filename
stringlengths 13
128
| headline
stringlengths 17
281
| content
stringlengths 109
6.26k
| category
stringclasses 7
values | translators
stringclasses 12
values | split
stringclasses 3
values |
|---|---|---|---|---|---|
a_uige-presidente-do-santa-rita-rejeita-relatorio-governamental_3789563.txt | Peresitenti wa Santa Rita okhotta ewarakha enilavula okhwa wa atthu mukampu mwawe. | Peresitenti wa Santa Rita okhotta ewarakha enilavula okhwa wa atthu mukampu mwawe.
" Nookhalana muupuwelelo mukinaaku wookupali itthu iya siirane'ye", alavulaka Nzoni Pedro.
Peresitenti wa ekulupi ya Santa Rita de Cassia epooma ya Owiixi ookhotta ewarakha ya kuveerunu enilavula okhwa wa atthu mukampu, itthu iya sikhumelenle mahuku eettaka 11, mweeri wa Fevereero, eyarakha yeelatho ennimwaakanyera Asosiyasawu wa mphira wa Wiixi (PDF), okhala nave ohoolo wa itthu seyiya sikhumelenle ni Mapuluusa Nasiyonaale ni akhulupale a ekampu.
Okathi avaanelanaaya ni maxoronaliixita a VOA, peresitenti wa ikulupi santa Rita, Nzolani Pedro olavula iiraka "Nookhalana muupuwelelo mukinaaku wookupali itthu iya siirane'ye".
" Hiyo nihiikupali wi khanniira mpantta wa itthu seyiya sikhumelenle. Khanikhalanne muupuwelelo mukinaaku", alavulakatho.
" Hiyo ninre itthu siniiriwa ni ikulupi sikinaaku sa elapo yeela ni mwaha yoola, FAF khakhaalinhe ekampu, iyo khanniira mpantta wa itthu seyiya sikhumelenle", alavulaka.
Manuel Alberto, mmusi wa namukhwa mmosa-mmosa ohiisooniherya oriipiwa murima mwaha wa ewarakha yeela ni onivekela wi milatthu iya siphukiwa oratteene.
Alberto oovekelatho iirakaatthu yaala otheene inre mpantta wa manyala yaala apahavele musurukhu avahase amusi yaala akhweliwe.
Muwarakhani wa Kuveerunu woolepwamo wi " akhulupale otheene aaphavele atthu inre mpantta wa itthu seyiya sikhumelenle".
Mapuluusa ni Asosiyasawu Porovinsiyaale ya Mphira wa epooma ya Wiixi khaphavelanse olavulava mwaha yoola. | desporto | Raja | train |
a_futeobl-euro-uefa-russia-inglaterra_3372618.txt | Nikhuru na UEFA ninrowa omukumiha Ruusiya ni Nkalateera mpoolaniwa Ewuro 2016. | Nikhuru na UEFA ninrowa omukumiha Ruusiya ni Nkalateera mpoolaniwa Ewuro 2016.
LONTERE enitthuna waveleeliha mapuluusa wi amaalihe manyakunyaku atthu yaala anirowa omoona phira yoola oxittaniwa ekiipa ya ruusiya ni mankeleexi.
Kuveerunu wa elapo ya Piritaaniya ohuuluma wi oriipiwa murima mwaha manyakunyaku yaala akhumelenle, esaapatu epooma ya Mariseeliya okathi attikhiwawe mphira wa taasa wa ilapo sa Ewuroopa, vaavo, Kuveerunu yoola ohiikumeherya atthunaka waaveleeliha mapuluusa elapo yeela ya Faransa.
Okathi siiraneyaya itthu seyiya, nikhuru na UEFA ahilamula wi ekiipa ya nkalateera ni Russiya sinookumiwa mutoroneeyuni mwaha wa anamatthapela sa ekiipa seyiya.
"Kuveerunu wa Piritaaniya onniphwanyaneya omutteelaka murima mwaha wa manyakunyaku yaala akhumelenle ni ekiipa seyiya piili, epooma ya Mariselya ohiyu wa nsana, majoronaliixita annihimya wi nyakunyaku yoola apaceriwe ni anamattapela a ekiipa ya nkeleexi arovaraanasa ekhotto ni ekiipa ekinaaku, ahimya itthu mukhulupale yoole anivarana muteko Pirimeero Miniixituru.
Mukhulupale yoole olavulatho wi, Kuveerunu wa elapo ya Piritaaniya oniphavela waaveleeliha mapuluusa makinaaku wi iire mpahntta wa mphira yoola onirowa wiiraneya ekiipa ya Nkalateera amuttikhaka ni elapo ya Kalexi.
Atthu ophiyelela 35 ahivulalihasiwa epooma yeela ya mariselya okathi anamatthapa makeleexi ni ale a Ruusiya awanasaaya mukerekhere wa kampu.
Nuumala ottikhiwa mphira yoola ahaaphwanyanen'ye aloliwaka mutthu, anamatthapa a ekiipa ya Ruusiya ahipacerya waamanasa ale a ekiipa ya nkeleexi ni ala ahipacerya owela wi atthyawase ekhotto yeele.
Epooma ya Nayisi, atthu ophiyelela thanu na piili ahivulalihiwa mwaha ekhotto yaakhumelenle ni anamattapa a ekiipa ya Irilanta tu Nooriti ni ale a epooma yeele ya Nayisi.
Nikhuru na mphira, UEFA noolavula nihimyaka wi nnoorowa otthokiha wi okhale ereerelo ikampu seyiye piili ni enoorowa opakhiwa epuruseesu evahiwe nikhuru namphira na elapo ya Ruusiya.
soovira iyaakha xexe yiiranenyaaya elapo yeela ya Polooniya nyakunyaku wa anamatthapa a ekiipa ya Ruusiya, nowiiraneya siiso ekiipa yeele ya Ruusiya yahoomoliwa ni yahakhasiwa ipontu thanu na mosa nuwiira siiso ahileveleliwa.
Nikhuru na UEFA nooveleeliha muhupi ekiipa ya Nkalateer ni Ruusiya aleelasaka wi anoorowa okumihasiwa mumphirani yoola onittikhiwa anamatthapela aya atthikelasa a ekhotto ni waamana atthu mukampu.
Mphira wa nikhuru D, yoola ottikhiwe olelo, ekiipa ya korowaasiya yooomulola Turukiiya poola-0 | desporto | Raja,benedito | train |
a_frelimo-12-27-2011-voanews-136269308_1261876.txt | Fereliimu onutthenka orantteliwa wa Gebuza | Fereliimu onutthenka orantteliwa wa Gebuza
okuma mweeri wa neyili, mutthenkaso onirowa okhuruwa muhina mwa paritiitu
Orantteliwa wa Armando emilio guebuza, ntoko muhooleli a eparitiitu fereliimu, eri osulu Omosampiiki, muthinto oopacerya onirowa othoonyerya miyeeri sinirya elapo ela. ohimmwa nno onirowa okhala mweeri wa setempuru wa 2012, wiraneyaka muthukumano wa 10 ooparitiitu fereliimu, wiiriwe onirowa wiiraneya ya okaapu telekaatu, onikhuma nsuwa wa elapo. Namalepa muulupale, Filipe Paunde, okhuma mweeri wa opacerya onirwa, wiireherya onookhuruwa muhina wa eparitiitu wiira opaceriwe mwaathenle amatelekaatu oowiitthaniwa"mukwaha wa muthukumano".Ole ommutthara Armando Guebuza onrowa okhala namwiilepiha ooparitiitu mwaatanle ovo onirwa onrowa okhala mwaakha wa 2014.Emaara ole oniiriwa wiira ommutthara muholeli musya a elapo ninleelo ohinkhalaawe etthu, ovaanyihana muhina sa itthu soohiyana-hiyana sa elapo wa Omosampiiki ninleelo inimweetha, niinaano va, onikhala wiira siri ikokhola paahi ohiya masina oosuwanyeyani ooweemereriwa, vakhani-vakhani oniphaveliwa mulaponi. Ale aniweha-weha akina aniyoonela vatthu awatthara oohoolowasa woophaveleya otthuniwa mmwaathanleni wa epooma ya opeera ni opweteyiwa wa naanaano wa okilimani, ipooma piili sinthoonyerya sa elapo, ni otteettheya mpantta wa manera oowaakhula iye soovirikanasa sa mmuttettheni, onikhanyereriwa orukunuxiwa vanceene wa eparitiitu Fereliimo, vakhani-vakhani muhina wa miruku. Itthu sene seyiya sinniiriha muthukumano wa atthu oowaatta wa 2012 okhale oowooneliwa orikarika ni othanliwa wa akhulupale akina ooparitiitu - ori mihaakha 36 eettiheryaka elapo - mukhalesa ookhumeleliha itthusanyu sa meelo, mpuwa wa maxinttano a meelo. | politica | Araibo,Julio,Safira | train |
a_rádios-comunitárias-guineenses-enfrentam-enormes-dificuldades_5742267.txt | Aratiyo anammuttettheni wa Okinee anniphwanyaneya ni mikuthokutho soowatta | Aratiyo anammuttettheni wa Okinee anniphwanyaneya ni mikuthokutho soowatta
BISAWU -
Araatiyo anmuttettheni Okinee aniphwanhaneya ni mukutho kutho wowatta mwaha wa musurukhu, onkhala wokajamiha ovarawawe muteko, nave ni muhaxo wa eretta ya Covid-19.
Makhulupale Araatiyo an'himya wira Eretta ya Covid-19 yohapuxari atthu owatta anira Mpatta wa ratiyu ohiya mukhaliheryo aya, ookhala wira khemphwanhaneyatho elukuru yowatta.
"Nirivo ni mukacamiho opaka iseenya wiira nilive miteko soreriha ikuwo ni waliva alipa yithanlale, anninkhaliherya wakhula mahiku hoothee, Ohinmye Zeka Braima Sámá, Mukhulupale aratiyo Anmuttetthni oBafata, onphwanhaneya mono wolopwana wa elapo, ni Mukhaliyeryo wa VOA.
Emosa ya mulattu yotepa araatiyo aniholelaya ohikhala moro, ntoko moro okhanle mulaponi mmo khompiyerya sana para muhina mwa elapo.
Otaphuleliwa wa nanano
Kinee-Bisawu orina araatiyo ophiyerya 50 ni TV sa mmuttettheni. Ntthavi na araatiyo ni TV namulaponi ni nammuttettheni, wa nsu namukhulupale, Demba Sanya, oosuwanyeeha ni mikhaliheryo sa muteko soowipitheya ni saatthu ahinvara miteko sa kuveerunu wira oneemeliya okhaleke woolikana.
Mwaha wa ephiro ela wiira raatiyu anammuttettheni wa pafata, ohimyaka Sama, voowiiwananiya wa mwaalano wa miteko soowipitheya wa mulavulo ni ikhurupu soohikhala sa kuveerunu sinlaleya mutthaka woowiikasoopa wa Covid-19.
Tivo vanniraneya ni Raatiyu Papakayu, onkhaliheriya ni VOA, Obuba, ni ohimya wa musatoro Lamine Kamara, akhalanne mukhalelo woolavula aamwiinnuwiha wiilipiha wawe. | cultura | Helio | train |
a_quartos-de-final-campeonato-africano_2628320.txt | Muwehe ilatarato sookhaliha waneexexe wa mphira wa muthanliho da ilapo sa Waafirika | Muwehe ilatarato sookhaliha waneexexe wa mphira wa muthanliho da ilapo sa Waafirika
Wa mahiku 31 wa mweeri Xaneero ni nihiku 1 na mweeri wa Feverero wookela wa neexexe muxintto Owaafirika wa muthanliho. Mphiira onrowa woonaneya OKinee Ekwatoriyale, onrowa woonaneya okhala wa yaale anamanyakula ni ethimi aya atthapaka olola waya Mphira wa Tiniisiya ni Kine Ekwatoriyale omanle ni manyakunyaku mwaha wa epenaalti. Mutthare mireerelo soorera sa mphira mmurupani mwa ilatarato. | desporto | Helio | train |
a_article-07-24-2012-moz-aids-voa-news-163586956_1451023.txt | SIDA oovukuwa eriyari y'amwaavano mamosampikaana | SIDA oovukuwa eriyari y'amwaavano mamosampikaana
Otepa oraviwa wa mwaaxiitthi HIV yoovukuwa 20% eiyari yaamwaavano athiyana okhuma iyaakha 15 mpakha iyaakha 24.
Otepa wa SIDA woovukuwa Omosampiikhi
Itaatu sihimiwe omuthukumanoni soopere SIDA Owaashintoni sinihimya wiira otepa wa SIDA Omosampiikhi eriyari ya aximaama arina iyaakha 15 mpakha 24 yookhuuwa okhuma 15,6 puru sento mwaakha 2004 para 12 puru sento eyaakha ya 2009.
Nummau nna ti nooreera kahiyoo paahi enihimya wiira nummaru naamukhani nooravihaniwa ya aximaama para anaaya nnya nave tho woona athiyana ootepexa eriixiku yoomurava.
Sintoko mammeru ahimiwe eporovinsiya ya Osofala ti yootepexa oravihiwa ni 21 puru sento y'athiyana ooravihiwa ni 4 puru sento y'alopwana ooravihiwa. Eporovinsiya ya Okaaza erina 19 puru sento ya athiyana oomurava ni 3 puru sento ya alopana, Maputu ari 15 puru sento ya athiyana ni 6 puru sento ya alopwana ni Zampeeziya ari 15 puru sento ya athiyana ni 5 puru sento ya alopwana oomurava
Iporovinsiya sirina nummaru vakhaani n'atthu ooravihiwa ti sa Oniyasa ni Oteete. Niyasa vootikiniha vene ari 2 puru sento ya athiyana ooravihiwa ni oowaatta alopwana amuranve ni 5 puru sento.
Kaapu Telekaatu orina 9 puru sento ya athiyana oomuava ni 5 puru sento ya alopwana, Wamphula 7 puru sento ni 2 puru sento, Teete 6 ni 1 puru sento, Manika 7 ni 3 puru sento, Inyampaani 8 ni 2 puru sento ni epooma ya Omaputu 9 ni 4 puru sento.
Soosoma sinihimya wiira athiyana eriyari ya iyaakha 20 ni 24 oohitheliwa tari ni eriixiku ni eyo ennuncaereya ankha yaakhalaka eriyari ni okuusini wa elapo.
Otakaniha Mosampiikhi orina otepa wa oravihiwa wa 11,6 puru sento wala imilyawu emosa ni ikonto 400 s'atthu anikhala ni SIDA Eyoo enihimya ovukuwa nilikanihaka ni soophiheryaka 15 puru sento saarepeliwe iyaakha sivinre.
Yoosoma yiiriwe eporovinsiya ya Ozampeeziya enihimya oratteene wiia opacerya owuriwa mirette tiyiirinhe ovukuwa niivele nooraviwa.
Nuuvira iyaakha piili okhuma vaavale vapaceriwaaya oliya mirette sa anti-retoroviraale 65 puru sento ya athiyana aarupela. | sociedade | Vasco | train |
a_independencia-justica-mocambique_3849659.txt | Woopowa wa exariya oMosampiikhi ehineetta saana | Woopowa wa exariya oMosampiikhi ehineetta saana
Muthorihi onvaha miruku onnisuwela ohoopowa wa Kuverunu mwaha wa orosamento
Tiripunale Superemu ( TS) ya Mosampikhi oohima wii ohoopowa wa ipwaro sa milattu wa owerya exekutivu enhala ekohiwaka mwaha wa woopowa waya ni ehinvariha mitekosaya, vamosa weemereriwa ni ovuwihiwa wa maxixitaratu.
Senturu ya Intekiritate Puupilika ( SIPI) onnaakiha wii woopowa wa ipwaro sa milattu sinkhala soowiyiwa owera waya mwaha wa ottottopela owerya wa mipantta mikina sa Exitatu.
Ekonxitituwisawu ya Repuupilika ennireeriha, mukhalelo wa Woopowa wa owerya xutisiyale, maxurixita makina onhima wii, wa mutekoni iyo khenrowa woneya mwaha wa wikeliha wa owerya esekutivo.
SIPI, onnitumererya wii etthu ekina mwaha wa ohikhala woopowa wa Muhakhu wa TS, ekhanle yookeleliha otthu muteko aya.
Muthorihi nanvaha miruku wa TS, Osvalda Joana, onnihima wii ohikhala woopowa muhakhu, ipwaro sa milatthu sinkhala soohivara muteko aya mwaha wa Exekutivu.
Ole ootumererya wii orosamento envahiwa ipwaro sa milattu, ni TS, ninlelo siri vamosa ni orosamento wa Minixiteeriyu da Exariya.
Okathi wapakiwaya orosamento wa ipwaro sa mulattu, Exekutivo toni thoriha mwaha wa wunnyiwa wala nnaari wa musurukhu wii opake itixipesa sa mukhalelo wa miteko sawe, ookhupanya Osvaldo Joana.
Muthorihi ohincerera wii ole onthoriha mwaha wa etthu xeeni emphaveleya wala nnaari wi okumihiwe musurukhu ti Exekutivo, attikitthaka wii "nokathi ola, hiyo nookhala oowunnuwiha nnakhala watimitiriwa wa maxixitaratu; khanikhanle oorowa ohoolo mwaha wa Exekutivo".
Wa mpantta aya, minixituru mosampikaano wa Exariya, Isac Chande, onnisuwela mulattu ola, onnitaphulela wii hiyo niri ni esifara ya 1,3 athorihi wa khula 100 miili atthu, ni olelo, eriyari aya, athorihi ahaana eriyari ya 800 ni 900 iporosesu.
"Ohimmweke, nikhalihaka ekekhayi, wii nipankahu hiyo vakhani wii nivare ele anwehereraya atthu", oosuwela mutokwene ole. | sociedade | benedito | train |
a_centenas-de-pessoas-em-quarentena-em-moçambique-por-precaução-ao-coronavírus_5298011.txt | Mmosampiikhi, atthu anceene aniphwanyaneya ahikhumaka mpaani mwaha wa omwiinanela koronaviiru. | Mmosampiikhi, atthu anceene aniphwanyaneya ahikhumaka mpaani mwaha wa omwiinanela koronaviiru.
Aakhumelela atthu oophiyeryaka 800 anikhuma ilapo sikina anarina koronaviiru wa niinaano, Covid-19, ni maasiyaatiku, aniphwanyaneya anari mmapaani muhina mwa iporovinsiya sa mmosampiikhi, oolavula enamathanu ela, mahiku yeettaka 21, muhooleli a Eminixiteeriyu ya ekumi.
Armindo Tiago, oniphwanyaneya onari eporovinsiya ya Omanika, ohincererya tho wiiraka, okhuma nihiku na 22, soopakiwa mimwaleyo soophiyeryaka ekonto 24 mmwe muneemela matteeke Mmosampiikhi, masi khuuvo ophwanyaniwe eretta ela.
"Ninrumeela (okhaliwa mpaani) mittharelelo sitthokihiwe ni Mulokiheryo wa Ilapo sootheene wa ekumi " oolavula Tiago, voohitthottokola iporovinsiya aniphwanyaneyaaya atthu ala anari mpaani.
Siiso, Ewarakha ya Muhupi wa Covid-19, elaleeriwe ni Eminixiteeriyu ya Ekumi, enithoonyerya wiira mpakha mahiku yeettaka 16 wa mweeri wa Fevereeru, atthu oophiyeryaka 158 yaaphwanyaneya anari mukwarenteenani wa iporovinsiya thanu ni emosa.
Muhooleli a Eminixiteeriyu a Ekumi oororomeliha wiira Kuveerunu ohuncererya muwehaweho ni ootthukula mapuru ookhala atthu ale anooniherya ohikhala saana masi yeettaka wala ale ootepapexa owereyiya eretta yeela. | politica | Vasco,SALUSTIANO | train |
a_pib-de-mocambique-cresce-menos-do-que-no-ano-passado_2850696.txt | Mosampiiki enniphwanyaneya eweleka namuna ya nkhalele wa maali ovikanaka ni eyaakha ele evinre. | Mosampiiki enniphwanyaneya eweleka namuna ya nkhalele wa maali ovikanaka ni eyaakha ele evinre.
Noonelaka mwyiyeeri thanu ni emosa seyiye sivinre wa eyaakha ya 2014, yahoonaneya owela wa 2,5 purusento.
Waavaha atthu miteko, orehera exitaraata, waavaha maasi atthu, waavaha enerexiiya atthu, waavaha ekumi atthu, waavaha exikola atthu ni waaxakiherya namuna atthu namuna soovekela musurukhu woohiphwanelelavo, itthu seyiya sotheene saalavuliwa elapo ya Wamphula ni iparitiitu seyiya sinirowa wiira mpantta mwathanleni eyaakha ya 2014.
Olima, ohuwa inama, osaya, waala miri ni miteko sikinaaku ntoko omiserya ihopa sahoonaneya siwelaka wa 22, 7 purusento wunnuwa wa Mosampiiki, opacerya mweeri wa Caneero eyaakha yeela, nittharelaka nikhuru na mikukutta, mapuro anipwehiha itthu ni mikukutta, ni muumu sinimwariwa ihapari waahiphwanyaneya owelaka 13, 7 purusento, mawelelo yaala alempwe mupuleti, namararu, mahuku eettaka 6, ni Ixitituutu Nasiyonaale ya Exitatiixitika.
Noonelaka makhuru makinaaku ntoko , muumu sinitumihiwa itthu samupaani, miteko seyiya sinaavarelela atthu wala impereesa, muxikola ni mapuro makinaaku owelawaya woonanen'ye okhalaka wa 7, 3 porusento ni 6, 6 purusento , ettharelanaka ni makhuru makinaaku aruuhela nreerelo wa 30, 1 purusento. | economia | Raja | train |
a_angola-desiste-do-bienal-de-veneza_4790696.txt | Ankoola okhotta wiira mpantta wa niira na Bienal na Veneesa. | Ankoola okhotta wiira mpantta wa niira na Bienal na Veneesa.
Etthu "yooriipiha murima" mwaha wa Minixiteeriyu wa Kulutuura olakela wi elapo ya Ankoola ehiira mpantta wa niira na Aariti - Bienal ya Veneesa, alavulaka mulupa opaka wa elapo ya Ankoola, Hildebrando de Melo.
" Iya itthu sookacamiha, mwaha wi soovira myeeri miili ovariwaka muteko" olavulaka mulupa opaka mwaha meettelo owiira mpantta wa niira nenle na Bienal ya Vaneesa.
" Muteko wotheene ovariwe woyeeheya" alavulakatho.
Minixiteeriyu ya Kulutuura, olepa ewarakha, mahuku eettaka 29 mweeri wa Xaneero alamulaka wi naahiphavela wiira mpantta niira nenla na Aarti - Bienal ya Veneesa 2019, elapo ya Itaaliya, masi nookacamiheya mwaha woohikhalana musurukhu wi elapo ahui yiira mpantta.
Eteparatamentu minixiteriyaale yoolavula yiiraka wi sookhala itthu sikhumelenle sikinaaku sivukunle musurukhu wa nikhuru nenla na Kulutuura na elapo yotheene ya Ankoola.
" Minixiteeriyu ya Kulutuura olipiherya iiraka onootthikela ovarava muteko wi elapo ya Ankoola yiire mpantta muhina wa niira sa ilapo sotheene, itthu sotheene iya eniphaveliwa ottittimihiwa nsina na elapo yeela", moolumo ala anisomwa muwarakhani.
Yaphavela wiira mpantta, elapo ya Ankoola mpakha eyeehe musurukhu woophiyelela imilyawu 500 sa ewuro, enilikana ni imilyawu 1575 za ikwansa, musurukhu yoola wuupuweleliwe ni mulupa oopaka macampulo, Hildebrando d Melo, yoola orowa ohoolela epavilyawu ya Ankoola, oniira na Bienal.
Mwaha wa musurukhu yoola, minixiteeriyu ahiphwanyaneya ahiyereraka nkwaha yoola wa niira, mwaha wi ahoova " nsina na elapo yeele lihinyaariwe", okathi " yarowaaya ophaveliwa musurukhu vaniirani vaava, alakiheryaka Paulo Kussy.
" Ankoola elapo emosa enittottela nraarelo muulupale niira nenla na bienal " alipiheryaka nkhulupale anaasomiha anamapaka.
Hildebrando de Melo ahilattuiwa ni miniixitira wa Kulutuura, Carolina Cerqueira, mweeri wa Maarusu eyaakha ya 2018, nthukumano yoola wahiiwananiwa wi, ohiya wooniherya Ankoola ilapo sookhopela, mpakha " ovekela musurukhu ni othanla nreerelo wi niira nenla niiranye".
Atthareliwaka moolumo anamapaka yoola, musurukhu waavekeliwe wi ovareliwa muteko ephantte yoopacerya waahiphanyaneya, yoola waari imilyawu 30 sa ikwansa, onilikana ni ewuro seyiya Minixiteeriyu vamosa ni BNA, orowasaaya orukunuxa, alavulaka Paulo Kussy, nkhulupale wa anaasomiha anamapaka.
Atthareliwaka moolumo a nkhulupale, yaari etthu yoreera oveleelihiwa 50 purusentu wa musurukhu yoola, mahuku eettaka 31 mweri wa Xaneero, etthareliwaka iye siiwananinwe. Paulo Kussy onnilipiherya wi namapaka yoola ahiphwanya imilyawu 25, nootakanyixeriwa waari imilyawu 175 sa ikwansa, musurukhu yoola khamooninhe mutthu "'wala khamuroromelinhe ni khamulenle miniixitira wa Kulutuura, phantte ekinaaku ya musurukhu".
Ankoola enniphwanyaneya iira mpantta muniirani na Bienal ya Veneesa opacerya eyaakha ya 2013, okathi yoowo elapo ela yahilola ephurela nreerelo wa Leyawu ti Wooru, mureerelo muulupale yavahinwe elapo ahu.
Muhina wa eyaakha sowaatta, Bienal ya Veneesa, niira nimosa noottittimihiwa ni nootthapeliwa ilapo sotheene ni opacerya okathi lipatthuxinwaaya linnivara miteko soophavela osuwela muhina anamapaka itthu a ilapo sotheene, itthu seyiya siri ntoko aariti kontemporaaneya ni arikitetuura. | cultura | Raja | train |
a_um-quinto-das-raparigas-mocambicanas-dao-a-luz_3104043.txt | Mwaattelo woophiyeryaka ekintu emosa ya axithiyana a mmosampiikhi aniyariha ahipixenrye miyaakha 15. | Mwaattelo woophiyeryaka ekintu emosa ya axithiyana a mmosampiikhi aniyariha ahipixenrye miyaakha 15.
Mukoho temokaraafiku wa Ekumi wa 2011 onileeliherya wi wa ipurusentu 48 sa axithiyana anitheliwa ahinatthi opixererya miyaakha 18 ni wa ipurusentu 14 ahinatthi opixererya miyaakha 15.
Wa mmosa wa khula mamosampikaana athanu ooyevasa arina miyaakha 15 aayariheliwa mwaana wala aarupalihiwa ni wa ipurusentu 24 sa amiravo anikhwa ni anamittompe ni miyaakha sookhuma 15 ni 19 ti ale aniyariheliwa mwaana.
Sintoko vanooniheryaawe mukoho temokaraafiku wa ekumi wa 2011, ipurusentu 48 sa axithiyana anitheliwa ahinatthi opixererya miyaakha 8 ni 14% wa ale ahinatthi opixererya miyaakha 15, ekhanle ti eniiriha yaattihaka etaaxa mulaponi ovirikana ilapo sikinaku sa moolumwenkuni, wa mapuro 11a a Waafirika Awuxitaraale.
"Hiyo axithiyana ninnivekela okhalana ihakhi sookhala wa enantthompyaahu wa mananna oovareleleya, muhiivase enamwane ahu, mwinnuwelo ahu, hiyo nintthuna opakelela myuupuwelo sa mirukuneyelo sahu, wa misomelo sahu, wa milohelo sahu wi naaxuttiheke axithiyana akinaku, khinimphavela wiirela mpantta wa mwaalakelo wa mithelihiyo sookhanyererihiwa wala makhwelo a aximaama", oolaleerya Katia Uamusse, namahoolela a axithiyana muhina mwa ekonferensiya wa eteema.
Uamusse ohincererya tho wi "wa mmosaru aya wa anookhwa axexe, ela ti, 25% wa anookhwa anikhumelela wa ale arina miyaakha 15 mpakha 19 ti anooneya okhala mwaha wa miyariheliyo, ni vannikottihiwa ovira wiiraneyaka ehasara nkhama ela mulaponi mwahu".
Etthu eniiriha wa axithiyana ala mwaha wa miteko wa itiini ni ilimalelo sinithelihiwa axithiyana ooyeva.
"Muhina mwa epayiru iye soorekamela epooma sinikhala okhumele mithelihaniyo sa anamwane ni hiyo ninkhala owanawiira nimalihehe muthinto ola wa muthelaniho, mwaha wa ivareliyo, ilimalelo sikinaku ni ikereca sinivariha miteko seyiya", oolavula Gilda Marimuoa.
Owo oolaleerya wiia, mwaakha wa 2012," waahimusuwela mwaaruusi waatheliwe ni muhooleli wa ekereca waasimiwa Johane Mahalange, olavunle wiira waaruulohihiwa ni Muluku wiira waahaana omuthela mwaaruusi ni omuthela yoowo ni voohaasuweliha atthu mmwaani okhala wiira waanoova woomoliwa okereca wala owehiwa wa mananna oonanara muhina mwa mmuttetteni".
Esenturu ya Atentimentu Exipesiyaali ya Anamwane ni Anawiixoonele (Cecap) enihimya wiira eniira epakelelaka miruku wiira emalihe ni mithelihiyo sa anamwane.
Mwena Uaciquetw, muhooleli wa Esentu wiirale wi "muruku otthikela opakelela iphiro sooreerela wi sisuweliweke ni oomwalamwalaxeya ni hiyo nimphavela wiira nikhaleke nlamulo ninaahooxa ootheene ale anikhaliherya muthelaniho wa axinamwane.
Piixipu ookhalayi wa Lipompu, Don Dinis Sengulane, onihimya wiira kohiyo osuweliwa opakiwa malamulo paahi, awo yapakiwa ahaana orumeeliwa.
"Anamittompe, anamwane, aalupale, anakhulu sinto miyo, inxitituwisawu, otakanxeryaka Exitaatu, ootheene ahu kohiyo paahi osuwela opakelela miruku masi nihaana opakelela miruku sa mmaliheryo wa mithelaniho sa anamwane oohiphiyererya iyaakha saya", oolavula Don Dinis Sengulane.
Milokiheryo nasiyonali ni sa ilapo sa ota sinivara ni myaha sa axithiyana siruuttottelana wa muphavelo wa mireerelo sa mmaliheryo wa mwaha ola muhina mwa muthukumano oniiraneya epooma ya Omaputu. | sociedade | SALUSTIANO | train |
a_covid-19-alerta-no-kwanza-norte-com-três-casos-importados-de-luanda_5466328.txt | COVITE-19: Ephoole Okwanza ya Ohitto ni alipa omurava araru anikhuma Oluwanta | COVITE-19: Ephoole Okwanza ya Ohitto ni alipa omurava araru anikhuma Oluwanta
Mulipiheryo wa atthu araru oopacerya omurava Covite-19 voohikhala vapooma yuulupale ya Wankoola yaahenle ni "ephoole yuulupalexa" eporovinsiya yoowaattamana aya ya Okwanza ya Ohitto.
Para eporovinsiya ele, enikhala ikhiloomu soophiheryaka 300 mpakha Oluwanta, yeettale ekwaha atthu anli yaakhuma olimani wa onikela nsuwa ya Waafirika ni ankolaano mmosa, ooavihiwa, evonholaka siisa owaleliwa oniireliwa ekumi eniiraneya epooma yuulupale ya Wankoola.
Sakarataari a Exitaatu para Ekumi y'Atthu ootheene, Franco Mufinda, oohimya oveleelihiwa nikhuru nootakanihiwa para muttetthe ole "wiira napake mukhaliheryo soowaatthokiha atthu yaawo ari ni Covite-19, otepexa wene, weettelela omwaramwareya
Vanaamwiia siiso, Kuveerunu porovinsiyaale a Okwanza ya Ohitto ahithukumana ni voowaakuveya enamararu yeela, mahiku 17, ni oolaleya "inamuna sooxaka khamosa khamosa".
Voohitaphulelasa, namuhupi a kuveerunu, Mahama Salazar oohimya wiira enamuna emosa wa iye silaleyiwale orakamelana pele meenoxi ipaayiro piili, weyiwo sinikhalaaya ilooca munitumihaaya mo anakusiyanti a oweexite-afirikaano.
Nsu na Waameerika noosuwela ni amiyaweha akina wiira Nikhuru na Isetore Sootakanihiwa na Muttetthe ole Nonwanana Covite-19 nooruma owariwa anancaca ni ovukula oviravira w'atthu mapuro owaattamela ipaahiro siwaleliwe mwaha wa eetta, nnya onisoma inamuna ikina soowikasoopa.
Muhooleli a mutthenkeso woohikhala wa kuveerunu Friends Of Angola (FoA). Rafael Morais, oohimya wiira mhawa woowiira atthu ale araru okhala anamatumiha vannaanihereya wiira ahaaraviha anamathuma aya, otakanihaka ni iporovinsiya soowaattamanana ya Wiice ni Malanxe.
Rafael Morais onuupuxerya okhottihiwa weetta pure Okwanza ya Ohitto ni onilopola wiira Kuveeunu "ohaana witthenkasa para wootepexa".
Vanaamwiia siiso, anamuhupi oovikana 100 aniira ekoperetura ya epalanso ya khula nihiku vasulu ya mukhalelo ya ehasara mulaponi aatthikela otexitariwa mukhwaha wanenli nsana, nuumala namalipelela a Esenturu ya Imperensa Aníbal de Melo, yawawe Poliisiya Nasiyonaale, opwanyaniwa eretta.
Esenturu yaaheemexiwa wiira etesinfetariwe ni anamuteko ahiihiwa nave iteexite.
Nlelo nsana, alipa okunya a ekumi aahimya wuncareeya atthu araru amuranve Covite-19, Oluwanta, ephiyerihaka ni siisa 148 alipa omurava mulaponi.
Mpakha nenna va, athanu ni mmosa ahookhwa, 78 nlelo anoowereyiya ni 64 aapenuwa, ni makhalelo a ehasara mulaponi enooniherya ni atthu 69 amuruuhale ni 83 amuranve mulaponi.
Alipa okunya a ekumi nlelo khasuwenle wakhala wiira oopacerya oravihaniwa mmuttettheni mulaponi. | saude | Vasco | train |
a_moambique-precisa-de-reiventar-a-educacao_2954060.txt | Mosampiikhi ophavela othokiha vasya miteko sa osomiha , muvekelo wa akateemiku António Cipriano Gonçalves | Mosampiikhi ophavela othokiha vasya miteko sa osomiha , muvekelo wa akateemiku António Cipriano Gonçalves
Iphiro solikana paahi sinireerela wiira ottettemela Ti vopwanela otthokiha okhupaarela okathi vowataleleya , moonelo wa akateemiku António Cipriano Gonçalves
Eyaakha ya 1975 vanakhala vakhaani masi ipurusentu miloko miraaru sa apinaatamu Omosampiikhi yanisuwela osoma ni olepa. Iyakha miloko mixexe sowiira, ovikana numeya na apinaatamu a imilyawu 25 ahapuwa mukhalelo alipo ohitoko osoma . Masi sookhala mikutha kutho
Elapo yokhalana ixikola mmukhitte mwa miiri ; amwiixuuttihi onaaleela malaka oxutthihiwa vopwanela ; nlelo akhala anaxikola siisa iyakha saya thanu ni piili sa osoma waya wokhanyereriwa vohisuwela osoma nnakhala olepa oratteene.
