it
stringlengths
2
914
pl
stringlengths
1
915
Sarebbe sufficiente per una comunità su Marte .
To byłoby dla społeczności na Marsie .
Che potrebbe anche fornire energia a un razzo .
Może także dostarczyć energię rakiety .
E quindi spero in futuro di avere la possibilità di sperimentare in qualche modo la mia passione per i razzi insieme alla mia passione per il nucleare .
Mam nadzieję w przyszłości , że mam możliwość doświadczyć w jakiś sposób moją pasję na rakiety , wraz z moim pasją na nuklearnym .
La gente dice , " Bene , lanciamo pure questa cosa radioattiva nello spazio , e se poi capita un incidente ? " Ma non facciamo che lanciare continuamente nello spazio batterie al plutonio .
Ludzie mówią : "; "; Wyrzucamy też raakowe rzecz w kosmosie , a jeśli wtedy wydarzy się wypadek ? "; "; Ale nie robimy , żeby wstrzymać w przestrzeni plutonowej baterii .
Tutti erano entusiasti del rover Curiosity , e aveva una grossa batteria al plutonio a bordo fatta con plutonio 238 , che in realtà ha un' attività specifica più alta rispetto al carburante a base di uranio a basso arricchimento di questi reattori a sale fuso , il che significa che gli effetti sarebbero trascurabili , perché verrebbe lanciato freddo , e solo una volta arrivato nello spazio si attiverebbe il reattore .
Wszyscy byli podekscytowani rover Curiosity , i miał wielki akumulator plutonowy , wykonany z pluton 238 , który tak naprawdę ma wyższy konkretną aktywność niż paliw z niskiej uranu , który znaczy , że efekty będą niewielkie , ponieważ zimow
Perciò sono molto emozionato .
Jestem bardzo podekscytowany .
Credo che questo reattore che ho progettato possa essere una fonte energetica innovativa , in grado di fornire energia pulita per applicazioni scientifiche di ogni genere , e sono pronto a dedicarmi a questo .
Myślę , że ten reaktor , który projektowałem , może być innowacyjnym źródłem energii , który może dostarczyć czystą energię dla wszystkich aplikacji naukowych , i jestem gotowy do tego dokonać .
Mi sono diplomato alla scuola superiore in maggio , e - ( Risate ) ( Applausi ) - Mi sono diplomato alla scuola superiore in maggio , e ho deciso di avviare una società per commercializzare queste tecnologie che ho sviluppato , rilevatori rivoluzionari per controllare i container dei cargo , sistemi per la produzione di isotopi medici , ma voglio occuparmi di questo , e lentamente sto mettendo insieme una squadra con alcune delle persone più incredibili con le quali mi sia mai capitato di lavorare , e mi sento pronto per realizzare questo progetto concretamente .
Ukończyłem szkołę liceum w maju . ( Śmiech ) ( Brawa ) Ukończyłem szkołę liceum w maju i zdecydowałem się zaprowadzić społeczeństwa , by handlować te technologie , które stworzyłem , rewolucyjne detektory , które kontrolowałem kontrolując
E sono convinto , per quanto concerne la tecnologia , che sarà più economica se non a pari costo rispetto al gas naturale , e non richiede rifornimento per 30 anni , che è un grande vantaggio per il mondo in via di sviluppo .
Sądzę , że technologia będzie bardziej tanie , jeśli nie będzie tak samo kosztuje niż gaz naturalny , i nie wymaga odpowiedzialne przez 30 lat , który jest ogromnym korzyściem dla rozwijającego się świata .
E voglio dire un' altra cosa forse un po ' filosofica per finire , anche se è strano per uno scienziato .
I chcę powiedzieć coś innego , może trochę filozoficznego , że jest to dziwne dla naukowców .
Ma io vedo della poesia nell' usare energia nucleare per farci viaggiare verso le stelle , perché le stelle sono giganteschi reattori nucleari .
Ale widzę wiersz w użyciu energii nuklearnej , żeby nam podróżować do gwiazdy , ponieważ gwiazdy są ogromne reaktory atomowe .
Sono giganteschi calderoni nucleari nel cielo .
Są ogromne kawiony nuklearne w niebie .
L' energia che mi rende in grado di parlare a voi oggi , che è stata convertita in energia chimica nel cibo che ho mangiato , proviene originariamente da una razione nucleare , e quindi c' è della poesia , secondo me , nel perfezionare la fissione nucleare e usarla in futuro come fonte di energia innovativa .
