاتارلىق پارس تىللىق ۋە تۈركىي تىللىق مىللەتلەر ياشايدۇ. بۇ مىللەتلەر بىربىرىنىڭ تىلىنى ئۇقۇشىدۇ، دىنىي ئېتىقادى بىر. بىراق يېقىنقى ۋاقىتلاردىن بېرى ئافغانىستان ئەنگلىيە ۋە چاررۇسىيە قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ تاجاۋۇزچىلىقى ۋە تەھدىتىگە ئۇچراپ كەلگەن. 1978يىلى 4ئايدا ئافغانىستاندا سىياسىي ئۆزگىرىش بولۇپ، سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ تەسىرىنى قوبۇل قىلدى. سوتسىيالىزم تەرەپدارلىرى ھاكىمىيەتكە چىقىپ، ئافغانىستان دېموكراتىك جۇمھۇرىيىتى قۇرۇلدى. بىراق بۇ ھۆكۈمەت ئىچكى قىسمىدا ئىتتىپاق بولالمىدى. سوۋېت ئىتتىپاقىغا بەكرەك يېقىن بولغان باش مىنىستىر مۇھەممەت تاركىي قەستكە ئۇچراپ ئۆلدى. يېڭىدىن ۋەزىپىگە تەيىنلەنگەن باش مىنىستىر ھافىزۇللاھ ئەمىن سوۋېت ئىتتىپاقىغا قاتتىق پوزىتسىيە تۇتقانلىقتىن، سوۋېت تەرەپنىڭ قوللىشىغا ئېرىشەلمىدى. 1979يىلى 12ئاينىڭ 27كۈنى غەربلىكلەر تېخى روژدېستۋو بايرىمىنىڭ مەستلىكىدىن يېشىلىپ بولالمىغاندا، سوۋېت ئىتتىپاقى 80 مىڭ كىشىلىك قوشۇن چىقىرىپ، ئافغانىستانغا تاجاۋۇز قىلىپ كىردى. باش مىنىستىر ھافىزۇللاھ ئەمىن شۇ كۈنىلا ئېتىپ تاشلاندى. شۇنىڭ بىلەن ئافغانىستان ئىسلام غازاتچىلىرى ئامېرىكا، سەئۇدى ئەرەبىستان ۋە پاكىستان قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ قوللىشى بىلەن سوۋېت ئارمىيەسىگە قارشى غازات ئۇرۇشىنى باشلىۋەتتى. 1988يىلى سوۋېت ئىتتىپاقى قوشۇنلىرى ئامالسىز ئافغانىستاندىن شەرمەندە بولۇپ چىقىپ كەتتى. ئافغانىستان پارتىزانلىرى 1992يىلى 4ئايدا سوۋېت قوللىغان نەجىبۇللاھ ھاكىمىيىتىنى ئاغدۇرۇپ تاشلىدى. شۇنىڭدىن كېيىن ئافغانىستان ۋەزىيىتى پەقەت تىنچ بولمىدى.بۇنىڭدىن باشقا سوۋېت ئىتتىپاقى ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدىن كېيىن شەرقىي ياۋروپادىكى پولشا، چېخوسلوۋاكىيە، ۋېنگرىيە قاتارلىق دۆلەتلەردە بىر تالاي ئاتالمىش دېموكراتىك جۇمھۇرىيەتلەرنى قۇرۇپ چىققان بولسىمۇ، بۇ دۆلەتلەرنىڭ بىر قىسىم رەھبەرلىرى سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ سىزغان سىزىقىدىن ماڭماي، دۆلەتنىڭ مۇستەقىللىقىنى قوغدىماقچى بولدى. مەسىلەن: يۇگوسلاۋىيە رەھبىرى تېتو سوۋېت بىلەن بولغان ئالاقىنى ئۈزدى. ۋېنگرىيە رەھبىرى ئېمىر ناگ ۋېنگرىيەچە سوتسىيالىزم يولىغا ماڭدى. چېخوسلوۋاكىيە رەھبىرى دوبچىك پىراگا باھارى دېگەن ئىسلاھاتلارنى يولغا قويدى. نەتىجىدە ۋېنگرىيەدىكى ئىسلاھاتچىلار باستۇرۇلۇپ، ئېمىر ناگ ئۆلتۈرۈلدى. سوۋېت ئىتتىپاقى قوشۇن چىقىرىپ، چېخوسلوۋاكىيەنى بېسىۋالدى.سوۋېت ئىتتىپاقى يەنە گېرمانىيە، چاۋشيەن، ۋىيېتنام قاتارلىق دۆلەتلەرنىمۇ پارچىلاپ، ئوخشاش بىر مىللەتتىكى كىشىلەرنىڭ ئۇزۇن مۇددەت بۆلۈنۈپ تۇرۇشىغا سەۋەبچى بولدى.يېقىنقى زاماندا نۇرغۇن دۆلەت ۋە مىللەتلەرنىڭ تەقدىرى بىلەن ئوينىشىپ، ئېغىر جاراھەتلەرنى پەيدا قىلغان سوۋېت ئىتتىپاقى 1991يىلى 12ئاينىڭ 25كۈنى پارچىلىنىپ، ئاخىرى تارىخ سەھنىسىدىن يوقالدى.بۇ ۋەتەندىكى تور، مۇنبەرلەر تاقىلىپ كېتىشتىن بۇرۇن مەلۇم ئۇيغۇرچە مۇنبەردىن چۈشۈرۈپ ساقلاپ قويۇلغان تېما بولۇپ، تەھرىرلەش جەريانىدا ئىملا خاتالىقلىرى تۈزىتىلگەندىن باشقا، تېمىدىكى جۇڭگو دېگەندەك بەزى خىتايچە ئاتالغۇلار ئۆزگەرتىلمىدى.
|
كەي ورىستى دوس كور، جاتسىنبا!انىق 5133 37 پىكىر 3 شىلدە, 2018 ساعات 11:59تەلەديداردى قوسسام جەرگىلىكتى ارنادان مەن چەمپيونمىن اتتى سپورتتىق حابار كورسەتىلىپ جاتىر. ورىستىڭ شيكىلسارى بالاسى قازاقشا ساڭقىلداپ مۇدىرمەي سويلەپ تۇر: وسى جارىسقا قاتىسۋدى كوپتەن بەرى ارمانداپ ءجۇر ەدىم. بۇگىن سول ارمانىم ورىندالدى. جۇلدەلى ورىننان ءۇمىتىم بار، دەيدى بالالىق الابۇرتقان كوڭىلمەن. سۋبتيترگە كوز سالسام، ەسىمى يليا كۋزمين ەكەن. ءوزىمىزدىڭ قىزىلجار قالاسىنان. ءتىلشىنىڭ سونىمەن كىم چەمپيون بولادى؟ دەگەن سۇراعىنا ەش مۇدىرمەي: ارينە، مەن چەمپيون بولامىن! دەپ ساڭق ەتە ءتۇستى. ەگەر تەلەديداردىڭ سۋرەتىن كورمەي دىبىسىن عانا ەستىسەم سويلەپ تۇرعان قازاق بالاسى دەپ ويلار ەدىم.جالپى ءبىزدىڭ وڭىردە ورىس ازاماتتارىنىڭ قازاق تىلىندە ەركىن سويلەۋى تاڭقالارلىق جاي بولۋدان قالعان. سولتۇستىك قازاقستان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قازاق ءتىلى فيلولوگياسى كافەدراسىندا ءدارىس العان تالاي ورىس جاستارى قازاق مەكتەپتەرىندە قازاق تىلىنەن ساباق بەرىپ ءجۇر. باسقالارىن تىزبەكتەپ ايتپاعاندا وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىندە قازاق تىلىندە ەركىن سويلەيتىن ورىس جىگىتتەرى مەن قىزدارىن، قىزىلجار قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەۆگەني گلوتوۆتى تىڭداعاندا ءوزىنىڭ ەمشەك سۇتىمەن بەرىلگەن انا تىلىندە ەكى ءسوزدىڭ باسىن يكەمگە كەلتىرە الماي تەرشىپ، مىڭگىرلەپ تۇراتىن قانداستارىم كوز الدىما كەلىپ جەرگە قارايمىن. ولاردىڭ انا تىلىنەن ماقۇرىم قالىپ، وسىنداي بەيشارالىق حالگە قالاي تۇسكەنىن تۇسىنە المايمىن!ارينە، قازاق ءتىلىنىڭ، جالعىز قازاق ءتىلى ەمەس، مىزعىماس وداققا كىرگەن بارلىق ۇلتتاردىڭ انا ءتىلىنىڭ ءورىسىن تارىلتقان كەڭەس ءداۋىرى رۋحاني دۇنيەمىزدى ويسىراتىپ كەتتى. بىراق كەڭەستىڭ كەلمەسكە كەتىپ، قازاق ءوز تاعدىرىن وزىنە العالى دا شيرەك عاسىردان اسىپ كەتتى عوي. بۇل جوعىمىزدى تۇگەندەپ، بارىمىزدى ورىنىنا قويۋعا ابدەن جەتەتىن تۇتاس ءبىر تاريحي ءداۋىر! الايدا، قازاق باسپاسوزىنەن وقيتىنىڭ باياعى ءبىر بارىنە كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ ورىستاندىرۋ ساياساتى كىنالى دەگەن جاتتاندى سارىن، جىلاپسىقتاۋ، ويبايلاۋ.ەگەر سول جىلاۋىقتار ماڭگىرگەن باسىن كوتەرىپ اينالاسىنا بايىپتاپ قاراسا قازاقتىڭ مارتەبەسىن كوتەرىپ جۇرگەندەر ۇلتشىلمىن دەپ اۋىزىنان كوبىگى اعىپ بوسەتىن سۋدىرلار ەمەس، ەلباسى ءادىل باعالاپ، لايىقتى ماراپاتتاعان گولوۆكين سياقتى ورىس وتانداستارىمىز ەكەنىن كورەر ەدى. جۋىردا جەلىسىنەن ءبىر بەينەكورىنىس كەلدى. ەسىمىم ەۆگەنيا ۆيكتورقىزى. رۋىم نايمان. اباي اتامدى دۇنيەگە كەلتىرگەن قاسيەتتى توپىراقتا تۋىلعانىمدى ماقتان ەتەمىن دەيدى سەمەيلىك ورىس بويجەتكەنى.شىنىمدى ايتايىن، مەن ءۇشىن وسى اقجارقىن ەۆگەنيا قارىنداسىم، گولوۆكين ءىنىم ءوزىم كورىپ جۇرگەن ۇرانشىل، ورەكپە، بوسكەۋدە قازاقتاردىڭ قاي قايسىسىنان دا ارتىق. جەرلەسىم الەكساندر ۆينوكۋروۆ حالىقارالىق ۆەلوسايىستا توپ جارىپ، قازاقستان كوكبايراعىن جەلبىرەتكەندە باتىس ەۋروپا قازاق الەكساندر ۆينوكۋروۆ دەپ شۋ ەتە تۇسكەنى ەسىمدە. قازاق دەگەن سوزگە ماساتتانىپ، جۇرەگىمدى قۋانىش كەرنەدى! ناعىز قازاق دەپ ۇلتىمىزدى الەم تۇعىرىنا كوتەرەتىن وسىنداي ازاماتتاردى ايتسا بولار! سول ۆينوكۋروۆتى تەگى ورىس قوي، قايتەسىڭ ونى ماقتاپ دەگەن قانداسىما: ونى ورىس دەيسىڭ، ال قازاق بولىپ ءوزىڭ قازاق ءۇشىن نە تىندىردىڭ؟ دەپ ەدىم رەنجىپ قالدى.قازىر الەمدىك كوشتىڭ، ءتىپتى ورتا ازيالىق كورشىلەرىمىزدىڭ كوشىنىڭ سوڭىندا قالماي، عىلىم مەن تەحنولوگيانى يگەرۋ ءۇشىن ءبىلىمدى ماماندار جەتىسپەيدى. قازاق جاستارىنا پايداسىز ولەڭ، كىتاپ جازۋ دەرتى مىقتاپ جۇققان. بۇل جاعدايدا وتاندىق ءوندىرىس قايدان دامىسىن! ينجەنەرلەردى ايتپاعاندا وسكەمەندە ەسكىرگەن ترامۆايلاردى، استانادا بۇزىلعان جەدەلساتىلاردى جوندەيتىن تەحنيكتەر تابىلماۋى كوپ جايدى اڭعارتادى اۋ. وزگە قالالاردى ءسوز ەتپەياق قويايىن، ءوزىمىزدىڭ قىزىلجاردا قاي كومپيۋتەر جوندەۋ شەبەرحاناسىنا باس سۇقساڭ دا ءبىر قازاقتى كورمەيسىڭ. تەحنيكاعا قاتىسى بار بارلىق ورىنداردا، اۆتوكولىك شەبەرحانالارىندا كىلەڭ ورىس ازاماتتارى. ادامزاتتىڭ داناسى اباي وسىدان ەكى عاسىر بۇرىن حالقىن عىلىمدى يگەرۋگە شاقىرسا دا ۇيقىشىل قازاق بۇگىن دە تويحانانى توڭىرەكتەپ، ولەڭ جازىپ مۇلگىپ ءجۇر.قازاقستاننىڭ سولتۇستىك وڭىرلەرىندە توقسانىنشى جىلداردىڭ ورتاسىنا دەيىن ورىس ۇلتشىلدارى سۋپرۋنيۋك، وچكاسوۆ سياقتى ەسەر شوۆينيستەردىڭ ىقپالىمەن قازاققا قارسى پيعىلداعى ارەكەتتەر ءورشىپ تۇردى. ۋاقىت وتە شوۆينيست بەلسەندىلەر رەسەيگە كەتىپ، ۇلتارالىق جاعداي قالىپتاسا باستادى. ورىس ۇلتشىلدىعىن ورشىتكەن نەگىزىنەن كەڭەس داۋىرىندەگى راحات ءومىردى اڭساعان، بۇرىن پارتيانىڭ لاۋازىمدى ورىندارىندا بيلەپتوستەپ وتىرۋعا ۇيرەنىپ قالعان ورتا جانە ەگدە جاستاعى ورىستار ەدى. بىراق سودان بەرى تۇتاس ءبىر ۇرپاق اۋىستى. تاۋەلسىزدىك جىلدارى دۇنيەگە كەلگەن، قازاق تاريحىن، مادەنيەتىن، بويىنا ءسىڭىرىپ وسكەن ورىس جاستارى ەرتەڭگى قازاقستاننىڭ كىرپىشىن قالايتىن جاڭا ۇرپاق. تەك ولاردى جاتسىنباي باۋىرىمىزعا تارتايىق.قازاق پەن ورىستىڭ اراسىن جىك سالىپ، قازاق ەلىنىڭ ىرگەتاسىن شايقالتۋعا كۇش سالىپ وتىرعان رەسەي شوۆينستەرى قازاقستاندا سەنىمدى وداقتاستارىن تاپقان سياقتى. ولاردىڭ وداقتاسى وزدەرىن قازاق ۇلتشىلدارىمىز دەپ ماقتاناتىن داڭعوي كوكاۋىزدار. ۇلتشىل ادام الاش ارىستارىنداي ۇلتىن ءسۇيۋى كەرەك، سولارداي عىلىم، بىلىمگە ۇمتىلىپ، ەل بولاشاعى ءۇشىن تەر توگىپ، ەڭبەك ەتۋى كەرەك. ولاي بولماسا قازاقتىعىڭ قايسى؟
|
داۋرەن اباەۆ: الەم بارىسى قازاق كۇرەسىن وليمپيادا ويىندارىنا قوسۋ جولىنداعى اۋقىمدى جوبالاردىڭ بىرەگەيى855 1 پىكىر 3 جەلتوقسان, 2019 ساعات 06:41الەم بارىسى قازاق كۇرەسىن وليمپيادا ويىندارىنا قوسۋ جولىنداعى اۋقىمدى جوبالاردىڭ بىرەگەيى. بۇل تۋرالى قازاق كۇرەسىنەن ابسوليۋتتىك الەم بارىسى الەم چەمپيوناتىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى داۋرەن اباەۆ ايتتى.بۇگىنگى جالاۋىن كوتەرىپ وتىرعان الەم بارىسى ابسوليۋتتىك الەم چەمپيوناتىنا قوش كەلدىڭىزدەر! الەم بارىسى قازاق كۇرەسىن ناسيحاتتاۋدا وزىندىك ورنى بار ماڭىزدى شارا. چەمپيوناتىن حالىقارالىق دەڭگەيدە ءوزىنىڭ جوعارى باعاسىن الدى. وعان قوسا بۇل شارا ۇلتتىق ونەرىمىز قازاق كۇرەسىن وليمپيادا ويىندارىنا قوسۋ جولىنداعى اۋقىمدى جوبالاردىڭ بىرەگەيى. قر تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ كۇنىنە وراي ۇيىمداستىرىلعان ءدۇبىرلى دودا مادەني مۇرامىزدى دامىتۋعا، قازاق كۇرەسىن ودان ارى جەتىلدىرىپ، حالىقارالىق دەڭگەيدە ناسيحاتتاۋعا، قازاق كۇرەسىنەن الەم بارىسىن انىقتاۋعا ارنالادى، دەدى داۋرەن اباەۆ.سونىمەن قاتار مينيستر ۇلتتىق كۇرەستەن وسىنداي كەرەمەت دوباسىن ۇيىمداستىرىپ وتىرعان الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگىنە، قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنە شىنايى ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.سونىمەن قاتار چەمپيوناتتىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا وليمپيادا چەمپيونى جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆ ءسوز سويلەپ، بالۋاندارعا ساتتىلىك تىلەدى.ايتا كەتەيىك، ءتورتىنشى رەت وتەتىن باسەكەگە 30 ەلدەن 33 بالۋان قاتىسادى.الەم بارىسى اتانۋعا اقش، اۋستراليا، ازەربايجان، برازيليا، گرەكيا، گرۋزيا، ءۇندىستان، يران، يسپانيا، يتاليا، كامەرۋن، كونگو، كورەيا، كۋبا، قىرعىزستان، ليتۆا، موڭعوليا، نيدەرلاندى، پاكىستان، پولشا، رەسەي، سلوۆەنيا،تاجىكستان، تۇرىكمەنستان، تۇركيا، وزبەكستان، ۋكراينا، ەستونيا، ياپونيا سەكىلدى ەلدەردىڭ جانە قازاقستاننىڭ اتاقتى بالۋاندارى كەلگەن. بۇل سىندا ەلىمىزدىڭ نامىسىن ا.نۇعىماروۆ شقو, ر.ابدىرازاقوۆ الماتى قالاسى, م.يساعابىلوۆ قىزىلوردا وبلىسى, ن.جارىلعاپوۆ ماڭعىستاۋ وبلىسى سىندى بالۋاندار قورعايدى.نوبەل سىيلىعىن تابىستاۋ باسقا فورماتتا وتەدىزىكىريا زامانحانۇلى 44241
|
13 ماۋسىم 11:51نۇر سۇلتان. قازاقپارات الەمدە تاڭ قالاتىن دۇنيە كوپ. سونىڭ ءبىرى اتاقتى سۋرەتشىلەردىڭ قالامىنان تۋعان كارتينالارداعى تىلسىم كۇش.ادامدى باۋراپ، ەركىنەن ايرىپ، جىندى قىلىپ جىبەرە جازدايتىن سىيقىرلى كۇشتى سۋرەتشىلەر ءوز تۋىندىلارى ارقىلى قالاي بەرە ءبىلدى؟ تۇسىنىكسىز. بالكىم ولاردىڭ ۇلىلىعى دا وسىدا بولار. سونىمەن عاجايىپ كارتينالاردىڭ قۇدىرەتى تۋرالى سىر تارقاتىپ كورەلىك.ءا دەگەندە اۋىزعا الدىمەن ىلىنەتىن لەوناردو دا ۆينچيدىڭ دجوكونداسى.بۇل ۇلى تۋىندىنىڭ ەرەكشە قۋاتقا يە ەكەنى تۋرالى عاسىردا فرانسۋزدىڭ اسا تالانتتى جازۋشىسى ستەندال جازىپ كەتكەن. سۋرەتكە ۇزاق قاراعان جازۋشى، بويىنان ءال كەتىپ، كارتينانىڭ الدىندا قۇلاپ قالعان كورىنەدى. لۋۆر قىزمەتكەرلەرى بۇل تۋىندى قازىر وسىندا تۇر كورەرمەندەردىڭ تالاي مارتە مونا ليزاننىڭ الدىنا كەلگەندە ەستەن تانىپ قالعاندارىنا كۋا بولعانىن ايتادى. ءبىر قىزىق جايت، زالدا ادام جوق كەزدە، كارتيناداعى سۋرەت سولعىن، كومەسكى تارتىپ، ءوزىنىڭ عاجايىپتىعىن ءبىر ساتكە بولسا دا جوعالتىپ الادى مىس.زالدا قالاي ادام پايدا بولادى سۋرەت جارقىراپ، تۋىندىداعى ايەلدىڭ جىميىسى ەرەكشە سىيقىرعا ەنىپ، جۇرتتى وزىنە ەرىكسىز نازار اۋدارتادى ەكەن. دجوكوندانى تاماشالاۋعا كەلگەن فرانسۋزدىڭ اتاقتى ءبىر گرافى، تۋىندىعا قاراپ تۇرىپ، جۇرەگىن باسىپ تۇرعان ورنىندا قۇلاپ قالىپتى. ول مەنى شاقىرىپ جاتىر، قايدا، ءيا قايدا... بىلمەيمىن. ونىڭ كوزى... كوزى مەنىڭ جۇرەگىمدى سۋرىپ الىپ بارا جاتىر، سۇمدىق اي... كارتينا الدىندا ويدا جوقتا جان تاپسىرعان گرافتىڭ سوڭعى ءسوزى وسى بولىپتى...تاعى ءبىر تىلسىم كۇشكە يە كارتينا اينا ۇستاعان ۆەنەرا دەپ اتالادى.بۇل سۋرەتتىڭ قۇدىرەتى سول ءوزىنىڭ يەسىن ءمۇساپىر حالگە جەتكىزىپ، بەيشارا، قايىرشى دەڭگەيگە دەيىن تۇسىرەدى ەكەن. وسى تۋىندىنى العاش ساتىپ العان يسپاندىق كوپەس كوپ ۇزاماي قايعىعا تاپ بولىپتى. كاسىپكەر كوپەستىڭ ءبىراز كەمەسى كەنەتتەن وتقا ورانىپ، ايلاقتا تۇرعان جەرىندە دىمى قالماي جانىپ كەتەدى. ال قالعان كەمەلەرىن تەڭىز قاراقشىلارى باسىپ الىپ، كوپەس دىمسىز قالادى. امالسىز جالاڭ اياق قالعان يسپاندىق باي بارلىق دۇنيەمۇلكىن ساتىپ، باسىن كەدەيلىكتەن اراشالاپ قالادى. الايدا سۋرەت ۇيىندە تۇرعان سوڭ، ول تاعى ءبىر باقتىسىزدىققا تاپ بولىپتى. بۇل جولى ۇيىنە جاي ءتۇسىپ، باسپانا كۇلگە اينالسا كەرەك تى. تەك كورشىلەرىنىڭ كومەگى ارقاسىندا ءبىراز دۇنيەمۇلكى مەن الگى عاجايىپ سۋرەتتى امان الىپ قالادى. ءبىر ساۋەگەي بار باقىتسىزدىققا الىپ كەلگەن سۋرەت ەكەنىن كوپەسكە ايتسا كەرەك. دەرەۋ الگى قارعىس اتقان شىعارمانى كەرى قايتارىپتى. اۋكسيونعا تۇسكەن اينا ۇستاعان ۆەنەرا كارتيناسىن تاعى ءبىر قالتالى ازامات ساتىپ السا كەرەك. ءبىراق ءۇش كۇننەن كەيىن ۇيىنە ۇرى ءتۇسىپ، التىن تولى ساندىقتى الىپ، قوجايىندى ءولتىرىپ كەتەدى. وسىدان كەيىناق، مادريدتە كەسىرلى كارتينا جايىندا وسەك تارايدى. قايتىس بولعان قوجايىنىڭ مۇراگەرى سۋرەتتى ارەڭ دەگەندە ارزان باعاعا بەلگىسىز ءبىر مۇراجايعا ساتىپ قۇتىلادى. كەيىنەن الگى كارتينا لوندونداعى ۇلتتىق گالەرەيا زالىنا قويىلعان ەكەن. ءبىراق بۇل جولى سۋرەتتىڭ جولى بولماپتى. 1914 جىلى كەلۋشىلەردىڭ اراسىندا پسيحيكالىق اۋرۋعا ۇشىراعان ءبىر ايەل قالتاسىنا سالا كەلگەن پىشاقپەن كارتينانى تالقانداپ تاستايدى.تاعى ءبىر تىلسىم كۇشكە يە تۋىندى گوللاندىق اتاقتى سۋرەتشى پيتەر برەيگەلدىڭ باقسىلاردىڭ ءتاۋ ەتۋى. وسى كارتينا بىرنەشە مارتە جەكە ادامداردىڭ كولەكسياسىندا بولىپتى. ءبىر قىزىعى، الگى كارتينانى ساتىپ العان ادامنىڭ ايەلى بەدەۋلىككە ۇشىراپ، پەرەزەنت كورۋگە زار بولىپ قالادى ەكەن. سۋرەتتىڭ ءمانجايىنا قانىق بولعان جۇرت ودان تەرىس اينالىپتى. سىيقىرلى كارتينالاردىڭ كەلەسىسى فرانسۋز كلودو مونەنىڭ سۋداعى ءلالا گۇلى. قىلقالامىنان بوياۋ توگىلگەن اتاقتى سۋرەتشى كارتينانى قالاي سالىپ ءبىتىرىپ، نۇكتەسىن قويادى، سولاق ەكەن شاعىن شەبەرحاناسى ورتكە ورانىپ جۇرە بەرىپتى.ءبىراق العاشىندا سۋرەتشى دە، وزگەلەر دە كارتينانىڭ تىلسىم كۇشىنە ءمان بەرمەيدى. ارادا اي وتىسىمەن سۋرەت مونمارترەدەگى ءبىر مۇراجايعا قويىلادى. بار قىرسىق وسىندا باستالسا كەرەك. الگى مەكەمە ارادا بىرنەشە كۇن وتپەياق تۇگى قالماي جانىپ كەتىپتى. ءبىراق قىزمەتكەرلەر ءبىراز زاتپەن قاتار، قىرسىق شالعان تۋىندىنى بۇلدىرمەي الىپ قالىپتى. كارتينانىڭ كەلەسى يەسى پاريجدىك مەسەنات وسكار شميتتس. ءبىر جىلدان كەيىن ونىڭ دا ءۇيى وتقا وراندى. ءبىر قىزىعى ءورت سۋرەت تۇرعان بولمەدەن باستالىپتى. كارتينانىڭ سوڭعى مەكەنى نيۋيوركتەگى ونەر مۇراجايى ەدى. 1958 جىلى وندا دا ءورت بولىپ، كارتينانىڭ ءوزى جارتىلاي جانىپ كەتىپتى.مىنە، ءلالا گۇلىنىڭ قاسىرەتى قانداي بولعان دەسەڭىزشى. جالپى ءلالا گۇلى ەۋروپادا قاسىرەت گۇلى دەپ اتالاتىنىن بەلگىلى. ناقتى دالەل وسى كارتينا. جاقىندا عانا وسلودا نورۆەگ سۋرەتشىسى ەدۆارد مۋنكانىڭ ايقاي دەپ اتالاتىن كارتيناسى قولدى بولدى.ونىڭ نارىقتاعى قۇنى 70 ميلليون دوللار بولاتىن. بالكىم ۇرىلار سونى ەسكەرگەن بولار. ماسەلە، سۋرەتتىڭ ۇرلانعانىندا ەمەس، ماسەلە كارتينادا دا بەلگىسىز تىلمىس كۇشتىڭ بارلىعىندا. بىردە مۇراجاي قىزمەتكەرى شاڭىن ءسۇرتىپ جاتىپ، سۋرەتتى قولىنان ءتۇسىرىپ الادى. سودان باستاپ باسى سىنىپ اۋىراتىن بولعان. اقىرى سول باس اۋرۋىنان شىداي الماي، ءوزىن ولتىرۋگە ءماجبۇر بولىپتى. بىردە مۇراجايعا كەلۋشى بايقاماي كارتينانى ساۋساعىمەن ءتۇرتىپ قالادى. ارتى ۇلكەن قايعىعا ۇلاسارىن سول جەردە كەلۋشى اڭعارماسا كەرەك. ۇيىنە كەلگەن بەتتە ءورت شىعىپ، ءوزى تىرىدەي جانىپ كەتىپتى. جالپى جۇرتتىڭ ايتقانىنا قاراعاندا، وسى كارتينا تالايدىڭ باسىنا باقىتسىزدىق اكەلسە كەرەك تى.مۇراجاي قىزمەتكەرلەرى كارتينانى ۇرلاعانداردى دا ۇلكەن قايعى كۇتىپ تۇر دەسەدى... كىم ءبىلسىن؟.. ءدال وسىنداي قۇدىرەتكە يە كارتينا رەسەيدە دە بار. ونى يۆان لوپۋحين دەگەن شونجاردىڭ جاس كەزىندە سۇزەكتەن دۇنيەدەن وتكەن قىزى سالىپتى. ارينە سۋرەتتىڭ سالىنۋىندا كىنارات جوق. عاجاپ. ءبىراق... ءيا، سول ءبىراق دەيتىن دۇنيە بار. نەگە ەكەنى قايدام، كارتيناعا تاڭقالا قاراعان جاس قىزداردىڭ ءبارى اراعا ۋاقىت سالماي قايتىس بولىپ كەتە بەرەدى. قىسقا ۋاقىتتا ونشاقتى قىز جارىق دۇنيەمەن قوشتاسىپتى.سودان كەيىناق، سۋرەتتى جاس قىزدارعا كورسەتۋگە تىيىم سالىنىپتى. بۇل نە؟ تۇسىنىكسىز. كارتينالاردىڭ قۇدىرەتى نەدە؟ وعان قازىرگى عىلىم دا جاۋاپ بەرە المايدى.2 قۇراندى كىم جيناقتادى جانە سۇرەلەردى كىم رەتتەدى؟3 توكيو2020: مەدالدار كەستەسىندە قازاقستان قاي ورىندا تۇر
|
مەنزىل گۇرۇپپىسى مەنزىل ئېلكىتاب ئامبىرىمەنزىل ئېلكىتاب ئامبىرى خەلقىمىزگە مول مەزمۇنلۇق، سۈپەتلىك ئېلكىتابلارنى تەمىنلەشنى مەقسەت قىلغان ئېلكىتاب چۈشۈرۈش بېتى بولۇپ، كۆپىنچى كىتابلارنىڭ يانفۇن نۇسخىسىمۇ تەمىنلەنگەن. بۇندىن باشقا ئاۋازلىق ئەسەرلەرنىڭ توردا ئاڭلاش ئىقتىدارىمۇ ئېچىۋېتىلگەن.مەنزىل كىتابچىسى كەڭ كىتابخۇمار تورداشلارنىڭ كومپيۇتىردا كىتاب كۆرۈش ئېھتىياجىنى قاندۇرۇش مەقسىتىدە ياساپ چىقىلغان بولۇپ، كەڭ تورداشلارغا قولايلىق كىتاب كۆرۈش مۇھىتى ھازىرلاشنى مەقسەت قىلغان. كىتابچىنىڭ ھازىر ۋە نۇسخىسى ئىشلىتىشكە سۇنۇلدى، نەشرى جىددىي ياسىلىۋاتىدۇ.مەنزىل ئاۋازلىق ئەسەرلىرىمەنزىل ئاۋازلىق ئەسەرلىرى بولسا مەنزىل گۇرۇپپىسى ياساپ چىققان ئاۋازلىق ئەسەر ئاڭلاش سۇپىسى بولۇپ، مەنزىل ئېلكىتاب ئامبىرى ئەزالىق ئۇچۇرى بىلەنلا كىرەلەيسىز، خالىغان ئەسىرىڭىزنى ئاڭلىيالايسىز ۋە چۈشۈرەلەيسىز.مەنزىل گۇرۇپپىسى ھەققىدەئەسسالامۇ ئەلەيكۇم مەنزىل تورىنىڭ ئەزىز ئىتىراكچىلىرى.مەنزىل گۇرۇپپىسى خەلقىمىزنىڭ ئىلىمگە بولغان تەشنالىقىنى قاندۇرۇش مەقسىتىدە بىر تۈركۈم ئوت يۈرەك ياشلار تەرىپىدىن قۇرۇلغان بولۇپ، كەڭ تورداشلار ئۈچۈن سەرخىل بىلىم مەنبەسى تەمىن ئېتىش مەقسىتىدە راۋاجلىنىپكېلىۋاتىدۇ. تورداشلارنىڭ قوللاپقۇۋۋەتلىشى ئاساسىدا تور بېكىتىمىز مەزمۇنلىرى كۈنسىرى بېيىغۇسى ۋە تولۇقلانغۇسى!تۆۋەندىكىلەر بولسا گۇرۇپپىمىزنىڭ باشقۇرۇشى ئاستىدا نورمال ئىشلىنىۋاتقان تور بەتلەردۇر.مەنزىل ئېلكىتاب ئامبىرى مەنزىل گۇرۇپپىسىنىڭ ئەڭ بۇرۇن يولغا قويغان تۈرىدۇر.مەنزىل كىتابچىسى ۋە نەشرىمەنزىل كىتابچىسى مەنزىل گۇرۇپپىسى ئېلكىتاب ئامبىرى بىلەن بىرلەشتۈرۈپ چىقارغان كومپىيۇتېر ۋە يانفۇن دېتالىدۇر.مەنزىل كىتابچىسى كەڭ كىتابخۇمار تورداشلارنىڭ كومپيۇتىردا كىتاب كۆرۈش ئېھتىياجىنى قاندۇرۇش مەقسىتىدە ياساپ چىقىلغان بولۇپ، كەڭ تورداشلارغا قولايلىق كىتاب كۆرۈش مۇھىتى ھازىرلاشنى مەقسەت قىلغان. كىتابچىنىڭ ھازىر ۋە نۇسخىسى ئىشلىتىشكە سۇنۇلدى.مەنزىل بىلوگى مەنزىل بىلوگىغا مەنزىل گۇرۇپپىسىنىڭ ئېلكىتاب، پائالىيەت، يېڭىلىق، ئۇقتۇرۇش ۋە خەۋەرلىرى ئېلان قىلىنىدۇ. مەنزىل بىلوگىغا گۇرۇپپىنىڭ ئېلكىتاب، پائالىيەت، يېڭىلىق، ئۇقتۇرۇش ۋە خەۋەرلىرى ئېلان قىلىنىدۇ. ھەمدە، مەنزىل ئېلكىتاب ئامبىرى ياساپ چىققان ئېلكىتابلارنىڭ تېكىست نۇسخىسى يوللىنىدۇ.مەنزىل ئاۋازلىق ئەسەرلىرى مەنزىل ئاۋازلىق ئەسەرلىرى مەنزىل گۇرۇپپىسى ياساپ چىققان ئاۋازلىق ئەسەر ئاڭلىتىش سۇپىسى.ئاۋازلىق ئەسەر ئاڭلاش سۇپىسى ئېلكىتاب ئامبىرى بىلەن بىرلەشتۈرۈلگەن بولۇپ، ئېلكىتاب ئامبىرى ئەزالىق ئۇچۇرىڭىز بىلەنلا كىرەلەيسىز. ئاۋازلىق ئەسەرلەرنى ئاڭلىيالايسىز ۋە چۈشۈرەلەيسىز.گۇرۇپپىمىزنىڭ يىراق مەزگىللىك پىلانىدا تورداشلارغا يەنە سەرخىل ، مۇكەممەل بولغان تور مۇھىتى ھازىرلاشنى مەقسەت قىلدۇق. گەرچە تورداشلارغا ئەڭ ياخشى ، ئەڭ مۇكەممەل تور بىلىم مۇھىتى ھازىرلاپ بېرەلمىسەكمۇ، ئەڭ زور تىرىشچانلىق كۆرسىتىش ئارقىلىق قولىمىزدىن كېلىشىچە خەلقىمىزنىڭ خىزمىتىدە بولالىغانلىقىمىز ئۈچۈن ئۆز ئەمگىكىمىزدىن مىننەتدارمىز. بىزنىڭ ئەمگەك مېۋىمىز سىزنىڭ ۋە مىللىتىمىزنىڭ ئازغىنە تەشنالىقىنى قاندۇرالىسىلا، مانا بۇ بىزنىڭ غەلبىمىزدۇر. گۇرۇپپىمىز يەنە ھەرساھەدىكى قېرىنداشلار بىلەن ھەمكارلىشىشنى خالايدۇ. ھەمكارلىشىش نىيىتى بار گۇرۇپپا ياكى شەخسلەرنىڭ بىز بىلەن ئالاقىلىشىشىنى ئۈمىد قىلىمىز.بېكەتنىڭ بارلىق ھوقۇقى مەنزىل گۇرۇپپىسى غا تەۋە
|
تۇغما يۈرەك كېسىلى بالىتەشۋىشلىنىش كېسىلىگە ئيارامسىز بالا تەربىلەش7 ئۈلۈشتىن ئارتۇق بالىلنېمە قىلدۇق بالىلار ئۈچبالا قورقۇنچاق بولسا ئابالىلار تارقىلىشچان زۇبالىلار تولۇقلاشقا تېگبالىلىقتىكى روھى ئېھتىبالىلار تەبىئىيلىكى، سپەرزەنتلەرنى تور خۇماربالىلار قەتئىي يېسە بولمايدىغان كۈندە يەۋاتقان يېمەكلىكلەربالىنىڭ كاسىسىغا ئۇرۇش ئۇنىڭ جىنسى ئىقتىدارىغا تەسىر كۆرسىتىدۇبالا قورقۇنچاق بولسا ئاتائانىلار قانداق قىلىشى كېرەك؟قانداق بالىلار بالدۇر مۇھەببەتلىشىش قاينىمىغا كىرىپ قالىدۇ؟بالىلارنىڭ ئەقلىي ئىقتىدارىنى كۈچەيتىدىغان يېمەك ئىچمەكلەربالىلارغا ۋاكسىنا ئەملەش توغرىسىدا دېمىسەك بولمايدىغان گەپلەر7 ئۈلۈشتىن ئارتۇق بالىلارنبالىلار پسىخىكىسىدىكى 8 سىبالىلار تارقىلىشچان زۇكامبالىلار تولۇقلاشقا تېگىشلبالىلار سەھىپىسىدىكى يېڭى ماقالىلەربالىلارنىڭ ھەددىدىن زىيادە كۆپ ئۇخلىشى مۇۋاپىق ئەمەس ئادەتتىكى ئەھۋال ئاستىدا ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ ھەر سوتكىسىغا ئۇخلاش ۋاقتى 9 سائەت، باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ 10 سائەت بولىدۇ. ئەگەر باشلانغۇچ، ئوتتبالىلار تۇزنى كۆپ ئىستېمال قىلسا قانداق بولىدۇ؟ بالىلار تۇزنى كۆپ ئىستېمال قىلغاندا ئىچكى ئەزالىرى تولۇق يېتىلەلمەيلا قالماستىن، قاندىكى زىيانلىق تەركىبلەرنى چىقىرىۋېتىشى توسالغۇغا ئۇچرايدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا يەنكىچىك بالىلارنى سۇ ئۈزدۈرگەندە ...... ھاۋا ئىسسىپ قالدى، ھازىر نۇرغۇن ئاتائانىلار بالىلىرىنى ئېلىپ سۇ ئۈزگىلى بارىدۇ. ئۇنداقتا، كىچىك بالىلار سۇ ئۈزگەندە نىمىلەرگە دىققەت قىلىش كېرەك؟ بىرىنچى، سۇ ئۈزۈبالىلار كۆپ تەلىسە، كالىتسي كەملىكتىنمۇ ياكى بەدەن ئاجىزلىقتىنمۇ؟ بالام دائىم تەرلەيدۇ، ئاغرىپ قالمىغاندۇھە؟ ئۇخلىسىلا پۈتۈن بەدىنى تارلەيدۇ، نېمە ئىشتۇ؟ ئەنسىرەپ قالدىم، ياكى بۇ بەدىنى ئاجىزلىقتىنمىدۇ ؟ ھەر قېتىم مۇشۇنداق گەپلنېمە ئۈچۈن بوۋاقلارنىڭ يىغىسىنى پايدىلىق دەيمىز ؟ بوۋاقلار يىغلىغاندا كۆزىنى يۇمۇۋېلىپ، ئاغزىنى ئېچىپ، قولىنى پۇلاڭلىتىپ تېپچەكلەپ يىغلايدۇ.بۇ ماھىيەتتە ناھايىتى ئوبدان بەدەن چېنىقتۇرۇش بولىدۇ. بۇ ئارقىلىق ئۇلاريېشىغا توشمىغان بالىلارغا كالا سۈتى بېرىشكە بولامدۇ؟ گېرمانىيە يېمەكلىك جەمئىيىتىنىڭ ئېلان قىلىشىچە، بىر ياش ئىچىدىكى بوۋاقلار كالا سۈتى بىلەن بېقىلسا بولمايدىكەن، ئۇلار ئانا سۈتى ۋە مەخسۇس بوۋاقلار يېمەكلىكىنى ئەڭبالىلار چىش كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە داۋالاش ئىلاۋە ئورنىدا: ھەربىر ئائىلە پەرزەنتلىرىنىڭ چىشىنىڭ ساغلام بولۇشىنى ئۈمىد قىلىدۇ. چىش ئاسراشتا ئالدىنى ئېلىش ئاساس. ئۇنداقتا قانداق قىلغاندا بالىلاردا كېچىكىدىن تبالىلارغا تاماقنى چايناپ يېگۈزۈپ قويۇش زادى توغرىمۇ؟ كۆپ ساندىكى ئاتا ئانىلار بالىسىنىڭ يېمەكلىكلەرنى چاينىيالماسلىقى ۋە ھەزىم قىلالماسلىقىدىن ئەنسىرەپ يېمەكلىكلەرنى ئاۋۋال ئۆزى يۇمشاق چايناپ، ئاندىن ئېغىزىنى بوۋىبالىلار غەيرىي نەرسىلەرنى يۇتۇۋالسا قانداق قىلىش كېرەك؟ كىچىك بالىلار، ئادەتتە، قولىغا چىققانلىكى نەرسىنى ئاغزىغا سېلىشقا ئالدىرايدۇ، بولۇپمۇ تۈگمە، تەڭگە پۇل قاتارلىق نەرسىلەر ئۇلارغا نىسبەتەن جەلپ قىلىش كۈچىگە ئىگە ن8 8 ، بالىلارنى رېنتىگېن ئاپپاراتىدا تەكشۈرتسە بولامدۇ؟ ئادەتتە بوۋاقلارنىڭ ئىممۇنىتېت كۈچى بىرقەدەر تۆۋەن بولغاچقا، دائىم زۇكامداش، قىزىش، يۆتىلىشتەك ئەھۋاللار يۈز بېرىپ تۇرىدۇ. بۇنداق ۋاقىتتا، ئىمكانقەدەر بوۋاقلارنىتۇرمۇشتىكى بالىلارغا ماس كەلمەيدىغان ئىشلار قارا كۆزەينەك تاقاش. بالىلارنىڭ كۆرۈش قۇۋۋىتى يېشىنىڭ چوڭىيىشىغا ئەگىشىپ پەيدىنپەي يېتىلىپ بارىدۇ، بۇ جەرياندا كۆز قۇياش بىلەن ئۇچرىشىپ تۇرسا پايدىلىق. ئەگەر كۆزنىبالىلاردىكى بەتخەجلىكنىڭ سەۋەبچىسى كىم؟ ھازىر زور كۆپچىلىك بالىلىرىمىزنىڭ شارائىتى ياخشى بولغاچقا، ئاتا ئانىنىڭ تىرىشچانلىغى، تېجەشلىكى، ئىقتىسادچانلىقىنى ھېس قىلىپ بولالمايدۇ. شەھەر بازارلاردىكى ئاز بقورقۇتۇش بالىلارنىڭ خارەكتېرىگە قانداق تەسىر كۆرسىتىدۇ؟ ئاتا ئانىلارنىڭ بالىلىرىنى گەپكە كىرگۈزەلمىگىنىدە ھەر خىل گەپلەر بىلەن ئۇلارنى قورقۇتۇشى بىزگە نورمال ئىشتەك بىلىنىدۇ، ئەمەلىيەتتە بۇ بالىلارغا نىسبەتەن ئېلىپ ئبالىلاردىكى پۇتقول ئاغرىش ۋە كالتسىينىڭ مۇناسىۋىتىنى بىلەمسىز؟ ئەگەر بالىلار كېچىدە پۇتى ئاغرىپ، كۈندۈزى يەنە نورمال ئويناۋەرسە، بۇ نورمال. بالىلار يېتىلىۋاتقاندا پۇتى ئاغرىيدۇ، لېكىن نۇرغۇن ئاتائانىلار بۇ خىل ئەھۋالنى كالتسىكىچىك بالىلار يالاڭئاياغ ئوينىسا بولامدۇ؟ بالىلار يالاڭئاياغ ئويناشقا ئامراق بولسىمۇ، ئاتائانىلار بالىلارنىڭ سالامەتلىكىنى ئويلاپ ياكى سوغۇق ئۆتۈپ كېسەل بولۇپ قېلىشىدىن ئەنسىرەپ، بالىلارنى يالاڭئاياغ ئوبالىلارنىڭ ھەرىكەتتىن كېيىنكى ئەڭ ياخشى ئۇسسۇزلۇقى نېمە؟ بەزى بالىلار يۈگۈرۈشۈپ ئويناپ، ئۇسساپ كەتكەندە سۇ ئىچىپ ئۇسسۇزلۇقىنى قاندۇرىدۇ. ئەمەلىيەتتە سۈت بالىلارنىڭ ھەرىكەتتىن كېيىنكى ئەڭ ياخشى ئۇسسۇزلۇقى ئىكەن. تەتقىقاتبالىلاردىكى تەنھالىق كېسىلى،تۇغۇلغان پەسلى بىلەن مۇناسىۋەتلىكمۇ؟ تەنھالىقنى خالاش كېسىلىئائۇتىزمئادەمنىڭ قايسى پەسىلدە تۇغۇلۇشى بىلەن مۇناسىۋەتلىكمۇ؟ ئامېرىكايۇقۇملۇق كېسەللىكلەر تەتقىقاتىژۇرنىلى يېقىندا كالىفورنىيە ئۇنىۋېسوسكا ئېمىدىغان بالىلارنىڭ تىلى كېچىكىپ چىقامدۇ؟ بالىلارغا سوسكا ئەمدۈرۈش بەلكىم ئۇلارنىڭ يىغىسىنى توختىتىشقا پايدىلىق بولسا كېرەك، ئەمما ئامېرىكىلىق تەتقىقاتچىلار ئۈچ ياشتىن بەش ياشقىچە بولغان 128 بالىنى ئىز قوغبالىلارغا ئىچىملىك ئەپ بېرىۋاتامسىز ياكى چىشىنى چىرىتىۋاتامسىز؟ كۆپىنچە بالىلار ئىچىملىككە ئامراق ھەمدە كۆپ ئىچىدۇ. ئىچىملىكنى كۆپ ئىچىش بالىلارنىڭ چىشىنى زىيانغا ئۇچرىتىدۇ. ئادەتتە بەزى ئىچىملىكلەرنى ئىچىپ بىرنەچچە كۈندىن كېيبالىلارنىڭ ساغلام چوڭ بولۇشىدا ھەممەيلەننىڭ مەسئۇلىيىتى بار بالىلار كەلگۈسىنىڭ، ئاتا ئانىلارنىڭ، شۇنداقلا مىللەتنىڭ ئۈمىدى بولۇپ، بالىلارنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشىدە ياخشى تەربىيە بولۇش بىلەن بىللە، ساغلام تەننىڭ بولۇشىمۇ ئىنتايبالىلاردىكى بويۇن ئومۇرتقا كېسەللىكىنى ئائىلىدە داۋالاش بويۇن ئومۇرتقا كېسەللىكى ياشانغانلار كېسەللىكى تۇرسا نېمە ئۈچۈن بالىلارمۇ بويۇن ئومۇرتقا كېسەللىكىگە گىرىپتار بولىدۇ؟ ئەمەلىيەتتە بويۇن ئومۇرتقا كېسەللىكى ياشانبالىلار تۇزنى كۆپ ئىستېمال قىلسا قانداق بولىدۇ بىلەمسىز؟ بالىلار تۇزنى كۆپ ئىستېمال قىلغاندا ئىچكى ئەزالىرى تولۇق يېتىلەلمەيلا قالماستىن، قاندىكى زىيانلىق تەركىبلەرنى چىقىرىۋېتىشى توسالغۇغا ئۇچرايدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا يەنبالىلار مېۋە ئۇيۇتمىسى ئىستېمال قىلسا بولامدۇ؟ مېۋە ئۇيۇتمىسى پۇراقلىق، تەملىك بولغاچقا، بالىلارنىڭ ياخشى كۆرۈشىگە ئېرىشكەن. ئەمەلىيەتتە مېۋە ئۇيۇتمىسى تۈرىدىكى يېمەكلىكلەر گەرچە مېۋە دېگەن سۆزدىن باشلانغان بئەستە تۇتۇش قابىلىيىتىنى قانداق ئۆستۈرىدۇ؟ ئادەمنىڭ چوڭ مېڭىسى ھاياتلىق پائالىيىتىنىڭ مەركىزى، شۇنداقلا ئەستە تۇتۇش قابىلىيىتى ۋە ئەقىلنىڭ بۆشۈكى. ئەستە تۇتۇش قابىلىيىتىنى ياخشى ساقلاش ۋە ئاشۇرۇشتا تۆۋەندىئۇيقۇسىزلىق ئۆگىنىش ئۈنۈمىگە، ئىمتىھان نەتىجىسىگە تەسىر كۆرسىتىدىغان مۇھىم ئامىل مائارىپ ساھەسىدىكى تەتقىقاتچىلار مۇنداق دەيدۇ : سۈپەتلىك ئۇيقۇ ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئىمتىھان نەتىجىسىگە بىۋاسىتە تەسىر كۆرسىتىدۇ. ئىمتىھانغا ئاز قالغانسېرى ئاتا ئانىلھەر كۈنى ۋاقىت چىقىرىپ، بالىڭىزنىڭ قەلب ساداسىنى ئاڭلاپ بېقىڭ بالىنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشى ۋە يېشىنىڭ چوڭىيىشىغا ئەگىشىپ، كاللىسىدىكى سوئاللارمۇ كۈندىن كۈنگە كۆپىيىشكە باشلايدۇ، ئۆز ئالدىغا نىسپىي دۇنيا قارىشى ۋە چۈشىنىشى شەكىللبالىلارنى بالىلارنىڭ تەپەككۇرى ئارقىلىق يېتەكلەيلى ئەگەر بالا چوڭلارنىڭ گېپىنى ئاڭلىمىسا، ئاتا ئانا بالىلارنى ئەيىبلىمەسلىكى كېرەك. بۇنداق ئەھۋالدا، ئاتا ئانا تەلەپ قىلغان ئىشنى بالىسى بىلەن بىرلىكتە ئورۇنلىسا بولئۇيغۇر بالىلاردا نېمىشقا قان راكى ئاۋۇپ كەتتى ؟ نېمىشقا بالىلاردا قان راكى ئاۋۇپ كەتتى ؟ تاشپولات روزى ئەزىز تەرجىمىسى بۇرۇنلاردا ئانچە مۇنچە ئاڭلاپ قالىدىغان بىرقىسىم مۇدھىش كېسەللىكلەر ،ھازىر ئاستائاستا ئەتىتۇغما يۈرەك كېسىلى بالىلار 20000 يۈەن ياردەمگە ئېرىشەلەيدۇ ئەلداۋا ساغلاملىق تورى 14مارت خەۋىرى، ئۈرۈمچى شەھەرلىك بالىلار كېسەللىكلىرى دوختۇرخانىسىدىن ئۇقۇشىمىزچە، بۇ يىل رۇشىن جۇڭخۇا بالىلار يۈرەك كېسەللىكى فوندى بالىلار جىنسىي كېسەللىبۇ 10 خىل يېمەكلىك بالىڭتۇراقلىق چىشنىڭ ئالاھىئۇماقلاردىكى سۈت چىشنىبالىلاردىكى يۇقىرى قان ئون ياشتىن كىچىك بالىلبالىنىڭ تاماق تاللاش ئائوغۇل بالىنى تەربىيەلەقانداق ئەھۋالدا بوۋاقلبالىلار سۇ ئۈزگەندە دىسۇ ئۈزۈشنىڭ بالىلارغابالىلاردا كىچىكىدىن بابالىڭىز ئۇخلاش ئالدىدابالىنىڭ بوغۇملىرى ئىششبالىلار غەيرىي نەرسىلەبالىلاردىكى قۇلاق ئاغريانفوننى كۆپ ئوينايدىغبالىلارغا ياخشى قارايلئەنئەنىۋى ئويۇنلار بالبالدۇر ياكى كېچىكىپ تۇغبالىلارنىڭ ھەددىدىن زىبالىلار تۇزنى كۆپ ئىستېكىچىك بالىلارنى سۇ ئۈزدبالىلار كۆپ تەلىسە، كالنېمە ئۈچۈن بوۋاقلارنىڭيېشىغا توشمىغان بالىلابالىلار چىش كېسەللىكىنبالىلارغا تاماقنى چاين8 بالىلارنى رېنتىگېن ئاپتۇرمۇشتىكى بالىلارغا مقورقۇتۇش بالىلارنىڭ خابالىلاردىكى پۇتقول ئاغكىچىك بالىلار يالاڭئايبالىلاردىكى تەنھالىق كسوسكا ئېمىدىغان بالىلابالىلارغا ئىچىملىك ئەپبالىلارنىڭ ساغلام چوڭ ببالىلاردىكى بويۇن ئومۇبالىلار مېۋە ئۇيۇتمىسىئەستە تۇتۇش قابىلىيىتىئۇيقۇسىزلىق ئۆگىنىش ئۈھەر كۈنى ۋاقىت چىقىرىپ،بالىلارنى بالىلارنىڭ تئۇيغۇر بالىلاردا نېمىشبالىلارنىڭ كېچىسى چىشىبالىلارنى نابۇت قىلىدىبەدەن تىلى ئارقىلىق بالبالىلارنىڭ ئۆسۈپ يېتىل
|
ئامېرىكا ئەلچىخانىسى بومبا ھۇجۇمىغا ئۇچرىدى ئۇيغۇرچەقاراداغنىڭ پايتەختى پودگورىكادا تۇرۇشلۇق ئامېرىكا ئەلچىخانىسى قول بومبىسى ھۇجۇمىغا ئۇچرىدى.تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: قاراداغنىڭ پايتەختى پودگورىكادا كىملىكى تېخىچە ئېنىقلانمىغان بىر كىشى يېرىم كېچىدە ئامېرىكا ئەلچىخانىسىغا قول بومبىسى ئاتقاندىن كېيىن، بەدىنىگە تېڭىۋالغان بومبا بىلەن ئۆزىنى قوشۇپ پارتلاتتى.قاراداغ ھۆكۈمىتى ھۇجۇم ھەققىدىكى تەكشۈرۈشلەرنىڭ ساقچى ۋە تەپتىش ئورگانلىرى تەرىپىدىن داۋاملىشىۋاتقانلىقىنى بىلدۈردى.ئامېرىكا ئەلچىخانىسى باياناتچىسى جېف ئادلېرمۇ قاراداغ ئاخباراتلىرىغا ئېلان قىلغان باياناتىدا، ھۇجۇم قىلغۇچىنىڭ كىملىكىنى ئېنىقلاش ئۈچۈن ساقچىلار بىلەن ھەمكارلىق ئىچىدە خىزمەت قىلىۋاتقانلىقىنى ئۇقتۇردى.قاراداغ ئاخباراتلىرى ھۇجۇمچىنىڭ قول بومبىسىنى ئەلچىلىكنىڭ تېمىدىن ئىچىگە ئاتقانلىقىنى خەۋەر قىلدى.خەتكۈچ: ئامېرىكا , ھۇجۇم , قاراداغ
|
ھىندىستاننىڭ كارناتاكا شتاتىدا ئېلىپ بېرىلىۋاتقان مانېۋىرغا خىتاي تەرەپتىن 137 كىشى قاتناشماقتا. خىتاي خەلق ئازادلىق ئارمىيىسىنىڭ مۇئاۋىن شتاب باشلىقى ما شاۋتيەن باشچىلىقىدىكى بىر خىتاي ھەربىي ۋەكىللەر ئۆمىكى مانېۋىرنىڭ پەيشەنبە كۈنى باشلانغان 3 باسقۇچىنى كۈزدىن كەچۈرۈش ئۈچۈن كارناتاكا شتاتىغا كەلگەن.بۇ قېتىمقى مانېۋىرغا ھەر بىر تەرەپتىن بىر روتا ھەربىي قىسىم قاتناشقان بولۇپ، مانېۋىرنىڭ 3 باسقۇچىنىڭ نىشانى مەلۇم بىر يېزىنى ئىگىلىۋالغان تېررورچىلارنى يوقىتىشتۇر.بۇ قېتىمقى بىرلەشمە ھەربىي مانېۋىر ھىندىستاننىڭ مۇمباي شەھىرى 26 نويابىر كۈنى پاكىستاننى بازا قىلغان قوراللىق گۇرۇھلارنىڭ تېررورلۇق ھۇجۇمىغا ئۇچرىغاندىن كېيىن ئېلىپ بېرىلماقتا.ئانالىزچىلار، خىتاي قوشنا ئەللەر بىلەن ئېلىپ بارغان بۇ تۈردىكى بىرلەشمە ھەربىي مانېۋىرلىرىنىڭ تىغ ئۇچىنى دائىم شەرقىي تۈركىستان كۈچلىرىگە قارىتىدىغانلىقىنى، خىتاينىڭ مۇمبايدىكى ۋەقە ھىندىستاننى شەرقىي تۈركىستان كۈچلىرىگە قارشى خىتاي بىلەن ھەمكارلىشىشقا قايىل قىلىشنىڭ ياخشى پۇرسىتى، دەپ قارايدىغانلىقىنى بىلدۈرمەكتە. ھىندىستان مۇمبايدىكى ۋەقە پاكىستاننى بازا قىلغان جامائەت ئۇد داۋا تەشكىلاتى تەرىپىدىن پىلانلانغانلىقىنى ئېلان قىلدى.لېكىن ئامېرىكا، ئەنگىلىيە، فرانسىيە بۇ يىل 2 ئاي ۋە 6 ئايدا ئىككى قېتىم ب د ت خەۋپسىزلىك كېڭىشىدىن جامائەت ئۇد داۋانى تېررورلۇق تەشكىلاتلار تىزىملىكىگە ئېلىشنى تەلەپ قىلغان. لېكىن بۇ تەلەپ خىتاينىڭ قارشى تۇرۇشى بىلەن ئەمەلگە ئاشمىغان ئىدى. بۇ قېتىمقى خىتاي ھىندىستان تېررورلۇققا قارشى بىرلەشمە مانېۋىرغا قولغا قول دەپ نام بېرىلگەن.
|
5كەزەكتى مەملەكەتتىك از ۇلتتار كوركەمونەر بايقاۋى باستالۋ سالتىنىڭ بىرلەسپەٴبي جاتتىعۋى باستالدىماۋسىمنىڭ 26كۇنى، 5كەزەكتى مەملەكەتتىك از ۇلتتار كوركەمونەر بايقاۋىنىڭ باستالۋ سالتى ورتالىق ۇلتتار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دەنەتاربيە سارايىندا بيمەن سۇيەمەلدەۋ جاتتىعۋى باستالدى. تومەندە رەداكتور جولداعان بىرنەشە قاتىستى سۋرەتتەردى تاماشالاپ كورەلىك.مەملەكەتتىك از ۇلتتار كوركەمونەر بايقاۋىنىڭ باستالۋ سالتىنداعى جاتتىعۋدىڭ ۋاقىتى ۇزاق، قاتىناسقان ۇلتتارى كوپ، قامتىعان ولكە، قالالارى كوپ سىندى ەرەكشەلىكتەرگە يە بولىپ، 400 ٴارتىس جاتتىعۋعا قاتىناسادى.قازىر، بەيجيڭدە كۇن بارعان سايىن ىسىپ، ارتىستەرمەن رەجيسسەرلەر ٴۇشىن سايىس پەن قىسىمعا تولى بولدى. جاتتىعۋ قانشاما جاپالى بولسادا، جاتتىعۋ زالىنان كۇلكى ٴۇنى ۇزىملەيتىن ەدى، كوپشىلىك اتالعان قيمىلدىڭ باستالۋ سالتىنىڭ ٴساتتى بولۋىنا كۇش سالاتىندىقتارىن ٴبىلدىردى.باستالۋ سالتىنىڭ باس رەجيسسەرى ديڭ ۋيشيە گرۋپپاسىنداعىلار ماۋسىمنىڭ 26كۇنگى جاتتىعۋعا قاتىناستى، بۇل جولعى سەلبەسىپ جاتتىعۋ شىلدە ايىنىڭ سوڭىندا اقىرلاسادى.
|
بيتكوين: اقيقات پەن اڭىزەكونوميكا 27 مامىر، 2021كريپتوۆاليۋتا تۋرالى ايتىلىپ جۇرگەنىنە بىرنەشە جىل بولدى. دەگەنمەن پاندەميا كەزىندە بيتكوين تۋرالى جاڭالىقتار جيىلەپ كەتتى. ال قازىر بيتكوين باعاسىنىڭ قانشالىقتى وسكەنىن قاداعالاۋ ۇيرەنشىكتى ادەتكە اينالعانداي. بىرەۋلەر مۇنى قارجى پيراميداسىنا بالاسا، ءبىرى تابىس كوزىنە اينالدىرىپ ۇلگەردى. بيتكويندى ادامزات ويلاپ تاپقان ەڭ ۇلكەن جاڭالىقتاردىڭ قاتارىنا قوساتىندار دا از ەمەس.اۆتورى ءالى بەلگىسىزكريپتوۆاليۋتا قولمەن ۇستاپ كورۋگە بولمايتىن، تەك قانا كريپتوگرافيالىق تاسىلدەرگە سۇيەنىپ جاسالعان ەلەكتروندى ۆاليۋتا ەكەنى بەلگىلى. ونىڭ ەرەكشەلىگى ەشقانداي قۇرىلىمعا باعىنىشتى بولماۋىندا. ياعني ۆاليۋتانى ورتالىق جۇيە، بانكتەر باسقارمايدى. ءبىز ايتايىن دەپ وتىرعان بيتكوين كريپتوۆاليۋتانىڭ ءبىر ءتۇرى.بيتكوين 2008 جىلى 9 بەتتىك قۇجات رەتىندە پايدا بولدى. قۇجاتتا اۆتور رەتىندە ساكوشي نوكاموتو دەگەن كىسى كورسەتىلگەن. دەگەنمەن جاڭالىق يەسى تۋرالى ناقتى اقپارات جوق، ال بار اقپاراتتىڭ ءوزى انىق ەمەس. مۇنىڭ جەكە تۇلعا نە بۇركەنشىك ەسىم ارتىنداعى توپ ەكەنى ءالى بەيمالىم. تەحنولوگيا سالاسىندا تاڭعالدىرۋدان جالىقپايتىن يلون ماسك بولۋى مۇمكىن دەگەن دە بولجام بار. 2009 جىلى العاشقى 50 بيتكوين ساتىلىمعا شىقتى.بيتكوين: ادامنان ادامعا ەلەكتروندى اقشا جۇيەسى دەپ اتالاتىن قۇجاتتىڭ ماقساتى ەركىندىك. قارجى سالاسى قۇرىلىمعا باعىنىشتى. ياعني سالانى رەتتەيتىن، باقىلاپ، قاداعالايتىن ۇلتتىق بانك، قارجى جانە ەكونوميكا مينيسترلىكتەرى بار. ال كريپتوۆاليۋتا اۆتورىنىڭ يدەياسى ادامدار اراسىندا اقشانىڭ ەركىن ءجۇرۋىن قامتاماسىز ەتۋ. ءسىز جاساعان ءار وپەراتسيا اقشانى ەمەس، پلاتفورمانى قاجەت ەتەدى. سول پلاتفورمادا ءار ءىسىڭىز جازىلىپ، قاراجاتتىڭ كولەمى ساقتالادى.بارىنە ورتاق جۇيەبۇل دەگەنىمىز ءار اۋدارىلعان بيتكوين، ياكي اقشا تۋرالى اقپارات ادامزات بالاسىنىڭ بارلىعىنا قولجەتىمدى بولادى. نەبارى 145 گيگابايتتىق قۇجاتتى كومپيۋتەرىڭىزگە جۇكتەپ الىپ، قاراپ وتىراسىز. ونىڭ قولجەتىمدى بولۋى بۇل قانشالىقتى قاۋىپسىز؟ دەگەن سۇراق تا تۋدىرادى. جۇيەنىڭ سەنىمدى بولۋى ونىڭ بارلىعىنا اشىق بولۋىندا. جۇيەدە جازبا قالدىرعان ەكى تاراپ تا وزگەرىس ەنگىزىپ، جاڭا جازبا تىركەي الادى. اقشا اۋدارۋشىنىڭ، تولەمدى العان ادامنىڭ جانە قانشا اۋدارعانى تۋرالى جازبا تىركەلەدى. البەتتە، ەڭ الدىمەن جەكە ەسەپشوت كەرەك. مۇنى ەلەكتروندى ءاميان دەسەك، تۇسىنىكتىرەك بولار. بۇل ءامياندا اقشا ەمەس، بيتكوينداردىڭ سىزگە تيەسىلى ەكەنىن راستايتىن كىلتتەر بولادى. كىلتتى جوعالتساڭىز، بيتكوينداردان دا ايىرىلاسىز دەگەن ءسوز.ءامياننىڭ ەكى كىلتى بولادى: ءبىرى جەكە، ەكىنشىسى ورتاق. وپەراتسيالار جاساۋ ءۇشىن جەكە كىلت قولدانىلادى. ورتاق كىلت ەسەپشوت ءنومىرى، ال جەكە كىلت وپەراتسيالاردى راستاۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ءداستۇرلى كودىنىڭ بالاماسى ىسپەتتى. ال جالپى اقپاراتتى باقىلاۋعا ورتاق كىلت تە جەتىپ جاتىر. تاۋار يەسى ساتىپ الۋشىعا ورتاق، اشىق كىلتتى جىبەرەدى. ساتىپ الۋشى جەكە كىلتىمەن راستاپ، اقشا اۋدارادى. بۇل ءبىر تىزبەك رەتىندە جۇيەگە ساقتالادى. وسىعان قاتىستى باسقا دا وپەراتسيا تىزبەككە تىزىلەدى. بلوكچەين وسىلاي قالىپتاسادى.بيتكوين يەلەنۋدىڭ ەڭ قاراپايىم ءتاسىلى ساتىپ الۋ. 26 مامىرداعى دەرەككە نازار سالساق، 1 بيتكوين 17 380 122،94 تەڭگە تۇرادى. ودان بولەك، ءوزىڭىز ۇسىناتىن قىزمەت نە تاۋارعا اقى رەتىندە الا الاسىز.ءيا، تاۋارىڭىزدى بيتكوينعا ساتامىن دەپ كورسەتۋدىڭ قازىر ەش ابەستىگى جوق. دەگەنمەن بيتكوينمەن تولەۋ ەلىمىزدىڭ زاڭىنا قايشى ەكەنىن ەسكەرىڭىز. ويتكەنى اتا زاڭدا تولەم قۇرالى رەتىندە تەڭگە كورسەتىلگەن. بولماسا، ماينينگ ۇردىسىنە قاتىسىپ، جۇمىسىڭىزدىڭ وتەمى ءۇشىن بيتكوين الىپ وتىرۋ مۇمكىندىگى بار. ەڭبەك نارىعىنداعى جاڭا ماماندىق ماينەر.ماينەرلەر جوعارىدا ايتىپ كەتكەن بلوكچەيندەردى باقىلاۋمەن اينالىسادى. تىزبەكتەر الەمىنە بويلاعىسى كەلەتىن كەز كەلگەن ادام ماينەر بولا الادى. ول ءۇشىن قۋاتى كۇشتى قۇرىلعى قاجەت. ويتكەنى بۇگىندە بۇل سالادا دا ءوزىن قالىپتاستىرىپ ۇلگەرگەن مايتالماندار جەتىپ ارتىلادى. ماينەرلەر ترانزاكتسيالاردى راستاپ وتىرادى. ال تىزبەكتى تەكسەرىپ، راستاۋ ءۇشىن مىقتى سەرۆەر مەن گرافيكالىق كارتا قاجەت. مىقتى قۇرىلعى قاجەت جىلدامدىقپەن قامتاماسىز ەتە الادى. باسقاراتىن ورتالىق نە قۇرىلىم بولماعاندىقتان، مۇندا كىم جىلدام بولسا ترانزاكتسيا سونىكى. اقپاراتتى ءبىرىنشى بولىپ راستاعان ماينەر بيتكوينعا يە بولادى.ماينەرلەردىڭ كوبى قىتايدا تۇرادى ەكەن. كريپتوۆاليۋتا نارىعىنىڭ 65 پايىزىن قىتايلىقتار باقىلايدى. بۇل باقىلاۋ رەتتەۋ نەمەسە پارمەن بەرۋ ەمەسىن تاعى ەسكە سالامىز. ولار ترانزاكتسيالاردى اڭدىپ، ولاردى راستاپ وتىرادى. ودان كەيىن اقش، رەسەي، قازاقستان، يران مەن مالايزيادا ماينەرلەر كوپ ەكەن. قازاقستاننىڭ كوشتەن قالماي، الەمدىك ترەندتەن ازىق تاپقانىن باقىلاۋشىلاردىڭ 6 پايىزى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە تۇراتىنىنان تۇسىنۋگە بولادى. ال بۇل سالادا اقشتىڭ ۇلەسى 7 پايىز. ماينەرلەردىڭ كوپ بولۋى ەلدەگى ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ ارزان بولۋىنا بايلانىستىمىس. ويتكەنى كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى بۇل جۇمىس ءۇشىن جىلىنا 120 تۆت قاجەت ەكەنىن ەسەپتەگەن. ال بۇل ءبىر ەلدىڭ جىلدىق تۇتىنىسىنان دا كوپ. ينۆەستيتسيا كومپانياسىنىڭ باسشىسى، ميللياردەر رەي داليو بيتكوين مەملەكەتتىڭ قارجى باقىلاۋىن ۋىسىنان شىعارىپ الۋىنا اكەلۋى مۇمكىن دەگەن وي ايتتى. ازاماتتار قاراجاتىن كريپتوۆاليۋتاعا اينالدىرعان سايىن مەملەكەتتىڭ حالىقتىڭ كاپيتالىن باسقارۋ الەۋەتى ازايادى. ال ونىڭ كۇن ساناپ قىمباتتاۋى مەن ادامدار اراسىندا سۇرانىسقا يە بولۋى ۇكىمەتتەردىڭ دە بۇل سالاعا نازار اۋدارۋىنا الىپ كەلمەك. ال ۇكىمەتتەر بۇل سالانى دا قاداعالاۋعا تىرىسۋى مۇمكىن. دەگەنمەن بيتكوين ءالى دە قارقىندى داميدى، دەيدى ينۆەستور.جوعارىداعى سوزدەن بيتكويندى تەك تولەۋ قۇرالى ەمەس، ينۆەستيتسيا كوزى رەتىندە دە قاراستىرۋعا بولادى. اقشاسى ارتىلعاندار التىن ساتىپ الاتىنىن بىلەمىز. بيتكويننىڭ كريپتوالتىن دەگەن بەيرەسمي اتى بار. ايتپاقشى، اقشتا ءححى عاسىردىڭ باسىندا التىن ساتىپ الۋ بەلەڭ العاندا ۇكىمەت كاپيتالدى قولدان جىبەرىپ الامىز دەگەن ويمەن التىن ساتىپ الۋعا تىيىم سالعاندى.بيتكوين كۇندەلىكتى قولدانىسقا ەنسە، ءبىر مينۋت ىشىندە قانشا وپەراتسيا ورىندالاتىنىن كوزگە ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. سوندا تىركەۋ جۇرگىزىلەتىن پلاتفورما جايى قالاي بولادى دەسەڭىز، ماينەرلەردى ەسكە الىڭىز.كريپتوۆاليۋتانىڭ التكوين، ەفيريۋم، ريپپل، داش، نەم سىندى باسقا دا ءتۇرى بار. بۇلار بيتكوين كودىنا وزگەرىس ەنگىزۋ ناتيجەسىندە پايدا بولعان ۆاليۋتالار. ارقايسىسىنىڭ باعاسى دا ءارتۇرلى.بيتكوين سانى شەكتەۋلى ەكەنىن دە ايتىپ وتكەن ءجون. الەمدە 21 ملن بيتكوين بار. قازىر 90 پايىزعا جۋىعى تابىلعان دەسەدى. ال قالعان 10 پايىزىن تابۋعا تاعى 120 جىل قاجەت ەكەن. بيتكويننىڭ اشىق ءارى ساتىپ الىناتىنىن ەسكەرسەك، 120 جىل دەگەن كوپ. الايدا بيتكوين كودىنا شەكتەۋ ەنگىزىلگەن. ياعني بەلگىلى ءبىر شەككە جەتكەندە ۆاليۋتانىڭ باعاسى ودان ءارى وسپەيدى. وعان قوسا، ءار ءتورت جىل سايىن ماينەرلەردىڭ جۇمىسى ەكى ەسە قىسقارىپ وتىرادى ەكەن.بيتكوينگە قاتىستى ماسەلەگە ەلىمىزدە ۇلتتىق بانك جاۋاپتى. دەگەنمەن ۆەدومستۆو بۇگىنگە دەيىن بۇعان قاتىستى ناقتى اقپارات نە تۇسىنىكتەمە بەرگەن جوق.ارينە، بۇل سالادا دا وپىق جەۋگە بولاتىنىن ەسكەرگەن ابزال. ويتكەنى ەلەكتروندى ۆاليۋتا باعاسى قۇبىلمالى. ۆاليۋتا باعالاۋدىڭ ەرەجەلەرى مەن سۇيەنەتىن نەگىزى جوق. جوعارىدا ايتقانىمىزداي، ول قازاقستان زاڭناماسىنا سايكەس تولەم قۇرالى جانە ينۆەستيتسيالاۋ وبەكتىسى ەمەس. سوندىقتان بۇل ءار ازاماتتىڭ جەكە جاۋاپكەرشىلىگىندە. ال ەڭ قىزىعى الاياقتار بۇل سالاعا دا قول سالىپ ۇلگەرگەن. كريپتوۆاليۋتا پلاتفورماسى مەن بيرجالاردى بۇزۋ دەرەكتەرى بىرنەشە رەت تىركەلگەن. وعان قوسا، ءاميان يەسى دە كىلتسوزدى ۇمىتىپ قالۋى مۇمكىن. سوڭعى ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، بۇگىنگە دەيىن تابىلعان بيتكويننىڭ 20 پايىزى سول سەبەپپەن جوعالىپ كەتكەن. ال ول 140 ملرد اقش دوللارىنىڭ جەلگە ۇشقانىن بىلدىرەدى.
