id
int64 1.52k
119k
| url
stringlengths 31
789
| title
stringlengths 1
109
| text
stringlengths 2
589k
|
|---|---|---|---|
8,735 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%92%E0%B6%B8%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B6%BD%E0%B7%8A | බිම්මල් | බිම වැඩෙනා හතු. ආහාරයට ගනු ලැබේ.
ආහාර |
8,736 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%84%E0%B6%AD%E0%B7%94 | හතු | ඇතැම් දිලීර විශේෂයන් මගින් තම වර්ගයා බෝකිරීම සදහා අවශ්‍යවන බීජාණු නිපදවන මල් වැනි විශේෂ ව්‍යුහය හතු නමින් හදුන්වයි.මේවා පොළවෙන් හට ගන්නා මල් වැනි පෙනුමක් ඇති නිසා බිම්මල් නම්න්ද හදුන්වයි.මෙම දිලීරයන්ට හරිතප්‍රද නොමැති බැවින් ස්වාධීනව ආහාර නිපදවාගත නොහැකිය.එබැවින් මෙම බිම්මල් නිපදවන දිලීර මළ දේහමත වැඩෙන මෘතෝපජීවී කාණ්ඩයට අයත්ය.විශේෂයෙන් මළ ශාක ඇසුරු කරගෙන බිම්මල් දැකිය හැකිය.මීට වසර දහස් ගණනකට පෙර සිටම මිනිසා හතු ආහාරයට ගෙන ඇත.ආහාරයට ගතහැකි හතු විශේෂ හා ආහාරයට නොගතහැකි හතු ද ඇත.ඇතැම් හතු උග්‍ර විෂ සහිත වන අතර ආහාරයට ගැනීමෙන් මරණයට පත්වීමට පවා ඉඩ ඇත.ආහාරයට ගත හැකි ඇතැම් බිම්මල් විශේෂ වර්තමානයේ වානිජ වශයෙන් වගාකෙරේ.
හඳුනාගැනීම
වර්ගීකරණය
වගාව
වානිජ වශයෙන් බිම්මල් වගාකිරීම බොහෝවිට සිදුවේ.මෙසේ වානිජ වගාවන් සඳහා බොහෝවිට මුතුබෙලි බිම්මල් හා පිදුරු බිම්මල් යොදාගනී.
බිම්මල් ගෘහය
සාර්ථක බිම්මල් වගාවක් සඳහා ක්‍රමවත්ව සකස්කල බිම්මල් ගෘහයක් තිබීම අනිවාර්‍ය අවශ්‍යතාවකි.මේ සඳහාඅලුතින් ගෘහයක් නිර්මානය කිරීම හෝ පවතින ගෘහයක් නවීකරනය කර භාවිත කලහැකිය.මෙසේ බිම්මල් වගාව සදහා සකසන ගෘහය ටකරන් හෝ ඇස්බැස්ටොස් වැනි ද්‍රව්‍ය යොදා වහලය සකස් කරයි.ඇතැම් විට පිදුරු හෝ පොල් අතු සෙවිලි කළ ගෘහයන්ද දක්නට ලැබේ.ගෘහයේ බිත්ති අඩි 3 හෝ 4 පමණ උසට බැඳ කපරාදු කරනු ලැබේ.ඉතිරි කොටස කෘබි ප්‍රතිරෝධී දැලක් ගසා සකස් කරයි.ගෘහයේ බිමට සිමෙන්ති අතුරනු ලබයි.
බිම්මල් ගෘහය ප්රධාන කොටස් තුනකින් සමන්විතය.වගා මළු සැකසීම හා තැම්බීමට ස්ථානයක්,බීජෞෂණය සඳහා අඳුරු කාබරයක්,වගාමළු තොග වෙන්ව තබාගතහැකි රාක්ක සහිත කාබර වශයෙනි.වගා කාමර තුලට මනා වාතාශයක් හා මඳ ආලෝකයක් තිබිය යුතුය.අඳුරු සම්පූර්ණයෙන් අඳුරු කලයුතුය.
බිම්මල් ගෘහය තුල වගාමළු සකසන කාබරයේ මළු සකස් කිරීමෙන් පසු අඳුරු කාබරයේ තබා වගාමළුවල දිරීල වර්ධනයවූ විට වගා කාමර තුල රඳවා තෙතමනය නිසි පරිධි ලබාදීමට ජලය ඉසීම සිදු කරයි.
වගා මළු
අස්වනු නෙලීම
පළිබෝධ පාලනය
කල්තබා ගැනීම
වානිජ බිම්මල් වගාවේදී අස්වනු කල්තබා ගැනීම ඉතා වැදගත්ය.අස්වනු නෙලා ගැනීමෙන් පසු සිසිල් ස්ථානයක පැය 10-12 අතර කාලයක් තබාගත හැකිය.ශීතකරණයක දින දෙකක් හෝ තුනක් පමණ කාලයත් තබාගතහැක.(පිදුරු බිම්මල් නම් තබාගත හැක්කේ දිනක් පමණි) නටන ජලයේ ගිල්වා ඉන්පසු පොලිතින් මළුවල අසුරා අධිශීතකරණයක තැබීමෙන් සති 4-6 පමණ කාලයක් තබාගතහැක.සිහින් තීරුවලට ඉරාගත් බිම්මල් විනාඩි තුනක් පමණ වාෂ්පයෙන් තම්බා අව්වේ වියලා ගැනීමෙන් මාස හයක පමණ කාලයක් තබාගත හැකිය.මෙසේ වියලා සකස්කළ බිම්මල් වෙළඳපොලෙන් ලබාගතහැක.
පොෂණය
බිම්මල්වල ප්‍රෝටීන් විටමින් හා ඛනිජ ලවන වලින් සාරවත් පොෂණීය ආහාරයකි
අමු බිම්මල් ග්‍රෑම් 100 අඩංගු ද්‍රව්‍ය මෙසේය.
භාවිතයන්
ඇතැම් හතු වර්ග ආහාරයට ගත හැකිය.මෙසේ ආහාරයට ගතහැකි බිම්මල් විවිධ අයුරින් සකස්කර ආහාරයට ගනී.වනිඣ වශයෙන් වගා කරන වෙළදපොලෙන් පහසුවෙන් ලබාගත හැකි බිම්මල් ලෙස මුතුබෙලි බිම්මල් හා පිදුරු බිම්මල් දැක්විය හැක.මුතු බෙලි බිම්මල් වර්ග දෙකක් ප්‍රධාව වශයෙන් වෙලදපොලේ දක්නට ලැබේ ඒවා භූතාන් වර්ගය හා ඇමරිකන් වර්ගය ලෙස දක්නට ලැබේ.මෙම වානිජ වශයෙන් වගා කරන බිම්මල් හැරුනු විට විශේෂයෙන් ශ්රී ලංකාවේ දක්නට ලැබෙන ආහාරයට ගතහැකි බිම්මල් ලෙස ඌරු පහ,ලේන පහුරු,මොණර බිම්මල්,හීන් වැලිහතු,කොටන් බිම්මල්,කුට්ටන් බිම්මල්,මහ වැලි හතු,ගොරක හතු දැක්විය හැක.වෙලදපොලෙන් ලබා ගන්නා බිම්මල් හැරුනු විට වෙනත් බිම්මල් අවට පරිසරයෙන් නෙලා ගැනීමේදී ඒවා ආහාරයට සුදුසුද යන්න ඉතා ප්‍ර‍වේශමෙන් සොයා බැලිය යුතුය.ආහාරයට සුදුසු බිම්මල් තුලට බොහෝවිට කෘබීන්ගේ ආකාර්ෂණයට ලක්වේ.කෘබීන්ගේ ආකර්ෂණයට ලක් නොවන බිම්මල් විෂ සහිත විය හැක.
ආහාර වට්ටොරු
බිම්මල් ව්‍යාංජනය
බිම්මල් සලාදය
බිම්මල් මෝජු
බිම්මල් සැන්විචස්
බිම්මල් සුප් .
බිම්මල් ඉරා උණුවතුරෙන් මිරිකා සාමාන්ය සුප් හදන ද්‍රව එකතුකර සුප් හදාගන්න
බිම්මල් කට්ලට්
බිම්මල් යොදාගෙන රසවත් කට්ලට් නිපදවිය හැකිය.මේ සඳහා බිම්මල් හුමාලයෙන් තම්බා ගනී.පසුව කුඩා කැබලි වලට කඩා වැඩි වතුර මිරිකා හැර එයට ගම්මිරිස් හා ලුණුකුඩු මිශ්‍රකර තෙම්පරාදු කරගනී.පසුව තෙම්පරාදු කරගත් හතු මිශ්‍රණයට අමු මිරිස් ළූනු උම්බලකඩ අවශ්‍ය පමණට දමා තැම්බාගත් අර්තාපල් අල මිශ්‍රකර එයටම දෙහි ස්වල්පයක් දමා ගුලිකර උකු පාන්පිටි ද්රාවණයේ ගිල්වා පාන්කුඩුවල තවරා ගැඹුරු තෙලේ බැඳගනී.
මේවාත් බලන්න
මූලාශ්‍ර
බාහිර සබැඳුම් |
8,737 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BD%E0%B7%93%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A | ලීක්ස් | පත්ර ආහාරයට ගනු ලැබේ. ශීත දේශගුණය ප්‍රිය කිරීම නිසා උඩරට එලවළුවක් ලෙස හැදින්වේ.
ආහාර |
8,738 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%93%E0%B6%A7%E0%B7%8A | බීට් | බීට් හෙවත් බීට්රූට් යනු එළවළුවක්ය. ඵල ආහාරයට ගනු ලැබේ. ශීත දේශගුණය ප්‍රිය කිරීම නිසා උඩරට එළවළුවක් ලෙස හැදින්වේ.
External links
Beetroot Juice Benefits
ආහාර |
8,739 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%90%E0%B6%BB%E0%B6%A7%E0%B7%8A%20%28%E0%B7%80%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%9D%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B6%BB%E0%B6%AB%E0%B6%BA%29 | කැරට් (වක්‍රෝත්තිහරණය) | ඔබට අවැසි ලිපිය තෝරාගන්න
කැරට් (අල වර්ගය)
කැරට් (රන් මිනුම් ඒකකය)
කැරට් (ස්කන්ධ මිනුම් ඒකකය) |
8,740 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%9C%E0%B7%9A%20%E0%B6%86%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B6%BB | මිනිසාගේ ආහාර | මිනිසා විසින් පරිභෝජනය කරන කෑම හෙවත් ආහාර පිලිබඳව මෙම ලිපියෙන් සාකච්චා කෙරේ.
රස
මිනිසාට දැනෙන ප්රධාන රස වර්ග කීපයකි. සංස්කෘතිය අනුව මෙම රස වර්ග කිරීම වෙනස්වේ.
ප්රධාන රස
පැණිරස
ඇඹුල්
තිත්ත
ලුණුරස
සමහර සංස්කෘතීන්වල පමණක් හඳුනාගන්නා රස
කහට රස (දකුණු ආසියාව)
උමාමි රස (ජපානය)
කටු රස (අායුර්වෙිද ෂඩ රසය අනුව)
විවිධ වෛද්‍ය ක්‍රමවල ආහාර පිලිබඳ මත
ආයුර්වේදය
ආයුර්වේදයට අනුව ආහාරයක අංග 8ක් ඇත
ප්‍රකෘති - ආහාරයේ ලගු/ගුරු බව
කරණ - පිසින ක්‍රමය
සංයෝග
රාශි -අනුපාත සහ ප්‍රමාණ
දේශ
කාල
උපයෝග සංස්ථා
උපයෝක්තෘ
ආහාරපාන |
8,741 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%93%E0%B6%AD | ශීත | ශීත යනුවෙන් අදහස් කරන්නේ තාපය හෝ උණුසුම හෝ නොමැතිවීම හෙවත්, අඩු උෂ්නත්වය සහිත වීමේ තත්ත්වය හෝ එසේ බවට අනුබෝධය යි. අයිස් සහ නිල් වර්ණය වැනි බොහෝ දේ, ශීත හා බැඳෙති.
නිරපේක්ෂ ශුන්‍යය යනු එළඹිය හැකි අඩුම උෂ්නත්වය වන අතර එය, තාපගතික උෂ්නත්ව පරිමාණයක් වන කෙල්වින් පරිමාණයෙහි, 0 K ලෙසින් දැක්වන අතර, සෙල්සියස් පරිමාණයෙහි −273.15° ලෙසින් වේ. නිරපේක්ෂ ශුන්‍යය රැන්කයින් පරිමාණයෙහි (මෙයද තාපගතික උෂ්නත්ව පරිමාණයකි) 0 °R ට ද යථාතථ්‍ය වශයෙන් සමතුල්‍ය වන අතර , ෆැරන්හයිට් පරිමාණයෙහි එය අංශක −459.67 වේ.
සංගණ්‍ය ශීත තත්ත්වයන්
බූමරැන්ග් නීහාරිකාව විශ්වයෙහි ශීතලම ස්ථානය වන අතර එහි උෂ්නත්වයෙහි නිමානය කරන ලද අගය 1 K (කෙල්වින්) (−272.15 °C/−457.87 °F) වේ.
නෙප්චූන්ගේ චන්ද්‍රයා ට්‍රයිටන් හි පෘෂ්ඨයේ උෂ්නත්වය -235 °C (-390 °F) වන අතර, සෞර ග්‍රහ මණ්ඩලයෙහි දන්නා ශීතලම උෂ්නත්වයයි.
යුරේනස් හි වායුගෝලීය උෂ්නත්වය -215 °C (-355 °F) වෙයි.
සෙනසුරු ගේ වළාවන් මුදුනෙහි උෂ්නත්වය-175 °C (-285 °F) වෙයි.
බුද, සූර්යයාට සමීපයෙන් පිහිටා තිබුණද , එහි රැය ඇත්තෙන්ම ශීතල වන අතර, උෂ්නත්වය -170 °C (-275 °F) පමණ වේ. බුද ගේ රාත්‍රිය ශීතල වීමට හේතුව, සූර්යයා විසින් ලබා දෙන තාපය රඳවා ගනු වස් එහි වායුගෝලයක් නොමැති වීමයි.
බ්‍රහස්පතී හි වළාවන් මුදුනෙහි උෂ්නත්වය -145 °C (-230 °F) පමණ වෙයි.
අඟහරු හි උෂ්නත්වය -125 °C (-195 °F) පමණ වෙයි.
පෘථිවියෙහි ශීතලම මහාද්වීපය ඇන්ටාක්ටිකාව වේ. පෘථිවියෙහි ශීතලම ස්ථානය, දක්ෂීණ ධ්‍රැවය අවට උන්නතාංශය මීටර 3000 පමණ වූ ඇන්ටාක්ටික් ප්‍රදේශයක් වන ඇන්ටාක්ටික් සානුව වේ. විශ්වාසනීය ලෙස මැන ඇති ලොව අඩුම උෂ්නත්වය, 1983 ජූලි 21 දිනදී වොස්ටොක් ස්ථානය හි ලෙසින් මැන ඇත (බලන්නකාලගුණ වාර්තා ලැයිස්තුව).
මෙයද බලන්න
ශීත ධ්‍රැවය
ගැස්ම (වෛද්‍ය)
වෙව්ලිල්ල
සන්නිය
ආශ්‍රිත
උෂ්නත්වය |
8,742 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%8B%E0%B6%A9%E0%B6%BB%E0%B6%A7%20%28%E0%B6%B1%E0%B7%9B%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%9A%20%E0%B6%9A%E0%B6%BD%E0%B7%8F%E0%B6%B4%E0%B6%BA%29 | උඩරට (නෛතික කලාපය) | ශ්රී ලංකාවේ පිහිටි සංස්කෘතිකමය සහ ඓතිහාසික වැදගත් භූ කළාපයකි. ක්රි.ව. 1815 මාර්තු මස දක්වා සිංහලේ නමින් ස්වෛරීය රාජ්‍යයක්ව පැවති ප්‍රදේශය මෙයට අයත් භූ සීමාව වේ.
අතීතය
1815දී උඩරට ගිවිසුම මගින් මෙම ප්‍රදේශය සහ එහි ජනතාවගේ පාලනය කොන්දේසි 12කට යටත්කොට බ්‍රිතාන්‍ය අයර්ලන්ත එකඟවූ රාජ්‍යයට පවරාදෙන ලදී. ක්රි.ව. 1817දී මෙම කලාපය ඈඳා බ්‍රිතාන්‍ය ලංකාවේ කොටසක් බවට පත්කරන ලදී.
භූ සීමාව
වර්තමාන දේශපාලන සහ පරිපාලන සීමා අනුව උඩරට ප්‍රදේශය පහත පරිදිවේ.
මධ්යම පළාත
උතුරුමැද පළාත
ඌව පළාත
සබරගමුව පළාත
කුරුණෑලග දිස්ත්‍රික්කය
පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කයේ හත්පත්තු 1ක්: දෙමළ හත්පත්තුව
වවුනියා දිස්ත්‍රික්කයේ කෝරල 3ක්:නැගෙනහිර චින්න චෙට්ටිකුලම කෝරලය, බටහිර චින්න චෙට්ටිකුලම කෝරලය, තිරුක්කුමුලෙයි දකුණ කෝරලය
මඩකලපුව දිස්ත්‍රික්කයේ පත්තු 3ක්:බිංතැන්න පත්තුව, මාගම් පත්තුව, පානම් පත්තුව
තිරිකුණාමලේ දිස්ත්‍රික්කයේ පත්තු 1ක්:කඩ්ඩුකුලම් පත්තුව
උඩරට ජනතාව
උඩරට ප්‍රදේශයේ ස්ථීරව පදිංචිව සිටි සිංහලයන්‍ ගෙන් පැවතඑන ජනතාව උඩරට ජනතාව ලෙස සැලකේ.
උඩරට සිංහල උප භාෂාව
උඩරට මිනිසුන් භාවිතා කර පැරණි සිංහල හාෂාව වේ
සිංහල නීතිය හෙවත් උඩරට නීතිය
අතීතයේ සිංහල රාජධානියේ බලපැවැත්වූ සිංහල නීතිය වර්තමානයේ බලපැවැත්වන්නේ උඩරට සිංහලයන‍ට පමණක් බැවින් වර්තමානයේ මෙම නීති උඩරට නීතිය නමින් නිතර හැඳින්වේ.
ආශ්‍රිත ලිපි
සෙංකඩගල යුගය- සිංහලේ රාජධානිය
නීතිය - ශ්රී ලංකා
සිංහල සංස්කෘතිය
උඩරට |
8,745 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%9D%E0%B7%80%E0%B7%8F | ගෝවා | ඵල ආහාරයට ගනු ලැබේ. ශීත දේශගුණය ප්‍රිය කිරීම නිසා උඩරට එලවළුවක් ලෙස හැදින්වේ.
ආහාර
එළවළු |
8,746 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B7%94%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%9A | පාදුක්ක | පාදුක්ක ශ්රී ලංකාවේ කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටි නගරයකි. මෙහි ජනගහනය පුද්ගලයින් 20000ක් පමණ වේ., දිස්ත්‍රික්කය මැද ප්‍රෙද්ශයේ පිහිටා ඇත. දැනට මෙම නුවර සීතාවක ප්‍රාදේශීය සභාව යටෙත් පාලනය වන අතර මින් තවත් කොටසක් හෝමාගම ප්‍රාදේශීය සභාව යටතේ පාලනය වේ.., නගරය තුළ පාදුක්ක ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලය, පොලීසිය, ප්‍රාදේශීය රෝහල, සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාලය සහ දුම්රිය ස්ථානයක් පිහිටා තිබේ. 125 කොළඹ - ඉංගිරිය ප්රධාන පාරේ හමුවන කොළඹට නොදුරින් තිබෙන තවත් සුන්දර නගරයක් ලෙස හැදින්විය හැක. 2018 කාල පරිජේදය වන විට ජනගහනය ඉතා සීග්‍රයෙන් වැඩි වී අර්ධ නාගරික ගණයට පත්වී ඇති නගරයකි. ( පාදුක්ක නගරයේ සිට - කොළඹ දෙසට විහිදී ඇති ප්රදේශ උදා:වටරැක / මීගොඩ / දාම්පේ වැනි ප්රදේශ ) . තවද රැකි රක්ෂා රැසක් බිහිවී ඇති ප්‍රදේශයකි.ලංකාව තුල ප්‍රචලිත නම් දරන සමාගම් රැසකගේ කර්මාන්තශාලා මේම නගරාසන්නව පිහිටා ඇත. ඒ අතරින් Orange Electric කර්මාන්තශාලාව මීගොඩ / එඩිම්බරෝ ජෑම් කර්මාන්තශාලාව වටරැක / Ninja මදුරු දඟර කර්මාන්තශාලාව පෝරේගෙදර / හැරිස් බ්‍රශ් කර්මාන්තශාලාව / Beer කර්මාන්තශාලාව වටරැක / ගිනිකෙලි කර්මාන්තශාලා / ගෙවතු අලංකරන නිශ්පාදන (Nisaha Enterprise) දාම්පේ ආදිය කිහිපයකි.මීට අමතරව ලංකාවේ දෙවන ආර්ථික මධ්‍යස්ථානය ලෙස හැදින්වෙන මීගොඩ විශේෂිත ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයද මෙහි පිහිටා ඇත. කෙසේ වුවත් කොළඹට නොදුරින් පිහිටා ගැමි සිරිය මනරම් ම තිබු නගරයක එම අසිරිය මිදෙමින් කෙමෙන් නාගරික වන බව කනගාටුටවන් වුවත් කිවයුතු කරැණකි.
ඉතිහාසය
අතීතයේදී මෙම නගරය සීතාවක රාජධානියට අයත්ව තිබුනි. පෘතුගීසි ආක්‍රමණ සමයේදී බලකොටු නුව‍රක් ලෙස පැවති බවට සාධක පවතී.
දිනක් රාජසිංහ රජු යුද්ධයට ගොස් පැමිණීමේ දී පයට ඇනුණු උණ ගසේ කටුව නිසා වේදනා විඳිමින් පැමිණි අවස්ථාවේ පැවසු "අනේ මගේ පා වලට දුක " යන වැකිය නිසා ,
පා වලට දුක - පාදුක්ක ලෙස ව්‍යවහාර වූ බව ජනප්‍රවාදයෙහි දැක්වෙන්න කි.
පරිසරය
පාදුක්ක නගරය මුලික වශයෙන් භූගෝලීයව කඳු වැටියකින් වටවී ඇති බව පෙනී යයි. මෙම සුවිශේෂී බව නිසා ශ්‍රීලංකා පෘථිවි චන්ද්‍රිකා සන්නිවේදන මද්‍යස්ථානය පාදුක්ක නගරයෙහි පිහිටුවා ඇත. කොළඹට නුදුරින් පිහිටා ඇත.
ශ්රී ලංකාවේ නගර සහ ගම්මාන
කොළඹ දිස්ත්‍රික්කය |
8,759 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A%20%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%BA%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD%20%E0%B7%83%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%20%E0%B7%80%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B4%E0%B7%98%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%BA | ලිනක්ස් පර්යන්ත සර්වර් ව්‍යාපෘතිය | මෙය කිහිප දෙනෙකුට එකවර තනි පරිගණකයක් භාවිතා කිරිමට පහසුකම ලබාදේ. මෘදුකාංග සියල්ල සර්වර් එක (server)මගින් සපයන අතර දත්ත/තොරතුරු ඇතුළු කිරීම සහ පිටකිරීම (input and output) terminal නොහොත් thin client මගින් සිදු කෙරේ. මෙම thin client පරිගණක අඩු විදුලි පරිභෝජනයක් ඇති එමෙන්ම දෘඩ තැටි (hard disk) සහ වෙනත් චලනයවන උපාංග නොමැති ඒවා වේ. ඒනිසාම එම පරිගණක සාමාන්ය වර්ගයේ පරිගණකයකට වඩා අඩු ශබ්දයක් පිටකරයි. විශේෂයෙන්ම සැකසූ thin client පරිගණක වෙනුවට පරණ පරිගණක Ltsp සමග භාවිතා කළහැක. එමනිසා පරණ පරිගණක ඉවත් කිරීමකින් තොරව නව මෘදුකාංග තාක්ෂණය සමග භාවිතා කළ හැක.
මේකෙන් මොකක්ද කරන්න පුළුවන්? ඒ වගේම ප්‍රයෝජනය?
නවීන පරිගණක තාක්ෂණය අඩු වියදමකින් ලබා ගැනීම.....
පරණ පරිගණකවලට නව ජීවයක් දීම....
පරිගණකවල ආයු කාලය වැඩිවීම....
සියලු මෘදුකාංග නොමිලයේ ලබාගත හැකි වීම....
වෛරස් වලින් තොරවූ පරිගණක ජිවිතයක් ලැබීම...
අඩු විදුලි පරිභෝජණයකින් ඔබට සහ රටට ඉතිරියක්.....
ලෝකයේ අලුත්ම පරිගණක තාක්ෂණය එසැනින් ඔබට....
පරිගණක නඩත්තුව අවමවීම.....
පරිගණක අපද්‍රව්‍ය ගොඩගැසීම අවම නිසා පරිසර හිතකාමී විසදුමක් ලැබීම....
පාසල් පරිගණක අධ්‍යාපනික කටයුතු සඳහා පහසුවෙන් යොදාගත හැක....
සාම්ප්‍රදායික පරිගණක ජාලයක් සමග මෙය සංසන්දනාත්මකව බැලූ කළ......
භාවිතය
බොහෝ රටවල් මෙම LTSP ක්‍රමය තමන්ගේ කාර්යාලීය අවශ්‍යතාවයන් සඳහාද පාසල් තුළ තොරතුරු තාක්ෂණය ප්‍රචලිත කිරීම සඳහාද ඉතා සාර්ථක ක්‍රමයක් ලෙස භාවිතා කරයි. උදාහරණ ලෙස පහත සඳහන් අවස්ථාවන් සඳහා යොදාගත හැක.
පාසල්
අන්තර්ජාල කුටි (Cyber Cafe)
පුස්ථකාල
රෝහල්
කාර්යාල
රජයේ දෙපාර්තමේන්තු
බාහිර ලිපි සහ තොරතුරු
නිල වෙබ් අඩවිය
K12 LTSP
LTSP for Fedora
http://tharaka-lankanet.blogspot.com/ සිංහලෙන් වැඩිදුර තොරතුරු |
8,767 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%20%E0%B6%AD%E0%B7%9A | ශ්රී ලංකා තේ |
ශ්රී ලංකා තේ
ඉතිහාසය
ශ්රී ලංකාවේ කලු තේ නිෂපාදනය ආරම්භ් වුයේ ” හෙමිලියා වැස්ටක්ස්” නම් මාරාන්තික දිලීරය මගින් දිවයිනේ කෝපි වගාව විනාශ විමෙන් අනතුරුවය.තම වගාවන් වෙනස් කල යුතු බව කොපි වතු හිමියන් අවබෝධ කර ගත්හ.ලූකොන්ඩෙරා වතුයාය කලක් නිසිසේ ශ්රී ලංකාවේ තේ නිෂපාදනය පිලිබඳව උනන්දුවක් දැක්විය.එම කාලයේදී ශ්රී ලංකාවේ තේ වගාවේ පියා වන ජේම්ස් ටේලර් දිවයිනට පැමිණි අතර 1867දී ප්‍රළ්ම වරට ශ්රී ලංකාවේ තේ වැවීම සදහා සිටීමට ඔහුට අවශ්‍ය විය. එය සිදුකරන ලද්දේ අක්කර 19ක භූමි ප්‍රදේශයකයි. ඒ වන විටද ජේම්ස් ටේලර්ට තේ වගාව පි˜බදව අත් දැකීම් තිබුණි. ඕහු දැනුම ලබාගෙන තිබුණේ උතුරු ඉන්දියාවෙනි. ඔහු සිය වතුයායේ ආලින්දයේ තේ වගාව පි˜බඳව විවිධ පර්යේෂණ සිදු කලේය. ඔහු,තේ කොල අතින් අභරන ලද අතර ඔක්ජිහරණය කරන ලද කොල ගිණි අ“රු මත මැටි පොරණුවක දමා පුළුස්සන ලදී.
ජේම්ස් ටේලර් නිපදවූ තේ රසවත් වූ අතර ලන්ඩනයේ වෙන්දේසියකදී ඉතා හොද මිලකට අලෙවි විය. තේ උන්මාදය ශ්රී ලංකාව පුරා පැතිරිණ. 1873 සිට 1880 දක්වා කාලය තුළ පවුම් 23ක් වූ තේ නිෂපාදනය 1890 වන විට ටොන් 22,900ක් විය.
1971 දක්වා ශ්රී ලංකාවේ වූ බොහෝ තේ නිෂපාදන ආයතන බ්‍රතාන්‍යයන්ට අයත් ඒවා විය. නමුත් විදේඩ්‍රය හස්තයන් වල වූ ඉඩම් නැවත ලබා ගැනීම සදහා "ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණ පනත" හදුන්වා දීමෙන් අනතුරුව, මෙම තත්වය වෙනස් විය. 1990 සිට නව උපක්‍රමඩ්‍රලී සැලැස්මකට අනුව කර්මාන්තය රාජ්‍ය සහ පෞද්ගලික ආයතන අතර බෙදී ගියේය. අද වන විට ලිප්ටන් , සර් වින්ස්ටන් සහ අහ්ලන් තේ ලොව පුරා ප්‍රකට ශ්රී ලාංකික තේ වර්ග වේ.
තේ වර්ගීකරණය
ශ්රී ලංකාවේ උසස් ප්‍රමිතියෙන් යුතු තේ සදහා ප්‍රකටය.ශ්රී ලංකාව ලොව තුන්වෙනියට විශාල වශයෙන් තේ නිශ්පාදනය කරන රට ලෙස ජාත්යන්තර තලයේ නිෂපාදනයෙන් 9%කට හිමිකම දරන අතර ගෝලීය අවශ්‍යතාවයෙන් 19%ක පමණ කොටසක් සහිත ලොව ප්‍රධානතම අපනයන කරුවෙකි. තේ වගාව පැතිරී ඇති මුළු බිම් ප්‍රමාණය දළ වශයෙන් හෙක්ටයාර 187, 309 බව ගනන් කර තිබේ.
ශ්රී ලංකා තේ උඩරට තේ, මැදරට තේ සහ පහත රට තේ ලෙස එය වගා කරන භූමියේ භුගෝලිය පිහිටීම අනුව කාන්ඩ 3කට බෙදේ.
බ්‍රතාන්‍යයන් විසින් ආරම්භ් කරන ලද වතු 1960දී මූලික වශයෙන් රජයට පවරා ගන්නා ලදී. නමුත් එතැන් පටන් පෞද්ගලීකරනය වී වර්තමානයේදී වතුකර කීපයක් හෝ තේ වත්තක් හෝ හිමි "වැවිලි සමාගම්" මගින් පවත්වා ගෙන යයි.
තේ ශ්රී ලංකාවේ ප්‍රධානතම අපනයන වෙළද භ්ාණ්ඩය නොවූවද, නිෂපාදනයේ ආරම්භ්යත් අවසානයත් ශ්රී ලංකාව තුළම සිදුවන බැවින් වඩාත්ම අගය එකතුකරන ලද නිෂපාදනය වේ.
ශ්රී ලංකාවේ නිපදවන තේ වල ඇසුරුම සිංහ සලකුණ දරන්නේ එය ශ්රී ලංකා තේ බව පෙන්වීමටය. ශ්රී ලංකාවේ තේ කර්මාන්තය පාලනය කරනු ලබන ශ්රී ලංකා තේ මණ්ඩලය විසින් මෙම සිංහ සලකුණ තියුණු ලෙස නිරික්ෂණය කරයි. යම් තේ නිෂපාදකයෙකුට සිංහ සලකුණ තම ඇසුරුම මත භ්ාවිතා කිරීමට අවශ්‍ය නම් ඔවුන් ශ්රී ලංකා තේ මණ්ඩලයෙන් අවසර ලබාගත යුතුය. එවිට තේ මණ්ඩලය විරිමත් පර්යේෂණ ක්‍රියාවලියක් සිදුකර නිෂපාදකයාට සලකුණද, "පිරිසිදු ශ්රී ලාංකික තේ-ශ්රී ලංකාවේදී ඇසුරුම් කරන ලදී" යන පාටයද තේ ඇසුරුම මත භ්ාවිතා කිරීමට අවසරය ලබාදේ. නැව් ගත කිරීමට පෙර සෑම භ්ාරදීමක්ම ශ්රී ලංකා තේ මණ්ඩලයේ නිලධාරීන්ගේ දැඩ් නිරීක්ෂණයට ලක් වේ. එමනිසා සිංහ සලකුණ හා පාටය තේ වල සම්භ්වය හා ප්‍රමිතිය පිලිබදව අනිවාර්‍ය සහතිකයකි.
ශ්රී ලංකා තේ අපනයන කරුවන්ගෙන් බහුතරයක් වර්තමානයේදී අමු තේ අපනයනයට වඩා, වටිනාකම එක් කිරීම පි˜බඳ අවධානය යොමු කරයි. "ශ්රී ලාංකීය තේ යන නාමය උසස් ප්‍රමිතියෙන් යුතු තේ යන්නට සලකුණක් ලෙස ලොවපුරා අදටත් පි˜ගැනේ.
ශ්රී ලාංකික තේ වර්ගීකරණය.
ශ්රී ලාංකික තේ වර්ගීකරණය සදහා භ්ාවිත වන වර්ග නාම තේ වල ප්‍රමිතිය පමණක් නොව එහි ප්‍රමාණය සහ පෙනුමද පෙන්වා දෙයි. මෙහි ප්රධාන වශයෙන් කාණ්ඩ 2කි. එය "පත්ර වරග" සහ "කුඩා කැබලි වර්ග" වේ. "පත්ර වර්ග" ශ්රී ලංකාවේ යටත් විජිත සමයේ නිෂපාදිත තේ වල ප්‍රමාණය හා පෙනුම දක්වයි. අනෙක් වර්ගය නවීන තේ ශෛලීන් හා පෙනුම දක්වයි.
පහත රට තේ නිශ්පාදන ක්‍රීයාවලිය ප්රධාන වශයෙන් හදුන්වන්නේ සම්ප්‍රදායික කඵ තේ (orthodox black tea) ලෙසයි. එම ක්‍රියාවලිය ප්රධාන අවධි 6 කින් සිදුවේ. ඒනම්
01.තේ දඵ මැලවීම-(withering)
02.ඇඹරීම- (Rolling)
03.පැසවීම- (Fermentation)
04.වියලීම-(Drying|)
05.ශ්‍රේණි ගත කිරීම -(Grading)
06.ඇසුරුම්කරණය -(Packing)
ශ්රී ලංකා තේ කෞතුකාගාරය.
ශ්රී ලංකා තේ මණ්ඩලය මැතකදී නුවර, හැටන් ප්‍රදේශයේ තේ කෞතුකාගාරයක් විවෘත කරන ලදී. මෙහි ප්රදර්ශන භ්ාණ්ඩ විශාල ප්‍රමාණයක් නොවූවද එය එදවස තේ නිෂපාදනය සිදු වූ ආකාරය පි˜බඳව වටිනා දැකීමක් ලබා දේ. ඇතැමක් සියවසකට වඩා පැරණි යන්ත්‍රෝපකරණ, ක්‍රියාකරන පිලිවෙලට තබා ඇත. අමුතතන් පි˜ගන්නා ප්රධාන ප්‍රදර්ශණ භ්ාන්ඩය බිම් මහලේ "ඇන්ජින්" කාමරයේ ඇති රොස්ටන් සහ හෙරස්බි විසින් දියුනු කරන ලද සීනල් සහ වෙනත් දියර ඉන්ධන "ඇන්ජින්" වතුකර වල ජලය සපයන ටර්බයින වලට ශක්තිය ලබා දි ඇත.
කෞතුකාගාරයේ "ඇභරුම් කාමරය" නිෂපාදන තාක්ෂණයේ දියුණුව පෙන්වන අතර එහි ඇභරුම් යන්ත්‍ර එකතුවක් ඇත. මෙහිදී ප්‍රදර්ශණ භ්ාණ්ඩය අතින් ක්‍රියා කරන "කුඩා යෝධ තේ ඇභරුම් යන්ත්‍රයයි" අමුත්තන්ට තේ මිළදී ගැනීම සදහා තේ අලෙවිසැලක් ද අවන්හලක් ද ඇත.
තේ වගාකරන ප්රදේශ
ප්රධාන වශයෙන් තේ වගා කරන ප්රදේශ 6 කි.
ගාල්ල
රත්නපුර
නුවර
නුවරඑ˜ය
දල්ල
ඌව
තේ වර්ග
මොරවක් කැලේ - තේ අඩ් 2500 ක් උඩට වැඩේ.
නුවර දිස්ත්‍රික්කයේ - තේ අඩ් 2500 ක් උඩට වැඩේ.
ඌව දිස්ත්‍රික්කයේ - තේ අඩ් 2800 ක් උඩට වැඩේ.
දල්ල සහ දිකඔය - තේ අඩ් 3500 ක් උඩට වැඩේ.
නුවරඑ˜ය දිසත්‍රික්කය - තේ අඩ් 6000 ක් උඩට වැඩේ. |
8,768 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%84%E0%B6%A2%E0%B6%B1%20%E0%B7%83%E0%B7%9E%E0%B6%9B%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B6%BA | මහජන සෞඛ්‍යය | මහජන සෞඛ්‍යය යනු ප්‍රජාවෙහි සෞඛ්‍ය පිළිබදව ඇති අවධානම් තත්වය කළමණාකාරිත්වය පිළිබදව අධ්යයනය කිරීම සහ පුහුණු කිරීම. මෙම ක්ෂේත්‍රය මගින් රෝග සහ ශාරීරික සෞඛ්‍ය පිළිබදව සමාජයෙන් ඇති කරන බලපෑම පිළිබදව විශේෂ අවධානය යොමු කරයි. මෙමගින් එන්නත්කරණය , පානීය ජලය ක්ලෝරිනීකරණය, රථවාහනවල ගමන් කිරීමේ දී ආරක්ෂක පටි පැලදීම සහ දුම්පානයෙන් වැළකීම සදහා නීති ඇති කිරීම වැනි ක්‍රමෝපායන් මගින් සමාජයෙහි සෞඛ්‍ය තත්වය වැඩි දියුණු කර ගැනීම සදහා අවධානය යොමු කරයි.
මහජන සෞඛ්‍යයෙහි ඉලක්කය වනුයේ රෝග සදහා ප්‍රතිකාර කිරීම හා වළක්වා ගැනීම මගින් ජීවිතවල ගුණාත්මකභාවය වැඩි දියුණු කිරීමයි. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් සෞඛ්‍ය පිළිබදව සිදුකරන ලද නිර්වචනයකට අනුව සෞඛ්‍ය යනු “පුර්ණ ශාරීරික, මානසික සහ සමාජීය සුවතාවක් ඇති කරන තත්වයක් වන අතර එය රෝගයක් හෝ දුබලතාවයක් නොමැතිකම ම නොවේ.” 1920 දී C.E.A Winslow විස්තර කළ අන්දමට මහජන සෞඛ්‍ය යනු “සමාජයෙහි, සංවිධානවල, පොදු සහ පෞද්ගලික අංශවල, ප්‍රජාවන්හි හා තනි පුද්ගලයන්ගේ සංවිධානාත්මක ශක්තිය සහ තෝරා ගැනීම මගින් රෝග වළක්වා ගැනීමේ , දිර්ඝායුෂ ලබාගැනීමේ සහ සෞඛ්‍ය වැඩි දියුණු කරගැනීමේ විද්‍යාවක් සහ කලාවකි.”
මහජන සෞඛ්‍ය සදහා යොදා ගන්නා ක්‍රියාකාරකම් මිනිසුන් කීපයක් සදහා හෝ සියළුම මානව ජනගහනය සදහා සිදුකළ හැකිය. මහජන සෞඛ්‍ය වසංගතවේදය, ජෛව සංඛ්‍යානය , සෞඛ්‍ය සේවය, අවට පරිසරය, වෘත්තීමය සෞඛ්‍ය සහ සමාජීය හා චර්යාත්මක ලෙසට උපක්ෂේත්‍රයන්වලට මූලික වශයෙන් බෙදා වෙන්කළ හැකිය.
මූලික අරමුණු
මහජන සෞඛ්‍ය වැඩි දියුණු කර ගැනීමේ මූලික අභිප්‍රායන් වනුයේ පරීක්ෂණ සිදුකිරීම මගින් සහ සෞඛ්‍ය පුරුදු වැඩි දියුණු කර ගැනීම මගින් රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කරනවාට වඩා රෝග වළක්වා ගැනීම පිණිස මැදිහත් වීමයි. මෙම කර්තව්‍යයන්ට අමතරව රෝගයක් අනෙකුත් අයට ව්යාප්ත වීම වළක්වා ගැනීම සදහා එම රෝගය සදහා බොහෝ අවස්ථාවන්හි දී ප්‍රතිකාර ලබාදීම තීරණාත්මක වේ. උදාහරණයක් ලෙස වසංගත රෝග ඇති වූ අවස්ථාවක දී හෝ ආහාර හා පානීය ජලය සපයන මාර්ග අපවිත්‍ර වීම වළක්වා ගැනීමේදී එන්නත්කරණ වැඩ සටහන් සහ උපත් පාලන ක්‍රම බෙදා හැරීම මහජන සෞඛ්‍ය ආරක්ෂණ ක්‍රම සදහා උදාහරණ වේ.
බොහෝ රටවල ඒවාටම අදාල රජයේ මහජන සෞඛ්‍ය ඒජන්සි පවතී. ගෘහස්ත සෞඛ්‍ය ගැටළු සඳහා වග කියනු ලබන සෞඛ්‍ය අමාත්‍යංශය මේ සඳහා නිදසුනකි. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ මහජන සෞඛ්‍ය වැඩසටහන් මූලාරම්භ කිරීමට පුරෝගාමි වූයේ ප්‍රාන්ත හා ප්‍රාදේශීය සෞඛ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවයි. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙහි මහජන සෞඛ්‍ය සේවාව සහ එහි කොටසක් වන ඇට්ලන්ටාවෙහි මූලික මධ්‍යස්ථානය පිහිටි රෝග පාලන හා නිවාරණ මධ්‍යස්ථානය ඒවා මගින් සිදු කරන ජාතික සේවාවන්ට අමතරව ජාත්යන්තර වශයෙන් ද ඇතැම් සෞඛ්‍ය ක්‍රියාකාරිත්වයන් සිදුකරනු ලබති.
සංවර්ධිත හා සංවර්නය වෙමින් පවතින ජාතීන් අතර සෞඛ්‍ය සේවාව සහ මහජන සෞඛ්‍ය වැඩසටහන් සඳහා ප්‍රවේෂ වීම අතර වඩාත් පුළුල් විෂමතාවයන් පවතී. සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල මහජන සෞඛ්‍ය පිළිබඳව වූ යටිතල පහසුකම් තවමත් වර්ධනය වෙමින් පවතී. එම රටවල් හි රෝග වළක්වා ගැනීම හා සෞඛ්‍ය සේවය නගාසිටුවීම සදහා මූලික මට්ටමේ පහසුකම් සැපයීම සඳහා පවා ප්‍රමාණවත් තරම් පුහුණු සෞඛ්‍ය සේවකයන් හෝ මූල්‍යමය ප්‍රතිපාදන සපයා නොමැත. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල විශාල ප්‍රමාණයෙන් පවතින රෝග තත්වයන් සහ මරණ අනුපාතය එහි අතිශය දරිද්‍රතාවය සදහා බලපෑම් එල්ල කරනු ලබයි. උදාහරණයක් ලෙස බොහෝ අප්‍රිකානු අ‍ාණ්ඩු මගින් එක් වසරකදී එක් පුද්ගලයෙකු සඳහා සෞඛ්‍ය සේවාවන් ලබාදීම පිණිස ඇමරිකානු ඩොලර් 10 කට වඩා අඩු ප්‍රමාණයක් වැය කරන අතර ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ෆෙඩරල් රජය මගින් වසර 2000 දී එක් පුද්ගලයෙකු වෙනුවෙන් සෞඛ්‍ය සේවාවන් ලබාදීම සඳහා ආසන්න වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් 4500 ක් වැය කර ඇත.
බොහොමයක් රෝග සරළ වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක නොවූ ක්‍රමොපායන් මගින් වළක්වා ගත හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස පරීක්ෂණ වලින් පෙනී ගොස් ඇත්තේ දෑත් සේදීම වැනි සරළ ක්‍රියාකාරකම් මගින් බොහෝමයක් වූ බෝවන රෝග වළක්වා ගත හැකි බවයි.
ජාත්යන්තර මහජන සෞඛ්‍ය සංසදය වැනි රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සහ දේශිය සෞඛ්‍ය පද්ධති භාවිතා කරමින් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින සහ සංවර්ධනය වූ රටවල්වල රෝග වළක්වා ගැනීම සඳහා කැපීපෙනෙන ප්‍රයත්නයක් මහජන සෞඛ්‍ය වැඩ සටහන් සිදු කරනු ලැබේ.
මහජන සෞඛ්‍ය හා සම්බන්ධ පශ්චාත් උපාධි ක්ෂේත්‍රයන් වනුයේ Master of Public Health (MPH) සහ Doctor of Public Health (DrPH) වැනි ක්ෂේත්‍රයන්ය. බොහෝ මහජන සෞඛ්‍ය පර්යේෂකයන් සඳහා දර්ශනවේදී උපාධි සහිතවන අතර ඇතැම් පුද්ගලයන් හට ඒ වෙනුවට විද්යා විශාරද පිළිබඳ ආචාර්ය උපාධි ඇත.
සෞඛ්‍යය
මහජන සෞඛ්‍යය |
8,769 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%9E%E0%B6%9B%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B6%BA | සෞඛ්‍යය | ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ ලද නිර්වචනයට අනුව, සෞඛ්‍ය යනු සම්පුර්ණ ශාරීරික මානසික හා සමාජීය නිරෝගි තාවයක් වන අතර රෝගයක් හෝ යම්කිසි දුබලතාවයක් නොමැති වීම පමණක් නොවේ. 1986 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් නවීකරණය කරන ලද අර්ථ දැක්වීමකට අනුව සෞඛ්‍ය යනු එදිනෙදා ජීවිතයට සම්පතක් වන අතර ජීවත් වීමේ පරමාර්ථයම පමණක් නොවේ. තවද සෞඛ්‍ය යනු ශාරීරික ධාරීතාවයන් සමාජීය සහ පුද්ගල සම්පත් පිළිබද විග්රහ කෙරෙන ධනාත්මක සංකල්පයකි.
සෞඛ්‍යයෙහි විවිධ අංශ
ශාරීරික සෞඛ්‍ය
ශාරීරික සෞඛ්‍ය යනු අඛණ්ඩ ව්‍යායාම, නිවැරදි ආහාර වේලක්, පෝෂණය සහ නිසි පරිදි විවේකයක් ලබා ගැනීම මගින් ශාරීරික වශයෙන් මනා සෞඛ්‍ය තත්ත්වයක් පවත්වා ගැනීමයි.ඒ වගෙම නිසි නින්දක් ද අවශ්‍ය වේ.
උස
උස යනු ජනගහනයක සෞඛ්‍ය තත්ත්වය පිලිඹිබු කරන ඉතා ශක්තිමත් දර්ශකයකි. උස කෙරෙහි එදිනෙදා ජීවන රටාව බලපාන අතර සෞඛ්‍ය තත්ත්වයෙහි හා පෝෂණ මට්ටමෙහි වැඩිදියුණු කිරීමක් මගින්ද එයට බලපෑමක් සිදුකළ හැකිවේ. උස කෙරෙහි පුද්ගලයෙකුගේ ජාන මගින්ද විශාල බලපෑමක් එල්ල කරයි. මිනිසාගේ වර්ධනය කෙරෙහි බලපාන සාධක සහ එහි බලපෑම් පිළිබදව සිදුකරන අධ්‍යනය ‘ඔස්කෝලොජි’ නම් වේ.
මානසික සෞඛ්‍ය
මානසික සෞඛ්‍ය යනු පුද්ගලයෙකුගේ හැගීම් හා මානසික ක්‍රියාකාරීත්වයන් යහපත් මට්ටමක පවත්වා ගැනීම පිලිබදව ගොඩනැගුනු සංකල්පයකි. මේරියම් වෙබ්ස්ටර් විසින් විග්රහ කරන අන්දමට මානසික සෞඛ්‍ය යනු එදිනෙදා ජීවිත්වීමට අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමට හා සමාජයේ ක්‍රියාකාරී වීම සදහා පුද්ගලයෙකු සංජානනය හා හැගීම් භාවිතයට ගන්නා හැගීම් හා මානසික නිරෝගිතාවය ගැන විග්රහ කෙරෙන තත්ත්වයකි.
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයට අනුව මානසික සෞඛ්‍ය සදහා නිලතල නිර්වචනයක් නොමැත. මානසික සෞඛ්‍ය පිළිබද නිර්වචනයක් දීමේදි සංස්කෘතිකමය නිර්වචනයන් පුද්ගලානුරූපි තක්සේරු කිරීම් සහ විවිධ වෘත්තීය මට්ටමේ සිද්දාන්තයන් බලපෑමක් ඇති කරයි. පොදු වේ ගත් කළ බොහෝ විශේෂයන් එකග තාවයට පත්වී ඇති මතයක් නම් මානසික සෞඛ්‍ය හා මානසික රෝගය යනු එකිනෙකට තේරුමක් නොදෙන බවයි. වෙනත් ආකාරයකින් පැවසුව හොත් හදුනාගත් මානසික රෝගයක් නොමැති වීමට යහපත් මානසික සෞඛ්‍යක් ඇති බවට දර්ශකයක් නොවේ.
පුද්ගලයෙකුගේ මානසික සෞඛ්‍ය යහපත් බවට දෘෂ්‍යමා‍න සාක්ෂියක් නොමැති වන්නේ පුද්ගලයා කොතෙක් දුරට සාර්ථකව හා කාර්යක්ෂ්‍යමව තම එදිනෙදා කටයුතු සිදුකරන්නේ ද යන වගයි. යහපත් මානසික සෞඛ්‍යයක ලක්ෂණ වනුයේ තමාගේ හැකියාවන් පිලිබද විශ්වාසයක් තබා ගැනීම සමාන්‍ය මට්ටමේ ආතතියක් විදදරා ගැනීමට හැකියාවක් තිබීම ප්‍රශස්ථ මට්ටමකින් අන්තර් පුද්ගල සම්බන්ධතා පවත්වා ගැනීමට හැකිවීම, නිදහස් හා ස්වාධීන ජීවිතයක් ගත කිරීම, පසු බෑමකින් යළි සිටි තත්ත්වයට හෝ පත්වීමට හෝ අසීරු අවස්ථාවලින් යලි යතා තත්ත්වයට පත්වීම උදාහරණයක් ලෙස ගත හැක.
සමස්ථයක් වශයෙන් ගත් කල යහපත් සෞඛ්‍ය තත්ත්වයක් පවත්වා ගැනීම සදහා පුද්ගලයෙකු‍ෙ‍ග් මානසික ශාරීරික හා සමාජීය යන අංශ 3 හිම යහපත් ක්‍රියාකාරීත්වයක් එක්වර පවත්වා ගත යුතුය.
සෞඛ්‍යය |
8,770 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%9E%E0%B6%9B%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%20%E0%B6%85%E0%B6%B0%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B4%E0%B6%B1%20%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%82%E0%B7%81%E0%B6%BA | සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන කාර්යාංශය | සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන කාර්යාංශයේ ආරම්භය විසිවැනි සියවසේ මධ්‍ය කොටස කරා දිව යයි. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය ප්රධාන අංශ තුනකින් සමන්විත ය. එයින් එක් අංශයක් වන්නේ මහජන සෞඛ්‍ය ඒකකයයි. මහජන සෞඛ්‍ය ඒකකයෙහි සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන උපකරණ සංවර්ධන සඳහා හඳුනාගත් ඒකකයක් ද තිබිණි. එය සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන උපකරණ නිෂ්පාදන ඒකකය නමින් ව්‍යවහාර විය.
සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන උපකරණ නිෂ්පාදන ඒකකයේ ප‍්‍රධානත්වය දැරුවේ ප්රධාන සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන නිලධාරී යනුවෙන් හඳුන්වනු ලැබූ සමාජ විද්‍යාඥයෙකි. සහකාර සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන නිලධාරියෙක් ඔහුට සහාය විය. මේ කාර්යාංශයේ නිලධාරීන් කණ්ඩායම ප‍්‍රචාරක නිලධාරීන් වශයෙන් පුහුණුව ලද මහජන සෞඛ්‍ය පරීක්ෂකවරුන්ගෙන් සමන්විත විය. පෝස්ටර් පත්රිකා, ප්රදර්ශන සහ අධ්‍යාපනික චිත‍්‍රපට උපයෝගී කර ගෙන බෝවන රෝග වැළෑක්වීම සහ මර්දනය කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් දිවයින පුරා සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන කටයුතු කි‍්‍රයාත්මක කිරීම මෙම ඒකකයට පැවරී තිබිණි. මේ කටයුතුවලට, අවශ්‍ය උපකරණ සවිකර තිබුණු සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන වෑන්රථ ද සහාය විය. 1950 දී ආරම්භ කළ “සැපත” නම් පුවත් හසුන පළ කිරිමෙන් සෞඛ්‍ය සේවකයන්ගේ දැනුම් පුළුල් කෙරිණි.
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයෙන් පැමිණි විශේෂඥයකු විසින් මෙරට සෞඛය අධ්‍යාපනය පිළිබඳ අගැයීමකින් පසු කරන ලද නිර්දේශන වලින් වෙනස්වීම් කීපයක් ක්රියාත්මක විය.
මෙරට සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන ප්රදේශ 15 කට බෙදා සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන කටයුතු වලට පහසුකම් සැලසිණි. 1962 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ විශේෂඥයන් තිදෙනෙක් සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන උපකරණ නිෂ්පාදන ඒකකයට පත් කරනු ලැබූහ. වෛද්‍ය නිලධාරියකු, ජ්‍යෙෂ්ඨ වෛද්‍ය නිලධාරියකු වශයෙන් පත් කරනු ලැබ මහජන සෞඛ්‍ය සේවා පිළිබඳ නියෝජ්‍ය අධ්යක්ෂ ජනරාල් යටතේ සහකාර අධ්යක්ෂ/සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන යන පදවි නාමය දෙන ලදී. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ වෙනත් ඒකකවල සහ රටේ විවිධ දිසුත‍්‍රික්කවල සේවය කරන සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන නිලධාරීන් පිළිබඳ පරිපාලන සහ ශිල්පීය බලය සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපනය පිළිබඳ සහකාර අධ්යක්ෂ වෙත පැවරී තිබුණි.
සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ඒකක කීපයක් පිළිබඳ ප‍්‍රතිසංවිධානය 1972 දී සිදු විය. එහි ප‍්‍රතිඑලයක් වශයෙන් සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන උපකරණ නිෂ්පාදන ඒකකය, සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන කාර්යාංශය යනුවෙන් නම් කරන ලදී. සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන සංකල්පය පිළිබඳ මහත් ආන්ද්‍යෝලනයක් රට තුළ ඇති විය. සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපනය පිළිබඳ සහකාර අධ්යක්ෂ යන තනතුරු නාමය අධ්යක්ෂ/ සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන යනුවෙන් නැවත නම් කරන ලදී. වෛද්‍ය නිලධාරීන් කණ්ඩායමක් සහ දත්ත ශල්‍ය වෛද්‍යවරයෙක් ද වෛද්‍ය නිලධාරී/ සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන වශයෙන් පත් කරනු ලැබ මහජන සෞඛ්‍යය පිළිබඳ පශ්චාත් උපාධි සුදුසුකම් ලබා ගැනීමට විදේශ රටවලට යවනු ලැබූහ. ප්රධාන සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන නිලධාරී තනතුර නියෝජ්‍ය අධ්යක්ෂ/සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන යනුවෙන් නැවත නම් කරන ලද නමුත් එම තනතුරට පරිපාලන බලතල සතු නොවීය. එහෙත් මෙම තනතුර සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන නිලධාරීන්ගේ ඉහළම තාක්ෂණික තනතුර වශයෙන් හඳුන්වා තිබේ.
ප්රථම සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන නිලධාරීන් පහළොස් දෙනාගේ කණ්ඩායම පත් කරන ලද්දේ මුලික උපාධිය සහිත මහජන සෞඛ්‍ය පරීක්ෂකවරුන් සහ භෙද නිලධාරීන් අතුරෙන් ය. 1975 දී සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපනය පිළිබඳ ඩිප්ලෝමාවක් සහිත උපාධිධාරීන් දොළොස් දෙනෙක් මෙම ඒකකයට අන්තර්ග‍්‍රහණය කරනු ලැබූහ. ඒකකය කෙරෙහි තව දුරටත් බලපෑම් ඇති කරමින් 1977 පවුල් සෞඛ්‍ය වැඩ සටහන ආරම්භ වමෙන් පසු ප්රජා සහභාගිත්ව කටයුතු ක්රියාත්මක විය. කොළඹ විශ්ව විද්යාලයේ වෛද්‍ය පීඨය 1982 දී සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපනය පිළිබඳ විද්‍යාපති (M.Sc) පාඨමාලාවක් ආරම්භ කළ බැවින් එම පාඨමාලාව හැදෑරීමට සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන කාර්යාංශයේ සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන නිලධාරීන් ට අවස්ථාව සැලසිණි. සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන නිලධාරීන්ට පශ්චාත් උපාධි සුදුසුකම් ලබා ගැනීම සඳහා විදේශගත වීමට වරම් ලැබුනි.
1980 දශකයේ පසු භාගයේ දී බලතල පැවරීමෙන් පසු දිස්ත‍්‍රික්කවල සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන නිලධාරීන් සතුව තිබුණු පරිපාලන බලතල පළාත් බද බලධාරීන්ට භාර දෙන ලදී. අනතුරුව සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන නිලධාරීන් වශයෙන් වෙනත් ඒකකවල සේවය කළ අය ද සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන කාර්යාංශයට අන්තර්ග‍්‍රහණය කරනු ලැබූහ.
ප්රජා වෛද්‍ය පිළිබඳ එම්.එස්.සී. සුදුසුකම් සහිත වෛද්‍ය නිලධාරීන් කණ්ඩායමක් 1992 දී සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන කාර්යාංශයට පත් කරන ලදින් ඉන්පසු එම කණ්ඩායම ප්රජා වෛද්‍යය පිළිබඳ එම්.ඩී. උපාධිය ලබා ගත්හ. අනතුරුව ප්රජා වෛද්‍යය පිළිබඳ පශ්චාත් උපාධි සුදුසුකම් සහිත වෛද්‍ය නිලධාරීහු සහ දන්ත ශල්‍ය වෛද්‍යවරු මෙම කාර්යාංශයට පත් කරන ලදී. |
8,771 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%80%E0%B7%94%E0%B6%BD%E0%B7%8A%20%E0%B7%83%E0%B7%9E%E0%B6%9B%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%20%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%82%E0%B7%81%E0%B6%BA | පවුල් සෞඛ්‍ය කාර්යාංශය | සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය මගින් මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය වැඩසටහන දීප ව්‍යාප්තව ක්රියාත්මක කිරීම සඳහාත්, මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය
පිලිබඳ අභිමතාර්තයන් සාධනය සඳහාත්, ශ්රී ලංකාවේ 1962 දී පිහිටුවන ලද ආයතනය පවුල් සෞඛ්‍ය කාර්යාංශයයි.
මෙය ආරම්භයේ දී මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය කාර්යාංශය ලෙස නම් කරනු ලැබූවත් පසුව පවුල් සෞඛ්‍ය කාර්යාංශය ලෙස නැවත නම්
කරනු ලැබීය.
"මාතෘ සෞඛ්‍ය", "ළමා සෞඛ්‍ය", "පවුල් සංවිධානය", ශ්රී ලංකාවේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය මගින් දැනට සපයන සුව සේවා අතර වැදගත් තැනක් ගනී.
මෙම සේවා සපයනු ලබන්නේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ පුළුල් වෛද්‍යය ආයතන ජාලයත්, සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාල සමූහයත් යන මනාව සැකසුනු යටිතල පහසුකම් ඔස්සේ ය.
මූලික සෞඛ්‍ය පහසුකම් සැපයීම රජයේ පරම වගකීමක් වන අතර මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය සුවසේවා පද්ධතියේ වැදගත් අංගයකි. මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය සේවා සැපයීමට ගත් මුල්ම සංවිධානාත්මක උත්සාහය වනුයේ 1926 "සෞඛ්‍ය ඒකක" ක්‍රමය හඳුන්වා
දී පළමු සෞඛ්‍ය ඒකකය කලුතර පිහිටුවා කාර්යභාර සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරිවරයෙක් පත් කිරීම ය.
1965 දී "පවුල් සැලසුම" රජය විසින් ප්‍රතිපත්තියක් ලෙස පිළිගැනුනු අතර එය මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය වැඩ සටහන සමඟ ඒකාබද්ධ කෙරිනි.
1968 දී ජාතික වැදගත්කම සලකා මෙම වැඩසටහන් දිවයින පුරා ක්රියාත්මක කිරීමට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය තුල වෙනම ඒකකයක් පිහිටුවනු ලැබීය.
මෙය ආරම්භයේ දී මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය කාර්යාංශය ලෙස නම් කල අතර පසුව එය "පවුල් සෞඛ්‍ය කාර්යාංශය" ලෙස නැවත
නම් කරන ලදී. මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය පිළිබඳ සහකාර අධ්‍යක්ෂකවරයෙක් නම් කර එහි ප්‍රධානියා බවට පත් කරන ලදී. 1986 දී එම
තනතුර මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය පිළිබඳ අධ්යක්ෂ යනුවෙන් උසස් කෙරින.
මුල්ම අධ්‍යක්ෂකවරයා වශයෙන් පත් වූයේ වෛද්‍ය ටෙරන්ස් පෙරේරා මහතා ය. (1968 ජන-1970 දෙසැ) එතැන් පටන් පහත සඳහන් අධ්‍යක්ෂවරු යටතේ මෙම ආයතනය අද පවත්නා තත්ත්වයට විකාශය විනි.
වෛද්‍ය එස්.වයි.එස්.බී හේරත් (1971මැයි - 1979 පෙබරවාරි)
වෛද්‍ය ආර්.එ.එස් රබෙල් (1979 මාර්තු - 1981 ජූලි)
වෛද්‍ය එන්.ඩබ්ලිව් විද්‍යාසාගර (1981 අගෝස්තු- 1986 ඔක්තෝබර්)
වෛද්‍ය මාලනී සිල්වා (1986 නොවැ - 1994 ඔක්තෝබර්)
වෛද්‍ය කේ.පී වික්‍රමසූරිය (1994 නොවැ- 1998 අප්‍රේල්)
සෑහීමකට පත්විය හැකි මට්ටමේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වයක් ජනතාව තුල පවත්වා ගෙන යාම රජයේ ප්රධාන අරමුණක් විය.
එබැවින් නව සෞඛ්‍ය සංකල්ප වලට අනුව සෞඛ්‍ය උපායමාර්ග වරින්වර සංශෝධනය කෙරිනි.
1980 දී ශ්රී ලංකාව සෞඛ්‍ය ප්‍රඥප්තියට අත්සන් කිරීමත් සමඟ ප්‍රාථමික සෞඛ්‍ය සේවය අතිවිශාල ජවයක් ලැබීය.
වසර 2000 දී සැමට සුවසෙත යන අභිමතාර්ථය ඉටු කර ගැනීමට ශ්රී ලංකාව කැපවන බවට මෙම ප්‍රතිපත්තියට අත්සන් කිරීම
මඟින් ප්‍රකාශ කෙරිනි.
ශ්රී ලංකා රජය මගින් සකස් කල ප්‍රාථමික සෞඛ්‍ය සේවා උපාය මාර්ග අතර පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා වැදගත් තැනක් ගනී.
1991 දී රජයේ ජනගහන ප්‍රතිපත්තිය අලුතින් සකස් කෙරිනි. අවම වශයෙන් වසර 2000 වන විට සරු වයසේ කාන්තාවකට දරුවන් දෙදෙනෙක් ( සාමාන්ය අගය) වශයෙන් යෝජනා කොට මීලග ශත වර්ෂයේ මැද වන විට ස්ථාවර ජනගහනයක් ඇතිකර ගැනීම බලාපොරොත්තු විය.
මේ අතර 1994 කයිරෝහි දී පැවති ජනගහනය හා සංවර්ධය පිළිබඳ ජාත්යන්තර සමුලුව ප්‍රජනන සෞඛ්‍ය සංකල්පය හඳුන්වා දුනි.
මෙය පවුල් සෞඛ්‍ය ජීවන චක්‍රය තුලින් පිවිසීමකි. "ප්‍රජනක සෞඛ්‍ය" වැඩසටහන ක්රියාත්මක කිරීමේ දී පවුල් සෞඛ්‍ය කාර්යාංශය අනෙකුත් ජාතික වැඩසටහන් සමඟ සමීප සම්බන්ධතාවක් පවත්වමින් මූලික කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.
පුළුල් අරමුණූ
1.
පුර්ව-ගර්භණී සමය ගර්භණී සමය දරූ ප්‍රසුර්තිය සහ පසු ප්‍රසව සමය යන ගර්භණී භවය හා සම්බන්ධ සියලු
කලයන් සඳහාසෑම මවකටම ගුණාත්මක සත්කාර සේවා සැපයුමක් මගින් මව සහ බිළිඳා යන දෙදෙනාගේම සුවය සහ යහපත තහවුරු කිරිම.
2.
ගුණාත්මක සත්කාර සේවා සැපයුම තුලින් සියලු නව ජන්යමයන්ගේ ජිවිත සුරක්ෂිතතාවය සහ ප්‍රශස්ත සෞඛ්‍ය
තත්වය තවුරු කිරිම.
3.
ප්‍රශස්ත සත්කර සේවා සැපයුම මගින් සියලු ළඳරුවන් හට සහ පෙර පාසල් දරුවන් හට ඔවුන්ගේ ජීවිත
සුරක්ෂිතතාව සහ උරුම වූ උපරිම විභවයම වර්ධන හා විකසන හැකියාව ළඟා කර ගැනීම තවුරු කිරීම.
4.
දරුවන් ( වයස අවුරුදු 5-9 අතර ) සහ නව යෞවන-යෞවනියන් ( වයස අවුරුදු 10-19 අතර ) හට ඔවුන්ට උරුම වූ
උපරිම විභවය වර්ධන හා විකසන හැකියාව ළඟා කර ගැනීමට යෝග්‍ය වූ සම්පත් සපිරි භෞතික හා මනෝ සමාජීය පරිසරික පවත්ම තවුරු කිරීම.
5.
සම්පත් ඌන අභියෝගාත්මක පාරිසරික තත්වයන් යටතේ හැදී වැඩෙන දරුවන් හ විශේෂිත අවශ්‍යතා සහිත දරුවන්
හට සමාජයෙහි පලදායී සමජයන් ලෙස කටයුතු කිරිමට හැකිවන සේ ඔවුන්ගේ මානසික කායික සහ සමජීය හැකියාව ප්‍රශස්ත ලෙස
වර්ධනය වීමට අවස්ථාව සලසා දීම.
6.
උචිත ප්‍රශස්ත පරතරය සහිතව තමන් අපේක්ෂා කරනු ලබන දරුවන් සංඛ්‍යාව හිමිකර ගැනීමට අවස්ථාව සලස දීම.
7. කාන්තාවන්ගේ ප්‍රජනක සෞඛ්‍ය අවශ්‍යතාවයන් සඳහා අවශ්‍ය උපදෙස් හා සේවා පහසුකම් සැපයීම මෙන්ම
අවදානම් සහිත කාන්තාවන් වෙත විශේෂිත අවදානය යොමුකිරිම.
8. මතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය කාර්යන්හිදී පුමතිරි ( ස්ත්‍රී- පුරුෂ ) සමානාත්මතාවය සහ සමසාධාරණත්වය තවුරු කිරිම.
ගුණාත්මක බවින් උසස් තොරතුරු උත්පාදනය තුලින් මතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය වැඩ සටහන් නිසි පරිදි නියාමනය සහ
ඇගයීම සිදුවන බව තවුරු කිරිම.
9. ගුණාත්මක බවින් උසස් සැමට සමාන වූ අයිතීන් පාදක මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය සත්කාර සේව සෑම මට්ටමකදීම ප්‍
රශස්ත ලෙස සැපයිමට අවශ්‍ය සම්පත් පවතින බව තවුරු කිරීම.
10. මාතෘ හා ළමා සෞඛය රක්ෂණ වැඩ සටහන කළමනාකරණය සඳහා සාධක මත පදනම් වු තොරතුරු පැවතීම තහවුරු කිරිම.
මෙම ප්‍රතිපත්ති මත පිහිටා කටයුතු කිරීමත්, ජනතාවට වඩාත් උසස් වන තත්ත්වයක් උදා කර දීමේ පරම අභිලාෂයත් නිසා මාතෘ
සෞඛය, ළමා සෞඛ්‍ය, පවුල් සැළසුම හා අනෙකුත් කාන්තා සෞඛය කටයුතු සැලකිය යුතු ප්‍රගතියක් ලබා ඇත.
වගකීම දරණ ජාතික වැඩසටහන්
මාතෘ හා නව ජන්ම සෞඛ්‍ය ළමා සෞඛ්‍ය
පවුල් සැලසුම් කාන්තා සෞඛ්‍ය
ප්රධාන කාර්යයන්
මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය පිළිබඳ ගැටලු වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම.
අදාළ සෞඛ්‍ය කාර්යමණ්ඩල වල මූලික විෂය මාලා සංවර්ධනයට හා සේවාස්ථ පුහුණු සඳහා අවශ්‍ය තාක්ෂණික හා විශේෂඥ දැනුම ලබා දීම.
මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය පිළිබඳ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනය හා සංශෝධනය කිරීමට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට සහ අදාල අනෙකුත් අමාත්‍යාංශ වලට අවශ්‍ය මග පෙන්වීම හා තාක්ෂණික උපදෙස් ලබා දීම.
මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය වැඩසටහන් වලට අදාල සැපයුම් කළමණාකරනය
මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය පිළිබද ප්‍රතිපත්ති මත පදනම් වූ උපායමාර්ග සකස් කිරීම.
ශ්රී ලංකා රජයෙන් සහ අනෙකුත් ජාතික හා ජාත්යන්තර මාර්ගවලින් ලැබෙන ආධාර ප්රයෝජනයට යෙදවීම. උදා- උද්දේශණය
මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය පිළිබද උපාය මාර්ග මත පදනම් වූ වැඩ සටහන් සැලසුම් කිරීම.
හදිසි සහ විශේෂ අවස්ථාවලදී මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය සේවාවන් නිසි ආකාරයෙන් පවත්වාගෙන යාමට වග බලා ගැනීම
වඩාත් හොඳ ක්‍රියාමාර්ග හඳුනාගැනීම, නියාමක වැඩසටහන් සිදු කිරීම, හා ඒවා මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය වැඩසටහනට ඇතුලත් කිරීම.
පළාත් සෞඛ්‍ය කාර්ය මණ්ඩල හා සංවර්ධනයේ කොටස්කරුවන් සමඟ අනුබද්ධිත ව මූල්‍යමය ආධාර ලබන ව්‍යාපෘති ක්රියාත්මක කිරීම.
ජාතික වැඩසටහන් ක්රියාත්මක කිරීමට, පර්යන්ත කළමණාකරුවන්ට අවශ්‍ය යොමුකිරීම්, මග පෙන්වීම, සම්බන්ධීකරණය හා සහයෝගය ලබා දීම.
මාතෘ හා ළමා සෞඛය පිළිබඳ සෘණාත්මක ප්‍රතිඵල (විශේෂයෙන් මාතෘ, නව ජන්ම, ළදරු යන සියල්ලන්ගේ රෝගී තත්ත්ව හා මරණ) පිළිබඳ නිරන්තර විමසිල්ලෙන් පසුවීම, හා විශේෂ අවධානයක් යොමු කිරීම.
තාක්ෂණික හා කළමණාකරීත්ව මගපෙන්වීම, රාජකාරී ලැයිස්තු ඇතුලක් දල සැලසුම් ලබාදීම.
ජාතික මට්ටමේ දී මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය සේවා නිසි පරිදි නිරීක්ෂණය කිරීම හා ඇගැයීමට ලක් කීරීම.
වැඩසටහන් ක්රියාත්මක කරන විවිධ පාර්ශව අතර සම්බන්ධතා ජාලයක් ගොඩනැගීම.
.සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට, සංවර්ධන කොටස්කරුවන්ට , ක්රියාත්මක කිරීමේ බලධාරීන්ට හා අදාල අනෙකුත් පාර්ශවයන්ට ප්‍රතිපෝෂණ වාර්තා ලබා දීම.
එක් එක් වැඩසටහන් සඳහා විශේෂිත වූ අධ්‍යාපනික සහ පුහුණු කටයුතු සංවිධානය කිරීම.
ප්‍රජනන සෞඛ්‍යයට අදාල පර්යේෂණ ක්රියාත්මක කිරීම හා සම්බන්ධීකරණය .
පූර්ව සේවා පුහුණුව, සේවාස්ථ පුහුණුව හා පශ්චාත් උපාධි පුහුණුව අදාළ කාර්ය මණ්ඩල වල ධාරිතාව වැඩි කිරීම. |
8,796 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%B8%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B7%8F | අම්මා | දෙමව්පිය භූමිකාව තුළින් මව යනු, ගැබ්ගත්, දරුවෙකුට ජන්මය ලබාදුන් හෝ දරුවකු උස් මහත් කළ කාන්තාවකි. මව පිළිබඳ සමාජයීය, සංස්කෘතික හා ආගමික වශයෙන් පවතින නිර්වචනයන්හි හා භූමිකාවන්හි සංකීර්ණභාවය හා විවිධත්වය නිසා මව යන්නට විශ්වයම පිළිගත් නිර්වචනයක් ලබාදීම අභියෝගාත්මක වේ. පුරුෂලිංගික සමානතාව පියා වේ.comment ;-)
ජීවවිද්‍යාත්මක මව
මිනිසුන් වැනි ක්ෂීරපායී සත්ව කොට්ඨාශයේ ගර්භනී කාන්තාවන් සඵල ගර්භබීජයක් ලෙස දරුවකු කුසෙහි දරාගෙන සිටියි. ජීවය සහිත වූ සඵල ගර්භබීජයකින් හෝ කළලයකින් ගර්භයක් වර්ධනය වේ.
නියමිත කාලය තුළ සිදු වූ බවට උපකල්පනය කළ විට පිළිසිඳගැනීමේ සිට උපත සඳහා ප්‍රමාණවත් තරම් වර්ධනය වන තුරු ම ගර්භය කාන්තාවන්ගේ ගර්භාෂය තුළ කුසෙහි දරාගෙන සිටීම සිදු වේ.
සාමාන්‍යයෙන් ළදරුවා ඉපදුණු විගස ම ක්ෂීරණ ක්රිකයාවලිය තුළින් මව්කිරි නිපදවීම ආරම්භ වේ. මව්කිරි ළදරුවන්ගේ ප්‍රතිශක්තීකරණ පද්ධතියේ ප්‍රතිදේහ සඳහා ප්රමභවය සේම, දරුවකුගේ ජීවිතයේ මුල් වසර හෝ ඊට වඩි කාලයක් සඳහා එකම ප්රුභවය ද වේ.
ජීවවිද්‍යාත්මක නොවන මව
ජීවවිද්‍යාත්මක මව හැරුණු කොට විශේෂයෙන් යම් කාන්තාවක් දරුවකු උස් මහත් කිරීමේ සමාජ භූමිකාව සපුරන්නේ නම් බොහෝ විට මව යන්න ඇයට ද භවිතා කළ හැකි ය.
එනම් සාමාන්ය යෙන් දරුවෙකුගේ පියාට ජීවවිද්යාවත්මකව සම්බන්ධයක් නැති භාර්යාව අපත්යගර්යමකාරක හෝ ධාත්රීා මවකි. දරුවකුගේ පළමු මවට අමතර ව තමාට ජීවවිද්යා ත්මකව අයත් නොවන දරුවකු රැකබලාගන්නා කාන්තාවන්ට ද ඇතැම් සන්දර්භයන්හීදී "වෙනත් මව" යන යෙදුම භාවිතා වේ.
අන්වාදේශ මව
සාමාන්ය වශයෙන් ජීවවිද්‍යාත්මකව දරුවන් ලැබීමට නොහැකි යුවලක, වෙනත් කාන්තාවකගේ සඵල ගර්භබීජයක කළලයක් උසුලන කාන්තාවක් අන්වාදේශ මවක් වේ.
මෙලෙස ඇය තමා ජීවවිද්යා ත්මකව මව නොවන දරුවකු උසුලාගෙන සිට බිහි කරයි.
වත්මන් ප්‍රජනන තාක්ෂණයේ ප්‍රගමනයත් සමඟම ජීවවිද්යාටත්මක මවකගේ කාර්යතය ජන්ම මව (ගර්භබීජය සපයන්නා) සහ ගර්භණී මව (සාමාන්ය යෙන් අන්වාදේශ ලෙස හඳුන්වන ගර්භනී බව දරන්නා) අතර වෙන්කර දැක්විය හැකි ය.
සමාජයීය භූමිකාව
ඓතිහාසිකව මව්වරු දරුවන් උස් මහත් කිරීමේ මූලික භූමිකාව සපුරන ලද නමුත්, විසිවන සියවසේ සිට ඇතැම් බටහිර රටවල දරුවන් රැකබලා ගැනීමේදී පියාගේ භූමිකාවට මවට වඩා ප්‍රමුඛත්වයක් හා සමාජයීය පිළිගැනීමක් ලබාදී තිබිණි.
මාතෲත්වයේ සමාජයීය භූමිකාව හා අත්දැකීම ස්ථානීය වශයෙන් විවිධ වේ."දරුවන් සුරකිමු" සංවිධානය ලෝකයේ රටවල් පෙළගැස්වීමේදී ස්කැන්ඩිනේවියානු රටවල් දරුවන් ජනිත කිරීමට වඩාත් ප්රටවේශම් ප්රරදේශ බවත්, අප්රිැකානු අනු සහරා රටවල් ප්ර වේශම් අඩුම ස්ථාන බවත් සොයාගෙන ඇත.
මෙම පෙළගැස්මේ අවසන් ස්ථාන දහයේ රටවල සිටින මවකට සාපේක්ෂ්ව, මුල් ස්ථාන දහයේ රටවල මවක් ගර්භණීභවායේදී හෝ දරු උපතේදී මියයාමේ 750 ගුණයක ප්රවවණතාවයක් පවතින බවටත්,අවසන් ස්ථාන දහයේ රටවල සිටින මවකට, පළමු උපන්දිනය උදාවීමට ප්රථම තම දරුවා මියයාම දැකීමේ 28 ගුණයක වැඩි ප්රේවණතාවයක් පවතින බවටත් මෙම අධ්ය0යනය තර්ක කරයි.
දරුවන්ගේ සංස්ලේෂක හා සංවාදාත්මක රටාවන් උද්දීපනය කිරීමට පියාට වඩා මව සුදුසු වේ. ළමුන්ගේ කතාබහ සඳහා වූ දායකත්වය පිළිගැනීමට පියාට වඩා සුදුසු මවයි. මව්වරු දරුවන්ට කතා කරන ආකාරය බොහෝ තරුණ දරුවන්ට ඔවුන්ගේ කථනය තේරුම්ගැනීමේ ප්රුයත්නවලදී පියවරුන්ට වඩා සුදුසු වේ.
ආචාරධර්ම මතභේද හා මාතෘත්වයේ සමාජ අර්ථයට සුවිශේෂී වෙනස්කම් මතු කරමින් 1970 වර්ෂයේ සිට කෘතිම ගැබ්ගැන්වීම් මගින් ස්වභාවික වයස් සීමාවන් ඉක්මවා ගැබ්ගැනීමට හැකියාව ලබා දී ඇත.
කෙසේවුවත් මෙය බටහිර ලෝක ප්රවජාවගේ දැඩි නැඹුරුවක් පවතින පදවියකි. බටහිර ලෝකයෙන් පිටත කෘතිම ගැබ්ගැන්වීම සඳහා, මූලික සෞඛ්යාගරක්ෂාව, කාන්තා සෞඛ්යබය, ළදරු මරණ අවම කිරීම සහ පෝලියෝ, මැලේරියාව, බෝවන උණ වැනි තර්ජනාත්මක රෝග වළක්වාගැනීම සමඟ සංසන්දනය කළ විට, බොහෝ දුරට අඩු ප්රරමුඛතාවයක්, වැදගත්කමක් හෝ වටිනාකමක් පවතී.
එසේම 1970දී පමණ කාන්තාවන්ගේ හා මව්වරුන්ගේ සමාජයීය භූමිකාව පිළිබඳ බටහිර ආකල්ප වෙනස්වීම ඇරඹිණි. ස්ත්‍රීන්ට ශ්‍රම හමුදාව තුළ වැඩි අවස්ථාවක් ලබාදුන් අතර, වැඩි ස්ත්‍රීන් ප්‍රමාණයක් පසු වයස්වලදී පළමු වරට මවක් වීම මෙහි ප්‍රතිඵලය විය.
මෙම ප්ර්වණතාව 1990දී උච්ච වූ නමුත්, එතැන් සිට පියා ප්රධාන උපයන්නා වීමත්, මව නිවස හා දරුවන්ගේ වගකීම භරගැනීමේ සාම්ප්‍රදායික දැක්මට නැවත අවතීර්ණ විය.
ආගමික පැතිකඩ
ලෝකයේ පවතින සෑම ආගමක්ම පාහේ ආගමික නීතියේ හෝ ආගමික සිදුවීම්වලදී දේවත්වාරෝපණයෙන් හෝ උත්තරීතරභාවයෙන් කටයුතු කළ මව්වරු තුළින් මවකගේ කාර්යවභාරය හා භූමිකාව නිර්වචනය කරයි. මව්වරුන්ට හා කාන්තාවන්ට සම්බන්ධ ආගමික නීති සඳහා වන නිදසුන් රාස්ජියක් පවතියි.
මව්වරුන් සම්බන්ධ ආගමික නීති හෝ ශාස්ත්රම ග්රහන්ථ පවතින මූලික ලෝක ආගම් අතර කිතුණුවන්, යුදෙව්වන් සහ මුස්ලිම්වරු වේ. දේවත්වාරෝපණය හා උත්තරීතරභාවය සඳහා කිතුණුවන්ගේ මඩෝනා හෙවත් භාග්යුවත් මරිය මව්තුමිය, හින්දු මව් දේවතාවිය හෝ අතීත ග්රීුක ඩිමිති පිළිගැනීම නිදසුන් වේ.
සමාන පද හා පරිවර්ථන
ළදරුවකුගේ ඉතා ප්‍රකට මුල්වදන "මා" වැනි ශබ්දයක් වේ. "අම්මා" යන්නට එය දක්වන ප්රබල සම්බන්ධය මෙලොව පවතින සියළුම භාෂාවන්හි පවතියි.
හුරුපුරුදු ලෙස “අම්මා” යන්නට විවිධ රටවල ව්‍යවහාර වන වෙනත් වදන් මෙසේ ය.
මම්, මමී - ඇමරිකාව, කැනඩාව, දකුණු අප්‍රිකාව, පිලිපීනය, එංගලන්තයේ බටහිර මිඩ්ලන්තය
මමා, මමී - මහා බ්‍රිතාන්‍යය, කැනඩාව, සිංගප්පූරුව, ඕස්ට්‍රේලියාව, නවසීලන්තය, අයර්ලන්තය
මා, මමී, මැමී - නෙදර්ලන්තය, අයර්ලන්තය, වේල්ස්
මා, අම්මා, මාතා - ඉන්දියාව, ශ්රී ලංකාව
මේවාද බලන්න
තාත්තා හෙ
පවුල
වින්නඹු මාතාව
මූලාශ්‍ර
පවුල |
8,820 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%93%E0%B6%BD%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B7%93%20%E0%B6%AF%E0%B7%84%E0%B6%B8%E0%B7%8A%20%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B6%BD | සීලවතී දහම් පාසල | පරීක්ෂණ පිටුවකි. (අසම්පූර්ණයි)
1922 ඇරැඹි මෙම දහම් පාසල අද වන විට ***
122
2345
දහම් පාසල අද |
8,827 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B7%84%E0%B7%94%E0%B6%BD%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B6%BA | රාහුල විද්‍යාලය | රාහුල විද්‍යාලය(English: Rahula College) (Tamil: ராஹுல வித்தியாலம் Rāhula vittiyālam) යනු ශ්රී ලංකාවේ ප්‍රමුඛ පාසලකි. එය ශ්රී ලංකාවේ දකුණින්ම පිහිටි දිස්ත්‍රික්කය වන මාතර දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටා ඇත.පෞද්ගලික බෞද්ධ විද්‍යාලයක් සේ ඇරඹී, වර්තමානයේ රජයෙන් පාලනය වන, ජාතික පාසලකි.
1923 මැයි මස පළමු වැනි දින ශ්‍රීමත් R.S.S. ගුණවර්ධන කුලතුංගගේ මෙහෙයුමෙන් මාතර බෞද්ධ සංගමය විසින් පෞද්ගලික බෞද්ධ පාඨශාලාවක් ලෙස පරාක්‍රමබාහු විද්‍යාලය යන නමැතිව විද්‍යාලයක් අරඹන ලදී. රාහුල විද්‍යාලය ශ්රී ලංකාවේ දීර්ඝතම ඉතිහාසයක් ඇති පාසල් බෞද්ධ පාසල් වලින් එකකි. රාහුල විද්‍යාලය මේ වන විට රජයේ මෙහෙයවීමට අනුගත ජාතික පාසලක් වන්නේ ය. ශ්රී ලංකාවේ ජාතික පාසල් ඇති කිරීමේදී පළමුවෙන්ම ජාතික පාසල් තත්වයට පත් කරන ලද පාසල් කිහිපය අතර රාහුලය ද එකකි.
