it
stringlengths
2
914
pl
stringlengths
1
915
A dire il vero è difficile ottenere quei minuscoli cambiamenti .
I dość trudno spowodować nawet niewielkie zmiany .
I cambiamenti che vi ho mostrato sono enormi per me , per quello che ci dicono del funzionamento del cervello . Ma sono piccoli sulla scala dei giudizi morali che facciamo .
Na mnie te zmiany robią wrażenie , bo mówią coś o działaniu mózgu , jednak są niewielkie w skali wszystkich sądów moralnych , jakie wydajemy .
E ciò che abbiamo cambiato non era il giudizio morale della gente mentre decide cosa fare , quando fa scelte d' azione .
Nie też zmieniliśmy osądów moralnych używanych do podejmowania decyzji , dokonywania czynnych wyborów .
Cambiamo la loro capacità di giudicare le azioni degli altri .
Zmieniliśmy zdolność do oceny innych .
Penso quindi a quello che faccio non tanto come studio dell' imputato in un processo criminale , ma come studio della giuria .
Uważam to co robię , nie tyle za studiowanie oskarżonego , co ławy przysięgłych .
C.A. : Il tuo lavoro sfocerà in raccomandazioni a livello educativo , per insegnare magari a una generazione di ragazzi ad avere giudizi morali più equi ?
C.A. : Czy badania mogą prowadzić do zaleceń w edukacji , np. by wychować pokolenie bardziej sprawiedliwe moralnie ?
R.S. : È una delle speranze idealistiche .
R.S. : To jeden z naszych ideałów .
Il programma di ricerca , di studio delle diverse parti del cervello umano , è una novità assoluta .
Cały program badania różnych części mózgu jest zupełnie nowy .
Fino a poco tempo fa , quello che sapevamo del cervello erano le cose che anche il cervello degli animali poteva fare . E potevamo studiarlo in modelli animali .
Do niedawna nasza wiedza o mózgu ograniczała się do funkcji występujących także u zwierząt . Mogliśmy studiować zwierzęta .
Abbiamo così capito come il cervello riesce a vedere , a controllare il corpo , a disporre dell' udito e dei sensi .
Dowiedzieliśmy się , jak działa wzrok , kontrola ciała , słuch i inne zmysły .
Ma il progetto di capire come il cervello fa le cose che sono solo umane , imparare una lingua , astrarre concetti , e pensare al pensiero degli altri , è una novità assoluta .
Cały projekt , polegający na próbie zrozumienia , jak działają funkcje typowo ludzkie : nauka języka , abstrakcyjnych pojęć , oraz myślenia o cudzych myślach , jest zupełnie nowy .
E non sappiamo quali saranno le implicazioni concrete .
Nie znamy jeszcze następstw takiego zrozumienia .
C.A. : Un' ultima domanda . C' è una cosa chiamata il difficile problema della coscienza , che lascia perplesse molte persone .
C.A. : Ostatnie pytanie : tzw. trudny problem świadomości , który nurtuje wiele osób .
La nozione che si possa capire perché un cervello funziona , magari .
Czyli pogląd , według którego , możemy zrozumieć działanie mózgu ,
Ma perché bisogna percepire qualcosa ?
ale nie wiemy , do czego potrzebne są odczucia .
Perché per funzionare abbiamo bisogno di percepire le cose che ci circondano ?
Dlaczego wydaje się , że , aby funkcjonować musimy odczuwać ?
Sei una brillante giovane neuroscienziata ,
Jesteś znakomitą , młodą badaczką .
secondo te quante opportunità ci sono che prima o poi nella tua carriera qualcuno , tu o qualcun altro , venga fuori con un qualche nuovo paradigma nel capire quello che sembra essere un problema impossibile ?
Czy uważasz , że jest szansa , jeszcze w trakcie twojej kariery , że ty , lub ktokolwiek inny , wymyśli inne podejście do zrozumienia tego pozornie nierozwiązywalnego problemu ?
R.S. : Mi auguro che ci riescano . Ma non penso che succederà .
R.S. : Taką mam nadzieję . Ale w to nie wierzę .
