filename
stringlengths 13
128
| headline
stringlengths 17
281
| content
stringlengths 109
6.26k
| category
stringclasses 7
values | translators
stringclasses 12
values | split
stringclasses 3
values |
|---|---|---|---|---|---|
a_paulina-chiziane-questiona-liberdade-mocambicanos_3965864.txt | Nlepi Paulina Chiziane onikoha nkhalelo wa atthu a elapo ya Mosampiiki. | Nlepi Paulina Chiziane onikoha nkhalelo wa atthu a elapo ya Mosampiiki.
Namalepa, Chiziane olepa eliivuro ya nsina "O canto dos escravos", eliivuru yeela enniruuha muupuwelelo wa nkhalelo wa elapo yeela ya Mosampiiki.
Eliivuru yeela "O Canto dos Escravos" Chiziane olempwe nanaano, ni enilavula namuna sa ohooxiwa wa atthu yoola wiiranen'ye khalayi elapo yeela ya Afirika.
Nsuweli yoola, Chiziane olavula wi olempe elivuro ela wi aleele atthu otheene a elapo yeela wi avarelele saana namuna sowiiwanana, ni otthunana ni exakiwe itthu seyiya sikhumelenle okathi ole wa khalayi.
"Miyo kinikhuma mapuro ohaawa, mapuro ohaaxiwa. Olelo kiri va kihakalalaka mwaha wi okhala mutthu okivanhe ohakalala nno. Vano, moote xeeni kiniroowaka ohiyerera ohakalala nno wi otthyawe?" muulumo ala akhohiwa ni nlepi yoola.
Chiziane olakiheryatho wi eliivuro yeele muupuwelelo wa itthu sowaatta siniiraneya elapo yeele, ni onnaalaleya atthu otheene wi onaxaxe makhalelo a atthu a elapo yeela ya Mosampiiki.
"Okati ola khurooxakiha, vano khanisuwaneya ntoko noriipe wala mukunya, paritiitu xeeni mutthu oneettelaawe; Munileele moota xeeni apakiwaya eteeni, epakiwe sayi, miyo nkisuwela... " muhimye.
Muulumo ala alempwe ni Namuupuwela Dionisio Bahule, onileeherya wi atthu opuwelele nkhalelo wa elapo ya Mosampiiki.
"Hiyo naani? Mwiisuwele mmansa anyu, eliivuru ela mwiihano, wi nitthikele owaani wi nuupuwelele nkhalelo ahu, ni niphavele namuna ya wiireeriha , ahinyaka mulopwana mmosa anaakhula nsina na Dionísio Baule.
Elivuru ya Paulina Chiziana "Ocanto de Escravo" erinano 122 ipaxina, ni tiyookawiwa iphatte thanu na piili, nneene eliivuro yeela onitthuna wi ekhale ikaruma yoosomwa wi asuweliwe makhalelo anooriipa, ohooxiwa waya, ohakalala waya ni moonelo wa omeelo ni nneene eliivuru ela onitthuna wi namasoma asuwele ovirikaniha nkhalelo wa nanaano, ovinre ni ole onirwa. | cultura | Raja,benedito | train |
a_jogos-olimpicos-inverno-atleta-canadense-acusado-roubo-carro-coreia-sul_4268984.txt | Xooku Olimpiku wa Eyiita : Namphira wa elapo ya Kanata onnaanyeriwa wiiya mukukutta wa elapo ya Koreeya tu Suuli. | Xooku Olimpiku wa Eyiita : Namphira wa elapo ya Kanata onnaanyeriwa wiiya mukukutta wa elapo ya Koreeya tu Suuli.
Namphira mmosa wa elapo ya Kanata yoola iira mpantta wa Xooku Olimpiku wa Eyiita, onnaanyiheriwa wiiya mukukutta, oxaka wa esaapatu, mahuku eettaka 24 mweeri wa Fevereero, moolumo ala alamuliwe ni mapuluusa Okoreya tu Suuli.
Puluusa mmosa yoola onihoolela nkhalelo yoola wowiiyiwa mukukutta yoola olavula iiraka wi, namphira, mwara awe ni mulupa anakoso aahivolowasa mmukukuttani yahaatthukiwe mikhora saya ni khakhalemo ntthu ni ntooro aya waaniva muteko, epooma ya Piyonkixanki.
Mapuluusa olavula wawe inre, mulupa anakoso aahipittula mukukutta yoola ahineemexiwe ni mapuluusa. Mulupa a nakoso onnaanyiheriwa wi eettiha mukukutta ohapalinweene.
Okathi avaanelanaya maxoronaliixita, nkhulupale wa ekomite Olimpiku ya Okanata, Chris Overholt, oolavula iiraka onnisuwela itthu sotheene siiranen'ye, masi yoolatho ookhotta waahimya masina a atthu yaala araru.
"Hiyo ninnikupali wi wohiiraneya nkacamiho woopittuwa nkukutta, ohiyu wuumalani wa esumana wala wuupacerani wa esaapatu" alavulaka overholt.
" Hiyo nohiiwa yiiriwaka atthu aniira mpantta wa ekiipa ahu aaniphwanyaneya nipuro nenla naapittuwa mukukutta ni yaala annaakhaliherya mapuluusa wi asuwelase itthu ikhumelenle. Hiyo ninnivarelela ratta mwaha yoola. Nave, naahisuwele meettelo wala nkhalelo wootholatholiwa wa mwaha yoola, nenlava khaninrowa ohimya etthu". | desporto | Raja | train |
a_artes-e-entretenimento-eduardo-white_2432575.txt | Soopaka ni Yothweeliha: Eduardo White | Soopaka ni Yothweeliha: Eduardo White
Soopatta ni yinceenexa siinhiya malako muulupalexa wee eliteratura ya Omusampiikhi ohiyatho vo ehana ottittimihiya.
Emosa siitheneri sootepa warya, wirimu ya epowesiya, erivo ntoko anceene sinnimuhimyaya Eduardo White, namalepa iliivvuru eelapo yo Musampiiki okhwale oMaputu, ni eretta, nihuku 24 na mweri waAkostu eyakha ya 2014.
Mwana amukunya, Eduardo Luís de Menezes Costley-White oyariye 21 wa mweri wa Novembru eyakha ya 1963 oKilimani, epooma ya Eporovinsiya yavariyari yo Musampiiki yo Zampeeziya.
Mulipa opaka epowesiya mmosa iira mpantta ya epakeliwa ya ehapari bimestral , ya Asosiyasawu yaanamalepa eMusampiiki (AEMO).
White okhalana nkhalihero wa mutthu mimosa na ehapari neekunya ni sikina sovirika sovuwihiya.
Orivwene mokumini ohakhela matthuvo ovirikana a iliteratura, tivo ottittimihiya, eyakha ya 2001, Muthonyeri a iliteratura ayakha, OMusampiiki. Ni, nuumala iyakha tthaaru, ohakhela ntthuvo Josee Kraveyirinha, ovahiya elivuru awe " Solempwa sa nmatatani ".
Soopatta, yinceenexa, masi ekekhayi tiila ankha Kalane da Silva, ntoko Ungulani Ba Ka Khosa, annira olipiherya wiira Eduardo White ohiya nlako nuulupalexa para eliteratura ya Musampiiki, ni ohiya vo. Nlako nimosa niiri para ottittimihiya.
Ungulani Ba Ka Khosa, namalepa iliivuru ni Sakarataari muulupale a Asosiyasawu aanamalepa iliivuru oMusampiiki ni Muhooleli o Instituto Nacional eeliivuru ni ekaseti, ni Kalane da Silva, mujornalista, piripisore aaliteratura sawa Aafrika ni nttava neekunya ni presitenti akhalayi aasosiyasawu aanamalepa iliivuru oMusampiiki, anlavula ni VOA eriyari yeekumi ni miteko sa poweta Eduardo White, mweetisawuni ya Soopaka ni yothweeliha. | cultura | Helio | train |
a_queniano-kipchoge-bate-recorde-mundial-da-maratona-em-berlim_4573925.txt | Kheniyaanu kipchoge omana arekoorite ya elapo sotheene ya mphira yoola ottikhiwa Operilim. | Kheniyaanu kipchoge omana arekoorite ya elapo sotheene ya mphira yoola ottikhiwa Operilim.
Mwaapara awe a mphira, Gladys Cherono olola mphira wootthyawa wa nikhuru na athiyana.
Namalola wa mphira woovikana wa elapo sotheene, Kheniyaanu Eliud Kipchoge omana erekoriti, etuminku, mahuku eettaka 16, epooma ya Perilim, aphwanyaneya atthikihaka okathi wa khalayi wa 78 isekuntu.
Namphira ola orina eyaakha 33, yoola onnoonaneya akhalaka mulopwana mmosa woosuwela otthyawa, oopaka okathi wa iwoora 2, minuutu 1 ni isekuntu 39, ophwanyaneyaka amanaka erekooriti yakhalayi ya namphira Dennis Kimetto yoola opacenre eyaakha ya 2014.
Muxirika awe Gladys Cherono olola mphira Wootthyawa wa nikhuru na athiyana aphwanyaneyaka amanaka erekooriti yootthyawaxa eyaakha yeela, ya iwoora 2: 18: 11, omuhiyaka otthuli namatthyawa wa elapo ya Etiyoopiya, Ruti Aga ni Tirunesh Dibaba, yaala mmosa ahanli epantte ya nenli ni mukinaaku ephantte ya neeraru. | desporto | Raja | train |
a_angolanos-preocupados-com-possível-ruptura-dos-stocks-alimentares_5349194.txt | Alipo a Wankoola oxaka eene vamoosa ni yookhala othoowa wa mireerelo siilyiiwa soosukiwa. | Alipo a Wankoola oxaka eene vamoosa ni yookhala othoowa wa mireerelo siilyiiwa soosukiwa.
Atthu a Wankoola anoovelela wii elapo nnakhala khala khenrowa okhalana oweerya wiira ovukule yootanyerya sa ikwerere iisya a axiithukorona ni wiira voonaneye othoowa wa soolya soosukiwa. Muhina mwa mpantta ela niiriwa omwiiwa meetiku Adriano Manuel , mulipo ori namuhakhu Filomena Oliveira ni mulipo ori namaweha myaaha a amatumereeryo Faustino Conceição .
Olipihereya wa myaaha soopacerya sa axiitthu koronaviiru ni sohinya sa
Mikhaleelo emukaakuve Wankoola , siiri soowaneela sa alipo a wankoola aniroowa aya okhalana .
Woowivolooha otepihaka, nleelo voovikana, vawaya oolosowa mikhaleelo wa anamuttetthe ni
muruweeryo
Miriira opacerya wa koroonaviiru Wankoola onoonihereya ni oweela
Ophova wa isisaapo sa mureerelo sa opacerya ootthuniwa ni muhina mwa isisaapo sa
mireerelo sinirumeeliwa wii ikasoopa voowanela ekweerere Wiira olavule mwaha oluluwana ni mwaha meetiku Adriano Manuel , namuhakhu Filomena Oliveira ni mulipo oniweha myaaha Faustino Conceição ( wiira mwiwelele muttapunye nluute nittharaana )
Amakhulupale a Wankoola , ni voolattana vaavo wa ikwerere wii
ahulaanya mulaponi , vanikhala ntoko anithoonyerya ohikhala a oweerya wa mikhaleelo ni vohikhala mureerelo sa wikasoopa hata apinaatamu.
Mutumereeryo soovirikana, Mwivaavo, saahoorwa sotthokiha ni makhulupale ni
mwalaano okumi otumereerya osuweliha , wa khuta mahiku viiraneyaka nlaka na muthukumano
miteko solaleerya , mihuupi soluluwana ni munuweelo wa mikhaleelo wa kovit-19.
Muthukumano a nikhuuru miruuku sa elapo otakaaherya miyoonelo sa
wa axitiithi, yootumererya olipihereya ya wiiriwa mamwaaleyo oteene ale
apinaataamu okhuuma ilapo owulaana mwa mittette oviire axiitthu,
siisa ntoko orimeeliwa mutumereeryo sa vowaakuveya siniira
wuraana wa atthu mmarakaato ohitthariha ikeettelo .
Mpantta mikinaku , Epaako ya Elapo ya Wankoola yootumererya , vaninaanoni vaa
Epanka ya anakooso ekhaliherye miriitti oveleeliheriwa sa alipo
Mureerelo sa iyoolya, ovahaka muruuku imarakaato hoothe ni musurukhu ohononeliwa vatthu.
ookasoopa sookumiherya minamuno woowakakhanya ni esisaapo sa mihokhorookho
Oweerya sa elapo siniholela soopattuxiwa soohiloka sa mwaxiithu koroonaviiru mwa
Okumi wa aapinaatamu , ti mulipiheryo ohikupali variiyari vaa anamuttettheni a ankoola,
wii anoovelela othoowa wa sopwehiwa siiri siilyiiwa. Ohoolo wa mwaaha ori mwiriira
Mpantta anamunceene aapinaatamu akhaale owiilipiha a omarakaato ohirumeela ikeettelo.
Othoowa wa mireerelo nroromelo mukhaleelo ti , okhathi yoola, mowuunuwa
Mwaaha okhaale ohisuwanyeeya wikhanyaanya amakhulupale
wiira apwanye yexikhaani sa miriira sa mwaxiithu ole ori ti yiittipeele muhina
elapo
Meetiku Adriano Manuel, yoowo tho muhooleli wa nikhuuru na esentikaato ya
Mameetiku a Wankoola, anoovelela wii alipo anivara miteko sa okumi akhaale alesa
Alipo ohayasa vaa nayili a ekwerere ela , yiira nnakhala ahivahiwe mitiumereeryo
sinireerela | saude | Gito | train |
a_can-2021-prémio-monetário-aumenta-mas-ainda-muito-longe-do-euro_6387511.txt | CAN 2021: Musurukhu wa etthu ohincerereya masi ninleelo ori otteywene wa EURO | CAN 2021: Musurukhu wa etthu ohincerereya masi ninleelo ori otteywene wa EURO
Mutthenkeso wa Mphira muttetthe Waafirika, CAF, wosuwelihiwa wuncerereya wa emilyawu emosa ni ikonto imiya thannattaaru ni miloko mithanu sa toolari wa musurukhu wotheene wa itthuvo sa mixinttano sa CAN 2021 sinipacerya ettiminku yeela elapo yo Kamaroxi.
Masi wanamwi wuncereriwaka etthuvo ya namaxintta, va emphiyerya imilyawu thanu sa toolari a wAmeerika, ninleelo empwahererya okhala vakhaani walikanihiwa ni EURO, etthuvo yaphiyaaya 11,5 imilyawu sene sa toolari, wa namaxintta mwaakha wa 2020.
Wekekhayi nikhuru ninixintta muthinto yoola wa mixintano onnikuxa etthuvo yinceene wonvikana namaxintta a muxinttano wokhiserya, maana sookhala itthuvo sa khuta mpantta wa muxintano.
Wananyihereriwa wiira wa CAN wa mwaakha yoola musurukhu wotheene wa itthuvo onophiyerya imilyawu muloko ni emosa ni ikonto imiya piili ni miloko mithannamiili ni thanu wa toolari a wAmeerika. Namaxintta a mixinttano sa EURO mmeysana ophutta musurukhu oniphiyerya imilyawu miloko miraru ni xexe wa toolari.
Khiwansuweliwa yakhala wi ookhala muhakhu onireliwa anamattikha a makhuru a ilapo so Wafirika ntoko siniraneyaaya wa mixinttano sa EURO.
Wa ekwaha yopacerya tokhiye otthokiheriwaru CAN mikumano sotheene samphira wanorowa orumeeliwa Video Árbitro, VAR.
Mwaakha wa 2019 eVAR yarumeeliwe wa mikumanelo sokhiserya paahi.
Mapilothi athannararu anoorowa oweheryaka sa miteko sa VAR.
Osuweliha wiira wa miteko sa epilothi sookhaleliwa ni athiyana axexe, ala anttarelana Salima Mukasanga (enikhuma oRuanda), Carine Atemzabong (eelapo yo Camarões, Fatiha Jermoumi ni Bouchra Karboubi (eelapo yo Maroko). | desporto | Araibo | train |
a_ex-ministro-zucula-novamente-nas-teias-corrupcao_3976593.txt | Minixituru akhalayi Paulo Zucula ovolowa tho muntaphani mwa makhwankwa | Minixituru akhalayi Paulo Zucula ovolowa tho muntaphani mwa makhwankwa
Ole aari tho muhooli ooxaka ihasara onihimyaniwa otthuniherya sooliviwa soohireerela.
Miniixituru akhalayi a Mosampiiki a Mwalaano wa Ipakhira ni Soolavulela, Paulo Zucula, onimala okashariwa, ni Ekapineeti Yuulupale Yoowanana Makhwamkwa, ahimyaniwaka ikhirini sa ilivelo sa otthuvela woohisuwanyeya atekelaka muhakhu wa Exitaatu.
Sintoko epuruseesu elepiwe, ethonyiwe ni anahapari oMaputu, Zucula ahitthuniherya, mwaakha wa 2009, malivelo ya sooliviwa soovikana imilhawu piili sa metikaale, eliviwaka anamuteko aalupale a w'Inxitituutu ya Aviyasawu Sivile ya Mosampiiki.
Okashariwa weyiwo, aahimiwa tho Teresa Jeremias, Lucrécia Celeste Ndeve ni Amélia Abílio Delane, yaari atiminixitaratoore, mahoolela muulupalexa ni mahoolela a mpantte wa muhakhu, woottharelana, mwaalaano ole.
Epuruseesu erohiwe Otiripunaali y'Ehakhi y'Epooma ya Xamankuulu, oMaputo, ooraaru aya anihimyaniwa wapucari omahooleli (Omwene). Woowi ehapuxe musurukhu, onihimiwa wiira awo yantikha ixeeke yoothereryaka ohooleliha oliva isalaariyo. Misurukhu iyo kisaattikihiwa tho.
Wuupaceryani wa mwaakha ola ePorokurayoriya-Yuulupale ya Repuupilika hoohimya wiira Zukula ari mmosa anamakashariwa mwaha wa mixikhwiitti sa makhwankwa waathummwaaya matteeke a empereesa ya oParasiili (Embraer) Emparayeeri ni Iphiro sa Misulu ya Mosampiiki.
Zukula, osomme Miteko Soolima, aari tho Muhooleli Anaayili wa Mwaalaano w'Olima, namuteko a Ilapo Soowiraana sa w'Ameerika ni mahoolela muulupalexa a Inxitituutu Nasionaale ya Ihasara s'Ephattu.
Mwaakha wa 2008 towenlyaawe ekhattera ya Ipakhira, wa kuveerunu a Armando Guebuza, amuramttelaka António Munguambe, otthukweliwe mwaha wa makhwankwa. | economia | Vasco,SALUSTIANO | train |
a_article-02-09-2012-maputokidnap-voanews-139029204_1262222.txt | Ohiiyiwa tho mutthu Omaputu | Ohiiyiwa tho mutthu Omaputu
Aaphiya 11 atthu iyiwe wa okathi wa miyeeri
Ohiiyiwa ohiyu wa Enamararu yeela, Omaputu, muthiyana mmosa onikhuma Wintiya, ephiyaka 11, nummaru n'atthu oorepeliwa wuukhiseryani wa miyeeri miraru, vapooma yuulupale ya Omosampiikhi. Sintoko soohimiwa soosuwanyeya, mulipa wiiyiwa nampoomani iximayelita, yoowo nsina nawe khaniwenrye osuwela, nnya onihimiwa okhala maayi a nakoso muulupale oniira mpantta wa nikhuru Agha Khan. Wa niivele ofisiyaale, mapunsa nlelo khanilavula mwaha wa mulattu woowiiyiwa atthu, ehimyaka paahi wiira aniira evaraka muteko wiira elakiherye milattu iya, sinnihananiha nikhuru na Waasiya, anikhala Omaputu. Ihapari vaakhani sivahiwe, mafalume Omusampii aahimya enamanli yeela wiira yoomutthuka mulipa opacereya waaniheriwa wiirela mpantta miyiyeryo. Onihimiwa mwaavano orina iyaakha 28 onisuweliwa paahi ni nsina na Mahomed, yoowo sintoko mafalume, wiira ohirela mpantta woowiiya mutthiyana Opakixitawu, osuweliwe ni nsina na Suraya, mahiku 28 ya mweeri woopacerya. Nlelo munkoni ya othokosa oniiraneya, alavilavi anli oosuwelexiwa ni oorepeliwa anoothokosasiwa yaaniheriwaka okhala alipa oruma wiiyiwa atthu. Animiwa Nini Sarar ni Vicente Ramaya, yaawo okhuma mwaakha wa 2003 atthukweliwe ni ekoyi yuulupale, ehimyaniwaka wiirela mpantta wookotthiwa wa namuhupi mosampikaano Carlos Cardoso ni wiiya muhakhu wa yoowuukutthuwa Epanko ya Nakoso ya Omosampiikhi. Sintoko anamahimya oororomeleya ya Poliisiya a Repuupilika, owanli aya aakumihiwa Okhatteya Yoororomeleyaxa, yoosuwelexiwa BO, mpakha iseela sa Okumanto ya Opooma, munkoni wa soothokosasiwa siniiraneya. Sintoko mafalume vannaaniheriwa vanceene wiira owanli aya taniruma wiiyiwa atthu ni anamathokosa anoona wiira etthu yuulupale wapwehasa vakhiviru ni mafalume, wiira oxakiwe olavulana ni atthu ari mulaponi. | mundo | Vasco | train |
a_jogador-bafana-bafana-morto-a-tiro_2497603.txt | Namphira a Pafana Pafana ohokotthiwa ni itiro sa kapwitthi. | Namphira a Pafana Pafana ohokotthiwa ni itiro sa kapwitthi.
Senzo Meyiwa waari mulipo easuka mathavi nikhuuru nothaleliwa na masuuli afirikaano a mphiira neeno warukunuwe awe khikhala kampitawu vaninanoni va.
ntooko Olumweeku wotheene wa mitiko sa mphiira.
Sotheene sinthonyerya wiira namphiira wopeliwe ettiminku, okathi wehererya awe omukhuparela mwaseeta awe muhina mwa okameliwa, emosa yotteyiivela muhina mwa ikhilomu 20 sirakamelane aya ni epoma ya Xuhanixipurukhi.
Piliisa oniira othokosaka mwaha, opattuxe mukhalelo mmoosa opwanererihe miteko saa othunku mwaha wa ikhirime sotepa wopopiha siniraneya muhinawa muttetthe wa Afirika ti suuli. | desporto | Gito | train |
a_justica-brasileira-apreende-passaportes-nadadores-americanos_3468841.txt | Anaxariya a oparasiili ahaavarakasa apasapooriti a anamakata a elapo ya waameerika. | Anaxariya a oparasiili ahaavarakasa apasapooriti a anamakata a elapo ya waameerika.
Anamathokoca annaanyiherya wa muhimyo wa Ryan Lochte ni James Feigen wiira yaarimwaasalatariwa nihiku na namurunku .
Anaxariya a oRiiyu wa Xaneeru aalakelasa enamararu ela, mahiku yeettaka 17, waavarakasa apasapooroti aalipa anikatelela a elapo ya waameerika Ryan Lochte ni James Feigen, ahimyanse wiira waarimwaasalatariwa akhumasaka ofeexitani ya oLakowa, evoosiisu ya namurunku.
Mapoliisiya, aromoliwe ni G1globo, anikhupali wiira animalela ovirikaniha mulila wa muthokocelo wi asuwele wakhala wiira anamakatelela ala oohooliwa ni maateleeta tho mayili a etelekasawu ya waameerika, yookhala evanryaaya evoosiisu ele.
Eviitiyu yoowooniheriwa enamayili, mahiku yeettaka 16, wa exurunaali piritaaniku "Daily Mail" ehincererya muvaanyihano wa maateleeta, wa nummeru na alipa ale yaasalatanri ni mwaha wa telefooni ohikuxiwa.
Ilatarato sa esirikwiitu ya mpuwa wa Oviila Olimpika inooniherya wiira maateleeta aphiyenye anirupaaya noovira iwoora tthaaru anakhumme ofeexitani, sintoko anihimyaaya mapuliisiya.
Awo yaaphin'ye oomalaseene, ni Lochte othweelaka ni ekeretensiyaali oFeigen.
Mapuliisiya yaalelalaaya wa ele yaakhumelenle, anihimyasa wiira anamakatelela yaarisi oohapalasiwa ni, ti vo, awo khiyaasuwelasa waakhasiwaaya itthu saya nnakhala etaakisi yaawenlaaya.
Ohoolo khasireere mivaanyihano soowaatta, mpakha tho ni anamakata yaaninyakulihana, ni mapuliisiya khanimusuwela takisiixita waakunxe maateleeta ala, onnaanyiheriwa wiira saahikhala tho myaha sikinaku siniira mpantta wa mukhumelelo ola.
Anamathokosa anihimya wiira maamerikaanu ala yaalelaleene mapuliisiya okhalaka wiira mwaha ola waahikumela mutelevisawuni.
eKomite Olimpiku ya Waameerika nlelo khelavunle etthu. | desporto | SALUSTIANO | train |
a_mocambique-metade-dos-bebes-nascidos-com-soida-morrem-antes-dos-dois-anos-163586276_1450819.txt | Mosampiikhi: Wa anamwane vakhaani aniyariwa ni SIDA anikhwa ahinatthi opaka miyaakha miili. | Mosampiikhi: Wa anamwane vakhaani aniyariwa ni SIDA anikhwa ahinatthi opaka miyaakha miili.
Muteko muulupale waaruma anamarupala owurya mirette wi ahaavahe SIDA anamwane mmirimani mwaya.
Wa ipurusentu soophiyeryaka 12 sa atthu a mmosampiikhi wa imilyawu 20 s aniphwanyaneya anakapantte iviiru sa HIV. Wa anamwane oohipixerya miyaakha 15 ti epurusentu emosa ya atthu oomukapatta HIV. Okonferensiya interinasiyonaali wa mukontho wa SIDA eniviraneya Owaaxinttoni.
Tothoro Ryan Phelps a waaxensiya wa Mwinnuwelo wa Ilapo Sa Ota, USAID, olavunle wa Nsu na Waameerika ohimyaka wiira Mmosampiikhi aakhala anamwane oophiyeryaka 200.000 oohipixerya iyaakha thanu anikhala ni iviiru sa SIDA. Wa milipelelo omwaatteloni waya ti soohireera.
"Voohikhala mirette, wa anamwane vakhaani aniyariwa ni SIDA anikhwa ahinatthi opixerya miyaakha miili", oohimya, wuncereryaka tho wiira, wakhala wiira eretta ela enoowareliwa mwaakiho, anamwane awo anookhala akumi mpakha ohoolo.
Tothoro Phelps oolavula tho wiira milipelelo sikinaku suulupale ti owoopererya aximaama ari ni erukulu owurya mirette wiira ahaavahe eretta anamwane ooyariwa niinaano. Aximaama oorupala yakhala wiira anniwurya mirette mwaattelo a waavaha eretta anamwane onikela ovukuwa mpakha 40% wa ipurusentu sooyeva mpakha thanu. | sociedade | SALUSTIANO | train |
a_mozambique-military-04-26-2011-voanews-120718129_1260099.txt | Makatete a Wankoola ni Kaapu Verete wa Akatemiya Militar ya Wamphula | Makatete a Wankoola ni Kaapu Verete wa Akatemiya Militar ya Wamphula
Amahooleli a Exitaatu Yuulupale sa Ikuru Soowikootta sa Ilapo sa Wankoola ni oKaapu Verete aaxukurya Akatemiya Militaari Marechal Samora Machel, Wamphula.
Ankoola ni Kaapu Verete onoorowa, okhuma eyaakha enirwa, waaveleela masurutaato wiira osoma oMosampiik, otthareliwaka mwiwanano, oniira ovaneliwaka, eriyari ya miyaalano sa Waakiha Elapo sa ilapo sootthaaru. Wiirra viireye, amahoolela ya Exitaatu Yuulupale sa Ikuru Soowikokotta sa iRepuupilika sa Wankoola ni oKaapu Verete aaxukurya, wuumalani wa esumana evinre, Wakatemiya Militaari Marechal Samora Machel, Wamphula. Ceneraale Geraldo Nunda, muhooleli ya Exitaatu Yuulupale sa Ikuru Soowikokotta ya Wankoola, alavulaka numala muxukuryo Wakatemiya Militar, ohooniherya otteliwa wawe murima ni soonalyaawe ni vasulu va mihupi soopere makhalelo Akatemiya ole. Nnya, ookhotta ohimya oratteene enihimya nummaru na asomi elapo awe entthunaaya waaveleela mwaakha woopacerya wa mukhalihano. Wa mpaantte mukina, Ceneraaale Fernando Carvalho Pereira, Muhooleli ya Exitaatu Yuulupale ya oKaapu Verete, nave oohimya siiso, nnya oohooliha, nnya, wiira eporoceto yoowaahela makatete Wakatemiya Militaari ya Mosampiiki yaattokihiwe okathi wa muxukuryo wa Peresitente oKaapo Verete oMosampiiki, wiiranen'ye Noovempuru wa eyaakha evinre ni, okathi owo, yaavahereriwe Peresitente Armando Guebuza. Akatemiya Militaari Marechal Samora Machel anisomiha ikurusu militaari ni sivili sa eniivele yuulupale. | politica | Vasco | train |
a_joseph-blatter-e-michel-platini-suspensos-por-oito-anos-pela-fifa_3111783.txt | Joseph Blatter ni Michel Platini aahihiwa ovara mitekosaya iyaakha mithanu nu miraru wa Fiifa | Joseph Blatter ni Michel Platini aahihiwa ovara mitekosaya iyaakha mithanu nu miraru wa Fiifa
Muhooleli a Fiifa oohiihiwa, Joseph Blatter, ni Muhooleli a Uefa, Michel Platini, oohiihiwa iyaakha mithanu ni iraru, oothorihiwe olelo, eKomite ya miyeettelo wa muthukumano wa ohoolela wa imphira wa olumwenku.
Ahooleli, akina amultariwe, aahiihiwa muteko aya mahiku miloko mithanu ni mixexe, mweeri wa owutuupuru yiira yeettaka okohakohiwa imilyawu piili sa ifaranku osuwiisa sa Fiifa wa Platini mwaakha wa 2011.
Oowayili aakhotta yoopahula enkhakhala
Reuters oolepa wii ni othorihiwa, nlakano na 17 wa iyaakha sa Blater ahoolelaka muthukumano, ommaliha ni ehasari,ni emaliha muupuwelo wiiriwa Platini onomurentthela musuwiisu a 79 wa iyaakha moothanliwani sa muhooleli, mweeri wa fereveryiro. | desporto | Raja,benedito | train |
a_ataque-em-cabo-delgado-deixa-cinco-mortos-e-mais-e-70-casas-queimadas_4428367.txt | Otupheliwa wa Okaapu Telekaatu oniwiiva atthu athanu )5) ni ipa soopahiwa miliko mithanu ni thanu ni piili (70) | Otupheliwa wa Okaapu Telekaatu oniwiiva atthu athanu )5) ni ipa soopahiwa miliko mithanu ni thanu ni piili (70)
Soohimmwa sa wuuwu sihimmwale a VOA ipa miliko mithanu ni tanu ni piili (70) soopahiwa ni ixipiritaali soonyaanyiwa
Axilopwana oowiitthenka aatuphela evaasiisu ya olelo waaliteyiya ya Onamuku, epooma ya Okisamka, epola yuulupaale ya Okaapu Telekaatu.
Atthu ale arina owerya a wuuwu a VOA wiira, vakhaani-vakhaani atthu athanu ahookhwa, aryeene ayili akwhiiye mwiixi ni araru aroophwatiwa, ni ipa miloko mithanu ni thanu ni piili soopahiwa.
Exipiritaali wa wuuwu ni eyotho yoonyaanyiwa.
Omala wa sumana mahiku yeettaka miliko miili ni thanu ni emosa ni mahiku yeettaka miliko miili ni thanu ni piili wa mweeri wa maayiyu waahitupheliwatho. Atthu muloko yaahihitiwa, Okaapu Telekaatu. Masupahi aaroromelihatho, omalamaliha nikhuru ola na anamatuphela, okhale okhuma Oyituupuru mwa mwaakha 2017 anituphela mwaaliteyiya wa epoola ela wuululape ni yamuhakhu wa mphattuwelo wa patarooya: | politica | Araibo,Julio,Safira | train |
a_angolana-fernanda-samuel-é-finalista-do-prémio-jovens-campeões-da-terra-2020-_5511295.txt | Fernanda Samuel a Wankoola oophiya muxintto wookhiserya wa etthuvo "Amwaavano Oolola a Elapo 2020" | Fernanda Samuel a Wankoola oophiya muxintto wookhiserya wa etthuvo "Amwaavano Oolola a Elapo 2020"
Munkolana Fernanda Renée Samuel, orina iyaakha 28, ori mwaale athanu athanliwe muttetthe w'Afirika. Nave mulipa onikhala Oparaziili Eduardo Ávila, orina iyaakha 24, ori munikhuruni mwaale aphiiye wookhiseryani a Waameerika Latiina ni oKarayiipas
Ohimya wawe Pnuma, anamathanliwa "anoonela enamuna hoowooniherya ya ishawuri soopaka vasyaa ni anitthuna wooniherya mikutthano khamosa-khamosa ampiyentaale sa moolumenkuni".
A Wankoola, Fernanda Samuel, mcinyero onimpaka pataroya, onvara muteko woowaakiha mukhalelo, nave tho mpattuxa wa AmbiReciclo, startup yoowo oneesiya muhakhu wooreerela.
Fernanda oohimya wiira winnunwe eriyari ya mankalini ni onisoona "oowaatana vanceene ni mukhalelo wa inama samphareya sintoko axipalame, ihopa, ikhoropa ni ipweesa.