ප්‍රාථමික සහ ද්විතීයක ලෙස පාසල සතු අංශ ද්විත්‍වයෙකි.
අතීතය
1921 දී එවකට ගාල්ල මහින්ද විද්‍යාලයාධිපති එෆ්. ගෝර්ඩන් පියර්ස්, ඩී.ටී.ඩබ්. රාජපක්‍ෂ රාළහාමි සහ ශ්‍රීමත් ආර්. ඒ. ඩී. ගුණවර්ධන මහා කුලතුංග මාතර බෞද්ධ සංගමය ආරම්භ කළහ. 1923 වසරේ මැයි මස 1 වන දින මාතර මහ වීදියේ කුලියට ගත් ගොඩනැගිල්ලක මෙකී බෞද්ධ සංගමය විසින් පරාක්‍රමබාහු විද්‍යාලය නම් විදුහලක් ආරම්භ කරන ලදි. එම විද්යාලයේ ආදර්ශ පාඨය වූයේ මම සැබෑ බෞද්ධයෙක් වෙමි යන්නයි.
පරාක්‍රමබාහු විද්යාලයේ ප්රථම සිසුවා වූයේ හේවාබෝවලගේ යසපාල නැමැත්තා ය.
මඳ කලක් ඇවෑමෙන් ප්‍රදේශයේ දානපති වරයෙකු වූ සී. ඒ. ඕදිරිස් ද සිල්වා විසින් පරාක්‍රමබාහු විද්‍යාලය වෙත පරිත්‍යාග කරන්නට යෙදුනු, වර්තමානයේ පුරාවිද්‍යා උරුමයක් ලෙසින් සංරක්ෂිත සරම්මුදලි වලව්ව වෙතට පාසල ගෙනයන ලදී. එතැන් පටන් පරාක්‍රමබාහු විද්‍යාලය රාහුල විද්‍යාලය යන නමින් හඳුන්වයි.
වත්මන් රාහුලය
අද දින වන විට රාහුල විද්‍යාලය, විද්‍යාලයාධිපති සුදත් සමරවික්‍රම මහතා විසින් මග පෙන්වන 200 කට වැඩි ගුරු මණ්ඩලයකින් හා 6000 කට වැඩි සිසුන් පිරිසකගෙන් සමන්විත වන්නේ ය. ශ්රී ලංකා වේ ජාතික පාසල් අතුරින් ඉදිරියෙන්ම සිටින රාහුලය දිවයිනේ පාසල් අතුරින් විශිෂ්ඨතමයන්ගේ විශිෂ්ඨතමයෙක් ලෙස සැලකෙන්නේ ය. රාහුලය විසින් වාර්ෂිකව ඉහළ ශ්‍රේණිගත කිරීම් සහිත රාහුලයන් රාශියක් ශ්රී ලංකා ජාතික විශ්ව විද්‍යාල පද්ධතිය වෙත දායාද කරනු ලබයි.
ප්‍රාථමික අංශය
රාහුල විද්‍යාලයීය ප්‍රාථමික අංශය සුදර්ශන ආදර්ශ විද්‍යාලය ප්‍රතිස්ථාපනය කෙරෙමින් ක්රි.ව. 1991 දී ආරම්භ කරන ලද්දකි.
RahulaTV
RahulaTV යනු රාහුල විදයාලයීය නිල ෙවබ් කණ්ඩායම වන Team|RCMweb විසින් නිපදවනු ලැබූ ෙවබ් රූපවාහිනී නාලිකාවයි.මෙම නාලිකාව ගාල්ල ශාන්ත ඇලෙව්ශීයස් විදයාලය සමඟ පැවති ෙදනුවර මහා සටන 2011 දී ප්රථම වරට නිකුත් ෙකරිණි. එතැන් පටන් විදයාලෙය් සෑම විෙශ්ෂ අවස්ථාවක්ම මෙම නාලිකාව මගින් ප්‍රචාරය කෙර්. ෙමමගින් ෙලාව වටා සිටින රාහුල විදයාලයට හිතැති ෙප්‍ර්ක්ෂකයින් රාහුල විදයාලෙය සිදුවන අවස්ථා තම නිවෙස් සිටන නැරඹිට හැකියාව ලැබිනි.
විද්‍යාලයාධිපතිවරු
විද්‍යාලයීය ගීතය
ශ්රී ලක නිළඹරයේ හි
තරිඳු ලෙසා වේ මනහාරා
මාතා සොඳුරු ගුණ ධාරී
දිනේවා සැමදා හෙල දීපේ
ශිල්ප සතර දෙන සාරා සිසු සෑමා
ගුණ නුවණ වඩන අප මාතා
ශ්රී සාරා සදා ආලෝකේ
සෑම වෙසේහි පානා ශාන්ති
වේවා වේවා ශ්රී වේවා අප රාහුල මාතා හටා
නේ දන සෑම පසස්නා
තුති කරනා නිති ගුණ සෝබා
මාතා සොඳුරු ගුණ ධාරී
දිනේවා සැමදා හෙල දීපේ //
විද්‍යාලයීය නිවාස
විද්‍යාලයීය නිවාස නාම අකාරාදී පිළිවෙලට පෙළ ගස්වා ඇත.
අශෝක :
පැහැය : රතු
ගැමුණු
පැහැය : නිල්
පරාක්‍රම
පැහැය: කහ
විජය
පැහැය: කොළ
රාහුල විද්‍යාලයීය වෙබ් කණ්ඩායම →[Team|RCMweb]
රාහුල විද්‍යාලයීය නිල වෙබ් අඩවිය ආරම්භ කරන ලද්දේ 2005 වසරේ උසස් පෙළ ව්‍යාපෘතියක් ලෙසිනි. ඒ සමගම රාහුල විද්‍යාලයීය වෙබ් කණ්ඩායම (Team|RCM Web) ඇරැඹිනි. එම ව්‍යාපෘතිය විද්‍යාලයීය ආචාර්යවරුන් වන පූජ්‍ය බෝගොඩ විමලඥාන ස්වාමීන් වහන්සේ සහ ජයවර්ධන මහතා අතින් අධීක්‍ෂණයට ලක්විය.
ගාල්ල ශාන්ත ඇලෝසියස් විද්‍යාලය සමග පවත්වන දෙනුවර සටන ක්රිකට් මහ තරගය සජීවීව අන්තර්ජාලය හරහා ප්‍රචාරය කිරීම රාහුල විද්‍යාලයීය වෙබ් කණ්ඩායමේ ප්රධාන කාර්යයකි.
විභව ප්‍රශ්න බැංකුව - Vibhawa Question Bank
2012 වර්ෂයේ ඇරැඹි උසස් පෙළ ශිෂ්‍යයන් සඳහා විවිධ විෂයයන්ගෙන් යුත් පසුගිය විභාග ප්‍රශ්ණෝත්තර,වාර විභාග ප්‍රශ්න පත්ර අන්තර්ජාලය හරහා මෙන් ම පාසලේ එක් අංශයක් ලෙස ග්‍රන්ථ ගබඩාවක් ලෙස ද පවතින සේවාවකි. මෙහි වෙබ් අඩවිය vibhawa.com වේ.
රහල් රන්දරු ශිෂ්‍යත්ව අරමුදල
අඩු ආදායම්ලාභී දක්ෂ උසස් පෙළ විෂය ධාරාව හදාරන සිසුන්ට මෙන් ම විශ්වවිද්‍යාලයට සුදුසුකම් ලබන සිසුන් වෙනුවෙන් ඇරඹි මෙම ශිෂ්‍යත්ව අරමුදලෙන් දැනට සිසුන් 95කට පමණ ශිෂ්‍යාධාර ලබාදීමට අපට හැකියාව ලැබී ඇත. දැනට පාසලේ අධ්‍යාපනය ලැබීමට දුෂ්කරතා ඇති සිසුවෙක් ඉදිරිපත් වුවහොත් ඔහුගේ සත්ය තොරතුරු සොයාබලා ඔහුට උසස්පෙළ පන්තියේ ඉගෙනීමට අවශ්‍ය ආධාර ලබාදීමට මෙන් ම දැනට විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉගෙනුම ලබන දරුවන්ට පොත්පත් ගැනීමේදී යම් අගහිඟතාවක් ඇතිවූවිට ඒ සඳහා උදව් කිරීමට ද මේ මගින් හැකියාව ලැබී ඇත.2012ගුරුදින උදෑසන ඉතාමත් චාම් උත්සවයක් මගින් රහල් සිසුදරුවන් 46 කට 2,10000 මුදලක් පරත්‍යාග කිර්ම විදුහල්පති නිමල් දිසානායක මැතිතුමා ගේ ප්රධානත්වයෙන් සහ මුල්‍ය ආධාර ලබාදුන් පරිත්‍යාගශීලීන් කිහිප මදනෙකුගේ සහභාගිත්වයෙන්, රහල් විදුබිමේ ප්‍රධානශාලාවේදී සිදුවුනි.
ක්‍රීඩා
මළල ක්‍රීඩා
පැසි පන්දු
බොක්සිං
වූෂු
චෙස්
ක්රිකට්
රග්බි
කරාතේ
පිහිනුම්
අත් පන්දු
දුනු විදීම
පාපන්දු
මහා ක්රිකට් තරග
දෙනුවර සටන
ශාන්ත ඇලෝසියස් විද්‍යාලය සමග 2011 වනතෙක් මෙය පැවැත්විණි. පළමු “දෙනුවර සටන” (Battle of Two Cities) පැවතියේ ක්රි.ව. 2004 මාර්තු මස ගාල්ල අන්තර්ජාතික ක්රිකට් ක්‍රීඩාංගණයේ ය.
ඉරට්ටේ අංකයක් සහිත වසර වල ඇලෝසියානුවන් තරගයේ සත්කාරකත්වය උසුලන අතර, ඔත්තේ අංකයක් සහිත වසර වල සත්කාරකත්වය උසුලන්නේ රාහුලයන් විසිනි. ඇලෝසියානුවන් සත්කාරකත්වය උසුලන විට තරගය ගාල්ල අන්තර්ජාතික ක්රිකට් ක්‍රීඩාංගනයේ ද රාහුලයන් සත්කාරකත්වය උසුලන විට තරගය මාතර උයන්වත්ත ක්රිකට් ක්‍රීඩාංගනයේද පැවැත්වීම සම්ප්‍රදායය යි.
රුහුණු මායා හටන
පන්නිපිටිය ධර්මපාල විද්‍යාලය විද්‍යාලය සමග 2012 වර්ෂයේ සිට රාහුල විද්‍යාලය තරග වදින අතර ප්රථම තරගය උයන්වත්ත ක්‍රීඩාංගනයේදී අප්‍රේල් මස පැවැත්විණි. රාහුල විද්‍යාලය සත්කාරක පාර්ශවය වූ අතර රාහුලටීවී ඔස්සේ මෙය සජීවීව විකාශය කෙරිණි.
මේවාත් බලන්න
සුජාතා විද්‍යාලය
බාහිර සබැඳි
විද්‍යාලයීය අඩවි
රාහුල විද්‍යාලයීය නිල වෙබ් අඩවිය
රාහුල විද්‍යාලයීය SchoolNet වෙබ් අඩවිය
රාහුලටීවී
විභව ප්‍රශ්ණපත්‍ර බැංකුව
රාහුල විද්‍යාලීය ආදී බාලදක්ෂ සංගමය
මාතර දිස්ත්‍රික්කයේ පාසල්
දකුණු පලාතේ පාසල්
ශ්රී ලංකාවේ පාසල්
ශ්රී ලංකාවේ අධ්‍යාපන ආයතන
පාසල්
ශ්රී ලංකාවේ රජයේ පාසල්
ජාතික පාසල් - ශ්රී ලංකා
ශ්රී ලංකාවේ ජාතික පාසල්
බෞද්ධ පාසල් - ශ්රී ලංකා
1923 දී ඇරඹි අධ්‍යාපන ආයතන - ශ්රී ලංකාව
රාහුල විද්‍යාලය, මාතර |
8,829 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B6%BB%E0%B6%BA | පරිසරය | පරිසරය බොහෝ විට යොමු වන්නේ:
ස්වභාවික පරිසරය, සියලුම ජීවී සහ අජීවී දේ ස්වභාවිකව සිදු වන පරිසරය.
ජෛව භෞතික පරිසරය, භෞතික හා ජීව විද්‍යාත්මක සාධක සහ ඒවායේ රසායනික අන්තර්ක්‍රියා ජීවියෙකුට හෝ ජීවීන් සමූහයකට බලපාන පරිසර.
වෙනත් භෞතික හා සංස්කෘතික පරිසරයන්
පරිසර විද්‍යාව, ජීවීන් එකිනෙකාට සහ ඔවුන්ගේ භෞතික වටපිටාවට ඇති සම්බන්ධතා සමඟ කටයුතු කරන ආචාරධර්ම අංශය
පරිසරය (පද්ධති), ස්කන්ධය, ශක්තිය හෝ වෙනත් ගුණාංග හුවමාරු කර ගැනීමෙන් පද්ධතිය සමඟ අන්තර් ක්‍රියා කළ හැකි භෞතික පද්ධතියක වටපිටාව
ගොඩනැගුණු පරිසරය, මහා පරිමාණ සිවිල් වටපිටාවේ සිට පුද්ගලික ස්ථාන දක්වා මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් සඳහා පසුබිම සපයන වටපිටාවක් ගොඩනගා ඇත.
සමාජ පරිසරය, පුද්ගලයෙකු ජීවත් වන සංස්කෘතිය සහ ඔවුන් සමඟ කටයුතු කරන පුද්ගලයින් සහ ආයතන
වෙළඳපොල පරිසරය, ව්‍යාපාරික වාරය
කලා, විනෝදාස්වාදය සහ ප්‍රකාශනය
පරිසරය (සඟරාව), 1958 දී ආරම්භ කරන ලද සම-සමාලෝචනය කරන ලද, ජනප්‍රිය පාරිසරික විද්යා ප්‍රකාශනයකි.
පරිසරය (1917 චිත්‍රපටය), 1917 ඇමරිකානු නිහඬ චිත්‍රපටය
පරිසරය (1922 චිත්‍රපටය), 1922 ඇමරිකානු නිහඬ චිත්‍රපටය
පරිසරය (1927 චිත්‍රපටය), 1927 ඕස්ට්‍රේලියානු නිහඬ චිත්‍රපටය
පරිසර (ඇල්බම මාලාව), ස්වභාවික ශබ්ද නිරූපණය කරන LP, කැසට් සහ සීඩී මාලාවක්
පරිසර (ඇල්බමය), ද ෆියුචර් සවුන්ඩ් ඔෆ් ලන්ඩනයේ 2007 ඇල්බමයකි
පරිගණකකරණයේදී
පරිසරය (වර්ග න්‍යාය), වර්ග න්‍යායේ විචල්‍ය නම් සහ දත්ත වර්ග අතර සම්බන්ධය
යෙදවීමේ පරිසරය, මෘදුකාංග යෙදවීමේදී, පරිගණක වැඩසටහනක් හෝ මෘදුකාංග සංරචකයක් යොදවා ක්රියාත්මක කරන පරිගණක පද්ධතියකි.
ධාවන කාල පරිසරය, පරිගණකයක් ක්රියාත්මක වන අතරතුර ක්‍රියාවලි හෝ වැඩසටහන් සඳහා මෘදුකාංග සේවා සපයන අතථ්‍ය යන්ත්‍ර තත්ත්වයකි.
මෙයද බලන්න
පරිසරවාදය, පාරිසරික ආරක්ෂාව පිළිබඳ උත්සුකයන් සම්බන්ධයෙන් පුළුල් දර්ශනයක්, දෘෂ්ටිවාදයක් සහ සමාජ ව්‍යාපාරයක්
පරිසර විද්‍යාව
පරිසර විචල්‍යය |
8,833 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%9A%E0%B7%98%E0%B7%82%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B6%BA | ශ්රී ලංකාවේ කෘෂිකර්මය |
ශ්රී ලංකාවේ කෘෂිකර්මය ප්රධාන වශයෙන් සහල් නිෂ්පාදනය මත රදා පවතී. එහි ප්රධාන අරමුණ වන්නේ වැඩි දියුණු කරන ලද කෘෂිකාර්මික තාක්ෂණය ව්‍යාප්තිය හා සංවර්ධනය තුළින් ස්ථිර හා සාධාරණ කෘෂිකාර්මික දියුණුවක් ලබා ගැනීමයි. මෙම අවසානය ලබා ගැනීම සදහා ශ්රී ලංකා රජය සතුව කෘෂිකාර්මික දෙපාර්තමේන්තුවක් පිහිටුවා ඇත. Department of Agriculture - Sri Lanka (DOASL). මෙහි මූලික ක්‍රියාවලි ලෙස පර්යේෂණ, විස්තාරිත, බීජ රෝපණය සහ පැළ සිටවීම, ද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය, නියාමක සේවා, පැළෑටි නිරෝධායනය, කෘමිනාශක ද්‍රව්‍ය ලියාපදිංචිය සැළකිය හැක. දෙපාර්තමේන්තුවෙහි මාධ්‍ය සැපයුම් ඒකකය වන්නේ ශ්රී ලංකා ශ්‍රව්‍ය දෘශ්‍ය කේන්ද්‍රයයි Audio Visual Centre(AVC)-Sri Lanka. දෙපාර්තමේන්තුව මගින් කෘෂිකාර්මික උද්‍යාන කිහිපයක් පිහිටවා 'A' උද්‍යාන ලෙස සංක්ෂිප්ත කොට ඇත. මින් එකක් ගොන්නොරුවෙහි පිහිටා ඇති අතර මෑත කාලීනව බටඅතද 'A' උද්‍යානයක් පිහිටවා ඇත. බටඅත 'A' උද්‍යානය මෑත කාලීනව ලෝක ප්‍රසිද්ධ වී ඇත්තේ එහි ඉදිරිපස ඇති ලොව අංක එකෙහි ගොවි ස්මාරකය හේතුවෙනි.
ශ්රී ලංකාවේ සහල් නිෂ්පාදනය
ශ්රී ලංකාවේ ප්රධාන ආහාරය බත්ය. එමෙන්ම වාර්ෂිකව සහල් අපනයනය ද සිදු කරයි. නමුත් පසුගිය වසර කිහිපයේ දී එය සිදු නොවුණි. කෘෂිකාර්මික දෙපාර්තමේන්තුව අප්‍රේල් සිට සැප්තැම්බර් දක්වා දිවෙන යල කන්නයේ දී මිලියන 2.7 ක පමණ වී අස්වැන්නක් බලාපොරොත්තු වේ. ලංකාවේ හෙක්ටයාර 807,763 ක පමණ ප්‍රමාණයක වී වගා කරනු ලබයි. ඉන් 64% මාස් කන්නයේදී ද, 35% ක් යල කන්නයේදී ද වගා කෙරේ. 879,000 ක් පමළු ගොවි පවුල් සහල් නිෂ්පාදනය සමග බැදී සිටිති. ඔවුහු රටේ ජනගහනයෙන් 20% ක් පමණ ද, රැකියා නියුක්තිකයන්ගෙන් 32% ක් පමණ ද වේ. වර්තමානයෙහි බොහෝ ගොවීහු ජානමය වශයෙන් වැඩි දියුණු කරන ලද බීජ වගා කිරීම සදහා යොදා ගනිති. වඩා ඵලදායි අස්වැන්නක් ලබා ගැනීමට මනා දේශගුණය ඉවහල් වේ. අස්වැන්න ලබා ගන්නා
කාලයට වියළි කාලගුණයක් පැවතීම යෝග්‍ය වේ.
මූලාශ්‍ර
දෙපාර්තමේන්තු වෙබ් අඩවිය
Sri Lanka Rice Knowledge Bank |
8,834 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%B0%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B6%AD%E0%B7%92%20%E0%B6%A9%E0%B7%93.%E0%B6%B6%E0%B7%93.%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%A2%E0%B7%9A%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B6%82%E0%B6%9C | ජනාධිපති ඩී.බී. විජේතුංග | ශ්රී ලංකාභිමාන්‍ය ඩිංගිරි බණ්ඩා විජේතුංග (පෙබරවාරි 15,1916 - සැප්තැම්බර් 21 2008) යනු ශ්රී ලංකාවේ තුන්වන විධායක ජනාධිපතිවරයා (මැයි 1,1993 - නොවෙම්බර් 12,1994) සහ ශ්රී ලංකාවේ අගමැති (මාර්තු 3,1989 - මැයි 7, 1993) සහ වයඹ පළාත් ආණ්ඩුකාර (1988 - 1989) ලෙස කටයුතු කළ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයෙකි.
මෙරට තුන්වන ජනාධිපතිවරයා ලෙස වසරක කාලයක් කටයුතු තළ ඩී. බී. විජේතුංග මහතා ඉතා සරල දිවි පෙවෙතත් ගත කළ තැනැත්තෙකි. අව්‍යාජ ජන නායකයෙකු ලෙස ජන හදවත් වල රැඳුණු විජේතුංග මහතා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ගතිගුණවලින් සම්පූර්ණ වූවෙකු විය.
පෙර දිවිය
කන්ද උඩරට උඩුනුවර පොල්ගහ අංග ග්‍රාමයේ උපත ලබා ගම්පොළ ශාන්ත ඇන්ඩෲ විදුහලේ අධ්‍යාපනය නිමවා සමුපකාර පරීක්‍ෂාකවරයෙකු ලෙස ජීවිතය ඇරඹූ ඩී. බී. විජේතුංග මහතාට දේශපාලන ක්‍ෂේත්‍රයට අවතීර්ණ වන්නට ලැබුණේ උඩරට කීර්තිමත් ඇමතිවරයෙකු වූ ඒ. රත්නායක මහතාගේ පෞද්ගලික ලේකම් ලෙස කටයුතු කිරීමට අවස්ථාව ලැබුණු නිසාය.
දේශපාලන දිවිය
ඩී.බී. විජේතුංග, ජෝර්ජ් ඊ.ද සිල්වා සහ ඒ. රත්නායක ආදී දේශපාලඥයන් ලගින්ම අසුරු කළේය. ඩී.එස් සේනනායක මැතිතුමාගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ ආහාර හා සමුපකාර සේවා ඇමති වු ඒ රත්නායක විසින් ඩී.බී. විජේතුංග ඔහුගේ පෞද්ගලික ලේකම් ලෙස පත්කර ගනු ලැබිය. 1946 දි එක්සත් ජාතික පක්ෂයට සම්බන්ධ වු විජේතුංග මහතා දේශපාලනඥයකු ලෙස තම ජීවිතය ආරම්භ කරනුයේ 1965 මහ මැතිවරණයට එක්සත් ජාතික පක්‍ෂයෙන් උඩුනුවර ආසනයට තරඟ කරමිනි. නැවත 1977 මහ මැතිවරණයේ දී ජය ලැබූ ජේ. ආර්. ජයවර්ධන රජයේ ප්‍රවෘත්ති සහ ගුවන් විදුලි ඇමතිවරයා වූ විජේතුංග මහතා පසුව විදුලි හා බලශක්ති, කෘෂිකර්ම, තැපැල් හා විදුලි සංදේශ සේවාවේ විශේෂ ප්‍රගතියක් ඇති කිරීමට සමත් විය. 1988 පළාත් සභා ක්‍රමය ඇති කිරීමෙන් පසු වයඹ පළාතේ ආණ්ඩුකාර ධූරයට පත්වූ විජේතුංග මහතා යළිත් පාර්ලිමේන්තු දේශපාලනයට අවතීර්ණ වනුයේ ආර්. ප්‍රේමදාස මහතා ජනාධිපති ලෙස කටයුතු කරන අවධියේ ය. 1989 පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේ දී මහනුවර දිස්ත්‍රික්කයට තරඟ කොට ජය ලැබූ ඒ මහතා අගමැති ධුරයට පත් කෙරිණි.
ශ්රී ලංකාවේ 12 වන අගමැතිවරයා ලෙස කටයුතු කරමින් මුදල් ඇමති පදවිය දැරීමේ භාග්‍යය ද එතුමාට හිමි විය. 1993 මැයි 1 දින පැවති මැයි රැළියේ දී ජනාධිපති ආර්. ප්‍රේමදාස මහතා ඝාතනය වීමත් සමඟ ව්‍යවස්ථානුකූලව ජනාධිපති ලෙස පත්වීමට විජේතුංග මහතාට අවස්ථාව ලැබිණි. ශ්රී ලංකාවේ තුන්වන විධායක ජනාධිපතිවරයා ලෙස පත්වූ විජේතුංග ජීවිතයේ විශේෂ ලක්‍ෂණයක් නම් කාල කළමනාකරණයට තිබූ දක්‍ෂතාව යයි.
සැදෑ සමය
1994 විධායක ජනාධිපති ධූරයට චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මිය පත්වීමත් සමඟම දේශපාලන කටයුතු වලින් සමුගෙන පිළිමතලා‍වේ පිහිටි සිය නිව‍සේ විශ්‍රාම දිවියක් ගත කළ විජේතුංග සිය පාලන කාලයේ දී මෙන් ම දේශපාලනයෙන් ඈත්ව සිටි කාලයෙ දීත් ජනහිතකාමී ලෙස ක්‍රියාකිරීම විශේෂත්වයකි. දිගු කාලීනව අසනීපවීම හේතුවෙන් 2008 සැප්තැම්බර් 21 පෙ.ව 9.30ට පමණ නුවර මූලික රෝහලේ දී අභාවප්‍රාප්ත විය.
1916 උපත්
2008 මරණ
ශ්රී ලාංකික බෞද්ධයෝ
ලාංකික සිංහලයෝ
ශ්රී ලාංකික දේශපාලනඥයෝ
එක්සත් ජාතික පක්ෂයෙහි දේශපාලනඥයන්
චරිත කතා |
8,835 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%9A%E0%B7%98%E0%B7%82%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B6%BA | ලංකාවේ කෘෂිකර්මය | ශ්රී ලංකාවේ කෘෂිකර්මය ප්රධාන වශයෙන් සහල් නිෂ්පාදනය මත රදා පවතී. එහි ප්රධාන අරමුණ වන්නේ
වැඩි දියුණු කරන ලද කෘෂිකාර්මික තාක්ෂණය ව්‍යාප්තිය හා සංවර්ධනය තුළින් ස්ථිර හා සාධාරණ කෘෂිකාර්මික දියුණුවක් ලබා ගැනීමයි.
මෙම අවසානය ලබා ගැනීම සදහා ශ්රී ලංකා රජය සතුව කෘෂිකාර්මික දෙපාර්තමේන්තුවක් පිහිටුවා ඇත.
Department of Agriculture - Sri Lanka (DOASL). මෙහි මූලික ක්‍රියාවලි ලෙස පර්යේෂණ,විස්තාරිත,
බීජ රෝපණය සහ පැළ සිටවීම,
ද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය, නියාමක සේවා, පැළෑටි නිරෝධායනය, කෘමිනාශක ද්‍රව්‍ය ලියාපදිංචිය සැළකිය හැක.
දෙපාර්තමේන්තුවෙහි මාධ්‍ය සැපයුම් ඒකකය වන්නේ ශ්රී ලංකා ශ්‍රව්‍ය දෘශ්‍ය කේන්ද්‍රයයි Audio Visual Centre(AVC)-Sri Lanka.
දෙපාර්තමේන්තුව මගින් කෘෂිකාර්මික උද්‍යාන කිහිපයක් පිහිටවා 'A' උද්‍යාන ලෙස සංක්ෂිප්ත කොට ඇත.
මින් එකක් ගොන්නොරුවෙහි පිහිටා ඇති අතර මෑත කාලීනව බටඅතද 'A' උද්‍යානයක් පිහිටවා ඇත.
බටඅත 'A' උද්‍යානය මෑත කාලීනව ලෝක ප්‍රසිද්ධ වී ඇත්තේ එහි ඉදිරිපස ඇති ලොව අංක එකෙහි ගොවි ස්මාරකය හේතුවෙනි.
ශ්රී ලංකාවේ සහල් නිෂ්පාදනය
ශ්රී ලංකාවේ ප්රධාන ආහාරය බත්ය. එමෙන්ම වාර්ෂිකව සහල් අපනයනය ද සිදු කරයි.
නමුත් පසුගිය වසර කිහිපයේ දී එය සිදු නොවුණි. කෘෂිකාර්මික දෙපාර්තමේන්තුව අප්‍රේල් සිට සැප්තැම්බර් දක්වා දිවෙන යල කන්නයේ දී
මිලියන 2.7 ක පමණ වී අස්වැන්නක් බලාපොරොත්තු වේ. ලංකාවේ හෙක්ටයාර 807,763 ක පමණ ප්‍රමාණයක වී වගා කරනු ලබයි.
ඉන් 64% මාස් කන්නයේදී ද, 35% ක් යල කන්නයේදී ද වගා කෙරේ. 879,000 ක් පමළු ගොවි පවුල් සහල් නිෂ්පාදනය සමග බැදී සිටිති.
ඔවුහු රටේ ජනගහනයෙන් 20% ක් පමණ ද, රැකියා නියුක්තිකයන්ගෙන් 32% ක් පමණ ද වේ. වර්තමානයෙහි බොහෝ ගොවීහු ජානමය වශයෙන්
වැඩි දියුණු කරන ලද බීජ වගා කිරීම සදහා යොදා ගනිති. වඩා ඵලදායි අස්වැන්නක් ලබා ගැනීමට මනා දේශගුණය ඉවහල් වේ. අස්වැන්න ලබා ගන්නා
කාලයට වියළි කාලගුණයක් පැවතීම යෝග්‍ය වේ.
නිර්දේශ(යොමු)
1.දෙපාර්තමේන්තු වෙබ් අඩවිය
2.Sri Lanka Rice Knowledge Bank
3.ලංකාවේ හොදම කෘෂිකාර්මික ගොනුව www.abilin.blogspot.com වේ. එහි ලංකාවේ ඵලදායිතාව, ලංකාවේ වල් පැළෑටි,
පර්යේෂණ කටයුතු සහ බොහෝ කෘෂිකාර්මික තොරතුරු ලංකාවේ කෘෂිදේශගුණය,පලිබෝධ යනාදී දෑ අඩංගු ව්.
4.[Agriculture in Sri Lanka|]
ශ්රී ලංකාවේ කෘෂිකර්මය |
8,846 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B1%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B6%BD | නත්තල | නත්තල හෙවත් නත්තල් දිනය නාසරෙත්හි ජේසුස් වහන්සේගේ උපත සමරන දිනය වේ. මෙදින නූතන චාරිත්‍ර බොහොමයක් පවත්වන අතර, තෑගි දීම, ක්‍රිස්තියානි දේවස්ථාන වල මහා මංගල දේව මෙහෙයන් ඇතුලු අනෙකුත් මෙහෙයන් පැවැත්වීම, නත්තල් ගස් සහ ගේ දොර සැරසීම ඉන් ප්රධාන වේ.
සැන්ටා ක්ලෝස් හෙවත් නත්තල් සීයා මෙම උත්සව කාලයේ ජනප්‍රිය චරිතයකි. එතුමා නත්තල් කාලයේ දී තෑගි ගෙන ඒම වෙනුවෙන් ප්‍රසිද්ධ වන අතර, මෙලෙස හඳුන්වන්නේ අතීතයේ ජීවත් වුනු සාන්ත නිකලස් තුමාවය. නත්තල් උත්සවය සියලුම කිතුනු බැතිමතුන් විසින් සමරනු ලබන අතර, වෙනත් ආගම් වල ජනතාව විසින් ද සංස්කෘතික උත්සවයක් ලෙස සමරනු ලැබේ. එය මුලු ලොව ම පුරා පවත්වන උත්සවයකි.
නිරුක්තිය
නත්තල යන වචනය Natal යන පෘතුග්‍රීසි වදනින් බිඳී සි‍ංහලයට පැමිණ ඇත.
සමරන දිනය
විවිධ සංස්කෘතීන් සහ සමාජ විසින් විවිධ දිනවල නත්තල සමරනු ලබයි. ග්‍රෙගරි දිනදසුන අනුව ඒම දින පහත පරිදි වේ.
ජනවාරි 6
ජනවාරි 7
ජනවාරි 19
දෙසැම්බර් 25
ඉතිහාසය
ක්‍රිස්තුන් වහන්සේගේ පහළවීමට පළමු (ක්‍රිස්තියානි පූර්ව) සම්භවයන්
බොහෝ සංස්කෘතීන් හී අවුරුද්ද පුරා පවත්වන උත්සව අතරින් සම්ප්‍රදායක් ලෙස වඩාත් ම ජනප්‍රිය වූයේ ශීත සෘතුවේ දී පවත්වනු ලබන එක්තරා උත්සවයකි. මෙයට හේතුව වූයේ ශීත කාලයේ දී ගොවිතැන් කටයුතු අඩු වීම සහ උතුරු අර්ධ ගෝලයේ පවත්වනු ලබන ශීත සෘතු සූර්යනියුක්තියෙන් පසු ජනතාව විසින් දීර්ඝ දිනයන් මෙන් ම කෙටි රාත්‍රියන් ද බලාපොරොත්තු වීමයි. නූතන නත්තලේ මිථ්‍යාදෘෂ්ටික චාරිත්‍ර වලට ඇතුළත්වන ක්‍රියාවන් සමහරක් නම්: රෝමානු උත්සවයකින් (Roman Saturnalia) පැවත එන තෑගි බෙදා දීම සහ සිනහ උපදවන ක්‍රියා කිරීම; රෝමානු අලුත් අවුරුද්දෙන් පැවත එන අලංකාර තුරුලිය, ආලෝක පහන්, පින් කටයුතු; ජර්මානු උත්සවයකින් (Teutonic Feasts) පැවත එන යූල් කොට (Yule Log) සහ විවිධ ආහාර වර්ග යි. මෙම චාරිත්‍ර සැකසී ඇත්තේ පහත සඳහන් උත්සව ආදි විවිධ ශීත සෘතු උත්සව වලින් බව කියැවේ.
නැටාලිස් සොලිස් ඉන්වික්ටි (Natalis Solis Invicti)
රෝමානු ජාතිකයින් විසින් දෙසැම්බර් 25 වන දින "ඩයිස් නැටාලිස් සොලිස් ඉන්වික්ටි" ( Dies Natalis Solis Invicti) යන නමින් උත්සවයක් පවත්වා තිබේ. මෙහි තේරුම වන්නේ "අපරාජිත හිරුගේ උපන්දිනය" යන්නයි. මෙහි දී යෙදෙන සොල් ඉන්වික්ටස් (sol invictus) යන යෙදුම නිසා, සිරියානු හිරු දෙවියෙකු වන එලා ගේබල් (Elah-Gabal); ඕරලියන් අධිරාජ්‍යයාගේ (Emperor Aurelian) දෙවියන්; පර්සියානු සම්භවයකින් යුත් මිත්‍රාස් (Mithras) නම් වූ සොල්දාදුවන්ගේ දෙවියන් වැනි හිරු දෙවියන් රැසකට ඔවුන්ට වන්දනා කල හැකි විය.
එකල ශීත සෘතු සූර්යකාන්තිය බිඳ වැටුණු දිනය ලෙස දෙසැම්බර් 25 වන දා සලකා තිබේ. (වර්තමාන කාලයන්ට අනුව මෙම දිනය දෙසැම්බර් 21 හෝ 22 වන දා යෙදේ) එදින සූර්යයා අපරාජිත බව සනාථ වී, ක්ෂිතිජයේ උතුරු දෙසට ගමන් කරන බව කියැවේ. බොහෝ ක්‍රිස්තියානි කතෘවරුන් විසින් සූර්යයාගේ මෙම නැවත ඉපදීම, ජේසුස් වහන්සේගේ නැවත ඉපදීමට සම්බන්ධ කර ඇත.
යූල්
මිථ්‍යාදෘෂ්ටික විශ්වාස වලින් යුත් ස්කැන්ඩිනේවියාව, දෙසැම්බර් මස අග සිට ජනවාරි මස මුල දක්වා යූල් නමැති ශීත සෘතු උත්සවයක් සමරා තිබේ. එහි දී යූල් කොටන් ගිනි දල්වා ඇති අතර ඒවා තෝර් නමැති ගිගුරුමේ දෙවියන් (God of thunder) හට ගෞරවය දැක්වීම පිණිස සිදු කර ඇත. මෙම ජාතිකයින් විසින් මේ හා සබැඳි බොහෝ චාරිත්‍ර පවත්වා ඇති අතර, ඔවුහු තවමත් නත්තල් උත්සවය "යූල්" යන නමින් හඳුන්වති.
ක්‍රිස්තියානි සම්භවයන්
ජේසු තුමන්ගේ උපත දෙසැම්බර් 25 වන දින හා සම්බන්ධ වී ඇත්තේ ඇයි දැයි තවමත් සොයාගෙන නැති කරුණකි. බයිබලයේ නව ගිවිසුමේ ද මෙය පිළිබඳ නියත දිනයක් සඳහන් වන්නේ නැත. නත්තලේ දින දොළස (The Twelve Days of Christmas) ලෙස අප හඳ්‍රන්වන්නේ නත්තල් දිනයට පසු, එනම් දෙසැම්බර් 26 වන දින සිට ඇති දින දොළසයි.
ජේසුස් වහන්සේගේ උප්පත්තිය
මෙසායා නැතහොත් තෝරාගත් තැනැත්තා යන නමින් හැඳින්වෙන ජේසුස් වහන්සේ මරිය තුමිය නැමැති කන්‍යාවගෙන් උපත ලැබූ බව කිතුනු බැතිමතුන්ගේ විශ්වාසයයි. මෙම අසිරිමත් නත්තල් කතාව ලූක් සහ මතෙව් යන සුවිශේෂයේ කතුවරුන්ගේ ශුභාරංචිය ග්‍රන්ථ වලද දක්වා ඇත. ජේසුස් වහන්සේ හෙවත් ක්‍රිස්තුන් වහන්සේ බෙත්ලෙහෙම් නුවර දී ඉපදුණු බව මෙම අනුශාසනා වල කියැවේ. ප්‍රසිද්ධ සම්ප්‍රදායට අනුව මෙම උපත ගවලෙනක දී (stable) සිදුවූ බව කියැවේ. ආදිකාලීන ප්‍රතිමා ශිල්පයට අනුව මෙම ගවලෙන සහ ගව ඔරුව එකම ගුහාවක පිහිටා ඇත. (එය අදටත් බෙත්ලෙහෙම් නුවර දේවස්ථානයට පහළින් පිහිටා තිබේ). දේවදූතයකු විසින් මෙම ගවලෙන අවට ප්‍රදේශයේ සිටි එ‍‍ඬේරුන්හට ජේසුස් වහන්සේගේ උපත ගැන පවසා තිබේ. දේවදූතයන් විසින් එඩේරුන්ට දෙන ලද සලකුණ වූයේ ගව ඔරුවක බාවා සිටින බිළිදෙක්‍ වේ. ඉන්පසු ඔවුන් බිළිදු ජේසු තුමන් බැහැදැකුමට ගොස් ඇති අතර එතුමන් දුටු පළමු කණ්ඩායම ද වෙති. ජේසුස් වහන්සේගේ උපත තුළින්, එතුමාගේ උපතට වසර ගණනාවකට පෙර කියැවුනු අනාවැකි සම්පූර්ණ කෙරුනි.
සිහිපත් කිරීම, කිතුනු බැතිමතුන් නත්තල සමරන ප්රධාන මාර්ගයකි. ක්‍රිස්තියානි සභාව ජේසු තුමන්ගේ උපන් දිනය උදා වන තුරු, සූදානම් වීමේ කාලය තුල, විවිධ ආගමික කටයුතු වල නිරත වේ. කුඩා ළමුන් මෙන් ම වැඩිහිටි කිතුනු ජනතාව ද ක්‍රිස්තු තුමන්ගේ උපත සිහිපත් කෙරෙන නාට්‍ය රඟ දැක්වීමේ සහ නත්තල් ගීත (Christmas Carols) ගායනා කිරීමේ කටයුතු වල නිරත වෙති. සමහර නිවෙස් වල ජේසු තුමන් ඉපදුණු ගවලෙන සහ අදාල චරිත කලාත්මක ප්‍රතිරූප වලින් නිරූපණය කෙරෙයි. මෙම ප්‍රතිරූප අතරින් ජේසු තුමන් බැලීමට පැමිණි රජ තුන් කට්ටුව වැදගත් වේ. ඔවුන් බෙත්ලෙහෙමේ තරුව නමින් හැඳින්වෙන තාරකාව පසුපස පැමිණ, ජේසු තුමන් වෙත රත්තරන්, සුවඳ ලාටු සහ සුවඳ දුම් පුද කර ඇත.
නත්තල් සීයා සහ තෑගි ගෙනෙන අනෙකුත් අය
නත්තල් උත්සව දිනයේ දී පවුලේ සාමාජිකයින් අතර සහ යහළුවන් අතර තෑගි හුවමාරු කර ගැනීමේ කටයුතු සිදු වේ. මෙම නත්තල් සිරිත බටහිර සංස්කෘතියෙන් පැවත එන අතර එය නත්තල් සීයා (නත්තලේ පියා, සාන්ත නිකලස්, සින්ටක්ලාස්, ක්‍රිස් ක්‍රින්ගල්, පියේර් නොයෙල්, බැබෝ නටාලේ, සාන්ත බැසිල්, ෆාදර් ෆ්‍රො‍ස්ට් යන විවිධ නම් වලින් හැදින්වෙන) නමැති චරිතයට ආරෝපිත කර ඇත. නත්තල් සීයාගේ ප්‍රතිමූර්තිය නිර්මාණය කර ඇත්තේ ජර්මන්-ඇමරිකානු ජාතික චිත්‍ර ශිල්පී තෝමස් නාස්ට් (1840-1902) විසිනි. ඔහු 1863 පටන් සෑම වසරකදී ම නත්තල් සීයාගේ නව ප්‍රතිරූපයක් නිර්මාණය කර ඇති අතර, 1880 දශකයේ දී අප අද හඳුනන ප්‍රතිරූපය නිම කර ඇත. මෙම රූපය 1920 දී ප්‍රචාරකයින් විසින් ප්‍රමාණ කර තිබේ. නත්තල් සීයා‍ට පෙර පැවති චරිතය, එනම් නත්තලේ පියා, 15 වන සියවසේදී වාර්තා වී ඇති නමුත්, එම චරිතය සිනහ උපදවන සහ බීමත්කම සමඟ සම්බන්ධ වී ඇත. බ්‍රිතාන්‍යයේ වික්ටෝරියා රැජිනගේ කාල වකවානුවේ දී එම චරිතය වර්තමාන නත්තල් සීයාගේ චරිතයට පරිවර්තනය කර ඇත. ප්‍රංශ ජාතික පියේර් නොයෙල් ගේ චරිතය ද මෙලෙස පරිණාමනය වී ඇත. ඉතාලියේ දී බැබෝ නටාලේ නම් තැනැත්තා නත්තල් සීයා ලෙස පෙනී සිට ඇති අතර, ලා බෙෆානා නම් කාන්තාව (ඉතාලි ජනප්‍රවාදයේ පැවත එන චරිතයකි) ආවීර්භාවයේ සන්ධ්‍යා කාලයේ දී තෑගි ගෙන තිබේ. ඇය ජේසු බිළිඳා වෙත තෑගී ගෙනෙන අතරේ දී අතරමං වූ බව කියැවේ. දැන් ඇය සෑම දරුවෙකුට ම තෑගි ගෙන එන බවට විශ්වාස කෙරේ. විවිධ සංස්කෘතීන් වල නත්තල් සීයාගේ සහායකයන් ලෙස මිට්ටන් හඳුන්වා ඇති අතර ඔවුන් විසින් තෑගි සාදනු ලබන බව පැවසේ.
ඇතැම් ලතින් ඇමරිකානු රටවල් වල පවතින සංස්කෘතියට අනුව, නත්තල් සීයා තෑගී සාදා ජේසු බිළිඳා හට බාර දෙන අතර, ජේසු බිළිඳා එම තෑගී දරුවන් අතර බෙදා හරින බව කියැවේ. මෙම කතාව සම්ප්‍රදායානුකූල ආගමික විශ්වාස සහ වර්තමාන ගෝලීයකරණයේ සංසන්දනයක් ලෙස සැලකේ.
නත්තල් සීයා ලෙස බොහෝ දෙනා හදුන්වන්නේ 14 වන සියවසේ ටර්කි හි ජීවත් වූ නිකලස් නම් පුද්ගලයෙක්වේ.( පසුකාලයේදී මොහු ශුද්ධවරයට ඔසවන ලදි. ඉන්පසු මොහුව හදුන්වන ලද්දේ සාන්ත නිකලස් නමිනි). මොහු නත්තල් කාලයේදී තමාගේ පෞද්ගලික මුදල් වියදම් කර තෑගි බෝග ගෙන අසරණ දුගී දුප්පත් පවුල් වල සිටින් ලමයින්ට බෙදා හරියි. ඔහු මෙය සිදුකලේ රහසිගතවය. එනම් රාත්‍රී කාලයේදී එම නිවෙස්වල දුම් කවුළුවලින් රහසින්ම නිවස වෙත ගොස් තෑගි බෝග තබා යාමයි. නත්තල් සීයා යන සංකල්පයේ මූලාරම්භය මෙයයි.
නත්තල් ගස සහ අනෙකුත් සැරසිලි
නත්තල් ගස බොහෝ ලෙස හඳුන්වනු ලබන්නේ මිථ්‍යාදෘෂ්ටික සම්ප්‍රදායේ සහ සදාහරිත අතු හා ගස් වන්දනා යාගයක ක්‍රිස්තියානිකරණයක් ලෙස ය. වර්තමාන නත්තල් ගසේ සම්ප්‍රදාය 18 වන සියවසේ දී ජර්මනියේ දී ආරම්භ වී ඇති බවට විශ්වාස කෙරේ. නමුත් 16 වන සියවසේ දී එය මාර්ටින් ලූතර් ආරම්භ කල බවට සමහරු තර්ක කරති. ජර්මනියේ සිට මෙම චාරිත්‍රය එංගලන්තයට ප්‍රථමයෙන් හඳුන්වා දෙන ලද්දේ එකල විසූ චාලට් රැජින විසිනි. ඉන්පසු වික්ටෝරියා රැජින ගේ කාල වකවානුවේ දී ඇල්බට් කුමරු විසින් එය තව දුරටත් සාර්ථකව හඳුන්වා දෙන ලදී. එම කාලයේ දී ම ජර්මානු සංක්‍රමිකයින් විසින් එම සම්ප්‍රදාය ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයට ද හඳුන්වා දී ඇත.
නත්තල් ගස්, විදුලි බුබුලු සහ විසිතුරු සැරසිලි වලින් අලංකාර කරනු ලැබේ. 19 වන සියවසේ සිට පොයින්සෙටියා (poinsettia) නැමති ශාක වර්ගය නත්තල සමග සම්බන්ධ වී ඇත. හොලී (holly), මිසල්ටෝ (mistletoe), රතු ඇමාරිලිස් (red amaryllis) සහ නත්තල් පතොක් (Christmas Cactus) මෙම උත්සව සමයේ දී විශේෂිත අනෙකුත් ශාක වර්ග වේ. නත්තල් ගස සමග ගේ දොර ද, මෙම ශාක වර්ග වලින් සැරසිය හැක. තව ද මල් වඩම් සහ සදාහරිත ශාක අතු ද මේ සඳහා භාවිතා කල හැක.
ඕස්ට්‍රේලියාව, උතුරු සහ දකුණු ඇමරිකාව සහ යුරෝපයේ සමහර ස්ථාන වල නිවෙස් ඉදිරිපිට විදුලි බුබුලු සහ වෙනත් නත්තල් සැරසිලි වලින් අලංකාර කිරීම සම්ප්‍රදායකි. මෙම රටවල් වල නගර සභා සමහර අවස්ථා වලදී මේ සඳහා තම අනුග්‍රහය ද ලබා දෙයි. බටහිර ලෝකයේ දී තෑගි එතීම සඳහා ආගමික නත්තල් තේමා වලින් සහ විවිධ වර්ණයන්ගෙන්යුත් කඩදාසි නිපදවනු ලැබේ. නත්තල් ගම්මාන (Christmas Villages) සාදා ප්‍රදර්ශනය කිරීම බොහෝ නිවෙස් වල සිරිතකි. සීනු, ඉටිපන්දම්, සීනි කූරු (candy canes), දිගු මේස් (stockings), මල් වඩම් සහ දේවදූතයින් තවත් නත්තල් සැරසිලි කිහිපයකි. මෙම සැරසිලි ඉවත් කෙරෙනු ලබන්නේ නත්තල් දිනයෙන් පසු දොළොස්වන රාත්‍රියේ දී හෙවත් ජනවාරි 5 වන දිනයේ දී ය.
නත්තල් මුද්දර
බොහෝ ජාතීන් විසින් නත්තල් කාලයේ දී අනුස්මරණ මුද්දර නිකුත් කර ඇත. තැපැල් පාරිභෝගිකයෝ මෙම මුද්දර නත්තල් කාඩ්පත් යැවීම සඳහා භාවිතා කරති. මුද්දර එකතු කරන්නන් අතර නත්තල් මුද්දර බෙහෙවින් ජනප්‍රිය වී ඇත. මෙම මුද්දර සාමාන්ය තැපෑල සඳහා භාවිතා කල හැකි අතර එය මුළු අවුරුද්ද පුරා ම වලංගු වේ. ඒවා සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයකින් නිපදවන අතර, ඔක්තෝබර් සහ දෙසැම්බර් මාස මුල දී අලෙවි කෙරෙනු ලැබේ. 1898 දී ඉම්පීරියල් පැන්ස තැපැල් ගාස්තුවේ (Imperial Penny Postage Rate) ආරම්භය සංකේතවත් කිරීම සඳහා කැනේඩියානු මුද්දරයක් නිකුත් කර ඇත. මෙම මුද්දරයේ ලෝක ගෝලයේ සිතියමක් පෙන්වා ඇති අතර "XMAS 1898" ලෙස අභිලේඛනයක් ද එහි පහල අඩංගු වේ. 1937 දී ඕස්ට්‍රියාව "නත්තල් සුභ පැතුම් මුද්දර" (Christmas greeting stamps) දෙකක් හඳුන්වා දී ඇත. එම මුද්දර වල රෝස මලක් සහ රාශි චක්‍රය නිරූපණය කෙරේ. 1939 දී බ්‍රසීලය විසින් අර්ධ-තැපැල් මුද්දර හතරක් නිකුත් කර තිබේ. රජ තුන් කට්ටුව සහ බෙත්ලෙහෙම් තරුව, දේවදූතයා සහ දරුවා, දකුණු කුරුසය සහ දරුවා, සහ මව හා දරුවා යන තේමාවන් මෙම මුද්දර වල අඩංගු වේ. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ තැපැල් සේවය (The U.S Postal Service) මගින් සෑම වසරකදී ම ආගමික මුද්දරයක් සහ ලෞකික මුද්දරයක් නත්තල උදෙසා නිකුත් කෙරේ.
නත්තලේ අර්ථශාස්ත්‍රය
ලෝක වාසී බොහෝ ජනතාවට ආර්ථික උනන්දුව ඇතිකරන විශාලම දේ වන්නේ නත්තලයි. මේ කාලයේ දී සිල්ලර වෙළෙඳසැල් වල චමත්කාරජනක ලෙස විකුණුම් ප්‍රමාණය වැඩි වේ. ජනතාව තෑගි බෝග, නත්තල් සැරසිලි හා අනෙකුත් අවශ්‍ය දේ මිල දී ගන්නා අතර, වෙළෙඳසැල් ද නව භාණ්ඩ බොහොමයක් හඳුන්වා දෙති. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ නත්තල් තෑගි බෝග මිල දී ගැනිමේ සමය ආරම්භ වන්නේ ඔවුන්ගේ ප්‍රශංසා කිරීමේ දිනයට (Day of Thanksgiving) පසුවයි. නමුත් ඇමරිකානු වෙළෙඳසැල් බොහොමයක් ඔක්තෝබර් මස මුල දී පටන් නත්තල් භාණ්ඩ විකිණීම ආරම්භ කරති.
බොහෝ පළාත්වල, නත්තල් දිනය, ව්‍යාපාර හා වෙළෙඳ කටයුතු සඳහා අවම ක්‍රියාකාරිත්වයක් දක්වන දිනය ලෙස සැලකේ. සෑම ආකාරයේ ම වෙළෙඳසැල් සහ ව්‍යාපාර මෙදින (අවුරුද්දේ වෙනත් කිසිම දිනයකට වඩා) වසා තිබෙන අතර, විවිධ කර්මාන්ත වල කටයුතු ද අත්හිටුවනු ලැබේ. එංගලන්තය සහ වේල්ස් යන රටවල පනවා ඇති 2004 නත්තල් දින වෙළෙඳාම් කිරීමේ පනත (Christmas Day (Trading) Act 2004) මගින් විශාල ව්‍යාපාර වල නත්තල් දිනයේ දී වෙළෙඳ කටයුතු කිරීම නවත්වනු ලබයි. ස්කොට්ලන්තය ද මෙවැනි ව්‍යවස්ථාවක් සම්පාදනය කිරීමේ කටයුතු වල නිරත වේ. චිත්‍රපටි බෙදාහරින ශාලා වැඩි මිල ගණන් වලින් යුත් චිත්‍රපටි ද මෙකල නිකුත් කරයි. ඒවා අතර නත්තල් චිත්‍රපටි, මනඃකල්පිත චිත්‍රපටි සහ වැඩි නිෂ්පාදන වටිනාකමක් ඇති නාට්‍යයන් ද අන්තර්ගත වේ.
නත්තල් කාලයේ දී මෙම තෑගි බෙදා දීමේ කටයුතු නිසා, ක්ෂුද්‍ර ආර්ථික න්‍යාය යටතේ එය අතිරේක බරක් වී ඇති බව ආර්ථික විද්‍යාඥ විශ්ලේෂණයක දී ගණනය කර ඇත. මෙම අලාභය, තෑගි දෙන තැනැත්තා එම තෑග්ග වෙනුවෙන් යොදන දේ සහ තෑග්ග ලබන තැනැත්තා එය තමන් මිල දී ගතහොත් වියදම් කරන මුදල අතර වෙනස ලෙස ගණන් බලනු ලැබේ. 2001 වර්ෂයේ දී ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ පමණක් මෙම අලාභය ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 4 ක් බවට නිමානය කර ඇත. මෙම විශ්ලේෂණයේ ඇති සංකීර්ණ සාධක නිසා, එය වර්තමාන ක්ෂුද්‍ර ආර්ථික න්‍යායයේ තිබිය හැකි සංවරණ පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීම සඳහා යොදා ගැනේ. වෙනත් අතිරේක බර නැතහොත් මෙම අලාභයන් අතර, නත්තල නිසා පරිසරයට ඇති බලපෑම් ද තිබේ. ඒ සඳහා ද්‍රව්‍යමය තෑගි උදාහරණයක් ලෙස ගත හැක. එම තෑගි නිසා නඩත්තු හා ගබඩා පිරිවැයක් ආරූඪ වන අතර ඒවා පරිසරයේ තැන් තැන් වල ගොඩගැසීම් වලට ද ලක්වේ.
විශේෂ කරුණු
රූප ගැලරිය
තවත් බලන්න
නත්තල් පෙරරැය Christmas Eve
නත්තලයේ දින දොළස Twelve days of Christmas
කිතු දහම Christianity
ආශ්‍රිත සහ සටහන්
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Theology.lk කතෝලික දේවධර්ම ලිපි
දෙසැම්බර් 25 නත්තල සැමරීම ශුද්ධ ලියවිල්ල ඇසුරින්?
ඉංග්‍රිසි මූලාශ්‍ර
The Origins of Christmas, by Joseph F. Kelly (August 2004: Liturgical Press) ISBN 978-0-8146-2984-0
Christmas Customs and Traditions, by Clement A. Miles (1976: Dover Publications) ISBN 978-0-486-23354-3
There Really Is a Santa Claus: The History of St. Nicholas & Christmas Holiday Traditions, by William J. Federer (December 2002: Amerisearch) ISBN 978-0-9653557-4-2
The Birth of Christ", by Peter Sammons (May 2006: Glory to Glory Publications) (UK) ISBN 0-9551790-1-7
ජේසුස් වහන්සේ නත්තල |
8,851 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%84%E0%B6%B3%E0%B7%94%E0%B6%B1%E0%B7%8F%20%E0%B6%B1%E0%B7%9C%E0%B6%9C%E0%B6%AD%E0%B7%8A%20%E0%B6%B4%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B9%E0%B6%B1%20%E0%B7%80%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%96%E0%B6%B1%E0%B7%8A | හඳුනා නොගත් පියාඹන වස්තූන් | සාමාන්ය ව්‍යවහාරයේ පියාඹන පීරිසි (flying saucers) නම් වස්තූන් සඳහා එම නම ලැබී ඇත්තේ කෙනත් ආර්නෝල්ඩ් නම් ගුවන් නියමුවා ඒ සඳහා යොදාගත් වචනය නිසාය.ඇත්තෙන්ම දැන් මේවා හඳුන්වන්නේ “හඳුනා නොගත් පියාඹන වස්තූන්” (Unidentified Flying Object - UFO) ලෙසයි.මෙම විශය ධාරාව පිලිබඳව විවිධ ආයතන වලින් නොයෙක් පර්යේෂණ සිදුකර තිබේ.මේ අතර ඇමරිකාවේ ගුවන් හමුදාව විසින් දියත් කළ ව්‍යාපෘති තුනක් වැදගත්වේ. එනම් සයින් ව්‍යාපෘතිය(project SIGN),ග්රජ් ව්‍යාපෘතිය (project GRUDGE)සහ නිල් පොත් ව්‍යාපෘතිය (project Blue Book)යි. නිල් පොත් ව්‍යාපෘතියේ ප්රධාන උපදේශක වූ මහාචාර්ය ඇලන් හයිනෙක් (Allen Hynek ) හඳුනා නොගත් පියාඹන වස්තූන් මෙලෙස නිර්වචනය කරයි.”සාමාන්ය ආකාරයෙන් හෝ විද්‍යාත්මකව හෝ පහදා දිය නොහැකි වස්තුවක් , ආලෝකයක් ,අහසේ ගමන් කිරීම හෝ නැවතී සිටීම හෝ සිදු කරයි නම් එය හඳුනා නොගත් පියාඹන වස්තූවකි.”
මෙවැනි පියාඹන වස්තූ පීරිසියක හෝ බිත්තරයක හැඩයෙන් යුක්තය.දීප්තිය විහිදෙන හිසක් සහිතය.ගමනේ යෙදෙන විට පෘතුවිය සතු කිසිදු යානයක් නිකුත් නොකරන සංඥා එළි නිකුත් කරයි.ඒවායේ වේගය ශබ්දයේ වේගය ඉක්මවන ගුවන් යානා වලටත් වඩා වැඩි නමුත් ශබ්දයේ වේගය ඉක්මවීමේදී සාමාන්‍යයෙන් ඇසෙන ශබ්දය තබා යානයක් මගින් නිකුත් වන ශබ්දයවත් නොඇසේ.
පිටසක්වළ ජීවීන් පැමිණි බවට සාක්ෂි
1)පියාඹන පීරිසිවල වීඩියෝ දර්ශන
පිටසක්වල යානා ඡායාරූපයට ගැනීම සහ රේඩාර් මගින් හදුනා ගැනීම 1947 අවධියේ පටන් පැවතිණ.මේවා සජීවීව පටිගත කිරීම පිළිබඳව සාක්ෂි හමුවන්නේ 90 දශකයේ පටන්ය.මේ අතර 1994 වසරේ දෙසැම්බර් 04 වන දින ඇල්කරාස් ප්‍රදේශයෙන් වාර්තා වූ වීඩියෝ පටියද 1997 වසරේ නොවැම්බර් 30 වන දින පටිගත කල වීඩියෝ පටියද ප්රධාන තැනක් ලැබේ.Video1
මීට අමතරව 1997 වසරේ අගෝස්තු 06 දින මෙක්සිකෝවේ සිදුවූ සිදුවීමක් ඉතා සිත් ගන්නා සුළුය.එම වීඩියෝ පටයට අනුව උස ගොඩනැගිල්ලක් අසලින් විශාල වටකුරු පියාඹන පීරිසියක් දිස්වේ.මෙම යානය ගමන් කරන අතර රවුමට කැරකේ.Video2
නමුත් ඇතැමුන්ගේ අදහස වනුයේ පරිගණක මෘදුකාංග භාවිතයෙන් මේවා නිර්මාණය කළ හැකි බවය.
2)පියාඹන පීරිසිවල ඡායාරූප
1950 වසරේ මැයි 11 මැක්මින්විලෙ ගමේ ගොවියෙකු ගත් ඡායාරූප දෙකක් පිළිබඳ විද්වතුන්ගේ අවධාණය යොමු විය.බොහෝ දෙනෙකුගේ අදහස වූයේ මෙය සත්ය වශයෙන්ම සිදුවූ ඡායාරූපගත කිරීමක් බවය.
1952 දී ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ රැල්ෆ් විසින් ගන්නා ලද අභ්‍යවකාශ වස්තුවද සත්ය ඡායාරූපයක් බව පරිගණක තාක්ෂණය භාවිතයෙන් කල විශ්ලේෂණ වලින් සනාථ විය.
පිටසක්වළ ජීවය
පෘථිවියෙන් පිටත එනම් වෙනත් ග්‍රහලෝකයක,උපග්‍රහයෙකු මත නැතිනම් ග්‍රහකයක ජීවයක් පවතීනම් එය පිටසක්වල ජීවය ලෙස හඳුන්වයි.මෙම ජීවීන් අප මෙන්ම මහා ජීවීන්ම වීම අවශ්‍ය නොවේ.එනම් අභ්‍යවකාශයේ පවතින දූව්ලි අංශුවක් මත ඇතිවන ජීවයක් වුවත් පිටසක්වල ජීවය ලෙස අර්ථකතනය කිරීමට පුළුවන.
ව්‍යුහමය සහ කෘත්‍යමය වශයෙන් ජීවයට දායක විය හැකි මහා අණු තැනිය හැක්කේ මූලද්‍රව්‍ය වලින් කාබන්, බෝරෝන්, නයිට්‍රජන්,සිලිකන් සහ පොස්පරස් වලට පමණි. පෘථිවියේ ජීවය කාබන් මත ගොඩ නැගුනද පිටසක්වල ජීවයක් ඉහත මූලද්‍රව්‍ය මත ගොඩනැගිය හැකිද?
බෝරෝන් මූලද්‍රව්‍ය‍ට තැනිය හැක්කේ සීමිත බන්ධන ගණනකි.එසේම එවැනි සංයෝගවල ස්ථායීතාව අඩුය. නයිට්‍රජන්හි නයිට්‍රජන් අණුවේ බන්ධන ස්ථායීතාව ඉතා වැඩි බැවින් තැනෙන කුඩා දාමයක් වුවත් පහසුවෙන් වියෝජනය වී නයිට්‍රජන් වායුව සෑදීමට වැඩි නැඹුරුවක් දන්වයි. පොස්පරස් වල සහසංයුජ බන්ධනද අඩු ස්ථායීතාවක් දක්වයි.එමනිසා පිටසක්වල ජීවය එම මූලද්‍රව්‍ය තුන මත රඳා නොපවතින බව සිතිය හැක.
ආවර්තිතා වගුවේ එකම කාණ්ඩයට අයත් නිසා සිලිකන් මූලද්‍රව්‍ය කාබන් වෙනුවට හොඳ ආදේශකයක් විය හැකිය.නමුත් ප්‍රමාණයෙන් විශාල වීම නිසා සිලිකන්- සිලිකන් බන්ධන තැනීම කාබන්- කාබන් බන්ධන තැනීම තරම් පහසු නොවන අතර ස්ථායී භාවයද අඩුය.නමුත් සිලිකන් හා ඔක්සිජන් එකතුව තනන මෙතිල් සිලිකෝන වැනි අණු පිටසක්වල ජීවය සඳහා හොඳ අත්තිවාරමක් විය හැක.
එසේම ජීව විද්‍යාත්මක ප්‍රතික්‍රියා සිදුවීමට නම් ජලීය මාධ්‍යයක් අවශ්‍ය වේ.එම නිසා පිටසක්වල ජීවයක් ඇතිවීමට නම් එහි මෙම සියලු සාධක අන්තර්ගත විය යුතුය.
== පිටසක්වළ ජීවීන්ට මෙහි පැමිණිය හැකි ය
1) දුර සීමාව
බුද්ධිමත් ජීවීන් ජීවත් විය හැකි ග්‍රහ පද්ධතියක් දරන තාරකා පෘථිවිය ආසන්නයේ පිහිටා නොමැත.එවැනි තාරකාවකට ඇති දුර පෘථිවියේ සිට ආලෝක වර්ෂ දස දහස් ගණනක් විය හැක.එමනිසා එම තාරකාවක සිට පෘථිවියට පැමිණීමේදී අති විශාල දුරක් ගෙවා පැමිණිය යුතුය.
2) ආයු සීමාව
ඔවුන්ගේ ආයු කාලය වසර ලක්ෂ ගණන් ඉක්මවයි
3)ඉන්ධන සීමාව
ඔවුන්ට ඒවා නිපදවා ගත හැකිය
ඔබ අමුතු ආකාරයේ ආකාශ වස්තුවක් දුටුවහොත් කළ යුත්තේ කුමක්ද?
ලෝකය පුරා පියාඹන පීරිසි සහ පිටසක්වළ ජීවීන් පිළිබඳව නොයෙකුත් සිදුවීම් වාර්තා වී තිබේ.මධ්‍ය හරහා එළියට නොපැමිණි පර්යේෂකයන්ගේ ඇසට බඳුන් නොවූ තවත් සිදුවීමි අපමණ සංඛ්‍යාවක් තිබිය හැක.වාර්තා වූ බොහෝ සිදුවීම් ද සත්ය සිදුවීම විකෘතිව ඉදිරිපත් වන්නට හේතු වී ඇත්තේ බොහෝ දෙනෙකුට ඒ පිළිබඳව ඇති නොදැනුවත් කම නිසාය.ඔබට යම් හෙයකින් පියාඹන වස්තුවක් දැක ගැනීමේ වාසනාව උදාවුවහොත් ඔබ අනුගමනය කල යුතු ක්‍රියා පටිපාටියක් ඇත.
1)ඔබ දුටු දේ තහවුරු කර ගැනීමට තවත් සාක්ෂිකරුවන් කිහිපදෙනෙක් සොයාගන්න.
2)හැකි නම් ඡායාරූපයක් ගැනීමට හෝ වීඩියෝ ගත කිරීමට උත්සාහ ගන්න.
3)ඔබ විසින් නිරීක්ෂණය කරන ලද වස්තුව හා අවට පරිසරය සංසංදනය කර එහි විශාලත්වය,වේගය ආදිය පිළිබඳව නිවැරදි අවබෝධයක් ලබා ගන්න.
4)හැකිනම් එම මොහොතේම දුටු දේ ලියා එහි ගමන් මාර්ගය ආදී දේ පිළිබඳව සිතියමක් අඳින්න.
5)හැකි ඉක්මනින් පොලීසියට,ගුවන් හමුදාවට හෝ හඳුනා නොගත් පියාසර වස්තු පරීක්ෂකයන්ට සිද්ධිය ගැන දැනුම් දෙන්න.
හඳුනා නොගත් පියාසර වස්තු පරීක්ෂකයන්ගේ සංගමයෙන් හඳුන්වා දුන් පිරවීම් පත්‍රිකාව
පිටසක්වළ ජීවීන් සෙවීමේ ව්‍යාපෘති
1)සෙටී ව්‍යාපෘතිය
1961 වසරේ නොවැම්බැයේදී රේඩියෝ ඉංජිනේරුවන් , තාරකා විද්‍යාඥයන් සහ ජෛව විද්‍යාඥයන් කිහිපදෙනෙකු එකතුව සක්වලින් එපිට බුද්ධිමත් ජීවීන් සෙවීම අරමුණු කොට සමුළුවකි පැවැත්වූවේය.සුප්‍රසිද්ධ විද්‍යාඥයෙක් වූ ෆ්රෑන්ක් ඩ්රේක් පිටසක්වළ බුද්ධිමත් ජීවීන් සෙවීම සඳහා ඔහුගේ සුප්‍රසිද්ධ සමීකරණය ප්රථම වරට ඉදිරිපත් කලේ මෙම සමුළුවේ දීය.මෙම සමුළුවේදී සෙටී (SETI-Search for Extraterrestrial Intelligence)උපන්නේය.එදා සිට අද දක්වා විවිධ දිශා වලට අතු විහිදවහින් දැවැන්තව වැඩුණු සෙටී ව්‍යාපෘතිය තවමත් මල් ඵල ගැන්වී නොමැත.මෙම ව්‍යාපෘතිය ප්රධාන ශාඛා කිතිපයක් ඔස්සේ දියත් කෙරිණි.එම ශාඛා වලින් කිහිපයක් නම්
ෆීනික්ස්(PHEONIX)
බෙටා(BETA-Billion channel Extra Terrestrial Assay)
මෙටා(META-Million channel Extra Terrestrial Assay)
2) බෙටා ව්‍යාපෘතිය
පිටසක්වළ ජීවීන් සෙවීම සඳහා චැනල බිලියනයක් යොදා ගැනීම අරුත් දෙන (Billion channel Extra Terrestrial Assay)BETA ව්‍යාපෘතිය, ග්‍රහ සංගමයෙහි (Planetary Society)ආධාර ඇතිව හාවඩ් විශ්ව විද්යාලයේ පෝල් හොරොව්ට්ස්ගේ ප්‍රධාණත්වයෙන් ඇරඹුණකි.ඛගෝලයේ සමකයේ සිට උතුරට අංශක 60 ක්ද දකුණට අංශක 30 ක්ද වූ සීමාව තුල සියළුම තරු නිරීක්ෂණය කිරීම මෙම ව්‍යාපෘතියේ අරමුණ විය.වසරක් පුරා හාවඩ්හි පිහිටි මීටර 26ක රේඩියෝ දුරේක්ෂයෙන් ගිගා හර්ට්ස් 1.4 ත් 1.72 ත් අතර පරාසයක සංඛ්‍යාත ඹවුන් විසින් මෙම ව්‍යාපෘතිය යටතේ නිරීක්ෂණය කරන ලදී.
බෙටා ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ වූයේ 1985 දී ආරම්භ වූ මෙටා ව්‍යාපෘතිය(META-Million channel Extra Terrestrial Assay)වෙනුවෙනි.
පිටසක්වළ ජීවීන් පිළිබදව වැඩිදුර තොරතුරු
(1) පිටසක්වළ ජීවීන් සෙවීමේ අනෙකුත් ව්‍යාපෘති
(2) සෞරග්ර හ මණ්ඩලය තුළ ඡීවය
(3) ආදි පිටසක්වළයන් ඉතිරිකළ ඓතිහාසික සාධක
ආශ්‍රිත ලිපි
ඒරියා 51 |
8,852 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%B6%E0%B6%BB%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B7%80%20%E0%B6%B4%E0%B7%85%E0%B7%8F%E0%B6%AD | සබරගමුව පළාත | සබරගමුව පළාත ශ්රී ලංකාවේ පළාත් නවයෙන් එකකි. සබරගමුව පළාත දිස්ත්‍රික්ක දෙකකින් සමන්විත වේ. ඒවා නම් කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කය සහ රත්නපුර දිස්ත්‍රික්කයයි.
ඉතිහාසය
සබරගමුව පළාතේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික දායාදයන් දකින්නවුන්ව ශත වර්ෂ ගනණක් ඈත අතීතයට ගෙන යයි. සිදු කරන ලද ගල් ගුහා කැනීම් වලින් තහවුරු වී ඇත්තේ සබරගමුව පළාතේ ඉතිහාසයට වසර 29, 000 ක් පමණ වූ අතීතයක් උරුම බවය. ආදි මානවයාගේ ඇට සැකිළි, ආයුධ, ඔවුන් භාවිතා කළ විවිධ පාෂාණ වර්ග, ඉතිරිව තිබූ විවිධ ආහාර කොටස් ආදී දේ කිතුල්ගල බෙලිලෙන, කෑගල්ලේ අලුලෙනෙන්, කුරුවිට බටදොඹ ලෙනෙන් සහ බලන්ගොඩ බෙල්ලන්බැඳි පැලැස්සෙන් සොයාගෙන ඇත.
ආදි මානවයා විසින් නිර්මාණය කර ඇති පනහකට නොඅඩු සතුන්ගේ සහ වෙනත් නොයෙක් දෙයෙහි චිත්‍ර වරකාපොළට ආසන්නයේ පිහිටි දොරවක කන්ද අත්ලෙනෙන් සොයා ගෙන ඇත. එමතුද නොව ප්‍රාග් මානවයා තනන ලද ආදිකල්පිත ගල් මේසයක් මුළු ශ්‍රීර්‍ ලංකාවේම දක්නට ලැබෙන්නේ සබරගමුව පළාතේ පදවිගම්පොළ ප්‍රදේශ‍ෙය්දී පමණි.
බුද්ධ වර්ෂ තුන් වන සියවසේදී ලංකාවට බුදු දහම පැමිණි බව තහවුරු කෙරෙන සාක්ෂිද මෙම පළාතේ ඓතිහාසික ස්ථානයන්ගෙන් සොයා ගෙන ඇත.
පුරාවිද්‍යාත්මකව වැදගත් ස්ථාන
පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකමක් ඇති ඓතිහාසික ස්ථාන රාශියක් සබරගමුව පළාතේ පිහිටා තිබුනද ඉන් මූලිකම ස්ථානය ලැබෙන්නේ රත්නපුර මහ සමන් දේවාලයටය. මෙය රත්නපුර නගර මධ්‍යයට ආසන්නයේ පිහිටා ඇත. පුරාවෘත්ත වල සඳහන් වන පරිදි සහ අතීතයේ සිට පැවත එන මතයන්ට අනුව සමන් දේවාලය ඉදි කර ඇත්තේ ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1236 ත් 1270 ත් අතර කාල වකවානුව තුල දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජතුමා විසිනි.
රත්නපුර මහ සමන් දේවාලයේ පෙරහැර සෑම මසකම අගෝස්තු මාසයේ මහා බැතිමතුන් පිරිසකගේ සහ විශාල ජනකායකගේ සහභාගීත්ව‍ෙයන් එම දේවාලයේදී පැවැත්වේ. බෙරෙන්දි කෝවිල, මානියන්ගම රාජකීය විහාරස්ථානය, සංකපාල විහාරය, දෙල්ගමුව රජමහා විහාරය, අලුත්නුවර දැඩිමුන්ඩ දේවාලය, බෙලිගල විහාරය, දැදිගම කොට වෙහෙර, දනකිරිගල ගල් විහාරය, නිකපිටිය පොතුගල විහාරය, බිසෝවෙල රාජ මහා විහාරය, අරනායක සාලාව විහාරය, දෙවනගල විහාරය, අම්බුළුලෙන විහාරය,ඇහැලේපොළ වලව්ව(වර්තමාන කෞතුකාගාරය) ආදිය පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකමක් ඇති ඓතිහාසික ස්ථානයන් සදහා ඉතා හොද නිදසුන්ය.
මැණික් කර්මාන්තය
මැණික් කර්මාන්තය පිළිබඳව සබරගමුව පළාත මහත් ප්‍රසිද්ධියක් උසුලන අතර එය ශ්රී ලංකාවේ අපනයන කර්මාන්තයන් අතර මූලික ස්ථානයක් ගනී. බොහෝ දුරට මෙම ප්‍රදේශයේ සිටිනා බහුතරයක් ජනතාව මැණික් කර්මාන්තයේ නියැලී සිටිනු දැකිය හැකි වේ. එහිදී ඉල්ලම් හෑරීම, මැණික් කැපීම, ඔප මට්ටම් කිරීම, මැණික් යොදා ආභරණ තැනීම හෝ මැණික් සහ ආභරණ විකිණීම වැනි රැකියාවන් මූලික වශයෙන් දක්නට ලැබේ.
ශාක සහ සත්ත්ව සංහතිය
සිරිලක පුරා පමණක් නොව මුළු ලොවෙහිම ප්‍රචලිත සිංහරාජ වනාන්තරයෙන්ම සබරගමුව පළාතේ ස්වභාව සෞන්දර්යය පිළිබඳ තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීම අරඹන්නේ නම්, සිංහරාජ වනාන්තරය යනු ලෝකයෙහි තවමත් අදූෂිතව පවතින වනාන්තර සුළු ප්‍රමාණයන්ගෙන් එකකි. හෙක්ටයාර 8900 ක භූමි ප්‍රමාණයක් වසා පැතිරුණු මෙම වනාන්තරය ස්වභාවයෙන්ම දිය ඇළි, ගංගා, දිය උල්පත්, වන සත්ත්වයින් සහ දේශීය මෙන්ම ලංකාවට පමණක් ආවේනික දුර්ලභ ශාක, වටිනා පැළෑටි, බෙහෙත් සඳහා යොදා ගන්නා ශාක ආදියෙන් සමන්විතය.
උඩවලව ජාතික වනෝද්‍යානය, කුරුල්ලන් සදහාම විශේෂිත වූ කෑගල්ලේ "කුරුළු කැලය" නම් කුරුළු අභය භූමිය, බුළුතොට කන්ද ආදිය සබරගමුව පළාතේ ස්වභාව සෞන්දර්යය මනාව පෙන්නුම් කරන ස්ථානයන්ය.
සංචාරක ස්ථාන
ශ්‍රීපාදසථානය සබරගමුව පළා‍ෙත් පිහිටි ප්‍රසිද්ධ සංචාරක ස්ථානයක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය.
සංස්කෘතිකමය වටිනාකම
සබරගමුව පළාතේ සංගීතය, ප්රධාන වශයෙන්ම තාලම්ප‍ට වැනි තාල වාද්‍ය භාණ්ඩ සමග මුසු වූ බෙර වාදනයන්ගෙන් සමන්විත වේ.
විවිධ ජන කතා වල එන චරිතයන්ට අනුරූප වන පරිදි නිර්මාණය කර ඇති වෙස් මුහුණු වලින් අලංකෘත වූ සබරගමු නර්තනයන් විටෙක විවිධ වර්ණවත් සහ ආශ්චර්යවත් භාවයන් නිරූපණය කරන අතර තවත් විටෙක හාස්‍ය රසය උපදවයි.
බෞද්ධාගමික කටයුතු
බෞද්ධාගමික කටයුතු වශයෙන් මෙහිදී මූලිකවම අවදානය යොමු කෙරෙන්නේ භාවනාමය කටයුතු සඳහාය. සබරගමුව පළාතේ නිස්කලංකව භාවනා කටයුතු කර ගැනීම සඳහා යෝග්‍ය වූ භාවනා මධ්‍යස්ථාන රැසක් පවතී. කෑගල්ලේ පිහිටි කුරුළු කැලය නම් වූ කුරුළු අභය භූමිය නිල්මල්ගොඩ කරුඳු ලෙන වන සේනාසනය ආදිය මෙවන් භාවනා මධ්‍යස්ථාන සඳහා උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැකිය.
මේවාද බලන්න
සබරගමුව
සබරගමු කඳු
මූලාශ්‍ර
ශ්රී ලංකාවේ පළාත්
සබරගමු පළාත |
8,854 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B6%B1%E0%B7%8F | භාවනා | සිත පුහුණුකිරීම භාවනාකිරීම නම්වේ. භාවනාව මගින් මානසික දියුණුවද ශකක්තිමත් භාවයද වර්ධනය කර ගැැනීම සියලු කටයුතුවල සාර්ථකත්වය සදහා ඉවහල් වෙයි. විවිධ ආගම් සහ දර්ශණවල විවිධ භාවනා ක්‍රම පිළිබඳව විස්තර දක්නට ලැබේ. භාවනාව කෙරෙහි වැඩි අවධාරණයක් දැක්වන්නේ බෞද්ධ ඉගැන්වීම් තුළ නිසා භාවනා පුහුණුවට වැඩි ක්‍රියාකාරී සහභාගිත්වයක් දක්වනු ලබන්නේ බෞද්ධ ප්‍රජාවයි.
බෞද්ධ භාවනා
බුදු දහම
බෞද්ධ භාවනා යනු තථාගත ධර්මය ඉගෙනගෙන, මතකයේ ඇති ධර්ම කොටස් තමන්ගේ උදාහරණ සහිතව මෙනෙහි කර අවබෝධ කරගැනීමටය. එසේ සමුදය වය දැකීමෙන් ලැබෙන සමාධියට ආර්ය සමාධිය කියනු ලැබේ. භාවනා වඩන විට මුල් කාලයේ දී විනාඩි කිහිපයක් වුව ද භාවනා කිරීම ප්ර මාණවත් වන අතර ඉන්ද්රි්ය වැඩිම නිසා කලක් යන විට ප්රීණතිය සුඛය සහිත සමාධීන් ලැබීමෙන් වැඩි වේලාවක් භාවනා වැඩිය හැක. භාවනාව හිඳින සිටින සක්මන් කරන නිදන ඕනෑම ඉරියව්වක කළ හැකිය. කලක් භාවනා කරණ විට ප්රීසතිය සුඛය ගලන සමාධීන් (ධ්යාදනයන්) ඇති වී ඇති වී අනිත්යල දුක්ඛ අනාත්ම ආදී ත්‍රිලක්ෂණය අවබෝධයෙන් ධර්මාවබෝධය ලැබිය හැක.
පංච උපාදානස්කන්ධය යනු කුමක් ද?
රූප වේදනා සංඥා සංස්කාර විඤ්ඤාණ කියලා උපාදානයට බඳුන් වෙන ස්කන්ධයන් පහක් තියෙනවා. සත්වයා කියලා හඳුන්වන්නේ මේ ස්කන්ධ පහට. උපාදාන කියන්නේ දැඩිව ගැනීම කියන අර්ථයෙන්. සංඛිත්තේන පංචූපාදානස්කන්ධා දුක්ඛා. මේ ස්කන්ධ පහේ පහළ වීම කියන්නේ දුක් කඳු පහක පහළ වීමට යි.
1. රූප කියලා කියන්නේ කුමකට ද? රූප කියන්නේ ඇසට පෙනෙන රූප වලට විතරක් නෙමෙයි. පඨවි ආපෝ තේජෝ වායෝ කියන සතර මහා ධාතු සහ ඒ නිසා ඇති වුණ වර්ණ ශබ්ද ගන්ධ රස ස්ඵර්ශ ආදී සියල්ල රෑප යි. පඨවි ධාතුව කියන්නේ තද ගතියට. කෙස් ලොම් වැනි කොටස් වල පඨවි ධාතුව වැඩි නිසා තදයි. ආපෝ කියන්නේ ඇලෙන වැගිරෙන ගතියට. ජලය ලේ දහදිය වැනි දේවල් වල ආපෝ ධාතුව වැඩි නිසා ඇලෙන වැගිරෙන ස්වභාවයෙන් යුක්තයි. තේජෝ කියන්නේ උෂ්ණත්වයට. වායෝ කියන්නේ පිම්බෙන සෙළවෙන ස්වභාවයට. අපේ කය ඇතුලු ලොව ඇති ඕනෑම වස්තුවක් සෑදී ඇත්තේ මේ පඨවි ආපෝ තේජෝ වායෝ කියන ධාතු සතර අඩු වැඩි වශයෙන් සංයෝග වීමෙන්.
2. වේදනා කියන්නේ කුමකට ද? දුක් වේදනාවට විතරක් නෙමෙයි. සැප දුක් මැදහත් වේදනා තුනටම වේදනාස්කන්ධය කියනවා. අපට ප්රි ය අරමුණක් ඇස කන ආදී ඉන්ද්රිියක ගැටුනොත් ඇති වෙන්නේ සුඛ වේදනාවක්. අප්රි ය පුද්ගලයෙක් හෝ වස්තුවක් ගැටුණොත් ඇති වෙන්නේ දුක්ඛ වේදනාවක්. ප්රි්ය අප්රිැය නොවන මැදහත් අරමුණක් නිසා ඇති වෙන්නේ උපේක්ෂා වේදනාවක්. ස්ඵර්ශ වෙන දේ අනුව තමයි වේදනාව ඇති වෙන්නේ. එසේනම් වේදනාව අපට ඕනෑ විදිහට පවත්වාගන්න පුළුවන් දෙයක් නොවෙයි.
3. සංඥා කියන්නේ කුමක් ද? සංඥා කියන්නේ හඳුනාගැනීමට. නිල් රතු කහ ආදී වශයෙන් වර්ණ හඳුනාගන්නවා. ශබ්ද හදුනාගන්නවා. ලුණු රස තිත්ත රස ආදී වශයෙන් රස හඳුනාගන්නවා. සංඥාවෙන් මව හදුනාගන්නවා, පියා හඳුනාගන්නවා, දූ දරුවන් හිතමිත්රාවදීන් හඳුනා ගන්නවා. වේදනාව සැපය දුක්ය ආදී වශයෙන් සංඥාවෙනුයි හඳුනාගන්නේ. ඉගෙනගන්නකොට සංඥා ගොඩ වැඩි වෙනවා. ඒ ඒ දේවල් හඳුනාගැනීමේ හැකියාව වැඩි වෙනවා.
4. සංස්කාර කියන්නේ කුමක් ද? සකස් කරන නිසා සංස්කාර කියනවා. සංස්කාරයෙන් සකස් කළ දේ නැවත සකස් කරනවා. අපි යම් මනවඩනා රෑපයක් හොඳයි ලස්සන යි කියලා සංස්කාරයක් කළොත් ඒ සංස්කාරය නිසා නැවත නැවතත් ඒ වස්තුවේ රෑප සටහන, ඒ නිසා ඇති වූ වේදනාව, රෑප සංඥාව, හොඳයි ලස්සනයි ආදී වශයෙන් කළ සංස්කාරය සහ විඤ්ඤාණය නැවත නැවත ඇති වෙනවා.