C.A. : Perché ?
C.A. : Dlaczego ?
R.S. : Non per niente si chiama il difficile problema della coscienza .
R.S. : Nie bez powodu nazywamy to " trudnym problemem " .
( risate ) C.A. : Bella risposta . Rebecca Saxe , grazie mille . Fantastico .
( Śmiech ) C.A. : Świetna odpowiedź . Dziękuję ci bardzo .
( applausi )
( Oklaski )
Una domanda che mi viene spesso posta è : dove è iniziata la mia passione per i diritti umani e la giustizia ?
Pytanie , które często pytanie : gdzie zaczęło się mój pasję o prawa człowieka i sprawiedliwości ?
È iniziata presto .
Wkrótce zaczęło się .
Sono cresciuta nella parte occidentale dell' Irlanda , in mezzo a quattro fratelli , due più grandi di me e due più piccoli .
Wychowałam się na zachodzie Irlandii , wciśnięta między czterech braci , dwóch starszych i dwóch młodszych .
Così dovevo per forza essere interessata ai diritti umani , all' equità e alla giustizia , e all' usare i gomiti !
Naturalnie musiałam zainteresować się ochroną praw człowieka , równością i sprawiedliwością , i nauczyć rozpychać łokciami !
( Risate ) Questi problemi mi hanno accompagnata e mi hanno guidata , e in particolare , quando sono stata eletta prima donna Presidente dell' Irlanda , dal 1990 al 1997 .
( Śmiech ) Prowadzili mnie te problemy , a szczególnie , kiedy zostałam wybrana pierwsza kobiety prezydenta Irlandii , od 1990 do 1997 .
Ho dedicato la mia presidenza al far avere uno spazio a chiunque si sentisse emarginato in Irlanda , e al far avvicinare le comunità dell' Irlanda del Nord con quelle della Repubblica , cercando di costruire la pace .
Poświęciłem mój prezydencję , żeby mieć przestrzeń dla ludzi , kto czuł się ograniczony w Irlandii , aby sprawić społeczności północnej Irlandii z północnej , próbując budować pokój .
Sono stata il primo presidente irlandese ad andare nel Regno Unito e incontrare la regina Elisabetta II , e anche ad accogliere nella mia residenza ufficiale - che noi chiamiamo " Aras an Uachtaràin " : la casa del presidente - i membri della famiglia reale , compreso , specialmente , il Principe di Galles .
Jako pierwszy irlandzki prezydent pojechalam do Wielkiej Brytanii na spotkanie z królową Elżbietą II , gościłam też w mojej rezydencji , zwanej " Áras an Uachtaráin " , " Dom prezydenta " , członków rodziny królewskiej , włączając zwłaszcza księcia Walii .
Ero consapevole che all' epoca della mia presidenza , l' Irlanda era un paese agli inizi di un rapido sviluppo economico .
Byłam świadoma , że podczas mojej prezydentury Irlandia rozpoczynała gwałtowny rozwój ekonomiczny .
Eravamo un paese che beneficiava della solidarietà dell' Unione Europea .
Jako kraj korzystaliśmy z solidarności Unii Europejskiej .
Infatti , quando l' Irlanda si unì per la prima volta c' erano zone del paese che erano considerate in via di sviluppo , compresa la mia amata contea nativa , County Mayo .
Kiedy Irlandia wstąpiła do Unii Europejskiej w 1973 roku , niektóre regiony uważano za trzeci świat , włączając moje ukochane hrabstwo Mayo .
Ciò che non ho dovuto fare come presidente è stato acquistare terreni nell' Europa continentale , per fare andare i nostri cittadini perché l' isola stava affondando .
Nie musiałam natomiast jako prezydent kupować ziemi na kontynencie europejskim , żeby było się dokąd przeprowadzić , bo wyspa nam tonie .
Non ho dovuto pensare come presidente o come avvocato costituzionale , alle implicazioni per la sovranità del territorio a causa dell' impatto del cambiamento climatico .
