text
stringlengths 0
187k
|
|---|
مەكتەپ فورماسى الداعى وقۋ جىلىندا مىندەتتى بولا ما مينيستر ءتۇسىندىردى3 تامىز 14:53نۇر سۇلتان. قازاقپارات ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ جاڭا وقۋ جىلىندا بالالاردىڭ مەكتەپكە قانداي كيىممەن بارا الاتىنىن ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.جاڭا وقۋ جىلىنىڭ باستالۋى قارساڭىندا مەكتەپ فورماسى تۋرالى ماسەلە وزەكتى بولادى. پاندەمياعا دەيىن مەكتەپ فورماسىن كيۋ مىندەتتى بولدى. ءبىراق وتكەن جىلى بارلىق جاعدايلاردى ەسكەرە وتىرىپ، ءبىز وقۋشىلارعا مەكتەپكە تەك مەكتەپ فورماسىندا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار كلاسسيكالىق ستيلدەگى كيىمدە دە كەلۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن شەشىم قابىلدادىق. مەكتەپ فورماسى الداعى وقۋ جىلىندا مىندەتتى بولا ما؟ مەن ءوزىم اتا انا رەتىندە دە، ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى رەتىندە دە مەكتەپ فورماسىن كيۋدى قولدايمىن. سونىمەن قاتار، پەداگوگتەر مەكتەپ فورماسى بالالاردى ءبىر تارتىپپەن تاربيەلەۋگە ۇلەس قوساتىنىن، سول مەكتەپكە باراتىن بالالارمەن بىرلىكتى سەزىنۋگە مۇمكىندىك بەرەتىنىن جانە ەڭ باستىسى، وقۋشىلار اراسىنداعى الەۋمەتتىك ايىرماشىلىقتى ازايتۋعا كومەكتەسەتىنىن ايتادى. اتا انالاردىڭ، مۇعالىمدەردىڭ، مەكتەپ اكىمشىلىكتەرىنىڭ، ءبىلىم باسقارماسى باسشىلارىنىڭ پىكىرلەرىن تىڭداپ، كوبىسى مەكتەپ فورماسىن جاقتايدى دەگەن قورىتىندىعا كەلدىم. ءبىراق مەكتەپ فورماسىن قولداعاندار مەن قارسىلىق بىلدىرگەندەردىڭ پىكىرلەرىن سارالاپ، بارلىق جاعدايلاردى ەسكەرە وتىرىپ، ءبىز وقۋشىلارعا مەكتەپكە تەك مەكتەپ فورماسىندا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار كلاسسيكالىق ستيلدەگى كيىمدە دە كەلۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن شەشىمدى قابىلدادىق دەپ جازدى مينيستر پاراقشاسىندا.ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل شەشىم تەك قانا كەلەسى وقۋ جىلى ءۇشىن قابىلداندى. مەكتەپ فورماسىن وندىرۋشىلەردىڭ بۇل تۋرالى باسقا پىكىردە ەكەنىن بىلەمىن. وسىعان بايلانىستى كەيبىر اتا انالار مەن مەكتەپ فورماسىن وندىرۋشىلەردىڭ پىكىرلەرى ءارتۇرلى بولاتىنىن بىلەمىن. بۇل شەشىمدى قابىلداعان كەزدە نەنى باسشىلىققا العانىمىزدى تۇسىندىرەيىن. بىرىنشىدەن، ەپيدەميولوگيالىق جاعدايدى ەسكەردىك. قازىر ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن ايماقتارىندا كارانتيندىك شەكتەۋ شارالارى كۇشەيگەن. دۇكەندەر بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتا، كەيبىر قالالاردا جۇمىس كۇندەرى عانا ىستەيدى. ەگەر اتا انالار بالالارعا مەكتەپ فورماسىن ساتىپ الۋ ءۇشىن ساۋدا ورتالىقتارى مەن دۇكەندەرگە جاپپاي باراتىن بولسا، وندا ۇزىن سونار كەزەك بولىپ، 19 جۇقتىرۋ قاۋپىن تۋدىرۋى مۇمكىن ەكەنىن بىلەمىز.ەكىنشىدەن، كەيبىر وتباسىلارداعى ۋاقىتشا ەكونوميكالىق قيىندىقتارعا بايلانىستى مەكتەپ فورماسىن ساتىپ الۋ وتباسىلىق بيۋدجەتكە قوسىمشا جۇكتەمە بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان، ەگەر اتا انالار ءتۇرلى جاعدايلارعا بايلانىستى بالاعا مەكتەپ فورماسىن الا الماسا، وندا ۋاقىتشا، كەلەسى وقۋ جىلىنا دەيىن مەكتەپكە كلاسسيكالىق ستيلدەگى كيىممەن بارۋعا بولادى. قورىتىندىلاي كەلە، مەكتەپ فورماسىنا قاتىستى قانداي شەشىم قابىلدانسا دا، وسى ماسەلە توڭىرەگىندە پىكىرلەر ءارتۇرلى بولاتىنىن تۇسىنەمىن. مەكتەپ فورماسىن جاقتاۋشىلار دا، قارسى بولعاندار دا ءوز پىكىرلەرىن ايتاتىنى بەلگىلى. ءبىراق بۇل ماسەلەدە ءبىز ءۇشىن قالىپتاسقان جاعدايدى وبەكتيۆتى باعالاۋ جانە ىقتيمال تاۋەكەلدەردى قاراستىرۋ ماڭىزدى بولدى دەپ تۇيىندەدى ءسوزىن ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى.
|
كەلۋ قاينارى: شينجياڭ حالىق راديو ىستانسياسى 20180709 12:46:46شاش جۋۋ، شاش قورعاۋ، شاش بۇيرالاۋ، شاش بوياۋ سياقتىلار قازىر ءبىز كوڭىل بولەتىن تۇيىندەردىڭ ءبىرى. دەسەدە شاشىمىزدىڭ ساپاسى كۇننەنكۇنگە ناشارلاپ، شاش مايلاسۋ، شاش ءتۇسۋ ماسەلەلەرى ۇزدىكسىز كەزدەسۋدە. امالياتتا كوپشىلىكتى مۇنداي مازالايتىن ىستەر شاش جۋۋ بارىسىنداعى ادىستەردىڭ كەمەلسىزدىگىنەن جارىققا شىعادى..1 شاشتى تاراماي توتە جۋۋ. باس جۋعان كەزدە باس تەرىسىن تازا جۋۋ ەڭ ماڭىزدى. ەگەر شاشتى تاراماي توتە جۋسا، باس تەرىسىندەگى شاڭتوزاڭ مەن كىر شاشقا جابىسىپ تازا جۋىلمايدى. شاش جۋۋ الدىندا، شاشتى تاراقپەن ابدەن تاراپ جۋسا، شاش جۋۋ سۇيىقتىعىنىڭ جۇمسالىمىن ازايتىپ، شاش تەرىسىنىڭ تتىركەندىرۋىن دە ازايتادى..2 تىرناقپەن باس تەرىسىن تىرناپ جۋۋ. كوپتەگەن ادامدار شاش جۋعاندا، تىرناقپەن باس تەرىسىن تىرناپ جۋسا راحات سەزىنەدى. تىرناق استىندا كوپتەگەن باكتەريا بولاتىن بىلە بەرمەيدى. ەگەر، باس تەرىسىن تىرناپ جارالاپ السا، وڭاي قابىنىپ، تۇك قالتاسىنىڭ قابىنۋى سياقتى تەرى اۋرۋلارىن جارىققا شىعارادى. سوندىقتان، شاش جۋۋ بارىسىندا الاقانمەن شەڭبەر فورماسىندا ۋقالاپ، ساۋساقپەن سالالاپ جۋۋ قاجەت..3 شاشتى سۋلاماي تۇرىپ سابىن جاعۋ. ءىشىنارا ادامدار شاشىن جۋار جۋماستان سابىن جاعادى. الايدا، مۇنداي ىستەۋ تازا جۋىلماي قالماستان، شاش ءتۇيىلىپ قالادى دا، قايىزعاق كىردىڭ بارلىعى شاشتىڭ اراسىندا قالادى. ەڭ جاقسىسى تازا سۋدا ابدەن جۋىپ، سابىن جاعۋ قاجەت..4شاش سابىندى توتە باس تەرىسىنە جاعۋ. كوپتەگەن ادامدار تەز ءارى قولايلى بولۋ ءۇشىن، شاش سابىندى توتە باس تەرىسىنە جاعادى، مۇنداي جاعدايدا،سابىن سۋمەن تولىق ارالاسپاعاندىقتان، كوپىرشىمەيدى دە، باس تەرىسىن تىتىركەندىرىپ، شاشتى تۇسىرەدى. باس جۋۋ الدىندا ەڭ جاقسىسى، شاش سابىندى قولعا قۇيىپ، سۋ قۇيىپ، كوبىرشىك شىعارعاننان كەيىن بارىپ شاشقا جاقسا، شاش تازا ءارى جىلتىر بولادى..5 شاش قورعاعىشتى تەرىگە تىكە جاعۋ. شاش قورعاعىش ارنايى شاشتى تازا ءارى جىلتىراتاتىن بۇيىم. ەگەر، شاش قورعاعىشتى باس تەرىسىنە جاعاتىن بولسا، قۇرامىنداعى حيميالىق قوسىلىس تۇك قالتاسىن بىتەپ، شاش تۇسىرەدى. شاش قورعاعىشتى جاققان كەزدە، شاش تەرىسىنەن 12 سانتيمەتر الىستا، قۇلاق تۇسىنان باستاپ شاشتىڭ ۇشىنا قاراي جاعۋ ءتيىس..6 شاش قورعاعىشتى شاشتا ۇزاق تۇرعىزباۋ، شاش قورعاعىشتى جاققان ۋاقىت ۇزاق بولسا، شاشتى قورعاۋدىڭ ورنىنا، شاشتىڭ اراسىندا قالىپ قويادى دا، تازا جۋىلمايدى، شاش تۇسەدى. شاش قورعاعىشتى جاققاننان كەيىن ىستىق سۋعا شىلانعان ورامالدى سىعىپ، شاشتى 5 مينۋت وراپ، تازا سۋدا جۋۋ. وسىلاي ىستەگەندە شاش قورعاعىشتى جاقسى ءسىمىرىپ، زاقىمدالعان شاشتى قالپىنا كەلتىرۋگە بولادى ..7 وتە ىستىق سۋمەن شاش جۋۋ. سۋدىڭ تەمپەراتۋراسى قالىپتان تىس جوعارى بولسا، باس تەرىسىندەگى ماي قۇرامىن جويىپ، شاشتى زاقىمداپ، باس تەرىسىن مايلاستىرادى، قايىزعاقتى كوبەيتەدى. ەڭ جاقسىسى سۋدىڭ تەمپەراتۋراسىن 40 سەلتسي اينالاسىندا تەڭشەسە ەڭ ۇيلەسىمدى بولادى. .8 شاشتى جۋا سالىپ قۇرعاتقىش پايدالانۋ. شاشتى تەز قۇرعاتۋ ءۇشىن، كوپتەگەن ادامدار شاش قۇرعاتقىش پايدالانادى. بۇلاي ىستەۋ تۇك قابىرشاعىن زاقىمداپ، سۋ قۇرامىن ازايتىپ، شاشتى سارعايتىپ قۇرعاتادى. ەڭ جاقسى ءادىس شاش تابيعي قۇرعاعانى ءجون. ەگەر، ءسوزسىز تەز قۇرعاتۋ كەرەك بولسا، شاش قۇرعاتقىشتىڭ سۋىق جەلىنە تەڭگەرىپ كەپتىرۋ، شاشقا دەگەن زيانىن ازايتۋ ءۇشىن، شاشتى قۇرعاتقىشتان 15 سانتيمەتر الىس ۇستاعان ءجون.
|
شىعارماشىلىق زەرتحانانىڭ تۇساۋىن كەسىپ، كورەرمەنىن سۇيىنشىلەگەن العاشقى قويىلىم ورالحان بوكەيدىڭ ۇيقىم كەلمەيدى دراماسى بولدى. شاعىن فورماداعى سپەكتاكلدى تەاتردىڭ جاس اكتەرى ءبازىل سۇلتانعازى قويدى. بۇعان دەيىن بەلگىلى اكتەر، رەجيسسەر داۋرەن سەرعازيننىڭ قولتاڭباسىندا ەلوردالىق جاستار تەاترى ساحناسىندا مۋزىكالىق مونوسپەكتاكل باعىتىندا كورەرمەنىن قۋانتقان جازۋشى شىعارماسى اراعا بىرنەشە جىل سالىپ قاللەكي تەاترى رەپەرتۋارىن وزگەشە ۇنىمەن ورنەكتەدى.باس قالا تەاترى ساحناسىنان كورىپ، كوڭىلگە ءتۇيىپ قويعاندىقتان بولار، بۇل قويىلىمنىڭ بۇرىنعىسىنان قانداي وزگەشەلىگى بولار ەكەن؟ دەگەن ۇلكەن قىزىعۋشىلىقتىڭ بويدى كەرنەپ، تەاترعا قاراي اسىقتىرعانى راس. ونىڭ ۇستىنە ايتۋلى زەرتحانا شىعارماشىلىق ەركىن ىزدەنىسكە نەگىزدەلگەندىكتەن، ورالحاننىڭ ۇيقىم كەلمەيدىسىنىڭ جاستار ساناسى مەن قيالىنا دا زور سىلكىنىس جاساپ، سونى سەرپىلىستەرگە جەتەلەيتىندىگىنە شىن يلاندىق. سەنىم الداماپتى. جاس ساحنا تورىندە ەرسىن ايتمۇقاش، انۋاربەك بەكتاس، اقجان قۇرماشەۆا، ساعىنىش نۇرحايداروۆا، ايدانا ابەنوۆا، دينارا ەگۋباەۆا، نۇريا بوكەنباەۆا، ۇلجان ورازباەۆا باستاعان جالىندى جاستار شوعىرى ءبازىل سۇلتانعازىنىڭ رەجيسسەرلىگىمەن ەرەكشە فورماداعى قىزىقتى قويىلىمدى ومىرگە اكەلىپتى. جاستار ۇنىندە ءتىل قاتقان جازۋشى شىعارماسى ساحنالىق كوركەم تىلدە كەستەلەنۋمەن قاتار، كورەرمەنىن بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنە دە كوڭىل اۋدارتادى. رەجيسسەر وتكەن عاسىردا جازىلعان تۋىندىدان بۇگىنگى كۇننىڭ كوكەيكەستى تۇيتكىلدەرىن ىزدەيدى، سول ارقىلى ورالحان قالامىنا ارقاۋ ەتكەن جاستار ماسەلەسىن زاماناۋيلاندىرىپ، عاسىر الماسقانىمەن قۇندىلىقتارى قازقالپىندا قالعان قوعامنىڭ مادەني موزايكاسىن تۇزەدى.ورالحاننىڭ ءوزى ايتپاقشى، بىزدەر ادامدار، سەزىمدى باعالاۋ، ادامي قۇندىلىقتاردى قاستەر تۇتۋ، ۇلتتىق بولمىسقا باس يۋ، كيە مەن قۇدىرەتتىڭ پارقىنا بويلاۋدى جاڭا زاماننىڭ تىم اسىعىستاۋ اعىمىنا ىلەسەمىز دەپ ءجۇرىپ ۇمىتىڭقىراپ بارادى ەكەنبىز. سونىڭ سالدارىنان بولسا كەرەك، بۇگىندە كەشە تابىسىپ، ەرتەڭىندە اجىراسىپ جاتقان جاس وتباسىلاردىڭ، تاستاندى بالا مەن تەكسىز ۇرپاق سانىنىڭ ارتۋىنا دا سەبەپشى بولىپ وتىرعان كورىنەمىز. تال بەسىكتەن بويعا داريتىن تاربيەنى ەسىكتەن شىعا بەرە تەكسىزدىككە ۇلاستىرىپ الىپ جاتقان جاستار ارەكەتىنىڭ استارىندا دا وسى ادامي قۇندىلىقتارعا نەمقۇرايلى، سەزىمگە سەلكەۋ قاراۋدىڭ سالدارى جاتسا كەرەك. قويىلىمدا باس كەيىپكەر جەڭىسحاننىڭ اۋزىمەن ايتىلىپ، كوڭىلدى تىتىركەندىرەتىن كەيبىر ويلار قازىر دە ءوز وزەكتىلىگىن جويماپتى. جالتجۇلت جىلتىراققا الدانىپ، ومىرلىك ماڭىزى بار قۇندىلىقتاردى ويلانباستان قۇردىمعا تاستاپ جۇرە بەرەتىن كوزسىز قادامدار ءالى دە ءوز تۇعىرىندا ەكەن. ۇرپاق ءومىر جالعاسى ەكەندىگىن ىشتەي تۇيسىنگەنىمىزبەن، شىنتۋايتىندا ءبىر ساتتىك قانا قىزىقتىڭ سوڭىندا ءجۇرىپ، ارتىنان ورنى تولماس وكىنىشكە ۇرىندىرار شورقاق شەشىمدەردىڭ زاردابىن تارتىپ جۇرگەن جاندار ورتامىزدا قانشاما؟! الىسقا بارماياق، الەۋمەتتىك ستاتيستيكاعا كوز جۇگىرتۋدىڭ ءوزىاق جەتكىلىكتى دەپ ويلايمىز. ءيا، ءبىز سوندايمىز! تۇڭعىشىمىزدى كوزىمىز قيىپ، قوقىسقا تاستايمىز. ءسال قيىندىق كەزىكسە، جەتىمدەر ءۇيىن جاعالاپ، بالالار ءۇيىنىڭ سانىن ارتتىرۋعا بەيىلمىز. وسى سارىنداس قوعامداعى وزەكتى ماسەلەلەر قويىلىمنىڭ اللەگوريالىق استارىن بايىتا تۇسكەندەي.ودان بولەك، قاللەكي جاستارىنىڭ ورالحانعا ورالۋىنىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى سەبەبى جازۋشىنىڭ قالام قۋاتى مەن ءسوز ساپتاسى جان الەمىڭدى قوزعاپ، ىشكى دۇنيەڭدى الەمتاپىرىق كۇيگە ءتۇسىرىپ جىبەرەلىك عالامات سيقىرعا يە. سوندىقتان بولسا كەرەك، ورالحاندى ساحنادان كورمەك تۇرماق، كىتاپتارىن پاراقتاپ وقۋدىڭ ءوزى وقىرمانىنىڭ ىشكى كۇيىن بايىتىپ، كوڭىل كىرىن تازارتادى. ال سول سيقىردىڭ كىلتىن تابا السا، ورالحان شىعارمالارىن وقىتۋداعى تەاتردىڭ اسەرى تىپتەن كۇشتى بولماق. اسىرەسە، بۇگىنگى ۆيزۋالدى اقپارات الماسۋ ادىستەرىنە اسا اۋەس جاستار قاۋىمى ءۇشىن. وسىنى ەسكەرگەن رەجيسسەر، ءبىرىنشى جاقتان باياندالاتىن شىعارمانى ساحنادا بارىنشا شيرىقتىرىپ، جانداندىرۋعا ۇمتىلىپتى. ول ءۇشىن ءبىر كەيىپكەر ءرولىن بىرنەشە اكتەرگە ءبولىپ بەرىپ، سونىڭ ناتيجەسىندە سان الۋان تولقىنىستا ءۇن قاتقان باس كەيىپكەرلەر جەڭىسحان مەن باقىت وبرازى وزىندىك بوياۋ بەدەرىن بايىتىپ، كورەرمەن سەزىمىنە دە ەرەكشە اسەر سىيلايدى. ساحناداعى ءمينيماليزمدى باستى باعىت ەتكەن جاستار نەگىزىنەن سىرتقى دەكوراتسيا نەمەسە ءتۇرلى رەكۆيزيتتىڭ كومەگىنە جۇگىنۋدى ەمەس، بارلىق ارەكەتتى ءوز جان دۇنيە كوزىنەن وتكىزىپ، ىشكى پلاستيكانىڭ مۇمكىندىگىنە سالۋدى باستى مۇراتى ەتكەن. اسىرەسە، قىزدار كيگەن ساحنالىق ءتۇرلىءتۇستى كوستيۋم سول مىڭ قۇبىلعان كەيىپكەر كوڭىل كۇيىن كوركەم كەستەلەيدى. ناتيجەسىندە سپەكتاكل بىرسىدىرعى بايانداۋ ستيلىنەن ارىلىپ، ارپالىسقا تۇسكەن ادام جانىنىڭ قايشىلىعى مول الاساپىران كۇيىن شەبەر سۋرەتتەيدى. اكتەرلەرمەن بىرگە كورەرمەن دە ساحناداعى كەيىپكەر عۇمىرىن بىرگە كەشكەندەي مىڭ ءتۇرلى تولقىنىسقا تۇسەدى. ول كۇيدى اسىرەسە، بىرنەشە مۋزىكالىق اسپاپتىڭ جاندى سۇيەمەلدەۋىمەن ورىندالعان اۋەن مەن اندەر ودان ءارى بايىتىپ، قويىلىمنىڭ ليريكالىق يىرىمدەرىن ايشىقتاي تۇسكەندەي ەرەكشە تەبىرەنتەدى. تەاترىمىزدىڭ ىشىنەن تەاتر زەرتحاناسىن اشۋ كوپتەن بەرى ويدا جۇرگەن جوسپار ەدى. سونىڭ ءساتى مىنە، جاڭا عيماراتقا كوشكەن سوڭ تۋىپ وتىر. بۇل ورتالىق تەاترىمىزدىڭ جاستارىنا ءوزىن جانجاقتى قىرىنان كورسەتىپ، شىعارماشىلىق تۇرعىدان اشىلۋىنا تاماشا مۇمكىندىك سىيلايدى دەپ ويلايمىز. بۇل جەردە اركىمنىڭ جەكە ىزدەنىسىنە جانە سونى كوپشىلىك الدىنا ۇسىنۋىنا مۇمكىندىگى بار. ودان بولەك، زەتحانا الاڭىندا ەكسپەريمەنتتىك سپەكتاكلدەردى ساحنالاۋ، شەتەلدىك ماماندارمەن شەبەرلىك ساعاتتارىن ۇيىمداستىرۋ، جازۋشىدراماتۋرگتەرمەن كەزدەسۋ، پەسا تالقىلاۋ، جاڭا رەجيسسەرلەرمەن بايلانىس ورناتۋ جانە تاعى دا باسقا كوپتەگەن تىڭ دۇنيەلەردى جۇزەگە اسىرۋ جوسپارلانۋدا. مۇنىڭ بارلىعى جاستارىمىزدىڭ جانجاقتى قىرىنان اشىلۋىنا جول اشاتىن تاماشا مۇمكىندىك. بۇگىن جازۋشى ورالحان بوكەيدىڭ ۇيقىم كەلمەيدى دراماسىن تاماشالاساڭىزدار، جاقىن كۇندەرى روزا مۇقانوۆانىڭ سەن اتتى قويىلىمىنىڭ پرەمەراسىن وتكىزبەكپىز. ەركىن فورماتتاعى قويىلىمدارىمىز ەركىن ويلى كورەرمەننىڭ كوڭىلىنەن شىعادى دەگەن سەنىمىمىز مول، دەيدى ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى قۋاندىق قىستىقباەۆ.ءيا، تەاتردىڭ ۇلكەن ساحناسىنداعى قويىلىمداردان بولەك، جاستاردىڭ وزىندىك ىزدەنىسى مەن ءتۇرلى شىعارماشىلىق تاجىريبەلەرگە بارۋىنا زەرتحاناسىنىڭ تاپتىرماس الاڭ ەكەنى انىق. مۇندا ولار ءداستۇرلى شەڭبەردەن شىعىپ، ەركىن شىعارماشىلىق ىزدەنىسكە مۇمكىندىك الادى ءارى ءوزىن بارلىق قىرىنان كورسەتۋىنە دە تاڭداۋ كوپ. ايتۋلى جوبانىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى مۇندا سپەكتاكلدەر ادەتتەگى قويىلىم ۋاقىتىندا ەمەس، كەشكى ساعات 21.00دە باستالادى. ياعني جۇمىستان شىعىپ، دوستارىمەن، سۇيگەن جاندارىمەن قىدىرىپ، رۋحاني دەمالعىسى كەلەتىن كورەرمەنگە زەرتحاناسى كەشكى قويىلىمدارىنىڭ ەسىگى ءاردايىم اشىق. ال ايتۋلى ونەر الاڭىنىڭ تۇساۋى وزگە تۋىندى ەمەس، ۇيقىم كەلمەيدى شىعارماسىمەن كەسىلۋى دە كەزدەيسوقتىق بولماسا كەرەك. ويتكەنى مۇندا شىعارماشىلىق سەلسوقتىققا تيتتەي دە ورىن جوق ىزدەنىس، ىزدەنىس جانە تەك قانا ىزدەنىس! زەرتحاناسى جاستاردى قالعىتپايتىن الاڭ!
|
مەنىڭ شەشەم ادەبيەت باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابىجولدانعان ۋاقىتى : 201826 11:14:571. ۇيدەگى جالعىز تەرموستى شاعىپ الدىمبۇل مەنىڭ ەسىمدە قالعان وتە ەرتەدەگى ءىس بولاتىن. ءبىر كۇنى ۇيدەگى قايناعان سۋ قۇياتىن جالعىز تەرموستى الىپ، كوللەكتيۆ اسحانادان قايناعان سۋ اكەلە قويايىن دەپ بارعانمىن. قارىن قامپيىپ توياتىن زامان ەمەس، ەكى قولىم دىرىلدەپ، دارمەنىم كەتىپ ءجۇرىپ،الگى جار دەگەندەگى جالعىز تەرموس قولىمنان ءتۇسىپ اق كەتكەنى. سونداعى قورققانىمدى ايتساڭىزشى، ۇيگە قايتۋعا بەتىمدە،جۇرەگىمدە توزبەي، ۇيىلگەن شومەلەنىڭ اراسىنا كىرىپ تىعىلدىم،كۇن بويى سوندا بولدىم. كەش باتا شەشەمنىڭ ەركەلەتكەن اتىمدى اتاپ ايعايلاپ ىزدەپ جۇرگەنىن قۇلاعىم شالىپ قالدى. ونسىزدا ارەڭ وتىرعانمىن نە بولسا دا كورەيىن،شەشەم ۇزاعاندا كەلىستىرىپ وتىرىپ تاياقتىڭ استىنان الار، بولماسا سىباپ الار دەپ سىرتقا شىقتىم. شەشەم ۇرىسپادى دا ۇرمادى، قايتا باسىمنان سيپاپ، باۋىرىنا قىسىپ، كۇرسىنىپ كەتتى.شەشەم ماعان نەنىڭ انا مەيىرىمى ەكەنىن العاش وسىلاي ۇعىندىردى.2 .بۇل جولى شەشەم ماعان نەنىڭ كەڭپەيىلدىلىك، نەنىڭ كەشىرىمدىلىك ەكەنىن ۇيرەتتىمەنى قىنجىلتقان ءبىر ءىس بولاتىن. بالا كەزىم، شەشەمە ەرىپ كوللەكتيۆ اتىزىنا ماساق تەرۋگە باراتىنمىن. ءبىر كەزدە ماساق تەرۋشىلەر تىم تىراقاي قاشا جونەلدى، سويتسەك اتىز قورۋشى كەلگەن ەكەن. شەشەمنىڭ اياعىن بالا كۇنىندە تاڭعاندىقتان ءشي اياق ەدى، قاشا الماي ۇستالىپ قالدىق. الگى ادام ەڭگەزەردەي،سىڭار ەزۋ بىرەۋ ەكەن. كورگەنسىز شەشەمنىڭ جاعىنا جانىپ جىبەرىپ، زورعا تەرگەن ماساعىمىزدى تارتىپ الدى دا، ميىعىنان كۇلىپ كەتە باردى. ەڭگەزەردەي ەركەكتىڭ زىلدى شاپالاعىنان شەشەم تەڭسەلىپ بارىپ جەر ءسۇزىپ جىعىلىپ ەزۋىنەن قىپ قىزىل ىستىق قان سورعالاي جونەلدى. سونداعى شەشەمنىڭ ءۇمىتسىز الپەتى، مەنىڭ السىزدىگىم، سول كۇنگى قورلانعانىم ەسىمنەن دە، كوڭىلىمنەن دە ءالى كۇنگە كەتەر ەمەس. تالاي جىلدان كەيىن، شەشەمدى ۇرعان الگى ەركەك قاۋساعان قارا شال بولىپتى، بازاردان كورىپ قالدىم، جۇگىرىپ بارىپ كوكەسىن تانىتايىن دەپ ۇمتىلىپ ەم، شەشەم قولىمنان تارتىپ:ۇلىم اۋ،كەزىندە مەنى ۇرعان ادام مەن بۇل قاريا ءبىر ادام ەمەس قوي، دەپ جىبەرمەدى.3. شەشەم قولىنداعى ءبىر شىنىعا تولمايتىن شوشىرەنى، قايىرشىنىڭ ىدىسنا قۇيىپ بەرە سالدىورتا كۇز مەرەكەسى بولاتىن،ءتۇس بولىپ قالعان، ۇيدەگىلەردىڭ بارلىعى جابىلىپ تۇسكى اسقا شوشىرە ءتۇيىپ جاتقانبىز،تىم ماردىمسىز، ۇزاعاندا ادام باسىنا ءبىر شىنىدان اينالاتىن. تاماق پىسىپ اۋىزعا ەندى الا بەرگەندە،ءبىر قايىرشى شال ەسىكتىڭ كوزىنە كەلىپ تۇرا قالدى. سودان ونىڭ كەسەسىنە جارتى كەسە قۇرعاتىلعان ءتاتتى كارتوپ جاپىراقشاسىن سالىپ ۇستاتىپ ەم، الىمسىنباعان قايىرشى شال مىڭگىرلەپ:مەن بولسام قاۋساعان اداممىن، كوزىمدى باقىرايتىپ قويىپ،وزدەرىڭ شوشىرە جەپ،ماعان بەرگەندەرىڭ مىناۋ،نە دەگەن پەيىلدەرىڭ تار ەدى، دەپ شالەكەڭ شالا بۇلىندى. كاريا، بىزدە جىلىندا ءبىر رەت عانا جەيمىز شوشىرەنى، جارىتىپ قارىندا تويمايدى، ادام باسىنا كوزدەي شىنىمەن ءبىر ءبىر شىنى عانا. ءتاتتى كارتوپقا بولسا دا رازى بولساڭشى، جەمەسەڭ زارىڭدى جە دەدىم،جىنىم قايدان كەلدى قاراداي جۇلىنىپ،سودان شەشەم مەنى سوگە جونەلدى دە الدىنداعى جارتى شىنى شوشىرەنى شالدىڭ ىدىسىنا سالىپ بەردى.بۇل جولى شەشەم ماعان جاناشىرلىق دەيتىن ۇعىمدى ۇعىندىردى بىلەم.4. بالام، شەشەڭدى جەر قىلدىڭ اۋبۇل ىسكە بولا كوپ قينالعام. ءبىر جولى شەشەمە ەرىپ بازارعا كوكتات العالى باردىم. ادەيى كوكتات ساتاتىن قارتتان بار جوعى ون ءتيىندى كەم ەسەپتەپ قىمقىرىپ قالدىم دا مەكتەپكە كەتتىم. وقۋدان تاراپ ۇيگە كەلسەم، كوز جاسىن تىم سيرەك كورەتىن شەشەمنىڭ جانارىندا جاس تۇر. ءىشىم قىلىپ ەتە ءتۇستى:ۇلىم اۋ، بۇگىن شەشەڭدى جەر قىلعانىڭ قايتكەنىڭ دەدى رەنجۋلى پىشىنمەن.بۇل جولى ادالدىق پەن ۇيات دەگەن ءسوزدىڭ قالاي بولارىن ناق ۇقتىم5. ول ماعان نەنىڭ قايسارلىق، نەنىڭ باس يمەۋ ەكەنىن ۇيرەتكەن ادامون جاسقا شىققان شىناشاقتاي بالا كۇنىم. شەشەم وكپە اۋرۋىنا دۋشار بولىپ، ارىپ اشۋ، اۋرۋسىرقاۋ ونسىزدا كەتەۋى كەتىپ تۇرعان وتباسىمىزدى تىعىرىققا ءبىراق تىرەدى. مۇنداي كۇندەردەن نەنىڭ ءۇمىتىن، نەنىڭ ساۋلەسىن سۇرايسىز. سودان بالا بولسامدا كوڭىلىمە شەشەم وزىنە شىعار جول ىزدەپ جۇرمە دەگەن كۇدىك كىرە بەردى. ءار جولى ەڭبەك ىستەپ كەلگەنىمدە، تابالدىرىقتان اتتاي بەرە شەشەلەپ قويا بەرەتىنمىن. بارمىن دەسە جۇرەگىم ورنىنا تۇسەتىن. ەگەر ول كىسىدەن ەش سىبىس بولماسا، جۇرەگىم اتقالاقتاپ اۋزىما تىعىلىپ، ءۇيدىڭ ءىشىن تىنتىپ شىعاتىنمىن.ءبىر جولى بارلىق ءۇيدى ارالاپ ىزدەپ تابا الماعان سوڭ، اۋلادا وتىرىپ وكىرىپ قويا بەردىم. دەسە دە وزىمشە ودان الاڭداپ جۇرگەنىمدى تاعى بىلدىرگىم كەلمەيتىن. شەشە دەگەن كەرەمەت ادام عوي، وسىنىڭ ءبارىن سۇراماي اق سەزىپ جۇرسە كەرەك: بالام الاڭسىز بول، مەيلى تۇرمىس قانشالىق سۇرەڭسىز بولسىن،ءدامتۇزىم تاۋسىلماسا ءبىر كۇن بولسا دا جاساعىم كەلەدى، دەدى.6.شەشەمنىڭ بويىنان ىزگى نيەتتى بولۋدىڭ كوپ كۇرمەۋدى شەشەتىنىن ۇيرەندىممەن تۋادا سيىقسىزداۋ ەدىم. سوعان قىستاقتاعى كورشى قولاڭدار الىمسىنباي، سايقى مازق ەتەتىنى از بولعانداي، مەكتەپتەگى بىرنەشە سودىردىڭ دا وسى ءوڭ تۇرقىم ءۇشىن تاياققا تالاي جىققانى بار. تاياق جەگەن سوڭ ۇيگە كەلىپ شەشەمنىڭ باۋىرىنا تىعىلىپ جىلايتىنمىن اۋ كەلىپ. وندايدا شەشەم بايقۇس:قۇلىنىم اۋ، سەنى كىم ايتادى سيىقىسىز دەپ، كوز دەسە كوزىڭ، مۇرىن دەسە مۇرىنىڭ بار، بەس مۇشەڭ ساۋ، كەمىستىك قاي جەرىڭدە تۇر قانە؟ تەك كوڭىلىڭدە كەمدىك بولماسىن، جۇرەگىڭ تازا، ادال بولسا، قانشا كەيىپسىز بولساڭدا ادەمى كورىنەتىن بولاسىڭ، دەيتىن.كەيىنتىندەپ قالاعا كەلدىم، سوندا دا قۇتىلمادىم سول مازاقتان. ءتىپتى كەيبىر اجەپتاۋىر كوزى اشىق ادامداردا تۋ سىرتىمنان پىشىرلاعانىن قويماي جۇرەتىن. سوندا شەشەمنىڭ باياعى ءسوزىن ەسىمە الىپ، ولارعا سابىرلى مامىلە جاسادىم.شەشەم مىنە وسىلاي ماعان باسقالارمەن قالاي قارىم قاتىناس جاساپ ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەتكەن ادام.7. شەشەم كىتاپ وقىپ وتىرىپ، كەيبىر جۇمىستاردى ۇمىت قالدىرعانىم ءۇشىن جازعىرىپ كورگەن جوقشەشەم حات تانىمايتىن، ءبىراق وقىعان كوز قاراقتى ادامداردى اسا قۇرمەتتەيتىن. وتباسىمىز كەدەي بولعاندىقتان تۇلكى قۇرساق،ولمەستىڭ كۇنىمەن جۇرەتىنبىز. سونداي شارت جاعدايدا وقۋ ماتەريالىن الام دەسەم قولىمدى شەشەم قاققان ەمەس، تاماعىنان جىرمىشتاپ تارتىپ ءجۇرىپ تاۋىپ بەرەتىن. وتە ەڭبەكشىل كىسى ەدى، بالالارىنىڭ جالقاۋ بولعانىن ۇناتپايتىن. الايدا كىتاپقا اينالىپ وتىرىپ، جۇمىستى اقساتقانىما ءلام دەمەيتىن.ءبىر كەزدە، بازارعا ءبىر قيساگەر كەلە قالدى. ۇنەمى بارىپ ول كىسىنىڭ جاتقا ايتاتىن قيسا داستانىن تىڭداپ ءجۇرىپ، شەشەم تاپسىرعان جۇمىس جايىندا قالاتىن. سودان مەنى اياماي سوكتى. ول كەزدە ەرتەك، قيسا ايتاتىندار قۋ سوزدەن قۋىرداق قۋىرىپ، ماردىمدى جۇمىس ىستەمەيدى، ودان نەنىڭ ءتالىم تاربيەسىن الاسىڭ دەيتىن يدەيا باسىم ەدى. كەيىن كەلە ايتقان اڭگىمەلەرىم ول كىسىنىڭ قۇلاعىنىڭ قۇرىشىن قاندىرسا كەرەك، مەن بازارعا قيسا تىڭداۋعا باراردا ەش شارۋا تاپسىرمايتىن بولدى. كەش باتا شەشەم جالعىز ماي شامنىڭ جارىعىندا تۇندەلەتىپ ەلدىڭ كيىم كەشەگىن تىگەتىن، سول كەزدە مەن الگى وقىمىستىدان تىڭداعاندارىمدى شەشەمە ايتىپ بەرىپ ءجۇردىم، العاشىندا بۇنىمدى قوش كورمەگەنمەن، كەيىندەپ اڭگىمەمە قۇلاعىن توسەيتىنىن بايقادىم. بۇنىم ارينە شەشەمە العىس ايتۋ جانە ەستە ساقتاۋ قابىلەتىمدى ايگىلەۋ ءۇشىن عوي.ءيا، وسىلاي حات تانىمايتىن، ساۋاتسىز شەشەم، مەنىڭ ۇيرەنۋىمە جول سىلتەگەن ادام ەدى.8. ارمان مۇراتتى مەن العاش شەشەمنەن ۇعىندىمبالالىعىم مەن جاستىعىم اۋىلدا ءوتتى. سول كەزدە ۇيدەن ۇزاپ العاش پويەزگە وتىرىپ چيڭداۋعا باردىم. ءالى ەسىمدە اعاش زاۆودىنداعى تاۋداي ەتىپ جيناعان اعاش ماتەريالدار اراسىنان اداسىپ كەتكەنىم بار بولاتىن. ۇيگە كەلگەن سوڭ شەشەم : چيڭداۋدان نە كوردىڭ دەگەن دە جەرگە كىرىپ كەتە جازداپ قىسىلدىم، سوندا بار ايتقانىم: قالىڭ ۇيىلگەن اعاشتان باسقا تۇك كورمەدىم، دەپ ەدىم. مىنە وسى رەتكى ساپار ماعان سىرتقى الەمدى كورسەم دەيتىن كۇشتى تولقۋدى پايدا قىلعان ەدى.1972 جىلى اقپاندا، ارمياعا قابىلداندىم. شەشەمنىڭ مەنەن جاسىرىپ اكەممەن باس قۇراعاندا العان بار اشەكەيىن ساتىپ، الىپ بەرگەن جۇڭگونىڭ قىسقاشا تاريحى اتتى ءتورت تومدى ارقالاپ، شىعىس سولتۇستىكتەگى ماحاببات پەن وشپەندىلىككە تولى اۋىلدان اتتانىپ، شىت جاڭا ءومىرىمنىڭ بۇرىلىس كەزەڭىنە وتكەنىم ەدى بۇل كەز.اۋدارعان ماحاببات قۇدايبەرگەن قىزى
|
ئۇيغۇر ئېلىدىكى ئۇنىۋېرسىتېتلاردا ھەربىي مەشق زۆرۈر دەرسلىكلەر قاتارىغا كىرگۈزۈلمەكچى ئۇيغۇرشىنجاڭ ھەربىي رايونىنىڭ چېگرا مۇداپىئە كادىرى يېتىشتۈرۈش ئەترىتى ئالدىنقى ھەپتە رايون بويىچە تۇنجى نۆۋەتلىك ئوقۇغۇچىلار ھەربىي مەشق سەپەرۋەرلىك يىغىنى ئاچقان بولۇپ، يىغىندا، ئوقۇغۇچىلار ھەربىي مەشىق خىزمىتىنىڭ ئاز سانلىق مىللەتلەر رايونىنىڭ مائارىپىنى تەرەققىي قىلدۇرۇش ۋە ۋە چېگرا رايونىنىڭ مۇقىملىقىنى قوغداشتا مۇھىم ئەھمىيەتكە چوڭ ئىش ئىكەنلىكى تەكىتلەنگەن.ئۇيغۇر رايونلۇق مائارىپ تارماقلىرىنىڭ ئاشكارىلىشىچە، نۆۋەتتە ئۇيغۇر ئېلىدا بىر قىسىم ئۇنىۋېرسىتېتلاردا ھەربىي مەشق دەرسلىكى يولغا قويۇلۇۋاتقان بولۇپ، بۇ يىلدىن باشلاپ بارلىق ئۇنىۋېرسىتېتلاردا ئومۇملاشتۇرۇلىدۇ.ھەربىي مەشقنى زۆرۈر دەرسلىكلەر قاتارىغا كىرگۈزۈش خىتاي مائارىپ مىنىستىرلىك بىلەن خەلق ئازادلىق ئارمىيە باش شىتابى ۋە سىياسىي بۆلۈمىنىڭ ئورتاق قارارى بىلەن ئورۇنلاشتۇرۇلغان بولۇپ، مەزكۇر دەرسلىكتە ھەربىي مەشقتىن باشقا ھەربىي نەزەرىيە ئۆتۈلىدۇ.ھەربىي ساھە مەيلى نەزەرىيە مەيلى مەشىق جەھەتتىن بولسۇن ھازىرغا قەدەر ئۇيغۇرلار يېقىنلاشتۇرۇلماي كېلىنىۋاتقان بىر ساھەدۇر. شۇڭا بۇ قېتىمقى ھەربىي مەشق دەرسلىكىنىڭ ئۇنىۋېرسىتېتلاردا مەخسۇس خىتاي ئوقۇغۇچىلار ئۈچۈن ئورۇنلاشتۇرۇلغان ياكى ھەر ئىككى مىللەت ئۈچۈن ئورۇنلاشتۇرۇلغانلىقى ئېنىق ئەمەس.كۆزەتكۈچىلەرنىڭ قارىشىچە، ھەربىي مەشق دەرسلىكى، خىتاي دائىرىلىرىنىڭ ئۇيغۇر رايونىدىكى مۇقىملىق ۋەزىيىتىدىن خاتىرجەم بولالمايۋاتقانلىقىنىڭ ئىپادىسىدۇر.
|
ئىنجىل كولوسىلىقلار 41ئەي خوجايىنلار، قۇللىرىڭلارغا توغرا ۋە ئادىل مۇئامىلە قىلىڭلار. چۈنكى، سىلەرنىڭمۇ ئەرشتە خوجايىنىڭلار بارلىقىنى ئۇنتۇپ قالماڭلار.5ئەيسا مەسىھكە ئېتىقاد قىلمىغانلار بىلەن ئالاقە قىلغاندا، ئەقىلپاراسىتىڭلارنى ئىشلىتىپ، ھەربىر پۇرسەتنى قولدىن بەرمەي، خۇش خەۋەرنى يەتكۈزۈڭلار. 6ئۇلارغا قىلغان گەپسۆزلىرىڭلار ھەمىشە يېقىملىق، ئۇلارنىڭ دىققىتىنى تارتىدىغان بولسۇن. شۇنداق بولغاندا، ھەربىر ئادەمگە قانداق يول بىلەن جاۋاب بېرىشنى بىلىۋالالايسىلەر.7رەببىمىز يولىدا مەن بىلەن بىللە خىزمەت قىلىۋاتقان سادىق خىزمەتكار، سۆيۈملۈك قېرىندىشىم تىكىكۇس مەن توغرۇلۇق بارلىق ئىشلارنى سىلەرگە سۆزلەپ بېرىدۇ. 8ئۇنى ئەھۋالىمىزنى يەتكۈزۈش ۋە سىلەرنى رىغبەتلەندۈرۈش ئۈچۈن، سىلەرنىڭ ئالدىڭلارغا ئەۋەتىمەن. 9سادىق، سۆيۈملۈك قېرىندىشىمىز ھەم يۇرتدىشىڭلار بولغان ئونېسىمۇسنىمۇ ئۇنىڭ بىلەن بىرگە ئەۋەتىمەن. ئۇلار بۇ يەردە بولۇۋاتقان ھەممە ئىشنى سىلەرگە سۆزلەپ بېرىدۇ.10مەن بىلەن بىللە زىنداندا يېتىۋاتقان بۇرادىرىم ئارىستارخۇس، شۇنداقلا بارنابانىڭ جىيەنى ماركۇستىن سىلەرگە سالام. ئەگەر ماركۇس يېنىڭلارغا بېرىپ قالسا، ئۇنى تاپىلىغىنىمدەك كۈتۈۋېلىڭلار. 11يۇستۇس دەپ ئاتىلىپ كەلگەن ئىسامۇ سىلەرگە سالام ئېيتتى. خۇدانىڭ پادىشاھلىقى ئۈچۈن ئىشلەۋاتقان خىزمەتداشلىرىم ئىچىدە يەھۇدىيلاردىن بولغان ئېتىقادچىلار پەقەت مۇشۇلارلا بولۇپ، ئۇلار ماڭا چوڭ تەسەللى بېرىشتى.12ئەيسا مەسىھنىڭ خىزمەتكارى ۋە يۇرتدىشىڭلار بولغان ئېپافىرادىن سىلەرگە سالام. ئۇ سىلەرنىڭ ئېتىقادتا پىشىپ يېتىلىشىڭلار، خۇدانىڭ پۈتكۈل ئىرادىسىگە بولغان ئىشەنچىڭلاردا چىڭ تۇرۇشۇڭلار ئۈچۈن، ھەمىشە جاندىلى بىلەن دۇئا قىلماقتا. 13ئۇنىڭ سىلەر ئۈچۈن ھەمدە لائودىكىيا ۋە ھېيراپولىس شەھىرىدىكى قېرىنداشلار ئۈچۈن كۆپ ئەجىر سىڭدۈرۈپ كەلگەنلىكى توغرىسىدا سىلەرگە گۇۋاھلىق بېرىمەن. 14قەدىرلىك تېۋىپ لۇقا ۋە دېماسمۇ سىلەرگە سالام ئېيتتى.15لائودىكىيادىكى قېرىنداشلارغا، بولۇپمۇ نىمفە خانىمغا ۋە ئۇنىڭ ئۆيىدە جەم بولىدىغان ئېتىقادچىلار جامائەتچىلىكىگە سالام ئېيتقايسىلەر. 16بۇ خەت ئاراڭلاردا ئوقۇلۇپ بولغاندىن كېيىن، لائودىكىيادىكى ئېتىقادچىلار جامائەتچىلىكى ئىچىدىمۇ ئوقۇلسۇن. سىلەر يەنە لائودىكىيادىكى ئېتىقادچىلار جامائەتچىلىكىگە يازغان خېتىمنىمۇ ئوقۇڭلار. 17ئاركىپۇسقا شۇنى ئېيتىڭلاركى، خۇدا ئۇنىڭغا تاپشۇرغان ۋەزىپىنى چوقۇم ئادا قىلسۇن.18مەنكى پاۋلۇس بۇ ئاخىرقى سالامنى ئۆز قولۇم بىلەن يېزىۋاتىمەن. مېنىڭ پۇتقوللىرىمنىڭ كىشەنلىك ئىكەنلىكىنى ئۇنتۇماڭلار. خۇدانىڭ مېھىرشەپقىتى سىلەرگە يار بولغاي!
|
قوعام 11 اقپان، 2020ەلوردادا تەلەفونىم ۇرلاندى دەپ جالعان ارىز بەرگەن بويجەتكەن جاۋاپ بەرەدىەلوردا تۇرعىنى ۇيالى تەلەفونىنىڭ جوعالىپ كەتكەنىن ايتىپ، پوليتسياعا نەگىزسىز ارىز جازعان. بۇل تۋرالى نۇرسۇلتان قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.سپورت 11 اقپان، 2020زاۋرەش اقاشەۆا ۇستەل تەننيسىنەن پورتۋگالياداعى حالىقارالىق تۋرنيرگە قاتىسادى1116 اقپان كۇندەرى پورتۋگاليادا ۇستەل تەننيسىنەن حالىقارالىق تۋرنير وتەدى. بۇل سىنعا قازاقستان كومانداسىنىڭ مۇشەلەرى دە قاتىسادى. بۇل تۋرالى . حابارلادى.دميتري پانارين مەن ارتۋر نيازوۆ الەمدىك رەيتينگتەگى ۇزدىك سپورتشىلاردى جەڭدى9 اقپان كۇنى فيليپپيندە بادمينتوننان كوماندالىق ازيا چەمپيوناتى باستالدى. اسقار ورمانوۆ جاتتىقتىراتىن قازاقستان قۇراماسى العاشقى ويىندا جەڭىلىس تاپتى. بۇل تۋرالى . حابارلادى.قازاقستان ەلشىسى ەستونيا پارلامەنتىنىڭ سپيكەرىمەن كەزدەستىتاللينن قالاسىندا قازاقستان ەلشىسى نۇرلان سەيتىموۆ ەستونيانىڭ ريگيكوگۋ پارلامەنت سپيكەرى حەنن پىللۋااس مىرزامەن كەزدەسۋ وتكىزدى. بۇل تۋرالى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.پرەزيدەنت 11 اقپان، 2020مەملەكەت باسشىسىنا ەكولوگيالىق كودەكستىڭ ازىرلەنۋ بارىسى جونىندە مالىمەت بەرىلدىكەزدەسۋ بارىسىندا ماعزۇم مىرزاعاليەۆ مينيسترلىك جۇمىسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى بويىنشا مەملەكەت باسشىسى بەرگەن تاپسىرمالاردىڭ ورىندالۋ بارىسى تۋرالى ەسەپ بەردى. بۇل تۋرالى اقوردانىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.قازاقستاندا كيىكتى 2023 جىلعا دەيىن اتۋعا تىيىم سالىندىقازاقستاندا كيىكتى 2023 جىلعا دەيىن اتۋعا تىيىم سالىندى. بۇل تۋرالى ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسى كوميتەتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى ساكەن دىلداحمەت پاراقشاسىندا جازدى.ايان بەيسەنباەۆ برازيلياداعى حالىقارالىق تۋرنيردە ۇزدىك بەستىككە ەندىبرازيليانى سانپاۋلو قالاسىندا ترياتلوننان پانامەريكا كۋبوگى اياقتالدى. ءىرى حالىقارالىق سىنعا قازاقستاندىق اتلەت ايان بەيسەنباەۆ تا قاتىستى. بۇل تۋرالى . حابارلادى.قازاقستانوڭتۇستىك كورەيا اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرى تالقىلاندىسىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى شاحرات نۇرىشەۆ باستاعان قازاقستاندىق دەلەگاتسيا قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن كورەيا رەسپۋبليكاسىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىكتەرى اراسىنداعى ساياسي كونسۋلتاتسيالاردىڭ 10شى وتىرىسىنا قاتىستى. بۇل تۋرالى ءسىم ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.پارلامەنت 11 اقپان، 2020سەنات دەپۋتاتتارى ازەربايجانداعى پارلامەنتتىك سايلاۋ بارىسىن باقىلادىسەناتور نۇرتورە ءجۇسىپ جانە مۇراتباي جولداسبەكوۆ ازەربايجاندا وتكەن كەزەكتەن تىس پارلامەنتتىك سايلاۋعا قاتىستى. بۇل تۋرالى پارلامەنت سەناتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.ەلوردادا ات سپورتى كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى باستالدىمەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس ەلوردادا قولدانىستاعى يپپودروم بازاسىندا ەرەكشە قاجەتتىلىگى بار بالالاردى وڭالتۋعا ارنالعان ات سپورتى كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. بۇل تۋرالى ەلوردا اكىمدىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.
|
ئۇيغۇرتىلنىڭ ئەپسانىسى ۋە رىياللىقىئىزدىنىش تورىئىزدىنىش مۇنبىرى ئوبزور ۋە مۇھاكىمە ئۇيغۇرتىلنىڭ ئەپسانىسى ۋە رىياللىقى يوللانغان ۋاقتى 2010125 04:44:060997 يوللانغان ۋاقتى 2010125 06:41:35توغرا، ھەقىقەتەن ئويلىنىشقا تېگىشلىك. يوللانغان ۋاقتى 2010125 08:40:15سىزنىڭ بۇ يازغانلىرىڭىزنىڭ ئەپسانىلىق كۈچى ئۆزىڭىز ئىنكار قىلغان مەسىلىدىن قېلىشمايدىكەن ياكى ئېشىپ كېتىدىكەن. يوللانغان ۋاقتى 2010125 09:13:13 يوللانغان ۋاقتى 2010125 12:27:18ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئەۋرىشىملىكىنى نەزەردىن ساقىت قىلامدۇق ؟! ... چۈنكى تاۋۇش چىقىرىش تىلنىڭ ئەۋرىشىملىكى بىلەنمۇ مۇناسىۋەتلىك تۇرسا ؟ يوللانغان ۋاقتى 2010125 13:36:31ئۇيغۇرلارنىڭ تاۋۇش چىقىرىش جەھەتتىكى ئەۋزەللىكى ئەمەلىيەت. ئۇنى قۇددۇس ھاپىز ئىلمىيلىككە كۆتۈرۈش جەريانىدا بىر ئاز مۇبالىغە قىلىۋەتكەن، خالاس.1028 يوللانغان ۋاقتى 2010125 14:51:17رۇس تىلىدا ئىككى ش ھەرپى بار ، بىرى ئۇيغۇرچىدىكىگە ئوخشىشىدۇ ،يەنە بىرى ئوخشىمايدۇ ، ئوخشىمايدىغىنىنى نەچچە ئاي مەشىق قىلىپ ئاران چىقارغانمەن . خەنزۇچىدىمۇ بىر قانچە ھەرپلەر بار ،مەيلى يىزىقتا ،مەيلى ئېغىز تىلىدا بىراقلا تەلەپپۇز قىلىپ چىقىرۋەتكىلى بولمايدىغان .دىمەك ھەممىلا تىلدىكى ھەممە تاۋۇشلارنى تەلەپپۇز قىلالايمىز دەپ مىللى پسخىكىمىزغا تايىنىپلا پو ئاتساق ئىلمىيلىك بولمايدۇ ئئەۋرىشىملىكى راست ،ئىنكار قىلىشقا بولمايدۇ ،ئەمما ئەۋرىشىملىكى ئۇنىڭ مۇتلەق ھەممە تىلنى تەلەپپۇز قىلالايدىغانلىقىنى ئەمەس پەقەت دۇنيادىكى نۇرغۇن تىللارغا سېلىشتۇرغاندا ئۆزىگە خاس ئەۋزەللىككە ئىگە ئىكەنلىكىنىلا ئىسپاتلاپ بىرەلەيدۇ .دۇنيادىكى تىلى ئەۋرىشىملىككە ئىگە بولمىغان نۇرغۇن مىللەتلەر تىرىشىپ جاپالىق مەشىق قىلىپ تەلەپپۇز قىلالمايدىغان تاۋۇشلارنىمۇ ئۆلچەملىك تەلەپپۇز قىلالايدىغان ھالەتكە كىلىۋاتقاچقا نى نى تىل ئۇستىلىرى بارلىققا كىلىۋاتمامدۇ ،بۇنىڭغا كۆز يۇمساق ئادىللىق بولماس ؟؟ يوللانغان ۋاقتى 2010125 19:08:34ئۇيغۇر تىلى كەسپىدە مەخسۇس بەش يىل ئوقۇغان ساۋاقدىشىمىزدىن سورىۋالاي،قۇددۇس ھاپىز بۇنى ئىلمىيلىككە قانداق كۆتۈرۈپتىكەن؟ سىز ئەمەلىيەت دەپسىز بۇ قانداق ئەمەلىيەت، خىيالدىكىمۇ، تەسەۋۋۇردىكىمۇ، ياكى ئىدولوگىيەدىكىمۇ؟ يوللانغان ۋاقتى 2010125 20:07:00ئىلمىيلىككە كۆتۈرگەچكە خەلقئارا مۇنبەرگە چىقىپتۇ.كۆز ئالدىمىزدىكىنى دېگەندىمۇ، خەنزۇلار بىلەن ئۇيغۇرنى ئالساق ئۇيغۇر بالىلىرى خەنزۇچىنى ئاسان ئۆگۈنىۋالالايدۇ، تەلەپپۇزىنى توغرا چىقىرىشقا كۆپ كۈچ چىقارمايدۇ، باشقا تىللاردىمۇ شۇنداق. بۇ خەنزۇلارغا نىسبەتەن پەۋقۇلئاددە تەس ئىش. بۇنىڭغىمۇ جەدۋەل لازىم دەپ تۇرىۋالماڭ يەنە.ئالدى بىلەن ئۆزىڭىزدىكى مەسىلىگە جاۋاپ بېرىپ باققايسىز جەدۋەلشۇناس ئاغىينەم، كونا بەرقىدىشىمچاخچاق جۇمۇ، ئانچەمۇنچە چاخچاقلىشىپمۇ تۇرايلى، ئادەمنىڭ ئىچى سىقىلىپ قالىدىكەن مۇنداق520 يوللانغان ۋاقتى 2010125 21:58:10رۇسچىدىكى ئىككى ش نى ئاڭلاپلا پەرىق قىلالىغان، پەرقى روشەن بىلىنگەن، ئۇنىڭدىن باشقا خەنچىدىكى بىر قانچە ئوخشىمايدىغان تاۋۇشنىمۇ مەن ئېنىق پەرىق قىلالىغان ئىدىم...مېنىڭچە ئۇيغۇرچە تىل ئۆگىنىشتە باشقا تىللارغا قارىغاندا تېخىمۇ روشەن ئالاھىدىلىككە ئىگە، بۇنىڭدىن باشقا قۇددۇس ھاپىزنىڭ چەتئەل كىشى ئىسىملىرىنى ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلىش توغرىسىدىكى ئىلمىي ماقالىسى ناھايىتى ئىلمىي قىممىتى يۇقىرى ماقالە.شۇ ماقالىنى مۇشۇ يەرگە يوللاش مۇمكىن بولغان بولسا، ئۇيغۇر تىلىمىزدا باشقا تىللارنى ئىپادىلەش جەھەتتىكى ئىلمىيلىكنى چۇشەنگەن بولاتتۇق.0997 يوللانغان ۋاقتى 2010125 22:06:48مىللىتىمىزنىڭ بېرەر سەبىي بالنى ۋە بېرەر سەبىي خەنزۇ بالىنى چاقىرىپ كېلىپباشقا مىللەت باللىرىنى سېلىشتۇرۇش ئىمكانىيىتى جىق يوق،دىيارىمىزدىكى باشقا ئاز سانلىق مىللەت باللىرىنىڭ نەتىجىسى تىل سېستىمىسى ئوخشاش بولغاچقا ئۇيغۇر باللىرى بىلەن ئوخشاش،بۇ ئىككى مىللەتنىڭ تىلىدىن باشقا تىلدىن بېرەر مۇرەككەپ سۆزنى دىگۈزۈپ بېقىڭ.ئاندىن يەنە شۇ تىلنىڭ ئىگىسىنى چاقىرىپ باھالىتىپ بېقىڭ.قانداق نەتىجە چىقىدىكىن.0997 يوللانغان ۋاقتى 2010125 22:09:59تىلىمىزنى باشقىلارنىڭ ئۆگىنىشى قىيىنغا چۈشمەيدۇنىسبەتەن ئېيىتقاندا،ئەمما يېزىقىمىزنى ۋە ئىملاسىنى باشقىلارنىڭ ئۈگەنمىكى ئانچە ئاسانغا توختىمايدىغىنى راسىت.قۇشۇمچىلار ھەقىقەتەن كۆپ. يوللانغان ۋاقتى 2010125 23:09:05ئىلمىيلىككە كۆتۈرگەچكە خەلقئارا مۇنبەرگە چىقىپتۇ. قايسى خەلقئارا مۇنبەرگە؟ قايسى تىل بىلەن؟ قاچان؟ ھازىر ئۇيغۇرتلىغا ئائىت ھەرقانداق ماقالىنى توردىن تاپالايسىز، مەن گوگۇللاپ باقتىم ھىچ ئۇنداق كىشىنىڭ ئىنگىلىزچە ياكى تۈركچە ياكى فارىسچە ماقالىسى يوققۇ؟ راست شۇنداق بولسا سىزچە قايسى تىلدا چىققاندۇ ئۇ خەلقئارا مۇنبەرگە؟ياكى سىلەرچە مەن قەستەن شۇنداق قىلىۋاتامدىغاندىمەن؟سەپسەتە دېگەن شۇنداق تاتلىق بولىدۇ، ئەمما بۇنداق ھىچكىم ئىسپاتلىمىغان پەرەزنى ئۆز ئىچىمىزدە دەپ ئاغزىمزىنى تاتلىق قىلىشقىلا يارايدۇ.بۇ خۇددى يۈسۈپ خاس ھاجىپ دۇنيادىكى ئون چوڭ پەيلاسۇپنىڭ بىرسى...دېگەندەك تالاي سەپسەتىلەرنىڭ بىرسى، مەن پەقەت كەسپىم بىلەن مۇناسىۋىتى بار بىرسىنىلا ئىنكار قىلىپ قويدۇم. بۇنى قوبۇل قىلالمايدىغانلارنىڭ كۆپ بولىدىغانلىقىنى بىلىپ تۇرۇغلۇق...بۇنىڭ سەۋەبىنى يازمىدا دەپ بولدۇم. يوللانغان ۋاقتى 2010125 23:39:56مەنچە سەپسەتىگە، ساختىغا ئىشىنىپ پەخرلەنگەندىن ھەقىقەتكە ئىشىنىپ ئويلانغان ئەۋزەل.توغرا گەپ، ئالمىنىڭ سىرتىغا قاراپ كىچىك بالىغا ئالمىنى ماختاپ بېرىۋەرسەك، بالا چوڭ بولغاندا ئۇنىڭ ئىچىدىن سېسىق ياكى قۇرۇت چىقىپ قالسا، بۇ بالا باشقىلارغا ئىشەنمەس بولۇپلا قالماي، ئالمىغىمۇ كىچىك ۋاقتىدىكىدەك ياخشى كۆرمەس بولۇپ قالىدۇ. شۇڭا ياخشىسى ئالىمىنىڭ سېسىغىنىمۇ، قۇرۇتىنىمۇ بىلىدىغان ھالەتتە ياخشى كۆرسىتىش لازىم. يوللانغان ۋاقتى 2010125 23:51:21ئەلھەمدۇ دىكى ھدا خنىڭ چىكىتىسىز كىلىدىغان ھسىمانراق بىر ھەرپنى نۇرغۇن كىشىلەر توغرا تەلەپپۇز قىلالمايدۇ، ئەرەپ تىلىدىمۇ ئۈچ خىل س، ئۈچ خىل ز، ئىككى خىل د، ئىككى خىل ئە باركەن بۇلارنىمۇ بىر بىرىدىن پەرقلەندۈرۈپ توغرا تەلەپپۇز قىلالايدىغانلار ناھايىتى ئاز. يوللانغان ۋاقتى 2010126 00:15:38تېما ئېگىسىنىڭ بەزى نەرسىلەرنى ئىنكار قىلىش قارىشى خاتا.بىزدىكى بۇنداق كۆز قاراش ئاساسلىقى بىز بىلەن ياشاۋاتقان بۇ مىللەت خېلى كۆپ تاۋۇشلارنى تەلەپپۇز قىلىشتا بىزدىن كۆپ قىينالغاچقا كېلىپ چىققان. لېكىن بۇنىڭ ئىلمىي ئاساسى بار.1. ئۇيغۇر تىلىنىڭ تاۋۇش سېستىمىسغا قاراپ باقساق. ئۇيغۇر تىلىدا تىل ئالدى، تىل ئارقا، تىل ئارا سوزۇق تاۋۇشلار، لەۋلەشكەن، لەۋلەشمىگەن سوزۇق تاۋۇشلار. ئېگىز، ئوتتۇرا، پەس سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ ھەممىسى بار شوڭا ئۇيغۇرلار باشقا تىللارنى ئۆگەنگەندە سوزۇق تاۋۇش سېستىمىسىنى ئاسان ئۆگۈنىۋالالايدۇ. لېكىن خەنزۇ تىلىنىڭ سوزۇق تاۋۇش سېستىمىىسى ئۇنداق ئەمەس. مەسىلەن ئۇلاردا لەۋلەشكەن تىل ئالدى سوزۇق تاۋۇشى يوق. شۇڭا ئۇلار لەۋلەشكەن تىل ئالدى سوزۇق تاۋۇشى بىلەن لەۋلەشمىگەن تىل ئارقا سوزۇق تاۋۇشلىرىنى پەرقلەندۈرۈپ تەلەپپۇز قىلالمايدۇ. ئۇيغۇر تىلىدىمۇ قوشما سوزۇق تاۋۇشلار يوق، بۇ بىزگە قىينچىلىق تۇغدۇرىشى مۇمكىن ئىدى. لېكىن بىز كىچىكىمىزدىن تارتىپ خەنزۇ تىلى بىلەن ئۇچراشقان بولغاچقا، قوش سوزۇق تاۋۇش بار تىللارنىڭ سوزۇق تاۋۇش سېستىمىسىنىمۇ قىينالماي ئۆگۈنەلەيمىز.2. ئۆزۈك تاۋۇش سېستىمىسىغا كەلسەك مەسىلە تېخىمۇ روشەن ئىپادىلىنىدۇ. ئۈزۈك تاۋۇشلار ئاساسەن تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇلى ۋە تاۋۇش چىقارغان ئورۇنغا ئاساسەن بۆلۈنىدۇ. ئۇيغۇر تىلىنىڭ تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇلى ئاساسەن بىز كۆپ ئۇچرىشىدىغان تىللارنىڭ تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇللىرنىڭ ھەممىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان. شۇڭا كۆپ ئوقۇغۇچىلار تىل ئۆگەنگەندە تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇلىدا قىينالمايدۇ. يەنە بىرسى تاۋۇش ئورنى مەسىلىسى، بۇمۇ ئوخشاش. خەنزۇ تىلىدا تاۋۇشلارنىڭ تاۋۇش چىقىرىش ئورنى جەھەتتىن جايلىشىشى بىر قەدەر تار. ئۇيغۇر تىلىدا بولسا بىر قەدەر كەڭرى ھەم تەكشى. بۇ ئەۋزەللىكمۇ ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلارنىڭ تىل ئۆگەنگەندە ئازراق جاپا تارتىشىغا سەۋەب بولالايدۇ.3. يەنە بىرسى بىزنىڭ تىلىمىزدا يوق، يەنى تاۋۇش ئورنى جەھەتتىن بىزنىڭ تىلىمىزغا ئوخشىمايدىغان تاۋۇشلارنىڭ تەلەپپۇز قىلىش مەسىلىسىگە كەلسەك. بىز كۆپنىچە خەنزۇ تىلىنىنىڭ تاۋۇش سېستىمىسىنى ئۆگۈنۈپ بولغاندىن كېيىن، باشقا بىر چەتئەل تىلىنى ئۆگۈنىدىغان بولغاچقا، خەنزۇ تىلىدىكى بىزنىڭ تىلىمىزدا بولمىغان بەزى تاۋۇشلار بىزنىڭ باشقا بىر چەتئەل تىلىنى ئۆگۈنىشىمىزگە ياردىمى بولىدۇ. مەسىلەن ئىنگىلىز تىلىدە ئىككى خىل تەلەپپۇز قىلىنىدىغان ج تاۋۇشى بار. بىرسى دېگەندەك سۆزلەردىكى، يەنە بىرسى دېگەندەك سۆزلەردىكى. ئەمەلىيەتتە خەنزۇ تىلىنىڭ تاۋۇش سېستىمىسى بىلەن ئۇچرىشىپ باقمىغان ئوقۇغۇچىغا بۇ ئىككىسىنىڭ پەرىقىنى ئۆگۈتۈش بىر ئاز تەس كېلىدۇ. ئەمما، كۆپىنچىمىز خەنزۇ تىلىنىڭ تاۋۇش سېستىمىسى بىلەن تونۇش بولغاچقا ئالدىنقىسى ئۇيغۇر تىلىدىكى ج بىلەن كېيىنكىسى خەنزۇ تىلىدىكى بىلەن ئوخشىغاچقا ئۆگۈنىۋېلىشىمزغا تەس توختىمايدۇ. يەنە كەلتۈرسەم بۇنداق مىساللار ناھايىتى كۆپ. بۇنىڭدىن باشقا ئەرەب تىلى ئۆگۈنۈش، ھىچ بولمىغاندا ھەپتىيەك ئۆگۈنۈش، پەقەت بولمىغاندا بىر ئىككى ئايەتنى بىلىش ۋە ياكى ئۆزى بىلمىسىمۇ باشقىلارنىڭ ئوقۇغىنىنى ئاڭلاشنىڭمۇ يات تىللارنىڭ تاۋۇش سېستىمىسىنى ئېگەللەشكە خېلى كۆپ پايدىسى بولىدۇ.يىغىنچاقلىغاندا، ئۇيغۇر تىلىنىڭ تاۋۇش سېستىمىسىنىڭ بىر ئاز ئەۋزەللىكى بار. ھىچبولمىغاندا، خەنزۇ تىلىغا سېلىشتۇرغاندا. ئۇيغۇر باللارنىڭ باشقا تىللارنىڭ تاۋۇش قىسىمىنى تىز ۋە ياخشى ئېگەللىشى بىر جەھەتتىن موشۇ تاۋۇش سېستىمىسى جەھەتتىكى ئەۋزەللىكتىن بولسا، يەنە بىر جەھەتتىن بىزنىڭ باشقا تىللار بىلەن بالدۇر ئۇچرىشىدىغانلىقىمىزدىن ۋە كۆپ تىل بىلەن ئۇچرىشىدىغانلىقىمىزدىن بولىدۇ دەپ قارايمەن.لېكىن بىر تىلنى ياخشى ئېگەللەش ئۇنىڭ تاۋۇش سېستىمىسىنى ئېگەللەش بىلەنلا چەكلەنمەيدۇ. ئۇيغۇرلارنىڭ قايسى تىللارنىڭ قايسى سېستىمىسىنى ئۆگۈنۈشتە باشقىلارغا قارىغاندا قانداق ئەۋزەللىكى ۋە قولايسىز تەرەپلىرى بارلىقىنى بىلىش ئۈچۈن مەخسۇس تەتقىقات ئېلىپ بېرىشقا توغرا كېلىدۇ. ھەمدە تىلشۇناسلىقنىڭ مەخسۇس موشۇنداق تەتقىقاتى بىلەن شوغۇللىنىدىغان تارماق پېنىمۇ بار.يوقىرىدا گۈلەن ئەپەندىنىڭ يازمىسىغا ئىنكاس شەكلىدە مەن تاۋۇش جەھەتتىكى ئويلىغانلىرىمنى دەپ باقتىم. يەنە پىكىرلىشەرمىز. يوللانغان ۋاقتى 2010126 00:49:48دېگىنىڭىز ئەستايىدىل پكىر بوپتۇ. لېكىن بۇنىڭ ھەممىسى ئىسپاتلانمىغان پەرەز. سىزنىڭ قاراشلىرىڭىزپەقەت تەلەپپۇز ئىمكانىيىتى بارلىقى ھەققىدىكى پەرەزنى چۈشەندۈرىدۇ، لېكىن شۇ ئىمكانىيەت مەشقلەندۈرۈشكە مۇھتاج. بۇنداق ئىمكانىيەت بار دېگەنلىك ھەر قانداق ئۇيغۇر ھىچ بىر مەشقسىز بىۋاستە شۇنداق قىلالايدۇ دېگەنلىك ئەمەس.ئەمەلىيەتتە بۇنداق ئىماكىنىيەتكە ئىگە تىللار ئۇيغۇر تىلىلا ئەمەس.كۆپ تىل بىلگەن كىشى تىلنىڭ تەلەپپۇز قىسمىنى ئاسان ئۆگىنەلەيدۇ، بۇنىڭ سەۋەبى يات تىل ئۆگىنىش جەريانىدا تاۋۇشلارنىڭ ئورنى ۋە تەلەپپۇز ئۇسۇلىغا سەزگۈرلۈك يېتىلدۈرگەنلىكتىن بولغان. بۇنداق سەزگۈرلۈك باشقا تىللارنى ئۆگەنگەندە تەلەپپۇز ئۈچۈن ئەسقاتىدۇ. كۆپ تىللىق موھىتتا ئۆسكەن بالىلارنىڭ يات تىل تاۋۇشلىرىنى پەرقلەندۈرۈش ئىقتىدارى يەككە تىللىق موھىتتا چوڭ بولغانلاردىن ئاسان يېتىلىدۇ. مەن بۇنى ئەرەب تىلىنى مىسال قىلىپ دەپ بولدۇم. مېنىڭ دېگەنلىرىم پەرەز ئەمەس تەجرىبە ئەمەلىيىتى. سىز دېگەن خەنچە ج ياكى ئىنگىلىزچە ج نى خەنچە ياكى ئىنگىلىزچە بىلمىگەن ئۇيغۇر بالىسى بىرنەچچە ئاڭلاپمۇ پەرق قىلالمايدۇ. پەقەت سىز ئوخشايدۇ، دەپ بەرسىڭىز ھە شۇنداقكەن دەيدۇ. بىز تەجرىبىدە بۇنداق سوبىكتىپ تۇيغۇنى تۇيغۇنى تەجرىبىگە قاتناشقۇچىغا ھەرگىز بەرمەيمىز.خەنچە بىلگەننىڭ ئىنگىلىزچە ئۆگىنىشتە تىرناقچىلىكمۇ پايدىسى يوق، خەنچىدىكى ج بىلەن ئىنگىلىزچە ھەرگىز ئوخشىمايدۇ. بىز خەنچە بىلگەچكە شۇنداق ئوخشۇتۇپ ئاڭلىۋالىمىز، بۇنىڭ پەقەت تاۋۇشلارنى پەرقلەندۈرۈشكە تېرىقچىلىك يارىدىمى بولىشى مۇمكىن. مەن بۇنىڭ سەۋەبىنىمۇ دەپ ئۆتتۈم. يوللانغان ۋاقتى 2010126 01:16:04ئۇيغۇر پەرزەنتلىرىنىڭ خەنلەرگە قارىغاندا يات تىل ئۆگىنىشتىكى ئەۋزەللكى مۇزىكا سەزگۈسى، يات تىل بىلەن كىچىكىدىن ئۇچرىشىشدىن ۋاستىسى بىلەن، ياكى باشقا سەۋەپتىن، ئوچۇق مىللي پىسخىكا، بۇلارئەقىلگە ئۇيغۇن پەرەزلەر لېكىن بۇلارنىڭ ھىچقايسىسى ئىسپاتلانمىغان. مەنچە بۇلار قىلىشنى كۈتۈپ تۇرغان ئىشلار. يوللانغان ۋاقتى 2010126 01:24:46ئىنساننىڭ يات تىل تاۋۇشلىرىنى بىر بىرىدىن ئايرىش ئىقتىدارى ئون ئايلىق بولغاندا ئاساسەن يوقايدۇ، ۋە ئاناتىلدىكى تاۋۇشلار مىڭىدە مۇقۇملىنىشقا باشلايدۇ. يات تىل ئۆگىنىش جەريانى دەل شۇ يات تىلدىكى تاۋۇش ۋە شۇ تاۋۇشقا ئورالغان مەنىنى مەشىق ئارقىلىق ئۆزلەشتۈرۈش جەريانىدۇر. مۇشۇ قائىدىچە بولغاندا ئۇيغۇرلار ھەرقانداق تىلدىكى تاۋۇشنى پەقەت ئۇيغۇر تىلىدا بار 30 فونىمىغا ئوخشۇتۇپ ئاڭلايدۇ، بۇنىڭ سىرتىدىكىنى ئاڭلاپ پەرقمۇ قىلالمايدۇ. ئەگەر پەرق قىلماقچى، ئۆگەنمەكچى بولسا مەلۇم مۇددەت مەشق قىلىش كېرەككىلىش مەنبەسىنى سورىسام بولارمۇ؟ئەگەر ئادەمنىڭ ئاۋازلارنى پەرىق ئىتىش ئىقتىدارى بولمىغاندا مەشىق قىلغان بىلەنمۇ بىكار بولار؟ يوللانغان ۋاقتى 2010126 01:28:35چومىسكىنىڭ نەزەرىيىسى ئوخشايدۇ.: ئۇيغۇرتىلنىڭ ئەپسانىسى ۋە رىياللىقى
|
ادەبيەت 14 تامىز، 2020بۇگىن قىزىلجار قالاسىنداعى سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق امبەباپ كىتاپحاناسىندا جازۋشى، سىنشىعالىم، پۋبليتسيست قۇلبەك ەرگوبەكتىڭ كەلبەت اتتى ءسابيت مۇقانوۆتىڭ تاعدىرىنا ارنالعان كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى بولدى.اۆتوردىڭ ءوزى شاراعا ونلاينرەجىمىندە قاتىسىپ وتىردى. ال شارانى وبلىستىق مادەنيەت جانە تىلدەر باسقارماسىنىڭ باستىعى قۇرالبەك اتامۇراتوۆ پەن اقىن، جازۋشىلار وداعىنىڭ استاناداعى فيليالىنىڭ باسشىسى داۋلەتكەرەي كاپ ۇلى جۇرگىزىپ وتىردى. كىتاپ جازۋشىنىڭ تۇلعالىق قىرلارىن ەش بوياماسىز اشۋىمەن مۇقانوۆتانۋعا جاڭا ولجا سالىپ وتىر. بار ءومىرىن، ونەرى مەن قايراتىن تۋعان حالقىنىڭ وركەندەۋىنە ارناعان جازۋشىنىڭ ءوزى:جان سىرىم، حالقىم، ماعان سەنسەڭ ەگەر، بورىشىم شاشىمنان كوپ ساعان بەرەر. جەلكەمە شور تۇسەر دەپ اياماي سال، مەن سەنىڭ وگىزىڭمىن ورگە جەگەر، دەپ، قازاق مادەنيەتىنىڭ بارلىق سالالارىنىڭ دامۋىنا بارلىق كۇشجىگەرىن سالىپ، ەڭبەك ەتكەنى ءمالىم. ءوزىنىڭ سوزىندە قۇلبەك ەرگوبەك ونىڭ جازۋشىلار وداعىن دا العاشقى قۇرۋشىلاردىڭ ءبىرى عانا ەمەس ون بەس جىلداي باسقارىپ، اياعىنان تۇرعىزىپ كەتكەنىن دە اتاپ ءوتتى. قازاق ادەبيەتىنىڭ بارلىق جانرىندا ەڭبەك ەتىپ، ونى شىن مانىندە وگىزدەي ورگە سۇيرەدى. قازاق جاستارىنىڭ كوركەمدىك مادەنيەتىنىڭ قالىپتاسۋىنا ونىڭ بارلىق شىعارمالارى اسەر ەتتى.راس، جازۋشى جەتكىزەمىز، گۇلدەندىرەمىز دەپ جەلپىلدەتكەن كوممۋنيستىك پارتيانىڭ جالعان ۇراندارىنا ابدەن سەنىپ، ءوزى دە سوعان قىزمەت ەتتى. الايدا ول ءبىر سارىنمەن كەتكەن جوق، قازاق مۇددەسىنىڭ تاپتالماۋى ءۇشىن ءتۇرلى شوۆينيستەرگە قارسى بۇعىپ قالماي، اشىق كۇرەستى. قازىر كەيبىر الاشتانۋشى جاستار سابەڭنىڭ ءومىر مەكتەپتەرىندەگى الاش ارىستارىن سىناعانىن جالاۋلاتىپ، ودان حالىق جاۋىن شىعارۋعا تىرىسىپ جۇرگەنى دە بار. بىراق وندايلار سابەڭ الاشتىقتاردى سىناي وتىرىپ، ىستەگەن ەڭبەكتەرىن ايتىپ كەتكەنىنە بويلاي بەرمەيدى. قالاي دەسەك تە سابەڭ ويى بار، قىرى بار قازاقتىڭ كەڭ دالاسى ع.جايلىباي، ال دالانى ەشكىم دە تاريحتان سىزا المايدى. شىعىپ سويلەگەن جەرگىلىكتى عالىم زارقىن تايشىباي، جازۋشى جاراسباي سۇلەيمەنوۆ، استانادان ارنايى كەلگەن ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى ساعىمباي جۇماعۇلوۆ، جىر ارناعان اقىن امانجول زاعىپار جانە باسقالاردىڭ سوزدەرىنەن دە وسى سارىنداس ويلار توگىلدى.التى ءجۇز بەتتىك كەلبەت كىتابى نۇرسۇلتان قالاسىنداعى فوليانت باسپاسىنان قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ استاناداعى فيليالىنىڭ باسشىسى، اقىن داۋلەتكەرەي كاپ ۇلىنىڭ باستاماسىمەن ءبىر مىڭ دانا بولىپ جارىق كورگەنەكەن. كءىتاپتىڭ تەحنيكالىق تۇرعىداعى ساپاسى وتە جوعارى، جۇتىنىپ تۇر. ىشىندەگى وقىرمانعا بەرەرولجاسى دا زور ەكەنى سەزىلۋدە، ويتكەنى ول باسقا ەمەس جازۋشىنىڭ جانىندا بولعان، عىلىمي اتاقدارەجەسىن دە سوعان ارناعان قازاقتىڭ بۇگىنگى ادەبيەتىنىڭ كوشباسشى عالىمدارىنىڭ ءبىرى قۇلبەك ەرگوبەكتىڭ قالامىنان تۋعان. وسىنداي باعالى، اسا قۇندى كىتاپتى شىعارۋعا دەمەۋشىلىك جاساعان جەرگىلىكتى كاسىپكەر، تەرىستىكتىڭ بۇگىنگى اتىمتايجومارتى جومارت وماروۆ.ءسويتىپ، جالعىز تەرىستىك تۇرعىندارى ەمەس، جالپى قازاق ادەبيەتىنە ءبىر ولجالى تۋىندى كەلدى.
|
مۇنەججىملەردىن بىر نەرسە سوراپ، ئۇنىڭغا ئېشىنىشنىڭ ھۆكمى توغرىسىدا ئىسلامى سۇئال جاۋاپمۇنەججىملەردىن بىر نەرسە سوراپ، ئۇنىڭغا ئېشىنىشنىڭ ھۆكمى توغرىسىداتارقاتقان ۋاقىت : 23062021مۇنەججىملەرنىڭ يېنىغا بېرىپ بىر نەرسە سوراش ۋە ئۇلارنىڭ سۆزىگە ئېشىنىش توغرىمۇ؟. ئىمام نەسائىدىن رىۋايەت قىلىنغان ھەدىستە، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: ئۇلارنىڭ يېنىغا بېرىپ بىر نەرسە سوراپ، سۆزىگە ئىشەنگەن كىشىنىڭ ئوقۇغان نامىزى قوبۇل بولمايدۇ دېگەن بۇ ھەدىس سەھىھمۇ؟. بۇ توغرىدا پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامدىن بايان قىلىنغان ھەدىس ۋە ئالىملارنىڭ قارىشىنى ئوچۇقلاشتۇرۇپ بېرىشىڭلارنى سورايمىز؟.مۇنەججىملىكنىڭ ھارام ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلايدىغان نۇرغۇن ھەدىسلەر بايان قىلىندى، ئۇ ھەدىسلەردىن: سەپىيە بىنتى ئەبى ئۇبەيدنىڭ پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنىڭ بەزى ئاياللىرىدىن بايان قىلغان ھەدىسىدە، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: رەمبالدىن بىر نەرسە سوراپ سۆزىگە ئىشەنگەن ئادەمنىڭ قىرىق كۈنلۈك نامىزى قوبۇل قىلىنمايدۇ. مۇسلىم رىۋايىتى.قۇبەيسە ئىبنى مۇخارىق رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنىدۇكى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: سىزىق سېزىپ پال سىلىش، قۇشلارنىڭ ئۇچۇش يۆلىنىشىگە قارىتا پال ئىلىش بولسا، بۇت، رەمبال، پالچى، سېھرىگەر ۋە مۇنەججىملەرنىڭ قىلمىشىدۇر. ئەبۇ داۋۇد ھەسەن ئىسناد بىلەن رىۋايەت قىلغان.ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن بايان قىلىنغان ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: مۇنەججىملىك ئىلمىنى ئۆگەنگەن كىشى سېھرى ئىلمىنى ئۆگەنگەن بولدى، قانچە كۆپ ئۈگەنسە شۇنچە كۆپ بولىدۇ. ئەبۇ داۋۇد سەھىھ ئىسناد بىلەن رىۋايەت قىلغان.مۇئاۋىيە ئىبنى ھەكەم رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: مەن: ئې ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى! مېنىڭ جاھىلىيەت دەۋرىم يېقىن، ئاللاھ بىزگە ئىسلامنى ئاتا قىلدى، بىزنىڭ ئارىمىزدا رەمبالنىڭ يېنىغا كېتىدىغانلار بار دېسەم، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: سەن ئۇلارنىڭ يېنىغا بارمىغىن دېدى، مەن: بىزنىڭ ئارىمىزدا قۇشلارنىڭ ئۇچۇش يۆلىنىشىگە قاراپ پال ئالىدىغانلار بار دېسەم، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: ئۇلارنىڭ ئۆز كۆڭلىدىن ئويدۇرۇپ چىققان سۆزىگە ئىشەنمىگىن دېدى. مۇسلىم رىۋايىتى.ئەبى مەسئۇد ئەلبەدرى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن بايان قىلىنغان ھەدىستە، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: ئىتنىڭ، بۇزۇق ئايالنىڭ ۋە رەمبالنىڭ تاپقان پۇلىدىن چەكلىدى يەنى ھارام قىلدى. بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايىتى.ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا مۇنداق دەيدۇ: كىشىلەر پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامدىن: رەممالپالچىنىڭ تاپقان پۇلى توغرىسىدا سورىغان ئىدى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: ئۇ ھالال ئەمەس دېدى، كىشىلەر: ئې ئاللاھنىڭ ئەلچىسى! ئۇلارنىڭ سۆزلىگەن بەزى سۆزلىرى توغرا چىقىپ قالىدىغۇ؟ دېگەن ئىدى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: ئاشۇ ھەق سۆزنى جىنلار ئوغۇرلۇقچە ئاڭلاپ ئۇلارنىڭ قۇلىقىغا دەيدۇ، شۇنىڭ بىلەن ئۇلار بىر ھەق سۆزگە يۈز يالغاننى ئارىلاشتۇرىدۇ دېدى. بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايىتى.ئەبۇ ھۈرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن بايان قىلىنغان ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: رەممالپالچىنىڭ يېنىغا كېتىپ دېگەن سۆزىگە ئىشەنگەن، ئايالىنىڭ كەينى تەرىپىگە جىنسى مۇناسىۋەت قىلغان كىشى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا نازىل بولغان دىندىن ئاداجۇدا بولغان بولىدۇ. ئەبۇ داۋۇد رىۋايىتى.مۇشۇ ئىشلارنى قىلىش، رەمبالپالچىنىڭ يېنىغا بېرىش ھارام بولىدۇ، ئۇلارغا مال بېرىشمۇ ھارام بولىدۇ، مۇشۇنداق ئىشقا دۇچ كەلگەن كىشى تىزدىن ئاللاھغا تەۋبە قىلىشى كېرەك بولىدۇ. ئىمام نەۋەۋىي پەتىۋالىرى 230بەت.مەنبە: فتاوى الإمام النووي 230
|
تىرامپنىڭ قىزى ئىۋانكا، ئايالى مېلانىيا سوت مەھكىمىسىگە چاقىرتىلدى ئەلكۈيى بىۋاستە تارقىتىش قانىلىتىرامپنىڭ قىزى ئىۋانكا، ئايالى مېلانىيا سوت مەھكىمىسىگە چاقىرتىلدىئامېرىكا تەپتىش ئورگىنى يېقىندا تىرامپنىڭ 2017يىللىق ۋەزىپىگە ئولتۇرۇش مۇراسىمىدا مەبلەغنى قالايمىقان ئىشلىتىش دېلوسىنى تەكشۈردى ھەمدە تىرامپنىڭ قىزى ئىۋانكا ۋە بىرىنچى خانىمى مېلانىيانى چاقىرتىپ كەلدى.ئامېرىكا سىملىق تېلېۋىزىيە ئاخبارات تورى نىڭ 2چېسلادىكى خەۋىرىگە قارىغاندا، بىر پارچە سوت ھۆججىتىدە كۆرسىتىلىشىچە، ئىۋانكا 1چېسلا ۋاشىنگتوندىكى كولومبىيە ئالاھىدە رايونىنىڭ باش تەپتىش ئىشخانىسىدىكى تەكشۈرگۈچىلەرنى گۇۋاھلىق سۆزى بىلەن تەمىنلىگەن. دەۋانىڭ بىر قىسمى سۈپىتىدە زۇڭتۇڭ ۋەزىپىگە ئولتۇرۇش مۇراسىمى كومىتېتىنىڭ رەئىسى تام براكمۇ 17نويابر گۇۋاھلىق بەردى. بۇ سوت ھۆججىتىنىڭ ئېيتىشىچە، تەكشۈرگۈچىلەر مېلانىيا ۋە ۋەزىپىگە ئولتۇرۇش كومىتېتىنىڭ سابىق مۇئاۋىن رەئىسى رىك گەيتىس ۋە تىرامپ سايلام ئەترىتىدىكى توماس براكنى چاقىرتىپ كەلگەن.ھۆججەتتە كۆرسىتىلىشىچە، گەيتىس تىرامپ مېھمانسارىيىدىكى پائالىيەت مەيدانىنى ئۆزى ئورۇنلاشتۇرغان. 2016 ـ يىلى 12 ـ ئايدا گەيتىس ئىۋانكاغا خەت يېزىپ، زۇڭتۇڭ ۋەزىپىگە ئولتۇرۇش كومىتېتىنىڭ تىرامپ بىناسىغا يۇقىرى سوممىلىق ھەق تۆلەشنىڭ زىلزىلە پەيدا قىلىشىدىن ئەندىشە قىلىدىغانلىقىنى، تاراتقۇلارنىڭمۇ بۇنىڭ ئۈچۈن قۇسۇر چىقىرىدىغانلىقىنى ئېيتقان. شۇنىڭدىن كېيىن، گەيتىس مېھمانخانىنىڭ باش دىرېكتورى ۋە تىرامپ جەمەتىنىڭ ئەزالىرى بىلەن بىردەكلىك ھاسىل قىلىپ، 175 مىڭ ئامېرىكا دوللىرى تۆلەپ، كومىتېت ئۈچۈن تۆت كۈنلۈك ياتاق زاكاز قىلىشقا قوشۇلغان. بۇ كومىتېتنىڭ پائالىيىتىنى پىلانلىغۇچى سىتەفېنى ۋىنستون ۋولكوف بۇ سودىغا قارشى تۇرغان ھەمدە باھانى بازار باھاسىنىڭ ئىككى ھەسسىسىگە تەڭ دەپ ئەيىبلىگەن.ئامېرىكا تەپتىش تارماقلىرى 2019يىلى 2ئايدىلا تىرامپنىڭ ۋەزىپىگە ئولتۇرۇش مۇراسىمى مەبلىغىنى تەكشۈرۈشنى باشلىغان. بۇ يىل 1ئايدا، ۋاشىنگتون كولومبىيە ئالاھىدە رايونىنىڭ باش تەپتىش ئىشخانىسى تىرامپ گۇرۇھى ۋە زۇڭتۇڭنىڭ ۋەزىپىگە ئولتۇرۇش مۇراسىمى كومىتېتىنى ئەرز قىلىپ، ئۇلارنىڭ بىر مىليون دوللاردىن ئارتۇق پۇلنى قالايمىقان ئىشلىتىپ، 2017يىللىق زۇڭتۇڭنىڭ ۋەزىپىگە ئولتۇرۇش مۇراسىمىغا ئىشلىتىدىغان مەيدان ھەققىنى كۆپ تۆلىگەنلىكىنى ئېيتقان. ئۆتكەن بىر نەچچە ھەپتىدە، تەكشۈرگۈچى خادىملار ئارقائارقىدىن نۇرغۇن گۇۋاھچىلارنى چاقىرتىپ كەلدى.
|
كورلادىكى ئاچاسىڭىل مەھكۇملاردىن مەلىكەزات بىلەن پاتىگۈلنىڭ سانجى ئاياللار تۈرمىسىدە جازا مۇددىتى ئۆتەۋاتقانلىقى دەلىللەندى ئۇيغۇرسانجى ئاياللار تۈرمىسىنىڭ 3 ۋە 6ئەترىتىدە جازا مۇددىتىنى ئۆتەۋاتقان ئاچاسىڭىل پاتىگۈل مەمەتئوڭدا بىلەن مەلىكىزات مەمەت.ھۆكۈمنامىدە يەنە مەلىكەزاتنىڭ بىر ئائىلە ئايالى ئىكەنلىكى، پاتىگۈلنىڭ بولسا كورلا شەھەر تېكىچى يېزىلىق مال دوختۇرخانىسىنىڭ خادىمى ئىكەنلىكى تىلغا ئېلىنغان. شۇڭا بىز ئالدى بىلەن تېكىچى يېزىلىق ساقچىخانىغا تېلېفون قىلدۇق. ئالاقىدار خادىملار، پاتىگۈل مەمەت ھەققىدە ھەرقانداق بىر مەلۇمات بېرىشنى رەت قىلدى.كورلا شەھەرلىك تەپتىش مەھكىسىنىڭ ئەيىپنامىسىدە مەزكۇر بەش ئايال توپلىشىپ ئاڭلىغان تەبلىغدىكى ئاللاھنىڭ بارلىقى ۋە بىرلىكى، شۇنداقلا ناماز ۋە ھىجاپلىنىشنىڭ ئەھمىيىتى توغرىلىق مەزمۇننىڭ دىنىي ئەسەبىيلىك كە ياتىدىغانلىقى، بۇنداق تەبلىغقە سورۇن ھازىرلاپ بېرىش نىڭ ج خ ج جىنايى ئىشلار قانۇنى نىڭ 290 ۋە 249 ماددىسى بويىچە مىللىي ئۆچمەنلىككە قۇتراتقۇلۇق قىلىش ۋە توپلىشىپ جەمئىيەت تەرتىپىنى بۇزۇش جىنايىتىنى شەكىللەندۈرۈىدىغانلىقى قەيت قىلىنغان. بۇ ئەيىبنامىگە پەزىلەت مەمتىمىن ئىسىلىك بىر تەپتىشنىڭ ئىمزاسى قويۇلغان.كورلا تەپتىش مەھكىمىسىمۇ مەزكۇر تەپتىش پەزىلەت مەمتىمىن بىلەن كۆرۈشۈش تەلىپىمىزنى رەت قىلدى. ئەمما خادىملارنىڭ رەت جاۋاپلىرى ئارسىدىن، كورلادىن كېسىلگەن ئايال مەكۇملارنىڭ ئاز دېگەندە بىر قىسىمىنىڭ سانجىدىكى بىر تۈرمىدە جازا مۇددىتىنى ئۆتەۋاتقانلىقى مەلۇم بولدى. بۇنىڭ بىلەن بىز سانجى ئاياللار تۈرمىسىگە تېلېفون قىلدۇق. ئالاقىدار خادىملاردىن بىرى، مەزكۇر بەش ئايالنىڭ تۈرمەنىڭ قايسى رايونلىرىدا ئىكەنلىكى ھەققىدىكى سوئالىمىزغا جاۋابەن، ئۇلارنىڭ كىملىك نومۇرلىرىنى دەپ بېرىشىمىزنى تەلەپ قىلدى. مەزكۇر خادىم بىز تەمىنلىگەن كىملىك نومۇرىغا ئاساسەن مەلىكەزات مەمەتنىڭ 3رايوندا ئىكەنلىكىنى ئاشكارىلىدى. ئۇ يەنە ئارخىپتىكى مەلۇماتلارغا ئاساسەن، مەلىكىزاتنىڭ بۇ يىل 37 ياش ئىكەنلىكى، جازا مۇددىتىنىڭ 20 يىللىق كېسىلگەنلىكىنى دەلىللىدى. ئۇ يەنە مەھكۇم پاتىگۈل مەمەتنىڭ بۇ تۈرمىنىڭ 6رايونىدا جازا مۇددىتىنى ئۆتەۋاتقانلىقىنى ئاشكارىلاش بىلەن بىرلىكتە، يېشىنىڭ 52 ياش ئىكەنلىكى، جازا مۇددىتىنىڭ 7 يىل ئىكەنلىكىنى دەلىللىدى.مەزكۇر سوت ھۆكۈمى ۋە تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ ئەيىبنامىسىدىن مەلۇم بولۇشىچە، ئۇلارغا ئارتىلغان مەزكۇر ئاتالمىش جىنايەت 2013 يىلى، يەنى مەھكۇملار تۇتقۇن قىلىنىشتىن 6 يىل بۇرۇن يۈز بەرگەن ئىشلار ئىكەن.
|
مىڭجىلدىقتار توعىسىنداعى استانامىڭجىلدىقتار توعىسىنداعى استانا اتتى بابالار وركەنيەتىنىڭ فەستيۆالى ءتورت كۇن بويى ەلوردا تويىنىڭ كوركىن اسىرىپ، سالتاناتىن جاراستىردى. شاتىر استىنداعى شاتتىق، وتاۋ ىشىندەگى ويىنساۋىق، جارمەڭكەدەگى ساۋداساتتىق، كيىز ۇيلەردەگى تاعىلىمدى دارىستەر، دۋلىعاساۋىتتى دۇلەي باتىرلار، قۇسبەگى، اتبەگىلەردىڭ ونەرى ءبارىءبارى وسى اۋىلدىڭ ەنشىسىندە.الماتىلىقتاردىڭ استانا تويىنا تارتۋى. اعاش شەبەرى نۇرجان ءدىلمانوۆ شاكىرتتەرىمەن شەبەرلىك سىنىبىن وتكىزدى. ۇلتتىق اسپاپتىڭ 53 ءتۇرىن جاسايتىن شەبەر جۇمىستى شەبەرحانادا جاساعان ءبىر بولەك، حالىقتىڭ الدىندا جاساعان ءبىر بولەك ەكەنىن ايتادى.كۇي كۇمبىرىمەن ورتەكەنى ويناقتاتقان دومبىراشىنىڭ ونەرى كوپشىلىكتى ءتانتى ەتتى.ات جالىندا اتتى شاباندوزدار دۋمانى. تۇلپار تىزگىندەگەن جىگىتتەر شاپقىنشىلىق جىلدارىنداعى قازاق باتىرلارىنىڭ ەرلىگىن ايشىقتادى. نايزالاسۋدىڭ، قىلىشتاسۋدىڭ، جامبى اتۋدىڭ عاجاپ ۇلگىلەرىن كورسەتتى. اۋىزدىقپەن الىسقان سايگۇلىك ۇستىندەگى قىناما بەلبەۋ بايلاپ، بەس قارۋىن تۇگەل اسىنعان ايبوز ۇلداردىڭ ايقاسى دەلەبەمىزدى قوزدىرىپ، سوناۋ ءبىر عاسىردى كوز الدىمىزعا اكەلگەنى راس.ەلوردا مەرەكەسىنە ات شالدىرىپ كەلگەن وزبەك، تاجىك ۇلتتارى وكىلدەرىنىڭ ونەرى تويدىڭ شاتتىعىن ارلەدى. ۇزىن سيراقتارىنا قاراماي سەكىرە بيلەپ، دابىل قاعىپ دۋمانداتقان الا شاپاندىلاردى قىزىقتاعان قوناقتار دا از ەمەس. ءان ىرعاعىمەن بەلدەسىپ، الىسقان اعايىندارىمىزدىڭ ونەرىن كورەرمەن فوتوسۋرەتكە ءتۇسىرىپ الەك.وڭتۇستىك قازاقستان ءوڭىرىنىڭ قولونەرشىلەرى كيىز باسۋدان شەبەرلىك سىنىبىن وتكىزدى. ولار تۇتىلگەن قوي ءجۇنىن شي بەتىنە ورنالاستىرا ءجۇرىپ، كيىزدىڭ پايدالى قاسيەتتەرى جايىندا اڭگىمەلەدى. قىزىعۋشىلىق تانىتقان ەلوردالىقتار قازاق اۋىلىنداعى تىرشىلىككە ءبىر ءسات ەنىپ كەتكەندەي كۇي كەشتى. شەبەر تاڭشولپان ءىبىجانوۆا بۇل ونەردىڭ اجەسىنەن دارىعانىن ايتادى.قولونەر بۇيىمدارىنىڭ كورمەجارمەڭكەسىنىڭ ساۋداسى قىزۋ ءجۇردى. قازاقى تاقيانىڭ ورنەگى قانداي ادەمى! دەپ تامسانادى ارۋلار.بۇلعارى ساداق، بۇقار جاي،تارتا الماسام ماعان سەرت!دەگەن قازاق باتىرى ادىرنانى كەرە تارتىپ، سۇر جەبەنى نىساناعا دالدەي قادادى.مەرەكەنىڭ دۋمانىن اسىرعان بۇلدىرشىندەر. ۇلتتىق ناقىشپەن ارلەنگەن الاڭقاي بالالاردىڭ كۇلكىسىمەن، ويىنىمەن دۋمانعا تولدى.ازىرلەگەن: اسحات رايقۇلمىڭجىلدىقتار توعىسىنداعى استانامىڭجىلدىقتار توعىستى باس قالادا5 شىلدە، 2016 1205 شىلدە، 2016 181كوشپەندىلەر وركەنيەتىنىڭ كەرەمەتى1 شىلدە، 2016 313اۋىل قوندى حان شاتىر ماڭايىنا4 شىلدە، 2015 205
|
قالاي ءومىر سۇرگەن ءجون مادەنيەت باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابى 3.2قالاي ءومىر سۇرگەن ءجونجولدانعان ۋاقىتى : 2016125 17:43:23ادام ومىرگە ءبىراق رەت كەلەدى.بۇل بارلىق ادام بىلەتىن جاي ساۋات ءارى اشتى شىندىق. ءدال سولاي بولعاندىقتان،ادامدار ءومىردى قاراپايىم،كوڭىلدى،شاتشادىمان وتكىزگەنى ابزال. ءاربىر ادامعا ورتاق،ادامدار جاڭا جاۋعان اپپاق قارداي كىرشىكسىز ومىرگە كەلگەننەن سوڭ مىڭ بوياۋمەن ورنەكتەلىپ،ومىردەن وتكەنگە دەيىن ايتىلمىس ءومىر اتتى الىپ كەمەدە سان تولقىندى،سان تولقۋدى باستان وتكەرەدى. بىردە ارىپ،بىردە سەمىرەدى، بىردە جىعىلىپ، بىردە تۇرادى. بىردە قۋانادى،بىردە جۇبانادى،بىردە قايعىرادى،بىردە كۇلەدى دەمەك، ءسىز قالاي ءومىر سۇرسەڭىز دە ءومىر اتتى بۇل كەمە تال بەسىكپەن ءومىر ەسىگىن اشقان ءسىزدى ءوزىنىڭ ەڭ سوڭعى كومبەسى جەر بەسىگىنە جەتكىزۋدەي جۇرىسىنەن ماڭگى جازبايدى.ولاي بولادى ەكەن، ءسىز بالتانىڭ سابىنداي عانا قىسقا عۇمىرىڭىزدى قالاي عانا كوڭىلدى وتكىزبەسكە؟! قىلت ەتكەن ءىستى جىپكە ءتىزىپ ەسەپتەسۋدىڭ،وت الىپ قوپاعا ءتۇسۋدىڭ،قىزىل كەڭىردەك بولۋدىڭ،بەت جىرتىسىپ وزگەنى دە، ءوزىڭدى دە ارانداۋدىڭ قاجەتى قانشالىق. باستىعىڭىزدىڭ ريزا بولماعان بەينەسى،كاسىپتەستەرىڭىزدىڭ اتتىقاقتى سوزدەرى،باسقالاردىڭ جاقاتپاعان كوزقاراستارى سىزگە سونشالىق ماڭىزدى ما ؟ مىنانى ءبىلۋىڭىز كەرەك. ءسىز وزگەلەر ءۇشىن ەمەس،ءوزىڭىز ءۇشىن ءومىر سۇرەسىز.ادام قايتكەندە كوڭىلدى بولادى ؟ ەڭ اۋەلى،ادامدار ءوزءوزىن تەڭشەي ءبىلۋى كەرەك. جۇرەكجاردى قۋانىشتان كوڭىلىڭىز گۈل بولعاندا اسىپتاسىماڭىز. ساتسىزدىككە جولىعىپ،جول تابا الماي داعدارعاندا اسپان توڭكەرىلىپ جەرگە تۇسكەندەي، اھ ۇرىپ الاساتپاڭىز. كەرىسىنشە قۋانىش پەن قايعىنىڭ قايقاشاندا ەگىز بولاتىنىن ەسىڭىزدەن شىعارماي، سالماقتىلىق پەن بايسالدىلىقتى جانىڭىزعا جولداس تۇتىڭىز.ەكىنشىدەن،كەڭ پەيىل بولىڭىز. بىرەۋدىڭ ەڭبەگىنە كوز قىزارتىپ، ءىشتارلىق كورسەتپەڭىز. باسقالاردىڭ قۋانىشى مەن قايعىسىنا ورتاق بولۋدى،قۋانىشىنا بىرگە قۋانىپ، قايعىسىن ورتاق ارقالاۋدى ءلاززات سەزىنىڭىز.ۇشىنشىدەن،اقشانى بارىنەن ماڭىزدى ورىنعا قويىپ،اقشانىڭ قۇلى بولاتىن،قالتالىنى قولپاشتاپ،قالتاسىزدى قاقپايلايتىن قورقاۋ يدەيادان اۋلاق بولىڭىز.اقشا قولدىڭ كىرى،تۋادا الىپ كەلمەيسىز. و دۇنيەگە الىپ كەتە دە المايسىز. ارتىق داۋلەت باس جارمايدى دەسەك تە قاناعاتسىزدىقپەن بارلىق قاجىرقايراتىڭىزدى،قانتەرڭىزدى،بارىنەن دە زور بايلىعىڭىز بولعان دەنساۋلىعىڭىزدى بوداۋعا تىگىپ، جيناعان داۋلەتىڭىز سوڭىندا كىمگە ءناسىپ بولماق.تورتىنشىدەن،قالتالى،ۇقىقتىلاردىڭ الدىندا قۇراق ۇشىپ،جىرتىسىن جىرتاتىن،وزگەنى زور ،ءوزىڭىزدى قور سانايتىن يدەيادان اۋلاق بولىڭىز. سەبەبى، مەيلى ۇقىقتى،مەيلى قالتالى،ءتىپتى قانشالىق ايبارلى بول،ولاردىڭ ءبىر اياعى كوكتى،ءبىر اياعى جەردى تىرەپ تۇرعانى جوق. ءبارى ءبىر وزىڭىزبەن ۇقساس ادام. ماسەلە ءسىزدىڭ وزىڭىزگە جانە وزگەلەرگە قالاي قاراۋىڭىزدا. ءوزىڭىزدى وزگەلەردەن قور سانايتىن نە قاقىڭىز بار ؟ وزگەلەر ءسىزدىڭ قازانىڭىزعا اس سالىپ بەرىپ وتىرعان جوق قوي، قايتا ءومىردىڭ وزىڭىزگە سيلاعان نەسبەسىن ىجداعاتپەن،ۇجداعاتپەن تەرىپ جەپ،قاجىرلى دا قاراپايىم تۇرمىس كەشىرىپ جاتقان جوقسىز با؟ مىنە، مۇنداي كوپ ساندى ادامداردىڭ ءومىرى ناعىز ءومىر،قاراعايداي قايسار ءومىر،جاسىل ارشاداي جايساڭ ءومىر.
|
15 قاراشا 12:58الماتى. قازاقپارات قازاقستاندا 15 قاراشادا ۇلتتىق ۆاليۋتا كۇنى اتالىپ وتەدى. ءدال وسى كۇن قارجىگەرلەردىڭ كاسىبي مەرەكەسى سانالادى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.بۇگىن ۇلتتىق ۆاليۋتامىز تەڭگەگە 26 جىل تولدى. 1993 جىلى 12 قاراشادا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ 15 قاراشادان باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى تەڭگەنى اينالىمعا شىعارۋ تۋرالى جارلىعى جارىق كوردى. ءدال وسى كۇنى پرەزيدەنت حالىققا ۇندەۋ جاريالادى.وسى ۋاقىتتان باستاپ قازاقستاننىڭ شىنايى تاۋەلسىزدىگىنىڭ ماڭىزدى كەزەڭى باستالادى. بۇنداي تاريحي ساتتەر ەل ومىرىندە ءبىر اق رەت بولاتىن ءىرى وقيعا، دەدى ن. نازاربايەۆ.26 جىلدا تەڭگەنىڭ 4 سەرياسى شىقتى. ءبىرىنشى اقشامىز ۇلى بريتانيادا باسىلىپ شىقتى. 1995 جىلى ءوز بانكنوت فابريكامىز اشىلدى.ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ العاشقى لەگىندە پورترەتتىك سەريا قولدانىلعان. اۆتورلار بانكنوت بەتتەرىندە قازاقتىڭ ۇلى تۇلعالارىنىڭ سۋرەتتەرىن جاريالادى.وسىلايشا تۇڭعىش رەت اقشا بەتىندە ءالفارابي، ءسۇيىنباي، قۇرمانعازى، شوقان ءۋاليحانوۆ، اباي، ءابىلقايىر حان، ابىلاي حان بەينەلەرى جارىق كوردى.ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ ەكىنشى لەگى قازاقستاندا باسىلىپ شىقتى. جاڭا سەريا ءالفارابي دەپ اتالدى.شىعىس ويشىلىنىڭ بەينەسى 20010000 تەڭگەگە دەيىنگى بانكنوتتارعا باسىلدى. بۇل اقشا اينالىمدا كوپ بولعان جوق. ادام بەينەسى سالىنعان بانكنوتالار تەز جىرتىلىپ، مىجىلاتىندىقتان سۋرەتشىلەر پورترەتتىك سۋرەتتەردەن باس تارتا باستادى.ۇلتتىق ۆاليۋتامىزدىڭ ءۇشىنشى بۋىنى 2006 جىلى بايتەرەك بەينەسىمەن جارىق كوردى.بۇل جولى ديزاينەرلەر اقشا بەتىندە تەك قازاقستاننىڭ تاريحىن عانا ەمەس، ساۋلەتى مەن تابيعاتىن دا سىيعىزۋعا تىرىستى. تەڭگەنىڭ بەتىندە اشىق الاقان، تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ قولى، ءانۇراننىڭ نوتالارى باسىلدى.2011 جىلدان باستاپ قازاقستاندىقتاردىڭ قولىندا جاڭا ۆاليۋتا اينالىمعا شىعا باستادى. سامۇرىق سەرياسىنداعى نومينالى 500، 1000، 2000، 5000، 10000 جانە 20000 تەڭگە بولاتىن اقشا پايدا بولدى. ءبىر جاق بەتىندە قازاق ەلى مونۋمەنتى مەن ۇشىپ بارا جاتقان كەپتەرلەر جاريالاندى. ەكىنشى جاق بەتىنە سۋرەتشىلەر الماتى قالاسىنىڭ، ەرتىس وزەنىنىڭ، ءۇستىرت جازىعىنىڭ پانوراماسىن بەينەلەدى دەدى ۇلتتىق بانكتەن.مونەتالاردىڭ ءبىرىنشى پارتياسى گەرمانيادا باسىلدى. ال قازىر مونەتالار قازاقستان مونەتا سارايىندا شىعارىلادى. مونەتا سارايىندا ينۆەستيتسيالىق، كوللەكتسيالىق شاقالار شىعارىلدى.قازىر اينالىمدا نومينالى 1، 2، 5، 10، 20، 50 جانە 100 تەڭگە بولاتىن مونەتالار بار. كەلەر جىلى نومينالى 200 تەڭگە بولاتىن مونەتا شىعادى. ق ر ۇلتتىق بانكى كوللەكتسيالىق مونەتالاردى شىعارۋدى 1995 جىلدان باستاپ جولعا قويعان. ينۆەستيتسيالىق مونەتالار ا 999،9 باعالى مەتالداردان سوعىلعان.تەڭگە ءوز تاريحىندا 3 رەت دەۆالۆاتسياعا ۇشىرادى. 1993 جىلدىڭ قاراشاسىندا 1 قۇنى 4،7 تەڭگە بولاتىن. 1994 جىلدىڭ قاراشاسىندا 1 قۇنى 50 تەڭگەدەن استى.1999 جىلى تۇڭعىش رەت تەڭگە السىرەدى. جىل سوڭىندا 1 قۇنى 138 تەڭگەگە جەتتى.ەكىنشى ديەۆالۆاتسيا سالقىنى 2009 جىلدىڭ سوڭىندا سوقتى. 1 قۇنى 148 تەڭگەگە جەتتى.2014 جىلدىڭ قاڭتارىندا ءۇشىنشى قۇنسىزدانۋ تولقىنى كەلىپ، 1 قۇنى 181 تەڭگەگە جەتتى.2015 جىلدىڭ تامىزىندا قازاقستان تەڭگە باعامىنىڭ ەركىن تەربەلىسىنە كوشتى. بۇگىندە تەڭگەنىڭ رەسمي باعامى 1 388 تەڭگە.