Ohoolo wa mukhalelo ole, "ti voreerela wikhanyanya mwa minamuno Osomiha ni ottharuwa moolumo ale paahi arumeeliwa wiita attettemeliha atthu". anivaha moonelo a António Cipriano Gonçalves , mulepi a eliivuru ' Osoma ooxutta ovara ni ixikola sa muteko Omosampiikhi : isya ni sakhalayi sowothiwa sa manamuno osoomwa ?'
Moonelo awe ole, emosa wa itthu sikhanle soolipiherya ti eforomasawu yolipa ya mamwixuuttihi ni nnakhala malaka sa sooxuttihiwa ya okathi vakhaani .
" Muhina mwa minamuno soosomiha ni soholela , mahiku 45 nnakhala yexikhaani wiira mwaha wivaavo omuforomari mwixuttihi mmosa ; hiyo nixototha. Nihana otaphulela okathi vekekhayi wiira eforomasawu wa manamuna ni siyeesiya awixuttihi. Iphiiro saya withookiha vasya osoma omosampiikhi oniireliwa okathi vowataleleya "ohinya .
Viira ilapo nivonyaka mwivaavo , anikasoopa , Gonçalves , nnakhala khivaarowa oweryaneya okhalana amwixuttihi oloka , ni ti wiiwoka wupuwela wiira anookhala oweryaneya mwa iyaakha thanu. "Invexitemeento sihana wiriwa wiira ivahe mukhaliheryo wa makotto ameelo , maana yaawihi nnaleela okhala nikhuru na makotto ohaleela.
Gonçalves , ori mwiixuttihi wa Univerisitaate Eduardo Mondlane wa Univerisitaate São Tomás , Omapuutu , onupuwela wiira ihapari sa ninaano sa Mwalaano wa miteko sosomiha variyari vaa miriira sa ipurusento miloko miraaru wa mwaattelo amwiixuttihe a ikonto 130 a Omosampiikhi nnakhakla Kharina eforomasawu yoluluwana ni wasomiha mwixuttihi nnakhala kahiyo isya .
" Vanikhala ntoko mulattu musya , , masi ti mwaha mmosa ' wooseela ' muhina mwa Mulaano Osoma. Vanikhala wiira wa khuta muhooleli okathi onikela sanikwanya mwaha mmosa ni onaliyala anamunceene akina"
Manamuna ottottopeleya wa miteko sosomiha nnakhala khanirumeela mwaha soreerihela eforomasawu ya amwiixuuttihi . Ti voreera orattela mikhalelo sa muteko , anakiha Gonçalves , aniikhupanyerya mwaha nleelo wokhala amwiixuttihi anisomiha mukhitte mwa miiri , vamosa woole oniraneya muttetthe Onkhope , mukerekhere mwa Omatoola , Omapuutu .
Gonçalves , oniiha : `` enihoolela ti exeeni okhala mwiixuttihi oforomariwa ni ekweeli nnaamwi sihikhale mireere sa muteko nnamwi sihikhale sooloka ? "
Elapo ele . mwaha wa mukhalelo olosowa mukhalelo oreerela osoma wa anamunceene axitiithi owaatta , votakahereya ni anamuteko aluupale a kuveerunu , onaalipiha axaana aya muhina mwa osoma pirivaata.
" Nyu nnakhala khamurowa okhalana osoma omosa oreeriheliwa mukhalelo wa olemela wa anamuttettheni khahiyo yoreerela" oniittha iphumu Gonçalves . | sociedade | Gito | train |
a_red-cross-mozambique-floods_1596903.txt | Kuruxi Veremeelya aniphavela ikonto 700 sa itoolari owiirela aka alipo okhume mmuttettheni mwaha wa epwepwetthe ya wosarya maasi Omosampiikhi | Kuruxi Veremeelya aniphavela ikonto 700 sa itoolari owiirela aka alipo okhume mmuttettheni mwaha wa epwepwetthe ya wosarya maasi Omosampiikhi
Ookasoopa ole ovonyeriwa Oxeneepara , ni muuraano othunku onihooleliwa wiira sopwehiwa sa mikhaliheryo sinaattamela mukhalelo ohaleela
Efeterasawu Interenasiyonaale ya Kuruuxi Veremeelya ni wa Kereseente Oxeerya alaleeryasa wiira sinitthuneya ikonto 70 sa itoolari wiira elipiheriwe mikhaliheryo sa emukaakuve siniireliwa alipo ohawa mwaha wa osareya maasi Omosampiikhi .
Ntoko muuraano , oriina eseeti awe Oxeneepara , ikonto 250 sa atthu ohaapwanya ehasara ela ya ephoovoovo Omosampiikhi , ni ikonto 160 wa yaawo akhanyereriwe ohiya opuro olimalela aya.
Ela ti yootepa okhala mukhalelo osaarya maasi waakamela ohitto ni eriyaari ya Mosampiikhi okhuma eyaakha ya 200 okathi voovikana atthu 700 aahookwa mwaha wa ephovovo ni voophiya emilyawu emosa ahaale vohi muttutthi a ipa.
Osaarya maasi wa eyaakha ela mwaattelo wa alipo ookwa anitthikela wooniherya okhuruwa wa alipo ohaawa emiya. Efeteraasawu Interenasiyonaale ya Kuruuxi Veremeelya ni Kereseente Veremeelyu anihoolela wiira ovuukuwa wa mwaattelo wa alipo ookwa onithoonyerya wiira mukhalelo omosampiikhi wa ookasoopa vamosa ni siisa ntoko muthokiho wa wikasoopa woluluwana ni miriira sa etthaya iniira ovaraaka muteeko .
Epula yinceene enikela omihooli erepelaka okurumuwa wa ipa , ixikola, iseeturu sa okumi ni mireerelo ipyo sowaaliwa , sinikhanyererya apinaatamu yapwanye miiriira ole wiira ahiye ipa saya ahaayara opuro ororomeleya . Epula enoorowa otthikela mpakha mweeri wa neexexe , iyo piiyo ntoko vamosa ni miyaanyiheryo.
Namuhupi a Kuruuxi Veremeelya , Jessica Sallabank ohinya wiira epuruviisiya ya Okaasa eeri yootepa ohaaxeya .
" Atthu emiya a epuruuviisiya yeela okumihiwa. Atthu anceene anihavula ikhove vathuruvene. Aniirwa aanahavula ikhove mmwiini. Vanikhala ntoko mpakha ohiroromela etthu , miriira soohireerela . Vananyiheriwa wiira ikonto 40 sa atthu arii opuro wa waakhaleliwa wa epooma ya Oxiookwe ...Mwivaavo mipantta soteene wookhala mulattu owulaana wa alipo okhumihiwa vapuwani waya".
Kuruuxi Veremeelya Omosampiikhi olaleerya wiira opweha sa iyoolya, maasi ni sikinaku mireerelo sa osukiwa siniira sopacerya othoowa . Jessica Sallabankanihinya wiira mahiku oteene siniphatthuwa milattu isya sa okumi.
" Woopiha wa ettekuxa , ovaluwasa , koolera ti wootepa , wootepa oraakama. Atthu anipwanyaneya arupaka ota voohikhala matthavi apwilimwithi ni owattamana ikherekhere mwa opuro wosarya maasi , ihimye sa maasi- nnakhala khakhale maasi oloka , nnakhala mireerelo soowirattela. Vookhala wowuupuwela mukhalelo ole oni wiira atthu ikonto imiiya 200 sa onirwa akhalaka moota yoola ... Ti mukhalelo mmosa otepa oxaakiha.
Kuruuxi Veremeelya onithoonya tho wiira osarya wa maasi opwaanya voophiyaka matteeke ikonto 100 sa etthaya siniruweriwa , sinooniwa wiira ni mukhalelo ola wa vaano miiriira ohoolo wa apinaatamu oniruuha nroromelo na miteko soolima wala ohuwa inaama .
Nnaamwi oteepa wa mukhaleelo, kuruuxi Veremeelya othoonya wiira mpakha okhathi olo vaava paahi akheele soolikana soovahiwa ipurusentu 30 wa mavekelo awe a imilyawu 18 sa itoolari sa mukhaliheryo. Muuraano ookasoopa wii mittetthe soohikhala etthu nnakhala khiniwerya opwanya yexikhaani ohoolo wa ehasaara ntoko ela voohikhala mukhaliheryo alipo othunku. | sociedade | Gito | train |
a_direitos-humanos-em-mocambique-com-leituras-diferentes_2838683.txt | Yooreerela yaatthu yamamosampiiki ni masomo oovirikana. | Yooreerela yaatthu yamamosampiiki ni masomo oovirikana.
Mmosampiikhi mukhalelo owana ikhootto, pooti wiira kuveruunu ookhalana ephiro soorera muhiina woopheelasa ni waatthukela anamuteko oopaca. Ennihimiya murelatooriyuni wiira mukhalelo ooreera waatthu wa eyaakha 2014, epupilikaariye enamaxexe, 25, ni eteprtamento ya avaxitatu yawAamerika , oWaxinttoni.
Ihukhumwiya waatthu ohimiye murelatooriyuni onniheliya tho memmo kuveerunu okhaliherya makhalelo wa mukumano, nave wiihopha, mphuro niitthu sikina vanireerela ovarerela eparitiitu ehiwanre murupa.
Atthu akina oMosampiiki aniira moonelo ole wa mukhora avaxitatu tiwooreerela, ni makhalelo makina atepexa varookhalaru wiira axineene ookuveruunu annihimya wiira mukhalelo ola onnirowa ohoolo.
Jeroonimo Fransisku, a nikhuru noowiinuwiha yaatthu a elapo oniira khonkupali nitthu silepiwe murelatooriyuni mwaha woohonijerya iye siniiraneya mwa elapo ela y'oMosampiiki.
Erelatooriyu ennivaanyiha mukhalelo amapulusiya, nave Jeroonimo Fransisco onnirowana ottyaaweene mwaha yoola iraka enupa ela ya muteko yeelexa enhoonona mukhalelo aatthu oMosampiiki.
Nave, Nuulumo ninkhuma wakuverunu y'oMosampiikhi ninnihimya wiira Vanninnuwiya mmatthayani wa mukhalelo waatthu, ohimyaka wiira yeele enrowa ovariya yoonanara vanoorowa ohukhumwiya, naale anvara muteko ootthukweliya.
Namalamula oohimya, ntoko mutakiho mukina, mukhalelo a mutthu onvara miteko samukhatteya wala ole namweemexa mikukutta mpikatani, oXayi-Xayi, Eporovinsiya yokaaza, ole waakhiye epaasta wa esumana piili iya sivinre mitekosawe okumantu woottheriye itthu soowatta. | economia | Helio | train |
a_personalidades-mundiais-assistem-ao-funeral-de-kofi-annan_4570027.txt | Axitokweene a molimwinkuni ankhalela masikho a Kofi Annan | Axitokweene a molimwinkuni ankhalela masikho a Kofi Annan
Womuhiya António Guterres, Bornito de Sousa ni José Ramos Horta anniphwanyaneyawu.
Sakarataari mukhulupalexa a ilapo sowiraana Kofi Annan, okhwiiye mahiku muloko ni mathannamararu a mweeri wa Akoxitu, ni iyakha miloko mithannamiraru, onrowa osikhiwa enamaxexe, 13, muttetthe oyariwawe, Okaana.
Otthokiheriwa masikho opaceriwe enamanli ni onopwahererya olelo ni ophwanyaneya makhulupale, axitokweene anmuttetthe ni eephattu ni anamaweherya.
Amaholela ooKaana ahimya ottittimihiwa mahiku mararu okhala a mulala/ooxanka wa elapo yotheene ni ahimya otthokiherya meera a masikho ohilavalavexa, ntoko sivekenlyaawe Annan.
Wa makhulupale anlipeleliwa Sakarataari mukhulupalexa a ONU, António Guterres, makhulupale o Zimpaapwe, oKosta wo Marfim, oLipeeriya, oNamipiiya, ni oNiixeri, wowahiya akinaku.
Namakhaliherya miteko sooholela Wankoola, Bornito de Sousa, onnikhalela
Mukhulupale eelapo yo Wankoola omeerani, khiniira mukhulupale akhalayi oTimoreleste ni natthuvo Nobel de Paz, José Ramos-Horta, onophwanyaneya wa nsina na elapo awe.
Kofi Annan mulopwana opacerya Wafirika Subsaariana oopacerya
okhalela oyensi wo sakarataari okhulupalexa wa ONU ni waari muhooleli a mutthenkeso wa ilapo sowiraana ekhumelo ya nihiku nopacerya, mweeri wa Xaneero, mwaakha wa 1997 mpakha mahiku miloko miraru, mweeri wa Tesempuru, mwaakha wa ikonto piili ni thannamosa.
Owo okhomaleela wovara miteko sawe okhomaaliha ovanela, ni miruku sawawe sene ni sa emutthu ni opaceriha otthokihererya miteko sa ONU.
Ohiyaka oholela, Annan ohooniwa okhala mahoolela mmosa-mmosa ootepexa owuuwa wa mutthenkeso wa ONU.
Ni mutthenkeso, Annan ohakhelela mwaakha wa 2021 etthuvo Nobel ya murettele wa miteko sivanryaawe "wiirelaka olimwinku wotthokiheya ni woomaleleya".
"Kimananin'he omuhela pinatamu mpuwa wa sotheene: osyakiha ikhotto sinkacamiha munnuwelo, waweheriwaka ihaakhi sa pinatamu", ohimya okathi wakhelelaawe etthuvo Wooxilo.
Noomala miteko sawe wa mutthenkeso wa ilapo sowiraana, mweeri wa Fevereero, mwaakha wa 2012, othanliwa ni ONU ni mwiraano a Waarape wi okhalele ovanelela omaliha ekhotto oSiiriya, masi noovira miyeeri mithanu ohiyererya muteko yoowo.
Ohathoonya amahoolela a ilapo suulupalexa ovirikanihasa miruku ekuxererin'he ohetta saana ni "ohiweryaneya muteko yoowo".
Annan otthokiherya mutthenkeso mmosa wa munnuwelo ni murettele, ni waari mpuwa mwa nikhuru na Elders (noolumo na ekelesi nintaphulela "anakhulu" ila "asuweli"), nitthokihiwe ni Nelson Mandela wophavela olaleerya murettele ni ihaakhi sapinatamu. | mundo | constantino,Araibo,Gito | train |
a_mocambique-e-o-palops-com-mais-mortes-de-covid-19-mas-angola-tem-maior-percentagem-de-mortalidade_5813836.txt | Mosampiikhi ti PALOP ntoko opweteya wa KOVIT-19 nnamwi Ankoola okhalana mwattelo wa mwaattelo wa makwelo | Mosampiikhi ti PALOP ntoko opweteya wa KOVIT-19 nnamwi Ankoola okhalana mwattelo wa mwaattelo wa makwelo
Mwattelo wa alipo opweteya mwaha wa KOVIT-19 oweela khukhala wa 2.26 sa imilyaawu sene sorukurerya olumweeku .
KOVIT-19 owookotha nnakhala imilyaawu 2 ni 650 sa nikooto sene sa atthu oteene oviire olumweeku somaleleene imilwaawu 119 ni nikooto 650 sa mwaaha mooteene mme muviire olumweku , ohinya oleelo vaava Esentuuru ya Rekuuruso mwaxiitthu ya Univerisitaate ya Johns Hopkins .
Mwaattelo ole onithonyerya wiira voluluwana ni makwelo ni vekeekhayi wa 2,2 % wa myaaha iye sa olumwenku
Esentuuru , anirya onittharihela waahoola aka omwareela wa epwepwetthe mukerekhere mwa olumwenku oteene okhuma vaavale vapacerya aya , onithoonya wiira elapo erina mwattelo mulupale wa myaaha ni exitaato Uniitu okhalane 29.400.958 myaaha sene silipiheriwa ni 534.315 okwa nnakhala hooye mutiita wa makweelo 1,8 % .
Opuro wa PALOPs
Mosampiikhi ti elapo sa Wfiriika ya Ntaava nothaleliwa na ekhunya sinitthaniwa ( PALOP ) ni mwattelo mmosa wa ale ari tani opweteya othukumanyiwa wa 722 okwa variyari wa mwaaha 64.296 , mwattelo mmosa wa makweelo a 1.1 % .
Ankoola olempwa okwa wa 520 mwa 21.3223 mwaaha ntoko muphimo mmosa wa makwelo a 2.4 % , Sam Tome Piriisipe okhuma okwa wa 32 mwa iye 2078 sa mwaha ( 1,5 % wa makwelo ) , Kaapu Veerete sokhala myaaha 16.036 ni 156 okwa mwattelo wa ( 0,97 % wa makweelo ) ni OKine Pisawu olempwa 3.436 ni 52 okwa mwattelo wa ( 1,5 % wa makwelo ) .
Mwivaavo ekisiro ya Kooruvu , ele yotepexa okhala yamukhaani wa makhuru a ikisiro sa Purutukaale vanceenexa muttetthe wa Asoore yokhala womalana wa mweeri orukunuwa khukhala muttetthe opacerya ovonyerya nlaka na ahihukhumwa na owiranela .
Amakhulupale alaleerya wiira 322 waale 400 anikhala ohakhela mutthali wa nlaka nopacerya wekeliwa mwaha wa KOVITI-19 ni wakiheriwa anamunceene onirowa ovonyeriwa yoomalani wa mweeri .
Okhapeleliwa wa anamunceene ipwanyiwe eriyaari wa ipuru sento sene 50% mpaakha 70% sa apinaattamu aale ari olipihiwa mukhalelo mmosa ahipwanye ekwerere | mundo | Gito | train |
a_mocambique-inclusao-foi-tema_2481228.txt | Mosampiiki: "Ohithalana" ti waari mwaha waalavulaxiwa wuumalelani wa olaleyiwa mwaathanle | Mosampiiki: "Ohithalana" ti waari mwaha waalavulaxiwa wuumalelani wa olaleyiwa mwaathanle
Anamwiilepiha okhala peresitente a Mosampiiki aniwala ekoothekoothe eroromelihaka ompaka kuveerunu aathhu ootheene.
oMosampiiki omulaleya mwaathanle woomala wuumalani wa esumana yeela.
Wuumalelani wa ekoothekoothe, Afonso Dhlakama oruuye Okusini wa elapo, wenno wahaaxukureryaawe okathi wootheene waamulaleyaawe mwaathanle.
Filipe Nyusi, namayiilepiha a Frelimo oronwe Ohitto wa elapo, oKilimaani ni Wamphula, mittetthe sinlipanaawe namawanana a kuveerunu.
Daviz Simango a MDM ahanle mmuttettheni oniisoonawe ophenteliwa, variyari wa elapo.
Mwaha waalavulaxiwa waari ohithalana, ni Dhlakama ni Nyusi eroromelihasaka wiirela mpantta attthu ootheene wa makuveerunu aha.
Muxerexere ya oMaputo, Dhlakama olavula ni mttaava na eShankaana akhottaka wiira onrowa waathanya akhali a Okusini wa elapo.
Namayivahererya a Frelimo, Filipe Nyusi aari Ohitto wa elapo ni muhupi awe tho waari ororomeliha ahaathala atthu.
Já o candidato do MDM, Daviz Simango, ficou se pela sua praça forte de Sofala onde a sua promessa foi quase idêntica. | politica | Vasco,SALUSTIANO | train |
a_governo-mocambique-metade-divida_4307295.txt | Kuveerunu a Mmosampiikhi ontthuna oliva nuusu na nsurukhu onilokihiyaawe. | Kuveerunu a Mmosampiikhi ontthuna oliva nuusu na nsurukhu onilokihiyaawe.
Moolumo ala aleeliwe alipa oowooliha musurukhu elapo ya Londres.
Kuveerunu a Mmosampiikhi ohaaleeliherya alipa a wooliha musurukhu ni alipa a nakoso a nsurukhu aniwooliha atthu elapo ya Londres wiira onaavekela muswammaha ni 50% wa musurukhu waakomphyaawe.
Muupuwelelo okhumale Omaaputu ti wooliva 318 wa imilyawu 636 sa itoolare iye saathuna wiiraka siliviweene khalayi.
Epanca yiiranenye ekapitaale piritaanikani mikhora sootthukiwa, miniixituru a ifinansa Adriano Maleiane ohaakiherya ni mithanlo miraru, winnuwihaka mwinnuwelo wa iyaakha thanu ni tthaaru, 12 wala 16.
Wa okhiserya onikela oliviwa ivaara piili wa khula mwaakha ni muvukulo wa 2% mpakha mwaakha wa neethanu, vano tho wa 3% okhuma mwaakha wa neethanu mpakha mwaakha wa namuloko, nto okhuma mwaakha owo yaweleke mpakha 6%.
Kuverunu a Mmosampiikhi oniphavela opacerya oli misurukhu sikophyaawe wa miyaakha iyo sinirwa ni oliva tho wuumalelni, okathi yoowo onikela ophwanyaneyaka musurukhu oosuwanyeya wa kaaxi.
Kiireke, wa itukumentu sithoonyiheriwe ni VOA soonalaawe, kuveerunu oothoonyerya mikhumelelo soolipelela wa muthumeliwo wa kaaxi.
Etokumentu yeeyo enihiya tho, wa mipantta mixexe, mihupi sa iFuntu Monitaariyu Interinasiyonaale ni milakelelo sa kuveerunu.
Nikelaka ohoolo, ohinatthi opcerya muvaanelo oniiranya ni mikhora sootthukiwa, Phillip Blackwoo,muhooleli wa EM Quest Ltd, ori ti onimukhaliherya Sydbank muhina mwa anakoso awe muhina ni ota wa elapo, siirelaka mpantta itiitulu sa mmosampiikhi, oolamula axensiya Bloomberg ahaarina milipelelo soolipaneya.
Variyaari wa iyaakha sa 2013 ni 2014, impereesa sa Ematum, ProIntikus ni Mam, yaahikophasa, vohitthariheela ikettelo, musuurukhu imilyawu piili sa ikonto ikooto seene sa itoolare.
Vanirowaaya mpantte mukina ni woowaattexa wa muhakhu onivira otthuneyaka osuweliha vakelalyaaya, ni impereesa sinceene sinihimya wiira ela esiiri yookhupaarela elapo.
FMI, Epanku Muntiyaale ni ilapo sikinaku soohiya okhaliherya Mmosampiikhi ni mukontho wa musurukhu okhuma waakha wa 2016, mpakha Kuveerunu ohimya etthu xeeni enikhumelela. | economia | Vasco,SALUSTIANO | train |
a_morreu-josé-mário-branco-referência-da-canção-portuguesa-e-da-luta-antifascista_5172203.txt | Ohookhwa José Mário Branco, ovuwiheya wa nsipo na oportukaale ni na ekhotto anti-fasixita | Ohookhwa José Mário Branco, ovuwiheya wa nsipo na oportukaale ni na ekhotto anti-fasixita
Ohookhwa namanli ola, 19, mwaha wa eretta yotakhala vaskular serepral (AVC), ole aari mutthu muulupale wa nsipo portukeesa, José Mário Branco.
Oyariwe epooma ya oPorutu, oyariwe mwaakha wa 1942, José Mário Monteiro Guedes Branco, mwaana a mapurussore, okhuma khalayi aari a eparitiitu Komunixita Porotukexi (PCP), etthu emwirinhe ocawela,mwaakha wa 1963, oFaransa.
oPariixi,iiveleela ekoma ni ekhotto poliitiku ni Fasiximu mpakha vatthikenlaawe oPorotukaale, ovinreene ekope ya Elapo ya.
Ohiya ekoma ni opaka, Jose Mario Branco aari muhooleli wa opaka ni oreherya ikoma sa eseeriye emosa ya itixiku sa maritixita akina oporotukaale, ntoko Zeca, Afonso, ekina ícone ya Apiriili, Sérgio Godinho a Fausto Bordalo Dias.
Ni miteko sikina sihenle ekhomo, wohihova yaari, "Erweeke ithanu", etixiku ekaravariwe ni Zeca vahinatthi ophia 25 ya Apiriili ni José Mário Branco o kapitaale ya Faransa mwaakha wa 1973.
Novempuru wa 1971, eriyari ya ekhotto ya Exitaatu Noovu ni ninleelo ocawenle oFaransa, oovaha ekanyero alpum awe yokhalelaxa, onnirukunuwa okathi, onnirukunuwa otthuna, siri mukomani okhuma sa olempwa sa anamapaka ntoko: Natália Correia, Alexandre O'Neill, Luís de Camões e Sérgio Godinho.
Okhuma okathi opacenrawe okuxa nipuro nawe ntoko namapaka a efayita yuulupale a ekoma ya olapheleliha oPorutukaale, esimentariwe okathi wa ekhotto ya 25 ya Apiriili.
Mwaakha wa 1982, olaleya "Ser solitaariyu", ekumihiwe ekoma FMI, ekoma yotepa orrera ni etthikiheriwa miyaakha ohoolo.
Mixovo sa mitthaka sa Porotukaale ni alopwana ni asithiyana oowaatta erowa othuma ixoronaale ni televisawu emuthamalaka wa Branco.
Ohimmwe ni xoornaale Puupliku, Muhooleli a poroxeetu sa iyoopeliwo Tooka Rufar, Rui Junior, onwenle okwaha sinceene opalku ni José Mário Branco, onihenrye muteko wa orreraxa,wookhalela,ohikhanle etthu yohireera ya ikoma, ohinahiye muteko awe wa olavula ni atthu
Zé Mário khanihiye mwaha wa moota, khanahiye otthara sinaaminaawe, nkhala vakomani, nkhala va ekumi. Ni aanisuwela otthara okathi, iikelihaka mmpoliitikani onkupwaliyiye wii exariya, itthu soothene aavara ni murettele ahoovaka eetthu. Muru wa Zé Mário waari wawawe ohimme Rui Junior, othorinhe: nkhotto mmosa, ohiya ohiiwelela. Mulopwana mmosa oorera murima onihiyenre miteko sawe ya ikoma opankayiye wa yeena ni apankeyiye atthu akina.
Muhooleli a elapo ya oPorotukaale Marcelo Rebelo de Sousa onnakhulela omutthapela José Mário Branco mutthu okhwiye exeeni, nnaamwi ahonveene, oohima Rebelo de Sousa, aari okathi wootheene oovirikana muupuwelo wa otthuvela, ni otthapela waari atthu anceene.
José Mário Branco aari nthoonyero okathi wa ovaanya opuheriwa, wa ekhotto ni evinreene ekhotto a Apirili ni wa osuulu omosa mwaha wa nsu nawe, oonihenrye otthuna orunuxa miyuupuwelo sa mukhalelo wa owurela ni waatanela wa eyataanelo porotukesa, ohimme Marcelo Rebelo de Sousa, wa raatiyu TSF, mwaha wa okhwa wa nakoma.
Aari okathi wootheene nakhotto , ohitteeliwa murima, onlelaka okathi wotheene vanceene xa ni vanceene saana, othorinhe muhooleli porotukexi. | cultura | benedito | train |
a_trending-debate-vice-presidencial-e-reunião-entre-sergio-ramos-ronaldo-e-pepe-dominam-redes-sociais_5613811.txt | Trending: Nvaanelo viisi-peresitensiyaali ni epanca ya Sergio Ramos, Ronaldo ni Pepe enaatominari areeti sosiyaali. | Trending: Nvaanelo viisi-peresitensiyaali ni epanca ya Sergio Ramos, Ronaldo ni Pepe enaatominari areeti sosiyaali.
otiwiiteri trending onitominariwa ni nvaanelo viisi-peresitensiyaali wa repupilikaanu namaphavela othanliwa, viisi peresitenti a waameerika Mike Pence, ni namaphavela othanliwa temokaraata, ni senatoora Kamala Harris.
Okhuma vapasenrye myuupuwelelo sa ipoliitika, wa minyukuliho wa ti pani oxinttale nvaanelo, wakhala Harris wala Pence, ituwiita sinceene sinilavula sa mwaha yoola.
Waphavela osuwela tho okoherereke nva wa ele ekhumelenle osiisilo wa nsana oSalt Lake City.
eteema ya nvaanelo wa viisi-peresitensiyaali ti tho oosuwelaxiwa.
Epupilikasawu yootepexa wooneya ti Muhooleli Trump olempe wiira "Mike Pence ooxintta vanceene". Epost ela yaahilepiwa mitthaka soophiyeryaka emilyawu emosa.
Masi kehiyo epoliitika paahi enikhala emeetiya sosiyaali!
Epupilikasawu ya Sergio Ramos, namphira a elapo ya oXipaanya a ekiipa ya oReyaali Matiriiti, tho ennihoolela muhina mwa areeti sosiyaali ni ori wa mapuro a nayili muhina mwa iposts trending okhuma mweeri wa Otuupuru mahiku yeettaka 8!
Sergio Ramos oolaleerya elatarato emosa olanthyaawe ni Cristiano Ronaldo ni Pepe wiiraka "Nintthikela vaava, kootthapela wuuwehasani ni khasireere soolipelela sinirwa".
Elatarato ela ya oowararu enikhala sintoko exoworo ya mphira yoolepeliwa mitthaka sinaattamela ophiyererya emilyawu emosa.
Kylie Jenner ootthika ni tho owo khoniphavela waatannya voowaatta anamasiveliwa ni owo.
Elatarato emosa olempyaawe iiraka "kinoona okirukurerya " ti etthu yootheene owo oniphavelaawe wiira ottottelele misivelo soophiyeryaka imilyawu 8!
Oweepisayite ya VOA www.voaportugues.com ni sohimmwa sinaasivela atthu ale anrowa oweha: | cultura | SALUSTIANO | train |
a_mali-amnesty-voa-151722175_1451356.txt | Mali onikhala ni ekirise okhuma woopowa | Mali onikhala ni ekirise okhuma woopowa
Makaaxitimuha anihimya wiira makhuru owikokotta ni akapwitthi ya Tuwareke ni ya mayisilaamu ahiira mpuha ni ohawala ni ikuru, owiiva masurutaato, waakuxa anamwane wiia ekhale masurutaato.
Mali onikhala okathi wa ekirise yootepaxa okhuma vaavale vayilamulalyaawe eyaakha ya 1960, sintoko Aminixitiya ya Olumwenku wootheene. Nwarakhani enilaleya enamararu ila nikhuru na ihakhi s'apinaatamu enihimya wiira othyawa w'apoovu, opuheriwa wa ihakhi s'apinaatamu ni othowa yoolya (natthuna wiira enivola muttetthe wootheene wa Osahele yoottikhela elapo para ekirise nuumala okhala iyaakha miloko miili waaryaaya yoomaaleleya ni ya murettele.
Vakhalaka mushukuryo wa isumana tthaaru Omali, anamathokosa a Aminixitiya ya Olumwenko, aaweha, litaniiya yooweetteliwa mpuha.
Nwarakhani onihimiya wiia ohitto wa elapo ori mmatatani wa makhuru oowikokotta ni ikapwiitthi yaawo aniireliwa "makhuru ya mipurulo".
Makaaxitimuha anihimya wiira makhuru owikokotta ni akapwitthi ya Tuwareeke ni ya mayisilaamu ahiira mpuha ni ohawala ni ikuru, owiiva masurutaato, waakuxa anamwane wiira ekhale masurutaato, akina oohiphiya iyaakha 12.
Salvatore Sagues, ya aminixitiya, namalepa mmosa mmosa a ewarakha. Owo onihimya wiira makhuro a mayisilaamu aniira nave tho emananihaka yaakhanyererihaka apoovu miyeettelo isyaa.
"Apoovu anikhanyererihiwa wiira ehiyee owurya ntturee. Alopwana ahaana owara ipweto. Athiyana ahaana owara ihicaapi. Amwaavano ehiwiriyaneke muusika vahikhanle wa etiini. Amwaavano ehaattamaneke wala ehikhaleke hoothe yakhala axilopwana ni axithiyana oohithelana. Ni ale ahineettela vanooweryaneya ovahiwa ehukhumu."
Sintoko namathookosa mutthu mmosa oohimyaniwa owurya ntturee oheepetthiwa imara 40. Ni mpuha khasineettiwa paahi ni makhuru aanakampwitthi.
"Namalamula Oomali nave tho ohiira mpuha wootakhaxa wa ihakhi s'apinaatamu. Yaalupatthiwa apoovu Tuwareeke. Aakhuwari ikampo ni ipaala voonyokha ni aamwiiva mwaamuxithiyanaoina iyaakha 4 ni Matuwareeke akina."
Ekirise ya Omali enikhuma okathi ola woothowa soolyani eniphiya muttetthe wa Osahele ni wiira sintoko eporokaraama Yoolya Yoolumwenku (PMA) enaawereya waattamela imilyawu 15 s'atthu.
Makhulpale a masurutaato aakhuxa omwene ni waakha yiiraka ekhotto mweeri waneraru ehimyaka wiira namalamula ohoocela omaliha ohiiwelela wa Matuwareeke a Ohitto. Alipa ohiiwelela akuxa vano ipantte yinceene ya elapo.
Vanaamwiira ovihiheiwa ni Nikhuro na Muhakhu na Waafirika Ositentaale, CEDEAO, ni anamavaha mihakhu anikhuma woositente khavanisuwanyeya yaakhani elapo vanrowaaya otthikela olamuliwa ni amahoolela oohikhala masurutaato.
Sagues onihimya wiira ovira okathi ola etthu yooreerelaxa ankha naphavelavale omaliha mpuha.
"Va ekirise yaahimalihiwe Opamako kinaaniherya okhala etthu yoorika mukhale woowiiraana ni mittetthe sootheene sa Omali enihimya ekirise."
Vakhalaka muteko woothokosa Omali, matelekaato ya Aminixitiya aaxukhurya Pamako, epooma yuulupale ya elapo, ni ikampo icexe saanamathyawa Oniiceri. | mundo | Vasco | train |
a_os-africanos-do-inverno_6426719.txt | IXooku olimpiku a Elimwe: anamattikha athanu ni mmosa a waAfirika anxinttana opekim. | IXooku olimpiku a Elimwe: anamattikha athanu ni mmosa a waAfirika anxinttana opekim.
Maatleta athanu ni mmosa a waAfirika yahikhala waattikhiwa axooku oPekim Athiyana anli a waAfirika yaahikhala maxi numuru na maateleeta a waAfirika ti nooyeva ovikana mwaakha wa 2018
Maatleta mathanu ni mmosa a ilapo ithanu sa waAfirika ari mwaakha ola muxookuni olimpiku wa eyiita wa oPekim, numuru nimosa nooyeva vakhaani ya likanyihiwa ni ale yaari mwaakha wa 2018 oKoreya ya oSuuli, okathi ilapo ithanu ni iraru sayixooniheraya.
Maatleta awo mathanu ni mmosa, alopwana athanu ni mmosa athiyana anli, anrowa oxinttana mikhalelo miili paahi, nsina naya exiki alpino ni exiki (wala exiki nootiku wala ya ohitto) ni enthoonyihera oNixeeriya, Kaana, Eritereyiya, Marroko ni Matakaxikare orina maateleta anli wa muthukumano ole.
Axithiyana oowanli ta oMatakaxikare ni Eritereyiya.
Maateleeta athanu ni mmosa ti Samuel, Ikpefan a oNixeeriya okhanle o exiki korose-kantiri. Oyariwe oFaransa aari kampeyawu a "sipirinti" aamiravo maxi ohiya othoonyihera Nixeeriya mwaakha wa 2018.