|
ئافغانىستان تالىبانلىرى ھۆكۈمەتنىڭ بارلىق خىزمەتچىلىرى ۋە خەۋپسىزلىك قىسىمىنىڭ ئەزالىرىنى كەچۈرۈم قىلىدىغانلىقىنى جاكارلىدىخەلق تورىئافغانىستان تالىبانلىرى ھۆكۈمەتنىڭ بارلىق خىزمەتچىلىرى ۋە خەۋپسىزلىك قىسىمىنىڭ ئەزالىرىنى كەچۈرۈم قىلىدىغانلىقىنى جاكارلىدى2021.08.18 13:57 مەنبە: خەلق تورىخەلق تورى ئۇيغۇرچە قانىلىنىڭ 18 ئاۋغۇست بېيجىڭدىن بەرگەن تېلېگراممىسى: تالىباننىڭ باياناتچىسى زەبىئۇللا مۇجاھىد 17ئاۋغۇست ئىجتىمائىي ئالاقە تاراتقۇسىدا، مەزكۇر تەشكىلاتنىڭ ئافغانىستان ھۆكۈمىتىنىڭ بارلىق خىزمەتچىلىرى ۋە خەۋپسىزلىك قىسىمىنىڭ ئەزالىرىنى كەچۈرۈم قىلىدىغانلىقىنى جاكارلىدى.مۇجاھىد مۇنۇلارنى بىلدۈردى: تالىبان ھازىر پايتەخت كابۇلنىڭ ۋەزىيىتىنى پۈتۈنلەي كونترول قىلىپ، قانۇن ۋە تەرتىپنى ئەسلىگە كەلتۈردى. تالىبان ھۆكۈمەتتىكى بارلىق خىزمەتچىلەرنى تېزدىن خىزمەت ئورنىغا قايتىشقا مۇراجىئەت قىلىدۇ.مۇجاھىد يەنە مۇنداق دېدى: خەلقنىڭ ھاياتى ۋە مالـ مۈلكىبى خەتەر. تالىبان ئۆز تەشكىلات خادىملىرىنىڭ رۇخسەتسىز ھەرقانداق ئاھالىنىڭ ئۆيىگە كىرىشىنى چەكلىدى، شۇنداقلا ئاممىنىڭ ھاياتى، مالمۈلكى ۋە شانشەرىپىدە خلىتەرۇزغا ئۇچرىماسلىقى كېرەك، دەپ بۇيرۇق چۈشۈردى.16 ئاۋغۇست چۈشتىن بۇرۇن، زور تۈركۈمدىكى ئاۋامنىڭ كابۇل خەلقئارا ئايرودرومىغا كىرىشى سەۋەبلىك ئايرودروم توختىتىلدى. ئايرودروم ئەتراپىدىكى ئاھالىلەر شىنخۇا ئاگېنتلىقى مۇخبىرىغا مۇنداق دېدى: ئايرودرومدا 16ئاۋغۇستتىن باشلاپ ئايروپىلان قاتنايدۇ، بۇ ئايروپىلانلار سودا خاراكتېرلىك نۆۋەتچى ئايروپىلان بولماستىن، ھەممىسى چەتئەل چياۋمىنلىرىنى چېكىندۈرىدىغان ئايروپىلانلار.16ئاۋغۇست ئافغانىستان ئاممىۋى سەھىيە مىنىستىرلىقى ۋە كابۇل شەھەرلىك مەمۇرىيەت تارماقلىرىدىكى خادىملار خىزمىتىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە باشلىدى. ئاممىۋى سەھىيە مىنىستىرلىقىنىڭ مۇۋەققەت مىنىستىرى ۋاھىدمە جرۇھ ۋە تالىبانلارنىڭ سەھىيە ئىشلىرىغا مەسئۇل خادىملىرى شۇ كۈنى بىرلا ۋاقىتتا تېلېۋىزوردا ئۆزلىرىنىڭ ئاياللارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان تېببىي خادىملارنىڭ تېزدىن ئىش ئورنىغا قايتىشىنى مۇراجىئەت قىلغان.
|
حالىق ءانىنىڭ تونالۋ تاريحى 13 شىلدە، 2018ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ اتتى باعدارلامالىق ماقالاسىندا، جاڭعىرۋ ەلدىڭ ۇلتتىقرۋحاني تامىرىنان ءنار الا الماسا، ول اداسۋعا باستايدى، دەدى. ەلدىڭ ۇلتتىقرۋحاني تامىرى دەگەنىمىز نە؟ ول حالىقتى سان عاسىردان بەرى اداستىرماي، الىپ كەلە جاتقان سالتءداستۇرى، فولكلورى، ءانى مەن جىرى. وسىلاردىڭ ىشىندە ءاننىڭ ۇلت رۋحانياتى ءۇشىن ورنى ايرىقشا. دانا اباي اتامىز، ۇيىقتاپ جاتقان جۇرەكتى ءان وياتار، ءۇننىڭ ءتاتتى ورالعان ءمانى وياتار دەگەندى بەكەر ايتقان جوق.قازاقستان ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ كوررەسپوندەنتمۇشەسى، قازاق ءانىنىڭ بىلگىر مامانى ب.ەرزاكوۆيچ: قازاق حالقىنىڭ توڭكەرىسكە دەيىنگى رۋحاني مادەنيەتىنىڭ قۋاتى ۇلتتىق مۋزىكا ونەرى بولدى. ول عاسىرلار بويى اۋىزەكى ۇلتتىقمۋزىكالىقپوەتيكالىق مادەنيەت ارقىلى جاسالدى. وندا ادام مەن تابيعاتتىڭ سۇلۋلىعى، رۋحاني ەستەتيكالىق كوزقاراستار دۇنيەسى مەن ءومىر تۋرالى فيلوسوفيالىق بايىپتاۋلار جانە تۇرمىستىق ەتيكالىق ءھام ادامي قۇندى نەگىزدەر كورىنىس تاپتى دەيدى. ۇلكەن وقىمىستى بۇل پايىمى ارقىلى حالىقتىڭ رۋحاني قۋاتى انىندە ەكەنىن مەڭزەسە، قازاق توپىراعىندا تۋعان تاعى ءبىر عالىم گ.پوتانين ماعان بۇكىل قازاق دالاسى ءان سالىپ تۇرعانداي كورىنەدى دەگەنى بەلگىلى.وسى ورايدا، حالىقتىڭ ۇلتتىقرۋحاني قاينارى ونىڭ ءان ونەرىنە تەرەڭ سىڭىرىلگەنىن اڭعارعان وتارلاۋشى يدەولوگيا كەڭەستىك داۋىردە قازاق ءانىن اقساتۋ ءۇشىن بارىن سالدى. مۇنداي قاسىرەتتى ناۋقانعا، اسىرەسە عاسىرلاردان تامىر تارتقان قۇنارلى حالىق اندەرى كوپتەپ ۇشىرادى. قازاق مۋزىكاسىن زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، حالقىمىزدىڭ 12 مىڭعا تارتا ءانى بار ەكەن. وسىلاردان تاسپاعا ءتۇسىپ، ايتىلىپ جۇرگەنى 250گە جۋىعى عانا. باسقاسى جويىلعان. نەگە؟كەڭەستىك كەزەڭدە مەملەكەتتىك يدەولوگيا سالاسىندا جۇمىس اتقارعان جازۋشى بەكەجان تىلەگەنوۆ 1992 جىلى جارىق كورگەن تۇيىق ءومىردىڭ قۇپياسى اتتى رومانتولعاۋىندا، قازاق كەڭەستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ يدەولوگيا جونىندەگى حاتشىلارى قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتار وركەسترىنىڭ ءرولىن كەمىتىپ، اسىرەسە دومبىرانى جويىپ، قازاق ونەرىن سيمفونيالىق وركەسترگە اينالدىرىپ جىبەرۋ ءۇشىن اتسالىستى، دەيدى. سونىمەن قاتار قازاق ءان ونەرىنىڭ زەرتتەۋشىسى احمەت جۇبانوۆتى كسرو حالىق ءارتىسى اتاعىنا ۇسىنعاندا، رەسپۋبليكا يدەولوگتارى قازاقتىڭ ۇلتتىق ونەرىن زەرتتەگەن ادامعا مۇنداي اتاق بەرۋ جارامايدى دەپ، سىزىپ تاستاعانى تاعى بار.ۇلتتىق مۋزىكا ءان ونەرىنە شابۋىل جاساۋ مۇنىمەن اياقتالعان جوق. 1958 جىلى ماسكەۋدە وتكەن قازاق ونەرىنىڭ ونكۇندىگىنە قۇرمانعازى اتىنداعى ۇلت اسپاپتار وركەسترىن اپارۋ كەرەك پە، جوق پا دەگەن تالاس باستالعاندا، دەكادانى وتكىزۋ جونىندەگى كوميسسيا توراعاسى: قازاقتىڭ مۋزىكاسى كىمگە كەرەك، ماسكەۋگە ونىڭ قانداي قاجەتى بار؟ دەپ شەشىم قابىلداعان.مۇنداي كەلەڭسىز ارەكەتتەردى ايتا بەرسە تاۋسىلمايدى. مىسالى، كومپوزيتور ءىليا جاقانوۆ، 192030 جىلدارى قازاقتىڭ كوپ ءانى جاڭا سوتسياليستىك قوعامنىڭ ناسيحات قۇرالىنا اينالىپ، ءوزىنىڭ و باستاعى سوزىنەن، مانىنەن اجىرادى. سول كەزدەردە كولحوزداستىرۋ، ساۋاتسىزدىقتى جويۋ، ايەل تەڭدىگى ناۋقانى باستالعاندا ۇكىلى ىبىرايدىڭ تولقىن ءانى: ەلىم بار كولحوز بولىپ دۇرىلدەگەن دەپ، اقبايان ءانى: وي، لەنين، قاراڭعىدا كوپ ەلىڭ دەگەن قايىرمامەن شىرقالسا، ۇلەبايدىڭ قالجىڭداپ شىعارا سالعان دۋداراي ءانى ۇلتتار دوستىعى ءۇشىن ءماريام جاگورقىزىنىڭ ءانى بوپ ەل ساناسىنا ءسىڭدى. ىقىلىم زاماننان بەرى ءبىر سوزىنە قىلاۋ تۇسپەگەن اندەرىمىز وسىلاي جاڭا سيپاتقا يە بولدى.قازاق ءانىنىڭ مايتالمان ورىنداۋشىسى جانە ونەرتانۋشى زەردەلى تۇلعا جانىبەك كارمەنوۆ: 1933 جىلى 200دەن اسا حالىق ءانى سوتتالدى. مۇنىڭ بارىنە تاعىلعان ايىپ فەودالدىق ءداۋىر تۋىندىلارى نەمەسە ەسكىنىڭ سارقىتى دەگەنگە سايادى. كەيبىرى ارنايى تاپسىرمامەن جاڭا زامانعا لايىقتالىپ ءسوزى نەمەسە ءانى وزگەرتىلدى. بۇل ناۋقان 1951 جىلى تاعى ءبىر قىراعىلىقپەن جۇرگىزىلىپ، بارلىق اندەر قاتاڭ تسەنزۋرادان وتكىزىلدى. اسىرەسە ءدىني اتاۋى بار سوزدەر تۇتقىندالدى. وسىلاي ءۇش مىڭ جىلدىق تاريحى بار قازاق ءانىنىڭ قاناتى قاتىگەزدىكپەن قىرقىلدى. قاتال ۋاقىتتىڭ ديىرمەنى جانىشتاپ، اشتىق پەن تۇرمەدەن اقسوڭكە بولعان ەل مادەني مۇراسىنان، انىنەن ايىرىلعان سوڭ، ارقاسى جاۋىر، مۇرنى تەسىك تايلاقتاي بارىنەن بەزىپ، جەتەككە جۇرە بەردى. رۋحاني تاپشىلىققا، توقىراۋعا ۇشىرادى. ءتول ءسوز تۇرمەگە كەتتى. جاڭا جاساندى ءسوز جانعا جارىق تۇسىرمەدى. كوپتەگەن اندەر ايتىلماي ۇمىت قالدى. ءتىپتى قازاق دالاسىن جاياۋ ارالاپ تىرنەكتەپ ءجۇرىپ جيناعان ا.زاتاەۆيچتىڭ 1500 ءانى شاڭ جۇتىپ ارحيۆتە قالدى. قىزىعىپ قولىنا العان جان زاماننىڭ قىراعىلىعىنان قورىقتى. سەبەبى بۇل اندەر جوعارىداعى سۇرىپتاۋدان وتپەي قالعان ەدى دەپ جازىپتى 1990 جىلى جارىق كورگەن حالىق اندەرى مەن كومپوزيتورلارىنىڭ اندەرى اتتى ەڭبەگىندە.قازىرگى تاڭدا حالىق اندەرى مەن حالىق سازگەرلەرى تۋىندىلارىنىڭ سوزدەرى ءبىربىرىنە اۋىسىپ، شاتاسىپ ءجۇرۋى، ماعىناسىز ماتىندەردىڭ تەلىنۋى، سايىپ كەلگەندە، جوعارىداعى زاۋالدىڭ كەسىرى. ءاندى توناۋ تاريحتى توناۋ. ەڭ باستىسى سول ءان اۆتورلارىنا جاسالعان قيانات. سونداي قيانات كورگەندەر اراسىندا الاش ارداگەرى احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ اققۇم، قاراكوز اندەرى جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ قىزىل بيدايى، ماعجان جۇماباەۆتىڭ ءسۇي، جان ساۋلەم، سەن سۇلۋ، ياپىراي، تاعى باسقا اۆتورلىق اندەر حالىق انىنە تەلىنىپتى.
|
ەرمەك تۇرسىنوۆ. قىزعانىش قوزعاۋشى كۇشجاڭالىقتار 3098 0 پىكىر 30 قاراشا, 2009 ساعات 06:37كەزىندە ساۋدانى وركەندەتەتىن جارناما ەدى. قازىر بىزدەگى ساۋدانىڭ قوزعاۋشى كۇشى قىزعانىش. باسقانى دا، ونىڭ ىشىندە پروگرەتى دە دامىتاتىن سول ما؟ دەپ قالام. بىزدە ءبارى ساۋداعا قويىلعان. ار مەن ۇيات تا....قىزعانىشسىز قازاق كەنجە قالعان قازاق. نونسەنس. ول ءوز بەتىنشە ءومىر سۇرە المايدى. ءومىرىنىڭ وزەگى ءىشىن تىرناپ، تىنىم بەرمەيتىن قىزىل يت. كورشىنىڭ قاقپاسى ءسال بيىك بولسا، ونىمەن تەڭەسكەنشە تىنىم تاپپايتىن ولەرمەندىك.قىزعانىشتىڭ بىرنەشە ساتىسى بار. العاشقىسى نەمقۇرايدى قىزعانىش. ول تابيعاتىنان جالقاۋ قازاقتى قيمىلداۋعا يتەرمەلەيدى. ەڭ قۇرىعاندا، شامىنا تيگەن نارسەگە ەلىكتەيدى، ۇقساپ باعادى. بىرەۋ تۇقىمى سيرەك يت ۇستاسا، قازاق ودان اسىپ ءتۇسۋ ءۇشىن كوز كورىپ، قۇلاق ەستىمەگەن ءبىر توبەتتى ەسىگىنىڭ الدىنا ابالاتىپ بايلاپ قويادى. ك ءورشىسى قىمبات كولىككە وتىرسا، ەرتەڭىندە بازارعا جۇگىرىپ، ودان دا قىمباتىراعىن الادى. ادامنىڭ قورى ەمەستىگىن دالەلدەۋ ءۇشىن سەنەن كەم سوقسامعا.... باسادى. نەمقۇرايدى قىزعانىش سالدەن كەيىن بەلسەندىسىمەن الماسادى. تىنىم تاپتىرمايدى. ءتۇرلى ويلار كەلە باستايدى كاللاڭا. قاراپايىم يدەيالاردان باستاپ، قيالعاجايىپ، كۇردەلى تولعانىستار مازا بەرمەيدى.تۇرمىستىق دەڭگەيدە ءسال قاراپايىمداۋ. تەلەديداردى مىسال ەتە سويلەسەك، تۇيتكىل تارقاپ سالا بەرەدى. ويتكەنى تەلەۆيزيا ءومىر ايناسى. قيسىق اينا تۇرسا دا، كوزىڭدى سىعىرايتا ءۇڭىلىپ، بىردەڭە بايقاۋعا بولادى.مىسالى، كازاقستان تەلەارناسىندا ەكى جۇلدىز دەگەن كەرەمەت باعدارلاما پايدا بولدى. كەرەمەت دەيتىنىم، كوپ اقشا شاشىلعانى كورىنىپ تۇر. شاماسى، بۇگىنگى تەلەۆيزيانىڭ كوتەرىلگەن ەڭ بيىك شىڭى وسى حابار بولسا كەرەك. ونىڭ ۇستىنە، جۇرگىزۋشىلەر دە: ەڭ كەرەمەت...ەڭ عالامات... دەۋدەن تالماۋدا.جاڭىلماسام، بۇل جوبا شۆەد اعايىنداردان باستاۋ العان. كوپ ەلدەردى دۇبىرلەتىپ وتكەن باعدارلامانىڭ بىزگە جەتكەندەگى سىقپىتى قازىرگى كورىپ جۇرگەنىمىز.قايدان جانە نە سەبەپتى پايدا بولدى؟ دەيسىز عوي. كورشىدەگى مەندە نەگە جوقتىڭ! بۋى ءبىزدى الىپ بارا جاتقان. باس قاتىرۋدىڭ قاجەتى قانشا؟ رۇقساتىن ساتىپ الىپ، كەرەك ادامداردى جالدا دا، سايراي بەر. بىراق دايىن اسقا تىك قاسىق بولۋ قولىمىزدان كەلمەدى. مازمۇنى، ءمانماعىناسى جوق. قىرۋار قارجى قۇيىپ جىلتىراتىپ قويعان ىدىستىڭ ىشىندەگىسى ءىرىپ كەتىپتى.بىردە وسى دۋماندى كوزىم شالىپ قالىپ، كۇلىپ جىبەردىم. ۇلتتىق تۆ داميمىن دەپ دالاقتاپ ءجۇرىپ، جاڭا جانرعا ۇرىنىپتى. باعدارلاما پارودياعا نەگىزدەلگەندەي اسەر قالدىرادى. شىعارماشىلىق توپتىڭ بارىن سالعانىنا قاراماستان، دۋمان ءدامسىز بولعاندىقتان، دورەكى قولمەن جاسالعان دۇمبىلەز پارودياعا كوبىرەك ۇقسايدى. ادىلقازىلىقتا وتىرعان اجەپتەۋىر ازاماتتاردىڭ ابىرويى دا قۇتقارا الماۋدا. جۇلدىزدى جۇپتىڭ ءالاۋلايىن تىڭداپ بولعان سوڭ، ابايلاپ سىناپ، اقىرىن ايتىپ، ازاپقا تۇسەتىن سولار. جانىڭ اشيدى.ءدال وسىنداي وقيعا بۇرىن دا بولعان. مەن قىزعانىشتان تۋىنداعان بەيشارا تىرلىكتى ايتىپ وتىرمىن. وسىدان كوپ جىل بۇرىن، رەسەيلىك تەلەارنالارىڭ بىرىندە حريۋشا مەن باربوس سىندى تارتىمدى كەيىپكەرلەر پايدا بولىپ ەدى. سودان ەكى اي وتپەي جاتىپ، ولاردىڭ قازاقى نۇسقاسى شىقتى. ۇلتتىعىمىزدى ۇلىقتاۋدىڭ جولى دەپ، قوي مەن تەكەنى جاپسىردىق تەلەديدارعا. سالپاڭ قۇلاقتى، كۇجىلدەك، سيرەك ءجۇندى. سول زامانداعى كوركەمدىك كەڭەستىڭ ءبىر مۇشەسى حاباردىڭ العاشقى سانىن كورە سالا، ءدال وسىلاي مىنەگەن ەدى. ءبىزدىڭ العاشقى قوس جۇلدىزدىڭ ەكرانعا شىعۋى وسىلايشا قاتتى سىنالعان. وتكىر پىكىر ەلەنىپ، شۇعىل تۇردە قوشقار مەن تەكەنى بالالاردىڭ داۋسىمەن دىبىستادىق. بۇل حاباردى تاماشالاعان بۇلدىرشىندەردىڭ قانداي ءتۇس كورگەنىن قازبالاماياق قويايىن، اڭگىمە باسقادا.ەلىكتەۋ، كوشىرمە بولۋ قانىمىزعا ءسىڭىپ كەتىپتى. ءبارىمىز بىرەۋگە ۇقساۋدى ارماندايمىز. ورىستا ناشا راشا دەيتىن، رەسەيدە جۇرگەن ورتالىق ازيانىڭ ءمۇساپىرمىسكىندەرىن مازاقتايتىن باعدارلاما اشىلدى. شۇعىل تۇردە قازاقتىڭ ءوزىن قورلايتىن ناشا كازاشانى شىعاردىق. كومەدي كلابتى كورە سالا، سىقاقشى كلۋبتارىن قاپتاتتىق. ءبارى سىلدىر سۋ، جاي كلابتار. رەسەي ارنالارىنداعى قالجىڭنىڭ دا كەيدە قىرسىز بولاتىنى بار. ءبىرىنشى كانالدان دا سارعىش رەڭ بايقالادى سوڭعى جىلدارى. الايدا قانشا ناشار دەسەك تە، سىناۋعا بولادى. ويتكەنى ولاردىڭ يۋمورىندا نەگىز بار. ال بىزدەگى بوس ءسوز. دەمەك، سىنايتىن دا تۇك جوق. كوبىك سىندى.... كولەمى ۇلكەن، سالماعى جوق. بىلايشا ۇقسايدى. تۋرا سول دەكوراتسيالار، سول ستيل. ەركىن ءسوز، جۇگەنسىز قىلجاق... جىرتىڭداعان جاستار، زوردىڭ كۇشىمەن ىرجيعان ەزۋلەر.وزدىگىنەن ەشتەڭە ويلاپ تابا المايتىنىمىز وسىدان بايقالادى. ەرەكشە وي، قازىرگىشە ايتقاندا، كرەاتيۆ جەتىسپەيدى. تاماشادان باسقا ماقتانارلىق تۇگىمىز جوق. وعان دا پىكىر ايتپاي، تەك ەسكە الىپ قويعانىمىز ءجون بولار.بۇل تاقىرىپتى نەگە قوزعادىم؟ سول حابارلاردى جاساپ جۇرگەندەرگە: باۋىرلارىم، ويىندارىڭ وسىلىپ بارادى، ەل كورىپ وتىر عوي، قويساڭدارشى. ۇرلاساڭدار دا، ۇيالمايتىنداي ەتىپ جاساساڭدارشى، دەپ تىكە ايتۋعا بولار ەدى. بىراق قاجەتى قانشا؟ بىرىنشىدەن، ەشكىم ءسوزىڭدى ەلەمەيدى. ەكىنشىدەن، ولاردىڭ ەش كىناسى جوق. ەتتەرى ءولىپ كەتكەندىكتەن، تىرلىگىنىڭ كۇلكىلى ەكەنىن ۇعا قويمايدى. ءتىپتى تۇككە تۇرمايتىندى ءسوز ەتىپ قايتەسىڭ دەپ ءوزىمدى كەلەمەجدەۋلەرى مۇمكىن. ۇشىنشىدەن، شىعارماشىلىق توپقا يدەيانى كاسىبي ماماندار شايناپ بەرىپ وتىر. ءوزىنىڭ دەڭگەيىنە سەنىمدى بولعاندىقتان، ولار جۇمىسىنىڭ تىم ساپاسىز ەكەنىنە ەشقاشان سەنبەيدى. توبىر نە بەرسەڭ دە، جەي بەرەدى دەگەن ۇستانىمنان اداسقان ەمەس. رەيتينگ تۋرالى جەلىككەن ءسوزدى قانات ەتىپ، قياعا سامعاتا بەرمەك كورەرمەننىڭ ساناسىن. بار بىلگەنى وسى. وسى تۇستا ەشكىممەن پىكىر تالاستىرىپ، قىزىل كەڭىردەك بولۋدى قالامايتىنىمدى ايتا كەتەيىن. مەن تەلەديدار ارقىلى ءومىر جەلىسىن ايقىنداپ قانا وتىرمىن. ونىڭ ۇستىنە، دەپۋتاتى، ءبيشىسى، زىلتەمىرشىسى بار شۋىلداعان ءانشى، تىم كوپاق. ماقسات ەل كوزىنە كورىنۋ. ەكراننان تۇسپەيتىن، تانىمال تۇلعا بولۋ. مۇنداي ماقسات قۋعاندار، كۇي بۋعان ساڭىراۋقۇر سىندى، ەشتەڭەنى ەستىمەيدى. ولار بوتەننىڭ پالەنبايىنشى كوشىرمەسى ەكەندەرىن قاپەرگە المايدى، قىسىلمايدى دا. بىرەۋدىڭ جالعان جەتىستىگىنىڭ سۇرلەۋىنە ءتۇسىپ كەتكەنىن دە تۇسىنگىسى كەلمەيدى. شىنايى دۇنيەنىڭ شاراسىز كوشىرمەسى. فانەرا، دىبىس جاڭعىرتاتىن جاساندى اعاش. قاسىرەتى سول ەكرانداعى توننالاعان، تۇككە تۇرمايتىن دۇنيەنى حالىقتىڭ جيرەنبەي قابىلداي باستاۋى. ەندىگى جەردە ونى جەڭۋىمىز مۇمكىن ەمەس شىعار. بۇزىلعان استان كوك ءدامىن كەتىرە المايسىڭ.مۇنىڭ بارىنە كەشىرىممەن قاراپ، وتكىنشى نارسە عوي، دەپ دانالىق تانىتۋعا دا بولاتىن شىعار. بىراق ويناقتاپ ءجۇرىپ، ورعا جاقىنداپ قالعانىمىزدى، دۋمانپازدىقتىڭ داۋاسىز دەرتى ۇلتتىڭ وزەگىنە دەندەپ بارا جاتقانىن كورگەن ساتتە ونداي كەڭدىككە جول بەرمەيدى تۇيسىك قۇرعىر. جەتكەن جەرىمىز وسى بولعانى ما؟ ارسىزدىق قاي كەزدە ءومىرىمىزدىڭ ەرەجەسىنە اينالىپ، ۇستەمدىگىن جۇرگىزەتىن بولعان؟ قولتىعىنا نوۋتبۋك قىستىرعان، تەرميندەردى توپەلەي سويلەيتىن، سۋماقاي، جابايى جاندار قاي ۋاقىتتا قوجايىن بولىپ ۇلگەرگەن؟ گارري پوتتەردىڭ بالالارىمىزدىڭ سۇيىكتى كەيىپكەرىنە اينالۋىنا قالايشا جول بەرىپ الدىق؟ قالاي عانا ۆان دامم استانانىڭ تورىنەن ءبىراق شىعىپ، الدەنە تۋرالى وزىنشە وي ايتقانسىماق بولدى؟ءبارى ءبىر دەرتتىڭ زالالى. تىم اسقىنىپ كەتكەن. تىرلىگى تۇسىنىكسىز جاتجۇرتتىقتارعا باس ۇرۋعا، جاعىنۋعا دايار تۇرامىز. وسىدان ءومىردىڭ جاڭا ءپىشىنى پايدا بولدى. جەتىستىك! بۇل نە؟ ەلدىڭ ءبارىن سورلاتىپ، سونىڭ ءۇشىن ماقتاۋ ەستىسەڭ، جەتىستىك دەگەن سول. قۇرىق بويلامايتىن قۋلىعىڭ بولسا، مانسابىڭ بيىكتەي تۇسكەنى! جۇلدىز بولۋ؟ شارشاعان امەريكالىق اكتەردى قولتىعىنان سۇيەمەلدەپ، ۇزىندىعى گيننەسس كىتابىنا سۇرانىپ تۇرعان استانالىق قىزىل كىلەمنىڭ ۇستىمەن ءجۇرىپ وتسەڭ، قازاق كوگىندە جارقىراپ جانعانىڭ! ۋراا! ال بىردە تابىنۋشى قاۋىم قاۋمالاعان ستيۆەن سيگالدىڭ شاكەن ايمانوۆ ەسكەرتكىشىنە ءيىلىپ، گۇل شوعىن قويعانىن كوردىم. دەنەم تۇرشىكتى: قولدان جاسالعان قۋىرشاقتىڭ شىنايى دارىن يەسىنە تاعزىم ەتۋىن سونشالىقتى اسپەتتەپ، مىناداي ۇلى تۇلعا ءبىزدىڭ شاكەندى بىلەدى ەكەناۋ! دەگەندەي، تەرىمىز سىلىنىپ تۇسكەنشە الاقان سوقتىق. سۇمدىق!سىرتتان كەلگەن ءومىر ۇلگىسى كەڭىردەگىمىزدى قىسىپ تاستادى. اۋەلى كيىمىنە قىزىعىپ، تۇتىلدىق، ودان كەيىن باسىمىزبەن جۇتىلدىق. تانىمال تەلەارنالارداعى ىزديعان جۇرگىزۋشىلەردىڭ بولمىسىنا ەلىكتەدىك. ويىمىزدى گولليۆۋد كەيىپكەرلەرى جاۋلاپ العان، قۇلاعىمىزدى باتىستىڭ داڭعازاسى تۇندىرعان. بالالارىمىز: ۆاۋ! دەپ سويلەيدى. ال تە وك دەپ جاۋاپ جازامىز. تۇگىمىز قالمادى. باتىستىڭ جاۋلاپ الامىن دەگەن جامان نيەتىنە قالقان ەتەر ەشتەڭەمىز جوق. مادەنيەتىمىز ءۇشىن مايداندا ويسىراي جەڭىلۋىمىز وپىق جەگىزۋدە. بىزدىكى. اتادان قالعان دەگەن تۇسىنىكتەردەن تازارىپ، ساتقىندىق جاسادىق. ال قارتتار ەسكەرتپەدى. ساقتاپ قالايىق دەپ، اسا القىنا دا قويعان جوق اقساقالدارىمىز. ولار ءالى كۇنگە ءوز ويىندارىمەن الەك.قارتتىق بوقتايدى، جاستىق جىرلايدى دەگەن ءسوز بار. ءبىزدىڭ جاستاردىڭ جالعان ءارى جات داۋىسپەن اندەتىپ جۇرگەنىن كورىپ، زامانداعى كەرى اعىستار تۋرالى ويلاندىم. ال وتاندىق تەلەارنا شوكىمدەي ويىمنىڭ توبەسىندەگى بۇلتتى كۇن سايىن قويۋلاتا تۇسۋدە.سونىمەن، ءبىزدىڭ زاماننىڭ كەرتولعاۋى قانداي؟بىلىك جوق. جەڭىلجەلپى ەستىگەنىڭدى كولدەنەڭ تارتىپ، كوسەمسۋ بار. ءبىلىم جوق. جۇلىپ جيعان اقپار بار. جەتىستىك جوق. ينتەرنەت بار ول جالپىلاما سۇراقتاردىڭ بارلىعىنا جالپىلاما جاۋاپ تاۋىپ بەرە الادى. ءبىلىم بەرەتىن قور جوق. ديپلومنىڭ داڭعازا اتاعى بار. ەرەك ويلاۋ جوق. سانامىزدى قىسىپ قويعان قالىپتىڭ قۇلىمىز. جالقى بولا المايمىز. توپتانساق قانا باتىلمىز. ازىناۋلاق دۇنيەنى امانات ەتەتىن شاكىرت جوق. ەسەسىنە، بىلەگى جۋاندىعىمەن بىلگەنىن ىستەگەن اعالار بار. تۇتاستىراتىن يدەيا جوق. ۇساق تۇيەك يدەياسىماقتاردى بۇركەمەلەنگەن قيتۇرقى ارەكەت بار. ۇلتتىق نامىس جوق. ۇلت بولىپ قورلانۋ بار. كەۋدەڭدى كەرگىزگەن ورلىك جوق. ونىڭ ورنىنا تۇيسىگىڭدە كەمدىك بار. شىنايى قوزعالىس، دامۋ جوق. ەسەسىنە بارماق باستىمەن ەپتى قيمىلداعاننىڭ كوڭىلى توق. بارشا حالىقتى جالپىۇلتتىق نەگىزگە ۇيىستىراتىن ساياسات جوق. جىمىسقى كۇلكى، جالعان ناۋقان كامپانيا جانجاعىڭ. ناعىز تۇلعالار جوق. الاڭداعى جيىندا اۋىز جاپپايتىندار مەن ولاردى دارىپتەپ بولمايىنشا، جانى بايىز تاپپايتىن جاعىمپازدار بار. يماندى يمامدار جوق. سونىڭ كەسىرىنە يمانسىز مىسىقتىلەۋلىلەردىڭ قاراسى مول. وسىنشا بوشالاۋىمىزعا كىنالىنى تابۋ قيىن. كەيدە بىرەۋدىڭ بەتىنە تۇكىرگىم كەلەدى. بىراق قارسى جەل جىنىمدى ءوز بەتىمە شاشا ما؟ دەپ قورقامىن.اقىرى نە بولدى؟اقيقات جوق، جارتىكەش شىندىق بار. ال جارتىكەش شىندىقتىڭ جارتىسى جالعاندىق ەكەنى ايتپاسام دا تۇسىنىكتى.
|
نۇر سۇلتان. قازاقپارات ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى بازالىق جانە ىنتىماقتى زەينەتاقىنى كوبەيتۋدى ۇسىنىپ وتىر. بۇل تۋرالى مينيستر تامارا دۇيسەنوۆا ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.نۇرسۇلتان. قازاقپارات بۇل تۋرالى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا ق ر پرەمەر ءمينيسترى ءاليحان سمايىلوۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.نۇرسۇلتان. قازاقپارات قوستاناي حالىقارالىق اۋەجايىنا احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ەسىمى بەرىلدى.نۇرسۇلتان. قازاقپارات مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جۇمىسىن ب ا قتا كەڭىنەن تۇسىندىرۋگە ارنالعان تاقىرىپتار بويىنشا اقپاراتتار از بەرىلەدى.نۇرسۇلتان. قازاقپارات ق ر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ كادرلىق الەۋەتىن ارتتىرۋعا ەرەكشە كوڭىل بولەدى.نۇرسۇلتان. قازاقپارات قازاقستاندىقتاردىڭ باسىم بولىگى تەلەديدارعا سەنەدى. بۇل تۋرالى ۇكىمەت وتىرىسىندا ق ر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى اسقار وماروۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.سەمەي. قازاقپارات اباي وبلىسىنىڭ ورتالىعىنا اينالعان سەمەي قالاسىنىڭ جاڭا گەربى بەكىتىلدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.قونايەۆ قالاسى بىرنەشە جىلدان كەيىن قانداي بولۋى مۇمكىن؟نۇرسۇلتان. قازاقپارات قونايەۆ بۇرىنعى قاپشاعاي قالاسىنىڭ جاڭا باس جوسپارىن قازاقستاندىق ساۋلەتشىلەر ازىرلەپ جاتىر.پارلامەنت پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسى وتەدىنۇرسۇلتان. قازاقپارات ءماجىلىس ءتوراعاسى ەرلان قوشانوۆ ق ر پارلامەنتى پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىن شاقىرۋ تۋرالى وكىمگە قول قويدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.تاعى ءبىر ماڭىزدى قۇندىلىق مەملەكەتتىك ءتىلدى ودان ءارى دامىتۋ ەرلان قاريننۇرسۇلتان. قازاقپارات مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ بارلىق سالالاردا باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ۇتقىر ادىسكە كوشۋ قاجەت.اسحات ايماعامبەتوۆتىڭ 4 وڭىردەگى مەكتەپ كىتاپحاناسىنا كوڭىلى تولمايدىنۇرسۇلتان. قازاقپارات مەكتەپ كىتاپحانالارىنا اسىرەسە قازاق تىلىندەگى ادەبيەتتەردى ساتىپ الۋ كەرەك.ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ وزەگى بولاتىن ءۇش قۇندىلىق اتالدى ۆيدەونۇرسۇلتان. قازاقپارات مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان قارين كانالىندا ۇلتتىق قۇرىلتاي نەگىزگە الاتىن ءۇش قۇندىلىقتى اتادى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.ق ر ۇكىمەتى ميلليوننان استام قازاقستاندىقتىڭ تابىسىن كوتەرۋگە كۇش سالماقنۇرسۇلتان. قازاقپارات قازاقستاندا جۇمىسشىلاردى باسقا ورىندارعا اۋىستىرۋ ارقىلى ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بار.ۇلتتىق قۇرىلتاي يدەيالار ۇسىناتىن الاڭ بولماق ەرلان قاريننۇرسۇلتان. قازاقپارات ۇلتتىق قۇرىلتاي قوعامدى ۇيىستىرۋ جولىندا يدەيالار ۇسىناتىن ديالوگ الاڭى بولماق.اۋىلدىڭ 12 جىلدىق تاجىريبەسى بار مۇعالىمى 400 مىڭ تەڭگەگە جۋىق جالاقى الادى اسحات ايماعامبەتوۆنۇرسۇلتان. قازاقپارات وقۋاعارتۋ ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ پاۆلودار وبلىسىنداعى اۋىل مۇعالىمدەرىمەن كەزدەستى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.جەتىسۋ جانە الماتى وبلىسى كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ ديرەكتورلارى تاعايىندالدىتالدىقورعان. قازاقپارات بۇگىن الماتى جانە جەتىسۋ وبلىسىنداعى كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ ديرەكتورلارى تاعايىندالدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.ەسەپ كوميتەتى بيۋدجەتتى جوسپارلاۋدىڭ ءۇشجىلدىق جۇيەسىنەن باس تارتۋدى ۇسىندىنۇر سۇلتان. قازاقپارات ق ر رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋىن باقىلاۋ جونىندەگى ەسەپ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ناتاليا گودۋنوۆا بيۋدجەتتى جوسپارلاۋدىڭ ءبىرجىلدىق جۇيەسىنە قايتا كوشۋدى ۇسىندى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.ۇلتتىق قوردان الىناتىن قاراجات مۇنايدان تۇسەتىن قور كىرىسىنەن اسپايدى جاڭا ءتارتىپنۇر سۇلتان. قازاقپارات ۇلتتىق قورعا تۇسكەن تىكەلەي سالىق تۇسىمدەرىنىڭ كولەمى 1,8 ەسەگە ۇلعايدى.ۇلتتىق قوردان الىنعان قاراجات تۇسكەن كىرىستەن اسىپ كەتتى ەسەپ كوميتەتىنۇر سۇلتان. قازاقپارات بىلتىر ۇلتتىق قوردان الىنعان قاراجات تۇسكەن كىرىستەن اسىپ كەتكەن. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋىن باقىلاۋ جونىندەگى ەسەپ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ناتاليا گودۋنوۆا پارلامەنتتىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا مۇنداي تەندەنتسياعا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
|
11 ماۋسىم 18:02كىشكەنتاي حالىققا ۇلكەن دوس كەرەك. بۇنى 1941 جىلى ءابۋتالىپ ايتقان، دەيدى راسۋل عامزاتوۆ مەنىڭ داعىستانىم كىتابىندا.ال 1991 جىلى ءبىز ايتار ەدىك: قازىرگى كىشكەنتاي حالىققا بارىنەن بۇرىن اسقاق رۋح كەرەك. رۋحى بولماسا قانجاردان وعان نە پايدا، ۇلكەن دوستان نە قايىر! جانە قازىرگى قانجار قاۋقارسىز، دوستىڭ كوبى تۇراقسىز.رۋحى جوقتىڭ جىگەرى، نامىسى جوق: جىگەرى، نامىسى جوق حالىق حالىق ەمەس توبىر. ايتقانعا كونىپ، ايداعانعا جۇرە بەرەتىن توبىردىڭ مالدان نەسى ارتىق؟!قاي ۋاقىتتا، قاي ەلدە بولماسىن، ۇلتتىڭ ۇلى پەرزەنتتەرى ەڭ الدىمەن سول ۇلتتىڭ رۋحىن كوتەرۋدى ويلاعان. سول ءۇشىن كۇرەسكەن، سول ءۇشىن قام جەگەن، قايعىرعان. قاراڭىز: ءۇندى ەلى اعىلشىنداردان ازات بولعان كەزدە ماحاتما گاندي: ءبىزدىڭ حالىق ۇزاق جىلعى وتارلىق ەزگىدە نەبىر اسىلى مەن قىمباتىنان ايىرىلدى. سولاردىڭ اراسىنان ءبىز ءبىر عانا قاسيەتتى دۇنيەمىزدى تاياۋ ارادا قايىرا المايمىز با دەپ قورقامىز. ول حالىقتىڭ رۋحى. ودان ۇلكەن بايلىعىمىز دا جوق ەدى، دەپ كۇيىنگەن.قيىن قىستاۋ كەزەڭدەردە ەل باسقارعان ادامداردىڭ ءبىرى اقىن، ءبىرى پۋبليتسيست بولعانى دا تەگىن ەمەس. دەمەك...دەمەك، حالىقتىڭ، ۇلتتىڭ، ۇرپاقتىڭ جايىن ويلاعان ادام الدىمەن ادەبيەت جايىن ويلاسا كەرەك.قازىر ءبىز ءدال سونداي ءساتتىڭ ۇستىندە تۇرمىز. دالىرەك ايتقاندا، ءبارىمىز وتپەلى كەزەڭدە تۇرمىز. ءاربىر وتپەلى كەزەڭ ءوز پاتريوتتارىن ومىرگە اكەلەتىنى زاڭدى: اشارشىلىق كەزىندە ت. رىسقۇلوۆ، ع. مۇسىرەپوۆ، جاپپاي رەپرەسسيا تۇسىندا: ول جاۋ بولسا مەن دە جاۋمىن دەپ باسىن قاتەرگە تىككەن تاعى دا ع. مۇسىرەپوۆ پەن چەكيست سەرىكقالي جاقىپوۆ، سوعىس جىلدارىندا باۋىرجان مومىش ۇلى، حرۋشيەۆ تۇسىنداعى جەر داۋىن دا جۇمابەك تاشەنوۆ، كەشەگى جەلتوقسان وقيعاسىندا اقىن جۇبان مولداعاليەۆ سۋىرىلىپ العا شىعۋى ناعىز سانالى ەرلىكتىڭ ۇلگىسى. ولاردى ويلاساق، ءبىزدىڭ رۋحىمىز كوتەرىلەدى.ەگەر ءسىز بولماعاندا ءبىر ايدا ءبىر قازاق كىتابىن ساتىپ الساڭىز ۇلت الدىنداعى ءبىر پارىزدان قۇتىلعانىڭىز؛ەگەر ءسىز كەلەسى جىلدىڭ بولماعاندا ءبىر باسپاسوزىنە جازىلساڭىز ۇلتتىق نامىسىڭىزدىڭ ءسال دە بولسا ويانعانى؛ەگەر ءسىز ءوز تىلىڭىزدەگى سول كىتاپ پەن باسپاءسوزدى ىجداعاتپەن وقىپ وتىرساڭىز كۇن سايىن رۋحىڭىزدىڭ وسە تۇسكەنى؛ەگەر ءسىز وقىعانىڭىزدى ناسيحاتتاي جۇرسەڭىز وندا ۇلتتىق ساناڭىزدىڭ سامعاۋ بيىككە ۇمتىلعانى.قىسقاسى، سانى از حالىقتىڭ سانالى ازاماتتارى، بىزگە قازىر اقىل دا، نامىس تا، ەرلىك تە، ءبارى ءبارى كەرەك. ول ءۇشىن ەڭ ءبىرىنشى ەلىمىزدىڭ ەڭسەسىن، رۋحىن كوتەرە بىلەيىك. رۋحتى كوتەرەتىن ۇلى كۇش جوعارىدا ايتقان ادەبيەت، باسپا ءسوز. ەندەشە، ءبارىمىز جيىلىپ وسى ادەبيەت پەن باسپاءسوزدىڭ كوسەگەسىن كوگەرتۋگە ۇمتىلايىق!ءبىز قالادا كۇنىنە قانشاما وقيعا، قانشاما قۇبىلىسقا كەز بولامىز. سونىڭ ءارقايسىسىنا وزىمىزشە باعا بەرىپ، شامامىزشا ءتۇيىن دە تۇيە جۇرەمىز. بۇگىن وسى تۇيىندەردى قۋالاي كەلىپ، مىناداي ساۋالدارعا تىرەلگەن ءتارىزدىمىز.قالادا اسسالاۋماعالەيكۋم! دەيتىن ادامنىڭ قاي جەردەنسىڭ؟ دەيتىن ءداستۇرلى سۇراعى بار. سوندا قانشا جىل قالادا تۇرساق تا قالالىقپىن دەۋگە كوبىمىز قىسىلامىز. نەدەن قىسىلامىز؟ ..ءبىر ينتەلليگەنتتىڭ موناماحتىڭ بوركى دەپ كيىپ جۇرگەنى اياز ءبيدىڭ جىرتىق تىماعى ەمەس پە ەكەن؟ ..سوناۋ ءبىر كەزدە قالاعا دالانىڭ جۋسان ءيىسىن الا كەلگەن باتەڭكەمىز اۋىلدىڭ ازداعان شاڭىن دا جۇقتىرا كەلگەن سياقتى.سونى كەيبىرىمىز تەۋىپ تۇسىرە الماي، قىرىپ كەلتىرە الماي جۇرگەن جوقپىز با؟قالا قايناپ جاتقان ۇلكەن قازان ىسپەتتى. ونىڭ بەتىندە قايماعى دا، كوبىگى دە بار. سونىڭ قايسىسىن قالقىپ ءجۇرمىز ءبىز؟ ..سەكسەنىنشى جىلداردىڭ ورتاسىندا ورتالىق كوميتەتتىڭ گازەت جۋرنالدارعا بەرگەن ءبىر اۋىزشا تاپسىرماسى بولعان. ول ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ تاريحي روماندارىن سىناۋ ەدى. نە ءۇشىن؟ ارينە، جاتتاندى جەلەۋ ۇلتشىلدىعى ءۇشىن. ەندى قاراڭىز: جىلدار بويى تاريحتىڭ تاياز، مادەنيەتتىڭ شامالى، ساۋاتىڭ جوق دەپ تۇقىرتىپ كەلگەن حالىقتى سول روماندار قانداي بيىككە جەتەلەپ، قانشاما ۇرپاقتىڭ رۋحىن اسقاق كوتەرگەنىن بىلەسىز بە؟ بىلەسىز. جوعارىداعىلار دا، ماسكەۋ دە بىلگەن. سول سەبەپتى دە قورىققان ول كىتاپتاردان...ءار قوعامنىڭ ەرتەڭى مىقتى بولۋى ءۇشىن ونىڭ بۇگىنگى ادەبيەتى مىقتى بولۋ كەرەك دەيدى سىنشىلار. بۇعان دا داۋ از شىعار...ۆ. ي. لەنين ريەۆوليۋتسياعا دەيىن تىكەلەي ادەبيەت تۋرالى بىرنەشە ماقالا جازسا، ونىڭ نەگىزگى سەبەبى: ادەبيەت ريەۆوليۋتسيا ءۇشىن پايدالانىلاتىن اسا زور كۇش ەكەنىن بىلگەن ول.دايىنداعان: ەلدوس توقتارباي
|
جاستار قايىرىمدىلىق شاراسىنا جۇمىلدىەلىمىزدە ىندەتكە قاتىستى توتەنشە جاعداي ەنگىزىلگەلى ۆولونتەرلەر ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ، جۇمىلا جۇمىس اتقارا باستادى. جاستار كارانتين كەزىندە قارتتارعا ازىقت ۇلىك، ءدارىدارمەك جەتكىزىپ بەرىپ، ايماق تىنىشتىعىن باقىلاۋعا الدى.نۇرسۇلتان قالاسى جاستار ساياساتى ماسەلەلەرى باسقارماسىنىڭ ۆولونتەرلەر شتابى كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنىڭ الدىن الۋ جانە اسا قاجەتتى تاۋارلارمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىلارعا مەديتسينالىق ماسكا، انتيسەپتيك قۇرالدارى جانە ازىقت ۇلىك پاكەتتەرىن ۇزدىكسىز تاراتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتىر.نۇرسۇلتان قالاسى اكىمدىگىنىڭ مالىمەتىنە سايكەس، 19 ناۋرىزدان باستاپ بۇگىنگە دەيىن 1330دان استام وتباسىنا كومەك كورسەتىلدى. كارانتين رەجىمى كەزىندە بۇل مەجەنى 5000 وتباسىنا جەتكىزۋ جوسپارلانعان.ال الماتى قالاسىنداعى قىزىل جارتى اي قوعامىنىڭ ۆولونتەرلەرى جاقسىلىق جاسا اكتسياسى اياسىن باستادى. شارا اياسىندا جاستار كارانتين كەزىندە ۇيىنەن شىعا الماي وتىرعان ەگدە جاستاعى ادامداردى ازىقت ۇلىكپەن قامتاماسىز ەتەدى.قاراعاندى وبلىسى اكىمدىگى، وبلىستىق ۆولونتەرلەر شتابى الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ اكتسياسىن باستادى. ال جەزقازعان قالاسىنىڭ جاستار رەسۋرستىق ورتالىعىنا قاراستى جىلى جۇرەك ۆولونتەرلەر ۇيىمى قالا كوشەلەرىندە ىندەتتىڭ الدىن الۋ شارالارىنا جۇمىلدى.جىلى جۇرەك ۆولونتەرلەر ۇيىمى جەزقازعان قالاسىنىڭ ورتالىق كوشەلەرىندە حالىققا تەگىن ماسكا تاراتتى. ولار ماسكا ءۇشىن ارنايى ماتا ساتىپ الىپ، قورعانىش قۇرالىن وزدەرى تىككەن. جەزقازعاندىق ۆولونتەر مارعۇلان كالي ەكى كۇننىڭ ىشىندە جاستار 600 ماسكا ۇلەستىرگەنىن مالىمدەدى. كۇنىنە 300 بەتپەردە تىگۋ جوسپاردا بار. بۇل اكتسيا بۇدان ءارى دە جالعاسىن تابادى. تەك قالانىڭ ورتالىق كوشەلەرىمەن شەكتەلمەي، ۆوكزال سەكىلدى ادام كوپ شوعىرلاناتىن ورىندارعا دا بارۋدى ويلاپ ءجۇرمىز، دەيدى م.ءۋالي.ساقتىق شارالارىنان بولەك قاراعاندىلىق جاستار وبلىستاعى 300گە جۋىق از قامتىلعان وتباسىلار مەن قاريالاردىڭ ۇيلەرىنە تۇرمىسقا قاجەتتى قۇرالدار مەن انتيسەپتيكتەر جەتكىزىپ بەردى. ايماق تۇرعىندارىنا الەمدى دۇرلىكتىرگەن ىندەت تۋرالى اقپارات بەرىپ، ۆيرۋستان قورعانۋ جولدارىن ءتۇسىندىرىپ، ناسيحات جۇرگىزىپ ءجۇر.ۆولونتەرلەر پاندەميا كەزىندە قولدان كەلگەنشە كومەك كورسەتۋگە ءازىر. اكتسيانىڭ وتۋىنە ۇلەس قوسىپ، قارتتار مەن كوپ بالالى وتباسىلاردى ازىقت ۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋگە اتسالىسقان قاراعاندى وبلىسىنىڭ كاسىپكەرلەرىنە دە العىسىمىزدى بىلدىرگىمىز كەلەدى. ولار شارانىڭ العاشقى كۇنىندەاق 50 قاپ ازىقت ۇلىك ۇسىندى. بۇل يگى ءىس ءالى دە جالعاساتىنىنا سەنەمىز، دەدى ۇيىمداستىرۋشىلار.كارانتين كەزىندە قارتتار مەن كوپ بالالى وتباسىلاردى قولداۋ ماقساتىندا وبلىستىق ۆولونتەرلەر شتابى جانە تامشى قايىرىمدىلىق قورىنىڭ باستاماسىمەن جاستار قاريالاردىڭ ۇيىنەن شىقپاۋى ءۇشىن باسقا دا قاجەتتىلىكتەرىنە كومەكتەسىپ ءجۇر. بۇل شارانى وبلىستىڭ باسقا اۋداندارىنداعى جاستار دا قولداپ، كومەگىن كورسەتتى. ماسەلەن، قارقارالى اۋدانىنىڭ ۆولونتەرلىك جەلىسىنىڭ ۆولونتەرلەرى 2 وتباسىنا ازىقت ۇلىك تاسىپ، قولعابىس كورسەتتى. الەمدىك پاندەميا كەزىندە ءبىربىرىمىزگە جاناشىرلىق تانىتۋ، قامقور بولۋ، بىرلىگىمىزدى ساقتاۋ ءاربىر ازاماتتىڭ پارىزى دەپ بىلەمىز!، دەيدى ۆولونتەرلەر.ازىقت ۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ، ساقتىق شارالارىن تۇسىندىرۋمەن قاتار حالىقتىڭ قاۋىپسىزدىگىن دە ەستەن شىعارماعان جاستار قوعامدىق ءتارتىپ پەن قاۋىپسىزدىكتى باقىلاۋعا الدى. الماتى شاھارىنداعى پوليتسەيلەرگە قوعامدىق ءتارتىپتى قامتاماسىز ەتۋگە كومەكتەسۋ ءۇشىن، 500گە جۋىق ۆولونتەر جۇمىلدىرىلدى. ۆولونتەرلەر ءتارتىپ ساقشىلارىمەن بىرگە كوشە ارالاپ، تۇرعىندارعا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدە. كوشەگە شىققان جۇرتقا كارانتين تالاپتارى مەن ۆيرۋستىڭ قاۋىپتى ەكەنىن ءتۇسىندىرىپ، دۇكەن، دارىحانالارداعى احۋالدى باقىلاۋعا الدى.ال قاراعاندىلىق جاستار توتەنشە جاعدايلار كوميتەتىمەن بىرلەسكەن رەيدكە شىقتى. ۆولونتەرلەر تۇرعىن ءۇي سەكتورىندا ۋلى گازبەن ۋلانۋدىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا ۇيلەردى ارالاپ، گاز قۇبىرلارىنىڭ جۇمىسىن باقىلادى. ولار ۋلى گاز داتچيكتەرى ارقىلى گازدان ۋلانۋدىڭ الدىن الۋعا بولاتىنىن ءتۇسىندىردى. ۇيدە ۋلى گاز مولشەردەن اسسا، داتچيكتەر بەلگى بەرىپ، ادام ومىرىنە قاۋىپتى الدىن الا ەسكەرتەتىنىن ايتتى.
|
ھىندونېزىيەنىڭ يوگياكارتا شەھىرىدىكى 5 ئىسلام ئۇنىۋېرسىتېتى مۇدىرلىرىنىڭ ئىمزاسى بىلەن ئېلان قىلىنغان بۇ بىرلەشمە بايانات بۈگۈن ھىندونېزىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىغا ۋە بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ جاكارتادىكى ئىشخانىسىغا يەتكۈزۈپ بېرىلگەن.مەزكۇر باياناتتا ئۇيغۇر ئېلىدە مۇستەقىل تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىشنى تەلەپ قىلىش، مۇھاجىرەتتە پاناھلىنىۋاتقان ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىغا ياردەم قىلىش قاتارلىق مەزمۇنلار ئورۇن ئالغان ئىكەن.جاكارتا پوچتىسى گېزىتىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، بۈگۈن يەنە ھىندونېزىيەدىكى ئۆلىمالار كېڭىشى بايانات ئېلان قىلىپ، ئۆزلىرىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىنى زىيارەت قىلىش ۋە ئۇ يەردىكى ۋەزىيەتنى بىۋاسىتە تەكشۈرۈش ئارزۇسىنى بىلدۈرگەن.ھىندونېزىيە ئۆلىمالار كېڭىشى مەسلىھەتچىلەر كومىتېتىنىڭ رەئىسى 17دېكابىر بايانات ئېلان قىلىپ، خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارنى باستۇرۇشىنى قاتتىق تەنقىد قىلغان ئىدى.ھىندونېزىيە ئۆلىمالار كېڭىشى ھىندونېزىيە مۇسۇلمانلىرىغا پەتىۋا بېرىدىغان ئەڭ يۇقىرى دىنىي ئورگىنىدۇر. ئۇ ئىسلام ئەللىرىنىڭ ئىچىدە خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارنى باستۇرۇشىنى ئاشكارا تەنقىد قىلغان ھۆكۈمەتكە چېتىشلىق تۇنجى ئىسلامىي گەۋدىدۇر. خىتاينىڭ 800 مىڭدىن 2 مىليونغىچە ئۇيغۇرنى يىغىۋېلىش لاگېرلىرىغا قاماپ، ئۇلارنىڭ مىللىي مەدەنىيىتى ۋە دىنىي ئېتىقادىنى چەكلىشى غەرب دۇنياسىنىڭ قاتتىق تەنقىدىگە ئۇچرىغان بولسىمۇ، ئەمما ھىندونېزىيەدىن باشقا كۆپلىگەن مۇسۇلمان دۆلەتلىرى ھازىرغا قەدەر بۇنىڭغا سۈكۈت قىلىپ كەلمەكتە.
|
تۇمانلىتىپ داۋالاش ئاپىراتى 1 شىنجاڭ ساغلاملىق تورىمەھسۇلات نامى: تۇمانلىتىپ داۋالاش ئاپىراتى 1ئىتىبار باھا: 420 يۈەنمەھسۇلات نامى: ئومرون ماركىلىق تۇمانلىتىپ داۋالاش ئاپىراتى ياپونىيەنىڭباشقا خىل تۇمانلىتىپ داۋالاش ئاپىراتلىرىغا قارىغاندا سۈپەتلىك، چىداملىق چىقىدۇ.ئىشلىتىشكە ماس كېلىدىغان كېسەللەر: ھەرخىل زۇكام بولغان، بۇرۇن ياللۇغى بولغان، ھەرخىل ھۆتەل، شاخچە كاناي ياللۇغى قاتارلىق ھەرخىل نەپەسلىنىش كېسەللىكلىرىگە ياخشى ماس كېلىدۇ.تۇمانلىق دورا سۈمۈرۈش ۋاقتى: ئادەتتە ياشنىڭ چوڭكىچىكلىكىگە قارىتا ئوخشاش بولمايدۇ. كىچىك بالىلار كۆپ سۈمۈرىۋىتىشكە بولمايدۇ. دوختۇرنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە سۈمۈرۈڭ ئادەتتە 510 مىنۇت ئەتىراپىدا مۇۋاپىق.تۇمانلىتىپ داۋالاش ئاپىراتىنى ئىشلىتىش ۋاقتى: ئاپىراتنىڭ ئىشلەش ۋاقتى ئەڭ ئۇزۇن بولغاندىمۇ 20 مىنۇتتىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك. بىرقانچە ئادەم بىللە تۇمانلىتىپ داۋالاش قىلماقچى بولسا 20 مىنۇتتىن كېيىن ئۆچۈرۋىتىپ 40 مىنۇت ئارام ئالدۇرۇش كېرەك. ئاپىراتنى ئاسىراپ ئىشلەتسىڭىز ئۇزۇن يىل مەسىلە كۆرۈلمەيدۇ.
|
ئۈچ خىل مىللەت ۋە مىللىيەتتىكى ئۈچ خىل قىممەت خەۋەر ۋە تەتقىقات خەۋەر مەركىزى ئەركىن كىلەچەك ئۈچۈن!09 فېۋرال 2014 ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىن 1933.09.281995.02.27 بىز قەدىمكى يىپەك يولى خارابلاشقاندىن كېيىنكى كەنجى ئوتتۇرا ئەسىر جاھالىتىنى باشتىن كەچۈرۈپ، كۆپ قىرلىق، كەسكىن رىقابەتكە تولغان بۈگۈنكى دۇنياغا نەزەر تاشلىغىنىمىزدا، مىللەتنىڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇش قىممىتى بىلەن راۋاجلانغان مىللەتلەر قاتارىدا گۈللەپ راۋاجلىنىش قىممىتى ئۇنىڭ ئۇنىۋېرسال ئومۇملاشقان ئەۋزەللىككە ئىگە بولغان رىقابەت ئىقتىدارىغا باغلىق ئىكەنلىكىنى چوڭقۇر ھېس قىلىمىز. ۋاھالەنكى، پۈتۈن ھاياتىي كۈچ ئىقتىدارىنىڭ مەركەزلىشىش، مۇجەسسەملىشىشىدىن تەشكىل تاپىدىغان بۇنداق ئۇنىۋېرسال رىقابەت قىممىتى ھەر بىر ئىنسان ئۈچۈن، ھەر بىر مىللەت ئۈچۈن، ھەر بىر مەملىكەت ئۈچۈنمۇ ئاساسلىق ھايات ۋە قابىلىيەت دەرىجىسىدۇر. ئادەمنىڭ ھاياتىي كۈچى، ئىممونىتېت ھالىتى، مىزاجخىلىتلىرى ئۇنىڭ ئىچكى ئەزالىرىدا مۇجەسسەملىشىپ، بەدىنىنى ئوراپ تۇرغان نۇر چەمبىرىكى ئائۇرا جىلۋىلىنىدۇ. بىر مىللەتنىڭمۇ ئۆتمۈش تارىخى ئەمەس، ھازىرقى ئائىلەجەمئىيەتمىللەت ئەھۋالى، مەنىۋىي، ئىقتىسادىي قۇرۇلمىسى، ئىقتىدار ھالىتى ئۇنىڭ ھاياتىي سۈپەت ئىقتىدارىنى، رىقابەت ئىقتىدارى ۋە ئىجادىيەت كۈچلىرىنى قىسقىسى، ئۇنىڭ ئۇنىۋېرسال رىقابەت ئىقتىدارىغا مەركەزلىشىشىدىكى سەۋەب شۇكى، يەر يۈزىدىكى نەچچە مىڭلىغان مىللەتنى، تارىختا نامى ئۆچكەن ياكى ھاياتىي ئىقتىدارىنى نامايەندە قىلغان مىللەتلەرنى سېلىشتۇرۇپ ئۆلچەيدىغان، ئۇلارنىڭ كەلگۈسى ھەققىدە پال ئاچىدىغان بىرلا مىزان بار، ئۇ بولسىمۇ ئۇنىۋېرسال رىقابەت ئىقتىدارى ۋە ئۇنىڭ سۈپەتلىرىدۇر.ئېيتىش كېرەككى، ھەر بىر ئادەمنىڭ مەيلى ئۇ تۇغما قابىل ياكى ساھىبجامال بولسۇن، مەيلى ئۇ يۇقىرى دەرىجىلىك سىياسىئون ياكى جامائەت ئەربابى بولسۇن، مەيلى ئۇ ئىقتىساد ياكى ئىلىمپەن، سەنئەت بىلەن شۇغۇللانغان بولسۇن، ئۇنىڭ كامالەت ياكى مەئىشەت دەرىجىسى، شەخسىي ئىززىتى ۋە رىقابەت كۈچى، بەختى ۋە تەقدىرقىسمەتلىرى ئاخىرقى ھېسابتا ئۇنىڭ شەخسىي ئىرادىسى ياكى مۇناسىۋەت ئەۋزەللىكى تەرىپىدىن ئەمەس، بەلكى ئۇ ھالقىپقاڭقىپ چىقىپ كېتەلمەيدىغان، ئۇ تەۋە ئېتنىك تۈركۈمنىڭ ئومۇمىي ھالەت چەمبىرى تەرىپىدىن بەلگىلىنىدۇ. مانا بۇ شەخس تەقدىرىنىڭ مىللەت ھالىتىگە بېقىنىش قانۇنىدۇر.ھازىرقى دۇنيا مىللەتلىرىنى ئۇلارنىڭ مەلەكەكامالەت ۋە رىقابەت ئىقتىدارىغا قاراپ ئۈچ خىلغا بۆلۈش مۇمكىن. ئۇلار: ئېتنولوگىيىلىك مىللەت ، ئىجتىمائىي مىللەت ۋە سىياسىي مىللەت تىن ئىبارەت. ئېتنولوگىيىلىك مىللەت دېگەندە، ئومۇمەن مىللەتشۇناسلىق شەرتلىرى بويىچە ئۆلچىگەندە، مىللەتلىك شەرتلىرى تولغان مىللەتنى نەزەردە تۇتىمىز. ئۇيغۇرلار ئۆز تىليېزىقى، تارىخى، فولكلور بايلىقى، مائارىپ سىستېمىسى، مۇقاممەشرەپ خەزىنىسى، كىلاسسىك ۋە يېڭى زامان ئەدەبىياتى، تويتۆكۈن ۋە ئۆلۈميېتىم يوسۇنلىرى، مىللىي مەدەنىيەت ئىرسىيىتى بولغان تىپىك ئېتنولوگىيىلىك مىللەتلىكى سۆزسىز. ئۇلاردىكى كۆپلىگەن ئىپتىخارلىق خاسىيەتلەر بىلەن بىرقاتار ئىللەتلەر، دەل مۇشۇ مۇقامغا يەتكەنلىك، ئەمما ئۇنىڭدىن ئېشىپ كېتەلمىگەنلىك بىلەن توغرا تاناسىپتۇر. كۆپ ھاللاردا ئۇلار مىللەتنىڭ ئىپتىخارى ۋە ئارنومۇسىغا چېتىلىدىغان نەرسىلەرگە كۈچلۈك غەزەپنەپرەت ئىپادىلىسمۇ، ئۇنى ئاقىلانە تەھلىل قىلىش، راستيالغانلىقىنى پەرقلەندۈرۈشتە ئاجىزلىق قىلىدۇ. مۇشۇ ئاجىزلىقىدىن ئۇلارنى بىربىرىگە ھەتتا ئەڭ سۆيۈملۈك كىشىلىرىگە قارشى سۆزچۆچەككە سېلىش مۇمكىن. مانا بۇ گۇماندا بولۇپ، ئىشەنچتە بولماسلىق، غەزەبتە بولۇپ ئەقىلدە بولماسلىقتۇر. ئىجتىمائىي مىللەت دېگەنلىك ئېتنولوگىيىلىك مىللەتنى تەبىئىي مىللەت دەپ قاراشقا سېلىشتۇرما قىلىنغان. ئېتنولوگىيىلىك مىللەتتىن ئۆزىنىڭ بىر بالداق ئۈستۈنلۈكى بىلەن خاراكتېرلەنگەن مىللەتتۇر. ئەگەر بىز ئېتنولوگىيىلىك مىللەتنى ئومۇمىي تۈركۈم ئېڭى ۋە مىللىي ھەمدەملىككە ئېرىشمىگەن مىللەت دەپ قارىساق، ئىجتىمائىي مىللەتنى بۇنداق ئاڭ، بۇنداق ھەمدەملىككە ئېرىشكەن مىللەت دېيىشىمىز مۇمكىن. ئىجتىمائىي مىللەتنى ئېتنولوگيىلىك مىللەتتىن ئۈستۈن قىلغان نەرسە ئۇنىڭ ئۆزئۆزىگە بولغان تۈركۈم ئېڭى، كۈچلۈك ئىچكى ئۇيۇشۇش كۈچى، ئاڭلىق ئەنئەنىۋىي مەدەنىيەت ئىزچىللىقى ۋە بۇ ئۈچىدىن مۇجەسسەم بولغان ئۇنىۋېرسال رىقابەت ئۈستۈنلۈكىدىن ئىبارەت. دەرۋەقە، ئىجتىمائىي مىللەتنىڭمۇ بىر قاتار خۇنۈكلۈكلىرى، زەئىپلىكلىرى بولسىمۇ، ئەمما ئۇلاردىن ئۇنىڭ ئەۋزەللىكلىرى ئاللىقانداق ئۈستۈن بولىدۇ. ئۇلار بىكارتەلەپ لايغەزەللىك، تەلۋىلەرچە ھەشىمەتخورلۇق، مىللەتنىڭ ھەمدەملىكىدىن ئېشىپ چۈشكەن يۇرتۋازلىق، ئۆز مەنپەئىتى ياكى گۇرۇھ مەنپەئىتى ئۈچۈن مىللەت گەۋدىسىنى پېتىقلاپ دەپسەندە قىلىشتىن خېلىلا چەتلەشكەن. بىر ياقىدىن باش، بىر يەڭدىن قول چىقىرىپ ئۆز قېرىنداشلىرىغا خەيرخاھلىقتىلەكداشلىق قىلىش ئۇلارنىڭ دائىمىي ئالامىتى. سىياسىي مىللەت دېگەن ئىبارە مىللەتلەرنىڭ كامالەت دەرىجىسىنى، ئىجتىمائىي مىللەت كاتېگورىيىسىدىن پەرقلەندۈرۈش ئۈچۈن قوللىنىلغان بولۇپ، ئادەتتىكى سىياسىي سەلتەنەت مەنىسىگە قارىتىلمىغان. سىياسىي مىللەت ھازىرقى زامان مىللەتلىرى ئىچىدە ئەڭ يۇقىرى مىللىيئەنئەنىۋىي مەدەنىيەت، مىللىي ئاڭ ۋە بىرلىك ھەمدەملىككە، رىقابەت ۋە ئىجادىيەت ئۈستۈنلۈكىگە ئىگە بولۇش بىلەن بىرگە ئۆزىنىڭ بىرقاتار ئۆزگىچە ئالامەتلىرى بىلەنمۇ كۆزگە تاشلىنىدۇ.ئۇلار ئۆز مىللىي تۈركۈمىنى ئەۋزەللىك بىلەن گەۋدىلەندۈرۈپ قالماستىن، يەنە ئۆزئۆزىدىن ھالقىغان. ئۆز مىللىتىنىڭ ئىجتىمائىي مىللەت، تەبىئىي مىللەت چاغلىرىدىكى غەيرىي ئىنسانپەرۋەر، غەيرىي مەدەنىي ئىللەتلىرىنى ئاشكارا، سىستېمىلىق تەنقىدمەسخىرە قىلىشقا تۇتۇنغان. بۇ ھەقتە ئەسەرلەر نەشر قىلغان، كىنوفىلىملەر ئىشلىگەن؛ئەلۋەتتە، بىرىنچىدىن، ھازىرقى بۇ ئۈچ خىل مىللەت كاتېگورىيىسى تۇغما ياكى ئۆزگەرمەس قېلىپتا قۇيۇلغان ئەمەس. ھەرقانداق مىللەت ئۆزىنىڭ يېتىلىش تارىخىدا بۇ پەللىلەرنى بېسىپ ئۆتۈشى ياكى چېكىنىپ تۆۋەنلەپ كېتىشى مۇمكىن. ئىككىنچىدىن، ھازىرقى زامان مىللەتلىرى ئىچىدىكى يۇقىرى كاتېگورىيىدە تۇرغان مىللەتمۇ تارىخىي ۋە ئىجتىمائىي ئاجىزلىقلار، بۆھران ۋە زىلزىلىدىن خالىي ئەمەس. ئۇلارنىڭ ئالدىدىمۇ تېخىمۇ يۇقىرى كامالەتكە يۈزلىنىش مەسىلىسى مەۋجۇت.مانا، ھازىرقى جاھان مىللەتلىرىنىڭ قول ئىلكىنىڭ ئۇزۇنقىسقىلىقى، تۇرمۇش رىسقى، يۈزئابرۇيى، مەتبۇئات نوپۇزى، تونۇلۇش دەرىجىسى، تەسىر دائىرىسىنى بەلگىلەپ تۇرغان ئۈچ تامغا!ئۇلۇغبېك پاجىئەسىدىن كېيىن ئەدىپشائىرلىقتىن باشقا بىزدە كۆرۈنگەن ئالەمشۇمۇل ئالىملار چىقمىدى، مەنىۋىي مەدەنىيەت خەزىنىمىز ھېسسىي سەنئەت ۋە ئەدەبىياتنى بىردىنبىر ئىپتىخار پەللىسى قىلىشقا مەجبۇر بولدى. قولىمىزنىڭ يەتكىنى ئۇسسۇل، دېمىمىزنىڭ يەتكىنى ناخشا بولدى! بىز ئېتنولوگىيىلىك مىللەت كاتېگورىيىسىدىكى ناخشائۇسسۇل مىللىتى ، شېئىرىيەت مىللىتى بولۇپ قېلىۋەردۇق. بوياقچىدىن ئارتۇقراق خىمىك، تۆمۈرچىدىن ئارتۇقراق فىزىكلىرىمىز بولمىدىسەنئەتتە داڭق چىقارغان، سەنئەتكە يۆلىنىپ تىرىكچىلىك قىلىدىغان سىگانلارنىڭ ئاقىۋەتتە يۇرتماكانسىز جاھان كېزىپ، تىلەپتېرىپ ياشاشقا چۈشكەن لاماكانلىقى بىلەن، تارىخ بورانلىرىدا چېچىلىپ، جەڭجېدەللەردە قىرىلىپ ھالى قالمىغان يەھۇدىيلارنىڭ نەزەرىيىۋىي تەپەككۇر ۋە ئۆتكۈر پەنلەرگە بولغان يۈكسەك ئېتىبارىدىن ئالىملار مىللىتى ، قۇدرەتلىك، زامانىۋىي مىللەت كامالىتىگە يەتكەنلىكىنى كۆز ئالدىمىزغا كەلتۈرمىدۇق. شېئىر مىللىتى دېگەن نام بىلەن تالانتلىق ، ئاتاقلىق ئىبارىلىرىگە مەست بولۇپ، بۇ جەھەتتىكى ئۇتۇقلىرىمىز نېمىشقا مىللىتىمىزنى ئېتنولوگىيىلىك مىللەت تىن ھېچبولمىغاندا ئىجتىمائىي مىللەت لىك مۇقامىغا كۆتۈرمىگەنلىكىنى ئويلاپمۇ كۆردۇقمۇ؟ھەممىگە مەلۇم، ئۇلۇغبېك پاجىئەسىدىن ئىلگىرىكى ئۇيغۇرلار ھەرگىزمۇ نوقۇل كەتمەن بىلەن ھوسۇل ، ناماز بىلەن غۇسۇل ، دۇتار بىلەن ئۇسسۇل دىن ئىبارەت بارىيوقى ئۈچلا شادىلىق پىرقىرىما چاققا بەند بولغان مىللەت ئەمەس ئىدى.يېقىنقى بەش ئەسر مابەينىدە ئەۋلىيا چەتتىن، مۇرت بىزدىن بولۇپ، ئىچكى نىزا ۋە تەپرىقىچىلىكتە ئېرىشكىنىمىز زادى نېمە بولدى؟يېقىنقى بەش ئەسردىن بۇيان دىنىي مەزھەپچىلىك بىلەن مۇرتمۇخلىسلىق پىرقىۋازلىقى، يۇرتۋازلىقمەھەللىۋازلىق، موللام ياكى ئەپەندىلىرىمىزدىكى كىچىك گۇرۇھۋازلىق، ئەل غېمىنى مۇز دەرياغا پىرقىرىتىپ چۆرۈۋەتكەن مەنسەپبالداق ھېرىسمەنلىكى، تۈركۈم ئېڭى ۋە مىللىي مەدەنىيەت ئىنكارچىلىقىنىڭ تەلۋە دەبدەبىلىرى بىلەن دەلدەرەخسىز جەزىرىدىكى قۇيۇنتازدەك مەسئۇلىيەتسىز پىتنەئىغۋا تۆھمەتخورلۇقى قاتارلىق ئالتە زەھەر تۈپەيلىدىن ئوغۇز سۈتىدەك ئۇيىماق دېگەن مەنىدىكى ئۇيغۇرلار ئۇيۇشۇش كۈچىنى ئېچىغان سۈت كە ئايلاندۇرۇپ قويدى. نەتىجىدە ئىسمىمىز ئۇيغۇر، ئىشىمىز ئۇرغۇي بولۇپ چىقتى.گەرچە تارىخىمىزنىڭ ئىپتىخارلىق سەھىپىلىرى بىربىرىدىن مەلۇم دەرىجىدە پەرقلەنسىمۇ، ئەمما بىر قەدەر كۈچلۈك ئۇيۇشقاقلىق ئۇلىدا جىلۋىلەنگەنىدى. ئۇيغۇرلار دىغار، ھون، تېلې قەبىلىلىرى بىلەن توققۇز ئوغۇزلارنى بىرلەشتۈرۈپ جۇجان ۋە كۆكتۈرك خانلىقىنى غۇلىتىپ، تاڭ سۇلالىسى سەلتەنىتىنى ئۆڭلۈكسۈيگۈن قوشۇنلىرى بىلەن تۈبۈتلەرنىڭ تالاڭ قىلغۇچ مۇھاسىرىسىدىن قۇتۇلدۇرۇپ، يىپەك يولىنى نەچچە قېتىم ئۈزۈپ قويغان كۈچلەرنى تازىلاپ، سامانىيلارنى مۇنقەرز قىلىپ، ئۆز تەسىرىنى ئەرەب خەلىپىلىكىگىچە كېڭەيتىپ، ئۆز تىلىنى ئىمپىرىيە تىلىئەرەب تىلى بىلەن بەيگىدىكى ئاتتەك مەرتىۋىگە كۆتۈرۈپ، ئىچكى ئۇيۇشۇش ۋە سىرتقا قارىتا بىرلىكھەمدەملىكنىڭ شاراپىتىنى نامايىش قىلغانىدى. ۋاھالەنكى، ئىسكەندەر زۇلقەرنەيننى چېكىندۈرگەن، چىڭگىزخان سەلتەنىتىگە مەنىۋىي ئوزۇق بېغىشلىغان بۇ خەلق كېيىنچە، ئەھمەتشاھ قاراقاشى غەزىلىدىكى ئات ھالىتىگە چۈشۈپ قالدى!بىلىشىمىز كېرەككى، ئىنسانىيەت دۇنياسىدا بىزگە ئەقىلئىدراكىمىزدىن باشقا ھېچقانداق خىزىر رەھنەما ئەمەس!شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتى گېزىتىدىن
|
تۈرك كېڭىشى كۆچمەنلەر ماسلاشتۇرۇش گۇرۇپپىسى ئۇيغۇرچەتۈرك كېڭىشى كۆچمەنلە...تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى: 2020 يىلى 7 ماي كۈنى تۈرك كېڭىشىگە ئەزا ۋە كۆزەتكۈچى دۆلەتلەرنىڭ كۆچمەنلەر ئىدارىلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلىرىنىڭ مەسئۇللىرىنىڭ ئىشتىراك قىلىشىدا تېلېۋىزىيە تېلېفون يىغىنى چاقىرىلدى. يىغىنغا، ئەزەربەيجان، قازاقىستان، قىرغىزىستان، ۋېنگىرىيە، ئۆزبېكىستان ۋە تۈركىيە قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ كۆچمەنلەر ئىدارىلىرىنىڭ باشلىقلىرى، تۈرك كېڭىشىنىڭ باش كاتىپى قاتناشتى. يىغىندا، تۈرك كېڭىشىگە ئەزا دۆلەتلەرنىڭ ۋۇخەن ۋىرۇسى سەۋەبىدىن ئۆز دۆلەتلىرىگە قايتالمىغان پۇقرالىرىغا ۋاقىتلىق تۇرۇش ئىجازەتنامىسى، ۋىزا ۋە كۆچمەنلىك بىلەن مۇناسىۋەتلىك باشقا مەسىلىلەرنى ھەل قىلىش يولىدا قوللىلىنىدىغان چارە تەدبىرلەر ھەققىدە مۇزاكىرە ئېلىپ بېرىلدى.يىغىندىن كېيىن تەرەپلەر ۋىزا ۋە ۋاقىتلىق تۇرۇش ئىجازەتنامىسىنىڭ بەلگىلىمىلىرىگە خىلاپلىق قىلغان پۇقرالارنىڭ مەسىلىسىنى قانداق بىر تەرەپ قىلىش توغرۇلۇق بىردەكلىك ھاسىل قىلدى. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، كۆچمەنلىك شەرتلىرىنىمۇ ۋاقىتلىق يېنىكلىتىشنى قارارلاشتۇردى. بۇ ساھەدىكى ھەمكارلىقنىڭ ئاقساپ قالماسلىقى ۋە ھەمكارلىقنىڭ يەنىمۇ يۈسەك سەۋىيەگە يەتكۈزۈلۈشى ئۈچۈن تۈرك كېڭىشى قارمىقىدا كۆچمەنلەر ماسلاشتۇرۇش گۇرۇپپىسى قۇرۇش مەسىلىسىدە پۈتۈشتى.ھەممىگە مەلۇمكى، تۈرك كېڭىشىنىڭ 2020 يىلى 10 ئاپرېل كۈنى چاقىرىلغان دۆلەت باشلىقلىرى پەۋقۇلئاددە يىغىنىدا، باشقا دۆلەتلەردە تۇرۇۋاتقان تەشكىلاتقا ئەزا دۆلەتلەرنىڭ پۇقرالىرىغا ھەر جەھەتتىن قولايلىق يارىتىپ بېرىش قارارلاشتۇرۇلغانىدى.بۇ قارارغا ئاساسەن، تۈرك كېڭىشىگە ئەزا دۆلەتلەر ۋۇخەن ۋىرۇسى مەزگىلىدە ئۆز دۆلەتلىرىگە قايتىشنى خالايدىغان پۇقرالىرىنى قايتۇرۇپ كېلىش مەسىلىسىدە ئۆزئارا ياردەم قىلىش ۋە قولايلىق يارىتىپ بېرىشنى داۋاملاشتۇرماقتا. ھەتتا ئۈچىنچى دۆلەتلەردىن پۇقرالىرىنى قايتۇرۇپ كېلىش مەسىلىسىدە تەشكىلاتقا ئەزا دۆلەتلەر بىرلىكتە ھەىكەت قىلماقتا. مەسىلەن، قازاقىستان جەنۇبىي ئاسىيا ئەللىرىدىن پۇقرالىرىنى قايتۇرۇپ كېلىش جەريانىدا قىرغىزىستان پۇقرالىرىنىمۇ بىرلىكتە ئېلىپ كەلدى. ئوخشاش شەكىلدە، تۈركىيەمۇ ئەزەربەيجان پۇقرالىرىنى ئۈچىنچى دۆلەتلەردىن تۈركىيەگىچە ئېلىپ كەلدى. بۇنداق ئىنسانپەرۋەرلىك ياردەملەر، كەلگۈسىدە تۈرك دۇنياسىنىڭ خەلقئارا ساھەدە بىرلىكتە ھەرىكەت قىلىشى جەھەتتىن ناھايىتى زور ئەھمىيەتكە ئىگە.تۈرك كېڭىشىنىڭ كۆچمەنلەر ئىدارىلىرىنىڭ مەسئۇللىرىنى بىر يەرگە جەم قىلىشى، تەشكىلاتنىڭ دىئاسپورالارغا قارىتا ھازىرغىچە ئېلىپ بېرىۋاتقان پائالىيەتلىرىنىڭ داۋامى ھېسابلىنىدۇ، ئەلۋەتتە. ھەممىگە مەلۇمكى، تەشكىلات ئىلگىرى تۈرك كېڭىشى تۈركىي تىلداشلار دىئاسپورا ئورتاق پائالىيەت ئىستىراتېگىيەسىنى قوبۇل قىلغانىدى. ئالدىنقى ئايدا يۈز بەرگەن ماسكا ۋە باشقا يىرگىنچلىك ۋەقەلەر، تۈرك دۇنياسى دىئاسپورالىرىنىڭ ۋە تۈركىي جۇمھۇرىيەتلەرنىڭ خەلقئارا ساھەدە ئورتاق ھەرىكەت قىلىشىنىڭ زۆرۈرلۈكىنى يەنە بىر قېتىم ئىسپاتلاپ بەردى.تۈركىيە رايونىدا كۆپ ساندا چەت ئەللىكنى باغرىغا بېسىۋاتقان بىر دۆلەتتۇر. تۈركىيەدە تۇرۇۋاتقان چەت ئەللىكلەرنىڭ كۆپىنچىسىنىڭ ۋۇخەن ۋىرۇسى مەزگىلىدە ئۆز دۆلەتلىرىگە قايتىشنىڭ ئورنىغا تۈركىيەدە قېلىشنى تاللىشى، ئەنقەرەنىڭ بۇ باسقۇچتا توغرا قەدەملەرنى تاشلاۋاتقانلىقىنى، باسقۇچنى ياخشى باشقۇرۇۋاتقانلىقىنى، ھەمدە پەقەت ئۆز پۇقرالىرىنىلا ئەمەس، چەت ئەللىكلەرنىمۇ ساغلاملىق كاپالىتىگە ئىگە قىلىۋاتقانلىقىنى كۆرسىتىدۇ. تۈرك دۇنياسىنىڭ پاۋارۇزى ھېسابلىنىدىغان تۈركىيە، بۇنىڭدىن كېيىنكى باسۇچتىمۇ قوشنا دۆلەتلەر ۋە كۆڭۈل جۇغراپىيەسىنىڭ جەزبىدارلىق مەركىزى بولۇشنى دۋاملاشتۇرىدۇ. تۈرك كېڭىشى قارمىقىدا قۇرۇلغان كۆچمەنلەر ماسلاشتۇرۇش گۇرۇپپىىسىمۇ، تۈرك دۇنياسىنىڭ ئەقىل پاراسەتلىك زاتلىرىنىڭ كۆچۈشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئۆز دۆلىتى سىرتىدا ياشاۋاتقان تۈرك دىئاسپورالىرىنىڭ مەسىلىلىرىگە يېقىندىن كۆڭۈل بۆلىدۇ.خەتكۈچ: تۈرك دۇنياسى , تۈرك كېڭىشى , ماسلاشتۇرۇش گۇرۇپپىسىئەزەربەيجان ئارمىيەسىنىڭ ھەربىي مانېۋىرى باشلاندىئەزەربەيجان ئارمىيەسىنىڭ 10 مىڭ ئەسكەر قاتناشقان كەڭ كۆلەملىك ھەربىي مانېۋىرى باشلاندى.
