tat
stringlengths
0
4.69k
rus
stringlengths
1
5.61k
— дип сорады Рубанюк, комбатның йөзенә туры карап.
— спросил Рубанюк, испытующе глядя в лицо комбата.
Комбатның йөзе тыныч һәм җитди иде: таза, аксыл иреннәре кысылган, җирән кашлары ике күз арасына җыерылган.
Оно было непроницаемо спокойно и строго; крепкие бледные губы сжаты, рыжеватые брови сдвинулись над переносицей.
Үзем дә шул турыда уйлыйм, — диде Яскин.
— Как раз думаю над этим, — ответил Яскин.
— Хәйләдер, йомшаграк урын тапсалар үтәрләр, ә безне кисеп калдырырлар..
— Каверза.
Польшада алар гаскәрләрне бик оста итёп аерганнар иде.
По крайней мере в Польше им расчленять войска здорово удавалось.
Ихтимал, дөрестер.
— Пожалуй, верно.
Югыйсә тын утырмаслар иде.
Иначе сидеть им тихонько незачем.
Урман аланында часовой полк командирына честь бирде.
На лесной поляне командиру полка козырнул часовой.
Тешне камаштыра торган ачы ылыс аның авызында тәмсез тәм калдырды, ләкин рәхәтлек бирде.
Терпкая, кисловатая хвоя оставила во рту неприятный, но освежающий вкус.
Траншеяларга берничә адым калганда Рубанюк, тавыш ишетеп, туктап калды.
В нескольких шагах от траншей Рубанюк, заслышав голоса, остановился.
Урман тынлыгын сапер көрәкләренең җиргә тонык кына сугылулары, кешеләрнең авыр тын алулары боза иде.
Тишину леса нарушали глухие удары о землю саперных лопаток, тяжелое дыхание людей.
Куаклар артыннан кемнеңдер карлыккан тавышы ишетелде:
— Ну, пускай теперь сунется, — сказал за кустарниками чей-то сипловатый голос.
Хәзер килеп карасын инде.
— Я его встречу.
Беләсеңме, Перемышль янында нинди крепостьлар?— диде икенче тавыш.
— Знаешь, какие крепости около Перемышля? — откликнулся другой.
— Тешләрең белән кимер — бер тузан да куптара алмассың!
— Там зубами рви — пылинки не оторвешь!
Безгә үткәрмәскә генә кирәк.
Важно, чтоб мы не пропустили.
Рубанюк аның Старая Руссадан килеп, срогыннан тыш хезмәт итәргә калган старшина Бабкин тавышы икәнен таныды.
Рубанюк по голосу узнал старшину Бабкина, сверхсрочника, родом из Старой Руссы.
Безгә тармасын, тарса армасын,—диде Бабкин.
— На наших наткнется, с тем и повернется, — рассуждал вслух Бабкин.
Рубанюк куаклар артыннан чыкты.
Рубанюк вышел из-за кустов.
Сугышчылар чокыр өсләренә ботаклар, үләннәр ташлыйлар.
Бойцы набрасывали на них ветки, траву.
Нормально, иптәш полк командиры.
— Нормально, товарищ командир полка, — откликнулся тот, поспешно смахивая рукавом гимнастерки пот с лица.
Шунда шаян күзле сугышчы сүзгә кушылды: Безнең белән Мефодий Грива.
— С нами Мефодий Грива, — добавил боец с озорными глазами.
Ул үткәрми инде. Фашистны да, өстәмә ашауны да, — диде ул.
— Этот не пропустит. Ни фашиста, ни добавки в обед.
Рубанюк аларның шаян сүзләрен, бер-берсенә төрттереп әйтүләрен дәшмичә тыңлап торды.
Рубанюк молча слушал, как его люди перебрасывались шутками, задирали друг друга.
Башка вакыт булса алар таләпчән һәм кискен полк командиры барында үзләрен болай иркен тота алмаслар иде.
В присутствии командира полка, требовательного и крутого, они в другое время не позволили бы себе такой вольности.
