Datasets:

AigizK

/

tatar-russian-parallel-corpora

like 1

Шәһәргә унсигез километр чамасы калганда, эшелоннар белән тулган кечкенә разъезд алдында, семафордан еракта ук туктадылар.

Километрах в восемнадцати, перед небольшим, забитым эшелонами разъездом, остановились.

Петро аякларын язарга чыкты.

Петро вышел размять ноги.

Нигә кеше бәхетсезлеген карап йөрергә, — диде Петро.

— Что на чужую беду глядеть, — сказал Петро.

—Аларга бездән башка да авыр.

— Им и без нас тошно.

Әйдә инде.

— Пойдем. Может, земляки есть.

Шатланырлар.

Обрадуются.

Тимер юл будкасы янында кулына имчәк баласы күтәргән, кара кашлы бер яшь хатын тора иде.

У железнодорожной будки стояла чернобровая молодица с грудным ребенком на руках.

Сездә су булмасмы?

— Не найдется попить, хозяюшка?

— диде Петро, аның янына туктап.

— спросил Петро, останавливаясь.

Хәзер китерәм, — дип җавап бирде яшь хатын, ягымлы гына, калынрак тавыш белән һәм җәһәт кенә будкага таба китте.

— Сейчас вынесу, — проговорила приятным низким голосом молодица и проворно побежала к будке.

Хатын саф чишмә суы салынган зур кружка алып килде.

Вернулась она с большой кружкой прозрачной родниковой воды.

Эчегез, сәламәт булыгыз,—дип теләде ул һәм кулы белән җиңелчә генә суккалап баласын тирбәтергә тотынды.

— Пейте здорови, — пожелала она, покачивая ребенка и легонько похлопывая его рукой.

Хатын аны игътибарсыз тыңлады һәм һәрвакыт куркынып күккә карап торды.

Молодица слушала его рассеянно и все время тревожно поглядывала на небо.

Повирьпе, дытыну боюсь з рук выпустить *.

— Повирыте, дытыну боюсь з рук выпустить.

Ул яктан өстәлгә шакмаклар белән каты-каты бәргән тавышлар ишетелә — домино уйныйлар.

Оттуда слышались свирепые удары костей по столу, — резались в «козла».

Шаулашмагыз!.

— А ну, цытьте!

Федор, тыңламыйча, кулын гына селекте.

Федор, не оборачиваясь, резко махнул рукой.

Очалар...

— Летят...

Нинди түбән...

Да низко...

Барысы да вагоннан чыга башладылар.

Все кинулись из вагона к выходу.

Дошман самолетлары, тезелеп, бомбалар ташларга хәзерләнделәр.

Вражеские самолеты, вытягиваясь в цепочку, разворачивались для бомбежки.

Состав яныннан кешеләр кырга йөгерделәр.

От состава бежали в поле люди...

Монда!

— Сюда!

Вагон астында инде берничә кеше бар иде.

Под вагоном уже было несколько человек. Они присели, скорчившись, и напряженно прислушивались к гудению самолетов.

Бер бомбардировщик зыррр итеп поезд өстеннән очып үтте һәм шунда ук һава селкенеп китте — читтәрәк бер-бер артлы өч тапкыр шартлау булды.

Бомбардировщик с ревом пронесся над поездом, и сейчас же воздух качнуло — три взрыва один за другим прогрохотали в стороне.

Эшелонга ташлады!—дип кычкырды кемдер,— Карагыз, ялкын ничек тарала.

— Запалил эшелон! — крикнул кто-то.

Петро үрелеп карады.

Петро выглянул.

Алда тыгыз урнашкан составлар өстендә зәңгәрсу ялкын күтәрелгән иде.

Впереди над тесно сдвинутыми составами хлестало синеватое пламя.

Петро каты гына итеп башын бәреп, дамба читеня чыкты.

Больно ударившись головой о балку, Петро выскочил на обочину насыпи.

Кемдер аның артыннан: К.

— Куда! Летают же! — донесся до его слуха чей-то голос.

Ләкин бу куркак тавыш аны җилкендерде генә.

Но испуганный, трусливый окрик только подстегнул его.

Ерактан ук ул актарылган цистернадан чыккан ялкынлы бензинның күрше вагоннарга күчеп баруын һәм кызыл тәреләр куелган ике вагонга инде ут капканны күрде.

Еще издали он увидел, что пламя от развороченной цистерны перебросилось на соседние вагоны и два из них, с красными санитарными крестами, были охвачены огнем.

Бомбардировщиклар әле һаман разъезд өстендә әйләнеп йөриләр иде. Кайдадыр бер читтә тәртипсез генә зенит пулеметларыннан аталар.

Бомбардировщики продолжали кружить над разъездом. Где-то в стороне беспорядочно били зенитные пулеметы.

Петро тиз генә якындагы вагонга сикереп менде һәм тамбурда ак халатлы кызны очратты.

Петро проворно вскочил в ближний вагон и столкнулся в тамбуре с девушкой в белом халате.