|
20 اقپان 18:31نۇرسۇلتان. قازاقپارات شىعىس قازاقستان وبلىسىنداعى باقتى كەدەن بەكەتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ەربول نۇرالين كەدەندەگى جاعدايدى باياندادى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.قازىرگى ۋاقىتتا باقتى كەدەن بەكەتىندە كوروناۆيرۋس بويىنشا جاعداي تۇراقتى. بۇگىن 20 اقپانداعى مالىمەتكە سەنسەك، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنان كەدەن بەكەتى ارقىلى ءبىر عانا جۇرگىزۋشى ءوتتى. باسقا ق ح ر نەمەسە ق ر ازاماتتارى شەكارادان وتكىزىلگەن جوق، دەدى ە. نۇرالين.ءوز كەزەگىندە باقتى اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ اكىمى الماس چۋشەكوۆ حالىق اراسىندا ەش تۇسىنىسپەۋشىلىك بولماعانىن ايتتى.باقتى اۋىلدىق وكرۋگى بويىنشا كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنىڭ قىتايدا ءورشىپ جاتۋىنا بايلانىستى حالىققا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. قازىرگى ۋاقىتتا اۋىل حالقىندا ەش تۇسىنىسپەۋشىلىك فاكتىلەرى تىركەلگەن جوق. اۋىل حالقى قازىر تىنىش. اتقارىلىپ جاتقان ءىسشارالارعا تۇسىنىستىكپەن قاراۋدا، دەدى اكىم.سونىمەن بىرگە، قازاقپارات مايقاپشاعاي كەدەن بەكەتىندە تۇسىرىلگەن بەينەجازبانى جاريالايدى.ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن وبلىس اكىمدىگى زايسان اۋدانىنداعى اۋرۋحانالارعا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان قىتاي ازاماتتارى جاتقىزىلادى دەگەن اقپاراتتىڭ جالعان ەكەنىن مالىمدەگەن ەدى.قىتايمەن ەكى اراداعى شەكارا جابىلدى. سول ءۇشىن بارلىقتارىڭىزدى سابىرعا شاقىرامىن. ال سول ەلدەن كەلگەن ءبىزدىڭ 5 ازاماتىمىز وقشاۋلانىپ، كارانتينگە جاتقىزىلادى. 3 كۇننەن كەيىن زايسانعا تاعى كەلىپ جاعدايدى باقىلايمىن، دەدى دانيال كەنجەتاي ۇلى.
|
ئالتە ياشتىن تۆۋەن بالىلارغا ئوڭۇشسىزلىق تەربىيەسى بەرگەندە...مەنبە:تىيانشان تورىۋاقتى:20210105 18:36:52بالىلار كېسەللىكلىرى دوختۇرى بولۇش سۈپىتىم بىلەن، ھەر كۈنى خىزمەت جەريانىدا بالىلار ۋە ئاتائانىلار بىلەن ئەڭ كۆپ ئۇچرىشىمەن. مېنىڭ ئىككى بالام بار، بارلىق ئاتائانىلارغا ئوخشاش، بالامنىڭ ساغلام، خۇشالخۇرام چوڭ بولۇپ، ياراملىق ئادەم بولۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن. بالىلارنىڭ ئالغا بېسىشى، ئۆزىنىڭ ئارزۇسىغا يېتىشى ئۈچۈن، مەنمۇ ئىلگىرى تەشۋىشلەنگەن، تىتتىت بولغان، ھەتتا ئاچچىقىممۇ كەلگەن، شۇنداقلا ئاتائانىلار بالىلارغا دېيىشنى ياخشى كۆرىدىغان گەپلەرنىمۇ دەپ باققان: سەن يەنە مۇشۇنداق قىلساڭ، مەن سېنى ياخشى كۆرمەس بولۇپ قالىمەن! سەن نېمىشقا ھېچنېمىنى ياخشى ئۆگىنەلمەيسەن، باشقىلارغا قاراپ باقە. ئەمما، ئامبۇلاتورىيەدە مەسىلە چىققان بالىلارنىڭ بارغانسېرى كۆپىيىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ، شۇنى ئويلىنىپ قالدىم، بالىلارغا مۇئامىلە قىلغاندا خالىغانچە ئىنكار قىلماسلىق، ئوڭۇشسىزلىق تەربىيەسىنى بەك ئاشۇرۇۋەتمەسلىك كېرەك ئىكەن، بولۇپمۇ ئالتە ياشتىن ئىلگىرىكى بالىلارغا تېخىمۇ شۇ.ئالتە ياشتىن ئىلگىرى بالىلار بىخەتەرلىك تۇيغۇسى ئورنىتىلىدىغان ۋە مۇكەممەللىشىدىغان مەزگىلدە تۇرىدۇ، ئەگەر بۇ چاغدا بەك كۆپ ئوڭۇشسىزلىققا ئۇچرىسا، بالىلار سىرتقى دۇنياغا بولغان ئىشەنچ، قىزىقىشتىن مەھرۇم قالىدۇ، بۇ بالىلارنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشىگە پايدىسىز. بولۇپمۇ، ئۈچ ياشتىن بۇرۇن، بالىنىڭ ئۆزىگە بەرگەن باھاسى ئاساسلىقى ئائىلىسىدىكىلەردىن كېلىدۇ. شۇڭا، ئاتائانىلار تىل جەھەتتىكى مۇئەييەنلەشتۈرۈش ۋە باھالارنى كۆپرەك بېرىشى كېرەك.ئەمەلىيەتتە، بالا ئاتائانىنىڭ نۇسخىلاش ماشىنىسىدۇر. ئاتائانىنىڭ ھەرىكەت ئادىتى، تەپەككۇر ئەندىزىسى، كەيپىياتنى بىر تەرەپ قىلىش ئۇسۇلى ۋە تۇرمۇش كەچۈرۈش ئۇسۇلى ھەممىسىنى بالىلار ئۆگىنىپ چىقىدۇ. تەربىيەلەش جەريانىدا قانچىلىك چوڭ مەسىلىگە يولۇقۇشتىن قەتئىينەزەر، ئاتابالىلىق مۇناسىۋەتنى بەدەل قىلىشقا بولمايدۇ. ئاتائانىلار قانچىلىك خاپا بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، بالىلارغا ئۇلارنى ياخشى كۆرىدىغانلىقىنى ھېس قىلدۇرۇشى كېرەك. پەرزەنت تەربىيەسىدە ئاتائانىلار بالىلارنى ھاقارەتلەيدىغان ياكى مەسخىرە قىلىدىغان سۆزلەرنى ئىشلەتسە بولمايدۇ، شۇنداقلا بالىلارغا خالىغانچە ماركا چاپلىسىمۇ بولمايدۇ؛ ئۇلارغا دائىم ئىلھام بېرىپ، ئۇلارغا بولغان مۇھەببىتىنى ئىپادىلەپ، ئۇلارنى كۆپرەك قۇچاقلاپ قويىشى كېرەك؛ بالىلار خاتالىق ئۆتكۈزسە، ۋاقتىدا تۈزىتىپ بەرسىلا بولىدۇ.شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، بالىنىڭ يېتەرسىزلىكىنى قوبۇل قىلىش كېرەك. ھەر بىر بالىنىڭ مۇكەممەل بولمىغان تەرىپى بولىدۇ، بالىنىڭ ئارتۇقچىلىقىنى بايقاپ ھەمدە ئۇنى چوڭايتقاندا، بالا ئاستائاستا ياخشى يۆنىلىشكە قاراپ تەرەققىي قىلىدۇ. مانا بۇ بالىلارنى ئىززەتھۆرمەتكە ئىگە قىلىدىغان، ئۆزىگە ئىشىنىدىغان قىلىشتىكى ئەڭ ئۈنۈملۈك ئۇسۇلدۇر.ئۇنىڭدىن باشقا، بالىلارنى چامى يېتىدىغان ئۆي ئىشلىرىنى قىلدۇرۇپ ئۆگىتىش كېرەك. ئائىلە تۇرمۇشىغا تولۇق قاتناشتۇرۇش ھەمدە بالىنىڭ ئائىلىگە قوشقان تۆھپىسىنى ماختاش ئارقىلىق، ئاستائاستا بالىدا قىممەت تۇيغۇسى يېتىلدۈرگىلى بولىدۇ، بالا ئۆزىنىڭ مۇھىملىقىنى ھېس قىلالايدۇ، تېخىمۇ تەلەپچان بولىدۇ.
|
رامازانداعى قۋعىنسۇرگىن .2 8 2021، 2، 02:02بۇرىنعى بيرما، قازىرگى ميانماداعى مۇسىلماندار ٴۇشىن بيىلعى جاز قورلىق پەن زورلىق ناۋبەتىنە اينالدى. جەرگىلىكتى حالىقتىڭ 89 پايىزىن قۇرايتىن بۋدديستەر يسلام ٴدىنىن ۇستانۋشى روحينيا قاۋىمىن قۋعىنسۇرگىنگە ۇشىراتىپ جاتىر. اسىرەسە، بۋدديستەر 1،8 ميلليون مۇسىلمان تۇراتىن راكحان شتاتىن باسىپ الىپ، قانعا بوكتىردى.قاندى وقيعالار ٴدال ٴقازىر دە جالعاسىپ جاتىر. وسى ۋاقىتقا دەيىن 20 مىڭ مۇسىلمان ازاپتالىپ، ولتىرىلگەن. باستى نازار اۋداراتىن نارسە، جازىقسىز مۇمىندەردى ٴدىني نە ەتنيكالىق توپتار ەمەس، وسى ميانما ۇكىمەتىنىڭ رەسمي قارۋلى كۇشتەرى اياۋسىز قىرىپجويىپ جاتىر. ٴتىپتى بىرنەشە ادامدى تىرىدەي ورتەپ جىبەرگەن. جاس بالالاردى ادام قۇرلى كورمەي، ايۋاندىقپەن مىجعىلاپ ولتىرگەن. مىڭداعان قىزكەلىنشەكتەردىڭ ابىرويى اياق استى ەتىلدى. ونداعان مەشىتتىڭ ورنىندا كۇلى عانا قالعان. ال اشەيىندە ادامي قۇندىلىقتاردى قىزعىشتاي قورعايتىن باتىس اقپارات قۇرالدارى بۇل قاندى قاساپتى بولماشى تۇردە قاۋىمدار اراسىنداعى قاقتىعىس دەپ بۇرمالاپ جازۋدا.ۆاشينگتونداعى يسلام ورتالىعىنىڭ يمامى مۇحاممەد ٴالاسي: ميانماداعى جاعدايعا باتىس ەلدەرى قاساقانا كوز جۇمىپ وتىر. ميانما پرەزيدەنتى تەين سەين روحينيا مۇسىلماندارى ەلدەن كەتسىن، بۇۇ لاگەرلەرىن پانالاسىن دەپ مالىمدەگەن. اسكەريلەر باسقاراتىن بۇل ەلدەگى بيلىك ادامزاتقا قارسى قىلمىس جاساپ جاتىر. جەرگىلىكتى ۇكىمەت ميلليوننان اساتىن مۇسىلمانداردى ٴوز ازاماتتارى رەتىندە رەسمي مويىندامايدى. زاڭسىز ەميگرانتتار دەپ قارا كۇيە جاعىپ وتىر. بۇل جالعان. روحينيا مۇسىلماندارىنىڭ بىرنەشە ۇرپاعى وسى ەلدە تۋىپوسكەن، دەپ اشىنادى.يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنىڭ جاستار فورۋمى ميانماداعى زۇلماتتى قاتاڭ ايىپتادى. جاستار فورۋمى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىن، يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا مۇشە ەلدەردى جانە گۋمانيتارلىق ۇيىمداردى قانتوگىستى تەز ارادا توقتاتۋعا جانە تۋعان ۇيىنەن بەزىپ كەتكەن بوسقىندارعا كومەك كورسەتۋگە شاقىردى.ميانماداعى مۇسىلماندار كوشباسشىسى، دوكتور موحاممەد يۋنۋس حالىقارالىق بايقاۋشىلاردى اراكان ايماعىنا كەلۋگە شاقىردى.ول اراكاندا جەرگىلىكتى بۋدديستەر سوڭعى بىرەر كۇننىڭ ىشىندەاق مىڭداعان مۇسىلماندى قىرىپ تاستاعانىن اشىنا مالىمدەدى. بۇدان باسقا، ول جاپپاي زورلىقزومبىلىق كەسىرىنەن كوپتەگەن مۇسىلماندار ۇشتىكۇيلى جوعالىپ كەتكەنىن جەتكىزدى.سونىمەن بىرگە، يۋنۋس بۋدداعا تابىنۋشالارعا ميانما ۇكىمەت اسكەرى قولداۋ كورسەتىپ، قولدارىنا قارۋجاراق ۇستاتتى دەيدى. ٴقازىر، بيلىك كۇشتەرى ٴبىلىمدى، زيالى مۇسىلمان جاستاردى ەش سەبەپسىز قاماۋعا الىپ، بەلگىسىز جاققا اكەتىپ جاتقانىن ايتادى.مۇسىلمان كوشباسشىسى وسىنداي اياۋسىز اشىق زوبالاڭعا قاراماستان الەمدىك قاۋىمداستىق پەن باتىس ەلدەرى ٴۇنسىز قالىپ وتىرعانىن العا تارتتى.31.07.2012 4225 باسىپ شىعارۋ
|
رادىئومىز 25ئاۋغۇست ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق پروگراممىسى مەھبۇبە ئابلەشنىڭ ئىزدېرىكىنى قىلىپ بەرگەن باياناتنى خەۋەر قىلغاندىن كېيىن، بىر رادىئو ئاڭلىغۇچىمىز بىزگە ئۇچۇر يوللاپ مەھبۇبە ئابلەشنىڭ ھازىر ئەركىن ئىكەنلىكىنى بىلدۈرگەن.ئۇچۇر يوللىغۇچى، مەھبۇبە ئابلەشنىڭ تۈرمىدە 3 يىل ياتقاندىن كېيىن 2011يىلى قويۇپ بېرىلگەنلىكى، ئۇنىڭ ھازىر ئۈرۈمچىدىكى مەلۇم بىر ئىدارىدە ئىشلەيدىغانلىقى، ئۆزىنىڭ مەھبۇبە ئابلەش بىلەن بۇ يىل يازدا ئۈرۈمچىدە ئۇچرىشىپ قالغانلىقىنى بىلدۈرگەن.بىز بۇ ئۇچۇرنىڭ راستيالغانلىقىنى دەرھال دەلىللەشكە تىرىشتۇق. تېلېفونىمىزنى قوبۇل قىلغان مەھبۇبە ئابلەش ئۆزىنىڭ مەھبۇبە ئابلەش ئىكەنلىكىنى ئېيتقان بولسىمۇ، رادىئومىز زىيارىتىنى قوبۇل قىلىشىنى رەت قىلدى.مەھبۇبە ئابلەش ئەسلى شىنجاڭ خەلق رادىئو ئىستانسىسىنىڭ مۇخبىرى. ئۇنىڭ 2008يىلى خىتاينىڭ ئاتالمىش قوش تىل سىياسىتىنى تەنقىد قىلغانلىقى ئۈچۈن قولغا ئېلىنغانلىقى خەۋەر قىلىنغان. ئامېرىكىدىكى دىئالوگ فوندى جەمئىيىتى ئەينى چاغدا مەھبۇبە ئابلەشنىڭ بۆلگۈنچىلىك جىنايىتى بىلەن ئەيىبلەنگەنلىكىنى بىلدۈرگەن.خىتاي شۇندىن كېيىن مەھبۇبە ئابلەش ھەققىدە ھېچقانداق ئېنىقلىما ۋە تولۇقلىما مەلۇمات بەرمىگەن.ئامېرىكا ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق پروگراممىسى تۈنۈگۈنى باياناتىدا خىتاينى مەھبۇبە ئابلەش قاتارلىق تۈرمىدىكى 17 نەپەر ئۇيغۇر ژۇرنالىست ھەققىدە مەلۇمات بېرىشكە چاقىرغان ئىدى.
|
قازاقستان بارىسى ءتۋرنيرىنىڭ جەڭىمپازدارى قالاي ماراپاتتالادى؟ونىڭ ايتۋىنشا، وسى جىلدار اراسىندا جوباعا اۋىل، اۋدان، وبلىس دەڭگەيىندە 100 مىڭنان استام بالۋان قاتىسقان. ءار جىلى ءتۋرنيردى 9 مىڭنان استام جانكۇيەر، 8 ملن استام كورەرمەن تاماشالايدى.جوبا اياسىندا قازاق كۇرەسىنە، سپورتشىلارعا دەگەن مەملەكەتتىك قولداۋ جوعارى دەڭگەيدە كورسەتىلەدى. بالۋاندارعا اقشالاي سىيلىقتار، التىن بەلبەۋ، كولىكتەر تابىستالدى. حالىق قولداۋىنا يە بولعان جوبانى 2015 جىلى ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆ كەلىپ تاماشالاپ، بالۋانداردى ماراپاتتاعان بولاتىن. ال، 2019 جىلى قر پرەزيدەنتى ق.ك.توقاەۆ مىرزا قاتىسىپ، ۇلتتىق كۇرەسكە ۇلكەن قولداۋ ءبىلدىردى. قازاقستان بارىسى ءتۋرنيرىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ ناتيجەسىندە ۇلتتىق كۇرەسكە قىزىعۋشىلار قاتارى ءوسىپ كەلەدى. مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ رەسمي ستاتيستيكاسىنا سايكەس، قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە 130 مىڭنان استام ادام قازاق كۇرەسىمەن اينالىسادى. بۇل جەكپەجەك سپورت تۇرلەرىندەگى ەڭ جوعارى ناتيجە. بۇل دا ۇلكەن جۇمىستىڭ ناتيجەسى، دەدى ب.ءسابيتوۆ.بيىلعى مەرەيلى ونىنشى تۋرنير ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى مەن قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلىنىڭ 150 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالىپ وتىر. ىرىكتەۋدەن وتكەن 37 بالۋان تەرەڭدەتىلگەن مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن ءوتىپ، دوپينگ سىناماسىن تاپسىردى.بيىل تۋرنير اسسوتسياتسياسى بەكىتكەن ەرەجەگە سايكەس وتكىزىلەدى. قازاق كۇرەسىنىڭ ديناميكاسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا بەلدەسۋ ۋاقىتى قىسقارتىلدى. بۇل وزگەرىستەر وسى جىل كولەمىندە قر چەمپيوناتتارىندا سىناقتان وتكىزىلىپ، وڭ ناتيجەلەر كورسەتتى.سونداياق سپيكەر اتاپ وتكەندەي، اسسوتسياتسيانىڭ باستاماسىمەن قازاق كۇرەسىنىڭ جاڭا، زاماناۋي، مەنشىكتى بوزكىلەمى قولدانىسقا ەندى، وندا بالۋاندار جالاڭ اياق كۇرەسەتىن بولادى.جەڭىمپاز اتانعان بالۋانعا ءداستۇرلى التىن بەلبەۋ مەن التىننان قۇيىلعان اۋىسپالى تايتۇياق تابىستالادى. ەكىنشى جانە ءۇشىنشى ورىن يەگەرلەرى سايكەسىنشە كۇمىس جانە قولا بەلبەۋلەرمەن ماراپاتتالادى. قارجىلاي جۇلدەلەر: ءى ورىن 25 000 000، ءىى ورىن 5 500 000، ءىىى ورىن 1 800 000 تەڭگە.ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى
|
بىزگە قازاقستاننان ەۋروپاعا بارعان باۋىرلارىمىزبەن ءتىل تابىسۋ قيىنداۋ شۆەتسيا قازاعى ماحمۇت سارباساستانا. قازاقپارات شۆەتسيا ەلىندەگى قازاق مادەنيەت ورتالىعىن 18 جىلداي باسقارعان قانداسىمىز ماحمۇت سارباستىڭ استاناعا كەلگەن ساپارىندا سۇحباتتاسۋدىڭ ءساتى ءتۇستى.ول الەمنىڭ 100 ەلىندە 150 مىڭعا جۋىق فيليالى بار، ەلەكتروتەحنيكا، ەنەرگەتيكا جانە اقپاراتتىق تەحنولوگيالار سالاسىنا ماماندانعان شۆەدتىك ايگىلى كومپانياسىندا 30 جىل ينجەنەر بولىپ قىزمەت اتقارعان. ماحمۇت سارباس مىرزا، قازاق ەلىنە قوش كەلدىڭىز! بۇل قازاقستانعا نەشىنشى رەت كەلۋىڭىز؟ راحمەت! مەن قازاقستانعا جىل قۇرعاتپاي كەلىپ تۇرامىن. بيىلعى ساپارىم نىڭ قاسيەتتى قازاق جەرىندە، ەلورداسى استانا تورىندە وتۋىنە بايلانىستى دەسەم بولادى. ەندەشە، الدىمەن ءوز ءومىر تاريحىڭىز تۋرالى قىسقاشا ايتىپ بەرسەڭىز... تۋعان جەرىم قازاقتار قازىرگە دەيىن مەكەن ەتەتىن تۇركيانىڭ التاي دەگەن اۋىلى. اكە شەشەم سول ەلدەگى باسقا قازاقتار سەكىلدى قىتايدىڭ قۇمىل ايماعىنا قاراستى باركول، اتورىك ءوڭىرى جاقتان ەل باسىنا كۇن تۋىپ، ەل اۋعان زاماندا جۇرتپەن بىرگە اتاقتى گيمالاي تاۋلارىنان اسىپ، 17 جىلداي پاكىستان مەملەكەتىن مەكەندەپ، تۇركياعا جەتكەن قازاقتاردىڭ ءبىرى. وسى ەلگە بارعان سوڭ قۇجات بەرەر كەزدە تەگىڭدى جاز دەگەندە اكەم يمانعالي ءوز تەگى رەتىندە، كەرەي ىشىندە سارباس رۋىنان بولعاسىن يمانعالي سارباس دەپ جازدىرعان. اكەم ەتىنىڭ تىرىلىگى ارقاسىندا پاكىستانداعى قيىن كۇندەر كەشىپ جۇرگەندەاق مەككەگە بارىپ قايتقان ادام، ول جاعىن تۇركياداعى زامانداستارىنىڭ ءبارى بىلەدى. مەن ومىرگە كەلگەندە اكەم انكارادان 350 شاقىرىم قاشىقتىقتاعى التاي اۋىلىندا مال شارۋاشىلىعىمەن جانە دۇكەن اشىپ، ساۋدا جاساۋمەن اينالىسقان ەكەن. ول كىسى مەنىڭ ەكى جارىم جاسىمدا قايتىس بولىپ، جالعىز شەشەمنىڭ قاراۋىندا قالىپپىن. ءبىراق شەشەم دە كوپ ۇزاماي، 7 جاسىمدا و دۇنيەلىك بولىپ كەتتى. سودان اكەم ولگەن سوڭ شەشەمدى وزىنە قاراتىپ العان ءبىر تۋىسقان اعامىزدىڭ قاراۋىندا قالدىم. ءوزىم ءبىر اتادان جالعىزبىن.ول ۋاقىتتا تۇركيادا ەلدىڭ كوبى 5 سىنىپتى قاناعات تۇتىپ، وقۋعا، بىلىمگە اسا ىنتىقپايتىن كەز ەدى. سول بەس جىلدىقتى بىتىرگەن سوڭ اۋىلدا مال باعۋعا كومەكتەسىپ، ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەن ەدىم. شەشەم تۇسكەن شاڭىراقتىڭ ءبىر ۇلى شۆەتسيا ەلىنە بارىپ قارا جۇمىس ىستەپ جۇرەتىن. ول ءبىر جولى اۋىلعا كەلىپ، مەنىڭ جاعدايىمدى كورىپ، بۇلاي جۇرە بەرسەڭ، بولاشاعىڭ قيىن بولادى دەپ ىستانبۇلداعى اعايىنداردىڭ ۇيىنە اپارىپ تاستادى. ءبىراق ول جاقتاعى جاعدايىم تاعى دا ءماز بولماعان سوڭ، كەلەسى جىلى ماعان حابارلاسىپ، شۆەتسيا ەلىنە شاقىردى. ءسويتىپ، بار جوعى 15 جاسىمدا جۇمىس ىزدەپ، وسى كەزگە دەيىن مەكەن ەتىپ كەلە جاتقان ەلىمدەگى ۆەستەروس قالاسىنا باردىم. ول ەلدە كامەلەت جاسىنا تولماعان بالانىڭ جۇمىس ىستەۋىنە تىيىم سالىنعاندىقتان، شۆەد ەلى مەنى مەكتەپكە قابىلدادى. ءبىراق شۆەتسياعا جۇمىس ىزدەپ كەلگەنىممەن بۇل ەلدىڭ تىلىندە ءبىر اۋىز ءسوز بىلمەۋشى ەدىم. سوندىقتان مەكتەپ مۇعالىمدەرى ماعان كۇن سايىنعى ساباقپەن بىرگە 34 ساعات شۆەد ءتىلىن ۇيرەتتى. ساباق وقۋعا، ءتىل ۇيرەنۋگە بەيىمىم وتە جاقسى بولعاندىقتان 45 ايدىڭ كولەمىندە بۇل تىلدە ەركىن سويلەپ، ساباقتا دا ۇزدىك وقۋشىلاردىڭ قاتارىنا قوسىلىپ كەتتىم. مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ نازارىنا ىلىكتىم. ديرەكتور مەنى كابينەتىنە ارنايى شاقىرىپ الىپ، قانداي ماماندىق تاڭداسام دۇرىس بولاتىنى تۋراسىندا كەڭەسىن بەردى. مەن سول مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا قازىرگى ءوز ماماندىعىمدى تاڭدادىم.ءسويتىپ ج و و نى بىتىرگەننەن كەيىن اتومدىق ەنەرگەتيكا جانە گيدروەنەرگيا ءوندىرۋ كومپانياسىندا ينجەنەر بولىپ ۇزاق جىل قىزمەت ەتتىم. التايدان اۋا كوشكەن قازاقتار تۇركياعا بارىپ، سول ەلدى پانا تۇتىپ ءبىرجولا تۇراقتاپ قالدى دەپ ايتۋعا بولادى. دەگەنمەن سول بارعان قانداستارىمىزدىڭ اراسىندا ءارى قاراي ەۋروپا اسىپ كەتكەندەرى دە از ەمەس. وسىنىڭ سەبەبى نەدە؟ الدە ەۋروپادا ءومىر ءسۇرۋ تۇركيامەن سالىستىرعاندا وڭايىراق پا؟ ءيا، ونىڭ ءارتۇرلى سەبەپتەرى بار. قازاقتار نەگىزىنەن تۇركيادان ەۋروپا ەلدەرىنە سوندا تۇراقتاپ قالۋ ءۇشىن بارمايدى. ولاردىڭ كوبى تۇركياداعى تۇرمىسىن جاقسارتىپ الۋدىڭ قامىمەن كەتەدى. ءبىراق بارعانداردىڭ ەشقايسىسى قايتىپ كەلمەيدى. سول جۇمىس ىستەگەن ەلىندە تۇراقتاپ قالىپ جاتادى. ەۋروپادا تۇراتىن قازاقتاردىڭ كوبى ولەرىندە سۇيەگىن ىستانبۇلعا اپارۋدى وسيەتتەپ كەتەتىندىكتەن، تۇرىك ەلىنە تابىتپەن عانا قايتىپ كەلەدى دەپ ايتۋعا بولادى. ال شۆەتسياعا بارعان تۇڭعىش قازاق بالاسى اتاقتى بالۋان قاجىمۇقان اتامىز ەكەنىن ءبارىمىز بىلەمىز. ول كىسى سپورت باسەكەسىنە وراي ستوكگولم قالاسىنا تابانى تيەدى. ال تۇركيا قازاقتارىنان تۇڭعىش بارعان ادام وسمان التاي شىن اتى قۇسان اۆت،. دەگەن اتامىز ەدى. وسىدان 34 اي بۇرىن 98 جاسىندا ومىردەن ءوتتى. ونىڭ ۇلى بريتانيانىڭ مۇناي كومپانياسىندا جوعارى دارەجەلى باسشى بولىپ جۇمىس ىستەگەن. قازىر ەۋروپانىڭ مۇناي كومپانيالارى قاۋىمداستىعىندا قىزمەت ەتەدى. قازىرگى كارى قۇرلىقتاعى قانداستارىمىزدىڭ قارىم قاتىناسى قانداي، مادەني ورتالىقتارى بەلسەندى جۇمىس ىستەپ تۇر ما؟ جالپى كارى قۇرلىقتا ون مادەنيەت ورتالىعى بار. ولار نورۆەگيا، دانيا، گەرمانيا، فرانسيا، گوللانديا، بريتانيا، شۆەتسيا سەكىلدى ەلدەردە رەسمي تۇردە قۇرىلعان. سول ون ەلدە تۇراتىن قازاقتار جىل سايىن كەلىسىپ، ءبىر جەردە ەۋروپا فەدەراتسياسى اياسىندا كىشى قۇرىلتاي وتكىزىپ وتىرادى. سونداياق، جاستاردىڭ جاڭا جىل قارساڭىنداعى دەمالىستى پايدالانىپ كەزدەسۋ وتكىزەدى.ەۋروپاداعى قازاق مادەني ورتالىعىنىڭ قۇرامىنا كىرەتىن ايەلدەردىڭ قولونەر ورتالىعى، جاستاردىڭ سپورت ورتالىعى، ءدىني ورتالىق، سوسىن قازاق مادەنيەتى ورتالىقتارى جۇمىس ىستەيدى. وسى ەلدەردەگى قازاق جاستارى قازاق ءتىلىن بىلە مە؟ ولار ءوزارا كەزدەسۋىندە قاي تىلدە سويلەسەدى؟ جاستاردىڭ ءبارى تۇرىك ءتىلىن بىلەدى دەپ ايتۋعا بولادى. سوندىقتان ولارعا قازاقشا ۇيرەنۋ اسا قيىندىق تۋدىرمايدى. دەگەنمەن ەۋروپا فەدەراتسياسىنىڭ كەزدەسۋدە ورتاق ءتىل رەتىندە اعىلشىن ءتىلىن پايدالانادى. جالپى ەۋروپا دەپ ايتىپ جاتىرمىز عوي. سول قۇرلىقتا قازىرگى كەزدە قانشا قازاق تۇرادى؟ فرانسيادا 700 دەن استام قازاق وتباسى بار. سانى جاعىنان ەكىنشى ورىندا گەرمانيانىڭ كەلن قالاسى، وندا 220 داي، ميۋنحەندە 40 شاقتى وتباسى، بەرليندە دە سولاي، ال شۆەتسيادا 100 ءۇي، دانيادا 1520، گوللانديانىڭ امستەردام قالاسىندا 3540 تاي قازاق وتباسى ءتۇتىنىن تۇتەتىپ وتىر. سوسىن لوندوندا دا وسى شامادا قازاق ءۇيى بار. ايتا كەتۋىم كەرەك، قازاق ەلى تاۋەلسىزدىك العالى بەرى قازاقستاننان دا قانداستارىمىز سول جاققا بارىپ، ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. ءبىراق ولار بىزبەن ارالاسپايدى. سەبەبى قازاقستاننان ەۋروپاعا بارعان باۋىرلارىمىزدىڭ كوبى ورىس ءتىلدى بولعان سوڭ ءتىل تابىسۋ قيىنداۋ. قازاقستاندىق قازاقتار كەڭەستىك تانىم تۇسىنىكتە، ال ءبىز ەۋروپاشا بولعاندىقتان، ءبارىمىزدى ءدىن ورتاقتاستىرار دەپ ويلاپ ەدىك، ول دا سەبەپ بولا المادى. تاماقتى دا، باسقانى دا مۇسىلمان بالاسى بولعان سوڭ بىزدەگى قازاقتار ويلانىپ، تالعاپ جەيدى. ال ورىسمىنەزدى جاستارعا ءبارىبىر ەكەن. ولار ويناپكۇلەتىن جەردى ىزدەپ تۇراتىن كورىنەدى... بۇعان بولا مەن رەنجىمەيمىن، ولاردا ءمىن جوق، ءمىن بولسا، سول جاستاردىڭ اكەشەشەسىندە، وسكەن ورتاسىندا.مەنىڭشە، جالپى، ۇلتتى، مەملەكەتتى بىرىكتىرەتىن نارسە بولادى دەسەك، ول ورتاق ءداستۇر، ورتاق ءدىن، ورتاق ءتىل. وسى ءۇش ورتاقتىقتان ءبىرتۇتاس ۇلت، ورتاق تۇسىنىك، ەلباسىمىز ۇنەمى ايتىپ جۇرگەندەي، بىرلىك، تۇراقتىلىق قالىپتاسادى. ارينە، ونداي تۇتاستىقتىڭ باسىن بالاباقشادان باستاۋ كەرەك. بۇل دامىعان باتىس ەلدەرىندە بار تاجىريبە. ءسىز قازىر ءومىر ءسۇرىپ جاتقان شۆەتسيا ەلىنىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى، بۇرىنعى وتانىڭىز تۇركيامەن سالىستىرعاندا قانداي دەڭگەيدە؟ مەن بۇدان قىرىق جىل بۇرىن بارعاندا شۆەتسيا ەلىنىڭ حالىق سانى 7.5 ميلليوننىڭ كولەمىندە بولعان. قازىردە سول شامادان اسا ۇزاققا بارعان جوق، 9 ميلليونعا ارەڭ جەتىپ وتىر. جالپى ەۋروپاداعى ەلدەردىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى جامان ەمەس ەكەنى بارشا الەمگە بەلگىلى. الايدا وسى كارى قۇرلىقتاعى ءبىر كەلەلى ماسەلە بار. ولار وتباسى ساياساتىن ءومىر ءسۇرۋ باعدارلاماسىنا قوسپاعان. بالا تۋۋ ءۇشىن ۇيلەنۋ، وتباسىن قۇرۋ مىندەت ەمەس، بالاسىن تۋا بەرەدى ارينە تۋسا. ەگەر جاقسى بولىپ جاتسا، ءارى قاراي نەكە كۋالىگىن الادى. ايتپەسە، ەكى جاققا كەتە سالادى. وتباسىلىق ماسەلەنى سوڭعى ورىنعا قويۋ بۇل ولاردىڭ باستى ءھام ورتاق كەمشىلىكتەرىنىڭ ءبىرى شىعار دەپ ويلايمىن. مەنىڭ ويىمشا، وتباسىن قۇرۋ، بالا تاربيەلەۋدى ءبىرىنشى ورىنعا شىعارسا، جالپى ادامزات بالاسى دۇرىس باعىتقا جول تارتار ەدى. ال شۆەتسيا كورولدىك رەجيىمدەگى ەل. ءبىراق كورول دەگەن ول سيمۆول. بۇل ەلدى ءىس جۇزىندە كوپ جىلدار بويى سوتسيالدەموكراتتار پارتياسى باسقارىپ كەلدى. وسى كەزەڭدە شۆەتسيا ەكونوميكالىق ورلەۋ ءداۋىرىن باستان كەشىرىپ، الەمگە تانىلدى. اتالعان پارتيا 42 جىل ەلدى العا سۇيرەپ كەلدى. سوندىقتان دا شىعار قازىر دامىعان مەملەكەتتەر قاتارىندا... تۇركيا تۋرالى ايتىپ بەرسەڭىز... مەن زاڭدى تۇردە ەكى ەلدىڭ ازاماتىمىن. ءبىرى تۇركيا، ەكىنشىسى شۆەتسيا. سوندىقتان جىل سايىن تۇركياعا دا كەلىپ تۇرامىن. سوندىقتان بۇل ەلدىڭ جالپى جاعدايى مەن ءۇشىن بەيتانىس ەمەس.تۇرىكتەر جاقىن ۋاقىتقا دەيىن جالپىعا مىندەتتى 5 جىلدىق وقۋدى قاناعات تۇتىپ كەلگەنتىن. سونىڭ اسەرىنەن قاراپايىم حالىقتىڭ جارتىسىنا جۋىعى جوعارى وقۋعا قۇلىقتى بولماعان. سول بەس جىلدىقتى بىتىرگەن سوڭ ءارى قاراي ءۇي شارۋاسىنا كومەكتەسىپ بولماسا جەكە كاسىپتەر ىستەپ كەتە بەرگەن. تۇركيا وتباسىلىق كاسىپتى ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاستىرىپ ىستەۋدى داستۇرگە اينالدىرعان ەل. مىسالى اكەسى جيھاز جاساۋمەن اينالىساتىن نەمەسە مەيرامحانا قوجايىنى بولسا، بالاسى دا سول كاسىپتى جالعاستىرۋعا كىشكەنتاي كەزىنەن دايىندالادى. سول ارقىلى كەز كەلگەن تۇرىك ازاماتى بولاشاقتا كىم بولام دەپ باسىن قاتىرمايدى، ج و و دا وقىپ، ءوز ءومىرىنىڭ ازىعىن تابۋدى كوزدەمەيدى. بۇنداي وتباسىلىق كاسىپتى جالعاستىرۋ بۇكىل ەلدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ تۇراقتى دامۋىنا پايدالى بولعانىمەن، كوپشىلىك قاۋىمنىڭ جوعارى ءبىلىم الۋعا دەگەن ىنتاسىن تومەندەتكەن سياقتى. ءداستۇرلى كاسىپتى جالعاستىرۋشىلار ءۇشىن بالانىڭ ۇزاق جىلدار وقىپ، ج و و دا ءبىلىمىن شىڭداۋ ءبىر قاراعاندا بوس اۋرەشىلىك سياقتى بولىپ كورىنەدى.ال ەندى ارتىقشىلىعى جاعىن ايتار بولساق، ەكونوميكاسى دامىعان ەل. ونى جۇرتتىڭ ءبارى بىلەدى. جالپى ەۋروپادا دامىعان وتىزدان استام ەل بار بولسا، سونىڭ ىشىندە تۇرىك ەلى الدىڭعى قاتاردا. بۇل جەردە تۇركيا وسىنداي دەڭگەيگە قايتىپ جەتتى؟ دەگەن سۇراق تۋۋى زاڭدى. ولار تۋريزمدى وتە جاقسى دامىتقان، سوسىن تۇرىك حالقى ساۋدانىڭ تەگىن بىلەدى. وتە ەڭبەكقور، كەز كەلگەن ساۋدا ورتالىعىندا قىزمەت كورسەتۋ جوعارى دەڭگەيدە. ول جاعىنان، قازاقشا ايتقاندا، الدىنا جان سالمايدى. مىنە ارتىقشىلىعى وسى. ودان كەيىن بۇلار سوڭعى جىلدارى جالپىعا مىندەتتى ءبىلىم الۋدى 5 جىلدان 11 جىلعا ۇلعايتتى. مەكتەپتە بۇكىل تۇركى تاريحى جاقسى وقىتىلادى. وزدەرىنىڭ ارعى تەگى كىم ەكەنىن، قايدان شىققانى تۋرالى تەرەڭ تۇسىندىرىلەدى. ال وسىنداي تاريحتى وقىعان جاستارىنىڭ دا، كارىلەرىنىڭ دە قازاق حالقىنا دەگەن قۇرمەتى بولەك بولادى. ويتكەنى ولاردىڭ سانالارىندا وسى كۇنگە دەيىن ازعىنداماي، باسقا ۇلتتاردىڭ ىقپالىنا قاتتى ۇشىراماي كەلگەن اتالارىمىز قازاق دەگەن تانىم بار. ارينە بۇل تۇرىك بىتكەن قازاقتى قۇدايىنداي كورەدى دەگەن ءسوزىم ەمەس، تاريحتى ساناسىنا سىڭىرە بىلگەنى ءبىزدىڭ ۇلتىمىزعا قۇرمەتپەن قارايدى دەگەنىم. ماحمۇت اعا، ءوز وتباسىڭىز تۋرالى ايتىپ بەرسەڭىز. بالالارىڭىز قازىر قايدا تۇرادى، ءوز وتانىنا كەلگەندەرى بار ما؟ شەت ەلدە تۇرعان ەستى قازاقتاردىڭ ورتاق ءبىر ۋايىمى بار. بولاشاقتا ۇرپاقتارىمىز كىم بولادى؟ دەگەن. ءبىزدىڭ جاستارىمىز قازىردىڭ وزىندە اسسيميلياتسيانىڭ كۇشتى اسەرىنە ۇشىراپ بارادى. ۇلت، ءدىن تۋراسىنداعى تانىمتۇسىنىكتەرى كىسى الاڭدايتىنداي دەڭگەيگە جەتكەن.شۆەتسيا ەلىندەگى تۋعان ءتىلىن، ءداستۇرىن، ءدىنىن ۇمىتقان، ءوزىنىڭ كىم ەكەنىن بىلمەيتىن شەتەلدىكتەردى كوپ كوردىك. ولاردىڭ بۇلاي بولۋىنا اۋەلدە اتااناسى ءمان بەرمەگەن. سودان وسى كۇيگە جەتكەن. بۇل مەن ءۇشىن وتە قورقىنىشتى نارسە. سەبەبى مەنىڭ اكەم يمانعالي سارباس شىنجاڭنان ۇدەرە كوشكەن ەلمەن بىرگە، ادام تۇگىلى اسپانداعى قۇستىڭ ءوزى ۇشىپ وتە المايتىن گيمالاي تاۋىنان ءوتىپ، شەتەل استى. سونداعى ولاردىڭ ماقساتى قوراسىنداعى مالى نەمەسە قارا باستارىنىڭ قامى ەمەستىن. بەيبىت ءومىر مەن ءوز ۇرپاقتارىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن كۇرەسۋ ەدى. ال ەندى مەن نەگە بۇگىنگىدەي باياناتتى ومىرىمىزدە ءوز ۇرپاقتارىم تۋرالى تالپىنباۋىم كەرەك؟قازاقستان تاۋەلسىزدىك العان سوڭ مەن وسىنداي ويعا كەلدىم. ءسويتىپ ءبىر قىزىمدى قازاقستانداعى ج و و دا وقىتتىم. ونىڭ ناتيجەسى جامان بولعان جوق، باستىسى قىزىم ءوزى بىلمەيتىن انا ءتىلىن، ءدىنىن، ءداستۇرىن بىلگەن تولىق ادام بولىپ شىقتى. قازىر قازاقستانداعى نورۆەگيا ەلشىلىگىندە جۇمىس ىستەيدى. ەلگە تۇركيادان كەلگەن قازاققا تۇرمىسقا شىقتى. ولاردىڭ ءۇش بالاسى بار، استانادا تۇرادى. مەن 2000 جىلدارى ەۋروپاداعى وقۋى، ەكونوميكاسى دامىعان ەلدە تۇرىپ، ەندى عانا تاۋەلسىزدىك الىپ، ەسىن جيىپ كەلە جاتقان قازاقستانعا وسى قىزىمدى اقشاسىن تولەپ وقىتام دەپ الىپ كەلگەندە كوبىسى تاڭعالعان ەدى. بۇگىنگىدەي نارىقتىق زاماندا بۇل بوس شىعىن دەپ ويلادى. ءبىراق مەنىڭ قىزىم ءبىرىنشى جىلى اقىلى وقىعانىمەن، كەلەسى جىلى ءوز تالپىنىسىنىڭ ارقاسىندا گرانتتى ۇتىپ الدى. بەس جىلدان كەيىن ول ءوزى بىلەتىن اعىلشىن، شۆەد تىلىنەن وزگە قازاق، ورىس تىلدەرىن يگەرىپ قازاق ەلىنە پايداسى تيەتىندەي مامان بولىپ شىقتى. سونداياق، وسى جاقتا تۇرىپ قالۋىنا جول اشىلدى. بۇل، ارينە، مەنىڭ نەگىزگى جوسپارىم ەدى.جاس كەزىمدە قازىرگى كەيبىر ادامدار سەكىلدى ۇلتىمدى ۇمىتىپ، ءوزىمدى شۆەدپىن، شۆەتسيالىق ازاماتپىن دەپ ويلاعام. ءبىراق ەسەيىپ، ەس جيعان سوڭ، ادامعا نە كەرەك ەكەنىنە كوزىم جەتتى. مىنا دۇنيەدە تولىققاندى ادام دەگەن تۇسىنىك بار. تولىققاندى ادام بولۋ ءوزىنىڭ ءتىلىن، سالتءداستۇرىن، ءدىنىن ءبىلىپ عانا قويماي، ولاردى جانىندا ساقتاۋ كەرەك ەكەنىن سەزىندىم... مەنىڭ قالعان ءۇش بالام قازىر شۆەتسيادا تۇرادى. ەكەۋى وتباسىن قۇرعان. ولاردى جاس كۇنىنەن بەرى جىل سايىن ءبىر ايداي ۋاقىت تۇركياعا اكەلىپ تۇراتىنمىن. ونداعى ويىم ازاننىڭ داۋىسىن ەستىسىن، قۇلاعىنا ءسىڭسىن، وزدەرىنىڭ مۇسىلمان ەكەنىن، قازاق دەگەن ۇلتتىڭ ۇرپاقتارى ەكەنىن ءبىلسىن دەگەنىم ەدى. قازىردە سول وتباسىلىق ءداستۇرىمدى جالعاستىرىپ كەلەمىن.داۋرەن ابايەۆ: شەتتەگى قازاقتارعا ەلىمىزدە شىعاتىن باسپا ءسوز جەتكىزىلۋى كەرەكموڭعولياداعى قانداستار تۋرالى فيلمنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى قيىرداعى قازاقتار دەرەكتى فيلمى
|
سۈرىيەدە ئەسىر چۈشكەن ئۇيغۇر ئاياللار ۋە بالىلار ھەققىدە جەمئىيتىمىزنىڭ باياناتى شەرقىي تۈركىستان مائارىپ ۋە ھەمكارلىق جەمئىيىتىباش بەتباياناتلارسۈرىيەدە ئەسىر چۈشكەن ئۇيغۇر ئاياللار ۋە بالىلار ھەققىدە جەمئىيتىمىزنىڭ باياناتىئەسسالام ئەلەيكۇم، ئەزىز مۆھتەرەم قېرىنداشلار! بىر نەچچە كۈندىن بۇيان سۇرىيەدە ئەسىرگە چۈشۈپ قالغان 2000 دىن ئارتۇق شەرقىي تۈركىستانلىق ھەمشىرىلىرىمىز ۋە بالىلارنىڭ سۇرىيەدىن خىتايغا قايتۇرۇلماقچى بولغانلىقى ھەققىدە خەۋەر تارقىلىپ، خەلقىمىزنى ساراسىمىگە سالدى. بۇ خەۋەرنىڭ قانچىلىك توغرا ياكى خاتالىقى ئايرىم بىر مەسىلە.بۇ خەۋەر قانداق بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، خەلقىمىزنىڭ كىملىكى ئاساسىدا خىزمەت قىلىۋاتقان ۋە كۈچىنىڭ يېتىشىچە بارلىق ئىمكانىيىتى بىلەن ئىسلام، مىللەت ۋە ۋەتەن ئۈچۈن ھەرىكەت قىلىۋاتقان شەرقىي تۈركىستان مائارىپ جەمئىيىتىنى، شۇنداقلا مىللەتنىڭ ئۈمىدى ۋە يېتەكلىگۈچىسى بولغان شەرقىي تۈركىستان ئۆلىمالار بىرلىكىنىمۇ ھەممىدىن بەكرەك پەرىشان قىلدى.سۇرىيەدە ئەسىرگە چۈشۈپ قالغان شەرقىي تۈركىستانلىق ھەمشىرىلىرىمىز ۋە نارىسىدە بالىلارنى قۇتۇلدۇرۇش ئۈچۈن، شەرقىي تۈركىستان مائارىپ ۋە ھەمكارلىق جەمئىيىتى ۋە باشقا تەشكىلاتلار جىددىي ھەرىكەت قىلىۋاتىدۇ ۋە ئالاقە ئورنىتىۋاتىدۇ.ھەر قېتىم خەلقنىڭ بېشىغا ئېغىر كۈن چۈشكەندە خەلقنىڭ ئالىملىرىنى ئىزدەيدىغانلىقى ياكى ئۆزى ئىشىنىدىغان كىشىلەردىن ياردەم سورايدىغانلىقى ۋە ئۇلارنىڭ يول كۆرسىتىشىنى كۈتىدىغانلىقى ئېنىق بىر مەسىلە. بۇ سەۋەبتىن خەلقىمىزنىڭ ئالىملىرىغا خىتاب قىلىشىنى توغرا چۈشىنىشكە بولىدۇ. شۇنداقلا سىياسىي مەيداندا ئاكتىپ خىزمەت قىلىۋاتقان مائارىپ جەمئىيىتىنىڭ تېخىمۇ جىددى ھەرىكەت قىلىشىنى تەلەپ قىلىۋاتقانلىقىنىمۇ توغرا چۈشىنىشكە بولىدۇ.ئەمما بىر ئوچۇم ئىنساپسىز كىشىلەر بۇنى باھانە قىلىپ، مائارىپ جەمئىيىتى ۋە ئۆلىمالار بىرلىكىگە تىلھاقارەت قىلىۋاتىدۇ. بىر قېرىندىشىمىز قىيىنچىلىققا ئۇچرىسا، ئۇنى قۇتۇلدۇرۇش، ئۇنىڭ قىيىنچىلىقىنى ھەل قىلىش ئۈچۈن تىرىشچانلىق كۆرسىتىش بىزنىڭ ئىسلامىي، مىللىي، ئەخلاقىي ۋە ئىنسانىي مەجبۇرىيىتىمىزدۇر.بىز پەيغەمبىرىمىزنىڭ مۇسۇلمان مۇسۇلماننىڭ قېرىندىشىدۇر، ئۇنىڭغا زۇلۇم قىلمايدۇ، ئادالەتسىزلىك قىلمايدۇ، ياردەمگە موھتاج بولۇپ قالغاندا، ئۇنى تاشلاپ قويمايدۇ، بىر مۇسۇلمان مۇسۇلمان قېرىندىشىنىڭ قىيىنچىلىقىنى ھەل قىلىپ بەرسە، ئاللاھمۇ ئۇنىڭ قىيامەت كۈنىدىكى قىيىنچىلىقىنى ھەل قىلىپ بېرىدۇ دېگەن ھەدىسلىرىنىڭ روھىغا ئاساسەن، قىيىن ئەھۋالدا قالغان قېرىنداشلارغا ياردەم قىلىشنى شەرەپ، مەجبۇرىيەت ۋە مەسئۇلىيەت دەپ بىلىمىز.شۇنىڭ ئۈچۈن سۇرىيەدە قىيىن ئەھۋالدا قالغان قېرىنداشلىرىمىزنى قۇتۇلدۇرۇش يولىدا قولىمىزدىن كېلىشىچە تىرىشچانلىق قىلىۋاتقانلىقىمىزدىن ھېچكىم شەكشۈبھىدە بولمىغاي.بىز كىم مۇسۇلمان قېرىندىشىنىڭ بىرەر قىيىنچىلىقىنى ئاسانلاشتۇرسا، ئاللاھ ئۇ كىشىنىڭ قىيامەت كۈنىدە بىر قىيىنچىلىقىنى ئاسان قىلىپ بېرىدۇ. كىم قىيىنچىلىققا ئۇچرىغان كىشىگە ياردەم قىلسا، ئاللاھ ئۇ كىشىگە دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ياردەم قىلىدۇ. كىم بىر مۇسۇلماننىڭ ئەيىبىنى ياپسا، ئاللاھ دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ئۇ كىشىنىڭ ئەيىبىنى ياپىدۇ. كىم بىر قېرىندىشىنىڭ ياردىمىدە بولسا، ئاللاھ ئۇ كىشىنىڭ ياردىمىدە بولىدۇ ئىمام مۇسلىم رىۋايىتى، غەربتىكى بىر مۇسۇلماننىڭ پۇتىغا تىكەن كىرىپ كەتسە، شەرقتىكى مۇسۇلمان ئۇنىڭ ئاغرىقىنى ھېس قىلىشى كېرەك دېگەن ئىسلام دىنىمىزنىڭ شوئارى بويىچە، قېرىنداشلىرىمىزنىڭ بېشىغا كەلگەن مۇسىبەتلەرنى بىزنىڭ بېشىمىزغا كەلگەن مۇسىبەت دەپ قارايمىز ۋە قايغۇرىمىز.مۆمىنلەر بىر بەدەنگە ئوخشايدۇ. بەدەننىڭ بىر ئەزاسى ئاغرىپ قالسا، پۈتۈن بەدەن ئاغرىق ھېس قىلغاندەك، مۇسۇلمانلارمۇ بىربىرىگە ياردەم بېرىشكە ئالدىرايدۇ دېگەن ھەدىسنىڭ تەلىماتى بويىچە، مۇسۇلمان قېرىنداشلىرىمىزنىڭ دەردى بىزنىڭ دەردىمىز، ئۇلارغا ياردەم قىلىش ئىمانىي مەجبۇرىيىتىمىز.بىراق بۇ مەسىلىنى ھەل قىلىشتا ئۇسۇلغا دىققەت قىلىشنىڭ مۇھىملىقىنى ئۇنتۇماسلىق كېرەك. چۈنكى بۇ مەسىلە باشقا مەسىلىلەرگە ئوخشىمايدىغان نازۇك بىر مەسىلە. بۇ مەسىلىنىڭ كۆرۈنگەن تەرەپلىرى بار، كۆرۈنمەيدىغان تەرەپلىرىمۇ بار. ئەمما شۇنىسى ئېنىقكى، بىز شەرقىي تۈركىستان مائارىپ ۋە ھەمكارلىق جەمئىيىتى بولۇش سۈپىتىمىز بىلەن قولىمىزدىن كېلىدىغان بارلىق ئىمكانىيەتلەرنى ئىشقا سېلىپ، مۇناسىۋەتلىك دۆلەت ئەربابلىرى، مۇھىم شەخسلەر ۋە تەشكىلاتلار بىلەن ئالاقە قىلىۋاتىمىز.بۇ يەردە شۇنى ئۇنتۇماسلىق كېرەككى، شەرقىي تۈركىستان مائارىپ ۋە ھەمكارلىق جەمئىيىتى بىر دۆلەت ياكى ھۆكۈمەت ئەمەس. بۇ تەشكىلات مىللىتىمىزنىڭ تۈرلۈك قىيىنچىلىقلىرىنى ھەل قىلىشتا كۈچىنىڭ يېتىشىچە ھەر تەرەپلىمە ئۇسۇللار ئارقىلىق ھەرىكەت قىلىدىغان بىر تەشكىلاتتۇر. بۇنىڭغا ئاساسەن تەشكىلاتىمىز ئىمكانىيەت دائىرىسىدە تىرىشچانلىق كۆرسىتىدۇ ھەم كۆرسىتىۋاتىدۇ. تىرىشچانلىق بىزدىن، نەتىجە ئاللاھتىن. بۇ ئىشتا ياخشى نەتىجىلەرنىڭ ئوتتۇرىغا چىقىشىنى جانابىي ئاللاھتىن تىلەيمىز.يەنە شۇنىمۇ ئەسكەرتىپ ئۆتۈش كېرەككى، بىز بۇرۇندىن تارتىپلا پۈتۈن كۈچىمىزنى شەرقىي تۈركىستانغا مەركەزلەشتۈرۈشنىڭ لازىملىقى، شۇنداقلا ھەرقانداق بىر شەرقىي تۈركىستانلىقنىڭ شەرقىي تۈركىستاننىڭ سىرتىدىكى ماجىرالارغا ئارىلاشماسلىقىنىڭ مۇھىملىقى ھەققىدە ئېنىق ۋە روشەن مەيداندا تۇرۇپ كەلدۇق.سۇرىيە ۋە باشقا ئەللەرنىڭ ئىشلىرىغا ئارىلاشماسلىق، پۈتۈن كۈچىمىزنى بىزگە پەرز ئەين بولغان ۋەتىنىمىز شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسىگە مەركەزلەشتۈرۈش، شۇنداقلا خاتا يەردە تۇرۇپ قالماسلىقتا مەيدانىمىز ئېنىقتۇر. شۇنىڭ ئۈچۈن بىر قىسىم كىشىلەرنىڭ بۇ مەسىلىنى باھانە قىلىپ، بۇ مەسىلىنىڭ مەسئۇلىيىتىنى مائارىپ جەمئىيىتىمىزگە ئارتىپ، جەمئىيىتىمىز ۋە رەھبەرلىرىمىزگە تىل تەككۈزۈپ، ھاقارەت قىلىۋاتقانلارنىڭ ئىنساپ قىلىشىنى ئۈمىد قىلىمىز ۋە ئۇلارغا ئاللاھتىن ھىدايەت ۋە ئىنساپ تىلەيمىز. ئەھۋالنىڭ ماھىيىتىنى ۋە ئەڭ توغرىسىنى بىلمەي تۇرۇپ ئۆسەك سۆز تارقىتىشتىن، بىرلىك ۋە قېرىنداشلىق مۇناسىۋىتىمىزنىڭ بۇزۇلۇشىغا يول ئاچىدىغان گەپسۆزلەرنى قىلىشتىن ساقلىنىشىنى تەۋسىيە قىلىمىز.ھۆرمەت بىلەن: شەرقىي تۈركىستان مائارىپ ۋە ھەمكارلىق جەمئىيىتى ئىدارە ھەيئىتىشەرقىي تۈركسىتان تەشكىلاتلار بىرلىكى ھەيئىتى ئىسلام دۇنياسى ئىجتىمائى تەشكىلاتلار بىرلىكىنى زىيارەت قىلدى
|
22 قىركۇيەك 21:38ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە الەۋمەتتى نىساندارعا جىلۋ بەرىلەدى. قازىردىڭ وزىندە بالاباقشالاردىڭ جارتىسىنا، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى نىساندارىنى تورتتەن بىرىنە جىلۋ بەرىلىپ قويدى. سونىمەن بىرگە، الداعى كۇندەرى ءبىلىم بەرۋ مەن مادەني نىسانداردا جىلۋ قوسىلادى، دەپ حابارلايدى قالا اكىمدىگىنەن.الەۋمەتتىك نىسانداردان بولەك كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىن دە جىلۋعا قوسۋ جوسپارلانعان. نىسانداردىڭ جىلۋ قابىلداۋعا دايىن ەكەنى تۋرالى قۇجاتتارى تەكسەرىلگەن. سونىمەن بىرگە جاڭا نىساندارعا بەرىلەتىن جىلۋدىڭ قاينار كوزى ايقىندالعان.جەكە سەكتوردا تۇراتىن حالىق ءۇشىن كومىر قالانىڭ ءارتۇرلى نۇكتەسىندەگى 11 ورىندا ساتىلادى. جانار جاعارماي قويمالارىندا جەتكىلىكتى قور بار. كومىردىڭ باعاسى قاي جەردە قانداي ەكەنىن 109 نومىرىنەن بىلۋگە بولادى. سونداي اق، تۇرعىن ءۇي ماسسيۆتەرىن گازبەن قامتۋ جۇمىسى جالعاسادى، دەلىنگەن اكىمدىكتىڭ حابارلاماسىندا.
|
ومىرلىك ءمانى بار مىسالدار ومىردە ءوز ورنىڭىزدى تابۋعا جول اشادى كەرۋەن تورابىومىرلىك ءمانى بار مىسالدار دانالىققا ۇيرەتەدى، كۇردەلى سۇراقتارعا قاراپايىم جاۋاپتار بەرەدى. جانە مىنەزقۇلقىڭىز بەن اينالاڭىزدا نە بولىپ جاتقانىن قايتا قاراستىرۋعا كومەكتەسەدى. الەمگە وزگەشە قاراۋ ءۇشىن ەرىنبەي وقىپ شىعىڭىز. ءوز كەرەگىڭىزدى تابارىڭىزعا سەنىمىمىز مول.ءونىمسىز ەڭبەك ەتۋ تۋرالى مىسالاڭشى ورماندى كەزىپ ءجۇرىپ ءبىر وتىنشىعا تاپ بولادى. ول قىزۋ جۇمىسقا كىرىسىپ، قۇلاتقان اعاشتارىن بار كۇشىمەن ارالاپ جاتىر ەكەن. جۇمىسقا بەرىلگەنى سونشالىق، ءۇستىباسى قالىڭ تەرگە مالشىنعان. وسىنشاما تەر توگىپ جاتقان ادامنىڭ جۇمىسى نە سەبەپتى باياۋ ءجۇرىپ جاتقانىن بىلمەككە ۇمتىلعان اڭشى ونىڭ جانىنا جاقىندايدى. جاقىنداي كەلە سەبەبىن دە تۇسىنگەن سياقتى. ءسىزدىڭ اراڭىزدىڭ تىستەرى وتكىر ەمەس قوي، دەدى ورمانشى. ازداپ ءجۇزىن وتكىرلەپ الساڭىز بولماي ما؟ دەپ ءسوزىن جالعادى.وتىنشى قاسىنان ءوتىپ بارا جاتقان ادامعا تاڭدانا قاراپ: مۇنىڭىز نە! دەپ داۋىستاپ جىبەردى. مەنىڭ ونى وتكىرلەپ وتىرۋعا مۇلدەم ۋاقىتىم جوق، ءالى 20 اعاشتى ارالاۋىم كەرەك، دەدى وتىنشى ماڭدايىنان تەرىن ءسۇرتىپ جاتىپ.ول اڭشىنىڭ ءسوزىن ارى قاراي قۇلاعىنا دا ىلگەن جوق. تاڭنان بەرى اينالىسىپ جاتقان جۇمىسىنا قايتا كىرىستى.ءتۇيىن: تىنىمسىز ەڭبەك ەتۋ ول ارينە جاقسى. ءبىراق اراسىندا، كوپ تەر توگىپ جاتساڭىز دا ەڭبەگىڭىز نە سەبەپتى ءونىمدى ەمەس ەكەندىگىنە زەر سالعانىڭىز دۇرىس بولار. ءتىپتى، بولماشى نارسەنىڭ ءوزى ءسىزدىڭ جۇمىسىڭىزدى باياۋلاتۋى مۇمكىن. سول سەبەپتى بوسقا كۇش جۇمساعانشا، كىشكەنە اقىلىڭىزدى ىسكە قوسىڭىز. سول كەزدە جۇمىسىڭىزدى تەز ءارى ساپالى ورىنداي الاسىز.اۋلا سىپىرۋشى تۋرالى مىسالءبىر كىسى كومپانياسىنا اۋلا سىپىرۋشى بولىپ جۇمىسقا ورنالاسۋعا كەلىپتى. كادر بولىمىندەگىلەر وعان بىرنەشە سۇراق قويىپ، تەست تاپسىرمالارىن بەرىپ: قۇتتىقتايمىز! ءسىز جۇمىسقا قابىلداندىڭىز. ءوزىڭىزدىڭ پوشتاڭىزدى قالدىرىڭىز. ءبىز سىزگە جۇمىس كەستەسى تۋرالى حابارلاما جىبەرەمىز، دەيدى. نەگىزى مەندە دى ايتپاعاندا، ءتىپتى كومپيۋتەر دە جوق، دەپ مويىندايدى. وندا كەشىرىم وتىنەمىز! وندا ءبىز ءسىزدى قىزمەتكە ورنالاستىرا المايمىز. ءسىز ءۆيرتۋالدى جۇيەدە جوق ەكەنسىز. ال كومپانياسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە جۇمىستى ءتيىمدى ەتۋ ءۇشىن ارقىلى بايلانىسىپ وتىرامىز، دەپ شىعارىپ سالادى.بولعان ىسكە قايران جوق. ول كومپيۋتەر ساتىپ الۋ ءۇشىن اقشا تابۋدىڭ جولىن ويلاستىرا باستايدى. قالتاسىندا 30 دوللار بار. ول اقشاعا فەرمەرلەردەن 10 كيلوگرام الما ساتىپ الادى. كوشەنىڭ ادامدار ەڭ كوپ جۇرەتىن تۇسىنا كەلىپ الگى المالاردى ساتا باستايدى. بىرنەشە ساعاتتىڭ ىشىندە ونىڭ اقشاسى ەكى ەسەگە كوبەيەدى. كەيىن بىرتەبىرتە ساۋداسى جاقسى ءجۇرىپ، تابىسىن 10 ەسەگە ۇلعايتادى. وعان: وسىنداي قارقىنمەن جۇمىس ىستەسەم، ەشكىمگە دە جالدانباياق قويسام بولادى ەكەن عوي، دەگەن وي كەلەدى.ارادا بىرنەشە جىلدار وتەدى، ول استىنا كولىك ساتىپ الىپ مىنەدى. سوسىن شاعىن دۇڭگىرشەك اشادى، كەيىن ونى دۇكەنگە اينالدىرادى. 5 جىلدىڭ اينالاسىندا سۋپەرماركەتتەر جەلىسىنىڭ يەسى اتانادى. كۇندەردىڭ كۇنى بيزنەسىن ساقتاندىرۋ ءۇشىن اگەنتتىككە كەلەدى. ال ساقتاندىرۋ اگەنتى ءتيىمدى ۇسىنىستار بولسا جىبەرىپ وتىرامىز دەگەن جەلەۋمەن ونىڭ پوشتاسىن سۇرايدى. ال ول بولسا بۇرىنعى جاۋابىن قايتالايدى. مەندە پوشتاسى دا، كومپيۋتەر دە جوق! تاڭ قالارلىق! دەپ ساقتاندىرۋشى باسىن شايقايدى. سونداي ۇلكەن كاسىبىڭىز بولا تۇرا، جەكە كومپيۋتەرىڭىز جوق! ەگەر سىزدە كومپيۋتەر بولسا، قانداي نارسەلەرگە قول جەتكىزەر ەدىڭىز؟! دەپ تاڭدانىسىن جاسىرمايدى.سول كەزدە ول: وندا مەن كومپانياسىنىڭ جاي عانا اۋلا سىپىرۋشىسى بولاتىن ەدىم، دەپ جاۋاپ قايتارادى.ءتۇيىن: ەگەر قولىڭىزدا ءبىر زات بولماسا، بالكىم ونىڭ سىزگە كەرەگى دە جوق شىعار؟ەڭ ماڭىزدى سۇراق تۋرالى مىسالبۇل كۇنى اقىلداسىپ العانداي بارلىعى ۇستازعا ءبىر عانا سۇراق قويىپتى: ولگەننەن كەيىن نە بولادى؟.ۇستاز جىلى جىميىپتى دا، ەشتەڭە دەپ جاۋاپ بەرمەستەن جۇرە بەرىپتى. سوسىن شاكىرتتەرى نە سەبەپتى ونىڭ جاۋاپ بەرۋدەن قاشىپ جۇرگەنىن سۇراپتى. اقىرەتتى تەك بۇل ومىردە نە ىستەۋ كەرەكتىگىن بىلمەيتىن ادامدار عانا سۇرايتىنىن بايقادىڭىزدار ما؟ ولارعا ماڭگىلىك جالعاساتىن تاعى ءبىر ءومىر كەرەك، دەپ جاۋاپ بەرىپتى ۇستازدارى. سوندا دا، ولگەننەن كەيىن ءومىر بار ما؟ دەپ ءبىر شاكىرتى سۇراۋدان جالىقپاپتى. ولىمگە دەيىن ءومىر بار ما؟ مىنە، ەڭ ماڭىزدى سۇراق قايدا جاتىر، دەگەن ەكەن ۇستاز.ءۇش دوس تۋرالى مىسالءبىر كۇنى ءۇش دوس بىرىگىپ، قۇرىلىستا ەڭبەك ەتىپتى. جۇمىستىڭ اۋىرلىعى سونشالىق، كۇن سايىن قاتتى شارشايتىن كورىنەدى. سوندا ءوتىپ بارا جاتقان ادامدار نە ىستەپ جاتسىڭدار؟ دەپ سۇرايدى ەكەن.ءۇش دوستىڭ بىرەۋى: مەن جاي ۋاقىتىمدى وتكىزىپ ءجۇرمىن، دەپ تەرىن ءسۇرتىپتى. ەكىنشىسى بولسا: ماعان اقشا تابۋ كەرەك. سول سەبەپتى ەرىنبەستەن وسى جەردە ەڭبەكتەنىپ ءجۇرمىن، دەپ جاۋاپ بەرىپتى. سوسىن ولار ءۇشىنشىسىنىڭ جاۋابىن بىلمەك بولىپ سۇراعاندا، ءۇشىنشى جىگىت: وسى جەرگە ەڭ ادەمى عيمارات سالىپ، ءىشى ادامدارعا تولىپ، ولارعا شىن مانىندە قۋانىش سيلاعانىمىزدى كورگىم كەلەدى، دەپ الىسقا كوز تاستاپتى.ءتۇيىن: ءبىر ىسكە ءۇش ادام، ءۇش ءتۇرلى كوزقاراسپەن قارايدى. تەك ءوزىن عانا ەمەس، وزگەلەرگە دە قۋانىش سيلاسام دەپ جۇمىس ىستەگەن ادام عانا شىنايى باقىتقا بولەنەدى.قاينار: يىنتەرنەتتەن رەداكتور: اراي كورىلىم : 392 رەت
|
خىيالىي دۇنيا قورۇقى قانچىلىك پۇلغا يارايدۇ؟ ئەلكۈيى بىۋاستە تارقىتىش قانىلىخىيالىي دۇنيا قورۇقى قانچىلىك پۇلغا يارايدۇ؟20201214 11:53ئەلكۈيىۋاڭيى تورىمايكول جېكسون دېگەن بۇ ئىسىم ھەممەيلەنگە ناتونۇش ئەمەسقۇ دەيمەن، ئەينى يىللىرى ئۇ دۇنياغا داڭلىق چولپان ئىدى، ھەر قېتىملىق ناخشا كېچىلىكىدە بېلەت سېتىۋېلىش تەس ئىدى، لېكىن مۇشۇنداق تالانتلىق ئىگىسى بۇ دۇنيادىن بالدۇرلا ئايرىلدى. گەرچە ئۇ ئالەمدىن ئۆتكەن بولسىمۇ، ھازىرغىچە ئۇنىڭ ئىسمىنى ياد ئېتىپ تۇرىمىز. مايكول جېكسون ئىلگىرى 17 مىليون ئامېرىكا دوللىرى خەجلەپ بىر خىيالىي دۇنيا قورۇقى سېتىۋالغان، شۇنچە يىل ئۆتۈپ كەتتى، ھازىر بۇ خىيالىي دۇنيا قورۇقى قانچە پۇلغا يارايدۇ؟ئەمەلىيەتتە بۇ خىيالىي دۇنيا قورۇقى بىر چوڭ تىپتىكى دېھقانچىلىق مەيدانى بولۇپ، ئەينى ۋاقىتتا مايكول جېكسون 17 مىليون ئامېرىكا دوللىرى خەجلەپ دېھقانچىلىق مەيدانىنى سېتىۋالغاندىن كېيىن، دېھقانچىلىق مەيدانىغا ھەشەمەتلىك داچا سالدۇرغان. بۇ ھەشەمەتلىك تۇرالغۇنىڭ كۆلىمى مىڭ، چىڭ سۇلالىسى پادىشاھلىرى ئولتۇراقلاشقان زىجىنچېڭدىنمۇ چوڭ بولۇپ، زىجىنچېڭدىن 10 ھەسسە چوڭ ئىكەن. قۇرۇلۇش پۈتكەندىن كېيىن مايكول جېكسون بۇ يەردە خېلى ئۇزۇن تۇرغان. كېيىن بۇ خىيالىي دۇنيا قورۇقىنى كولونى سېتىۋالغاندىن كېيىن، يەنە قايتىدىن باشقىلارغا سېتىۋەتكەن.خىيالىي دۇنيا قورۇقىدا ھەقىقەتەن ھەممە نەرسە بار، مەسىلەن، تەنتەربىيە مەيدانى، كۆڭۈل ئېچىش مەيدانى، ھەتتا سۈنئىي كۆل، يەنە كىنوخانا، شۇنداقلا گۈللۈك قاتارلىقلار بار. ئۇنىڭ ئۈستىگە نۇرغۇن لايىھەنىڭ ھەممىسىنى مايكول جېكسون ئۆزى بېكىتكەن. بۇ خىيالىي باغچادا پەقەت مايكول جېكسون بىرلا ئادەم بولۇپ قالماستىن، ئۇ يەردە يەنە بىر قىسىم بالىلار، كېسەلگە گىرىپتار بولغان بالىلار ۋە ئوقۇغۇچىلارمۇ بار.كېيىن مايكول جېكسون بۇ خىيالىي دۇنيا قورۇقىنى كىم ئارتۇق قىلىپ ساتقاندا، بىر جۇڭگولۇق باي 500 مىليون يۈەن خەجلەپ خىيالىي دۇنيا قورۇقىنى سېتىۋالماقچى بولغان. بۈگۈنكى كۈندە بۇ خىيالىي دۇنيا قورۇقىنىڭ نەق قىممىتى نەچچە مىليارد يۈەنگە يەتتى. شۇڭا بۇ يەردە تۇرمۇش كەچۈرۈش ھەقىقەتەن بىر بەخت ھېسابلىنىدۇ.كۆپچىلىك مايكول جېكسوننىڭ بۇ خىيالىي دۇنيا قورۇقىنى ئاڭلاپ باققانمۇ؟ ئەينى ۋاقىتتا مايكول جېكسون بۇ خىيالىي دۇنيا قورۇقىنى ھەقىقەتەن مۇكەممەل بەرپا قىلغان بولۇپ، خۇددى كىچىك بىر پادىشاھلىققا ئوخشايدۇ، خۇددى چۆچەكلەر دۇنياسىغا كىرىپ قالغاندەك تۇيغۇ بېرىدۇ، گەرچە مايكول جېكسون ئالەمدىن ئۆتكەن بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ ئىسمىنى كىشىلەر مەڭگۈ ياد ئېتىدۇ.
|
كەيبىر ازاماتتار جۇمىسقا ورنالاسۋ ٴۇشىن تانىس كەرەك دەگەن پىكىردە دەپۋتات پارلامەنت28 قىركۇيەك 2018، 11:41كەيبىر ازاماتتار جۇمىسقا ورنالاسۋ ٴۇشىن تانىس كەرەك دەگەن پىكىردە دەپۋتات28 قىركۇيەك 2018, 11:41 2057 0 استاناماجىلىستەگى پارلامەنتتىك تىڭداۋدا دەپۋتات ايگۇل نۇركينا نۇر وتان پارتياسى جۇرگىزگەن ساۋالناما ناتيجەسىندە كەيبىر ازاماتتاردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋ ٴۇشىن تانىس كەرەك دەگەن پىكىردى ۇستاناتىنىن ايتتى، دەپ حابارلايدى . ٴتىلشىسى.دەپۋتات جۇمىسپەن قامتۋ سالاسىنىڭ پروبلەمالارى مەن دامۋ پەرسپەكتيۆالارى تاقىرىبىندا ٴوتىپ جاتقان پارلامەنتتىك تىڭداۋدى ۇيىمداستىرۋ ٴۇشىن ارنايى ۋاقىتشا كوميسسيا قۇرىلعانىن اتاپ ٴوتتى.پارلامەنتتىك تىڭداۋدى وتكىزۋ ٴۇشىن ماجىلىستە ارنايى ۋاقىتشا كوميسسيا قۇرىلىپ، وعان دەپۋتاتتار مەن مينيسترلىكتەردىڭ وكىلدەرى، ساراپشىلار مەن قوعام قايراتكەرلەرى كىردى. سونداياق وسى جىلى ٴماجىلىس الاڭىندا نەگىزگى ماماندار مەن ٴبىلىم بەرۋ ۇيىمداردىڭ، مەملەكەتتىك قۇرىلىمدار وكىلدەرىمەن دوڭگەلەك ۇستەل جانە ساراپشىلىق كەزدەسۋلەر وتكىزىلدى، دەدى اتالعان ارنايى ۋاقىتشا كوميسسيانىڭ جەتەكشىسى.سونداياق ايگۇل نۇركينا نۇر وتان پارتياسى جۇرگىزگەن الەۋمەتتىك ساۋالنامانىڭ قورىتىندىسىنا توقتالدى.ساۋالناماعا قاتىسقان 1500 جۇمىسسىز ادامنىڭ 18ٴى ٴبىر جىل بويى جۇمىس ىزدەپ ٴجۇر ەكەن. ال 15ٴى 3 جىلدان استام ۋاقىت بويى جۇمىسقا ورنالاسۋعا تىرىسۋدا. تابىس كوزى بويىنشا رەسپوندەنتتەردىڭ 34ٴنىڭ كۇنكورىس كوزدەرى بەيرەسمي كىرىستەر، 27ٴى وتباسى مۇشەلەرىنىڭ تابىستارىنا، 16ٴى جاردەماقىلار مەن تولەمدەرگە ٴومىر سۇرەدى، ال 18ٴنىڭ مۇلدەم كىرىستەرى جوق. حالىقتىڭ اراسىندا قامقورشىلىق ۇستانىمى ٴجيى بايقالادى. مىسالى، رەسپوندەنتتەردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋ ٴۇشىن مەملەكەت كومەكتەسۋى ٴتيىس ەكەنىن ايتقان. ال 16ٴى جۇمىسقا ورنالاسۋ ٴۇشىن تانىستاردىڭ نەمەسە دوستارىنىڭ بولۋى قاجەت دەپ ەسەپتەيدى، دەدى دەپۋتات.
|
ايماقتار 25 قاڭتار، 2022192 رەت كورسەتىلدىقوستانايدا اتاانا قامقورلىعىنان ايىرىلعان جانە جەتىمدەر ساناتىنا جاتاتىن 2 مىڭنان استام بالا باسپانا كەزەگىندە تۇر. بالا دەيمىزاۋ، كەزىندە كەزەككە بالا بولىپ تىركەلگەن مۇقتاجداردىڭ الدى بۇگىندە وتىزدان اسىپ كەتكەن. مۇنىڭ سىرتىندا، ءۇي كەزەگىندە تۇرعان ءى جانە ءىى توپتاعى 795 مۇگەدەك تاعى بار. ولاردىڭ ءبىرازى مەملەكەتتەن الاتىن ازىناۋلاق جاردەماقىنىڭ كوبىن وزدەرى جالداپ وتىرعان پاتەردىڭ ايلىق اقىسىنا جۇمسايدى. بۇلار دا جەتىم. كوپ ىشىندە جوقتىقپەن، جالعىزدىقپەن بەتپەبەت قالىپ، تۇرمىس پەن دەنساۋلىقتىڭ تاۋقىمەتىن قاتار تارتىپ، شاراسىزدىقتىڭ شىرماۋىنان شىعا الماي وتىرعان الەۋمەتتىك جەتىمدەر. كوبى جاسىق، مومىن، بىرتوعا تىرشىلىك ەتىپ جاتقان ارتىق اڭگىمەسى جوق بۇيىعى جاندار. ولاردىڭ جالدامالى پاتەردىڭ ىشىندەگى جالدامالى جاستىققا توگىلگەن ىستىق كوز جاسىن سۋىق قابىرعانىڭ سىرتىنداعى كوپشىلىك سەزىنە المايدى.قوستاناي وبلىستىق بالالار ءۇيىنىڭ تۇلەگى الەكسەي كليمكوۆيچ 2011 جىلى 334ءشى بولىپ ءۇي كەزەگىنە تىركەلگەن. سودان بەرى، مىنە، تابانداپ جىلجىپ 11 جىل ءوتتى، قازىر 192ءشى ورىندا تۇر. قوستانايدا جىلىنا 5 جەتىم پاتەرلى بولدى دەگەننىڭ وزىندە، بۇل ازامات 2060 جىلى، ياعني 67 جاسىندا عانا باسپانا باقىتىن سەزىنە الادى ەكەن.الەكسەيدىڭ اڭگىمەسىن ءتۇسىنۋ قيىن. ۇستىڭگى ەرنى مۇرنىمەن ءبىتىسىپ تۋعان قويانجىرىعى بار بالانىڭ ءتىلى وتا جاساعاننان كەيىن دۇرىس دامىماي قالعان. اقىلى ءتۇزۋ، ويى سەرگەك بولعانىمەن، مۇرنىمەن سويلەيدى. سونىڭ كەسىرىنەن ءبىر جەرگە بايىز تاۋىپ جۇمىس ىستەپ، تۇراقتاي الماي ءجۇر. سوڭعى رەت سۆەتوفور ساۋدا ورتالىعىندا جۇك ءتۇسىرۋشى بولىپ ىستەپ جۇرگەن جەرىنەن ارىپتەستەرى ءسوزىن تۇسىنبەگەندىكتەن باسشىلىققا شاعىمدانىپ، جۇمىستان شىعارتىپتى. كوپشىلىكتەن قاعاجۋ كورگەن جاداۋ جان ناندى قارىزعا العانىن ايتىپ كەلگەن سوڭ، جۇمىس ىزدەپ وبلىستىق جۇمىسپەن قامتۋدى ۇيلەستىرۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار باسقارماسىنا باردىق. ءبىزدى جىلى قابىلداعان باسقارما باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ايدا تولەندىقىزى ا.كليمكوۆيچكە الدىمەن قالالىق جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنا بارىپ، جۇمىسسىز رەتىندە تىركەلۋ كەرەكتىگىن، ونداعى ماماندار سودان كەيىن عانا لايىقتى جۇمىس تاۋىپ بەرە الاتىنىن ايتتى. بىردەن ورتالىق ديرەكتورىنا قوڭىراۋ شالىپ، ول كىسىدەن ءبىزدى كەزەكسىز قابىلداۋىن سۇرادى. جاقسى ادامعا العىسىمىزدى ايتىپ، جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنا كەلسەك، ديرەكتور كۇتىپ وتىر ەكەن. الەكسەيدى دەرەۋ تىزىمگە تىركەتىپ، اينالاسى جارتى ساعاتتىڭ ىشىندە جۇمىس تاۋىپ بەردى.ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا، قوستانايدىڭ وزىندە بوس جۇمىس ورنىندارى كوپ. ءتىپتى جۇمىسشى سۇراپ كۇن سايىن قوڭىراۋ شالاتىن كاسىپورىندار بار. بىراق جۇمىسسىز قالعانداردىڭ كوبى ورتالىققا كەلىپ تىركەلۋدى بىلمەيدى. بىلتىر بىزگە بالالار ۇيىندە تاربيەلەنگەن 12 بالا كەلىپ كومەك سۇرادى. 9 بالاعا تۇراقتى جۇمىس تاۋىپ بەردىك، ۇشەۋى ۋاقىتشا جۇمىس ىستەپ ءجۇر. سونداياق 2021 جىلى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى 180 ادام جۇمىس سۇراپ كەلگەن. ولاردىڭ 146سى ءبىزدىڭ ۇسىنىسىمىزدى قابىل الىپ، جۇمىسقا ورنالاستى. قازىر 113 ادام تۇراقتى جۇمىس ىستەپ جاتىر، قالعان 33ءى ۋاقىتشا جۇمىس ورىندارىندا ەڭبەك ەتىپ ءجۇر، دەدى قالا تۇرعىندارىن جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى نادەجدا كوستەنيۋك.الەكسەي كليمكوۆيچ تۇستەن كەيىن ءوزى جالداپ تۇرىپ جاتقان ءۇيدىڭ ماڭايىنداعى كوللەدجگە اۋلا تازالاۋشى بولىپ جۇمىسقا ورنالاستى. ايتۋىنشا، ايلىعى 80 مىڭ تەڭگە، قولىنا تيەتىنى 70 مىڭ. بىلتىر ماريا ەسىمدى قىزعا ۇيلەندىم. ايەلىمنىڭ ءىى توپتاعى مۇگەدەكتىگى بار. ەكى اياعىنىڭ ءسىڭىرى قىسقا، وزدىگىنەن تۇرا المايدى، ارباعا تاڭىلىپ وتىر. جەر ءۇيدىڭ ءبىر بولمەسىن جالداپ وتىرمىز. ىستىق سۋى جوق. دارەتحاناسى سىرتتا بولعاندىقتان، ايەلىمە بيوتۋالەت ساتىپ الدىم. ايەلىم قابىرعاعا سۇيەنىپ ازداپ جۇرە الادى. تاماقتى ءوزى پىسىرەدى، كىردى دە جۋادى. اس ىشەتىن، ايەلىمدى كوتەرىپ دارەتكە وتىرعىزاتىن، ۇيىقتايتىن جەرىمىز دە سول قۋىقتاي عانا ءبىر بولمە. جۇمىستان شىعارىپ جىبەرگەن سوڭ، جاعدايىمىز ءتىپتى قيىنداپ كەتتى. ماريا مەملەكەتتەن 57 مىڭ تەڭگە جاردەماقى الادى. ونىڭ 40 مىڭىن پاتەراقىعا بەرەمىز. قالعانى شايلىعىمىزعا جەتپەيدى. تامىرتانىستىڭ بارىنە قارىزدانىپ بىتتىك. ءوز ءۇيىمىز بولسا دەپ ارماندايمىز. تاياۋدا پرەزيدەنت قاسىمجومارت توقاەۆ مەملەكەت ءاربىر ادامعا نازار اۋدارۋ قاجەت دەدى، قازاقستان حالقىنا دەگەن قور اشىپ، ءبىز سياقتى مۇقتاجدارعا كومەك كورسەتىلەدى دەگەن جاقسى سوزدەردى ەستىپءبىلىپ وتىرمىز. وسىدان كەيىن ءۇمىتىمىز قايتا ويانعانداي بولدى، دەدى الەكسەي كليمكوۆيچ.نە قارايلاساتىن جاناشىر اعايىنتۋىسى جوق، نە قاسىندا بۇرىنعىداي قامقورشى، تاربيەشىسى جوق جاننىڭ ءبىرى مۇحتار نۇرقانوۆ. التى جاسىندا اكەسى جول اپاتىنان قازا تاۋىپ، ىشكىلىككە سالىنىپ كەتكەن اناسىنان تىرىدەي ايىرىلعان سوڭ، قوستانايداعى 2 بالالار ۇيىندە تاربيەلەنگەن. بەسىكتەن بەلى شىقپاي جاتىپ جەتىمدىكتىڭ تاقسىرەتىن تارتقان ازامات ءۇي كەزەگىنە وسىدان 11 جىل بۇرىن تۇرعانىمەن، ءالى كۇنگە دەيىن باسپاناسىز ءجۇر.مۇحتار اناۋمىناۋ قيىنشىلىققا مويىپ، سالى سۋعا كەتەتىن جاسىق جانداردىڭ قاتارىنان ەمەس. بارىنشا تىربانىپ تىرشىلىك ەتىپ، ادال ەڭبەك ەتىپ ءجۇر. 2008 جىلى جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعى ارقىلى ورتالىق ساياباققا امبەباپ جۇمىسشى بولىپ ورنالاستى. 2011 جىلدان بەرى قالاداعى جول مەكەمەسىندە كوشە كۇتۋشى بولىپ ەڭبەك ەتەدى. بۇگىندە بىرەۋدىڭ بوساعاسىن پانالاپ جۇرگەن جەتىم جىگىت ءۇي يەسى اياق استىنان پاتەر اقىسىن كوتەرىپ جىبەرسە، دالادا قالام با دەپ ۋايىمدايدى. ەڭ ۇلكەن ارمانىم دا، كۇنىءتۇنى ويلايتىنىم دا ءبىراق نارسە. ءوز ءۇيىڭ بار ەكەنىن سەزىنۋدەن ارتىق باقىت جوق سياقتى. 97 مىڭ تەڭگە ايلىق الامىن. اقشام قولىما تيە سالىسىمەن، پاتەراقىنى تولەپ تاستايمىن. 2011 جىلى جەتىمدەر ساناتىندا 3 169شى بولىپ ءۇي كەزەگىنە تىركەلىپ ەدىم، قازىر 306شى ورىندا تۇرمىن. 11 جىل بويى سوزىلىپ كەلە جاتقان كەزەكتىڭ ناتيجەسى وسى. ءۇي كەزەگى وسى قارقىنمەن جىلجيتىن بولسا، الداعى ونجىلدىقتا پاتەر المايتىنىم انىق. بيىل 32گە تولدىم. مەنىڭ دە ۇيلەنىپ، وتباسىن قۇرىپ، بالاشاعالى بولعىم كەلەدى. بىراق ەرتەڭگى كۇنگە سەنىم از. جاقىندا ءباسپاسوز بەتىنەن مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن ەلىمىزدە پاتەر جالداپ جۇرگەن باسپاناسىزدارعا ايتارلىقتاي جەڭىلدىك جاسالاتىنىن، ەندى پاتەردى جالداۋ قۇنىنىڭ جارتىسىن مەملەكەت تولەيتىنىن وقىدىم. ءبىز سياقتىلارعا بۇل دا ۇلكەن كومەك بولار ەدى. ەڭ باستىسى، الداعى ۋاقىتتا مەملەكەت كەمىندە 10 جىل پاتەر كەزەگىندە تۇرعان جەتىمدەردىڭ باسپانالى بولۋىنا شىنداپ نازار اۋدارادى دەگەن ۇمىتتەمىن، دەدى مۇحتار نۇرقانوۆ.ءى توپتاعى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى يرينا سيرەك كەزدەسەتىن گەمودياليز دەرتىمەن اۋىرادى. ەكى بالا تاربيەلەپ وتىرعان جالعىز باستى انا جەتى جىلدان بەرى پاتەر جالداپ تۇرىپ جاتىر. اي سايىن الاتىن جاردەماقىسى جەتپەيتىن بولعان سوڭ، ءبىراز جىلدان بەرى دۇكەندە ساتۋشى بولىپ جۇمىس ىستەپ ءجۇر. مەملەكەت مۇگەدەكتەرگە باستاپقى جارناسىز يپوتەكا بەرۋ جاعىن قاراستىرسا ەكەن. باستاپقى جارنانى ءبىز قانشا تىرىسساق تا، جيناي المايمىز. مەملەكەتتەن 86 مىڭ تەڭگە زەينەتاقى الامىن. تاڭعالاتىنىم، بانكتەر وسى 86 مىڭدى تابىس دەپ سانايدى. قان قىسىمىن تۇسىرەتىن ءدارىنى تەگىن الامىن، ال ەڭ قاجەت دەگەن قىمبات دارىلەردى اقشاعا ساتىپ الۋعا تۋرا كەلەدى. وعان ايىنا كەم دەگەندە 2030 مىڭ تەڭگە كەتەدى. مۇنىڭ سىرتىندا بالالارعا دا ءدارى ساتىپ الۋ كەرەك. قازىر ساۋ ادامنىڭ ءوزى دارىگە ءبىراز اقشا شىعىندايدى. ۇلكەنىم 11سىنىپتا وقيدى، بوي جەتىپ قالدى. كەنجەم 7 جاستا. ولاردى كيىم مەن تاماقتان تارىقتىرماۋ ءۇشىن سۇلدەرىمدى سۇيرەتىپ دۇكەنگە بارىپ جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇرمىن، دەدى ەكى بالانىڭ اناسى.كۇتۋگە تۋرا كەلەدىقالالىق اكىمدىكتىڭ تۇرعىن ءۇي قاتىناستارى ءبولىمىنىڭ سەكتور مەڭگەرۋشىسى ازامات يمانباەۆتىڭ ايتۋىنشا، قوستانايدا سوڭعى ءتورت جىل ىشىندە الەۋمەتتىك ءالسىز توپتارعا جاتاتىن 744 ادامعا پاتەر بەرىلگەن. ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى كوپبالالالى انالار. ودان كەيىنگى ورىندا كەمتار بالا تاربيەلەپ وتىرعان تولىق ەمەس وتباسىلار، مۇگەدەكتەر، زەينەتكەرلەر مەن قانداستار بار. ال جەتىمدەر مەن اتاانا قامقورلىعىنان قاعىلعان بالالاردىڭ 20 پايىزى عانا باسپانالى بولعان. بىلتىر جەتىم جانە اسىراۋشىسىنان ايىرىلعان بالالارعا 40 پاتەر بەرىلدى، بيىل بۇدان ءسال ازداۋ بولىنەيىن دەپ وتىر. ءبارى پايدالانۋعا بەرىلەتىن جاڭا ۇيلەردىڭ سانىنا بايلانىستى رەتتەلەدى. قازىر ءۇي كەزەگىندە تۇرعان كوپبالالى انالار دەربەس الەۋمەتتىك توپ بولىپ سانالادى، سوندىقتان ولار پاتەرگە جىلدام قول جەتكىزەدى. ال كەمتار بالا تاربيەلەپ وتىرعان تولىق ەمەس وتباسىلار، مۇگەدەكتەر، زەينەتكەرلەر، قانداستار مەن جەتىمدەردىڭ ءبارى ءبىر عانا الەۋمەتتىك توپتىڭ اياسىندا قاراستىرىلادى. سوندىقتان ولار پاتەر كەزەگىن ۇزاق كۇتەدى. قوبىلاندى باتىر داڭعىلىندا ءبىر جاتاقحانانىڭ ەكى قاباتىن جالعا الىپ، مۇقتاج جانداردى پانالاتىپ وتىرمىز، بىراق ول جەردە قازىر ورىن جوق، دەدى ا.يمانباەۆ.
|
سايدا ميرزيوەۆا: اكەشىم، ديكتاتۋرادان باس تارتىڭىز! ادىرنا ۇلتتىق پورتالىسايدا ميرزيوەۆا: اكەشىم، ديكتاتۋرادان باس تارتىڭىز!ينتەرنەت ءيىرىمىن شارلاپ كەتكەن وسى حات وزبەكستان پرەزيدەنتىنىڭ قىزىنا تيەسىلى دەيدى. ەندەشە وقىپ شىعىپ، انىققانىعىنا كوز جۇگىرتىڭىزدەر.وزبەكستان پرەزيدەنتى ميرزيوەۆتىڭ ۇلكەن قىزى سايدا ميرزيوەۆانىڭ اكەسىنە جولداۋى.پرەزيدەنت شاۆكات ميرزيوەۆتىڭ ۇلكەن قىزى سايدانىڭ كوزىندەگى مۇڭدى كىم كوردى؟ ول جاقىن كۇندەرى ۇلى ميرومونمەن تاشكەنتتە ءوتىپ جاتقان قايسىبىر سۋرەتشىنىڭ كورمەسىندە جۇرگەنىندە كوزدەرىندە قانداي دا ءبىر تەرەڭ مۇڭ، قايعى بار ەدى.ايتۋلارىنا قاراعاندا سايدا دەمالىس كۇندەرىن سىلتاۋراتىپ ءۇش كۇن ۇيىندە بولماعان. شەشەسىنە قىشلاققا بارىپ، ونداعى قاراپايىم حالىقتىڭ تۇرمىس جاعدايلارىمەن تانىسامىن دەگەن جەلەۋمەن، اكەسىنەن رۇقسات اپەرۋىن وتىنەدى. اكەسىنىڭ رۇقساتىن العان سايدا ميرزيوەۆا بۇل ءۇش كۇنىن ەكس پرەزيدەنت يسلام كاريموۆتىڭ تۇرمەدە جاتقان ۇلكەن قىزى گۇلنارا كاريموۆانىڭ قاسىندا وتكىزەدى.سول ءۇش كۇن ىشىندە تۇرمەدە جاتىپ كورگەنبىلگەنىنىڭ ءبارىن وي ەلەگىنەن وتكىزىپ، اكەسىنە تومەندەگى مازمۇندا جولداۋ جازادى: اكەشىم! يسلام كاريموۆ اياق استىنان قايتىس بولىپ، ءسىز پرەزيدەنت بولعانىڭىزدا انام، مەن جانە ءسىڭىلىم، جالپى ءبىزدىڭ وتباسىمىز باقىتتان باسىمىز اينالىپ، كوكتە ۇشىپ جۇرگەندەي اسەردە بولدىق. سەبەبى ءبىر كۇننىڭ ىشىندە ءبىز وزبەكستاننىڭ ەڭ كۇشتى، ەڭ باقىتتى وتباسىنا اينالىپ شىعا كەلدىك.نە ىستەپ، نە قويارىمىزدى بىلمەي قالدىق. ەڭ قىمبات كيىمنىڭ قايسىسىن كيۋدى، ەڭ قىمبات اشەكەيلەردىڭ قايسىسىن تاعارىمىزدى بىلمەي دال بولدىق. سونىڭ اراسىندا ءسىز مەنى جانە ءسىڭىلىم شاحنوزانى جوعارى لاۋازىمدى جۇمىستارعا قويدىڭىز. كوپشىلىكتىڭ نازارى سىزگە جانە ءبىزدىڭ وتباسىمىزعا قاراي اۋدى. پرەزيدەنت بولعانىڭىزدان كەيىن كۇندە كەشكە جانۇيامىزبەن احبوروت باعدارلاماسىنىڭ جاڭالىقتارىن كورۋدى ادەتكە اينالدىردىق. تەلەديداردان باسىنان اياعىنا دەيىن اسا قۇرمەتتى پرەزيدەنتىمىز بىلاي دەپ ايتتى، سۇيىكتى پرەزيدەنتىمىز مىناداي تاپسىرما بەردى دەگەن سياقتى سىزگە قاراتىلا ايتىلعان ماقتاۋلاردى ەسىتىپ توبەمىز كوككە جەتەتىن ەدى. تەلەديدار قاراپ وتىرىپ كوزىمنىڭ قيىعىمەن ءوزىڭىز جاققا قاراعانىمدا وسى ايتىلىپ جاتقان ماقتاۋلاردىڭ ءبارى ءسىزدىڭ جانىڭىزعا جاعىپ جاتقانىن سەزەتىنمىن. ءبارىمىز دە ەلدەگى ايگىلى ادامدار رەتىندە تانىلا باستادىق. مەن ءوزىم الەۋمەتتىك جەلىلەردە وزبەكستاننىڭ جاڭا حانشايىمى رەتىندە تانىمال بولدىم. سول ءۇشىن ءبىر ورىندا تۇرماي، ارقاشان ەلدىڭ نازارىن وزىمە اۋدارتۋعا تىرىسىپ باقتىم. ءبىر كۇنى الەۋمەتتىك جەلىدەن ءبىر پايدالانۋشىنىڭ كەلەشەكتە سايدا ميرزيوەۆانىڭ تاعدىرى گۇلنارا كاريموۆانىڭ تاعدىرىن قايتالاۋى مۇمكىندەگەن پىكىرىن وقىپ قالدىم.الگى پايدالانۋشىنىڭ پىكىرىن وقىپ، توبە شاشىم تىك تۇردى، كوزىم قانتالاپ قابىلداۋىڭىزعا بارىپ پىكىر جازعان ادامدى جەردىڭ استىنان بولسا دا تاۋىپ، ءولتىرىپ جىبەرتىڭىز دەپ ايتپاقشى بولدىم. بىراق كوڭىلىم الايدۇلەي بولىپ ىشىمنەن: سوندا قالاي؟، سوندا قالاي بولعانى؟دەي بەرىپپىن. الگى الەۋمەتتىك جەلىنى پايدالانۋشىنىڭ شاۆكۆت ميرزيوەۆ يسلام كاريموۆ سياقتى ەلدى ۇزاق باسقارا المايدى. ەگەر وسى كەتىسى بولسا ءوزى دە، وتباسى دا كاريموۆتىڭ جانۇياسىنىڭ تاعدىرىن قايتالاۋى مۇمكىن دەپ پىكىر جازعان ەدى. سوندا مەن دە اكەم پرەزيدەنتتىكتەن كەتكەننەن كەيىن گۇلنارا كاريموۆانىڭ كەبىن كيىپ، ءومىرىمنىڭ قالعانىن تۇرمەدە وتكىزەمىن بە؟ مەنىڭ سۇيىكتى ۇلىم ميرومون يسلام كاريموۆتىڭ نەمەرەسى كىشى يسلام كاريموۆ سياقتى شەتەلدە قاشىپپىسىپ قاڭعىرىپ قالا ما؟دەگەن وي جانىمدى جەگىدەي جەدى. سودان كەيىن مەنىڭ جۇزىمنەن پرەزيدەنتتىڭ ۇلكەن قىزى دەگەن باقىتتىڭ نىشانى كەتتى، بىراق ءوزىمدى دۇنيەدەگى ەڭ باقىتتى ايەل رەتىندە كورسەتۋگە ماجبۇرلەدىم. كۇندىز كۇلكىدەن، تۇندە ۇيقىدان ايىرىلدىم. سەبەبى كوز الدىمنان تۇرمەدە جاتقان گۇلنارا كاريموۆانىڭ سۇلباسى كەتپەي قويدى.مەن اناما قالانىڭ تىرلىگىنەن شارشادىم، اكەمنەن رۇقسات الىپ بەرىڭىز، اۋىل تۇرمىسىمەن تانىسىپ قايتايىندەپ قولقا سالدىم. ءسىزدىڭ رۇقساتىڭىزدى العاننان سوڭ كۇيەۋ بالاڭىزعا مەنى گۇلنارا كاريموۆا جاتقان تۇرمەگە الىپ بارىپ، ونىمەن كەزدەستىرۋىن ءوتىندىم. ول كىسى كەلىسىپ، مەنى گۇلنارا كاريموۆا جاتقان تۇرمەگە اكەلدى. گۇلنارا اپاعا تاققان جاڭا ايىپتاۋلاردان كەيىن ونىڭ جالعىز ءوزىن جەكە كامەراعا اۋىستىرعان ەكەن. مەن باسىما پاريك كيىپ كىرگەن بولاتىنمىن. العاشىندا گۇلنارا اپا مەنى تانىمادى، باسىمداعى پاريكتى شەشكەننەن سوڭ سايدا، سايدا ءسىز بە؟دەپ بوزداعان كۇيى موينىما اسىلا كەتتى. مەن قولىمداعى پاريكپەن ونىڭ اۋىزىن باسىپ، داۋىس شىعارماۋىن، مەنىڭ كەلگەنىمدى ەشكىمنىڭ بىلمەۋى كەرەكتىگىن ايتتىم. سوسىن شامالى تىنىشتالدى. ءبىز ورىس تىلىندە سويلەستىك. سايدا، ءسىز مەنى قۇتقارۋعا كەلدىڭىز بە؟ دەدى. مەن بۇل جەرگە ءسىزدىڭ جاعدايىڭىزعا تۇسپەيىن دەپ، ءسىز سياقتى ءومىرىمنىڭ قالعانىن تۇرمەدە وتكىزبەيىن دەپ، ءسىزدىڭ تاعدىرىڭىزدى قايتالامايىن دەپ. سىزدەن اقىلكەڭەس سۇرايىن دەپ. وسى جاعدايعا تۇسۋىڭىزگە نە سەبەپ بولعانىن سۇرايىن دەپ كەلدىم. ەگەر ءسىز ماعان ءبارىن جاسىرماي، تەك اقيقاتتى ايتاتىن بولساڭىز مەن اكەمە ايتىپ، كومەكتەسۋگە ارەكەت ەتىپ كورەمىندەدىم.اكەشىم! ءسىز سول كەزدە گۇلنارا كاريموۆانىڭ نە دەگەنىن بىلەسىز بە؟ ديكتاتور اكەم يسلام كاريموۆكە لاعىنەت جاۋسىن!. ونىڭ بۇل سوزدەرى مەنىڭ جۇرەگىمە قانجار بولىپ قادالدى.مەن وعان گۇلنارا اپا، قويىڭىز ولاي دەمەڭىز. ادام ءوز اتااناسىن قارعاي ما ەكەندەپ ەدىم ول تاعى دا: مەنىڭ اكەشەشەمە لاعىنەتتەر جاۋسىندەدى. مەنىڭ وسى جاعدايعا جەتۋىمە سولار كىنالى. اكەم ىلعي دا ءسىڭىلىم لولا ەكەۋمىزدى ءبىربىرىمىزگە قارسى قوياتىن. قيت ەتسە انە گۇلنارا سەنەن جاقسى، ساعان قاراعاندا جاقسى وقيدى، اقىلدىدەپ ناتيجەسىندە ەكەۋمىزدى ءبىربىرىمىزگە جاۋ قىلىپ قويدى. اكەم پرەزيدەنت بولعاننان كەيىن مەنىڭ قارسى بولعانىما قاراماستان اۋعانستاننىڭ ءبىر باي وزبەگىنىڭ بالاسىنا كۇيەۋگە بەردى. ءومىرىم ءومىر بولمادى. اقىرى اجىراسىپ كەتتىك. اكەم ءوز ايىبىن ءبىلىپ مەنىڭ بەتىمنەن قاقپاي وزبەكستاننىڭ حانشايىمى بولۋىما تولىق جول اشتى. شەتەلگە حالىقتىڭ جانە مەملەكەتتىڭ قارجىسىن، قىمبات مەتالدارىن الىپ كەتۋىمە تولىق مۇمكىندىك جاساپ بەردى. شۆەيتسارياداعى ۆيللامدى دا اكەم مەن ءۇشىن ساتىپ الدى. مەن جانۇيالىق باقىتسىزدىعىمدى بايلىق پەن تويدۋمان، ءلاززاتتى ءومىر ءسۇرىپ ۇمىتقىم كەلدى. ەشكىم مىسىعىما كىش دەپ ايتا المايتىن ەدى ول كەزدەرى. ايتقانىم ايتقان، دەگەنىم دەگەن. ءبىر اقىماق ايەلدىڭ قيالىنا نە كەلسە، سونىڭ ءبارىن ىستەدىم. اكەمنىڭ بۇنىڭ بارىنەن حابارى بولدى، بىراق ۇندەمەدى. اكەمە ءبىر ەمەس، مىڭ لاعىنەت جاۋسىن! ول زالىم ديكتاتور ەدى. ول جالعىز مەنى ەمەس، بۇكىل وزبەكستان حالقىن باقىتسىز ەتتى، كەدەي ەتتى! وزبەكستاندى ويىنشىققا اينالدىردى. ءوزى قۇرعان ۇقق ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك قىزمەتى قىلمىستىق مەكەمەسىن ادامداردى جازالاۋ ماشيناسىنا اينالدىردى. مەن گۇلنارا اپادان وسى ىستەگەندەرىڭىز ءۇشىن وكىنەسىز بە؟دەدىم، ول ءيا، وكىنەمىن. بىراق ەندى ونىڭ پايداسى جوقدەدى. ءسويتىپ مەن ءۇش كۇنىمدى گۇلنارا كاريموۆا جاتقان تۇرمەدە وتكىزدىم. ونىڭ كامەراسىندا جاتاتىن جالعىز توسەك ورىن بولعاندىقتان ەكەۋمىز كەزەكتەسىپ جاتىپ ۇيىقتادىق. مەن ول ۇيىقتاپ جاتقاندا ءوزىمنىڭ بولاشاعىمدى كوردىم. ءالى جاسى ەلۋگە جەتپەگەن ايەل مەنىڭ كوزىمە قارتايىپ الجىپ، ەسىنەن اۋىسقان مىستان كەمپىر بولىپ كورىندى. اكەشىم، ءسىزدىڭ بولاشاعىڭىز ءوزىڭىز ۇستاز تۇتقان يسلام كاريموۆتىڭ بولاشاعىنداي، مەنىڭ بولاشاعىم گۇلنارا كاريموۆانىڭ بولاشاعىنداي بولا ما؟ اكەجان، بۇل دەگەنىڭىز ازاپ قوي. بۇل دەگەنىڭىز ءسىز، مەن بۇكىل اۋلەتىمىز، مەملەكەتىمىز، حالقىمىز ءۇشىن ۇلكەن جويقىن اپات قوي! ءبىر كۇنى باستىعىمنان وزبەكستاندا نەگە ءسوز جانە ءباسپاسوز ەركىندىگى جوقدەپ سۇرادىم. ول كىسى ۇلكەن ايىپ جاساعان ادام سياقتى قينالىپ، سۇراعىما جاۋاپ بەرە المادى. اكەشىم، وزبەكستاندا ءسوز جانە ءباسپاسوز ەركىندىگى جوق ەكەندىگى اقيقات قوي. ءسىز پرەزيدەنت بولعان كەزدە ءۇيىشىمىزبەن تەلەديداردان جاڭالىقتاردى بىرگە كورەتىنبىز، پرەزيدەنتىمىز، پرەزيدەنتىمىز دەگەن سوزدەر قۇلاقتى سارسىتىپ بىتكەنى راس قوي. ەندى كەلىپ ءوز ۇيىمىزدە احبوروت جاڭالىقتارىن كورمەي قويعانىمىزدى حالىقتان جاسىرىپ قايتەمىز، اكەشىم؟! ءسىزدىڭ ساياسي رەفورما جۇرگىزبەي جاتقانىڭىز، سايلاۋدىڭ ءادىل وتپەي جاتقاندىعى، ولي ماجليسكە سىزگە ىڭعايلى جانداردىڭ سايلانىپ جاتقاندىعى اقيقات قوي، وزبەكستاندا كاريموۆتىڭ داۋىرىندەگىدەي مۇسىلماندارعا قارسى ءارتۇرلى شارالار جاسالىپ جاتقاندىعى، مۇسىلمان ايەلدەردىڭ باستارىنان حيدجاپتى كۇشپەن سىپىرىپ الىپ جاتقاندارى راس قوي، اكەجانىم! ميللينداعان وزبەكتىڭ كۇن كورىستىڭ قامىمەن شەت ەلدە جۇرگەنىن بىلاي قويعاندا تاعى ميلليونداعان ادام جۇمىسسىزدىقتىڭ، كۇن سايىن ىشقىنىپ بارا جاتقان قىمباتشىلىقتىڭ كەسىرىنەن قورجىندارىن ءتۇيىپ، جۇمىس ىزدەپ شەتەل كەتەيىن دەپ جۇرگەنىنەن ءبارىنىڭ دە حابارى بار عوي. اكەشىم، مەن تۇرمەدە گۇلنارا كاريموۆانىڭ قاسىندا ءۇش كۇن جاتىپ، كوزىم شايداي اشىلدى. شىندىقتىڭ ءبارىن ءتۇسىندىم. ەگەر ءسىز كاريموۆ سياقتى ديكتاتور بولاتىن بولساڭىز حالقىمىز جانە مەملەكەتىمىزدىڭ قۇردىمعا كەتەرىن قازىردەن كورىپ تۇرمىن. ەگەر وسى كەتىسى بولسا قىتايدىڭ زامبيانى ساتىپ العانى سياقتى، وزبەكستاندى دا ساتىپ الۋىنا ەش كۇماندانبايمىن. ودان كەيىن بايعۇس وزبەك حالقىنىڭ باسىنا قازىرگى ۇيعىر حالقىنىڭ باسىنا تۇسكەن قارالى كۇن تۋسا ءبىز نە دەگەن ادام بولىپ قالامىز، اكەتايىم؟! اكەشىم، بالا كۇنىمنەن موينىڭىزعا اسىلىپ، بەتىڭىزدەن سۇيگەندى جاقسى كورەتىنىمدى ءوزىڭىز بىلەسىز. ءومىر بويى وزىڭىزگە سولاي ەركەلەپ، ارداقتاپ وتسەم دەيمىن. كۇندەردىڭ كۇنىندە مەن گۇلنارا كاريموۆانىڭ ءوز اكەسىن قارعاعانى سياقتى سىزگە لاعىنەت جاۋدىرۋدى مۇلدەم قالامايمىن. ءسىز پرەزيدەنتتىكتەن كەتكەن سوڭ ءومىرىمنىڭ تۇرمەدە ءشىرۋىن قالامايمىن، اكەشىم. اكەشىم، سۇيىكتى نەمەرەڭىز ميروموننىڭ، جالپى جانۇيا مۇشەلەرىمىزدىڭ تۇرمەدە نەمەسە شەتەلدە قاشىپ، قاڭعىرىپ جۇرگەنىن قالامايمىن. كەلەشەكتە باسىمىزعا وسىنداي ازاپتى كۇندەر تۇسپەسىن دەسەڭىز وسى باستان ديكتاتۋرادان باس تارتىڭىز، اكەشىم! ديكتاتۋرادان باس تارتىڭىز، اكەشىم!قۇرمەتپەن قىزىڭىز سايدا.