Mialatina Clerc muthiyana oopacera a Matakaxikare ommwiira exiki ni ompacenre oKoreya a oSuuli mwaakha wa 2018 waarinayiye miyaakha 16. Muthiyana mmosa a waAfirika onkompetiri oPexim onrowayiye wiilepiha exiki alpino wii oxintte. Clerc oyariwe muxerexere wa epooma ya Antananarivo ni orowa olikanyihiwa ni amusi amosa a Faransa onnunwe muttetthe mmosa okhuveela o aAlipixi a ofaransa.
Matheu Neumuller a oMatakaxikare onrowa okompetiri o exiki alpino ni ohaana olimalela ilapo sa okhopela okhala wii ookompetiri wa ekampiyonaatu ya olumwenku.
Yassine Aouich a oMarroko onrowa okompetiri o exiki alpino Oyarinwe o Ifrane muttetthe wa miyaako sa ottayiwa khahiyo okhuma enamwane ohinsuwelaawe makaasa ni exeelu. Ookhalana olimalela ya ilapo sa okhopela okhala wii aari ekampiyonaatu ya muntiyaale ya mukhalelo
Carlos Maeder a oKaana osuweliwe ntoko Kojo Benya Brown, ori wa exiki alpino. Oyarinwe oKaana maxi oolikalihiwa ni amusi a suwiisa weyiwo onnunwayiwe.
Xanon Abeda a Eritereyiya onkhala o exiki alpino. Aari wa mukhalelo mmosa a xooku a oKoreya a oSuuli
Muxooku olimpiku yaari atthu ootheene 2.871 ya maateleeta (1.581 alopwana, 1.290 athiyana) ya 91 ilapo. | desporto | benedito | train |
a_notas-nao-maravilhosas_3471806.txt | inoota "sihikhanle sootikiha" | inoota "sihikhanle sootikiha"
Ethoni ekina ya Riiyu-2016
Muupuwelo wulaaniwe oniira Parasiili kokhanle ooreherya mithukumano miili wunnuwa waya siri ntoko muntiyaale wa mphira ni wa xooku Olimpiku, eriyari ya miyaakha miili. Ekekhayi ya okathi wa nthoriho na epoliitika, wahupuweliwa mukhalelo wa wurela wathoonya wii wunnuwa wa wurela warowa okhalihiwa, wa ovirikana orwiye okhuumelela. Ohiya muxankiho wa poliitika.
Ni mixankiho sinceene wii epakiwe estrutura emphaveleya wii yakheleliwe niira nuulupale na olumwenku wa 2016, anamalamulo a oParasiili ahiixona ooripiwa murima wii emalihe itthu sotheene orene okathi. Itthu sotheene khasimanle oreene okathi #, mipantta sovirikana, nnaamwi mpantta wa tixiporotu aafetariwe. erixeeni, okathi woottheene, emphaveleya exeeni, maxi khahiyo sootheene. Sokhala inoota sihinoonihera okhala e karatawu ya opooma "yootikiniha"
Alamuli a epooma aapka esturutura apacenre vathi, ntoko PRT ni o VLT, maxi mukukutta khonreere owereyiha muru wa ootheen. ale aninweha anooneya evareliwaka okhala iwoora sinceene elipelelaka wii ephiye mukampo ni ale ahininweha, wala anamuteko amphavela orowa wala otthikela mmitekoni mwaya wala mmawannyeya, anrowa opisa ekhalaka ntoko saritiinya, anrowa oophitaana vanceene muhina mwa mikukutta.
"Oreeriwa" anriwa ipilyete sotheene khasitumihiwe, ni, ohiya ota mithinto sikina sa tisportu oowaatta ntoko voleyipol, voleyipol te prayiya, Pasketpol, ni sikina vakhaani, ikampo saya khasisareyiwe.
Oreera wa miyako sa oRiyu te xaneiro, eniiriha wii epooma okhala yoreeraxa ya olumwenku, ehaana mpanttaya mukina. Oreene siiso, khenkhweyihera orowa eriyari ya kwaturu kompelekusu olimpiku ni eriyari aya eVila Olimpika, ihoteele ni Mayin Peresi Senturu ( eSenturu ya Mitthaka). Ohikeliha mpuwa wa epareke Olimpiku enkhala waattamela ori itelekasawu ni ya maxoronaliixita, etteyivenle wa ole onkhala eriyari ni muttetthe wa Ota wa epooma.
Maateleeta annikhupanya mwaha wa okathi onkuxaya wiira ephiye mupuro anterenaraya ni oonxinttana ni maxoronaliixita anniixona ooriipiwa murima wiira evare muteko aya khula okathi onttikhiwawe imphira mapuro oovirikana, nnaamwi mukukuttaya ohithowaka. Maxi, iitem ela, ephattu tirehenre.
Ihoteele piili, itumihiwe ni empereesa sa oteka ntoko ikwartu suulupale, ntoko simmaya mitthaka sa mmuttettheni, sitekiwe mpantta mmosa wa epayirro ya Rekereyiyu sa maPanteyirante. Numuru na 2.500 anamuteko a mitthaka wa olumwenku wotheene aletto ya Para Viilaxe, mukhalelo aya wohikelela otthu, ikwartu icikhaani, sohikhala armaariyu, sirina ikhaama sookhalela ni maasi ooviha ni ooriirya, itthu piili sa efayitha wa ole ommaliha eriyari ya 14 ni 16 wa iwoora avara muteko.
Mahiku oopacera,maxoronaliixita yahithaama ikwarutu saya mwaha wa miteko sahaavariwa saana ni anamuteko a hoteele, ntoko miyo,kaahiphwanya ifiiyu sireene vate ni, ikwaha sinceene, saahikhala miteko saavariwa okhatthi wohikhalela. Ni irefeyitooriyu, imeesa sinkhala nipuro nimosa, ohiya irexitawurante sa khalayi, ipisina, sinvareliwa muteko mwaha wa ohikhala etempo, xinaasiyu, paare, lavantariya erina maakina muloko sa okattha ni sikina sa yuumiha, elooxa emosa entumihiwa itthu soorika, ni itthu sikina siniiriha okhala saana.
Veekeekhayi, sootheene ti sa eritthikili ni soothuwa, nnaamwi ereene apwilimwithi anuulaana mapuro ootheene, mwaha wa maasi oonanara anvira vakhiviru wa hoteele ele. Miyo kihiiva emosa muhina mwa elevatoore antari yaneethanu ni piili. Nkisuwenle yaari mulattu.
Yootepaxa otumereriwa eyoolya, ehinreere wahiya atthu oohisiveliwa, ohiya pekeno-almosu, nnaamwi ehikhanle ya oParasiili. Walumoosari ni xantaari, iyoolya sihinrukunuxiwa, sinvahiwa seyiyoru. Etthu yootepa waattamela nipuro nle kekhanle nipuro yoothummwa eyoolya, ni mikukutta sinaakuxa maxornaliixita khasineemela ohikhanle mapuro olimpiku.
Etthu yooreera eri anamuteko awantenteri atthu ni murima aya wootheene.
Main Press ( MPC) eri yookipariwa saana ni anamwiivaherera ni anamuteko khanreere vaakuveya, muteko aya anvara saana ni ooreera murima, ntoko siraya mukhalelo wa maParasileyiro. Nnaamwi oreene siiso, ikwaha sinceene, oncompa ole ori mpatthani oororomelaya wa muteko wa exoronaliixita, ekafe, mukhalelo wa ovara muteko tiwooreera, mpakha ophiya vayoolyani.
Erestawurante emosa ya muttetthe, ni epufeti emosa enkhala 35 wa itoolare wa ekiilu, enrukunuxiwa vakhaani. Wiira okacamihiwe mukhalelo ole, irexitawurante ni kafe empakiwa ota wa ( MPC) enkhala 15 wala 30 iminuutu oriki mweetta, okathi munceene nihinkhalanaahu. Muxankiho kokhanle mwaha wa eperesu, mwaha wa iyoolya sihikhanle sookhalela, ikwaha sootheene enaapeyiwa eyoolya emosa yeyo sihira mukhalelo wa eyoolya ya oparasiili Mukhalelo orumeliwe ni ahooleli a olimpiku yohikhalela.
Ophwanyenreetthu hoteele emosa eri moono mukina wa MPC envaha epufeti yokhalela , yoovirikana ni yoomalela, wala erina soowurya ni sopremeesa, ehinrika musurukhu aya. Yootthapeleya...
Ohikhala mikukutta sikhanle soowakuxa maxoronaliixita erowaka mapuro makina ohikhanle ekompelekusu olimpiku wiira evareke muteko aya Itaakisi khasinkhala mahiku ootheene waattamela oSenturu wa mitthaka wala axitokweene akina, mwaha wa mikukutta iya sootheene sihaana saakuxaka amusi ootheene a olimpika. Wakhala wii oniwela ataaxi kwalikeri nipuro yookhala ekhanle yookhumelela yohireera.
Omala. | desporto | benedito | train |
a_deputados-da-renamo-convocados-pela-pgr-sobre-ataques-atribuídos-à-renamo_5235156.txt | Anamaathanliwa a Renamo aalattuliwa ni PGR mwaha wa mituphelo sinihimiwa wiiriwa ni eparitiitu aya. | Anamaathanliwa a Renamo aalattuliwa ni PGR mwaha wa mituphelo sinihimiwa wiiriwa ni eparitiitu aya.
Eporokuratoriya-Yuulupale ya Repuupilika ya oMosampiiki ehaalattula anamathanliwa acexe a Renamo wiira yahimyaxaxe mwaha wa ohimyaniwa waha wiirela mpantte sa mituphelo muttetthe wa eriyari ya elapo, onipakiwa ni ale aniisiirela Junta Militaari ya Renamo, anihooleliwa ni Mariano Nhongo.
Alattuliwe ti sakarataari-oopacerya akhalayi Manuel Bissopo, mahoolela oParalamento Ivone Soares, namuhupi anaanaano José Manteigas ni namuhupi akhalayi António Muchanga.
Inotifikasawu siiranen'ye mwaha woowiira aakhala akaxariwe, nuumala soolaleyiwa siiriwe ni nikhuru n'atthu ehimyaka wiira mpantta wa alipa owiisihana Junta Militaari ya Renamo.
Manuel Bissopo taapacenrye waakhula enotifikasawu ahimyaka ohikhalana okathi wiira wiwiya wamarakhariye para enamararu, mahiku 08 ya mweeri woopacerya, mwaha wookhala ottayiwene ni vapooma ya oMaputu, nnya oohimya wiira ori oolikaneene wiira akhaliherye eshariya.
Anamathanliya akina araru khanisuwela nlelo nihiku ninrowaaya wiwiya. | politica | Vasco | train |
a_sasol-desiste-de-uma-licença-de-exploração-de-gás-offshore-em-moçambique_5491227.txt | Sasol onkhota elisensa yookumiha kaari wa offshore wa elapo ya oMosampiiki. | Sasol onkhota elisensa yookumiha kaari wa offshore wa elapo ya oMosampiiki.
Petrokiimika muulupale wa okhopela ya w'Afirika ethanlale ottyawa elisensa yoomukumiha kaaxi, wa iporovinsiya sa Inyambane ni oSofala, mphareya ya oMosampiiki, ohimeryale empereesa ettiminku ila, 5.
Muhimyo wa empereesa romoliye ni Reuters oniira wiira Sasol ohaana ohokoloxa epulooku 16/19 elapo ela yoothene y'oMosampiikhi. Mwaha wayeela, yooholihiya yoohimiwa wa mwanene muulupale wa oMosampiiki.
Muhina wa supisitiyaariya wa Sasol petroleum oSofala ohaakhelela elisensa yootholiya eyaakha ya 2005. Eyaakha ya 2013, ottyawa mmaasini moowixerya ya elisensa oreerela wa itorokaroponetu wa mmaasini ookhuveerya. Ekaaxi yooneneliye mmwiitheni wa omuxikha, mmaasini moowixerya wiiriye khinrerela otumiha.
Orukunuxiwa wa mapuro ale, sovira ikiloomo 10548Km2 mpakha 2857Km2, okhuma wa muhina wa Institutu Nasionaale Apatarooya.
Muthoonyero owo, oniheriwe ni otakaniha wa Empereesa Nasionaale ya itorokaroponetu ya oMosampiiki.
Oniiriya wiira Sasol onunlaseya ni mukhaliheryo wa muhakhu.
Empereesa nlelo ennimukumiha kaaxi mmuttettheni wa pande ni Temane wa Eporovinsiya to Inyambane okhopela w'oMosampiiki. | economia | Helio | train |
a_us-budget-sequester_1614950.txt | EUA: Onithipelela ottiyelela itumererya wala ipulitika nnaamwi wopaceryani wootthikiliwa mireerelo | EUA: Onithipelela ottiyelela itumererya wala ipulitika nnaamwi wopaceryani wootthikiliwa mireerelo
Mpantta munceene wa alipo ari mamerikaano anivaha okhala mulattu woowe Marepupilikaano a moono wa eyuuma wiira vokhala ovukuwa vohisuwanyeya wa mukhalelo wa muhakhu ni oteepa ohaawa
Wopaceryani wa otthikiliwa vowakuveya wa mireerelo sa wameerikan nnkala khivirikanne otuupa variyari va alipo ari a moono wa Matemokaraata ni Repupilikaano mwaha wa Omeelo wa Ipuliitika sa sooliva muhina mwa Ilapo sa Exitaato Uniitu.
Esoumana ele eviire, woopopihiwa othikiliwa wa mireerelo sa muhakhu wa kuveerunu Feteraale omukhanyererya muhooleli a elapo Barack Obama ni ,mamweene omuthukumanoni wa konkereesu wiira muraano mmosa onitthukumanya iparitiitu piili vooluluwana ni muhakhu wa orosamento. Ninaano ni nnaamwi vara voophova olavuuliwa," esekweexituru" ya mureerelo wa orosa,mento, sootene sinithoonyerya nnakaha ohikhala mutanyeryo muhina mwa oteepa otthiyeleliwa itumereryo sa Waxinttoni.
Muhooleliwa Ekaamara ya alipo Arumeeyi, Repupilikaano John Boehner oniira akiheryaka mukhalelo wa epartiitu awe yeeyo onihela ote soteene sowaanyiheriwa wataana variyari va olivihiwa misookho ni ovukuliwa othowa.
Boehner walavula muhina mwa nlaka na mutivela na NBC-Meet the Press – muhina mwa nvaanelo noosukuiwa noovira muthukumano wiiraneya Okaasa Paranka yoowo ahiiye vokokola ohirela mpantta wa munuweelo variyari va muhooleli Obamam ni mamweene a muthukumano wa konkereesu. Mwene wa mmpantta owaatta wa marepupilikaano nnakhala khahiyo mulipa ohinoona muhina mwa mitaanyeryosa " apharakaseriwa" mureerelowa orosamento, masi siri vookhanyereriwa mwaha wa ontthuneleya ovukula othoowa, ohoolo wa wuutuwanyerya ni ahilevelelana wa matemokaraata.
Ale ari matemokaraata vanorowa okhala saana omosa ephiiro wiira ovukuwa wa othoowela, onirumeela wiittikitherya variyari va sorumeela, mivirikaneelo sa atumereeri ni opwanywa mireerelo sowaata. Senatoore Richard Durbin waari muhina mwa nlaka na Face the Nation na CBS.
Muhooleli a elapo Obama ookasoopa wiira " oottyawiha" onoorowa okhala owoopiha ni voohiloka wiira atthu a wameerika. Kuveerunu onikhala ntoko aniphavela olipiheryasa vamosa ni sowexuuliha wa apinaatamu akhaale okhanyererya Marepupilikaano ahirukunxasa ni miruku saya.
SOwaanyiheriwa sinithoonyerya wiira mmpantta owaatta a atthun awameerika onaavahereyra ma repupilikaano voowataaniha ni alipo ari matemokaraata okhala tatthiyenle mixookho. | mundo | Gito | train |
a_morreu-mário-coluna_1858923.txt | Mário Coluna oviira etuniya | Mário Coluna oviira etuniya
Etheneeri ya nikhuuru na mphiira Pemfiika ni nikhuuru na elapo ya Purutukaale, waari wathanla a elapo ni nfalume a muraano omosampiikhi myaha sa mphiira.
Etheneeri ya nikhuuru na mphiira Pemfiika ni nikhuuru noportukaale, waari namathala a elapo ni nfaluume amuraano omosampiikhi myaha Sa mphiira.
Okathi wari awe terenatore, " mutikiniho omwaleeliwa", oxintta etitulu yopaceerya ya muxiittano wa elapo ya o mosampiikhi nooviira okathi wotaphuwa wa elapo. Mwaakha wa 1976, mwakha watumereriwa awe ni nikhuuru na Texta afiriika ya Oximooyu ni vothareelana nivaavo muhina Feroviyaariyu o Mapuutu.
Mukhalelo
Nsiina:Mário Esteves Coluna
Nihiiku noyariwe awe : mahiku yetta aya 6 mweeri wa nethaneraru eyaakha ya 1935, muttetthe wa Oloreeso Marikeexi (Omosampiikhi).
Mukhaleelo awe: Meetiyu
Okathi awe o Penfiika:16 (54-70)
Mphiira awe opacerya: 12 mweeri wa nethanaxeexe wa eyaakha ya 1954 nikhuuru na (vitooriiya Setuupale,5-0 Ocamore)
Terenatore :Otto Glória (Parasileero)
Mphiira awe okhomooni: mahiku 8 mweeri wa nayiili eyaakha ya 1970 (CUF, 0-1 Ocamore)
Mwiiniha nikuruuta:Otto Glória (Oparasiili)
Mphiira awe opacerya:12 mweeri wa nethanamixeexe wa eyaakha ya 1954 nikhuuru na (vitooriya) Setuupale,5-0 Ocamoore)4-0
Mphira awe okhiserya: mahiku yettaya 25 mweeri wa namuloko wa eyaakha ya 1969 (Powaviixita, 8-0 nipuuro na mphira Oluuxi) 3-0
Ikulupi ikinaaku: Lyon (Faraasa)
Ithuvo: 19 (sothene muhina mwa nikhuru na Pemfiika: muxiittano sa akapiyonatu 10, ithuvo sa o Purtukaale ni iye muxintto 2 sa a kapiyonatu.
okhoopele :57(sotheene muhina mwa Pemfiika) ni mixintto wala amphira 8. | desporto | Gito | train |
a_amnistia-internacional-mahamudo-amurane_4058999.txt | Nikhuru nenla nnaalevelela atthu ninvekela osuwela makhwelo a nkhulupale a munisiipiyu, Mahamudo Amurane. | Nikhuru nenla nnaalevelela atthu ninvekela osuwela makhwelo a nkhulupale a munisiipiyu, Mahamudo Amurane.
Nikhuru nenla linniriipiwa murima mwaha ''woowiviwa woohisuwanela'' wa namphira ole owaniwa.
Nikhuru nenla nnaalevelela atthu noonvekela osuwela, wowaakuveya namararu, mahuku eettaka 4 makhwelo a nkhulupale a munisiipiyu ya Wamphula, Mahamudo Amurane, yoola evinwe ni atthu ahisuwanen'ye mpakha olelo.
'' Akhulupale a elapo ya Mosampiiki mpakha atthukule eporoseesu , ni yeettihiwe saana mwaha wa namuna ya wiiviwa atthu woohikhaleleyavo ni ehikhala etthu emosa enipakiwa. epuruseesu yeela mpaka epakiwe wala yiiraneya moota woorereleya'' alavulaka Deprose Mucheia, mukhulupale wa elapo ya Afirika Awuxitaraale yoola onikasoopiha ohaxiwa atthu.
Nikhuruna A AI linniriipiwa murima mwaha ''woowiviwa woohisuwanela'' wa namphira ole owaniwa.
'' Eyaakha ya 2013 okathi opacenra iye ovara muteko wooperesiteti wa munisiipiyu ya epooma ya Wamphula , opacerakaro ohooniherya wi khaniphavela itthu soohikhala ntoko wiiya musurukhu, mwaha yoola tukhale mulatthu woopacera otharatthariwa muhina wa eparitiitu awe (MDM) '' alavulaka Muchena, muwarakhani, yoola onilipelela wi '' atthu yaala anaakanyereriwa wi tamwiivale Amurane athukumanyiwe ni ophukiwe milatthu seyiya. | politica | Raja | train |
a_criminalidade-aumenta-em-chimoio_2985990.txt | Onasusukhi ohuncerereya Oximooyu | Onasusukhi ohuncerereya Oximooyu
Vahinatthi, waari anakatana, alopwana, akhuxaase ikapwitthi soteela , vothalelelyaxa ikatana, amaxaatto, wanakamelasa, vanceenexa omaara ya ohiyu, omwaryamwaryaka wopopiiha, vothalelelya mipaatta sotteyiivela epooma ya Oximooyu, epooma yuluale ya muttetthe wa epuruuvisiya ya Omaniika, muttetthe wa eriyari ya Mosampiikhi.
TI ekekhaayi wiira anakatana alesa atthikelaseke wiliipiha, masi nnakhala ni manamuuna oteepiha ntoko vakhalayiini.
Okhathi yoola, aleesa anawiiye, nnakhala alopwana avarelaase eene ikapwiitthi sa mooro, vohoothunku, anivolowasa mmapaani ni anapakasa manyala anavaha erooho aya.
Itiiru sa akapwiithi iye epooma ya Oximooyu, sinoonaneya wa khuta okaathi.
Nlaka na VOA nowiiwa apinaatamu khamoosa -khaoosa msi khuuvo nnakhala wamiini ohimwa nsina nawe, mwaha wa woova otaanyerya ikiina, masi anaihimwasa ariiki mukhalelo ole tootepexa ni wiira miriira sokameliwa iye siniiraneya wa khuta okathi.
Masuphayi anisuwela wiira anasusukhi aniira amwaryamwareyaka miteko saya sowoopopiha.
Belmiro Mutadiua, namuhuupi a asupayi o Maniika, anikupaali wiira soteene siniira ivariwaka wiir aikasoopiwe nnakhala semexiwe miriira iya sa anasusukhi.
Mwiiwelele nlaka na ehapari: | sociedade | Gito | train |
a_covid-19-nyusi-declara-de-estado-de-emergência-em-moçambique_5352193.txt | Covid-19: Nyusi onilokoha exitaatu ya emerecensiya oMosampiiki | Covid-19: Nyusi onilokoha exitaatu ya emerecensiya oMosampiiki
Peresitente oMosampiiki, Filipe Nyusi, oolokoha, olelo, mahiku 30, exitaatu ya emerecensiya sintoko enamuna elapo yoosuwela weeta ni ehasara ya mwaaxiitthu a korona.
Exitaatu ya emerecensiya enirowa okhala eriyari ya 1 ni 30 ya Apiriili ni soohimyaxaxiwa aya enirowa olaleyiwa okathi waphiya, oohimya Nyusi.
Yoohimiwa enitthuneya waakhuleliwa ni Muthukumano wa Repuupilika nikhru naakhenle yoolakiherya ya Nyusi.
Waalokahaawe para elapo, Nyusi ohaattottopela anamuteko a ekumi ni mwikhanyaanyo oniiraaya ni owanana maaxiitthu a korona musyaa.
Peresitente ohaalopola apoovo ottharelela mitita sihimwale ni alipa okunya, wimaaliha ni otthara mihupi sinilaleyiwa ni Mwaalaano wa Ekumi ni Mutthenkeso wa Ekumi wa Olumwnku. | politica | Vasco | train |
a_roubo-a-mar-desarmada-centro-de-imprensa_3445199.txt | "Wiiya vohi kapwiitthi" muhina mwa ipa sanamphira. | "Wiiya vohi kapwiitthi" muhina mwa ipa sanamphira.
" Namiruku eyo piiyo akhopeela arwaasa ntooko 'toleeta' ni awalamela esisaapo ", waari wixiliha kimwiwale aka nahapari parasileero, yoreeriheliwa ni miloko miloko sene sa asuweli a miteeko sa mihuupi sohimwa isisapo ya soowurya ni soolya muhina mwa eseenturu ya Solaleerya, epwanyaneya Eri mittetthe o Paara ya Oticuka.
Votepexa ti wiira khakhaanle nnakhaala etthu mukerekhere, vahikhaale nipuuro nniiriwa anakooso namukhiini, ni iristawuranti thaaru, ihiwerya walyiha atthu imiiya imiya sene, ihikhalane nnakhaala okathi owehererya epoore sorakamela.
" Muxirini mwa mmasaasuni " tivoolipa viira mutthu ophavela aka olya yoothana orexitawuranti wa eseenturu wa Solaleerwa. Ntooko vakhale aya wooniwa valataratoni, ekiilu emosa ya eyoolya viira otharihelaaka mukhaleelo ovirikanyiiha soolya, iphace soosivelaxa, iye maparasileero aromola aya siikwa vophiyaka itoolari 30, vohalikela soowurya, kafe ni soolya yokhiseryani. Seeyo tho siiri sootepa owalamela esisapo.
Okhuma nihiiku nopaceerya kahupuwa nipuuro nne, yakikweherye omala okathi owaatta kihilyiiye etthu wala yoole akikumihe kirowa mpaakha nipuuro na okompeleekusu ni khirowa mpixani mwa isenturu Komeresiyale icikhaani sirakamela muhina mwa mikhaari-khaari 15 nnakhala 20 wiira ori mwentto. Ephace erwa valataratoni, vothonyeryo, esisapo aya musenturu Komerisiyaale tivophiyaka itoolari 10, muvirikanelo mutokwene.
Masi vookhala voophova tho.
Epasari yamukhaanixa ya epooma yamukhaani yalipo amutthikha mphira ti voolattana wiiya ohirumeliwaka akapwiitthi. Elooca enniliviha wa khuuta itthu, ntooko sooratteliwa sa ikaruuma ya maluuxu ni epumaata simoomolela pwilimwiithi, isiisapo mwattelo aya ophiya ikwaaha thaanu wa owalamela esisapo watanihiea ni isisapo sinrumeeliwa epooma ya Riiyu ti Xaneero. Eniiriha okhala wiira Ilooca iye siiri otteyiwene.
Ntoko nthoonyeryo, ekaaxa emosa ya atapitatoore 10, ekaruma yothuneyaxa, okhaala wiira ivolowelo muhina mwa muttetthe parasileero ori mmosa molumwenkuni- esisapo aya ekhala ya itoolare 30, masi muhina mme oliivya ikwaha piili sa musuruukhu ole, nnaamwi etuupu emosa ya murette a pwilimwithi onthawali itoolari 6 muhina mwa omarakato, mwaha wothumwaka ni esisapo ya itoolari 18 veera muri Epooma Yamukhani Yanamphira.
Okathi wa ereetta ya sika, mukhaleelo ola towalameliha nnlelo masi ale ari okhopeela ahirina votyawela ni akhaale oliiva itoolari 40 wa khuta ekaraatha ya memooriya ya 32XP, yeeyo omarakaato ethumwa ni esisapo ya itoolari 12.
Iya isiisapo sowalamela muhina mwa epooma eni tho wiraneeyaka owalamela isisapo, mwa sotheene iye sintanyeriwa ni olipiyata. Okariyoka anikohasa, wakhala wiira okathi wa kathoowa muhina mwa elapo ele tho, isisapo siniireliwa alipo ari taankhala aniimpwanya mikukutta somahala' votharelana vamosa ni muxinttano wa olimpiyata , inorowa okelelihiwa omihooli. | desporto | Gito | train |
a_tribunal-britânico-retoma-caso-dívidas-ocultas-_5549597.txt | Tripunali piritaniku othikela mulattu "sookopha soottukuttheriwa" | Tripunali piritaniku othikela mulattu "sookopha soottukuttheriwa"
Tripunali Mulupalexa ya Lontres, mu Reyino Unitu, ohimya wiira onootthikela epurusesu ya sookopha soottukuttheriwa sa ikonto piili sa itoolari ya Mosampiikhi osyakiha epanku krétitu Suwise ni emperesa Privinvest, onlepa ti Club Of Mozambique.
Eniiriwa ya mulattu onthukumanya woovahererya apaketi ni isixiteema sikina sa iporoxetu ya omiserya ni olipiherya ephareya, yahelaka mpantta atthu anooneya Muxitaatu ni emperesa sayilapo soota.
Anamarumiheliha maalumo omosampiikhi aapacerya epurusesu, eyaakha evinre, ehimwaka wiira ikontaratu soovahererya saari sampantta mmosa ni saahimyakasera "owoka" wala "ikaruma soowoka" ni wiira olinvwa woohivara etthu anamuteko vkhaani ni atthu eelapo ya Mosampiikhi, ni namatumiha ni nanvaneli ootepaxa a Privinvest.
Mwartiku ookwerethiwa ni Joseph Hanlon, onsomwa wii Mosampiikhi onhimya wii yaahikhala yoonyaanyera elapo wiira onvahe oneene sa soolipiherya wii Privinvest ni Credit Suisse yaarisa axineene onyaanyera weeyiwo.
Privinvest ni akina yaavanhawe ikontaratu avolowasa ni nveko mmosa otripunaali wiira ottikiherya ottuli soopakiwa etthunelaka ohiwaliha mwaha.
Masi variyari wa junyu, Tripunaali Yuulupalexa yo Lontres yookhootta nveko, yiiraka wiira khiyaakhanle yootepaxa othikiherya ottuli wa iyaakha thaaru, ni wiira ninano va khinrowa wiiraneya.
Khivansuwanyeya nihiku enrowaaya okhala oowiiwasiwa mulattu.
Navetho, nlelo ori ootthukeliwa waAfrika do Sul mukhulupale akhalayi oofinansa ooMosampiikhi, Manuel Chang, ni yoovekiwa ovenxiwa oroohiwaka oStatus Unitos, ela Mosampiikhi oorerya ettuli.
Akina oowoothereriwa ari oottukweliwa oMaputu, nipuro anamarumeliha maalumo amutthukwa natiri ophuka enlelo eyaakha yeela. | economia | Julio | train |
a_estados-unidos-intensificam-combate-ao-ebola_2451333.txt | Ilapo Soowiiraana sinikhomaaliha onwanana Eepola | Ilapo Soowiiraana sinikhomaaliha onwanana Eepola
Waashintoni onirowa oveleeliha ikaruma, mirette ni masurutaato a ikuru oowikokotta ikonto tthaaru.
Peresitente Barack Obama oolaleya olelo, mahiku 16, Waatalanta omwareelihiwe mukhaliheryo wa Ilapo Soowiiraana ni onwanana Eepola muttetthe wa Waafirika Ositentaale
Barack Obama ori emakaaripi yeela Osenturu ya Ekontoroole ya Iretta, yoosuwelexiwa ni CDC, weyiwo muhooleli aya, Tom Frieden, ohimyalaawe wiira ehasara enookhala.
Namuhupi Okaasa Baranka Josh Earnest ohaahimerya anahapari wiira mwaha wa maweryelo, Ilapo Soowiiraana sihaana muteko mosaru woowaakhula ekirise ya olumwenku.
"Mameetiku ahu ni masiyentiixita ari eriyari ya oopwaha osuwela a olumwenku ni nnooveleela osuwela waya ni mireerelo wiira yamananihe waakhaliherya anamalamula khamosa-khamosa a Waafirika wiira esivelihe sootthuna s'apoovu aya ni ewanane muteko ola woorika", oohimya namuhupi.
Earnest khalalen'ye ni othalakasa ipalano sa Peresitente nnya voolikana New York Times ntoko Wll Street aahimya, olelo, ipaacina sawe soopacerya, wiira Obama onirowa ovaha Olipeeriya otekiwa mpakha isenturu 17 sinimuloola Eepola ni ikhaama soophiheryaka 1700.
Amahoolela oosuwanyeya a ekhwaritela Obama aahimyakasa wiira eteparatamento ya wakiha ya Waameerika enrowa otthukula esenturu ya komantu konxuntu Omonrooviya, epooma ya Olipeeriya, wiira atthokihe owanana eretta.
Ikhuru soowikokotta sa Waameerika anirowa nave oteka isenturu ikina sa olooliwa ni anirowa waaveleela atthu wiira yawiixuttihe anamuteko a ekumi oophiyeryaka 500.
Alipa ohimya yiirale wiira ikuru soowikokotta sa Waameerika sinoowerya waaruma atthu mpakha ikonto tthaaru wiira yawanane Eepola.
Enuupuwelawe wiira Kaasa Paranka onaaniherya nave tho wuncarerya waarumiha mameetiku ni anamuteko akina a ekumi a esenturu ya ekontoroole ya iretta ni acensiya akina a kuveerunu amerikaano.
Kuveerunu amerikaano nave onirowa ovaha ikiiti sa oloola 400.000 ni ikonto miloko miloko sene sa ikiiti sa iteexite sa Eepola.
Mpakha naanaano va Ilapo Soowiiraana soororomeliha okhuma mweeri wa neeraru imilyawu 100 sa itoolare ni Esenturu ya Ekontoroole ya Iretta ehaaruma asuweli muloko para muttetthe ole.
Namuhupi a Okaasa Paranka oohimya wiira Ilapo Soowiiraana soolikanana wiira sikina.
"Opeherya winvexitiri muhakhu etthu yuulupale wiira ekhwelakhwelihiwe ahinatthi okhala mulattu woowuulaana. Eyoo ti eshawuri enimananihaahu otthara, ntoko nthoonyeryo opeherya winvexitiri muhakhu" oohimya.
Okathi waakohakohiwaawe naanaanoxa mporokaraamani ya nikhuru na televisawu NBC, "Meet the Press", Peresitente Obama oohimwa wiira vanaamwira vahikhanle eshawuri ovukula ehasaa etthu ohooliha ya okhupaarela elapo.
"Naahikhanyaanye naanaano va ni etthu ila emwareela ohiya paahi Waafirika, nnya mipantte sikina sa olumwenku, onniweryaneya mwaaxiitthu othatuwa. Ni mukhalelo owo vanooweryaneya okhweyaxaka oraveya ni vanrowa okhala wootakhalexa moopiheryo aya wa Ilapo Soowiiraana, oohimya mukhulupale.
Wuukohakohiwani, Peresitente oohimya wiira wiikhanyanya wa masurutaato a Waameerika anirowa okhaliherya otthokihiwa ikaruma sa ovalanxa ni anirowa nave waavaha mukhupaarelo anamuteko a mitthenkeso siniwoonela othunku atthu a olumwenku ewananaka ehasara. | mundo | Vasco | train |
a_uniao-europeia-ajuda-oramento-mocambique_3673447.txt | Nttetthe wa Uniyawu Ewuropeeya onniphavela oveleeliha musurukhu elapo ya Mosampiiki wi orumeeliwe mmutekoni wowehawehiwa meettelo a eteeni yeela epakiwe. | Nttetthe wa Uniyawu Ewuropeeya onniphavela oveleeliha musurukhu elapo ya Mosampiiki wi orumeeliwe mmutekoni wowehawehiwa meettelo a eteeni yeela epakiwe.
Nhooleli a elapo ya Maputu onnivekela peresitenti Nyusi wi akhaliherye nkhalelo wowiiwanana.
Nttetthe wa Uniyawu Eropeeya (EU) olavula olelo wi onnirowa okhaliherya ''ni ikuru sotheene'' nkhalelo wovanela wi ephwanyaneye nreerelo wowiiwanana.
Moolumo ala alavuliwe olelo ni nkhulupale wa Telekasawu wa nttetthe wa UE epooma ya OMaputu, Sven Kuhn Von Burgsdorff, vanthukumanono yoola wiiraneya namararu, mahuku eettaka 12, ni peresitenti wa elapo ya Mosampiiki, Filipe Nyusi.