Nnya, sootekiwa mapio ale soootharamula omala wa mishovo ni wuncareeya osarya maasi. Puruceetu, Otchiva, onaaleliha akhali otheene wiira erwe ovela, areeriha ni ophatteya miri, yeeyo yiirinhe wuncarereya wa khula okathi wa s yakunxe atthu awinnuwihaka yawo, ikhala ni ihopa.
Wa iyaakha iya sookhiserya, owo oohoolela ikampaanya yoowalakiherya atthu otheene, ohiya miteko sooreeriha ni waalela miri ni mukhaliheryo w'atthu oowivahererya ikonto ikonto sene.
Muteko woopacerya okhaleliye ni mukhaliheryo wa kuveerunu avate.
Yooloherya ya mulipa ophiya wuukhiseyani "woona imankaale Wankoola saakihiweene, otthikela mulipiheryo wa mphareya, ni nave tho mukhalelo wooreera wa mishovo sinikhala mwaha wa imankaale, waatakaniha apinaatamu.
Mulipa oomaliha mukina a nttaava n'ekunya namuhakhu Ooparasiili Eduardo Avila. Empereesa awe, Revolusolar, emphela opaka mukhalelo musyaa wa enereciya para atthu otheene oohaawa.
Ávila oomuhimerya Pnuma wiira epantte yaneecexe y'atthu otheene a Omuro wa Xaneero anikhala moophunyeya, awanaka ni onyokhiwa mmuttettheni, ipa soohieerela ni oliva enereciya yoowlamela ni isisapo imaara vayili wa iyakha sookhiserya.
Moonelo awe ole, "miteko sa enereciya khasireere owalamela, soopittinkuwa, soohiloka, ekwalitaate vakhaani ni soorakamela ekeekhayi" y'atthu ale anikhala memmo.
Revolusolar ootakaniha muhakhu ni ifavela piili woowi opake mukhalelo musyaa wa enereciya yookweya esisapo, iirelaka miruku sa mmuttettheni muttettheni ni olyiheya. Soheliwa ipayineeli sinilya nsuwa ni akhali aasomihiwa sintoko maleteresiixita ni alipa ohela wala okhaliha. Muupuwelo nave tho wootthenkasa eshapo soopee wilyiha para anamwane a mmuttettheni.
Eyaakha ya 2020, empereesa enitthokiha ekoperativa solar yoopacerya wa mapuro ale oovunyeya. Mukhalelo woohela muhakhu onitakaniha anamakhaliherya ni muhakhu ni orentteri mapuro, ni alipa okhaliheriwa aliveke esisapo wa khula mweeri.
Eporoceetu yoosuwelihiwa mporokaraamani ya nakoso wa anammuttettheni a elapo ya Oparasiili, ''Lab empa: ankhili ni vookhala", ni mporokaraamani sa ilapo sookhopela "Climate Finance Lab".
Wa khula namalola wa Etthuvo Amwaavano Anamalola a Vathi, wa Pnuma, onirowa waakhela ikonto muloko sa itoolare ni mukaliheryo wa Pnuma woowi epake iporocetu saya. | mundo | Vasco | train |
a_seca-manica-mocambique_3240452.txt | Muthowelo wa maasi ohiiva elapo ya Omanika | Muthowelo wa maasi ohiiva elapo ya Omanika
Muthowelo wa maasi ohaaphwanya atthu oophiyeryaka ikonto 55 eporovinsiya mosampikaana ele.
Wa atthu oophiyeryaka ikonto 55 wa itixitiriitu 11 eporovinsiya ya Omanika, eriyari ya Mosampiikhi, aniphwanyaneya avoliwaka etala wa mananna ootepexa, mwaha wa muthowelo wa maasi oniphwanyaneya mukano ole.
Mwaha ola ti oniwiiriha atthu anceene arowelaka othipakasa minane ni itthu sikinaku sinihapala, wiira awo okhalane.
Muthowelo ola woohonona ikitaare soophiyeryaka ikonto 100 soowaaliwa nakhuwo ni meele, otakanxereyaka miruweryo sikinaku sinilokasa voohimaasi, wa mulyeyo wa atthu oowaatta a mmosampiikhi, waahiyaka siiso atthu ala voohiyoolya mittetthe sinceene.
"Eporovnsiya ya Omanika yoophwanyiwa ni muthowelo wa maasi ootepexa woopiha, mwaha wa muthowelo wa ipula onoonaneya okhuma esumana ya nayili wa mweeri wa Tesempuru, wa mwaakha ole ovinre, " oohimya Zacarias Mujaza, muhooleli wa miruweryo sa eporovinsiya ya Omanika.
Muhooleli ola wookhupaleela wiira inxitituwisawu onikhala waaleeliherya anamalima wiira yaaleke wa okathi wa nayili, opacenrye mweeri wa Fevereero, ni tho ophwanyiwe ni muthowelo wa maasi ola, ni ohoolelaka ohimya wiira anamalima aakaweliwa inuku wiira yaaleke wi yaakuvihe muruweryo.
Nikhuru nikinaku na miteko soottharelela nintthuna waakhaliherya anamahaawa ala, ni itthu soolya, okhala wiira Kuveerunu ti opancenrye mukhaliheryo wa mahiku avinre "mutthimakelo wa omaliha etala"wiira naavahe iye sivahereriwe wiira naakhaliherye alipa aphwanyiwe ni ehasara ela.
Kuveerunu oopacerya opaka ele yuupuweleliwe okathi ola, nuulaleeriwa aleereta ancano a inxitituwisawu.
"Mpaceriho ola onikhumelela wiira okhale musokhano wa musurukhu, noonaka wa ele enikhumelela elapo ya Omanika, wiira nipake etthu wi anamahaawa ala akhale ni ekumi" oolavula Zacarias Muzaja, wuncereryaka tho olavula wiira "muthowelo wa epula ti wootepexa" ni onivekela okhala muteko wookhomaala mwa mukhaliheryo woolikana wa anamahaawa ala.
Ohooliha olavula wiira "enuku khinaaliwa olelo wi ehattiwe meelo, masi okhala wiira atthu ala aaphwanyiwa ni muthowelo wa maasi ola, eyo ti enihimya wiira misokhano iya pooti onvahererya INGC, okhale ti mwaneene onisuwela weettiherya mukhumelelo nkhama ola, wiira woone yootthume wi aavahe amusi ala anihaawa.
Muthowelo wa maasi ookhiserya elapo ya Omanika waakhumelenle mwaakha wa 1999 ni mwaakha mukinaku nto eporovinsiya enaphwanyiwa ni musareyo wa maasi. | sociedade | SALUSTIANO | train |
a_armazem-empresa-sul-africana-produtos-deteriorados-encerrado-em-mocambique_3913385.txt | Alumasiya a ohitto wa Afiriika ovahererya mihokhorookho sohiloka owaliwa Omosampiikhi. | Alumasiya a ohitto wa Afiriika ovahererya mihokhorookho sohiloka owaliwa Omosampiikhi.
Kawena anikhupanyerya mikhalelo olee ni tii onilipiherya osuwelihaxa orowa wiraneya wa okathi vakhaani vireliwaka anamusini a aximiravo ipwanyiwe ni mikhalelo.
Alipo anithipa maluku owaarya Omosampiikhi Waafiriika ti Suuli akaxaari empereesa Kawena mwaha otumiha mihokhorookho soovira ehuhu wala sohiloka awirelaka amusi aya ale ari alipo anivara muteko Omosampiikhi .
Alumasiya a empereesa Omaxaava Mosampiikhi, woowaliwa
Amahooleli a mutumereryo a Kawena anikhupanyerya miiriira owo okumiherye owaliwa wa alumasiya aya Omaxaava, epuruviisiya ya OMapuutu, muuteko ovariwe ni alipo aniweha weha Mitteenkeso sa Muruweeryo.
Mulipa oniphavela othaliwa Bila , muhooleli a empereesa , oheetta ekwaha orowaaka muttetthe a Afiriika ti Suuli Wiira iiwelele saana mwaha olee ni ohinya VOA Oxohanixipuutukhi khahiyo ephattu sa empereesa awe owiinya mihokhorookho sohiloka amusi alipo anithipa maluku owaarya Omosampiikhi.
Omosampiikhi, Kawena oniivara okathi a iyaakha 30 orumeela opuro 17 ipooxito nnakhala alumasiya anikhwa mureerelo sinipwanyiwa ni alipo anithipa maluku owaarya Omosampiikhi Waafiriika ti Suuli.
Mpantta muceene wa wa variyari vaale ophiyaka ikonto 30 mwattelo alipo anithipa maluuku owaarya ni aale ari atuuphe mukano Omosampiikhi ari Wafiriika ti Suuli anirumeela mihokhorookho inipwanyiwa ni mukweheryo wa Kawena ni sinirohiwa mipaatte sinceene sovirikana sa mittetthe sa ohitto wa Omosampiikhi.
Cândido Bila anikupali wiira mwaha wa munuwelo ni waatta mihokhorokho ni iye siiri sa empereesa sinikumana aya wa khuta mahiku ti vopwanela okhala ovonya , masi aniira anikupaali wii mwaaha olaleeriwe amakhulupale alumasiiya a Omaxaava onoorowa okumiheriwa ota okathi ohipisa. | sociedade | Gito | train |
a_michelle-obama-africa-voa-124291039_1260521.txt | Michelle Obama oniphwanyaneya Waafirika okumaana ni Nelson Mandela | Michelle Obama oniphwanyaneya Waafirika okumaana ni Nelson Mandela
Muhano Oopacerya a Waameerika ovirinhe okathi munceene na nihiku ni anamwane a Waafirika tu Suuli
Muhano-oopacerya a Waameerika ya Ohitto, Michelle Obama, oothukumana enamayili yeela ni Nelson Mandela vakhalaka nihiku nawe noopacerya na muxukuryo wa ilapo piili sa Waafirika.
Amahoolela a Okaasa Paranka yaahihimya wiira khiwaakupaliwa wiira Michelle Obama ahikhala oothukumana ni ativiixita aawanana ni nikhuru n'atthu yaathanya mwaha wa nikhuli ni muhooleli akhalayi Suuli-afirikaano, Nelson Mandela, mukwaha awe yoola w'Afirika. Nnya mahiku vakaani nuumala opacerya muxukuryo woowaakuveya Ofuntasawu Nelson Mandela, muhano-oopacerya a Waameerika ya Ohitto, aahirowa owannyawe Mandela, orina miyaakha 92, yoowo ekumi awe ehireere okenkenyeya. Muhooleli akhalayi suuli-afirikaano, nthoonyeryo na woopowa, omphwanyaneya okasoopiwaka owannyawe mwaha wa ekumi awe, okhuma okathi waapaxanryaawe wuupaceryani wa mwaakha, ni muxankiho wootepa mwaha wa ohimumula saana. Mandela orikarika owaakhela alipa omuxukurya.
Barack Obama, muhooleli oopacerya afirikaano-amerikaano, aanihimya wiira ekhotto yophavela omaliha onyokhana mwaha woovirikana ekoore ya nikhuli Waafirika tu Suuli yaari etthu yopacerya ya enamalamulaawe awe.
Vasakaratariya vawe Mandela ennipwanyaneha elatarato ya mwaakha wa 2006, anari ni senatoore Barack Obama.
Michelle Obama aahihimya wiira ayiyawe aahi ooriipiwa murima mwaha woohirowa para Waafirika. Muholeli mmosa a Efuntasawu Mandela, aahimuhimya Michelle Obama sintoko muthiyana mmosa ootteliha murima, ohirina manyakunyaku.
Itthu sikina saari soolavuliwa namayili sa Michelle Obama waari oxukurya Emusewu ya Apartheid ni ekerexe emosa.
Meelo namacexe, Michelle Obama onrowa ovira nihiku muttetthe wa Osoweetu, Oxuwanexipuuruku, weyiwo onrowaawe olavula ni amwaavano amahoolela afirikaano. Muhano-oopacerya onooxukurya nave tho musewu Hector Pieterson, yoowo waakhenle nsina wuupuweliwaka mwamuxilopwana okhwiiye okathi wa ovaanya mukhalelo wa apartheid, mwaakha wa 1976.
Thato mwaamuthiyana mmosa liseyaale, namathamala a muhano-oopacerya mwaha wa mitthaka sawe sinaavaha ikuru amwaavano, onihimya wiira amwaavano olelo aniwanela wa okelela ohoolo waya.
"Hiyo ninrowa owerya opwanya iyo paahi eriyari ya osoma, ovara muteko vowiilipiha, orowa oxikola ni okelela ohoolo. Okhalana owerya wookhala oowoopowa ni waakhulela irexiponsapilitaate saya. Kinuupuwela wiira eniwanelaahu ti yeeyo, nihaana nikelelaka ohoolo ni ophwanya simphavelaahu".
Thato omoonale Michelle Obama sintoko marahimu ni mhano Diana, onthamaliwa mwaha wa moota onvaraawe muteko ni niphento nawe. Ohuncererya wiira Obama nave tho ookhalana mikhalelo sa mutthu ooreera murima. "Michelle Obama onnaavaha ikuru amwaavano ntoko hiyo." Woonale wiira muhano-oopacerya kahiyoo paahi mawarelo awe ooreeraxa sintoko, otepexa wene, onniwuumiha muima aximiravo ni axithiyana wiira emananiheke okhala elee entthunaaya mmukhaleloni mwaya.
Vakhumalyaawe Oxuwanespuuruku, muhano-oopacerya ni nikhuru nawe aronwe Epooma ya Okaapu ni Okisiro ya Oroopeni, weyiye Nelson Mandela aatthukeliwaawe iyaakha 18. Vanikhumaawe iwo onipwaherya nikhwaha nawe arowaka elapo ya Opotswaana | mundo | Vasco | train |
a_obama-pressiona-congresso-para-fechar-prisao-de-guantanamo_3203633.txt | Obama onikhanyererya muthukumano wa Ekonkereesu wiira etthukiwe ekhatteya ya Kwathaanamu | Obama onikhanyererya muthukumano wa Ekonkereesu wiira etthukiwe ekhatteya ya Kwathaanamu
Nikhuru na alipo ari Repupilikaano khavanhe moonelo aya Muhooleli a wameerika nleelo khatteliwe khowerye ossiveliha muthukumano.
Muhooleli a elapo ya Ilapo Sowiraana , Barack Obama , opaceriha namaali yeela , 23 , mmosa yookweliha ookhiserya wiira eruuhale waalikanana alipo aniirela mpantta a muthukumano ni etthukwe ekhatteya ya enirumeeliwa owaleliwa atoropa ya epayiiya ya Kwantaanamu, Okuupa.
Mwivaavo, muthukumano elapo, oniruuna othaamihiwa wa alipo ohukhuumwa oroohiwaka muttetthe a wameerika, avaha mwaha ole mukhaleelo wa mwaana ovirela nipithela.
Viira olavuliwaka okhuma Empa Yottela , Obama ovekela nikhuru na muthukumano a elapo wa ale awaatasa ari repupilikaano wiira" avaha mukweheryo aya ni wiiwa"waakhula waaya .
Muhooleli a elapo ohiira wiira nnakhala khaniphavela ohiya milatthu wiira othawali wawe okhuma mweeri woopacerya wa mwaakha onirwa.
Muthokiho wa Petaakoonu osuwelihiwe ni Obama, onivekela mittetthe 13 wiira anakheleliwa alipo otthukiwa nleelo Okwantaanamu, masi khonihimya opuro eene nnakhala khonivaha mutumereeryo nnakhala mmosa omeekha .
"Nnooweha weha muthokiho wa Obama"ohiira mulipo ori Repupilikaano Mitch McConnell, muhooleli wa anamunceene Osenaato.
Mwivaavo, ole ohuupuxa wii otthuna wa niikhuru na iparitiitu iye soopiili sa Muthukumano "ti ovirikanya"
Repupilikaano Paul Ryan. muhooleli wa ekaamara ya alipo onithokiha malamulo, aakupali wii Obama nleelo khaxinttale alipo ohitto-wameerika ani wii akuxe ale woohukhuumwa aroohaka muttetthe wa EUA ti anamiruuku nnakhala vowiilipiha.
Owala ekhatteya waari anatiri mmosa wa nlaka na ekampaanya wa mulipo ahaaya othaliwa Obama eyaakha ya 2008.
Alipo aatthukiwe vaavale yiraaya avaraka miriira saya okathi EUA yavoloowe awe muhinamwa ekhotto ya Wiraakhi ni Afikanixitaawu wiirelaka waakhula Miiriira sa mahiku yeettaka 11 mweeri wa nithana ixexe iyaakha ya 2001 muttetthe wa Onoova Iyoorokhi ni Waxiittooni.
Okhathi vakhaani, Kwanthaanamu waahirwa othatuwa okhala ethoonyeryo na miriira sa otthukiwa voowali seeyo yavahe opuro oromoliwa ni ohukhuumwa.
"Ninrowa okeleliha ohoolo ni owaala mpantta wa mwaha olee "oveka Obama.
"Othipeleeliha sootekasiiwa sothukuliwa eene ti voovirikana ni mireerelo sahu", otthikela Muhooleli a elapo, wuupuxeryaka wiiria" ti vaweehiwa ntooko nleepa nimoosa muhina mwa ehaantisi ahu yootepa wuluulana wa ottekiherya soophova sa omweene wa nlamulo".
Obama onikupali tho avaha mutumereeryo omekhaawe ni ovaanyiha mutumereeryo mmosa oleepwa wiira etthukiwe ekhatteya, enipwanyaneya opuro aneemela apakiiti muttetthe a EUA ohitto moono onikela nsuwa wa Okuupa, viira Muthukumano onikupaleela nnakhala, othamihiwa oroohiwaka muttetthe a wameerika.
Muhina mwa ekalaposo, Obama ohinya ohaakhanyererya voophiyaka alipo otthukiwa 800, oleelo ari 91.
Voophiyaka 35 onoorowa othamiheriwa arooka ilapo sikinaku muhinamwa eyaakha yeela. | mundo | Gito | train |
a_presidente-mocambique-uniao_3683419.txt | Mukhulupale a mMosampiki ottikela wompererya wiraana | Mukhulupale a mMosampiki ottikela wompererya wiraana
Anamakhalela miteko sa kuverunu a ilapo sikina anlipelela murettelo wokhomaaleya mulaponi.
Mukhulupale Filipe Nyusi, ohompererya enmaxexe yeela, 19, atthu otheene anMosampikhi wiraana wa ikuru simosaru womananiha oxintta sa mikacamiho sintharamulela aya ihasara sa ephattu, othowela wa muhakhu ni mikacamiho sa khotto.
Filipe Nyusi walavula siisa wa nvaanelo ni mampaxatore amphwanyaneya mulaponi, ni vamosa ni anamakhalela a miteko sa ilapo sowiraana, a epanku ekhulupale ya molumwenkuni ni a mutthenkeso wa muhakhu molumwenkuni okathi waveleliherya aya makhomaso a mwaakha musya.
Okathi nave wavaneleliwe sa miteko sikhanle ovariwaa mwaakha wa 2017, wa sey-iyo epula entharamulela ihasara, wohiya otharamulela okhwa wa atthu, mukhulupale elapo ohooniherya othananiheya ni mukhalelo ni ohimya wiira wantthuneya okhomaliha ikuru mwa sikhumelela iya sotakhala.
Nyusi olipiherya ohimya wiira, wa mpantta mukina, amahoolela a kuverunu anvara muteko wophavela osuweliha sa mulattu wokomphwa musurukhu ni mitthenkeso sa Ematum, ProIndicus ni MAM wi anamakhaliherya anMosampikhi attikele ovahererya mukhaliheryo aya wa elapo yeela.
Wa mpantta mukina, anamakhalela miteko sa kuverunu wa ilapo nikina sa okhopela mMosampikhi mu, axukhurela ikuru sa kuverunu womaliha sa mikacamiho sa khotto ni ahimya wiira anlipelela wiira Mosampikhi okhalane murettele wokhomaaleya. | politica | Araibo,Julio,Safira | train |
a_guineense-morre-inanimado-enquanto-assistia-por-televisão-jogo-portugal-irão_4454738.txt | Mulopwana mmosa wa Kine ohookhwa okathi amonaawe mphira aattikhiwa ni Porutukaale - Irawu, mutelevisawu | Mulopwana mmosa wa Kine ohookhwa okathi amonaawe mphira aattikhiwa ni Porutukaale - Irawu, mutelevisawu
Mulopwana yoola aphiihiwe oxipataali okhwin'yeene.
Mulopwana mmosa wa elapo ya Kine - Pisaawu, aaphanyaneya akhalaka nttetthe wa kutum Matina, ohookhwa wuupacerani wa esumana, mahuku eettaka 25, okathi amonaawe mphira wa Elapo Sotheene - 2018, Porutukaale ni Irawu.
Ehapari ela eruuhiwe ni exoronaale Noticia, ya Porutukaale, yeela erumenle moolumo a mutthu aphwanyaneya nipuro nenle okhwiiye mulopwana yoole.
Mulopwana wa iyaakha 38 ni aari xofeeri wa mikukutta oomora woohisuwaneyavo okathi wa iminuutu 20, attikhiwaka mphira.
Mamadu Saide, namwaattamanana wa nankhwe yoola oolakiherya iiraka aari muretta wa mphira, ni okathi atthikiwa, yoola ananimuttharihela, ahimora (mpaani muumu ooniwa mphira yoola mutelevosooreni), nttetthe wa Kutum Matina wenno ooniwa mphira yoola.
Nankhwe yoola aanisuweliwa okhala namatthapela wa eselesawu ya Porutukaale ni aanimusivela ratta namphira Cristiano Ronaldo.
Yoola ahiphiihiwa oxipitaali okhwin'yeene, ni onirowa osikhiwa nameyili, mahuku eettaka 26. | desporto | Raja | train |
a_observatorio-eleitoral-da-vitoria-a-frelimo-em-cuamba_2564302.txt | Anamaweha amwaathanle animuloliha okwampa | Anamaweha amwaathanle animuloliha okwampa
Witthenkesa wa atthu aniira mpantta wa mmuttetheeni anhimya wiira Zakariya Filipe ophwannye 57,94 ipurusentu samwathanle
Frelimo olola wamwaathanle wawutarikiya ya nsana, 17, okwampa, eporovinsiya ya oNiyasa mwaha wa ekontaaxe yaanamawehaweha yamwathanle
Namwiithenkese ole wa atthu aniira mpantta wa atthu ohimya wiira Zakariya Filipe, wa Frelimo arina , 57,94 ipurusentu samwaathanle wa 65 meesa omunisipiyu Vanenli, ohala Tiitu Kremildo., a MDM ni 26,56 ipurusentu ni voottharelana wa Leovigildo Bwanakaso, a Renamo ni 15,5 ipurusentu
Hata niphwanyaka makhwankwa ni itthu sohiloka wa meesa menli, Anamoona amoonela vathu mwaathanle ni opakiwe wammaleleyo.
Okhuma wa 44 waanamathanla yaari oolepiya oMunisipiyu ya oKwampa, yanenli yoophwanelela ya eporovinsiya ya oKwampa woowira nimuthanle peresitente mukina omutorokaka Visente da Kosta Lorenso , okhwiiye mweeri wa Setempuru, nuuwela ekattera miyeeri mithanu ni emosa.
Anamawehaweha amwathanle yahikhilana muhooleli aya wa imeesa sotheene samuthanlo.imesa | politica | Helio | train |
a_covid-19-moçambique-regista-mais-um-dia-mortal_5782212.txt | KOVIIT-19: Mosampiikhi Orepela voophova Nihiku ni ookwa | KOVIIT-19: Mosampiikhi Orepela voophova Nihiku ni ookwa
Amakhulupale okiine aniiriwa ovolooha isisaapo ta nimwaleeyo na Koviit-19 oneetta ikwaha sa ophareya ni saavathi
Nnaamwi mitumereeryo owateeriha siireliwaka owanaana omala A Koviit-19 sikwanyereriwe ni amakhulupale Oomosampiikhi, mwattelo alupo apwanye khahiyo wiirela wuncererya.
Voophova attu 10 ahookwa muhina me aikhatiiri 24 sa ikwerere wuncereryaka wuraanya alupo ohaawa ootepa wa 561.
Elaapo enittikela ikhala pusoofoonu Waafiriika ni vowaatta mwattelo wa ookwa ni tho myaaha, wii oweela ninaano khukhala wa 52.629.
Variiyari va nsana ni oleelo saari olempwale voophova 829 miyaaha.
Ankoola, ordi variiyari va Nihiku notuphela miteko ni namanli, nthooko Mwalaano wa Okumi aleempwa wuncerereya nyaaha muthanu ni miraaru isya sa oraaviwa ni oookwa omosa.
Vowulaana vithukumanyeya sa myaaha ti wa 20.339, wiiyaawo 18.929 opwanya exikhaani ni 494 ookwa.
Okaapu Telekaato, mpakaha namanli, 16, akonthiwa okwa wa 140 mwaha ekwerere, khukhala vaninaanono oleempwa kuhina mes ikhatiri 24.
Okhathi yoola,Mwalaano wa Okumi ikontha nyaaha isya 24 sa oraaviwa, wuncerereyaka mulaanyo othukumanyiwa waa 14.785.
Mpantta awe Saawu Toome Piriisipe orepela variiyari va Nihiku notuphela muteko ni namaali voovikana nyaaha 38, nnaamwi mwattelo wa oookwa nleelo onithipelela wa 19.
Kiine Pisaawu tho olaleerye nsaana voophuova nyaaha 26, sininuuherya erooma 2.940 mwattelo wa alipo omukupwatta, nnaamwi nleelo oookwa o inittikela okhala wa46 viovira esumana soovirikana.
Myivaavi,Muhooleeli a Elaapo ya Okiine olaleerye nlamulo na etekereeto enikhanyererya oliivya WA nimwaleeyo sa koovit-19 viireliwaka ikwaaha siniviiriwa mapante mwa ophareeya wala saavathi waroowaka Ilapo sokhopela.
Mamwaaleyo aniireleyo oniireliwa weettaka ikhaha sa mpahaari sinoorowa ikwaaha sa itoolari 50 ni si ni ikwaaha savathoti itoolari thaaru ni xexe ao tokoraami.
Mpakaha ninaano vaava, paahi Alípio aneetta ekwaha arumeelaka muttaala WA musuulu aniliiva mwattelo mmosa WA itoolari 50
Vanihimwa wiu anamwaane mpaka iyakha thanu sa manuweelo ni aretta oroohiwa Okhopeela taari ahiniliva maamwaleyo. | saude | Gito | train |
a_cristiano-ronaldo-ganha-bola-de-ouro-2013_1829141.txt | Cristiano Ronaldo ootthuveliwa ni Mphira wa Wooru 2013. | Cristiano Ronaldo ootthuveliwa ni Mphira wa Wooru 2013.
Cristiano Ronaldo oolola emaara ya nenli, seyiya othoonyiwa wi namphira wooreerela wa nikhuru na FIFA, otthapeliwa ni Mphira wa Wooru 2013, amuhiyaka ottuli Messi ni Ribery. "Wuupacerani kiniphavela waaxururwela axirikha aka otheene a muteko, yaala aniira mpatta wa ekiipa ni ale a nikhuru nootheene na mphira". Ahaari atthu yaala, olelo nkaaphwanya muraarelo. "Wookitteela murima, etthu yoolipa olola ni otthapeliwa", alavulaka Ronaldo.
"Khohaana waaxukhurrwela nave atthu otheene yaala anikivarelela". Mwara aka, axirikha aka, mwana aka yoola omonne apaapa awe alolaka ni atthapeliwaka ni Mphira wa Wooru. Okathi ola khurookitteela murima saana. "Etthu kinitthunaaka olavula okathi ola, kiniira kooxukhuru", amalihaka olavula Cristiano Ronaldo, yoola aphwanyaneya omuttenleene murima. | desporto | Raja | train |
a_article-04-27-2011-samora-machel-book-voa-news-com-120793499_1260102.txt | Mosampiikhi: Ekumi ya Samora Machel eri mpanta tesenyaata. | Mosampiikhi: Ekumi ya Samora Machel eri mpanta tesenyaata.
"Ewiitho ya Mukhulupale" ti nsina na ewoopora ya epanta tesenyaata, enihimyakasa wa ekumi ni ewoopora ya Samora Machel, mukhulupale wala muhooleli a elapo ya Mmosampiikhi.
"Ewiitho ya Mukhulupale" ti nsina na ewoopora ya epanta tesenyaata, enihimyakasa wa ekumi ni ewoopora ya Samora Machel, mukhulupale wala muhooleli a elapo ya Mmosampiikhi.
Ewoopora ele ti ya aritiixita karaafiku Justino Cardoso onitthottokola sa ekumi ya Samora Machel, nkhama imphirimeeru, kerelyeyiru, exitatiixita ni apatthanani awe a ephattu a Samora. Aritiixita ola onaatthottokola apatthani awe ala okhala ale a Pana Maafirikaanu, a Mmulilani a oWoolo ni Ale oohikhala Ohoolo.
Wa sootheene, ni ewoopora, "Ewiitho ya Mukhulupale", Justino Cardoso, enitthuna wuupuxerya miteko saavaraawe Samora wa mwinnuwiho wa Fereliimu.
Niira nla niinakurariwe ni kuverinatoori a epooma ya wamphula, Felismino Tocoli, onoona wiira etthu yooreera maaritiixita opaka etthu enincererya wuupuxerya ihantisi sa mulopwana otonko ohoolela elapo ahu.
Kuveerunu a Mosampiikhi waahooniherya mwaakha wa2011 okhala mwaakha wa Samora Machel, noovira mwaakha wa 2010, waari mwaakha wa Eduardo Mondlane, muhooleli oopacerya a Fereliimu, oosuwelaxiwa okhala opereyiru a elapo ya mmosampiikhi.
Niira na "Ewiitho ya Mukhulupale", mahiku anirwa enookela ovira virihiwa muhina mwa itixitiriitu sa eporovinsiya ya Wamphula. | cultura | SALUSTIANO | train |
a_lokua-kanza-o-mundo-precisa-de-amor-_5876219.txt | Lokua Kanza: "Olumwenku oniphavela mphento" | Lokua Kanza: "Olumwenku oniphavela mphento"
Lokua Kanza ookhalana etiixiku epheya, "Moko" (opacerya wala waataana), ni onihimya wiira ti yootepexa omusivela okhuma khalayi, epacenrye okhuma mwaakha wa 1980, elapo awe, eRepuupilika Temokaraatika ya oKonku.
"Ti etiixiku wa sooloha waka , " oohimya.
Mpantta woopacerya wa etiixiku, "Tout va bien", Lokua oniipa wa mahiku ooreera, olumwenku onoonaneya mihaawelo. "Kinoona wiira olelo, olumwenku oniphavela mphento", ookhupaleela.
"Moko" mkhumelelo wa ikwaha 12 sa moolimwenkuni, ni okelaka oKonku, Aafirika a okuusini, oParasiili, Ilapo Soowiiraana, oFaransa wala Wintiya. Nele, Lokua oniipa ni mattaava 14 ni anniirela mpantta anamwiipa oophiyeryaka 100, wa yaawo ti ale a Orikweexitara Sinfoonika ya oPuutapeesiti, oHunkuriya, anihooleliwa ni Grammy Chris Walden.
Nvaanelo ola, Lokua onihimya wiira esipo ya waAfirika yookhalana mulipelelo wooreera, masi anamwiipa ahaana ophavela oruuha ekwalitaate; ni apatthani awe a Mmosampiikhi, oniveleeliha mtthaka a mulipelelo.
Lokua Kanza, tiithi awe konkoleexi ni maama awe ruwanteesa, oyariwe mwaakha wa 1958, oPukavu, eRepuupilika Temokaraatika ya oKonku.
Owo opacenrye wiipa okathi wa 1980, waattharelelaka anamwiipa akinaku sintoko Miriam Makeba ou Ray Lema, mikhitto sintoko rumpa, rhythm and blues, poosa mpheya wala poopi. oKonserivatooriyu, wa oKonku wala oFaransa, onniphwanya isipo sa Basch ni saakinaku, ni onnisoma maxuttelo a isipo ni mwiipelo aya.
Mwaakha yoowo, onivara miteko iyo ni rayiinya Abeti, Abeti Masikini, ootepa osuwelaxiwa wa anamwiipa elapo ya oKonku. Okathi yoowo, onakhala namwiipela ootepa osuwelexa: ePantolim, eFalawuta, ceece, epiyaanu ni wiipela.
oPariixi, weyiwo waathaamenlaawe mwakha wa1984, Lokua Kanza onivara miteko iyo sa wiipa ni Manu Dibango, Ray Lema, Papa Wemba ni nikhuru na Sixun.
Noovira muthoonyeryo, Olympiya wa ePariixi, mwaakha wa 1992, omutthukulelaka Angelique Kidjo, Lokua onaxintta ni onatepa osuwelaxiwa – ni mwaakha yoowo enakhuma etiixiku awe yoopacerya – ni, noovira miyaakha miraru, namasuweliwa "Wapi Yo", onaanyiheriwa ni malepelo a nsina nawe. | cultura | SALUSTIANO | train |
a_marodona-diz-que-técnico-não-regressa-à-argentina-se-equipa-não-mudar_4443258.txt | Maradona ohimya wi funti khonttikela Warxentiina yakhala wi nikhuru khanintthokiheriwa | Maradona ohimya wi funti khonttikela Warxentiina yakhala wi nikhuru khanintthokiheriwa
Namaxintta akhalayi a molumwenkuni omoona Messi onanariwa ni okhalana exariya
Diego Maradona ohupuxerya funti nikhuru namphira na Warxentiina Jorge Sampaoli wi, yakhala wi nikhuru ninmpwahererya ottikha sisa, owo khontthikela wa elapo yeele.
Etthu ya yaaya ohikhalana mattikhelo otthokihereya Wasuweliwaka wiira anamattikha a Wixilantiya orekama waya amphiyerya 1,90, nihaama amphira onlothoni niwirelaka omaniwa ni muru. Khanittinkhe vakhaani-vakhaani", ohimya "El Pibe" wa nlaka na mutelevisau La Mano Del Diez.