Кыз башы бәйләнгән яралыга вагоннан чыгарга булыша иде.

Она помогала раненому с забинтованной головой выбраться из вагона.

Калганнары йөри алмый! — дин кычкырды ул Петрова һәм кулы белән вагон коридорына изәде.

— Там лежачие! — крикнула она Петру, махнув рукой в сторону коридора.

— Авыр яралылар...

— Тяжело раненные...

Ачык купеда өч яралы ята иде.

В открытом купе лежало трое раненых.

Сестра стенага беркетелгән носилканы ычкындырды һәм башы белән ымлап, Петрога аны алып чыгарга кушты.

Сестра освободила прикрепленные к стенке носилки, кивком головы приказала Петру взяться за них.

Кин, ачылган өч пар күз аларның ашыгыч хәрәкәтләрен сүзсез генә күзәтеп тордылар.

Три пары широко раскрытых глаз молча следили за их торопливыми движениями.

Петро, як-якка чайкалып һәм абынгалап, носилканы җайсыз гына күтәреп китте.

Петро пошел впереди, неловко раскачиваясь и оступаясь.

Яралы ыңгырашты.

Раненый глухо застонал.

Хәзер, хәзер, җаным.

— Сейчас, сейчас, голубчик, — проговорила сестра.

Әле дә очалармы?

— Они еще летают?

— дип сорады яралы, моторлар тавышына колак салып.

— спросил раненый, вслушиваясь в гул моторов.

Алыгыз!

— Принимайте!

Сестраның, Федорның, Брусникинның эсседән кызарган йөзләре аның күз алдыннан томанлы гына булып үтеп тордылар.

Как в тумане, мелькали перед ним багровые от жара лица сестры, Федора, Брусникина.

Ул авыртудан ыңгырашкан, авыр гәүдәле сугышчыны агач астына илтү өчен булышырга теләгән иде, ләкин өлгерә алмады.

Он хотел было помочь отнести под деревья грузного, всхлипывающего от боли бойца, но не успел.

Бомба шартлаган тавыш бөтенесен җиргә екты, һава дулкыны Петроны еракка алып ташлады һәм аның аягы бик каты бәрелде.

Нарастающий вой бомбы прижал всех к земле. Петра, отшвырнуло в сторону, больно ударило по ноге.

Кешеләрнең баш түбәләрендә бомба китекләре сызгырды, сынып төшкән агач ботаклары, вак таш кисәкләре выжлады.

Над головами людей свистнули осколки, зашумели падающие ветки деревьев.

Петроның колагы тонды һәм ул, мамык аша ишеткәндәй, әллә нинди ачыргаланган кыргый тавыш ишетте.

Петра оглушило.

Әлеге ул агач төбенә алып бармакчы булган сугышчы берничә адымда гына бөтәрләнеп яткан һәм бармаклары белән җирне тырный иде.

В нескольких шагах корчился, царапая землю пальцами, боец, которого он собирался нести. Осколком бомбы ему оторвало ногу выше колена.

VIII Төн якынлашканда поезд Винница станциясенә килеп җитте.

VIII К ночи поезд с мобилизованными прибыл на станцию Винница.

Людников фамилияле яшь кенә лейтенант озата баручы командир белән сөйләшеп алды, сугышчыларны тезде һәм барлап чыкты.

Молоденький лейтенант, по фамилии Людников, переговорил с сопровождающим состав командиром, построил новобранцев и сделал перекличку.

Хәрби шәһәрчеккә кадәр җәяү бардылар.

До военного городка шли строем.

Сулда тонык кына булып әле бакчалар, әле шәһәр йортлары күренеп калды.

Слева неясно темнели то ли сады, то ли городские постройки.

Төннең калган өлеше солдат әйберләре — кием-салым, котелоклар, плащ-палаткалар алуга китте.

Остаток ночи ушел на получение немудреного солдатского имущества: обмундирования, котелков, плащпалаток.

Федор, лейтенантны тәмәке белән сыйлап, аның белән сөйләшеп китте һәм үзләрен шәһәрдән ун километр чамасы ераклыкта урнашкан запас полкка җибәрергә боерык бирелгәнлекне белде.

Федор, угостив лейтенанта табачком, разговорился с ним и выведал, что новобранцев приказано отправить в запасный полк, километров за десять от города.

Шунда аларны өйрәтәчәкләр дә.

Там они и будут обучаться.

Яңгырап торган, салкынча казармада киенделәр.

Переодевались в прохладном, гулком помещении казармы.

Петро, Степан янына утырып, күнекмәгән куллары белән аягына чолгау чолгады.

Петро сидел рядом со Степаном, неуверенными движениями заматывая на ноге обмотку.

Аннары килбәтсез ботинкаларын киеп, идәндә тупылдап алды һәм көлеп куйды:

Управившись, он притопнул неуклюжим башмаком по цементному полу и засмеялся:

Кай җирем солдаттан ким?

— Чем не бравый солдат?