කුසල චේතනාව නිසා පුඤ්ඤාභිසංඛාර හෙවත් දාන ශිල භාවනා වැනි දස කුසල් ඇති වෙනවා. අකුසල චේතනාව නිසා අපුඤ්ඤාභිසංඛාර හෙවත් මුසාවාද, පරුසාවාච, පිසුණාවාච (කේලම්) වැනි දස අකුසල් ඇති වෙනවා. අරූපාවචර කුසල් ආනෙඤ්ජාභිසංඛාර යි. අපි කයෙන් වචනයෙන් සහ සිතින් නිරතුරැව සංස්කාර රැස් කරනවා. ඒවාට තවත් ආකාරයකින් කාය සංඛාර, වචී සංඛාර සහ චිත්ත සංඛාර කියනවා.
5. විඤ්ඤාණය කියන්නේ දැනගැනීමට. රෑප දැනගන්නවා, ශබ්ද දැනගන්නවා, ගන්ධ දැනගන්නවා, රස දැනගන්නවා, පහස දැනගන්නවා, මනසට එන නොයෙක් අරමුණු දැනගන්නවා. සංඥාවෙන් හඳුනාගත් දේ විඤ්ඤාණයෙන් දැනගන්නවා.
ඇසෙහි රූපයක් ගැටුණු විට රූප දකින සිත ඇති වෙනවා. ඇසයි රූපයයි රූප දකින සිතේ එකතුවයි කියන තුනට ඇසේ ස්ඵර්ශය කියනවා. ස්ඵර්ශය නිසා එම රූප අරමුණේ රසය විඳින සැප දුක් හෝ මැදහත් වේදනාවක් ඇති වෙනවා. සංඥාවෙන් ඒ රූපයේ මේ වේදනාව ඇතැයි හඳුනාගන්නවා. චේතනාවෙන් ඒ රූපය ලබාගත යුතුය, අකමැති එකක් නම් ඉවත් කළ යුතුය ආදී වශයෙන් සංස්කාර ඇති වෙනවා. මේ ආකාරයට කණ නාසය දිව කය මනස යන ආයතනයන්ට පිළිවෙලින් ශබ්ද ගන්ධ රස ස්ඵර්ශ ධම්ම යන අරමුණු ගැටී ඒ ඒ ආයතනයන්ගේ ස්ඵර්ශය ඇති වීමෙන් වේදනා සංඥා සංස්කාර ඇති වෙවී නැති වෙවී යනවා.
මගේ කය, මගේ දුව පුතා ආදී වශයෙන් රෑපය මමය මගේය කියලා දැඩිව අල්ලාගෙන ඉන්නවා නම් රෑප උපාදානස්කන්ධයක් වෙනවා. ඒවාගේම මගේ සැපය, මගේ දුක ආදී වශයෙන් වේදනාව උපාදාන කරන විට වේදනා උපාදානස්කන්ධයක් ඇති වෙනවා. මගේ හැඳිනීම, මගේ මතකය, මගේ උගත් කම ආදී වශයෙන් සංඥාව උපාදාන කරන විට සංඥා උපාදානස්කන්ධයක් ඇති වෙනවා. මගේ පින, මගේ පව, මගේ රැකියාව, මගේ ලෝභය, මගේ ද්වේෂය, මගේ ප්ර්ඥාව, මගේ සතිය ආදී වශයෙන් සංස්කාර උපාදාන කරන විට සංස්කාර උපාදානස්කන්ධයක් ඇති වෙනවා. මට පේනවා, මට ඇසෙනවා, මම රස විදිනවා, මට දැනෙනවා ආදී වශයෙන් උපාදාන කරන විට විඤ්ඤාණ උපාදානස්කන්ධයක් ඇති වෙනවා. මේ ආකාරයට අපි ධර්මයක් මෙනෙහි නොකරන, භාවනාවක් නොකරන සෑම අවස්ථාවකම අවිද්යාාවත් තෘෂ්ණාවත් නිසා පංච උපාදානස්කන්ධයන් සකස් කරගන්නවා. ඒ ඒ ස්කන්ධයන් මොනවා දැයි මතකයේ තබාගෙන කාලයක් මෙනෙහි කරන විට පංච උපාදානස්කන්ධයන් පිලිබදව මනා අවබෝධයක් ලැබෙනවා. රාග ද්වේෂ මෝහ වැනි ක්ලේෂයන් අඩු විමක් ද අත්දැකිය හැකියි. විදර්ශනාව යනු පංච උපාදානස්කන්ධයන් අනිත්යව දුක්ඛ අනාත්ම අශුභ අසාර වශයෙන් යෝනිසෝ මනසිකාරය කිරීමයි, නුවනින් විමසීමයි. එය කළ යුතු අන්දම කෙටියෙන් විමසා බලමු,
1. අනිච්චානුපස්සනාව
1). දුක්ඛාර්ය සත්ය ය පිලිබද අවබෝධයක් ඇති වීමට, සිතේ සමාධියක් ඇති වීමට, ජාති ජරා ව්යා ධි මරණ දුක්ඛය කෙටියෙන් හෝ මෙනෙහි කරන්න. අපායේ ඉපදීම දුකක්. තමන් අපායේ ඉපිද ඇති බව ඇති පිළිගෙන තියුණු හුල් වලින් ඇනීම, අත්පා කැපීම, මස් ගැලවීම, ලෝදිය පෙවීම වැනි දුක් වලට තමා පත් වී ඇති බව මෙනෙහි කරන්න. ප්රේ්ත ලෝකයේ ඉපිද ගින්නෙන් පිච්චෙමින් අසූචි මළමුත්රා ආදිය අනුභව කරමින් අවුරුදු දහස් ගනන් දුක් වින්ද බව මෙනෙහි කරන්න. තිරිසන් අපායේ ඉපිද ගවයින් වැනි සතුන් වෙලා ජීවිත කාලයම බර වැඩ අරගෙන මැරූ අවස්තා වල ගලා ගිය ලේ මහා සාගරයේ ජලයට වඩා වැඩි බව මෙනෙහි කරන්න. මිනිසෙකු වශයෙන් ඉපිද කුඩා කල හෙලවෙන්නට වත් කථා කරන්නටවත් බැරිව දුක් වින්ද හැටි, ඉගෙනගන්න, රැකියාවල් කරන්න දුක් වින්ද හැටි මෙනෙහි කරන්න. අකීකරු දරුවන් ස්වාමි භාර්යාවන් නිසා දුක් වින්ද හැටි මෙනෙහි කරන්න. නොයෙක් රෝග වැළදී දුක් වින්ද හැටි මෙනෙහි කරන්න. පිළිකා අපස්මාර මොලේ ගෙඩි වකුගඩු රෝග වැනි දරැණු ලෙඩ තමාටත් ඕනෑම වෙලාවක හැදෙන්න පුළුවන් බව සිතන්න. වයසට ගිහින් ඉන්ද්රිබයයන් දුබලව එක්තැන්ව අවුරුදු ගණන් දුක් විදින්නට සිදු විය හැකි බව සිතන්න. දෙවියන්ට බොහෝ කල් ආයුෂ ඇති නමුත් දෙව්ලොව ද දුක් ඇත. දෙවියන් ද රාග ද්වේෂ මෝහ ගිණි වලින් දැවේ. දෙවියන්ට ද නොයෙක් රාජකාරීන් පැවරේ ඒවායින් වෙහෙසට පත් වූ විට දෙවියන් සුවදක් ආඝාණය කර මත් වේ. මත් වෙන්නේ දුක නිසාය. බඹලොව ද දුකකි. බ්රිහ්මයින්ට ද සෑම විටම ධ්යාසනයෙන් සිටීමට බැරි නිසා දෝමනස්සය ඇති වේ. බ්රයහ්මයින් ද චුත වී අපායට තිරිසන් ලෝකයට වැටේ. මෙසේ කෙටියෙන් දුක්ඛය මෙනෙහි කරන්න. (සතර අපායෙන් මිදීමට නම් චතුරාර්ය සත්යෙ අවබෝධ කර සෝවාන් ඵලයකට හෝ පත් විය යුතුය.)
2). දැන් මරණසතිය වඩන්න. මරණය දුකකි. උපන් හැම සත්වයාම මරණයට පත් වේ. බුදු පසේබුදු මහරහතන් වහන්සේලාට පවා මරණයට යටත් වීමට සිදු විය. එසේ නම් තමා ද ඕනෑම මොහොතක මරණයට පත් විය හැකි බව සිතන්න. තමන් දැක ඇති මළ සිරැරක් ආසන්නයේ තමන්ගේ සිරුර තබන්න. දැන් තමා මරණයට පත් වී ඇති බව සිතට කාවද්දන්න. මළ සිරුර ඉදිමී නිල්වී ඕජස් ගලන හැටි පණුවන් ගහන හැටි මස් දියවෙවී යන හැටි මෙනෙහි කරන්න. සිත සමාධි වෙන තෙක් මෙසේ මෙනෙහි කරන්න. මේ කය මෙසේ අනිච්ච නම් දුක්ඛ නම් විපරිණාමයට පත් වෙනවා නම් මගේය කියන්න වටිනවා දැයි තමාගෙන් විමසන්න. මෙසේ භාවනා කරන විට සමහරෙකුට තමා පෙර භවයක මියගොස් මනෝමය කයින් සිට මළ සිරුර දකිමින් සිට අවස්ථාවක් පෙනිය හැක. එසේ පෙනීමටම අවශ්යාම නොවේ. සිත එකග වූ පසු සමුදය අස්ථංගමය මෙනෙහි කරන්න.
3). දැන් සමුදය හෙවත් කුණු කය හටගත්ත හැටි මෙනෙහි කරන්න.
මනවඩනා ආහාරයන් වැනි දෑ පතයි. සිතින් හෝ මැනවයි කියයි. නැවත නැවත ඒවායේ බැසගෙන සිටියි. ඒ නිසා ඒ රෑපයන්ගෙන් ලැබෙන සතුට උපාදාන වේ. උපාදානය නිසා ඒ මනවඩනා රෑපය, භවය හෙවත් තණ්හාව පවතියි. භවය නිසා ජාතිය ඇති වී මේ කුණු කය හටගෙන ජරා මරණ දුක් රැස හටගනියි.
ආහාර වෙනුවට, මනවඩනා රූප ඇඳුම් පැළදුම් රෑපවාහිනී වැඩසටහන්, කැමති පුද්ගලයින් වැනි දෑ ආදේශ කර සමුදය මෙනෙහි කරන්න.
4). අස්ථංගමය හෙවත් කුණු කය නිරෝධ වෙන හැටි (මතු නූපදින හැටි) මෙනෙහි කරන්න.
මනවඩනා ආහාරයන් නොපතයි. ඒවා මැනවයි නොකියයි. නැවත නැවත ඒවායේ බැසගෙන නොසිටියි. ඒ නිසා ඒ රෑපයන්ගෙන් සතුටක් නොලැබෙන නිසා උපාදානය නැති වේ. උපාදානය නැති වීම නිසා භවය හෙවත් ඒ ආහාරයන්ට තණ්හාවේ පැවැත්මක් නැති වේ. භවය නැති වීම නිසා ජාතිය නැති වේ. මේ කුණු කය හට නොගන්නා බැවින් ජරා මරණ දුක් රැස නිරෝධ වේ.
ආහාරයන් වෙනුවට, ඇඳුම් පැළදුම් රෑපවාහිනී වැඩසටහන්, තමා කැමති පුද්ගලයින් වැනි මනවඩනා රෑපයන් ආදේශ කර අස්ථංගමය මෙනෙහි කළ හැක.
5). මේ කුණු කය කෙසේ හටගත්තේ දැයි තමාගෙන්ම විමසන්න. තණ්හාව, භවය වැනි පිළිතුරු ලැබේ. එය තමාගේම අවබෝධයකි. චතුරාර්යසත්ය ය අවබෝධ වන්නේ මේ ආකාරයට ය. නචකිඤ්චි ලෝකේ උපාදියතී. භාවනාවෙන් ලැබුණු ඒ අවබෝධය සහිතව කිසිවක නොඇලී වාසය කරන්න.
ඉහත සමුදය අස්ථංගමය බලන ආකාරය මතක තබාගෙන හෝ කලක් මෙනෙහි කරනවිට අවබෝධ වේ. මලක් පරවෙනවා, බාහිර දෙයක් වේගයෙන් ඇති වෙනවා නැති වෙනවා වැනි දෙයක් දැකීමෙන් චතුරාර්ය සත්යා අවබෝධය ලැබිය නොහැක. සමුදය අස්ථංගමය දැකීම ගැඹුරින් අනිත්යල දැකීමයි. එසේ දැකීම යනු උදයව්යගය වැනි විදර්ශනා ඥාණයන් ඇති වීමයි. රෑපය පමණක් ගෙන සමුදය අස්ථංගමය පළමුව අවබෝධ වූ පසුව ඒ රෑපයන්ගෙන් ලැබෙන වේදනාව, සංඥාව ආදිය පැතීම මැනවයි කීම බැසගැනීම නිසා සතුට උපාදාන වී භවය නිසා ජාතිය හටගන්නා හැටි ද එසේ නොකිරීමෙන් උපාදානය භවය ජාතිය නැති වී දුක නැති වෙන හැටි ද වැඩිදුරටත් මෙනෙහි කළ හැක.
සාරාංශය
ජාති ජරා ව්යානධි දුක්ඛය කෙටියෙන් මෙනෙහි කරන්න. මරණ සතිය වඩන්න. සමුදය හෙවත් මනවඩනා රූපයන්ගේ සතුට සෙවීම නිසා මළ මිණියක් වැනි කුණු කයක් හටගන්නා හැටි මෙනෙහි කරන්න. අස්ථංගමය හෙවත් මනවඩනා රෑපයන්ගේ සතුට නොසෙවීම නිසා කුණ කය කවදා හෝ නිරෝධ වෙන හැටි මෙනෙහි කරන්න. අවසානයේ දී මේ දුක්ඛය කෙසේ හටගත්තේ දැයි තමාගෙන්ම විමසූ විට තණ්හාව භවය වැනි පිළිතුරු ලැබේ. චතුරාර්ය සත්ය අවබෝධ වේ.
2. ධාතු මනසිකාර භාවනාව
ධාතු කියන්නේ සත්ත්ව පුද්ගල නොවන හේතූන් නිසා හටගත් මූලද්රකව්ය් කියන අර්ථයෙන්. ධාතු මනසිකාරය වැඩිමෙන් අනත්ත හෙවත් තමාගේයයි කිසිවක් ගත නොහැකි බව අවබෝධ වෙනවා. අනත්තානුපස්සනාව වැඩේ. පඨවි ආපෝ තේජෝ වායෝ ආකාශ විඤ්ඤාණ කියා ධාතු සයක් තිබෙනවා. පඨවි කියන්නේ තද ගතියට. ආපෝ කියන්නේ ඇලෙන වැගිරෙන ස්වභාවයට. තේජෝ කියන්නේ උෂ්ණත්වයට. වායෝ කියන්නේ සෙලවෙන ස්වභාවයට. හැම වස්තුවකම ධාතු සතරම තිබෙනවා. ඒ ඒ ධාතූන්ගේ අඩු වැඩි බව අනුව විවිධාකාර වස්තූන් ඇති වෙලා තියෙනවා.
පඨවි ගතිය වැඩි වුනොත් ඒ වස්තුව සම් මස් නහර ඇට ගස් ගල් ලෝහ වර්ග වැනි තද දෙයක් වෙනවා.
ආපෝ ධාතුව යමක අධික වුනොත් සෙම සොටු ලේ සැරව ජලය වැනි ඇලෙන වැගිරෙන දෙයක් වෙනවා.
තේජෝ ධාතුව අධික වෙන්න වෙන්න රස්නය වැඩි වෙනවා. ගින්නෙහි තේජෝ ධාතුව අධිකයි.
සුළගෙහි වායෝ ධාතුව අධිකයි. ඒ නිසා වේගයෙන් චලනය වෙනවා. අප කායික චලනයන් කරන්නේ ඒ ක්රි යාව කිරීමට අවශ්යන සිතෙහි බලයෙන් ඒ අවශ්යර අවයවයේ උපන් වායෝ ධාතුවේ ක්රි යාකාරිත්වයෙන්.
අයිස් කැටයක් ගැන සිතන්න. ඒක ඝණ වෙලා තියෙන්නේ පඨවි ගතිය අධික නිසා. අනෙක් ධාතු තුනත් එතන තියෙනවා. රස්නය හෙවත් තේජෝ ගතිය වැඩි කලොත් ඒ අයිස් කැටය දිය වෙන්න පටන් ගන්නවා. එතකොට ආපෝ ධාතුව ප්රනකට වෙනවා. තව දුරටත් රත් කළොත් වාශ්ප වෙනවා. එතකොට වායෝ ධාතුව ප්රඩකට වෙනවා. මෙතන ධාතු ටිකක් හැර අයිස් කැටයක් කියා දෙයක් සත්යප වශයෙන් ම තිබෙනවා ද කියා සිතා බලන්න. ධාතු සතරකට තමයි අයිස් කැටයක් කියා නමක් දුන්නේ. මේ ධාතු සතර නිසා වර්ණයක් ඇති වෙලා රෑප සටහන් දිග පලල හැඩ තල මනසින් ඇති වෙලා, ධාතු ගොඩකට ගැහැණියක්ය පිරිමියෙක්ය ලමයෙක් ය ගෙයක් ය ආදී වශයෙන් මුළාවට පත් වෙනවා. ආකාශ ධාතුව කියන්නේ හිස් අවකාශයට. විඤ්ඤාණය කියන්නේ රූප ශබ්ද ගන්ධ රස ස්ඵර්ශ සහ මනසින් නොයෙක් අරමුණු දැනගැනීමට.
පියවර 1 - භාවනා කර පලපුරුද්දක් නැති කෙනෙකුට තමන් කළ දානමය පින්කම් (භික්ෂූන් වහන්සේලාට දුන් දානය හෝ තමන් දානයකට සහභාගි වූ අවස්තාවක්, දුගී මගී යාචකයින්ට දන් දුන් අවස්තාවන්, කඨින පින්කම් පිරිත් පින්කම්, සත්වයෙක්ව මරණයෙන් නිදහස් කරගැනීම ආදිය) සිහිපත් කරගෙන සිත එකග කරගන්න පුලුවන්. දන්දෙන්න අමාරුම දේ මොකක් දේ තණ්හාවයි. තණ්හාව තමයි දුක්ඛ සමුය කියන්නේ. තමන්ගේ ඡාග ගුනය සිහි කරගන්න. දෙයක් අත්හැරීමේ හැකියාව තමන්ටත් තියෙනවා කියලා සිතන්න. එතකොට ප්රීනතිය ප්රවමෝදය ඇති වෙලා සිත සමාධි වෙනවා.
පියවර 2 - දැන් ධාතු මනසිකාරය වැඩිය යුතුය.
අසූචි කියන්නේත් පඨවි ධාතුව. බාහිර අසූචි, අපි මම මගේ කියලා ගන්නේ නැහැනේ. බාහිර අසූචි පිළිකුලයි පඨවි ධාතුව මම නොවේ මගේ නොවේ, මේ කයේ කෙස් පිළිකුලයි පඨවි ධාතුව මම නොවේ, මගේ නොවේ යනුවෙන් මෙනෙහි කරන්න. මේ වගේ ලොම් නිය දත් සම් මස් නහර ඇට ඇට මිදුළු වකුගඩු හෘදය වස්තුව අක්මාව ආදී අනෙක් කොටස් ගැනත් මෙනෙහි කරගෙන යන්න.
ඊලගට ආපේ ධාතුව. ඇලෙන වැගිරෙන ගතිය. බාහිර මුත්රාප වගේ දෙයක් ගැන හිතනවා. බාහිර මුත්රාබ පිළිකුලයි ආපෝ ධතුව මම නොවේ, මගේ නොවේ. මේ කයේ පිත පිලිකුලයි ආපේ ධාතුව මම නොවේ, මගේ නොවේ. මේ විදිහට සෙම සැරව ලේ දහඩිය වගේ ආපෝ ධාතු කොටස් භාවනා කරන්න.
ඊලගට තේජෝ ධාතුව - රස්නය හෝ සීතලට තේජෝ ධාතුව කියනවා. කුණු බක්කියකත් කුණු නිසා රස්නයක් ඇති වෙනවා. ඒ වගේම අපේ ශරීරයෙත් බැක්ටීරියා ආදිය නිසා රස්නයක් ඇති වෙනවා. කුණු බක්කියක ඇති රස්නය තේජෝ ධාතුව මම නොවේ, මගේ නොවේ. මේ කයේ රස්නය තේජෝ ධාතුව මම නොවේ, මගේ නොවේ යනුවෙන් මෙනෙහි කර අවබෝධ කරගන්න.
ඊලගට වායෝ ධාතුව - අපට ගන්ධය දැනෙන්නේ වායෝ ධාතුව හරහා. කුණු ගොඩක හෝ අසූචි ගොඩක දුර්ඝන්ධය පිළිකුළයි වායෝ ධාතුව මම නොවේ මගේ නොවේ. මේ කයේ හුස්ම පිළිකුලයි වායෝ ධාතුව මම නොවේ, මගේ නොවේ යනුවෙන් මෙනෙහි කරන්න.
බාහිර ලෝකයේ කඳු හෙල් සාගර ආදී සියල්ලම ධාතු වශයෙන් සලකා පහ කරන්න. මෙහෙම මෙනෙහි කළාම සිත ධාතු සතරෙන්ම මිදෙනවා. මෙතරම් කාලයක් මමය මගේය කියලා අල්ලාගෙන සිටි කුණු ජරාවන්ගෙන් සිත නිදහස් වෙනවා.
පියවර 3 - අශුභ දේ සුභයි, අනිත්යි දේ නිත්යුයි, දුක් දේම සුඛයි කියන වැරදි සංඥා නිසා මගේය යන මුසාව ඇති වෙලා අනන්ත සසර අප මහත් පීඩාවට දුකට පත් වුණා. ඒ වැරදි සංඥා සහ ඉන් ඇති වූ මුසාවාද පරැසාවාච පිසුණාවාච ආදී දස අකුසලයට ලැජ්ජා වෙන්න පිළිකුල් කරන්න. එයට ඇති තණ්හාව දන් දෙන්න.
පියවර 4 - දැන් සිතන්න, නිවන විතරයි සකස් කල දෙයක් නොවන්නේ, නොකැඩෙන්නේ නොබිඳෙන්නේ. සියලු දේ කැඩෙන බිදෙන බැවින් මුසාවන්. ‘තණ්හාව ක්ෂය වීම නිවනයි‘ යනුවෙන් මෙනෙහි කරන්න.
මෙසේ ඉන්ද්රිවයයන් සංවරව සිටිම හොඳ යයි නුවන ඇති කරගන්න. සියලු සත්වයෝ සිටින්නේ දුකේ බව සිතා සිංහල දෙමළ හිතවත් අහිතවත් ආදී සියලු කුළ පහ කරන්න. සියලු සත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා දුකින් මිදෙත්වායි, බාහිරව මෙත්තාව පතුරුවන්න.
සාරාංශය
තමන් කළ දානමය පුණ්‍යක්‍රියා මෙනෙහි කරන්න. ඊලගට, ධාතු මනසිකාරය වඩන්න. කයේ පඨවි ආපෝ තේජෝ වායෝ යන ධාතූන් බාහිර අසූචි වැනි පිළිකුල් දෙයක් සමග සංසංන්දනාත්මකව මෙනෙහි කර තමා නොවන බව අවබෝධ කරගන්න. සුභයි සුඛයි මගේ කියා ගැනීම නිසා ඇති වෙන මුසාවට ලැජ්ජා වෙනවා පිළිකුල් කරනවා යයි එය පහ කරන්න. නිවන පමණයි සත්යක යනුවෙන් සච්චාදිට්ඨානය මෙනෙහි කරන්න. අප්රකමාණව මෙත්තාව පතුරවන්න.
3. ආහාර සතර සහ දුක්ඛය
කබලිංකාරාහාර, ඵස්සාහාර, මනෝසංචේතනාහාර, විඤ්ඤාණාහාර කියා තණ්හාව නිසා හටගන්නා ආහාර වර්ග සතරක් තියෙනවා. ඵලයක් හෙවත් සසර පැවැත්මක් ඇති කරන නිසා ආහාර කියනවා.
කබලිංකාරාහාර කියන්නේ මනවඩනා රූපයන්ට. අප ගන්නා ආහාර, ස්ත්රීප පුරුෂ රූප, ලස්සන බබාලා, ඇඳුම් පැළඳුම්, යාන වාහන, ගස් වැල්, මනවඩනා ශබ්ද, ස්ඵර්ශ ආදී සියල්ල කබලිංකාරාහාර යි.
ඇස කන නාසය දිව කය මනස යන ආයතනයන්ට අරමුණු ගැටීම නිසා විඤ්ඤාණය පහළවී ඒ ඒ ආයතනයන්ගේ ස්ඵර්ශය ඇති වෙනවා. ඇසේ ස්ඵර්ශය, කනේ ස්ඵර්ශය, නාසයේ ස්ඵර්ශය ආදී වශයෙන් ස්ඵර්ශය සයාකාර වෙනවා. ඒ ස්ඵර්ශය ඵස්සාහාරය යි. ඵස්සය නිසා වේදනාව ඇති වෙනවා.
මනෝසංචේතනාව කියන්නේ චේතනාවට. ඵස්සය ඇති වෙලා වේදනා සංඥා ඇති වුණාම චේතනාව ඇති වෙනවා. චේතනව නිසා සංස්කාර ඇති වෙනවා.
විඤ්ඤාණය කියන්නේ රූප ශබ්ද ගන්ධ රස ස්ඵර්ශ සහ මනසින් නොයෙක් අරමුණු දැනගැනීමට.
විපල්ලාසය - විපරීත හෙවත් වැරදි දැකීම්.
යෝගය - යෝගය යනු යෙදීමයි. මෙය සත්වයා සසරට බැඳ තබන ධර්මයකි.
ග්රන්ථය - ග්ර්න්ථය යනු ගැටයයි.
ආශ්‍රවය - ආශ්රගව යනු පසු සංඥාවන්ය
ඕඝ - ඕඝ යනු සැඩපහරයි
සල්ල - සල්ල යනු හුලයි
භාවනාව 1 -
ජාති ජරා ව්යා ධි මරණ වෙලා මනෝමය කයකින් සිටින විට කාලා නැහැ වගේ දුක්ඛයක් ඇති වේ. අසූචි මළමුත්රාය පිරිණු මවු කුසකට බැසගෙන කුණු කයක් හදාගත් විට ආයතන සයට ස්ඵර්ශ වන්නේ දුක්ඛය යි. දුක්ඛය ස්ඵර්ශ වී දෝමනස්සයක් ඇති වේ. දෝමනස්ස සහගත සංඥාවෙන් හදන සංස්කාර ශෝක කරයි. ශෝක කරණ සංස්කාරයෙන් හදන විඤ්ඤාණය පරිදේව කරයි. මෙසේ මෙනෙහි කර අවබෝධ කරගන්න.
(එනම්, ලෝකයේ ඇත්තේ දුක්ඛය යි. රූප ශබ්ද ගන්ධ රස ස්ඵර්ශ ධම්ම ආදිය ආයතන සයට ස්ඵර්ශ වී අප නිරතුරුවම දුක්ඛ දෝමනස්ස ශෝක (හැඩීම්) පරිදේව (වැළපීම්) සහිතව සිටින බව අවබෝධ කරගන්න.)
භාවනාව 2 -
ආහාර, ස්ත්රීත පුරුෂ රූප, ලස්සන බබාලා වැනි කබලිංකාරාහාරය නිසා අශුභ දේ සුභය යන විපල්ලාසය ඇති වෙනවා. එනම් සුභය යන හඳුනාගැනීම, සුභ යයි දැකීම සහ සුභය යන දෘෂ්ටියක් ඇති වෙනවා. දෙතිස් කුණපයන්ගෙන් හටගත් කුණු කය සුභ වශයෙන් ගැනීම මෙයට උදාහරණයක්.
සුභය යන විපල්ලාසය නිසා ආහාර, ස්ත්රීී පුරුෂ රූප, ලස්සන බබාලා, ඇඳුම් පැළඳුම්, යාන වාහන, ගස් වැල්, මනවඩනා ශබ්ද, ස්ඵර්ශ වැනි කබලිංකාරාහාරයන් උපාදාන කරනවා. මමය මගේය කියලා දැඩිව ගන්නවා.
කාම උපාදානය නිසා කාම යෝගයේ යෙදෙනවා. එනම්, රැකියාව වැනි සංස්කාර කර මිළ මුදල් උපයනවා. ආහාර නොයෙක් භාණ්ඩ ඇඳුම් නිවාස ආදිය සපයාගන්නවා. කාම යෝගය නිසා සසරට බැඳෙනවා.
කාම යෝගය පහ නොකිරීමෙන් අභිජ්ජාකාය ග්රාන්ථය හෙවත් දැඩි ලෝභයෙන් ඉහත කාමයන්ට ගැට ගැසෙනවා.
ගැටය පහ නොකරන නිසා කාම ආශ්‍රවය ඇති වෙනවා. එනම් කාමයන් විඳීම නිසා සුඛය යන සංඥාව ඇති වෙනවා.
කාමාශ්රමවය වැඩි වීමෙන් කාම ඕඝය හෙවත් කාම නැමති සැඩ පහරට හසු වෙනවා. එනම්, වැඩි වැඩියෙන් කාමයන් සොයමින් කාමය නැමති මඩ වගුරේ ගිලෙනවා.
කාම ඕඝය නිසා අශුභ දේ සුභය යන විෂ පෙවූ හීයක් ඇනෙන්නා සේ රාග සල්ලය හෙවත් රාගය නැමති හුල ඇනෙනවා.
විඤ්ඤාණය රූපය එළඹ සිටිනවා. එනම්, ඉහත මනවඩනා රූපයන්හි සිත පුණ පුණා සිත බැසගන්නවා.
නැවත නැවත චක්‍රාකාරව මේ කියාවලිය සිදු වෙනවා.
මේ ක්‍රිවයාවලිය කර බඹලොව උපදින්නේ නැහැ. මෙහි ප්‍රතිඵලය වනුයේ රාගය නිසා ඡන්දයෙන් අගති ගමනක් යාමයි. නැවත නැවත අසූචි මළමුත්රා පිරුණු මව් කුසකට බැසගෙන දුක හටගැනීමයි.
කබලිංකාරාහාරය, අශුභ දේ සුභය යන විපල්ලාසය, කාම උපාදානය, කාම යෝගය, අභිජ්ජා කායග්ර න්ථය, කාමාශ්‍රවය, කාම ඕඝය, රාග සල්ලය, විඤ්ඤාණය රූපය එළඹ සිටීම. රාගය නිසා ඡන්දයෙන් අගතියට යාම කියන කාරණා දහය නැවත නැවත මෙනෙහි කර අවබෝධ කරගන්න. කාමේසුවිනෙය්යබගේධං නහිජාතුගබ්බසෙය්යං පුණරේතීති, ආදී වශයෙන් මෙත්ත සූත්රතයේ වදාරා ඇති පරිදි කාමයන්හි ගිජු බව නැති වීම නිසා නැවත මවුකුසකට යාමට නුසුදුසු බව අවබෝධ වේ.
භාවනාව 3 -
ඇස කණ නාසය දිව කය මනස යන ආයතන සයට පිළිවෙලින් රූප ශබ්ද ගන්ධ රස ස්ඵර්ශ ධම්ම යන අරමුණු ලැබීම නිසා පිළීවෙලින් ඇසේ ස්ඵර්ශය, කනේ ස්ඵර්ශය, නාසයේ ස්ඵර්ශය, දිවේ ස්ඵර්ශය, කයේ ස්ඵර්ශය, මනසේ ස්ඵර්ශය ඇති වෙනවා. ඵස්සය නිසා වේදනාව ඇති වෙනවා.
ඵස්ස ආහාරය නිසා දුක සැපයයි විපල්ලාසයක් ඇති වෙනවා. සුඛය යන සංඥාව, සුඛය යන චිත්තය හෙවත් දැනගැනීම, දුක්ඛය සුඛ වශයෙන් ගෙන සැපයයි දුක ඉවසීම හෙවත් දිට්ඨිය ඇති වෙනවා.
සුඛය යන විපල්ලාසය නිසා සීලබ්බත උපාදානය ඇති වෙනවා. දොස්තර ඉංජිනේරු ගුරු ව්‍යාපාර ආදී සීලබ්බතයන් සහ පරලොව වශයෙන් දිව්යගත්වය, බ්‍රහ්මත්වය වැනි සීලබ්බතයන් සුඛ යයි දැඩිව ගන්නවා.
සීලබ්බත උපාදානය නිසා භව යෝගයේ යෙදෙනවා. වැඩි වැඩියෙන් ඉගෙනගන්නවා, රැකියාවන් කරනවා, මිළ මුදල් උපයනවා, දෙව්ලොව යාමට පින් කරනවා.
භව යෝගය නිසා ව්යාවපාද කායග්රලන්ථය ඇති වෙනවා. දුක නැමති විෂ ටිකෙන් ටික මතු වෙනවා. ලෙඩරෝග, අනතුරු, නින්දා අපහාස, අලාභ ආදිය නිසා ව්යාරපාදයෙන් ගැටගැසෙනවා.
ව්‍යපාදය ඇති වුණත් අත් නොහරින නිසා භව ආශ්‍රවය ඇති වෙනවා. අද කරදර වුනත් හෙට හොඳ වේය යයි සිතා පෙර වූ සුඛයම පතාගෙන ක්‍රියා කරනවා.
භව ආශ්‍රවය පහ නොකිරීම නිසා භව ඕඝය ඇති වෙනවා. එක විභාගයක් අසමත් කෙනා වැඩි වැඩියෙන් විභාග සමත් කරන්න යනවා. කාරෙක කැඩුණාම ඊට වඩා හොඳ එකකට යනවා. දෙව්ලොව යාමට එක පින්කමක් කළ කෙනා වැඩි වැඩියෙන් පින් කරනවා.
භව ඕඝය නිසා ද්වේෂ සල්ලය ඇනෙනවා. දුක නැමති විෂ මතු වීම නිසා ද්වේෂය නැමති හුල ඇනෙනවා.
විඤ්ඤාණය වේදනාව එළඹ සිටිනවා. සියල්ල දුක යයි පිළි නොගැනීමත් සැපය යන විපල්ලාසයත් නිසා විඤ්ඤාණය වේදනාව අල්ලාගෙන සිටිනවා.
ද්වේෂය නිසා ද්වේෂයෙන් අගතියට යනවා. ජරාව හෙවත් වෙනස් වීම නිසා දොම්නස (මානසික දුක්ඛය) ඇති වෙනවා. මේ ක්‍රියාවලිය නැවත නැවත සිදු වෙනවා.
(කෙනෙක් සමග අමනාප වූ විට, දොස් අහන්නට ලැබුණු විට, කායික පීඩාවක් ඇති විට නැවත නැවත ඒ අරමුණටම සිත යන්නේ ද්වේෂ සල්ලය නිසාය.)
4. දුක්ඛ පටිපදා දන්දාභිඥාව
ඉහත කාරණා දහය, එනම් කබලිංකාරාහාරය නිසා ඇති වෙන ගැටලුවට පිළියම් වශයෙන් දුක්ඛ පටිපදා දන්ධාභිඥාව තථාගතයන් වහන්සේ විසින් තෙවෙනි පටිපදා සූත්රථයේ වදාළ සේක. තෙවෙනි පටිපදා සූත්රතයේ වදාළ ආකාරය ආහාරයේ පටික්කූලතා සංඥාව, අසුභ සංඥාව, මරණ සංඥාව ආදී භාවනාවන් පළමුව වැඩිය යුතු ය.
වමනයේ පිළිකුළ මෙනෙහි කරන්න. වමනය ගන්ධයෙන් ද පිළිකුල් ය, සෙවල ගතිය නිසා ස්ඵර්ශය ද පිළිකුල්ය, වමනය ගැන කථා කරනවාට ද අප කැමති නැත, රසය ද ඉතා පිළිකුල්ය. ඉන්ද්රිදයයන් සයම ප්රිතික්ෂේප කරන වමනය ඇත්තේ කොතැනදැයි සිතා බලන්න. තමාගේ උදරයේ ය. වමනය නිසා ලේ හටගෙන ඒ ලෙයින් කෙස් ලොම් නිය දත් සම් මස් නහර ආදී දෙතිස් කුණපය සෑදී ඇත. වමනයෙන් සෑදුණා වූ කෙස්, ලොම්, නිය, දත්, සම, මස්, නහර, ඇට, ඇට මිදුළු, වකුගඩු, හෘදය, අක්මාව, පපුමස, අතුණු, අතුණු බැඳුම්, ආමාශය, අසූචි, පිත සෙම සැරව ලේ දහදිය මේදය කඳුළු කෙළ සෙම සොටු සැරව ආදී කුණප කොටස් පිළිකුල් බව මෙනෙහි කරන්න. (තමාට තේරෙන කොටස් මෙනෙහි කිරීම ප්රහමාණවත් ය. තමාට වැඩියෙන් වැටහෙන කොටස් වැඩියෙන් මෙනෙහි කරන්න.) ඊළගට මරණ සංඥාව වඩන්න. මරණය සියලු දෙනාට සාධාරණ බව සිතා තමා මරණයට පත් වී ඇති බව සිතන්න. දින ගණනක් යන විට මළ සිරැර ඉදිමී නිල්වී ඕජස් ගලන ආකාරය පණූවන් ගසන ආකාරය සතුන් මළ මිණියේ කොටස් කඩාගෙන යන ආකාරය ඇට ද දිරා මළ මිණිය පොළොවට පස් වෙන අකාරය මෙනෙහි කරන්න. මේ කය මෙසේ අනිත්යය නම් දුක්ඛ නම් විපරිණායට පත් වෙනවා නම් මගේය කියන්න වටිනවා දැයි තමාගෙන්ම විමසන්න. අනත්ත හෙවත් තමා නොවන බව අවබෝධ වේ. ශන්‍යතාවයට යයි.
දැන් රූප වේදනාදී ස්කන්ධයන්ගේ සමුදය වය (අස්ථංගමය) මෙනෙහි කරන්න. සමුදය යනු මේ ස්කන්ධයන් හටගන්නා ආකාරය යි. වය යනු කවදා හෝ අනාගත ස්කන්ධයන් නූපදින ආකාරය යි.
ආහාර, ස්ත්රීද පුරුෂ රූප, ලස්සන බබාලා, ඇඳුම් පැළඳුම්, යාන වාහන වැනි තමා අභින්දනා කරන කබලිංකාරාහාරයක් ගෙන මෙසේ මෙනෙහි කරන්න.
මනවඩනා රූපයේ සතුට සොයනවා, එය හොඳය ලස්සනය මනරම්ය ආදී වශයෙන් සිතින් හෝ ප්‍රකාශ කරනවා. නැවත නැවත ඒ රූපයේම බැසගන්නවා. එවිට ඒ නිසා ලැබෙන සතුට හෙවත් නන්දිය උපාදාන වෙනවා. උපාදානය නිසා භවය ඇති වෙනවා. භවය නිසා ජාතිය ඇති වෙලා කුණු කය හටගන්නවා. මේ අකාරයටම පංචකාම සුඛ වේදනාවන් සොයනවා, ඒවා සුඛ යයි සිතින් හෝ ප්රදකාශ කරනවා, නැවත නැවත ඒ වේදනාවම සොය සොයා බැසගනීම නිසා උපාදානය නිසා භවය ජාතිය ඇති වීම ගැන ද සිතන්න.
ඊළගට වය මෙනෙහි කරන්න. මනවඩනා රූපයේ සතුට සොයන්නේ නැහැ. ප්රදකාශ කරන්නේ නැහැ. ඒවායේ නැවත නැවත බැසගන්නේ නැහැ. උපාදාන වෙන්න සතුටක් නන්දියක් නැහැ. උපාදානය නැති නිසා භවයක් නැහැ. ජාතියක් නැහැ. දුඛ නිරෝධ වන්නේ මේ ආකාරයට බව මෙනෙහි කරන්න. මේ අකාරයටම, පංචකාම සුඛ වේදනාවන් සොයන්නේ නැහැ, ඒවා සුඛ යයි සිතින් හෝ ප්රනකාශ කරන්නේ නැහැ, නැවත නැවත ඒ වේදනාවම සොය සොයා බැසගන්නේ නැති නිසා උපාදානය නිරෝධ වී භවය, ජාතිය නැති වෙන ආකාරය ද මෙනෙහි කරන්න.
(උපාදානය යනු මමය මගේය ආදී වශයෙන් දැඩිව ගැනීමයි. භවය යනු තණ්හාවේ පැවැත්ම බව පෙටකෝපදේසයේ සඳහන් වේ. එනම් උපාදානස්කන්ධ රාශිය යි. රූප වේදනා ආදිය උපාදාන කරගත් විට එයට තණ්හාව පවතියි. එසේ තණ්හාව පැවතීම භවයයි. ඒ නිසා කර්ම රැස් වීම ද සිදු වේ. භවය නිසා ඒ රූපය ලැබිය හැකි තැනක උප්පත්තිය ලබයි.)
සමථ භාවනාවෙන් ලැබෙන ධ්‍යාන අන් ශාසන වලත් ඇත. ඒවා නිවනට යොමු වූ සමාධීන් නොවේ. මෙසේ සමුදය වය මෙනෙහි කළ පසු ලැබෙන ධ්යාසනය නිවනට යොමු වූ ආර්ය ධ්‍යානයයි. එසේ පටිච්ච සමුප්පාදයේ අවබෝධය සහිතව ලැබෙන සමාධියකින් වාසය කිරීමට දිබ්බ විහාරය කියා කියනු ලැබේ.
මෙසෙ සමාධියෙන් යුතුව වාසය කරන්න. කුණු කය මගේයයි ගැනීම වැනි කාම විතක්කයන් පෙර වූ දේ හැටියට සළකා දැන් කාම විතක්කයන් නොකරමි යයි අධිෂ්ඨානයක් ඇති කරගන්න. එය පළමු සම්යගක් ප්රපධාන විරිය යි.
මෙසේ සමාධියෙන් වාසය කරන විට මේ දෙතිස් කුණපයක් නිසා සෑදුණා වූ කුණු කය මහා දුකක් ය යි අවබෝධ වේ. එනම් දුක්ඛාර්ය සත්ය ය අවබෝධ වේ. එසේ නම් දුකයි දුකයි කියා සිටීමම ප්ර්මාණවත් නොවේ. නිවනට යා යුතුය. තණ්හාවන් මුළුමනින්ම ක්ෂය වීම නිවනයි. නිවන පමණයි සත්යළ සකස් කළ සියල්ල කැඩේ බිඳේ යයි සච්චාදිට්ඨානය සිහිපත් කරගන්න. නිවනට ඡන්දය ඇති කරගන්න. ඒ අවබෝධය ඇතිව ඉන්ද්රිකය සංවර කරගෙන සියලු සත්වයෝ දුකින් මිදෙත්වා නිවන් ලබත්වා යයි තමාට නොව බාහිරව මෙත්තාව පතුරුවමින් මෙත්තාවෙන් අප්රතමාණයට යන්න.
(මෙත්තා කරුණා මුදිතා උපේක්ෂා යනු සතර අප්රමමාණයෝය. සතර අප්ර මාණයේ නිවන් දොරටුය. මෙත්තාවෙන් අප්රණමාණයට ගිය විට විඤ්ඤාණය අල්ලාගෙන සිටින රූප වේදනා සංඥා සංස්කාරයන්ගෙන් ගැලවී සිත විසංඛාරගත වේ. තණ්හාවන් ක්ෂය වීම නිවන බව අවබෝධ වේ.)
5. කරණීය මෙත්ත සූත්‍රය සහ ආර්ය මෛත්‍රී භාවනාව
බුද්ධ කාළයේ භික්ෂූන් වහන්සේලා පන්සිය නමක් වනගතව භාවනා කරන්නට විය. උන් වහන්සේලාට ඒ වනයේ විසූ අමනුෂ්‍යයන්ගෙන් නොයෙක් කරදර හිරිහැර විඳින්නට සිදු විය. පෙරළා පැමිණ තථාගතයන් වහන්සේ හමු වූ උන් වහන්සේලාට ආරක්ෂාව සඳහාත් නිවන් ලැබීම සඳහා කමටහන වශයෙනුත් මෙම කරණීය මෙත්ත සූත්රකය වදාළ සේක. කරණීය මෙත්ත සූත්රුය භාවන කළ උන් වහන්සේලා වස් අවසාන වීමටම පෙර අරහත්වයට පත් වූ සේක.
කරණීය මත්ත කුසලේන යංතං සංතං පදං අභිසමෙච්ච සක්කෝ - මේ ජීවිතයේදීම නිවනට පැමිණ වාසය කිරීමට අපේක්ෂා කරන තම හිතවැඩ කැමති සත්පුරුෂයා විසින් දස කුසලය වැඩිමට මෙසේ දක්ෂ විය යුතුය.
පාණාතිපාතය නිසා ද්වේෂය ඇති වේ, ද්වේෂය නිසා පාණාතිපාතය ඇති වේ, පාණාතිපාතය දුරු කරමි. අදත්තාදානය නිසා ලෝභය ඇති වේ, ලෝභය නිසා අදත්තාදානය ඇති වේ, අදත්තාදානය දුරු කරමි. කාමමිත්යායචාරය නිසා මෝහය ඇති වේ, මෝහය නිසා කාමමිත්යායචාරය ඇති වේ කාමමිත්යාදචාරය දුරු කරමි. මුසාවාදය නිසා ලෝභය ඇති වේ, ලෝභය නිසා මුසාවාදය ඇති වේ මුසාවාදය දුරු කරමි. පරුසාවාචය නිසා ද්වේෂය ඇති වේ, ද්වේෂය නිසා පරුසාවාචය ඇති වේ, පරුසාවාචය දුරු කරමි. සම්පප්රතලාපය නිසා මෝහය ඇති වේ, මෝහය නිසා සම්පප්රයලාපය ඇති වේ සම්පප්රවලාපය දුරු කරමි.
උජූ ච - සෘජු වන්නේය. පාණාතිපාත අදත්තාදාන කාමමිත්යා චාර වැනි කයෙන් සිදු වෙන අකුසල සංස්කාරයන් සහ මුසාවාද පරුසාවාච පිසුණාවාච සම්පප්රයලාප වැනි වචනයෙන් සිදු වෙන අකුසල් දුරු කිරීමෙන්
සෘජු වේ. මෙබඳු අකුසල් කරන්නේ මේ දෙතිස් කුණපයකින් සෑදුණා වූ ශරීරයන් පැවැත්වීමට සහ පිණිවීමට බව සිතා එහි ඇති නිසරු බව අවබෝධ කරගන්න. ඒ සඳහා සිල් පද සමාදන් වන්න. එවිට සෘජු භාවය ඇති වේ.
සූජු ච - මැනවින් සෘජු වන්නේය. සිල් පද කැඩී ඇති නම් නැවත සම්පප්ර ලාප ආදිය නොකරමියි අධිෂ්ඨාන කරගන්න. එවිට මැනවින් සෘජු වේ.
සුවචෝචස්ස - කීකරු වන්නේය. සුවච වීමට ද්වේෂයට සම්බන්ධ මක්ඛ, ඉරිසියා, පළාස, මච්ඡරිය යන කෙලෙස් පහ කරන්න.
මක්ඛය යනු අනුන්ගේ සහ තමන්ගේ ගුණය මැකීමයි. අප ඕනෑ තරම් අපට උපකාර කළ අයගේ, ගුණවතුන්ගේ ගුණ මැකූ අවස්ථා ඇත. එබඳු අවස්ථාවක් සිහි කර මක්ඛය පහ කරන්න. ක්රෝඑධය නිසා මක්ඛය ඇති වේ. එය පහ කරන්න. ශීලය සමාධිය ආදී ගුණධර්ම නැති කරගෙන දුසිල් වීම තමන්ගේ ගුණය මකාගැනීමකි. මක්ඛය නිසා ඉරිසියාව අධික වන බැවින් ඉරිසියාවේ සමුදය මක්ඛය යි. අන් අය තමාට නැති මිළ මුදල්, යාන වාහන, උසස් රැකියාවන්, දේපල ආදිය නිසා නිත්යර සැපයක් විඳී යයි ඉරිසියා සහගත සිතුවිලි ඇති වන අවස්ථා ඕනෑ තරම් ඇත. එබඳු අවස්ථාවක් මෙනෙහි කර ඉරිසියාව පහ කරන්න. පළාසය යනු ලාභ ප්රතයෝජන සළකා එක් දෙයකින් තව දෙයක් වෙන් කිරීමයි. යාලුවන් දෙදෙනෙකු ඇති විට එක් අයෙකුගෙන් වැඩි ලාභ ප්රායෝජන ඇති නිසා අනෙකා කේලාම් කියා වෙන් කරයි. එසේ කිරීමට හෝ සිතයි. අනික් පුද්ගලයා නැති වෙනවා නම් කියා හෝ සිතයි. එය පළාසයකි. එබඳු අවස්ථාවක් මෙනෙහි කර පළාසය පහ කරන්න. පළාසය නිසා මච්ඡරිය අධික වේ. කුළ මච්ඡරිය නිසා සිංහල දෙමළ ආදී කුළයන් අල්ලාගෙන වෙනත් ජාතීන්ට ගරහයි. ලාභ මච්ඡරිය නිසා හොර කිරුම් මැණුම් භාවිතා කරයි, වංචා කර භාණ්ඩ වල මිළ අඩුකරගැනීමට සිතයි. ආවාස මච්ඡරිය නිසා කය පැවැත්වීමට අදත්තාදානය, පාණාතිපාතය කරයි. ධම්ම මච්ඡරිය නිසා බොරු බණ කියයි. වර්ණ මච්ඡරිය නිසා තමා විභාග ආදියෙන් අසමත්ව ඒ බව සැගවීමට බොරු කියයි. මෙබඳු අවස්ථා සිහි කර මච්ඡරිය පහ කරන්න.
මෘදු, අනතිමානී - මෘදු වන්නේය. නිහතමානී වන්නේය. ගේදොර ඉඩකඩම්, යාන වාහන, තනතුරු, උගත්කම්, බාහිර පුද්ගලයන් ආදිය මමය මගේයයි ගැනීම නිසා (චේතනා කිරීමෙන්) මෘදු බව නැති වේ. අහංකාරය මානය ඇති වේ. එනම්, ප්රිගල්භ ගති ඇති වේ. දිට්ඨි ආශ්රණව ආදී ආශ්ර වයන් වැඩි වේ. තමා මරණයට පත් වන විට සියල්ල අතහැර යාමට සිදු වෙන බව සිතන්න. තමා දැන් මරණයට පත් වී ඇතැයි සිතා කය ඇතුළු බාහිර සියල්ල සිතින් අතහරින්න. තමාගේ මළ සිරුර ඉදිමී කුණු වී ඕජස් ගළමින් වැගිරෙමින් පොළවට පස් වී යන ආකාරය මෙනෙහි කරන්න. මේ කය මෙසේ අනිත්යා නම් දුක්ඛ නම් විපරිණාමයට පත් වෙනවා නම් මමය මගේය කියා ගැනීමට කිසිවක් නැති බව අවබෝධ කරගන්න. තමා කාන්තාවක්ය පුරුෂයෙක්ය ආදී වශයෙන් ඇතිකරගෙන සිටින අහංකාරය ද දුරු කරගන්න.
සන්තුස්සකෝච, සුභරෝච, අප්පකිච්චෝච, සල්ලහුකවුත්තී - ඉහත ගුණධර්මයන් ඇතිකරගත් විට සතුටින් වාසය කළ හැකි වීම, ලද දෙයින් යැපිය හැකි වීම, අල්ප වූ කෘත්ය ඇති වීම සහ සන්සුන් වූ පැවතුම් ඇති වෙන ආකාරය මෙනෙහි කරන්න.
සන්තින්ද්‍රියෝ ච - ඉන්ද්රිහය සංවර කරගන්නේය. මෘදු අනතිමානී වීම නිසා දිට්ඨි ආදී ආශ්රඇව අඩු වීමෙන් මේ රූපය බලන්න, මේ ශබ්දය අහන්න, මේ රසය විඳින්න ආදී වශයෙන් කාමයන්ට තල්ලු කරණ ගතිය නැති වීම නිසා කාමාශ්රාවය අඩු වීමෙන් ඉන්ද්රි යයන් සංවර කරගැනීමට පහසු වෙන බව දකින්න.
නිපකෝ ච - ප්ර ඥාවන්ත වන්නේය. ඉන්ද්රිවය සංවරව සිටින විට කෙලෙස් දැවිලි ඇති නොවන බැවින් කිසිවක් මමය මගේයයි උපාදාන නොකර ඉන්ද්රිිය සංවර කරගෙන වාසය කිරීම හොඳ යයි නිපක භාවය ඇති කරගන්න.
අප්පගබ්බෝ - ප්රපගල්භ භාවය දුරු කරන්නේය. අත සළ සළා කථා කිරීම වැනි කායික ප්රකගල්භයන්, අන් අයට කථා කිරීමට ඉඩ නොදී තමාම කථා කිරීම වැනි වාචසික ප්රොගල්භයන්, උසස් යයි සම්මත අය හා තමා සමාන කිරීම වැනි මානසික ප්රලගල්භයන් දුරු කරන්න. සියලු සංස්කාර සකස් කළ බැවින් අනිත්ය් යයි සළකා ධ්යාුන සංස්කාරයක් වැනි කුසලයක් නිසා වත් මානයක් ඇති කර නොගන්න.
කුලේසු අනනුගිද්ධෝ - සියලු කුලයන් පහ කරන්න. සිංහල දෙමල බෞද්ධ අබෞද්ධ නෑ නොනෑ ආදී සියලු කුළ හදාගන්නේ වේදනාවට තණ්හාවෙන්ය. සියලු සත්වයෝ සිටින්නේ දුකේ යයි අවබෝධ කරගෙන සියලු කුළ පහ කරන්න.
බුදු පසේබුදු මහරහත් ආදී නුවනැති කිසිවෙක් නින්දා කරන සුළු වූ සුළු හෝ වරදක් නොකිරීමට අධිෂ්ඨාන කරගන්න. සියලු සත්වයින් දරුවන් සේ සලකා කුඩා සතුන්ට හානි වන නිසා පොළොව හෑරීම වැනි සංස්කාරයක් වත් නොකිරීමට අධිෂ්ඨාන කරගන්න. ක්රෝකධය නිසා හෝ ව්‍යාපාදය නිසා හෝ කිසිවෙකුටත් හානියක් නොකරමියි සිතන්න.
ඉහත කාරණා විනාඩි කිහිපයක් හෝ මෙනෙහි කර මෙත්තාව පතුරුවන්න. තමාට නොව බාහිරව, සත්ව කොට්ඨාශ වශයෙන් දිශා වශයෙන් මෙත්තාව පතුරුවන්න.
උතුරු දිශාවේ සත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා නිවන් දකිත්වා ! දකුණු දිශාවේ සත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා නිවන් දකිත්වා ! නැගෙනහිර දකුණු දිශාවේ සත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා නිවන් දකිත්වා ! බටහිර දිශාවේ සත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා නිවන් දකිත්වා ! උඩ දිශාවේ සත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා නිවන් දකිත්වා ! යට දිශාවේ සත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා නිවන් දකිත්වා ! සියලු සත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා නිවන් දකිත්වා !
තරහ නොගැනීම, දස කුසලය, මගේයයි ගැනීම පහ කිරීම නිසා ඇති වූ සම්මා දිට්ඨිය ආදී සීලයට ඇතුලත් කරගන්න.
කාමයන්හි ගිජු බව නසා අසූචි මළ මුත්රාස පිරුණු මවු කුසකට නැවත නොපැමිණෙන්නට අධිෂ්ඨාන කරගන්න.
ප්‍රසිද්ධ බෞද්ධ භාවනා ගුරුවරු
ශ්රී ලංකාව
මාතර ඥානාරාම හිමි
මීතිරිගල ධම්මාවාස හිමි
කටුකුරුන්දේ ඤාණනන්ද හිමි
උඩඊරියගම ධම්මජීව හිමි
එල්ලාවල විජිතනන්ද හිමි
ඉන්දියාව
දීපා මා
එස්. එන්. ගොයෙන්කා තුමා
තායි ලන්තය
අජාන් මන්
අජාන් චා
අජාන් ලී ධම්මධරෝ
අජාන් ජම්නියන්
බුරුමය
මහාසී සයාඩෝ
පණ්ඩිත සයාඩෝ |
8,855 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%B6%E0%B6%BB%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B7%80%20%E0%B6%B4%E0%B7%85%E0%B7%8F%E0%B6%AD%E0%B7%9A%20%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B7%98%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B6%B8%E0%B6%BA%20%E0%B7%80%E0%B6%A7%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B6%B8 | සබරගමුව පළාතේ සංස්කෘතිකමය වටිනාකම | සබරගමුව පළාතටම ආවේනික වූ වෙස් මුහුණු සහ ඒ ආශ්රිපත ඇදුම් පැළදුම් මෙහි සංස්කෘතිකමය වටිනාකම මොනවට කියා පාන අතර ෙම්වා වසර සිය ගණනාවක් මුළුල්ලේම නොවෙනස්ව පැවත එයි.</div>
ෙමහිම ආවේනික විෙශ්ෂ නර්තන වර්ගයක් වන ශාන්තිකර්ම, රෝග සඳහා සුවය ලබා දෙන පාරම්පරික ක්‍රමයක් ලෙසද, ආශිර්වාද කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙසද යොදා ගැනේ.
සංස්කෘතිකමය වැදගත්කමක් ඇති රසවත් සිද්ධීන්ද සබරගමුව පළා‍ෙත් අතීතයෙන් සොයා ගත හැකිය. මාවනැල්ලට නුදුරු උතුවන්කන්ද ද මෙවැනි පුරාවෘත්තයකට මූලික වූ ස්ථානයකි. 'ශ්රී ලංකාවේ රොබින්හුඩ්' ලෙස අන්වර්ථ නාමයක් ලද උතුවන්කන්දේ සූර සරදියෙල් සිය සගයන් සමග වාසය කර ඇත්තේ මෙහිය. ඔහු ධනවතුන්ගේ වස්තුව කොල්ල කා දුප්පතුන් අතර බෙදා හැරි පුද්ගලයෙක් ලෙස ප්‍රසිද්ධය.
පසුකාලීනව ඉංග්‍රීසින් විසින් අත් පත් කර ගන්නා ලද රුවන්වැල්ලේ ලන්දේසි බලකොටුවද ශ්‍රර්‍ ලංකාවේ සංස්කෘතිකමය වටිනාකම මොනවට ඉස්මතු කර පෙන්වන සාධකයකි. වර්තමානයේදී මෙය එම ප්‍රදේශ‍ෙය් පොලිස් මූලස්ථානය ලෙස භාවිතා කරයි. ලන්දේසි බලකොටුව ආශ්‍රිතව ඉතිරි වී ඇති ලන්දේසි සහ ඉංග්‍රීසි නටඹුන් අදද දැක ගත හැකිය. |
8,857 | https://si.wikipedia.org/wiki/Other%20Projects | Other Projects |
පිටසක්වළ ජීවීන් සෙවීමේ ව්‍යාපෘති
picture
සෙරන්ඩිප් ව්‍යාපෘතිය(SERANDIP-Search for Extraterrestrial Radio Emissions from Near by Developed Intelligent Populations)
කැලිෆෝනියා විශ්ව විද්යාලයේ බර්ත්ලි සහ පිරිස විසින් 1978 වසරේ ක්රියාත්මක කල මෙම ව්‍යාපෘතිය මඟින් ලෝකයේ ඕනෑම තැනක ඇති රේඩියෝ දුරේක්ෂ වෙනත් අරමුණකින් ක්රියාත්මක වුවත් ඒ පිළිබඳ සංඥා ලබා ගැනීමට හැකි විය.1997 වසරේ මැයි මාසයේ දී සෙරන්ඩිප්-4 නමින් එහි අනු ව්‍යාපෘතියක් ක්රියාත්මක වූවේත් ක්‍රාන්තියේ සිට අංශක 38 සිට අංශක -3 අතර ප්‍රදේශය සිසෑරීමටයි.එසේම දකුණු අර්ධගෝලය පිරික්සීමට ඹස්ට්‍රේලියාවේ පර්ක් හි නිරීක්ෂණාගාරයේ සිට තවත් සෙරන්ඩිප් අනු ව්‍යාපෘතියක් ක්රියාත්මක විය. සෙරන්ඩිප්-3 නම් වන එයද හයිඩ්‍රජන්හි තරංග ආයාමය ඔස්සේ දිව ගිය එකකි.
අගස් ව්යානපෘතිය
ලෝකය පුරා කුඩා රේඩියෝ දුරේක්ෂ 5000 ක් මඟින් මුළු ඛගෝලයම තෝරාගත් සංඛ්යාමත කිහිපයක් ඔස්සේ පරීක්ෂාවට ලක් කිරීම අරමුණු කොට අගස් ව්යානපෘතිය ඇරඹිණ.අරමුණෙන් බොහෝ ඈත්ව ක්රි යාත්මක කෙරුණ මෙම ව්යාණපෘතියට යොදා ගැනුනේ නිරීක්ෂණාගාර 59 පමණි.
සොපියා යානය(SOFIA)
පෘතිවියේ සිට සෙටී වැනි ව්යාමපෘති විශාල දීසි ඇන්ටනා සතිහව ක්රිෂයාත්මක වන අතරම විද්යාහඥයන් අභ්යවවකාශයට යවන ලද නොයෙක් යානා මඟින් පිටසක්වල සිහිනය සැබෑ කර ගැනීමට වෙහෙසේ. අභ්යවවකාශ‍යේ දැනටමත් රඳවා ඇති හබල් දුරේක්ෂය මඟින් විශ්වය පුරි පැතිරුණු තරංග වර්ග පිරික්සනවාට අමතරව වැඩි දියුණු කල තාක්ෂණය යොදා ගනිමින් විසිරුණු පරාස යටතේ කිරණ අධ්යකනයට විවිධ අභ්යණවකාශ යානා සකස් කර තිබේ.මින් එක උදාහරණයකි සොෆියා යානය(SOFIA-Sophisticated Facility of Intra-red Astronomy ).
අප දන්නා විද්යුaත් චුම්බක වර්ණාවලියට අයත් තවත් තරංග වර්ගයකි,අධෝරක්ත කිරණ.මෙම යානය සතු විශාල අධෝරක්ත දුරේක්ෂය මඟින් කෙරෙනුයේ එම ක්රණ විශ්ලේෂණය කිරීමයි.සාමාන්ය දුරේක්ෂ සඳහා යොදා ගැනෙනුයේ ආලෝකයේ ද්රඅශ්යඑ පරාසයයි.නමුත් අධෝරක්ත කිරණ වලින් මැනෙන්නේ වස්තුවකින් පිටවන තාපයයි.
මෙම දුරේක්ෂය රඳවා ඇති අභ්යෝවකාශ යානයේ ඇති විශේෂ ලක්ෂණය වනුයේ වෙනත් යානා මෙන් නොව මෙය සාමාන්යක ගුවන් යානයක සිරි ගැනීමයි. සාමාන්යය ගුවන් යානයක් ගුවන්ගත වන පරිදිම ගුවන්ගත වන වීමටත්, අභ්යයවකාශ‍යේ රඳවා තබා ගැනීමටත්,හබල් මෙන් නොව නැවත පෘථිවියට පරිස්සමෙන් ලඟාවීමටත් මේ යනයට හැක.මේ තාක් කල් කිසිම දුරේක්ෂයකට ග්රවහණය කර ගත නොහැකි වූ “පිටසක්වළ සංඥා”මෙම දුරේක්ෂය මඟින් ග්රකහණය කිරීමට හැකියාව ලැබෙන බව ව්යාකපෘති අධ්යසක්ෂකගේ විශ්වාසයයි.
ස්ටාර් ඩස්ට් යානය(Star Dust)
මෙහි අරමුණ වනුයේ වල්ගා තරුවකින් පිටවන කුඩා අංශු , වැලි කැට ,දූවිලි වැනි දෑ ග්රකහණය කිරීමයි.මේ යානයේ ඒ සඳහා සැකසුණු විශේෂිත උපකරණ කොටසක්ද වේ.අදාල වල්ගා තරුව ආසන්න වන විට එම උපකරණය යානයෙන් ඉහලට එසවී වල්ගා තරුවේ වලිගයෙන් ඉවතට විසිවී යන අංශු අල්ලා ගනී.එම අංශු සුරක්ෂිතව යානය තුලට ඇතුළු කර එය නැවත පෘථිවිය වෙත ගමන් කරයි.
Back |
8,862 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B7%80%E0%B7%9A%E0%B6%AF%E0%B6%B1%E0%B6%BA | සංවේදනය | සංවේදනය යනු, ඉන්ද්‍රියන් 5ට ඇති වන දැනීමයි. එනම්, ඇසට ඇති වන පෙනීම, කනට ඇති වන ඇසීම, නාසයට ඇති වන ගන්ධය, දිවට ඇති වන රස, සමට ඇති වන ස්පර්ශය වැනි දැනීම් මෙහි දී අදහස් වේ. ඩොල්පින් වර්ගයන්ට ජලය තුලදි මෙන්ම ජලයෙන් පිටතදීත් ඉතා ඉහළ මට්ටමේ දෘෂ්ටි හැකියාවක් ඇත. එසේම ඔවුන්ගේ ශ්‍රවණ හැකි‍යාවද මිනිසාට වඩා ඉහළ මට්ටමක පවතී. |
8,863 | https://si.wikipedia.org/wiki/Sences | Sences | බොහෝ ඩොල්පින් වර්ගයන්ට ජලය තුලදි මෙන්ම ජලයෙන් පිටතදීත් ඉතා ඉහළ මට්ටමේ දෘෂ්ටි හැකියාවක් ඇත. එසේම ඔවුන්ගේ ශ්‍රවන හැකි‍යාවද මිනිසාට වඩා ඉහළ මට්ටමක පවතී. |
8,878 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AD%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%94 | තල්මස්සු | තල්මස්සු යනු සාගරයේ ජීවත් පෙනුමෙන් මත්ස්‍යයෙකු වැනි ක්ෂීරපායිී සත්ත්ව විශේෂ කීපයකට පොදුවේ භාවිතාවන නමකි.
තල්මසා ක්ෂීරපායියෙකු ලෙස මිස මත්ස්‍යයෙකු ලෙස නොසැලකේ. එයට හේතු කිහිපයකි.
•තල්මසා ආශ්වාස ප්‍රාශ්වාස කරන්නේ පෙණහළු මගිනි. වෙනත් මසුන් මෙන් කරමල් වලින් නොවේ. තල්මසාට කරමල් නැත.
තල්මසාගේ හිසේ ඉදිරිපස නාසය පිහිටා ඇත. ඉදිරියට පිහිනන විට නාස් සිදුරු වැසී යයි. ආශ්වාසය සඳහා තල්මසා සෑම මිනිත්තු 5 කට 10 කට වරක් ජලය මතුපිටට පැමිණේ. ජලයේ මීටර් 600 ක් පමණ ගැඹුරට පිහිනිය හැකි තල්මසාට ජලය තුල එක දිගට මිනිත්තු 45 ක් පමණ සිටිය හැක.
•තල්මසාට හෘදය වස්තුවද ඇති අතර උෘ උණුසුම් රුධිරය ඇතිට් සත්ත්වයෙකි.
📌🌏💯 Wの刀り乇尺ｷひﾚ Wの尺ﾚり💯🌏📌
Main Admin Roshani Tharanga..
නිල් තල්මසා
මිහිමත ජීවත් වන විශාලතම සත්ත්වයා ලෙස හැඳින්වේ.
හොඳින් වැඩුනු නිල් තල්මසෙකු දිගින් මීටර් 30 ක් පමණ වේ. ටොන් 125 ක් පමණ බරය. උගේ වලිගය මීටර් 6 ක් පමණ පළල වේ. උගේ මාංශ පේශි වල පමණක් බර ටොන් 50 ඉක්මවන අතර අස්ථි වල බර ටොන් 20 ක් පමණ වේ. නිල් තල්මසාගේ දිවෙහි පමණක් බර ටොන් 2 ½ ක් පමණ වේ. |
8,891 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%92%E0%B6%B8%E0%B7%8A%20%E0%B6%9C%E0%B6%A9%E0%B7%9C%E0%B6%BD%E0%B7%8A | බිම් ගඩොල් | ෆ්ලෝ ටයිල් හෙවත් බිම් ගඩොල් වර්තමානයේ බොහෝ ගොඩනැගිලි සෑදිමේදී බිම අලංකාර කිරීම සදහා යොදාගන්නා ගොඩනැගිලි දුව්‍ය විශේෂයකි. එම නිසා අද බොහෝ දෙනා තමන් ගේ නිවෙස් සූන්දරව සහ සිත්ගන්න‍‍ා සුළු ආකාරයෙන් පවත්වා ගෙන යාම සදහා බිම් ගඩොල් භාවිතා කරයි.
නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය
බෝල මැටි, සිලිකා වැලි, කෙ‍යොලින්, ඩොලමයිට්, පෙල්ස්පාර් බිම් ගඩොල් නිෂ්පාදනයට අවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය වේ.බිම් ගඩොල් නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය තුළ ක්‍රෂර් අංශය, ඇඹරැම් අංශය, විසිර වියලනය, මිශ්‍රණ අංශය, නිපැයුම් අංශය, ඔපදැමිම් අංශය, දහන අංශය, තේරීම් අංශය සහ නිමි ගබඩාව යන අංශ අන්තර්ගතව ඇත. ක්‍රෂර් අංශය තුළදි සිදු කරනුයේ ගල් වශයෙන් පවතින ඩොලමයිට්, පෙල්ස්පාර් 8 mm ක ප්‍රමාණවලට කඩා ගැනිමයි. ඇඹරුම් අංශය තුළදි බෝල මැටි, පෙල්ස්පාර්, ඩොලමයිට්, සිලිකා වැලි සහ කෙ‍යොලින් මැටි යන අමුද්‍රව්‍යවලින් අවශ්‍ය ප්‍රමාණයන්ට අනුව එකතු කර වතුර සමග අඹරා ද්‍රාවණය නිකුත් කරනු ලබයි. ද්රාවණයේ ඇති ජලය ඉවත් කර නිෂ්පාදනය සදහා අවශ්‍ය කොටස් පවුඩර් ලෙස නිකුත් කිරීම විසිර වියලන‍යේදි සිදු කෙරේ. මෙම පවුඩර් ගබඩා කරනුයේ විවිධ වර්ණවලට අයත් පවුඩර් වශයෙනි. මිශ්‍රණ අංශ‍යේදි විවිධ වර්ණයන්‍ ගෙන් යුත් පවුඩර් වර්ග අවශ්‍ය ප්‍රතිශතයට අනුව මිශ්‍ර කිරීම කරනු ලබයි. මිශ්‍ර කරන ලද පවුඩර් බිම් ගඩොලක් ආකාරයට සකස් කිරීම නිපැවුම් අංශයෙන් සිදු කෙරේ. නිෂ්පාදනය කරන ලද බිම් ගඩොල් මත මෝස්තර දැමීම සහ විනිවිද පෙනෙන ඔප තට්ටුවක් දැමීම ඔප දැමීම් අංශය මගින් සිදු කරනු ලබයි. දහන අංශ‍යේදී බිම් ගඩොල් සෙ.අ1200 ක උෂ්ණත්වයක් යටතේ දහනය කරනු ලබයි. දහන අංශයෙන් පිට වූ බිම් ගඩොල් අන්තර්ජාතික තත්ත්ව ප්‍රමිතින්ට අනුකූලව වර්ග කර පෙට්ටිවලට ඇසිරීම තේරීම් අංශ‍යේදී සිදු‍වෙයි. මෙසේ ඇසුරූ පෙට්ටි දේශීය සහ විදේශීය වෙළදපොළට අවශ්‍ය වන පරිදි සකසා නිමි ගබඩාව වෙත යොමු කරනු ලැබේ.
බිම් ගඩොල් ඇතිරීම
නිවසක් ඉදි කරනු ලබන්නේ දීර්ඝ කාලයක් පවත්වා ගැනීම සදහාය. එමනිසා එහි අලංකාරය මෙන්ම ක්‍රමවත් නිමාව පිලිබදවද වැඩි අවධානයක් යොමු කළ යුතුය. එමනිසා නිවසට තෝරා ගන්නා අනිකුත් උපකරණ මෙන්ම බිම් ගඩොල් වර්ග පිළිබදවද අවධානය යොමු කළ යුතුය. කිසියම් ෙදයක අලංකාරය මෙන්ම වටිනාකම තීරණය වන්නේ එහි උචිත අනුචිත බව අනුවය. එමනිසා නොයෙක් ස්ථාන සදහා ගැළපෙන බිම් ගඩොල් වර්ග තිරණය කිරීම ඉතා වැදගත් කරුණකි. බිම් ගඩොල්හි වර්ණ තෝරා ගැනීමේදීද වර්ණ‍යේ විචිත්‍රත්වයට නොව ගෘහභාණ්ඩ, බිත්තියේ වර්ණයන්ට ගැල‍පෙන ලෙස තෝරා ගැනීමටද කල්පනාකාරි විය යුතුය.
අවශ්‍ය උපකරණ
බිම් ගඩොල් ඇතිරිම ඉතා ක්‍රමානුකුලව කළ යුතු කාරණයකි. මෙය සදහා විවිධ උපකරණ අවශ්‍යය. එ‍පොක්සි ග්‍රවු‍ට් ෆ්ලෝට්, කොලොප්පු පනාව, සාමාන්ය ග්‍රවු‍ට් ෆ්ලෝට්, ග්‍රවු‍ට් ෂෝ, රබර් මිටිය ඒ අතර වේ.
බිම් ගඩොල් වර්ග
සෑම පරිසරයකටම බිම් ගඩොලක් සුදුසු වුවත් සෑම ක්‍රියාවලියකටම බිම් ගඩොල් සුදුසු නොවේ. එහිදී අවශ්‍ය ස්ථානයට හා ක්‍රියාවලියට ගැළපෙන ගඩොලක් තෝරා ගත යුතුය එමගින් ග‍ඩො‍ලේ පැවැත්ම, ලස්සන මෙන්ම ක්‍රමානුකුල බව වැඩි කාලයක් පවත්වා ගත හැකිය. ප්රධාන වශයෙන් ගඩොල් වර්ග 11 ක් හදුනා ගත හැකිය.
එවා නම් මැටි ෆිනිෂ් ටයිල්, එක්වරක් ග්ලේස් දැමූ ටයිල්, දෙවරක් ග්ලේස් දැමූ ටයිල්, පොලිෂ් ටයිල්, රොක් ෆිනිෂ් ටයිල්, රස්ටික් ටයිල්, ස්‍ටඩඩ් ටයිල්,
මතුපිට පමණක් ඔප දැමූ ටයිල්, ස්ටෙප් ටයිල්, ස්ක‍ටින් ටයිල් සහ වෝල් ටයිල් වේ. |
8,892 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9C%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B7%83%20%E0%B6%B8%E0%B7%84%20%E0%B7%84%E0%B7%9D%E0%B6%A7%E0%B6%BD%E0%B6%BA | ගල්කිස්ස මහ හෝටලය | ගල්කිස්ස මහ හෝටලය ශ්රී ලංකාවේ ගල්කිස්ස පෙදෙසේ පිහිටි, කාමර 275කින් සමන්විත අවුරුදු 200ක් පමණ පැරණි ගොඩනැගිල්ලක පවත්වාගෙන යන, තරු පන්තියේ හෝටලයකි. එය 100, හෝටල් පාර යන ලිපිනය යටතේ පිහිටා ඇත. එය ශ්රී ලංකාවේ ප්‍රසිද්ධ හෝටලයකි.
ඓතිහාසික පසුබිම
ශ්රී ලංකාව ඉංග්‍රීසි අධිරාජ්‍යය යටතේ පැවති කාලවකවානුවේ (එවකට ශ්රී ලංකාව හැදින්වූයේ "සිලෝන්" [Ceylon] යනුවෙනි), 1805-1811 යන කාල පරිච්ඡේදයේ මෙරට ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුකාරවරයා වශයෙන් ක්‍රියා කළේ සර් තෝමස් මෙට්ලන්ඩ් ය. ඔහු ගල්කිස්‍‍සෙන් ලත් ඉඩමේ සිය පෞද්ගලික වාසස්ථානය ගොඩනැගුමට ඉටාගත්තේය.
පුරාවෘත්තයට අනුව, මෙම කාලවකවානුවේ ඔහු පෘතුගීසි හා සිංහල සම්භවයක් ඇති "ලොවීනා" නමැති නෘත්‍යාගනාව සමග පෙමින් වෙලිනි. සිය නිවහන ගොඩනැගෙන අතරවාරයේ එහි සිට එය අසබඩ පිහිටි ලොවීනාගේ නිවහනට රහසිගත උමගක් ඉදිකිරීමට ඔහු වගබලාගත්තේය. ඔහුගේ වයින් ගබඩාවෙන් පටන්ගෙන ඇයගේ නිවහනින් කෙළවර වන මෙම උමග ඔවුනට රහසිගතව හමුවීමට ඉඩකඩ
පෑදුවේය.
එ නමුදු, සර් තෝමස් මෙට්ලන්ඩ් 1811දී ලංකාව හැරදමා මෝල්ටාවේ පදිංචි වූ අතර එහිදී තනිකඩයකු ලෙසම මියැදිනි.
1920දී පමණ උමග වසා දැමුනු අතර මන්දිරය වටා වු අහිකුණ්ඪික ගම්මානය නවීන නගරයක් බවට සංවර්ධනය විය. පසු කලෙක, මෙම "ගල්කිස්ස" නමැති නගරය "මවුන්ට් ලැවීනියා" (Mount Lavinia) යනුවෙන් ඇයව සිහිවීම පිණිස නම් කරන ලදි.
දෙවන ලෝක සංග්‍රාමය කාලයේදී හෝටලය බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාව විසින් හමුදා රෝහලක් ලෙස භාවිතයට ගැනුනි. යුද්ධයෙන් අනතුරුව 1947දී ගල්කිස්ස මහ හෝටලය ලෙස මෙය ප්‍රතිස්ථාපනය කෙරිනි. "ද බ්‍රිජ් ඔන් ද රිවර් ක්වායි" (The Bridge on the River Kwai) චිත්‍රපටයේ සමහර දර්ශන මෙම හෝටලයේ දී රූගත කෙරිනි.
ශ්රී ලංකාවේ හෝටල්
ගල්කිස්ස |
8,895 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%B8%E0%B7%90%E0%B6%AB%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8A%20%E0%B6%9A%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B6%BA | ශ්රී ලංකාවේ මැණික් කර්මාන්තය |
Gem Trading in Sri Lanka ලංකාවේ මැණික් කර්මාන්තය සහ මුලික හැදින්වීම .
මැණික් කර්මාන්තය සබරගමුව පළාතේ ඉතා ප්‍රසිද්ධ කර්මාන්තයක් වන අතරම එය ඉතා අලංකාර කර්මාන්තයක් ාලසද හැඳින්විය හැකිය. සබරගමුව පළාතෙන්ද රත්නපුර නගරය මේ සඳහා මහත් ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි. එනිසාම රත්නපුර නගරය හැඳින්වෙන්නේද, ලොව පුරා ප්‍රචලිතව පවතින්නේද මිණි පුරය, මැණික් පුරය හෙවත් ‘City of Gems’ ලෙසිනි.
මැණික් කර්මාන්තයේදී මූලිකවම සිදු වන්නේ ඉල්ලම් ගැරීමෙන් අගනා තත්වයක් ඇති ගල් වර්ග තෝරා ඒවා දීප්තිමත්ව ඔප දැමීම, ඔප වැටෙන ලෙස කැපීම, සහ ඒවායේ ගුණාත්මක බව සහ වටිනාකම අනුව වර්ග කිරීමයි. මෙලෙස වර්ග කල මැණික් ගල් නිල් කැට(blue sapphires), පද්මරාග(Peach sapphire), අමතේස්ත(amethysts), පුෂ්පරාග(yellow sapphire), රතු කැට(Ruby), තෝරමල්ලි(tourmalines), වෛරෝඩි(cat’s eyes) ආදී විවිධ නම් වලින් හැඳින්වේ.ශ්රී ලංකාවෙන් හමුවන වටිනාම මැණික් වර්ගවන්නේ නීල් මැණික් සහ පද්මරාග යන මැණික් වේ.පද්මරාග මණික පද්මාරාජ ලෙසද හදුන්වනු ලැබේ.එසේම පද්මාරාජ මණික අන්තර්ජාතික වෙළද පොලේ හදුන්වන්නේ Padparadscha sapphire ලෙසයි.වර්ණයෙන් අඩු Padparadscha sapphire ,peach sapphire ලෙසද හදුන්වනු ලැබේ.මෙම peach sapphire engagement rings ලෙස බහුලව ඇමරිකාව කැනඩාව වැනි රටවල ප්‍රසිද්ද වේ.
ලංකාවේ ප්රධාන මැණික් වෙළද පොළ පවතින්නේ රත්නපුර ශවියා විදියේය.එම විදියේ දහස් ගණනක් මැණික් ගැනුම් කරුවන් සහ විකුණුම් කරුවන් දිනපතාම රැස් වේ.වැඩිම මැණික් ගැනුම් කරුවන් සහ විකුණුම් කරුවන් එකතු වන්නේ සදුදා අගහරුවදා බදදා යන දිනවලදීය.
එසේම මෙම ශවියා විදියේ gem market එක අබගහමුල ලෙසද හදුන්වයි.දැන් නම් එතන අබගහක් නැහැ.ගොඩ දෙනෙක් දන්නේ බෝගහ මුල කිවම.එම ස්ථානයේ විශාල බෝගහක් විරාජමානව සිටි.මෙමෙ බෝගහමුල වැඩියෙන්ම විකුනනේ 98% වඩා වැඩි ප්‍රතිශතයක් ඔප නොදමන ලද මැණික් ගල් වේ.ඔබට ඔප දමන ලද මැණික් ගල් බැලීම මිලදී ගැනීමට අවශ්‍යනම් දෙමුවා මාවතට යා යුතුය.එම මාවතේ වැඩිපුරම අලවි වන්නේ කපා ඔප දමන ලද මැණික් වර්ගයන්ය.ලොවට අනගිතම මැණික් සපයන ප්‍රධානම නගරය වන්නේ රත්නපුර නගරයයි.මෙම මැණික් සම්පත නිසි මිලක් ලබාගැනීමට කටයුතු කිරීම මැණික් වෙළෙන්දන්ගේ වගකීමක්.බොහෝ china මැණික් ගැනුම් කරුවන් බොහෝ අඩු මුදලට මැණික් ගැනීම රත්නපුර නගරයේදී සිදු වේ.බොහෝ අවස්ථාවන් වලදී ලංකාවේ ගැනුම් කරුවන් මිට වඩා වැඩි මිලකට මැණික් ලබාගනී.නමුත් හමේ පාට බලලා china ට අඩුවට මැණික් දෙන බොහෝ මෝඩ මැණික් ව්‍යාපාරිකයන් රත්නපුරයේ සිටි.
ශිල්පීය නිපුණත්වය ඉතා ඉහළ තත්වයක ඇති ශිල්පීන් විසින් සියළුම මැණික් කැපීමේ සහ ඔප දැමීමේ කටයුතු සිදු කරනු ලබන්නේ සාම්පුදායික ආකාරයට යන්ත්‍ර යොදා ගැනීමෙන් තොරව ඔවුන්ගේම දෑතිනි. ඉතා හොඳ තත්වයේ පවතින මැණික් කෞතුකාගාර සහ පර්යේෂණාගාර කිහිපයක්ම රත්නපුර නගරාසන්නයේ පිහිටා ඇත.
මැණික් කර්මාන්තය |
8,896 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B6%BA%E0%B6%A2%E0%B6%B1%E0%B6%9A%20%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AE%E0%B7%8F%E0%B6%B1%20-%20%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80 | විශ්මයජනක ස්ථාන - ශ්රී ලංකාව |
සිරීපාදය (Adam’s Peak)
මෙහිදී ප්‍රථමයෙන්ම සිරීපාදය පිළිබඳව වැඩිදුර විස්තර දැක්වීම යෝග්‍ය වනු ඇත. සිරීපාදය මුහුදුමට්ටමේ සිට අඩි 7,360ක් පමණ ඉහළින් පිහිටා ඇත.
ශ්රී පාද වන්දනාවේ ය‍ෙදන කාල වලදී විවිධ ආගම් වලට අයත් බොහෝ ජනී ජනයා මහත් භක්තියෙන් ශ්රී පාද වන්දනාවේ යෙදෙති. උදෑසනම සිය ගමන අරඹන පුද්ගලයෝ සවස් වන විට සිරිපා කරැණා කිරීමට සමත් වන අතර ඔවුන් නැවත ආපසු ගමන් අරඹන්නේ පසුදා උදෑසන කන්ද මුදුනේ සිට ඉර සේවය(ඉර උදා වන ආකාරය) ද බැලීමෙන් පසුය. මෙම ගමනේ ඇති මනස්කාන්ත බව නිසාම බොහෝ බැතිමත්තු වසරක් පාසාම සිරිපා කරැණා කිරීම පුරැද්දක්ලෙස කරති.
ශ්රී පාද කන්ද මුදුනේදී ඔබට ආශ්චර්යවත් දර්ශන නැරඹීමට හැකිය. තවද මෙම කන්ද මුදුනේ මෙම කන්ද ආරක්ෂා කරන සුමන සමන් දෙවියන් උදෙසා තනන ලද කුඩා විහාරයක්ද දැක ගත හැකි ෙව්. ශ්රී පාද වන්දනාවේ ය‍ෙදන සමයේදී දහස් ගණනක් සමනල්ලු සිරිපා කරැණා කරන අසිරිමත් දර්ශනය දැක ගත හැකි නිසා ශ්‍රර්‍ ලාංකික ජනතාව මෙම කන්ද සමනළ කන්ද ලෙසද හඳුන්වයි. සමනල්ලු සිරිපා කරැණා කරන සමයේදී මුළු සමනල කන්දම ලේස් වැනි වූ සුදු පැහැයකින් වැසී යයි.
