az
stringlengths 3
1.15k
| lez
stringlengths 3
1.45k
| ru
stringlengths 3
1.28k
⌀ | source
stringclasses 3
values |
|---|---|---|---|
Onlardan biri Ryazan şəhərində, digəri Ryazan rayonundadır. | Рязань вилаятда 2009-йисуз лезгийри кьве Милли Медениятдин Автономия арадиз гъана: сад Рязань шегьерда, муькуьди Рязань районда. | null | qusar |
Şəhər təşkilatına Carullah Əhədullayev, rayon təşkilatına Bahadur Bulayev rəhbərlik edir. | Шегьердин кӀватӀалдин регьбервиле Жаруллагь Агьадуллаев, райондин кӀватӀалдин кьил Багьадур Булаев хкяна. | null | qusar |
Yeni təşkilatlar əsasında Ryazan bölgəsinin vahid Milli Mədəni Muxtariyyəti təşkil olunmuşdur. | Алай вахтунда вилаятда цӀийи кӀватӀалрин бинедал алаз Рязань региондин сад тир Лезги Милли Медениятдин Автономия арадиз гъана. | null | qusar |
Ryazan vilayətində 2 min ləzgi və 500 nəfərdən çox ləzgidilli xalqların nümayəndəsi yaşayır. | Рязань вилаятда 2 агъзур лезгияр ва 500-далай гзаф лезги халкьарин векилар яшамиш жезва. | null | qusar |
Krasnoyarsk vilayətində minlərlə ləzgi yaşayır. | Красноярск шегьерда агъзурралди лезгияр яшамиш жезва. | null | qusar |
Onlar buranın yeni rayonlarında inşaat işləri ilə məşğul olur, xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələrində çalışırlar. | Абур ина цӀийи районра кӀвалер эцигунив ва халкьдин майишат патал маса важиблу крарив машгъул я. | null | qusar |
2009-cu ildə ləzgilər burada doğma vətənin bir guşəsini xatırladan üç mərtəbəli restoran binası, istirahət evləri, "Ləzginka" rəqs ansamblı üçün məşq otaqları da olan "Ləzginka" kompleksini yaratmaq qərarına gəldilər. | Вичик пуд гьавадин ресторан, ял ягъидай кӀвалер, цӀийиз арадиз гъанвай "Лезгинка" ансамбль акатзавай "Лезгинка" комплекс арадал гъун патал абуру гзаф зегьметар чӀугуна. | null | qusar |
"Ləzginka" kompleksi artıq Krasnoyarskda məşhurdur. | Красноярскда кардик кутунвай цӀийи комплекс гила вири вилаятдиз сейли хьанва. | null | qusar |
Milli qaydada tərtib olunmuş restoran və istirahət evləri bura gələn müştərilərin zövqünü oxşayır. | Милли къайдада туькӀуьрнавай ресторандикай ва кӀвалерикай иниз къвезвайбуруз гзафни-гзаф хуш къвезва. | null | qusar |
Bu kompleks vətəndən uzaqlarda yaşayan ləzgilərin adını ucaldan məkan kimi yadda qalır. | И комплекс ватандивай яргъара лезгийрин тӀвар хкажзавай макан хьиз рикӀел аламукьзава. | null | qusar |
Tatarıstanda hazırda 10 minə yaxın ləzgi yaşayır. | Татарстанда лезгийрин кьадар 10 агъзурдав агакьзава. | null | qusar |
Keçən əsrin 80-ci illərindən başlayaraq burada vüsət alan böyük tikinti işləri ilə əlaqədar respublikaya köçən ləzgilərin sayı çoxalmışdır. | Алатай асирдин 80-йисара, чӀехи эцигунар кьиле физвай вахтунда лезгияр иниз генани гзаф атанай. | null | qusar |
Onlar yeni fabrik və zavodların inşasında çalışmışlar. | Абуру цӀийи заводарни фабрикаяр эцигунин карда мукьувай иштиракнай. | null | qusar |
1992-ci ildə Tatarıstan Xalqlarının Assambleyası yaradılmışdır. | 1992-йисалай Татарстандин Халкьарин Ассамблея кардик кутунва. | null | qusar |