Nie musieliśmy myśleć jako prezydent , czy prawnik , o konsekwencji dla suwerenność ziemi , z powodu wpływu zmian klimatu .
In realtà è ciò che il presidente Tong , della Repubblica del Kiribati , pensa quando si sveglia ogni mattina .
Ale prezydent Tong z Republiki Kiribati z taką myślą budzi się co rano .
Ha comprato una terra nelle Fiji come polizza d' assicurazione , che ha chiamato : " migrazione con dignità " , perché sa che il suo popolo potrebbe dover lasciare le isole .
Kupił ziemię na wyspach Fiji jako zabezpieczenie na " emigracją z godnością " , jak to nazywa , bo ma świadomość , że jego lud może być zmuszony do opuszczenia wysp .
Quando ho ascoltato il presidente Tong descrivere la situazione , mi è sembrato che fosse un problema che nessun leader dovrebbe affrontare .
Słuchając jak Prezydent Tong opisuje tę sytuację , poczułam , że żaden lider nie powinien się z nią mierzyć .
E quando l' ho sentito parlare del tormento dei suoi problemi , ho pensato a Eleanor Roosevelt .
Słuchając jak bolesne są to problemy , pomyślałam o Eleanor Roosevelt
Ho pensato a lei e a quelli che lavoravano con lei alla Commissione dei Diritti Umani , che ha presieduto nel 1948 , e che ha redatto la Dichiarazione Universale sui Diritti Umani .
i jej współpracownikach w Komisji Praw Człowieka , której przewodniczyła w 1948 , gdzie zredagowano Powszechną Deklarację Praw Człowieka .
Per loro , sarebbe stato inimmaginabile che un intero paese si potesse estinguere per un cambiamento climatico indotto dall' uomo .
Dla nich byłoby niewyobrażalne , że cały kraj można wykluczyć zmian klimatyczny , który ludzie wywołuje .
Ho affrontato il cambiamento climatico non come scienziato o avvocato ambientale , e non sono stata molto impressionata dalle immagini degli orsi polari o dai ghiacciai che si sciolgono .
Stałam się zmianą klimatu nie jako naukowiec czy prawnik środowiska , i nie byłam bardzo podekscytowana przez obrazy niedźwiedzi polarnych lub lodowych .
È stato per l' impatto sulle persone , e l' impatto sui loro diritti — i diritti al cibo e all' acqua potabile , alla salute , all' educazione e al riparo .
To wpływ na ludzi , i wpływ na swoich praw prawa do jedzenia i wody pitnej , zdrowie , edukacji i ochrony .
E lo dico con umiltà , perché sono arrivata tardi al problema del cambiamento climatico .
Mówię o tym , ponieważ przyjechałam późno do problemu zmiany klimatu .
Non ricordo di aver mai parlato del cambiamento climatico .
Nigdy nie mówiłem o zmianach klimatu .
È stato dopo , quando ho iniziato a lavorare nei paesi africani sui problemi dello sviluppo e dei diritti umani .
Później , kiedy zaczęłam pracować w krajachachachachachachachachowych na temat problemów rozwoju i praw człowieka .
E ho continuato a sentire questa frase penetrante : Oh , ma le cose sono molto peggio ora , le cose sono molto peggio .
I wciąż słyszałem ten pierwsze zdanie : "; "; Ale rzeczy jest znacznie gorsza , rzeczy jest znacznie gorsza .
E poi ho cercato ciò che c' era dietro ; si riferiva ai cambiamenti del clima — crisi climatiche , cambiamenti nel tempo .
Później poszukiwałem , że to zmian klimatu kryzys klimatyczny , zmian w czasie .
Ho incontrato Constance Okollet , che ha formato un gruppo di donne nell' Uganda dell' Est , e mi ha detto che quando era piccola , aveva una vita molto tranquilla nel suo villaggio e non erano affamati , sapevano che le stagioni sarebbero arrivate come era previsto , sapevano quando seminare e sapevano quando raccogliere , e così avevano abbastanza cibo .