වැවිලි කටයුතු
සබරගමුව පළාත විවිධ භූ විෂමතා ලක්ෂණ සහ විවිධ ගස් කොළන් බහුල පුදේශයකි. වනාන්තර කඳු නිම්න තැනිතලා ආදියට අමතරව මෙහි තේ, රබර්, වැනි විවධ වැවිලි කටයුතු සිදු කෙරෙන අති විශාල භූමි ප්‍රමාණයක් ඇත. මෙම වගා භූමියක සංචාරයේ යෙදීම විශ්මය ජනක අත්දැකීමක් වනු නොඅනුමාන අතරම, එහිදීම ඔබට රසවත් මෙන්ම නැවුම් තේ කොළ සහ කුළු බඩු වර්ග මිළට ගැනීමේ හැකියාව ලැබේ. මෙම වැවිලි කර්මාන්තයන් ශ්‍රර්‍ ලංකාවට විදේශ විනිමය උපයා දෙන ප්‍රධානතම ආදායම් මාර්ගයන්ගෙන් එකකි.
ගල් ගුහා සහ ලෙන්
මීට අමතරව තවත් විශ්මය ජනක ස්ථාන සබරගමුව පළා‍ෙත් බහුලව ඇත. නරඹන්නන්ගේ උනන්දුව වඩවන, කුතුහලය අවුස්සන ගල් ගුහා සහ විවිධ ලෙන් මෙහි බොහෝය. මෙවැනි ස්ථාන නැරඹීමට උනන්දුවක් දක්වන්නෙක් මග නොහැරියම යුතු ස්ථානයකි වවුල්පනේ. බොහෝ දුරට ලංකාවටම පමණක් ආවේනික වූ ලක්ෂණ වලින් යුතු වූ මෙම වවුල්පනේ පිහිටි ගල් ගුහා ප්‍රාග් කේම්බ්‍රීය යුගයේදී තැනී ඇතැයි සැලකේ.
මෙම ගල් ගුහා අතරින් හල්වින්න දොළ පහරද ගලා යන්නේ, ස්ටැලක්ටයිට්(Stalactites) සහ ස්ටැලග්මයිට්(Stalagmites) වලින් සෑදුණු ගුහා වල දර්ශනයේ අලංකාරය දෙගුණ කරවමිනි. තවද මෙම ගල් ගුහා දහස් ගණන් වවුලන්ට නිවහන් වී ඇති නිසාම මෙම ස්ථානයට ‘වවුල්පනේ’ යන නම ලැබී ඇත.
බතලෙගල (Bible Rock)
බතලෙගලට කියන තවත් නාමයකි බයිබල් කන්ද. ඉංග්‍රීසි ජාතිකයින් විසින් මෙම කන්ද බයිබල් කන්ද ලෙස නම් කර ඇත්තේ එම කන්ද නැමූ බයිබලයක හැඩයට සමාන හැඩයක් ගත් නිසාය. වන හිස් අතරින් ඈකට දිස් වන බයිබල් කන්දේ දර්ශනය සැබැවින්ම මනස්කාන්තය.
රක්වාන පාරේ ආය කටුවක හැඩය ගත් වංගුවක පිහිටි රක්වාන බුළුතොට කපොල්ල දීප්තිමක් දිනයකදී ඈත සිට බලන්නෙක්ට පෙනන්නේ අදහාගත ෙනාහැකි ආකාරයේ අලංකාරයකින් යුත් දර්ශනයක් විලසටය.
අතීත විශ්මයන්
රත්නපුර නගරයේ මැණික් පතල් වලින් ආභරණ සඳහා මැණික් ලබා දෙනවාට වඩා දේ සොයා ගත් අවස්ථා විරල නැත. මෙම මැණික් පතල් වලින් ආදි යුගයට අයත් පොසිල වර්ග බොහෝමයක් සොයා ගෙන ඇත. මේවාට අනුව ආදි යුගයේදී ලංකාවේ සිංහයන්, හිපපොටේමසුන්, රයිනෝසිරසයන් වැනි සතුන් වාසය කල බව සොයා ගන්නට ලැබී ඇති අතර අතීත මානවයින් පිළිබඳවද තොරතුරු රැසක් සොය් ගෙන ඇත.
ශ්රී ලංකාවේ ආදී වාසී ජනයා වන වැද්දන් මේ දක්වාද ලංකාවේ සමහරක් ප්රදේශ වල වාසය කරන්නේ සිය පාරම්පරික ජීවන ක්‍රමයන්, ආහාර පාන, ඇඳුම් පැළඳුම් ඒ ආකාරයෙන්ම පවත්වා ගනිමිනි.
NeedToAddCategory |
8,897 | https://si.wikipedia.org/wiki/Archeological%20Remains | Archeological Remains |
පුරාවිද්‍යාත්මකව වැදගත් ස්ථාන
බෙරෙන්දි කෝවිල photo
සබරගමුව පළා‍ෙත් පුරාවිද්‍යාත්මකව වැදගත් ස්ථාන පිළිබඳව කතා බහ කිරීමේදී බෙරෙන්දි කෝවිල අමතක කළ නොහැක. මෙය පළවන රාජසිංහ රජතුමා විසින් 16 වන සියවසේ මැද භාගය තුල ඉදි කර ඇති අතර අවිස්සාවේල්ල නගරයට සැතපුම් කාලක පමණ දුරක පිහිටා තිබේ. බෙරෙන්දි කෝවිලට ප්‍රතිවිරැද්ධ දිශාවේ මායාදුන්නේ රජතුමාගේ සහ ඔහුගේ පුත් රාජසිංහ රජතුමාගේ රජ මාළිගයේ නෂ්ටාවශේෂ ෙසායාගෙන ඇත.
රාජසිංහ රජතුමා විසින් භික්ෂූන් වහන්සේලා 120 නමක් බෙරෙන්දි කෝවිල අසල පිහිටි ගංගාවේ ගිල්වා මරා දමා ඇතැයි කියනු ලැබේ. පුන් පොහෝ දින වල රාත්‍රී කාල වලදී මිනිස් දෑතට ස්පර්ශ කල නොහැකි රන්වන් පැහැගත් යාත්‍රාවක් මෙම ගංගාවේ පාවෙනු දක්නට ලැබේ යැයි මෙම ප්‍රදේශයේ ජනතාව පවසයි.
බෙරෙන්දි කෝවිලට ආසන්නයේම මානියන්ගම රාජකීය විහාරස්ථානය පිහිට් ඇත. මෙම විහාරයේ පිහිටි ගල්ලෙන් වල බිත්ති රමණීය බිතු සිතුවම් වලින් අලංකාර කර තිබේ.
සංකපාල විහාරය photo
සංකපාල විහාරයේ ඇති ගල්ලෙන් තුනෙහි තිබෙන ශිලා ෙල්ඛන බුද්ධ වර්ෂ දෙවන සියවස තරම් ඈත අතීයේදී තනන ලද ඒවා යැයි සැලකේ. පැරණි වංශකතා වල සඳහන් වන පරිදි මේවා තනා ඇත්තේ බුද්ධ වර්ෂ 161 සිට 137 කාලය තුල ලංකාව පාලනය කළ දුටු ගැමුණු රජතුමාගේ යුද හමුදාවේ ප්රධාන අණ දෙන්නන් දස දෙනාගෙන් එක් අයකු වන ඵුස්ස දේව විසින්ය. එකල පැවති මහා යුද්ධය අවසානයේදී භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් බවට පත් වූ ඵුස්ස දේව භාවනා කටයුතු කර ඇත්තේ සංකපාල විහාරයේ ඇති ගල් ලෙනකය.
දෙල්ගමුව රජමහා විහාරය
කුරුවිට දෙල්ගමුව රජමහා විහාරය අතීතයේදී වසර 44ක් පුරාවට බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අති පූජනීය දන්ත ධාතූන් වහන්සේ සඟවා තබා ගැනීමට භාවිතා කල ස්ථානයක් ලෙස ප්‍රසිද්ධය. කෝට්ටේ පන්සල් සහ සිද්ධස්ථාන බාරව කටයුතු කළ පුද්ගලයා දන්ත ධාතූන් වහන්සේගේ ආරක්ෂාව පිළිබඳව සෑහීමකට පත් නොවූයෙන්, දන්ත ධාතූන් වහන්සේ තැන්පත් කර තිබූ මැණික් මංජුසාව ඔහුගේ ඇඳුම් අතරෙහි සඟවාගෙන දියවන්නා ඔය හරහා සීතාවක රාජධානියට ගොස් එම මැණික් මංජුසාව විශාල ඇඹරුම් ගලක ඇතුලේ සඟවා තබා ඇත.
මෙම ඇඹරුම් ගල ඉන් පසුව රහසේ දෙල්ගමුව රජමහා විහාරයට ගෙනවිත් තිබේ. පසු කාලීනව පළවන විමලධර්මසූරිය රජතුමා‍ෙග් කාලයේදී සොර සතුරු උවදුරු අඩු වූ පසුව දන්ත ධාතූන් වහන්සේ දෙල්ගමුව රජමහා විහාර‍ෙය් සිට නැවත නුවර දළදා මාළිගාවට ගෙනවිත් තිබේ.
අලුත්නුවර දැඩිමුන්ඩ දේවාලය
අලුත්නුවර දැඩිමුන්ඩ දේවාලය හා සම්බන්ධ අතීතය ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1153 සිට 1186 දක්වා රජ කල පළවන පරාක්‍රමබාහු රජතුමා‍ෙග් කාලය දක්වා ගමන් කරයි. දපුළුසේන රජතුමාගේ කාල‍ෙය්දී තනවන ලද මෙම දේවාලය ශ්‍රර්‍ ලංකාවේ දැඩිමුන්ඩ දෙවියන් සඳහා තනවන ලද ප්‍රධානම පූජනීය ස්ථානය ලෙස හැඳින්විය හැකිය.
ආදිමය යුගයේදී තනන ලද විෂ්ණු දේවාලය තවමත් ඒ ආකාරයෙන්ම මෙහි දැකිය හැකි වන අතරම, කැටයම් කරන ලද ගල් පුවරු දෙකක්ද පැරණි ගල් කණු සහ කැටයම් නොකරන ලද ඍජුකෝණාස්‍රාකාර ගල් පේළි ෙදකක්ද දැක ගත හැකි වේ.
වාර්ෂිකව ගිනි කෙළි සංදර්ශන සහ දිය කැපීමේ උත්සවයකින් සමන්විත වන පෙරහැරක් ජූලි සහ අගෝස්තු මාස අතර කාලයේදී මෙම දේවාලය මගින් පවත්වනු ලබයි.
NeedToAddCategory |
8,899 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%9E%E0%B6%BB%E0%B6%9C%E0%B7%8A%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B7%84%20%E0%B6%B8%E0%B6%AB%E0%B7%8A%E0%B6%A9%E0%B6%BD%E0%B6%BA%20%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B7%85%20%E0%B6%A1%E0%B7%93%E0%B7%80%E0%B6%BA | සෞරග්ර්හ මණ්ඩලය තුළ ඡීවය | සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය තුළ ජීවය
සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය තුළ පෘථිවිය හැර වෙනත් ජීවයක් තවමත් වාර්තා වී නොමැත. අභ්‍යන්තර සහ බාහිර ග්‍රහලෝක අතරින් අප දන්නා ආකාරයේ ජීවයක් පැවතිය හැකි යැයි සැක කෙරෙන එකම ග්‍රහලොව අඟහරු ය. එසේම බ්‍ර‍හස්පතිගේ සමහර උප ග්‍රහයින් ද එවන් ජීවයක් පැවතිය හැකි භෞතික සාධක වලින් යුක්තයි.
අඟහරු මත ජීවය
අඟහරු මත ජීවය පිළිබඳ අදහස මුලින් ම පැන නැගුනේ වයිකින් යානාවලින් ලබාගත් අඟහරුගේ පෘෂ්ඨ ඡායාරූපවල අඟහරුගේ ඇළ මාර්ග දක්නට ලැබීමෙනි. එසේම වයිකිං ලබා දුන් තොරතුරු අනුව අඟහරු වායුගෝලයෙන් සියයට අනූ පහක් ම අඩංගු වන්නේ කාබන්ඩයොක්සයිඩ් වායුවයි.
අඟහරු මත ඇති ඔලිම්පස් මෝනස් කඳු නිම්නයේ ජලය ගලා ගිය බවට සාක්ෂී වශයෙන් පෘෂ්ඨය මත රැඳි දිය පාරවල සළකුණු දැක ගත හැක. පෘෂ්ඨයට පහලින් පිහිටන අයිස් තට්ටුව ද මීට ඉහතදී අඟහරු මතින් ජලය ගලා ගිය බවට සාක්ෂියකි.
අඟහරු මත ජීවය පවතීදැයි සාක්ෂි ලබා ගත හැකි වනුයේ අඟහරුගේ පෘෂ්ඨ අධ්‍යයනයෙනි.ඒ සඳහා වයිකිං 1 සහ වයිකිං 2 නම් වූ යානා 1975.09.09 සහ 1976.06.19 දින පෘථිවියෙන් නික්ම ගොස් 1976.08.20 සහ 1976.08.07 දින අඟහරු වටා කක්ෂගත විය.
වයිකිං යානා දෙක ම සකස් කොට තිබුනේ කුඩා විද්‍යාගාරයන් ද ඇතුළත් වන පරිදි ය.මෙහි දී ජීව විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණයන් තුනක් සිදු කෙරිණි.
1. වායු හුවමාරු වීමේ පරීක්ෂණය(The Gas Exchange Experiment )
2. උෂ්ණත්ව විමෝචනය වීමේ පරීක්ෂණය(The paralytic release experiment)
3. සළකුණු කළ කාබන් විමෝචනය වීමේ පරීක්ෂණය(The labeled release experiment)
මෙම පරීක්ෂණයන්ගෙන් තරමක ධනාත්මක ප්‍රතිඵල ලැබුණත් අඟහරු මත ජීවයක් පැවතිය නො හැකි බව සමස්ථ ප්‍රතිඵල විශ්ලේෂණයෙන් නිගමනයකට එළඹි බව 1979 අන්තර් ඡාතික තාරකා විද්යා සංගමය මඟින් මොන්ට්‍රියල්හි දී පැවැත් වූ සමුළුවේ දී නාසා ආයතනය මඟින් ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණි.
නමුත් පසුව ගුවන් ගත කළ මාර්ස් ග්ලෝබල් සර්වේයර් යානයේ ඡායාරූප වලින් අඟහරු මත ජලය තිබූ බවට සනාථ වූ අතර ඇතැමුන්ගේ මතය වී ඇත්තේ අඟහරු මත ජීවය අඟහරුගේ පෘෂ්ඨයට යටින් පිහිටිය හැකි බවය. |
8,900 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%9E%E0%B6%BB%E0%B6%9C%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%84%20%E0%B6%B8%E0%B6%AB%E0%B7%8A%E0%B6%A9%E0%B6%BD%E0%B6%BA%20%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B7%85%20%E0%B6%A2%E0%B7%93%E0%B7%80%E0%B6%BA | සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය තුළ ජීවය | විශ්වය තුල පෘථිවිය හැර වෙනත් ජීවයක් තවමත් වාර්තා වී නොමැත.අභ්‍යන්තර සහ බාහිර ග්‍රහලෝක අතරින් අප දන්නා ආකාරයේ ජීවයක් පැවතිය හැකි යැයි සැක කෙරෙන එකම ග්‍රහලොව අඟහරු ය.එසේ ම බ්‍ර‍හස්පතිගේ සමහර උප ග්‍රහයින්ද එවන් ජීවයක් පැවතිය හැකි භෞතික සාධක වලින් යුක්තයි.</div>
අඟහරු මත ඡීවය
අඟහරු මත ජීවය පිළිබඳ අදහස මුලින් ම පැන නැගුනේ වයිකින් යානා වලින් ලබාගත් අඟහරුගේ පෘෂ්ඨ ඡායාරූපවල අඟහරුගේ ඇළ මාර්ග දක්නට ලැබීමෙනි. එසේ ම වයිකිං ලබා දුන් තොරතුරු අනුව අඟහරු වායුගෝලයෙන් සියයට අනූ පහක්ම අඩංගු වන්නේ කාබන්ඩයොක්සයිඩ් වායුවයි.
අඟහරු මත ඇති ඔලිම්පස් මෝනස් කඳු නිම්නයේ ජලය ගලා ගිය බවට සාක්ෂි වශයෙන් පෘෂ්ඨය මත රැඳි දිය පාරවල සළකුණු දැක ගත හැක. පෘෂ්ඨයට පහළින් පිහිටන අයිස් තට්ටුව ද මීට ඉහත දී අඟහරු මතින් ජලය ගලා ගිය බවට සාක්ෂියකි.
අඟහරු මත ජීවය පවතීදැයි සාක්ෂි ලබා ගත හැකි වනුයේ අඟහරුගේ පෘෂ්ඨ අධ්‍යයනයෙනි.ඒ සඳහා වයිකිං 1 සහ වයිකිං 2 නම් වූ යානා 1975.09.09 සහ 1976.06.19 දින පෘථිවියෙන් නික්මගොස් 1976.08.20 සහ 1976.08.07 දින අඟහරු වටා කක්ෂගත විය.
වයිකිං යානා දෙක ම සකස් කොට තිබුනේ කුඩා විද්‍යාගාරයන් ද ඇතළත් වන පරිදි ය.මෙහි දී ජීව විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණයන් තුනක් සිදු කෙරිණි.
1. වායු හුවමාරු වීමේ පරීක්ෂණය(The Gas Exchange Experiment )
2. උෂ්ණත්ව විමෝචනය වීමේ පරීක්ෂණය(The paralytic release experiment)
3. සළකුණු කළ කාබන් විමෝචනය වීමේ පරීක්ෂණය(The labeled release experiment)
මෙම පරීක්ෂණයන්ගෙන් තරමක ධනාත්මක ප්‍රතිඵල ලැබුණත් අඟහරු මත ජීවයක් පැවතිය නො හැකි බව සමස්ථ ප්‍රතිඵල විශ්ලේෂණයෙන් නිගමනයකට එළඹි බව 1979 අන්තර් ඡාතික තාරකා විද්යා සංගමය මඟින් මොන්ට්‍රිල්හි දී පැවැත්වූ සමුළුවේ දී නාසා ආයතනය මඟින් ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණි.
නමුත් පසුව ගුවන්ගත කළ මාර්ස් ග්ලෝබල් සර්වේයර් යානයේ ඡායාරූප වලින් අඟහරු මත ජලය තිබූ බවට සනාථ වූ අතර ඇතැමුන්ගේ මතය වී ඇත්තේ අඟහරු මත ජීවය අඟහරුගේ පෘෂ්ඨයට යටින් පිහිටිය හැකි බව ය.
තාරකා විද්‍යාව
සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය
ජීව විද්‍යාව |
8,901 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%B6%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%84%E0%B7%83%E0%B7%8A | අබිරහස් | ආදි පිටසක්වළයන් ඉතිරිකළ ඓතිහාසික සාධක
1938 දී පුරා විද්යාළඥයෙකු වන චයි පූ තෙයි(Chi Pu Tei)විසින් ටිබෙට් දේශ ශීමාවේ පිහිටි බයියන් කාරා උලා කඳු නිම්නයේ අද්භූත ආකාරයෙන් පිහිටා ඇති ගල්ගුහා කිහිපයක් සොයා ගත්තේය.සමහර ගල් ගුහා තුළ සිතුවම් දක්නට ලැබිණ. මෙම සිතුවම් හෙල්මට් වැනි හිස්වැසුම් පැළඳ සිටි ඡීවීන් මෙන්ම තරු ,චන්ද්රියා සහ සූර්යයා සම්බන්ධ සිතුවම්ද විය.වඩා වැදගත් වූයේ මින් එක් ගල් ගුහාවක් තුළ විශාල හිස්කබලක් සහිතව කුඩා ඇටසැකිල්ලක් හමුවීමය.එම ගුහා තුළින්ම ශබ්ද පටිගත කරන තැටියක හැඩය ඇති සංඥා පුවරුවක් 1962 දී විමර්ශනයට ලක් කල මහාචාර්යය සුම් උම් නුයි (Sum Um Nui) එහි සඳහන් කරුණු පරිවර්ථනය කිරීමට සමත් වූවේය.එහි අඩංගු වූයේ මීට අවුරුදු 12000 කට පෙර යම් ඡීවී කණ්ඩායමක් ඔවුන්ගේ යානයේ වූ දෝශයක් නිසා මෙම සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ තෙවන ග්‍රහලෝකයට ගොඩබැස්ස බවය.ඔවුන්ගේ යානය ප්රයතිසංස්කරණය කළ නොහැකි වූ බැවින් අසල කඳු වල ඡීවත් වූ ගෝත්රිඔක කණ්ඩායම් සමග මිත්රි වීමට මෙම ඡීවීන් උත්සාහ කොට තිබේ.නමුත් මෙම ඡීවීන් තුලින් දිස්වූ මානව නොවන ස්වරූපය නිසා මොවුන්ව ගෝත්රිසකයන් විසින් මරා දමා තිබේ.
ආදි පිටසක්වළයන් මෙහි පැමිණ විශ්මිත නිමැවුම් සිදුකලේද?
1969 පළව එරික් වොන් ඩැනිකන් නම් ග්‍රන්ථ කතුවරයාගේ “Chariots of gods”නම් කෘතිය තුළ ඊඡිප්තුවේ පිරමීඩ,එංගලන්තයේ ස්ටෝන් හෙන්ඡ් (Stone henge ) නම් පාෂාණ ,ඇමරිකා එක්සත් ඡනපදාය් මෙසා පර්වතය,ඊස්ටන් දිවයිනේ ගල් ප්ර්තිමා ඇතුළු තවත් ස්ථාන කිහිපයක් පෘථිවි මිනිසා පිටසක්වළ ඡීවීන් සමග සම්බන්ධතා පැවැත්වීම සම්බන්ධයෙන් සාක්ෂි දරන බව පැවසේ.
'පිරමීඩ'''' '''
පිරමීඩ
පුදුම හතෙන් එකක් වන පිරමීඩ පිළිබඳ තවමත් ඇත්තේ අභිරහසකි.ඊඡිප්තුව පුරා විශාල වියලි බිම් පරාසයක විහිදෙන මේ පිරමීඩ හුදෙක් මියගිය ඊඡිප්තු රඡුන්ගේ සොහොන් කොත් ලෙස හෝ ස්මාරක ලෙස හෝ පමණක් සැලකීම දුෂ්කරය.තාක්ෂණය නොදියුණු යුගයක,මිණුම් ක්රුම පිළිබඳ පැහැදිලි අවබෝධයක් නොවූ යුගයක මෙම නිර්මාණ තැනීමේ ආභාෂය ඔවුන් ලද්දේ කෙසේද?මේ සඳහා විශ්වයේ වෙනත් ග්රයහලෝකයක උදව් ඔවුන්ට ලැබුණාද?
වර්ෂ 1864 දී චාල්ස් ස්මිත් නම් ස්කොට්ලන්ත ඡාතික තාරකා විද්යා ඥයා විසින් රචිත “විස්මිත පිරමීඩයන්හි අපේ උරුමය”(Our inheritance in the great Pyramid)නම් ග්‍රන්ථයේ පිරමීඩ තැනීමේදී යොදාගෙන ඇති ඒකක ක්‍රමය පිළිබඳ සාකච්ඡා කරයි.ඔහු මෙම ඒකකය “පිරමීඩ අඟල්”(Pyramid inch)ලෙස හඳුන්වයි.මෙම පිරමීඩ අඟලක් බ්‍රිතාන්‍ය මෙට්රිික් ඒකක ක්‍රමයේ අඟල් 1.00099 ට සමානය.මෙසේ අධික නිරවද්යමතාවයකින් යුතු මිනිත ක්රබම භාවිත කිරීමේ හැකියාව ආදී වැසියන්ට ලැබුනේ කෙසේද?
පිරමීඩ තුළ ඇති පහත මාලයට බසින ආලින්දය ධ්රැිව තාරකාව (Polaris)ඉලක්ක කොට පවතින සේ සකස්වී ඇති බව පිරමීඩ ගවේෂකයන් විශ්වාස කරයි.
ඊඡිප්තුවේ ගීසාහි ඇති විශාලම පිරමීඩ තුනක් වන කුෆු ,කෆරේ,මෙන්කවුරේ යන පිරමීඩ ඔරායන් තාරකා රාශියේ එක පෙලට ඇති ප්රධාන තරු තුන නිරූපනය කරන බවත් සමහරකගේ මතයයි.
අාපසු |
8,903 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%94%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B7%92 | සුකියාකි | සුකියාකි යනු ජපානයේ ඉතා ජනප්‍රිය ආහාරයකි. එහි ප්රධාන අන්තර්ගතය වනුයේ මස් වන අතර බොහෝ එළවළු වර්ග සහ වෙනත් ද්‍රව්‍යද අඩංගු වේ. මෙහි අඩංගු වන මස් වල ගුණාත්මක භාවය ඉතා වැදගත් ලෙස සැලකේ. සාමාන්‍යයෙන් සුකියාකි පිළියෙල කරන්නේ ආහාර පිලිගන්වන ස්ථානයේදීමය. එසේම එය ආහාරයට ගන්නේද අනෙකුත් අය සමඟ එකම බඳුනකය. ජපානයේ පිරිසක් එක්රැස් වන විටකදී සුකියාකි බොහෝ විට යොදා ගන්නා ආහාරයකි. උත්සව අවස්ථාවට නම් එය ඉතා කදිම අංගයකි. ජපානයේ විවිධ ප්රදේශ වල සුකියාකි පිළියෙල කරන ආකාරය එකිනෙකට වෙනස් වේ.
ආහාර |
8,909 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A9%E0%B7%9C%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B7%86%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B6%9A%20%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%9C%E0%B7%93%E0%B6%9A%E0%B6%BB%E0%B6%AB%E0%B6%BA | ඩොල්ෆින් විද්‍යාත්මක වර්ගීකරණය | ඩොල්ෆින් ගේ විද්‍යාත්මක වර්ගීකරණය
රාජධානියඃ Aminalia
වංශයඃ Chordata
වර්ගයඃ Mammalia
ගෝත්‍රයඃ Cetacea
Aminalia රාජධානියේ ලක්ෂණඃ
•ශරීරයේ සෛල න්‍යෂ්ටි සහිතය.
•බහුසෛලිකයි.
•සත්ය පටක සංවිධයනයක් ඇත.
•විෂම පෝෂී අධිග්‍රහන පෝෂණ ක්‍රමයක් ඇත.
Chordata වංශයේ ලක්ෂණඃ
•පෘථිවිය මත සිටින විශාලම හා ඥානාන්විත සතුන්ය.
•කරදිය, මිරිදිය, භෙෘමික සෑම පරිසරයකම ඇත. පරපෝෂිත ආකාරද ඇත.
•ද්වීපාර්ශ්වික සමමිතික දරයි.
•සමඛන්ඩනය සහිතයි.
•උසස් මට්ටමේ ශීර්ෂණයක් සහිතය. පෘශ්ඨීය තනි කුහරමය ස්නායු රජ්ජුවක් ඇත. එහි පූර්ව කෙළවර විශාලවී මොළයක් තැනී ඇත.
•හෘදයක්ද සහිතව සංවෘත රුධිර සංසරණ පද්ධතියක් ඇත.
•ස්වසන වර්ණකය හිමොග්ලොබීන්ය.
•ස්වසනයට ජලක්ලෝම, පෙණහළු හෝ සම/දේහාවරණය යොදාගනී.
•මුඛය හා ගුදය සහිත සම්පූර්ණ ආහාර මාර්ගයක් ඇත.
•රූපාන්තරණයක් ඇත.
Mammalia වර්ගයේ ලක්ෂණඃ
•ක්ෂීරපායින්ය.
•දේහයේ කොටස් ලෙස හිස, ගෙල, බඳ සහ වලිගය සහිතයි.
•රෝම සහිත දේහාවරණයකි.
•ස්වසන අවයවය පෙණහළුය.
•දේහාවරණයේ ස්වේද ග්‍රන්ථි, ස්නේහ ස්‍රාවී ග්‍රන්ථි ඇත.
•ඇසිපිය ඇත.
•හෘදය කුටීර 4කි.
•අචලතාපී සතුන්ය.
•රූපාන්තරණයක් නැත. |
8,910 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A9%E0%B7%9C%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B7%86%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A | ඩොල්ෆින් | ගොඩබිම වාසය කරන සතුන් මෙන්ම මිනිසාට වඩාත්ම සමීප සතුන් මහ මුහුදේද වාසය කරති. ඒ අතරින් ඉතා කෙටි කාලයකදී මිනිසාට වඩාත් සමීපව මිනිසා අනුකරණය කළ පුදුමාකර සත්වයෙක් සිටී. ඒ ඩොල්ෆින් මත්ස්‍යයාය. ශ්රී ලංකාවට අයත් මුහුදේද ඩොල්ෆින් බහුලව දක්නට ලැබේ. මොවුන් බුද්ධියෙන් ඉහල සත්ත්ව කොට්ඨාශය ලෙස සැළකෙයි . මුහුදු ක්ෂීරපායියෙකු වන ඩොල්ෆින් විද්‍යාත්මක වර්ගීකරණය කිරීමේදී සිටේසියානු ගෝත්‍රයට අයත්වේ.
ඩොල්පින් ඉතා ඉක්මනින් මිනිසා සමග මිත්‍ර වේ. පුහුණුකරු වැලඳ ගෙන ආදරය දැක්වීමටද මොවුන් ඉතා කැමතිය. මිනිස් ඇසුර ප්‍රිය කරන ඩොල්පින් මිනිස් කටහඬට ලොකු ඇල්මක්ද දක්වති. ඩොල්පින් සතෙකු සුරතල් කිරීමට කැමති අයට ඔවුන් අතපත ගා සුරතල් කිරීමටත් උන්ට කෑම බීම දීමටත් හැකි ස්ථානයක් බටහිර ඔස්ට්‍රේලියාවේ මන්කිමියා වෙරළේ පිහිටා ඇත. මෙම ස්ථානය අද ඔස්ට්‍රේලියානුවනුගේ මෙන්ම විදේශීය සංචාරකයන්ගේද සිත් ඇදගන්නා ස්ථානයක් බවට පත්වී ඇත.
ඩොල්ෆින් නම සෑදුනේ කෙසේද?
ඩොල්ෆින් යන නම පුරාණ ග්‍රීක “ඩෙල්ෆිස්” යන වචනයෙන් සම්භවය වී ඇත. ග්‍රීක භාෂාවෙන් “ඩෙල්ෆිස්” යන්නෙහි තේරුම වනුයේ ගර්භාෂය යන්නයි. එමනිසා මෙම මත්ස්‍යයාගේ නමෙහි අර්ථය ලෙස ‘ගර්භාෂයක් සහිත මත්ස්‍යයා’ යන්න දැක්විය හැකිය.
ඩොල්ෆින් දක්නට ලැබෙන ස්ථාන
ලොව පුරාම මෙම ඩොල්ෆින් සතුන් වාසය කරති. අප රට වටකර ඇති ඉන්දියන් සයුරේ ඩොල්ෆින්
මසුන් බහුලව දක්නට ලැබේ. ප්රධාන වශයෙන් ජීවත් වන්නේ මහද්වීපික තටක වල නොගැඹුරු මුහුදු ප්‍රදේශයේය.
ඩොල්ෆින් මත්ස්‍යයාගේ ළමා කාලය
ක්ෂීරපායි ගණයට අයත් වන ඩොල්ෆින් දත් සහිත තල්මසුන් ගණයට අයත් කුඩා තල්මසෙකු ලෙස වර්ග කෙරේ. උපතේදී ඩොල්ෆින්ට දත් නැත. එහෙත් සති කීපයකින් දෙඇන්දේම දත් හතලිස් හතර බැගින් එන්නට පටන් ගනී. මාස 18ක් පමණ වනතුරු සිය මව‍ගේ කිරි බීමටද ඩොල්ෆින් මත්ස්‍යයා හුරුවී සිටී.
වැඩුනු ඩොල්ෆින් මත්ස්‍යයා
වර්ධනය
වැඩුනු ඩොල්ෆින් මත්ස්‍යයෙකු දිගින් අඩි 8 සිට 12 දක්වාද බරින් රාත්තල් 300-400 අතර ප්‍රමාණයක්ද වෙයි. එසේම ඩොල්ෆින්ගේ කිරි එළකිරි වලට වඩා හය ගුණයකින් පමණ ශක්තිය වඩවන අතර මේද වැඩි ප්‍රමාණයක්ද සහිත වේ.
ආහාර
මාංශ භක්ෂක මත්ස්‍යයෙකි. ඩොල්ෆින් ආහාර වශයෙන් ගන්නේ බෙල්ලන් හා කුඩා මාළුවන්ය. නමුත් උගේ ප්‍රියජනකම ආහාරය වන්නේ පියාමැස්සන්ය.
හැසිරීම් රටාව
සමූහ වශයෙන් ජීවත්වීම ප්‍රීතියක් සේ සලකන මොවුන් එක රංචුවක් වුවහොත් අඩු තරමින් එතැන දහසක් පමණ සිටිතැයි කිවහැක. නිතරම මුහුදු ගමන් වල යෙදෙන මගීන් හට මුහුදේ පිහිනමින් ක්‍රීඩා කරමින් සිටින ඩොල්ෆින් මත්ස්‍යයන් සුලබ ලෙස දක්නට ලැබේ.
නින්ද
මිනිසෙකුගේ ගතිගුණ ප්‍රියකරනු ලැබූවද ඩොල්ෆින් නිදාගැනීමට ගත කරන්නේ තත්පර තිහකටත් වඩා අඩු කාලයකි. ගොඩබිම වසන අනෙක් ක්ෂීරපායීන් මෙන් නොව ඩොල්ෆින්ට හුස්ම ගැනීමට ජලය මතුපිටට ඒමට සිදුවීම එයට හේතුවයි. මිනිත්තු පහක නින්ද ඩොල්ෆින්ට ඉතා දිගු නින්දකි.
නින්දේ ප්රථම අදියරේදී ඩොල්ෆින් නිදා ගනුයේ මොළයේ එක් අර්ධයකිනි. එනම් එක් ඇසක් පමණක් වසා ගෙනය. අනෙක් අර්ධය සහ ඇස පරිසරයේ සිදුවන වෙනස්කම් සහ සතුරන් පිලිබඳව විමසිල්ලෙන් පසුවේ. නින්දේ දෙවන අදියරේදී සුපුරුදු පරිදි ඇස් දෙකම වසා ගෙන නින්දට යති.
ඩොල්ෆින් සතු විශේෂ ලක්ෂණ
අසාමාන්‍ය හැඟීම් සමුදායක් ඇති සත්වයෙක් ලෙස ප්‍රචලිතය.
සංවේදන හැකියාවන්
බොහෝ ඩොල්ෆින් වර්ගයන්ට ජලය තුලදි මෙන්ම ජලයෙන් පිටතදීත් ඉතා ඉහළ මට්ටමේ දෘෂ්ටි හැකියාවක් ඇත.
එසේම ඔවුන්ගේ ශ්‍රවණ හැකි‍යාවද මිනිසාට වඩා ඉහළ මට්ටමක පවතී.
ඔවුන්ගේ දත් සකස් වී ඇති ආකාරය අනුව ඒවා ඇන්ටනාවක් ලෙස ක්‍රියා කරමින් ජගය තුලින් එන සංවේදන ලබා ගෙන යම් වස්තුවක් නියත වශයෙන්ම පිහිටා ඇති ස්ථානය නිර්ණය කිරීමට උපකාර වේ.
එසේම ඔවුන්ගේ සමෙහි ඇති ස්පර්ශ ප්‍රතිග්‍රාහක ප්‍රමාණයද ඉතා ඉහළ බැවින් සමද ඉතාමත් සුදුසු සංවේදන ඉන්ද්‍රියයක් ලෙස ක්‍රියා කරයි.
එහෙත් ඩොල්ෆින්ට ආඝ්‍රාණ ස්නායුවක් නැති බැවින් ඔවුන්ට ගඳ සුවඳ හඳුනාගැනීමේ හැකියාවක් නැත.
මිනිසුන්ගේ ජීවිත බේරාගැනීමට සමතෙක් වේ
අසාමාන්‍ය හැඟීම් පිළිබඳව සත්ත්වයන් අතරෙන් ඉහළටම එන මේ ඩොල්ෆින් මාළුවා මිනිසුන්ගේ ජීවිත බේරාගත් අවස්ථා කිහිපයක් ඉතිහාසයට පවා එක්වී ඇත. ඒ අතරින් දෙවන ලෝක යුද්ධයේදී මුහුදු බත්වූ නාවිකයින් පිරිසක් බේරා ගනිමින් පාරුව වෙරළ තෙක් තල්ලුකර දැමීමේ සිද්ධිය ප්‍රසිද්ධය.
එසේම 1943දී දිනක් ප්ලොරීඩාවේ පාළු වෙරළක පිහිනීමට ගිය කාන්තාවක් වෙරළින් ඈතට පිහිනා යන විට සිහිසුන් වූවාය. මුහුදේ ගිලෙන්නට වූ ඇයට කවුරුන් හෝ තමා දියයටින් වෙරළට තල්ලු කළ බව යන්තම් මතකය. විශාල ඩොල්ෆින් මාළු වෙකු ඇයව වෙරළට තල්ලු කරගෙන ආ බවත් ඔවුන් වටා ඔවුන්ගේ ආරක්ෂාවට තවත් ඩොල්ෆින් මාළු රැසක් පැමිණි බවත් එය දුටු පුද්ගලයෙකු පවසා ඇත.
මිනිස් කටහඬ අනුකරණය කිරීමේ ජග‍තෙකි
මිනිසාගේ කතාබමට සවන්දී එය අනුකරණය කිරීමට ඩොල්ෆින් මාළුවා ජග‍තෙකි. මේ අපූරු සත්ත්ව විශේෂය ගැන විමසිලිමත් වූ විද්‍යාඥයින් විශාල ජලාශ ඉදිකර ඩොල්ෆිනයන් ඇතිකලහ. ඔවුන්ගේ ගතිපැවතුම්, සිරිත් විරිත් හා අදහස් හුවමාරුව ගැන විමසිලිමත් වූහ. උදාවන මතු දිනයක නියත වශයෙන්ම ඩොල්ෆින් මාළුවන් සමඟ හරි හරියට කතා කල හැකි බවට සත්ත්ව විද්‍යාඥයෝ අනාවැකි පල කරති.
මිනිසාට සමානවූ ගතිගුණ දරයි
ඩොල්ෆින් මාළුවාගේ ගතිගුණ මිනිසාගේ ගතිගුණ වලට බොහෝසෙයින් සමානකම් දක්වයි. මිනිසුන් මෙන්ම තම පැටවුන් ආදරයෙන් රැක බලා ගන්නා උන් තුවාල වූ සහ මහළුවූ ඩොල්ෆින් මසුන්ද රැක බලා ගනී. ඩොල්ෆින් මාළුවාගේ මොළය ඉතා හොඳින් වැඩී ඇති අතර එය මිනිස් මොළයට සමාන බවත් ස්විස් ජාතික විද්‍යාඥ‍යෙකු වූ පිලේලි පවසයි. විශිෂ්ට ජපන් විද්‍යාඥ‍යෙකු වන දොස්තර මයාසුකී නකඩසිමා පවසන අන්දමට සියලුම සත්ත්වයන්අතරින් ඩොල්ෆින් මත්ස්‍යයා ඉතාමත්ම ඥානාන්විත දක්ෂතම සත්ත්වයා වන අතර මිනිසාට ඉතාමත් පහසුවෙන් සම්බන්ධකම් ඇතිකර ගත හැකි සත්ත්වයාද වේ.
අවදානමට ලක්ව ඇති සත්ත්වයෙකි
මිනිසාගෙන් ඇතිවී ඇති අවදානම
අසරණවූ ධීවරයින් බේරාගන්නා ඩොල්ෆින් අද ධීවරයින් නිසාම ඉතා අසරණ තත්වයට පත්ව සිටී. ඒ. ශ්රී ලංකාවේ ධීවරයින් වසරකට ඩොල්ෆින් මසුන් 662,000 පමණ මරති. ජපානය, මෙක්සිකෝව, තායිවානය, පේරු හා ශ්රී ලංකාව එම සතුන් මැරීමේ යෙදෙන ප්රධාන රටවල් වේ. රැකගතයුතු සාගර ජීවී සම්පතක් ලෙස ඩොල්ෆින් සාගර නීති වලට අඩංගු වී තිබුනද මින්සුන් මේ නීතිරීති වලික් මිදී ඩොල්ෆින් දඩයම දිගටම කරගෙන යති.
සාගර වලට මුදාහරින බැර ලෝහ, ප්ලාස්ටික් සහ අනෙකුත් කාර්මික හා කෘෂිකාර්මික අපදුව්‍ය නිසාද ඩොල්ෆින්ට වන හානිය සුළු පටු නොවේ.
ගමන් ගන්නා නැව් සහ බෝට්ටු වල හැප්පීම නිසාද ඒවායේ අවරපෙති වල ගැටීම නිසාද ඩොල්ෆින් සතුන් මියයති.
ජපානයේ ටයිජි නගරය හැඳින්වෙන්නේ ඩොල්ෆින් රස මසවුළු වලින් සපිරි ගෙයක් ලෙසටය. එහි ඩොල්ෆින් මසුන්ගෙන් නිර්මාණය කර ගන්නා සුකියාකි (Sukiyaki) නම් ආහාරය දිව පිනවන ආහාරයක් ලෙස ප්‍රකටය. ටයිජි නගරයේ මෙම ව්‍යසනයට එරෙහිව පරිසරවේදීන් දැනටමත් පියවර ගෙන ඇත.
විලෝපිකයන්ගෙන් ඇතිවී ඇති අවදානම
කුඩා වර්ග වල ඩොල්ෆින් සතුන් ව්ශේෂයෙන්ම ඩොල්ෆින් පැටවුන් විශාල මෝරුන්ගේ ප්රධාන ආහාරයක් වේ.
සමහරක් ප්‍රමාණයෙන් විශාල ඩොල්ෆින් විශේෂ, ප්‍රමාණයෙන් කුඩා ඩොල්ෆින් විශේෂ ආහාරයට ගන්නා නමුත් මෙය ඉතා දුලබ සිදුවීමක් ලෙස දැක්විය හැක.
ඩොල්ෆින් ගේ විද්‍යාත්මක වර්ගීකරණය
රාජධානිය: Animalia
වංශය: Chordata
වර්ගය: Mammalia
ගෝත්‍රය: Cetacea
Aminalia රාජධානියේ ලක්ෂණඃ
ශරීරයේ සෛල න්‍යෂ්ටි සහිතය.
බහුසෛලිකයි.
සත්ය පටක සංවිධයනයක් ඇත.
විෂම පෝෂී අධිග්‍රහන පෝෂණ ක්‍රමයක් ඇත.
Chordata වංශයේ ලක්ෂණඃ
පෘථිවිය මත සිටින විශාලම හා ඥානාන්විත සතුන්ය.
කරදිය, මිරිදිය, භෙෘමික සෑම පරිසරයකම ඇත. පරපෝෂිත ආකාරද ඇත.
ද්වීපාර්ශ්වික සමමිතික දරයි.
සමඛන්ඩනය සහිතයි.
උසස් මට්ටමේ ශීර්ෂණයක් සහිතය. පෘශ්ඨීය තනි කුහරමය ස්නායු රජ්ජුවක් ඇත. එහි පූර්ව කෙළවර විශාලවී මොළයක් තැනී ඇත.
හෘදයක්ද සහිතව සංවෘත රුධිර සංසරණ පද්ධතියක් ඇත.
ස්වසන වර්ණකය හිමොග්ලොබීන්ය.
ස්වසනයට ජලක්ලෝම, පෙණහළු හෝ සම/දේහාවරණය යොදාගනී.
මුඛය හා ගුදය සහිත සම්පූර්ණ ආහාර මාර්ගයක් ඇත.
රූපාන්තරණයක් ඇත.
Mammalia වර්ගයේ ලක්ෂණඃ
ක්ෂීරපායින්ය.
දේහයේ කොටස් ලෙස හිස, ගෙල, බඳ සහ වලිගය සහිතයි.
රෝම සහිත දේහාවරණයකි.
ස්වසන අවයවය පෙණහළුය.
දේහාවරණයේ ස්වේද ග්‍රන්ථි, ස්නේහ ස්‍රාවී ග්‍රන්ථි ඇත.
ඇසිපිය ඇත.
හෘදය කුටීර 4කි.
අචලතාපී සතුන්ය.
රූපාන්තරණයක් නැත.
මිනිසා සහ ඩොල්ෆින් අතර සම්බන්ධය
ඩොල්ෆින් මාළුවා ගැන විවිධ අය නොයෙක් දේ ලියා ඇත. ක්ලිනර් බර්ග් යන රුසියන් මහාචාර්යවරයා සහ තවත් රුසියන් සත්ත්ව විද්යා ආචාර්ය වරුන් දෙදෙනෙකු වූ V.බෙල්කොවිච් සහ A. සැබ්කෝව් යන අය විසින් ´සමුද්‍රයේ ගුප්ත සතා´ යනුවෙන් ඩොල්පින් පිළිබඳව ඉතාවැදගත් කරුණු ඇතුලත් ග්‍රන්ථයක් මීට වසර කිහිපයකට පෙර පලකරන ලදී. මිනිසා සහ මෙම අපූරු සත්ත්වයා අතර ඇති සම්බන්ධය පිළිබඳව නොයෙකුත් සිදුවීම් මෙහි සඳහන් වේ.
නිදසුනක් ලෙස 19 වන සියවසේ අග භාගයේදී නවසීලන්තයේ නාවික අනතුරු වලින් ගහන කුක් බොක්කෙහි නැව් ගමනාගමනයට උපකාර කරමින් අනතුරු වලින් වැලකී ගමන් කිරීමට නැව්වලට මග පෙන්වූ පෙලෝ රාස් ජැක් නම් මාළුවා දැක්විය හැක. මෙම මාළුවා වසර දශක කිහිපයක්ම මිනිසාට සේවය කළේය.
ක්ෂීරපායීන්
මුහුදු ජීවීන් |
8,912 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B6%9C%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B7%83%E0%B7%9A%E0%B7%80%E0%B6%BA | ශ්‍රීලංකන් ගුවන් සේවය | ශ්රී ලංකන් ගුවන් සේවය ශ්රී ලංකාවේ ජාතික ගුවන් සේවයයි. මෙය ආසියාව, යුරෝපය සහ මැද පෙරදිග බලා යන ගුවන්යානා වලින් සමන්විත වේ. ශ්‍රීලංකන් එයාර්ලයින්ස්හි ප්රධාන ගුවන් තොටුපොල කටුනායක බණ්ඩාරනායක ජාත්යන්තර ගුවන්තොටුපළයි. මෙහි වෙළද පාඨය "අපේ මුඵ ලොවම ඔබයි" යන්නයි. වෙළද ලාන්ඡනය සඳහා ඇත්තේ හැඩ ගැන්වූ දඬුමොනර රූපයකි. මිහින් ලංකා ගුවන් සේවයද මෙයට අයත් ගුවන් සේවයකි.
[]
ඉතිහාසය
එයාර් සිලෝන් නම් ගුවන් සේවය 1978දී බංකොලොත්වූ පසු 1979 ජුලි මස එයාර් ලංකා නම් ගුවන් සේවය පිහිටවනු ලැබීය.සින්ගප්පූරු ගුවන් සේවයෙන් බදු දි ගත් බෝයින් 707 ගුවන් යානා 2න් එයා ලංකා ගුවන් සේවය ඇරඹ්න. 1980 දි ගමනාන්ත සහ ගුවන් යානා සංඛ්‍යාව පුලුල් කරන ලදී. 1990 දී එයාර් ලන්කා ගුවන් සේවය ගමනාන්ත 26ක් දක්වා විහිදුවා හරිනු ලැබීමෙන් අනතුරුව 1992 දෙසැම්බර් මස ගුවන් බස් A320 මිලදී ගත්තේය. එයාර් ලන්කා ගුවන් සේවය අඩක් ශ්රී ලන්කා ආණ්ඩුවටත් ඩුබායි එමිරේට්ස් පුද්ගලික සමාගමත් සමග වසර 10 ක කාලයක් සදහා 1998 දී අත්සන් තැබින. ඒ අනුව බණ්ඩාරණායක ගුවන් තොටුපොලේ ගොඩබිම් පාලනය හා ආහාර සැපයුම් සේවයේත් වසර 10ක අයිතිය ඔවුන් සතු විය. එමිරේට්ස් සමාගම ඇ.ඩො. මිලියන 70 ක වටිනාකමින් යුත් 40% ක කොටස් (පසුව 43% දක්වා නැන්වූ මිල දී ගෙන, එම ගුවන් සේවයේ ප්‍රතිරූපයත් ගුවන් යනාවන්ගේ තත්වයත් ඉහල නැන්වීය. ශ්රී ලන්කා ආන්ඩුව හට කොටස් වලින් බහුතරයක් ඔවුන් සතු වු නමුත් ඔවුන් ආයෝජනය හා කලමනාකරණ තීරණ ගැනීමට එමිරේට්ස් සමාගම පූර්ණ අයිතිය ලබා දින. 1998 ඒයාර් ලන්කා නමින් වූ පාඨය වෙනුවට ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවය නමින් නැවතත් ඔවුන්ගේ ගමන ඇරඹ්ණ. ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සමාගම A340-300 සහ A320-200 යානාවන් සමග තවත් වර්ගයේ ගුවන් බස් 6ක් මිලදී ගැනින. 1999දී A330-200 ගුවන් බස් කිහිපයක් ද එක් කරගන්නා ලදී. 2008 දී ශ්රී ලංකා රජය නැවතත් ගුවන් සේවයේ සියලු කොටස් තමන් වෙත මිලදී ගනු ලැබිණි.
ලාංඡනය
එයා ලංකා සහ ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවයේ ලාන්ඡන සඳහා දඬුමොනරා නමින් මොනරකු යොදා ගැනීමට හේතු වී ඈත්තේ අතීතයේ ලක්දිව රාවණා රජ සහ විභීෂණ රජ ගුවනින් ගමන් කිරීමට යොදා ගත් යානය දඩුමොණර නමින් හැඳින්වීමයි. ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවය ලෙසින් ඔවුන්ගේ වෙළද නාමය වෙනස් කිරීමත්, ලාන්ඡනය වෙනස් කිරීමත් කෙරෙහි දැඩි විරෝධයක් පළවිය. එම විරෝධයට මූලික වු කරුණ වුයේ ශ්රී ලන්කවේ ජනතාව අතර එයාර් ලන්කා නාමය ජනාදරයට පත් වී තිබීම වේ. සුපුරුදු ලාන්ඡනයෙන් බැහැර වී නව ලාන්ඡනයේ සිටින මොණරා ගුවන් යානයෙන් පිටතට පියාඹා යන ස්වරූපය ගුවන් සේවය හට අසුභදායක නිමිත්තක් විය හකි බව බොහො දෙනාගේ මතය විය. පෙර පැවති ලාන්ඡනයේ සිටි මොනරා ගුවන් යානය වෙතට මුහුණ යොමා තිබිණ.
ගමනාන්ත
2013 ජූලි මාසය වන විට ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවය ලොව වටා රටවල් 34ක් පුරා ගමනාන්ත 64ක් දක්වා ගමන් කරයි.එමෙන්ම එම ගුවන් සේවය මාලදිවයිනේ ප්‍රධානම විදේශීය ගුවන් ගමන් සපයන්නාද වේ.අවම වශයෙන් මාලේ හා කොළඹ අතර සතියට ගමන්වාර 38 ක් පවත්වනු ලබනවා.වසර 10 කටත් වඩා වැඩි කාලයන් ඇණහිටි ඹ්ස්ට්‍රේලියාවේ සිඩ්නි දකිවා සිදු කල ගමන නැවත ඇරඹීම කෙරෙහි අවධානය යොමු වී තිබෙනවා.
භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය
2006 වන විට ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවය භාණ්ඩ ප්‍රවාහන යානා කිහිපයකටම හිමිකම් කියනු ලැබිණ.
ඇන්ටනොවු 2 – AN-12
තවදුරටත් මගී ප්‍රවාහන ගුවන් යානා තුලද භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සිදු කරණු ලැබේ.
2008 අප්‍රියෙල් මස වන විට ගුවන් යානාවන්ගේ සාමාන්යය අගය 12.1 වේ.
ඇතුලාන්තය
ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවය චිත්‍රපටි 18ක්, ගුවන් විදුලි සේවා 22ක්, වාණිජ පන්තිය සදහාත් වෙනත් භාෂාවන්ගෙන් සමන්විත චිත්‍රපටි 30 ක් පළමු පන්තිය සදහාත් සපයනු ලබයි. එම පන්ති 2ක සදහාම චන්ද්‍රිකා දුරකතන පහසුකම ගුවන් යානා තුල සිටින අනෙකුත් මගීන් සදහාද අයකිරීමකින් තොරව සපයනු ලබයි. සෞඛ්‍ය හේතූන් සහ ආගමික හේතූන් මත ආහාර උවමනාවන් වෙනස් වන මගීන් හට ඔවුන් කැමති ආහාර වෙන් කරවා ගැනීමේ පහසුකමද සපයනු ලැබේ. පලමු පන්තියේ මගීන් හට විශේෂ ආහාර වේල් කලින් වෙන් කරවා ගැනීමේ පහසුකම ද මෙම ගුවන් සේවය සපයා ඇත.
ආහාර සැපයුම
ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවයේ ගුවන් යානා වල මගීන් සදහා වු ආහාර සැපයීමේ වගකීම එහි සභාපති තුමන්ගේ අනු දැනුම යටතේ ශ්‍රීලංකන් කේටරින් ආයතනයෙන් සිදුවේ. එම ආහාර සපයුම වෙනත් විදේශ ගුවන් සේවා කිහිපයක් සදහා ද සිදු කරනු ලබයි. (ගල්ෆ් ගුවන් සේවය, කැතේ, සින්ගපූරු, හා එමිරේට්ස්) ඔවුන්ගේ ආහාර සැපයුම 15,000 ගුවන් මගීන්ගේ ආහාර උවමනාව සපුරාලීමට සමත්වේ.
විනෝදාංශ
නවතම හොලිවුඩ්, ඉන්දියානු සහ පැරණි චිත්‍රපටි ශ්රී ලංකන් ගුවන් සේවය සපයනු ලබයි. තව දුරටත් විකට, කලා, නාට්‍ය, ක්‍රීඩා හා ළමා රූපවාහිනී නාලිකාවන් වලින් ද සමන්විත වේ. එහි ඇති QUEST නාලිකාව මගින් ලෝක ගවේශනය, අධ්‍යාපනික වැඩසටහන්, විශ්වය හා සාගරය පිළිබද වැදගත් වැඩසටහන් රාශියකින් දැනුම හ ව්නෝදය සපයනු ඇත.
CTV යනු ළමුන් සදහා ම වෙන්වු ශ්රී ලංකීය නාලිකාවකි. එහි විකට සහ කාටූන් වැඩසටහන් ඇතුලත්ව ඇත. තව දුරටත් ලොව පුරා ඇති රේඩියෝ නලිකා 22ක වින්දනයද ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවය සපයා ඇත. එහි ඇතුලත්ව ඇති යුරෝපීය ගීත එකතුවත්, ශාස්ත්‍රීය,ශ්රී ලන්කාව, අරාබිය, ඉන්දියාව සහ ජපානයේත් ජනාදරයට පත් වූ සංගීත එකතුවක් ශ්රී ලංකන් ගුවන් සේවා නාලිකාව සපයා ඇත.
ෆ්ලියිස්මයිල්ස්
මෙය නිතර ගුවනේ සැරිසරන මගීන් සදහා වූ විශේෂ වැඩසටහනකි. මෙයට පෙර එමිරේට්ස් ගුවන් සේවයේ නිතර ගමන් කල මගීන් සදහා පැවති වැඩසටහනක් වු "ස්කයිවර්ඩ්ස්" ශ්රී ලංකන් ගුවන් සේවය සඳහාද අදාලවූ අතර 2008 මර්තු මස 31 වනදායින් බිදවැටුනු ගිවිසුමත් සමග එය අවසන් විය.
සිදුවීම් සහ අනතුරු
1986 මැයි මස 3වන දින දෙමළ කොටි සන්විධානය විසින් UL 512 වන ගුවන් යානය ගුවන් ගත කිරීමට මොහොතකට පෙර කොළඹ බණ්ඩාරනායක අන්තර්ජාතික ගුවන් තොටුපලේදී පුපුරවා හරිනු ලැබීය. මෙය ගුවනේදී පුපුරුවා හැරීමට සැලසුම් කළද එයට පෙර මගීන් 128 දෙනෙකුගෙන් 14 දෙනෙකු ජීවිතක්ෂයට පත් කරමින් ගොඩ බිමදීම පිපිරුවා හැරිණ. එම ගුවන් යානයේ මාලදිවනට ප්‍රවාහනය කිරීම සදහා එළවලු සහ මස් බහාලුම් තිබූ බවත් ඒ තුළ බෝම්බය සගවා තිබූ බවත් නිල ආරන්චි මාර්ග පවසයි. තවත් පිරිසක් එය ගුවන් යානයේම බද කොටසේ සගවා තිබූ බවටද සැක පළකර සිටී.
2001 ජූලි මස 24වන දින දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි සංවිධානය විසින්ම කොළඹ බණ්ඩාරනායක අන්තර්ජාතික ගුවන් තොටුපලේදී ගුවන් යානා 26ක් විනාශ කිරීමට මරාගෙන මැරෙන කොටින් යොදා ගනිමින් පහරක් එල්ල කෙරිණ. එම පහරේදී ගුවන් බස් A340-300, A330-200 විනාශයට පත් විය. තව දුරටත් A320-200 සහ A340-300 ගුවන් යානා මෙම පහරින් හානියට පත් විය.ශ්රී ලන්කා ගුවන් හමුදාවේ සෙබලුන් 6දෙනෙක්, එක් විශේෂ කාර්යි බලකායයේ සෙබලෙක් සහ කොටි සන්විධානයේ 8දෙනෙකු මරුමුවට පත් විය.
ආශ්‍රිත ලිපි
එයා සිලෝන්
උපන්‍යාස
ශ්‍රීලංකන් ගුවන් සේවය
අන්තර්ජාතික ගුවන්සේවා - ශ්රී ලංකා |
8,919 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%A2%E0%B6%A7%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%81%E0%B6%9C%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F | අජටාකාශගාමියා | අජටාකාශගාමියා () යනු මිනිස් අභවකාශ චාරිකා වැඩසටහන මඟින් අභවකාශ යානා හැසිරවිම පිලිබද පුහුණුවක්
ලැබු තැනැත්තෙකි.අජටාකාශගාමියා යෙදුම සමහර අවස්ථා වලදී අභවකාශයේ සැරිසරන ඔනෑම පුද්ගලයකු
සඳහා යොදා ගනු ලබයි.මෙයට විද්‍යාඥයන්,දේශපාලඤයන්,ජනම‍ධ්‍යවෙිදින් සහ සචාරකයන් ද අයත්ය.
අර්ථ දැක්විම
අඡටාකාශගාමියන් සදහා අනුග්‍රහකත්වය සහ පුහුණු කිරිම 2003 දක්වා සිදුකරන ලද්දේ රාජ්‍ය අනුග්‍රහකත්වය
යටතේය.එම අනුග්‍රාහකත්වය යුදමය හෝ සිවිල් අභවකාශ ඵ්ජන්සි හරහා සිදුවිය.නමුත් 2004
ප්රථම (පුද්ගලික)කක්ෂීය අභවකාශ යානය (spaceShipOne)සඳහා අරමුදල් සැපයීමෙන් පසු
අඡටාකාශගාමියන්ගේ නව කාණ්ඩයක් බිහිවිය.ඔවුන් නමින් වාණිජ අඡටාකාශගාමියන් විය.
අභවකාශ චාරිකා ප්‍රචලිත විමත් සමඟම NASA හා Russian Federal Space Agency
වාණිජ අඡටාකාශගාමියන් සදහා අභවකාශ ගමන් සදහා සහභාගි වන්නන් ලෙස හැදින්විය.
මෙමගින් බලාපොරොත්තු වුයේ ඉහත සඳහන් කල ආයතන විසින් සිදුකරන අභවකාශ චාරිකා සඳහා සහභාගි වන
අඡටාකාශගාමියන් වාණිජ අඡටාකාශගාමියන්ගෙන් වෙන් කර හදුනා ගැනීමටය.
federation Aeronautique Internationale(FAI) අනුව අඡටාකාශගාමියින්
ලෙස හදුන්වනු ලබන්නේ 100km(හැතැපුමි 62) වඩා දුරක් පියාසර කරන පුද්ගලයන් හටයි.කෙසේ නමුත්
ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය 80km(හැතැපුමි 50)වඩා දුරක් පියාසර කරන පුද්ගලයන් හට අභවකාශ
පියාසර කරන්නන් ලෙස හදුන්වයි.
2008 මැයි 31 වන විට රටවල් 39ක පුද්ගලයන් 482ක් 100km සිමාව පසු කර ඇති අතර පුද්ගලයන්
479ක් පහල පෘථිවි සිමාව පසු කර ඇත.
මෙවුන් අතරින් පුද්ගලයන් 24 දෙනෙකු පහල පෘථිවි සිමාව පසු කර සද කක්ෂය දක්වා හෝ සද තරණය
දක්වාද ගමන් කර ඇත.මෙවුන් අතරින් තිදෙනෙකු දෙවරක් මෙය සිදු කර ඇත.(ලෝවිල්,යංන්ග්
සහ ස්නන්)
ඇමරිකානු අර්ථ දැක්වීමට අනුව පුද්ගලයන් 488 දෙනෙකු අභ්‍යවකාශයට ගමන් කර ඇත.
දැනට අඡටාකාශගාමියන් පුද්ගලික දින 30,400 අභවකාශයේ ගත කර ඇති අතර අභවකාශයේ ඇවදිම
අඡටාකාශගාමිය දින 100කට වඩා සිදුකර ඇත.
2008 දක්වා දැනට අභවකාශයේ වැඩිම කාලයක් ගත කර ඇති පුද්ගලයා වන්නේ සර්ගි කේ.කැරිකැලිවි.
ඔහු දින 803 පැය 9 මිනිත්තු 39 හෝ අවුරුදු 2.2 අභවකාශයේ
ගත කර ඇත.වැඩිම කාලයක් අභවකාශයේ ගත කර ඇති කාන්තාව වන්නේ පෙගි ඵ්.විටිසන්.
ඇය දින 377 අභවකාශයේ ගත කර ඇත.
අභවකාශ තරණයේ වැදගත් සංසිද්ධස්ථාන
අභවකාශයට ගිය ප්රථම පුද්ගලයා වන්නේ යුරි ගගාරින් ය.ඹහු මෙම දක්ෂකම සිදු කරන ලද්දේ 1961 අප්‍රේල් 12
වොස්ටොක් 1 අභවකාශ යානය මගින් පෘථිවි කක්ෂය වටා ගමන් කිරිමෙනි.
පෘථිවි වායුගෝලයට යානාව නැවත ඇතුල් විමෙිදී පසු ගගාරින් පැරෂුටයක් ආධාරයෙන් යානයින් ඉවත් කල බවටද
චෝදනාවක් ඇත.මෙමගින් බලාපොරොත්තු වී ඇත්තේ නැවත පැමිණීමෙ යානාවෙි
ගොඩ බැසීමෙි පද්ධතිය ආරක්ෂා කර ගැනීම සදහා යි.
අභවකාශයට ගිය ප්රථම කාන්තාව වන්නේ වැලැන්ටින් ටෙරෙෂ්කොවා.
ඇය මෙය සිදු කරන ලද්දේ 1963 ජුනි මස වොස්ටොක් 6 යානාව මගිනි.
අභවකාශයට ගිය දෙවන හා ප්රථම ඇමරිකානු පුද්ගලයා වන්නේ ඇලන් ෂෙපඩි 1961 මැයි 5 දීය.
අභවකාශයට ගිය ප්රථම ඇමරිකානු කාන්තාව වන්නේ 1983 ජුනි 18 සැලි රයිඩි,
Space Shuttle Challenger's මෙහෙයුම STS-7 අතරතුරදීය.
ප්රථම සද තරණය සිදු කරන ලද්දේ ඇපලෝ 8 යානය මගිනි.
මෙම ගමන සදහා විලියමි ඇන්ඩසන් ඇතුලත් වු අතර
ඔහු ප්රථම ආසියානු අජටාකාශගාමියා ද විය.ඔහු උපත ලබා ඇත්තේ හොංකොං හිදීය.
අභවකාශයට ගිය ප්රථම චින ජාතික අජටාකාශගාමියා වන්නේ ටෙිලර් වැන්ග්1985 දීය.
එමෙන්ම 2003 ඔක්තෝබර් 15 දී ප්රථම චින අජටාකාශගාමියා සෙන් සු 5 අභවකාශ යානය මගින් අභවකාශයට
ගමන් කරන ලදී.ඔහු නමින් යැන් ලුවී.
සෝවීයටි සමුහාන්ඩුව ඔවුන්ගේ විශ්ව තරණ ව්‍යාපෘතිය යටතේ සමාජවාදී රටවල පුද්ගලයන් හටත් අභවකාශ මෙහෙයුමි
සඳහා සහභාගි වීමට ඉඩ දුන්හ.උදාහරණයක් ලෙස ප්රථම සමාජවාදී නොවන යුරෝපීය ජාතික අජටාකාශගාමියා වුයේ වැඩමීර්
රිමෙක් (චෙකොස්ලෝවෙකියාව) 1978 දී රැසියානු සොයිස් රොකටිටුව මගනි.
ප්රථම ආසියානු ජාතික අජටාකාශගාමියා වුයේ පාමි ටුන් (වියටිනාමය) 1980 ජුලි 23 සොයිස් 37 රොකටිටුව මගනි.
ප්රථම අප්‍රිකානු ජාතික අජටාකාශගාමියා වුයේ කුබෙින් ආනෝල්ඩි ටොමොයෝ මෙන්ඩිස් 1980 දීය.
(ප්රථම අප්‍රිකාවෙි ඉපදුනු අජටාකාශගාමියා වුයේ පැටිරික් බවුන්ඩ්‍රි 1985 දී)
ප්රථම ඇ‍ෆගන්ස්ථාන් අජටාකාශගාමියා වුයේ අබිදුල් අහම‍ඩි මොහොමඩි 1988 දීය.
ඔහු මිර් අභවකාශ මධ්‍යස්ථානයේ දින 9 ක් ගත කළේය.
අභවකාශ යානා වල ආසන ගණන වැඩි විමත් සමග ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය අන්තර් ජාතික අඡටාකාශගාමියන් ඔවුන්ගේ
මෙහෙයුමි සදහා ඵක්කර ගන්නා ලදී.
ප්රථම මෙක්සිකාවෙි ඉපදුනු අජටාකාශගාමියා වුයේ රොඩොල්ෆෝ නීරී වෙිලා 1991 දීය.
ප්රථම ඉංග්‍රිසි ජාතික අජටාකාශගාමියා වුයේ හෙලන් ෂාමන් 1991 දීය.
2002 දී මාක් ෂාටල්වර්ත්,ප්රථම අප්‍රිකානු පුරවැසියා ලෙස අභවකාශයට ගියේ අභවකාශ මගියකු ලෙස මුදල් ගෙවීමෙනී.
ප්රථම ඊර්ෂාල අජටාකාශගාමියා වුයේ ඉලන් රාමන් 2003 දීය.
අභවකාශ තරණයේ වයස අනුව වැදගත් සංසිද්ධස්ථාන
අඩුම වයසින් අභවකාශ තරණය කල පුද්ගලයා වන්නේ ගීමන් ටිටොවි වොස්ටොක් 2 අභවකාශ යානය මගිනි.ඵවිට
ඔහුට වයස අවුරැදු 25 කි.අභවකාශ රොගාබාධය වැලදුන පුද්ගලයාද මොහු ය.
අභවකාශයට ගිය වයස් ගතම පුද්ගලයා වන්නේ ජෝන් ගීලින් STS-95 අභවකාශ මගිනි.ඵවිට
ඔහුට වයස අවුරැදු 77 කි.
වැඩිම කාලයක් අභවකාශයේ ගත කළ පුද්ගලයා වන්නේ වැලරි පොල්යොකෝචි ය.දින 438 ඔහු අභවකාශයේ ගත කළේය.
අඡටාකාශගාමියෙක් පෘථිවියේ සිට ගමන් කළ උපරිම දුර වන්නේ 401,056km ඇපලෝ 13 අභවකාශ යානය අනතුරකට
පත් වු අවස්ථාවෙිදී ය.
රාජ්‍ය මැදිහත් වීමකින් තොරව සිදු වු වැදගත් සංසිද්ධස්ථාන
ප්රථම රාජ්‍ය මැදිහත් වීමකින් තොරව ගමන් කල අජටාකාශගාමියා වන්නේ
බියිරොන් කේ. ලිචන්බර්ග්(පරේෂක massachusetts Institute Of technology),
1983 STS-9 මඟිනි.
ප්රථම වරට වර්තාකරැවෙක් ලෙස අභවකාශයට ගමන් කළ පුද්ගලයා වන්නේ
ටෝයෝහිරෝ අකියාමා විසින් 1990 දෙසැමිබර් හීදීය(Tokyo Broadcast System වෙනුවෙන්).
ඔහු මිර් අභවකාශ මධ්‍යස්ථානයට ද ගමන් කලේය.මෙය සදහා ඇ.ඩො. මිලියන 12 ක අනුග්‍රහයක් ජපන් රෑපවාහිනි ආයතනය
මගින් සිදු කරන ලදී.මෙම කාලය තුලදී අකීයාමා හැදින් වුයේ පරේෂක අජටාකාශගාමියා ලෙසය.
මෙම මෙහෙයුම අතරතුරදී අකියාමා අභවකාශ රොගාබාධයෙන් පෙලුනල අතර ඵය ඔහුගේ කාර්ය සදහා මහත් බාධවක් විය.
ප්රථම අභවකාශ මගියා වන්නේ ඩෙනිස් ටිටො ය.ඔහු 2001 අප්‍රේල් 28 දින රැසියානු සොයිස් TM3 අභවකාශ යානයෙන්
අභවකාශය තරණ කලේය.
පුද්ගලික මුදලින් අභවකාශයට ගමන් කල පුද්ගලයන්
ප්රථම පුද්ගලික මුල්‍ය ආධාර මත සිදු වු අභවකාශ තරණය සිදු කලේ මයික් මෙල්වින් විසින් Spaceship one flight 15P
යානය මගිනි.මෙය ඇත්ත වශයෙන්ම ප්රථම පුද්ගලික අභවකාශ තරණය නොවන අතර මෙය අත්හදා බැලීම සදහා සිදු කරන ලද්දකී.
දැනට අභවකාශ තරණය සදහා 6 දෙනෙකු මුදල් ගෙවා ඇත.
1.ඩෙනිස් ටිටො (ඇමරිකානුවෙක්)අප්‍රේල්28-මැයි6,2001
2.මාක් ෂටල්වර්ත්(දකුණු අප්‍රිකානුවෙක්/ඉංග්‍රිසි ජාතික)අප්‍රේල්25-මැයි 5,2002(ISS)
3.ග්‍රේගරි ඔල්සෙන්(ඇමරිකානුවෙක්)ඔක්තෝබර්1-ඔක්තෝබර්11,2005(ISS)
4.අනුසේස් අන්සාරි(ඉරාන ජාතික/ඇමරිකානුවෙක්)සැප්තැමිබර්18-සැප්තැමිබර්29,2006(ISS)
5.චාල්ස් සිමිඔනියි(හන්ගෙරැ ජාතික/ඇමරිකානුවෙක්)අප්‍රේල්7-අප්‍රේල්21,2007(ISS)
6.රිචඩි ගැරිඔටි(ඇමරිකානුවෙක්)ඔක්තෝබර්12-ඔක්තෝබර්24,2008(ISS)
පුහුණුව
NASA ආයතනය ප්රථම අජටාකාශගාමියා 1959 දී තොරා ගත්තේ ය.
අතීතයේදී NASA හි අඡටාකාශගාමියෙක් වීමට හමුදා ජෙටි යානා පැදවීමෙි පුහුණුව හා
ඉංජිනේරැ පුහුණුව අවශ්‍ය විය.නමුත් ජෝන් ගිලින් හෝ ස්කොටි කාර්පෙන්ටර් කිසිම විශ්ව විද්‍යාලයක උපාධියක් හෝ
ඉංජිනේරැ දැනුමක් නොතිබුනි.
අතීතයේදී ඇමරිකානු හා රැසියානු අඡටාකාශගාමින් ජෙටි හා පරික්ෂක ගුවන් නියමුවන් විය.
අඡටාකාශගාමින් ලෙස තෝරා ගැනීමෙන් පසු NASA ආයතනය ඔවුන් මාස 20 ක පුහුණුවකට යොමු කරයි.
මෙය විවිධ විෂයන් සදහා පැතිරී යයි.මෙහි දී අඡටාකාශගාමින් 'ශුන්‍ය ගුරැත්වය' යටතේද පුහුණු වීමට සිදු වෙි.
අඡටාකාශගාමියෙක් වීමට පුහුණුවන්නන් නියමිත පියාසර පැය ගණනක් ජෙටි යානාවල සිදු කර තිබිය යුතු වෙි.
මෙය සිදු කරනු ලබන්නේ T38 ජෙටි යානා මගින් ඵලින්ග්ටන් ෆිල්ඩි හිදී ය.
ඵලින්ග්ටන් ෆිල්ඩි තෝරා ගෙන ඇත්තේ ඵය ජොන්සන් අභවකාශ මධ්‍යස්ථානය ආසන්නයේ පවතින නිසාය.
ඵමෙන්ම පුහුණු අභවකාශ යානා නඩත්තුව නිපදවීම ඵලින්ග්ටන් ෆිල්ඩි හිදී සිදු වෙි.
නමුත් බෙහෝ පියාසර පුහුණු සිදුවන්නේ ඵඩිවඩි ගුවන් හමුදා කදවුර තුලදීය.
NASA හී අඡටාකාශගාමියකු වීමට සැපරිය යුතු සුදුසුකමි
ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ පුරවැසියකු වීම.
ශාරීරික පරීක්ෂණයෙන් සමත් වීම.ඇස පෙනීම 20/20(6/6) රැධිර පීඩනය90 හා 140 අතර(ඉදගෙන සිටි මෙිදී)
අණදෙන්නක් හා නියමුවෙක් වීමට
ප්‍රඵම උපාධිය ඉංජිනේරැ,ජිව විද්‍යාව,හෞතික විද්‍යාව, හෝ ගණිත විෂයන් ගෙන් හදාරා තිබිම.(මෙය අත්‍යවශ්‍ය නෙිවෙි.)
1000 අවම පියාසර කාලයක් සපුරා තිබිම(පරීක්ෂක නියමුවෙක් වීම විශේෂ සුදුසු කමකි.)
උස අඩි 5 අගල් 6(1.6m) හා අඩි 6 අගල් 4 (1.9m)අතර විය යුතුයි.
දුර දැක්ම 20/20 සෑම ඇසකම විය යුතුයි.
ඇසට ශල්‍ය කර්මයක් සිදු කර ඇත්නමි අයදුමිපත ඉදිරිපත් කළ යුත්තේ ශල්‍ය කර්මයෙන් අවුරැද්දකට පසුව ය.මෙම අවුරැද්ද
තුලදී කිසිදු අතුරැ ආබාධයක් සිදු නොවි තිබිය යුතුයි.
මෙහෙයුමි විශේඥයන් වීමට
ප්‍රඵම උපාධිය ඉංජිනේරැ,ජිව විද්‍යාව,හෞතික විද්‍යාව, හෝ ගණිත විෂයන් ගෙන් හදාරා තිබිම.(මෙය අත්‍යවශ්‍ය නෙිවෙි.)
1000 අවම පියාසර කාලයක් සපුරා තිබිම(පරීක්ෂක නියමුවෙක් වීම විශේෂ සුදුසු කමකි. )
උස අඩි 5 අගල් 6(1.6m) හා අඩි 6 අගල් 4 (1.9m)අතර විය යුතුයි.
ලාංඡනය
NASA හි පුහුණුව අවසන් කරන අඡටාකාශගාමින් හට silver lapel pin,ලැබෙන අතර අභවකාශ තරණයේන් පසු Gold lapel pin ලැබෙි.
ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ අඡටාකාශගාමින් හට ප්රථම අභවකාශ තරණයේන් පසු අඡටාකාශ ලාංඡනය (Astronaut badge)ලැබෙි.
ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ගුවන් හමුදාව ද හැතැප්ම 50 (80km) ඉක්මවු ගුවන් නියමුවන්ටද මෙම ලාංඡනය ලබා දෙයි. |
8,922 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B6%91%E0%B7%85%E0%B7%92%E0%B6%BA | නුවරඑළිය | නුවරඑළිය යනු ශ්රී ලංකාවේ මධ්යම කඳුකරයේ මිටියාවතක පිහිටි සුන්දර නගරයකි . මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1868 (අඩි 6128) ක් උසින් පිහිටා ඇති මෙම නගරය අයත් වන්නේ නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික්කයටයි. ශ්රී ලංකාවේ උසම කන්ද වන පිදුරුතලාගල කන්ද පිහිටා ඇත්තේ ද මෙම නගරය ආසන්නයෙහි ය.
නුවරඑළියේ ඇති තවත් විශේෂ ගණයේ අංගයක් නම් එහි දී හමුවන යුරෝපිය ඵළවළු, පළතුරු හා මල් වර්ගයි. මෙම නගරයේ වැසියන් මේවා ප්රධාන ආදායම් මාර්ගය ලෙස, අතිරේක ආදායම් මාර්ගයක් ලෙස හෝ විනෝදාංශයක් ලෙස වැවීම සිදු කරති. මේ ‘පුංචි එංගලන්තය’ පුරාම අර්තාපල්, කැරට්, ලීක්ස් වැනි එළවළු ද රෝස, ඩේසි, ඇස්ටමේරියා වැනි මල් වර්ග ද රසවත් ස්ට්‍රෝබෙරි ද වැවූ බිම්කඩවල් පෙනෙන්නට තිබේ.
මේ කඳුකර පෙදෙසේ සෙමින් සීරුවට වැඩෙන තේ පදුරු වලින් ලෝකයේ අනර්ඝතම තේ වන වර්ගයක් වන ‘ඔරේන්ජ් පෙකෝ” තේ නිපද වේ. තවද නුවරඑළිය අවට ඇති තේ කර්මාන්තශාලා කිහිපයක් නියමු සංචාරයන් හා සාම්පල අත්හදා බැලිමට හෝ තේ මිලදී ගැනීමට අවස්ථාව සලසා දෙති.
ඉතිහාසය
නුවරඑළිය නගරය සොයා ගනු ලැබුවේ බ්‍රිතාන්‍යය යටත් විජිත සමයේ දී සැමුවෙල් බේකර් විසිනි. එ දවස මෙම නගරය යොදා ගනු ලැබුවේ ඉංග්‍රීසින්ගේ විනෝදාංශ වන නරි දඩයම, පෝලෝ ක්‍රීඩාව හා ක්රිකට් ක්‍රීඩාව සඳහා ය.
මෙම නගරය 19වන සියවසේ ඉංග්‍රීසින් විසින් සොයා ගනු ලැබුව ද මෙම භූමියට නිතරම පැමිණියේ ස්වදේශීය සිංහල සංචාරකයන් ය. එමෙන්ම මෙම ප්‍රදේශය ප්‍රාග් ඵෙතිහාසික මානවයන් විසූ ප්‍රදේශයක් බව පුරාවිද්‍යාත්මක සොයා ගැනීම් සාක්ෂි දරයි.
මෙහි ඇති බොහෝ ගොඩනැගිලි යටත් විජිත වාදී සමයේ දී යුරෝපීය ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයන්ට අනුකූලව සාදා ඇත. එමෙන්ම මෙම නගරයේ වර්තමානයේ අළුතින් ගොඩනැගිලි (හෝටල්, සංචාරක නිවාස) ඉදිකරන විටදී ද මෙම ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයන් අනුගමනය කරන බව පෙනේ. තවද බොහෝ පෞද්ගලික නිවාසද තවමත් ඔවුන්ගේ ඉංග්‍රීසි පන්නයේ තණ පිටි හා ගෙඋයන් නඩත්තු කරමින් පවත්වාගෙන යන බව මෙම නගරයේ මදක් ඇවිද බැලූ විට පෙනී යයි.
දේශගුණය
මුහුදු මට්ටමේ සිට ඉතා ඉහල උසකින් මෙම ප්‍රදේශය පිහිටා ඇති හෙයින් නුවරඑළියේ පවතින්නේ ශ්රී ලංකාවේ පහත් බිම් වලට වඩා වැඩි ශීත දේශගුණයකි. එහි මධ්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 16 කි .
ශිශිර කාලයට අයත් මාස වලදී (ජනවාරි සිට මාර්තු), රාත්‍රී කාලයට මෙහි අධික ශීත කාළගුණයක් ඇති අතර හිමිදිරියේ දී මල් තුහින ද ඇතැම් දිනක දැකිය හැකි වෙයි. මෙවැනි දිනක අවම උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 4ට වඩා අඩු වෙයි. එසේම මෙම කාලයේ ඉර මුදුන් වන වේලාවට අධික ලෙස උණුසුමක් ද ඇති වේ. මෙම අගය ඇතැම් දිනක සෙල්සියස් අංශක 26 ඉක්මවයි.
මාර්තු සහ අප්‍රේල් මාස වල ප්රථම අන්තර් මෝසම් වර්ෂාව සක්‍රිය වන අතර මැයි සිට සැප්තැම්බර් දක්වා නිරිත දිග මෝසම් වර්ෂාව සක්‍රීය වේ. මෙම කාලයේ දී රැයක් දවාලක් වෙනසකින් තොරව ප්‍රවේගකාරී නිරිතදිග සුළං ප්‍රවාහ සමග වර්ෂාව ඇද හැලෙන අතර ඇතැම් විටක කටුක තෙත බරිත කාලගුණයක් පවතී. සූර්යයාලෝකය පවතින දින ගණන සාමාන්‍යයෙන් මාසයකට දින 5-6ක් පමණ වෙයි.
ඔක්තෝම්බර් සහ නොවැම්බරයේ දී දෙවන අනත්ර් මෝසම සක්‍රිය වන අතර දෙසැම්බර් සිට පෙබරවාරි දක්වා ඊශානදිග මෝසම සක්‍රීය වෙයි. මෙම කාල වලදී සාමාන්‍යයෙන් අනෙක් කාල වලට වඩා වර්ෂාපතනය වැඩිය.
සැණකෙළි
සිංහල හා දෙමළ අවුරුදු සමය එළඹෙන අප්‍රේල් මාසයේ දී මෙම නගරය වෙනදාට වඩා කලබලකාරී වේ. ඒ මන්ද යත් අප්‍රේල් මාසයේ මෙහි පැවැත්වෙන වසන්ත සැණකෙලි සමය නිසාය. මෙම වසන්ත සැණකෙලි සමයේ සමාරම්භක උත්සවය වාර්ෂිකව අප්‍රේල් 1වනදා යින් නගරාධිපතිතුමාගේ ප්රධානත්වයෙන් ඇරඹෙන අතර එය නගරයේ පාසල් වලට අයත් තූර්ය වාදක කණ්ඩායම් දැක්මකින් හැඩවේ.
මෙසමයේ ආකර්ෂණිය දෑ අතර මෝටර් රථ ධාවන තරඟ, තුරග තරඟ, වසන්ත මල් දැක්ම, රාත්‍රී සැණකෙලි, ඡායාරූප ප්‍රදර්ශණ ආදිය වේ. මෝටර් රථ ධාවන තරග පැවැත්වෙන්නෙ මාගස්තොට හා රදැල්ල කන්දේ ය. බොහෝ දෙනෙකුගේ ආකර්ෂණය දිනා ගන්නේ ‘නුවරඑළිය රෙඩ් රෝස්’ හා ග්‍රෙගරි වැව් ඉවුරේ පැවැත්වෙන 4x4 'ලේක් ක්‍රොස්’ තරඟයි. ඵහි උච්චතම අවස්ථාව වන්නේ පරලෝම 9 (මීටර 1811) ආණ්ඩුකාර කුසලානයයි. මීට අමතරව විවිධ බඩු බාහිරාදිය සහ ආහාර පාන මිලදී ගත හැකි වෙළඳසැල් ආදියත් නගරය පුරා දක්නට ලැබේ.
සංචාරක ආකර්ෂණ
හෝර්ටන් තැන්න - හෝර්ටන් තැන්න ජාතික උද්‍යානය ට ඇතුළු වීමට ඇති මුලික නගරය ද නුවරඑළිය නගරයයි. හෝර්ටන් තැන්න විවෘත තෘ‍ණ වන ලැහැබක් සහිත වන ජිවි කලාපයකි. දිවියා,ගස් ගෝනා සහ ඒක දේශික සත්වයෙකු වන කළු වඳුරා ද ඒක දේශික කඳුකර කුරැල්ලන් වන ශ්රී ලංකා සිතැසියා සහ ශ්රී ලංකා කහ කන් කොණ්ඩයා මෙහිදි දැක ගත හැකි සත්ව විශේෂයන්ය.
නීල ගරුඬ ඇල්ල
ලෝකාන්තය - තවද දෙස් විදෙස් ආකර්ශණය දිනා ගත් ලෝකාන්තය අයත් වන්නේ හෝර්ටන් තැන්නටම වේ. මෙය මීටර් 1050 බෑවුමක් සහිත ප්‍රපාතයක් වන අතර ප්‍රපාතයේ දර්ශණය වන්නේ බලංගොඩ නගරයයි.
බේකර්ස් ඇල්ල - බෙලිහුල් ඔයේ අතු ගංගාවකින් හටගන්නා මෙම දියඇල්ල, හෝර්ටන් තැන්න ජාතික වනෝද්‍යානයේ පිහිටා ඇත.
ග්‍රෙගරි වැව - නුවරඑළිය පිහිටි ග්‍රෙගරි වැව ආශ්‍රිත විල්ලුව සහිත කලාපය විශේෂ පාරිසරක සංරක්ෂිත කලාපයක් වේ. දෙසැම්බර් සෘතුවේ සීත කලාපීය සංචාරක පක්ෂීන්ගේ සංක්‍රමණ ආදිය මෙම ග්‍රෙගරි වැව ආශ්‍රිත පාරිසරක කලාපය තුල දැකගත හැකි වේ.