Күрәсезме, курыкмыйбыз бит»,—дип әйтергә теләгәнсыман күренделәр.
Видите, не очень-то испугались».
Рубанюк моны анлады.
Рубанюк понял это.
Мондый бөркетләрне җиңү җиңел түгел.
— Таких орлов нахрапом не возьмешь.
Ничек уйлыйсыз, комбат?
Как, комбат?
Кем сугышларда булганы бар? — дип сорады Рубанюк сугышчыларга карап.
— Кто бывал в боях? — обратился Рубанюк к бойцам.
Сезнең һәркайсыгыз бик нык исендә тотарга тиеш, — диде Рубанюк, — сугыш күңел ачып йөрү түгел, өйрәнү кырындагы занятие дә түгел.
— Каждому из вас надо крепко запомнить, — сказал Рубанюк, — война не гулянка и не занятия на учебном поле.
Кайберләребезгә өйләренә исән кайтырга да туры килмәс.
Не всем нам удастся вернуться живыми домой.
Бу сүзләр бик дөрес булсалар да, чамадан тыш каты иде һәм Рубанюк, моны сизеп, өстәп куйды:
Слова были правдивы, но чрезмерно суровы, и Рубанюк, ощутив это, добавил:
Үзеннең үлүең турында уйламаска кирәк.
— Но думать не о своей смерти надо.
Дошманның үлүе турында уйларга кирәк!
О вражеской!
Еланны үтерсәң — үзең исән калырсың...
Убьешь гада — себя сохранишь...
Сугышчылар бик игътибар белән тыңладылар.
Бойцы слушали с напряженными лицами.
Бу яшь кешеләр Рубанюкка, беркайчан да булмаганча, бик якын күренделәр.
Как никогда, были близки сейчас Рубанюку эти люди.
Ул аларның һәрберсе белән ата кебек ягымлы сөйләшергә, күңелләрен күтәрергә теләде, ләкин тик һәммәсенә дә ватанны яклаучының бурычы турында, нәрсә генә булмасын, нык торырга кирәклек турында, хәзер алар басып торган җирнең дошманга каршы күп тапкырлар батырларча сугышкан аталарның кайнар каны белән сугарылганлыгы турында кыска гына итеп хәтерләтеп үтте.
С каждым ему хотелось по-отцовски ласково поговорить, каждого хотелось подбодрить, но он лишь коротко напомнил о долге защитника родины, о том, что надо держаться, чего бы это ни стоило, что земля, на которой стоит сейчас батальон, полита горячей кровью отцов...
Аннары ул Яскинга борылды һәм кычкырып боерык бирде: Ашарларына монда китерергә, окопларга!
Потом он повернулся к Яскину и отдал приказание: — Людям пищу доставлять сюда, в окопы!
Ләкин төнгә таба инде туп тавышы көньяктанрак, Смэже ягыннан бик ачык ишетелде.
II Вечером в полку услышали далекую канонаду.
Рубанюк ике нарат астына ашыгыч кына казылган блиндаждан чыкты.
Рубанюк вышел из блиндажа, наспех отрытого под двумя соснами.
Сулда пушкалар һәм бик күп пулеметлар белән пограничниклар тора иде.
Слева стояли пограничники с пушками и большим количеством пулеметов.
Рубанюк үз артыннан блиндаждан чыккан штаб начальнигына үзенең уйларын әйтте.
Он поделился своими соображениями с начальником штаба, вышедшим вслед за ним из блиндажа.
Сулдан шәп бәрә, — диде Каладзе, колак салып.
— Слева здорово грохает, — сказал Каладзе, прислушиваясь.
Сулдан да, уңнан да. һәммә яктан да оборонага басарга туры килмәгәе.
— И слева и справа.
— Ну, что ж...
Как бы круговую оборону не пришлось держать.
Түгәрәк оборона хәзерлибез.
Подготовим круговую.
Бир шундый команда, капитан....
— Давай команду, капитан.
Атамась әле машинасы белән Львовтан кайтмаган иде, шуклыктан Рубанюк пар ат җигелгән тарантаска утырып китте.