|
433 رەتكورسەتىلدى وزگەرتۋمۇناي باعالارى رەسەي مەن ساۋد ارابياسى اراسىنداعى كەلىسىمنىڭ كۇتۋىنە بايلانىستى وسۋدە. كەشە ماركالى مۇناي باعاسى 8،8 عا قىمباتتادى، ال قازىر ول تاعى 5،78 عا ءوسىپ، باررەلى ءۇشىن 26،17 دەڭگەيىندە تۇر. بۇل وسىمگە اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپتىڭ تاراپتاردىڭ الداعى كۇندەرى مۇناي باعاسىنا قاتىستى قانداي دا ءبىر شەشىمدى پىسىقتاۋعا بولاتىنىنا سەندىرگەن پىكىرلەرى بولدى.اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ ماسكەۋ مەن ەرريادتىڭ جاقىندا مۇناي نارىعىنداعى جاعداي تۋرالى كەلىسىمگە كەلەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.مەنىڭ ويىمشا، رەسەي مەن ساۋد ارابياسى ءبىر ساتتە كەلىسىمگە كەلەدى. بۇل جاقىن بولاشاقتا بولادى، ويتكەنى بۇل رەسەي ءۇشىن وتە جامان، ال ساۋد ارابياسى ءۇشىن وتە جامان، ەكى جاققا دا وتە جامان ، دەپ سەندىردى ترامپ 1 ساۋىردە اق ۇيدە سويلەگەن سوزىندە.سونىمەن بىرگە، اقش پرەزيدەنتى كەلىسىمگە قول جەتكىزىلمەگەن جاعدايدا ونىڭ جەكە ءىسقيمىل جوسپارى بار ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ترامپتىڭ ايتۋىنشا، ول نە ىستەۋ كەرەكتىگىن بىلەدى، بىراق بۇل وپتسياعا جۇگىنگىسى كەلمەيدى.ماسەلەن، 19 ناۋرىزدا ۆاشينگتون ساۋد ارابياسىنا ديپلوماتيالىق قىسىم كورسەتۋ جانە ماسكەۋگە مۇناي باعاسىن تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن سانكتسيالار قولدانۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرىپ جاتقانىن حابارلادى.اقش پرەزيدەنتى جۇمادا اقشتىڭ جەتەكشى مۇناي كومپانيالارىنىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەسىپ، ولارعا كومەكتەسۋدىڭ نۇسقالارىن تالقىلايدى دەپ قوستى.مەن 10 ميلليون باررەلگە دەيىن، نەمەسە ودان دا كوپ قىسقارتادى دەپ ويلايمىن. بۇل جاڭالىق ورىن السا، مۇنايگاز سالاسى ءۇشىن كەرەمەت بولادى دەپ ۇمىتتەنەمىن جانە كۇتەمىن، دەپ جازدى ترامپ ءوزىنىڭ دەگى پاراقشاسىندا.كەلەسى جازبادا تومەندەۋ كۇنىنە 15 ميلليون باررەلگە جەتۋى مۇمكىن دەپ مالىمدەدى. بۇعان دەيىن سايدي ارامكو نارىققا جەتكىزىلىمدى 1 ساۋىردەن 12،3 ميلليون باررەلگە دەيىن ۇلعايتۋ تۋرالى جوسپارىن جاريالاعان.رەسەي شامامەن كۇنىنە 11،5 ميلليون باررەل وندىرەدى.وسىلايشا، ترامپتىڭ پىكىرىنشە، ەكى ەل جالپى ءوندىرىستى شامامەن 40 تومەندەتۋى كەرەك.1 ساۋىردە تاقتاتاس مايىن وندىرۋمەن اينالىساتىن اتتى ءىرى امەريكاندىق كومپانيا بانكروتتىق تۋرالى ارىز بەرگەنى بەلگىلى بولدى.مۇناي باعاسىنىڭ قۇلدىراۋى 9 ناۋرىزدا وپەك ترانزاكتسياسى 1 ساۋىردەن باستاپ توقتاتىلاتىنى تۋرالى حابارلامالار كەزىندە ورىن الدى. كەلىسىمشارتتا مۇناي ءوندىرۋدى ازايتۋ قاراستىرىلعان. سونىمەن بىرگە ساۋد ارابياسى ءوندىرىستى ۇلعايتۋ جوسپارلارىن جاريالادى.كوروناۆيرۋسقا قارسى شارالار مۇنايعا دەگەن سۇرانىستى تومەندەتۋدى جالعاستىرۋدا. كەيبىر ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، نارىققا مۇناي جەتكىزۋ وسى ساتتە سۇرانىستان كۇنىنە 25 ميلليون باررەلدەن اسىپ تۇسەدى. كەشە مالىمەتتەرى اقشتاعى مۇناي قورلارىنىڭ اپتا سايىنعى ءوسىمى 13،8 ميلليون باررەلدى قۇرادى.سىرتقى نارىقتارداعى بەلگىسىزدىك كۇشەيگەن كەزدە ۇلتتىق ۆاليۋتا قىسىمعا ۇشىراۋدا. وسىلايشا، سارسەنبىدە ساۋداساتتىق ناتيجەلەرىنە سايكەس، اقش دوللارىنىڭ ورتاشا باعامى 85 تيىنعا كوتەرىلىپ، ءبىر دوللار ءۇشىن 448،52 تەڭگەنى قۇرادى. تاڭەرتەڭگى ەسەپ ايىرىسۋلارمەن دوللارمەن جاسالعان ساۋداساتتىق كولەمى 75،9 ميلليون دوللاردى قۇرادى، بۇل اعىمداعى جىلدىڭ ورتاشا كۇندىك كولەمىنەن 59،7 ميلليون دوللارعا تومەن.بۇگىنگى سەسسيادا جۇبى 10:32 ءبىر دوللار ءۇشىن 447،50 تەڭگەدەن ساۋدالانادى، بۇل الدىڭعى سەسسيانىڭ ورتاشا الىنعان جابىلۋ باعاسىنان 1،02 تەڭگەگە تومەن. بۇگىنگى سەسسيادا جۇبى 10:32 ءبىر دوللار ءۇشىن 447،50 تەڭگەدەن ساۋدالانادى، بۇل الدىڭعى سەسسيانىڭ ورتاشا الىنعان جابىلۋ باعاسىنان 1،02 تەڭگەگە تومەن. اقشا نارىعىنىڭ تۇراقسىزدىعى دا تومەندەيدى، بۇل رەتتە قۇرالدار كىرىستىلىگى قۇب بازالىق مولشەرلەمەسى شەگىندە قالادى. كەشە يندەكسى 8 ب.ت. كوتەرىلىپ، 13،36 قۇرادى.ءبىر كۇندىك سۆوپ وپەراتسيالارى 22 ب.ت. 13،42 دەيىن، ال وۆەرنايت رەپو وپەراتسيالارى بويىنشا كىرىستىلىك 11 پ.پ. جىلدىق 13،35 دەيىن ءوستى. اقشا نارىعىندا ءبىر كۇندىك ساۋداساتتىق كولەمى سارسەنبىدەگى ساۋداساتتىقپەن سالىستىرعاندا 37،8 ملرد تەڭگەگە تومەندەپ، 338،2 ملرد تەڭگەنى قۇرادى.سونىمەن بىرگە، ۇلتتىق بانك قىسقا مەرزىمدى وتىمدىلىكتى الۋ ءۇشىن ەكى اۋكتسيون وتكىزدى، نارىققا جىلدىق نوتالاردى ۇسىنىپ، اقشانى اپتا سايىنعى دەپوزيتتەرگە ورنالاستىردى. 52 اپتالىق نوتالارعا سۇرانىس 100،5 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى، ال ورنالاستىرۋدىڭ ناقتى كولەمى جىلدىق 12،0 كىرىستىلىكپەن 74،3 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. سونىمەن بىرگە 80 ملرد تەڭگە سۇرانىستىڭ 100 قۇبدە جىلدىق 12،98 كىرىستىلىكپەن اپتا سايىنعى دەپوزيتتەرگە ورنالاستىرىلدى. بۇل رەتتە، قۇب وپەراتسيالارى بويىنشا اشىق پوزيتسيا نارىقتاعى 3،8 ترلن تەڭگەنىڭ تازا بورىشىنىڭ دەڭگەيىندە تۇراقتاندى.كەشەگى بيرجالىق ساۋداساتتىق ناتيجەلەرى بويىنشا يندەكسى 0،52 تومەندەپ، 2212،62 تارماقتى قۇرادى. كەشەگى ساۋدانىڭ سىرتىنان قازاتومونەركاسىپ ۇاك اق جانە اق اكتسيالارى بولدى، ولار سايكەسىنشە 3،64 جانە 2،67 تومەندەدى. بۇل رەتتە، كسەلل اق 1،92، 1.41 جانە قازاقستان حالىق بانكى اق 0،94 ۇلەستىك باعالى قاعازدار قۇنىنىڭ ءوسۋى يندەكستىڭ تومەندەۋىن شەكتەدى.سوۆيد19 كوروناۆيرۋسىنىڭ كوبەيۋىنە قاتىستى الاڭداۋشىلىق اقش دوللارىنا دەگەن ينۆەستورلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋدا. كەشە دوللار يندەكسى جارتى پايىزعا ءوستى، ال قازىر ول 0،16 پايىزعا ءوسىپ، 99،66 تارماق دەڭگەيىندە تۇر. دوللارعا سۇرانىستىڭ ارتۋى اقشتىڭ مەملەكەتتىك وبليگاتسيالارىن باسقا ەلدەردىڭ ورتالىق بانكتەرىنىڭ ساتۋىنا اكەلەدى. وسىلايشا، فرج مالىمەتتەرى بويىنشا، ءۇش اپتا ىشىندە، 25 ناۋرىزعا دەيىن قازىناشىلىق ساتۋ 100 ميلليارد دوللاردان استى.سونىمەن بىرگە، اقش فەدەرالدى رەزەرۆتىك اگەنتتىگى قارجى نارىقتارىنىڭ قالىپتى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ارنايى باعدارلامانى ىسكە قوسۋى كەرەك ەدى. بۇل باعدارلاما قاجەت بولعان جاعدايدا ورتالىق بانكتەرگە جانە باسقا حالىقارالىق ۇيىمدارعا وبليگاتسيالاردى دوللارعا ايىرباستاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. باعدارلاما 6 ساۋىردە باستالىپ، التى ايعا سوزىلادى. الايدا، ورتالىق بانكتەردىڭ كەتۋىنە قاراماستان، قازىناشىلىقتارعا سۇرانىستىڭ ءوسۋى ساقتالادى. كەشەگى اقشتىڭ 10 جىلدىق وبليگاتسيالارىنىڭ كىرىستىلىگى كەشە 1 باررەلگە تومەندەپ، جىلدىق 0،59 قۇرادى.اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپتىڭ كەلەسى ەكىءۇش اپتانىڭ وتە قيىن بولاتىنىن ايتقان سوڭعى پىكىرلەرى ينۆەستورلاردىڭ ودان ءارى ناشارلاۋىنا سەبەپ بولدى. ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن اق ءۇيدىڭ كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋىنا قارسى كۇرەس جونىندەگى ۇيلەستىرۋشىسى دەبورا بيركس 200 مىڭعا دەيىن ادام تەك كوروناۆيرۋستىق پاندەميادان ءولۋى مۇمكىن دەپ مالىمدەگەن بولاتىن. سونداياق، ينۆەستورلار ەكونوميكالىق مايداننان جاعىمسىز مالىمەتتەردى كۇتۋدە. بۇگىن اپتا سايىن اقشتا جۇمىسسىزدىق بويىنشا جاردەماقى الۋعا العاشقى وتىنىمدەر سانى تۋرالى مالىمەتتەر جاريالانادى. ەسكە سالايىق، جاردەماقى الۋعا وتىنىشتەر بويىنشا سوڭعى دەرەكتەر رەكوردتى بولدى اپتاسىنا 3،28 ميلليون.ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەردىڭ السىرەۋىن كۇتكەن جاعدايدا، اقش قور نارىعى قىسىم كۇيىندە قالىپ وتىر. كەشەگى نيۋيورك بيرجاسىنداعى ساۋداساتتىقتىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 4،44 عا تومەندەدى، يندەكسى 4،41 تومەندەدى، ال جوعارى تەحنولوگيالىق 4.41 جوعالتتى.رەسەي ء رۋبلى سارسەنبىدە الەمدىك ەكونوميكا ءۇشىن الاڭداۋشىلىقتىڭ سالدارىنان ينۆەستورلاردىڭ قاۋىپسىز اكتيۆتەرگە دەگەن سۇرانىسىنىڭ ارتۋى، سونداياق رەسەيدىڭ ماركالى مۇنايىنىڭ 1999 جىلدان باستاپ ەڭ تومەنگى دەڭگەيگە ءتۇسۋى اياسىندا تەرىس ديناميكانى كورسەتتى. كەشەگى ماسكەۋ بيرجاسىنداعى ساۋدانىڭ قورىتىندىسى بويىنشا باعامى 0،37 عا كوتەرىلىپ، ءبىر دوللار ءۇشىن 78،73 رۋبل بولدى.بۇل رەتتە رۋبلگە رەسەي بانكىنىڭ جۇقا جەرگىلىكتى نارىقتاعى ارالاسۋى قولداۋ كورسەتەدى. سونىمەن بىرگە، ساراپشىلار رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ قارجى مينيسترلىگى اعىمداعى ايدا ورتالىق بانككە بيۋدجەتتىڭ ەرەجەسى بويىنشا نارىقتا ساتۋعا 202،5 ملرد رۋبل 2،6 ملرد دوللار ۆاليۋتاسىن بەرە الادى دەپ بولجايدى.سونىمەن قاتار، تجك جۇما سايىن ەلدەگى اعىمداعى احۋالعا ارنالعان ونلاينءباسپاسوز كونفەرەنتسياسىن باستايدى.
|
شەكارا سەلبەستىك رايونىنداعى قازاقستاندىق التىن ىزدەۋشىلەرحالىق تورابىبولكاشى تاتە، جۇمىسكەر جىگىت، شەكارالىق ساۋداگەر شەكارا سەلبەستىك رايونىنداعى قازاقستاندىق التىن ىزدەۋشىلەر2019.11.07 15:31 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىحالىق تورابى، 11 ايدىڭ 7 كۇنى، بەيجيڭ. شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 11 ايدىڭ 5 كۇنى جاركەنتتەن بەرگەن حابارى: تاقىرىبى: بولكاشى تاتە، جۇمىسكەر جىگىت، شەكارالىق ساۋداگەر شەكارا سەلبەستىك رايونىنداعى قازاقستاندىق التىن ىزدەۋشىلەرشينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى رىن جۇن حابارلايدى. قازاقستاندا مىنانداي ءبىر ءسوز بار، قاي جەردەن نان تاۋىپ جەسەڭ، سول جەردە ٵن سالاسىڭ دەگەن. دەدى بولكاشى مەرۋەت سۇلتانوۆا قوناق زالىندا مالداس قۇرا وتىرىپ جاتىپ، سونىمەن ءبىر ءۇيلى جان قىران كۇلكى بولدى.مەرۋەت سۇلتانوۆانىڭ وتباسى جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ شەكاراسىنداعى جاركەنت قالاسى كيش قىستاعىندا تۇرادى، ەكى ەلدىڭ شەكارا وتكەلى قورعاس شەكاراسىنان 25 كيلومەترلىك عانا قاشىقتىققا. بيىل 40 جاسقا كەلگەن ول قىستاقتاعى تانىمالى تاماعى ءدامدى وتباسى ايەلى، ول ٵر ءتۇرلى بولكا پىسىرۋعا شەبەر، اسىرەسە قازاق حالقىنىڭ ءداستۇرلى تاماعى باۋىرساقتى سونداي جاقسى پىسىرادى.20 نەشە جىلدان استام ۋاقىت وتباسى ايەلى بولىپ، وت باسى، وشاق قاسىندا وتكەن سۇلتانوۆا وتكەن جىلى ٶزىنىڭ شەبەرلىگىنەن پايدالانىپ، جۇڭگو قورعاس شەكاراسىنداعى سەلبەستىك رايونىنان بولكا دۇكەنىن اشتى، ەل اتتاعان مىڭعا جۋىق جۇمىس ىستەۋشىلەردىڭ بىرىنە اينالدى، سونداي اق ادامدار ونى شىن ىقىلاسپەن بولكاشى تاتە دەپ اتادى.ٵر كۇنى تاڭەرتەڭ ساعات 7دە بولكاشى تاتە ۇيىنەن شىعادى، قىستاقتان اۆتوكولىككە وتىرىپ، شەكارا تەكسەرۋىنەن ٶتىپ، ونان سوڭ اۆتوبوزعا وتىرىپ، سەگىز جارىمدا جۇڭگو قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعىنىڭ قازاقستان جاعىنداعى بولكا دۇكەنىنە كەلەدى،التىن كۇز كەلىپ قازان ايى باستالىسىمەن بۇل جەردەگى ساياحاتشىلار ەڭ كوپ بولادى، سۇلتانوۆا شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىسىنە ٶزىنىڭ ٵر كۇنى 100 تۇردەن استام ٵر تۇردەگى بولكالاردى پىسراتىندىعىن، قاريدارلارىنىڭ بارلىعى دەرلىكتەي جۇڭگولىق ساياحاتشىلار ەكەندىگىن ايتتى. الدىمەن پىسىرعان بولكاسى جاڭا پىسا سالىسىمەن قوش ءيىسى مۇرىن جاردى، كىشكەنتاي بولمە ءىشى ىلەزدە الارمانعا تولدى.قازاقستاننىڭ قارا بولكاسى بىرەۋى بەس يۋان، سىزگە نەشەۋ كەرەك دەپ حانزۋشا سويلەگەن سۇلتانوۆانىڭ حانزۋشاسى ونشا جاقسى ەمەس، دەسە دە بۇل ونىڭ الارماندارعا بولعان ىستىق ىقىلاسىنا اسەرىن تيگىزەر ەمەس.بولكاشى تاتەنىڭ ىرگە بولمەسى اراق تەمەكى، بەزەنۋ بۇيىمدارىنىڭ باجىسىز ساتۋ دۇكەنى، 24 جاستاعى دۇكەن قوجايىنى توقتار داستانوۆ دا جاركەنتتىك ەكەن، ٵر كۇنى جاركەنت پەن قورعاس اراسىندا بارىپ كەلىپ جۇرەدى ەكەن. بۇل قازاقستاندىق جىگىت بۇرىن ۇرىمجىدە حانزۋ ءتىلىن ۇيرەنگەن، بۇرىن الماتىدا جۇمىس ىستەگەن، ەكى جىلدىڭ الدىندا وسى سەلبەستىك ورتالىعىنا كەلىپ جۇمىسىن باستاعان، قازىر دۇكەن قوجايىنىنا اينالعان.بۇرىن جۇمىسكەر جىگىت اتانعان ونىڭ تانىستىرۋىنشا، سەلبەستىك ورتالىعى اشىلاردان بۇرىن جاركەنتتىك جاستاردىڭ بارلىعى الماتى، نۇر سۇلتان سياقتى ۇلكەن قالالارعا بارىپ جۇمىس ىستەيدى ەكەن. ءبىراق قازىر ءبىز ٶز ءۇيىمىزدىڭ جانىندا عانا جۇمىس ىستەيمىز، جالاقى دا ءىرى قالالاردان كەم ەمەس. مەن سەلبەستىك ورتالىعىندا جالعاستى جۇمىس ىستەسەم، ساۋدانى كەڭەيتسەم، ءتىپتى دە كوپ دوستارمەن تانىسسام دەگەن ويىم بار دەدى.قازاقستاننىڭ ورتا بولەگىندەگى قاراعاندى قالاسىنان كەلگەن قۇرالاي زايناروۆا ناعىز شەكارالىق ساۋداگەر. ول بىلاي دەپ تانىستىردى: سەلبەستىك ورتالىعىنا زات كىرگىزگەلى كەلگەن قازاقستان ساۋداگەرلەرى وتە كوپ، قىرعىزستان مەن وزبەكستاننان كەلەتىندەر دە از ەمەس، ويتكەنى بۇل ارادا ۆيزانىڭ قاجەتى جوق.شەكارا سەلبەستىك ورتالىعى قۇرىلعاننان بەرى، قۇرالاي زايناروۆا جۇڭگو جاقتان زات اكەلىپ، قازاقستاننىڭ ىشكى جەرىنە اپارىپ ساتتى. بۇل ارادان ساتىپ العان توسەك جاپقىش، توسەك قاپتارىن قاراعاندىعا اپارىپ ەكى دە ءۇش ەسە باعامەن ساتۋعا بولادى. قورعاس ـ الماتى بولەگىندە اۆتوكولىك قاتىناعاننان كەيىن، مەن كاماس ماركالى جۇك اۆتوموبيلىن ساتىپ الىپ، ارناۋلى جۇك تاسىمالداۋعا پايدالاندىم دەدى.جۇڭگو ـ قازاقستان قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعى قازاقستان جاق باسقارۋ كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى راۋان اقشىن شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىسىنە تانىستىرىپ بىلاي دەدى : جۇڭگو ـ قازاقستان قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعى ىسكە قوسىلعاننان بەرى، ەكى ەل ساۋداسىنىڭ تەز قارقىنمەن ارتۋىنا كۋا بولدى. سەلبەستىك ورتالىعى 30 كۇن ۆيزاسىز قول قويۋ ءتۇزىمىن اتقاردى، جۇڭگو ـ قازاقستان ەكى ەل جانە ءۇشىنشى ەل ازاماتتارى وسى ارادا سەيىل ـ سەرۋەن قۇرىپ، زات ساتىپ الىپ، جاتىن ورىن جونىندە كەڭەس وتكىزىپ، تۇرلىشە مادەنيەتتىڭ توعىسقان شاتتىعىن تولىق سەزىندى. تانىستىرۋعا قاراعاندا، قازىر سەلبەستىك ورتالىعىندا 5000داي ساۋداگەر ىرگە تەپكەن، بيىل الدىڭعى جەتى ايدا جۇڭگو مەن ورتا ازياداعى ساۋداگەر 3 ميلليون 300 مىڭ ادام ـ رەتتەن اسقان. راۋان اقشىن بىلاي دەدى: سەلبەستىك ورتالىعى بولاشاقتا نەگىزدىك قۇرىلعى جانە ۆيزاسىز بولۋ سياقتى تۇزىمدىك ابزالدىلىققا سۇيەنىپ، جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ ساۋدا بارىس ـ كەلىسىنە اناعۇرلىم كوپ مۇمكىندىك جاراتادى.
|
11 قازان 17:06الماتى. قازاقپارات بالالاردىڭ ءدىني ساۋاتىن مەكتەپ جاسىنان اشقان ماڭىزدى. فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ءال فارابي اتىنداعى قازۇۋ پروفەسسورى قارلىعاش بورباسوۆا وسىلاي دەيدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.ماماننىڭ ايتۋىنشا، ءدىن تۋرالى اڭگىمەلەردى جاس بالا مەكتەپ قابىرعاسىندا ەمەس، كوبىنەسە ۇيدە، تۋىس تۋعاندارىنىڭ اراسىندا ەستيدى. ال مەكتەپ قابىرعاسىندا ءدىن تۋرالى تەك 9سىنىپتان باستاپ وقىتىلادى. وعان دەيىن بالالاردىڭ ءدىني ۇعىم تۇسىنىگى كورگەن تاربيەسىنەن قالىپتاسادى.سەبەبى مەكتەپتە زايىرلىلىق جانە ءدىنتانۋ نەگىزدەرى كۋرسى تەك 9سىنىپتان باستاپ وقىتىلادى. دىنگە قاتىستى قۇداي، پەرىشتەلەر، پايعامبارلار، كۇنا، و دۇنيە جايلى اڭگىمەلەر ءدىني مەيرام كەزىندە جانە ادامدار دۇنيەدەن قايتقاندا جانازادا ايتىلادى. بۇل اڭگىمەلەردى ءدىني ءبىلىمى بار يمامدار ايتسا دا، ۋاقىت ازدىعىنا بايلانىستى نەگىزگى ءدىني ۇعىمدار تۋرالى بالالاردىڭ تولىق تۇسىنىگى قالىپتاسا قويمايدى.بارلىق بالا بولماسا دا، 89 جاسقا تولعان ءبىراز بالا مىنا دۇنيە قايدان پايدا بولدى؟ ەڭ العاشقى ادام قايدان شىقتى؟ جان، رۋح دەگەن نە؟ ءولىم دەگەن نە؟ ومىردەن وزعاننان كەيىن ادام قايدا بارادى؟ ءومىردىڭ ءمانى نەدە؟ ادام نەگە ازاپقا تۇسەدى؟ باقىتتى ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ دەگەن سۇراقتاردى وزىنە جانە باسقالارعا قويا باستايدى. وسى كەزدە بالانىڭ العان جاۋابىنا بايلانىستى ونىڭ دۇنيەتانىمى قالىپتاسا باستايدى. بۇل سۇراقتار اتا اناعا دا، ۇستازدارعا دا قويىلۋى مۇمكىن. سول كەزدە بالا كوڭىلى تولاتىن، ساۋاتتى ءدىني ماعۇلمات الۋى كەرەك، دەيدى قارلىعاش بورباسوۆا.سونداي اق، بالاعا تەك تۇسىندىرۋمەن شەكتەلمەي، ونىڭ ءوزىنىڭ ىزدەنۋىنە دۇرىس باعىت بەرىلگەنى ابزال.قانداي كىتاپتى، كىمنىڭ كىتابىن وقىعان جانە قانداي سايتتى قاراپ، كىمدى تىڭداۋ كەرەكتىگىن دە ناقتىلاپ ايتقان دۇرىس. بۇل جەردە تەرىس باعىتتى ۋاعىزدايتىن، قاۋىپتى اعىمداردىڭ بارلىعىن ايتىپ، ەسكەرتۋ ارتىق بولمايدى دەپ ويلايمىن. العان اقپاراتىنا قاناعاتتانباعان بالا وزدىگىنەن ىزدەنىسكە تۇسەدى دە ناتيجەسىندە يسلام ءدىنىن بۇرمالاپ، قازاق حالقىنىڭ ءداستۇرىن جوققا شىعاراتىن، بۇكىل مەملەكەت پەن قوعامداعى قالىپتاسقان كوزقاراس پەن ءتارتىپتى سىناپ، ونى جويۋعا ۇگىتتەيتىن يدەولوگياعا تاپ بولادى. بۇل يدەيالاردىڭ ىعىنا اقىل توقتاتقان ازاماتتار ەرىپ كەتىپ جاتقاندا، مۇلدە ءدىن تۋرالى بىلمەيتىن جاس بالالاردىڭ ساناسى بىردەن ۋلانادى، دەدى سپيكەر.مەكتەپتە وقىلاتىن زايىرلىلىق جانە ءدىنتانۋ نەگىزدەرى كۋرسىن وقىتاتىن ۇستازدارعا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلىپ وتىر. سەبەبى بۇل كۋرستان كەز كەلگەن اتا انا بالاسى ەڭ الدىمەن ءدىني ءبىلىم الادى دەپ تۇسىنەدى. سەبەبى كوپشىلىك قاۋىم ءدىني ءبىلىم مەن ءدىنتانۋ تۇسىنىگىنىڭ ايىرماشىلىعىن بىلە بەرمەيدى.بۇل ۇعىمداردىڭ ايىرماشىلىعىن كورسەتەتىن ولشەم ولاردىڭ نەگىزگى ماقساتتارىنىڭ ەرەكشەلىگىندە. ءدىني ءبىلىم بەرۋدىڭ ماقساتى ناقتى ءبىر ءدىني سەنىمگە قاراستى دۇنيەتانىمدى قالىپتاستىرۋ جانە سوعان ساي ءدىني عۇرىپتاردى ورىنداۋعا داعدىلاندىرۋ. ال ءدىنتانۋلىق ءبىلىم بەرۋدىڭ ماقساتى عىلىمي، ءدىني ەمەس، سونىمەن قوسا بارلىق دىندەرگە تولەرانتتى دۇنيەتانىم قالىپتاستىرۋ. وسى ورايدا مەكتەپ ۇستازدارى ءدىننىڭ نەگىزگى قىزمەتىنە باسىمدىق كورسەتىپ، ءارتۇرلى ءدىني ىلىمدەردەگى ورتاق گۋمانيستىك يدەيالاردى، ادامگەرشىلىك پرينتسيپتەرى تۋرالى بالالارعا كەڭىرەك مالىمەت بەرگەنى دۇرىس.مىسالى يسلام ءسوزى بەيبىتشىلىك، اماندىق ەسەندىك دەگەن ماعىناعا سايادى. سالەمدەسكەندە مۇسىلمان باسقالارعا بەيبىتشىلىك پەن تىنىشتىقتى تىلەيدى. حريستياندار دا كەز كەلگەن ادامعا جاقىنىڭدى جاقسى كور دەگەن ۋاعىز ايتادى. بۋدديستەر ءۇشىن ادام اقيقات جولىندا رۋحاني دامۋعا ۇمتىلۋى كەرەك. وسى ءداستۇرلى ءۇش الەمدىك ءدىننىڭ ىلىمدەرى ادامدى نەگىزگى قۇندىلىق دەپ بىلەدى. ادام مەن قوعامنىڭ رۋحاني دامۋىنىڭ قاينار كوزىنىڭ ءبىرى ءدىن ەكەنىن جاسوسپىرىم بالالارعا جان جاقتى اشىپ ءتۇسىندىرۋ ابزال، دەيدى پروفەسسور.
|
سىزنىڭ يۈرىكىڭىز .10272 ئازاپنىڭ دورىسىۋاقتى : 20160427 16:21:06 مەنبەسى : يارپ مۇنبىرى يوللىغۇچى : يارپمەمەتجان ياسىن كانادا، تورونتو شەھىرىبەدىنىمىز بىر مۇرەككەپ سىستېما. بۇنىڭ بىر مىسالى شۇكى، ھەر ئادەم بەدەندىكى پۈتكۈل گېننىڭ ئۇزۇنلۇقىنى ئۇلاشتۇرساق، ئۇنىڭ ئۇزۇنلۇقى يەر شارىدىن كۈنگە يېتىپ يەنە كۈندىن قايتىپ كەلگۈچىلىك ئۇزۇنلۇقتا. يۈرەك بەدىنىمىزدىكى ئەڭ مۇھىم بىر ئورگان. مەن توغرىسىدا تەتقىقات بىلەن شۇغۇللىنىپ يۈرگەن مەزگىللەردە، يۈرەكنىڭ سوقۇشى، سىگنال ھالىتى، ئۇنى كېسەللىك تۈرلىرىگە ئايرىش، ۋە قانداق قىلىپ ئۇزۇن مەزگىل كۆزىتىش ھەققىدە ئىزدەنگەن ئىدىم. بۇ جەرياندا ھەرخىل سوئاللار كاللامغا كەلدى. يۈرەك نېمە ئۈچۈن سوقىدۇ؟ بەدەندىكى رولى نېمە؟ ھازىرقى زامان پەن تەتقىقاتى ۋە بۇرۇنقى قەدىمكى كۆزقاراش ئارىسىدا باغلىنىش بارمۇ؟. گەرچە پۈتۈن دۇنيادىكى ئىنسانلار گېن جەھەتتە 99.99 ئوخشاش بولسىمۇ، ئەمەلىيەتتە يەنىلا خاراكتېر ۋە نۇرغۇن جەھەتتە پەرقىمىز زور. بۇ پەرقلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىۋاتقان نېگىزلىك نەرسە نېمە؟ ئۇ بولسا مېڭە ۋە قەلب! ھەتتا قەدىمكى مىسىردا يۈرەك بىرىنچى مېڭە دەپمۇ قارالغانئىنسانلارنىڭ يۈرىكىنىڭ تۈزۈلىشى.مەن مېڭىگە قان چۈشۈشنى تەكشۈرۈش ۋە يۈرەك سىگنالى ئارقىلىق كېسەل بايقاش قاتارلىق بىرقانچە تەتقىقاتلارنى برىتانىيە، گېرمانىيە ۋە كانادادا ئېلىپ بارغان ئىدىم. بۇ قىممەتلىك ۋە ئاجايىپ خاسىيەتلىك يۈرەكنىڭ مۇھىملىقى ماڭا بەك تەسىر قىلغاچقا بۇ توغرۇلۇق ئويلىغانلىرىمنى بىر نەچچە بۆلەككە بۆلۈپ يېزىپ چىقتىم. بۇ يازمىنىڭ بېشىدا يۈرەكنىڭ فۇنكسىيىسى، ماددىي ۋە مەنىۋى جەھەتتىكى مۇھىملىقىنى تىلغا ئالدىم. كېلەر قېتىملىق يازمىدا يۈرەك ساغلاملىقى، كېسەللىكلەر، داۋالاش ۋە ئالدىنى ئېلىش توغرىسىدا يېزىشنى ئويلاۋاتىمەن.1. يۈرەك بىر پومپا مۇ ؟يېقىنقى زامانغىچە يۈرەك بىر پومپا دەپلا قارالدى. بىزنىڭ يۈرىكىمىز نورمالدا ھەر سوققاندا 73 گرام ۋە مىنۇتىغا 56 كىلوگرام قاننى بەدەنگە سىقىپ چىقىرىدۇ چوڭلارغا قارىتىلغان. بەدەندىكى قاننىڭ مىقدارىمۇ 56 كىلوگرام ئەتراپىدا بولۇپ بەدەننى بىر ئايلىنىپ چىقىدۇ. بۇنداقتا ھەر سائىتىگە 300360 كىلوگرام قاننى سىقىپ چىقىرىدۇ. بىزنىڭ ھاياتىمىزدا نورمال يۈرەك 23 مىليون قېتىم سوقىدۇ. بۇنداق دېگەنلىك، بىز ئۆمرىمىزدە بىزنىڭ يۈرىكىمىز سىقىپ چىقارغان قان ئەينى زاماندا ئەڭ چوڭ ئاتالغان ھەم 46 مىڭ توننىلىق تىتانىك دېگەن يوغان كېمىنىڭ ئېغىرلىقىدىن 34 ھەسسە يۇقىرى يۈكتىنمۇ ئېغىر دېگەن گەپ. سىز بۇ فىلىمنى كۆرۈپ بەكمۇ ھاياجانغا تولغاندا، سىز تىتانىك سىغىدىغان يۈكتىن 34 ھەسسە ئېغىرلىقتىكى قاننى سىقىپ چىقىرىۋاتقان يۈرەكنى بىلگىنىڭىزدە قانداق ھېستۇيغۇغا كەلدىڭىز؟ ئۇنداقتا يەر شارىدىكى 7 مىليارد ئىنسانلارنىڭ قوشۇلمىسىدىنچۇ؟2. يۈرەك ۋە مېڭە1990يىلغىچە مېڭىلا يۈرەككە بىر يۆنىلىشلىك سىگنال ئەۋەتىدۇ، دەپ قارىلىپ كەلگەن ئىدى. ھازىر يۈرەك بىلەن مېڭە توختىماستىن ئىككى يۆنىلىشلىك ھالەتتە ئالاقە قىلىپ تۇرىدىغانلىقى يۈرەكنىڭ مېڭىگە كۆپرەك سىگنال ئەۋەتىدىغانلىقى بايقالدى. يۈرەك بەدىنىمىزدە قان سىقىپ چىقىرىشتىن بۆلەك نۇرغۇن بەكمۇ مۇھىم رول ئوينايدىغانلىقى بايقىلىۋاتىدۇ. يۈرەك سىقىپ چىقارغان قاننىڭ 70 مېڭە تەرىپىدىن قوبۇل قىلىنىدۇ. يۈرەكتە 40,000 نېۋرون بار بولۇپ، بەزى يېقىنقى زامان ئالىملىرى ئۇنى يۈرەك مېڭىسى دەپمۇ قاراپ كېلىۋاتىدۇ. ھەتتا يۈرەكنى بەدەن سىرتىغا ئېلىۋەتكەندىمۇ مېڭىنىڭ بۇيرۇقىسىز يەنىلا سوقۇۋېرىدۇ يۈرەك ئوپېراتسىيىسى ۋاقتىدا. بولۇپمۇ يۈرەكتە بىر كۈچلۈك ماگنىت مەيدانى بار بولۇپ، 1 مېتىر ئارىلىقتا ئۇنى ئۆلچىگىلى، ھېس قىلغىلى بولىدۇ. يۈرەك ھاسىل قىلغان بۇ ماگنىت مەيدانى مېڭە ماگنىت مەيدانىدىن 5000 ھەسسە كۈچلۈك تۇرىدۇ.ئويلىنىشقا تېگىشلىك ئەڭ مۇھىم نۇقتا: تۆرەلمە ئانا قورسىقىدا يېڭى شەكىللەنگەندە، مېڭە ھاسىل بولۇشتىن بۇرۇن يۈرەك شەكىللىنىپ سوقۇشقا باشلايدۇ، كېيىن مېڭە شەكىللىنىدۇ، ھەم مېڭە يۈرەكنىڭ سوقۇشىنى بىۋاسىتە كونترول قىلمايدۇ يەنى سىز يۈرىكىم 50 نى ياكى 80 نى سوق دەپ بۇيرۇق بىلەن كونترول قىلالمايسىز، ئەمما بىربىرىگە بىۋاسىتە تەسىر قىلىشىپ تۇرىدۇ.مېڭە ئەۋرىشىمچان بولۇپ پۈتكۈل ھاياتىمىزدا ئۆزگىرىپ تۇرىدۇ. بۇ مېڭە ئەۋرىشىمچانلىقى دېيىلىدۇ. بۇ ئۆزگىرىش بولسا مېڭە نېرۋىلىرىنىڭ تۈر ئالاقىسى، مېڭىنىڭ قۇرۇلمىسى ھەتتا گېن ئىپادىلىنىشى جەھەتلەردىن بولىدۇ. بولۇپمۇ بالىلاردا بۇ خىل ئۆزگىرىش بەك تېز بولىدۇ. ھەتتا كۆڭۈلنى چېنىقتۇرۇش ئارقىلىق مېڭىنى بىئولوگىيىلىك جەھەتتىن ئۆزگەرتكىلى بولىدۇ3. يۈرەك بىلەن مېڭىنىڭ ئالاقىسى، ۋە بەدەن سىستېمىسىغا بولغان تەسىرىنۇرغۇن يىل تەتقىقات جەريانىدا يۈرەك ۋە مېڭە ئالاقىسى ۋە جىددىيلىك ، ھېستۇيغۇ ، ئەقلى قابىلىيەت، ۋە خاراكتېرلەرنىڭ زىچ مۇناسىۋەتلىكلىكىنى ھېس قىلدىم، ھەم نۇرغۇن قەدىمكى كۆز قاراشلارنىڭ ھازىرقى ئىلىمپەن ئىسپاتلىغان بىلىملەر بىلەن باغلىنىشلىقى بار ئىكەنلىكىنى كۆردۈم. ھازىرقى ئىلىم پەن شۇنى ئىسپاتلىدىكى، يۈرەكتىكى كۈچلۈك ماگنىت مەيدانى مېڭە بىلەن ئالاقە قىلىپ، مېڭىنىڭ بىرلىك، ماسلىق ھالىتىنىڭ شەكىللىنىشىگە تەسىر قىلىدۇ. بۇ ماگنىت مەيدانى بىزنىڭ روھىكەيپىياتىمىزغا ئاساسەن ئۆزگىرىدۇ.ئەسلىدە يۈرەك رىتىمى بولسا ئىككى خىل ئاپتوماتىك نېرۋا سىستېمىسىنىڭ بىرلەشمىسى ئارقىلىق كونترول قىلىنىدۇ. بىر خىلى بولسا سىمپاتىك نېرۋىلار بولۇپ يۈرەك رىتىمىنى تېزلەشتۈرۈش رولىنى ئوينايدۇ ماشىنىنىڭ گاز پېدالىغا ئوخشايدۇ. يەنە بىر خىلى بولسا پاراسىمپاتىك نېرۋىلار بولۇپ يۈرەك رىتىمىنى ئاستىلىتىش رولىنى ئوينايدۇ ماشىنىنىڭ تورمۇزىغا ئوخشايدۇ. بۇ ئىككى خىل نېرۋىلار يۈرەك رىتىمىنى مەخسۇس بىر تېزلىكتە ساقلاش رولىنى ئوينايدۇ، ھەم مېڭە فۇنكسىيىسىنىڭ نورمال جارى قىلدۇرۇشىغا تەسىر قىلىدۇ. بىزنىڭ نەپەسلىنىش ھالىتىمىز ، ھەرىكەت ۋە ئويلىرىمىزمۇ بۇ ئىككى نېرۋىلارغا تەسىر قىلىدىغان ئامىللاردىن بولۇپ، روھىيكەيپىيات ۋە ھېستۇيغۇلىرىمىز بولسا بۇنىڭغا تەسىر قىلىدىغان ئەڭ مۇھىم ئامىللاردۇر.ئىجابىي ھېستۇيغۇ ۋە سەۋرتاقەتچان بولۇش بولسا يۈرەكنىڭ ئۇيغۇنلۇق ھالىتىنى يۈكسەلدۈرۈپ، يۈرەك سوقۇشىنى رىتىملاشتۇرىدۇ، يۈرەكمېڭە ئالاقىسىنى كۈچەيتىدۇ، ھەم پۈتۈن بەدەن سىستېمىسىنىڭ سىستېمىلىق بولۇشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، بىزنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىمىزنى كۈچەيتىدۇ. بۇ خىل ھالەت بىزنىڭ ياخشى ئويلىنىش، ئوچۇق پىكىر قىلىش، ھېستۇيغۇغا تەسىر قىلىپ ئىشلىرىمىزنىڭ ئۈنۈمىنى ئاشۇرىدۇ. ئىجابىي ھېستۇيغۇ يەنە بىزنىڭ يېڭىلىق يارىتىش ۋە مەسىلىلەرنى ئۈنۈملۈك ھەل قىلىشىمىزغىمۇ كۆپ ياردىمى بولىدۇ.جىددىيلىك ۋە ئەندىشە مېڭىنى تورمۇزلاپ ئاجىزلاشتۇرۇۋېتىدۇ. جىددىيلەشكەندە بىز نۇرغۇن نەرسىلەرنى ئۇنتۇپ قالىمىز ياكى ئىشلاردا جىق خاتا قىلىپ قويىمىز. نېمە ئۈچۈن جىددىيلىشىش بۇ خىل ئەھۋال يۈز بېرىدۇ، ھەم ئالدى بىلەن يۈرەككە تەسىرى بولىدۇ، ھەم بەدەندىكى باشقا ھالەتلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ؟ سەۋەبى نېمە؟ جىددىيلىشىش بىزنىڭ بەدىنىمىزدىكى بىر نەچچە جىددىيلىشىش ھورمونىنىڭ جىق ئاجرىتىلىپ چىقىرىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، ھەم قان سىستېمىسى ئارقىلىق پۈتۈن بەدەنگە تارقىلىپ، بەدىنىمىز خۇددى جەڭ ھالىتىگە ئۆتكەن بولىدۇ. بۇ نورمالدا مېڭە ۋە بەدىنىمىزگە زىيانلىق.جىددىيلىشىش ۋە پاسسىپ ھېستۇيغۇ: ئاچچىقلىنىش، تېرىكىش، ۋەسۋەسىلىك : , , بولسا يۈرەكنىڭ ئۇيغۇنلۇق ھالىتىگە ئەكس تەسىر قىلىپ، يۈرەك ئۇيغۇنسىزلىق ھالىتىنى شەكىللەندۈرۈپ يۈرەك رىتىمىنى ۋە نېرۋا سىستېمىسىنى قالايمىقانلاشتۇرىدۇ. بۇ يەنە يۈرەكمېڭە ئالاقىسىنى چەكلەپ قويىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بۇ بىزنىڭ ئوچۇق پىكىر قىلىش، ئۆگىنىش، ئەستە تۇتۇش ۋە مەنتىقىگە ئۇيغۇن قارار چىقىرىش قابىلىيىتىمىزگە دەخلى قىلىدۇ. ئىككى خىل نېرۋىلاردىكى سىستېمىلىق ئالاقە بولمىغان بۇ خىل ھالەت بولغاندا خۇددى بىز ماشىنا ھەيدىگەندە توختىماستىن بىردە گاز پېدالىنى قاتتىق بېسىپ ھامانلا تورمۇز باسقاندەك ئەھۋال. بۇ خىل ئەھۋالدا ماشىنىنىڭ ئېنېرگىيىسى تېزلا خوراپ كېتىدۇ. قالايمىقان چېلىنغان مۇزىكىنى ھېچكىم ياخشى كۆرمەيدۇ، سىزنىڭ بەدەن سىستېمىڭىزمۇ ھەم شۇنداق. بولۇپمۇ ئاچچىقلىنىشنىڭ تەسىرى ئەڭ يامان بولۇپ قىسقا ۋاقىتتىلا يۈرەك رىتىمى تېزلىشىدۇ ھەم قالايمىقانلىشىدۇ، بۇنىڭ بىلەن يۈرەك ئۇيغۇنلۇق بۇزۇلىدۇ. شۇڭا كونىلار ئېيتقان يولۋاسنى يەڭگەن باتۇر ئەمەس، ئاچچىقنى يەڭگەن باتۇر دېگەن ماقالتەمسىلنىڭ ئىلمىي ئاساسى باردۇر.جىددىيلىشىشنى ئازايتىش ئۈچۈن، بىر خىل رىتىملىق نەپەسلىنىش بولسا يۈرەك سوقۇشنىڭ رىتىملىشىنى كەلتۈرۈپ ئۇيغۇنلىشىشنى يۈكسەلدۈرىدۇ. بولۇپمۇ تۇغۇت ئالدىدىكى تولغاق تۇتقان ئاياللار نەپەسلىنىش تېخنىكىسىنى قوللىنىپ، نەپەسلىنىش ئۇيغۇنلۇقىنى ھاسىل قىلىش ئارقىلىق، ئۆزىدىكى جىددىيلىكنى تۆۋەنلىتىپ، بەدەننى بوشاشتۇرىدۇ. شۇنىڭ بىلەن تولغاق جەريانىدىكى ئاغرىقنى بەك ھېس قىلمايدۇ. بۇ ئانىنىڭ تەبىئىي شەكىلدە تۇغۇلۇشىغا زور پايدىلىق بولىدۇ. مەن بۇنى ئايالىمنىڭ 3 بالىمىزنى يەڭگىگەندە يېنىدا تۇرۇپ، ئۆز كۆزۈم بىلەن كۆردۈم. 3 بالىمىزنىڭ ھەممىسىدە، ئايالىم پەقەت نەپەس ئېلىش تېخنىكىسىنى قوللىنىپلا، ھېچ ئاغرىق توختىتىش دورىلىرىنى قوللانماستىن ئۆزى يەڭگىدى. ھەممە تۇغۇتى خېلىلا ئوڭاي بولدى. تەپسىلاتىنى نەپەسلىنىش تېخنىكىسى دېگەن توردىكى تېمىلاردىن كۆرۈۋالسا بولىدۇ.ئىنساننى ھەيران قالدۇرىدىغىنى شۇكى ئانىنىڭ قورسىقىدىكى ۋاقىتتا، بالىنىڭ يۈرەك سوقۇشى ئارقىلىق ئانىنىڭ مېڭە سىگنالى بىلەن ماسلىشىدۇ . ئارام ئېلىپ راھەتلىنىپ ئولتۇرغاندا يۈرەك تۆۋەن ئېنېرگىيە ھالىتىگە كۆچىدۇ، ھەم جىسمانىي ۋە ئەقلى جەھەتتە تورمۇزلىنىش رولىنى ئوينايدۇ. بۇ ۋاقىتتا يۈرەكنىڭ قان سىقىپ چىقىرىشى بىزنىڭ بىرەر پائالىيەت بىلەن شۇغۇللانغان ياكى كىتاب كۆرۈپ پىكىر قىلىپ ئولتۇرغان ھالىتىمىزدىن ئاز بولىدۇ. شۇڭا كىچىك بالىلارغا كۆپ كىنوفىلىم قويۇپ بېرىش ياخشى ئەمەس. بالىلار بىرەر پائالىيەت بىلەن شۇغۇللانسا، ھەم دەرسلەردە ئاكتىپ پىكىر قىلغاندا ئاندىن يۈرەك ئۇيغۇنلۇق ھالىتىگە كۆچكىلى بولىدۇ. چەتئەلدىكى ئوقۇتۇش ئۇسۇلىمۇ كۆپىنچە مۇشۇ خىل شەكىلدە بولۇپ، ئوقۇغۇچىلارغا ھەرخىل پائالىيەتلەرنى كۆپ ئورۇنلاشتۇرۇپ بېرىلىدۇ.2رەسىم: بەدىنىمىز بولسا بىر تولۇق سىستېما بولۇپ، جىددىيلىشىش بولسا يۈرەك سوقۇش رىتىمى، نەپەسلىنىش ۋە قان بېسىمى قاتارلىق بەدىنىمىزنىڭ ھەممە قىسىملىرىغا تەسىر قىلىدۇ.يەنە بىر مۇھىم نۇقتا يۈرەك رىتىمى ئۆزگىرىشى نى سۆزلىمەي ئۆتۈپ كېتىمەن. قىزىققانلار تەپسىلاتىنى بۇ مەزمۇندىن كۆرۈپ باقسا بولىدۇ. كىچىك بالىلارنىڭ يۈرەك سوقۇشى تېز ھەم يۇقىرى بولىدۇ. چوڭلارنىڭ يۈرەك سوقۇشى ئاستىراق ھەم تۆۋەن بولىدۇ، بۇ بىر تەبىئىي ئەھۋال. ئەمما بەك تۆۋەن بولۇشى كېسەللىك ۋە قېرىلىق تۈپەيلى ئۆلۈمنىڭ يېقىنلاپ قالغانلىقىنىڭ بىر ئالامىتى بولىدۇ. كىچىك بالىلارنىڭ خاراكتېر ۋە مىجەز جەھەتتە تۇراقسىزلىق ۋە ئۆزگىرىش تېز بولىدۇ. بۇ جەھەتتىكى ئامىللارنى كېيىنكى نۇقتىلاردا تەپسىلىي سۆزلەپ ئۆتىمەن.ئىجابىي ھېستۇيغۇ يۈرەك ئۇيغۇنلۇقىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشتىكى ئەڭ مۇھىم ئامىل. تۆۋەندە قانداق قىلىپ بۇ خىل ھالەتنى شەكىللەندۈرۈش جەھەتتىكى ئويلىغانلىرىمنى سۆزلەپ ئۆتىمەن.يۈرەكتىن مېڭىگە ئەۋەتىلگەن روھىيكەيپىيات سىگنالى مېڭىنىڭ قانداق خىمىيىلىك ھورمونلارنى ئاجرىتىپ چىقىشىنى بەلگىلەيدۇ، ئاندىن مېڭە پۈتۈن بەدەن سىستېمىسىغا مېڭەنېرۋا سىستېمىسى ئارقىلىق تەسىر قىلىپ، بىزنىڭ سەزگۈ دەرىجىمىزنى بەلگىلەيدۇ. شۇنىڭ بىلەن يۈرەكتىكى كەيپىيات مېڭە ئارقىلىق پۈتۈن بەدەنگە سەزگۈ ئەزالارغا ماسلىق ھالەتتە تارقىلىدۇ. بۇنىڭدىن يۈرەكنىڭ نەقەدەر مۇھىملىقىنى بىلەلەيمىز.قەلب دېگەن سۆز ئەرەبچە بولۇپ، ئۇنىڭ يۈرەك ۋە مەركەز دېگەندەك بىرقانچە مەنىسى بار. نۇرغۇن مىللەتلەردە ۋە بىزنىڭ تىلىمىزدا يۈرەك ۋە قەلبىمىز كۆڭۈل دېگەن مەنىسىدە بولسا بىر تۇتاش بولۇپ، پۈتۈن ھەرىكەتلىرىمىزنى كونترول قىلىدۇ، ھەم مەركەزلىك رول ئوينايدۇ. گەرچە ئەمەلىي ئىش قىلىدىغىنى بىزنىڭ باشقا ئەزالىرىمىز بولسىمۇ، مەسىلەن قول تۇتىدۇ، پۇت ماڭىدۇ، كۆز كۆرىدۇ، ئېغىز سۆزلەيدۇ ۋە قۇلاق ئاڭلايدۇ، ئەمما قەلبىمىز بولسا بىر قوماندان بولۇپ پۈتۈن بەدىنىمىزدىكى ھەرىكەتلەرگە قوماندانلىق قىلىدۇ ۋە بۇيرۇق بېرىدۇ. يۈرەك تىترىسە پۈتۈن بەدىنىمىز تىترەيدۇ. يۈرەك خۇشاللىققا چۆمسە، يۈزىمىزگە كۈلكە يۈگۈرىدۇ؛ يۈرەك ئازابقا تولغاندا، كۆزلىرىمىزگە ياشلار توشىدۇ. بىز قورققان چېغىمىزدا يۈرىكىمىز تېز سوقىدۇ، ۋە پۈتۈن بەدىنىمىزمۇ تەڭلا تىترەپ كېتىدۇ. يۈرىكىمىز توق بولسا ھەرقانداق خەتەرلىك ئەھۋال ئانچە تەسىر قىلمايدۇ. خۇددى بەدەن ۋە روھ بىرلەشكەندە بىر ھەقىقىي جانلىق شەكىللەنگەندەك، ئەقىدە ۋە ھەرىكەتلىرىمىزنىڭ يىغىندىسىدىن بىر خاراكتېر شەكىللىنىدۇ. روھى ھالەت بىر ئىچكى ئامىل بولسا، ھەرىكىتىمىز بىر ئۇنىڭ سىرتقا ئىپادىلىنىپ چىقىشى بولىدۇ .قەلبىمىز ۋە خاراكتېرىمىز ماھىيىتىمىز بىربىرىگە زىچ باغلانغان بولۇپ، بۇ مۇناسىۋەتنى تەسۋىرلەش ئۈچۈن، ھەرخىل سۆزلەر قوللىنىپ كېلىندى: توخۇ يۈرەك، يولۋاس يۈرەك، قاپ يۈرەك قاپلان يۈرەك، تاش يۈرەك، مۇز يۈرەك، ئوت يۈرەك، يۈرىكى يېرىم بولۇش، يۈرىكى شادلىققا تولۇش، يۈرىكىدىن كۆيۈش دېگەندەك. ئىنگلىزچىدا بۇنىڭدىن كۆپ ئىبارىلەر بار. بىز ئۇيغۇرلار سالام بەرگەندە، ئوڭ قولىمىزنى سول كۆكرىكىمىزگە يۈرەك ئۈستىگە قويۇپ تۇرۇپ ھۆرمەت بىلەن سالام بېرىمىز.5. يۈرەك سوقۇشى ۋە سىگنالدوختۇرلار يۈرەكنىڭ سىگنالى ئارقىلىق بىزنىڭ ھايات ياكى ئۆلگەنلىكىمىزنى تەكشۈرىدۇ، ياكى بۇنى قول تومۇرلىرىنى تەكشۈرۈپمۇ بىلگىلى بولىدۇ. نورمالدا بارماق ئىزىدىن كىشىلەرنى پەرقلەندۈرگىلى بولىدۇ . شۇنىڭدەك، ھەر بىر ئادەمنىڭ پەرقلىق بولىدۇ، ھەم دىن پايدىلىنىپ كىشىلەرنى پەرقلەندۈرگىلى بولىدۇ . ھازىر سىمسىز يىراقتىن رادار سىستېمىسى ئارقىلىقمۇ يۈرەكنىڭ سوقۇشىنى ۋە نەپەسلىنىشنى تەكشۈرگىلى بولىدۇ .مېڭە سىگنالى ئارقىلىق يالغان سۆزلىگەنلەرنى ياكى يامان نىيەتلىك كىشىلەرنى تېپىش مۇمكىن بولدى. ئويلاش ئارقىلىق كومپيۇتېرغا خەت كىرگۈزۈش توغرىسىدا بىر تەتقىقات پروجېكتىنى ئىشلىگەن ئىدۇق .ھەتتا تەتقىقاتچىلار مايمۇننى چېنىقتۇرۇش ئارقىلىق مېڭىگە سىگنالىنى ياخشىلاپ بېشىغا تاقالغان سىگنالنى كۈچلەندۈرىدىغان ئۈسكۈنىسى ئارقىلىق روبوت ماشىنا ئادەم نى قانداق قىلىپ سىمسىز كونترول قىلىش توغرىسىدا بىر خەۋەر بەردى. مايمۇننى 3 يىل چېنىقتۇرغاندىن كېيىن، مايمۇن 4 خىل كوماندىنى ئويلاپ قولىنى ئالدىغائارقىغا قىلغاندا روبوتمۇ ئوخشاشلا ھەرىكەتلەنگەن. چېنىقتۇرۇش ئارقىلىق ھەتتا مايمۇنمۇ ياخشى ئويلىيالايدىغان بولغان. بىلىم نۇر دېگەن گەپ ھەقىقەت ئىكەن. چۈنكى ھەممە سىگنال مېڭىڭىزدە بىر دولقۇن شەكىلدە تارقىلىدۇ. نۇرنىڭ ئۆزى بىر دولقۇن ئەمەسمۇ. چېنىقتۇرۇش ئارقىلىقلا ئەستە تۇتۇش، ۋە ئويلاش قابىلىيىتىمىزنى يۈكسەلدۈرگىلى بولىدۇ. ھەرقانداق ئىنسان روبوتنى تېخىمۇ ياخشىراق كونترول قىلالايدۇ دېگەن گەپ، كۆزىڭىزنى يۇمۇپ خىيالى روبوتنى ھەرىكەتكە سېلىپ بېقىڭ.ھازىر دىن پايدىلىنىپ روھىي ھالىتىنى بايقاش بىر يېڭى تەتقىقات تۈرى بولۇپ قالدى. ئەمما، ياكى ئارقىلىق بىزنىڭ خاراكتېرىمىزنى بىلگىلى بولمايدۇ، بۇنىسى تېخى نامەلۇم. بەلكىم بۇمۇ بىر كۈنى رېئاللىققا ئايلىنىپ قالار ...6. يۈرەك كېسىلى ۋە ساغلاملىقمەن كارلېتون ئۇنىۋېرسىتېتىدا مېڭىگە قان چۈشۈشنى بايقاش ۋە ئالدىنى ئېلىش توغرۇلۇق بىر دەرس بەرگەن ئىدىم.ئەمەلىي سانلىق مەلۇمات كىشىنى بەكلا ھەيران قالدۇرىدۇ. چۈنكى يۈرەك كېسىلى كانادادا كېسەل بولۇپ ئۆلگەن ئىنسانلارنىڭ 30 نى ئىگىلەيدىكەن. ئەمەلىيەتتە، ساغلام يېيىش ۋە ھەر كۈنى ئازراق بولسىمۇ ھەرىكەت قىلىش ئارقىلىق 85 كېسەللىكنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدىكەن. ئىنگلىزچە مۇنداق بىر سۆز بار سېنىڭ بەدىنىڭ، سېنىڭ نېمە يېگىنىڭ .ئىجابىي ھېستۇيغۇمىز بىلەن يۈرەكنىڭ ئۇيغۇنلۇق ھالىتىنى شەكىللەندۈرگەندە بەدەننىڭ كېسەلگە قارشى تۇرۇش كۈچىنى ئاشۇرغىلى يۈكسەلدۈرگىلى بولىدۇ، ھەم مېڭىنىڭ مۇرەككەپ مەسىلىنى ھەل قىلىش كۈچىنى ئاشۇرىدۇ. ھەتتا يۈرەكتىكى نېرۋا سىستېمىلىرىنىڭ قىسقا ۋە ئۇزۇن مۇددەتلىك ئەستە تۇتۇش قابىلىيىتى بولىدۇ، شۇڭا بىزنىڭ قايغۇھەسرەت، ۋە خۇشالخۇراملىق ھېسسىياتىمىز ئۇزۇنغىچە داۋام ئېتىدۇ. ئەمما سەلبىي ھېستۇيغۇمىز بولسا يۈرەكنىڭ ئۇيغۇنلۇق ھالىتىنى ۋە پۈتۈن بەدەن نېرۋا سىستېمىسىنى قالايمىقانلاشتۇرىدۇ.ئالىملار شۇنى ئىسپاتلىدىكى، قورساقنىڭ يوغىنىشى بىلەن مېڭىنىڭ كىچىكلەپ كېتىشى مۇناسىۋەتلىك ئىكەن. ئاياللارغۇ 9 ئاي بالا كۆتۈرۈش جەريانىدا قورسىقى يوغىناپ كېتىدۇ، ھەم بۇ كۆپىنچە ئەھۋال. بۇنى كىچىكلىتىش ئۈچۈن مەخسۇس ھەرىكەت كېتىدۇ، ئەمما ئانىلار ئۆز پەرزەنتى ئۈچۈن ھەممىنى ئۇنتۇيدۇ. ئەمما ئەرلەردىچۇ؟ قارنى يوغان بولسا، ئۆز ئىگىسىگە بويسۇنماي قانائەت ھېس قىلمايدىغان گەپ، ھەم ئۆز رەببىگە ئىگىلىشمۇ تەسكە توختايدۇ. بۇ ئاخىردا يۇقىرى قان بېسىمىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. يۇقىرى قان بېسىمىنى يوشۇرۇن ئۆلۈم دەپمۇ ئاتايدۇ. بۇ يەنە يۈرەك كېسىلىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشنىڭ ئامىللىرىدۇر. بۇ خىل ئەھۋالدا قالغانلار ئويغىنىشى كېرەك، ھەم ئەسلىگە قايتىش كېرەك، چۈنكى بۇ بىر كېسەللىك. ئارتۇق يېيىش خۇددى كونىلارنىڭ چىشى بىلەن ئۆلۈم ئۇرۇقىنى قازغانغا ئوخشاش. شۇڭا ھەرىكەت بىلەن بەرىكەت ئېلىپ بۇ خىل ھالەتنى ئەسلىگە قايتۇرۇشىمىز كېرەك.يۈرەك سوقۇشتىن توختىغان چاغدا، ئۇ كىشى بۇ دۇنيادىكى بارلىق يىغقانلىرىنى تاشلاپ، ئېسىل نازۇنېمەتلەر بىلەن ئوزۇقلاندۇرۇلغان قامەتلىك بەدەننى باكتېرىيىلەرگە يەم قىلىدىغان گەپ.يۈرەك سوقۇشتىن توختىسا، ئۇ كىشى ئۆلدى دېگەن گەپ. بۇ دۇنيادىكى بارلىق تاپقىنىنى تاشلاپ، قانداق كەلسە شۇ پېتى كېتىدۇ. يېقىندىلا تۈركىيەدىكى ئەڭ چوڭ باي، ھەم كۈچ شىركىتىنىڭ باشلىقى مۇستاپا كۈچ ئەپەندىم يۈرەك كېسىلى بىلەن ياش تۇرۇپلا ۋاپات بولدى. مىلياردلاپ تاپقان پۇلى، ھەم ئونمىڭلىغان قول ئاستىدىكى كىشىلىرىمۇ ھېچ بىر ياردەم قىلالمىدى.7. قەلبنى تەربىيىلەپ كۆندۈرۈش سېنىڭ قەلبىڭ، سېنىڭ نېمىگە كۆندۈرگىنىڭمەن ئالدىنقى بۆلەكلەردە يۈرەك ئۇيغۇنلۇقى يۈرەكمېڭە ئالاقىسى توغرۇلۇق سۆزلەپ، يۈرەك ماگنىت مەيدانىنىڭ بىزنىڭ روھىيكەيپىياتىمىزغا ئاساسەن ئۆزگىرىدىغانلىقىنى، ۋە بۇ يۈرەك ماگنىت مەيدانىنىڭ بىۋاسىتە مېڭىنىڭ ماسبىرلىك بولۇشىغا تەسىر قىلىدىغانلىقىنى سۆزلەپ ئۆتكەن ئىدىم. يۈرەك نېرۋا سىستېمىسىنىڭ قىسقا ۋە ئۇزۇن مۇددەتلىك ئەستە تۇتۇشى بار بولۇپ، بۇ يۈرەكتىن مېڭىگە بارغان سىگناللار بىزنىڭ كەيپىياتىمىزغا تەسىر قىلىدۇ. تەربىيە ۋە ئۆگىنىش مېڭىنىمۇ ئۆزگەرتىۋېتىدۇ، يەنى يىغىپ ئېيتقاندا مېڭە نېرۋىلىرىنىڭ تۈرئالاقىسى، مېڭىنىڭ قۇرۇلمىسى ھەتتا گېن ئىپادىلىشىگىمۇ تەسىر قىلىپ ئۆزگىرىشلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ. بۇ مېڭە ئەۋرىشىمچانلىقى دەپ ئاتىلىدۇ مېڭە توغرۇلۇق مەزمۇنلارنى كېيىنكى ماقالىلەردە مەخسۇس سۆزلەپ ئۆتىمەن. ئۇنداقتا بىز قانداق قىلىپ قەلبنى تەربىيىلەشكۆندۈرۈش ئارقىلىق روھىيكەيپىياتىمىزنى تەڭشەش توغرۇلۇق مەزمۇنلارنى تارىخى نۇقتىسىدىن سۆزلەپ ئۆتىمەن.قەلبنى تەربىيىلەپ كۆندۈرۈش جەھەتتىكى نۇقتىلارنى جېمىس كلاۋېلل نىڭ شوگۇن دېگەن رومانىدىن ئېلىنغان پارچىسىدىن باشلايمەن: بالام، داۋاملىق ئېسىڭدە بولسۇن: قالايمىقان ئەسكى خىياللارنى سۈرۈش بولسا دۇنيادىكى ئەڭ ئاسان ئىش. ئەگەر كۆڭۈلنى ئۆز مەيلىگە قويۇپ بەرسەڭ، سېنى تېخىمۇ بەختسىزلىككە باشلاپ چۈشكۈنلەشتۈرىدۇ. ئەمما، گۈزەل پىكىرخىياللارنى قىلىش ئۈچۈن تىرىشچانلىق كېرەك، چۈنكى بۇنىڭ ئۈچۈن تۈزۈم تەربىيە كېرەك بولىدىغانلىقى ئۈچۈندۇر. شۇڭا كۆڭلۈڭنى قەلب زېھنىڭنى تەربىيىلەپ كۆندۈر . ئاندىن كېيىن سەن ئۇنچىۋالا جىق بەدەل تۆلىمىسەڭمۇ بولۇۋېرىدۇ، ھەم سەن ئۆز ھاياتىڭنى قىممەتكە ئىگە قىلسەن، كەسپىڭدىمۇ قىممەت يارىتىسەن، ھەم بۇ دۇنيايىمىز ئۈچۈن بىر شانشۆھرەت ئېلىپ كېلەلەيسەن. , , . . , , . . ... , , , .ھەممە ئىنسانلار تۇغۇلغاندا ئوخشاش ئاق قەغەز كەبى پاك تۇغۇلىدۇ. ھەر بىر يۈرەك ئەڭ دەسلەپكى سوقۇشنى باشلىغاندا بىر پاك ئىنسان ھالەتتە بولىدۇ. ياشاش جەريانىدا ھەر ئىنسان بۇ قەلبنى ھەر شەكىلدە تەربىيىلەيدۇ. شۇنىڭ بىلەن ۋاقىت ئۆتۈپ زور پەرق شەكىللىنىدۇ. مەسىلەن ئالايلۇق ياخشى چېنىقتۇرۇلغان ھايۋانلار سېركچىلىك قىلىپ ئويۇن كۆرسىتىدۇ؛ يەنە مەسىلەن، ئەما كىشىلەرگە يول باشلاپ بېرىشكە كۆندۈرۈلگەن ئىتلارمۇ بار. بۇلارنىڭ ھەممىسى تەربىيىلەپ كۆندۈرۈش ئارقىلىقلا بولىدۇ. مۇھەممەد ئەلى چېنىقىش ئارقىلىقلا بوكس شاھى بولغان ئىدى، ھەم ھەر دائىم قىلغىلى بولمايدىغان ئىش يوق دەپ ئۆزىگە ئىشىنەتتى. بۇ گەپتىن ھەرقانداق ئىشنى قىلغىلى بولىدۇ دېگەن مەنە چىقىدۇ. ئەلۋەتتە ھېچكىممۇ ئۆگەنمەي تۇرۇپ مۇزىكا چالالمايدۇ، ئۇسسۇل ئوينىيالمايدۇ، ھەم يېڭى بىر خىل چەتئەل تىلدا سۆزلىشەلمەيدۇ. شۇنداقلا ئەگەر بىز قەلبىمىزنى تەربىيىلەپ كۆندۈرمىسەك، ھەم ئۆزىمىزگە ئادەت شەكىللەندۈرمىسەك بىز قەلبنى قىممەتكە ئىگە قىلىپ كۈتكىنىمىزدەك بولالمايمىز. شۇڭا سېنىڭ قەلبىنىڭ، سېنىڭ نېمىگە كۆندۈرگىنىڭ بولۇپ ھەر خىل يۈرەك شەكىللىنىدۇ: توخۇ يۈرەك، يولۋاس يۈرەك، قاپ يۈرەك قاپلان يۈرەك، تاش يۈرەك، مۇز يۈرەك، ئۇت يۈرەك، ئويغانغان يۈرەك ۋە ئۇيقۇچان يۈرەك. 2رەسىمدىكى سولدا ئۇچار ئادەمنىڭ فىلىمدىكى ھالىتى، ئوڭدا چېنىقتۇرۇشتىن بۇرۇنقى ئەسلى ھالىتى، ئوخشاش بىر ئادەم بولسىمۇ چېنىقتۇرۇشنىڭ پەرقى بولامدىكەن؟بۇ قەلبنى بىر قىممەتكە ئىگە قىلىش ئۈچۈن تۈزۈم ۋە تەربىيە كېرەك.خىياللارنى بىر رېئاللىققا ئايلاندۇرۇش ئۈچۈن، ئالدى بىلەن بىزدە شۇ خىل روھ، يەنى نىيەت بولۇشى كېرەك. بۇنى ئەمەلىي ھەرىكىتىمىز بىلەن ئادەت قىلىپ داۋاملاشتۇرساق خۇددى روھ بىلەن بەدەن بىر ھاياتلىقنى شەكىللەندۈرگەندەك ھەقىقىي بىر كۈچلۈك خاراكتېر شەكىللىنىدۇ.بىر خىل ئىدىيە بىلەن داۋاملىق ھەرىكىتىمىزدىن قەلبىمىزنى كۆندۈرسەك، مەلۇم ۋاقىت ئۆتكەندە كىشىلىك ئادەت شەكىللىنىدۇ، ھەم تەبىئىي ھالدا شۇ خىل ئادەتنى ياقتۇرۇپ قالىمىز. ھەرگىزمۇ بىرەر ئىنسان تۇغۇلۇشىدىنلا تاماكىغا خۇمار بولۇپ تۇغۇلغان ئەمەس، داۋاملاشقان ھەرىكەتتىن ئادەت شەكىللەنگەن ئىش. بىزدە توغرا نىيەتنىڭ بولۇشى تولىمۇ مۇھىم بولۇپ، بەلكىم ئاخىرىدا بىزنىڭ تەقدىرىمىزگىمۇ چېتىشلىق بولۇپ قالىدۇ. نىيەت ۋە تەقدىر توغرۇلۇق كۆزقاراش نەچچە مىڭ يىللىق تارىخقا ئىگە.بىلىم ۋە ھەقىقەتلا بىزنىڭ قەلبىمىزنى توغرا يولغا باشلايدۇ، ھەمدە ئۆزىمىزنى تولۇق كونترول قىلالىشىمىزغا تۈرتكە بولىدۇ. ئەگەر ئۇ بەدەن ۋە روھىمىزنىڭ كاپىتانلىق ۋە شاھلىق رولىنى تولۇق ئىجرا قىلدۇرغاندا بىز ئۆز خاراكتېرىمىزنىڭ ھەم ھايات قىسمىتىمىزنىڭ ئىگىسى بولالايمىز. ئۆزئۆزىمىزگە ئىگە بولالايمىز دېگەن گەپ. قەلب خالىمىسا ھەرگىزمۇ بىرى بىزنى يامان ئىش ۋە يامان يولغا باشلىيالمايدۇ. ئەمما باھانە ئۆزئۆزىنى ئالداش بولۇپ، ئۆزىگە ۋە ياكى ئۆزگىگە پايدا بەرمەيدۇ. ئەڭ ئاخىرىدا ئەڭ چوڭ زىيان تارتقان پەقەت ئۆزىلا بولۇپ قالىدۇ. پەقەت بىلىم ۋە ھەقىقەت بىلەنلا قەلبىمىزنى توغرا يولغا باشلىغاندا، ئۆلمەس ئەبەدىي يولنى تۇتقان بولىدۇ.قورساققا قالايمىقان نەرسىلەرنى يەۋەرسەك، ئۇ بىر ئەخلەت ساندۇقى غا ئوخشاپ قالغاندەك سېنىڭ بەدىنىڭ سېنىڭ نېمە يېگىنىڭ، ياخشىيامان نەرسىلەرنى توردىن، ئۈندىدارلاردىن كۆرۈۋېرىپ قەلبىمىزمۇ بىر ئەخلەت ساندۇقى غا ئوخشاش كېرەكسىز بولىدۇ سېنىڭ قەلبىڭ سېنىڭ نېمە ئۆگەنگىنىڭ. چۈنكى قەلبىمىز ياخشىيامان نەرسىلەرنىڭ يىغىلىشىدىن يامان تەسىرگە ئۇچراپ، توختىماي كىرلەر توپلىنىپ تۇرىدۇ. ھازىرقى ھەرخىل پروگراممىلار تېلېۋىزور، ئېلانلار بىزنى سېنىڭ قەلبىڭ، سېنىڭ نېمىگە كۆندۈرگىنىڭ دېگەندەك يولغىلا باشلايدۇ! كونىلار كۆڭۈلنى بىر ئەينەككە ئوخشىتىدۇ. ئەگەر ئۇ كىر بولسا، كۆڭۈل ئەينىكىدىن ئۆز ئەكسىنى كۆرمەك تەس بولىدۇ، ھەتتا پاكلىنىپ تۇرمىغان ئەينەكتە كىر توپلىنىپ ھېچنېمىنى كۆرمەس قىلىپ قويىدۇ. ئەھمىيىتى يوق نۇرغۇن قالايمىقان ئۇچۇرلار بىزنى مۇھىم، مەركىزىي ھايات نۇقتىسىدىن يىراقلاشتۇرىدۇ ھەم قەلبىمىزنى تەربىيىلەپ چېنىقتۇرغىلى بولمايدۇ. شۇنىڭ بىلەن بۇ قىسقا ھاياتنى نىشانسىز بوران ۋە تۇراقسىز بۇلۇتتەك ئىختىيارسىز، مەنىسىز، قالايمىقانچىلىق ئىچىدە ھاياتنىڭ تەمىنى ھېچ بىر ھېس قىلماستىن ئۆتكۈزۈۋېتىدىغان گەپ تەرتىپسىز تۇرمۇش تەرتىپسىز ھايات. شۇڭا بۇ خىل نەرسىلەردىن ئۆزىنى تارتىش ۋە كۆڭۈلنى قوغداش كېرەك. ئويلايلى، ئەگەر بىز ناچار تاماق يەپ قالغان بولساق، بۇ تاماق پۈتۈن بەدىنىمىزنى زەھەرلەيدۇ. كۆڭۈل قەلبىمىزمۇ ئوزۇقلۇققا موھتاج. ئەگەر ناچار ئىدىيە، گەپسۆز، رەسىم ۋە فىلىملاردىن قەلبىمىزنى ئوزۇقلاندۇرساق، قەلبىمىزنى زەھەرلەيمىز دېگەن گەپ. بۇ قەلب چەكسىز قىممەتكە ئىگە بولۇپ، توغرا يولغا باشلاش ئۈچۈن تەربىيىگە ۋە روھىي ئوزۇققا موھتاج.تارىختا بىرقانچە بىر تەرەپلىمىلىك كۆز قاراش بولۇپ كەلدى: بەزىلەر بۆرە بالىسى بۆرە بولغۇسى، كىشىلەر بېقىپ ئۆستۈرسىمۇ ھەم دېسە، يەنە بەزىلەر گەر جەننەتكە كىرسىمۇ ئېشەك، ئېشەكتۇر ئېشەكتۇر بەرىبىر ئېشەك. ئەمما بىلىم ۋە ھەق، ھەر قانداق ناچار كىشىلەرنىمۇ ئۆزگەرتىۋېتەلەيدۇ. بۇنىڭ ئۈچۈن ئىشلارنى قەيەردىن باشلاش كېرەك، بۇنى كېيىنكى نۇقتىدا سۆزلەپ ئۆتىمەن.8. كۆڭۈل ۋە خاراكتېرنى پاكلاش !9. يۈرەك ئۇيغۇنلۇقى ئائىلە ۋە جەمئىيەتتىكى مۇھىملىقىيېڭىدىن بىر كىشىلىك ئۇيغۇنلۇق دېگەن بىر تەتقىقات ئىلمى شەكىللىنىۋاتىدۇ. ئائىلىدە ۋە جەمئىيەتتە بىزنىڭ بارلىق ئالاقە ۋە نۇرغۇن ئىشلاردا بىرلىك ھەم ماسلىشىشچانلىق بار. بىرلىكتە ئىش قىلغان گۇرۇپپا مەيلى پۇتبولدا بولسۇن ياكى خىزمەتتە بولسۇن، ئادەمنىڭ ئەقلى سىغمايدىغان نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرۈۋاتىدۇ. ئۆزدىكى يۈرەك ئۇيغۇنلۇقى بولسا كىشىلىك ئۇيغۇنلۇقدا بىر باغلانما رولىنى ئوينايدۇ، ھەم ئائىلە، كىشىلىك مۇناسىۋەت ۋە ھەتتا جەمئىيەتكىمۇ ياخشى تەسىرى بولىدۇ دەپ قارىلىۋاتىدۇ. ئەگەر ھەر بىر ئادەمنىڭ يۈرىكى ئۇيغۇنلۇق ھالەتتە ئوخشاش سوقسا بىر كۈچلۈك رېزونانس ھالىتىنى شەكىللەندۈرىدۇ. ئەگەر ماس كەلمىگەن ھالەتتە سوققاندا، ئاجىز بولۇپ رېزونانس شەكىللەنمەيدۇ. تولۇق ئوتتۇرىدىكى دەرسلىكتە بىر تۈركۈم گېرمان ئەسكەرلىرىنىڭ، ئوخشاش بىر قەدەمدە مېڭىپ بىر كۆرۈكنى سۇندۇرۇۋەتكەنلىكى سۆزلىنىدۇ.ئادەمنىڭ ياخشى ياكى يامان بولۇشى ھەتتا پۈتۈن جەمئىيەتكىمۇ دولقۇنسىمان تەسىر رېزونانس پەيدا قىلالايدۇ.يەنە بىر ياخشى مىسال: جەنۇبىي كورېيەنىڭ ئىقتىسادى 6070 يىل ئىلگىرى ئافغانىستان ئىقتىسادىغا تەڭ كېلەتتى. ھەتتا ئەنگلىيە ۋە باشقا غەرب دۆلەتلىرىدىن ھەرخىل تېخنىكا كىرگۈزۈشكە ئىقتىسادى ئاجىز بولغاچقا، پاكىستاننىڭ ئىگىلىك باشقۇرۇش ئەنگلىيەدىن قالغان تۈزۈمىنى ئۆگەنگەن ۋە ھەم ئۇلارنى تەكلىپ بىلەن ئىشلەتكەن. ھازىر مەن سۆزلىمىسەممۇ ھەممە ئادەم ئۇ دۆلەتنىڭ تەرەققىياتىنى ياخشى بىلىدۇ. ھەقىقەتەن بىرنەچچە شىركەتلەر ۋە شۇ شىركەتنى قۇرغان كىشىلەرلا پۈتۈن دۆلەتنىڭ تەرەققىي قىلىشىغا يول ئاچتى، ھەم دۆلىتىگە شانشۆھرەت ئېلىپ كەلدى 2006يىلى خەلقئارالىق بىيومېدىكال يىغىنغا برىتانىيەدىن جەنۇبىي كورېيەگە بارغان ۋاقتىمىزدا، ئۇ يەردىكى كىشىلەر ئارىسىدىكى ئىناقلىق، بىربىرىگە بولغان ھۆرمەت، بىلىمگە بولغان ئىشتىياق ماڭا قاتتىق تەسىر قىلدى. ھەتتا ھاياجان ئىچىدە 23 كۈن ئۇخلىيالماي قالغان ئىدىم. ئەنگلىيەدىن مەن بىلەن بىللە بارغان ئۆزىنى ئەڭ چوڭ تۇتىدىغان ئىنگلىز پروفېسسور مۇنداق دېگەن ئىدى: ئەگەر بۇ كورېيەلىكلەر بىزنىڭ بۇ شەھەردىكى قالايمىقانچىلىقنى كۆرسە بىزنى مەدەنىيەتسىز دەپ قالغۇدەك. مانا 70 يىل ئىلگىرىدىكى مەدەنىيەتسىز ھالەتتە قالغان يوقسۇل بىر دۆلەت، باشقۇرۇش ئىلمىنى ئۆگەنگەن پاكىستاندىن ھازىر ئاسمانزېمىن پەرق شەكىللەندۈرۈپ، قەدىمكى مەدەنىيەتلىك دەپ ئاتالغان نۇرغۇن دۆلەتلەرنى كۆپ جەھەتتە ئارقىدا قالدۇردى.10. ئوچۇق كۆڭۈل بولۇش بىز ئۆز قەلبىمىزگە ئىگە بولالمىغاندا ۋە ئەقلىمىز يەتمىگەندە، بىزنىڭ يۈرىكىمىزدە قورقۇنچ پەيدا بولىدۇ. مېنى بىلمەس دەپ ئويلاپ قالارمۇ، مېنى كونترول قىلىۋالارمۇ؟ دەپ، مىڭ خىيالغا چۆكىمىز، ياكى ئۆزىمىز بىلگىنىمىزنى كۆرسىتىپ قويۇش ئۈچۈن، ئەھمىيەتسىز ئىشلارغا پۈتۈن ۋۇجۇدىمىزنى ئاتىمىز.11. بالىلار يۈرەك ئۇيغۇنلۇقىدىن ئائىلە ئۇيغۇنلۇقىمەن ئالدىنقى نۇقتىلاردا سۆزلەپ ئۆتكەندەك، يۈرەك رىتىمىنىڭ ئۆزگىرىشى چوڭلارغا قارىغاندا بالىلاردا يۇقىرى بولىدۇ ھەم يۈرەك رىتىمىمۇ تېز بولىدۇ، ھەرىكىتىمۇ جىق بولىدۇ. نورمالدا كىچىك بالىلاردا ئۆزگىرىشمۇ تېز بولىدۇ، ھەم تېز ئۆگىنىپ تېز ئۇنتۇيدۇ. بۇ ئۇلارنىڭ خاراكتېرى يېتىلىۋاتقان مەزگىلى. بۇ جەرياندا بالىلارنى تەربىيىلەش ۋە ياخشى خاراكتېر يېتىلدۈرۈش بەك مۇھىم. بۇرۇنقىلارمۇ كىچىك بالىلارنى خۇددى بىر ياش دەرەخكە ئوخشايدۇ دەپ سىمۋول قىلىدۇ. چوڭلارغا بىر نەرسە ئۆگەنمەك قىيىن كېلىدۇ قېرىغانسېرى تۆۋەنلەپ ماڭىدۇ. بۇ بىر تەبىئىي ئەھۋال. مېنىڭ بۇ يەردە دېگىنىم ئادەمنىڭ ھاياتىنىڭ قىسقائۇزۇنلۇقى بەلگىلەيدۇ دېگىنىم ئەمەس، پەقەتلا بىر مۇناسىۋىتى بار دېمەكچى. ئەسلىدە ھەر بىر ھۈجەيرىلەردە ئۆزگىرىش بولىدۇ، يەنى گېندىكى تېلېمور قىسقىراپ ماڭىدۇ، بۇ بىر ئۆمۈر بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئامىل. ئەمما كىمنىڭ قاچان ۋە قانداق ئۆلۈشىنى ھېچكىم بىلمەيدۇ.بىز بالىمىزنىڭ ئىسمىنى تاللاش، كىيىمكېچەك ئۈچۈن ۋە ئۆيلىرىنى بېزەش ئۈچۈنلا شۇنچە كۆپ ۋاقتىمىزنى سەرپ قىلىمىز، ئەمما ئۇلارنىڭ ياخشى خاراكتېرىنى شەكىللەندۈرۈش ۋە بىر جەھەتتىن قىزىقتۇرۇپ كەلگۈسى ئۈچۈن يېتەكلەشكە ئەسلا ۋاقىت سەرپ قىلمايمىز. بالىلارنى چوڭ قىلىشنىڭ ئۆزىلا يېتەرلىك ئەمەس، ئەسلى بالىلارنىڭ ياخشى خاراكتېرىنى ۋە كەلگۈسىنى شەكىللەندۈرۈش ھەممىدىن مۇھىم ئىشتۇر. بىز بالىلارنى قاتتىق باشقۇردۇم دەيمىز، ئەمما تەربىيىلەپ توغرا يولغا يېتەكلەش ۋە ھەر ئىشلاردا ئىلھاملاندۇرۇشنى ئويلاپ قويمايمىز. پۈتۈن دۇنيادا بالىلارنىڭ ھەممىسى ئوخشاش ئاق قەغەز دەك پاك تۇغۇلىدۇ. ئەمما ئوخشاش بولمىغان مەدەنىيەت ئاستىدا بالىلار ئوخشاش بولمىغان دىن، تىل ۋە ئۆرپئادەت قېلىپى ئىچىدە چوڭ بولىدۇ، ھەم شۇ خىل دىن، تىل ۋە ئادەت شەكىللەندۈرىدۇ.ئەگەر ئۆزىمىز بۇ بالىلارنى ساختا ئىدىيىلەر بىلەن تەربىيىلىسەك ، خاراكتېرمۇ شۇ خىل بولۇپ قالىدۇ. بالىلىرىمىزغا قىلغان ھەر بىر گەپ، قىلغان ھەر بىر سوۋغا، ياكى ئۆزىمىزدىكى ھەر بىر ئىشھەرىكەت بىزنىڭ ئۇلارنى قانداق تەربىيىلەۋاتقانلىقىمىزنى بىلدۈرىدۇ. كىچىك بالىلارنى دۆت دېسەك، ئالدى بىلەن دۆت دەپ تىل چىقىدۇ. بالىلارنى ئالدىساق ئۇلارمۇ ئالداشنى تېزلا ئۆگىنىۋالىدۇ. ھەتتا ئويۇن ۋە كارتون فىلىملارنىڭمۇ بالىلارغا ناچار تەسىرى باشقا نورمال فىلىملاردەكلا يۇقىرى بولىدىكەن. بىرقانچە مىڭ پارچە 8000 ئارتۇق ناچار كارتون كۆرۈنۈشىنى ياكى رەسىملەرنى كۆرگەندە، بالىلارنىڭ خاراكتېرىدە بىر خىل ناچار ئىللەت شەكىللىنىدىكەن. كىچىك ۋاقتىدا بىز ئۇلارنىڭ خاراكتېرنى شەكىللەندۈرگەن بولساق، چوڭ بولۇپ ئۇلار جەمئىيەتتىن ۋە ياكى تېلېۋىزورلاردىن ھەرخىل خاراكتېر شەكىللەندۈرۈۋالىدۇ. بالىلارنى تەييارغا ئۆگىتىشمۇ ياخشى ئەمەس، ھەم ئۇلارنىڭ نېمە كۆرۈۋاتقانلىقىنى تەكشۈرۈش كېرەك. كىچىك ۋاقتىدا بالىلارنىڭ قەلبى ئۇلارنىڭ نېمە كۆرگىنى بولۇپ قالىدۇ. ئەگەر بالىلارنى ھەرخىل ئويۇنلارغا ئاپىرىپ، ناچار ئىشلارغا كۆنۈپ قېلىپ، ئەمدى چوڭ بولغاندا ئۇنداق قىلما، ئىچمە، چەكمە! دېسەك ئەسقاتمايدۇ. ئاتائانىدىكى ئېسىل ئەخلاقىي پەزىلەت بالىغا قالىدىغان مىراس. شۇڭا ھەممە ئىشلارنى ئۆزىمىزدىن باشلاپ ئۈلگە بولۇش كېرەك. مەن سۆزلەپ ئۆتكەندەك يۈرەك ئۇيغۇنلۇقىدىن ، ئائىلە ئۇيغۇنلۇقى شەكىللىنىدۇ.مەن يۈرەك ئۇيغۇنلۇقىنى سۆزلىگەندە، كىنو كۆرۈپ ياكى راھەتلىنىپ تۇرغاندا بىزنىڭ يۈرىكىمىزنىڭ سىقىپ چىقارغان قان مىقدارى ئاز بولىدۇ، دەپ ئېيتقان ئىدىم. شۇڭا چەتئەلدە بالىلار ئۈچۈن ھەر بىر سائەتتە بىر پروگرامما ئورۇنلاشتۇرۇپ، كۆپىنچە قولى بىلەن ئەمەلىي ئىشلارنى قىلغۇزىدۇ، نەزەرىيە بىلەن ئەمەلىيەتنى بىرلەشتۈرۈشكە ئالاھىدە ئەھمىيەت بېرىدۇ. ئەمەلىيەت ۋە روھىي ھالەت ئارقىلىقلا مېڭىنى ئۆتكۈرلەشتۈرگىلى بولىدۇ. يەنى مېڭىنىڭ قۇرۇلمىسى، مېڭە نېرۋىلىرىنىڭ تۈرئالاقىسى، ۋە گېن ئىپادىلىنىشىدىمۇ ئۆزگىرىشلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ.12. خۇلاسە: يۈرەكنى ئىشەنچ بىلەن تولدۇرۇپ مۇكەممەللەشتۈرۈشيۈرەك مېڭە شەكىللىنىشتىن بۇرۇن شەكىللىنىپ سوقۇشقا باشلىغان بولسا سوقۇشتىن توختىغاندا ھايات سەپىرىمىزمۇ ئاياغلىشىدۇ. ئەگەر بىز قەلب تارازىسى بىلەن، بۇ ھاياتتىن قانچە بالدۇر يەكۈن چىقارغان بولساق، بىز مەنىلىك ھاياتنى شۇنچە بالدۇر باشلىغان بولىمىز. ئۆلۈم ئالدىدىكى يەكۈن كىمگە ئەسقاتىدۇ؟ ئازابنى ۋە ھەسرەتقايغۇنى كىم يېنىكلىتىدۇ؟ ئەپسۇس يەرشارى ھامىنى ئۆز ئوقىدا ئايلىنىۋېرىدۇ، خۇددى بىز بۇ دۇنياغا تۆرەلمىگەندەكلا كېتىپ قالىمىز. ھەر سائىتىگە 300 كىلوگرام قان سىقىپ چىقارغان يۈرەكنى بىر ئىلمىي ئوزۇق بىلەن سۇغۇرۇپ تۇرۇش كېرەك، بولمىسا قاغجىراپ قۇرۇقدىلىنىپ بوش بولۇپ قالىدۇ. ناچار يېمەكتە بەدەن زەھەرلەنسە، بارلىق ناچار ئىشھەرىكەت، خىياللاردىنمۇ قەلب زەھەرلىنىدۇ.پۇلمال ئۈچۈنلا بولغان جەمئىيەتتە، ھەر سائىتىگە 300 كىلوگرام يۈك كۆتۈرۈش ئۈچۈن تۆلىنىدىغان پۇل بىلەن، يۈرەكنىڭ ھەر سائىتىگە 300 كىلوگرام قان سىقىپ چىقىرىش ئۈچۈن پۇل تۆلەشكە تېگىشلىك مىقدارى قانچىلىك بولار 24 سائەت 365 كۈن 68 يىل پۇل ۋە ئاقىۋىتى قانداق بولار؟ ئەمەلىيەتتە ئېغىر كېسەلگە مۇپتىلا بولغان كىشىلەر بىرنەچچە كۈن ۋە ھەپتە ئۇزۇنراق ياشىۋېلىشى ئۈچۈن دوختۇرخانىلاردا ھېسابسىز پۇل خەجلەيدۇ، ھەم خىمىيىلىك دورىلارنى ئويلانماستىنلا قوللىنىپ پۈتۈن بەدىنىنىڭ زەھەرلىنىپ كېتىشىدىنمۇ يانمايدۇ. شۇڭا سىز يۈرەكنىڭ بۇ خىل مۇھىملىقىنى ئاز پۇل بىلەن ھېسابلىماڭ.ئىلىمپەندىكى يېڭىلىقلار ئادەمنى ھەيران قالدۇرىدۇ، ئەمما ئادەمنى تېخىمۇ ھەيران قالدۇرغىنى بۇلارنىڭ ئەسلىدە مەۋجۇت ئىكەنلىكى. يۈرەك ۋە گېنلارنىڭ مۇرەككەپ فۇنكسىيىسىنى زامانىۋى ئەسۋابلار بىلەن ئەمدىلىكتە بايقاۋاتىمىز. ئەمما بۇ يەردىكى ئويلىنىشقا تېگىشلىك بولغىنى، يۈرەك ۋە گېنلارنىڭ ئەسلىدىنلا بار بولغان فۇنكىسسىيەسىمۇ ۋە ياكى بۇ بار بولغان فۇنكسىيىسىنى بايقاشمۇ؟ ھازىرقى بايقالغان ئىلىمپەننىڭمۇ چېكى بار. بەزى پەن بىلىملىرى مەسىلەن، راك كېسىلىنى داۋالايدىغان بەزى دورىلار باشقا بىر راك كېسىلىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان، يامان پەن بىلىملىرى زامانىۋى قوراللار، ئاتوم بومبا ئىنسانلار ئۈچۈن نۇرغۇن زىيانلارنى ئېلىپ كەلدى. ھەقىقىي پايدىلىق بىلىم ۋە ھەقىقەتلا ئىنسانلار ئۈچۈن ياخشىلىق ۋە بەخت ئېلىپ كېلەلەيدۇ. ھەقىقەتەن پەننىي ئىسپاتلارنىڭ كەملىكى بىزنىڭ يېڭىلا تايانغان بۇ قابىلىيىتىمىزنى چەكلەپ قويىدۇ. بىز بەزى نەرسىلەرنى پەقەت يېقىنقى زامانغىچە تولۇق بىلەلمىدۇق. مەسىلەن: تاكى يېقىنقى زامانغا قەدەر مېڭە يۈرەككە بىر يۆنىلىشلىك ھالدا سىگنال ئەۋەتىپ، يۈرەكنى كونترول قىلىپ تۇرىدۇ، دەپ قارالغان ئىدى. ئەمەلىيەتتە مېڭە بىلەن يۈرەك ئارىسىدىكى سىگنال ئۇچۇر نىڭ قوش يۆنىلىشلىك ئىكەنلىكى، ھەتتا يۈرەك مېڭىگە كۆپرەك ئۇچۇر ئەۋەتىپ تۇرىدىغانلىقى يېقىندا ئىسپاتلاندى. تەسەۋۋۇرىمىزنىڭ چېكى يوق! بىز ئۆز تەسەۋۋۇرىمىزنى پەننىي ئىسپات بىلەنلا قەپەسكە سولانغاندەك سولاپ قويساق بولمايدۇ. نەچچە مىڭ يىللىق تارىخىي بىلىملەر بىز ئۈچۈن قىممەتلىك مىراس ۋە تۈگىمەسپۈتمەس بۇلاق. ئاتابوۋىلىرىمىز ياراتقان بۇ تارىخىي بىلىملەرنىڭ ھەممىسىنى خۇراپىيلىق دېيىشكە بولمايدۇ، بىز ئۇلارنىڭ ئەۋلادى بولغاندىكىن بۇ بىلىمنى ئۆگىنىش ۋە ئىجابىي شەكىلدە ۋارىسى بولۇشىمىز كېرەك.يۈرىكىمىز بىر ھايات سائىتى، تىكىلداپ ساناپ تۇرىدۇ، ھەم بىر كۈنى ساناشتىن توختايدۇ. ئەمما ھېچكىم بۇ سائەتنىڭ قاچان توختىشىنى بىلمەيدۇ. بەلكىم بىز قېرىغاندا، ياكى ئاغرىپ يېتىپ قالغاندا، ۋە ياكى ياش ھەم ساغلام تۇرۇپلا ئۆلۈپ كېتىمىز. يۈرەكنىڭ ھەر بىر سوقۇشى پەقەت ۋە پەقەتلا بىرلا قېتىم بولىدۇ.ھەممە ئادەم ئۆلىدۇ. بۇ بىر ھەقىقەت. ئۆز روھىمىز ئۇ سەپەرگە يول ئېلىشتىن بۇرۇن مىزاج نى تەقلىدى شەكىلدە ئويلاڭ، بۇنىڭ ئۈچۈن بىز ئۆز يۈرىكىمىزنى پاكلاپ، دۇنيادىكى بۇلغىنىشتىن ساقلاپ، قەلبىمىزنى بىلىم ۋە ئېتىقاد ئىشەنچ بىلەن تولدۇرۇش كېرەك. بۇ ھايات سەپىرىدە بىلىم ۋە ئېتىقاد ئىشەنچ بىز ئۈچۈن بىر كومپاستەك توغرا يولنى كۆرسىتىپ تۇرىدۇ. بىز ئۆزىمىزنى تولۇق كونترول قىلالىغاندا ۋە ئۇ بەدەن ۋە روھىمىزنىڭ كاپىتانلىق ۋە شاھلىق رولىنى تولۇق ئىجرا قىلدۇرغاندا، ئۆز ھېسسىياتىمىز، پىكىرخىيالىمىز، ئويلىرىمىز، قابىلىيىتىمىز ۋە بەخت ھېستۇيغۇمىزنىڭ ئىگىسى بولالايمىز، ھەم ھەقىقىي ئارزۇيىمىزدەك بىر مودېل قېلىپ شەكىللەندۈرەلەيمىز. ئاخىرىدا بىز ئۆز خاراكتېرىمىزنىڭ ھەم ھايات قىسمىتىمىزنىڭمۇ ئىگىسى بولالايمىز. بۇنىڭ ئۈچۈن تۈزۈمتەربىيە ۋە ھەرىكەت كېرەك، بىلىم ۋە ھەقىقەتنى بىلمەك كېرەك. شۇ ئارقىلىقلا يۈرەك ئۇيغۇنلۇقى يارىتالايمىز، ۋە ئاخىرقى نىشانى بولغان بىر گۈزەل خاراكتېرنى شەكىللەندۈرەلەيمىز. بۇ ئۆزىمىزنىڭ ئائىلىسى ۋە جەمئىيەت ئۈچۈنمۇ پايدىلىق. بىز قانچە پاك بولغاندا، كۆڭۈل ئەينىكىمىزمۇ شۇنچە روشەن بولىدۇ، ھەقىقەت نۇرى بىلەن يۈرۈپ نۇر چاچىدۇ، ھەم ھەقىقىي بەختنى ئېلىپ كېلىدۇ.ئالدىنقىسى : ھاراقنىڭ راك پەيدا قىلىش خەتىرى مۆلچەردىكىدىنمۇ زور ئىكەنكىيىنكىسى : چاچ بوياش لىمفا ئۆسمىسى پەيدا قىلىشى مۇمكىن
|
ۇزىنبۇلاق اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى اۋىل ەل بەسىگى اتتى مەرەكە ۇيىمداستىردى. كيىز ۇيلەر تىگىلىپ، داستارقانعا باۋىرساق شاشىلدى. الدىمەن اۋىل اكىمى اسقار مۇرات ۇلى قۇتتىقتاۋ ءسوزىن ارنادى. اۋىلدىقتار سوعىس بوزداقتارى مەن ارداگەرلەرىن ەسكە الدى. تۇرعىنداردىڭ باستاماسىمەن رامازان ايىندا مەشىت سالاتىن ورىن بەلگىلەنىپ، جوباسى ماقۇلدانعان بولاتىن. كەلەسى كەزەكتە اۋىل تۇگەل بايگەتوبەنىڭ باسىنا اسىعا جەتتى.بىلتىر اقشي اۋىلىندا 3 جاڭا تۇرعىن ءۇي سالىنىپتى. ۇزىنبۇلاقتاعى دارىگەرلىك پۋنكتكە 2،5 ميلليون تەڭگەگە كۇردەلى ءجوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەن. ءبۇگىندە ە.بەكماحانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتە 112 وقۋشى ءبىلىم الادى. مەكتەپ جانىنداعى بالبوبەك شاعىن ورتالىعىندا 40 بالا ءتاربيەلەنۋدە. سىنىپتارعا مۋلتيمەديالىق قۇرالدار ورناتىلعان.الداعى ۋاقىتتا ۇزىنبۇلاقتاعى مادەنيەت ءۇيىنىڭ قاس بەتىنە، ەلەكتر قۋاتى جۇيەلەرىنە ءجوندەۋ جۇرگىزىپ، مەكتەپتىڭ بارلىق ەسىكتەرەزەلەرىن زاماناۋي ءتۇردە جاڭالاپ، ەدەن تاقتايلارى اۋىستىرىلماق.اۋىلدىڭ ىشكى كوشەلەرىنە، زيراتتارعا، مال جايىلىمىن ۇلعايتۋعا جەر تەلىمدەرىن راسىمدەۋ، تەڭدىك ۇزىنبۇلاق، ۇزىنبۇلاق اقشي اۋىلدارىنىڭ اۆتوكولىك جولدارىنا اعىمداعى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى.ال اۋىلىم التىن بەسىگىم مەرەكەسى اياسىندا جىلداعىداي ءداستۇرلى ۇلتتىق سپورت ويىندارى ءوتتى. قاراعاندى وبلىسىنىڭ دا اتبەگىلەرى اسىعا جەتىپتى. كۇمبىرلەگەن كۇي، اۋەلەگەن اۋەندەردى شىرقاعان اۋىل ونەرپازدارى، اجەلەر ءانسامبلى، كىشكەنتايلار مەرەكەلىك كوڭىل كۇي سىيلادى. كونتسەرتتى اۋىلدىق مادەنيەت ءۇيىنىڭ مەڭگەرۋشىسى سامات ابجانوۆ پەن ە.بەكماحانوۆ اتىنداعى مەكتەپتىڭ وقۋشىسى جانسايا عينايات جۇرگىزدى.تەڭگە الۋ ويىنىندا نۇرزات تايتولەۋ، دانيال ورال العاشقى ورىنداردى جەڭىپ السا، كورشىلەس تورتكول اۋىلىنان كەلگەن تولەگەن سەرعازيەۆ ءۇشىنشى ورىندى يەلەندى. ال اۋدارىسپاق سىنىندا ۇزىنبۇلاق اۋىلىنىڭ بالۋانى الىبەك تايتولەۋ بارلىق قارسىلاسىنان باسىم ءتۇستى. جاڭاقالا اۋىلىنان كەلگەن بالۋان ناريمان قاسەنوۆ ەكىنشى، ۇزىنبۇلاق اۋىلىنىڭ بالۋانى ارىستان اقىلبەكوۆ ءۇشىنشى ورىندى جەڭىپ الدى. سايگ ۇلىكتەر تاي جارىس، توق بايگە جانە 30 شاقىرىمدىق الامان بايگەگە شىقتى. ءار بايگەدە مارە سىزىعىنا بۇرىن جەتكەن 6 سايگ ۇلىككە جۇلدە بەرىلدى. بايگەدە جالپى سانى 40تان اسا جۇيرىك جارىس جولىنا ءتۇستى. تاي جارىستا كورشىلەس رودنيكوۆسكي اۋىلىنىڭ اتبەگىسى لەنيا سپيريدونوۆتىڭ اتى وزىپ كەلدى. بۇقار جىراۋ اۋىلىنىڭ اتبەگى نۇرجان ەرمەكوۆتىڭ تايى ەكىنشى، اقشي اۋىلىنىڭ اتبەگى باقىت ءجامينوۆتىڭ تايى ءۇشىنشى ورىنعا يە بولدى. توق بايگەدە مۇسا شورمان اۋىلىنىڭ اتبەگى سەرىك اۋتاەۆتىڭ تۇلپارى مارە سىزىعىن ءبىرىنشى بولىپ كەسىپ ءوتتى.اۋىل اكىمى اسقار مۇرات ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، شالعايداعى اۋىل ۇمىت قالعان جوق، مالجان امان. داستارقان توق. سالتءداستۇرىن ساقتاعان ەل ءىشى وسىنداي مەرەكەلەرى ارقىلى بالالار مەن جاستارعا تانىمدىق، ۇلتتىق تاربيە قالدىرارى ءسوزسىز.پاۆلودار وبلىسى، باياناۋىل اۋدانى
|
بېكىتىمىزدىكى بىلەن سۆھبەت توغرىسىدا ئىلاۋە ئۇيغۇر كومپيۇتېر ئىلىمى جەمئىيىتىبېكىتىمىزدىكى بىلەن سۆھبەت توغرىسىدا ئىلاۋەيازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان سەيشەنبە دېكابىر 25, 2007 1:59 تور بېكىتىمىزدە يېقىندىن بۇيان دائىمىي ئەزاسى بىلەن سۆھبەت تېمىسىدىكى زىيارەت خاتىرىلىرى ئېلان قىلىنىۋاتىدۇ. بەزىلەر بۇ سۆھبەتكە ئىجابىي باھا بەرگەن بولسا بەزىلەر باشقىچىرەك پىكىرلەردە بولماقتا. ئۆزئارا چۈشىنىشكە پايدىلىق بولۇشى ئۈچۈن، نېمە ئۈچۈن شۇنداق سۆھبەت ئېلىپ بېرىلىۋاتقانلىقىغا ئازراق چۈشەنچە بېرىپ ئۆتەي. سۆھبەت ئېلىپ بېرىشتا تۆۋەندىكى ئامىللار كۆزدە تۇتۇلدى:1. ئۇشبۇ سۆھبەت ئارقىلىق دائىمىي ئەزالارنىڭ ئارخىبىنى تۇرغۇزۇش: ئەزالار ئارخىپى بولغان بىز كىم؟ سەھىپىسى :.. غا كىرسەك ئەزالارنىڭ ئارخپىنىڭ تولۇق ئەمەسلىكىنى كۆرۈۋالالايمىز. بۇندىن ئالتە ئاي بۇرۇن ھەممە دائىمىي ئەزالارغا ئارخىپ تۇرغۇزۇشنى ئۇقتۇرغان بولساقمۇ، نامەلۇم سەۋەبلەر بىلەن ئىلگىرلەش بولمىدى. ئارخىپ تۇرغۇزۇشتىكى مەقسەت نىڭ تەشكىللىك ئاساستا قۇرۇلغان جەمئىيەت ئىكەنلىكىنى نامايەن قىلىش، شۇنداقلا دائىمىي ئەزالارنىڭ مەۋھۇم ئادەملەر ئەمەس بەلكى رىيال تۇرمۇشتىكى كىشىلەر ئىكەنلىكىنى بىلدۈرۈش. بۇ مۇناسىۋەت بىلەن، سۆھبەت ئېلىپ بېرىشىنى ئەدەب بىلەن رەت قىلغان ياكى جاۋاب قايتۇرمىغان دائىىمي ئەزالارنىڭ :.. غا قويۇلماقچى بولغان بىر پارچە سۈرەت ۋە ئۆزى توغرىلىق قىسقىچە چۈشەندۈرۈشىنى ئارخىپ تۇرغۇزۇشقا مەسئۇل بولغانلارغا يوللاپ بېرىشىنى سورايمەن.شۇنداق قىلىشتا ھەرگىزمۇ نامئابروي قوغلىشىش ياكى باشقىلارنى كۆككە كۆتۈرۈش ... كۆزدە تۇتۇلغان ئەمەس.2. ئۆزئارا ئېتراپ قىلىش: سۆھبەت ئېلىپ بېرىلىۋاتقان كىشىلەر ئۇيغۇر كومپيۇتېرچىلىقىغا مىننەتسىز تۆھبە قوشىۋاتقان ۋەياكى كەسپتە نەتىجە قازىنىۋاتقان كىشىلەر. نەتىجە قازانغانلارنىڭ نەتىجىسىنى ئېتراپ قىلساق ھەرگىز بىر نەرسىمىز كەم بولۇپ قالمايدۇ. ئەكسىچە، ئۇلارنىڭ ئەمگىكىنى ئېتراپ قىلىش مېھنەت قىلغۇچىغا روھىي جەھەتتىن ئىلھام بېغىشلايدۇ. ئۇلارنىڭ تېخىمۇ كۆپ نەتىجىلەرنىڭ يارىتىشىغا روھىي ئوزۇق بولىدۇ. ئۆزئارا ئېتراپ قىلىش ھەم شۇ ئارقىلىق ھەمكارلىشىشنى ئىشقا ئاشۇرۇش.3. ھەۋەسكارلارغا ئۈلگە بولۇش: ھەر قانداق كىشىنىڭ بىلىشى ھامان چەكلىك. يېڭى نەرسىلەرنى ئۆگىنىش ئۈچۈن ھەر قانداق كىشى ھامان يول ئاچقانلاردىن پىكىر ئالىدۇ، ھەم شۇلارنى ئۈلگە قىلىدۇ. ئىشىنىمەنكى، ئېلىپ بېرىلىۋاتقان سۆھبەتتىن نۇرغۇن ھەۋەسكارلارغا ئوزۇق بولالايدۇ.4. ئۆزئارا تونۇشۇش ھەم شۇ ئارقىلىق ھەمكارلىشىشنى ئىشقا ئاشۇرۇش.قوشۇمچە: بۇ سۆھبەت پەقەت دائىمىي ئەزالىرى بىلەنلا چەكلىنىپ قالغىنى يوق. ھازىر ئېلان قىلىنىۋاتقانلىرى، زىيارەتنى قوبۇل قىلغان ھەم جاۋاب يېزىشقا ۋاقىت چىقىرالىغان كىشىلەرنىڭ جاۋابلىرى. دوكتۇر دىلشات ھېۋزۇللا قاتارلىق بەزى تەتقىقاتچىلارنىڭ جاۋابلىرى تاپشۇرۇپ ئېلىنغان ھامان ئېلان قىلىنىدۇ. يەنە بەزى كىشىلەر مېنىڭ نەزىرىمدە زىيادە كەمتەرلىك قىلىپ، سۆھبەتنى ۋاقتىنچە قوبۇل قىلمىدى. ئۇندىن باشقا يەنە نۇرغۇن كىشىلەر بىلەن ئالاقە باغلاش ئىمكانىيىتى بولمىدى. كۆپچىلىكنىڭ تەۋسىيە قىلىشىنى، ھەم مۇخبىر لىق قىلىشغا ياردەمدە بولىشىنى سورايمەن.سۆھبەتنى ئېلىپ بېرىۋاتقان كىشى مەن. تەنقىدىيتەكلىپ پىكىرى بارلار مەن بىلەن بىۋاستە ئالاقىلاشسا بولىدۇ. : .يازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان پەيشەنبە دېكابىر 27, 2007 10:17 بۇ سۆھبەت خاتىرىسى ھەقىقەتەن كىشىنى ئىلھاملاندۇرىدىكەن ۋە ئۇ ئەزىمەتلەرگە مەسىلىگىنى كەلتۈرىدىكەن.گەرچە بىلىك كۇلۇبىدىكى مەلۇم كىشىلەر ئىسمىنى ئاتىمىساممۇ كۆپچىلىككە مەلۇم بۇ ئىشقا نارازى بولسىمۇ سەۋەبىنى بىلمىدىم لېكىن بۇنداق بىر مۇڭدىشىشنىڭ بولغىنى ئۆز ئارا چۈشىنىش ۋە ھەمكارلىشىقا ئىجابى تەسىر قوزغايدۇ.دىلشات ھېزىۋۇللا، ، پەخىردىن قارلۇق، ... قاتارلىق ئەزىمەتلەر بوينىنى قاتتىق قىلماي، ۋە ياكى ۋاقىت قىس دەپ بانا كۆرسەتمەي، بۇ جەمىيەتنىڭ ئەتراپىغا ئۇيۇشۇپ، بىرلىكتە ئىلەىرلىسەك تولىمۇ خاسىيەتلىك ئىش بولار ئىدى.