|
مينيستر بىرتانوۆپەن سۇحبات. دىمبىلمەس دارىگەرلەر نەگە جازالانباۋى كەرەك؟تالقى 2051 12 پىكىر 9 اقپان, 2018 ساعات 12:09اقجول دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن استانادا اشىق ديسكۋسسيا فورماتىنداعى دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى. دوڭگەلەك ۇستەلدى ءماجىلىس دەپۋتاتى ازات پەرۋاشەۆ مىرزا جۇرگىزىپ، جيىنعا قر دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ مىرزا مەن ماجىلىستەگى اقجول پارتياسىنىڭ فراكتسياسى تولىق قاتىستى. ونداعى اڭگىمەگە قازىرگى قازاقستان مەديتسيناسىنداعى قولعا الىنىپ جاتقان جاڭا باستامالار، رەفورمالار مەن وسى ۋاقىتقا دەيىنگى اتقارىلعان شارۋالار ارقاۋ بولدى. ال دوڭگەلەك ۇستەل اياقتالعان سوڭ مينيستر مىرزامەن جەكە سۇحبات قۇرۋدىڭ ءساتى ءتۇستى.دىمبىلمەس دارىگەرلەر نەگە جازالانباۋى كەرەك؟ەلجان امانتايۇلى، . اقپاراتتىق پورتالىنا ارنايى سۇحبات بەرۋگە كەلىسكەنىڭىزگە راقمەت. ايتپەسە، ءتۇرلى لاۋازىمداعى ارىپتەستەرىڭىزدى سوزگە تارتۋ قيىننىڭقيىنى بولىپ تۇر عوي قازىر. راسىندا، ءبىزدىڭ وقىرمانداردىڭ، جالپى قوعامنىڭ ءسىز باسقارىپ وتىرعان مينيسترلىكتىڭ كەيبىر باستامالارىنا قاتىستى سۇراعى كوپ.قازىر الەۋمەتتىك جەلىدە، ءسىزدىڭ ءسوزىڭىزدى قىزۋ تالقىلاپ جاتىر. وتكەن جولى ءسىز پارلامەنتكە بارىپسىز. ءسويتىپ، سول جەردە دارىگەرلەردى قاتەلىگى ءۇشىن جازالاماۋ كەرەك دەپسىز. بۇل بارىپ تۇرعان ابسۋرد قوي. مەنىڭ بىلۋىمشە، بۇنداي دىمبىلمەس دارىگەرلەردى جازادان بوساتۋ دەيتىن دارحاندىق الەمنىڭ ەشبىر مەملەكەتىندە جوق.مەنىڭ پارلامەنتتەگى جيىن بارىسىندا كەيبىر جاعدايدا، اسىرەسە، دارىگەر قاتەلەسكەن جاعدايدا سول دارىگەردى بىردەن جاۋاپكەرشىلىككە تارتپاۋ كەرەك دەپ ايتقانىم راس. ونى بىلاي تۇسىندىرەيىن. ءتۇرلى جاعدايلار بولادى عوي، ءتۇرلى سەبەپتەر بار. اڭگىمە ناقتى 137باپ جايلى بولىپ وتىر. مىسالى، وتە اۋىر جاعدايدا جاتقان ازاماتقا دارىگەر قاساقانا، ادەيى كومەك كورسەتپەگەن جاعدايدا، ارينە، قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ كەرەك. وعان ەشقانداي داۋىمىز جوق. تەك ءبىر عانا ماسەلە بار مۇندا. سول دارىگەر ناۋقاسقا قاتە ياعني ستاندارتقا ساي ەمەس ەم جاساسا، ونى قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتپاستان بۇرىن ماسەلەنى ەكى جاعدايعا ءبولىپ قاراستىرۋىمىز قاجەت. ول ادەيى جاسادى ما؟ ەگەر ادەيى جاساسا، جازاسى بولۋى شارت. ال ەندى ءار ناۋقاستىڭ ءوزىنىڭ ەرەكشەگىلى بولادى عوي. ءار سيتۋاتسيا ءار ءتۇرلى. ەگەر دارىگەر قولىنان كەلگەنىن ايانباي، بار بىلگەنىن سارپ ەتىپ، الايدا، سول ناۋقاستى ەمدەي الماي، امان ساقتاپ قالا الماسا، ول دارىگەردى بىردەن قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتپاي، اۋەلى قايتا وقىتىپ، ۇيرەتىپ شەشۋىمىز قاجەت. بارلىعىن ءبىر باپقا ەنگىزە بەرمەۋ كەرەك.بىزدەگى دارىگەرلەردىڭ ورتاشا جالاقىسى قانشا قازىر؟دارىگەرلەردىڭ جالاقىسى جوعارى، جاعدايى جاقسى دەپ ايتا المايمىن. راس، بارلىعىندا جالاقى از. سالىستىرمالى تۇردە ايتسام، دامىعان ەلدەردەگى كورسەتكىش 31 بولسا، بىزدە 21. ونىڭ ۇستىنە بىزدە رەانيماتولوگيا از. اۋرۋحانالاردا 130 ورىنعا 6 جانساقتاۋ ءبولىمى. بىزدە قازىر انا مەن بالا ءولىمى ازايدى دەسەك تە، بۇل پروتسەسس باياۋ ءجۇرىپ جاتىر.ءبىزدىڭ پەرزەنتحانالاردا رەانيماتولوگيا جوق. دەمەك، ءالى دە العا قاراي ءجۇرۋىمىز كەرەك. ءبىز ءوزى جەكە مينيسترلىك بولىپ، ءبولىنىپ شىققانىمىزعا 1 جىلدان ەندى استى.سابيليانوۆ سەنبەگەن ەرتەگى جانە مەديتسيناداعى قاعازباستىلىقتى جويۋدىڭ جالعىز جولىءسىز وتكەندە مەديتسينا سالاسىن تۇگەلىمەن دەرلىك تسيفرلاندىرۋ كەرەك دەدىڭىز. سول ءۇشىن ءماجىلىس دەپۋتاتى نۇرتاي سابيليانوۆتان ءسوز ەستىپ قالدىڭىز. دەپۋتات مىرزا ءسىزدىڭ جاساعان بايانداماڭىزدى ەرتەگى دەدى. ەندى سونى تارقاتىپ ايتايىقشى.بۇل اۋىلداعى مەدپۋنكتقا دا، قالاداعى اۋرۋحاناعا دا ورتاق تالاپ. بۇرىنعى تاۋداي قاعازعا كومىلىپ وتىرعان دارىگەر ەندى بارلىعىن كومپيۋتەر ارقىلى جۇرگىزۋى كەرەك. شالعاي اۋدانداعى ناۋقاس كۆوتا الۋ ءۇشىن وبلىس ورتالىعىنا سابىلىپ جۇرمەيدى. ينتەرنەت ارقىلى ونلاين راسىمدەيدى.رەفورماڭىز يدەيالىق تۇرعىدان وتە جاقسى. ال شىندىعىندا بۇل ءبىرشاما ۋتوپياعا كەلەتىن سياقتى. سەبەبى، وڭىرلەردىڭ دەنى ينتەرنەت جۇيەسىمەن قامتىلماعان. بارجوعى 1443 پايىز عانا. الدىمەن وسىنى شەشىپ الۋ كەرەك شىعار؟ بۇل ۋتوپيا ەمەس. مەن مىنا ماسەلەنى ايتقىم كەلەدى، ءبىز قازىرگى تاڭدا رەسپۋبليكا بويىنشا بارلىق اۋرۋحانالارعا بەرىلەتىن تەگىن مەديتسينالىق ءدارىدارمەكتى قاعاز تۇرىندە بەكىتەمىز. ەلىمىز بويىنشا 1,5 مىڭنان استام مەكەمە بار. سول مەكەمەلەردەن 1200 ءدارىدارمەكتىڭ ءتىزىمى كەلەدى. باۋباۋ قاعازدى رەتتەۋ دە، ونى جوسپارلاۋ دا وڭاي شارۋا ەمەس. وسى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن تەز ارادا بۇكىل مەديتسينا سالاسىن تسيفرلى جۇيەگە وتكىزۋىمىز كەرەك. سوعان قاجەت جۇمىستى قازىر جاساپ جاتىرمىز. مىسالى، دارىگەر جازعان ەم تىكەلەي بۋحگالتەرياعا بارادى دا، بىزگە كەلىپ تۇسەدى. سودان قاي مەكەمەگە قانشا كولەمدە ءدارىدارمەك كەرەك، ءبىز ونى كورىپ وتىرامىز. جوبالاۋىمىزشا، بۇنى تولىق ەنگىزۋ ءۇشىن 2 جىلداي ۋاقىت كەتەدى. قازىردىڭ وزىندە اجەپتاۋىر ينتەرنەتپەن قامتىلعان ايماقتار، قالالار بار.ال ەندى اۋىلاۋدانداردى ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتۋ جالعىز ءبىزدىڭ مينيسترلىكتىڭ موينىنداعى شارۋا ەمەس قوي. ونىڭ ۇستىنە كەز كەلگەن اۋدان ورتالىعىندا ينتەرنەت بار. ونىڭ جىلدامدىعىنا قاتىستى اڭگىمە بولۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، اۋدانداردىڭ دەنى، باسقاسى بولماسا دا الەۋمەتتىك مەكەمەلەر، اكىمشىلىك، پوشتا، اۋرۋحانا دەگەندەر اقپاراتتاندىرۋ جۇيەسىنە ەنگىزىلگەن. ءتىپتى بولماسا ەنگىزىپ جاتىر. ول ءبىر جىلدا ما، ەكى جىلدا ما، ينتەرنەتپەن تولىق قامتاماسىز ەتىلۋى كەرەك.باس دارىگەر كىم بولۋى كەرەك؟ مەنەدجەر مە، دارىگەر مە؟جىل سايىن جاسالاتىن رەفورمالاردىڭ ىشىندە اۋىل مەديتسيناسىن دامىتۋ تۋرالى ارنايى باعدارلاما بار ما؟اۋىل مەديتسيناسىنا ارنالعان ارنايى باعدارلاما جوق. دەگەنمەن قازىر وتاندىق مەديتسينانى دامىتۋعا ارنالعان ۇلكەن باعدارلامالار جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. قاي ءبىر جىلدارى 100 اۋرۋحانا دەگەن باعدارلاما بولدى. اۋرۋحانالار، ەمحانالار جىل سايىن جاڭا تەحنولوگيالارمەن، زاماناۋي قۇرالجابدىقتارمەن تولىقتىرىلىپ وتىر. اۋىلدىڭ جاعدايى دەنساۋلىق دەگەن باعدارلامانىڭ ىشىندە قامتىلعان.اۋىلدىق جەرلەردە قازىرگىدەي 2,5 مىڭ ادامعا 1 مەدپۋنكت ەمەس، 1500 ادامعا ءبىر مەدپۋنكت بولۋى كەرەك. وسى باعىتتا جۇمىس جاساپ جاتىرمىن. سوسىن ماماندار كەرەك.مەن مىناداي ۇسىنىس ايتقىم كەلەدى. مەديتسينا وقۋ ورنىن بىتىرگەن جاس ماماندى مىندەتتى تۇردە 3 جىل اۋىلدىق اۋرۋحانا، ەمحانا، امبۋلاتوريا سياقتى مەكەمەلەرگە جۇمىسقا جىبەرۋ كەرەك. ديپلومى بار جاس مامان اۋىلدا مىندەتتى تۇردە 3 جىل تاجىريبەدەن ءوتىپ، كەيىن باسقا جاققا بارسا بولادى.ءسىزدىڭ اكەڭىز الماتىدا جەدەلجاردەم اۋرۋحاناسىن باسقارعان، 7اۋرۋحانادا مەڭگەرۋشى بولعان ادام. بىراق، ءسىز مينيستر دارەجەسىندە ءجۇرىپ، مەديتسينالىق مەكەمەلەردى دارىگەر ەمەس، مەنەدجەر باسقارۋى كەرەك دەگەن ءسوز ايتتىڭىز.راس ايتاسىز، مەنىڭ اكەم دە باس دارىگەر بولعان. قازىر ءار اۋرۋحانا نەمەسە ەمحانا ۇلكەن كاسىپورىن. ءتۇرلى جاڭالىقتار بار. جاڭا تەحنولوگيالار كەلىپ جاتىر. بىرىنشىدەن، اقپاراتتىق جۇيەلەر. ونى ءتۇسىنۋ كەرەك. قاجەتتى ءدارىدارمەكتەردى جوسپارلاپ، ساتىپ الۋ جانە رەتتەۋگە دە مامان كەرەك. وپەراتسيالىق مەنەدجمەنت دەيمىز ونى. قازىرگى مەكەمەلەردى قاراساق، 60 پايىز قۇرالجابدىقتار اقپاراتتىق تەحنولوگيالارعا نەگىزدەلىپ جاسالعان. بارلىعى تسيفرلى جۇيە. مەنىڭ ايتپاعىم، بۇگىنگى زامانداعى اۋرۋحانالار مەن ەمحانالاردى مەڭگەرۋ ءۇشىن ارنايى ءبىلىم قاجەت. مەنەدجمەنت قاجەت.باس دارىگەر مەنەدجەر بولۋى كەرەك پە، الدە باس دارىگەر بولۋى كەرەك پە؟باس دارىگەر ول دارىگەر بولۋى كەرەك، ال اۋرۋحانا مەڭگەرۋشىسى مەنەدجەر بولۋى كەرەك. سەبەبى، قازىر مەكەمەنى مەڭگەرۋ ءۇشىن اقپاراتتىق جۇيەلەر بويىنشا ارنايى ءبىلىمىڭ بولۋى قاجەت. بۇل دۇنيەجۇزىلىك تاجىريبەدە بار نارسە. ءبىز دە وتكەن جىلدان باستاپ مەديتسينالىق مەنەدجمەنت دەگەن باعدارلامانى ىسكە قوستىق. قازىر ماماندار وقىتىلىپ جاتىر.قازىر ءوزى جەكەشەلەندىرۋدىڭ نەشىنشى كەزەڭى ءجۇرىپ جاتىر؟ سول جەكەشەلەندىرۋگە بەلگىلەنگەن مەكەمەلەردىڭ ىشىندە دەنساۋلىقساقتاۋ سالاسىنىڭ مەكەمەلەرى دە بار كورىنەدى.بىرىنشىدەن، جەكەلەشەندىرۋ مەملەكەتتىڭ شىعىستارىنا تىكەلەي اسەر ەتپەيدى. رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى جەكەشەلەندىرۋدىڭ تىزىمىنە كەيبىر اۋرۋحانالار مەن ەمحانالار كىرگىزىلدى. ول ءتىزىم قالالىق جانە رەسپۋبليكالىق مارتەبەسى بار مەكەمەلەردى قامتيدى. اۋداندىق اۋرۋحانالار مەن ەمحانالار ول تىزىمگە كىرمەيدى. سەبەبى، اۋداندا تەك ءبىر عانا مەكەمە بار. ول مەملەكەتتىكى بولۋى كەرەك. ال قالالىق اۋرۋحانالارعا قازىرگى كۇندە وتە كوپ اقشا سالۋ كەرەك. ويتكەنى، ەسكى، توزىعى جەتكەن. مەملەكەتتىك اۋرۋحانالاردىڭ جاعدايى ناشار. ءبىز ەسەپتەپ كوردىك. ەلىمىزدەگى الگىندەي اۋرۋحانالاردى رەتكە كەلتىرىپ، جوندەۋ ءۇشىن 1 تريلليوننان استام قارجى قاجەت ەكەن. ونداي اقشا قازىر بىزدە جوق. بىراق، ونى شەشۋدىڭ باسقا جولدارى بار عوي. وعان جەكە ينۆەستيتسيا تارتۋىمىز كەرەك. سونىڭ ءبىر جولى اۋرۋحانالاردى جەكەمەنشىككە بەرۋ.جەكەشەلەندىرۋدىڭ سوڭى جارعا سوقتىرماي ما؟ال بىرەۋ قالاداعى اۋرۋحانانىڭ جەكەشەلەندىرىپ الدى دەلىك. سودان ول اۋرۋحانا بولىپ قالسا جاقسى. باسقا ماقساتتا پايدالانىپ كەتسە شە؟ولاي بولۋى مۇمكىن ەمەس، سەبەبى، ءبىز جەكەشەلەنگەن اۋرۋحانالاردىڭ قىزمەتىن باقىلاپ وتىرامىز. مەنشىك يەلەرى ءپروفيلدى ساقتاۋى قاجەت. ءبىز مەملەكەتتىك كونتراكت، تاپسىرىس بەرىپ وتىرامىز. جانە ءار ازاماتتىڭ ءوزىنىڭ تاڭداۋى بولادى. الماتىعا بارا ما، جوق وسكەمەنگە مە... ناۋقاس ادام اۋرۋحانا مەملەكەتتىك پە، الدە جەكەنىكى مە دەپ جاتپاۋى كەرەك. مەديتسينالىق قىزمەتتىڭ ساپاسى جوعارى جانە تەگىن بولۋى ءتيىس. ءبىز قازىر جەكە مەنشىكتەرگە مىناداي جاعداي جاساپ وتىرمىز: ينۆەستور كەلىپ، ەسكى اۋرۋحانانى الىپ، وعان جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەن سوڭ، تەگىن مەديتسينالىق كومەك كورسەتەتىن بولسا، ءبىز وعان اقشا تولەيمىز. قازىردىڭ وزىندە سونداي مەكەمەلەردىڭ 44 پايىزى جەكە مەنشىك. ونى كوپ جۇرت بىلمەيدى. ءبىزدىڭ كوزدەپ وتىرعانىمىز ساپاسىنا قاراي قارجىلاندىرۋ.بيۋدجەتتەن تىكەلەي قارجىلاندىرۋ شە؟جالپى مەديتسينادا نارىقتىق ەكونوميكالىق دامۋ دەگەن ۇلكەن ماسەلە. قازىر ەل ىشىندە عانا ەمەس، بۇكىل مەملەكەتتەر اراسىندا دا باسەكە ورتاق بولىپ تۇر. تەك مەملەكەت قازىناسىنان قارجىلاندىرامىز دەسەك، وعان كوپ اقشا كەتەدى. ال ءبىزدىڭ قازىرگى بيۋدجەتتىك مۇمكىنشىلىگىمىز وعان جەتپەي جاتىر. قاراپايىم عانا اريفمەتيكا. مەملەكەت تاراپىنان بەرىلىپ جاتقان اقشا، ءار ادامنىڭ باسىنا 50 مىڭ تەڭگە. شامامەن 350 دوللار، ءيا؟ بۇل جىلىنا. ال دامىعان ەلدەردە ءبىر جىلدا ءبىر ادامعا 2 مىڭ دوللار بولىنەدى. بۇل تۇركيادا.سوندىقتان ءبىز دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن كوتەرۋ ءۇشىن مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ەنگىزۋىمىز كەرەك دەدىك...ممس نەگە توقتاتىلدى؟ 90جىلدان ءبىر مىسالكەشىرىڭىز، ءسوزىڭىزدى بولەيىن. مىندەتتى مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ممس دەدىك. مەندەگى بار اقپار بويىنشا، كۇنى بۇگىنگە دەيىن قورعا 20 ميللياردتاي قارجى ءتۇسىپتى. راس پا؟ 20 ەمەس، 35 ميلليارد...دەگەنمەن بۇل باستاما 2020 جىلعا دەيىن توقتاتىلدى. ەلدىڭ ەسىندە بولار، وسى مىندەتتى مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ دەگەن باستاما بۇرىن دا ءبىر كوتەرىلىپ، جۇرت قارجى اۋدارىپ، اقىرى سونىڭ باسىقاسىندا جۇرگەن ازاماتتار قاراسىن باتىردى. 90جىلداردىڭ ورتاسىندا مىندەتتى مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورى قۇرىلىپ، وعان ديرەكتور بولعان تالاپكەر يمانباەۆ 2 جىلدا 150 ميلليون تەڭگەمەن بىرگە شەتەلگە قاشىپ كەتتى. ءسويتىپ ەل ۇكىمەتى ءساتسىز اياقتالعان قوردان دا، جۇيەدەن دە باس تارتتى.ەندى ەكىنشى رەت ەنگىزبەك بولعاندا، قايتادان كەيىنگە شەگەرىلىپ وتىر. بۇل جولى قورداعى ءوزىڭىز ايتقان 35 ميللياردقا كىم قاراۋىل بولماق؟ نەگە كەيىنگە شەگەرىلدى؟بۇل ۇلكەن ءارى كۇردەلى رەفورما بولعاننان كەيىن، وعان 2015 جىلدان باستاپ دايىندالدىق. 23 زاڭ جوباسى قابىلداندى. قازىر 2,7 پايىز ازامات مەدساقتاندىرۋدى تولەي المايدى. سەبەبى، بازارلاردا، تاعى باسقا جەرلەردە جۇمىس جاسايدى. قيىندىق وسى جەردەن باستالادى. ەرتەڭ ول ازاماتتار تەگىن مەديتسينالىق كومەكتى الا المايدى. نەگە؟ سەبەبى جۇمىس بەرۋشى ساقتاندىرۋ كاپيتالىن قۇيماعان. ال ازاماتتەر نە ىستەيدى سوندا؟ ءبىز اۋەلى سونى شەشىپ الۋىمىز قاجەت بولدى. جەكەمەنشىك كومپانيالاردا ايلىقتى كونۆەرتپەن الاتىن قىزمەتكەردىڭ ساقتاندىرۋ ءپوليۋسى جوق. ءبىز ءبىرىنشى كەزەكتە سونى رەتتەپ الۋىمىز كەرەك. ول ازاماتتار دا تەگىن مەديتسينالىق كومەك الۋى كەرەك.ارينە، ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جالعاستىرا بەرەمىز. الىس ايماقتارداعى ەل ءوز الىنشە كۇنەلتۋدە. ءبىز ولارعا ممس بويىنشا، ەڭ تومەنگى تولەمدى 1400 تەڭگەنىڭ مولشەرىن بەلگىلەپ وتىرمىز. كوبىسى ويلايدى: قازىر تەگىن نارسەنى ەرتەڭ نە قىلامىن دەپ.ەرتەڭ تەگىن بولمايدى عوي؟..ەرتەڭ دە تەگىن بولادى. بىراق كورسەتىلەتىن كومەكتىڭ ءتىزىمىن بەكىتكەن سوڭ، ءبىزدىڭ بيۋدجەت جەتپەي قالادى. سول قاراجاتتى قازىردەن باستاپ جيناۋىمىز قاجەت. كەڭەيتىلگەن مەديتسينالىق كومەككە ەرتەڭ قول جەتكىزۋى ءۇشىن حالىق قازىر ساقتاندىرۋعا قاتىسۋى قاجەت. سوندا ءبىزدىڭ مۇمكىندىگىمىز دە كوپ بولادى.ەڭ باستىسى بۇل پروتسەسس تولىق توقتاتىلعان جوق. قازىر جالپى حالىققا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. ساقتاندىرۋ جۇيەسى ەنگىزىلەدى. ول قارجىنى باسقارۋدىڭ ەكى جولى بار. ءبىرىنشىسى، ارينە، ءار وڭىردە قوعامدىق باقىلاۋ كوميتەتتەرى قۇرىلۋى كەرەك. سودان كەيىن، الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا اۋدارىلعان بارلىق ساقتاندىرۋ جارناسىنا قاتىستى مالىمەتتەر اشىق تۇردە بولادى. ساقتاندىرۋ جارناسىنا قاتىستى جىل سايىن بۇقارالىق ەسەپ جاسالماق. ساقتاندىرۋ جارناسىن تولەگەن ازاماتتار ارنايى جەلىدەگى جەكە كابينەتىنەن تولەمدەردىڭ بارلىعىن اشىق كورە الادى.بۇعان قوسىمشا، كەيبىر مەديتسينالىق قىزمەت تۇرلەرى بۇرىنعىداي مەملەكەت ەسەبىنەن جۇزەگە اسادى. اسىرەسە، زەينەتكەرلەردىڭ ەمدومى دا ۇكىمەتتىڭ موينىندا. جالپى، تەگىن مەديتسينالىق كومەك ءۇشىن بيۋدجەتتەن جىل سايىن 900 ميلليارد تەڭگەدەي قارجى بولىنەدى. بيىل ەلىمىزدە قولدانىلعالى وتىرعان مىندەتتى مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى الەمدىك تاجىريبەدەگى گەرمانيا، فرانتسيا، گوللانديا، شۆەيتساريا، بەلگيا سىندى مەملەكەتتەردەگى جۇيەگە سۇيەنە وتىرىپ ازىرلەنگەن.الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا جارنا تولەۋدەن بوساتىلاتىن ازاماتتار دا بار. مۇنداي ازاماتتاردىڭ 15 ساناتىن بەلگىلەنىپ وتىر. ولار: التىن القا، كۇمىس القا يەگەرلەرى، باتىر انا اتاعىن العاندار، ءى، ءىى دارەجەلى انالىق داڭق وردەنىمەن ماراپاتتالعان كوپ بالالى انالار، سوعىس ارداگەرلەرى مەن كەمباعال جاندار، جۇمىسسىز رەتىندە تىركەلگەن ازاماتتار، ينتەرناتتا تاربيەلەنىپ جاتقان بالالار. سونىمەن بىرگە، بالا تۋعا، بالا اسىراپ الۋعا، 3 جاسقا دەيىنگى بالا كۇتىمىنە بايلانىستى دەمالىستاعى تۇلعالار، جۇمىس ىستەمەيتىن ەكىقابات ايەلدەر ت.ب. جارنا تولەۋدەن بوساتىلادى. ال ەرەكشە ساناتتاعى، ياعني، الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان ازاماتتار ءۇشىن مەملەكەت ورتاشا ايلىق كولەمىنىڭ 7 پايىزى مولشەرىندە تولەماقى اۋدارادى.بىزگە مەديتسينالىق ءتۋرزيمدى دامىتۋ قاجەتتۇسىنىكتى بولدى، ەلجان امانتايۇلى، ءسوزىمىزدى قورىتىندىلاماس بۇرىن مەديتسينالىق تۋرزيم جايلى سۇراماقپىن. قازىر قالتاسى كوتەرەتىن ازاماتتاردىڭ كوبى قازاقستان مەديتسيناسىنا سەنبەي مە، ايتەۋىر، شەتەلگە بارىپ، ەمدومىن الىپ كەلۋگە تىرىسادى. بۇل فاكت. سونىڭ ىشىندە وڭتۇستىك كورەياعا ءجيى باراتىن كورىنەدى. ولاردىڭ سانى 4 مىڭنان اسادى ەكەن. بۇل ستاتيستيكا. ەندى جاڭاعى ءار ازامات وڭتۇستىك كورەياعا 10 مىڭ دوللاردان تاستاپ كەلەدى دەسەك، بۇل سوما 15 ميللياردقا جۋىقتايدى. ال قازاقستاندا ءبىر عانا ونكولوگيا سالاسىنا بولىنەتىن جىلدىق قاراجات 30 ميلليارد. وسىنى ەسكەرسەك، قازاقستان دا مەديتسينالىق ءتۋريزمدى دامىتۋدى قولعا الۋعا بولماي ما؟ الدە وعان ءبىزدىڭ دارىگەرلەردىڭ قابىلەت قارىمى جەتپەي مە؟ءبىزدىڭ دارىگەرلەردىڭ قابىلەت قارىمى جەتپەيدى دەگەنىڭىزبەن كەلىسپەيمىن. مىسالى، وسى استانادا فرانتسيادان ارنايى كەلىپ، اقىلى تۇردە ەمدەلىپ جاتقان ادامدار بار. بۇل سالانى ءالى دە دامىتا ءتۇسۋىمىز قاجەت. جانە مەديتسينا سالاسىنا ينۆەستور تارتۋ دەگەن دۇرىس پىكىر. مەن سىزگە ءبىر دەرەك ايتايىن، قازىردىڭ وزىندە جەكەلەگەن ينۆەستيتسيانىڭ كولەمى 90 ميللياردتان استى. ناقتى ايتساق، 23 پايىزدان 4345 پايىزعا ارتتى. ارينە، سوماسى از بولعانمەن، پايىزدىق كورسەتكىش جوعارى. ءبىزدىڭ دارىگەرلەردىڭ دە الەۋەتى تومەن دەپ ايتا المايمىن. قابىلەتتى، ءبىلىمى جوعارى.جاقسى، ەلجان امانتايۇلى، ارنايى ۋاقىت ءبولىپ، سۇحبات بەرگەنىڭىزگە جانە ءبىر مارتە راقمەت ايتامىز. ىسىڭىزگە ساتتىلىك!جالپى مەديتسينا سالاسىنداعى كەيبىر ماسەلەلەردى حالىق تۇسىنبەي جاتادى. ال ونى اشىپ، ءتۇسىندىرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. سوندىقتان، وسىنداي اشىق سۇحبات ءۇشىن سىزدەرگە مەن دە راقمەت ايتامىن.
|
قىزچاقنىڭ يۇرتىغا قايتىشى قىزچاقنىڭ يۇرتىغا قايتىشىقىزچاقنىڭ يۇرتىغا قايتىشى يەنە ھىندىچە باجراڭگى بايجان دەپمۇ ئاتىلىدۇ ، ھىندىستاننىڭ دۇنياغا داڭلىق ئارتىسى سالمانخان باش رول ئالغان ناھايىتى تەسىرلىك كىنو.ئۇماق قىز شەھىدەنىڭ رولچىسىسالمانخان، كارىنا كاپور، خارشائالى مالخوتراقىزچاقنىڭ يۇرتقا قايتىشىھىندىستان ، پاكىستانھىندىچە ، ئىنگىلىزچە قىزچاقنىڭ يۇرتىغا قايتىشى بولسا تارقاتقان ۋەقەلىك فىلىم. بۇ فىلىمدە كابىرخان رېژىسسورلىق قىلغان، سالمانخان، كارىنا كاپور ۋە خارشائالى مالخوترا ھەمكارلىشىپ ئىشلىگەن فىلىم. بۇ فىلىمدە ئىخلاسمەن ھىندى دىنى مۇردىنىڭ پاكىستانلىق گاچا قىزنى يۇرتىغا قايتۇرۇپ ئاپىرىپ، قىزنى ئائىلىسىدىكىلەر بىلەن ئۇچراشتۇرۇش جەريانى سۆزلەنگەن.2 ئارتىسلار جەدىۋىلى3 رول تۇنۇشتۇرۇش3.1 سالمانخان پالۋان رولىدا3.2 كارىنا كاپور لاشكا رولىدا3.3 خارشالى ماتخوردا شاھىدە رولىدا4 قۇيۇلغان دۆلەت ۋە رايونلاركىشىلەر بىر مەيدان كەسكىن ھىندىستان ۋە پاكىستان ئوتتۇرىسىدىكى پالاق توپ مۇسابىقىسىنى كۆرىۋاتقاندا، بىر قىز پاكىستاندا دۇنياغا كەلدى، ئاپىسى توپ مەيدانىدىكى توپ چولپانلىرىنىڭ ئىسمىگە ئاساسەن قىزىغا شەھىدە خارشائالى مالخوترا رولدا دەپ ئىسىم قويدى. كۆزنى يۇمۇپ ئاچقۇچە ئالتە يىل ئۆتۈپ كەتتى، شەھىدە گەرچە ئالتە ياشقا كىرگەن بولىسىمۇ، يەنىلا گەپ قىلمايتتى. ئىچى تىتىلداپ كەتكەن ئانىسى ئۇنى ھىندىستانغا ئېلىپ بېرىپ، دېھلىدىكى چوڭ مەسچىتنى تاۋاپ قىلىپ كېلىش قارارىغا كەلدى. ئۇلار پويىزغا ئولتۇرۇپ پاكىستانغا قايتىش سەپىرىدە، كىچىك شەھىدە ئانىسى ئۇخلاپ ياتقان چاغدا پويىزدىن چۈشۈپ ئازگالغا چۈشۈپ قالغان ئوغلاقنى قۇتقۇزۋاتقان چاغدا پويىز كېتىپ قالدى. ئانا بالا ئىككەيلەن دۆلەت چېگرىسى تەرىپىدىن ئايرىۋېتىلدى، يېقىن دېسە كۆز ئالدىدا بولسىمۇ، لېكىن دۆلەت چىگرىسىدىن ئۆتۈش ئۈچۈن يەنە بىر قېتىم پاسپورت بېجىرىش كېرەك بولاتتى.پاۋان سالمانخان رولدا خانۇمەن ئىلاھىنىڭ سادىق مۇخلىسى ئىدى. ئۇ تولىمۇ ساددا بولغاچقا ئەخمەق دەپمۇ قالاتتى. ئۇ خانۇمەن ئىلاھىنى كۆرسىلا ئىبادەت قىلاتتى. دائىم مەن يالغان سۆزلىمەيمەن، بولمىغۇر ئىشلارنى قىلمايمەن دېگەن گەپنى ئېغىزدىن چۈشۈرمەيتتى. كېيىن ئۇ گۈزەل لاشىكا كارىنا كاپور بىلەن تونۇشۇپ قالدى. ئۇلار بىربىرنى ياخشى كۆرەتتى، تويدىن كېيىن تۇرىدىغان ئۆينى سېتىۋېلىش ئۈچۈن پۇل يىغىۋاتاتتى. ئۇ كوچىدا تەمتىرەپ يۈرگەن شەھىدەنى ئۆيگە ئېلىپ باردى، ئۇلارنىڭ تۇرمىشىدا ئالەم شۇمۇل ئۆزگىرىش يۈز بەردى ...لاشىكا كارىنا كاپورشەھىدە خارشائالى مالخوترا ناۋازدىن ئوم پۇرى سالمانخان پالۋان رولىداتەھرىرخانۇمەن ئىلاھىنىڭ سادىق مۇخلىسى ئىدى. ئۇ تولىمۇ ساددا بولغاچقا ئەخمەق دەپمۇ قالاتتى. ئۇ خانۇمەن ئىلاھىنى كۆرسىلا ئىبادەت قىلاتتى. 20يېشىدا تولۇق ئوتتۇرىغا چىققان ئىدى. دائىم مەن يالغان سۆزلىمەيمەن، بولمىغۇر ئىشلارنى قىلمايمەن دېگەن گەپنى ئېغىزدىن چۈشۈرمەيتتى. لېكىن تولىمۇ ئاقكۆڭۈل، مېھرىبان يىگىت. سىرتتا سەرگەردان بولغان پاكىستانلىق قىز شەھىدەنى ئۆز يۇرتىغا ئاپىرىش يولىدا نۇرغۇن جاپالارنى تارتىدۇ.كارىنا كاپور لاشكا رولىداتەھرىرھىندىستانلىق ياش، گۈزەل، ناخشا ئۇسسۇلغا ماھىر، ئاق كۆڭۈل قىز. ئۇ بىر باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇتقۇچىسى. نادان، ئەخمەق ئەمما يېقىملىق پاۋان بىلەن تونۇشۇش ھەم چىقىشىپ ئۆتۈش جەريانىدا پاۋاننى چوڭقۇر ياخشى كۆرۈپ قالدى، ئۆي سېتىۋېلىپ توي قىلىش ئۈچۈنتىرىشىپ خىزمەت قىلىپ پۇل يىغاتتى. كېيىن ئۇ پاۋاننىڭ شەھىدەنى ئۆز ئائىلىسىگە ئاپىرىپ قويىشىنى قولدى ھەمدە ئۆي سېتىۋالىدىغان پۇلنى پاۋانغا يول پۇلى قىلىش ئۈچۈن بەردى.خارشالى ماتخوردا شاھىدە رولىداتەھرىرئاپىسى توپ مەيدانىدىكى توپ چولپانلىرىنىڭ ئىسمىگە ئاساسەن شەھىدە خارشائالى مالخوترا رولدا دەپ ئىسىم قويدى. ئالتە ياشقا كىرگەن بولىسىمۇ، يەنىلا گەپ قىلمايتتى. ئىچى تىتىلداپ كەتكەن ئانىسى ئۇنى ھىندىستانغا ئېلىپ بېرىپ، دېھلىدىكى چوڭ مەسچىتنى تاۋاپ قىلىپ كېلىش قارارىغا كەلدى. ئۇلار پويىزغا ئولتۇرۇپ پاكىستانغا قايتىش سەپىرىدە، شەھىدە ئانىسى ئۇخلاپ ياتقان چاغدا پويىزدىن چۈشۈپ ئازگالغا چۈشۈپ كەتكەن ئوغلاقنى قۇتقۇزۋاتقان چاغدا پويىز كېتىپ قالدى. شەھىدە ھىندىستاندا ئاق كۆڭۈل پاۋانغا ئۇچرىدى.قۇيۇلغان دۆلەت ۋە رايونلارتەھرىرئاۋىسترالىيە 2015715ئىزدە قامۇسى :..?9799:...?قىزچاقنىڭيۇرتىغاقايتىشى145089 دىن ئېرىشكەن 9 ماي 2018, 02:10بۇ بەتنى 9 ماي 2018 ئاخىرقى قېتىم 02:10 دا ئۆزگەرتكەن.
|
05 شىلدە، 2019استانا چفر كلۋج ويىنى الدىنداعى مەديا ءىسشارالار جوسپارىالداعى سەيسەنبى كۇنى ەلوردانىڭ استانا فۋتبول كلۋبى چەمپيوندار ليگاسىنداعى جورىعىن باستايدى.سپورت 04 شىلدە، 2019كاسىپقوي بوكس كەشى وتەدىالداعى جۇماسەنبى كۇندەرى الماتى جانە نۇرسۇلتان قالالارىندا قازاقستاندىق بوكسشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن ۇلكەن كاسىپقوي بوكس كەشى وتەدى. قازاقتىڭ ماقتانىشىنا اينالعان قانات يسلام باستاعان توعىز بوكسشى الاتاۋدىڭ باۋرايىندا جۇدىرىقتاسسا، ءبىر كۇننەن كەيىن ارقا تورىندە جانقوش تۇراروۆ باستاعان التى بوكسشىمىز كەزەكتى جەكپەجەكتەرىن وتكىزەدى.سپورت 02 شىلدە، 2019كابانانگانىڭ ورنىنا مۋبەلە كەلدىەلوردانىڭ استانا فۋتبول كلۋبى چەمپيوندار ليگاسىنىڭ ىرىكتەۋ كەزەڭى قارساڭىندا قۇرامىن كونگو در قۇراماسىنىڭ جانە فرانتسيانىڭ تۋلۋزا كومانداسىنىڭ شابۋىلشىسى فيرمين مۋبەلەمەن كۇشەيتتى. استانا كونگولىق شابۋىلشىنى ءبىر جىلعا جالعا الدى.
|
قاڭتارداعى حالىقارالىق ءىرى ىستەر ارناۋلى تاقىرىپ باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابى 3.2قاڭتارداعى حالىقارالىق ءىرى ىستەرجولدانعان ۋاقىتى : 201524 10:52:23ەۆروپاازيا ەكونوميكا وداعى رەسمي ىسكە قوسىلدى1قاڭتاردا رەسەي، بەلورۋسسيا، قازاقستان سىندى ءۇش ەلدەن قۇرالعان ەۆروپاازيا ەكونوميكا وداعى رەسمي ىسكە قوسىلدى. 2قاڭتاردا ارمەنيا وداققا كىرىپ، وسى وداققا مۇشە بولعان ءتورتىنشى ەلگە اينالدى. قىرعىزستان 1مامىردان باستاپ وسى وداققا رەسمي مۇشە ەل بولماقشى. ەۆروپاازيا ەكونوميكا وداعى رەسەي جەتەكشىلىك ەتكەن تاۋەلسىز ەلدەر دوستاستىعىنداعى ەكونوميكانى ءبىر تۇلعالاندىرۋ نىسانى بولىپ، ماقساتى 2025جىلدان بۇرىن وداقتىڭ ىشكى بولەگىندەگى تاۋار، قىزمەت وتەۋ، كاپيتال جانە ەڭبەككۇشتىڭ ەركىن اينالىمىن جۇزەگە اسىرىپ، سايكەستى بىرلىككە كەلگەن ەكونوميكالىق ساياساتتى جالپىلاستىرۋ بولىپ تابىلادى.فرانسيا جەلىلەس لاڭكەستىك شابۋىلعا ۇشىرادى7قاڭتاردا فرانسيانىڭ پاريج قالاسىنا ورنالاسقان چارلي اپتالىق جۋرنالى مەكەمەسى قارۋلى ەلەمەنتتەردىڭ شابۋىلىنا ۇشىراپ، 12 ادام قازا بولىپ، كوپتەگەن ادام جارالانعان. 8 جانە 9قاڭتار كۇندەرى پاريجدىڭ وڭتۇستىك بولەگىندەگى ەۆرەيلەر مەكتەبىنىڭ ماڭى مەن پاريج ۆينكەننەس ەۆرەيلەر ازىقتۇلىك دۇكەنىندە ىلگەرىندىكەيىندى ءبىر ايەل ساقشىنى اتىپ ءولتىرۋ جانە ادام بارىمتالاۋ سياقتى لاڭكەستىك شابۋىلداۋ وقيعاسى تۋىلدى. اتىپ ولتىرىلگەن قارۋلى ەلەمەنتتەردەن تىس، بۇل جەلىلەس لاڭكەستىك شابۋىلداۋ وقيعاسىندا 17 ادام قازا بولعان. يەمەن شەكاراسى ىشىندەگى ءالحايدا ۇيىمىنىڭ اراب تۇبەگى تارماعى وسى وقيعاعا جاۋاپتى بولاتىندىعىن ايتتى.جاپونيانىڭ قورعانىس مەجە ەسەبى تاريحتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتتى14قاڭتاردا جاپونيا ۇكىمەتى 2015جىلعى قازىنا مەجە ەسەپ جوباسىن ماقۇلدادى، مۇنىڭ ىشىندە قورعانىس مەجە ەسەبى ءۇرتىس ءۇش جىل جوعارىلاپ، 4 تريلليون 980 ميلليارد يەن مەجەمەن 42 ميلليارد 100 ميلليون امەريكا دوللارى بولىپ، تاريحتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتكەن.لي كىچياڭ دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكا تالقى مىنبەرىنىڭ جىلدىق ماجىلىسىنە قاتىناستى ءارى شۆەتساريادا ساپاردا بولدى20قاڭتاردان 22قاڭتارعا دەيىن مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ زۇڭليى لي كىچياڭ شۆەتساريانىڭ داۆوس قالاشىعىندا وتكىزىلگەن دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكا تالقى مىنبەرىنىڭ جىلدىق ماجىلىسىنە قاتىناستى ءارى شۆەتساريادا قىزمەت بابىمەن ساپاردا بولدى. جىلدىق ماجىلىستە لي كىچياڭ: جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ دامۋى جاڭا جاعدايعا اياق باستى، جۇڭگونىڭ دامۋ كومەسكى كۇشى زور، دۇنيە جۇزىنە تىڭ وراي جاراتادى دەدى. ساپارداعى كەزىندە جۇڭگو مەن شۆەتساريا ەكى ەل باسشىلارى ەكى جاقتىڭ فينانس، ازىقتۇلىك، ءدارىدارمەك، عىلمي زەرتتەۋ، ادامداردىڭ بارىسكەلىسى جونىندەگى وڭىرلىك سەلبەستىك حۇجاتىنا قول قويۋعا بىرلىكتە كۋا بولدى.دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكا تالقى مىنبەرىنىڭ جىلدىق ءماجىلىسى اشىلدى21قاڭتاردان 24قاڭتارعا دەيىن 2015جىلعى دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكا تالقى مىنبەرىنىڭ جىلدىق ءماجىلىسى شۆەتساريانىڭ داۆوس قالاشىعىندا اشىلدى، 140 تان استام مەملەكەت پەن رايوننان كەلگەن 2 مىڭ 500 دەن ارتىق ۇكىمەت، ساۋدا، وقۋاعارتۋ سالاسىنداعى قايراتكەرلەر قاتىناستى، جىلدىق ءماجىلىس تۇتاس جەر شارىندىق جاڭا جاعدايدى باستى تاقىرىپ ەتتى.ساۋد ارابياسىنىڭ پاتشاسى ابدۇللا ناۋقاس سەبەبىنەن قازا بولدى23قاڭتاردا ساۋد ارابياسىنىڭ پاتشا ورداسى كەڭسەسى مالىمدەمە جاريالاپ، پاتشا ابدۇللانىڭ قازا بولعاندىعىن ايتتى، بيىل ول 90 جاستا ەكەن. پاتشا مۇراگەرى ساليمان تاحقا وتىردى ءارى ەكىنشى پاتشا مۇراگەرى، ەكىنشى ورىنباسار باس ءۋازىر مۇكريننىڭ حانزادا بولعاندىعىن جاريالادى.گرەتسيادا سول قانات ساياسي پارتيا بيلىكتى مەڭگەردى25قاڭتاردا گرەتسيادا وتكىزىلگەن پارلامەنت سايلامىندا ىقشامداۋ ساياساتىن اياقتاتىپ، قۇتقارۋكومەكتەسۋ كەلىسىمى جونىندە قايتالاي كەلىسسوز وتكىزۋدى دارىپتەيتىن ۇشقارى سول قانات وداعى جەڭىپ شىقتى. سول قانات وداعىنىڭ باسشىسى تسيپراس 26قاڭتاردا سەرت بەرىپ، زۇڭليلىق مىندەتكە وتىردى. بۇل گرەتسيادا دۇنيە جۇزىلىك ەكىنشى سوعىستان كەيىن تۇڭعىش رەت سول قانات ساياسي پارتيانىڭ بيلىك جۇرگىزۋى ەسەپتەلەدى.ا ق ش زۇڭتۇڭى وباما ءۇندىستان مەن ساۋد ارابيادا ساپاردا بولدى25قاڭتاردان 27قاڭتارعا دەيىن ا ق شزۇڭتۇڭى براك وباما 3 كۇندىك ۋاقىتپەن ءۇندىستاندا مەملەكەت ىستەرى بابىمەن ساپاردا بولدى. ساپارداعى كەزىندە ەكى جاق حالىقتىق يادرو ەنەرگياسى سەلبەستىك كەلىسىمىن تياناقتاندىرۋ ماسەلەسى جاعىندا ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزدى ءارى لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، قورعانىس ىستەرى، سونداياق جاڭا ەنەرگيا ىستەستىگى سياقتى وڭىرلىك تاقىرىپ جونىندە ءبىر اۋىزدىلىققا كەلدى. وباما تاعى دا ءۇندىستان رەسپۋبليكا كۇنىن قۇتتىقتاۋ قيمىلىنا قاتىناستى. 23قاڭتاردا ساۋد ارابيا پاتشاسى ابدۇللا قايتىس بولعاندىعى سەبەپتى، 27قاڭتاردا وباما سول كۇنى الدىن الا بەلگىلەنگەن ءۇندىستاننىڭ تاج ماحالرە ەجەلگى ەسكەرتكىشىن ەكسكۋرسسيالاۋ جوسپارىن كۇشىنەن قالدىرىپ، ساۋد ارابياعا بارىپ، ابدۇللانىڭ قازاسىنا كوڭىل ايتتى. جازا لاگەرىندەگىلەردىڭ ازات بولعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن ەسكە الدى27قاڭتاردا كوپتەگەن مەملەكەت جازا لاگەرىندەگىلەردىڭ ازات بولعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى مەن حالىقارالىق زور قىرعىنشىلىقتا قازا بولعانداردى سالتاناتتى ەسكە الدى. جازا لاگەرى ناتسيس گەرمانيا ەكىنشى دۇنيە جۇزىلىك سوعىس كەزىندە سالعان ەڭ ءىرى جازا لاگەرى بولىپ، از دەگەندە ءبىر ميلليون 100 مىڭ ادام سول جەردە قىرعىندالعان. 1945جىلى 27قاڭتاردا سوۆەتتىك قىزىل ارميا وسى جازا لاگەرىندەگىلەردى ازات ەتكەن. 2005جىلى بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى قاۋلى ماقۇلداپ، ءار جىلعى 27قاڭتاردى حالىقارالىق زور قىرعىنشىلىقتا قازا بولعانداردى ەسكە الۋ كۇنى ەتىپ بەلگىلەگەن.لاتىن امەريكاسى مەن كارايب مەملەكەتى ورتاق تۇلعاسى باسشىلار ءماجىلىسىن وتكىزدى28قاڭتاردان 29قاڭتارعا دەيىن ورتاق قۇرۋدى باستى تاقىرىپ ەتكەن 3كەزەكتى لاتىن امەريكاسى مەن كارايب مەملەكەتى ورتاق تۇلعاسىنىڭ باسشىلار ءماجىلىسى كوستاريكانىڭ استاناسى سانحوسەدە وتكىزىلدى. بۇعان لاتىن امەريكاسى مەن كارايب مەملەكەتى ورتاق تۇلعاسىنا مۇشە 33 ەلدىڭ ەل باسىلارى نەمەسە جوعارى دارەجەلى ۋاكىلدەرى قاتىناستى. ماجىلىستە بەلەم ساياساتتىق مالىمدەمەسىنە قول قويىستى ءارى لاتىن امەريكاسى مەن كارايب مەملەكەتى ورتاق تۇلعاسىنىڭ 2015جىلعى قيمىل جوسپارىن ماقۇلدادى.مالايزيا 370 ءنومىرلى جولاۋشىلار ۇشاعىنىڭ شىرعالاڭعا ۇشىراعاندىعىن جاريالادى29قاڭتاردا مالايزيا 370 ءنومىرلى جولاۋشىلار ۇشاعىنىڭ شىرعالاڭعا ۇشىراعاندىعىن جاريالاپ، ۇشاقتاعى جولاۋشىلار مەن ۇشاق قىزمەتكەرلەرىن قامتىعان 239 ادامنىڭ تۇگەلدەي قازا بولعاندىعىن تۇسپالدادى. 2014جىلى 8ناۋرىز تاڭ سارىدە كۋالالۋمپۋردان بەيجيڭگە ۇشقان 370 كەزەكتى ۇشاق كوككە كوتەرىلگەننەن كەيىن كوپ وتپەي جەر بەتىمەن بايلانىسى ۇزىلگەن. ۇشاقتا جالپى227 جولاۋشى بار بولىپ، مۇنىڭ 154 ى جۇڭگولىق جولاۋشى ەكەن.پاكيستاندا مەشىتتە قوپارىلىس تۋىلدى30قاڭتاردا پاكيستاننىڭ وڭتۇستىگىندەگى سيند ولكەسىنىڭ شيكارپۋر ايماعىنداعى مەشىتتە قوپارىلىس تۋىلىپ، از دەگەندە 61 ادام قازا بولدى. ءتاڭىردىڭ جاساعى دەپ اتالاتىن ءسۇني توبىنىڭ ۇشقارى ۇيىمى بۇل وقيعاعا جاۋاپتى بولاتىندىعىن جاريالادى. بۇل ۇيىم وتكەن جىلى ۇشقارى ۇيىم ءىسلام مەملەكەتىن قولدايتىندىعىن جاريالاعان بولاتىن.يتاليادا جاڭا كەزەكتى زۇڭتۇڭ سايلاندى31قاڭتاردا يتاليا زۇڭتۇڭ سايلامىنىڭ 4كەزەكتى داۋىس بەرۋىندە دەموكراتيالىق پارتيا كورسەتكەن كانديدات، بيىل 73 جاستاعى يتاليانىڭ بۇرىنعى ورىنباسار زۇڭليى، قازىر نەگىزگى زاڭ سوتىنىڭ سۋدياسى مىندەتىن اتقارىپ وتىرعان سەرگيو.ماتتارەللا زۇڭتۇڭدىققا سايلانىپ، وسىدان بۇرىن جاس شاماسى سەبەبىنەن قىزمەتتەن شەگىنگەن جورج.نوپولياتونىڭ ورنىنا شىقتى. يتاليادا زۇڭتۇڭنىڭ مىندەت مەرزىمى7 جىل بولادى. نەگىزگى زاڭعا نەگىزدەلگەندە، زۇڭتۇڭ ەكى پالاتانىڭ بىرىككەن ماجىلىسىندە سايلانادى ەكەن.جاپونيالىق بارىمتا ءىسلام مەملەكەتى جاعىنان ءولتىرىلدى31قاڭتاردا ۇشقارى ۇيىم ءىسلام مەملەكەتى جاپونيالىق بارىمتا كىنجي.گوتونىڭ ولتىرىلگەن كەسكىنىن جاريالادى. جاپونيا ۇكىمەتى بۇل كەسكىننىڭ شىنجالعانىن تۇراقتاندىرۋدا. 20قاڭتاردا ءىسلام مەملەكەتى جاپونيالىق بارىمتا حارۋنا.يۋكاۋا مەن كنجي.گوتونى قىساۋ ارقىلى جاپونيا جاقتىڭ 72 ساعات ىشىندە 200 ميلليون دوللار تولەم تولەۋىن تالاپ ەتكەن. 24قاڭتار تۇندە ءىسلام مەملەكەتى قاتىستى توراپ بەكەتىنە سۋرەت پەن كەسكىن جولداعان. سۋرەتتە كنجي.گوتونىڭ ولتىرىلگەندىگى كورسەتىلگەن، ال دىبىسبەينەگە نەگىزدەلگەندە، ءىسلام مەملەكەتى يوردانيادا قاماۋدا جاتقان ايەل تۇتقىن سايدا.ريشاۆيدى بوساتۋدى كنجي.گوتونى قويا بەرۋدىڭ العى شارتى ەتكەن. 27قاڭتاردا ءىسلام مەملەكەتى حارۋنا.يۋكاۋانىڭ سۋرەتى مەن دىبىسبەينەسىن جاريالاعان. دىبىسبەينەدە حارۋنا.يۋكاۋا ءوزىنىڭ 24 ساعات ۋاقىتى عانا قالعاندىعىن ايتقان.
|
ئۆزبېكىستان ھۆكۈمىتى خەلقئارا جەمئىيەتنىڭ تەنقىدىگە ئۇچرىدى ئۇيغۇرئۆزبېكىستان ھۆكۈمىتى خەلقئارا جەمئىيەتنىڭ تەنقىدىگە ئۇچرىدىخەلقئارا جەمئىيەت يەكشەنبە كۈنى ئۆزبېكىستان ھۆكۈمىتىنىڭ ھەربىي كۈچ بىلەن نامايىشچىلارنىڭ ھەرىكىتىنى باستۇرغانلىقىنى قاتتىق ئەيىبلىدى.ئامېرىكا بىرلەشمە ئاخبارات ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، ئەنگىلىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى جەك سىچو يەكشەنبە كۈنى ئۆزبېكىستاننى دېموكراتىك ئۆزگىرىش ياساشقا چاقىرىپ، ۋەزىيەت ئىنتايىن ئېغىر، ئۇ يەردە دېموكراتىيە كەمچىل بولماقتا، ئېغىر كىشىلىك ھوقۇق دەپسەنچىلىكى يۈز بەرمەكتە دېدى.ئۇ يەنە مەن ئۆزبېك ئەسكەرلىرىنىڭ نامايىشچىلارغا ئوق چىقارغانلىقىنى قاتتىق ئەيىبلەيمەن، ھەمدە ئۆزبېكىستان ھۆكۈمىتىنى ئۆزىنى تۇتۇۋېلىپ، مەسىلىنى تىنچلىق بىلەن ھەل قىلىشقا چاقىرىمەن دەپ بىلدۈردى.مەركىزى نيويوركتىكى خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش تەشكىلاتىمۇ يەكشەنبە كۈنى بايانات ئېلان قىلىپ، ھۆكۈمەتنىڭ تېررورچىلىققا قارشى كۈرەشنى باھانە قىلىپ، نامايىشچىلارغا ئوق چىقىرىشىنى ئاقلاشقا بولمايدىغانلىقىنى بىلدۈردى. ئۇلارنىڭ كۆرسىتىشىچە، بۇ ۋەقە تېررورچىلىققا باغلىنىشلىق بولماستىن، بەلكى خەلقنىڭ نامراتلىق ۋە باستۇرۇشقا قارشى ھەرىكىتى ئىكەن.ئەمما ئۆزبېكىستان ھۆكۈمىتى يەكشەنبە كۈنى خەلقئارا جەمئىيەتنىڭ ئەيىبلىشىنى رەت قىلدى. ئۆزبېكىستان تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى ، ئەسكەرلەرنىڭ نامايىشچىلارغا ئوق چىقارغانلىقىنى پۈتۈنلەي ئىنكار قىلدى. ئارزۇئەسكەرلەر ئەنجاندىكى نامايىشچىلارغا ئوق چىقاردىئۆزبېكىستان ئۆكتىچىلىرى سىياسىي جىنايەتچىلەرنى قويۇپ بېرىشنى تەلەپ قىلدىكىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرى ئۆزبېك ھۆكۈمىنى ئۆمەروفنىڭ ئۆلۈم سەۋەبىنى تەكشۈرۈشكە چاقىردى
|
ەلوردادا جۇننەن جاسالعان ەرەكشە قولونەر بۇيىمدارىنىڭ كورمەسى اشىلدى14 قىركۇيەك 18:30نۇر سۇلتان. قازاقپارات ەلورداداعى ۇلتتىق مۋزەيدە گەوگرافيا مادەني دامۋ باعىتى اتتى كورمە ءوز جۇمىسىن باستادى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.بۇگىن ۇلتتىق مۋزەي زالى ەرەكشە كورمەمەن تولىعىپ جاتىر. قازىر، وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، ەلىمىز ءسان سالتاناتى اسىپ تۇرعان ۋاقىتتا وڭىرلەردەگى جاس تالانتتارعا ءوز مۇمكىندىكتەرىن جۇزەگە اسىرۋعا جاعداي جاساۋدا. ەلباسىنىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسى اياسىندا ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىز قايتا جاڭعىرىپ، دارىپتەلۋدە. بۇگىنگى كورمە سونىڭ كورىنىسى ، دەدى ق ر ۇلتتىق مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى.اتالعان كورمەنىڭ اۆتورى اعايىندى اڭقاۋوۆتار. قوستاناي وبلىسىنىڭ تۋمالارى كيىزدەن سۋرەت سالۋ ونەرىن وسىدان 8 جىل بۇرىن باستاعان. ولار ءوز شىعارمالارىندا قوي ءجۇنىنىڭ ەرەكشە تەحنيكامەن وڭدەلگەن ءتۇرىن كەڭىنەن قولدانادى. ولار قولدانعان جاڭا تەحنولوگيالىق باعىت كيىزدى كەسكىندەمە جاعىنان كورسەتۋ.سونىمەن قاتار، اتالعان كورمەگە ەلىمىزدىڭ ءتۇرلى ايماقتارىنداعى شەبەرلەردىڭ كيىز بەن گوبەلەننەن جاساعان ەڭبەكتەرى، سۋرەت گالەرەياسىنىڭ تۋىندىلارى، قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پەداگوگتارى مەن ستۋدەنتتەرىنىڭ شىعارمالارى ۇسىنىلىپ وتىر.كورمە 30 قىركۇيەككە دەيىن جالعاسادى.
|
الماتىنىڭ جەر استى وتپەلى جولدارى قالاي وزگەردى ايماق09 تامىز 2018، 14:25الماتىنىڭ جەر استى وتپەلى جولدارى قالاي وزگەردى09 تامىز 2018, 14:25 453 0الماتىدا قالانىڭ بارلىق جەر استى وتپەلى جولدارىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ جۇمىستارى اياقتالۋدا. مەگاپوليس اكىمى باۋىرجان بايبەك جۇمىس ساپارى كەزىندە جاياۋ جۇرگىنشى ينفراقۇرىلىمىن رەكونسترۋسيالاۋ قارقىنىن تەكسەرىپ، جاڭارعان جەر استى وتپەلى جولداردى قاراپ شىقتى، دەپ حابارلايدى ۆ. اقپارات اگەنتتىگى.جاڭارعان جەر استى وتپەلى جولدارعا ديودتى جارىق كوزدەرى مەن قوزعالىس قۇرىلعىلارى، مۋزىكا شىعاراتىن دىبىس ديناميكالارى ورناتىلعان. وتپەلى جولداردىڭ توبەلەرى ارنايى جانبايتىن ماتەريالداردان جاسالعان، قابىرعالارى اشىق ادەمى سۋرەتتەرمەن بەزەندىرىلگەن.مىسالى، اباي مەن ابىلايحاننىڭ بۇرىلىسىنداعى جەر استى وتپەلى جولدىڭ قابىرعالارىنا قازاق اقىنى جانە اعارتۋشى اباي قۇنانبايەۆتىڭ ناقىلدارى جازىلعان. رەسپۋبليكا سارايىنا قارسى ورنالاسقان جەر استى وتپەلى جولدىڭ قابىرعاسىندا جەتى قازىنا اتتى قازاق كوشپەندىسىنىڭ جەتى بايلىعى كورىنىس تاپقان.ٴقاۋىپسىزى قالا باعىتى اياسىندا جەر استى وتپەلى جولعا جاڭا سيپاتتاعى بىرنەشە ۆيدەوكامەرالار ورناتىلعان. ولاردا جۇزدەردى انىقتايتىن مۇمكىندىكتەر بار ٴارى اۋداندىق ىشكى ىستەر باسقارمالارىنىڭ باقىلاۋ جۇيەلەرىنە قوسىلعان.بيىلعى جىلى 160تان استام كوشە جوندەۋدەن ٴوتتى جانە 600دەن استام اۋلا اباتتاندىرىلادى. قالانىڭ تاريحي ورتالىعى مودەرنيزاسيالانۋدا. تەك سوڭعى جىلى عانا 800 كيلومەتر ينجەنەرلىك جەلى جاڭاردى. ارينە، جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ قالا تۇرعىندارىنا جايسىزدىق تۋدىرۋى مۇمكىن. مەن ولاردان ٴسال عانا شىدامدىلىق تانىتۋدى وتىنەمىن. كوشەلەرگە رەكونسترۋكسيا جۇرگىزۋ كەزىندە قۇرىلىس ەرەجەسىن ساقتاماعان ٴبىرقاتار ٴىرى قۇرىلىس ۇيىمدارى ايىپپۇل تولەدى. بارلىق جۇمىستار ساپالى ٴارى قىسقا مەرزىمدە اياقتالادى. كەيىن وسى قۇرىلىس كومپانيالارى قۇرىلىس مادەنيەتىن يگەرىپ، جوندەۋ جۇمىستارىن قالا تۇرعىندارىنا بىلدىرمەي جۇرگىزەتىن بولادى، دەپ اتاپ ٴوتتى باۋىرجان بايبەك.