Атамась еще не вернулся из Львова с машиной, поэтому Рубанюк выехал на полуторке.
Ул кучерны ашыктырды, ләкин штаб урнашкан шәһәргә таң атканда гына килеп керде.
Он поторапливал шофера, но попал в город, где размещался штаб, лишь на рассвете.
Урамнарда шомлы тынлык.
Улицы были зловеще пусты.
Урам уртасында, актарып ташланган биналар янында аударылган агачлар, чыбыклары өзелгән телеграф баганалары ята.
На мостовой, у развороченных строений, лежали поваленные деревья, телеграфные столбы с обрывками проводов.
Рубанюк ирексездән читкә борылды.
Столь печально выглядели эти разрушения, что Рубанюк невольно отвернулся.
Ул кайчандыр чиста гына һәм күнелле генә булган бу шәһәрнең язмышына очраган башка шәһәрләр турында уйлады, Львовны исенә төшерде.
Он подумал о других городах, разделивших сейчас судьбу этого прежде чистенького и веселого городка, вспомнил Львов.
Аның күз алдына ике яшьлек малае килеп басты.
«Как-то там жена, сын?» — мелькнула тревожная мысль.
Кичә генә әле Рубанюк бөтен ял көнен аның белән үткәрергә, циркка алып барырга җыенган иде...
Только вчера Рубанюк собирался провести со своим двухлетним сынишкой весь выходной день, сводить его в цирк...
Кинәт кучер дилбегәне бик нык тартты.
Водитель вдруг резко затормозил.
Урам уртасында бик зур ике чокыр очрады.
Путь преградили две огромные воронки на мостовой.
Капкада башына каска кигән, кулына мылтык тоткан картрак кызылармеец күренде.
В арке ворот показался немолодой красноармеец в каске, с винтовкой в руках.
Ул алар янына килде һәм «о» авазына басым ясап, калын тавыш белән әйтте:
Он приблизился и низким, окающим голосом сказал:
Иптәш подполковник, әйләнеп үтәргә кирәк.
— Товарищ подполковник, в объезд надо.
Әнә тегендә тагын берсе ята.
Там вон еще штучка лежит.
Бик нык ташлыймы?
— Сильно бомбит?
— Әле бая гына тагын өчәү килгән иде.
— Недавно еще три прилетало.
Ул куркынган кыяфәт белән күккә карады һәм тарантас китү белән үк капкага кереп яшеренде.
Он опасливо поглядывал на небо и, как только машина тронулась, скрылся в воротах.
Рубанюк, атларны сарайның мүкләнгән соры стеналары янында калдырып, штабка китте.
Рубанюк пошел к штабу, оставив свою машину у серых, мшистых стен замка.
Куе чәчәкләр белән капланган клумбалары һәм түгәрәк бассейны булган ишек алды аша вакыт-вакыт командирлар ашыгып утеп китәләр.
По просторному двору, с пышными цветочными клумбами и круглым бассейном, время от времени торопливо пробегали командиры.
Зенит установкалары янында пулеметчылар басып тора.
Возле счетверенных зенитных установок стояли пулеметчики.
Сулдан икенче ишек.
— Вторая дверь налево.
Рубанюк көзге алдында гимнастеркасын, снаряже- ниесен рәтләде һәм залга таба үтте.
Рубанюк поправил перед зеркалом, висевшим в коридоре, гимнастерку, снаряжение и направился в зал.
Дивизия командиры, уң яңагының буеннан буена тирән яра җөе сузылган, картаеп килүче полковник өстәл янына килде, арыган кыяфәттә чәчсез башын кулы белән сыпырып куйды.
Комдив, седеющий полковник, с глубоким шрамом через всю правую щеку, прошел к столу, усталым жестом провел ладонью по бритой голове.
Утырырга кушып тормастан, ул командирларга карап сүз башлады:
Пригласив сесть, он обратился к командирам:
— Сез хәрби кешеләр, кыска тотам.
— Вы люди военные, поэтому буду краток.