|
باش بەت ئەدەبىي تەتقىقات ئامېرىكىدا نېمىشقا قەھرىمان شائىرلار يوق؟ئېلان قىلىنغان ۋاقتى: 20130613، ئېلان قىلغۇچى: ئۇيغۇر بىر ئىنكاس بار ئامېرىكىلىقلارنىڭ ئارىسىدا ھازىر ئەڭ داڭلىق ئارتىسلار، ئەڭ قەدىرلىنىدىغان ناخشىچىلار، ئەڭ تونۇلغان تەنھەرىكەتچىلەر، ئەڭ ياخشى كۆرۈلىدىغان يازغۇچىلار كىم دەپ تەكشۈرۈپ باقسا، جاۋاب تېپىش تەس ئەمەس. پىكىرلەر ھەر خىل ، بىرلىككە كەلگەن پىكىر يوق بولسىمۇ، ئەمما ھەر بىر ئامېرىكىلىق بۇ سوئاللارغا جاۋاب بېرەلەيدۇ. ھەر قايسى ئادام ئازدېگەندە بىر نەچچە ئارتىسنىڭ ئىسمىنى، بىر ئىككى ناخشىچىنىڭ سالاھىيىتىنى، ھەتتاتەنتەربىيە ئويۇنلىرى كۆرۈشنى ياخشى كۆرمىگەن بولسىمۇ بىرئىككى تەنھەرىكەتچىنىڭ ئىسمىنى بىلىدۇ. ئەمما، ئامېرىكىنىڭ ئەڭ داڭلىق ھازىرقى زامانىۋى رەسسامى كىم دەپ سورالسا، بەلكى ئامېرىكىلىقلارنىڭ كۆپى بۇنىڭغا جاۋاب بېرەلمەيدۇ. ھەتتا بىرەررەسسامنىڭ ئىسمىنىمۇ بىلمەسلىكى مۇمكىن. بەلكى ، جاۋاب بېرەلىسە، ئامېرىكىلىقلارنىڭ كۆپى، توماس كىنكەيد تھوماس كىنكادە دېگەن، سۈرىتى ناچارلېكىن، بازاردا كۆپ رەسىملەرنى ساتالىغان ئاتالمىش رەسسامنىڭ ئىسمىنى دەپ بېرىشى مۇمكىن . قىزىق يېرى، بىزنىڭ ئەڭ داڭلىق، ياكى ئەڭ مۇھىم شائىرىمىز كىم دەپ سورالسا، بەلكى جاۋاب بېرەلەيدىغانلار تېخىمۇ كەم. بۇ سوئالنىڭ جاۋاب بېرىشكە تەس بولۇشىدىكى سەۋەب، مۇتلەق كۆپ ساندىكى ئامېرىكىلىقلارنىڭ شېئىرىيەت دېگەن ئەدەبىي شەكلىنى قەدىرلىمەيدىغانلىقى بىلەن مۇناسىۋەتلىك. ئەلۋەتتە، بەزىلەر بالىلار ئۈچۈن شېئىر يېزىۋاتقان بىر نەچچە شائىرنىڭ ئىسمىنى بىلىشى مۇمكىن. بەلكى، ئوبامانىڭ پرېزىدېنتلىق ۋەزىپىسىنى ئۆز ئۈستىگە ئالغان مۇراسىمىدا شېئىر ئوقۇغان ئېلىزىبېت ئالېكساندېرئەلىزابەتھ ئالەخاندەرنىڭ ئىسمى ھازىرمۇبەزىلەرنىڭ ئېسىدە بار بولۇشى، ئۇنىڭ شېئىرلىرى بىلمىگەن بىلەنمۇ، بۇ كىشى بىزنىڭ ئەڭ داڭلىق، ياكى ئەڭ مۇھىم شائىرىمىز دېيىشى مۇمكىن. ئەلۋەتتە، بىر دۆلەتنىڭ ئە ڭداڭلىق ئارتىسلار ياكى ئەڭ مۇھىم يازغۇچىلارنى بەلگىلىشى ئۈچۈن بىرلىككە كەلگەن ئۆلچىمى ياكى بىردەك پىكرى يوق دېسەك خاتالاشمايمىز. بۇ ئىش ھەققىدە سۇبيېكتىپ ئۆلچەم بار. بىرلىككە كەلگەن ئۆلچەم مەۋجۇت ئەمەسلىكى نورمال. لېكىن ، بۇ ئىش توغرىسىدا دىققەت قىلىش كېرەككى، ئاممىۋى مۇھاكىمە مەۋجۇت. بىزنىڭ ئەڭ مۇھىم شائىرلىرىمىز دېگەن مەسىلە بولسا، پەقەت ئاكادېمىيىلىك ساھەگە مەنسۇپ بولۇپ، تار رامكىدىن سىرت بۇنداق مۇھاكىمە مەۋجۇت ئەمەس.قىسقىسى، ئامېرىكىدا شېئىرىيەتكە قارىتىلغان ئاڭ ئاتالمىش ئامېرىكىلىق بولۇش ئېڭى بىلەن باغلانمىغان. پارسلار، ئۇيغۇرلار ، خەنزۇلار ، ياپونلار ، شېئىرىي مىللەتلىك خاراكتېرىغا ئىگە بولۇپ، شېئىرىيەت دۆلەت ئېڭىنىڭ بىر تەركىبىي قىسمىدۇر. دېمەك،بۇ خەلقلەر شېئىرىي شەكلىنى قەدىرلەيدۇ. ئۇلارنىڭ ۋەكىللىك ئەدەبىياتىدا شېئىرىيەتنىڭ رولى كۈچلۈك، شېئىرىيەتنى بىلمىسە بۇ خەلقلەرنىڭ ئارىسىدا زىيالىي ھېسابلانماق تەس . مەيلى ئوقۇغان ئادەم، مەيلى ئوقۇمىغان ئادەم بولسۇن بۇ خەلقلەرنىڭ ھەر قايسى جەمئىيەت قاتلىمىدا شېئىرىيەتنىڭ بىر ئىدىيىنى ئىپادىلىشىنىڭ يوللۇق بولۇشى ئېتىراپ قىلىنماقتا.ئەلۋەتتە، يۇقىرىقى سۆزلەر ئامېرىكىقلارنىڭ ئەھۋالى، ئۇيغۇرلارنىڭ ئەھۋالى قاتارلىقلارنى ئاددىيلاشتۇرۇش دېسەكمۇ بولىدۇ. ئۇيغۇرلارنىڭ ئارىسىدا شېئىرىيەتنى ياخشى كۆرمەيدىغانلارمۇ بار بولغانغا ئوخشاش ، ئىلىم ساھەسىدىن سىرت شېئىرىيەتنى قەدىرلەيدىغان ئاددىي ئامېرىكىلىقلارمۇ بار. لېكىن، ئومۇمەن ئېيتقاندا، شېئىرىيەتنىڭ ئامېرىكىدىكى رولى ئۇيغۇر ئېلىدىكى رولى بىلەن چوڭ پەرقلىقتۇر.مەن ئۇيغۇر تىلى ئۆگىنىش جەريانىدا ئۇيغۇر ھازىرقى زامان ئەدەبىياتى بىلەن ئازراق بولسىمۇ تونۇشتۇم، ئابدۇخالىق ئۇيغۇر، لۇتفۇللا مۇتەللىپ، ئابدۇرەھىم ئۆتكۈرۋە ھازىرقى كۈنلەردىكى شائىرلاردىن بوغدا ئابدۇللا ھەم باشقىلارنىڭ بىر قىسىم شېئىرلىرىنى ئوقۇدۇم شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا يەنە مەزكۇر كىشىلەرنىڭ ھاياتقىسمەتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ياشىغان دەۋر شارائىت ھەم مۇھىتنى چۈشەندىم. بۇنىڭدىن شۇنداق يەكۈن چىقاردىمكى، ئۇيغۇرلارنىڭ مىللىي تارىخىنى شېئىرىيەتنى تىلغائالماي يازغىلى بولمايدۇ. ئابدۇخالىق ئۇيغۇرنىڭ ئويغان دېگەن شېئىرى ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخىدا زامانىۋى مىللىي ئاڭنىڭ شەكىللىنىشىنىڭ ئەڭ كۈچلۈك سىمۋولىنىڭ بىر مىسالى. شېئىرىيەت ئۇيغۇرلارنىڭ زامانىۋى مىللىي ئېڭى بىلەن ئايرىلماستۇر. ئويغاننىڭ يېزىلغان ۋاقتى كۆپ دۆلەتلەردە، كۆپ مىللەتلەر ئارىسىدا مىللەتپەرۋەرلىك ئېڭى شەكىللەنگەن دەۋرى بولۇپ، بولۇپمۇ ئۇيغۇر ئېلىگە يېقىن ئوتتۇرا ئاسىيا دۆلەتلەردىمۇ بۇ ئاڭ شەكىللەنگەن مەزگىل ئىدى. زۇلۇم ئاستىدا ياشىغان ئۇيغۇرلار ئۈچۈن ئۇلارنى ئويغىتىدىغان گەپ كېرەك ئىدى، ئۇيغۇرلار شېئىرىي مىللەتلىك خاراكتېرىغا ئىگە بولغان بىر خەلق بولغاچقا ئابدۇخالىق ئۇيغۇرنىڭ تاللىغان ئەدەبىي شەكلى، يەنى شېئىر شەكلى، بۇ ئاڭنى تارقىتىشقا ئىنتايىن لايىق بولۇپ، شۇڭا ئابدۇخالىق ئۇيغۇر ئۆزىنىڭ ئويغان ئۇيغۇر ! دېگەن چاقىرىقىنى ئۇزۇن ماقالە شەكلى بىلەن ئەمەس، بەلكى قىسقاشېئىر بىلەن ئوتتۇرىغا قويغان ئىدى.ئامېرىكىنىڭ ئەھۋالى بۇنىڭدىن پەرقلىق بولۇپ، شېئىرىيەت بىزنىڭ كىملىكىمىز ۋە تارىخىمىز ئۈچۈن ئۇنچىلىك گەۋدىلىك رول ئوينىمىغان. ئەلۋەتتە، شېئىرىيەت ئامېرىكىنىڭ سىياسىي ۋە ئىجتىمائىي ھەم ئەدەبىيات تارىخىدا شۇنىڭدەك ئامېرىكىلىق بولۇش ئېڭىنىڭ شەكىللىنىش تارىخىدا ۋە ھازىرقى مەدەنىيەت ھاياتىمىزدا ھېچ بىر رول ئوينىمىغان دېيىش خاتالاشقانلىقتۇر. ھەقىقەتەن، تارىخىمىزدا داڭلىق شائىرلار ئۆتكەن. بۇ شائىرلار بەلكىم ئامېرىكىلىق بولۇش ئېڭىنى شەكىللەندۈرۈش جەريانىدا تۆھپە قوشقان . ئامېرىكىنىڭ قۇرۇلغان ۋاقتىدا، يەنە كېلىپ ئامېرىكىنىڭ شىمالىي ۋەجەنۇبىنىڭ ئىچكى ئۇرۇشى مەزگىلىدە، بەلكىم ئامېرىكىلىقلارنىڭ ئامېرىكىلىق بولۇش ئېڭىنى ئويغىتىش ئۈچۈن ئۇيغۇرلاردىكىگە ئوخشاش مەخسۇس تەرغىباتلار كېرەك ئىدى. ئەمما، شۇ دەۋرلەردە شېئىرىيەت بۈگۈنكى كۈنلەرگە قارىغاندا، ئەتىۋارلىقراق ھەمئۇنىڭ رولى كۈچلۈكرەك بولسىمۇ، بىراق مەزكۇر ئاڭنى تارقىتىش ئۈچۈن، شېئىرىيەت ئەڭ تەبىئىي ۋاسىتە بولالمىغان ئىدى.بۈگۈنكى كۈنلەردە بولسا،شېئىرىيەتنىڭ رولى تېخىمۇ تۆۋەن، ئەمما بۇ، شېئىرىيەت جەمىيىتىمىزدە پۈتۈنلەي ئەھمىيەتسىز ئەمەس دېگەنلىك ئەمەس. مەسىلەن، بۈگۈنكى كۈنلەردىمۇ دۆلەتلىك كۇتۇپخانا تەرىپىدىن بېكىتىلگەن مۇكاپات ساھىبى شائىرلارپوئەت لائۇرەئاتە بار. مەزكۇرپوئەت لائۇرەئاتەلار نىڭ ھەر بىرى ھۆكۈمەتنىڭ قوللىشى بىلەن 8 ئاي ۋاقىت شېئىرىيەتنى ئومۇملاشتۇرۇش ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئالىدۇ. شۇنىڭدىن باشقا، بەلكى، ھەر بىر باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى ئاددىي شېئىرلارنى ئۆگىنىپ، ئاددىي شېئىر يازىدۇ. بەلكى ھەر بىر تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى شېكسپىرنىڭ شېئىرلىرىنى ئوقۇيدۇ. لېكىن، مەيلى ئاتالمىش مۇكاپات ساھىبى شائىرلارپوئەت لائۇرەئاتەنىڭنىڭ مەۋجۇتلۇقى، مەيلى ئوقۇغۇچىلارنىڭ مەكتەپتە شېئىرنى ئوقۇشى، شېئىرىيەتنىڭ ئامېرىكىدىكى يۇقىرى ئورۇنغا ئىگەئىكەنلىكىدىن دېرەك بېرەلمەيدۇ. بۇلار پەقەت شېئىرىيەتنىڭ ئامېرىكا جەمئىيىتىدە يوق ئەمەسلىكىدىنلا دېرەك بېرىدۇ خالاس! ئۇنىڭ ئۈستىگە يەنەبىزنىڭ مەزكۇر مۇكاپات ساھىبى شائىرلىرىمىز كۆپ كىشىلەر تەرىپىدىن تونۇلمىغان. بالىلار مەكتەپتە شېئىر ئوقۇش، شېئىر يېزىش پائالىيەتلىرى بىلەن شۇغۇلانغان تەقدىردىمۇ، بىراق مائارىپ مۇھىتىدىن سىرت، بەلكى شېئىر ئوقۇمايدۇ ۋە يازمايدۇ.شېئىرىيەت ئامېرىكىدا دۆلەت ئېڭى ئامېرىكىدا بولسا بەلكىمىللىي ئاڭ يوق، ئومۇملاشقان مەدەنىيەت سەۋىيىسى، ئاممىۋى مۇھاكىمە سەۋىيىسى ۋە زىيالىي سەۋىيىسىدىن ئىبارەت يۇقىرى قاتارلاردا تۇرمايدۇ. شېئىرىيەت مۇتلەق كۆپ سانلىق ئامېرىكىلىقلار ئۈچۈن مۇھىم ئەمەس دېسەك خاتالاشمايمىز.شېئىرىيەتنىڭ ئامېرىكىدىكى تۆۋەن ئورۇندا تۇرۇشىدىكى سەۋەب ھەر خىل بولۇشى مۇمكىن. بىز تۈرلۈك مىللەتلەردىن تەشكىللەنگەن دۆلەت بولغاچقا، پەقەت بىر مىللەتنىڭ تولۇق شېئىرىيەت ئەنئەنىسىگە ۋارىسلىق قىلمىغان . ئەنگلىيىنىڭ مەدەنىيىتى بىزنىڭ مەدەنىيىتىمىزگە چوڭ تەسىر كۆرسەتكەن بولسىمۇ، لېكىن بىز يېڭى تەجرىبىلىرىمىز بويىچە، بولۇپمۇ، يېڭىدىن شەكىللىنىۋاتقان ئامېرىكا روھى بويىچە يېڭى ئەدەبىي ئەنئەنىلەرنى ياراتقان. ئامېرىكا روھىنى تەرىپلىگەندە، بۇنىڭدا كاپىتالىستىك سىستېمىنىڭ تەرەققىياتى ئارقىلىق زامانىۋى مەدەنىيەتكە ئېرىشىش ئۈچۈن ئىزدىنىش تۈرتكىلىك رول ئوينىغان دېيىشىمىز كېرەك. بۇنداق تېز سۈرەتتىكى مەدەنىيەت تەرەققىياتىدا شېئىرىيەتنىڭ قىممىتى ئېتىراپ قىلىنمىغان. ئۇچۇر تارقىتىش ئۈچۈن شېئىرىيەتنىڭ پايدىسى يوق دەپ قارىلىشى مۇمكىن. گەرچە بۇ قارىشى خاتا بولسىمۇ دېمەك، شېئىرىيەتنىڭ پايدىسى يوق دەپ قارالغان بولسا، پەقەت بىرلا جەمئىيەتتە،بولۇپمۇ، ئامېرىكا جەمئىيىتىدە قەدىرلەنمەيدۇ. بۇ بەلكى شېئىرىيەتنىڭ تۆۋەن ئورۇندا قېلىشىنىڭ بىر سەۋەبىدۇر ۋە ياكى ئۇنىڭ ئەكسىچە، ئامېرىكا مەدەنىيىتىدىكى بەزى ئامېرىكىلىقلارنىڭ بىلىملىك بولۇشقا قارشى تۇرۇش خاھىشلىرى بىلەن مۇناسىۋەتلىكتۇر. بەزى ئامېرىكىلىقلارنىڭ قارىشىچە، بەك بىلىملىك بولمىسىمۇ بولىدۇ. بىلىملىك بولۇشنىڭ قەدىرلەنمەيدىغانلىقى، بىلىملىك بولۇشنىڭ پايدىسىنىڭ ئېتىراپ قىلىنمايدىغانلىقى، ئۇنىڭ ئەكسىچە ئاددىي بولۇشنىڭ ياخشى باھانلىنىدىغانلىقى قاتارلىق يۈزلىنىشلەر ئامېرىكىدىكى بىلىملىك بولۇشقا قارشى تۇرۇشى ئانتى ئىنتەللەكتۇئالىسم خاھىشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان. دېمەك، بەزىلەرنىڭ قارىشىچە شېئىر ئوقۇش ۋە چۈشىنىش بىر خىل ئىلمىي پائالىيەتتىن ئىبارەت. لېكىن، قىزىق يېرى، بەزى جەمئىيەتتە شېئىرىيەت پەقەت ئىلمىي ساھەگىلا مەنسۇپ دەپ قارالمىغان. بەزى دۆلەتلەردە شېئىرىيەت جەمئىيەتتە بەك ئومۇملاشقان. بەلكى، ئەڭ ئاخىرقى ھېسابتا يەنىلا شېئىرىيەتنىڭ ئامېرىكىدىكى تۆۋەن ئورۇندا تۇرۇشىنىڭ سەۋەبلىرىنى تېپىش ئاسان ئەمەس. بەلكى، بۇ مەسىلىدە ئوخشىمىغان كۆز قاراشلار بولۇشى مۇمكىن، بۇ يەردە مەن پەقەت ئۆز كۆز قارىشىمنىلا ئىلگىرى سۈرۈۋاتىمەن.قىزىق يېرى شۇكى، ئۇيغۇرلار شېئىرىيەتنى شۇنچىلىك سۆيگەن خەلق بولسىمۇ، ئۇلارنىڭ ئەدەبىيات ئەنئەنىسىدە شائىرلار، شېئىرلار شۇنچىلىك كۆپ بولسىمۇ، ئۇلارنىڭ بۇ شېئىرىيىتى دۇنيا تەرىپىدىن تونۇلمىغان. ئۇيغۇرلار دۇنيانىڭ ئەڭ داڭلىق ئەدەبىيات مۇكاپاتلارغا ئېرىشمىگەن، ئۇيغۇرلارنىڭ داڭلىق شائىرلىرىنىڭ ئىسىملىرى تونۇلمىغان. ناۋايى ياكىئابدۇخالق ئۇيغۇرنىڭ ئىسمىنى تونۇيدىغان كىشىلەر پەقەت ئوتتۇرا ئاسىيا مەدەنىيەتنى كەسپىدىكى مۇتەخەسسىسلەر دېيىشى مۇمكىن. دېمەك، ئۇيغۇرلارنىڭ شېئىرىيەت مەدەنىيىتى شۇنىڭدىن باشقا، ئۇلارنىڭ باشقا ئەدەبىي ئەسەرلىرى، گۈزەل سەنئەتلىرى، ناخشىلىرى قاتارلىقلار دۇنيا سەھنىسىگە تېخى چىقمىغان. لېكىن بۇ ئەھۋال ئۇيغۇرشائىرلىرىنىڭ مۇكاپاتكا ئېرىشىشكە ئەرزىمەسلىكىدىن دېرەك بەرمەيدۇ. نوبېل ئەدەبىيات مۇكاپاتى قاتارلىقلار پەقەت ئەدەبىياتنىڭ قىممىتىنى مۆلچەرلەشنىڭ ئۆلچەملىرىدىن بىرى بولۇپ، نوبېل مۇكاپاتىغا ئېرىشىش نۇرغۇن ئامىلنىڭ نەتىجىسىدىن ئىبارەتتۇر. مۇكاپاتقا ئېرىشىش نۇرغۇن كىشىلەر، يەنى ياۋروپالىق ۋە ياكى ئامېرىكىلىق ئۈچۈن بىر تاسادىپىي ھادىسە ئەمەس. ئۇيغۇرلارنىڭ زامانىۋى رومانلىرى، ھازىرقى شېئىرىي توپلاملىرى ھازىرغىچە ئىنگلىزچىغا ياكى باشقا غەرب تىللىرىغا كۆپلەپ تەرجىمە قىلىنمىغان تۇرسا، دۇنيا جەمئىيىتى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەدەبىي ئەنئەنىسىنى قانداق ئېتىراپ قىلىدۇ؟ قانداق مۇكاپاتلايدۇ؟ دېمەككى، ئۇيغۇرلارنىڭ بۇنداق مۇكاپاتلارغا ئېرىشمەسلىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەدەبىياتىنىڭ ناچارلىقىنىڭ نەتىجىسى ئەمەس، بەلكى پەقەت بۈگۈنكى كۈندىكى سىياسىي رېئاللىقنىڭ نەتىجىسىدۇر. بۇ بىر رېئاللىق، ئەمما ئۇيغۇرچە قاتارلىق تىللارنىڭ قەدىرلەنمىگەنلىكى، ئەپسۇسلىنارلىق ئىش بولسىمۇ، ئۇنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى ھەرگىز رەت قىلالمايمىز. راستىنى دېسەم غەربتىكى كىشىلەر بەلكى ئاسىيادىكى كۆپ كىشىلەرمۇ ئۇيغۇرلار توغرىسىدا بىلمەيدۇ. ئەگەر، ئۇلار ئۇيغۇرلارنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى بىلمىسە، ئۇيغۇرلارنىڭ ئەدەبىياتىنى قانداق بىلىدۇ؟ يەنە كېلىپ، كىشىلەر ئۇيغۇر دېگەن سۆزنى بىلسە، بەلكى ئۇلارنىڭ كۆپى پەقەت بەزىبىر خاتا ئۇچۇرلارنىلا بىلىدۇ. ئۇيغۇرنىڭ قانداق خەلق، ئۇلارنىڭ قانداق سىياسىي، ئىقتىسادىي ۋە مەدەنىيەت ئەنئەنىسىگە ئىگە ئىكەنلىكى ھەم بۈگۈنكى رېئاللىقىنى پەقەت ئاز ساندىكى ئادەملەرلا بىلىدۇ. ھۆرمەتلىك ئوقۇرمەنلەر، مېنى كەچۈرۈڭلار، ئۇيغۇرلارنىڭ، بولۇپمۇ ئۇلارنىڭ مەدەنىيىتىنىڭ دۇنيا جەمئىيىتى تەرىپىدىن ياخشى تونۇلمىغانلىقى يالغان گەپ ئەمەس، ئەمما، بوشىشىپ قالماڭلار،ئويغان دېگەن شېئىردىكى سۆزلەر ھازىرمۇ ياڭراۋاتىدۇ ؟ بىر خەلقنىڭ كەلگۈسى ئاسماندىن چۈشمەيدۇ خالاس! قانداق كەلگۈسى يارىتىش ئۆزۈڭلەرگە باغلىق! بىز ئۇيغۇر مەدەنىيىتىنى سۆيگەن ئامېرىكىلىقلارمۇ ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇلۇغ مەدەنىيىتىنى دۇنياغا تونۇشتۇرۇشقا تىرىشىمىز.مەن شېئىرىيەتنى ياخشى كۆرىمەن، كىچىك ۋاقتىمدا ئۆيدە دادامنىڭ كۇتۇپخانىسىدىكى شېئىرىي كىتابلىرىنى تېپىپ، شېئىرلارنى ئوقۇشقا باشلىغان ئىدىم. شۇ جەرياندا شېئىرىيەتنىڭ بىر ئىدىيىنى، بىر ھېسسىياتنى ئىپادىلەشتىكى مەخسۇس كۈچىنى چۈشىنىپ يەتتىم. ئاز سۆز بىلەن كۆپ تەسىر كۆرسىتىش، مۇرەككەپ ھېسسىياتنى تەسۋىرلەش بىرخىل مۆجىزە ئەمەسمۇ؟ مەن كىچىك ۋاقتىمدا كارل ساندبۇرگ كارل ساندبۇرگ 1878 1967 دېگەن شائىرنىڭ تۆۋەندىكى شېئىرنى ئوقۇپ، بەك تەسىرلەنگەن ئىدىم.ھۆرمەت بىلەن دەپنە قىلىڭ،ئىلىنويلۇق بىر قېرى دېھقاننىئۆتكۈزگەن ئۇ ئىللىنوي قوناقلىقلىرىداقانچىلىغان كۈن ۋە تۈنلەرنى.ھازىر ئۇ مەڭگۈلۈك ئۇيقىداقوناق پۆپۈكلىرى ئارا چىققان بورانپۆپۈكلەر ئۈستىدە قالغان ئاق قارسوغۇق ئەتىگەنلەردىكى بۇ شىۋىرغانئۇنىڭ قىزغۇچ ساقاللىرىنى تارىغان.ئوخشايتتى ئۇنىڭ قوللىرىغا،بۇ تۇپراق ئۈزرە چىققان بوران.ئەشۇ ئىللىنوي قوناقلىرىنى،چۈشەيدۇ بۇ قوللار ھەر زامان.دېمەك، ئوقۇرمەن بۇ ئاز سۆزلەر ئارقىلىقدېھقان بولۇشنى چۈشىنەلەيدۇ . مەزكۇر ئەمگەكنىڭ قانچىلىك قىيىن، كەڭ ئېتىزلارنىڭ قانچىلىك سوغۇق ئىكەنلىكىنى، بىر ئۆمۈر قىلىنغان بۇئەمگەككە قانچىلىك روھ سىڭگەنلىكىنى ۋە بۇ روھقا قانچىلىك ئەمگەك سىڭگەنلىكىنى بىلىۋالالايدۇ. مېنىڭچە بۇنىڭدىكى ئەڭ كۈچلۈك مەزمۇن شۇكى، ئۇنىڭ قوللىرى چۈشكۈرىدۇ. قوللىرى قوناقنى چۈشەيدۇ. قوناقنى تۇتۇش بۇ قوللىرىنىڭ ئۆلمەس تەشنالىقىمۇياكى توختىماس ئادىتىمۇ؟ بۇ سۆزلەر ئىنتايىن كۈچلۈك سۈرەتلەش خاراكتېرىغا ئىگە. خۇددى، ئىللىنوي دېھقىنى غا ئوخشاش ئۇيغۇر شائىرلىرىنىڭ ئۇيغۇر دېھقانلىرى ھەققىدە كۆپلىگەن تەسىرلىك گۈزەل شېئىرلارنى يازغانلىقى روشەن، دېمەك دېھقان بولماق ھەممىللا يەردە جاپالىق ۋە تەس ئەمگەك، ئۇيغۇر دېھقىنى بولماق تېخىمۇ تەس بولسا كېرەك!شېئىرىيەتنىڭ كۈچىنى كۆرسىتىش ئۈچۈن يەنە بىر مىسالنى ئالاي،مېنىڭچە، يەنىلا ئابدۇخالىق ئۇيغۇرنىڭ ئويغان ناملىق شېئىرىنى مىسال قىلايلى. بۇنىڭ سەۋەبى ھەر خىل. بىر خەلقنى ئويغىتىش ئۈچۈن كۈچلۈك، ئىخچامسۆزلەر كېرەك، بىر ئۇقۇمنى ئۆزىنىڭ ماھىيىتى بويىچە قىسقارتىپ ئىپادىلەش كېرەك،ئەگەر ئۇنداق قىلمىغاندا، بۇنىڭ ئۈنۈمى بولمايدۇ . ئەگەر ئابدۇخالىق ئۇيغۇر ھەي پېقىر ئۇيغۇر، ئويغان ! دېمەي، ئۇنىڭ ئەكسىچە، مىللىي ئاڭ توغرىسىدا ئۇزۇن ماقالە يازغان بولسا، ئۇنىڭ تەسىرى شۇنچىلىك كەڭ ۋە شۇنچىلىك مەڭگۈلۈك بولمىغان بولسا كېرەك ؟ ئۇنىڭ چاقىرىقىنىڭ جىددىيلىكى ئۇنچىلىك گەۋدىلىك بولمىغان بولار ئىدى ؟ ئەلۋەتتە، بىر ئۇقۇمنى تولۇق ئىپادىلەش ئۈچۈن 5000 سۆزيېزىشتىن 1000 سۆز يېزىش تەس، 1000 سۆز يېزىشتىن 100 سۆز يېزىش تەس، 50 ياكى 10سۆز بىلەن ئىپادىلەش تېخىمۇ تەس. دېمەك، شېئىر يېزىش ئاسان ئەمەس. ئابدۇخالىق ئۇيغۇرنىڭ ئويغان دېگەن ئىدىيىسىنى شېئىر شەكلىدە يازغانلىقى، ئۇنىڭ ئۆز ئىدىيىسىنى تارقىتىش ئۈچۈن ئىنتايىن ئۈنۈملۈك ئۇسۇلتاللىغانلىقىدىن دېرەك بېرىپلا قالماي، بەلكى ئۇنىڭ ياخشى شېئىرنى قانداقيېزىشنى بىلگەنلىكىنىمۇ كۆرسىتىدۇ. شۇنىڭ ئۈستىگە، ئويغاننىڭ ئۇيغۇرلارنىڭمىللىي كىملىكىنىڭ شەكىللىنىشى ئۈچۈن مۇھىم رول ئوينىغىنى ، شېئىرىيەتنىڭپايدىسىنى ئىپادىلەيدۇ. دېمەك، ھەممە نەرسىنى باھالايدىغان بۈگۈنكى كۈنلەردە،بەزىلەر شېئىرىيەتنىڭ پايدىسى يوق دەپ قارىغان بولسىمۇ، لېكىن ئويغان دەك بىرشېئىر بىر مىللەتنىڭ كۆتۈرۈلۈش كۈچىنىڭ بارلىقىنى شېئىرىيەت ئارقىلىق ئىپادە قىلغىلى ۋە مەزكۇر ئىدىيىنى شەكىللەندۈرۈشتە پايدىلانغىلىبولىدىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ.ھۆرمەتلىك ئوقۇرمەن، يۇقىرىقى سۆزلەر ئۆزۈمنىڭ شېئىرىيەتنى قانچىلىك قەدىرلەيدىغانلىقىمنى ئىپادىلەشكە يېتەر دەپ ئويلايمەن. ئەلۋەتتە، شېئىرنى ياخشى كۆرىدىغىنىم بەلكى ھۆرمەتلىك ئوقۇرمەنلەرنى ھەيران قالدۇرماسلىقى مۇمكىن، مەن ئاتالمىش ئوقۇغان ئادەم، ئۇنىڭ ئۈستىگە ياخشى مەكتەپلەردە ئوقۇغان. ئەگەردە شېئىرىيەتنى قەدىرلەش، ئامېرىكىنىڭ نۇرغۇنكىشىلىرى ئارىسىدا ئومۇملاشمىغان تەقدىردىمۇ، بەلكى ئىنتايىن ئوقۇغان ئادەملەر ئارىسىدا كۆپرەك ئومۇملاشقان دەپ قاراش مۇمكىن. لېكىن، قىزىق يېرى،ئامېرىكىدا نۇرغۇن ئىنتايىن ئوقۇغان ئادەملەرمۇ شېئىرىيەتنى قەدىرلىمەيدۇ. ئۆزۈمنىڭ دوستلىرىمنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك كۆپ ئوقۇغان، بەك ياخشى مەكتەپلەرنى پۈتتۈرگەن بولسىمۇ، بىراق، پەرەز قىلىشىمچە پەقەت ئۇلارنىڭ يېرىمىلا شېئىرىيەتنى قەدىرلەيدۇ. مەسىلەن ئىنتايىن، ئىنتايىن ئوقۇغان ئەڭ ياخشى دوستۇم شېئىر ئوقۇشنىياخشى كۆرمەيمەن دەيدۇ. سەۋەبىنى سورىسام، ئۇ، سەۋەبىنى بىلمەيمەن. مەكتەپتە نۇرغۇن شېئىرنى ئوقۇغان ، شېئىرىيەت دېگەن ئەدەبىي شەكلىنىڭ قىممىتىنى بىلگەن بولساممۇ ، لېكىن شېئىر ئوقۇشنى ياخشى كۆرمەيمەن دەيدۇ. شۇڭا ئۇ تىل ئۆگىنىش ۋەياكى تېتقىقات قىلىش ئۈچۈن شېئىرلارنى ئوقۇغاندىن باشقا، ئادەتتە شېئىر ئوقۇمايدۇ.ئاتالمىش ئوقۇمىغان ياكى ئاددىي ئامېرىكىلىقلار ئارىسىدىمۇ ،شېئىرىيەتنى قەدىرلەش تېخىمۇ ئومۇملاشمىغان بولۇشى مۇمكىن. لېكىن،ئۇلارنىڭ بەزىلىرى شېئىر ئوقۇشنى ياخشى كۆرىدۇ. شېئىر دېسە، كۆپ كىشىلەر تەرىپىدىن چۈشىنىكسىز دەپ قارالغان بولسىمۇ، لېكىن، كىتابلارغا ئوخشاش ھەر خىل شېئىر بار،ھەر بىر ئادەمنىڭ چۈشىنىش سەۋىيىسى، قىزىقىشىغا لايىق شېئىرلار ھەم بالىلارئۈچۈن چۈشىنىشلىك شېئىرلار بار . ئۇنىڭ ئۈستىدە، بۇ شېئىرلارنىڭ سۈپىتى ھەر خىلبولۇپ، سۈپىتى ياخشى ۋە سۈپىتى ناچار شېئىرلارمۇ بار. ئەلۋەتتە، بۇ يەردە مەنئوقۇمىغان كىشىلەر پەقەت سۈپىتى ناچار شېئىرنى ياخشى كۆرىدۇ دېگىنىم يوق.بۈگۈنكى كۈندە شېئىرنى ياخشى كۆرىدىغان ئامېرىكىلىقلارنىڭ قانداق شېئىرلارنى ياخشى كۆرىدىغانلىقى توغرىسىدىكى قارىشىم مۇنداق؛ بالىلار بولسا، ئۇلار بەلكى ئۆزىنى كۈلدۈرىدىغان يۇمۇرلۇق شېئىرلارنى ياخشى كۆرىدۇ، چوڭلاردىن بولسا بەزىلەر قاپىيىداش كۇبلېتلارنى ياخشى كۆرىدۇ، يەنە بەزىلەر يېڭى شەكىللەر بىلەن يېزىلغان ، يەنى پۈتۈنلەي كېيىنكى مودېرنىزم شەكلىدە يېزىلغان شېئىرلارنى ياخشىكۆرىدۇ. تېما دائىرىسى مۇھەببەت ياكى ئائىلە، ئەمگەك ياكى جەمئىيەت، ئادالەت ياكىمىللىي كىملىك، ۋە ياكى بۈگۈنكى خەۋەرلەرگە مۇناسىۋەتلىك ھەر خىل مەزمۇنلارنى ئۆزئىچىگە ئالىدۇ. ئۇلار ھەر خىل ئەنئەنىلەردىن كەلگەن شېئىرلارنى ياخشى كۆرىدۇ. مەسىلەن، بەزىلەر ياپونىيە ئۇسلۇبىدىكى ھائىكۇ 3 قاتار: 1 قاتار 5 بوغۇم، 1قاتار 7 بوغۇم، 1 قاتار بوغۇم دېگەن شەكلى غا ئامراق. يېقىندا ھەتتا پارس شائىر رۇمىنىڭ شېئىرلىرىنىڭ تەرجىمىسىنى ئوقۇش بىر مودا بولۇپ قالغان. ئامېرىكا كىملىكى، ئامېرىكا روھى، كۆپ دۆلەتلەر ۋە كۆپ مىللەتلەرنىڭ تەسىرىنى ئالغانلىقىغا ئوخشاش ، بىزنىڭ ھازىرقى شېئىر ئوقۇش ئادەتلىرىمىزمۇ ھەر خىل تەسىرلەرنى قوبۇل قىلغان. قىسقىسى، ئۇيغۇرلارنىڭ ئويغان غا ئوخشاش ھەممەئادەم بىلىدىغان بىر مەڭگۈلۈق شېئىرى بولغاندەك ئامېرىكىنىڭ مۇنداق شېئىرى يوق. ھەممە ئېيتالايدىغان ناخشا بار بولسىمۇ بىزنىڭ دۆلەت ناخشىمىز پەقەت بىر مىسال،لېكىن ھەممە ئوقۇيالايدىغان شېئىر يوق.ھازىرقى ئەھۋال ئاستىدا ئامېرىكىداشېئىرىيەتنىڭ كەلگۈسى قانداق بولىدۇ؟ مېنىڭچە، مەندەك شېئىرىيەتنى قەدىرلەيدىغان ئامېرىكىلىقلار ئاز بولسىمۇ شېئىرىيەت يەنىلا ئامېرىكىدا يوقالمايدۇ. بىز باربولساق، شېئىرىيەتمۇ مەۋجۇت بولىدۇ. شېئىر ئارقىلىق، يەنى مەزكۇر كۈچلۈك،ئۈنۈملۈك ۋە مەڭگۈلۈك ئۇسۇل ئارقىلىق بىر مۇھىم ئۇقۇمنى ئىپادىلەش، كىشىلەرنىڭ قەلب تۇيغۇسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولغاچقا، بۈگۈنكى كۈندە كىشىلەرنىڭ كۆپى شېئىرىيەتنى قەدىرلىمىگەن تەقدىرىدىمۇ، ئەمما شېئىرىيەت ئىنسانىيەت مەدەنىيەت مەۋجۇتلۇقى بىلەن تەڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرىۋېرىدۇ.خەتكۈچلەر: ئامېرىكىدا نېمىشقا قەھرىمان شائىرلار يوق؟، روخاننا بلۇمىئامېرىكىلىقراستىنلا شەرقشۇناسلىقنىڭ سەنىمىگە دەسسەش مۇ؟ شېئىريەت مەسىلىلىرى
|
قاتارنىڭ سابىق ئەمىرى خەلىفە ئالەمدىن ئۆتتىخەلق تورىقاتارنىڭ سابىق ئەمىرى خەلىفە ئالەمدىن ئۆتتى2016.10.25 15:19 مەنبە: خەلق تورىخەلق تورى ئۇيغۇرچە قانىلىنىڭ 25 ئۆكتەبىر بېيجىڭدىن بەرگەن تېلېگراممىسى: قاتار ئەمىر ئوردىسى 23 ئۆكتەبىر، سابىق قاتار ئەمىرى دۆلەت باشلىقى خەلىفەنىڭ شۇكۈنى 84 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتكەنلىكىنى جاكارلىدى.خەلىفە قاتارنىڭ ھازىرقى ئەمىرى تامىمنىڭ بوۋىسى. خەلىفە 1972 يىلىدىن باشلاپ ئەمىر بولغان. ئۇ ھاكىمىيەت يۈرگۈزگەن ۋاقىتتا، دۇنيا بويىچە نېفىت باھاسىنىڭ زور دەرىجىدە ئۆسۈشى بىلەن، تەبئىي گاز ۋە نېفىتى مول قاتارنىڭ ئىقتىسادىي تەرەققىياتى تېز سۈرئەتتە تەرەققىي قىلىپ، خەلقنىڭ تۇرمۇش سەۋىيەسى كۆرۈنەرلىك يۇقىرى كۆتۈرۈلگەن.1995 يىلى 6 ئاينىڭ 27 كۈنى، خەلىفە زىيارەتكە چىقىپ كەتكەن مەزگىلدە، ئوغلى خاماد ھاكىمىيەتنى ئۆتكۈزىۋېلىپ، ئەمىر بولغان، خەلىفە ئامالسىز سەئۇدىي ئەرەبىستان، ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكى ۋە ياۋروپا قاتارلىق جايلاردا ئولتۇراقلىشىپ قالغان. ئۇ 2004 يىلى دۆلىتىگە قايتىپ ئولتۇراقلىشىشقا رۇخسەت قىلىنغان. ئىگىلىنىشىچە، خەلىفە ياشانغانلىقتىن ئالەمدىن ئۆتكەن بولۇپ، قاتاردا ئۈچ كۈن مەملىكەت بويىچە ماتەم تۇتۇش جاكارلاندى.
|
ٴسىم كاسپييدە ۋلانعان يراندىقتارعا قاتىستى پىكىر ٴبىلدىردى قوعام22 قازان 2018، 17:3622 قازان 2018, 17:36 1073 0كاسپيي تەڭىزى ارقىلى اقتاۋدان باكۋگە باعىت العان جۇك كەمەسىنىڭ ەكيپاجى جاپپاي ۋلانىپ، ٴۇش ادام قايتىس بولدى. دەگەنمەن يران ۇكىمەتى ازەربايجان بيلىگىنە ٴمانجايدى انىقتاۋ ٴۇشىن ساۋال جولداعان، ال قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە حابارلاسپاعان. بۇل تۋرالى ٴسىم رەسمي وكىلى ايبەك سمادياروۆ بريفينگ بارىسىندا ايتتى.قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى كاسپيي تەڭىزىندەگى نازمەحر يراندىق جۇك كەمەسىندەگى ۋلانۋعا قاتىستى جاعدايدى باقىلاۋدا ۇستاپ وتىر. كەمە اقتاۋدان باكۋگە باعىت العان. ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى قر اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ اۋماقتىق ينسپەكسياسى ۋلانۋدىڭ سەبەپتەرىن انىقتاپ جاتىر. يران تاراپى بۇل ماسەلە بويىنشا قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە حابارلاسقان جوق، دەدى رەسمي وكىل.يراننىڭ رەسمي اقپارات اگەنتتىگى 19 قازاندا نازمەحر جۇك كولىگىنىڭ ەكيپاجىندا جاپپاي ۋلانۋ بولدى دەپ ازەربايجان بيلىگىنە حابارلاسقان. كەمە اقتاۋدان بيداي الىپ بارا جاتقان. زارداپ شەگۋشىلەر جاعاعا شىعارىلعان. ٴۇش تەڭىزشى اۋرۋحاناعا بارار جولدا قايتىس بولعان. ازەربايجان دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ ٴباسپاسوز حاتشىسى پارۆيز ابۋبەكيروۆتىڭ ايتۋىنشا، الدىن الا مالىمەتتەرگە سايكەس ەكيپاج بيداي داقىلدارىن قورعاۋعا ارنالعان حيميالىق زاتتارمەن ۋلانۋى مۇمكىن.
|
جانسايا ابدىمالىك الەمنىڭ ءتورت دۇركىن چەمپيونىن جەڭدى ادىرنا ۇلتتىق پورتالىشاحماتتان دۇنيەجۇزىلىك ونلاين وليمپيادادا وتانداسىمىز جانسايا ابدىمالىك الەمنىڭ ءتورت دۇركىن چەمپيونىن جەڭدى، دەپ حابارلايدى .نۇرسۇلتان قالاسىندا ءوتىپ جاتقان ونلاين دوداعا الەمنىڭ 160تان استام ەلىنەن 1500گە جۋىق سپورتشى قاتىسىپ جاتىر. ەكى كەزەڭنەن تۇراتىن تۋرنير ارنايى ويىن پلاتفورماسىندا ۇيىمداستىرىلىپ، قاتىسۋشىلار ءوزارا باق سىنايدى.ءار كوماندا قۇرامىندا التى ويىنشى بولۋ كەرەك. ءار پارتياعا 15 مينۋت جانە ءار جۇرىسكە 5 سەكۋند بەرىلەدى. قازاقستان جوعارى ديۆيزيوندا باسەكەگە ءتۇسىپ جاتىر. ءبىزدىڭ توپتا قىتاي، رۋمىنيا، يندونەزيا، گرۋزيا، موڭعوليا، گرەتسيا، يران، اۆستراليا، جانە ارمەنيا بار. ءار توپتان ەكى كوماندا فينالعا شىعادى.بۇگىن قازاقستان شاحماتشىلارى قىتايمەن كەزدەسىپ، جەڭىسكە جەتتى. ۇلتتىق قۇراما ساپىندا ونەر كورسەتكەن جانسايا ابدىمالىك 27 جاستاعى قىتايلىق، 4 دۇركىن الەم چەمپيونى حوۋ يفاننان باسىم ءتۇستى. قىتاي قىزى 2010, 2011, 2013, 2016 جىلدارى الەمنىڭ ۇزدىگى اتانعان.قازاقستاننىڭ نەگىزگى قۇرامى:1. رينات جۇماباەۆ2. دەنيس ماحنەۆ3. جانسايا ابدىمالىك4. دينارا سادۋاقاسوۆا5. رامازان جالماحانوۆ6. بيبيسارا اساۋباەۆا.8. رۋستام حۋسنۋتدينوۆ9. رامازان جالماحانوۆ10. الديار اڭسات10. گۇلميرا داۋلەتوۆا11. گۇلىسحان ناحباەۆا12. نازەركە نۇرعالي.وزبەكستان ەكىنشى التىنعا قول جەتكىزدى!
|
ئېففىل تۆمۈر مۇنارى ئېففىل تۆمۈر مۇنارى. ئورنى: فىرانسىيەنىڭ پارىژ شەھىرى ياسالغان ۋاقتى: مىلادى1887يىلى باھا: پارىژنىڭ سىمۋول خاراكتىرلىك قۇرۇلىشى، فىرانسىيەدىكى ئەڭ ئېگىز قۇرۇلۇش، دۇنيادىكى ئەڭ داڭلىق پولات تۆمۈردىن ياسالغان قۇرۇلۇش.پارىژنى تىلغا ئالغاندا كىشلەر ئالدى بىلەن ئەسكە ئالىدىغىنى ئۇنىڭ ۋەكىل خاراكتىرلىق قۇرۇلۇشى ئېففىل تۆمۈر مۇنارى.بۇ 1887يىلى پارىژدا ئۆتكۈزۈلگەن دۇنيا كۆرگەزمىسىنى تەبرىكلەش ئۈچۈن ياسالغان دۇنياغا داڭلىق قۇرۇلۇش بولۇپ، ئۇنىڭ لاھىيلىگۈچىسى فىرانسىيەلىك داڭلىق بىناكار سىتاف.ئېففىل بولۇپ، بۇ مۇنار ئۇنىڭ نامى بىلەن ئاتالغان.ئىففىل تۆمۈر مۇنارىنىڭ ئىگىزلىكى320مېتىر بولۇپ ئىگەللىگەن كۆلىمى 10مىڭ كۇۋادىرات مېتىر.تۆت تەرىپىدە بېتوندىن قۇيۇلغان مۇنار گۇندىسى بولۇپ، گەۋدە قىسىمى پولات قۇرۇلمىدىن تۈزۇلگەن. بۇنى 300 قۇراشتۇرۇش خادىمى 2مىليون دانە ۋېنتا، 18مىڭ مېتال بۆلەكلىرىنى 2يىلدىن ئارتۇق ۋاقىت ئىچىدە قۇراشتۇرۇش ئارقىلىق پۈتكۈزگەن. ئېغىرلىقى7000توننا كېلىدۇ. ئۇستىدىكى تېلىۋىزىيە مۇنارىنىڭ ئىگىزلىكىنى قوشقاندا 9757 توننا كېلىدۇ. قۇرۇلۇشقا جەمئىي 7مىليون 46مىڭ فىرانىك پۇل كەتكەن. ئۇ جەمئىي 3 قەۋەتتىن تۈزۈلگەن. بىرىنچى قەۋىتى 57مېتىر ئىگىزلىكتە بولۇپ، پولات چىۋىقلىق بېتوندىن ياسالغان 4 ئەگمە ئىشىك. ئىككىنچى قەۋىتى 115مېتىر ئىگىزلىكتە ، ئۈچىنچى قەۋىتى 276مېتىر ئىگىزلىكتە بولۇپ قارىماققا تەتۈر يېزىلغان ھەرپىگە ئوخشايدۇ. 320مېتىر ئىگىزلىكتىن قارىغاندا پۇتكۇل پارىژ شەھىرىنى ئېنىق كۆرگىلى بولىدۇ. زەپەر دەرۋازىسى، پارىژ بۈۋى مەريەم چېركاۋى ھەتتا پارىژنىڭ شەرقى جەنوبى تەرەپتىكى 96 كىلومېتىر كىلىدىغان يەردىكى ساتېرچوڭ چېركاۋىنىمۇ كۆرگىلى بولىدۇ.ئېففىل تۆمۈر مۇنارى 1887يىلى 1ئايدا ئىش باشلىغان.بۇ مۇنارنى لاھىيلىگەن ئېففىل بولسائىلگىرى بىر خىمىيە ساھەسىدىكى ئىنژىنىر بولۇپ، پارىژدىكى بىر داڭلىق قۇرۇلۇش مەكتىپىگە نۇرغۇن قېتىم ئىمتىھان بېرىپ ئۆتەلمىگەن. كېيىن ئۇ بوشىشىپ قالماي،ئۆزلىكىدىن ئۆگىنىپ ئاخىرى بىر تۆمۈر يول كۆۋرۇك ساھەسىدىكى بىر كۆپ ئىقتىدارلىق ئېنژىنىر بولۇپ يېتىشىپ چىققان. مۇنارنىڭ ياسىلىشى دەسلەپتە بىر قىسىم داڭلىق ئەدەبىياتسەنئەت ساھەسدىكى مۇپاسسان،شارلۇن قاتارلىق داڭلىق شەخىسلەرنىڭ قارشىلىقىغا ئۇچىرىغان . لېكىن ئېففىل بوشاشماستىن ،قارشىلىققا قارىماي، ئىنچىكىلىك بىلەن ئۇنىڭ لاھىيەسىنى ئىشلىگەن. مۇنارنىڭ دەسلەپكى قۇرۇلۇش مەزگىلىدە ، يەرلىك خەلقنىڭ مالمۇلكى ۋە ھاياتىغا زىيان ئېلىپ كەلدى دەپ بىر مەزگىل توختىتىپ قويۇلغان. بىر ماتىماتىك مۇنار 229مېتىر ئىگىزلىككە چىققاندا چوققۇم ئۆرۈلۈپ كېتىدۇ دىگەن. قۇرۇلۇشنىڭ كۆپ قىسىم ھەققىنى ئۈستىگە ئالغان ئېففىل كېلىپ چىقىدىغان خەتەرگە ئۆزى مەسئۇل بولىدىغانلىقى توغىرسىدا قول قويغاندىن كېيىن قۇرۇلۇش قايتا داۋاملاشقان. مۇنار 1889يىلى پۈتكۈزۈلگەن. پۈتۈش قىممىتى ئەسلىدىكى ھېساپتىن نەچچە ئون تۈمەن فىرانىڭ ئاز بولغان.1889يىلى 5ئايدىكى دۇنيا كۆرگەزمىسىدە مۇنار كىشلەرنى ئەڭ جەلىپ قىلغان يەرگە ئايلانغان. ئېففىلنىڭ كارامەت لاھىيەسى ۋە تىرىشچانلىقى مۇنارنىڭ پۈتۈپ چىقىشىدا مۇھىم رول ئوينىدى. كىشلەر بۇ ئۇلۇغ ئىنژىنىرنى خاتىرلەش ئۈچۈن مۇنارنىڭ نامىنى ئۇنىڭ ئىسمى بىلەن ئاتاشنى قارار قىلدى.مۇنار ياسىلىپ بولغاندىن كېيىن مۇنارنىڭ ياسىلىشىغا قارشى چىققان بىر مۇزىكانت مۇنارچوققىسىدىكى سالونغا چىقىپ ، كۆز ئالدىدىكى گۈزەل مەنزىرىنى كۆرۈپ ، بۇرۇنقى قارىشىنى ئۆزگەرتىپ بۇلۇت ئارىسىدىكى سىمفونىيە دەپ بىر مۇزىكىنى يازغان. گەرچە مۇنار قۇرۇلغان بولسىمۇ، لېكىن يەنىلا بىر مەيدان قارشىلىقنى قوزغىغان. نۇرغۇن يازغۇچىلار بىر پارچە قەغەزگە ئىمزا قويۇپ، مۇنار پارىژ شەھىرىگە يامان تەسىر ئېلىپ كەلدى ، پارىژنىڭ داڭلىق قۇرلۇشلىرى ئۈچۈن بىر ھاقارەت دەپ ھېساپلاشقان. يازغۇچى مۇپاسسان دائىم بىر ئاشخانىدىلا تاماق يەيدىكەن. سەۋەبى بۇ ئاشخانا پارىژدىكى مۇنارنى كۆرگىلى بولمايدىغان يەر ئىكەن. يەنە بىر پاۋىل. ۋېرل ئىسملىك شائىر تۇنجى قېتىم بۇ مۇنارنى كۆرگەندە، ھارۋىكەشكە بۇيرۇق قىلىپ ھارۋىنىڭ بېشىنى كەينىگە قايتۇرغۇزغان. بۇ غەلىتە سەت نەرسە ئۇنىڭ شېئىر يېزىش ئىلھامىغا دەخىل قىلدىكەنمىش. 1دۇنيا ئۇرىشى باشلانغاندا بۇ خىل قاراش سەل پەسكويغا چۈشكەن. 20ئەسىرنىڭ 20يىللىرىدا فىرانسىيە ھۆكۈمىتى مۇنارنى ئۆرۈپ تاشلاپ ئۇنىڭغا كەتكەن ئونمىڭ توننا پولاتتۆمۈرنى ئۇرۇش مەزگىلىدە بۇزغۇنچىلىققا ئۇچىرىغان زاۋۇت كارخانىلارنى قۇرۇشقا ئىشلەتمەكچى بولۇشقان. بىراق شۇ چاغدىكى ئۇرۇش ھالىتنىڭ كەسكىنلىشىگە ئەگىشىپ ئۇنتۇلۇپ قالغان. ئەينى چاغدا توختامغا مۇنار ياسىلىپ 20 يىلدىن كېيىن بۇزۇشقا بولىدىغانلىقى يېزىلغانىكەن. 2دۇنيا ئۇرىشىدىن كېيىن بىر قىززىق ئىش بولغان . بىر قوشۇمچە يىمەكلىكلەر سودىگىرى بۇ مۇناردىكى 7000توننا تۆمۈرنى بىر ئەسكى تۈسكى نەرسىلەر سودىگىرىگە ساتقان ۋە 500مىڭ فىرانىڭ كاپالەت پۇلىغا ئېرىشكەن. بۇ ئىشتىنمۇ شۇ چاغدىكى كىشلەرنىڭ بۇ مۇنارغا تۇتقان پوزىتىسىيەسىنى كۆرگىلى بولىدۇ.ۋاقىتنىڭ ئۆتىشىگە ئەگىشىپ كىشلەرنىڭ كۆڭلىدىكى بۇ خىل كەمسىتىش بارابارا يوقىغان. 1964يىلى مۇنار قانۇننىڭ قوغدىشىغا ئېرىشكەن. بۇ مۇنار ئاخىرى پارىژنىڭ سىمۋولى بولۇپ قالغان.20ئەسىرنىڭ80يىللىرىغا كەلگەندە كىشلەر مۇنارنى چوڭ رېمونت قىلغان. رېمونتتا 2قەۋەتتىكى بېتوندىن ياسالغان سۇپا پولات سۇپىغا ئۆزگەرتىلگەن. بۇنىڭ بىلەن مۇنارنىڭ ئېغىرلىقى 1000توننا ئازايغان. ئاندىن 2قەۋەتتىكى كاتتا مېھمانخانىنى 3قەۋەتكە يۆتكەپ، ئۇنىڭ ئورنىغا ئاۋام قاۋاقخانىسى سالغان. بۇنىڭدىن سىرت يەنە بىر قانچە يىلدا بىر مۇنارنى سىرلاپ تۇرغان. مۇنارنى ھەربىر قېتىم سىرلاش ئۇچۈنلا 52توننا سىر كېتىدىكەن. فىرانسيە ئىنقىلابىنىڭ200 يىلللىقى ۋە ئېففىل تۆمۈر مۇنارىنىڭ 100 يىللىقىنى خاتىرىلەش ئالدىدا كىشلەر مۇنارنى ھەرخىل چىارقلار بىلەن بېزىگەن ھەمدە ساياھەت يىتەكچىسى قاتارلىق مۇلازىمەت ساھەلىرىنى تەڭشىگەن.2قەۋەتتىكى سۇپىغا كۈتۈش زالى تەسسس قىلغان. بۇ يەردە كىشىلەر ھەرخىل يىغىن يىغىلىشلارنى ئېلىپ بارىدۇ. مۇنار مۇزىيىدا كىشىلەر ھەرخىل فىلىم ۋە تېلىۋىزىيە پىروگرامملىرىنى كۆرەلەيدۇ. بۇرۇنقىغا ئوخشىمايدىغىنى شۇكى ھازىر كىشلەر 3قەۋەتكە چىقىشتا لېفىت ئالماشمايلا چىقالايدۇ. 20ئەسىرنىڭ50يىللىرىدا ئېففىل تۆمۈر مۇنارىدا رادىئو تېلىۋىزىيە مەركىزى قۇرۇلدى. بۇ دۇنيادىكى ئەڭ ئېگىز رادىئو سىگنالى تارقىتىش مۇنارلىرىنىڭ بىرى. ھازىر ئېففىل تۆمۈر مۇنارى ھەريىلى 2مىليوندەك ساياھەتچىنى كۈتىۋالىدۇ. ئۇ ھازىر نۇرغۇن كىشلەرنى جەلىپ قىلىدىغان ئابىدە بولۇپلا قالماستىن بەلكى پارىژنىڭ ۋە فرانسىيەنىڭ سىمۋولى ھېساپلىنىدۇ.:...?ئېففىلتۆمۈرمۇنارى138736 دىن ئېرىشكەنبۇ بەتنى 12 دېكابىر 2015 ئاخىرقى قېتىم 09:01 دا ئۆزگەرتكەن.
|
نېمىشقا خاتالىقىنى بوينىغا ئالمايدۇ؟ ئەلكۈيى بىۋاستە تارقىتىش قانىلىنېمىشقا خاتالىقىنى بوينىغا ئالمايدۇ؟15 مارت مەركىزىي تېلېۋىزىيە ئىستانسىسىنىڭ 3.15 كېچىلىكى ئۆز قەرەلىدە ئۆتكۈزۈلدى. 2020يىلدىن ھازىرغىچە، تېسلا ئاپتوموبىلىدا ئاز بولمىغان ھادىسىلەر يۈز بېرىپ تۇرغان بولسىمۇ، ئەمما ئۇلار خاتالىقىنى ئىتىراپ قىلمىغانلىقى ئۈچۈن، ئويلىمىغان يەردىن مەركىزى تېلېۋىزىيە ئىستانسىسىنىڭ 3.15 كېچىلىكىدىكى ئورنىدىن قۇرۇق قالدى.توكلۇق ئاپتوموبىل ساھەسىدىكى باشلامچى بولۇش سۈپىتى بىلەن، 2020يىلى تېسلا ئاپتوموبىللىرى گەرچە كۆپ مىقداردا سېتىلغان بولسىمۇ، ئەمما، ئۇلار دۆڭگەپ قويۇشقا كەلگەندە خېلى ئېپى بار. ئىستاتىستىكىغا ئاساسلانغاندا، 2020 يىلى تېسلانىڭ دۆلىتىمىزدە ئىشلەنگەن 3 ئاپتوموبىل تىپىنىڭ سېتىلىش مىقدارى 130 مىڭ دانە بولغان بولۇپ، 2019 يىلى ساتقان بارلىق تېسلا تىپىدىكى ئاپتوموبىل مىقدارىنىڭ ئۈچ ھەسسىسىگە توغرا كېلىدىكەن. تېسلا ئاپتوموبىلىنىڭ سېتىلىش مىقدارىنىڭ شىددەت بىلەن ئېشىشىغا ئەگېشىپ، تېسلا مەھسۇلاتىنىڭ كونتروللىقى ناچار بولۇش ۋە ھادىسە كۆپ يۈز بېرىش قاتارلىق مەسىلىلەر كۆپلىگەن ئىستېمالچىلارنىڭ نارازىلىقىنى قوزغىغان.ئەمەلىيەتتە، ئوت كېتىش ياكى كونتروللۇقنى يوقۇتۇش قاتارلىق بىخەتەرلىك ھادىسىلىرى كۆپ يۈز بېرىدىغان ئۇستا دۆڭگەمچى تېسلا شىركىتىنىڭ ئاپتوموبىللىرىنىڭ سۈپەت مەسىلىسى يېڭى تېما ئەمەس.تېسلادا ئىنتايىن ئېغىر بىخەتەرلىك مەسىلىسى مەۋجۇت. تولۇقسىز ئىستاتىستىكىغا ئاساسلانغاندا، 2020يىلىنىڭ بېشىدىن ھازىرغىچە، دۆلەت ئىچىدە تېسلا ئاپتوموبىلى كونتروللۇقىنى يوقۇتۇپ كېلىپ چىققان قاتناش ھادىسىسى جەمئىي 10 قېتىمدىن ئاشقان، 2021يىلى 1ئايدىلا ئاشكارىلانغان ھادىسە تۆت قېتىم، بۇ ھادىسىلەرنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك تۇيۇقسىز تېزلىنىپ كېتىش، تورمۇز تۇتماسلىق ياكى رول ئىشلىمەسلىك قاتارلىق مەسىلىلەر سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان. تېسلا ئادەتتە بۇنى شوپۇرنىڭ قائىدىگە خىلاپ مەشغۇلات قىلغانلىقى دەپ قاراپ، ئاپتوموبىلدا سۈپەت مەسىلىسى بارلىقىنى ئەزەلدىن ئېتىراپ قىلمىغان. خېنەن، جېجياڭ، گۇاڭدوڭ، تيەنجىن، بېيجىڭ ۋە سىچۈەن قاتارلىق جايلاردا ئاپتوموبىل كونتروللۇقىنى يوقىتىش مىساللىرى كۆرۈلگەن بولۇپ، يېنىك بولغاندا ئاپتوموبىل زەخىملەنگەن، ئېغىر بولغاندا شوپۇر ئېغىر يارىلانغان ياكى ئاپتوموبىل ئۆزلۈكىدىن كۆيۈپ كېتىپ، زور زىيان پەيدا قىلغان.ئۇنىڭدىن باشقا، تېسلانىڭ مەھسۇلاتنى كونترول قىلىش سىستېمىسىدىمۇ ناھايىتى چوڭ مەسىلە مەۋجۇت. ئامېرىكىدىكى داڭلىق ئاپتوموبىل بازىرى تەتقىقات شىركىتى . ئېلان قىلغان 2020يىللىق يېڭى ئاپتوموبىلنىڭ سۈپەت تەتقىقات دوكلاتىدا كۆرسىتىلىشىچە، تېسلانىڭ رەت تەرتىپى ئەڭ تۆۋەن ئورۇنغا تىزىلغان بولۇپ، دەسلەپكى سۈپەت نومۇرى 100250 بولغان ھەر 100 دانە ئاپتوموبىلدا 250 خىل مەسىلە بار دېگەن مەنىدەت. ھازىر تېسلا ئاپتوموبىلىنىڭ سۈپەت مەسىلىسى توغرىسىدىكى خەۋەرلەرمۇ بارغانسېرى كۆپىيىشكە باشلىدى.2020يىلىنىڭ بېشىدا، بىر چەت ئەللىك تېسلا ئاپتوموبىل ئىگىسى ئىجتىمائىي ئالاقە تورىدا ئەمدىلا سېتىۋالغان تېسلا 3نىڭ نۇرغۇن سۈرەتلىرىنى يوللاپ، يېڭى ئاپتوموبىلدا ساقلانغان مەسىلىلەرنى كۆرسەتتى. سۈرەتتىن قارىغاندا، بۇ ئاپتوموبىلدا سىر كەمتۈكلۈكى، ئاپتوموبىل سىرتقى يۈز تاختىسى سىممېتىرىك بولماسلىق ۋە كەينى چىراغ ئارىلىقى چوڭ بولۇپ كېتىش قاتارلىق مەسىلىلەر ساقلانغان.بەزى ئاپتوموبىل ئىگىلىرى 3نىڭ يامغۇرلۇق كۈنلەردە بىر مەزگىل ماڭغاندىن كېيىن، سۇ ئۆتۈپ كەتكەنلىكىنى بىلدۈرگەن، ھەتتا بەزى ئاپتوموبىل ئىگىلىرى تۈۋرۈكنىڭ ئۈستى تەرىپىدىكى كاناي ياپراقچىسىنىڭ داتلىشىپ قالغانلىقىنى بايقىغان.ھازىر توردىن 3كە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى ئىزدەش ئارقىلىق، نۇرغۇن ئاپتوموبىل ئىگىلىرىنىڭ ئەرز قىلىش ۋە باھالاش توغرىسىدىكى ئۇچۇرلارنى ئاسانلا تېپىپ چىققىلى بولىدۇ. ئاپتوموبىلغا سۇ ئۆتۈپ كېتىش ئاساسەن دۆلەت ئىچىدىكى تېسلا 3نىڭ ئورتاق كېسىلى بولۇپ قالغان.
|
ئېغىز بوشلۇقىغا قاراپ ئىچكى كېسەللىكلەرنى بىلىش بىلبىلىك بىلوگىباشبەتساغلاملىقئېغىز بوشلۇقىغا قاراپ ئىچكى كېسەللىكلەرنى بىلىشئېغىز بوشلۇقىغا قاراپ ئىچكى كېسەللىكلەرنى بىلىشنۇرغۇن كېسەللىكلەرنى ئېغىز بوشلۇقىدىن بايقىغىلى بولىدۇ. ئېغىز بوشلۇقى بىلەن كېسەللىك ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەت ۋە قانۇنىيەتلەر ئايدىڭلاشسا كېسەللىككە دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاشقا يېتەكچىلىك قىلىشقا پايدىلىق.چىش مىلكى. ئۇزۇن مۇددەت دىلانتىننى ئىشلىتىش، ۋىتامىن يېتىشمەسلىك كېسەللىكى، ئاق قان كېسىلى، ھامىلدارلىق قاتارلىق مەزگىللەردە چىش ئۆسۈپ چىقىش ئەھۋاللىرى بولىدۇ؛ سىماب، قوغۇشۇن، بىسمۇت قاتارلىق مېتاللاردىن سوزۇلما خاراكتېرلىك زەھەرلەنگەندە، چىشتا قارا رەڭلىك مېتال چۆكمە سىزىقلىرى پەيدا بولىدۇ. ئاق قان كېسىلى، دانىلىق ھۈجەيرە كەمچىل بولۇش كېسىلى، قان پلاستىنكىلىرى ئازايغان سۆسۈن داغ قاتارلىق كېسەللىكلەردە بولسا چىش قانايدۇ.ئېغىز بوشلۇقى شىللىق پەردىسى. شىللىق پەردىدە قىزىل پەيدا بولسا، بۇ ئەسۋە ياكى دورىنىڭ ئەكس تەسىرىدىن بولغان بولىدۇ. شىللىق پەردىدە ئاق رەڭلەر پەيدا بولسا، بۇ ئاق رەڭلىك تەسۋىسىمان باكتېرىيە كېسلى، خىمىيىلىك كۆيۈش قاتارلىقلاردىن بولغان بولىدۇ. شىللىق پەردىدە جاراھەت پەيدا بولسا، بۇ ئاق قان كېسىلى، قايتىلانما ئېغىز يارىسى، تۇبېركۇلوز، يامان سۈپەتلىك ئۆسمە قاتارلىق كېسەللەردىن بولغان بولىدۇ.تىل. تىل يوغىناپ كەتسە، بۇ پۈتۈن بەدەن كراخمالسىمان ئۆزگىرىش، مۈچە ئۇچىلىرى زورىيىش كېسىلى، قىل قان تومۇر ئۆسمىسى، لىمفا ئۆسمىسىدىن بولغان بولىدۇ؛ تىل ئۇچى يىگلەپ كەتسە، يامان سۈپەتلىك قان ئازلىق، ئېغىر دەرىجىدە تۆمۈر ماددىسى يېتىشمەسلىك، قان ئازلىقتىن بولغان بولىدۇ. سېرىق گەز پەيدا بولسا، بۇ كۆپىنچە ياللۇغلىنىش، قىزىش قاتارلىق كېسەللەردىن بولغان بولىدۇ. شىللىق پەردىدە قارا گەز پەيدا بولسا، بۇ قىزىتمىسى ئۆرلەش، سۇسىزلىنىش، سوزۇلما خاراكتېرلىك ياللۇغلىنىش، ئۇزۇن مۇددەت ئۆسۈشكە قارشى دورىلارنى ئىشلىتىش قاتارلىقلاردىن بولغان بولىدۇ. تىل گېزى قېلىن بولۇش كېسىلىگە گىرىپتار بولغاندىن كېيىن ئىشتىھاسى ياخشى بولماسلىق، سۇيۇق يېمەكلىكلەرنى ئىستېمال قىلىش، تىل گېزىنىڭ مېخانىكىلىق سۈركىلىش رولى ئازلاش، سۇسىزلىنىش، سۆلگەينىڭ ئاجرىلىپ چىقىشى ئازلاش قاتارلىقلار بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولىدۇ.يۇقىرىقىلاردىن باشقا يەنە، ئېغىز بوشلۇقىدىكى تىپىك ئۆزگىرىشلەرگە ئاساسەن قانداق كېسەلگە گىرىپتار بولغانلىقىغا ھۆكۈم قىلغىلى بولىدۇ.يۇقۇملۇق تاق يادرولۇق ھۈجەيرىلەر كۆپىيىش كېسىلى.ئېغىز بوشلۇقى كېسەللىك ئۆزگىرىشى، كېسەللىك يۇقىرى پەللىگە چىققاندا پەيدا بولىدۇ. دەسلەپكى مەزگىلدىكى ئاساسلىق ئىپادىلىرى، يۇتقۇنچاقكېكىردەك ئاغرىش، قان تولۇش، ئىششىش، جاراھەت پەيدا بولۇش، ساقىيىش دەۋرىدە كېسەللىك ئالامىتى پەسىيىش قاتارلىقلاردىن ئىبارەت.ئىسكارلاتىنا. دائىم ئېغىز بوشلۇقىنىڭ كاساپىتىگە ئۇچرايدۇ. ئېغىز بوشلۇقى جىددىي خاراكتېرلىك ياللۇغلانغاندا ئەسۋە پەيدا بولىدۇ، بۇنىڭ ئىپادىلىرى يۇتقۇنچاق ۋە بادام تەنچىگە قان تولۇپ تىل يۈزى قىزىرىدۇ. مانا بۇ ئىسكارلاتىنانىڭ ئىپادىلىرىدۇر.قىزىل. كېسەللىك قوزغىلىشىنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدە ئېغىز بوشلۇقى شىللىق پەردىسىگە قان تولىدۇ. مەڭزى، كالپۇك ئىچى شىللىق پەردىسىدە يىڭنىنىڭ ئۇچىدەك چوڭلۇقتا ئاق داغلار پەيدا بولۇپ، ئەتراپى قىزىل بولىدۇ. دەسلەپتە ئاز بولۇپ، ناھايىتى تېزلا كۆپىيىدۇ، بۇ ئالامەتلەر قىزىلنىڭ ئالامەتلىرى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ.ئاددىي قوقاق. ئۇ كۆپىنچە كالپۇك ئەتراپى شىللىق پەردىسىدە پەيدا بولىدۇ. قوقاق ئاساسەن ئۆپكە ياللۇغى، تارقىلىشچان زۇكام قاتارلىقلار سەۋەبىدىن پەيدا بولىدۇ. دەسلەپ كىچىك تاتۇق ۋە يارا شەكىللىنىپ، يېرىم ئاي ئەتراپىدا ئۆزلۈكىدىن ساقىيىپ كېتىدۇ.كەم قانلىق. ئېغىز بوشلۇقى شىللىق پەردىسى، بولۇپمۇ كالپۇك ئەتراپى، چىش مىلىكى شىللىق پەردىسى ئاقىرىپ كەتسە، كەم قانلىقتىن دېرەك بېرىدۇ.ئاق قان كېسىلى. كېسەللىكنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدە ئېغىز بوشلۇقىدا كېسەللىك ئۆزگىرىشى پەيدا بولىدۇ. ھەرخىل تىپتىكى ئاق قان كېسىلى ئېغىز بوشلۇقىنى زەخىملەندۈرىدۇ.ئارسىدا بىر قەدەر كۆپ كۆرۈلىدىغىنى تاق يادرولۇق ھۈجەيرىلەر كۆپەيگەن ئاق قان كېسىلىدە بۇنداق ئەھۋال تېخىمۇ روشەن بولىدۇ.قاناشچان كېسەللىكلەر. مەسىلەن: قان پلاستىنكىلىرى ئازايغان سۆسۈن داغ، قاناشقا مايللىق كېسىلى، ۋىتامىن كەمچىل بولۇش قاتارلىق كېسەللىكلەردە ئېغىز بوشلۇقى شىللىق پەردە ئاسانلا قانايدۇ. بۇنىڭ ئاساسلىق ئىپادىلىرى بولسا چىش مىلىكى قاناش ۋە چىشنى يۇلۇۋەتكەندىن كېيىن قان توختىماسلىق.ۋىتامىن كەمچىل بولۇش كېسىلى. ۋىتامىن، 12 كەمچىل بولۇش كېسىلىنىڭ ئىپادىلىرى روشەن بولىدۇ. ۋىتامىن كەمچىل بولغاندا ئاساسلىقى چىش مىلىكى ياللۇغى، چىش مىلىكى ئىششىش، شەلۋەرەش، جاراھەت پەيدا بولغاندا ۋە چىش ئەتراپى پەردىسى زەخىملەنگەندە چىشنىڭ بوشاپ چۈشۈپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ۋىتامىن12 كەمچىل بولغاندا، ئېغىز بوشلۇقىدىكى ئىپادىلىرى ئېنىق بولمايدۇ. جاۋغاي، تىل ۋە كالپۇكتىكى ئىپادىلىرى ئېنىق بولىدۇ.كۆرۈلىشى : 346834 قېتىم
|
جۇڭچيۋ، مەملەكەت مەرەكەسى شاتتىعى بىرگە كەلىپ، تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە باس قوسۋ تىلگە تيەك ەتىلدى تيانشان تورىجۇڭچيۋ، مەملەكەت مەرەكەسى شاتتىعى بىرگە كەلىپ، تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە باس قوسۋ تىلگە تيەك ەتىلدىرەداكتور: سايراش تۇرارجان كەلۋ قاينارى : تيانشان تورى 20201002 01:03وتباسى ەڭ كىشكەنتاي شاڭىراق، مەملەكەت سان مىڭداعان شاڭىراق.2020 ـ جىلى 10ايدىڭ 1كۇنىجۇڭچيۋ مەرەكەسى مەن مەملەكەت مەرەكەسى بىرگە كەلدى. وتانىمىزدىڭ ۇشقان قۇستاي دامۋى اتا مەكەنىمىزدى ونان ارى كورىكتەندىرىپ، تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگى باس قوسىپ، مەرەكەنى تويلادى.نەگىزگى ساتى ۇگىتشىسى جانار نۇرمۇقان: بالامدى وتاندى ٴسۇيۋ جانە باس قوسۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ۇعىنۋعا تاربيەلەيمىنجانار نۇرمۇقان وڭنان 1 ادام وتباسىنداعىلارمەن بىرگە جۇڭچيۋ مەرەكەسىن وتكىزۋدە.جانار نۇرمۇقان ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى كۇنەس اۋدانى قارابۋرا قالاشىعى ساعا الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ كادرى . ول 2019 جىلى نەگىزگى ساتى نازاريا ۇگىتىندەگى وزات قىزمەتكەر بولىپ باعالاندى. وتكەن جىلدار سەكىلدى جانار مەن كۇيەۋى ايكۇلشەنى ەرتەرەك ساتىپ الىپ، وتباسىنداعىلار مەرەكەنى بىرگە تويلادى.جانار بىلاي دەدى: بيىل جۇڭچيۋ مەرەكەسى مەن مەملەكەت مەرەكەسى ٴدال ٴبىر كۇندە كەلدى. مەن ەكى ۇلىما مەملەكەت دەگەن وتانىمىز، مەملەكەت بولعاندا عانا وتباسى بولادى، وتباسىن سۇيۋدە، ٴسوز جوق، وتاندى ٴسۇيۋ كەرەك ەكەنىن ايتتىم. جۇڭچيۋ مەرەكەسى ٴاربىر كىشكەنتاي شاڭىراقتىڭ باس قوسۋى عانا ەمەس، وتان ۇلى شاڭىراعىنىڭ دا باس قوسۋى. ٴار ۇلت حالقى ٴبىر ٴۇيلى جانداي جاقىن، بۇل جۇڭچيۋ مەرەكەسىندە باس قوسۋدىڭ ٴمانى.شينجياڭنان حۋبەي ولكەسىنە كومەككە بارعان سەسترا يۇي شياۋيان: ٴتىپتى دە كوپ وتباسىنىڭ باس قوسۋى ەڭ ۇلكەن ارمانىميۇي شياۋيان سولدان 1 ادام وتباسىنداعىلارمەن بىرگە جۇڭچيۋ مەرەكەسىنىڭ باس قوسۋ داستارقانىنان بىرگە ٴلاززاتتاندى.يۇي شياۋيان قاشقار ايماقتىق 2 ـ حالىق شيپاحاناسىنىڭ جەدەل دياگنوز قويۋ، سالماقتى ناۋقاس مەديتسينالىق ٴبولىمى اۋىر ناۋقاس گرۋپپاسىنىڭ سەسترالار باستىعى. بيىل جۇڭچيۋ مەرەكەسىندەگى باس قوسۋ ول جانە ونىڭ وتباسىنداعىلار جونىنەن ەرەكشە مانگە يە. ويتكەنى، بۇل ونىڭ جىل باسىندا ۋحانعا كومەككە بارىپ، شينجياڭعا قايتىپ كەلگەننەن كەيىنگى تۇڭعىش رەت قولى ٴتيىپ وتباسىنداعىلارمەن بىرگە باس قوسۋ تاماعىن جەۋى. مەملەكەت مەرەكەسى دەمالىسى اياقتالىسىمەن، ول تاعى دا ۋحانعا بارىپ، ٴبىر جىلدىق ۇيرەنۋدە بولادى.يۇي شياۋيان بىلاي دەدى: بيىل وتباسىمداعىلارمەن باس قوسۋعا كوپ رەت بارا المادىم، جۇڭچيۋ مەرەكەسىندە باس قوسقانىما وتە باقىتتى سەزىنۋدەمىن. اجالعا اراشاشى، جارالىعا جەبەۋشى بولۋ ەمدەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ بورىشى، ٴتىپتى دە كوپ وتباسىن باس قوستىرۋعا قۇلشىنۋ مەنىڭ ەڭ ۇلكەن ارمانىم .ساقا پارتيا مۇشەسى شۇي چينيۇي: ۇلىم نۇرتاي تىلەۋحان باس قوسۋدى ٴتىپتى دە جىلۋلىققا بولەدىشۇي چينيۇي سولدان 1 ادام مەن ۇلى نۇرتاي تىلەۋحان وڭنان 1 ادام جۇڭچيۋ مەرەكەسىن بىرگە وتكىزدى.شۇي چينيۇي، قارامايلى قالاسى ورقى رايونى ليۋشۋ كوشەسى ٴمالى باسقارماسى ليۋيۋان الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى قوسىننان شەگىنگەن اسكەر ٴارى ساقا پارتيا مۇشەسى. بالالارى قاسىندا بولماعاندىقتان، قاريا جالعىز تۇرمىس كەشىرىپ كەلگەن. بيىل ونىڭ ورقى رايوندىق ساياسي كەڭەس ورگانىنىڭ ليۋشۋ كوشەسى ٴمالى باسقارماسى ليۋيۋان الەۋمەتتىك اۋماعىندا تۇراتىن ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ قىزمەت اترەتىنىڭ ٴبىرىنشى شۋجيى نۇرتاي تىلەۋحانمەن تۋىستاسقانىنىڭ ٴۇشىنشى جىلى. تۋىستاسقان ٴبىرىنشى جىلدان باستا، ۇلى نۇرتاي جۇڭچيۋ مەرەكەسىن ونىمەن بىرگە وتكىزىپ كەلەدى. بيىلقوس مەرەكە كەلىپ، نۇرتاي ايكۇلشە جانە جەمىس ـ جيدەكتى كۇنى بۇرىن دايىندادى.شۇي چينيۇي بىلاي دەدى: نۇرتايدىڭ سەرىك بولۋىندا مەيىرشاپاعاتتى سەزىندىم، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ كۇشىن دە سەزىندىم، ۇلىم نۇرتاي باس قوسۋدى ٴتىپتى دە مەيىرىمگە بولەدى.الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ كادرى چىن يۇيشين: تۇرعىندار دا مەنىڭ وتباسىمداعىلارچىن يۇيشين سولدان 1 ادام مەن وتباسىنداعىلار جۇڭچيۋ مەرەكەسىن كۇنى بۇرىن قۇتتىقتادى.بيىل 22 جاستاعى چىن يۇيشين ٴۇرىمجى جوعارى، جاڭا تەحنيكا اشۋ رايونى جاڭا قالا رايونى باجياحۋ اۋماعى لييۇيشان وڭتۇستىك جولى الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ كادرى. ىندەت مەزگىلىندە تۇرعىنداردىڭ دەنە تەمپەراتۋراسىن ولشەۋ ٴۇشىن، ول ٴار كۇنى ليفتكە وتىرىپ 26 قاباتقا شىققاننان كەيىن، قايتا ٴبىرٴبىر قاباتتان ٴجۇرىپ تۇسەدى. ونىڭ قىزمەتىنىڭ قاربالاس ەكەنىن ٴبىلىپ، بيىل قوس مەرەكە قارساڭىندا، وتباسىنداعىلار ونىمەن بىرگە باس قوسۋ تاماعىن كۇنى بۇرىن جەدى. ونىڭ جۇڭچيۋ مەرەكەسىندە قاربالاستىققا تۇسكەنىنە تۇرعىنداردىڭ جانى اشىدى،ٴبىراق چىن يۇيشين بىلاي دەدى: كۇندىز ٴتۇنى بىرگە بولاتىن تۇرعىندار دا مەنىڭ وتباسىمداعىلار، بيىل جۇڭچيۋ مەرەكەسىندە، ماعان كوپتەگەن وتباسى مۇشەلەرىنىڭ سەرىك بولۋى دا توتەنشە باقىتتى ٴىس بولدى.ەمدەۋ قىزمەتكەرى جاۋ شۋەحۇڭ: جۇڭچيۋ مەرەكەسى وتاننىڭ گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋىنىڭ ايعاعىجاۋ شۋەحۇڭ ارتقى قاتارداعى سولدان 1 ادام وتباسىنداعىلارمەن بىرگە جۇڭچيۋ مەرەكەسىنىڭ باس قوسۋ تاماعىن جەدى.جاۋ شۋەحۇڭ شينجياڭ مەديتسينا داشۋەسىنە قاراستى 6 ـ شيپاحاناسى جۇرەك ىشكى اۋرۋلار ٴبولىمىنىڭ سەستراسى.بيىل جىل باسىندا ول ۋحانداعى ىندەت شايقاسىنا قاتىناستى. ەندى عانا وتكەن جازدا، ول تاعى دا قىزمەتتەستەرىمەن بىرگە اۆتونوميالى رايوننىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ بويىنشا مەديتسينالىق قۇتقارىپەمدەۋگە بەلگىلەنگەن شيپاحاناسىندا جاڭا تيپتى ايدارشا وكپە قابىنۋ ىندەتىنە شالدىققانداردى ەمدەۋگە قاتىناستى. جاۋ شۋەحۇڭ بىلاي دەدى : بيىلعى جۇڭچيۋ مەرەكەسى مەن مەملەكەت مەرەكەسى ٴدال ٴبىر كۇندە كەلدى، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە شالدىققانداردى ەمدەۋگە ەكى رەت قاتىناسىپ، وتان انامىزدىڭ قۇدىرەتىن جانە مەيىرىمىن شىنايى سەزىندىم. جۇڭچيۋ مەرەكەسىندە، بارلىق كىشكەنتاي شاڭىراق باس قوسىپ، ۇلى وتانىمىزدىڭ گۇلدەنىپ كوركەيۋىنە، تىنىش ىنتىماقتىلىعىنا كۋا بولۋدا .جاڭا اسكەر ٴمادينا زىمىن: ميلليونداعان كىشكەنتاي شاڭىراق وتان ۇلى شاڭىراعىنىڭ مەيىرىن ۇيىستىردىٴمادينا زىمىن كۇيەۋىمەن بىرگە ايكۇلشە جەپ، جۇڭچيۋ مەرەكەسىن وتكىزدى.ٴمادينا ٴزىمىن ٴۇرىمجى قالاسى چىنگۋاڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ كادرى. بيىل 5 ـ ايدا قىزمەتكە ەندى عانا قاتىناسقان ول، وسى الەۋمەتتىك اۋماقتاعى جاڭا اسكەر ەسەپتەلەدى، ٴبىراق ونىڭ مۇقيات قىزمەت پوزيتسياسى جانە ٴوزىن ارناۋ رۋحىنا قىزمەتتەستەرى مەن تۇرعىندار باس بارماعىن شىعاردى. جۇڭچيۋ مەرەكەسى كۇنى ايەلى ٴمادينانىڭ قىزمەتتىڭ ٴبىرىنشى شەبىندە تاپجىلماي تۇرىپ قىزمەت ىستەيتىنىن بىلگەن كۇيەۋى مامەتجان تۇرداحۇن اي كۇلشەنى الدىن الا ساتىپ الىپ، ونىمەن بىرگە مەرەكەنى قۇتتىقتاپ، باس قوسۋ تاماعىن جەدى. ٴمادينا بىلاي دەدى:جۇڭچيۋ مەرەكەسى باس قوسۋدى ٴتىپتى دە سالت سەزىمى سەزىندىردى، باس قوسۋدىڭ ماڭىزى تەك كىشكەنتاي شاڭىراقتىڭ باس قوسۋى عانا ەمەس، بۇكىل ەلدەگى ٴار ۇلت حالقى وسى كۇنى بىرگە قۇتتىقتاپ، سان مىڭداعان وتباسى وتان ۇلى شاڭىراعىنىڭ مەيىرىن ۇيىستىردى.ماقالاسىن جازىپ، سۋرەتىن تۇسىرگەن ٴتىلشى يۇي مىڭفان، ەرىكتى تىلشىلەر ساۋ تيان، حى پەيجۋان
|
ۇلى اباي ۇلت رۋحانياتىنىڭ شامشىراعىبىلگەنگە مارجان 5053 9 پىكىر 10 تامىز, 2021 ساعات 12:48بۇگىن اباي كۇنى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىمەن 10تامىز اباي كۇنى دەپ بەلگىلەن. بۇل مەرەكە بىلتىر اباي قۇنانبايۇلىنىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويىنىڭ قارساڭىندا بەكىتىلدى. مەرەكە رەسمي دەمالىس كۇنى بولىپ سانالمايدى.اباي ۇلتىمىزدىڭ جازبا ادەبيەتىن قالىپتاستىرۋشى، قازاقتىڭ باس اقىنى عانا ەمەس، باس ۇستازى دا. اباي مۇراسىحالىق مۇراسى.اباي ۇلى اقىن. اباي ۇلى اعارتۋشى جانە ۇلتتىڭ ءبىرىنشى ۇستازى. اباي ۇلتتىڭ ماڭگىلىك كودى، ماڭگىلىك شامشىراعى.اباي كۇنى قۇتتى بولسىن، اعايىن!تاسديق تراكتاتى جايىندا بىرەر ءسوزادامنىڭ ءبىلىمى قانداي بولسا،مىنەزى دە سونداي بولادىحاكىم اباي قازاق حالقىنىڭ رۋحاني ۇستازى. بۇلتارتپاس دالەلدىڭ ءبىرى قازىرگى كۇنى 38قاراسوز دەلىنىپ جۇرگەن عاقلياتتاسديقات قىسقاشا تاسديق تراكتاتى. اباي: اداسپاي تۋرا ىزدەگەن حاكىمدەر بولماسا، دۇنيە ويران بولار ەدى دەپ وسى ەڭبەگىندە ايتقان. ارابتىڭ تاسديق ءسوزى شىندىقتى تانىپءبىلۋ، حاقيقاتتى بەكىتۋ دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. شىننان وزگە قۇداي جوق شاكارىم. سوندىقتان ابايدىڭ كۇردەلى تۋىندىسىن قۇدايدى تانىتۋ كىتابى دەپ قابىلداساق ءجون.تاسديق قاشان، قالاي جازىلدى؟ الدىمەن وسىنى انىقتايىق.ابايدا پروزا كىتاپ ەكەۋ. اۋەلگىسى تۋعان ۇلتىنا ارناپ جازعان ناسيحات كىتابى وعان اباي عاقليا دەپ ات قويعان. ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان تاسديق ەكىنشى كىتابى. ول بۇكىل الەمدىك ويساناعا قوسقان ۇلەسى. بىراق 1933 جىلى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ باسشىلىعىمەن جارىق كورگەن تۇڭعىش تولىق جيناقتا ابايدىڭ قوس كىتابى دا ءتول اتىنان اجىراپ، قارا سوزدەر دەگەن ورتاق اتپەن توپتاستى وعان مۇحاڭدى قاھارلى ۋاقىت ءماجبۇر ەتتى. وسىلايشا ابايدا پروزا كىتاپ ەكەۋ ەمەس بىرەۋ دەگەن جاڭساق ۇعىم قالىپتاستى.سول سەبەپتى قارا سوزدەر مۇراسىنىڭ جازىلۋ مەرزىمى شامامەن 18911898 جىلدار دەلىنۋدە. شىندىعىندا بۇل اۋەلگى عاقليا اتتى قولجازبا كىتاپقا عانا قاتىستى مەرزىم. ال، تاسديق كىتابىنا اباي كەيىنىرەك كىرىسكەن، اتاپ ايتقاندا، ونى 18991901 جىلدارى جازعان.وعان كۋا، ايگىلى اللانىڭ ءوزى دە راس، ءسوزى دە راس 1902 ولەڭى. اتالعان ولەڭىندە تاسديق تراكتاتىندا تاراتقان تەرەڭ تانىمدارىن اباي ۇعىنۋعا جەڭىل قىلىپ، قايىرا ايتقان. مىسالعا بەسىنشى شۋماقتى الايىق. ونىڭ باسى: ماحابباتپەن جاراتقان ادامزاتتى، ءارى قاراي: ادامزاتتىڭ ءبارىن ءسۇي باۋىرىم دەپ جانە حاق جولى وسى دەپ ادىلەتتى. بىلە بىلسەك، بۇل جەردە اباي تاسديق تراكتاتىندا كەڭىنەن ايتقان تەرەڭ ويلارىن ءبىرەكى ولەڭ جولىنا سىيعىزىپ، وڭاي، جەڭىل تۇردە تاراتقان. دالەلگە: قۇداي تاعالانىڭ جولى ...نيحاياتسىز بولادى. بىراق سول جولعا ءجۇرۋدى وزىنە شارت قىلىپ، كىم قادام باستى، ول تازا مۇسىلمان، تولىق ادام دەگەن قورىتىندى تۇيىنگە جۇگىنسەك تە جەتكىلىكتى.ءسويتىپ، تاسديق تراكتاتى مەن اللانىڭ ءوزى دە راس... ولەڭى وزەكتەس ءارى تامىرلاس، ەكەۋىن تۇتاستىقتا قاراستىرۋعا ءتيىستىمىز. ولاردىڭ اراسى ءتورتبەس جىل الشاق دەگەن ءسوز ەشقاندايدا سىن كوتەرمەيدى.18991902 جىلدار اباي حاكىمدىك دەڭگەيگە كوتەرىلدى، كوڭىلى قايتا تۇلەپ، جانى جاي تاپتى. شىنى سول، حاقتى، جاراتقان يەنى تاۋىپ ءلاززات الدى، جالعىزدىقپەن دە ماڭگىلىككە قوشتاستى. حيكمەت قۇداعا پەندە ءوز اقىلى جەتەرلىك قادىرىن عانا بىلسەم دەگەن ءاربىر ءىستىڭ سەبەبىن ىزدەۋشىلەرگە حاكىم ات قويدى. ...دۇنيەدەگى بۇكىل ءلاززات بۇلارعا ەكىنشى ءمارتابادا قالىپ، ءبىر عانا حاقتى تاپپاق، ءاربىر نارسەنىڭ سەبەبىن تاپپاقپەنەن ءلاززاتتانادى. مۇنى دا اباي جەكە باسىنىڭ تاجىريبەسىنەن الىپ ايتقان.ەندى تاسديق مازمۇنىنا كەلەر بولساق، ول كىرىسپەدەن، ەكى نەگىزگى اللا تاعالانى تانىماقتىق، ءوزىن تانىماقتىق دەگەن جانە قورىتىندى جاقسى مەنەن جاماندى ايىرماقلىق دەگەن بولىمنەن تۇرادى. ازدىكوپتى شولۋ جاسايىق.كىرىسپەدە اباي بارلىق عىلىمءبىلىمدى ءتورت تارماققا بولگەن. ولار: اللا تاعالانى تانىماقتىق، ءوزىن تانىماقتىق، دۇنيەنى تانىماقتىق، جاقسى مەنەن جاماندى ايىرماقلىق. بولمىس تۇتاس قامتىلعان تەزيس! تالدايىق.اللانى جانە ءوزىن تانۋ دۇنيەنىڭ كورىنبەگەن سىرى. ءتالىمتاربيەنىڭ كۇللىسى تامىر تارتاتىن بۇل ءىلىمدى يسلامدا تەوريالىق فيلوسوفيا دەيدى. ال جاقسى مەنەن جاماندى ايىرماقلىق پراكتيكالىق قولدانبالى فيلوسوفيا دەلىنەدى. نەگە؟ سەبەبى، ونىڭ ارقالاعان جۇگى رۋحاني ءىلىمدى ءىس جۇزىندە قولدانۋ. وسى قولدانبالى ىلىمگە مۇسىلماندىق شىعىستا احلاق، ەۋروپا ەلدەرىندە مورال يا ەتيكا دەپ ات قويعان. جاقسىجاماندى ايىرۋ دەڭگەيىنە كوتەرىلمەي ادام بالاسىنىڭ مىنەزى تۇزەلمەيدى. بۇل انىقتالعان اقيقات.باتىس جانە شىعىس وركەنيەتى ايىرماسى وسى ارادا بولعان سوڭ، دۇنيەنىڭ كورىنگەن سىرىن تانۋعا دا توقتالايىق. ول جايىندا اباي: دۇنيەدە عىلىم زاھيري سىرتقى بار، ولاردى ناقليا دەپ تە اتايدى، بۇل ناقلياعا جۇيرىكتەر عالىم اتانادى دەيدى. سىرتقى عىلىمعا، ياكي ناقلياعا كىم جۇيرىك؟ ءفاني تىرشىلىك پەن جاراتىلىس سىرىن اشۋ ىسىندە كىم ويقاستاپ وزدى؟ ارينە، باتىس ادامى. بىراق باتىستىڭ كەمشىن تۇسى الدىڭعى ەكى تانىماقتىقتى دۇنيەنىڭ كورىنبەگەن سىرىن ميستيكا ساناپ، شەتكە ىسىردى. ىشكى عىلىمعا جۇيرىك حاكىمدەر نەكەنساياق قانا بولدى. وسى ايتىلعاندار باتىس پەن شىعىستىڭ تانىمدارى اراسىنداعى پرينتسيپتىك وزگەشەلىكتى اڭعارۋعا جەتكىلىكتى سياقتى. كىرىسپەدەگى استارى تەرەڭ تەزيسكە تومەندە قايتا ورالامىز.ەندى تراكتاتتىڭ اللا تاعالانى تانىماقتىق دەگەن اۋەلگى بولىمىنە اۋىسايىق. اللا تاعالانىڭ سەگىز ۇلىق سيپاتى بار. ولاردىڭ اراسىنان اباي عىلىمدى بولەكتەپ الادى. نەگە؟ سەبەبى، وزگە سيپاتتار ەش نارسەگە حارەكەت بەرمەيدى، ھامماعا حارەكەت بەرەتۇعىن عىلىمنىڭ ءوزى. وركەنيەتتى قوزعاۋشى قۇدىرەت عىلىم. بۇل اباي جاڭالىعى. ويتكەنى، تەولوگيا ءىلىمى بويىنشا تۇڭعىش رەت دايەكتەپ وتىر! ادامنىڭ عىلىمى اللا تاعالا عىلىمىنىڭ زاررادەي بولشەگى. دەمەك، ونىڭ بەرەر نەسىبەسى شەكسىز. ءار ۇلتقا ءوز عىلىمىن دامىتۋ قاجەتتىگى وسىمەن ءوز تۇسىنىگىن تابادى.ءسوز بولىپ وتىرعان بولىمدە اباي اشقان كەلەسى جاڭالىق: ءبىرىنشى ءسۇيۋ اللانىڭ ماحابباتى ما، جوق، الدە ادامنىڭ اللانى ءسۇيۋى مە؟ دەگەن. كۇللى عالام، ونىڭ ىشىندە ادامزات اللا تاعالا ماحابباتىنىڭ كۋاسى. دەمەك، بارشا سۇيىسپەنشىلىك تامىرى اللانىڭ ماحابباتى. ءسۇيۋدىڭ باستاپقىسى قايسى؟ دەگەن كۇردەلى ماسەلەنى اباي عىلىمي نەگىزدە ەكشەپ، بايىپتاپ بەرەدى.ەكىنشى ءبولىم ءوزىن تانىماقتىق. بۇل بولىمدە اباي اللا تاعالانىڭ پەندەسىنە سالعان جولى قايسى؟ دەگەن ماڭگىلىك ماسەلەنى كوتەرگەن. ءوزىن تانۋ دەگەن ادامنىڭ ءوزىن جان دەپ ءبىلۋى. سوندا عانا ادام ءومىردىڭ ماعىناسى نەدە؟، قايدان كەلدىم؟، قايدا بارام؟ دەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ تابادى. قۇداي جاقسىنى قولدايدى، ءادىل ادامداردى سۇيەدى، ال، زالىمداردى سۇيمەيدى. قۇران ءىشى تولعان وسى سەكىلدى اياتتار دەيدى اباي. تولىق ادام كىم؟ بۇل ماسەلەگە كەلگەندە اباي ءتورت توپ وكىلدەرىن پايعامبار، اۋليە، حاكىم جانە كامىل مۇسىلمان اتاپ كورسەتەدى. اۋليە مەن حاكىمنىڭ ايىرماسىنا باسا نازار اۋدارادى. اتالمىش ءبولىمدى كەمەڭگەر قۇداي جولى جانە تولىق ادام ۇعىمدارىنا انىقتاما بەرۋمەن ساباقتايدى.ءۇشىنشى قورىتىندى ءبولىم جاقسى مەنەن جاماندى ايىرماقلىق. ءوزىن جان دەپ سەزگەن كەزدەن ادام جاقسى مەنەن جاماندى ايىرۋ دەڭگەيىنە جەتپەكشى. يماندى بولۋدىڭ ءمانىسى دە وسى. بىراق يماندى ەكەنىڭ ءىسارەكەتىڭنەن كورىنسىن. اباي: سەن ءوزىڭ ينانماقتىعىڭنان پايدا الامىن دەسەڭ، پايدا بەرەدى، كامىل يمان بولادى. پايدانى قالايشا الۋدى بىلمەك كەرەك دەيدى. ءسويتىپ، الدىڭعى ەكى نەگىزگى ءبولىم اللا تاعالانى تانىماقتىق جانە ءوزىن تانىماقتىق رۋحاني ءبىلىم قاينارى. ال، سوڭعى ءبولىم قولدانبالى فيلوسوفيا احلاق، ەتيكا. تاعى ءبىر ايتارى، جاقسى مەنەن جاماندى ايىرۋ ءۇشىن الدىڭعى رۋحاني ءىلىمدى يگەرۋ كەرەك. ايتپەسە جوق.تاسديق تراكتاتى مازمۇنىنا شولۋىمىز وسىمەن ءتامام. بۇگىنگى وركەنيەت جۇرەكسىز، كوڭىل كوزى سوقىر وركەنيەت. تولاسسىز ماتەريالدىق دامۋ ادامزات كوشىن تىعىرىققا تىرەدى مۇنى الەمدىك پاندەميا الاقانعا سالعانداي انىق كورسەتىپ وتىر. اباي وسى تىعىرىقتى كورە بىلگەن رۋحاني ۇستاز.مىناعان قاراڭىز: زامان اۋىستى، قوعام تۇرلەندى. ويسانامىز باسقا. الايدا وتكەن جىلعى ابايدىڭ تولىق جيناعى وزگەرىسسىز قالدى. حالىقتىڭ رۋحاني دۇنيەگە سۋساپ وتىرعانىن ەسكەرمەۋ دەگەن وسى بولسا كەرەك. جيناقتىڭ تۇسىنىكتەر ءبولىمىنىڭ ءۇتىر، نۇكتەسىنە شەكتى سوۆەتتىك داۋىردەن كوشىرىلۋى وكىنىشتىاق. اباي رۋحاني رەفورماتور، اباي ادامزاتتىڭ ۇستازى دەپ قۇر ۇرانداپ، جار سالۋدان تەزىرەك ارىلساق جاقسى. ابايتانۋ عىلىمى شاڭ جۇتىپ كوش سوڭىندا قالماسىن دەسەك، قارا سوزدەردىڭ حرونولوگياسىن قالپىنا كەلتىرۋ، تاسديق تراكتاتىن بولەكتەپ الۋ اسا ماڭىزدى شارۋا. ونى زەرتتەپزەردەلەۋدىڭ يدەولوگيا جاساۋعا دا، ەلىمىز دامۋىنىڭ دۇرىس باعىتىن تابۋعا دا تيەر پايداسى زور. تومەندە وسىعان مىسال الايىق.ابايدان عيبرات الۋدىڭ بىرەر ۇلگىسىىلكىدە اباي ايتقان ءۇش تانىماقتىق پەن ءبىر ايىرماقلىق بۇكىل بولمىستى قامتيدى دەدىك. ەكىنشى تۇردە، ول ءبۇتىن عىلىم. ماسەلە سوندا، اللانى جانە ءوزىن تانۋ ارقىلى عانا ادام جاقسى مەنەن جاماندى ايىرۋ دەڭگەيىنە جەتەدى. ال جارىم عىلىم، ياكي تەك دۇنيەنى تانۋ ارقىلى ول دەڭگەيگە جەتۋ ەكىتالاي. باتىس جانە شىعىس قۇندىلىقتارى نەسىمەن ايىرىقشا؟ ولار قايتسەك ۇيلەسەدى؟ دەگەن ماسەلەنى ءتۇسىنۋ كىلتى وسى ارادا.اباي: ءاربىر عالىم حاكىم ەمەس دەمەكشى، باتىس ەلدەرىنىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى ماتەريالدىق دامۋعا لايىقتالعان، تەك ءفاني تىرشىلىك قامىن كۇيتتەيدى. سىرتقى عىلىم ارقىلى زامان تانىماستاي وزگەردى، ءالى دە وزگەرە بەرەدى. ءوستىپ، زاماندى تۇزەتپەكتىك باتىس وركەنيەتىنىڭ وزىندىك بەلگىسى. شىعىس الەمى، باسىم بولىگىندە، كەرىسىنشە، عىلىمي پروگرەسسكە ىلەسە المادى. اباي ايتقان ھامماعا حارەكەت بەرەتۇعىن عىلىم قاعيداسى ەسكەرىلمەدى. ءبىر ءتاۋىرى، قۇدايشىلىق رۋحىن ساقتاپ قالدى.قىسقاسى، باتىس الەمى سوقىر، شىعىس الەمى اقساق. وسىناۋ مەنمۇندالاعان سىڭارجاقتىقتان شىعۋعا كەرەگى تولىق ءبۇتىن ءبىلىم، ياعني باتىس پەن شىعىس قۇندىلىقتارى ۇيلەسۋى. اباي وسىنى كورە بىلگەن عۇلاما.تەرەڭدەي تۇسەيىك. بارشا ءومىر قۇبىلىسى ەكىۇدايىلىق، كۇن مەن ءتۇن، ىستىق پەن سۋىق، ادىلدىك پەن زۇلىمدىق، جاقسى مەن جامان دەگەن سەكىلدى شەكسىز جالعاسا بەرەدى. ادام بولمىسى دا وسى قاتاردان: جان مەن تاننەن تۇرادى. ادامزات وركەنيەتى ەكى جاقتى باتىس شىعىس بولۋى سودان. بىراق ادام بولمىسى تابيعات پەن جان يەسى حايۋانداردان بولەك. وعان ءتاڭىرى ەرىك پەن ەرەكشە اقىل دارىتقان دەيدى اباي. ءتاندى جانعا، تۇرمىستى ساناعا بيلەتەم دەسە، ءوز ىرقىندا. بارشا عالامعا ۇيلەسىمدى دامۋعا بوگەت سىرتقى كۇش جوق. ءفانيدىڭ جارقىلىنا الدانىپ عاپىل قالما، رۋحاني ءبىلىمدى، سانالى بول! عىلىمءبىلىم الۋ مەن يماندىلىق تاربيەنى قۇستىڭ قوس قاناتىنداي قاتار ۇستان! مىنە، اللانىڭ پەندەلەرىنە سالعان جولى قايسى؟ دەگەن ماسەلەگە قاتىستى دانىشپان ابايدىڭ ۇستانىمى وسى.قورىتا ايتقاندا، اباي ءىلىمى باتىس پەن شىعىستىڭ ۇيلەسۋى كوزدەلگەن ءىلىم. ول بويىنشا وركەنيەتتەر قاقتىعىسىنان ارىلۋ ادامزاتتىڭ ءوز ىرقىندا.بۇگىنگى زامان سۋرەتىنەن كورەتىنىمىز جاقسى مەنەن جاماندى ايىرا المادىق. سول سەبەپتى مەيىرىم از، كۇنشىلدىك كوپ. ءشىلي زاتتىق ءبىلىم العان ۇرپاق قاناعاتسىز، تۇتىنۋشى مىنەزدىڭ يەسى. سوندىقتان زامانا ونى يلەمەك. ولاردا ءبىر كوتتەدج بەن ءبىر دجيپتەن اسار ماقسات قايدان كەلسىن. بالىقتاي ءفاني تورىنا توپىرلاپ ءتۇسىپ، ءومىرى يت قورلىقپەن وتەدى. ويتكەنى، مەنىكى دەپ جۇرگەننىڭ ءبارى ونىكى. اللانىڭ ءوزى دە راس... ولەڭىندە اباي ءۇش ءسۇيۋدىڭ ءمانىسى جۇرەك تازالىعى ەكەنىن ۇقتىرا كەلە: باستى بايلا جولىنا، مالىڭ تۇگىل دەپ تۇيەدى.ءارى قاراي بىلاي دەپ ەسكەرتەدى:پايدا، ماقتان، اۋەسقوي ونان شوشى!بۇل جەردە اۋەسقوي ءسوزى جولىنان اداسىپ، ساندالۋ قۇر ەلىكتەۋشىلىك دەگەن ماعىنادا. اباي ونان شوشى! دەگەن ءۇش دۇشپانعا قارسى انتيۆيرۋس مەيىرىم، ماحاببات، ادىلەتتىلىك. سوڭعىلار تەك رۋحاني ءبىلىم ارقىلى كەلمەك.تاعى ايتايىق، تولىق ءبىلىم ءۇش تانىماقتىق ءھام ونى قولدانۋ، ياعني ءبىر ايىرماقلىق. جەكە ادام جەتىلۋىنىڭ، بۇكىل قوعام دامۋىنىڭ زاڭدىلىعى وسى ارادا. ءسوز دالەلىنە ابايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن سارالاي وتەيىك.1891 جىلعا دەيىن اباي كۇشقۋاتىن ءفاني تىرشىلىك پەن ءومىر قۇبىلىستارىن تانىپبىلۋگە سارقا جۇمسادى. جيناعانتەرگەن ءبىلىمىن 18841890 جىلدار ارالىعىندا حالقىنا بەرە ءبىلدى، ياعني مادەنياعارتۋشىلىق باعىتى ابايدىڭ العاشقى باسپالداعى. ءفاني دۇنيە وتكىنشى، الدامشى. ءجىتى قاداعالاعان، سىرىن ۇققان ويلى ادام ونان جالىعادى. قاجيدى. ەندىگى ومىرىندە ءوزىن تانىماققا ۇمتىلادى. زاماندى ەمەس، ادامدى تۇزەتكەن ءجون دەگەن ويعا تىرەلەدى. ابايدا بۇل 18911894 جىلدار. وعان قارا سوزدەردى جازۋدى قولعا الۋى ايقىن ايعاق.مەنسىنبەۋشى ەم ناداندى،اقىلسىز دەپ قور تۇتىپ.تۇزەتپەك ەدىم زاماندى،ءوزىمدى تىماق زور تۇتىپ.سونداياق، نە ىزدەيسىڭ، كوڭىلىم، نە ىزدەيسىڭ؟، جۇرەگىم، ويباي، سوقپا ەندى؟، قايعى شىعار ىلىمنەن، دومبىراعا قول سوقپا، ويعا ءتۇستىم، تولعاندىم سەكىلدى ولەڭدەرى ءسوزىمىزدىڭ دالەلى.كوپ ىزدەنگەن، تولعانعان، ءوزىن تانىعان اباي 1895 جىلدان اللا تاعالانى تانىماقتىق ساتىسىنا شىعادى. وسى جىلعى تالاي ءسوز بۇدان بۇرىن كوپ ايتقانمىن، اش قارىن جۇبانا ما مايلى اس جەمەي؟، لاي سۋعا ماي بىتپەس قوي وتكەنگە، ولسە ولەر تابيعات، ادام ولمەس دەگەن تاماشا ولەڭدەرى كامىل مۇسىلمان دەڭگەيىنە كوتەرىلگەنىنىڭ كۋاسى. تاعى ءۇش جىل وتكەندە، ياعني 1898 جىلدىڭ شاماسىندا اباي تولىق ادام ساتىسىنىڭ حاكىم دەڭگەيىنە شىقتى. وعان عايىپتىڭ تىلىمەن جازىلعان تازا حاكىمدىك ەڭبەگى تاسديق تراكتاتى دالەل ەكەنىن جوعارىدا ءسوز ەتتىك.باس ابايتانۋشى مۇحتار اۋەزوۆ 1934 جىلعى اباي اقىندىعىنىڭ اينالاسى دەگەن ماقالاسىندا: ابايدا باتىستان كىرگەن بەلگىدەن گورى شىعىس بەلگىسى باسىمىراق، نىعىراق دەپ اتاپ ايتقان بولاتىن. ال، اتالعان ەكى جاقتىڭ بەلگىلەرى مەن شەتشەكاراسى قايسى؟ مۇنى ناقتىلاۋعا مۇحاڭا قاھارلى ۋاقىت مۇمكىندىك بەرگەن جوق.بۇگىنگى ۋاقىت تۇعىرىنان 18841890 جىلدار ارالىعى ابايدىڭ باتىسى، ال 18911902 جىلدار ابايدىڭ شىعىسى دەپ سەنىممەن ايتا الامىز. ويتكەنى، الدىڭعى جەتى جىلدا اباي عىلىمبىلىمگە شاقىرىپ، جاستارعا ءفاني تىرشىلىك پەن دۇنيە سىرىن اشادى. شىعارماشىلىعىنىڭ ەكىنشى جارىمى، كەلەسى ون ەكى جىلى دۇنيەنىڭ كورىنبەگەن جاعى تىلسىمعا، ارنەنىڭ سەبەبىنە ۇڭىلۋىمەن ءوتتى دەسەك قاتە ايتقاندىق بولا قويماس.سونىمەن، دۇنيەنى تانۋ ادام جەتىلۋىنىڭ تەك اۋەلگى باسپالداعى. كەلەسى ساتى تولىق ءبىلىم، دۇنيەنىڭ كورىنبەگەن سىرى. وعان ۇمتىل. قازاقتىڭ ادام بول! يدەياسىندا وسى استار بار. ابايدىڭ ءومىر جولى دا وسىنىڭ ايعاعى. ابىز بابامىز: ەي، شىراقتار، ءومىر جارقىلىنا الدانىپ، عاپىل قالما، ارنەگە ەلىكتەمە! ەڭ الدىمەن، ادام بول، ول ءۇشىن عىلىم مەن تاربيەنى ۇيلەستىرىپ باق! دەپ تالماي ايتتى. قازىر ارامىزعا ءتىرىلىپ كەلسە، تاعى ايتارى ءسوزسىز.ءجا، بۇل سوزدەن نە عيبراتلەندىك؟. وسى سۇراۋلى سويلەممەن جارىقتىق اباي ەڭ كولەمدى ەڭبەگى تاسديق تراكتاتىنا سوڭعى نۇكتەنى قويىپتى. ونان الار عيبرات، ارينە، كوپ. ءبىز ءبىرەكەۋىن عانا قوزعاپ، ءبىراز ءسوز شىعاردىق. ابايدىڭ تۋعان كۇنى قارساڭى عوي دەپ. ايتىلعان ويپايىمداردى قابىلداۋ يا قابىلداماۋ، ارينە، ءوز ەركىڭىزدە، قادىرلى اعايىن.شاكارىمنىڭ سۋرەتى قالاي ساقتالدى؟راقىم ايىپۇلى 2279سۇلتان حان اققۇلى 2504
|
استانادا 500 دومبىراشى ٴبىر مەزەتتە قۇرمانعازىنىڭ كۇيىن تارتتى قحا01 مامىر 2018، 19:17استانادا 500 دومبىراشى ٴبىر مەزەتتە قۇرمانعازىنىڭ كۇيىن تارتتى01 مامىر 2018, 19:17 2794 0استانادا بايتەرەك مونۋمەنتىنىڭ الدىندا 1 مامىر قازاقستان حالقىنىڭ بىرلىگى كۇنىنە وراي 500 دومبىراشىدان قۇرالعان وركەستر قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىنا ارناپ قۇرمانعازىنىڭ كۇيلەرىن ورىندادى، دەپ حابارلايدى . ٴتىلشىسى.سونىمەن قاتار فلەشموبقا بەلگىلى ايتىسكەر اقىندار دا قاتىستى. مۇحتار نيازوۆ، سەرىكزات دۇيسەنعازين مەن مەيىربەك سۇلتانحان كۇيشىلەرگە ارناپ ارناۋ ايتتى. سونداياق، ينسترۋمەنتالدى جوباسى ٴوزىنىڭ تانىمال كومپوزيسيالارىن ورىندادى.بۇل شارا استانا قالاسى مادەنيەت جانە سپورت باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن بايتاق قوعامدىق قوزعالىسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن مادەني مۇرامىز بەن ۇلتتىق رۋحاني قۇندىلىقتارىمىزدى كەڭ كولەمدە ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا وتكىزىلىپ وتىر. قازاقتىڭ كۇيى ارقىلى جاستاردى پاتريوتيزمگە، وتانسۇيگىشتىككە، ۇلتجاندىلىققا شاقىرعىمىز كەلەدى. قازاقستان حالقىنىڭ بىرلىگى كۇنىنە تۇسپاتۇس كەلگەن بۇل شارامىزعا 500 دومبىراشى قاتىسىپ وتىر. ولار قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ، ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋدىڭ، اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ستۋدەنتتەرى، وقۋشىلار سارايى مەن 3 مۋزىكالىق مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى جانە قالا تۇرعىندارى. الداعى ۋاقىتتا مۇنداي فلەشموبتى بۇدان دا اۋقىمدى ەتىپ وتكىزۋ جوسپاردا بار، دەدى بايتاق قوعامدىق قوزعالىسىنىڭ ٴتوراعاسى جاڭارعان قۇرال ۇلى.فلەشموب قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتى مەن مۋزىكاسىن دامىتۋ، پاتريوتتىققا تاربيەلەۋ ماقساتىندا استانا قالاسىنىڭ مادەنيەت جانە سپورت باسقارماسىمەن ۇيىمداستىرىلدى.ايتا كەتسەك، جانجاقتان جينالعان 500 دومبىراشى بۇل فلەشموبقا . سايتىنا تىركەلۋ ارقىلى قاتىسىپ وتىر.30 جەلتوقسان 2018, 18:34500 مىڭ تەڭگە ايلىق تىلەيمىن!29 جەلتوقسان 2018, 11:59جات اعىمنىڭ جەتەگىندە كەتكەن 500دەن استام ازامات رايىنان قايتقان21 جەلتوقسان 2018, 18:57شقودا 500 ورىندىق ەمحانا سالىنادى
|
14 ءساۋىر 13:29نۇر سۇلتان. قازاقپارات ءماجىلىس دەپۋتاتى قازىبەك يسا بارلىق قالالاردىڭ ورتالىعىنان ءاليحان بوكەيحان اتىنا لايىقتى كوشە بەرىلىپ، الاش الاڭدارى اشۋ تۋرالى ۇسىنىس جاسادى.وسى ورايدا اق جول پارتياسىنىڭ فراكسياسى اتىنان پرەمەر ءمينيستردىڭ ورىنباسارى ەرالى توعجانوۆتىڭ اتىنا ساۋال جولدادى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.اق جول فراكسياسى بيىل 3 ناۋرىزدا الاش قايراتكەرلەرىن ۇمىت قالدىرۋ ساياسي ادىلەتسىزدىك اتتى دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعانى بەلگىلى. وندا وڭىرلەردەگى الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ەسىمدەرى ۇمىت قالىپ وتىرعانى ايتىلعان ەدى. ەندى انىقتالعانداي، ەلەۋسىز قالعاندار تەك الاش قايراتكەرلەرى عانا ەمەس، ءاليحان بوكەيحان، احمەت بايتۇرسىن ۇلى، ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى سەكىلدى الاش كوسەمدەرىنىڭ وزدەرى دە لايىقتى ۇلىقتالماي جاتقانىنا كوز جەتكىزدىك. بيىل ورتا ازياداعى تۇڭعىش ساياسي پارتيا الاش پارتياسىن قۇرىپ، الاش وردا ۇكىمەتىن باسقارعان ءاليحان بوكەيحاننىڭ تۋعانىنا 155 جىل تولۋىنا ارنالعان ءىس شارالار قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم جومارت توقايەۆتىڭ ۇسىنۋىمەن تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعى باعدارلاماسىنا ەنگىزىلدى. تاياۋدا 31 ناۋرىزدا تۇركىستان دەكلاراتسياسىن قابىلداعان تۇركى كەڭەسى مەملەكەتتەرىنىڭ باسشىلارى تۇراننىڭ ۇلى تۇلعالارىنىڭ ىشىندە ءاليحان بوكەيحاننىڭ 155 جىلدىق مەرەيتويىن دا بىرلەسە اتاپ وتۋگە شەشىم قابىلدادى، دەدى ق. يسا ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا.وسى ورايدا ول قاراعاندىداعى وكتيابر اۋدانى ەندى ءاليحان اۋدانىنا اينالعانىن ەسكە سالدى. دەگەنمەن، ەلىمىزدە الاش كوسەمىنىڭ اتىنا لايىقتى ەشقانداي كوشە جوق ەكەنىن انىقتادىق. استانامىزدا بوكەيحانوۆ كوشەسى ورتالىقتا ەمەس، شەتتەگى ول كوشەنى كوبىنەسە ماڭگىلىك ەل كوشەسىندەگى كەپتەلىستەن قاشقان جۇرگىزۋشىلەر جاقسى بىلەدى. الماتىداعى بوكەيحانوۆ كوشەسى قالا شەتىندەگى وندىرىستىك اۋدانداعى بازار ارتىنداعى قۋىستا ورنالاسقان. شىمكەنتتىڭ شەتىندەگى تاسساي اۋىلىنىڭ تاساسىندا قالعان بوكەيحانوۆ كوشەسىنىڭ ۇزىندىعى 500 مەتردەي عانا، جيىرما شاقتى ءۇي ورنالاسقان، ءتىپتى جارىق تا جوق. الاش ورداسى اتالعان سەمەيدە دە، وبلىس ورتالىعى وسكەمەندە دە ءاليحانعا لايىقتى كوشە جوق، شالعايداعى شاعىن اۋداندارداعى جيىرما شاقتى ۇيدەن تۇراتىن شاعىن كوشەلەر، دەدى دەپۋتات.وسى ورايدا ول اق جول پارتياسىنىڭ ۇسىنىسىن جەتكىزدى. ءا. بوكەيحاننىڭ نەگىزگى ماماندىعى ورمانتانۋشى عالىم، ياعني اگرونوم. ول قازاقتىڭ جەر سۋىن، ءداستۇرلى شارۋاشىلىعىن زەرتتەگەن ەكسپەديتسيالارعا قاتىسىپ، قوي، ءىرى قارا جانە جىلقى تۇقىمدارىن زەرتتەپ، 3 ىرگەلى عىلىمي مونوگرافيا، ونداعان عىلىمي ماقالا جازعان، قازاق اۋىلشارۋاشىلىعى عىلىمىنىڭ نەگىزىن قالاعان عالىم. سوندىقتان، ونىڭ ەسىمىن الماتىداعى ازىرگە اتى جوق قازاق ۇلتتىق اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتىنە بەرۋ ابدەن لايىقتى. ەلوردامىزداعى تۇران مەن سىعاناق كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى بوس تۇرعان الاڭعا الاش اللەياسىن اشىپ، ءاليحان ەسكەرتكىشى مەن الاش قايراتكەرلەرى بيۋستەرىن ورناتۋ قاجەت. ەلىمىزدەگى بارلىق قالا ورتالىعىنان ءاليحان بوكەيحان اتىنا لايىقتى كوشە بەرىلىپ، الاش الاڭدارى اشىلۋى ءتيىس، دەدى قازىبەك يسا.