Spotkałem Agencja Okolletta , która stworzyła grupę kobiet w Ugandzie Wschodniej , i powiedziała mi , że kiedy była mała , miała bardzo spokojna życie w swojej wiosce i nie byli głodni , wiedzieli , że roku będą przychodzić , wiedzieli , kiedy
Ma , negli scorsi anni , nel periodo di questa conversazione , non avevano niente se non lunghi periodi di siccità , e poi inondazioni improvvise , e poi ancora siccità .
Ale w ostatnich latach , w czasie tego rozmowy , nie mieli nic , jeśli chodzi o długie okres suszy , a potem nagle powodzie , a potem nadal suszy .
La scuola fu distrutta , mezzi di sussistenza furono distrutti , i loro raccolti furono distrutti .
Szkoły został zniszczony , narzędzia zostały zniszczony , ich uprawy zostały zniszczony .
Lei forma questo gruppo di donne per cercare di tenere insieme la comunità .
Tworzy tej grupy kobiety , by próbować razem utrzymać społeczność .
E questa è una realtà che mi ha davvero colpita , perché ovviamente , Constance Okollet non era responsabile delle emissioni di gas serra che stavano causando quel problema .
I to jest rzeczywistość , która naprawdę uderzyła mnie , ponieważ oczywiście , Constance Okolletto nie był odpowiedzialny za emisję gazów cieplarnianych , które spowodowały ten problem .
Infatti , sono rimasta molto colpita dalla situazione in Malawi a gennaio di quest' anno .
W styczniu tego roku była sytuacja w Malawi .
C' è stata un' alluvione senza precedenti nel paese , che ha ricoperto circa un terzo del paese , oltre 300 persone sono morte , e centinaia di migliaia hanno perso i loro mezzi di sussistenza .
W kraju było bezprecedensową więźność , która pokrywała około jednej trzeciej kraju , ponad 300 osób zmarły , a setki tysięcy stracili swoje środki życia .
E un abitante medio nel Malawi emette circa 80 kg di CO2 all' anno .
Przeciętny mieszkań w Malawi emituje około 80 kilogramów CO2 rocznie .
In media un cittadino americano ne emette circa 17,5 tonnellate .
Przeciętny mieszkaniec USA emituje około 17,5 ton sześciennych .
Così quelli che stanno soffrendo sproporzionatamente non guidano macchine , non hanno elettricità , non consumano quasi niente , eppure stanno sentendo sempre di più gli impatti dei cambiamenti climatici , i cambiamenti che impedisce loro di sapere come far crescere bene il cibo , e sapere come prendersi cura del loro futuro .
Ci , którzy cierpią nie prowadzą maszyn , nie mają elektryczności , nie mają prawie nic , ale coraz więcej słyszają wpływ zmiany klimatu , zmiany , które pozwalają im wiedzieć , jak dobrze rosnąć jedzenie , i wiedzieć , jak opiek
Penso che in realtà è stata l' importanza dell' ingiustizia che mi ha colpita con molta forza .
Myślę , że właściwie to było ważne z niesprawiedliwością , która bardzo zderzyła mnie .
E so che non siamo in grado di risolvere alcune di queste ingiustizie perché non siamo in corsa per un mondo sicuro .
I wiem , że nie możemy rozwiązać niektóre z tych niesprawiedliwości , ponieważ nie jesteśmy na bezpiecznym świecie .
I governi del mondo hanno aderito alla conferenza a Copenhagen , e l' hanno ripetuto ad ogni conferenza sul clima , che dobbiamo restare al di sotto dei due gradi Celsius di riscaldamento al di sopra degli standard pre-industriali .
Rządy na świecie w Kopenhadze , powtórzyli to na każdym konferencji klimatu , że musimy pozostać poniżej dwóch stopni Celsjusza ocieplenia ponad preindustrialne standardy .
Ma noi siamo sulla via dei quattro gradi .
Ale jesteśmy na czterech stopni .
Perciò affrontiamo una minaccia esistenziale per il futuro del pianeta .
Tak więc zmierzamy istniejące zagrożenie dla przyszłości planety .
E questo mi ha fatto realizzare che il cambiamento climatico
Zrobiło mi to , że zmiana klimatu .