Energia , która mogłam mówić do was dziś , która została przekształcona w energię chemiczną w jedzeniu , którą jedzę , pochodzi początkę nuklearną , więc jest wierszą , która , według mnie , poezję , w poprawianiu rozprowadzania
Perciò , grazie a voi tutti .
Dziękuję bardzo .
( Applausi )
( Brawa )
Parlerò della vostra mentalità .
Będę mówił o Waszym zbiorze przekonań .
La vostra mentalità corrisponde al mio set di dati ?
Czy Wasz zbiór przekonań jest zgodny z moim zbiorem danych ?
( Risate ) Se non è così , uno dei due deve essere aggiornato , no ?
( Śmiech ) Jeśli nie , to jeden z nich wymaga aktualizacji , prawda ?
Quando parlo ai miei studenti di problemi globali , e li ascolto nella pausa caffé , parlano sempre di " noi " e " loro " . E quando tornano in classe chiedo , " Cosa intendete con ' noi ' e ' loro ' ? "
Gdy rozmawiam z moimi studentami o zagadnieniach globalnych i słucham ich podczas przerwy na kawę , zawsze mówią w kategoriach " my " i " oni " . Kiedy wracają potem do sali wykładowej pytam ich : " Kogo nazywacie " my " a kogo " oni ' ? "
" Oh , è semplice . Il mondo occidentale e i paesi in via di sviluppo . " dicono .
" To bardzo proste . Chodzi o kraje zachodnie i kraje rozwijające się " , mówią .
L' abbiamo imparato al liceo .
Tego uczono nas w szkole .
E qual è la definizione allora ? " La definizione ?
No ale jaka jest definicja ? " Definicja ? "
Lo sanno tutti " dicono .
To przecież wiadomo , " mówią .
Però , insomma , li metto sotto pressione .
Ale ja nadal naciskam .
Una ragazza ha detto una cosa molto intelligente :
W końcu jakaś dziewczyna wyjaśnia rezolutnie :
" E ' facile . Il mondo occidentale è una vita lunga in una piccola famiglia .
" To bardzo proste . Kraje zachodnie to długie życie w małej rodzinie .
I paesi in via di sviluppo una vita breve in una grande famiglia . E mi piace questa definizione , perché mi permette di trasferire la loro mentalità nel set di dati .
Kraje rozwijające się to krótkie życie w dużej rodzinie . " Spodobała mi się ta definicja . Pozwoliła mi przełożyć ich zbiór przekonań na zbiór danych .
E qui avete il set di dati .
Tu mamy ten zbiór danych .
Potete vedere che su quest' asse qui abbiamo la dimensione della famiglia . Uno , due , tre , quattro , cinque figli per ogni donna , su quest' asse .
Jak widzicie , na tej osi mamy wielkość rodziny . Jedno , dwoje , troje , czworo , pięcioro dzieci na kobietę. mamy wielkość rodziny . Jedno , dwoje , troje , czworo , pięcioro dzieci na kobietę .
E qui la durata , l' aspettativa di vita . 30 , 40 , 50 .
Tu długość życia — średnią długość życia : 30 , 40 , 50 lat .
Esattamente quello che gli studenti hanno detto essere la loro concezione del mondo .
To , co powiedzieli studenci , wyrażało ich koncepcję świata .
E in effetti è questione di camera da letto .
Problem w zasadzie sprowadza się do sypialni —
Se un uomo e una donna decidono di avere una famiglia ristretta e occuparsi dei bambini e quanto a lungo vivranno .
do tego , czy mężczyzna i kobieta decydują się na małą rodzinę , która pozwoli zadbać o dzieci , i tego , jak długo będą żyć .
Riguarda bagno e cucina . Se avete sapone , acqua e cibo potete vivere a lungo .
Chodzi też o łazienkę i o kuchnię . Jeśli ma się mydło , wodę i żywność , można żyć długo .
E gli studenti avevano ragione . Non è che il mondo fosse — il mondo fosse costituito da un gruppo di paesi qua giù , che avevano famiglie numerose e una vita breve . Paesi in via di sviluppo .
Studenci mieli rację . Nie chodzi o to , że świat składał się — z jednego zbioru krajów w tym miejscu gdzie występowały duże rodziny i krótkie życie ( kraje rozwijające się ) .
E avevamo un gruppo di paesi qua sopra che erano il mondo occidentale .
A tu mieliśmy zbiór krajów , które były krajami zachodnimi .