|
2019 جىلدىڭ جارىمى اتتاي جەلىپ وتە شىقتى. ال وقۋ ءبىلىم الۋ جولىنداعى وزگەرىستەردى بىلە الدىڭىزدارما؟ بيلعى ۇكىمەت بايانداماسىندا بىلاي دەپ اتاپ كورسەتىلدى: قۇندى قارجىدان شىن مانىندە ويداعىداي پايدالانىپ، حالىق رازى بولاتىن وقۋ اعارتۋدى ويداعىداي جۇرگىزۋگە كۇش سالىپ، بولاشاقتىق ءۇمىتتى ارقالاۋ كەرەك. بيىل الدىڭعى جارىم جىلدا، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ كوپتەگەن تاراۋلارى مىندەتتى وقۋ اعارتۋ، ورتا مەكتەپ وقۋ اعارتۋى، كاسىپتىك وقۋ اعارتۋ سياقتى جاقتارعا دا ۇلكەن شارالار قولداندى.1. مىندەتتى وقۋ اعارتۋعا كەدەرگىلىك جاساۋعا تيىم سالىنادىوقۋ جاسىنداعى بالالاردىڭ، ورەندەردىڭ اكە شەشەسى نەمەسە باسقا دا زاڭدىق قامقورشىلارى قامقورلىق مىندەتىن شىن مانىندە وتەۋ كەرەك. بالالار مەن ورەندەردى زاڭ بويىنشا مىندەتتى وقۋ اعارتۋدى جۇزەگە اسىراتىن مەكتەپتەرگە جىبەرۋدەن نەمەسە اۋدان دارەجەلى وقۋ اعارتۋ اكىمشىلىك تاراۋلارىنىڭ بەكىتۋىنەن وتكەن مىندەتتى وقۋ اعارتۋدى وزدىگىنەن جۇزەگە اسىراتىن قاتىستى قوعامدىق ۇيىمداردان سىرتقى باسقا دا تاسىلدەرمەن مىندەتتى وقۋ اعارتۋدى قابىلداۋعا، ۇيرەنۋگە ۇيىمداستىرۋعا بولمايدى.وقۋ جاسىنداعى مۇگەدەك بالالار مەن ورەندەردى دەنساۋلىق سەبەبىنەن مەكتەپكە بارىپ مىندەتتى وقۋ اعارتۋدى قابىلداي الماسا، اتا انالاردىڭ نەمەسە باسقا دا زاڭدىق قامقورشىلاردىڭ مىندەتتى وقۋ اعارتۋدى قابىلداۋ قابىلداماۋىن ءوز بەتىمەن ناقتىلى ءتاسىلدى بەلگىلەۋىنە بولمايدى. سول جەردەگى وقۋ اعارتۋ اكىمشىلىك تاراۋلارىنا ءوتىنىش بەرۋلەرى كەرەك.مەكتەپ سىرتىنداعى تاربيەلەۋ قۇرىلىمدارى مىندەتتى وقۋ اعارتۋ باسقىشىنداعى وقۋ جاسىنداعى بالالار مەن ورەندەردى زاڭعا قايشى قابىلداپ، مىندەتتى وقۋ اعارتۋدى جۇزەگە اسىرۋدىڭ ورنىن باستىرۋعا بولمايدى. وقۋشى قابىلداۋ جونىندەگى جالعان ەرەجەلەردى نەمەسە جارنامالاردى جاريالاۋعا، اتا انالاردىڭ وقۋ جاسىنداعى بالالاردى، ورەندەردى كۋرستان وتكىزۋ قۇرىلىمدارىنا جىبەرىپ، مىندەتتى وقۋ اعارتۋدىڭ ورنىن باستىرىپ شىرعالاۋعا بولمايدى.2. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋ كەرەكباستاۋىش مەكتەپتىڭ 1، 2 جىلدىعىنا وتباسى جازباشا تاپسىرماسى ورنالاستىرىلمايدى. 3 جىلدىقتان 6 جىلدىققا دەيىنگى وتباسى تاپسىرماسى 60 مينۋدتان، ورتالاۋ مەكتەپتىڭ وتباسى تاپسىرماسى 90 مينۋدتان اسپاۋى كەرەك.باستاۋىش مەكتەپتىڭ 1، 2 جىلدىعىنىڭ ءار وقۋ ماۋسىمىندا مەكتەپ ءبىر رەت ءبىر تۇتاس ەمتيحان الادى. باسقا جىلدىقتار ءار وقۋ ماۋسىمىندا، ءبىر تۇتاس ەمتيحاندى ەكى رەتتەن اسىرمايدى.ساباقتان سىرتقى تۇرمىسبالانى ءار كۇنى سىرتقا شىنعۋعا ورنالاستىرىپ، بالالاردى ءتۇرلى فورماداعى دەنە تاربيە قيمىلدارىنا قاتىناسۋىنا دەم بەرىپ، قولداۋ كورسەتىپ، 1 دە 2 ءتۇرلى دەنە تاربيە اۋەسكەرلەرىن جەتىلدىرەدى.بالالاردىڭ ۇيقىسى تۋرالىباستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ءار كۇنگى ۇيىقتاۋ ۋاقىتى 10 ساعاتتان، ورتالاۋ مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ءار كۇنگى ۇيىقتاۋ ۋاقىتى 9 ساعاتتان، تولىق ورتا مەكتەپ ساتىسىنداعى وقۋشىلاردىڭ ءار كۇنگى ۇيىقتاۋ ۋاقىتى 8 ساعاتتان كەم بولماۋى كەرەك.3. ورتا مەكتەپ تۇرمىسىندا جاڭا وزگەرىستەر بولادىجاڭا ساباق، جاڭا وقۋلىقادەتتەگى ورتا مەكتەپتەردىڭ جاڭا ساباقتارىن اتقارۋ جوباسى جاسالىپ، 2022 جىلدان بۇرىن، جاڭا ساباقتار جاپپاي اتقارىلىپ، جاڭا وقۋلىقتار پايدانىلادى.جالپىعا بىردەي قىزمەت وتەۋدى جەبەۋادەتتەگى ورتا مەكتەپتەر مەن ورتا دارەجەلى كاسىپتىك مەكتەپتەردىڭ ساباعىن ءوزارا تالداۋىنا، وقۋ ءنومىرىن ءوزارا تانىپ بىلۋىنە، بايلىق قاينارىن ءوزارا اۋىستىرۋىنا دەم بەرىلەدى.ساباق تالداۋدى العا ىلگەرلەتۋمەكتەپتەردىڭ ساباق تالداۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، ساباق ورنالاستىرۋ ينفورماتسياسىن باسقارۋ جۇيەسىن اشىپ، كلاس ورنالاستىرۋ، وقۋشىلاردى باسقارۋ، وقىتۋشىلاردى ورنالاستىرۋ، وقىتۋ قۇرىلعىلارىن ورنالاستىرۋ سياقتى جاقتارداعى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ تەبىنىن ارتتىرۋ كەرەك.وقىتۋدى باسقارۋدى ساپالىلاندىرۋساباق ولشەمىنەن اسىرىپ وقىتۋعا، وقىتۋ قارقىنى مەن ساباقتى مەرزىمىنەن بۇرىن اياقتاتۋعا قاتاڭ تيىم سالىنادى. اقىلى ساباق تولىقتاۋعا قاتاڭ تيىم سالىنادى. وقۋشىلاردىڭ ساباعى وتە اۋىر بولۋ اۋىرتپالىعىن شىنايى جەڭىلدەتىلەدى.4. جوعارى دارەجەلى قىزمەتكەرلەردەن ءبىر ميلليون ادام اسىرا قابىلدانادى!وقۋشى قابىلداۋ كولەمىن كەڭەيتۋساپالى، جوعارى كاسىپتىك مەكتەپتەر ءتۇيىندى تۇردە، وڭىرلىك ەكونوميكالىق قۇرىلىس شۇعىل قاجەت ەتىپ وتىرعان قوعامدىق، حالىق تۇرمىسى سالاسىنداعى تاپشى كاسىپتەرمەن جۇمىسقا ورنالاسۋ مولشەرى جوعارى كاسىپتەردەن وقۋشى قابىلداۋ، سونداي اق، كەدەي رايوندار، اسىرەسە، ەرەكشە قيىنشىلعى بار رايوندار ءتۇيىن ەتىلەدى. قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر، جۇمىستان بوساعان جۇمىسسىزدار، ديقان جۇمىسكەرلەر، جاڭا كاسىپتىك شارۋالار سياقتى بۇقارالىق توپتار جونىندە ايىرىم جوسپارلار جاسالادى.كاسىپتىك مەكتەپ بىتىرگەن وقۋشىلاردى نوپوسقا قوندىرۋ، جۇمىسقا ورنالاستىرۋ، ورگان، ءىسورىندارىنا قىزمەتكە قابىلداۋ، كاسىپتىك اتاقتى باعالاۋ، كاسىپتىك دارەجەگە ءوسىرۋ سياقتى جاقتاردا ادەتتەگى جوعارى مەكتەپ بىتىرگەن وقۋشىلارمەن ۇقساس مامىلەدەن يگىلىكتەنۋىن جەبەۋ كەرەك.يگىلىك قوسىمشا قاراجاتىقاتىستى وقۋ سيلىق اقشاسى، وقۋ قاراجاتىن كەمەيتۋ، وقۋ قاراجاتىن كەشىرىم ەتۋ سياقتى قارجىلاي كومەك بەرۋ ساياساتتارى كەمەلدەندىرىلەدى جانە تياناقتاندىرىلادى5. كاسىپتىك وقۋ اعارتۋعا مىناداي رەفورما جاسالادى!2019 جىلدان باستاپ، 1 كۋالىك ءتۇزىمىن تۇيىندە سىناق ەتىلەدىكاسىپتىك مەكتەپتەردە، قولدانىلمالى تولىق كۋرس جوعارى مەكتەپتەرىندە وقۋ تاريحى كۋالىگى ءبىرقانشا كاسىپتىك ونەر دارەجە كۋالىگى ءتۇزىمىن تۇيىندە سىناق ەتۋ جۇمىسى باستالادى.كاسىپتىك وقۋ اعارتۋدىڭ جەكە ۇيرەنۋ ەسەپ ءنومىرىن ورناتۋ جونىندە ىزدەنىس جاساپ، ۇيرەنۋ جەتىستىكتەرىن قۋزاستىرۋعا، تەكسەرىپ سۇراستىرۋعا، اۋىستىرۋعا بولادى.جوعارى دارەجەلى كاسىپتىك مەكتەپتەردىڭ مەملەكەتتىك وقۋ سيلىق قاراجاتىنان يگىلىكتەنۋشىلەردىڭ سانى كوبەيتىلەدى.ارناۋلى كۋرس وقۋشىلارىنىڭ مەملەكەتتىك وقۋ سيلىق اقشاسىنان يگىلىكتەنەتىن وقۋشىلار سانى 50 مىڭنان 60 مىڭعا كوبەيتىلەدى. ارتتىرىلعان سان تۇگەلدەي تولىق كۇندىك جوعارى كاسىپتىك مەكتەپتەردىڭ ۇزدىك وقۋشىلارىن ەرەكشە شابىتتاندىرىپ سيلاۋىنا پايدانىلادى. سيلىق ولشەمى ءار وقۋشىعا جىلىنا 8000 يۋان وقۋ سيلىق اقشاسى بەرىلەدى.ورتا دارەجەلى كاسىپتىك وقۋ اعارتۋعا مەملەكەتتىك وقۋ سيلىق اقشاسىن بەرۋ جۇزەگە اسىرىلادىورتا دارەجەلى كاسىپتىك وقۋ اعارتۋعا مەملەكەتتىك وقۋ سيلىق اقشاسىن بەرۋ جۇزەگە اسىرىلىپ، ورتا دارەجەلى كاسىپتىك مەكتەپتەردىڭ تەحنيك جۇمىسشىلار مەكتەبىن قامتيدى تولىق كۇندىك مەكتەپتەگى وقۋشىلاردىڭ ىشىندەگى ەرەكشە ۇزدىك وقۋشىلارىن سيلاۋعا جۇمساۋ كەرەك. سيلىق بەرىلەتىن وقۋشى سانى جىلىنا 20 مىڭ وقۋشى بولىپ، سيلىق ولشەمى جىلىنا ءار وقۋشىعا 6000 يۋاننان وقۋ سيلىق اقشاسى بەرىلەدى.
|
ازوت، فوسفور جانە كالي تىڭايتقىشتارىنىڭ داقىلداردىڭ ءوسىپونۋىندە اتقاراتىن رولىءتۇرلى داقىلداردىڭ ۋىز ءداندى جاڭا جارعان جاس وركەنى كۇن نۇرى، اۋا، سۋ، تەمپەراتۋرا سياقتى شارتجاعدايلار جەتەرلىك بولعاندا عانا جايقالىپ وسە الادى. سوندىقتان داقىلدار پىسقانعا دەيىن جوعارىداعى ءتورت ءتۇرلى فاكتورلارعا ۇنەمى كوڭىل ءبولۋ كەرەك. ءتۇرلى داقىل ءوسۋ بارىسىندا كومىرتەگى، سۋتەگى، وتتەگى، ازوت، فوسفور، كالي، كالتسي، ماگني، كۇكىرت، تەمىرمولبيدەن سياقتى ون نەشە ءتۇرلى ەلەمەنتتى ۇقساماعان مولشەردە قاجەت ەتىپ وتىرادى. ۇزاق جىلدار بويى ۇزدىكسىز ەگىن ەگىلگەن جەرلەردە بۇل ەلەمەنتتەردىڭ مولشەرى تومەن بولادى. وسى سەبەپتى توپىراق قۇنارسىزدانىپ، ءونىم تومەندەيدى، سول ءۇشىن مۇنداي جەرگە ەگىلگەن داقىلدارعا حيميالىق تىڭايتقىش دەركەزىندە بەرىلسە ءوسىپجەتىلۋى جاقسى بولىپ، ءونىم مولشەرى جوعارى بولادى. رايونىمىزدا ىستەتىلەتىن حيميالىق تىڭايتقىشتارعا ازوت، فوسفور، كالي تىڭايتقىشى جاتادى.ازوتتىڭ رولى. ازوت بەلوكتىڭ باستى قۇرامى. بەلوكتىڭ قۇرامىندا شامامەن 1618 پايىز ازوت بولادى. ويتكەنى سيتوپلازما، كلەتكا يادروسى، فەرمەنت سياقتىلاردىڭ بارلىعىنىڭ قۇرامىندا بەلوك بولادى، ازوت بۇلاردىڭ دا باستى قۇرامى ەسەپتەلەدى. يادرو قىشقىلى، حلوروفيل تەكتەس قوسىلىستاردىڭ قۇرامىندا دا ازوت بار، مۇنان وسىمدىكتەردىڭ ءوسىپجەتىلۋىندە ازوتتىڭ باستى رول اتقاراتىندىعىن كورۋگە بولادى. سوندىقتان ازوت تىرشىلىك ەلەمەنتى دەپ تە اتالادى. ەگەر ازوت تاپشى بولسا، داقىل ءالسىز، جىڭىشكە بولۋمەن بىرگە، الاسا بولىپ، جاپىراعى سارعايىپ، گۇلى كىشكەنە بولىپ اشىلادى دا توزاڭدانۋى، ءدان الۋى جاقسى بولمايدى.فوسفوردىڭ رولى. وسىمدىك جونىنەن العاندا، ازوت پەن فوسفوردىڭ رولى ءبىربىرىنەن قالىسپايدى. فوسفور يادرو بەلوگى مەن فوسفورلى ماي كلەتكالارىنىڭ بولىنۋىندە، دامۋىندا جانە تۇقىمىنىڭ جەتىلۋىندە، گۇلىنىڭ اشىلۋى مەن ءدانىنىڭ قالىپتاسۋىندا ۇلكەن رول اتقارادى. فوسفور وسىمدىكتەردىڭ فوتوسينتەزدىك رولىنا، تىنىس الۋ رولىنا، سونداياق وسىمدىكتەگى ورگانيكالىق زاتتاردىڭ اۋىسۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى. سونىمەن بىرگە، وسىمدىكتەردىڭ قۋاڭشىلىققا قارسى تۇرۋ قۋاتىن ارتتىرادى. فوسفور وسىمدىكتەردىڭ جالپى تۇلعاسى جونىنەن العاندا كەم بولسا بولمايدى، ەگەر ول تاپشى بولسا ەڭ الدىمەن استىڭعى جاپىراقتارى سارعايادى دا، وسىمدىك گۇلىنىڭ اشىلۋىنا، تامىرىنىڭ جەتىلۋىنە ىقپال ەتەدى.كاليدىڭ رولى. كالي داقىلداردىڭ فوتوسينتەز رولىن تەزدەتەدى. سونىمەن بىرگە، جاي قانتتاردىڭ كوپ قانتتانۋىنا، كراحمالدىق تالشىقتىڭ اعاش زاتىنا اينالۋىن تەزدەتەدى. وسىمدىك ساباعى مەن جاپىراعىنداعى مەحانيكالىق تكاندارىنىڭ كلەتكا قابىعىن قالىڭداتادى. دەرتدەربەزدەرگە توتەپ بەرۋ قۋاتىن كۇشەيتەدى. سوندىقتان ول، اسىرەسە، كۇزدىك ءبيداي سياقتىلاردىڭ قىستان امان وتۋىنە سەپتىگىن تيگىزەدى.ازوت پەن فوسفوردىڭ كەم بولۋى داقىلداردىڭ العاشقى ءوسۋ مەزگىلىندەاق بايقالادى. ال كالي داقىلداردىڭ ەرتە وركەن جايعان بولەگىنە توپتالىپ، ۇنەمى بالعىن بولەگىنە اۋىسىپ وتىراتىندىقتان، ونىڭ كەمدىگى دەركەزىندە بىلىنبەيدى. داقىلداردا كالي كەم بولسا، ەڭ الدىمەن، استىڭعى جاپىراقتارى سارعايادى، جاپىراق ۇشتارى مەن جيەكتەرىندە قارا داقتار پايدا بولادى. جاپىراقتارىنىڭ جۇيكەلەرى ءۇزىلىپ، قۋىرىلۋمەن بىرگە، ساباقتارى جۇمسارىپ وڭاي جاپىرىلادى ءارى قىراۋ ۇسىگىنە دە وڭاي ۇشىرايدى.
|
قىزىلوردا وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى تاعايىندالدى4605 رەت كورسەتىلدىبۇگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ كەلىسىمى بويىنشا وبلىس اكىمىنىڭ وكىمىمەن شامەنوۆا بالجان مورالىقىزى وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى لاۋازىمىنا تاعايىندالدى.ايماق باسشىسى گۇلشارا ابدىقالىقوۆا جاڭا ورىنباسارىنىڭ قىزمەتىنە ساتتىلىك تىلەدى. بالجان مورالىقىزى ءوڭىردىڭ الەۋمەتتىكەكونوميكالىق جانە قوعامدىقساياسي احۋالىمەن جاقسى تانىس. ءار ءتۇرلى سالادا جيناقتاعان مول تاجىريبەسىن، قازىرگى تاڭدا ماڭىزدى بولىپ سانالاتىن الەۋمەتتىك سالانى ودان ءارى جەتىلدىرۋگە ايانباي جۇمسايدى دەپ سەنىم بىلدىرەمىن.وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى رەتىندە بالجان مورالىقىزى دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ، جۇمىسپەن قامتۋ جانە ەڭبەك سالاسىنداعى باقىلاۋ سالالارىنا جەتەكشىلىك جاسايتىن بولادى.جاڭا قىزمەتىڭىزبەن قۇتتىقتاي وتىرىپ، الداعى اتقارار جاۋاپتى جۇمىستارىڭىزعا ساتتىلىك تىلەيمىز!، دەدى وبلىس اكىمى.شامەنوۆا بالجان 1962 جىلى قىزىلوردا وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. الماتى حالىق شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىن ەكونوميست ماماندىعى بويىنشا بىتىرگەن. ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت.ەڭبەك جولىن 1979 جىلى قىزىلوردا قالاسىنداعى ريسسوۆحوزستروي ترەسىنىڭ 27 جىلجىمالى مەحانيكالىق كولونناسىندا شتۋكاتۋرماليارشى رەتىندە باستاعان.19841997 جىلدارى وبلىستىڭ جوعارعى وقۋ ورىندارىندا جاۋاپتى پەداگوگيكالىق قىزمەتتەر اتقارعان.19972012 جىلدارى وبلىستىق ەكونوميكا باسقارماسىنىڭ باسشىسى بولعان.20122013 جىلدارى وبلىستىق مەديتسينا ورتالىعى ديرەكتورىنىڭ ەكونوميكا بويىنشا كەڭەسشىسى. 20132014 جىلدارى قازاق ينجەنەرلىكتەحنيكالىق اكادەمياسىنىڭ دوتسەنتى عىلىمي قىزمەتتەرىن اتقارعان.20142016 جىلدارى قر دەنساۋلىق جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگىنىڭ دەپارتامەنت ديرەكتورى. 20162019 جىلدارى پارتياسى ورتالىق اپپاراتى جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى لاۋازىمدارىن اتقارعان.2019 جىلعى قىركۇيەك ايىنان باستاپ ەڭبەك رەسۋرستارىن دامىتۋ ورتالىعى اق باسشىلىق لاۋازىمدارىندا الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ سالاسىندا قىزمەت اتقارىپ كەلدى.قىزىلوردا وبلىسى بالجان شامەنوۆا
|
دۆلەت تىنچ، ئەل ئامانشىنجاڭدىكى نوپوزلۇق ئاخبارات تورىشىنجاڭ گېزىتى تورى2019.02.09 14:10 مەنبە: شىنجاڭ گېزىتىكاتتا چاغاندا ھەممە ئائىلە جەم بولدى. ئۇدا نەچچە كۈندىن بۇيان، تىيانشاننىڭ جەنۇبى، شىمالىدىكى ھەر مىللەت ئامما ئائىلىسىدىكىلەر، دوستلىرى، تۇغقانلاشقان كادىرلار بىلەن خۇشال خۇرام جەم بولۇپ، ئەلگە نەپ يەتكۈزۈش سىياسىتى توغرىسىدا پاراڭلىشىپ، تۇرمۇشتىكى ئۆزگىرىشلەرنى بايان قىلىپ، بەختلىك چاغلاردىن ھەمبەھرىلىنىپ، مىننەتدارلىق ھېسسىياتىنى ئىپادىلىدى. دۆلەت مىليونلىغان ئائىلىدىن تەركىب تاپىدۇ. ھەر مىللەت ئاممىنىڭ مىننەتدارلىق قەلبى ۋە ئائىلە دۆلەت مېھىر مۇھەببىتى ئىشىكلەرگە چاپلانغان چۈنليەنلەردە، چاغاننى مۇبارەكلەپ يوللانغان ئۈندىدار ئۇچۇرلىرىدا، بايراق چىقىرىش مۇراسىملىرىدا، تەشۋىقات پائالىيەتلىرى ھەمدە مەدەنىيەت پائالىيەت مەيدانلىرىدا، مېھىر شەپقەت يەتكۈزۈش ھەرىكەتلىرىدە ئىپادىلەندى...ھازىر، كەنتىمىزنىڭ مۇھىتى تېخىمۇ ياخشىلاندى، كەنت ئاھالىلىرىنىڭ بەزىلىرى ئىشىك ئالدىدىلا ئىشقا ئورۇنلاشتى، بەزىلىرى سىرتقا چىقىپ ئىشلىدى، كۆپچىلىكنىڭ ھەممىسىنىڭ قىلىدىغان ئىشى، تاپىدىغان پۇلى بار بولدى، كۈنلىرىمىز بارغانسېرى ياخشىلاندى دېدى 2 ئاينىڭ 8 كۈنى مارالبېشى ناھىيەسىنىڭ ئاقساقمارال يېزىسى چېن لاۋچى كەنتىدىكى بىر تېز تاماقخانىدا مالاتاڭ قازىنىغا خۇرۇچ سېلىۋاتقان نۇربىيە ئەمەر. بۇلتۇر يىل ئاخىرىدا، ئەلرايىنى بىلىش، ئەلگە نەپ يەتكۈزۈش، ئەلنى مايىل قىلىش بويىچە كەنتتە تۇرۇشلۇق خىزمەت ئەترىتىنىڭ ياردىمىدە، نۇربىيە تېز تاماقخانا ئاچتى، سودىسى ناھايىتى ئاقتى. يېڭى يىلدا نۇربىيەنىڭ بىر پىلانى بار، يەنى، تېز تاماقخانىنى تەشۋىقات سەھنىسىگە ئايلاندۇرۇپ، ئۆز كەچۈرمىشلىرى ئارقىلىق پارتىيەنىڭ ياخشى سىياسىتىنى تەشۋىق قىلىپ، يۇرتداشلارنى پارتىيەگە مىننەتدارلىق بىلدۈرۈش، پارتىيەگە ئەگىشىپ مېڭىشقا يېتەكلەشتىن ئىبارەت.بۇ يىل چاغاندا، چېڭ فۇشېڭنىڭ نامىنى ئاڭلىغان خېلى كۆپ كىشى چاپچال شىبە ئاپتونوم ناھىيەسىنىڭ جاكۇچى نېرۇ يېزىسىغا كېلىپ، ئۇنىڭ ئائىلىسىنى ئېكسكۇرسىيە قىلىپ، كىچىك ئاق تېرەكنىڭ ھېكايىسىنى ئاڭلىدى. چېڭ فۇشېڭ كىچىك ئاق تېرەك دېگەن ناخشىدا تەسۋىرلەنگەن ئەينى يىلىدىكى كىچىك ئاق تېرەكنى تىككۈچى. 1982 يىلى جۇڭگو قازاقىستان چېگراسىدىكى تاستى قاراۋۇلخانىسىدا ئەسكەر بولغان چېڭ فۇشېڭ ئۆيىگە تۇغقان يوقلاپ قايتقان، ئاپىسى قاراۋۇلخانا مۇھىتىنىڭ ناچارلىقىنى ئاڭلاپ، ئۇنىڭغا ئون تۈپ تېرەك كۆچىتى ئېلىپ كېتىپ قاراۋۇلخانىغا تىكىشنى ئېيتقان، ئەڭ ئاخىرىدا گەرچە بىر تۈپلا كۆچەت ئەي بولغان بولسىمۇ، ئەمما ئۇ كەڭ تارقالغان بىر ناخشىنى ۋۇجۇدقا چىقارغان. چېڭ فۇشېڭ كەسىپ ئالماشتۇرۇپ يۇرتىغا قايتقاندىن كېيىن، پارتىيەنىڭ ئەلگە نەپ يەتكۈزۈش سىياسىتىدىن نەپ ئالغان يۇرتداشلارنىڭ تۇرمۇشىنىڭ كۈندىن كۈنگە ياخشىلىنىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ، كىچىك ئاق تېرەك روھىغا ۋارىسلىق قىلىشقا ئىرادە باغلىغان. يەرلىك ھۆكۈمەتنىڭ قوللىشىدا، چېڭ فۇشېڭ ئائىلىسى كىچىك ئاق تېرەك قاراۋۇلخانىسىنىڭ شەكلىدە ئۆي سالغان. يېزىمىز يۇرتى چېگرانى قوغداش مەدەنىيەت كۆرگەزمىخانىسى سېلىۋاتىدۇ، چاغان مەزگىلىدە ئىسمېنا قوشۇپ قۇرۇلۇش قىلىۋاتىدۇ دېدى 2 ئاينىڭ 8 كۈنى چېڭ فۇشېڭ مۇخبىرغا.2 ئاينىڭ 7 كۈنى، ئاۋات ناھىيەسىنىڭ ئاۋات بازىرى خېبىن مەھەللىسىدە، يۇرتىغا قايتقان بىرقانچە داشۆ ئوقۇغۇچىسى بالىلارنى باشلاپ رەسىم سىزىش، قىزىل ناخشا ئۆگىنىش، ئورۇندۇق تالىشىش ئويۇنى قاتارلىق پائالىيەتلەرنى قانات يايدۇردى. بىز مەھەللىدە كىچىك دەرسخانىسى ئېچىپ، بالىلارنىڭ دەرس تولۇقلىشىغا ياردەم بەردۇق، بۇ ئارقىلىق ھەم ئىجتىمائىي ئەمەلىيەتكە قاتناشتۇق، ھەم پەن مەدەنىيەت بىلىملىرى ۋە ۋەتەنپەرۋەرلىك ئىدىيەسىنى تارقاتتۇق. بىز ھازىرقى بەختلىك تۇرمۇشىمىزنى ھەسسىلەپ قەدىرلەپ، پارتىيەگە مىننەتدارلىق بىلدۈرۈشىمىز، ۋەتەنگە مىننەتدارلىق بىلدۈرۈشىمىز، ئەمەلىي ھەرىكىتىمىز ئارقىلىق ۋەتەنگە ۋە يۇرتىمىز خەلقىگە جاۋاب قايتۇرۇشىمىز كېرەك دېدى يۇرتىغا قايتقان داشۆ ئوقۇغۇچىسى ما جياڭشيا.ئازادە، يورۇق يېڭى ئۆيلەر، زامانىۋى ئۆي جاھازىلىرى، ئائىلە ئېلېكتىر سايمانلىرى... 2 ئاينىڭ 8 كۈنى، مورى قازاق ئاپتونوم ناھىيەسىنىڭ شىجىر بازىرى تۈنجۇاڭزى كەنتىنىڭ ئاھالىسى ماۋ تيەنخۇ ئۆيىدە مېھمان كۈتۈۋاتاتتى، چىرايىدا باشتىن ئاخىر بەخت تەبەسسۇمى جىلۋىلىنىپ تۇراتتى. پارتىيەنىڭ ئەلگە نەپ يەتكۈزۈش سىياسىتىنىڭ قوللىشىدا، ئۇنىڭ ئائىلىسى كېسەك ئۆيدىن ئازادە، يورۇق ئەمىن ئۆيگە كۆچۈپ كىردى. ماۋ تيەنخۇنىڭ خوتۇنى چېن پىڭ خۇشال ھالدا مۇنداق دېدى: يېڭى ئۆيگە كۆچۈپ كىردىم، كۆڭلۈم خۇشال، تۇرمۇشقا بولغان ئىشەنچىم تولۇپ تاشتى. مەن دائىم بالىلىرىمغا، ھەرقانداق ۋاقىتتا پارتىيەگە ۋە دۆلەتكە مىننەتدارلىق بىلدۈرۈڭلار دەپ تەربىيە قىلىمەن.بۇ بىرقانچە كۈندە، شىنجاڭ ساياھەت تاكسى ئاپتوموبىلىگۇرۇھ چەكلىك مەسئۇلىيەت شىركىتى لېي فېڭ ئاپتوموبىل ئەترىتىنىڭ ئەزاسى ئابدۇمەۋلان ئىلىبىك قاتارلىقلار ياشانغانلار ساناتورىيەسىگە بېرىپ مېھىر شەپقەت يەتكۈزۈش پائالىيىتىنى قانات يايدۇردى. ئابدۇمەۋلاننىڭ مۇخبىرغا ئېيتىشىچە، پارتىيەنىڭ غەمخورلۇقى، دۆلەتنىڭ ياخشى سىياسىتى بولغاچقا، ئۇ ۋە سىرتتىن كەلگەن نۇرغۇن ياش ئۈرۈمچىدە ماكانلىشىپ ئىگىلىك تىكلەپتۇ. شۇڭا، ئۇلار ھەر يىلى چاغاندا مېھىر شەپقەت يەتكۈزۈش پائالىيىتىگە قاتنىشىپ، دۆلەتكە مىننەتدارلىق بىلدۈرۈۋېتىپتۇ، جەمئىيەتكە جاۋاب قايتۇرۇۋېتىپتۇ.مۇخبىرلىرىمىز جاڭ جىلى، گې يوۋجۈن، جاڭ رۈيلىن، گو لىڭ، ئىختىيارىي مۇخبىرلىرىمىز چېن مېي، ئايجان يازغان
|
قازاقستاننىڭ پاراليمپيادا قۇراما كومانداسى توكيوعا اتتاندى2020 20 تامىز، 2021بۇگىن، 20 تامىزدا قر ۇلتتىق پاراليمپيادا قۇراما كومانداسى توكيو قالاسىنا اتتاندى، دەپ جازادى .. جازعى پاراليمپيادا ويىندارى 24 تامىز 5 قىركۇيەك ارالىعىندا وتەدى.قازاقستان تاراپىنان: سيازبەك داليەۆ، ءنۇرالي سوۆەتكانوۆ، زۋلفيا گابيدۋلينا، رومان اگالاكوۆ، اليا راحيمبەكوۆا، نۇرداۋلەت جۇماعالي، ەرجان سالىمگەرەەۆ پارا ءجۇزۋ، داستان مۇقاشبەكوۆ، سالتانات ابىلحاسىمقىزى پارا جەڭىل اتلەتيكا، امانجول جانبوتا، زارينا بايباتينا، داۋلەت تەمىرجان، دايانا فەدوسوۆا، انۋار ساريەۆ، عالىمجان سماعۇل ۇلى پارا دزيۋدو، سپاتاي بيبارىس پارا كانوە، نۇرلان دومباەۆ، نىشان ءومىرالى، دوسمالوۆا كاميليا پارا تاەكۆوندو، داۆيد دەگتەرەۆ، راۋشان قويشىباەۆا، حاماەۆ راحمەدجان، ابدىحالىكوۆا گۇلبانۋ، سولودۋحينا الينا پارا پاۋەرليفتينگ ي دجۋماباەۆا ايسۋلۋ پارا نىسانا اتۋ قاتىسادى.وعان قوسا، حالىقارالىق پاراليمپيادا كوميتەتىنىڭ حپك شەشىمىمەن قازاقستاندىق پارا دزيۋدوشى ەرلان ۋتەپوۆكە 100 كگ پاراليمپيادا ويىندارىنا قوسىمشا جولداما بەرىلدى. ەرلان ۋتەپوۆ پارا دزيۋدودان حالىقارالىق دارەجەدەگى سپورت شەبەرى، ازيا جانە وكەانيا چەمپيوناتىنىڭ جەڭىمپازى 2019.توكيو 2020 پاراليمپيادا ويىندارىنا 7 سپورت تۇرىنەن 26 سپورتشىمىز قاتىسادى. توكيو الدىندا اتلەتتەر ەكى اپتالىق كارانتيندە بولىپ، سوڭعى جاتتىعۋ جيىندارىن الماتى قالاسى مەن الماتى وبلىسىندا وتكىزدى. ويىن قارساڭىنداعى سوڭعى كۇندەردى سپورتشىلار وقشاۋلانۋ رەجيمىندە وتكىزىپ، سىرتقى الەممەن بايلانىسقا تۇسكەن جوق. وسى رەجيمدى ساقتاپ توكيو ويىندارىنا قاۋىپسىز جەتۋگە ۇلكەن كومەك كورسەتكەن ەير استانا كومپانياسىنا ۇلكەن ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرەمىز، دەدى سۋلەيمەنوۆ ەرلان ۇلتتىق پاراليمپيادا كوميتەتىنىڭ باس حاتشىسى.
|
ئىزمىردىكى يەر تەۋرەشتە 92 كىشى ھاياتىدىن ئايرىلدى، 994 كىشى يارىلاندى ئۇيغۇرقۇتقۇزۇش مۇلازىمەتچىلىرى يەر تەۋرەشتە ۋەيران بولغان، ئۆرۈلۈپ چۈشكەن بىنالار ئالدىدا. 2020يىلى 39ئۆكتەبىر، ئىزمىر، تۈركىيە.تۈركىيەنىڭ غەربىي قىسمىدىكى دېڭىز بويىغا جايلاشقان ئىزمىر شەھىرىدە 30ئۆكتەبىر كۈنى قاتتىق يەر تەۋرەپ، 92 كىشى ھاياتىدىن ئايرىلغان، 994 كىشى يارىلانغان. ئىزمىردا ياشايدىغان ئۇيغۇرلارنىڭ ھېچ بىر زىيانزەخمەتكە ئۇچرىمىغان.30ئۆكتەبىر كۈنى چۈشتىن كېيىن ئىزمىر ۋاقتى چۈشتىن كېيىن سائەت 2 دىن 51 مىنۇت ئۆتكەندە يۈز بەرگەن 6.6 بال يەر تەۋرەشتە ئىزمىردىكى كۆپ قەۋەتلىك 17 بىنا پۈتۈنلەي يىقىلىپ چۈشكەن، 58 بىنا ئېغىر زىيانغا ئۇچرىغان. تۈركىيەنىڭ ھەر قايسى شەھەرلىرىدىن ئىزمىرغا كەلگەن قۇتقۇزۇش ئەترەتلىرى بىنا ئاستىدا قالغان كىشىلەرنى قۇتقۇزۇشقا تىرىشماقتا. يەر تەۋرەپ 65 سائەتتىن كېيىن 3 ياشلىق ئەلىف ئىسىملىق قىزنىڭ يىقىلىپ چۈشكەن بىر بىنانىڭ ئاستىدىن قۇتۇلدۇرۇلۇپ چىقىلىشى، پۈتۈن تۈركىيەنى خۇشاللىققا چۆمدۈردى.بىز بۇ ھەقتە تېخىمۇ تەپسىلىي مەلۇمات ئىگىلەش ئۈچۈن ئىزمىردىكى ئەگە ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پروفېسسورى، ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىنىڭ رەئىسى ئالىمجان ئىنايەت ئەپەندى بىلەن سۆھبەت ئېلىپ باردۇق. ئۇ ئىشخانىسىدا ئىشلەۋاتقاندا تۇيۇقسىز يەر تەۋرەپ كىشىلەرنى قاتتىق قورقۇتقانلىقىنى، بۇ قېتىمقى يەر تەۋرەشنىڭ بۇرۇنقىغا ئوخشىمايدىغانلىقىنى بايان قىلىپ، مۇنداق دېدى: ئۆتكەن جۈمە كۈنى چۈشتىن كېيىن سائەت 2 دىن 51 مىنۇت ئۆتكەندە ئىزمىردا تۇيۇقسىز قاتتىق يەر تەۋرەپ كەتتى. مەن ئۇ ۋاقىتتا ئىشخانامدا ئىشلەۋاتاتتىم. بۇرۇن بۇنداق يەر تەۋرەشلەر كۆپ بولۇپ تۇرغاچقا نورمال ئىشقۇ دەپ قاراپ ئانچە ئەنسىرەپ كەتمىگەن ئىدىم. لېكىن ئۇزۇن ئۆتمەي پۈتۈن بىنا قاتتىق سىلكىنىپ كەتكەچكە قورقۇشقا باشلىدىم. يەر تەۋرەش 25 سېكۇنت داۋام قىلدى. بىز دەرھال ئىشخانىدىن چىقىپ ئۆيلەرگە قاراپ ماڭدۇق. پۈتۈن شەھەرنى قىياچىيالار قاپلاپ، قاتناش قالايمىقان بولۇپ كەتتى. خۇداغا شۈكۈر، بىزنىڭ ئۆيدىكىلەرگە بىر نەرسە بولماپتۇ، بىنادىن پەسكە چۈشۈۋاپتۇ. بۇ قېتىمقى يەر تەۋرەش بۇرۇنقىلارغا سېلىشتۇرغاندا، بەكلا ئېغىر بولدى. كۆپ ساندا بىنا يەر بىلەن يەكسان بولۇپ كەتتى، نۇرغۇن بىنالار ئولتۇرغىلى بولمايدىغان ھالغا كېلىپ قالدى. ھازىر نۇرغۇن كىشىلەر چېدىرلاردا تۇرۇاتىدۇ، پۈتۈن تۈركىيەدە ئىزمىردىكى يەر تەۋرەشتە زىيانغا ئۇچرىغانلارغا ياردەم بېرىش پائالىيىتى باشلاندى.پروفېسسور ئالىمجان ئىنايەت ئەپەندى ئىزمىردە 15 ئائىلىدەك ئۇيغۇر بارلىقىنى، ھەممىسىنىڭ ساقسالامەت ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى.تۈركىيە تەۋرەش بەلبېغىغا جايلاشقان دۆلەت بولۇپ، ھەر قېتىم يەر تەۋرىگەندە كۆپ ساندا بىنالار يىقىلىپ، نۇرغۇن كىشى ھاياتىدىن ئايرىلىپ قالىدۇ. ئاخباراتلاردا بىنالارنىڭ يىقىلىش سەۋەبلىرى تەھلىل قىلىنىپ، چىدامچان بىنا سېلىش توغرىسىدا مۇنازىرىلەر ئېلىپ بېرىلىدۇ. بىز ئىزمىردىكى 6.6 بال يەر تەۋرەشتە نېمە ئۈچۈن كۆپ ساندىكى بىنا يىقىلىپ چۈشتى؟ يەر تەۋرەشكە چىدامچان بىنالارنى قانداق سالغىلى بولىدۇ دېگەن سوئاللارنى فاتىھ سۇلتان مەھمەت ۋەقىپ ئۇنىۋېرسىتېتى بىناكارلىق كەسپىنىڭ ئوقۇتقۇچىسى دوكتور ئالى ئۆزۇيغۇر ئەپەندىدىن سورىدۇق.ئۇ تۈركىيە زېمىنىنىڭ 90 پىرسەنتتىن ئارتۇقراقىنىڭ يەر تەۋرەش بەلبېغىغا جايلاشقانلىقىنى بايان قىلدى.1999يىلى تۈركىيەنىڭ ساكاريا، دۈزجە، يالوۋا، گۆلجۈك قاتارلىق ۋىلايەتلىرىدە يۈز بەرگەن يەر تەۋرەشتە نۇرغۇن بىنالار يەر بىلەن يەكسان بولۇپ، 30 مىڭ ئەتراپىدا كىشى ۋاپات بولغان ئىدى. ئىگىلىشىمىزچە، تۈركيە يەر تەۋرەش يۈز بەرگەندە ئەڭ كۆپ بىنا يىقىلىپ چۈشىدىغان دۆلەتلەر قاتارىدا ئىكەن. ئۇنداقتا، تۈركىيەدە نېمە ئۈچۈن يەر تەۋرىگەندە كۆپلىگەن بىنا يىقىلىدۇ؟ دوكتور ئالى ئۆزۇيغۇر ئەپەندى تۈركىيەدە چىدامچان ئۆي سېلىشنىڭ 1999يىلىدىكى يەر تەۋرەشتىن كېيىن باشلانغانلىقىنى، كېيىنكى 20 يىل ئىچىدە سېلىنغان بىنالارنىڭ كۆپىنىڭ 7 بال يەر تەۋرەشكە چىدايدىغانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى.دوكتور ئالى ئۆزۇيغۇر ئەپەندى بۇ قېتىم ئىزمىردا مەيدانغا كەلگەن يەر تەۋرەشتە يىقىلغان بىنالارنىڭمۇ كونا بىنالار ئىكەنلىكىنى ئىلگىرى سۈردى.ئۇ دۇنيادا يەر تەۋرەشكە ياخشى تەييارلىقى بار دۆلەتلەرنىڭ ياپونىيە بىلەن ئامېرىكا ئىكەنلىكىنى ئوتتۇرىغا قويدى.تۈركىيە زېمىنىڭ 90 پىرسەنتتىن ئارتۇقراقى يەر تەۋرەش رايونىدا بولۇپ، ئەڭ كۆپ ئۇيغۇر ئولتۇراقلاشقان ئىستانبۇلنىڭ زەيتىنبۇرنۇ، ئاتاكۆي ۋە كۈچۈكچەكمەچە قارتارلىق رايونلىرى يەر تەۋرىگەندە ئەڭ خەتەرلىك رايونلار ھېسابلىنىدىكەن. ئىزمىردا 30ئۆكتەبىر كۈنىدىكى 1قېتىملىق يەر تەۋرەشتىن كېيىن رايوندا يەنە 400 قېتىمدەك قالدۇق يەر تەۋرىگەن.
|
شي جينپيڭ فينلانديانىڭ پرەزيدەنتى نينيستومەن تەلەفوندا سويلەستىحالىق تورابىشي جينپيڭ فينلانديانىڭ پرەزيدەنتى نينيستومەن تەلەفوندا سويلەستى2020.04.15 17:09 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىشينحۋا اگەنتتىگى، 4 ايدىڭ 14 كۇنى، بەيجيڭ. مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ 4 ايدىڭ 14 كۇنى كەشتە فينلانديانىڭ پرەزيدەنتى نينيستومەن تەلەفوندا سويلەستى.شي جينپيڭ جۇڭگو ۇكىمەتى مەن جۇڭگو حالقى اتىنان فينلانديا ۇكىمەتى مەن فينلانديا حالقىنىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋىمەن كۇرەسۋىنە بايلانىستى شىنايى حال سۇرادى جانە باتىل قولداۋ كورسەتەتىنىن ءبىلدىردى. شي جينپيڭ مىنالاردى اتاپ كورسەتتى: ادامزات قۋانىش پەن جۇبانىشتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى. حالىقارالىق قوعامدا بىرىككەن كۇش بولعاندا عانا قيىنشىلىقتاردى بىرگە وتكەرىپ، ىندەتتى جەڭۋگە بولادى. جۇڭگو ءار ەلمەن بىرگە دۇنيە ءجۇزىنىڭ الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ىستەرىنىڭ دامۋىن جەبەۋدى قالايدى. ءبىز ەمدەۋ، ىندەتتەن ساقتانۋ زاتتىق ماتەريالدارى ءوندىرىس قۋاتىن الدىمەن قالپىنا كەلتىرىپ جانە جوعارىلاتىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ كاسىپ تىزبەگى مەن قامداۋ تىزبەگىنىڭ ورنىقتىلىعىن قورعاپ، حالىقارانىڭ ىندەتپەن كۇرەسۋ سەلبەستىگى مەن دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ورنىقتىلىعىنا ۇلەس قوسامىز.
|
ءتىل پوليتسياسى قۇرىلا ما؟قازاقتىڭ ءتىلى 2124 44 پىكىر 23 ناۋرىز, 2020 ساعات 12:23ەسكى بيلىك مەملەكەتتىك ءتىلدى قورعاۋ مەن قولداۋعا قاتىستى ءۇش بىردەي كەمشىلىك جىبەردى. ءبىرىنشىسى كيريل جازۋىن قىزىل لينگۆيستەر بۇلدىرگەن كۇيىنەن ارىلتىپ، 28 ارىپكە كوشىرۋگە تىرىسقان جوق ەكىنشىسى بۇرىنعى وتارشىلدار تىلىندە ءبىلىم بەرەتىن ءبىلىم وشاقتارىن قازاقورىس ءتىلدى ارلاس مەكتەپكە اينالدىرىپ، ۇلتتىق ءتىلىمىز باسىم 7030 نەمەسە تەپەتەڭدىكتەگى 5050 پايىزدىق وقىتۋ جۇيەسىن ەنگىزۋدى ءجون دەپ تاپپادى ءۇشىنشىسى مەملەكەتتىك سالاداعى ءىس قاعازدارىن اۋدارما ءتىلى ارقىلى قازاقشا جۇرگىزىپ، ونىڭ ەسەسىنە بيزنەس پەن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ ءتىل قولدانۋ قىزمەتى مەن تۇتىنۋ اياسىن تەكسەرەتىن ءتىل پوليتسياسىن قۇرۋدى قاجەت ەتپەدى.ناتيجەسىندە وسىنىڭ بارلىعى ورىس ءتىلدى ازشىلىقتىڭ رف مەملەكەتتىك ءتىلىن عانا قاجەتىنە جاراتۋعا ۇستەمدىك بەرگىزىپ، قازاق ءتىلدى ورتانى قوس تىلدىلىككە ماجبۇرلەدى.لاتىن جازۋىنا كوشەمىز دەۋ كوز الداۋ. سەبەبى قازىرگى جۇرتقا ۇسىنىلىپ وتىرعان گرافيكا مەن ورفوەپيا بابالار ءتىلىنىڭ سويلەۋ اۋەزەسىن قالپىنا كەلتىرە الماي وتىر. ءارى ورىس ءتىلدى قازاقستاندىقتار دا لاتىن جازۋىنا كوشۋى شارت. كيريل جازۋىنا ۇلتتىق سويلەۋ تىلىمىزگە جاقىنداتىلعان لينگۆيستيكالىق رەفورمالىق وزگەرىس جاسالماي جاڭا جازۋدى ەش ەنگىزۋگە بولمايدى.ءۇش تىلدىلىك دەگەن ۇعىم ورىس ءتىلىنسىز تاجىك، ۇيعىر جانە وزبەك تىلىندە ءبىلىم بەرەتىن دياسپورالىق مەكتەپتەرگە قاتىستى قولدانىلۋى كەرەك. قازاق بالاسىنىڭ ورىس مەكتەبىنە بارۋىنا زاڭمەن توسقاۋىل قويۋتىن كەز جەتتى. ەگەر بەرەم دەۋشىلەر بولسا، بالاسىن ورىسشا وقىتقانى ءۇشىن مەملەكەتكە اقشا تولەسىن.ەگەر جاڭا پرەزيدەنت باسشىلىعى وتكەندەگى بيلىك نازاردان تىس قالدىرعان ءتىل پوليتسياسىن قۇرۋدى قولعا الاتىن بولسا، مەملەكەتتىك ءتىلىمىز بۇرىنعىداي مازاق ءتىلى بولماي، ناعىز قازاق تىلىنە اينالار ەدى.
|
ئەكبەرجان رېھىمنىڭ ھەربىي ئىشلار خاتىرىسىخەلق تورىئەكبەرجان رېھىمنىڭ ھەربىي ئىشلار خاتىرىسى2021.10.22 12:53 مەنبە: خەلق تورىخەلق تورى ئۇيغۇرچە قانىلىنىڭ 22ئۆكتەبىر بېيجىڭدىن بەرگەن تېلېگراممىسى: 10ئايدا، بورانچاپقۇن چىڭخەيشىزاڭ ئېگىزلىكىدىكى تاغلارنى قاپلاپ، ھاۋا بارغانسېرى سوۋۇشقا باشلىغانىدى؛ تاغدەريالارنىڭ ئىچكىرىسىدە، يېڭى ئەسكەرلەر سەپ تۈزۈپ، مەشىق قىزىپ كەتكەنىدى. 10ئاينىڭ 17كۈنى، مەشىقۋەزىپىسىنى ئاخىرلاشتۇرۇپ، قوراللىق ساقچى قىسىم مەلۇم قىسمىدا ھەربىي مەجبۇرىيەت ئۆتەۋاتقان ئۇيغۇر يېڭى ئەسكەر ئەكبەرجان رېھىم يان تېلېفونىنى ئېلىپ، قەشقەردىكى ئائىلىسىدىكىلەرگە سىنلىق تېلېفوندا مۇنداق دېدى: مەن بۇ يەردە ناھايىتى ياخشى تۇرۇۋاتىمەن، سەپداشلىرىم ھالىمدىن خەۋەر ئالىدۇ، ئۇلار بىلەن ناھايىتى ئىناق ئۆتۈۋاتىمىز، خاتىرجەم بولۇڭلار، ئۆزۈمنى ئوبدان چېنىقتۇرىمەن. ئەكبەرجان رېھىم بىلەن ئاپىسى ئامىنە سەيپىدىن سىنلىق كۆرۈشۈپ ئۆزئارا ئەھۋاللاشتى، ئېكراندىكى بىر ئائىلە كىشىلىرىنىڭ چىرايىدىن خۇشاللىق جىلۋىلەندى.بۇ يىل 21 ياشقا كىرگەن ئەكبەرجان رېھىم قەشقەرلىك ئۇيغۇر يىگىت بولۇپ، ھەربىي سەپكە كىرىشتىن ئىلگىرى ئەنخۇي تەبىئىي پەن ۋە سانائەت پەنلىرى داشۆسى ئىقتىساد ۋە باشقۇرۇش شۆيۈەنى ئۇچۇر باشقۇرۇش ۋە ئۇچۇر سىستېمىسى كەسپىنىڭ ئىككىنچى يىللىقىدا ئوقۇۋاتاتتى. ئەكبەرجان كىچىك ۋاقتىدىن باشلاپ ئۇشتۇمتۇت ھۇجم قاتارلىق ھەربىي تېمىدىكى كىنولارنى ياخشى كۆرەتتى، ھەربىي ئىشلار خەۋەرلىرى، دۆلەت مۇداپىئە پەنتېخنىكىسىغا كۆڭۈل بۆلۈپ، ھەربىي سەپكە كىرىش ئارزۇسى قەلبىدە بىخ سۈرگەنىدى.بوۋام ھەققانىيەت تۇيغۇسى ئىنتايىن كۈچلۈك ساقچى بولۇپ، دائىم ماڭا ئۆزىنىڭ خىزمەت ھاياتىدا كۆرگەنئاڭلىغانلىرىنى سۆزلەپ بېرەتتى، شۇنداقلا مېنىڭ ھەربىي سەپكە كىرىپ، دۆلەت چېگراسىنى قوغدايدىغان ياخشى جەڭچى بولۇشۇمنى ئۈمىد قىلاتتى. ئەكبەرجاننىڭ بوۋىسى مەمەت ئەمەتنىياز ئىلگىرى قەشقەردە تۈرمە ساقچىسى بولغان، بوۋىسىنىڭ كۈندىلىك سۆزھەرىكەتلىرى ئەكبەرجانغا ئاكتىپ تەسىر كۆرسەتكەن. يەتتە يىل ئىلگىرى، بوۋىسىنىڭ ئالەمدىن ئۆتكەنلىكى ئەكبەرجانغا قاتتىق تەسىر قىلغان، قەلبىدىكى ئەسكەر بولۇش ئارزۇسى ئاستائاستا ھەربىي سەپكە قاتنىشىپ، ۋەتەنگە جاۋاب قايتۇرۇش قەتئىي ئىرادىسىگە ئايلانغان. شۇنىڭدىن كېيىن، ئۇ ئۆزىنىڭ ھەربىي سەپكە كىرىش ئارزۇسى ئۈچۈن جاسارەت بىلەن ئىلگىرىلىدى.ئائىلىسىدىكىلەرنىڭ ئىلھام بېرىشى ۋە قوللىشى بىلەن ئەكبەرجاننىڭ ئىمتىھان بېرىپ ھەربىيلىككە قاتنىشىش نىشان ىتېخىمۇ مۇستەھكەملەنگەن.كۆڭۈل قويۇپ ئىشلىسەڭ ئەجرىڭ يەردە قالمايدۇ. 2020يىلى، ئەكبەرجان قالتىس نەتىجە بىلەن ئەنخۇي تەبىئىي پەنۋە سانائەت پەنلىرى داشۆسىگە ئوقۇشقا كىرىدۇ. ئۇ تەنتەربىيەگە پۈتۈن ۋۇجۇدىنى ئاتىغاندىن سىرت، ئىجتىمائىي پائالىيەتلەرگە قاتنىشىشنىمۇ ياخشى كۆرىدۇ. مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان مەزگىلدە، ئۇ ئوقۇغۇچىلار ئۇيۇشمىسى، مەكتەپ ئۇسسۇل ئەترىتى، ۋاسكېتبول كوماندىسى قاتارلىق ئىجتىمائىي تەشكىلاتلارغا قاتنىشىدۇ. بۇ جەرياندا ئۇ مەكتەپ ئۇسسۇل مۇسابىقىسىدە 2دەرىجىلىك مۇكاپاتقا ئېرىشىدۇ. كېيىنچە يەنە تۈرلۈك مۇسابىقىلەرنى ئۇيۇشتۇرۇپ، پىدائىيلار پائالىيىتىگە ئاكتىپ قاتنىشىدۇ، ئوقۇغۇچىلارغائەلا مۇلازىمەت قىلىپ، ئوقۇتقۇچى ۋە ئوقۇغۇچىلارنىڭ بىردەك ياقتۇرۇشىغا ئېرىشىدۇ.باشقىلارغا ياردەم بېرىشنى خۇشاللىق دەپ بىلىدىغان، ھەربىي سەپكە قاتنىشىشقا تەشنابۇ يىگىت مەكتەپكە كىرىشى بىلەنلا ئۆزىنىڭ يېتەكچى ئوقۇتقۇچىسىغا ھەربىي سەپكە كىرىش ئارزۇسى بارلىقىنى ئېيتىدۇ. ئەكبەرجان تىلغا ئېلىنسىلا، يېتەكچى ئوقۇتقۇچىۋاڭ جۈەن مۇئەللىم ناھايىتى پەخىرلىنىپ مۇنداق دېدى:ئەكبەرجان رېھىمنىڭ كىشىلەرگە بەرگەن تۇنجى تەسىرى قىزغىن، ئوچۇقيورۇق ۋە كۆتۈرەڭگۈلۈك بولۇپ، ئۇ ئەنخۇي ئۆلكىسى خۇەينەن شەھىرى يېڭى ئەسكەر قوبۇل قىلىشنى باشلىغانلىقىدىن خەۋەر تاپقاندىن كېيىن، ئەسكەرلىككە قوبۇل قىلىشنىڭ ئەڭ يېڭى شەرتلىرىگە دىققەت قىلىپ، قىسىمغا كىرىش ئۈچۈن ياخشى تەييارلىق قىلىشقا باشلايدۇ.2021يىلى مەملىكەت بويىچە ئەسكەر قوبۇل قىلىش خىزمىتى باشلانغاندىن كېيىن، شۇ جايدا مول مەزمۇنلۇق ئەسكەر قوبۇل قىلىش تەشۋىقات پائالىيىتىنى قانات يايدۇرىدۇ. ئارمىيە بىلەن يەرلىكنىڭ ئۆزئارا ماسلاشتۇرۇشى بىلەن پۈتۈن ئارمىيەدىكى ئىلغارلار، راكېتا ئارمىيەسىدىكىئون ياراملىق ئاۋانگارت ئەسكەرنىڭ بىرى بولغان خۇەينەنلىك پېشقەدەم ئەسكەر خۇ چاڭلىڭ ئەنخۇي تەبىئىي پەن ۋە سانائەت پەنلىرى داشۆسىگە كېلىپ، دۆلەت مۇداپىئەسى توغرىسىدا لېكسىيە سۆزلىدى، ئەكبەرجان ۋە ئۇنىڭ ساۋاقداشلىرى بۇنىڭدىن ئىنتايىن ھەيران بولۇپ، قەلبىدىكى ھەربىي سەپكە كىرىش ئوتى تېخىمۇ ئەۋج ئالدى. تەرتىپلىك دەم ئېلىش، تۈنىمەسلىك، يېمەكئىچمەكنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇش، چېنىقىشنى قەتئىي داۋاملاشتۇرۇشنى ئۆزىگە نىشان قىلغان ئەكپەرجاننىڭ سىيماسىنى ھەر كۈنى مەكتەپ يېنىك ئاتلېتكا مەيدانىدا كۆرگىلى بولاتتى. ئەكبەرجان ئەسكەر قوبۇل قىلىش سالامەتلىك تەكشۈرۈش شەرتىگە ئاساسەن، ئۆزىنى چېنىقتۇرۇش پىلانىنى باشلاپ، ئاخىرىدا سالامەتلىك تەكشۈرۈش، سىياسىي جەھەتتىن باھالاش، يېڭى ھەربىي مەجبۇرىيەت ئۆتەشتىن بۇرۇنقى مەشىقلەردىن ئوڭۇشلۇق ئۆتۈپ، خۇەينەن شەھىرىدىكى ئارمىيە ۋە يەرلىكتىكى ھەر ساھەدىكىلەرنىڭ قىزغىن ئۇزىتىشى ۋە كاپالىتى بىلەن پويىز ئارقىلىق چىڭخەيشىزاڭ ئېگىزلىكىگە ئاتلىنىپ، ھەربىي سەپكە كىرىش ئارزۇسىنى ئەمەلگە ئاشۇرىدۇ.10ئاينىڭ 19كۈنى، چىڭخەيدە قار ئۇچقۇنداپ، سوغۇق شىۋىرغان جاندىن ئۆتەتتى. ئەكبەرجان ۋە ئۇنىڭ سەپداشلىرى قاردا ھەربىي مەشىق قىلىپ، قارلىق ئېگىزلىكلەردە ئۆزىنىڭ ھەربىيلىكتىكى ئىزنالىرىنى قالدۇردى. ئەكبەرجان تۇرۇشلۇق يېڭى ئەسكەرلەر ليەنىدىكى پەيجاڭ جاڭ بىن مۇنداق دېدى: مەشق جەريانىدا ئۇ جاپادىن، ھېرىپچارچاشتىن قورقمىدى. تۇرمۇشتا، ئۇ يولداشلار بىلەن ئىتتىپاقلىشىپ، باشقىلارغا ياردەم بېرىشنى خۇشاللىق دەپ بىلدى. ئۇنىڭ چوقۇم بىر مۇنەۋۋەر ئىنقىلابىي ھەربىي بولىدىغانلىقىغا ئىشىنىمەن.
|
17 قاراشا 08:49نۇر سۇلتان. قازاقپارات قازاقپارات وقىرماندارىنا 2019 جىلعى 17 قاراشاعا ارنالعان كۇنتىزبەسىن ۇسىنادى.دۇنيەجۇزىلىك جولكولىك وقيعاسى ج ك و قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى2005 جىلدىڭ قازان ايىندا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس اسسامبلەياسىنىڭ رەزوليۋتسياسىنا 605 سايكەس، قاراشانىڭ ءۇشىنشى دەمالىس كۇنى دۇنيەجۇزىلىك جكو قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى رەتىندە بەلگىلەندى.دۇنيەجۇزىلىك جكو قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنىنىڭ ماقساتى جول كولىك وقيعالارىنىڭ قۇرباندارىن ەسكە الۋ جانە ولاردىڭ وتباسى مۇشەلەرىنە كوڭىل ايتۋ، سونداي اق مەملەكەت ۇكىمەتتەرىنە جانە جاۋاپتى ۇيىمدارعا بارلىق ازاماتتار ءۇشىن جول قوزعالىسى قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قاجەتتىگى تۋرالى تاعى دا ەسكە سالۋ.حالىقارالىق ستۋدەنتتەر كۇنىپراگادا 1939 جىلعى 17 قاراشادا نەمىس فاشيست باسقىنشىلارى اتىپ ولتىرگەن چەح پاتريوت ستۋدەنتتەرىن ماڭگى ەستە قالدىرۋ ءۇشىن پراگادا 1946 جىلى وتكەن دۇنيەجۇزىلىك ستۋدەنتتەر كونگرەسىندە بەكىتىلدى.قازاقستانداعى اۋىل شارۋاشىلىعى، تاماق جانە وڭدەۋ ونەركاسىبى قىزمەتكەرلەرى كۇنىقاراشانىڭ ءۇشىنشى جەكسەنبىسىندە اتاپ وتىلەدى. بۇل كۇنى تاڭنىڭ اتىسىنان كەشتىڭ باتىسىنا دەيىن دامىلسىز جۇمىس ىستەپ، بيداي مەن كوكونىس ءوسىرىپ، ءسۇت، ەت جانە باسقا دا تاماق ونىمدەرىن داستارحانعا ۇسىنۋشىلاردى قۇتتىقتايدى. بۇل ەگىستىكتەر مەن شارۋا قوجالىقتارى جۇمىسشىلارىنىڭ، اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپورىندارى باسشىلارى مەن ماماندارىنىڭ، عالىمدارىنىڭ، تاماق جانە قايتا وڭدەۋ ونەركاسىبى جانە اگروونەركاسىپتىك كەشەن قىزمەتكەرلەرىنىڭ مەرەكەسى.ازەربايجاننىڭ ۇلتتىق قايتا جاڭارۋ كۇنى1988 جىلى بۇل كۇنى باكۋدەگى لەنين الاڭىندا قازىر ازاتتىق الاڭى بۇرىنعى كەڭەس وداعى ورتالىق بيلىگىنىڭ تاۋلى قاراباقتاعى شيەلەنىسكە قاتىستى ساياساتىنا قارسى نارازىلىق ءبىلدىرىپ، ازەربايجاننىڭ ك س ر و قۇرامىنان شىعارىلۋىن تالاپ ەتكەن ۇراندار ايتىلدى.1837 جىلى 1724 قاراشا كۇندەرى يساتاي مەن ماحامبەت باستاعان كوتەرىلىسشىلەر جاسقۇستا حان جاساعىمەن شايقاستى.1993 جىلى گەيدار الييەۆ اتىنداعى ازەربايجان قازاقستان دوستىق قوعامى قۇرىلدى. قوعام قازاقستان مەن ازەربايجاننىڭ ەكىجاقتى ءوزارا قاتىناستارىنىڭ دامۋىندا ماڭىزدى ءرول اتقارىپ، استانا مەن باكۋ قالالارى اراسىندا دوستىق بايلانىستى نىعايتۋ ىسىنە ۇلەسىن قوسىپ وتىر.2005 جىلى قازاقستاننىڭ ورتالىق سپورت كلۋبىنىڭ الپينيزم جانە شىڭعا ورمەلەۋشىلەر كومانداسى انتاركتيدادا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تۋىن كوتەرىپ، سالتاناتتى تۇردە لاگەر اشتى. قازاقستان انتاركتيدا2005 سپورتتىق الپينيزم جانە شىڭعا ورمەلەۋشىلەر كومانداسى وڭتۇستىك پوليۋستەگى وسى ۋاقىتقا دەيىن ەشكىم باعىندىرماعان بەس قۇزار بيىكتىكتىڭ توبەسىنە تابان تىرەدى. ءسويتىپ، بۇل بيىكتىكتەرگە قازاقستان شىڭى، استانا شىڭى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى شىڭى، ءال فارابي شىڭى، وڭتۇستىك وليمپ بيىكتىگى دەگەن ات بەردى. وسىلايشا، انتراكتيدا كارتاسىندا جاڭادان شىڭدار پايدا بولدى.2010 جىلى الماتى قالاسىنداعى ك. كوجامجاروۆ اتىنداعى ۇيعىر مۋزىكالىق كومەديا تەاترىندا تانىمال قازاقستاندىق حورەوگراف، بالەت شەبەرى، ق ر حالىق ءارتىسى بولات ايۋحانوۆقا الەمدىك مادەنيەتتى دامىتۋعا قوسقان جەكە ۇلەسى ءۇشىن حالىقارالىق سوكرات سىيلىعىن سالتاناتتى تۇردە تابىستاۋ ءراسىمى ءوتتى. اتتى حالىقارالىق سوكرات سىيلىعى بۇل كاسىبي سالاداعى جەتىستىكتەردىڭ باعاسى، ەڭ جوعارى، حالىقارالىق دارەجەدە مويىندالعاندىقتىڭ بەلگىسى. بولات ايۋحانوۆ بۇل سىيلىقتىڭ قازاقستانداعى العاشقى لاۋرەاتى.2014 جىلى الماتىدا ق ر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىندە ق ر پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن مادەني مۇرا باعدارلاماسى اياسىندا قازاق فولكلورىنىڭ 100 تومدىق بالابار ءسوزىنىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى.2014 جىلى قوستانايدا زاعيپ اقىندار شىعارعان ولەڭدەردىڭ العاشقى جيناعى جارىققا شىقتى. سەزىمدەر كەمپىرقوساعى رادۋگا چۋۆستۆ دەپ اتالاتىن جاڭا كىتاپقا بۇكىل وبلىستاعى ەرەكشە توعىز اقىننىڭ شىعارمالارى كىردى.2016 جىلى ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى ەلباسىنىڭ مادەنيەت سالاسىنداعى جىل سايىنعى 75 مەملەكەتتىك ستيپەندياسى بەكىتىلدى. ستيپەنديانىڭ اي سايىنعى كولەمى 20 ا ە ك.2016 جىلى قوستاناي وبلىسىنىڭ قوستاناي مەن تاران اۋداندارى مەن رۋدنىي قالاسىنىڭ شەكاراسىنا وزگەرىس ەنگىزىلدى. جالپى اۋدانى 5288 گەكتار بولاتىن قوستاناي جانە تارانوۆ اۋداندارىنىڭ جەر بولىگىن وبلىستىق ماڭىزى بار قالا رۋدنىي شەكاراسىنا قوسۋ ارقىلى ارقىلى وزگەرىس ەنگىزگەن بولاتىن.2017 جىلى گولليۆۋدتاعى بايقاۋىندا ديماش قۇدايبەرگەننىڭ ورىنداۋىنداعى ءان بەينەويىنىنا ۇزدىك ساۋندترەك رەتىندە جەڭىسكە جەتتى.2017 جىلى قازاقستاندىق شاحماتشى، ءتورت دۇركىن الەم چەمپيونى، حالىقارالىق گروسسمەيستەر دينارا ءسادۋاقاسوۆا ي ن ي س ە فتىڭ قازاقستانداعى ۇلتتىق ىزگى نيەت ەلشىسى اتاندى.
|
ەڭ كوپ حاديس ريۋايات ەتكەن ساحابالار كىمدەر؟ . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 07:00 20200810 : :.3207پايعامبارىمىز س.ا.ۋ. قايتىس بولعاندا ساحابالاردىڭ سانى شامامەن 114 000 مىڭ ەدى دەسەك، ولاردىڭ ىشىندە تەك 10001500 شاقتىسى عانا حاديس ريۋايات ەتكەن ەكەن. بۇلاردى ريۋايات ەتكەن حاديستەرىنىڭ سانىنا قاراي كەيىنگى حاديس عالىمدارى: مۋقيللۋن جانە مۋكسيرۋن دەپ بولگەن. از حاديس جەتكىزگەندەر جانە كوپ حاديس جەتكىزگەندەر.مۋقيللۋن ساناتىنا 1000 حاديستەن تومەن حاديس ريۋايات ەتكەن ساحابالار جاتادى. كەي عالىمدار مۇنى 700 حاديسپەن شەكتەيدى. ولاي بولعان جاعدايدا، 700 حاديستەن از ريۋايات ەتكەن ساحابا مۋقيللۋندار قاتارىنان.مۋكسيرۋن قاتارىنا 1000 حاديستەن استام حاديس ريۋايات ەتكەن ساحابالار جاتادى. كەي حاديس ماماندارى مۇنى 700 سانىنان باستاسا، كەي عالىمدار 1500 سانىن نەگىزگە العان. وسىعان وراي، كەي دەرەكتەردە ەڭ كوپ حاديس ريۋايات ەتكەن ساحابالاردىڭ سانى التى دەپ كورسەتىلسە، كەي دەرەكتەردە جەتى، ال كەي مالىمەتتەردە 9 دەپ ايتىلادى.ەڭ كوپ حاديس ريۋايات ەتكەن ساحابالار كىمدەر؟مۋكسيرۋن كاتەگورياسىنا جاتاتىنداردى 700 حاديستەن باستاپ ەسەپتەيتىن بولساق، ەڭ كوپ حاديس ريۋايات ەتكەن ساحابالاردىڭ سانى توعىز. ولاردىڭ ەسىمدەرى تومەندەگىدەي:ساحابا ءابۋ ھۋرايرا ابدۋرراحمان يبن ساحر ءادداۋسي ر.ا.. ريۋايات ەتكەن حاديستەر سانى: 5374 حاديس.ابدۋللا يبن ومار ازىرەتى وماردىڭ ۇلى. ريۋايات ەتكەن حاديستەر سانى: 2630 حاديس.اناس يبن ماليك. ريۋايات ەتكەن حاديستەر سانى: 2286 حاديس.مۇمىندەردىڭ اناسى ايشا ر.ا. ءابۋ باكىردىڭ قىزى، پايعامبارىمىزدىڭ جۇبايى. ريۋايات ەتكەن حاديستەر سانى: 2210 حاديس. يمام احمەتتىڭ ءمۇسنادىندا 2403 حاديس دەلىنگەن.ابدۋللا يبن ابباس ر.ا.. ريۋايات ەتكەن حاديستەر سانى: 1660 حاديس. يمام احمەتتىڭ ءمۇسنادىندا 1696 حاديس دەلىنگەن.جابىر يبن ابدۋللا ر.ا.. ريۋايات ەتكەن حاديستەر سانى: 1540 حاديس.ابۋ ءسايد ءالحۋدري ر.ا.. ريۋايات ەتكەن حاديستەر سانى: 1170 حاديس.ابدۋللا يبن ءماسۋد ر.ا.. ريۋايات ەتكەن حاديستەر سانى: 848892 حاديس ارالىعىندا.ابدۋللا يبن ءامىر يبن اس ر.ا.. ريۋايات ەتكەن حاديستەر سانى: 700722 حاديس ارالىعىندا. :.. ..كەلۋ قاينارى: :...?521237010
|
شۆلگەي ئارقىلىق روھىي بېسىم سەۋىيەسىنى ئۆلچىگىلى بولىدىكەنمۇھەررىر: رىزۋانگۈل نۇرۇللا مەنبە: تىيانشان تورى 20180712 10:23تۇرمۇشتا بېسىم ئېغىر بولسا، روھىي بېسىممۇ ئېغىر بولىدۇ، بۇ ھازىرقى زامان كىشىلىرى دۇچ كېلىۋاتقان ئورتاق كېسەللىك. يېقىندا، ئاۋسترىيە ئالىملىرى يېڭى بىر تۈرلۈك تېخنىكىنى كەشىپ قىلغان، ئۇلار شۆلگەي ئارقىلىق كىشىلەرنىڭ روھىي بېسىم سەۋىيەسىنى ئۆلچەپ چىققان.ئاۋسترىيە ۋىيېننا تېببىي داشۆسى تەتقىقاتچىلىرى 66 پىدائىينى سىناققا تەكلىپ قىلغان، بۇلارنىڭ ئىچىدىكى 40 كىشىدە خىزمەت بېسىمى زىيادە ئېغىر بولغانلىقتىن كەسپىي بۇرۇقتۇرما بولۇش ھالىتى شەكىللەنگەن. تەتقىقاتچىلار پىدائىيلارنى ئىككى گۇرۇپپىغا ئايرىغان ھەمدە سوئالجاۋاب شەكلى ئارقىلىق ئىككى گۇرۇپپىدىكى كىشىلەرنىڭ خىزمەت بېسىمى سەۋىيەسىنى سېلىشتۇرۇپ چىققان. ئۇنىڭدىن كېيىن، تەتقىقاتچىلار ئەتىگەن، چۈش ۋە كەچتە سىناققا قاتناشقان پىدائىيلارنىڭ شۆلگىيىدىن ئەۋرىشكە ئېلىپ كورتىسول سەۋىيەسىنى ئۆلچەپ چىققان. نەتىجىدە بايقىلىشىچە، روھىي بېسىمى ئېغىر، كەسپىي بۇرۇقتۇرما بولۇش ھالىتى شەكىللەنگەن پىدائىيلارنىڭ ئەتىگەن ئورنىدىن تۇرغاندا ۋە ئۇخلاشتىن بۇرۇنقى ئىككى ۋاقىتتىكى كورتىزول سەۋىيەسى ناھايىتى يۇقىرى چىققان. كورتىزول سەۋىيەسى بولسا بېسىمغا تاقابىل تۇرىدىغان بىر خىل ھورمون. ئېغىر بېسىم ئاستىدا ئادەم بەدىنى كورتىزول ئاجرىتىپ چىقىرىپ ياللۇغنى پەسەيتىدۇ، بۇ چاغدا كورتىزول سەۋىيەسى يۇقىرى بولىدۇ. دەسلەپكى تەجرىبىدە كۆرسىتىلىشىچە، بۇ خىل ئۇسۇل قان تەكشۈرۈشىگە قارىغاندا ئەۋزەللىككە ئىگە بولۇپ، تۆت سائەت ئىچىدىلا خەتەرلىك بېسىم سەۋىيەسىنى ئۆلچەپ چىققىلى بولىدىكەن، بۇنىڭ توغرىلىق نىسبىتى 100 كە يېتىدىكەن.ئادەمنىڭ خىزمەت بېسىمى زىيادە ئېغىر بولسا بىۋاسىتە ئۇيقۇ ناچارلىشىدۇ، باش ئاغرىيدۇ، ئىممۇنىتېت كۈچى تۆۋەنلەپ كېتىدۇ، ئۇزۇن مۇددەت بېسىم ھالىتىدە تۇرغاندا يۈرەك كېسىلى قاتارلىق كېسەللىكلەرگە گىرىپتار بولۇش خەۋپى ئېغىرلاپ كېتىدۇ. ئىستاتىستىكا قىلىنىشىچە، ئۈچتىن بىر قىسىم كەسپىي خادىم بۇرۇن كەسپىي بۇرۇقتۇرما بولۇش ھالىتىنىڭ زىيىنىغا ئۇچرىغان ئىكەن. تەتقىقاتچىلار مۇنداق دېدى: يېڭى تېخنىكا ئۇسۇلى دوختۇرلارنىڭ بىمارلارنىڭ كېسەللىك ئەھۋالىنى تېخىمۇ ياخشى چۈشىنىشىگە قولايلىق يارىتىپ بېرىدۇ ھەمدە ئۇلارغا تېخىمۇ ياخشى ياردەم بېرەلەيدۇ.
|
ايگۇل ۋايسوۆا 10 ءساۋىر، 2012ايدىڭكۇننڭ امانىندا جاقىنىڭىزدى جوعالتىپ الساڭىز، نە ستەيسز؟! ارينە، شارق ۇرىپ زدەۋ سالاسىز. مۇنداي جاعدايدا نە ستەۋ قاجەت؟ ەندەشە، ەسڭزدە بولسىن.استانا قالالىق شك ستەر دەپارتامەنتنە ادام جوعالعانى جونندە شامامەن كۇننە بەس ارىز تۇسەد ەكەن. جاقسىسى، تاۋلككە جەتپەيتن ۋاقىتتىڭ شندە جوعالعان ادامنىڭ حابارى شىعىپ، ارىز تۇسسە دە، س تركەلمەيد. براق، زءتۇزسز جوعالىپ جاتقاندار دا جوق ەمەس. جوق زدەگەن، زدەۋ سالامىز، كورگەنبلگەندەر بولسا، بايلانىسىڭىزدار دەگەن ماتندەگ باعانالارعا جاپسىرىلعان حابارلاندىرۋلار قالادا جي ۇشىراسادى. ونى ايالدامالاردا، كوپشلك جينالاتىن ورىنداردا كەزدەسترەمز. براق، ءمان بەرپ وقىپ جاتاتىندار سيرەك. جوق زدەگەنگە بۇل دا ازدىق ەتەد. مۇنداي جاعدايدا 102 تەلەفونىمەن حابارلاسىڭىز. جوعالعان ادامنىڭ سىرتقى بويپشن, بەتالپەت, شاشىنىڭ ءتۇس, ەرەكشە بەلگلەرن ايتىپ، ارىز تولتىرىڭىز. سونىمەن قاتار سول كۇن كيپ كەتكەن كيمن ەسكە ءتۇسرڭز. ونىڭ قول ساعاتى، سومكەس, كوزلدرك، كلت تاعى باسقا زاتتارى بولسا، جاسىرماي ايتىڭىز. جاقىندارىڭىزدىڭ سوڭعى كەزدە تۇسكەن سۋرەتتەرن ساقتاۋدى ادەتكە اينالدىرىڭىز.بد مالمەتتەرنە سۇيەنسەك، كوپ جاعدايدا اقىلەسندە كەمدك بار ناۋقاستار ۇينەن شىعىپ كەتپ، اداسادى ەكەن. ونداي ۇمىتشاق تۋىسقانىڭىز بولسا، ونىڭ اتىءجون مەن تۇرعىلىقتى مەكەنجايىنىڭ، بايلانىس تەلەفوندارىنىڭ دەرەگن جازعان قاعازدى قالتاسىنا سالىپ قويىڭىز. سونىمەن برگە جاسوسپرمدەردڭ دە ۇينەن كەتپ قالۋ فاكتلەر تركەلگەن. شك ستەر دەپارتامەنتندەگ قىزمەتكەرلەر مىنا بر جاعدايدى ايتتى. باسقا قالادان كوشپ كەلگەن بالا جاڭا جەرگە ۇيرەنسە الماي، اتااناسىنا ايتپاستان تۋعان قالاسىنا كەتپ قالعان ەكەن. سابىلىپ زدەگەن ينسپەكتورلاردىڭ جۇمىسىن بىلاي قويعاندا، تۋعاندارىنىڭ قينالىسىن ەلەستەتپ كورڭز. مۇنداي جاعدايدى بولدىرماس ءۇشن بالاڭىزدىڭ منەزندەگ ءاربر وزگەرستەرد نازاردان تىس قالدىرماڭىز. كەيدە تۇرمىستىڭ ۇساقتۇيەك كيكلجڭدەرنەن كەين دە اشۋعا باسقان بالا ۇيدەن كەتپ قالىپ جاتادى. سوندىقتان دا سوڭعى تاۋلكتە بولعان وقيعالاردى رەترەتمەن ەسكە ءتۇسرپ، ونى زدەۋش ينسپەكتورلارعا تاپتشتەپ ايتىپ بەرگەن ءجون. كەيدە سز ءمان بەرمەگەن مالمەتتڭ ادامدى زدەۋدە شەشۋش ءمان بولۋى مۇمكن.ادامدار ينە ەمەس، جوعالىپ كەتپەيد دەسەك تە، اينالامىزدا بولىپ جاتقان وقيعالارعا بەيجاي قاراماعان دۇرىس. مۇمكن، جانجاعىنا جالتاقتاي قاراپ، بر جەرد اينالسوقتاپ جۇرگەن ەگدە كس اداسىپ قالعان جان شىعار. نەمەسە بەيمەزگل ۋاقىتتا كوشەدە كەزدەسكەن بالانى ۇيندە اتاانالارى كۇتپ وتىرعان بولار.باعانادا جاپسىرىلعان زدەۋ پاراقشاسىنا زەر سالىپ قاراڭىز، مۇمكن ونى بر جەردە كورگەن بولارسىز. مۇنىڭ ءبار جوعالعان جانداردىڭ تۋىستارىمەن قاۋىشۋىنا سەپتگ تيەد. تەك، مۇنى بوتەننڭ قايعىسى دەپ، سىرت اينالماڭىزقاڭىراپ نەگە بوس تۇرادى؟الەمدى ماحاببات ەمەس، مەيىرىم قۇتقارادىتارازىدان جەۋ توقىراۋدىڭ باستاۋىقالا ءتۋريزمىنىڭ جاڭا تىنىسىنۋرحات : 3 جىل بۇرىننۋرىم كۋانىش اگانى يزدەيمين ەسترادا جۋلدىزى.نۋرىم اگانى كورگيم كەلەدي كوزبە كوز.سەبەبي نۋرىم اگا سۋيكتي انشيم.مەنين ەسيميم نۋرحات.سيزدەردەن وتينەريم حابارلاسىنىزدارشى 77058219255
|
ئاق غازبېقىپ، بېيىش ناخشىسىنى ياخشى ئېيىتىش20181206 15:46:22 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسىبۇ يىل شىنجاڭ كەسپىي داشۆسىنىڭ قاراقاش ناھىيەسىنىڭ كۇيا بازىرى ھالۇ كەنتىدە تۇرۇشلۇق ئەلرايىنى بىلىش، ئەلگە نەپ يەتكۈزۈش، ئەلنى مايىل قىلىش خىزمەت ئەترىتى شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ ئىش كۆرۈپ، شۇ جاينىڭ تەبىئىي بايلىق ئەۋزەللىكىنى تولۇق جارى قىلدۇرۇپ، ئەنخۇيدىكى ئاق غاز باقمىچىلىق كارخانىسىنى ھالۇ كەنتىگە ماكانلاشتۇرۇپ، نامرات ئائىلىلەرنى غاز بېقىش تېخنىكىسىنى ئۆگىنىشكە يېتەكلەپ، كىرىمىنى ئاشۇردى.قاراقاش ناھىيەسىنىڭ كۇيا بازىرى ھالۇ كەنتىدىكى نۇرلۇق يول چارۋا مال ۋە ئۆي قۇشلىرى باقمىچىلىق كەسپى ھەمكارلىق كوپىراتىپىنىڭ باقمىچىسى ئابلىكىم ئەنۋەر ئەتىگەندىلا ئالدىراش بولۇپ كەتتى. ئۇ باشقا باققۇچىلار بىلەن بىللە ئاق غازنى كۆلچەككە ھەيدەپ كىرىپ، غازلارنى يۇيۇپ تازىلىدى، ئاق غازلار ئۈچۈن ئەتىگەنلىك ئوزۇق تەييارلىدى. 6 يىل بۇرۇن، ئابلىكىم ئەنۋەر كەنتتە توخۇ فېرمىسى قۇرغان بولۇپ، باقمىچىلىق تېخنىكىسى كەمچىل بولغاچقا، باشقۇرۇشقا سەل قارىغانلىقتىن زىيان تارتىپ، باقمىچىلىقتىن قول ئۈزگەنىدى. بۇ يىل6 ئايدا، شىنجاڭ كەسپىي داشۆسىنىڭ ئەلرايىنى بىلىش، ئەلگە نەپ يەتكۈزۈش، ئەلنى مايىل قىلىش بويىچە كەنتتە تۇرۇشلۇق خىزمەت ئەترىتى ئەنخۇيدىن ئاق غاز باقمىچىلىق كارخانىسىنى كىرگۈزدى. بۇنىڭ بىلەن، ئابلىكىم ئەنۋەر يەنە كونا كەسپى بىلەن شۇغۇللاندى. ئۇ مۇنداق دېدى: 2012 يىلى تېخنىكا بىلمىگەچكە زىيان تارتقانىدىم. بۇ يىل خىزمەت ئەترىتىنىڭ ياردىمىدە، ئەنخۈيدىكى ئاق غاز باقمىچىلىق كارخانىسى كەنتىمىزگە كىردى. ئۇلارنىڭ قوللىشى بىلەن ھازىر ئىشەنچكە تولدۇم.ھالۇ كەنتىدىكى كىشى بېشىغا توغرا كېلىدىغان تېرىلغۇ يەر كۆلىمى پەقەت 0.6 مو بولۇپ، كەنتتىكى 701 ئائىلىلىك دېھقان ئىچىدە ئارخىپ تۇرغۇزۇلۇپ كارتا بېجىرىلگەن نامرات ئائىلە 403. ئەنخۇيدىن كەلگەن غاز باقمىچىلىق كارخانىسىنىڭ مەسئۇلى جياڭ خۇەيمىڭ كەنتكە كىلىپ تەكشۈرگەندىن كېيىن سىناپ بېقىش پوزىتسىيەسى بىلەن كەنتتە ئاق غاز باقمىچىلىقىنى نۇقتىدا سىناق قىلىش خىزمىتىنى باشلىدى. جياڭ خۇەيمىڭ مۇنداق دېدى: بىزنىڭ مەخسۇس غاز بېقىش تېخنىكىمىز بار. تەكشۈرۈش ئارقىلىق، بۇ يەرنىڭ غاز بېقىشقا ماس كېلىدىغانلىقىنى بايقىدۇق، خىزمەت ئەترىتىمۇ بىزنى يېقىندىن قوللاپ، نۇرغۇن مەسىلىلەرنى ھەل قىلىپ بەردى. باقمىچىلىق ئىشچىلىرى تېخنىكا بىلمىگەندە، ئۇلار تەربىيەلەشكە ياردەم بەردى، خىزمەتلەرنى ناھايىتى ياخشى ئىشلىدى.6ئاي ۋاقىت ئۆتۈپ كەتتى. ھالۇ كەنتىدىكى ئاق غاز باقمىچىلىقى جياڭ خۇەيمىڭنىڭ ئويلىغىنىدىنمۇ ئوڭۇشلۇق بولدى. بۇ ئۇنىڭ كەلگۈسىگە بولغان ئىشەنچىسىنى ئاشۇردى. ئۇ مۇنداق دېدى: كېيىنكى قەدەمدە، ھۆكۈمەت ۋە خىزمەت ئەترىتىنىڭ قوللىشى بىلەن يىللىق غاز باقمىچىلىق كۆلىمىنى 2 مىليونغا يەتكۈزۈپ، تېخىمۇ كۆپ نامرات ئائىلىلەرگە ئىش ئورنى يارىتىپ بېرىمىز. نامرات ئائىلىلەرگە غاز بېقىش تېخنىكىسىنى ئۆگىتىپ، شىركەت پايدا ئېلىش بىلەن بىللە، تېخىمۇ كۆپ نامرات ئائىلىلەرنىڭ نامراتلىقتىن قۇتۇلۇشىغا تۈرتكە بولىمىز.خىزمەت ئەترىتىنىڭ باشلىقى ئەركىن ئەنۋەر مۇنداق دېدى:ئىلمىي باقمىچىلىق كۆلىمىنى يەنىمۇ زورايتىپ، تېخىمۇ كۆپ نامرات ئائىلىلەرنىڭ باقمىچىلىق تېخنىكىسىنى ئۆگىنىشىگە تۈرتكە بولۇپ، كىرىمىنى ئاشۇرۇپ، نامراتلىق نىسبىتىنى تۆۋەنلىتىپ، ئاخىرىدا نامرات ئائىلىلەرنىڭ ئۆز جايىدا ئىشقا ئورۇنلىشىش، ئۆز قەرەلىدە نامراتلىقتىن قۇتۇلۇش مەسىلىسىنى ھەل قىلىمىز.
|
23 قازان 14:55نۇرسۇلتان. قازاقپارات قازاقستاندا بۇگىنگى تاڭدا 120130 قار بارىسى بار.بۇل تۋرالى ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ماعزۇم مىرزاعاليەۆتىڭ پاراقشاسىندا جازدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.بۇگىن، ياعني 23قازان كۇنى حالىقارالىق قار بارىسى كۇنى اتالىپ وتۋدە. قازاقستاندا 120130 باس ءىلبىس بار دەسەك، ولاردىڭ سانى جىل سايىن ازايىپ كەلەدى. بارىستىڭ فوتوتۇزاققا ءتۇسىپ قالاتىن سيرەك كادرلارى جىرتقىش اڭنىڭ پوپۋلياتسياسىن زەرتتەۋدە وتە باعالى. مۇنداي اتاۋلى كۇن قار بارىسى مەن ونىڭ مەكەن ەتۋ ورتاسىن ساقتاپ قالۋ پروبلەماسىنا قوعام نازارىن كوبىرەك اۋدارۋعا سەپتىگىن تيگىزەتىنىنە سەنەمىن، دەپ جازدى مينيستر.قار بارىسى نەمەسە ءىلبىس ورتالىق ازيانىڭ تاۋلارىندا، سولتۇستىك ءۇندىستان، پاكىستان، بايكال، تيبەت وڭىرلەرىن مەكەندەيتىن مىسىق تۇقىمداس اڭنىڭ ءتۇرى. تۇركى تىلدەس جانە كوشپەندى ەلدەر ءۇشىن، بارىس ۇلتتىق تاڭبا. قازاق حالقى ەجەلدەن بارىستىڭ تەكتىلىگىن، باتىلدىعىن، ايلالىلىعىن ءپىر تۇتقان. ءداستۇرلى جىل ساناۋىمىزدىڭ ءۇشىنشى جىلى بارىس جىلى.بارىس نۇرسۇلتان مەن الماتى قالالارىنىڭ ءتولتاڭبالارىندا بەينەلەنگەن. قار بارىسىنىڭ بارلىق جەردە سانى وتە از. تەك باسقا جەردەن قاراعاندا الماتى قورىعىندا جيىرەك كەزدەسەدى. ىلە الاتاۋىندا 3035، تەرىسكەي الاتاۋىندا 23، كەتپەندە 23 بارىس تىرشىلىك ەتەدى. عاسىردىڭ 6080 جىلدارى كۇنگەي الاتاۋىندا ونىڭ ىزدەرى ءجيى كەزدەسەتىن. سول جىلدارى جوڭعار الاتاۋىندا 50 بارىس تىرشىلىك ەتتى، ال ساۋىردا ىزدەرى عانا كورىندى. باتىس تيانشاندا سيرەك، اقسۋ جاباعىلى قورىعىندا 23 بارىس ءومىر سۇرەدى. عاسىردىڭ 7080 جىلدارى قازاقستاندا بارلىعى 180200 دەي بارىس بار ەكەندىگى انىقتالدى. ال قازىردە بۇل كورسەتكىش 130 داي عانا. قار بارىسىنىڭ تارالۋ ايماعى تارىلىپ، سانى كەمىپ بارا جاتىر.
|
قازاق جەرى ەشكىمنىڭ جەكە مەنشىگى بولماسىن!جەر داۋى 2511 2 پىكىر 29 ناۋرىز, 2021 ساعات 19:14وتىز جىلدىق تاۋەلسىزدىك تاريحىمىزدا قوردالانعان، شەشىمىن ءالى تاپپاعان ماڭىزدى ماسەلەلەر ءبىزدىڭ ەلدە وتە كوپ. الايدا، ەڭ نەگىزگىسى جانە بۇدان ءارى ساعىزداي سوزۋعا بولمايتىن، ەكى ۇلكەن ماسەلەمىز بار. ول ءتىل مەن جەر!وتكەن اپتادا، حالقىمىز كوپتەن كۇتكەن، قۇرامىنا كىمدەر كىرەر ەكەن دەپ الاڭداپ وتىرعان، جەر كومميسياسى ءبىرىنشى وتىرىسىن باستادى. تىرناقالدى وتىرىسى جامان بولعان جوق دەپ تۇيدىك. الايدا جەر داۋىن شەشپەك بولىپ جينالعان القا مۇشەلەرىنە، ەلدىڭ كوكەيىندە كولدەي تاسىپ تۇرعان، سۇراق پەن ۇسىنىسى از ەمەس ەكەنىن، اۋلەمەتتىك جەلىلەردە جەلدەي ەسىپ تۇرعان ماقالالار مەن ۆيديواۋديو ۇندەۋلەردەن بايقاپ وتىرمىز.ءبىزدىڭ دە وسى تاراپتا ايتار ويمىزبەن قاتار، ۇسىنىس ءوتىنىشىمىز دە بار ەكەنى، ءبىراز ەلگە ءمالىم بولار. بۇرىن دا سانامىزدا ەلىم مەن جەرىمنىڭ بولاشاعىنا الاڭداۋشىلىق بولعان جان رەتىندە، قوعامدا ءوتىپ جاتقان تولقىنداردان تىس قالماي جۇرگەن ەدىك. وتكەن 2016 جىلدان بەرى، جەر داۋى بۇرق ەتە قالعان كۇننەن باستاپ، ءبىز دە بەل شەشە ارالاسىپ، مەملەكەتتىك قۇرىلىمدارعا، اسىرەسە اۋىلشارۋاشىلىق مينىستىرلىگىنە، ۇسىنىسحاتتار مەن قوسا الەۋمەتتىك جەلىلەردەپىكىر ءبىلدىرىپ كەلەمىز.ال ەندى سول القا وتىرىسىنان بايقاعان، تۇيگەنىمىزدى، قوسىمشا سول كىسىلىلەرگە ۇسىنىس تالابىمىزدى اتاپ وتەيىك.2016 جىلدان بەرى، ايقىن ەكى نارسە كورىندى.ءبىرىنشىسى وتىز جىلدا بيلىك قانشا جەردەن قازاقستاندىق قوعام جاساقتاعىسى كەلىپ تىرىسسا دا، جەرگە تەك قازاق ۇلتىنىڭ وكىلدەرى الاڭدايتىنى انىق كورىندى. وسىنى ميتينگىلەر مەن كەيىنگى جازعانايتقان ماقالا تىلەكتەر لەگى ايقىندادى. ونىڭ ىشىندە، كوپشىلىگى قازاق ءتىلدى قازاقتار ەكەنى دە جالعان ەمەس!ەكىنشىسى ەل تىلەگى قازاق جەرى ەشكىمنىڭ جەكەمەنشىگىندە بولماۋ كەرەگىن، مەيلى اتاباباسىنان بەرى قازاق بولسىن، سونىمەن قوسا شەت ەلدىك كومپانيالار مەن جەكە تۇلعالارعا جالعا بەرىلمەۋ كەرەكتىگىن انىق كورسەتتى. وسىنىڭ استىنا، اۋىلشارۋاشىلىعىنا ارنالعان جەر تەلىمدەرى، دەپ انىقتاپ قويالىق.وسى تىلەكتى پرەزيدەنتىمىز قج.ك.توقاەۆ وتكەندە اشىق جاريالاپ، بۇلجىماس زاڭ رەتىندە بەكىتۋ ءۇشىن، ماجىلىسكە ۇسىنىس كىرگىزگەنىنە، ەل قاتتى قۋاندى. ەندى وسىنى ءمور باسىپ، بەكىتسە دەگەن تىلەك ەل كوكەيىندە تۇرعانىن دا بايقاپ ءجۇرمىز.جەر داۋىنا ءتۇيىن قويار ماقساتقا ۇمتىلعان العاشقى جولداعى وسى القاكومميسيانىڭ شەشىمدەرى بولار دەپ كۇتىپ وتىرعان حالىقتىڭ ءۇمىتى اقتالالسا يگى بولار.ءبىرىنشى وتىرىستىڭ وزىندە، وزەكتى كوپ شارۋا اتالدى. كوردىك. ەستىدىك. قۋاندىق.الايدا الماسبەك سادىرباەۆ سىندى ءسوز ويناتىپ بۇرمالاۋدىڭ شەبەر اكتەرى باۋىرىمىزدىڭ جەر جەكەمەنشىگىن لوببيروۆات ەتىپ، لاتيفۋنديا مەن اشم اينالاسىنداعى قازاق جەرىن تاۋار رەتىندە قولدانىسقا كىرگىزىپ جىبەرۋگە قۇشتار توپتاردىڭ اششى داۋىستى رۋپورى ەكەنىن كورىپ وتىرىپ، نالىعانىمىز دا راس.ول ويلارى بولا قويماس. وسى قالىڭ قازاق بولدىرماس. بىزدە ۇلەس قوسارمىز.ەندىگى القا كەڭەسىندە، كونتسەپتۋالدى ماڭىزدى باعىتتاردى ايقىنداپ، ءار مۇشە اشىق تۇردە داۋىسقا سالىپ، شەگەلەپ الىپ، سول تۇعىردى نەگىزگە الا وتىرىپ، ءارى قاراي مامان زاڭگەرلەر، ءار باپتى سارالاپ وتىرا وزگەرىستەردى ۇسىنسا، ءىس ناتيجەلى بولاتىنىنا كۇمان جوق.ەندى كونتسەپتۋالدى تۇعىرلار جايىن ءتىزىپ كورەلىك.1. اشىق كاداستر.3. بىرىڭعاي سالىق.وسى تۇستى ءتۇسىندىرىپ وتەيىن. بۇل دەگەنىمىز، جەر الدىڭ با، سالىق تولە. ەكتىڭ، ەكپەدىڭ، مەملەكەتتىڭ شارۋاسى جوق. سالىق تولە. نۇكتە. ايتپەسە ەكپەدىم دەپ، ەككەن جەرىن كورسەتىپ، سەتكاسىنا بايلانىستى، گەكتارىنا 3545 تەنگە اراسىندا، قۇزىرلىلارمەن كەلىسىپ وتىرىپ، ياعني پارە, تيىن تولەپ وتىرعان لاتيفۋنديا باتىرلارى قاپتاپ كەتتى.ال ەندى جايىلىمعا العان جەر تەلىمدەرىڭىز بولسا، جەر مال سانىڭىزعا شاق بولسىن. ايتپەسە ءبىر مالى جوق، ال بىراق، وزدەرى قالادا وتىرىپ، مىڭداعان گا جەرگە يە ازاماتتار، اۋىلداعى قاراپايىم قازاققا شابىندىق بەرىپ، شاپقانىنىڭ 50ىن الىپساتىپ، جايىلىمىنا رۇقسات بەرۋ ءۇشىن سوعىم سۇراپ جاتقانىن دا جاقسى بىلەمىز. مال سانىنا شاققاندا نورماعا تۋرا كەلەر جەرگە، سالىق جوقتىڭقاسى بولسىن، ال ارتىق جەرى بولسا، سالىق بولۋ كەرەك.4. بانكتەرگە كەپىلگە ءبىر كەزدەرى ءوتىپ كەتكەن اش ارنالعان جەر تەلىمدەرى، تولىق مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارىلۋى كەرەك.5. جال نارىعى.وسى جەردەدە ءتۇسىندىپ كەتكەنىمىز ءجون بولار. بىزدە بۇگىندە جال نارىعى، ونسىزدا استىرتىن ءجۇرىپ جاتىر. شق يەلىگىن نەمەسە يپ, سول سياقتى جشس يەلىگىن اۋىستىرۋ ارقىلى ءجۇرىپ جاتىر. ءبىزدىڭ وڭىردە شابىندىقجايىلىم جەرلەر ساۋداسى، ورتا ەسەپپەن گەكتارىنا 2000 تەنگە شاماسىندا بولىپ تۇر. مەملەكەت وسى جەردە تىس قالىپ وتىر.ال ءبىزدىڭ ۇسىنىس بويىنشا، جالعا العان جەرىڭىز بار بولسا، قالعان جال ۋاقىت مەرزىمىنە دەيىن پايدالانۋىنا بەرەمىن دەگەن ادامىڭىزعا، نوتاريۋس ارقىلى، ءارى قاراي جەر كوميتەتى ارقىلى اۋىستىرىپ بەرۋگە تولىق قۇزىرىڭ بولماق. سوندا بەرگەن ءسىز دە، العان ول دا مەملەكەتتكە سالىق تولەي وتىرا، اشىق كورىنىپ تۇرعان بولاسىز. ال بۇگىندە، ءتۇرلى جاعدايلارعا بايلانىستى، جەرمەن ەندى اينالىسپايمىن دەپ، زاڭدى تۇردە بىرەۋگە بەرەمىن دەگەن ويمەن، مەملەكەتكە وتكىزسەڭىز، وندا سول جەرىڭىز اۋكتسيونعا تۇسپەك. ال سودانسوڭ ءسىزدىڭ بەرەمىن دەگەن ادامىڭىز، ول جەرگە يە بولۋى ەكىتالاي. ونى ءارى قاراي اكىم شەشەتىنى، قۇپيا ەمەس، بارىمىزگە. اكىم جانىنداعى جەر كومميسياسى دەگەن بوس ءسوز ەكەنى قۇپيا ەمەس. امال جوق، شق جك نەمەنسە جشس يەسىنىڭ قاتارىنا، الگى ادامدى كىرگىزىپ، ءوزىڭىز سول ساتتە يەلىكتەن شىعىپ كەتىپ، مەملەكەتتى الداپ، مەملەكەتتىڭ سىزگە جالعا بەرگەن جەرىن ساتىپ وتىرعان بولاسىز. سوندىقتان جال نارىعى اشىق بولسا دەيمىز.تاعى ءبىر انىقتاپ كەتەر ءجايت بار. ءبىراز باۋىرلارىمىز، نەگە تەك اۋىلشارۋاشىلىعىنا ارنالعان جەر جەكەمەنشىكتە بولماۋ كەرەك، شەتەلدىككە جالعا بەرىلمەۋ كەرەك، دەگەن سۇراققا دەن قويىپ جاتادى.اش ارنالعان جەر دەگەنىمىز، ول قازاق جەرىنىڭ 90ىن قۇرايدى. سوندىقتان جەر كودەكسىنىڭ، ەڭ قاۋىپتى تارماعى وسى. ءبىر كۋلاگيننىڭ 16 جىلعى كومميسيادا مويىنداعان جەرى 180 000 گەكتار. اتالماعان، مويىندالماعان قانشا ميللونداعان جەر تەلىمدەرى بارىن، ويلاي بەرىڭىزدەر.تاعىدا ءبىراز ۇسىنىستارىمىز بار. بىراق وسى تۇستا ءسوزدى سوزباي، كەيىنگە قالدىرايىق. القا مۇشەلەرىنە ايتار تاعى ءبىر ۇلكەن ءۋاجىمىز بار. سىزدەر ارقايسىڭىز، وسى القاكومميسيا مۇشەسى رەتىندە، قابىلداعان شەشىمدەرىڭىزگە بايلانىستى، بولاشاق تاريح ءۇشىن، قازاق جەرىنىڭ تاعدىرى ارقىلى، قازاق ەلدىگىنىڭ بولاشاعىن ساقتاعان ەلدىڭ باتىرى بولاتىندارىڭىزدى، نە ەلدىڭ تامىرىنا بالتا شاپقان ساتقىن، قارابەت بولار بۇرالاڭ جول ايرىعىندا تۇرعاندارىڭىزدى تەرەڭ تۇسىنسەڭىزدەر! ەل ءۇشىن دە، وزدەرىڭىز ءۇشىن دە وسىنى قاپەرلەرىڭىزدەن شىعارماڭىزدار!ءبارى سىزدەردىڭ شەشىمدەرىڭىزگە بايلانىستى. سۋ اعادى، تاس قالادى. بيلىك اۋىسادى، بىراق، ەل قالادى! قازاق جەرى ەشكىمنىڭ جەكەمەنشىگى بولماسىن! شەتەلگە جالعا بەرىلمەسىن! جەرىمىز بەن ەلىمىز امان بولسىن!اسىلجان مامىتبەكوۆ 4543
|
اراي جۇماتاي 21 قازان, 2020 ساعات 13:21 جاريالاعان ماتەريالتاياۋدا گازەتىندە اقشتىڭ بۇرىنعى ۆيتسەپرەزيدەنتى جانە بيىلعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا كانديدات دجوزەف دجو بايدەننىڭ ۇلى حانتەر بايدەن تۋرالى ماقالا شىقتى. ماتەريالدا بايدەن جانە ونىڭ ۇلىنا قاتىستى ايىپتاۋ حاتتارى مەن باسقا دا ماتەريالدار جاريالاندى. قاراشادا وتەتىن ءىرى ساياسي دوداعا ساناۋلى كۇندەر قالعاندا ءمالىم بولعان قۇپيا حاتتاردان كەيىن بايدەننىڭ رەيتينگىنە نۇقسان كەلگەن.2015 جىلى 17 ساۋىردە جازىلعان حاتتاردىڭ ءبىرى 20142019 جىلدار ارالىعىندا ۋكراينانىڭ مۇنايگاز كومپانياسىنىڭ باسقارما مۇشەسى بولعان بايدەننىڭ ۇلىنا جولدانعان. حاتتىڭ اۆتورى ۋكراينالىق باسشىلىعىنىڭ كەڭەسشىسى ۆاديم پوجارسكي. ەلەكتروندىق حابارلامادا ول حانتەرگە ۋاشينگتونعا شاقىرعانى ءۇشىن جانە سول كەزدە باراك وبامانىڭ اكىمشىلىگىندە ۆيتسەپرەزيدەنت قىزمەتىن اتقارعان دجو بايدەنمەن كەزدەسۋ ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن العىس بىلدىرەدى.بايدەننىڭ ۋكراينالىق باسشىلىعىنىڭ كەڭەسشىسى ۆاديم پوجارسكيمەن حاتى. فوتو: :. گازەتىنىڭ جۋرناليستەرى بايدەن ۇلىنىڭ نە ىستەيتىنىن جانە ونىڭ سەرىكتەستەرىن بۇرىننان بىلگەن دەيدى. ال دجو بايدەننىڭ شتابى دەموكراتتىڭ وتكەن جىلدارداعى رەسمي كەستەسىنە سايكەس وكىلىمەن كەزدەسپەگەنىن حابارلادى. بايدەننىڭ شتابى قانشا جەردەن اقتالسا دا، اتالعان مالىمەتتەردەن كەيىن پرەزيدەنتتىككە كانديدات رەتىندە ونىڭ رەيتينگى تومەندەي باستاعان.بۇل ماتەريال جاريالانعاننان كەيىن دونالد ترامپ بايدەننەن ءوزىنىڭ بارلىق ەلەكتروندى حاتحابارلارىن، قىتاي جانە رەسەيمەن بايلانىسى تۋرالى حاتتاردى، سونداياق بايدەننىڭ وتباسىنىڭ بيزنەس جانە ىقپال ەتۋ سالاسىنداعى قىزمەتىمەن بايلانىسى تۋرالى ترانسكريپتتەر مەن جازبالاردى دەرەۋ بەرۋىن تالاپ ەتتى. ترامپ بايدەندى سىبايلاس جەمقورلىققا قاتىسى بار، پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەر بولا المايتىن جەمقور ساياساتكەر دەپ اتادى.2016 جىلى اقش ۆيتسەپرەزيدەنتى بولعان كەزدە بايدەن كە قاتىستى تەرگەۋ جۇرگىزە باستاعان ۋكراينانىڭ باس پروكۋرورى ۆيكتور شوكيندى جۇمىستان شىعارۋدى بۇيىرعان. ناتيجەسىندە شوكين جۇمىستان كەتىپ، ءىسىن تەرگەۋ توقتاتىلدى. 2020 جىلى اقپاندا ۋكراينانىڭ مەملەكەتتىك تەرگەۋ بيۋروسى ۋكراينانىڭ بۇرىنعى باس پروكۋرورىنىڭ دجوزەف بايدەننىڭ جۇمىسىنا ارالاسۋى تۋرالى مالىمدەمەسى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعادى.اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپتىڭ ادۆوكاتى رۋدولف دجۋلياني ەفيرىندە دجوزەف بايدەننىڭ ۇلىنىڭ نوۋتبۋگىندە ۋكراينامەن قۇپيا بايلانىس حاتتارى عانا ەمەس، كامەلەتتىك جاسقا تولماعان بالالاردىڭ سۋرەتتەرى ساقتالعانىن مالىمدەدى. ترامپتىڭ ادۆوكاتى بۇل ماتەريالداردى دەلاۆەر پوليتسياسىنا بەرگەنىن اتاپ ءوتتى.دجوزەف روبينەتت دجو بايدەن امەريكالىق كورنەكتى ساياساتكەر. بۇرىن اقشتىڭ 47ءشى ۆيتسەپرەزيدەنتى بولعان. پرەزيدەنت باراك وباما ەل باسقارعان تۇستاپ، 2009 جىلدىڭ 20 قاڭتارىندا قىزمەتكە كىرىسكەن.سونىمەن قاتار ول دەموكراتيالىق پارتيانىڭ مۇشەسى. 1973 جىلدان 2009 جىلعا دەيىن ول دەلاۆەر شتاتىنان سايلانعان اقش سەناتورى بولعان. 2019 جىلدىڭ 24 ساۋىرىندە بايدەن پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا تۇسەتىنىن مالىمدەدى.دەموكراتيالىق كانديدات بولعاننان كەيىن باراك وباما دجو بايدەندى ۆيتسەپرەزيدەنتتىككە 2008 جىلدىڭ 23 تامىزىندا سايلادى. سودان كەيىن بايدەن سەناتتاعى ناۋقانىن جالعاستىردى. 2008 جىلعى 4 قاراشادا دەموكراتيالىق كانديداتتار وبامابايدەن داۋىس بەردى ءدال سول كۇنى بايدەن جاڭا مەرزىمگە دەلاۆەردەن سەناتور بولىپ سايلاندى.