|
تارباعاتاي ايماعىنىڭ 22كەزەكتى اقىندار ايتىسى ءوز مارەسىنە جەتتىاعاجايالتاي تورابىاعاجايالتاي تورابىكەلۋ قاينارى: جۇڭگو قازاق راديو تورابى 20190805 12:29ءتىلشى قىمبات دىڭعازى قىزى تارباعاتاي ايماعى ءدوربىلجىن اۋدانىنان حابارلايدى. 8ايدىڭ 1، 2كۇنى، ەكى كۇندىك ۋاقىتپەن جالعاسقان تارباعاتاي ايماعىنىڭ 22كەزەكتى اقىندار ايتىسى مادەنيەت ساياحات مەرەكەسى 8ايدىڭ 2كۇنى ءدوربىلجىن اۋدانى قىزىلبۇلاق ساحاراسىندا تابىسپەن اياقتادى. تارباعاتاي ايماعىنىڭ ءار قايسى اۋدانىنان كەلگەن 20 اقىن، ەكى كۇندىك ۋاقىتپەن الامان سايىس جاساپ، سوڭىندا،ءدوربىلجىن اۋدانىنىڭ اقىنى ايىپقان بايموللا ۇلى مەن شاعانتوعاي اۋدانىنان كەلگەن اقىن گاۋھار نيعىمەت قىزى وسى جولعى جارىستىڭ باس جۇلدەسىن جەڭىپ الدى.ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، تارباعاتاي ايماعىنىڭ اقىندار ايتىسى مادەنيەت ساياحات مەرەكەسى بۇدان بۇرىن 21 كەزەك ءساتتى وتكىزىلگەن، بيىل 22كەزەگىن قارسى الىپ وتىر. بۇل جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنا 70 جىل تولعان تورقالى تويعا ءۇن قوسىپ، تارباعاتاي ايماعىنىڭ 70 جىلدان بەرگى ءار سالا ءار كاسىپتەن قولعا جەتكىزگەن جەمىستەرىن، ءار قايسى ۇلت بىرلىكتە ىنتىماقتى جىرلاپ، بەرەكەلى ورتاق تۇرمىس كەشىرىپ جاتقان باياشات بەتبەينەسىن، ءتۇرلى جەلىلەس قيمىلدارمەن بەينەلەدى.ءدوربىلجىن اۋداندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اۋدان اكىمى ماقسۇتقان ءجامساپ ۇلى بىلاي دەدى: بيىل جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى، ءبىز بۇگىنگى ءوتىپ جاتقان اقىندار ايتىسى مادەنيەت ساياحات مەرەكەسىن وسى 70 جىلدىق تورقالى تويعا سي، تارتۋ رەتىندە وتكىزىپ وتىرمىز. بۇندا تەك اقىن ايتىس عانا ەمەس، ءبىزدىڭ ساياحات مادەنيەتىمىزدى جانداندىرۋىمىزدى باستى ماقسات ەتىپ وتىر. جالپى حالىق بۇقاراسىنا اقىندار ايتىسى مادەنيەت ساياحات مەرەكەسى ارقىلى ورتالىقتىڭ حالىققا بولعان قامقورلىعىن، ۇگىتىن جەتكىزۋ، اسىرەسە ورتالىقتىڭ ۇندەۋى، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بۇقاراعا دەگەن قامقورلىعى، جانە ءدوربىلجىن اۋدانىنىڭ، تارباعاتاي ايماعىمىزدىڭ دامۋ نەگىزگى مازمۇن بولىپ وتىر.ءدوربىلجىن اۋداندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اۋدان اكىمى ماقسۇتقان ءجامساپ ۇلىوسى جولعى اقىندار ايتىسى مادەنيەت ساياحات مەرەكەسى 8ايدىڭ 1كۇنى ءدوربىلجىن اۋدانى قىزىلبۇلاق ساحاراسىندا باستالدى. باستالۋ سالتىندا الدىمەن مەملەكەت تۋى شىعارىلىپ، مەملەكەت ءانى ورىندالدى. جالعاسىنان ايماقتاعى ءار قايسى اۋداننان كەلگەن اقىندار ساحنا شىعىپ جۇرتپەن جۇزدەستى، ءار قايسى اۋدانداعى كوركەمونەر ۇيىرمەسىنەن كەلگەن ارتيستەر اسقاقتاتا ءان شىرقاپ، بۇرالا بيگە باسىپ، تارتىمدى كونسەرت نومىرلەرىن كورەرمەندەرگە سيلادى. كوش باستاۋ، قىزقۋار، تەڭگە ءىلۋ قاتارلى ۇلتتىق ويىندار قويىلدى.وسى جولعى مەرەكە باقىت گۇلىن ماۋەلەتىپ، دومبىرامەن ولەڭ جىرلاۋدى باستى تاقىرىپ ەتىپ، اقىندار ايتىسىنان تىس، الۋان ءتۇرلى جەلىلەس قيمىلدار ءجۇرىلدى. قيمىل مايدانىندا 70 سيفىر فورماسىندا 31 كيىز ءۇي تىگىلدى، جەرگىلىكتەگى سۋرەتشى بەدەل يمانمادي ۇلىنىڭ شاكىرتتەرىمەن بىرلىكتە سىزعان وتاندى جىرلاۋ مازمۇنىنداعى 70 مەترلىك سۋرەت جۇرتپەن جۇزدەستى. ات جارىسى، پالۋان جارىسى، ۆەلەسيپەت سىندى دەنەتاربيە جارىستارى ءوتتى، سونداياق ءدوربىلجىن اۋدانىنداعى سەلبەستىك كوپەراتيۆتەردەن كەلگەن كەستە قاتارلى قولونەر بۇيىمدار كورمەگە قويىلدى. الۋان مازمۇندار ارقىلى حالىقتىڭ مادەنيەت قيمىلدارىن بايىتۋمەن بىرگە، ءار ۇلت حالقى اراسىنداعى ىنتىماقتى قارىمقاتىناستى ونان ارى قويۋلاتىپ، توعىستىرۋعا وراي جاراتتى.وسى جولعى ايتىستا باس جۇلدەنى جەڭىپ العان ءدوربىلجىن اۋدانىنىڭ اقىنى ايىپقان بايموللا ۇلى بىلاي دەپ كوڭىل كۇيىن جەتكىزدى: دومبىرامدى، جۇرەگىمدەگى جىرىمدىسىرىمدى كورەتىپ، تۋعان ەلمەن، تۋعان جەرمەن جۇزدەسسەم دەپ وسى جولعى اقىندار ايتىسىنا كەلىپ قاتىناستىم، جالپى بارلىق ءار ۇلت حالقىن رۋحاني جاقتان سەرپىتسەم، مەملەكەتتىڭ قازىرگى جۇرگىزىلىپ جاتقان ابزال ساياساتىن مالشى ديقان قاۋىمعا جەتكىزسەم دەگەن ارمان تىلەكتى الا كەلدىم. مەن 97جىلدان بەرى اقىندار ايتىسنا قاتىناسىپ كەلەمىن، بيىل 22 جىل بولدى، وسى كەزەكتى جارىس تا جاقسى ءوتتى، جارىستا جۇلدەلى بولعانىما وتە قۋانىشتامىن.ءدوربىلجىن اۋدانىنىڭ اقىنى ايىپقان بايموللا ۇلىشاعانتوعاي اۋدانىنىڭ اقىنى گاۋھار نيعىمەت قىزى ايىپقان بايموللا ۇلىمەن بىرلىكتە باس جۇلدەنى جەڭىپ الدى بىلاي دەدى: ارىپتەستەرىممەن بىرگە جاقسى ايتىس جاسادىق دەپ ويلايمىن، حالىققا ۇناپ جاتسا، ءبىز ءۇشىن مارتەبە. وتانىمىز كۇننەنكۇنگە كوركەيە بەرسىن، وتاننىڭ نۇرى ءاربىر حالىققا مەيىرىن توگىپ، اۋىلدا كۇندە وسىنداي توي بولا بەرسىن دەپ تىلەگىمدى جەتكىزەم، راحىمەت.ءتىلشىمىز گاۋھار نيعىمەت قىزىمەن سۇحباتتاسوڭىندا، تارباعاتاي ايماعىنىڭ كەلەسى كەزەكتى اقىندار ايتىسى مادەنيەت ساياحات مەرەكەسى شاۋەشەك قالاسىندا وتەتىن بولىپ بەكتىلىپ، ايتىس تۋى شاۋەشەك قالاسىنا وتكىزىلىپ بەرىلدى.1 دارەجەلى بولعان اقىندار2 دارەجەلى بولعان اقىندار3 دارەجەلى جانە ۇزدىك بولىپ باعالانعان اقىندار
|
داۋدىڭ توركىنى مەرەيتويلىق مەدال ما؟!وقيعا 10 قىركۇيەك، 2020قازىر ءاربىر مەرەكەگە، ەلگە سىيلى جەكەلەگەن تۇلعالار مەن اۋدان، قالالاردىڭ، ىرگەلى ۇجىمداردىڭ مەرەيتويىنا قاتىستى شىعارىلاتىن مەدالدار كوپاق. قىرۋار اقشاعا شىعارىلاتىن مەدالداردىڭ شىعىنى ءوز الدىنا، قىزىعى تاراتىلۋىندا، ۇلەستىرىلۋىندە. ونى العاندار مەن الماعاندار اراسىندا تۋىندايتىن الاۋىزدىقتا بولىپ تۇر. ءتىپتى كوز الدىڭا دوربا تولى مەدالدى كەز كەلگەن ادامعا ۋىستاي ۇلەستىرىپ جاتقان، جەتپەي قالعاندارى اشۋعا ءمىنىپ، باسىنا كوتەرە شۋ شىعارعان بازار ەلەستەيدى.مۇعالىمدەر اراسىنداعى قالالىق دەڭگەيدە وتكەن كىشىگىرىم ءبىر جارىستا جۇلدە العان ۇستازدىڭ: ماعان ارادا بىرنەشە اي وتكەسىن ويلاماعان جەردەن اقتاۋ قالاسىنىڭ مەرەيتويلىق مەدالىن تاپسىردى، بەكەراق العان ەكەنمىن، قالاي الدىم، سولاي داۋ، ءارتۇرلى اڭگىمە، كورەالماۋشىلىق، تانىس ارقىلى الدى دەپ كۇستانالاۋ كوبەيدى. بىراق مەن وسى جارىس ءۇشىن بىلدەي قالانىڭ مەدالىن بەرەدى دەپ ويلاماپپىن جانە قاجەتى دە جوق ەدى، دەپ كۇيىنگەنى بار. بىردە ماعان وبلىستىق اكىمدىكتىڭ بىلدەي قىزمەتكەرى ادەمى قوراپتاعى سولكەبايدى قولىما ماساتتانا ۇستاتقانى ەسىمدە. كۋالىگىن سۇراعانىمدا، مەدالدا كۋالىك بولا ما؟ بىلمەيدى ەكەنمىن، قازىر سۇراستىرايىن، دەپ تەلەفونعا جارماستى. كوشەدەن تاۋىپ الماعاندىعىن، نە كورشىنىڭ توسبەلگىسىن سۇراپ تاعىپ الماعاندىعىن دالەلدەيتىن ءاربىر مەدالدىڭ ارنايى كۋالىگىنىڭ بولۋبولماۋىن كەڭسەدە وتىرعان مەملەكەتتىك قىزمەتكەردىڭ بىلمەۋى مەدالدىڭ قادىرىنىڭ كەتكەنى مە، الدە مەملەكەتتىك قىزمەتكەردىڭ ورەسىنىڭ ولشەمى مە؟مەدال بەرۋدە، مەيلى ول مەرەكەلىك بولسىن، جاسىنا، ەڭبەك وتىلىنە، وڭىردەگى ەڭبەك ەتكەن جىلدارىنا قاتىستى بەلگىلى ءبىر تالاپتار بولمايتىنى قىزىق. كەڭەستىك كەزەڭدە كۇن ۇزاعىنا ءۇي شارۋاسى، بالا قامىمەن قاباتتاستىرىپ قي اۋدارىپ، سۋ تاسىپ، قوي جايىپ، بوتا ارقانداپ، تۇيە ساۋىپ، قوي قىرقىپ، تۇيە كۇزەپ، جۇكتەرىن بۋىپءتۇيىپ جىلىنا 45 رەت كوشىپقونىپ، مال شارۋاشىلىعىنا ەسەپسىز ەڭبەك ەتىپ، ءتۇنى بويى كىرپىگىن بىردە ءىلىپ، بىردە ىلمەي قوي كۇزەتكەن اكەانالارىمىزدىڭ بۇگىندە كوزى ءتىرىسى از. سول كىسىلەردەن مەدال تۇگىلى ءبىر قاتىرما قاعاز كورمەيمىز، بۇگىنگى اركىمگە ۇلەستىرىلىپ جاتقان سانساپات مەدال مەن العىس حاتتاردان دا ادا. ول ءۇشىن بۇلدانىپ جاتقان ولار دا جوق، تىلەگى ەلدىڭ، جەردىڭ، ۇرپاقتىڭ اماندىعى! ولاردىڭ نەمەرەلەرىمەن قاتار جانداردىڭ الدى مەملەكەتتىك، سوڭى بىرنەشە مەرەكەلىك مەدالدى جارقىراتا تاعىپ جاتقانىنا ۇيالاسىڭ...مىسالى، ءبىر ايتۋلى ءساتتىڭ 2530 جىلدىق مەرەيتويى دەلىك، ونىڭ يەگەرى سول داتادان ءسال ۇلكەن. قانداي تەرى توگىلىپ، قانداي ەڭبەك سىڭىرگەنى بەلگىسىز... وتكەن جىلى ماڭعىستاۋدا ءبىر اۋداننىڭ 40 جىلدىق مەرەيتويى تويلاندى. كەزىندە اۋداننىڭ اۋدان بولۋىنا ۇلەس قوسقان، كەڭشاردىڭ بۇكىل اۋىرتپالىعىن ارقالاعان ۇلكەندەر جاعى ەلەۋسىز قالىپ، اكىمدىكتە جۇرگەن وندىردەي ۇل مەن قىز توستەرى جارقىراپ شىعا كەلدى. دۇرىس پا، جوق!جۋىردا ماڭعىستاۋدا مەرەكەلىك مەدالعا قاتىستى داۋ تاعى بۇرق ەتە قالدى. بۇل جولى مۇعالىم، دارىگەر نەمەسە قاراپايىم حالىق اراسىنان ەمەس، بىلدەي ماڭعىستاۋ وبلىسى اكىمى اپپاراتىنان. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا 25 جىل تولۋىنا وراي دايىندالعان توسبەلگى اكىم اپپاراتىنداعى 9 ءبولىمنىڭ باسشىلارىنا عانا تيەسىلى بولادى. مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى ءوتىلى كوپ بولعانىمەن باسشىلىققا قولى جەتپەگەندەر بار، قاتارداعى مامان بولعانىمەن، باسشىدان بەتەر بىلەك سىبانا ەڭبەك ەتەتىندەر بار، ايتەۋىر داۋدىڭ باسى دايرابايدىڭ كوك سيىرى ەمەس، كونستيتۋتسيانىڭ كورىكتى مەدالى بولادى دا شىعادى. تۋىنداعان داۋعا قاراپ اكىم اپپاراتى باسشىلىعى مەرەكەلىك مەدالداردى بەلگىلى ءبىر تالاپتارعا سۇيەنبەي تەك باسشىلارعا وڭدىسولدى تاراتا سالعان با؟ دەگەن سۇراق تۋىندايدى. ەكىنشىدەن، وزگەلەرگە ۇلگى بولىپ، مەملەكەتتىك قىزمەتكەر دەگەن اتىنا ساي مەملەكەتتىك رامىزدەردى، قۇندىلىقتار مەن بەلگىلەردى قۇرمەتتەۋگە ءتيىس اپپارات قىزمەتكەرلەرىنىڭ مەدال ءۇشىن الاۋىز بولۋى ۇياتاق. كىنا باسشىلىقتا، اقىرى مەدالدى بەرگەن ەكەن، بەلگىلى تالاپتار ساقتالۋى ءتيىس، ايتپەسە جۇمىس ىستەيتىن، تەك مەرەكە سايىن مەدال الىپ، ومىراۋى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس ارداگەرلەرىنىڭ ومىراۋىنان دا ارتىق بولىپ سولكەبايعا سىقاي تولعان ءبولىم باسشىلارى عانا ما؟ ولاردىڭ قاراماعىندا قانشا مامان قانشا جىلدان بەرى قالىس قالىپ كەلەدى؟ەڭبەكتىڭ ەلەنگەنى جاقسى، الايدا ءوزى جاقسى، ءسوزى مەن كوزى جاقسى، سونداياق قىزمەتى جاقسىلارعا ۋىستاي ۇلەستىرىلىپ، سوڭى ايقايشۋعا اپاراتىن، كەي جاعدايلاردا ءوزىنىڭ شىن يەسىن تاپپاي، كىم كورىنگەننىڭ كەۋدەسىندە مۇڭايىپ تۇراتىن مەرەكەلىك مەدالدارعا جانىم اشيدى...ال مەملەكەتتىك ماراپاتتار تۋرالى اڭگىمە ءوز الدىنا ۇلكەن تاقىرىپ.
|
چايان شىنجاڭ ساغلاملىق تورىمەنبە: شىنجاڭ ساغلاملىق تورى يوللانغان ۋاقتى: 12:02 131216 يازما ئاۋاتلىقى: 1779خەنزۇچە نامى: ئەرەپچە نامى: ئەقرەپتونۇش: بۇ ئامبۇرسىمان سېرىق ئېشەك ئائىلىسىدىكى ھايۋانات چاياننىڭ قۇرۇتۇلغان تېنىدىن ئىبارەت بولۇپ ياز ۋە كۈز پەسىللىرىدە تۇتۇۋېلىپ سۈزۈك سۇ ياكى تۇز سۈيىدە يۇيۇپ لاي ۋە توپىلىرى چىقىرىۋېتىلىدۇ، ئاندىن قازانغا سېلىپ چايان چۆككىچە سۇ قويۇلىدۇ. ئۈستىگە بىر جىڭ چايانغا 50 گرام ئەتىراپىدا تۇز سېلىپ، چاياننىڭ دۈمبىلىرىگە سىزىق پەيدا بولغۇچە ۋە بەدىنى قاتقۇچە قاينىتىپ سۈزۈپ ئېلىپ سالقىن جفيدا قۇرۇتۇلىدۇ. ئاپتاپتا قۇرۇشقا بولمايدۇ. ئۇنىڭ يۇقىرىقىدەك قۇرۇتۇلغان تېنى چايان نامىدا دورىغا ئىشلىتىلىدۇ.تەبىئىتى: ئۈچىنچى دەرىجىدە قۇرۇق ئىسسىق.شىپالىق رولى: سپازما قايتۇرۇش، ئاغرىق پەسەيتىش، يەل تارقىتىش، ئارتۇق گۆشنى يوقىتىش، بۆرەك ۋە دوۋسۇندىكى تاشلارنى پارچىلاش، سۈيدۈك ھەيدەش قاتارلىق خۇسۇسىيەتلەرگە ئىگە.ئىشلىتىلىدىغان كېسەللىكلەر؛ پالچە، لەقۋا، ئىستىرخا، بوغۇم ئاغرىقى، كۆز ئاغرىقى، سۈيدۈك يولىدىكى تاش ۋە يىرىڭلىق جاراھەت، ئاق ۋە قارا داغ، چاچ چۈشۈش، بەرەس، چاقا، بوۋاسىر قاتارلىق كېسەللىكلەرگە ئىشلىتىلىدۇ.ئىشلىتىش ئۇسۇلى: چاياننىڭ يېغىنى چىقىرىپ ياغلانسا ياكى چاقتۇرۇلسا پالەچ، لەقۋا ۋە ئىستىرخا، بوۋاسىر قاتارلىق كېسەللەرگە پايدا قىلىدۇ. كۆزنىڭ ھەرخىل كېسەللىرىگە قارىتا چاياننى كۆيدۈرۈپ كۈلىنى قارىمۇچ، زەنجىۋىل ۋە ئىسسىق دورىلار بىلەن كۆزگە تارتىلىدۇ، چاياننى كۆيدۈرۈپ چاشقاننىڭ مايىقى بىلەن ئېزىپ كۆزگە تارتسا ئاقنى ۋە ئارتۇق پەيدا بولغان گۆشنى يوقىتىدۇ، سۈيدۈك يولىدىكى يىرىڭلىق جاراھەتلەرنى ياخشىلاشقا مۇۋاپىق ئۇسۇلدا يېيىلىدۇ ياكى مۇناسىپ دورىلار بىلەن بىرگە ئىچىلىدۇ. سۈيدۈكنى راۋان قىلىش، دوۋسۇندىكى تاشلارنى ئېزىش ۋە قۇلۇنجىنى يوقىتىشقا چاياننى كۇشتە قىلىپ مۇناسىپ دورىلار بىلەن قوشۇپ ئىچىلىدۇ. تېرىدىكى ھەرخىل داغلار ۋە بەھەق، بەرەس، قارا داغ، چاچلارنىڭ چۈشۈپ كېتىشى قاتارلىقلارغا چاياننى كۆيدۈرۈپ ياكى قۇرۇتۇپ سىركە بىلەن ئېزىپ چېپىلىدۇ. چاچ ئۈندۈرۈش ۋە چاچنىڭ كۆپلەپ چۈشۈپ كېتىشىنى توسۇشقا چاياننى كۆيدۈرۈپ زەيتۇن يېغىغا ئارىلاشتۇرۇپ ياغلىنىدۇ. ھەرخىل چاقا ۋە ئوڭاي پۈتمەيدىغان يارىلارغا كۆيدۈرۈپ چېپىلىدۇ. چايان چاققان زەھەرنى قايتۇرۇش ۋە ئاغرىق توختىتىشقا چاياننى تۇتۇپ قارنىنى يېرىپ شۇ ئورۇنغا تېڭىلىدۇ ياكى يېغى ياغلىنىدۇ، قورۇپ مۇناسىپ دورىلار بىلەن ئىستېمال قىلىنىدۇ، ئىچكى كانالچە ئەزالاردىكى تاشلارنى ئېزىپ چىقىرىشقا تومۇز كۈنى چاياننى تۇتۇپ شېشىگە سېلىپ ئۈستىگە قۇستە يېغىنى قويۇپ 40 كۈن ئاپتاپتا تۇرغۇزۇپ چايان قۇۋۋىتى چىققاندىن كېيىن ئۇنى تاشنى ئېرىتكۈچى مۇناسىپ دورىلار بىلەن قوشۇپ ئىچىلىدۇ.ئىشلىتىش مىقدارى: كۇشتىسىدىن 5.03 گرام.زىيانلىق تەسىرى: ئۆپكىگە زىيانلىقتۈزەتكۈچىسى: كەرەپشە ئۇرۇقى، گىل ئەرمىنى، پىياز سۈيى، جۆندىبىدەستەر، پەرپىيۇن، مورمەككى، پىلپىل ياكى ئەرقى پارۇق، ئەبەئە، تەرياقى ئاقارىب بېرىلىدۇ ھەم سامساق تېڭىلىدۇ، جەدۋار سۈركىلىدۇ. ھاك تۇخۇم بىلەن چېپىلىدۇ. ياڭاق مېغىزى، ئەنجۈر، سامساق بەرگى چېپىلىدۇ. بېدە ئۇرۇقىنى ئېزىپ سىركە بىلەن چېپىلىدۇ. ئىچىدىن بۆر سويمىسى يىلتىزى، ئەمەن، زىراۋەندە قاتارلىقلار مۇۋاپىق مىقداردا ئىستېمال قىلىنىدۇ، كالا يېغى، قوي يېغى ئېرىتىپ چېپىلىدۇ، كاسىنە، ئارپا، قاپاق سۇلىرى ۋە قۇرسى كاپۇر ئىستېمال قىلىنىدۇ.چىقىش ئورنى: ئېلىمىزنىڭ خېنەن، سەندۇڭ، لىياۋنىڭ قاتارلىق جايلىرىدىن رايونىمىز شىنجاڭنىڭ ھەممە يەرلىرىدىن ھەم چەت ئەللەردىن چىقىدۇ.قوشۇمچە: چايان مەشمۇر بولغان زەھەرلىك ھاشاراتلاردىن بولۇپ ئۇنىڭ تۈرلىرى كۆپ، بىرخىلى ماڭغاندا قويرۇقىنى كۆتۈرۈپ ماڭىدۇ. ئۇنى شەييالە، يەنە بىرخىلى ماڭغاندا قويرۇقىنى يەرگە سۆرەپ ماڭىدۇ. ئۇنى جەررارە دەيدۇ، بۇ شەييالەدىن كىچىكرەك بولىدۇ. بۇنىڭ زەھىرى ئارتۇق ھەم كۈچلۈك بولۇپ ئادەمنى ئۆلتۈرىدۇ. چىشى چاياننىڭ زەھىرى ئەركەك چاياندىن ئارتۇقراق، قارا چايان بەك يامان، قارا تۈكلۈك چوڭ قاناتلىق بولغىنى ئەقرەبىي ئەسكىرىيە دىيىلىدۇ. يەنە بەزىلىرىنىڭ زەھەرلىرى ئارتۇق بولۇپ بەدەندىن مېڭىپ ئۆتۈپ كېتىشى بىلەنلا ئادەمنى ئۆلتۈرۈپ قويىدۇ.
|
ساكەن اتى اسقاقتادى استانا اقشامىۋاقىتى: 01:30 20191102 : :... .ساكەن اتى اسقاقتادى استانا اقشامىق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا اسا كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، قازاق كەڭەس ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى ساكەن سەيفۋلليننىڭ 125 جىلدىعىنا ارنالعان قايراتكەر اقىن ادەبيسازدى كەش پەن كورمە ءوتتى. شارا قانات ءجۇنىسوۆتىڭ ساكەنسۇڭقار دراماسىمەن تۇيىندەلدى. اتالمىش تەاتر مەن ساكەن سەيفۋللين مۋزەيى بىرلەسىپ ۇيىمداستىرعان شارادا مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى ورالباي ابدىكارىموۆ تۇلعا مەرەيتويى بيىل ەلىمىزدە كەڭىنەن اتالىپ ءوتىپ كەلە جاتقانىن ايتتى. سونىڭ ىشىندە نۇرسۇلتان مەن قاراعاندى قالالارىندا كونفەرەنتسيالار، جاڭاارقا اۋدانىندا دۇبىرلەگەن توي ءوتتى. ءتىپتى ەلىمىزدىڭ شەكاراسىنان اسىپ، تۇركيانىڭ انكارا شاھارىندا اتالدى. تۇركسوي ۇيىمى ءىلياس، بەيىمبەت، ساكەندى ءبولىپجارماي، باۋىرلاس ەلدە ۇلىقتالۋىنا مۇرىندىق بولدى.ساكەن سەيفۋللين مۋزەيى دە قاراپ وتىرمادى. مۋزەي ديرەكتورى، اقىن، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى نەسىپبەك ايتۇلى مادەني وشاق وتكىزگەن شارالارعا توقتالىپ، تۇلعا ەسىمىن ارداقتاۋ الداعى ۋاقىتتا دا جالعاسا بەرەتىندىگىن جەتكىزدى.نۇرسۇلتان قالاسى مادەنيەت جانە سپورت باسقارماسىنىڭ باسشىسى نۇرلان سىزدىقوۆ ساكەندەي ارداقتى تۇلعادان ۇلگىونەگە الۋعا شاقىرسا، ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى اسحات ماەميروۆ وسى شارانىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.ساكەندى ۇلگى تۇتىپ، ەرەكشە قۇرمەتتەيتىن اقىن، ءانشى، اكتەر، دراماتۋرگ قانات ءجۇنىسوۆ تۇلعانىڭ ۇلت ءۇشىن اتقارعان ەڭبەگىنە توقتالىپ، وعان ارناعان ولەڭىن وقىدى. بەلگىلى ءانشى، ۇستاز، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى قاپاش قۇلىشەۆا ساكەننىڭ اندەرىنە سالدى. جاس اكتريسا اقجان قاناتقىزى اققۋدىڭ ايىرىلۋى پوەماسىنان ءۇزىندى وقىدى. وسىلايشا ساكەن اتى تاعى ءبىر اسقاقتادى.كەلۋ قاينارى: :...?71067134
|
ءبىز قۇلمىز. قۇلدا ەرىك بولمايدى...4079 0 پىكىر 12 قاڭتار, 2017 ساعات 11:28ءبىز قازىرگى تاڭدا كىمكىمنەن دە جەڭىلۋدەمىز. دۇشپان، جاۋلار ءبىزدى كەزكەلگەن تۇستان ادۋىندى سوققىلارىن بەرىپ ەركىنشە جاۋلاپ الىپ جاتىر. تەك جاۋلاپ قانا قويماي، وزدەرىنىڭ بىزگە قۇل دەگەن ءمورىن باسىپ جىبەرىپ جاتىر. ءبىز ابدەن قول كوتەردىك، ءبىزدى ەشكىم مەنسىنبەيدى، كوزگە دە ىلمەيدى، ءبىزدى ەشكىم قاجەت تە ەتپەيدى. سەنىڭ اشىق ويىڭ، پىكىرىڭ، قارسىلىعىڭ، جان ايقايىڭ، كورسەتكەن مىنەزىڭ، بوقتىق سوزدەرىڭ، ىزاڭ، وزىڭشە قورقىتۋىڭ ولارعا تىپتەن اسەر ەتپەيدى.كەرىسىنشە، ولار حايۋانباقتاعى توردا قاماۋدا وتىرعان ىزالى مايمىلداردى تاماشالاپ كۇلگەندەي اسەر الادى. سەبەبى، ولاردىڭ كوزقاراسىندا ءبىز قۇلمىز. ال قۇلداردا ءوز ەركى، ءوز اشىق ويى، ءۇمىتى، بولاشاعى، جوسپارى، كوبەيۋى، كوتەرىلۋى، قارسىلاسۋى، جىگەر، قايرات، نامىس، اقىلوي، ايلا، بۇل تىعىرىقتان ايتەۋىر ءبىر كۇنى شىعارمىن دەگەنى سياقتى قيالي ويلارى مۇلدەم بولمايدى. ونىڭ قوجايىنى ونىڭ قۇدايى. كەلىس، كەلىسپە، قارا حالىق، ءبىز قازىر وسى دارەجەدەمىز. بۇنىڭ سەبەبى نە؟ سەبەبى، قاراپايىم عانا نارسە!ءبىزدىڭ اتابابامىز تولارساقتان ساز كەشىپ، ەڭكۋەڭكۋ جەر شالىپ، ەگەۋلى نايزا قولعا الىپ، قازاق جازيراسىنىڭ و شەتى مەن بۇ شەتىن شاڭ قاپتىرىپ، ءومىر بويى كۇنى ءتۇن اتتان تۇسپەي ءجۇرىپ، كەيىنگى ۇرپاق ءۇشىن، ەلى مەن جەرىن قورعاپ جاۋدى زورعا جەڭگەن. ال كەيىنگى ۇرپاق ءبىز، ارقايسىمىز قورعانىش ءبىر ۇيدە بۇعىپ وتىرىپ الىپ اتتان ەمەس، ينتەرنەتتەن تۇسپەيمىز. ال ينتەرنەتتە وتىرىپ الىپ اتوي سالىپ، ءيتىن ايتاقتاپ، اتتان دەپ ۇرانداعان جەكە باتىرلارعا جەڭىس كەلە مە؟ ينتەرنەتتەن تۇسپەيتىن، پىكىر سوعىستان تايسالمايتىن باتىرلاردىڭ الاڭعا شىعۋى ەكىتالاي دەپ بىلەمىن. قىسقاسى، ءسوز بار دا ءىس جوق. ال ناتيجەگە جەتكىزەتىن ءىس پەن امال.قارىن اشسا تويعىزۋعا، قاتىن ۇرىسسا قويعىزۋعا، بالا ءسۇيۋ ءۇشىن قاتىناسقا تۇسەمىز. ياعني، ءىسارەكتسىز ەشتەڭەنىڭ بولمايتىنىنا، وزدىگىنەن كەلمەيتىنىنە اشىق كوزىمىز جەتىپ تۇر. ال بىراق، ەل ءۇشىن، نامىس ءۇشىن، ۇرپاق ءۇشىن كۇرەسەتىن ىسكە تەك قانا ءسۇيىر ءتىلدى عانا قوسۋدامىز. بارلىق ەلدىڭ نامىستىلارى بىرىگىپ باس قوسىڭدار، ءبىربىرىڭمەن ارالاسىڭدار! قاي ەلدەن ەلدىڭ سيقىن بۇزۋ ورىن السا، سول جەردى سول جەردىڭ نامىستىلارى ورنىنا قويسىن! كورەيىن سوسىن.
|
تاڭەرتەڭ ەرتە تۇراتىن ادام بارعان سايىن جاس كورىنەدىحالىق تورابى2018.11.27 16:33 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىكەيدە ساعات بىرنەشە رەت شىرىلداعان كەزدە كوزىڭىزدى ازەر اشىپ، ورنىڭىزدان قينالا تۇرىپ، بەتى قولىڭىزدى جۋىپ، اسىعىس ۇسىگىس قىزمەتكە كەتەتىن شىعارسىز، ۋاقىتپەن جارىسقان مۇنداي جاعداي ءسىزدى ونان ارى شارشاتىپ، ميدىڭ قىزمەتىن باياۋلاتىپ، قىزمەت ونىمدىلىگىن تومەندەتەدى.زەرتتەۋ ناتيجەلەرىنە قاراعاندا، تاڭەرتەڭ ەرتە تۇراتىن ادام اناعۇرلىم جالىندى، اناعۇرلىم جاس كورىنەدى ەكەن. ەندەشە، ورنىڭىزدان ەرتەرەك تۇرىپ سىناپ كورىڭىز .ۇزاق ۋاقىت بويى ەرتە تۇرۋعا داعدىلانعان ادامدا ادەتتە تۇندە جاي ۇيىقتاۋ ادەتى بولمايدى، مۇنداي ادەت جاي ۇيىقتاۋدان تۋىندايتىن كوپتەگەن ناۋقاستاردىڭ الدىن الادى، وسىنداي جاقسى ادەتكە ءۇيىر ادامنىڭ دەنساۋلىعى اناعۇرلىم اقاۋسىز بولادى.ۇزاق ۋاقىت بويى ەرتە ۇيىقتاپ، ەرتە تۇرۋدى ادەتكە اينالدىرعان ادامنىڭ دەنەدەگى زات الماستىرۋى ىركىلىسسىز بولىپ، تەرىسى اناعۇرلىم جاقسى بولادى، مۇنداي ادەتتى ۇزاق ۋاقىت بويى جالعاستىرسا، كوز اينالاسىنداعى شارشاۋدان پايدا بولاتىن قارا داق تا وشكىندەيدى. كەشتە جاي ۇيىقتايتىن، ءتۇنى بويى ۇيىقتامايتىن، تاڭەرتەڭ ورنىنان جاي تۇراتىن ادامدارمەن سالىستىرعاندا، ەكەۋىنىڭ دە ۇيىقتاعان ۋاقىتى 7 ساعات بولعانىمەن، جاي ۇيىقتاپ، جاي تۇراتىن ادامدار قۋارىڭقى كورىنەدى.دەنەدەگى بيولوگيالىق ساعات جاقسى تارتىپكە تۇسسە، ىشەك اسقازان قىزمەتى اناعۇرلىم تەبىندى بولىپ، تاڭەرتەڭ دارەتكە وتىرۋ ادەتىن قالىپتاستىرۋعا پايدالى بولادى. سوندىقتان، تەك تاڭەرتەڭ ورنىڭىزدان ەرتە تۇرا الساڭىز، تاماشا اجارلانۋ ونىمدىلىگىنە قول جەتكىزە الاسىز.ەندەشە، تاڭەرتەڭ قانداي ارەكەتتەرمەن شۇعىلدانسا، ءونىمى ەڭ جاقسى بولادى؟ ارينە، كەرىلىپ سوزىلۋ، گيمناستيكا ويناۋ ارقىلى دەنەنى ارەكەتتەندىرۋ كەرەك.ۇيىقتاۋ بارىسىندا دەنە ارەكەتى توقتايتىندىقتان، ۇيۋ كۇيىندە بولادى. تاڭەرتەڭ ورنىڭىزدان تۇرعاندا ءبىرشاما جەڭىل ارەكەتتەردى جاساساڭىز، قول اياقتى جازىپ، قان اينالىسىن تەزدەتۋگە بولادى، سونىمەن بىرگە، دەنەنىڭ جىلۋىنا ىلەسە زات اينالىسى دا جاقسارا تۇسەدى، وسىلايشا كۇنى بويى جالىندى جۇرەسىز.تاڭەرتەڭ ەرتە تۇرۋ ءسىزدى بارعان سايىن سۇلۋلاندىرۋدان سىرت، بارعان سايىن زەرەك بولا تۇسەسىز.ۇيتكەنى، ۇزاق ۋاقىت بويى ەرتە تۇراتىن ادامنىڭ مي كلەتكالارى بولسىن، نەرۆ كلەتكالارى بولسىن، عۇمىرى مەن ومىرشەڭدىك قۋاتى اناعۇرلىم كۇشتى بولادى، بۇل ولاردىڭ اناعۇرلىم ويداعىداي سەرگەكتىك پەن شۇعىل رەفلەكس قابىلەتىنە يە ەكەنىن كورسەتەدى، سوندىقتان، ادام بارعان سايىن قاعىلەز، زەرەك بولىپ، جۇمىس ونىمدىلىگى مەن تابىستى بولۋ مولشەرى الدە قايدا جوعارى بولادى.ەرتە تۇرۋ ارقىلى مازاسىزدانۋ سەزىمىن باسەڭدەتۋگە بولادى، كۇندىزگى ۋاقىتىڭىز ۇزارىپ، باسقالاردان 2 ساعات ارتىق ۋاقىتىڭىز بولعانداي بولاسىز، مۇنداي ساتتە ۋاقىتپەن تاي تالاسىپ جۇمىس ىستەمەيسىز، قايتا ۋاقىت ءسىزدىڭ بيلىگىڭىزدە بولادى. سونىمەن بىرگە، ۋاعىندا دەمالىپ، تاڭەرتەڭ ەرتە ورنىنان تۇراتىن ادامنىڭ جابىعۋ ناۋقاسىنا شالدىعۋ حاۋپى اناعۇرلىم تومەن بولادى.تاڭەرتەڭ ەرتە تۇرۋعا ادەتتەنەمىن دەسەڭىز، الدىمەن ءوزىڭىز ۇناتاتىن ىستەردەن باستاپ سىناپ كورىڭىز.ءوزىڭىز ۇناتاتىن ءىس ءۇشىن ءبىر ساعات، ياكي، جارىم ساعات بۇرىن ورنىڭىزدان تۇرىڭىز، ءتىپتى بۇرىنعىدان 10 مينۋت بۇرىن ورنىڭىزدان تۇرا الساڭىز دا بۇرىنعىدان وزگەرە باستاعانىڭىزدى بايقايسىز. بۇل بۇكىلدەي سىزگە تاۋەلدى ۋاقىت، بۇل شاقتا ءسىز جازىپ سىزۋ، گۇل باپتاۋ، جۇگىرۋ، سۋرەت سالۋ قاتارلى وزىڭىزگە ۇنايتىن ءارقانداي ىسپەن شۇعىلداناسىز، بەينە، بۇل ۋاقىت سىزگە سىرتتاي سيعا بەرىلگەندەي سەزىنەسىز.ج ك پ ورتالىق كوميتەتى ليۋ شاۋچي جولداسشي جينپيڭ قازاقستاننىڭ پرەمەر مينيسترى لي كىچياڭ قازاقستاننىڭ پرەمەر مينيسترى اۋىل قىستاق تاس جول قۇرىلىسىندا ساپاس
|
يۇڭلۇق قوي شىرەكنىڭ ھېكايىسى تەڭرىتاغ تورى قازاقشا يەر شارى تورى خەۋرى: بۇ قوينىڭ ئىسمى شىرەك، شىرەكنىڭ بەدىنىدىكى يۇڭلارنى ئىگىسى مەخسۇس ئۆستۈرگەن بولماستىن، بەلكى شىرەك ئۆزى مىڭ بىر تەسلىكتە ساقلاپ قالغان . ئەسلى ھېكايە مۇنداق:ئەينى چاغدا شىرەكنىڭ ئىگىسى ئۇنىڭ بەدىنىدىكى يۇڭنى قىرقىۋەتمەكچى بولغان. شىرەك خۇددىي ئىگىسىنىڭ مۇددىئاسىنى بېلىپ قالغاندەك، بىر كۈن ئىلگىرى تاغ ئىچىگە قېچىپ كىرىپ كەتكەن. ھىچكىم ئۇنى ئىزدەپ تاپالمىغان.شۈ تەرىقىدە ئالتە يىل ئۆتكەن. بىر كۈنى پۈتۈن بەدىنىنى يۇڭ بېسىپ كەتكەن شىرەك ئىگىسىنىڭ يېنىغا قايتىپ كەلگەن. ئۇ بەلكىم بۇ ئېغىر يۇڭلارنى يۈدۈپ مېڭىشتىن ھارغان بولۇشى مۇمكىن. ئىگىسى ئۇنى ئازاد قىلىپ ئۇنىڭ يۇڭلىرىنى قىرقىۋەتمەكچى بولغان ھەمدە ئۇنىڭ ئالتە يىلدىن بۇيان ساقلاپ كەلگەن يۇڭىنى قىرقىش ئۈچۈن كاتتا مۇراسىم ئۆتكۈزۈپ بېرىشنى قارار قىلغان.شىرەكنىڭ ئىگىسى نۇرغۇنلىغان دوستلىرىنى ۋە ئاخباراتچىلارنى چاقىرىپ كەلگەن ھەمدە ئالدىنقى نۆۋەتلىك قوي يۇڭى قىرقىش چېمپىيونىنى شىرەكنىڭ يۇڭىنى قىرقىشقا تەكلىپ قىلغان. ئەسكەرتىش: تورىمىزدىكى ئەسەرلەرنىڭ نەشىر ھوقۇقى شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق ئاخبارات ئىشخانىسىغا تەۋە، ھەرقايسى تاراتقۇلار كۆچۈرۈپ تارقاتقاندا تەڭرىتاغ تورى دەپ مەنبەنى ئېنىق ئەسكەرتىشى كېرەك، بولمىسا قانۇنىي جاۋابكارلىقى سۈرۈشتە قىلىنىدۇ.
|
اشىق ۇستالعان العاشقى كۇنى مينيستر قوعام نازار اۋدارعان ماسەلەلەرگە جاۋاپ بەردىحالىق تورابىاشىق ۇستالعان العاشقى كۇنى مينيستر قوعام نازار اۋدارعان ماسەلەلەرگە جاۋاپ بەردىمينيسترلەر ارناۋلى جولىنان شاتتىق ءۇنى تارادىءوز ءتىلشىمىز سۋ ي2016.03.04 16:57 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىءار جىلعى ەكى ماجىلىستە حالىق سارايىنىڭ سولتۇستىك زالىنداعى ايگىلى مينيسترلەر جولىندا اقپارات دانەكەرلەرىنىڭ ءتىلشىسى تولىپ قالادى. مينيسترلىك، كوميتەتتەردىڭ جاۋاپتىلارى مۇندا قىسقالاي لەبىز بىلدىرگەنىمەن، ونان ماڭىزدى ينفورماتسيا تارالىپ جاتادى. تالاي جىلدان بەرى وسى جول مينيسترلىك، كوميتەتتەردىڭ قوعام نازار اۋدارعان ماسەلەلەرگە جاۋاپ قايتارۋىنداعى تەكشە بولىپ كەلەدى.3 ناۋرىز تۇستەن كەيىن ساعات ءبىر جارىم مولشەرىندە ءتىلشى سولتۇستىك زالعا كەلدى. 100 مەترگە جۋىق مينيسترلەر جولىندا قىزىل كىلەم حالىق سارايىنىڭ سولتۇستىك ەسىگى مەن ساياسي كەڭەس مەملەكەتتىك 12 كەزەكتى كوميتەتى 4 ءماجىلىسى اشىلاتىن ورىنعا دەيىن توسەلىپتى. ارنايى ورنالاستىرىلعان تىلشىلىك رايونىندا مينيسترلەر ەسىكتەن كىرەتىن باعىتتىڭ سول قول جاعىندا كوپ ساتىلى باسبالداق بار ەكەن، بۇل تىلشىلەردىڭ بيىكتەن سۋرەت تارتۋىنا قولايلى كورىندى. تىلشىلىك رايونىنىڭ جانىنا مينيسترلەردىڭ سويلەۋ مىنبەسى ورنالاستىرىلىپتى، مىنبەگە اقپارات دانەكەرلەرىنىڭ بەلگىسى باسىلعان ميكروفوندار قاز قاتار قويىلعان.تانىستىرۋعا نەگىزدەلگەندە، مينيسترلەر جولى بۇرىن دا بار ەكەن، دەسە دە وسى ات بيىلعى جىلى العاش رەت ادەيى قويىلىپتى. ەكى ءماجىلىستىڭ اقپارات گرۋپپاسى وسى جولدى مينيسترلەردىڭ اقپارات دانەكەرلەرىمەن بايلانىس جاساۋىنداعى، ينفورماتسيا تاراتۋىنداعى تەكشەگە اينالدىرىپتى.
|
ئەزەربەيجان ئارمىيەسى ئەرمېنىيەنىڭ باشقۇرۇلىدىغان بومبا سىستېمىسىنى پاچاقلاپ تاشلىدى ئۇيغۇرچەتۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: ئەزەربەيجان دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرلىقى تەرىپىدىن ئېلان قىلىنغان ۋىدېئودا، سمەرچ باشقۇرۇلىدىغان بومبا سىستېمىسىنىڭ پاچاقلاپ تاشلىنىۋاتقانلىقى كۆرۈلىدۇ.مىنىستىرلىق، مەزكۇر باشقۇرۇلىدىغان بومبا سىستېمىسىنىڭ، تۈنۈگۈن شۇ جاي ۋاقتى چۈشتىن كېيىن سائەت 3 تىن 18 مىنۇت ئۆتكەندە پاچاقلاپ تاشلانغانلىقىنى ئۇقتۇردى.ئەرمېنىيە ئارمىيەسىنىڭ ئالدىنقى سەپ لىنىيەسىدىن 60 كىلومېتىر يىراقلىقتىكى بەردە شەھىرىگە، مىسكەت بومبىلىق سمەرچ باشقۇرۇلىدىغان بومبىلىرى ئارقىلىق 27 28 ئۆكتەبىر كۈنلىرى ئېلىپ بارغان ھۇجۇملىرىدا، 25 پۇقرا قازا قىلغان، 70 تىن ئارتۇق كىشى يارىلانغانىدى.يەنە بىر تەرەپتىن، ئەزەربەيجان ئارمىيەسى ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمىگە قارىماي ئالدىنقى سەپ لىنىيەسىنىڭ ئوخشىمىغان يۆنىلىشلىرىدە ئەزەربەيجان ئەسكەرلىرى بىلەن ئولتۇراق رايونلىرىغا ھۇجۇم قىلغان ئەرمېنىيە كۈچلىرىگە ئېغىر تالاپەت يەتكۈزۈشنى داۋاملاشتۇرماقتا.ئەزەربەيجان دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرلىقىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، توقۇنۇشلار ئاساسلىقى ئالدىنقى سەپ لىنىيەسىنىڭ ئاغدەرە، خوجاۋەند ۋە گۇبادلى يۆنىلىشلىرىدە داۋاملاشقان.خەتكۈچ: ئەسكەر , باشقۇرۇلىدىغان بومبا , ئەرمېنىيە , ئەزەربەيجان ئارمىيەسى
|
سپورت 26 مامىر، 202080 رەت كورسەتىلدى وزگەرتۋبوكستان رەسەيدىڭ ۇلتتىق قۇراما كومانداسى وزدەرىنىڭ كەزەكتى وقۋجاتتىعۋ جيىنىن 22 ماۋسىم مەن 5 شىلدە ارالىعىندا قازاقستاندا وتكىزۋدى قۇپ كورىپ وتىر.باس باپكەر ۆيكتور فاحرۋتدينوۆتىڭ ايتۋىنشا، رەسەي قۇراماسىنىڭ ءبىرىنشى جانە ەكىنشى ءنومىرلى بىلعارى قولعاپ شەبەرلەرى 17 ماۋسىمدا ماسكەۋدە باس قوسادى. بىرەر كۇن مەديتسينالىق تەكسەرىستەن وتكەننەن كەيىن قازاقستانعا ساپار شەگەدى.سول جاقتا بىزدەر ۋكراينا، وزبەكستان جانە قازاقستاننىڭ بوكسشىلارىمەن بىرگە بىرلەسكەن وقۋجاتتىعۋ جيىنىن وتكىزەمىز. بۇل ولار ءۇشىن دە، بىزدەر ءۇشىن دە ۇلكەن تاجىريبە مەكتەبى بولماق. سەبەبى، جوعارىدا اتالعان مەملەكەتتەردىڭ بارلىعىنىڭ دا بوكس ونەرىندە جەڭىسپەن ورىلگەن باي ءداستۇرى بار، دەيدى فاحرۋتدينوۆ.راسىندا دا، وسىنداي جيىنداردىڭ بەرەرى كوپ. ماسەلەن، بىلتىر ەكاتەرينبۋرگتە وتكەن الەم چەمپيوناتىندا 3 التىن جانە 1 قولا مەدالدى ولجالاعان رەسەيلىكتەر جالپى كوماندالىق ەسەپتە ەكىنشى ورىندى يەلەندى. ولار وزبەكستاننان قالىپ قويدى. ايتۋلى جارىستى وزبەكتەر 3 التىن، 1 كۇمىس جانە 1 قولامەن قورىتىندىلادى. قازاقستان ءۇشىنشى ساتىعا جايعاستى. جەرلەستەرىمىز 1 التىن، 1 كۇمىس جانە 4 قولانى قورجىنعا سالدى. ال ۋكراينانىڭ بوكسشىلارى رەسەيدەگى دوداعا قاتىسۋدان باس تارتقان ەدى.
|
ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق پارتكوم 31يانۋار كۈنى تېلېفون يىغىنى چاقىرىپ، 2018يىلى ئۇيغۇر ئېلىنىڭ ھەرقايسى ساھەلىرىدىكى خاتا ۋە ۋە زىيانلىق ئىدىيەلەر نىڭ تەسىرىنى قانداق تازىلاشنى ئورۇنلاشتۇرغان. خىتايدا چىقىدىغان يەر شارى ۋاقتى گېزىتى ئىلگىرى سۈرۈشىچە، دائىرىلەرنىڭ بۇ يىل ئۇيغۇر ئېلىدىكى باستۇرۇش ھەرىكىتىنىڭ نىشانى ئىدېئولوگىيە ساھەسىگە قارىتىلىدىكەن.ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق سىياسىيقانۇن كومىتېتىنىڭ سېكرېتارى جۇ خەيلۇن رىياسەتچىلىك قىلغان يىغىندا ئالاقىدار ئورگانلارنىڭ ھەر خىل ئەكسىلئىنقىلابىي ئىدىيە، سۆزپىكىرلەرگە قاتتىق زەربە بېرىشى، ھەرگىز كەڭچىلىك قىلماسلىقى، يۇمشاققوللۇق قىلماسلىقى تەلەپ قىلىنغان.يىغىندا يەنە ئۇيغۇر ئېلىدىكى بارلىق كادىرلار ۋە ئاۋام خەلقنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇش، خىزمەت ۋە ئۆگىنىش جەريانىدا ئىدېئولوگىيە ساھەسىگە تەئەللۇق مەسىلىلەرنى بايقىغان ھامان ئۇنىڭغا قارشى دەرھال كۈرەش قىلىشى، مۈجمەل گەپ قىلماسلىقى تەكىتلەنگەن. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا يەنە ھەرقانداق خاتا ئىدىيە ۋە كۆز قاراشلارنى تاراتقۇ بىلەن تەمىنلىمەسلىك ياكى ئۇنىڭ سىڭىپ كىرىشىگە پۇرسەت يارىتىپ بەرمەسلىك تەلەپ قىلىنغان.خىتاي دائىرىلىرىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىنىڭ ئىدېئولوگىيە ساھەسىدىكى پەرقلىق پىكىر ۋە قاراشلارنى تېخىمۇ قاتتىق باستۇرۇش پىكرى خىتاي كومپارتىيىسى مەركىزى كومىتېتىنىڭ 2017يىلى 8ئاينىڭ ئاخىرلىرىدا چاقىرىلغان شىنجاڭدىكى بىرقانچە تارىخىي مەسىلىسىگە دائىر سۆھبەت يىغىنى دا ئوتتۇرىغا قويۇلغان. شۇنىڭدىن باشلاپ ئۇيغۇرلارنىڭ ئەدەبىيات، ئاخبارات، مائارىپ، نەشرىيات، مەدەنىيەتسەنئەت ساھەسىدىكى نۇرغۇنلىغان سەرخىللارغا، جۈملىدىن ئەدىبلەر، يازغۇچىلار، سەنئەتكارلار، مۇتەپەككۇرلار، زىيالىيلارغا زەربە بېرىش تېخىمۇ كۈچەيگەن. ئۇلارنىڭ ئىجادىيەتلىرىدە شىنجاڭ تارىخىي، دىن ۋە مىللەتلەر مەسىلىسىگە دائىر خاتا ئىدىيەلەر تەرغىب قىلىنغان دېيىلىپ، نۇرغۇن كىتابلار ۋە سەنئەت ئەسەرلىرى بىر تەرەپ قىلىنغان ئىدى.خىتاي تاراتقۇلىرى ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق پارتكومنىڭ 31يانۋاردىكى يىغىنىدا ئاتالمىش خاتا ۋە زىيانلىق ئىدىيەلەر نىڭ تەسىرىنى تازىلاشقا دائىر قانداق كونكرېت تەدبىرلەرنىڭ ئېلىنىدىغانلىقىنى تىلغا ئالمىغان. بىز بۇ سىياسەتنىڭ يەرلىك ئورۇنلاردا كونكرېت قانداق ئىجرا قىلىنىۋاتقانلىقىنى ئىگىلەش ئۈچۈن يەرلىك ھۆكۈمەت ئورگانلىرىغا تېلېفون قىلغان بولساقمۇ، لېكىن ئۇلار سوئاللىرىمىزغا جاۋاب بېرىشنى رەت قىلدى.ئاقسۇ ۋىلايىتىگە قاراشلىق مەلۇم بىر ناھىيەنىڭ سىياسىيقانۇن ئورگىنىدىكى بىر كادىر مۇنداق دېدى: ئۆگىنىش قىلىش ئەھۋالىنى كەنت كومىتېتىدىن سورىسىڭىز بولىدۇ. ئۇ يەردە كادىرلار بار، ئاشۇلار بىلەن ئالاقىلىشىڭ، بولامدۇ. مەن رەھبەر ئەمەس. بۇ نۆۋەتچىلىك ئورنىنىڭ تېلېفونى. ئۇلارنىڭ قانداق كونكرېت مەسىلىلەرنى ئۆگىنىۋاتقانلىقىنى مەن سىزگە دەپ بېرەلمەيمەن. ئۇنى دېسەم بولمايدۇ. بىزنىڭ ئىدارىنىڭ ئورۇنلاشتۇرغان تەرتىپى بار، شۇ تەرتىپ بويىچە ئۆگىنىمىز. سىز سورىغان مەسىلىلەرنىڭ باريوقلۇقىنى مەن سىزگە دەپ بېرەلمەيمەنلېكىن ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدىكى مەلۇم بىر ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىسىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، رايوندىكى مەكتەپلەردە خاتا ئىدىيەلەر گە قارشى تۇرۇش، قانداق كىتابلارنى ئوقۇش، قانداق كىتابلارنى ئوقۇماسلىق ھەققىدە ئوقۇغۇچىلارغا بېرىلگەن ئېنىق كۆرسەتمە بار ئىكەن. كورلادىكى بىر ئۇيغۇر ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى، ئاتالمىش خاتا ئىدىيە تەرغىب قىلىنغان، ئوقۇشقا بولمايدۇ، دەپ قارالغان كىتابلار ئىچىدە ئانا يۇرت رومانىنىڭ بارلىقىنى بىلدۈردى.ئۇ مۇنداق دېدى: مەن ئوقۇغۇچى، ئۆگىنىشكە كىرمەيمەن. لېكىن ئاتامئاپاملار كىرىدۇ. ئۇ يەردە شۇ 19قۇرۇلتاينىڭ روھىنى ئۆگىنىدىغۇ دەيمەن، شۇ دىندىن يىراق تۇرىمىز، بۆلگۈنچى كۈچلەرگە قارشى تۇرىمىز، دېگەندەك. . . مەكتەپتىمۇ بۇنى ئۆگىتىۋاتىدۇ. مەسىلەن، كونكرېت ئېيتسام، ناماز ئوقۇساق بولمايدۇ. دىنىي كىتابلارنى ئوقۇساق بولمايدۇ. ھازىر ئۇنداق ئىشلار يوق. ئاتائانام ناماز ئوقۇمايدۇ، مەن ناماز ئوقۇشنى ئۇقمايمەن. مەكتەپ قايسى كىتابلارنى ئوقۇش، قايسى كىتابلارنى ئوقۇماسلىق ھەققىدە ئېنىق تەربىيە بېرىۋاتىدۇ. بىز بىلىمىمىزنى ئاشۇرىدىغان كىتابلارنى ئوقۇساق بولىدۇ. باشقا جەھەتلەردىكى بىزنى قايمۇقتۇرىدىغان، دىنىي ئەسەبىيلىك ۋە مىللىي بۆلگۈنچىلىك توغرىسىدىكى كىتابلارنى ئوقۇساق بولمايدۇ. مەن كورلادا ئالىي مەكتەپتە ئوقۇيمەن. بىز ئوقۇساق بولمايدىغان كىتابلارنىڭ بىرى ئانايۇرت رومانى. مەن بۇ روماننى ئوقۇپ باقمىدىم، مەكتەپمۇ بىزگە بۇ روماننى ئوقۇساڭلار بولمايدۇ، دېدى.چەتئەللەردىكى بەزى خىتاي ئۆكتىچى زاتلىرىنىڭ قارىشىچە، بۇ يىل خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر دىيارىدىكى ئاساسلىق تەقىبلەش نىشانىنى ئىدېئولوگىيە ساھەسىگە قارىتىشى ئۇيغۇرلارنىڭ مىللىي خاسلىقىنى يوقىتىشنى مەقسەت قىلىدىكەن. ئامېرىكىدىكى ئاتاقلىق خىتاي ئۆكتىچى، خىتاي پۇقرالار كۈچى تەشكىلاتىنىڭ رەھبىرى ياڭ جيەنلى مۇنداق دېدى: ئۇيغۇر رايونىنىڭ ئىدېئولوگىيە جەھەتتىكى ئەڭ مۇھىم ئۈچ تەرىپى قايسىلار؟ بىرى دىن، بىرى ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخىي، يەنە بىرى ئۇيغۇرلارنىڭ مىللىي خاسلىقىدۇر. بۇ ئۈچ نەرسە ئۇيغۇرلار ئۈچۈن ھالقىلىق ئامىللاردۇر. خىتاي كومپارتىيەسىمۇ بۇ ئۈچ خىل ئامىلنىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ تۈپ مىللىي خاسلىقىنى ئىپادىلەيدىغانلىقىنى ياخشى بىلىدۇ. شۇڭا، دائىرىلەر بۇنىڭغا ناھايىتى ھوشيار قارايدۇ. . . خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇنىڭ ئۇيغۇر رايونىدىكى خاتا ئىدىيەلەرنى تۈزىتىش دېگىنى شۈبھىسىزكى، ئۇيغۇرلارنىڭ مىللىي خاسلىقىنى يوقىتىشتۇر. بۇنى بىز مەدەنىيەت قىرغىنچىلىقى دېسەك بولىدۇ.ياڭ جيەنلىنىڭ قارىشىچە، چەتئەللەردىكى ئۇيغۇرلار تۈرلۈك ئۇسۇللار ئارقىلىق خەلقئارا جەمئىيەتنى قوزغاپ، ئۇيغۇر رايونىدىكى مەدەنىيەت قىرغىنچىلىقى نى توختىتىش ئۈچۈن ھەرىكەت قىلىشى كېرەك ئىكەن. ئۇ، غەربتىكى دېموكراتىك ئەللەردە ئۇيغۇرلار ئۈچۈن بۇنداق پۇرسەتنىڭ بارلىقىنى تەكىتلىدى.ياڭ جيەنلى يەنە مۇنداق دېدى: خىتاي ھۆكۈمىتى ئاز سانلىق مىللەتلەرگە قارىتا ئىزچىل ھالدا قاتتىق زەربە بېرىش دېگەندەك ئۇرۇش تىلىنى قوللىنىپ كەلدى. ئۇلار بۇ سۆزلەرنى بۇرۇن جەمئىيەت بىخەتەرلىكىگە ئىشلىتىپ كەلگەن ئىدى. لېكىن ھازىر دائىرىلەرنىڭ بۇ سۆزلەرنى ئىدېئولوگىيە ساھەسىدىكى ئىشلارغا ئىشلىتىشى ناھايىتى ئېنىقكى، ۋەزىيەتنىڭ ئىنتايىن ئېغىر بىر نۇقتىغا بارغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ. بۇ ئەھۋالدا چەتئەللەردىكى ئۇيغۇرلار تېخىمۇ زور رول ئوينىشى كېرەك. ھېس قىلىشىمچە، ئۇيغۇرلارنىڭ بۇ جەھەتتىكى پائالىيەتلىرى يېتەرلىك ئەمەس. لېكىن مەن ئۇيغۇرلارنىڭ خەلقئارادا ئەھۋالىنى تېخىمۇ ئېنىق چۈشەندۈرۈپ، دېموكراتىيە، ئەركىنلىك، كىشىلىك ھوقۇق ۋە ئۆز تەقدىرىنى ئۆزى بەلگىلەش قاتارلىق مەسىلىلەردە ئۆزلىرىگە خەلقئارا ئىتتىپاقداش تېپىشى ئۈچۈن نۇرغۇن بوشلۇقلار بار، دەپ قارايمەن.خىتاي ئاخبارات ۋاسىتىلىرىنىڭ قەيت قىلىشىچە، ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق پارتكومنىڭ بۇ يىغىنىدا دائىرىلەر باستۇرۇشنى نۇقتىلىق ئىدېئولوگىيە ساھەسىگە قارىتىش قارارىنى قەتئىي ئىجرا قىلىشنى، مەسئۇلىيىتىگە سەل قارىغان ياكى خىزمىتىدە بوشاڭلىق قىلىپ، مەسىلە كېلىپ چىقىشقا سەۋەب بولغان كىشىلەرنىڭ قاتتىق بىر تەرەپ قىلىنىدىغانلىقىنى تەكىتلىگەن.
|
پەتروپاۆلدا قايىر سۇراعان بالالاردى انىقتاۋ ماقساتىندا رەيد ءوتىپ جاتىر6 قاراشا 08:42پەتروپاۆل. قازاقپارات پەتروپاۆلدا يۋۆەنالدىق پوليتسەيلەر جاسوسپىرىمدەر اراسىندا قايىر سۇراۋ فاكتىلەرىن انىقتاۋ ماقساتىندا رەيد وتكىزدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتى باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ مالىمەتىنشە، رەيدكە پوليتسەيلەردەن بولەك بارلىق مۇددەلى ۆەدومستۆولاردىڭ وكىلدەرى: قالالىق اكىمدىكتىڭ كامەلەتكە تولماعاندار ىستەرى جونىندەگى كوميسسياسىنىڭ وكىلى، پروكۋراتۋرا قىزمەتكەرلەرى، جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلاما، ءبىلىم بولىمدەرىنىڭ ماماندارى قاتىستى.يۋۆەنالدىق پوليتسيا بولىمشەسىنىڭ باستىعى ەلميرا ابۋشەۆانىڭ سوزىنشە، كامەلەتكە تولماعاندار ءىسى جونىندەگى ينسپەكتورلاردىڭ مىندەتى قايىر سۇراۋعا يتەرمەلەگەن سەبەپ پەن سالداردى انىقتاپ، ولاردى جويۋعا كومەكتەسۋ.رەيدكە شىققان توپ حالىق كوپ شوعىرلانعان تايگا، پيراميدا، راحمەت ساۋدا ۇيلەرىنىڭ، التىن ارمان جانە كوتەرمە ساۋدا ورتالىعى بازارلارىنىڭ ماڭىن، سونداياق ۆوكزال ماڭى الاڭى مەن مەشىت ماڭىن تەكسەردى. ناتيجەسىندە ساداقا جينايتىن جاشىگىمەن جۇرگەن ءتورت ءجاسوسپىرىم انىقتالدى.پوليتسەيلەر بالالاردىڭ اتااناسىمەن حابارلاسىپ، الەۋمەتتىك پەداگوگتاردىڭ جانە پروكۋراتۋرا قىزمەتكەرىنىڭ قاتىسۋىمەن ولاردان جاۋاپ الىندى. جاسوسپىرىمدەر اۋىر ناۋقاستى بالالاردىڭ ەمىنە اقشا جيناۋمەن اينالىساتىن قايىرىمدىلىق قورىنىڭ ازاماتتىق بەلسەندىلەرى ەكەن. بارلىق قۇجاتتارى مەن ءتيىستى كەلىسىمشارتى قولدارىندا بار.جىل باسىنان بەرى قالانىڭ يۋۆەنالدىق پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى 120 دان استام رەيدتىك ءىس شارا وتكىزدى. ناتيجەسىندە ىشكى ىستەر ورگاندارىنا 743 كامەلەتكە تولماعان جاس ءوسپىرىم جەتكىزىلدى. الداعى ۋاقىتتا دا كامەلەتكە تولماعاندار ءىسى جونىندەگى ينسپەكتورلاردىڭ پروفيلاكتيكالىق رەيدتەرى جالعاسادى.
|
اقىن توكيودا توپ جاردىەسىمىن الەمدىك دەڭگەيدەگى سىنشىلار اسپەتتەپ، تۇسىرگەن فيلمدەرى حالىقارالىق بەلدى كينوفەستيۆالداردا ۇنەمى توپ جارىپ جۇرگەن رەجيسسەر دارەجان ومىرباەۆتىڭ شىعارماشىلىق قورجىنى تاعى ءبىر قوماقتى جۇلدەمەن تولىقتى. سۋرەتكەردىڭ توكيو حالىقارالىق كينوفەستيۆالىنىڭ كونكۋرستىق باعدارلاماسىنا قاتىسقان اقىن ءفيلمى ۇزدىك رەجيسسەر جۇلدەسىن جەڭىپ الدى.ونەر 17 قازان، 2021قۇشتارلىق قياعا قانات قاقتىرادىەلوردا تورىندە تاعى ءبىر جاڭا تەاتردىڭ تۇساۋى كەسىلدى. دەپ اتالاتىن بۇل ايرىقشا تەاتر ەلىمىزدەگى ەرەكشە جانداردىڭ تالانتىن اشۋعا باعىتتالىپ وتىر.تەاتر 15 قازان، 2021مۇسىرەپوۆ تەاترىنىڭ تاۋەلسىزدىككە تارتۋىتەاتر سۇيەر قاۋىم ءۇشىن كوپتەن كۇتكەن ونەر مايرامى! الداعى دەمالىس كۇندەرى باس قالا تورىندە الماتىنىڭ ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترى ۇجىمى ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى اياسىندا گاسترولدىك ساپارىن وتكىزەدى. تالانتتى ترۋپپا ەلوردا كورەرمەندەرىنە ءۇش كۇن بويى قىزىقتى قويىلىمدارىن تارتۋ ەتەدى.تاسپاداعى تۇركىستان تاريحىءۇش مىڭ جىلدىق تاريح، ونداعان ءىرى يمپەريالار تاعدىرى، ۇلى حاندار ەرلىگى، باتىرلار مەن بيلەر تاعىلىمى، ءبىلىم مەن عىلىم سالاسىنداعى تەڭدەسسىز توڭكەرىستەر ءھام ەرەكشە فيلوسوفيا مەن مازمۇندى مادەنيەت مۇنىڭ بارلىعى تۇركى الەمى جانە ونىڭ عالامات تاريحىن ايقىندايتىن ايرىقشا باعىتتار.تەاتر 05 قازان، 2021بيىل تەاتردىڭ 30 جىلدىعى! ءحححى تەاتر ماۋسىمىنىڭ شىمىلدىعىن تۇرگەن ەلوردالىق ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترى ونەر تويىن اسىعا كۇتكەن مارتەبەلى كورەرمەنىنە جىلداعى قالىپتاسقان ءداستۇر بويىنشا م.اۋەزوۆتىڭ اباي قويىلىمىن تارتۋ ەتتى.