Maradona, nivaavo, ovekela muswannmaha wanamattikha, masi ohimya wi wantthuneya ovara muteko vanceene.
"Nomoona Ixilantiya wi khiwareere ovara muteko muteko womuvikana Arxentiina ni eyo etthu ennithananiha", ohimya namattikhexa muulupale a Warxentiina wa okathi wotheene, otthokolelihaka wi, ntoko sihinmyaawe, "mukhalelo wanamattikha kahiyo woreera".
Nokohiwa mwa sa Messi, namawara ekamisa 10 ohimya wi, mukampo waari "onanariwa", masi yeena nave warowa okhala siiso.
Wepaceroni wa ottikha wa Arxentiina mwa mixinttano sa mphira molumwenkuni, esaapatu, 16, Arxentiina ottikha ohilolana ni Ixulantiya, nikhuru nimosa naari nankhaani wa iyaakha piili sinvira ni ninampaceerya okhalela mixinttaano sa molumwenkuni.
Leonel Messi oovonya epenaaliti, owo mekhaawe wa miteko sa nakoso, muhakhu aya ikwaha piili ovikana anamattikha otheene a Wixilantiya. | desporto | Araibo | train |
a_article-06-06-mozambiquemedicines-voanews-157555555_1450973.txt | Mosampiikhi: Anamavaha anivekela erelatoorio yookhalela soothumwa weekumi. | Mosampiikhi: Anamavaha anivekela erelatoorio yookhalela soothumwa weekumi.
Wa wiikasoopa woopwanya mirette. Maputo aahivekela ovahiwa wa 25 imilyawu sa itoolarei
Anamavaha anipheela oweha ikontha.
Mosampiikhi onoorowa ohikalana mirette aahonihere ilapo sinkhaliwerya irelatooriyu soolwmpwa saana soorumeeliwa meemo. Mosampiikhe oovekela soovahiwa sa 25 imilyawu sa itoolari ilapo seiyo wiira othumele mirettea. Minixiteeriyu Eekhumi oMosampiikhi oniira wiira onvara muteko ni ikuru sootheene mupurusesuni wooweha weha mpuwa wiira opake erelatooriyu wa sookhumelela sa eyaakha ya 2011 soovekeliwa ni namakhaliherya wa kuveernu. Namahimwa oMinisteriyu ohaakhulela wa Nsu na Wa Ameerika oMaputo wiira anamukhaliherya a ilapo sookhopela areherya yoovaha yaakhelavale erelatooriyu sa soovariwa ya Ekumi. Namahimya onikupaleela wiira opisa wa opakiwa irelatooriyu onookhalana mwaha wa eporokarama yoopheelasa mirette eyaakha ya 2013, masi onikupaleela wiira khayiyo sootheene sinimalela oMinixiteeriyu ya ekumi. Namahimya wa Voz da América okanle okiphi woolavulaxa vanceene vasulu wa ehapari yeela, enilavuliwaxa woomalani wa iyaakha iya oMosampiikhi. Eyakha evinre, Anitthaniwa anamukhalihera prokramatico okuveernu, sinimaleliha ilapo 19 ni mapuro amisurukhu awelihasa musurukhu ookhaliherya meeme yooniheriwa erelatooriyu yamusurukhu oowehawehiwa wa eyaakha 2009. Ohikhala etukumentu wooruhela ohiwaneniwa mukhalelol wa Minixiteriyu Eekumi ni anamakhaliherya, Ekhumelenle okumihiwa wa etitulu ya meetiku sirurxiyawu, Paulo Ivo Garrido, aakhalihiwa Minixituru aatthu, mwaha oosuwelaxiwa wa soopakasawe mmaaspitalini. Masi mwaha sookhumelela wa moono ayuuma aari ohikhala mirette soopwehiwa Mispiritaali mootheene wa Ipooma sa oMosampiikhi, khinaapwanya anamunceene. Ninaano, Minixiteeriyu Eekumi onoohova owanana otthikela woowiiraneya ntoko ele. | economia | Julio | train |
a_hiv-sida-pacientes-em-moçambique-vêm-esperança-de-vida-longa-no-tratamento_5682105.txt | HIV/SIITA : Aretta omosampiikhi aniweha nroromelo na okumi vowataleleya muhina mwa muteko olooliwa | HIV/SIITA : Aretta omosampiikhi aniweha nroromelo na okumi vowataleleya muhina mwa muteko olooliwa
Mosampikhi ti muttetthe mmosa wa ilapo ophova watta alipo opwanyiwa ekwerere
Omapuutu
Nihiku na olumwenku muhina mwa ekhotto owanela ekwerere ya HIV-SITA , enuupuwelela ekwerere amosa ya ntaphulelo wa ehukhumu opweteya wa alipo ariina ekwerere .
Margarida Maússe , onupuwela ni othunku , anawe anli okwa , mwaha wa mwaxiithu
"Mwanawe opacerya opweteye onarina iyaakha 11 , ni mikinaku , sinivira okhuma okathi ole iyaakha thaaru "onupuwela oripiwe eene murima , okathi yoole oniira awe otthapelaka iyaakha 15 onikhala awe ni mukhalelo wa ekwerere enithaniwa ereetta ya okathi.
Maússe oniirela mpantta wa al ophova imilyaawu piili sa atthu omosmpiikhi ani , ntoko sooleepwa sa mwakha wa 2018 , anikhala ni mwaxiitthu wa ohilokasa mukhalelo ana mupwanyiwa oniiriwa ( HIV ) , onikweherya SIITA
ole , Elsa Zeca , mulipa oriina ekwerere mukina , tho onupuwela okathi viraaya ekwerere ela vari aya ntaphulelo na muthoonyeryo wa othanyiwa ni orakamelana ni ole wattamana awe .
Nkireere ovira moowaatta mwaha muhina mukhalelo othaniwa Okathi khikhanyererya aka omalamaliha oomaala waka , kipacerya woona nyoho na anamwattamanani , axirikha khamosa khamosa ni vaavotho vamosa ni amusi "onalikela .
Masi oleelo , iya miriira sihale otthuli wa muhina mwa sohimwa sa khalayi , mahala wa miteko olooliwa ni mithali inamu okhoottela mwaxitthu ni aceenexa ani otthapela okathi olaa yanitthapela okhala ni munamuna vekekhayi , nnamwi ere ekwerere .
"Athariheliwaka oruumela mutthali omurumela mwaxiithu ni oleelo vaava kiri saneene , okumi aka otumererya" , onitthalakasa Elsa Zeca.
Margarida ni Elsa aniirela mpantta wa ale vakhiini ophova ekonto 1.200 sa atthu aniira , ntooko mwattelo okweheriwa ni Nikhuru nanamiruku ya elapo muhina mwa owaneliwa omalamalihiwa SIITA enithaniwa muhina mwa akunya ( CNCS ) , anakhelela miteko soleeliwa ni mutthali omuwanana mwaxiittu .
Mmosa wa ale ari manamuna okweherya otepexa muraarelo muhina mwa miyataanelo sowanela omalamaliha mwaxitthu HIV/SIITA omosampiikhi nno ti Kuveerunu awamerika yoowo oniira , muhina mwa muthokiho yowakuveya ya Mukhulupale elapo vireliwaka oruuhela ixikhaana ya ekwerere ya Siita nlaka osuweliwa ni nsiina na ( PEPFAR ) , iniira munyererye muhina mwa iyaakha 16 , vovikana imilyawu thaaru sa musurukhu a wameerika sinireliwa olooliwa .
Otuthuwa ni mukhalelo wa Kovit
Wunuuheriwa opwanya ahu wopacerya vaninanoni vaava otthikelaka omattuuli wa ale khamosa khamosa mwaha owiira omwarela wa epwepwetthe ya Koviit-19 .
Esenturu ya Okumi ya Opolana Kaniisu, weewo ethipeliwe aya opuuro mmosa okhupareliwaka alipo a Isolameeto vireliwaka areetta a ekwerere ya mwaxitthuKorona, oni orepenle okwa wa aretta ale vakhiini, votanyereya ni ikwerere sowiranela HIV/SIITA vamosa ni Kovit-19.
` HIV/SIITA onirwa enakhala ekwerere mmosa wotepa woopiha variyari wa aretta ari oxiriipitaali maana mukhalelo wa okumi ayasa onitepa vatananihiwa noole wa oretta akinaku ", osuweliha metiika mmosa wa opuro wa Okumi ole .
Nihiku nna na olumwenku wa Ekhotto ya owanana ni ekwerere ya HIV/SIITA , nihiku 1 na mweeri okhiserya wa mwaakha , vanilipiheriwa wiira , ninaano , vovirikaaniha ni okathi oviire , ole ori apwanye ereetta mwaxiitthu okhalana myaaha sinceene sokhala ni oweha okumi ni munamuna woreera.
Wahiiso , vakhala wohaleela imilyawu piili sa aretta omosampiikhi muumu ahirina manamuna opwanya miteko olooliwa | sociedade | Gito | train |
a_trending-nigéria-entre-as-palavras-mais-pesquisadas-no-google_5629885.txt | "Niceeriya" nuulumo nimosa noophaveliwa nnikuri wa Google. | "Niceeriya" nuulumo nimosa noophaveliwa nnikuri wa Google.
Mphavelo mmosa oniira mpantta wa nikhuru na trends noolelo namararu, nihiku 21 mweeri wa Owutuupurru, elapo ya Exitaatu Uniitu, wuuluma namuna sa makhalelo ookhotta itthu soowiiriwa Olaaku, Oniceeriya seyiya soohasuliwa wala onyoholiwa atthu ni mapuluusa.
Niceeriya elapo emosa atthu amphavelaaya osuwela, nipuro nikinaaku noophaveliwa osuweliwa ti Hummer nenla nihimya nteelo General Motores, GMC Hummer EV - AOC- nlamulo na nkhulupale wa mwaalaano wa elapo ya Ameerika Alexandra Ocasio- Cortez, yoola olonle nkhalelo wa mphira "Among Us"yoola waarowihiwe ohoolo ni nikhuru Twitch, aphwanyaneyaka ooniwaka ni atthu ophiyeleya 700.
Axithiana yaale a nikhuru na BlackPink trending.
Nsana naari ñihuku naathoonyiherwe eviitiyu ya atthu enaka, olelo viitiyu yeela eri nnikhuru na treanding ni eviitiyu yeela ahiira mpantta nikhuru pop a elapo ya Suuli ya Okoreya yaale purukaraama wa Jimmy Kimmel.
Nikhuru nenla nniipa ecipo "Lovesick Girls". Eviitiyu ela yahooniwa ni atthu ophiyelela ikonto sene nloko , ni atthu ophiyrlela ikonto 16 okuxa eviitiyu ela aavahererya atthu akinaaku, ni atthu yaala niwaakhela ahuuluma namuna sa vititiyu yeela.
Cristiano Ronaldo takhanle mulopwana woosuwanexa.
Cristiano yoola apaka eviitiyu oniheryaka nkhalela mantthikhelwaawe mpira, mooniheryo yoola opanke owanya awe.
Eviitiyu yeela, Cristiano Ronaldo olepa iraka wi: "mahakalelo oreea khampimwa ni itthu seyiya mutthu omphwa awe, masi ni nkhalelo wala iphiro atthara awe.
Eviitiyu yeela yaahoniwa ni atthu ophiyelela ikonto 7, ni atthu ophiyelela ikonto 7 ahoonasa eviitiyu yeela, ni atthu ikonto 3 yohaasivela eviitiyu yeela ni atthu ophiyelela ikonto 47 ahuuluma mwaha wa viitiyu yeela.
Owutuupuru, mweeri mmosa onipakiwa Halloween, mweeri yoola tuthanliwe wi yooniwe efiilimi yeela yowoopiha ni ethoonyiheriwaka vakhaani efiilimi ya Crimson yeela eniphwanyaneya oYuTube.
Efiilimi yeela enirowa wooniwa mweeri wa Owutuupuru nihiku neetaka 29, attamelaka Halloween. Efiilimi yeela yookhalana wala ehooniwa ni atthu ophiyelela ikonto piili.
Muwepisayite wa VOA www.voaportugues.com yookhalamo itthu sootthuniwa wooniwa na atthu otheene.
-
- | desporto | Raja,benedito | train |
a_messi-fala-em-sorte-e-agradece-a-deus_4455934.txt | Messi onlavula mwaha wa ni onnimuxukhurela Muluku. | Messi onlavula mwaha wa ni onnimuxukhurela Muluku.
Arexentina oovira arowaka okathi mukina ni omuxintta Nixeeriya 2 a 1
arexentino Leonnel Messi oohima wii oovevuwa mwaha wa ovira orowaka okathi mukina, ole onnihima wii khalipelela moota hanwaaya pwii emuxintta Nixeeriya( 2-1) namili ola 26.
Vahinatthi, muTwitter, ekamisa 10 oohima vii ekiipa yahireeriwa ni omuxukhurela Muluku
Kahisuwela wii Muluku aari ni hiyo Ole kharowa onihiya ota. Kinaaxukhurela atthu ootheene ari va, mwa itthu sootheen wivaha waya, ni atthu ootheene wa Arexentina yaari okathi wotheene ni hiyo. Ekamisa ya selesawu eri osulu wa itthu sotheene, olepa
Wavaanelawe ni anamitthaka, ohima wii khonuupuwela mwaha wa ohaawa vanceene.
Wari omumula, mwaha wa mukhoolelo wa okacamiha axooku akina, ekhumme, ni oreeriwa noowerya mukhoolelo Khinaalipelela ohaawa vanceene. Nahiroromela yakhanlyahu oowira, ohima Messi wii, nnamwi oreene siiso, uupuwenle wii waari imphira yamulikanaya.
Nawupuwela amphira a oyitaavu- te -finaale ohoolo wa Faransa, kapitawu awarixentina onnikupwali wii yaarowa okhala imphira muulupale, emuttikhaka ni muxovo mikina womusuwela saana, maxi ooxankiha vanceene. | desporto | benedito | train |
a_emmanuel-macron-diz-que-recentes-ataques-em-moçambique-mostram-ameaça-de-terrorismo-islâmico_5656614.txt | Macrom oni wi ataake aninaanoxe Omosampiikhi anithoonyiheerya mopopiiho A Teroriixiimu Emwisilaamu | Macrom oni wi ataake aninaanoxe Omosampiikhi anithoonyiheerya mopopiiho A Teroriixiimu Emwisilaamu
Sakarataari- Xeraale a Inasaawu Sowiraana, onihukhumu wokothasiiwa wa atthu ni oveeka xi itholaatholiiwa vemukaakuveele.
Sohiimwa muhiina mwa ataake aninaanoxe va anahaaxa apinatamu ohikhupaarela Omosampiikhi anithoonya mopoopiho a teroriiximu amwisilaamu a mitteetthe Sokhopeela, oleema Nfaalume a elaapo ya Faraansa Emmanuel Macron muwaraakhani mwaweTuwitter, enamaraaru yeela,11.
Omosampiikhi, voovukaana atthu 50 ahasaariiwaeyo piiyo , athiyaana otyaawihiiwa, mitteetthe socomolasiiwa ni votharana nivaavo iheyeeliwa mooro. Atthu awoopiha ale anrya akamelaala etiini ta mureettele weeyo arumeela aya amwaryamwaryaka mukhaleelo wa teroriiximu: Teroriiximu wa Emwisilaamu ti mopopiiho okhomeela opwaneleela wakhuula wa akhopeela",oleeva Macron muhii mwa mataava a epwittikiisi ni efaranseexi
Guterres oniveekela waveriiwa haako.
Voophiyaka atthu 50 akwaasa, akeene ohitakasiiwa,
Sakarataari-Xeraale a Ilaapo Sowiraana, Antônio Guterres, oveekhela ehaako Eyo piiyo muthokooso moosa.
Sakarataari-Xeraale, ori onyoonyiiwa muhiina mwa mihupi osya so ohasaariiwa atthu siniiriwanibmalhuuru anarumeela akapwiithi (...) iniraaneya mitteetthe sovirikaana sa epuruviisiya Okaapu- Telekaato, mpaatte wa ota weelapo tá omosampiikhi, votakahereya ni ohitakasiiwa atthu, otyawiihiwa axithiyaana vamoosa ni anamwaane" ninihinya nlaaka nittikitthiiwe ni namuuhupi a Guterres,Stephane Dujarric.
Nmuhuupini mme,Sakarataari-Xeraale,"oniwoopa amahoolelia elaapo si akeleelihe omuhooli miteeko sothokoosa mmuhiina mwa sowiraneeya iye ni wi okwanyereeriwe aliipa opaaka manyaala ale"ni "ni watumereerya aliipo aniirela mpaatte wa mwanyaaku nyaku ale wi arumeelekesotumereeriwa saya mmuhiina mwa ihaakhi sa ilaapo Sokhopeela sowoonela vattthu atthu ni ihaakhi sapinaatamu".
António Guterres, Ohiimwa ni otumereerya "ntumereeryo a Ilaapo Sokhopeela othiikela waava mukhaliheryo apinatamu ni Kuveeruni Omosampiikhi sahiimwaka mwiiha sowakuveeya wa makhaari a itho sothuuku somukaakuvele ni mikhanyaanyo sikiina wi sakaheeriwe ihaakhi sapinaatamu, okweeheriwe oraala ni wikasoopa mwa waluuwana wa mukhaleelo a miyopoopiiho sa ihasaara. | mundo | constantino,Araibo,Gito | train |
a_mocambicanos-expulsos-africa-do-sul-roubo-ouro_3839706.txt | maMosampikaano yomoliwe waAfirika a oSuuli mwaha wa wiiyiwa ewooro | maMosampikaano yomoliwe waAfirika a oSuuli mwaha wa wiiyiwa ewooro
Miloko mithano ni muloko mosa womoliwe mwaakha ola
AAFIRIKA A OSUULI
maMosampikaano anhyelela mukhalelo wa anamuteko oorerela mmiina suuli-afirikaana mwaha wa wiiyiwa ewooro wala ya ikapu eleetiriku, wii ekumihiwe koopere.
Paahi muttetthe wa awuriifera ya Firi Siteyiti, 300 kiloometuru wa ositente wa Xowannexipuruku, 60 mamosampikaano ahomoliwa okhuma Xaneyiro wa mwaakha ola.
Mulattu ola ohimmwale wa VOWA ni mutokwene wa muttetthe wa ikomisawu sa mamineyiro mamosampikaano, Bernardo Filipe Novela.
Wiiyiwa ewooro ni wa ikapu eleetiriku wi ekumihiwe koopere enkhumelela mminani mwa ewooro.
Oreene siiso, opaceriwa wa Wirana wa Ikaruma isya sa opaka ni malamulo masya a muteko wa aAfirika a Suuli sinnitannya muteko wa mamosampikaano mminani mwa suul- afirikaana.
Ikompanyiya samminani vano khasinwavya mamosampikaano ni anamuteko a ilapo sikina ni ale akhanle vakhani vakhani aniira akumihiwaka yakakhanyiwaka ni maakina wala anamuteko a muumu.
Eriyari ya eteekata ya 1960 ni 1970, Mosampiikhi aahikhalano 100 miili anamuteko mminani suuli-afirikaano, vano ahanle ari 30 miili mamineyiro, anceene aya imiina sa palatina.
Mwaakha ovinre, imiina sa palatina wahikhala okathi wowomoliwa anamuteko oowivahererya, yavahaka musurukhu munceene.
mamosampikaano anceene aahiya ovara muteko mminani, maxi akina khaniniwa murima mwaha wa ohivara muteko. | sociedade | benedito | train |
a_can-2021-favoritos-ganhem-por-vantagem-mínima-na-segunda-jornada_6391525.txt | CAN 2021: ale yakhweyihiriwe axinttale ni mammaru ooyevaxa. | CAN 2021: ale yakhweyihiriwe axinttale ni mammaru ooyevaxa.
Kinee-Pisawu onrowa opacera oxinttana namayili ni Sutawu
YAOUNDE
Muxovo wa Senekaale, Kine-Konacri, Marrokos ni Kapawu aaxintta imphira yammanaaya okathi wa leyili wa muthukumano wa Imphira wa Ilapo( CAN 20221) opacenre tominku, 9, elapo ya Kamaroes, weemereraka mukhalelo wa oxintta ya oyeva wakhumelenle woopacerani wa muthukumano ole wa imphira.
Muteko mmosa wootepa ohisuwanyeya opittikuxiwe ni Sadio Mane imineeti 97 ya imphira oxinttana ni Simpwaapwe yoonihenre ohikhala saana wa muxovo wa Afrika ni okhala saana wa iponto ya rankink ya FIFA, 20a oophwanya wii oxintte ekhotto ya ota ( o Suuli)
A mwatto a Teranka, ya Aliou Cisse, omuttinkhe imphira ahirina anamattikha anli aammana saana imphira, Eduard Mendy ni Kalidou Koulibaly, yaarina eretta ya Covid-19.
Ohikhala vamosa ni anamattikha imphira akina khawooniherenhye, okhala wii Senegal aahipaka okathi munceene sooreerela , nnaamwi ehiwenre oxintta
Mwaneene Mane ahikhalana okathi wooreerele omuhela poola epalisa ekina okathi wa opacera wa imphira, ahaaxintta saana, ni omala amukhava vakhaani ni amuthonyera Peturu Mhari.
Muloko mukina wa imphira B, Kine-Konakri aahimulola Malawi poola mmosa wa ohaakhula, okathu awe wa neeraru akhalaka o CAN, aarina 13 muxovo wa atthu ekiipa caya, yaari ota mwaha wa erettha ya Covid-19.
Nnaamwi oreene siiso, eselesawu esuweliwe ntoko Xaamax ookusiya ikwaha sinceeni okathi wa oheliwa ekoolu, ni okhala wiira ole ohinhela ekoolu tonhaawa, erowaka 35 elefante ohela ekoolu ya omuxintta Seyixeeles
As enekale ni makinese tanhoolela muloko wa muloko wa B
Muloko C, Marroko oomuxintta Kaana ni owo oxintthe 1
A mwatto a Atlas khamuttinkhe saana imphira, nnaamwi ereeriweene, mpantta mukina, mwaha wa olosowa wa Estereela Neekara
Sofiyaane Powufal oolipiha oxintta wawe emmuhiya Marrako onlikana oponto sawe ni Kapawu onhoolela muloko, mwaha wa omuxintta Komores onoopacera okhala muloko ola poola mmosa wa ohaakhuliwa. ( 1 a 0)
Etheneeri ya Arsenaale Aubameyang ni namphira mukina ommuttikha eriyari Mario Lemina khamuttinkhe imphira ekwaha ya opacera muloko wa C o Yawonte mwaha wa okhalana eretta ya Covid-19, esumana evinre.
E koolu ya olola eheliwe ni powupentsa, 16 wa iminuutu sa imphira.
Namayili ola, 11, Kine-Pisawu onrowa ompacera imphira ni Sutawu okathi wa opacera wa muloko F, ohirina 6 wa anamphira awe, omuranve Covid-19.
Imphira okhumelenle ekampo ya Rowunte Adciya o Karwowa
Muloko ola ohinatthi oxintana ni imphira, imphiwra ootepaxa ohimmwa a waAfirika eri Nixeeriya ni Exiiputu. | desporto | Raja,benedito | train |
a_mocambique-destacado-constitucionalista-opoe-se-a-emenda-constitucional_1971371.txt | Mosampiiki:Namalepa ekonxitituwisawu oosuwelexiwa onoovaanyiha yoottharuxa ya nlamulo nuulupale. | Mosampiiki:Namalepa ekonxitituwisawu oosuwelexiwa onoovaanyiha yoottharuxa ya nlamulo nuulupale.
Epuruseesu yooreveriwa ekonxitituwisawu, yoohimiwa ni Frelimo, eparitiitu ya kuveerunu, enivira yiiriwaka oMosampiiki.
Namalepa ekonxitituwisawu mosampikaano, Giles Cistac ohaakiha alavulaka para Nsu na Waameerika, ohiyereriwa inamuna sootheene siniireliwa para yoottharuxa ya ekonxitituwisawu, woona Mosampiiki onrowa okela naanaano va okathi wa mattattha enihimya ekoothe-koothe para mwaathanle a 15 ya Otuupuru.
Epuroseesu yooreveriwa ekonxitituwisawu, yoohimiwa ni Frelimo, eparitiitu ya kuveerunu, enivira yiiriwaka oMosampiiki, wiireliwa olikanyiha iponto khamosa-khamosa sa nlamulo nuulupale para makhalelo anaanaano a elapo, nnya purusoore muulupalexa, Giles Cistac onikoha mureere aya.
Oniphaveliwa wiira yoottharuxa ya ekonxitituwisawu yiiraneye yoolamula yeela ehanle omala.
Oniphaveliwa wiira yoottharuxa ya ekonxitituwisawu yiiraneye yoolamula yeela ehanle omala.
Iparazo sootheene soopwahiwa, ni naanaano va ninrowa okela okathi wamattattha enihimya ekoothe-koothe ya mwaathanle "Vanooniwa wiira okathi wooreerela para waakhulela ekonxitituwisawu? Miyo kinoona wiira nnaari," oohimya purusoore muulupalexa.
Niisiisa, Cistac onnulaseya mwaha woowi mporopooxitani ya yoottharuwa ya ekonxitituwisawu ohikhala, enamuna yoowooneya, ahipwanyaneya ovaanyihana nttittimiho naapinaatamu.
Sintoko namalepa ekonxitituwisawu, ohiya ehakhi nloko noopacerya, enihimya okhupaarela ni itthu ikina suulupale, aakhala nave tho maloko aneeraru ni aneecexe, anoonaawe wiira khayooneliwe vatthu. | politica | Vasco | train |
a_article-08-08-2011-mozambique-angolan-ambassador-voa-news-com-127260928_1260887.txt | Mosampiiki: Empaxatoore wa elapo ya Ankoola omaliha nikhuru na nthukumano. | Mosampiiki: Empaxatoore wa elapo ya Ankoola omaliha nikhuru na nthukumano.
Empaxatoore wa Ankoola yoola onivara muteko elapo ya Mosampiiki, Garcia Bires, ororomeliha, wuupacerani wa esumana yeela, wi onoorowa mahuku anirwa ovukula ovelavela wala ohaala wa atthu a elapo ya Mosampiiki, mwaha wi onirowa waavaha woohikacamihevo iwarakha wi aphiyelele orowa elapo ya Ankoola.
Empaxatoore wa Ankoola yoola onivara muteko elapo ya Mosampiiki, Garcia Bires, ororomeliha, wuupacerani wa esumana yeela, wi onoorowa mahuku anirwa ovukula ovelavela wala ohaala wa atthu a elapo ya Mosampiiki, mwaha wi onirowa waavaha woohikacamihevo iwarakha wi aphiyelele orowa elapo ya Ankoola.
Bires alavula okathi amuleyihaawe peresitente wa elapo ya Mosampiiki, Armando Guebuza, nleeho yoola nave nave okiserya ovara miteko sawe sa Empaxatoore wa elapo ya Ankoola.
Mukhulupale yoola ahaaleliherya atthu nkacamiho yoola onikhumelela okathi sinipakiwaaya iwarakha wi atthu aphiyelele orowa elapo ya Ankoola, nkhalelo yoola opacenre khalayi mwaha wa ekhotto yeela yahaatthuniha atthu okhuma elapo aya anarowa ilapo sikinaaku, masi nkhulupale yoola aharoromeliha atthu wi nkacamiho yoola onoorowa omala.
Omala wa iyaakha xexe areene Empaxatoore wa Ankoola avaraka muteko elapo ya Mosampiiki, Garcia Bires oriipiwa murima mwaha woohiwerya opaka opatthani nnikhuru na miina na patarooya, muxikola ni mapuro yaala anisomwa wala aniphavela osuweliwa itthu, olavulaka mukhulupale yoole, makhuru yaala otheene orowa opaka opatthani wa nakoso ni Empaxaata ya Ankoola. | politica | Raja | train |
a_top-ten-americano-adeus-diva-e-rainha-aretha-franklin_4531666.txt | Nlaka Top Ten na Wameerika: Adeus Diva ni Rainha, Aretha Franklin | Nlaka Top Ten na Wameerika: Adeus Diva ni Rainha, Aretha Franklin
Aretha onirowa osikhiwa mahiku miloko miraru nnimosa mweeri wa Akostu
Wa nlaka Voz da América onimuttottopela muhano o Soul, Aretha Franklin, yowo olaxeryanni-ahu esumana yeela.
Muratti a Wameerika Aretha Franklin okhwiiye mahiku muloko ni mathannanmosa, mweeri wa Akostu, opooma wo Detroit, oXikaku, weywo waphwanyaneyaawe owereywaka mahiku manceene.
Franklin khovilenle oretta wa nikhwatta warinaawe wa wameni ni mikacamiho sikina sa ekumi.
Mwaakha wa 1967, nsipo "Respect" na Aretha Franklin naari mpuwa mwa masipo owuwa, ninvaha muratti muxintto mmosa wa muloko ni mithannamiraru a Grammys.
Aretha Franklin opacenrye wiipa oKerexa ni wivahererya okhala mulaleyi wa ihaakhi sanamunceene, ni mukhulupale akhalayi Barack Obama tiwamuttottopelexaawe ni omuthamalela vanceene.
Wa miteko sinceene ni suulupale sivanrya-awe, ohiipa wa meera a nookhwa a mulopwana wavara muteko wolaleerya ihaakhi sa atthu, Martin Luther King, ni wa meera olemeliheriwa oyense wa ekhulupale mukhulupale Barack Obama, mwaakha wa 2009.
Muhano oSoul, otumiha imilyawu sa aalupu, ohakhela itthuvo sinceene ni nttittimiho - vamosa ni malaka a grammys muloko ni mathannamarau ni waari ophentiwa ni atthu anceene, anamasiveliwa, aratti ni anamasuwelexiwa molumwenkuni.
Wa iiyaakha miloko mithanu ni piili waari otepexa oyeva ottittimihiwa ni mutthokelo wa Kennedy Center Honors – onkupaleela muteko wa aratti ni wa ikhalelo sa ephattu yo Wameerika.
Mwaakha wa 2015 omwiiyerya maythori mukhulupale a Wameerika, Barack Obama, okathi wepaawe wa meera a Kennedy Center Honors
Areth onrowa osikhiwa mahiku miloko miraru nnimosa mweeri wa Agostu, anirowa okhala meera a oomusi, masi mahiku miloko miili ni mathannamararu ni miloko miili ni mathannamaxexe anamasiveliwa ni anamaphenteleya anoorowa okhalana okathi wokhalela sa namukhwa, otthukuliwa ekaxawu wi amulaxerye wokhiseryana.
Mahiku muloko ni mathannanmosa mweeri wa Akostu, Aretha ohookhwa, masi nave nihiku niyariwe muratti mukina.
Ntoko otthuvela, muratti a pop ohavekela anamasiveliwa mu Instagram wi avahe yovaha wa Home for Hope, mutthenkeso onireliwa wakhaliherya anamwane ooMalawi.
Wowalavula anamasivela, Cardi B wahihimya wiira owo khiwaarowa wakaaheya ni miteko sa 24K sa Bruno Mars, mwaha woyara ninaano, masi eyo khenthoonyerya wiira owo onrowa mekhaawe!
Bruno Mars osuweliha masina aatthu anirowa okhala opuro womuranttela Cardi B.
Boyz II Men, Ciara, Ella Mai & Charlie Wilson ari vamosa mwa anamathanliwa ohalela miteko sa rapper.
Awenle ni akhurunwe wa esumana yeela: Ella Mai ori nipuru nanamuloko, okhuruwa mapuro manli
Tyga ni Offset ompwahererya opuro mmosaru wa esumana evinre. Opuro wanethannexexe wa mwaalikelo
Nipuro nanethannaaru ovolonwe musya: wa Travis Scott!
Wa isumana piili mmerekaatu, aalupu a Travis Scott, Astroworld, annetteetta wa mureerelo.
Juice Wrld ompwahererya nipuro nanethannanli wa mwalikelo
Post Malone ompwahererya nipuro nanethannanmosa wa mwaalikelo.
Wanethanu orokhuruwa, tiwa 6ix9ine ni Nicki Minaj yaari nipuro naneeraru esumana evinre.
Wohiya ehapari ela, Tekashi 6ix9ine ookhalana ihapari ikina sohiloka. Nathokosa a miteko sa xariya oManhattan muttetthe wo Nova Yorki onvekela naxariya wiira omulamule iyaakha ttaaru sa mukhatteya, mwaha wowiiya ni otuphela woraruxa.
Ootuphela opuro wanexexe, muratti ovanre etthu yotutuxerya.
Aalupu asya a Travis Scott, ahaxintta aalupu a Drake wa aalupu imiya piili otepexa otumihiwa mmawaani mwa Wameerika.
Nipuro naneeraru okhuruwa, Cardi B ookhuma nipuro nanenli.
Nipuro nanenli ookhala nave Cardi B, masi nsipo tina Maroon 5 ni noowela opuro mmosa.
Girls Like You ori wa isumana muloko ni emosa nipuro namasipo owiwanyaxeya mmuttettheni mwa Wameerika.
In My Feelings na Drake nimpwahererya nipuro nopacerya, ela esumana na nethanu yottharelana.
Mwiiwelele eporokarama: | cultura | Araibo | train |
a_top-ten-americano-10-mais-quentes-ano_4165832.txt | Top Ten AwaAmeerika: siri 10 siniisa wompwa ( ni iviitiyu) | Top Ten AwaAmeerika: siri 10 siniisa wompwa ( ni iviitiyu)
Nri mahiku muloko ni ithenu wii mwaakha omale, vano ninrowa olavula mwaha wa ikoma sahareere wompwa 2017
Vahinatthi Nrowe niwehe yiranennye exowopisi 50 centi oowala 2017 ni ovikana exaave ya ewooro! Iyo itiixitu sinhimmala... ekontaratu ni ereete ya porotusawu ya televisawu Sitarizi musurukhu wa imilyare sa itoolare!