Von Burgsdorff owooniherya atthu aphwanyaneya vanthukumano vaava wi onniphavela mahuku anirwa othukumaniwatho ni avaaneliwe moolumo owiiwana wa atthu elapo ya Mosampiiki.
Okathi yoola waathukumaniwaaya, nkhulupale yoola wa elapo yookhopela ahimulakiherya peresitenti Nyusi wi nttetthe wa Uniyawu Ewuropeeya onniphavela okhaliherya elapo ya Mosampiiki evahaka musurukhu, masi itthu sotheene sinirowa wiiraneya okathi onirowaaya osuweliwa nkhalelo wa eteeni yeela epakiwe elapo yeela ya Mosampiiki. | politica | Raja | train |
a_novas-infeccoes-sida-mocambique_3383747.txt | manamuna omurava masya wa Siita omoora ipuruseento 25 omosampiikhi muhina mwa iyaakha thanu. | manamuna omurava masya wa Siita omoora ipuruseento 25 omosampiikhi muhina mwa iyaakha thanu.
Elapo nnelo enitthikela okhla wa iye 10 sophova oraviwa ekwerere ya olumweenku.
Mwattelo wa manamuna okwakwilya masya wa maxiitthu HIV-Siita Omosampiikhi ovukuwa ipurusento 26 wa okathi a iyaakha thanu, ohimwa nihiku nomerela muteko yeena, 20, minixituru wa Okumi, nnamwi elapo etthikelaka okhala veriyari va iye 10 sophoova okwakwilyiwa ekwerere molumwenkuni.
Ntoko vathonyerya Mouzinho Saíde, mwattelo wa oraviiwa veritikaale tiwa ipuruseento 6,7 ni mukhalelo wa eperevalesiya muhina mwa axiruusi arina munuwelo variyari va 15 mpkha 225 iyakha sene ti ikwaha vararu otepa woniherya mwattelo vatananihiwa ni axaana axilopwana.
Emaara wakhula awe opaacani wiira olaleerye wa soovara isya muhina mwa omalamaiha ekwefrere muhina mwa iklapo sa Wafirika wa Ntaava na Ekuunya, opakiwa omaputu, muhooleli ohimwa wiira vomaleelene imilyaeu 1.6 sa atthu okwakwiilye mukhalelo wa Siita omosampiikhi, ale paahi ari ikonto 640 sanihaya miteko sololiwa ni ophoova ettoosu emosa ahuntereryasa muhina mwa eyaakha yopacerya.
Nntumereryo wa Kuveeruni omosampiikhi mmpakha 2023, ntoko Saíde onvira wa ole ori owuncererya mireerelo sa mukhaliheryo okasoopa, nntoko manamuna oweha weha manamuna owulaana wa ekwereere, vanceenexa waale ari ananttompe.
Ekonseelyu ya Elapo muhina Mowananiwa Siita yokupsli ninanoxe vaava wii elapao yokhala ohittharihaka mmphiimo wa omalamaiha ekwerere mmpakaha 2030, mwaha wothuwa mireerelo sa muikhaliheryo sa mithokiho sowanana ekwereere. | sociedade | Gito | train |
a_covid19-sistemas-sanitários-precários-colocam-países-africanos-em-alerta_5353297.txt | Koviit-19 : Mukhaleelo wa miteko sa okumi soohiloka onihela ilapo sa waafiriika muhina mwa ookasoopa . | Koviit-19 : Mukhaleelo wa miteko sa okumi soohiloka onihela ilapo sa waafiriika muhina mwa ookasoopa .
Ekwerere ya axitthu korona muasya onitthikela omwareele ni 19 wa 54 mittetthe sa ilapo sa waafiriika soolepa nnakhala vakhiini ookwa wa mmosa, nnaamwi muhina mwa 27 ninaano sookhala myaaha silaleeriwe Muuraano Olumwenku wa Okumi sohinya sa (OMS).
Iye paahi thanu naararu nnakhala khirina mihupi soohimya soluluwana ni nnakhala mwaha .
Mpakha vaninaanoni vaa apinaatamu ikonto ni 300 imiilyawu seene sa atthu, ni ookwa ale 137 sinithoonyerya paahi mwattelo wan 0,4 % sa watakaherya ni alipo yapwanye miiriira sa Koviit19 molumwenkuni, masi OMS ni alipo ari asuweli anikasoopa wii omwaryamwareya vowaatta wa ekwerere vookhala okhala otanyerya sohiloka muhina mwa ilapo sinooniherya mukhaleelo ohilokasa wa miteko sa okumi .
Wiira vasuwanyeye nleelo voovikana mukhaleelo, alipo ari anivaaha akhoopela anaakhula viira okhalaka mwaha owoopiha ariisa ophara muhina mwa mikacamiho saya sa mukhaleelo wa okumi ni mireerelo.
Muhina mwa nlaka na nvaanelo niinaano wa nlaka na ofaraasa niitthaniwa Le monde, mulipo onithokorerya mukhoveni okhonko ni etthuvo Noopele ya Murettele eyaakha ya 2018 Denis Mukwege ookasoopa wii sooreerela sa miriira sowaakuva wiira vakhale ookasoopa ekwerere emosa "hecatombe".
Hiyo nahaaleela apinaatamu ni soosuwela sa manamuna orakamelana mukhalelo. Nikhuru nimosa ooluluwana ni waakhula nopatthuxiwa. Ipuruviisiya tho siniira sireheryaka , ni ikhalelo sa ovelavela siniira sipakiwaka opuro oteene . Ti vootthuneya waakhula ni waakuva viira niphavelaka ookasoopa" hecatombe "emoha, ohinya oromolaka elapo awe, Erepuupilika Temokaraaatika ya Khonko yoosuwelexiwa ni ( RDC ) .
Meetiku ti mulipo anihinya mutumereryo ekekhayi okathi ohimye awe wiira ilapo sa waafirika "nnakhala khanikhalana mireerelo".
Ilapo khamosa khamosa sootepa wooniherya mukhalelo yorava vowaatta vataananihiwa ni ikinaaku, nto Afiriika ti Suuli, ni ovikana myaaha 400, Ariceeliya, vamosa ni myaaha 2030. Marooko, vamosa ni myaaha 143, Senekaale, vamosa ni myaaha 79 . Ekwerere eri, mwivaavo, eniira yunuwaka vowaatta vowaakuveya ni niiri votepa ovelavela", ookasoopa Mukwege.
OMS ohinya wii ilapo sowaatta sa waafirika siiri soolikana wiira ipake mureerelo wiira erumeeliwe ya nimwaleyo na axitthu , masi khanisuwelexa mwattelo wa ikharuma sikhanle solikana.
Sakarataari -xeraale a ONU, António Guterres , ohinya vaa vaninaanoni vaava oriki wiira Waafiriika sokhala sinitthuneya vowaakuveya nikhuru , amaaxikara , iventelatoore ni mureerelo sikiina sa wikasoopa wa alipo anivara miteko sa Okumi .
Variiyari va Ilapo oye sa lusofoniiya, Ntoko mihuupi sothaleeleya, Kiine Pisaawu ni Mosampiikhi okhalana myaaha mitnhana miiraru soowali wa khuta, Ankoola oriina thanu ni piili ni Khaapu Veerite thana moosa.
Ankoola oleepa mpakha vaava myaaha ookwa miili , wa apinaatamu anli a elapo ele atthiika akhumaka Opurutukaale , ni Okhaapu veereti aahookwa mulipo oviriha okhathi a mukhalelo awe nkeleexi. | saude | Gito | train |
a_obra-de-escultor-brasileiro-ergue-se-em-praca-de-maputo_3103867.txt | Ewoopora ya exikulutoore a oparasiili eheemexiwa opooma wa oMaputu. | Ewoopora ya exikulutoore a oparasiili eheemexiwa opooma wa oMaputu.
Kuveerunu a oParasiili oovaha exikulutuura ya Darlan Rosa wiira ereerihe muvirelo wa miyaakha 40 wa mwaataano wa matipolomaatika.
Kuveerunu a oParasiili onookela ovaha enamathanu ela, mahiku yeettaka 17, epooma ya oMaputu exikulutuura ya aritiixita palaaxitiku a oParasiili Darlan Rosa.
Ewoopora aritiixitika eyo enikela opwehiwa eparasa ya waAveniita 10 ya noovempuru, waattamela eparasa ya Robert Mugabe.
Muvaho wa ewoopora ele onikhumelela muhina mwa muhakalalo wa muvirelo wa miyaakha 40 ya exitapelesimentu ya mipatthanano sa matipolomaatika a Mmosampiikhi ni a oParasiili ni etthuvo ya ePooma ya oMaputu mwaha wa mpixeryo aya wa 128º. Aniverisaariyu.
Darlan Rosa ti namapaka kamosa kamosa a aariti a niinaanoa elapo ya oParasiili ni khoreerane ixikulutuura muhina mwa ipooma soovirika sa oParasiili, ni tho Waalemaanya, oKanata, oFaransa, El Salvador, Olanta, Xorotaaniya ni oPalexitiina.
Niira nlo na muvaho ola, ninookhaleliwa ni maaritiixita, ni ninkela wiiraneya enamaxexe okathi wa iwoora 9: 30 oparasa wa Robert Mugabe, oMaputo. | cultura | SALUSTIANO | train |
a_banco-vtb-diz-enganado-por-mocambique-dividas_3550282.txt | Epanko VTB eniira wiira eroowokiwa ni Mosampiikhi mulattu sa sookopha soottukuttheriwa | Epanko VTB eniira wiira eroowokiwa ni Mosampiikhi mulattu sa sookopha soottukuttheriwa
"Kuverno orooniwoka" ohilaleya sookopha sawa iroromelaka oliverya ikompwale ni mitthenkeso sinceene soowonwya wa 2012 ne 2014, ohooniherya muhooleli muulupale epanko russo VTB oniheryaka sookopha ivahinwe Elapo ya Mosampiikhi.
Okohakohiwaka ni axensiya sa ihapari Bloomberg, Yuri Soloviev oohimya wiira nipuro na muteko nle niroowokiwa mwaha wa mapuro anvariwa muteko manceene ohihimwa aleliwaka attu avanhe musurukhu ni Fundo Monetário Internacional (FMI).
Soloviev ohooliha wiira epanko VTB khayiyano tokhalane sookopha, masi ovarlela wiira khahiyale atthu anivaha musurukhu "Wahala wi hinyo niri axineene variyari sookophiha ne opaka sookopha sa musurukhu a ilapo sookhopela".
Mukhulupale yoole oniira wiira khonsuwela sintoko Mosampiikhi onoowerya oliva mweeri wa Xaneyiro a mwalakanyo wa 38 ikonto sa itoolari wahala wa sookopha epankaaya eyaaka ela.
"Mukhalelo ni yookopha ela ti yoolipaxa, hinyo khininsuwela sintoko awosa anoowerya oliva", ootthipanyerya Yuri Soloviev, otthokolelihaka wiira epanko enipixa murima ni "ehovaka oreeriha mukhalelo ola".
Enihimwa wiira VTB ni Credit Suisse ookhaliherya olkihatho saana sookopha sa mosampikaana.
Mwiirelo, vano, ohiipithiwa ni Kuveerno oMosampiikhi mphaka Apirili wa 2016 okathi wa Eminixiteeriyu ya Ekonomiya ni Ifinansa oosuweliha wootthunela sa sookopha mpancani wa primavera wa FMI oWashington.
Okhuma vaavo, FMI, eBanku Muntiyaale ni ilapo sikinaku soohiya ovaha musurukhu sa ipuruxetu oMmosampiikhi, enapacerya vo ohaawiwa mwaha wa musurukhu. | economia | Julio | train |
a_estados-unidos-reforas-sancoes-contra--russia-devido-a-intervencao-na-ucrania_3909447.txt | Ilapo Sowuraana anilipiherya ihukhumu vireliwaka elapo ya Ruusiya mwaha wa soovara saya muhina mwa muttetthe wa Ukaraaniya. | Ilapo Sowuraana anilipiherya ihukhumu vireliwaka elapo ya Ruusiya mwaha wa soovara saya muhina mwa muttetthe wa Ukaraaniya.
Makhulupale Donald Trump vamosa ni Petro Poroshenko athukumana Kaasa Paranka
Mukhulupale a Wameerika , Donald Trump , omwakhelela namaali yeela , 20 , Okaasa Paraaka , muxirikha awe a wukaraaniya okathi yoowo wiira aya matumereryo aalaleerya aya nlipiheryo wa ohukhumwa muttetthe wa Ruusiya mwaha wa mukhaliheryo awe onavaha awe alipo onivalaanya a Wukaraniya .
"Ti wolemela okhala oholo vamosa ni Mukhulupale ( Petro ) Poroshenko ohinya Trump muhina mwa osalaawu yorukurerya yorukurerya mwa nooce .
Ukaraaniya onihawa okhuma eyaakha wa 2024 ni ekhootto mwaha ohiwanana omosa orumeeliwa akapwiitthi variyari variyari wa alipo onivalanya Poro-Ruusu moono oleexiti ya elapo ni ikuru sa muttetthe OKiyeevi , atanyerye ovikana ikonto 10 sa atthu akwiiye .
Exitaaru Uniitu ni alipo nanamakhaliheryana awe a mittette sa wewuroopa , otumereerya ihukhumu sa Ruusiya , onithonyiwa orumeeliwa wa mwaatano wa Murettele wa Misikhi olipiheriwe eyaakha ya 2015 ni waarina mupuwelo othokiha ooxukhuru noohiya orumeeliwa ikapwithi .
Poroshenko , othipelele ohinya wiira Ilapo Sowiraana iri omosa "ya alipo owiraana "a elapo ya Ukaraaniya , oweerya vamosa ni mukumaano ole muraarelo ekhulupale , voowi alipo ari alipo anivara a atthu a wameerika yohitoko olaleerya wopaceryani paahi wa muthukumano vamosa ni anamanyakela makhata mukhulupale , Mike Pence .
Ntoko mukhulupale a elapo ya Ukaraaniya , mivaanelo sotakahereya ni miyataanelo muhina mwa atoropa variyari wa ilapo iya piili
Wuumalani wa nihiku , Poroshenko ahithukumana tho vamosa ni Sakarataari wa miteko owakiha , Jim Mattis , ole olaleerye wiira ` Ilapo Sowiraana ori vamosa ni Ukaraaniya , kihokhalihani nyuuwo sa muhina mwa wopopihiwa wa omwene anyu , wa ihakhi sa ilapo sa Okhopela nnakhala mutumereryo wa akhopela.
Ihukhumu Isya silaleeriwe ni Waxiittoni olelo sowattamela atthu 38 ni moohooleli wa Ukaraaniya , mwivaavo ni ntoko alipo avarana muteko mpantta ruusu wa mukhalelo otepa wuunuwa numeya na atthu ni miyuraano soovara muteko aya muhina mwa Kirimeeya .
Ihukhumu siniirela"okhanyererya owama mwaaha soluluwana ni Ruusiya ni opwanya ephiro ya maphukelo ekhulupale omosa "othalakasa Sakarataari a mpantta , Steven Mnuchin .
"Mpakha wiira akhalasa ota wa muttetthe wa Ukaraaniya mpantta omaphattuweloni , ninirowa otthikela nikhalane ihukhumu siniireliwa elapo ya Ruusiya ", olupanyerya masi thanathaaru Sean Spicer , sackarataari a miteko solaleerya sa Kaasa Paranka .
Ruusiya ohakhula vohipisa solaleeriwa iye ni olipiherya wiira miphimo iye anoorowa ohokoloxa .
Mukhulupale a Mulaano ruusu a Miyataanelo ni akhopela , Sergei Lavrov , ovanyiha vaavale viira aya olipiheriwaka o Waxittooni
"Nki khaale ohinya etthu , vohiya wiira nnakhala vahikhale voohiya muxankiho a elapo ya Ruusiya wa axirikha ahu [ atthu a Wameerika ] , ovikana mikano soteene", ohinya Lavrov .
Mpantta otumererya a wameerika othoonya wiira ihukhumu iya soluluwana ni mukhaleelo muhina mwa oleeste wa Ukaraaniya sinetteliwa ikettelo okelela ohoolo "mpakha wiira Ruusiya wettela sootumereriwa sawe ntoko vanthoonya mwataneelo wa Minsk " | mundo | Gito | train |
a_amnistia-internacional-dá-cartão-amarelo-à-polícia-no-brasil_1936158.txt | Aminixitiya Iterenasiyonale ehavaha ekaratha yancaano masupayi a elapo ya Parasiili | Aminixitiya Iterenasiyonale ehavaha ekaratha yancaano masupayi a elapo ya Parasiili
"Amakhulupale oparasiili akhalana, vohivira okathi munceene , athokosaka mwaha wa eheeni erumeeliwaka ikuru vophova vatananihiwa ni alipo anapwepwette ya "
Solipeleliha amahooleli maparasileero, tiwi othukuleliwa wa niira na mukuthaano Olumweenku waarowa okhala otthapeliwa vowulaana, vahoorya vakhala maxaxa, okathi masupayi avarya aya muteko exiilu variyari va alipo arri nni epwepwethe yanema muttetthe o Sam Paawulu, yavulaliha anakhala anamalaleerya ehapari ayiili, ampatte wa Aminixitiya Interenasionaale.
" Nihavaha ekaratha yancano Asuphayi o Sam Paawulu mwaha wiira awatakari alipo a pwepwethe yemaani vohiwa wakhupaarela ni ihakhi ya olaleerya sowatikiniha saya ni nneema naale anirela mpantte" osuweliha Atila Roque, tiretoore exekutiivu ya Aminixitiya UInterenasiyonaale o Parasiili.
"Amakhulupale maparasileero ahaana, ohipisa , athokosaka mwaha wa eheeni erumeeliw aya ikuuru vophova awananiwaka alipo apwepwette yemaani" wakuxa amahooleli aya khiyaroha empa ya exariya ni khakhupaarela wiiira miriira iyo sihikhalakhale siraneyaka" ohuncererya.
Ntoko vahimwa anamoone ni niitho naya, Asupayi etoropa ovoonya nsuuku na mwiixi onilihasa ni ikaranaata avonyeriwaka alipo a pwepwetthe o Sam Paawulu- vophiyaka ikhilomu muloko sotteyivelana ni opuuro wa mphiira Arena Corinthians, nirowa wakhelela niira nothukuleliwa niira na mphira na Olumweenku, nihiku na 12 mweeri wa nethanammosa.
Variyari vaale avulalanse wahikhala Namathukiha amawani a nlaka na Televisawu Interenasiyonaale na CNN. | desporto | Gito | train |
a_pemba-cria-condicoes-para-combater-o-ebola_2418800.txt | Ophempa otthokiha mureerelo wiira omaliha ekwerere ya epoola | Ophempa otthokiha mureerelo wiira omaliha ekwerere ya epoola
Exiripiitaali ya Epuruuviisiya ya Ophempa yothipela iheema wiira avalaanye ni aavahe mutthali ale aniira okhale aretta.
Omosampiikhi, epuruuviisiya ya Okaapu Telekaato yoothipela mukhaleelo mmosa wiira yakhalele ale aniira arwe ni mukhaleli wa muretta wa epoola wala atthu arina ikhalelo sa ekwerere yatanyeerye ookwa wa 1300 wa okumi ya Waafiriika moono omaphattuweloni.
Felisberto Mendes, tiretoore a Exiripitaali ya Epuruuviisiya ya Opheempa, opuuro owooneyaxawa okumi ya Okaapu Telekaato , onikupali ohoolo wa nlaka na nvaanelo ni VOA oriiki eepola moopopiho mmosa Olumweenku ni wiisa sotheene sihaana wiiriwa viireliwaka okasoopa walaanyeya waaya. Mwaaha wivaavo, pooti oxiripitaali awe anihoolela awe hoothe ni mukhaleelo okumi ya epuruviisiya yohaaya ntumereryo .
" sothipeliwa eheema piili mihiina mwa exiripitaali sooheliwa mireerelo ni mireerelo ni oweteteeriwa eene wiira yaakheleke myaaha inaamwi sileepwe", onisuweliha Mendes.
Mukhaleli ya okumi a epuruviisiya ti ole onooneliwa wiira ya exikhaani anihinya Felisberto Mendes . Ikwerere sootepa woonaneya tiiya ettekuuxa, eri ya mittetthe, ireetta sooluluwana ni imumulelo ni ovaluwasa.
Tiretoore a Exiripitaali ya Epuruuvisiya ya Ophempa enihinya wiira unitaate ya Okumi eri ni ookasoopa mwaaha wa olaleeriwa myaaha wa teenke sileepwe yopaceryani wa mwaakha ni wii yoovolowa ni myaaha 50 nnaamwi ehooniherya myaaha sootepa woopiha . | saude | Gito | train |
a_onu-indica-que-cerca-de-um-milhão-de-pessoas-enfrentam-escassez-de-alimentos-em-moçambique_5085663.txt | ONU onihimya wiira aphiyaka emilyawu emosa ya atthu anihoolela ohikhalana eyoolya oMosampiikhi | ONU onihimya wiira aphiyaka emilyawu emosa ya atthu anihoolela ohikhalana eyoolya oMosampiikhi
Mulipa amasu wa Mutthenkso wa Ilapo Soowupanyeriwa (ONU), Stephane Dujarric, ookumiherya wiira"aniheryaka atthu emilyawu emosa, wa 160 miili anamwane ahinatthi okhalana iyaakha thanu, onoorti wooMosampiikhi, anihoolela ohikhalana eyoolya ni woohaweya olya saana".
Munithukumano ni atthu a ihapari, enamayili ela, 16, Dujarric onihimya ihapari sooleeliwa ni ya Funtu sa Ilapo soowukereya wa Anamwane (Unicef), eniira wiira "makhalelo ala anookwa otepa mweeri iya sinirowa".
"Yaattamelaka 38 ikonto anamwane anirowa okhala ni eyaapawa, ni anoohaleela okathi wookwa", onihimya Unicef, othokolelihaka soowoopopihiwa niiyo enihimya enihaawisa ekumi ya anamwane.
" Sintoko elapo emosa ekhankhalem yoohawaxa moolumwinkuni, ohaawa sa muthinto soovirikana enihimakaserya wiira anamwane anceene anihoolela mikhalelo sinikhoottiha wuunuwa mwiili ni muupuwelo ", enisonmwa munootani, yiincereraka wiira oMocampiikhi otthikenle okhala okhalana wa pelakara, eretta emosa yooluttana ni ohikhalana vitamiina B3 wala ácido nicotínico, ni munceene wa 600 mwaha soosuweliwa.
"Mukhalelo ootepaxa ti yoowoniherya wa woonyaanyeya wooruheliwa ni sikoloni Idayi ni Kenneth, okhumelenle emaara yoopacerya wa eyaakha yeela", ootthokolela mulipa amasu a ONU.
Unicef, vanonto, ootumererya wiira Mosampiikhi oniphavela vanceene wa 68,5 imilyawu sa toolari mpakha Mayiyu ya 2020, wiira ovahiwe iporokrama saanamwane ni athiyana, woopweheriwa wa esisapo ya 102,6 imilyawu sa toolari.
Nena va, Unicef anaakhapelela 10 miili anamwane oovaluwa ni soovahiwa sa iyoolya ni anipakasa woonelo wa 735 miili wa anamwane ooyevaxa wa iyaakha thanu oowoneya ovaluwa wootepaxa.
Eniiveli yoomalela, Mutthenkeso wa ilapo Soowaataanaas yoohimya wiira enipheela ottottela 398 imilyawu sa itoolari wiira aakhaliherye atthu apwanyinwe ni ipheyo. | economia | Julio | train |
a_governo-de-mocambique-defende-regresso-dos-redugiados-no-malawi_3178152.txt | Kuveerunu a Mmosampiikhi oonaakiherya mutthikelo wa anamatthiyawa mulaponi mwaya Omalaawi. | Kuveerunu a Mmosampiikhi oonaakiherya mutthikelo wa anamatthiyawa mulaponi mwaya Omalaawi.
Anamavarelela aalupale a Kuveerunu a Mmosampiikhi elapo ya Omalaawi aalaleerya wiira noopakiwa nipuro wiira akhaleke atthu epooxitu ya epooma ya oSompwe.
Kuveerunu a Mmosampiikhi onnaakiherya mutthikelo wa atthu oophiyeryaka ekonto emosa atthyawenle Omalaawi mwaha wa ekhotto yaakhumelenle ni anakhotto a Renaamu etixitiriitu ya oMwaatiizi, eporovinsiya ya oTeete.
Muhupi ola olaleeriwe ni Nimavarelela muulupale a Mmosampiikhi ela ya Omalaawi, Jorge Gune, olavulaka Muraatiyuni mwa Mmosampiikhi, noomaliha oxukurya mapuro ale anaakheleliwa atthu a oKapise, etixitiriitu ya omalawi ya oMwansa.
Enamayili, Muhooleli muulupale wa MDM, wa anamavaanyihana, Daviz Simango omuleela Kuveerunu wiira aakhaliherye anamatthyawa ekhotto ni ohaawehe sintoko atthu ootthyawa mulaponi mwahu.
Wuuvirani wa isumana, Namavarelela Muulupale wa elapo ya Mutthenkeso wa Ilapo Soowaataana sa anamatthyawa a mulaponi mwaya ootumererya wa mwaha wa mamosampikaanu elapo ya oMalaawi ni oolopola wiira nummeru naamutepa wunncerereya.
Vano, Jorge Gune oolakiherya wiira wa muruku wa soovara oMaputu onivira ni mutthukulelo wa nipuro na okhala atthu opooxitu atiminixitaratiivu wa oSompwe.
Enamararu ela, makhuru mayili a kuveerunu aniwehaweha mwaha yoola ni mananna a omaliha. | politica | Vasco,SALUSTIANO | train |
a_fmi-quer-melhor-gestao-nas-empresas-do-estado_2847840.txt | FMI ompheela oreeriha makhalelo oreera ya empereesa yavaxitaatu ya oMosampikhi. | FMI ompheela oreeriha makhalelo oreera ya empereesa yavaxitaatu ya oMosampikhi.
FMI onoolompa winnuwa wa muhakhu ni ovukuwa wa ithatapiri wa elapo yoMosampikhi, nnya ovelavela mwaha woothole mukhalelo wooreera wa empereeca etthukweliye ni exitaatu.
Winceereriha muhakhu wa makhala ni ekaaxi ya ephattu ninnunlela ophwanya variyari eparacu, nnya iperesu saya sa soorerera iye sihincerereya ni itthu soowoopiha, ehimmya nlavulo na FMI.
Elapo ya Mosampikhi ehinnuwa ni 7.5% eyaakha ya 2014 ni kuveeruunu oohimya wiira eyakha ela ninrookhala niivele nimosa, nipuro nikina eninnuwiha mwaalano wa enerciya ni ekaaxi.
FMI oniira elapo ehaana oreeriha mukhalelo wa okhaliha wa musurukhu wa elapo, otakaniha aka okontorolari empereesa yootthukweliya ni exitaatu wa sootakhala.
Okaastari ni oreeriha wa mukhalelo wa empereesa ni inupa sa kuveeruunu nave sinnikhala silokihiyaaka mmuttettheni.
Baltazari Fayel, avariyari wa muhina waatthu CIP, oohimya wiira etthu yoovelaveliha. Sookhala ipurupuleema suulupale mwaha woolokiha mukhalelo wa elapo ya oMosampiikhi, nave kuveeruunu ohaana wuupuwela ni ohiya, yoolopola eyo.
Fayel, ootakiha mukhalelo mukina ovahiyaawe naanamaphuka milattu, vaphiyalyaya mammaru maalupale ya mikukutta samuhakhu.
Nave tho, oohimya Fayel, winnuwa wa muhakhu nleelo khonooneya nihiku tinihiku waatthu ahineetthu.
FMI oohimya wiira ookhalelana wa elapo otakanihaka nlamulo ninreriha nipuro vampakiya itthu, nave tho onnivekela nnya vannireerela mukhalelo mwaalano wa nakoso.
esumana ela , oMaputu, mukumaaneelo atthu oohikhala wakuveeruunu mwaha wa nipuro ompakiya itthu, ikhurupu soowaatta yootthapela ni vahoonela oreeriha omutekoni wowiira mwaha wa mukhalelo woowinnuwiha ni ovukuliha ikhootto.
Fayel onhimya wiira kimpheela omaliha wootthiya wa atthu a eliite woowira atthu asuwele mureero wa intuustiriya enkumihiya etthu. | economia | Helio | train |
a_visita-papal-ofusca-campanha-eleitoral_5066656.txt | Muxukuryo wa paapal enittikiherya ottuli mweettelo wa mwaathanle | Muxukuryo wa paapal enittikiherya ottuli mweettelo wa mwaathanle
Muxukuryo wa Paapa Francisco oMosampiikhi, 4 ni 6 wa mweeri yoola, enittikiherya ottuli wa mweettelo wa mwaathanle ya 15 ya Otupuru, yoopaceriwa esaapatu.
Muxukuryo onikhaliherya tho wa olipiherya mukhalelo sa itiini, sahaakhala saana.
"Enookhala ntoko khiniyaanle mmweettelo wa mmwaathanle; atthu ari ooxukhumeyaxa no muxukuryo wa Paapa ehikhanle weettelo", onihimya Laura Lobato, mulipa ookupaleela ekerexa ya matistimunya a Xova, oMaputu, incereraka wiira " onaanyiherya ovirikana mukhalelo wamala oxukurya wa Paapal".
Muupuwelo yoowo ookhalana Salvador Uamusse, ookerexa Siyone, ohimyaka wiira que a intensa ottekenyiwa wa atthu mwaha wa muxukuryo, enihimakaserya wiira awosa "anikupaleela owerya wa munepa wa Paapa oniruuhela wa oMosampiikhi".
"Nyuwo munisuwela wiira sinikhala ohiiwanana sa ikerexa elapo ela, masi vaniinano va, miyo nkinsuwela tá ni ari mwamini wa ekerexa Universaali wa Reyino ya Muluku, wa Assembleia ya Muluku wala ya Metodista Unida; ootheene aahu niri oopwanyaneya ni muxukuryo paapal", oosarihela Dany Ibrahimo, wa Miruku Awiisimaamu.
"Etthu kamosa kamosa enirowaaya oniruuhela muxukuryo, tiyo enirowa oniyarihela tho vasya, mukhoyi wa mulipelelo onirimenle sintoko mamosampikaanu, oyariha tho mukhoyi wa ovahanana ni woonela otthunku no anamunceene amosaru, mwaha imaara sinceene sikina hinyo ninihiya okuxiwa ni milakaanyo sookhala mmuttettheni, mmattaavani ni provnsiyalista", onihimya Nelson Moda, wa Muttetthe ya Santo Egídio.
Muhoole: | politica | Julio | train |
a_bill-cosby-condenado-a-pena-entre-3-e-10-anos-na-prisão-por-agressão-sexual_4586929.txt | Bill Kosby okukhumuliya mukhatteya iyakha tthaaru mpakha iyakhu nloko mwaha wo otuphela | Bill Kosby okukhumuliya mukhatteya iyakha tthaaru mpakha iyakhu nloko mwaha wo otuphela
Bill Kosby oovahiya ninri enameeli ila, mahiku yeettaka 25 ni mweeri wa Setempuru, onrowa okhala
Mwery wa April, Kosby, a iyakha miloko thaanu ni milooko miruaru ni emosa, ahotheriwa wa otuphela ivara thaaru wowuliha muru wotepatho onanara mwaha wo mutorokari ni omutuphela Andrea Konstand, Mukhulupale aakhalayi oniversitaty Temple.
Otupheliya wenno wiraneye owannyawe Kosby, Opooma yomokoni ya wameerika o Filadélfia eyakha ya 2004.
Kosby, okhunme otthukiyene otiripunaali khonvira iyakha soohiphiya tthaaru oottuli wa ekalapusu ohinuuluxe wa epewe yohikhala yomalela, ohiya wira navetho pooti okhala mu kalapusu mpakha iyakha miloko.
Namaphuka Milattu Steven O'Neill, ootiripunali sa soyeva sa mwaha sa elapo sa Konde oMontgomery, olipiherya wira Kosby, ahana okela mu ekalapusu wowakuveya ntoko anilokihiya muhakhu.
O'Neill nave tho omuvaha muulutha Kosby wa 25 ekonto ya toolari ni oolamuleliwa wi oolive mwaha wowotheriya, okawanyihaka mulattu wa Kosby "wootepa okhaala seeriyu".
Kosby artiista oopacerya okeela mu kalapusu mwaaha wotuphela okhuma wupaceryani wa #MeToo, Nilaleyo nonananaraxa namakhalelo amulaponi owuuha atthu ophiyerya muloko alopwana a iikuru sa othweela, sa Soolamulela ni ikaampu sikina sa Epooma sothukumanya.
AKalapa a Bill Kosby anmanela natiri ophuka milattu. | cultura | Helio | train |
a_estado-islâmico-diz-ter-morto-militares-em-cabo-delgado_5177279.txt | Athakhali a nlaka namamwisilamu ahimya wi awokottha masurutaatu oKaapu Telekatu | Athakhali a nlaka namamwisilamu ahimya wi awokottha masurutaatu oKaapu Telekatu
Nikhuru natakhali anivahana okhala mamwisilaamu ahimya wa nlaka Al-Naba wi awo tavanre sa manyala sotuphela mapuro a masurutaatu mwaphwanyaneya masurutaatu a mmosampikhi ni ooRuusiya okuxererin'he okhwa wa atthu athannararu ni onyanyakasiwa mireerelo sananmawaani ettiminku yeela oMankalewa ni oTimooyo, oporovinsiya wo Kaapu Telekatu.
Wa yolempwa ehinmwe emaxexe, 21, nikhuru nohimya awokottha masurutaatu athannamosa, wawulaliha akinaku ni okuxa ikapwitthi ni icupu, wohiya onyaanya mireerelo sanmawaani.
Kheevo ohinmwale wokupaleeliwa taani akumihenrye ikhotto nnakhala kuverunu ila masurutaato khahinmye etthu.
Ekhumelo ya mweeri wa Owutuupuru wa mwaakha 2017, atthu anvikana imiya ttaaru ahookottiwa ni atthu atakhali ahinsuweliwa ni akina imya-imiya sene aattyawa mmannyeya.
Amahoolela oofalume, anniroromeliha ovara muteko, akhomaaliha okuttelela mapuro munvariwa miteko sinceene ni anamuhakhu a ilapo sokhopela, otepaxa wene miteko sowetheywa kaaxi a mutthayani, masi onninyoholiwa ni anamaweherya ni akinaku wa mwaha wohakhapelelaka ananmawaani. | politica | Araibo,Julio,Safira | train |
a_jornalista-detido-cobertura-uige-nsimba-jorge_3720234.txt | Xoronaliixita ootthukweliwa mwaha wa omwaakiherya asitenti ookhwiya vanceene elapo ya Uyixe. | Xoronaliixita ootthukweliwa mwaha wa omwaakiherya asitenti ookhwiya vanceene elapo ya Uyixe.
EMIISA-Ankoola enivekela mutthukuleliwo wa AFP ni SIC onnikhupalela wiira ooveleeliherya eporoseesu Ominixiteeriyu wa Otthariha Milattu sa Atthu.
Murumeeli wa Axensiya France Presse (AFP) Wankoola, Nsimba Jorge, otthukweliwe ni atthu anivara Miteko sa Ophavela Osuwela sa Mikhumelelo Soonanara (SIC), okathi iwoora 20 nihiku na Namutivela, mahiku yeettaka 11, Hoxipiritaali Xeraali ya Uyixe (HGU), okathi waahimyakasaawe sa asitenti owiivale atthu oophiyeryaka miloko miili oXitaatiyu wa 4 wa Xaneero.