|
جەلتوقساندا قوستاناي وبلىسىنا كانادادان 900 باس اسىل تۇقىمدى قارا مال جەتكىزىلەدىجاڭالىقتار 2829 0 پىكىر 30 قاراشا, 2011 ساعات 12:55قوستاناي. 30قاراشا. قازتاگ جەلتوقساندا قوستاناي وبلىسىنا كانادادان 900 باس اسىل تۇقىمدى ءىرى قارا مال ىقم جەتكىزىلەدى، دەپ حابارلادى وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىق باسقارماسىنىڭ مال شارۋاشىلىعى ءبولىمىنىڭ باستىعى ءالىمجان ءجۇسىپوۆ.ىقم ەتىنىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىن دامىتۋ رەسپۋبليكالىق جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ شەڭبەرىندە جەلتوقساننىڭ 20سىندا اۋليەكول اۋدانىنداعى اگروفيرما ديەۆسكايا جشسىنە شارولە تۇقىمىنىڭ 270 باس ىقم جەتكىزىلەدى، دەپ حابارلادى ءا. ءجۇسىپوۆ قازتاگقا سارسەنبى كۇنى.ونىڭ ايتۋىنشا، شارۋاشىلىقتا بىرنەشە جىل بويى ەتتى باعىتتاعى اۋليەكول تۇقىمىنىڭ سيىرلارىن وسىرەدى، الايدا ونىڭ الداعى الەۋەتىنە جاڭا قان قاجەت ۋاقىت كەلدى.سول ۋاقىتتا ارقالىقتاعى نۇر جايلاۋ جشسىنە ەتتى باعىتتاعى گەرەفورد تۇقىمىنىڭ 700 سيىرى جەتكىزىلەدى. باسقارمانىڭ ناقتىلاۋىنشا، نەگىزىنەن قاشارلار ساتىپ الىنعان.زىكىريا زامانحانۇلى 48670
|
جاستارعا بەرىلگەن جاڭا مۇمكىندىك ادىرنا ۇلتتىق پورتالى2019 جىل جاستار جىلى دەپ جاريالانعانى بەلگىلى. بارلىق سالالاردا جاستار مەملەكەت تاراپىنان جاسالىپ جاتقان قولداۋدى سەزىنۋدە. بۇگىنگى تاڭدا تسيفرلىق قوعام مەن ءبىلىم مەملەكەتتىڭ دامۋ جولىن تۇبەگەيلى وزگەرتۋدە. ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى اتاپ وتكەندەي، ءبىزدىڭ ەلىمىز وسى زامان تالاپتارىنا ساي بولۋى ءتيىس، ال جاستارىمىز جااندانۋ زامانىندا ەلىمىزدىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىنىڭ نەگىزگى فاكتورى بولماق.پرەزيدەنت قاسىمجومارت كەمەلۇلى توقاەۆتىڭ يگىلىك بارشاعا! ساباقتاستىق. ادىلدىك. ورلەۋ سايلاۋالدى باعدارلاماسىمەن اگەنتتىك الدىندا پرەزيدەنتتىك جاستار كادر رەزەرۆىن قالىپتاستىرۋ مىندەتى قويىلعان بولاتىن. ناقتى ءبىر سالادا وزىندىك جەتىستىكتەرى بار جاس قازاقستاندىقتاردىڭ ىرىكتەۋدەن ءوتىپ، رەزەرۆكە الىنۋى، جوعارى مەملەكەتتىك جانە باسقارۋشى لاۋازىمدارعا تاعايىندالۋ مۇمكىندىگى پايدا بولدى. 35 جاستان اسپاعان، جوعارعى ءبىلىمى جانە بەس جىلدان كەم ەمەس ەڭبەك ءوتىلى بار قر ازاماتى رەزەرۆكە الىنادى. رەزەرۆكە الىنعان ادامدار بىرنەشە سالالىق لاۋازىمدار توپتارىنا ورنالاسا الادى.ءبىرىنشىسى سالالىق لاۋازىمدار توبى: قر مينيسترلەرى، ولاردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى مەن ورىنباسارلارى وبلىستاردىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ، استانانىڭ اكىمدەرىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارلارى مەن ورىنباسارلارى ورتالىق اتقارۋشى ورگاندار كوميتەتتەرىنىڭ توراعالارى ۇلتتىق باسقارۋشى حولدينگتەر، ۇلتتىق حولدينگتەر، ۇلتتىق كومپانيالار باسقارمالارىنىڭ توراعالارى جانە مۇشەلەرى.قىزمەتتىك باعىتتارى: ەكونوميكالىق جانە قارجىلىق ساياسات الەۋمەتتىك ساياسات ينفراقۇرىلىمدى جانە سەرۆيستىك سالالاردى، ونەركاسىپتى، اۋىل شارۋاشىلىعى مەن قورشاعان ورتانى قورعاۋدى دامىتۋ سىرتقى جانە ىشكى ساياسات قۇقىقتىق ساياسات.ەكىنشىسى وڭىرلىك لاۋازىمدار توبى: وبلىستاردىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ، استانانىڭ اكىمدەرى وبلىستىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ، وبلىستار اۋداندارىنىڭ جانە قالالارداعى اۋدانداردىڭ اكىمدەرى. قىزمەتتىك باعىتتارى: وڭىرلىك باسقارۋ.ءۇشىنشىسى باسقارۋشىلىق لاۋازىمدار توبى: ورتالىق اتقارۋشى ورگانداردىڭ جاۋاپتى حاتشىلارى قر كونستيتۋتسيالىق كەڭەسى پرەزيدەنت ءىس باسقارماسى قر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋىن باقىلاۋ جونىندەگى ەسەپ كوميتەتى قر مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى اگەنتتىگى اپپاراتتارىنىڭ باسشىلارى قر جوعارعى سوتى جانىنداعى سوتتاردىڭ قىزمەتىن قامتاماسىز ەتۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى قر جوعارى سوت كەڭەسىنىڭ حاتشىسى اپپارات باسشىسى جاۋاپتى حاتشى لاۋازىمى ەنگىزىلمەگەن ورتالىق اتقارۋشى ورگاندار اپپاراتتارىنىڭ باسشىلارى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۇلتتىق ورتالىقتىڭ باسشىسى وبلىستاردىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ، استانانىڭ اكىمدەرى اپپاراتتارىنىڭ باسشىلارى.قىزمەتتىك باعىتتارى: باسقارۋشىلىق باعىت.اتالعان لاۋازىمدارعا تاعايىنداۋلار رەزەرۆكە الىنعان ادامداردىڭ قاتارىنان، سونداياق زاڭنامادا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن وزگە دە ادامداردىڭ قاتارىنان جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل قاعيدالار، قۇقىق قورعاۋ جانە ارناۋلى مەملەكەتتىك ورگانداردا باسشى لاۋازىمدارعا ورنالاسۋ ماسەلەلەرىن رەتتەمەيدى.رەزەرۆكە ىرىكتەۋدىڭ كەزەڭدەرى:1 قۇجاتتاردى قابىلداۋ . 2019 جىلدىڭ 130 قىركۇيەگى ارالىعى2 قابىلەتتەردى تەستىلەۋ تالدامالىق جانە سىني ويلاۋ دەڭگەيىن انىقتاۋعا باعىتتالعان، ونلاين تۇرىندە وتەدى 2019 جىلدىڭ 12 قازانى3 تەستىلەۋدى ۆەريفيكاتسيالاۋ ونلاين 2019 جىلدىڭ 19 قازانى4 الەۋەتتى باعالاۋ ىرىكتەۋدىڭ كەشەندى كەزەڭى كوشباسشىلىق قاسيەتتەرى، سىني ويلاۋ، ستراتەگيالىق كوزقاراسى، موتيۆاتسياسى مەن قۇندىلىقتارىن باعالاۋ بولىپ تابىلادى جوبانى تانىستىرۋ 22.26 قازان، ەسسە جازۋ 27 قازان، قۇزىرەتتەردى باعالاۋ 28 قازان مەن 3 قاراشا 22 قازاننان باستاپ 3 قاراشاعا دەيىن، ەسسە مەن جوبا جۇيەسىندە ونلاين، قۇزىرەتتەردى باعالاۋ جەكە قاتىسۋىمەن وتەدى5 ساراپتامالىق كوميسسيانىڭ مۇشەلەرىمەن سۇحباتتاسۋ 27 قاراشا مەن 13 جەلتوقسان ارالىعى نۇرسۇلتان قالاسىندا6 ۇلتتىق كوميسسيانىڭ وتىرىسى جانە كانديداتتاردى رەزەرۆكە قابىلداۋ 25 جەلتوقسانعا دەيىن.ۇلتتىق كوميسسيا كانديداتتاردى بەس جىل مەرزىمگە رەزەرۆكە الۋ تۋرالى شەشىم شىعارادى. ۇلتتىق كوميسسيانىڭ شەشىمىنە سايكەس رەزەرۆكە الىنعان ادامدار بولىنگەن قاراجات شەگىندە قر پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىنىڭ باعدارلامالارى بويىنشا قىسقا مەرزىمدى وقىتۋ كۋرستارىنان وتە الادى.ۇمىتكەرلەر كونكۋرسقا قاتىسۋ ءۇشىن 2019 جىلدىڭ 130 قىركۇيەگى ارالىعىندا . سايتىندا تىركەلىپ، جەكە كابينەتىن تولىعىمەن تولتىرۋ كەرەك، قاجەتتى قۇجاتتاردى جەكە كۋالىگى، جوعارى ءبىلىمى تۋرالى ديپلومى، ەڭبەك كىتاپشاسى، ۇسىنىم حاتتارىن ەنگىزۋ قاجەت.قۇجاتتاردى تاپسىرعان كەزدە كانديدات رەزەرۆكە ىرىكتەۋدەن ءوتۋدىڭ تارتىبىمەن تانىسادى، ىرىكتەۋدىڭ شارتتارىن قاتاڭ ساقتاۋ جانە ءوزى كورسەتكەن مالىمەتتەردىڭ شىنايىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا مىندەتتەمە الادى.تىركەلۋ كەزىندە كانديدات ءوزى كورسەتكەن ۇيالى تەلەفونى مەن ەل.پوچتاسىنا ءاربىر كەزەڭنىڭ ورنى مەن كۇنى، ناتيجەسى سمس تۇرىندە كەلەدى. جەكە كابينەتىنە ورنالاستىرىلىپ، ءاربىر كەزەڭنەن ءساتتى وتكەن جاعدايدا كەلەسى كەزەڭگە شاقىرتىلادى. جىلدامدىعى 5 مب بولاتىن ينتەرنەتپەن تۇراقتى بايلانىس جانە ۆەب كامەرانىڭ بولۋى مىندەتتى. كونكۋرس كەزەڭدەرىندەگى شىعىنداردى كانديدات ءوزى كوتەرەدى.پرەزيدەنتتىك جاستار كادر رەزەرۆىن قۇرۋداعى باستى ماقسات: جاستار ءۇشىن ءتيىمدى ءارى اشىق الەۋمەتتىك ليفت بولىپ تابىلادى. ۋاكىلەتتى ورگان ءوز حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە دايىن، دارىندى ءارى ءبىلىمدى جانە تاجىريبەلى جاستاردى پرەزيدەنتتىك جاستار كادر رەزەرۆىنە ىرىكتەۋ مۇمكىندىگىن جىبەرىپ الماۋعا شاقىرادى. مۇنداي مۇمكىندىك بولا بەرمەيدى جانە وسى باستاما جاڭا بيىك شىڭداردى باعىندىرۋعا ءبىردىنءبىر تاپتىرماس مۇمكىندىك.مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى اگەنتتىگىنىڭماڭعىستاۋ وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتى
|
قانتتى ءجيى پايدالانۋدان تۋىندايتىن 15 پروبلەما ءمولدىر قاينار . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 10:00 20191010تاتتى سۇيگىشتەر كۇنىنە كەم دەگەندە 22 شاي قاسىعىنداي قانت جەيدى ەكەن. ونىڭ دەنساۋلىققا تيگىزەر كەرى اسەرى جەتەرلىك: ارتىق سالماق، جۇرەك اۋرۋى، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ ناشارلاۋى جانە ت.ب. ءبىز بۇگىنگى ماقالامىزدا قانتتىڭ تاعى قانداي زيانى بار ەكەندىگىن ايتپاقپىز.قازىرگى كەزدە ازىقتۇلىك پەن دارىدارمەكتەردىڭ قاۋىپسىزدىگىن باسقارۋ ۇيىمى كۇنىنە 4 قاسىق شاي قاسىعىنداي بۇل كوكاكولا شولمەگىنەن كىشكەنە كوپ قانت ءاربىر ادامعا جەتكىلىكتى دەسە، دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى ول كورسەتكىشتى ەكى قاسىققا دەيىن تومەندەتىپ وتىر.1. تىسجەگى كاريەستىسجەگى اۋىزقۋىسىنداعى باكتەريالار قانتپەن قورەكتەنگەندە پايدا بولادى. سونىڭ اسەرىنەن ءتىستىڭ ەمالىن كەتىرەتىن وتتەك تۇزىلەدى، ءتىپتى جۇمساق دەنتينگە دەيىن جەتەدى. سول سەبەپتى، ستوماتولوگتار ديەتولوگتارعا قاراعاندا، قانتتىڭ مولشەرىن مينيمۋمعا دەيىن جەتكىزۋدى تالاپ ەتەدى.2. ءاردايىم اشتىق سەزىمدە ءجۇرۋلەپتين گورمونى ميعا جەتەرلىكتەي تاماقتانعانىڭىزدى جەتكىزىپ وتىرادى. ءبىراق، فرۋكتوزا الگى لەپتيندى ميعا جەتكىزبەي، اشتىق سەزىمىن تۋدىرۋعا شەبەر. لەپتينگە ءتوزىمدى جاندار ميعا اقپار الماعان سوڭ، ءوزىنىڭ تابەتىن تىيا المايتىن كورىنەدى. فرۋكتوزانى كوپ بەرۋ ارقىلى تىشقاندارعا تاجىريبە جۇرگىزگەن عالىمدار، لەپتيننىڭ ايتارلىقتاي كوپ بولىنەتىندىگىنە كوز جەتكىزگەن. جەمىس شىرىنى ءوز كەزەگىندە اعزانىڭ لەپتينگە دەگەن سەزىمتالدىعىن تومەندەتكەن. ال فرۋكتوزانى اس مازىرىنەن الىپ تاستاعاندا، كەمىرگىشتەردەگى لەپتين مولشەرى قالىپقا كەلىپتى.3. سالماق قوسۋبىر ورىندا وتىرىپ جۇمىس جاساۋ سالماق قوسۋعا جالعىز سەبەپ ەمەس. تاتتىگە قۇمار جاندار كالوريانىڭ كوپتىگىنەن، ونى دۇرىس جۇمساي الماي، اشتىقتى كوپ سەزىنە بەرمەيدى.جاڭا زەلانديانىڭ عالىمدارى ەرەسەك ەر ادامدارعا زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ارتىق سالماق پەن باسقا دا فاكتورلاردىڭ جاس مولشەرى، قانت، دەنە سالماعىنىڭ يندەكسى، الكوگول پايدالانۋ، تەمەكى تارتۋ اراسىندا قانشالىقتىڭ بايلانىس بارىن انىقتاعان. تاجىريبە ناتيجەسى ارتىق سالماق پەن قانتتىڭ تىعىز بايلانىسىن كورسەتىپتى. ارىقتاۋدى ماقسات تۇتقاندار بولسا، الدىمەن قانتتان باس تارتۋدى ويلاسىن.قازىردە قازاقستاندا 340 مىڭ ادام قانت ديابەتىنە شالدىققانداردىڭ تىزىمىندە تۇر. ولاردىڭ 92ى بۇل دەرتتىڭ ەكىنشى تيپىنە جاتقىزىلادى. بۇل دەگەنىمىز، اۋرۋدان ايىعۋ ادامنىڭ وزىنە تىكەلەي بايلانىستى.عالىمدار 19911999 جىلدار ارالىعىندا 51 مىڭ ادامنىڭ دەنساۋلىعىنا زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە ليموناد، شاي، ەنەرگەتيك سەكىلدى ءتاتتى سۋسىنداردى كوپ ىشەتىندەردە ديابەتكە شالدىعۋ كورسەتكىشى تىم جوعارى بولعاندىعىن بايقاعان. 310 مىڭ ادام قاتىسقان تاعى ءبىر تاجىريبە دە الدىڭعى ناتيجەنى كورسەتىپتى.5. ينسۋلين بۇزىلىسىەگەر تاڭعى اسقا قۇرامىندا قانتى كوپ تاماق جەسەڭىز، ءسىزدىڭ اعزاڭىز ىشكە تۇسكەن استى ەنەرگياعا اينالدىرۋ ءۇشىن ينسۋلينگورموندى كوبىرەك تالاپ ەتەتىن بولادى. ءبىراق، ينسۋلين دەڭگەيىنىڭ ءاردايىم جوعارى بولۋى اعزانى وزىنە ۇيرەتىپ، سەزىمتالدىعىن تومەندەتەدى. بۇل قانداعى گليۋكوزا كورسەتكىشىن ءوسىرىپ جىبەرمەك. ينسۋلين بۇزىلىسى تەز شارشاۋعا، ءاردايىم اشتىق سەزىمىنە، قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋىنە الىپ كەلەدى. سونىڭ كەسىرىنەن ىشكە ماي جينالا باستايدى. كوپ ادام ينسۋلينگە توزىمدىلىگىن قانت ديابەتىنە ءبىراق جەتكەندە بايقاپ جاتادى.ەگەر ءسىز ءتاتتى ليمونادتىڭ ءبىر ستاقانىن كۇن سايىن ىشەتىن بولساڭىز، ءبىر جىلدا التى كەلىگە دەيىن وپوڭاي تولىساتىن بولاسىز. ءاربىر قوسىمشا ءتاتتى سۋسىن سەمىزدىككە اپارادى.7. باۋىر جەتىسپەۋشىلىگىفرۋكتوزانىڭ اعزاعا كوپ ءتۇسۋى باۋىر جۇمىسىن اۋىرلاتاتىن بولادى. ونىڭ شامادان تىس ارتۋى الكوگولسىز مايلى باۋىر دەرتىنىڭ تۋىنداۋىنا بىردەن ءبىر سەبەپ. ماي باۋىردىڭ اينالاسىنا جينالا بەرەدى. الايدا، عالىمدار بۇل اۋرۋعا قانت نە ارتىق سالماقتىڭ قايسىسى اسەر ەتەندىگىن ءالى ناقتى انىقتاي الماپتى ارتىق سالماقتىڭ نەدەن تۋىندايتىن ىلگەرىدە ايتىپ كەتكەن ەدىك. ارتىق ماي كەلەكەلە باۋىر جەتىسپەۋشىلىككە جەتكىزىپ، ادام اعزاسىنا وراسان كەسىرىن تيگىزەدى.8. بۇيرەك دەرتىعالىمدار قانتتى شامادان تىس پايدالانۋ بۇيرەكتى دە وتىرعىزادى دەپ توپشىلايدى. 9538 ادامعا جۇرگىزىلگەن تاجىريبەدە ءتاتتى ليمونادتار مەن سۋسىندار بۇيرەك اۋرۋىن تۋىنداتقان ەكەن. تىشقاندارعا جاسالعان زەرتتەمەدە عالىمدار ولاردىڭ تاماعىنا 12 ەسە قانتتى كوپ بەرۋ ارقىلى بۇيرەكتەرىنىڭ ءىسىپ، جۇمىسىنىڭ بۇزىلعانىن كورگەن.9. ۇيقى بەزىنىڭ راگىكەيبىر زەرتتەۋشىلەر قانتتىڭ كوپتەپ اعزاعا ءتۇسۋى ءۇيقى بەزىنىڭ راگىنا الىپ كەلەدى دەگەن پىكىردە. ال باسقالارى راك پەن قانتتىڭ بايلانىسىن بىلاي تۇسىندىرەدى: قانت سەمىزدىك پەن ديابەتكە شالدىقتىرسا، سوڭعى اتالعاندار ۇيقى بەزى راگىنىڭ تۋىنداۋىنا جول اشادى.10. قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋىقانت قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋىنە دە ىقپال ەتەتىن بولىپ شىقتى. ءبىر تاجىريبەدە بۇرىنسوڭدى گيپەرتونياسى بولماعان 4528 ەرەسەك ادام كۇنىنە 74 گرامم قانت پايدالانعان ەكەن. ناتيجەسىندە ولاردىڭ قىسىمى ايتارلىقتاي كوتەرىلگەن. تاعى ءبىر زەرتتەۋدە 15 ادام 60 گرامم فرۋكتوزا ىشكەننەن سوڭ، ەكى ساعات وتپەي، ارتەريالدى قىسىمى جوعارىلاعانىن بىلەدى. وعان سەبەپ، كوپ تۇسكەن فرۋكتوزا ىدىراۋ كەزىندە قان قىسىمىنا كەرى اسەر ەتەتىن جاناما ءونىم نەسىپ قىشقىلىنا اينالۋى.11. جۇرەكقان تامىر اۋرۋىجۇرەكقان تامىر اۋرۋى الەم بويىنشا ولىمگە الىپ كەلەتىن سەبەپتەردىڭ نەگىزگىسى. وعان كوبىنەسە از قوزعالىستاعى ءومىر سالتى، شىلىم شەگۋمەن قاتار، قانت، ديابەت، ارتىق سالماق تا اسەر ەتىپ جاتادى. سوڭعى زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، ءسىز مولشەردەن تىس قانت قولدانۋ ارقىلى ءوز جۇرەگىڭىزگە زيان كەلتىرەسىز. بۇل اسىرەسە ايەلدەرگە قاتىستى.اقشتاعى اۋرۋلاردى باقىلاۋ ورتالىعىنىڭ جۇرگىزگەن زەرتتەمەسىنە سۇيەنسەك، تاجىريبەگە قاتىسقان 11733 ادام كۇندەلىكتى قانت پايدالانۋ ارقىلى ءوز جۇرەكقان تامىر جۇيەسىنە زالال كەلتىرگەن. قاتىسۋشىلاردىڭ 1721 ىنىڭ جۇرەك اۋرۋىنا شالدىعۋ كورسەتكىشى 38عا دەيىن ءوسىپ كەتكەن كورىنەدى.قانتقا دەگەن تاۋەلدىلىكتىڭ الكوگولگە، ەسىرتكىگە باسىبايلىقتان وزگەشەلىگى بار. ماسەلەن، تەمەكى تاستاۋدى قالاپ جۇرگەن ادام، بىردەن ءتاتتى جەۋگە قۇمارتىپ كەتەدى. بۇدان شىعاتىنى مي تاۋەلدى بولعان ءبىر زاتتى، باسقاسىمەن الماستىرادى.الايدا، ادامداردىڭ تاعامدارعا اۋەستىگى قۇرامىندا قانت بارجوعىنا قاراماي ارتىپ جاتادى.13. ءنارلى زاتتاردىڭ جەتىسپەۋىقانتتى كوپ پايدالانۋ اعزاعا وتە قاجەت كوپتەگەن ءنارلى زاتتاردان باس تارتقىزادى. ماسەلەن، قانتى كوپ گازدالعان سۋسىندار، قۇرامىندا دارۋمەنى بار تابيعي شىرىندار مەن ءسۇتتى الماستىرادى. قانت ارقىلى كوپ كالوريا العانمەن ، كالتسي، كالي سەكىلدى دارۋمەندەردى جەتىسپەۋى بايقالادى.نارلى زاتتاردىڭ جەتىسپەۋى شارشاۋعا، سۇيەكتەردىڭ سىنعىشتىعىنا، بۇلشىقەتتەردىڭ السىزدىگىنە الىپ كەلەدى. امەريكاندىق عالىمدار جاساعان زەرتتەۋدە كۇنىنە 18 نە ودان دا كوپ قانتتان كالوريا العانداردا قاجەتتى دارۋمەندەر فولي قىشقىلى، كالتسي، تەمىر، ا مەن س دارۋمەنىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى بايقالعان.14. كوگنيتيۆتىك قابىلەتتىڭ تومەندەۋىسەمىزدىك، ديابەت كوگنيتيۆتىك قابىلەتتىڭ تومەندەۋى مەن التسگەيمەر اۋرۋىنا جەتكىزىپ جاتادى.عالىمدار تىشقاندارعا كوپ قانت بەرۋ ارقىلى ولاردىڭ جادىنا زيان كەلگەنىن جانە ەموتسيونالدى قوزعىشتىققا دەيىن جەتكەنىن اڭعارعان. ادام اعزاسىندا دا وسىنداي وزگەرىستەر بولادى ەكەن: ياعني، قۇرامىندا مايى جانە كومىرتەگى كوپ تاعامدار ميداعى ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنە جاۋاپ بەرەتىن گيپپوكامپتىڭ ءبولىنۋىن تومەندەتكەن.15. تۇز بايلانۋ اۋرۋىكورولدار اۋرۋى اتالاتىن دەرت تاماق نە ىشىمدىككە قاناعاتسىزدىقتان پايدا بولادى. بۇل ءارتريتتىڭ اۋىر فورماسى بۇگىنگى كۇنى قاناتىن كەڭگە جايىپ كەلەدى.تۇز بايلانۋعا اكەلەتىن قاراپايىم ازىقتۇلىكتەردە پۋرين دەڭگەيى جوعارى بولادى. پۋرين اعزاعا سىڭە باستاعاندا نەسەپ قىشقىلى بولىنەدى دە، تۇز بايلانۋى كەسەلىنە جەتىزەدى. الايدا، نەسەپ قىشقىلى تەك پۋريندەردەن عانا ەمەس، قانتى كوپ تاعامداردان دا تۋىنداۋى مۇمكىن. بۇل اۋرۋ كوبىنەسە ەر ادامداردا كەزدەسەدى.كەلۋ قاينارى: :...?521058000
|
جۇڭگو ئېسىل سۈپەتلىك بېتون تېزلەتكۈچ ، زاۋۇت باھاسى ئىشلەپچىقىرىش ۋە زاۋۇت توردىكى تېخنىكىلىق قوللاش ، باشقىلارتۈرلەرنىڭ ئومۇمىي ھەل قىلىش چارىسى ، خىزمەت ئىقتىدارىنى ئۆستۈرىدۇقۇرۇلۇش خىمىيىلىك خۇرۇچ2 كونكېرت تېزلەتكۈچ بىر خىل يېڭى تېزلەتكۈچ بولۇپ ، ئۇنىڭ تېخنىكىلىق ئىپادىسى ۋە ئىقتىسادىي پايدىسى دۆلەت ئىچىدىكى بازاردىكى ئوخشاش مەھسۇلاتلاردىن ئۈستۈن تۇرىدۇ. تۆمۈر يول ، تاشيول ، تونېل ، كۆمۈر كان ۋە سۇ ئېلېكتر رايونى ۋە تېز سۈرئەتتە تەڭشەش تېخنىكىسىغا ئېھتىياجلىق باشقا تۈرلەر ئارىسىدىكى سۇ ئېلېكتر تۈرىدە كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلىدۇ.بۇ مەھسۇلاتنىڭ پاراشوكى كۈلرەڭ ، سۇيۇقلۇق رەڭسىز ياكى سۇس سېرىق. ئۇ ئاجىز ئىشقارلىق ، زەھەرلىك ئەمەس ، ئاسان يانىدىغان ئەمەس ، تەركىبىدە خلور تۇزى يوق ، پولات چىۋىققا داتلاش رولى يوق. پاراشوك مىقدارى 46 ، سۇيۇقلۇق مىقدارى 25 ،5 بېتون تېز تەڭشەش ۋاكالەتچىسى سېمونتقا ماسلىشىشچانلىقى ياخشى ، دەسلەپكى تەڭشەش ۋاقتى 5 مىنۇتقا يەتمەيدۇ ، ئەڭ ئاخىرقى تەڭشەش ۋاقتى 10 مىنۇتقا يەتمەيدۇ. 1 پىرىسلاش كۈچى دىن تۆۋەن بولمىغاچقا ، 28پىرىسلاش كۈچى 75 كىمۇ يەتمەيدۇ ، ئۇ 477005 نىڭ پۈركۈلگەن بېتوننىڭ تەڭشەش ئارىلاشمىسى نىڭ تەلىپىگە ماس كېلىدۇ. بۇ مەھسۇلات بىلەن تەييارلانغان پۈركۈلگەن بېتوننىڭ قۇۋۋىتى تۆۋەن ، قايتا ئۆرلەش نىسبىتى ۋە دەسلەپكى پۈركۈش نىسبىتى يۇقىرىقېلىنلىقى ، كۆرۈنەرلىك تېخنىكا ۋە ئىقتىسادىي پايدىسى بار پۈركۈلگەن بېتون تۈرلەرنىڭ سۈپىتى ۋە چىدامچانلىقىنى ئاشۇرۇشقا پايدىلىق.نەق مەيداندا توغرا ئۆلچەش ئارقىلىق چىرىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش كېرەك. پاراشوكنى سومكىنى ئاچقاندىن كېيىن ئىشلىتىش ، قوغداش ئۈچۈن سۇيۇقلۇقنى پېچەتلەش كېرەك. پۈركۈلگەن بېتون ياساش ئۈچۈن ، يېڭى پورتلاند سېمونت ئىشلىتىش مۇۋاپىق. چۈنكى ئادەتتىكى پورتلاند سېمونت بولسا ، پاتقاق پورتلاند سېمونت تۆۋەن تېمپېراتۇرىدا نەملىك بىلەن يىغىلىپ ، ئىشلىتىش ئۈنۈمى تەسىرگە ئۇچرايدۇ. پۈركۈلگەن بېتونغا نىسبەتەن ، چوڭ زەررىچە چوڭلۇقى 20 مىللىمېتىردىن تۆۋەن بولمىغان شېغىل ياكى شېغىل ، ئىنچىكە مودۇلى 2.83.5 بولغان ئوتتۇراھال يىرىك قۇم ئىشلىتىش ئەۋزەل.تۆمۈر يول ، تونېل ، تاشيول ، مىنائىچكى كونترول قىلىنغان رەقەملەر ئۆلچىمىئالدىنقى: زاۋۇتنىڭ باھاسى ئارىلاشما سېمونت خۇرۇچ سېمونت ئۇۋىلاش ياردىمىكېيىنكى: ئېسىل سۈپەتلىك باھا بېتون تېزلەتكۈچ
|
استانادا حالىقارالىق فەستيۆالى باستالدى ونەر08 قازان 2018، 17:1208 قازان 2018, 17:12 532 0قازاقستان ورتالىق كونسەرت زالىندا سوليستەر اكادەمياسى مەملەكەتتىك وركەسترى سوليستەر شەرۋى اتاۋىمەن 27كونسەرتتىك ماۋسىمىن اشتى. سونداياق، 5 قازان مەن 14 قازان ارالىعىندا وتەتىن حالىقارالىق فەستيۆالى باستالدى، دەپ حابارلايدى . ٴتىلشىسى.سوليستەر اكادەمياسى مەملەكەتتىك وركەسترىندە 70كە جۋىق كاسىبي مۋزىكانتتار، حالىقارالىق بايقاۋلاردىڭ لاۋرەاتتارى ەڭبەك ەتەدى.قازاقكونسەرت مەملەكەتتىك كونسەرتتىك ۇيىمى ديرەكتورىنىڭ شىعارماشىلىق قىزمەت بويىنشا ورىنباسارى اننا كۇزەمبايەۆانىڭ ايتۋىنشا، وركەستر ماۋسىمى 1 قازاندا اشىلدى. بۇگىن ابونەمەنت 1 مەن حالىقارالىق فەستيۆالى اياسىندا ەكىنشى كونسەرت ٴوتىپ وتىر. فەستيۆالىنىڭ باس ديرەكتورى، وركەستر ديريجەرى ميحايل كيرگحوفف وسى ماۋسىمدا وركەسترمەن بىرگە ونەر كورسەتەتىن شەتەلدىك مۋزىكانتتاردى اتاپ ٴوتتى.بىلتىر ەۋرازيا مۋزىكالىق ويىندارىندا 12 كونسەرت وتكىزدىك. بيىل فەستيۆال اياسىندا كونسەرت سانىن ازايتىپ، تانىمال جۇلدىزداردى، كاسىبي مۋزىكانتتاردى كوپتەپ شاقىردىق. فەستيۆال اياسىندا 6 كونسەرتتىڭ 3ەۋى سوليستەر اكادەمياسىمنىڭ قاتىسۋىمەن وتەدى. ابونەمەنت ارقىلى قازان ايىنان باستاپ 27 جەلتوقسانعا دەيىن10 سيمفونيالىق كونسەرت تاماشالاۋعا بولادى. قالعان 14 كونسەرت كەلەسى جارتى جىلدىقتا وتەدى. بۇگىنگى كونسەرتكە ەۋروپالىق كورەرمەندەردى تامساندىرىپ ۇلگەرگەن تالانتتى سكريپكاشىۆيرتۋوز رەي چەن مەن ۇلكەن تەاتردىڭ وپەرالىق جانە سيمفونيالىق ديريجەرى، زولوتايا ماسكا سىيلىعىنىڭ يەگەرى پاۆەل كلينيچەۆ شاقىرىلدى. الداعى ۋاقىتتا پيانيست اننا ۋلايەۆا، ديريجەر ميشا كاتس كەلەدى. 20 جەلتوقساندا بيتلستىڭ كەشى وتەدى، دەدى كيرگحوفف.كونسەرتتىڭ ارنايى قوناعى رەي چەن قازاقستانعا العاش رەت كەلىپ وتىرعانىن ايتىپ، ەل تۋرالى پىكىرىمەن ٴبولىستى.مەن العاش رەت قازاقستانعا كەلىپ تۇرمىن. بۇل جەرگە كەلگەنىمە قۋانىشتىمىن. مۋزىكانت بولساڭ الەمدى ارالايسىڭ، جاڭا داستۇرلەرمەن، ادامدارمەن تانىساسىڭ. وسىعان دەيىن قانشاما ەولدىم. جاڭا مەملەكەتتە بولۋ مەن ٴۇشىن ۇلكەن تاجىريبە. سوليست بولۋ وتە جاۋاپتى جۇمىس. الەمدى ارالاپ، ٴارتۇرلى مادەنيەتتى كورسەڭ دە كۇندەلىكتى دايىندىقتى قاجەت ەتەدى. وركەستر ٴسوليسى بولۋ وتە كەرەمەت. ديريجەر باستىق، اكەڭ سياقتى، ال سوليست ونىڭ بالاسى. پاۆەل ۇزدىك ديريجەرلەردىڭ ٴبىرى دەپ ايتا الامىن، دەدى رەي چەن.ديريجەر پاۆەل كلينيچەۆ كونسەرتتىك باعدارلامامەن تانىستىردى: ا. شوردىڭ حرۋستال ساراي بالەتىنە ۋۆەرتيۋراسى، تەڭىز پايزاجدارى جانە سۇڭقاردىڭ ۇشۋى اتتى شىعارمالارى، دج. ۋيليامستىڭ شيندلەردىڭ ٴتىزىمى فيلمىنە جازعان ساۋندترەگى، فرانسۋز كومپوزيتورى جورج بيزەنىڭ دو ماجور سيمفونياسى ورىندالدى.ۇجىمنىڭ كاسىبي دەڭگەيى جوعارى. ۇجىممەن كوپ جۇمىس ىستەدىك. وركەستر وسى ەكى كۇن ىشىندە كۇردەلى مۋزىكالىق باعدارلامالاردى مەڭگەردى. وركەستردىڭ پەيىلى، جيناقىلىعى ۇنادى. بىرگە جۇمىس ىستەگىسى كەلەدى. مەن ديريجەرلىك ينتەرپرەتاسيا قوسا الامىن. اكادەميا سوليستەرىمەن مۇنى جاساي الدىم دەپ ويلايمىن. ... رەي جۇمساقتاۋ، ديريجەر مەن مۋزىكانتتىڭ اراسى ەكى باۋىردىڭ قاتىناسى دەر ەدىم، ديالوگ بولۋى ٴتيىس. ديريجەر وركەسترگە كومەكتەسۋى قاجەت. اكەسى بالاسىنا كومەكتەسكەنىمەن، كەيدە قاتتى بولادى. ال ديريجەر جۇمساق بولۋى كەرەك، دەدى پاۆەل كلينيچەۆ .ميحايل كيرگحوفف فەستيۆالى تۋرالى ايتىپ بەردى.ەۋرازيالىق ويىنداردى ويلاپ تاۋىپ، ديرەكتور بولدىم. ۆوكال، فورتەپيانو، سكريپكا بويىنشا كونكۋرس وتكىزدىك. بىلتىر 12 كونسەرت ٴوتتى. بيىل ويىندارى ٴسوزىن جۇلدىزدارى سوزىنە اۋىستىرىپ، فەستيۆال بولاتىن بولدى. گەوگرافياسىنا كەلەر بولساق، الەمنىڭ ٴارتۇرلى ەلىنەن سوليست، ديريجەر، مۋزىكانتتاردى شاقىرامىز. گەرمانيا، اقش، يتاليا، رەسەي، ۋكراينا، اۆستراليادان كەلەدى. ەۋرازيا جۇلدىزدارى دەپ اتالعان سەبەبى قازاقستاننىڭ ورنالاسقان جەرىنە بايلانىستى، ياعني ەۋرازيانىڭ جۇرەگىنە الەمدىك مۋزىكا جۇلدىزدارىن جينايمىز، دەدى ول.فەستيۆال اياسىندا قازاقستانعا پيانيستەر بايقاۋىنىڭ جەڭىمپازى اننا ۋلايەۆا، بۇكىلالەمدىك اتاقتى ەستونياامەريكاندىق ديريجەرى كريستيان يارۆي، بنەيبريت التىن مەنورا يەگەرى ميشا كاس، رەسەيدىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ٴارتىسى بوريس اندريانوۆ، ەڭ بەدەلدى حالىقارالىق جارىستاردىڭ، ونىڭ ىشىندە ۆەناداعى گەربەرت فون كارايانانىڭ جەڭىمپازى ارميان ٴپيانيسى نارە ارگامانيان، حالىقارالىق بايقاۋلار لاۋرەاتتارى مەرۋەرت كارمەنوۆا، نيكولا پەرەتتو جانە ۆاسيليي ستەپانوۆ شاقىرىلىپ وتىر.ايتا كەتسەك، سوليستەر اكادەمياسى مەملەكەتتىك كامەرالىق وركەسترى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جەتەكشى مۋزىكالىق ۇجىمى، 1991 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىق ٴارتىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، بەلگرادتاعى 1976، گەنۋياداعى پاگانيني اتىنداعى 1981، توكيوداعى 1983، حەلسينكيدەگى سيبەليۋس اتىنداعى 1985، ماسكەۋدەگى چايكوۆسكيي اتىنداعى 1986 حالىقارالىق كونكۋرستاردىڭ لاۋرەاتى، قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، الەمگە تانىمال سكريپكاشى، وركەستردىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى ايمان مۇساقوجايەۆانىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان. وركەستر 1993 جىلى ۇكىمەت قاۋلىسىمەن مەملەكەتتىك كامەرالىق وركەستر مارتەبەسىنە يە بولىپ، 20 جىل بويى سوليستەر اكادەمياسى كامەرالىق وركەسترى وتاندىق ساحنالاردا دا، شەتەلدىك ساحنالاردا دا ونەر كورسەتىپ، قازاقستاننىڭ مۋزىكالىق ونەرى مەن ورىنداۋشىلىق ٴداستۇرىن شەتەلدە ابىرويمەن تانىستىرىپ، حالىقارالىق مادەني بايلانىستاردى دامىتىپ وتىر.سونداياق، بيىل العاش رەت سوليستەر اكادەمياسى مەملەكەتتىك وركەسترى كورەرمەندەرگە ابونەمەن الۋ مۇمكىندىگىن جاسادى. بۇل ابونەمەنت ارقىلى 2018 جىلدىڭ قازان ايىنان باستاپ 27 جەلتوقسانعا دەيىن 10 كونسەرتتىك باعدارلامانى تاماشالاۋعا بولادى.28 ماۋسىم 2018, 16:03استانا حالىقارالىق بالەت ونەرى فەستيۆالىنىڭ قاتىسۋشىلارىن قارسى الۋدا11 قاراشا 2016, 10:33 2016 استانالىق كىتاپ كورمە جارمەڭكەسى
|
ٴقازىر مەديسينالىق قىزمەت تەگىن بولعاندىقتان ەشكىم تەكسەرۋدەن وتكىسى كەلمەيدى باس دارىگەر اشىق اڭگىمە21 ماۋسىم 2017، 21:00ٴقازىر مەديسينالىق قىزمەت تەگىن بولعاندىقتان ەشكىم تەكسەرۋدەن وتكىسى كەلمەيدى باس دارىگەر21 ماۋسىم 2017, 21:00 3722 0مەملەكەت بيىل مەديسينالىق ساقتاندىرۋ رەفورماسىن قايتا قولعا العانى بەلگىلى. ٴقازىر جاڭاشىل جۇيەنى ٴتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جانجاقتى جۇرگىزىلىپ وتىر. وسى جۇيەنىڭ ارقاسىندا ەندى ەلىمىزدە مەديسينالىق قىزمەت كورسەتۋ ساپاسى جاقسارا تۇسپەك. ال بۇل دەگەنىڭىز مەديسينالىق مەكەمە، ونداعى قىزمەتكەرلەر مەن قىزمەتتى ەندى باستاعان اق حالاتتى ابزال جانداردىڭ ەڭبەگىن شىنايى باعالاۋعا الىپ كەلەرى ٴسوزسىز. وسىلايشا ٴاربىر اۋرۋحانا، ەمحانا مەن جەكە كلينيكالارداعى ساپا ماسەلەسى وزدىگىنەن ٴبىرىنشى ورىنعا كوتەرىلىپ، حالىق ٴوزى تاڭداعان ٴارى دۇرىس دەپ تاپقان ەمحانا تابالدىرىعىنان اتتاي الادى. جانە بۇرىنعىداي بۋاتبۋات اقشاسىن كەتىرمەي، جارنا جيىنتىعىندا تۇرعان قاراجاتى ەسەبىنەن ەركىن ەمدەلەدى. بۇل قازاقستان بيلىگىنىڭ ەلجۇرتتىڭ ساپالى مەديسينالىق كومەك الىپ، بۇل سالاداعى جەمقورلىق پەن تۇسىنىسپەۋشىلىكتەردى جويۋعا باعىتتالعان جارقىن قادامى دەپ باعالاۋعا تولىق نەگىز بار. مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ رەفورماسىنىڭ اياسىندا ەندى استانا مەن الماتىداعى ٴىرى مەكەمەلەر عانا ەمەس، وڭىروڭىرلەردەگى ەمحانالار دا ەتەكجەڭىن جيناپ، زامانا كوشىنە ىلەسە باستايدى نەمەسە ٴوزىن بۇرىنعىدان دا جەتىلدىرە تۇسەدى. وسىلايشا ۇلكەن قالالارعا بارۋعا مۇمكىندىگى بولا بەرمەيتىن، شالعاي اۋىلدار مەن اۋداندارداعى حالىق تا ساپالى، دەڭگەيى جوعارى مەديسينالىق قىزمەتتىڭ تۇتىنۋشىسىنا اينالماق. وسى رەتتە ايماقتارداعى مەديسينالىق مەكەمەنىڭ وكىلى رەتىندە اقمولا وبلىسى استراحان اۋداندىق اۋرۋحاناسىنىڭ باس دارىگەرى ەلۋباي قۇرمانوۆپەن پىكىرلەسكەن ەدىك.1. ٴقازىر ەلىمىزدە مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىن ەنگىزۋگە دايىندىق ٴجۇرىپ جاتىر. وسى رەفورمانىڭ ارتىقشىلىقتارى جايلى ايتىپ بەرسەڭىز. مامان رەتىندە ايتارىم، بۇل رەفورمانىڭ بىزگە بەرەرى كوپ. ەڭ الدىمەن، مىندەتتى ساقتاندىرۋ جۇيەسى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى قىزمەتتىڭ ساپاسىن جاقسارتۋعا، حالىقتى مەديسينالىق قىزمەتپەن قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيىن كوتەرۋگە باعىتتالعان. ەكىنشىدەن، بۇل سالاعا بولىنەتىن قارجىنى رەتتەۋگە باعىتتالعان. وكىنىشكە وراي، ٴقازىر دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا ٴبولىنىپ وتىرعان مەملەكەت قاراجاتىن باقىلاۋ كۇن سايىن قيىنداپ بارادى. دارىدارمەك باعاسى مەن تاريفتەردىڭ جىل سايىن ٴوسۋى دە قاراجاتتى ەسەلەۋدى تالاپ ەتەدى. مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىك، جالپىعا ورتاق جاۋاپكەرشىلىك سىندى پرينسيپتەرىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە بولادى. ادىلەتتى دەيتىنىمىز جۇيە ازاماتتاردى ٴبولىپ جارماي، ٴبىرىڭعاي پاكەت نەگىزىندە ەلدىڭ بارىنە تەڭدەي قىزمەت كورسەتۋگە نەگىزدەلگەن. بىلايشا ايتقاندا، جۇيەگە قاتىسۋشىلار جارنانى ٴوز مۇمكىندىگىنە قاراي تولەيدى. ٴبىراق مەديسينالىق كومەك جينالعان اقشا شەڭبەرىندە ەمەس، قانشا قاجەت بولسا سونداي كولەمدە كورسەتىلەدى. جىلىنا 1516 مىڭ تەڭگە تولەۋ ارقىلى جوسپارلى تۇردە ەمدەلۋگە، لابوراتوريالىق تالداۋلار مەن دياگنوستيكالىق تەكسەرۋدەن وتۋگە، دارىدارمەكتىڭ كوپتەگەن تۇرلەرىن تەگىن الۋعا بولادى. قاجەت بولعان جاعدايدا ٴتىپتى، قۇنى بىرنەشە ميلليون تەڭگە تۇراتىن وپەراسيالاردى جاساتۋعا بولادى. بۇعان مەملەكەت، جۇمىس بەرۋشى مەن جۇمىسكەرلەردىڭ ورتاق جاۋاپكەرشىلىگى مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ ارقىلى قول جەتكىزەمىز.2. ٴقازىر مەملەكەت حالىقتى مەديسينالىق كومەكتىڭ بەلگىلى ٴبىر تۇرلەرىمەن تەگىن قامتاماسىز ەتىپ وتىر عوي. ەندەشە، ساقتاندىرۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ نە ٴۇشىن قاجەت بولدى؟ وتە ورىندى سۇراق. مەملەكەتتىڭ تەگىن مەديسينالىق كومەكپەن بەلگىلى ٴبىر دەڭگەيدە قامتاماسىز ەتىپ وتىرعانى راس. ٴبىراق ونىڭ كولەمى شەكتەۋلى عانا. مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋدى ەنگىزۋ ارقىلى ٴبىز كورسەتىلەتىن مەديسينالىق كومەك اياسىن كەڭەيتۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇگىنگى كۇنى اتالعان بازالىق پاكەت شەڭبەرىندە 47 سىرقات تەگىن ەمدەلەدى. ال، جاپونيا، وڭتۇستىك كورەيا سىندى الدىڭعى قاتارلى ەلدەردە بۇل تىزىمگە 120 سىرقات ٴتۇرى كىرەدى. سوندىقتان بۇل تىزىمگە ەنبەگەن ناۋقاستاردىڭ نارازىلىعى باسىم. تەگىن كومەك پاكەتىنە ەنبەگەندىكتەن ولار اقىلى تۇردە ەمدەلۋگە، دارىدارمەكتى دە ٴوز اقشاسىنا ساتىپ الۋعا ٴماجبۇر. تاعى ٴبىر ماسەلە، ٴبىزدىڭ ەلدە جوعارى تەنولوگيالى كومەك تۇرلەرىنە ٴزارۋ ادامدار وتە كوپ. وكىنىشكە وراي، بۋىن، اعزا اۋىستىرۋ سىندى كۇردەلى وپەراسيالارعا بەرىلەتىن مەملەكەتتىك تاپسىرىس تا شەكتەۋلى. مىندەتتى ساقتاندىرۋ جۇيەسى ەنگىزىلگەننەن كەيىن ساقتاندىرۋ جارنالارىنىڭ ەسەبىنەن وسى ماسەلەنى شەشۋگە دە مۇمكىندىك تۋادى دەپ ويلايمىن. سول سەبەپتى، ساقتاندىرۋدى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن قارجىلاندىرۋدىڭ قوسىمشا كوزى دەۋگە بولادى. جالپى، جۇيەنىڭ ارتىقشىلىقتارى وتە كوپ.3. مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى ەنگىزىلگەننەن كەيىن قىزمەت ساپاسى كوتەرىلەدى دەپ وتىرسىز. ساپا قالاي قامتاماسىز ەتىلمەك؟ ەڭ الدىمەن باسەكەلەس ورتا قالىپتاسادى. باسەكە بار جەردە ساپانىڭ دا بولارى داۋسىز. ساپا عانا ەمەس، مەديسينالىق قىزمەت باعاسى دا تومەندەيدى. مىندەتتى ساقتاندىرۋ پاكەتى شەڭبەرىندە مەديسينالىق قىزمەت كورسەتۋ ٴۇشىن ەمدەۋ مەكەمەلەرىمەن كەلىسىمشارتتار بەكىتىلەدى. الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورى كەلىسىمشارتتى تەك مەملەكەتتىك ەمحانالارمەن عانا ەمەس، جەكە مەنشىك كلينيكالارمەن دە بەكىتەدى. باسەكە بولعاندىقتان ەمدەۋ ورىندارى پاسيەنتتەر ٴۇشىن كۇرەسەتىن بولادى. ال، ادامدار وزدەرىنە ۇنايتىن، زاماناۋي قوندىرعىلارى بار، بىلىكتى دە تاجىريبەلى ماماندارى بار كلينيكالار مەن ەمحانالاردىڭ دارىگەرلەرىنە قارالادى. باسەكەدە ۇتىلماس ٴۇشىن جابدىقتالۋ نەمەسە بىلىكتى مامان جاعىنان وسالداۋ مەكەمەلەر جاقسى مامانداردى جۇمىسقا تارتۋعا كۇش سالادى. بۇل پاسيەنتتەرگە قولايلى جاعداي جاساۋ سىندى قاراپايىم سەرۆيس جاعىنان دا كورىنىس تاپپاق. وسىنداي شارالاردىڭ ارقاسىندا ادامدار قازىرگىدەي كەزەكتە سارسىلىپ تۇرۋ، بەلگىلى ٴبىر تەكسەرۋ تۇرىنەن ٴوتۋ ٴۇشىن ايلاپ كۇتۋ سىندى ماشاقاتتاردان قۇتىلادى.4. ٴسوزىڭىز ورىندى. ٴبىراق بىزدە ٴبىر عانا ەمدەۋ ۇيىمى بار اۋداندار مەن ۇلكەن اۋىلدار دا بار عوي... مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى اۋىلدا دا تابىستى جۇمىس ىستەيدى دەپ ويلايمىن. ارينە، اۋىلدا تۇراتىن ادامدار ەمحانانىڭ شالعايلىعى، تىرشىلىك دەڭگەيىنىڭ قالاداعىدان تومەندىگى سىندى پروبلەمالاردى جاقسى بىلەدى. وندا ۇلكەن شاھارلارداعى سياقتى كلينيكا تاڭداۋ مۇمكىندىگى دە شەكتەۋلى. ٴبىراق قالاي بولعاندا دا ساقتاندىرۋ ەسەبىنەن تۇسەتىن قارجىنىڭ ارقاسىندا ٴاىۋداندىق اۋرۋحانالاردىڭ، دارىگەرلىك امبۋلاتوريالاردىڭ ماتەريالدىق بازاسى بىرتىندەپ جاقسارادى. ەڭ باستىسى ەگەر جارنانى ازاماتتاردىڭ ٴبارى بولماسا دا باسىم بولىگى تولەپ، قورعا ٴتيىستى قارجى ٴتۇسىپ تۇراتىن بولسا دارىگەرلەرگە تۇسەتىن سالماق تا ازايار ەدى. مىسالى، ٴقازىر ٴبىزدىڭ ەلدە ٴار دارىگەر شامامەن 2200 ادامعا قىزمەت كورسەتەتىن بولسا، قور الداعى ۋاقىتتا وسى جۇكتەمەنى ٴسال دە بولسا ازايتىپ، 1500گە دەيىن تومەندەتۋدى جوسپارلاپ وتىر. بۇل وتە جاقسى نارسە. قارايتىن پاسيەنت قىسقارعان سوڭ دارىگەردىڭ جۇمىسىنىڭ ساپاسى دا ارتادى. سونىمەن قاتار، ٴقازىر مەملەكەت اۋىلدىق جەرلەردە حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن تەكسەرۋ، دياگنوستيكا، سكرينينگ جۇرگىزۋگە از اقشا ٴبولىپ وتىرعان جوق. مىسالى، قانداعى حولەستەرين، قانت مولشەرىن انىقتاۋ، ەكگ، مامموگرافيا، ۋلترادىبىستىق زەرتتەۋلەردىڭ ٴبارى ٴقازىر تەگىن جاسالادى. ٴبىراق وسىنىڭ ٴبارى تەگىن بولا تۇرا ٴبىز ادامداردى وسىدان ٴوتشى دەپ ۇگىتتەۋگە ٴماجبۇرمىز. شىنىندا، ادامدار مۇنىڭ ٴبارىن سانالى تۇردە ٴوتۋى كەرەك. ويتكەنى، اركىمنىڭ ٴوز دەنساۋلىعى الدىمەن وزىنە كەرەك قوي. ياعني، بىزدە دەنساۋلىققا دەگەن ورتاق جاۋاپكەرشىلىك جوق. ساقتاندىرۋ مەديسيناسى ەنگىزىلگەننەن كەيىن ادامداردىڭ دەنساۋلىققا دەگەن جاۋاپكەرشىلىگى ارتادى دەپ ۇمىتتەنەمىن. سۋدىڭ دا سۇراۋى بار دەمەكشى، ول اقشا تولەگەننەن كەيىن ونى ٴتيىمدى پايدالانۋ جاعىن ويلاستىرادى. جاۋاپكەرشىلىگى ويانىپ، ەمحاناعا دەر كەزىندە بارادى. بەلگىلەنگەن مەديسينالىق كومەك تۇرلەرىن كورسەتۋدى تالاپ ەتەدى. ال، تەگىن بولعان سوڭ ادامدار ونى دۇرىس قابىلدامايدى. مەملەكەت تولەۋگە ٴتيىستى دەپ ويلايدى.5. مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋدى ەنگىزۋگە ٴالى ەرتە دەگەن پىكىر دە ايتىلىپ قالادى. دەنساۋلىق سالاسىنىڭ قازانىندا قايناپ، كۇن سايىن ونىڭ قىزىعى مەن شىجىعىن كورىپ جۇرگەن مامان رەتىندە وسىعان قاتىستى نە ايتار ەدىڭىز؟ مەديسينالىق ساقتاندىرۋدى دەنساۋلىق سالاسىنا اسا قاجەتتى رەفورما رەتىندە ەنگىزەتىن ۋاقىت كەلدى دەپ ويلايمىن. ونى ەنگىزىپ، جانجاقتى ناسيحاتتاعان ٴجون. ونىڭ ارتىقشىلىقتارىن حالىققا ٴتۇسىندىرىپ، بىرتىندەپ ەنگىزەتىن ۋاقىت جەتتى. كەيىنگە تارتا بەرمەي، ۇزدىك مەديسيناعا قاراي ۇمتىلۋىمىز كەرەك. الدىڭعى قاتارلى ەلدەردىڭ تاجىريبەسىنىڭ وزىمىزگە پايدالى تۇستارىن الۋعا تىرىسقانىمىز ٴجون. ۋاقىتتى سوزىپ، مەملەكەتكە قاراپ قول قۋسىرىپ وتىرا بەرۋگە بولمايدى.6. قاراپايىم حالىق ۇتادى دەلىك. ال، بۇل جۇيە جەكە مەنشىك كلينيكالارعا نە بەرەدى؟ جاڭا رەفورما ٴوز كۇنىن ٴوزى كورىپ ۇيرەنگەن ولارعا نە بەرمەك؟ مەنىڭشە، جەكە مەنشىك كلينيكالارعا بۇل رەفورمادان قورقۋدىڭ قاجەتى جوق. ولار بۇدان ۇتپاسا ۇتىلمايدى. نەگە؟ ويتكەنى، ولار ٴقازىر ٴسىز ايتقانداي ٴوز نانىن ٴوزى تاۋىپ ٴجۇر. مىندەتتى ساقتاندىرۋ ەنگىزىلگەننەن كەيىن ولار ٴۇشىن بيۋدجەتتىك ەمحانالارمەن قاتار مەملەكەتتىك تاپسىرىس الۋعا مۇمكىندىك تۋادى. الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورى ولارمەن كەلىسىمشارتتار بەكىتەدى. ٴسوزدىڭ شىنى كەرەك، بۇگىنگى كۇنى جەكە مەنشىك كلينيكالارداعى قىزمەت باعاسى شەكتەن تىس جوعارى. مىندەتتى ساقتاندىرۋ شەڭبەرىندە مەديسينالىق قىزمەتكە ٴبىرىڭعاي تاريف ەنگىزۋ جوسپارلانىپ وتىرعاندىقتان، ولار وسى جاعىنان ازداپ ۇتىلۋى مۇمكىن. ٴبىراق ولار كەلەتىن پاسيەنتتەردىڭ سانى جاعىنان ۇتادى. مىسالى، ٴقازىر بىلىكتى دارىگەرلەردىڭ كوبى كۇندىز ەمحانادا، تۇستەن كەيىن جەكە مەنشىك كلينيكادا جۇمىس ىستەيدى. كلينيكادا ول 5 ادامدى قابىلداسا، مەملەكەتتىك مەكەمەدە 20 ادام قابىلدايدى. ارينە، مۇندايدا جۇمىستىڭ ساپاسى اقسايتىنى راس.7. جالپى، قازاقستاننىڭ مەديسيناسى مىندەتتى ساقتاندىرۋدى ەنگىزۋگە دايىن با؟ وسى ساقتاندىرۋ تاقىرىبى قوزعالعاندا كوپشىلىك 19961998 جىلدارداعى العاشقى رەفورمانىڭ ساتسىزدىكتەرىن العا تارتادى. دەگەنمەن ەلدە ەكونوميكالىق داعدارىس كۇشەيىپ تۇرعان ول زامانمەن قازىرگى كەزدى سالىستىرۋعا بولمايدى. ول كەزدە اقپاراتتىق تەحنولوگيالار، ٴتيىستى ينفراقۇرىلىمدار بولعان جوق. جارنا تولەۋگە جۇرتشىلىقتىڭ شاماسى جەتپەگەنى دە راس. ٴقازىر جاعداي باسقاشا. زاماناۋي قوندىرعىلاردىڭ ٴتۇرتۇرى بار جەكە مەنشىك كلينيكالار جەلىسىن بىلاي قويعاندا، مەملەكەتتىك ەمدەۋ مەكەمەلەرىنىڭ ٴوزى قوندىرعىلاردىڭ مينيمالدى ستاندارتىمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. البەتتە، تەحنيكا كۇن سايىن دامىپ جاتقان بۇگىنگى زاماندا قوندىرعىلاردى جاڭارتقانعا نە جەتسىن؟ ٴبىراق قوسىمشا قارجى كوزىنسىز وعان قول جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. بيۋدجەتتىڭ شاماسى جەتپەيدى. بۇگىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا ىشكى جالپى ٴونىمنىڭ 2اق پايىزى بولىنەدى. ال، دامىعان ەلدەردە بۇل كورسەتكىش وتە جوعارى. مىسالى، گەرمانيادا ٴىجونىڭ 7،5 پايىزى، سلوۆاكيادا 10 پايىز. 1 شىلدەدەن باستاپ ەنگىزىلگەلى وتىرعان مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ جۇيەسى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا بولىنەتىن قارجىنى ارتتىرۋعا كومەكتەسپەك. البەتتە، مۇنىڭ ٴبارى ٴبىر اي نەمەسە ٴبىر جىلدا ىسكە اساتىن دۇنيە ەمەس. سەبەبى، ساقتاندىرۋدى وسىدان ونداعان جىل بۇرىن ەنگىزىپ، بۇگىندە ونىڭ جەمىسىن كورىپ وتىرعان ەلدەردىڭ ٴوزى جۇيەنى ٴالى كۇنگە دەيىن جەتىلدىرىپ كەلەدى.
|
ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق كۆكەرتىش كومىتېتىنىڭ مەسئۇلى پارىخورلۇق بىلەن ئەيىبلىنىپ تەكشۈرۈلۈشكە باشلىدىئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق كۆكەرتىش كومىتېتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى پېڭ جىڭخۇا پارىخورلۇق بىلەن ئەيىبلىنىپ تەكشۈرۈلۈشكە باشلىغان. خىتاي ئالىي تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ ئاشكارىلىشىچە، ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق تەپتىش مەھكىمىسى پېڭ جىڭخۇا ئۈستىدىن مەخسۇس دېلو تۇرغۇزغان ۋە ئۇنىڭغا مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك تەدبىر قوللانغان.خەۋەردە، تەپتىش دائىرىلىرىنىڭ ئۇنىڭ پارىخورلۇق دېلوسىنى تەكشۈرۈۋاتقانلىقىنى بىلدۈرگەن. پېڭ جىڭخۇا خىتاينىڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدىكى مۇئاۋىن نازىر دەرىجىلىك ئەمەلدارى.كۆزەتكۈچىلەرنىڭ بىلدۈرۈشىچە، پېڭ جىڭخۇانىڭ تەكشۈرۈلۈشى خىتاي رەئىسى شى جىنپىڭ قوزغىغان خىيانەتچىلىك پارىخورلۇققا قارشى تۇرۇش ھەرىكىتىنىڭ بىر پارچىسى.بۇنىڭدىن سەل بۇرۇن خىتاي دائىرىلىرى كومپارتىيە سىياسىتى بيۇروسىنىڭ سابىق دائىمىي ئەزاسى، مەركىزى سىياسىي قانۇن كومىتېتى سېكرېتارى جوۋ يوڭكاڭنىڭ ئىنتىزامغا خىلاپلىق بىلەن ئەيىبلىنىپ تەكشۈرۈلۈشكە باشلىغانلىقىنى ئېلان قىلغان. جوۋ يوڭكوڭ ئىلگىرى تارىم نېفىتلىكىدە مەسئۇللۇق ۋەزىپىسى ئاتقۇرغان.بىراق كۆزەتكۈچىلەر، بېيجىڭ دائىرىلىرىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدە سىياسىي مۇقىملىقنى نەزەردە تۇتۇپ، رايوندىكى خىيانەتچىلىك، پارىخورلۇق مەسىلىسىگە پەرقلىق مۇئامىلە قىلىدىغانلىقى، بەزىدە رايوندىكى خىيانەتچىلىك، پارىخورلۇققا چېتىلغان يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارلارغا كۆز يۇمىدىغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرمەكتە.
|
نۇرجان جولدىبالينوۆ: قوعام الدىنداعى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنەمىن رۋحاني جاڭعىرۋ07 تامىز 2018، 18:47نۇرجان جولدىبالينوۆ: قوعام الدىنداعى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنەمىن ەكسكليۋزيۆ07 تامىز 2018, 18:47 2683 0100 جاڭا ەسىم جوباسىنىڭ جەڭىمپازى، استانا قالاسىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسى باسشىسىنىڭ اقپاراتتىق رەسۋرستار بويىنشا جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى، مامان نۇرجان جولدىبالينوۆ جوبادا جەڭىسكە جەتكەن سوڭ ەڭ الدىمەن بويىندا قورقىنىش سەزىمى پايدا بولعانىن ايتتى، دەپ حابارلايدى . ٴتىلشىسى.شىنىن ايتۋ كەرەك، بىلتىر قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى رەتىندە انىقتالعان ازاماتتار، بىزدەر، ٴالى ٴوزىمىزدى قوعام الدىندا تولىقتاي تانىتىپ ۇلگەرگەن جوقپىز. ناقتى جوبالار ازىرلەپ، ولاردى ىسكە اسىرىپ ۇلگەرگەن جوقپىز. ادام ٴوزىن بارلىق كەزدە ٴبىر جىلدا كورسەتىپ ۇلگەرە المايدى. سەبەبى، ونىڭ جوباسى ٴبىر كۇندىك تە، بىرنەشە جىلدىق تا بولۋى مۇمكىن، دەگەن ول ٴوزى قولعا العان جوبا 2020 جىلعا دەيىن جوسپارلانعانىن ايتتى.قازاقستاندىق ۇلتتىق ەلەكتروندى كىتاپحانانى ازىرلەۋگە قاتىسقان ەڭ جاس مامانداردىڭ ٴبىرى بولىپ سانالاتىن جولدىبالينوۆ تەك كىتاپحانا ەمەس، باسقا ٴىت سالالاردا دا ەڭبەكتەنۋگە نيەتتى ەكەنىن ايتتى.قازاقستاننىڭ جاڭا 100 ەسىمى مەن ٴۇشىن نە بەردى دەگەنگە كەلسەك، ول ماعان ۇلكەن ىنتالاندىرۋ بەردى، العا ۇمتىلۋعا، دامۋعا جىگەرلەندىردى. مەن قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىندىم. وسى ورايدا، مەنىڭ تەك كىتاپحانادا عانا ەمەس، ٴوزىمدى باسقا سالالارداعى ٴىت جۇيەلەردى دامىتۋ ٴۇشىن ۇلەس قوسۋعا قۇلشىنىسىم پايدا بولدى. وسى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنگەن سوڭ، ارتىلعان سەنىمدى اقتاۋعا تىرىساسىڭ. جالپى، مەن ٴوزىمنىڭ 100 جاڭا ەسىم قاتارىنا ەنگەنىمدى ەستىگەن كەزدە، مەنىڭ بويىندا ەڭ الدىمەن قورقىنىش سەزىمى پايدا بولدى. سەبەبى، حالىقتا نەگە 100 جاڭا ەسىمگە ول ەندى، نەگە مەن ەمەس، بۇل نە اتقاردى، قانداي ەڭبەگى ٴسىڭدى دەگەن سۇراقتار پايدا بولادى. مەن سول ەسىمگە لايىقتى بولعىم كەلدى، دەيدى جولدىبالينوۆ.
|
موڭغۇلكۈرەدىكى بوۋايلار ئىلگىرى تۇرغان جايغا بېرىپ قەدىناس دوستى بىلەن كۆرۈشتىخەلق تورىموڭغۇلكۈرەدىكى بوۋايلار ئىلگىرى تۇرغان جايغا بېرىپ قەدىناس دوستى بىلەن كۆرۈشتى2021.08.31 10:11 مەنبە: شىنجاڭ گېزىتى44 يىل ئىلگىرى، ئۇلار 10 مىڭ چاقىرىم يول يۈرۈپ تاڭشەنگە ئات يەتكۈزۈپ بەردى2021 يىلى 8 ئاينىڭ 29 كۈنى، خېبېي، تاڭشەن ۋوگزالى.82 ياشلىق جاقسىلىق قايسار بىلەن 78 ياشلىق تۇرسۇن ئارتاي ۋەتىنىمىزنىڭ غەربىي چېگراسى ئېگىزلىكىدىكى موڭغۇلكۈرەدىن يولغا چىقىپ، 10 مىڭ چاقىرىملىق مۇساپىنى ئۇچۇپ ئۆتۈپ، تاڭشەنگە بۇ ئىككى بوۋاي يېرىم ئەسىرگە يېقىن ئارزۇ قىلىپ كەلگەن شەھەرگە يېتىپ كەلدى.44 يىل ئۆتۈپ كەتتى، مەن تاڭشەننى يەنە بىر قېتىم كۆردۈم، ئارزۇيۇم ئاخىرى ئەمەلگە ئاشتى دېدى تۇرسۇن.86 ياشلىق تاڭشەنلىك بوۋاي چاڭ چىڭ ياشىنىپ تېنى ئاجىزلاپ قالغىنىغا قارىماي، شىنجاڭلىق ئىككى بوۋاي بىلەن كۆرۈشكىلى كەلدى. 40 نەچچە يىل ئىلگىرىكى بىر قېتىملىق يەر تەۋرەشتىن كېيىنكى قۇتقۇزۇش جاقسىلىق، تۇرسۇن، چاڭ چىڭلارنى بىر بىرىنى بىلىشىدىغان ناتونۇشلارغا ئايلاندۇرغانىدى.1976 يىلى 7 ئاينىڭ 28 كۈنى، بېيجىڭ ۋاقتى سائەت 3تىن 42 مىنۇت ئۆتكەندە، 7.8 بال قاتتىق يەر تەۋرەش تاڭشەننى غايەت زور ئاپەتكە ئۇچراتتى، سانائەت مۇھىم بازىرى خارابىلىككە ئايلىنىپ، تالاپەتنىڭ ئېغىرلىقى پۈتۈن دۇنيانى چۆچۈتتى. يەر تەۋرەشتىن كېيىن، تاڭشەننى ئاپەتتىن كېيىن قايتا قۇرۇش خىزمىتى كەسكىن خىرىسقا دۇچ كەلدى. يول راۋان بولمىغانلىقتىن ئاپتوموبىللارنىڭ يول يۈرۈشى تەس ئىدى، قايتا قۇرۇشتا تىرانسپورت قوراللىرى جىددىي ئېھتىياجلىق بولدى، قانداق قىلىش كېرەك؟شۇ يىلى 10 ئايدا، شىنجاڭدىكى قىسىملار ئاساسلىقى يەر تەۋرەشتىن كېيىنكى خارابىلىكلەردە تازىلاش توشۇش خىزمىتىگە ئىشلىتىش، ئاپەتكە ئۇچرىغان رايونلاردىكى خەلقنىڭ ئىشلەپچىقىرىشنى تېزدىن ئەسلىگە كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىش ئۈچۈن، تاڭشەندىكى ئاپەت رايونىغا 4550 تۇياق ھەربىي ئاتنى ھەقسىز ياردەم قىلىش ۋەزىپىسىنى تاپشۇرۇۋالدى. ئاپەت رايونىدىكى خەلقنىڭ يۈكىنى يېنىكلىتىش ئۈچۈن، قىسىم پارتىيە كومىتېتى ئاتنى تاڭشەنگە بىۋاسىتە يەتكۈزۈپ بېرىشنى قارار قىلدى.بۇنىڭ ئۈچۈن، شىنجاڭ ھەربىي رايونى مەخسۇس ئات يەتكۈزۈش گۇرۇپپىسى تەشكىللەپ، موڭغۇلكۈرە، نىلقا، تېكەس، ئارا تۈرۈك ھەربىي ئات فېرمىسىدىن ئادەم كۈچى تەشكىللەپ، ھەرقايسى ئات فېرمىلىرىدىكى ئاتلارنى قومۇل ۋوگزالى ۋە ئۈرۈمچى ۋوگزالىغا يەتكۈزۈشكە مەسئۇل قىلدى. بۇنىڭ ئىچىدە موڭغۇلكۈرە ھەربىي ئات فېرمىسى 3000 تۇياق ھەربىي ئات توپلاش ۋە توشۇپ يەتكۈزۈش ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئالدى، جاقسىلىق ۋە تۇرسۇن ئەينى چاغدىكى ئات يەتكۈزۈش گۇرۇپپىسىنىڭ ئەزالىرى ئىدى.شۇ چاغدا، ئات يەتكۈزگۈچىنىڭ يول بويى جاپا تارتىدىغانلىقىنى، ئاسان ئەمەسلىكىنىلا بىلەتتىم. چاڭ چىڭ ئەينى يىلى تاڭشەن شەھەرلىك پارتىيە كومىتېتى تەشۋىقات بۆلۈمىدە خىزمەت قىلاتتى. ئۇ نەچچە مىڭ پارچە نېگاتىۋ ماتېرىيالى ئىچىدىن 1977 يىلى 8 ئاينىڭ 29 كۈنى تارتىلغان ئات توپىنىڭ پويىزدىن چۈشۈرۈلۈۋاتقانلىقى ۋە قوشۇننىڭ قارشى ئېلىنىۋاتقانلىقى توغرىسىدىكى ئىككى پارچە سۈرەتنى تاپتى. ئىلگىرىكى تونۇش مەنزىرىنى كۆرۈپ، جاقسىلىق ۋە تۇرسۇننىڭ ناتونۇشلۇق ھېسسىياتى بىردىنلا تۈگەپ، خاتىرىسىنىڭ قاپقىقى شۇ ھامان ئېچىلدى.يىللار چىراينى خىرەلەشتۈرگەن بولسىمۇ، ئەمما ئاشۇ جۇشقۇن ئەسلىمىلەرنى خىرەلەشتۈرەلمىگەنىدى. ئۇزۇن يىللار مابەينىدە غۇۋالاشقان بۇ ئۆتمۈش بىرنەچچە بوۋاينىڭ بايانلىرى ئارىسىدا تەدرىجىي روشەنلەشتى.ئەينى چاغدا، موڭغۇلكۈرەدىن ئۈرۈمچىگە بارىدىغان قاتناش تىرانسپورت قورالى يوق دېيەرلىك ئىدى، 3000 تۇياق ئاتنى پەقەت ئادەم كۈچى ئارقىلىقلا ئۈرۈمچىگە يەتكۈزۈپ، ئاندىن يەنە پويىزغا قاچىلاپ تاڭشەنگە توشۇشقا توغرا كېلەتتى. موڭغۇلكۈرەدىن تېكەسكە، ئاندىن كۈنەسكە بېرىش، مۇز داۋاندىن ئۆتۈپ جەنۇبىي شىنجاڭغا بارغاندىن كېيىن، ئاندىن يەنە ئۈرۈمچىگە بېرىش كېرەك ئىدى، پۈتۈن مۇساپىدە 1200 كىلومېتىرغا يېقىن يول بېسىلاتتى.غەربىي يۇرتتىكى شىنجاڭ ھەربىي بوز يەر ئۆزلەشتۈرۈش، ئىشلەپچىقىرىش تارىخىدا مۇنداق خاتىرىلەنگەن: بىرنەچچە ھەربىي ئات فېرمىسىدىن ئۈرۈمچى شەھىرىگە يەتكۈزۈلگەن ئاتلار يەتتە ھەربىي تىرانسپورت مەخسۇس پويىزىغا بۆلۈنۈپ تاڭشەنگە توشۇلغان. تۇنجى پويىز 1977 يىلى 8 ئاينىڭ 5 كۈنى يولغا چىققان، كۈن ئارىلاپ بىر نۆۋەت پويىز قاتنىغان بولۇپ، ئومۇمىي مۇساپىسى 4000 كىلومېتىردىن ئاشقان، يەككە مۇساپىگە يەتتە كۈندۈز ئالتە كېچە كەتكەن. بارلىق ئاتلارنى توشۇشقا 50 كۈندىن ئارتۇق ۋاقىت سەرپ قىلىنغان.1 ئات يەتكۈزۈش ئەترىتىنىڭ بەنجاڭى تۇرسۇن بوۋاينىڭ ئەسلىشىچە، بىر تايچاق ئېھتىياتسىزلىقتىن تىك يارغا چۈشۈپ كەتكەن، تايچىقىدىن مېھرىنى ئۈزەلمىگەن بايتال ياردىن يېرىم قەدەممۇ ئايرىلغىلى ئۇنىمىغان. تۇرسۇن ئات مىنىپ ناھايىتى يىراق يولنى ئايلىنىپ، ياردىن چۈشۈپ كەتكەن تايچاقنى تېپىپ، تايچاقنى مۈرىسىگە ئارتىپ ئىككى سائەتتىن ئارتۇق كۆتۈرۈپ، ئۇنى قايتىدىن بايتالنىڭ يېنىغا ئەكەلگەن، قۇتقۇزۇش جەريانى توققۇز سائەتتىن ئاشقان.جاقسىلىق ئەڭ ئاخىرقى ئات يەتكۈزۈش ئەترىتىدە بەنجاڭ ۋە مال دوختۇرى بولغان. ئۇلار ئېلىپ ماڭغان ئاتلار بايىنبۇلاق يايلىقىدىن ئۆتۈپ، ئۈرۈمچى خوۋشياغا كەلگەندە، بىر غەلىتە ئىشقا يولۇققان. بەزى ئاتلار تەلۋە ئوت دەپ ئاتىلىدىغان بىر خىل ئوت چۆپنى يېگەندىن كېيىن، يېنىكلىرى ياندۇرۇپ بىئارام بولغان، ئېغىرلىرىنىڭ تۇيىقى چىرىپ كەتكەن، ھەتتا ئۆلۈپ قالغان. بۇ خىل ئوت چۆپ موڭغۇلكۈرە يايلىقىدا كۆرۈلۈپ باقمىغان، بىزمۇ بىلمەيدىكەنمىز دېدى جاقسىلىق.شۇ جايدىكى چارۋىچىلار زەھەرنى زەھەر بىلەن قايتۇرۇش توغرىسىدا ئەقىل كۆرسەتكەن. ئۇلار بۇ خىل ئوتنى باغلام قىلىپ ۋە ئۇنىڭغا ئوت يېقىپ، ئۇنىڭ ئىسىدا ئاتلارنى بۇرنىدىن كۆپۈك ئېقىپ چىققۇچە ئىسلاپ، زەھەرنى ھەيدەش رولىغا ئېرىشكەن.بۈگۈن ئۇلارنىڭ كەچۈرمىشلىرىنى ئۆز قۇلىقىم بىلەن ئاڭلاپ، خۇددى ئەينى يىللاردىكى مەنزىرە قايتا ئەكس ئەتكەندەك ھېسسىياتقا كەلدىم. ئۇلارنىڭ يەنە بىر قېتىم يىراق جايدىن كەلگەنلىكىگە مىننەتدارلىق بىلدۈرىمەن، گەرچە سالامەتلىكىم ياخشى بولمىسىمۇ، چوقۇم كېلىپ ئۇلار بىلەن كۆرۈشمىسەم بولمايدۇ دېدى چاڭ چىڭ.بۈگۈنكى تاڭشەننىڭ قانداق ئىكەنلىكىنى كۆرۈش، ئەينى يىللاردىكى ئاشۇ ئاتلارنىڭ قەيەرگە كەتكەنلىكىنى ئىگىلەش، ئاتلارنى باققان تاڭشەنلىكلەردىن ھال سوراش... نەچچە ئون يىلدىن بۇيان، بۇ ئارزۇلار جاقسىلىق، تۇرسۇن قاتارلىق ئات يەتكۈزگۈچىلەرنىڭ خىيالىدىن كەتمىگەنىدى.موڭغۇلكۈرە، تاڭشەن قاتارلىق جايلارنىڭ كۆپ تەرەپتىن تىرىشچانلىق كۆرسىتىشى نەتىجىسىدە، بۇ ئىككى بوۋاينىڭ ئىلگىرى بارغان جايىنى قايتا ساياھەت قىلىشقا ئىمكانىيەت يارىتىلدى. ئەينى چاغدا كۆرۈشۈپ باقمىغانىدۇق، ئارىدىن 44 يىل ئۆتكەندە جەم بولدۇق، چوقۇم ئەينى يىللاردىكى ئەپسۇسلىنىشنىڭ ئورنىنى تولدۇرىمىز دېدى چاڭ چىڭ.
|
مۇسۇلمانلار تورى 4. راستچىللىق توغرىسىدا4. راستچىللىق توغرىسىداباش بەت ياخشىلار باغچىسى يوللىغۇچى: مۇسۇلمانلار، ۋاقتى: 20180514160 قېتىم ئوقۇلدىئى مۇئمىنلەر! ئاللاھ تائالادىن قورقۇڭلار، راستچىللار بىلەن بىللە بولۇڭلار سۈرە تەۋبە، 119 ئايەت.وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًاراستچىل ئەرلەر ۋە راستچىل ئاياللارغا،. ئاللاھ تائالا مەغفىرەت ۋە كاتتا ساۋاب تەييارلىدى سۈرە ئەھزاب، 35 ئايەتنىڭ بىر قىسمى.ئۇرۇش قارار قىلىنغان چاغدا، ئۇلار ئاللاھ تائالاغا سادىق بولۇشسا، ئەلۋەتتە ئۇلار ئۈچۈن ياخشى ئىدى سۈرە مۇھەممەد، 21 ئايەتنىڭ بىر قىسمى.ئىبن مەسئۇد رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلىپ مۇنداق دەيدۇ: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: ھەقىقەتەن راستچىللىق ياخشىلىققا باشلايدۇ. ياخشىلىق جەننەتكە باشلايدۇ. بىر ئادەم راست سۆز قىلىۋەرسە، ئاللاھ تائالانىڭ دەرگاھىدا راستچىل دەپ پۈتۈلىدۇ. يالغانچىلىق بولسا گۇناھقا باشلايدۇ. گۇناھ دوزاخقا باشلايدۇ. بىر ئادەم يالغانچىلىق قىلىۋەرسە، ئاللاھ تائالانىڭ ئالدىدا يالغانچى دەپ پۈتۈلىدۇ. بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.1 راستچىللىقنى دوست تۇتۇش، چۈنكى ئۇ بارلىق ياخشىلىقنىڭ سەۋەبىدۇر. يالغانچىلىقتىن ھەزەر ئەيلەش، چۈنكى ئۇ بارلىق يامانلىقنىڭ مەنبەسىدۇر. كىمكى قانداق سۈپەت بىلەن كىشىلەر ئارىسىدا نامى چىقىدىكەن، ئۇنى شۇنداق نەرسە بىلەن سۈپەتلەشنىڭ دۇرۇس ئىكەنلىكى.2 ئىنسانغا بېرىلىدىغان ساۋاب ۋە جازانىڭ ئىنساننىڭ قىلغان ياخشى ۋە يامان ئەمەللىرىگە يارىشا بولىدىغانلىقى.ھەسەن ئىبن ئەلىي ئىبن ئەبۇ تالىپ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلىپ مۇنداق دەيدۇ: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ سۆزلىرىدىن شۇنى ئېسىمگە ئېلىۋالغانىدىم: سەن شەكلىنىدىغان نەرسىنى قويۇپ، شەكلەنمەيدىغان نەرسىنى تۇتقىن، چوقۇم راستچىللىق دىلنىڭ خاتىرجەملىكىدۇر، يالغانچىلىق دىلغۇللۇقتۇر. تىرمىزىي رىۋايەت قىلغان.ھەدىسنىڭ مۇھىم نۇقتىسى: شۈبھىلىك ئىشلاردىن ساقلىنىش، ھالاللىقى ئېنىق بولغان ئىشلارنى قىلىش، چۈنكى شەكلىنىدىغان ئىشلاردىن ساقلىنىش بىلەن مۇئمىن ئۆزىنىڭ دىنىنى ۋە نامشەرىپىنى قوغداپ قالىدىغانلىقى.ئەبۇ سۇفيان سەخىر ئىبن ھەرب رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ رۇم پادىشاھى ھىرەقلىنى ئىسلام دىنىغا دەۋەت قىلىپ يازغان مەكتۇبىنى تاپشۇرۇۋالغاندىكى ۋەقەلىكنى بايان قىلغان ئۇزۇن ھەدىسىدە مۇنداق دەيدۇ: ھىرەقلى مەندىن: سىلەرنىڭ پەيغەمبىرىڭلار سىلەرنى نېمىگە ئۈندەيدۇ، دەپ سورىدى. مەن: بىرلا ئاللاھ تائالاغا ئىبادەت قىلىشقا، ئۇنىڭغا ھېچ نەرسىنى شېرىك كەلتۈرمەسلىككە، ئاتابوۋىلىرىمىزنىڭ دىنىنى تاشلاشقا، ناماز ئوقۇشقا، راستچىللىققا، ئىپپەتلىك بولۇشقا ۋە ئۆزئارا سىلەرەھىم قىلىشقا بۇيرۇيدۇ، دېدىم. بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.1 پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ راستچىل ئىكەنلىكى ۋە مۇشۇ سۈپەت بىلەن كىشىلەر ئارىسىدا مەشھۇر بولۇپ، دۈشمەنلىرىنىڭمۇ بۇنىڭغا ئىقرار ئىكەنلىكى.2 ئىسلام دىنىنىڭ ئەڭ مۇھىم يادروسى ئاللاھ تائالانى بىر دەپ تونۇش، ھېچقانداق نەرسىنى ئاللاھ تائالاغا شېرىك كەلتۈرمەسلىك ئىكەنلىكى. بۇ تەۋھىد بولسا بارلىق پەزىلەتلەرنىڭ مەنبەسى ئىكەنلىكى.3 قارىغۇلارچە دوراشتىن ساقلىنىش، بولۇپمۇ دىنىي ئىشلاردا تېخىمۇ شۇنداق قىلىش كېرەكلىكى.سەھل ئىبن ھۇنەيف بەدرى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلىپ مۇنداق دەيدۇ: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: كىمكى ئاللاھ تائالادىن چىن دىل بىلەن شەھىدلىكنى سورىسا، ئۇ كىشى ئۆزىنىڭ تۈشىكىدە ئۆلۈپ كەتكەن تەقدىردىمۇ ئاللاھ تائالا ئۇنى شەھىدلەرنىڭ دەرىجىسىگە يەتكۈزىدۇ. مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.1 چىن دىل بىلەن سەمىمىي بولۇش مۇئمىننى ئارزۇسىغا يەتكۈزىدۇ. ئەگەر ئۇ بىرەر ياخشىلىقنى نىيەت قىلىپ، قىلالمىغان تەقدىردىمۇ، ئۇنىڭغا شۇنىڭ ساۋابى بېرىلىدىغانلىقى.2 شەھىدلىكنى ئارزۇ قىلىش ياخشى كۆرۈلىدىغان ئىشلار جۈملىسىدىن ئىكەنلىكى.ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلىپ مۇنداق دەيدۇ: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: پەيغەمبەرلەردىن بىرى يەنى يۈشەئ ئىبن نۇن غازاتقا چىقتى. ئۇ ئۆزىنىڭ قەۋمىگە مۇنداق دېدى: ئۆيلىنىپ ئايالى بىلەن بىر ياستۇققا باش قويماقچى بولغان، تېخى بىرگە بولمىغان كىشى، يەنە ئۆي سېلىپ ئۆينىڭ ئۈستىنى يېپىپ بولمىغان كىشى ۋە ساغلىق ياكى بوغاز تۆگە سېتىۋېلىپ، ئۇنىڭ تۇغۇشىنى كۈتۈپ تۇرۇۋاتقان كىشى ماڭا ئەگەشمىسۇن، دېدى. ئاندىن ئۇرۇش قىلدى. ناماز ئەسىر ۋاقتىدا ياكى ئاز قالغاندا ئۇ بىر شەھەرگە يەنى ئەرىھاغا يېقىنلاشتى. ئۇ قۇياشقا: سەنمۇ بۇيرۇق بىلەن ماڭىسەن، مەنمۇ بۇيرۇق بىلەن ماڭىمەن، ئى ئاللاھ! ئۇنى بىزگە توختىتىپ بەرگىن، دېدى. تاكى ئۇلار غەلىبە قىلغۇچە كۈن توختىتىپ قويۇلدى. ئۇلار غەنىيمەتلەرنى يىغدى، غەنىيمەتلەرنى كۆيدۈرۈش ئۈچۈن كەلگەن ئوت غەنىيمەتلەرنى كۆيدۈرمەي قويدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: ئىچىڭلاردا قارا ساناش ئىشلىرى بار ئىكەن، ماڭا ھەر بىر قەبىلىدىن بىر كىشى قولىنى بەرسۇن، دېدى. ئاندىن بىر كىشىنىڭ قولى ئۇنىڭ قولىغا چاپلىشىپ قالدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: سىلەرنىڭ ئىچىڭلاردا قارا ساناش بار ئىكەن، سېنىڭ قەبىلەڭ ماڭا قول بەرسۇن، دېدى. ئاندىن ئىككى ياكى ئۈچ ئادەمنىڭ قولى ئۇنىڭ قولىغا چاپلىشىپ قالدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام يەنە: ئىچىڭلاردا قارا ساناش ئىشلىرى بار ئىكەن، دېدى. ئاندىن ئۇلار ئالتۇندىن ياسالغان كالىنىڭ بېشىغا ئوخشاش بىر باشنى ئەكېلىپ قويدى. ئاندىن ئوت كېلىپ ئۇنى كۆيدۈردى. غەنىيمەتلەر بىزدىن ئىلگىرى ئۆتكەن ئۈممەتلەردىن ھېچبىرىگە ھالال ئەمەس ئىدى. ئاللاھ تائالا بىزنىڭ ئاجىزلىقىمىزنى ۋە كەمبەغەللىكىمىزنى كۆرۈپ، غەنىيمەتلەرنى بىزگە ھالال قىلىپ بەردى. بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.1 ئىمام قۇرتۇبى مۇنداق دەيدۇ: پەيغەمبەر يۇقىرىقى ئۈچ تۈرلۈك كىشىنى ئۆزىگە ئەگىشىپ ئۇرۇش قىلىشتىن توسقان. بۇنىڭ سەۋەبى، ئۇ كىشلەرنىڭ دىللىرى ئاشۇ سەۋەبلەرگە باغلىنىپ قېلىپ، ئۇلارنىڭ ئۇرۇشتىكى ئىرادىسى ئاجىزلىشىپ كېتىدىغانلىقى، قىزغىنلىقى ئاسانلا سوۋۇپ كېتىدىغانلىقى.2 دۈشمەن بىلەن كۈرەش قىلغۇچىلارنىڭ دۇنيا ئىشلىرىدىن بىكار بولۇپ پۈتۈن ئىخلاسى ۋە زېھنى بىلەن ئۇرۇشقا كىرىشى لازىملىقى.3 ئاللاھ تائالانىڭ پەيغەمبەرلەرگە مۆجىزىلەرنى ئاتا قىلغانلىقى.4 جانسىز نەرسىلەردە ھېچقانداق ئىختىيار ۋە مەسئۇلىيەت بولمايدىغانلىقى، ئەمما ئادەملەرنىڭ بولسا شەرىئەت ئەھكاملىرىنى ئادا قىلىشقا بۇيرۇلغانلىقى.5 ئۆتكەن ئۈممەتلەرگە غەنىيمەت ھالال قىلىنمىغان بولۇپ، ئاسماندىن چۈشكەن ئوتنىڭ غەنىيمەتلەرنى كۆيدۈرۈۋېتىدىغانلىقى. ئەمما، ئاللاھ تائالانىڭ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۈممىتىگە غەنىيمەتلەرنى ھالال قىلىپ بەرگەنلىكى. بۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئالاھىدە خۇسۇسىيەتلىرىدىن بىرى ئىكەنلىكى.ھەكىم ئىبن ھىزام رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلىپ مۇنداق دەيدۇ: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: ئالغۇچى بىلەن ساتقۇچى سودىلاشقان جايىدىن يۆتكىلىپ كەتمىسىلا، ئۇلارنىڭ سودىنى بۇزۇش ئىختىيارى بولىدۇ. ئەگەر سودىسىدا راست گەپ قىلىشسا، مالنىڭ ئەيىبلىرىنى يوشۇرۇشمىسا، ئۇلارنىڭ سودىسى بەرىكەتلىك بولىدۇ؛ ئەگەر ئۇلار مالنىڭ، پۇلنىڭ ئەيىبلىرىنى يوشۇرۇشسا، سودا ئۈستىدە يالغان گەپ قىلىشسا، قىلغان سودىسىنىڭ بەرىكىتى ئۇچۇپ كېتىدۇ. بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.1 مۇئمىنلەرنىڭ سوداسېتىقتا مالنىڭ ئەيىبىنى ئېيتىش كېرەكلىكى، ئۇنى يوشۇرۇشنىڭ ھاراملىقى. ئەگەر ئەيىبىنى ئاشكارىلىسا، ئۆلىمالار ئېيتقاندەك شەرت بىلەن سودىنى بۇزۇش ئىختىيارى بولىدىغانلىقى.2 يالغانچىلىقنىڭ ھەرقانداق ئىشنىڭ بەرىكىتىنى ئۇچۇرۇۋېتىدىغانلىقى.3 خۇددى سودىگەر ئۆز سودىسىدا راستچىل بولسا، ئالدامچىلىق قىلمىسا، ئۇنىڭ سودىسىغا بەرىكەت ياغقاندەك، بەندىمۇ ئاللاھ تائالاغا قىلغان ئىبادىتىنى كىشىلەرگە كۆرسىتىش ئۈچۈن ئەمەس، چىن ئىخلاسى بىلەن قىلسا، ئاللاھ تائالا ئۇنىڭغا تېگىشلىك ساۋاب بېرىدىغانلىقى.