Mitthaka sa site TMZ enhima wii rapper, ninaano ompaka iseeriye sa televisawu enrowa okhalano iseeriye iraru sa televisawu, Peleki Maafiya Family, Tomorrow, Toteyi ni ya neeraru enrowa ohimmwa!
Muupuwela saana, 50 Centi aahi himya orowa vathi, vano itthu soorukunuwa ya efikura.
Rapper mukina ohihimunwe, ohiya vattuurwani, maxi eetta oomaaleleya ni vano otthike ni ikuru sikina Eminemi
Wa ma fa a Slim Shady miyo kirina mitthaka sooreera Alupum Revayival yookhala online
Onkuxa itthu iya wa Natali ohinthwela Chris Brown
Namwiipa R&B oolaleya mweeri wa Owutuupuru Haritipereke on a Full Moon, eri ntoko sihimmwaya, murima wopaseya ohiyu wa mweeri ntero Nookhala owuupuwela wii yaanvelela Rihanna?
Haretipireyaki on a Fulli Moontem ewoora piili ni 40 minuutu wa okathi ni eri muntereneeti Chris Brown oolaleya etisawu emosa ya luuxu ya alupum yeeyo
Etisawu esya enicerera wa orixinale 12 sinkelexi anvaha wa nsina
Nrinahu vano siri 10... ayo 10 ikoma simanne vekheekhayi, 10 ikoma sowompwa eriyari ya 100 sinompwaxa sa mwaakha nno Exitaatu Uniitu!
Te Poxiti Malone ni Quavo ori nipuro na teesima! Post Malone orina 22 iyaakha, oyariwe o Sirakusa, oNoova Iyorke.
Wa Imaxine Tarakonisi, Panta te Las Vekas, ori wa ithanu ni ixexe.
Ori emosa wa vakhani kantiry ephunle ni sotheene wa tapela ya 100 sa woopaxina wa Pillipowarite.
Ekoma ya Sam Hunt tem ya ithanu ni iraru nipuro na etapela Nakoma khonlalennye eviitiyukilipi wa ekoma.
Chayinximoke wataanaka ni Halsey okhalana nipuro na ithanu ni piili
Muxovo Miiku ni Lil Usi Vert ori nipuro na ethanu ni emosa.
Chayinsmokerisi ni Kolitipalayi ni ekomaya ari nipuro na ithanu
Ya neexexe yowompwaxa eri Kentiriki Lamari
Na khuma o rap ninrowa o funki Bruno Mars ori nipuro na neeraru ya 10 siniisa woompwa eriyari ya 100 siniisa wompwa sa 2017.
Nipuro na nenli eri oovuwiheya, te Luis Fonsi, Taatty Yankee ni Justin Bieber
Te Et Sheeran toniisa wompwa eriyari ya 10 siniisa wompwa wa 100 si manne elapo ya Exitaatu Uniitu | cultura | benedito | train |
a_mocambique-jovens-desemprego_3357425.txt | Amwaavano omosampiikhi antthikela akhalaka oopwanyiwa vanceene woohikhalana muteko. | Amwaavano omosampiikhi antthikela akhalaka oopwanyiwa vanceene woohikhalana muteko.
Anivekela wiima polisiya wa muteko aakhule.
Amwaavano omosampiikhi, ookohakohiwa ni VOA, aniira anlipelela wiira epoliitika esya yoopwanyihiwa muteko ekhume esumana ela kuveernu epittikuxiwe sa opwanya muteko wa amwaavano, wiira tankhalaka oopwanyiwa vanceene woohikhalana muteko mulaponi.
Anceene oovikana 70 pursentu waatthu omosampiikhi, ookhalaka ntoko 25 imilyawu amaka, arina iyaakha vakhaani sa 35, ni nikhuru nenla wa imilyari sa amwaavano, muwanelo muulupale opaka woopwanyiwa muteko.
Epoliitika esya enkeliha miruku sa wiivaha muteko mahansinyu ni opakiwa imikro, sankhani ni nipusa a muteko avariyaris, ni itthu sikina sintthokeleliwa opakiwa sipaceriwaka.
Mwaavano Alberto Uamusse, oohikhalana muteko, oniira wiira otthokiha miruku sa meettelo isya ehaana oruuha ipoliitika soowooneya soopwanya miteko.
Wa amwaavano, muteko, ohikala paahi ehaakhi saatthu, navetho ewiitho ekina woowoneya woopwanya muhakhu ni oheliwa mpuwa wanamuttettheni, ni anisikula wiira, mmuupuweloni waya, amwaavano nlelo antthikela ohiheliwa ohoolo.
Navetho, tiretoore esekutivo a wa axenensiya ya wunuwiha ni Empentetorismu, oohimya okha oopakiwa eporoxeetu emosa, sa imilyawu thanu ni emosa sa toolari, wiira ipakiwa thaaru ikonto sa miteko sa amwaavano.
Policarpo Tamele oohimya wiira epuruxeetu ehinmwe empacerya mweeni wa Akoostu onrwa, ekuluttu ya Xankalane, okuusini wa muttetthe eelapo yooMaputo.
Itaatu estatiistiku entthokiherya waattamela 300 ikonto amwaavano owaalakiwa khula yaakha, anihaavya muteko oMosampiikhi. | economia | Julio | train |
a_angolanos-querem-transformar-contentores-em-obras-de-arte_2948249.txt | maAnkoolano amphavela otatuxa ekontentoore wa miteko soopakiwa | maAnkoolano amphavela otatuxa ekontentoore wa miteko soopakiwa
Okathi omosa wiira yooniwe wii arete a waAnkoola sinnooneliwa vatthu, obhima Immani da Silva.
Martixita palaxtiku muloko aapacera otthapela ya 40 iyaakha sa woopowa wa Ankoola epintariki ikontentoore.
Eyo ekwaha yoopacera ya kontentoore Arte, muupuwelo wa empereesa ya Adriano Maia internasionaale, enrowa okupari eparasa 17 ya Setempuru, waattamela eportu ya Luwanta.
Muxuttihi, Adriano Maia, oohima wii woonihera wa muupuwelo wa yooloha ya khalayi yookuxa arte oroyihaka ori atthu. okathi wootheene naaniphavela okhalano nipuro naarowahu opaka atthu wowooneya. Ekontentoore ennikhalihera woonihera etthu soopaka sinooneya, eteela yootikiniha.
Eriyari ya maartiixita eri masina ntoko Adão Massungo, Anderson Zola, Nelson Kissoka, Don Sebas Kassule e Immani da Silva.
Immani da Silva onnimpaka natiri okohakoha saana wii okhaleno miyuupuwelo sa muthiyana, moota wa omutthapela "maAnkoolana ahiniichuuwa ampakha ophwanya emphavelaya".
Ovikana okathi wa omutthapela, Immani onuupuwela wii Kontentoore Ariti okathi emosa wii ovuwihiwe wa muteko wa maAritiixita ni wii ekhaliheriwe atthu wii etaphuleliwe epintuura.
Ohima waka, onnihima Don Sebas Kassule, enrowa okhala okathi wa oxutta ni atthu akina. Nkinsuwela saana eteekinika ya karaffiti ni kinookhala ooxutta saana.
"Contentoore Ariti" enrowa okhala mpakha Novempuru. Ohiya ariti palaxitika, eParaasa 17 ya Setempuru enkhala, wa okisera wa esumana, yoonihiwaka isineema, texifiili ya moota, teyaturu, ikoma, ni wiiniwa.
Okathi wa nenli wa muupuwelo, eriyari ya Tesempuru ni Fevereyiro ya 2016, ikontentoore sinrowa woonihiwa mapuro manceene a oLuwanta.
Mwiiwelele: | cultura | benedito | train |
a_teatro-mocambicano-de-luto-morreu-o-escritoe-dramaturgo-henning-mankell_2991798.txt | Eteyaaturu ya elapo ya Mosampiiki yookhweliwa: Ohookhwa namalepa ni taramatuuruku, Henning Mankell. | Eteyaaturu ya elapo ya Mosampiiki yookhweliwa: Ohookhwa namalepa ni taramatuuruku, Henning Mankell.
Ohookhwa namalepa wa elapo ya Suweesiya, Henning Mankell. Amusi awe alamulasa iiraka " Henning Mankell okhwiiye okathi arupaawe, epooma ya Koteporiki". Aarina iyaakha 67.
Mankell, woosuwelaxiwa mwaha wa iromasi sa mapuluusa, awereyiwa eretta ya kankuru.
Eromansi yoottittimiheya ya Mankell yaasimwa detective Kurt Wallander, yeela enoonihera, nvirelo wa elapo ya Osuuli ya Suweesiya, yaahipakiwa eviitiyu ya BBC.
Woosuwelaxiwa elapo ya Mosampiiki, Mankell aari mukhulupale wa nikhuru na Ekompaniiya Mutemba Gogo, wa eteyaaturu Aveniita, oxirikha opaceriwe variyari wa eyaakha ya 1980.
Aanikhala eriyari ya eyaakha elapo ya Suwiisa e eriyari epooma ya Omaputu ni kharoovarela muteko munnuwelo wa eteyaaturu ya elapo ya Mosampiiki.
Henning oomuhiya mwaana mmosa, Jon Mankell; ni amwaara awe Bergman, mwaana wa mulopwana osuwaneya, Ingmar Bergman. | cultura | Raja | train |
a_covid19-especialistas-angolanos-divididos-em-relação-à-resposta-do-governo_5330970.txt | Covite-19: Asuweli a Wankoola onnaakawanya mwaha wa mwaakhulo wa Kuveerunu | Covite-19: Asuweli a Wankoola onnaakawanya mwaha wa mwaakhulo wa Kuveerunu
Enamuna Kuveerunu a Wankoola sinimukhapelelaawe mwaaxiitthu a korona musyaa, wala Covite-19, onnaakawanya asuweli a ekumi Oluwanta.
Vanaamwiira akini erowaka etuthuwaka wakhala wiia elapo enoorowa omurepela mutthu oomurava, akina anakhurunuxa murima atthu e annaalopola otthara soohimiwa ni alipa okunya a ekumi.
Meetika Miraldina Manuel onnaakhurunuxa mankolaanoni ni onnaatumererya oxaka woona woona "khavanireerela otuthuwasa, nlelo khaphiyale mulaponi ni nihaana otthara soohimiwa, sintoko enamuna yoonyawa matata okathi puukathi, oxaka mapuro oosariwa sintoko munookhwani, muniirani, etc".
Wa mpantte awe, Nelito Lopes onnuupuxerya wiira mwaha wa otteettheya wa enamuna ya ekumi "kapwitthi ahu mmoseene wikasoopa".
Owo onihimya wiira "OMS onnisuwela wiira enamuna ahu ya ekumi tiyootteettheya ni tivoo Ankoola ori muhaalini ya eriixiku yuulupale".
Lopes onnitumererya wiira "ilapo sirina mihakhu sooneneva sinkhalana muxankiho ni tivoo nihaana nixakaka inamuna sootheene wiira aphiye elapo ahu woona nri ni eretta yoowaakuva otathareya.
Nave tho ori meetiku Xavier Jaime onihimya wiira khaniphavela wuupuwela elapo erineene atthu omurava mwaaxiithu
"Vanrowa okhala mwaavi para enamuna ahu ya ekumi, wiira, moonelo aka, yootepa otteettheya ni ohimya ekeekhayi miyo kiri ni woova woona wakha wiira nnookhalana, nkinoona owerya wiira niire siniiraaya akina moolumwenkuni", onnaaniherya Jaime.
Owo oninvekela Namalamula wiira aakhele erexiponsapilitaate awe.
Wa mpantte awe, pisikooloko kiliiniko Carlinhos Zassala onitumererya Namalamula wiira ahaahiye ottuli mameetiku mukhottoni moowanana ehasara.
"Otuthuwa, okathi mukina, enniwerya oruuhela soohonona wiira ekeekhayi ene ni sookhala itthu mmuru wala ankhili sinreerela owehaxaxa epuruseesu ni nikhuru nipakiwe para Covite-19 sihaana otakanihiwa mapisikooloku anirowa ovaraka ni atthu wa myaha iya", ohaakiha Zassala
Ankoola oniira ovaraka miteko wiira oxake ovolowa wa mwaaxiitthu mulaponi, ni okhoottihiwa ovolowa w'atthu a ilapo sirina nummaru n'atthu ari mukwarenteenani ya atthu anaaniheriwa. | saude | Vasco | train |
a_cores-ritmos-mostra-cara-brssil-ama_3452536.txt | Malepa, ikoma ni osuwela opaka itthu sinooniherya elapo ya Parasiili. | Malepa, ikoma ni osuwela opaka itthu sinooniherya elapo ya Parasiili.
Epooma ya Marakana enooniherya murima wa elapo ya Parasiili.
Ntoko siisaya waahimwale, atthu yaale areeriha niira nla na mphira wa cooko olimpiku-2016 yoola oniiraneya epooma ya riiyu, ahooniherya ithhu sowaatta sinirumeeliwa elapo ya Parasili,niira nenla khinaarooreera, mwaha nipuro nenle niiraneya waahicampuliwavo ni ikoore soovirikana, saahoopiwa ikoma ni itthu sikinaaku.
Nivirikanihaka ni niira nle na mphira na Cooku Olimpiku yoole wa iyaakha ya 2014 epooma ya Sa-Paawulu, nenla khinaasuweyanse mwa wa musurukhu warumeelinwe khuwaaphiyenre waarovuliwa ni mateekiniku yaala aholelanse ,nkhalelo yoola whiruuha mukuthokutho wa atthu yaale amuttetthe wa kariyooka nimutelevisawuni ahilavuliwa mwaha yoola.
opacera wa niira nenla ahoonaneya wiipiwa hiinu wa Parasiili ni Paulinho da Viola, Caetano Veloso, Gilberto Gil, Seu Jorge,nave yaalasa ahiipa ecipo yeele enaasimwa "pantheera" ya Parasiili, muthiyana wa Ipaneema, anoonaneya atakihaka meettelo a susperi - muteelo Gisele Bunchen, ecipo ya sampa nave yiipinwe ni Zeca Pagodinho, Marcelo D2 e Elsa Soares, atthu akiinaaku ntoko nikhuru na liinya reeta, kuuruva ni sompora ti Oxikaare ahittukasa eperesenti yoottittimeheya saana'' eperesenti yeela Muluku ahisomela ni ahitthuna wi niira nenla na Coocu Olimpiku niiraneye elapo yeela ya Parasiili
Ohooleliwaka ni ntthapelo, elapo ya Karanavaale yooruuha Yohaaruha elapo ya Omarakana atthu owaatta ni amwiixuttihi ovirikana a exikola ya Sampa, okathi yoola nave ahirwaasa anamwiine yaala omuratta sampa
Moonihero wa makhuru ophiyelela 206 ahilyaasa okathi vanirani vaava, ahipisawaya waari woophiyelela iwoora 3 ni minuutu 55.
Naahiyaka anamphira a elapo yeele, ahaakheliwa akinaaku okathi wamalaaya moonihero yoola woopacerya, ilapo sikinaaku sahakheleliwa saana, ntoko Exitaatu Uniitu, Kuupa, Ayiti, Alemaanya, Palexitiina ni, Ekiipa yeela ya Amarefuxiyaatu.
Nsu noorumela vaniira vaava niiranen ́ye okathi mukhulupale wa nenli, Michael Temer apacenraawe olavula nuulumo noopacerya noohiyu, nenla nave naari noomalela: ́ ́noomala niira nla, kinihimya wi apaceriwe mphira ola wa cooku olimpuku wa riiyu, yoola oneetta nkhuntti ya 31a. Mphira yoola onirowa omaniwa okathi wa nanaano. ".
Okathi yoole, Nkhulupale Temer ahoona anyakula akelasaka anamphira ottittimiheya ntoko Marta, Oscar Schmidt, Sandra Pires, Emanuel, Joaquim Cruz ni Torben Grael yaala akhuminhe noomala niira nenle noopacera wa mphira wa elapo sotheene, erowiwaka ohoolo yarowa etooxa olimpika.
Atthu a elapo ya Parasiili ahivelavela, namphira yoole wakhalayi, Guga Kuerten ahirwa okunxeene etooxa, mphironi amuvaha namphira wa pasiketipooli,Hortência ni yoola ahikuxa etooxa yeela eettana amuvaha namphira yoole alonle ni aphurela nreerelo wa poronzi epooma ya Atenta-2004, Vanderlei Cardoso. Ekampu yaarosareya enatthuna ophutuwa. Etooxa epattaka yaamhittharihela ni yahoona niira nenle noosarya iköore ni ecipo, ephantte sotheene ya ekampu ya Marakana yaarosareyiwa, ni atthu saattenleene mirima
Atthu otheene OParasiili wahaatteela murima ni ahitthapa, ntoko Amanda Ramos Areta, yoola akhanle wa João Pessoa.
''Nkirorootthapela ni yaahikisivela woona oreera wa niira nenle noopacera wa mphira yoola elapo sotheene'', nlavulaka nikhuru na VOA, naahicerera niiraka ''miyo khonne elapo ya Parasiili''.
Muthiyana a elapo ya Kanata, McLellan khaarotthapa ni ahiphiyelela olavula ahimyaka wi khurookitteela murima mwaha itthu seyiye konnaaka okathi yoole wa niira na mphira.
Mwana awe, Rosie McLellan, namphira wa tarampolim tiyoola avarelihinwe epantera ya Kanata: ''Waahikitteela murima, mwaha wa mwanaka ni moota niira nle liiranen'yaya
McLllan ohuuluma wi ''noosuwela elapo ya Parasiili, kahoona moota elapo yeela eraaya ni yattannaaya ekuru''.
Okathi omanlaaya mukumaano yoola wa niira, oxa waya ekampu yaaphwanyaneya ahikhalemmo mutthu.
Aphwanyaneyamu majoroaliixita ni anamuteko yaala omaalela ahivelavelasa mukampu wootenemo ewoora emosa paahi.
Maxoronaliixita khanimaala ottittimiha muthukumano yoola wa niira na Coocu Olimpiku, alipelelasaka owela ekaaro otthikela muuteeli.
Enalokele , okathi weettaka 10 oora, onoopaceriwa mphira. | desporto | Raja,benedito | train |
a_paqrue-nacional-gosongosa-travar-casamentos-prematuros_4001041.txt | Epaariki ya nasional ya Koronkoosa eniphavela wunteererya miira otheliwa anamwane. | Epaariki ya nasional ya Koronkoosa eniphavela wunteererya miira otheliwa anamwane.
Isaura Nyusi, namuku a nlaka na muthokiho , ookasoopa imwali wiira apaceryeke osoma .
Epaarikhi ya elapo ya okorookoosa ovonyerya , esumana yeela , muthokiho mmosa onilikana ni okhapeleliwa mukhalelo wa ephattu ni muraalo apinaatamu , onitthaniwa mathukumano sa axaaruusi, oniireliwa vekekhayixa owanela othelihiwa anamwane anari axikhaani ni ehamela okathi ohinatthi.
Musatooro a Epaarikhi , Mateus Muthemba , ohinya wiira axithiyana ohisoma aarina ikuru vakhaani soopwanya nipuro noovara muteko . Ala yaari moolumo akuxiwe oroohiwaka Opaarikhi ovonyeriwa nlaka na opuro othukumana axiruusi .
Muthemba Ohinya wiira muhina mwa opuro otakaahereya mukhalelo wa miiri, matumereriwo wa ephattu ni muraalo apinaatamu arii ovahana mataata ni vaari voreerela ookasoopa oolattana ni mureerelo, siiri sotaphuwa seene.
Isaura Nyusi, namuku a nlaka na muthokiho , ookasoopa imwali wiira apaceryeke osoma.
Mwiiwelele nlaaka na ehapari:
Osomiha teri mwaha mmosa otepaxa okhalana mureerelo wa nlaka na muthokiho ole oniira ikoontha wiira ipurusento 71 sa athiyana omosampiiikhi khaphiye muxikola. Mittetthe sa otakwaani , ntoko ale ari opuro orukurerya wa Epaarikhi ya elapo o Koroonkoosa , mwaattelo aya oniphiya ipurusento 81. Epaarikhi elapo o Koronkoosa enipwanyaneya muttetthe wa Osofala, eriyari ya elapo ya Omosamopiikhi. | sociedade | Gito | train |
a_uma-familia-pode-trocar-a-sua-filha-menor-de-idade-por-um-litro-de-óleo-em-moçambique_4704436.txt | "Amusi amosa aakhala omwaakakhanya mwanaya, ooyeva, mwaha wa eliituru emosa ya makhura" oMosampiikhi | "Amusi amosa aakhala omwaakakhanya mwanaya, ooyeva, mwaha wa eliituru emosa ya makhura" oMosampiikhi
Muaakha ti mwaakha, imiya sa axiruuxi annivareliwa otheliwa.
Miteko soonanara soolimalela ni osikhini sinniiriha wii evuwiheke mukhalelo wa ovoloweliwa wa mmawaani ni othelana wohiphiya okathi, vancenexa muttetthe wa osenturu ni noroti wa elapo, sinnihima isome.
Mwaakha timwaakha, imiya sa axiruuxi anthelana ohiphinhye okathi ni akina anceene axithiyana anvoloweliwa, enkhala etthu omananihiwa omaliha enooceya mwaha wa osikhini onahukhumu numuru nowaatta na atthu, ohiya malamulo oolimalela a oMosampiikhi.
Amade Casamo, peterero ori muteko awe, oohima wii mwaha wa osikhini, vamosa ni mukhalelo wa ankhili sa khalayi, "amusi amosa aakhala owaakakhanya mwanaya ni eliituru emosa ya makhura".
Malapheleli Ana Rodrigues, oohima wii mittetthe sinceene sa Mosampiikhi, "amusi, vanceenexa alopwana, anroromela ohooxa wa ikuru ntoko mananna oowaxuttiha anamwane ni athiyana, miireko sa khalayi".
Maria Luisa, wa lika athiyana, nlamulo ni wunnuwa- MULEIT, oohima okhala yothananiha eseekulu XXI ninlelo enooneya alopwana anaamana axaraya mwa sootheene ni wohi etthu. Aakhala alopwama anthipa ovolowela", oohima xurixita.
Numuru na itthu sa ovoloweliwa sinhimmwale miyeri sookiserya elapo ela siri 20 miili, nave minixitara wa Xeenero, anamwane ni Miteko soowaakhaliha atthu, Cidalia Chauque, onnikuphwali wii eyo na ekekhayi niinivikana nla
Eriyari ya Asempeleya ya Repuupilika wookhala wiiwanana wowii enniphavelaya ophwanya miteko sikina sa olimalela ni sootakhala sa mmosampiikhi wa wunnuwa wa oreerela wa anamwane ni athiyana," ni miteko iyo sihaana simalihiwaka". | sociedade | benedito | train |
a_desporto-angolano-carlos-morais-nomeado-a-melhor-atleta-do-ano_1809728.txt | Mphira: Carlos Morais a Wankoola namattikhexa a mwaakha | Mphira: Carlos Morais a Wankoola namattikhexa a mwaakha
Namattikha a mphira anmoononi eelapo yo Wankoola, Carlos Morais, othanliwa okhala mpuwa wa namattikhexa a mwaakha Wafirika wa mwaakha wa 2013, ni mutthenkeso onitthaniwa African Top Sports.
Carlos Morais mmosa wanamwilepiha aalupalexa wa ATS Award, nomala oxintta etthuvo ya MVP wa mixinttano so Wafirika sa mphira onttikhiwa ni miyoono (AfroBasket) wonanen'ye Okosta wo Marfim, mweeri wanethannararu wa mwaakha yoola ni wa muxinttaano nilonle nikhuru na Wankoola.
Othanla wotthukuleliwa anamunceene, wa nlaka na mphira (ATS), ninalaleerya anamattikha a mmuttettheni mwa Wafirika ahireere osuwela ottikha wampwaheryo wa mwaakha.
Mpantta wa nenli wa ATS Awards athanliwa anamattikha ntoko Yaya Touré, Samuel Eto'o ila Didier Drogba, niyaawo ori vamosa Carlos Morais.
Wa nikhuru nanamathanliwa a ATS Awards aakhala anamattikha a Wankoola Nacissela Maurício ni Nadir Manuel ni a mMosampikhi Neidy Ocuane. | desporto | Araibo | train |
a_mocambique-avicultores-de-boane-em-dificuldades-apos-vendaval_3409702.txt | Omosampiikhi: Ale anaahuwa anakhuku a Opowani onnaalipela amala avira nayuupuri. | Omosampiikhi: Ale anaahuwa anakhuku a Opowani onnaalipela amala avira nayuupuri.
Woopaceryani wa mwakha, nayuupuri orimweepettha epooma ya Opowani, Omaputu, onirowa nsuwa wa Omosmpiikhi, owiivaka atthu athanu ni piili ni akina miloko mithanu ni tanu piili oovulala.
Mireerelo sinaalipiherya anammawaani ni siniweha-weha musurukhu soonyaanyeya. Nikhuru nnaakhapelela axinama ni soolima khiireere onyaanyiwa.
Naari nihiku nahasara, ohiyatho ipheyo suulupale, khawaareere oviha ni axinama ale anihuuwa mmawaani anivaha holya khasireere ohaawa.
Nikhuru Galovos, nimpaka mooce wiira ntumiyeke opasari ya elapo, nooyeleela, ntoko onihimyaaya Maxakeeni, muhooleli oonaapaka, alyakhu ikonto miloko ni thanu ni piili (17) ale ooxeerya, nitho ooweha mapuro manceene akuneliwe a yipavilyawu soonyaanyiwe.
Empereesa ene yeela, soopweteyiwa saari sa ikonto imiya thaaru (300) sa itoolare sa waameerika.
Ole onaahuwa alyakhu Júlio Nunes onihimya wiira axaana aalyakhu ni rasawu amuyeleelalaaya sooniwe wiira siri ntoko ikonto miloko miraru ni mosa (31) sa itoolare.
Masi, wiiraninyaanye yootheene ni nithikeletho, onirowa ophaveleya waattamela ikonto miloko mithanu ni xexe ni thanu ni mosa (96) sa itoolare sa waameerika, musurukhu oniiriwa wiira khokhanle.
Mureerelo wa munnuwelo wa anamalima ohiikumiherya okhaliherya, masi, mphaka olelo, musurukhu khokumihiwe. Nues onuupuwela ohiya, mwaha itthu khasinikhweya. | economia | Araibo,Julio,Safira | train |
a_fome-leva-centenas-de-crianças-para-a-pediatria-do-hospital-de-benguela-_5886589.txt | Etala ehaakuxereriha anamwane imiya imiya sene para opetiyatiriya ya Oxipiritaale ya Openkeela | Etala ehaakuxereriha anamwane imiya imiya sene para opetiyatiriya ya Oxipiritaale ya Openkeela
Eshipiritaali ele enookuphuliwa mwaha wa mukhalelo wa mukhaliheryo woohiphiyerya
OPENKEELA
Imiya sinceene sa anamwane owoottasa yimpaathiye Opetiyatiriya ya Hoshipiritaale Yuulupale ya Openkeela okathi yoola eshipiitaale ele enirwaaya enyoholiwaka ni aretta ni atthu anuurela
Ehaali ya ekumi eri khula okathi yootepa oxankiya, ni anamwane 304 yapaxanri mwaha woowoottasa.
Olili mmosa annipaathi aretta anli wala mpakha acexe, pooti ovirikana iretta, ni mmuttalani moosareyiwa mwaha woothowa nipuro siri soohooniherya ya enamuna ya ekirese ya opetiyatiriya wa Oshipiritaali Yuulupale ya Openkeela, Wankoolaa, eri ni maxakha mwaha wa ettekuxa ni, ohikhala ni ophome anamwane ni ovyaluwasa.
Othowa yoolya ni miretthe, naanaano va saakhuleliwe ni alipa okunya, sinimaleliha makhalelo ooxankiha eshipiritaali enipwanyaneya anamwane 620, imara tthaaru ovikana owerya waya.
Akohakohiwaka ni Raatiyo Penkeela, muhooleli a opetiyatiriya, Aida Apalanga, oohimya wiira waata nummaru n'anamwane owoottasa enithoonyerya osikhini onoonaneya muttetthe ole.
"Eniiraneya, mwaha wa woottasa anamwane, ovalavela wa amusi aya", oohimya ncareryaka wiira "mahiku ala va etala enaavola amusi ahu, ni hiiyo nookhalana aretta 304 yaapaxanri mwaha wa woottasa wala ohikhana ephome".
Epetiyatiriya ya Oshipiitaale Yuulupale ya Openkeela erina owerya para aretta 200.
João Domingos tiithi a mwaana ohirina ephome ni owootta oohimya wiira oshipiritaale "enivahiwa eleeti paahi, miette mpakha othuma".
"Atthu araru wala acexe anikhala olili mmosaru, khuuvo opuro, aretta anrupa vatee", ohuncarerya.
João Changalala, tiithi a mwaana mukhaani ori ni ettekuxa, oohimya wiieliwa akhala vatee "epanko ya vatee khikhalanne opuro wiia ekonsuuluta" vanaamwiira aphiyaleene mapuo ale okathi wa voosiisu.
Ativiixita oolaleya Finúria Silvano, namaakiha opakiwa itthu vasyaa mmwaalaanoni ya ekumi, ari ni mwanawe muthiyana Oshipiritaale Yuulupale ya Openkeela, nya ookhotta waapaxari.
"Elee kokhola, vari voonyoonya, atthu mmuttaalani... Mwaalaano wa Ekumi ohaana opakaka etthu. Waahiiraneye siiso, vanapisa, atthu anceene anookhwa", oolepa mureeti sosiyaale.
"Amiyamurumeela Luís Nunes, ahinreere ovuwa ovaraxa muteko, ahaana erowaka wuuwu. Miyo nkitthunne waapaxari, oohimya wiira aatthunexa omoona mwanawe akhwaaka mmoononi mwawe", ohuncaerya Finúria. | saude | Vasco | train |
a_renamo-entrega-nomes-de-oficiais-para-integração-nas-forças-de-defesa-e-segurança-_4878431.txt | Renamo onivaha masina aatthu awe wiira eheliwe munikhuruni ya Ikuru ya Waakiha ni Okhupaarela. | Renamo onivaha masina aatthu awe wiira eheliwe munikhuruni ya Ikuru ya Waakiha ni Okhupaarela.
Renamo oovaha kuveerunu, nsana, mahiku 15, eliixita y'atthu a muteko aniphavelaawe wiira eheliwe ohoolo wa Ikuru ya Waakiha ni Okhupaarela, munkoni ya nvaanelo wa epoliitika.
Yoolaleyiwa oheliwa iliixita epakiwe olelo, mahiku 16, mmuthukumano wa mutefooneni, vohikhala okathi wa sookoha, ni muhooleli a eparitiitu yuulupale ya nwanani a namalamula, Ossufo Momade.
Para anamuhupi, Momade wahimyale moofisiyaale 10 anorowa oheliwa ohoolo wa Komanto Yuulupale ya Poliisiya ya Repuupilika, ni khakelihenrye ohoolo sopere isetore sikina.
Eliixita enivahiwa nuuvira esumana nuumala Peresitente a Repuupilika, Filipe Nyusi, omutumererya Renamo, wiira aakuve ovaha iliixita, woowiira wakuvihiw owaliwa epakote soopere myaha sa masurutaato, yaawehererya iliixita.
Mokwaha ola, Renamo onihimya wiira poola ori mpantte wa Peresitente a Repuupilika, Filipe Nyusi
Maanaliixita annittottopela epaaso evahiwe ni Renamo ni eniroromela wiira epuroseesu ehikhalane mukuthekuthe. | politica | Vasco | train |
a_covid-19-eventual-retorno-às-aulas-preocupa-os-pais-em-moçambique_5476014.txt | KOVI19: Wanyiheriwa othikela miteeko sosomwa onaxaankiha axitiithi Omosampiikhi. | KOVI19: Wanyiheriwa othikela miteeko sosomwa onaxaankiha axitiithi Omosampiikhi.
Minixituru a Etukaasawu onaasoma akhiili a miyiriira wiira vookhala othikeliwaka osoomwa vowireliwa mmpannta musaala Omosampiikhi, masi axitiithi anihoveriha wiira ixikola sinoorowa okhala opuro owoneyaxa omwaryamwareya wa muthiinto musya a mwaxitthu Koroona.
Namuhupi o Minixiteriyu,Gina Guibunda, ohimwa wiira nnroromelo nowixeetta ti tho muxaakiho wa amakhulupale, yuntereerye miteko soosoma mweeri wa neeraru wiira vikasoopwe mwaha wowolaana mwaxithu kuroona musya.
"Niira niwehaka olumeeku wa coronavírus thanattaru sa anaxikoola,hiiyo nokhalana muupawelelo wiira niira niphavelaka ottitthimiha mukhalelo otteyvelana wa mukhalelo variyari vanaxikola,vekeekhayi ene nnakhala oteene vookhala otthikelasa oxikola"ohinya Guibunda.
Masi ale ophoova imilyawu thanathaaru sa anamamwane taalesa ari akhupaareliwa muhina mwa ixikola, mmpantte sunceene tiiye iri sa apinaatamu anamunceene, sosa khuta pokathi.areya ana ni mukhalelo owirattela ole ovanyihiwa.
Vohinihiku nolipiheriwa wiira ottikeliwa muxikola iwe olipiherewe ,Guibunda ohinya wiira othikeliwa muxikola mme oroowa wiraneeyaka vakhaani vakhaani. "Nniira nithokelelaka vekekhaye otthikela wa anaxikola ahu musaala mwa ixaami , sa ekalaase ya 12, maana ninikupaleela wiira taarisa ale akhaale othururuwasa".
Masi axitiithibni alipo akale tari anahoolela muhina mwa osoma nnakhala khayilipiihe, maana onuncerereya muhina mwa muttetthe oteeni a elapo mwaattelo sa myaaha sa Korionaviiru.