Аның әйләнәсендәге башка кешеләр дә, аның шикелле үк, дары исен иснәмәгән кешеләр иде.

Вокруг были такие же, как он, еще не нюхавшие пороха люди.

Алар кигән гимнастеркалар һәм чалбарлар ничектер килешсез торалар иде. Ләкин форма кигәннән соң һәркайсы, үзе дә сизмәстән, купшырак старшинага яки төз гәүдәле лейтенантка охшарга тырышты.

Гимнастерки и шаровары сидели на них неуклюже. Но каждый, надев форму, невольно подражал в выправке щеголеватому старшине, подтянутому лейтенанту.

Иртә белән, лейтенантны очратып, Петро әйтте:

Утром, встретив лейтенанта, Петро спросил:

Кайдан газета табарга икән?

— Где бы можно было газетку почитать?

Лейтенант аңа салкын гына карады да:

Лейтенант строго посмотрел на него:

Сез ничек итеп сорыйсыз?

— Как спрашиваете?

Нигә пряжкагыз кырыйга авышкан? — диде.

Почему пряжка на боку?

Петро үзенә карады да кулларын ике якка җәйде:

Петро оглядел себя, развел руками:

Ике сәгать эчендә әле өйрәнеп җитә алмадым.

— За два часа еще не отшлифовался.

Өйрәнермен.

Подтянусь.

Газета уку өчен команда бирелер.

— На читку газет будет дана команда.

Ә командасыз берничек тә мөмкин түгелме?

— А без команды никак нельзя?

Әнә, ашханә артында, уку бүлмәсе.

— Вон там, за столовой, читальня.

Лейтенант кимсенде булса кирәк, балалар йөзе кебек кабарып торган, әле мыек чыкмаган йөзен читкә борды.

Лейтенант обиженно отвернул по-детски пухлое, еще безусое лицо.

Петро ишек алдын кыеклатып үтте дә, уку бүлмәсен эзләп тапты.

Петро пересек двор, разыскал читальню.

Ул ишекне ачты һәм анда үзенең дусы Курбасовны күреп, гаҗәпләнүеннән чак кына кычкырып җибәрми калды.

Он открыл дверь и едва не вскрикнул от удивления, увидев там своего друга Курбасова.

Мишка!

— Мишка!

Петька, шайтан!

— Петька, черт!

Михаил, укып торган журналын ташлады да, Петровы ишек алдына алып чыкты.

Михаил, бросив недочитанный журнал, увлек Петра во двор.

Бергә булабыз.

Вместе будем.

Шәп бит, ә?

Здорово, а?

Алар, утын әрдәнәсенә утырып, сөйләшеп киттеләр.

Они присели на штабелях дров, оживленно разговаривая.

Михаилның хәрби шәһәрчеккә килгәненә инде ике көн булган һәм мәҗбүри эшсезлектән эче поша башлаган.

Михаил находился в военном городке два дня, и его уже начинало угнетать вынужденное безделье.

Ишек алдында яңа алынганнар йөреп торалар; аларны шәһәргә җибәрмиләр.

По двору бродили новобранцы; в город их не отпускали.

Капка төбендә нәрсә өчендер дневальныйны пешереп торган лейтенантны күреп, Михаил аңа таба төртеп күрсәтте:

Заметив у ворот лейтенанта, который распекал за что-то дневального, Михаил показал на него рукой:

Хәзер аның белән сөйләшергә кирәк.

— Сейчас мы с ним поговорим.

Безгә синең белән бер карчык янына барып килергә кирәк.

Нужно нам с тобой политься к одной бабушке.

Чия сумсасы ашарга.

На вареники с вишнями.

—• Ул нинди карчык тагын?

— Что за бабушка такая?

Син өйләндеңме инде?

Ты уже женился?

Ашыккансың...

— Поспешил...

Үзең күрерсең әле...

Сам посмотришь...

Лейтенантка киттем, шәһәргә чыгарга пропуск сорыйм- Җиңел эш түгел.

Пойду к лейтенанту увольнительную в город добывать.

Петро Михаилның егетләрчә генә лейтенант янына барганын күрде.

Петро видел, как Михаил молодцевато подошел к лейтенанту.

Аның Людников белән нәрсәләр сөйләшкәнен Петро ишетмәде, ләкин Михаил пропуск алып килде.

О чем он говорил с Людниковым, Петро не слышал, но вернулся Михаил с увольнительной на двоих.

Ул, ышанычлы адымнар белән, Петроны тын ишек аллары, җимеш һәм яшелчә бакчалары аркылы алып китте.

Он уверенно повел Петра глухими задворками, огородами и садами.

Өлгереп җиткән чияләр, сыек яшел яфраклар битләрне кытыкладылар, төтен төсендәге эре сливалар ботакларны түбән игәннәр, буй җитәрлек булулары белән кызыктырып торалар.

Густо усеянная зрелыми ягодами светло-зеленая листва вишен щекотала лицо, крупные дымчатые сливы клонили ветки книзу, дразнили своей доступностью.