Murumeeli tho wa AFP, Daniel Frederico, oosuwelaxiwa ni nsina na "Jonas Pensador", okhanle ti wanveleela Jorge, oomuhimeerya VOA wiira namasuweliha ihapari ovariwe ni atthu a opuliisiya ni a SIC ahimyakasaka wiira "khiwaarina mutthuniheryo a ovahererya muhupi ole" oHGU.
"Kilavulana muhooleli-xeraali a opuliisiya Nasiyonaali, Komisaariyu Ambrósio de Lemos, ori ti waakirumme olavulana ni muhooleli porovinsiyaali a opuliisiya ya Uyixe, Joaquim Ribeiro Leitão, masi vanasuwanyeharu wiira kihaakhuliwa saana, mpatthani aka nlelo kotthukuleliwe, onakhalakaru mwaakuveyo", Daniel Frederico.
Frederico onniwoothererya mapuliisiya wiira "khayiirale saana" mwaha wa omukottiherya mpatthani awe ovara miteko sawe ni onnikhupali wiira eyo ti " mukottiheryo wa epewe ya imperensa ya Wankoola".
Wa okathi awe, Alexandre Neto Solombe, Peresitenti wa Inxitituutu ya Mulavuliho wa Atthu a waAfirika (MISA-Ankoola), oolamula muvarelo aya muteko wa mapuliisiya a Uyixe mwaha wa omuhiiha Xoronaliixita ovara miteko sawe.
"Khiivo yoolempwa muhina mwa ihakhi simmukottiherya Xoronaliixita ovara miteko sawe oxipiritaali, masi okathi yooniwaaya maxoronaliixita mapuro ale waakhala ntoko wooniwe moopopiho muulupale", oolavula Solombe ovekenle mutthukulelo oowaakuveya wa Nsimba Jorge, ohivanre yoonanara".
Muhooleli wa MISA onihimya wiira siniira sivariwa wa sootheene wiira ophwanyiwe atevokaatu wi omwaakiherye Jorge ni oolamula tho " modu operandus wa Kuveerunu ankolaanu wi, mwaha wa ihapari iya opacerya ovahiwa ni anahapari a ilapo sa ota ahinatthi anahapari nasiyonaali, olakela omutthukwela nahapari waavara miteko sawe".
Olavulaniwaka ni VOA, muhooleli porovinsiyaali wa SIC a Uyixe ohimye wiira "eporoseesu enookela oveleelihiwa Eminixiteeriyu ya Otthariha Milattu sa Atthu enikela omwiiwelela xoronaliixita nihiku nla noorempwa.
Enamathanu, nihiku nayinakurariwaawe mphira wa Xirapoola Uyixe ikiiparu sa mapuro yaale, Santa Rita de Cássia, ni namapakelela wa oLipolu, mukhora oniviriwa wa Exitaatiyu 4 wa Xaneero waahitthuniherya okathi waakhanyereriwaawe okhala wiira atthu khiyaareere waatta yaaphavela omuweha mphira, waakhumelelihaka siiso anookhwa aatthu 17 ni atthu oovulalasa yaari 100, waahileeliwa VOA ni anamaweha ele yaakhumelela mapuro yaale.
Vanasuweleyaru wiira mahooleli anaahimya anookhwa ale 17 ni anamavulalasa 50, meetiku wa Oxipiritaali Xeraali ya Uyixe oomuleela VOA voohihimya nsina nawe, wiira atthu athanu ni araru yaaruuhiye atepaka akhwaale nihiku na mutivela, mahiku yeettaka 11, yaacereryaka siiso nummeru 25 na anamukhwa.
Mahooleli khanikupali mammeru aniinaano aatthu ookhwa. | desporto | SALUSTIANO | train |
a_programa-social-beneficia-viuvas-em-nampula_3173690.txt | Porokarama sa wataaneya sinnakhaliha athiyana akhweliwe ayiya Wamphula | Porokarama sa wataaneya sinnakhaliha athiyana akhweliwe ayiya Wamphula
Atthu oothoyiwa annikwesa mittetthe saya wii yakhele 650 metikaale.
Etelekasawu ya Inxitituutu Nasiyonaale ya Asawu Sosiyale (INAS) Wamphula, eniiwawa ni Konseelyo Munisipaale, epacenre esumana ela muteko wa wakhalihera atthu oothoyiwa.
Anamakhweliwa asiiyeya muloko yoopacera ya eporokarama mukhwaha ola woopacera, enrowa wunnuwihiwa miyeri mithanu sinrwa.
Mupuwelo ti waaliva atthu avanre muteko wa olokiha mapuro anvira maasi mmuttetthi ankhalaya.
Miteko sa oreherya mapuro anvira maasi sinrowa ovariwa mahiku maxexe iwoora.
Fabião Duarte, teekiniku wa INAS, Wamphula, oohima wii eporoxeetu emosa enrowa wakhaliherya atthu oothoyiwa ni omaliha osikhini.
Etthu yowaakakhana mwaha wa oreeriha mittetthe sa mapuro ankhalaya wunnuwa waya emphiya ikiloometuru ithanu, ale anvareliwa muteko anrowa waakhela 650 metikaale, enlikana ni 14 itoolare, musurukhu wootepa oyeva, ntoko sinoonelawe Duarte.
Teekiniku ole a INAS onnisuwela wii aakhala aniireliwa anaahuwa anamwane athanu ni mmosa wala athanu ni axexe, waahiya asisulwaya.
Ohima wa Fabião Duarte, eporokarama ela yaheereriwa mwaaha wa 2014, axi khiyakhumme saana mwaha wa musurukhu wahakhanle.
Vano, atthu oophiya 2700, vanceenexa anamakhweliwa axiiyeya, yahiivaherera wa porokarama, eriyari aya 1723 yahaakhuleliwa.
Akina yaareeriwe ehima ettheeliwa waya murima mwaha wa muupuwelo ole, okhala wi enrowa ovukula osikhini aya.
Ale aahima wii, nnaamwi erowaka wakhela vakhaani, anrowa omananiha waahuwa anaaya.
Nnaamwi oreene siiso moonelo ole wa ottheeliwa murima khonlikana wa ale otheene.
Akina khemereriwe, ntoko Victoria Pedro, okhweliwa ayiyawe ni orina anamwane athanu ni mmosa. | sociedade | benedito | train |
a_encerrada-empresa-clandestina-que-contratava-moçambicanos-para-trabalhar-na-nigéria_4529293.txt | Yootthukwiya empereesa yatupunyuwenle yanvekenle Mosampiikhi woowira avare muteko oNiceeriya | Yootthukwiya empereesa yatupunyuwenle yanvekenle Mosampiikhi woowira avare muteko oNiceeriya
Anaamiravo muloko ni enli avahiciya muteko nave yarowa oviaxar mahiku yeettaka 27
Axineene amamosampikaano atthukhwa mukhalelo yakuxinhe mpakha naanano, anaamiravo 12 woowra avare muteko oNiceriya
Acensiya, oniitthaniya RSM, kherina elisensa woowiira evare muteko elapo ya oMosampiiki ntoko empereesa nave tho sintoko acensiya ewaasima aatthu ni enivaha muteko woota, ehimya epaphelo ya nuulumo ninkhapelela muteko wa elapo ya oMosampiiki ehimiye Enamararu ela, mahiku yeettaaya 15.
Amwaavano yaahikhalana otthara arowaka oNiceriya mahiku yaattamela 27.
Nuulumo ninhimya wiira Anamakhapelela amuteko aatthukwa empereesa ni amutthukela muthiyana a elapo yooPortukaale anvara muteko wookoha wa empereesa.
Amwaavano awo yitthaniwe yaahikhalana epaphelo yaforomasawu, hata empereesa ohitthuniheriyaka.
Anamakhapelela aMuteko a elapo ya oMosampiiki khahimmye muteko onrowa ovariya wa empereesa ele oNiceriya wa anaamiravo ale akuxiwe . | economia | Helio | train |
a_nampula-continua-as-escuras_2639082.txt | Wamphula nlelo mooripelani | Wamphula nlelo mooripelani
Muttetthe oniiriha mahiku 28 voohimaluuxu ni onithyawela iciratoore wiira sivareke miteko saya.
Vanaamwiira empereesa Yamaluuxu ya Mosampiiki ewenryeene ottikiherya enereciya, nihiku noopacerya muteko, 09, muttetthe wa ohitto wa elapo, vapooma ya Wamphula sookhala ipaayiro nlelo ahikhanle okokola. Muttetthe oniiriha mahiku 28 voohimaluxu ni onithyawela iceratoore wiira sivareke miteko saya.
Sintoko atthu alavunle para Nsu na Waameerika, mikacamiho sootthikiheriwa ovarela wa maluxu wiirenen'ye mwaha woowi okathi waattimphe enereciya, anamuteko khamosa-khamosa a empereesa ahiiya ifiiyu sa maluuxu.
EDM nlelo khakhontte wala khaakhunle soohiimiwa ni apoovu. Nnya, akhala anihimya wiira EDM onittottela muraarelo okathi wootthipa enereciya wiira oreerihe iliinya sinikawa maluuxu.
Vanaamwiira enereciya etthinkeene vakhaani, alipa ovarela muteko katteeliwe murima, mwaha woowiira enereciya ene enivahiwa kherina ekwalitaate. Soohokolowa mikacamiho sakhalayi, othikileleya khula okathi, enaahiya makiliyente a EDM oowoova.
Etthu ela khinaaxankiha apoovu pahi, nnya otepexa wene aretta anipwanyaneya yaapaxanryeeni mmaxipiritaali. Sintoko nlikanyiho Nsu na Waameerika nooweha olelo, 11, Hoxipiritaali Yuulupale ya Wamphula, yuulupale ya muttetthe wa ohitto wa elapo, ethikileleya enereciya imaara tthaaru, voohiphiya ekhatiri anuusu athanu n'enli.
Tivo, apoovu anikohaaya ele eniiraawe EDM "ni enereciya onnoteka omihooli."
Adina Sualehe | economia | Vasco | train |
a_meiso-de-comunicacao-atacados-manica_3574781.txt | Mireerelo sa Olaleerya owakameeliwa o Teete | Mireerelo sa Olaleerya owakameeliwa o Teete
Malaka a Ihapari ni Raatiyo soopwexakasiwa
Milaleeryo miraaru sa mmottettheni , nlaka na ehapari nimoosa ni opuro araatiiyo anli , etixitiriitu ya Omowatiise , Oteete , eriyaari ya Mosampiikhi , saahoorwa opwexakasiwa ni wiiyiwa mireerelo saya soteene , miteko saavariwa .
Opuro wa Raatiyu a anli , waakha oluluwana ni mireerelo ofaraakuwa , masi ixikasaawu sowala mikhoora , variyari ni akiinaku , mwaha wa nroromeelo .
Orooka oxa ya nihiku notuphela muteko, 31 , nikhuuru nimoosa naarina axilopwaana athanu . ahivolooha vapuwani wa emisoora ya eparookiya São João Baptista , weewo enipwanyaneya aya ethipeliwe Raatiyo Dom Bosco, Omowatiise , woohiwerya etthu ni miiriira ole wakamela nipuro muthokiho ihapaari vamosa ni olaleeriwa .
"Alopwana athanu yaapacerya wetteleela mpitheela mpantta wa ekereca katoolika, anipixa mpantta onipwanyaneya awe opuro enisukiwa masu a raatiyo Dom Bosco oxaka, masi atthyawa okathi awehe aya wii okhala omuweha". ohinya Micheque Dinga, mulipo ori namalaleya ihapari a opuro ole.
Nnakha manamuuna sa miriira, enihinya Micheque Dinga , vananyiheriwa wii nikhuuru nne nimananihe wiiya Oraatiyu nnakhala okhale yoowo okameele mpantta sikiina miili otixitiriitu enukupaaliwa okhala" nikhuru nimosa neteteeriwe niiri niipaka muteko owo vamosa ni alipo olaleerya "oroowa " otthikele ni muteko aya wa khuta mahiku omeela mireerelo sinirumeeliwa okathi wolaleya masu, vamosa ni iye sinooniwa ntoko matthokiho sa omaaliha masu a apinaatamu".
Esaapatu 29 , nlaka na ehapaari Malacha , mulaleeryo wa khuuta esumaana, vahanle voohikhalana mireerelo sa mireerelo sa mivaanelo, isuka masu piili sinamuttapunyiwa , maakina olatha isinyalo ni murupa onipwehiwa soleepwa sa nlaka na ehapaari akhanle okhuma eyaaka ya 2011, voottharelana ni opwexiwa ni wiiyiwa muhina mwa opuro onipwanyaneya olattana mwa muttetthe etistiriitun ya Omowatiise.
" Okathi ole nlaka na ihapari niira ahu nilipiheryaka wii, arumeela aka iphiiro ikina, sinirwa soolaleerya nlaka mwaattelo 254, nleelo muhina mwa esumana yeela, naamwi nikhanle vohikhala mireerelo", Aparício José, mulipo nolaleerya nlaka ehapari Malacha, onisuweliha wii oleepwa eporoseesu 786 ya Piilisa anaathoonya alipo ehinisuwanyeya, voohikhala muteko othipeya ohoolo wa opuro wa ihako sa miiriira.
Nlaka na esumana nakhaale okhumela mmpikatrani nsaana nookosya, mwaha wa wiiya, vaavo vakhaal aya nikhuuru na amalaaka aniirwa athukumanyaka soohimwa, wi ittikele oleempwa, valipeleliwa aka mulaleeryo mmosa a enamaraaru, 2, vamosa ni " nthoonyeryo" na ekhalayi.
" Miyo kinuupuwela wiira ti wiira ototthiwa miyuraano sa soolaleerya mihupi siniireliwa anamawaani, mwaha owooneyaxa waakameliwa wa ikwaha thaaru opuro wa milaleeryo vohimala esumana" ohaakhula Aparício José, wuncererya wiira ti voohiloka miriira sa anakhirime owananaka opuro a milaleeryo, ohinya aka mwaha wa oleeveliwa ni waatteliwa.
Muhina mwa miriira oowaakameliwa, oohiinya, sihiiyiwa voolikana mireerelo sa iwarakha sa mwaaha sowaatta silaleeriwe orumeeliwa aka raatiyo, vanceenexa muhina mwa myaaha sa makwankwa aniiraneya muhina mwa mwalaano yoosoma siniluluwana ni ekareera ya mamwiixuuttihi.
Eyoxaaka ya nihiku nootuphela muteko. 26 , nikhuru nimoosa nihinisuweeliwa nihiiya ikaaruma sa mivaanelo, esuka maasu, ekaruma enakhelela muteeko, ikonsoola, ekaruma enilaatha ni moota mmosa sarumeeliwa opuro wa eretasaawu ya Raatiyu amawaani wa Okateme, Omowatise, wuntereerye miteko sa olaleerya masu .
" Okathi lukutoore warowa awe ohula masu a namaxexe, ophiya ni khipwanya mokhoora a ekintaali ohuliwa ni ole mavolowelo, vamoosa ni kwaarata oryeene mpani otthukiwa ni oriki omunla" . othalakasa Daniel Bernardo, mulipa onilaleerya ihapari sa raatiyo anamawaani Kateme.
Milaleeryo iye thaaru sa anivara muteko omeekha oosuwelexiwa mwaha wa ohithanla myaaha saya muhina mwa malaleeryo saya sooluluwana ni myaaha sa makwankwa ni myaaha anaanaano wa sootthoka mukhaleelo wa ntumereryo ni etooropa, aniromoliwa myaaha wookhala wooneleliwa myaaha sa alipo otthyawela Omalaawi , yoopaceryani wa eyaakha , okathi amakhulupale amuttettheni yakhootta aya soohimwa iya sa malaleeryo mwa ekhopela soluluwana ni alipo otthyawela elapo ele.
Pilisa ohinya oriki onirwa otokosaka myaaha iye. | sociedade | Gito | train |
a_angola-cabo-verde-e-moçambique-entre-os-que-mais-cresceram-em-pib-per-capita_1910269.txt | Ankoola, Kaapu Veriti ni Mosampiiki lapo iya soowela namuna sa maali. | Ankoola, Kaapu Veriti ni Mosampiiki lapo iya soowela namuna sa maali.
Ankoola, Kaapu Verti ni Mosampiiki ilapo siniphwanyaneya muhina wa ilapo 10 sa Afirika soowela imaali saya epaceraka eyaakha ya 2000 ni 2001, elapo ya Kine Pisawu khiniphwanyaneya yunnuwaka.
Wuumalihani yoosomwa ewarakha enoonihela wunnuwa wa elapo ya Afirika, nthukumano yoola opakiwe ni nikhuru Africa Progress Panel, yaahithukumaniwa atthu ophiyelela muloko yaala aniphavela woona oreera wa elapo ya Afirika, nnikhuru muumu ahiira mpatta Graça Machel, nthukuman yoola waaholeliwe ni mukhulupale wa ONU, Kofi Annan.wara
Ewarakha yeela, ennonihereya muwunnuwelo wa ilapo sa Afrika ni miteko sinivariwa, wuumalihani ennaanyiheriwa wi aahikhala maafirikano ophiyelela imiya ikonto 493 akhalasa ilapo sa Afirika wenno ahaawasaka, eyaakha ya 2000 ni 2012.Muhina wa ilapo seyiya, enniphwanyaneya Ankoola ereene ephantte ya 2li yeela ennoonaneya munnuwelaaya wa nkhalelo sa imaali ( ephiyelelaka 6%), Kaapu Veert eniphwanyaneya ephatte ya 4ru ni Mosampiiki ephantte ya 8hu. | economia | Raja | train |
a_article-03-22-2011-ministersentenced-voanews-118440209_1259843.txt | Mosampiikhi: minixituru akhalayi ohkhuumwa mwaha wa makwaankwa | Mosampiikhi: minixituru akhalayi ohkhuumwa mwaha wa makwaankwa
Alipo otthukiwa aali ohukhuumwa mwaha wa ikhiriime yeele tho. Mulipo onakiherya anihinya wiira onoorowa ovaanyiha
Empa ya exariya ya epooma ya Omapuutu yomuhukhumu enamaali yeela minixituru a interiyoore akhalayi a Iteriore Almerino Manhenje, ni amwataanani awe aali akhalayi, aromoliwa ni masiina Rosário Fidelis ni Álvaro Carvalho, va iyaakha piili sotthukweliwa mukalaposo wa khuta mmosa.
Nleelo ahukhumwasiwa wiira aliive voophiyaka nnakhala vophuva emilyawu emosa sa metikaaxi ni wintiminisaari exitaato( vophiyaka ikooto imiiya 300 sa toorlari )ni nleelo imiiya 400 sa imetikaaxi siniireliwa ikuuxuta sa exaariya, mwaha wa ikhirime sa manamuno owupuwela vohilokasa mwaha yorumeela MImireerelo sa exitaato, okathi wavaraa wawe wa 2004.Esenteesa elaleeriwe ni Xuwiixi a esekesaawu ya 8ru ya empa ya Exariya ya Omapuutu Octávio Tchuma, okhanyererya wiira Almerino Manhenje opaaka ikhiriime tthaaru sa ovonyoola itthu sa ehakhi ya mireerelo, onyohola wa mukhalelo wala yoovara ni oliiva mireerelo sohikhalela.Vatharihela esenteesa vookhupaleeliwa wiiraAlmerino Manhenje wahitumereerya. orumeelak moolumo awe , oliicvwa mwaattelo wa imilyawu 92 sa musurukho metikaale wiira waari musuruku oleveliwa araami ni miteko sotharelana sarumeela aya anamuteko akhulupale a mwalaano wa Interiyoore ni atthu akinaku a mapuuro amuteeko makiina , votakahereya amwaarawe, ni nleelo wiira oliivela ipasaaxi sa matteeke ni iviixitu sovolowa sireeliwa mwanawe ni musulwaawe, mireerelo siharina nikhupaarelo a nlaamulo notthareya. Esenteesa enaakhulela nleelo wiiraka vakupaleeliwa wiira Manhenje okhala okweeyiiherya vowanyihereiwa imilyaawu 551 sa metikaaxi nni mihokhrokho muhina mwa imereseyariya ni wahinyererya alumasiiya aali waari a mwalaano wa interiyoore, ntoko wiirela mpaatte sawe ni mukhalelo a aliipo avahererya empereesa ya ikuuwo sa mapiliisa, empereesa emosa eruweerya ikuuwo sa asupaayi alipo olamuliwa ale ohimukhaya Rosário Fidelis ni Álvaro Carvalho, yaalasa okathi wa miriira iye silamuliwe yavarasa muteko wa Otiretoore ni munyakelo makhata a tiretoore wa eteparatamento ya Otumereerya ni wa Mireerelo sa mihakhu, ohukhummwaase muhina mwa ikhiirime xexe oliiva vohipwanela, mwaha wowemererya, nnaamwi vahikhale mukhupaarelo wa mureerelo, oliiva miteeko soolyasiwa ni mihokhorokho sikina sa wirattela siireliwa amakhanya wamwalaano ni nleelo ni ekhiriime ya ovonyola ikettelo sa nlaamulo na mireerelo. Xuwiixi a mwaaha ola onoona wiira aliipo ale ohukhumwa araaru ohimukhaya wiraasa votthuna waya ni asuwelaka wiira wavarasa, ni yahikhalanasa ntoko itthu sootepiha mwaha, mulattu wiira mwaha wa ikhirime wiira ivaariwe vophovaka mutthu mmosa ni iye sokhurunuwiha, mwaha wa ephaattu aya yokhala mukhulupale. Vanihimwa tho wiira alipo otthukiwa ohimukhaya yaarisa okhatteya ya siviili ya Omapuutu, weewo aniiriha aya miyeeri 16 ni mukhalelo wa alipo ohukhumwa, ahaanase, mwaha wa ikuru sa esenteesa, okumpiriiri tho miyeeri mithana na miraaru sa mukhatteya, wiireliwaka omaleliha ehukhumu aya ya iyaakha piili. vohisiveliwa ni esenteesa ela mulipo owaakiherya Lourenço Malia, omana natiiri awe oveleeliha ewarakha yokhoottela eroohaka empa ya Exariya Etokweene."Miyo navamosa ni ale kiniwakiherya aka khavanisiveele ni mwivaavo niirowa ovaanyiha". ohiira Malia wahimwa awe vowakuveya. Mulpo owakiherya ole ohinya wiira voluluwana ni miriikha khamosa khamoosa"mwiriira sa olamuliwa manamuno ni wiira hiiyo niniiwanana ni manamuna makina".Malia ohiniherya, vohithaklakaserya, muupuwelo wa empa ya Exariya Etokweene erwe ehinye otaphuliwa alipo owakiherya awe ale, oviraka okathi wawehiwa aya mukhoottelo ole. Woomalana wa olamuliwa iwe, mukhaleeli a Minixiteeriyu Puupiliku khutthuune ohinya nnakhala moonelo awe poluluwana ni mwaha wa ntumereeryo wa epa ya exariya. | mundo | Gito | train |
a_mafalala-constroi-seu-museu-comunitário_4513890.txt | Nttetthe wa Mafalaala wootikiwa musewu. | Nttetthe wa Mafalaala wootikiwa musewu.
Musewu yoola onirowa ohuliwa eyaakha yeela.
Nttetthe wa Omafalaala ni mittetthe sikinaaku sa elapo yeela ya Maputu sinniphaveliwa otekiwa inupa sinivariwa miteko. Makhalelo ooratta wa mittetthe seyiya tisookacamiheya. Mafalaala nttetthe mmosa woosuwaneya opacerya khalayi.
Akhala atthu oosuwaneya saana ayariwe wala akhanle nttetthe yoola wa Mafalalaala, atthu yaala ti oosuwaneya mwaha wa miteko saya, ntoko: mapuliitiku, anawiipe, anamphira akhala olelo elapo sookhopela. Nikhuru na atthu yaala, akhala masina ntoko José Craveirinha, Noémia de Sousa, Samora Machel , Joaquim Chissano, Fanny Mfumo wala Eusébio Ferreira.
Variyari wa impa sootekiwa ni thaapwa itthuneliwa ni zinku, misikitthi, ikereca, ilooca, ikhankhaala ni mapuro anttikhiwa mphira, itthu iya sootheene sitekiwe mwaha wa nhooleli IVERCA, nnla nikhuru nimosa nimphwanyaneya nnttetthe yoola wa Mafalaala. Naanaano, enitekiwa Musewu wi waakhaliherye atthu otheene, enupa yeela enitekiwa tikhannle mwaha onirowa ovaaneliwa ni Ivan Laranja, yoola mmiravo mmosa awuupuwela makhalelo anakoso ni oohakalaliha elapo.
Musewu yoola onirowa otthukuliwa eyaakha yeela.
Mwiwuriyane seyiya sinirowa okohiwa ni waakhuliwa: | cultura | Raja,benedito | train |
a_congresso-convida-lider-israelita_2610948.txt | Alipo ari mpantta a Repupilikaano alipo olattula amahooleli a Wisarayeeli wiira evahane miruku ohoolo wa muthukumano wa elapo ni aririhe miyataanelo hoothe ni Obama. | Alipo ari mpantta a Repupilikaano alipo olattula amahooleli a Wisarayeeli wiira evahane miruku ohoolo wa muthukumano wa elapo ni aririhe miyataanelo hoothe ni Obama.
Muhooleli wa Ekaamara wa alipo ari arumeyi , repupilikaano John Boehner, olaleerya muxuukuryo ni ophattiherya nnakhala ohiveka miruku Empa Yootteela Obama nnakhala khomwakhela Netanyahu.
Empa Yootteela aakupali wii Muhooleli a elapo Barack Obama khonirowa okhala hothe ni muhooleli opacerya a miyuraano sa Wisarayeeli Benjamim Netanyahu, okathi oroowa awe oxukurya muttetthe a Waxinttooni weewo oroowa awe okhala mwaha ohoolo wa muthukumano elapo ya Wameerika.
Muhooleli wa Ekaamara wa alipo ari arumeeyi, repupilikaanao John Boehner, olaleeya muxukuuryo ni ohuncereerya nnakhaka ohikooha Empa Yootteela.
Anceene ale ari alipo aniweha myaaha aakupali manamuna owuupuwela ale ntooko mooniheryo mmosa wa mpantta a alipo onithokiha malamulo ale ari ma repupilikaano aniira wiiira nnakhala anikhottela ntumereryo a okhoopela sa muhooleli a elapo Obama soluluwana ni nttittimiho na muthokiiho sa mukhaleelo oniriwa nukeleyaari wa Iraawu.
Muhooleli Obama ni Netanyahu, arina miruuku oovalaana soluluwana ni manamuna oreerela wiira omukhoottiha iraawu woopwanya ikapwiitthi nukeleyaari.
Miyataanelo variyari vaa Iraawu ni ilapo thanu ni nmoosa sa okhopela sokhala opaceerya vasya mweeri wa Nenli ni amahooleli owaatta a muthukumano nnakhala khanivitha mukhaleelo ohiviileela waya.
Mweene a nikhuru na ma rupupilikaano a mpantta a Ekaamara wa alipo ari arumeyi ohaapwanya vohanyiherya aya alipo ari aniweha vanceene noomala olaleyiwa mwene a wisarayeeli wii ovaanyihana muhina mwa Muthukumano wa elapo ooluluwana ni miriira sawopopiha siheliwe ni muthokiiho wa miriira nukeleyaari sa wiraawu ni mwa Okhoottela ivirikanelo sa amwisilamu". Nnakhakla nkivahe miruku sa Empa Yotteela . Muthukumano elapo okhala ovaha mutumereryo wiirelaka mmensawe. Vanihinyiwa wa nikhuuru nimosa na soowoopiha oniireliwa olumwenku", ahimya", ahinya Bohener.
Namuhupi mmosa wa Empa Yootteela okupaali wii muhooleli Obama khoorowa okumaana ni Netanyahu mwaha wowiira vahattamela mwathaale a atthu awisarayeeli oroowa wiraneeya mweeri wa neeraru.
Mpantta awe, sakarataari a Ilapo sa Ameerika John Kerry omananiha okweeherya iye anceene anikupaleela aya okhala ohoolela mutumereryo : "hiyo oniivaha muruuku ni oosiveliwa ni Muhooleli Opacerya wa miyalaano wa Isarayeeli wa khuta ekwaaha oniira awe otthune olaleerye masu Ameerika. Vekeekhayi ti voohilimaleleya vanisuwela wahu wa mulattulo ole orumeelaka ekapineeti ya Muhooleli wa Ekaamara ya arumeyi. Noohimwa iya sooteene ahiyo ninisuwela wiira myaaha sa Iraawu siri siiri muhina mwa mmuru mwa alipo oteene", ohiira Kerry.
Muthukumano wa ninaano oxinttiwa nikhuuru na alipo ari Repupilikaano aniphavela ohelela miyuraanelo sanikeleela ohoolo ihukhuumu wowuncererya vakhaale okhala woowanana ni ekeekhayi.
Mwaha wivaavo , muhina mwa voleepwa emoosa elaleeriwe oleelo, 29 , muhina mwa nlaka na ehapaari ya wameerika " The Washington Post " , amahooleli a mutthitthimiho a Muuraano Wewuroopa , Alemaanya, Faraasa ni Karam-Peretaanya anilipiherya wiira ihukhuumu sowaatta siniireliwa elapo ya Iraawu sahikhala ohela okhuma myaaha wikhanyaanya wa akhopela okathi olee oteepa ohiloka ni anitumererya mpantta mwa oteene wiira okweeheriwe miteko sa ekhulupale. | mundo | Gito | train |
a_partidos-extraparlamentares-prometem-combater-a-corrupção-em-moçambique_5106340.txt | Iparitiitu iye sihiniira mpatta mmparalamentuni sinniphavela omaliha nkhalelo woovekela musurukhu woohikhalelanavo elapo ya Mosampiiki. | Iparitiitu iye sihiniira mpatta mmparalamentuni sinniphavela omaliha nkhalelo woovekela musurukhu woohikhalelanavo elapo ya Mosampiiki.
Ororomelihiwa amiravo miteko ni impa, ovareleliwa woosuwaneya mittetthe, ntoko oreerihiwa ni otekiwa ixikola ni xiripitaali, owaniwa ekhotto yuulupale ephaveliwaka omaliha nkhalelo woovekela musurukhu woohikhalelanavo, itthu seyiya sotheene silempwe murakhani wa iparitiitu seyiya sihiniira mpantta muparalamentuni.
Mwantanle wa peresitenti wa elapo onirowa wiiraneya mahuku eettaka 15 mweeri yoola.
Eparitiitu Acção do Movimento Unido para Salvação Integral ennaanyiherya wi, ewarakha yeela eniroromeliha itthu alempasaaya, enniruuha nkhalelo wowiiwanana, opaka itthu sooreera ni oreherya itthu sa elapo ya Mosampiiki.
Nave eparitiitu yoocapuliwa ni ekoore yoophilivila, yoolavula wi yaphiyelela olola mwathanle yoola pnirwa, ennirowa oruuha nreerelo wa atthu otheene a elapo ya Mosampiiki ni annirowa ovara saana miteko saya nnikhuruni wa ixikola, oxiripitaali ni waamaliha ohaawa atthu otheene a mulaponi.
Nave eparitiitu Frelimo eniroromeliha wi sahola mwathanle yoola onirwa oniwa ovarexexa makhuru a muteko otheene a mulaponi, ni onirowa ovukula musurukhu woothuma enerexiiya. | economia | Raja | train |
a_activistas-esperam-melhoria-dos-direitos-humanos-em-angola_2506451.txt | Athu okhaliherya muttethe anilipelela wiira vanimoneleya morarelo mwaha wa wuumaliwa apinatamu wa elapo ya wankola. | Athu okhaliherya muttethe anilipelela wiira vanimoneleya morarelo mwaha wa wuumaliwa apinatamu wa elapo ya wankola.
Nikhuru na wuumaliwa apinatamu ahama olepa ewarakha namanli, 4, mwaha wa elapo ya wAnkola.
Makhuru owuumaliwa apinatamu a elapo ya wAnkola annirotomela wiira ewarakha enirowa okhuma oni ONU oXenebra enorowa orera, ehimiwe muwarakni ya wAnkola.
"Sotumereriwa sikina sa elapo ya wAnkola sihana sikhalaka ni sakhahi, nave ohana okhalaniwa othuna ovariwa, wiira sikina khisavariwe" ohima Angelo Kapuatatcha, mukhulupale a FORDU.
Angelo ohima onona wiira wupuwela waathu onotepa orowaka oholo ni Kuverunu awAnkola khonathuna athu aninvanyaha.
Nave nto, Joao Castro Fridom, anikhuru anamaha miruku, onninvanyiha Angelo Kapuatcha ni ohima woira athu ahana owana wiira aphwanye woopowa ni mihokhorokho saya.
"Wiira athu ari ataphuleya mwaya wa iwarakha ya elapo, eyo ennikhalela, nave nto otaphuwa khovahiwa mahala, athu ohana owanela". Ohima
Othokoleliha wiira kuverunu awAnkola okupali wiira nlelo ohana owana wiira yoneliweke vathu apinatamu. Okhupaliwa iwo wonelin'we ni muholeli awAnkola Rui Mangueira mwaha wa opittikuxiwa wa ewaraka ya ONU oxenepera.
Othukumanyiwa ikaruma muhina wa makhuru manceene a ONU mwaha wa mukwaha wa wooneliwa vathu apinatamu wAnkola, waari opacerya muteko wa namaxexe l, 30 nave nanamiruku elapo ya oXenepera. Namalepa ohima wiira muxankiho mulupale ohithunihiwa othukumana wamurettele.
Nave ithu ikina sohirerela mwaha wanakhoto wamana athu anikoha, ni othukiwa athu wohikhala mwaha ni ohikhalano anamakhiherya.
Nukhuru ninarumela axinamwane noovekela wiira wAnkola nihilewe ithu sa anakoso anamwane, ni imperesa sa athu orya.
ONU otumererya mwaha wa oyeva athu osoma ni ohiya oxikola asirusi anceene.
Ewarakha enirowa waakhuleliwa omelo, 4. | mundo | constantino,Araibo,Gito | train |
a_escândalo-de-espionagem-leva-a-demissão-do-director-executivo-do-credit-suisse_5280526.txt | Yookwathula ni olupatthana yoomoomoliha muhooleli a (Credit Suisse) Ekereetitu Suwiise | Yookwathula ni olupatthana yoomoomoliha muhooleli a (Credit Suisse) Ekereetitu Suwiise
Epanko Kereetitu Suwise yoohimiwa, esumana evinre, okhuma wa muhooleli Tidjane Thiam, mwaha woohimyaniwa waalupattha axirikha awe a oPanko ni mamempuru a (Nikhuru na Greenpeace) Nikhuru Kirimpiise.
Alipa Ihapari, ethonyaka ehapari y'opanko, anilepa wiira Tidjane Thiam, orina iyaakha 57, onihiya okhala mahoolela, mahiku vanrowaaya weettaka 14 ya mweeri wanenli, nuumala ohimiwa soophureliwa sa mwaakha otheene ya Epanko.
Credit Suisse epwannye maxakha numala ohimeeriwa wiira Igbal Khan, muhooleli akhalayi onisuka mihakhu sa ilapo sa okhopela sa epanko, aarimwetteleliwa wala owehereriwa nuumala okhuma wahaaniheriwa wa mukhulupale anikhuru wiira avareke ni nwanani UBS.