"Yovara yopacerya eniira mwanamwane waavare waphiya oxikoola orowa okhala owaparasari axirikhaawe, wakakhana maxikara, mwiriira iraneya ni iheepe, nupuwelele vamosa ni maaxikara". ahiinya Mércia Maneia, muhooleli wa axitiithi wa osooma wohikhala wa anamunceene. | sociedade | Gito | train |
a_juristas-questionam-batalhas-entre-tribunal-supremo-e-parlamento-em-relação-a-manuelchang_4767135.txt | Alupa a xariya annoona wi wookhala ''nnyakunyaku'' oniiraneya OTiripunaale Supereemo ni Paralamento mwaha wa Manuel Chang. | Alupa a xariya annoona wi wookhala ''nnyakunyaku'' oniiraneya OTiripunaale Supereemo ni Paralamento mwaha wa Manuel Chang.
Onnitthikeliwa meelo, nihuku neettaka 1, mweeri wa Fevereero, ophukiwa nlatthu Otirupunaale ya Kempiton Paariki, epooma ya Xowanisipuuruku, elapo ya Afirika tu Suuli, nlatthu yoola tuule wa Miniixituru wa Finansa wa elapo ya Mosampiiki, Manuel Chang, mulopwana onimwaakiha yoola onnivekela wi atthukuliwe.
Nirowaka ohoola, epooma ya OMpautu itiripunaale ni paralamento sinninyakulihana mwaha wa eteeni yeele epakiwe.
Nikhuru na Tirupunaale Supereemo noovekele Paralamentu wi atthukiwe teputaato, anaxariya ahaakhulelo nvekelo yoola.
Eparalamentu ennilavula wi teputaato Chang onirowa otthukiwa okathi onirowaaya ohiihiwa ekhulupale, mpakha olelo okhulupale yoola khanakhumihiwe.
Ettharelanaka siiso, Tiripunaale Supereemu yoolepa ewarakha enihimya wi teputaato Manuel Chang atthukiwe, masi nkhalelo wa ewarakha yeela kiyaasivenle alupa axariya owaatta.
Mulupa a xariya mmosa anaakhula nsina na Rodrigo Rocha onnikupali wi nuulumo noomalela linrowa ohimwa ni nikhuru na exariya na Afirica do Sul.
Mwiiwelele ehapari: | politica | Raja | train |
a_mocambique-campanha-chega-ao-termo_2480610.txt | Ekampaanya ya mwaathanle yoolipa enaattamela woomalani oMosampiikhi | Ekampaanya ya mwaathanle yoolipa enaattamela woomalani oMosampiikhi
Ipartiitu poliitiku sootheene siri sookupaleela wiira sinrowa opwanya soopwanya sooreera walani olola.
Omulaleya mwaathanle oMosampiikhi yoophiya woomalani wayawa esumana yeela enmala. Iya sinrowa okhala mulaleeryo wamwaathanle olipaxa vanene ohelinwe ipartiitu sinceene muplaponi epacenrye eyaakha ya 1990.
Ipartiitu poliitiku sootheene siri sookupaleela wiira sinrowa opwanya sooreera walani olola.
Venâncio Mondlane, mukulupale parlamentaari ya MDM oohimya wa VOA okhupaleela olola.
Eduardo Namburete , teputaato wa Renaamu, koonihenrye paahi okupaleela owerya soopwanya sooreera, masi ohooniherya wiira mukhulupalyawe Afonso Dhlakama onaakokha atthu anceene mmapancane wawe/ mutthukumano aawe.
Frelimo, epartiitu eri mooweryani, navetho eri mookathini woopittikuxeya ni orina ekwaha yoopacerya ompheliwa mukhulupale eelapo ohikhanle akhulupale akhalayi ayithale woowaniwani saakapwitthi ekhottihaka owaniwa elapo yootheene.
Galiza de Matos, teputaatu a Freliimu, oolipiherya wiira epartiitu eri yookupaleela sookhuma soomal.
Epartiitu eniirela mpantta wa Renaamu ananttompe ni MDM eniira ewelaka vanceene mpooma. | politica | Julio | train |
a_produtores-de-vinho-do-fogo-querem-adegas-em-cha-das-caldeiras_2669082.txt | Anamapaka eviinyu ya mooro aniphavela nipuro noopaka ekhattu nnipuro noovihihamo eviinyu. | Anamapaka eviinyu ya mooro aniphavela nipuro noopaka ekhattu nnipuro noovihihamo eviinyu.
Awosa aniirasa wiira opuro wooreera waattamela mwiixi wa mooro.
Okaapu veerti, okhuma wa miixi opacerinwe mahiku yeettaka miloko miili ni thaaru mweeri wa Novempuru, oyiilya wa mooro, ootannya onyaanyerya wa mapuro ale anipakiwa itthu sa mapuro oovohihamo . Ohiyatho ipa ni nipuro ninthukumaniwa na epariki yaniphattu ya mooro, mapuro oomayili sinipakiwa iviinyu sinitthoonyiherya elapo soonyaanyiwa. Nto, atthu oowerya yaapaceryaka mpantta wa otekatho oorexiyawu, anamalipa a eviinyu khaniphavela ohiya opuro wiira ahitakhalihe oreerela wa eviinyu.
Okathi onilavuliwaaya mwaha wa otekiwatho wa mooro, onaamwi kuveerunu opankeene niporo na wiiwanana ni moota woovahia musurukhu wa muteko ola, anamuhooleli a nipuro nimpwehiwa eviinyu ninyeenyereeye mwala wa ilaava sinaakiha otekiwa wa mapuro masya anikuttihiwa eviinyu, nipuro enikhalaaya Evulukawu ya Piiku.
Awosa wii, nnamwi ikhanleene soowoopihasa, sikhanlanse khula muttetthe okhanle etetere, onniiriha otekatho mapuro ala anipakiwa itthu sa okuttiherya eviinyu okhala wiira epheyo ya wuuwu tiyooreerela opakiwa eviinyu.
Eduíno Lopes mpakha va ookhalana mapuro makinaku awehiwe wiira apakiwe mapuro masya oopakiwaka eviinyu, yatthuniheriwaru ni anamatthuniherya.
Nitho mwaneene David Gomes Neves onnimukupaleela ole onivaranaawe muteko Eduíno Lopes wiira opwehaxaxe mureerelo wa eviinyu.
Ni epula ya mweeri wa Fevereyiru, David gomes Neves aari oovilela mwaakha ola wa 2015, vamosaru onilipelelaaya oruweriwa woowaattamela 150 wala 200 iliituru sa iviinyu.
Enameekhaaya yeela, axineene anilipelelasa wiirela mpantta vamosaru ni anamaphuka ampoomani ni wuuwu mootekani wa arumase mwaamukhaani olipeleliwaka otekiwa mapuro anirowaaya opwehiwa maakina, wooniheryaka opakiwa wa eviinyu mwaakha ola. | economia | Araibo,Julio,Safira | train |
a_stewart-sukuma-defende-maior-intercambio-cultural-maputo-luanda_3079431.txt | Stewart Sukuma onnaakiha interkanpiyu yuulupale ya mukhalelo eriyari ya Maputu ni Luwanta. | Stewart Sukuma onnaakiha interkanpiyu yuulupale ya mukhalelo eriyari ya Maputu ni Luwanta.
ehano ekhalaka interkampiyu yuulupale ya ekoma mukhalelo eriyari ya Maputu ni Lauwanta, ohaakiha Stewart Sukuma aritiixita oMosampiikhi ovireene okathi akhanlaawe e 2a etisawu ya Jassink Payiya a Luwanta, nihiku nivinre 29 a Owutuupuru okapitaale ankolaana.
Aritiixita a Intiku oohima okhala saana onweha aritiixita ankolano oMosampiikhi, o Luwanta anikontiwa ni ikatha sa mmatatani anakoma aniisa wiipa epooma ya Atalantiku.
Stewart Sukuma onrowa omusupustituwiri Ayo etisawu ya nenli ya fexitival Xessink, enrowa wiraneya meelo okhuma 20h oPayiya ya Luwanta. Woohimmwa ela epakiwe ni muxovo wa fexitivaale, Showipisi, mufeyisipuuki.
Nakoma ooMosampiikhi, a 15 miyaakha, okhalana alpum miraru va kurrikuluni, enincerereya ni inkle ithanu ni iparticipasawu itthanu ni emosa wa okompilari. Efexitivaale ela entakaxeriwa ni Lokwa Kansa ni Selda
Sukuma, orina 32 miyaakha iipaka, otaphuleleya ntoko aritiixita ontakaxera ikoma soovirikana ni atthu ootheene ammona ntoko tinaamiku nakoma a mahiku ala oMosampiikhi.
Ni miyaakha sinccene iipaka, ni epanta awe ''Nkhuvvu'' wala a soolo tiitthaniwe wa ifayita towonees wa Afirika, Ewuroopa, aAsiya,Exitaatu Uniitu, Ameerika Latina ni Karayipa.
Okathi wa muteko awe profissiyonaale ookaravari itiixuku ni okhaliha wa anakoma oohimmwa a ilapo sikina ntoko Hugh Masekela, Luis Represas, Ivan Lins, Cuca Roseta, Lee Ritenour, Mayra Andrade, Sara Tavares, Gilberto Gil, Bonga, Jimmy, Dludlu, Lokua Kanza, ni anceene akina. | cultura | benedito | train |
a_eua-pacote-de-ajuda-economica-levanta-receios-de-inflacao_5815730.txt | oEUA: Mwaattelo wa mukhaliheryo wa muhakhu onnanyihereriwa oyeva. | oEUA: Mwaattelo wa mukhaliheryo wa muhakhu onnanyihereriwa oyeva.
Nkinkupaleela wiira oyevela onnopopiheya, ohakhula sakataari a muhakhu.
Mukhulupale Joe Biden ni namakhaliherya okhulupale Kamala Harris anoorowa wetteetta wa mittetthe so America yirelaka osuweliha sa mukhalelo a muhakhu okhaliheryaniwa miteko, oniphiyerya itiriliyawu piili wa tolari wowemereriwa ni ekonkeresu yo Wameerika.
Mwattelo ola wa mukhaliheryo onooniwa ni anamatthoka okhala nlaka nimosa ninireliwa ovukulela sa makacamiho a muhakhu anonaneya mwaha wa oretta wa koronavirus
Ntoko nlikanyiho, nlaka yenna oheliwe mpuwa wa mukhaliheryo wa amusi ni anamwane, wotthariheliwa ni mwattelo wa anamwane, etthu atthu anceene enlipelela aya okhala yankhalaka ntoko wanonaneya aya wa ilapo sinceene sa muttetthe wa Europa.
Masi aakhala anceene, wohikhala anamanyohola paahi masi nave asuweli akina a muhakhu ari wa nlaka na partiitu Temokarata ya Joe Biden, annovelela wiira ikhalelo seeya sa musurukhu wa muhakhu waakhala otharamulelaka ohaleliheya nave oyeva.
Janet Yellin, sakarataari a miteko sa muhakhu a kuverunu a Biden khonkupaleela, ohimyaka wi, "waakhala moopopiho vakhaani ni kunipuwelela wiira wakhala owehaweheyaka".
"Ihisapo sinceene sokhuruwa okathi ovinre nomala opacerya ethaawuuni ya oretta" ohimya Yellen okupalelaka wi imosa-imosa sa ihisapo sinowela vasyavasya okathi muhakhu wanrowaawe wuncerereyaka okathi ola wa elimwe.
"Masi eyo etthu enivira wa mukhalelo wa ihisapo ni wonaneya mukhalelo oyevela vanceene ntoko sonanen'yeaya mwaakha wa 1970 etthu ehinlipeleka nnakhala vakhaani", ohimya sakarataari a miteko sa muhakhu wonne wi amahoolela a miteko sa muhakhu annanyihererya "Wonaneya othowela muhakhu ntoko sinweheriwa aya ni epanku ekhulupale, enitthaniwa Federal Reserve exuttenrye enamuna yolokolela mukhalelo wothowela muhakhu".
Nkinupuwelela wi (othowela) onokhala moopopiho munceene ni yakhala etthu entthuna wiiraneya niri owitthokiha eene wakhanlyaahu owehaweha ni nookhalana ikaruma sokompeleliha mukhalelo yoowo, ohimya Yellin ni wanvaanelo ni anamasuweliha a ihapari wa etelevisawu ABC ohinmye ni tho kokhanle okutakutheya ni wuncerereya okomphwa wa elapo yo wAmeerika.
Maanelo a sakarataari a miteko sa muhakhu wahaana otthokiherya raata miteko sa ixuuru ni wohikhala okomphwa ni ntoko sihinmyaawe, sinrowa opwahererya oyeva wa ilapo sothaciri mwaha wa enihinmwa okhala "opittikuwa wa ikhalelo".
Wampwaheryo wa okathi, owo ohimya siso, wahaana owehawehiwa muyevelo wakhanlyaaya okhomaleleya okhala saana wowehaweha. | mundo | constantino,Araibo,Gito | train |
a_africa-do-sul-emigrantes-mocambicanos_3607240.txt | Alipo ohiya mittetthe saya wala atuuphe mukano atthu omosampiikhi ari Afiriika ti Suuli, ari vathi va ilataraato ya okhanyereriwa olovoliwa attikiheriwaka owaani. | Alipo ohiya mittetthe saya wala atuuphe mukano atthu omosampiikhi ari Afiriika ti Suuli, ari vathi va ilataraato ya okhanyereriwa olovoliwa attikiheriwaka owaani.
Ithoonyeryo sa Xenofopiiya sokhala owateerihaka mukhaliheryo etumereeryo.
Kuveerunu othi Waafirika ophavela wakhaliha olipo yapwaanye ehasara yotothowa mwiriira wa ninaano, votakahereya ni alipo otupha miukano, muhina mwa muttetthe wa Alexaatara,o Xuhaanexipuuruku , avaahaka ipa sothokihiwa saneene wala mathaala ineereliwa oteka ipa.
Msi, nikhuuru nimosa na ohitto -Waafirika ninikhoottela ni nikhanyererya wiira ahaana olovoliiwa alipo otupha mikana ohitthariyhele ikettelo.
Alipo otupha mukanao ari omosampiikhi yapwanye epula ele kharina nnakhala ewaraakha wookhala okthi woteene, nnakhala voovara muteko osuwanyeya muhina mwa nlamulo.
Akinaku avarasa muhina mwa anakooso acikhaani ohitthukwasereya ni ohirepeliwa.
Elsa Inguane, ti mmosa wiyaawose. Ovaara muteko a mukinttaali ni elooca yamukhaani ya ipyo siilyiwa sa mosampikaano mmosa oriina ethooko awe yokathi woteene elapo ya Afiriika ti Suuli.
Ole ori otteeliwa ene erooho ni muteko awe ni onipwanya yowilyiha vamosa ni amusi awe ari Omosampiikhi.
Siisaale nnakhala khaviraneeya ni Joaquim Gazane, okhaala Waafirika ti Suuli muhina mwa okathi wa iyaakha 16. Noomala okweela muteko awe muhina mwa sootekasiwa siviili, Gazane obhoorwa othatuwa onasimola mmpikatani mwa muttetthe wa Xuhaneexipuuruku.
Gazane onihinya wiira khoosuwelexa naneetta amusi awe muttetthe Omapuutu.
Voohi eywarakha wookhalana empa wa Afiriika ti Suuli, nnakhakhalamuxaaxa othipeliwa Gazane orimeela.
Masi yeeyo nntoko aceene, onihinya wiiraka ophavela"ottottela enayeve"ohinatthi ootthikela owaani. | sociedade | Gito | train |
a_estados-uniods-abandonam-pacto-mundial-refugiados-e-emigracao_4148183.txt | Ilapo sa Wiiraana aahiya otthara Mwiiwanano Muntiyaali wa anamatthyawa ekhotto ni Anamurwa | Ilapo sa Wiiraana aahiya otthara Mwiiwanano Muntiyaali wa anamatthyawa ekhotto ni Anamurwa
Rex Tillerson onihimya wiira etukumentu khenithoonyiherya sa ipoliitika sa mukelelo wa atthu mulaponi
Ilapo sa Wiiraana sooleeliherya Mutthenkeso wa Ilapo Soowaataana wiira soohiya otthara Mwiiwanano Muntiyaali wa anamatthyawa ekhotto ni Anamurwa.
Mulaleeryo ola onikhumelela nihiku na mutthukulo wa ekonferensiya muntiyaali ya anamurwa eniiraneya enamaxexe ela, 4, Puerto Vallarta, Omeexiku.
Wa mahiku avinre, anamakhalela oophiyeryaka 193 wa Asempeleyiya Xeraali wa ONU ahaakhulela wa mananna oowaatteliwa etekalarasawu poliitika woohikhala mpatthanano, yoosuwelaxiwa okhala Etekalarasawu ya Onaava Iyoorikhi ya Anamatthyawa Ekhotto ni Anamurwa, mwemmo anivarelelihaaya wiira anookela otthara ihakhi sa alipa anitthyawa ekhotto, waakhaliherya ophwanya mathala ookhala ni waavareleliha iteko sa osoma ni mwaaphwanyiha muteko.
Sakarataari a epooma a Waameerika Rex Tillerson ohimmye wiira yoolempwa ela muhina mwa porokaraama kheniira mpantta wa ipoliitika sa anamurwa mwa Ilapo sa Wiiraana.
Mulaleeryo ola iiranen'ye ohinatthi okhumelela mutthukulo wa ekonferensiya muntiyaali ya anamurwa eniiraneya olelo mukano wa Puerto Vallarta, elapo ya Omeexiku.
Muthukumano ola onikhumelela wiira aaphwanyiwe mananna a mukhaliheryo wa atthu oophiyeryaka imilyawu 60 olumwenku wootheene anitthyawa ekhotto . | mundo | SALUSTIANO | train |
a_mocambique-delegacao-erdogam-podera-pressional-medidas-contra-escolas-turcas_3688460.txt | Mosampiikhi: Nikhuuru na muhooleli Erdogan okhala okhanyererya mutumereeryo muhinamwa ixikola sa Oturukhiiya . | Mosampiikhi: Nikhuuru na muhooleli Erdogan okhala okhanyererya mutumereeryo muhinamwa ixikola sa Oturukhiiya .
Ekhotto variyari vaa Erdogan ni Fetullah Gulen eriyaari ya mukhanyereryo.
Nikhuru na Oturukhiiya niri onixukurya muttetthe Omosampiikhi okhala wavekela amakhulupale a Omapuutu wiira ahaana ovaha mukhanyereryo mmosa oluluwana ni ixikola sa maluutte aapakiwe ni mulipo ori mwiisilaamu Fetullah Gulen , onaalepela aceesiya a ihapaari Anadolu.
Mwa ewarakha ya masina a maluttelelano a Gulen onipwanyaneya Willow International School, vamosa ni opuro wa ipooma sa Omapuutu ni Omatoola. Asomi a ixikola iye vaceenexa aana a alipo a mukhalelo exikhaani ni alipo othaleleya a mittetthe iye.
Kuveerunu Tuurukhu omuhela omukeliha Fetullah Gulen ni miyuraano muhinamwa ewaraakha ya alipo owoopopiha.
Muhooleli Oturukhiiya Recep Tayyip Erdogan , . okhale oori muhooleli a nikhuuru niri nixukurya elapo ya Omosampiikhi , oniromola Gulen wiira oori onikweherya ohiloka wa ocakhela omweene wa elapo mweeri wa nithanu ni miili ya eyaakha ya 2015 .
Nivekelo nimosa na oroohiwa elapo awe Gulen okhoottiwa ni makhulupale a wameerika, weewo ori yithipeele awe .
Mpaxatoora Oturukhiiya Omaputu, Zeynep Kiziltan, ohinya wii aceesiya ole wii amakhulupale Omaputu alaleeriwa voluluwana ni woopiha wa maluutte a Gulen, ni onikupali wiira"anoorowa owehiwa soreerela ni hiyo onootthikela ekhotto ahu mwaha wivaavo".
Ntthavi na Gulen nookhalana imiiya sa ixikola sa mutuniyani . Voovikana 80 soowaliwa wala yothamihiwa okhuma okhuma okathi wehereriwa waakanyerya mukhalelo wa waakameliwa mutumereeryo.
Elapo ya Turukhiiya yoopacerya , mwaakha ole oviire , muuraano Maarif, wiira sipakiwe ixikola ni isenturu sa miteko soosoma ota .
Kiziltan ohinya wiira wii voohiya tho mpantta wa maluuxu , olima , otthekula , elapo awe anitthuna oovara muteeko vamoosa ni Mosampiikhi muhina mwa miteko soosoma , ephatthu ni okumi . | mundo | Gito | train |
a_governo-e-renamo-mantêm-impasse-no-diálogo-político_4450254.txt | Namalamula ni Renamo aathipelela owalameliha ovaanelela myaha siluluwanne ni epoliitika | Namalamula ni Renamo aathipelela owalameliha ovaanelela myaha siluluwanne ni epoliitika
Frelimo onivekela wunteyiwa miteko sa eparalamento mwaha woohikelela ohoolo ovaaneliwa wiireliwaka ohihiwa akapwitthi Renamo
Ovaanelela myaha siluluwanne n'epoliitika eriyari ya Kuveerunu oMosampiiki ni Renamo khoniiwananiwa ni pooti ompwapwaneeliha mwaathanle amunisiipiyo, mweeri wa namuloko onirwa.
Ohiiwanana woopacerya nuumala okhwa Afonso Dhakama ni wiirinhe wunteyiwa muthukumano wootutuxerya w'Asempeleya ya Repuupilika, wuupaceryani yaarowa okhala mahiku yeettaka 21, wiireliwaka oheliwa munlamuloni na mwaathanle itthu iye sayiwananiwe eriyari ya Mukhulupale a Elapo ya oMosampiiki, Filipe Nyusi, ni mukhulupale muharoyiye a Renamo, Afonso Dhlakama.
Namuhupi a Nikhuru na Mahiku ootheneya w'Asempeleya ya Repuupilika, Antonio Amelia, ahimya wiira yoovekeliwa wunteyiwa muthukumano okhumme mpantte wa nikhuru na eparitiitu ya Frelimo, mwaha wooxakanakeela mivaanelo vasulu va myaha sa masurutaato.
Amelia aahakhulela wiira "sintoko nikhuru "nanamathanliwa a moono wa Fereliimu, woonaka wiira onnaattamela okathi wa mwaathanle a mmunisiipiyo, memmo sintoko sinihimyaaya nlamulo wiira amwiilepiha otheene ahaana othanla ni othanliwa, mwaathanle ohaana iraneyaka vohikhala nikhuru na epoliitika nnakhala nimosa nirineene ikapwitthi.
Wa mpantte awe, Ivone Soares onihimya wiira nikhuru na eparitiitu ya Renamo khenirowa waakanyerya mvaanelo "oniira wimmaka mihokorokho soorera."
Nlelo khanihimiwe nihiku nnakhala nimosa woowi wiiraneye muthukumano w'oparalamento ni makhuru anirehererya epuruseese ya mwaathanle aapacerya oxukhumeya okhala wiira mahiku anootepa waapunyapunya. | politica | Vasco,SALUSTIANO | train |
a_ferroviário-de-maputo-campeão-africano-de-basquetebol-feminino_4673771.txt | Nayuuma wa OMaputu namalola wa Muxintto wa Pasketbol aathiyana. | Nayuuma wa OMaputu namalola wa Muxintto wa Pasketbol aathiyana.
Itaale Lukas, a ekhurupu ya Ota ya Oluwanta, oothankiya ni namphira muulupale oreerela.
Ekiipa yuulupale ya athiyana ya Feroviyaariyu ya OMaputu oophwanya, ettiminku ila mahiku yeettaka 25 mutthuvi ya elapo ya Waafirika ya nikhuru noolola na paasketball, OMaputu.
Etuurma yooweetta yoolola, woomaliherya, atthu Wa'Ankoola wa interklubi ya Oluwanta wa 59 mpakha 56.
Mulipa waAmeerika Karmen Virxiiniya Thomas Ohoolela ekhurupu ya Feroviyaariyu wiira muwanelo aya woopacerya ya etaasa ya elapo ohelaka ipoonto 20 paviltawu wa Omaxakeeni woosariya.
Wa 24ª mwiinano ola wa etaasa AWafirika, vootepexa ikiipa muloko. Ottuli wa Feroviyaariyu okhanle interklubi Oluwanta ni first Bank, Wa Onixeeriya ottharihelaka mapuro yanenli, yaneeraru. Elaker ya Ozimpaapwe ehanle mapuro ookhiserya.
Nuulola, Feroviyaariyu wonen'ye wa ekiipa yoopacerya ya elapo ya Omosampiikhi owanela mapuro ooreera wa eyaakha thanu ni emosa nuuhokolowela elapo aya eliika ya mphiira, eyaakha ya 2012, wa etaasa enlola opicani, ohiitto wa niino na etthepo.
Interklubi Oolola wa muxintto wa emara vathanu.
Mphira ookhiserya Itaale Lukas Ohoolela interklubi wa ipontu 17.
Lukas ohalana mutthuvo wa etiitulu namphira oorerela orowanaka ohoolo wa muupuweli mithanu onkela Xineti Mfuttila( First Bank Basketball) Anabela Khosa ( Ferroviário) Ayixa Mohammed ( First Bank)ni Camila Nansikombi( Kenya Port authority). | desporto | Helio | train |
a_morreu-bra-hugh-masekela_4220155.txt | Ohookhwa Bra Hugh Masekela | Ohookhwa Bra Hugh Masekela
Ohookhwa namwiipa a nipetta mmosa a jazz muntiyaali. Hugh Masekela. Waarina miyaakha 78.
Hugh Masekela, namasuwelaxiwa muhina mwa jazz aafirika a okuusini ni ativiixita ahaatthunela munyokhanano wa akunya ni anooriipe, ohookhwa. Waarina miyaakha 78 ni waarina kankuru a eporooxitata.
"Ti wooriipiwa murima amusi awe Ramapolo Hugh Masekela anihimyaaya mukhwelo awe. Ola okathi munceene omuvilelaka kankuru a porooxitata, okhwaale oconasipuurukhu, vamurettele ni oothe ni amusi awe," enisomwa mmuhupini.
Oyariwe mukano wa mineyira a Witbank,mwaakha wa 1939, khoreere wiipa muhina mwa elapo awe ni olumwenku ootheene.
Ilapo sa Wiiraana, wyiwo Masekela waakhalaawe, waasuweliwe mwaha wa sirikwiitu jazz ni iteema sawe 'Grazing in the Grass' ou 'Up, up and away' saari soosuwelaxiwa.
Masekela waanilikaniha wiipa wawe ni ativiiximu woomukhottela Apartheid, esixiteema ya munyokhanano wa akunya ni anooriipe yeeraneya Waafirika wa Okuusini mpakha mwaakha wa 1990.
Wa miyaakha iya soomalela, Masekela, mwaha wa efuntasawu awe, waakhala opunttha mwiipelo awe a waafirika ni waanaakiherya muxikhelelo
Mpatthani a Mmosampiikhi, Masekela ohoopa ni ookaravari ni anamoopa elapo ela ooyareliwa waafirika a okuusini, wa yaala ti John Hassan e Jimmy Dludlu.
wa mikhalelo sa wiiwanana, Masekela oopaka isipo ni mamosampikaanu nkhama Mingas ni Stewart Sukuma.
Ootaphulela mikhalelo soovirikana sa maparasileyiru nkhama Jorge Bem ni Tom Jobim. | cultura | SALUSTIANO | train |
a_ntumbuluku-limpa-praia-da-catembe_3028287.txt | N'tumpuluuku onivela ophareya ya oKatempe | N'tumpuluuku onivela ophareya ya oKatempe
eKooperativa na wixuttiha ampiyentaale N'tumpuluuku aniira, olelo, 14 ya mweeri wa 11, ekampaanya yoovela oKatempe, mpantte mukina wa epaya ya oMaputu.
António Pereira, mmosa a memempuru anamapattuxa a ekooperativa, oohimeerya Nsu na Waameerika wiira ekampaanya eri muhina mwa "operasawu kaako," enireliwa oleelihiwa apoovu okhala mapuro ooreera ni anipwanyiha ekumi.
Pereira oohimya wiira "N'tumpuluuku" oniphavela wakhaliherya atthu orukunuxa enamuna aneettihaaya ikokhola.
Okathi ola va, oMaputu "ahaleela omutthu, aahiya inamuna sootheene soohiya itthu sooreereene (...) ni yootepa onanara okhala wiira naanaanoro anirowa ophareya weyiwo anirihelaaya ikarafa.
Ni operasawu kaako, N'tumpuluuku oniphavela okhaliherya orukunuxa makhalelo. Ikampaanya sinivarela muteko areeti sosiyaale, olaleya ni iviitiyo ni maleya wiira yaalattule atthu ni waahimeerya mihupo.
Pereira onitumererya irixiku ikaaku sirinaaya. "Kaako eviituru yoopweya yaamukhani, eniira okathi oniveliwa eniliyaliwa," nnya ela "tenaawulaliha atthu anceene."
Erineene mahoolela aya ampiyentaliixita Carlos Serra Jr., nikhu N'tumpuluuku nipakiwe mwaakha ovinre. Nrina mamempuru 07, ootheene aya oowivahererya.
Wa okathi vakhaani vanikhalaaya, ekooperativa yoopaka ikampaanya soolakiherya ophareya ya okooxita tu Soole, Miratooru, oXayi-Xaayi ni opaayiro ya oMafalaala, yiirelaka mpantta atthu waattamela ikonto thanu.
N'tumpuluuku onnivekeliwa ni iporovinsiya ikina wiira avare miteko soolikana.
Orooromela onikhala eriyari ya mamempuru a N'tumpuluku. "Ninwehererya okhaliherya orukunuxiwa makhalelo," oohimya Pereira.
Nave tho etthu yootteliha murima mwaha woowi alipa okunya, onihooleliwa ni Mwaalaano wa Etthaya, Nipuru ni Opwalaha Wanammawaani, aapacerya waahukhumu atthu ale animwarexela ikokhola mpironi.
Ole ontthuna opwanyiwa amwarexaka ikokhola mapuro oohireerela onrowa ovahiwa muluta wa ikonto piili sa imetikaale, oniphiyerya itoolare 50 sa Waameerika, waattamela mulivelo wootepexa oyeva.
Pereira onnikupali wiira "mutthu owo, esumana ekina khanrowa tho otthuna otthikela orihela ikokhola vathi." | economia | Vasco | train |
a_hospital-diz-que-rapper-e-activista-guineense-não-morreu-por-falta-de-oxigénio_5760966.txt | Exipitali enhima wii reppi ni mulapheleli ookine khakhwiye mwaha wohikhala okisixeeniyu. | Exipitali enhima wii reppi ni mulapheleli ookine khakhwiye mwaha wohikhala okisixeeniyu.
Bernardino Mario Catchura ahileeliwa wii ohaviye ekiliinika emosa ya mutthu mwaha wa othowa nipuro oxipitali Nasiyonale Simão Mendes
Muhooleli wa Exipitali Nasiyonale Simão Mendes, wa Kine-Pissawu, okootha mupuwelo wa miloko sa alapheleli onhima wii reppi, xurixita ni mulapheleli Bernardo Mario Catchurá okhwiye mwaha wohikhala okisixeeniyu.
Walavulawe wa anamitthaka ovinreene okathi wa ale ya manifexitari ovekela elokohi mwaha wa okhwa wa Catchurá sekunta feera, 1, Agostinho Semedo, Muhooleli kiliiniku wa enupa, Dionisio Cumba, ni meetiku wa miteko sa othikinaliwa Arlindo Quadé, aahima wii reppi khatenteriwe mwaha wohikhala nipuro ni yarowa okhala aleeliwa wii ahaaviye ekiliinika emosa ya mutthu.
Veekekhayi khinaarina nipuro wa aretta akina. Naahikhalana aretta akina yaari vathi, yaakhuma ephome yinceene", oohima Arlindo Quadé, ancereraka wii okathi wa iminuutu ithanu ni emosa olavulaka esuweliwa wii Bernardo ori ni koolika sammirimani ni yahivira mahiku mararu ahiweryaka onya.
Quadé ninleelo oohima wii reppi khareere oriipiwa murima.
"Akikoha ankhanlayiye olooliwa, kimuleela wii arowe ekiliinika", emosa, ahima ninleelo Quadé, aleeliwawe ni muhooleli kiliiniku.
Dionísio Cumba ahincerera wii, ni ihapari sa Quadé ni isami Bernardo Mario Catchurá oonihenrawe mutelefone mwawe ni tiyakoxitiku wa mwano epakiwe, "oleaahikhala ookhalana immirimani mwemenle, ekhanle yoovanha perefurasawu intexitinale, eri yootakhala".
"Vano aakhumelela anaakhwe oovirikana ni oovila mwaha wa ohikhalano ikaruma soovarana muteko", ookhupanya muhooleli kiliiniku wa Exipitali Nasionale Simão Mendes, muhooleli, Agostinho Semedo, ootthikela ohima wii namukhwa "ole khokwiye mwaha wa ohikhalano okisixeeniyu, ntoko sinhimmwaya vanceenexa mureti sosiyale".
Reppi, xurixita ni mulapheleli Bernado Mário Catchurá okhwiye namathanu, 29.
Olelo, vamosa wa Minixiteeriyu ya Ekumi oPissawu wii evekele wii etholatoliwe okhwa wawe ni vamosa ni olokohiwa wale atthenke. | saude | benedito | train |
a_chefe-do-departamento-de-fronteira-demitido-por-envolvimento-em-contrabando-no-centro-de-moçambique_1872723.txt | Muhooleli wa Eteparatamentu ya Mwiinano ohoomoliwa muteko mwaha wa wiirela mpantta ekontarapantu eriyari ya Omosampiikhi | Muhooleli wa Eteparatamentu ya Mwiinano ohoomoliwa muteko mwaha wa wiirela mpantta ekontarapantu eriyari ya Omosampiikhi
Awutoritaati Tiriputaariya (AT) a Mmosampiikhi oomoomola xexitoore a epooxitu ya Omaxipanta, mwiinano oowoonexeya wa Mmosampiikhi ni Simpaapwe, mwaha wa wiirela mpantta wa areeti a kontarapantu a asikaro, mukhulupale awe oomuleela Lusa. Rosário Fernandes oolaleerya wiira AT oothola osuwela mwaataano wa exexitawu ya mwiinano ni muncerereyo wa kontarapantu wa asikaro, yaawo yaalovoliwa ni ekamiyawu ya tiiseli, ekhalaka ntoko enimukuxa kompuxitiiveli.