|
قىزىلوردا قالاسىنىڭ بۇرىنعى قالا اكىمى قۇرمەتتى ازامات اتاندى628 رەت كورسەتىلدىگۇلشارا ناۋشاقىزى شاھار باسشىسىنىڭ سەگىز جىلدا اتقارعان اۋقىمدى جۇمىستارىنا توقتالىپ، قىزىلوردا قالاسىنىڭ الەۋمەتتىكەكونوميكالىق، ينفراقۇرىلىمدىق دامۋى جولىنداعى جەمىستى جۇمىسىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. سونىمەن بىرگە ءوڭىر باسشىسى نۇرلىبەك ماشبەك ۇلىنىڭ الداعى ۋاقىتتا جاڭا قىزمەتىندە قولعا الار ەل مۇددەسى جولىنداعى ءاربىر باستاماسىنا سىر حالقى قاشان دا تىلەكشى ەكەندىگىن جەتكىزىپ، تالاي بيىكتەردى باعىندىرۋىن تىلەدى.قالانىڭ سوڭعى جىلدارداعى دامۋ قارقىنى نۇرلىبەك ماشبەك ۇلىنىڭ ەرەكشە ۇيىمداستىرۋشىلىق جانە كوشباسشىلىق قابىلەتىنىڭ جەمىسى دەگەن مەديتسينا سالاسىنىڭ بىلگىرى، سالا ارداگەرى تۇرعانباي ماحانوۆ شاھارداعى كوپ جەتىستىكتى دە قالا اكىمىنىڭ ەڭبەگىمەن بايلانىستىردى.سونىمەن قاتار اكتيۆ وتىرىسىندا مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى ايتباي كوشەرباي، وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتى شاكيزادا ابدىكارىموۆ پەن قالالىق ءماسليحات حاتشىسى يبادۋللا قۇتتىقوجاەۆ نۇرلىبەك ماشبەك ۇلىنىڭ ەڭبەك جولىنا، ەل قىزمەتىندەگى ەسەلى ەڭبەگىنە ەرەكشە توقتالدى.ءوز كەزەگىندە ايماق باسشىسىنىڭ جوعارى باعاسىن الىپ، ارىپتەستەس، اعا قىزمەتتەستەرىنىڭ قۇرمەتىنە بولەنگەن نۇرلىبەك نالىباەۆ قالا اكىمى قىزمەتىن اتقارۋعا مۇمكىندىك جاساعان ەلباسى مەن مەملەكەت باسشىسىنا، ايماق باسشىلارىنا، جاقسىلىعىمىزدى اسىرىپ، كەمشىلىگىمىزدى كەشىرگەن سىر حالقىنا العاۋسىز العىس ايتىپ، مەنى قولداعان بارشا ارىپتەستەرىمە شەكسىز ريزاشىلىعىمدى بىلدىرگىم كەلەدى. قىزىلورداعا اكىم بولىپ، قالا تىزگىنىن قولعا ۇستاعالى بەرى اتقارعان جۇمىسىمىزدى جۇرتشىلىق جاقسى بىلەدى دەپ ويلايمىن. قالانى دامىتۋ جولىندا اۋقىمدى تىرلىكتى جالعىز ءوزىم ىستەدىم دەۋدەن اۋلاقپىن. ارىپتەستەسىمنەن بولەك تۇرعىندارعا دەيىن ورتاق ىسكە ۇلەس قوستى. قىزىلوردانىڭ كەلەشەگىنە بەيجاي قارامايتىن ءاربىر ازاماتتىڭ پىكىرىمەن ساناستىق. سىن تۇزەلمەي، ءمىن تۇزەلمەيدى دەپ جاتادى. ءبىز ايتىلعان ءاربىر سىننان، پىكىردەن، كەڭەستەن ناتيجە شىعارۋ ءۇشىن جۇمىس جاسادىق. بىرلەسە ارتقارعان جۇمىس كوپ، دەدى.سونداياق بۇرىنڭى قالا باسشىسى قانداي قىزمەتتە بولسا دا ءوزى ءۇشىن قىزىلوردانىڭ ورنى ەرەكشە ەكەنىن اتاپ ءوتتى.قىزىلوردا قۇرمەتتى ازامات اكىم
|
ءازىربايجانارمەنيا قاقتىعىس الاڭىندا: حرونولوگيا. حالىقارالىق رەاكتسيا. داۋ كۋلميناتسياسىاراي جۇماتاي 29 قىركۇيەك, 2020 ساعات 12:43كورنەكى سۋرەت: ءازىربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆجانە ارمەنيا پرەمەرءمينيسترى نيكول پاشينيان. فوتو: .ارمەنياءازىربايجان شەكاراسىنداعى شيەلەنىس ەكىنشى كۇنگە ۇلاستى. كاۆكازداعى ەكى مەملەكەتتىڭ ەڭ ءىرى قاقتىعىسى قايتا بەتالدى. كەڭەس ۇكىمەتى دە نۇكتەسىن قويا الماعان كونفليكت ناتيجەسىن ەرەۆان مەن باكۋدىڭ ساياسي ەرىكجىگەرىن ەسكەرمەستەن بولجاۋ قيىن. سوڭعى جىلدارى قارۋجاراق قورىن ارتتىرعان ەكى ەل دە سوعىسقا تاسءتۇيىن دايىن ەكەنىن ءبىلدىرىپ وتىر.ءازىربايجان مەن ارمەنيا اراسىنداعى جەر داۋى 1988 جىلدان بەرى ءالى كۇنگە دەيىن جالعاسىپ كەلەدى. بۇل سوعىستىڭ سالدارىنان ءازىربايجاننىڭ 40 مىڭعا جۋىق ازاماتى قازا تاۋىپ، 1 ميلليوننان استام ادامى ءوز ۇيلەرىنەن بوسىپ كەتكەن.ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك پەن ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا قاراستى مينسك توبىنىڭ كومەگىمەن 1994 جىلى مامىردا باكۋ مەن ەرەۆان اراسىندا اتىستى توقتاتۋ بىتىمىنە قول قويىلعان سوڭ تاراپتاردىڭ قاقتىعىستارى ءبىرشاما ازايدى. كەلىسىمگە قول قويىلعانىنا قاراماستان، جاۋلاسۋشى ەكى ەلدىڭ تەكەتىرەسى اياقتالماي، بەيبىت كەلىسسوزدەر ناتيجە بەرگەن جوق.1992 جىلى تاۋلى قاراباق قايشىلىعىن توقتاتۋ ماقساتىندا ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك پەن ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا قاراستى مينسك توبى قۇرىلدى. اقش، رەسەي مەن فرانتسيا وسى توپتى باسقارۋدى ءوز مويىندارىنا الدى. مينسك توبىنىڭ باسشىلارى وسى كۇنگە دەيىن قارسىلاسۋشى تاراپتارعا بىرنەشە بەيبىت شەشىم جوباسىن ۇسىنعان. بۇل بەيبىت جوبالار ءار كەزدە ءبىر نەمەسە ەكى تاراپتىڭ دا قارسىلىعىنا ۇشىراپ وتىردى. مۇنىمەن ءبىر مەزگىلدە اتىستى توقتاتۋ ءبىتىمى دە ورىندالۋىن كەپىلدەندىرەتىن قۇجاتتاردىڭ بولماۋىنا بايلانىستى تارپتار بايلانىسى قايتادان بۇزىلىپ وتىردى.2016 جىلى ساۋىردە ەكى ەل اراسىنداعى ماسەلە ناعىز سوعىسقا ۇلاستى. سول جىلى تاراپتار 48 ساعاتتىڭ ىشىندە ءبىربىرىنە ەداۋىر شىعىن اكەلدى.بۇل جولى كەزەكتى مارتە ءىرى قاقتىعىستىڭ باستالۋى وڭتۇستىك كاۆكازدا ورنالاسقان جاۋلاسۋشى ەكى ەلدىڭ دە ۇلتتىق مۇددەلەرىنە قايشى كەلەدى. سول سەبەپتى سوعىستىڭ الدىن الۋعا مىندەتتەلگەن ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك پەن ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا قاراستى مينسك توبى قازىردەن باستاپ قارسىلاسۋشى ەكى ەلدىڭ ىسىنە ارالاسىپ، كاۆكازداعى جەر داۋىنىڭ تاراپتارى اراسىندا ناعىز سوعىستىڭ باستالۋىنا توسقاۋىل قويۋى كەرەك.قايتا بەتالعان شيەلەنىس27 قىركۇيەكتە ارمەنيا پرەمەرءمينيسترى نيكول پاشينيان ءازىربايجان قارۋلى كۇشتەرى تاۋلى قاراباق باعىتىندا شابۋىل باستاعانىن ايتتى. ارمەنيا ءسىم مالىمەتىنشە، ءازىربايجان ارمياسى ەلدى مەكەندەردى، سونىڭ ىشىندە تانىلماعان ستەپاناكەرت رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسىن بومبالاعان.ءوز كەزەگىندە ءازىربايجان قورعانىس مينيسترلىگى ءازىربايجان ارمياسى ارميان تاراپىنىڭ بايلانىس جولىنداعى ارەكەتتەرىنە جاۋاپ رەتىندە شارالار قابىلداپ، جاعدايدى باقىلاۋدا دەپ مالىمدەدى. كەيىننەن ارمەنيا، ءازىربايجان جانە تانىلماعان تاۋلى قاراباق رەسپۋبليكاسىندا اسكەري جاعداي ەنگىزىلدى.ەرەۆان 28 قىركۇيەككە قاراعان ءتۇنى اتىس تولاستاماعانىن ايتسا، باكۋ ارميان كۇشتەرىنىڭ تەرتەر قالاسىن اتقىلاعانىن حابارلادى.بيىل شىلدەدە ءازىربايجاننىڭ توۆۋز وبلىسى مەن ارمەنيانىڭ تاۆۋش وبلىسى اراسىنداعى شەكارادا اتىس بولعان. شەتەلدىك باسىلىمدار ارمەنيا اسكەرى قاقتىعىس كەزىندە ازىربايجانمەن شەكارالاس ايماقتى تاستالقان ەتكەنىن جازدى. سول كۇنى توۆۋز كەنتىندە ءاربىر 1520 مينۋت سايىن وق اتىلعان. ءازىربايجان حالقى جەرجەردە ميتينگ ۇيىمداستىرىپ، بيلىكتىڭ ارمەنياعا قارىمتا سوققى بەرۋىن تالاپ ەتتى.ارميان باسىلىمدارىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنگەن سايتىنىڭ جازۋىنشا، وتكەن ءتۇنى ازەربايجان اسكەريلەرىنىڭ مارتاكەرت قالاسىن اتقىلاۋى كەزىندە بالالار مەرت بولعان. ازەربايجان تارابى ارمەنيانىڭ ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمدارعا شابۋىل جاساعانىن حابارلادى. قاقتىعىس بارىسىندا تاراپتار تىكۇشاق، درون، تانكىلەر پايدالانىپ جاتىر. سوڭعى مالىمەت بويىنشا، ەكى تاراپتان بارلىعى 65 ادام قازا تاپقان.قازىر ەكى ەل اراسىنداعى كونفليكت حالىقارالىق ۇيىمدار نازارىندا. كەشە بۇۇ مەن ەۋرووداق تاۋلى قاراباقتاعى قاقتىعىستى توقتاتۋعا شاقىردى. بۇل ماسەلەگە انكارانىڭ ارالاسۋى دا داۋ كۋلميناتسياسىنىڭ قانداي ىقتيمال ناتيجە بەرەتىنىن بولجاۋعا قيىندىق تۋعىزىپ وتىر. ۇلىبريتانيا مەن كانادانىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى دومينيك رااب پەن فرانسۋافيليپپ شامپان ەقىۇنىڭ مينسك توبىنىڭ شەڭبەرىندەگى كەلىسسوزدەردى قايتا باستاۋ تۋرالى ۇسىنىس ءبىلدىردى. بريتانيا پرەمەرءمينيسترى بوريس دجونسون دۇيسەنبىدە تاۋلى قاراباقتاعى جاعدايدى تۇركيا پرەزيدەنتى تايىپ ەردوعانمەن تالقىلادى.بۇۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆپەن جانە ارمەنيا پرەمەرءمينيسترى نيكول پاشينيانمەن بەينەبايلانىس بويىنشا كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى. دۇيسەنبىدە بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ رەسمي وكىلى ستەفان دۋجارريكتىڭ ايتۋىنشا، ۇيىم باسشىسى تاۋلى قاراباقتاعى اتىستى دەرەۋ توقتاتۋعا شاقىردى. وسىعان بايلانىستى بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ شۇعىل وتىرىسى وتەتىن بولدى.ارمەنيا پرەمەرءمينيسترى نيكول پاشينيان بۇۇ باس حاتشىسىمەن، گەرمانيا كانتسلەرى انگەلا مەركلەمەن اڭگىمە بارىسىندا تۇركيانىڭ قاقتىعىستاعى بىرجاقتى ۇستانىمىن ايتتى. پاشينيان ازىربايجانعا قولداۋ كورسەتكەن تۇركيا پرەزيدەنتىنە رەنىشىن بىلدىرگەن.نەگىزىنەن بۇل ماسەلە جونىندە پليۋراليزم تۋىنداعان: كەي تاراپتار بۇل جاعدايدا رەسەي پرەزيدەنتى پۋتين ارمەنياعا قولداۋ كورسەتەدى دەسە، كەي تاراپتار تۇركيانىڭ تىكەلەي قاتىسى بار دەيدى. نەمىسى باسىلىمىندا جاريالانعان تاۋلى قاراباق ەردوعاننىڭ كەزەكتى ميسسياسى اتتى ساراپتامادا: تاۋلى قاراباقتاعى داۋدا ساياسي مۇددە جاتىر. بۇل جولى ەردوعان پۋتينگە قارسى شىنداپ قارسى شىقتى. انكارا تاراپىنان داۋلى ايماققا سيريالىق وپپوزيتسيا جونەلتىلگەن، ولارعا ايىنا 2500 دوللار تولەنەدى. پۋتين دە ارمەنيا قولداۋ ماقساتىندا انكاراعا قارسى كۇش بىرىكتىرەدى. بۇل جاعداي ليۆيا قاقتىعىسىمەن ۇقساس جانە وتە قاۋىپتى، دەلىنگەن. ال ۆۆس ساراپشىلارى ءازىربايجان رەسەي قارۋجاراعىنان باس تارتقاندىقتان، رەسمي ماسكەۋ ەرەۆانعا قولداۋ كورسەتەدى دەيدى.تاۋلى قاراباق ءازىربايجاننىڭ وڭتۇستىكباتىس ايماعى. ايماق بۇرىن يران قۇرامىنا كىرگەن. 1813 جىلى رەسەي جاۋلاپ الدى. ءازىربايجان سسرءنىڭ اۆتونومدى وبلىسى مارتەبەسىنە 1923 جىلى يە بولدى.تاۋلى قاراباق اۆتونوميالى وبلىسى تقاو 1988 جىلى اقپاندا ءازىربايجان سسرءنىڭ قۇرامىنان شىعۋعا تالپىنىپ، 1991 جىلى قىركۇيەكتە تقاونىڭ ورتالىعى ستەپاناكەرتتە تاۋلى قاراباح رەسپۋبليكاسى جاريالاندى. تقر ءازىربايجان جەرىندە جاريا ەتىلگەندىكتەن ونى باكۋ رەسمي مويىنداعان جوق، ەرەۆان قولدادى. بۇل جاعدايدان كەيىن ءازىربايجان مەن ارمەنيا اراسى ءبۇلىنىپ، تاۋلى قاراباح ماسەلەسى الەم نازارىنا ىلىكتى.تاۋلى قاراباق قاقتىعىسى: اليەۆ ارمەنياعا بىرنەشە تالاپ قويدىتاۋلى قاراباق قاقتىعىسىندا قازاقستاننىڭ پوزيتسياسى قانداي؟ساياساتتاعى رەگرەسس: زەلەنسكيدىڭ پوپۋليستىك پارتياسى
|
ورال ارحەولوگتارى جەرلەنگەن التىن ايەلدى تاپتى فوتو ەگەمەن قازاقستان گازەتىنىڭ رەسمي سايتىورال ارحەولوگتارى جەرلەنگەن التىن ايەلدى تاپتى فوتواستانا. 16 تامىز. ورال ارحەولوگتارى باتىس قازاقستان وبلىسى تەرەكتى اۋدانى جەرىنەن 2012 جىلى جەرلەنگەن التىن ايەلدىڭ قاڭقاسىن تاپقان بولاتىن. بۇل تۋرالى باتىس قازاقستان وبلىسى تاريح جانە ارحەولوگيا ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى مۇرات سىدىقوۆتىڭ سوزىنە سىلتەمە جاساعان موي گورود پورتالى حابارلادى.جەرلەۋ جۇرگىزىلگەن كەشەندى ارحەولوگتار تاقساي1 دەپ اتاپ وتىر. قورعاننىڭ اتاۋى وسى ماڭداعى تاقساي ستانساسىنان شىعىپ وتىر.زەرتتەۋشىلەر بۇل كونە قورىمدى سارمات كەزەڭىنە جاتقىزادى. قورعاننان بيىكتىگى ءبىر مەتردەن اسىپ كەتەتىن 80 التىن اشەكەي تابىلعان. مۇنداعى ەرەكشە بۇيىمعا بۇرىن وزىنە ۇقساسى كەزىكپەگەن التىن تاراق جاتادى. تاراقتىڭ بەتىندە سول زامانداعى ساقتار مەن پارسىلار اراسىنداعى شايقاستىڭ كورىنىسى بەينەلەنگەن.التىن ايەلدى جەرلەۋ ءداستۇرى زورواستريزم داۋىرىنە جاتسا كەرەك. وكىنىشكە وراي، ازىرگە سۇيەكتەرى ناشار ساقتالعاندىقتان، ايەلدىڭ جاس شاماسىن انىقتاۋدىڭ مۇمكىندىگى تۋعان جوق. بۇدان بولەك، ونىمەن بىرگە ەكى كۇزەتشى ايەل جەرلەنىپتى. لابوراتويالىق زەرتتەۋلەردىڭ ناتيجەسىندە قورىمنىڭ ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى 45 عاسىرلارعا جاتاتىنى انىقتالدى ، دەدى مۇرات سىدىقوۆ.قورىمنان اتتىڭ اۋىزدىعى، تۇرمىستىق زاتتار، سونداي اق اشەكە لەر تابىلعان. شاماسى، بۇلاردىڭ ءبارى جەرلەنگەن ايەلگە انا دۇنيەدە كەرەك بولادى دەگەن ۇعىممەن قويىلعان.التىن ايەلدىڭ كيىم كەشەگىن بەلگىلى رەستاۆراتور قىرىم التىنبەكوۆ قالپىنا كەلتىرگەن.قورىمنىڭ بايلىعى جەرلەنگەن ايەلدىڭ سول كەزدەگى قوعامدا العان ورنىن دا انىق بايقاتادى. بۇل سول كەزدەردىڭ وزىندە ادامداردىڭ باي جانە كەدەي بولىپ بولىنگەندەرىن كورسەتەدى. تاقسايدىڭ جانىندا تاعى ەكى قورعان بار. ولاردى قازۋدى ءبىز كەلەر جىلى جۇرگىزەمىز. ءبىر جاقسىسى، بۇل قورعاندارعا بۇعان دەيىن ەشكىم تيىسپەگەن ەكەن، ەشكىمنىڭ توناۋىنا ۇشىراماعان ، دەدى مۇرات سىدىقوۆ.ارحەولوگتار التىن ايەلدى زەرتتەۋدە گەرمانيا، رەسەي جانە جاپونيا عالىمدارىمەن بىرلەسىپ جۇمىس جاساپتى.ازىرگە التىن ايەلدىڭ ءوزى ەشكىمگە كورسەتىلگەن جوق. ونىڭ تۇساۋكەسەرى الداعى قىركۇيەك ايىندا وتەدى.قازىرگى تاڭدا باتىس قازاقستان وبلىسىندا 1966 ارحەولوگيالىق نىسان بار. مۇنداعى ءبىر نىساننىڭ وزىندە ەلۋگە دەيىن قورعان بار.دەرەككوز: موي گورود .فوتو: موي گورود .استانادا كاسىپكەرلەرگە تەگىن كەڭەس بەرىلەدىشىعىس قازاقستان وبلىسىندا سۋارمالى جەرلەردى كوبەيتۋ شارالارى قاراستىرىلۋدا
|
كولىن پوۋېل لى جاۋشىڭ بىلەن شىمالىي كورىيە ۋە ئىران مەسىلىسىنى مۇزاكىرە قىلدى ئۇيغۇرئامېرىكا تاشقى ئىشلار مىنىستىرى كولىن پوۋېل بىلەن خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرى لى جاۋشىڭ جۈمە كۈنى تېلېفوندا سۆزلىشىپ، شىمالىي كورىيە يادرو قوراللار پىلانى بىلەن ئىران مەسىلىسىنى مۇزاكىرە قىلدى. لى جاۋشىڭ شەنبە كۈنى تېھراننى زىيارەت قىلىدۇ. خىتاي بىلەن ئىراننىڭ نېفىت ئېنېرگىيە ھەمكارلىقى ۋە ئىران يادرو قوراللار پىلانى لى جاۋشىڭنىڭ تېھراندىكى زىيارىتىنىڭ ئاساسلىق كۈنتەرتىپىنى ئىگىلەيدۇ.كولىن پوۋېلل لى جاۋشىڭ بىلەن ئىراننىڭ يادرو قوراللار پىلانىنى خەلقئارا ئاتوم ئېنىرگىيە ئورگىنىنىڭ رامكىسى دائىرىسىدە قانداق ھەل قىلىش مەسىلىسى بويىچە پىكىر ئالماشتۇرغان. خىتاي ئىرانغا نازۇك ھەربىي تېخنىكىلارغا سېتىپ بېرىۋاتقان دۆلەتلەرنىڭ بىرى. شۇنداقلا خىتاي بىلەن ئىراننىڭ نېفىت ئېنىرگىيە ساھەسىدىكى ھەمكارلىقىنىڭ يوشۇرۇن كۈچى ئىنتايىن زور. خىتاي بىلەن ئىران يېقىندا 20 مىليارد دوللارلىق ئېنىرگىيە ھەمكارلىق كېلىشىمى تۈزگەن.ئىراننىڭ قويۇقلاندۇرۇلغان ئۇران ئايرىش پىلانى ئامېرىكىنىڭ قاتتىق بېسىمىغا ئۇچرىماقتا. ئامېرىكا ئىراننىڭ قويۇقلاندۇرۇلغان ئۇران ئايرىش پىلانى، يادرو قوراللارنى تەرەققى قىلدۇرۇشنى مەقسەت قىلىدۇ دەپ قارايدۇ. شىنخۇا ئاخبارات ئاگېنتلىقى لى جاۋشىڭ بىلەن كولىن پوۋېلنىڭ تېررورچىلىققا قارشى تۇرۇش مەسىلىسىنىمۇ مۇزاكىرە قىلغانلىقىنى بىلدۈردى.كولىن پوۋېل 10 ئاينىڭ ئاخىرلىرىدا خىتاينى زىيارەت قىلىپ، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ گۇئانتانامودىكى ئۇيغۇرلارنى قايتۇرۇپ بېرىش تەلىپىنى يەنە بىر قېتىم رەت قىلغان. خەۋەرلەرگە قارىغاندا ئىككى دۆلەت تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكى ئامېرىكا خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىرى ئارىسىدا ئىسسىق لىنىيە تېلېفونى ئورنىتىشقا قوشۇلغان. ئەركىن
|
8قاباتتان قۇلاپ قايتىس بولعان قىز تۋرالى مالىمدەمەجاڭالىقتار 3654 0 پىكىر 2 تامىز, 2017 ساعات 12:00الماتى قالالىق ءىىدءنىڭ رەسمي وكىلى سالتانات ازىربەك 8قاباتتان قۇلاپ قايتىس بولعان تىلەۋگۇل قۋانىشتى ءبىر توپ جىگىت الىپ قاشقان دەگەن اقپاراتتى جوققا شىعاردى.ەسكە سالايىق، قايعىلى وقيعا 31 شىلدەگە قاراعان ءتۇنى العاباس شاعىن اۋدانىندا ورىن العان بولاتىن. 19 جاستاعى تىلەۋگۇل قۋانىش الدىمەن اناسىنا ءوزىن الىپ قاشىپ بارا جاتقانىن جازسا، بىرنەشە ساعاتتان كەيىن جەڭگەسىنە قوشتاسۋ ءماتىنىن جازىپ، سمسحابارلاما جىبەرگەن.قىزدى بىرنەشە ادام الىپ قاشقان دەگەن اقپارات شىندىققا جاناسپايدى. بەينەباقىلاۋ كامەرالارىنىڭ تۇسىرىلىمدەرىن زەرتتەدىك، وندا قىز بەن ءبىر عانا جىگىتتىڭ كوپقاباتتى ۇيگە كىرىپ كەلە جاتقانى انىق كورىنەدى. قازىر ءوزىن ءوزى ولتىرۋگە يتەرمەلەۋ دەرەگى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ امالدارى جۇرگىزىلىپ جاتىر، سوتمەديتسينالىق ساراپتاما تاعايىندالعان, دەدى س.ازىربەك.ال، قىزبەن بىرگە بولعان جىگىتتى پوليتسەيلەر قازىر تەرگەۋ ۇستىندە. تەرگەۋ مالىمەتتەرى قۇپيا بولعاندىقتان، ءىستىڭ انىققانىعى ازىرگە ايتىلمادى. ەگەر قىزدىڭ ولىمىنە بىرگە بولعان جىگىتتىڭ قاتىسى بار ەكەنى انىقتالسا، ول سوت شەشىمىمەن قاماۋعا الىنۋى مۇمكىن.
|
شارائىتى بولسا تىزدىن ھەج قىلىشنىڭ زۆرۈرلىكى توغرىسىدا ئىسلامى سۇئال جاۋاپتارقاتقان ۋاقىت : 25082014كۆرگۈچىلەر : 3350بارلىق گۈزەل مەدھىيىلەر ئالەملەرنىڭ رەببى بولغان ئاللاھ تائالاغا خاستۇر.كىمدىكى ھەج ئىبادىتىنى ئادا قىلىشنىڭ شەرتشارائىتلىرى تېپىلىدىكەن ۋە ھەج قىلىشقا قادىر بولالايدىكەن، مەزكۇر كىشى پەرز ھەجنى تىزدىن ئادا قىلىشى ۋاجىپ بولىدۇ. شۇنداقلا، ھەجنى سەۋەبسىز كېچىكتۈرۈش توغرا بولمايدۇ.ئىبنى قۇدامە رەھىمەھۇللاھ مۇغنى ناملىق ئەسىرىدە مۇنداق دەيدۇ: كىمگىكى ھەج ئىبادىتىنى ئادا قىلىش پەرز بولغان بولسا، ھەج قىلىشقا ئىمكانىيىتى يار بەرسە، كېچىكتۈرمەستىن ھەج قىلىشى لازىم بولىدۇ. پەرز ھەجنى كىچىكتۈرۈش دۇرۇس ئەمەس. مەزھەپ ئىماملىرىدىن ئىمام ئەبۇ ھەنىپە رەھىمەھۇللاھ ۋە ئىمام مالىك رەھىمەھۇللاھمۇ شۇنداق دېگەن.بۇ توغرىدا ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: وَلِلَّـهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّـهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ تەرجىمىسى: قادىر بولالىغان كىشىلەرنىڭ ئاللاھ ئۈچۈن كەبىنى زىيارەت قىلىشى ئۇلارغا پەرز قىلىندى. كىمكى ئىنكار قىلىدىكەن يەنى ھەجنى تەرك ئېتىدىكەن، زىيىنى ئۆزىگە، شۈبھىسىزكى، ئاللاھ ئەھلى جاھاندىن يەنى ئۇلارنىڭ ئىبادىتىدىن بىھاجەتتۇر. سۈرە ئالئىمران 97ئايەت.قۇرئان ۋە سۈننەتتە كەلگەن بۇ ھەقتىكى دەلىللەر ئىمكانىيىتى يار بەرگەن كىشىنىڭ تىزدىن ھەج قىلىشىنى تەقەززا قىلىدۇ.پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامدىن بايان قىلىنغان ھەدسىتە: ھەج قىلىشنى ئىرادە قىلغان كىشى ئۇنىڭغا ئالدىرىسۇن،دەپ بايان قىلىنغان. بۇ ھەدىسنى ئىمام ئەھمەد، ئەبۇ داۋۇد ۋە ئىبنى ماجە رىۋايەت قىلغان.ئىمام ئەھمەد بىلەن ئىبنى ماجىنىڭ رىۋايىتىدە: ئۇ كىشى كېسەل بولۇپ قىلىشى، مالدۇنيادىن ئايرىلىپ كېتىشى ۋە بەزى ئۆزگىرىشلەرگە دۇچ كېلىشى مۇمكىن، دېيىلگەن. بۇ ھەدىسنى شەيخ ئەلبانى رەھىمەھۇللا ئىبنى ماجەنىڭ سەھىھ ھەدىسلەر توپلىمىدا ھەسەن ھەدىس دەپ كەلتۈرگەن. تۈگىدى.ھەدىستىكى:ھەج قىلىشنى ئىرادە قىلغان كىشى ئۇنىڭغا ئالدىرىسۇن،دېگەن بۇيرۇق سۆزى بۇيرۇلغۇچىنىڭ شۇ ئىشنى قىلىش ئىمكانىيىتى بار بولغاندا تىزدىن قىلىشىنىڭ زۆرۈر ئىكەنلىكىنى، سەۋەبسىز كېچىكتۈرۈشنىڭ توغرا بولمايدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ.ئىبنى ئۇسەيمىين رەھىمەھۇللاھدىن: ئىمكانىيەت بولغاندا ھەجنى دەرھال ئادا قىلىش كېرەكمۇ ياكى كېچىكتۈرۈپ ئادا قىلسىمۇ بولامدۇ؟ دەپ سورالغاندا، شەيخ جاۋاب بېرىپ مۇنداق دېگەن: توغرىسى ھەجنى تىزدىن ئادا قىلىش كېرەك، چۈنكى ھەرەمگە بېرىپ ھەج قىلىشقا قادىر بولغان كىشىنىڭ سەۋەبسىز ھەجنى كېچىكتۈرۈشى توغرا بولمايدۇ. شۇنىڭدەك، مەلۇم ۋاقىت ياكى مەلۇم ئورۇندا قىلىش بېكىتىلمىگەن ئىبادەتلەردىن باشقا، شەرىئەتتە مۇئەييەنلەشتۇرۇلگەن بارلىق ئەمەللەرنىمۇ شەرت تېپىلغان ھامان تىزدىن ئادا قىلىش ۋاجىپ بولىدۇ. ئىبنى ئۇسەيمىين پەتىۋالىرى 2113.
|
بلوك بەكەتتەگى وقيعا: ەكس پوليتسەي سوت الدىندا جاۋاپ بەردى15 قىركۇيەك 19:03الماتى. قازاقپارات الماتى وبلىسىندا كولىگىمەن بلوكپوستى سوعىپ، 2 پوليتسەيدىڭ ولىمىنە سەبەپكەر بولعان جۇرگىزۋشىگە قاتىستى سوت وتىرىسى باستالدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.ازات ازاماتوۆقا قاتىستى ءىستى قاراساي اۋداندىق سوتىنىڭ سۋدياسى ءمادي كوشەكبايەۆ قاراۋدا. سوت بارىسىندا پروكۋرور ايىپتاۋ اكتىسىن وقىپ بەردى.پروكۋروردىڭ ايتۋىنشا، 25 مامىردا تاڭەرتەڭ جۇرگىزۋشىسى الماتى وبلىسىنداعى 4 بلوكپوستى قيراتىپ وتكەن. سول كەزدە ول ماس بولعان. مەنى تۇندە بۇرىنعى ارىپتەستەرىم كوكساي اۋىلىنا شاقىردى. ءبىز سول كۇنى كولىكتە سىرا ىشتىك. سودان كەيىن ۇيىقتاۋعا جاتتىم. ارى قاراي ەشتەڭە ەسىمدە جوق. مەن اۋرۋحانادا وياندىم، دەيدى ايىپتالۋشى.پروكۋروردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرگەن ازاماتوۆ سول ءتۇنى 23 بوتەلكە سىرا ىشكەنىن ايتتى. ول اناسىنىڭ اتىنا تىركەلگەنى ماركالى اۆتوكولىكتى باسقارعان. سونىمەن قاتار، ازاماتوۆ 21 مامىردا جۇمىستان شىققانىن ايتتى. ارىزدى 20 مامىردا جازعان. ول 2014 جىلدان باستاپ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىندا جۇمىس ىستەگەن.بۇعان دەيىن مەندە ءبىر تارتىپتىك زاڭ بۇزۋشىلىق بولدى، دەپ جاۋاپ بەردى زارداپ شەككەن پوليتسەيدىڭ قورعاۋشىسى قويعان سۇراققا. قۇرمەتتى سوت، قۇرمەتتى جابىرلەنۋشىلەر، مەن ءوز كىنامدى تولىقتاي مويىندايمىن، دەپ ازاماتوۆ ءوز كىناسىن مويىندادى.ايتا كەتەيىك، سوت وتىرىسى زارداپ شەككەن تاراپتاردىڭ بولماۋىنا بايلانىستى ءبىر اپتاعا شەگەرىلگەن بولاتىن. الماتى وبلىسىنىڭ پروكۋراتۋراسى 28 مامىرداعى جول اپاتىنا بايلانىستى ا. ازاماتوۆقا قاتىستى سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ ءىسى باستالعانى تۋرالى حابارلاعان بولاتىن. ونىڭ ءىس ارەكەتىنە بايلانىستى ق ر ق ك 345بابىنىڭ 4بولىمىمەن ماس كۇيىندە كولىك ايداپ، ەكى نەمەسە ودان كوپ ادامنىڭ قازاسىنا اكەلگەن جول اپاتىن تۋدىرۋ بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالعانىن ايتقان. وعان دەيىن قىلمىستىق ءىس ق ر ق ك 99بابىنىڭ 2 ءبولىمى بويىنشا قارالعان ەدى.ەسكە سالايىق، 25 مامىر تاڭعى ساعات 05:26دا ماركالى كولىكتى باسقارعان 28 جاستاعى جۇرگىزۋشى ماس كۇيىندە بلوكپوستاعى پوليتسيا كولىگىن سوقتى. سول جەردە ەكى پوليتسيا قىزمەتكەرى كوز جۇمدى. ال زارداپ شەككەن ءۇشىنشى پوليتسەي اۋرۋحانادا ەسىن جيىپ، جازىلىپ شىقتى. كەيىن ق ر ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەرلان تۇرعىمبايەۆ قىلمىستىق ءىستىڭ ءمان جايىن تەرگەۋدى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى وزىنە العانىن ءمالىم ەتتى. وسى وقيعادان كەيىن الماتى قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ 9 قىزمەتكەرى تارتىپتىك جازاعا تارتىلدى. ءۇش لاۋازىمدى قىزمەتكەر جۇمىسىنان بوساتىلدى.
|
بىر ئەسىرنىڭ گۇۋاھچىسى ئايىمخان قەمبەراخۇن قىزى ئۇيغۇر100 ياشقا يېقىنلاشقان ئايىمخان ئانا بالاچاقا ۋە نەۋرەچەۋرىلىرى بىلەن بىللە. 2018يىلى. بىشكەك، قىرغىزىستان.100 ياشقا يېقىنلاشقان ئايىمخان ئانا 76 ياشلىق قىزى ھەجەربۈۋى بىلەن بىرگە. 2018يىلى. بىشكەك، قىرغىزىستان.قىرغىزىستان پايتەختى بىشكەك شەھىرىنىڭ تۇرغۇنى ئايىمخان ئانا قەمبەراخۇن قىزى يۈز يىللىق تەۋەللۇتىنى نىشانلىماقتا. ئايىمخان ئانا ئۆتكەن ئەسىرنىڭ باشلىرىدا قەشقەر شەھىرىدە دۇنياغا كەلگەن. ئۆسمۈرلۈك ۋە ياشلىق مەزگىللىرىنى غۇلجا شەھىرىدە ئۆتكۈزگەن. 90 ياشتىن ئاشقان تەۋەررۈك ئانائايىمخان ھاجىم ئۆزىنىڭ ھاياتىي بويى ئۇيغۇر خەلقىنىڭ ئۆرپئادەتلىرىنى ۋە ئۇدۇملىرىنى ساقلاپ كەلگەن شۇنداقلا ئۇنى كېيىنكى ئەۋلادلىرىغا مىراس قالدۇرغان. ئايىمخان ئانا يەنە ئۆز نۆۋىتىدە بىر ئەسىرنىڭ گۇۋاھچىسى بولۇپ، ئۇ ئۇيغۇر خەلقىنىڭ ئۆتكەن ئەسىردىن بۇيان بېشىدىن ئۆتكۈزگەن سەرگۈزەشتلىرى ۋە ئۇچرىغان قىسمەتلىرىگە شاھىت بولۇپ كەلگەن.رادىئو زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغان تەۋەررۈك ئانا ئايىمخان ئۆز ھاياتىدىن ئەسلىمىلەرنى تەقدىم قىلىپ ئۆتتى. ئايىمخان ئانا ياش مەزگىللىرىدە يولدىشى ئۆمەرخاندىن ۋاقىتسىز ئايرىلغان ئىكەن. شۇ يىللاردا يولدىشى ئۆمەرخان ئىلىدا قوزغالغان مىللىي ئازادلىق ئىنقىلابىغا قاتنىشىپ ئاكتىپلىق بىلەن ئەسكەر بولىدۇ. ھالبۇكى، يولدىشى گومىنداڭ ئەسكەرلىرى بىلەن بولغان جەڭلەرگە قاتنىشىپ، ئۈچ ئايدىن كېيىن ۋاپات بولغانلىق خەۋىرى كېلىدۇ. ئايىمخان ئانا يالغۇز قىزى ھەجەربۈۋى بىلەن قالىدۇ. ئارىدىن بىر يىل ئۆتۈپ، دادىسى قەمبەراخۇنمۇ ۋاپات بولىدۇ.مېنىڭ يولدىشىم ئۆمەرخان غۇلجىدا ئىنقىلاب بولغاندا ئەسكەر بولۇپ، ئۇرۇشقا كەتتى. ئارىدىن ئۈچتۆت ئاي ئۆتكەندە ئۆلۈم خەۋىرى كەلدى. شۇنىڭ بىلەن مەن قېينانامنىڭ قولىدا قېلىپ بىر يىل ئۇنىڭ خىزمىتىنى قىلدىم. ئۇ چاغلاردا قىزىم 8 ياش ئىدى. ئارىلىقتا دادام ئۆلۈپ كەتتى، بىر يىلدىن كېيىن ئاپام مېنى قېينانامدىن سوراپ ئېلىپ كەتتى. قېينانامنىڭ قىزى يوق تۆت ئوغلى بار ئىدى. شۇڭا قىزىم ھەجەربۈۋىنى ئېلىپ قالدى. بىر يىلدىن كېيىن مەن قايتا تۇرمۇشلۇق بولدۇم، بىراق بالا يۈزى كۆرەلمىدىم. پەقەت شۇ بىرلا قىزىم بىلەن قالدىم.ئايىمخان ئانىنىڭ بايان قىلىشىچە، 1949يىلى خىتاي كوممۇنىستلىرى ئۇيغۇر دىيارىنى ئىدارە قىلغاندىن كېيىن بارابارا ۋەزىيەت قىيىنلىشىدۇ. بېسىم ۋە مىللىي زۇلۇم كۈچىيىدۇ. غۇلجىنىڭ شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتى دەۋرىدىكى 5 يىللىق ئازادلىق مەنزىرىسىدىن ئەسەرمۇ قالمايدۇ. خىتاي ھۆكۈمىتى يۈرگۈزۈۋاتقان بېسىم سىياسىتى مىڭلىغان ئۇيغۇرلارنى ئۆز ۋەتىنىدىن ئايرىلىشقا مەجبۇر قىلىدۇ. 1955يىلى ماي ئېيىدا ئايىمخان ئانا يولدىشى ۋە قىزى بىلەن بىرلىكتە ئۆز ۋەتىنىنى تەرك ئېتىپ، سابىق سوۋېتلار ئىتتىپاقىنىڭ قىرغىزىستان ئىتتىپاقداش جۇمھۇرىيىتىگە كۆچۈپ چىقىدۇ ھەمدە بىشكەك قېشىدىكى نىژنېچۇيسك يېزىسىدا ئولتۇراقلىشىدۇ.ئايىمخان ئانا بۇ يىللاردىكى كەچۈرمىشلىرىنى ئەسلەپ مۇنداق دەيدۇ: ئاتائانام ۋە قېرىنداشلىرىمنىڭ ھەممىسى غۇلجىدا قالدى. يولدىشىم ۋە قىزىم ئۈچىمىز 1955يىلى قىرغىزىستانغا كەلدۇق. بىزنى نىژنېچۇيسككا ئورۇنلاشتۇردى.ئۆزىنىڭ مېھنەت سۆيەرلىكى ۋە تىرىشچانلىقى بىلەن ياشىغان ئايىمخان ئانا كېيىنچە نىژنېچۇيسك يېزىسىدىن كۆچۈپ بىشكەك شەھىرىدە ئولتۇراقلىشىدۇ. بالاچاقىلىرى ۋە نەۋرەچەۋرىلىرىنى ئۇيغۇر خەلقىنىڭ مىللىي ئۆرپئادىتى تىل ئالاھىدىلىكى ۋە مىللىي كىملىكى بىلەن تەربىيەلەيدۇ. ئايىمخان ئانا مىجەزى ئوچۇقيورۇق ۋە خۇش كەيپىيات كىشى بولۇپ، 90 ياشتىن ئاشقان بۈگۈنكى كۈندىمۇ بەزىدە ئۇيغۇر خەلق ناخشىلىرىنى ئېيتىپ، ئۆز كەيپىياتىنى خوش قىلىدۇ. ئۇ زىيارىتىمىز جەريانىدا ئىلى خەلق ئاھاڭلىرىدىن بىرىنى ئېيتىپ بەردى.سۆھبىتىمىز داۋامىدا ئايىمخان ئانىنىڭ يالغۇز قىزى ھەجەربۈۋىمۇ ئۆز پىكىرلىرىنى قوشتى. ھەجەربۈۋى ھازىر قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى ئارىسىدا، بولۇپمۇ ياشئۆسمۈرلەردە ئۇيغۇر ئانا تىلىنىڭ ئۈزۈلۈپ قېلىش خەۋپى كۆرۈلۈۋاتقانلىقىنى، بۇنىڭدىن ئۆزىنىڭ قاتتىق پەرىشان بولۇۋاتقانلىقىنى بىلدۈردى. ئۇ ھەر بىر ئۇيغۇر ئائىلىسىنىڭ ئائىلىدە بالىلارنىڭ قەلبىگە كىچىك ۋاقتىدىن باشلاپ ئانا تىلنىڭ مۇھەببىتىنى سىڭدۈرۈش كېرەكلىكىنى ئالاھىدە تەكىتلەپ ئۆتتى.ھەجەربۈۋى ھاجىم يەنە زىيارىتىمىز داۋامىدا يەنە ئۇيغۇر دىيارىدا كۈندىنكۈنگە ئېغىرلىشىپ بېرىۋاتقان ۋەزىيەت ھەمدە ۋەتەندىكى ئۇرۇقتۇغقانلىرىنىڭ ئىزدېرىكىنىڭ يوقلۇقىدىن قاتتىق ئەندىشە قىلىۋاتقانلىقىنى بىلدۈردى.يۈز ياشقا يېقىنلىشىپ قالغان، بىر ئەسىرنىڭ گۇۋاھچىسى بولغان ئايىمخان ئانا زىيارىتىمىزنىڭ ئاخىرىدا ئۇيغۇر خەلقىنىڭ ئامانئېسەنلىكى، كەلگۈسى ئىستىقبالى، بولۇپمۇ ياشلارنىڭ كېلەچىكى ئۈچۈن دۇئا قىلدى.
|
تەكەببۇرلۇق ۋە تەرسالىقتىن ئىبارەت ناچار ئەخلاقنىڭ خەتىرى ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىسىزنىڭ ئورنىڭىز: باشبەت ئومۇمى تەكەببۇرلۇق ۋە تەرسالىقتىن ئىبارەت ناچار ئەخلاقنىڭ خەتىرىتەكەببۇرلۇق ۋە تەرسالىقتىن ئىبارەت ناچار ئەخلاقنىڭ خەتىرىيوللىغۇچى: ئاكادېمىيە يوللانغان ۋاقتى: 2016 يىل 12 ئاپرېل ئورنى: ئومۇمى، دىنىي ھاياتشەيخ دوكتور سەئۇد بىن ئىبراھىم ئەششۇرەيم20160318مەسجىدىلھەرەمدە ئوقۇلغان جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئاساسلىق مەزمۇنىئىمام ئاللاھ تائالاغا ھەمدۇ سانا، پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمگە دۇرۇتلار ئوقۇپ بولغاندىن كېيىن مەسجىدى ھەرەمدە جۈمە نامىزى ئۈچۈن يېغىلغان يۈزمىڭلارچە مۇسۇلمانلارغا: تەكەببۇرلۇق ۋە تەرسالىقتىن ئىبارەت ناچار ئەخلاقنىڭ خەتىرى ھەققىدە تۆۋەندىكىدەك تەۋسىيە لەرنى قىلدى:ئى مۇسۇلمانلار ئاللاھدىن قورقۇڭلار! ئاشكارا ۋە مەخپى ھاللاردا تەقۋا قىلىڭلار! تەقۋادارلىق ئىنساننى دۇنيا ئاخىرەتتە بەختسائادەتكە ئېرىشتۈرىدۇ. ئاللاھ بۇيرىغان ئىشلارغا ئالدىراش، ئاللاھ توسقان ئىشلاردىن يىراق بولۇش ھەقىقىي تەقۋادارلىقتۇر.تەقۋادارلىق ئەڭ ياخشى زاد ـ راھىلە، ئەڭ ياخشى ئۈلپەت ۋە ئاخىرەتتە نىجاتلىقنىڭ ئاچقۇسىدۇر. ئى ئەقىل ئىگىلىرى! نىجات تېپىشىڭلار ئۈچۈن ئاللاھتىن قورقۇڭلار . سۈرە مائىدە 100 ئايەتنىڭ بىر قىسمىئاللاھنىڭ پەيغەمبەرلىرى ۋە ئەلچىلىرىدىن باشقا ئىنسانلارنىڭ ھەممىسى خاتالاشقۇچىدۇر، كامالەت ۋە نۇقساندىن خالىيلىق پەقەت ئاللاھ سۇبھانەھۇ ۋەتەئالاغىلا خاستۇر.لېكىن خاتالىقتا چىڭ تۇرۇش، خاتالىقىنى ئېتىراپ قېلىپ ھەققە قايتماسلىق ئۈچۈن ھەرخىل ئۆزرە ۋە باھانە سەۋپلەرنى كۆرسىتىش ئەڭ قەبىھ ۋە ناچار ئەخلاقتۇر. ئەقىل پاراسەتلىك كىشىلەر يامان كۆرىدىغان سۈپەتلەرنىڭ بىرىدۇر. ئاقىل ۋە دانالارنىڭ ھەممىسى بۇ خىل ئەخلاقنى تەكەببۇرلۇق ۋە تەرسالىق دەپ ئاتايدۇ، قانداقمۇ شۇنداق ئاتىمىسۇن؟ ئۆزىنىڭ خاتالىق ئۈستىدە ئىكەنلىكىنى بىلگەندىن كىيىن، ئۇنىڭ تەبىئىتىدىكى مەغرۇرلۇق ۋە پەسلىك، ھەقنى ۋە ۋەزنەسىھەتنى قوبۇل قىلىشتىن توسۇپ قالغان تۇرسا!خاتالىقىدا چىڭ تۇرۇۋالغان كىشى تەرسا بولمىسا، ئۇنداقتا كىم تەرسا بولىدۇ؟ مۇتەكەببىر بولمىسا كىم مۇتەكەببىر بولىدۇ؟ ئەگەر ئۇنىڭغا بىزنىڭ ئايەتلىرىمىز يەنى قۇرئان ئايەتلىرى ئوقۇپ بېرىلسە، گويا ئۇنى ئاڭلىمىغاندەك، ئىككى قۇلىقى ئېغىرلىشىپ قالغاندەك ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىگە قۇلاق سېلىشتىن تەكەببۇرلۇق بىلەن يۈز ئۆرۈيدۇ، ئى مۇھەممەد! ئۇنىڭغا قاتتىق ئازاب بىلەن خۇش خەۋەر بەرگىن . لوقمان سۈرىسى 7ئايەتسەلەمە ئىبنى ئەكۋەئ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنىدۇكى، بىر ئادەم پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ يېنىدا سول قولى بىلەن يېدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا: ئوڭ قولۇڭ بىلەن يە، دېۋىدى، ئۇ كىشى: ئوڭ قولۇمدا يېيىشكە قادىر بولالمايمەن، دېدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: قادىر بولالمىغايسەن، دېدى. ئۇ كىشىنى ئوڭ قول بىلەن يېيىشكە كىبىرىسى توسقۇنلۇق قىلدى. ئۇ كىشى ئۆلگۈچە ئوڭ قولىنى ئېغىزىغا ئېلىپ بارالمىدى. مۇسلىم رىۋايىتىئى ئاللاھنىڭ بەندىلىرى! تەكەببۇرلۇق ۋە تەرسالىق ئاللاھ تائالا قەلبىنى ئىمان، ئىلىم ۋە ھىكمەت بىلەن تولدۇرغان كىشىنىڭ تەبىئىتىدە تېپىلمايدىغان پەس تەبىئەت ياكى قەبىھ ئەخلاقتۇر.تەرسالىق ۋە تەكەببۇرلۇق بولسا ھەسەتخور، مۇتەكەببىر، باشتۇڭ، خاتالىقىنى ئېتىراپ قىلمايدىغان، خاتالىقىنى ئېتىراپ قىلىپ ھەقكە قايتىشنى خورلۇق ھېس قىلىدىغان قەلبلەرگە يەرلىشىدۇ. ئۇلار قانچىلىك ياغلىما سۆز قىلىشقا تىرىشسۇن؟ قىلىقلىرىنى قانچىلىك پەردازلاشقا تىرىشسۇن؟ ئەمەلىيەتتە ئۇلار خار ۋە پەس كىشىلەردۇ.ئى مۇھەممەد! كىشىلەر ئارىسىدا شۇنداق ئادەم باركى، ئۇنىڭ دۇنيا تىرىكچىلىكى توغرىسىدىكى سۆزى سېنى قىزىقتۇرىدۇ لېكىن ئۇ يالغانچى مۇناپىقتۇر، ئۇ دىلىدىكى نەرسىگە يەنى دىلى باشقا تىلى باشقا ئەمەسلىكىگە ئاللاھنى گۇۋاھ قىلىدۇ. ھالبۇكى، ئۇ ساڭا ۋە ساڭا ئەگەشكۈچىلەرگە ئەشەددىي دۈشمەندۇر كۆرۈنۈشتە ئۇ شېرىن سۆزى ئارقىلىق دىندار قىياپەتكە كىرىۋالىدۇ . ئۇ ھۇزۇرۇڭدىن قايتقاندىن كېيىن، زېمىندا بۇزۇقچىلىق قىلىش ئۈچۈن ۋە زىرائەتلەرنى، ھايۋاناتلارنى ھالاك قىلىش ئۈچۈن تىرىشىدۇ ئۇنىڭ بۇزغۇنچىلىقى ئەمەلدە ئىنسانلارنى ھالاك قىلىش ئۈچۈندۇر، چۈنكى زىرائەتلەرسىز ۋە ھايۋاناتلارسىز ئىنسانلارنىڭ ياشىيالىشى مۇمكىن ئەمەس. ئاللاھ بۇزۇقچىلىقنى ياقتۇرمايدۇ . ئۇنىڭغا ۋەز ـ نەسىھەت قىلىنىپ يامان سۆز ـ ھەرىكەتلىرىڭدىن قايتىپ ئاللاھتىن قورققىن دېيىلسە، غۇرۇرى ئۇنىڭغا گۇناھ يۈكلەيدۇ يەنى ھەقتىن تەكەببۇرلۇق بىلەن باش تارتىپ، پىتنە ـ پاساتتا تېخىمۇ ئەزۋەيلەيدۇ، ئۇنىڭغا جەھەننەم يېتەرلىكتۇر، جەھەننەم ناھايىتى يامان جايدۇ سۈرە بەقەرە 204ئايەتتىن 206ئايەتگىچە.ھەرقانداق تەرسا ياكى مۇتەكەببىرلا بولىدىكەن ئۇنىڭ ئۇستازى ئىبلىس ئاللاھنىڭ لەنىتى ئۇنىڭغا بولسۇن دۇر. چۈنكى ئىبلىس ھەقنى بىلىپ تۇرۇپ باش تارتقان تەكەببۇرلاررنىڭ تۈنجىسىدۇر. : ئى ئىبلىس! مەن ئۆز قولۇم بىلەن ياراتقان ئىنسانغا سەجدە قىلىشتىن ساڭا نېمە توسقۇنلۇق قىلدى ئۇنىڭغا سەجدە قىلماسلىقىڭ تەكەببۇرلۇق قىلغانلىقىڭدىنمۇ؟ ياكى يۇقىرى مەرتىۋىلىكلەردىن بولغانلىقىڭدىنمۇ؟ سۈرە ساد 75 ئايەتتەكەببۇرلۇق ۋە چوڭچىلىق بىلەن ھەق ھەرگىزمۇ بىر يەردە جەم بولمايدۇ.ئى ئاللاھنىڭ بەندىلىرى! تەرسالىق دېگىنىمىز ئۆز مەجبۇرىيىتى بولغان ئىشنىمۇ ئىجرا قىلىشتىن باش تارتقانلىق ياكى ھارام قىلىنغان بىر ئىشنى تەرك ئەتمەستىن داۋاملاشتۇرۇشنىڭ ئىپادىسىدۇر. ئەرەب تىلىدىكى ئىناد يەنى تەرسالىق دېگەن سۆزنىڭ ئەللۇئمۇ يەنى ناچار تىگى پەس دېگەن مەنىسىمۇ مانا مۇشۇنىڭ ئۈچۈندۇر. چۈنكى بۇ نورمال تەبىئەتتىكى ئىنسانلارنىڭ تەبىئىتىگە ۋە شەرىئەتكە زىتتۇر. ئىسلام دۈشمەنلىرىنىڭ تەبىئىتى تەكەببۇرلۇق ۋە تەرسالىق بىلەن تولۇپ تاشتىمۇ ھۆججەت ۋە دەلىللەرگە تەسلىم بولمايدىغان، نەسىھەت، قىزىقتۇرۇش، تەھدىتمۇ تەسىر قىلمايدىغان ئەڭ مۇتەكەببىر، رەزىل ۋە ئىپلاس ئىنسانلارغا ئايلىنىدۇ.لېكىن ئۇلار ئۇنى زۇلۇم ۋە تەكەببۇرلۇق قىلىش يۈزىسىدىن ئىنكار قىلدى. سۈرە نەمل 14 ئايەتنىڭ بىر قىسمىبەزى ئالىملار مۇنداق دېگەن: ئەڭ قىيىن ئارزۇ ياكى ئۈمىد، تەرسا تەكەببۇر ئادەمنىڭ مۇلايىم خۇشپىئىل بولۇشىنى ئۈمىد قىلىشتۇر. چۈنكى تەكەببۇرلۇق ئۇنىڭ قەلبىدە ئۆزى كۆرگەن نەرسە باتىل بولسىمۇ قۇبۇل قىلىدىغان، باشقىلار كۆرگەن نەرسە ھەق بولسىمۇ قۇبۇل قىلمايدىغان قېلىن بىر پەردە پەيدا قىلىدۇ.. شۇڭا سەن ئۇنىڭغا قانچىلىك دەلىل ھۆججەتلەرنى كەلتۈرسەڭمۇ، قۇرئان ئۇقۇپ باقساڭمۇ، ھەتتا لوقمان كېلىپ نەسىھەت قىلپ باقسىمۇ يەنىلا بەرىبىر قوبۇل قىلمايدۇ. چۈنكى ئۇ، قەلبى غەپلەت بېسىپ كەتكەن مۇتەكەببىر تەرسادۇر.ئى ئاللاھنىڭ بەندىلىرى! بۇ خىلىدىكى ئىنسانلار قانداقلا نەرسىگە چۈشسە بۇزۇپ ۋەيران قىلىدىغان مۇسۇلمانلار جەمئىيىتىنىڭ قۇرت قوڭغازلىرىدۇر. ئۇلارنىڭ تەكەببۇرلىقى ۋە تەرسالىقىدا خاتالىشىش خاتالىقى، خاتالىقتا چىڭ تۇرۇش خاتالىقى، ئۆزىنىڭ خاتالىقىدا چىڭ تۇرۇۋېلىش ئارقىلىق ئىسلام ئۈممىتىگە ئەزىيەت ۋە زىيان يەتكۈزۈشتىن ئىبارەت ئۈچ خاتالىق مۇجەسسەملەشكەن.ئىمام ئەھمەد ئىبنى ئەمرىدىن رىۋايەت قىلغان ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: قىلمىشلىرىنىڭ يامانلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ، داۋاملاشتۇرغان كىشىلەرگە ۋاي! دېگەن. ئىمام ئەھمەد رىۋايىتىئىبنى قەييىم رەھىمەھۇللاھ سىيرە كىتاپلىرىدىن نەقىل قىلىپ مۇنداق دەيدۇ: قۇرەيش مۇشرىكلىرى مۇسۇلمانلارنىڭ كۈندىن كۈنگە كۈچىيىپ پات يېقىندا مۇشرىكلارغا تەھدىت بولۇش باسقۇچىغا قەدەم بېسىشقا يېقىنلاشقاندا، مەككە مۇشرىكلىرى بۇنىڭدىن قاتتىق ئەنسىرەپ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى تاپشۇرمىغۇچە بەنى ھاشىم ۋە بەنى ئابدۇلمۇتەللىب جەمەتى بىلەن تويلاشماسلىق، سودا سېتىق قىلماسلىق، ئۆز ئارا ئۇچرىشىپ ئارىلاشماسلىق، سالام سەھەت قىلماسلىق ھەققىدە ئەھدىنامە يېزىپ كەبىنىڭ ئىشىكىگە ئېسىپ قويدى.شۇ كۈنى يەنى بىئسەتنىڭ 7 يىلى مۇھەررەم ئېيى كۆرۈنگەن كىچىسى، بەنى ھاشىم ۋە ئابدۇلمۇتەللىب جەمەتىنىڭ كاپىرى ۋە مۇسۇلمانلىرىنىڭ ھەممىسى ئەبۇ تالىپ جەمەتىگە قېتىلدى. پەيغەمبەر ئەلەيھسسالام باشچىلىقىدىكى ھاشىم ۋە ئابدۇلمۇتەللىب جەمەتى كۈنى ئىمبارگو ئاستىغا ئېلىنىپ مەككىدىكى ئەبۇ تالىپ جىلغىسىغا قامالدى. ئۇلار ناھايىتى قىيىن شارائىتتا ئۈچ يىللىق ئىمبارگونى بېشىدىن ئۆتكۈزدى. ئۈچ يىلدىن كىيىن ئاللاھ تائالا مۇھەممەد سەللەلللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنى شەرتناما ھۆججىتى ھەققىدە خەۋەلەندۈرۈپ ئۇ ھۆججەتكە قۇرت چۈشۈرۈلگەنلىكىنى ئاللاھ دېگەن خەتتىن باشقا زوراۋانلىق، زىيانكەشلىك ۋە ناھەقچىلىك بىلەن تولغان ئەھدىنامە ماددىلىرىنىڭ ھەممىسىنىڭ ئويغاندەكلا قۇرتقا يىگۈزۈۋەتكەنلىكىنى خەۋەر قىلغان. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بۇ ئەھۋالنى تاغىسى ئەبۇ تالىپقا ئېيتقان. ئەبۇ تالىپ بۇ گەپلەرنى ئاڭلاپلا قۇرەيشنىڭ ئالدىغا چىقىپ قېرىندىشىمنىڭ ئوغلى ماڭا مۇنداق خەۋەرنى قىلدى. ئەگەر ئۇ يالغان ئېيتقان بولسا، ئۇنى سىلەرنىڭ ئۆلتۈرۈشىڭلارغا تاپشۇرىمىز. ناۋادا راست چىقسا بىزگە يۈرگۈزۈۋاتقان جازانى ئەمەلدىن قالدۇرۇلىسىلەر، قانداق؟ دېدى. قۇرەيشلەرمۇ توغرا دېدىڭ، ئىنساپ بىلەن گەپ قىلدىڭ دېيىشتى. ئەھدىنامە قەغىزىنى چۈشۈرۈپ ھەقىقەتنى كۆرگەندىن كىيىن ئۇلارنىڭ كۇپرى ۋە تەكەببۇرلىقى تېخىمۇ ئاشتى.ئى ئاللاھنىڭ بەندىلىرى مانا بۇ قەلبلىرى پەردىلەنگەن تەرسالىق ۋە تەكەببۇرلۇقتۇر.ئۇلار ئۆزلىرىگە ئاگاھلاندۇرغۇچى يەنى پەيغەمبەر كەلسە، ھەر قانداق ئۈممەتكە قارىغاندا ئەڭ ھىدايەت تاپقۇچى بولىدىغانلىقلىرى بىلەن قاتتىق قەسەم ئىچىشتى. ئۇلارغا ئاگاھلاندۇرغۇچى كەلگەن چاغدا ھىدايەتتىن تېخىمۇ يىراق بولۇشتى . بۇنداق بولۇشى ئۇلارنىڭ زېمىندا تەكەببۇرلۇق قىلغانلىقلىرى ۋە ھىيلە ـ مىكىر ئىشلەتكەنلىكلىرىدىندۇر. سۈرە فاتىر 4243ئايەتئى مۇسۇلمانلار ئاللاھتىن قورقۇڭلار! كىشىنىڭ تەبئىتىدە تەكەببۇرلۇق كۈچىيىپ چوڭايغانسېرى ئۇنىڭدىكى ئەقىل ۋە مەنتىقنىڭ ئورنىنى ئىگىلەيدۇ. ئاندىن ھەقىقەتنىڭ نادىر تەرەپلىرىنى قۇبۇل قىلىشقا باشلايدۇ. ئاخىرىدا جامائەت ۋە ئاۋام خەلقتىن ئايرىلىپ يالغۇز قالىدۇ.تەرسالىق ياكى تەكەببۇرلۇق كىچىك بوۋاقلارنىڭ تەپەككۇر قىلىش ئاجىزلىقى سەۋەبىدىن ئۇلارنىڭ ھاياتىنىڭ دەسلەپكى مەزگىللىرىدە تېپىلىدۇ. لېكىن بالىلىق دەۋرىدە تەربىيلەپ تۈزۈلمىسە، ئۇ چوڭ بولۇپ ئالىم بولسۇن، ھاكىم بولسۇن، دوختۇر بولسۇن ياكى سىياسەتچى بولسۇن ھاياتىنىڭ قالغان قىسمىغىمۇ تەسىر كۆرسىتىدۇ.ئى قېرىنداشلار ئۈممەتكە قانداقلا بىر كۆڭۈلسىزلىك كەلسە تەكەببۇرلۇق ئۇنىڭ قىسمەن سەۋەپلىرىدىن بىرى ھېسابلىنىدۇ. ھەتتا كىشىنىڭ كۈندىلىك ھاياتى، ئائىلە، بازار ۋە ئىش ئورۇنلىرىدىكى كۆڭۈلسىزلىكلەرگىمۇ تەكەببۇرلۇق ياكى تەرسالىق سەۋەب بولىدۇ.لېكىن ئاللاھ تائالا ئۆز پاناھىدا ساقلىغان. ئېلىم، ئىمان ۋە ساغلام ئەقىل ئاتا قىلغان، مۇسۇلمانلار جامائىتىگە مۇستەھكەم يېپىشقان كىشىلەر خاتالاشسا ئۆزرە ۋە كەچۈرۈم سورايدۇ، گۇناھ قىلسا تەۋبە قىلىدۇ، ھەقنى ئېتىراپ قىلىپ قۇبۇل قىلىش خاتالىق ئۈستىدە داۋاملىشىشتىن ياخشى ئىكەنلىكىگە جەزمەن ئىشىنىدۇ.ئۇلار يەنە ئۆزلىرىدىن بۇرۇن ئۆتكەن دىنى ئالىملار، دەۋەتچىلەر، تۆت ئىمام ۋە باشقا ھەممەيلەننىڭ ئۆز خاتالىقلىرىنى تۈزىتىدىغانلىقىنى، قىلغان ئىشلىرى كىتاپ سۈننەتكە مۇۋاپىق كەلمەي قالسا باشقىلارنى تۈزۈپ قۇيۇشقا بۇيرۇغانلىقىنى، خاتالىق ئۈستىدە چىڭ تۇرۇشنىڭ ھەقىقى تەكەببۇرلۇق ياكى تەرسالىق ئىكەنلىكىنى، تەكەببۇرلۇقنىڭ كەچۈرۈم ۋە ئەپۇ قىلىشنىڭ دۈشمىنى ئىكەنلىكىنى ياخشى بىلىدۇ.ھۆرمەتلىك قېرىنداشلار، يۇقىرىدا مەسجىدى ھەرەمدە ئوقۇلغان جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئاساسلىق مەزمۇنىنى دىققىتىڭلارغا سۇندۇق. يەنە كۆرۈشكۈچە ھەممىڭلارنى ئاللاھغا تاپشۇردۇم، خەيرى خوش ئامان بولۇڭلار ۋەسسەلامۇ ئەلەيكۇم ۋەرەھمەتۇللاھى ۋەبەركاتۇھۇ.مەنبە: ئەرەبىستان رادىئوسى ئۇيغۇر بۆلۈمى
|
ئاياللارنىڭ جەننەتتىكى ئەھۋالى .ئاياللارنىڭ جەننەتتىكى ئەھۋالى سۇلايمان ئىبنى سالىھ خەرراشىئىككىنچى: ئىنسانلارنىڭ نەپسى مەيلى ئەر ياكى ئايال بولسۇن جەننەت ۋە ئۇ ئۆز ئىچىگە ئالغان تۈرلۈك نازۇ نېمەتلەر زىكىر قىلىنغان چاغدا، ئۇنىڭغا تەلپۈنىدۇ، شادلىنىدۇ . بۇ ئۇنىڭغا مۇناسىپ ياخشى ئەمەللەرنى قىلماي، يالغۇز ئارزۇلا بولۇپقالماسلىق شەرتى ئاستىدا ياخشى ئىش. ئاللاھ تائالا مۆمىنلەرگە مۇنداق دەيدۇ: سىلەر دۇنيادا قىلغان ياخشى ئەمەلىڭلار بىلەن ۋارىس بولغان جەننەت ئەنە شۇدۇر جەننەتنىڭ خەۋەرلىرى بىلەن نەپسىڭلارنى شاتلاندۇرۇپ، ئۇنىڭ ئۈچۈن سەمىمىي ئەمەل قىلىڭلار!تۆتىنچى: ئاياللار ئۆزلىرىنىڭ جەننەتكە كىرىشىگە دائىر تەپسىلاتلار توغرىسىدا گويا ھالاكەتلىك سەھراغا كىرىپ قالغاندەك ئۇنى قانداق قىلىدۇ؟ قەيەرگە بارىدۇ؟ دېگەنگە ئوخشاش، سوئاللارنى ئىچكىرىلەپ سوراش بىلەنلا بولۇپ كەتمەسلىكى لازىم. ئۇنىڭ پەقەت جەننەتكە كىرىشى بىلەنلا ئۇ دۇچ كەلگەن بارلىق ھارغىنلىق ۋە بەختسىزلىكلەرنىڭ يوقايدىغانلىقىنى بىلىشى يېتەرلىك ... ئۇ بەختسىزلىكلەر ئەبەدىيلىك بەخت سائادەتكە، مەڭگۈ قېلىپ قېلىشقا ئۆزگەردى . ئۇنىڭغا ئاللاھ تائالانىڭ جەننەت توغرىسىدىكى مۇنۇ سۆزى يېتەرلىك : جەننەتتە ئۇلارغا چارچاش بولمايدۇ، ئۇلار جەننەتتىن چىقىرىۋېتىلمەيدۇ يەنە ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: جەننەتتە كۆڭۈللەر تارتىدىغان، كۆزلەر لەززەتلىنىدىغان نەرسىلەر بار، سىلەر جەننەتتە مەڭگۈ قالىسىلەر بۇلارنىڭ ھەممىسىدىن بۇرۇن ئاللاھ تائالانىڭ جەننەت ئەھلى توغرىسىدىكى مۇنۇ سۆزى ھەممىگە كۇبايە قىلىدۇ: ا ئۇلاردىن رازى بولىدۇ، ئۇلار ا دىن مەمنۇن بولىدۇ بەشىنچى: ا تائالا تۈرلۈك يېمەكلىكلەر، گۈزەل مەنزىرىلەر، ئورۇنلار، كىيىم كېچەكلەر قاتارلىق جەننەتتىكى بار قىزىقتۇرغۇچى ئامىللارنى بايان قىلغاندا ئەر ۋەئايالدىن ئىبارەت ئىككى جىنسنى كۆزدە تۇتىدۇ، ئۇنىڭدىن ھەممە ئوخشاش ھۇزۇرلىنىدۇ. ئەمما، ا تائالا ئەرلەرنى جەننەتكە ئۇنىڭدىكى ھۆرلەر ئارقىلىق قىزىقتۇرىدۇيۇ ئاياللار توغرىسىدا بۇنداق ئەھۋال زىكىر قىلىنمايدۇ. ئاياللار بۇنىڭ سەۋەبى ھەققىدە تەئەججۇپلىنىدۇ!؟6 ئەمما، يولدىشى ۋاپات قىلىپ كەتكەندىن كېيىن ئۆيلەنگەن ئايالنىڭ مەسىلىسىگە كەلسەك، ئۇ ئەڭ ئاخىرقى قېتىم ئۆيلەنگەن يولدىشى بىلەن بىرگە بولىدۇ. بۇ ھەقتە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: ئايال كىشى ئاخىرقىقېتىم ئۆيلەنگەن كىشىسى بىلەن بىرگە بولىدۇ بۇ ھەقتە يەنە ھۇزەيفە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ ئايالىغا دېگەن مۇنداق بىر سۆزى بار: ئەگەر جەننەتتىمۇ مېنىڭ ئايالىم بولۇشنى خالىسىڭىز، مەندىن كېيىن ياتلىق بولماڭ. چۈنكى ئايال كىشى جەننەتتە دۇنيادا ئاخىرقى قېتىم ئۆيلەنگەن كىشىسى بىلەن بىرگە بولىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن ا تائالا پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئاياللىرىنى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ۋاپاتىدىن كېيىن نىكاھلىنىشىتىن توسقان. چۈنكى ئۇلار پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ جەننەتتىكى ئاياللىرىدۇر.ئى ئاياللار! سىلەرنى ۋەيران قىلىشنى، ئازدۇرۇشنى ۋە جەننەتنىڭ نېمەتلىرىگە ئېرىشىشتىن يىراقلاشتۇرۇشنى مەقسەت قىلىدىغان پىتنىنىڭچاقىرىقلىرىدىن بار كۈچۈڭلار بىلەن ھەزەر ئەيلەڭلار! دىن سىرتىدىكى ئەر ئايال يازغۇچىلار، رادىئو ، تېلېۋىزىيە پروگراممىلىرىدىكى كىشىلەرنىڭ زىننەتلەنگەن ياغلىما ئىبارىلىرىنىڭ كەينىگە كىرىپ كەتمەڭلار! ئۇلار پەقەت سىلەرنى ئۆزلىرىگە ئوخشىتىشنىلا مەقسەت قىلىدۇ. ا تائالا مۇنداق دېگەن: ئۇلار سىلەرنىڭ ئۆزلىرىدەك كاپىر بولۇشۇڭلارنى، شۇنىڭ بىلەن ئۆزلىرىگە ئوخشاش بولۇشۇڭلارنى ئۈمىد قىلىدۇ ئاياللارنىڭ جەننەتتىكى ئەھۋالى 73 ئاياللارنىڭ جەننەتتىكى ئەھۋالى 100.4 ئاياللارنىڭ جەننەتتىكى ئەھۋالىرەڭلىك نۇسخىسى 7.2
|
جىگەر قايراتىن مۇقالتپاعان مۇگەدەك جۇبايلار باعىمشىلىق كاسىبىمەن اۋقاتتاندى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابى 3.2جىگەر قايراتىن مۇقالتپاعان مۇگەدەك جۇبايلار باعىمشىلىق كاسىبىمەن اۋقاتتاندىجولدانعان ۋاقىتى : 20211118 17:12:16 تىلشىلەرىمىز زىڭ جاۋمەي، شيە جيڭليساۋان قالاسى كونە ساۋان قالاشىعى شياۋدۇڭچۇي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ەرلى ـ زايىپتى فان يۇيحۇي مەن لي ۋىنسۇيدىڭ مۇگەدەك بولسا دا مۇقالماي باعىمشىلىق كاسىبىن دامىتىپ، اۋقاتتانعان قۇلشىنىستارى قىستاقتا جاقسى اڭىس قوزعادى.فان يۇيحۇي بيىل 52 جاستا، 4 دارەجەلى مۇگەدەك، لي ۋىنسۇي 3 دارەجەلى مۇگەدەك. 2015 جىلدان بۇرىن ەكەۋى ۇرىمجىدە جالدانبالى جۇمىس ىستەگەن، شاعىن اسحانا دا اشىپ كورگەن، زات اينالىمى كاسىبىمەن دە اينالىسقان. جاستارىنىڭ ۇلعايۋى جانە دەنساۋلىق سەبەبىنەن جۇمىس ىستەۋلەرى بارعان سايىن قيىنداسىپ، اۋىلدارىنا قايتىپ شارۋاشىلىق قۇرۋ ويىنا كەلەدى.فان يۇيحۇي قوي بورداقىلاۋ كاسىبىن دامىتۋ ويىن قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى جۋ شۇيدۇڭعا ايتقاندا، ونىڭ ەرەكشە قولداۋىنا يە بولادى. قىستاق ەكى كوميتەتى ءتورتتى كەڭەسۋ، ەكىنى جاريا ۇستاۋ ارقىلى ەڭ سوڭىندا قىستاقتىڭ سولتۇستىگىندەگى 50 مۋعا جۋىق بوس جەردى فان يۇيحۇي مەن لي ۋىنسۇيدىڭ باعىمشىلىق كاسىبىن دامىتۋىنا ءبولىپ بەرۋدى ۇيعارادى.جۋ شۇيدۇڭ: قىستاق تۇرعىندارىنا ورتا ەسەپپەن تەك 6 مۋ جەر تۋرا كەلەدى، فان يۇيحۇي مەن لي ۋىنسۇيدىڭ ەگىن ەگۋگە دەنساۋلىعى كەلمەيدى، ونىڭ ۇستىنە قىستاعىمىزدا باعىمشىلىقپەن اينالىساتىن ادام دا جوق، ولارعا قول ۇشىن بەرۋدى قىستاق تۇرعىندارى دا قولدادى. ولاردىڭ ءوز قۇلشىنىستارى ارقىلى باقىتتى تۇرمىسقا تالپىنۋ رۋحى كوپشىلىكتىڭ ۇيرەنۋىنە تاتيدى دەدى.سونىمەن قىستاق ەكى كوميتەتىنىڭ قولداۋىندا فان يۇيحۇي ساۋان قالالىق يۇيچياڭ باعىمشىلىق شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇردى. 2015 جىلى 2 ايدا ول 800 مىڭ يۋاننان استام قارجى قوسىپ، باعىمشىلىق الاڭىن سالدى، وندا تۇرعىن ءۇي، 20 مۋ باعىمشىلىق رايونى جانە 20 مۋدان استام ەگىمشىلىك رايونى بار.باعىمشىلىق الاڭىن سالۋ جونىندە ءسوز بولسا تەبىرەنە جونەلەتىن فان يۇيحۇي: بۇل جەر ويلىشۇڭقىر، سورتاڭ ءارى كولەمدى بولعاندىقتان، تەك قۇم تاسىپ اكەلىپ شۇڭقىرلاردى تولتىرۋ مەن الاڭدى تەگىستەۋدىڭ وزىنە 100 مىڭ يۋان جۇمسادىم دەدى.2016 جىلى فان يۇيحۇي قوي بورداقىلاۋ جۇمىسىن باستاپ، بورداقىلاعان قويدى 100 نەشە تۇياقتان 600 دە 700 تۇياققا دەيىن جەتكىزگەن كەزى بولدى.2019 جىلى فان يۇيحۇي بورداقىلاعان قويدىڭ بازار جاعدايى ءماز ەمەسىن بايقاپ، گۋاڭشيدەن 6000 شىبار تاۋىق شوجەسىن ەنگىزىپ، باعىمشىلىق رايونىنداعى 5000 شارشى مەتردەن استام الاڭنان ۇتىمدى پايدالانىپ تاۋىق باعىپ، 4 ايدان كەيىن تاۋىقتارىن بازارعا سالىپ، سول جىلدىڭ وزىندە 20 مىڭ شىبار تاۋىق ساتتى. قىستاق كادرلارى ءۇنحاتتا دوستىق شەڭبەرلەرىنە شىعارىپ، جۇبايلاردىڭ تاۋىعىن ساتۋىنا كومەكتەسىپ، ولاردىڭ باعىمشىلىققا دەگەن سەنىمىن ارتتىردى.قىستاقتا جۇمىس ىستەپ، شارۋاشىلىق قۇرساڭ قىستاق كادرلارىنىڭ شابىتتاندىرۋى مەن قولداۋىنا يە بولىپ كوڭىلىڭ ورنىعادى. مەن باققان تاۋىق ەتىنىڭ ساپاسى جاقسى، قىستاقتىڭ وزىندە اق ساتىلىپ كەتتى، كوپتەگەن ساۋداگەرلەر داڭقىن ەستىپ، ارنايى كەلىپ زاكاز بەرىپ ساتىپ اكەتتى دەدى فان يۇيحۇي.لي ۋىنسۇيدىڭ رەۆماتويد سەبەبىنەن بۋىندارى قيسايىپ، دومبىعىپ كەتكەن قوس قولىن كورگەنىمىزدە فان يۇيحۇيدىڭ قوس قولىنا سۇيەنىپ جۇبايىن باقىتتى تۇرمىسقا كەنەلتۋ ويىن جۇزەگە اسىرۋ جولىنداعى تاباندىلىعى مەن قۇلشىنىسىن ءتىپتى دە تەرەڭ تۇسىنگەندەي بولدىق.بيىل فان يۇيحۇي باعىمشىلىق كاسىبىن دامىتىپ، 100 مىڭ يۋان تازا كىرىس كىرگىزىپتى.كەلەسى قادامدا ول تاعى دا 2000 شارشى مەترلىك تاۋىق قورا سالىپ، باسقا قىستاقتان ءبىر باعىمشىلىق الاڭىن مايلاپ الىپ، سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جىلدىق شىبار تاۋىق ساتۋ مولشەرىن 100 مىڭعا جەتكىزبەكشى ەكەن.