Avevano famiglie ristrette e una vita lunga .
Charakteryzowały się małymi rodzinami i długim życiem .
E qui state per vedere ciò che di stupefacente è successo al mondo durante la mia vita .
A tu zobaczycie zdumiewającą rzecz , jaka wydarzyła się na świecie za mojego życia .
I paesi in via di sviluppo hanno introdotto sapone e acqua , vaccinazioni .
Kraje rozwijające się wprowadziły mydło , wodę i szczepionki .
E tutti i paesi hanno iniziato ad applicare la pianificazione famigliare .
Cały trzeci świat zaczął stosować planowanie rodziny .
E in parte grazie agli USA che hanno aiutato con consigli tecnici ed investimenti .
Częściowo dzięki USA , które pomagają zapewnić wiedzę techniczną i kapitał .
E vedete che il mondo abbandona la famiglia con due figli e una vita di 60 o 70 anni .
Zobaczcie : cały ten świat przesuwa się w kierunku rodziny z dwojgiem dzieci i 60 - 70 lat życia .
Ma alcuni paesi rimangono indietro , in questa zona .
Ale niektóre kraje pozostają tu , w tym rejonie .
E come vedete qui giù abbiamo l' Afghanistan .
Spójrzcie : nadal mamy tu Afganistan ,
Abbiamo la Liberia . Il Congo .
Liberię , Kongo .
Quindi abbiamo dei paesi qui .
Są to kraje , które nadal tam tkwią .
Quindi il mio problema è che la visione dei mondo dei miei studenti corrisponde alla realtà del mondo nell' anno in cui sono nati i loro insegnanti .
Mój problem polegał na tym , że światopogląd moich studentów odpowiadał rzeczywistości z roku , gdy urodzili się ich nauczyciele — i my .
( Risate ) ( Applausi ) E in effetti , quando l' abbiamo mostrato in giro per il mondo —
( Śmiech ) ( Brawa ) Kiedy mówiłem o tym w ubiegłym tygodniu
Ero alla Conferenza Globale sulla Salute qui a Washington , settimana scorsa , ed ho visto che questa concezione sbagliata l' avevano anche persone attive negli Stati Uniti . Non erano consapevoli dei miglioramenti del Messico , qui , e della Cina , rispetto agli Stati Uniti .
na Światowej Konferencji Zdrowia , tu , w Waszyngtonie , widziałem , że w takim błędnym przekonaniu tkwią nawet aktywni ludzie w Stanach Zjednoczonych — Że nie zdają sobie sprawy z tego , jaki postęp w stosunku do Stanów Zjednoczonych zrobiły Meksyk czy Chiny .
Guardate qui quando li faccio avanzare .
Spójrzcie co się stanie , gdy przesunę czas do przodu .
Andiamo .
Proszę bardzo .
Guadagnano terreno . Ecco il Messico .
Nadrabiają straty . To jest Meksyk .
E ' alla pari degli Stati Uniti su queste due dimensioni sociali .
Dorównuje Stanom Zjednoczonym w tych dwóch wymiarach społecznych .
C' era meno del 5 % di specialisti di salute globale che era consapevole di questo .
Niecałe pięć procent specjalistów w dziedzinie zdrowia na świecie zdawało sobie z tego sprawę .
Questa grande nazione , il Messico , ha un problema : armi arrivano da nord , attraverso il confine . Hanno dovuto fermarlo . Perchè , sapete , hanno una strana relazione con gli Stati Uniti .
Ten wspaniały meksykański naród ma problem z bronią przewożoną z północy , przez granicę . Musieli więc z tym skończyć . Bo , wiecie , oni mają takie dziwne relacje ze Stanami Zjednoczonymi .
Ma se cambiassi quest' asse , guardate , e volessi invece mettere qui il reddito pro capite .
Ale gdybym zmienił tę oś , tu , popatrzcie , gdybym uwzględnił na niej dochód na osobę .
Reddito pro capite . Lo metto qua .
Dochód na osobę . Zmieniamy to tu ...
E vedremo un quadro completamente diverso
Teraz zobaczymy zupełnie inny wykres . Teraz zobaczymy zupełnie inny wykres .
Tra parentesi , vi sto insegnando come usare il nostro sito , Gapminder World . Perché lo sto correggendo ? Perché questo è uno strumento gratuito sulla rete .
Pokazuję przy okazji , jak korzystać z naszej witryny , Gapminder World , kiedy nanoszę te poprawki . Jest to dramowe narzędzie w sieci .