"Nimphavela otatha ekapote ya kontarapantu weyiwo atthu aniphwanyaneyaaya oowiivitha", olamula Rosário Fernandes, ovarelelihaka wiira Omaxipanta waari mapuro mukhumelelo wa kontarapantu wa asikaro, atiyamanti ni maluku oowaarya a Wankoola ni Osampiya, ohooxaka ikonomiya saya. | sociedade | SALUSTIANO | train |
a_dilma-lula-ausentes-abertura-jogos-olimpicos_3436677.txt | Nkhulupale, Dilma khakhanle okathi apaceriwa mphira yoola wa elapo soteheene (Cooku Olimpiku) | Nkhulupale, Dilma khakhanle okathi apaceriwa mphira yoola wa elapo soteheene (Cooku Olimpiku)
Peresitenti yoola akhinwe ekhateera aw, Dilma Rousseff ni yoola oniphwanyaneya awelaka ekhateera, Luiz Inácio Lula da Silva, ahilamusa wi epooma ya Riiyu ti Caneero yohaano emwaakhelaka nthukumano wa mphira wa elapo sotheene yoole anaasimwa Cooku Olimpiku wa ephantte ya Ameerika tu Suuli, masi akhulupale yaala khiiri mphantta okathi apaceriwaaya mphira yoola.
8
Ehapari ela yuulumiwe ni nikhuru na AFP, anaalavula atthu ayili anisuwela mwaha yoola.
"Nkhulupale ola khanirowa'' okathi yoola onirowa opaceriwa mphira yoola, mahiku anirowaaya weetta 5 mweeri wa Akoxitu, Oxitaatiyu ya Marakana, alavulaka AFP nikhuru nnimuvarela muteko mukhulupale yoola mphurelo wooreera
"Nkhulupale Lula khanirowa'' muulumo ala alavulinwe ni Ixitituutu, Jose Chrispianiano, nhaparini yeele evelelinwe ni AFP.
Opaceriwa wa mphira wa elapo sotheene ahoolelinwe ni mukhulupale yoole onnittarela Dilma Rousselff, onaakhula nsina na Michel Temer yoola nave ahiikhaliha muwanani muulupale wa Dilma yoola. | desporto | Raja,benedito | train |
a_esposa-de-sul-africano-acusado-de-terrorismo-em-moçambique-diz-que-o-marido-é-inocente_4727576.txt | Mwarawe mulopwana a elapo ya wAfirika tu suli onotheriwa ekotto ya teroriximu omosampiki ohima wiira iyawe konsuwela etthu. | Mwarawe mulopwana a elapo ya wAfirika tu suli onotheriwa ekotto ya teroriximu omosampiki ohima wiira iyawe konsuwela etthu.
"Akhala athu aniphavela okuxa empa ya Ande eri ophareya" olepa Francis Hanekom mwa Fehisipukhi mwawe.
Mwarawe Andre Hanekom, yowo onotheriwa ekhotto, onihima wiira ahiyaawe avariwe mahala ni awo arehiiwale ntapha.
Akhala athu aniphavela okuxa empa ya Ande eri ophareya, olepa Francis Hanekom mwa Fehisipukhi.
Muhupu mukina olepalawe mwa Mail&Guardian, Francis onira wiira "sowothiwa sinimoniherya ni onitheya vokiserya, onitheya sana".
Nave nto mwanawe Amanda ahimaka wiira anorowa oxintta mulattu.
André Hanekom, ni athu otansaniya anli anottheriwasa waholela a anakhoto aniwiva athu mutixitiritu sa elapo ya oKapo Telekatu.
Si onotheriwaawe vanceene mwaha wa owavaha ewolya nave onirowa wiiwiwa otiripunale ya oPempa, okapitali wa elapo ya okapu telekatu, yeyo eniphuka milattu sathu 200 anoteriwa ekotto .
Nsana, muholeli a mithinto sa ilapo sokhopela ni wiirana, Lindiwe Sisulu owekela wiira ovariwe muteko wa waavyaviiwa sana mwaha wa Hanekom mwaha wa teroriximu a oKapo Telekatu. | mundo | constantino,Araibo,Gito | train |
a_bal-quem-é-o-gsp-da-argélia-_5891983.txt | BAL: yoowo ori GSP a elapo ya wArgeeliya | BAL: yoowo ori GSP a elapo ya wArgeeliya
Ekipa yorera ni yokhoola ye elapo muhina mwa mphira wa basquetebol
KIKAALI —
Nikharu na namphira Petroliiferu Argelino ekulupi emosa ya Iyakha Emiya okhuma okathi epakiyaya. Epakin'ye eyaakha ya 1921, GSP yopak a ekipaya ya basquetebol eyakha ya 2008.
Nipuro na elapo yo Argel, GSP yira nipatuxa ya ekulupi Mouloudia.
Ni ncene ya mphira ekipa ya nsina "Le Doyen" yolola eyakha evinrene eyakha wowi yoxintta miphira sotheene sa basquetebol sa elapo ya Argeeliya okhuma eyakha ya 2010.
Ophimelela wa Nikhwara okhuma wa nankhuma ekipa eriya yorera ni yookhumelela ya elapo muhina mwa mphira.
Alipa ankhala warxeeliya anrowa ni mulipa aattikiha Mohamed Krideche, alimalelihannya aya muxintto nave tho ni voophwanela no Mohamed Sedik Towati, orina iyaakha 34 ni voomaliherya wa ipontu 15 no sinihala 9 wakhula mukumaano wa elukuluku yeela. Yoowo otenke mwa waasimiya wiira otthikele wa mphira yoola a Yaounde ni As Police OMali. Mohamed Sedik Towati ophiyeriha wa napiili piili wa ipontu 17 ni sinihala 17. | desporto | Helio | train |
a_article-09-27-2011-mozambique-china-reactions-130648703_1261242.txt | China onikhuma ololaka woomwatani ni Mosampiikhi | China onikhuma ololaka woomwatani ni Mosampiikhi
Amaxiina ari ahukhumu soothaciriha seelapo yaakakhanaka no soovahasaya
Erepuuplika Yaatthu ooXiina wiikhaliha sintoko elapo kamosakamosa wa eniiveli yoosuweleya, ti yootthunihiwa okhala yoopacerya emukhaliheryaka mmusurukhuni oMosampiikhi, woomalela, opatthani ola onilavuliwa wamapuro manceene muleeleryo muniveleni weelapo.
Vakhaani wa anamakohakoha wa epatthani, anakiherya wiira maxiina ari ahukhumu soothaciriha seelapo yaakakhanaka no soovahasaya wa ikeretitu soovahiwa ipoomu, sinuruhela opuha vakhaani oMosampiikhi meekhaawe.
Humberto Zaqueu, Mulipa oosoma samusurukhu Mosampikaanu a nikhuru Mosampikaanu wa sookopha, onihimya moonelo aawe asa opatthani ola onilavuliwa.
"kiwehawehaka makhalelo wa ikeretitu sa ilapo sootheene aoohaawa, ninwehaweha wiira inoomora, sinivirikana ni eniiveli soopheela ni Xiina onikhumelela elapo emosaru ekhanle okhalihera milattu sa othaaciri mweelapo yeela. Mwa ephiro yeela, Xiina muthinto oorerela. Woomalani, ilapo sahu siniphavela osuweliha simpheelahu no oXiina, wiira noonele soolola no opatthani ola, wookweereya, okathi yoola, Xiina tonikhuma ololaka vanceene" oohimya.
Wa iyaakha soomala, Pequim onivahererya imilyawu sa itoolari wa ikeretitu woohikhala ixuurum créditos. Mpantta wa esisapo yeela onirumeeliwa wa sooteka sinceene sootepa wuunuwia, sintoko soowemexiwa soovariwa ni maxiina wa esisapo vakhaani, woomalela, wooreerela no okathi wa ekumi onikohaniwa.
Mukhulupale Eelapo ookhumelela mmahikuni ni anamakohakoha wa epatthani yeela. Woowakhula woorikaeika, Armando Guebuza ohooniherya opatthani wa Mosampiikhi ni Xiina ti epatthani yeekekhayi.
"Ootheene anikohakoha anoowokiwa ni khansuwela anilavulaya", onimumula Guebuza. | economia | Julio | train |
a_chefe-do-instituto-nacional-de-segurança-social-detido-por-suspeita-de-corrupção-_5045399.txt | Muhooleli wa institutu nasionaale ya sekuransa mmuttetheni ootthukeliya mwaha woowotororya muhakhu | Muhooleli wa institutu nasionaale ya sekuransa mmuttetheni ootthukeliya mwaha woowotororya muhakhu
oMosampiikhi, olelo mahiku yettaka 15 ootthukweliya muhooleli a institutu wa esekuransa ya mmuttetthni INSS Fransisku Mazoyo onoonihiya ntoko ohoolya muhakhu woowira winnuwihe empereesa ya ntteke.
Olaleyiya wa epaphelo ya oMosampikhi nlepa wiira Mazoyo ooyhukweliiya Wayeropoortu ya oMaputu otholiya wa soopaka saya muhina wa CR Aviaction, Aviyawu amarehemu Rogeriyu Manuweele
Mazoyo ni atthu akina a INSS Khanooniya saana mwaha wootupha mukano wa nlamulo nuvaha ikonto 84 sa metikaale wa CR Aviaction wa ophwanya matteke maxexe
Roxeriyu Manuwele aari mulopwana anakoso wa elapo ya oMosampiikhi okhwiiye omala wa eyaakha ya 2018 omora wa ntteeke. Oorowana okonfeteresawuni ya wuuraana wa ekonomiya ya oMosampiikhi
INSS muhakhu wa inupa tiyeyo simpakiwa makhwankwa ampakiwa nanamaholela Ottharihaka, Minixitara amuteko, Helena Tayipo yootheriye wiiya muhakhu ikonto ikonto sene. | economia | Helio | train |
a_subsecretária-geral-da-onu-amina-mohammed-e-líderes-mundiais-juntam-se-a-favor-de-moçambique_5906775.txt | Oohimutthula sekeretaari oomalela a ONU Amina Mohammed ni akhulupale ooliwiiku antihukumana sookhala vamosa ni Mosampiikhi. | Oohimutthula sekeretaari oomalela a ONU Amina Mohammed ni akhulupale ooliwiiku antihukumana sookhala vamosa ni Mosampiikhi.
Mwaara amukhulupale eelapo akhalayi oMosampiikhi Graça Machel ni ministara oopacerya Luísa Diogo navetho aniirela mpantta vaniirani
NOOVA IYOORKHI
Oohimutthula sekeretaari oomalela a ONU enipheela yoovara axuulupale oothiyana ni mitthenkeso sa ilapo sinitthuna oruha mukhalihero waatthu erohiwaka muttetthe eelapo ya oKaapu Telkaatu, ihinathi orwa otupheliwa ni nikhuru na anamunyaanya.
Nlelo enamyiili ela, 27, Amina Mohammed onithukumana virtualmente no atthu okupaliwaxa wa ikuluttu ni Reti ya Athiyana Akhulupale aWaafrika.
Mutthenkeso wa Ilapo Soowaataana anitthuniherya muleeleryo muulupale aathiyana, mulipihero ni mohoolelo wa nikhuru wiira oheelela ohoolo ni oheelela mwaakhulo oowakhupareela ni soolyiha.
Vaniirani enirowa osuwelihiwa mihupi soowamaliha akhulupale eelapo yooMalawi, Joyce Banda, a Eelapo Yoomalela Sentro-Afrikaana, Catherine Samba-Pandza, ni oMaurícias, Ameena Gurib-Fakim.
Mwaara amukhulupale eelapo akhalayi oMosampiikhi Graça Machel ni ministara oopacerya mosampikaana Luísa Diogo navetho aniirela mpantta vaniirani
Ovikana 714 ikonto sa atthu, anceene athiyana ni axaarusi, aatumemeriwa ohiya ipasaya mwaha wa soopaka saanamurwa aninyaanya elapo yooKaapu Telkaatu.
Anamwane aimiya imita sente ahooceela oxikola ni mukacamiho waanatamo enoopopiha makhalelo sa muttetthe, ohiya iye soovonyiwa sa ikano sa ihaakhi, wala mpantta wa anamurwa aninyaanya elapo ni Ikhuru Sinaakiherya ni Ovarelela oMosampiiki. | politica | Julio | train |
a_tribunal-moambicano-iliga-jornalistas-estrangeiros-de-acusacoes_2655001.txt | Empa ya exariiya ya omosampiikhi yomukhurunuwela namalaleerya ehapaari mukhopela onthokoosa oxayiiwa vohithariheliwa ikettelo. | Empa ya exariiya ya omosampiikhi yomukhurunuwela namalaleerya ehapaari mukhopela onthokoosa oxayiiwa vohithariheliwa ikettelo.
Anamalaleerya ehapari okelihaa mukalaposo muteko avarias ni anamuttettheni okathi yathokosa saaya oxayiwa ovonyola vahithariheliwaka nlamuko ehayiwaka wikhupaarela inaama sa muthinto wa rineseroonte.
Anamalaleerya ehapari anli akhopela avariwe mmuttettheni mwa Movooce, ohitto wa Omosampiikhi, nmahiku yettaka 16 mweeri wa nayiili, ni anakaxariwa mwaha yovonyola ikettelo wa esiri ni mixakiho muteko okelelihiwa ohoolo ni amakhulupale yataphunlexaya oleelo, 23, ni empa ya . Nlaka nivuwihiwe ehapari oriika VOA vokweheriwa ni Sue Valentine muraanya wa nlaka na Afiriika na Ekomite Enakhuparela Anamlalera VCahapari eriiwa (CPJ), eriina eseeti aya Onoova Iyoorokhi, ehireere exukhuru mwaha wowiwa ehapaari esuwelihabwiira anamalaleya ehapari athikeleke okeleliha omuholi miteko vowixetta muhina meab elaponya osampiikhi.
" Nihakhela muhupi vokathi vakhaani a mpatte a namalaleya ehapari mmosa walesa onihimwa wiira empa ya exariya yokhootta mwaha ole ni wiira awo ariisa owixette ene ni yetteke ikwahasaya ni ahiye muttetthe wa elapo. Ti ehapaari yotteeliha erooho, khanireere othapela vanceene mwaha wosuwela we anamalaleya ihapaari Omosampiikhi akhala ovaraka muteko aya vowixetta ni akweheryek ihapaari samurereloxe muhina mwa myaaha sa Oxaayiiwa wohitharihela ikettelo" ohiira Valentine.
Batholomaeus Grill, mwataniha a muthukumano alemawu«Der Spiegel»,ni namalatha suweeku Torbjoern Selander, athukwasiwa ni muttettheni okathi wira aya athokihaka nlaka nimosa muhina moxaya ekosya nlamulo, muttetthe wa Mavoce, othi wa elapo ya Omosampiikhi, ni aroohasiwa empa ya masupayu, weewo yaryia aya mukalaposo awaleliwe ikhatiiri sinceene. Anamalaleerya ataphuliwa nomala ovoolowa muhina mwa mulattu ole wa empaxaata ya Walelemaanya ni a Suweesiya.
Grill ni Selande aromolasiwa ni makhulupale omosampiihi aniira wiira avonyola ikettelo sa mavolowelo mmuttetthe wanya ni iye siiri itthu sa esiiri yatthu , okathi yamuhayasa pinatamu mmosa onsuweliwa ni nsiina na muhooleli a ikhiriime sa oxaya ohitharihelaka ikettelo vohithunihiwa wa irinoseroonte okupaleeliwa wiira toori mmosa" namuku"a mutthetthe ole.
Epoola yamukhaani eniirana mukano o mmosa ni Eparikhi Nasiyonaale Kruger, ya muttetthe a ti Afiriika ti suuli, ni onitakaherya mutthetthe owataleleyaxa ni okasoopiwa mmikanooni mme.
Sue Valentine, wa CPJ, ohooniherya maxaakiho awe mwaha wothukiwa vavonyoliwaka nlamulo eri ti mulaattu ekekhayi mpaatte WA photo Afiriika.
Niiri oxankaseene Mwaha wa miriira sa alipo alaleerya ehapari anthukwasiwe ni viriwaka wiira miteko saya iye khinafayita muhina mwa miteko sa eko-turiiximu mmittettheni mme,osiisa.
Vanihimwa kasiwa wu okathi wa miyeeri mithana moosa sopacerya wa mwaakha ole oviire , nnakhala vakhiini 461 sa irenoceroonta sihokothasiwa, mwiyeeyo iye 288 sa o Paarikhi Nasiyonaale Kruger ni iye ihanle sa o Paarikhi Nasiyonaale ya Lipoopo, weeyo manyaka 26 ari mmatataani mwa makhulupale.
Inyaka sa rinoseroonte iye sinimwiira omwiiyiwa khiyaroohiwa mittetthe sotteyiwene, masi simphiya woowi, ntoko oxiina ni oviyatiname, ni mahayeriwo aya tiwowatta.
Vanikipaliwa Wiira nthuupi na enyaka ya mwamunama rinoseroote enirumeeliwa ntoko murette owanana ikwereere sovirikana, masi vekekwayi mithokosathoko muhina mwa siyesiya khasimpwanyiwa mureerelo erina aya a mukhalelo sa muthali warumeliwa epurutuutu ele. | cultura | Gito | train |
a_mocambique-exporta-pouco-estados-unidos_3769348.txt | Omosampiiki onikumiha vakhaani orotihaka Oxitaatuxi Uniitu | Omosampiiki onikumiha vakhaani orotihaka Oxitaatuxi Uniitu
Ikhamparawu, atu ni esuukhiri, itthu sikina sa Omosampiiki opasari Waameerika.
Otteetheya wa owerya ni ohisuwela onnihitthuniherya impereesa sa Omasampiiki ottottela muraarelo wa oweryaneya wooreeravo wa orowiha soolima saya oxitaatus Uniitus wa Ameerika woohaaliva maalufantikaariya, annihimya anamalima ni ale oomuwelaxa nakoso.
Nlamulo na Waafirika na wunnuwa ni muraarelo (AGAO) onnitthunuherya wiira impereesa sa Omosampiiki iheleke mpasari sa Waameerika 6,500 soolima saya soovirikanasa. Otthuna wa kuveerunu a Waameerika ilopiherya sooruuhiwa munikuruni na ilapo.
Ananakoso aalupale ni anamasuwelaxa aniira wiira AGOA osuweliwa ni atthu vakhaani.
Okathi ola, Omosampiiki inikimiwa saalima irowihiwaka Oxitaatus Uniiyu ikhamparawu, atu ni esuukhiri, masi mphemo woorowerya soolima iya sookiserya sookhala ni atthu aya, aahimya amuhooleli a wintuxitiriya ni Nakoso, Josefa Sing Sang.
Nave tho mphemo waahiiweleliwe, mwaha wa okumihiwa, sinihala paahi ikhamparawu ni ihopa atu, siri tho vakhaani woonaneyaka tho wiira AGOA oniphavela tho oruuha muteko.
Namalima António Niquece onivaanyiha wiira mwaha ola onniirela mpatta ohisuweliwa masuwelo. Wookhala ovelavela wa ekalapusu ya orowiha ni sookhanyereriwa soolipa soorattela epasari ya Waameerika, onnihimya Niquice.
Muthukumano a makhuru a aniweha-weha musuruku Oomosampiiki (CTA), nrina muteko wookhaleherya impereesa, onihimmwaxa oweheya wa epasari, oniira wiira khariho hoowoothiwa ohisuweliwa masuwelo a AGOA, masi sookhala sikina soowooneliwaxa vatthu.
Namaweha-weha mireerelo wala musuruku Eduardo Sengo, a nikhuru na CTA, onnihimwa mwaha wa impereesa sinceene sa Omosampiiki sirinaaha soolimasaya ni siniruweryaaha vakhaanixa.
tthu ale arina owerya Omosampiiki aniira wiira onireerela okhaliherya wiira waatterereye sookumihiwa. | economia | Araibo,Julio,Safira | train |
a_atolicos-mocambicanos-reflectem-sobre-trafico-humano-155420605_1451041.txt | Ekerexa Katoolika ya Omosampiiki enuupuwelela mwaha wa nakoso aatthu | Ekerexa Katoolika ya Omosampiiki enuupuwelela mwaha wa nakoso aatthu
Nukuro na ilapo ya Waafirika anihaawaxa kahi paahi mwaha wa atthu anithaamela woohitthuniheriwa ni tho marotta aatthu
Epooma yuulupale ya Wamphula eniwaakhelela mphaka enamathanu, wa muthukumano woopacerya wa elapo mwa nikhuru na Mapiixipu ya anamathaamela ni anamatthyawa ekhotto.
Anamurummwa ookatoolika a wooriyuntu a elapo yooteene anuupuwela ni aneetiheryasa miteko soovirikanasa sa waakhalihwrya anammawaani ale aniirela mpantta wa anamatthyawa ekhotto. Ohiyayho otthapela okaristiya ni mithukumano soovirikanasa, nikhuru na mapaatiri anirowa omuthukumanoni wavaaneliwe mwaha wa moota wookhala, ekeekheyi ya waatta wa othaameliwa vasya olelo mulaponi, Waafirika ni wa wooniheryaxa Omosampiiki.
Arixipiiixipu a Wamphula, Dom Tomé Makweliua emaara apaceriwaawe muthukumano aariye wiira, muthukumano ookerexa oowaatteliwaxa, nri nikhuro na elapo ya Waafirika tinenlo ninihaawaxa ohiyatho wa atthu oothaamela oohitthuniheriwa paahi masi tho ni marotta aatthu.
Arixipiixipu a Wamphula oniira wiira onoonaneya makirixitawu ohiya yaayoru paahi, apwehe okathi aya wiira yuupuwelele ni yiiweyihaxaxe mwaha wa ele yiitthanle epwepwetthe enipiixerya elapo.
Arixipiixipu a Wamphula oriye wiira Omosampiiki onnittapeliwa mwaha wa okhala elapo yoohaavyiwa Waafirika wootheene, masi onnileeliherya wiira eyo ehaahakalalihe mamosampikaanu, mwaha moota alavunlaaya, iyo kherina osuwela wa ole ori muteko aya.
Muupuwele wiira Wamphula teri elapo wuulupale yoowiitaphula wa ale anitthyawa ekhotto. Onihummwa Marratane onaaphwanya niinaanova vakhaani wa ikonto miloko ni emosa wa atthu a ilapo sa okhopela. | politica | Araibo,Julio,Safira | train |
a_parlamento-mocambicano-cpi-dividas_3435946.txt | Parlamentu mosampikaanu onipaka CPI wiira ohaavye sookopha | Parlamentu mosampikaanu onipaka CPI wiira ohaavye sookopha
Renaamu oothanla woohitthunela.
Empa muntthokihiwa malamulo Elapo yootthunela enamayiili ela, 26, mupakiwo wa Ekomisawu yooParlamentu sa Sookoha (CPI) wiira ehaavye mukhalelo wa sookompwa saanamunceene, yoonelaxaka wa seyiye iniitthaniwa sookompwa soottukuttheriwa.
Yoolokihiwa olelo yootthuneliwa ennira ekomisawu enoopaka erelatooriyu mphaka 30 mweeri wa Novempuru.
Mupakeliwo wa CPI yootthuneliwa ni soothanliwa ni Freliimu ni sa MDM, orene Renaamu, epankata yuulupalexa yoovirikana maalumo, yoothanla woohitthunela, ahimyaka sookoha sa formatu.
"Khayiyano wiira nnohitthuna mpakiwo wa Ekomisawu, masi eformatu" oohimya Mohamed Yassine, teputaatu a Renaamu.
Wa epartiitu yuulupalexa yoovirikana maalumo, wa oheleliwa ni woonaseya saana, ekomisawu yaahana yookowaka mphaka mamempuru wanamuttettheni sivili, mukhalelo ookhoottiwa ni ipankata sikina, etthuniheraka wamuthinto ola wiikhaliha.
Okhoottelihiwa wa orakamihiwa wa ekomisawu wa mamempuru wa anamuttettheni sivili, Renaamu onihimya wiira onoorowa waakanyerya wiirela mpantta oCPI.
Ekoomisawu enirowa okhaleliwa ni mateputaatu 10 a Frelimu, a Renaamu 6 ni a MDM 1. | politica | Julio | train |
a_activistas-e-governo-diferem-quanto-a-situacao-da-sida-em-angola_3619160.txt | Maativixita ni kuverunu ennivirikana muupuwelo aya mwaha wa eretta ya SIITA waAnkoola | Maativixita ni kuverunu ennivirikana muupuwelo aya mwaha wa eretta ya SIITA waAnkoola
Openuxiwa wa omalela wa Ankoola ori vathi wa 50 puru sento, oohima Antonio Coelho, wa Muthukumano omphavela ommaliha Siita.
Mukhulupale wa ANASO, Antonio Coelho, oohima wii wa 500 miili atthu arina eretta wankoola, paahi 90 miili anwurya murette wa antiretorovirale.
Elapo yookhalana etaaxa ya atthu arina eretta tiya 2.4 puru sento; nummuru na emiya ya emilyawu ya atthu ankhala ni VIH Siita, ni paahi 90 miili anwuyarya murette wa antiretorovirale, eyo enonihereya wi ale anvahiwa murette mpakha openuwa waAnkoola nummuru naya niri vathi wa 50 puru sento, oohima Coelho.
Coelho oonithoriha mwaha wa mankolaano ahilimalenle opaka etexite, oohima wii vathi wa 20 puru sento ya mankolaano ampaka etexite aya, tivo nummuru na atthu ahinsuwela mukhalelo aya wa okhalana eretta nuulupale.
Anamwane waAnkoola ohima wa ANAASO khanrere wakheela oreva eretta.
Coelho onnitaphulela wii 35 puru sento wa ikwaasuni sa elapo anamwane asitihyaya yaarina VIH SIITA.
Ohima wa Coelho, mukhalelo onoonihereya wa ovukuwa wa ekampanya sa ovuwiheya sa mitthaka ni esomiho, wa othowa wa antiretorovirale, ovukunwe okhaliherya wa atthu ankhala ni VIH, woonihereya vakhaani wa atthu oovuwiheya ni tho ahooleli vakhaani.
Exankiho enkuxeriwa ohoolo ni nthukumano wa ONUSIDA elapo ya Ankoola onhimya muhina mwa nthoonyero naya na akhulupale Siyaka
Molumo a Semo anhinya wi, elapo ya Angola ohanle vakhaani wi atthikele ottuli wahaakuviwe wa nivalo wiira okeliwa wa okathi woohimeya wa ekumi, ni otthuneya wa omala wa epwepwetthe
Masi ahooleli amphanyaneya ari Nummuru na atthu ootheene oowereyiwa aninyiwa a Sakarataari a Elapo ya mpantta wa ekumi, Eleuteeriyu Ivenikwa wa oreeraxa wa muttetthe
Ivenikwa inhimya wi eyo ekhanle mahala ya nvarihano na ahooleli wi ehoolelihe sooreerela wa miteko sa mipantta soovirikana sa okosoopa ni olola eretta ya VIH Siita ni axirikha ookhalela wa mipantta soovirikana sa mixovo sa atthu ammukosopa kuveerunu ni mixivo sa ilapo soowiiraana | saude | benedito | train |
a_licinio-azevedo-premio-festival_4033271.txt | Namapaka esineema, mosampikaano Licínio Azevedo oophurela ntthuvelo miili elapo ya Marooko. | Namapaka esineema, mosampikaano Licínio Azevedo oophurela ntthuvelo miili elapo ya Marooko.
" Kampoyi onikuxa maakha ni asuukari" oottottela ntthuvelo wa namapaka ni Nameettiha wa niira na sineema Afirikaano ya Korinkipa.
Efiilimi " Kampoyi wa maakha ni Asuukari" ya namapaka esineema mosam,pikaano, Lucilio Azevedo, oottottela mitthuvelo miili vaniira 20 na Esineema Afirikaano ya Korinkipa, Marooko, nenla nimanle etuminku, mahuku eettaka 17.
Azevedo ookhuxa mitthuvelo seyiya mwaha wookhala ephantte yoopacerya ya Namapaka ni Nameettiha niira, ifiilimi sotheene opakna'iye siri 14.
Muhina wa efiilimi seyiya ahiira mpantta anamapaka a Mosampiiki ni Oparasiili.
Efiilimi " Kampoyi wa Maakha ni Asuukari" yooniheriwe iyaakha xexe sivinre ni efiilimi yeela epakiwe etthariheliwaka eliivuru ya nsina nenlo, yeela elempwe iyaakha 15 sivinre ni Lucinio Azevedo.
Efiilimi yeela enilavula nkhalelo wa nfirimeera yoola asivelinwe ni toropa okathi atthu yaala ayili amuwenlaaya kampoyi arowaka elapo ekinaaku, okathi wa ekhotto elapo ya Mosampiiki. ahinaphiyase yaahipacerya ekhotto mmphironi. | cultura | Raja | train |
a_africa-mais-adolescentes-infectdos-por-hiv_3077471.txt | aAfirika: Axiruuxi anceene amuranve HIV | aAfirika: Axiruuxi anceene amuranve HIV
"Othanya onnaakumiha axiruuxi wa olooliwa" oohima Mni Djelassen, mwaaruuxi onkhala aranvene.
Mitthaka sa niinano mwaha wa Siita tisootepa. Noowela numuru na anamarava ni ale ankhwa eriyari ya axiruuxi. Etexite sa ale anyariwa niinano tinootepa eyeva.
Anamasuwela anhima wii ela enthonyihera otthikela ottuli okhotto ni epidemia..
Itaatu iya tisa relatooriyu esya ya onusiita, sekeretariyatu ya Ilapo siniiwanana mwaha wa ommaliha Siita, entumererya wii mwaha wa niivale kolopale, vathi wa eriyari ya anamwawe ayariwe niinano ohikhalano texitaxe.
Itaatu sikina sa relatooriyu sinnihava ikuru sa olipepelela. aAfirika oovukula 41 puru sento wa oraviwa osya okhuma 2000; ni okhwiwa mwaha wa Siita woovukuwa wa 34 puru sento, 15 miyakha iya sokiserya Opwaha nitho wonenhye wa wikasoopa omurava HIV okhuma amamawe orowaka wa mwanawe
maxi Tr. Pierre Somse, muholeli oottuli, wa nikhuru na okhaliherya wa Onusiita wa aAfirika awuxutarale ni oriyentale, enhima wii anamwane ni aximiravo tari ethoni ya ophukwa wa ekhotto wa epitemiya.
Erelatooriyu enhima wii eriyari ya atthu arina 15-19 iyaakha ankala erineene HIV mwa Olumwenku ta waAfirika a oSuuli , Nixeeriya, Keeniya, Mosampiikhi, Tansaniya ni iIntiya.
Craig McClure, Muholeli asosiyatu wa HIV ni Siita muUnissefi, oohima wii amiravo anceene nceene ankhwa mawaha wa ohithokoreriwa, enoniherya ovonya enkhanle yoreherya miyupuwelo sa olooliwa wa kuverunu ni axensiya umanitaariya
Owo onnitaphulela wii axiruuxi ankhwa ni iretta sinoneya ntoko Siita ayariwe ni HIV ni khatexitariwe; wala olooliwa petiyatiriku, okathi vannuwaya mpakha okhala maruuxi, kharonwe ohoolo yiiloolaka.
Mani Djelassen, orina 17 iyaakha, khottanre ephiro eyo. Ole oyariwe orineene ni onnikhotta wuuliwa muru oheliwa vamosa ni viru, "okhala wii khorina olokohiwa" onnihima wii othanyiwa onnatthikiherya ottuli axiruuxi wa olooliwa
Wa Pierre Somse, malotte ntoko ala anlikana ntoko itiiro soolipa wi nixintte eretta mpakha 2030.
Otholatholiwa wa siyensiya onooneya opwaha, maxi mukhalelo wa wataaneya wa eretta khenathokoreriwe. Onnihima yena alavulaka miyaakha 15 sa ottuli, ophiya meeta awo wonennhye okathi atthu vapaceraya wiwelela. | saude | benedito | train |
a_albinos-medo-nampula_3716118.txt | Ithaatuwa sinitthikela woova , masi mwattelo mwa wakameliwa okhuruwa Wamphula | Ithaatuwa sinitthikela woova , masi mwattelo mwa wakameliwa okhuruwa Wamphula
Amusi a alipo arina mukhalelo wa ethaatuwa aniromola minamuno sa omaleleya wa anamatumiha.
Eporukuratoriya ya Erepuupilika Epuruviisiya ya mittetthe Omosampiikhi Wamphula yohinya wiira mwaattelo sa myaaha sa womoliwa ni ovariwa , wopopihiwa ni wookotthiwa Ithaatuwa ovukuwa vowonaneyaxa.
Mwivaavo, olipo arina mukhalelo wa ethaatuwa anixoona owopopiheya nleelo , vowoneyaxa ni iye sinihinyiwa okhala omaleeleya wa anamatumiha minamuna saya ni anixiliha mwaha worimeelaka atthu.
Wa iyaakha iya sokhiserya , epuruviisiya ya Wamphula yooweeha mikhalelo wuncerereya owaatta myaaha othanyiwa , oxayiwa ni wokothasiwa atthu ari ethaatuwa , oneettihiwa ni miriira .