Оборонада торырга тиеш булган ике полк, Баюченко белән Сомов полклары, чигенәләр.
Два полка, которые обязаны держать оборону, — полки Баюченко и Сомова, — отходят.
Дошманның өстен көчләре басымы астында кинәт ясалган удар нәтиҗәсендә чигенәләр...
Отходят в результате внезапного удара, под давлением превосходящих сил противника...
Ул чиктән тыш алҗыган кыяфәт белән залга күз йөртеп чыкты, шулай да аның тавышы элеккечә каты һәм коры иде.
Он обвел зал взглядом человека крайне удрученного, но голос его по-прежнему был тверд.
Хәл авыр, ләкин өметсез түгел, — диде ул, сүзләрне бүлеп-бүлеп.
— Положение трудное, но не безнадежное, — раздельно сказал он.
— Чигенүчеләр тиздән монда булачаклар.
— Скоро отступающие будут здесь.
Аларны туктатырга кирәк!
Их надо остановить!
Нинди чаралар белән булса да!..
Любыми средствами!..
Анын күзләре Рубанюкка тукталды:
Его взгляд остановился на Рубанюке.
Синең эшләр ничек, Рубанюк?
— У тебя как, Рубанюк?
— Заняли оборону, товарищ полковник.
— спросил он.
Мин сезгә ышанам.
— На вас я надеюсь.
Нык торырбыз, иптәш полковник!
— Будем держаться, товарищ полковник!
Осадчий Хәрби Совет членына карады.
Осадчий выжидательно посмотрел на члена Военного Совета.
Бригада комиссары урыныннан торды.
Бригадный комиссар поднялся.
Гитлерчыларның, Перемышль районыннан ударны көчәйтеп, безне кисеп калдырулары бик мөмкин.
— Не исключено, — произнес он неторопливо, подчеркивая каждое слово, — что гитлеровцы, развивая удар из района Перемышля, попытаются нас отрезать.
Сугышырбыз!— диде ул ашыкмый гына һәм сүзләрен ачык итеп әйтеп.
Будем драться!
Ильиных өстәлдә яткан картаны кул кырые белән сыпырып куйды:
Ильиных провел ребром ладони по карте, лежавшей перед ним на столе.
— Хәл бик җитди икәнлекне без үзебездән дә, сугышчылардан да яшермәскә тиешбез, — диде ул.
— Мы не должны скрывать ни от себя, ни от бойцов, — продолжал Ильиных, — что положение весьма серьезно.
Андый дошманны туздыру өчен бик күп тырышлык кирәк, ихтыярыбызны, көчебезне, сред- стволарыбызны бөтен көч белән җигәргә кирәк.
Нужны огромные усилия, исключительное напряжение нашей воли, чтобы разгромить такого врага.
Ильиных, уйга батып һәм кулы белән яңагын сыпырып, өстәлдән тәрәзәгә таба берничә акрын һәм авыр адымнар ясады.
Ильиных, задумчиво поглаживая ладонью щеку, сделал несколько медленных, тяжелых шагов от стола к окну.
Залдагы тынлыкта кипкән паркет такталарының шыгырдавы аермачык ишетелде.
В напряженной тишине было четко слышно, как поскрипывают плитки рассохшегося паркета.
Хәрби Совет члены тәрәзә янына килде, аңа бармаклары белән таянды.
Член Военного Совета снова подошел к столу, оперся о него пальцами.
Аннары үзенең бераз авыррак, ләкин төз гәүдәсен алга иеп, сүзен дәвам иттерде:
Наклонившись вперед своим несколько грузным, но ладным корпусом, он продолжал:
Кичә таң атканда безгә ясалган удар озак һәм мәкерле төстә хәзерләнгән.
— Удар, нанесенный нам вчера на рассвете, готовился долго и коварно.
Фашистлар Германиясе безгә сугыш игълан итмәде.
Фашистская Германия не объявляла нам войны.
Шундый юл белән ул, сугыш игълан итмичә, Европаның күп илләрен оккупацияләде.
Так она, без объявления войны, оккупировала многие европейские страны.