E quando finalmente ce l' ho fatta , posso andare indietro di 200 anni .
I teraz , gdy w końcu dobrze to ustawiłem , mogę cofnąć się o 200 lat
E posso trovare gli Stati Uniti qua sopra .
i znaleźć Stany Zjednoczone tu w górze .
E posso mostrare gli altri paesi .
Mogę pokazać też inne kraje .
E ora ho il reddito pro capite su questo asse .
Na tej osi mamy dochód na osobę .
E gli Stati Uniti avevano solo 2.000 dollari , a quei tempi .
Stany Zjednoczone miały wtedy zaledwie jakieś 2000 dolarów na głowę ,
E l' aspettativa di vita era fra 35 e 40 anni , pari a quella dell' Afghanistan odierno .
a średnia długość życia wynosiła 35 do 40 lat , tak jak dziś w Afganistanie .
E ora vi mostrerò cosa è successo nel mondo .
Teraz pokażę , jakie zmiany zaszły na świecie .
Questo vale come studiare storia per un anno in università .
Zamiast studiować historię na uniwersytecie przez cały rok Zamiast studiować historię na uniwersytecie przez cały rok
Potete guardare me ora , per un minuto , e vedrete tutto .
posłuchajcie mnie przez chwilę , a wszystko stanie się jasne .
( Risate ) Vedete come le bolle marroni , l' Europa dell' est , e quella gialla , gli Stati Uniti , diventano sempre più ricche e iniziano a diventare sempre più sane .
( Śmiech ) Widzicie , jak Europa Zachodnia — brązowe bąbelki — i Stany Zjednoczone — ten żółty — stają się coraz bogatsze , a także coraz zdrowsze .
Ora vedete 100 anni fa quando il resto del mondo rimane staccato .
Tu mamy sytuację sprzed 100 lat , kiedy reszta świata pozostaje w tyle .
Ecco qua . E quella era l' influenza .
Dochodzimy do tego miejsca . Epidemia grypy .
Ecco perché siamo così spaventati dall' influenza , eh ?
To dlatego tak bardzo boimy się grypy . Widzicie ?
Ancora lo si ricorda . Il crollo nell' aspettativa di vita .
Ciągle się o niej pamięta . Zmniejszenie średniej długości życia .
E poi torniamo su . E non fino a che l' indipendenza è cominciata .
Później sytuacja poprawia się , aż do Wojny o Niepodległość . Później sytuacja poprawia się , aż do Wojny o Niepodległość .
Guardate : avete la Cina là avete l' India là , e questo è ciò che è successo .
Zobaczcie , tu są Chiny , a tu Indie . Oto , co się stało :
Notate che abbiamo il Messico lassù .
Zwróćcie uwagę , że tu mamy Meksyk .
Il Messico non è al pari con gli Stati Uniti . Ma sono piuttosto vicini .
Meksyk w żadnym razie nie jest na równi ze Stanami Zjednoczonymi , ale jest dość blisko .
Ed è particolarmente interessante vedere la Cina e gli Stati Uniti , nel corso di 200 anni . Perché mio figlio grande ora lavora per Google , dopo che Google ha comprato questo software .
Warto się przyjrzeć Chinom i Stanom Zjednoczonym na przestrzeni tych 200 lat . Mój najstarszy syn pracuje teraz w Google , odkąd firma ta przejęła to oprogramowanie .
In effetti questo è lavoro minorile . Mio figlio e mia moglie sono stati chiusi in uno sgabuzzino per molti anni , a svilupparlo .
Ten projekt to w zasadzie dziecko mojego syna i jego żony — spędzili wiele lat pracując nad nim
E mio figlio più giovane ha studiato il cinese a Pechino .
razem z moim najmłodszym synem , który studiował w Pekinie .
Quindi le mie due prospettive vengono da loro .
Oni mają zupełnie inne punkty widzenia , wiecie ?
E mio figlio giovane , che ha studiato a Pechino , in Cina , ha una prospettiva di lungo periodo .
Mój najmłodszy syn , który studiował w Pekinie , w Chinach , patrzy z perspektywy długoterminowej .
Mentre mio figlio grande , che lavora in Google , deve sviluppare per quadrimestri o semestri .
Natomiast mój najstarszy syn , który pracuje w Google powinien robić postępy co kwartał albo co pół roku .
O , visto che Google è molto generosa , può avere uno o due anni .
Google jest dosyć hojny , więc być może daje na to rok lub dwa .