|
ساقالدى وقۋشى ماڭعىستاۋ ايتقىشتارى19 قاڭتار 17:05نۇر سۇلتان. قازاقپارات. قۇت دارىعان ماڭعىستاۋدىڭ كارى شاڭىراعى ءتۇپقاراعان مەكەنى تۇبەكتەن يگى جاقسىلاردى تۇلەتىپ، تالاي تالانتتاردى دۇنيەگە اكەلگەن كيەلى ايماق. سونىمەن قاتار شەشەندىك ءسوزدىڭ ءتۇبىن ءتۇسىرىپ، ءازىلدىڭ قارا سۋىن كەرى اعىزاتىن، اۋزى دۋالى ايتقىشتاردىڭ دا اۋىلى.سولاردىڭ ءبىرى ادەبيەتشى ۇستاز، ارتىندا اتالى ءسوزى، ءمىردىڭ وعىنداي جۇرەككە ءدوپ تيەتىن وتكىر ازىلدەرى قالعان ازان كەلجانوۆ اعامىز. وقىرماندارعا ازان اعانىڭ ەل اۋزىندا جۇرگەن ءبىر توپ اڭگىمەلەرىن ۇسىنىپ وتىرمىن.ازان اعامىز كوپ جىلدار بويى مەكتەپتە ديرەكتورلىق قىزمەت اتقارىپ، سونىمەن بىرگە شاكىرتتەرگە قازاق ءتىلى جانە ادەبيەت پانىنەن ءدارىس بەرگەن كىسى. كوڭىلى بىرەۋگە قانشا قاتتى قالىپ جاتىرسا دا، ازەكەڭ كوپ جۇيكەسىن جۇقارتىپ اشۋلانباي، ءوزىنىڭ وتكىر دە ءادىل قالجىڭدارىمەن مايدالاي عانا تويتارىس بەرە سالادى ەكەن.كەتىك قالاسىنىڭ ءبىر مەكتەبىندە ديرەكتور بولىپ تۇرعان كەزىندە جوعارىدان، قالايدا ءجۇز پايىزدىق ۇلگەرىم جانە ەشبىر وقۋشى مەكتەپتى تاستاپ كەتپەۋ جونىندە قاتال، قاھارلى قاۋلى كەلىپتى. مۇعالىمدەر ابىگەرگە ءتۇسىپ، جەپ وتىرعان ناندارى، كورىپ وتىرعان كۇندەرى ءۇشىن الگى قاۋلىنى ورىنداماسقا لاجى قالماپتى. بۇيرىقتىڭ ورىندالۋى جولىندا ابىرويلارىن قۇربان ەتىپ، توردەگى باستارىن ەسىككە سۇيرەپ، شاكىرت، اتا انا الدىندا ءمۇجالسىز حالگە جەتتى.تاعابايدىڭ ەركىنى بيىل توعىزىنشىدا ءتورتىنشى جىل وتىر، مەكتەپتەن شىقپاق ويى بار، وعان مۇرت بىلاي تۇرسىن، ساقال شىعىپ كەتتى ونى قايتەمىز؟ دەپ ءبىر سىنىپ جەتەكشىسى جىلامسىراي بايانداپتى.الدەنەلەردى جازىپ شۇقىنىپ وتىرعان ازەكەڭ قاعازدان باسىن الماستان ەكەۋمىزدىڭ ءسوزىمىز ەشقايدا وتپەيدى، ساقالىن قىردىرىپ الجىعانشا وقىتا بەرىڭىز دەگەن ەكەن.ازەكەڭنىڭ كورشىلەرىنىڭ ءبىرى توي وتكىزىپ جاتىرسا كەرەك. جات بىلاي تۇرسىن، جاقىنى بولسىن شاقىرىلماعان جەرگە بارۋ قازەكەڭنىڭ قانىندا جوق نارسە. قوناقتار كەلگەنشە ونى مۇنى ءسوز قىلىپ قاۋقىلداسىپ تۇرعان توي يەلەرى ءۇيدى اينالىپ ءوتىپ بارا جاتىرعان ازان اعانى كورىپ وسى ازان اعا شاقىرىلدى ما، ءاي سوعان ايتىلعان جوق اۋ دەپ بىرىنە ءبىرى قاراسىپتى. مۇنداي جاعدايدا اۋىل ادامدارىنىڭ بار پالەنى تويعا شاقىرۋعا جۇمساعان بالاعا اۋدارا سالىپ، ەشبىر قىسىلماستان قايتا شاقىرۋشى جىبەرىپ، تويعا حابار ايتا سالاتىن تاماشا تاسىلدەرى بار.ازەكە، بىزدەن كىنا جوق، حابارشى جۇگىرمەك ءسىزدى قالدىرىپ كەتىپتى دەپ جوعارىدا ايتىلعانداي بار كىنانى بايعۇس بالاعا قيىپ سالىپتى.قازاقتىڭ قۋلىعى تەك قازاقتى عانا الداۋعا جەتەدى دەگەن، ءمان جايدى ءتۇسىنىپ تۇرعان ازەكەڭ سول جاۋاپسىز بالانى ءوزىم دە ىزدەپ بارا جاتىرمىن دەگەن ەكەن.كۇندەردىڭ كۇنىندە ازەكەڭ جاقىن اعايىنىنىڭ بالاسىنا ەكى دەگەن باعا قويۋدان باسقا امالى قالماپتى.اعايىندىعىن العا تارتىپ، مۇنى ءبىراز تۇقىرتىپ الۋعا مەكتەپكە كەلگەن الگى بالانىڭ شەشەسىنە ازان اعا باسقالارعا ءبىر دەگەن باعا قويىلىپ، جاقىندىعىمىزدى ەسكەرىپ ءوزىمىزدىڭ بالا عوي دەپ، ءسىزدىڭ بالاعا ەكى قويۋعا تۋرا كەلدى دەپ سىنىپ جۋرنالىن الىپ جۇرە بەرىپتى. اۋزىنا قاپەلىمدە ءسوز تۇسپەي قالعان بالانىڭ شەشەسى، قۇداي ساقتاپ ءبىر الىپ قالماي، ەكى العان بالاسىن الدىنا سالىپ، ءۇنسىز كەتە بارىپتى.كەڭەس كەزەڭىندە جازعى كانيكۋل كۇندەرىندە كەتىكتە پيونەر لاگەرى اشىلىپ، وعان ازەكەڭدى مەڭگەرۋشى ەتىپ تاعايىنداپتى. ىشكەنى الدىندا، ىشپەگەنى ارتىندا، ونىڭ ۇستىنە ازان اعايلارىنىڭ جانىندا ءجۇرىپ كوڭىلسىزدىكتىڭ نە ەكەنى قاپەرلەرىنەن شىعىپ، دەمالۋعا كەلگەن بالا بىتكەن جاز جايناتىپ، كۇن كۇلدىرىپ جاتىپتى. كوپ قىزىقتىڭ ءبىر شىجىعى بولاتىنى سياقتى بالالاردان قالعان سارقىتتى ولگەنىن بىلمەي جەپ، لاگەر ماڭىنداعى ۇيلەردىڭ ءبىرىنىڭ سيىرى جارىلىپ ءولىپتى. سيىرىن بالالارمەن بىرگە بورداقىلاۋعا ازەكەڭە وتكىزىپ قويعانداي، مال يەسى كىرجيىپ بىرنەشە كۇن امانداسپاي ءجۇرىپتى.ونىڭ رەنجۋىنىڭ قيسىنسىز ەكەنىن بىلە تۇرا، كوپ جۇرەگىنە جاقىن الماي ازاكەڭ جەڭىل ازىلمەن: سيىرىڭىز اشتىقتان ەمەس، توقتىقتان كەتتى عوي دەپ كوڭىل ايتىپتى.تەلەفون قوبديىنان با، الدە تارتىلعان جەلىدەن بە، ءتىپتى بولماسا تەلەفون ستانساسىنىڭ اقاۋىنان ەكەنىن، ازەكەڭ ءبىراز كۇن ەش جەرمەن تىلدەسە الماي، حابار وشارسىز قۇلاق كەسكەندەي بولىپ قالىپتى. مونتەر جىگىت قۇرال سايمانىن ارقالانىپ قانشا كەلسە دە ناتيجە بولماپتى تۇرمىسىنان گورى قىزمەت بابىنا كەرەگىرەك بولعان سوڭ، ازەكەڭ بايلانىستىڭ باستىعىنا شاعىمدانىپتى.ماماندىعىن جەتە بىلمەگەنى بىلاي تۇرسىن وزىنىكىن دۇرىسقا ساناعان بايلانىسشى جىگىت ساقالدى باسىڭىزبەن مەنى باستىققا كەلمەيدى دەپ جامانداپسىز ۇيات ەمەس پە؟ دەپ كەرگىپتى.جەتەسىز نەمەنىڭ ورىنسىز ارتىق سوزىنە شامدانعان ازەكەڭ مەن سەنى كەلمەيدى دەگەن جوقپىن، كەلگەنمەن ەشتەڭە بىلمەيدى دەدىم دەگەن ەكەن.مەكتەپتە وقۋدى ويسىراتىپ وقىماعانىمەن ازاننىڭ ءبىر وقۋشىسى شوپىرلىق ءبىتىرىپ، ءبىر مەكەمەدە جۇرگىزۋشى بولىپتى. وقۋ بىلمەگەنىمەن قويماي، اقىلىنىڭ ازداپ تايازدىعى دا قوسا قابات بار كورىنەدى. اقىلى تاياز بولماسا، وقۋدى باسى الۋ كەرەك قوي، ارعى جاعىندا جاراتىلىستان دا بار شىعار. ونىسىن تىزبەلەپ قايتەمىز ەلدىڭ ءبارى اقىلدى، وقىمىستى بولىپ كەتسە ءماشىندى كىم ايدايدى؟ ءبىر كۇنى ازەكەڭ جۇمىستان كەشىرەك شىعىپ جاياۋلاتىپ كەلە جاتىرسا، جانىنان الگى شاكىرتى ماشىنىمەن وتىڭكىرەپ بارىپ توقتاپتى.باياعىدا ەكىلىكتەردى ءۇيىپ قانشا قويساڭ دا، دالادا قالماي شوپىرلىق وقىپ الدىم دەپتى سامولەتتىڭ وقۋىن بىتىرگەندەي ازەكەڭە وجىرايا قاراپ.ازەكەڭ تورموز باسۋدىڭ ساباعىنا ءتىپتى قاتىسپاعانسىڭ اۋ دەيمىن دەپتى.مەكتەپكە قاراۋىل الۋءبىر جىلى مەكتەپكە قاراۋىل توقتاماي، بىرىنەن سوڭ ءبىرى اۋىسا بەرىپتى. ايلىعى ماردىمسىز جۇمىسقا جۇمىسشى قايدان تۇراقتاسىن. ونداي جۇمىسقا كەلەتىندەر، انا جەر، مىنا جەردەن جۇمىستان قۋىلعان دايەكسىزدەر. ول دا سوندايلاردىڭ سورتىنان بولۋ كەرەك ءبىر جەزدەسى، ازەكەڭنىڭ مەكتەبىنە قاراۋىل كەرەك دەگەندى ۇزىنقۇلاقتان ەستىپ، سالىپ جەتىپ كەلىپتى. مەكتەپتىڭ قارايعان دۇنيەسى بار، تەنتەك بالدار تەرەزەسىن شاعىپ كەتسە دە جاقسى ەمەس، مەكتەپكە سوقتاۋىلداي ءبىر قاراۋىل دەگەنمەن كەرەك. جەزدەسىن جۇمىسقا الايىن دەسە، ونىڭ مەكتەپتى قىراعى كۇزەتەتىنىنە كۇمانى بار، المايىن دەسە اپاسى كورمەي كەتۋى مۇمكىن، ازەكەڭ ەكى وتتىڭ اراسىندا قالىپتى.جەزدەسىنىڭ قاس قارايسا تۇزگە وتىرۋعا، جالعىز شىعا المايتىن قورقاقتىعىنان تاعى حاباردار كوپ بولسا بۇرىڭعىلارداي بولار دەپ امالسىزدان جۇمىسقا قابىلداپتى. جەزدەسىن جۇمىسقا الۋى سول ەكەن، مەكتەپ مۇلىكتەرىنىڭ جوعالۋى، تەرەزە سىنۋ سياقتى كەلەڭسىز جاعدايلار كوبەيە ءتۇسىپتى. قاراۋىل كەش تۇسسە بولدى مەكتەپتى ىشىنەن تارس كىلتتەپ الىپ، تاڭ ابدەن اتقانشا ءبىر قىلاڭ بەرمەگەسىن سولاي بولۋى ءتيىس.ازەكەڭ بىردەڭە دەيىن دەسە جەزدەسى، ءوز قولىن ءوزى كەسسىن بە، ىشتەن تىنىپ ءجۇرىپتى. تاعى دا ءبىر تەرەزە تالقان بولعان تۇستا، جەزدەسىنە بىلدىرتپەي مەكتەپكە قونىپ قالىپتى. تەرەزەدەن ايدىڭ جارىعى ءتۇسىپ تۇر. مەكتەپ ءدالىزىنىڭ قاق ورتاسىندا جەزدەسى بىرەۋ بايلاپ كەتكەندەي قوزعالماستان وتىر، ونداي قاراۋىلدان نە قايىر؟! ادەيى جەزدەسىنە كورىنىپ، انداي جەردە ويقاستاپ ءجۇرىپ ءجۇرىپ، ءبىر سىنىپ بولمەسىنە كىرىپ كەتىپتى. ازعانا دامىلداپ سول جاساعانىن تاعى ءبىر قايتالاپتى.جەزدەسى سول وتىرعان جەرىندە وتىر، تىرشىلىكتىڭ نىشانىن بەرىپ دىبىستاۋ دا جوق. قوي قۇرعىردىڭ جۇرەگىن ۇشىرىپ ءولتىرىپ الارمىن دەپ قايتادان شىقپاي، تاڭ اتقانشا سول بولمەدە ۇيىقتاپ شىعىپتى.ەرتەسىنە جۇمىس باستالعاندا قان ءسولسىز جەزدەسى كەلىپ تۇر، قولىندا جۇمىستان شىعۋ تۋرالى ارىزىن جازىپ الىپ كەلىپتى.ازەكەڭ دىم بىلمەگەندەي اۋ جەزدە تىم جاقسى جاساپ ءجۇر ەدىڭ نە بولدى؟ دەپتى.باسقا جەردەن ءبىر جۇمىستىڭ رەتى بولىپ دەپ مىڭگىر سىڭگىر ەتىپتى جەزدەسى.ال باسقالار سۇراي قالسا انا ازاننىڭ مەكتەبىن پەرى جايلاعان دەيتىن كورىنەدى.
|
29 قاراشا 17:02نۇر سۇلتان. قازاقپارات ءومىر جولىنا قادام باسقان كۇننەن باستاپ ءبىزدى كەدەرگىلەر مەن سىناقتار كۇتىپ تۇرادى.تەك سوعان شىداعاندار عانا ءارى قاراي جۇرۋگە تالپىنادى. ال شىداۋدان باس تارتىپ شارشاعاندار تەك ءومىردىڭ جامان جاعىن كورەدى. ءتىپتى ونى سۇرۋدەن، قىزىق قىلۋدان قالادى.جوعارى وقۋ ورنىن بىتىرگەن تۇلەكتەر ون جىل وتكەن سوڭ وزدەرىنىڭ پروفەسسورلارىنا قوناققا كەلەدى. بۇل ولاردىڭ كەزىندە پسيحولوگيا پانىنەن بەرگەن ۇستازدارى. بارلىعى وتىرىپ اڭگىمە دۇكەن قۇرادى. ومىرگە جول العان تۇلەكتەر قوعامنىڭ جامان تۇسىن ايتىپ، تەك قانا ارىزدارى مەن شاعىمدارىن جەتكىزدى.قوعامنان ابدەن كوڭىلدەرى قالعان شاكىرتتەرىنە ۇستاز ۇزاق قاراپ وتىرىپ، شاي ۇسىندى. ۇستەل ۇستىندە شاي جانە ءتۇرلى ءتۇستى ىدىستار تۇردى. فارفوردان جاسالعان، شىنىدان، حرۋستالدان جانە اعاشتان جاسالعان قاراپايىم ىدىستار دا بولدى. شاكىرتتەرى ءارتۇرلى ىدىستاعى شايلارىن ءبولىپ العاننان كەيىن ۇستازى:سىزدەر بايقادىڭىزدار ما، مۇندا تۇرعان ىدىستاردىڭ ءبارى قىمبات ىدىستار. ءتىپتى قاراپايىم اعاشتان جاسالعان ىدىستى ەشكىم العان جوق. بۇل سىزدەردىڭ قالاۋلارىڭىز. ەندەشە قالاۋ باستى سەبەپكەر. تۇسىنىڭىزدەر: ىدىس شايدىڭ ءدامىن كەلتىرمەيدى. ءبىراق ول قىمبات ىدىستىڭ ىشىندە تۇر. سەندەر ىدىستى ەمەس، شايدى قالادىڭدار. تاعى دا ايتامىن، بۇل قالاۋلارىڭ.ءبىر قىزىعى سەندەر ىدىستاردى ءبولىپ العاننان كەيىن، شايعا ەمەس، كىم قانداي ىدىس العانىنا ءمان بەردىڭدەر. ەندى ويلانىڭدار: ءومىر بۇل سۋسىن، ال جۇمىس، اقشا، ىنتا مەن قوعام ىدىس. سىزدەردى ومىردەن بولە قاراتىپ تۇرعان تەك قانا ىدىس. سوندىقتان قانداي ىدىسپەن ىشسەڭىزدەر دە ول سىزدەردىڭ ومىرلەرىڭىزدىڭ ءمانىن قۇرتپايدى. تەك ءبىز كەيدە ىدىسقا قاراپ، ىشىندەگى ءومىردىڭ ءدامىن ۇمىتىپ كەتەمىز...تاياقتىڭ ەكى ۇشى بار ەكەنىن ۇمىتپاعان ءجون. جاقسىلىق بار جەردە جاماندىق قاتار جۇرەدى. تەك تاڭداۋ سىزدە!6 زەلەنسكي قانداي جاعدايدا پۋتينمەن كەلىسىمگە كەلەتىنىن ايتتى
|
ءوتتى جىلدار جانعا جارا ۇستەگەن46 ءسوز 5043 0 پىكىر 28 ءساۋىر, 2014 ساعات 14:57ومىردە ەشقاشان كورمەگەن، بىلمەگەن اقىننىڭ ولەڭدەرىن وقىپ، ەڭبەكتەرىمەن تانىسقاندا ول كىسىنى ءومىر بويى بىلەتىندەي، ەس بىلگەلى ارالاسقانداي اسەر الۋدى اقىن، جازۋشى، اۋدارماشى، جۋرناليست ساتىبالدى داۋموۆ شىعارمالارىن وقىعان كەزدە ءبىلدىم. جالىنعۇمىر، قازىنا، سوناۋ ءبىر تۇرعان نارىندادەگەن جىر جيناقتارىنىڭ، تاۋقىمەتتى تاعدىر اتتى الما ورازباەۆانىڭ ءومىرىن زەرتتەگەن پۋبليتسيستيكالىق جانردا جازىلعان كىتاپتىڭ اۆتورى.گ. ا. بيۋرگەردەن بارون ميۋنحگاۋزەننىڭ باسىنان وتكەن عاجايىپ وقيعالارىن اۋدارعان.كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى تەمىر ماسينگە ارناپ جازعان جالىن جۇرەك دەگەن داستانىنداعى تۋعان جەرگە دەگەن ماحاببات شىعارمانىڭ ءون بويىنان قۇيىلىپ تۇرعانداي اسەر ەتەدى. ءيا، اقىن كوكىرەگىنەن اق كەپتەر بوپ ۇشقان ولەڭنەن تۋعان جەرگە دەگەن ەرەكشە سۇيىسپەنشىلىك، قورشاعان ورتانى تانۋ جانە قابىلداۋ، اتاانانى ارداقتاۋ، سۇيگەن جارعا دەگەن قۇرمەت، پەرزەنتكە دەگەن جۇرەك جىلۋى اينالانى اق نۇرعا بولەگەندەي ەكەن. ءومىردى تانۋ، ومىرگە كوزقاراس، ءومىردى سەزىنۋ جانە ءومىردى ءسۇيۋدى ولەڭدەرى ارقىلى وقىرمانعا استارلى تۇردە جەتكىزۋ قيىننىڭ قيىنى. فيلوسوفيالىق تۇجىرىم مەن پسيحولوگيالىق ءيىرىم ارقىلى ليريكالىق كەيىپكەردى وقىرماننىڭ كوز الدىندا بىردە اشىق، اقكوڭىل، ەندى بىردە ەش جانعا اقتارىلماي جۇرەگىنە جۇك ارتاتىن تۇيىق تا سەزىمتال كەيىپتە ەلەستەتىپ، سىرلاسىنا اينالدىرىپ جىبەرۋدىڭ ءوزى دە حاس شەبەرگە عانا ءتان قولتاڭبا. ماسەلەن، بالالىق شاقتان ءبىر ەلەس دەگەن ولەڭىندە:تۇرۋشى ەك الا تاڭنان،سالاتىن سارى اتان ءان،ۇلگەرمەي شىعىپ ۇيدەن.شاعا ما زارىن جۇرتقا،ءانىن ول بولمايدى ايتىپ.سول كەزدە كوكجيەككەسۇيەيدى كۇن يەگىن.قارايسىڭ ەلجىرەپ كەپ،كوركىنە دۇنيەنىڭ، دەگەن جولداردان سوڭ دا ەلەس بوپ قالعان بالالىق شاققا دەگەن ساعىنىشى كەمەرىنەن اسىپ توگىلگەلى تۇرعانىن بايقايتىنىمىز راس. سول ءبىر جۇرەكتىڭ تۇكپىرىندە ساقتالعان ەستەلىككە اينالعان ساعىم جىلدار ەلەسىن اقىن سارى اتان بەينەسىمەن ءساتتى تابىستىرعانىنا قايران قالارىمىز دا اقيقات. قازاق ءۇشىن تۇيە مالىنان اياۋلى مال جوق. تىپتەن تۇيەنىڭ ءتولىن بوتا دەپ اتاعان حالقىمىز، ءوز بالاسىن دا بوتام دەپ ەركەلەتىپ جاتپاي ما؟ ال سۇلۋ قىزدىڭ كوركىن، ءبىر اياۋلى جاندى اقبوتا، بوتاكوز دەپ اتايتىنى دا بار. ەندەشە، قازاق دەگەن ۇعىممەن بىتە قايناسىپ كەتكەن تۇيە، سارى اتان قاي قازاقتىڭ دا جۇرەگىنە جىلى تيەرى حاق. سارى اتاننىڭ ءانىنىڭ وزىندە قانشاما ءمان، قازاقى جانسارايدىڭ كورىنىسى بار دەسەڭىزشى! الىستا قالعان بالداۋرەننىڭ جازيرالى كۇنگەيىن اقىن جايقالعان شابىندىق، كوكجيەككە يەگىن سۇيەگەن كۇن بەينەسى ارقىلى سۋرەتتەي وتىرىپ، الدى ءۇمىت، سوڭى وكىنىش مىناۋ جالعان دۇنيەنىڭ جانارىنا ەلجىرەۋمەن قارايدى. ويتكەنى ول ون سەگىز مىڭ عالامعا، ادامزات بالاسىنا، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ومىرگە ولەردەي عاشىق. وسىنى تۇيسىنگەن ساتتە ەرىكسىز كوزدىڭ كولىنىڭ مولدىرەگەنىن دە سەزىنۋگە بولار. اقىن تۋعان جەردىڭ سۇلۋلىعىن جان بىتىرە، جانداندىرا ورنەكتەيدى. ادەبيەت تەورياسىندا ءتىلدىڭ بۇل كورىكتەۋ قۇرالىن كەيىپتەۋ دەپ اتايدى. اتالمىش ولەڭدە اقىن تابيعاتتى ادام تۇرىندە، سۇلۋ قىز تۇرىندە بەدەرلەگەن. ماسەلەن،اسپاننان قۇيىلىپ نۇر،كەتەدى جايناپ دالا.كىرپىگىن شۇعىنىق گۇل،اشادى جايلاپ قانا دەپ، بۇل سوزبەن سالىنعان سۋرەتتەن اقىن ءتىلىنىڭ باي پاليتراسى، ايشىقتى تەڭەۋلەرى مەنمۇندالاپ تۇر. اسپاننان قۇيىلعان نۇرمەن جايناعان دالا، كىرپىگىن جايلاپ اشقان شۇعىنىق گۇلدىڭ كەيپى قانداي اياۋلى ەدى! بۇل ولەڭدەگى اقىننىڭ باي ءتىلىن دالەلدەپ تۇرعان تەڭەۋلەر مەن ەپيتەتتەر، مەتافورا مەن مەتونيميا، سينەكدوحا مەن كەيىپتەۋ ولەڭگە ەرەكشە مازمۇن دارىتىپ، ماعىناسىن بيىكتەتكەن سىندى.كەتپەپ پە ەڭ ءارى الىستاپ،و، قايران بالالىق شاق،ءتۇستىڭ سەن نەگە ەسىمە؟! دەپ اياقتالعان ولەڭ جولدارى جۇرەكتىڭ ءبىر قىلىن قوزعاپ كەتكەندەي، ءۇنسىز ويعا شومدىراتىنى دا شىن. كەز كەلگەن جان ءوزىن، ءوز مەنىن ىزدەمەسى بارشاعا ايان. ونى تەك وزىنەءوزى سەنگەن، ءسوز دەرتىنە شالدىققان، جوعىن تاپپاي ەمدەلمەسىن سەزگەن جان عانا ايتا الاتىنى ءمالىم. ارقالى اقىن ءوزىنىڭ جۇرتقا جۇمباق قالپىن:بارماقتى قۇر تىستەۋمەن،ءوتتى جىلدار جانعا جارا ۇستەگەنءسويتىپ ءجۇرىپ، وڭاشا وسكەن جەمىستەي،كوكىرەگىمدە كوزدەن تاسا ءپىستى ولەڭ! دەپ ناقىشتايدى.جانى سونداي نازىك، تابيعاتپەن ۇندەستىكتە ءومىر سۇرگەن ول ءوزىنىڭ اق قايىڭ تۋرالى باللاداسىندا بالا كەزدەگى ءبىر وقيعانى ەسكە الادى. ارمانىنا قانات بەرىپ، بيىكتى مۇرات قىلۋىنا سەبەپشى جايلاۋداعى قايىڭدى بىرەۋلەردىڭ بالتالاپ، سۇلاتىپ تاستاعانىن ايتا وتىرىپ، بالا كوڭىلىنىڭ قالاي جارالانعانى، ءومىر بويى سول وقيعانىڭ جۇرەگىندە قالعانىن سۋرەتتەيدى. جارالانعان بالا كوڭىلى سۇمدىق ءتۇس كورىپ، تۇسىندە قايىڭ ەمەس، وزىنە بالتا الىپ جۇرگەن ادامداردان شوشىپ ويانادى. ومىرباقي سول ءبىر سۋرەت ساناسىنان كەتپەيتىنىن:وزدىرسام دا جىلداردىڭ سان كوشىن مەن،وسى ءبىر ءتۇس شىقپاي قويدى ەسىمنەن.كوز الدىما كەلەدى سول اق قايىڭ،اعاش كورسەم تۇبىرىنەن كەسىلگەن، دەي وتىرىپ، ءبىر شىبىق سىنسا جانى تۇرشىگەتىنىن كەرەمەت شەبەرلىكپەن ورگەن. ءيا، اقىن جۇرەگى سەزىمتال. عالامدا بولىپ جاتقان ارقيلى وزگەرىستەر اقىن ساناسىنا ءوز ءىزىن قالدىرماي كەتپەيدى. اقىن شىعارماشىلىعىنا دەن قويعان ساتىمىزدە كوزگە باسقۇنشاق كولى دەگەن ولەڭى وتتاي باسىلدى. تۋعان جەرىندەگى تۇزدى كول باسقۇنشاق ارقىلى پەرزەنت جۇرەگىندەگى تۋعان جەرگە دەگەن ولمەس، وشپەس سەزىمدى پاش ەتەدى.نە شارا تاعدىرعا ءنار بۇيىرتپاعان،ورتەپتى كول وزەگىن كۇيىكتى ارمان.تەلەگەي سۋ ورنىنا ونگەن اق تۇز،ءموپءمولدىر كوز جاسىنداي تۇنىپ قالعان، دەگەن جولداردان تەپەرىشتى تاعدىردىڭ ءىزىن تارتقان ادام مەن باسقۇنشاق كولىنىڭ تاعدىرىن پسيحولوگيالىق پاراللەليزم ارقىلى سۋرەتتەگەنىنە ءتانتى بولاسىڭ.كەپكەندەي كەنەزەسى جۇرتتا قالىپ،جاتادى ول جاۋماي وتكەن بۇلتقا نالىپ.قارت كاسپي كەتكەن اۋناپ وڭتۇستىككە،بار سۋىن باسقۇنشاقتىڭ ۇرتتاپ الىپ.بەزىنىپ تۋىسىنان ءتۇبى بىرگە،قاشتى ەكەن تەڭىز نەگە ءتۇرىپ ىرگە؟!كوز جاسىن سىعاسىعا سارىققانداي،شىداماي اعايىننىڭ كۇيىگىنە، قانداي سۋرەت، پسيحولوگيالىق احۋال ءيىرىمى، تەرەڭ فيلوسوفيا! تۇنىپ تۇر عوي، تۇنىپ تۇر! ومىردە پەندە اتاۋلى باسىنان كەشەتىن تۋىستان كوڭىل قالۋ، اعايىنعا وكپەلەپ، جات جەرگە ىرگە اۋدارۋ كاسپي مەن باسقۇنشاق كولى ارقىلى وتە ءبىر كۇردەلى دراماتيزمگە اينالىپ تۇرعانداي. قايشىلىققا تولى ومىردە ادام باسىنان قانداي جاعداي وتپەيدى دەسەڭىزشى! سونىڭ ءبارى اقىن جۇرەگىن پانالاپ، سىزداتادى، دەرتتى ەتەدى. ماسەلەن، تۋعان جەرى قوياندىنىڭ ازعىر پوليگونىنىڭ زاردابىنان شەككەن قاسىرەتىن ءدوپ باسىپ بەينەلەگەن قوياندى دەگەن ازا جىرىنىڭ وزىندەگى دەرەكتەر مەن ءسوز مايەگى، ءتىلدىڭ شۇرايى كوز سۇرىندىرەدى. ۇلكەن ءبىر روماننىڭ جۇگىن ارقالاپ تۇرعان تراگەديالىق تۋىندى. تۋعان جەرگە ولەڭمەن ورگەن قۇلپىتاس!وسى ماقالانى جازۋ بارىسىندا اقىننىڭ جارى اسىلعانىم اپايمەن ديدارلاسقان ەدىك. سوناۋ 60جىلدارى الماتىدا تابىسقان ەكەن. ساتىبالدى اعا ول كەزدە قازمۋدىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتى. ءبىر قۇربىسىنا بارىپ، سول جەردەن ءبىرءبىرىن تانىپ، تاۋىپتى. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، امانداسقان ساتتە جۇرەگىم لىق ەتكەندەي بولدى دەيدى اعىنان جارىلىپ. ۇزىن بويلى، كوزاينەك كيگەن، ۇندەمەيتىن، ۇيالشاق بوزبالانىڭ تاعدىرى بوپ تابىساتىنىن ول ساتتە سەزگەن جوق، ارينە. باعىنا ساتىبالدى اعا وتە جاقسى ادام بوپ كەزدەستى. ومىرلەرى بەينە ءبىر كورگەن تۇستەي بوپ وتە شىقتى. ءۇش ۇلى بار. كەلىن ءتۇسىردى، نەمەرە ءسۇيدى. بىراق ساتىبالدى اعا بارداعىداي ەمەس ءومىر اعا مۇراسىن الدىما جايىپ سالعان ول كىسىنىڭ كوزىنەن مۇڭدى كوردىم. ءيا، جاقسىمەنەن سىرلاسقان جارتى ساعات، جاماننىڭ ءوتىپ كەتكەن ومىرىندەي ەكەنى راس. مىناۋ ومىردە ادامنىڭ كوڭىلىنەن قىمبات ەشنارسە جوق. بىراق ەشقانداي سوزبەن اسىلعانىم اپايدىڭ كوڭىلىن جۇباتا المايتىنىم دا اقيقات. ساتىبالدى داۋموۆ قازاقپەن بىرگە بولاشاق كۇندەرگە جول تارتىپ بارا جاتىر. سول عانا ايقىن.سوڭعى مۋزا. ورالمان ءفيلمى
|
تۈركىيە ياۋروپا ئىتتىپاقىغا كىيىمكېچەك ئېكسپورت قىلىشتا خىتاي بىلەن كەسكىن رىقابەتلەشمەكتە ئۇيغۇرچەتۈركىيە ياۋروپا ئىتتىپاقىغا كىيىمكېچەك ئېكسپورت قىلىشتا خىتاي بىلەن كەسكىن رىقابەتلەشمەكتەبۇلتۇر تۈركىيە ياۋروپا ئىتتىپاقىغا ئەڭ كۆپ كىيىمكېچەك ئېكسپورت قىلغان دۆلەتلەر ئىچىدە 3ئورۇنغا ئۆتتى.تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: ياۋروپا ئىستاتىستىكا ئىدارىسى ياۋروپا ئىتتىپاقىغا ئەزا دۆلەتلەرنىڭ 2020يىللىق كىيىمكېچەك ئىمپورتئېكسپورت سانلىق مەلۇماتلىرىنى ئېلان قىلدى.بۇنىڭغا ئاساسلانغاندا، 2020يىلى كوۋىد19 يۇقۇمى سەۋەبىدىن خەلقئارا سودىنىڭ سەلبىي تەسىرگە ئۇچرىشى، ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ كىيىمكېچەك سودىسىنىڭ ئالدىنقى يىلغا سېلىشتۇرغاندا 14 تۆۋەنلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان.ياۋروپا ئىتتىپاقى بۇلتۇر 69 مىليارد ياۋرولۇق كىيىمكېچەك ئىمپورت قىلغان.خىتاي 21 مىليارد ياۋرولۇق ۋە 30 لىك ئۈلۈش بىلەن ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ كىيىمكېچەك ئىمپورتىدا ئەڭ چوڭ مەنبە دۆلەتكە ئايلانغان. باڭلادېش 12 مىليارد ياۋرولۇق ۋە 18 لىك ئۈلۈش بىلەن خىتايدىن قالسىلا ئىككىنچى بولغان. تۈركىيە 8 مىليارد ياۋرولۇق ۋە 12 لىك ئۆلۈش بىلەن ئۈچىنچى بولغان.ئۆتكەن يىلى ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ ئەڭ چوڭ كىيىمكېچەك ئىمپورت قىلغۇچى دۆلىتى گېرمانىيە بولدى.گېرمانىيە 17 مىليارد ياۋرولۇق ئىمپورت سودىسى قىلدى. گېرمانىيەدىن قالسىلا 10 مىليارد ياۋرولۇق ئىمپورت سودىسى بىلەن فىرانسىيە ۋە ئىسپانىيە رەتكە تىزىلدى.يەنە بىر تەرەپتىن، ياۋروپا ئىتتىپاقى بۇلتۇر ياۋروپا ئىتتىپاقىغا ئەزا بولمىغان دۆلەتلەرگە 30 مىليارد ياۋروغا يېقىن كىيىمكېچەك ئېكسپورت قىلدى.ياۋروپا ئىتتىپاقىدىن ياۋروپا ئىتتىپاقىغا ئەزا بولمىغان باشقا دۆلەتلەرگە ئەڭ كۆپ كىيىمكېچەك ئېكسپورت قىلغان دۆلەت 10 مىليارد ياۋرو بىلەن ئىتالىيە بولدى.ئىتالىيەدىن قالسا گېرمانىيە 5 مىليارد ياۋرو بىلەن ئىككىنچى، ئىسپانىيە 4 مىليارد ياۋرو بىلەن ئۈچىنچى، فىرانسىيە تەخمىنەن 4 مىليارد ياۋرو بىلەن تۆتىنچى بولدى.خەتكۈچ: خىتاي , تۈركىيە
|
دارىندى دا كرەاتيۆتى قازاقستاندىقتاردى پرايمەريزگە قاتىسۋعا شاقىرامىز ب.بايبەك4 ماۋسىم, 16:19 351 0 نۇر وتان انار لەپەسوۆا پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باۋىرجان بايبەك جەلىسىندەگى پاراقشاسىندا پارتياىشىلىك تاڭداۋ پرايمەريزدىڭ قاشان وتەتىنى تۋرالى ايتتى.قۇرمەتتى دوستار! بارشاڭىزدى ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن، سان عاسىرلىق تاريحى مەن ەگەمەندىگىن بەينەلەيتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەر كۇنىمەن قۇتتىقتايمىن. پارتياسىنىڭ ليدەرى نۇرسۇلتان نازارباەۆ بيىلعى 17 تامىزدان 3 قازانعا دەيىنگى ارالىقتا پارتياىشىلىك تاڭداۋ پرايمەريز وتكىزۋ تۋرالى قاۋلىعا قول قويدى. بۇل ەلباسى جاريالاعان پارتياسىن قايتا جانداندىرۋدىڭ ماڭىزدى بولىگى بولىپ تابىلاتىن پارتياىشىلىك دەموكراتيانىڭ زاماناۋي تەتىكتەرىنىڭ ءبىرى.پرايمەريزدىڭ نەگىزگى ماقساتى الداعى ءماجىلىس پەن بارلىق دەڭگەيدەگى ءماسليحاتتار سايلاۋلارىنا پارتيالىق تىزىمدەردى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن باسەكەلەس كۇرەس نەگىزىندە جاڭا كوشباسشىلاردى ايقىنداۋ.وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، ءبىز بىلتىر نىڭ كادرلىق رەزەرۆىنە پيلوتتىق رەجيمدە ىرىكتەۋ وتكىزگەن بولاتىنبىز. جوبا الەۋمەتتىكەكونوميكالىق دامۋى، تۇرعىندارىنىڭ سانى جانە الەۋمەتتىك توپتارى بويىنشا اركەلكى 14 قالا مەن اۋداندا وتكىزىلدى. 10 مىڭ پارتيالىقتان تۇراتىن كادرلىق رەزەرۆ جاساقتالدى. ءبىزدىڭ قاتارىمىزعا 20 مىڭ ادام قوسىلدى.حالىقارالىق وزىق تاجىريبەلەردى جانجاقتى قاراستىرىپ، پارتيا ىشىندە قىزۋ تالقىدان وتكىزگەننەن كەيىن پارتيا ساياسي كەڭەسى مۇشەلەرىنىڭ داۋىس بەرۋىمەن پرايمەريز وتكىزۋ ەرەجەسى قابىلداندى. ول ەرتەڭ ءبىزدىڭ رەسمي سايتىمىزدا جاريالاناتىن بولادى.الداعى پرايمەريزدە قازىرگى ترەندتەر ەسكەرىلە وتىرىپ، ءداستۇرلى داۋىس بەرۋمەن قاتار ونلاينداۋىس بەرۋدى دە وتكىزۋ جوسپارلانىپ جاتىر، دەدى باۋىرجان بايبەك.ونىڭ ايتۋىنشا، تاياۋ ۋاقىتتا پارتياىشىلىك ىرىكتەۋگە قاتىسۋعا نيەتتەنگەندەردى وقىتۋ باستالادى. ول ءۇشىن ساياسي مەنەدجمەنت مەكتەبى كوممۋنيكاتسيا، سايلاۋشىلارمەن جۇمىس جۇرگىزۋ، كوپشىلىك الدىندا ءسوز سويلەۋ داعدىلارى جانە باسقا دا تاقىرىپتار بويىنشا ونلاينسەمينارلار ۇيىمداستىرادى.پارتيامىزدىڭ ليدەرى نۇرسۇلتان نازارباەۆ اتاپ كورسەتكەندەي، پارتيالىق تىزىمدەرگە حالىقتىڭ ءارتۇرلى بولىگىنىڭ وكىلدەرى، بەدەلدى، ازاماتتاردىڭ سەنىمىنە يە بولعان وتانداستارىمىز كىرۋى ءتيىس.الەۋمەتتىك پارتيالىق ءليفتتى قامتاماسىز ەتۋ پارتيامىز ءۇشىن باستى مىندەتتەردىڭ ءبىرى. سوندىقتان پارتيا مۇشەلەرىمەن قاتار قوعام ومىرىنە بەيجاي قارامايتىن، دارىندى دا كرەاتيۆتى بارشا قازاقستاندىقتى الداعى پرايمەريزگە بەلسەندى قاتىسۋعا شاقىرامىز، دەدى ول.
|
ئۇيغۇر ئېلىدە ئەيدىز كۈنسىرى يامرىماقتا 2 ئۇيغۇرئۇيغۇر ئېلىدە ئەيدىزلەر يىلىغا 10 مىڭدىن كۆپەيدىئۇيغۇر ئېلىنىڭ ئەيدىز ۋەزىيىتى ھەققىدىكى ئاخباراتلاردىن مەلۇمكى، ئۇيغۇر ئېلىدە 1995 يىلى تۇنجى ئەيدىز بايقالغان ئىدى. ئەمما ئىستاتىستىكىلىق مەلۇماتلاردا كۆرسىتىلىشىچە ئۇيغۇر ئېلىدە ئەيدىزنىڭ تارقىلىشى ئىنتايىن تېز بولغان. يەنى 2000 يىلغا كەلگەندە ئۇيغۇر ئېلى ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار سانىنىڭ كۆپلىكى جەھەتتە يۈننەندىن قالسا ئىككىنچى ئورۇنغا چىققان. شۇنداقلا، ھەر يىلى ئەيدىز دەپ تىزىملاتقانلار 1000 دىن كۆپەيگەن. بەزى مۇتەخەسسىسلەر، ئۇيغۇر ئېلىدە ئەيدىزلەرنىڭ يىلىغا ئون مىڭدىن كۆپىيىۋاتقانلىقىنى ئىلگىرى سۈرمەكتە.رادىئومىزنىڭ ئىلگىرى ئۈرۈمچى قىزىل كىرست جەمئىيىتى ئاچقان ئەيدىزدىن مەسلىھەت سوراش ئورنىدىن ئىگە بولۇشىچە، ئۇيغۇر ئېلىدە ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغانلارنىڭ ٪ 95 تىن كۆپرەكى ئۇيغۇرلار بولۇپ، ئۇلار ئاساسەن زەھەرلىك چېكىملىكنى ئوكۇل قىلىپ ئۇرغۇچىلار ئىكەن.نۆۋەتتە خىتايدىكى ئەيدىز مۇتەخەسىسلىرى ئۇيغۇر ئېلىدىكى ئەيدىزبىلەن يۇقۇملانغۇچىلار سانىنى تەخمىنەن 90مىڭ ئەتراپىدا دەپ كۆرسەتمەكتە.غۇلجىدا 12000 دىن ئارتۇق ئادەمنى تەكشۈرگەندە 3000 دىن ئارتۇق ئادەم ئەيدىز كېسىلى چىقىپتۇخىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر ئېلىدە ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەشۋىقاتىغا كۈچ ئاجرىتىۋاتقاندەك كۆرۈنسىمۇ ئەمما ھازىرغا قەدەر ئۇيغۇر ئېلىدە مەخسۇس ئەيدىز داۋالاش ئورنىدىن بىرىمۇ قۇرۇلغىنى يوق. ئىگىلىشىمىزچە زەھەرلىك چېكىملىك تاشلاتقۇزۇش ئورنىدا داۋالىنىۋاتقانلارنىڭ ئەھۋالى تېخىمۇ خەتەرلىك بولۇپ، ئۇ جايدا ئۆز ئارا يۇقۇملىنىش ئېھتىمالى ئىنتايىن يۇقىرى ئىكەن.ئۇيغۇرلارغا ئەيدىزنىڭ تىز سۈرئەتتە تارقىلىش سەۋەبلىرى نېمە؟ئۇيغۇرلارئارىسىدا ئەيدىزنىڭ بۇنداق تېز ھەم كەڭ دائىرىدە تارقىلىش سۈرئىتى كىشىنى چۆچىتىدۇ. بەزى ئۇيغۇرلار بۇنىڭ سەۋەبىنى زەھەرلىك چېكىملىكتىن كۆرسە يەنە بەزىلەر خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدە قوللىنىۋاتقان سىياسىتىدىن كۆرىدۇ. يەنە بىر قىسىملىرى بولسا ئەيدىز مەسىلىلىرىنىڭ بۈگۈنكىدەك دەرىجىدە يامرىشىغا يۇقىرىقى ئىككى سەۋەبتىن باشقا دىنىي ۋە مىللىي ئەخلاق قاراشنىڭ تۆۋەنلىكىدىن كېلىپ چىقىۋاتقان ئاقىۋەتلەر سەۋەبچى ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىدۇ.خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدە كۈنسايىن يامراۋاتقان ئەيدىز ۋە زەھەرلىك چېكىملىك مەسىلىلىرىگە قانداق پوزىتسىيە تۇتۇپ كېلىۋاتقانلىقى ۋە قانداق بىر سىياسەت قوللىنىۋاتقانلىقى ھەققىدە بەلگىلىك مەلۇماتقا ئىگە بولغان، ئىلگىرى غۇلجىدا ساقچى بولۇپ ئىشلىگەن، نۆۋەتتە گوللاندىيىدە ياشاۋاتقان بەختىيار ئەپەندى، ئەيدىزنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدە بۇ قەدەر تېز تارقىلىش سەۋەبلىرى ھەققىدە بىز بىلەن سۆھبەتتە بولدى:بەختىيار ئەپەندى بىلەن ئۆتكۈزۈلگەن سۆھبەت
|
جاڭىلقان اپەكەسىڭلىلەرىن باستاپ بازارعا بەت الدى اۋىل جاڭالىقتارى باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابى 3.2جولدانعان ۋاقىتى : 2014421 16:52:40ءتىلشىمىز زىڭ جاۋمي حابارلايدى.جاڭىلقان كەستە تىگۋدى بىلمەگەنىمەن، قىستاقتاعى كەستەشىلىكپەن شۇعىلداناتىن اپەكەسىڭلىلەرىن بازارعا ويىستىرۋعا ءالى قاپتال جەتەدى.جۋىقتا ساۋان اۋدانى داچۋان اۋىلىنىڭ يەجياحۋ قىستاعىنداعى 33 جاستاعى جاڭىلقانعا تىلشىلىك ىستەي بارعانىمدا ول سەلبەستىك كووپەراتيۆىندەگى 5 مۇشەمەن قانداي كەستەلەر تىگۋ جونىندە اقىلداسىپ جاتىر ەكەن.وتكەن جىلى جاڭىلقان اۋداندىق پارتكومنىڭ پارتيا مەكتەبىندە پارتيا مۇشەلەرىن تاربيەلەۋ كۋرسىنا قاتىناسقاندا وقىتۋشى سەلبەستىك كووپەراتيۆىن تىلگە تيەك ەتكەندە، ول جەر،اۋىل شارۋاشىلىق ماشيناسى، باعىمشىلىق سياقتىلاردىڭ بارلىعىنان سەلبەستىك كووپەراتيۆ قۇرۋعا بولادى ەكەن، قىستاقتاعى كەستە تىگە الاتىنداردى ۇيىمداستىرىپ، سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ، بىرلىكتە اۋقاتتانۋ جولىنا تۇسۋگە نەگە بولماسىن دەگەن وي تۇيەدى.قىستاققا قايتقاننان كەيىن ول ءوزىنىڭ ويىن اپەكەسىڭلىلەرىنە ايتقاندا كوپشىلىك ونىڭ ويىن قۇپتايدى. وتكەن جىلى شىلدەدە ول قىستاقتاعى 5 اپەكەسىڭلىسىمەن بىرلىكتە 38 مىڭ يۋان قارجى شىعارىپ، يگىلىك ۇلتتىق كەستەشىلىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرادى.سەلبەستىك كووپەراتيۆ نەگىزىنەن سىرماق، توسەنىش، جاستىق، توركورپە سياقتى قازاقتىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىككە يە بۇيىمدارىن وندىرەدى. قازىر سەلبەستىك كووپەراتيۆكە مۇشە ەمەس قىستاق تۇرعىندارى دا وزدەرىنىڭ كانۋا، كوركەم جازۋ جانە سۋرەت سياقتى بۇيىمدارىن سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە قويىپ ساتادى ەكەن.جاڭىلقان: بيىل قىستاق تۇرعىندارىنىڭ اتتىڭ سۋرەتى تۇسكەن كوپتەگەن كانۋالارىن ساتىسىپ بەردىم. قازىر جانە ءبىر الارمان 6 مەتر ۇزىندىقتاعى كورىنىستى سۋرەت الماقشى. كانۋا تىگىلىپ بولعاننان كەيىن الارمان ۇستىندە اقىسىن تولەيدى. مۇنىڭ باعاسى كەم دەگەندە 4 تە 5 مىڭ يۋان بولادى دەدى.قازىر جاڭىلقان الارمانداردىڭ بۇيىرتقانىن تىگىپ بەرۋ ىرىقسىز دەپ قاراپ، اپەكەسىڭلىلەرىمەن بىرلىكتە ءبىر جاقتان، اقشا قاپشىعى، سومكە سياقتى ءوتىمى تەز تۇرمىستىق بۇيىمداردى تىكسە؛ ءبىر جاقتان، جاڭا ۇلگىدەگى، الۋان ءتۇرلى رەڭدەگى جەلىلەس كەستەلى بۇيىمداردى دا تىگۋگە كىرىسە باستاعان.قازىر جاڭىلقان شاعىن كولەمدى قارىز الۋعا ءوتىنىش بەرۋمەن ءبىر ۋاقىتتا، قازاقستانداعى تۋىستارىمەن حابارلاسىپ، ولاردى كەلىپ كەستە بۇيىمدارىن كورىپ، زاكاز بەرۋگە شاقىرعان كورىنەدى. ول اپەكە سىڭلىلەرىنىڭ قالتاسىن قامپايتىپ قالماستان، قازاقتىڭ ۇلتتىق كەستەشىلىك ونەرىن جالعاستىرۋعا ءوز ۇلەسىن قوسۋعا قۇلشىنۋدا.
|
ءۇندىستان دەلەگاتسياسى قازاقستاندىق اسكەري ينستيتۋتتا بولدىالماتىدا راديوەلەكترونيكا جانە بايلانىس اسكەريينجەنەرلىك ينستيتۋتىنا ءۇندىستان دەلەگاتسياسى كەلدى. ونىڭ قۇرامىندا ءۇندىستاننىڭ قازاقستانداعى اسكەري اتتاشەسى پولكوۆنيك ميلان نالادۆادە، اسكەرياۋە كۇشتەرىنىڭ وكىلى اۆياتسيا پولكوۆنيگى انيل كۋمار ناتۋر گۋرادجاني، سونداياق ااك جەتەكشى وقۋ ورنىنىڭ وفيتسەرلەرى بولدى. بۇل تۋرالى قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.جۇمىس ساپارى اياسىندا ءۇندى وفيتسەرلەرى قازىرگى زامانعى وقۋماتەريالدىق بازامەن جانە وقىتۋ جۇيەسىمەن تانىستى، اسكەري ينستيتۋتتىڭ اۋديتوريالارى مەن سىنىپتارىن قاراپ شىقتى، وندا ولارعا اسكەري تەحنيكا مەن قارۋجاراق ۇلگىلەرى كورسەتىلدى.قازاقستاندىق اسكەري ينستيتۋت وكىلدەرى شەتەلدىك قوناقتارعا قازاقستانداعى جوعارى اسكەري ءبىلىم، وقۋ ورنىنىڭ دامۋ بولاشاعى، جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ءبىلىم بەرۋ جانە عىلىمي الەۋەتى تۋرالى ايتىپ بەردى. شەتەلدىك قوناقتار وزدەرىن قىزىقتىرعان بارلىق سۇراقتارعا جاۋاپ الدى، سونداياق اسكەري ينستيتۋتتىڭ مۇراجايىندا بولدى. ءۇندىستان دەلەگاتسياسىنىڭ جەتەكشىسى قۇرمەتتى قوناقتار كىتابىنا ەستەلىك جازبا قالدىردى.شەتەلدىك وكىلدەر اسكەريينجەنەرلىك ينستيتۋت ولارعا وڭ اسەر قالدىرعانىن ايتتى. ءۇندى دەلەگاتسياسى ءوزارا ىنتىماقتاستىقتى جالعاستىرۋعا جانە دامىتۋعا سەنىم ءبىلدىردى، سونداياق اسكەري وقۋ ورنىنىڭ باسشىلىعىنا قوناقجايلىعى ءۇشىن العىس ءبىلدىردى.راديوەلەكترونيكا جانە بايلانىس اسكەريينجەنەرلىك ينستيتۋتى زەنيتتىك زىمىران، راديوتەحنيكالىق اسكەرلەر، اۆياتسيانى راديوتەحنيكالىق قامتاماسىز ەتۋ بايلانىس بولىمدەرى ءۇشىن بىلىكتى وفيتسەرلەردى، سونداياق اسكەرلەر مەن قارۋجاراقتى باسقارۋدىڭ اۆتوماتتاندىرىلعان جۇيەلەرىنىڭ ينجەنەرلەرىن دايارلايتىنىن اتاپ وتكەن ءجون. وفيتسەرراديوينجەنەرلەردى دايارلاۋ 5 ماماندىق بويىنشا جۇرگىزىلەدى. 18 جىل ىشىندە جوو ەلىمىزدىڭ قارۋلى كۇشتەرى ءۇشىن 1730 لەيتەنانت بىلىكتى اسكەري مامانداردى دايارلادى.
|
ءۇشىنشى مەگاپوليستە حالىق سانى كوبەيگەنشىمكەنت قالالىق ستاتيستيكا دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى ەرنازار قۇلتاەۆ قالالىق اكىمدىكتىڭ اقپاراتتىقكوممۋنيكاتسيا ورتالىعىندا وتكەن ءباسپاسوز بريفينگىندە مالىمدەدى. بۇل تۋرالى شىمكەنت قالاسى اكىمدىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.الەۋمەتتىكدەموگرافيالىق كورسەتكىشتەر بويىنشا 2019 جىلعى 1 جەلتوقسانعا قالاداعى تۇرعىن سانى 1033،5 مىڭ ادامدى قۇرادى جانە 2018 جىلعى 1 جەلتوقسانمەن سالىستىرعاندا 22،3 مىڭ ادامعا 2،2 ءوستى.25،8 مىڭ ءسابي تۋىپ، 2018 جىلعى قاڭتارقاراشامەن سالىستىرعاندا 4،8عا ءوستى.تۇرمىس دەڭگەيى بويىنشا، 2019 جىلعى توقساندا قالاداعى حالىقتىڭ ورتاشا ءبىر ايدا جان باسىنا شاققانداعى اتاۋلى اقشالاي تابىستارى، باعالاۋ بويىنشا، 70 774 تەڭگەنى قۇراپ، 2018 جىلعى ءتيىستى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 13عا، ال ناقتى اقشالاي تابىس 6،7عا ءوستى.اۋىل شارۋاشىلىعى جالپى ءونىمىنىڭ كولەمى 29455،7 ملن تەڭگەنى قۇرادى جانە 2018 جىلدىڭ ءتيىستى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 6،3 ارتتى، ونىڭ ىشىندە مال شارۋاشىلىعى، تيىسىنشە 19419،6 ملن تەڭگە بولىپ 8،3، وسىمدىك شارۋاشىلىعى 9428،3 ملن تەڭگە بولىپ، ياعني 2،9عا ارتتى. رەسپۋبليكاداعى اۋىل شارۋاشىلىعى جالپى ءونىمىنىڭ كولەمىندەگى ۇلەسى بويىنشا قالا 14ءشى ورىندى، نەمەسە 0،6دىق ۇلەستى الىپ وتىر.سونىمەن قاتار بولشەك ساۋدا كولەمى 2019 جىلعى قاڭتارجەلتوقساندا 381591،9 ملن تەڭگەنى قۇراپ، وتكەن جىلعى ءتيىستى كەزەڭگە قاراعاندا 7،1عا ارتقان. كوتەرمە ساۋدا كولەمى 802 438،4 ملن تەڭگەنى قۇراعان جانە وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 3،6عا وسكەن. رەسپۋبليكانىڭ كوتەرمە ساۋداسىنداعى قالانىڭ ۇلەس سالماعى 2،5 قۇرادى نەمەسە 7ءشى ورىن، ناقتى كولەم يندەكسى بويىنشا 10ورىندا.
|
سەناتور بىرنەشە ءپاندى وقىتاتىن اۋىل مۇعالىمىنىڭ ماسەلەسىن كوتەردى14 قازان 12:40نۇرسۇلتان. قازاقپارات سەناتور اقىلبەك كۇرىشبايەۆ ءوزىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىندا اۋىل جاستارىنىڭ جوعارى بىلىمگە قول جەتكىزۋ پروبلەماسىن ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.دەپۋتات اۋىلداعى ءبىلىم دەڭگەيى كوبىنەسە قالالىق دەڭگەيدەن ارتتا قالاتىنىن اتاپ ءوتتى. اۋىلدىق جەرلەردە پەداگوگتاردىڭ تاپشىلىعى 2100 دەن استام ادامدى قۇرايدى، بۇل رەسپۋبليكانىڭ پەداگوگ كادرلارعا دەگەن زارۋلىكتىڭ 60 عا جۋىعى بولىپ وتىر. سونىڭ ناتيجەسىندە كوپتەگەن اۋىل بالالارى گرانت الۋ ءۇشىن ۇ ب ت دا قاجەتتى بالل جيناي المايدى، ال ولاردىڭ كوپشىلىگىندە اقىلى وقۋعا مۇمكىندىك جوق.سەناتور اگرارلىق ماماندىقتارعا ءتۇسۋ ءۇشىن اۋىلدىق كۆوتانى 30 دان 50 عا دەيىن كوتەرۋدى ۇسىنىپ وتىر. دەپۋتات جىل سايىن جوعارى وقۋ ورىندارى تۇلەكتەرىنىڭ تەك 30 ى عانا اۋىلعا جۇمىسقا كەلەتىنى، سونىڭ سالدارىنان ەل بيۋدجەتىندە جىل سايىن 1,5 ميلليارد تەڭگەگە ءتيىمسىز جۇمسالاتىنى تۋرالى دەرەكتى كەلتىردى.كوپتەگەن جىلدار بويى پارلامەنت دەپۋتاتتارى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ الدىندا اۋىل مەكتەپتەرىنىڭ تۇلەكتەرىنە اگرارلىق ماماندىقتارعا ءتۇسۋ ءۇشىن اۋىلدىق كۆوتانى 30 دان كەم دەگەندە 50 عا دەيىن ارتتىرۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى ماسەلەنى كوتەرىپ كەلەدى. ءبىراق ماسەلە تاباندى تۇردە شەشىلمەي وتىر. اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتتەردى بىتىرۋشىلەردىڭ، اۋىلدىق جەرلەرگە جىل سايىن تەك 30 ى عانا جۇمىسقا ورنالاسادى، قالعاندارى مەملەكەتتىك قاراجات ەسەبىنەن وقىپ، جۇمىسسىزدار قاتارىن تولىقتىرا وتىرىپ، قالالاردا قالادى، دەپ مالىمدەدى سەناتور اقىلبەك كۇرىشبايەۆ.سەناتور ەلىمىزدە ءبىلىم بەرۋ گرانتتارىن ءبولۋ تەتىگىنە وزگەرىستەر ەنگىزەتىن كەز كەلدى دەپ سانايدى. ول مەملەكەتتىك گرانت پەن ستيپەنديانى تەست ناتيجەسى مەن ۇلگەرىمى نەگىزىندە عانا ەمەس، سونداياق مەملەكەتتىڭ قولداۋىنسىز وقي المايتىندارعا الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ ماقساتىندا ءبولۋ قاجەتتىگىن دە اتاپ ءوتتى.اۋىل مەكتەپتەرىندە ءبىر مۇعالىم فيزيكا، ادەبيەت جانە مۋزىكانى وقىتاتىن جاعدايلار بار. قالا مەن اۋىل مەكتەپتەرىنىڭ ماتەريالدىق تەحنيكالىق بازاسى سالىستىرۋعا كەلمەيدى دەدى دەپۋتات.
|
اكەگە قوڭىراۋ شالۋ : ىشكى دۇنيەنىڭ ءۇنى ەگەمەن قازاقستان گازەتىنىڭ رەسمي سايتىكوپتەن بەرى قازاقستاننىڭ اۆتورلىق كينو باعىتىندا ءدال وسىنداي مازمۇنى تەرەڭ فيلم كورگەنىمىز جوق. كەيىپكەردىڭ ىشكى الەمىن توڭكەرگەن. وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى ءسوز ەتكەن. جان تانۋ مەن جاراتىلىستانۋ تۇرعىسىندا تەرەڭ پسيحولوگيالىق تالداۋ جاساعان. عىلىمي زەرتتەۋ جۇرگىزگەن. بۇل ءبىزدىڭ وتاندىق كينووندىرىس سالاسىندا تەرەڭ پايىمداعى، كەمەل رەجيسسەردىڭ بار ەكەندىگىنىڭ دالەلى.اۆتور تاقىرىپ توڭىرەگىندە وتە سالماقتى ويلارىمەن بولىسەدى. دۇنيەتانىمى نازار اۋدارارلىقتاي. سەرىك اپرىموۆتىڭ قولتاڭباسى قاشاندا ەرەكشە بولعان. فيلمدەرى شىنايى. اۆتوردىڭ تۋىندىلارى ونىڭ جان دۇنيەسىنىڭ اجىراماس ءبىر بولىگى. ونىڭ ويلارى باتىل. قاشاندا ءوزىن مازالاعان ماسەلەلەر توڭىرەگىندە اشىق وي بولىسەدى. ءتىپتى كورەرمەنىمەن سىرلاسادى دەسەك تە بولادى.رەجيسسەر رەتىندە قاشاندا تاڭعالدىراتىن قادامدارعا بارادى. ونىڭ سوڭعى ايالداماسى كوپشىلىك كورەرمەندەردىڭ ءالى دە جادىندا دەپ ەسەپتەيمىن. وسى ارالىقتاعى فيلمدەرىن جۇيەلى تۇردە زەرتتەسەك، ونىڭ شىعارماشىلىق ىزدەنىسى بەلگىلى ءبىر ناقتىلىقتىڭ نۇكتەسىنە جاقىنداعانداي. كوپتەگەن ساۋالدارىنىڭ جاۋابىن تاپقانداي. ءوز ءومىرىنىڭ ماعىناسىن تولىق تۇسىنگەندەي. ميسسياسىن ايقىنداعانداي اسەر بەرەدى. ونىڭ تۇلعا رەتىندەگى بولمىسى كۇردەلى ءارى قىزىقتى. اكەگە قوڭىراۋ شالۋ اۆتوردىڭ ەكسپەريمەنتتىك باعىتتاعى ءفيلمى.فيلم نەسىمەن ەرەكشەلەنەدى؟ شىم شىتىرىق كۇرمەلگەن ماسەلەلەر. جۇيكە جۇيەسىندەگى كۇيزەلىس پروتسەسىنىڭ قالاي وتەتىندىگىن رەنتگەن اپپاراتىمەن ايقىنداعانداي دەڭگەيدە كورسەتىلگەن. سەرىك اپرىموۆ شەبەر سۋرەتكەر. بالانىڭ ىشكى الەمىن ەكى اق بەينەلى تەڭەۋمەن اشىپ تاستاعان. بالا ەركىننىڭ الەمىندەگى تەرەڭدىك پەن قۇلدىراۋ كۇيىن جاردىڭ شەتىمەن، ال ونىڭ قالىپتاسۋ كەزەڭىن كىرپىش ارقىلى بەينەلى تۇردە جەتكىزگەن.بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا بالالارعا ارنالعان فيلمدەر تاپشى. دەگەنمەن دە رەجيسسەرلارىمىزدىڭ بالالاردىڭ ىشكى دۇنيەسىنە الەۋمەتتىك تاقىرىپتاردىڭ توڭىرەگىندە زەرتتەۋ جۇرگىزۋى قۋانتادى. بۇل كوپ جاعدايدا ءوز بالاسىنىڭ ومىرىندە نە بولىپ جاتقانىن تەرەڭ بىلمەيتىن، تاربيەسىنە نەمقۇرايدىلىق تانىتاتىن كەيبىر اتا انالاردىڭ ساناسىنا سوققى بەرگەندەي ناتيجەگە يە.سوققى اۋىر. جاندى جەرىڭدى نىساناعا العانداي. ەسەڭگىرەتەتىندەي دەڭگەيدە. ءفيلمنىڭ اتموسفەراسى ەڭسەڭدى ەزىپ، شانشىپ وتىرىپ تۇسىندىرەدى. كوتەرىپ وتىرعان ماسەلە وسى تاقىرىپتىڭ توڭىرەگىندەگى وكىنگەن اتا انالاردىڭ بارلىق وكسىگىن جيناپ العانداي. ويلانۋعا ماجبۇرلەيدى.سەرىك اپرىموۆتىڭ بۇل فيلمىندەگى بالا ەركىننىڭ اكەسىنە قوڭىراۋ شالۋى قوعامعا وسى تۇرعىدا كوپ جايتتىڭ باسىن اشىپ بەردى. بۇل ءجاي عانا قوڭىراۋ ەمەس. بۇل بەينەلى تۇردە جەتكىزىلگەن ۇندەۋ. بالانىڭ ىشكى دۇنيەسىنىڭ ءۇنى. جاقىنىڭا، جانىڭدى تۇسىنگەن جانعا ءبىر قادام جاقىنداۋ. تۋىستىق بايلانىس. ىشكى الەمىندەگى كۇيدىڭ دياگنوزىن قوياتىن بۇل ماڭىزدى قوڭىراۋدىڭ ماعىناسى تەرەڭدە. ءبىر عانا قوڭىراۋ القاش بولسا دا اكەنىڭ ۇرپاعى، بالاسى الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى كوتەرە بىلگەندىگىن دالەلدەيدى.باۋىرعا دەگەن ساعىنىش. ەلەسىمەن سىرلاسۋ. سەنۋ. ۇلگى ەتۋ. اعانىڭ ورنى. ونىڭ قازاسى. اناسىنىڭ تاستاپ كەتۋى. القاش اكەمەن وتكەن كۇنكورىس. سوققىنىڭ ۇستىنە سوققى قوسىلۋ. ءبىراق تۇلعانىڭ جىگەرىن شىڭدايتىن ەڭ ۇلكەن مەكتەپ وسى سىناقتار مەن سوققىلار. ەگەر جاقىنىڭنان قولداۋ تاپقان جاعدايدا بۇل ساعىڭنىڭ سىنباي، ءوزىڭدى ساقتاۋىڭا جاردەمدەسەدى. اكەسى ەركىندى ساقتاي ءبىلدى. ورەسى قۇرىعاندا بالا جانىنىڭ قالاۋىن سۇراۋعا جەتتى. ادامدى العا جەتەلەيتىن، سىناققا تولى ساتتەردە ونى كوپ جاعدايدا تەرىس جولدان ساقتاپ قالاتىن ارمانى. اكەسى ەربولات بالاسىنىڭ ارمانىن ورىنداۋعا قولداۋ جاسادى. مالىم جانىمنىڭ ساداعاسى دەگەن ءسوزدىڭ بار ءمانى وسى فيلمدە اشىپ كورسەتىلگەن. قۇرباندىققا قولىنداعى بار مالىن سالىپ، بالاسىنىڭ وقۋىنا، قاتارىمەن بىرگە العا جۇرۋىنە جاعداي جاسايتىن قادامدارى كورەرمەندەرگە كوپ نارسە ايتادى. بالا ەڭ ءبىرىنشى قولداۋدى وتباسىنداعى اتا اناسىنان تابۋى ماڭىزدى.ەركىنگە قويىلعان مەديتسينالىق دياگنوزدىڭ استارى تەرەڭدە. قوعامدا ادامداردىڭ ءبىر بىرىنە جاسايتىن قولداۋى مەن مەيىرىمى شەشۋشى كۇشكە يە. ءبىز كوپ جاعدايدا نەمقۇرايدىلىق تانىتامىز. ءبىر بىرىمىزگە. اركىم ءوز قالاۋىمەن الىسىپ الەك. جان بولەك بولعان سوڭ، ونىڭ قالاۋى دا بولەك. ونىڭ مىسالى ەركىننىڭ اناسىنىڭ قيىن ساتتەرگە شىداماي وتباسىن تاستاپ، وزگە ەركەككە كەتۋى. ءوز بالاسىنا جەككورىنىش سەزىمىن اشىق ءبىلدىرۋى. مەيىرىمنەن ماقۇرىم كۇي كەشۋى. ىزا مەن كەككە تولى قارىم قاتىناس. وتاعاسى مەن وتاناسىنىڭ ىشكى دۇنيەلەرىندەگى قاراما قايشىلىق. ناۋقاس دەپ دياگنوز قويعان بالا ەركىنگە قاراعاندا، ەرەسەك اتا اناسىنىڭ وزدەرىن جانى ناۋقاس ادامشا ۇستاۋى. ۇلگى بولا الماۋى. وسىنداي وتباسىلارعا سىن. تاعىلعان ايىپ. رۋحاني قىلمىسكەرگە اينالۋىمىز. ءوزىمىزدى كەيدە جىندىحانانىڭ ەمدەلۋشى ناۋقاستارىنداي ۇستايتىنىمىز دا شىندىق. بۇل قوعامنىڭ دەرتىنە قويىلعان دياگنوز.دياگنوز ۇكىم ەمەس نەمەسە ەم مەن سەنىم
|
2020.04.22 16:34 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىكەدەيلەردى، ەڭ تومەنگى تۇرمىسى قامتاماسىزداندىرىلۋشىلاردى جانە جۇمىسسىزداردى سۇيەمەلدەۋ، قامتاماسىزداندىرۋ تەبىنىن ارتتىرۋ ورنالاستىرىلدى؛ جالپىعا ءتيىمدى فينانستى باعالاۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ارتتىرۋ جانە ورتا، شاعىن بانكەلەردىڭ زاپاس قارجى تاراتۋ قامتىم سالىستىرماسىن تومەندەتۋ، شاعىن، ۇساق كاسىپورىندارعا فينانستىق قىزمەت وتەۋدى كۇشەيتۋ بەلگىلەندى؛ قىزمەت وتەۋ سالاسىنداعى شاعىن، ۇساق كاسىپورىندار مەن جەكەشە ونەركاسىپشىلەردىڭ، ساۋداگەرلەردىڭ ءۇي مايعا الۋ قىسىمىن جەڭىلدەتۋىنە كومەكتەسۋ شارالارى ايقىندالدىشينحۋا اگەنتتىگى، 4 ايدىڭ 21 كۇنى، بەيجيڭ. مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ زۇڭليى لي كىچياڭ 4 ايدىڭ 21 كۇنى مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ۇنەمىلىك ىستەر ءماجىلىسىن باسقارىپ اشتى، كەدەيلەردى، ەڭ تومەنگى تۇرمىسى قامتاماسىزداندىرىلۋشىلاردى جانە جۇمىسسىزداردى سۇيەمەلدەۋ، قامتاماسىزداندىرۋ تەبىنىن ارتتىرۋ ورنالاستىرىلدى؛ جالپىعا ءتيىمدى فينانستى باعالاۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ارتتىرۋ جانە ورتا، شاعىن بانكەلەردىڭ زاپاس قارجى تاراتۋ قامتىم سالىستىرماسىن تومەندەتۋ، شاعىن، ۇساق كاسىپورىندارعا فينانستىق قىزمەت وتەۋدى كۇشەيتۋ بەلگىلەندى؛ قىزمەت وتەۋ سالاسىنداعى شاعىن، ۇساق كاسىپورىندار مەن جەكەشە ونەركاسىپشىلەردىڭ، ساۋداگەرلەردىڭ ءۇي مايعا الۋ قىسىمىن جەڭىلدەتۋىنە كومەكتەسۋ شارالارى ايقىندالدى.ماجىلىستە مىنالار اتاپ كورسەتىلدى: پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ورنالاستىرۋى بويىنشا، قازىرگى ەكونوميكالىق دامۋدا كەز كەلگەن بۇرىن بولماعان سىن سايىسقا توتەپ بەرۋدە، ءسوز جوق، اناعۇرلىم باعىتتامالى شارالار قولدانىپ، نەگىزگى حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋ جانە تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەۋ تەبىنىن كۇشەيتۋ كەرەك. ءبىرىنشى، اۋىل قىستاقتاعى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى كۇشەيتۋ كەرەك. مەملەكەتتىڭ ءىرى نىساندار قۇرىلىسىندا الدىمەن كەدەي ەڭبەككۇشتەردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ، جىلۋ بەرۋدى ەڭبەككە ورنالاستىرۋعا وزگەرتۋ فورماسىنداعى قارجى قوسۋ سالاسىن جانە اتقارۋ كولەمىن كەڭەيتۋ، ەڭبەكاقى سالىستىرماسىن 10 تەن 15 كە جوعارىلاتۋ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحتارى، الەۋمەتتىك يگىلىك جۇمىس ورنى سياقتى تاسىلدەرمەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ وزىندە، جاقىن ماڭدا كاسىپتەنۋ ورايىن كەڭەيتۋ كەرەك. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ شاعىن سومالى امانات قارىزىن قايتارۋ مەرزىم شەگى بيىل جىل سوڭىنا دەيىن ۇزارتىلادى. ىندەتتىڭ ىقپالىنا ۇشىراپ قايتا كەدەيلەنۋ، كەدەيلەنۋ قاتەرى بار ادامداردى سۇيەمەلدەۋ، كومەكتەسۋدى ويداعىداي ىستەۋ كەرەك. ەڭبەك قۋاتى بار كەدەي قاۋىمدى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ شاعىن سومالى ءوسىمدى قارىز اقشاسى، تەحنيكالىق جاقتان تاربيەلەۋ سياقتى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ساياسات كولەمىنە ەنگىزۋگە بولادى. كەدەي رايونداردىڭ ەرەكشە ونىمدەرىنىڭ ساتىلۋ ارناسىن كەڭەيتىپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋ كەرەك. ەكىنشى، ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ شارتىنا ۇيلەسەتىن قالا مەن اۋىلداعى قيىنشىلىعى بار وتباسىلاردىڭ قامسىزداندىرۋعا تيىستىلەرىن تۇگەلدەي قامسىزداندىرۋ، جۇمىسسىزدىق قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسپاعان ءارى كىرىسى ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ ولشەمىنەن تومەن بولعان شارۋا جۇمىسكەرلەر قاتارلى جۇمىسسىزداردى ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ، قۇتقارۋ كولەمىنە دەر كەزىندە ەنگىزۋ كەرەك. ىندەتتىڭ ىقپالىنان ۋاقىتتىق قيىنشىلىققا ۇشىراعاندارعا ۋاقىتتىق كومەك بەرۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋ كەرەك. ءۇشىنشى، جۇمىسسىزدارعا كومەكتەسۋ، سۇيەمەلدەۋ جاعىندا بيىل شىعارىلعان شارالاردى تياناقتاندىرۋ نەگىزىندە جۇمىسسىزدىق قامسىزداندىرۋىن قامتاماسىزداندىرۋ كولەمىن قالا مەن اۋىلداعى قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقان بارلىق جۇمىسسىزعا كەڭەيتۋ كەرەك. مۇنىڭ ىشىندە وتكەن جىلى 1 ايدان بەرى قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقانىنا ءبىر جىلعا تولمايتىن جۇمىسسىز شارۋا جۇمىسكەرلەردى كەزەڭدىك قامتاماسىزداندىرۋ كولەمىنە ەنگىزۋ كەرەك ەگجەي تەگجەيلى مازمۇنىن حالىق تورابىنىڭ حانزۋشا ارناسىنان وقي الاسىزدار.