E questo mi ha portato poi alla giustizia climatica .
To przybliżyło mnie do sprawiedliwości klimatycznej .
La giustizia climatica risponde all' argomento morale — entrambi i lati dell' argomento morale — per affrontare il cambiamento climatico .
Prawiedliwość klimatyczna odpowiada na temat moralnej obu strony moralnej aby zmienić zmiany klimatu .
Oggi nel nostro mondo molto iniquo , è davvero impressionante quante persone rimangono indietro .
Dzisiaj w naszym bardzo niewygodnym świecie jest naprawdę niesamowite , ile ludzi pozostają z tyłu .
Nel nostro mondo di 7,2 miliardi ,
W świecie 7,2 miliarda ludzi 3 miliardy pozostają niezauważone .
1,3 miliardi non ha accesso all' elettricità , e illuminano le proprie case con cherosene e candele , entrambi pericolosi .
1,3 miliarda nie ma dostępu do elektryczności , i świetlają swoje domy , które zapobiegają niebezpieczne świadomość , niebezpieczne .
Infatti utilizzano gran parte del loro piccolo introito per questa illuminazione .
W rzeczywistości używają większość ich małego intuicji do tego światła .
2,6 miliardi di persone cucinano su fuochi all' aperto — su carbone , legno e sterco di animale .
2,6 miliarda ludzi gotują się na ogóle , drewno i zwierzęta .
E questo causa circa quattro milioni di morti l' anno per inalazioni di fumo in casa , e ovviamente , molte delle persone che muoiono sono donne .
Powoduje to około cztery miliony ludzi umierających w tym roku , a wielu ludzi , którzy umierają , to kobiety .
Così abbiamo un mondo molto iniquo , e non può rimanere " tutto come al solito " . E non dovremmo sottovalutare la scala e la natura trasformativa del cambiamento che sarà necessario , perché dobbiamo arrivare a zero emissioni di carbonio entro il 2050 , se vogliamo rimanere al di sotto di due gradi Celsius di riscaldamento .
Mamy bardzo niesprawiedliwy świat , i nie może być "; "; wszystko jak zwykle "; "; . Nie powinniśmy się zmniejszać skalę i przekształconą naturę zmian , którą będzie potrzebne , ponieważ musimy osiągnąć zero emisji węgla w 2050 roku , jeś
Significa che dobbiamo abbandonare circa due terzi delle risorse note da combustibili fossili nel terreno .
Oznacza to , że musimy zrezygnować około dwóch trzeciej zasobów znanych przez paliw kopalnych na ziemi .
Per i paesi in via di sviluppo e per le economie emergenti , il problema e la sfida è crescere senza emissioni , perché devono svilupparsi ; hanno popolazioni molto povere .
Dla krajów rozwijających się i rozwijających się , problem i wyzwanie jest rozwój bez emisji , ponieważ muszą rozwijać ; mają bardzo biedne populacje .
Perciò devono svilupparsi senza emissioni , e questo è un tipo diverso di problema .
Muszą rozwijać bez emisji , a to jest inny rodzaj problemu .
Infatti , nessun paese nel mondo è in realtà cresciuto senza emissioni .
Tak naprawde , żadne państwo na świecie nie rozwinęło się bez emisji .
Questo è un problema che richiede la completa solidarietà umana .
To problem , który wymaga pełnej ludzkiej solidarności .
Solidarietà umana , se preferite , basata sull' interesse personale — perché siamo tutti coinvolti , e dobbiamo lavorare insieme per assicurarci di raggiungere zero emissioni di carbonio nel 2050 .
Jeśli ulubicie , oparte na osobistą interesę , ponieważ wszyscy jesteśmy zaangażowani , i musimy współpracować , żeby zapewnić się osiągnąć zero emisji węgla w 2050 roku .
La buona notizia è che questo cambiamento sta avvenendo , e sta accadendo molto velocemente .
Dobra wiadomość jest to , że ta zmiana się dzieje i dzieje się bardzo szybko .
Qui in California , c' è un obiettivo molto ambizioso per tagliare le emissioni .