ලවර්ස් ලීප් ඇල්ල - ලවර්ස් ලීප් දිය ඇල්ල මීටර 30 ක පමණ උසකින් යුක්ත වූ සංචාරක ආකර්ෂණය සහිත ස්ථානයකි.
සීතා අම්මාන් කෝවිල - හනුමාන් කෝවිල ලෙසද වැහැරෙන සීතා අම්මාන් හින්දු කෝවිල හමුවන්නේ නුවරඑළියේ සිට බදුල්ලට යන විට හක්ගල උද්භිද උද්‍යානය හමුවීමට පෙරයි. මෙම කෝවිල පිහිටා ඇත්තේ සීතා එළිය නම් ගම්මානයේය. මෙම පලාත හින්දු දර්ශනයේ එන රාමායණය කතාවේ සඳහන් වේ. ජනශ්‍රැත වලට අනුව බලවත් රාවණා රජු, රාම ගේ බිසව වන සීතා දේවිය පැහැරගෙන විත් මෙම කෝවිල තනා ඇති ස්ථානයේ සඟවා තිබූ බව කියවේ.
නුවරඑළිය තැපැල් කාර්යාලය - 1894 වර්ෂයේ ඉදිකොට ඇති නුවරඑළිය පිහිටි තැපැල් කාර්යාලය මෙරට ඉදිකරන ලද පැරණිතම තැපැල් කාර්යාල අතුරින් එකක් ලෙස සැළකේ.
වික්ටෝරියා උද්‍යානය - නුවරඑළිය නගරයේ ඉදි කොට ඇති, මහජන උද්‍යානයක් වේ. 1987 වර්ෂයේ යෙදී තුබුණු වික්ටෝරියා රැජිනගේ දියමන්ති සංවත්සරය සිහිවීම වෙනුවෙන්, උද්‍යානය වික්ටෝරියා උද්‍යානය ලෙස නම් කොට තිබේ. වික්ටෝරියා උද්‍යානයේ දී ඉන්දියානු නිල් අවිච්චියා, කායුරු තිරසිකායා, ගෝමර තිරසිකායා, ලය කායුරු වී කුරුල්ලා, කාෂ්මීර රත් මැසිමාරා ඇතුළු පක්ෂීන් රාශියක් දැක ගත හැක.
ගැල්වේ කුරුලු උයන - ගැල්වේ කුරුළු අභය භුමිය ග්‍රෙගරි වැව ආසන්නයේ පිහිට වර්ග කි.මී. 0.6 ක භුමියකින් යුත් වනෝද්‍යානයකි.මෙහිදී ද ශ්රී ලංකාවට ආවේණික මෙන්ම සංචාරක කුරුලු විශේෂ රැසක් දැක ගැනීමේ හැකියාව ලැබේ.
වෙනත්
විලියම් රොජර්ස් සොහොන - ගොල්ෆ් පිටියක කෙලවරේ පිහිටා ඇති බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාරවරයෙකු වූ මේජර් විලියම් රොජර්ස් ගේ සොහොන් කොත බොහෝ දෙනෙකු නොදන්නා එක් විෂේෂ ස්ථානයක් වේ . ඔහු ප්‍රසිද්ධ අලි ඇතුන් දඩයම් කරුවකු වූ අතර අලිඇතුන් දහස් ගණනින් මරා ඇතැයි කියවේ. ජනශ්‍රැත වල කියවෙන පරිදි ඔහු මිය ගොස් ඇත්තේ හපුතලේ දී අකුණක් වැදීමෙනි. තමා සිදු කළ විශාල පාපය නිසා ඔහුගේ සොහොන් කොතට සෑම වසරකදී ම අකුණු සැර වදින බව කියවේ. කෙසේ වුවද වර්තමානයේ මෙම ස්ථානය සංචාරකයන්ට විවෘත නොවේ.
නගරයේ ආකර්ෂණිය අනෙකුත් දෑ සමහරක් ලෙස ගොල්ෆ් පිටිය, කන්දේ ඇල, තේ වතු, තේ කර්මාන්තශාලා ආදිය දැක්විය හැක. මෙහි එන දෙස් විදෙස් සංචාරකයන් හට නිරත විය හැකි විනෝදාත්මක ක්‍රියාකාරකම් රාශියක්ද ඇත. ග්‍රෙගරි වැවේ පැඩල් බෝට්ටු පැදීම, පෝනියන් පිට යාම, කන්දේ ඇල අසල සාදා ඇති වන මං පෙත් තරණය ආදිය මින් සමහරකි .
මෙම නගරයේ අසිරිය තවත් වැඩි කරන්නට එහි ඇති ඉස්තරම් හෝටල් ද අත්වැල සපයයි. ඉන් ප්‍රමුඛ හෝටලයක් වන්නේ ග්‍රෑන්ඩ් හෝටලය යි. එය හිටපු බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාරවරයෙකුගෙ මන්දිරය වන අතර දැනට ඵය ‘ටැන්ගිරින් හෝටල් සමූහයට' අයත් වේ. එය කොළඹින් පිටත ඇති වඩාත් ජනප්‍රිය හෝටලයකි. මේ මනහර යටත් විජිතවාදි ගොඩනැගිල්ල වසර 100 කටත් වඩා පැරණි ය. තවත් එවැනිම හෝටලයක් වන්නේ සෙන්. ඇන්ඩෲස් හෝටලයයි. මෙය ද පැරණි ආණ්ඩුකාරවරයෙකුගෙ මන්දිරයක් වන අතර දැනට ජෙට්වින්ග් හෝටල් සමූහය යටතේ පාලනය වේ. මෙහි සුවිශේෂී අංග ලෙස වසර සියයක් පමණ පැරණි තඹ වහලය සහිත ආපන ශාලාවත්, එතරම්ම පැරණි බිලියඩ් මේසයත්, වයින් ගබඩාවත් දැක්විය හැක. මීට අමතරව ග්‍රෑන්ඩ් හෝටල අසලම වාගේ පිහිටි හිල් ක්ලබ් යනු තවත් ආකර්ශණීය ස්ථානයකි. ගලින් නිමවූ මන්දිරයක් වන මෙය වර්ෂ 1876 දී බ්‍රිතාන්‍ය කෝපි වගාකරුවකු විසින් තනන ලද්දකි.
සිතියම්
නගර සිතියම
බාහිර සබැදි
නිල නාගරික වෙබ් අඩවිය
ශ්රී ලංකාවේ නගර සහ ගම්මාන |
8,931 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%20%E0%B6%9C%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%94%E0%B6%BD%E0%B7%92%20%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AE%E0%B7%8F%E0%B7%80 | ශ්රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව | ශ්රි ලංකා රජයේ නිල ගුවන් විදුලි විකාශන ආයතනය ශ්රි ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාවයි. සිංහල, දෙමළ සහ ඉංග්‍රීසි භාෂා ගුවන්විදුලි සේවා පවත්වාගෙන යයි.
ඉතිහාසය
කලම්බෝ රේඩියෝ (කොළඹ ගුවන්විදුලිය)
මුල් කාලයේදී රේඩියෝ සිලෝන් ලෙස හැඳින්වූ ශ්රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව (ශ්රී. ලං. ගු. වි. සං.) දකුණු ආසියාවේ ඇති පැරණිම ගුවන් විදුලි ආයතනය වන අතර කොළඹ ගුවන්විදුලිය යන නාමයෙන් 1925 දී ආරම්භ කරන ලද්දකි. 1921 දී විදුලි සංදේශ දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්රධාන ඉංජිනේරුවරයා ලෙස වැඩ බාර ගත් එඩ්වර්ඩ් හාපර් මහතා, ලංකාවෙහි ගුවන්විදුලි සම්ප්‍රේෂණ අත්හදා බැලීම් ආරම්භ කල ප්රථම පුද්ගලයා වේ. පර්යේෂණ පදනමින් වූ ප්රථම සම්ප්‍රේෂණය 1923 දී සිදු විය - ලංකාවෙහි විදුලි සංදේශ කාර්යාලයයෙහි වූ කුඩා කාමරයක සිට, විදුලි සංදේශ දෙපාර්තමේන්තුවෙහි ඉංජිනේරුවන් විසින් තනන ලද සම්ප්‍රේෂකයක ආධාරයෙන් ග්‍රැමෆෝන් සංගීතය විකාශය කරන ලදී - සම්ප්‍රේෂකය තනන ලද්දේ අල්ලා ගන්නා ලද ජර්මානු සබ්මැරීනයක තිබූ ගුවන් විදුලි උපකරණ භාවිතයෙනි. යුරෝපයේ සම්ප්‍රේෂණ සේවා ආරම්භ වී වසර 3ක් ගතවන විට ලංකාවෙහිද සම්ප්‍රේෂණ සේවා ආරම්භ කරන ලදී.
'ලංකාවෙහි ගුවන්විදුලි සම්ප්‍රේෂණයෙහි පියා' ලෙස හැඳින්වෙන එඩ්වර්ඩ් හාපර්, ඉංග්‍රීසි හා සිංහල ගුවන් විදුලි ලෝලීන් සමග එක්වී සිලෝන් වයර්ලස් ක්ලබ් ලෙස සමාජයක් නිර්මාණය කලේය. බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාර හියු ක්ලිෆර්ඩ් සාමිවරයා 1925 වසරේ දෙසැම්බර් 16 වැනිදා ප්රථම වතාවට කලම්බෝ රේඩියෝවෙන් ජාතිය අමතා කතා කලේය. මෙය ඉතිහාසගත අවස්ථාවක් විය. අන්තර්ජාතික ගුවන් විදුලි සම්ප්‍රේෂණ ඉතිහාසය ගත් කල, ශ්රී ලංකාවේ ගුවන් විදුලි සම්ප්‍රේෂණ සම්ප්‍රාප්තිය මහා බ්‍රිතාන්‍යය, ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනිය යන රටවල් සමඟ මෙරට සමතත්ත්වයෙහි ලා තබයි. ගුවන් විදුලි සම්ප්‍රේෂණ ලෝකයේ ශ්රී ලංකාව පෙරමුණ ගත් රටක් විය.
රේඩියෝ සිඇක්
දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී මිත්‍ර හමුදා කොළඹදී ගුවන් විදුලි මෙහෙයුම් සිදු කරන ලද අතර එමඟින් රේඩියෝ සිඇක් හි උපත සිදු විය. අග්නි දිග ආසියාව හරහා මිත්‍ර හමුදා වෙත පුවත් සහ ගුවන් විදුලි වැඩසටහන් ඉදිරිපත් කල නිවේදකයින් අතර කොළඹ පදනම් කරගත් බ්‍රිතාන්‍ය නිවේදකයින් වන ඩේවිඩ් ජේකොබ්ස් සහ ඩෙස්මන්ඩ් කැරිංග්ටන්(මොවුහූ යුද්ධයෙන් පසු බ්‍රිතාන්‍ය ගුවන් විදුලි සංස්ථාව (බී. බී. සී) ට බැඳුනහ) වැනි අයද වූහ. යුද්ධය අවසන් වූ පසු රේඩියෝ සිඇක් නැවතත් ලංකා ආණ්ඩුවට ලබා දෙන ලද අතර, එහිදී රේඩියෝ සිලෝන් (ලංකා ගුවන් විදුලි සේවය) ලෙස එහි නාමය වෙනස් කරන ලදී. මෙම නමෙහි සිදු වූ වෙනස, දකුනු ආසියාවේ ගුවන් විදුලි විකාශනයේ නව පිටුවක් පෙරලීමෙහි පෙර මග සලකුණු කළේය. ආයතනය ඉතා ඉක්මණින් දකුනු ආසියානු වෙළෙඳපොල ප්‍රමුඛයා බවට පත්විය.
රේඩියෝ සිලෝන් (ලංකා ගුවන් විදුලි සේවය)
1950 සහ 60 දශක වලදී රේඩියෝ සිලෝන් (ලංකා ගුවන් විදුලි සේවය) දකුණු ආසියානු ගුවන් විදුලි ආධිපත්‍යය දරමින් ඉහළින් වැජඹුනි. මිලියන ගණනක් ශ්‍රාවකයෝ එහි වැඩසටහන් වලට සවන් දුන්හ. මෙය රේඩියෝ සිලෝන්හි ස්වර්ණමය යුගය විය. කොළඹ ක්‍රමය යටතේ, ඕස්ට්‍රේලියාවෙහි සිට ක්ලිෆර්ඩ් ඩොඩ් නම් කලමණාකරුවෙක් ගෙන්වන ලදී. රේඩියෝ සිලෝන්හි වෙලඳ සේවය ආරම්භ කරන ලද්දේ ඩොඩ් විසිනි - අති සාර්ථක වූ එමඟින් දිවයිනට මිලියන ගණනක ආදායමක් ලැබිණි. රේඩියෝ සිලෝන් සහ ශ්රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව, ලෝකයේ බිහිවූ හොඳම නීවේදකයන් සහ වැඩසටහන් ඉදිරිපත් කරන්නවුන් පිරිසක් තනන ලදී. ඉන් කිහිප දෙනෙක් වන්නේ ලිවී විජේමාන්න, වර්නන් කොරයා, පර්ල් ඔන්ඩච්චි, ග්රෙලග් රොස්කොව්ස්කි, ටිම් හෝර්ශින්ග්ටන්, ක්ලෝඩ් සෙල්වරත්නම්, ජිමී බරුචා, තේවිස් ගුරුගේ, එ'. ඩබ්ලියු. ධර්මපාල, කරුණාරත්න අබේසේකර, චිත්‍රානන්ද අබේසේකර, එච්. එම්. ගුණසේකර, එස්. පී. මයිල්වාගනම්, ඥානම් රත්නම්, නිහාල් භාරතී ලියෝන් බෙලත්, එරික් ප්රචනාන්දු, නිරන්ජන් අබේසුන්දර, මොලී වල්පොල, නී පොන්නම්පලම්, නොයෙලින් හොන්ටර් සහ විජය කොරයා යන පිරිසයි.
ශ්රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාවේ නිවේදකයන්ට උපකාර වූයේ නිදහස් මාවතේ තිබූ ශබ්දාගාර වල සාමාජික කල්ලියේම සිටි, ඉතා කැපවීමෙන් ක්‍රියා කල ගුවන් විදුලි මෙහෙයුම් සහායකයන්ය. මෙම විශිෂ්ට මෙහෙයුම් සහායකයන් අතර ක්ලිෆර්ඩ් බස්නායක, සිසිර චන්ද්‍රසේකර, වසන්ත ලංකාතිලක සහ මහින්ද ප්‍රනාන්දු යන අය විය.
ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව
ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව ආරම්භ වූයේ 1967 වර්ෂයේ දෙසැම්බර් 5 වැනිදා එවකට පැවති රේඩියෝ සිලෝන් (ලංකා ගුවන් විදුලි සේවය) මහජන සංස්ථාවක් බවට පත්වීමෙන් පසුවය. 1967 දී ලංකාවෙහි ගරු අග්‍රාමාත්‍යවරයාව සිටි ඩඩ්ලි සේනානායක විසින්, අමාත්‍ය රණසිංහ ප්‍රේමදාස හා ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාවෙහි අධ්යක්ෂ ජනරාල් නෙවිල් ජයවීර සමඟ උත්සවාකාරයෙන් අලුතින් පිහිටුවන ලද ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව විවෘත කරන ලදී. රිජ්වේ තිලකරත්න (1973 – 1977) සභාපති හා අධ්යක්ෂ ජනරාල් ධූරය දැරීය.
අනුස්මරණ උත්සව
වසර 80ක සම්ප්‍රේෂණ ඉතිහාසය
2005 වසරේදී, ශ්රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව ගුවන් විදුලි ලෝකයේ වසර 80ක විකාශනය සමරන ලදී. මෙය ගුවන් විදුලි සේවයේ ඉතිහාසගත සුවිශේෂී සිදුවීමක් වූ අතර එය ශ්රී ලංකා සන්නිවේදනයේ වැදගත් පරිච්ඡේදයක් විය.
වසර 40ක් මහජන සංස්ථාවක් ලෙස
2007 වසරේදී, ශ්රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව මහජන විකාශන සංස්ථාවක් ලෙස 40 වසරක සේවය සමරන ලදී. 1967 දී සංස්ථාගත කිරීමත් සමඟම එහි නම ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව ලෙස වෙනස් විය. 1972 දී ජනරජයක් බවට පත්වීමෙන් පසු එය ශ්රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව ලෙස නම් කෙරිනි.
ඉංග්‍රීසි වෙළෙඳ සේවයේ නැවත දියත් වීම
ශ්රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාවේ සභාපති හඩ්සන් සමරසිංහ මහතා ඉංග්‍රීසි වෙළෙඳ සේවය නැවත දියත් කිරීමට 2008 දී තීරණය කලේය. 1950 සහ 60 කාල වකවානු වලදී වෙළෙඳ සේවය, රේඩියෝ සිලෝන්හි වැඩියෙන්ම අලෙවිවූ සේවය වූ අතර දකුණු ආසියාවේ ගුවන් විදුලි සම්ප්‍රේෂණයෙහි ප්‍රමුඛත්වය දැරීමට උපකාරී විය. මෙම සේවයේ නැවත දියත් වීම සිදු කෙරුනේ 2008 හි සැප්තැම්බර් 1 වැනිදාය. මෙයට පෙර ශ්රී. ලං. ගු. වි. සං. හි වැඩි ගුවන් කාලයක් වෙන් කර තිබූයේ බ්‍රිතාන්‍ය ගුවන් විදුලි සංස්ථාව (බී. බී. සී.) වැඩසටහන් සඳහාය. නව මුහුණුවරක් ගත් ඉංග්‍රීසි වෙළෙඳ සේවයේ විනෝදාත්මක වැඩසටහන් ප්‍රමාණය වැඩි කර ඇති අතර එහි අරමුණ වී ඇත්තේ දිවයිනේ සහ විශාල ඉන්දියානු උප මහද්වීපයේ ශ්‍රාවකයන් පිරිස වැඩි කර ගැනීමෙන් වෙළෙඳපොල කොටසක් ග්‍රහණය කර ගැනීමයි.
අමතර විස්තර.
වර්නන් කොරයා
ඇම්. ජේ. පෙරේරා
රේඩියෝ සිලෝන්
ශ්රී ලංකා නිවේදකයන්ගේ ලැයිස්තුව
රේඩියෝ සිලෝන් හින්දි නිවේදකයන්ගේ ලැයිස්තුව
ශ්රී ලංකාව |
8,937 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%92%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%20%E0%B6%A2%E0%B7%8F%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%9A%20%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B6%A7%E0%B7%8A%20%E0%B6%9A%E0%B6%AB%E0%B7%8A%E0%B6%A9%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%B8 | ශ්රි ලංකා ජාතික ක්රිකට් කණ්ඩායම | ශ්රි ලංකා ක්රිකට් කණ්ඩායම ශ්රි ලංකාව නියෝජනය කරන ජාතික ක්රිකට් කණ්ඩායමකි. 1975 දී සිය ප්රථම අන්තර්ජාතික තරඟය කී්‍රඩා කල ශ්රි ලංකා කණ්ඩායමට පසුව 1981 දී ටෙස්ට් වරම ලැබුනු අතර එමඟින් ශ්රි ලංකාව ටෙස්ට් කී්‍රඩා කිරීමට වරම් ලද 8 වන රට බවට පත් විය. ආරම්භයේදී දුර්වල තත්වයක සිට, 1990 දශකයේදී ප්‍රමුඛ පෙලේ ක්රිකට් කී්‍රඩා කරන රටක් බවට කණ්ඩායම පරිවර්ථනය වන ලදී. 1996 දී පැවති ලෝක කුසලාන තරඟාවලියේදී ඕස්ටේ්‍රලියාව අවසන් තරඟයේදී පරාජය කරමින් ලෝක ශූරයන් වීමටද ශ්රි ලංකා කණ්ඩායමට හැකි විය. එතැන් සිට අන්තර්ජාතික තලයේ ක්රිකට් කී්‍රඩා කරන ප්රධාන බලවේගයක් ලෙස, ජය පැරදුම් මධ්‍යයේ කණ්ඩායම ඉදිරියට යන ලදී. 2007 වසරේ ලෝක කුසලාන තරඟාවලියේ ඕස්ටේ්‍රලියාව සමඟ අවසන් තරඟයට සුදුසුකම් ලද ශ්රි ලංකා කණ්ඩායමට වර්ෂාවෙන් තරඟයට එල්ල වූ බාධා හේතුවෙන් අනු ශූරයන් වීමට සිදු විය. සනත් ජයසූරිය සහ හිටපු කී්‍රඩක අරවින්ද ද සිල්වාගේ පිති හරඹයත්, මුත්තයියා මුරලිදරන් සහ චමින්ද වාස්ගේ පන්දු යැවීමත් ඇතුලුව අනෙකුත් බොහෝ කී්‍රඩකයන් දැක්වූ දස්කම් පසුගිය වසර 15 තුල ශ්රි ලංකා ක්රිකට් කී්‍රඩවේ සාර්ථකත්වයට මඟ පාදා දී තිබේ.
2007 වසරේ ඔක්තෝබර් වන විට ටෙස්ට් තරඟ 170 කට මුහුණ දී අති ශ්රි ලංකා කණ්ඩායම ඉන් 29.41% ජයග්‍රහණ ලබා ඇති අතර 37.05% පරාජයන්ද 33.52% ජය පරාජයෙන් තොරව අවසන් වීම්ද අත් කරගෙන තිබේ. ටෙස්ට්, සීමිත පන්දුවාර සහ ජාතික ශූරතා තරඟාවලි යන ප්රධාන ක්රිකට් කී්‍රඩා අංශ 3 න්ම වැඩිම මුලු ලකුනු සංඛ්‍යාවන් ලබා ගත් වාර්තාවට හිමිකම් කියන්නේ ශ්රි ලංකාවයි.
ශ්රි ලංකා ජාත්‍යන්තරක්‍රිකට් කී්‍රඩා ඉතිහාසය
මුල් යුගය
1972 දී, එවකට 'සිලෝන්' නමින් හැඳින් වූ ශ්රි ලංකාව සිය ප්රදථම ප්රලමුඛ පෙලේ ක්රි්කට් තරඟය එම නමින් කොළඹ, වික්ටෝරියා පාක් හි පිහිටි නෝමැඩ්ස් පිටියේදී එම්. සී. සී කණ්ඩායම සමඟ ත්රාරඟ වැදුනු අතර ඉනිමක පරාජයක් ලැබීය. ශ්රි ලංකා කණ්ඩායමේ ප්රදථම ජයග්රාහණය වාර්තා වන්නේ 1932-33 වසර වලදී දුර්වෙ පාන්ඩව් කී්ර්ඩාංගනයේදී පේටියාලා කණ්ඩායමට එරෙහිවයි. සිලෝන් කණ්ඩායම 1950 දශකයේ සිට ශ්රිා ලංකාව ලෙස නම වෙනස් වූ 1970 දශකය තෙක්ම එම්. ජේ. ගෝපාලන් කුසලානය සඳහා තරඟ වදින ලදී.
ටෙස්ට් වරම් ලැබීම සහ එතැනින් ඉදිරියට
1981 දී ටෙස්ට් වරම් ලබාගන්නා ලද අතර ප්ර ථම ටෙස්ට් තරංගය 1982 දී කී්රටඩා කරන ලදී
ඉන්දියාව, ශ්රි ලන්කාව සහ පාකිස්ථානය සත්කාරක රටවල් ලෙස ක්රිරයා කල 1996 ක්රි කට් ලෝක කුසලාන තරඟාවලිය ජයග්ර හණය කරන ලදී
[[දකුනු අප්රිගකාව සත්කාරක රාජ්යලය ලෙස කටයුතු කල 2003 ක්රිරකට් ලෝක කුසලාන ත්රදඟාවලියේ අවසන් පූර්ව වටයට සුදුසුකම් ලබන ලදී
[[බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් දූපත් සත්කාරක රාජ්යාය ලෙස කටයුතු කල 2007 ක්රිකට් ලෝක කුසලාන තරඟාවලියේ අනු ශූරතාව දිනා ගන්නා ලදී
ශ්රිය ලංකා ක්රි්කට් ලෝලීන් නැවතත් උන්මාදයට පත් වූයේ 2006 නැට් වෙස්ට් කුසලාන තරඟාවලියේදී ශ්රිි ලංකා කණ්ඩායම දැක්වූ ප්රබල දස්කම් හේතුවෙනි. එහිදී නායක මාවන් අතපත්තු සහ මුත්තයියා මුරලිදරන් නොමැතිව වුවද සනත්, උපුල් තරංග, මහේල ජයවර්ධන, කුමාර් සංගක්කාර, රසල් ආනල්ඩ්, [[තිලකරත්න ඩිල්ශාන්, චමින්ද වාස්, ලසිත් මාලිංග, ඩිල්හාර ප්රානාන්දු සහ ෆර්වීස් මහරූෆ් සමඟ එක්ව විශිෂ්ට ඉනිමක් කී්රුඩා කලේය.
පන්දු රැකීමේදී වූ සුලු දුර්වලතාවයන් හැරුනු කොට වසර 13 කට පසු එංගලන්තය සිය මව් බිමේදී ලද දරුණුම පරජය අත් කර දෙමින් තරඟාවලිය 5-0 ලෙස ජය ලබාමින් ශ්රිඩ ලංකාව විශිෂ්ට දස්කම් දැක්වන ලදී. තරඟයේ වීරයා සහ තරඟාවලියේ වීරයා යන සම්මාන ද්විත්වයම හිමිවූයේ සනත් ජයසූරියටයි. ඉන් පසුව පැවති තරඟාවලියේදී නෙදර්ලන්තයට එරෙහිව එක් දින ජාත්ය න්තර ක්රිතකට් හි වැඩිම ළකුණු සංඛ්යාවව වන ළකුණු 443 ක් ලබා ගනිමටද ඔව්හු සමත් වූහ.
තරඟාවලි ඉතිහාසය
මෙම වාර්තා ලෝක වාර්තා ද වන විට එ'වා තද පැහැ අකුරෙන් දක්වා ඇත.
{|class="wikitable"
|- bgcolor="#CCCCCC"
! ලෝක කුසලානය
! අයි.සී.සී. චැම්පියන් කුසලානය
! ආසියා කුසලානය
! ඔස්ට්රසලේසියා කුසලානය
! ආසියා ටෙස්ට් කුසලානය
! පොදු රාජ්යද මණ්ඩලීය කී්රලඩා
! අයි.සී.සී.කුසලානය
|-
| valign = "top" |
1975: පලමු වටය
1979: පලමු වටය
1983: පලමු වටය
1987: පලමු වටය
1992: 8වන ස්ථානය
1996: ශූරතාව
1999: පලමු වටය
2003: අවසන් පූර්ව වටය
2007: අනු ශූරතාව
2011: අනු ශූරතාව
| valign = "top" |
1998: අවසන් පූර්ව වටය
2000: අර්ධ අවසන් පූර්ව වටය
2002: ඉන්දියාව සමඟ සම ශූරතාව
2004: මූලික වටය
2006: ප්රධාන වටය
| valign = "top" |
1984: අනු ශූරතාව
1986: ශූරතාව
1988: අනු ශූරතාව
1990/91: අනු ශූරතාව
1995: අනු ශූරතාව
1997: ශූරතාව
2000: අනු ශූරතාව
2004: ශූරතාව2008: ශූරතාව
| valign = "top" |
1986: අවසන් පූර්ව වටය
1990: අවසන් පූර්ව වටය
1994: පලමු වටය
| valign = "top" |
1998/99: අනු ශූරතාව
2001/02: ශූරතාව
| valign = "top" |
1998: 4වන ස්ථානය
| valign = "top" |
1979: ශූරතාව
1982 onwards: සුදුසුකම් නැත - ටෙස්ට් රාජ්‍යයකි
|-
|}
අමතර කරුණු
අයි.සී.සී කුසලානය දිනා, පසු කලෙක ලෝක කුසලානය දිනු එකම කණ්ඩායම ශ්රි ලංකවයි.
ආසියා කුසලානයට හැම වරම සහභාගී වී ඇති එකම කණ්ඩායම ශ්රි ලංකවයි..
සත්කාරක කණ්ඩායම ලෙස ලෝක කුසලානය දිනු එකම කණ්ඩායම ශ්රි ලංකවයි.
ශ්රි ලංකාවේ ජාතික වාර්තා මෙම වාර්තා ලෝක වාර්තා ද වන විට එ'වා තද පැහැ අකුරෙන්' දක්වා ඇත.
පන්දුවට පහරදීමේ වාර්තා
ටෙස්ට් තරඟ
වැඩිම මුලු ළකුණු සංඛ්‍යාව - 952/6, 1997 දී ඉන්දියාවට එරෙහිව.
වැඩිම ළකුණු එකතුව - මහේල ජයවර්ධන (7271) තරඟ 107, සාමාන්යය 51.93.
වැඩිම තරඟ ප්‍රමාණයකට සහභාගීත්වය - මුත්තයියා මුරලිදරන් (118).
නායකයකු ලෙස වැඩිම තරඟ ප්‍රමාණයකට සහභාගීත්වය - අර්ජුන රණතුංග (56) ,1989 සිට 1999 දක්වා.
වැඩිම එ'ක පුද්ගල ළකුණු සංඛ්‍යාව - ළකුණු 374, මහේල ජයවර්ධන, 2006 ජූලි දකුණු අප්‍රිකාවට එරෙහිව.
වැඩිම සබඳතාවය - 3වන විකට්ටුව සඳහා 624, කුමාර් සංගක්කාර (287) & මහේල ජයවර්ධන (374) 2006 වසරේ දකුණු අප්‍රිකාවට එරෙහිව.
වැඩිම ශතක සංඛ්‍යාව - මහේල ජයවර්ධන (21), තරඟ 93 කදී.
වැඩිම අර්ධ ශතක සංඛ්‍යාව - අර්ජුන රණතුංග (38), තරඟ 93 කදී.
වැඩිම දවා ගැනීම් සංඛ්‍යාව (කඩුලු රැකීම් ද ඇතුලුව)- කුමාර් සංගක්කාර (166)තරඟ 64 කදී.
වැඩිම උඩ පන්දු සංඛ්‍යාව - මහේල ජයවර්ධන (113) , තරඟ 85 කදී.
වැඩිම සාමාන්යය (ඉනිම් 20 ක සුදුසුකම් මත) - කුමාර් සංගක්කාර (54.37)
එක් දින තරඟ
වැඩිම මුලු ළකුණු සංඛ්‍යාව - 443/9, 2006 ජූලි, නෙදර්ලන්තය ට එරෙහිව
වැඩිම ළකුණු එකතුව - සනත් ජයසූරිය (12,116)තරඟ 398, සාමාන්යය 33.12.
වැඩිම තරඟ ප්‍රමාණයකට සහභාගීත්වය - සනත් ජයසූරිය (416).
නායකයකු ලෙස වැඩිම තරඟ ප්‍රමාණයකට සහභාගීත්වය - අර්ජුන රණතුංග (193) 1988 සිට 1999 දක්වා.
වැඩිම එ'ක පුද්ගල ළකුණු සංඛ්‍යාව - ළකුණු 189, සනත් ජයසූරිය 2000 ඔක්තෝබර් ඉන්දියාව ට එරෙහිව.
වැඩිම සබඳතාවය - ළකුණු 286, 1වන විකට්ටුව සඳහා සනත් ජයසූරිය (152) සමඟ උපුල් තරංග (109), 2006 ජූලි එංගලන්තයට එරෙහිව
වැඩිම ශතක සංඛ්‍යාව - සනත් ජයසූරිය (27) තරඟ 416 කදී.
වැඩිම අර්ධ ශතක සංඛ්‍යාව - සනත් ජයසූරිය (65) තරඟ 416 කදී.
වැඩිම දවා ගැනීම් සංඛ්‍යාව (කඩුලු රැකීම් ද ඇතුලුව) - කුමාර් සංගක්කාර(229)තරඟ 200 කදී.
වැඩිම උඩ පන්දු සංඛ්‍යාව - මහේල ජයවර්ධන (118) තරඟ 245 කදී.
වැඩිම සාමාන්යය (ඉනිම් 20 ක සුදුසුකම් මත) - මාවන් අතපත්තු (37.57).
තරඟයකදී වැඩිම 6 පහර සංඛ්‍යාව - සනත් ජයසූරිය (11).
තරඟ දිවියේදී වැඩිම 6 පහර සංඛ්‍යාව - සනත් ජයසූරිය (263).
විස්සයි 20 තරඟ
වැඩිම මුලු ළකුණු සංඛ්‍යාව - 260/6, 2007 සැප්තැම්බර් 14, කෙන්යාවට එරෙහිව.
වැඩිම දිනුම් ළකුණු පරතරය - ළකුණු 172, 2007 සැප්තැම්බර් 14, කෙන්යාවට එරෙහිව.
පන්දු යැවීමේ වාර්තා
ටෙස්ට් තරඟ
වැඩිම කඩුලු සංඛ්‍යාව - 746 මුත්තයියා මුරලිදරන් 21.77, තරඟ 121 කදී.
හොඳම එ'ක පුද්ගල පන්දු යැවීම - 9-51 by මුත්තයියා මුරලිදරන් 2002 ජනවාරි සිම්බාබ්වේට එරෙහිව.
තරඟයකදී හොඳම පන්දු යැවීම - 16-220 by මුත්තයියා මුරලිදරන් 1998 එංගලන්තයට එරෙහිව.
වැඩිම කඩුලු 10 දවාගැනීම් - මුත්තයියා මුරලිදරන් (20).
වැඩිම කඩුලු 5 දවාගැනීම් - මුත්තයියා මුරලිදරන් (62).
හොඳම සාමාන්යය - 18.94 by අජන්ත මෙන්ඩිස්.
කෙලින්ම කඩුල්ල බිඳ හෙලීමෙන් ලබාගත් කඩුලු සංඛ්‍යා වැඩිම ප්‍රමාණය - මුත්තයියා මුරලිදරන් (157).
ස්ටම්ප් කිරීමෙන් ලබාගත් කඩුලු සංඛ්‍යා වැඩිම ප්‍රමාණය - මුත්තයියා මුරලිදරන් (41).
එක් දින තරඟ
වැඩිම කඩුලු සංඛ්‍යාව - 455, මුත්තයියා මුරලිදරන්22.68, තරඟ 297 කදී.
හොඳම එ'ක පුද්ගල පන්දු යැවීම - 8-19 by චමින්ද වාස් 2001 දෙසැම්බර් සිම්බාබ්වේට එරෙහිව.
වැඩිම කඩුලු 5 දවාගැනීම් -මුත්තයියා මුරලිදරන් (8).
හොඳම සාමාන්යය - 10.25 by අජන්ත මෙන්ඩිස්.
එක ලඟ පන්දු 4 කදී කඩුලු 4ක් ලබාගත් එකම පන්දු යවන්නා - ලසිත් මාලිංග, 2007 මාර්තු දකුනු අප්‍රිකාවට එරෙහිව.
තරඟ දිවියේදී එක් දින කඩුලු ත්‍රිත්ව 2ක් ලබාගත් එකම ශ්රි ලංකා පන්දු යවන්නා- චමින්ද වාස්, 2001 දී සිම්බාබ්වේට එරෙහිව සහ 2003 දී බංගලාදේශයට එරෙහිව
එක් දින තරඟයකදී කඩුලු 8ක් ලබාගත් එකම පන්දු යවන්නා'' - චමින්ද වාස්, 2001 දී සිම්බාබ්වේට එරෙහිව.
2020 වාර්තා -
එක ලඟ පන්දු 4 කදී කඩුලු 4ක් ලබාගත් පන්දු යවන්නා - ලසිත් මාලිංග,2019 නවසීලන්තය එරෙහිව
ශ්රි ලංකාවේ ලෝක කුසලාන වාර්තා
වැඩිම මුලු ළකුණු සංඛ්‍යාව - 398/5, 1996 දී කෙන්යාවට එරෙහිව.
වැඩිම සබඳතාවය(ළකුණූ) - 183, 3වන විකට්ටුව සඳහා සනත් ජයසූරිය(115) and මහේල ජයවර්ධන (82) වසරේදී බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් රාජ්‍යයට එරෙහිව
- 183, 3වන විකට්ටුව සඳහා අසංක ගුරුසිංහ (84) and [[අරවින්ද ද සිල්වා] (145) 1996 වසරේදී කෙන්යාවට එරෙහිව.
වැඩිම ළකුණු ප්‍රමාණය - සනත් ජයසූරිය (1165) තරඟ 38 කදී.
වැඩිම එ'ක පුද්ගල ළකුණු සංඛ්‍යාව - අරවින්ද ද සිල්වා (145), 1996 වසරේදී කෙන්යාවට එරෙහිව.
වැඩිම තරඟ ප්‍රමාණයකට සහභාගීත්වය - සනත් ජයසූරිය (38).
හොඳම එ'ක පුද්ගල පන්දු යැවීම - 6-25, චමින්ද වාස්, 2003 දී සිම්බාබ්වේට එරෙහිව.
වැඩිම දවා ගැනීම් සංඛ්‍යාව (කඩුලු රැකීම් ද ඇතුලුව) - කුමාර් සංගක්කාර (32) තරඟ 21 කදී.
වැඩිම කඩුලු සංඛ්‍යාව - මුත්තයියා මුරලිදරන් (53)තරඟ 31 කදී.එක ලඟ පන්දු 4 කදී කඩුලු 4ක් ලබාගත් ලෝකයේ එකම පන්දු යවන්නා - ලසිත් මාලිංග 2007 දකුනු අප්‍රිකාවට එරෙහිව
ලෝක කුසලාන තරඟයකදී කඩුලු ත්‍රිත්වයක් ලබාගත් එකම ශ්රි ලංකා පන්දු යවන්නා - චමින්ද වාස්, 2003 දී බංගලාදේශයට එරෙහිවලෝක කුසලාන තරඟයකදී පලමු පන්දු 3 දීම කඩුලු ත්‍රිත්වයක් ලබාගත් ලෝකයේ එකම පන්දු යවන්නා''' - චමින්ද වාස්, 2003 දී බංගලාදේශයට එරෙහිව.
විවිධ තොරතුරු
ටෙස්ට් තරඟයකදී ලබාගත් ලෝකයේ වැඩිම මුලු ළකුණු සංඛ්‍යාව: 952-6, ඉන්දියාවට එරෙහිව.
එක් දින තරඟයකදී ලබාගත් ලෝකයේ වැඩිම ළකුණු සංඛ්‍යාව: 443-9, 2006 ජූලි 04, නෙදර්ලන්තයට එරෙහිව
විස්සයි 20 තරඟයකදී ලබාගත් ලෝකයේ වැඩිම ළකුණු සංඛ්‍යාව: 260-6, කෙන්යාවට එරෙහිව, 2007 සැප්තැම්බර් 14 .
ලෝකයේ වේගවත්ම එක් දින අර්ධ ශතකය: සනත් ජයසූරිය (පන්දු 17 කදී). |
8,949 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%85%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B6%A9%20%E0%B6%B1%E0%B6%9C%E0%B6%BB%20%E0%B7%83%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%80 | බළන්ගොඩ නගර සභාව | සබරගමුව පලාතේ රත්නපුර දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටි පැරණිතම නගර සභාව මෙය වේ. වර්ෂ 1939 දී සර් හෙන්ඩිරි බ්‍රවුනි ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් පිහිට වු මෙම නගර සභාවේ මුල්ම සභාපතිවරයා වුයේ ලෝකයේ ප්රථම අග්‍රාමාත්‍යවරිය වු සිරිමාවෝ ඩයස් බණ්ඩාරණායක මැතිණියගේ පියාණන් වු බාන්ස් රත්වත්ත දිසා‍වේ මැතිතුමාය. එදා දවස සෙනටරි බෝඩි නමින් ආරමිභ වු මෙම නගර සභාව අද වන විට නගරාධිපතිවරුන් 10 දෙනෙකු පාලනය කර ඇති අතර වර්ෂ 9 විශේෂ කොමසාරිස්වරෙයෙකු විසින් පාලනය කර ඇත. වර්තමානය වන විට ගරු සභාපති ලෙස කටයුතු කරන්නේ නිමල් ගාමිණී වීරසිංහ මැතිතුමා විසින් වන අතර අද වන විට නිත්‍ය පදිංචි ජනගහනය 23220 වන අතර වර්ග කිලෝමීටර් 16.2 ක විශාලත්වයකින් යුතු දෛනිකව නගරය ප්රයෝජනයට ගන්නා 35000 පමණ ජනතාවකගේ මුලික පහසුකමි සපයන ආයතනයකි. අද වන විට ස්ථීර අනුමත කාර්යය මණ්ඩලය 95 වන අතර ආදේශක 37 ක කාර්යය මණ්ඩලයකින් සමන්විත වේ.
2005 වර්ෂයේ හොදම පලදායිතාව සපිරි නගර සභාව
2005 වර්ෂයේදී ජාතික පලදායිතා ලේකමි කාර්යාලය මගින් සංවිධානය කරන ලද ජාතික පලදායිතා තරගයේදී පලාත් පාලන අංශයෙන් දිවයිනේ පළමු ස්ථානය බළන්ගොඩ නගර සභාව දිනාගන්නා ලදී. වීථි රේඛා සහතික ලබා ගැනීම, ජල හා විදුලි සහතික ලබා ගැනීම, ගොඩනැගිලි සැලසුමි අනුමත කිරීම ආදි සේවා සදහා ගතවන කාලය හා ඒ සදහා අවශ්‍ය ලියකියවිලි නගර සභා කාර්යාලයේ පුවරු වල සටහන් කර ඇති අතර ජනතාවට ඉතා කඩිනමින් සේවා ලබා දීම සිදු කරයි. තවද ජනතාවගේ අදහස් ලබා ගැනීම සදහා ප්රජා ප්‍රතිචාර පෝර්ම භාවිතා කිරීමද සිදුකරනු ලැබේ.
2016 වර්ෂයේ ශ්රී ලංකාවේ හොදම නගර සභාවට හිමි ස්වර්ණ පුරවර සම්මාන ප්රථම ස්ථානය බළන්ගොඩ නගර සභාව හිමිවිය.
දකුණු ආසියාවේ සුවිශාලම පරිසර හිතකාමී කොමිපෝස් පොහොර ව්‍යාපෘතිය :'''
අප නගර සභාව මගින් එකතු කරනු ලබන සියඵම කසල දිරන හා නොදිරන ලෙස වෙන් කරන අතර නොදිරන කසල අලෙවි කරනු ලැබේ. දිරන සියඵම කසල කොමිපෝස් පොහොර සෑදීම සදහා යොදාගනී. දකුණු ආසියාවේ සුවිශාලතම කොමිපෝස්ටි අංගනය අප නගර සභාව සතු වේ. මෙම ව්‍යාපෘතිය ශ්රි ලංකාවේ සාර්ථකම කොම්පොස්ටි පොහොර ව්‍යාපෘති කීපය අතරින්ද ඉදිරියෙන් සිටින අතර කොමිපොස්ටි සැදීම සදහා වන පුහුණු වැඩසටහන්ද ක්රියාත්මක කරයි.
ශ්රි ලංකාවේ පළමු හා එකම ස්වයංක්‍රිය විද්‍යුත් පුස්තකාලය :
ශ්රී ලංකාවෙි පලාත් පාලන ආයතනයක් සතු එකම හා ප්රථම ස්වයංක්‍රිය විද්‍යුත් පුස්තකාලය බළන්ගොඩ නගර සභාව විසින් පවත්වාගෙන යනු ලැබේ. විද්‍යුත් පොත්පත්, විද්‍යුත් විශ්වකෝෂ, විද්‍යුත් සිතියමි, විද්‍යුත් සගරා හා අධ්‍යාපනික විඩියෝ සංයුක්ත තැටි ආදි බොහෝ විද්‍යුත් තොරතුරු මුලාශ්‍ර මෙය සතුව ඇත. පාසැල් සිසුන්, ගුරුභවතුන්, විශ්වවිද්‍යාල සිසුන් ඇතුඵ ප්‍රදේශයේ මහජනතාව මෙය ප්රයෝජනයට ගනී. මෙම විද්‍යුත් පුස්තකාලයේ තවත් සුවිශේෂත්වයක් වන්නේ මෙය ක්‍රියාත්මකව පාලනය වන්නේ ශබ්ද නගා කථා කල හැකි ස්වයංක්‍රිය පරිගණක වැඩසටහනකින් විමයි. මෙවැනි වැඩසටහනක් ශ්රී ලංකාව තුල පලාත් පාලන ආයතනයක පුස්තකාලයක් පාලනය සදහා භාවිත වන්නේ මෙම විද්‍යුත් පුස්තකාලයේ පමණි.
ඊ–බළන්ගොඩ තොරතුරු තාක්ෂණ ප්‍රවර්ධන ව්‍යාපෘතිය :
ශ්රී ලංකාවෙි පලාත් පාලන ආයතනයක් ප්රථම හා පළමු වරට ක්රියාත්මක කරනු ලබන තොරතුරු තාක්ෂණ ප්‍රවර්ධන වැඩසටහන ඊ–බළන්ගොඩ නමින් දැන් ක්‍රියාතමකව පවතී. තොරතුරු තාක්ෂණය ජනතාව වෙතට සමීප කරවීම මෙහි අරමුණයි. රාජ්‍ය සේවකයින් සදහා එක්දින ඉන්ටර්නෙටි වැඩමුඵ පැවැත්වීම, පාසැල් සිසුන් සදහා පරිගණක දේශන හා වැඩමුඵ, පරිගණක දැනුම මිණුම තරග පැවැත්විම ආදි බොහෝ කටයුතු මෙමගින් සිදුකරයි.
බළන්ගොඩ නගර සභාවේ කෙටි පණිවුඩ සේවාව
ශ්රී ලංකා පළාත් පාලන ඉතිහාසයේ පළමු වරට බළන්ගොඩ නගර සභාව සිය සේවා පිළිබද තොරතුරු ලබා දීම උදෙසා කෙටි පණිවිඩ සේවාවක් ආරම්භ කරන ලදී. මෙම සේවාව සම්පුර්ණයෙන්ම නොමිලේ හිමිවන අතර මොබිටෙල්, ඩයලොග්, එටිසෙලාට් දුරකථන සේවා සමගින් පමණක් දැනට ක්රියාත්මක වේ. බදු ගෙවන ජනතාව වෙත කෙරෙන නිවේදන, බළන්ගොඩ නගර සභාවේ සේවා හා ක්‍රියාකාරකම් පිළිබද තොරතුරු මෙම කෙටි පණිවිඩ සේවාව ඔස්සේ ගෙනඒමට බලාපොරොත්තු වේ. ටුවිටර් වෙබ් සේවාව ඔස්සේ ක්රියාත්මක වන බැවින් ඔබගේ දුරකථන අංකයේ රහස්‍ය භාවය හොදින්ම සුරැකේ. ලියාපදිංචිය හෝ ලැබෙන කෙටි පණිවිඩ සදහා කිසිදු ගාස්තුවක් අය නොවේ. සියල්ල ඔබ වෙත නොමිලේ හිමිවේ. මෙම සේවාව 2013-01-01 දින සිට නිල වශයෙන් ආරම්භ කරන ලදී.
මෙම සේවාව සක්‍රීය කිරීමට පහත පියවර අනුගමන කරන්න.
ඔබේ දුරකථනයේ නව කෙටිපණිවිඩයක් ලබා ගෙන Follow ucbalangoda යනුවෙන් ටයිප් කර 40404 වෙත යවන්න ( මෙම පණිවිඩය යැවීමට පමණක් ඔබට සාමාන්ය කෙටි පණිවිඩයක් යැවීමේ ගාස්තුව අයවේ ) |
8,997 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%89%E0%B6%BD%E0%B7%8A%20%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B6%BA | ඉල් මාසය | ඉල් මාසය යනු චන්ද්‍ර දින දසුනේ වප් සහ උඳුවප් අතර මාසයයි. ග්‍රෙගරි දින දසුනට අනුව නොවැම්බර් මාසයට තරමක් අනුරූපීවේ. බුදු සමයට අදාළ සිදුවීම් රාශියකට මෙම ඉල් පොහොය දිනය සම්බන්ධවීම නිසා එය බෞද්ධ ඉතිහාසයෙහි බලවත් තැනෙක්හි ලා සැලකිය හැකි ය. එම සිදුවීම් මෙසේය.
මෛත්‍රී බෝධිසත්ත්වයන් වහන්සේ විවරණ ලැබීම
ප්රථම ධර්ම දූත මෙහෙවර ජටිල දමනය
අගසව් සැරියුත් තෙරණුවෝ පිරිනිවන් පෑම
කඨින චීවරය පූජා කළ හැකි අවසන් දිනය වීම ආදියයි.
මෛත්‍රී බෝධිසත්ත්වයන් වහන්සේ සැවැත්නුවරට නුදුරු සංකස්ස නුවර මහාසාල කුලයක සිරිවඩ්ඩන නම් වූ මහ සිටුවරයාගේ පුත්ව ඉපිද සිටියහ. සියලු ශිල්ප ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කළ ඔහු තම මවුපිය අභාවයෙන් පසු විශාල ධනස්කන්ධයකට හිමිකම් පෑ අතර, සැප සම්පත් හා පිරිවර ජනයා සමග කල් ගෙවීය. ගෞතම බුදුපියාණන්වහන්සේ තම මෑණියන් වූ මාතෘ දිව්‍යපුත්‍රයා ඇතුළු දෙවිවරුන්ට අභිධර්මය දේශනා කොට තව්තිසා දෙව්ලොව සිට ආපසු වැඩම කළේ සංකස්ස නම් නුවරයට.
බුදුන් වහන්සේගේ දේවාවරෝහණ පූජාව සම්බන්ධයෙන් සැරියුත් මහ රහතන්වහන්සේ සමග පැවැති ප්‍රශ්න විසඳුම් සාකච්ඡාවට සවන් දුන් මෛත්‍රී බෝසතුන් දහසක් පමණ වූ තම පිරිවර සමග බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙත පැමිණ ආර්ය මෛත්‍රී නමින් මහණ විය.
ඉන්පසු එළඹි වස් කාලයක තම දායකයින් විසින් පූජා කළ උසස් තත්ත්වයෙන් යුත් වස්ත්‍ර යුගලක් ලද බෝධිසත්ව තෙරුන්වහන්සේ ඉන් එක් සිවුරක් බුදුන්වහන්සේ වැඩ සිටින ගඳකිළියෙහි වියනක් කොට පූජාකළ අතර, අනිත් සිවුර තීරු වශයෙන් ඉරා මහ වියන් වටකොට එයද බුදුරජාණන් වන්සේට පූජා කළ සේක. මෙම පූජාවෙන් අනතුරුව මහ සංඝයා වහන්සේ මැද සිට බුදුරජාණන්වහන්සේ මහ තෙරුන් අමතා ‘ස්ථවිරයෙනි, නුඹ මේ මහභද්‍ර කල්පයෙහි මෛත්‍රී නමින් සම්‍යක් සම්බුද්ධ වන්නෙහි’ යැයි විවරණ දී වදාළ සේක.
ඊළඟට වැදගත් කරුණ වන්නේ දැවැන්ත සමාජ මෙහෙවරක් සේ සැලකිය හැකි ප්රථම ධර්මදූත සැට නම ධර්ම ප්‍රචාරයේ යෙදවීම ය. මෙම දූත පිරිසේ නායකත්වය දරන ලද්දේ අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ මහ රහතන් වහන්සේ ඇතුළු පස්වග ශ්‍රාවකයන් වහන්සේය.
මෙම රහතන් වහන්සේ සැට නම අමතා බුදුපියාණෝ මෙසේ වදාළ සේක. ‘මහණනි, බොහෝ දෙනාට හිත පිණිස, බොහෝ දෙනාට සැප පිණිස, ලොවට අනුකම්පා පිණිස, දෙව් මිනිසුනට වැඩ පිණිස, හිත පිණිස චාරිකාවේ හැසිරෙව්, දෙදෙනෙක් එක මඟ නොයව්.
මුල, මැද, අවසන අර්ථ සහිත වූ ද, ව්‍යඤ්ජන සහිත වූ ද ධර්මය දේශනා කරව්. ධර්මය අසන්නට නොලැබුණහොත් උසස් ගුණයෙන් ඔවුහු පිරිහෙත්. ධර්මය අසා අවබෝධ කරන්නෝ ඇතිවෙත්. එබැවින් ධර්මය දෙසීමට පිටත්ව යවු. මම ද උරුවෙල් දනව්වේ සේනානි ගමට ධර්ම දේශනා පිණිස යන්නෙමි’ යනුවෙනි. ‘දෙනමක් එක ම¼ග නොයන්නැ යි වදාලේ බුදු දහම ඉතා පුළුල් ලෙස ව්යාප්ත කිරීමේ අපේක්ෂාවෙනි.
ඒ මගින් වැඩි දෙනෙකුට සැලසෙන සෙත උන් වහන්සේ අගය කළ බව පැහැදිලි වේ. ඉක්බිති හුදකලා වූ තමන් වහන්සේ ද ධර්මදූත සේවය ආරම්භ කළේ ඉල් පුර පසළොස්වක පොහෝ දාය.
උරුවෙල් දනව්වේ නේරංජනා නදිය අසබඩ ආරාම තුනක විසූ උරුවේල කාශ්‍යප, නදී කාශ්‍යප හා ගයා කාශ්‍යප යන ජටිල සොහොයුරන් ඇතුළු දහසක් අනුගාමිකයන්ට බුදුදහමේ සත්‍යය වටහා දීමෙන් අනතුරුව බුදුදහම වැළඳගෙන සසුන් ගත වූයේ ද ඉල් පෝ දිනදී ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශනා කළ ආදිත්ත පරියාය සූත්‍රය අසා සියලු දෙනා රහත් වූහ.
බුදුන් වහන්සේගේ දකුණත් අගසව් වන හා දහම් සෙන්පති ලෙස ප්‍රචලිත සැරියුත් මහ තෙරුන් වහන්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේට ප්‍රථමයෙන් පිරිනිවන් පෑමට අදහස් කොට තෙරුවන් සරණ යෑමෙන් වැළකී සිටි තම දයාබර මෑණියන් සසරින් එතෙර කරවීම සඳහා බුදුදහමේ හරය දේශනා කළ අතර, බුදු හිමිගේ අනන්ත වූ ගුණ සමුදාය ද සිහිපත් කර දීමෙන් පසු ඇය සෝවාන් ඵලයට පත්වූවා ය. තම මෑණියන් සසරින් එතෙර කිරීමෙන් ඉමහත් සතුටට පත් සැරියුත් මහ තෙරණුවෝ තම පරිනිර්වාණය සඳහා තම මවුබිම වන මගධ රටේ නාලක ගමට වැඩියේද ඉල් පොහොය දිනයේදී ය. වස්සාන සෘතුවේ අවසන් දිනය ඉල් පොහෝ දිනයයි. ඉල් මාසය ‘කඨින චීවර මාසය’ ලෙසද බොහෝ දෙනා හඳුන්වති.
කඨින පින්කම් මෙම ඉල් පෝ දිනෙන් අවසන් කළ යුතුව තිබේ. ගමත් පන්සලත් අතර බැඳියාව සවිබල කරන අවස්ථාවක් ලෙස සලකන මෙම කඨින පූජාව උතුම් විපාක දෙන ආමිස පූජාවකි.
එක් විහාරස්ථානයක වසරකට එක් වතාවක් පමණක් සිදු කළ හැකි මෙම පින්කම වෙනුවෙන් පොළොන්නරුවේ මහ පැරකුම්බා රජතුමා සංඝයා වහන්සේලා තුන් දහස් හාරසිය තිස් දෙනෙකුට ද, කෝට්ටේ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා අසූ මහ ශ්‍රාවක සංඝයාට මහ කඨින පූජාවක් පැවැත් වූ බව ද සඳහන් වෙයි.
බුද්ධාගම
බෞද්ධ දින දසුන
චන්ද්‍ර මාස
චන්ද්‍ර මාස |
9,005 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%9D%20%E0%B7%83%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%A2 | ලියෝ සමාජ | ලියෝ (Leo) යනු ජාත්යන්තර සිංහ සමාජ විසින් ආරම්හ කරන ලද තරුණ සංවිධානයයි. තරුණ තරුණියන්ට සමාජ සේවා කටයුතු වල නියැලීම තුලින් නායකත්ව ගුණාංග වර්ධනයට ඉඩ සැලසීම ලියෝ සමාජ මගින් සිදු කරයි. ලියෝ සමාජ සිංහ සමාජ වල අනුග්‍රාහකත්වයෙන් ක්රියාත්මක වෙන අතර ලියෝ සමාජ සාමාජිකයින් "ලියෝ වරුන්" ලෙස හධින්වේ. ලියෝ වරු සෞක්‍ය , වැඩිහිටියන් , ළමුන් , අබාධිත ජනතාව , අධ්‍යාපනය හා ස්ව සංවර්ධනය යන ක්ෂේත්‍ර වල ක්‍රියාකාරකම් වල නියුතු වේ. මෙමෙ වැඩසටහන් වලට තමන් විසින්ම මුදල් ඉපයීමේ ව්‍යපෘති මගින් මුදල් සපයා ගනු ලැබේ. තනිව කරන ව්‍යපෘති වලට අමතරව වෙනත් ලියෝ සමාජ, සිංහ සමාජ හා බාහිර ආයතන හා එක්ව ලියෝ වරුන් සමාජ සේවා ව්‍යපෘති වල දේ. ලියෝ වැඩසටහන සිංහල සමාජ මගින් අනුග්‍රහකත්වය දක්වන සිංහ සමාජ ජාත්‍යන්තරයේ නිල වැඩසටහනකි.
හැඳින්වීම
ලියෝ (Leo) යනු ජාත්යන්තර සිංහ සමාජ විසින් ආරම්හ කරන ලද තරුණ සංවිධානයයි. මෙය සිංහ ව්‍යාපාරයේ තරුණ අංශය ලෙස සැලකිය හැක. ලියෝ යන වචනය පහත ආකාරයෙන් නිර්වචනය කර හැක.
L - Leadership - නායකත්වය
E - Experience - අත්දැකීම්
O - Opprtunity - අවස්තාව
ඉතිහාසය
1957 දී බේස් බෝල් පුහුණුකරුවකු වන ජිම් ග්‍රේවර් ලියෝ ව්‍යාපාරය ආරම්භ කරන ලදී. ඇබින්ග්ටන් උසස් විදුහලේ සිසුන් මුල්කරගෙන පලමු ලියෝ සමාජය ආරම්හ කරන ලදී. 1964 දී ලියෝ වැඩසටහන සිංහ දිස්ත්‍රික්ක වල නිල වැඩසටහනක් බවට පත් විය. එය ඇමරිකාවෙන් ඔබ්බට පැතිරී ගිය අතර 1967 වන විට රටවල් 18 ක ලියෝ සමාජ 200 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් තිබුණි.
ශ්රී ලංකාවේ ලියෝ ව්‍යාපාරය
ලංකාවේ පලමු ලියෝ සමාජය වත්තල ලියෝ සමාජය වන අතර එය 1969 දී ආරම්හ විය. කොළඹ (හොස්ට්) ලියෝ සමාජය ලංකාවේ දීර්ඝතම කාලයක් අඛණ්ඩව ක්රියාත්මක වන ලියෝ සමාජය සේ සැලකේ. පරිසරය සුරැකීම , ළමා අභිවුර්ධිය, වැඩිහිටි සරණ , ආගමික වැඩසටහන් හා පෞරුෂත්ව සංවර්ධන වැඩසටහන් ලංකාවේ ලියෝ සමාජ වැඩසටහන් අතර මුලික වේ. මිට අමතරව මාසිකව රැස්වීම පවත්වනු ලබන අතර සාමාජිකයන් අතර ක්‍රීඩා උත්සව පවත්වනු ලැබේ. වාර්ෂිකව පවත්වන සම්මේලනයකදී ලියෝ ව්‍යපෘති වලින් හොදම ව්‍යපෘති තෝරා ඒවාට දිස්ත්‍රික් හා සමස්ත ලංකා මට්ටමෙන් සම්මාන ප්‍රධානය කරනු ලැබේ.
ලංකාව එක් ලියෝ බහු දිස්ත්‍රික්කයක් යටතේ වන ලියෝ දිස්ත්‍රික්ක 6 කට බෙදා වෙන් කර ඇත.ලංකාව http://www.leomd306.org ට අයත් වන අතර ඒ යටතේ 306A1,306A2,306B1,306B2,306C1,306C2 යන ලියෝ දිස්ත්‍රික්ක 6 ක් ක්රියාත්මක වේ.
මෙම පිටුත් බලන්න
Leo Zone , Lions Clubs International
306 ඒ 2 ලියෝ බහු දිස්ත්‍රික්ක වෙබ් අඩවිය
306 ඒ 2 ලියෝ දිස්ත්‍රික්කය වෙබ් අඩවිය
තරුණ සංවිධාන |
9,010 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8F | ගුවන්යානා | ගුවන්යානයක් යනු ජෙට් එංජිමක් හෝ අවර පෙත්තක් මගින් ඉදිරියට ඇති කරනු ලබන තෙරපුමක් මගින් ගමන් කරන යානයකි. ගුවන්යානා විවිධ ප්‍රමාණ, හැඩ හා තටු ආකෘති වලින් නිර්මාණය කර ඇත. ක්‍රිඩා කටයුතු, භාණ්ඩ හා මින්සුන් ප්‍රවහනය, යුද කටයුතු හා පර්යෙෂණ කටයුතු සඳහා ගුවන්යනා බහුලවම භාවිතා කරයි. වාණිජමය වශයෙන් ගුවන් සේවය විශාල කර්මාණ්තයක් බවට පත්ව ඇති අතර දිනපතා දහස් ගනනින් මගීන් විවිධ ගුවන් සේවා මගින් ප්‍රවාහනය කරයි. බොහෝ ගුවන්යානා ගුවන් නියමුවෙක් හා කර්යමණ්ඩලයක් මගින් පාලනය වන අතර සමහරක් ගුවන්යනා දුරස්ථ පාලකයක් මගින් හෝ පරිගනකයක් මගින් පාලනය කරයි.
රයිට් සොහොයුරන් විසින් 1903 දී ප්රථම ගුවන්යානය නිර්මාණය කරන ලදී.මෙය ඉන්ධන මගින් ගමන් කරන පාලනය කල හැකි ප්රථම ගුවන් යානය ලෙසද සැළකේ.මෙම ගුවන් යානය සඳහා 1799 දී ජෝජ් කේලී විසින් නූතන ගුවන් යානා පිළ්බඳ ඉදිරිපත් කරන ලද සංකල්පය රයිට් හොහොයුරන් විසින් යොදාගෙන ඇත.(පසු කාලීනව මඟීන් ගෙන යාහැකි එංජිමක් රහිත ගුවන් යානා නිපදවා ඇත) 1867 ත් 1896 අතර කාලය තුල ගුවන් යානා තාක්ෂණය පිළිබඳ පුරෝගාමීයෙකු වූ ජර්මන් ජාතික ඔටෝ ලිලියන්තල් විසින් පරීක්ෂණ පවත්වා ඇත.පළවන ලෝක යුද්ධයේදී ගුවන් යානා වල භාවිතය සීමා සහිත වුවද ඉන් පසුව ගුවන් යානා තාක්ෂණය සීඝ්‍රයෙන් දියුණු වන්නට විය. දෙවන ලෝක යුද්ධයේදී සියලුම ප්රධාන සටන් වලදී ගුවන් යානා භාවිතා විය.ප්රථම ජෙට් ගුවන්යානය නම් ජර්මනියේ 1939 නිෂ්පාදිත හෙයින්කල් හේ නම් ගුවන්යානයයි.ප්රථම ජෙට් මඟී ගුවන්යානය දී හාවිල්ලන්ඩ් කොමෙට් නම් වූ අතර එය 1952 දී හඳුන්වා දුන්නේය. 1958 සිට 2013 දක්වා වසර 50 පමණ කාලයක් ක්‍රියාතමක වූ බොයින් 707 ගුවන්යානය වාණිජ වශයෙන් සාර්ථක වූ ප්රථම ජෙට් මඟී ගුවන්යානය වේ.
ඉතිහාසය
පුරාවෘත්ත
බොහෝ ඉතිහාස කතා මගින් ගුවන්යානා පිළිබද සංකල්පයේ පැරණි බව පෙන්වයි. ග්‍රීක පුරවෘත වල එන ඉරාකස් සහ ඩේඩලස් ගේ අහසින් ගමන් කළ හැකි යානා හා ඉන්දියානු හා ශ්රී ලාංකීය පුරවෘත වල එන රාවණා රජුගේ ගේ දඬුමොණරය හෙවත් පුෂ්පක යානය ඒ සඳහා උදාහරණයන්ය.
ක්රි.පූ 400 දී පමණ ග්‍රීසියේ ආර්කිතස් ලොව පළමු පියැඹිය හැකි යානය නිපදවා ඇත. මෙය කුරුල්ලෙකුගේ හැඩය ගත් යානයක් වූ අතර මීටර් 200 (අඩි 660) පමණ පියඹා ඇත.
සැහැල්ලු ගුවන්යානා නිපදවිමට ගත් උත්සහයන් පිළිබඳ පැරණිම වාර්තා සැලකිමේදි 9 වන සියවසේ කවියෙකු වු අබ්බාස් ඉබ්න් ෆර්නස් හා 11 වන සියවසේ පුජකයෙකු වු මාල්මෙස්මෙරි හී එලිමර් යන අය ප්‍රමුඛ වේ. මොවුන් දෙදෙනගෙම පර්යෙෂණයන් ගුවන් නියමුවන්ට අනතුරු කිරිමෙන් පසු නිමා විය. ලියනාඩෝ ඩාවින්චි විසින් මිනිසෙකු සමගින් ය හැකි කුරුල්ලෙකු ආකරයේ තටු සහිත උපාංගයක සැලසුමක් තම පොතක් වු Codex on the Flight of Birds (1502) හී දක්වා ඇත.
1799 දී ශ්‍රිමත් ජෝජ් කේලී විසින් නූතන ගුවන්යානා පිළිබද සංකල්පය ලෝකයට ඉදිරිපත් කරන ලදි. ඔහුට අනුව ගුවන්යානය එසවීමට, ඉදිරියට යාමට හා පාලනය කිරීමට වෙන වෙනම පධතීන්ගෙන් සමන්විත තටු සවිකරන ලද යානවකි. කේලී විසින් 1803 පමණ සිට ගුවන්යානා අකෘති නිර්මාණය කළ අතර 1853 දී සර්ථක මඟීන් ගෙන යා හැකි එන්ජිමක් රහිත ගුවන්යානයක් නිපදවන ලදි.
1856 දී ප්‍රංශ ජාතික ජින්-මාරී ලේ බ්‍රිස් විසින් "L'Albatros artificiel" නැමැති පළමු බලගන්වන ලද එන්ජිමක් රහිත ගුවන්යානය නිපදවු අතර එහි බල ප්‍රභවය වූයේ වෙරළ් යානය ඇඳගෙන ගිය අශ්වයෙකි.
ඇලෙක්සැන්ඩර් මෝසැසිකි විසින් පසුව ආකර්ශණීය ගුවන්යානා සැළැසුම් නිර්මාණය කර ඇති අතර 1883 දී ඇමෙරිකානූ ජාතික ජෝන් මොන්ට්ගොමෙරි පළමු එන්ජිමක් රහිත පාලනය කළ හැකි ගුවන්යානය නිපදවීමට සමත් විය. එහෙම සමකාළීන ගුවන් තාක්ෂණවේදීන් වූ ඔටෝ ලිලියන්තල්, පර්සි පිල්චර් හා ඔක්ටේව් චානුටේ ද සමාන තාක්ෂණයන් ගෙන් යූත් ගුවන්යානා නිපදවීමට සමත් වීය.
ශ්‍රීමත් හීරාම් මැක්සිම් බර ටොන් 3.5 හා තටු සමග පළල අඩි 110 (මීටර් 34) වූ අශ්ව බල 360 (කිලෝ වොට් 270) ක එන්ජින් දෙකක් මගින් හා ඒ දෙක මගින් බල ගැන්වෙන අවර පෙති දෙකක් සහිත ගුවන්යනයක් නිපදවීය. 1894 දී මෙය පළමු වරට රේල් පීලී මත තබා අත්හදා බලා ඇත. ඒ යානය ඉහළට එසවීම වැළැක්වීමටයී.මෙම පර්යෙෂණය මගින් ගුවන්යානයට ගුවන් ගත වීමට අවශ්‍ය බලය ඇති බව තහවුරු විය. නමුත් මෙම යානය පාලනය කල නොහැකි බව තේරුම් ගත් මැක්සිම් මේ පිළිබඳ ඔහුගේ පර්යෙෂණ අත්හැර දැමුවේය.
1890 දශකයේ දී ලෝරන්ස් හාග්‍රෙව් තටු ආකෘති පිළිබඳ අධ්‍යනය කර පෙට්ටියක හැඩය ගත් සරුන්ගලයක් නිර්මාණය කලේය. මෙයට මිනිසෙකු එසවීමට හැකිවිය.ඔහුගේ මෙම ආකෘතිය බොහෝ දෙනෙක් භාවිතා කර ඇත.මොහු භ්‍රමණ ගුවන් යානා එන්ජිමක් නිපදවා ඇති වුවත් තටු සහ එන්ජිමක් සහිත ගුවන්යානා නිපදවා නැත.
1867 ත් 1896 අතර ගුවන් තාක්ශණයේ පුරෝගාමීයෙකු වූ ජර්මන් ජාතික ඔටෝ ලිලියන්තල් එන්ජිමක් රහිත ගුවන්යානා දියුණු කර ඇති අතර සාර්ථකම එන්ජිමක් රහිත ගුවන් යානා ගුවන්ගත කිරීම් හා වාර්තා කිරීම් කර ඇත්තේ මොහු විසිනි.
මුල් කාලීන ගුවන්යානා
ක්ලෙමන්ට් ඒඩර් ඔහුගේ ගුවන්යානා ත්‍රිත්වයෙන් පළමු යානය වන The Éole 1886 දී අත්හදා බැලුවේය. එය වවුලෙකුගේ හැඩය ගත් අතර ඒඩර් විසින්ම නිර්මිත වාශ්ප එන්ජිමක් මඟින් බලගන්වන ලදී. මෙම එන්ජිම සිලින්ඩර් 4ක් මඟින් අශ්වබල 20ක් (15kW) ජනනය කරන අතර අවරපෙති 4කින් සමන්විත විය. මෙම එන්ජිම 4kg/kW කට (7 අශ්වබල රාත්තලකට) වඩා වැඩි නොවීය. මෙහි පියාපත් මීටර් 14ක(අඩි 46) පරාසයක විහිඳුන අතර ස්කන්ධය කිලෝග්‍රෑම් 300 (රාත්තල් 650) ක් විය.1890 ඔක්තෝම්බර් 9 වන දින ඒඩර් මෙය පියාසර කිරිමට තැත් කරන ලදී. ගුවන්යානා තාක්ශණවේදී ඉතිහාසඥයන් මෙම උත්සහය අගය කර ඇති අතර මෙහිදී මෙම යානය මීටර් 50 (අඩි 164) ක පාලනයකින් තොර ඉපීලීමක් සිදුවී ඇත. තවද සෙන්ටිමීටර් 50ක (අඟල් 8) දළ උන්නතාංශයක් පවත්වාගැනීමට සමත් වී ඇත. ඒඩර් ගේ අනෙක් ගුවන්යානා දෙක සාර්ථක වී නැත.
ගුවන්යානා පිළිබද සම්මතයන් හා ප්‍රමීතින් පවත්වා ගෙන් යන අන්තර්ජාතික ගුවන්තාක්ශණ සම්මේලනයට (Fédération Aéronautique Internationale,FAI) අනුව රයිට් සහෝදරයන් 1903 දී ඉදිරිපත් කරන ලද රයිට් ෆ්ලයර් යානය පළමූ තිරසර පාලනය කරන ලද ගුවන්යානය ලෙස ඉතිහාසගත වෙයි. 1905 වන විට යානයට ස්ථාවර සම්පූර්නයෙන්ම පාලනයක් සහිත ගුවන් වාර කිහිපයක් යෑමේ හැකියාව පැවතුනි. රයිට් සහෝදරයින් තමන්ට මිනිසෙකු රැගෙන යා හැකි ගුවන්යානයක් නිර්මාණයට අවශ්‍ය දිරිමත් වීම ලැබුනේ ඔටෝ ලිලියන්තල් ගේ නිර්මාණ හරහා බව පසුව ප්‍රකාශ කලෝය.
ගුවන්යානා |
9,011 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%80%E0%B6%A9%E0%B6%B1%20%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%BD%E0%B6%B8%E0%B7%9A | දියවඩන නිලමේ | සිංහල රාජ්‍යයේ රාජ සභාවෙහි නිලයක්වූ දියවඩන නිලමේ වසර දෙදහසකට වඩා පැරණි ඉතිහාසයක පෝෂණය ලබමින් හා බුදුන්වහන්සේගේ දන්ත ධාතුන් වහන්සේලා හට පුරාතනයෙහි සිට පැවතෙන තේවාවන් ඉටු කරමින් පැවති තනතුරකි. 1815 දී සිංහල රාජ්‍යය යටත් විජිතයක් කරගත් බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන් ඉන් කලකට පසු මහනුවර පිහිටි ශ්රී දළදා මාලිගාව ප්රධාන කො‍ටගත් මාලිගා අංගයන්ගේ ප්රධාන ගිහි භාරකාර ධූරය, දියවඩන නිලමේ වෙත පැවරීය.
වර්තමානයේදී ශ්රී දළදා මාලිගාවෙහි සමස්ත කටයුතු සම්භාරය පිළිබඳ පූර්ණ අධීක්‍ෂණය දියවඩන නිලමේ සතු වගකීමක් වෙයි. දළදා මාලිගාවේ වාර්ෂික දළදා පෙරහැර මංගල්‍යය සංවිධානය කිරීම ඔහු වෙත පැවරෙන සම්ප්‍රදායික වගකීමකි. වත්මන් දියවඩන නිලමේ ප්‍රදීප නිලංග දෑලේ බණ්ඩාර වෙයි.
1815 ට පෙර, උඩරට රාජාණ්ඩු සමයෙහිදී, දියවඩන නිලමේ තනතුර ධාරියා, රජුට ජලය සැපයූ හා කලට වැසි ගෙන ඒම සඳහා පුරාතණ වතාවත් සිදු කල රාජ සභාවේ අමාත්‍ය ධූරයක් දැරූ තැනැත්තෙක් විය. බුදුන්වහන්සේගේ අති පූජනීය දන්ත ධාතූන් වහන්සේ වෙනුවෙන් වත්මනෙහිද මෙම චාරිත්‍රය, ඇසල පෙරහැරෙහි අවසන් දිනෙහිදී සිදුකෙරෙන දිය කැපීමේ මංගල්‍යය මගින්, දියවඩන නිලමේ විසින් සිදු කෙරෙයි.
දියවඩන නිලමේ පත්කරගැනීමේ ක්‍රියාවලියේ ඉතිහාසය
දියවඩන නිළමේ තෝරාගැනීම ට ගෞරවනිය මල්වතු සහ අස්ගිරි පාර්ශව වල මාහානායක තෙරුන් වහනසේලා, මහා භාරකාර මණ්ඩලයේ ලියාපදිංචි වාර්ෂික ආදායම රු.1,000/- වැඩි බෞද්ධ විහාර භාරකරුවන් සහ මහනුවර ප්‍රදේශයේ ප්‍රාදේශිය ආදායම් නිලධාරින් (නුතනයේ ශ්රී ලංකාවේ පරිපාලයේම නිලධාරින්) විසින් සිදු කරනු ලැබේ. මෙම නිලධාරින් බෞද්ධ විය යුතුය. තෝරාගත් දියවඩන නිළමේගේ සේවා කාලය අවු 10 වන අතර දෙවන වාරය සඳහා ද ඉදිරිපත් විය හැක. 1832 වන තුරු මහනුවර පළාත පරිපාලනය කරනු ලැබුයේ කොමිෂන් සභාවක් මගිනි. රටෙහි පරිපාලනය එක්සත් කිරීම සම්බන්ධව කෝල්බෲක් සහ කැමරන් මෙසේ සඳහන් කරයි.
කොමිසන් සභාවේ නියෝගයට අනුව බුදුන් වහන්සේගේ ධාතු ප්‍රදර්ශනය කිරීම සහ පෙරහර පැවැත්වීම නුවර පළාතේ ස්වදේශිකයන් සඳහා නුවර රජුගේ වරප්‍රසාදයක් ලෙස සලකන ලදි. ධාතුන් ප්‍රදර්ශනය ආරම්භ කළ විට සියලුම දුෂ්කර පළාත්වල, පන්තිවල මිනිසුන් එය නැරඹිමට අගනුවරට පැමිණේ. ක්රි.ව1828 AD දී අග්‍රාණ්ඩුකාර හා අනිකුත් බලධාරින් විසින් ධාතු ප්‍රදර්ශනය කරන ලදි. මෙම සිදුවීම මහත් උත්සවශ්‍රියකින් පවත්වනු ලැබු අතර තේරීම සහ පත් කිරිම පන්සලේ ප්‍රධානින් සහ පූජකයන් විසින් රජුගෙන් ලද වරප්‍රසාදය අනුව සිදු කරන ලදහ. මෙම ක්‍රියාකාරකම් දැනට රජය මගින් සිදු කරනු ලබන අතර, පූජකයන් නම් කිරිමට නිර්දේශය කරනු ලබයි. දළදාව, අස්ගිරිය, මල්වත්ත, දේවාලය, නිලමේ ආදින් සම්බන්ධ කරණු පිලිබදව ක්රි.ව 1853 බ්‍රිතාන්‍ය කෑබිනට් මණ්ඩලය මගින් සවිස්තරව සාකච්ඡා කරන ලදි. යටත් විජිත රජයන් සඳහා ලේකම්වරයා වු නිව්කාස්වල අධිපාදවරයා (Duke of Newcastle) ලංකාවේ ආරණ්ඩුකාරව වු “සර් ජෝජ් ඇන්ඩර්සන්” වෙත 1853 අගෝස්තු 18 දින දළදාවේ ඉදිරි චාරිත්‍ර සහ දියවඩන නිළමේ පත්කිරීම සම්බන්ධය මෙසේ ප්‍රකාශ කරයි.
“මම දළදාව හෙවත් ශුද්ධවු දන්ත ධාතුව සම්බන්ධයෙන් ඔබ කළ යුතු කරුණු, එසේම අනුමත කරන අතර කාටවත් 1847 මෙන් හැරදමන දේ නැවත ඇති කිරිම ගැන සතුටු වෙමි. මගේ විශ්වාසය අනුව ඔබ ධාතු ප්‍රදර්ශනය අභිමත ලෙස පවැත්වු අතර එය භාර නිළධාරියා ලෙස අවධානයෙන් කටයුතු කිරිම ගැන සැකයක් නොමැත. ඔබ විසින් බස්නායක නිළමේ හා දේව නිලමේ (දියවඩන නිළමේ) යන ඓහික පාලන තනතුරු (secular superintendents) පත්කිරීම සම්බන්ධයෙන් ආගමකට සම්බන්ධ තැනි අධිකාරිවරුන් රජය මගින් පත්කරන ලද අතර ඒ සඳහා අවශ්‍ය කාර්ය කිරිමට කටයුතු සම්පාදනය කරනු ලබයි. බස්නායක නිලමේ හා ආදාළ දිස්ත්‍රික්ක වල ප්රදේශ වාසින්ගේ නායකයන් මෙන්ම, දියවඩන නිලමේ පත් කිරිම ඡන්දයකින් සිදුවේ. සමහර අවස්ථාවලිදි බස්නායක නිලමේ යන තනතුරද ඡන්දයකින් පත් කරන අතර, එවිට ප්රධාන පූජකයාට ලබා දෙන ආකාරයේ සහතිකයක් ඡන්ද කොට්ඨාශය මගින් ලබා දෙයි.”
තවද දියවඩන නිළමේ සහ බස්නායක නිළමේ යන දුර තෝරාගැනීමද සිදුවේ. හඳුන්වා දුන් මැතිවරණ යාන්ත්‍රණය ඇතැම්විට විරෝධතාවයට විවෘත වන නමුත් ඒ සඳහා කිසිවිට සුදානමක් යෝජනා වී නැත. 1948 පෙබරවාරි 4 දි ලංකාවට බ්‍රිතාන්‍යයන් වෙතින් නිදහස ලැබීමෙන් මෙන් පසු ශ්රී දළදා මාලිගාව විශාල කාලයෙක් විජයරත්න පවුල මගින් පාලනය කල අතර දළදා මාලිගාවේ දියවඩන නිලමේ ලෙස දශක තුනක් සේවය කරන ලදහ.
1814 සිට දියවඩන නිලමේ වරුන්
1814 සිට වැඩබලන දියවඩන නිලමේවරුන්
මල්වතු හා අස්ගිරි දේ පාර්ශවයයන්හි මහා නායක ස්වාමීන් වහන්සේලා නිර්දේශය මත බෞද්ධ කටයුතු කොමසාරිස්වරයා විසින් වැඩබලන දියවඩන නිලමේ පත්විම කරනු ලබයි.
ජෙනරාල් අනුරුද්ධ රත්වත්තේ
අනුරාධ දූල්ලෑව විජයරත්න
රෝහාන් සාලින්ද පරණගම
ආශ්‍රිත
දියවඩන නිලමේ
මේ අඩවිත් බලන්න
ශ්රී දළදා මාලිගාව
බාහිර සබැඳියන්
ශ්රී ලංකා: ඔඩිසි ඔෆ් ද 'ටූත් රිලික් ඔෆ් ද බුද්ධා', පර්මනන්ට් මිෂන් ඔෆ් ශ්රී ලංකා - ජිනීවා- ස්විට්සර්ලන්ඩ්
ඩිපාර්ට්මන්ට් ඔෆ් බුඩිස්ට් එෆෙයාර්ස්, මිනිස්ටර් ඔෆ් රිලිජස් අෆෙයාර්ස් ඇන්ඩ් මොරල් අප්ලිෆ්ට්මන්ට්
සෙක්‍රඩ් ටූත් රිලික් ඉන් සෙංකඩගල (කැන්ඩි)
ඇසල පෙරහර
දි අන්ෆොගෙටබල් හීන් බන්ඩා උඩුරාවණ දියවඩන නිලමේ
හීන්බණ්ඩා උඩුරාවන නිළමේතුමා
ශ්රී ලංකාවේ බුද්ධාගම
ශ්රී ලාංකික සංස්කෘතිය
උඩරට රාජධානිය
දියවඩන නිලමේවරු |
9,019 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B1%E0%B7%99%E0%B6%BB%E0%B6%82%E0%B6%A2%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%A2%E0%B6%BA%E0%B6%BB%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%B1 | නෙරංජන් විජයරත්න | නෙරංජන් ප්‍රියදර්ශන දූල්ලෑව විජයරත්න (ඉංග්‍රීසි: Neranjan Priyadarshana Dullewe Wijeyeratne) (උපත 9 අගෝස්තු 1956). මහනුවර ශ්රී දළදා මාලිගාවේ හිටපු දියවඩන නිලමේ වරයෙකි. එම තනතුරු පුරා වසර 20 කාලයක් හෙබවූ පසුව දේශපාලනයට එක්විය. මහනුවර මහනගර සභාවේ විපක්‍ෂ නායක ධුරය තනතුර දැරූ ඔහු දැනට එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ මහනුවර දිස්ත්‍රික් සංවිධායකවරයකු ලෙස කටයුතු කරයි.
මුල් දිවිය
නිශ්ශංක විජයරත්න හා නීටා දූල්ලෑව විජයරත්න ට දාව උපන් හේ, සොහොයුරන් තිදෙනෙකුට හා එක් සොහොයුරියකට වැඩිමහල් විය. ඔහුගේ පියා මෙන්ම අත්තා, ශ්‍රීමත් එඩ්වින් විජයරත්න යන්ද කැබිනට් අමාත්‍ය තනතුරු හෙබවූ කෘතහස්ත දේශපාලනඥයන් වු අතර ඔහුගේ සොහොයුරු මනෝ වැවිලි සේවා අමාත්‍ය හා ව්‍යවසාය සංවර්ධන අමාත්‍ය ධූරය තනතුර දැරී ය. ඔහුගේ තුන්වෙනි සොහොයුරු අනුරාධ සබරගමු පළාත් සභාවේ මන්ත්‍රීවරයකු වශයෙන් 1988 දි පත් වු අතර මහනුවර ශ්රී දළඳා මාළිගයේ වැඩබලන දියවඩන නිලමේ තනතුර 1975 සිට 2005 තෙක් කිහිප වරක් හොබවා ඇත. ලංකේෂ් සොහොයුරු හා එකම සහෝදරි නිශාංගනි ද වේ. නෙරංජන් විජයරත්න කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලයෙන් ප්‍රාථමික හා ද්විතීය අධ්‍යාපනය ලැබීය.