|
ىشىمدىكتى جارنامالاۋ قاجەت پە؟17 قازان 2019, 10:30 1225 0 ساراپتاما اسەل انۋاربەكباق پەن اراقشاراپ. بۇل تۇسىنىكتەردىڭ ءبىربىرىنە قانداي قاتىسى بار دەيسىز بە؟ ەندەشە، نازار سالىڭىز. الداعى ۋاقىتتا ىشىمدىك جارناماسى اقپارات قۇرالدارىنىڭ جاعدايىن جاقسارتىپ، تىرشىلىگىن تۇزەتۋىنە كومەكتەسپەك. بۇگىندە اقپارات قۇرالدارىنىڭ كوبى جارناما ارقىلى كۇن كورىپ وتىرعانى جاسىرىن ەمەس. ال الكوگولدىك ونىمدەردى جارنامالاۋعا ناقتى رۇقسات بەرىلسە، وتاندىق باقتىڭ قالتاسى قامپايۋى ابدەن مۇمكىن. بىراق بۇل قانشالىقتى ورىندى؟ 15 جىل بويى تىيىم سالىنعان مۇنداي جارناماعا رۇقسات بەرۋدەن نە ۇتامىز؟جارنامالاۋعا جول اشىق2004 جىلدان باستاپ ەلىمىزدىڭ جارناما تۋرالى زاڭىندا الكوگول جارناماسىنا تىيىم سالىنعان. الايدا اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى ەۋرازيالىق وداق ەلدەرىندە مۇنداي تاجىريبەنىڭ جوقتىعىن العا تارتىپ، زاڭ نورماسىنا وزگەرىس ەنگىزۋ قاجەت دەپ شەشكەن. سونىمەن زاڭ تۇجىرىمداماسى بويىنشا، تەلەارنالار سىرا مەن شاراپتىڭ جارناماسىن ساعات 22.00 مەن 06.00 ارالىعىندا كورسەتۋگە قۇقىلى. جارناما الكوگولدى شەكتەن تىس تۇتىنۋ زيان ەكەنى تۋرالى مىندەتتى ەسكەرتۋمەن قوسا بەرىلۋى ءتيىس. ال گازەت پەن جۋرنالداردا ءبىرىنشى جانە سوڭعى بەتتەن باسقا بارلىق جەردە الكوگولدىك ونىمدەرگە جارناما جاساي الادى.مينيسترلىكتىڭ مالىمدەۋىنشە، تەك قازاقستاندا وندىرىلگەن الكوگولدى سۋسىنداردى جارنامالاۋعا عانا رۇقسات بەرىلەدى. شەتەلدىك ونىمدەردى جارنامالاۋعا بۇرىنعىسىنشا تىيىم سالىنعان. ۆەدومستۆونىڭ مۇنداي شەشىمگە كەلۋىنە وتاندىق كاسىپكەرلەر مەن باقتى قولداۋ نيەتى سەبەپ بولىپ وتىر. ويتكەنى بۇعان دەيىنگى تىيىم كاسىپكەرلەر مەن باققا قولايسىز جاعداي تۋىنداتىپ كەلگەن. اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمدەمەسىندە: ۇسىنىلىپ وتىرعان نورمانىڭ نەگىزگى ماقساتى وتاندىق باقتى قولداۋ. ويتكەنى كوپتەگەن باق سۋبەكتىلەرى جارناما قاراجاتى ەسەبىنەن جۇمىس ىستەيدى. جارنامادان تۇسكەن تابىس جۋرنالداردىڭ 60 پايىزىن، گازەت كولەمىنىڭ 70 پايىزىن، ال تەلە جانە راديوباعدارلامالاردىڭ ەفير ۋاقىتىنىڭ شامامەن 100 پايىزىن قۇراۋى مۇمكىن. ءوز كەزەگىندە، باقتاعى جارنامادان تابىس الۋ مۇمكىندىگى جاڭالىقتار لەنتاسى باعدارلامالارىنىڭ ساپاسىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى. الايدا قازاقستاندا جارناما تۋرالى، باق تۋرالى زاڭدار ارقىلى 2004 جىلدان بەرى الكوگول ءونىمىن جارنامالاۋعا تىيىم سالىنعان. بۇل رەتتە ەاەو ەلدەرىندە، اتاپ ايتقاندا، بەلارۋس، ارمەنيا جانە قىرعىزستاندا باقتا الكوگولسىز ونىمدەردى جارنامالاۋعا تىيىم سالىنعان جوق، دەلىنگەن.جاڭا زاڭعا سايكەس، ءونىمنىڭ ءوزىن ەمەس، تەك تاۋارلىق ماركاسى مەن اتالىمىن عانا جارنامالاۋعا رۇقسات بەرىلەدى. ونداي جارنامادا بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردى كورسەتۋگە جانە مۋلتيپليكاتسيا نەمەسە انيماتسيا تۇرىندە تۇسىرۋگە بولمايدى. روليكتە جارنامالاناتىن ءونىمنىڭ ەمدىك قاسيەتتەرى بار دەپ سەندىرۋگە، شەكسىز تۇتىنۋعا ۇندەۋگە، ونى ىشپەيتىندەردى ايىپتاپ، مازاقتاۋعا، وزگە ادامدارمەن ءوزارا قارىمقاتىناستى نىعايتۋعا ىقپال ەتەدى دەپ ايتۋعا تىيىم سالىنادى.كىمگە قانداي پايدا بار؟سونىمەن ەلىمىزدە ىشىمدىك جارناماسىنا رۇقسات بەرىلمەك. بۇل باق پەن كاسىپكەرلەر ءۇشىن ءتيىمدى بولعانىمەن، قاراپايىم حالىققا قانداي پايدا بەرمەك؟ حالىققا زياندى دۇنيەنى جارنامالاۋعا نەگە قۇشتار بولىپ تۇرمىز؟ 2004 جىلى الكوگولدى ونىمدەردى جارنامالاۋعا تىيىم سالىنعاندا، قوعامدا ءارتۇرلى پىكىرلەر ايتىلدى. سودان بەرى ىشىمدىك جارناماسى جونىندەگى تالقىلاۋلار تولاستاعان ەمەس. ءتۇرلى جايتتى سەبەپ قىلىپ، تىيىمدى جەڭىلدەتۋگە تىرىسقاندار دا تابىلدى. 2015 جىلى دەپۋتاتتار قاۋىمى سىرا جارناماسىنا سالىنعان تىيىمنان باس تارتۋ تۋرالى ۇسىنىستارىن بىلدىرگەن. دەپۋتاتتاردىڭ سول كەزدەگى سوزىنە سۇيەنسەك، وزىمىزدە وندىرىلەتىن الكوگولى از سۋسىنداردى تەلەارنالاردا جارنامالاۋ اۋاداي قاجەت. ويتكەنى قازاقستاندا اقپارات قۇرالدارى ارقىلى سىرانى كورسەتۋگە تىيىم سالىنعالى بيۋدجەت ساتىلىمنان سالىق رەتىندە تۇسەتىن ميلليونداعان تەڭگەدەن قاعىلىپ وتىر ەكەن. ەسەسىنە جۇرت جارناماسى جەر جارعان رەسەيدىڭ ءونىمىن ساتىپ الۋعا دەن قويعان. ياعني، قوماقتى پايدانى دا كورشىلەرىمىز كورىپ جۇرگەندىگىن ايتادى.ال كورشىلەس قىرعىزستان كەرىسىنشە ىشىمدىك جارناماسىنا سالىناتىن تىيىمدى كۇشەيتۋگە دەن قويۋدا. ماسەلەن، وتكەن جىلى قىرعىزستان پرەزيدەنتى سوورانباي جەەنبەكوۆ ەلدە ينتەرنەتتە الكوگولدى ىشىمدىكتەردى جارنامالاۋعا تىيىم سالۋدى قولدايتىندىعىن مالىمدەگەن. جارناما تۋرالى زاڭدا سپيرتتىك ىشىمدىكتەردى جارنامالاعانى ءۇشىن 10 مىڭنان 70 مىڭ سومعا دەيىن ايىپپۇل سالۋ قاراستىرىلعان. زاڭ بۇزىلسا جارناما بەرۋشى، جارنامانى جاساۋشى جانە ونى تاراتۋشى دا جاۋاپقا تارتىلادى.ىشىمدىككە سۇرانىس كوبەيگەنى راس پا؟ءاۋ باستا ىشىمدىك جارناماسىن توقتاتۋداعى باستى ماقسات ماسكۇنەمدىكتى ازايتۋ بولعان. الايدا ودان اششى سۋعا ەلىرگەندەردىڭ سانى ازايعان جوق. ءوندىرىس كولەمى دە جىل ساناپ ارتىپ بارادى. ويتكەنى الكوگولدى ونىمدەرگە دەگەن سۇرانىس كوپ. بۇگىندە ەلىمىزدە الكوگول ءونىمىن ساۋدالايتىن 50 مىڭعا جۋىق ساۋدا ورنى تىركەلگەن. مۇنىڭ تىم كوپ ەكەندىگىن ماماندار دا راستاپ وتىر. ال شەت ەلدەردە ءبارى باسقاشا. مىسالى، فرانتسيادا 3 مىڭ تۇرعىنعا 1 الكوگول دۇكەنىنەن كەلسە، يسلانديادا 15,9 مىڭ ادامعا، نورۆەگيادا 30 مىڭ ادامعا كەلەدى ەكەن. قازاقستاندا 400 تۇرعىنعا 1 دۇكەننەن اينالادى. كوز الدىمىزداعى مۇنداي تسيفرلار ەلىمىزدە ماسكۇنەمدىك دەرتىنىڭ الدىن الۋ شارالارىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ قيىنداۋ ەكەندىگىن ۇعىندىرسا كەرەكءتى. ايتەۋىر ەلىمىزدە كەشكى 21.00دەن كەيىن سپيرتتىك ىشىمدىكتەردى ساتۋعا تىيىم سالىنعاندىعى كوڭىلىمىزگە مەدەۋ. بىراق مۇنىڭ ءوزى تولىق جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر دەگەنگە سەنۋ قيىن. بارلىق دۇكەندەردىڭ بىردەي بۇل تالاپقا باعىنىپ جاتپايتىنى بەلگىلى. ءتىپتى، رەسمي تىركەلمەستەن، اراقشاراپ ساتۋمەن اينالىساتىن دۇكەندەر دە بار.دەرەك كوزدەرىنە سۇيەنسەك، ەلىمىزدە جان باسىنا ءبىر ادام جىلىنا 11 ليتر تازا ەتيل ءسپيرتىن قولدانادى ەكەن. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى حالىقتىڭ جان باسىنا شاققانداعى الكوگول تۇتىنۋىنىڭ شەكتى دەڭگەيىن ەسەپتەگەن. ۇيىمنىڭ دەرەگىنشە، الكوگولدى تۇتىنۋ دەڭگەيى جىلىنا 8 ليتردەن اسپاۋى ءتيىس. ال ىشىمدىكتى ودان ارتىق تۇتىنۋ ۇلتتىڭ ازىپتوزۋىنا اكەلىپ سوعۋى ابدەن مۇمكىن.ىشىمدىكتەردى شامادان تىس قولدانۋ ادامزات دەنساۋلىعىنىڭ جانە ولاردىڭ ەڭبەككە قابىلەتتىلىگىنىڭ ناشارلاۋىنا سەبەپ بولادى. الەم عالىمدارىنىڭ زەرتتەۋ جۇمىستارى دۇنيە جۇزىندە ءاربىر 10 سەكۋند سايىن اششى سۋدىڭ كەسىرىنەن شامامەن 1 ادام كوز جۇماتىندىعىن دالەلدەيدى. جىل سايىن الەمدە ىشىمدىكتى شامادان تىس تۇتىنۋدىڭ ناتيجەسىندە 3,3 ميلليون ادام قازا تاباتىن كورىنەدى. ال 2039 جاس ارالىعىنداعى ادامدار اراسىنداعى ءولىمءجىتىمنىڭ 25 پايىزى الكوگولدىڭ اسەرىنەن ورىن الادى.دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ دەرەكتەرىنشە، الەمدەگى ءتۇرلى اۋرۋلارعا الىپ كەلەتىن ءۇشىنشى فاكتور ىشىمدىك. ال تمد ەلدەرى اراسىنداعى ءولىمجىتىمگە باستى سەبەپكەر بولاتىن الكوگول ەكەن. شىن مانىندە، الكوگول ادامنىڭ جۇيكە جۇيەسىن قوزدىراتىن جاساندى زات. ول ميعا بىردەن اسەر ەتىپ، پسيحيكالىق جانە مىنەزقۇلىق اۋىتقۋلارىنا، ونىڭ ىشىندە ىشىمدىككە تاۋەلدىلىككە، باۋىر تسيرروزى، قاتەرلى ىسىكتىڭ كەيبىر تۇرلەرىنە، جۇرەكقان تامىرلارىنىڭ اۋرۋلارى جانە تاعى باسقا اۋىر جۇقپالى اۋرۋلارعا اكەپ سوعادى. ىشىمدىكتىڭ اسەرىنەن ادامدار ءتۇرلى قىلمىستارعا بارادى.قالاي دەسەك تە، ۆەدومستۆو تاراپىنان ۇسىنىس ايتىلدى. بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ قامىن كۇيتتەگەن مينيسترلىكتىڭ ۇسىنىسى قاناعاتتاندىرىلسا، الكوگولدى ونىمدەر ەركىن جارنامالاناتىن بولادى. ال بىزدە مۇنىڭ قوعامعا ەش زيانى تيمەۋىن تىلەگەننەن وزگە شارا جوق.تەگتەر ىشىمدىك ءىشۋ باقتاعى جارناما ىشىمدىك جارناماسى
|
موڭعوليادا بادەلحان قابدىسىلامۇلى قازاقتان شىققان 5ءشى مينيستر بولدى 19 قازان, 2017 ساعات 11:42 694 0موڭعوليا پرەزيدەنتى ب.قابدىسىلامۇلىن قابىلدادى. فوتو: .موڭعوليا ەلىندە ءبىر قانداسىمىز سول ەلدىڭ قۇرىلىس جانە قالا قۇرىلىسى مينيسترىنە ۇسىنىلدى. مينيستر اتانعان بادەلحان قابدىسىلامۇلى بۇعان دەيىن بايانولگەي ايماعىنىڭ اكىمى، پارلامەنت مۇشەسى، ونەركاسىپ مينيسترلىگىنىڭ ۆيتسەءمينيسترى قاتارلى لاۋازىمدى قىزمەتتەردى اتقارعان. بادەلحان قابدىسىلامۇلى موڭعوليادا 21 جىلدان كەيىن مينيستر اتانىپ وتىرعان قازاق ازاماتى. بۇل تۋرالى موڭعوليانىڭ قازاق ءتىلدى اقپاراتتىق پورتالى كا. حابارلادى.1962 جىلدان بەرى موڭعوليادا بەس بىردەي قازاق ازاماتى مينيستر بولعان.1. موڭعوليا قازاقتارى اراسىنان العاشقى بولىپ 19621965 جىلى، 19681982 جىلدارى موڭعول حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇرىلىس، قۇرىلىس ماتەريالدارى ونەركاسىپ ءمينيسترى قىزمەتىن تىلەيحان ورىنۇلى اتقارعان. قۇرىلىس سالاسىندا سىڭىرگەن ەڭبەگى، وزىندىك قولتاڭباسى قالعان. ۇلانباتىر قالاسىنداعى قۇرىلىس پوليتەحنيكالىق كوللەدجى تىلەيحان ورىنۇلىنىڭ اتىنا بەرىلگەن.2. 19801987 جىلدارى گەولوگيا، تاۋكەن ءمينيسترى، 19871991 جىلدارى تابيعات قورعاۋ ءمينيسترى قىزمەتىن ماۋلەت ۇتقانۇلى اتقارعان. نالايحان شاحتاسىنىڭ دامۋىنا زور ۇلەس قوسىپ جاڭا تەحنيكا، تەحنولوگيالىق جاڭارتۋ ەنگىزگەنى ءۇشىن مەملەكەتتىك سىيلىق يەگەرى اتانعان.3. موڭعوليانىڭ توتاريتارلىق جۇيەدەن نارىقتىق جۇيەگە اۋىسۋ كەزەڭى ياعني 19911992 جىلدارى موڭعوليانىڭ مينيسترلەر كەڭەسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىن زاردىحان قيناياتۇلى اتقارعان.4. 19921996 جىلدارى موڭعوليانىڭ كولىك كوممۋنيكاتسيا جانە ينفراقۇرىلىم ءمينيسترى قىزمەتىن ساندالحان رازدىقۇلى اتقارعان. موڭعوليا پارلامەنتىنە بايانولگيدەن ەكى مارتە سايلانعان.ال وسى ءىزدى جالعاپ، بەسىنشى رەت موڭعول جۇرتىندا مينيسترلىك قىزمەتكە تاعايىندالعان بادەلحان قابدىسىلامۇلى. 17 قازان كۇنى ەل پرەزيدەنتى ح.باتتۋلگا ب. قابدىسىلامۇلىن قابىلداپ، وعان اتالعان سالانىڭ اقساپ تۇرعان جۇمىستارىن سەنىپ تاپسىردى.ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن موڭعول جۇرتىندا 9 قازاق قانداسىمىز ۆيتسەمينيستر لاۋازىمىندا بولعان.الەمنىڭ ءار تۇكپىرىندە دە قازاقتىڭ ماقتانىشى مەن ابرويى ورتاق. ال سول ابىرويبەدەلىن اسقاقتاتىپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ ءار قادامىنا ساتتىلىك تىلەيمىز!قىتاي ارنايى قىزمەتى ەل حالقىن درون ارقىلى باقىلاۋدا ۇستاماقموڭعوليا ەل تاريحىنداعى العاشقى مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسىن باستادىرەسەي تمد ەلدەرىن ءسۇريا ماسەلەسىن بىرلەسىپ شەشۋگە شاقىردى
|
ساعىنتايەۆ باستاۋبيزنەس جوباسىن اياقتاعاندارعا ميكروكرەديت بەرۋ ماسەلەسىن شەشۋدى تاپسىردى ۇكىمەت30 قازان 2018، 11:08ساعىنتايەۆ باستاۋبيزنەس جوباسىن اياقتاعاندارعا ميكروكرەديت بەرۋ ماسەلەسىن شەشۋدى تاپسىردى30 قازان 2018, 11:08 1204 0استانا، .. قر ۇكىمەت باسشىسى باقىتجان ساعىنتايەۆ ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى مەن باسقا دا ۆەدومستۆو باسشىلارىنا جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جانە جاپپاي كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ 20172021 جىلدارعا ارنالعان ەڭبەك مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ جونىندە ٴبىرقاتار تاپسىرما بەردى.جالپى، باعدارلامانىڭ جوسپارلى كورسەتكىشتەرى جامان ەمەس. جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ٴالى ەكى اي بار. قۇرمەتتى اكىمدەر، باياندامالارىڭىزدا ايتىپ وتىرعانداي، وڭىرلەردە جۇمىستى ارى قاراي جىلدامداتىپ، جىلدىڭ سوڭىندا جوسپارلانعان كورسەتكىشتىڭ بارىنە قول جەتكىزۋىمىز قاجەت. بۇدان باسقا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى، ۇەم، اشممەن بىرلەسىپ، نىسانالى توپتاردى، اتاپ ايتقاندا جۇمىسسىزدار مەن ٴوزىنوزى جۇمىسپەن قامتىپ وتىرعان ادامداردىڭ تابىسىن ارتتىرۋ ٴۇشىن ازاماتتاردى ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋعا تارتۋ بويىنشا قابىلداپ جاتقان شارالاردىڭ اسەرىنە مونيتورينگ جۇرگىزۋ جۇيەسىن جولعا قويۋ كەرەك. سول سەبەپتەن ٴمادينا ەراسىلقىزى، اتامەكەن پالاتاسىمەن جانە وڭرىلەرمەن بىرگە باستاۋبيزنەس جوباسى بويىنشا وقۋىن اياقتاعان ادامدارعا ميكرونەسيە بەرۋ بويىنشا ماسەلەنى تولىق شەشۋىمىز قاجەت. ٴبىر جىل بويى ول جاعىن ايتىپ كەلە جاتىرمىز. كەلەسى جىلى ٴبىر باعىتقا كوشۋىمىز قاجەت، دەدى ۇكىمەت باسشىسى.پرەمەرمينيستر باعدارلاما ارقىلى وقىعانداردىڭ 33 پايىز جۇمىسپەن قامتىلۋ كورسەتكىشى تومەن ەكەنىن ەسكەرتى.بۇل باسا نازار اۋداراتىن ماسەلە. وڭىرلەردىڭ وزىندىك جوباسى بار. بۇل ٴبىزدىڭ جوبا مەن ەكى ارادا ٴبىراز اربيتراج بولىپ تۇر. سول سەبەپتەن الداعى ۋاقىتتا وسىنداي جاعدايلار بولماۋ ٴۇشىن قاراۋ كەرەك. ەگەر وڭىرلىك باعدارلاما كەيبىر جاعدايلار بويىنشا، مىسالى نەسيەنى پروسەنتپەن بەرۋ جەڭىلدەتىلگەن بولسا، سۇرانىستىڭ ٴبارى وسى باعدارلاماعا كەلەتىن بولسا، وندا سول وڭىرلەرگە قارجىنىڭ ٴبولىنۋى باسقاشا شەشىلۋى كەرەك. ونى قوسىمشا تاعى تالقىلاۋعا ٴتيىسپىز. كەلەسى جىلى مۇنداي اربيتراج بولۋى دۇرىس ەمەس. وزەكتەندىرىلگەن باعدارلامانىڭ تيىمدىلىگى تۇرعىنداردىڭ تابىسىنىڭ وسۋىنە قاراي دا باعالانۋى ٴتيىس. ەڭبەك جانە ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋ جانە جاپپاي كاسىپكەرلىكتەردى دامىتۋ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ جوباسىن، وعان ەنگىزىلگەن وزگەرىستەردى ەسكەرە وتىرىپ، ماقۇلداۋعا بولادى. ەلباسىمەن كەزىككەننەن مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ جوباسى ۇكىمەت مۇشەلەرىنىڭ داۋىس بەرۋىنە ەنگىزىلەتىن بولسىن. ەربولات اسقاربەك ۇلى، بۇل شارۋا ٴسىزدىڭ باقىلاۋىڭىزدا، دەدى ۇكىمەت باسشىسى.وسىعان دەيىن بۇگىنگى ۇكىمەت وتىرىسىندا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ٴمينيسترى ٴمادينا ٴابىلقاسىموۆا پرەمەرمينيستر باقىتجان ساعىنتايەۆتان ەڭبەك مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنا ەنگىزىلگەن جاڭا تەتىكتەر مەن وزگەرىستەردى ماقۇلداۋدى جانە ونىڭ ٴىسشارالارىن ٴتيىمدى ىسكە اسىرۋ ٴۇشىن ٴبىلىم جانە عىىم، ۇلتتىق ەكونوميكا، اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىكتەرىنە ٴۇش كۇن ىشىندە قاجەتتى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردى ازىرلەۋدى تاپسىرۋدى سۇراعان بولاتىن.
|
ەزۋتارتار سۋرەتتەر سويلەيدى جولى بولار جىگىتتىڭ، جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى شىعار الدىنانەزۋتارتار سۋرەتتەر سويلەيدىجولى بولار جىگىتتىڭ، جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى شىعار الدىنان دەيدى عوي سۋاحيلىكتەر.ۇلىقبەك ەسداۋلەت اعامەن اۋەجايدا كەزدەسىپ قالدىق. ۇشاقتاعى ورنىمىز دا قاتار بولىپ شىقتى. ەندى باس قالاعا جەتكەنشە ەلدىڭ جاعدايىن بىرگە ويلاسىپ باراتىن شىعارمىز.باس جازۋشى قۇلاعىنا تەلەفونىن جابىستىرىپ، كىممەن سويلەسىپ جاتىر دەپ ويلايسىزدار?1. ەكىنشى پرەزيدەنت مىرزامەن2. ەكىنشى پرەزيدەنتتىڭ تاڭ اتپاستان كوفە ىشەتىن سۇلۋ كومەكشىسىمەن3. الماتى قالاسىنىڭ جەزوكشە قۋعىش اكىمىمەن4.قازاقستاننىڭ رەسەيدەگى ەكسەلشىسىمەن5. اپ جەتەكشىسىنىڭ جۇمساق مىنەزدى ءبىرىنشى ورىنباسارىمەن6. بايان سۇلۋ الاگوزوۆامەن7. زەينەپ اپاي احمەتوۆامەن8. ءسىزدىڭ نۇسقاڭىز؟ مۇحامەديۇلى ۇشاعى.سەرىك اباسشاحتىڭ پاراقشاسىنان الىندىجانبولات مامايعا 5 قاڭتار كۇنى قارۋلانعان بەلگىسىز ارانداتۋشىلار قاستاندىق جاسادىدەپ حابارلادى جارى ينگا يمانباي. بىرەۋى تاپانشادان وق اتۋعا ۇمتىلعاندا قىلمىسكەردى بەلسەندى قايرات ەردەباەۆ توقتاتىپ، جانبولاتتى ولىمنەن اراشالادى. سول جەردەگى حالىقتىڭ كومەگىمەن باسى جارىلىپ، قاتتى سوققىعا جىعىلعان جانبولاتتى ارانداتۋشىلاردان قۇتقارىپ قالا الدىق. بىرنەشە كۇن جاعدايى اۋىر بولدى. قازىر دەنساۋلىعى دۇرىستالىپ كەلە جاتىر. بريۋس پاننيەر رەسەيلىك اسكەريلەردىڭ قازاقستانعا اتتانعان ءساتى. 6 قاڭتار 2022 جىل. قازاقستاننىڭ كوپتەگەن ايماعىندا بيلىككە قارسى نارازىلىقتا پوليتسيا ادامدارعا اسا قاتتى قارسىلىپ كورسەتپەدى، كەيبىر جەرلەردە پوليتسەيلەردىڭ نارازىلارعا قوسىلعانى دا ايتىلعان ەدى. وسى تۇستا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىمجومارت توقاەۆ ەلدە شەتتە جاتتىعۋدان وتكەن تەرروريستىك توپتار كەزىپ ءجۇر دەدى. وسىنى العا تارتقان توقاەۆ ەلدە ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارت ۇيىمىنان ۇقشۇ كومەك سۇراپ، اسكەر شاقىردى. ال ۇقشۇ ءوز تاريحىندا العاش رەت اسكەر جىبەرۋگە كەلىستى. جىل باسىندا مۇنايلى جاڭاوزەن قالاسىنىڭ جۇرتى سۇيىتىلعان گاز باعاسى قىمباتتاعانىنا قارسى نارازىلىققا شىقتى. 5 قاڭتارعا تامان ەلدىڭ باسقا قالالارىندا دا حالىق ورتالىق الاڭعا شىعىپ، قازاقستاننىڭ اۆتوريتارلى بيلىگىنىڭ ىشكى ساياساتىنا قارسىلىق ءبىلدىردى. قازاقستان پرەزيدەنتى توقاەۆ نارازىلىقتىڭ اۋقىمى كەڭەيىپ بارا جاتقانىنا الاڭداپ، تەز
|
5 جەلتوقسان 13:40مەن سوزدىكتەردى رومانشا وقيمىن قىتايلىق . سايتىندا قىتاي قازاقتارىنان شىققان بەلگىلى جازۋشى، اۋدارماشى، تۇركولوگ سەرىك قاۋىمباي ۇلىنىڭ قازاق رۋحانياتىنداعى وزەكتى تاقىرىپتاردى ارقاۋ ەتكەن شىعارماشىلىعىن بايانداعان سۇحباتى جارىق كوردى.اتالعان ب ا ق تىڭ دەرەگىنشە، سەرىك قاۋىمباي ۇلى قىتاي قازاقتارىنان شىققان بەلگىلى سىنشى، اقىن، جازۋشى، اۋدارماشى، تۇركولوگ. قىتاي جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى. جازۋشىنىڭ اق سايتان، اق پەرىشتە سەكىلدى اڭگىمەلەر جيناعى، التىن قوڭىراۋ، اق قاينار اتتى ولەڭ كىتاپتارى جانە جاكە بي، ءبورىبايدىڭ ۇلى، اق جىلان، تۋمىس پەن جازمىش سەكىلدى روماندارى بار.ءبىز تومەندە سەرىك راحىم ۇلىنىڭ جازۋشى سەرىك قاۋىمباي ۇلىنان العان وسى ماعىنالى سۇحباتىنىڭ وزەكتى دەگەن تۇستارىن قىسقارتىپ وقىرمانعا ۇسىنامىز.... مەنىڭ شىنداپ ادەبيەتكە كىرگەن شاعىم الدىڭعى عاسىردىڭ 79 جىلىنان باستالدى. الدىمەن اقىندىق شابىتىم وياندى. سول جىلى مۇقامەت پەن سارا اتتى داستان جازدىم. 1983 جىلى العاشقى اڭگىمەلەرىم اڭقيۋ، اندەۋ اتتى اڭگىمەلەرىم جارىق كوردى. 1984 جىلدان باستاپ سىن جازا باستادىم. ال مەنىڭ تىلگە قىزىعۋشىلىعىم حات تانىپ، كىتاپ وقىعان شاعىمنان باستالادى. وسى بارىستا وقىعان كىتاپتارىمنان كەزدەسكەن وزىمە تۇسىنىكسىز سوزدەردى ەستەلىككە الىپ جيناي بەردىم. قازىر ونداي سوزدەردەن مەنىڭ ۇستەلىمنىڭ ۇستىندە 200 مىڭنان ارتىق ءسوز تۇر. بۇل رۋحاني دۇنيەلەر ءسوز ساندىققا سياپات اتتى 24 ماقالام مەن ءتىل تازالىعى رۋح تازالىعى اتتى 60تان استام ماقالامنىڭ تۇسىندا جۇرت كوزىنە ءتۇستى دە، ەلىمىزدەگى ءتىل ماماندارى ورتاسىندا بەلگىلى ءدۇمپۋ تۋعىزدى...مەن ەڭ العاش تۇسىنىكسىز سوزدەردى جيناۋدى قازاقستاننان كوشىرىپ باسىلعان قازاق ءتىلىنىڭ تۇسىندىرمە سوزدىگى اتتى ون تومدىقتان باستادىم. سول ون تومدىقتى ءار كۇنى ون ساعاتتاپ جۇمىس ىستەپ وتىرىپ، ءتورت اي دەگەندە باستان اقىر رومانشا وقىپ، كوشىرىپ شىقتىم. كوشىرگەندە وزىمە بەيتانىس سوزدەردى ءبىر ىڭعاي، قاتە نەمەسە جاڭساق الىنعان سوزدەردى ءبىر ىڭعاي، ارابتان كىرگەن سوزدەردى ءبىر ىڭعاي، پارسىدان كىرگەن سوزدەردى ءبىر ىڭعاي، تاعى باسقالاردان كىرگەندەردى ءبىر ىڭعاي ەستەلىككە الىپ شىقتىم. كەيىنگى جىلداردا ونىڭ 15 تومدىعى شىقتى. ونى دا تۇپ تۋرا بەس اي وتىرىپ، الگى تاسىلمەن كوشىرىپ شىقتىم.وسىنى كوشىرىپ وتىرىپ، قازاق ءتىلىنىڭ قاي ەلدە بولسا دا قۇلدىراپ بارا جاتقانىن سەزدىم. ءسوزىم دالەلدى بولۋ ءۇشىن ءبىر ەكى مىسال كەلتىرەيىن: ەشەن يشان. 5توم 485بەت بۇل قاتە ءسوز. تىلىمىزدە قاجىشىلاۋ داعدىسىندا جەتى رەت قاجىشىلاعان ادامدى ەشەن قاجى دەپ اتاۋ بار. بۇل قاجىعا كوپ رەت باردى دەگەندى بىلدىرەدى. وسى كۇندە تىلىمىزدەگى كوپ رەت دەگەندى بىلدىرەتىن نەشە ءسوزىن قىرعىزدار تەرىس وقىپ ەشەن دەيدى. ال، يشان اراب ءسوزى. تىكە ماعىناسى ۇستاز دەگەن ءسوز.جاستابان جەتكىنشەك، جاس ءوسپىرىم. 6توم 164بەت بۇنى دۇرىستاۋدىڭ ءوزى ۇيات. ونىڭ اباق كەرەيدىڭ ءبىر رۋىنىڭ اتى ەكەنىن ەلدىڭ ءبارى بىلەدى. ال، جاستاباننىڭ مۇنان باسقا ەشقانداي ماعىناسى جوق. مىنە، ءتىلىمىز وسىنداي كۇيگە تۇسكەندە، مەنىڭ سوزدىكتەردى رومانشا وقىماسقا نە امالىم بار؟بۇدان تىس، ەڭ ءبىر بوگدە جاسالعان سوزدىك م. قاشقاريدىڭ سوزدىگى. ونىڭ ءتاسىلى ءداستۇرلى سوزدىك جاساۋدىڭ بۇل كوندەردەگى داعدىسىنا تۇسە بەرمەيدى. ول سوزدەردىڭ بۋىن سانى بويىنشا جاسالعان سوزدىك. سوندىقتان ونى الفاۆيت تارتىبىنە تۇسىرە المايمىز. بۇنى دا ءۇش اي ۋاقىتىمدى جۇمساپ، ءوزىم قاجەت ەتكەن ىڭعايدا قايتا ءتىزىپ شىقتىم. كەيىن ءوزىم دە ءبىر نەشە سوزدىك جاسادىم. ءبىراق، ونىڭ بارلىعى وقۋشىلار ءۇشىن جاسالعان ەدى. ال، جىراۋلار جىرى سوزدىگىن ءتىل ماماندارى ءۇشىن جاسادىم.بالالار ادەبيەتى تۋرالى ايتار بولسام بۇل تۇرعىدا مەن ەڭ الدىمەن وقىتۋشىمىن. ونان سوڭ اقىنمىن. مەنىڭ تابانداتقان 10 جىلدىق ءومىرىم بالالاردى تاربيەلەۋ ءۇشىن سارپ ەتىلگەن. بۇل 10 جىلدا مەن پەداگوگيكانى، مەتوديكانى بەرىلە زەرتتەدىم.مەنىڭ بالالارعا ارنالعان اق مارجان اتتى كىتابىمدا بالالارعا ارنالعان ولەڭدەر، كالامبۋرلار، اناگراممالار، شارادالار، مازاقتامالار، جۇمباقتار، جاڭىلتپاشتار جانە ءسوز ويىنى، اندەمە، قازاقي ولشەمدەر سياقتى بۇرىن كوپ كەزىگە بەرمەيتىن جانرشالار بەرىلىپ، بالالاردى ىلعي تاپقىرلىققا قاراي جەتەلەپ وتىرادى.ال، تاعى ءبىر اق قاينار اتتى كىتابىمدا دا ساۋات اشار، ەسەپ ولەڭ، ساناماقتار، اندەر، وتىرىك ولەڭدەر، ەملە ولەڭ، ەرەجە ولەڭ، تۇلىك جىرى، مۇلىك جىرى، دىبىس جىرى، اس سۋ ولەڭ، تەرمە ولەڭ، ايتىستار سەكىلدى جانرشالار بەرىلىپ، بالالاردى تەك وقۋ بىلىمگە قاراي جەتەلەيدى ...... مەن جازۋشى بولماعانىمدا قولونەر شەبەرى بولار ەدىم. 18 جاسىمدا ءوز الدىما بور سالىپ، تەز قۇرىپ ءبىر اي ىشىندە كيىز ءۇيدىڭ قاڭقاسىن تىك تۇرعىزعان اداممىن. مۇنىڭ سىرتىندا ايىل تۇرمان، جۇگەن، نوقتا، شىدەر، قامشى دەگەندى ءوزىم ءورىپ الاتىنمىن. ونىڭ ۇستىنە، ءدال وقۋعا كەتەتىن جىلى كورىك قۇرىپ، ءتوس ورناتىپ، ءاپ ادەمى تەمىرشىلىك دۇكەن دە قۇرىپ العان ەدىم. ەندى ەندى تەمىرشىلىكتى باستاي بەرگەنىمدە وقۋعا كەتتىم دە قالدىم...مەن جاستارعا ەڭ الدىمەن كىتاپ وقىڭدار، تاعى دا كىتاپ وقىڭدار دەر ەدىم. وسى جەردە تۋ سوناۋ جەتىنشى عاسىرداعى دۋپۋدىڭ ءبىر ءسوزىن ەسكە تۇسىرەيىك: ول ون مىڭ كىتاپ وقىعان ادامنىڭ قالامىنان وت شاشىرايدى ، دەگەن ەدى. مەن دە سول ارتىمنان ەرگەن جاس بۋىن قالامگەرلەردىڭ قالامدارىنان وت شاشىراۋىن تىلەر ەدىم!قازاقستان موڭعوليا پارلامەنتارالىق دوستىق توبىنىڭ ونلاين كەزدەسۋى ءوتتى2021جىلعى 3 جەلتوقساندا قازاقستان موڭعوليا پارلامەنتارالىق دوستىق توبىنىڭ ءتوراعالارى ا. راۋمەن ۇلى حۋرال دەپۋتاتى ح. بادەلحاننىڭ قاتىسۋىمەن ونلاين فورماتتا دەپۋتاتتىق كەزدەسۋ ءوتتى، دەپ حابارلايدى موڭعوليانىڭ اقپاراتتىق پورتالى.اتالعان كەزدەسۋگە دەپۋتاتتار مەن موڭعوليانىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى د. بايارحۇۇ مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ موڭعولياداعى ەلشىسى ج. ادىلبايەۆ قاتىستى.اتالعان كەزدەسۋ بارىسىندا ا. راۋ موڭعول تاراپىن جاقىن ارادا بولىپ وتكەن رەسپۋبليكا كۇنىمەن قۇتتىقتاپ، موڭعوليالىق ارىپتەستەرىن قازاقستاننىڭ قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەرىمەن تانىستىرىپ، قازىرگى كەزەڭدە قازاقستاندا دەموكراتيالىق پەن ازاماتتىق قوعامدى ودان ءارى جەتىلدىرۋ باعىتىنداعى ساياسي رەفورمالار تۋرالى باياندادى.ح. بادەلحان 16 جەلتوقساندا تويلاناتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىق مەرەيتويىمەن قۇتتىقتاپ، بۇعان قوسا 2022 جىلى ەكى ەلدىڭ ديپلوماتيالىق قاتىناستار ورناتقانىنا 30 جىل تولاتىنىن، پارلامەنت دەپۋتاتتارىنىڭ موڭعوليا مەن قازاقستان اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ جاندانۋىندا ۇلكەن ءرول اتقارعانىن ايتتى.موڭعوليا قازاقستان پارلامەنتارالىق دوستىق توبىنىڭ ءتوراعاسى ۇلى حۋرال دەپۋتاتى ح. بادەلحان 19 پاندەمياسىمەن كۇرەس اياسىندا وسى ىندەتكە وڭىرلىك دەڭگەيدە توتەپ بەرۋدىڭ، سونداي اق ونىڭ سالدارىن جويۋدا بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا ەرەكشە ءمان بەردى.تاراپتار ەكى ەلدىڭ حالىق مۇدەلەرى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ تۋرالى شارالارعا توقتالىپ، زاڭ دايىنداۋقابىلداۋ، ونىڭ ماڭىزدى باعىتتارى بويىنشا پىكىر الماسىپ، ەكىجاقتى پارلامەنت دەپۋتاتتارى اراسىنداعى ءوزارا ءىس قيمىلدى جانداندىرۋ قاجەتتىلىگىن اتاپ ءوتتى. كەزدەسۋ سوڭىندا دەپۋتاتتار ءوزارا قولداۋ كورسەتۋ جانە ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋ، سونداي اق بۇدان ءارى قازاقستان مەن موڭعوليا اراسىنداعى پارلامەنتارالىق ديالوگتاردى دامىتۋ تۋرالى ۋاعدالاستىققا قول جەتكىزدى، دەپ جازدى .شاۆكات ميرزيايەۆ قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن بارادى ءوزا اقپاراتتىق اگەنتتىگىوزبەكستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيايەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم جومارت توقايەۆتىڭ شاقىرۋىمەن 56 جەلتوقساندا قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن بارادى، دەپ جازادى وزبەكستاننىڭ ءوزا مەملەكەتتىك اقپاراتتىق اگەنتتىگى.ساپار باعدارلاماسىنا سايكەس، نۇر سۇلتان قالاسىندا باۋىرلاس حالىقتارىمىز اراسىنداعى دوستىق، تاتۋ كورشىلىك جانە ستراتەگيالىق ارىپتەستىك بايلانىستارىن ودان ءارى نىعايتۋ جولدارىن تالقىلاۋ ماقساتىندا جوعارى دەڭگەيدەگى كەزدەسۋلەر مەن كەلىسسوزدەر وتەدى. سونداي اق كۇن تارتىبىندە ساياسي ديالوگ پەن ساۋدا ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ، ءبىرىنشى كەزەكتە ەكونوميكانىڭ ءتۇرلى سالالارىندا پراكتيكالىق بايلانىستار مەن ناقتى ىنتىماقتاستىق جوبالارىن ىلگەرىلەتۋ، سونداي اق مادەني گۋمانيتارلىق الماسۋ باعدارلامالارىن بەلسەندىرۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلعان. بۇدان بولەك، وزبەكستان مەن قازاقستان باسشىلارى حالىقارالىق ماسەلەلەر بويىنشا پىكىر الماسىپ، ايماقتىق ينتەگراتسيانىڭ نەگىزگى باعىتتارىن تالقىلايدى. سامميت سوڭىندا ەكىجاقتى قۇجاتتاردىڭ ماڭىزدى پاكەتىنە قول قويۋ جوسپارلانعان جانە وسى ساپار قارساڭىندا نۇر سۇلتان قالاسىندا ەكى ەلدىڭ جەتەكشى كومپانيالارى مەن كاسىپكەرلەرىنىڭ قاتىسۋىندا بيزنەس فورۋم وتەدى، دەپ جازادى ءوزا اقپاراتتىق اگەنتتىگى.قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى ىستانبۇل تورىندە تويلاندى قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىنا وراي جەلتوقسان ايىنىڭ 1 جۇلدىزىندا ىستانبۇل تورىندە سازگەن فولكلورلى ەتنوگرافيالىق حالىق اسپاپتار ءانسامبلىنىڭ كونسەرتى بولىپ ءوتتى، دەپ حابارلايدى تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالى.ىستانبۇلدىڭ مالتەپە اۋدانىندا وتكەن ءىس شارانى تۇركيا قازاقتارىنىڭ كوك تۋ قازاق مادەنيەتى قوعامى ۇيىمداستىردى. ءسۇيىنباي اتىنداعى الماتى وبلىستىق فيلارمونياسىنىڭ سازگەن فولكلورلى ەتنوگرافيالىق ءانسامبلى ءوز رەپەرتۋارىنداعى حالىق ءانى مەن كۇيى، ءبيى ارقىلى تۇرىك حالقىنىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەندى. شارانىڭ باس ۇيىمداستىرۋشى كوك تۋ قازاق مادەنيەتى قوعامى 2018 جىلى انكارا قالاسىندا قۇرىلىپ، 3 جارىم جىل ىشىندە تۇركيادا قازاق مادەنيەتىن، سالت ءداستۇرىن، ءتىلىن ناسيحاتتاۋ جولىندا ەرەن ەڭبەك ەتىپ كەلەدى. اتالمىش كونسەرت تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 30 جىلدىعىنا وراي تۇركيانىڭ يالوۆا، بۋرسا، انكارا قالالارىندا جالعاسىن تابادى، دەپ جازادى .قازاقستاندا پارسى تىلىنەن وليمپيادا ءوتتى فارسجىل سايىنعى قالىپتاسقان داستۇرمەن قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ شەتەل تىلدەرىن وقىتۋ ادىستەمەسى كافەدراسى مەن قازاقستانداعى يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلشىلىگى جانىنداعى مادەني ورتالىقتىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن الماتى قالاسىنداعى ج و و پارسى ءتىلىن ەكىنشى ءتىل رەتىندە مەڭگەرەتىن ستۋدەنتتەر اراسىندا تىلدىك وليمپيادا بولىپ ءوتتى، دەپ حابارلايدى يراننىڭ اقپارات اگەنتتىگى.وليمپيادانى شەتەل تىلدەرىن وقىتۋ ادىستەمەسى كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ا. م. جالالوۆا اشىپ بەرىپ، قازىرگى كەزدە يران مەن قازاقستان اراسىنداعى بايلانىستىڭ دامۋىنا، پارسى ءتىلىنىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالىپ، ۋنيۆەرسيتەتتە پارسى ءتىلىن وقىپ جاتقان ستۋدەنتتەردى قولداپ، كومەكتەسىپ جاتقان يران مادەني ورتالىعى ديرەكتورىنا العىس ايتتى. سونداي اق اللامە تاباتابايي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇستازى يران و. يزادي، ءال فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇستازدارى ع. ءا. قامباربەكوۆا مەن ب. باتىرحان ءسوز سويلەپ، وليمپياداعا قاتىسىپ وتىرعان ستۋدەنتتەرگە ساتتىلىك تىلەدى. ءادىلقازىلار القاسىنىڭ شەشىمىمەن ەڭ جوعارى بالل جيناعان جەڭىمپازدار ماراپاتتالىپ، ءارقايسىسىنا اقشالاي سىياقى بەرىلدى. سونىمەن بىرگە وليمپياداعا قاتىسقان ستۋدەنتتەردىڭ بارلىعىنا يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلشىلىگى جانىنداعى مادەني ورتالىق تاراپىنان سەرتيفيكات بەرىلدى، دەپ جازادى اقپارات اگەنتتىگى.
|
بۈگۈن جۇمھۇر رەئىسلىك كابېنت يىغىنى ئۆتكۈزۈلىدۇ ئۇيغۇرچەبۈگۈن جۇمھۇر رەئىسلى...بۈگۈن جۇمھۇر رەئىسلىك كابېنت يىغىنى ئۆتكۈزۈلىدۇجۇمھۇر رەئىسلىك كابېنتى بۈگۈن 2020يىلى 11ماي جۇمھۇر رەئىس رەجەپ تاييىپ ئەردوغاننىڭ باشچىلىقىدا توپلىنىدۇ.11.05.2020 14.11.2021تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: بۈگۈن جۇمھۇر رەئىسلىك كابېنتى رەجەپ تاييىپ ئەردوغاننىڭ باشچىلىقىدا توپلىنىدۇ. بۈگۈنكى جۇمھۇر رەئىسلىك كابېنتى يىغىنىنىڭ كۈنتەرتىپىدە، ۋۇخەن ۋىرۇسى 19 تەدبىرلىرى دائىرىسىدە نورماللىشىش جەدۋېلى ۋە ۋاباغا قارشى كۈرەش ئەھۋالى قاتارلىق ماددىلار بار.يىغىندا، كۈندىلىك يۇقۇملىنىش سانىغا قاراپ چىقىلىدۇ ۋە بىلىم كېڭىشىنىڭ تەۋسىيەلىرى بويىچە يېڭى قەدەملەر بېسىلىدۇ.يىغىننىڭ كۈنتەرتىپ ماددىلىرىدا يەنە، ھەپتە ئاخىرى يولغا قويۇلۇۋاتقان سىرتقا چىقىشنى چەكلەش بەلگىلىمىلىرى بار بولۇپ، بۇ قېتىم سىرتقا چىقىشنى چەكلەش بەلگىلىمىسى 19ماينى ئۆز ئىچىگە ئالغان شەكىلدە تۆت كۈنگە چىقىرىلىشى مۇمكىن.65 ياشتىن يۇقىرى ۋە 20 ياشتىن تۆۋەنلەرنىڭ سىرتقا چىقىشىغا مۇناسىۋەتلىك يېڭى تەدبىرلەر يولغا قويۇلۇشى، شۇنداقلا سىرتقا چىقىدىغان كۈن ۋە سائەت ۋاقتى كۆپەيتىلىشى مۇمكىن.يىغىندا، قاتناش چەكلىمىلىرى يولغا قويۇلغان ۋىلايەتلەرنىڭ نۆۋەتتىكى ئەھۋالى مۇزاكىرە قىلىنىدۇ. بۇنىڭدىن باشقا، رېستوران، قەھۋەخانا ۋە تورتخانىلارنىڭ ئەھۋاللىرىمۇ مۇزاكىرە قىلىنىدۇ.لىۋىيە ۋە سۈرىيە مەسىلىلىرى تاشقى سىياسەتتە ئالدىنقى ئورۇندا تۇرىدىغان كۈنتەرتىپ ماددىلىرى بولىدۇ. لىۋىيەدىكى توقۇنۇشلار يېقىندىن كۆزىتىلىدۇ.سۈرىيە ماددىسىدا، ئىدلىبتىن كەلگەن ئىستىخبارات دوكلاتلىرىدىكى شىمالىي سۈرىيەدە بىخەتەر قىلىنغان رايونلارغا نىسبەتەن پەيدا قىلىنىۋاتقان تېررورلۇق تەھدىتلىرىگە دىققەت مەركەزلەشتۈرۈلىدۇ.بۇ تەھدىتلەرگە قارشى ئېلىنىدىغان تەدبىرلەر مۇزاكىرە قىلىنىدۇ.جۇمھۇر رەئىس رەجەپ تاييىپ ئەردوغان يىغىندىن كېيىن بايانارت ئېلان قىلىدۇ.خەتكۈچ: ۋۇخەن ۋىرۇسى , يېڭى تەدبىر , كۈنتەرتىپ ماددىسى , جۇمھۇر رەئىسلىك كابېنتى
|
ماسكەۋدە ەكسپو2017گە بيلەت ساتىلا باستادى ايقىن گازەتىماسكەۋدە ەكسپو2017گە بيلەت ساتىلا باستادىەكسپو2017 حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسى باستالعانعا دەيىن ۇش اي بۇرىن رەسەي فەدەراتسيياسىندا وسى ىسشاراعا بيلەتتەردى ساتۋ باستالدى. ساتۋدى باستاۋ سالتاناتى كورمەنىڭ رەسمي بيلەت وپەراتورىنىڭ كاسسالارىندا ماسكەۋدە جانە سانكتپەتەربوردا وتتى.ەندى رەسەي ازاماتتارى بيلەتتكە كورمەنىڭ رەسمي سايتى ارقىلى تاپسىرىس بەرىپ قانا قويماي, سونداياق ولاردى وز ەلىنىڭ ىرى قالالارىنداعى كاسسالاردا تىكەلەي ساتىپ الا الادى. قازىردىڭ وزىندە بيلەتتەردى ماسكەۋدە, سانكتپەتەربۋرگتە, قازاندا, نيجنيي نوۆگورودتا, ەكاتەرينبوردا, نوۆوسيبيرسكىدە, سوچيدە ساتىپ الۋعا بولادى.رەسەي كورمە باعدارلاماسىنىڭ 100دەن استام ىسشاراسىنىڭ قوسا ۇيىمداستىرۋشىسى بولىپ, وعان بەلسەندى قاتىساتىن بولادى. سونىمەن قاتار, استانا ەكسپو2017 ۇلتتىق كومپانيياسى رەسەيدىڭ شەكارا ماڭىنداعى وبلىستارىمەن جانە تاتارستان رەسپۋبليكاسىمەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمدارعا قول قويدى.رەسەيلىك ەكسپوزيتسييا ەكسپو2017 كورمەسىندەگى ەڭ ىرى ەكسپوزيتسييالاردىڭ بىرى بولادى. ىسكەرلىك باعدارلامانىڭ باستى تاقىرىبى جاھاندىق ەنەرگەتيكالىق تەڭگەرىم بولادى.قازىرگى تاڭدا 115 ەل, 18 حالىقارالىق ۇيىم جانە بىرقاتار ترانسۇلتتىق كومپانييالار, ونىڭ ىشىندە رەسەيلىك روساتوم اتوم ەنەرگيياسى جونىندەگى مەملەكەتتىك كورپوراتسييا ايتۋلى وقيعاعا قاتىسۋىنراستاعان. قازىردىڭ وزىندە ەكسپو2017 كورمەسىنە التى جۇز قىرىق مىڭنان استام بيلەت ساتىلدى.كورمە استانادا 2017 جىلعى 10 ماۋسىم 10 قىركۇيەك ارالىعىندا وتەدى. تۇتاستاي العاندا, 2 ميلليوننان استام كەلۋشى جانە 5 ميلليونعا جۋىق كەلۋ كۇتىلەدى, ونىڭ ىشىندە 85 پايىزى بۇل قازاقستاندىقتار جانە 15 پايىزى شەتەلدىك مەيماندار. تۋريستەر ۇشىن 3000 ىسشارادان تۇراتىن بىرەگەي مادەنيويىنساۋىق باعدارلاماسى ازىرلەندى.ەلشى الفا ۋنيۆەرسيتەتىندە دارىس وقىدىگەرمانييا قازاقستاندى تۇراقتىلىق تىرەگى دەپ تانيدى
|
يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3 يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3 تەقسىر، سىزنىڭ خۇدا ئەۋەتكەن بىر ئۇستاز ئىكەنلىكىڭىزنى بىلىمىز. چۈنكى، خۇدا بىلەن بىللە بولمىغان ئادەم سىز كۆرسەتكەن بۇ كارامەت ۋە مۆجىزىلەرنى قەتئىي كۆرسىتەلمەيدۇ، دېدى. بىلىپ قويۇڭكى، ھېچكىم قايتىدىن تۆرەلمىگۈچە، خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنى كۆرەلمەيدۇ! دېدى. ياشىنىپ قالغان ئادەم قانداقمۇ قايتىدىن تۆرەلسۇن؟ ئانىسىنىڭ قورسىقىغا كىرىپ قايتا تۆرىلىشى مۇمكىنمۇ؟! دەپ سورىدى. بىلىپ قويۇڭكى، ھەم سۇدىن، ھەم خۇدانىڭ روھىدىن تۆرەلمىگۈچە، ھېچكىم خۇدانىڭ پادىشاھلىقىغا كىرەلمەيدۇ! 6ئاتائانىسىدىن تۆرەلگەنلەر جىسمانىي ھاياتلىققىلا ئىگە بولىدۇ. بىراق، خۇدانىڭ روھىدىن تۆرەلگەنلەر روھىي ھاياتلىققىمۇ ئىگە بولىدۇ. 7سىزگە: قايتىدىن تۆرىلىشىڭلار كېرەك دېسەم، ھەيران بولماڭ. 8شامال خالىغان يېرىدە چىقىدۇ، سىز ئۇنىڭ ئاۋازىنى ئاڭلايسىز، لېكىن قەيەردىن كېلىپ، قەيەرگە كېتىدىغانلىقىنى بىلەلمەيسىز. شۇنىڭغا ئوخشاش، خۇدانىڭ روھىنىڭ كىشىلەرگە قانداق قىلىپ ھاياتلىق ئاتا قىلىدىغانلىقىنىمۇ بىلەلمەيسىز. بۇ ئىش قانداقمۇ مۇمكىن بولار؟ دەپ سورىدى. سىز ئىسرائىللارنىڭ مۇھىم ئۇستازى تۇرۇقلۇق، بۇنىمۇ چۈشەنمەمسىز؟ 11بىلىپ قويۇڭكى، بىز بىلىدىغىنىمىزنى ۋە كۆرگىنىمىزنى ئېيتساقمۇ، سىلەر يەنىلا بىزنىڭ گۇۋاھلىقىمىزنى قوبۇل قىلمايۋاتىسىلەر. 12سىلەرگە بۇ دۇنيا توغرىسىدىكى ئىشلارنى ئېيتسام ئىشەنمىگەن يەردە، ئەرش توغرىسىدىكى ئىشلارنى ئېيتسام قانداقمۇ ئىشىنىسىلەر؟ 13ھېچكىم ئەرشتىكى ئىشلارنىڭ قانداق ئىكەنلىكىنى بىلمەيدۇ. چۈنكى، ھېچكىم ئەرشتىن چۈشكەن ئەمەس. لېكىن، ئىنسانئوغلى بۇلارنى بىلىدۇ. چۈنكى، ئۇ ئەرشتىن چۈشكەن. 14تۇچتىن ياسالغان يىلان مۇسا پەيغەمبەر تەرىپىدىن چۆلدە ئۆلۈۋاتقانلارنىڭ قۇتۇلدۇرۇلۇشى ئۈچۈن لىمدا ئېگىز كۆتۈرۈلگىنىدەك، ئىنسانئوغلى بولغان مەنمۇ شۇنداق ئېگىز كۆتۈرۈلۈشۈم كېرەك. 15شۇنداق بولغاندا، ماڭا ئېتىقاد قىلغانلارنىڭ ھەممىسى مەڭگۈلۈك ھاياتقا ئېرىشەلەيدۇ.16چۈنكى خۇدا دۇنيادىكى ئىنسانلارنى شۇ قەدەر سۆيىدۇكى، ئۆزىنىڭ بىردىنبىر يېگانە ئوغلىغا ئېتىقاد قىلغان ھەربىر كىشى ھالاك بولماي، مەڭگۈلۈك ھاياتقا ئېرىشىشى ئۈچۈن، ئۇنى قۇربان بولۇشقا ئەۋەتىپ بەردى. 17خۇدا ئوغلىنى دۇنيادىكى ئىنسانلارنى سوراققا تارتىشقا ئەمەس، بەلكى ئۇلارنى قۇتقۇزۇشقا ئەۋەتتى. 18ئۇنىڭغا ئېتىقاد قىلغانلار سوراققا تارتىلمايدۇ. ئېتىقاد قىلمىغانلار بولسا ئاللىبۇرۇن سوراققا تارتىلغان بولىدۇ. چۈنكى، ئۇلار خۇدانىڭ يەككەيېگانە ئوغلىغا ئېتىقاد قىلمىغانىدى. 19ئۇلار دائىم يامانلىق قىلغاچقا، ھەقىقىي نۇر دۇنياغا كەلگەن بولسىمۇ، ئۇلار بۇ نۇرنى ئەمەس، زۇلمەتنى ياخشى كۆردى. شۇڭا، ئۇلار جازاغا تارتىلىدۇ. 20كىمدەكىم يامانلىق قىلسا، نۇرغا ئۆچ بولىدۇ ۋە قىلغانئەتكەنلىرىم ئاشكارا بولۇپ قالمىسۇن دەپ، نۇردىن قاچىدۇ. 21لېكىن، كىمدەكىم ھەقىقەت بويىچە ئىش قىلسا، ئىشلىرىمنى خۇداغا تايىنىپ قىلغانلىقىم مەلۇم بولسۇن دەپ، نۇرغا يېقىن كېلىدۇ.22بۇ ئىشتىن كېيىن، ھەزرىتى ئەيسا شاگىرتلىرى بىلەن يەھۇدىيە ئۆلكىسىگە باردى. ھەزرىتى ئەيسا ئۇلار بىلەن بىللە ئۇ يەردە بىر مەزگىل تۇرۇپ، كىشىلەرنى چۆمۈلدۈردى. 23شۇ چاغدا، سالىم يېزىسىنىڭ يېنىدىكى ئاينون دېگەن يەردە يەھيا پەيغەمبەرمۇ كىشىلەرنى چۆمۈلدۈرۈۋاتاتتى. چۈنكى، ئۇ يەرنىڭ سۈيى مول ئىدى. كىشىلەر ئۇنىڭ ئالدىغا كېلىشىپ چۆمۈلدۈرۈشنى قوبۇل قىلىشاتتى. 24بۇ، يەھيا پەيغەمبەر تېخى زىندانغا چۈشمىگەن ۋاقىت ئىدى. 25يەھيا پەيغەمبەرنىڭ شاگىرتلىرى بىر يەھۇدىي بىلەن تازىلىنىش دىنىي قائىدىسى توغرىسىدا تالىشىپ قالدى. 26شاگىرتلار يەھيا پەيغەمبەرنىڭ يېنىغا كېلىپ: ئۇستاز، ئۆتكەندە ئىئوردان دەرياسىنىڭ ئۇ قېتىدا سىز بىلەن بىرگە بولغان، ئۆزىڭىز بۇ ئادەم مەندىن ئۇلۇغ دەپ گۇۋاھلىق بەرگەن كىشى ھازىر باشقىلارنى چۆمۈلدۈرۈۋاتىدۇ. ئەمدى ھەممىسى بىزدىن قېچىپ، ئۇنىڭ يېنىغا كېتىۋاتىدۇ، دېدى. خۇدا بەرمىسە، ئىنسان ھېچنېمىگە ئېرىشەلمەيدۇ. 28مەن سىلەرگە: مەن قۇتقۇزغۇچى مەسىھ ئەمەس، پەقەت ئۇنىڭ ئالدىدا كەلگەن يول ھازىرلىغۇچى دېگەن. بۇنىڭغا سىلەر ئۆزۈڭلارمۇ گۇۋاھلىق بېرەلەيسىلەر. 29قىز چوقۇم ئۆزى بىلەن توي قىلىدىغان يىگىتكە مەنسۇپ بولىدۇ. قولداش بولسا يىگىتنىڭ تەييارلىقىنى قىلىپ، ئۇنىڭ كېلىشىنى كۈتىدۇ ھەم ئۇنىڭ ئاۋازىنى ئاڭلاپ خۇرسەن بولىدۇ. شۇنىڭغا ئوخشاش، مەنمۇ ھەزرىتى ئەيسانىڭ كېلىشىدىن خۇشاللىنىپ، قىنقىنىمغا پاتماي قالدىم. 30ئەمدى ئۇنىڭ شۆھرىتى ئۆسۈشى، مېنىڭ بولسا تۆۋەنلىشى كېرەك.31ئۇ ئەرشتىن كەلگۈچى بولۇپ، ھەممىدىن ئۈستۈندۇر. مەن بولسام بۇ دۇنيادىن كەلگۈچى، شۇڭا قىلىدىغان سۆزلىرىممۇ بۇ دۇنيادىكى ئىشلار بىلەنلا چەكلىنىدۇ. ئەرشتىن كەلگۈچى ھەممىدىن ئۈستۈن بولۇپ، 32ئۇ ئۆزىنىڭ ئەرشتە كۆرگەن ۋە ئاڭلىغانلىرىغا گۇۋاھلىق بېرىدۇ. بىراق، ئۇنىڭ گۇۋاھلىقىغا ئىشىنىدىغانلار ناھايىتى ئاز بولىدۇ. 33ھالبۇكى، ئۇنىڭ گۇۋاھلىقىغا ئىشىنىدىغانلار خۇدانىڭ ھەق ئىكەنلىكىگىمۇ گۇۋاھلىق بېرىدۇ. 34خۇدا ئەۋەتكەن قۇتقۇزغۇچى خۇدانىڭ سۆزىنى سۆزلەيدۇ، چۈنكى خۇدا ئۆز روھىنى ئۇنىڭغا ئايىماستىن بېرىپ كەلمەكتە. 35ئەرشتىكى ئاتىمىز ئوغلىنى سۆيىدۇ ۋە ھەممە ئىشلارنى ئۇنىڭ قولىغا تاپشۇرغان. 36خۇدانىڭ ئوغلىغا ئېتىقاد قىلغان كىشى مەڭگۈلۈك ھاياتقا ئېرىشكەن بولىدۇ. لېكىن، ئۇنى رەت قىلغان كىشى مەڭگۈلۈك ھاياتتىن مەھرۇم قالىدۇدە، خۇدانىڭ غەزىپى مانا شۇنداقلاردىن مەڭگۈ نېرى بولمايدۇ. يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3 يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:2يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:3يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:4يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:5يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:6يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:7يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:8يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:9يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:10يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:11يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:12يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:13يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:14يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:15يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:16يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:17يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:18يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:19يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:20يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:21يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:22يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:23يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:24يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:25يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:26يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:27يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:28يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:29يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:30يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:31يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:32يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:33يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:34يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:35يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3:36
|
2 شىلدە 09:58نۇرسۇلتان. قازاقپارات قاۋىپسىزدىك كەڭەسى 19 حالىقارالىق بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىككە توندىرەتىن قاۋىپقاتەرىن مويىنداپ، بۇگىن ب ۇ ۇ باس حاتشىسىنىڭ جاۋىنگەرلىك ءىسقيمىلداردى جالپىعا بىردەي جانە ءۇش ايعا دەرەۋ توقتاتۋعا شاقىرعان ۇندەۋىن قولدادى.وق اتۋدى توقتاتۋ تەرروريستىك توپتارعا قارسى وپەراتسيالارعا قولدانىلمايدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ب ۇ ۇ جاڭالىقتارىنا سىلتەمە جاساپ.ءبىراۋىزدان قابىلدانعان قاراردا قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى 19 پاندەمياسى بارلىق ەلگە، اسىرەسە قاقتىعىس ءجۇرىپ جاتقان نەمەسە گۋمانيتارلىق داعدارىس ءجۇرىپ جاتقان ەلدەرگە جويقىن اسەر ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.ءوز كەزەگىندە، جانجال جاعدايلارىنداعى زورلىقزومبىلىق پەن تۇراقسىزدىق جاعدايى پاندەميانى ءورشىتۋى مۇمكىن. بۇرىنسوڭدى بولماعان پاندەميا حالىقارالىق بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى قولداۋعا قاۋىپ توندىرە الاتىنىن ەسكەرە وتىرىپ، قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى قارۋلى قاقتىعىستارعا قاتىسۋشى بارلىق تاراپتى كەمىندە 90 كۇنگە گۋمانيتارلىق ءۇزىلىس الۋعا شاقىردى.بۇل گۋمانيتارلىق قىزمەتكەرلەرگە كەدەرگىسىز جانە ۇنەمى وزىنە قاۋىپ توندىرمەي، مۇقتاج ادامدارعا قاجەتتى كومەك كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. الايدا، قاراردىڭ اۆتورلارى اتاپ وتكەندەي، گۋمانيتارلىق ءۇزىلىس پەن وق اتۋدى توقتاتۋ ي ش ي م، الكايدا جانە ا ننۋسراعا، سونداياق ولارمەن بايلانىستى بارلىق توپتار مەن ۇيىمدارعا جانە قاۋىپسىزدىك كەڭەسى تەرروريستىك دەپ تانىعان باسقا دا توپتارعا قارسى اسكەري وپەراتسيالارعا قولدانىلمايدى.كەڭەس مۇشەلەرى سونداياق ب ۇ ۇ نىڭ بارلىق بولىمشەلەرىنە قارۋلى قاقتىعىستى نەمەسە گۋمانيتارلىق داعدارىستى باستان كەشىرگەن ەلدەرگە ەرەكشە نازار اۋدارا وتىرىپ، پاندەمياعا جاۋاپ رەتىندە نەعۇرلىم بەلسەندى ءىسقيمىل جاساۋدى ۇسىندى.ولار ب ۇ ۇ باسشىسىنا ب ۇ ۇ نىڭ بىتىمگەرشىلىك ميسسيالارىنا ءوز مانداتتارى مەن مۇمكىندىكتەرىنە قاراي وتىرىپ، قابىلداۋشى ەلدەردىڭ بيلىكتەرىنە پاندەميانى تەجەۋ بويىنشا كۇشجىگەرىنە قولداۋ كورسەتۋدى تاپسىرۋعا وكىلەتتىك بەردى.23 ناۋرىزدا ب ۇ ۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش بۇكىل الەم بويىنشا قارۋلى قاقتىعىستاردىڭ بارلىق تاراپتارىنا اسكەري ءىسقيمىلداردى توقتاتۋعا جانە 19 پاندەمياسىمەن كۇرەسۋگە شاقىردى.ءبىز ناسىلدەردى، ۇلتتاردى نەمەسە سەنىمدەردى اجىراتىپ تالعامايتىن بارىمىزگە ورتاق جاۋعا تاپ بولدىق، دەپ ەسكە سالدى ب ۇ ۇ باسشىسى.سونىمەن قاتار، بۇكىل الەم بويىنشا پاندەميا ءقاۋپىن كۇشەيتەتىن جانە ونىمەن كۇرەسۋگە مۇمكىندىك بەرمەيتىن اسكەري قاقتىعىستار ورىن الۋدا. گۋتەرريش قارۋلى قاقتىعىستارعا كارانتين جاريالاۋدىڭ جانە بارلىق كۇشتى ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە بايلانىستى بولاتىن كۇرەسكە جۇمىلدىراتىن ۋاقىت كەلەتىنىن مالىمدەدى.
|
پۇتنى ئالماپ ئولتۇرۇشنىڭ زىيىنى20180704 17:58:22 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسىپۇتىنى ئالماپ ئولتۇرىدىغان، سافادا پۇتىنى ئالماپ ئولتۇرۇپ يانفون ئوينايدىغانلارنى دائىم ئۇچراتقىلى بولىدۇ، ئەمەلىيەتتە پۇتنى ئالماپ ئولتۇرۇش سالامەتلىككە زىيانلىق . شۇڭا، جۇڭگو تىبابىتى مۇتەخەسسىسلىرى پۇتنى ئالماپ ئولتۇرماسلىقنى تەۋسىيە قىلىدۇ.ساغلام كىشىلەرگە نىسبەتەن ئېيتقاندا، راھەت ھېس قىلىشنىڭ بىر خىل ئۇسۇلى سۈپىتىدە كۈندە بىر نەچچە قېتىم پۇتىنى ئالماپ ئولتۇرسا ئانچە چوڭ زىيىنى يوق. ئەمما، پۇتىنىڭ ۋىنا تومۇرىدا ئەگرىبۈگرى كېڭىيىش كېسىلى بارلار پۇتىنى ئالماپ ئولتۇرسا بولمايدۇ. چۈنكى، بۇنداق كېسىلى بارلار پۇتىنى داۋاملىق ئالماپ ئولتۇرسا قان ئايلىنىشنىڭ راۋانلىقى تەسىرگە ئۇچراپ، يېنىك بولغاندا پۇت ئىششىيدىغان، ئېغىر بولغاندا تىنىقتىن قالىدىغان ئاقىۋەت كېلىپ چىقىدۇ.ئۇنىڭدىن باشقا، پۇتنى ئالماپ ئولتۇرۇش بەل ۋە دۈمبە بىئارام بولىدىغان ئەھۋالنى پەيدا قىلىدۇ. چۈنكى، بۇ شەكىلدە ئولتۇرۇش داس سۆڭىكىنىڭ تەڭپۇڭلىقىنى يوقىتىپ، داس بوغۇمىنى بىئارام قىلىدۇ، بۇنداق ئەھۋال ئۇزاق داۋام قىلسا، مۇسكۇل كۈچىنىڭ تەڭپۇڭلۇقى بۇزۇلۇپ، ئومۇرتقا سۆڭىكىنىڭ يانغا ئېگىلىپ قېلىشى، شۇنداقلا بەل ۋە دۈمبە سىرقىراپ ئاغرىش ئالامەتلىرىنى پەيدا قىلىدۇ.
|
پاريجدە پىشاقپەن قارۋلانعان ادام 5 ادامدى جارالادى الەم14 مامىر 2018، 15:47پاريجدە پىشاقپەن قارۋلانعان ادام 5 ادامدى جارالادى14 مامىر 2018, 15:47 592 0اشۋعا بۋلىققان ەر ادام پىشاقپەن 5 ادامدى جارالادى. بۇعان دەيىن ول ازامات ٴتارتىپ ساقشىلارىنىڭ قارا تىزىمىندە بولعان، دەپ حابارلايدى . اقپارات اگەنتتىگى باسىلىمىنا سىلتەمە جاساپ.شابۋىل جاساۋشى پاريج وپەرا تەاترىنا جاقىن جەردەگى تۋريستىك اۋداندا 5 ادامعا پىشاق سۇعىپ العان. جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى مەن مەيرامحانالار سەرۋەندەۋشىلەرگە تولى كەزدە ارام پيعىلىن جۇزەگە اسىرعان. ٴتارتىپ ساقشىلارى ونى بىردەن قۇرىقتادى.قالالىق پروكۋرور فرانسۋا مولينس شابۋىل جاساۋشى قىلمىسكەردىڭ انتيتەرروريستىك تەرگەۋ تىزىمىندە بولعانىن حابارلادى. بۇل تىزىمدە سوتتالماسا دا، ەل قاۋىپسىزدىگى ٴۇشىن قاتەرلى، راديكالدى كوزقاراسى بار ازاماتتار جازىلعان.قىلمىسكەردىڭ اتااناسى تەرگەۋشىلەر سۇراعىنا جاۋاپ بەردى. ونىڭ دوستارى دا ەندى تەرگەۋدەن وتەدى دەدى ٴتارتىپ ساقشىلارى.عالامتوردا شىعارىلعان جازبا ارقىلى يگيل توبى وزدەرىنە بارلىق جاۋاپكەرشىلىكتى الىپ، شابۋىل جاساۋشىنى يسلام ەلىنىڭ اسكەري ازاماتى دەپ جازىپتى.بەلگىلى بولعانى، پاريج كوشەسىندە بەيبىت تۇرعىندار مەن تۋريستەرگە شابۋال جاساعان ازامات رەسەيدىڭ وڭتۇستىك باتىسىنداعى شەشەنستان رەسپۋبليكاسىندا تۋىپوسكەن. ول بار بولعانى 21 جاستا.ساراپشىلار يگيل توبى كوبىنەسە ٴوز مۇشەلەرىن سولتۇستىك كاۆكازدان الادى دەپ حابارلادى. رەسەي ۇكىمەتىمەن ورتاق ٴتىل تابۋى قيىن اۆتونومدى، جارتىلاي اۆتونومدى مەملەكەت ازاماتتارى وسى ۇيىمعا مۇشەلىككە وڭاي وتەدى ەكەن.شابۋىل گارنە دەپ اتالاتىن پاريج وپەرا تەاترىنان جاياۋ جۇرگەندە 10 مينۋتتا جەتەتىن قاشىقتىقتا ورىن العان. بريتاندىق رەستوراتور وليۆەر ۆۋدحەد وقيعا كۋاسى رەتىندە شابۋىل جاساۋشىنىڭ ارەكەتىن سۇمدىق وقيعا دەپ سيپاتتادى. ٴتارتىپ ساقشىلارى قىلمىسكەردى بىردەن اتىپ تاستاعان.پاريج مەرى انن يدالگو جۋرناليستەرگە سۇحبات بەرىپ، جارالانعان 5 ازاماتتىڭ وتباسىسىنا كوڭىل ايتتى. فرانسيا پرەزيدەنتى ەممانۋەل ماكرون بولسا، قىلمىسكەردى قۇرىقتاعان ٴتارتىپ ساقشىلارىن ماقتان تۇتانىن تۆيتتەردە جازدى.سوڭعى جىلدارى يگيل توبى مۇشەلەرى پاريجدە پىشاقپەن شابۋىل جاساۋدى ٴورشىتىپ كەلەدى. رەسەي تەرريتورياسىنداعى اۆتونومدى ەلدەر ازاماتتارى مىڭداعان توپپەن سيرياعا يگيل ۇيىمىنا مۇشەلىككە وتكەن.ساراپشى مايكل ۆايستىڭ ويىنشا، ولار سيرياداعى يگيل توبىنا رەسەي ۇكىمەتىنە نارازى بولعاندىقتان مۇشە.2015 جىلى پاريجدە ورىن العان تەررورلىق ارەكەتتەرگە دەيىن، بىرنەشە كۇن بۇرىن مەن يگيل بۇرىنعى اسكەريلەرىنىڭ بىرىنەن سۇحبات العان بولاتىنمىن. ول سيريادان قاشىپ، ستامبۇلدا ٴومىر ٴسۇرىپ جاتقان. بۇرىنعى اسكەري يگيل توبىنىڭ جاڭا مۇشەلەرى شەشەندەر ەكەنىن ايتقان ەدى. ول تەك رەسەي تەرريتورياسىنداعى جارتىلاي اۆتونومدى شەشەنستاندا تۋعاندار عانا ەمەس، كاۆكازدا، داعىستاندا جانە ورتا ازيانىڭ وزگە ەلدەرىندە تۋىپوسكەن شەشەن ۇلتىنىڭ وكىلدەرى تۋرالى ايتتى، دەيدى ۆايس.پاريجدە سوڭعى كەزدەرى پىشاق شابۋىلى ەكى اي سايىن تىركەلۋدە. سوڭعى رەت وڭتۇستىك فرانسيا جەرىندەگى ترەبە سۋپەرماركەتىندە ايەل ازاماتشانى كەپىلگە العان يگيل توبىنىڭ وكىلى ۇستالعان بولاتىن. وسى وقيعا كەزىندە پوليسيا وفيسەرى اجال قۇشقان.جالپى، يگيل توبىنىڭ مۇشەلەرى 29 ەلدە 143 شابۋىل ۇيىمداستىرىپ، 2043 ادامدى ٴولتىردى.2015 جىلى قاڭتاردا پاريجگە جاقىن جەردە ورنالاسقان مونرۋج قالاشىعىندا، ساتيرالىق جۋرنالىنا شابۋىل جاساپ، يگيل توبى 17 ادامنىڭ ٴولىم قۇشۋىنا سەبەپ بولدى. ٴدال وسى جىلى قاراشادا فرانسيا استاناسىنىڭ بىرنەشە جەرىندە بىردەن تەرروريستىك اكتىلەر ۇيىمداستىرىلىپ، باتاكلان كونسەرت زالى مەن ستاد دە فرانس ستاديونىندا شابۋىل جاسالىپ، 130 بەيبىت تۇرعىن كوز جۇمدى.2016 جىلى نيسسەدە جۇك كولىگى باستيليانى الۋ مەرەكەسىن تويلاۋ كەزىندە دالادا سەرۋەندەپ جۇرگەن بەيبىت تۇرعىنداردى باسىپ ٴوتىپ، 86 ادام قازا تاپقان ەدى.
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.