|
خىتاي، نېفىت ۋە باشقا بايلىق مەنبەلىرىنىڭ ئىسراپ قېلىنىشنى كونترول قېلىش ئۈچۈن نېفىتتىن ئېلىنىدىغان باجنى كۆپەيتىدىكەن ئۇيغۇرخىتاي دۆلەتلىك تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات كومىتېتىنىڭ باشلىقى ماكەي ھازىر نېفىتتىن ئېلىنىۋاتقان باج بەكلا تۆۋەن دەيدۇ. ماكەي نىڭ بىلدۈرىشىچە، خىتاي ھۆكۈمىتى ھازىر بايلىق مەنبەلىرىنىڭ قالايمىقان ئېچىلىشى ۋە ئادەتتىن تاشقىرى كوپ ئىستىمال قىلىش قاتارلىق خاھىشلارنى توسۇش ئۈچۈن تېخىمۇ قاتتىق باج ئېلىش ئۆلچىمى بېكىتىش ئۈستىدە ئىزلىنىۋىتىپتۇ.ھازىر خىتايدا ھەر بىر باك نېفىتكە قويۇلىدىغان باج 2 يۈەندىن 4 يۈەنگىچە ئىكەن.تەڭرىتاغ تورىنىڭ يېقىندا بەرگەن مەلۇماتىغا قارىغاندا، 2006 يىلى ئۇيغۇر ئېلىنىڭ نېفىتتىن غەزىنىلەشتۈرۈلگەن باج كىرىمى 16 مىليارد 400 مىليون يۈەن ئەتراپىدا بولغانلىقى مۆلچەرلەنگەن. خەۋەردە يەنە ئۇيغۇر ئېلىنىڭ 11 ۋىلايەت، ئوبلاست، 35 ناھىيىسىدە نېفىت بايلىق مەنبەسى بار ئىكەنلىكى ئوتتۇرىغا قويۇلغان.ئۇيغۇر كۆزەتكۈچىلەر، گەرچە ئۇيغۇر ئېلىدە ھەر يىلى نەچچە ئون مىليارد يۈەن نېفىتتىن كېرىدىغان باج غەزىنىلەشتۈرۈلۈپ كېلىۋاتقان بولسىمۇ، لېكىن بۇلارنىڭ يەرلىك خەلقنىڭ تۇرمۇش ئەھۋالىنى ياخشىلاشقا سەرپ قىلىنىشىدىن گۇمان قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈرۈشتى. جۈمە
|
ومىرشەڭدىك قاۋلادى ەسىك اشۋ اياق الىسى تەزدەدى تيانشان تورىومىرشەڭدىك قاۋلادى ەسىك اشۋ اياق الىسى تەزدەدىرەداكتور: سايراش تۇرارجان كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى تورى 20200924 04:44شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى ءرايداايتىلا كەرىم موتوتسيكلمەن اۋىلداعى كاسىپ باقشاسىنا جۇمىسقا باردى، ماۋلەن ابەي ءىس ءبىتىرۋ ءۇشىن پويەزبەن ۇرىمجىگە جول الدى، ما حاييىڭ ينتەرنەت ارقىلى ىشكى وڭىرلەردەگى ساۋداگەرلەرمەن جەمىس جيدەك، كوكونىس ساۋداسىن كەڭەستى... وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ۇلان بايتاق دالاسى تاڭعى كۇن نۇرىنا شومىلىپ، ادامدار ءبىر كۇندىك قاربالاستىعىن باستادى.بۇگىندە وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ءار جەرىنەن جۇمىس قاربالاستىعىن كورىپ، وسى جەردە تۋىلعان وزگەرىستەرگە تاڭ قالاسىڭ. گۇلدەنگەن، جاراسىمدى قالا، اۋىلدار، ساۋداسى كۇسەت بازارلار، قولايلى دا ءونىمدى ساپارلار... بارلىق جەردە تىرشىلىكتىڭ جالىندى لەبى ەسەدى. ومىرشەڭدىك پەن تەبىرەنىسكە تولى وسى كارتينالاردى كورىپ، وڭتۇستىك شينجياڭدى شەت شالعاي، تۇيىق، دامىماي كەنجە قالعان ءوڭىر دەپ ەش ويلامايسىڭ.قاتىناس قولايلى بولدى9 ايدىڭ 7 كۇنى تاڭ جارىعى بىلىنىسىمەن، شوفەر تايىرجان تۇرداحۇن قاشقار قالاسىنداعى جۇك تيەۋ تۇيىنىنە كەلدى، سونىڭ الدىنداعى كەشتە حوتان قالاسىنان كەلسە دە، ونىڭ جۇزىنەن ەشقانداي شارشاپ شالدىققاندىقتىڭ بەلگىسى بىلىنبەيدى.جوعارى قارقىندى تاس جولدا ىڭىلداپ ءان ايتىپ وتىرىپ جەتىپ الاسىڭ. شارشاساڭ جول جونەكەي قىزمەت وتەۋ اۋماعىندا دەمالۋعا بولادى. قازىر شارت جاعداي، راسىندا، جاقسى، ءبىر اپتادا بىرنەشە رەت قاتىنايمىن، كۇش قايراتىم تاسقىنداپ تۇرادى، دەدى تايىرجان.تايىرجاننىڭ قاشقار قالاسى مەن حوتان قالاسى اراسىندا كولىك جۇرگىزگەنىنە ءبىرتالاي جىل بولدى. ول تىلشىگە مىنانى ايتتى: بۇرىن جول ناشار ەدى، قاشقار قالاسىنان حوتان قالاسىنا دەيىنگى 500 نەشە كيلومەتر جولدى 10 نەشە ساعات باساسىڭ. اندا ساندا موتوتسيكل، ەلەكتروسيكل مەملەكەت تاس جولىنا شىعىپ الادى دا، جول بويى كىبىرتىكتەپ جىلدامدىقتى باياۋلاتىپ جۇرۋگە تۋرا كەلەدى.2019 جىلى 7 ايدا قاشقار قاعىلىق قاراقاش جوعارى قارقىندى تاس جولىندا كولىك قاتىناپ، حوتان ايماعىنان سىرتقا جالعاساتىن جوعارى قارقىندى تاس جول بولماۋ تاريحى اياقتالدى. سونىمەن بىرگە حوتان ايماعىندا سوڭعى جىلداردا اۋەجاي قۇرىلىستارى جەدەل ىلگەرىلەتىلىپ، اۋە جولى تورى بارعان سايىن جيىلەي ءتۇستى. حوتان چارقىلىق تەمىر جولىندا پويەز قاتىناعان سوڭ، وڭتۇستىك شينجياڭ تەمىر جولى تولىق اينالمالى لەنيا قالىپتاستىرادى، ادامداردىڭ نازارىندا قيىرشەت دەپ قارالعان حوتاندا قۇلاشىن كەڭ جايعان قاتىناس ارناسى قالىپتاسىپ كەلەدى.ءتىلشى حوتاننىڭ شىعىس قالا ماڭى رايونى جولاۋشى تاسىمال بەكەتىندە كەريا اۋدانىنا باراتىن كىرە كولىككە وتىرعاندا، شيپاگەرگە كورىنىپ بولىپ قايتىپ بارا جاتقان كەريا اۋدانى اچچان اۋىلى اچچان قىستاعىنىڭ تۇرعىنى تۇردى قۇربانعا جولىعىپ قالدى. جول بويى تۇردى اۋىلىنداعى وزگەرىستەردى قۋانا اڭگىمەلەدى.تۇردى: اچچان قىستاعى اۋدان قالاشىعىنان 60 كيلومەتر شالعايدا، بۇرىن جولدىڭ ءبارى ويلى شۇڭقىر، ءبىر جەرگە بارۋدىڭ ءوزى اۋرەشىلىك بولاتىن. قازىر قىستاقتا كىرە كولىكتەرى، اۋداندا جولاۋشى اۆتوبۋزدارى بار، حوتان قالاسىندا پويەز دە، ۇشاق تا بار. ساپارعا شىعۋ قولايلى بولدى، كورگەن بىلگەندەرىمىز دە كوبەيە ءتۇستى. تاياۋدا ايەلىم ەكەۋىمىز بالامىزدى بولاشاقتا ايگىلى داشۋەدەن وقىتۋ ءۇشىن، ورتا مەكتەپتى حوتان قالاسىندا وقىتۋدى اقىلداستىق دەدى.ەسىكتەن اتتاپ شىقساڭ اسفالت جول، كەز كەلگەن جەردە جولاۋشى اۆتوبۋزىنا وتىرا الاسىڭ، الىسقا ساپارعا شىقساڭ جوعارى قارقىندى تاس جولمەن جۇرەسىڭ، شينجياڭنان ءار ءتۇرلى قاتىناس قۇرالدارىمەن شىعا الاسىڭ. وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق وبلىستاعى ءار ۇلت بۇقاراسى ەسەك ارباعا وتىرۋدان وسى زامانعى قاتىناس قۇرالدارىمەن جول جۇرگەنگە دەيىن، تۇرمىستارىندا وراسان زور وزگەرىستەر تۋىلدى.قاتىناستىڭ قولايلىلىعى ۋاقىت پەن كەڭىستىك جاعىنداعى سىرتقى دۇنيەمەن ارالىقتى جاقىنداتىپ قانا قويماي، اسىرەسە، كەشەگى قيىرشەت دەپ قارالعان جەردى ەسىك اشۋدىڭ قاقپاسىنا اينالدىردى. قاقپالار ايقارا اشىلىپ، شەكسىز ومىرشەڭدىك ادام اعىنىندا، زات اعىنىندا، ينفورماتسيا اعىنىندا تولىق جارىققا شىقتى.زات اينالىمى ىركىلىسسىزدەندى9 ايدىڭ 10 كۇنى ساعات 20 شاماسىندا ءپايزاۋات اۋدانىنداعى باتىس ءوڭىر جەمىس جيدەك شارۋاشىلىعى شەكتى سەرىكتەستىگىندە ءتىلشى 9 جۇمىسشىنىڭ توڭازىتقىش قويمادان شينمەيدى الىپ سۋىق تىزبەكتى كولىككە تيەپ جاتقانىن كوردى.وسى سەرىكتەستىكتىڭ باس ديرەكتورى ۋاڭ شين بىلاي دەپ تانىستىردى: 8 ايدىڭ باسىنان باستاپ، شينمەي تيەلگەن 43 سۋىق تىزبەكتى كولىك وسى ارادان شينجياڭنىڭ سىرتىنا جونەلتىلدى، مىنا زات تيەلىپ جاتقانى بيىلعى ەڭ سوڭعى كولىك، چاڭشاعا بارادى.زات اينالىمى ىركىلىسسىزدەندىرىلگەندىكتەن، شينجياڭنىڭ ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ىشكى وڭىرلەردەگى قالالارعا ساتىلىپ قانا قويماي، شەتەلدەرگە دە شىعارىلدى.9 ايدىڭ 1 كۇنى وڭتۇستىك شينجياڭداعى شوعىرلى جينالىپ، شوعىرلى تاسىمالدايتىن زات تاسىمال كەزەكشى پويەزىنىڭ قاتىناعانىنا ءبىر جىل تولدى. زات تاسىمال كەزەكشى پويەزى 9 مەملەكەتتىڭ 17 قالاسىنا بارادى، بيىل وڭتۇستىك شينجياڭنان جاڭعاق، ورىك توسابى، جەمىس شىرىنى سياقتى 40 مىڭ 300 توننا زات كەزەكشى پويەزبەن شەتەلدەرگە جەتكىزىلدى. ەشكىم بىلمەيتىن ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ۇشاقپەن، پويەزبەن جەر جەرگە جەتكىزىلدى ءارى وڭتۇستىك شينجياڭ شارۋالارىن زات اينالىمى ىركىلىسسىزدىگىنىڭ پايداسىنا كەنەلتتى.9 ايدىڭ 12 كۇنى تۇستە ادىل توحتى جايشىلىقتاعىداي كولىگىنە جەدەل جولدامالاردى تولتىرىپ قىستاققا ورالدى. ول تۇراتىن جاڭا اۋات اۋىلىنىڭ جاڭا اۋات قىستاعى ءۇشتۇرپان اۋدانىنىڭ شەكاراداعى قىستاعى، تاۋ بوكتەرىنە ورنالاسقان، اۋدان قالاشىعىنان 90 كيلومەتردەي شالعايدا.ورتا مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ قايتىپ كەلىپ مال باعىپ، شەكارا كۇزەتتىم. حاباردان ەلەكتروندى ساۋدا ارقىلى بايۋعا بولاتىنىن كورىپ، سىناپ كورگىم كەلدى. ادىل 2018 جىلى قىستاقتىڭ قولداۋىمەن ەلەكتروندى ساۋدا قىزمەت وتەۋ ءتۇيىنىن اشىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قويلارىن ساتۋىنا جانە ينتەرنەتتەن زات الۋىنا كومەكتەسكەنىن ايتتى.ەلەكتروندى ساۋدا قىزمەت وتەۋ تۇيىنىنە بارعانىم سول ەدى، قىستاق تۇرعىنى سامەت يۇنۇس كەلدى. ول جەدەل جولدامانى اشىپ، زەردەلى قول تەلەفوندى الىپ شىعىپ: قىستاقتا باعىمشىلىق سەلبەستىك كووپەراتيۆى قۇرىلىپ، ءبىزدىڭ ينتەرنەتتە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساتۋىمىزعا كومەكتەسىپ وتىر. مەن دە قول تەلەفون ارقىلى تىكە تاراتۋدا، ينتەرنەتتە باعىمشىلىق تەحنيكاسىن ۇيرەنبەكشىمىن دەدى.ونەركاسىپ ونىمدەرى اۋىلدارعا جەتكىزىلدى، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى قالالارعا كىرگىزىلدى، جەدەل جولداما زات جەتكىزۋ كاسىبىنىڭ ەڭ سوڭعى ءبىر كيلومەترى اشىلىپ، وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق وبلىستاعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ سىرتقى دۇنيەمەن ارالىعىن جاقىنداتتى. زاتتار كەدەرگىسىز كىرگىزىلدى شىعارىلدى، ينفورماتسيا تولىق جەتكىزىلدى، بارعان سايىن مولايا تۇسكەن ينفورماتسيا اعىنىندا وڭتۇستىك شينجياڭدىقتاردىڭ كوزقاراسىندا بۇرىلىس بولدى، كوز اياسى كەڭەيدى.قارجى قوسۋ ورتاسى جاقساردىراسىمياتى بولدى ما؟ وسىمەن ءبىتتى مە؟. 9 ايدىڭ 13 كۇنى اقسۋ قالالىق ۇكىمەتتىك قىزمەت وتەۋ جانە الەۋمەتتىك بايلىق ساۋدا ورتالىعىنىڭ ونەركاسىپ ساۋدا بويىنشا تىركەۋگە قىزمەت وتەۋ تەرەزەلىگىنىڭ الدىندا، كاسىپورىندى ونەركاسىپ ساۋدا بويىنشا تىركەتىپ بولعان 90 جىلداردىڭ تۇلەگى، شارۋاشىلىق قۇرۋشى جاس فان چاۋ راسميات جۇمىستارىنىڭ جىلدام ىستەلگەنىنە تاڭ قالدى.كاسىپورىندارعا قاتىستى ىستەردى راسىمدەۋ تارتىپتەرى كۇردەلى، بۇرىندارى قالاي بولعان كۇندە دە جارتى جىل كەتەتىن. بىلتىر اقسۋدىڭ شارۋاشىلىق ساۋدا ورتاسىنىڭ ەرەكشە جاقسى ەكەنىن ەستىگەم، قارجى قوسقان سوڭ وي ءورىسىم كەڭەيگەندەي بولدى. كۇشار قالاسىنا ەندى عانا ىرگە تەپكەن شينجياڭ چىڭرۇن جينلان بيوتەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى چىن يەشا كاسىپورىندى تىركەۋگە الدىرعاننان نىساننىڭ جۇمىس باستاعانىنا دەيىن نەبارى 80 كۇن ۋاقىت كەتكەنىن، ونىڭ ۇستىنە ءبىر كادردىڭ قاداعالاپ سايكەستىرىپ، راسىمدەۋگە كومەكتەسكەنىن، وكىلەتتى ىستەپ بەرگەنىن، كۇتۋشى ۇلگىسىندە قىزمەت وتەگەنىن ايتتى.اقسۋدىڭ ساياساتى ەڭ ۇتىمدى، وزىندىك قۇنى ەڭ تومەن، قىزمەت وتەۋى ەڭ جاقسى، ءىس جۇرگىزۋى ەڭ تەز ءتورت ەڭ شارۋاشىلىق ساۋدا ورتاسى كوپتەگەن قارجى قوسۋشىلاردى وسى جەردە ىرگە تەبۋگە تارتتى. بيىل الدىڭعى 8 ايدا اقسۋ ايماعىندا 27 مىڭ 800 بازار تۇلعاسى جاڭادان قوسىلدى. تاماشا شارۋاشىلىق ساۋدا ورتاسى كاسىپورىندارعا ءتىپتى زور دامۋ كەڭىستىگىن اكەلدى. 9 ايدىڭ 16 كۇنى ءتىلشى قاشقار ەكونوميكالىق اشۋ رايونىنداعى شىنجىن كاسىپ باقشاسىنداعى ءبىر كيىم كەشەك سەرىكتەستىگىنىڭ ءوندىرىس سەحىنا بارعاندا، جۇمىسشىلار شىنجىنعا جونەلتىلەتىن مەكتەپ كيىمدەرىن قاۋىرت تىگىپ جاتىر ەكەن. وسى سەرىكتەستىكتىڭ جاۋاپتىسى لي حۇيجىن قاتتى قاربالاس ەكەن، ول: قاربالاس بولعان جاقسى، قاربالاستىق ساۋدانىڭ كۇسەتتىگىن كورسەتەدى دەدى كۇلىپ.قاشقاردىڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنداعى ماڭىزدى ءتۇيىن جانە جۇڭگو پاكيستان ەكونوميكالىق ءدالىزىنىڭ باستالۋ ءتۇيىنى رەتىندەگى رولى كۇن سايىن كورنەكتىلەنۋدە. 2015 جىلى لي حۇيجىن وسى كومەسكى كۇشى بار جارناعا كوز تىگىپ، نىسان الا كەلدى. العاش كەلگەندە، بۇل جەردە ون نەشە كاسىپورىن بار بولاتىن، قازىر ءجۇزدىڭ ۇستىنە شىقتى. ەڭ ۇلكەن وزگەرىس مەنىڭ قىزمەتكەرلەرىمدە، العاشىندا ءبىر سەحتاعى 300 قىزمەتكەر ءبىر ايدا 10 مىڭ كيىمدى تىگە المايتىن، قازىر ءبىر ايدا 100 مىڭ كيىم تىگە الادى. ولار ۇيرەنۋگە پەيىل، قايراتى مىعىم، كاسىپورىندى ۇلعايتىپ، قۋاتتاندىرۋ بەكىمىمدى نىعايتتى، دەدى لي حۇيجىن.شىنجىن كاسىپ باقشاسىمەن ىرگەلەس ورنالاسقان قاشقار امبەباپ قورعامالى باجى اۋماعىندا، قاشقار جۇڭچىڭ حالىقارالىق زات تاسىمال وكىلەتتى شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى سۇن يۇيلين سوناۋ ەركەشتام شەكارا وتكەلىندەگى زات تاسىمال شوفەرىمەن تەلەفوندا سويلەسىپ جاتتى.2018 جىلى امبەباپ قورعامالى باجى اۋماعىنا كىرگەننەن كەيىن، سۇن يۇيلين زات تاپسىرۋ ۋاقىتىنىڭ ۇزدىكسىز قىسقارا تۇسكەنىن ايقىن سەزىندى: بۇرىن يمپورت ەكسپورت ەتىلگەن زاتتار شەكارا وتكەلىنە كەلگەندە ءتۇسىرىلىپ، تەكسەرۋ كارانتيننەن وتكەن سوڭ تاعى اۆتوموبيلگە تيەلىپ كەدەننەن وتكىزىلەتىن. قازىر زات كەدەننەن وتكەننەن كەيىن امبەباپ قورعامالى باجى اۋماعىنا ىركىلىسسىز جەتكىزىلەدى، ۋاقىت، ادام كۇشى مەن قازىنا كۇشى ۇنەمدەلدى.ومىرشەڭدىك ەسىك اشۋدان كەلەدى. كىشكەنەسى ادامداردىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىنان ۇلكەنى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا دەيىن، وڭتۇستىك شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسى ەسىك اشۋ مەن ومىرشەڭدىك كۇش اكەلگەن جاڭا وراي مەن جاڭا تۇرمىستىڭ يگىلىگىن كورۋدە.قاتىناستىڭ ىركىلىسسىزدىگىنەن زات اينالىمى ينفورماتسياسىنىڭ ىركىلىسسىزدىگىنە، ودان ارى شارۋاشىلىق ساۋدا ورتاسىنىڭ ىركىلىسسىزدىگىنە دەيىن، ومىرشەڭدىگى جالىن اتقان وڭتۇستىك شينجياڭ ۇمىتكە تولى جاڭا ورىسكە قادام تاستاۋدا.
|
ءومىر دەگەنىمىز وتە ادەمىكەلۋ قاينارى: شينجياڭ حالىق راديو ىستانسياسى 20170702 22:02:52ءومىر دەگەنىمىز شاتشادىمان ويناپ كۇلۋ عانا دەپ تۇسىنبەيىك. الايدا، ونىڭ كوركەم قۇدىرەتىن سەزىنۋ دە قيىن ەمەس. ءومىردىڭ وسى ءبىر بەلەسىنە جەتكەن كەزىڭدە، جارىق دۇنيەنى كورۋ دەگەنىمىز ءوزىڭ ءوز بولىپ تۇڭعىش رەت باسەكەدە جەڭىپ العان 200 مىڭ رۋبلي؛ اق سۇڭقار وردەنىن قولعا كەلتىرۋ؛ كوركى كوز تارتاتىن سۇيگەن جار الۋ؛ ونىڭ سىرتىندا اتاعىڭنىڭ اسپانداۋى دا ەمەس، بۇنداي بايلىقتىڭ بارلىعى بايانسىز، قىدىرما باقىت.ناعىز باقىتتى سەزىنۋدىڭ جولى. بىرىنشىدەن، قازىرگى جاعدايعا ىرىقتىلىقپەن رازى بولۋ؛ ەكىنشىدەن، جاعداي اسىلىندە ويلاعانىمىزداي وڭاي ەمەس ەكەنىن جايدارىلىقپەن قابىلداۋ. بۇل قيىن ەمەس.ەگەر ءبىر تال سىرىڭكە سەنىڭ جان قالتاڭدا تۇتاناتىن بولسا، وندا جان قالتاڭنىڭ وت تيسە بولدى جويقىن قوپارىلىس جاسايتىن وقءدارى قويماسى بولماعانىنا شاتتاناسىڭ ءارى تاڭىرگە العىس ايتاسىڭ.زاۋدەعالام كەمباعال ءبىر جاماعايىنىڭ ساياجايىڭا سەنى ىزدەپ كەلسە، ۇرەيىڭدى جاسىرىپ، قۋانىشتان تاماشا، ايتەۋىر ىزدەپ كەلگەن ساقشى بولماعانى قانداي جاقسى! دەر ەدىڭ. ەگەردە سەنىڭ ساۋساعىڭنىڭ باسىنا تىكەن كىرگەن بولسا، باعىما جاراي كوزىمە كىرمەگەنى قانداي جاقسى! دەپ قۋانۋعا ءتيىستىسىڭ . ءمۇبادا، سەنىڭ كەلىنشەگىڭ نە بالدىزىڭ فيانينوعا جاتتىعىپ وتىرسا، بۇعان بولا نازالانبا، كەرىسىنشە، بۇل باقىتتان ءلاززاتتانا ءبىل.قۋانۋعا ءتيىستىسىڭ، ويتكەنى، ۇزاق جولعا جۇك تارتاتىن ارباداعى ات ەمەسسىڭ، قاراقشىنىڭ كولەڭكەسى دە ەمەسسىڭ.. ...الداجالدا ءبىر ءتىسىڭ عانا قان قاقساتاتىن بولسا، وندا سەن باعىما جاراي بارلىق ءتىسىم زىرلاي جونەلمەدى دەپ قۋانۋىڭ كەرەك. سەن، شىنىندا، قۋانۋعا ءتيىستىسىڭ.ءمۇبادا، سەنى ساقشى مەكەمەسىنە اپارعان بولسا، زىندانعا تاستاماعانىنا شۇكىرشىلىك ەتىپ قۋانار ەدىڭ!
|
ب د ت: 39 دۆلەت جىددىي ياردەمگە مۇھتاجبىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى ئافرىقىدا 31، ئاسىيادا 7 ۋە كارىب رايونىدا بىر بولۇپ، جەمئىي 39 دۆلەتنىڭ جىددىي يېمەك ئىچمەك ياردىمىگە مۇھتاج ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى.ئىراندا يۈز بەرگەن قوراللىق ھۇجۇمدا ئۆلگەنلەرنىڭ سانى كۆپەيدىئىراننىڭ ئاھۋاز شەھىرىدىكى ھەربىي پارات جەريانىدا يۈز بەرگەن قوراللىق ھۇجۇمدا ئۆلگەنلەرنىڭ سانى 24 كە يەتتى.ئىراندا يۈز بەرگەن تېررورلۇق ھۇجۇمى نۇرغۇن ئەسكەرنىڭ جېنىغا زامېن بولدىئىراننىڭ غەربىي جەنۇبىدىكى ئاھۋاز شەھىرىدە ئۆتكۈزۈلگەن بىر ھەربىي پارات جەريانىدا يۈز بەرگەن تېررورلۇق ھۇجۇمىدا 8 ئەسكەر ھاياتىدىن ئايرىلدى، 20 كىشى يارىلاندى.ئامېرىكا قوشما ئىشتاتلىرىدا ئايروپىلان چۈشۈپ كېتىشى ۋەقەسى يۈز بەردىئامېرىكا قوشما ئىشتاتلىرىنىڭ مىسسورى ئىشتاتىدا كىچىك بىر ئايروپىلان چۈشۈپ كېتىپ، ئىككى كىشى قازا قىلدى.ئامېرىكا خىتايغا ئېمبارگو قويدى 21.09.18 08:40:00
|
20180320 23:07:24 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسى13نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 1 يىغىنى 3 ئاينىڭ 18 كۈنى بېيجىڭ خەلق سارىيىدا 6 ئومۇمىي يىغىن ئۆتكۈزۈپ، دۆلەت رەئىسى شى جىنپىڭنىڭ كۆرسىتىشىگە ئاساسەن، ئاۋازغا قويۇش ئارقىلىق، لى كېچياڭنىڭ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى گوۋۇيۈەنىنىڭ زۇڭلىسى بولۇشىنى قارار قىلدى.سۈرەتتە: شى جىنپىڭ لى كېچياڭ بىلەن سەمىمىي كۆرۈشمەكتە. شىنخۇا ئاگېنتلىقىشىنخۇا ئاگېنتلىقى، بېيجىڭ، 18مارت تېلېگراممىسى. 13 نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 1 يىغىنى 3 ئاينىڭ 18 كۈنى چۈشتىن بۇرۇن خەلق سارىيىدا 6 ئومۇمىي يىغىن ئۆتكۈزۈپ، دۆلەت رەئىسى شى جىنپىڭنىڭ كۆرسىتىشىگە ئاساسەن، ئاۋازغا قويۇش ئارقىلىق، لى كېچياڭنىڭ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى گوۋۇيۈەنىنىڭ زۇڭلىسى بولۇشىنى قارار قىلدى. دۆلەت رەئىسى شى جىنپىڭ 1 نومۇرلۇق رەئىس پەرمانى ئىمزالاپ، يىغىننىڭ قارارىغا ئاساسەن، لى كېچياڭنى گوۋۇيۈەننىڭ زۇڭلىلىقىغا تەيىنلىدى.شى جىنپىڭ، لى كېچياڭ، لى جەنشۇ، ۋاڭ ياڭ، ۋاڭ خۇنىڭ، جاۋ لېجى، خەن جېڭ، ۋاڭ چىشەن قاتارلىقلار يىغىنغا قاتناشتى.يىغىنغا قاتنىشىشقا تېگىشلىك ۋەكىل 2980 كىشى، قاتناشقانلار 2966 كىشى، قاتنىشالمىغانلار 14 كىشى، يىغىنغا قاتناشقانلارنىڭ سانى قانۇندا بەلگىلەنگەن ئادەم سانىغا ئۇيغۇن.يىغىنغا قۇرۇلتاينىڭ ئىجرائىيە رەئىسى، ھەيئەت رىياسىتىنىڭ دائىمىي رەئىسى شېن يۆيۆ رىياسەتچىلىك قىلدى. قۇرۇلتاينىڭ ئىجرائىيە رەئىسلىرىدىن يۈ ۋېيگو، چې جۈن، شى تەيفېڭ، سۈن جىگاڭ، دۇ جياخاۋ، لى جىخېڭ رەئىس سەھنىسىنىڭ ئىجرائىيە رەئىسلىرى ئورنىدىن ئورۇن ئالدى.بۇ قېتىمقى يىغىننىڭ قارالمىلىرى: جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ رەئىسى شى جىنپىڭنىڭ كۆرسىتىشىگە ئاساسەن، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى گوۋۇيۈەنىنىڭ زۇڭلىسى نامزاتىنى قارار قىلىش؛ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى مەركىزىي ھەربىي كومىتېتىنىڭ رەئىسى شى جىنپىڭنىڭ كۆرسىتىشىگە ئاساسەن، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى مەركىزىي ھەربىي كومىتېتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسلىرى، ئەزالىرى نامزاتىنى قارار قىلىش؛ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى دۆلەت رېۋىزىيە كومىتېتىنىڭ مۇدىرىنى سايلاش؛ ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقىنى سايلاش؛ ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشىنى سايلاش؛ 13 نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ ئەزالىرىنى سايلاش.شى جىنپىڭ گوۋۇيۈەننىڭ زۇڭلىسى نامزاتى، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ مۇئاۋىن رەئىسلىرى، ئەزالىرى نامزاتىنى كۆرسەتكەندىن كېيىن، ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى غۇلغۇلا قىلدى. ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىنىڭ غۇلغۇلا قىلىش پىكرىگە ئاساسەن، ھەيئەت رىياسىتى يىغىنى نامزاتلارنى بۇ قېتىمقى ئومۇمىي يىغىننىڭ قارار قىلىپ تەيىنلىشىگە سۇنۇشنى قارار قىلدى.يىغىندا، شى جىنپىڭنىڭ گوۋۇيۈەننىڭ زۇڭلىسى نامزاتىنى كۆرسىتىش خېتى، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ مۇئاۋىن رەئىسلىرى، ئەزالىرى نامزاتىنى كۆرسىتىش خېتى ئوقۇپ ئۆتۈلدى.ھەيئەت رىياسىتى دۆلەت رېۋىزىيە كومىتېتىنىڭ مۇدىرى نامزاتى، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى نامزاتى، ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشى نامزاتى، 13 نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ئەزالىرى نامزاتىنى كۆرسەتكەندىن كېيىن، ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى غۇلغۇلا قىلىپ كېڭەشتى. كۆپ ساندىكى ۋەكىللەرنىڭ پىكرىگە ئاساسەن، ھەيئەت رىياسىتى رەسمىي سايلام نامزاتى ئىسىملىكىنى بېكىتىپ، بۇ قېتىمقى ئومۇمىي يىغىننىڭ سايلىشىغا سۇندى.سائەت 9دىن 15 مىنۇت ئۆتكەندە، باش بېلەت نازارەتچىلىرى، بېلەت نازارەتچىلىرى ئېلېكتىرونلۇق بېلەت ساندۇقى ۋە ئېلېكتىرونلۇق سايلام سىستېمىسىنى تەكشۈرگەندىن كېيىن، خىزمەتچىلەر سايلام بېلىتىنى تارقىتىشقا باشلىدى. ھەر بىر ۋەكىل ئوخشاش بولمىغان رەڭدىكى ئالتە خىل سايلام بېلىتىنى ئالدى.قۇرۇلتاينىڭ سايلام ۋە تەيىنلەشنى قارار قىلىش چارىسىگە ئاساسەن، گوۋۇيۈەننىڭ زۇڭلىسى نامزاتى ۋە مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ مۇئاۋىن رەئىسلىرى، ئەزالىرى نامزاتىنى سايلاشتا ئاۋاز بېرىش بېلىتى ئىشلىتىش، دۆلەت رېۋىزىيە كومىتېتىنىڭ مۇدىرى، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى، ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشى، 13 نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ئەزالىرىنى سايلاشتا سايلام بېلىتى ئىشلىتىش قارار قىلىندى.بېلەت تولدۇرۇش، بېلەت تاشلاش، بېلەت ھېسابلاش ئارقىلىق، سائەت 10 دىن 44 مىنۇت ئۆتكەندە، خىزمەتچىلەر ئاۋاز بېرىش بېلىتى، سايلام بېلىتىنى ھېسابلاش نەتىجىسىنى ئېلان قىلدى.رىياسەتچى يولداش لى كېچياڭنىڭ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى گوۋۇيۈەنىنىڭ زۇڭلىسى بولغانلىقىنى جاكارلىغاندىن كېيىن، پۈتۈن مەيداندا قىزغىن ئالقىش ساداسى ياڭرىدى، لى كېچياڭ ئورنىدىن تۇرۇپ، ۋەكىللەرگە تەزىم قىلىپ ئېھتىرام بىلدۈردى. لى كېچياڭ شى جىنپىڭ تۇرغان تەرەپكە بۇرۇلدى، ئىككىيلەن قىزغىن قول ئېلىشتى، شى جىنپىڭ لى كېچياڭنى تەبرىكلىدى.ئارقىدىن رىياسەتچى تەرتىپ بويىچە مۇنۇلارنى جاكارلىدى:يولداش شۈ چىلياڭ، جاڭ يوۋشيا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى مەركىزىي ھەربىي كومىتېتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى بولدى.يولداش ۋېي فېڭخې، لى زوچېڭ، مياۋ خۇا، جاڭ شېڭمىن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى مەركىزىي ھەربىي كومىتېتىنىڭ ئەزاسى بولدى.يولداش ياڭ شياۋدۇ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى دۆلەت رېۋىزىيە كومىتېتىنىڭ مۇدىرلىقىغا سايلاندى.يولداش جوۋ چياڭ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقلىقىغا سايلاندى.يولداش جاڭ جۈن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشلىكىگە سايلاندى.159 نامزات 13 نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ ئەزالىقىغا سايلاندى.ھەر بىر تۈرلۈك ئاۋاز بېرىش، سايلاش نەتىجىسى جاكارلانغاندا، يىغىن مەيدانىدا قىزغىن ئالقىش ساداسى ياڭرىدى.قۇرۇلتاي ھەيئەت رىياسىتىنىڭ ئاساسىي قانۇن ئالدىدا قەسەم بېرىشنى تەشكىللەش چارىسىگە ئاساسەن، ئومۇمىي يىغىننىڭ تۈرلۈك قارالمىلىرى تاماملانغاندىن كېيىن، گوۋۇيۈەننىڭ زۇڭلىسى لى كېچياڭ، دۆلەت رېۋىزىيە كومىتېتىنىڭ مۇدىرى ياڭ شياۋدۇ، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى جوۋ چياڭ، ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشى جاڭ جۈن ئايرىم ئايرىم ھالدا ئاساسىي قانۇن ئالدىدا قەسەم بەردى؛ مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ مۇئاۋىن رەئىسلىرى، ئەزالىرى، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ ئەزالىرى ئايرىم ئايرىم ھالدا كوللېكتىپ قەسەم بەردى.مەنبە: شىنجاڭ گېزتى
|
الكوگول دنقعا قالاي اسەر ەتەدى؟ ادىرنا ۇلتتىق پورتالىءسىز بىلەسىز بە؟الكوگول دنقعا قالاي اسەر ەتەدى؟تۇراقتى جانە شامادان تىس الكوگول ءىشۋ ادامنىڭ دنقنىڭ وزگەرۋىنە اكەلۋى مۇمكىن، بۇل ىشۋگە دەگەن قۇمارلىقتى ودان دا كۇشەيتە الادى. سونىمەن، ادام ءوزىن قورشالعان شەڭبەرگە تاپ بولعانداي سەزىنەدى. ال ودان شىعۋ وتە قيىن.زەرتتەۋشى اعا وقىتۋشى، پروفەسسور ەميپ ديپاك ساركار: ءبىز كوپ ىشەتىن ادامداردىڭ دنقسىنان الكوگولگە دەگەن قۇشتارلىقتى انىقتادىق، دەدى. بۇل ماسكۇنەمدىكتىڭ نەلىكتەن كۇشتى تاۋەلدىلىككە اكەلەتىنىن تۇسىندىرۋگە، ەسىرتكىگە تاۋەلدىلىكتى ەمدەۋدىڭ نەمەسە الدىن الۋدىڭ جاڭا ادىستەرىن جاساۋعا كومەكتەسەدى دەدى.عالىمدار ءىشۋ ءتارتىبىن باقىلاۋعا قاتىساتىن ەكى گەنگە توقتالدى: دەنەنىڭ بيولوگيالىق ساعاتىنا اسەر ەتەتىن 2 جانە ءبىزدىڭ سترەسسكە جاۋاپ بەرۋ جۇيەسىن رەتتەيتىن .زەرتتەۋگە ونداعان ادام قاتىستى. ولاردىڭ اراسىندا از ىشەتىندەر، تۇراقتى تۇتىنۋشىلار مەن الكوگولگە تاۋەلدىلەر بولدى. بۇل توپتاردى سالىستىرا وتىرىپ، عالىمدار سوڭعى ەكەۋىندە ەكى گەن دە الكوگول اسەرىنەن موديفيكاتسيا پروتسەسى ناتيجەسىندە وزگەرگەنىن انىقتادى، بۇل پروتسەسس مەتيليزاتسيا دەپ اتالادى. سونداي اق، گەندىك ەكسپرەسسيانىڭ نەمەسە ولاردىڭ اقۋىز شىعارۋ جىلدامدىعىنىڭ تومەندەۋى بايقالدى. بۇل وزگەرىستەر الكوگولدى تۇتىنۋدىڭ ۇلعايۋىمەن كۇشەيەدى.سونىمەن قاتار، قاتىسۋشىلارعا سترەسسكە، بەيتاراپ نەمەسە الكوگولدىك سۋسىندارعا بايلانىستى ءار ءتۇرلى سۋرەتتەر كورسەتىلدى، سودان كەيىن سىرانى تابيعي تۇرىندە كورسەتتى. وسىدان كەيىن ولاردان سۋسىننىڭ ءدامىن تاتۋدى سۇرادى. ەكسپەريمەنت بارىسىندا ولاردىڭ ونى ىشۋگە دەگەن ىنتاسىنىڭ دەڭگەيى باعالاندى. كۇتكەندەي، الكوگولگە قۇمارلىق ونى ءجيى تۇتىناتىنداردىڭ اراسىندا جوعارى بولدى ولار سىرانى كوبىرەك ءارى تەز ءىشتى.ديپاك ساركار اتاپ وتكەندەي، ناتيجەلەر زەرتتەۋشىلەرگە الكوگولگە تاۋەلدى بولۋ قاۋپىن بولجاي الاتىن اقۋىزدار نەمەسە موديفيكاتسيالانعان گەندەر سياقتى بيوماركەرلەردى انىقتاۋعا كومەكتەسەدى.ودان وزگە عالىمدار انىقتاعان الكوگول تۋرالى ەرەكشە فاكتىلەر:قىزىل شاراپ ارىقتاۋعا كومەكتەسەدى ەكەن. ال شاراپ دەپرەسسيادان قورعايدى. شامپان ينسۋلت قاۋپىن تومەندەتۋگە كومەكتەسسە، سىرا جۇرەككە پايدالى، دەيدى عالىمدار.ءىشىپ العان سۋديا قىرعىزستان پرەزيدەنتىنىڭ ىزاسىن تۋدىردىقىمىز قايدا؟ جيرينوۆسكي ەكونوميكالىق فورۋمدا قىمىز تالاپ ەتتىەلەكتروندى سيگارەت: پايداسى مەن زيانىساتۋداعى قۋلىقتار: نەگە دۇكەننەن كوپ زات الىپ قويعانىمىزدى بايقاماي قالامىز؟بيىلعى جىلدىڭ ۇزدىك ونەرتابىسىن بىلەسىز بە؟ءبىز كۇندە ايتىپ جۇرگەن اللو ءسوزىنىڭ شىعۋ تاريحى قانداي؟سۋرەتتەن ءبىرىنشى نەنى كوردىڭىز؟ادامنىڭ مىنەزىن ساۋساعىنا قاراپ تانى!ينستاگرامداعى كەرەمەت ءومىر قالاي كورىنەدى؟
|
ترامپ كيم جۇڭ ۇنمەن سينگاپۋردا بولاتىن كەزدەسۋىن كۇشىنەن قالدىرعانىن جاريالادىحالىق تورابىترامپ كيم جۇڭ ۇنمەن سينگاپۋردا بولاتىن كەزدەسۋىن كۇشىنەن قالدىرعانىن جاريالادى2018.05.25 16:09 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىشينحۋا اگەنتتىگى، 24 مامىر، ۋاشينگتون ليۋ چىن، جۋ دۇڭياڭ ا ق ش پرەزيدەنتى ترامپتىڭ 24 مامىردا ايتۋىنشا، جۋىردا چاۋشيان جاريا دۇسپاندىق نيەت تانىتقاندىقتان، ءاسىلى ماۋسىم ايىنىڭ ورتا شەنىندە چاۋشياننىڭ ەڭ جوعارى باسشىسى كيم جۇڭ ۇنمەن سينگاپۋردا بولادى دەپ جوسپارلانعان كەزدەسۋىن كۇشىنەن قالدىرۋعا بەكىنگەن.اق ساراي سول كۇنى تاڭەرتەڭ ترامپتىڭ كيم جۇڭ ۇنگە جولداعان اشىق حاتىن جاريالادى. ترامپتىڭ حاتتا ايتۋىنشا، ول كيم جۇڭ ۇنمەن كەزدەسۋدى توتەنشە ءۇمىت ەتكەن، الايدا چاۋشيان جاق جۋىردا ەرەكشە كەكتەنگەندىكتەن جانە جاريا دۇسپاندىق تانىتقاندىقتان، قازىرگى جاعداي ۇزاقتان بەرى جوسپارلانعان بۇل رەتكى كەزدەسۋدى وتكىزۋگە ۇيلەسپەيدى دەپ قاراعان.ترامپتىڭ ايتۋىنشا، چاۋشيان جاق بۇل جولى تاماشا ورايدان ايىرىلىپ قالعانىمەن، بولاشاقتا ول كيم جۇڭ ۇنمەن كەزدەسۋدى ءالى دە ءۇمىت ەتەدى. ول ءوزىنىڭ كيم جۇڭ ۇنمەن تاماشا بايلانىس ورناتتىم دەپ سەزىنەتىنىن، وسىنداي بايلانىستىڭ ەڭ سوڭىندا شىنايى شەشۋشى رول اتقارادى دەپ قارايتىنىن بىلدىرگەن.ترامپ 10 مامىر كۇنى تۋيتتەر الەۋمەتتىك جەلىسىندە ءوزىنىڭ كيم جۇڭ ۇنمەن 12 ماۋسىمدا سينگاپۋردا كەڭەس وتكىزەتىنىن جاريالاعان.
|
23 قىركۇيەك 14:31نۇرسۇلتان. قازاقپارات ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ەمبارگوسىن بۇزعان اۋە كومپانيالارىنىڭ ءتىزىمى جاريالاندى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ازاماتتىق اۆياتسيا كوميتەتىنە سىلتەمە جاساپ.بيىلعى اقپان ايىندا ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى قازاقستاندا تىركەلگەن اۋە كەمەلەرىمەن ليۆياعا قارۋ جەتكىزۋ ەمبارگوسىنا قاتىستى ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى سانكسيالارىنىڭ بۇزىلۋى بويىنشا حات جولدادى.قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىمەن بىرلەسىپ، ب ۇ ۇ ق ك ەمبارگوسىن بۇزعان قازاقستاندا تىركەلگەن ءۇش اۋە كومپانياسىمەن جۇمىس جۇرگىزدى.ولار ج ش س، ج ش س جانە ج ش س. وسى پايدالانۋشىلاردىڭ اۋە كەمەلەرىنىڭ مەنشىك يەلەرى بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىندە جانە بريتاندىق ۆيرگين ارالدارىندا . تىركەلگەن شەتەلدىك كومپانيالار. اتالعان پايدالانۋشىلاردىڭ اۋە كەمەلەرى تاياۋ شىعىس ايماعىندا شەتەلدىك تاپسىرىس بەرۋشىلەردىڭ مۇددەسى ءۇشىن پايدالانىلعان. اۋە كەمەلەرىنىڭ نەگىزگى بازاسى بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى دەپ حابارلادى كوميتەتتەن.ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ سانكسياسى بار ەلدەرگە رەيستەر ءۇشىنشى ەلدەردىڭ اۋماعىنان جۇزەگە اسىرىلدى. حالىقارالىق پراكتيكاعا سايكەس، شەتەلدە قالىپتاسقان تاسىمالداناتىن جۇكتىڭ سيپاتىن پايدالانۋشى مەملەكەت، ياعني قازاقستان تاراپى باقىلامايدى، كەرىسىنشە ۇشۋدى جۇزەگە اسىراتىن شەت مەملەكەتتەردىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارى باقىلايدى.قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭناماسىنىڭ، يكاو ستاندارتتارى مەن ۇسىنىلاتىن پراكتيكاسىنىڭ تالاپتارىن ساقتاۋ تۇرعىسىنان تەكسەرۋ ناتيجەلەرى بويىنشا قازاقستان اۆياتسيا اكىمشىلىگى باس ديرەكتورىنىڭ 2020 جىلعى 29 مامىرداعى 1671 بۇيرىعىنا سايكەس، ازاماتتىق اۋە كەمەلەرىنىڭ اتالعان ءۇش اۋە كومپانيانىڭ پايدالانۋشىسى سەرتيفيكاتىن، ونىڭ ىشىندە ج ش س پايدالانۋشى سەرتيفيكاتىنىڭ قولدانۋى ۋاقىتشا توقتاتىلدى.قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى 2020 جىلعى 5 ماۋسىمدا ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ليۆيا جونىندەگى كوميتەتىنىڭ جەتكىزىلىمگە ەمبارگوسىنىڭ بۇزىلۋىنا قاتىستى بايانداماسىن ۇسىندى. ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ بايانداماسىندا تەرگەۋ بارىسىنداعى قازاقستاندىق بيلىك پەن قازاقستاننىڭ اۆياتسيا اكىمشىلىگىنىڭ اشىقتىعى مەن ىنتىماقتاستىعى ءۇشىن ب ۇ ۇ ساراپشىلار توبىنىڭ العىسى اتاپ ءوتىلدى دەلىنگەن حابارلامادا.ەلىمىزدىڭ يميدجىن قاقتىعىس ايماقتارىنا نەمەسە ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ سانكتسياسىنداعى ەلدەرگە قارۋ جاراق پەن اسكەري تەحنيكا جەتكىزۋدىڭ اشىق ەمەس سحەمالارىنا تارتىلعان جوسىقسىز شەتەلدىك اۋە كومپانيالاردىڭ ارەكەتتەرىنەن ساقتاۋ ماقساتىندا جۇك تاسىمالداۋعا جانە ولاردى كەيىننەن باقىلاۋعا ارنالعان اۋە كەمەلەرىن تىركەۋ ءۇشىن قوسىمشا شارتتار ازىرلەندى، ولار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋە كەڭىستىگىن پايدالانۋ جانە اۆياتسيا قىزمەتى تۋرالى ق ر زاڭىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى زاڭ جوباسىنا ەنگىزىلدى.اتالعان نورمالار 2020 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ەكونوميكالىق ءوسۋدى قالپىنا كەلتىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى زاڭ جوباسىنىڭ اياسىندا قابىلدانادى دەپ كۇتىلۋدە. وسى باعىتتاعى جۇمىستار جالعاسىپ جاتىر.
|
ماجىلىس توراعاسى نۇرلان نىعماتۋلين دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ قازاقستانداعى تۇراقتى وكىلى اتو براۋنمەن جانە ورتالىق ازييا بويىنشا وڭىرلىك ديرەكتورى ليلييا بۋرۋنچۋكپەن كەزدەستى. كەزدەسۋ بارىسىندا نۇرلان نىعماتۋلين ەلىمىزدىڭ اتالعان جاھاندىق قارجىلىق ينستيتۋتپەن ىنتىماقتاستىعىنىڭ 25 جىلى ىشىندە ۇلكەن جۇمىس اتقارىلعانىن اتاپ وتتى.ماجىلىس سپيكەرى وسى ۋاقىت ىشىندە قازاقستاندا 46 جوبا قارجىلاندىرىلعانىن, جوسپاردا تاعى دا 48 ماڭىزدى جوبا بارلىعىن حابارلادى. 2002 جىلدان بەرى بىرلەسكەن ەكونوميكالىق زەرتتەۋلەر باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. وتكەن جىلى قازاقستان مەن دۇنيەجۇزىلىك بانك اراسىندا 20122017 جىلدارعا ارنالعان ارىپتەستىك ستراتەگيياسى تابىستى ورىندالدى.مەملەكەتىمىزدىڭ دامۋ باعىتى جايلى سوز ەتە كەلە, نۇرلان نىعماتۋلين قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ باستاماسىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان نۇرلى جول باعدارلاماسىنىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى. ول باعدارلاما كولىكتىك, الەۋمەتتىك جانە ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمداردى تۇرعىزۋعا, شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋعا ارنالعان ىرى جوبالاردان تۇرادى.دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ تۇراقتى وكىلى بولسا, بىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا جەتكەن جەتىستىكتەرىنە جوعارى باعا بەردى. اتو براۋننىڭ ايتۋىنشا, دۇنيەجۇزىلىك بانك قازاقستانمەن بىرلەسكەن جۇمىسىن ماقتان تۇتادى.وز كەزەگىندە ليلييا بۋرۋنچۋك قازاقستان دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ ورتالىق ازيياداعى ەڭ ماڭىزدى ارىپتەسى ەكەنىن جانە بىزدىڭ ەلمەن بىرگە جۇمىس جاساۋ قارجىلىق ۇيىمنىڭ ەڭ ماڭىزدى باعىتتارىنىڭ بىرى بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ وتتى. سەبەبى, بىزدىڭ رەسپۋبليكادا ىرى اۋقىمدى جوبالار ىسكە اسىرىلۋدا.كەزدەسۋ بارىسىندا پارلامەنتشىلەرمەن ىقپالداستىق ماسەلەلەرى دە نازاردىن تىس قالعان جوق. ماجىلىس توراعاسىنىڭ بايلامىنشا, دەپۋتاتتىق كورپۋستىڭ زاڭنامالىق جۇمىسىندا اتالعان جاھاندىق بانك ساراپشىلارىنىڭ تاجىريبەسى مەن بىلىمى قۇندى, ارى پايدالى بولادى. اتاپ ايتقاندا, اۋىل شارۋاشىلىعىن مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن جەتىلدىرۋ, سالانى تسيفرلاندىرۋ, سونداياق يننوۆاتسييالىق قارجىلىق تەتىكتەردى ەنگىزۋ مۇمكىندىكتەرىن زەرتتەۋ سەكىلدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋدىڭ ماڭىزدىلىعى ايتىلدى.الەۋمەتتىك باعىتقا باسىمدىق بەرىلەدى
|
قىزمەت اترەتى كەدەيلەردى ونەرگە باۋلىدىتەكەس اۋدانىنىڭ قاراتوعاي قالاشىعى ەشكىلىك قىستاعىنا تۇسكەن ىلە وبلىستىق حالىق ىستەرى مەكەمەسىنىڭۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ قىزمەت اترەتى قىستاققا بارعاننان كەيىن شارۋالاردى كاسىپ جولىن اشىپ، وتباسى ءال اۋقاتىن جاقسارتۋعا جەبەدى.قىزمەت اترەتىندەگىلەر قىستاق تۇرعىنى قوسىن ءابدىعاي ۇلىنىڭ اۋلاسىنان كوكونىس باقشاسىن اشىپ، ون ءتۇرلى كوكونىس ەكتى. ول: وسىنىڭ بارلىعى قىزمەت اترەتى تەگىن تاراتقان كوكونىس مايساسى. بۇرىن جۇمىس جوق كەزدە ۇيدە بوس جاتاتىنمىن، قازىر جاعداي وزگەردى. مال باعىپ، جىلىنا 22 مىڭ يۋانداي كىرىس تابامىن، سونداي اق ءار كۇنى كوكونىس اتىزىن باپتايمىن. ۇلىم مەن جۇبايىم ونەر ۇيرەنۋ كۋرسىنا قاتىناستى. ۇلىم شوفەرلىك كۋالىگىن الىپ، كىرەشىلىكپەن شۇعىلدانباقشى، جۇبايىم كەستەشىلىك كووپەراتيۆىندە جۇمىس ىستەيدى. كەلەر جىلى مالشىلار تاعامجايىن اشپاقشىمىز ءارى ومارتاشىلىقپەن شۇعىلدانايىن دەگەن ويىم بار، تۇرمىسىمىزدىڭ بارعان سايىن جاقساراتىندىعىنا كامىل سەنەمىن، دەدى.بيىل 1 ايدا قىزمەت اترەتى قىستاق ايەلدەرىن شينجياڭ داشۋەنىڭ قازاق ۇلتى كەستەشىلىك جوعارى دارەجەلى ءبىلىم اسىرۋ كلاسىنا جىبەرىپ، ولاردىڭ كاسىپتەنۋىنە تىڭ جول اشتى، قازىر قىستاق بويىنشا 34 ايەل قىستاقتىڭ كاسىپتەنۋ بازاسىندا ءتۇرلى كاسىپپەن شۇعىلدانىپ، وتباسى ءال اۋقاتتارىن جاقسارتا باستادى. قىستاق تۇرعىنى ءمازيگۇل: قازىر ايلىق ەڭبەكاقىم 2 مىڭ يۋان، بۇدان بىلاي جۇمىستى جاقسى ىستەپ، بۇرىنعىدان دا كوپ اقشا تاۋىپ، بالالارىمنىڭ داشۋەگە ءتۇسىپ وقۋىنا مۇمكىندىك جاراتامىن، دەدى.بيىل جىل باسىنان بەرى قىزمەت اترەتى اسپازدىق، اۆتوموبيل جوندەۋ، تىگىنشىلىك سياقتى ءتۇرلى ونەر كۋرسىن 6 كەزەك اشىپ، 221 قىستاق تۇرعىنىن ونەرگە باۋلىدى.
|
وقىرمان ازايعان جوق، وقىرمان تۇشىناتىن تۋىندى ازحالىق تورابىسۇحباتتاسقان: شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى قالياكبار ۇسەمقان ۇلى2013.05.03 10:50 كەلۋ قاينارى : ءتاڭىرتاۋ تورابىءتىلشى: كىتاپ رۋحاني بايلىقتىڭ قاينارى ەكەنىن ەلدىڭ ءبارى بىلەدى. ءبىراق جۇرتتىڭ ءبارى كىتاپحاناعا بارا بەرمەيدى، ۇدايى كىتاپ ساتىپ الاتىندار دا ازايىپ بارا جاتقان سياقتى. ءشارىپقان: بۇل تانىمداعى ماسەلە. كىتاپ تەك جازۋشىلارعا عانا كەرەك ەمەس، كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ قاۋىمنىڭ بارىنە قاجەت. ءبىر ازامات اپتاسىنا ءبىر رەت بولسا دا كىتاپحانالارعا بارىپ، جاڭا شىققان كىتاپتاردى كورىپ، وزىنە ۇناعانىن ساتىپ الىپ تۇرسا، مۇنىڭ ءوزى ۇلت مادەنيەتىنە جاسالعان ۇلكەن قولداۋ. وتكەندە ايلىعىنىڭ تەڭ جارتىسىنان استامىنا ءار اي سايىن كىتاپ ساتىپ الاتىن ءبىر ازاماتتىڭ وقىپ بولعان كىتاپتارىن اۋىلداعى تۋىس تۋعاندارىنا ۇنەمى بەرىپ جىبەرەتىنىن ەستىپ قاتتى اسەرلەندىم. ايلىعىنىڭ ۇشتەن بىرىنە كىتاپ ساتىپ الاتىن ءبىر جاس قالامگەرىمىز بار. كىتاپتى كوپ وقيدى. بايقايمىن، سول ازاماتتىڭ قالامى بارعان سايىن توسەلىپ كەلەدى. مىنە بۇل كىتاپ وقۋدىڭ قۇدىرەتى. مەنشە، ءبىزدىڭ زيالىلارىمىزدىڭ بارىندە وسىنداي رۋح بولۋى كەرەك. شينجياڭ گازەتى
|
مەنىڭ باسىمنان مىناداي ءبىر وقيعا ءوتتى. وتكەن جىلى ا قالاسىنداعى ءبىر كىسىنىڭ ۇيىنە باردىم، ەسىكتەن كىرە سالىسىمەن ونىڭ كىتاپ سورەسىن ىزدەدىم. تابىلدى، بار ەكەن، مەن كورمەگەن، وقىپ ۇلگەرمەگەن كىتاپتارعا تولىپ تۇر. ءتىپتى ءار تىلدە شىققان الەمدىك ادەبيەتتىڭ وزىق ۇلگىلەرى دە وسى جەردەن كەزدەستى. كوزىم جايناپ، مەنىڭ دە وسىنداي ۇلكەن كىتاپحانام بولسا عوي دەگەن شەكسىز ءۇمىتتىڭ جەتەگىمەن ءسال كىدىرىپ تۇرىپ قالدىم. كەنەت سورەنىڭ ورتاسىنا تامان تۇرعان سكوتت فيتسدجەرالدتىڭ ايگىلى تۋىندىسى ۇلى گەتسبي اتتى كىتاپتى سۋىرىپ الىپ، وقىدىڭىز با؟ دەپ سۇراي قالدىم. ءۇي يەسى وقىعان جوقپىن، دەدى. ەندى وقىرمىن دەپ ءسال جۇمسارتتى سوسىن. ودان جوعارى قاتاردا توني مورريسوننىڭ كوكشىل كوز رومانى جايعاسىپتى، ونى دا الىپ كوردىم، كىتاپ اعىلشىن تىلىندە. مۇنى قىزىم امەريكاعا بارعاندا اكەلىپتى، مۇنى دا وقىعان جوقپىن، دەدى تاعى. ءارى قاراي ءوزىم كورە باستادىم. سول ءسات سورەدەگى قاپتاعان قالىڭ كىتاپ ءوزارا ءتىل قاتىسىپ، ءبىربىرىنە مۇڭىن شاعىپ تۇرعانداي سەزىلدى. ءبىرىنىڭ ءتىلىن ءبىرى ءتۇسىنىپ، وقىرمانىنا دەگەن رەنىشىن ايتىپ جاتقانداي بولوسى ءسات مەنىڭ ويىما وقىلماعان كىتاپتار وقىرمانىن جازالاسا قايتەر ەدى دەگەن ۇشقارى وي كەلدى. ءوز ويىڭنان ءوزىڭ قورقاتىن كەزدەر دە بولادى ەكەناۋ. ەگەر سولاي بولسا، بۇل جازادان كوپتەگەن وقىرمان امان قالماسى انىق. فلوبەردىڭ ەگەر ءبىر ادام ون كىتاپتى ىجداعاتتاپ، زەردەلەپ وقىپ شىقسا، عۇلاما بولار ەدى دەگەن ءسوزى وسىندايدا ويعا ورالادى. ال نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، جازۋشى ورحان پامۋك مەن ەشقانداي اسىپساسپاستان سورەدەن ەكى ءجۇز ەلۋ كىتاپتى تەزدەتىپ تاڭداپ الدىم دا، لاقتىرىپ تاستاي سالدىم. بۇل ارقىلى مەن وتكەنىمدى جازالادىم. ويتكەنى مەن بۇل كىتاپتاردى ىزدەدىم، تاڭدادىم، ساتىپ الدىم، ۇيگە اكەلدىم، ساقتادىم جانە وقىدىم عوي. بۇل ارقىلى مەن ەسكى ارماندارىممەن دە قوشتاستىم دەيدى. شىنى كەرەك، ءبىزدىڭ سورەلەردە دە الۋان ءتۇرلى كىتاپتار سامساپ تۇرادى. ال ونى قالاي جازالاۋ جونىندە ويلانۋدىڭ ءوزى ساناعا جۇك سالادى.بىراق ءبىز كىتاپحانامىزدى جازالاۋ ءۇشىن الدىمەن ءوزىمىزدى جازالاۋىمىز كەرەك. ويتكەنى ونداعى كىتاپتاردى تاۋىسىپ وقىپ، ءنارىن الىپ، ءشولىمىزدى قاندىرمادىق قوي. ال كەرىسىنشە كىتاپحانامىز ءبىزدىڭ ءوزىمىزدى جازالايمىز دەسە، نە ىستەمەكپىز؟ ەڭ ۇلكەن ساۋال وسى بولماق.
|
ئابدۇۋېلىي ئايۇپنىڭ ئويلىغانلىرىدىن ئويلىغانلىرىم خەۋەر ۋە تەتقىقات خەۋەر مەركىزى ئەركىن كىلەچەك ئۈچۈن!26 مارت 2019دىن, ئەدەبىيات سەنئەت, ئۇيغۇر دىيارى ۋە ئايماقلىرى, ئۇيغۇر مەدىنىيىتى, خىتاي, دۇنيا, سەھىپە ئايرىلمىغان, ماقالە مۇھاكىمە, مۇلاھىزە, مىللى توقۇنۇشئابدۇۋېلىي ئايۇپنىڭ ئويلىغانلىرىدىن ئويلىغانلىرىمتۆۋەندىكى ئۇلانمىدا ئىستانبۇل سەفاكۆيدە ئامېرىكىلىق بىر مۇخبىرنىڭ ئۇيغۇرلارنى زىيارەت قىلغانلىقى، بۇ زىيارەتكە بىر كورلىلىق يىگىت بىلەن يەنە بىر پىشقەدەم ئۇستازنىڭ قاتناشقانلىقى، بۇلارنىڭ ئۇ مۇخبىرغا بەرگەن جاۋابلىرىنىڭ بىر قىسمىنىڭ ئابدۇۋېلىي ئايۇپقا ياغدەك ياققانلىقى، يەنە بىر قىسمى بولسا ئۇنى ئەپسۇسلاندۇرغانلىقىدىن تولىمۇ مەيۈسلىنىپ كەتكەنلىكى تىلغا ئېلىنىپتۇ. شۇڭا مەن بۇلارنى ئاڭلاپ ئولتۇرۇپ ئابدۇۋېلىي ئايۇپقا ئازراق بولسىمۇ تەسەللىي بوپقالارمىكى دېگەن ئۈمىدتە ئۇنىڭ ئويلىغانلىرى ھەققىدىكى ئويۇمنى تېز سىزما قىلىپلا يېزىپ باقتىم:كورلىلىق بالىنىڭ خىتاي ئىككى يىل بۇرۇن مېنىڭ ئاچا ۋە ئاكىلىرىمنى تۇتمىغان بولسا مەن ھەرگىز خىتايغا قارشى چىقمىغان بولاتتىم دېگەن گېپى بەكمۇ سەمىمىي گەپ بوپتۇمىش ۋە بۇ گەپ ئابدۇۋېلىي ئايۇپقا ياغدەك يېقىپتۇمىش. دېمەك خىتاي شۇ بالىنىڭ بىۋاسىتە تۇغقىنىنى تۇتمىغان بولسا، خىتاينىڭ دۈشمەن ئىكەنلىكىنى بىلمەيتتى. خىتاينى ھېلىمۇ دوستۇم دەپ يۈرەتتى. خىتاي ئۇنىڭ ئاچا ۋە ئاكىلىرنى تۇتماستىمۇ نەچچە ئون يىللار مابەينىدە باشقىلارنىڭ ئاتائانىلىرىنى، ئاچاسىڭىللىرىنى ۋە ئاكائىنىلىرىنى تۇتۇپ سۇلاپ، خالىغانچە قىيىنقىستاقلارغا ئېلىپ، خالىغاننى ئۆلتۈرۈپ كەلگەن ئىدىغۇ؟ ئۇلارنىڭ ئاكائىنىلىرى، ئاچاسىڭىللىرىمۇ مۇشۇ مىللەتنىڭ ئەۋلادلىرى ئەمەسمۇ؟ دېمەك، مۇشۇنداق ئىش يۈز بەرمىگەن بولسا، دىنىي ئالىملار ۋە ھەقىقىي تەقۋادار مۇسۇلمانلاردىن باشقا ھەمدە ئاز بىر قىسىم زىيالىيلاردىن باشقا مەيلى ئىشچىخىزمەتچىلەر، مەيلى يازغۇچى، زىيالىيلار بولسۇن، ھەممىسى خىتاينى دۈشمەن دەپ بىلمەيتتى.گەپنىڭ تېمىسى ئۇيغۇرلاردىكى جىھادچىلىققا كەلگەندە خەلقئارادىكى جىھادچىلىق تېررورچىلىق مەنىسىگە ئىگە بوپقالغانلىقى ئۈچۈن ئۇلارنىڭ چىرايى ئۆزگىرىپ كېتىپ، گەپنى باشقا ياققا بۇراشقا مەجبۇر بوپتۇمىش. ماقۇل، ھازىر جىھادچىلىق ئۇقۇمى تېرروچىلىق دېگەن مەنىگە، جىھادچىلار تېررورچىلار دېگەن مەنىگە ئىگە بوپقاپتۇ. ئۇلار گەپ بۇ يەرگە كەلگەندە تېمىنى باشقا ياققا بۇرىمىسىمۇ، باشقىلارنىڭ بۇنداق ئىنكاسىنى كۆرگەن ئىنساننىڭ ئەقلىگە ئىنسان تۇغۇلۇشىدىنلا تېررورچى بولۇپ تۇغۇلامدۇ؟ ئىنسان نېمىشقا قولىغا قورال ئېلىشقا مەجبۇر بولىدۇ؟ ئۇنى ئاشۇنداق تېررورچى دېگەن قالپاقنى كىيىشكە مەجبۇر قىلغان نەرسە نېمە؟ دېگەندەك سوئاللار كەلمەمدۇ؟ نېمىشقا مەيدانغا چۈشكەن ئادەم بۇنىڭ ئارقا كۆرۈنۈشى ھەققىدە ئويلىنىپ باقمايدۇ ۋە باشقىلارغا ئۇنى چۈشەنچە بېرەلمەيدۇ؟ھېلىقى مۇخبىر پاكىستاندىكى بىر قىسىم ئۇيغۇرلارنىڭ مەدرىسىلەردە مەخسۇس جىھادنى تەرغىپ قىلىدىغان دەرسلەرنى ئوقۇغانلىقى ھەمدە شۇ ئارقىلىق تالىباندىن ئىبارەت تېررورلۇق تەشكىلاتىغا قاتناشقانلىقىدىن خەۋەردار ئىكەنلىكىنى ئېيتقاندا، ھېلىقى دىنىي ئۇستاز بۇلارنىڭ ۋەتەندە دىنىي بىلىملەرنى ئوقۇش شارائىتى بولمىغانلىقتىن پاكىستانغا بېرىپ قالغانلىقىنى ۋە شۇ ئارقىلىق تالىبانغا قاتنىشىپ قالغانلىقىنى ئېيتىپتىمىش. ئاندىن ئۆزىنىڭ ۋەتەندە نېمە كەسىپ بىلەن شۇغۇللانغانلىقى سورالغاندا، ئۇستاز بۇنىڭغا جاۋابەن 2000يىللارغىچە ئۆزىنىڭ دىنىي ساھەدە تالىپ تەربىيلەش بىلەن بولغانلىقىنى ئېيتىپتۇ. ئابدۇۋېلىي ئايۇپنىڭ قارىشىچە بۇ ئىككى گەپ بىربىرىگە زىت بوپقاپتۇدەك. ئابدۇۋېلىي ئايۇپتەك زىيالىي ئاتالغان بىرىنىڭ بۇ ئىككى گەپنى مۇۋاپىقلاشتۇرۇپ چۈشىنەلمەي ھەم چۈشەندۈرەلمەي، بىربىرىگە زىتلاشتۇرۇۋالغانلىقىغا ھەيرانمەن. بۇ ئىككى گەپنىڭ قەيىرى بىربىرىگە زىت؟ ۋەتەندە پەقەت مەخپىي مەدرىسىلەردىن باشقا دىنىي ئوقۇئوقۇتۇش بارمۇ؟ كوممۇنىزم سىياسىتى ئاستىدىكى، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئىنتايىن چەكلىك ساندا ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىدىغان، بولۇپمۇ كېيىنكى يىللاردا ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلغان تەقدىردىمۇ خىتاينىڭ بۇرۇتىغا دەسسەپ سالمىغان ھەم دەسسەشنى ئويلىمايدىغان، قىزىل كوممۇنىزم سۈزگۈچىدىن ئۆتەلىگەن ساناقلىق بالىلارنىلا ئوقۇغۇچىلىققا قوبۇل قىلىدىغان ئۈرۈمچىدىكى شۇ بىر ئىسلام شۆيۈۋەنىدىن باشقا ئىسلامىي ئۇنىۋېرسىتېتلار، مەكتەپلەر بارمۇ؟ ئەركىن ئازادە دىنىي ئوقۇئوقۇتۇش مۇھىتى بارمۇ؟ ئۇستازنىڭ ۋەتەندە دىن ئوقۇش شارائىتى يوق دېگەنلىكى مۇشۇنى كۆزدە تۇتقانلىق دەپ چۈشەنسە ھەم چۈشەندۈرۈلسە بولمامدۇ؟ چۈنكى مەخپىي مەدرىسىلەرنى خىتايدىن باشلاپ، باشقا ھەر قانداق يەردە ھېچكىم قاتارغا ئالمايدۇ، ئېتىراپمۇ قىلمايدۇ. خىتايدىغۇ تامامەن قانۇنسىز. ئۇ ئۇستازنىڭ ئاشۇ مەخپىي، يەر ئاستى دېگەندەك قاراڭغۇ مەدرىسىلەردە يۈرىكى دەككەدۈككىدە ھەپتىدە بىر ئىككى كۈن، ھەر قېتىمدا بىر ئىككى سائەت ئۆگەتكەن بۇ دەرسلەرگە قاراپ شەرقىي تۈركىستاندا دىنىي مائارىپ بار دېگىلى بولامدۇ؟ باشقا پەننىي ئۇنىۋېرسىتېتلارنىڭ شۇنچە كەڭرىلىكىدە يەنە نۇرغۇنلىغان ئوقۇغۇچىلار چەتئەلگە چىقىپ ئوقۇۋاتىدۇ. بىرسى ئۇلارنىڭ نېمىشقا چەتئەلگە چىقىپ ئوقۇيدىغانلىقىنى سورىسا، ئۆزى ئوقۇماقچى بولغان بىلىمنىڭ ۋەتەندە يوقلۇقىنى، شۇڭا چەتئەلگە چىقىپ ئوقۇۋاتقانلىقىنى ئېيتسا، ئۇنىڭغا ھېچكىم ۋەتىنىڭدە شۇنچە مەكتەپ، ئۇنىۋېرستېتلار تۇرسا يەنە ۋەتەندە بىلىم يوق دەيسەنغۇ؟ نېمانداق قارمۇقارشى گەپ قىلىسەن، دېمەيدۇغۇ؟ ئەمدى شۇ ئىككى تۆت تال تالىپ ئۆگەتكەن ئۇستازلارنىڭ بوپقالغانلىقى، ۋەتەندە دىنىي مائارىپ بولمىغاچقا بىر قىسىم كىشىلەر چەتئەلگە چىقىپ ئوقۇشقا مەجبۇر بولغان، دېگەن گەپكە زىت بوپقالامدۇ؟ بۇنچىلىك مەسىلىنى بىر زىيالىي بولغان كىشى چۈشەنمەمدۇ؟ئەسلى بۇ مۇخبىرنىڭ ئۆزىنىڭ گېپى بىربىرىگە زىت بوپ قاپتۇ. ئۇ ساڭا دېسەم، مەن ئەرەبچىنى ئوقۇيالايمەن. سىلەر ئۇيغۇرلارنىڭ كىتابخاناڭلاردا جىھادقا دائىر كىتابلار 20 خىلدىن ئاشىدىكەن ھەمدە ئۇ كىتابلارنىڭ سۈپىتى تارىخ ۋە رومانغا ئائىت كىتابلاردىنمۇ ياخشى ئىكەن. ھەتتا جىھادقا تەرغىپ قىلىدىغان كىتابلارنى زەيتىنبۇرنۇدىكى ئاشخانىلاردىنمۇ تاپقىلى بولىدىكەن.. دەپتۇ. لېكىن ئۇنىڭ ئەرەبچە بىلىشى بىلەن ئۇيغۇرچە كىتابلارنىڭ نېمە مۇناسىۋىتى؟ ئۇ ئەرەبچە بىلىدىغانلىقىنى ئېيتىپ، ئۇيغۇرچە كىتابلارنى باھالاپ چىقىپتۇ. بۇ گەپ بىربىرىگە زىت ئەمەسمۇ؟ بۇ گەپنى ئابدۇۋېلىي ئايۇپ يا خاتا ئاڭلىۋالغان ياكى خاتا چۈشىنىۋالغانمۇ؟ئۇ مۇخبىر 1993يىلى قەشقەرگە تۇنجى قېتىم بارغىنىدا ھېچبىر ئۇيغۇر ئايال قارا پۈركەنجە بىلەن يۈزكۆزلىرىنى ئورىمايدىكەنتۇق. سەفاكۆيدىكى كىتابخانىغا كىرگەن يەتتە ئايالدىن قارىغا ئورانمىغان بىرمۇ ئايالنى كۆرمەپتىمىش. ئابدۇۋېلىي ئايۇپ بۇنىڭغا جاۋابەن نېمىشقا: بىرىنچىدىن 1993يىلى ئۇيغۇرلار كوپراتسىيە دەۋرىدىن، ئاتالمىش مەدەنىيەت زور ئىنقىلاۋىنىڭ مەينەتچىلىكلىرىن يېڭى قۇتۇلغان ئىدى. خىتاي كوممۇنسىتلىرى 1949يىلى شەرقىي تۈركىستاننى رەسمىي ئىشغال قىلغاندىن كېيىن، بولۇپمۇ شۇ مەدەنىيەت ئىنقىلاۋى دېگەن ئون يىل ئىچىدە خىتايلار ئۇيغۇرلارنى پۈتۈنلەي بىلىمسىز قالدۇرغان، دىننى ئۆگىنىش، دىنىي تەلىمتەربىيەلەرگە يول قويۇش، ئۆزى ئېتىقاد قىلغان دىننى ھەقىقىي چۈشىنىشكە ۋە ئەمەل قىلىشقا يول قويۇش ئۇياقتا تۇرسۇن، ھەتتا ئادەتتىكى پەننىي مەكتەپلەردە تۈزۈكرەك ئوقۇغۇدەكمۇ ئارامچىلىق بەرمىگەن، قورسىقىنى ئاچ قويۇپ قورساقتىن باشقا غېمى يوق ھالەتكە كەلتۈرۈپ قويغان ئىدى. ھېلىغۇ ئۇزۇن قارا كىيىملەرنى كىيىشكەن، ھەتتا ئەرلەرنى يەكتەك ۋە كالاچ دېگەندەك نەرسىلەرنى كىيىشكىمۇ يول قويمىغان ئىدى. سەن شەرقىي تۈركىستانغا بارغان 1993يىلى ئۇيغۇرلار شۇ زۇلۇملاردىن ۋە نادانلىقتىن تېخى يېڭىدا قۇتۇلغان ۋاقىت بولغاچقا، ئۇلارنىڭ دىنىي مەلۇماتتىن تۈزۈكرەك خەۋىرى يوق ئىدى. شۇڭا سېنىڭ قەشقەرگە 1993يىلى بىر قېتىم بېرىپ كۆرگەنلىرىڭ ئۇيغۇر ئاياللىرىنىڭ قىياپىتىگە باھا بېرىشكە يەتمەيدۇ. ئۇلارنىڭ ھەقىقىي قىياپىتىنى بىلىش ئۈچۈن خىتايلار شەرقىي تۈركىستانغا باستۇرۇپ كىرمىگەن ساپ ھالەتكە قاراش لازىم. ئىككىنچىدىن: سەن پەقەت بىر قېتىملىق زىيارىتىڭدە كوچىدا كۆرگەن ئىككى تۆت تال ئايالنىڭ كىيىمى ۋە ياكى ئاز بىر قىسىم سەنئەتچىلەرنىڭ كىيىمى پۈتۈن ئۇيغۇر ئاياللىرىنىڭ كىيىمىگە ۋەكىللىك قىلالمايدۇ. بىر ئىشنى ئۇزۇن مەزگىل تەكشۈرۈپ تەتقىق قىلمىغانلارنىڭ ئۇ ئىشقا باھا بېرىشكە سالاھىيىتى توشمايدۇ، دەپ جاۋاب بەرمەيدۇ؟نېمىشقا 1993يىلى مەنمۇ ھەم باشقا ئۇيغۇر ئەرلەرمۇ ئاساسەن بۇنداق شىم كاستىيۇم كىيمەيتتۇق، گالاستۇك تاقىمايتتۇق، ئۇ چاغدا قەشقەردىكى ئاياللار، ئانىلىرىمىز، مومىلىرىمىز ھازىرقى بىر قىسىم قىزلارغا ئوخشاش ئىت تالىۋالغاندەك ياكى چىت ئىلىۋالغاندەك ئۇ يەر بۇ يەرلىرى يىرتۇق نوغۇچ ئىشتانلارنى كىيىپ يۈرمەيتتى، مېنىڭ ئايالىمدەك بېشى باشتاقمۇ ئەمەستى، ھازىرقى بىر قىسىم قىزلاردەك بېشى باشتاق، يېرىم يالىڭاچ يۈرىدىغان ئىشمۇ يوق ئىدى. ھازىر جاھان تەرەققىي قىلدى. بىر قىسىم ئايالار بارغانسېرى يالىڭاچلانسا، يەنە بىر قىسىملىرى يۆگىنىش ئۇسۇللىرىنى ئۆزگەرتتى. سەن بارغان ۋاقىت ئاشۇ مەدەنىيەت ئىنقىلاۋىغا يېقىن ۋاقىت بولۇپ، خەلق نادان، دىندىن خەۋەرسىز ۋاقىت بولغاچقا شۇنداق ئۇنداق يۆگەنگەن ئاياللار بولمىغان بىلەن ئۇنىڭدىن بۇرۇن باشقىچە ئۇسۇلدا يۆگەنگەن ئاياللار باتتى. شۇڭا بولۇپمۇ ھازىرقىدەك ئىنسانىي ھوقۇق، شەخسىي ئەركىنلىك تەكىتلىنىۋاتقان ۋاقىتتا، بېشى باشتاق يېرىم يالىڭاچلارغا نېمىشقا بۇنداق يۈرىسەن؟ سېنىڭ ئانىلىرىڭ، چوڭ ئانىلىرىڭ مۇشۇنداق يۈرەمتتى؟ دېيەلمىگەن ئىكەنمىز، ئۇلارغىمۇ نېمىشقا بۇنداق يۆگىنىسەن؟ دېيىشكە تىلىمىز كۆيىدىكەن، دەپ جاۋاب بېرەلمەيدۇ؟ھازىر بۇنداق قارا كىيىمگە ئورانغان ئاياللار ۋە ئۇزۇن ساقال قويغان ئەرلەر خەلقئارادا جىھادچىلارغا ۋەكىللىك قىلىدىغان بوپقالغىنىغا كەلسەك، ئابدۇۋېلىي ئايۇپ نېمىشقا: ھازىر دۇنيادا كىم كۈچلۈك بولسا، شۇ نېمە دېسە شۇنىڭ گېپى توغرا ھېسابلىنىدىغانلىقىنى، ياۋروپا ۋە غەرب ئەللىرى كۈچلۈك بولغاچقا كىمنى تېررورچى دېسە شۇ تېررورچى بولىدىغانلىقىنى، ۋەتىنىمىزدە خىتاي كۈچلۈك بولغاچقا شۇلار نېمە دېسە شۇ ھېساب ئىكەنلىكىنى، شۇڭا بىلىم ئېلىپ كۈچەيمىگۈچە كۈچلۈكلەرنىڭ خىلمۇخىل بوھتانلىرىدىن قۇتۇلالمايدىغانلىقىنى، شۇڭا مۇسۇلمان ئاياللىرى ھېلىغۇ ئۇ قارا پۈركەنجىلەر ئىكەن، ئۇنىڭ ئىچىدىكى كىيىملەرنى سېلىپ يېرىم يالىڭاچ بوپ بەرسىمۇ يەنىلا بەرىبىر ئىكەنلىكىنى ئېيتمايدۇ؟ نېمىشقا ماركس ۋە ئىنگىلسنىڭ ساقىلىنىڭ ھەممىدىن ئۇزۇن ھەم چوڭ ئىكەنلىكىنى، لېكىن ئۇلارنى ھېچكىم ھېچقاچان تېررورچى دەپ باقمىغانلىقىنى، ھازىرمۇ ياۋروپا ۋە ئامېرىكىلاردىمۇ ئۇزۇن ساقاللىق ئەرلەرنىڭ خېلى كۆپلۈكىنى، بىر قىسىم يەھۇدىيلارنىڭ ئاياللىرىنىڭمۇ ئاشۇنداق قارا پۈركەنجە ئارتىپ، يۈزكۆزلىرىنى مەھكەم ئوراپ يۈرىيدىغانلىقىنى، ئەمما ئۇلارنى ھېچكىمنىڭ تېررورچى دېمەيدىغانلىقىنى ئېيتىپ، ئەسلى مەسىلىنىڭ قارا كىيىمدە ياكى ئۇزۇن ساقالدا ئەمەس، بەلكى دىنغا بولغان ئۆچمەنلىكتە ئىكەنلىكىنى دېيەلمەيدۇ؟ نېمىشقا بىز ئۇيغۇرلاردا گاچا بولسىمۇ باينىڭ بالىسى سۆزلىسۇن دېگەن تەمسىلنىڭ مۇشۇ مەنىدە ئېيتىلغانلىقىنى ئويلىمايدۇ؟ نېمىشقا بۆرە بىلەن قوزىنىڭ ھېكايىسىنى ئويلاپ، باشقىلارغا شۇنى ئېيتىپ بېرەلمەيدۇ؟مەسىلەن، ھازىر بىر قىسىم كاللىسى بەك ئىشلەپ كەتكەن ئۇيغۇرلار ئويلىغاندەك بىزنىڭ مۇشۇ كۈنگە قېلىشىمىز، خىتاينىڭ بىزگە مۇشۇنداق زۇلۇملارنى سېلىشى ئاشۇنداق قارا كىيىم كىيگەن ۋە ساقال قويغانلار سەۋەبىدىن بولسا، بۇ خىتاينىڭ ئۇزۇن يىللاردىن بېرى قىلغانلىرىنى دېمەيلا قوياي، مۇشۇ يېقىنقى زاماندا مەدەنىيەت ئىنقىلابىدا يەرلىرىنى تارتىۋېلىپ، مالمۈلۈكلىرىنى بۇلاپتالاپ، مۈلۈك ئىگىلىرىنى تۈرمىلەرگە سولاپ ئۆلتۈرگەندە ئۇيغۇرلارنى نېمىگە باغلاپتىكەن؟ شۇ چاغدىمۇ قارا كىيىمگە، ئۇزۇن ساقالغا باغلاپتىكەنمۇ؟ دېمەك، زالىمنىڭ خاراكتېرى ھەر زامان ئوخشاش. ئۆزگىرىپ قالمايدۇ. مەزلۇملارنى يوقىتىش ئۈچۈن مۇشۇنداق بەزىدە قارا كىيىم، ئۇزۇن ساقال، بەزىدە باي، بەزىدە پومىشچىك دېگەندەك مۇشۇنداق باھانىلەرنى تېپىپ يوقىتىشنىڭ كويىدا.مۇشۇ كاللىسى بەك ئىشلەيدىغان بىر قىسىم ئالىيجانابلارمۇ زالىمنىڭ زۇلمىنىڭ سەۋەبىنىڭ ھەممىنى ئۆز قېرىنداشلىرى ئىچىدىن ئىزدەپ، جىنايەتچىنىڭ جىنايىتىنى ئۆز قېرىنداشلىرىغا ئارتىپ مەسئۇلىيەتتىن قېچىشنىڭ كويىغا چۈشكۈچە، ئوغرىنى ئەيىبلەشنىڭ ئورنىغا مال ئىگىسىنى ئەيىبلىگۈچە، بۇ خىتاينىڭ بىزنىڭ زېمىنىمىزدا نېمە ھەققى بار؟ ئۇلار زېمىنىمىزنى بېسىۋالغاننىڭ ئۈستىگە نېمىشقا بىزگە زۇلۇم قىلىدۇ؟ نېمىشقا ئەركىنلىكىمىزنى تارتىۋالىدۇ؟ نېمىشقا ھەقھوقۇقلىرىمىزنى دەپسەندە قىلىدۇ؟ بىزگە شۇنچىۋالا زۇلۇمنى قىلمىسا، ھەقھوقۇقلىرىمىزنى دەپسەندە قىلمىسا، ئاشۇ ياشلار قولىغا قورال ئالاتتىمۇ؟ ئاشۇنداق بىر قىسىم سىياسىي خاتالىقلارنى ئۆتكۈزەتتىمۇ، دېيەلمەيدۇ؟قايسى مەدرىسىدە مەخسۇس جىھادنى تەشۋىق قىلىدىكەن؟ مەدرىسىلەردە دىن ۋە ئىسلام بىلىملىرى ئۆگىتىلىدۇ. ئەلۋەتتە شۇ ئىسلام بىلىملىرى ئىچىدە جىھادىي بىلىممۇ بار. لېكىن ئسىلامدىكى بۇ جىھاد بىزگە ئوخشاش ۋەتىنى باشقىلارنىڭ مۇستەملىكىسىگە چۈشۈپ قالغانلارنىڭ ۋەتىنىنى قۇتۇلدۇرۇش ئۈچۈن، دەپسەندە قىلىنغان ھەقھوقۇقلىرىنى قوغداش ئۈچۈن، زالىمغا قارشى تۇرۇش ئۈچۈن، ئادالەتنى ۋە ھەققانىيەتنى بەرپا قىلىش ئۈچۈن، ئەركىنلىك ئۈچۈن قىلىنىدىغان جىھادتۇر. پاكىستاندا تالىبانغا قاتنىشىپ قالغان بىر قانچە ياكى بىر نەچچە يۈز ئۇيغۇرغا كەلسەك، ئۇلارنى خاتا قىلدىمۇ دەيلى. نېمىشقا ئابدۇۋېلىي ئايۇپ بۇ ئازغىنە بىر قىسىم ئۇيغۇر نە 30 مىليوندىن ئارتۇق ئۇيغۇرغا، نە ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى دىندارلارغا ۋەكىللىك قىلالمايدۇ. ھەر قانداق مىللەت ئىچىدە، بولۇپمۇ بىزدەك باشقىلارنىڭ مۇستەملىكىسىگە چۈشۈپ قالغان، ئىنسانىيەت تارىخىدا مىسلى كۆرۈلمىگەن زۇلۇملارغا ئۇچرىغان، ھەقھوقۇقى دەپسەندە قىلىنغان، ئەركىنلىكى تارتىۋېلىنغان بىر مىللەت ئىچىدە بۇنچىلىك ئاشقۇن ئىدىيەدىكى كىشىلەر بولۇشى نورمال ئەھۋال. ۋەتىنىمىزدىكى تەسۋىرلىگۈسىز شۇ زۇلۇملار بۇلارنى مۇشۇنداق ئەھۋالغا چۈشۈرۈپ قويغان، دېگەن گەپنى نېمىشقا دېيەلمەيدۇ؟2016يىلى مۇھەممەد تۇرسۇن ئۇيغۇر دېگەن كىتابچىنىڭ ئەڭ بازارلىق كىتابلار قايسى؟ دېگەن سوئالغا جىھادقا دائىر كىتابلار دەپ جاۋاب بېرىشى بىر تەرەپتىن نورمال ئەھۋال، يەنە بىر تەرەپتىن كۆپتۈرۈلگەن دېيىشكە بولىدۇ. چۈنكى بۇرۇندىن بۇنداق ئىدىيە بار بولسىمۇ، ئاساسەن شۇ 2016يىللارنىڭ ئالدىكەينىدە ۋەتەندە خىتاينىڭ زۇلمى كۈنسىرى ئېشىشىغا ئەگىشىپ ئۇيغۇرلار ئىچىدە مەيلى توغرا بولسۇن، خاتا بولسۇن جىھادچىلىق پىكرى خېلىلا ئەۋجگە چىققان ۋاقىتلار ئىدى. شۇڭا بۇنداق ۋاقىتتا ئەلۋەتتە شۇنىڭغا ئائىت كىتابلار بازار تاپقان بولۇشى مۇمكىن.قىسقىسى، نېمىشقا ئۇيغۇرلارغا ۋاكالىتەن مۇخبىرلار بىلەن كۆرۈشكەن ئادەم بۇنچىلىك گەپلەرنى ئۇلارغا توغرا يوسۇندا چۈشەندۈرۈپ بېرەلمەي، يەنە ئۆزىمىزدىن ۋايسايدۇ؟ نېمىشقا بىر مىللەتكە ۋەكىللىك قىلىپ ئالدىغا چىققان ۋە بۇ مىللەتكە ۋاكالىتەن سۆزلىگەن ئادەم بۇ مىللەتنىڭ زىيالىيسىغىمۇ، يازغۇچىسىغىمۇ، پەنچىسىگىمۇ، دىنچىسىغىمۇ، مىللەتچىسىگىمۇ، تىجارەتچىسىگىمۇ، ھۆنەرۋىنىگىمۇ، قويچىسىغىمۇ، ئوتۇنچىسىغىمۇ ئوخشاش مۇئامىلىدە بولالمايدۇ؟ نېمىشقا داۋاملىق دىندارلارنىڭ گېپىنى، دىنغا چېتىلىدىغان گەپنى خاتا چۈشىنىۋالىدۇ؟ نېمىشقا بەزىدە دىنغا مۇناسىۋەتسىز گەپنىمۇ زور بىلەن تارتىپ ئەكىلىپ، دىنغا، دىندارلارغا زورلاپ تاڭىدۇ؟سۈرىيە ۋە باشقا يەرلەرگە كەتكەن ئازغىنە بىر قىسىم كىشىلەر ئۇيغۇر دىندارلارنىڭ ھەممىسى ئەمەس. تۈركيە ياكى خىتاي ئۇلارنىڭ بۇرنىغا چۈلۈك ئۆتكۈزۈپ مەجبۇرىي ئاپارمىغاندەك، بىر قىسىم بىدىكلەردىن باشقا ھېچبىر ھەقىقىي دىندار ئالىم ئۇلارنى شۇ يەرگە بېرىشقا تەشۋىق قىلغانمۇ ئەمەس. ئابدۇۋېلىي ئايۇپقا ئامېرىكىلىق مۇخبىرنىڭ ئالدىدا تەھدىت سالغانلارغا خىتاي بۇيرۇق قىلمىغاندەك، ئۇلارغا نە دىن، نە دىنىي ئالىملارمۇ بۇيرۇق قىلغان ئەمەس. جىھادقا دائىر ئونلىغان كىتابلارغا خىتايلار مەبلەغ سالمىسىمۇ بۇ دىنغا ئېتىقاد قىلغان ھەر بىر مۇسۇلماننىڭ جىھادنى توغرا رەۋىشتە يورۇتۇپ بېرىدىغان كىتابلارغا مەبلەغ سېلىش مەجبۇرىيتى بار. ئەمما بۇ كىتابلاردىن خاتا پايدىلانغۇچىنىڭ خاتالىقى ئۆزىدە، ھەرگىز كىتابتا ياكى دىندا ئەمەس. بۇ ئىش خۇددى خىتاي ۋە باشقا ياۋروپا ھەم ئامېرىكا ئەللىرى ئۆز پۇخرالىرىغا سىياسەت بىلىمى، ئۇرۇش سەنئىتى قاتارلىق بىلىملەرنى ئۆگەتكەنكىنىگە ئوخشاش، دۆلىتىنى ۋە پۇقرالىرىنى قوغداش ئۈچۈن ئېغىر ۋە يېنىك تىپتىكى خىلمۇخىل قورال ياراقلارنى ياسىغىنىدەكلا بىر ئىش. بىراۋ بۇ سىياسەتلەرنى ۋە ئۇرۇش سەنئەتلىرىنى ئۆگىنىپ، ئۇنىڭدىن خاتا پايدىلانسا، دۆلەت ياسىغان قورالدىن خاتا پايدىلىنىپ بىگۇناھ كىشىلەرنى ئۆلتۈرسە، ئۇنىڭغا دۆلەت مەسئۇل بولمىغاندەكلا بىر ئىش. سىياسەتتىن ۋە قورالدىن بىر قىسىم كىشىلەر خاتا پايدىلىنىدىكەن دەپ ھېچبىر دۆلەت قورال ئىشلەپچىقىرىشتىن ۋە ئۇرۇش بىلىملىرىدىن ۋاز كەچمەيدۇ. بەلكى خاتالاشقۇچىلارنىڭ خاتالىقىنى بىر تەرەپتىن تىزگىنلەپ تۇرۇپ، يەنە بىر تەرەپتىن ئۇرۇش سەنئىتىنى ئۆگىتىۋېرىدۇ، قورالياراقلارنى ياساۋېرىدۇ. شۇنىڭدەك دىندارلارمۇ، دىنىي ئالىملارمۇ ئىسلامدىكى جىھاد بىلىملىرىنى توغرا شەكىلدە چۈشەندۈرۈشكە، خاتا چۈشىنىۋالغانلارنىڭ خاتالىقىنى قولىدىن كېلىشىچە تۈزىتىشكە تىرىشىۋاتىدۇ. ئىلىمگەرلەر جىھادنىڭ پەزىلىتىنى سۆزلەپ بېرىشكە نە سى سى تېۋىينىڭ، نە پىي پىي تېۋىينىڭ سورۇن ھازىرلاپ بېرىشى ھاجەت ئەمەس، ئۇنى ھەر قانداق جايدا توغرا يوسۇندا سۆزلەش دىنىي ئالىملارنىڭ مەجبۇرىيىتى.شۇڭا ئابدۇۋېلى ئايۇپ بولسۇن مەيلى باشقا بىرى بولسۇن، دىننى ھەقىقىي چۈشىنىمەن ياكى دىن ھەققىدە گەپ قىلىمەن دېسە، نەدىكى ئارقابۇرجەكتە قالغان ئىسمىجىسمىنىڭ تايىنى يوق ئادەملەردىن ئاڭلىۋالغان ئەپقاچتى يەپقاچتى گەپلەرگە قاراپ دىنغا ۋە دىندارلارغا كەلسەكەلمەس باھا بېرىپ يۈرمەي، ھەقىقىي دىنىي ئالىملاردىن دىنىي ساۋاتلارنى تولۇقراق ئېلىشى كېرەك.مەن ئابدۇۋېلىي ئايۇپنى ئامېرىكىدا ماگىستىرلىقنى پۈتكۈزگەن دەپ ئاڭلىغان. قايسى كەسىپتە ئىكەنلىكىنى ئۇقمايمەن، ئەمما دىنىي ساھەدە ئەمەسلىكى ئېنىق. ماگېستىرلىقتا ئوقۇغان ئادەمگە ئىلمىي مېتود دەيدىغان بىر دەرس ئۆتۈلىدۇ. بۇ دەرستە ئىلمىي ئەخلاق، يەنى ئىلمىي ئىشلار بىلەن شۇغۇللىنىدىغان كىشىلەر ئەمەل قىلىشقا تېگىشلىك پىرىنسىپلار. مەسىلەن:ئۆز كەسپىدىن باشقا كەسىپكە چات كەرىۋالماسلىق. ئۆزى قايسى كەسىپنىڭ ئەھلى بولسا شۇ ھەقتە گەپ قىلىش، باشقا ساھەنى شۇ ساھەدە سالاھىيەتلىك كىشىلەرگە ھاۋالە قىلىش. چۈنكى بۇنداق قىلىش ئىلىم ساھەسىدىكى ئېغىر ئەخلاقسىزلىق. بىر ئادەمنىڭ بىر نەرسىنى ئازتولا بىلگەنلىكى ئۇنىڭ ھەممىنى بىلىدىغانلىقىنى ئۇقتۇرمايدۇ. جۈملىدىن بىز ئابدۇۋېلىي ئايۇپنى تىل تەتقىقاتچىسى، ئابدۇۋېلىي مۇئەللىم دەپ بىلىمىز. شۇڭا ئۇنىڭ ئىشى تىل بولغاندىكىن، پاتپات چىقىپ دىننىڭ ئۇ يەر، بۇ يەرلىرىنى قالايمىقان چوقۇلاپ باقمىسا، بۇ گەپ مۇشۇ بىر تېمىغىلا قارىتىلغان گەپ ئەمەس.قىسمەن مەسىلىنى ھەممىگە ئومۇملاشتۇرماسلىق. ھاياتىدا بىر قېتىم توڭ ياكى ئاچچىق تاۋۇز يەپ سېلىپ، تاۋۇز دېگەن مۇشۇنداق تېشى كۆك، ئىچى ئاق، تەمى بەتتام نەرسە دەپ بارلىق تاۋۇزلارغا ئوخشاش ھۆكۈم چىقىرىۋەتمەسلىك. چۈنكى تاۋۇزنىڭ ئىچىدە ئىچى قىزىل، تەمى تاتلىق چىقىدىغانلىرى كۆپ.كاللىسىدا ئالدىن ئورناپ كەتكەن ھۆكۈم بويىچە سۆزلەۋەرمەسلىك. ئوبيېكتىپ ھادىسىلەرگە ئوبيېكتىپ مۇئامىلە قىلىش.ھەر نەرسىنى ئۆز ئەھلىدىن ئۆگىنىش. جۈملىدىن دىن سودىگەرلىرىدىن، بىلىپ بىلمەي دىننى سۇيىئىستىمال قىلىدىغان كىشىلەردىن ئاڭلىۋالغىنى بويىچە دىنغا ۋە مۇسۇلمانلارغا باھا بەرمەسلىك.بۇ يەردە دېيىلمىگەن يەنە بىر قىسىم گەپلەرنى بىربىرلەپ چۈشەندۈرۈشكە ئوبدان بىر ماقالە يېزىشقا توغرا كەلگۈدەك. مەن بۇ تېمىدا ئويلىغانلىرىمنىڭ بىر قىسمىنى مۇنداقلا يېزىپ باقتىم. شۇڭا مۇشۇ يەردە بولدى قىلاي.يازغۇچى :سەھرا ئوغلى3145 .
|
19 قاڭتار 14:55نۇر سۇلتان. قازاقپارات ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن رۋسلان فاتيح ۇلى جاقسىلىقوۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قورعانىس ءمينيسترى لاۋازىمىنا تاعايىندالدى، دەپ حابارلايدى اقوردا.رۋسلان فاتيح ۇلى جاقسىلىقوۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قورعانىس ءمينيسترى لاۋازىمىنا تاعايىندالسىن، دەلىنگەن ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىندا.سونداي اق، مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن مۇرات كارىباي ۇلى بەكتانوۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قورعانىس ءمينيسترى لاۋازىمىنان بوساتىلدى.جاقسىلىقوۆ رۋسلان فاتيح ۇلى 1966 جىلى 4 ناۋرىزدا الماتى وبلىسىنىڭ قاسكەلەڭ قالاسىندا قىزمەتشىلەر وتباسىندا دۇنيەگە كەلدى. ۇلتى قازاق. 1، دارەجەلى داڭق وردەنىمەن، تۇركيا رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ وردەنىمەن جانە ك س ر و، ت م د، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 40 مەدالىمەن ناگرادتالعان.پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى. اسكەري اتاعى گەنەرال لەيتەنانت. 1983 جىلى الماتى وبلىسى قاسكەلەن اۋدانىنىڭ كيروۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبىن بىتىرگەننەن كەيىن ي. س. كونيەۆ اتىنداعى الماتى جوعارى جالپى اسكەري كوماندالىق ۋچيليشەسىنە كوماندالىق تاكتيكالىق باسشىلىق ماماندىعى بويىنشا وقۋعا ءتۇسىپ، ونى 1987 جىلى ءبىتىردى.1996 جىلى م. ۆ. فرۋنزە اتىنداعى اسكەري اكادەمياسىن كوماندالىق شتابتىق جەدەل تاكتيكالىق اسكەري بارلاۋ ماماندىعى بويىنشا ءتامامدادى. 2004 جىلى رەسەي فەدەراتسياسى ق ك باس شتابى اسكەري اكادەمياسىندا مەملەكەتتىڭ اسكەري قاۋىپسىزدىگى ماماندىعى بويىنشا جوعارى اكادەميالىق كۋرستارىن اياقتادى.2003 جىلى شىمكەنت قالاسىنىڭ ءماسليحاتى 3 شاقىرىلىمىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ سايلاندى. 1987 جانە 2006 جىلدار ارالىعىندا ۆزۆود كومانديرىنەن باستاپ قۇراما كومانديرىنە دەيىنگى ءارتۇرلى لاۋازىمداردا قىزمەت اتقاردى. 2006 جانە 2007 جىلدار ارالىعىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءى ءى م ىشكى اسكەرلەرى قولباسشىسىنىڭ ورىنباسارى. 2007 جانە 2008 جىلدار ارالىعىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءى ءى م ىشكى اسكەرلەرى قولباسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءى ءى م ىشكى اسكەرلەر باس شتابىنىڭ باستىعى.2008 جىلعى 4 قىركۇيەكتەن باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءى ءى م ىشكى اسكەرلەرىنىڭ قولباسشىسى. 2013 جىلعى 22 قاڭتاردان باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءى ءى م ىشكى اسكەرلەرىنىڭ باس قولباسشىسى. 2014 جىلعى 24 ساۋىرىنەن باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق ۇلانىنىنىڭ باس قولباسشىسى.2021 جىلعى 29 قىركۇيەكتەن باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ۇلتتىق ۇلانىنىڭ باس قولباسشىسى.2022 جىلدىڭ قاڭتار ايىنان باستاپ ق ر قورعانىس ءمينيسترى.3 نەلىكتەن كوزدىڭ اعى سارعايادى؟5 جاپونياعا الاشوردا قارۋمەن قامداۋدى سۇراپ ۇندەۋ جولداعان ۋياما توموحيكو
|
ۇشەمنىڭ اتااناسى ءۇيسىز ءجۇر17 قىركۇيەك, 18:45 545 0 اتاجۇرت باقىتبەك قادىرەلىمىزدىڭ دەموگرافيالىق احۋالى رەتتەلۋى ءۇشىن قازاقستاندا تۋعان ءاربىر بالانىڭ ومىرگە كەلۋىنىڭ ءوزى ءبىر قۋانىشتى مەرەكە بولۋى ءتيىس. سونىمەن قاتار شەتەلدەن ەلگە ورالعان ءار قازاق تا سونداي.وتكەن جىلعى ستاتيستيكالىق ءمالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، قازاقستان الەمدە جەر كولەمىنەن 9ورىندا، ال حالىق سانى بويىنشا 64ورىن الادى. حالىق تىعىزدىعى جونىنەن ەلىمىز بۇۇ مويىنداعان 195 تاۋەلسىز مەملەكەت تىزىمىندە 184ورىندا تۇر. قازاقستانداعى حالىقتىڭ ورتاشا تىعىزدىعى 1 كمگە نەبارى 5,8 ادام، ال الەمدە 1 شارشى كمگە 56 ادامنان كەلەدى. رەسەيدە 8,6 ادام، قىتايدا 145 ادام، وزبەكستاندا 73 ادام ءانديجان وبلىسىندا 1 شارشى كمگە 700 ادام. سوندىقتان دا ەلىمىز ءۇشىن جان سانى قاشاندا ماڭىزدى. بۇل رەتتە پرەزيدەنت قاسىمجومارت توقاەۆ حالىققا ارناعان جولداۋىندا ەلىمىزدىڭ تۋ كورسەتكىشتەرىنىڭ كوڭىل كونشىتپەي وتىرعانىن ايتقان بولاتىن. وسىعان وراي، شەتەلدەن كوشىپ كەلگەن قانداسىمىز كوپبالالى وتباسى ەرجان باقىتتىڭ شاڭىراعىنداعى جاعدايدى قىسقاشا بايانداي كەتەيىك.ەرجان باقىت 1992 جىلى 3 جاسىندا موڭعوليا ەلىنەن تاريحي وتانى قازاقستانعا كوشىپ كەلگەن. قازاق ەلىندە ءبىلىم الىپ، وتباسىن قۇراپ، تاۋەلسىز ەلدىڭ ازاماتى اتاندى. 2011 جىلى الما الدانىشقىزىمەن ۇيلەنىپ، وتاۋ كوتەرگەن. قازىر ەرجان مەن المانىڭ اقمارال، اقبوتا، ايارۋ ەسىمدى سۇيكىمدى ءۇش قىزى بار. ءۇش قىزدان كەيىن بيىل ومىرگە بۇل شاڭىراققا ۇشەم دۇنيەگە كەلدى. ۇشەمدەر بيىل 28 شىلدەدە دۇنيەگە كەلگەن. ەسىمدەرى ايتۋعان، كۇنتۋعان جانە نۇرتۋعان. ەرجان مەن المانىڭ شاڭىراعى شاتتىققا بولەدى. ارينە، بۇل ءبىر وتباسىنىڭ عانا جەكە قۋانىشىمى بولعانىمەن، سيرەك كەزدەسەتىن وقيعا.سوناۋ موڭعوليا ەلىنەن كوشىپ كەلگەن قانداسىمىز بۇل كۇندە التى بالاسىن ارقالاپ پاتەردەن پاتەر جاعالاپ ءجۇرگەنىن دە جاسىرمادى. ولار ۇلقىزدارىن تاربيەلەپ ءوسىرۋ ءۇشىن ءبىر باسپانا بولسا دەگەن تىلەگىن دە ايتتى. قانداستاردىڭ ەندىگى ۇكىلى ءۇمىتى نۇرسۇلتان قالاسىنىڭ اكىمدىگىندە ەكەنىن ايتادى.
|
خۇلۇسى ئاقار لىۋىيەدىن كېيىن، مالتادا زىيارەتتە بولماقتا ئۇيغۇرچەخۇلۇسى ئاقار لىۋىيەد...خۇلۇسى ئاقار لىۋىيەدىن كېيىن، مالتادا زىيارەتتە بولماقتادۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرى خۇلۇسى ئاقار ۋە ئارمىيە باش ئىشتاب باشلىقى گېنېرال ياشار گۈلەر تۈنۈگۈن لىۋىيەدىكى ئۇچرىشىشلىرىنى تاماملاپ، مالتانىڭ پايتەختى ۋاللېتتاغا يېتىپ باردى.05.07.2020 24.09.2021تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: خۇلۇسى ئاقار مالتانىڭ تاشقى ئىشلار ۋە ياۋروپا ئىشلىرى مىنىستىرى ئېۋارىست بارتولا بىلەن كۆرۈشتى. ئۇچرىشىشتا ئارمىيە باش ئىشتاب باشلىقى گېنېرال گۈلەرمۇ ھەمراھ بولدى. ئۇچرىشىشقا يەنە تۈركىيەنىڭ ۋاللېتتادا تۇرۇشلۇق باش ئەلچىسى كەرەم قىراتلىمۇ قاتناشتى.خۇلاسى ئاقار ئۇچرىشىشلىرى دائىرىسىدە يەنە، مالتانىڭ دۆلەت بىخەتەرلىك ۋە ئىچكى ئىشلار مىنىستىرى بايرون جامىللەرى بىلەنمۇ كۆرۈشتى. ئۇچرىشىشتىن كېيىن، ئىككى مىنىستىر ھەيئەتلەر ئارا مۇزاكىرىگە رىياسەتچىلىك قىلدى.ھەيئەتلەر ئارا مۇزاكىرىگە گېنېرال ياشار گۈلەر بىلەن مالتا ئارمىيە باش ئىشتاب باشلىقى جېفرېي كۇرمىمۇ ئىشتىراك قىلدى.تۈركىيەنىڭ ۋاللېتتادىكى باش ئەلچىخانىسىنىمۇ زىيارەت قىلىپ، باش ئەلچى كەرەم ئەھمەت قىراتلى بىلەن كۆرۈشكەن مىنىستىر خۇلۇسى ئاقار ۋە گېنېرال گۈلەر، ئارقىدىن مالتادىكى تۈرك شېھىتگاھلىقىغا باردى.خۇلۇسى ئاقار شېھىتلەر ئابىدىسىگە گۈلچەمبىرەك ۋە قەبرىلەرگە گۈل قويۇپ، شېھىتلەر خاتىرە دەپتىرىگە ئىمزا قويدى.خەتكۈچ: مالتا , خۇلۇسى ئاقار
|
ئۆزبېكىستان بىلەن تاجىكىستان ئوتتۇرىسىدا 9 چېگرا ئېغىزى بىراقلا ئېچىلدىكاتىگورىيە: ئىلمىي ماقالىلەر يېڭلاش تارىخى: 20180303 15:06:34 جەمئى 2302 قېتىم ئوقۇلغان.تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرىدىن مەلۇم بولىشىچە، ئۆزبېكىستان بىلەن تاجىكىستان ئوتتۇرىسىدا بىر قاتار نىزالار يۈز بېرىپ ئارىدىن 10 يىل ئۆتكەندىن كېيىن، 9 چېگرا بىراقلا ئېچىلىپ خىزمەتكە كىردى.ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىدىكى جارتەپا، قۇشكەنت، ئۇچتۇگان، خاۋاستائاباد، بەقاباد، پاپ، راۋات ۋە گۈلباھار قۇرۇغلۇق يولى چېگرا ئېغىزلىرى ھەمدە ئامۇزاڭ تۆمۈر يولى چېگرا ئېغىزى ھەر ئىككى دۆلەتتىن نۇرغۇن پۇقرالار قاتنىشىپ ئالاھىدە مۇراسىم بىلەن ئېچىلدى.ئۆزبېكىستان تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكى ئېلان قىلغان باياناتتا، چېگرا ئېغىزلىرىنىڭ ئېچىلىشىنىڭ ھەر ئىككى دۆلەت خەلقى ئوتتۇرىدىكى قېرىنداشلىق مۇناسۋەتلىرىنىڭ تېخىمۇ مەستەھكەملىنىشىگە تۆھپە قوشىدىغانلىقى تەكىتلەندى.ئالدىنقى يىلى ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىدا ئارىدىن 25 يىل ئۆتكەندىن كېيىن ئايروپىلان قاتناشلىرى قايتىدىن باشلانغان ئىدى.ئۆزبېكىستان تاجىكىستان ئوتتۇرىدا ئىلگىرى 16 چېگرا ئېغىزى مۇلازىمەت قىلىدىغان بولۇپ، بۇ قېتىمقى يېڭى ئېچىلغان 9 ئېغىز بىلەن چىگرا ئېغىزى سانى 25 كە يەتتى.تاجىكىستان قۇرماقچى بولغان سۇ ئېلېكتىر ئىستانسىسىغا ئۆزبېكىستاننىڭ قارشى چىقىشى سەۋەبىدىن ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدا كېلىشەلمەسلىك يۈز بەرگەن ۋە 2005 يىلىدىن 2008 يىلىغىچە ئاساسلىق چېگرا ئېغىزلىرى تاقىۋېتىلگەن ئىدى.