Mwaha ola okhumelenle tho mweeri wa Natali, nuumala Epanko onvaha muteko namathokosa anenli, iireliwa omutholathola mohooli akhalayi a atthu wuumalani wa esumana evinre, ejoronaale SontagsZeitungg yoohimya wiira nikhuru na ekolocia Greenpeace niheetteleliwa tho.
Thiam, a oFaransa ni oKooxita ya oMarafim, ootthuna ohoolela epanko mwaakha wa 2015, nuumala ovara muteko (Prudential) Purutensiyaale, emperesa enakhupaarela atthu ni itthu ya w'Inkalateera. Apaceryakaru muteko, Thiam ovenyenrye apaka ipalano sa kula enamuna woowi winnuuherye ni otthokiheryase mihakhu sa epanko ya nakoso.
Thiam onrowa orantheliwa ni Thomas Gottstein, naanaano va, onihoolela miteko sa epanko ya oSuwiisa ni namuteko a nikhuru okhuma mwaakha wa 1999.
Muupuwele wiira Credit Suisse yookopiha mpantta wa musurukhu opattunxe etthu yoonanaraxa ya sookophiwa soovithiwa oMosampiiki. Amahoolela aya akina akhalayi anihimyaniwa makhwankwa ni Ilapo Soowiirana. | economia | Vasco,SALUSTIANO | train |
a_fifa-investiga-drone-espião-no-treino-da-frança_1936472.txt | Fiifa onnithola etorone yoothurumela itereno sa Faransa | Fiifa onnithola etorone yoothurumela itereno sa Faransa
Exoronaale soolaleya ilatarato sa etorone evavaka waaterenari a ofaransa oRipeyirawu Peretu | desporto | benedito | train |
a_furacão-alemã-arrasa-portugal_1938099.txt | Furasawu alema onnimukumiha Porutukaali | Furasawu alema onnimukumiha Porutukaali
Alemaanya onootthikela omuttikha mphira ni Kaana emutivela ola, oForotaleesa, ni Porutukaali onikela otteha oreyapilitari enamurunku ela ni Ilapo saWiiraana, oManawu.
"Furasawu a Waalemaaya" oohiya eselesawu ya oPorutukaali nooxintta 4-0 omutthukuloni wa Nikhuru G noohiliwa ikoolu iyo ni ekiipa ya Ronaldo.
Mulipa oomusuwelaxa mphira a moolumwenkuni waahimuttikha eKoopa, masi khivaasuwanyeya. Cristiano Ronaldo waakhumelenle okathi mulokiheryo wa efaalata wuumalani wa mphira.
Pepe waahitthikela opakasa itthu soohireerela ni woomoliwa okakhasiwaka. Ni Alemaanya kholevelenle.
Oomuxintta Porutukaali ni ikoolu sawe tthaaru sa Müller, ni waahooniherya ikuru omwiiraneyo wa Muntiyaali.
Muhakalalo ola wa muxinttanu muulupale oomukhumelela Schweinsteiger ooretteveriwa ni aritilyeiru Klose omunyukhuni wa masupulenti.
Muller waathanliwe okhala mulipa oomusuwela mphira omukhumeloni.
Alemaanya onootthikela omuttikha mphira ni Kaana emutivela ola, oForotaleesa, ni Porutukaali onikela otteha oreyapilitari enamurunku ela ni Ilapo saWiiraana, oManawu. | desporto | SALUSTIANO | train |
a_mulheres-continuam-desfavorecidas-no-acesso-ao-emprego_2736469.txt | Athiyana anitthikela ohooneliwa vatthu munkoni woopwanya muteko. | Athiyana anitthikela ohooneliwa vatthu munkoni woopwanya muteko.
Eriyari ya ale anttaava na ekunya Waafirika paahi Kaapu Verete tovukunle waavaha alopwana muteko aahiyaka athiyana.
Amâncio Miguel
Athiyana a ilapo sa Waafirika a nttava na okunya nlelo anikhala ni owerya vakhaani woopwanya muteko walikaniha ni alopwana, enihimya ewarakha elaleyiwale olelo, ni ONU Muthiyana.
Ewarakha eniihaniwa "Munnuwelo wa Athiyana a Olumwenku 2015: Orukunusha mihakhu, Opaka Sootthuna" enihimya wiira Wankoola, etaaxa ya yoowiirela mpantte muteko wa athiyana yookhuruwa okhuma 65,8 puru sento, mwaakha w a 1990, mpakha 63,3 puru sento mwaakha wa 2013. Eriyari ya alopwana, khiivo erukunuwale, enitthikela ni 76 puru sento.
Ewarakha enihimya wiira Kuveerunu ankolaanu oolepa nlamulo ninlikaniha yooliviwa eriyari ya Alopwana ni athiyana owanana othanya okathi onilepaniwa, nnya nlelo khinivo nlamulo ninwanana ovekaniwa omutekoni.
Omosampiikhi, etaaxa yoowiirela mpantte muteko wa athiyana yeemenle 85 puru sento, yiiraka alopwana ehuncarereya okhuma 80,6 puru sento mpakha 82,8 puru sento. Nnya athiyana anceene ari ni miteko sihiniliviwa ni ale arina muliveryo aniphutta vakhaanixa ovirikana alopwana evaraka muteko enamuna emosaru.
Graça Samo, namwiivahererya a ihakhi saapinaatamu, onihimya wiira orukunuxa etthu ila mpalanoni mwa nikhuru ninhoolelaawe Omosampiikhi, Nikureta na Olumwenku wa Muthiyana.
Okinee-Pisawu, etaaxa ya wiirela mpantta muteko wa athiyana ehuncarereya okhuma 60 puru sento mpakha 68,2 puro sento, epwahaka eriyari wa muttetthe subsahariyaana ya 63,6 puru sento. Wiirela mpantta muteko alopwana weemenle 78 puru sento.
Epwaheryo yoolikana yeela enoonaneya nave tho Osan Tumeya, weyiwo etaaxa yoowiirela mpantta muteko wa athiyana woowela ovenya 36,4 puru sento para 45,3 puru sento, yiiraka eriyari ya alopwana ehuncareryeya okhuma 76,4 puru sento para 77,8. Vanaamwira siisa, mpantta wa neerau paahi ya mapuro a omwene okisiro sikhaleliwe ni athiyana.
Kaapu Veerete elapo emosa enooneya ovukuwa opwanya muteko eriyari yaalopwana, okhuma 85,3 puru sento mpakha 83,7 puru sento. Athiyana enoonaneya owela okhuma 41,8 puru sento para 51,5 puru sento.
Mariya Graça, emperesaariya Kaapu-veritiyaano, onihimya wiira ehaali ila eniiraneya mwaha wa wooheliwa musurukhu muusomani.
Yoolempwa ya ONU Mulher, Mutthenkeso wa Ilapo Soowiirana sinilaleya olikanasa wa athiyana, onihimya wiira vanceenexa athiyana anitthikela ovara miteko soothanleya, ni milivelo sooyevaxa ni imaara sinceene voohikhalana miteko sa ekumi, maasi ooreera wala wirattala.
Ewarakha ennitumererya mitita wiira erukunuxiwe ehaali ela, otakanihiwaka ovukula ovirikana miteko ni ilivelo eriyaari ya alopwana ni athiyana, olipiheriwa okhupaarela muhakhu wa athiyana okathi wootheene wa ekumi, ovukula ni okawana tho muteko wa vatee ni ohela muhakhu wa miteko saanammawaani. | mundo | Vasco | train |
a_ouvinte-mocambicano-cria-time-de-futebol-para-oferecer-uma-opcao-gratuita-e-saudavel-de-entretenimento-para-jovens_2759699.txt | Namwiwa mosambikanu onhuwa ekipa ya mphirya weera ovahe yothanla yamahala ni ekumi yothweeliha para amwaavana. | Namwiwa mosambikanu onhuwa ekipa ya mphirya weera ovahe yothanla yamahala ni ekumi yothweeliha para amwaavana.
Rosário Assane ontthuna wi ekipa enmane mphira Vaprovinsiya, masi ompheela mukhaliheryo weera othume ikipa sa mphirya.
Ya naneenli mpakha nihiku naneethanu, vasiisu, Rosaario Alberto Assane, a iyakha 34, onsomiha oxikola Primaariya Completa de Chalaua, etistiritu yo Moma. Isekuwa, wiilimaleliha wa Aakiya oripa, ekipa ya mphirya yowo ohunwe para amwaavana ayikha 16 ni 20 iyakha.
Mwiirelo simpakiya namayili mpakha namathanu ni siimpisa ikhatiri tthaaru. Ekhatiri yoopacerya tiyowiivarela soohimiya soohipaka itthu soohikhaka ekekhayi, ni ikhatiri piili siinhala weera mwirelo ni pola.
Mukhulupale Assane onkontha ni asistensiya amweenye. Bramugi, namaterenariha Namatthara variyari wa Yensi, yowo navetho okhanle piripisore Ooxikola Primária Completa.
"Oloha wahu weera ekipa ela ethonyihere etistiritu yoMoma muvathanani mwa mpirya eprovinsiya," Ohimya Hasani.
Woowi oloha nno wireye, ekipa entthuna mukhaliheryo maana amwaavana nnaari kakhalanne mukhalelo wa musurukhu wi aathume ikipa siimphaveliya.
Akiya oripa antthuna 22 ipare se ekamisa, 22 ipare sa sapaato, 22 ipare sapiyuka, apola araaru, 22 ipare saaKalunera ni 22 ipare saaluuva.
Ntoko siinhimyaya orsamentu opakinye orumihiya ni Hasani, ekipa ehana ophwanya elukuru ya 128.800 imetikal, wala 3,612 edoolares. Wiirela muhakhu ola ontthariya muhina mwa ihisapo sa elooca SIDAT SPORT.
Ekipa yokhala yowanela othehiya, masi ntoko kherina ekipamento, kekhanle yowira mpantta wa ovathana ompaceerya mweri waAkostu.
Akiya oripa animwittu mphirya muloko ni mosa, evathanelo yaatthu anceene akhalanne muloko ni mosa khula ekipa.
" Kiwetetela amwaavana wii yiitheyiheke wumalani wa esumana, wiira osyaka weeciha itthu sowira sihiinava mukhaliheryo" Ohimya Hasani.
Owo opacenrye muteko ola olakela eyaakha evinre. Ohana aana athanu ni onnetta oxikola wa Wookolela erutthu ni otthekula Oniversitati Katoolika yo Mosambike.
Mwiiweleleke nlaka na yokohiwa ni oowaakhuleliwa. | desporto | Helio | train |
a_mia-couto-finalista-premio-sao-paulo-literatura_3454626.txt | Namalepa Mia Couto namamalela wa Ntthuvelo wa Sawu Paawulu ya Literatuura. | Namalepa Mia Couto namamalela wa Ntthuvelo wa Sawu Paawulu ya Literatuura.
Namalepa a elapo ya Mosampiiki, Mia Couto onniira mpantta wa anamamalela 20 anirowa waakhela Ntthuvelo Sawu Paawulu wa Literatuura, ntthuvelo yoola oreheriwe ni elapo ya Sawu Paawulu, elapo ya Parasiili.
Namalepa yoola ohiira mpantta mwaha wa eliivuru ya romansi " Mulheres de Cinzas - As Ares do Imperador" yeela niphwanyaneya muhina wa eliivuru yoottittimihiwa.
Mia namalepa opacerya athanliwaka wuumalihani wa niira na certeme, ntoko olamunlaawe, esumana ele evinre, anamarehera niira nenla.
Omuhiya ola, anamalepa ophiyelela thanu anixinttaana mwaha wa Ntthuvelo wa musurukhu 200 imiya sa reeli ( musurukhu woophiyelela 60 imiyasene sa itoolari ), muhina wa anamalepa yaala onnoonaneya Biatriz Brachr, João Almino, Julian Fuks, Marcelo Rubens Paiva ni Santana Filho.
Iliivuru sinirowa wiira mpantta mmuxittaano muumu sooniheriwe, wuupacerani, eyaakha ya 2015, seyiya silempwe ni nttaava na ekunya.
Anamalola muhina wa ntthuvelo yoola wuupuwelelinwe eyaakha ya 2008, anirowa osuweliwa mweeri wa Owutuupuru. | cultura | Raja | train |
a_tribunal-absolve-falta-provas_2900765.txt | Mulattu Emídio Macie: Etiripunaali Yuulupalexa ya Elapo ya Operetooriya ehaalevelela mulipa okaxariwa mmosa | Mulattu Emídio Macie: Etiripunaali Yuulupalexa ya Elapo ya Operetooriya ehaalevelela mulipa okaxariwa mmosa
Etiripunaali Yuulupalexa ya Elapo ya Operetooriya yoomulevelela, olelo, mahiku macexe, mmosa mwa ale athanu ni acexe akaxariwe ehimyaniwaka omuhaaxa nataakixi mosampikaano Emídio Macie, mwaha woohikhala mooniheryo woowiirela wawe mpantta ya ekhirini emalenle ni okhwa wa mwaavano nataakixi, mweeri wa nenli ya 2013
Matome Walter Ramatiou oowuleliwa, waattamela wuumalani wa voosiiso wa olelo ni Etiripunaali Yuulupalexa ya Elapo ya Operetooriya.
Owo ootheriwe ni kumantante a iseela sa exikwaatara ya poliisiya ya Daveyitoni, Mphunzi Nganlana.
Anamaakiha aamusi ya marahimu ni ale akaxariwe aakupali wiira mulipa ophuka mulattu ohiira saana ni omulevelela Walter Ramatlou.
Alipa waakiha anamakexariwa enixaka ophova maalumo wiira anamattukiwa akina athanu ni araru.
Amusi awe Emídio Macie amphavela imilhawu 6 ni ikonto 500 sa irante, waattamela ikonto 540 sa itoolare.
Namaakiha José Nascimento ohiihaniwa wiira muthukumano Omwalaano wa Mapilinsa wiira ovaanela mulattu wa yooliva, yeeyo ole enoonaawe sintoko etthu yoororomeliha.
Nikhuru noowaakiha ya anamakaxariwa aniira evaraka muteko ni wikhanyaanya wiira yooniherye wi makiliyente aya khatthenke, nnya aasuwela wiira eviitiyo enimooniherya mwaavano takixiixita apuruliwaka ni mukukutta wa mapilinsa ti yeekeekhayi.
Nlelo Waafirika ya Okuusini, Etiripunaali Yuulupalexa ya Elapo y'Opolokwaane, eporovinsiya suuli afirikaana ya Olimpoopu, yoolake wiixaathi epuruseesu enimukaxari mwaavano namavaanyiha a eparitiitu ehinikhovana ni namalamua, Julius Malema.
Etiripunaale ehimmye wooceya mwaha woomakelaka wunteyiwa ni mwaalaano waanamunceene. | mundo | Vasco | train |
a_mais-um-ataque-no-norte-de-moçambique---três-mortos-e-vários-bem-queimados_5169570.txt | Wootupheliwa tho ohitto y'oMosampiiki - ahiiviwa atthu araru ni mireerelo sinceene soopahiwa. | Wootupheliwa tho ohitto y'oMosampiiki - ahiiviwa atthu araru ni mireerelo sinceene soopahiwa.
Sintoko yoolaleyiwa Ewarakha ya Mosampiiki, atakhali aatthikela otuphela ohitto ya oMosampiiki, otepexa wene oMiyankalewa, oTixitiriitu ya oMwiitumbe, oPorovinsiya y'oKaapo Telekaatu.
Mutuphelo wiiranen'ye mutivela, mahiku 16 ya mweeri wa namuloko ni mmosa, yoohimya yoolaleyiwa, yaahimyaka alipa woona anaathonya anawipake akhala alipa otuphela, yiirinhe okhwa atthu araru.
Ohiya atthu akhwiiye, yoolepa Ewarakha y'oMosampiiki wiira nikhuru naatakhali noopaha iparaka, mikukutta sinceene, ni etaratoore ya mmatta, ni ahiiya soolya.
Yoolepiwa ele enihimya nlelo wiira ohiyu wootheene wa mutivela ni voosiiso ya Ettiminku nikhuru naanawipake aavonyakasana ni itiiru ni Nikhuru na Waakiha ni Okhupaarela. | politica | Vasco | train |
a_barack-obama-e-raul-castro-anunciam_2562821.txt | Barack Obama ni Raul Castro ahimasa wiira ilapo saya sovarana opathani. | Barack Obama ni Raul Castro ahimasa wiira ilapo saya sovarana opathani.
Nave ilapo iya inorowa wettettelana.
Vamanlaya iyakha 50 ahettettelanaka, amerika ni Kuupa athikela opathani, ahimme namaxexe aheleli a ilapo iya.
"Niniphavela opaka opathani mukina" ohima peresitenti awamerika, Obama, ohimaka wiira musuruku ni mupuwela ohikala woninaniha, vanto ninipwanyaneyahu ni wopopihiwa ni anakhotto Al Qaeda ni ISIS".
"Iyakha iya 50, sahettettelanaya, ohettetelana khonrera" ohima Obama. Womalani waya Obama olavula exipanyoli. "Othene ahu na awamerika" ohima.
Niivavale Obama alavulawe, nave Raul Castro, alavula ni athu okuupa. Wa elao ya Wavana, muholeli orihe wiira onipahvela othikela opathani wavaneliwe "wakhuleliwa miyettelo sa elapo ya okupa" mwa muthinto yola.
Anamalaleya anira wiira Obama ni Castro alavulasa mooramini mwaha wa elapo ya oKanata.
Nave iwarakha sehiyo sinihima wiira erowa ohuliwa impaxata sa oWaxintoni ni Wavana.
Mphaka va eri exikiritori emosa pahi mwa ilapi pili.
Olelo, kuverunu a oKuupa omatahula muthu awamerika Alan Gross, awaleliwe okhuma mwakha 2009 ni arowa okhala miyakha 15 mukalapusu.
Gross otaphuli'we mwaha wa ikharari da elapo.
Mulipa oteka ipa wa nikhuru na elapo ya wAmeririka , Alan Gross othukeliwe nihiku 3 na mweri wa tesempuru wa mwakha wa 2009, otheriwaka wiira oniiya ikaruma sa arame a intereneti ya oKuupa.
Akhulupale a elapo ya wAmerika ahima wiira ananvariwa araru ataphuliwa. | mundo | constantino,Araibo,Gito | train |
a_article-04-02-2012-racistatackinmoscow-voanews-145796875_1451505.txt | Mosampikaanu ohaapaxari mwaha ataaki a munyokhanano a Omuxikoovu | Mosampikaanu ohaapaxari mwaha ataaki a munyokhanano a Omuxikoovu
Maruusu yaahitteha omukhaliherya namahooxwa ola. Anamanyohola ala yaaphavela wiikittha niyaru nawe Gabriel Bila
Atthu ayili a ilapo sa waafirika sinilavuliwa nttaava na ekunya ni mwaana mmosa a nixeriyaanu yaari anamahooxiwa mwaha wa munyokhanano wa alipa ootteela ni anooriipe epooma ya Omuxikoovu okhanle ti omuhin'ye mosampikaanu mosa owaapaxari oxipiritaali ya Omuxikoovu. Mosampikaanu ola oowaapaxari nsinana awe ti Gabriel Bila a Omaputu onisoma Omuxikoovu. Ataaki ola weeraneya vathi wa etthaya anivira atthu wa iphiro kamosa kamosa sa epooma. Gabriel Bila khiwaareere ohooxiwa ni wa anamahooxa ala yaatthuna omuthikila niyaru nawe. Bila muhina mwa Nsu na Waameerika onihimya wiira axipatthani ala araru yaatakarasiwe wa mananna ooreriwa ettuli wa maruusu axexe yaahomakasaka ni mwaalo.
"Koothikiliwa niyaru ni nkireere ohooxiwa," oolavula Bila wuncereryaka tho olavula wiira mameetiku a Oruusiya yaahimupenuxa nimukhaliheryo wa siruxiya." Owiithowa waka orimwiipa mwaha wa omaniwa, "oolavula mosampikaanu ola ohimyaka wiira khonsuwela nihiku ninkelaawe oleviwa oxipiritaali. Bila onihimya wiira ataaki ola waari mwaha wa "munyokhanano wa anootteele ni anooriipe" ni owo waatoko omuviraneya oxipiritali ataaki mukina wa munyokhanano wa anootteele ni onooriipe masi epooma ekinaku ya Oruusiya. Mukhaapu veritiyaanu Dério Nunes onivara muteko Oruusiya wuuvirani wa miyaakha 12 waari wa anamahooxiwa ala masi owo waahitthyawa. Nunes onihimya wiira waarucokiwa ni waahivahiwa makape. Okathi otthikenlaawe mapuru ale waahimuphwanya mpatthani awe mosampikaanu "ovarelaka niyaru nawe" noosareya ephome ni oopaphareyeene mwaha wa ele yaamuviranyen'ye ni khawuupuwela etthu. Nunes olavulaka muhina mwa Nsu na Waameerika waahimmye wiira waari muthiyana a Oruusiya aawaattenle araame mapuliisiya ni miteko sa mmaxipiritaali. Maruusu mayili tho yaahitteha waakiherya muhooxano ola. "Naahicaaliwa okhala wiira okathi nittenhaahu ovira ephiro eyo ya vathi ni maruusu tho mayili yaakenle mwemmwe yaahitteha onaakiha wa muhaaxo ola, "oolavula Nunes."Yaawosa yaahivulalasa mmatatani mwayasa, "waahincererya olavula. Wa maruusu ala kamosa kamosa "ootepexa othamaleya" waahirowa ni mapuliisiya okela waathola anamahooxa ala masi khiwaaphwanye. Dério Nunes ohimye wiira "muhaaxanano nkhama ola onikhala okhumelela" omuupuwelaka ataaki mukina a mwaakha ovinre wa mukhaapu veritiyaanu mukinaku. | mundo | SALUSTIANO | train |
a_imigrantes-mocambicanos-na-africa-do-sul-vai-ter-bilhete-de-identidade_3570092.txt | Anamurwa mamosampikaanu Wafiriika ti suuli anookhalana epilyeti yoowasuweliha | Anamurwa mamosampikaanu Wafiriika ti suuli anookhalana epilyeti yoowasuweliha
Makhuru anipwanyaneya mulaponi.
Nikhuru sa Diresawu ya waasuweliha Masivili ni a Mikrasawu yooMosampiikhi anoophiyasa esumana eyo Wafiriika ti suuli wiira akumihe ipilyeti soowasuweliha ni pasaporti piyometriku sa anamunceene mamosampikaanu elapo yeele.
Othoyiwa wa itukumentu yeelapo mukacamiho muulupalexa saanamurwa mamosampikaanu Wafiriika ti suuli wahala wa empaxaata khenkumiha itukumentu seyiy.
Mutokweene muulupale ya musuweliho sivili Domingos Jofane, ori Wafriika ti Suuli ni oniira wiira mmalelo wa mahiku 30 makhuru anoolovola itaatu mmuttettheni.
"Maasi oopheya vamwala woolipa animana vanceene mphaka othorola, onihimya mwiixuttiho akhalayi wanamunceene. Anammuttetthi mosampikaana aakhuwela ni tho yoopopiha ohiirela mpantta wa mwaathanle. Anamwane anceene anamurwa arimoomoliwasa muxikolani wa suuli- afrikaana mwaha woohikhala a itukumentu", onihimya Jofane, olipiheraka wiira itukumentu sinoorowa okhuma mphaka wa eyaakha.
Mamosampikaanu tari aneeraru muttetthe muulupalexa wa anamurwa Wafriika ti suuli, ni tanihoolela mulixitani waanamuttikihiwa mwaha woohikhala itukumentu soowettela wala sookhala elapo yeele. | politica | Julio | train |
a_pesquisas-indicam-que-maioria-dos-americanos-aprova-desempenho-de-joe-biden_5866272.txt | Muthokoco onithoonyiherya wi maamerikaanu anceene annisiveliwa ni muvarelo awe muteko Joe Biden. | Muthokoco onithoonyiherya wi maamerikaanu anceene annisiveliwa ni muvarelo awe muteko Joe Biden.
Muhooleli muulupale a waameerika onnivara muteko saana muhina mwa ophavela epantemiya, ekonomiya ni epakoti ya mmaaliho wa Covid-19 ni muvareliyo muteko woohilokasa muhina mwa mwiinano wa Omeexiku.
Maamerikaanu oowaatta annisiveliwa ni muvarelo awe muteko Muhooleli amerikaanu wa mahiku ala vakhaani ohinatthi ophiyererya mahiku 100 onari Empa Yootteelihiwa.
Wa isontaaxi soolaleeriwa enamurunku ela, 25, sinooniherya mweettelo wooreera wa mphaveleyo wa omalihiwa eretta ya niinaano ya koronavuuru ni mweettelo woohireera wa muvareliyo muteko muhina mwa mwiinaano wa Omeexiku.
Muthokoco a Waaxinttone Post/ABC onooniherya wi 52% sa atthu aalupale annisiveliwa ni muvarelo awe muteko Biden, ovira mulikanyiho wa atthu 42% ahinisiveliwa ni ipoliitika sawe.
Mithokoco sikinaku, wa NBC New, onnivaha Biden mureerelo wooreerela wa 53%, ovirikana 39%.
Siiso, mukhupalelo wa Joe Biden ti muulupalexa omuvikana Donald Trump, waarina mwaakhulelo wa ipurusentu 42 wa mahiku awe 100 oopacerya, ni wa Muhooleli a khalayi Gerald Ford, tho repupilikaanu, waarina ipurusentu 48 sa mukhaliheryo wooreerela.
Mwaattelo wa avaliyasawu wa Ahooleli wa mahiku oopacerya 100 ti a ipurusentu 66.
Mithokoco sootheene silaleeriwe enamurunku ela sinooniherya wi mwinnuwelo wa mukawanyeyo poliitika wa elapo khovirikanne okhuma mwaathanlo wa 2020, yoowo Joe Biden waamuxinttalaawe nto Donald Trump.
Wa matemokaraataru, muvenxeryo a Waaxinttoni Post/ABC onooniherya wiira wa 90% wa matemokaraata annaakhulela muvarelo awe muteko Biden ovirikana wa mulikanyiho wa 13% sa marepupilikaanu.
Mmuthokoconi wa NBC, 90% wa matemokaraata, 61% sa mantepententi ni 9% sa marepupilikaanu onnikhupaleela muteko awe Muhooleli.
Wa ipoliitika soosuwanyeya, 64% sa makoho a Waaxinttoni Post/ABC sinnaakhulela mananna Biden onivaraawe muteko woophavela omaliha eretta, etaaxa eniphiyererya ipurusentu 69 muvenxeryo wa NBC.
Wa ekonomiya, Muhooleli ohaana mukhaliheryo wa ipurusentu 52 sa anamakohiwa wa mithokoco soopiili.
Wa mananna Joe Biden oneettiheryaawe mulipiheryo wa mwiinano wa Omeexiku, onoonaneya okhuma nihiku opacenryaawe orumeela elapo wookhala mwaattelo wa atthu wuumaleloni wa miyaakha iya 20, 53% sa anamakohiwa ni Waaxinttoni Post/ABC annivaha mwaakhulo woohiloka.
Wa mphimelo muulupale woopacerya, mwaakhulelo wa epakote ya mukhaliheryo ekonoomika wa mikhumelelo wa Covid-19, muthokoco Washington Post/ABC onooniherya mukhaliheryo wa atthu, ni 65% wa anamakohiwa anikhaliherya mpaceriho, ni 31% khaniphavela.
Muhooleli amerikaanu onoorowa Okonkereesu enamararu ela, 28, wiira walavule wa mahiku awe ala 100 ovirihaawe. | mundo | SALUSTIANO | train |
a_juiz-pede-protecção-mais-sofisticada-para-magistrados-e-famíliares-em-moçambique_5681540.txt | Namaphuka milattu a Etiripunaali Yuulupalexa ya Elapo ya Omosampiikhi onivekela mwaakiheryo ooreera wa maxixitaraatu ni amusi aya. | Namaphuka milattu a Etiripunaali Yuulupalexa ya Elapo ya Omosampiikhi onivekela mwaakiheryo ooreera wa maxixitaraatu ni amusi aya.
Elapo yookhala ehantisi ya maxixitaraatu oowiivakasiwa okathi waaphavelaaya osuwela myaha sa iraapitu.
MAPUTU —
Namaphuka milattu ni namavaha miru a Etiripunaali Yuulupalexa ya Elapo ya Omosampiikhi, Pedro Nhatitima, onihimya wiira kuveerunu ohaana winnuwiha mwaakiheryo a maxixitaraatu awe okhala wiira niinaano va, ale anikhaliheriwa muhina mwa sookhumelela khanivareleliha mulipiheryo.
Nhatitima onihimya wiira mukhalelo wa milattu sa khula mahiku anihoolelaaya mamaxixitaraatu, sintoko mikhumelelo siniira mpantta ni ekorupusawu ni ikhirini soowaattana ikuru soonanara, ni sikinaku, sinnimukhanyererya kuveerunu wiira waaruuhele muroromelo wa mulipiheryo hoothe ni amusi aya, okhala wiira ekumi aya enikhala yoowoopopihiwa.
"Mamaxixitatraatu aniphavela mulipiheryo wootepexa oreera, masi wa ale aniphavela osuwela sa ekorupusawu paahi, masi wa khula namaphuka milattu", ohaakiherya Pedro Nhatitima, otthikelaka tho olavula wiira miteko sa mwaakiheryo khisinaavaha muroromelo wooreera ale anivara ni myaha sootepexa woopiha.
Wa namaphuka milattu ni namavaha miruku wa TS, "Exitaatu ohaana winnuwiha mananna oowaakiherya mamaxixitaraatu awe, ohiya mwaakiheryo ole oowoonexeya sintoko vaniiraneyaaya niinaano va, oryaawe namakhaliherya a okampu, masi mananna makina ootepexa olipaneya onitthuna ororomeliha vanceene mwaakiheryo wa mamaxixitaraatu ni amusi awe".
Maanaliixita akinaku anihimya wiira vannireerela okhumelela eyo wa ele enihimyaawe namaphuka milattu ni namavaha miruku "okhala wiira saahikhumelela myaha sa mamaxixitaraatu akhwaale aphavelaka osuwela ixariya".
Myaha sootepexa wiiwanyeya saari sa anamaphuka milattu Marcelino Vilanculos ni Dinis Silica, sikunxe ekalaase ya mamaxixitaraatu a mmosampiikhi opaka miteko sa atthu wa mukhanyereryo wa Esekutiivu wiira olipiherye milakelelo sa mwaakiheryo.
Onilavuliwa wiira porokuratoore Marcelino Vilanculos, waavara muteko epooma ya Omaputu, wiiviwe mahiku yeettaka 11 a mweeri wa apiriili wa 2016, ni waahikhalana muteko awe wa ophavela osuwela myaha siniira mpantta ni iraapitu okapitaale wa omosampiikhi.
O juíz Dinis Silica wiiviwe mahiku yeettaka 8 mweeri wa Mayiyu wa 2014, epooma yeeyo ya Omaputu ni tho waaphavela osuwela myaha sa iraapitu. | sociedade | SALUSTIANO | train |
a_moçambique-rebeldes-cortam-estradas-para-palma-estância-turística-de-vamisse-destruída_5581635.txt | oMosampiikhi: Atthu ahiniiwananeya aathikila ephiro oPalma. Mapuro owoonasiwa mureerelo sa Vamisse anyaanyiwa | oMosampiikhi: Atthu ahiniiwananeya aathikila ephiro oPalma. Mapuro owoonasiwa mureerelo sa Vamisse anyaanyiwa
Milupanhero sa iphiro sootheene ni epooma yooPalma onoorti yooMosampiikhi simpwanyeya soowaliwa mwaha woowukiwa waatthu ahiniiwananeya wa mikukutta miili yaalovola atthu ni ikaruma saya arooka Omuweta.
Anamurwa aninyaanya elapo, aniira wiira anirela Mukhaliho woowisilaamu, ahiipithela mikukutta waattamela oPuntanyari wa ikilometuru 40 sa Palma.
Khansuwanyeya vaniinano nummeru naatthu yaapwanye matakhalelo.
Wa mpantta mukina atthu ahiniiwananeya aamakha ekisiro ya Vamisse anyanya sootekiwa soowonaxiwa oreera sa luxo vanipuroni.
Ekisiro ya Vamisse eniirela mpantta sa arkipeelaku sa IKirimpa yuukerenye ni 32 ikisiro waattamela nikhata ya elapo yooKaapu Telkaatu ekumaka oPhempa ni mmwalakanyoni ni oTansaniya.
Mukhelo wookisiro, navetho woosuweliwa wa nsina ya Vamizi, waarowaliwa naaxineene wa mweeri wa Setempuro weeyaakha evinre akhottihiwaka anamaweha.
Atthu ahiniiwananeya apinye enamararu okisiro ni sooweettihiwa saveela soolikana niiye sinirumeeliwa naatthu amiserya.
Anamurwa aninyaanya elapo aniira yaaceeraka soopaka saya Muttetthe eelapo ni ihapari soovanya wa mukhalelo oMusimpuwa ya Phareya yoomakiwa mweeri mmosa ni atthu oonyukwa, ohisuwanyeyaka aniwehaweha vaniinano va epooma. | economia | Julio | train |
a_american-hustle-12-years-a-slave-top-golden-globes_1828719.txt | American Hustle' 'Iyaakha muloko ni piili sa epottha' soxintta wa soreera sa Globos ya Ouro | American Hustle' 'Iyaakha muloko ni piili sa epottha' soxintta wa soreera sa Globos ya Ouro
Ma Globos ya Ouro athoonyerya meera ovahereriwa itthuvo sa nlaka Hollywood, sinirowa omalela ni meera a Oscars, mahiku manli, mwweri wa Marusu.
OLOS ANGELES —
Sowoniheriwa monkoni mwa ekhirini ni ehasara wa mukhalelo wa pottha soxintta itthuvo sorereelaxa sa Globos ya Ouro, ettiminku yeela. Itthuvo, sinvahereriwa wa khuta mwaakha ni Acatemiya ya ihapari ya ilapo sokhopela sa Hollywood, sothoonyerya opacerya wa okathi wa meera a itthuvo sa miteko sa esiinema ya Wameerika.
"American Hustle", muhooleli David O. Russell, ookuxa Globo ya Ouro woxintta sa maniheryo ila masipo. Amy Adamsn oxintta etthuvo ya mutthokehi wa miteko sivanryaawe wa efiilime emosa wa yeeyo yonihenryaawe wophavela omuxintta Christian Bale. Atthu ala anli ahooniherya ehatisi ya manyala a makhwankwa a politika wa iyaakha sivinre sa 1970. Jennifer Lawrence nave oxintta sa etthuvo ya mukumiheri a nenli ni muteko wonihenryaawe wa ikhalelo sa "American Hustle".
"", wa muhooleli Steve McQueen, oxontta nlaka na efiilime yowopopiha. Efiilime enalikela ehantisi ya noriipe onixeetta ni onvariwa onattyawihiwa ni otumihiwa ntoko epottha ehinatthi opacerya ekhotto ya ipamphoorya Wameerika.
Namatthokiha ooMexiku Alfonso Cuaron oxintta etthuvo wa nlaka nosuwelela ohooleliwaha efiilime ni ikhalelo sa nlaka "Gravity".
Matthew McConaughey oxintta etthuvo ya namatthokiha efiilime yowoopiha "Dallas Buyers Club", ehantisi ya mulopwana mmosa orina oretta wa HIV-SIDA okhanlenle miteko sonamalaleerya mitthaka monkoni mwa HIV-SIDA ni aretta oTexas. Efiilime ensuliha sa ehantisi ya ekekhayi ni mutthokehi ohimya wiira wiira khivarere okacamiha ovara muteko yoola.