දියවඩන නිලමේ
තම පියාගේ අඩිපාරේ යමින් හේ, මහනුවර, ශ්රී දළදා මාලිගාවෙහි දියවඩන නිලමේ (ප්රධාන ගිහි භාරකරු) ධූරන්දරව එය පුරා වසර 20 කාලයක් හෙබවීය.දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි විසින් 1998 බෝම්බ ප්‍රහාරයකට ලක් කිරීමෙන් පසුව මාලිගාවෙහි ප්‍රතිසංස්කරණය කටයුතු මෙහෙයවූ ප්‍රශංසනීය ආකාරය හේතුවෙන් ඔහුගේ කිතු ගොස් පැතිරිණි. දනන් තුඩග රැඳුනු 'රන් වැට', ශ්රී දළදා මාලිගාව වටා ඉදිකිරීම පිළිබඳවද ඔහුගේ දායකත්වය ඉමහත් විය. දළදා කෞතුගාරයක් තනවා, ශ්රී දළදා මාලිගාව සහ ශ්රී ලංකාවෙහි බුද්ධාගම ට අදාලවූ ඓතිහාසික මානවකෘතීන්ගේ එනතුවක් එහි තැන්පත් කිරීමෙහිලාද ඔහු පුරෝගාමී විය. ශ්රී දළදා මාලිගාව විශේෂ සංවර්ධන අරමුදල', ඔහු විසින් පිහිටවූවක් වෙයි. මේ අතර, අමුත්තන් 1000 කට අසුන් පැනැවිය හැකි නවීන සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවකින් හෙබි, පල්ලෙකැලේ තායිලන්තය ශ්රී ලංකා ජාත්යන්තර බෞද්ධ ආයතනය නෙරංජන් විජයරත්න විසින් පිහිටවූයේ ඔහු දියවඩන නිලමේ ධූරය හොබවමින් සිටි අවදියෙහිය.ඔහුගේ ධූර කාලයෙහිදී ඔහු, ජපන්, තායි සහ මියන්මාර ආගමික පූජ්‍යපදප්‍රාප්තීන් හා සමග කිට්ටු සබඳතා පැවැත්වූ අතර, ශ්රී ලංකාවෙහි බෞද්ධ උරුමය වැඩිදියුණු කිරීමෙහි මහත් කාර්යභාරයකට උර දුනි. දියවඩන නිලමේ ධූරය සඳහා තරග වැදීමට පෙර, නෙරංජන් විජයරත්න, ලංකාතිලක මහා විෂ්ණු දේවාලයෙහි බස්නායක නිලමේ (ගිහි භාරකරු) ලෙස සේවය කලේය.
දේශපාලනය
දෙවන වාරයටත් දියවඩන නිලමේ ධූරය හෙබවීමෙන් අනතුරුව එම ධූරයෙන් නික්මුනු ඔහු ක්‍රියාකාරී දේශපාලනයට එළඹිණි.
පවුල් දිවිය
ආචාර්ය ලක්ෂ්මිනාත් හා චින්තා මැදිවකගේ දියණිය වන දේවිකා මැදිවක මෙනවිය සහ නෙරංජන් වර්ෂ 1984 දී විවාහ වූහ. ඔවුන් දෙපලගේ දියණිය මෝක්ෂනා නේරන්දිකා විජයරත්න (ලෝක බැංකුවේ ශ්රී ලංකා කාර්යාලයේ පාරිසරික විශේෂඥවරියක ලෙස සේවයේ නියතු) හා ආචාර්ය නවින්ද්‍ර විජයරත්න (ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ ෆ්ලොරිඩා පොලිටෙක්නික් විශ්ව විද්යාලයේ සහකාර මහාචාර්ය වරයකු ලෙස සේවයේ නියතු) නමින් පුතුකු ද වේ.
මෙයද බලන්න
ශ්රී ලංකාවේ දේශපාලන පවුල්
ආශ්‍රිත
බාහිර සබැඳි
නෙරංජන් විජයරත්න - විසි වසරක මතකාවර්ජනය 1
නෙරංජන් විජයරත්න - විසි වසරක මතකාවර්ජනය 2
නෙරංජන් විජයරත්න - විසි වසරක මතකාවර්ජනය 3
විජයරත්න පරපුර
රත්වත්තේ පරපුර
ගොපල්ලව පරපුර
සත්ය සායි බබා ආශිර්වාද
විජයරත්න පරපුර ගැන ඉංග්‍රීසියෙන් රචිත ලිපියක්
විසි වසරකට පෙර රටම කම්පනය කළ මොහොත
ප්‍රංශයේ ඩැනියල් ලෙසාරෝ දළඳා මැදුර යළි හැදුවේ මෙහෙමයි
චරිත කතා
1956 උපත්
දියවඩන නිලමේවරු
ශ්රී ලාංකික බෞද්ධයෝ
ලාංකික සිංහලයෝ
ලංකික දේශපාලනඥයෝ
එක්සත් ජාතික පක්ෂයෙහි දේශපාලනඥයන් |
9,021 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E2%80%8D%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B7%8A%20%E0%B6%BB%E2%80%8D%E0%B6%A7%E0%B7%80%E0%B6%BD%E0%B7%8A | සාර්ක් රටවල් | සාර්ක් රටවල්
ශ්රී ලංකාව
එහි සම්පූර්ණ ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝ මීටර 65610 |
9,036 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%B4%E0%B6%AD%E0%B7%8A | පුවත්පත් | පුවත්පතක් () යනු ලිඛිත ප්‍රකාශනයකි. එහි ඇතුළත් වන්නේ ප්‍රවෘත්ති, තොරතුරු, වෙළඳ දැන්වීම් ආදියයි. වියදම අඩු කිරීම උදෙසා නිව්ස්ප්‍රින්ට් නම් බාල කාඩදාසියේ මුද්‍රණය කරනු ලැබේ. සාමාන්ය පුවත් පතක් බොහෝ විට දේශපාලනික තොරතුරු, අපරාධ, ව්‍යාපාරික තොරතුරු, කලාව, විනෝදාශ්වාදය, සමාජය සහ ක්‍රීඩා පිළිබඳ තොරතුරු පල කරයි. බොහෝ සාම්ප්‍රදායික පුවත් පත් වල තීරු අඩංගු කාර්යය මණ්ඩල පිටු තිබේ. මෙහි ලේඛකයාගේ පෞද්ගලික මතය ප්‍රදර්ශනය වෙයි. අතිරේඛ කොටස්හි සමහර විට දැන්වීම්, විහිලු කාටුන් සහ වෙනත් මුද්‍රිත මාධ්‍ය අඩංගු විය හැකිය. පුවත් පත් බොහෝ විට ප්‍රකාශ කරනු ලබන්නේ දෛනික නැතහොත් සතිපතා පදනමෙනි. ඔවුන් ඉලක්ක කරන්නේ එක්තරා ප්‍රදේශයකි. එම ප්රදේශ තුළ ඔවුන්ගේ කියවන්නන් බොහෝ දෙනෙකු සිටිති. මෑත කාලයේ දී බෙදා හැරීමේ සහ ලාභ වලට වඩා පැමිණියා වූවද ප්‍රවෘති සහ වෙනත් ආකාරයෙන් මුද්‍රිත පුවත්පත් කලාව සඳහා ප්රධාන මාර්ගය වී ඇත්තේ ප්‍රවත්පත්ය.
පුවත්පත් පත් කියවීම - බ්රෝක්ග්රීන් උද්‍යානය එක්සත් ජනපදයේ දකුණු කැරොලිනාවේ පොව්ලේස් දූපත.
පුවත්පත් විද්‍යුත් පත්‍රය
ඇන්ට්වර්ප් ෆීල්ඩ් හි, වර්ෂ 2006 දී ද ෆ්ලෙමිෂ් ඩේලි ඩේ ටිජ්ඩ් නමැත්තා විද්‍යුත් පත්‍රයක් භාවිතා කරමින් ප්‍රකාශනයක සුවිශේෂ සංස්කරණයක් පරීක්ෂණයට ලක් කරන ලදී. එහි අඩංගු දේ වෙනස් කළ හැකි අතර එය පරිගණකයක මාර්ග ගත පිහිටීමක් වැනි නමුත් එය තැනින් තැනට ඔසවා ගෙන යා හැකි අතර යටින් තබන ලද කඩදාසියක් මත එය පෙන්විය හැකි විය. එය පෙන්වූයේ තෝරාගත් දායකයන් සිය දෙනෙකු අතර පමණි.
එහි දැක්වෙන්නේ යුද්ධය අවසන් කරන ලද වගට දක්වන පුවතයි.
එක්තරා රැස්වීමක දී දැක්වුණු වාර්තාවකට අනුව එම පුවත් පත් අලෙවිය 2.2% පමණ ප්‍රතිශතයකින් රටවල් 13 ක එනම් රටවල් 15කින් සමන්විත යුරෝපා සංගමයේ රටවල් අතර පහත බැස තිබිණි. නමුත් වැඩි දියුණුවක් පෙන් වූ නොමිලයේ නිකුත් වූ දිනපතා පුවත්පත් සම්බන්ධයෙන් ඉහත දත්තවලට අයත් වූයේ නැත. එය පවත්වාගෙන යන ලද්දේ Metro chain newspapers මඟින් වන අතර එය 16% පමණ ඉහල යාමක් 2003 වසරේ දී දක්නට ලැබිණි.
පුවත්පත් සඳහා වැඩි තරඟයක් දීමට අන්තර්ජාලයේ ඇති Craigslist නම් වෙබ් අඩවි ක්රියාත්මක වී ඇති අතර එමඟින් ලුහුඬු දැන්වීම් විශේෂයෙන් රැකියා, ඉඩම් හා දේපල වාහන අලෙවිය සම්බන්ධ දැන්වීම් පළ විය. ඒවා මෙතෙක් පුවත් පත් හා අන්තර්ජාලය හරහා පමණක් නැරඹිය හැකි පුවත්පත්වලට සීමා වී තිබිණි. දැනටමත් එක්සත් රාජධානියේ Southport Reporter නම් වසර 2000 දී ආරම්භ වූ අන්තර් ජාලය හරහා පමණක් නැරඹිය හැකි පුවත්පත ප්රධාන තැනක් උසුලයි. එහෙත් දැනට ලොව පුරා අන්තර්ජාලය ඔස්සේ පමණක් කියවිය හැකි පුවත්පත් රැසක් පවතී. එමඟින් පුවත්පතක අඩංගු විය යුතු කරුණු පිළිබඳ විවාදයන් ද ගොඩ නැඟී ඇත.
මාර්ගගත පුවත්පත්
පරිගණක තාක්ෂණයේ දියුණුවත් සමඟ බිහිවූ අන්තර් ජාලය හරහා පමණක් සම්බන්ධ විය හැකි පුවත්පත් බිහිවී ඇත. උදා- Southport Reporter අන්තර්ජාල හරහා පමණක් කියවිය හැක. පුවත්පත් කිසිදු ආකාරයක මුද්‍රණය වීමක් සිදු නොවේ. අන්තර් ජාලය හරහා පමණක් සම්බන්ධ විය හැකි පුවත් පතක ලක්ෂණ වශයෙන් නිතරම අලුත් වන පුවත් එමෙන්ම කාලය අනුව සහ එක්තරා පැහැදිලි ක්‍රමයකට නිර්මාණය වීම වැදගත් වේ. එමගින් එය සාමාන්ය පුවත් පතක හැඩය පෙන්විය යුතුය. ඒවා පල විය යුත්තේ වෘත්තීය මාධ්‍ය සමාගම් එනම් ජාතික/ අන්තර් ජාතික මුද්‍රණ නීති රීතිවලට අනුකූලව ඒවා Blog හෝ අනිකුත් ප්‍රවෘත්ති අන්තර්ජාල සම්බන්ධතාවලින් වෙනස් විය යුතුය. එය සාමාන්ය පුවත්පත් ලෙසම පළවිය යුතු අතර එය අනික් මහා බ්‍රිතාන්‍ය මාධ්‍ය ජාල අතර සාමාජිකයකු බවට පත්විය යුතුය. උදා- NUJ සහ හෝ IFJ එමෙන්ම ඒවා මහාබ්‍රිතාන්‍ය මුද්‍රණ නීතිරීති හා රෙගුලාසි (PCC) වලට යටත් විය යුතුය.
පුවත් පතෙහි ඉතිහාසය
මෙතෙක් පළ වූ පුවත් පත් අතරින් පළමු පුවත්පත් කුමක්දැයි යන්න විවාදයට ලක් වී ඇති අතර පුවත් පතෙහි මූලික අදහස වෙනස් වන සුළු විය. රෝම ඉතිහාසයේ Acta Diurna නැතහොත් රාජ්‍ය නිවේදන අඩංගු පත්රිකා මහජනයාට ජුලියස් සීසර් කාලයේ නිකුත් කරන ලදී. මින් සමහරක් ගල්වල හෝ යකඩ තහඩුවලට කොටා මහජන ප්‍රදර්ශනය සහා තබන ලදී. චීනයේ පුරාතන රජයන් විසින් පුවත් පත්රිකා වශයෙන් එනම් tipao, උසාවි නිලධාරීන් අතර භාවිතා වූයේ පසු කාලීන හන් රාජවංශය (2වන හා තෙවන ශත වර්ෂ AD වල දී) වර්ෂ 713 සහ 734 යන කාල අතරතුර Kai Yuan Za Bao නම් චීන ජාතික ටැං රාජවංශය නමින් රජයේ නිවේදන නිකුත් කරන ලදී. ඒවා සේද රෙදිවල අතින් ලියන ලද අතර ඒවා රාජ්‍ය නිලධාරීන් විසින් කියවන ලදී. වර්ෂ 582 දී මුලින්ම පෞද්ගලිකව නිකුත් කෙරුණු පුවත් පත්රිකා පිළිබඳ අවධානය යොමු වූයේ බෙයිජිං නඟරයෙහි එනම් පසු කාලීන මිං රාජවංශය 1638 වන විට බීජිං නඟරයේ ගැසට් නිවේදන ලී රාමු මුද්‍රණයෙන් චලනය වන නවීන මූද්‍රණ යන්ත්‍රයට මාරු විය. කෙසේ නමුත් ලෝක පුවත් පත් සම්මේලනය මඟින් Johann Carolus ගේ Relation aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historien නම් 1605 දී නිකුත් වූ පුවත් පත ලෝකයේ ප්රථම පුවත් පත වශයෙන් හඳුනා ගන්නා ලදී. එමෙන්ම ලන්දේසි ජාතික Courante uyt Italien, Duytslandt, &c. 1618 දී නිකුත් වූ පුවත්පත ද සමහරෙක් නූතන යුගයේ ප්රථම පුවත්පත ලෙස නම් කළ ද එය පුවත්පතට වඩා ස්වරූපයෙන් වෙනස් විය. Opregte Haarlemsche Courant නම් වූ Haarlem පුවත්පත මුලින් ම 1656 මුල්වරට නිකුත් කෙරුණු අතර එය දිගින් දිගටම පළවූ ලෝකයේ පැරණිතම පුවත්පත වූ අතර 1942 වර්ෂයේ ජර්මානු ජාතිකයෙකු විසින් Haarlems Dagblad නම් වූ පුවත් පත සමඟ සම්බන්ධ කරන ලදී. එදා පටන් Haarlems Dagblad , Oprechte Haerlemse Courant 1656 හි නිකුත් වූ පුවත්පතෙහි උප ශීර්ෂ පුවත් පත ලෙස පල වූ අතර දැනටත් පළ වන පැරණිතම පුවත්පත වශයෙන් හැඳින්වේ.
ඉංග්‍රීසි භාෂාව බහුලව භාවිතා වන ලෝකයේ Nathaniel Butter 1622 දී මුලින්ම පුවත්පත් සඟරාව හඳුන්වා දුන් තැනැත්තා වශයෙන් ප්‍රසිද්ධියට පත් වී ඇත. එක්සත් රාජධානියේ පළ වූ මුල්ම පුවත්පත දේශපාලනය හා රජයේ නිවේදන සඳහා වෙන් වී තිබිණි. 172 වර්ෂයේ මුල්ම දිනපතා පළවන පුවත් පත වශයෙන් The Daily Courant පළ විය. බොස්ටන් නඟරයේ 1690 වර්ෂයේ Benjamin Harris නැමැත්තා මහජන සිදුවීම් දේශීය මෙන්ම වශයෙන් නිකුත් විය. මෙය ඇමරිකානු කොලනියක පළ වු මුල්ම පුවත්පත වූ අතර එය එකම නිකුත් වූ පුවත්පත වූයේ ඉන් පසුව රජය මඟින් පුවත්පත් තහනම් කරන ලදී. 1704 වර්ෂයේ නැවතත් පුවත් පත් නිකුත් කිරීමට රජය විසින් අවසර දෙන ලදින් Boston News-Letter නම් පුවත්පත ජනපදවල ආරම්භ වූ දිගින් දිගටම මුද්‍රණය වූ ප්රථම හා ආදිතම පුවත් පත බවට පත් විය. ඉන් ටික කලකට පසු New York හා Philadelphia නම් නඟරවල සතිපතා පුවත් පත් පළ වන්නට පටන් ගැනුණි. මෙම පළමුව පළ වූ පුවත් පත් බ්‍රිතාන්‍ය ආරක් ගන්නා ලද අතර ඒවා පිටු හතරක පමණ දිගින් යුතු විය. ඒවා බහුල ලෙස බ්‍රිතාන්‍ය පුවත්වලින් සමන්විත වූ අතර මූලික වශයෙන් එහි අඩංගු වූයේ කර්තෘගේ වුවමනා එපා කම් මතයි. 1783 වර්ෂයේ Pennsylvania Evening Post පුවත්පත මුල්ම දිනපතා අලෙවි වන මුල්ම ඇමරිකානු පුවත්පත බවට පත් විය. 1751 දී , John Bushell ගේ Halifax Gazette නම් පුවත් පත මුල්ම කැනේඩියානු පුවත්පත බවට පත් විය. 19 වන ශත වර්ෂයේ මුල් භාගයේ දී බටහිර හා නැ‍ඟෙනහිර යුරෝපයේ මෙන්ම උතුරු හා දකුණු ඇමරිකාවේ බොහෝ නඟරවල පුවත්පත් වැනි මුද්‍රණයන් නිකුත් වූ අතර ඒවා සියල්ලක්ම පුවත් පත් බවට පත් නොවූ අතර ඒවා බොහෝ ලෙස ප්‍රාදේශීය මෙන්ම සංස්කෘතික රුචිකත්වයන් මත වෙනස් වීම්වලට භාජනය විය.
අඩංගු විය හැකි විශේෂාංග
· කාලගුණ ප්‍රවෘත්ති හා නිවේදන
· උපදෙස් තීරු
· චිත්‍රපටි, නාට්‍ය හා අවන්හල් ගැන විවර්ණතාව
· කර්තෘගේ අදහස්
· ඕපාදූප කෝලම
· විහිලු තීරය හා වෙනත් විනෝදාත්මක අංග උදා - ප්‍රද්ගලික සහ ජෝතිෂ්‍ය
· ක්‍රීඩාවට වෙන්වු කොටස
· විහිලු කතා වලට වෙන් වු කොටස
· ආහාර වර්ග සඳහා තීරුව
· දේශිය සහ කුඩා පුවත් පත් වල ලුහුඬු දැන්වීම් සාමාන්‍යයෙන් දක්නට ලැබේ.
පුවත්පත් වර්ග
දිනපතා පුවත්පත් සෑම දිනකම නිකුත් කෙරේ. ( සමහර විට ඉරිදා සහ රජයේ නිවාඩු දින හැර ) ශනිදා සහ ඉරිදා පළවන පුවත්පත් සාමාන්‍යයෙන් වඩා විශාල වන අතර විශේෂාංග හා වෙළෙද දැන්වීම් රැසක් ඇතුළත් වේ. මේ සදහා වැඩි වියදමක් ද වැයවේ. බොහෝ විට මෙම පුවත්පත්වල කාර්ය මණ්ඩල සඳුදා සහ සිකුරාදා දක්වා රැකියාවේ නිරත වන බැවින් ඉරිදාට හෝ සදුදාට පළවන පුවත්පත් බොහෝ විට කලින් ගොණු කරගත් අන්තර්ගතයකින් යුතුය. බොහෝ දිනපතා පුවත්පත් උදෑසන පළකෙරේ. සවස පුවත්පත් බොහෝ විට ඉලක්ක කරන්නේ කාර්යාල සේවකයන්ය.
සතිපතා පුවත්පත් වඩාත් සුලබය.එසේම දිනපතා පුවත්පත් වලට වඩා කුඩාය. සමහර පුවත්පත් සතියකට දෙවරක් හෝ තෙවරක් පල කෙරේ. එක්සත් ජනපදය තුළ මෙවන් පුවත්පත් හඳුන්වන්නේ ද සතිපතා පුවත්පත් වශයෙනි.
බොහෝ රටවල, රට පුරා බෙදා හැරෙන පුවත් පත් අවම වශයෙන් එකක් හෝ ඇත. එවැනි පුවත්පත් ජාතික පුවත්පත් ලෙස හැදින්වේ. එක්සත් රාජධානිය තුළ ජාතික පුවත්පත් ගණනාවක් පවතී. උදාහරණ ( ද ඉන්ඩිපෙන්ඩන්ට් ) ( ද ටයිම්ස් ) ( ද ටෙලග්‍රාෆ් ) ( ද ගාඩියන් ) ( ද ඔක්සවර් ) ( ද ඩේලිමේල් ) ( ද සන් ) ( ද ඩේල එස්ප්‍රස්) (ද ඩේලිමිරල් ) එක්සත් ජනපදයේ හා කැනඩාවේ ජාතික පුවත්පත ඇත්තේ අල්පයකි. එක්සත්ජනපදයේ ( ද වෝල් ස්ත්‍රීට් ජර්නල් ) ( උස ටුඩේ ) සහ කැනඩාවේ ( ද ග්ලෝප් ඇන් මෙල් (ද නැශෙනල් පෝස්ට් ) ආදිය ඒ සඳහා උදාහරණ වේ. ( ද නවියෝක් ටයම්ස් ) ( ද වොශින්ටන් පෝස්ට් ) ආදී විශාල ව්‍යාප්තියක් ඇති පුවත් ජාතික පුවත්පත් නොමැති අඩුව පුරවයි.
ජාත්යන්තර භාෂාව බවට ඉංග්‍රීසි භාෂාව පත් වීම නිසා , සමහර ඉංග්‍රීසි නොවන පුවත්පත්ද ඉංග්‍රීසි වෙලුම් ප්‍රකාශනය අරඹා ඇත. ජෙරුසෙලම, බොම්බෙ ආදී නගරවල ඉංග්‍රීසි බස කතා කරන මහජනයා සදහා පුවත්පත් පල කෙරේ. මෙම අවශ්‍යතාවය තවත් උග්‍රවී ඇත්තේ අන්තර්ජාලයේ දියුණුව නිසා සිය පුවත ජාත්‍යන්තරීකරණය කිරීම අත්‍යවශ්‍ය බැවිනි.
ජාත්යන්තර පුවත්පත් යැයි හැදින්වෙන කුඩා පුවත්පත් වර්ගයක් ද ඇත. “ ක්‍රිස්ටියන් සයස්ස් මොනර් ” සහ “ ඉන්ටනැෂනල් හෙරල්ඩ් ත්‍රිබියුන් ” වැනි පුවත්පත් සැමවිටම ජාත්‍යන්තරකරණය වීමට උත්සාහ දරා ඇත. එසේම ජාතික පුවත්පත්වල ජාත්යන්තර වෙලුම්ද මේ යටතට ගැනේ. මහජනයාගේ පුළුල් අවදානයට එතරම් ලක් නොවන පුවත් හැර මේවා ප්‍රමාණයෙන් කුඩා පුවත්පත් වශයෙන් පල කෙරේ.
පුවත්පත් කර්මාන්තය ආශ්‍රිතව රැකියා නාම එක් එක් රටවලට අනුගතව වෙනස් වේ. එක්සත් ජනපදයේ පුවත්පත් කළමනාකරු හෝ අයිතිකරු , (ප්‍රකාශකයා )ලෙස හැදින්වුවද එක්සත් ජනපදය හා ඉංග්‍රීසි භාෂාව කථා කරන රටවල එය හැදින්වෙන්නේ 'සංස්කාරක වෘත්තීය' වශයෙනි. මෙම යෙදුම ද “ ප්රධාන සංස්කාරක , විධායක සංස්කාරක ” ලෙස වෙනස් විය හැක.
බොහෝ පුවත්පත් භූගෝලීය කලාපයක පුළුල් පාඨක කොටසක් ඉලක්ක කර ගනී. (උදාහරණ දිනපතා සහ සතිපතා, ව්‍යාපාරික, ක්‍රීඩා පුවත්පත්) සමහර පුවත්පත් විවිධ ප්‍රජාවන් අමතයි. (උදාහරණ සංක්‍රමණිකයන්, දේශිය ජනතාව).
කලාපයෙන් කලාපයට වෙළෙද දැන්වීම් පල කිරීම ද පුවත්තෙන් පුවත්පතට වෙනස් වේ. සංස්කරණයේදීද පුවත්පතේ ඉඩ අනුව වෙළෙද දැන්වීම් ප්‍රමාණය වෙනස් වේ.
එකම පුවත් පතේ විවිධ වෙලුම් වල පුවත් සංශෝදනය තිබිය හැක. එහෙත් සාමාන්‍යයෙන් සෑම වෙලුමකම වෙළෙද දැන්වීම් එක සමානය. සෑම වෙලුමක් ම එම වෙලාවේ පවතින නවතම පුවත්පත් වලින් සකස් කෙරේ. එම නිසා මෙම වෙලුම් රේඛීයව පිළියෙල කෙරෙන අතර එක් සම්පූර්ණ වෙලුමක් සංශෝධනය කර අනෙක් වෙලුම සංශෝධනය කෙරේ. සෑම වෙලුමකම වාර්තා තබා ගන්නේ හදිසි වෙනස් කිරීමක දී භාවිතා කිරීමකටය. උදාහරණ “ නිව්යෝක් ටයිම්ස් සහ ” “ වෝල් ස්ත්‍රීට් ජර්නල් ” යන පුවත්පත් දෙකම ප්‍රාදේශීය වෙලුමක් ප්‍රකාශයට පත් කරයි .
පුවත් පත් සැලැස්ම
නවීනතම පුවත් පත් ප්රධාන වශයෙන් ප්‍රමාණ 3කින් නිකුත් වේ.
· පුළුල් පිටි - මි.මී. 600 x මි.මී. 380 (එනම් අඟල් 23 1/2 x 15) ප්‍රමානයෙන් නිකුත් වූ අතර ඒවා ප්රධාන ලෙස බොහෝ කරුණු අඩංගු වු නිසා එය වඩාත් හකුලාගත් විස්තර සහිත පුවත් පත් ආරය මඟින් වෙනස් වීමට ලක් විය.
· Tabloids - පුළුල් පිටු පුවත් පතින් හරි භාගයක් පමණ විය. එනම් 380 mm x 300 mm (අඟල් 15 x 11 3/4) ප්‍රමානය වූ අතර ඒවා බොහෝ විට රසාස්වාදය වැඩි දියුණු කරන කරුණුවලින් සමත් වූ අතර ඒ නිසා පුළුල් පිටු පුවත් පත්වලින් වෙනස් විය. උදාහරණ The Sun, The National Enquirer, The National Ledger, The Star Magazine, New York Post, The Globe.
· Berliner හෝ Midi: 470 mm x 315 mm (අඟල් 18½ x 12¼) ප්‍රමාණය යුරෝපීය පුවත් පත් සඳහා යොදා ගන්නා ලද අතර Le Monde නම් ප්‍රංශ පුවත් පත, La Stampa නම් ඉතාලි ජාතික පුවත් පත හා, El Pais නම් ස්පාඤ්ඤ ජාතික පුවත් පත් මෙන්ම 2005 සැප්තැම්බර් 12 වන දා සිට මහා බ්‍රිතන්‍යයේ , The Guardian නම් පුවත් පත ද එක් විය.
පුවත් පත් මුද්‍රණය කෙරුනේ සාමාන්ය අව සුදු පැහැති අඩු මිළ පුවත් පත් මුද්‍රණ පත්‍රිකාවලයි. 1980 වර්ෂයේ සිට පුවත් පත් කර්මාන්තය මිළෙන් අඩු බාල වර්ගයේ අකුරු මුද්‍රණ යන්ත්‍රවලින් බැහැරව ඉතා උසස් ප්‍රමිතියෙන් යුත් වර්ණ 4කින් සමන්විත (four-color process), උසස් ගණයේ පත්‍රිකාවල මුද්‍රණය කරන ලදී. ඊට අමතරව විවිධ වර්ගයේ පරිගණක යන්ත්‍ර හා ඒවායේ විවිධ දත්ත සැකසුම් උපාංග හා අලුත්ම කැමරා තාක්ෂණය හා මුද්‍රණ ක්‍රම මෙන්ම එම මුද්‍රණ යන්ත්‍රවල අලුත් තාක්ෂණය මඟින් පුවත්පත් කර්මාන්තයේ විප්ලවයකට භාජනය විය. මෙම නව තාක්ෂණය මඟින් පුවත් පත්වලට වර්ණ ඡායාරූප වර්ණ ගැන්වූ වෙනත් රූප මෝස්තර මෙන්ම නවීන පන්නයේ විලාසිතා යෙදීමෙන් පුවත් පත් විවිධ ලෙස අලුත් මුහුණුවරවලින් යුක්ත වී ඇත.
වඩාත් අවධානය යොමු කර ගැනීම සඳහා විවිධ වර්ණ භාවිතා කර පුවත් පත් ශීර්ෂ පාඨ මෙන්ම ඇතුල් පිටු ද සකස් කර ඇත. උදාහරණ ලෙස Financial Times නම් පුවත් පත ඇස් ඇද ගන්නා සුළු තද රෝස පැහැයකින් හැඩගැන්වී ඇති අතර ඉතාලි ජාතික La Gazzetta dello Sport නම් පුවත් පත මුද්‍රණය කර ඇත්තේ රෝස පැහැති පිටු වලයි. Sheffield හි පළවන සතිපතා ක්‍රීඩා පුවත් පත එහි කොළ පැහැය නිසා “Green ’Un” ලෙස ද නම් කර ඇත. එමෙන්ම L'Équipe (මුලින් L’Auto) නම් පුවත් පත කහ පැහැති පිටුවල මුද්‍රණය කර ඇත. ඉහත අවසානයේ සඳහන් පුවත් පත් දෙකම මඟින් විශාල ප්‍රචාරණයක් ප්රධාන බයිසිකල් තරඟ සඳහා ලබා දෙන අතර ඒවායේ අකුරු මුද්‍රණය වන්නේ එම තරඟය ජය ගන්නා තරඟකරුවන් ඇඳ සිටින කබායේ පැහැයෙනි. ඉතාලියේ Giro d'Italia නම් තරඟයේ නියමුවා භාවිතා කරනුයේ රෝස පැහැති කබායක් නිසා ඒවා රෝස පැහැයෙන් මුද්‍රණය වේ.
පුවත් පත් සංසරණය සහ කියවන්නෝ
පුවත්පත් බෙදා හැරීමෙහි ප්‍රමාණාත්මක මාපකය වන්නේ සාමාන්‍යයෙන් දිනට (ඉරුදින වැනි) බෙදා හැරෙන පිටපත් සංඛ්‍යාව වන අතර එය වෙළඳ දැන්වීම් සඳහා මිළ අනුපාතයන් සැකසීමේ ප්රධාන සාධකය ද වේ. සමහර ප්‍රකාශනවල හෝ පුවත්පත්වල පිටපත් පිරිවැය හෝ ලබා නොගෙන බෙදා හැරෙන බැවින් සංසරණය මැනීම සඳහා විකිණෙන පිටපත් සංඛ්‍යාව අත්‍යාවශ්‍යම නොවේ. බොහෝ පිටපත් එක් අයෙකුට වඩා කියවන බැවින් කියවන්නන් සංසරණය වන සංඛ්‍යාවට වඩා බොහෝ වැඩි විය හැකි නමුත් එය බෙදා හැරෙන නමුත් නොකියවන පිටපත් සංඛ්‍යාවට හිලව් කළ හැක. (විශේෂයෙන්ම නොමිලේ කරන ලද බෙදා හැරීම්)
පුවත් පත් වෙළෙන්දා, හැඩින්ග්ටන්, ලන්ඩන්, පෙබරවාරි 2005
ගිනස් වාර්තා පොතට අනුව, දිනකට සංසරණය වන සෝවියට් පුවත්පතක් වන Trud පත්‍රය 1990 හි 21,500,000 වූ අතර සෝවියට් සතිපතා පුවත්පතක් වන Argumenty i fakty 1991 දී 335000,000 පමණ සංසරණයක් තිබූ බවට පුරසාරම් කියයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ දත්තයන්ට අනුව 1995 දී ජපානයේ දී දිනපතා පුවත් පත් 3 වන අතර ඒවා නම් Asahi Shimbun, Mainichi Shimbun සහ Yomiuri Shimbun වේ. ඒවායේ දිනපතා සංසරණය මිලියන 4කට වඩා වැඩිය. මෙම කාණ්ඩයට වැටෙන අනිත් එකම පුවත්පත වන්නේ ජර්මනි බ්ල්ඩ් නම් පුවත් පත වන අතර එහි එක් දිනෙක සංසරණය මිලියන 4.5කි.
එක්සත් රාජධානියේ ද සන් නම් පුවත්පත ඉහලින්ම විකිණෙන පත්‍රය වන අතර දිනපතා මිලියන 3.2 පිටපත් ප්‍රමාණයක් විකිණේ. ඉන්දියාවේ විශාලතම පුවත්පත වන්නේ “ටයිම්ස් ඔෆ් ඉන්ඩියා” වේ. එහි මිලියන 2.14 පමණ පිටපත් සංඛ්‍යාවක් දිනපතා විකිණේ. 2006 ජාතික කියවන්නන් (පාඨකත්ව) පිළිබඳ අධ්‍යයනයේ දී ඩේනික් ජාගන් නම් හින්දි ස්වදේශීය භාෂා පුවත්පත් වැඩිම පාඨක සංඛ්‍යාවක් ඇති පුවත් පත ලෙස තේරුණ අතර එයට 21.2 මිලියන පාඨක සංඛ්‍යාවක් විය.
එක්සත් ජනපදයේ USA ටුඩේ නම් පුවත්පත දිනපතා මිලියන 2 පමණ දෙනා අතර සංසරණය වන අතර එය එම රටේ වඩාත්ම පෘථුල ලෙස බෙදා හැරෙන පුවත් පතයි.
පුවත් පතක සැබෑ තත්වය මැන බැලිය හැකි පොදු මිනුම් දණ්ඩ වන්නේ එහි වෙළඳ පොළට ප්‍රවේශයකි. (ඇතුළු වීමයි) එය, පුවත්පතෙහි විකුණන ප්‍රදේශයේ නිවැසියන්ගේ මුළු එකතුවක් පුවත්පතක් ලබා ගන්නා නිවැසියන්ගේ සංඛ්‍යාවන් අතර සියයට ගණනක් ලෙසද හුවා දැක්වේ. 1920 ගණන්වල දී එක්සත් ජනපදයේ ජාතික පදනමට අනුව එම වෙළඳ‍පොළට ඇතුළු වී ලබා ගත් සංඛ්‍යාව 130% කි. එක්සත් ජනපදයේ නිවැසියකු ලබා ගන්නා පුවත්පත්ව සාමාන්යය අගය 1.3 වේ. අනෙකුත් මාධ්‍යයන් පුවත් පත් සමඟ තරඟ කිරීමට පටන් ගැනීම ආරම්භ වීමෙන් සහ මුද්‍රණ කටයුතු සඳහා ඉතා අඩු වියදම් දී බොහෝ පහසුකම් ද සහිත වීමෙන් පුවත්පත්වල වෙළඳ පොළට ප්‍රවේශ වීමට ඇති හැකියාව අවපාතනය වීමට පටන් ගනී. ඒ 1970 දශකයේ ආරම්භ වනතුරු සිදු නොවීය. කෙසේ වෙතත් එම වෙළඳ පොළට ඇතුළු වීමේ අගය සියයට සියයක්ම පහත වැටිණි. 2000 වන විට එය 53%කි.
බොහෝ අය පුවත්පත් මඟින්ම ලබා දෙන විවිධ සාමාජික මුදල් හෝ දායක මුදල් ගෙවීමේ ක්‍රම මඟින් මුදල් ගෙවයි. උදා. ලෙස සමහර අයට ඉරිදා පුවත්පත පමණක් ගැනීමට හැකි අතර තවත් අයෙකු ඉරිදා සහ සෙනසුරාදා දිනවල මෙසේ පුවත්පත් ලබා ගනී. තවත් සමහරු වැඩ කරන සතියට දායක මුදල් ගෙවන අතර සමහර විට දිනපතා පුවත් පත් කියවීමට ද දායක මුදල් ගෙවා තබයි.
සමහර පුවත්පත් ඔවුනගේ පත්‍රවල අඩංගු දෑ සමහරක් හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම අන්තර්ජාලයට ද එක් කරයි. එය පිරිවැය ඇතිව හෝ නැතිව විය හැක. යම් කිසි විශේෂ යමක් ඇති දිනක හෝ සතියක දී පමණක් නොමිලේ ලබා දෙන ප්‍රවේශ වීමක් ද තිබිය හැකි අතර කියවන්නන් පාඨකයා ලියා පදිංචි විය යුතු අතර පෞද්ගලික දත්තයන් ද සැපයීමට අවශ්‍ය වේ. වෙනත් අවස්ථාවල නොමිලේ ලබා දෙන වාර්තා එකතුවක් ද සැපයේ.
ලොව විශාල වශයෙන් සංසරණයවන පුවත් පත්
විශාල සංසරණයවන පුවත් පත් ලැයිස්තුවක් ලෝක පුවත් පත් සංගමය විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබේ. 2005 වර්ෂයේදී මුල් තැන ලැබුණේ දිනකට පුවත් පත් මිලියන 93.5 සංසරණයවූ චීනයටය. මිලියන 78.8 ක් සහිතව ඉන්දියාව දෙවන ස්ථානයටත්, මිලියන 70.4 ක් සහිතව ජපානනය තෙවන ස්ථානයටත් පත් විය. ඇ.එ.ජ. මිලියන 48.3 කි. ජර්මනිය මිලියන 22.1 කි. ලොව වැඩියෙන්ම අළෙවි වන පුවත්පත් සියයෙන් 75 ක් ආසියාතික පුවත්පත්ය.වැඩියෙන්ම අලෙවිවන මුල් දහයෙන් හතක්ම ජපාන පුවත්පත්ය.
ජපානයේ යොම්යුරි ෂිම්බන්,අසාහි ෂිම්බන්, සිකෝ ෂිම්බන්, මයිනිෂි ෂිම්බන් තවමත් ලොව වැඩිම අළෙවියක් ඇති පුවත්පත්වේ. ආසියාවෙන් පිටත ප්රථම දහයට ඇතුළු වූ එකම පුවත්පත ජර්මනියේ “ බිල්ඩ් ” ය. චීනයේ ජනප්‍රිය පුවත්පත “ රිෆරන්ස් නිව්ස් ” ය. එක්සත් ජනපදයේ වැඩියෙන්ම අළෙවි වන පුවත්පත වන “ USA මුඩේ ” ලොව දහතුන්වන ස්ථානයේ සිටී.
ගිනස් ලෝක වාර්තා පොතට අනුව “ ටෘඩ් ” නම් සෝවියට් පුවත්පතේ දෛනික සංසරණය වර්ෂ 1990 දී 21 ,500,000 ඉක්මවීය. “ ආගියුමට් ෆැක්ස්" නම් සතිපතා සෝවියට් පුවත්පතෙන් 1991 දී සංස්කරණයන් 33500000 ක් වාර්තා කෙරිණි.
පුවත්පත් දැන්වීම්
බොහෝ ප්‍රවෘත්ති පත්ර සිය ආදාය‍ෙමන් වැඩි කොටස දැන්වීම් පල කිරීම මගින් ලබා ගනී. පත්ර අලෙවි කරන ස්ථානයේ දී පාරිභෝගිකයන්ගෙන් උපයාගන්නා ආදායම සංසන්දනාත්මකව කුඩාය. පුවත් පත සහ එහි ආරාධිත ලේඛනයන් ඔවුන්ගේ අදහස් ප්‍රකාශ කරන ලිපි කෙරෙහි විශේෂයෙන් සඳහන් කිරීමට අවසාන භාෂිතය පාවිච්චි කළ ද වෙළඳ දැන්වීම් නොවන ප්‍රවෘත්ති පත්‍රයේ පංගුව කර්තෘ ධාරිතාව, කර්තෘ කාර්ය හෝ සරලව ගත් විට කර්තෘ වාක්‍යය ලෙස හැඳින්වේ.
බොහෝ සාම්ප්‍රදායික දැන්වීම් කරුවන්ගේ ඇද වැටීම මගින් ප්‍රවෘත්ති පත්‍රවලට පහර වැදී ඇත. දෙපාර්තමේන්තු ගබඩා හා සුපිරි වෙළෙඳ සැල් ප්‍රවෘත්ති පත්‍රයේ දැන්වීම් පිටු මිලට ගනු ඇතැයි අතීතයේ දී බලාපෙරොත්තු තැබිය හැකි විය. නමුත් කර්මාන්ත ඒකාබද්ධ වීමට අනුව එය අද සිදු වීමට පුළුවන් වන්නේ ඉතා අඩු වශයෙනි.
මෑත වර්ෂවල ලිපියක ස්වරූපයෙන් පලකරන පුවත්පත් දැන්වීම් මතු විය. පුවත් පතට ඇතුල් කිරීම සඳහා තුන්වන පාර්ෂවයන් විසින් ගාස්තුවක් ගෙවනු ලබන ප්‍රතිවිරුද්ධ වාක්‍යයක් ලෙස ඉතා සුලභ, මෙම ලිපියක ස්වරූපයේ පුවත්පත් දැන්වීම් සංවිධානය කෙරේ. ලිපියක ස්වරූපයේ පුවත්පත් දැන්වීම්, නව නිපැයුම් හා තාක්ෂණය පොදුවේ ප්‍රසිද්ධ කෙරේ. ගොල්ෆ් උපකරණවල නව සැලසුමක් , ලේසර් ශල්‍ය ක්‍රමයේ නව ස්වරූපයක් හෝ බර අඩු කිරීමේ ඖෂධ උදාහරණ වේ. මේ ආකෘතිය වඩාත් ආසන්න වන්නේ විෂය මූලික පුවත් කථාවකට වඩා මාධ්‍ය ප්‍රකාශනයකටය.
පුවත්පත් වාර්තාකරණය
පුවත්පත්වල ආරම්භය වාර්තාවක් එනම් එදිනෙදා සිදුවන වාර්තාවල එකතුවක් වුවද එය වෘත්තීය මට්ටමින් දියුණු වීමත් සමගම පුවත්පත් වාර්තාකරණය බිහිවිය.
19 වන ශතවර්ෂයේ එනම් yellow journalism යුගයේ ඇමරිකා එකසත් ජනපදයේ බොහෝ පුවත්පත් සංවේදී තානාන්තර එනම්, එමගින් මිනිසුන්ගේ කෝපය ඇවිස්සීමට හා පුදුම එලවන සුළු පුවත්පත් හැඩගැන්වුණු අතර ඒවායින් මිනිසුන් දැනුවත් වීමක් සිදු වූයේ නැත.
පුවත්පත් කලාව බොහෝ විට විවිධ ආකාරයෙන් මෙන්ම බොහෝ දරුණු ලෙස විවේචනයට ලක් විය. ඒවායේ වැදගත්කම ගැටළුකාරී විය. එයට හේතුව වූයේ ඒවායේ අඩංගු කරුණු බොහෝ විට නිර්ණාමික එමෙන්ම වැරදි සහගත අකුරු ව්‍යාකරණ සහිත විය. නිවැරදි දත්ත වුවද ඒවා කෙනෙකුගේ අභිමතාර්ථය පරිදි වෙනස් වී පල වූ අතර වංචාකාරයින් ගේ රැවටිලි හා කුමන්ත්‍රණ අන්තර්ගත වී තිබිණි.
ඈත අතීතයේ දී බොහෝවිට එම පුවත්පත්වල අයිතිය උසුලන ලද්දේ මුද්‍රණ හිමිකරුවන් විසිනි . එවුන් ඒවා තම විනෝද භාණ්ඩ ලෙස හෝ දේශපාලන අවියක් ලෙස භාවිතා කලහ.
මෑත කාලයේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ බොහොමයක් සුවිශාල පුවත්පත් (එනම් ප්‍රසිද්ධ) පවත්වා ගෙන ගියේ සුවිශාල මාධ්‍ය සංගම් එනම් Gannett, The McClatchy ,Hearst Corporation, Cox Land, Morris Corporation, The Tribune Company, Hollinger International, News Corporation.ආදී තවත්.
නුතන යුගයේ පුවත්පත් මගින් නිදහස් අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස වැදගත් මෙහෙයක් ඉටු කරයි.
Whistle- blowers සහ දේශපාලනයේ සිදුවන වංචා හා දූෂණ පිළිබඳ කණින් කොණින් වාර්තා සපයන්නන් මුලින්ම පුවත්පත් මාධ්‍ය කරුවන් දැනුවත් කරන අතර එමගින් ඒවා නොසඟවා මහජනයාට ලබා දීමට එම පුවත්පත් කර්තෘන් උනන්දුවෙන් සැදී පැහැදී සිටිති. නමුත් පුවත්පත්වල දේශපාලන ස්විධීනත්වයට බාධා පැමිණුන අවස්ථාද තිබේ.
අනෙකුත් ලේඛකයන්ගේ හා පාඨකයන්ගේ අදහස් පල කිරීම සඳහා op-ed (කර්තෘ සටහන ඉදිරියෙන්) සහ කර්තෘන් වෙත යොමු කරන ලිපි සඳහා වෙන් වූ තීරු පුවත්පත්වලට එක් විය. තවද පුවත්පත් තම ප්‍රසිද්ධිය වැඩි දියුණුකරගැනීමට ombudsmen කෙනකු වෘත්තීය පුහුණුව,සදාචාරාත්මක දියුණුව, පැහැදිලි නිවැරදි කිරීම් ,සන්නිවේදනය සහ පාඨකයින් සමඟ ඇතිකර ගන්නා සහජීවනය මෙන්ම වගකිවයුතු පුද්ගලයින් මගින් පසු ප්‍රතිචාර වැදගත්වී ඇත.
වාර්තාකරණය සහ කතෘ වාක්‍යකරණය
සාමාන්‍යයෙන් තොරතුරු වාර්තාකරණය සහ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීම අතර වෙනසක් පවතී. අදහස් ප්‍රකාශය කතු වැකියකට හෝ ඒ ආසන්න තීරුවලට සීමාවේ. කතුවැකිය යනු පත්‍රයේ කතෘ මණ්ඩලයේ නිල අදහසය. කතුවැකියට ඉදිරිපසින් ඇති. අදහස් ප්‍රකාශන තීරුවේ සමාජ හා දේශපාලන ස්ථරය තුළ තුළනයක් ඇති කිරීම සදහා විවිධ කොට්ඨාශවල අදහස් දක්වයි.
එස කෙසේවෙතත් වාර්තාකරණය සහ කතෘවාක්‍යකරණය අතර වෙනස්කම් ඇතැම්විට බිදවැටිය හැක. සමහර සංකීර්ණ සිද්ධි වාර්තා කිරීමේ දී කාලය හෝ ඉඩකඩ සීමා නිසා සංෂිප්ත කොට අර්ථ දැක්වීම සිදුවේ. විශාල අර්ථ දැක්වීම් සහිත සිද්ධීන්, “ ප්‍රවෘත්ති විශ්ලේෂණය ” වශයෙන් හැදින්වුව ද ප්‍රවෘත්ති තීරුවලම පලවේ. ප්‍රවෘත්ති විකාශනයට පවතින සීමිත කාලපරාසය නිසා මෙම වෙනස දක්නට නොලැබේ.
ආශ්‍රිත
පුවත්පත් |
9,041 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B4%E0%B6%B1%E0%B6%BA | යාපනය | යාපනය (Jaffna, ) යනු ශ්රී ලංකාවේ, උතුරු පළාතේ ප්රධාන නගරයයි. දිවයිනේ උතුරු කෙළවරෙහි පිහිටි යාපන අර්ධද්වීපයෙහි නිරිතදිග වෙරළබඩට වන්නට පිහිටා ඇති මෙම නගරය, 100,000කට වැඩි ජනසංඛ්‍යාවක් විසූ නුව‍රක් වූවද, දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි සංවිධානය නම් ත්‍රස්තවාදී සංවිධානයේ කටයුතු හේතුවෙන් වඩා අඩු ජන සංඛ්‍යාවක් සිටින නුව‍රක් වී තිබේ.
නිරුක්තිය
ඉතිහාසය
මුල් කාලීන යුගය
යාපනය අර්ධද්වීපය
ක්‍රිස්තු වර්ෂ 11වන සියවස තෙක් ප්රධාන වශයෙන් සිංහලයින් සහ දකුණු ඉන්දීය වෙළන්දුන් ගැවැසි නුව‍රක් වූ මෙම නුවර 11 සිට 15වන සියවස දක්වා දෙමළ ජාතික ප්‍රාදේශීය රජ ප‍රපුරක අගනුවර විය. ඉන්පසුව පිළිවෙළින් පෘතුගීසි, ලන්දේසි හා ඉංග්‍රීසි ජාතික පාලනයට යටත්ව, ඔවුන්ගේ පාලන මධ්‍යස්ථානයක්ව පැවතුණි.
ත්‍රස්තවාදී යුගය
ක්රි. ව. 1948න් පසුව කෙටි සෞභාග්‍යයක් දුටුවද ක්රි. ව. 1983න් පසුව ඇරඹි, දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි සංවිධානය නම් ත්‍රස්තවාදී සංවිධානයේ කටයුතු හේතුවෙන් විශාල පිරිහීමක් සිදුව තිබේ. 1981දී එවකට පැවති රජයට සම්බන්ධ කල්ලියක් විසින් ගිනි තබා විනාශ කරන තුරු, යාපනයේ පැවති පුස්තකාලය දකුණු ආසියාවේ පිහිටි විශාලතම වූත් වටිනාම පොත් රැසක් තිබූ පුස්තකාලය විය. මෙය මෑතදී පිළිසක‍ර කර නැවත විවෘත කර ඇත්තේ යාපනයට නැවත සාමයේ අරුණළු ගෙනෙමිනි.
පරිපාලනය
භූගෝලය සහ කාලගුණය
ජනගහනය
යාපනයේ ජනගහනය 1880 සිට 2010 දක්වා
යාපනයේ උප නගර
අරියාලෙයි
චුන්දිකුලි
චුන්නාකම්
කොලොම්තර
ගුරුනගර
කයිතඩි
කොක්කුවිල්
කොන්ඩාවිල්
කෝපායි
නල්ලූර්
නාවක්කුලි
පාසායුර්
උරුම්පිරෙයි
වන්නාර්පන්නෙයි
ආගම්
ආර්ථිකය සහ ප්‍රවාහනය
වී වගාවේ යම් සාධනිය මට්ටමක්ද දැක ගැනිමට පුලුවනි
අධ්‍යාපනය
සංස්කෘතිය
සැලකිය යුතු ගොඩනැගිලි
සහෝදර නගර
මූලාශ්‍ර
යාපනය දිස්ත්‍රික්කය |
9,042 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%94%20%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B7%82%20%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%B8%E0%B6%BA | ක්‍රිස්තු වර්ෂ ක්‍රමය | ක්‍රිස්තු වර්ෂ (ක්රි.ව.) සහ ක්‍රිස්තු පූර්ව (ක්රි.පූ), () (තේරුම: ස්වාමින්වහන්සේගේ වර්ෂයෙන්), බ්ලැක්බර්න් ඇන්ඩ් හොල්ෆර්ඩ්-ස්ටීවන්ස් පිටු. 782 යනු, ජූලියන් සහ ග්‍රෙගෝරියන් දිනදර්ශනයන්හි වසර අංකයට පූර්වයෙන් භාවිතා කරන විස්තර කිරීමේ යෙදුමයි. අන්නෝ දොමිනි නොස්ට්‍රී එයිසූ (ජේසු) ක්‍රිස්ටි ("අප ජේසු ක්‍රිස්තු ස්වාමින්වහන්සේගේ වර්ෂයෙන් ") යනුවෙන්, සර්ව සම්පූර්ණ වශයෙන් වර්ෂයන් දැක්වීමද , සිදු කල හැක.
ක්‍රිස්තු වර්ෂ ක්‍රමයේ යුගාරම්භය පදනම් වී ඇත්තේ ජේසුස් වහන්සේගේ උපත හෝ පිළිසිඳීම සිදුවූවා යැයි සාම්ප්‍රදායිකව පිළිගැනෙන වසර මතය. මෙම වසර ක්රි.ව. 1 ලෙස සලකන අතර ඊට පෙර වසර ක්රි.පූ.1 ලෙස සැලකේ. එබැවින් ක්‍රිස්තු වර්ෂ ක්‍රමයේදී 0 වන වසරක් නැත.
වසර 525 දී ක්‍රිස්තු වර්ෂ දින වකවානු ක්‍රමය සකස් කෙරුනද, මෙම කුමය බටහිර යුරෝපයෙහි ප්‍රචලිත ලෙස භාවිත වීම සිදුවූයේ 8වන සියවසෙහිදීය. කතෝලික විශ්වකෝෂයට අනුව, පාප්වහන්සේ තුමන් පවා ලිපි ලේඛන මත දින යෙදුවේ රාජ්‍යත්ව වර්ෂයන් අනුව වන අතර, ක්‍රිව භාවිතය ක්‍රමයෙන් යුරෝපය තුල සාමාන්ය භාවිතයක් බවට පත් වූයේ 11වන සිට 14වන සියවස අතරතුර කාල වකවානුවේදීය. වසර 1422 දී, ක්‍රිස්තු වර්ෂ'' ක්‍රමය අනුගමනය කිරීමට එකඟ වූ අවසාන බටහිර යුරෝපීය රට බවට පෘතුගාලය පත්විය.
සටහන් සහ ආශ්‍රිතසටහන්''':
ආශ්‍රිත ලිපි
බුද්ධ වර්ෂ ක්‍රමය
කාලය මැනීම
රෝම දිනදසුන් |
9,060 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%9C%E0%B6%AB%E0%B6%9A%E0%B6%BA%E0%B7%9A%20%E0%B6%89%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B6%BA | පරිගණකයේ ඉතිහාසය |
පරිගණකය පිළිබඳ හැඳින්වීම.
පරිගණකය අද අප සැමටම නැතිවම බැරි උපකරණයක් බවට පත්වේ. මක් නිසාද යත් මිනිසාගේ සියළු කටයුතු වලට පරිගණකය සැබෑ මිතුරෙකු වී හමාරය.
පරිගණකය යනු අප විසින් ලබාදෙන කිසියම් උපදෙස් සමූහයකට අනුව ඒවා කිසියම් සැකසීමකට ලක් කළ හැකි, අවශ්‍ය වූ විටෙක අප හට ඒවා නැවත ලබා ගත හැකි, ඒවා තම මතකය තුළ තැන්පත් කර ගත හැකි. නැවත මතකය ආවර්ජනය කරමින් දත්ත ලබා දිය හැකි, මිනිසා විසින් සාදන ලද කෘතිම බුද්ධියක් සහිත විද්‍යුත් උප කරණයකි. එය කිසිවිටෙකත් ස්වකීය ශක්තිය මගින් ක්රියාත්මක විය නොහැක.
කුමන හෝ මාධ්‍යයකින් පරිගණකය වෙත ලබා දෙන තොරතුරැ ආදාන නම් වේ. එය input නමින් හඳුන්වනු ලබයි. ආදාන කරනු ලබන දෙයක් ආකාර දෙකකින් යුක්තය. එනම්, දත්ත(Data) සහ උපදෙස් (Instructions) යනුවෙනි. දත්ත ලෙස හඳුන්වන්නේ කිසියම් පිළීවෙලකට සකස් කරන ලද තොරතුරැ සමූහයක් වන අතර එය පරිගණකය විසින් සකස් විය යුතු ආකාරය විස්තර කරනු ලබන්නේ උපදෙස් මගිනි. බොහෝ විට අප පරිගණකය හඳුනාගන්නේ එහි සරළ උපකරණ කිහිපයක් දෙස බැලීමෙනි. එනම් මොනිටරය, යතුරු පුවරුව, මවුසය, මධ්යම දත්ත සැකසුම් ඒකකය ලෙසය.
පරිගණක වල ගතිලක්‍ෂණ
පරිගණකයක් සතුව එහි විශේෂයෙන් හඳුනාගත හැකි ගති ලක්ෂණ කිහිපයක් පවතී.
වේගය
පරිගණකය විශේෂිත වන්නේ එය සතුව පවත්නා ඉතා වේගයෙන් වැඩ කටයුතු කිරීමේ හැකියාවයි. මිනි‍ෙසකු විසින් වසර ගණනක් තුළදී කරනු ලබන කටයුතු පරිගණකයකට විනාඩි කිහිපයකින් හෝ පැය කිහිපයකින් කළ හැකිය.
නිවැරදි බව
පරිගණකයට ඉතා නිවැරදිව කටයුතු කිරීමේ හැකියාව ඇත. එය පෙර සකසන ලද උපදෙස් සමූහයකට අනුව ක්රියාත්මක වන නිසා, අප විසින් ලබා දෙන තොරතුරු වල නිවැරදි කතාව මත ඉතා හොඳින් හා නිවැරදිව දත්ත සැකසීම් කරනු ලබයි.
කාර්යක්‍ෂමතාව
පරිගණකයක් හොඳින් ක්රියාත්මක වන්නේ නම් ඔනෑම කාලයක් විඩාවකින් තොරව වැඩ කිරීමේ හැකියාව පරිගණකය සතුය. එය කිසි විටෙකත් විඩාවෙන් යුක්තව අඩ පණ නොවේ.
මතකය'
පරිගණකය තුළ යම් පරිශීලකයකු තැන්පත් කරන සෑම දත්තයක්ම අප ට ඕනෑම කාලයක් තැන්පත් කරතැබිය හැක. එය තීරණයවන්නේ එහි දෘඩ තැටියෙහි ධාරිතාවය මතය.
පරිගණකයේ බුද්ධිමය හැකියාව
පරිගණකය සතුව ඇත්තේ කෘතීම බුද්ධියකි. එය කිසිවිටෙකත් තනිව තීරණය කරමින් කටයුතු සිදු කරනු නොලබයි. (විද්යා ප්‍රබන්ධයන්හි එවන් ස්වයං තීරණය කිරීමේ හැකියාවන් ඇති බුද්ධිමය පරිගණක පිළිබඳව කතා කළත් තවමත් එම සංකල්පය ඇත්තේ පරික්‍ෂණ මට්මේය. එය කාර්යකෂමව, නිවැරදිව ක්රියාත්මක වන්නේ පරිශීලකයා විසින් ලබාදෙන තොරතුරු වල නිවැරදි තාව මතය.
'බහුකාර්ය බව'
විවිධ වූ කාර්යන් සඳහා පරිගණකය භාවිතා කළ හැකි වීම එහි ඇති විශේෂ ලක්ෂණයකි.
පරිගණක විද්‍යාව |
9,069 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%20%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%9A%20%E0%B7%84%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B6%AF%E0%B7%8F%E0%B7%80 | ශ්රී ලංකා නාවික හමුදාව |
ආශ්‍රිත ලිපි
ශ්රී ලංකාවේ නාවික හමුදාපතිවරු
හමුදා - ශ්රී ලංකාව
ශ්‍රීලංකා නාවික හමුදා විශේෂ බළකායන්.(Y.W.B).
=======================================
1.ශ්‍රීලංකා නාවික හමුදා විශේෂ යාත්‍රා බළඝණය-වි.යා.බ-Sri Lankan Navy Special Boat Squadron-SBS.(Y.W.B).
=============================================================================
විශේෂ යාත්‍රා බළඝණය යනු කුමක්ද...?.
===============================
*විශේෂ යාත්‍රා බලඝණය (SBS)[Special Boat Squadron] ශ්‍රීලංකා නාවික හමුදාවේ විශිෂ්ඨතම විශේෂ බලකා ඒකකය වේ. බ්‍රිතාන්‍ය විශේෂ යාත්‍රා සේවය අනුව යමින් 1993 වසරේ මෙම විශේෂ ප්‍රහාරක බලඝණය ශ්‍රීලංකා නාවික හමුදාවේ ස්ථාපනය කරන ලදි.
ශ්‍රිලංකා හමුදාවට අයත් විශේෂ බලකා යටතේ වර්ගීකරණය වන මෙය කොමාන්ඩෝ රෙජිමේන්තුව (CR), විශේෂ බලකාය (SF), රෙජිමේන්තු විශේෂ බලකාය (ශ්‍රීලංකා ගුවන් හමුදාව ) යන විශේෂ බලකා බලඝණ හා එක්ව ක්‍රියා කරන එකම නාවික හමුදා විශේෂ බලකා බලඝණය වේ.
කාර්යභාරය.
===========
විශේෂ යාත්‍රා බලඝණය , එක්සත් රාජධානියේ නාවුක විශේෂ ඒකකය වන විශේෂ යාත්‍රා සේවාව(Special Boat Service - SBS) ආදර්ශයට ගෙන නිර්මාණය කොට ඇත. මෙහි කාර්යභාරය වන්නේ නාවුක විශේෂ බලකායක් ලෙස,
"මුහුද හා ජලාශ්‍රිතව සිදුවන මෙහෙයුම් , සමුදුරේදී ඇතිවන ත්‍රස්තවාදී ප්රහාර වලට එදිරිව සිදු කරන මෙහෙයුම් , ත්‍රස්තවාදීන් හා ඉලක්ක පිරික්සීම් හා හඳුනාගැනීම් , කිමිදුම් සටන්කරුවන් හා කුඩා වේග ප්‍රහාරක යාත්‍රා මගින් සිදු කරන මෙහෙයුම්" වැනි විශේෂ නාවුක මෙහෙයුම් සඳහා දායකත්වය ලබා දීමයි .
විශේෂ බලකා ඒකකයක් ලෙස, එහි කාර්යභාරයන් මුහුදේ සිදුකරන ක්‍රියාන්විත සඳහා පමණක් සීමා නොවේ. බොහෝ අවස්ථා වලදී ශ්‍රීලංකා කොමාන්ඩෝ රෙජිමේන්තුව, යුධ හමුදා විශේෂ බලකාය හා එක්ව ගොඩබිම ඒකාබද්ධ සටන් සඳහා ද මෙම බලඝණය තම දායකත්වය නිතැතින්ම දක්වා ඇත.
විශේෂ යාත්‍රා බලඝණයේ කර්තව්‍යයන්.
=============================
.වෙරලබඩ ව සිදුකරන හමුදා මෙහෙයුම් සඳහා කුඩා වේග ප්‍රහාරක බෝට්ටු මගින් සහාය සැපයීම.
.මුහුදු සීමා වල සිදුවන සටන් සඳහා කල්තියා රහසිගතව සූදානම් වීමට සිදු කරන විශේෂිත නිරීක්ෂණ හා ගවේෂණ මෙහෙයුම් හා මිනුම් කටයුතු සිදු කිරීම (මුහුදු පතුලේ ස්වභාවය ආදිය).
.මුහුදේදී ත්‍රස්තවාදීන්ට එරෙහිව ප්රහාර දියත් කිරීම.
.කලින් සැලසුම් කරන ක්‍රියාන්විත සඳහා පැමිනෙන කණ්ඩායම්වලට මාර්ග සැකසීම හා ආරක්ෂාව සැපයීම.
.ත්‍රස්තවාදී ප්රහාර හමුවේ මුහුදු යාත්‍රා හා නැව් වලට ආරක්ෂාව සැපයීම හා ත්‍රස්තවාදී ග්‍රහණයේ ඇති යාත්‍රා මුදා ගැනීම.(VBSS operation)[ Visit Board Search & Seizure].
.ගැඹුරු මුහුදු සීමාවේ ඇති ඉලක්ක හඳුනා ගැනීම හා නිරීක්ෂණ සිදුකොට ප්රහාර එල්ලකිරීම.
.හඳුනාගත් ඉලක්ක වලට ප්රහාර එල්ල කිරීම.
.ප්‍රභූවරුන්ට ආරක්ෂාව සැපයිම.
ඉතිහාසය.
==========
ශ්රී ලංකා නාවික හමුදා විශේෂ යාත්‍රා බලඝණය 1993 ජනවාරි 13 දින, ලුතිනන් කමාන්ඩර් රවීන්ද්‍ර විජේගුණරත්න ගේ නායකත්වයෙන් යුතු ව අධිකාරිලත් නිලධාරින් 2ක් හා සෙසු නිලයන් 76 කගෙන් සමන්විතව යාපනය කරෙයිනගර් වල පිහිටි ශ්රි ලං.නා.නෞ. එළාර හිදී ආරම්භ කරන ලදි. විශේෂ පුහුණුවකින් පසුව 25 දෙනෙකුගෙන් යුතු ප්රථම විශේෂ යාත්‍රා බලඝණය පිහිටුවන ලදි .
මෙම ඒකකයේ පළමු මෙහෙයුම වූයේ 1993 නොවැම්බර් මසදී ත්‍රස්තවාදීන් විසින් අත්පත් කරගත් පූනරීන් නාවික කඳවුර නැවත අත්පත් කර ගැනීමයි. වි.යා.බ විසින් ශ්රී ලංකාවේ පැවති රිවිරැස, දිරිතර , අග්නිඛීල වැනි ප්රධාන මෙහෙයුම් රැසකදී තම දායකත්වය මාතෘභූමිය වෙනුවෙන් සපයා ඇත.
තවද අවසන් මානුෂීය මෙහෙයුමේදී ක්‍රියාකාරීව තම දායකත්වය වි.යා.බ විසින් විශිෂ්ට ලෙස දක්වා ඇත.
යුද්ධයේ අවසාන කාල පරිච්ඡේදයේ වේග ප්‍රහාරක ජෙට් බෝට්ටු(Water Jet) වැනි කුඩා ප්‍රහාරක යාත්‍රා(Arrow) මගින් මුහුදු කොටින්ගේ යාත්‍රා හා මරාගෙන මැරෙන කොටි බෝට්ටු වලින් සිදු කල ප්රහාර වලට එරෙහිව ක්‍රියාන්විත දියත් කිරීම විශේෂ යාත්‍රා බලඝණය මගින් සිදුවිය.
විශිෂ්ට සාමාජිකයන්.
=================
පරම වීර විභූෂණය.
================
15.XX 31243
ප්රධාන සුළු නිලධාරි කේ.ජී.ශාන්ත
විශේෂ යාත්‍රා බලඝණය.
පෞද්ගලික තොරතුරු.
සම්පුර්ණ නම :
කේ.ජී.ශාන්ත.
හමුදා ඒකකය :
විශේෂ යාත්‍රා බලඝණය.
මියගිය ස්ථානය :
නාගර්කෝවිල්.
උපන් දිනය :
1979 අගෝස්තු 04.
මියගිය දිනය :
2008 නොවැම්බර් 01.
වයස :
29.
පදක්කම ලැබුණු දිනය :
2009 ජනවාරි 07.
මව :
ආර්.එම්.ඩොලීනෝනා.
පියා :
කේ.ජී. ගුණතිලක.
විවාහක /අවිවාහක බව :
විවාහක.
බිරිඳ :
ආර්.එම්.එස්.ආර්.දිසානායක.
ලබා ගෙන ඇති පදක්කම්
:*පරම වීර විභූෂණය.
*වීර වික්‍රමාන්විතය.
================
තවත් සැකසුම්
විශේෂ අනු ලකුණු
උදව්
හැඩකරණය
සබැඳුම්
ශීර්ෂ
ලැයිස්තු
ගොනු
යොමුවන්
සාකච්ඡාව
2008 නොවැම්බර් 01 වන දින මුහුදු කොටින් නාවික හමුදාව සමඟ පේදුරුතුඩුව සහ නගර්කොව්ල් අතර මුහුදු තිරයේ දී ගැටුමක් ඇති කර ගත්හ.
සුළු නිලධාරියෙකු වන කේ.ජී.ශාන්ත ශ්රී ලංකා නාවික හමුදාවේ විශේෂ යාත්‍රා බළඇණිය ට අනුයුක්තව සේවය කළේය. ඔහු ඇරෝ වර්ගයේ පෙට්‍රල් යාත්‍රාවේ නිලධාරියා විය.මෙම යාත්‍රාව මෙම ප්‍රහාරය සඳහා නාවික හමුදාව විසින් යොදා ගැනිණි.
ශාන්ත සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම එම යාත්‍රාවෙන් මුහුදු කොටින් හට ප්රහාර එල්ල කරන්නට වුහ. මෙම යාත්‍රාව සතු හැසිරවීමේ පහසුව නිසා මෙවැනි ප්‍රහාරයක දී එය නාවික හමුදාවට විශාල ශක්තියකි. සටන දරුණු වීම නිසා මෙම යාත්‍රාවේ සිටි තුවක්කු කරුවන් තිදෙනාම බරපතල ලෙස තුවාල ලැබුහ.
කෙසේ නමුදු මුහුදු කොටින්ගේ ඉලක්කය වී තිබුනේ විශාල යාත්‍රා දෙකය. ශාන්ත මෙය හොඳින් නිරීක්ෂණය කලේය. තවද ශාන්ත අනෙක් යාත්‍රා වල ගමන් කළ පිරිස 12 දෙනෙකු බවට ද ශාන්ත දැන සිටියේය. මේ වන විට ශාන්ත සතුව ඉත්රිව ඇත්තේ ඔහු සහ ඔහුගේ යාත්‍රාව පමණි.
ඔහු තම යාත්‍රාව වේගයෙන් මෙහෙයවා මුහුදු කොටින්ගේ යාත්‍රා වල ගමන් මග හරස් කළේය. අවසානයේ මුහුදු කොටි යානාව සමග ශාන්තගේ යාත්‍රාව ඝට්ටනය කළේය. මෙය කෙළවර වුනේ විශාල පිපිරිමකිනි.
මෙහිදී ශාන්ත තම ජීවිතය සහෝදර සෙබළුන් වෙනුවෙන් පුජා කළේය.එහෙයින් ශාන්තයන්ගේ වික්රමනිව්ත ක්‍රියාවට උපහාර පිණිස ඔහුගේ නිළය ප්රධාන සුළු නිලධාරී දක්වා උසස් වූ අතර, ඔහු පරම විර විභූෂණයෙන් පිදුම් ලැබුවේ ය.
.ප්රධාන සුළු නිලධාරී කේ.ජී. ශාන්ත - පරම වීර විභූෂණය පදක්කමින් පිදුම් ලබන ලදි.
වෙනත් විශිෂ්ට සාමාජිකයන්.
=======================
.ලුතිනන් කමාන්ඩර් සමන්ත වරුණ ගාල්ලගේ, WWV, RWP, RSP 11 and a founding officer of SBS.
.වයිස් අද්මිරාල් රවීන්ද්‍ර විජේගුණරත්න WV,RWP & Bar,RSP,ndc,psc - ඒකකයේ පළමු අණදෙන නිලධාරි.(Y.W.B).
2.ශ්‍රීලංකා නාවික හමුදා ක්ෂණික විහිදුම් යාත්‍රා බලඝණය-ක්ෂ.වි.යා.බ
Rapid Action Boat Squadron-RABS.(Y.W.B).
====================================================
ක්ෂණික විහිදුම් යාත්‍රා බලඝණය යනු කුමක්ද...?.
======================================
ඉතිහාසය.
==========
මෙම ඒකකය නාවික හමුදාව තුළ ස්ථාපිත කරන ලද්දේ එවකට නාවික හමුදාපති වසන්ත කරන්නාගොඩ ගේ සංකල්පයක් අනුවය.
කුඩා යාත්‍රා විශාල ප්‍රමාණයක් එකවර මුහුදු සටනට යොමු කරමින් මරාගෙන මැරෙන "මුහුදු කොටි" යාත්‍රා ප්‍රහාරක යාත්‍රා අවුල් කිරීම සැලැසුමේ අරමුණ විය.
ඒ අනුව මෙරටේදීම අදාළ කුඩා යාත්‍රා නිර්මාණය කිරීම සිදුවිය."ඇරෝ" හා "වේව් රයිඩර්ස්" ලෙස නම් කළ එම කුඩා යාත්‍රා තුළ සටන්කාමී නැවියන් 5 ත් 8 ත් අතර පිරිසක් යොදවා එවැනි යාත්‍රා 20 ක් 30 ක් පමණ එකවර සටනට යෙද වීම හමුවේ එතෙක් කලක් "මුහුදු කොටි" සතුව තිබූ මුහුදේ අසමතුලිත බලය නාවික හමුදාව අතට ගැනීමට හැකිවිය.
මෙය මෙරට නූතන සටන් ඉතිහාසයේ සිදුකර සාර්ථක ප්‍රතිපල අත් වූ ඉතාමත් අතලොස්සක් වූ උපායන් අතරින් ඉදිරියෙන්ම තිබෙන එකකි.
සාමාජිකයන් බදවා ගැනීම.
=====================
මෙම ඒකකය සදහා සාමාජිකයන් තෝරා ගත්තේ නාවික හමුදා විශේෂ යාත්‍රා බලඝණයේ පුහුණුවට එක් වී අතර මැදදී විවිධ හේතු මත ඉන් ඉවත් වූ නමුත් මනා ශාරීරික,මානසික ශක්තියකින් හෙබි නිලයන් හා සෙසු නිලයන්ය.
පුහුණුව.
========
මෙම ඒකකයේ පුහුණුව සදහා වෙනම කදවුරු ඇතිකර ඒ සදහා නාවික හමුදා වේ විශේෂ යාත්‍රා බලඝණයේ පුහුණු උපදේශකයන් පිරිසක්ද යොමු කරන ලදි.ඔවුන් නිරන්තරයෙන්ම මෙම ඒකකය සමග රැදී සිටිමින් සාමාජිකයන්ගේ නිපුනත්වය හා නිර්භීත භාවය ඉහල තැනකට ගෙන ආහ.
මෙහෙවර.
=========
අවසන් සටනේදී මෙම ඒකකයෙන් සිදුවූ මෙහෙවර විශාලය.ඔවුන් විශේෂ යාත්‍රා බලඝණයේ පිරිස් සමග එකතුව යෙදූ මුහුදු ආරක්ෂාව නොවන්නට එම සටන ඊට වඩා බොහෝඅ අසීරු හා හානි බහුල මිල අධික එකක් වනවාට සැක නැත.(Y.W.B).
3.ශ්රී ලංකා නාවික හමුදා මැරීන් බලඝණය-Marine Squadron.(Y.W.B).
======================================================
මැරීන් බලඝණය යනු කුමක්ද...?.
==========================
විශේෂ පුහුණුවකින් හා දක්ෂතා වලින් සන්නද්ධ මැරීන්(Marine) බලඝණයක් ශ්රී ලංකාවේ ද ස්ථාපිත කොට තිබේ.
භූ ජල තරණ ක්‍රියාන්විතයන් සඳහා, විශේෂ පුහුණුවක් ලබා ඇති මෙම මැරීන් භටයන්, දූපත් රාජ්‍යක් වන අප රටේ, ඕනෑම වෙරළ තීරයකට ගොඩ බැස, සාගරයෙන් පැමිණෙන ඕනෑම සතුරු උවදුරකට, සාර්ථක අයුරින් මුහුණ දීමේ නිපුණත්වයකින් යුක්ත වීම ඔවුන්ගේ විශේෂත්වයයි.
මැරීන් බළකා භටයෙක් ලෙස හදුන්වන්නේ නාවික හමුදා පුහුණුව මෙන්ම පාබල හමුදා බළකායක පුහුණුවද එකලෙස ලැබූ විශිෂ්ඨ ලෙස මුහුදේද, ගොඩබිමේද ඔවුන්ගේ බළකාය විසින් මෙහෙයවන සටනක, ඕනෑම පරිසරයක එකලෙස සටන් කළ හැකි දක්ෂයෙක්. දිය හා ගොඩ එකලෙස සටන් මෙහෙයවන මෙම භටයන් ලොවපුරා හදුන්වන්නේ “උභයජීවී භටයන්” ලෙසයි.
සාමාන්‍යයෙන් මැරීන් බළකාය රටක නාවික හමුදාවේ එක් කොටසක් ලෙස ක්රියාත්මක වන නමුත් ප්‍රංශයේ හා ඊශ්‍රායලයේ මැරීන් බළකා පාලනය කරන්නේ එරට යුධ හමුදාවයි.
නාවික හමුදාවේ කොටසක් නොවන ඇමරිකානු මැරීන් බළකාය ස්වාධීන බළකායක් ලෙස එරට ක්රියාත්මක වන්නේ ඇමරිකානු නාවික දෙපාර්තුමේන්තුවට යටත්වයි.
නාවික යාත්‍රා වල නැගී ගැඹුරු මුහුදේ සිට වෙරළ දක්වා සියළුම මෙහෙයුම්, සියළුම අවධානම් දරා ගනිමින් සතුරු නාවික යාත්‍රා අල්ලා ගැනීම, විනාශ කිරීම, ප්‍රාණ ඇපකරුවන් මුදා ගැනීම, මුහුදෙන් ගොඩබිම වෙත ගොස් සතුරු ඉලක්ක වෙත ප්රහාර එල්ල කිරීම, නගරබද, කැළෑ සටන් හා ගංගා ආශ්‍රිත මෙහෙයුම් පිළිබඳවද මෙම බළකාය මනා නිපුණතාවයකින් යුක්ත වේ.
ශ්රී ලංකා මැරීන් බළකාය බිහි වූ ආකාරය.
===============================
දූපත් රාජ්‍යයක් වන අප රටේ බිහිසුණු ත්‍රස්තවාදය ආරම්භ වීමත් සමඟම LTTE සංවිධානයේ අවි ආයුධ පිරවූ නැවු මුහුදු මාර්ගය ඔස්සේ උතුරට ලඟා වන්නට විය. මෙම ක්‍රියාවන් වැලැක්වීම සඳහා මුහුදේ මෙන්ම ගොඩබිමද දක්ෂ ලෙස සටන් කළ හැකි ගරිල්ලා සටන් උපක්‍රම වලින් මනා සන්නද්ධ බළකායක අවශ්‍යතාව තදින් දැනුණි. නමුත් ඒ සඳහා යොදා ගනු ලැබුවේ නාවික හමුදාවෙන් තෝරා ගත් භට පිරිසක් පමණයි.
යුද්ධය නිමවීමෙන් පසුව එහි ආරම්භක පියවර ලෙසින් 2016 වසරේ මුල් භාගයේදී ‘භූ ජල තරණ‘ ක්‍රියාන්විත පිළිබඳ දින 45 ක විශේෂ පුහුණුවක් ලබා දෙමින් නාවික සෙබළුන් හා නිලධාරීන් 300 කින් සමන්විත ප්රථම “භූ ජල තරණ” කණ්ඩායම ආරම්භ වේ.
නමුත් ඉන් අනතුරුව අනෙක් රටවලට නොදෙවෙනි හා ලෝකයේ පිළිගත් මැරීන් බළකායක් අපේ රටේ පිහිටුවීම සඳහා යෝජනා වූවත් ප්රබල රටවලට පමණක් නිර්මාණය වී ඇති මෙම බළකායේ පුහුණුව හා තාක්ෂණය පිළිබඳව ගැටළු පැනනැගීම නිසා එය ක්රියාත්මක වීම කල් යයි.
ඇමරිකානු මැරීන් බළකායේ මැදිහත් වීම.
================================
ශ්රී ලංකා නාවික හමුදාවේ මැරීන් බළකාය ස්ථාපිත කිරීමේ මූලික වූ සිද්ධිය ලෙස 2016 වසරේ මාර්තු 29 වන දින ඇමරිකානු නාවික හමුදාවට අයත් “බ්ලූ රිජ්” යුධ නෞකාවේදී ශ්රී ලංකා නාවික හමුදා ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් හා එක්සත් ජනපද නාවික හමුදා ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් අතර පැවති හමුව නම් කළ හැකියි.
මැරීන් බළඇණිය පිහිටුවීම, එහි පුහුණු කටයුතු හා අවශ්‍ය තාක්ෂණය ලබා දීම සඳහා ඇමරිකානු මැරීන් බළකාය එහිදී සහය පළ කරයි.
ඒ අනුව හිටපු නාවික හමුදාපති වයිස් අද්මිරාල් රවීන්ද්‍ර විජේගුණරත්නගේ ප්රධානත්වයෙන් ශ්රී ලංකා නාවික හමුදාවේ පළමු මැරීන් බලඝණය ස්ථාපිත කරනු ලබයි.
පුහුණුවීම්.
=========
මෙම බලඝණයට පුහුණුවීම් සදහා ඇමැරිකානු මැරීන් බලකායේ පුහුනු උපදේශකයන්ගේ මග පෙන්වීම හා සහාය ලැබේ.
ඇමරිකානු පුහුණුව.
===============
නාවික හමුදාවෙන් මූලික පරීක්ෂණ වලින් අනතුරුව තෝරා ගත් භටයන් 164 දෙනා හට නාවික හා පාබල මූලික පුහුණුවට අමතරව යුධ නැවක සිට බෝට්ටු, හෙලිකොප්ටර්, වායුපායාන හා දිය ගොඩ දෙකම ගමන් කල හැකි වාහන යොදා ගනිමින් වෙරළට ළගා වීමටත් මැරීන් සෙබළුන්ට අත්‍යවශ්‍ය වන කිමිදුම් යුධ උපක්‍රම, පිහිනුම් යුධ උපක්‍රම හා පැරෂුට් භාවිතය පිළිබඳව මාස ගණනක පුහුණුවත් ලබා දී තිබේ.
“පුහුණුව යනු යුද්ධයයි- යුද්ධය යනු පුහුණුවයි” යන ඇමරිකානු මැරීන් ආදර්ශ පාඨය අනුකූලව අදියර කිහිපයකින් යුක්ත වූ පුහුණු සැසිවාර වලදී දුර දිගු විහිදුම් සටන් වලදී සන්නිවේදනය පවත්වා ගන්නා ආකාරයත්, සියළුම අවි පිළිබඳව උපාය මාර්ගික දැනුමත්, සතුරු ප්රහාර හා සතුරු අවි පිළිබඳව අත්දැකීම් ලබා ගැනීමත් ඕනෑම පරිසර තත්ත්ව යටතේ ඉලක්ක ලබා ගැනීම හා උභයජීවී හැසිරීම් පිළිබඳව ක්‍රමානුකූල පුහුණුවක් මෙම මැරීන් සොල්දාදුවන්ට ලබා දෙයි.
මැරීන් බලඝණයේ කාර්යභාර්යය.
==========================
මෙම මැරීන් පාඨමාලාව නිමකළ භූ ජල තරණ ක්‍රියාන්විතයන් සදහා විශේෂ පුහුණුවක් ලබා ඇති නිලධාරීන් 6 දෙනා හා නාවිකයන් 158 දෙනා දූපත් රාජ්‍යක් වන අප රටේ ඕනෑම වෙරළ තීරයකට ගොඩබැස සාගරයෙන් පැමිණෙන ඕනෑම සතුරු උවදුරකට ක්ෂණිකව මුහුණ දීමේ නිපුණත්වයකින් යුක්ත වේ.
ඊට අමතරව එක්සත් ජාතීන්ගේ සාම සාධක රාජකාරි සඳහා අවශ්‍ය දායකත්වය ලබාදීම, ශ්රී ලංකාව තුළ සහ කලාපය තුළ සිදුවන ස්වභාවික ව්‍යසන සහ ආපදා කළමනාකරණය, ඒ සඳහා සහන කටයුතු සැලසීම හා මානුෂීය සහන සේවා සැලසීම පිළිබඳවද භටයන් විශේෂ පුහුණුවක් ලැබී තිබේ.
ප්රථම මැරීන් බලඝණයේ විසිර යාම.
===========================
මුහුදේ ගැඹුරට ගොස් සතුරාට පහර දීමේ සිට ගොඩබිම ඇතුළත ඕනෑම ගරිල්ලා සටන් ප්‍රහාරයන් දක්වා ක්‍රියා කිරීමට හැකියාව ඇති නාවික හමුදාව යටතේ ඇති මෙම මැරීන් බළකායේ ප්රථම බලඝනය විසිරි යන්නේ 2017 වසරේ පෙබරවාරි 27 වනදා මන්නාරම, මුල්ලිකුලම් ශ්රී ලංකා නාවික හමුදා වයඹ නාවික ප්රධාන මූලස්ථානයේ පැවති මැරීන් ලාංජන පැළදවීමෙන් අනතුරුවයි.
එහිදී මුල්ලිකුලම් වෙරළ තීරයේ ශ්රී ලංකා නාවික හමුදා මැරීන් බළකාය විසින් සතුරු කඳවුරකට කඩාවැදී මෙහෙයුම් සිදු කිරීම දක්වන සංදර්ශනයක් පවා සිදු කරනු ලබනවා. ශ්රී ලංකා මැරීන් බළකායේ වෙබ් අඩවිය විවෘත කිරීමද සිදුවන්නේ මෙදිනයි.