Ma in Cina guardano ad una generazione dopo l' altra perché si ricordano questo periodo di 100 anni molto imbarazzante nel quale sono andati all' indietro .
W Chinach patrzą na rozwój w skali pokoleń , ponieważ pamiętają bardzo wstydliwy okres , ponieważ pamiętają bardzo wstydliwy okres , kiedy przez 100 cofali się .
E ricorderebbero la prima parte dell' ultimo secolo , che è stata pessima . E potremmo passare da questo cosiddetto grande balzo .
I pamiętają pierwszą część poprzedniego stulecia , gdy było naprawdę źle . To natomiast jest tak zwany wielki skok do przodu .
Ma questo era il 1963 .
Ale to dopiero w 1963 .
Mao Tse-Tung alla fine ha portato la sanità in Cina . E poi è morto . E poi Deng Xiaoping ha iniziato questo stupefacente avanzamento .
Mao Tse-Tung w poprawił koniec końców stan zdrowia Chińczyków , a po jego śmierci Deng Xiaoping zapoczątkował ten zdumiewający postęp .
Non è strano vedere che gli Stati Uniti prima hanno fatto crescere l' economia e poi sono diventati ricchi man mano .
Czyż nie jest dziwne , że Stany Zjednoczone najpierw rozwijały gospodarkę a później poprawiały średnią długość życia ,
Mentre la Cina è riuscita a diventare sana molto prima . Perché hanno applicato la conoscenza dell' educazione , della nutrizione e anche i benefici della penicillina e dei vaccini , e della pianificazione familiare .
a Chiny znacznie wcześniej zadbały o zdrowie , wykorzystując wiedzę na temat kształcenia , żywienia , a także dobrodziejstwo penicyliny i szczepionek , oraz planowanie rodziny .
E l' Asia ha potuto avere sviluppo sociale prima di avere uno sviluppo economico .
Azja doczekała się rozwoju społecznego zanim nastąpił rozwój gospodarczy .
Quindi per me , come professore di sanità pubblica , non è strano che tutti questi paesi crescano così velocemente ora .
Więc mnie , jako profesora ochrony zdrowia , nie dziwi , że wszystkie te kraje tak szybko się rozwijają .
Perchè ciò che vedete qui è il mondo piatto di Thomas Friedman . Non è vero ?
Bo to , co widzicie tu i tu , to płaski świat Thomasa Friedmana . Czyż nie ?
Non è proprio proprio piatto .
Tak naprawdę wcale nie jest płaski .
Ma i paesi a medio reddito — e qui è dove suggerisco ai miei studenti di smettere di usare il concetto di " paesi in via di sviluppo " . Perchè dopo tutto , parlare dei paesi in via di sviluppo è come avere due capitoli nella storia degli Stati Uniti .
Kraje o przeciętnym W tym miejscu mówię moim studentom : Zarzućcie pojęcie " krajów rozwijających się " , bo w gruncie rzeczy , mówienie o " krajach rozwijających się " przypomina sprowadzanie historii Stanów Zjednoczonych do dwóch rozdziałów .
L' ultimo capitolo riguarda il presente e il presidente Obama . E l' altro riguarda il passato . Nel quale si considera tutto da Washington a Eisenhower .
Drugi rozdział to teraźniejszość i prezydent Obama . A pierwszy to przeszłość . Tam mieści się wszystko , od Waszyngtona do Eisenhowera .
Perchè da Washington a Eisenhower è ciò che troviamo nei paesi in via di sviluppo .
Bo okres od Waszyngtona do Eisenhowera odpowiada temu , co znajdujemy w krajach rozwijających się .
In effetti potremmo andare dalla Mayflower a Eisenhower , e tutto questo si potrebbe condensare nei paesi in via di sviluppo . Che giustamente fanno crescerere le proprie città in modo incredibile . Che hanno grandi imprenditori , ma hanno anche i paesi in rovina .
W zasadzie jest to historia od Mayflower do Eisenhowera i to wszystko mieściłoby się w pojęciu świata rozwijającego się . Który rzeczywiście rozwija swoje miasta w zdumiewającym tempie , który ma swoich wielkich przedsiębiorców , ale w którym mieszczą się także upadające kraje .
Quindi , come possiamo trovarci un senso ?
Jakie więc byłoby bardziej sensowne podejście do tego zagadnienia ?
Beh , un modo è vedere se possiamo osservare la distribuzione del reddito .
Można by podjąć próbę spojrzenia na rozkład dochodów .