Wa efiilime yeela, ehantisi ya Ron Woodruff, evaluliwe wa khatiri ya iyaakha miloko miili. Yookhottiwa ikwaha miloko mithannamiraru ni thannamosa. Khuuvo ophavenle ovara muteko yoola. Hiyo nowerya owakaaha atthu antthuneya", ohimya McConaughey.
Jared Leto oxintta wa Globo wa nlaka na musuweli a nenli wa efiilime yeela, wa muteko wa mutthu ohiniisivela wa mukhalelo awe orina HIV-SIDA.
Cate Blanchett namakumiherya ratta wa vakhaani wa muteko yoowo, ni okumiherya wawe wa "Blue Jasmine" ya Woody Allen. Cate oxukhurela sa etthuvo ya Allen masi khiwaphwanyanen'ye oniirani.
"Koxukhuru Woody, mwaha wokithanla miyo ni wohikhala mutthu mukina wanamakhalela oxiserya athiyana otthokiha ratta amphwanyaneya wa opuro yoola", ohimya Blanchett.
Allen olemeliheriwa tho nave ni etthuvo ya okathi munceene wa miteko sawe, yakheleliwe ni mpatthani awe a okathi munceene, namatthokiha Diane Keaton.
Leonardo DiCaprio oxintta wa Globo etthuvo ya maniheeryo ila nsipo wa muteko awe Lobo de Wall Street", ehantisi ya makhwankwa wa miteko sokhaliheriwa osoma. Owo omuxukhurela mahoolela a efiilimi, Martin Scorsese, omwitthanni-awe okhala musuweli.
"Ni wa khuta okathi ehantisi ya esineema wanrowaaya wunnuwaka yuwo munoorowa wupuwelelaka ntoko mmosa anamatthokiheexa a okathi-ahu. Koxukhurela mutthokelo anyu. ohimya DiCaprio.
Nlaka notthokiha na Witaaliya "Oreera wuulupale" okuxa etthuvop ya efiilime yoreera ya ilapo sikina sookhopela.
Nikhuru U2 Globo ya Ouro wa yoreera ya nsipo nopaceryaxiwa ni "Ordinary Love", omuttottopenle Nelson Mandela wa efiilime "Mandela: Ephiro yowikhalela".
Bono ohimya wi muteko yoola aakahala muthoonyeryo munceene ni wanttittimiho.
Mmansa-ka muthoonyeryo munceene, vanceene wa hiyo. Mulopwana ola opittikuxa mukhalelo aka, okhootta onyohola, kahi wi warohinanariwa, masi variyari wa mphento ohoona wiira wahaana ovara muteko woreerra", ohimya Bono.
Ma Globos a wOuro athoonyerya meera ovahereriwa itthuvo sa Hollywood, sinirowa omalela ni meera a Oscars, mahiku manli, mwweri wa Marusu. | cultura | Araibo | train |
a_trending-jane-fonda---do-ativismo-pelos-direitos-civis-às-detenções-pelo-clima_5578164.txt | Trnding: Jane Fonda - Ohiihiwa ovara miteko s'ativiximu sa ihakhi sa ottittimiha mpakha otthukeliwa mwaha wa makhalelo a elapo | Trnding: Jane Fonda - Ohiihiwa ovara miteko s'ativiximu sa ihakhi sa ottittimiha mpakha otthukeliwa mwaha wa makhalelo a elapo
Mureetini sosiyaale twitter Jane Fonda ori trending!
Atirixi ni ativiixita onimala olansari eliivuru awe "What Can I Do" - muteko awe woohiroromela soopere makhalelo a elapo, toko owo silepaawe variyari va muru.
Funda, yoowo esuseesu awe yookhiserya ya mutelevisawu yaari eseeriye Grace and Frankie (Netflix) ativiixita okhuma anari mwaavano, nnya miyeeri sookhiserya onixukurerya orukunuwasa wa makhalelo a elapo.
Owo oohimya okathi mmosa waakohakohiwaawe wiira muteko waativiixita ya makhalelo a elapo woomoopola ni eteperesawu.
Muliivuruni mwawe owo oniixuttiha inamuna sinceene atthu vakhanlyaaya ooweryaka okhupaaela elapo.
Mulipa opaka ifiilime ootthukweliwa imaara sinceene vakhalaka okhotta nno Owaashintoni DC ni oniwehereya wiira miteko sawe sihincarerya oxuxuttiha.
Winstagram epooxite yootepa osivela ya enamacexe yeela ti yawawe Peresitente amerikaano akhalayi, Barack Obama.
Obama olaleya elatarato emosa ya São Francisco, yeeyo nsana yaari yootheene yancano mwaha wa mooro onipaha itakhwa ikitaari ikonto ikonto sene Okalifooroniya.
Obama olempe: "Mihuru olimani onkela nsuwa wootheene ori paahi ithoonyero sa naanaanoxa ya inamuna ovirikanasa wa makhalelo a okathi vanirukunuxaaya mittetthe sahu. Waakiha olumwenku ahu ori mmuthanloni. Muthanle ntoko ankha ekumi anyu ekhalaka mwaha wa yeeyo - woona munkhala mwaha wa yeeyo".
Yoolaleya ela ehaana ovikana emilyawu ni nuusu y'atthu asiveliwe ni yeela.
Kahiyoo etthu eniiraneya imaara sinceene esekimento ahu trendind olavula yoolya, nnya olelo mFacebook eviitiyo yootepexa osivela ikhatiri soopaceya na nihiku mukanyerelo ya musoro/murama woowaarikiwa wa Okoreya.
Nikukhu Taste of Life yoolaleya eviitiyo yoosiva vanceene enihimya enamuna yoopaka mukanyeelo wa Okoreya ya musoro woowaarikiwa ni nooce ni ekhumme eninkheliha olya ni atthu oovikana imilyawu tthaaru awehale ahaakhulela yeeyo.
Nnoowerya ohimya wiira munrukunuxa etiixiku ni munoopa yeeyo, enihimya iviitiyokilipe, ni reepi SixNine ahoolelaka etrending.
Annivira mahuku mathanu, eviitiyu ya namwiipe yoola, ennipwhanyaneya MuYutub ni atthu ophiyelela ikonto 31 sa atthu ahoona eviitiyu yeela.
Nnya, enihimya ifilime, nihaana nimuxukhuruku Timothée Chalamet, woona etarayileri ya Dune" vano yoovuwa.
Voohiphiya ikhatiri 24 mpalatafoorumani etarayileri ela ehaana ovikana imilyawu8 s'atthu awehale.
"Dune" yoopaka ya Warne Bros Pictures enihooleliwa ni Denis Villeneuve.
Oweepisayite ya Nsu na Waameeika www.voaportugues.com sohimmwa sinaasivela atthu ale anrowa oweha. | mundo | Vasco | train |
a_russia-bate-record-de-percurso-da-tocha-olimpica_1846540.txt | Rusiya omanaa erekooriti muhina mwa mwettelonwa a mooro wa niira | Rusiya omanaa erekooriti muhina mwa mwettelonwa a mooro wa niira
Mooro aphiira a ithuuvo ale ovonyiwe mapuuro muhina mwa Exikasawu Exipesiyaale Iterenasiyonaale.
Yopaka ekwaha yorukureriha yophiya ikhiloomu ikooto 66 wira ephiiye muttettha wa Sooxi ni olipuliwe amphiira a ithuvo Sá eyiita. | desporto | Gito | train |
a_livro-nuno-dala-lancado-lisboa_3322892.txt | Eliivu ya Nuno Dala enirowa wooniheriwa Olixipoowa. | Eliivu ya Nuno Dala enirowa wooniheriwa Olixipoowa.
Namalepa yoola olepa eliivuru ya nsina "O Pensamento Politico dos Jovens Revús – Discurso e Acção".
Namalepa yoola, nsomi oniphavela osuwela itthu ni purusoore wa univeresitaati Nuno Alvaro Dala ni nneene eliivuru "O Pensamento Politico dos Jovens Revús – Discurso e Acção", yeela enirowa wooniheriwa mahuku eettaka 27 mweri wa Maayu Olixipoowa.
Ahitthukiwa iyaakha xexe mwaha woohiiwelela miruku sa kuveerunu, ophavela omukumiha ekhatera mukhulupale wa elapo ni opakana oxirikha anawiive, Dala oopharihela eliivuru'aye yeela ekhalanne ikapiitulu thanu na piili, ni iratarato sinithoonyera " othunku ni onyoholiwa wa atthu yaala anipaka manyakunyaku wi elapo ya Ankoola eloke ni atthatthariwa wa atthu yaala anuupuwela woovirikanavo", etthariwaka ewarakha eveleelihinwe nikhuru na VOA.
Eliivuru yeela ekhumelenle mwaha wa eliivuru ekinaaku yamukhaani yooniheriwe oporotaale ankolaano eyaakha ya 2014, masi y ennirowa ophiyelela okhala eliivuru yoosomwaxa ni ephiro yooreera otthara wi esuweliwe etthu aniphavela atthu yaale aniikumiherya wi avare mitekpo sohilinvwa aphavelaka olokiha epuliitika ya elapo ", elavulaka ewrakha yeela.
Eliivuru yeela ereheriwe ni muneene yoola atthukiwe okathi amalihaawe olepa ni, etthareliwaka moolumo aanamareherya, eliivuru yeela enniphwanyaneya mutthu avekela ni aliva yookhala mutereneetini wala elapo ya Ankoola, musurukhu yoola mutthu aaphavelaka onnivaherera mupanku ekonta ya Nuno Dala.
Etthareliwaka ewarakha yeela elempwe " ekaampanya yoophaveliwa othumiwa eliivuru ennirowa oruuhela nkhalelo woreera epuruxetu yeela enirowa waakhaliherya aana anamalepa yoola, wuupacerani wenno, ni amusi akinaaku anamalepa, mwaha wi atthu yaala otheene ti akhanle nvarelelo muulupal wa amusi otheene".
Mutthu onirowa othuma eliivuru ahinaphiya mahuku 26 onirowa oliva 2.500 sa ikwansa, masi opacerya nihuku ninrowaaya wooniheriwa, mahuku eettaka 27, ehisapo ya eliivuru enirowa owela ephiyelelaka 5.000 ikwansa.
Wuupacerani wenno, anamarehera aniphavela otumiha iliivuru 200 elapo ya Ankoola, ophaveliwaka orumeeliwa musurukhu yoola wi avareleliwe amusi awe Nuno Dala, iliivuru seyiya 800 sinirowa ohala sinirowa otumihiwa mutereneetini, musite Delcampe.
Mahuku eettaka 27 mweeri wa Maayu nihuku nithanliwe wi looniheriwe liivuru yeela mwaha wi nihuku nela ti ayarinwaawe mwana wa Nuno Dala, Joaquina, yoola oniira eyaakha emosa, oreene ottayi wa apapa awe.
Nipuro noothaliwa, Olixipoowa, linirowa ohimmwa mahuku anirwa.
Nuno Alvaro Dala oniphwanyaneya otthukinwe attharihelaka wala alivelaka eteeni ni axirikha awe16, yaala anisuwelaniwa nsina na revus. | cultura | Raja | train |
a_covid-19-fmi-aprova-309-milhões-de-dólares-para-moçambique-combater-a-pandemia-_5391160.txt | KOVIIT -19 : FMI ohakhulela imilyawu 309 sa itoolari siniireliwa Mosampiikhi wiira owanana ekwerere . | KOVIIT -19 : FMI ohakhulela imilyawu 309 sa itoolari siniireliwa Mosampiikhi wiira owanana ekwerere .
Efuuntu Monetaariyu Interenasiyonaale ( FMI ) oleelo otthuniha , 24 , voophiyaka imiilyawu 309 sa itoolari wiira okhalihiwe Mosampiikhi ni omolamalihe sinireerela vowakuveya sa miphimo mwa ooliva ni soolipihiwa siniiraneya soluluwana ni ekwerere KOVIIT-19 .
Omosampiikhi, anihinya FMI,"onilipelela wii ekwerere ekhalane sooruuhela soowooneyaxa muhina mwa mukhalelo wa muhakhu, wemexa mukhaleelo oruuhela yexikhaani yoopattuxiwa nivira a mutaaseke atokweene anli a mukhaleelo toropikaale yiraneeye eyaakha ya 2019".
Muwarakhani onilaleerya, waakhela wa efuntu ele onithalakasa wiira Mosampiikhi onihoolela "yaakanyerye a woonaneyaka muhina mwa muteeko soluluwana ni ipakhira, oruwerya, soothokihiwa ni matata ni olaleerya sinipurula ni ohiloka wootepa sa nakooso ekhopela onihaaxa mpantta sa miteko sinrowa Okhopeela maluuxu owaarya".
Okathi oreeriheliwa mihupi enamathanu, 24 , Mosampiikhi okhalana myaaha 65 vowilipiha sa axiitthukorona, sinceene Okaapu Telekaato . Elapo nnakhala kherina ereetta sootepa akhanle owumaathi, nnakhala myaaha sa alipo ookwa.
amakhuulupaale wikhanyanya ni miriira wiirelaka ookasoopa makwankwa.
Waakhula wa Kuveerunu othokiha mutumereeryo siniirela omalamaliha sinitakahereya orakamela mukhalelo, ohaatta alipo a ikwaha ni ohuncereerye mureerelo sinirumeeliwa muhina mwa okumi
Mukhaliheryo ole ovahiwe mwakha wa emukaakuve ya FMI onoorowa ovaha mukhaliho aya manceene wiira veetteliwe sowunteereriwa oye soteene sinitthuneya muhina mwa mureerelo sa okumi ni ikinaaku sa mathavi a nroromelo na nnema.
Muhooleeli iri muteko anamanyakela makhata a FMI Tao Zhang , anihinya wii"amakhulupale ari mutumereeryo wa ookasoopa amakwankwa ni orumeela sinireerela wa mureerelo a Muhakhu ole oniireliwa emukaakuve , varumeeliwaka olipiheriwa ni vowoneyaxa ni wiiriwa myaalikelo ". na nnema .
Zhang onilipiherya wiiraka "mukhaleelo yoola , aleesa noolaleerya iwarakha sa nvanelo a muteko anamunceene a mukhaleelo wa procurement , amatumereeryo ni noolaleerya muteko wa aweha wehiwa manamuno orumeeliwa mureerelo ole".
Mpantta mukina , Zhang , "okathi onirowa ovukuwa ekwerere , oottikela ikhala yekekhayi othikela olipiherya misokho ni mutumereeryo voolipiheriwa ni okopha ni wooneeya wiira alipiheriwe wiira sookopha Olaleeriwa okhale oowerya okhaliha". | saude | Gito | train |
a_angola-fala-só-a-polícia-não-cumpre-a-lei-cumpre-ordens-osvaldo-caholo_5421658.txt | Nlaka na Ankoola faala soo- "Pilisa khaarumeela nlamulo, onivara mitumereryo"-Osvaldo Caholo | Nlaka na Ankoola faala soo- "Pilisa khaarumeela nlamulo, onivara mitumereryo"-Osvaldo Caholo
Nnaamwi okhaale mukhaleelo wa emukaakuve wankoola anilikana okhalana soreera ni ohukhuumwa axiitthukoroona, okha tho mutumereeryo muhinamwa onyoholeela wa pilisa ni vamoosa ni oteepa wa makhaleelo anamawaani wa apinaatamu , ahiira alipo olattuliwa owanli a nlaka na esumana yeela na "Ankoola Faala soo".
Mwaakiha Jesus Bentoomosa ni namalaaleya Osvaldo Caholo anikupaalisi wii myaaha wa miiriira wa mpantta owaatta aatthu awankoola anikhala ni muhakhu ohisuwanyeya ni mukhaleelo wa emukaakuve ohoorwa" otepa masi milattu sinihoolela apinaatamu ".
Mpantta wa Osvaldo Caholo , nnakhala vahinatthi wa mukhaleelo omukaakuve Ankoola ariina"muhakhu mmosa onooniherya ekwerere"ni ninaano" soteene ti ootepa owalamela vamoosa ni sinikhoottihiwa ihakhi khamosa khamosa".
Noovira okathi owuupuwela"imilyaawu ni imilyaawu sa itoolari soowaleyeene"anamalaleerya ohinya wii " nnakhala khivakhaale ekeekhayi wii okhaale manamuna onikhaliwa".
Sookoha kohiwa voluluwana ni manamuna a mavarelo wa owerya wa nroromelo okathi wa mukhaleelo wa emukaakuve, neehakhi Jesus Bento opaka yoolepa emoha. "wiixinliha ni orumeeliwa wa exiilu vootepa muhina mwa miyuraano sa waakiherya ni nroromeelo".
Mpantta wa naxariya na wiilipiha wa apilisa vookhala wii orumeeliwa opuro oopacerya mivaanelo ni olokiherya atthu wiira arumeeleke iye sikhanle situmereriwa ni paahi aaso vookhala owakiherya orumeela otupa .
" oohilokasa amakhulupale onaawalela ntoko mutumereeryo viira avahiwaka miruku sikhanle sookhiserya", ohinya Jesus Bento.
" Siinikhala sootepihiwa, mwaaha sa oxilu waamana apinaatamu", ohinya.
" Aanikhala vootepa wooniha othunku a manamuuno a mavarelo a pilisa", ohuncererya
Jesus Bento ohooneleliha nleelo wii Wakoola" yookhala ehaatisi ya pilisa mmosa ovikana okhala ohinisuwela nnakhala vahinatthi okathi wa emokaakuve
Oothunku eene muhina mwa mukhaleelo emukaakuve vanikhala wii okhala exeeke yotteela ni onihapuwa yeeyo wiira evikane" okupaleela mulipo exariya olipiherye wii nnakhala viira varumeeliwaka owerya ti vopwanela yeeyo" vahaana okhalaka olattana vamosa ni mukhaleelo "ni nnakhala kahiyo" omwakiritiri ni amoopela pinaatamu ohikhupaarela.
Osvaldo Caholo aakupali wii Wankoola "pilisa nnakhala khonakhale khanakhupaarela apinaatamu masi anirumeela ale anathanya ni nnyoho ale anaarumela apinaatamu .
" Pilisa a wankoola nnakhala khonirumeela nlamulo, onitthariha matumereryo"ohinya Caholo yoowo anunceererya oriki wiira maceeti ahaana okhala olaleya",muhina mwa ihakhi sa eekeekhayi ya aapinaatamu"'.
" Vaavale oopakiwa ntoko ekettelo omosa", ohuncererya.
Okathi Owakhula yokohiwa emosa ya mulipo awiriyana yooluluwana ni miteko sa matumereryo sookweherya mukhaliho oniireliwa alipo othoowa anamalaleerya ookupali wii eyo ekeekhayi myaaha soluluwana muhina mwa ekettelo 30 ya nlamulo na elapo aniromola" ehakhi wa okumi".
"Niirelaka olipiherya manamuuno a malyelyo vahaana okhala iyoolya ni matumereryo ti mwivaavo okhanyereriwa ovaaha iyo maana vahikhale vaavo vohikhala okumi", ohinya.
Mulipo owaakiha Jesus Bento ookupali ni onilipiherya wii" ti vokhanyereriwa wa ahooleeli olipiherya mireerelo yexikhaani wiira wii atthu akhalane okumi wa nttittimiho". | saude | Gito | train |
a_insurgência-em-cabo-delgado-já-preocupa-o-mundo-dizem-analistas_5603725.txt | Woopopiha wa amacuupa muttetthe wa okaapu Telekaato oniira onixankiha olumweenku, anihinyasa alipo ari manaliixita. | Woopopiha wa amacuupa muttetthe wa okaapu Telekaato oniira onixankiha olumweenku, anihinyasa alipo ari manaliixita.
Amacuupa Okaapu Telekaato vaava va ti muxaakiho wa muttetthe noi wa olumweenku, anihinya manalixita yaakhulaka niveekelo na alipo awameerika ohinya okhala Simpaapwe ole omukhaliha Mosampiikhi wiira owaanane nikhuuru nna nniira niwokothaanse vophoovaka otthu 1500.
Nivekeelo na alipo a wameerika nipakiiwe ni Sakarataari a mutumereryo-namanyakela makhaata a myaaha sa Afiriika, Tibor Nagy, omuvekelaka muhooleli ekhulupale ya Osimpaapwe, Sibusiso Moyo.
"Vekeekhayeene mwaha wa Okaapu-Telekaato ohiya okhala paahi wa Mosampiikhi. Ti mwaaha a muttetthe, ni ti mulattu mmoosa wa olumweeku oteene", onihinya ti Xuriixita Egídio Plácido.
Analiixita ola oniira wiira, mwaha wookhala miyiriira sa muthukumaano a mewuropewu tho ovanyihaane "okhuweela wa elapo ya Mosampiikhi, vathuuneya mivaanelo sa elapo sinivaha ekasoopa(...) siniruuhela muraarelo oreera"
Moonelo wa Xuriixita Simāo Nhambi "sootthuna sa muttetthe a EUA muhina mokhaliherya elapo ya Mosampiikhi ophiiya okhathi oviire, vekeekhayi, maana ntoko mutumereeryo wa mutumereeri mutokweene olumweenku wahikha wiire vekhala eene"vokhala otaanyerya ilapo sikiina sa muttetthe".
Plácido waari Okaapu Telekaato vaninaanoni vaava, onihinya wiira mukhaliheryo wa Simpaapwe okhaala okhalaka a mureereloxe, nnaamwi kathoowa sinixaankiha.
"Tivoreerela osuuwela wiira sooxutta sa etooropa ale Simpaapwe ahaana ohithanyiwa, muhina mwivaavo vekeekhayi okhala okhaliheryaka elapo ya Mosampiikhi", onihinya.
Ni Nhambi oniira wiira paahi mukhaliheryo wa ilapo ntoko Mitumereryo Sowiraana iniira Simpaapwe okhala okhalana ikuuru sowivahererya Omosampiikhi muhina mwa owananiiwa amacuupa, ekhaha emoosa vaniira aya wiira khathowa aya"tho onipwanyererya mireerelo soteene sa iloxiixitika ya etooropa.
Vamosani ephiiro ya Itumereeryo Sowiraana, onihonya Nhambi, "pooti ivoolowa ka mikhaliheryo siniireliwa olipiherya mireerelo sa eloxiixitika wa atooropa osimpaapwe, yaakhale okhala olikaneene wiira akhaliherye elapo ahu muhina mowanaana mukhalelo wa teroriiximu". | sociedade | Gito | train |
a_não-há-desculpas-para-não-se-vacinar-diz-biden-ante-expansão-da-covid-19-no-país_6383256.txt | "Khivakhanle wohihomiwa evasina" onohima Biden oniwana omalamaiha eretta ya covid 19. | "Khivakhanle wohihomiwa evasina" onohima Biden oniwana omalamaiha eretta ya covid 19.
Elapo yaarina milyawu mmosa muhina wa nohiku nimosa nave 95,4% yapacinve ni omikoron.
Waxintooni
Ohima wiira "yacerereya wa mammaru athu orava" nave omwiira "isumana ninirowahu tisotepaxa okacamiha" mwaha wa wakuveya oraveya omikoron, yowo opance esekunta fera pahi, 3, ovikana emilyawu emosa yathu orava eretta.
Munpereryo ola yakhumme mwaha wa epanxo ya muteko namanli, 4, nave womalani omwwira "nttotteleke murarelo nirinahu" nave omwiira " khivakhalakhanle ohivasinariwa".
Biden ohima wiira othowa wa ivasina sinnahiha athu awamerika onyema,nave ohimaka wiira "ninnivara soorera".
Ohipahevelaka okohima ethu muhina sowakhula anamalaleya, muholeli ohavekela anamaholeli a nikhuru na osoma othene wiira ahule ixikola, nave nto vavale sawulinwaya ixikola, i ilapo sikina sawanlawa ixikola.
Wuncerereya wa athu orava iretta sohiya nave ixikola sinceene wohikhala mapurusori, nave nto ixipiritali sohikhala manferumeru, nave nto ni othowa mukukutta ni matteke.
Smithsonian Institution ohima wiira nipuro na imusewu sa Waxiinttooni sinowaliwa wala sinirowa ovaraka mphaka othana wa mahiku muluko ni pili anirwa, mwaha wa "othowa anamuteko".
Mweri ole ovinre, Joe Biden ohoniherya ewarakha ya omalamaliya eretta ela, ni maxi nlelo khiviranen'ye, nave nto onirowa wavahererya manferumeru anceene akuverunu wiira yavare muteko imaxipiritalini wa mahala, nave nto eyo nlelo khiyiranen'ye.
(CDC) ohima olelo wiira omikoron muneene oraviwa wohihaka 95,5% isya sa Covid 19, nave nto va mweri mmosa omuvikana delta, howo ari mphaka mweri wa novempuru 99% sa oraviwa wamerika. | saude | constantino,Araibo,Gito | train |
a_trending-fãs-são-expulsos-de-jogo-depois-de-discussão-com-lebron-james_5762010.txt | Trending: Anamasiveliwa ahomoliwa wa mikumanelo sa mphira nomala wonaneya manyakunyaku ni LeBron James. | Trending: Anamasiveliwa ahomoliwa wa mikumanelo sa mphira nomala wonaneya manyakunyaku ni LeBron James.
Namattikha a muttetthe wo Los Angeles Lakers, LeBron James, ohimya wi ori otteeliwa murima okhala wi anamasiveliwa anniphwanyaneya mpuwa mwa mixinttaano sa NBA okathi wanonaneya oretta wa Covid-19, wanamwi akhumelenle manyakunyaku aanamakhaliherya akuxererin'he woomoliwa axexe wa atthu yaawo wa mukumanelo wa esekunta-feera wa Atlanta Hawks.
Namattikha a NBA wahivaraana ni namaweha mmosa a mixinttano sa mphira wampwaheryo wa ekwaha ya nexexe ya muxinttano, waxinttaaya nikhuru na Lakers 107-99 wa State Farm Arena, okathi mmosa muthiyana mmosa wapacenryaawe onakulihana ni namattikha.
Muthiyana, wahikutteleliwa ni anamaweherya sa mmaleleeyo ni atthu akina araru, ohooniherya eviitiyu ya moolumu manceene munterenetini osuwelihaka sa mwaaha yoowo, wi opacenrye wakhulana ni James noamala awo onyakulihana ni ay-yaawe.
Wa State Farm Arena opuro mmosa oniwemererya ophwanyaneya anamaphenteleya wa mikumanelo sa omuta yoola va.
LeBron ohimya wa nvaanelo nomala omala muxinttano wa womalani wa nihiku waari otteliwa murima ni ottikela wa mapuro amixinttaano, wi wanimusivela ovaanela ni anamasiveliwa waharerela-aya owoomola atthu wa mukumanelo yoowo wa mphira.
Mu Twitter sa hashtags #lebronjames ni #courtsidekaren (Karen wa quadra) khareere owuuwa nomala mukumanelo yoola. | desporto | Araibo | train |
a_a-fifa-e-uma-entidade-formada-por-filhos-da-p_1947650.txt | Nikhuru na FIFA nipattuxinwe ni aana oo..." | Nikhuru na FIFA nipattuxinwe ni aana oo..."
" Aaniphwanelela otthukeliwa, masi khanitthukeliwa mafasiixita", alavulaka Peresitenti wa Urukwaayi.
Peresitenti wa Urukwaayi, Jose Mujica, oomulavulela weekuruvo atthu otheene aniira mpantta nikhuru na Fifa mwaha woololiwa ni Urukwaayi Mmuphirani wa ilapo sotheene, iiraka wi, Fifa nikhuru nimosa nipattuxiw ni aana oo...", seyiya iira muviitiyuni yooniheriwe muporokaraamani La Hora d los Desportes, ya ekanaale TNU.
Ekaravasawu ya viitiyu yeela epakiwe ni xoronaliixita wa elapo ya Urukwaaya okathi aakheleliwaaya akhulupale a ekiipa ya Urukwaaya, nuumala ololiwa 2-0 ni ekiipa ya Kolompiya, mphira aattikhiwa epooma ya Marakana.
"Aaniphiyelela atthukiwaka, masi khaarowa otthukeliwa" alavulaka Mujica mwaha wowoomoliwa wa anamphira a selesawu ya Urukwaaya akottihasiwa wiira mpantta myeeri mixexe sa khuta etthu enirowa okhumelela muhina wa mphira.
Muviitiyuni, Mujica onnooneya ohelaka ntata nawe mwaano noomala oruwana. Xorponaliixita aahimukoha Peresitenti ntoko eviitiyu yeela yaanirowa woonihriwa. Mujica ahaakhula iiraka " miyo kiniphavela wi moonihe..."
Ettharelanaka, xoronaliixita aahimukoha senatoora, Lucia Topolansky iiraka mwinuupuwela sayi itthu seyiya. " Kinirumeela moolumo aka kittharelaka ale a Peresitenti" ahaakhula.
Peresitenti Mujica ahithoonyiherya nkacamiho awe muhina wa nikhuru na FIFA mwaha wa namphira Suarz okathi mukinaaku. Esumana ele envire, namphira yoola amuttikhaka khalayi, arixentiinu Diego Maradona oovaanela peresitenti wa elapo ya Urukwaaya, yoola alavunle iiraka wi onniriipa murima mwaha wa itthu seyiya opankaawe yooala.
Nikhuru na Fifa khaninsuwela etthu muhina yaala anirwa vathi. Hiyo noomoona mphira wotheene ni wookhala nlemelelo woovirikana. Itthu seyiya ti inikiwreya ni ennikixankiha", alavulaka okathi yoole.
Peresitenti wa Urukwaayi oosoma ewarakha muraatiyu alavulaka wi oruwana wenno kuniliyaliwa mahuku otheene onirowa wuupuweliwa etthu yeela yowooniha ehaaya: " nkhalelo yoola onnirowa wuupuweleliwa ntoko maruwano muulupale muhina wa mphira. Enirowa okhala ehaaya ehiniliyaliwa muhina wa mphira wa ilapo sotheene"
Luis Suarez ohooxiwa ni FIFA mwaha omuluma muxirikha awe wa ekiipa yooxinttanana ( Itaaliya) okathi aattikhiwaawe mphira wa ilapo sotheene. | desporto | Raja | train |
a_article-07-03-2012-health-feature-161238955_1450813.txt | Ovasinari wii ohiye ompaha | Ovasinari wii ohiye ompaha
Polokeyari imolekula sa nikotina
Ovasinari wii ohiye ompaha
Ovasinari wii ohiye ompaha
Anampaha ahinwerya ohiya ompaha mwaha wa ikuru sotakaxerana sa nikotina aakhala nihiku nimosa oorowa wakhela avasina esya emosa enrowa wakhaliherya ohiya yolimalela ela.
Sikaro mmosa eriyari awe siri 4000 ikiimiku sovirikana siniira sapahiwa sinuuliwa sikhanle sooruha mixankiho suulupale sa ekumi Ntovo nikotina musikaroni, ntoko isupuxitansiya sikina sinincerera, sinvaha ikuru isenturu rekompesavele moottoporeni ni sinatthukwa anampaha wii ehihiyeke emoona osiva maxi yowoopiha.
Ronald Crystal, onruma eteparatamento ya metisina xeneetika eFakulitate ya Metisina ya Weyili-Koronele, oNova Ioreke, weyiwo akohi-kohi antesenvoliveri evasina ya nikotina, oohima wii mupuwelo wa okhomaaliha esixitema imuni ya ola onimpaha wii sipakiwe mirette sa antipiyotiku wala iporoteyina imune wii sihonone mulekula nokotina ohinatthi ophanha ottopore.
maxi Tr. Crystal ohincerera wii mantikorupu wa nikotina khareere oyeva ni khampisa vanceene musixitema sirikutoriyu erowa sixitema imuni envara watakariwa omosa. Tivo, masiyentixita akunxanya muATN- epoloku konxiturutore xeneetiku -sa antikoropu sa nikotina evarela muteko wii emurukunuxe xenetikamente hapa wii apakiweke orowaka ohoolo
Ekhoolelo oohima Tr. Crystal, efulukusu emosa ehinrukuwa sa mantikorupu eneetta muhina mwa sixitema ya ephome ya nampha, okathi woteene wii ottiye imulekula sa nikotina.
Vano itexite simpakiwa wa atthoro ni Tr. Crystla ohima wii okathi evasina enrowaya olikana wii evareliwe muteko wa atthu enrowa ophaveleya okuxa etose emosa wa okathi wotheene.
Sesariyana tiyo phaveleya olumwenku oninnuwa
Esome emosa esya enuupuweliwa wii okhala vakhani mwiirelo mmosa wa operariwa, Sesariyana, mananna ooreerela anreeriha ekumi yohilipa eperesu wa ilapo sininnuwa.
Atholitholi annuupuwela mukhalelo wa oyariha wa sesariyana woveyaxa ni okhweya wa athiyana arupanle.
Onuupuweliwa wii 270.000 atyiyana ankhwa wa khula mwaakha mwaha wa mixankiho okathi wa erukulu.
Emosa ehinreere woneya oyara wa ottiyeliwa, enoneya wii mwana mmirimani khonitannya ephiro onttharayiye orowaka oyariwa.
Yakhumelelaka eyo, okhuma mama ni mwaana akhala ookhwa.
Nnamwi amamawe ekhanlene ohikhwa, ole onhala vakhani okhalana fixitula opixiteetirika, enrowa wiriha okathi ti okhathi orowa oxoworo , ni ikwaha sinceene emmala ni omwalaniwa, wokiserani wittiyela owannyawe.
Tivo ola mulattu wa ekekhayi ni yokheya ophuka.
Amamawe ephiya oxipitali tixitiritale wala esenturu emosa ya referensiya ekhanle yoopaka sesariyana emosa, eyo yokhala yowevitariwa", oohima muthalatholi wa Havariti Metikale Sikhuuli, Palake Alikire.
Owo onniweha wii anaakhwe okathi wa oyara ettiwale khansuweliwa ilapo soothaciri.
Axithiyana okathi wotheene ahaana mananna oothanla sesariyana, okhala wi mwaana oninnyiwa muhina mwa othikiliwa wa woperariwa vawuteroni wa amiyawe
Wiira niwehe okhoomala wa sesariyana, Alikire ovarenle muteko soohima sa Moloko wa Olumwenku wa Ekumi, opaceraka ni etthunelo yoreerela yanakoso wa opereveniri okhwa ni ovulala.