Ninaano, porokuratoore xeefi a Epuruviisiya ya Wamphula Fernando Uache onilipiherya Wii nlaka na ekampaanya ya osomiha , miteko olamuliwa ni sohukhumwa onalalerya orumeeleya wiira ale ahuupuweleke tho miiriira sohiloka iye .
Mihupi sa epurakuratoriiya ya Epuruviisiya onithoonya wiira eyaakha eviire sahivolowa voophiyaka myaaha 16 soluluwana othamihiwa ithaatuwa , vatananihiwa ni iye 32 sa eyaakha ya 2015.
Mwivaavo , mwa myaaha iyo paahi thanu ni moosa siphukiwe ni sooruhela ohukhumwa wa atthu 10 ni ihukhumu sulupale wala hooye variiyari wa iyaakha 12 ni 18 sa mukhatteya.
Nnaamwi ihukhumu iye, porokuratooriya nleelo khenatthi wapwanya alipo aniruma okelelihiwa ohoolo ehasara ya muthinto wa ikhirime ni nleelo sinithonya mixankiho seeyo sinikohiwa wiira atthuna okhala ani.
Bonaciano Aurélio, a iyaakha 25 sa manuweelo , anihinya wiira nnaamwi valattanaka anamuttettheni , asuwelaka wiira ethaatuwa khirina ikuru sa ephattuwelo, nleelo vanitthuneya okhala vamosa a ni axirikha ni amusi wiira akhume mphironi.
Pedro Fernando a muuraano Ophenta wa okumi , oniirela mpantta vaceenexa ni atthu Arina mulaattu ohisuwanyeya mikhalelo wa nikhuli, anikupali okhuuruwa wa myaaha ovariwa ithaatuwa .
Eyopiiyo mwaakha yoola , muuraano a Wamphula nleelo khanikhalela mwaaha witthaniwa wa alipo aniirela mpantta soluluwana ni wakameliwa nno .
Mwivaavo , Fernando khonikhootta ikuru nleelo okhala mwaaha sa othanyiwa ithaatuwa oniiraneya vowipitheya ni mupuro khamosa khamosa ni onaavekela anamuttettheni Wiira awoneleke vatthu voolikana apinaatamu akinaku.
Muraano ole onihiya wiira onipwanyaneya oxaaka, muhina mwivaavo, ni orimeela okhalayini wa alipo aniirela mpantta ayase.
Mulupale awe mutokweene mmosa wa Pedro Fernando , thi ethaatuwa mmosa olakaseya okathi wa iyaakha piili mwaha owakhulela nlipiheryo nohisuwanyeya ni ovahiwa miteko mmosa ohisuwanyeya.
Amusi aniira wiira mwaha ole ophiya opurokuratoiriya , masi khanisuwela nnakhala etthu yoluluwana ni mwaha yoowo.
Epurokuratoiriya anihinya wiira khenisuwela etthu yoluluwana ni mwaaha ole.
Neehakhi ni namalaleerya a ihakhi sa apinaatamu Feliciano Metazama onakiherya olipiheriwa miteko siniixuttiha ni wupuxerya oriki mwiiriirya ole wakhalayi, kahiyo paahi omosampiikhi, masi mpantta oteene ya ekontineeti.
Mpantta wa ole , vookhala nleelo moopopiho muulupale .
Ativiixita ole onikupali wiira owanela woomoliwa ithaatuwa onitthukele okhala miteko wikhanyanyerya maana amakhulupale ahaana ekwaaha ya waakhuxa alipo anipaka manyala anivaha muruuku aveleeliwe mmatatani mwa empa ya exariya . | sociedade | Gito | train |
a_populacao-jovem-africana-cresce-sem-precedentes_4089327.txt | Apinaatamu amwaavano o waafiriika aniinuwa ohiweha ottuli. | Apinaatamu amwaavano o waafiriika aniinuwa ohiweha ottuli.
Mpakha eyaakha 2030 muttetthe a waafirika okhala okhalana voovikana imiilyawu 170 sa anamwaane.
Ewaraakha emosa ya Muraarelo wa Ilapo Sowuraana siniireliwa anamwaane ni osuwelexiwa ni (UNICEF) anihinya wiira wii, viira Afiriika othipelelaka mukhaleelo wa ninaano onooniherya wunuuwa wa apinaattamu ohikhalana vohoveriha", anoorowa okhala imilyawu 170 sa anamwaane asya variiyari vaa eyaakaha sa 2017 oroowa 2023, mwaattelo wa anaxikhaani muhina mwa etthaya ya waafirika onirowa okhala wa ilmiilyawu 750 .
Vootharihela muhupi a erelatooriyo ole ti mukhaleelo owoopiha wiira anamwaane a waafiriika, maana ti vanireerela wikhanyanyerya olipiherya osuka muhakhu sa mukhalelo wa okumi, mukhapeleelo ni osomiha, ntoko iye mpantta siiri ohoolo wuulupale mpakha eyaakha ya 2030, siisa nikumihaka imiiya sa ikonto sene sa atthu ni mukhaleelo wa ohikhalana etthu ovikana mutiita.
Notko Leila Pakkala, mmosa wa alipo ale ari alaleerye muhupi ni muhooleli wa nlaka na UNICEF wii Waafiriika mpantta onikela nsuwa ni Ohitto, anaxikhaani anithoonyerya nnakhala eriyaari ya apinaatamu ninaano voophiyaka ettoosu nimosa wa ilapo iye 55 sa mutumereeryo siniirela mpantta wa muuraano wa Uniyaawu Awafirika ( UA) .
Mpantta wa Marie-Pierra Poirier, tho mulipa olaleerya muhupi ole ni muhooleli wa nlaka na UNICEF mpantta a Waafiriika onikela nsuwa ni eriiyari, othoonya wii, ntoko miphimo sowanyiheriwa vireliwaka eyaakha ya 2055, mwattelo wa amwaavano okhaala ophiyaka ole wa ikonto sa imiilyawu.
UNICEF ophima iira amatumereeryo siniireliwa omwarya manamuna opwanya opuro ovara muteko ni oruuhela muraarelo sa muttettheni ni sookhopela muhina mwa nroromelo wa sooxuttihiwa mwaana mwa mulopwana a Waafiriika viira wiraaneliwa saneene , mixoovo oniira orwe anoorowa opwanya ixikhaani enihimwa okhala ya ikwaha ixexe mwa soopwanya sa mireerelo sa musurukhu .
Voovirikana nivaavo , anikasoopa aceesiya a ONU , ole `` mukheeheryo mmosaru "onirowa oratteliwa ni" ehasaara ya mwaattelo apinaatami `` , oroowa wooniheryaka ni ohikhala muteko ni ohikhala nroromelo na mutumereeryo sa mmawaani .
amosa ni mukhaleelo yoola, UNICEF onitumererya mittaala soovirikana sa miriira, sikhanle oruuhela yexikhaani mwa miriira soluluwana ni okumi, opakeleliwa mikhaleelo sa miteko soosomiha, vamosa ni ovaaha manamuna ovolowa amwaavano vooluttelelana ni ikaruma isya, wiira wii aweerye ophiya omerekaato wa muteko wa iyaaka ikonto XXI, ni hoothe ni olipiherya nroromeelo ohoolo wa miriira ntoko nihasu, opothana, ottheliwa anamwane ni miriira sa mahaasu oluluwana ni miteko sa mukuwoni.
Manamuna otumereerya isya , onattiha UNICEF, siniirela tho otthipiha mikuthokutho onikhoottiha nnakhala onoottiyela athiyana ni anamwaane vaa othatuwa okhala alipo aniirela mpantta wa muthokiiho sa anamuttettheni yaawo ni mukhaleelo oolikana wa inamuna okweya muhina mwa ottikiha siniruuhela muteko ni okumi wa mutumereeryo.
Vootharihela aceesiya wa Ilapo Sowuraana, munuuwelo mwattelo apinaatamu manceene Waafirika onooniheriwa hoothe ni okhuruwa miriira sa manamuna ookwa anamwane, watta wa mureerelo olipiherya oyara ni mwa mucerereyo wa athiyana a munuuwelo okweherya oruweerya.
Manuwelo owulaanya wa apinaatamu a etthaya ya Waafiriika , vootharihela sowanyiheriwa sa UNICEF , ninookuxa wiira muncererye wa ale anaanaano a imiilyawu 1,200 orooka emiilyawu 2.500 sa atthu eyaakha ya 2050 . | mundo | Gito | train |
a_mocambique-lista-praga-morte-negra_4088949.txt | Elapo ya Mosampiiki eniphwanyaneya nnikhuru wa ilapo sa atthu ''anikhwa woohisuwaneya''. | Elapo ya Mosampiiki eniphwanyaneya nnikhuru wa ilapo sa atthu ''anikhwa woohisuwaneya''.
Erretta yeela yoowiva atthu ophiyelela 124 elapo ya Matakaxikare, opacerya nihuku 1 mweeri wa Akooxitu, ni atthu ophiyelela 1200 annaanyiheriwa okhalana eretta yeela.
Elapo ya mosampiiki eniphwanyaneya nnikhuru na ilapo thanu na xexe seyiya sithoonyiwe ni nikhuru na orikanisawu Muntiyaale ti sawuti nikhuru nenla linnivare namuna sa ekumi ni okasoopiha ereetta yeela eniwiva atthu elapo ya Matakaxikare.
Elapo ya Afirika tu Suuli enniphwanyaneya nnikhuru na ilapo seyiya soorava eretta yeela, elapo ya Matakakaxikare enimupaka nakoso ni ilapo sikinaaku ni elapo yoorava eratta yeela enaasimmwa ''okhwa woohisuwaneya''. opacerya mweeri wa Akooxitu.
Erretta yeela yoowiva atthu ophiyelela 124 elapo ya Matakaxikare, opacerya nihuku 1 mweeri wa Akooxitu, ni atthu ophiyelela 1200 annaanyiheriwa okhalana eretta yeela.
Nikhuru na OMS, olepa oveleeliha nikhuru na Xoronaale Times, na elapo na Afirika tu Suuli, ewarakha yeela ennilavula wi eretta ela enniraviwa ni yeela epacerenre mwaha wa mapele a enema ni amwaapalame ovirikana. Eretta ela eniraviwa mwaha olumiwa ni iphepele seyiye sikhalanne erttta yeela ni yiiraneya siiso, mutthu onirava eretta yeela.
Nikhuru na ekumi nohaalamula atthu otheene aniphavela orowa elapo ya Makaxikare wi ikasoopiheke mapuro osariwa ni awarase maaxikaa.
Nikhuru na OMS liniphwanyaneya elapo ya Etiyoopiya, Kheeniya, Mawuriisiya, Mosampiiki, Ilya Rewuniyawu, Sexeeli, Tanzaniiya siniphwanyaneya mphantte sa ilapo siniphavela wiikusanyerya mwaha a eretta.
Mawereelo a ereeta:
Efeepiri yoohimala, ananariwa murima, owereyiwa muru, okhupaareya, orapheya ni ohikhala saana murutthuni.
Ithuku soonyoonya ni wiipiwa.
Mawereelo a eretta ya penemoniiya anipacerya mwaha woorava ni okathi yoola muuthu orava iye eretta ya penomoniiya khaniwerya omumula ni onnikothomola akhumihaka ephome mmwaano. | politica | Raja | train |
a_colera-faz-cinco-vitimas-mortais-em-mocambique_3073578.txt | Cólera faz cinco vítimas mortais em Moçambique | Cólera faz cinco vítimas mortais em Moçambique
Aakhala atthu 870 oomurava koolyera oNiyasa, Wamphula ni oZampeeziya.
Iporovinsiya sa oMosampiiki sa oNiyasa, Wamphula ni oZampeeziya sookeleliwa ni eretta ya koolyera owiivale atthu athanu ni akina oovikana 870 amuranve.
Mammeru ala ahimiwe enamararu yeela oParalamento ni miniixitara a Mwaalano wa Miteko sa Ekumi Nazira Abdula, okathi yoowo okhontte okhala epitemiya mwaha wookhala mammeru ari eriyari ya miphimo sinitthuniwa ni Nikhuru na Ekumi na Olumwenku (OMS).
Mosampiiki ori nenna va okathi onirupa epula, yoosuweliwa okhala okathi vanimwareelaya ele enireliwa eretta ya onyala.
Mahooleli oororomeliha wiira inamuna sootheene sooxaka siniira sittokihiwaka, nnya onnivaha ephoole wiira ohimiwa itthu soowothiwa sinihimya wiira koolyera eretta enikayiwa ni alipa okunya.
Sintoko Nazira Abdula, itthu soowoothiwa siniiriha woowi eretta atepeke omwareela.
Mosampiiki ahikhala wa iyaakha soowaattamela muloko ni ithanu sivinre ehasara ya koolyera enuupuweliwa mpakha va ni yaahiiwiva atthu imiya imiya sene, epooma ya oMaputo pahi.
Nuuttharela ni ehasara ele, elapo yaahimootola mwaakha wa 2006 mwaapomphe oniwanana koolyera, ahaareere ororomeleya mpakha 90 puru sento, nnya, khaakhuleliwe ni Nikhuru na Ekumi na Olumwenku (OMS). | politica | Vasco,SALUSTIANO | train |
a_republicanos-aprovam-lei-para-impedir-decreto-de-obama-sobre-imigracao_2547496.txt | Nikhuru na marepulikano alepa ewarakha ephaveleya wiira okhottiheriwe Obama mwaha wa othamiwa. | Nikhuru na marepulikano alepa ewarakha ephaveleya wiira okhottiheriwe Obama mwaha wa othamiwa.
Maxi muthinto owo ori mahala, wiira khonrowa ophaveliwa.
Muthukumano wa elapo ya wamerika woolepa ewarakha wiira ekhottihe mwaha wa Barak Obama owakhelele athu ophiyaka imilyawu 5 athu orya ilapo sikina ni oohikhalana iwarakha.
Nave nto ewarakha yeyo kherere wananariha axitokene ancene, anira wiira mukhukupale Barack Obama ovonya vaalupale.
Nave evarakha yeyo khivethu okhala wiira khenirowa othanliwa.
Nave nto akhulupale anceene yathukumannaya athanla wiira avarane vamosa ni akhotte ewarakha ya Ted Yoho. Tom McClintock ohima wiida muholeli a elapo opaca mwaha wa ovara ithu mekhawe.
"Wakhala othuneliwa ni eyo, nto onomala woniwa vathu ni ovalanyiwa owerya" ohima McClintok.
Empa yothela yomima wiira mukhulupale a elapo khovonnye okhala wiira owo othunela wiira athu alupale ni anamwane akhale wa elapo ya wamerika.
Athu a Obama ahima wiira ewarakha yeyo yaphiya anorowa okhottiwa. Nave nto eyo khenrowa wiraneya okhala eiira mukhulupale Harry Reid ohima wiira khenrowa othanliwa.
Akhulupale annihima wiira, mukhulupale a elapo akhalahi Ronald Reagan nto ahipaka ewarakha siso yowathuniya athu ohikhalana iwarakha okala wamerika, nave owo ohireliwa wiira ovolya.
Mukhukupale Luis Gutierrez okuxa elatarato ya Reagan yulupale wa empa ya kuverunu, owo ohimaka wiira, athu yale anikhotta iwarakha solepiwa khalahi.
Gutierrez ohima wiira athu yawo anipah okathi mahala, varerela wavyakha makhalelo aniphiya ottahiwene.
Anamawehaweha anihima wiira ahana wakhuleliwa makhalelo ni ahana okhotta makhalelo a marepupilikano, wiira rowe yakhulele ovahiwa mururukhu kuverunu wiira ovanyihiwe muthinta wa othupa mikano.
Mukhulupale Jonh Bohner ohima wiira wopwanela ohima musurukhu mwaha wathu anikhotta ewarakha.
"Esuman enirwa akhulupale anirowa ovara muteko sana wiira yaxintte athu yawo anikhotta ewarakha, ni amalamaliha wiira mukhulupale a elapo ovareke muteko mekhawe"ohima Bohner. | mundo | constantino,Araibo,Gito | train |
a_descoberta-vala-comum-em-mocambique_3306994.txt | Noosopheliwa nlitti noowin'heeleliwa atthu owaatta Mmosampiikhi | Noosopheliwa nlitti noowin'heeleliwa atthu owaatta Mmosampiikhi
Nlitti noowinhweeleliwa mirutthu soophiyeryaka 120 niphwanyiwe ni anamalima muhina mwa Okoronkoosa.
Nlitti noowinhweeleliwa mirutthu soowaatta, ni mirutthu soowaatta, na atthu oohikhala masupayi, nooneleliwe ni anamalima enamararu ela, 27, mukano wa 76, epooxitu atiminixitaratiivu ya Okanta, muhna mwa Okoronkoosa, eporovinsiya mosampikaana ya Mmosampiikhi.
Anamalima anihimya wiira mirutthu soovirikana, sikinaku soowuntta, saapwehiwe mulittini moothimpwa khalayi noohinweeliwa, weyiyo onikumihiwaawe sayipuru onireerianiwa taamika N1, ekhanti ephiro ekhulupalexa ya Mmosampiikhi.
Mukano owo oniphwanyaneya waattamela mukano onikumihiwa ewooro wa mananna oohitthuniheriwa, weyiyo ahiniphiya anamaluku mwaha wa ikhotto sinikhumelela mukano yoola.
"Mirutthu iya soophiyererya mwaattelo woophiyeryaka 120", ooleeliherya namalima mmosa, vanoonihereya wiira mirutthu simmalela okhala sa atthu oosikwexiterariwa ni oowiiviwa mwaha wa ipoliitika wala masupayi ookhwa okathi woowaniha ekhotto na akapwitthi, wa anakhotto a Renaau ni masupayi a Ikuru sa Mwaakiheryo ni Mulipaneyo, onikhala weettelela Okoronkoosa.
Wa mpatta awe, efonte emosa ya mulokiheryo wa anammuttettheni Okoronkoosa enihimya wiira mwaha wa mukacamiho wa mulipaneyo mukano ola, mpakha iwo wooneneliwaaya nlitti nla, onikhala voorikarika wiiwelela milaleeryo sikinaku sa ikhumelelo siniiraneya muhina mwa mittetthe soovirikana.
"Mukano ola onikhala okacamiha mukelelo aya, khuuvo onimuroromela mukhwaawe ni khivanireera ohela ekumi ahu mapuro oowoopiha. Wa mwaha ola ti voorikarika ophiya nwu", oolavula muhooleli kamosa kamosa a mulokiheryo.
Wa siiso, namathokorerya a epooma ya Okoronkoosa, Manuel Jamaca, khiwaakhulenle ni khorunne moonenelo ola wa nlitti nla noowinhweeleliwa mirutthu sa atthu, olavulaka wiira nikhuru nla na anamalima naahaana waakhaliherya akunya wi aphwanyiwe alipa avanre ehasara ela.
"Okathi ola nkirina nnakhala muhupu, nkikhanle oowaakhulela, wala oruna" oolavula Manuel Jamaca.
Wa isumana piili, Renaamu Okoronkoosa oolaleerya makhwelo wa mamempuru oophiyeryaka 14, oowiivakasiwa wuupaceryoni wa miyeeri miraru wa mwaakha wa 2016, ni murimeelo wa atthu akinaku oowaatta, atakanxereyaka anamootu yaavarelela eloxiixitika ya mukhulupale, Afonso Dhlakama, otthikenle oniipithaawe oseera wa Okoronkoosa wuupaceryani wa mweeri wa Xaneero.
Eparitiitu yoolupale evan'he nsina na exikwatarawu ya anookhwe. | sociedade | SALUSTIANO | train |
a_donald-trump-intensifica-campanha-em-semana-de-convenção-democrata_5547016.txt | Donald Trump onilipiherya ekampaanya esumana ya muthukumano a Temokaraata. | Donald Trump onilipiherya ekampaanya esumana ya muthukumano a Temokaraata.
Muhooleli awameerika ni mulipo onipwavela othaleeliwa marepupilikaana Donald Trump onithipelela muttokiho awiilipiha wa ekampaanya, okathi yoowo wii epartiitu Temokaraatika oniira muthukumano elapo, onoorowa olipiherya wireela oopantte wa mulipo othanliwa Joe Biden.
Tramp onoorowa oxukurya Mitumereeryo mixexe sikhanle okhala sa murareloxe viirelaka othaliwa wawe vasya, okhuma okhuma nihiku nootuphela muteko, 17 , ni onipacerya o Wisconsin - weeewo wakhanle awe opaka muthukumano etemukaraata viira ekwerere ehikhanyereryaka wiira yakhaala yoopakiwa erumeeliwaka manamuna orukunuuwa- Peselivaaniiya, Arisoona ni Oklahoma.
Alipo ari anamaweha anikupali wii ola manamuna mmosa wa Muhooleli wiira oriipihe muthukumano temokaraa, enipacerya olelo, etthokihaka ehapari yoluluwana ni nlaka na ekampaanya. okathi yoowo oniroowa awe posaariha ikomputatoore ni iyaapelano vamosa ni malaka olalerya, iirelaka omananiiha waasiveliha ekasoopa ya sinooniherya wala sootaphuwa yeeyo mwaha wa minamuuno sinoorowa ootthikela muthukumano a matemokaraata voorukunuwa.
Mwaha wa ekwerere erukunuuxe voomaleela ni ithoonyeryo ya ekampaanya ya mwathanle, mithukumano sa Donald Trump inoorowa okelelihiwa omuhooli o hakaareya opuro aneemela matteeke aroowaka makhuru anivivikaana okhuma ekonto erooka ikonto thaaru sa atthu, ni wiira anoorowa ohaala okilanthi ni vivalaana mukhaleelo.
Vamosa ni mwiriira ola, mulipo onuulela othanliwa a mpantte a ma reopupilikaano anitthuna ovuukula mureerelo wa Joe Biden moowehiwani, vowooneyaxa muhina mwa Exitaatu sinikupaleeliwa okhala exaavi, wii vaamaphattuwe anithanla voomuttuna mmosa ori mulipo othaliwa.
Trump aniphaveela onithukumanya nuhupi awe muhina mwa myaaha, soohikhala sa ekwerere, etanyeerye voophiyaka ikonto 170 sa myaaha sookwa mulaponi.
Minnesota, Exitaato weewo wiiviwe afooro-amerikaano George Floyd ni pilisa notteele, Muhooleli ohaana aromoola myaaha sa onyokha wooluluwana ni nikhuuli o Wisconsin ole oniirowa olavuula mwaha wooluluwana ni muteko bni nakooso ni Warisoona ni mwaaha siirowa okhala nroromelo meeme oviire mikano vamosa ni meexiku ni mukhaleelo oliipa vamisa ni miyataanelo mwa alipo onitupha mukano.
o Scranton, enamaraaru, 24, nihiku nniira awe Joe Biden onoorowa olipiheriwa otthuna othaaliwa waawe a matamokaraata, ntoko vamosa ni mukhalihery a Muhooleli, moolumo a Donald Trump onoorowa oweeha" muhina mwa iyaakha muloko sa Joe Biden ni mukhaleelo anamunceene" vokumaana vaavo vamoosa ni muhooleli.
okatrhi matemokaraata apaakasa esumana yeela muthukumano voimaleleene orumeeliwaka ikaruma isya, ya marepupilikaano anoorowasa opaka ele anitthina aya epaanca yoovukuwa okhuma 24 arowa 27 mweeri wa nethanu ni miraaru.
Donald Trump ahaana opaka mulaleeryo otthuneliwa othaleeliwa okhuma Okaasa Paranka wala mmpantta mukina nleelo oohithoonyiwa. | mundo | Gito | train |
a_eua-lança-inoculações-covid-após-autorizar-vacina-para-uso-de-emergência_5696923.txt | EUA oolaleya inokusawu KOVITI evinreene vasina ya ovareliwa emerexenciya | EUA oolaleya inokusawu KOVITI evinreene vasina ya ovareliwa emerexenciya
oXitaatu Uniitu waahemiheriwa ovarela muteko ewasina KOVITI-19, Pfiser ink, ni inoklasawu soopacera enweherira mihiku vakhaani, yooniheraka okathi wa wiiyiwa elapo, weyiwo eretta ewinvaaya ovikana 295 miili atthu, ohimya wa Univeresitaate Xohonso Hopiki
A Food and Drug Administration ( Axensiya ya malamulo ya mirette ni eyoolya yoovaha neemereryo nimosa na ovarela muteko emerixensiya wa evasina, eyinnuwihiwe ni opatthani Alema PiyoNtek,iixonihenrye 95% yoororomeleya wa wiikosoopa wa iretta weereriya okathi wookiserya. Evasina ennikhalela waavaha atthu arina 16 iyaakha wala ovikana.
Enlipeleliwa wii anamuteko a ekumi ni atthu oowuuluvala ankhala soopakiwa sa khalayi ekhale soopacerya ovahiwa wa eseeriye yoopacera ya 2,9 imilyawu sa tose mweeri ola.
Axitokweene a ekumi wa EUA, miteko sa mikukutta, ixipitali ni faramaasiya sinireherya kampanya mmosa wa ovasinariwa elapo yootheene.
A Pfizer oohima wii evasina yaarowa opaceriwa otumihiwa niwakuveya ni miteko sa ehumi ya atthu otheene anuupuwela opacerya ivasina sekunta feera
Kuverunu onuupuwela waakuviha ivasina isumana sinwra ni miyeri, vanceenexa wakhala wii evasina ya nenli ya Moterena inki fore ehakhuleliwa.
Muloko mmosa onkohakohiwa wa Senturu ya kontorole ni Okasoopa ya Iretta sa Exitaatu Uniitu enthukumana sabado wii etumererye itthu sa efayitha mwaha wa miloko sikina, ntoko athiyana arupanle ni amiravo arina miyaakha 16, ahaana ehommwaka. Wakhuleliwa oniireya okathi myaha siniicerereyaya oXitaatu Uniitu, ni imilyare sa atthu ankhwa khula nihiku, mixovo sa oloola sa khula nihiku elapo yootheene sisarenyeene, soopopihaka muteko wa ekumi ohiwera.
Akina ni ivasina sintepihiwa orerihiwa woorowa ohoolo etakaxeriwaka ni Moterena, ekhanle ya weemereriwa ya emerixensiya ya EUA esumana enwra, AxitaraSeneka Plc ni Univeresitaate ya Okisiforoti ni Xohosoni ni Xohosoni
Evasina ennooniherya makacamiho a okawa woohi taphuleleya, okhala wii ehaana erumeeliwaka ni opwehiwa wa 70 Selisiyu, etumereryaka ikonxelatore sootepa oriirya ensuwela opaka exeelu yoowuuma.
Evasina ya Moterena envarela muteko etekonoloxiya emosaru, maxi khempirisari opweha etemperetura yootepa oriirya.
A Pfizer oopaha ekontentore yootikiniha ya orumeeliha enrowa osareya exeelu yoowuuma wii evasina ehihononeye.
Ilapo sinceene siri sooxanka mwaha wa exeelu yoowuuma yoophiyera wii erumeelihiwe ettayiwene ohikhanle ikonxelaotore sootikiniha, mas Pfizer onnikupwali wii ehaana ekhala orumeeliwa woophyera
Axitokweene a ekumi a Exitaatu Uniitu aahima wii anookhalano yoophiyera okawa 330 imilyawu ya atthu a Exitaatu Uniitu amphavela ovasinariwa mpakha eriyari ya 2021. | saude | benedito | train |
a_camiao-mata-11-pessoas-mocambique_3651267.txt | eKamiyawu yoowiiva atthu 11 Mmosampiikhi ni namweettiha khonooneya. | eKamiyawu yoowiiva atthu 11 Mmosampiikhi ni namweettiha khonooneya.
eKamiyawu ehaaphita atthu oophiyeryaka miloko miili, ahookhwa atthu 11 ni aavulala 16 ohiyu wa nihiku na Natali mahiku yeettaka 25, epooma ya oMoolokwe, eporovinsiya ya oSampeesiya elapo ya oMosampiikhi.
Miguel Caetano, mukhulupale a esesawu ya imperensa ya Mapuliisiya ya eRepuupilika ya mMosampiikhi eporovinsiya ya oSampeesiya, oomuleela Raatiyu a Mmosampiikhi wiira ehasara ela ekhumelenle okathi ole wa iwoora 19 okathi nikhuru nimosa noonaaya ekhotto ya atthu ayili waattamela mutaamikani N1, ele yoowoonaxeya mulaponi mwahu.
Caetano onnihimya tho wiira mukhumelelo ola wiiranen'ye mwaha wa "'weettiha vanceene mapuru oottottelana atthu anceene"
Namweettiha ekamiyawu ootthyawa mapuniliisiya anoomuthola. | economia | Vasco,SALUSTIANO | train |
a_sao-tome-e-principe-despede-se-de-jose-aragao_2635139.txt | Elapo ya osamtumeya alaxeryana ni José Aragão | Elapo ya osamtumeya alaxeryana ni José Aragão
Mulipo oleepa owoneyaxa muhina mwa eliivuro awe "Ola Bandela Subli".
Nfalume elapo ya osantumeya onikupali wiira okwa wa muraatti ni kompositoore José Aragão wiira oyeleela omosa wa "muthinto a ephattu yopaceerya yotokweenexa".
Muhina mwa muhuupi wa makweelo yalepeliwe amusi a, Manuel Pinto da Costa, onilipiherya wiira Aragão "ohixunuwiha variyaari va makooto a insiipo sa mulaponi yaawo iyaakha sa namuloko 60 sa iyaakha sa ikooto XX, ahihoolela ni ovaaha mukhaliheryo awe ni wivahererya wawe, mutumereeryo orehererya vasya-asya isipo sa osantumeya, ipacerya aka mukhaleelo mmosa otaphuuwa ni itakiheryo sokhopela, vaceenexa wa ekontineti ya afiriika, vohitapanyerya mukhalelo ephattu ni muthiinto sothaleleya sa isipo sa osantumeeya".
Onooneyaxa wala ophoova osuweliwa ti , nsipo na nanthonyeryo na elapo nnithaniwa "Ola Bandela Subli", Nfalume ottopaanyerya"vahittipiheya ni ophattuwa wa mukhaleelo wa elapo ya apinaatamu Oniitumererya".
José Aragão, opweteye emutivela yoola elapo ya Purtukaale okhalanene iyaakha 73 sa manuweelo awe mwaha wa ekwereere ya murupela.
Muhooleli, muratthi ni mampuuru-ohimukha awe wa nikhuuru nosivelaxa na isiipo sa nikhuru "Os Úntues", José Aragão, onookhala mpakha khalayi mwaha wa masipo osantumeeya ntooko muleepi a "Ola Bandela subliQuando a Bandeira Subiu, muthukumanyo orepeele mwiriira wa otaphuwa wa elapo ya Osantumeeya.
Ni mukhaleelo wa omuraatti ni onamathokiiha yooyo muteeko awe onawiipe onihoviherya ni ekwaaha yootepa wa nikhuuru "Os Úntues", José Aragão taari muraatti ni namataphuleela a masiipo ya awo oleelo ari othaleeleya ni amupuweelo muhina mwa isiipo sa osantumeeya.
Mwaha nithonyiherya ahu ti vanceenexa ole oriiwa Ola Bandela subliQuando epaattera yoweela. | cultura | Gito | train |
a_ignorância-contribui-para-aumento-de-infecções-de-hiv-na-huíla_5184800.txt | Ohisuwela anivaha mukhaliho awe wiira vancerereye oraaviwa axiitthu HIV Owiila | Ohisuwela anivaha mukhaliho awe wiira vancerereye oraaviwa axiitthu HIV Owiila
Muhina mwa epuruviisiya ya elapo ya Ankoola, ya Wiila, oniirwa wuncerereyaka mwaattelo wa alipo opwanya ekwerere mpantta aximaayi aniivaha mwanaya axiittu VIH onimuruuhela SIITA.
Voophova mwattelo wa ipurusento 65% sa myaaha soolempwa sa manamuna owaarava axiitthu sa mweeri opacerya orooka ole wa namuloko mmosa ariisa athiyana ni mwattelo wa 27% taale ari oweemelela.
Vamosa ni sotaanyerya sa atthu 94.613 ale amwaleyasiwe variyari va mweeri opacerya orowaka mweeri wa namuloko mmosa wa eyaakha yeela, vakhaani voophova myaaha 2.450 saari mihupi ni mukhalelo owilipiha ni wiyaala 931 yaari attiyana 637 alopwana vamosa ni 678 alipo ahameela ni muraanyo wa ookwa wa 27.
Nereida Guamy a nlaka na muthokiho a epuruvinsiya muhina mwa ookasoopa walaanyeya wa axitthu HIV okhuma maayi omuvahaka mwanawe muhina mwa owaatta oxiripitaali wa aximaayi ni anamwane a muttetthe, oniira wiira mwaattelo wa alipo ahosoma varityari vapinaatamu ti nleelo moopopiho mmosa aluluwana ni ekhotto ya ekwerere.
" Hiyo ninisuwela wiira vowatteene apinaatamu ahu taale ari ohisoma nnakhala oteene khakhalane owerya oophiya mapuuro, oxikoola wiirfa akhale okawanyiwa muhuupi ni apattani ni axirikha ni opweha ota", ahiira.
Axankeela mwaattelo wa myaaha sooraviwa variyari vathiyana Muraano Wakhaliha amwaavano athiyana waawo mwa nsu na Alice Silvestre, anikupali oreerela muteko owaatta v ariyari va mukhaleelo anamawaani.
" Atiyana nnakhala ahinisuwela mukhaleleelo aya nnakhala ohisuwela ele ekhaale yookoha yoluluwana ni wopaceryani wa okathi ehamela ni mwahha wivaava vanixankiha muraano ahu vowaatta " ohiinya.
Jomaiquel Fidalgo atthavi na miyuraano sya ekottho yowananiwa siita ya Wiila, nnakhala kherina mahove wii epanttera etokweene ya nlaka na muthokiho nihaana wikhanyanyera ni ookasoopa woopacerya.