|
نېمىشقا ئورۇقلىيالمايسىز؟ئەلداۋا ساغلاملىق تورىماتېرىيال تەييارلىغۇچى: 02 تەكشۈرۈپ بېكىتكۈچى: يوللىغۇچى: ئەلداۋا 02ئورۇقلاش نىيىتى كۈچلۈك بەزىلەر ناشتىدا قۇيماق، قازان نېنى، ئۇماچ ياكى تۇزكۆك، چۈشتە گۈرۈچ ئېشى، بەرەڭگە قەلەمچىسى يەيدۇ؛ كەچتە ھەرخىل ئوماچ ئىچىدۇ، بىراق ئۇلار يەنىلا نېمىشقا سەمرىپ كېتىدىغاندىمەن؟ دېگەن سوئالدىن قۇتۇلالمايدۇ. مۇتەخەسسىسلەر مۇنداق دېيىشتى: بۇ يۇقىرى كاربونلۇق سۇ بىرىكمىسىنىڭ كاساپىتى، ئۇلار يەۋاتقان نەرسىلەردە بۇ خىل ماددا ئىنتايىن مول.مۇتەخەسسىسلەر يەنە مۇنداق دېيىشتى: بەزىلەر ھەقىقەتەن ئۇن تائاملىرىنى ياخشى كۆرىدۇ، ئەمما ئۇلارنىڭ بۇ ئىشتىھاسىغا چەك قويۇش بىھاجەت، بەلكى ئۇلارغا مۇنداق يېمەكلىك ئادىتىنى تەۋسىيە قىلساقلا كۇپايە: ئاساسلىق تاماقنىڭ ئۈچتەن بىرى يوپۇرماقلىق كۆكتات ۋە گۆش بولسۇن؛ ئەگەر بەرەڭگە، قوناق ۋە قورۇما يېيىشكە توغرا كەلسە، ئۇلارنىڭ يېرىمىنى ئازايتىش كېرەك؛ تاماققا يەنە شاكاللىق مېۋىلەر بىلەن سۈت قوشۇلسا، ئۈنۈمى تېخىمۇ ياخشى بولىدۇ.مەنبە : ئۈرۈمچى كەچلىك گىزىتىئالدىنقىسى : كالتسىي تولۇقلاشتىكى ئەڭ ياخشى پەيتنى بىلەمسىز؟كېيىنكىسى : چېنىققاندا سەل قاراشقا بولمايدىغان مەسىلىلەر
|
مارعۇلان سەيسەمباي: حالىق كوشەگە شىعىپ، دۇكەندەردى تونايدى ادىرنا ۇلتتىق پورتالىبەلگىلى كاسىپكەر مارعۇلان سەيسەمباي ەلىمىزدەگى كارانتين مەن توتەنشە جاعدايدى بيلىكتىڭ قابىلداعان وڭ شەشىمى ەكەنىن ايتتى. سونىمەن قاتار، جۇمىسسىز وتىرعان حالىق تۇرمىسقا قاجەتتى زاتتار الۋ ءۇشىن قاراجات تاپپاي، ۇرلىق جاساۋى مۇمكىن دەگەن قاۋىپىن دە جاسىرمادى. بۇل تۋرالى ول ءوزىنىڭ مارعۇلان نە دەيدى كانالىندا ايتتى، دەپ حابارلايدى ادىرنا ۇلتتىق پورتالىنىڭ ءتىلشىسى.مارعۇلان سەيسەمباي ەلىمىزدەگى قالىپتاسقان جاعداي ءومىرىمىزدى كۇرت وزگەرتىپ، وزىمىزگە ۇيرەنشىكتى ىستەرىمىزبەن اينالىسا الماي قالدىق دەيدى.توتەنشە جاعدايدىڭ جانە كارانتيننىڭ ەڭ ءبىرىنشى، تۇپكى سەبەبى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ پارمەنسىز بولۋىندا جاتىر. ەگەر كوروناۆيرۋس ىندەتى تەز تارالىپ، كوپ ادامعا جۇقسا، وندا ءبىزدىڭ مەديتسينامىز بارلىق اۋىرىپ قالعان ادامداردى ەمدەي المايدى. ەمحانالارىمىز تەز تولىپ، دارىگەرلەر مەن وكپەگە وتتەگى بەرۋ قۇرالدارىنىڭ تاپشىلىعىنا كەلىپ تىرەلەمىز دەيدى، ءوزىنىڭ ەلدەگى جاعدايلارعا ءۇن قوسىپ كەلە جاتقان ادەتىمەن.ەگەر كاسىپكەر ايتىپ كەتكەندەي جاعداي بولاتىن بولسا، ەلىمىزدە سۇمدىق جاعدايلار بولۋى مۇمكىن. دارىگەرلەر ەمدەلىپ شىعۋعا مۇمكىندىگى از ادامداردى ەمدەمەي قويادى جانە ولار قاي ادامنىڭ ءولىپ، قاي ادامنىڭ ەمدەلەتىنىن وزدەرى شەشەدى. كارى ادامدار ەشبىر ەم الا الماي ەمحانا دالىزدەرىندە ءولىپ جاتادى، دەيدى. قازىر يتاليادا وسىنداي جاعداي بولىپ جاتقان كورىنەدى. وسى تۇستا ول بيلىكتىڭ قازىرگى ارەكەتىن دۇرىس دەپ باعالالاپ وتىر. ايتۋىنشا، بيلىكتىڭ توتەنشە جاعداي مەن كارانتين ەنگىزۋى، حالىقتى بارىنشا وقشاۋلاۋى ورىندى. ءدال قازىرگى جاعدايدا بيلىك حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن ءبىرىنشى ورىنعا قويۋ قاجەت دەيدى.بۇل ماسەلەنىڭ ەڭ جەڭىل جاعى بولسا، كەيىنىرەك ودان دا وزەكتى ماسەلە پايدا بولادى دەيدى. بىرىنشىدەن، ءبىزدىڭ ەكونوميكامىزدا توتەنشە جاعداي مەن كارانتين سەبەپتەرىنەن بولاتىن كۇيزەلىس پەن داعدارىس بولادى. ول ەكى ماسەلەدەن تۋادى. بىرىنشىدەن، كارانتين ءبىر اي بولا ما، الدە ەكى اي بولادى ما؟ ونى ەشكىم بىلمەيدى. قانشا ۋاقىت بولعانىمەن، ەكى قالادا قامالىپ وتىرعان ميلليونداعان حالىق، ونىڭ ىشىندە، تابىسسىز وتىرعان ەر ادامدار نە ىستەيدى؟ كەرەكتى زاتتاردى الۋ ءۇشىن قاراجاتتى قايدان الادى؟ ەگەر ۇكىمەت وسى سۇراقتارعا ناقتى جاۋاپ بەرە الماسا، وندا حالىق يزولياتسيا مەن توتەنشە جاعدايعا قاراماي، كوشەگە شىعىپ، ۇرلىق پەن توناۋعا كوشەدى. ال پوليتسيا مەن قارۋلى كۇشتەر مۇنداي جاعدايدى توقتاتا المايدى، دەدى.سونىمەن قاتار ول شەت ەلدەر تابىسسىز قالىپ وتىرعان حالقىنا كومەك كورسەتىپ وتىرعانىن مىسالعا كەلتىرىپ، حالقىمىزدى جۇمىسسىز، تابىسسىز قالدىرۋعا بولمايتىنىن ايتتى.دايىنداعان: جاسۇلان ءناۋرىزالىسىنعا توتەپ بەرۋگە شاقىرامىنالەمدى قىرعان ۆيرۋستارجۇما نامازعا زاڭسىز جيناعان42 500 تەڭگەگە كوروناۆيرۋس ساتىپ الىپ جاتىرمىزمۇناي سوعىسى: ءدال قازىر كىم ءالسىز جانە كىم مىقتى دەگەندى ايتۋعا ەرتەقازاقستاندا قىتايشىلدارعا جول جوقبيلىك ءوز وتىرىگىنىڭ جەمىسىن جەۋدە
|
وبلىستىق دوستىق شيپاحاناسى ۋاقىتتىق پارتيا ياچەيكاسىن قۇرىپ، ىندەتكە قارسى تۇرۋدىڭ الدىڭعى شەبىن بەكەمدەي ءتۇستىءتىلشىمىز ما چىڭلۋ، ەرىكتى ءتىلشى تۇڭ نيڭ حابارلايدى. 2 ايدىڭ 5 كۇنى وبلىستىق دوستىق شيپاحاناسى پارتكومىنىڭ اقىلداسىپ ۇيعارۋىمەن اۆتونوميالى وبلىستىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋى بويىنشا ءتۇيىن ەتىلگەن شيپاحانا قۇلجا قالالىق 2 حالىق شيپاحاناسىنىڭ قۇتقارۋ قىزمەتىنە قاتىناسقان ەمدەۋ قوسىنىندا ۋاقىتتىق پارتيا ياچەيكاسى قۇرىلدى.مەن ءوز قالاۋىممەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولىپ، پارتيا باعدارناماسىن قورعاپ، پارتيا ەرەجەلەرىنە بويسۇنىپ، پارتيا مۇشەلىك بورىشىمدى وتەيمىن.... 2 ايدىڭ 10 كۇنى تۇستەن كەيىن اۋاشالاۋ رايونىنىڭ جيىن زالىندا ۋاقىتتىق پارتيا ياچەيكاسى بارلىق پارتيا مۇشەسىن ىندەتكە قارسى تۇرۋعا ۇيىمداستىرىپ، ەمدەۋ قىزمەتكەرلەرى پارتياعا كىرۋ سەرتىن قايتا ەسكە ءتۇسىردى.ايبىندى سەرت اۋاشالاۋ رايونىندا جاڭعىرىپ، ٴاربىر پارتيا مۇشەسىنە پارتيا ۇيىمىنىڭ قۇدىرەتتى ۇيىسقىشتىعى مەن ۇندەۋ قۋاتىن، ىندەتتەن ساقتانۋ تىزگىندەۋدە پارتيا مۇشەلەرى باستاماشى بولۋى كەرەكتىگىن تەرەڭ سەزىندىردى.ۋاقىتتىق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى شۇي مين بىلاي دەدى: ساقتانۋ تىزگىندەۋدىڭ ٴبىرىنشى شەبىنە ات سالىسۋ پارتيالى كادرلاردىڭ اۋەلگى ماقساتتى، بورىشتى امالياتتا ايگىلەپ، جاۋاپكەرلىك ارقالاۋدى ايگىلەۋى. ىندەتتىڭ بەتى قايتپاسا ٴبىز، ٴسوز جوق، سوڭىنا دەيىن شايقاس جاسايمىز.ٴبىر پارتيا ياچەيكاسى ءبىر جاۋىنگەر قامال، ٴبىر پارتيا مۇشەسى ٴبىر تۋ، پارتيا مۇشەلەرىنىڭ اسەرىندە وسى شيپاحانانىڭ 9 مۇشەسى پارتياعا كىرۋ ٴوتىنىشىن سالتاناتپەن جازدى.وسى شيپاحانانىڭ شۇعىل قۇتقارۋ ورتالىعىنىڭ سەستراسى چىن يۇيبو بىلاي دەدى؛ مەن شيپاحانانىڭ 2 توپتاعى اترەتتىڭ قۇرامىندا ءوز قالاۋىممەن اۋاشالاۋ رايونىنا كەلۋگە تاڭدالدىم. بىرنەشە كۇننەن بەرى اۋاشالاۋ رايونىندا كۇرەس جاساپ جاتقان الدىڭعى شەپتەگى پارتيالى ەمدەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ بەينەسىن كوزىممەن كورىپ، ولاردىڭ ەرلىكپەن العا تارتقان باتىلدىعىنان اسەرلەنىپ، مەنىڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولۋ سەنىمىم مەن بەكىمىىم اناعۇرلىم نىعايا ءتۇستى.
|
.. مادەنيەت رۋحانيات قازاقتىڭ ادامتانۋ ءىلىمىقازاقتىڭ ادامتانۋ ءىلىمىءاربىر حالىقتىڭ تابيعي جاراتىلىسىندا ءوزىن باسقالاردان ەرەكشەلەپ تۇراتىن كەمەل قاسيەتى بولادى. ايتالىق، اعارتۋشى ىبىراي التىنسارين 1879 جىلى ورىنبوردا جارىق كورگەن قازاق حرەستوماتياسى اتتى ەڭبەگىندە، قازاق جاراتىلىسى وتە تازا حالىق، ونىڭ ساناسەزىمى مەن سۇڭعىلالىعى بىرەۋ سالىپ بەرگەن تار شەڭبەرگە سىيمايدى دەسە، ءحىح عاسىردا ءومىر سۇرگەن پولياك زەرتتەۋشىسى ا.يانۋشكەەۆيچ كۇندەلىگىندە، قازاقتاردىڭ اقىلوي قابىلەتى مەن سۇڭعىلالىعىنا ەرىكسىز تاڭىرقاي، تاڭدانباسقا باسقا امال جوق دەپ حالقىمىزدىڭ باسقالاردان ارتىق كەمەل قاسيەتى جايلى تامسانا جازادى.دەمەك، حالىقتىڭ باسقا جۇرتتان ەرەكشەلىگى ونىڭ سۇڭعىلالىعى ەكەن. بىردە اتاقتى قاز داۋىستى قازىبەك بي تاڭ بوزىمەن جىلقى ءۇيىرىن شولىپ كەلە جاتىپ، بەتكەيدە ەرىن جاستانىپ ۇيىقتاپ جاتقان جيەنى جانىبەك باتىردى كورىپ: ەلىڭدى ەل ەتەرسىڭ، ەجەلگى جەرگە جەتەرسىڭ، ەكى ءبورىڭ تۇرعاندا، ەكەلەنبەي نە ەتەرسىڭ دەپ ساقالىن سيپاعان ەكەن. راسىندا ابىزدىڭ ايتقانى كەلدى. جيەنى ەرەن باتىر بولدى، ەلىن التاي اسىرىپ ەجەلگى جەرىنە جەتكىزدى. تاريحتا كوك ءبورىلى جانىبەك دەگەن اتى قالدى.سول سياقتى قازاقتا اياز بي اتتى ەرتەگى بار. وسىندا حان ەرتەگىنىڭ باس كەيىپكەرى جامان دەيتىن ۋازىرىنە ءوزىن سىناتادى. جامەكەڭ حاننىڭ بەتىنە قاراپ تۇرىپ: تاقسىر ءسىز جەتى اتاڭىزدان حان ەمەسسىز، قاراپايىم ناۋبايشىنىڭ بالاسىسىز دەيدى. حان اناسىن شاقىرىپ سۇرايدى. راسىندا سولاي بولىپ شىعادى. مۇنى قالاي ءبىلدىڭىز؟ دەگەندە جامان: الدىڭىزعا العاش كەلگەنىمدە ءسىز مەنى ناۋبايحانادان اس ىشۋگە جىبەردىڭىز، سودان ءبىلدىم، دەيدى.جوعارىداعى وقيعالاردان ءبىز قازاقتا اسا كەرەمەت ادامتانۋ ءىلىمى بولعانىن اڭعارامىز. بۇل ءىلىمدى اتالارىمىز سۇڭعىلالىق دەپ اتاعان. بىراق ەكىنىڭ ءبىرى سۇڭعىلا بولا بەرمەيدى. سۇڭعىلالىق ادامعا سەزىمتال تۇيسىك، تەرەڭ تانىم ارقىلى بەرىلەتىن قاسيەتتى ءىلىم. بۇنداي ءىلىم يەلەرىن قازاق قوعامى ەل بىرلىگىن ساقتايتىن، ءادىل ۇكىم ەتەتىن بي، ياعني قازى ەتىپ سايلايتىن بولعان.عىلىمدا ادامتانۋ، ياعني سۇڭعىلالىق ءىلىمىن فيزيونوميستيكا دەپ اتاپ، بۇعان: ادامنىڭ سىرتقى تابيعي قيمىلقوزعالىس ەرەكشەلىكتەرىن نەگىزدەي وتىرىپ، تۇلعانىڭ جەكە مىنەزقۇلقىن اڭعارۋ ارقىلى ىشكى سىرىن اڭداي الاتىن عىلىمي پسيحولوگيالىق سالا دەگەن انىقتاما بەرىپتى.ال مۇسىلمان الەمى بۇل عىلىمدى يلمۋل فيروسا دەپ اتاپ، ونى ۇيرەنۋگە وتەموتە ءمان بەرگەن. قازىرگى قولدانىستاعى پاراسات ءسوزى وسى فيروسانىڭ قازاقىلانعان ءتۇرى. تاريحتا فيروسا ءىلىمىن ەجەلگى يسرايىل قاۋىمى جاقسى يگەرگەنى جايلى ايتىلادى. مىسالى، مۇحاممەد پايعامبار زامانىندا ەجەلگى يسرايىل قاۋىمى راس پايعامبار ما، الدە وتىرىكشى مە، بارىپ ءبىلشى دەپ فيروسا ءىلىمىنىڭ اسقان بىلگىرى حۋسەين يبن سالامدى جۇمسايدى. ول كىسى اللا ەلشىسىنىڭ بەتىنە ۇزاق قاراپ تۇرىپ: بۇل راس پايعامبار دەيدى. قالاي ءبىلدىڭىز دەگەندەرگە، جۇزىنەن جالعاندىقتىڭ ءىزىن تاپپادىم دەپتى.جوعارىداعى وقيعانى نەگىزدەي وتىرىپ يسلام عۇلامالارى فيروساادامتانۋ ءىلىمىن ۇيرەنۋگە تالاپ ەتكەن تۇلعانىڭ بويىندا، ەڭ اۋەلى شىنشىل، ادىلەت سۇيگىش، ادالدىق قاسيەتتەرى تولىق بولۋى ءتيىس دەگەندى العا تارادى. بۇعان دالەل رەتىندە ولار قۇرانىڭ ءانفال سۇرەسى، 29شى اياتىنداعى: مەن شىنشىل قۇلىما اق پەن قارانى اجىراتاتىن ءىلىم بەرەم دەگەن ۇكىمدى ۇستانىپ، ادامتانۋ ءىلىمىنىڭ وزەگى ادالدىق پەن ادىلدىك، ياعني اياتتا ايتىلعان اق پەن قارانى اجىراتۋ ۇكىمى ادامتانۋ ءىلىمىنىڭ وزەگى دەگەن پايىم جاساپ، وعان تاعى ەكى شارتتى قوسادى. ولار: ۇنەمى جاقسى نارسە ويلاۋ جانە ادال تاماق جەۋ. ياعني، مۇنداعى ادال اس شارتىن بۇزاتىن دۇنيە ىشىمدىك پەن دوڭىز ەتى دەلىنگەن كىتاپتا. ارى قاراي پايىمداي بەرىڭىز. ءبىزدىڭ قازىرگى تاڭدا اتالمىش ىلىمنەن اجىراپ قالۋىمىزعا سەبەپ نەدەن ەكەنىن.كەزىندە وسى ءىلىمدى يگەرۋ ءۇشىن اتاقتى عۇلاما، مازھاب يەسى يمام شافيعيدىڭ ءوزى يەمەنگە بارىپ بىرنەشە جىل وقىعان ەكەن. قايتار جولىندا ۇيرەنگەن ءبىلىمىن تەكسەرۋ ءۇشىن جولاي ءبىر بادەۋيدىڭ ۇيىنە قوناق بولىپ تۇسەدى.ءۇي يەسىنە قاراپ: وتە ساراڭ، اقشاقۇمار بولۋ كەرەك دەپ پايىمدايدى. بادەۋي بولسا يمامدى تانىپ ونىڭ اتىنا ءشوپ سالىپ، وزىنە جاقسىلاپ كەشكى اس دايىندايدى. يمام: مەن قاتەلەستىماۋ دەپ ويلايدى. كەشكى استان كەيىن، ءۇي يەسى: سىزگە بۇل جەر جايسىز، تورگى سالقىن بولمەگە توسەك سالىپ قويدىم دەپ قيىلعاندا يمام قاتەلەسكەنىماي دەپ قاتتى وكىنەدى.ەرتەڭىندە اتتاناتىن بولىپ ءۇي يەسىنە: سىزگە كوپ راحمەت، قوعاداي جاپىرىلىپ قوناق ەتكەنىڭىزگە، وتە ريزامىن، دەسە، ءۇي يەسىنىڭ ءتۇرى وزگەرىپ كەتكەن: تەز ەسەبىڭدى تولە، اتىڭ 2 ديناردىڭ ءشوبىن جەدى، ءوزىڭ 3 ديناردىڭ اسىن ءىشتىڭ، سالقىن بولمەگە قونىپ شىقتىڭ بارلىعى 15 دينار بەرەسىڭ، دەگەندە يمام شافيعي وقۋىنىڭ تەگىن كەتپەگەنىنە قاتتى قۋانىپ: العان ءىلىمىم زايا كەتتى مە دەپ قورقىپ ەدىم، قۇدايا ءتاۋبا قاتەلەسپەگەن ەكەم دەپ، 15 ديناردى قۋاناقۋانا تولەپتى.قازاقستان ازاماتتىعىن العان 11 مىڭعا جۋىق ەتنيكالىق قازاقتىڭ كوبى وزبەكستان مەن قىتايدان كەلگەنالتىن ورداعا750 جىل. بابالار مۇراسىن ناسيحاتتاۋ بالاباقشادان باستالۋ كەرەك ۇستازدارباتىر بابالاردىڭ مۇراسىن ناسيحاتتاۋ بالاباقشادان باستالۋ كەرەك. بيىل التىن وردانىڭ قۇرىلعانىنا 750 جىل. كۇللى ەل كولەمىندە ەسكە الىپ جاتقان تاريحي وقيعانى كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرگە تاربيەشىلەر وزگەشە ادىسپەن جەتكىزدى دەپ حابارلايدى . اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ءتىلشىسى. الماتى قالاسى، الاتاۋ اۋدانى كمقك 37 بوبەكجاي بالاباقشاسىندا بولعان سەمينارعا تەك بالالار عانا ەمەس، قالانىڭ وزگە مەكەمەلەرىنەن دە ۇستازتاربيەشىلەر قاتىستى. التىن ورداعا 750 جىل اتتى سەمينارعا ۇزاق ۋاقىت دايىندالعان بالالار ءبىر ءسات وزدەرىن بۇرىنعىنىڭ جاۋىنگەرى رەتىندە سەزىندى. ەل قورعاۋدا ەرلەردىڭ رولىندە ويناعان بالالاردىڭ قىلىشپەن شايقاسۋى كورىنىستىڭ كوركىن اشا ءتۇستى. حاس باتىر رەتىندە نەگىزگى جاتتىعۋلاردى جاساپ، دەنەلەرىن شىنىقتىردى. جەكپە جەك، تۋىڭدى تىك ويىندارى ويناتىلدى. كورىنىس سوڭىندا جەڭىستەن ءسۇيىنشى سۇراعان اجەي التىن وردانىڭ ءتول تەڭگەسىن تاراتتى. بۇلدىرشىندەرگەوسپان باتىردىڭ ەرتوقىمى ەلگە جەتپەي جاتىروسىدان 63 جىل بۇرىن، وسپان باتىردى سوڭعى وعى تاۋسىلعانشا وسى ەرتوقىمعا جاستانىپ ءوز قىزى قورعادى، باتىر اپامىزدان مۇرا بوپ قالعان ەرتوقىمدى ۇرپاقتارى ەلگە ورالتۋدى ويلايدى. ەرلىك رۋحتىڭ ، باتىرلىقتىڭ كۋاسى بولعان مۇرانى ورتالىق مۇراجايعا امان جەتۋىنە تىلەكتەس الاش جۇرتى وسى ىسكە قول ءۇشىن بەرۋدى سۇرايدى! .كەرەي رۋىنىڭ تارىشى تايپاسىنا جاتاتىن اقسارى اتاسىنىڭ نۇرىمبەت اۋلەتىنە جاتادى. بۇل ەلدىڭ اتاقونىسى وسى كۇنگى رەسەيدىڭ قورعان وبلىسى، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانى، قوستاناي وبلىسىنىڭ ۇزىنكول اۋدانى. ءبىز اڭگىمە ەتكەلى وتىرعان مارال قۇرمانۇلى جونىندە رەۆوليۋتسياعا دەيىن دە، ودان كەيىن دە، ءبىزدىڭ زامانىمىزدا دا ءبىرشاما كىتاپ، گازەتجۋرنال بەتتەرىندە ماقالالارى شىقتى. بابامىزعا بايلانىستى ماتەريالداردى ەنتسيكلوپەديا بەتتەرىنەن دە تابۋعا بولادى. مارال يشان سول قوزعالىستىڭ رۋحاني كوسەمى بولعان ادام. قازاق قوعامىنىڭ وسى تۇستا داعدارىسقا ۇشىراعان ۇلتتىق رۋحىن كوتەرۋگە ءدىننىڭ ىقپالىن پايدالانۋعا تىرىسقان مارال بابانىڭ ازاماتتىق ەرلىگىن ۇمىتۋعا بولمايدى. يشاننىڭ اكەسى قۇرمان كەنجەبايۇلى بەس ۋاقىت نامازىن قالدىرماعان، ءارى باتىر، ءارى ءدىندار ادام بولىپتى. ونىڭ ەرەكشە ءبىر قاسيەتى ادام ەمدەيتىن ءتاۋىپ ەكەن. ابىلايدىڭ باتىرلارىنىڭ ءبىرى،توبىقتىنىڭ ەلىنە ساپارلاپ شىققان ءماشھۇر ءجۇسىپ بىرەر كىسىمەن اقىننىڭ ۇيىنە كىرىپ كەلگەندە اباي وعان الدەنەشە توسىن ساۋال قويىپ: اقىماق باسقا ادىرايىپ كوز بىتەدى، دۋالى اۋىزعا سىلدىرلاعان ءسوز بىتەدى. كەلبەتسىز ەمەس ەكەنسىڭ. ايتشى، قۇداي قايدا؟ جۇماق پەن توزاق قايدا؟ دەپتى. سوندا ءماشھۇر ىركىلمەستەن: ابايدىڭ قۇدايى قايدا ەكەنىن بىلمەيمىن. مەنىڭ قۇدايىم، مىنە، جۇرەگىمدە تۇر. جۇماق پەن توزاق اركىمنىڭ ءوز ۇيىندە، قاتىنىڭ اقىلدى بولسا جۇماق، اقىماق بولسا توزاق، دەگەن ەكەن. اباي سوندا: ءماشھۇرىم، دەسە دەگەندەي ەكەنسىڭ، تورگە شىق دەپ قۇرمەت كورسەتىپتى. اق نەكە ۇرپاق! پەرزەنت! جان بىتكەننىڭ كوكىرەگىن ءاپساتتە ىزگى سەزىمگە، ماقتانىشقا، قۋانىشقا تولتىراتىن قايران جالعىز اۋىز قاسيەتتى ءسوز! سەنىڭ اتىڭ دا، زاتىڭ دا ماڭگىلىك.انوتاتسيا ماقالادا گريفون، كوكبورى قۇسبورى ءتاڭىر ۇعىمدارى مەن اتاۋلارى توڭىرەگىندەگى سونداياق ساق، عۇن، ءۇيسىن، تۇركىلەردىڭ ءبورى توتەمدىلىگى جانە اتتارىنىڭ دا بورىگە بايلانىستىلىعى زەرتتەلەدى. گريفون جانە كوكبورى گريفون قازىرگە دەيىنگى انىقتاماعا ساي جارتىلاي ارىستان، جارتىلاي قۇماي نەمەسە باسى، قاناتى قۇس، دەنەسى ارىستان اڭىزدىق ماقۇلىق . بىرەۋلەر ونى جاۋىزدىقتىڭ سيمۆولىنا بالاسا ەندى بىرەۋلەر ىزگىلىكتىڭ ءتىپتى حريستوستىڭنىشانى دەپ بىلەدى. ەتيمولوگيا اتتى ەڭبەكتە: حريستوس ارىستان، ويتكەنى وندا تەڭدەسسىز پاراسات جانە قۇشقۋات بار، حريستوس ارى قۇزعىن، ويتكەنى ول قايتا تىرىلگەن سوڭ اسپانعا كوتەرىلىپ، جۇماققا شىعادى، دەپ جازىلعان. گريفون كوبىنە گرەك اڭىزدارىندا جولىعادى. ونىڭ ارعى جانە كەيىنگى زامانعى مادەنيەت، ەتنوس، ت.ب. تانۋداعى ورنى ماڭىزدى. ول قيىر شىعىستىڭ ايداھارى سياقتى ءبىر داۋىر مادەنيەتىنىڭ سيمۆولى. دەسە دە، گريفون گرەك اڭىزدارىندا عانا ساقتالىپ قالماستان، باسقا ايماقتاردا دا كەڭىنەن تارالعاندىعى بايقالادى. اسىرەسە ونىڭ ارحەولوگيالىق دەرەگى ورتالىق ازيا وڭىرىنەن كوپ بايقالادى. بايىرعى ەلامدىقتار ونى ارحيتەكتۋرادا كەڭىنەن پايدالانعان. گەرودوتتىڭ تاريح اتتى ۇلى ەڭبەگىندە بىرنەشە جەردە جولىعادى، بارلىعى ساقتارعا بايلانىستى. گەرودوت جانە ساقتار جەرىندە گريفوننىڭ ايگىلى بولعاندىعىن دا جازادى. .79 تاريحي دەرەكتەرگە، اڭىزدارعا نەگىزدەلگەندە گريفون ۋكراينادان ورتا ازياعا دەيىنگە سكيف دالاسىندا بولعان دەپ قارالادى. ساقتاردىڭ گريفون اسەم ونەرى تۋرالى: ساق مولالارىندا بار. بەرەلدە، پازىرىقتا، ەسىكتە، الاگۋدە، تىپتى عۇنداردىڭ كوشى جانە جويقىن جورىعىمەن بىرگە قيىر شىعىس جەرىنە دەيىن جەتكەندىگى بايقالادى. گەرودوتتىڭ ايتۋىنشا، يسسەدونداردىڭ جوعارعى جاعىندا اريماسپى، ياعني جالعىز كوزدىلەر تۇرادى. ال ولار تۇرعان جەردە التىندى قورىپ جاتقان گريفون بولادى دەسە، ول تاعى، يسسەدونداردىڭ اريماسپى جاعىنان ىعىستىرىلىپ، ودان سكيفتەر يسسەدوندار جاعىنان ىعىستىرىلعاندىعىن جازادى . گەرودوت: بۇل ارادان شالعايداعى جاعدايلار تۋرالى مالىمەتتەردى تەك يسسەدونداردىڭ ايتقاندارىنان عانا بىلەمىز. ولار جالعىز كوزدىلەر مەن التىن قورىپ جاتقان گريفون تۋرالى اڭگىمەلەيدى. سكيفتەر بۇل اڭگىمەلەردى يسسەدونداردان ەستيدى. ودان سكيفتەر ونى گرەكتەرگە جەتكىزەدى. سونىمەن بىز ولاردى جالعىز كوزدىلەر دەپ اتادىق. سكيفتەر دەيدى. بىر دەگەندى، كوز دەگەندى بىلدىرەدى، دەيدى .الماتىلىقتار ايگىلى شۆەيتساريالىق . ساعاتىمەن تانىستىقىتايداعى ۆيرۋس بوي بەرمەي تۇر. قازاقستان ساقتىق شارالارىن كۇشەيتتىالتىن ورداداعى 92 باۋلى رۋلارقارجاۋباي سارتقوجاۇلى: حالىقتىڭ ءوزى جاساپ كەتكەن تاريحىن وزىنە قايتارۋىمىز كەرەك 17, 2019 1,857 16, 2019 1,529 9, 2019 1,720 9, 2019 1,832 18, 2019 9,865
|
بەيجىڭدە اباي وقۋلارى ءوتتى10 تامىز 21:47بەيجىڭ. قازاقپارات اباي كۇنىن مەرەكەلەۋ اياسىندا بەيجىڭنىڭ ورتالىق چاويان ساياباعىنداعى جينتاي مۇراجايىندا اباي وقۋلارى وتكىزىلدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ح ا ا مەنشىكتى ءتىلشىسى.ءىس شارا ايگىلى قىتاي ءمۇسىنشىسى يۋان سيكۋن جاساعان، 2014 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا بەيجىڭ ورتالىعىنداعى چاويان ساياباعىندا ورناتىلعان اباي ەسكەرتكىشىنە گۇل قويۋ راسىمىنەن باستالدى. اباي وقۋلارىن ق ح ر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ، مادەنيەت جانە تۋريزم مينيسترلىگىنىڭ، قىتاي حالىق شەت ەلدەرمەن دوستىق قوعامىنىڭ، ش ى ۇ حاتشىلىعىنىڭ، قىتايداعى ت م د ەلدەرى ديپلوماتيالىق وكىلدىكتەرىنىڭ باسشىلارى، قازاقستان جانە قىتاي ستۋدەنتتەرى تىڭدادى.قر نىڭ ق ح ر داعى ەلشىسى عابيت قويشىبايەۆ ءوز سوزىندە ابايدىڭ شىعارماشىلىعى، ونىڭ قازاق فيلوسوفياسى مەن ادەبيەتىنىڭ قالىپتاسۋىنداعى ءرولى تۋرالى قىسقاشا ايتىپ بەردى.وسىدان جەتى جىل بۇرىن بەيجىڭنىڭ قاق ورتاسىندا ۇلى اقىن ابايعا ەسكەرتكىش ورناتىلعان ەدى. بۇل ايتۋلى وقيعا ەكى جاقتى مادەني گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىقتا ماڭىزدى ءىز قالدىرىپ، قىتاي جۇرتشىلىعىن قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكاسىمەن تانىستىرۋعا جاسالعان تاعى ءبىر قادام بولدى، دەدى ول.ديپلومات ابايدى قىتاي تىلىنە العاشقى بولىپ دارىندى اۋدارماشى حا حۋانچجان اۋدارعانىن ەسكە سالدى. اباي شىعارمالارىن قىتاي تىلىنە اۋدارۋعا اتاقتى جازۋشى جانە ادەبيەتتانۋشى اكبار ءماجيت ۇلكەن ۇلەس قوستى. ءوز كەزەگىندە قىتايلىق ءمۇسىنشى يۋان سيكۋن سوڭعى جىلدارى بەيجىڭدەگى اباي ەسكەرتكىشىندەگى اباي وقۋلارى جاقسى داستۇرگە اينالعانىن اتاپ ءوتتى.جىل سايىن مۇندا ابايدىڭ كلاسسيكالىق ولەڭدەرىن وقۋ ءۇشىن قازاقستان مەن قىتايدان جاستار جينالادى، دەدى ول.قىتاي جازۋشىلارى باسپا توبى باس باسقارماسىنىڭ باسشىسى اكبار ءماجيت بۇرىن اباي قازاق دالاسىنىڭ ۇلى بولعانىن، ونىڭ شىعارمالارىن الەمنىڭ 47 تىلىنە اۋدارعاننان كەيىن اباي الەمگە تانىمال بولعانىن اتاپ ءوتتى. سونداي اق، اكبار ءماجيت قىتايدا ابايدىڭ ەڭبەكتەرى مەن قارا سوزدەرى 1950جىلداردان باستاپ قىتاي تىلىنە اۋدارىلىپ كەلە جاتقانىن تىلگە تيەك ەتتى.قازاق ءتىلىن ۇيرەنىپ جۇرگەن قىتايلىق ءبىلىم الۋشىلار مەن قىتايدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىندا وقىپ جاتقان قازاقستاندىق جاستار اباي شىعارمالارىنان ۇزىندىلەر كورسەتىپ، قازاقستاندىق ديپلوماتتاردىڭ بالالارى قازاقتىڭ تانىمال مۋزىكالىق كومپوزيتسيالارىن ورىندادى.اۆتورى: رۋسلان سۇلەيمەنوۆ4 پەتروپاۆل كوشەسىندە جالاڭاش جۇرگەن ەر ادام سوتتالدى5 قىتايداعى قازاق جىگىتىنىڭ مەيرامحاناسى بەيجىڭنىڭ ەڭ ءدامدى بۋرگەرلەرى اتاعىن جەڭىپ الدى
|
2012 چاقناپ تۇرغان ھاراق بەلگىسى ۋە ئورالمىسى ئورالمىنىڭ لايىھىلەش ژۇرنىلىچاقناپ تۇرغان ھاراق بەلگىسى ۋە ئورالمىسى ئورالمىنىڭچاقناپ تۇرغان ھاراق بەلگىسى ۋە ئورالمىسى ئورالمىنىڭ خۇددى ئىسېئو كۆلى فرانسىئاكورتا قىرغىقىدا چاچقانغا ئوخشاش ، چاقناپ تۇرغان ئۈزۈم ھارىقى بىر ئەينەكنىڭ يان تەرىپىنى ھۆل قىلىۋەتتى. بۇ ئۇقۇم كۆلنىڭ شەكلىنى گرافىكلىق قايتا شەرھىلەش بولۇپ ، زاپاس بوتۇلكىنىڭ خرۇستال ئەينەككە قۇيۇلغان بارلىق كۈچىنى ئىپادىلەيدۇ. نەپىس ۋە جانلىق بەلگە ، ئۇنىڭ گرافىكىسى ۋە رەڭگى تەڭپۇڭلاشتۇرۇلغان بولۇپ ، سۈزۈك پوپروپولىن ۋە پۈتۈنلەي ئىسسىق ياپراقچە ئالتۇن بېسىش ئارقىلىق جاسارەتلىك ھەل قىلىش چارىسى بولۇپ ، يېڭى تۇيغۇ بېرىدۇ. ئۈزۈم ھارىقىنىڭ تۆكۈلۈشى ساندۇققا ئاستى سىزىلغان بولۇپ ، بۇ يەردە گرافىكلار ئورالغان: ئاددىي ۋە تەسىرلىك ئىككى سىيرىلما ۋە تىروئىر ئېلېمېنتىدىن تەركىب تاپقان.تۈر ئىسمى : 2012, لايىھىلىگۈچىلەرنىڭ ئىسمى : , خېرىدارنىڭ ئىسمى : .چاقناپ تۇرغان ھاراق بەلگىسى ۋە ئورالمىسى ئورالمىنىڭ 2012
|
بالىلىقىمنى ئەسلەپ جۇلالىق بىلوگىتەپەككۇر تامچىلىرى 20121020 08:04 2,482 13مەن ئامراق كۈز پەسلى كەلدى. باھار پەسلى بىلەن كۈز پەسلىنى ئەڭ ياقتۇرىمەن، كۈز پەسلىدە سارغايغان يوپۇرماقلار چۈشۈۋاتقان يولدا يالغۇز سەيلە قىلىپ ماڭسام ئۆزۈمنى شۇنداق روھلۇق تېتىك ھېس قىلىمەن.سارغايغان يوپۇرماقلارنىڭ چۈشۈۋاتقان ھالىتىگە قارىغانسېرى قارىغۇم كېلىدۇ، ھەر بىر تال يوپۇرماق بىر خىل مۇزىكا رېتىمىنى ياڭرىتىپ يەرگە چۈشۈۋاتقاندەكلا سېزىم پەيدا بولىدۇ.بۈگۈن ھاۋا شۇنداق ئوچۇق مەيىن شامال ئادەمگە ھوزۇر بېغىشلايتتى. نېمىشقىدۇر تۇيۇقسىز چوڭ بولغان مەھەللەمنى سېغىنىپ قالدىم خۇشال كەيپىياتىم بىلەن بىر بېسىپ ئىككى بېسىپ مەھەللەمگە كەلدىم. ھەر بىر كوچىنى تەپسىلىي ئايلىنىپ چىقتىم، بۇ يەرگە پاتپات كېلىپ تۇرغان بولساممۇ بۈگۈنكىدەك ھەممە يەرلەرنى ئايلىنىپ باقمىغىلى ئون نەچچە يىلدىن ئېشىپتۇ. ئون نەچچە يىل نەقەدەر ئۇزۇن ۋاقىت. بۇ ئون نەچچە يىل ئىچىدە ھەر بىرىمىز نۇرغۇن قىسمەتلەرنى بېشىمىزدىن ئۆتكۈزدۈۇق. بەزىدە كۈلۈپ، بەزىدە يىغلاپ ياشىدۇق. ھەقىقەتەن ئۇزۇن ۋاقىتنەگىلا قارىماي ھەممە يەردە مېنىڭ سىمايىم كۆرۈندى. ئەينى ۋاقىتتىكى سەبىي ھېچنەرسىدىن غەم يېمەيدىغان غۇبارسىز مەننى كۆردۈم. بۇرۇن بىز دائىم يىغىلىپ ئوينايدىغان بىر مەيدان بار ئىدى. مەھەللىنى ئايلىنىپ يۈرۈپ شۇ يەرگە كېلىپ قاپتىمەن. بۇ يەرگە ئۆي سېلىۋېتىپتۇ. ئۆيگە قاراپ تۇرۇپ خىيال ئىكرانىمدىن ئەسلىمىلەر بىربىرلەپ ئۆتتى. ئەنە مەن نەۋرە ئاكاھەدىلىرىم بىلەن ئەتراپى توپا تاملار بىلەن ئېتىلگەن بۇ ئاق يەردە ئايلانما سوبو ئويناۋاتىمىز ئويۇن شۇنچىلىك قىزىغان كىملا قارىسا ھەۋەس قىلغۇدەكلا، قىز بالا بولۇشىمىزغا قارىماي ئوغۇللار ئوينايدىغان ئويۇننىمۇ ئويناپ قوياتتۇق. بىر كۈنى ئاكاھەدىلىرىم بىلەن ئىككى گۇرۇپپا بولۇپ گاگا ئوينىدۇق. ئويۇن تازا قىزىۋاتقاندا ھەدەم گاگا بىلەن چۇكنى تازا سېلىۋىدى يان تەرەپتە قاراپ تۇرغان نەۋرە سىڭلىمنىڭ پېشانىسىگە تەگمەسمۇ بالاقازا دېگەن دەپ قويۇپ كەلمەيدىكەن. سىڭلىمنىڭ پېشانىسىدىن ئوقتەك قان كەتتى. ھەممەيلەن ئالاقزادىلىك ئىچىدە سىڭلىمنىڭ يېنىغا كەلدۇق. قارسىام سىڭلىمنىڭ كۆزىگىلا تەگكەندەك كۆرۈندى. ۋاي ئىسىت دېدىم ئىچىمدە، ئاكىلىرىم سىڭلىمنى دوختۇرغا ئەكەتتى. چوڭلاردىن بولۇشىغا تىل ئاڭلايدىغان بولدۇق دەپ ھەممىمىز قورقۇپ كەتتۇق. ئويۇنمۇ شۇنىڭ بىلەن تۈگىدى يېلى چىقىپ كەتكەن توپتەك بولۇپ ھەممىمىز ئۆيگە قايتتۇق. كەچتە ئاكامدىن ئاستا سورىسام سىڭلىمنىڭ كۆزى ساق ئىكەن. قاپىقىنىڭ ئۈستىگىلا تېگىپتۇ. شۈكرى دېدىم. كونىلار كۆز بەكلا ئۇلۇغ دەيدىكەن بۇ گەپنىڭ راستلىقىغا بۈگۈن ئىشەندىم. ئۆيدىكىلەردىن بىردەم تىل ئاڭلىدۇق. شۇنىڭدىن كېيىن بىر مەزگىلگىچە گاگامۇ ئوينىمىدۇق. خوشنا ئۆيدىن چىققان بىر نەرسىنىڭ تاراقشىغان ئاۋازىدىن چۆچۈپ ئېسىمگە كەلدىم. يولۇمنى داۋام ئەتتىم. كۈزنىڭ سوغۇق شامىلى يۈزۈمگە ئۇرۇلماقتا، دەرەخلەرنىڭ سارغايغان يوپۇرماقلىرى بىرىنىڭ كەينىدىن بىرى قوغلىشىپ چۈشمەكتەيوپۇرماقلارنى تاماشا قىلغاچ دادام بۇرۇنلاردا ئېلىپ قويغان مەھەللىنىڭ چېتىدىكى ئورمانلىققا قاراپ ماڭدىم. ئەتراپتىكى ئۆيلەر ھەم يوللار بەكمۇ ئۆزگىرىپ كەتمەپتۇ. يا ماڭا شۇنداق تۇنۇشلا بىلىندىمۇ بىلمىدىم. بۇ يەر سۈيى توختىماس ئۆستەڭنىڭ ئۇ قېتىدا ئىدى. بۇرۇنلاردا ئادەم ئۆتۈشتىنمۇ قورقىدىغان ھېلى چۈشۈپ كېتەمدىمەنكىن دەپ ئەنسىرەيدىغان شاخشۇمبۇلار بىلەن ياسىغان كۆۋرۈك بار ئىدى. ھازىر پۇختا كۆۋرۈك ياساپ قويۇپتۇ. ئۆستەڭ شۇ پېتىلا، سۈپسۈزۈك سۇ شىرىلداپ ئاقماقتا. مەن ئەقلىمگە كېلىپ بۇ ئۆستەڭنىڭ سۈيىنىڭ توختاپ باققىنىنى بىلمەيمەن. بۇ يەرنىڭ ئورنى خېلىلا كەڭرى ئىدى. كۆپىنچە يەرگە دادام ئورمان سېلىۋەتكەن. ئورمانلارنى كېسىۋېرىپ جىق قالماپتۇ. بۇ يەردىكى ھەر بىر تۈپ ئورمان ھەر بىر ئېتىزغا دادامنىڭ نۇرغۇنلىغان قانتەرى سىڭگەنىدى. دادام تۈگەپ كەتكەندىن بېرى بۇ يەرگە كېلىپ باقماپتىمەن. ئورمانلارنىڭ ئارىسىدا دادامنىڭ سىماسى كۆرۈنۈۋاتىدۇ، ئەنە دادام ئورمانلارغا سۇ ئېچىپ قويۇپ سۇ ئېقىتىپ يار ئېلىپ كەتكەن يەرلەرنى ئوڭشاۋاتماقتا، دادام كەتمەننى ئەپچىللىك بىلەن سېلىپ توپىنى بىر كەتمەن بىر كەتمەندىن تاشلاۋاتىدۇ، دادامنىڭ يۈزىدىن تەر تامچىلىرى سىرغىپ چۈشمەكتە، كەتمەن چېپىۋېرىپ ھارغىنلىقتىن بەللىرى مۈكچەيگەن دادام قولىنى پېشانىسىگە قويۇپ كۈنگە قارىدى كەچ كىرىپ قالغانلىقىنى كۆرۈپ كەتمىنىنى دولىسىغا سېلىپ توپىلىق يولدىن ئۆيگە قاراپ ماڭدىخىياللار بىلەن بولۇپ كېتىپ كەچ كىرگىنىنىمۇ تۇيماي قاپتىمەن. ئۆيگە قايتىۋاتىمەن. خىياللىرىم پەرۋاز قىلىۋاتىدۇئەگەردە قۇربىتىم يەتسىدى شۇ خۇشال مىنۇتلارغا ھازىرلا قايتقۇم بارقۇياش غەربكە ئاستائاستا پاتماقتاكەچكى شەپەق ئەتراپنى چوغدەك قىزارتىپ ئەتراپقا نۇرىنى چېچىۋاتاتتىكۆزۈم قىيمىغان ھالدا بۇ يەردىن ئايرىلدىم، خەير ئەسلىمىلەرئالدىنقى يازما: مۇھتاجلىق ھەققىدە پاراڭلاركېيىنكى يازما: ئەركىنلىكى چەكلەنگەن قۇشلارمەپتۇن 20121021 22:25ماۋۇ يازما يۇرتنى ئەجەپ ئەسلەتتى دېسەنەچچە يىلدىن بېرى دەرەخلەر يوپۇرماق تاشلىمايدىغان يەرلەردە ياشاپ، ھەريىلى مۇشۇنداق پەسىلدە دەرەخلەرنىڭ يوپۇرماق تاشلايدىغانلىقىنى ئۇنتۇپ قالغىلى تاس قاپتىمەن.كىچىك ۋاقتىمدىكى ھېسلىرىمنى تېپىۋالغاندەك بولۇپ قالدىم. رەھمەت، قولىڭىزغا دەرت كەلمىسۇن!كۈز پەسلىدە چۈشۈۋاتقان يوپۇرماقلار ئادەمگە نۇرغۇن نەرسىلەرنىڭ مۇھىملىقىنى ھېس قىلدۇرىدۇ، سەن ئېرىشكەنلىرىڭنى چوقۇم قەدىرلىشىڭ كېرەك.ئۇيغۇر بىلوگگىر مۇنبىرى 20121023 12:08مەن ھەركۈنى كۈرۈپ تۇرىۋاتىمەنغۇ دەرەخلەرنىڭ يۇپۇرماق تاشلىغىنىنى بىزنىڭ مەكتەپ چىرايلىقكەن جۇمۇ بىراق شۇ يۇرتۇمغا يەتمەيدۇ :..ئۆز يۇرتىنىڭ مەنزىرىسىگە ھەرقانداق يەرنىڭ يەتمەيدۇ.مەلەك 20121024 02:51مەنمۇ كۈز پەسلىنى بەكمۇ ياخشى كۆرىمەن ، يەرگە چۈشكەن ساپسىرىق غازاڭلارغا دەسسەپ تېپىپ،چېچىپ مىڭىشقا ئامراق ئېدىم،ئەپسۇس ئۇزۇن يىللار بولدى ئۇنداق مېڭىىپ باقمىغىلى ،بەكمۇ شۇنداق ھەممە يەر ساپسىرىق سارغايغان دەرەخلەر بىلەن تولغان يولدا ماڭغۇم كەلدىمەلەك، تۈركىيەدە دەرەخلەر يوپۇرماق تاشلىمامدۇ؟يۇرتىڭىزغا بۇرۇنراق قايتىڭ، شۇندىلا يوپۇرماقلارنى چېچىپ ئوينىيالايسىز.تۈركىيەگە چۈشۈمدىمۇ بېرىپ باقمىدىم ھەدەمەن سىزنى تۈركىيەدە ئوقۇۋاتىدۇ دەپ ئويلايتتىم، كەچۈرۈڭ سىڭلىم.تەشنايى 20121025 17:15بالىلىقىنى سېغىنمايدىغان ئادەم بولمىسا كىرەك، ھاياتىمىزدىكى ئەڭ تاتلىق كەچۈرمىشلەر ئەنە شۇ بالىلىقتا بولىدىكەنئۇلۇغ قۇربان ھېيتىڭىزغا مۇبارەك بولسۇن! ئائىلىڭىزگە ئالەمچە شاتلىق، تېنىڭىزگە مەڭگۈلۈك ساقلىق تىلەيمەن!بالىلىقمنى پاتپات ئەسلەپ تۇرسام نۇرغۇن نەرسىلەرنى قىممىتىنى ھېس قىلىپ تۇرالايدىكەنمەن.سىزنىڭمۇ قۇربان ھېيتىڭىزغا مۇبارەك بولسۇن!ئائىلىڭىزگە خۇشاللىق، ئىشلىرىڭىزغا ئۇتۇق تىلەيمەن!ھېكمەت 20121028 00:16بىر دوستۇم بولىدىغان كۈز پەسلى، يوپۇرماقلار سارغىيىپ غازان بولغىنىنى كۆرسەملا كۆڭلۈم بەك يېرىم بولىدۇ دەيتتى. بەلكىم ئۇ بۇ مەنزىرىنى ئۆز كەچمىشلىرىدىكى ئەڭ مەيۈس چاغلارغا ئوخشاتقاندۇر. قارىغاندا، بىر خىل شەيئىنىڭ ھەر بىر ئادەمگە بىرىدىغان تەسىرى ئوخشاش بولمىسا كېرەككۈز پەسلى كەلسە نۇرغۇن نەرسىلەرنىڭ مەن ئۈچۈن بەكلا قىممەتلىك ئىكەنلىكىنى ھېس قىلىمەن.جۇلالىق 20121112 02:37ئۇسلۇب دوسىتلىرىمغا ياققان بولسىلا مەن شۇنىڭدىن خۇرسەن.
|
چۆلباياۋاندىكى سەپەر 20 مۇقېددېس كالام يەنگى يېزىق چۆلباياۋاندىكى سەپەر 201بىرىنچى ئاينىڭ ئىچىدە ئىسرائىللار، يەنى پۈتكۈل ئىسرائىل جامائىتى زىن چۆلىگە يېتىپ كېلىپ، قادەشتە تۇرۇپ قالدى؛ مەريەم شۇ يەردە ۋاپات بولدى ۋە شۇ يەرگە دەپنە قىلىندى.2جامائەتكە ئىچىدىغانغا سۇ يوق ئىدى، ئۇلار يىغىلىپ مۇسا بىلەن ھارۇنغا ھۇجۇم قىلغىلى تۇردى.3خەلق مۇسا بىلەن تەگىشىپ: قېرىنداشلىرىمىز پەرۋەردىگارنىڭ ئالدىدا ئۆلگەن چاغدا بىزمۇ بىللە ئۆلسەك بوپتىكەن!4سىلەر نېمە ئۈچۈن بىز ۋە چارپايلىرىمىزنى بۇ يەردە ئۆلۈپ كەتسۇن دەپ، پەرۋەردىگارنىڭ جامائىتىنى بۇ چۆلجەزىرىگە باشلاپ كەلدىڭلار؟5سىلەر نېمە ئۈچۈن بىزنى مىسىردىن ئېلىپ چىقىپ بۇنداق دەھشەتلىك يەرگە ئەكەلدىڭلار؟ بۇ يەردە يا تېرىقچىلىق قىلغىلى يەر بولمىسا، يا ئەنجۈر، ئۈزۈم، ئانار بولمىسا، ئىچىدىغانغا سۇمۇ بولمىسا، دېيىشتى.6شۇنىڭ بىلەن مۇسا بىلەن ھارۇن جامائەتتىن ئايرىلىپ جامائەت چېدىرىنىڭ دەرۋازىسى ئالدىغا كېلىپ دۈم يىقىلىۋىدى، پەرۋەردىگارنىڭ جۇلاسى ئۇ ئىككىسىگە ئايان بولدى.7پەرۋەردىگار مۇساغا سۆز قىلىپ مۇنداق دېدى: 8ھاسىنى قولۇڭغا ئال، ئاندىن سەن ئاكاڭ ھارۇن بىلەن بىرلىكتە جامائەتنى يىغىپ، ئۇلارنىڭ كۆز ئالدىدىلا قورام تاشقا بۇيرۇق قىل؛ شۇنداق قىلساڭ قورام تاش ئۆز سۈيىنى چىقىرىدۇ؛ شۇ يول بىلەن سەن ئۇلارغا سۇ چىقىرىپ، جامائەت ۋە چارپايلىرى ئىچىدىغانغا سۇ بېرىسەن.9شۇنىڭ بىلەن مۇسا پەرۋەردىگارنىڭ ئەمرى بويىچە پەرۋەردىگارنىڭ ھۇزۇرىدىن ھاسىنى ئالدى.10مۇسا بىلەن ھارۇن ئىككىسى جامائەتنى قورام تاشنىڭ ئالدىغا يىغدى ۋە مۇسا ئۇلارغا: گېپىمگە قۇلاق سېلىڭلار، ئى ئاسىيلار! بىز سىلەرگە بۇ قورام تاشتىن سۇ چىقىرىپ بېرەيلىمۇ؟! دېدى.11ئاندىن مۇسا ھاسىسى بىلەن قورام تاشنى ئىككى قېتىم ئۇرۇۋىدى، ناھايىتى كۆپ سۇ ئېقىپ چىقتى، سۇدىن جامائەتمۇ، چارپايلارمۇ ئىچىشتى.12پەرۋەردىگار مۇسا بىلەن ھارۇنغا: سىلەر ماڭا ئىشەنمەي، ئىسرائىللار ئالدىدا مېنى مۇقەددەس دەپ ھۆرمەتلىمىگىنىڭلار ئۈچۈن، ئىككىڭلارنىڭ بۇ جامائەتنى مەن ئۇلارغا تەقدىم قىلىپ بەرگەن زېمىنغا باشلاپ كىرىشىڭلارغا يول قويمايمەن، دېدى.13سۇ چىقىرىلغان جاي مەرىباھ سۇلىرى دەپ ئاتالغان؛ ئىسرائىللار شۇ يەردە پەرۋەردىگار بىلەن تاكاللاشقانلىقى ئۈچۈن، ئۇ ئۇلارنىڭ ئوتتۇرىسىدا ئۆزىنىڭ مۇقەددەس ئىكەنلىكىنى كۆرسەتتى.14مۇسا قادەشتىن ئېدوم پادىشاھى بىلەن كۆرۈشۈشكە ئەلچى ئەۋەتىپ ئۇنىڭغا: قېرىنداشلىرى ئىسرائىل مۇنداق دەيدۇ: بىز تارتىۋاتقان جەبرجاپالارنىڭ قانداقلىقى ئۆزلىرىگە مەلۇم،15بىزنىڭ ئاتابوۋىلىرىمىز مىسىرغا چۈشكەن بولۇپ، بىز مىسىردا ئۇزاق زامان تۇرۇپ كەتتۇق؛ مىسىرلىقلار بىزگىمۇ، بىزنىڭ ئاتابوۋىلىرىمىزغىمۇ يامان مۇئامىلە قىلدى؛16بىز پەرۋەردىگارغا يېلىنىۋېدۇق، ئۇ بىزنىڭ زارىمىزغا قۇلاق سېلىپ، پەرىشتە ئەۋەتىپ بىزنى مىسىردىن ئېلىپ چىقتى. ھازىر مانا، بىز ئۆزلىرىنىڭ چېگرىسىغا جايلاشقان قادەش دېگەن بىر شەھەردە تۇرۇۋاتىمىز.17ئەمدى بىزنىڭ زېمىنلىرىدىن ئۆتۈشىمىزگە رۇخسەت قىلغان بولسىلا، بىز ئېتىزئېرىق ۋە ئۈزۈمزارلىقلاردىن ئۆتمەيمىز، قۇدۇقلىرىڭلادىن سۇمۇ ئىچمەيمىز؛ خان يولى بىلەن مېڭىپ چېگرىلىرىدىن ئۆتۈپ كەتكۈچە ئوڭسولغا بۇرۇلمايمىز دېدى.18لېكىن ئېدوملار ئۇنىڭغا: سىلەرنىڭ بىزنىڭ زېمىنىمىزدىن ئۆتۈشۈڭلەرگە بولمايدۇ، ئۆتىمەن دېسەڭلار قىلىچ كۆتۈرۈپ سىلەرگە جەڭگە چىقىمىز دېدى.19ئىسرائىللار ئۇنىڭغا: بىز كۆتۈرۈلگەن يول بىلەن ماڭىمىز، ئۆزىمىز ۋە ماللىرىمىز سۈيۈڭلارنى ئىچسەك، نەرخى بويىچە ھەققىنى بېرىمىز؛ بىز پەقەت پىيادە ئۆتۈپ كېتىمىز، باشقا ھېچ تەلىپىمىز يوق دېۋىدى،20ئېدوم پادىشاھى: ياق. ئۆتمەيسىلەر! دېدى. ئېدوم پادىشاھى ناھايىتى كۆپ ئادىمىنى باشلاپ چىقىپ ئىسرائىللارغا زور ھەيۋە كۆرسەتتى.21شۇنداق قىلىپ ئېدوملار ئىسرائىللارنىڭ ئۇلارنىڭ تەۋەلىكىدىن ئۆتۈشىگە ئەنە شۇ يوسۇندا يول قويمىدى؛ شۇنىڭ بىلەن ئىسرائىللار ئېدوملارنىڭ ئالدىدىن بۇرۇلۇپ كەتتى.22ئۇلار قادەشتىن يولغا چىقتى؛ پۈتكۈل ئىسرائىل خەلقى ھور تېغىغا كەلدى.23پەرۋەردىگار ئېدومنىڭ چېگرىسىدىكى ھور تېغىدا مۇسا بىلەن ھارۇنغا سۆز قىلىپ مۇنداق دېدى: 24ھارۇن ئۆز خەلقلىرىگە قوشۇلۇپ كېتىدۇ؛ ئىككىڭلار مەرىباھ سۇلىرى دېگەن جايدا مېنىڭ ئەمرىمگە خىلاپلىق قىلغىنىڭلار ئۈچۈن، ئۇنىڭ مەن ئىسرائىللارغا تەقدىم قىلىپ بەرگەن زېمىنغا كىرىشىگە بولمايدۇ.25سەن ھارۇن بىلەن ئوغلى ئەلىئازارنى ئېلىپ ھور تېغىغا چىققىن؛26ھارۇننىڭ كىيىملىرىنى سالدۇرۇپ، ئوغلى ئەلىئازارغا كىيدۈرۈپ قوي؛ ھارۇن شۇ يەردە ئۆلۈپ، ئۆز خەلقلىرىگە قوشۇلىدۇ.27مۇسا پەرۋەردىگارنىڭ دېگىنىدەك قىلدى، ئۈچەيلەن پۈتكۈل جامائەتنىڭ كۆز ئالدىدا ھور تېغىغا چىقتى.28مۇسا ھارۇننىڭ كىيىملىرىنى سالدۇرۇپ ئۇنىڭ ئوغلى ئەلىئازارغا كىيدۈرۈپ قويدى؛ ھارۇن تاغنىڭ چوققىسىدا ئۆلدى. ئاندىن مۇسا بىلەن ئەلىئازار تاغدىن چۈشۈپ كەلدى.29پۈتكۈل جامائەت ھارۇننىڭ ئۆلگەنلىكىنى بىلدى؛ شۇنىڭ بىلەن پۈتۈن ئىسرائىل جەمەتى ھارۇن ئۈچۈن ئوتتۇز كۈن ماتەم تۇتتى. چۆلباياۋاندىكى سەپەر 19چۆلباياۋاندىكى سەپەر 21
|
مەنىڭ جازعى دەمالىسىم. ەستافەتا ءبىز ءسىزدى جارقىن الەمگە جەتەلەيمىز! بىزگە قوسىل! ءبىز ءسىزدى جارقىن الەمگە جەتەلەيمىز! بىزگە قوسىل! . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 22:55 20190912مەنىڭ جازعى دەمالىسىم. ەستافەتا ءبىز ءسىزدى جارقىن الەمگە جەتەلەيمىز! بىزگە قوسىل! ءبىز ءسىزدى جارقىن الەمگە جەتەلەيمىز! بىزگە قوسىل!قولعا قالام الماعالى كوپ بولىپتى دەگەندەي، بلوگ جازباعالى دا كوپ بولدى. اسەلدىڭ ەستافەتاسى بولماعاندا ءتىپتى جازايىن دەگەن وي جاقىندا جوق ەدى. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، وسى كۇندەرى شابىت جوق دەپ اقتالىپ قويايىندا نەگىزى اسەل ساعان راقمەەت! بۇل ەستافەتانى ماعان دا جولداعانىڭا. جازعى دەمالىستىڭ اسەرى مەن ەستەلىگىن قايتا ەسكە ءتۇسىرىپ ءوتتىم. سۋرەتتەردى قاراپ وتىرىپ، قىزىقتى دەمالىس بولعان ەكەن عوي دەپ جاتىرمىن.جىلداعىداي جاز باستالسا، توي باستالادى عوي جازدىڭ باسىن تويمەن باستاپپىن. بارعان ەكى تويىمىز دا قىز ۇزاتۋ تويلارى بولدى. تويدى سىلتاۋراتىپ توركىن جۇرتىم شارداراعا بارسام، كەلەسىندە ءالى بارىپ كورمەگەن تالدىقورعان قالاسىن دا كورىپ قايتتىم. بۇل تويدىڭ ەڭ پايدالى تۇسى دەر ەدىمشىلدەنىڭ باسىن شومىلۋدان باستادىم. دوستارىمىزبەن اپورت موللداعى اكۆاپارك ماياميگە باردىق. قىزىم ءۇشىن ەرەكشە قۋانىش بولدى. سۋدى جاقسى كورگەننەن بولار، باسسەيننەن ارەڭ دەگەندە الىپ شىقتىم. دەمالىس ەمەس، جاي كۇندەردىڭ وزىندە دە مۇندا ادام لىق تولا بولادى ەكەن.بۇل جازعى دەمالىستا كيەلى شالكودە جايلاۋى مەن اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتاەۆ جىرىنا قوسقان قوشقار تاۋى مەن باۋرايىنداعى تالاس اۋىلىنا جول ءتۇستى. ەرنۇر دوسىمىز وسىلاي ءوز اۋىلىنا دوستارىن شاقىرىپ 2 كۇن قوناق ەتتى. وتباسى دا ناعىز قوناقجاي، اقكوڭىل جاندار ەكەن. بار ءتاتتىسىن الدىمىزعا توسىپ، قولدىڭ قۇرتى مەن مايىن، ىرىمشىگىن، قىمىزىن ءىشىپ، ەتىن جەپ ءبىر جارىلقاپ قالدىق. بايگەگە قوساتىن جۇيرىگىنە ءمىنىپ، ۇلدار موتوتسيكل ايداپ قىزىق كوردىك. اۋاسى تازا، سۋى قاسيەتتى قيسىق اراسان دەمالىس ورنىنا بارىپ، ەمدىك سۋىنا تۇستىك. ومىرىمىزدە مۇنداي سۋىق سۋعا ءتۇسىپ كورمەگەن ءبىز ءۇشىن ول ءبىر ەرلىك ىستەگەنمەن تەڭ دەرسىز. تاۋدىڭ باۋرايىندا وتىرىپ تاماقتانىپ، ءان ايتتىق، ولەڭ وقىدىق.بۇل ساپاردىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى بالىق اۋلاۋ بولدى. قىزىل كىتاپقا ەنگەن فورەل بالىعىن ۇلدار اۋلاپ، قىزدار ونى تازالاپ، سوڭىندا قۋىرىلعان دايىنىن جەپ الدىق. كەش باتا ەرنۇردىڭ اناسىنا سيىر ساۋعا كومەكتەسەيىك دەپ قىزدار ءبىربىر شەلەكتەن ۇستادىق. ءقايسىبىر كومەك دەيسىز، بەس سيىردىڭ ءتۇرىن كورىپ، اڭتاڭ بولىپ، وسىلاي ەكەن عوي دەپ قولىمىزدى تيگىزگەنىمىز بولماسا، اناسى ءبارىن ءوزى جايراتتى. ءبىز تەك ازداپ ساۋعانسىعانداي ءتۇر كورسەتتىك وپشىم ۇمىتىپ بارامىن، مەن ەڭ العاش رەت سەپاراتور تارتىپ كوردىم. قولدىڭ قايماعىنىڭ دامىنە ەشتەڭە دە جەتپەيدى عوي، ال ونى ءوزىڭ تارتساڭ ءتىپتى كەرەمەت.قايتار جولدا ىشىنە كىرمەسەك تە قاراساز اۋىلىن سىرتىنان تاماشالاي وتتىك، شارىن وزەنىنىڭ بويىنا توقتاپ، سۋرەتكە تۇستىك. شارىن شاتقالى دەگەن وسى ەكەن دەپ كوز جۇگىرتتىك. جولىڭىز ءتۇسىپ جاتسا اعىسى قاتتى شارىن وزەنىن، شاتقالىن كورۋگە كەڭەس بەرەر ەدىم.قىزىق قۋعان، شارشامايتىن بىزدەر ءۇشىن بۇل ازداي، ءبارىمىز شەلەكتەن ءارى نۇرلى اۋىلىنداعى ىستىق بۇلاق گورياچي يستوچنيك نۇرلى اراسانعا باردىق. جاپپاي ءبارىمىز جەر استىنان قايناپ شىعىپ جاتقان ىستىق سۋعا ءتۇسىپ، ەمدەلۋ مەن دەمالۋدى قاتار ورىنداپ قايتتىق. كوپتەگەن دەرتكە داۋا، دەنگە شيپا بۇل جەرگە كەلۋشىلەر دە كوپ ەكەن. كىرۋ قۇنى ادام باسىنا 500 تگ. ىشىندە 3 باسسەيىنى بار. ءبىرىنشىسى قاتتى ىستىق بولسا، ەكىنشىسى ورتاشا، ودان كەيىنگىسى دەنە جىلۋىنداي. كىرە سالعان ءبىز ءتۇسۋ ەرەجەسىنە قاراماي تۇسە بەرىپپىز. نەگىزىندە 10 مينۋت ءتۇسىپ، 1520 مينۋتتاي دەمالۋ قاجەت ەكەن. شىعىپ بارا جاتساق، تاقتايشاعا: ءتۇسۋ ۋاقىتىن، ەرەجەسىن جانە بۇل مينەرالدى ىستىق سۋ تەرى جانە بۋىن اۋرۋلارىنا، ەرلەن مەن ايەلدەردىڭ جىنىس سىرقاتتارىنا، تۇز بايلانۋ، جۇيكە جۇيەسى مەن جۇرەك قانتامىر، قۇياڭ سەكىلدى دەرتتەرگە ەم، قۇرامىندا فتور مولشەرى وتە جوعارى 11،5 مگل دەپ جازىپ قويىپتى. بۇل ءبىر ءسۇيتىپ قىزىق بولعان.تەلەفونداعى سۋرەتتەرگە قاراپ وتىرسام، جازدىڭ ءاربىر كۇنى بوس وتپەپتى. بىرنەشە تۋعان كۇندەر مەن باس قوسۋلار، قۇتتى بولسىن ايتۋلار قونىس توي، قىرقىنان شىعارۋ، ۆىپيسكا بولعان ەكەن. ايدىڭ ورتاسىندا اۋىلدان اتااپامىز بەن قايىن سىڭلىلەرىم كەلدى. سوعان وراي الماتىنىڭ كورىكتى جەرلەرىن كورسەتىپ، تاعى دا شاعىن دەمالىس جاسادىق. سونىڭ ءبىرى گوگول اتىنداعى ورتالىق دەمالىس ساياباعىنا بارىپ، قايىققا وتىرىپ، ەستەلىككە سۋرەتكە ءتۇسىپ قايتتىق.دەمالىس پەن جازدىڭ سوڭىن قايىن جۇرتىمدا كەلىندىك قىزمەتپەن اياقتادىم. ۇيىمىزگە جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، جاز بويى شومىلعاندا كۇيمەگەن دەنەمىزدى شىمكەتتىڭ ەرەكشە ىستىعىنا كۇيدىرىپ، ادەمى بولىپ قارايىپ قايتتىق.ال كەلەسى ەستافەتا كەزەگىن جازىن شەتەلدە وتكىزگەن گۇلجانارعا ۇسىنامىن.كەلۋ قاينارى: :...?411047355
|
قەلبنىڭ ھارام قىلىنغان قىلمىشلىرىنىڭ قاتارىدىن: دۇنياغا بېرىلىش ئىسلام بىلىملىرى تورى كىرىلچە ئىمام يۈسۈف قەرەداۋىيدۇنياغا بېرىلىشمۇ ئىسلام دىنى ھارام قىلغان، ئۇنىڭدىن، ئۇنىڭ بىلەن مەغرۇرلىنىشتىن ۋە ئۇنىڭغا مۇپتىلا بولۇپ قېلىشتىن قاتتىق ئاگاھلاندۇرغان قەلب قىلمىشلىرىنىڭ قاتارىدىندۇر.بۇ يەردە تىلغا ئېلىنغان دۇنيادىن بىزگە مەلۇم زامان ياشىشىمىز تەقدىر قىلىنغان دىيار ياكى باسقۇچ، يەنى بۇ ھاياتىي دۇنيا كۆزدە تۇتۇلىدۇ. بۇ ھاياتىي دۇنيانىڭ قارىمۇقارشىسى بولسا ئاخىرەت ياكى ئاخىرەت دىيارىدۇر. ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: دۇنيا تىرىكچىلىكى پەقەت ئويۇن كۈلكە ۋە غەپلەتتىن ئىبارەتتۇر، ئەگەر ئۇلار بىلسە ئىدى، ئاخىرەت يۇرتى ھەقىقىي ھايات ئىدى29ئەنكەبۇت: 64. يەنى ئىنسان بىلسە ۋە ھەقىقەتلەرنى تونۇسا، ئاخىرەت ھاياتى ئۇنىڭ ئۈچۈن ھەقىقىي ھاياتلىق ئىدى. ئاللاھ تائالا يەنە مۇنداق دېگەن: ھەربىر جان ئىگىسى ئۆلۈمنىڭ تەمىنى تېتىغۇچىدۇر. ئەجرىڭلار قىيامەت كۈنى تولۇق بېرىلىدۇ، كىمكى دوزاختىن يىراق قىلىنىدىكەن ۋە جەننەتكە كىرگۈزۈلىدىكەن، ئۇ مۇرادىغا يەتكەن بولىدۇ. دۇنيا تىرىكچىلىكى پەقەت ئالدايدىغان مالدىنلا ئىبارەتتۇر3ئال ئىمران: 185، بىلىڭلاركى، دۇنيا تىرىكچىلىكى ئويۇندىن، مەشغۇلاتتىن، زىبۇزىننەتتىن، ئۆزئارا پەخىرلىنىشتىن، پۇل مال، پەرزەنت كۆپەيتىپ پەخىرلىنىشتىن ئىبارەتتۇر، بىرەر يېغىش بىلەن ئۆستۈرگەن ئۆسۈملۈكى دېھقانلارنى خۇرسەن قىلغان يامغۇرغا ئوخشايدۇ، ئاندىن ئۇ ئۆسۈملۈك قۇرۇپ قالىدۇ، ئۇنىڭ سارغىيىپ قالغانلىقىنى كۆرىسەن، ئاندىن ئۇ يەنچىلگەن چۆپكە ئايلىنىدۇ. ئاخىرەتتە كۇففارلار ئۈچۈن قاتتىق ئازاب بار، ياخشى بەندىلەر ئۈچۈن ئاللاھنىڭ مەغپىرىتى ۋە رازىلىقى بار، دۇنيا تىرىكچىلىكى پەقەت غاپىل ئادەم ئالدىنىدىغان بەھرىمەن بولۇشتۇر57ھەدىد: 20.قۇرئان بىز ياشاۋاتقان بۇ باسقۇچ ياكى ھاياتنى دۇنيا ھاياتى دەپ ئاتىدى. ئەرەب تىلىدا دۇنيا دېگەن بۇ كەلىمە ئەدنا دېگەن كەلىمىنىڭ ئاياللىق جىنس شەكلى بولۇپ، بۇ سۆزدىن بەزىدە ئەڭ ئاز دېگەن مەنە ئىرادە قىلىنىدۇ. ئۇنىڭ قارىمۇقارشىسى ئەڭ كۆپدۇر. ئاللاھ تائالانىڭ: ئۇنىڭدىن ئاز ياكى كۆپ ئادەم پىچىرلاشسۇن، ئۇلار قەيەردە بولمىسۇن، ئاللاھ ھامان ئۇلار بىلەن بىللىدۇر58مۇجادىلە: 7 دېگەن سۆزى شۇنداق مەنىدە كەلگەن. بۇ ئايەتتىكى ئاز دېگەن سۆز ئەدنا كەلىمىسى بىلەن ئېلىنغان. يەنە بەزىدە ئەدنا دېگەن بۇ كەلىمىدىن ئەڭ ناچار دېگەن مەنە ئىرادە قىلىنىدۇ. ئۇنىڭ قارىمۇقارشىسى ئەڭ ئۈستۈن دېگەن سۆزدۇر. ئاللاھ تائالانىڭ: سىلەر ياخشىنى ناچارغا تېگىشەمسىلەر؟2بەقەرە: 61 دېگەن سۆزى شۇنداق مەنىدە كەلگەن.دېمەك، دۇنيا دېيىشتىن مەقسەت، ئەڭ كۆپ ۋە ئەڭ ئۈستۈن دىيار بولغان ئاخىرەتكە نىسبەتەن، ئەڭ ئاز ۋە ئەڭ تۆۋەن بولغان دىياردۇر . دۇنيا ھاياتىنىڭ قارىمۇقارشى مەنىسىدىكى كەلىمەنى ئۈستۈن ھايات ۋە ئۈستۈن دىيار دېگىلىمۇ بولىدۇ. ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: لېكىن كىشىلەرنىڭ تولىسى بۇنى بىلمەيدۇ. ئۇلار ھاياتىي دۇنيانىڭ تاشقى كۆرۈنۈشىنىلا بىلىدۇ، ئۇلار ئاخىرەتتىن غەپلەتتىدۇر30رۇم: 6، 7.ئىنسانلار بۇ ھاياتىي دۇنيانىڭ نېئمەتلىرىدىن مەنپەئەتلىنىشتە پەرقلىق بولىدۇ. بىرقىسىم ئىنسانلار دۇنياغا تويۇنۇپ، باي باياشاتلىقتا ئۆتسە، يەنە بىرقىسىم كىشىلەر ئوتتۇراھال تۇرمۇش كەچۈرىدۇ. يەنە بىرقىسمى دۇنيادىن نېسىۋىسى ئاز بولۇپ، جېنىنى ساقلىغۇدەك يېمەك ئىچمەك، پاناھلانغۇدەك ئۆي ۋە ئۇچىسىنى ياپقۇدەك كىيىممۇ تاپالماي دېگۈدەك، بەك تەستە تۇرمۇش كەچۈرىدۇ.بەزى ئىنسانلارنىڭ قولىدىكى بۇ نېئمەتلەرگە نۇرغۇن قىيىنچىلىقلار، سىناقلار ۋە سۇيىقەستلەر ھەر دائىم ئالدىنى قىلىپ تۇرىدۇ. بۇ سىناقلار كەلگەن چاغدا، ئۇلارنىڭ ھاياتىنى قالايمىقانلاشتۇرۇۋېتىدۇ. دېمەك، بۇ نېئمەتلەر بالايىئاپەتلەر ۋە ۋاپاسىزلىقلار بىلەن ئورالغان بولىدۇ. ھەم ھەرقاچان بۇ نېئمەتلەرنىڭ قولۇڭدىن كېتىش خەۋپى بار. سەن ئۇنى تاشلايسەن ياكى ئۇ سېنى تاشلايدۇ. ئاللاھ تائالا بۇ ھەقتە مۇنداق دېگەن: ھەربىر جاندار ئۆلۈمنىڭ تەمىنى تېتىغۇچىدۇر، ئاندىن بىزنىڭ دەرگاھىمىزغا قايتۇرۇلىسىلەر29ئەنكەبۇت: 57.دېمەك، ئۆلۈم بۇ ھاياتىي دۇنيادىكى ھەربىر جانلىقنىڭ ئاخىرقى بېكىتىدۇر. ھەربىر ئىنسان تاسادىپىيلىقلار بىلەن ئۇچرىشىپ تۇرىدۇ. قانچىلىغان بايلار كەمبەغەل، قانچىلىغان ئەزىز كىشىلەر خار زەبۇن، قانچىلىغان ساغلام كىشىلەر كېسەل بولۇپ كەتتى، قانچىلىغان ياشلار قېرىدى ۋە قانچىلىغان نەۋقىران كىشىلەر ئۆلۈپ كەتتى.ئىنسانلارنى دۇنياغا ئامراق قىلىدىغان نەرسىلەردۇنيادا ئىنسانلارغا ياخشى كۆرسىتىلگەن، ئىنسانلار قاتتىق ئېسىلىدىغان ۋە ئۇنى قوغداش يولىدا جانلىرىنىمۇ پىدا قىلىدىغان بىرقاتار نەرسىلەر بار بولۇپ، ئاللاھ بۇنى قۇرئاندا زىكىر قىلىپ مۇنداق دېگەن: ئاياللار، ئوغۇللار، ئالتۇن كۈمۈشتىن توپلانغان كۆپ ماللار، ئارغىماقلار، چارۋىلار ۋە ئېكىنلەردىن ئىبارەت كۆڭۈل تارتىدىغان نەرسىلەرنىڭ مۇھەببىتى ئىنسانلارغا چىرايلىق كۆرسىتىلدى. ئۇلار دۇنيا تىرىكچىلىكىدە مەنپەئەتلىنىدىغان بەقاسىز شەيئىلەردۇر. ئاللاھنىڭ دەرگاھىدا بولسا قايتىدىغان گۈزەل جاي يەنى جەننەت باردۇر3ئال ئىمران: 14. بۇ ئايەت ئىنسانلار ئارقىسىدىن يۈگۈرىدىغان ۋە چۈمۈلە تاتلىق نەرسىگە ئولاشقاندەك ئولىشىدىغان، ئىنسان نەپسى ياخشى كۆرىدىغان دۇنيا نېئمەتلىرىنى جەملەپ بەردى. بۇ نەرسىلەر ئىنسانلار تەبىئىتىدىلا ياخشى كۆرىدىغان، كۆڭۈللىرى تارتىدىغان، قىزىقىدىغان ۋە ئۇنىڭ ئۈچۈن قۇربانلىق بېرىدىغان نەرسىلەردۇر.كۆڭۈللەر تارتىدىغان بۇ نەرسىلەرنىڭ تۇنجىسى ئاياللار بولۇپ، ئەر كىشى ئايال كىشىگە مەپتۇن بولىدۇ ۋە كۆيۈپ قالىدۇ. ئايال كىشىمۇ ئەر كىشىگە جىلۋە قىلىدۇ، چىرايلىق ياسىنىپ نازۇكەرەشمە قىلىدۇ. ئاياللار سەۋەبلىك ئەرلەر بىر بىرى بىلەن رىقابەتلىشىدۇ ۋە بەزىسى بەزىسىنى مەغلۇپ قىلىدۇ. بۇ ھەقتە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: مەندىن كېيىن ئەرلەرگە ئاياللاردىنمۇ زىيانلىقراق بىر پىتنە قالدۇرمىدىم1.يەنە پەرزەنتلەر بولۇپمۇ ئوغۇللار، دۇنيانىڭ چىرايلىق كۆرۈنىدىغان نەرسىلىرىنىڭ قاتارىدىندۇر. پەرزەنتلەرنىڭ ھەممىسى دۇنيانىڭ جۈملىسىدىن بولۇپ، ئۇلارنىڭ ھەممىسى سىناقتۇر. بۇ ھەقتە ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: سىلەرنىڭ ماللىرىڭلار، پەرزەنتلىرىڭلار بىر تۈرلۈك سىناقتۇر، ئاللاھنىڭ دەرگاھىدا كاتتا ساۋاب بار64تەغابۇن: 15. لېكىن، ئوغۇللارنىڭ پىتنىسى چوڭراقتۇر. بۇ ھەقتە ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ماللار ۋە ئوغۇل پەرزەنتلەر دۇنيا تىرىكچىلىكىنىڭ زىننىتىدۇر، باقىي قالىدىغان ئەمەللەرنىڭ ساۋابى پەرۋەردىگارىڭنىڭ نەزەرىدە تېخىمۇ ياخشىدۇر. ئۈمىد تېخىمۇ چوڭدۇر18كەھف: 46.ئالتۇن كۈمۈشتىن توپلانغان كۆپ مالمۇ دۇنيانىڭ ياخشى كۆرۈنىدىغان نەرسىلىرىنىڭ قاتارىدىندۇر. ھەر دەۋردە مال دۇنيالار ئەقىللەرنى ئۆزىگە رام قىلىۋالىدۇ، قەلبلەرنى سېھىرلەيدۇ ۋە كىشىلەرنى بىر بىرى بىلەن ئۇرۇشقا سېلىپ قويىدۇ. ئىنسانلار پۇل تېپىش ۋە پۇللىرىنى تېخىمۇ كۆپەيتىش ئۈچۈن تۈرلۈك ئۇسۇللارنى تېپىپ چىقىدۇ. ئۇلار ئاز پۇلغا قانائەت قىلمايدۇ. بەلكى ئۇلارنىڭ بىرىنىڭ ئىككى ساي توشقۇدەك ئالتۇنى بولسا، بۇنىڭغا قوشۇلۇپ يەنە بىر ساي توشقۇدەك ئالتۇنۇم بولسىكەن دەپ ئارزۇ قىلىدۇ. ئىنسان ئەگەر بۇ ئالتۇنلارغا ئىگە بولۇپ قالسا، ئۇنى ساقلايدۇ ۋە بېخىللىق قىلىدۇ. بۇ ھەقتە ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ئالتۇن كۈمۈش يىغىپ، ئۇنى ئاللاھنىڭ يولىدا سەرپ قىلمايدىغانلارغا قاتتىق ئازاب بىلەن بېشارەت بەرگىن! ئۇ كۈندە ئۇ ئالتۇن كۈمۈشلەر جەھەننەمنىڭ ئوتىدا قىزىتىلىپ، ئۇنىڭ بىلەن ئۇلارنىڭ پېشانىلىرى، يانلىرى ۋە دۈمبىلىرى داغلىنىدۇ. ئۇلارغا: بۇ سىلەرنىڭ ئۆزۈڭلار ئۈچۈن يىغقان ئالتۇن كۈمۈشۈڭلار. يىغقان ئالتۇن كۈمۈشۈڭلارنىڭ ۋابالىنى تېتىڭلار! دېيىلىدۇ9تەۋبە: 34 35.ئىنسان ئۆزىنىڭ ھاجىتىنى قامدىغۇدەك ۋە مۇھىم نەرسىلىرىنى سېتىۋالالىغۇدەك نەرسىلەرگە ئىگە بولۇش بىلەنلا كۇپايىلەنمەيدۇ، بەلكى يەنە مىليونلاپ مال دۇنياغا ئىگە بولۇشنى ئويلايدۇ.ئارغىماق ئاتلارمۇ نۇرغۇن ئىنسانلارنىڭ قارىشىدا ناھايىتى قىممەتلىك دۇنيا نېئمەتلىرىنىڭ قاتارىدىن بولۇپ، ئاللاھ تائالا بۇ ھەقتە: ئاللاھ ئاتنى، قېچىرنى ۋە ئېشەكنى مىنىشىڭلار ئۈچۈن ۋە زىننەت ئۈچۈن ياراتتى16نەھل: 8 دېگەن. لېكىن، قېچىر ۋە ئېشەكلەردە يوق بولغان ئالاھىدە بىر خۇسۇسىيەت ئاتتا بار. ئارغىماققا مىنگەن ئادەم باشقا ھايۋانغا مىنگەندىن بەكرەك ھۇزۇر ھېس قىلىدۇ.چارۋىلارمۇ كۆپىنچە ئىنسانلار قىزىقىدىغان، مەنپەئەتلىنىدىغان ۋە ھۇزۇرلىنىدىغان دۇنيا نېئمەتلىرىنىڭ قاتارىدىندۇر. بەزى ئىنسانلار ئەتراپىدىكى قوش ۋە تاق لوككىلىق تۆگىلەر، كالا قوتازلار ۋە قوي ئۆچكىلەرگە قاراش بىلەن ھۇزۇرلىنىدۇ ۋە ئۇلاردىكى ئالاھىدىلىكلەردىن پايدىلىنىدۇ.ئىنسانلار ئۇلارنىڭ سۈت، يۇڭ ۋە گۆشىدىن مەنپەئەتلىنىدۇ، يەنە بىرقىسمىنى مىنىدۇ. بۇ ھەقتە ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ئۇلار بىلمەمدۇكى، ئۇلار ئۈچۈن چارۋىلارنى قولىمىز بىلەن ياراتتۇق، ئۇلار ئۇ چارۋىلارغا ئىگە بولغۇچىلاردۇر. ئۇ چارۋىلارنى ئۇلارغا بويسۇندۇرۇپ بەردۇق، ئۇلار ئۇنىڭ بەزىسىنى مىنىدۇ، بەزىسىنى يەيدۇ. ئۇلار شۇ ھايۋانلاردىن پايدىلىنىدۇ ۋە سۈتلىرىنى ئىچىدۇ، ئۇلار پەرۋەردىگارىنىڭ بۇ نېئمەتلىرىگە شۈكۈر قىلمامدۇ؟36ياسىن: 71 73ئېكىنزارلىقلارمۇ دۇنيا نېئمەتلىرىنىڭ قاتارىدىندۇر. بەزى ئىنسانلارنىڭ كۆپ پۇلى ۋە مال چارۋىلىرى بولىدۇ، لېكىن دېھقانچىلىق قىلىدىغان ئېتىزلىرى بولمايدۇ. يەنە بىرقىسىم ئادەملەرنىڭ دېھقانچىلىق قىلىدىغان ئېتىزلىرى بولىدۇ. بۇ ئېتىزلار ئۇ كىشىگە ياپيېشىل ئۆسۈملۈكلەرنى، كۆركەم مېۋىلىك دەرەخلەرنى، دانلىق زىرائەتلەرنى ۋە غۇژمەك غۇژمەك خورمىلارنى ئۆستۈرۈپ بېرىدۇ. بۇلارنىڭ بەزىسىنىڭ مېۋىلىرىنى يېسە، بەزىلىرىنىڭ سايىسىدىن ۋە سالقىن ھاۋاسىدىن مەنپەئەتلىنىدۇ، ئۇلارنىڭ يېشىللىقى ۋە كۆركەملىكىدىن ھۇزۇرلىنىدۇ.مانا بۇلار دۇنيا ھاياتىنىڭ ئاساسى بولۇپ، ئىنسانلار ئۇلارنىڭ ئارقىسىدىن بولۇشىغا چاپىدۇ. ئۇلارغا ئاۋۋال ئېرىشىش ئۈچۈن بەيگىگە چۈشىدۇ ۋە بىر بىرى بىلەن دۈشمەنلىشىدۇ. ھەتتاكى ئوغۇل ئاتىسى بىلەن، قېرىنداش قېرىندىشى بىلەن ۋە تۇغقان تۇغقىنى بىلەن دۈشمەنلىشىدۇ، بەلكى بىر بىرىنى ئۆلتۈرۈشۈپ كېتىدۇ.ئاللاھ تائالا كۆڭۈللەر تارتىدىغان پاك نېئمەتلەرنى زىكىر قىلىپ بولغاندىن كېيىن: ئۇلار دۇنيا تىرىكچىلىكىدە مەنپەئەتلىنىدىغان بەقاسىز شەيئىلەردۇر؛ ئاللاھنىڭ دەرگاھىدا بولسا قايتىدىغان گۈزەل جاي يەنى جەننەت باردۇر3ئال ئىمران: 14 دېگەن. ئاندىن ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ئېيتقىنكى، سىلەرگە ئۇلاردىنمۇ يەنى دۇنيانىڭ زىبۇزىننەتلىرى ۋە نېئمەتلىرىدىنمۇ ياخشى بولغان نەرسىلەرنى ئېيتىپ بېرەيمۇ؟ تەقۋادارلار ئۈچۈن پەرۋەردىگارى ھۇزۇرىدا ئاستىدىن ئۆستەڭلار ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەر بولۇپ، ئۇلار جەننەتلەردە مەڭگۈ قالىدۇ، جەننەتلەردە پاك جۈپتلەر بار، تەقۋادارلار ئۈچۈن يەنە ئاللاھنىڭ رىزاسى بار. ئاللاھ بەندىلىرىنى كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر. ئۇلار يەنى تەقۋادارلار: پەرۋەردىگارىمىز! بىز شۈبھىسىز ئىمان ئېيتتۇق، بىزنىڭ گۇناھلىرىمىزنى مەغپىرەت قىلغىن! بىزنى دوزاخ ئازابىدىن ساقلىغىن! دەيدۇ. ئۇلار يەنى تەقۋادارلار سەۋر قىلغۇچىلاردۇر، راستچىللاردۇر، ئاللاھقا ئىتائەت قىلغۇچىلاردۇر، ياخشىلىق يوللىرىغا پۇل ماللىرىنى سەرپ قىلغۇچىلاردۇر ۋە سەھەرلەردە ئىستىغپار ئېيتقۇچىلاردۇر3ئال ئىمران: 15 17.دۇنياغا بېرىلىشتىن نېمە مەقسەت قىلىنىدۇ؟دۇنياغا بېرىلىشنى ئەيىبلەش دۇنيانى پۈتۈنلەي تەرك ئېتەيلى ياكى دۇنيانى كافىرلارغا، پاسىقلارغا تاشلاپ قويايلى، ئۇلار ئۇنى گۈللەندۈرۈپ ھۇزۇر ئالسۇن، ئاندىن بىز بۇ ئازغىنا بەھرىمەن بولۇشتۇر، كەلگۈسىدە ئۇلارنىڭ جايى جەھەننەم بولىدۇ. ئۇ نېمىدېگەن يامان تۆشەك!3ئال ئىمران: 197 دېگەن ئايەتنى ئوقۇپ ئۇلارغا قاراپ ئولتۇرايلى دېگەنلىك ئەمەس. ئەسلىدە، دۇنيا ئۇلارغا مەنسۇپ بولۇشتىن ئىلگىرى بىزگە مەنسۇپ بولۇشى، دۇنيانىڭ پاك نېئمەتلىرىدىن بىز يېيىشىمىز، ئۇنى ھەقىقەت ۋە ياخشىلىق بىلەن بىز گۈللەندۈرۈشىمىز ۋە گۈزەللىك بىلەن بىز زىننەتلىشىمىز كېرەك. بۇ ھەقتە ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ئى ئادەم بالىلىرى! ھەرقېتىم ناماز ئوقۇماقچى بولغىنىڭلاردا زىننەتلىنىڭلار، يەڭلار، ئىچىڭلار، ئىسراپ قىلماڭلار! ئاللاھ ئىسراپخورلارنى ھەقىقەتەن ياقتۇرمايدۇ7ئەئراف: 31؛ ئاللاھ سىلەرگە زېمىننى مېڭىشقا ئاسان قىلدى، زېمىننىڭ ئەتراپىدا مېڭىپ، ئاللاھنىڭ رىزقىدىن يەڭلار! سىلەر تىرىلگەندىن كېيىن، ئاللاھنىڭ دەرگاھىغا قايتۇرۇلىسىلەر67مۇلك: 15؛ ئى ئىمان ئېيتقانلار! بىز سىلەرنى رىزىقلاندۇرغان نەرسىلەرنىڭ پاكلىرىدىن يەڭلار! ئەگەر ئاللاھقىلا ئىبادەت قىلىدىغان بولساڭلار، ئاللاھقا شۈكۈر قىلىڭلار!2بەقەرە: 172 ئى ئىمان ئېيتقانلار! ئاللاھ سىلەرگە ھالال قىلغان پاك نەرسىلەرنى ھارام قىلىۋالماڭلار! چەكتىن ئاشماڭلار! ئاللاھ چەكتىن ئاشقۇچىلارنى ھەقىقەتەن دوست تۇتمايدۇ5مائىدە: 87؛ ناماز ئوقۇلۇپ بولغاندا زېمىنغا تارىلىپ، ئاللاھنىڭ پەزلىدىن تىلەڭلار! مەقسىتىڭلارغا ئېرىشىش ئۈچۈن ئاللاھنى كۆپ ياد ئېتىڭلار!62جۇمۇئە: 10مۇسۇلمانلار دەسلەپكى دەۋرلەردە دۇنيانىڭ خوجىلىرى بولغان، ئادالەت ۋە ئېھسان ئۈستىگە قۇرۇلغان دۆلەتنى قۇرۇپ چىققان ۋە ئىلىم، ئىمان مەدەنىيىتىنى بەرپا قىلغان ئىدى. ئۇ ۋاقىتتا ئىنسانلار تۇنجى قېتىم زېمىندا ئۈستۈنلۈك قازىنىشنى ۋە بۇزغۇنچىلىق قىلىشنى مەقسەت قىلمايدىغان، بەلكى ھەقنى تۇرغۇزۇشنى، ئادالەتنى ئۈستۈنلۈككە ئىگە قىلىشنى، ئاجىزلارغا ياردەم بېرىشنى ۋە كەمبەغەللەرنى باي قىلىشنى مەقسەت قىلىدىغان فاتىھلارنى كۆرگەن ئىدى.دۇنياغا بېرىلىشنى رەت قىلىشتىن دۇنيادا ھېچ ئىش قىلماي، بىنا سالماي، دېھقانچىلىق قىلماي، تىجارەتتىن يىراق ۋە سانائەتنى راۋاجلاندۇرماي ئۆتۈشىمىز مەقسەت قىلىنمايدۇ. بەلكى دۇنيانىڭ ساڭا ئەمەس، سېنىڭ دۇنياغا ئىگە بولۇشۇڭ؛ دۇنيانىڭ سەندە ئەمەس، سېنىڭ دۇنيادا ياشىشىڭ؛ دۇنيا ساڭا خوجايىن، سەن دۇنياغا قۇل بولۇپ ئەمەس، بەلكى سېنىڭ ئاللاھقا قۇل بولۇپ، كائىناتقا خوجا بولۇشۇڭ مەقسەت قىلىنىدۇ.دۇنياغا بېرىلىش دېگەننىڭ مەنىسى، سېنىڭ دۇنيانى ئاخىرەتتىن ئۈستۈن كۆرۈشۈڭ، يەنى بىرى ئاخىرەتكە تەۋە، يەنە بىرى دۇنيالىققا تەۋە بولغان ئىككى خىل تاللاش بولۇپ قالسا، دۇنيالىققا تەۋە بولغان ئىشنى ئاخىرەتلىككە تەۋە بولغان ئىشتىن ئارتۇق كۆرۈشۈڭ دېگەنلىكتۇر. ئاللاھ تائالا بۇ ھەقتە مۇنداق دېگەن: شۇ كۈندە ئىنسان قىلمىشلىرىنى ئەسلەيدۇ. قارىغۇچىلارغا جەھەننەم ئوچۇق كۆرسىتىلىدۇ. كىمكى چېكىدىن ئاشىدىكەن، دۇنيا تىرىكچىلىكىنى ئارتۇق كۆرىدىكەن، ئۇنىڭ جايى ھەقىقەتەن جەھەننەم بولىدۇ. پەرۋەردىگارىنىڭ ئالدىدا قورقىدىغان، ئۆزىنى نەپسى خاھىشىغا بېرىلىشتىن چەكلىگەن ئادەمگە كەلسەك، ھەقىقەتەن ئۇنىڭ جايى جەننەت بولىدۇ79نازىئات: 35 41.دېمەك، بىز ئىنسانلارغا تاجاۋۇز قىلىشنى ۋە دۇنيا ھاياتىنى ئەڭ ئۈستۈن ھايات بولغان ئاخىرەت ھاياتىدىن ئارتۇق كۆرۈشنى مەقسەت قىلمايمىز. بۇ ئاللاھ تائالا: سىلەر دۇنيا تىرىكچىلىكىنى ئارتۇق كۆرىسىلەر. ئاخىرەت ياخشىدۇر ۋە باقىيدۇر87ئەئلا: 16 17 ۋە بەلكى سىلەر بۇ دۇنيانى دوست تۇتىسىلەر. ئاخىرەتكە كۆڭۈل بۆلمەيسىلەر75قىيامەت: 20 21 دەپ سۆككەن دۇنياغا بېرىلىپ كەتكەنلەرنىڭ مۇراد مەقسىتىدۇر.دۇنياغا بېرىلىشنىڭ مەنىسى يەنە دۇنيانىڭ قەلبىڭنى ئەسىر قىلىۋېلىشىغا قاراپ تۇرۇشۇڭ بولۇپ، نەتىجىدە سەن دۇنيانىلا ئويلايدىغان، دۇنيا ئۈچۈنلا چاپىدىغان بولۇپ قالىسەن. دۇنيا سېنىڭ پۈتۈن غېمىڭ ۋە مۇراد مەقسىتىڭ بولۇپ قېلىشى، شۇنداقلا پۈتۈن ئوي خىياللىرىڭنىڭ دۇنياغىلا مەركەزلىشىپ قېلىشىدۇر. بۇ ھەقتە ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: بىزنىڭ زىكرىمىز يەنى ئىمان بىلەن قۇرئان دىن باش تارتقان، دۇنيا تىرىكچىلىكىنىلا كۆزلىگەنلەردىن يۈز ئۆرۈگىن! ئۇلارنىڭ ئىلىمدىن يەتكەن يېرى ئەنە شۇ. شۈبھىسىزكى، پەرۋەردىگارىڭ ئۆزىنىڭ يولىدىن ئازغان ئادەمنى ئوبدان بىلىدۇ، ھىدايەت تاپقان ئادەمنىمۇ ئوبدان بىلىدۇ53نەجم: 29، 30.ئىسلام دىنى سەن ئۈچۈن دۇنيا ۋە ئاخىرەتنىڭ ياخشىلىقىدىن ئىبارەت ھەر ئىككى ياخشىلىقنىڭ مەنسۇپ بولۇشىنى ئىرادە قىلىدۇ. بۇ ئاللاھ تائالا قۇرئاندا مەدھىيەلەپ ئېيتقان ئىنسانلارغا ئوخشاشتۇر: بەزى كىشىلەر: پەرۋەردىگارىمىز! بىزگە دۇنيادا ياخشىلىق ئاتا قىلغىن! ئاخىرەتتىمۇ ياخشىلىق ئاتا قىلغىن! بىزنى دوزاخ ئازابىدىن ساقلىغىن! دەيدۇ2بەقەرە: 201. ئاللاھ تائالا يەنە بەندىلىرىنىڭ ئىچىدىكى بەزى مۇجاھىد مۇئمىنلەرنى مەدھىيەلەپ مۇنداق دېگەن: ئاللاھ ئۇلارغا دۇنيانىڭ ساۋابىنى يەنى دۈشمەنلەر ئۈستىدىن غەلىبە قىلىشنى ۋە ئاخىرەتنىڭ ياخشى ساۋابىنى يەنى جەننەت ۋە ئۇنىڭ نېئمەتلىرىنى ئاتا قىلدى، ئاللاھ ياخشىلىق قىلغۇچىلارنى دوست تۇتىدۇ3ئال ئىمران: 148.مۇھىمى، ئىرادە. يەنى سېنىڭ دۇنيانى ياكى ئاخىرەتنى ئىرادە قىلىشىڭدۇر. ئاللاھ تائالا قۇرئاندا ئىنسانلارنى ئىككى قىسىمغا ئايرىپ مۇنداق دېگەن: بىز دۇنيانى كۆزلىگەنلەر ئىچىدىن خاھلىغان ئادەمگە ئۇنىڭ خاھلىغىنىنى ئەمەس بىزنىڭ خاھلىغىنىمىزنى بېرىمىز، ئاندىن ئۇنى ئاخىرەتتە جەھەننەم بىلەن جازالايمىز، ئۇ جەھەننەمگە خارلانغان، ئاللاھنىڭ رەھمىتىدىن قوغلانغان ھالدا كىرىدۇ. كىمكى ئاخىرەتنى كۆزلەيدىكەن ۋە مۇئمىن بولۇپ ئاخىرەتكە لايىق ئەمەللەرنى قىلىدىكەن، مۇنداق ئادەملەرنىڭ قىلغان ئەمەلى ئاللاھنىڭ دەرگاھىدا قوبۇل بولىدۇ17ئىسرا: 18، 19.پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام دۇنياغا بېرىلىشتىن ئاگاھلاندۇرغانبىز پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۈممىتىنى دۇنيادىن، دۇنيانىڭ پۈچەك مال ماتالىرىدىن ۋە زىبۇزىننەتلىرىدىن قەلبلەرنى تىترىتىدىغان ۋە كۆڭۈللەرگە ئاللاھ قورقۇنچىنى پەيدا قىلىدىغان دەرىجىدە قاتتىق ئاگاھلاندۇرغانلىقىنى، شۇنداقلا كىشىلەرگە دۇنيانىڭ باقىي ئەمەس، بەلكى پانىي ئىكەنلىكىنى ۋە دۇنيانىڭ ئاخىرەتكە ئېلىپ بارىدىغان بىر كۆۋرۈك بولۇپ، ئىنسانلارغا ئۇنىڭدا مەڭگۈ قالىمىزغۇ دەپ ئېتىقاد قىلماستىن، ھامىنى بۇ كۆۋرۈكتىن ئۆتۈپ ئاخىرەتكە بارىمىز دەپ ئېتىقاد قىلىشى لازىملىقىنى ئۆگەتكەنلىكىنى كۆرۈپ يەتتۇق. پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم مۇنداق دېگەن: كىمنىڭ ئەس ـ يادى ئاخىرەتتە بولسا، ئاللاھ ئۇنى قانائەتچان ۋە خاتىرجەم قىلىدۇ، ئۇ بەندە مال ـ دۇنياغا ئاسان ئېرىشىدۇ. كىمنىڭ ئەس يادى مال دۇنيا تېپىشتىلا بولسا، ئاللاھ ئۇنىڭ مەنىۋىيىتىنى تېخىمۇ كەمبەغەللەشتۈرۈۋېتىدۇ، دىققىتىنى چېچىۋېتىدۇ. ئۇ بەندە شۇنچە جاپا تارتسىمۇ، دۇنيادىن پەقەت تەقدىر قىلىنغان نەرسىگىلا ئېرىشىدۇ2.پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام يەنە مۇنداق دېگەن: كىمكى پۈتۈن غەملىرىنى ئاخىرىتىگە مەركەزلەشتۈرسە، ئۇنىڭ دۇنيالىق غەملىرىگە ئاللاھ كۇپايە قىلىدۇ. كىمكى دۇنيا ئىشلىرى ھەققىدە كۆپ غەم قىلىدىكەن، ئاللاھ ئۇ ئادەمنىڭ دۇنيانىڭ غەم ـ قايغۇ جىلغىلىرىدا ھالاك بولۇشىغا پەرۋا قىلمايدۇ3.رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم يەنە مۇنداق دېگەن: بۇ دۇنيا تاتلىق ھەم يېقىملىقتۇر. ئاللاھ سىلەرنى دۇنياغا ئىزباسار قىلىپ، سىلەرنىڭ قانداق قىلىدىغانلىقىڭلارغا قارىماقچى. دىققەت قىلىڭلار! دۇنياغا ۋە ئاياللارغا بېرىلىپ كېتىشتىن ساقلىنىڭلار!4پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام يەنە مۇنداق دېگەن: بەندە: مال ـ مۈلكۈم، مال ـ مۈلكۈم دەيدۇ. شۈبھىسىزكى، ئۇنىڭ مال ـ مۈلكىدىن پەقەت ئۈچ نەرسىلا ئۇنىڭدۇر. يەنى يەپ ـ ئىچىپ تۈگەتكىنى، كىيىپ كونىراتقىنى ۋە سەدىقە بېرىپ، ئاخىرەتكە ساقلاپ قويغىنى. ئۇلاردىن باشقىسىنى كىشىلەرگە تاشلاپ كېتىدۇ5.شەكسىزكى، دۇنياغا بېرىلىش مۇسۇلمانلارنىڭ مۇستەملىكىچىلىككە ۋە دىن دۈشمەنلىرىگە قارشى تۇرۇش ئىرادىسىنى ئاجىزلاشتۇرۇپ قويىدىغان قەلبنىڭ ئەڭ خەتەرلىك كېسەللىرىدىن بىرىدۇر.پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: ئىنسانلارنىڭ خۇددى قاچىدىكى تاماققا دۈم چۈشكەندەك سىلەرنىڭ ئۈستۈڭلارغا يوپۇرۇلۇپ كېلىشىگە ئاز قالدى، دېگەن ئىدى. بىز: ئۇ چاغدا بىزنىڭ سانىمىز ئاز بولۇپ قالغانلىقتىنمۇ؟ دەپ سورىۋىدۇق، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: ياق، سانىڭلار كۆپ بولىدۇ. ئەمما كەلكۈن ئېقىتىپ كېتىۋاتقان ئەخلەت ـ چاۋاردەك كۈچسىز بولىسىلەر. ئاللاھ دۈشمەنلىرىڭلارنىڭ قەلبىدىن سىلەرنىڭ ھەيۋىتىڭلارنى چىقىرىپ تاشلايدۇ، سىلەرنىڭ قەلبىڭلارغا ۋەھن سېلىپ قويىدۇ، دېدى. بىز: ئى رەسۇلۇللاھ! ۋەھن دېگەن نېمە؟ دەپ سورىدۇق، پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم دېدىكى: دۇنيانى ياخشى كۆرۈش ۋە ئۆلۈمنى يامان كۆرۈشتۇر6.سەھىھەيندىكى بىر ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: ئاللاھ بىلەن قەسەمكى، مەن سىلەر ئۈچۈن پېقىرلىقتىن ئەنسىرىمەيمەن، لېكىن ئىلگىرىكى ئۈممەتلەرگە دۇنيا كەڭ كۇشادە بېرىلگەندەك سىلەرگىمۇ دۇنيا كەڭ كۇشادە بېرىلىپ، ئىلگىرىكىلەر ئۇنى تالاشقاندەك تالىشىپ، ئىلگىرىكىلەر ھالاك بولغاندەك ھالاك بولۇپ كېتىشىڭلاردىن قورقىمەن7.سەھىھەيندىكى يەنە بىر ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: مەندىن كېيىن سىلەرگە دۇنيانىڭ زىبۇزىننەتلىرىنىڭ خەزىنىلىرى ئېچىلىپ كېتىشىدىن قورقىمەن دېگەن8.يەنە: مېيىتكە ئۈچ نەرسە ئەگىشىپ مېڭىپ، ئىككىسى قايتىپ كېتىپ، بىرى ئۇنىڭ بىلەن بىللە قالىدۇ: ئۇنىڭغا ئائىلە تاۋابىئاتى، مال مۈلكى ۋە ئەمەللىرى ئەگىشىپ مېڭىپ، ئائىلە تاۋابىئاتى بىلەن مال مۈلكى قايتىپ كېتىپ، ئەمەللىرى قالىدۇ9 دېگەن.يەنە سەھىھەيندىكى باشقا بىر ھەدىستە ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا مۇنداق دېگەن: رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ۋاپات بولغان چاغدا، بىر تەكچەمدىكى ئازغىنە ئارپىدىن باشقا ئۆيۈمدە يېگۈدەك ھېچنەرسە يوق ئىدى. مەن ئۇنى ئۇزۇن مۇددەت يېدىم. ئۇنى كەمچەنلىگەن ئىدىم، ئۇ ئۇزۇنغا بارماي تۈگەپ قالدى10.ئىمام مۇسلىم ئەنەس ئىبنى مالىك رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلغان بىر ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: قىيامەت كۈنى دۇنيادىكى چېغىدا ئەڭ باياشات ياشىغان دوزاخ ئەھلىدىن بىرى ئېلىپ كېلىنىپ، جەھەننەمگە بىر قېتىم چۆكتۈرۈلىدۇ. ئاندىن ئۇنىڭدىن: ئى ئادەم ئوغلى! دۇنيادا ياشىغان چېغىڭدا بىرەر ياخشىلىق كۆردۈڭمۇ، نېئمەتكە ئېرىشتىڭمۇ؟ دەپ سورىلىدۇ. ئۇ: ئى رەببىم! ياق دەيدۇ. ئۇنىڭدىن كېيىن، دۇنيادا ئەڭ كۆپ جاپا تارتقان جەننەت ئەھلىدىن بىر كىشى ئېلىپ كېلىنىپ، جەننەتكە بىر قېتىم چۆكتۈرۈلىدۇ. ئاندىن: ئى ئادەم ئوغلى! قىيىنچىلىق تارتتىڭمۇ، يوقسۇللۇق كۆردۈڭمۇ؟ دېيىلىدۇ. ئۇ: ئى رەببىم! ھېچقانداق قىيىنچىلىق تارتمىدىم ۋە يوقسۇللۇقمۇ كۆرمىدىم دەيدۇ11.ئىمام بۇخارىي ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلغان ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: ئالتۇن كۈمۈشكە ۋە ئېسىل تاۋار دۇردۇنلارغا بېرىلىپ، قۇل بولۇپ كەتكەن كىشى ھالاك بولسۇن! ئۇنىڭغا مال دۇنيا بېرىلسە رازى بولىدۇ. بېرىلمىسە نارازى بولىدۇ12.ئىسلامدىكى ھالال ۋە ھاراملار دېگەن كىتابىدىن ئېلىندى.1. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: بۇخارىي، 5096 ھەدىس؛ مۇسلىم، 2740 ھەدىس. بۇ ھەدىسنى ئۇسامە ئىبنى زەيد رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما رىۋايەت قىلغان.2. تىرمىزىي، 2465 ھەدىس. تىرمىزىي باھا بەرمىگەن. مۇنزىرىي: ئەتتەرغىب، 12749 ھەدىس بۇنى تىرمىزىي يەزىد ئەررەقاشىي ئارقىلىق رىۋايەت قىلغان بولۇپ، ئۇنى ئىشەنچلىك دەپ قارىغانلارمۇ بولغان. باشقا ھەدىسلەرنىڭ مەزمۇنىنى كۈچلەندۈرىدىغان ھەدىسلەردە ئۇنىڭ رىۋايىتى ئېلىنىدۇ دېگەن. ئالبانىي: سەھىھۇلجا، 6510 ھەدىس سەھىھ دېگەن. بۇ ھەدىسنى ئەنەس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان.3. ئىبنى ماجە، 4106 ھەدىس. ئالبانىي: سەھىھۇ ئىبنى ماجە، 3314 ھەدىس سەھىھ دېگەن. بۇ ھەدىسنى ئىبنى مەسئۇد رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان.4. مۇسلىم، 2742 ھەدىس؛ مۇسنەدۇ ئەھمەد، 11143 ھەدىس. بۇ ھەدىسنى ئەبۇ سەئىد ئەلخۇدرىي رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان.5. مۇسلىم، 2959 ھەدىس. بۇ ھەدىسنى ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان.6. مۇسنەدۇ ئەھمەد، 22397 ھەدىس. باھا بەرگۈچىلەر: سەنەدى ھەسەن دېگەن. ھەيسەمىي: مەجمەئۇززەۋائىد، 7 توم، 563 بەت سەنەدى ياخشى دېگەن. ئەبۇ داۋۇد، 4297 ھەدىس. ئالبانىي: ئەسسىلسىلەتۇسسەھىھە، 958 ھەدىس سەھىھ دېگەن. بۇ ھەدىسنى سەۋبان رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان.7. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: بۇخارىي، 4015 ھەدىس؛ مۇسلىم، 2961 ھەدىس. بۇ ھەدىسنى ئەمر ئىبنى ئەۋف رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان.8. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: بۇخارىي، 1465 ھەدىس؛ مۇسلىم، 1052 ھەدىس. بۇ ھەدىسنى ئەبۇ سەئىد ئەلخۇدرىي رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان.9. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: بۇخارىي، 6514 ھەدىس؛ مۇسلىم، 2960 ھەدىس. بۇ ھەدىسنى ئەنەس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان.10. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: بۇخارىي، 3097 ھەدىس؛ مۇسلىم، 2973 ھەدىس.11. مۇسلىم، 2807 ھەدىس. بۇ ھەدىسنى ئەنەس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان.12. بۇخارىي، 6435 ھەدىس. 21 16?