Siiso hiyo eniirahu olikanyiha ovila wooyara wa sesariyana, ni raasiyu ya kuxitu-penefiisiyu ya 6-1, oohima
Siiso, $6 wa penefiisiyu wa khula $1 ekaxitu Ovila wa sesariyana yari wakekhayi vakhani- emosa ya eriyari emkhala US $ 140. | sociedade | benedito | train |
a_article-01-27-2012-mozambique-xai-xai-voa-news-138214964_1262128.txt | Mosampiiki: Xayi-xayi mwaha wa woopopiha wa osareya maasi | Mosampiiki: Xayi-xayi mwaha wa woopopiha wa osareya maasi
Eri yoopwehiwa ota ohova wakhalaniwe mwaha wa osareya maasi epooma ya Xayi-xayi, ekapitaale provinsiyaale ya o Kaasa, oSuuli wa Mosampiikhi, khalayi yiihaviwa Xuwawu Peelo. Namaxexe ola, alamuli ni atthu ammuttetthene yaari ooriipiwa murima mwaha wa wattamela wa maasi ya muro wa Limpoopo wa epooma
Eri yoopwehiwa ota ohova wakhalaniwe mwaha wa osareya maasi epooma ya Xayi-xayi, ekapitaale provinsiyaale ya o Kaasa, oSuuli wa Mosampiikhi, khalayi yiihaviwa Xuwawu Peelo. Namaxexe ola, alamuli ni atthu ammuttetthene yaari ooriipiwa murima mwaha wa wattamela wa maasi ya muro wa Limpoopo wa epooma Muxankiho okhumelenle mwaha wa ohivara muteko saana wa iparaxe sa maasi Ohiya okhapelela epooma, eparaxe yoohikhalela ennitthikiha ni ohiya maasi ovira.. Kovernatore a eporovinsia ya Kaasa, Raimundo Diomba, aahirowa mmensawe mpakha vanipuro, maxi khaarina ethoriho. wooreeriwa, ewoora yookisera, maasi a muro wa olimpoopo ovukuwa, maxi woopiha niileelo enooneya, okhala wii eparraxe khereheriwe ni okathi wa epula oMosampiikhi ni ilapo soonaattamela emmala wookiserani wa mweeri wa Apiriili enrwa. Mpakha wo itthu sinceene sookhala sookhumelela o Xayi-xayi, akhalayi Xowawu Peelo. wahiso, osareya maasi anhooxa muttetthe wa oSuuli ni osentro wa elapo aphinnhye vosiisu wa namathanu etixiritu ya oMarrakweene, enkhala 40 kiloometuru ohitto wa epooma ya oMaputo, ekapitaale ya elapo, esareyaka maasi ikitaare imiya miliko miili sa ekitaare sa ipiyo. Mpakha va, khasi khanle mitthaka sa atthu akhwiiye. Maxi Nanayiipuri aalupale a mittetthe sooviha Tantu ni Funsu aawiiva 30 atthu oSampeesiya, Inyampaane, Kaasa ni Maputo ni yoohonona 500 isaala sa osoma, yahooxaka 20 miili anaxikola woopacerani wa mwaakha wa osoma. nnaamwi oreene siiso, muhooleli wa elapo ahu, Armando Guebuza, okhumme namattanu ola arowaka o Etiyoopiya wii akhale muthukumano wa mwaakha wa Uniyawu Afirikaana. Guebuza ninleelo khanatthi olavula mwaha wa kalamitaate onhooxa elapo ahu isumana miraru sookiserya. | cultura | benedito | train |
a_japoneses-dão-lição-de-boas-maneiras-no-brasil_1937810.txt | Macapuneexi ahasomiha manamuna a ikettelo soreera otharihela o Parasiili | Macapuneexi ahasomiha manamuna a ikettelo soreera otharihela o Parasiili
Kosta ti Mariifi omuxiintta Capaawu ni mphiira 2-1
Mateputu o Capaawu awehase mukuthaano wa mphiira Capaawu vamosa ni Kosta ti Mariifi, nipuuro wa mphiira enithaniwa Arena Pernambuco yasomiha manamuuna oreerela, vale vakumaniwe aya mwaha wa mphiira a molumwenkuni.
Vawehanse aya nikhuuru naya nixinttiwaka ni Kosta ti Mariifi, Manipooniku yahiphukasa okhuupa ikokhoola Sa mmunyukhuuni yarisa aya, nnaamwi terra aloliwaka.
Mupuwelo ola otutuxa aniraneya olumwenku moteene. Afinaale, kahiyo ti ya mahiiku oteene vawehiwa aya manamuna a othoka ale anamunceene masiboteepa ottottopeleya.
Capawu otthikela ovolowa mapuro amphira enama-xeexe yeela, 19, ohoolo wa Kereesiya, oterenarihiwa ni purutukeexi Fernando Santos. Maniponiku anikhanyereriwa oxiintta, yatthuna olyiha okhalana nroromeelo nokeleela ohoolo. | desporto | Gito | train |
a_article-03-14-2011-saotomepirates-voanews-117951869_1259803.txt | Wiiyiwa onnitepa ni onnithaniha muttetthe Wafirika oSitentaale | Wiiyiwa onnitepa ni onnithaniha muttetthe Wafirika oSitentaale
Onnincerereya muthananiho wotepaka wiiyiwa ni otapanyeriwa sa miteko sa mpahari moKolufu wo Kine
Otapanyeriwa sa miteko sa mpahari wampwaheryo mwa ekuluttu yo Ositentaale yo Waafirika onnipwahererya okhala mukacamiho onkhala ntoko mwankhaane walikanihiwa si sa manyala sinonaeya mutetthe wo Pahari wo Intiku.
Wannonaneya muthananiho wiira mikacamiho satakhali mpahari sookhala owuncerereyaka oKolufu wo Kine, wampwaheryo wokathi, opuro muulupale wa mikumanelo ni mwaha wa ikhalelo saya sa muhakhu wa pataroya ni kaaxi.
Nikhuru namutthenkeso wa ONU nimphwanyaneya nithukumanne oSantumeya wi ni miyaha ikinaku ovaneleliwe mukhalelo wa ikhirini sa mpahari wa muthukumano yoowo. Namakhalela muthukumano yoole eelapo yo Kamaroxi oosuweliha wiira mulaponi mwawe sinnonaneya miyaha sinceene sa ikhirini sa mpahari.
Wa mpantta mukina namakhalela muthukumano eelapo yo Santumeya ohimya wiira elapo awe enthokiherya makereka akhanle okhweheerya okuttelela mmuttettheni mwaya ni osyakiha sotakhala sa ikhirini sampahari.
Nikhuru ninsomela makhalelo akhanle otthokiheriwa owateerihiwa hata ovukulela mwaattelo wakapwitthi akhaani akhanle owettaniwaka.
Mwiiwe nlaka na ihapari na Oscar Medeiros | cultura | Araibo | train |
a_so-vou-conseguir-absorver-yali-quando-chegar-mocambique-fernanda-lobato_2889766.txt | "Miyo Kinrowa owerya onweha Yali kaphiya mMosampikhi", Fernanda Lobato | "Miyo Kinrowa owerya onweha Yali kaphiya mMosampikhi", Fernanda Lobato
"Eporokarama emosa yotthekuleleya", ohimya namakhalela a nlaka.
Muthiyana a mMosampikhi Fernanda Lobato ohimya wi nsu ninnitemwa mwaha wa mahiku manceene ovenyaka vasiilo onarowa osoma, oxukurya mapuro, okhalela mithukumano, masi khontemwa. Wa Porokarama oryaa awe kakhanle anlavula nttaava na ekunya ni matthokihereryo yoolya onnimukuxereriha wunkheliwa ni owaani.
Osonme sa siyensiya politika oxikola ekhulupale Nova yo Laxipowa, oPortukaale, Lobato onnihimya sa murereelo wa Yali, ottottopelaka mukhalelo wowerya okumanela ni atthu ni aweri yahatthuna oweryaneya wa ikhalelo sikina.
Namakhalela a mMosampikhi namatthokiherya a malavulelo wa mutthenkeso wohikhala wa kuverunu wa opuro wa miteko sa HIV, wa nalaka na mukhaliheryo ni sa ekumi.
Wa nvaanelo ni VOA Libato ohalikela evanryaawe ni tixeeni wa kuhta nihiku sa oxikola ekhulupale yo Virixiiliya. | cultura | Araibo | train |
a_esta-rio-de-janeiro-preparado-olimpiadas_3445193.txt | "Ori oRiiyu wa Xaneero oolikaneene wiira okhalele Olimpiiyata? | "Ori oRiiyu wa Xaneero oolikaneene wiira okhalele Olimpiiyata?
Djokovic ti "ettheneeri" wa maateleeta a waalemaanya.
"Onikela okhala oRiiyu wa Xaneero oolikaneene wiira okhalele miphira sa Olimpika mwaneene ene?" ti mukoho onimakela okhumelela atthuru, mahooleli ni maxoronaliixita. Mwaha ola woolula mahiku ala ovikina waalavunlaaya imperensa wa isumana iye sivinre, masi nlelo khasireere itthu soottharelela.
Ohiya maasi oottuxereya mmatthiyani ni moopopiho wa iviiru sa Zika, mulovolo onimalela oruuha mulattu muulupale mmureerihoni. Inakurasawu ya axipooro a niinaano anivira mmwe munitepaaya okhumelela iporova yaakela wiiraneya nihiku nla na noorempwa, 1, masi ehiiyale mpakha enamathanu, mahiku yeettaka 5, nihiku na mutthukulo wa Olimpiiyata.
Olelo, wiira kirowe esenturu komerisiyaali kikelaka oViila Olimpika, weyiwo oniviriwa iminuutu 15, miyo kivinre iminuutu 45 ephiro yoohaaweya, mphira ohinapacerye. Voowi okacamihe tho mwaha, esixiteema ya esekuransa oroothikilela etaamika ni eroovukula mweettelo wa anamweettiha.
Okampu woowaatta mphira, aapacerya orwa atthu anceene ni anikhala ottyaawene wa imperensa, ohinkhala wiira ti ale akhalanne ihakhi soosuwanyeya. Nihiku nawe noopacerya oRiiyu wa Xaneero, teniixita Novak Djokovic waahootheriwa "okulukhana" a maateleeta a miteko sikinaku oViila Olimpika.
Thomas Jaeschke, Aaron Russell e Kawika Shoji, anamwiira mpantta a nikhuru ninkela waakiherya Ilapo sa Wiiraana ovoleyipooleni wa alopwana, elamuliwe valataratoni ni seereviyu. "Miraarelo sa okhala oViila Olimpika: waaphwanyaka anamphira aalupale", oolepa Aaron Russell owinxitakaraama.
Janne Mueller, a ekiipa ya atthiyana ya ohokeyi reeliva, oohela tho mureetini sosiyaali muthukumano wa axipatthani awe ni Djokovic. Vamutthakani wa elatarato, owo waahipaka murukuneyo mmosa omulamulaka liiteri wa ranking da ATP ni mitteho tixitaali sa niinaano: apilikatiivu a ekeekhayi oowuncereriwa "Pokémon GO". "'Die Danas' (okhala wiira ekiipa ya atthiyana a waalemaanya a hokeyi reeliva ti yoosuwelaxiwa) oomutotha Pokémon ooreerela oViila Olimpika ohiyu ola", ohooniherya.
Oviila Olimpika nlelo aakhala maateleeta aniviravira anari ottyaawene wa imperensa. Vakhaani ti ale anikhuma ni anarowa mapuro yaale anoonaaya wiira ammalela ovaanelaka ni maxoronaliixita. Siiso, nihiku nla na nayili kinari vaava koowerya olavulana mukhulupale a oKwiné-Pisawu Renato Moura yoowo woonihenrye mulipelelo muulupale wi anamattikha oowayili anookhala makampeyawu a waafirika, Augusto Midana ni Taciana Baldé.
Davilson Morais ti puxiliixita a elapo ya okhaapu-veeriti ni evaara awe yoopacerya okhalela Olimpiiyata. Nuuhikhala wawe saana, Morais onnilaleya otthuna wawe opacerya eporova, masi onnisuwela wiira ephiro ti yoorikarika.
Mahiku maxexe wiiraneyaka mutthukulo, nikoho ninviraneya ti wakhala wiira Riiyu ti oolikaneene wi wiiraneye Olimpiyata. Mahooleli, anamphira ni mapuliitiku, aniira aayo, maateleeta tho, masi makariyooka ale aniripitula iphula saya. Siiso, annikhupali wiira Epooma Yooreera ti ele eniwerya waakhele icapa wa "mananna a oparasiili" | desporto | SALUSTIANO | train |
a_procurador-suico-vai-interrogar-joseph-blatter_2825863.txt | Namahayasa Suweeku onorowa omukoha Joseph Blatter | Namahayasa Suweeku onorowa omukoha Joseph Blatter
Namahayasa -omalela a elapo ya Suwiisa orowa omukoha koha waka nfalume o Fifa Joseph Blatter muhina mwa mwaha onirwa othokoso oniiraneya mulatthu wa makwaankwa mmukhaleloni mwa molumwenkuni. Michael Lauber ovaha ekharawu mithokoso iye " sotepa okorakora", okupaliki wiira opiise " okathi vakhiini" mpakha ohiimwa, wala hooye, othonyiwa wakhuuta moota.
" Anokelihiwa omuhooli malaka a mivaanelo santtittimiho wa atthu oteene amurareloxe. Mwa othalakasiwa, iyo khayiikhanle ohiya ota mivaanelo ni nfalume a FIFA vamosa ni Sakarataari- omalela", osuweliwa Michael Lauber, oniira othokosaka, variyari va meiga sikinaka. sovahereriwa weteterya mithenkeso owiraneya amphira a olumwenku malaka a iyaaka sa 2018 ni 2022 o Ruusiya ni Kataari, votharelana.
Viraneyaka nlaka na olaleerya ihapari, namahayasa suweeku, oholeeliha wiira vomalela 104 Sá Miyataano wa Mapuro asukiwa musuurukhu, oholeliwa ni onira mmpantte wa ihako sothokosa, yunuherye ariiki " muthokoso otepa okorakora",wakhulelaka wiira vookhala opisaka muhina mwa okathi nnakhala vakhaani" mpakha othonyiwa wala nnaari oromoliwa wa khuta moota. Minixiteeriyu Pupiliiku olaleerya muhupi mahiku yettaka aya 27 mweeri wa nethanu ohuliwa mwaha mmosa aromoliwa valipo ahinsuweliwa milattu wanyiheriwa wiira yokela omuhooli ifarawuti ni lavaxe ya musurukhu muhina mwa minamuna soovahereriwa sa malaaka mayiili Olumweenku anii yiraneye, nnaamwi Piliisa meliveetika yahavara alipo anirela mpantte athana ayiili, muhina mwa empa emakiwa ya suriike. | desporto | Gito | train |
a_fuminho-perigoso-traficante-brasileiro-de-drogas-detido-em-maputo_5370565.txt | Fuminho, nasuruma a oparasiili, owoopiha otthukiwe oMaputu. | Fuminho, nasuruma a oparasiili, owoopiha otthukiwe oMaputu.
Mapiliisa ayaahimutthukwa, sekunta feera, 13, oMaputu, nasuruma mmosa owoopihaxa a oparasiili nsina nawe Gilberto Aparecido dos Santos, onsuweliwa ni nsina na Fuminho
eMinisteeriyu ya Exariya ni Nroromeliho na atthu otheene oparasiili, ninhimya wiira otthukeliwa wa namakakattha ekhumelenle mwaha wa muteko waakhaliheriwe ni mpantta wa exariya ya ilapo sothukumana sa waAmeerika, ni sa mapiliisa a oMosampiikhi.
Fuminho, a 49 wa iyaakha, ori oosuweliwa ni anamulamuli a oparasiili, ntoko namatmihi a kokayiina wa muthukumano wootakhala oniihaniwa, eKomantu yopacerya ya oKapitaale ni atthu imiya miloko miloko sene sa atthu aniira mpantta wa oParasiili ni ilapo sowaattamana.
Okathi wa otthukeliwa, nipuro sooreeraxa nnihaniwa Monte peelu Inty Maptu konkres Oteele Inty Viilaci, Fuminho, khaawanne ni alopwana a muteko wa elapo yotheene ya anamathorihi a milattu, enhimya ewarakha ya oMosampiikhi. Onhimmwa wiira ahooniwa oxiripitaali ya oMaputu, aaphavela olola nikhwatta vamwetto.
Namachawa a ekhatteya brasileira: parasilieyira, okhuma 1999, aari vamosa ni mukhwayiye a elapo emosa ya oNixeeriya,
Fuminho ophinnye oMaputu, mweeri wa Marsu, akhumaka ya oPoliiviya, weyiwo aaholelawe muxovo wa anasuruma.
Owo onrowa mahiku anwra otthikiheriwa elapo awe.
Nrowe vamosa ni anamulamuli a oMosampiikhi, wiira nimuroyihe oParasiili, onrowayiye ophukuwa mwaha wa miteko sinvaawe , oolepa muTuwiitereni, muhooleli a muteko wa exariya, Sérgio Moro. | mundo | Gito | train |
a_polícia-moçambicana-acusa-dissidentes-da-renamo-de-ataque-mortal-em-sofala_5733353.txt | Poliisiya onaathonya oomwalanasa Renamo wiira mutuphelo wiivale oSofala | Poliisiya onaathonya oomwalanasa Renamo wiira mutuphelo wiivale oSofala
Mulipa wiiviwa mwaavano orina iyaakha 22
Mukukutta mmosa wootupheliwa ni alopwana owikokotta ni ikapwitti mpikatani Nasiyonaale Nº1, muttetthe wa oZove, oMuxunkwe, eporovinsiya mosampikaana ya oSofala, yiirinhe okhwa mwaavano orina iyaakha 22.
Mutuphelo wiiranen'ye mutivela, oohimya nihiku noopacerya muteko nenna, mahiku 11. Namuhupi a Poliisiya a Repuupilika ya Mosampiiki (PRM) oSofala, Daniel Macuacua, ti waathonyale ale aniisiirela Junta Militaari ya Renamo.
"Noorumiwa nikhuru na Ikuru ya Waakiha ni Okhupaarela wiira ethipelele ovara muteko omuttettheni, otepaxa wene waatholathola mutakhwani para waavara macupa ala," oohimya Macuacua, voohihimya sinceene.
Mituphelo sinivahiwa Junta Militaari ya Renamo eriyari ya Mosampiiki sootannyerya okhwa wa, pele meenuxi atthu 31 okhuma mweeri wa neethanu neeraru ya 2019.
Khanatthi waakhula mahoolela a alipa wiisiirela Junta Militaari ya Renamo, Mariano Nhongo, ohimyale wuumalani wa mweeri wa Natali omala ekhotto mpantte mmosa. | politica | Vasco | train |
a_nini-satar-chega-a-moçambique-esta-semana_4506177.txt | Nini Satar onniphanyaneya aphiyaka elapo ya Mosampiiki esumana yeela. | Nini Satar onniphanyaneya aphiyaka elapo ya Mosampiiki esumana yeela.
Nikhuru na Purukuratoriiya Xeeral ta Repuupilika olavula wi soolikaniwa iwarakha seyiya sinilavula mwaha wowiiviwa wa xoronaliixita Carlos Cardoso.
Purokuratoriiya Xeraale ti Repuupilika ya elapo Mosampiiki olamula olelo wi mulupa anakoso Nini Satar, yoola attyanwe aphiyelela ovariwa elapo ya Tayilantiya, mahuku eettaka 25 onniiruuhiwa esumana yeela elapo ya Mosampiiki.
Avaanelaka ni maxoronaliixita wuupacerani wa esumana, mahuku eettaka 30, elapo ya OMaputu, namalamuna moolumo onivara muteko OMinixiteeriyu Puupiliku, Alexandre Chiconela, olavula wi Satar onnirowa waakhula milatthu sa ipuruseesu piili: yoopacerya mwaha wootthukiliwa anaphwanyaneya attyawaka, mwaha yoola ohaano otthukiwa iyaakha 12, ni mwaha wowiira mpantta nkhalelo yoole wowaavara atthu anaphavela onlivwa.
Nini Satar ahitthukeliwa iyaakha 24 mwaha womwiiva, eyaakha ya 2000, joronaliixita Carlos Cardoso, masi yoola nave ahikhumihiwa mukateya muumu akhanla iye iyaakha 12, nookhuma anattyawela elapo ya Tayilantiya.
Nini Satar otthukiwe namararu elapo ya Tayilantiya wenno yaveeelihiwe ewarakha wi aphwanyiwa avariwe.
Esumana ele evinre, nikhuru na xoronaale na elapo ya Afirika tu Suuli noolavula wi mulupa anakoso, Nini Satar onnaanyiheriwa wi onnivara muteko wowaavara atthu okhalana musurukhu wowaatta anaphavela olinvwa wi ahiiye ni elapo yaala ya Afirika tu Suuli onnimuphavela mulopwana yoola wi aphuke milatthu sawe. | politica | Raja | train |
a_russos-e-americanos-usam-a-internet-para-salvar-cães-vadios-de-sochi_1852828.txt | Maruusu ni maamerikaanu anrumeela interineeti wiira awoopole alapwa oovahuwa wa Sooxi. | Maruusu ni maamerikaanu anrumeela interineeti wiira awoopole alapwa oovahuwa wa Sooxi.
SOOXI, RUUSIYA —
Alapwa oovahuwa ti antepa woonaneya mukano wa Sooxi, epooma anfitiriyawu ya Amphira Olimpiku a okathi wooriirya wa 2014.
Awo anikhala weetta mipantta sootheene - waattamela mmamikhorani wa irexitawuranti onniiwanyeya munlelo aya aphavelaka olya, mmattuli mwa mammpa anninlela yoolya.
wuumaleloni wa isumana, exeerisitu emosa yookhalana anamuteko ikonto emeya emosa ya anamateka mampa yaahirwa owaani waka, masi khiyaareere waahiyasa alapwa anceene anilipelela mmakintaali.
Nadezhda Maiboroda, onaahoolela Alapwa, mukhalo wa niinaano wa alapwa mukano wa Sochi, oolavula: "Iporoxeetu sootheene sa Olimpiku soomala". Anamateka aarowasa, masi alapwa nlelo aakhala".
"Veekeekhayi [yootthikela], nookhalana ekilima yooreera. Okhala muruuwa, khohiyo mulattu muulupale wa mwalapwa, okhala wiiraenniphwanyaneya eyoolya wa khula mpantta", ooleeliherya mwaneene mathala.
Anamwaakiherya a inama annihimya wiira mukano wa Sochi opaken'ye okhala muttetthe wa alapwa. Mweeri wa Otuupuru epooma yoomwaasinari kontaraatu ni empereesa wiira yaavare ni awiive ikonto piili sa inama soovahuwa.
"Mananna epooma elakenlaaya ovarakasela [mulattu] khanikhaliherya impereesa soohikhala sa kuveerunu sinaakumiha alapwa muruuwa, masi veekeekhayi kharivo mathala ookhala alapwa awo. Ti awo anniivaaya", oolavula Maiboroda.
Siiso, Oleg Deripaska, namusurukhu oomusivelexa alapwa, billionaire dog lover, ohiikumiherya wiira owoopole ni waavahe mathala, wa niinaano va onnaahuwa emiya emosa ya alapwa.
Epaaxina ya oFeesipuukhi ya Anaalapwa - "Do you want to adopt a dog?" (Omphavela onvala mwalapwa?) - anootepa wuncerereya anamattharelela.
Wa Interineeti, khasireere okela mivekelo sa waahuwa alapwa ilapo sa ota - wa ipurusentu 90 sinikhuma Ilapo sa Wiiraana sa Waameerika.
Ateleeta amerikaanu, ookhalana emetaalya ya eparata mwa esqui slopestyle, Gus Kenworthy, oolaleerya okonthani wa Tiwiiteri awe ilatarato piili sa alapwa onitthunaawe waakuxa mukano wa Sochi wiira aavahe apatthani awe oKoloraatu.
Wa ekontha yookhiserya, elatarato ya Kenworthy okapattanneene ni alapwa axexe yooretuwitariwa imaara xexe sa ikonto ikonto sene.
Maruusu ni maamerikaanu anitthuna owoopola alapwa mukano wa Sochi arumeelaka Interineeti. | desporto | SALUSTIANO | train |
a_ong-guineense-critica-multinacionais-cultivam-organismos-geneticamente-modificados_4549689.txt | Nikhuru na ONG kinense liniphavela osuwela ni empereesa multinasiyonaale seyiya sinaahela mirima ni ephatte sikinaaku atthu aniwereyiwa. | Nikhuru na ONG kinense liniphavela osuwela ni empereesa multinasiyonaale seyiya sinaahela mirima ni ephatte sikinaaku atthu aniwereyiwa.
Okhurumuliwa wa empereesa multinasiyonaale woonanne ya epooma ya pafata ni Iilya, alavulaka Rui Jorge, epooma ya Tinikweena.
Anamaphavela ehaki yaala anivara miteko saya nikhuru na Oikanizasawu linivara miteko soowikhumiherya, guineese Tiniguena athoonyiherya ewarakha, yeela enilavula wi empereesa multinasiyonaale sinniphwanyaneya sithumaka imatta wi silimmwe itthu sowaakuwa wunnuwa.
Okhurumuliwa wa empereesa multinasiyonaale woonanne ́ye epooma ya pafata ni Iilya, alavulaka Rui Jorge, epooma ya Tinikweena.
Jorge olavula wi nkhalelo yoola "onnaakacamiha atthu, mwaha wi mathala ni imatta sinilimmwa mmatani wa namalima etthu yuulupale. Elavuliwaka moota mukinaaku, mapuro yaala tiyaala alimi, ahinlimasaaya, masi tho mathala yaala nipuro nimpakiwa miteko sowaatta, ni muumo sinniphaveliwa mirette".
Nave, mulupa axariya onaakhula nsina na Welema da Silva, onnilavula wi etthu yooriipiha murima mwaha wi atthu yaala anirumeela mathala yaala moota mukinaaku, onnirowasaka okathi mukinaaku analimasamo, nave atthu yaala anirumeela imatta seyiya wi alimase itthu sowaakuwa emela, sunnuwa sinaaruhela iretta atthu owaatta.
Mwiiwelele ehapari: | economia | Raja | train |
a_nyusi-e-dhlakama-podero-encontrar-se-diz-mediador_3000573.txt | Mahuku anirwa, Nyuusi ni Dhlakama onookumaanasa, olavulaka namakhaliherya a muulumo. | Mahuku anirwa, Nyuusi ni Dhlakama onookumaanasa, olavulaka namakhaliherya a muulumo.
Mulupa a teeni, Piixipu Diniz Sengulane olavula wi atthu owaata ''anaakanyera wi muthukumano yoola onirowa wiiraneya nanaano''. Makwaarata a mukhulupale Dhlakama atthukulelasiwa. Elapo ya OPeera ennoonaneya emanleene.
Peresitente a elapo ya Mosampiiki, Filipe Nyuusi onnirowa othukumana nanaano ni mukhulupale wa eparitiitu Renamo, Afonso Dhlakama, alavuka mulupa a tiini, Piixipu Dinis Sengulane ni atthu akinaaku yaala aniphwanyaneya akhaliherya muulumo nthukumano yoola onirowa wiiraneya ni Kuveerunu ni eparitiitu Renamo.
Nikhuru nenla na anamalipiherya muulumo ahiphwanyaneya amuveleelaka mukhulupale Afonso Dhalakama okathi atthikaawe OPeera, nipuro nenla ipintha iye mwaha okathi yoole aphaveliwa iye wiiviwa.
Wuumalani wa esumana, mapuluusa a elapo ya Mosampiiki ahirukuresa enupa ya mukhulupale wa eparitiitu Renano, epooma ya Peera okathi yoola ahitthukasiwa makwaarata a mukhulupale yoola nkhalelo wa ekhotto wahaaripiha murima anammuttettheni yaala attamananne mukhulupale yoola
Nookuxiwa ikapwitti sa makwarata yaala a mukhulupale Afonso Dhlakama, ahirowaniwa opuluusa .
Makwarata athanu na tthaaru yaala atthukasiwe okathi yoole yaarukureriwe enupa ya mukhulupale yoole atthukulasiwa, wuumalani wa esumana ni okathi ola aniphwanyanela axukaka enupa ya mukhulupale aya, Dhlakama masi woohikhalana ikapwitthi.
Piixipu Sengulane olavula wi atthu owaata anaakanyerera muthukumano yoola onirowa wiiraneya nanaano.
'' Mupuwelelo nirinaahu nnoona wi atthu otheene anaakanyera wi muthukumano yoola onirowa wiiraneya nanaano'', nilavulaka nikhuru la anamakhaliherya a muulumo.
Elapo ya OPeera ennoonaneya ereene yoomaleeya. | politica | Raja | train |
a_altos-juros-divida-alerta-mocambique_3576392.txt | Owela wa icuuru ya yookopha onnimulopola soopere Mosampiiki | Owela wa icuuru ya yookopha onnimulopola soopere Mosampiiki
Elapo eri nipuro noopacerya noowoopiha ya olumwenku para ohela muhakhu
Mosampiiki elapo yootepa owereya ya olumwnku para ohela muhakhu ni icuuru sa yookopha puupilika ekhalaka 25,1 puru sento vamwaakhani.
Acensiya a ihapari samihakhu Bloomberg onihimya wiira elapo yonvikana Venezuweela ni enimulaleya karaafiku ni wunnuwa wa sookopha sa ilapo.
Musuweli a mihakhu mosampikaano João Mosca onoona wiira otepa wa ekirise poliitiku-militaari ni muhakhu oMosampiiki, onnikhaliherya vanceene, para owela wa icuuru ya yookopha puupilika
Owela wuulupale wa icuuro ya yookopha puupilika mosampikaana epacenrye woonaneya esumana evinre, nuumala Mwaalaano wa Muhakhu ohimya wiira elapo khirina owerya wiira oliva iyee siniihaniwa sookopa soovithiwa, aakhulelaka wiira oniphavela otthokiha tho.
Esumana yeela, icuuru sa yookopha puupilika mosampikaana soopwaha sinakhala sootepa wunnuwa wa olumwenku, ni 25,1 puru sento vamwaakhani, eniiriha elapo enawehiwa okhala yootepa woopiha para ohela muhakhu
Mosca onihimya wiira etthu ila yaaniwehereriwa ni onoorowa waafetari otepexa wene mpantte wa oheliwa muhakhu.
Para musuweli a muhakhu, icuuru sakhala soowattaxa, vanihimya wiira Mosampiiki onookhalana yootikiniha wiira attokihe tho yookopha, ni eyoo enrowa okuxererya elapo eliva vanceeni ni muteko wa yookopha iyaakha sinceene.
Vanihimiwa wiira acensiya a notasawu finanseera Moods waanihenrye enamararu yeela, mahiku 2, wiira eporopooxita ya Mosampiiki ewoonihenryawe alipa mihakhu para ovaanela tho yookopha puupilika ti yooruneya munkoni ya ekwalitaate ya yookopha soperaano. | economia | Vasco | train |
a_imprensa-jornalistas-moçambicanos-querem-mais-acesso-às-fontes_5877247.txt | Imperensa: Maxoronaliisita a mmosampiikhi aniphavela wiira okhalana tho ifonte. | Imperensa: Maxoronaliisita a mmosampiikhi aniphavela wiira okhalana tho ifonte.
oMaputu
Ikhotto sinikhumelela eporovinsiya ya oKhaapu Telekaantu sootepiherya ifonte sa mihupi mMosampiikhi, weyiyo maxoronaliixita anikhalanaaya mukacamiho wa ophwanya mukhaliheryo wa miteko saya.
wa ohikhalana mukhaliheryo, anihimya anamuteko, wiira onikhala okacamiha ovara miteko sa mithokocelo sa mikhumelelo muhina mwa maxoronaliixita.
"Mikacamiho kamosa kamosa kinihoolelaaka ti ohikhalana mananna oophiyererya mihupi sa sookhumelela sa ihasara, okhala wiira sookhala mihupi sikinaku sinipwehiwa esiiryeene, ni hiyo maxoronaliixita khanintthunihiwa khalana mihupi iyo, nihaana onyakula vanceene wi nikhalana mihupi iyo" oolavula Natércia Tomás, a oRaatiyu a Mmosampiikhi.
António Zefanias, wa mihupi sa nihiku sa oSampeesiya, onikhala epooma ya oKhilimani, onihimya wiira, elapo ela, waakhumiwaka okapitaali oroyiwaka mporovinsiya, epewe ya imperensa enivira evukuwaka; mmaporovinsiya, otepexa waya mwaha wa okawana woohiwehereryana ovara miteko, mwinnuwelo wa mmphiyereryo wa mihupi woovukuwa vanceene.
Ni João Chicote, namihupi a Nihiku a Mmosampiikhi, ohimya okhuma epooma ya oPeyira, onuupuweea wiira " nlelo sookhala ihukhumu sa ipewe sa imperensa" wa mooniheryo aya ti "murimeelo wa anamuteko ninvaranaahu osulu onikhuma nsula wa elapo ahu, woosuwelaxiwa nkhama eporovinsiya ya ya oKhaapu Telekaatu; mipwanyulelo wa araatiyu komunitaariya akina ni anahasara; ni mukacamiho a ophiya iwe sinikhumelelaaya ikhotto, otepexawaya eriyari ni osulu wa elapo. | politica | Vasco,SALUSTIANO | train |
a_teófilo-nhangumele-envolvido-nos-caso-dívidas-ocultas-detido-em-maputo_4786806.txt | Teofilo Nhangumele onniira mpatta wa eteeni yeela yoohisuwaneya epakiwe elapo yeela ya Mosampiiki, yoola nave oniphwanyaneya otthukinweene elapo ya OMaputu. | Teofilo Nhangumele onniira mpatta wa eteeni yeela yoohisuwaneya epakiwe elapo yeela ya Mosampiiki, yoola nave oniphwanyaneya otthukinweene elapo ya OMaputu.
Mutthu mmosa onivara muteko Opurokuratoriiya Xeraale ya Repuupilika ya Mosampiiki ovaanelana maxoronaliixita a nikhuru na VOA alakiheryaka otthukiwa wa Teófilo Nhangumele ni waakhiwa itthu sawe sotheene mwaha wiira mpantta wa eteeni yeela epakiwe.
Mutthu yoola olavulatho wi nikhuru otthukiwa wa mulopwana yoola wirinwe ni PGR ni wiiranen'ye woomaleleyavo'' wi ahikhale manyankunyaku ni ohankawaani''.
Nhagumele yoola onnihimwana okhala mutthu ari ohoolo okathi yapakiwaaya eteeni yeela ni yoola ti akhanle mutthu awuulumiha atthu elapo ya OLiipanu, ntoko Jean Bustani, yoola otthukinwe nanaano elapo epooma ya Noova Yooriki, ni mukhulupale yoola aari Miniixituru wa Finansa wa elapo ya Mosampiiki, yoola otthukinwe elapo ya Afirika tu Suuli, Manuel Chang.
Mutthu mmosa ohitthunne ohimya nsina nawe khahimye ikateya yeela otthukelinwaaye Nhangumele, ohimye paahi wi mahuku yaala anirwa atthu owaatta anoorowa otthukiwa.
Teófilo Nhangumele yoola ohimya nikhuru na exariya ya Ameeririka ni elapo yeela yoovekela wi atthukiwe mulopwana ola, Manuel Chang ni Atonio Carlos Rosario, ola omalela avaraka muteko namwiiwelela wa Kuveerunu.
Nikhuru na VOA khaniwenrye oruuha ihapari soorerela sinithoonyerya wi atthu axexe atthukasiwa.
Muupuwele wi, Manuel Chang, avaraka muteko wa Miniixituru wa Finansa tupacenre ovekeliwa elapo ya Ameerika wi atthukiwe, mwaha wi akanyeriwa wi akuxaka musurukhu woowiyiwa anoroyiha ipanku sikinaaku ntoko Exitaatu Uniitu, Chang yoola onipwanyaneya otthukinweene, meelo, mahuku ettaka 15, onniroyihiwa Otiripunaale ya Kempitoni Paariki, epooma ya Xowanesipuuruku, wenno namaphuka milatthu seyiya tunirowa ohimya ntoko Chang yoola onorowihiwa elapo ya Noova Yooriki. | politica | Raja | train |
a_1597748.txt | Ekiipa ya Tubarões Azuis ennitthapeliwa ni atthu owaatta. | Ekiipa ya Tubarões Azuis ennitthapeliwa ni atthu owaatta.
Atthu imiya-imiyasene ahaakhela atthapelaka eselesawu ya mphira ya Kaapu Veeriti. | desporto | Raja | train |