ප්රථම මැරීන් බලඝණයේ නිලධාරීන් හා නාවිකයන් 164 දෙනාගේ විසිර යාමත් සමඟ ශ්රී ලංකා මැරීන් බළකාය ලෝකය විසින් පිළිගත් ලාබාලම මැරීන් බළකාය ලෙස වර්තමානය වනවිට කටයුතු කරමින් සිටී.(Y.W.B). |
9,074 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%90%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B6%BD%E0%B6%BA | පැස්කලය | පැස්කලය (සංකේතය: Pa)යනු පීඩනය, ආතතිය, Young's modulus හා tensile strength මැනීමේ අන්තර්ජාතික ඒකකයයි. |
9,076 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%B4%E0%B7%94%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%BD%20%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%BA | ශ්රී ලංකාවේ පුස්තකාල නාමාවලිය |
ජාතික පුස්තකාලය
පුස්තකාලය- නීල වෙබ් අඩවිය
විද්යා හා තාක්ෂණ පුස්තකාල
නවීන තාක්ෂණය පිළිබඳ ආතර් සී.ක්ලාක් ආයතනය : පුස්තකාලය -
ජාතික විද්යා පදනම : පුස්තකාලය- නීල වෙබ් අඩවිය
කාර්මික තාක්ෂණ ආයතනය : පුස්තකාලය -
පරමාණු බලශක්ති ආයතනය : පුස්තකාලය -
ශ්රී ලංකා ග්‍රහලෝකාගාරය : පුස්තකාලය -
ජාතික විද්යා හා තාක්ෂණ කොමිසම : පුස්තකාලය -
ජාතික ඉංජිනෙරු පරීක්ෂණ සහ සංවර්ධන මධ්‍යස්ථානය : පුස්තකාලය -
මහජන පුස්තකාල
අනුරධපුරය මහජන පුස්තකාලය
කොළඹ මහජන පුස්තකාලය
ගාල්ල මහජන පුස්තකාලය
මහනුවර මහජන පුස්තකාලය
මතලේ මහජන පුස්තකාලය
මහරගම මහජන පුස්තකාලය
බෙලිඅත්ත මහජන පුස්තකාලය
පාසැල් පුස්තකාල
ආනන්ද විද්‍යාලය, කොළඹ
මහානාම විද්‍යාලය, කොළඹ
රාජකීය විද්‍යාලය, කොළඹ
ශාන්ත තෝමස් විද්‍යාලය, මාතලේ
බණ්ඩාරනායක විද්‍යාලය, ගම්පහ
THOLANGAMUWA MADAYA MHA VIDAYALA
විශ්ව විද්‍යාල පුස්තකාල
කොළඹ විශ්ව විද්‍යාල පුස්තකාලය
කැළණිය විශ්ව විද්‍යාල පුස්තකාලය
විවෘත විශ්ව විද්‍යාල පුස්තකාලය
රුහුණ විශ්ව විද්‍යාල පුස්තකාලය
වයඹ විශ්ව විද්‍යාල පුස්තකාලය
මොරටුව විශ්ව විද්‍යාල පුස්තකාලය
පේරාදෙණිය විශ්ව විද්‍යාල පුස්තකාලය
ශ්රී ලංකා සබරගමුව විශ්වවිද්‍යාල පුස්තකාලය
අායතනික පුස්තකාල
මානව සම්පත් කලමණාකරණ අායතන පුස්තකාලය
පුස්තකාල සම්බන්ධ වැදගත් ආයතන
දේශීය
ශ්රී ලංකා පුස්තකාල සංගමය
විදේශීය
විමර්ශන
පුස්තකාල
ශ්රී ලංකාවේ පුස්තකාල |
9,079 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%99%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B6%A9%E0%B6%9C%E0%B6%BD%20%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%A2%E0%B6%B0%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%BA | සෙංකඩගල රාජධානිය | සෙංකඩගල රාජධානිය හෙවත් මහනුවර රාජධානිය 16 වැනි සියවසේ අගභාගයේදී ශ්රී ලංකාවේ මධ්යම කඳුකරයේ බිහි වූ බලගතු රාජ්‍යයකි. සෙංකඩගල නගරයේ පිහිටා ඇති මෙම රාජධානිය පෘතුගාලයේ, නෙදර්ලන්තයේ සහ එංගලන්තයේ යටත් විජිත බලවතුන්ට එරෙහිව සියවස් දෙකකට වැඩි කාලයක් සිය ස්වාධීනත්වය ආරක්ෂා කර ගැනීමට සමත් විය.
මෙම කාලය තුළ මහනුවර රාජධානිය ශ්රී ලංකා ඉතිහාසයේ සුවිශේෂී කාර්යභාරයක් ඉටු කළේය. එහි ස්වාධීනත්වය පවත්වා ගැනීමටත්, දිවයින පුරා තම පාලනය ව්යාප්ත කිරීමට යුරෝපීයයන් දැරූ උත්සාහයන්ට එරෙහිවීමටත් එය සමත් විය. රාජධානියට මෙය කිරීමට හැකි වූයේ එහි ශක්තිමත් යුධ බලය සහ මධ්යම කඳුකරයේ උපායමාර්ගික පිහිටීම නිසා යුරෝපීයයන්ට ප්‍රවේශ වීමට සහ පහර දීමට අපහසු විය. උඩරට ස්වතන්ත්‍රවාදය පවත්වා ගැනීමට උත්සාහ කළ ද, 1815 දී රාජධානිය බ්‍රිතාන්‍යයන් අතට පත් විය. මෙය මහනුවර රාජධානියේ අවසානය සහ ශ්රී ලංකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත පාලනයේ ආරම්භය සනිටුහන් කළේය. විදේශීය ආක්‍රමණ හමුවේ ප්‍රතිරෝධයේ සහ ස්වාධීනත්වයේ සංකේතයක් ලෙස ඉතිහාස ගතවූ රාජධානිය වේ.
ආරම්භය
පළමුවෙන් ආරම්භ කළේ වික්‍රම භාමන්ත නම් 6 වැනි විජයබාහුගේ පුත්‍රයායි. ඔහුගේ පුතුන් විසින් 1492 දී විජය බාහු ඝාතනය කරන ලදී. මෙම සිද්ධියෙන් පසු රට කොටස් 4 කට බෙදුනි. සීතාවක රාජධානිය මායාදුන්නේ විසින් ද කොට්ටේ 6 වැනි පරාක්‍රම බාහු විසින්ද රයිගම රාජ්‍යය රයිගම් බණ්ඩාර විසින් ද නුවර රාජධානිය වික්‍රම සමන්ත විසින්ද ස්ථාපිත කරනු ලැබීය.
පෘතුගීසි යුගය
1505 දී පෘතුගීසිහු කෝට්ටේ රාජධානිය අයත් ලංකාවේ බටහිර වෙරළට ගොඩ බැස්සාහ. සිතාවක රජු හමුදාවක් සංවිධානය කර ගෙන කෝට්ටේ රාජ්‍යයට පහර දුන් අවස්ථාවේ පෘතුගිසිහු කොට්ටේ රජ වු 6 වැනි පරාක්‍රම බාහුට සහයෝගය දුන්හ. කොට්ටේ රජු පෘතුගිසින්ගේ උදවු බලාපොරොත්තු වු විට කුලි හේවායින් වශයෙන් ඉදිරිපත් වීමට ඔවුහු කැමති වූහ. මායාදුන්නේ මරණයෙන් පසු ඔහුගේ පුත් රාජසිංහ සීතාවක රජු බවට පත් විය. රජ පවුල් අතර නොකඩවා අභ්‍යන්තර අර්බුද කෙරීගෙන යන අතර වාරයේ කොට්ටේ සහ මහනුවර රාජ්‍යයන් පරාජය කිරීමට අන්තිමේදි රාජසිංහ රජුට හැකි විය. නව රජතුමා ඔහුගේ පාලන කටයුතු සදහා අගනුවර ලෙස මහනුවර තෝරා ගත්තේය. ඔහුට වස දීම නිසා ඔහුගේ රාජ්‍ය කාලය කෙටි එකක් විය. කරලියද්දේ බණ්ඩාර මහනුවර රාජධානියේ නිළ බලය ඇතිව රජු බවට පත්වු පළමු තැනැත්තාය. පසුව ඔහු 1 වැනි විමළධර්ම සුරිය බවට පත්විය. හෙතෙම මහනුවර රාජධානියේ දෙවැනි යුගයේ ආරම්භකයා විය. මෙම රාජධානියේ දෙවැනි යුගය ශ්රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු 1739 දී මිය යන තෙක් පැවතුනේය.
පරිපාලන කලාප
සෙංකඩගල යුගයේදී සිංහල රාජධානිය උප පාලන කලාප 21කින් සමන්විත විය. ඉන් විශාල කලාප 12 දිසාවනි ලෙසත් කුඩා කලාප 9 රට ලෙසත් හැඳින්වුනි.
දිසාවනි
මේවායේ පාලන ප්‍රධානී දිසාව නම් විය.
තුන්කෝරලේ
හතරකෝරලේ
හත්කෝරළේ
ඌව
වලපනේ
උඩපළාත
නුවරකලාවිය
මාතලේ
වෙල්ලස්ස
සබරගමුව
බින්තැන්න
තමන්කඩුව
රට
මේවායේ පරිපාලන ප්‍රධානී රටේ මහත්තයා නම් විය.
උඩුනුවර
යටිනුවර
හේවාහැට
කොත්මලේ
තුම්පනේ
හාරිස්පත්තුව
දුම්බර
උඩ බුලත්ගම
පාත බුලත්ගම
මහනුවර රාජාවලිය
පළවන විමලධර්මසුරිය රජු ගේ සිට මහනුවර රාජධානියේ රජවරු මහනුවර රාජධානිය යටතේ පාලනය කිරීමට පටන් ගත්තේය.
සේනාසම්මත වික්‍රමබාහු රජු ( 1473–1511 )
ජයවීර අස්ථාන රජු ( 1511–1551 )
කරලියැද්දේ බණ්ඩාර රජ ( 1551–1581 )
I වන රාජසිංහ රජු ( 1581–1593 )
දොන් පිලිප් කුමාරයා ( වර්ෂයක් )
දෝන කැතරිනා රැජිණ ( 1592–1592 )
I වන විමලධර්මසූරිය රජු ( 1590–1604 )
සෙනරත් රජු ( 1604–1635 )
II වන රාජසිංහ රජු ( 1635–1687 )
II වන විමලධර්මසූරිය රජු ( 1687–1707 )
ශ්රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ( 1707–1739 )
විජය රාජසිංහ රජ ( 1739–1747 )
කීර්ති ශ්රී රාජසිංහ රජු ( 1747–1782 )
රාජාධි රාජසිංහ රජු ( 1782–1798 )
ශ්රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු ( 1798–1815 )
ආශ්‍රිත ලිපි
සිංහලේ රාජාවලිය
උඩරට
ශ්රී ලංකාවේ ඉතිහාසය
සිංහලේ |
9,080 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%99%E0%B6%82%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B6%BA | සෙංගමාලය | සෙංගමාලය යනු අක්මාව ආශ්‍රිත රෝගී තත්වයකි.
සෙංගමාලය(කහ) හාතවාරිය කැඳදීම තනහාල් කැඳදීම බිංතල කැඳදීම තැඹිලි මතුරා දීම
සෙංගමාලයට යකි නාරං ගහේ පස්පංගුව කොටා ඒ ඉස්ම හිනටි හාලෙන් කැඳ පිස බොන්න හීන් බෝවිටිය කැඳ බොන්න
මූලාශ්‍ර
රෝග |
9,081 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B7%92 | අන්නාසි | අන්නාසි යනු රසවත් පළතුරකි. (උද්භිදවිද්‍යාත්මක නාමය Ananas comosus).
පලතුරු |
9,084 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B7%93%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%9A%20%E0%B7%80%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B8 | ශාරීරික ව්‍යායාම | ශාරීරික ව්‍යායාම -ශාරීර ශක්තිය පවත්වා ගනීමට මෙන්ම සම්පුර්ණ ශරීර සුවතාවයටත් අවශ්‍ය වේ.
ව්‍යායාම්වලින් ඇති වාසි
ව්‍යායාම් මගින් වඩාත් හොද ශාරීරික යෝග්‍යතාවයක් පවත්වා ගත හැකි අතර එමගින් සෞඛ්‍ය සම්පන්න දේහ ස්කන්ධයක් පවත්වා ගැනීම, සෞඛ්‍ය සම්න්න අස්ථි ගණත්වයක් පවත්වා ගැනීම, මාංශ පේශීන්වල ශක්තිමත් බව වැඩිකිරීම සහ හන්දිවල චලන හැකියාවන් වැඩිකිරීම සිදු කරීම පිණිස ධනාත්මක දායකත්වයක් ලබාදෙනු ලැබේ. එමගින් ශාරීරික යෝග්‍යතාවය ඉහළ නංවන අතර ශල්‍ය කර්මවලට ඇති අවධානම අවම කරමින් ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ශක්තිමත් කරනු ලබයි.
නිරතුරුවම සිදුකරන අඛණ්ඩ ස්වායු ව්‍යායාම මගින් භයානක ජීවිත අවධානමට ලක්කරන කාලික රෝග තත්ත්වයන්වන අධි රුධිර පීඩනය, ස්ථුලතාවය, හෘද රෝග, දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව, නින්ද නොයාම සහ විශාදය වළක්වා ගැනීම සදහා ප්‍රතිකාර කිරීම සදහා උපකාරී වේ. නිරතුරුවම සිදු කරන පුහුණු වීම් කටයුතු මගින් අඛණ්ඩ ශක්තිය දහනය කිරීමක් සිදුවන අතර එය පුහුණු වෙන් පසුව පැය 24 ක කාලසීමාවක් රදා පවති. නමුත් එමගින් ස්වායු ව්‍යායාම්වලදී මෙන්ම හෘද හා රුධිර සංසරණ පද්ධතියේද සමාන වාසි සහගත බලපෑම් ලබා නොදේ. ව්‍යායාම මගින් පුද්ගලයෙකුගේ ශක්ති ප්‍රමාණය ඉහළ නංවන අතර එමගින් ඔහුගේ වේදනාව සදහා වූ දේහලීය අගය ඉහළ නංවයි.
වේගවත්ව සිදු කරන ව්‍යායාම මගින් මධ්යම ප්‍රමාණයක සිදු කරන ව්‍යායාම්වලට වඩා අඩු හෝ වැඩි වාසි සහගත තත්ත්වයන් ලැබේද යන්න පිළිබදව මත භේදාත්මක ශාක්ෂි පවතී. ඇතැම් අධ්යයනය මගින් පෙන්වා ඇති අන්දමට වේගවත්ව ව්‍යායාම් කරන පුද්ගලයන්හට සිරුර තුළ ඇති ඔපියොයිඩ පෙප්ටයිඩ ප්‍රමාණය ඵලදායි ලෙස ඉහළ නංවා ගැනීමේ හැකියාව ඇත. (ඇකා එන්ඩෝෆීන්, මෙය ස්වාභාවිකව පවතින ඔපියොයිඩයක් වන අතර වෙනත් ස්නායු පරිවාහකයන් හා සම්බන්ධ වී ව්‍යායාමය මගින් ඇති වන ප්‍රීතිමත් හැගීම් ඇති කිරීම සිදු කරනු ලබයි. මෙය ඇබ්බැහි වීම්වලට ලක්වන ද්‍රව්‍යයක් බවට සොයා ගෙන ඇත. තවද එමගින් හෝමෝන නිෂ්පාදනය සදහා ධනාත්මක බලපෑමක් ඇති කරන අතර (ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් හා වර්ධක හෝමෝනය) මෙම වාසි සහගත බලපෑම් මධ්යම ප්‍රමාණයේ ව්‍යායාම මගින් ඇති කරනු ලබයි.
ව්‍යායාම මගින් පුද්ගලයෙතකුගේ ඥානාත්මක ක්‍රියාකාරකම් වැඩිදියුණු කරගත හැකි අතර එය සිදු වනුයේ මොළයෙහි හිපොකැම්පස් නම් ප්‍රදේශය මගින් සිදු කරන අවකාශය පිළිබද අධ්යයනය මගින් සහ උපාගමයන්හි සුවිකාර්යතාවය හා ස්නායු ජනනය වැඩිදියුණු කිරීම මගිනි. මීට අමතරව ශාරීරික ක්‍රියාකාරම් මගින් බෙහෝ ස්නායු අකර්මණ්‍ය වීමේ සහ වෙනත් ස්නායු රෝග සදහා ආරක්ෂාවක් ලබාදෙන බවට පෙන්නුම් කර ඇත. උදාහරණයක් වශයෙන් එමගින් අමතක වීම ඇති වීමේ අවධානම අඩු වේ. තවද වෙනත් සාක්ෂි මගින් පෙනී යන්නේ නිරතුරුවම සිදු කරන ව්‍යායාම් මගින් මධ්‍යසාර හේතුවෙන් මොළයට සිදු වූ හානි නැවත යථාතත්ත්වයට පත් කළ හැකිය බවයි.
ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් මගින් පුද්ගලයෙකුගේ ඥානාත්මක හැකියාවන් කෙරෙහි වාසි සහගත බලපෑම් එල්ල කර ඇති අතර එය සිදු වනුයේ ව්‍යායාම මගින් ස්නායු වර්ධනය සදහා අවශ්‍ය සාධකයන් ඉහළ නංවන බැවින් හා එමගින් ස්නායු සෛලවල වර්ධනය හා ආයු කාලය වැඩි වන බැවිනි.
ස්වායු සහ නිර්වායු ව්‍යායාම් මගින් හෘදය වස්තුවෙහි පරිමාව ඉහළ නැංවීමෙන් (ස්වායු ව්‍යායාම) හා හෘද පේශිවල බිත්තියේ ඝනත්වය ඉහළ නැංවීමෙන් හෘදය වස්තුවෙහි කාර්මික ඵලදායිතාවය ඉහළ නංවයි.
සියළුම පුද්ගලයන් ව්‍යායාම මගින් එකහා සමානව වාසි නොලබති. එක් එක් පුද්ගලයන් පුහුණු වීම් කටයුතුවලදී දක්වන ප්‍රතිචාර බොහෝ විට විවිධ වේ. බොහෝ පුද්ගලයන් ස්වායු ව්‍යායාම වලදී දරාගැනීමේ හැකියාවෙහි මධ්යම වැඩිවීමක් පෙන්නුම් කරන අතර ඇතැම් පුද්ගලයන් ඔවුන් ලබාගන්නා ඔක්සිජන් ප්‍රමාණය දෙගුණ කර ගනිති. මේ අතර තවත් කොටසක් ව්‍යායාම මගින් කිසිදු වාසියක් ලබා නොගනිති. මේහා සමානවම දිගු කාලයක් බර ඉසිලීම සිදු කළ පසු ඉතා සුළු ප්‍රමාණයක් වූ පුද්ගලයන් කැපීපෙනෙන ලෙස මාංශ පේශීවල වර්ධනයක් පෙන්නුම් කරන අතර බහුතරයක් මාංශ පේශීවල ශක්තිමත් භාවය වැඩිකර ගනිති. මෙලෙස පුහුණුවීම් මගින් වර්ධනය කර ගැනීමේ හැකියාව ජාන මගින් තීරණය වන්නක් වන අතර එය විශිෂ්ට මළල ක්‍රීඩකයෙකු සහ බහුතරයක් වූ ජනතාව අතර ඇති ප්රධාන භෞතික විද්‍යාත්මක වෙනස වේ. අධ්‍යයනවලින් පෙන්වා ඇති අන්දමට මැදි වයස්වලදී සිදු කරන ව්‍යායාමවලින් ජීවිතයේ අවසාන අවධිවලදී වඩාත් හොද ශාරීරික යෝග්‍යතාවයක් ලබාගත හැකිය. |
9,090 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AD%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B7%92 | තක්කාලි | තක්කාලි (), එළවලු වලට යොදන රසකාරකයක් වශයෙන් භාවිතා කරයි. විද්‍යාත්මක නාමය ලයිකොපර්සිකන් එස්කියුලැන්ටම් (Lycopersicon esculentum).
==වර්ග
ගොරක තක්කාලි
මූලාශ්‍ර
එළවළු |
9,091 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%86%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%B8%20%E0%B7%83%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%BA | ආත්ම සත්කාරය |
ආත්ම සත්කාරය
ආත්ම සත්කාරය යනු තමාගේ සෞඛ්‍ය තත්වය නිසියාකාරව පාලනය කිරීමයි. සෞඛ්‍ය තත්වය නගා සිටුවීම , යථාතත්වයට පත් කිරීම , රෝග වලක්වා ගැනීම හා ප්‍රතිකාර කිරීම අරමුණු කරගෙන පුද්ගලයෙකු , පවුලක් හෝ ප්‍රජාවක සිදුකරනු ලබන ක්‍රියාකාරකම් මේ නම් වේ.
ආත්ම සත්කාරය යටතට පුද්ගලයකු තමාගේ හා තමාගේ පවුලෙහි ශාරීරික හා මානසික සුවතාවය පවත්වා ගැනීම පිණිස ගනු ලබන තීරණයන් අඩංගුවේ. ශාරීරික සුවතාවය පවත්වා ගැනීමට සිදුකරන ව්‍යායාම ආත්ම සත්කාරයකි. මීට අමතරව නිරෝගී ආහාර වේලක් ගැනීම , නිසි පරිදි ඹෞෂධ භාවිතා කිරීම හා රෝග වලක්වා ගැනීම සඳහා හොඳ සෞඛ්‍ය පුරුදු අනුගමනය කිරීමද අයත් වේ. සෞඛ්‍යයට අවධානමක් එල්ල කරන දුම් පානයෙන් වැලකීම සහ රෝග සුව වීමෙන් අනතුරුව රෝහලින් බැහැරව ගිය පසු තම සෞඛ්‍ය කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමද ආත්ම සත්කාරයකි.
පුද්ගයින් ආත්ම සත්කාරය කරන අතර සෞඛ්‍ය වෘත්තිකයින් සහ විශේෂඥයින් මගින් පුද්ගලයකුගේ ආත්ම සත්කාරය වඩවා ගැනීම සඳහා උපකාර කරේ.
සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට ආත්ම සත්කාරය ඉතා වැදගත්ය.එයට එක් හේතුවක් වන්නේ මෙම රටවල සෞඛ්‍ය සේවාවන් හි ඇති පීඩාකාරී තත්වයයි.
References
http://en.wikipedia.org/wiki/Self-care |
9,094 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%9D%E0%B6%A7%E0%B7%93%E0%B6%B1%E0%B7%8A | ප්‍රෝටීන් | ප්‍රෝටීන () යනු ඇමයිනෝ අම්ල දාම එකකින් හෝ වැඩි ගණනකින් සැදුම්ලත් විශාල කාබනික සංයෝගයන්ය . සජීවී ජීවින් තුල පරිවෘත්තිය ප්‍රතික්‍රියා උත්ප්‍රේරණය කිරීම, ඩීඑන්ඒ ප්‍රතිවලනය කිරීම, උත්තේජකයන්ට ප්‍රතිචාර දැක්වීම, සහ එක් තැනක සිට තවත් තැනකට අණු රැගෙන යාම ආදි කෘත්‍යයන් අතිවිශාල සංඛ්‍යාවක් ඉටු කිරීම ප්‍රෝටීන මගින් සිදු කෙරෙයි. මෙම ඇමයිනෝ අම්ල කාබොක්සිල් හා ඇමැයිනෝ කාණ්ඩ අතර පෙප්ටයිඩ බන්ධන මගින් බන්ධනය වීමෙන් ප්‍රෝටීන් සෑදි ඇත. ප්‍රෝටීනයක ඇමයිනෝ අම්ල පිහිටා ඇති ආකරය නිර්ණය වනුයේ ජානයක් මගින් වන අතර එය කේත ආකරයට පිහිටා ඇත. මෙම ජාන කේත මගින් ඇමයිනෝ අම්ල 20 ක් සහ සෙලෙනෝ සිස්ටීන් සහ පයිරෝලයිසින් නිෂ්පාදනය කෙරේ. ප්‍රෝටීන්වල ඇති මෙම අංග ඇතැම් අවස්ථාවන්හිදී රසායනික වශයෙන් නවීකරණය වීමක් සිදුකෙරේ. එය එම ප්‍රෝටීනය සෛලය තුළ ක්‍රියාකාරී වීමට පෙර හෝ එහි පාලන ක්‍රියාවලියෙහි කොටසක් ලෙසට සිදුවේ. ප්‍රෝටීන සඳහා විශේෂ ක්‍රියාවලීන් සිදුකිරීම පිණිස සාමුහිකව ක්‍රියාකාරීවීමට හැකියාව ඇති අතර ඒවා බොහෝ අවස්ථාවන්හිදී ස්ථායි සංකිර්ණයන් සාදයි.
පොලිසැකරයිඩ සහ න්‍යෂ්ටික අම්ල යන අනෙකුත් ජෛව විද්‍යාත්මක මහා අණු මෙන් ප්‍රො‍ටීනද ජීවින් සතු අත්‍යාවශ්‍ය අංගයක්වන අතර එය සෛල තුළ සිදුවන සියළුම ක්‍රියාවලීන් සඳහා දායකවේ. බොහොමයක් ප්‍රෝටීන එන්සයිම වන අතර පරිවෘත්තිය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන ජීවක්‍රියාවලීන් උත්ප්‍රේරණය කරයි. ප්‍රෝටීන මගින් ජීවීන් තුළ ව්‍යුහමය ද්‍රව්‍යයන් සාදන අතර එමගින් කාර්මික ක්‍රියාවලීන් ද සිදුකරනු ලබයි. සෛලවල හැඩය පවත්වා ගැනීම සඳහා උපකාරීවන ඇක්ටීන් හා මයොසීන් ද ප්‍රෝටීන වේ. අනෙකුත් ප්‍රෝටීන වර්ග සෛල සඳහා සංඥා ලබාදීම, ප්‍රතිශක්තිකරණ ප්‍රතිචාර, සෛල එකිනෙක සම්බන්ධ කිරීම සහ සෛල චක්‍රය පවත්වා ගැනීම සදහා උපකාරී වේ. ප්‍රෝටීන පුද්ගලයෙකුගේ ආහාර වේලෙහි අත්‍යවශ්‍ය අංගයකි. මිනිසුන් හට අත්‍යවශ්‍ය ඇමයිනෝ අම්ල සිරුර තුළ නිෂ්පාදනය කර ගැනීමට නොහැකි වීම නිසා ඒවා ආහාර මගින් සිරුර තුළට ලබාගත යුතු වේ. ආහාර ජීරණ ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ මෙම ප්‍රෝටීන ද්‍රව්‍ය නිදහස් ඇමයිනෝ අම්ල බවට බිඳ හෙලනු ලබන අතර ඉන් පසුව ඒවා පරිවෘත්තීය ක්‍රියාවලිය සඳහා යොදා ගැනේ.
ප්‍රෝටීන යන වචනය සෑදි ඇත්තේ ග්‍රීක භාෂාවෙන් ප්‍රෝටා හෙවත් ප්‍රාථමික වශයෙන් වැදගත් යන තේරුම ඇතිවය . ප්‍රෝටීන මුල්වශයෙන් හඳුනාගෙන නම් කරන ලද්දේ ස්වීඩන් ජාතික රසායනික විද්‍යාඥයකු වූ ජෝන් ජේකොබ් බර්සීලියස් විසින් 1838 දීය. කෙසේ වුවද ජීවීන් තුළ ප්‍රෝටීනවල මූලික කර්තව්‍ය 1926 වන තෙක් හදුනාගෙන නොතිබුණි. ජේම්ස් බී සම්නර් විසින් යූරි‍ෙය්ස් එන්සයිමය ප්‍රෝටීනයක් බවට 1926 දී සොයා ගන්නා ලදී. 1958 දී ෆෙඩ්රික් සැන්ගර් විසින් සොයා ගන්නා ලද ඉන්සියුලින් නම් ප්‍රෝටීනය සදහා නොබෙල් ත්‍යාගය හිමිවුණි. ව්‍යුහාත්මක වශයෙන් ප්‍රෝටීනවල ඇති වැදගත්කම මුල්ම වශයෙන් පෙන්වන ලද්දේ හිමොග්ලොබින් සහ මයොග්ලොබින් සොයා ගන්නා ලද මැක්ස් පෙරුප්ස් සහ සර්ජෝන් කවුඩෙරි කෙන්ඩෲ විසින් 1958 දීය. එක්ස් කිරණ විවර්තන අධ්‍යයනයන් මගින් ඉහත කී ප්‍රෝටීන වර්ග දෙකෙහි ත්‍රිමාණ ව්‍යුහයන් පිළිබඳව කරන ලද අධ්‍යයනයන් හේතුවෙන් ඔවුන් දෙදෙනාට 1962 දී රසායන විද්‍යාව සඳහා නොබෙල් ත්‍යාගය හිමිවිය.
දත්ත ගබඩා සහ ව්‍යාපෘති
ද ප්‍රෝටීන් නේමිං යුටිලිටි
හියුමන් ප්‍රෝටීන් ඇට්ලස්
රසායන විද්‍යාව |
9,095 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%A7%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A | විටමින් | 🤟විටමින් යනු ජීවින් සඳහා ඉතා කුඩා ප්‍රමාණයන්ගෙන් අවශ්‍යවන කාබනික ද්‍රව්‍යයන්ය. යම්කිසි සංඝටකයක් හට විටමිනයක් යැයි ව්‍යහාර කරනුයේ එය යම්කිසි ජීවියෙකු හට ප්‍රමාණාත්මකව සිරුර තුළ නිෂ්පාදනය කර ගත නොහැකි අවස්ථාවන්හිදීය. මෙහිදී එම විටමිනය ආහාර මගින් සිරුර තුළට ලබාගත හැකිය. මෙම විග්රහ කිරීම ඇතැම් අවස්ථාවලදී සහ ඇතැම් ජීවින් කරෙහි විවිධ වේ. උදාහරණයක් ලෙස ඇස්කොබික් අම්ලය විටමින් C ලෙස ඇතැම් ජීවින් තුළ පමණක් ක්‍රියාකාරීවන අතර විටමින් D සහ විටමින් K මිනිසුන්ගේ ආහාර වේලෙහි අත්‍යවශ්‍ය වනුයේ ඇතැම් අවස්ථාවන්හිදී පමණි.
විටමින් වර්ග
විටමින වර්ග කරනුයේ එහි ජීව ක්‍රියාවලීන්ට අනුව මිස එහි ව්‍යුහය මත පදනම්ව නොවේ. එක් විටමිනයක් මගින් වයිටමර් (Vitamer) නම් සංයෝග කිහිපයක් නියෝජනයවන අතර එමගින් එක්තරා විටමිනයක ජෛව ක්‍රියාකාරීත්වයන් පෙන්නුම් කරන රසායනික සංයෝගයන් නිර්මාණය කෙරේ. මෙලෙස සොයා ගන්නා ලද රසායනික ද්‍රව්‍යයන් ඉංග්‍රීසි හෝඩියෙහි අක්ෂර වින්‍යාසයට අනුකූලව නම් කර ඇත. උදාහරණයක් ලෙස විටමින් ඒ යනු රෙටිනාල්, රෙටිනෝල් සහ කැරටිනොයිඩයි. මෙම වයිටම වර්ග සිරුර තුළ එකිනෙක කෙරෙහි පරිවර්ථනය කළ හැකිය. විටමින යන වදන මගින් අනෙකුත් අත්‍යවශ්‍ය පෝෂ්‍ය පදාර්ථ ඛනිජ ලවණ, අත්‍යවශ්‍ය මේද අම්ල හෝ අත්‍යවශ්‍ය ඇමයිනෝ අම්ල නියෝජනය නොවේ.
දේහයේ පැවැත්ම සදහා අත්‍යාවශ්‍යය වන විටමින් වර්ග 13 ක් පවතින අතර එවා ජල ද්‍රාව්‍යය විටමින සහ මේද ද්‍රාව්‍යය විටමින වශයෙන් වර්ග කොට තිබේ.
ජල ද්‍රාව්‍යය විටමින්
විටමින් C සහ B-සංකීර්ණයට අයත් විටමින සියල්ල ජලද්‍රාව්‍යය විටමින ලෙස හදුන්වන අතර මේවායින් බොහොමයක් දේහයේ අතයාවශ්‍ය පරිවෘත්තිය ක්‍රියාවලින් සදහා වැදගත් වනු ලබන සහඑන්සයිමයන් (Coenzyme) ලෙස ක්‍රියා කරනු ලබයි.එමෙන්ම මෙම විටමිනයන් දේහය තුල සුළු වශයෙන් සංචිත කෙරෙන බැවින්ද වෘක්ක ඔස්සේ දේහයෙන් බැහැරවන බැවින්ද දෛනිකව නිශ්චිත ප්‍රමාණයක් දේහයට එක්කර ගැනිම අනිවාර්යය වේ.
මේද ද්‍රාව්‍යය විටමින්
විටමින් K,A,D සහ E මේද ද්‍රාව්‍යය විටමිනයන් ලෙස සැලකෙන අතර මෙම විටමිනයන් කිසිවක් සහඑන්සයිම ලෙස වැදගත් නොවන අතර දේහයේ අක්මාව සහ විවිධ පටක තුල විශාල සංචිතයන් ලෙස පවැත්වා ගනු ලබයි.
විටමින් වල කෘත්‍යයන්
විටමිනවලට විවිධ ජෛව රසායනික කෘත්‍යයන් ඇත. ඒවා නම් හෝමෝනයක් ලෙස ක්‍රියාකිරීම (විටමින් D), ප්‍රතිඔක්සිකාරක ක්‍රියාවලිය ඉටුකිරීම (විටමින් E) සහ සෛල සහ පටක වර්ධනය සඳහා සංඥා ලබාදෙන මාධ්‍යයක් ලෙස ක්‍රියාකාරී වීමයි. (විටමින A) විටමිනවලින් බොහෝමයක් (විටමින් B සංකිර්ණය) එන්සයිම සහසාධක සදහා පුර්ව මාධ්‍යයක් ලෙසට ක්‍රියාකාරීවන අතර ඒවා පරිවෘත්තීය ක්‍රියාකාරිත්වයන්හි දී මාධ්‍යයන්හි එන්සයිම ක්‍රියාකාරිත්වය උත්ප්‍රේරණය කරයි. උත්ප්‍රේරක කාර්යයක් ඉටුකරන අවස්ථාවකදී මෙම විටමින එන්සයිම මත බැදී පවතින අතර එවිට ඒවා හට සංලග්න කාණ්ඩයයි විව්‍යවහාර කෙරේ. උදාහරණයක් ලෙස මේද අම්ල සෑදිමේදී උපකාරවන එන්සයිමවල සංලග්නකාණ්ඩයක් ලෙසට බයොටීන් භාවිතා කරයි. එන්සයිම අතර රසායනික කාණ්ඩයන් හුවමාරු කර ගැනීම සදහා විටමින් වර්ග සහසාධක ලෙස ක්‍රියාකාරී වේ. උදාහරණයක් වශයෙන් ෆෝලික් අම්ලය මගින් මෙතිල්, ෆෝමයිල් සහ මෙතිලිනීන් යන කාබන් අන්තර්ගත කාණ්ඩයන් හුවමාරු කරයි. මෙලෙස එන්සයිමවල ක්‍රියාකාරිත්වය සඳහා උපකාරීවීම විටමින්වල වඩාත් ප්‍රචලිත කර්තව්‍යයන්වන අතර එමගින් ඉටුකරන අනෙකුත් කෘත්‍යන් ද එකසේ වැදගත් වේ.
1800 වන තෙක්ම සිරුර තුළට විටමින් ලබාගත්තේ ආහාර මගින් සහ ආහාර රටාවේ සිදු කරන වෙනස් කම් මගිනි. දශක ගණනාවක් තිස්සේ විටමින් වර්ග වෙළඳ ද්‍රව්‍යයක් ලෙස ඉතාමත් ලාභදායි සුලභව ලබාගත හැකි ඖෂධයක් බවට පත්වීමෙන් ආහාර මගින් ලබාගන්නා විටමින් ප්‍රමාණයට අමතරව වැඩි ප්‍රමාණයක් සිරුර තුළට ලබාගැනීමට හැකියාව ලැබී ඇත.
විටමින් ඌනතාව නිසා ඇති වන රෝග
විටමින් B
B විටමින් ප්‍රභේද කිහිපයකින් යුක්තයි
ඒවා B – B1 – B2 – B6 – B12 වේ
ඒවා සියල්ල එකතු වූ විට විටමින් B කොම්ප්ලෙක්ස් ලෙස හැඳින්වේ
යම් පුද්ගලයකුට විටමින් B කොම්ප්ලෙක්ස් ලබා දෙන්නේ නම් එයින් හැඟෙන්නේ මේ සියලු විටමින් පදාර්ථ සියල්ල අඩංගුව තිබෙන බවයි.
B 12 ඌනතාවය සඳහා කරන ප්‍රතිකාර
වෛද්‍යවරුන් විසින් ඕ කොම්ප්ලෙක්ස් විටමින් එන්නත් කරනු ලැබේ. එවිට පුද්ගලයා ක්‍රියාශීලී පුද්ගලයකු බවට පත් වේ. විශේෂයෙන්ම මෙය වැඩිහිටියන්ට වැළඳෙන රෝගයකි.
විටමින් B1
පුද්ගලයාගේ ස්නායු නිසි ලෙස ක්රියාත්මක නොවේ. නිතර සිරුරට අප්‍රාණික බවක් දැනේ. අත් පා නිතරම හිරිවැටීමට ලක් වේ. විටමින් B - B1 ඌනතාවය අලස ගතිය, සුළු වැඩක යෙදීමේ දී මහන්සිය, අප්‍රාණික බව, තෙහෙට්ටුව ඇතිවේ.
විටමින් B12
B 12 ඌනතාවය නිසා සුසුම්නාවේ රෝග ඇතිවීම, සුසුම්නාවේ ක්‍රියාකාරිත්වය අඩපණ වීම මෙය ඉතා සැලකිලිමත් විය යුතු රෝගයකි. මළ බද්ධය, මුත්‍රා අඩස්සිය ආදි රෝග ඇති වේ. මේ තත්ත්වය උදා වී ඇත්තේ B12 හීනතාවයකින් දැයි ස්ථීරව දැන ගන්න වෛද්‍යවරයකුගේ උපදෙස් මත රුධිර පරීක්ෂණයක් කරවා ගන්න.
විටමින් C
සුසුම්නාවේ ස්නායු තද වීම, අප්‍රාණික බව හිරිවැටීමේ ලක්ෂණ ඇති වේ. විටමින් C මගින් සිරුරේ පටක යථා තත්ත්වයට පත් කෙරේ. ඉන් පටක ශක්තිමත් කෙරේ. එම නිසා තුවාල සුව කිරීමට විටමින් C අත්‍යවශ්‍ය වේ. උගුරේ අමාරු සුව කිරීමට විටමින් ඛ් වැදගත් වේ.
විටමින් D
විටමින් D අස්ථි ශක්තිමත් කිරීමට උපකාර වේ
කැල්සියම් හා සම්බන්ධය විටමින් D අඩු වීමෙන් අස්ථි කැඩීමට පිපිරීමට ඉරිතලා යාමට ඉඩ ඇත. බොහෝ විට අස්ථි ඉරිතලා ගොස් තද වේදනාවක් ඇති වේ. එවිට ස්නායු ක්‍රියාකාරීත්වය අඩු වේය. අත් පා හිරි වැටේ.
වේදනාව පණ නැති වීමේ ලක්ෂණ පහළ වේ. මේ තත්ත්වය දිගටම පැවැතීමෙන් අස්ථි දිරා යාමට පටන් ගනී. කොන්ද බෙල්ල වැනි අවයවයන්ගේ වේදනාවක් ඇති වේ. ඉතා සුළු නැවීමක දී වැටීමක දී පවා අස්ථි බිඳීමට ඉඩ ඇත.
ප්‍රතිකාර
විටමින් D වැඩි වශයෙන් ලබා දිය යුතු යි. මේ ඌනතාවයේ දී බොහෝ විට විටමින් D එන්නත් කරනු ඇත.
මෙය කුඩා දරුවන්ට ද වැළඳීය හැක. එවිට දරුවාගේ අස්ථි වැඩීම සම්පූර්ණයෙන්ම ඇණ හිට ස්නායු වර්ධනය සිදු නොවේ. දරුවා විකෘති වේ. එවිට මිටි දරුවන් බිහිවේ.
විටමින් E
විටමින් E ඌනතාවය නිසා ලිංගික අප්‍රාණික භාවය ඇති වේ
ස්ත්‍රි පුරුෂ දෙපක්ෂයටම ලිංගික ප්‍රාණවත් භාවයට විටමින් E අවශ්‍යය.
විටමින් E අඩුවීමෙන් විශේෂයෙන් ලිංගික අප්‍රාණික භාවය ඇති වේ. ඒ සඳහා තිබෙන උනන්දුව අඩු වේ.
උදයේ අවදිවන විට තිබිය යුතු ප්‍රාණවත් භාවය නැති වේ. සම රැළි වැටේ, සිරුරේ අප්‍රාණවත් බව තෙතමනය නැති වී වියලි සමක් ඇති කරයි. මාංශපේශිවල ක්‍රියාකාරීත්වය අඩු වේ. ඒ නිසා මස් පිඬු පෙරළීමට (Cramp) ඇතිවීමට පටන් ගනී.එමෙන්ම සම දුර්වර්ණ වීම හා හිසකෙස් හැලී යාම.
ප්‍රතිකාර
විටමින් E සිරුරට ලබාදිය යුතු ය. විශේෂයෙන් කරල් මාර්ගයෙන් විටමින් E ලබා ගත හැක. වෛද්‍ය උපදෙස් මත පමණක් ලබාගත යුතු ය.
විටමින් K
ප්රධාන වශයෙන් රුධිරය කැටි ගැසීම සඳහා අවශ්‍ය වේ. රුධිරය කැටි ගැසීමට අවශ්‍ය ප්ෙරාෙතාම්බීන් නිපදවීම ප්රාධන කාර්යයි. එවැනි ඌනතාවයකින් පෙළෙන්නේ නම් විටමින් K ලබාදිය යුතු ය. උනතා ෙරා්ග ලක්ෂණ වන්ෙන් ෙල් කැටි ගැසීම ප්රමාද වීමයි.
විද්‍යාව
ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ අංකුර ලිපි
විටමින්
ජීව විද්‍යාව |
9,096 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%9D%E0%B6%9C%20%E0%B6%B6%E0%B7%9D%E0%B7%80%E0%B7%93%E0%B6%B8 | රෝග බෝවීම | ඉන්ෆ්ලූවෙන්සා වැනි ඇතැම් රෝග ඉතා ඉක්මණින් බෝවන සුළුය. ආසාදන රෝග කහින විට සහ කිවිසන විට පිටවන බිදිති මගින් , රෝග වාහක කෘමියෙකු දෂ්ඨ කිරීම මගින් සහ අපවිත්‍ර වූ ජලය හෝ ආහාර මගින් යන විවිධ ක්‍රමෝපායන් මගින් බෝවිය හැකිය. තවද ලිංගාශ්‍රිත රෝග ද ඇත. යම්කිසි පුද්ගලයෙකු ගෙන් තවත් පුද්ගලයෙකුට පැතිරිය හැකි ක්ෂුද්‍ර ජීවින් ද මේ සඳහා විශේෂ කෘත්‍යක් ඉටු කරන අතර ඇතැම් රෝග ක්‍රමවත් පෝෂණ ක්‍රමයක් මගින් වළක්වා ගත හැකිය. පිළිකා රෝග සහ හෘද රෝග වැනි රෝග තත්වයන් ආසාදනයක් නිසා ඇතිවන්නක් ලෙස හැදින්විය නොහැකිය. මෙය මානසික රෝග සඳහා ද එකසේ වලංගු වේ.
අර්ථ දැක්වීම
දේශීය සම්ප්‍රේෂණය
දේශීය සම්ප්‍රේෂණය (local transmission) යන වචනයේ තේරුම ආසාදන ප්‍රභවය වාර්තා කරන ස්ථානය තුළ හඳුනාගෙන ඇති බවයි (රටක්, කලාපයක් හෝ නගරයක් වැනි)
බිඳිති මගින් බෝවීම
කහින විට සහ කිවිසන විට පිටවන බිදිති (respiratory droplets) මගින් රෝග බෝවීම ඉතාම සුලබ සිදුවීමකි.
ආශ්‍රිත
Bioaerosol
Bugchasing
Cross-species transmission
Infectious disease: Transmission
Transmission coefficient (epidemiology)
Transmission risks and rates
මූලාශ්‍ර
Human diseases and disorders |
9,097 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%9D%E0%B6%9C%E0%B6%BA%E0%B6%9A%20%E0%B7%83%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%A2%E0%B7%93%E0%B6%BA%20%E0%B7%80%E0%B7%81%E0%B6%BA%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B6%87%E0%B6%AD%E0%B7%92%20%E0%B7%80%E0%B7%90%E0%B6%AF%E0%B6%9C%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B6%B8 | රෝගයක සමාජීය වශයෙන් ඇති වැදගත්කම |
රෝගයක සමාජීය වශයෙන් ඇති වැදගත්කම
රෝගයක් ඇතිව ජිවත් වීම ඉතාමත් අපහසු කාර්යකි. පුද්ගලයෙකුට ඇති යම්කිසි තත්වයක් එම පුද්ගලයාගේ සිරුරෙහි ආකෘතිමය හෝ ක්‍රියාකාරිත්වයෙහි සරළ වෙනස්වීමක් ලෙස විග්රහ කරනවාට වඩා එය රෝගයක් ලෙස හඳුනාගැනීම කැපීපෙනෙන ආර්ථික හා සමාජීය බලපෑමක් ඇති කළ හැකිය. යම්කිසි ආපදා තත්වයකට මුහුණදීමෙන් පසුව ඇතිවන ආතති තත්වයන් , (post traumatic stress disorder) Shell shock , Repetitive stress injury සහ ගල්ෆ්යුධ සින්ඩ්‍රෝමය වැනි රෝග තත්වයන් ඇති බවට මත භේදාත්මක ලෙස හඳුනා ගැනීමට ලක්කළ විට අදාල පුද්ගලයාට, එම රටට සහ ඔහු සේවය කරන ආයතනයට ආර්ථිකමය වශයෙන් ධනාත්මක හා සෘණාත්මක බලපෑම් ඇති කළ හැකිය. වයස්ගත වීම රෝගයක් ලෙස සමාජය තුළ ඇති පිළිගැනීම මේ වන විට වඩාත් පුළුල්ව හදාරා නොමැත.
යම්කිසි තත්වයක් ඇතැම් සංස්කෘතීන් හෝ යුග වලදී රෝගයක් ලෙසට හදුනා ගන්නා අතර අනෙකුත් සංස්කෘතීන් හෝ යුග වලදී එය එසේ නොවේ. Oppositional difiant disorder, Attention deficit hyperactivity disorder යන මානසික රෝග ද අධි ස්ථුලතාවය ද ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ සහ කැනඩාවේ දී රෝග තත්වයන් ලෙස හැදින්වුවද ඒවා මීට දශක ගණනාවකට පෙර සහ වෙනත් රටවල්වල එසේ නොවුණි. ලාදුරු රෝගීන් යනු ඉතිහාසය තුළ එම රෝගයෙන් පීඩා විදිමින් සමාජය තුළ අපකීර්තියට ලක් වූ පුද්ගලයන්ය. යම්කිසි රෝගයක් සදහා ඇති බිය පුළුල්ව පැතිරුණු සමාජීය ආකල්පයක්වන අතර සියළුම රෝගයන් මගින් මෙලෙස සමාජීය අපකීර්ති තත්වයන් ඇති නොවේ.
යම්කිසි රෝග තත්වයක් සමාජීය වශයෙන් නිත්‍යානුකූල කිරීම මගින් ඇතැම් වාසි සහගත තත්වයන් උදාවේ. උදාහරණ වශයෙන් රැකියා ස්ථානයෙහි දී සිදුකරන කාර්යයන් මග හැරීමට සහ අනෙක් පුද්ගලයන් මගින් රැක බලාගැනීමයි. මීට අමතරව රෝගි පුද්ගලයෙකු හට ප්‍රතිකාර ගැනීමට සහ රෝගය සුව වූ පසුව නැවත රැකියා කිරීමට වරප්‍රසාදය ඇත. මේ හා සංසන්දනය කරන විට රෝගයක් හෝ දුබලතාවයක් ලෙස වර්ගීකරණය නොකරන තත්වයක් වන ගර්භණීතාවය සැලකිල්ලට ගත යුතුය. වෙනත් අතකින් බලන කළ වෛද්‍යවරුන් විසින් එය වෛද්‍ය ආධාර ලබාදිය යුතු තත්වයක් සහ සමාජයේ බෙහෝ අය එය රැකියා ස්ථානයෙන් මිදී නිවස තුළ කාලය ගත කිරීමට අවශ්‍යවන තත්වයක් ලෙසට හඳුන්වයි. |
9,098 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%84%E0%B7%99%E0%B6%AF%20%E0%B7%83%E0%B7%9A%E0%B7%80%E0%B6%BA | හෙද සේවය | හෙද සේවය යනු පුද්ගලයින්, පවුල් සහ ප්රජාවගේ ප්‍රශස්ථ සෞඛ්‍ය තත්වය සහ ක්‍රියා කාරිත්වය පවත්වා ගැනීම සහ යථාතත්වයට පත් කර ගැනීම සදහා මූලිකව අවධානය යොමු කරන වෘත්තියකි. හෙද සේවය පිළිබදව ඇති නූතන අර්ථ දැක්වීම්වලට අනුව එය පුද්ගලයෙකුගේ හෝ පවුලක උපතේ සිට මරණය දක්වා වූ ජීවන අත්දැකීම්වල ගුණාත්මකභාවය වර්ධනය කර ගැනීම සදහා ඉලක්ක කරගත් විද්‍යාවක් සහ කලාවක් ලෙසට විග්රහ කෙරේ.
හෙද සේවාව
හෙද සේවාව යනු හෙද සේවකයන් සහ ඔවුන්ගේ සත්කාර ලබන පුද්ගලයා අතර ඇති සත්කාරාත්මක සම්බන්ධතාවයයි. හෙද සේවය සැපයීමේදී හෙදියන් හෙද සත්කාර සැලැස්මවල් අනුගමනය කරති.
අර්ථ දැක්වීම
සෞඛ්‍ය සේවය විවිධ ක්ෂේත්‍රයන් සහ රටවල විවිධ වුවද හෙද සේවා සංවිධාන මගින් ඒ සඳහා පහත දැක්වෙන නිර්වචනය ලබාදී ඇත.
හෙද සේවය මගින් සියළුම වයස් කාණ්ඩවල, පවුල්වල සහ ප්‍රජාවන්හි යන සියළුම පද්ධතීන්වල රෝගී සහ නිරෝගී පුද්ගලයන් හට ආවෘත ස්වතන්ත්‍ර හා සහයෝගී සත්කාරයක් ලබාදේ. හෙද සේවය මගින් සෞඛ්‍ය තත්වය වැඩි දියුණූ කිරීම රෝගා බාධ වළක්වා ගැනීම සහ රෝගී , ආබාදිත හා මරණයට පත්වන පුද්ගලයන් හට සත්කාර කිරීමක් සිදුකරනු ලබයි. සුරක්ෂිත පරිසරයක් බිහිකිරීම, පර්යේෂණ පැවැත්වීම , රෝගීන් වෙනුවෙන් පෙනීසිටීම, සෞඛ්‍ය ප්‍රඥප්ති සහ සෞඛ්‍ය පද්ධතිවල කළමණාකරණය වැඩි දියුණු කිරීම හා සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපනය ලබාදීම හෙද වෘත්තිකයෙකුගේ කෘත්‍යයන් වේ.
හෙද සේවකයන්ගේ ජාත්යන්තර කවුන්සිලය
රෝගීන්ගේ රෝගාබාධය, ආබාධිත තත්වය කෙසේ වුවද මරණය තෙක්ම හැකි උපරිම අන්දමින් ජීවිතයේ ගුණාත්මකභාවය පවත්වා ගෙන යාම සදහා රෝගීන්හට සෞඛ්‍ය ගැටළුවලින් මිදීමට සහ ඒවා විදදරා ගැනීමට හැකියාව ලබාදෙමින් යහපත් සෞඛ්‍ය තත්වයක් පවත්වාගෙන යාම සඳහා සායනික වශයෙන් තීරණ ගැනීමට හැකියාව තිබීම.
එක්සත් රාජධානියේ හෙද සේවකයන්ගේ රාජකීය විද්‍යාලය
හෙද සේවය යනු රෝග නිර්ණය කිරීම ප්‍රතිකාර කිරීම මගින් පුද්ගලයන්, පවුල් , ප්‍රජාවන්ගේ සහ ජනගහනය තුළ රෝග සහ අනතුරු වළක්වා ගැනීම හා රෝගවලට එරෙහිව ආරක්ෂා වීම සහ සෞඛ්‍ය තත්වය ප්‍රශස්ත මට්ටමක පවත්වා ගැනීමයි.
හෙද සේවයෙහි සිද්ධාන්ත සහ ක්‍රියාවලි
පොදුවේගත් කළ හෙද සේවයෙහි ක්‍රියාවලීන් යනු සපයන ලද සේවාවෙහි අවසන් ප්‍රතිඵලය ඇගයීම, අවශ්‍යතාවයන් හඳුනාගැනීම සහ ක්‍රියාමාර්ග සැලසුම් කිරීමට හා ක්රියාත්මක කිරීමට භාවිතා වන ක්‍රමෝපායකි. අනෙකුත් ක්ෂේත්‍රයන් මෙන් මෙම ක්ෂේත්‍රයේ ද ඇතැම් විට විවිධ වූ දර්ශනවේදී මතයන් සහ සුසමාදර්ශයන් අනුගමනය කරමින් විවිධ සිද්ධාන්තයන් බිහිවී ඇත. මෙමගින් හෙද සේවකයන් හට ඔවුන්ගේ ක්‍රියාකාරකම් මගින් විශේෂිත ඉලක්කකරා ලඟා වීමට හැකියාව ලැබී ඇත. මේ වන විට සුසමාදර්ශයන් දෙකක් හෙද සේවය තුළ පවතී. ඒවා නම් සමස්ත සුසමාදර්ශය සහ සමකාල්‍ය සුසමාදර්ශයයි.
ප්‍රායෝගික ක්ෂේත්‍ර
හෙද වෘත්තිකයන් විවිධ අවස්ථාවන් වලදී ඔවුන්ගේ සේවාව ලබාදෙති. ඒවා රෝහල් , පාසල් , ඖෂධ සමාගම් හෝ රෝගීන් ජීවත්වන නිවෙස් තුළදී විය හැකිය. හෙද වෘත්තිකයන් වෘත්තීමය සෞඛ්‍ය ආයතනවල , වෛද්‍යවරුන්ගේ සායනවල , හෙද සායනවල සහ කදවුරුවල ප්‍රතිකාර ලබාදෙති. ඔවුන් තවද හමුදා සේවායෙහි එහි මෙහි ගමන් කරන නැව්වල ද සේවය කරති. ඔවුන් රක්ෂණ කර්මාන්තවලදී සහ සෞඛ්‍ය සේවයෙහි උපදේශකයන් ලෙසද කටයුතු කරති. ඇතැම් අවස්ථාවලදී ඔවුන් නීතිමය අවස්ථාවන්වල දී රෝගියෙකුගේ වාර්තාවන් පරීක්ෂා කර බලා ඔහුට ප්‍රමාණවත් තරම් සත්කාර ලැබී ඇති දැයි සොයා බලමින් උසාවිය තුළ සාක්ෂි සපයන නිතීඥයෙකුගේ කර්තව්‍යය ද ඉටු කරති. හෙද වෘත්තිකයන් හට ඇතැම් අවස්ථාවලදී තාවකාලික පදනම මත යම්කිසි වැඩ මුරයක් පමණක් සිදුකළ හැකි ය.
ප්‍රායෝගික අවස්ථාවන්හි දී ඇති නීති රීති
හෙද සේවයෙහි සියළුම ප්‍රායෝගික ක්‍රියාකාරකම් එය සිදු කරනු ලබන දේශපාලනික වටපිටාව අනුව ව්‍යවස්ථාදායකයකට අනුව පාලනය වේ. ඔවුන් තමා විසින් සිදු කරන සියළුම ක්‍රියාකාරකම් සඳහා නීතිමය වශයෙන් වග කිව යුතුවේ. මෙහිදී ලබාදෙන සත්කාරයෙහි සම්මතය වනුයේ ධූර දර්ශී විචක්ෂණ හෙද වෘත්තිකයෙකු මගින් ලබාදෙන සේවාවයි.
හෙද සේවය |
9,099 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%96%E0%B7%82%E0%B6%B0%E0%B7%80%E0%B7%9A%E0%B6%AF%E0%B6%BA%E0%B7%99%E0%B7%84%E0%B7%92%20%E0%B6%B8%E0%B6%AD%20%E0%B6%B7%E0%B7%9A%E0%B6%AF%E0%B6%BA%E0%B6%A7%20%E0%B6%BD%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%96%20%E0%B6%9A%E0%B6%BB%E0%B7%94%E0%B6%AB%E0%B7%94 | ඖෂධවේදයෙහි මත භේදයට ලක්වූ කරුණු |
ඖෂධවේදයෙහි මත භේදයට ලක්වූ කරුණු
ඖෂධ නිර්දේශ කිරීම හා බෙහෙත් වර්ග සෑදීම අතර වෙනස්කම්
ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය වැනි නීති පද්ධතියක් ඇති රටවල ඖෂධවේදීන් වෛද්‍යවරුන්ගෙන් වෙනමම පාලනය කරනු ලබයි. විශේෂයෙන්ම මෙම ව්‍යවස්ථාදායකයන් මගින් නියම කර ඇති අන්දමට ඖෂධ වර්ග නිර්දේශ කිරීම බෙහෙත් වර්ග සෑදීම හා කලවම් කිරීමෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස්වේ. මෙම නීති පද්ධතිය මගින් විශේෂිතවම සඳහන් කර ඇත්තේ ඖෂධවේදියෙකුට පමණක් මහජනතාවට ඖෂධ ලබාදිය හැකි අතර ඔවුන් හට වෛද්‍යවරුන් සමග ව්‍යාපාර සම්බන්ධතාවයන් පවත්වා ගනිමින් ජනතාවට ඖෂධ ලබාදිය නොහැක. ඇමරිකානු වෛද්‍ය සභාව විසින් සම්පාදනය කරන ලද සදාචාර සංග්‍රහයකට අනුව රෝගීන් සූරා කෑමකට ලක්නොවන්නේ නම් වෛද්‍යවරයෙකුට තමාගේ බෙහෙත් ශාලාව තුළ බෙහෙත් වර්ග සෑදීමේ සහ කලවම් කිරීමේ අයිතිය ඇත. තවද රෝගියෙකුට ලබාදුන් ලිඛිත නිර්දේශයක් සඳහා වෙනත් ස්ථානයකින් ඖෂධ ලබාගැනීමට ද රෝගියාට අයිතිය ඇත. ඇමරිකානු වෛද්‍යවරුන්ගෙන් 7% - 10% දක්වා ප්‍රමාණයක් තමා විසින්ම බෙහෙත් වර්ග සෑදීම සහ කලවම් කිරීම සිදු කරනු ලබති.
චීනය , හොංකොන්, මැලේසියාව සහ සිංගප්පූරුව වැනි ආසියානු රටවල නීති පද්ධතියට අනුව වෛද්‍යවරුන්ට බෙහෙත් සෑදීම සහ කළවම් කිරීමට හා තමා විසින්ම ඖෂධාලයක් පවත්වා ගැනීමට අවසර ලබාදී ඇත. සාම්ප්‍රදායික චීන වෛද්‍ය විද්‍යාවේ දී මෙය බහුලවම සිදු කරනු ලබයි.
කැනඩාවෙහි වෛද්‍ය සායනයක් සහ ඖෂධාලයක් එකම ස්ථානයක එක්ව පිහිටා තිබීම බහුල දෙයක් වන අතර එහි අයිතිය එක් පුද්ගලයෙකුට හිමි වුවද ඒවා සඳහා බලපත්‍ර ලබා ගැනීම වෙන වෙනම සිදු කළ යුතුය.
නමුත් මෙය බොහෝ අවස්ථාවලදී මත ගැටුම්වලට ලක්වන්නකි. එසේ වන්නේ වෛද්‍යවරයෙකු හට යම්කිසි රෝගියෙකු තුළ වැඩි වැඩියෙන් රෝග නිර්ණයකට ලක්කොට සහ එහි බරපතල තාවය අතිශයෝක්තියකින් විදහා දක්වමින් රෝගියා සඳහා වැඩි වැඩියෙන් ඖෂධ වර්ග අලෙවි කිරීමට හැකියාව ඇති බැවැණි. මෙලෙස වෛද්‍යවරයා විසින් දක්වන කැමැත්ත නිසා වඩාත් පිරිවැය ඵලදායීතාවයකින් යුත් ඖෂධ ලබාගනිමින් අනවශ්‍ය ප්‍රමාණයට බෙහෙත් භාවිතා කිරීමෙන් ඇතිවන අහිතකර ප්‍රතිවිපාක වළක්වා ගැනීමට රෝගියාට ඇති අවශ්‍යතාවයට බාධා පැමිණ වේ. මෙම ක්‍රියාපටිපාටිය ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ වෙනත් රජයන්හි පරීක්ෂා කිරීමේ සහ තුලනය කිරීමේ ක්‍රියාවලියට සමාන වේ.
මෙම අංග දෙක වෙන්කිරීම සදහා ව්‍යාපාරයක් බොහෝ රටවල ආරම්භ වුවද කොරියාව වැනි රටවල්හි එය මේ වන විට ද සාර්ථකත්වයට ලක්වී ඇත. මෙලෙස ඉහත සඳහන් කළ අංග දෙක වෙන්කිරීම සඳහා බොහෝ ජාතීන් ක්රියාත්මක වුවද මූල්‍යමය වශයෙන් වඩා රුචිකත්වයක් දක්වන වෛද්‍යවරුන් හේතුවෙන් එසේ කිරීම අපහසුවී ඇත.
ඖෂධ වේද‍යෙහි අනාගතය
ඉදිරි දශක කිහිපය තුළදී ඖෂධවේදීන් සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතියෙහි වඩාත් අත්‍යවශ්‍ය අංගයක් බවට පත්කිරීමට බලාපොරොත්තුවේ. ඖෂධ වර්ග කලවම් කිරීම හා බෙදාදීම වෙනුවට ඔවුන්හට රෝගීන් කෙරෙහි දක්වන සත්කාරයෙහි හැකියාව වෙනුවෙන් ද ගෙවීමක් සිදු කරීමට බලාපොරොත්තු වේ.
මෙය ඇතැම් රටවල මේ වන විට ද ආරම්භ කර ඇත. උදාහරණයක් ලෙස ඔස්ට්‍රේලියාවේ ඖෂධවේදීන් රෝගීන් හට නිවෙස්වල දී ඖෂධ භාවිතා කිරීම පිළිබඳව ලබාදෙන දැනීම සඳහා එරට රජයෙන් වේතනයක් ලබාදේ. එක්සත් රාජධානියෙහි අතිරේඛ පුහුණුවක් ලබාගන්නා ඖෂධවේදීන් සහ හෙදියන් හට ඖෂධ වර්ග නිර්දේශ කිරීමේ අයිතිය ලබාදී ඇත. ඔවුන් ඖෂධ වර්ග භාවිතා කිරීම විමර්ශනය කිරීම සදහා ද රජයෙන් ගෙවීමක් ලබති. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙහි සායනික ඖෂධවේදය හෝ ඖෂධ මගින් ලබාදෙන සේවාව මගින් ඖෂධවේදයෙහි ප්‍රායෝගිකකරණය සඳහා බලපෑමක් ලැබී ඇත. තවද ඖෂධවේදය සඳහා ආචාර්ය උපාධිය ද ප්‍රායෝගික ක්‍රියාකාරකම්වලට ප්‍රථමයෙන් අවශ්‍ය වන අතර බොහොමයක් ඖෂධවේදීන් වසරක හෝ වසර දෙකක නේවාසික පුහුණුවක් උපාධි ලැබීමෙන් පසුව ලබාගනිති. මින් පෙර සාත්තු නිවාසවල සේවයෙහි යෙදවූ ඖෂධවේදීන් මේවන විට රෝගීන් සදහා සෘජුවම උපදෙස් ලබාදීම මගින් ජ්‍යෙෂ්ඨ ඖෂධවේදීන් බවට පත්වී ඇත. |
9,103 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%B5%E0%B7%94%E0%B6%A7 | භාවස්ඵුට |
නක්ෂත්‍ර කාලය
මීන රාශිය සහ මේෂ රාශිය වෙන්කරන (මේෂ ) රේඛාව අහසේ මුදුන්වූ ක්ෂණයේ සිට ගතවූ කාලයට නක්ෂත්‍ර කාලය යැයි කියනු ලැබේ.
නක්ෂත්‍ර කාලය පහත පෙනෙන සමීකරණයන් භාවිතා කොට ගණනය කර ගැනීමට පිළිවන.
සටහන - පෘථිවියේ ස්ථානයක සිට බලන විට ඉතා ඈතින් පිහිටි තාරුකාවක් පෘථිවයට සාපේක්ෂව නිසලය(මෙය 100%ක් නිවැරදි නොවේ මන්ද නිසල තාරුකා විශ්වයේ නැත)යම් මොහොතකදී(සූර්ය කාලයෙන්) එම නිසල තාරුකාව එම ස්ථානයේ අවසන් වරට හිස් මුදුනට පැමිණි මොහොතේ සිට එම මොහොත දක්වා ගතවූ කාලය එම මොහොතේ එම ස්ථානයට අදාල නක්ෂත්‍ර කාලයයි.මේෂ රාශියේ ආරම්භය දැක්වෙන තරුව මෙහිදී සම්මතයක් ලෙස භාවිතා කෙරේ.(තාරකා විද්‍යාව්දී සහ ජ්‍යොතිෂයේදී)
නක්ෂත්‍ර කාලය ගණනය කිරීම
ග්‍රිනිච් හිදී මධ්යම රාත්‍රී දොළහට නක්ෂත්‍ර කාලය පහත පෙනෙන සමීකරණයෙන් ලබාගත හැකිය.
ST0=0.276919398+100.0021359 T0+0.000001075 T02
T0 = 1900 ජනවාරි 1 වන දින මධ්‍යාහ්න දොළහේ සිට අදාල දිනයේ 0:00:00 දක්වා ගතවූ දින ගණන / 36525
සැ.යු.: මෙහි පිළිතුර ලැබෙන්නේ දින වලිනි.
මාධ්‍ය රාත්‍රී දොළහ පසුවී යම් පැය ගණනක් ගතවූ පසු නක්ෂත්‍ර කාලය ලබා ගැනීම සඳහා පහත පෙනෙන සමීකරණය භාවිතා කළ යුතුය.
STG=ST0+1.002737908 t
t = මධ්යම රාත්‍රී දොළහ පසුවී ගතවූ කාලය දිනවලින්
මෙයින් ලැබෙන්නේ ග්‍රිනිච් හි නක්ෂත්‍ර කාලයයි. වෙනයම් ස්ථානයක් සඳහා නක්ෂත්‍ර කාලය ලබාගැනීමට පහත පෙනෙන සමීකරණය භාවිතා කළ යුතුය.
STL=STG+L
L =අදාළ ස්ථානයේ දේශාංශය / 3600 (නැගෙනහිර දේශාංශ: ධන, බටහිර දේශාංශ: ඍණ)
උදාහරණයක්
2009 ජනවාරි 11 වන දින රාත්‍රී 7:10 ට කොළඹට නක්ෂත්‍ර කාලය සොයමු.
මුලින්ම කළ යුත්තේ මෙම වේලාව ග්‍රිනිච් වෙලාවට හරවා ගැනීමයි.
ශ්රී ලංකාණ්ඩුවේ සම්මත වේලාව ග්‍රිනිච් වෙලාවෙ සිට පැය 5:30 ක් ඉදිරියෙන් සිටී. එමනිසා මෙම වේලාව ග්‍රිනිච් වේලාවෙන්
2009-1-11 13:40:00 වෙයි.
ඉන් පසුව කළයුත්තේ 2009-1-11 00:00:00 ට ග්‍රිනිච්හිදී නක්ෂත්‍ර කාලය සොයා ගතයුතුය. මේ සඳහා 1900-1-1 12:30:00 සිට 2009-1-11 00:00:00 දක්වා කාලය දිනවලින් ගණනය කරගත යුතුය.
මෙය දින 39822.5 කි. එය 36525 න් බෙදා ගත්විට T_0 හි අගය ලැබේ.
මෙම හි අගය සමීකරණයට ආදේශ කිරීමෙන් 2009-1-11 00:00:00 ට ග්‍රිනිච්හිදී නක්ෂත්‍ර කාලය සොයා ගත හැක.
ST0=0.276919398+100.0021359 T0+0.000001075 T02
ST0=109.3073124
ඉන් පසුව කළ යුත්තේ 2009-1-11 13:40:00 ට ග්‍රිනිච්හිදී නක්ෂත්‍ර කාලය සොයා ගැනීමයි.
STG=ST0+1.002737908 t
මෙහි t=2009-1-11 00:00:00 සිට 2009-1-11 13:40:00 දක්වා කාලය දින වලින්.
t=0.56944 වන බැවින් STG=109.8783159 වෙයි.
ඉන්පසු මෙම මොහොතට කොළඹට නක්ෂත්‍ර කාලය සොයා ගත යුතුය.
STL=STG+L
මෙහි,
L =අදාළ ස්ථානයේ දේශාංශය / 3600 (නැගෙනහිර දේශාංශ: ධන, බටහිර දේශාංශ: ඍණ)
කොළඹ පිහිටා තිබෙන්නේ නැගෙනහිර දේශාංශ 790 51" හි බැවින්
L=0.221805556.
එමනිසා
STL=110.1001215
මෙහි පූර්ණ සංඛ්‍යාව අතහැර දශම සංඛ්‍යාව පමණක් සැලකූ විට 2009 ජනවාරි 11 වන දින රාත්‍රී 7:10 ට කොළඹට නක්ෂත්‍ර කාලය දින වලින් ලැබේ.
නක්ෂත්‍ර කාලය පැය විනාඩි වලින් දැක්වීම සාමාන්ය ක්‍රමයයි. එමනිසා මෙම නක්ෂත්‍ර කාලය 2:24:10 වශයෙන් පැය විනාඩි තත්පර වලින් දැක්වීමට පිළිවන.
පහත පෙනෙන භාවස්ඵුට ගණනය කිරීම සඳහා නක්ෂත්‍ර කාලය අංශක වලට හරවා ගත යුතුය.
නක්ෂත්‍ර කාලය අංශක වලට හරවා ගත් විට RAMC=36.04372680.
භාවස්ඵුට ගණනය කිරීම
මුලින්ම පෘථිවියේ ආනතිය සොයා ගත යුතුය.
පෘථිවියේ ආනතිය ආසන්න වශයෙන් 23.450 කි.
මෙම අගය භාවිතා කළත් වරදක් නොමැත. නිවැරදි ආනතිය සොයාගැනීමට නම් පහත පෙනෙන සමීකරණය භාවිතා කරන්න.
e=23.452294-0.0130125 T-0.00000164 T2+0.000000503 T3
T= 1900 ජනවාරි 1 වන දින මධ්‍යාහ්න දොළහේ සිට අදාල වේලාව දක්වා ගතවූ දින ගණන / 36525
Fai=අදාල ස්ථානයේ අක්ෂාංශය (උතුරු අක්ෂාංශ: ධන, දකුණු අක්ෂාංශ: ඍණ)
H=H0+RAMC
D=arcsin(sin(e)*sin(H))
A=F arcsin(tan(Fai) tan(D)) ------------- (1)
M=arctan(sin(A) /(cos(H) tan(R))) ------------- (2)
R=arctan((tan(H)*cos(M))/cos(M+e)) ------------- (3)
D=R ------------- (4)
D වල අගය ආදේශ කර සමීකරණ (1) සිට (4) දක්වා නැවතත් ගණනය කරන්න.
දෙවරක් හෝ තුන්වරක් මෙසේ ගණනය කිරිමේන් අනතුරුව ලැබෙන R අගය භාවස්ඵුටය වෙයි.
මෙසේ ලැබෙන R අගය H වල අගයට ආසන්න වශයෙන් සමාන අගයක් විය යුතුය. එසේ නොවන අවස්ථා වලදී R අගයට 1800 ක් එකතු කර හෝ අඩු කර R අගය නිවැරදි කරගත යුතුය.
නක්‍ෂත්‍රය |
9,104 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B6%A7%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B7%8F | වට්ටක්කා | වට්ටක්කා () එළවලුවක් ලෙස මිනිසුන් භාවිතා කරයි. කුකර්බිටේසි කුලයට අයත් ශාකයකි. Curcubita pepo සහ කියුකබ්ටා මැක්සිමා () ලෙස විද්‍යාත්මක හඳුන්වනු ලබයි.
තරමක් සිනිඳු මතුපිටකින් යුක්තවන වට්ටක්කා තද කහ පැහැයේ සිට තැඹිලි පැහැය දක්වා වර්ණයක් ගනී.
හැලෝවීන් උත්සවයේ සැරසීමක් ලෙස වට්ටක්කා යොදා ගනියි.
මූලාශ්‍ර
එළවළු |
9,105 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B6%AF%E0%B7%94%E0%B6%BB%E0%B7%94%20%E0%B6%9C%E0%B6%AB%E0%B6%BA | මදුරු ගණය | මදුරුවන් Culicidae කුලයට අයත් කෘමි විශේෂයකි.
මදුරුවන් මගින් බෝවන රෝග
බරවා
මැලේරියා රෝගය (ඉතිහාසය)
ඩෙංගු
මූලාශ්‍ර
මදුරු ගණය |
9,106 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%80%E0%B7%94%E0%B7%83%E0%B6%BA | මවුසය | පරිගණක මවුසය - පරිගණක කටයුතු පහසුකිරීම සදහා මෙම උපකරණය භාවිතා කරයි.
පරිගණක භාවිතයේ දී තිරයෙහි ස්ථානයන් සළකුණු කිරීම සඳහා යොදාගනු ලබන විශේෂිත උපකරණයයි.
ප්‍රවර්ගය :පරිගණක දෘඩාංග
පරිගණක විද්‍යාව |
9,107 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%90%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%A9%E0%B7%8F | පැන්ඩා | පැන්ඩා උගේ ගැහැනු සතා වරකට එක් පැටවෙකු පමණක් දමයි. උන් මාර්තු සිට මැයි දක්වා වූ කාලය තුළ එක්වන අතර අගෝස්තු සැප්තැම්බර් මාසවල දී පැටවුන් බිහි කරති. අළුත උපන් කුඩා පැටවෙකුගේ බර 2 kg පමණ වේ. පැටවුන් ඇස් අරින්නේ දින 40 කට පසුව ය.යෝධ පැන්ඩාවුන්ට නිශ්චිත ලැගුම් පොළවල් නැත. එහෙත් අභිජනන සමයේ දී උන් ඉතා වෙහෙස මහන්සි වී පැටවුන් බිහිි කිරීමට සුදුසු බිලයක් තනති. එය තුළ සුව පහසුව පිණිස මෘදු ශාක පත්ර අතුරණු ලැබේ.යෝධ පැන්ඩා සිත් ගන්න සුලු ගති ගුණවලින් හෙබි අහිංසක සතෙකි. උගේ මුහුණේ ඇත්තේ් ළදරු පෙනුමකි. උගේ ගමන සිනා උපදවන සුලු ය. යෝධ පැන්ඩා දිනකට පැය දහයක් දොළහක් පමණ ආහාර ගැනීමේ නිරත වේ. ගස තලා දමන්නේ නැතිව උණ දළු හා කොළ ගලවා ගැනීමේ අපූරු හැකියාවක් ඌට ඇත. මේ බුහුටි බව ඌට ලැබී ඇත්තේ ඉදිරි ගාත්රාවල දිගු රෝමවලින් වැසුණු මංශමය කොට්ට ඇති නිසා ය.යෝධ පැන්ඩාට නිශ්චිත දින චර්යාවක් නැත. දිවා කාලය පමණක් නොව රාති්ර කාලයට ද ඌ ආහාර සොයා සැරිසරයි. නිදා ගැනීමට හෝ විවේත ගැනීමට විශේෂ වේලාවක් නැත. මධ්යම රාති්රයට හා උදෑසනට උන් වඩාත් කියාකාරී ය. බාහිර බලපෑම් නැතිවිට මේ පැන්ඩා ගේ සියලු කටයුතු අලස ලෙස හෙමින් සීරුවේ සිදු කෙරේ. කෙනෙකු කළබල කළහොත් ඌ ඉවතට දිවගොස් සැඟව ගනී. එසේ කළ නො හැකි නම් ගසකට නැග අතු රිකිලි අතර සැඟවෙයි. වටාපිටාව නිහඬ හා නිශ්චල වූ විට පැන්ඩා ගසින් බැස බිමට පැමිණේ. ඇතැම්විට පැන්ඩාවුන් ගස්වල අතු මත නිදා සිටිනු ද දැකිය හැක.
සංරක්ෂණයවඳවී යාමට ඔන්න මෙන්න කියා සිටි මේ සොඳුරු සත්ත්වයා ඉන් බේරා මතු පරපුර වෙනුවෙන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ජාත්යන්තර ප්රජාවගේ ද සහාය ඇතිව චීන රජය ක්ෂණිකව පියවර ගත්තේ ය. යෝධ පැන්ඩාවන් සංරක්ෂණය කිරීම සඳහා වන පෙත් වෙන් කෙරුණු අතර උන් පිළිබඳව පුළුල් ලෙස අධ්යයනයක් ද සිදු කෙරින. එම අධ්යයනය ප්රයෝජනයට ගෙන ගන්නා ලද පියවර නිසා අදවන විට චීනයේ යෝධ පැන්ඩා ගහණය වර්ධනය වෙමින් පැවතීම වන සත්ත්ව ලෝලීන් ගේ සතුටට කරුණකි. |
9,108 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%96%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD | සූරියකාන්ත | සූරියකාන්ත මෙය මලකි.Helianthus
මල් |
9,109 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%83%E0%B7%8A%20%E0%B6%BB%E0%B6%AE%E0%B6%BA | බස් රථය | බස් රථය ගොඩබිමින් මගීන් ප්‍රවහනය සදහා භාවිතා කරයි. |
9,110 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%84%E0%B7%9C%E0%B6%9A%E0%B7%93 | හොකී | හොකී ක්‍රීඩවකි. එක් පිලකට සමජිකයන් 11ක් සහභාගී වේ. හොකී යනු කණ්ඩායම් දෙකක් එකිනෙක පරයා ගෝලයක් වාර්ථා කිරීමට යත්න දරන ක්‍රීඩාවකි. මෙහිදී ‘පක්’ නමින් හඳුන්වන බෝලයක් හෝ තද රවුම් ඩිස්කයක් භාවිතා කරයි. විරුද්ධ පිළේ දැල තුළට එය පිත්තෙන් විසිකිරීම මගින් ගෝලයක් ලබාගැනීම සිදු කරයි. කිසියම් ප්‍රදේශයක වඩාත් ප්‍රචලිත හොකී ක්‍රීඩා ආකාරය සරලව එම ප්රදේශ වලදී හොකී ලෙස හැඳින්වේ.
ආශ්‍රිත
අයිස් හොකී
ක්‍රීඩා |
9,119 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%9C%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%A7%E0%B6%BB%E0%B6%BA | මොනිටරය | පරිගණකයෙහි යතුරු පුවරුව මගින් ඇතුලත් කරන දත්ත ප්‍රදර්ශනය වන උපකරණයයි.
ප්‍රවර්ගය :පරිගණක දෘඩාංග |
9,161 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B7%E0%B7%96%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%AB%E0%B6%BA%20%E0%B6%85%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80%20%E0%B6%BB%E0%B6%A7%E0%B7%80%E0%B6%BD%E0%B7%8A%20%E0%B7%84%E0%B7%8F%20%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%AD%20%E0%B6%B7%E0%B7%96%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%AF%E0%B7%9A%E0%B7%81%20%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%BA | භූමිප්‍රමාණය අනුව රටවල් හා පරායත්ත භූමිප්‍රදේශ නාමාවලිය | මෙය සම්පූර්ණ භූමි ප්‍රමාණය අනුව ලෝකයේ ස්වෛරී රටවල් ලැයිස්තුව වේ.
සංඛ්‍යාන කටයුතු සඳහා, ස්වෛරී රාජ්‍යයන්ගෙන් වෙන්ව පරාධීන භූමිප්‍රදේශයන් ලැයිස්තුගත කොට ඇති අතර ඒවා ඇලකුරු මගින් දක්වා ඇත. අගයයන් නිරූපණය කරන්නේ, භූමි හා රට අභ්‍යන්තරයෙහි වූ ජල තලයන් (විල්, ජලාශ, ගංගා) සමන්විත සම්පූර්ණ වර්ගඵලයන් වේ. සමුද්‍රීය අභ්‍යන්තර ජලතල (වෙරළ සහිත ජලතල), දේශභූමික ජලතලයන් හා බහිෂ්කාර ආර්ථීක කලාපයන් ඇතුලත් කර නොමැත. විවිධ රටවල් ඇන්ටාක්ටිකාව (14.4 මිලියන කිමි² සම්පූර්ණ වර්ගඵලය) පිළිබඳව ඉදිරිපත් කරන අයිතිවාසිකම්ද එලෙසම ජනාශ්‍රිත නොවූ පරාධීන භූමිප්‍රදේශයන්ද ඇතුලත් කොට නොමැත. ලෝකයේ මුළු භූමි ප්‍රමාණය 148,939,063 කිමී² වේ (ලෝකයේ පෘෂ්ඨ වර්ගඵලයෙන් 29% ක් පමණ).
මෙම ලැයිස්තුවෙහි චිත්‍රක අනුවාදය සඳහා, භූමි ප්‍රමාණය අනුව රටවල් ලැයිස්තුව (චිත්‍රක) බලන්න.
පළමු මට්ටමේ පරිපාලන කොට්ඨාශ සමග ලැයිස්තු සඳහා, සම්පූර්ණ භූමි ප්‍රමාණය අනුව දේශපාලන හා භූගෝලීය උපකොට්ඨාශ ලැයිස්තුව බලන්න.
යුරෝපීය සංගමය යනු සාමාජික රාජ්‍ය 27කින් සමන්විත ස්වයං වර්ගික උපරිජාතික සංගමයකි. එහි සම්පූර්ණ වර්ගඵලය 4,324,782 කිමී² වන අතර, එය ඇතුලත් කලෙහි නම් 7වන ස්ථානයට අනුස්ථිතිය ලැබිය යුතු විය (ලෝකයෙහි මුළු භූමි වර්ගඵලයෙන් 3.0%). අනෙකුත් ස්ථිතීන් හා සමග ලැයිස්තුවක් සඳහා, වර්ගඵලය අනුව භූගෝලීය සමූහනයන් බලන්න.
භූමිප්‍රමාණය අනුව රටවල් හා පරායත්ත ප්‍රදේශයන්
Source, unless otherwise specified:
Other references
සටහන්
ආශ්‍රිත
List of political and geographic subdivisions by total area
List of major geographic bodies by area
භූමි ප්‍රමාණය අනුව දූපත් ලැයිස්තුව
Orders of magnitude (area)
List of island countries by area
රටවල්
භූගෝල විද්‍යාව හා සබැඳි ලැයිස්තු |
9,180 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%94%E0%B6%A2%E0%B7%8F%E0%B6%AD%E0%B7%8F%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B6%BA | සුජාතා විද්‍යාලය | සුජාතා විද්‍යාලය යනු ශ්රී ලංකාවේ ප්‍රමුඛ බාලිකා පාසල කි. එය ශ්රී ලංකාවේ දකුණින්ම පිහිටි දිස්ත්‍රික්කය වන මාතර දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටා ඇත.
සුජාතා විද්‍යාලය ශ්රී ලංකාවේ දීර්ඝතම ඉතිහාසයක් ඇති බෞද්ධ පාසල් වලින් එකකි. විද්‍යාලය මේ වන විට රජයේ මෙහෙයවීමට අනුගත ජාතික පාසලක් වන්නේ ය.
ප්‍රාථමික සහ ද්විතීයක ලෙස පාසල සතු අංශ දෙකකි. ප්‍රාථමික අංශය 1 සිට 5 ශ්‍රේණිය දක්වා සුජාතාවන් හට සෙවන සදන කල්හි, ද්විතීයක අංශය 6 සිට 13 ශ්‍රේණි වල සුජාතාවන් ගේ විදු පියස වන්නේය.
අතීතය
20 සියවස ආරම්භයේද මාතර ජන ගහනයෙන් බහුතරය බෞද්ධයෝ වීය. ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපනය ලැබීම එම යුගයේ විලාසිතාවක් විය. එම ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපනය ලබාදීමේදී මාතර බෞද්ධ සංගමය ප්රධාන චරිතයක් නිරූපණය කළේය. සංගමයේ ශක්තිමත් සම-ලේකම් ධූරයක් හෙබවූ විල්මට් P. විජේතුංග මහතා නව ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපන ආයතනයක් ඇරඹීමේ අවශ්‍යතාවය සිතිවිල්ලක් වශයෙන් ඉිදිරිපත් කළේය. එම යෝජනාව ක්රියාත්මක කිරීමෙහිලා වෛද්‍ය V.D. ගුණරත්‍න මහතා ප්රධාන දායකත්වයක් ඉසිලීය.
1929 වසරේ වෙසක් පුන් පොහෝ දින මාතර බෞද්ධ සංගමයේ සභාපති වශයෙන් කටයුතු කළ වෛද්‍ය V.D. ගුණරත්‍න මහතා අධ්‍යක්‍ෂක ධූරය යටතේ පාසල ආරම්භ කෙරිනි.
විද්‍යාලය අද ලබා ඇති තත්වය සලකන විට ආරම්භය හුදු සාමාන්ය පාසලකි ඇරඹුමක් පමණි. ආරම්භයෙන් වසර 70 ගණනකට පසුව අද වන විට විද්‍යාලය දිවයිනේ ප්‍රමුඛ බාලිකා විද්‍යාලයක් බවට පත්ව ඇත.
මුල් අවදිය
විද්‍යාලය වර්තමානයේ පිහිටා ඇති ස්ථානයට ගෙන ඒමට ප්‍රථමයෙන් පිහිටා තිබුනේ වර්තමානයේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ මාතර ශාකාව පිහිටා ඇති ස්ථානයේ හෙවත්, හක්මණ මාර්ගයට මායිම් වූ එකළ පොල් වගාවක් සහිත වූ භුමියකය. මෙම භූමිභාගය මාතර බෞද්ධ සංගමයේ සභාපති වෛද්‍ය ගුණරත්‍න මහතාට හිමිව තිබූ එකකි.
පැරණි ගොඩනැගිල්ල කාර්යාලය, පංති කාමර 3 ක්, කුඩා ශාලාවක්, කුඩා සිසවියුන් සඳහා නේවාසිකාගාරයක් සහ ජ්‍යේෂ්ඨ සිසුවියන් සඳහා නේවාසිකාගරයක් යන අංග වලින් සමන්විත විය.
අද මෙන් නොව, වයස අවුරුදු 10 ට අඩු සිසුන් ද පාසල වෙත ඇතුලත් කොටගෙන, ඔවුන්ට වයස අවුරුදු 10 වන තෙක් පාසල තුල අධ්‍යාපනය ලැබීමට ඉඩ දෙනු ලැබිනි.