|
الەمدى قىزعىلت سارى ەتەيىكقوعام 27 قاراشا، 2020سارسەنبىنىڭ ساتىنەن باستاپ بۇكىلالەمدىك گەندەرلىك زورلىقزومبىلىققا قارسى 16 كۇندىك بەلسەندىلىك ناۋقانى باستالدى. وسى ورايدا قازاقستانداعى اقش وكىلدىگى گەندەرلىك زورلىقزومبىلىقتىڭ سالدارى جايىندا الەۋمەتتىك بەلسەندىلىكتىڭ 16 كۇندىك اكتسياسىن اشىق دەپ جاريالادى.ناۋقان كۇندەرى اتالعان ماسەلە بويىنشا ساراپشىلار مەن ادۆوكاتتار گەندەرلىك قۇقىقتار مەن ەركىندىكتەردى جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا تالقىلاۋ وتكىزەدى. الەۋمەتتىك جەلىدەگى ناۋقانمەن بىرگە، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ 2030 جىلعا قاراي ايەلدەرگە قاتىستى زورلىقزومبىلىقتى بىرلەسىپ توقتاتامىز اتتى كومپانياسىن قولداپ، ونىڭ الەمدى قىزعىلت سارى ەتەيىك: قارجىلاندىرۋ، جاۋاپ بەرۋ، الدىن الۋ، جيناۋ! دەگەن جاھاندىق تاقىرىبىنا ساي نۇرسۇلتان قالاسىنداعى اقش ەلشىلىگى ءوز عيماراتىنىڭ سىرتىنا 16 كۇن بويى كەشكى ۋاقىتتا قىزعىلت سارى ءتۇستى جارىقپەن كومكەرىپ قويدى.جەرگىلىكتى بيلىك پەن رەسپۋبليكالىق ۇكىمەت 19 پاندەمياسىن جويۋ ءۇشىن ماڭىزدى شارالاردى قابىلداعانىمەن، ايەلدەرگە قاتىستى زورلىقزومبىلىقتىڭ ءورشۋى تۋرالى مالىمەت قاتارى ارتقانى بايقالادى.ءبىز وسى ناۋقاندا داۋسى ماڭىزدى قازاقستاندىقتارمەن سەرىكتەس بولعاندىعىمىزدى ماقتان تۇتامىز. جەكە تۇلعالار مەن ۇيىمدار ناۋقاننىڭ ماقساتىنا قاراي، ياعني قازاقستاندا حاباردارلىقتى ارتتىرۋ جانە گەندەرلىك زورلىقزومبىلىقتىڭ الدىن الۋدا بارلىق ادامدار ماڭىزدى ءرول اتقارا الاتىندىعىن ەسكە سالۋعا نەگىزدەلىپ، شاقىرىلدى، دەيدى ۇيىمداستىرۋشى تاراپ.ناسيحات جۇمىسىنىڭ العاشقى كەيىپكەرى نينا بالاباەۆا. اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى نينانىڭ ادام ساۋداسىنا قارسى قىزمەت ەتۋ سالاسىنداعى جۇمىسىن مويىنداپ قانا قويماي، ادام ساۋداسى تۋرالى باياندامانىڭ كەيىپكەرى رەتىندە زاماناۋي قۇلدىقتى توقتاتۋدى جاقتايتىن قاھارمان سىيلىعىن بەرگەن. قازىرگى قازاقستان قوعامىندا مەملەكەتتىڭ گەندەرلىك ساياساتىن قالىپتاستىرۋ جانە ونى جۇزەگە اسىرۋ ماسەلەلەرى جايىندا جانجاقتى اقپارات ەلشىلىكتىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى پاراقشالارىندا كۇندە جاريالانادى.
|
قازاقستاندىق كاسىپقوي بوكسشى گەننادي گولوۆكين 4111، 36 كو ورتا سالماقتاعى بەلبەۋىن جەڭىلمەگەن مەكسيكالىق بوكسشى حايمە مۋنگياعا 360، 29 كو قارسى قورعايتىن بولدى، دەپ حابارلادى . باسىلىمىنا سىلتەمە جاساپ.جەكپەجەك 7 مامىر كۇنى تەحاس اقش شتاتىندا وتەدى. بۇل كەزدەسۋ تۋرالى ەكى بوكسشىنىڭ كومانداسى بىرنەشە اپتادان بەرى كەلىسسوز جۇرگىزىپ جاتىر ەكەن. مۋنگيا ءبىرىنشى ورتا سالماقتاعى الەمنىڭ بۇرىنعى چەمپيونى. ول گولوۆكيننىڭ سالماعىندا ەكى كەزدەسۋ وتكىزگەن. تارقاتىپ ايتساق، مۋنگيا يرلانديالىق گەري وسالليۆاندى كەيىن باگام ارالدارىنىڭ وكىلى تۋرەانو دجونسوندى جەڭگەن.باسىلىمنىڭ جازۋىنشا، قازاقستاندىق بوكسشى دەمەتريۋس اندرادەمەن كەزدەسە المايدى. سەبەبى، امەريكالىق بوكسشى الداعى ۋاقىتتا مىندەتتى قارسىلاسى ليام ۋيليامسقا قارسى كەزدەسۋ وتكىزەدى. ەسكە سالايىق، گولوۆكين ءوزىنىڭ سوڭعى كەزدەسۋىن جەلتوقسان ايىندا اقش جەرىندە وتكىزىپ، پولشالىق كاميل شەرەمەتانى 211، 5 كو نوكاۋتپەن جەڭدى. وسى كەزدەسۋدە قازاقستاندىق بوكسشى الەم چەمپيونى اتاعىن 21 رەت قورعاپ، رەكورد ورناتتى.
|
ئۇيغۇر شاھزادە قۇرىچورنىڭ قەبرە تېشىغا يوشۇرۇنغان تارىخىي سىرلار 2 ئۇيغۇردوكتور ئابلەت سەمەت تۇنجى بولۇپ ئوقۇپ چىققان قۇرىچور تېكىننىڭ قەبرە تېشىدىكى قەدىمكى تۈرك رۇنىك يېزىقى بىلەن يېزىلغان تېكىست ۋە ئۇنىڭ ھازىرقى يەشمىسىسوئال: ھۆرمەتلىك ئابلەت سەمەت، ئورخۇن ئۇيغۇر قاغانلىقىنىڭ شاھزادىسى قۇرىچور تېكىننىڭ قەبرە تېشى ھەققىدىكى سۆھبىتىمىزنى داۋام قىلساق. سىزچە شىئەندىن، يەنى تاڭ سۇلالىسىنىڭ پايتەختى بولغان چاڭئەندىن قەدىمكى تۈرك رۇنىك يېزىقى بىلەن يېزىلغان ئۇيغۇرچە قەبرە تېشىنىڭ بايقىلىشى بىر يېڭىلىقمۇ؟ بۇ خىل يېزىقتىكى يادىكارلىقلارنىڭ ئورخۇن يېنىسەي ۋادىسىدا بايقالغىنىغا 100 يىللاردىن ئاشتى. سىزنىڭ بىلىشىڭىزچە، يېقىنقى يىللاردىن بۇيان ئۇيغۇرلار ئەجدادلىرى ياشىغان تۇپراقلاردا يەنە بۇ خىل يېزىقتىكى يادىكارلىقلىرىمىز بايقالدىمۇ؟جاۋاب: ھازىرغىچە بولغان ئەھۋالدا تاڭ سۇلالىسىنىڭ پايتەختى چاڭئەندىن ئورخۇن ئۇيغۇر قاغانلىقى شاھزادىسىنىڭ قەبرە تېشىنىڭ بايقىلىشى، بولۇپمۇ مەزكۇر قەبرە تېشىغا ئويۇلغان قەدىمكى تۈرك رۇنىك يېزىقىدىكى ئۇيغۇرچە تېكىستنىڭ بولغانلىقى كىشىنى تولىمۇ خوشال قىلىدىغان بىر ئىش. ھەممىمىزگە مەلۇم، 1893 يىلى قەدىمكى تۈرك رۇنىك يېزىقىدىكى مەڭگۈ تاشلارنى ئوقۇشنىڭ سىرى ئېچىلغاندىن بۇيان توپ توغرا 120 يىل ۋاقىت ئۆتتى. دەل مۇشۇ ۋاقىتتا مۇشۇنداق بىر قەبرە تاشنىڭ بايقالغانلىقى بىزگە بۇ خىلدىكى يادىكارلىقلىرىمىزنىڭ ھەرقانداق ۋاقىتتا ۋە ھەرقانداق جايدا تېپىلىش مۇمكىنچىلىكىنىڭ بارلىقىدىن بىشارەت بەرمەكتە. شۇنىڭ ئۈچۈن قەدىمكى يازما يادىكارلىقلىرىمىزنىڭ داۋاملىق بايقىلىدىغانلىقىغا ۋە بىر قىسىم تارىخىي سىرلارنىڭ جاۋابىنىڭ ھامان يېشىلىدىغانلىقىغا ئۈمىدۋار بولۇشىمىز كېرەك. يېقىنقى يىللاردىن بۇيان يۇرتىمىزنىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىن قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقىدىكى يادىكارلىقلار بىلەن بىر ۋاقىتتا يەنە قەدىمكى تۈرك رۇنىك يېزىقىدىكى يادىكارلىقلارمۇ بايقالماقتا. مەسىلەن، يېقىندا پېتىر زېمى ئەپەندى جىمىسار ئەتراپىدىن تېپىلغان تۈرك رۇنىك يېزىقىدىكى بىر تاش پۈتۈكنى ئوقۇپ چىقتى. ئۇندىن باشقا يەنە قىزىل مىڭ ئۆيلىرىنىڭ تام رەسىملىرى ئارىسىدىن قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى بىلەن قەدىمكى تۈرك رۇنىك يېزىقىدا يېزىلغان خەتلەرمۇ بايقالدى. بۇ ھال قەدىمكى يادىكارلىقلىرىمىزنىڭ ئەجدادلىرىمىزنىڭ ئاياق ئىزلىرى بېسىلغانلىكى رايونلاردىن داۋاملىق تېپىلىش مۇمكىنچىلىكىنى ئىلگىرى سۈرمەكتە.بىنىڭ ھامان ي ۋاقىتتا ۋە ھەرقان ۋاقىتتا يەنە قەدىمكى تقەدىمكى ئۇيغۇر يىم تارىخي سىرلارنىڭ جاۋابىنىڭ ھامان ي ۋاقىتتا ۋە ھەرقانسوئال: ئۇيغۇر قاغانلىقىنىڭ شاھزادىسى قۇرىچور تېكىننىڭ ئىككى خىل يېزىقتىكى قەبرە تېشىنىڭ بايقالغانلىقى مەيلى تارىخشۇناسلىق ياكى بۈگۈنكى ئىلىم نۇقتىسىدىن بولسۇن، كەڭ جامائەتچىلىككە نېمىلەردىن ئۇچۇر بىشارەت بېرىدۇ دەپ ئويلايسىز؟جاۋاب: بۈگۈنكى كۈندە تاڭ سۇلالىسىنىڭ پايتەختى بولغان چاڭئەن شەھىرىنىڭ خارابىسىدىن قەدىمكى تۈرك رۇنىك يېزىقىدا خەت يېزىلغان ئۇيغۇر شاھزادىسى قۇرىچورنىڭ قەبرە تەشىنىڭ بايقىلىشى ھېچ ئويلىمىغان يەردىن ئورخۇن ئۇيغۇر قاغانلىقى تارىخىغا دائىر ئىلگىرى قېلىپلىشىپ قالغان بىر قىسىم كۆزقاراشلار ئۈستىدە قايتا ئويلىنىشىمىز لازىملىقىدىن دالالەت بەرمەكتە.سوئال: ھۆرمەتلىك ئابلەت، سىز ھازىرغا قەدەر قۇرىچور تېكىننىڭ قەبرە تېشىدىكى قەدىمكى تۈرك رۇنىك يېزىقى بىلەن يېزىلغان ئۇيغۇرچە تېكىستنى تۇنجى بولۇپ ئوقۇغان كىشى بولۇپ قالدىڭىز. ئەمدى مەزكۇر قەبرە تېشىدىكى خىتايچە تېكىستنىمۇ ئوقۇپ كۆردىڭىزمۇ؟ ئەگەر ئوقۇپ كۆرگەن بولسىڭىز ئۇنىڭ مەزمۇنىنى ئۇيغۇر تىلىغا تەرجىمە قىلىپ رادىئو ئاڭلىغۇچىلىرىمىزغا تەقدىم قىلغان بولسىڭىز؟جاۋاب: قۇرىچور تېكىننىڭ قەبرە تېشىدىكى خەنزۇچە تېكىستنى ئوقۇپ چىقتىم. ئۇنى ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلى بىلەن شەرھىلىگەندە مۇنداق بولىدۇ: بۇ ئۇيغۇر شاھزادە، يەنى ئوڭ قول مۇھاپىزەتچى ياكى قوغدىغۇچى گېنېرال قۇرىچور تېكىننىڭ قەبرە تېشى تەزكىرەسىدۇر. بىرىنچى بۆلۈم كىرىش قىسمىدۇر، خەتنى ئويغۇچى ئىش بېجىرگۈچى كاتىبات بۆلۈمىنىڭ ئەنگە ئالغۇچىسى، يەنى قىزىل رەڭلىك بېلىق خالتىسى ئاسقان فېيشۇدۇر. ئۇيغۇر قۇرىچور تېكىن قاغان ئەۋلادلىرىدىندۇر. . دۆلىتىمىز ئاسىي ئەمەلدار ئەنلۇشەن، يەنى روشەننىڭ توپىلىڭىنى تىنجىتتى. شاھزادىنىڭ ئاتىسى چابىش تېكىن ئاتلىق قىسىملارنى يېتەكلەپ، ئوڭ ۋە سول تەرەپتىكى جەڭ مەيدانلىرىدا بۈيۈك خىزمەتلەرنى كۆرسەتكەن ئىدى .. ۋە ناھايىتى ياخشى كۆرۈشكە ھەمدە ھۆرمەتكە سازاۋەر بولغان ئىدى. ئۇنىڭ دۆلىتىنىڭ شاھزادىسى ئۆتكەن يىلى 5 ئايدا كەلگەن ئىدى. چەتئەللىك قىسىملارنىڭ سەركەردىلىرى ئىچىدە، يەنى چەتئەللىك گېنېراللار ئىچىدە ناھايىتى شەرەپلىك ئۇتۇقلارغا مۇيەسسەر بولغان ئىدى. زھېنگۋەن يىلى، يەنى مىلادىيە 795 يىلى 5 ئاينىڭ 20 كۈنى كېسەللىك سەۋەبىدىن ئالەمدىن ئۆتتى. بۇ ۋاقىتتا ئۇ ئەمدىلا 20 ياشتا ئىدى. بۇ يىلى 6 ئاينىڭ 7 كۈنى چاڭئەننىڭ جاڭدۇ دېگەن يېرىگە دەپنە قىلىندى. ئۆز ئاكىسى ئاپرىنچور تېكىن ھەمدە قەبىلە تەۋەلىكىدىكى باشقا كاتتىلار قاتتىق قايغۇ ئىچىدە مەزكۇر دەپنە مۇراسىمىغا قاتناشتى. مىيىتنى ئۇزاتقاندا نۇرغۇن زىبۇ زىننەتلەر مۇ بار ئىدى. خان يارلىقىغا ئاساسەن، ماتەم مۇراسىمىنىڭ ھەممە قائىدە يوسۇنلىرى ۋە پائالىيەتلىرى تولۇقى بىلەن بىجا كەلتۈرۈلدى. ئۆمرى ناھايىتى قىسقا بولدى، ئالەمدىن كەتتى. شۇ ۋەجىدىن مەزكۇر قەبرە تېشى تەزكىرىسى تىكلەندى. ئاھ، چەتئەللەرنىڭ شاھزادىسى ئىدى! قەيسەر، جەسۇر ۋە قەھرىمان بىرى ئىدى! تۇغۇلۇش دېگەن باشلىنىش دېگەنلىك ئەمەسمۇ؟ ئۆلۈم دېگەن ئاخىرلىشىش دېگەنلىك ئەمەسمۇ!؟ ئاھ، تەڭرى روھ ئەجەبمۇ پەرقلىق مۇئامىلە قىلدى! . بۇ مېنىڭ ھازىرچە تەرجىمە قىلغانلىرىم. كېيىنچە داۋاملىق بۇ ھەقتە تەتقىقات ئېلىپ بارماقچىمەن.سوئال: بۇ يەردە مۇنداق بىر سوئال تۇغۇلىۋاتىدۇ. ئۇيغۇر قاغانلىقىنىڭ شاھزادىسى قۇرىچور تېكىننىڭ ئەمدىلا 20 ياشقا كىرگەن نەۋقىران مەزگىلىدە تاڭ سۇلالىسى پايتەختى چاڭئەندە تۇيۇقسىزلا قازا قىلىشى تاسادىپىيلىقمۇ ياكى ئۇنىڭغا قانداقتۇر بىر سىر يوشۇرۇنغان دەپ قارامسىز؟جاۋاب: مېنىڭ قەبرە تېشىدىكى خەنزۇچە ۋە قەدىمكى تۈرك رۇنىك يېزىقىدىكى تېكىستلەرنى ئوقۇپ ئىگىلىگەن ئۇچۇرلىرىمدىن قارىغاندا، بۇ تاسادىپىي يۈز بەرگەن ئۆلۈم ۋەقەسى ئەمەس، بەلكى بىر يوشۇرۇن سۈيقەستكە مۇناسىۋەتلىك ئىشتەك كۆرىنىدۇ. ئەلۋەتتە بۇ ھۆكۈمنى تېخىمۇ كۆپ دەلىل ئىسپاتلار بىلەن ئوتتۇرىغا چىقىرىشقا توغرا كېلىدۇ. ئۇنىڭ ئۈستىگە، شۇ دەۋردە ئورخۇن ئۇيغۇر قاغانلىقى بىلەن تاڭ سۇلالىسى ئوتتۇرىسىدىكى مۇرەككەپ سىياسىي مۇناسىۋەتمۇ بىزنىڭ بۇ پەرەزنى تەسەۋۋۇر قىلىشىمىزغا بوشلۇق بېرىدۇ.سوئال: قەبرە تاشتىكى ئۇچۇرلاردىن مەلۇم بولۇشىچە، قۇرىچور تېكىن مىلادىيە 795 يىلى 5 ئاينىڭ ئوتتۇرىلىرىدا چاڭئەندە تۇيۇقسىزلا قازا قىلغاندىن كېيىن مىيىت قائىدە بويىچە ئۇيغۇر قاغانلىقىغا قايتۇرۇلمىغان. ئارىدىن 17 كۈن ئۆتكەندە، يەنى شۇ يىلى 6 ئاينىڭ 7 كۈنى چاڭئەندىكى تاڭ سۇلالىسى خانلىق قەبرىستانلىقىغا دەپنە قىلىنغان. بۇنى قانداق چۈشىنىش مۇمكىن؟بۇمۇ مەزكۇر قەبرە تېشىغا يوشۇرۇنغان سىرلارنىڭ بىرىدۇر. سىزگىمۇ مەلۇم، ئەمدىلا 20 ياشنىڭ قارىسىنى ئالغان قۇرىچور تېكىن چاڭئەندە تۇيۇقسىزلا قازا قىلغاندىن كېيىن مىيىت ئورخۇن ۋادىسىغا قايتۇرۇلمىغان. ئارىدىن 17 كۈن ئۆتكەندە، يەنى ئورخۇن قاغانلىقىدىن ئاپرىنچور تېكىن باشچىلىقىدا بىر ئۆمەك چاڭئەڭە يېتىپ كەلگەندە ناھايىتى ھەيۋەتلىك دەپنە مۇراسىمى ئۆتكۈزۈلۈپ يەرلىككە قويۇلغان. تاش پۈتۈكنىڭ خەنزۇچىسىدىكى بايانلارنىڭ تەپسىلىي بولۇشى ۋە ئۆلگۈچىگە بولغان مەدھىيىلەرنىڭ تولىمۇ ئۇزۇن بولۇشى، ئۇيغۇرچىسىنىڭ قىسقا ھەم ھېسسىياتنىڭ سۇس بولۇشى بىزگە بۇ جەھەتتە بىر سوئال بەلگىسى تاشلايدۇ. بەلكىم تاڭ سۇلالىسى سۈنئىي رەۋىشتە كەلتۈرۈپ چىقارغان بۇ سۈيقەستنىڭ ئاشكارا بولۇپ قېلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن تۈرلۈك باھانە سەۋەبلەر بىلەن ئۇيغۇر شاھزادىسىنىڭ مىيىتىنى ئورخۇن ۋادىسىغا قايتۇرمىغان بولۇشى مۇمكىن. بۇنى يەنىمۇ ئىلگىرىلىگەن ھالدا باشقا مەنبەلەر بىلەن دەلىللەشكە توغرا كېلىدۇ.سوئال: ئاخىرىقى بىر سوئال، قۇرىچور تېكىننىڭ قەبرە تېشىنىڭ بايقىلىشى ئۇيغۇر تارىخى تەتقىقاتى ئۈچۈنلا ئەمەس، بەلكى يەنە بۈگۈنكى رېئالللىقىمىز ئۈچۈن قانداق ئەھمىيەتكە ئىگە دەپ قارايسىز؟جاۋاب: ئۇيغۇر تىل يېزىقى بۈگۈنكى كۈندە ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدىكى ھۆكۈمەت ئورگانلىرى، مائارىپ ئورۇنلىرى ۋە باشقا ساھەلەردە كەڭ قوللىنىلىشتىن قالغان ھەمدە جىددىي خىرىسقا دۇچ كېلىۋاتقان بىر شارائىتتا تاڭ سۇلالىسىنىڭ پايتەختى چاڭئەندىن ئۇيغۇرچە ۋە خەنزۇچە پاراللېل قىلىپ خەتلەر ئويۇلغان بىر قەبرە تېشىنىڭ تېپىلىشى بىزگە مۇنداق بىر ھەقىقەتنى ھېس قىلدۇرماقتا: قەدىمكى ئەجدادلىرىمىز ئۆز تۇپرىقىدا ئۆز تىل يېزىقىنى ھەر ۋاقىت قوللىنىش بىلەن بىر ۋاقىتتا، باشقىلارنىڭ تېررىتورىيىسىگە بارغان ۋە ۋاقىتلىق ياشىغان مەزگىللىرىدىمۇ ئۆز تىل يېزىقىنى باشقىلارنىڭ تىل يېزىقى بىلەن باراۋەر ئىشلىتىش ھوقۇقىنى قولغا كەلتۈرگەن. بۇ بۈگۈنكى رېئاللىقىمىز ئۈچۈن تولىمۇ ياخشى بىر ئۆرنەك بولىدۇ دەپ ئويلايمەن.
|
مۇسۇلمانلار تورى 104 111 مۇسۇلمانلار تور بىكىتى مۇسۇلمانلارنىڭ قۇرئان باشچىلىقىدىكى ئىلىم سورۇنى5,105 قېتىم ئوقۇلدىجاۋاب: قۇرئان كەرىمدە نامازدا يۈزىمىزنى مەسجىدىلھەرەم تەرەپكە قىلىشىمىز بۇيرۇلغان. بۇنىڭغا ئاساسەن كەئبىنىڭ قايسى تەرەپتە ئىكەنلىكىنى بېكىتىۋېلىپ، ئاندىن نامازدا شۇ تەرەپكە قارىساق بولىدۇ. بۇنى بىلەلمىگەن ئەھۋال ئاستىدا قىبلە تەرەپنى باشقىلاردىن سوراپ، ياكى ئاي، كۈن ۋە يولتۇزلارغا قاراپ بېكىتىشكە تىرىشىمىز. بۇمۇ مۇمكىن بولمىسا، ئۆزىمىز قىبلە تەرەپنى تەخمىن قىلىپ، كۆڭلىمىزدە قىبلە تەرەپ ئىكەنلىكى كۈچلۈك بولغان تەرەپكە قاراپ ناماز داۋامىنى ئوقۇشيەر تەۋرەشنى ئالدىن بايقاش توغرىمۇ؟4,151 قېتىم ئوقۇلدىجاۋاب: پەن تېخنىكا تەرەققىي قىلىپ يەر تەۋرەشنى ئالدىن بىلەلىگۈدەك ھالغا كەلگەن بولسا، بۇنىڭ ئىسلام دىنىغا ماس كەلمەيدىغان تەرىپى يوق.ئىسىم نوپۇس دەپتىرىگە خاتا يېزىلسا بىز گۇناھكار بولامدۇ؟باش بەت ئىسىم پەتىۋالار يوللىغۇچى: مۇسۇلمانلار، ۋاقتى: 200907226,519 قېتىم ئوقۇلدىجاۋاب: ئاللاھ ئوغلىڭىزنى ۋە سىزنى ئىككىلى دۇنيادا بەختلىك قىلسۇن. ئۈمىت قىلغىنىڭزدەك ئوغلڭىز ئىبراھىم ئەلەيھىسسالامغا ئوخشاش ھەقىقەتپەرۋەر، تەۋھىد ئەقىدىسىدە چىڭ تۇرىدىغان، توغرا ئەقىدىلىك مۇئمىن مۇسۇلمانلاردىن بولسۇن. ئوغلۇڭىزنىڭىزنىڭ ئىسمىنى سىز ۋە باشقا مۇسۇلمانلار ئىبراھىم ئاتىساڭلار، ئۇلارنىڭ بۇ ئىسىمنى قەغەر ئۈستىگە خاتا يېزىشىنىڭ ھېچقانداق زىيىنى يوق. شۇنى ئۇنتۇماڭكى: ئوغلىڭىزنىڭ ئىسمى ئىبرايىم ئەمەس، ئىبراھىم دۇر.ئايەت ۋە ھەدىس قەغەز پارچىسىنى قالايمىقان تاشلاش گۇناھمۇ؟6,165 قېتىم ئوقۇلدىجاۋاب: قۇرئان ئايەتلىرى ۋە ھەدىس يېزىلغان قەغەز پارچىسىنى قالايمىقان تاشلاش ئەلۋەتتە گۇناھتۇر. چۈنكى ئاللاھنىڭ ۋە پەيغەمبەرنىڭ سۆزلىرىگە ھۆرمەت قىلىنىشى لازىم. ئەگەر بىر يەردە ئايەت ياكى ھەدىس يېزىلغان قەغەز پارچىلىرىنىڭ تاشلىۋېتىلىگەنلىكىنى كۆرسەك، ئۇنى كۆيدۈرىۋېتىشىمىز ياكى يىرتىپ پارچە پارچە قىلىۋېتىشىمىز كېرەك. شۇنداق قىلغاندا ئۇنىڭ خارلىنىپ قېلىشىنىڭ ئالدىنى ئالغان بولىمىز. ئاللاھ دەپ يېزىلغان ئۈزۈك ۋە بۇلاپكىلارنى سېلىش داۋامىنى ئوقۇش17,474 قېتىم ئوقۇلدىجاۋاب: كۆرۈشى مۇمكىن. لېكىن بۇ، ئۇنىڭ ئاخىرەتلىكى ئۈچۈن ھېچقانداق پايدا ئېلىپ كەلمەيدۇ. ئەبۇ جەھىل ۋە ئەبۇلەھەب قاتارلىق مۇشرىكلار مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى ئوڭىدا يەنى ئويغاق ھالىتىدە كۆزلىرى بىلەن كۆرگەن. بۇ ئۇلارغا ھېچقانداق پايدا ئېلىپ كەلمىدى. مۇھىم بولغىنى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ئاللاھنىڭ ئەلچىسى ئىكەنلىكىنى ئېتىراپ قىلىپ، ئۇنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە ياشاشتۇر. ئۇنىڭ ئۈستىگە مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ چىراي شەكلىنىڭ قانداق ئىكەنلىكىنى داۋامىنى ئوقۇشئەقىقە بېرىش سۈننەتمۇ، ۋاجىپمۇ؟باش بەت بالا پەتىۋالار يوللىغۇچى: مۇسۇلمانلار، ۋاقتى: 200907227,183 قېتىم ئوقۇلدىجاۋاب: بالا تۇغۇلۇپ، يەتتىنچى كۈنى بىر قوي ئۆلتۈرۈپ بالا ئوغۇل بولسا ئىككىنى ئۆلتۈرۈش ئەۋزەلدۇر گۆشىنى ئائىلە تاۋابىئات ۋە يېقىن يورۇقلار يىغىلىپ بىر داستىخاندا ئولتۇرۇپ يېيىش ۋە پېقىر مىسكىنلەرگە تارقىتىش سۈننەتتۇر. بۇنىڭغا ئەقىقە، ئەقىقىسىنى بېرىش دېيىلىدۇ. بالىنىڭ ئىسمىمۇ مۇشۇ ۋاقىتتا قويۇلىدۇ يەنى ئىسمىنىڭ نېمىلىكى مۇشۇ ۋاقىتتا ئېلان قىلىنىدۇ. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ بالا تۇغۇلۇپ يەتتىنچى داۋامىنى ئوقۇشتەلىگە خۇتۇن ئېلش دېگەن نېمە؟8,138 قېتىم ئوقۇلدىجاۋاب: ئۆرپ ئادەتتە، ئۈچ تالاق قىلىنغان بىر خوتۇننى ئېرىگە ھالال قىلىپ بېرىش ئۈچۈن ۋاقىتلىق ئېلىشقا تەلىگە خوتۇن ئېلىش دېيىلىدۇ. تەلى دېگەن گەپنىڭ ئەسلىسى تەھلىل بولۇپ، بۇ سۆز ئەرەبچىدە ھالال قىلىش دېگەن مەنانى ئىپادىلەيدۇ. بۇ شۇنداق بىر ئىشكى، دىن بۇ ئىشقا يول قويمايدۇ، ئەقىل بۇ ئىشنى ئەيىبلەيدۇ، ۋىجدان بۇ ئىشنى كۆتۈرمەيدۇ، ئېستېتىكىلىق زوق بۇ ئىشتىن داۋامىنى ئوقۇشھۇرۇپى مۇقەتتەئە نېمىدۇر؟4,491 قېتىم ئوقۇلدىجاۋاب: ھۇرۇپى مۇقەتتەئە، بىر بىرى بىلەن ئالاقىسى بولمىغان، بىر بىرى بىلەن باغلانمايدىغان ھەرپلەر دېگەن بولىدۇ. قۇرئان كەرىمدە بىرقانچە سۈرە مۇشۇنداق ھەرپلەر بىلەن باشلىنىدۇ. بۇ ھەرپلەر يېزىلىشتا بىر بىرگە باغلىنىپ يېزىلىسىمۇ ، ئۇقۇلۇشتا ئايرىم ئايرىم ئۇقۇلىدۇ. بۇ ھەرپلەرنىڭ نېمە مەنىگە كېلىدىغانلىقى توغرىسىدا 20 دىن ئارتۇق كۆزقاراش بولۇپ، بۇلارنىڭ ئىچىدە ئەقىلگە ئۇيغۇنراق بولغىنى: داۋامىنى ئوقۇشتوپراق بېشىنى قايسى ۋاقىتتا يوقلىسا بولىدۇ؟7,862 قېتىم ئوقۇلدىئەرلەرنىڭ تۇپراق بېشىنى زىيارەت قىلىشى مۇستەھەب بولۇپ، بۇ مەلۇم ۋاقىت بىلەن چەكلەنمەيدۇ. شۇنداقلا بۇنىڭ ئەۋزەل ۋاقتىمۇ يوق. شۇنىڭ ئۈچۈن تۇپراق بېشىنى، قاچان ۋاقتىڭىز يەتسە شۇ چاغدا زىيارەت قىلسىڭىز بولىدۇ. ئەمما شۇنى ئىسىمىزدىن چىقارماسلىقىمىز كېرەككى، ئۆلۈپ كەتكەن ئاتا ئانىمىز، ئۇرۇق تۇققانلىرىمىز ۋە مۇسۇلمان قېرىنداشلىرىمىز ئۈچۈن ھەر پۇرسەتتە دۇئا قىلىپ تۇرۇشىمىز لازىم. دىنىمىزنىڭ يوليورۇقى مۇشۇنداقتۇر.8,130 قېتىم ئوقۇلدىجاۋاب: جەمىئيەتنىڭ بوزۇلۇپ كەتكەنلىكى توغرا. سىزنىڭ بىر قىزنى نىكاھىڭىزغا ئېلىپ، ئاندىن ئۇنى تەربىيىلەپ كېتەلمەي، قويۇۋەتكىنىڭىز بۇنىڭ بىر ئالامىتىدۇر. سىزنىڭ جەمئىيەتتىكى ھەممە ئىنساننى يامان دېيىشىڭىز توغرا ئەمەس. دەپ بېقىڭە: سىزنىڭ قەيىرىڭىز ئىسلام قائىدىلىرىگە ماس كېلىدۇ؟ قولىڭىزدىكى تەييار خوتۇننى قويۇۋېتىپ، بىر قىزنىڭ ھاياتىنى ۋەيران قىلىۋەتكەنلىكىڭىزمۇ؟ ياكى بىر جەمئىيەتنىڭ پۈتكۈل قىز ئاياللىرىنى قارىلىشىڭىزمۇ؟ ۋە ياكى ئاللاھنىڭ رەھمىتىدىن ئۈمىدسىزلىنىپ، داۋامىنى ئوقۇش
|
اسەاندا دا ەلشىمىز بولادىجاكارتا قالاسىندا يندونەزيا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ يندونەزيا رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى ا.ورازباي وڭتۇستىكشىعىس ازيا ەلدەرى قوعامداستىعىنىڭ اسەان باس حاتشىسى لە ليۋونگ مينمەن كەزدەستى.ا.ورازباي باس حاتشىعا قازاقستاننىڭ يندونەزياداعى ەلشىسىن قازاقستاننىڭ اسەان جانىنداعى ەلشىسى رەتىندە تاعايىنداۋ تۋرالى ەلىمىز سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ە.ىدىرىسوۆتىڭ حاتىن تاپسىردى.كەزدەسۋ بارىسىندا ەلشى اسەانمەن ىنتىماقتاستىقتى، اسىرەسە، ۇيىمنىڭ قاۋىپسىزدىك جونىندەگى اۋماقتىق فورۋمى شەڭبەرىندە نىعايتۋعا قازاقستاننىڭ قىزىعۋشىلىق تانىتاتىنىن اتاپ ءوتتى. سونداياق، قازاقستان ەلشىسى اسەان مەن شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا شاقىردى.قازاقستاندىق ديپلومات سۇحباتتاسۋشىسىن ەلباسى ن.نازارباەۆتىڭ قازاقستان جولى 2050: ءبىر ماقسات، ءبىر مۇددە، ءبىر بولاشاق اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىنىڭ باستى باعىتتارىمەن تانىستىرىپ، جولداۋدىڭ اعىلشىن تىلىندەگى ءماتىنىن تاپسىردى.لە ليۋونگ مين ءوز كەزەگىندە اسەانعا مۇشە مەملەكەتتەر قازاقستاندى سوڭعى جىلدارى الەۋمەتتىكەكونوميكالىق دامۋدا ايتارلىقتاي جەتىستىكتەرگە جەتكەن، زور ەكونوميكالىق الەۋەتى بار ەل رەتىندە تانيتىنىن اتاپ ءوتتى. ول بولاشاقتا تابىستى ءوزارا ءىسارەكەت ەتۋگە، سونداياق، جولداۋدا قويىلعان ۇلكەن ماقساتتارعا جەتۋ قازاقستان حالقىنىڭ ءالاۋقاتىن ارتتىرۋعا ءمۇمكىندىك بەرەتىنىنە سەنىمىن ءبىلدىردى.
|
بالىلارنى ئوقۇشقا قانداق يېتەكلەش كېرەك؟ئىزدىنىش تورىئىزدىنىش مۇنبىرى پەرزەنت تەربىيىسى بالىلارنى ئوقۇشقا قانداق يېتەكلەش كېرەك؟ يوللانغان ۋاقتى 2010104 14:37:44بالىلارنى ئوقۇشقا قانداق يېتەكلەش كېرەك؟بىز ئەتراپىمىزدا كۆپلىگەن ئاتائانىلار ۋە ئوقۇتقۇچىلارنىڭ بالىلارنىڭ كىتاب ئوقۇشقا بېرىلمەي، ئەكسىچە ئويۇنغا ئامراقلىقىدىن زارلانغانلىقىنى ئاڭلاپ تۇرىمىز. بۇ ئەمەلىيەتتە بىر خىل ئورۇنسىز ئاغرىنىش. چۈنكى ئويۇنغا ئامراق بولۇش بالىلارنىڭ تۇغما تەبىئىتى. ئەمەلىيەتتە ئۇلار ئويۇن ئويناش جەريانىدا خىلمۇخىل روللارنى ئۆتەپ، بىر تەرەپتىن چوڭلارنىڭ باشقۇرۇشىدىكى ئىچكى سىقىلىشلىرىنى چىقىرىپ تاشلاپ روھى تەڭپۇڭلۇق ھالىتىنى ساقلىسا، يەنە بىر تەرەپتىن ھاياتلىقتىكى مۇھەببەت، نەپرەت، خۇشاللىق، قايغۇ قاتارلىق ئەڭ ئەقەللىي تۇيغۇتەسىراتلارغا ئېرىشىدۇ. بۇنداق ھايات چۈشەنچىلىرىنىڭ ئۈزلۈكسىز جۇغلىنىشى نەتىجىسىدە بالىلار ئاستائاستا پىشىپ يېتىلىگەن چوڭلار قاتارىغا قوشۇلىدۇ. شۇڭا ئويۇن ئويناش بالىلارنىڭ روھىي دۇنياسىنى بېيىتىدۇ ھەم ئۆز ئالدىغا مۇستەقىل ئىش بېجىرىش، مۇستەقىل ياشاش ئىقتىدارىنى كۈچەيتىدۇ.?: ::: ئەمدى بالىنى كىتاب ئوقۇشقا قىزىقتۇرۇش، ئۆگىنىشكە يېتەكلەش مەسىلىسىگە كەلسەك، بۇ يەنە بىزنىڭ بالىلارنىڭ ئۆسۈپيېتىلىش جەريانىنى چۈشىنىشىمىزنى تەلەپ قىلىدۇ. بىز ئۇلارغا باراۋەر مۇئامىلە قىلىشىمىز، ئەمما يەنە ئۇلارنىڭ ئالاھىدە فىزىئولوگىيىلىك ۋە پسىخولوگىيىلىك باسقۇچتا تۇرۇۋاتقانلىقىنى ئۇنتۇپ قالماسلىقىمىز شەرت. بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى بالىلارنىڭ ھوقۇق مەنپەئەتىنى قوغداش ئەھدىنامىسى ۋە دۆلىتىمىزنىڭ قۇرامىغا يەتمىگەنلەرنى قوغداش قانۇنى بىردەك 18 ياشتىن تۆۋەن بولغانلارنى بالىلىق دائىرىسىگە كىرگۈزىدۇ. ئەمما بالىلىقنىڭ ھەر قايسى ياش باسقۇچلىرىدىكى فىزىئولوگىيىلىك ۋە پسىخولوگىيىلىك ئالاھىدىلىكلەر پەرقلىق بولىدۇ. بۇ ئۆز نۆۋىتىدە بالىلارنىڭ ھەر خىل ئوقۇشلۇقلارغا بولغان قىزىقىشىغىمۇ تەسىر كۆرسىتىدۇ. شۇڭا بالىلارنى كىتاب ئوقۇشقا يېتەكلەشتە، بالىلارنىڭ ھەر خىل ياش باسقۇچىدىكى خاراكتېرىدىكى ئىنچىكە پەرقلەرنى نەزەردىن ساقىت قىلىشقا بولمايدۇ. پسىخولوگلار ئادەتتە بالىلارنىڭ بۇ جەرياندىكى ئۆزگىرىشلىرىنى كۆزدە تۇتۇپ، ئۇلارنى بوۋاقلىق، گۆدەكلىك، بالىلىق، ئۆسمۈرلۈكياشلىق مەزگىلىدىن ئىبارەت تۆت باسقۇچقا بۆلىدۇ.بوۋاقلىق مەزگىلى ئادەتتە بالىلارنىڭ 0 ياشتىن 3 ياشقىچە بولغان ۋاقتىنى كۆرسىتىدۇ. بۇ ۋاقىتتا بالىلار ئاساسەن فىزىئولوگىيىلىك جەھەتتە مۇستەقىل ھەرىكەتلىنىش شارائىتىنى ھازىرلىمىغان بولىدۇ. ھەمىشە چوڭلارنىڭ ھەرىكىتىگە ماسلىشىپ ھەرىكەت قىلىدۇ. مەقسەت مۇددىئالىرىنى خىلمۇخىل ھەرىكەت، ئاددىي سۆزلۈك ياكى يىغلاشكۈلۈش قاتارلىق تەبىئىي خۇسۇسىيەتلەر ئارقىلىق ئىپادىلەيدۇ. بۇ ۋاقىتتا بالىلار دەسلەپكى قەدەمدە رەڭ ۋە شەكىللەرنى تونۇشقا باشلايدۇ. شۇڭا بۇ مەزگىلدىكى بالىلارنى ئاددىي شەكىل ۋە رەڭلەرنى تونۇتىدىغان رەسىملىك ئۇقۇم جەدۋەللىرى ۋە رەڭلىك، شەكىللىك ئويۇنچۇقلار بىلەن كۆپرەك ئۇچراشتۇرۇش كېرەك. ئالايلۇق؛ رەسىملىك ئېلىپبە جەدۋىلى، ئىنگلىز تىلى ھەرپ جەدۋىلى، خەنزۇچە خەت تونۇش جەدۋىلى، شەكىللەر جەدۋىلى، رەڭلەر جەدۋىلى، قىزىقارلىق ئۆي ھايۋانلىرى، سىرلىق ئاسمان جىسىملىرى ۋەھاكازالار.گۆدەكلىك مەزگىلى بالىلارنىڭ 3 ياشتىن 6 ياشقىچە بولغان ۋاقتى بولۇپ، بالىلار دەسلەپكى قەدەمدە مۇستەقىل ھەرىكەت قىلىش ۋە سۆزلەش ئىقتىدارىنى ھازىرلايدۇ. ئۆزىنىڭ مەقسەتمۇددىئالىرىنى ئاساسەن راۋان قىلىپ باشقىلارغا بىلدۈرەلەيدۇ. ئوبرازلىق تەپەككۇر قىلىش ئىقتىدارى دەسلەپكى قەدەمدە شەكىللەنگەن بولىدۇ. بۇ مەزگىلدىكى بالىلار رەسىملىك ئوقۇشلۇقلارغا بەكرەك دىققەت قىلىدۇ، ئەمما دىققىتىنى مەركەزلەشتۈرۈش ۋاقتى ئۇزۇن بولمايدۇ. شۇڭا بۇ مەزگىلدىكى بالىلارنىڭ كۆرۈشىگە رەسىملىك قىسسە، بالىلار ناخشىلىرى ۋە ھەر خىل جانلىقلار ھەققىدىكى قىسقا ھەجىملىك ھېكايىلەر ماس كېلىدۇ. ئالايلۇق؛ ساھىبجامال ۋە ياۋايى مەخلۇق، بېلىق پەرىزات، ئەلى بابا ۋە قىرىق قاراقچى، بېلىقچى بوۋاي ۋە ئالتۇن بېلىق ھەققىدە چۆچەك، كۆرەڭ تۈلكە، قەلەي ئەسكەر، ئورمانلىقتىكى ئاجايىپ ئۇچرىشىش، ئۈجمە سايىسى، ۋاپادار ئوغۇل، ھېكمەتلىك ساندۇق، پادىشاھ بىلەن مالچى، ئوغۇزنامە، قۇتلۇق ۋە قارلىغاچ، سېنى ياخشى كۆرىمەن، سەن بەك ئالاھىدە، قارلىغاچ نېمىشقا قارا، ئېشەكنىڭ نېمىشقا مۈڭگۈزى يوق،ئانام ئايدەك، دادام كۈندەك، كىچىك بالا ئەمەسمەن ۋەھاكازالار. ئۇندىن باشقا، ئاتائانىلار بۇ مەزگىلدىكى ئانابالا بىرلىكتە ئوقۇش قا ئىنتايىن ئەھمىيەت بىلەن قارىشى، چوقۇم مۇۋاپىق ۋاقىت ئاجرىتىپ يۇقىرىقىدەك بالىلارنىڭ قىزىقىشىغا ماس بولغان ئەسەرلەردىن بالا بىلەن بىرلىكتە ھۇزۇرلىنىشى كېرەك. بۇ ئاتائانا ۋە بالا ئوتتۇرىسىدىكى ھېسسىيات ئالماشتۇرۇشنى كۈچەيتىپلا قالماستىن، بەلكى بالىنىڭ كىتاب ئوقۇشقا قىزىقىشىنى قوزغاشتىكى بەك مۇھىم ۋە ھالقىلىق ئەھۋال ھېسابلىنىدۇ. بالىنىڭ مەيلى ئىجتىمائىي پەندىكى ۋە ياكى تەبىئىي پەندىكى نەتىجىسىنىڭ ياخشىيامان بولۇشى ئەڭ ئالدى بىلەن ئۇنىڭ كىتاب ئوقۇشقا بولغان قىزىقىشىدىن ئايرىلالمايدۇ. شۇڭا ئاتائانىلار بۇ مەزگىلدە بالىلارغا كىتابنى تاللاپ ئېلىپ بېرىش بىلەنلا كۇپايە قىلماسلىقى كېرەك.بالىلىق مەزگىلى بالىلارنىڭ 7 ياشتىن 1112 ياشقىچە بولغان ۋاقتىنى كۆرسىتىدۇ. بۇ باسقۇچتىكى بالىلارنىڭ مۇستەقىل پائالىيەت دائىرىسى كېڭىيىپ، ئەتراپىدا ئاتائانىسىدىن باشقا، ئوقۇتقۇچى ۋە ساۋاقداشلىرى بولىدۇ. تۇرمۇشىدا ئۆگىنىش ئاساسلىق ئورۇندا تۇرىدۇ. دەسلەپكى قەدەمدىكى ئابىستىراكت تەپەككۇر شەكىللىنىشكە باشلايدۇ. بۇ مەزگىلدىكى بالىلارنىڭ قىزىقىش دائىرىسى ناھايىتى كەڭرى بولۇپ، تەسەۋۋۇر قىلىش ئىقتىدارى ناھايىتى يۇقىرى، ھاياتلىققا تولۇپ تاشقان مېھىر مۇھەببەت، ئىشەنچ بىلەن قارايدۇ. شۇڭا بۇ مەزگىلدىكى بالىلارنىڭ ئوقۇشىغا بالىلار چۆچەكلىرى، فانتازىيىلىك ھېكايىلەر، بالىلار قىسقا ھېكايىلىرى، بالىلار نەسر ۋە شېئىرلىرى بەكرەك ماس كېلىدۇ. ئالايلۇق؛ ئۇيغۇر خەلق چۆچەكلىرى، ئاندرسۇن چۆچەكلىرى، گرىم چۆچەكلىرى، مىڭ بىر كېچە، ياغاچ قۇلاق، ئۇزۇن پايپاق پىپى، كرورەنلىق بالىلار، يالغانچى توسۇق، چوغلۇق ۋە ئۇنىڭ ئويۇنچۇقلىرى، ئۇيغۇر بالىلار ئەدەبىياتىدىن نەمۇنىلەر، ئەلىسنىڭ ئاجايىپغارايىپ سەرگۈزەشتلىرى، ياغاچ قورچاقنىڭ سەرگۈزەشتلىرى، نىلىسنىڭ غاز ئۈستىدىكى ساياھىتى، خارى پوتېر ۋە سېھىرلىك تاش، سىرلىق سىگنال، يىلانلىق قورۇق، بالىلىقىم، سەھرادىن كەلگەن قىزچاق، چۆچەك ۋە مەسەللەر، ئاق يۆگەك، مەن سۇ ئىچكەن بۇلاقلار، ئۇ نېمە؟ ۋەھاكازالار. بۇ مەزگىلدە بالىلار باشلانغۇچ مەكتەپتە ئوقۇۋاتقاچقا، ئۆگىنىش ۋە تاپشۇرۇقلىرى بەك كۆپ ۋە جىددىي بولمايدۇ. شۇڭا ئاتائانىلار بۇ ياش باسقۇچىدىكى بالىلارنى كۆپرەك دەرستىن سىرتقى ئوقۇشلۇقلارنى كۆرۈش ئىمكانىيىتىگە ئىگە قىلىپ، ئۇلارنىڭ بىلىمگە بولغان قىزغىنلىقى ۋە مول تەسەۋۋۇرلىرىنى بوغۇپ قويماسلىقى كېرەك. ئاتا ئانىلار يەنە شۇنى ئۇنتۇماسلىقى كېرەككى، بىر كىتابقا ھېرىسمەن بالا كەلگۈسىدە داڭلىق ئادەم بولالمىغان تەقدىردىمۇ ھەرگىز يامان ئادەم بولۇپ قالمايدۇ.ئۆسمۈرلۈكياشلىق مەزگىلى بالىلارنىڭ 12 ياشتىن 17 ياشقىچە بولغان ئوتتۇرا مەكتەپ ھاياتىنى كۆرسىتىدۇ. بۇ مەزگىلدە بالىلاردا روشەن فىزىئولوگىيىلىك ئۆزگىرىشلەر كۆرۈلىدۇ، ئوغۇللارنىڭ بۇرۇتلىرى خەت تارتىپ، ئاۋازى توملىشىدۇ، قىزلارمۇ خىلمۇخىل ئاياللىق سۈپەتلەرنى ھازىرلاشقا باشلايدۇ. بۇ خىل ئۆزگىرىشلەر سەۋەبلىك ئۇلارنىڭ پسىخىكىسىدىمۇ مەلۇم تۇراقسىزلىقلار مەۋجۇت بولىدۇ. بۇ مەزگىلدىكى بالىلارنىڭ بالىلىقنىڭ باشقا مەزگىلىدىن پەرقلىق يېرى، ئىككى جىنس پەرقىنى روشەن ھېس قىلىپ يېتەلەيدۇ. ئەتراپىدىكى تېخىمۇ كۆپ نەرسىلەرگە ئىنتىلىدۇ. ھاياتلىقنىڭ تېخىمۇ كۆپ ھېكمەتلىرىنى بىلىشكە قىزىقىدۇ. شۇڭا بۇ مەزگىلدىكى بالىلارغا جەمئىيەتنىڭ ھەر قايسى تەرەپلىرىنى يورۇتۇپ بېرەلەيدىغان بىر قەدەر چوڭ ھەجىمدىكى بالىلار پروزا ئەسەرلىرىنى، تارىخمەدەنىيەت توغرىسىدىكى ئاممىباب ئوقۇشلۇقلارنى تونۇشتۇرۇشقا بولىدۇ. ئالايلۇق؛ تام سويىرنىڭ خەتەرلىك سەرگۈزەشتلىرى، خاك بېيلىنىڭ خەتەرلىك سەرگۈزەشتلىرى، تۇمانلىق پايتەختتىكى يىتىم بالا، قارانچۇق، خاتىرىلەر، قىز ئوقۇغۇچىنىڭ كۈندىلىك خاتىرىسى، ئاق پاراخوت، ئاجايىپ بالىلار، كىچىك شاھزادە، لەگلەك ئۇچۇرىۋاتقان ئادەم، جېن ئېير، دولان ياشلىرى،يەر شارىنى سەكسەن كۈندە ئايلىنىپ چىقىش، ماغدۇر كەتكەندە،دېڭىزئاستىدىكى يىگىرمە مىڭ چاقىرىملىق سەپەر، ئىزدىنىش، قۇتادغۇبىلىك، مەھمۇد كاشغەرىي ۋە دىۋانۇ لۇغاتىت تۈرك، ئىدىقۇت ئوغلانلىرى، ئۇيغۇرلاردا ئىسلام مەدەنىيىتى، يىپەك يولىدىكى توققۇز ھېكمەت، ئۆزلۈك ۋە كىملىك، بىز ئىزدەۋاتقان مائارىپ، مەدەنىيەت ۋە مەۋجۇتلۇقىمىز ۋەھاكازالار.بالىلار ئاتائانىلار ئۈچۈن ئۈمىد ماياكى، جەمئىيەت ئۈچۈن كەلگۈسىنى ياراتقۇچىلار بولۇپلا قالماي، يەنە بىر مىللەتكە نىسبەتەنمۇ شۇ مىللەتنىڭ خىلمۇخىل مەدەنىيەت ئەنئەنىلىرىنى ساقلاپ قالغۇچىلار ۋە يەنىمۇ كەلگۈسىگە ئۇزارتقۇچىلاردۇر. شۇڭلاشقا، ئالاھىدە تەرەققىيات باسقۇچىدا تۇرىۋاتقان بىزلەر ئۈچۈن، بالىلاردا ياخشى ئوقۇشئۆگىنىش ئەنئەنىسىنى كىچىكىدىن يىلتىز تارتقۇزۇشنى مەكتەپتىكى ئوقۇتقۇچىلارنىڭ تىرىشچانلىقىدىن باشقا، ئاتائانىلارنىڭتوغرا، ئىلمىي ئوقۇشقا يېتەكلىشىدىن ئايرىپ قارىغىلى بولمايدۇ. چۈنكى، قىلىق داۋاملاشسا، ھەرىكەتكە ئايلىنىدۇ. ھەرىكەت داۋاملاشسا، خاراكتېرنى شەكىللەندۈرىدۇ. خاراكتېر ئاقىۋەتتە تەقدىرنى بەلگىلەيدۇ. ئەمەسمۇ؟ يوللانغان ۋاقتى 2010104 15:53:57سىڭىللىرىم بالا ۋاقتىدا بىر ھېكايىنى 20 قېتىمچە ئېيىتقۇزغانتى ماڭا، ئۈچ يىلچە ۋقىت ئىچىدە.. ئەلۋەتتە باشقا ھېكايىلىرىممۇ ئاز ئەمەستى، مەخسۇس ئۇخلىتىدىغان ھېكايىلىرىمغا تۇيماي ئۇخلاپ قالاتتى..دوراش ئادىتىدىن قاتتىق پايدىلىنىش كېرەك..: بالىلارنى ئوقۇشقا قانداق يېتەكلەش كېرەك؟
|
الماتى كوروناۆيرۋستىڭ قاۋىپتى وميكرون جاڭا شتامىنا دايىن با؟قاسىمجومارت توقايەۆ رەسمي ساپارمەن قىرعىزستانعا باردىشىمكەنتتە كولىكتەن دەنەسىن شىعارىپ سەرۋەندەگەن تۇلەكتەر كورتەجى جازالاندى ۆيدەومەملەكەت باسشىسى حالىق ءارتىسى رۋبەن اندرياسياننىڭ قايتىس بولۋىنا بايلانىستى كوڭىل ايتتى30 قاراشا 19:19الماتى. قازاقپارات الماتىنىڭ مەديتسينالىق مەكەمەلەرى كوروناۆيرۋستىڭ وميكرون شتامىنىڭ ىقتيمال ورشۋىنە دايىن با؟ دەگەن ساۋالعا قالالىق سانيتاريالىقەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى اسەل قالىقوۆا جاۋاپ بەردى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.بارلىق مەديتسينالىق ۇيىمدار كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسۋگە دايىن. پاندەميا باستالعاننان بەرى قالاداعى مەديتسينالىق مەكەمەلەر مەن جۇقپالى اۋرۋلار اۋرۋحانالارى اۋرۋدى ەمدەپ جاتىر. ماماندار بىرنەشە رەت وقۋدان ءوتتى. دەلتا شتامىنا قاتىستى دا، ءدال وسىنداي الاڭداۋشىلىق بولدى. ال، دايىندىق ۇنەمى جۇرگىزىلدى. بۇگىنگى تاڭدا الماتىدا اۋرۋحانالارداعى ينفەكسيالىق توسەكورىندار جەتكىلىكتى مولشەردە ازىرلەندى. سوندىقتان، ءبىزدىڭ مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى دايىن ەمەس نەمەسە توسەك جەتىسپەيدى دەگەن الاڭداۋشىلىق تۋرالى ايتۋ مۇمكىن ەمەس دەپ ويلايمىن، دەدى اسەل قالىقوۆا بريفينگ بارىسىندا.سونداياق، ول الەمدە وميكرون شتامى انىقتالۋىنا بايلانىستى الماتىدا شەكتەۋ شارالارى كۇشەيتىلۋى مۇمكىن ەكەنى تۋرالى ايتتى.ونىڭ ايتۋىنشا، شەكتەۋ شارالارى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى شەشىمىنە سايكەس قابىلدانادى.شەكتەۋلەرگە كەلەتىن بولساق، ءبارى كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا شتامىنىڭ انىقتالۋىنا، ەپيدەميولوگيالىق جاعدايعا بايلانىستى. بۇل شەشىمدى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى قابىلدايدى، ول حابارلانىپ، حالىققا جەتكىزىلەدى. ەگەر قانداي دا ءبىر قوسىمشا شەكتەۋ شارالاردى الماتىدا ەنگىزۋ قاجەت بولسا، وندا دا ەپيدەميولوگيالىق جاعدايعا قاراي ەنگىزىلەدى، دەدى سپيكەر.2 پاۆلوداردا ايەلى اجىراسىپ جاتقان كۇيەۋىنەن ەرەكشە جولمەن كەك الدى3 وزىنەن 54 جاس كىشى جىگىتكە تۇرمىسقا شىققان 77 جاستاعى اجەي كوپتىڭ نازارىنا ىلىكتى4 جانىبەك ءالىمحان ۇلى كاسىپقوي بوكستا قانشا تابىس تاپقانى ايتىلدى6 ءسابيت شونتاقبايەۆتىڭ بۇعان دەيىن تاعى ءبىر قىزدى قۇتقارعانى بەلگىلى بولدى
|
ئۇ مۇنداق دەيدۇ: دىنىي مەسىلىدە بىزنىڭ يەسلىمىز 3 بالىغا بىر ئوقۇتقۇچى مەسئۇل. بىز دائىم بالىلارنىڭ ئائىلىسىگە بېرىپ تۇرىمىز. ھازىرغا قەدەر ئائىلىلەرگە بېرىپ بىرەر دىنىي خاھىشنى ئۇچراتمىدۇق. ئەگەر ئۇچراتساق بىر تەرەپ قىلىمىز. مەسىلەن، ئۇلار ئاتائانىلار بالىلىرىنى يەر ئاستى دىنىي مەكتەپكە ئەۋەتىۋاتامدۇ ياكى دىنىي ئېتىقاد تەربىيىسى بېرىۋاتامدۇ، دېگەنلەرگە دىققەت قىلىمىز. بۇ ئەھۋاللارنى بايقىساق دەرھال يۇقىرىغا مەلۇم قىلىمىز. بىزنىڭ يەسلىدە 3 بالىغا بىر ئوقۇتقۇچى مەسئۇل، ئۇلار دائىم ئائىلىلەرگە بېرىپ، بالىنىڭ ئائىلىسىنىڭ خىزمەت ۋە تۇرمۇش ئەھۋالىنى ئىگىلەپ تۇرىدۇ. بىزنىڭ يەسلىدە ئۇيغۇر ئوقۇتقۇچىلار بار.بۇ خىتاي يەسلى مۇئەللىمىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، ئۇلار يەسلىدىكى ئۇيغۇر ئوقۇتقۇچىلارنىڭ دىنىي ئېتىقاد ئەھۋالىنى قاتتىق تەكشۈرۈپ تۇرىدىكەن. ئۇ، مەزكۇر يەسلىدە ھېچقانداق ئوقۇتقۇچىنىڭ دىنغا ئېتىقاد قىلىشىغا ۋە ئۇيغۇر تىلىدا سۆزلىشىگە يول قويۇلمايدىغانلىقىنى دەلىللىدى.ئۇ مۇنداق دەيدۇ: ئەگەر ئوقۇتقۇچىلار ياغلىق ئارتىپ قالسا، دەرھال بىر تەرەپ قىلىنىدۇ. ئۇلارنىڭ ياغلىق ئارتىشىغا قەتئىي يول قويۇلمايدۇ. يەنە ئوقۇتقۇچىلارنىڭ دىنغا ئېتىقاد قىلىشىغا بىردەك يول قويمايدۇ. تىل مەسىلىسىگە كەلسەك ھازىر بىردەك دۆلەت تىلىدا سۆزلەش يولغا قويۇلۇۋاتىدۇ. مەسىلەن، ھازىر ئوقۇتقۇچىلار بىلەن ئوقۇتقۇچىلار ئۆز ئارا سۆزلەشسە، دۆلەت تىلىنى ئىشلىتىشى كېرەك. ئۇلارنىڭ ئۇيغۇرچىنى ئىشلىتىشىگە يول قويۇلمايدۇ. مەسىلەن، بىرەرى يەسلىگە كەلسە ياكى ئوقۇتقۇچىلار بىلەن ئوقۇتقۇچىلار ئۆز ئارا ئالاقە قىلسا دۆلەت تىلىدا سۆزلەش كېرەكلىكىنى بىلىدۇ. ئەگەر ئۇيغۇر تىلىدا سۆزلەپ قالسا ئۇلار بىر تەرەپ قىلىنىدۇ. بىزنىڭ يەسلىدە بىر مۇشۇنداق ئەھۋال بايقىلىپ بىر تەرەپ قىلىندى. شۇنىڭدىن بېرى ئوقۇتقۇچىلار بۇ ئەھۋالنى قايتا سادىر قىلىپ باقمىدى. ئەگەر سىز دۆلەت تىلىنى بىلىپ تۇرۇپ ئۇنىڭدا سۆزلىمەي ئۇيغۇر تىلىدا سۆزلىشىشىڭىز، بايقىلىپ قالسا بىر تەرەپ قىلىنىدۇ. بىر تەرەپ قىلىش ئۇسۇلىمىز بىرىنچى قېتىم كۆرۈلسە جەرىمانە قويۇلىدۇ. يەنە داۋاملىق سادىر قىلسا خىزمەتتىن ھەيدىلىدۇ.بۇ ئوقۇتقۇچى يەنە، چەكلىمىنىڭ تىل ۋە دىنىي ئېتىقاد بىلەن چەكلىنىپ قالمايدىغانلىقىنى بىلدۈرۈپ، ئۇلارنىڭ يەسلىسىدە يەنە ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخىي، كلاسسىك ئەدىبلەر، ھۆسنى خەت، ئۇيغۇرلارنىڭ مەدەنىيىتى تۇرمۇش ۋە ئۆرپئادەتلىرىگە ئالاقىدار ھەرقانداق رەسىم، تام گېزىتى، تەشۋىقات بۇيۇمى ۋە شۇنىڭغا ئوخشاش نەرسىلەرنىڭ چەكلىنىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.ئۇ: بۇنىڭغا يول قويۇلمايدۇ، قەتئىي يول قويۇلمايدۇ. يەسلىمىزدە ئۇيغۇر تىلىدىكى ئۇيغۇر مەدەنىيىتىنى ئەكس ئەتتۈرىدىغان يەسلى مەدەنىيەت ھاياتىغا ئالاقىدار ھەرقانداق نەرسىلەرگە رۇخسەت قىلىنمايدۇ. باشقا بەزى مەكتەپلەردە بۇ خىل خاھىشلارغا يول قويامدۇقويمامدۇ، ئۇنى بىلمەيمەن. لېكىن بىزنىڭ يەسلىدە بۇنىڭغا يول قويۇلمايدۇ.خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئانا تىل مائارىپىنى بىكار قىلىپ، ئۇنىڭ ئورنىغا دۆلەت تىلى دېگەن نامدا ئومۇميۈزلۈك خىتاي تىلى مائارىپىنى دەسسىتىشى ئۇيغۇرلارنىڭلا ئەمەس، بەزى خىتاي زىيالىيلىرىنىڭ تەنقىدىگە ئۇچرىغان. ئامېرىكادا ئولتۇرۇشلۇق خىتاي تارىخچى ۋە تىلشۇناس جۇ شۆيۈەن ئەپەندى، خىتاينىڭ بۇ سىياسىتى مەدەنىيەتنىڭ كۆپ قۇتۇپلۇق ۋە كۆپ خىللىقىنى رەت قىلىش، دەپ تەنقىد قىلدى.ئۇ مۇنداق دەيدۇ: بىر مىللەتنىڭ تىلىنى قوغداپ قېلىش بۇ ئىنسانىيەتنىڭ بايلىقىدۇر. ئوخشاش تىلدىكى ئىنسانلارنىڭ ئوخشاش ئىدېئولوگىيە، مەدەنىيەت خاسلىقى بولىدۇ. بىزنىڭ كۆپرەك خاسلىقنى ساقلاپ قېلىشىمىز كۆپرەك كىتابنى ساقلاپ قېلىشىمىزغا ئوخشايدۇ. بۇ دۇنيانى تېخىمۇ كۆپ خىللاشتۇرىدۇ. دۇنيا تاق بىر دۇنيا بولۇپ قالمايدۇ. ئۇيغۇرلارنىڭ تىلى ھىندىئانلارنىڭ تىلىنى ساقلاپ قېلىشقا ئوخشىمايدۇ. ئۇيغۇر نوپۇسى 12 مىليون، بىز ئۇلارنىڭ قانداشلىقى مەسىلىسىنى دېمەيلا قويايلى. ئۇلارنىڭ قوللىنىۋاتقان بىر خىل ئورتاق تىل. بۇ ئورتاق تىلنى يوقىتىش ناھايىتى مۈشكۈل. ئۇيغۇر تىلى بىزنىڭ جۇڭخۇا مىللىتى ۋە مەدەنىيىتى ئۈچۈن بىر خىل كۆپ قۇتۇپلۇق ۋە كۆپ خىللىقنىڭ ئىپادىسى. بىز بۇ تىلنى يوقاتساق ئەمەلىيەتتە بىز كۆپ خىللىقنى ۋە كۆپ قۇتۇپلۇقنى يوقاتقان بولىمىز. بۇ خىتاي مەدەنىيىتىنى تاقلاشتۇرىدۇ. بۇ بىزنىڭ خىتاي مەدەنىيىتى ۋە تارىخىنى چۈشىنىشىمىزگە پايدىسىز. بىز كۆپ خىللىقنى تەشەببۇس قىلىشىمىز، باشقىلارنىڭ ئىدىيەسىنىڭ خاسلىقىغا يول قويۇشىمىز كېرەك. بۇ بىر خىل بايلىقنىڭ ئىپادىسى، دۇنيادىكى بىر بايلىقنى يوقىتىش بىز ئۈچۈن پايدىلىق ئەمەس.لېكىن، جۇ شۆيۈەننىڭ كۆرسىتىشىچە، خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئورنىغا خىتاي تىلىنى دەسسىتىشكە زور مەبلەغ ۋە كۈچ چىقارغان بولسىمۇ، بىراق ئۇنىڭ بۇ پىلانى ئەمەلگە ئاشمايدىكەن.ئۇ مۇنداق دەيدۇ: ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ ئەركىنلىكىنى تارتىۋالىدىغان، ئۇلارنىڭ مەدەنىيىتىنىڭ ئاساسى بولغان تىلىنى تارتىۋالىدىغان بۇنداق تەدبىر ناھايىتى ناچار ئەھۋال. بۇ جەمئىيەتنى تاق جەمئىيەتكە ئايلاندۇرۇپ، كۆپ خىللىقتىن يىراقلاشتۇرىدۇ. بۇ دۇنيانىڭ ھازىرقى ئېقىمىغا خىلاپ. جياڭ جيېشى تەيۋەنگە بارغاندا تەيۋەنلىكلەر ئۆزىنىڭ يەرلىك تىلى مىننەن تىلىدا سۆزلىشەتتى. ئۇ بۇنى چەكلىدى. مەكتەپ، تېلېۋىزوردا مىننەن تىلى ئىشلىتىشنى مەنئى قىلدى. ئەمما ئاخىرىدا ئۇنىڭ بۇ ھەرىكىتى ئەمەلگە ئاشمىدى. ئۇ مىننەن تىلىنى يوقىتالمىدى. تەيۋەنلىكلەر ھازىر يەنە مىننەن ياكى كېجيا تىلىدا سۆزلىشىدۇ. چۈنكى، جياڭ جيېشى تەيۋەنلىكلەرنىڭ ئائىلىدە مىننەن تىلىدا سۆزلىشىشنى توسالمايتتى. شۇڭا، بۇ خىل تەدبىر چوقۇم مەغلۇپ بولىدۇ. ئۇنىڭ ئۈستىگە تەيۋەن بىلەن شىنجاڭ ئوخشىمايدۇ. تەيۋەنلىكلەر مىننەن تىلىدا سۆزلەشكەن بىلەن خىتاي يېزىقىنى قوللىناتتى. بۇ ئەھۋالدا ئەجەبا، 12 مىليون ئۇيغۇرنىڭ تىلىنى يوقىتالامدۇ؟ بۇ قەتئىي مۇمكىن ئەمەس.ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى بۇ يىل خىتاينىڭ مەملىكەت مىقياسىغا ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ، ئۇيغۇر رايونىنىڭ يەسلى، باشلانغۇچ ۋە تولۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپلىرىگە 20 مىڭغا يېقىن ئادەم قوبۇل قىلغان. بۇنىڭ ئىچىدە خوتەن ۋىلايىتىنىڭ ھەر قايسى ناھىيەلىرىدىكى يەسلى، باشلانغۇچ، ئوتتۇرا مەكتەپلەرگە يۇقىرى تەمىنات بىلەن 3000 ئوقۇتقۇچى قوبۇل قىلىنغان ئىدى.
|
ساۋالنامانى دۇرىس تولتىرماۋ قاسقانا اۋرۋ جۇقتىرۋمەن تەڭ ەلجان ءبىرتانوۆ25 ناۋرىز 10:56نۇرسۇلتان. قازاقپارات ساۋالنامانى دۇرىس تولتىرماۋ قاسقانا اۋرۋ جۇقتىرۋمەن تەڭ.بۇل تۋرالى ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.كارانتيننەن جالتاراتىن ادامدار جوق دەسەك تە بولادى. ەرتەرەكتە كەلگەن بورتتار بار جانە ءبىز پاتسيەنتتەر جۇگىنگەن كەزدە كەلۋشىلەردىڭ اراسىنان دا ۆيرۋس جۇقتىرعاندارى انىقتايمىز. ولار مىندەتتى تۇردە وقشاۋلاۋ رەجىمى ەنگىزىلگەنگە دەيىن كەلگەن بورتتار. مۇنداي جاعدايدا ول ادامداردى ىزدەۋدى جالعاستىرامىز. مىندەتتى تۇردە ءبىر تاۋلىككە وقشاۋلاۋ بارلىعىن ەسەپكە الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ودان كەيىن ولاردى ىزدەۋدە پروبلاما بولمايدى. سوندىقتان دا بۇگىنگى كۇنى بايلانىستا بولعانداردىڭ 95 پايىزى وقشاۋلانعان جانە باقىلاۋىمىزدا تۇر، دەدى مينيستر ۆەدومستۆونىڭ تەگى پاراقشاسىندا دەنساۋلىق مينيسترلىگى حابارلايدى... دەگەن ايدارمەن جاريالانعان ۆيدەودا.ونىڭ اتاپ وتۋىنشە، ادامدار اۋرۋ بەلگىلەرىمەن جۇگىنگەن كەزدە دارىگەر ودان مىندەتتى تۇردە شەتەلگە بارعانبارماعانىن سۇرايدى. سونداياق ول ەلىمىزگە كەلۋشىلەردىڭ ساۋالناما تولتىرۋى مىندەتتى ەكەندىگىن باسا ايتتى.جالتارۋ، ناقتىراق ايتساق، ساۋالنامالى دۇرىس تولتىرماۋ كارانتيننەن جالتارۋمەن تەڭ. مۇنداي تۇلعالار ايىپپۇل نەمەسە ءتىپتى تۇتقىنعا الۋ ارقىلى جازالانۋى مۇمكىن. ەگەر ادام اۋرۋ بولسا جانە مۇنداي تاۋەكەلدى بىلە تۇرا ساۋالنامانى دۇرىس تولتىرماسا نەمەسە كارانتيننەن جالتارسا، وندا بۇل قاساقانا اۋرۋ جۇقتىرۋ سانالادى جانە قىلمىستىق قۋدالاۋعا ۇشىرايدى، دەدى ەلجان ءبىرتانوۆ.
|
ماعجاندى ۇستاتقان ءسابيت مۇقانوۆ پا؟ ادىرنا ۇلتتىق پورتالىماعجاندى ۇستاتقان ءسابيت مۇقانوۆ پا؟الاش ازاماتتارىنىڭ اقتالعانىنا بيىل وتىز ەكى جىل! ءسابيت مۇقانوۆ كىنالى بولسا، وتىز ەكى جىلدىڭ ىشىندە جەتى قابات جەر استىنداعى قۇپيانى الىپ شىعار ۋاقىت بولدى. سابەڭدى ۇرلىق ۇستىندە ۇستاپ الۋعا ەكى بىلەگىن سىبانىپ كىم كىرىسپەدى؟ بىراق سولاردىڭ بىردەبىرەۋى ولجالى قايتقان جوق. ونداي ولجا، ونداي قۇجات قايدان تابىلسىن، شىن مانىندە ءسابيت مۇقانوۆ ەشكىمدى ساتپاسا، سەنى ۇستاتقان ءسابيت دەپ، ەشكىمدى اتپاسا.1957 جىلى ساكەندەر اقتالعاندا، حالىق اراسىنا ساكەندى ۇستاتقان ءسابيت دەگەن دە سىبىر ءسوز شىعارعان. ول قاساقانا پەندەلىكپەن ايتىلعان ءسوز ەدى. بوتەن ەمەس، قولىندا قالامى: جازام دەسە جازا الاتىن، ايتام دەسە بەتىنە باسىپ ايتا الاتىن شىعارماشىلىقتا اۋىلى ارالاس، قويى قورالاس قالامگەر. بىراق سابەڭە بەتپەبەت ايتا دا المادى، جازا دا المادى. سەبەبى جاپتىم جالا، جاقتىم كۇيە ازاماتتىق ارىنا سىن ەدى. ونىڭ ۇستىنە سابەڭنىڭ تازالىعىن بىلەتىن ساكەننىڭ جارى گۇلبارام تاتەيدەن باستاپ، ءاي دەپ قاعىپ تاستايتىنداردىڭ ءتورت كوزى تۇگەل بولاتىن. ال الاش ازاماتتارى اقتالعان تۇستا الدىمەن ساكەنگە، سوسىن ءسابيت مۇقانوۆقا قايتا سوقتىعا باستادى. قاشاندا ارحيۆ اقتارماي، تەرگەۋ ءىسىنىڭ پروتوكولىن ءوز كوزىمەن كورمەي، جانجاقتى زەرتتەمەي پىكىر ايتپايتىن تۇرسەكەڭتۇرسىنبەك كاكىشەۆ ساكەننىڭ دە، ءسابيت مۇقانوۆتىڭ دا الاش قايراتكەرلەرىنىڭ الدىندا ازاماتتىق ارىنىڭ تازالىعىن جانجاقتى دالەلدەدى.ال سوڭعى كەزدەرى جەلىگە جەلىمدەي جابىسقاندار اراسىندا ءبىر زياندى ادەت پايدا بولدى. ول كىتاپ وقىماۋ، گازەت، جۋرنال قاراماۋ، جۇيەلى سوزگە قۇلاق اسپاۋ. بۇنىڭ عالىم مەن زالىمنىڭ ارا جىگىن اجىراتا المايتىن ماڭگۇرتتىككە سوقتىراتىنىن ءومىر ءوزى كورسەتىپ وتىر. وسىنداي كەلەڭسىز قۇبىلىسقا الاڭداعان ەلباسى: كىتاپ وقىعاننىڭ وزاتىنىن، تەمىرگە تەلمىرگەننىڭ توزاتىنىن ەسكەرتتى. اتالى سوزگە قۇلاق اسقاندار دا بار، جۇرە تىڭداعاندار دا بار. سونىڭ ناتيجەسى عالامتور جەلىسىندەگى جەلدەي ەسكەن جەل سوزدەر. ورىنسىز ايتىلعان وڭدىسولدى پىكىرلەر. ال ءسابيت مۇقانوۆتىڭ اتىنا ايتىلىپ جۇرگەن قاتە پىكىرلەردىڭ بەلەڭ العانى سونداي، جاۋاپسىز جاسامىس تا، اتاق قۋعان عالىم دا، اۋزىنان شىققان ءار ءسوزى ساتۋلى بيزنەسمەن دە، ءتىپتى كلاسسيك جازۋشى دا ويلانباستان سابەڭنىڭ شالعايىنا جارماسۋدا. وسىلاردىڭ بىرەۋىنىڭ قولىندا دالەلدەيتىن قۇجات بولسا كانى؟!ساكەن مەن سابەڭە قاتىستى ماسەلەدە كىم بولسا دا تۇرسىنبەك كاكىشەۆتىڭ قازىلىعىنا جۇگىنەرى حاق. سەبەبى تۇرسەكەڭ كگب ارحيۆىنە تۇسكەن ساناۋلى عانا عالىمنىڭ ءبىرى. ساكەن مەن سابەڭدى زەرتتەگەندە ەكەۋىنىڭ دە الاش ازاماتتارى الدىندا ار تازالىعىنا كوزى ءابدەن جەتكەن. سوندىقتان ەكەۋىنىڭ دە ءسوزىن سويلەدى. داۋسى جەتەتىن جەرگە جار سالىپ ايتتى، قالامى قولىنان تۇسكەنشە: ساكەن، ءسابيت الاش قايراتكەرلەرىنىڭ سوتىنا ارالاسىپ، كۋالىك بەرگەن جاندار ەمەس. سوندىقتان جازىقسىزدى جازعىرىپ، وبالدارىن كوتەرمەڭدەر، داڭعازا، داۋرىقپا كوسەمسىگەن ءبىلگىرلەر، ماڭعازدانعان مارقاسقالار! دەپ جازىپ كەتتى.سوندىقتان ءسابيت مۇقانوۆ ەرىككەننىڭ ەرمەگى دە ەمەس، كىم كورىنگەننىڭ قولجاۋلىعى دا ەمەس. ءسابەڭە ءمىن تاققىسى كەلگەن ادام ەڭ الدىمەن، ۇلتقا ادەبي، مادەني، عىلىمي مۇرا جاساپ، ءسابيت مۇقانوۆپەن تەرەزەسىن تەڭەستىرىپ السىن. بۇل ءبىر. ەكىنشىدەن، جالا جاپپاستان بۇرىن مەن ءسابيت مۇقانوۆتى ايىپتاۋعا قۇقىم بار ما؟ دالەلىم قايدا؟ دەگەن سۇراقتى شەشەندەر وزىنەءوزى قويۋى كەرەك. وكىنىشكە قاراي، ءسابيت مۇقانوۆقا كەلگەندە ورىستاردىڭ قاراپايىم سۋبارديناتسياسىنان اتتاعاندى بىلاي قويعاندا، مۇسىلماندىق يمانىمىزدىڭ ءوزىن ىسىرا سالاتىنىمىز كۇنا ەمەس پە؟ وسىندايدا ەڭبەگى ەش، تۇزى سور قايران سابەڭ دەمەسكە امالىڭ جوق...سوڭعى كەزدەرى عالامتور جەلىسىندە سامات قۇدايبەرگەننىڭ وقۋىندا ەربولات قۋاتبەكتىڭ اۆتورلىعىمەن ءسابيت ساتقىن بولىپ شىقتى، ماعجاندى اتقىزىپ تاستادى دەگەن دابىرا شارلاپ ءجۇر. ءسابيت مۇقانوۆتاي قازاق ادەبيەتتانۋ عىلىمىندا ءوزىنىڭ ادال ەڭبەك، مول مۇراسىمەن ورنىققان ۇلى تۇلعانىڭ شالعايى تۇرماق، بالاعىنا جارماسۋ ءۇشىن بۇل جىگىتتەرگە قۇنسىز سوزبەن ەمەس، قۇندى قۇجاتتارمەن قارۋلانعان ءجون بولعان بولار ەدى... ءماتىندى تىستەنىپ وقىعانداعى سالماعى قورعاسىنداي اۋىر كورىنگەنمەن، بار بولعانى ءبىر عانا سۇحباتتىڭ اسەرىمەن جازىلعان تەكستىڭ دالەلى، بالاپاننىڭ قاۋىرسىنىنداي عانا. جەلپىلدەتىپ جەلىگە جۇكتەي سالۋىنىڭ دا سەبەبى سوندا بولسا كەرەك. ونىڭ ايتۋىنشا: وتە ءبىلىمدى عالىمنىڭ ءبىراز نارسەگە قويعان نۇكتەسىن ءجۇردىمباردىم ايتا سالماي، ەلىمىزدىڭ باس باسىلىمى گازەتىندە نەگە جاريالاماعان؟ نە بولماسا، قازاق ادەبيەتىنىڭ كورنەكتى تۇلعالارى تۋرالى وي قوزعاعان ەكەن، قازاق ادەبيەتى گازەتىنە نەگە جاريالاماسقا؟ سۇبەلى جاڭالىقتارمەن وقىرماندارىن قۇلاقتاندىرۋعا جوعارىدا اتالعان مەرزىمدى باسىلىمداردىڭ قايقايسىسى دا قۇقىلى عوي.اۆتور وزىنە تاڭسىق جاڭالىقتى جاريالاۋدا ەكى قاتەلىك جىبەرگەن. ءبىرىنشىسى، وقىرماندار اراسىندا سابەڭدى بىزدەن دە جاقسى بىلەتىن، ءتىپتى جاقسى كورەتىن زەردەلى زيالىلار، زەرەك زامانداستار، ءبىلىمدى باۋىرلار باسىم ەكەنىن ەسكەرمەگەن. ەكىنشى، ايدىڭكۇننىڭ امانىندا اينالاسىنىڭ ءبارىنەن جاۋ ىزدەپ جۇرەتىن عالىمعا، ساناسىندا ساۋلەسى بار ادام سەزىكتەنە قاراۋ كەرەك ەمەس پە؟ عىلىمي دالەلى وتە ءالسىز سۇحباتقا تامسانعانى ەربولاتتىڭ دا عىلىمنىڭ ىشكى، سىرتقى زاڭدىلىقتارىنان حابارسىزدىعىن اڭعارتادى. سوعان قاراعاندا جوعارى ءبىلىمدى قازاقستاننىڭ جەتەكشى وقۋ ورىندارىندا الماعاناۋ... ءماتىندى وقىعان سامات قۇدايبەرگەن دە، ونى جازعان ەربولات قۋاتبەك تە قاتەلىككە، جاي قاتەلىك ەمەس تاريحي قاتەلىككە ۇرىنعان. جەلىدەگى جەل ءسوزدىڭ بىلگەن دۇرىس دەگەنى دۇرىس بولار ەدى، ەگەر ايتقاندارى قاتە بولماي، دۇرىس بولسا.ەندى ماتىندەگى ءسابيت مۇقانوۆقا قاتىستى ايتىلعان تاريحي فاكتىلەرگە توقتالايىق.ادامزات تاريحىندا دومالاق ارىز دەگەن بار. بولعان. بولاتىن دا شىعار. رەپرەسسيا تۇسىندا دومالاق ارىز جازعانداردىڭ قاتارىندا ءسابيت مۇقانوۆ جوق. سەنبەسەڭىز، ىزدەپ كورىڭىز. ال ارىز جازدىڭ با، ول دومالاق ارىز با، جوق باسقا ارىز با، ارىزدىڭ اتى ارىز. ءىس ءتىركەلگەننەن باستاپ ارىزدانۋشى دا جاۋاپتى. تەرگەۋشىلەردىڭ ءناتيجەلى جۇمىسى ۇستالۋشى مەن ساتقىننىڭ بەتتەستىرىلۋىمەن ءدالەلدەنەدى. بۇل ءبىر. ەكىنشىدەن، ارىزدانۋشىنىڭ اتىءجونى تەرگەۋ پروتوكولىندا تايعا تاڭبا باسقانداي مىندەتتى تۇردە جازىلادى، ارىزى نومىرلەنىپ تىگىلەدى، قولى قويىلادى. ءسابيت مۇقانوۆ رەپرەسسياعا ۇشىراعانداردىڭ ەشقايسىسىمەن بەتتەستىرىلمەگەن. ءتىپتى شاقىرىلماعان. تەرگەۋ پروتوكولدارىنان ءسابيت مۇقانوۆتىڭ اتىءجونىن شام الىپ ىزدەگەندەر بولعان. تاپپادى. جوق.سابەڭنىڭ كەزىندە چون وتريادىندا بولىپ، قارا بورىك اتانعانى راس. ونى وزگەدەن بۇرىن سابەڭنىڭ ءوزى ايتقان، جازعان. سابەڭنىڭ كوكشەتاۋعا بارىپ رەۆكومدى ۇيىمداستىرۋعا قاتىسقانى بولماسا، سابەڭ سۋىق قارۋدى ادام تۇرماق اڭعا دا كەزەمەگەن.ءسابيت مۇقانوۆ كگب قىزمەتكەرى بولماعان. سابەڭنىڭ اشىقاۋىز، كوپشىل مىنەزى كگب تالاپتارىنا كەشە دە، بۇگىن دە، ەرتەڭ دە ساي ەمەس.ارينە ماعجان اقتالماي جاتىپ قولجازباسىن ولجاس سۇلەيمەنوۆ پەن مۇرات اۋەزوۆ باستىرىپ، جاسىرىن تاراتىپتى دەگەنى ەستىر قۇلاققا وتە جاعىمدى. بىراق بۇل وكىنىشكە قاراي ولاي ەمەس. ال شىندىعىندا زىليحا اپايدىڭ ماعجاننىڭ قولجازبالارىن ءوز قولىمەن بەرگەن، سەنگەن ادامى ولجاس سۇلەيمەنوۆ تە ەمەس، مۇرات اۋەزوۆ تە ەمەس. ول قازاقتىڭ ساتيريكجازۋشىسى عابباس قابىشەۆ. زىليحا اپايدىڭ العاشقى جوسپارى ءبىر داناسىن الماتىداعى مەملەكەتتىك ارحيۆكە، ەكىنشى داناسىن سول كەزدەگى پۋشكين اتىنداعى كىتاپحاناعا بۇگىنگى ۇلتتىق كىتاپحانانىڭ سيرەك قورىنا ك.ا. تاپسىرۋ بولعانمەن، ءتورت داناسىن باستىرىپ، تۇپتەتىپ اكەلگەن كەزدە اپاي بۇرىنعى جوسپارىن وزگەرتىپتى. ءبىرىنشى داناسى وزىنە، ەكىنشى داناسىن قابىشەۆكە، ءۇشىنشى داناسىن ولجاس سۇلەيمەنوۆكە، ءتورتىنشى داناسىن ءانۋار الىمجانوۆقا عابباس قابىشەۆ ءوز قولىمەن اپارىپ بەرگەن. ءانۋار ءالىمجانوۆ ءالى اقتالماعان اقىننىڭ شىعارمالار جيناعىنىڭ وزىنە تيەسىلى داناسىن: مۇراعاتتان حابارىڭ بار عوي دەپ جازۋشى امانتاي ساتاەۆقا بەرىپتى.ال ولجاس سۇلەيمەنوۆكە تيەسىلى داناسىن جازۋشىلار وداعىنىڭ جەرتولەسىندە كوپ كىتاپپەن بىرگە ورتادا ءۇيىلىپ جاتقان جەرىنەن كوتەرىپ الىپ، نە جىلارىن، نە كۇلەرىن ءبىلمەي دال بولعان عاباڭنان اقىن سابىرحان اسانوۆ قويارداقويماي سۇراپ الىپتى. سوعان قاراعاندا، سىرت كوزگە ارىستانداي ايباتتى كورىنگەنمەن، باتىرعا دا جان كەرەكتىڭ كەبىن كيدى مە، الدە ءتىلدى بىلمەستىڭ... كەرى كەلدى مە؟ قالاي بولعاندا دا ماشينكامەن تەرىلگەن ماعجاننىڭ شىعارمالارىن ولجاس اقىن باۋىرىنا باسا قويماعان. الاش ازاماتتارى اقتالعان بويدا ماعجان جۇماباەۆتىڭ جازعانسىزعاندارى باسپادان شىعارۋعا ساقاداي ساي دايىن تۇرعان. ول باسپا ءۇشىن ۇلكەن ولجا. ماعجان جۇماباەۆتىڭ شىعارمالار جيناعىن ءابدىلدا تاجىباەۆتىڭ العىسوزىمەن باسىپ شىعارعان جازۋشى باسپاسى زىليحا اپايدىڭ:كىتاپقا قۇراستىرۋشى عابباس قابىشەۆ دەپ باسىڭدار، دەپ قاداپ ايتقان ءوتىنىشىن ەسكەرمەگەنى، ارينە وكىنىشتى. ول جونىندە كىتاپ شىعىپ كەتكەننەن كەيىن زىليحا اپاي عابباس قابىشەۆكە قىسىلا دا قىنجىلا بايانداپتى.ال مۇرات اۋەزوۆتىڭ قاتىسىنا كەلەتىن بولساق، سول كەزدە جازۋشىلار وداعىنىڭ جانىنداعى ليتفوندتى باسقارىپ وتىرعان عابباس قابىشەۆ ماشەنكەلەتۋ بارىسىندا قارجىلاي قيىندىق تۋعاندا مۇرات اۋەزوۆتى شاقىرىپ الادى دا، ليتفوندتىڭ جەتىمجەسىرلەرگە بەرەتىن قارجىلاي كومەگىنە ءوتىنىش جازدىرىپ الىپ، ءوزى بۇرىشتاماسىن قويىپ، اقىسىن مۇراتتىڭ كوزىنشە ماشەڭكەلەپ دايىنداعان كىسىگە قولماقول بەرەدى. ەگەر مۇرات اۋەزوۆتى ماعجاننىڭ شىعارمالارىنا ارالاستى دەيتىن بولسا، ول تەك وسى عانا. بۇل دا از كومەك ەمەس. بىراق بۇل جەردە جاس تۇلپاردى كىرىستىرۋدىڭ ەش قيسىنى جوق.4.ورىنبورداعى قازاق جاستارىنىڭ ورتالىق كلۋبى ماعجانعا ادەبي سوت جاساعاندا، س.مۇقانوۆتىڭ قوعامدىق ايىپتاۋشى بولعانى راس. بۇل جەردە مۇقانوۆتى ايىپتاماس بۇرىن، ورىنبوردىڭ ماسكەۋ الدىنداعى قاۋقارىن ەسكەرۋ كەرەك. ماسكەۋ ورىنبوردىڭ قاسقاباعىنا قارادى ما، الدە كەرىسىنشە مە؟ ماعجانعا بايلانىستى دورەكى سوتسيولوگيالىق سىننىڭ شوقپارىن ءبىرىنشى بولىپ كوتەرىپ، جاستارعا، ونىڭ ىشىندەس.مۇقانوۆ تا بار، جول باستاعان كىم؟ادەبيەتكە كەشە كەلگەن ءسابيت مۇقانوۆ پا، جوق ماسكەۋدەگى كۇنشىعىس حالىقتارىنىڭ كوممۋنيستىك ۋنيۆەرسيتەتىندەگى قازاققىرعىز ستۋدەنت جاستارى الدىندا ماعجان تۋرالى ارنايى بايانداما جاساعان ءنازىر تورەقۇلوۆ پا؟! ءسابيت مۇقانوۆتى كىنالاماستان بۇرىن، سول كەزدەگى سابەڭنىڭ ساياسي ساۋاتىن دا ەسكەرۋ كەرەك. ءسابيت مۇقانوۆقا جەڭىلدىك جاساۋ ماقساتىندا ەمەس، ول قازاق ادەبيەتىنىڭ عانا ەمەس، قازاق حالقىنىڭ ءوسىپوركەندەۋ جولىنداعى ەسكەرمەۋگە بولمايتىن ءبىر تاريحي كەزەڭى. ونىڭ ۇستىنە حح عاسىردىڭ 20جىلدارىنداعى جازبا سىننىڭ پروفەسسيونالدىققا بەت بۇرعانى بولماسا، ءسۇرىنىپ، قابىنىپ تۇرعان كەزى. مۇنداي ءوسۋ جولىنان ەۋروپالىق دامىعان ەلدەر دە وتكەن. بۇل تابيعي قۇبىلىس. ماعجانعا كىم سىن ايتپادى؟ اقىرىن سويلەپ، انىق باسۋ كەرەك ەكەنىن مەڭگەرگەن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ءوزى، ابايدان كەيىن ماعجاندى سۇيەمىن دەگەن ويىن 1929 جىلى سىن مادەنيەتى وسكەن كەزدە ايتتى. ودان كەيىن قازان توڭكەرىسىنىڭ 40 جىلدىعىنا جاساعان بايانداماسىندا ماعجانعا قاراتا ايتقان ءزىلدى سىنى تاريحي قۇجاتتا سايراپ تۇر. ساياساتقا بايلاۋلى قوعامعا كىم، قاي كەزدە قارسى تۇرىپتى؟جەلىدەگى جەل ءسوزدىڭ ايقايلاعان تاقىرىبى العاش ەستىگەن اڭعال ەلدى ەلەڭ ەتكىزگەنمەن، اسىرەسە ماعجاندى اتقىزىپ تاستادى، ماعجاننىڭ ۇستالۋىنداعى ءسابيتتىڭ ءرولى ۇلكەن، ءسابيت مۇقانوۆ كگب قىزمەتكەرى بولعان دەگەندى عىلىمنىڭ سوڭعى جاڭالىقتارىنان حاباردار ادامنىڭ ايتۋى مۇمكىن ەمەس. الاش ازاماتتارى اقتالعان بويدا كىم ۇستاتتى، كىم اتتى دەگەن سۇراقتىڭ بولعانى زاڭدى قۇبىلىس بولاتىن. ول سۇراققا زەرتتەۋ وبەكتىسىنە وتە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراعان زەرتتەۋشىلەر جاۋاپتى سول كەزدەاق تاپقان. حح عاسىردا عىلىمي اتاعىن العان عالىم ءححى عاسىردا دا ءالى سول سۇراقتىڭ ءتوڭىرەگىنەن ۇزاي الماسا، وندا وزىنەن باسقا ەشكىمدى وقىمايتىن بولىپ تۇر عوي. ەڭ بولماعاندا وزىنە قاراتا ايتىلعان ەسكەرتۋلەرگە قۇلاق اسسا، ونبەيتىن تىرلىككە الدانباعان بولار ەدى. تۇرسىنبەك كاكىشەۆ ماعجانتانۋشىنىڭ ماعجان توسەكتە جاتىپ، ورىس كىتاپتارىنان اۋدارىپ جازىپ جاتاتىن دەگەن ءسوزىنىڭ ءوزىاق ماعجان پوەزياسىنداعى ورتتەي قاۋلاعان وسەككە دەس بەرمەي مە؟! ب.قانارباەۆا. جىرىمەن جۇرتىن وياتقان انا ءتىل. 1998, 87ب. دەگەنىن قالاي تۇسىنەرىن بىلمەي، دال بولعانىن ايتقان. سەبەبى دەرەكتەردى شاتاستىرىپ بەرۋ ماشىعى تاعى دا ورىن العان دەپ كەيتىن تۇستارى ءجيى كەزدەسەدى. تاپ وسى ارادا ءسابيت پوەزيا تۋرالى ەمەس، كونە گرەك، ريم تاريحتارى جونىندە ايتىپ وتىر. دۇرىسى: بۇل ساباقتاردىڭ قازاقشا كونسپەكتىلەرىن جازعاندا مەن ماعجاننىڭ حاتشىسى سياقتى بولىپ الدىم: كەشكى ۋاقىتتاردا ول مەنى ءوز كومناتاسىنا شاقىرىپ الادى دا، ديۆانعا قيسايىپ جاتىپ، ورىسشا كىتاپتاعى تەكستى ماعان قازاقشا ديكتوۆات ەتەدى. مەن ونىڭ ايتقاندارىن اراب ارىپتەرىمەن جازىپ وتىرامىن مۇقانوۆ س.تاڭدامالى شىعارمالار. 10 توم، 1976. 91ب. دەگەندى پوەزيا جاڭالىقتارىن ايتۋ ءۇشىن پايدالانۋ جانە ونى سابەڭ ابىرويىنا كىربىڭ ءتۇسىرۋ ءۇشىن كەلتىرۋ قانشالىقتى قاجەت ەدى؟ دەپ كورسەتكەن تۇرسەكەڭ.ءبىزدىڭ كوزىمىزدىڭ جەتكەنى باقىتكامال قانارباەۆانىڭ ديدار گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىنىڭ ءسابيت مۇقانوۆقا قاتىستى فاكتىلەرىنىڭ توقسان توعىز پايىزى قاتە. ونىڭ سەبەبى دە بەلگىلى. ال ونىڭ وتىرىكراسىن اجىراتا الماعان رەداكتسيا پوزيتسياسىن ءتۇسىنۋ قيىن.ءسابيت مۇقانوۆقا ەش دەرەكسىز جالا جاپقاننىڭ ەندى بىرەۋى ەلدوس توقتارباي. ەلدوستىڭ ۇزىنسونار اتاعىنا سەنەتىن بولساق، ءدالەلدى قۇجاتىن جەتىسۋ تەلەارناسىنداعى سۇحباتتا كورسەتۋگە مۇمكىندىگى بولدى. بىراق ەلدوستىڭ مەنى جاۋاپكەرشىلىكتى وزىنە كوپ العىزادى... بۇل بالانى 2015 جىلدان تانيمىن. اجە باۋىرىندا مەيىرىمىنە شومىلىپ وسكەن ەلدوستىڭ سوزدىك قورى باي، ويىن جۇيەلى جەتكىزەدى. 2015 جىلى تۇرسەكەڭمەن تانىسۋدىڭ ءوزىن قالاي ۇيىمداستىرعانىن ەلدوس ۇمىتا قويماعان بولار... سول جولى ايى وڭىنان تۋار ما ەدى، تۇرمەدە جازىلعان شىعارمالاردى زەرتتەپ ءجۇرمىن دەپ، تىڭ تاقىرىپتىڭ ۇشىن شىعارماعاندا. سۋدىراعان سوزگە سەنە قويمايتىن تۇرسەكەڭدى ەلدوستىڭ وزىنەن گورى تاقىرىبى قىزىقتىرعانىن ءوزى دە اڭعاردى عوي دەپ ويلايمىن. ال سابەڭە بايلانىستى تاپتىم دەگەن ارحيۆ دوكۋمەنتىن ەڭ بولماعاندا كوشىرمەسىن كورسەتۋگە نە ايقايلاتىپ تۇرىپ وسى كەزگە دەيىن ماقالا تۇرماق، كىتاپ جازاتىن ۋاقىت ءوتتى. ۋادەسىن بەرسە دە قاشقاقتاپ جۇرگەنىنە تاڭعالامىن. قازىرگى حاتحاباردى تەحنيكا تەزدەتىپ تۇرعان زاماندا وتىرىك بولماسا قولىنداعى الاقانداي عانا قاعازدىڭ كوشىرمەسىن جىبەرە سالۋ ءسوز بولىپ پا؟ بولام دەگەن بالانىڭ بەلىن بۋ كەرەك ەكەنىن بىلمەيدى ەمەسپىن، بىراق ۋادە قۇدايدىڭ اتى. كۇنى ءۇشىن كۇڭەيدىڭ ءسوزىن ايتۋ بولاشاقتان ءۇمىتى بار ازاماتقا جاراسا ما؟ءسابيت ساتقىن دەگەن قاتە پىكىردى ويلانباستان ايتا سالعاننىڭ تاعى بىرەۋى نۇرسيلا احمەتبەك. بۇل ازاماتتىڭ رەتسىز ءسوزىن ەلەمەۋگە دە بولار ەدى. بىراق اقشا جاساۋدىڭ قىرسىرىن ءبىلۋ حح عاسىردىڭ باسىنداعى قازاق ينتەلليگەنتسياسىنىڭ قيۋى قىرىق قاتپار ازاماتتىق قارىمقاتىناسىن بىلەدى دەگەن ءسوز ەمەس... احمەتبەك نۇرسيلانىڭ وتىز تىستەن شىققان ءسوزدىڭ وتىز رۋلى ەلگە تارايتىنىن ءبىر قازاقتاياق تۇسىنەتىنىنەن نە پايدا؟ ۇلكەن اۋديتوريا الدىندا الىسجاقىن شەتەلدەگى ميلليونداعان قازاقتار دا كورەتىن يۋتۋب جەلىسىندە بيىل تۋعانىنا 120 جىل بولعان سابەڭنىڭ ساقالىنا جارماسسا. قازاقتىڭ ەتنوگرافيالىق مادەنيەتىن مولدىرەتىپ جازىپ بەرگەن ءسابيت مۇقانوۆتى قالاۋلىمعا قوساقتاپ سوعاتىنداي قانداي بايلانىس تاپتى؟ جىگىت اعاسى بولۋعا جاراپ قالعان ازاماتتىڭ انىعىن بىلمەي ايتۋعا بولمايتىن جايدى ادام قاراسى كوپ جينالعان جەردە رەتسىز ايتا سالۋىنا يتەرمەلەگەن نەنىڭ بۋى؟سابەڭنىڭ ادالدىعىن ءمۇيىزى قاراعايداي عالىمدار قانشا دالەلدەسە دە، مەملەكەتتىك تەلەارنالاردىڭ بىرىندە ءسابيت مۇقانوۆتىڭ كوزىن كورگەن، دراماتۋرگجازۋشى دۋلات يسابەكوۆتىڭ ءوزى ماعجاننىڭ اتىلۋ ۇكىمىن وگپۋ ءسابيت مۇقانوۆپەن اقىلداسقانداي، شەشىمدى ءسابەڭ شىعارعانداي ءسوز ايتتى. سوندا كلاسسيك جازۋشى دا جەل ءسوزدىڭ جەتەگىندە كەتكەنى مە؟ اتالارىمىزدىڭ ءۇي وزىمدىكى دەمە، ءۇي سىرتىندا كىسى بار دەگەنىن ەسكەرمەيتىنىمىز تالاي جەردە وپىق جەگىزىپاق كەلەدى. سوندا دا سونى ەسكەرە بەرمەيتىنىمىز وكىنىشتى. ول قاتەلىكتى قولماقول جوندەي قوياتىن، نە جۋىپشايا سالاتىن جۋرناليستەردىڭ دە اۋسەلەسى كورىنىپ تۇر...جازۋشىدراماتۋرگ ايتقان فاكتى مەن سابەڭنىڭ ءومىربايانىنداعى حرونولوگيا ءتىپتى دە سايكەس كەلمەيدى. قاراڭىز.ماعجان 1937 جىلى 25 ناۋرىزدا الماتىعا جەتتى. ءساۋىرمامىر ايلارىندا جازۋشىلار وداعىن باسقارىپ وتىرعان سابەڭ، الماتىعا ماعجاننىڭ كەلۋىمەن بايلانىستى گۋگۋ اڭگىمە شىعا باستاعاندا، ەڭبەك دەمالىسىن الىپ، جۇمباق جالاۋدى جازۋعا ماسكەۋگە تارتىپ وتىرادى. ماۋسىمداعى اڭگىمە شىلدە ايىندا مەرزىمدى باسىلىمدارعا اۋىسىپ، سابەڭنىڭ سوڭىنا شام الىپ ءتۇستى. ساكەن مەن ءسابيت ماعجانعا كومەكتەستى، قارجىلاي قاراستى دەپ. سودان سەسكەنگەن سابەڭ قىركۇيەككە دەيىن ماسكەۋدە بوي تاسالاي تۇردى.1937 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنىڭ جەتىسىندە الماتىداعى اقىنجازۋشىلاردىڭ قالالىق جينالىسى ءوتىپ، ماسكەۋدەن ءسابيت مۇقانوۆتىڭ تەز ورالىپ، تالقىعا ءتۇسۋىن تالاپ ەتكەن قاۋلى الدى. وسىدان كەيىن ءسابيت مۇقانوۆتى فرۋنزە اۋداندىق پارتيا كوميتەتىنىڭ بيۋروسى مۋكانوۆ، كاك اكتيۆنىي چلەن كونتررەۆوليۋتسيونىي ناتسيوناليستيچەسكوي گرۋپپيروۆكە، كاك پوسوبنيك نارودا ي كاك نەرازورۋجيۆشيسيا بۋرجۋازنىي ناتسيوناليست دەپ پارتيا قاتارىنان شىعاردى. مۋكانوۆ بىل تەسنو سۆيازان س سەيفۋللينىم، دوسمۋحامەدوۆىم اسىلبەكوۆىم، ايسارينىم، ۆالياحمەتوۆىم ي دجۋماباەۆىم، نىنە رازوبلاچەننىمي ۆراگامي نارودا دەپ جازۋشىلار وداعىنىڭ ءتوراعالىعىنان دا الدى.ءسابيت مۇقانوۆ قازاقستان جازۋشىلار وداعىن 19361937 جانە 19431951 جىلدار ارالىعىندا ەكى رەت باسقارعان. ەكىنشى رەت باسقارعانىندا ماعجان جوق. ال سابەڭ ءبىرىنشى رەت باسقارعانىندا ماعجانعا كومەك قولىن سوزىپ ۇلگەردى. ونىڭ ەسەسىنە ءسابيت مۇقانوۆ ءوزىنىڭ جاعدايىن اۋىرلاتىپ الدى.ماعجان جۇماباەۆ ۇستالماي تۇرىپ ءسابيت مۇقانوۆتىڭ ءوزى قۋدالاندى. ال ماعجان جۇماباەۆ 1938 جىلدىڭ 30 جەلتوقسانىندا ۇستالدى. ول كەزدە وگپۋ تۇرماق قاراپايىم قازاقتىڭ ءوزى استىندا تاعى، قولىندا ءمورى جوق، قۋعىندالىپ جۇرگەن ءسابيت مۇقانوۆتان ماعجاندى نە ىستەيىك؟ دەپ اقىل سۇراماق تۇگىل، سالەم دە بەرمەيتىن كەزى. وسى داڭعازا بەلگىلى ءبىر شاعىن توپتىڭ عانا جىرتىسىن جىرتقانمەن، تاريحي قۇجات ءبارىن ءوز ورنىنا قويادى.تەمىرگە تەلمىرگەن ءححى عاسىردا قازاقتىڭ قاسيەتتى قۇندىلىقتارىن ارزان ازىلگە، قاساڭ قالجىڭعا جىعىپ بەرىپ بيازى مىنەزىمىزدى بەتتەن الىپ، توسكە ورلەيتىن داراقىلىققا اۋىستىرىپ الدىق. ەڭ وكىنىشتىسى، اتا سالتتان اتتاپ، ارۋاقتاردىڭ رۋحىمەن ءجونسىز الىسۋدامىز. كەز كەلگەن ۇلتتىڭ ايبىنى مەن ايبارى ۇلىعى مەن ۇلىسى ەمەس پە؟! ءسابيت مۇقانوۆتىڭ رۋحىنان كەشىرىم سۇرايتىن كۇن الدەقاشان كەلگەن. قازاقتىڭ تاريحىن ءاربىرىمىز سابەڭدەي بىلسەك، قازاقتىڭ شەجىرەسىن سابەڭدەي زەردەلەسەك، پەيىلىمىز سابەڭنىڭ كوڭىلىندەي كەڭ بولسا، جۇرەگىمىز سابەڭنىڭ جۇرەگىندەي اق بولسا، قازاقتى ىشتەن داۋ، سىرتتان جاۋ الماس ەدى! بيىل 120 جاسقا كەلگەن سابەڭنىڭ قازاق ەلىندە ەڭسەسى بيىك، ءجۇزى جارقىن سانالى دا، ساليقالى جاستار كوپ بولعاي!فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى.بۇگىن دىنمۇحامەد قوناەۆتىڭ تۋعان كۇنىقايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ تۋعانىنا 105 جىل ۆيدەوءبىزدىڭ ءتىرى قۇدايىمىز وسى مەملەكەتتى قۇرىپ بەرىپتىبۇگىن باقتىگەرەي قۇلمانوۆتىڭ تۋعان كۇنى ۆيدەوالاش جولى ءبىلىم، بىلىك، بىرلىك جولىتۇلعالار تاعىلىمى. قازاقتا جۇبانوۆتاي ۇستاز وتكەن ۆيدەو
|
زىدانى ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىگە قاتنىشىدىغان توققۇز توپچىنى بېكىتىپ بولدى زىدانى ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىگە قاتنىشىدىغان توققۇز توپچىنى بېكىتىپ بولدىزىدانى ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىگە قاتنىشىدىغان توققۇز توپچىنى بېكىتىپ بولدىيوللانغان ۋاقتى : : 20180516 12:10ياۋروپا چېمپىيونلۇق بىرلەشمىسى ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىسىنىڭ باشلىنىشىغا ئاز قالغانسىرى، كىشىلەر زىدانىغا دىققەت قىلىشنى باشلىدى، مەستانىلەرمۇ ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىدە ئۇنىڭ قايسى توپچىلارنى مەيدانغا چىقىرىدىغانلىقىغا دىققەت قىلماقتا. چېمپىيونلۇق بىرلەشمىسى ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىسى خانلىق مادرىدنىڭ بۇ پەسىللىك ئەڭ مۇھىم مۇسابىقىسى، ئا س گېزىتىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، زىدانى ئاساسلىق قىلىپ مەيدانغا چىقىرىدىغان توققۇز توپچىنى بېكىتىپ بولغان، بىراق يەنە ئىككى توپچىنى تېخى بېكىتمىگەن، شۇڭا بۇ ئىككى ئورۇننى بەش توپچى تالىشىدۇ.بۇ توققۇز توپچى بولسا بۇ پەسىللىك مۇسابىقىلەردە داۋاملىق ئاساسلىق بولىۋاتقان توپچىلار، يەنى ناۋاس، كارۋاخال، راموس، ۋارانې، مارسېلو، كاسمېرو، مودرىچ، كروس ۋە رونالدو. بۇ توپچىلارنىڭ ئاساسلىق ئەزا بولىدىغانلىقى مۇقىملىشىپ بولدى، بىراق قانداق تاكتىكا ئىشلىتىش يەنىلا زىدانىغا باغلىق.قالغان ئىككى ئورۇننى تالىشىدىغان بەش توپچىنىڭ ئىچىدىكى ئىسكو بىلەن ئاسېنسىئونىڭ سەۋىيەسى يۇقىرى شۇنداقلا ياش، بېنزېما بىلەن بېلنىڭ تەجرىبىسى مول، ۋاسكېزنىڭ بولسا ئىپادىسى تۇراقلىق. بۇنىڭدىن باشقا، ئىسكو بىلەن ئاسېنسىئو توپ ئېلىپ مېڭىپ ناھايىتى ياخشى ماسلىشالايدۇ، بېل بىلەن بېنزېما بولسا كوماندىنى تېخىمۇ چوڭقۇر چۈشىنىدۇ. بېلنىڭ ئىپادىسىنىڭ يۇقىرى كۆتۈرلۈشى ۋە زىدانىنىڭ بېنزېماغا بولغان ئىشەنچىسىگە قارىغاندا، زىدانى 433 سەپ شەكلىنى ئىشلىتىپ، ھۇجۇم گۇرۇپپىسىنى قايتا ئىشلىتىشى مۇمكىن.بىراق ۋاسكېزنىڭ بۇ پەسىللىك ئىلگىرلىشى كىشىنى قايىل قىلىدۇ، ئۇ ھۇجۇمغا قاتناشقاندا كوماندىنىڭ ھۇجۇم كۈچىنى ئاشۇرۇپلا قالماستىن، كوماندىنىڭ مۇداپىئە سېپىگە كۆپ ياردەم قىلدى، شۇڭا زىدانى بىر ھۇجۇمچى ئىشلىتىدىغان 442 سەپ شەكلىنى ئىشلىتىشىمۇ مۇمكىن. ئەگەر 442 سەپ شەكلىنى ئىشلەتسە ئىسكو بىلەن ئاسېنسىئوغا پۇرسەت كېلىدۇ. ئا س گېزىتىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، زىدانى بەلكىم بېل بىلەن بېنزېمانىڭ بىرسىنى، شۇنداقلا ئاسېنسىئو بىلەن ئىسكونىڭ بىرسىنى تاللاپ مەيدانغا چىقىرىشى مۇمكىن.مەنبەسى :تېڭشۈن .تەرجىمىسى
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.