W Kalifornii jest bardzo ambitnym celem , by zmniejszyć emisję .
Nelle Hawaii , stanno promuovendo una legislazione per avere il 100 per cento di energie rinnovabili entro il 2045 .
W Hawajach prowadzą prawa na 100 % odnawialnych energii w 2045 roku .
I governi di tutto il mondo sono molto ambiziosi .
Rządy na całym świecie są również bardzo ambitne .
Il Costa Rica , si è impegnato per zero emissioni entro il 2021 .
Na Kostaryce zobowiązano się do neutralnej emisji do 2021 .
L' Etiopia , si è impegnata per il 2027 .
W Etiopii , zobowiązano się do neutralnej emisji do 2027 .
La Apple ha promesso che le sue fabbriche in Cina useranno energia rinnovabile .
Apple zobowiązał się , że ich fabryki w Chinach będą używać energii odnawialnej .
E oggi c' è una corsa a convertire in elettricità la forza delle onde e delle maree , per poter lasciare il carbone nel terreno .
Dzisiaj jest ścieżka , żeby zmienić siłę fal i płyt , żeby zostawić węgla w ziemi .
Questo cambiamento è benvenuto e sta accadendo molto rapidamente .
To zmiana jest bardzo szybko i dzieje się .
Ma non è ancora abbastanza , e la volontà politica non è ancora sufficiente .
Ale to jeszcze nie wystarczy , a woli polityczne jest jeszcze wystarczy .
Permettetemi di tornare al presidente Tong e al suo popolo nel Kiribati .
Pozwólcie mi wrócić do prezydenta Tong i jego ludzi w Kiribati .
In realtà sarebbero in grado di vivere sulla loro isola e trovare una soluzione , ma ci vorrebbe tanta volontà politica .
W rzeczywistości będą mogli żyć na ich wyspę i znaleźć rozwiązanie , ale potrzebujemy wiele politycznych woli .
Il presidente Tong mi ha parlato della sua idea ambiziosa di costruire o anche di far galleggiare le piccole isole dove vive il suo popolo .
Prezydent Tong opowiadał mi o swojej ambitnym pomysłu budowy lub także o powstrzymaniu małych wyspach , gdzie żyją swoich ludzi .
Questo , ovviamente , è al di là delle risorse del Kiribati .
Oczywiście jest to poza możliwościami Kiribati .
Richiederebbe una grande solidarietà e supporto dagli altri paesi , e richiederebbe il tipo di idea fantasiosa che abbiamo quando vogliamo progettare una stazione spaziale .
Potrzebujeby wielkie poparcie i wsparcie przez innych krajów , potrzebujeby tyle fantazji , które mamy kiedy chcemy projektować stację kosmiczną .
Ma non sarebbe meraviglioso avere questa meraviglia ingegneristica e permettere alle persone di rimanere nel loro territorio sovrano , ed essere parte della comunità delle nazioni ?
Czy nie byłoby wspaniałe , że byłoby tę zaskoczenie inżynierii i pozwolić ludziom zostawić w swoim kraju i być częścią społecznością państwa ?
Questo è il tipo di idea alla quale dovremmo pensare .
To jest pomysł , o którym powinniśmy myśleć .
Sì , le sfide alla trasformazione di cui abbiamo bisogno sono grandi , ma possono essere risolte .
Tak , wyzwania zmiany , które potrzebujemy , są duże , ale mogą być rozwiązane .
Noi siamo , in realtà , come persone , molto capaci di incontrarci per risolvere problemi .
Jesteśmy tak , jak ludzie , bardzo mogą się spotkać , żeby rozwiązać problemy .
Ero molto cosciente di questo quando ho preso parte quest' anno alla commemorazione del 70 ° anniversario della fine della Seconda Guerra Mondiale nel 1945 .
Byłem bardzo świadomy , kiedy w tym roku wszedłem na pamiętaniu 70 lat w końcu II Wojny Światowej w 1945 roku .
Il 1945 fu un anno straordinario .
1945 był rokiem wyjątkowym .