සංගමය ඉන්දියාවේ සිට පැමිණි A.E. Mathives මහත්මිය පාසලේ විදුහල්පතිනිය වශයෙන් පත් කළේය. සිසුවියෝ නිල් සහ රන් පැහැති ටයි පටියක් සහිත සුදු පැහැති නිල ඇඳුමක් භාවිතා කළ අතර, ශිෂ්‍යයෝ නිල් (Navy Blue) පැහැති නලිසම් ද සුදු පැහැති කමීසද නිල ඇඳුම වශයෙන් භාවිතා කළහ. සුදු පැහැති පාවහන් ද, මනාව සංවිධිත මේ කුඩා පාසල් සමාජයේ ආයිත්තම් වලට අයත් විය.
1945 දී අධ්‍යාපනය ස්‍වභාෂා කරනා තෙක් විලාසිතාව වූ ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් අධ්‍යයන කටයුතු කරන ලදී. භාවිතා කළ පෙළ පොත් බ්‍රිතාන්‍යයෙන් ගෙන්වන ලද ඒවා විය. ප්‍රාථමික පංති වල භාවිතා කරන ලද කියවුම් පොත "Reading and Thinking" නම් විය. සිංහල බස ද විෂයයක් වශයෙන් උගන්වන ලදී. විෂය නිර්දේශයට අමතරව ඉන් පරිභාහිර වූ සංගීතය, නැටුම්, නාට්‍යය ආදීන්ට ද වෙන් කරනා ලද කාලයක් විය. සියළුම වාර අවසානයන් විවිධ ප්‍රසංගයකින් අලංකෘත වූ අතර, ඉන් අතිශය ඉහල තත්වයේ වූ එකක් පවත්වන ලද්දේ බ්‍රෝඩ්වේ නෘත්‍යශාලාවේ දී ය.
දැන් මෙන් නොව, පාසල පවත්වන ලද්දේ මිනිත්තු 45ක දිවා ආහාර විවේකයක් සහිත සැසි දෙකකිනි. පාසලේ සෞඛ්‍යාරක්‍ෂක තත්වය විශිෂ්ඨ විය. නළ ජලය පහසුකම් නොතිබූ බැවින් පිරිසිදු කිරීම් කටයුතු සඳහා ජලය ලබාත් ළිඳක් පාසල පසු පස ඉදි කොට තිබිනි.
විකාශනය
1936 තුලදී, සිසුන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාමත් සමග භෞතික සම්පත් භාවිතාවද ඉහළ ගියේය. "ගබඩාවිදිය" හි පිහිටා තිබූ දේපළ සහ භූමිය ක්‍රමයෙන් පාසලක් බවට පත්විය. පංතියෙන් පංතිය පහළ සිට ඉහළට එය ස්ථාවරත්වයකින් යුතුව වර්ධනය වන්නට විය.
වෛද්‍ය ගුණවර්ධන ගේ අභාවයෙන් පසුව පාසලට අසීරු කාල පරිච්ඡේදයකට මුහුණ දෙන්නට සිදු විය. එ සමයේ ඇරඹි දෙවන ලෝක යුද්ධය හේතුවෙන් සමාජයේ ඇතිවූ අස්ථාරව භාවයද එයට එක් හේතුවක් විය. කෙසේ වෙතත් ආරියරත්න මහතා පාසලේ පරිපාලනය භාරගැනීමත් ස්වකීය පෞද්ගලික මුදලින් ගුරුවරුන්ගේ වැටුප් ගෙවීමට ඉදිරිපත් වීමත්, මහත් ආශිර්වාදයක් විය.
මාතර බෞද්ධ සංගමයේ අනෙකුත් සාමාජිකයන් සහ පාසලේ පැවැත්මට දායකවූවන් අතරින් කිහිප දෙනෙකු පහත දැක්වේ :
E.T. ගුණවර්ධන මහතා
W.P. විජේතුග මහතා
M.D.T. කුලතිලක මහතා
D.N.J. වීරසූරිය මහතා
T.F.D. අබේගුණවර්ධන මහතා
C.A. ආරියරත්න මහතා
W.P.A. වික්‍රමසිං මහතා
ජෝජ් වීරතුංග මහතා
A. දයාරත්න මහතා
1958 දී සුජාතා විද්‍යාලය රජයේ පාසලක් බවට පත් කෙරිනි. වර්තමානයේසුජාතා විද්‍යාලය දකුණු පළාතේ ප්රථම බෞද්ධ බාලිකා විද්‍යාලය වීමේ කීර්තිය ද සමග සිසුවියන් 5000 ක්, 188 පමණ අධ්‍යයන කාර්ය මණ්ඩලයක් සහ 35 ක පමණ අනධ්‍යයන කාර්ය මණ්ඩලයක් සතුව පවතී.
ආශ්‍රිත අධ්‍යයනායතන
සුජාතා ධර්ම විද්‍යාලය
සුජාතා ධර්ම විද්‍යාලය විදුහල්පතිනි R.ගුණවික්‍රම මහත්මිය ගේ අදහසකට අනුව 1995 දී ආරම්භ කරන ලදී. පාසල් නේවාසිකාගාරය භාවිතා කරනා සිසුවියන් උදෙසා ධර්ම අධ්‍යාපනය ලබා දීම එහි අරමුණ විය. වර්තමානය වන විස එය සතුව 400 ක පමණ සිසුවියන් පිරිසක් සහ 14 ක පමණ කාර්ය මණ්ඩලයක් සිටියි. පූජ්‍ය ගොඩවෙල ප්‍රෙමරතන හිමි සුජාතා ධර්ම විධයාලයේ අධිපති වශයෙන් කටයුතු කරයි.
සුජාතා ප්‍රාථමික අංශය
සුජාතා විද්‍යාලයීය ප්‍රාථමික අංශය වෙලේගොඩ පිහිටා ඇත. එය පෙර සුදර්ශන ආදර්ශ විද්‍යාලය පිහිටා තිබූ ස්ථානයේ 1991 දී ආරම්භ කරන ලද්දකි. සිසුවියන් 1500 ක් සහ ගුරුවරුන් 42 ක් පමණ සමග 1 සිට 5 ශ්‍රේණිය දක්වා එහි පංති පැවැත්වෙයි. සුජාතා ප්‍රාථමික අංශයේ වත්මන් විදුහල්පති සමරසිංහ මහතාය.
විදුහල්පතිවරු
මේවාත් බලන්න
රාහුල විද්‍යාලය
බාහිර සබැඳි
සුජාතා විද්‍යාලයීය නිල වෙබ් අඩවිය
මාතර දිස්ත්‍රික්කයේ පාසල්
ශ්රී ලංකාවේ අධ්‍යාපන ආයතන
ශ්රී ලංකාවේ පාසල්
ශ්රී ලංකාවේ රජයේ පාසල්
ජාතික පාසල් - ශ්රී ලංකා
බෞද්ධ පාසල් - ශ්රී ලංකා
1923
දකුණු පලාතේ පාසල් |
9,211 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%82%E0%B7%8A%E0%B7%82%E0%B7%9D%20%E0%B6%9A%E0%B7%9D%E0%B7%83%E0%B7%9A%E0%B6%BA%E0%B7%92%20%E0%B6%9B%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B7%92 | රිෂ්ෂෝ කෝසේයි ඛායි |
බිහිවීම
රිෂ්ෂෝ කෝසේයි ඛායි සංවිධානය 立正佼成会（りっしょうこうせいかい、Rissho Kosei-kai）1938 වසරේ මාර්තු මස 5 වන දින නිර්මතෘ නික්යෝ නිවානෝ සහ උප නිර්මතෘ මියෝකෝ නගනුමාගේ ප්රධානත්වයෙන්,සමාජිකයින් තිස්දෙදෙනෙකුගේ සහභාගීත්වයෙන් ස්ථාපනය කරන ලදී.
ධර්මය
සංවිධානයේ පුජනීය ග්රන්ථය වන ත‍්‍රිවිධ පුන්ඩරික සුත‍්‍රය යනු විවිධාර්ථ සුත‍්‍රය,සද්ධර්ම පුණ්ඩරික සුත‍්‍රය ,සමන්තභද්‍ර බෝධිසත්වයන් මෙනෙහි කීරීම පිළිබඳ සුත‍්‍රය යන සුත‍්‍ර වලින් සමබුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශිත වටිනා ධර්ම ග‍්‍රන්ථයකි.
එහි මධ්යම සුත‍්‍රය වන සද්ධර්ම පුන්ඩරික සුත‍්‍රය තුළ මෙම ලෝකය යනු කුමක්ද?මනුෂ්‍යයින් කුමන ආකාරයේ පැවැත්මක්ද? මනුෂ්‍යයින් කෙසේ ජිවත් විය යුතුද? යන කරුණු සරලව විග්රහ කර තිබේ. |
9,231 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%9B%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%A2%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%20%E0%B6%BD%E0%B7%90%E0%B6%BA%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B7%80 | ස්වෛරී රාජ්‍ය ලැයිස්තුව |
ජාත්‍යන්තරව පිළිගැනුනු ස්වෛරී රාජ්‍යයන්
{|border="0" cellpadding="0" style="text-align:left; font-size: 95%; border-collapse: collapse; border: 0px solid #AAAAAA;"
|-
!width=60%|Name in English and the official languages of the state
!width=40%|Information on the extent of the sovereignty<ref>Information is included on
the extent of recognition and membership of the United Nations (Source: the website of the UN).
the reason a non-de jure state is listed. More information can be found at the list of unrecognized countries.
the overseas dependencies. Some sovereign states have overseas dependencies, generally not part of the territory of the state. More information can be found at the List of dependent countries.
the federal structures if applicable. Some sovereign states have more or less federal structures. More information can be found at a List of federations.
the autonomous areas inside the territory of the sovereign state. Some sovereign states have one or more autonomous areas as part of the their territory; see List of autonomous areas by country.
disputed territories
separatist governments in exile. </ref>
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
A
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|Abkhazia Other states
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Islamic Republic of Afghanistan
Pashto: د افغانستان اسلامي جمهوریت
Persian: افغانستان - جمهوری اسلامی افغانستان
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Albania
Albanian: Shqipëria - Republika e Shqipërise
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - People's Democratic Republic of Algeria
Arabic: الجزائر - الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Principality of Andorra
Catalan: Andorra - Principat d’Andorra
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Angola
Portuguese: Angola - República de Angola
Widely recognized member of the UN. A separatist government in exile claims independence for Cabinda
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Antigua and Barbuda
English - Antigua and Barbuda
Widely recognized member of the UN. Antigua and Barbuda is a Commonwealth Realm and has a division (dependency), Barbuda, with an autonomous status.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Argentine Republic
Spanish: Argentina - República Argentina
Widely recognized member of the UN. Argentina is a federation divided in provinces and one federal district. Argentina also claims sovereignty over the British overseas territories of the Falkland Islands and South Georgia and the South Sandwich Islands
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Armenia
Armenian: Հայաստան - Հայաստանի Հանրապետություն
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Commonwealth of Australia
English: Australia - Commonwealth of Australia
Widely recognized member of the UN. Australia is a Commonwealth Realm and a federation of states and territories. Australia has sovereignty over:
Ashmore and Cartier Islands
Coral Sea Islands
Heard Island and McDonald Islands
Australia claims sovereignty over parts of Antarctica as:
Australian Antarctic Territory
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Austria
German: Österreich - Republik Österreich
Widely recognized member of the UN and the EU. Austria is a federation divided in states (Bundesländer).
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Azerbaijan
Azeri: Azərbaycan - Azərbaycan Respublikası
Widely recognized member of the UN. Azerbaijan has one autonomous republic, , and the autonomous region of Nagorno-Karabakh (Dağlıq Qarabağ,). In Nagorno Karabakh a de facto country in the de jure territory of Azerbaijan has been established.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
B
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Commonwealth of The Bahamas
English: The Bahamas - Commonwealth of The Bahamas
Widely recognized member of the UN. The Bahamas is a Commonwealth Realm.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Bahrain
Arabic: البحرين - مملكة البحرين
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - People's Republic of Bangladesh
Bengali: বাংলাদেশ - গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
English: Barbados
Widely recognized member of the UN. Barbados is a Commonwealth Realm.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Belarus
Belarusian: Беларусь - Рэспубліка Беларусь
Russian: Белоруссия - Республика Беларусь
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Belgium
Dutch: België - Koninkrijk België
French: Belgique - Royaume de Belgique
German: Belgien - Königreich Belgien
Widely recognized member of the UN and the EU. Belgium is a federation divided in linguistic communities and regions.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
English: Belize
Widely recognized member of the UN. Belize is a Commonwealth Realm.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Benin
French: Bénin - République du Bénin
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Bhutan
Dzongkha: འབྲུག་ཡུལ - འབྲུག་ རྒྱལ་ཁབ་
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Bolivia
Spanish: Bolivia - República de Bolivia
Quechua: Bulibiya - Bulibiya Mama Llaqta
Aymara: Wuliwya - Wuliwya Suyu
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Bosnia and Herzegovina
Bosnian and Croatian: Bosna i Hercegovina
Serbian: Босна и Херцеговина / Bosna i Hercegovina
Widely recognized member of the UN. As a result of the Dayton Agreement between Bosnia and Herzegovina, Croatia and the former Federal Republic of Yugoslavia, Bosnia and Herzegovina is divided into two constituent entities, the and the .
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Botswana
Tswana: Botswana - Lefatshe la Botswana
English: Botswana - Republic of Botswana
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Federative Republic of Brazil
Portuguese: Brasil - República Federativa do Brasil
Widely recognized member of the UN. Brasil is a federation divided in states and one federal district.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Negara Brunei Darussalam
Malay: Brunei - Negara Brunei Darussalam
Widely recognized member of the UN. Brunei claims sovereignty over part of the Spratly Islands.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Bulgaria
Bulgarian: България - Република България
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Burkina Faso
French: Burkina Faso
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Union of Myanmar (Burma)
Burmese: ဴမန္မာ —
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Burundi
Kirundi: Uburundi - Republika y'Uburundi
French: Burundi - République du Burundi
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
C
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Cambodia
Cambodian: កម្ពុជា - ព្រះរាជាណាចក្រ កម្ពុជា
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Cameroon
French: Cameroun - République du Cameroun
English: Cameroon - Republic of Cameroon
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
English and French: Canada
Widely recognized member of the UN. Canada is a Commonwealth Realm and a federation divided into provinces and territories.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Cape Verde
Portuguese: Cabo Verde - República de Cabo Verde
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
French: République Centrafricaine
Sangho: Ködörösêse tî Bêafrîka
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Chad
French: Tchad - République du Tchad
Arabic: تشاد - جمهوريّة تشاد
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Chile
Spanish: Chile - República de Chile
Widely recognized member of the UN. Easter Island is an integral part of Chile.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - People's Republic of China
Chinese: 中国 - 中华人民共和国
Widely recognized member of the UN. Commonly known as චීනය, the People's Republic of China (PRC) has five autonomous regions: Guangxi, Inner Mongolia, Ningxia, Xinjiang and Tibet.
Additionally, it has sovereignty over the Special Administrative Regions of
(special administrative region of Hong Kong)
(special administrative region of Macau)
It claims sovereignty over the territories of:
Taiwan and associated islands, which are governed by the Republic of China (which claims sovereignty over the whole of China),
The Paracel Islands (disputed by the ROC and Vietnam),
The Spratly Islands (disputed by the ROC, Vietnam, the Philippines, Malaysia, and Brunei),
Part of the Indian state of Arunachal Pradesh.
Aksai Chin, controlled by the PRC, is claimed by India as a part of Jammu and Kashmir.
Tibet and East Turkestan (Xinjiang) have separatist governments in exile.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|China, Republic of Taiwan, listed Other states
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Colombia
Spanish: Colombia - República de Colombia
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Union of the Comoros
Komori: Komori - Udzima wa Komori
French: Comores - Union des Comores
Arabic: القمر - اتحاد القمر
Widely recognized member of the UN. The Comoros is a federation with autonomous islands. The Comoros dispute the French sovereignty over Mayotte and the Glorioso Islands.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Democratic Republic of the Congo (Congo-Kinshasa)
French: Congo - République Démocratique du Congo
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of the Congo (Congo-Brazzaville)
French: Congo - République du Congo
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Costa Rica
Spanish: Costa Rica - República de Costa Rica
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Côte d'Ivoire (Ivory Coast)
French: Côte d'Ivoire - République de Côte d'Ivoire
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Croatia
Croatian: Hrvatska - Republika Hrvatska
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Cuba
Spanish: Cuba - República de Cuba
Widely recognized member of the UN. The Cuban area of Guantánamo Bay is as the Guantanamo Bay Naval Base under the permanent control (with no claim of sovereignty) of the United States which pays rent under terms of treaties with Cuba.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Cyprus
Greek: Κυπρος - Κυπριακή Δημοκρατία
Turkish: Kıbrıs - Kıbrıs Cumhuriyeti
Widely recognized member of the UN and the EU. See Northern Cyprus for the de facto state in the de jure territory of Cyprus.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
Czech: Česko - Česká republika
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
D
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Denmark
Danish: Danmark - Kongeriget Danmark
Widely recognized member of the UN and the EU.
The Kingdom of Denmark includes also two autonomous countries. For more information, see Rigsfællesskabet.
(Føroyar/Færøerne)
(Kalaallit Nunaat/Grønland)
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Djibouti
French: Djibouti - République de Djibouti
Arabic: جيبوتي - جمهورية جيبوتي
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Commonwealth of Dominica
English: Dominica - Commonwealth of Dominica
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
Spanish: República Dominicana
Widely recognized member of the UN and OAS.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
E
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Democratic Republic of Timor-Leste
Tetum: Timor Lorosa'e - Repúblika Demokrátika Timor Lorosa'e
Portuguese: Timor-Leste - República Democrática de Timor-Leste
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Ecuador
Spanish: Ecuador - República del Ecuador
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Arab Republic of Egypt
Arabic: مصر - جمهوريّة مصرالعربيّة
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of El Salvador
Spanish: El Salvador - República de El Salvador
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Equatorial Guinea
Spanish: Guinea Ecuatorial - Républica de Guinea Ecuatorial
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - State of Eritrea
Tigrinya: ኤርትራ - ሃግሬ ኤርትራ
Arabic: إرتريا - دولة إرتريا
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Estonia
Estonian: Eesti - Eesti Vabariik
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Federal Democratic Republic of Ethiopia
Amharic: ኢትዮጵያ - የኢትዮጵያ ፈደራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ
Widely recognized member of the UN. Ethiopia is a federation divided in regions and chartered cities.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
F
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of the Fiji Islands
Fijian: Viti - Matanitu Tu-Vaka-i-koya ko Viti
English: Fiji - Republic of the Fiji Islands
Hindustani: फ़िजी / فِجی - फ़िजी गणराज्य / فِجی رپبلک
Widely recognized member of the UN. Fiji has an autonomous region (dependency), Rotuma.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Finland
Finnish: Suomi - Suomen Tasavalta
Swedish: Finland - Republiken Finland
Widely recognized member of the UN and the EU. is a neutral and demilitarised autonomous region of Finland.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - French Republic
French: France - République française
Widely recognized member of the UN and the EU. The French overseas regions/departments (French Guiana, Guadeloupe, Martinique and Réunion) are legally part of France and France possesses the uninhabited Clipperton Island. The French sovereignty includes also the overseas territories of
(Polynésie française)
(disputed by Comoros)
(Nouvelle-Calédonie)
(Saint-Martin)
(Saint-Pierre-et-Miquelon)
(Wallis-et-Futuna)
(Terres Australes et Antarctiques Françaises, uninhabited). It includes the Antarctic claim of Adélie Land.
The French sovereignty over Bassas da India, Europa Island and Juan de Nova is disputed by Madagascar, over Glorioso Islands by Madagascar, the Seychelles and the Comoros, and over Tromelin by Mauritius and the Seychelles.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
G
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Gabonese Republic
French: Gabon - République Gabonaise
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of The Gambia
English: The Gambia - Republic of The Gambia
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
Georgian: საქართველოWidely recognized member of the UN. Georgia has three divisions with an autonomous status, , and . Both in Abkhazia and South Ossetia de facto states inside the de jure territory of Georgia have been formed.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Federal Republic of Germany
German: Deutschland - Bundesrepublik Deutschland
Widely recognized member of the UN and the EU. Germany is a federation divided in states (Länder).
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Ghana
English: Ghana - Republic of Ghana
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Hellenic Republic
Greek: Ελλάδα - Ελληνική Δημοκρατία
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| English: Grenada
Widely recognized member of the UN. Grenada is a Commonwealth Realm.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Guatemala
Spanish: Guatemala - República de Guatemala
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Guinea
French: Guinée - République de Guinée
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Guinea-Bissau
Portuguese: Guiné-Bissau - República da Guiné-Bissau
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Co-operative Republic of Guyana
English: Guyana - Co-operative Republic of Guyana
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
H
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Haiti
French: Haïti - République d'Haïti
Haitian Creole: Ayiti - Repiblik dAyiti
Widely recognized member of the UN. Haiti claims the uninhabited United States possession of Navassa.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Honduras
Spanish: Honduras - República de Honduras
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Hungary
Hungarian: Magyarország - Magyar Köztársaság
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
I
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Iceland
Icelandic: Ísland - Lýðveldið Ísland
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of India
Hindi: भारत - भारत गणराज्य
English: India - Republic of India
Widely recognized member of the UN. India is a federation divided in states and union territories. The Indian sovereignty over Arunachal Pradesh is disputed by the People's Republic of China. India claims sovereignty over and administers part of Kashmir.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Indonesia
Indonesian: Indonesia - Republik Indonesia
Widely recognized member of the UN. Indonesia has four provinces with special status, Nanggroe Aceh Darussalam, Yogyakarta Special Region, Papua, and Jakarta Special Capital Region. Separatist governments in exile claim independence for the Republic of the South Moluccas, the Republic of West Papua, and the Sultanate of Nangroe Aceh Darusalam
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Islamic Republic of Iran
Persian: ایران - جمهوری اسلامی ایران
Widely recognized member of the UN. Divided into provinces and counties
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Iraq
Arabic: العراق - جمهورية العراق
Kurdish: عێراق - كۆماری عێراق
Widely recognized member of the UN. Iraq's constitution labels the country as a federation divided in regions, governorates and the capital district. At present the only region is Iraqi Kurdistan.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Ireland
Irish: Éire
English: Ireland
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - State of Israel
Hebrew: ישראל - מדינת ישראל
Arabic: اسرائيل - دولة اسرائيل
Widely recognized member of the UN. Israel occupies the Golan Heights and parts of the West Bank and East Jerusalem. It has supervision over the partially occupied Palestinian territories. These occupations are internationally not recognized. See for more information also Palestine.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Italian Republic
Italian: Italia - Repubblica Italiana
Widely recognized member of the UN and the EU. Italy has autonomous regions, Aosta Valley, Friuli-Venezia Giulia, Sardinia, Sicily and Trentino-Alto Adige/Südtirol.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|Ivory Coast Côte d'Ivoire|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
J
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
English: Jamaica
Widely recognized member of the UN. Jamaica is a Commonwealth Realm.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - State of Japan
Japanese: 日本 - 日本国
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Hashemite Kingdom of Jordan
Arabic: الاردن - المملكة الأردنّيّة الهاشميّة
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
K
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Kazakhstan
Kazakh: Қазақстан - Қазақстан Республикасы
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Kenya
English: Kenya - Republic of Kenya
Swahili: Kenya - Jamhuri ya Kenya
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Kiribati
Gilbertese: Kiribati - Ribaberikin Kiribati
English: Kiribati - Republic of Kiribati
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Democratic People's Republic of Korea (North Korea)
Korean: 조선 - 조선민주주의인민공화국
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Korea (South Korea)
Korean: 한국 - 대한민국
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|Kosovo Other states
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - State of Kuwait
Arabic: الكويت - دولة الكويت
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kyrgyz Republic
Kyrgyz: Кыргызстан - Кыргыз Республикасы
Russian: Кыргызстан - Кыргызская республика
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
L
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Lao People's Democratic Republic
Laotian: ນລາວ - ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Latvia
Latvian: Latvija - Latvijas Republika
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Lebanon
Arabic: لبنان - الجمهوريّة البنانيّة
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Lesotho
English: Lesotho - Kingdom of Lesotho
Sotho: Lesotho - Mmuso wa Lesotho
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Liberia
English: Liberia - Republic of Liberia
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Socialist People's Libyan Arab Great Jamahiriya
Arabic: ليبيا - الجماهيرية العربية الليبية الشعبية الإشتراكية العظمى
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Principality of Liechtenstein
German: Liechtenstein - Fürstentum Liechtenstein
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Lithuania
Lithuanian: Lietuva - Lietuvos Respublika
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Grand Duchy of Luxembourg
Luxembourgian: Lëtzebuerg - Groussherzogdem Lëtzebuerg
French: Luxembourg - Grand-Duché du Luxembourg
German: Luxemburg - Großherzogtum Luxemburg
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
M
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - (Former Yugoslav) Republic of Macedonia
Macedonian: Македонија - Република Македонија
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Madagascar
Malagasy: Madagasikara - Repoblikan'i Madagasikara
French: Madagascar - République de Madagascar
Widely recognized member of the UN. Madagascar claims the French possessions of the Glorioso Islands and Juan de Nova.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Malawi
English: Malawi - Republic of Malawi
Chewa: Malaŵi - Mfuko la Malaŵi
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| Malay: Malaysia
Widely recognized member of the UN. Malaysia is a federation divided in states and federal territories. Malaysia claims part of the Spratly Islands.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Maldives
Divehi: ގުޖޭއްރާ ޔާއްރިހޫމްޖު - ހިވެދި ގުޖޭއްރާ ޔާއްރިހޫމްޖ
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Mali
French: Mali - République du Mali
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Malta
Maltese: Malta - Repubblika ta' Malta
English: Malta - Republic of Malta
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of the Marshall Islands
Marshallese: Aorōkin M̧ajeļ - Aolepān Aorōkin M̧ajeļ
English: Marshall Islands - Republic of the Marshall Islands
Widely recognized member of the UN under Compact of Free Association with the United States. The Marshall Islands claim the United States territory of Wake Island.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Islamic Republic of Mauritania
Arabic: موريتانيا - الجمهورية الإسلامية الموريتانية
French: Mauritanie - République Islamique de la Mauritanie
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Mauritius
English: Mauritius - Republic of Mauritius
French: Maurice - République de Maurice
Widely recognized member of the UN. Mauritius has an autonomous island, Rodrigues. Mauritius claims the British Indian Ocean Territory and the French island of Tromelin.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - United Mexican States
Spanish: México - Estados Unidos Mexicanos
Widely recognized member of the UN. Mexico is a federation divided into states and one federal district.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Federated States of Micronesia
English: Micronesia - Federated States of Micronesia
Widely recognized member of the UN under Compact of Free Association with the United States. Micronesia is a federation divided into states.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Moldova
Moldovan: Moldova - Republica Moldova
Widely recognized member of the UN. Moldova has an autonomous region, Gagauzia. See Transnistria for the de facto state inside the de jure territory of Moldova.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Principality of Monaco
French: Monaco - Principauté de Monaco
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| Mongolian: Монгол Улс
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| Montenegrin: Црна Гора - Црна Гора
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Morocco
Arabic: المغرب - المملكة المغربية
Widely recognized member of the UN. Morocco claims sovereignty over the Western Sahara and controls most of it, which is disputed by the Sahrawi Arab Democratic Republic. Morocco disputes the Spanish sovereignty over Ceuta, Isla de Alborán, Isla Perejil, Islas Chafarinas, Melilla and Peñón de Alhucemas.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Mozambique
Portuguese: Moçambique - República de Moçambique
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|Myanmar Burma|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
N
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|නගෝර්නෝ-කරබාක් අනෙකුත් රාජ්‍යයන්
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Namibia
English: Namibia - Republic of Namibia
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Nauru
Nauruan: Naoero - Republik Naoero
English: Nauru - Republic of Nauru
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Federal Democratic Republic of Nepal
Nepali: नेपाल
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| නෙදර්ලන්තය - Kingdom of the Netherlands
Dutch: Nederland - Koninkrijk der Nederlanden
Widely recognized member of the UN and the EU. Legally the Netherlands refers to the European part of the Kingdom of the Netherlands, with the latter consisting of one European country:
and the two overseas (associated) countries:
(Nederlandse Antillen)
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| English: New Zealand
Māori: Aotearoa
Widely recognized member of the UN. New Zealand is a Commonwealth Realm and has responsibilities for the two free associated states of:
. The Cook Islands have received some diplomatic recognition
. Niue only has diplomatic relations with New Zealand.
The dependent territory of:
New Zealand also claims sovereignty over parts of Antarctica as:
Ross Dependency
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Nicaragua
Spanish: Nicaragua - República de Nicaragua
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Niger
French: Niger - République du Niger
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Federal Republic of Nigeria
English: Nigeria - Federal Republic of Nigeria
Widely recognized member of the UN. Nigeria is a federation divided in states and one federal district.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|Northern Cyprus Other states|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|North Korea Korea, Democratic People's Republic of
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Norway
Norwegian: Norge - Kongeriket Norge / Noreg - Kongeriket Noreg
Widely recognized member of the UN. Svalbard is an integral part of Norway, but has a special status due to the Svalbard Treaty. The overseas uninhabited possessions of Bouvet Island and Jan Mayen are integral parts of Norway. The Norwegian claim of Peter I Island and Queen Maud Land (Antarctica) as part of Norway is suspended.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
O
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Sultanate of Oman
Arabic: عُمان - سلطنة عُمان
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
P
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Islamic Republic of Pakistan
Urdu: پاکستان - اسلامی جمہوریۂ پاکستان
English: Pakistan - Islamic Republic of Pakistan
Widely recognized member of the UN. Pakistan is a federation divided in provinces and territories. Pakistan claims sovereignty over and occupies part of Kashmir.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Palau
Paluan: Belau - Beluu er a Belau
English: Palau - Republic of Palau
Widely recognized member of the UN under Compact of Free Association with the United States.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|The Palestinian territories Other states|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Panama
Spanish: Panamá - República de Panamá
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Independent State of Papua New Guinea
English: Papua New Guinea - Independent State of Papua New Guinea
Tok Pisin: Papua Niugini - Independen Stet bilong Papua Niugini
Widely recognized member of the UN. Papua New Guinea is a Commonwealth Realm and has an autonomous province, Bougainville Province.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Paraguay
Spanish: Paraguay - República del Paraguay
Guarani: Paraguái - Têta Paraguái
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Peru
Spanish: Perú - República del Perú
Quechua: Piruw - Piruw Mama Llaqta
Aymara: Piruw - Piruw Suyu
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of the Philippines
Filipino: Pilipinas - Republika ng Pilipinas
English: Philippines - Republic of the Philippines
Widely recognized member of the UN. The Philippines has an autonomous region, the Autonomous Region in Muslim Mindanao. The Philippines claim the Spratly Islands.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Poland
Polish: Polska - Rzeczpospolita Polska
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Portuguese Republic
Portuguese: Portugal - República Portuguesa
Widely recognized member of the UN and the EU. Portugal has two autonomous regions, Azores and Madeira. Portugal does not recognize Spanish sovereignty over Olivenza and Táliga.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|Pridnestrovie Other states, Transnistria
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
Q
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - State of Qatar
Arabic: قطر - دولة قطر
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
R
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| Romanian: România
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Russian Federation
Russian: Россия - Российская Федерация
Widely recognized member of the UN. Russia is a federationWhether or not the Russian Federation is a genuine federation is a matter of dispute. See: Russian Federation section.</ref> divided in Subjects of Russia (oblasts, republics, autonomous okrugs, krays, and federal cities).Several of the federal subjects are autonomous republics:
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Rwanda
KinyaRwanda: Rwanda - Repubulika y'u Rwanda
French: Rwanda - République du Rwanda
English: Rwanda - Republic of Rwanda
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
S
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Federation of Saint Christopher and Nevis
English: Saint Kitts and Nevis - Federation of Saint Christopher and Nevis
Widely recognized member of the UN. Saint Kitts and Nevis is a Commonwealth Realm and is a federation of the islands.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
English: Saint Lucia
Widely recognized member of the UN. Saint Lucia is a Commonwealth Realm.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
English: Saint Vincent and the Grenadines
Widely recognized member of the UN. Saint Vincent and the Grenadines is a Commonwealth Realm.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Independent State of Samoa
Samoan: Sāmoa - Mālo Tuto'atasi o Sāmoa
English: Samoa - Independent State of Samoa
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of San Marino
Italian: San Marino - Repubblica di San Marino
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Democratic Republic of São Tomé and Príncipe
Portuguese: São Tomé e Príncipe - República Democrática de São Tomé e Príncipe
Widely recognized member of the UN. São Tomé and Príncipe has an autonomous province, Príncipe.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Saudi Arabia
Arabic: السعودية - المملكة العربيّة السّعوديّة
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Senegal
French: Sénégal - République du Sénégal
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Serbia
Serbian: Србија - Република Србија
Widely recognized member of the UN. Serbia has two autonomous provinces, Kosovo and Metohija and Vojvodina. The Serbian autonomous province of Kosovo and Metohija is currently administered by the Provisional Institutions of Self-Government under the supervision of EULEX. In Kosovo a de facto country in the de jure territory of Serbia has been established and remains partially recognised.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Seychelles
English: Seychelles - Republic of Seychelles
French: Seychelles - République des Seychelles
Seselwa: Sesel - Repiblik Sesel
Widely recognized member of the UN. The Seychelles claim the British Indian Ocean Territory and the French Glorioso Islands and Tromelin.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Sierra Leone
English: Sierra Leone - Republic of Sierra Leone
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Singapore
English: Singapore - Republic of Singapore
Malay: Singapura - Republik Singapura
Chinese: 新加坡 - 新加坡共和国
Tamil: சிங்கப்பூர் - சிங்கப்பூர் குடியரசு
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Slovak Republic
Slovak: Slovensko - Slovenská republika
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Slovenia
Slovenian: Slovenija - Republika Slovenija
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
English: Solomon Islands
Widely recognized member of the UN. The Solomon Islands is a Commonwealth Realm.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Somalia
Somali: Soomaaliya - Jamhuuriyadda Soomaaliya
Arabic: الصومال - جمهورية الصومال
Widely recognized member of the UN. Somalia is presently fragmented with its Transitional National Government. Somalia disputed the Yemenite sovereignty over Socotra. See Somaliland for the de facto country inside the de jure territory of Somalia.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of South Africa
English: South Africa - Republic of South Africa
Afrikaans: Suid-Afrika - Republiek van Suid-Afrika
Xhosa: Mzantsi Afrika - IRiphabliki yaseMzantsi Afrika
Zulu: Ningizimu Afrika - IRiphabliki yaseNingizimu Afrika
Ndbele: Sewula Afrika - IRiphabliki yeSewula Afrika
North Sotho: Afrika-Borwa - Rephaboliki ya Afrika-Borwa
Sotho: Afrika Borwa - Rephaboliki ya Afrika Borwa
Tswana: Aforika Borwa - Rephaboliki ya Aforika Borwa
Swazi: Ningizimu Afrika - IRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika
Venda: Afurika Tshipembe - Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe
Tsonga: Afrika Dzonga - Riphabliki ra Afrika Dzonga
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|South Korea Korea, Republic of
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|South Ossetia Other states|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Spain
Spanish: España - Reino de España
Widely recognized member of the UN and the EU. Spain is divided in autonomous communities and cities./> The sovereignty over Ceuta, Isla de Alborán, Isla Perejil, Islas Chafarinas, Melilla and Peñón de Alhucemas is disputed by Morocco. The sovereignty over Olivenza and Táliga is disputed by පෘතුගාලය. Spain disputes the British sovereignty over Gibraltar.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Democratic Socialist Republic of Sri Lanka
Sinhala: ශ්රී ලංකාව - ශ්රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජය
Tamil: இலங்கை - இலங்கை ஜனநாயக சமத்துவ குடியரசு
Widely recognized member of the UN. Tamil Eelam has a separatist government that controls part of Sri Lanka.(see source). It strives after an independent country but has not yet declared independence.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of the Sudan
Arabic: السودان - جمهورية السودان
English: Sudan - Republic of the Sudan
Widely recognized member of the UN. Sudan is a federation divided in states and it has one autonomous region, Southern Sudan, formed out of the Southern Sudanese states.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Suriname
Dutch: Suriname - Republiek Suriname
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Swaziland
English: Swaziland - Kingdom of Swaziland
Swazi: eSwatini - Umbuso weSwatini
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Sweden
Swedish: Sverige - Konungariket Sverige
Widely recognized member of the UN and the EU.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Swiss Confederation
German: Schweiz - Schweizerische Eidgenossenschaft
French: Suisse - Confédération Suisse
Italian: Svizzera - Confederazione Svizzera
Raeto-Romance: Svizra - Confederaziun Svizra
Widely recognized member of the UN. Switzerland is a federation divided in cantons.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Syrian Arab Republic
Arabic: سورية - الجمهوريّة العربيّة السّوريّة
Widely recognized member of the UN. The Golan is occupied by Israel. Syria disputed the Turkish sovereignty over Hatay Province.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
T
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|China, Republic of (commonly known as "Taiwan") Other states
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Tajikistan
Tajik: Тоҷикистон - Ҷумҳурии Тоҷикистон
Widely recognized member of the UN. Tajikistan has an autonomous province, Gorno-Badakhshan.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - United Republic of Tanzania
Swahili: Tanzania - Jamhuri ya Muungano wa Tanzania
Widely recognized member of the UN. Tanzania is a federacy with an autonomous status for Zanzibar.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Thailand
Thai: ประเทศไทย - ราชอาณาจักรไทย
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|Timor-Leste East Timor
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Togolese Republic
French: Togo - République Togolaise
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Kingdom of Tonga
Tongan: Tonga - Pule'anga Fakatu'i 'o Tonga
English: Tonga - Kingdom of Tonga
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|Transnistria Other states|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Trinidad and Tobago
English: Trinidad and Tobago - Republic of Trinidad and Tobago
Widely recognized member of the UN. Trinidad and Tobago has an autonomous island, Tobago.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Tunisian Republic
Arabic: تونس - الجمهورية التونسية
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Turkey
Turkish: Türkiye - Türkiye Cumhuriyeti
Widely recognized member of the UN. The Turkish sovereignty over the Hatay Province is disputed by Syria
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
Turkmenian: Türkmenistan
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
Tuvaluan and English: Tuvalu
Widely recognized member of the UN. Tuvalu is a Commonwealth Realm.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
U
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Uganda
English: Uganda - Republic of Uganda
Swahili: Uganda - Jamhuri ya Uganda
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
Ukrainian: Україна
Widely recognized member of the UN. Ukraine has an autonomous republic, .
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - United Arab Emirates
Arabic: الإمارات العربيّة المتّحدة
Widely recognized member of the UN. The United Arab Emirates is a federation divided into emirates.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
English: United Kingdom - United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
Welsh: Teyrnas Gyfunol Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon
Widely recognized member of the UN and the EU. The United Kingdom is a Commonwealth Realm comprising four countries/ home nations.
Northern Ireland
The United Kingdom has the following overseas territories:
Akrotiri and Dhekelia
(claimed by Mauritius and the Seychelles)
(claimed by Argentina)
(claimed by Spain)
(with its dependencies of Ascension Island and )
(claimed by Argentina)
(disputed)
The British Crown has sovereignty over
(with the dependencies of , and )
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|
English: United States of America
Widely recognized member of the UN. The United States is a federation divided in states, a federal district, and one territory. The United States has sovereignty over the following (inhabited) territories and commonwealths
Besides these, there are uninhabited territories in the Pacific Ocean and the Caribbean Sea: Baker Island, Howland Island, Jarvis Island, Johnston Atoll, Kingman Reef, Midway Islands, Palmyra Atoll, Wake Island (disputed by the Marshall Islands) as well as Navassa Island (disputed by Haiti). Of these only Palmyra Atoll is fully incorporated and considered a part of the US. The Cuban area of Guantánamo Bay is as the Guantanamo Bay Naval Base under the permanent control (with no claim of sovereignty) of the United States which pays rent under terms of treaties with Cuba.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Eastern Republic of Uruguay
Spanish: Uruguay - República Oriental del Uruguay
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Uzbekistan
Uzbek: Ўзбекистон - Ўзбекистон Республикаси
Widely recognized member of the UN. Uzbekistan has an autonomous republic, .
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
V
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Vanuatu
Bislama: Vanuatu - Ripablik blong Vanuatu
English: Vanuatu - Republic of Vanuatu
French: Vanuatu - République du Vanuatu
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - State of the Vatican City
Latin: Civitas Vaticana - Status Civitatis Vaticanæ
Italian: Città del Vaticano - Stato della Città del Vaticano
Widely recognized country.The Holy See, a sovereign entity recognized by 176 countries, administers the territory of Vatican City; the Holy See is a permanent observer of the UN. Vatican City's foreign relations are handled by the Holy See. Vatican City is administered by a President of the Government appointed by the Pope, with the latter being the head of the Holy See, and therefore ex officio sovereign of Vatican City.
The Holy See also administers a number of extraterritorial properties in Italy.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Bolivarian Republic of Venezuela
Spanish: Venezuela - República Bolivariana de Venezuela
Widely recognized member of the UN. Venezuela is a federation divided in states, one federal dependency and one federal district.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Socialist Republic of Vietnam
Vietnamese: Việt Nam - Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
Widely recognized member of the UN. Vietnam claims sovereignty over the Paracel Islands and the Spratly Islands.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
W
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top colspan=2 style="font-size: 90%;"|Western Sahara Other states
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
Y
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Yemen
Arabic: اليمن - الجمهوريّة اليمنية
Widely recognized member of the UN. The Yemenite sovereignty over Socotra is disputed by Somalia.
|-
|colspan=2|
|-
|colspan=3|
Z
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Zambia
English: Zambia - Republic of Zambia
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - Republic of Zimbabwe
English: Zimbabwe - Republic of Zimbabwe
Widely recognized member of the UN.
|-
|colspan=2|
|}
අනෙකුත් රාජ්‍යයන්
This annex lists states that claim sovereignty and have control over (part of) its claimed territory, but due to disputes over their legitimacy, do not have normal diplomatic relations with the majority of sovereign states. Entities considered to be micronations are not included.
{|border="0" cellpadding="0" style="text-align:left; font-size: 95%; border-collapse: collapse; border: 0px solid #AAAAAA;"
|-
|colspan=2|
|-
|width=60%|: අබ්ගාසියා සමූහාණ්ඩුව
Abkhazian: Аҧсны - Аҧснытәи Республика
Russian: Абхазия - Республика Абхазия
De facto independent state only recognised by Russia, Nicaragua, South Ossetia and Transnistria. Claimed in whole by Georgia as the Autonomous Republic of Abkhazia.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - කොසෝවෝ සමූහාණ්ඩුව
Albanian: Kosovës - Republika e Kosovës
Serbian: Косово - Република Косово
De facto independent state that is recognised by UN member states and by the Republic of China. Party to the Central European Free Trade Agreement (CEFTA). Claimed in whole by the Republic of Serbia as part of its Autonomous Province of Kosovo and Metohija. In turn, the Republic of Kosovo claims the part of Kosovo controlled by the Republic of Serbia and still administered by the United Nations Mission in Kosovo (UNMIK).
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - නගෝර්නෝ-කරබාක් ජනරජය
Armenian: Լեռնային Ղարաբաղ - Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն
De facto independent state that has not been diplomatically recognized by any other state. Claimed in whole by the Republic of Azerbaijan.<ref>See [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/country_profiles/3658938.stm Regions and territories: Nagorno-Karabakh] (17 January 2006). BBC News. Retrieved January 17, 2006.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - උතුරු සයිප්‍රස තුර්කි සමූහාණ්ඩුව
Turkish: Kuzey Kıbrıs - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
De facto independent state that is recognised only by Turkey. It was accepted as an observer state of the Organization of the Islamic Conference under the name of the Turkish Cypriot State since 1979. In addition, the Nakhichevan Autonomous Republic regards TRNC as sovereign but Azerbaijan (the sovereign state that Nakhichevan belongs to) has not followed suit. Northern Cyprus is claimed in whole by the Republic of Cyprus.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - දකුණු ඔසේටියා සමූහාණ්ඩුව
Ossetian: Хуссар Ирыстон - Республикæ Хуссар Ирыстон
Russian: Южная Осетия - Республика Южная Осетия
De facto independent state only recognised by Russia, Nicaragua, Abkhazia and Transnistria. Claimed in whole by the Republic of Georgia as the Provisional Administrative Entity of South Ossetia.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - චීන සමූහාණ්ඩුව
Chinese: 臺灣 / 台灣 - 中華民國
De facto independent state; de jure the Republic of China, a polity regarded by the People's Republic of China to be its defunct (and no longer legitimate) predecessor state. In addition to Taiwan, the Republic of China also governs part of the Spratly Islands and has not renounced claims over the territory of the PRC and Mongolia. . The territory of the Republic of China is claimed in whole by the People's Republic of China. The Republic of China participates in a number of non-UN international organizations such as the World Trade Organization, International Olympic Committee and others under a variety of pseudonyms, most commonly Chinese Taipei.
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top| - ට්‍රානිස්ට්‍රියානු මෝල්ඩෝවියානු සමූහාණ්ඩුව (Pridnestrovie, Trans-Dniester)
Russian: Приднестровье: Приднестровская Молдавская Республика
Ukrainian: Придністров'я: Придністровська Молдавська Республіка
Moldovan: Нистря: Република Молдовеняскэ Нистрянэ
De facto independent state, recognized only by Abkhazia and South Ossetia. Claimed in whole by the Republic of Moldova as the Territorial Unit of Transnistria.<ref>'See [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/country_profiles/3641826.stm Regions and territories: Trans-Dniester] (13 December 2005). BBC News. Retrieved January 17, 2006.</ref>
|-
|colspan=2|
|-
|valign=top|' - සහරාවි අරාබි ප්‍රජාතාන්ත්‍රීය සමූහාණ්ඩුව -
Arabic'': الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية
De facto independent state recognized by 46 other states. It is a member of the African Union and the Asian-African Strategic Partnership formed at the 2005 Asian-African Conference. The territories under its control, the so-called Free Zone, are claimed in whole by Morocco as part of its Southern Provinces. In turn, the Sahrawi Arab Democratic Republic claims the part of the Western Sahara to the west of the Moroccan Wall controlled by Marocco. Its government resides in exile in Algeria.
|-
|colspan=2|
ආශ්‍රිත
Armorial of sovereign states
Gallery of sovereign state flags
ISO 3166-1
List of adjectival and demonymic forms for countries and nations
List of administrative divisions by country
List of associated states
List of condominiums
List of countries and dependencies and their capitals in native languages
List of countries and dependencies by area
List of countries and dependencies by population
List of countries by United Nations geoscheme
List of country-name etymologies
List of dependent territories
List of international rankings
List of ISO 3166 country codes
List of micronations
List of national capitals
List of rebel groups that control territory
List of states with limited recognition
List of territorial disputes
List of territories governed by the United Nations
Lists of political entities by century
Lists of state leaders by century
Member states of the United Nations
Sovereign state
List of former sovereign states
List of sovereign states and dependent territories by continent
List of sovereign states by date of formation
Template:Clickable world map
Terra nullius
United Nations list of non-self-governing territories
සටහන්
මූලාශ්‍ර
Sovereign states
Eurasia
අප්‍රිකාව
ඇමරිකානු මහාද්වීපය
ඕෂනියාව
රටවල් |
9,245 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%B6%E0%B7%8A%20%E0%B6%B6%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%80%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B6%BB | වෙබ් බ්‍රව්සර | වෙබ් බ්‍රවුසරයක් යනු විශ්ව විසිරි වියමනේ ඇති වෙබ් පිටු වැනි සම්පත් ලබාගැනීමට, දර්ශනය කිරීමට සහ සොයා යෑමට සමත් මෘදුකාංගයකි. මෙම සම්පත් කරා ළඟා වීමට ඒකීය සම්පත් අනන්‍යකාරකය (URL) නමැති ලිපිනයන් භාවිතා වෙයි. මේවායේ ඇති සබැඳි අදාළ සම්පත් වෙත ගමන් කිරීම පහසු කරයි.
ලොව ප්‍රධානතම වෙබ් බ්‍රවුසර අතර ගූගල් ක්‍රෝම්, යැන්ඩේක්ස්,මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස්, ඉන්ටර්නෙට් එක්ස්ප්ලෝරර්, ඔපෙරා සහ සෆාරි මුල් තැන ගනියි.
ඉතිහාසය
ටිම් බර්නර්ස් ලී විසින් 1990 දී මුල්ම වෙබ් බ්‍රවුසරය නිර්මාණය කරන ලදී. මෙය WorldWideWeb නම් වුණු අතර පසුව Nexus ලෙසට වෙනස් කෙරිණ.
වෙබ් බ්‍රවුසර ඉතිහාසයේ මීළඟ ප්රධාන සංධිස්ථානය වන්නේ 1993 දී මාක් ඇන්ඩර්සන් විසින් මොසේක් වෙබ් බ්‍රවුසරය නිර්මාණය කිරීමයි. පසුව නෙට්ස්කේප් ලෙස නම් කෙරුණු මෙය "ලොව ප්රථම ජනප්‍රිය වෙබ් බ්‍රවුසරය" ලෙසින් හැඳින්වෙයි.
මයික්‍රොසොෆ්ට් සමාගම විසින් 1995 දී මොසේක් ආභාෂය සහිත ඉන්ටර්නෙට් එක්ස්ප්ලෝරර් වෙබ් බ්‍රවුසරය හඳුන්වා දෙන ලදී. ඉක්මනින්ම එය ලොව වඩාත්ම භාවිතාවෙන වෙබ් බ්‍රවුසරය බවට පත් වූයේ 2002 දී 95%ක උපරිම පරිශීලකයන් ප්‍රමාණයක් වාර්තා කරමිණි.
ඔපෙරා වෙබ් බ්‍රවුසරය 1996 දී නිකුත් වුණු නමුත් එහි භාවිතය තවමත් අඩු මට්ටමක පවතියි. ජංගම දුරකථන සඳහා එය නිකුත් කළ ඔපෙරා මිනි බ්‍රවුසරය ඉතා ඉහළ පරිශීලනයක් සහිත ජංගම බ්‍රවුසරයකි.
1998 දී නෙට්ස්කේප් සමාගම මොසිල්ලා පදනම ආරම්භ කළේ තරගකාරී විවෘත කේත වෙබ් බ්‍රවුසරයක් නිර්මාණය කිරීමේ අරමුණෙනි. එය විසින් ලොව ඉතා ජනප්‍රිය බ්‍රවුසරයක් වන මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස් 2004 දී නිපදවන ලදී.
ඇපල් සමාගම සිය සෆාරි වෙබ් බ්‍රවුසරයේ පළමු බීටා වෙළුම 2003 ජනවාරියේ දී නිකුත් කළේය. ඇපල් මෙහෙයුම් පද්ධති මත දුවන උපකරණ වැඩි ප්‍රමාණයක සෆාරි භාවිතා වෙයි.
මෑත දී බ්‍රවුසර වෙළෙඳපොළට පැමිණි ප්රධාන තරගකරු වන ගූගල් ක්‍රෝම් 2008 දී ගූගල් සමාගම විසින් නිකුත් කෙරිණි. වර්තමානය වන විට ලොව වැඩියෙන්ම භාවිතාවන වෙබ් බ්‍රවුසරය ලෙස සැළකුනත් සියලුම ඉන්ටර්නෙට් එක්ස්ප්ලෝරර් සංස්කරන එකට ගත් කල තවමත් ක්‍රෝම් දෙවැනි තැන ගනියි.
මෙයද බලන්න
වෙබ් බ්‍රව්සර ලයිස්තුව
ආශ්‍රිත |
9,250 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AF%20%E0%B7%83%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%A9%E0%B7%9A%20%E0%B6%BD%E0%B7%93%E0%B6%A9%27 | ද සන්ඩේ ලීඩ' | ද සන්ඩේ ලීඩර් යනු, සීමා සහිත ලීඩර් පබ්ලිකේෂන්ස් (පුද්ගලික) සමාගම විසින් ප්‍රකාශයට පත් කෙරෙන ශ්රී ලාංකික සතිපතා ඉංග්‍රීසි භාෂා පුවත්පතකි .
ද සන්ඩේ ලීඩර් යනු ඉරිදා පමණක් මුද්‍රණය වන ශ්රී ලාංකික සතිපතා පුවත්පතකි. පෞද්ගලික අයිතියක් ඇති මෙම නිදහස් පුවත්පත වඩාත් ප්‍රචලිතව ඇත්තේ නිදහස් හා ස්වාධීන පුවත් වාර්තාකරණය පිළිබඳව වන අතර එය නිසාම ශ්රී ලාංකික රජය විසින් බ්‍රිගුවි (බීබීසී) හා සමගින් එය වාරණයකට ලක් කිරීම සිදු කෙරිණි. පුවත්පත වෙත අණ කෙරුණේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ පිළිබඳ වාර්තා පල නොකරන ලෙසටය.
ඉංග්‍රීසි සතිපතා පුවත්පතෙහි ප්රධාන-කර්තෘ ලසන්ත වික්‍රමතුංග, 2009, ජනවාරි 8 බ්‍රහස්පතින්දා, නොහඳුනන තුවක්කුකරුවන් විසින් ඝාතනය කෙරිණි. ඔහු රාජකාරිය සඳහා වාර්තා කෙරුමට යමින් සිටියදී, පෙ.ව. 9:30ට පමණ ලසන්ත වික්‍රමතුංග මහතාට වෙඩි තබන ලදි. පසුගිය තෙවසර ඇතුලතදී, පුවත්පත සහ එහි කර්තෘ මෙන්ම මෝර්නිං ලීඩර් පුවත්පතෙහි කර්තෘද දිගටම පීඩාවට හා තර්ජනයන්ට ලක් විය. සියළු ලීඩර් ප්‍රකාශන දැඩි ලෙසින් රජය විවේචනය කල අතර විපක්‍ෂ දේශපාලන මතිමතාන්තර සඳහා වේදිකාවක් විය.
2008, නොවැම්බර 21 දිනදී, මුහුණු-ආවරණය කර ගත් පුරුෂයන් දොළොස්-දෙනෙකු සමන්විත කණ්ඩායමක්, සන්ඩේ ලීඩර්, මොර්නිං ලීඩර් හා සිංහල සතිපතා ප්‍රකාශණයක් වන ඉරුදින මුද්‍රණාලයට බලයෙන් ඇතුළුවී, එයට ගිනි තබා, මුද්‍රණ යන්ත්‍ර හා බෙදාහැරීමට නියමිතව තුබූ මුද්‍රිත පුවත්පත් විනාශ කලහ.
පුවත්පක් කාර්යාලයය මින් ඉහතදී, 2005දීද පහර දීමකට ලක් විය.
ආශ්‍රිත
බාහිර සබැඳි
ද සන්ඩේ ලීඩර් වෙඩ් අඩවිය (ඉංග්‍රීසි)
ශ්රී ලංකාවේ ප්‍රකාශයට පත් කෙරෙන පුවත්පත් |
9,258 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%89%E0%B6%B6%E0%B7%96%E0%B6%BD%E0%B7%8F%20%E0%B7%80%E0%B7%9B%E0%B6%BB%E0%B7%83%E0%B7%8A%20%E0%B6%BB%E0%B7%9D%E0%B6%9C%E0%B6%BA | ඉබූලා වෛරස් රෝගය | ආසාදිත රෝගයක් බෝවීම වැළැක්වීම සහ එහි වේගය පාලනය කිරීම සඳහා ඇති එක් ක්‍රියාමාර්ගයක් වනුයේ විවිධ රෝගයන්හි අ‍ාවේණික ලක්ෂණ පිළිබඳව අවබෝධයක් ලබාගැනීමයි. මෙහිදී එම රෝගය පිළිබඳව අධ්යයනය කළ යුතු තීරණාත්මක සාධකයන් වනුයේ රෝගකාරකයාගේ ප්‍රචණ්ඩත්වය, රෝගියා රෝග කාරකයාත් සමග ගමන්කර ඇති දුර සහ බෝවන සුළු බවයි. ඒබෝලා වෛරසයෙහි මිනිසුන් ආසාදනය කරන වෛරසය රෝගියා ඉතා ඉක්මනින් අකර්මණ්‍යය කරන අතර ඉන්පසුව මරණය ළගාකර දෙයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් එම රෝගීන් හට රෝගය මුල්වරට ඇති වූ ස්ථානයෙන් ඔබ්බට වැඩි දුරක් ගමන් කිරීමේ අවස්ථාවක් නොමැත. මෙම වෛරසය සමෙහි ඇති තුවාලයක් මගින් හෝ ඇස වැනි පාරදෘශ්‍ය පටලයන් සහිත අවයවයන් හරහා ද සිරුරට ඇතුළු විය හැකිය. එබෝලා වෛරසය මගින් ආසාදනයට පත් වූ රෝගීන් මුල් අවස්ථාවේදී ඉතාමත් විශාල වශයෙන් බෝවන සුළු නොවන්නේ අදාල රෝගීන්ගේ සිරුර අභ්‍යන්තරයෙහි ලේ ගැලීමක් පමණක් සිදුවන බැවිනි. ඉහති කී ලක්ෂණයන් හි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ඒබෝලා වෛරසයෙහි ව්‍යාප්තිය ඉතා සීඝ්‍රයෙන් සිදුවන අතර එක්තරා භූගෝලීය සීමාවක් සඳහා පමණක් එය සීමා වේ. මීට ප්‍රතිවිරුද්ධ වශයෙන් එච්.අයි.වී වෛරසය මගින් අදාල රෝගියාගේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට පහර එල්ල කරමින් එම පුද්ගලයා ඉතා සෙමින් මණයට පත් කරයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ඒඩ්ස් රෝගය ඇති බොහෝ පුද්ගලයින් තමාහට රෝගය දැනගැනීමට ප්රථම බොහෝ පුද්ගලයන් හට එය බෝ කරනු ලබයි. තවද එහි අනෙක් වෛරසවලට වඩා අඩු ප්‍රචණ්ඩත්වයක් තිබීම හේතු කොට ගෙන ආසාදිත රෝගීන් හට ආපධාවකින් තොරව දිගු ගමණක් සංචාරය කිරීමට හැකි බැවින් එමගින් වසංගත රෝග තත්වයක් ඇති කිරීමට ඇති අවධානම වැඩිවී ඇත.
රෝග ව්‍යාප්තිය අඩුකර ගැනීම සඳහා තවත් ඵලදායි ක්‍රියාමාර්ගයක් වනුයේ ජාලයක් වශයෙන් ලෝකය කුඩාවී එකිනෙක හා සම්බන්ධ වී ඇති බව අවබෝධ කරගැනීමයි. වසංගත රෝග අවස්ථාවන්හි දී ආසාදිත පුද්ගලයන්හා ව්‍යාප්තව පවතින රෝගය ඇති වීමට ප්‍රවණතාවයක් ඇති පුද්ගලයන් අතර අන්තර් ක්‍රියා ඇති වේ. ව්‍යාප්තව පවතින පුද්ගලයන් කෙරෙහි ඇති අන්තර් ක්‍රියාවලින් අවම වුවද ආසාදිත පුද්ගලයෙකු හා වරක් හෝ ඉතා සුළු වශයෙන් අන්තර් ක්‍රියා දැක්වීමෙන් රෝගය ඇති වීමට අවධානමක් ඇති පුද්ගලයින් හට වඩා වේගයෙන් රෝග ව්යාප්ත විය හැකිය. මෙලෙස ආසාදිතයන් සහ ආසාදිත නොවූවන් අතර අන්තර් ක්‍රියා ඇති වීම අවම කිරීමට හැකිනම් රෝගයෙහි ප්‍රමාණය අඩුකරගත හැකිය. කෙසේ වුවද රෝග ව්‍යාප්තිය වළක්වා ගැනීම පිළිබඳව ප්රධාන වශයෙන් අවධානය යොමු කළ හොත් අසාදිත තත්වය අවම කරගත හැකිය. එච්.අයි.වී ආසාදනයට ලක්වූ මත්ද්‍රව්‍ය සඳහා ඇබ්බැහි වූවන් අතර ඉදිකටු භාවිතා කිරීමේදී සුපරික්ෂාකාරී වීම ප්‍රතිකාර ක්‍රමයක් වශයෙන් සාර්ථකත්වය ලගා වූවකි. ආසාදිත ගවයින් තේරීමට ලක්කර මරාදැමීම මගින් හෝ අවට ගවපට්ටිවල සිටින ගවයින් හට එන්නත් ලබාදීම මගින් ගවයන්ගේ කුර හා මුඛ රෝගය වැළැක්වීමට 2001 වසරේදී හැකියාව ලැබුණි.
වෛරස් රෝග |
9,261 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%9D%E0%B6%9C%20%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%AB%E0%B6%BA | රෝග නිර්ණය |
රෝග නිර්ණය කිරීම
රෝග නිර්ණය කිරීම සඳහා වඩාත් වැදගත් වනුයේ රෝගියා විසින් හෙළිකරනු ලබන විශේෂ රෝග ලක්ෂණයි. (ඇඟ පතෙහි තෙහෙට්ටුව, බර අඩු වීම, විස්තර කළ නොහැකි නීරක්තිය, හේතුවක් නොමැතිව උණ හට ගැනීම සහ වෙනත් රෝග ලක්ෂණ) බොහෝ අවස්ථා වලදී රෝගියෙකු පරීක්ෂා කර බැලීමේදී පිළිකාව පිහිටා ඇති ස්ථාන පිළිබඳව අවබෝධයක් ලබාගත හැකිය.
රෝග නිර්ණය ක්‍රමවනුයේ;
අදාල පටක කොටසක් ලබා ගැනීම (බයොප්සි)
එන්ඩොස්කොපි පරීක්ෂාව (ආහාර මාර්ගයෙහි, ස්වසන මාර්ගයෙහි හෝ උගුරෙහි සිදු කරන එන්ඩොස්කොපි පරීක්ෂාවන්)
එක්ස් කිරණ , සිටීස්කෑන්, එම්.ආර්.අයි ස්කෑන් සහ අල්ට්‍රාසව්න්ඩ් ස්කෑන් වැනි වෙනත් පරීක්ෂාවන්,
න්‍යෂ්ටික වෛද්‍ය විද්‍යාවෙහි භාවිතයට ගැනෙන scintigraphy, single photon emission computed tomography සහ positron emission tomography වැනි ක්‍රම.
ඇතැම් පිළිකාවන් සඳහා ආවේනික පිළිකා දර්ශකයන් රුධිර පරීක්ෂාවන් මගින් අනාවරණය කරගැනීම මගින් අදාල පිළිකාව ඇති බවට නිෂ්චිතවම නිර්ණය කළ හැකිය.
රෝග නිර්ණය ක්‍රම සඳහා උපකාරී වීමට අමතරව මෙම ක්‍රමයන් මගින් (විශේෂයෙන් සිටීස්කෑන් ක්‍රමය) සැත්කමක් මාර්ගයෙන් අදාල පිළිකාව ඉවත් කිරීමට ඇති හැකියාව පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබාදේ.
සාමාන්‍යයෙන් බයොප්සි පරීක්ෂාවක් මගින් අදාල පටක කොටස පරීක්ෂා කර බැලීම මගින් පිළිකාවක් ඇති බවට නිවැරදි නිර්ණයක් ලබාදිය හැකිය. මෙය සිදු කළ නොහැකි අවස්ථාවන්හි දි නිෂ්චිත රෝග නිර්ණයකින් තොරව පිළිකාවක් ඇති බවට ඒ වන විට සාක්ෂි මත පදනම්ව අනුමාන ප්‍රතිකාර ක්‍රම ලබාදේ.
ඇතැම් අවස්ථා වලදී පිළිකා සෛල ව්යාප්ත වීමෙන් විශාල වු වසා ගැටිත්තක් ( විශේෂයෙන් මෙය බෙල්ලෙහි ඇතිවේ.) හෝ ගෙඩියක් දක්නට ඇතත් පිළිකා සෛල ඇතිවී ඇති මුල් ස්ථානය ෙසායාගත නොහැක. මෙම තත්ත්වය ‘ප්‍රාථමික සම්භවයක් හදුනාගත නොහැකි පිළිකාවක්’ ලෙස හැදින්වෙන අතර මෙහිදී ද පිළිකාව ඇති වීමට තුඩු දෙන වඩාත්ම සැක සහිත ප්‍රභවය අනුමාන කොට ප්‍රතිකාර ලබාදෙනු ලැබේ. |
9,262 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%94%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%BD%E0%B7%9C%E0%B6%A2%E0%B7%92 | ඔන්කොලොජි |
ප්‍රතිකාර ක්‍රම
එය සම්පුර්ණයෙන්ම පදනම් වනුයේ අදාල පිළිකාවේ ස්වාභාවය සහ ලබාදෙන ප්‍රතිකාර වර්ගයන්හි ස්වභාවය අනුවයි. ඇතැම් පිළිකා රෝග සඳහා වහා ක්රියාත්මක වන පරිදි රෝහල් ගත කිරීමක් සහ රසායන චිකිත්සාව ලබාදීමක් අවශ්‍ය වේ. (ALL හා AML යන ලියුකේමියා රෝග වලදී) අනෙකුත් පිළිකා රෝග සඳහා නිරතුරුවම සිදුකරන පරීක්ෂා කිරීමක් සහ රුධිර පරීක්ෂාවන් අවශ්‍ය වේ.
ඇතැම් අවස්ථාවල දී සැත්කම් මගින් සම්පුර්ණ පිළිකාවම ඉවත් කිරීම සඳහා උත්සාහ කෙරේ. මේය සිදුකළ හැක්කේ අදාල කොටස සැත්කමක් මගින් ඉවත් කිරීමට හැකි ආකාරයට පිහිටා ඇති අවස්ථාවන්හි දී පමණි. සිරුරෙහි වෙනත් ස්ථාන වෙත පිළිකා කොටස් ව්‍යාප්තව ගොස් ඒවා යාබද අවයව සහ පටක කොටස් ආක්‍රමණය කර ඇති අවස්ථාවන්හි දී රෝගියාගේ ජීවිතය අවධානමට ලක් නොකර සම්පුර්ණ වශයෙන්ම සුවයක් ලබාදීම පිණිස පිළිකාව මුළුමනින්ම ඉවත් කිරීම අපහසුය. ඇතැම් අවස්ථාවල දී පිළිකාවෙහි සියලුම කොටස් ඉවත් නොකළද එවන් සැත්කමක් මගින් රෝගියාගේ ආයු කාලය දීර්ඝ කළ හැකිය. මෙහිදී පිළිකා පටක ප්‍රමාණයෙහි අඩු කිරීමක් සිදු කරයි. ඇතැම් පිළිකාවන් සඳහා (උදාහරණ - පිත්ත ප්‍රනාලයෙහි සිදුවන අවහිරතා හෝ ඇතැම් මොළයෙහි පිළිකා නිසා ඇති වන ආබාධ මග හරවා ගැනීම සඳහා) සිදුකරන සැත්කම් මගින් රෝගියාට යම් ආකාරයක සහනයක් ලබාදීම අපේක්ෂා කරයි. මෙහිදී සැත්කම මගින් රෝගියාට ලැබෙන ප්‍රතිලාභ සහ එමගින් රෝගියා ලක්වන අවධානම පිළිබඳව තක්සේරු කිරීමක් අත්‍යවශ්‍ය වේ.
විකිරණ චිකිත්සාව සහ රසායනික චිකිත්සාව බොහෝ පිළිකාවන් සඳහා පළමු පෙළ ප්‍රතිකාර ක්‍රමයක් ලෙසට භාවිතා වේ. තවද මේවා තවත් ප්‍රතිකාර ක්‍රමයක් සමග ද භාවිතා කරයි. උදා - සැත්කමක් මගින් පිළිකාවක් සම්පුර්ණයෙන්ම ඉවත් කළ පසුව එය නැවත ඇතිවීම සඳහා අවධානමක් ඇති අවස්ථාවන්හි දී ඉහත කී ප්‍රතිකාර ක්‍රම භාවිතා කරයි. මෙය උපකාරක ප්‍රතිකාරක ක්‍රමයකි. රෝගය සුව කළ නොහැකි බවට පැහැදිලි අවස්ථාවන්හි දී රෝගියාගේ ජීවිත අපේක්ෂාව වැඩිකර ගැනීමට හා ඔහුගේ ජීවිතයෙහි ගුණාත්මක භාවය වර්ධනය කර ගැනීම සදහා රසායන චිකිත්සාව සහ විකිරණ චිකිත්සාව අදාල රෝගියා සඳහා සහනයක් ලබාදීමට භාවිතා කරයි.
හෝමෝන වර්ග භාවිතා කිරීම මගින් පියයුරු සහ පුරස්ථ ග්‍රන්ථිවල පිළිකාවන් සඳහා ප්‍රතිකාර කරනු ලබයි.
Monoclonal ප්‍රතිදේහ භාවිතා කිරීම මගින් ප්‍රතිකාර කිරීම නුතනයේ බහුලවම භාවිතා කරනු ලබයි. ලිම්ෆෝමා සහ පියයුරු පිළිකා සඳහා Rituximab සහ Trastuzumab භාවිතා කිරීම මේ සඳහා නිදසුන්ය.
එන්නත් ක්‍රම සහ වෙනත් ප්‍රතිශක්ති ඖෂධ වර්ග භාවිතා කිරීම පිළිබඳව ඉතා විශාල වශයෙන් සමීක්ෂණ සිදු කරනු ලබයි.
ඝන පිළිකාවන් සදහා අති ධ්වනි කිරණ HIFU ආකාරයට භාවිතා කිරීම පර්යේෂණ මට්ටමේ ඇත.
ඔන්කොලොජි |
9,266 | https://si.wikipedia.org/wiki/Prevention | Prevention |
රෝග වළක්වා ගැනීම
පළමුවන වර්ගයේ දියවැඩියාව ඇතිවීමට HLA ජාන හා සම්බන්ධ ප්‍රවේනි ගත බලපෑමක් ඇත. තවද, හඳුනා නොගත් පාරිසරික සාධක (ඇතැම් ආසාදන) සහ පාලනය නොකළ ස්වාභාවිකවම ඇතිවන ප්‍රතිශක්ති ප්‍රතිචාර මගින් ඉන්සියුලින් නිෂ්පාදනය කරන බීටා සෛල විනාශ කරයි. ඇතැම් සමීක්ෂණ වලට අනුව පෙනී ගොස් ඇත්තේ මව් කිරීදීම මගින් මෙකී අවධානම අඩුවන බවයි. වෙනත් පෝෂණය හා සම්බන්ධ අවධානම් සාධක පිළිබදව අධ්‍යනය කළද ඒ සඳහා පැහැදිලි සාක්ෂි සොයාගෙන නොමැත. කුඩා ළමුන්ට ඔවුන් ඉපදී පළමු වසර තුළ විටමින් D 2000IU ප්‍රමාණයක් ලබාදීම මගින් පළමු වන වර්ගයේ දියවැඩියාව ඇතිවීමේ අවධානම අඩුවේ.
ස්වභාවිකවම දියවැඩියාව ඇති වීම සඳහා ප්‍රතිදේහ සිරුර තුළ අන්තර් ගත නමුත් දියවැඩියා රෝග ලක්ෂණ නොමැති කුඩා ළමුන්ට විටමින් B – 3 (Niacin) ලබාදීමේදි සාමාන්ය ජනගහනයකට වඩා වසර 7 ක ජීවිත කාලයක් තුළ දියවැඩියාව ඇති වීමේ අවධානය අඩකින් අඩුවී ඇත.
දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව ඇති වීමේ අවධානම ආහාර රටාවේ වෙනස් වීම් සහ ශාරීරික ක්‍රියාකාරිත්වයන් කෙරෙහි වැඩිපුර නියුතු වීමෙන් අඩුකර ගත හැකිය. ඇමරිකානු දියවැඩියා සංගමය අනුමත කරන ආකාරයට සෞඛ්‍ය සම්පන්න දේහ ස්කන්ධයක් පවත්වා ගැනීමෙන්, අවම වශයෙන් සතියකට පැය 2 1/2 ක ව්‍යායාමයක් ලබාගැනීමෙන් (වේගවත්ව ඇවිදීමෙහි යෙදීමද ප්‍රමාණවත්ය), මධ්යම ප්‍රමාණයෙන් මේද අන්තර්ගත ආහාර ගැනීමෙන් සහ ප්‍රශස්ථ මට්ටමකින් සිරුරට තන්තු වර්ග ලබාගැනීමෙන් රෝගයෙහි අවධානම අඩුකර ගත හැකිය. ඇමරිකානු දියවැඩියා සංගමය මධ්‍යසාර පරිභෝජනයට ගැනීම රෝග වළක්වා ගැනීමේ ක්‍රමෝපායක් ලෙස අනුමත නොකරයි. නමුත් මධ්යම ප්‍රමාණයෙන් මධ්‍යසාර පරිභෝජනයට ගැනීම එහි අවධානම අඩු කරයි නමුත් ඉතා අධිකව මධ්‍යසාර භාවිතා කිරීමෙන් සිරුරෙහි විවිධ පද්ධතීන් කෙරෙහි හානිදායක බලපෑම් එල්ල කරයි. රුධිර සීනි දර්ශකය අඩු ආහාර පරිභෝජනය කිරීම මගින් රෝගය කෙරෙහි වාසි දායක බලපෑම් එල්ල කරන බවට ප්‍රමාණවත් සාක්ෂි නොමැත.
ඇතැම් අධ්‍යයනයන්ට අනුව පෙනීගොස් ඇත්තේ දියවැඩියාව ඇති වීමට වැඩි වධානමක් ඇති පුද්ගලයන් හට පුර්වව මෙට්ෆෝමීන්, රෝසිග්ලිටසෝන් හෝ වැල්සාටන් වැනි ඖෂධ ලබාදීම මගින් රෝගය ප්‍රගමනය වීමේ වේගය අඩාල වන බවයි. හයිඩ්‍රෝක්සි ක්ලෝරෝක්වීන් යොදා ගනිමින් ප්‍රතිකාර කරන රුමටොයිඩ් සන්දි ප්‍රදාහය ඇති රෝගීන් හට දියවැඩියාව ඇති වීමේ අවධානම 77% කින් අඩුවේ. මවුකිරි දීම මගින් දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාව මව්වරුන්ට ඇති වීමේ අවධානම අඩු කෙරේ. |
9,267 | https://si.wikipedia.org/wiki/Sri%20Lankan%20Ayurvedic%20tradition | Sri Lankan Ayurvedic tradition |
ලාංකීය ආයුර්වේද සම්ප්‍රදාය
ශ්රී ලංකාව සතුව එයටම ආවේණික වු සාම්ප්‍රදායික දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමයක් ඇත. (ආයුර්වේද) මෙම ක්‍රමය සියවස් ගණනාවක සිට දිවයින තුළ පුරුදු පුහුණු කොට ඇත. ශ්රී ලංකාවේ ආයුර්වේද සම්ප්‍රදාය ඉන්දියාවේ 'සිද්ධ' ආයුර්වේද ක්‍රමයද අරාබියේ 'යුනානි' වෛද්‍ය ක්‍රමයේද සම්මිශ්‍රණයකි. වඩාත් වැදගත් වන්නේ දේශීය චිකිත්සා යනුවෙන් හැඳින්වෙන ලංකාවට පමණක් ආවේණික වු දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමයයි.
ආයුර්වේද යන වචනය ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය කරන විට ජීවිත පිළිබඳ විද්‍යාව යන අරුත් දෙයි.
( ආයු - ජීවිතය , වේද- විද්‍යාව) මෙය ෙලාව පුරා ඇති පුරාණතම රෝග සුව කිරීමේ විද්‍යාවක් වන අතර ඉන්දියාවේ සහ ශ්රී ලංකාවේ මෙය බහුලවම භාවිතයට ගැනේ. කාලයත් සමග මේ ක්‍රමය සිරුර සහ මනස අතර සම්බන්ධතාවයක් පිළිබඳව අවඥානය යොමු කිරීමට පටන් ගනී. ස්වාභාවික ප්‍රතිකාර ක්‍රමයන් භාවිතා කරමින් ආයුර්වේද ක්‍රම මගින් සිරුර සෞඛ්‍යමය වශයෙන් සමතුලිත තත්වයක පවත්වා ගැනීම සඳහා අවධානය යොමු වුනි. |
9,268 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%93%E0%B7%82%E0%B7%99%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A | සීෂෙල්ස් | සීෂෙල්ස් යනු ඉන්දියන් සාගරයේ මධ්‍ය-නිරිත දෙසට වන්නට, මැඩගස්කරය දූපතට සමීපව පිහිටා ඇති දූපත් සමූහයකින් සැදුණු රටකි. අප්‍රිකා මහාද්වීප කලාපයට අයත් මෙම රට 100,000කට අඩු ජනසංඛ්‍යාවක් සහිත වූවකි. පැරණි සාගරික ගිනි කඳු ශේෂ වීමෙන් සහ නොගැඹුරු මුහුදින් ඉහළට වැඩුණු කොරල් පර ශේෂයන්ගෙන් මෙම දූපත් සමූහය සැදී ඇත. අප්‍රිකාවෙන් විටින් විට පැමිණියවුන්ගෙන් මුලින්ම ජනාවාස වූ මෙම දූපත් පසුව මුහුදු මංකොල්ලකරුවන් සඳහා පාරාදීසයක්ව පැවතුනි. පසුව ප්‍රංශයේත්, බ්‍රිතාන්‍යයේත් යටත් විජිතයක්ව පැවති මෙම දූපත් 1976 වසරේදී ස්වෛරී රාජ්‍යයක් බවට පත් විය. මේ වන විට මෙම රාජ්‍යය සර්වජන ඡන්දයෙන්න් පත් වූ විධායක ජනාධිපතිවරයකු සහ පාර්ලිමේන්තුවකින් පාලනය වේ. මෙහි අගනවර හා විශාලතම නුවර වන්නේත් වික්ටෝරියා නුවරයි. රටේ එකම ජාත්යන්තර ගුවන්තොටුපළද මෙම නුවර පිහිටා ඇත. සංචාරක කර්මාන්තය හා ධීවර කර්මාන්තය තුළින් ක්‍රමික සංවර්ධනයක් ළඟා කරගෙන ඈති මෙම රට අප්‍රිකානු කලාපයේ ඉහළම සංවර්ධනයක් සහිත රටකි. කෙසේ වෙතත් මෙහි මානව ජීවන තත්ව සංවර්ධනය තවමත් පහළ මට්ටමක පවතී. දිවයින් රැසකින් සමන්විත මෙහි දිවයින් එකිනෙක සම්බන්ධ කෙරෙනුයේ කුඩා ගුවන් යානා සහ බෝට්ටු සේවා මඟිනි.
ආශ්‍රිත
Outline of Seychelles
Index of Seychelles-related articles
Illegal drug trade in Seychelles (highest heroin use per capita in the world)
මූලාශ්‍ර
භාහිර සබැඳි
රජය
SeyGov, main government portal
State House, Office of the President of the Republic of Seychelles
Central Bank of Seychelles, on-shore banking and insurance regulator
Seychelles Investment Bureau, government agency promoting investment in Seychelles
National Bureau of Statistics, government agency responsible for collecting, compiling, analysing and publishing statistical information
ආගම
GigaCatholic
සාමාන්යය
Seychelles. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
Seychelles from UCB Libraries GovPubs
Seychelles from BBC News
Island Conservation Society, a non-profit nature conservation and educational non-governmental organisation
Nature Seychelles, a scientific/environmental non-governmental nature protection association
The Seychelles Nation, the largest circulation local daily newspaper
Seychelles Bird Records Committee
Seychelles.travel, Government tourism portal
Tourism Page
Air Seychelles, Seychelles national airline
ADST interview with U.S. Ambassador to Seychelles David Fischer
1976 establishments in Africa
Republics in the Commonwealth of Nations
අප්‍රිකාව තුළ රටවල්
East African countries
දූපත් රටවල්
Countries and territories where English is an official language
Former colonies in Africa
Former French colonies
French-speaking countries and territories
French colonisation in Africa
Island countries of the Indian Ocean
Member states of the African Union
Member states of the Commonwealth of Nations
Member states of the Organisation internationale de la Francophonie
එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රාජ්‍ය
Small Island Developing States
Somali Sea
States and territories established in 1976 |
9,271 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%9D%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F%20%28%E0%B6%B1%E0%B6%9C%E0%B6%BB%E0%B6%BA%29 | වික්ටෝරියා (නගරය) | වික්ටෝරියා, සීෂෙල්ස් රාජ්‍යයේ අගනුවර හා විශාලතම නගරයයි. රටේ ඒකම ජාත්යන්තර ගුවන්තොටුපළ හා වරායද මෙහි පිහිටා ඇත. |
9,272 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AF%E0%B7%96%E0%B6%B4%E0%B6%AD%E0%B7%8A | දූපත් | දූපත් යනු සෑම පැත්තකින්ම, එනම් වටෙන්ම ජලයෙන් වට වූ මහාද්වීපයන්ට වඩා කුඩා ගොඩබිම් වේ. මුහුදු, ගංගා සහ විල් යන සියල්ලෙහිම දැකිය හැකි භූ රූපයකි.
ආශ්‍රිත ලිපි
කොදෙවු
පාළු දූපත්
Great wall of sand
Island biogeography
Island ecology
දූපත් රටවල්
Island hopping
Lake island
පුරාණ දූපත් ලැයිස්තුව
List of archipelagos
List of artificial islands
List of divided islands
List of fictional islands
List of island countries
භූමි ප්‍රමාණය අනුව දූපත් ලැයිස්තුව
List of islands by body of water
මහාද්වීපය අනුව දූපත් ලැයිස්තුව
රට අනුව දූපත් ලැයිස්තුව
List of islands by highest point
List of islands by name
ජනගහණය අනුව දූපත් ලැයිස්තුව
List of islands by population density
List of islands named after people
Phantom island
Private island
River island
Rock fever
Small Island Developing States
Tidal island
මූලාශ්‍ර
භාහිර සබැඳි
Definition of island from United Nations Convention on the Law of the Sea
Listing of islands from United Nations Island Directory.
වෙරළබඩ සහ සාගරික භූ රූප
Fluvial landforms
Oceanographical terminology
Lacustrine landforms |
9,275 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F | පියා | වැඩිහිටි පිරිමියකු වැඩිහිටි කාන්තාවක් සමග විවාහයෙන් පසුව ලබන දරුවන් බොහෝ විට පියා ලෙස ආමන්ත්‍රණය නොකරන අතර අප්ප්ච්චී, තාත්තා ලෙස ආමන්ත්‍රණය කරයි.
ආශ්‍රිත ලිපි
තාත්තා හෙවත් අප්පච්චී
මව
පවුල |
9,276 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%B8%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B6%A9 | අලිමංකඩ | අලිමංකඩ යනු ශ්රී ලංකාවේ ආර්ථික, යුදමය හා පාරිසරික වශයෙන් ඉතා ඉහළ වටිනාකමක් ඇති ප්‍රදේශයකි.
වන්නි මෙහෙයුමේ ඉතාමත් තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයක් පසු කරමින් යුද ඉතිහාසයේ අමරණීය සටහනක් තබමින් වසර 8 කට පසුව අලිමංකඩ ප්‍රදේශයේ බලය අල්ලා ගැනීමට යුද හමුදා භට පිරිස් 2009 ජන 9 උදෑසන සමත් විය.
පරන්තන් ප්‍රදේශයේ බලය අල්ලා ගත් යුද හමුදාවේ 58 වන සේනාංකයේ භට පිරිස් ඉන් අනතුරුව ඒ 9 මාර්ගය ඔස්සේ උතුරු දෙසට සිය මෙහෙයුම් ක්රියාත්මක කළේය. එමෙන්ම මුහමාලෙයි සහ කිලාලි ප්රදේශ වලින් මෙහෙයුම් ආරම්භ කළ යුද හමුදාවේ 53 වන සහ 55 වන සේනාංක දකුණු දෙසට මෙහෙයුම් දියත් කරමින් එල්.ටී.ටී.ඊ ත්‍රස්තවාදීන්ට දැඩි පීඩනයක් එල්ල කළේය.
කාලතුවක්කු, සන්නාහ සන්නද්ධ රථ මෙන්ම ගුවන් හමුදාවෙන් එල්ල වූ ගුවන් ප්රහාර හමුවේ ත්‍රස්තවාදීන් විශාල සංඛ්‍යාවක් මිය ගොස් තවත් විශාල සංඛ්‍යාවක් තුවාල ලබා තිබේ. උතුරින් සහ දකුණින් එල්ල වූ දැඩි ප්රහාර හමුවේ කොටි ත්‍රස්තවාදීන්ට දැඩි හානි සිදු වූ අතර අවසානයේදී අලිමංකඩ අතහැර පලා යාමට ඔවුන්ට සිදු විය.
අලිමංකඩ යුදමය වශයෙන් ඉතාමත් වැදගත්කමක් උසුලන ස්ථානයකි. ඒ 9 (යාපනය - නුවර) මාර්ගයේ පිහිටා ඇති අලිමංකඩ යාපනය අර්ධද්වීපයට ප්‍රවේශ වීමට ඇති එකම ගොඩබිම් මාර්ගයයි. ත්‍රස්තවාදීන්ගේ සියලු සිහින බිඳ දමමින් ඔවුන්ට යාපනය අර්ධද්වීපයට ඇතුළු වීමට තිබූ එකම මාර්ගය ද මේ නිසා අහිමි වී ඇත. අද දිනයේ දී අලිමංකඩ මුදා ගැනීමට භට පිරිස් සමත් විය.
අලිමංකඩ මුදා ගැනීමත් සමග ඒ 9 (යාපනය-නුවර) මාර්ගයේ සම්පූර්ණ බලය ආරක්ෂක හමුදා යටතට පත්විය.
මෙම වැදගත් ස්ථානය සිහිකැඳවීමට රාගම වෛද්‍ය පීඨයේ එක් නේවාසිකාගාරයක් අලිමංකඩ යනුවෙන් නම් කර ඇත.
තවදුරත්
ශ්‍රීලංකාවේ ස්ථාන නාම
ශ්රී ලංකාවේ වනාන්තර
References
ශ්‍රීලංකාවේ වනාන්තර |
9,280 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%B6%E0%B7%92%E0%B6%A2%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8A | අබිජාන් | (Abidjan) අයිවරි කෝස්ට් රටේ පෙර අගනුවර හා බටහිර අප්රිකාවේ විශාලතම වරායයි. 1986දී මෙහි 2,534,000ක් දෙනා විසූහ. |
Subsets and Splits