" Epanttera etokweene muhina mwa ehotto ela eri ni ookasoopa woopacerya wiira mukhaleelo ni mwaattelo wa malaleeryo ale ninaavaha ahu anamawaani", ahakhula.
Mulipo oniweha a epuruvinsiyas siita ya Owiila, Levi Gomes, onihinya wiira nnaamwi mixaakiho iye iri siisaale, vaakhala solikaneene siniireliwa waakhula iye siiri sinikhanyanyeriwa sa muthikiho.
Nlaka na muthokiho anirumeeliwa vamosa ni miteko 129 siniira sivahaka miruuku ni sinimwaleeyiwa axitthu VIH 48 anivara miteko sa ookasoopa waaanyeya wa VIH okhuma maayi onivaha mwanawe 41 anivaara muteku orumeeleyawa anamwane anikhala ni VIH ekekhayi ni 50 aniloola aniirela mmpantta wa axitokweene ariina VIH", ohiira.
Mwaattelo owulaana wa aretta anittharihela anilooliwa ni mithali sinaakiherya Owiila ti wa 7.837. | saude | Gito | train |
a_sul-de-mocambique-tera-falta-de-agua-e-energia-durante-um-ano_3097503.txt | Ephantte ya osuuli elapo ya Mosampiiki enoorowa woonaneya othowa maasi ni enerexiiya mpakha mwaakha mmosa. | Ephantte ya osuuli elapo ya Mosampiiki enoorowa woonaneya othowa maasi ni enerexiiya mpakha mwaakha mmosa.
Atthu yaala anikhala Suuli ya elapo ya Mosampiiki aniphwanyaneya ariipinweene murima.
Othowa maasi ni enerexiiya wenno mwaha woohononeya wa mutooro wa enerexiiya epooma ya Matoola, elapo yeela ya Mosampiiki, nkhalelo yoola woothowiha maasi ni enerexiiya epooma ya Maputu, opacerya mweeri wa Owutuupuru ipooma seyiya sinirumeela enerexiila yoohikhala ele enirumeeliwaka.
Nkacamiho yoola onirowana mpakha eyaakha emosa.
Yaalipeleliwa wi, nkacamiho yoola omale ni atthu atthikele okhala ntoko khalayi, masi khiniiraneya mwaha wi akhulupale a Eletirisitaati ya Mosampiiki anoona ntoko nkhalelo mukhaani: nikhuru naphaveliwe wi nivare muteko yoola wooreriha mutooro khaweryanse.
Mukhulupale mmosa wa Eleteresitaati anaakhula nsina na Luis Amado, olavula ni maxoronaliixita a VOA ahimyaka wi ntoko vaavale yahakhanlaaya owerya oreeriha mutooro yoola, nikhuru na nanaano, Eleteresitaati olakenle waaphavela atthu akinaaku wi areerihe mutooro yoola.
Amado onnikupalitho wi, muteko yoola woreeriha mutooro yoola opisawaya onrowa okhala wa myiyeeri 12, ni woophaveliwa mutooro nsya onkhwa musurukhu woophiyelela imiya miloko miraru wala imiya miloko mixexe sa itoolari sa elapo ya Ameeka.
Otikinihiwa wotheeni, areene mphuruni anmmuttettheni alavulana nikhuru na VOA wooripiwavo murima mwaha nkacamiho yoola woohikhalana maasi ni enexiiya myiyeeri 12 ni aneene miteko khaweryanse oreeriha mutooro wa Supixitasaawu ya EDM, yoola oniphwanyaneya epooma ya Matoola, phantte suuli ya elapo ya Mosampiiki.
Mwiiwelele itthu saahimwa na atthu: | economia | Raja | train |
a_angola-ano-zero-chega-ao-famoso-festival-de-cannes_1897613.txt | Wankoola mwaakha woheetthu oophiya namasivela a meera a Cannes | Wankoola mwaakha woheetthu oophiya namasivela a meera a Cannes
Efiilime ya namatthokiha ooKuupa onnivira-vira mapuro manceene a Wankoola
Nomala etthuvo ephwanyiwe wa nlaka na meera a mulaponi ooLuwanta – FIC 2013, wa mukhalelo wa maniheryo a mulaponi, wakhala va meera a Cannes wi otutuxereye.
Mettelo a meera a efiilime anoniheryaaya khiwakhanle okhaleexa wothaciri, mweeri wa Novempuru mwaakha wa 2013 wa maniheryo yooniheriwe wa ekwaha namiloko miraru ni ttaaru wa meera International du Film d'Amiens elapo yo Faransa, ni mweeri wa Marusu wa mwaakha yoola ovolowa wa mukwaha wa neraru sa Luxor African Film wa meera a Wixipitu, wakhumelela, ntoko yohinmwa ya ihapari yakheleliwe yanamunceene yasanrye musaala aphavelaka woona itthu soniheriwa.
Wahinatthi Exiipitu woniherya ehoonihiwa wampwaheryo wa esumana yeela esineema ya Waafirika
Wa Atenas, oKereesiya, Marusu.
Anamatthokiha aasuweliha va sa miteko sa mwaakha, woovira wa Cannes ekhumelo mahiku muloko ni maxexe mpakha miloko miili ni mathanu mweeri wa nethanu, onirowa woniheriwa oShort Film Corner wa meera a Cannes wa mettelo vakhaani wa mukettelo wa neeraru", wakupaleliwaka nave orowa ophwanyaneya wa meera African Film Festival,opooma wo Koloniya, wAlemaanya, mweeri wa Setempuru.
Ekhumelo mahiku muloko ni mathannamararu mpakha miloko miili nnimosa, mweeri wa Tesempuru, onokhala wa meera a ekwaha yanethannapiili a Fest'Afilm ya Fest'Afilm wa Montpellier, oFaransa ni mwaakha wa 2015, nlaka na Wankoola mwaakha woheetthu khonrowa ocompa wa meera a miloko miraru ni ttaaru a FESPACO, wa meera Panafricain du Cinema et ya la Television ya Ouagadougou, oPurukina Faso.
Wohihinmwa nihiku xeeni wanirowa aya woniheriwa eDVD, ntoko wa yoohinmwa enirowa woniheriwa wimaloni wa mwaakha yoola. | cultura | Araibo | train |
a_efeito-dominó-meghan-markle---piers-morgan-abandona-good-morning-britain_5810434.txt | Owereya wa tomino Meghan Markle - Piers Morgan oohiya wiira mpantta nikhuru na Good Morning Britain | Owereya wa tomino Meghan Markle - Piers Morgan oohiya wiira mpantta nikhuru na Good Morning Britain
Noomala mwaha woohisuwaneya yoola iira mpantta tuuki wa Sussex ni Oprah Winfrey, wuuvaanelani vaava, Meghan Markle aahilavula wi opalaasiyu ennoonaneyawo othanyiwa atthu, okathi yoola saahipacerya woonaneya nkacamiho elapo ya Inkalateera.
Masi mutthu yoola khahiyo Buckingham.
Mulopwana oottittimihiwa, yoola okhanle namalavula wa otelevisawu ni namavaherera moolumo a tukeesa, Piers Moargan oohiya wiira mpantta eporokaraama ya Good Morning Britain.
Piers Morgan oohiya mutko awe woolavula OGood Morning Britain, ntoko elamulinwaaya mutelevisawuni ITV.
Nlamula nenla nipakiwe okathi opaceriwaaye otholatholiwa mulopwana yoola mwaha wowaakhelaliwa muhupi soophiyelela 41.000 seyiya saamunla mulopwana yoola mwaha woohisuwela olavulana Herry ni Meghan ni Oprah Winfrey.
Ewarakha yoolepwa, emisoora yoolavula yiiraka wi: " Noomala manyakunyaku ni etelevisawu ITV, Pieres Morgan ahuupuwela wi kinoohiya ovara muteko sa Good Mornig Britain.
" Etelevisawu ITV yaahikupali muupuwelelo yoola woohiya muteko ni khiyaalavulinwe tho etthu.
Tuukeesa wa Sussex oolavula muupuwelelo awe woophavela wiiheya okathi akhalanakaaya amusi Oottimihiwa, okathi yoola aavaanelanaawe xoronaliixita ni Oprah Winfrey. Meghan aahilavula iiraka, waahipheyelela okathi "ahaaphavelaawe okahala mulaponi".
Noopacerya wooniwa ekiliipi, Morgan oolavula muporokaraama, wuupacerani wa esumana iiraka wi " Khurokiriipa murima, nkinkupali moolumo yaala olavunla'iye" wuuttharelani waya okhuma muporokaraamani. | cultura | Raja | train |
a_parlamento-moçambicano-aprova-acordo-de-paz_5050899.txt | Eparalamento mosampikaano ehaakhulela Mwiiwananelo wa Murettele | Eparalamento mosampikaano ehaakhulela Mwiiwananelo wa Murettele
Muthukumano wa Repuupilika ohaakhulela olelo eporopooxita ya nlamulo enrukunuxa Mwiwanano wa Murettele ya oMaputu, para nlamulo.
Mwiwanano waakhuleliwe ni ivootu sootthunela sa Renamo ni Frelimo, yiiraka MDM khathanlale, okhala wiira anaaniherya wiira khakhanle makhalelo para murettele wa ekeekhayi, athoonyaka sintoko nlikanyiho okawaniwa munikhuruni wa Renamo.
Muthukumano, khwasi woohivaanyihaniwa, esuwelaxiwe ni okhoottiwa wa eJunta Militaari ya Renamo, khukhala Frelimo ni MDM khulopola wiira mwaha ola ohitikhiniwe.
Masi, mahooleli a nikhuro na Renamo, Ivone Soares, oohimya wiira waari mwaha ori varyaayaru ni onoorowa osuwela ophuka. | politica | Vasco | train |
a_trending-mark-zuckerberg-paulo-flores-donald-trump-kardashians_5485995.txt | Trending: Mark Zuckerberg; Paulo Flores; Donald Trump; Kardashians | Trending: Mark Zuckerberg; Paulo Flores; Donald Trump; Kardashians
Muhiina mwa ekaruuma ya tuwiiteri mwaha mmosa yapinaatamu oleelo muhina mwa EUA enitakahereya ni nsiina na CEO wa fasipuukhi, Mark Zuckerberg.
Zuckerberg, opwanyaneya otemwihiwa ene, noovira okathi mmunceene okhuva vavale mamultinasiyonaale atharuwe aya wiiira ikampanya saya solaleerya arumeelaka ekaruma Fasepuukhi.
Inpereesa sophovaka imiiya 500 sihasinari epwepwethe, ikumiha Solaleerya saya ni khipwanyiha exukhuli muhina mwa nthavi na nnema vaavo vahireere owereya, muhina mwa muruweryo.
Wiira ipwanyiwe iphiiro sa mwaha ole, Mark Zuckerberg okhupali wiira ohaana okumanela vamosa ni impereesa iye esumana enirya.
Muhina mwa ekaruma erumeeliwa ni atthu anceene Mark Zuckerberg, mwaha wa trending olaleerye ti nfalume Donald Trump
Nfalume a elapo ya ameerika othookiha mulaleeryo mmosa onihimwa awe wiira Epooma ya Noova Yoorokhi onoorowa okuruxa mukhaliheryo orosamento a piliisa okhaale ophiiyaka epilyawu emosa ya itoolari ni wira"nleelo wisiiso nfaluume a nikhuuro mahooleli orowa okhayari mukukutta mmosa orumelaka eleepa na ncano ntooko ekanyeryo ya Black Lives Matter epikata ya 5, ananarihaka epikaata ele".
Trump, ohimwa wiira nileelo nnaamwi ekanyeryo ele ya Black Lives Matter ti "nthoonyeryo nonyokha"ni wi musuruukhu wahaana orumeliwaka wiira owaneliwake omaaliha ekhirime.
Muleleryo ola othawaliiha ikoonto sene 19 sa anamalaleerya, vophovaka ikoonto 37 wa ale ari tiyavahe monelo aya ni ophiiyaka ikoonto 200, yakhule.
EUA, trending ya Instakaram exiittiwa ni nikhuuro niri naxihima Kardashian.
Kim Kardashian olaleerya elataraato emosa oryeene ni mmoosa wa anaawe Kendal Jenner oni ovuwihaka ekampanya awe esya Burberry, Khloe Kardashian onixoniherya owareene musitiitu enarya ni mulupale waale ari axihima awe Kourtney akhumenla ni mukuweka.
Yahaleele paahi muleleeryo mmosa wa Kylie, masi phataari wupuwela wiira ole mukhaawe waari nipuuro nopaceerya na trending wa nsaana.
Oleelo ti niira nothapela iyaakha sa muraatti ankolaano Paulo Flores ni ole ti mwaha wa trending muhina mukoothani mwa Instakaram mwa mankolaano.
Muhina mwa ekaruma ya yutthuupi, isinyalo sinooniwa sa Rokhistaari a reepi DaBaby vamoosa ni Roddy Ricch ori trending, oriina vophova imilyawu seene wale ari tawenhe.
Esipo ele tho khekhanle nipuuro nohiloka na osulu waale 10 masipo a wameerika- vanireerela wiwelela esumaana yeela!
Nipura ni nnakhula ehapaari sa nlaaka VOA ikaruma piili sinivaha ephoole yothaleleya wa arumeeli urumeela a iterneeti: | cultura | Gito | train |
a_eua-financiam-projectos-agricolas-no-valor-de-30-milhoes-de-dolares_2809206.txt | EUA oovahererya iporoxetu sammatta wasisapo ya 30 ikonto sa toolari | EUA oovahererya iporoxetu sammatta wasisapo ya 30 ikonto sa toolari
Estados Unidos olaleerya ecuumwa ela, 5, mitthenkeso xexe sinkhaliherya, esisapo 30 imilyawu sa itoolari, sinrowa waakhaliherya anamalimi ikonto 50 oMosampiikhi iyaakha thaaru sinrwa.
Kuveernu wa Estados Unidos da América, wahala wa Axeensiya Oowunuwiha Elapo (Usaid), ompheela ni mithenkeso sinkhaliherya iya "omphela osarihela sooruwerya sammatta wa alimi acikhaani mmuttettheni weelapo ya Wamphula, oSampeesiya, oManika, ni oTeete", ensonmwa moolaleryani ni wa axineene ihapari sookayiwa olelo.
Ephiyeraka 50 ikonto sa alimi acikhaani naamusi aaya anookhalana mapuro omerkaatu sa ipwiyo, ikaruma soopittikuxana etthaya, moopwehamo, itratore, mulima-tumiha onsuwela, waapela sooreerihela ematta, phantasali wa SMS orumeeliwa iyaapelo, soowoola ni ikontha soopweha, mpuruxeetu memmo.
Miteko iya sinrowa ovahereriwa naaxineene ni mitthenkeso ntoko USAID ni mitthenkeso sihiniirela mpantta wa kuveernu a ilapo sootheene ni samuumu.
Nimutharihaka Usaid, soovara iya saaxineene, sipacenrye sihaacereriwa mphaka eriyari wa 2017, inoothikela "alime akhaani yapheela miteko ni mmamitekoni okalana owerya olola ilukuru woovaraniwaya".
Soovara iya iniirela mpantta wa soopaceriwa ni 'Feed the Future', yootthokiwa wootheene ya kuveernu norte-amerikaanu osyakaka etala ni ovarlela soolya. | economia | Julio | train |
a_nyusi-receou-camaradas-encontro-dhlakama_4049746.txt | Nyusi ohoova wii "makamarata" omukhoottihiwa okumana ni Dhlakama | Nyusi ohoova wii "makamarata" omukhoottihiwa okumana ni Dhlakama
Mukhulupale Eelapo ohaavekela muswamaha axitokweene ooSofala memo mwaha oohaalela mukumaano
Mkhulupale oMosampiikhi iirale khaalenle woopaceryani axitokweene amuttetthe yoole oSofala wahala wa mukumaano ni Dhlakama wa mweeri miili oovaka wiira "makamarata" omukhoottiha orowa.
Olavulaka ecuumwa ela, 29, muthukumano muulupakle wa Freliimu oniiraneya oMatoola, Filipe Nyusi, oohimwa ni nipuro na hapari Inotiisiya, ohaavekela muswaamaha anamuttettheni oSofala mwaha woorowa oseera yooKoronkoosa woohaalela axitokweene amemmo, masinaaya, sekeretariyaatu a muttetthe eelapo wa epartiitu ni Kuverno amemmo.
Ooleliherya wiira otthanre mukhalelo yoola mwaha woowoova makamarata aawe omukhoottiha orowa ohoolo wamukumaanoni ni Afonso Dhlakama.
Nyusi onitthunella wiira Ikuru sa Mwaakiheryo ni Ovarelela, emaara esuwenlaya mupheelo aawe, navetho khatthunanse, masi sootheene siheetta saana mwaha wookhala Mukhulupale Eelapo kookhalana ehakhi yoorowa oKoronkosa.
"Miyo kahiyano Mukhulupale ooMaputu paahi, masi eelapo yootheene ", ookweretha Nyusi, otthikelaka wiira mukumaano "muhimaaka Dhlakama oheetta saana, naahelenlahu wa 45 iminuto, okathi naleyihanahu, muvaanelo omalenle wa imaara piili".
Nyusi iirale khavanrerela okoha saavanelawe, wahala sinisuweliwa: "ti ohikhala ekhotto oMosampiikhi". | politica | Araibo,Julio,Safira | train |
a_presidente-sindicato-vaiado-_3786721.txt | Muhooleli wa sintikaatu oveehiwe oPenkela mwaha wa waakiha muupuwelo wa kuverunu. | Muhooleli wa sintikaatu oveehiwe oPenkela mwaha wa waakiha muupuwelo wa kuverunu.
Mwaha wa eyo ovaanya wa mapurusore wa elapo yotheene mweeri wa Apiriili
Muhooleli wa Esomiho ni Mukhalelo wa atthu, eprovinsiya ya Penkela, Lose Joaquim Laurindo, aahiveehiwa ni imiya sa mapurosore yavolololihaka atthu wiira atthu ehiiwelele olattuliwa wa mahiku a 5, 6 ni 7 ya Apiriili.
Ohoolo- ni ohoolo okhumelenle mahiku ehinatthi wakhuleliwa ya wemelihiwa ni masintikaatu a mapurusoore ni ahinsomiha wa Universitaariyu yiiranne mwaha wa ovirikana wa oveya wa sowaakhela.
Assempeleyiya emosa erina namoona a muhooleli wa porovinsiya ya Etukasawu, Samuel Malezi, muloko wa mapurusore ohitteeliwe murima vaawenhawe sintikalixita akupwaliki mitthaka sa kuverunu.
Ninleelo yokhala, yokhupanya wa yowakhela ya mweeri wa xaneyiro. Noona wii Muhooleli wa Sintikaatu onlavula ntoko Exekutivu, hiyo khanimphavela ilisawu sa poliitika, annivanyaa mapurusore maceene
José Laurindo oohima wii othoriha milattu sa mapurusore eri ni wuncerereya wa oruwerya, orukununxe mukhalelo emwirinhe muhooleli a Esomiho olavula mwaha wa waattittimiha akhulupale.
Nkinsuwela wii ohima wii elapo ahu kherina musurukhu omwaakiha kuverunu, ahincerera Laurindo, ohoolo wa mapurusore yanveeha, akina yakhuwela ni yopanaka muturi mukhalelo wootepa ovaanya.
Khivo etthu masintikaatu a mapurusore yahaalipelelaya, ntoko sinhimiwe sekeretaaryo aya a porovinsiya, Armando Cambelele, onthonya wi yincereriwe iyakhelo ntoko itumereryo ithanu sopacera simphaveleya.
Niveheke wii eyakhelo khayincereriwe, ohikhanle mwa maasi, aluuxu, mpakha telefoone. Eyo timphavelahu, otakhaliwa wahu, nnoona wii muloko wa masintikaatu toninxankiha wii nikhalane ihaki sahu silempwe mukonxitituwisawu onnihimma Cambele.
Wahiso, sekeretaari a mapurusore ni anamuteko a Esomiho ehikhanle Universitaariyu, Vitorino da Silva, onhima wii muupuwelo wa mansintikaatu a Esomiho khonrowa wooceya muloko mmosa orina miyakha ithanu ni piili yinlelaka ovuwihiwa iyakhelo saya.
Nnaamwi ensitikatu ela ereene mafiliyatu manceene oopenkela, ovaanya nno tiya elapo yotheene. Eyo ( ovaanya) enookhuma vekeekhayi onnihima Silva,
Enihimmwa wii waattameliwaka wa ekonkurusu atthu anceene, Penkela ahaana mpakha va mapurusore ahirina iyaakhelo saya miyeeri miraru mwaha wa mixankiho teekiniku. | cultura | benedito | train |
a_estados-unidos-e-eslovénia-assinam-declaração-conjunto-sobre-tecnologia-5g_5542076.txt | Estaatu Unitu ni Exilovenia akwerekhwa mwiwanano mmosa wa muuke monkoni mwa mukettelo musya wa 5G | Estaatu Unitu ni Exilovenia akwerekhwa mwiwanano mmosa wa muuke monkoni mwa mukettelo musya wa 5G
Sakataari a estaatu yo Wameerika, Mike Pompeo, ohaana okwerekhwa enamaxexe yeela, 13, ni Exiloveiya, mwiwanano mmosa wa muuke monkoni wa etekonoxia 5G, vaavo elapo kekhanle owehawehiwa ni kuverunu elapo yokhopela wohiwehiwa ni miteko sa xariya so meekha.
Mwiwanano mmosaru okwerekhwiwa okathi ovinre ni ilapo so Poloniya, Estoniya ni Repuupilika Xeka.
Muxukuryo wa Pompeo elapo yo Esloveniya tiwopacerya wa sakarataari a estaatu yo Wameerika ekhumelo ya mwaakha wa 2011 ni wampwaheryo wokhala wawe onoorowa okumanela ni tho purumeero ministuru Janez Jansa ni mukhulupale Borut Pahor.
Afalume a Wameerika ahimya wiira mivaanelo sulupalexa sinrowa okhala sa amaluxu, oheliwa mpuwa ipalka sa muttetthe wa Ositente ni miyaha sa mihakhu.
Enamararu, 12, Mike Pompeo waphwanyaneya oRepupilika Xeka, weywo ohinmya awe wiira owerya wa muhakhu wo Xiina ori, wa mukhalelo, onopopiha awe vanceene wovirikana ni Mwiraano wo Soviyetika ookathi wa ekhotto.
Muteko omananiha osyakiha mopopiho wa PCC (epartiitu Komunixita yo Xina) mukhalelo mmosa wokottopa maana PCC emphwanyaneya muhina mwa muhakhu ahu, mmutekoni mwahu, mmawaani mwahu wa mukhalelo mwiraano wa oSoviyetika wahiniryaawe.
Oparaka, Pompeo wahivaneela ni purumeero ministuru Andrej Babis, wa nihiku na nenli wa muxikuryo wa muteko wa esumana emosa muttetthe wo Europa wa eriyari.
Axitokweene owanli aweherya ni avaneela wa mukhalelo wamaluxu ni mutthokelo Três Mares, wa mukettelo mmosa wa ipolitika wokhomaaliha oluttelelana ni ilapo so Europa wa eriyari ni woriyenti, wariyari wa miteko sotekateka, amaluxu ni okumanelana wa ikhalelo sa vano.
Mutthekelo ookhalana masina a ipahari ttaaru sinkawanya wa mikano ni muttetthe: Opahari oPalitiku, oMare Nekuru ni Watiriyatiku.
Mukwaha awe yoola Pompeo onophiya oViyena, elapo yo Wawustiriya, ni Overisooviya, elapo yo Poloniya.
Mukwaha oniraneya okathi elapo yo Wameerika wanntthokiherya wakumiha masurtaatu ikonto muloko ni piili mmuttettheni mwa Walemaanya, anirowa othamiheeriwa elapo yo Polooniya ni ilapo sikina sa mutthenkeso wa NATO.
Mpaxatore Philip Reeker, sakarataari oniweherya woranttela wa nlaka sa miyaha sa muttetthe wa Europa ni Euro-Asia, oosuweliha wiira Pompeo onoorowa ovaneela ni axitokweene akhwaane monkoni mwa miwanano sa makutteleloru mmuttettheni mwa Wameerika ni Opoloniya (EDCA, wa ethonyeeryo ya ekelesi) enoniherya ikhalelo sokhomaaliha mmaaleleyo mulaponi.
Miwanano yoola wokuttelela onnikhweeherya elapo yo wAmeerika "oviraviraka" mmuttettheni motheene wa masurtaatu "wophavela waphunyaka afalume oRuusiya, omukhomaaliha NATO" ni okhomaliha mmaleleyo wa ilapo siri mpuwa.
Oviyena, mwiwanano wotthokiheya wa EUA-Austria ni mwiwanano sa nakoso onikhomaaleya sinrowa okhala mpuwa wa mivaneelo sa mithukumano sitthokiheriwe ni sakarataari a estaatu yo Wameerika, purumeero ministuru Sebastian Kurz ni ministuru oniweherya sa miteko sa miwanano ni ilapo sokhopela Alexander Schallenberg.
Wawustiriya opuro onikhomalihiwa miteko samaluxu atomika, ni mukhulupale Rafael Mariano Grossi, onorowa omwakhelela Mike Pompeo. | mundo | constantino,Araibo,Gito | train |
a_menores-mocambicanos-clamam-por-proteccao_4048214.txt | Anamwane mamosampikhaano "annikhuwela" mwaha waa okhapelela | Anamwane mamosampikhaano "annikhuwela" mwaha waa okhapelela
Miteko sootakhala ni othela wohiphiya okathi sinnikuxa ikerexa oreherya ekootiku ya mukhalelo wa okhapelela
Ikereja mMosampiikhi soopacerya namaxexe, 28, oMaputu, wakhulana wii epakiwe ekootiku ya mweettelo mwaha wa wakhapeleli aanamwane, okathi wii Funtu ya Ilapo Sowiirana wa Anamwane ( UNISEEFI) oniihima oxanka ni anamwane imiya miloko miili anrowa mukhatteya mwaha wa miteko sootakhala
Ekootiku ya mweettelo enrowa okhaleliha ni olipiha muteko wa ikerexa wa opereveniri ni omaliha wahukumu anamwane ooMosampiikhi, vanceexa wavolowela ni othelana ohiphinhye okathi.
Edna Culolo, muthonyeri wa UNISEEFI, oohima wii "axiruuxi antheliwa okathi ohiphinhye, ohiya wiyeriwa enamwane aya, anhala vakhani ohiya exikola ni ankhala ookhweeliwa ovoloweliwa ni amurava HIV-SIDA".
Wa axensiya ale a Ilapo Sowiiraana, ohaathokorerya ni ohiiwa ni amusi aya ekhanle yokhala etthu enwiriha anamwe ale ovara miteko sootakhala ni akina enapacerya ovara miteko ereene anamwane.
Carla Mendonça, namasuweli owaakhapelela anamwane axensiya mamosaru , oohima wii numuru na anamwane nnimuncerereya anvara miteko soohikhalela ohoolo wa ekootiku penale yoMosampiikhi, miteko iye tisootakhala.
"Nookhalana univerusu emosa enkhala wii vakhaani, maxi enooniherya wii ninnincerereya numuru na anamwane anvara miteko soohikhalela sootakhala, ni anamwane awo, ereene miyaakha ahikhanlaya oophukiwa, anrowa omalela mukhatteyani", oohima mutokweene ole. | sociedade | benedito | train |
a_ministro-sul-africano-da-justiça-vai-enfrentar-pedido-americano-de-rever-extradição-de-manuel-chang_4940853.txt | Miniixituru suuli Afirikaano a Exariya onoorowa ohoolela nivekelo yuluuliwa oveleeliwa wa Manuel Chang | Miniixituru suuli Afirikaano a Exariya onoorowa ohoolela nivekelo yuluuliwa oveleeliwa wa Manuel Chang
Miniixituru musya suuli Afirikaano a Exariya ni Miteeko Sohukhuumu,Ronald Lamola, nleelo nnakhala khorina mihupi variyari va mitumereryo sa aveleeliwa wa minixituuru akhalayi a mireerelo sa Ifinaasa sa Mosampiikhi, Manuel Chang.
Lomola, onihoolela mukoopha okaathi oniira wiira, ntoko vamosa ni nlaaka na ehapari ya mukaruumani ohitto Wafiriika Daily Maverick, empaxaata ya wameerika muttetthe wa Peretooriya woopaka nivekelo naya namuttitthimiho vivonyeriwe Kuveerunu o ohitto Wafiriika wiira nnleelo ohiiwe Chang mukalaposo, vaniira veteteereriwaka nnaanyiho na nnlamulo wiira nuluuliwe mutumereryo wa oveleeliwa wawe orowaka elapo awe Mosampiikhi.
Naanttompe naxariya a munuwelo awe a 37 wa iyaakha sawe Ronald Lamola waari tathaleliwe munyukhu wa Ominiixituru wa Exaariya ni Miteeko Sohukhumu sa Afiriika ti Suuli vothoonyiwa ni Muhooleli wa elapo Cyril Ramaphosa.
Ronald Lamola, naxariya a munuwelo awe a 37 wa iyaakha sawe , omuraattela Michael Masutha muhina mwa mukhalelo musya wa nikhuuru na Cyril Ramaphosa.
Muhina mwa nlaaka nawe na namaxexe, 20 ehapari Daily Maverick, onirumeela namuhupi wa empaxaata ya wameerika Operetooriya nnntoko nihiimwe wiira nlaamulo na elapo ya Ameerika ninikweherya wiira Manuel Chang okhala olamuliwa wopacerya muttetthe wa Ixitaati Uniitu ni votharelana Omosampiikhi, vanimwiira tho yoowo khotthunihiwa muhina mwa iphukelo sa Omosampiikhi.
Wakumanyerewe awe okhoomoni wa niira notthikhiwa omweene wa Ronald Lamola ohimnya wiira nnleelo ookhalana soohimwa sa ihaparii siromola mwaha.
"Nihaana nikupaleelala mihuupi ni iwarakha siroomola seeyo nnamwi nnleelo kihileeliwe ni mwaha wivaavo nnkikhaale owaakhula vaninaanoni vaava. Vakhiini paahi kookhala owakhula siiso kirowaa aka oleeliwa, maana paahi kisuuwela iye mmalakani mwa ihapari mwaha samatumereryo soveleeliwa empa ya Xariiya ya muttetthe a etistiriitu"ohaakhulela, wuncereryaka oriiki esumana eniirwa onorowa okhalana owerya osuwela mwaaha iyo siroomola wala soluluwana ni mpantae a mwalano aka.
Vaavo tho namanyakela makhata a Miniixituru a Exariya, mwivaavo yoowo otthikiheriwe mukhalelo a munyukhu awe onihinya wiira nnakhala khoorina soohimwa variyari va mitumereryo sa ohooliwa wa muhooleli wa khalaya omosampiikhi otthukweliwe vookathi wa miyeeri mithanu muttetthe a Afiriika ti Suuli vothariheliwa nivekelo na na Exitaato Uniitu sa wa Ameerika, masi mukasoopa wiira "miniixituru,nnakhala wiira okhale pani, okhathi oviire ni waninaano wiira ovaahe nntumereryo, khiphiyerya ekwaha yolipiheriwa ni miriira khiraneya ni nnakhala khivaweryaneya wiira erukunuxiwe.
John Jeffrey ohimwxexa, muhina mwivaavo, wiira"viira vakhaale muthawali omosa ohuulo wa empa ya exariiya mpantte wa ameerika nnakhala hooye mpanntta mukini wiira vuluuliwe, nnakhala okhala okhaale owoona mwaheene nnakhala womalani mwaha owuluuliwa mwaha.
Miniixituru akhalayi wa Exariiya ohilipiheryana wixakiha mutumereryo awe oveleeliwa Manuel Chang orowaka Mosampiikhi nntoko nnlipiheryo na miriira siheliwae muhina mwa nnlamulo na Afiriika ti Suuili. | mundo | Gito | train |
a_suspeitos-envolvimento-ataque-barcelona-comparecem-tribunal-madrid_3995526.txt | Alipa waaniheriwa wiira mutuphelo wa Opareseloona ahoorwa otiripunaale ya Omatiriiti | Alipa waaniheriwa wiira mutuphelo wa Opareseloona ahoorwa otiripunaale ya Omatiriiti
Alopwana acexe ahimyaniwe wiira mpantte wa nikhuro cihatiixita niirale mutuphelo ni mukukutta mwaankhaani owiivale atthu 13 Opareceloona, esumana evinre ohoorwaasa otiripunaale, enamanli yeela, nuuvira nihiku nimosa nuumala wiiviwa ole aahimyaniwa okhala xooferi ni ipholovolo sa mafalume.
Oocexe aya, yaawo paahi nlelo ari akumi eriyai yaale 12 anaaniheriwa wiira onikupaliwa opaka nikhuru, akuxiwa Opareseloona erowaniwaka Omatiriti ni aaphiyasa Otiripunaale Yuulupalexa, eniphuka milattu sa teroriiximu, mukampoyini ya mikukutta sa mafalume saaruma isirene.
Nihiku noopacerya muteko, mafalume aamwiiva ni ipholovolo Younes Abouyaaqoub, orina iyaakha 22, wiisuwelinhe okha xooferi a mukukutta aaselerani mpikatani yoosareyiwa Las Ramblas, Opareseloona, enamacexe, aahiyaka anookhwa a 13 ni owulalasa a ilapo 34.
Nuuvira mutuphelo, Abouyaaqoub oothyawa mwentto, khumuhomakasa ni mwaalo mulopwana emenxe mukukutta mpakha okhwa ni khuthyawa ni mukukutta awe.
Ecoronaale ya Oxipaanya La Vanguardia yoohimya enamanli yeela wiira Abouyaaqoub aheetta ophiheryaka ikhiloomu 40 okhuma Sant Just Desven, epooma emosa muxerexere ya Oparecelona weyiwo waahiyaawe mukukutta woowiiyiwa, mpakha Subiats, weyiwo woopeliwaawe mpakha okhwa. | mundo | Vasco | train |