Kazan və Naberejnı Çelnı şəhərlərində dünyada analoqu olmayan "Xalqlar dostluğu evləri" açılmışdır. | Казан ва Набережны Челны шегьерра дуьньяда чпин тай авачир "Халкьарин дуствилин кӀвалер" ачухарнава. | null | qusar |
Həmin evlərdə bu respublikada yaşayan müxtəlif xalqların mədəniyyət mərkəzləri üçün ayrıca otaqlar ayrılmışdır. | И дараматра гьар халкьдин жемият патал кьилди утагъар ава. | null | qusar |
Banketlər, yubileylər üçün buradakı böyük zaldan pulsuz istifadə edilir. | Банкетар, юбилеяр кьиле тухун патал адан чӀехи залрикай вирибуру пулсуздаказ менфят къачузва. | null | qusar |
Bazar günü məktəblərində hər xalqın dilində dərslər keçilir. | Гьяддин мектебра гьар халкьдин чӀалал тарсар гузва. | null | qusar |
Respublikanın Naberejnı Çelnı şəhərində yaşayan ləzgilərin sayı bir neçə min nəfərdir. | Республикадин Набережные Челны шегьерда яшамиш жезвай лезгийрин кьадар са шумуд агъзур я. | null | qusar |
Burada 1996-cı ilin dekabrın 1-də "Ləzgilər" cəmiyyəti yaradılmışdır. | Ина 1996-йисан 1-декабрдиз лезги кьегьалри "Лезгияр" тӀвар ганвай жемият арадиз гъана. | null | qusar |
Onun ilk sədri Firudin Süleymanov olmuşdur. | Адан сад лагьай седри Фирудин Сулейманов хьана. | null | qusar |
200 ləzginin üzv olduğu bu cəmiyyətə sonralar Şafik Əhmədov rəhbərlik etmişdir. | 200 лезги кӀватӀалнавай и жемиятдиз гуьгъуьнлай Шафик Агьмедова регьбервал гана. | null | qusar |
Hazırda cəmiyyətə Zahiddin Osmanov rəhbərlik edir. | Алай вахтунда жемиятдиз Загьиддин Османова регьбервал гузва. | null | qusar |
Cəmiyyətin əsas vəzifəsi vətəndən uzaqlarda yaşayan ləzgilərin mədəniyyətini, adət-ənənələrini yaşatmaqdır. | Жемиятдин кьилин макьсад ватандивай яргъара лезги чӀал, меденият, адетар хуьн я. | null | qusar |
"Ləzgilər" cəmiyyətinin fəaliyyəti üçün şəhərin "Bulaq" Xalqlar Dostluğu Evində hər cür şərait yaradılmışdır. | "Лезгияр" жемиятдиз шегьердин "Булах" тӀвар ганвай Халкьарин Дуствилин КӀвале къулай шартӀар яратмишнава. | null | qusar |
Onun öz "Bazar günü" məktəbi və voleybol komandası vardır. | Адахъ гьяддин мектеб, кьилди волейболдин команда ава. | null | qusar |
Şəhərdəki 33 saylı məktəbin nəzdindəki ləzgi məktəbində məktəblilər və onların valideynləri böyük həvəslə ləzgi dilini öyrənirlər. | Шегьердин 33-нумрадин мектебда лезги мектеб тешкилнава ва ина аялри ва чӀехибуру чӀехи гьевесдалди хайи чӀал чирзава. | null | qusar |
Tatarıstan hökuməti respublikanın iqtisadiyyatının inkişafında səy göstərən ləzgilərə öz dillərini, mədəniyyətlərini, adət-ənənələrini yaşatmaqda yaxından kömək göstərir. | Татарстандин гьукуматди республикадин мадарат вилик тухунин кардик лайихлу пай кутазвай лезгийриз чӀалан ва медениятдин месэлайрал гьалтайла герек тир вири куьмекар гузва. | null | qusar |
Naberejnı Çelnı şəhərinin ləzgilərinin yazıçı S.Kərimova ilə görüşü. | Набережный Челны шегьердин лезги агьалийрин кхьираг С.Керимовадихъ галаз гуьруьш. | null | qusar |
2009-cu ilin dekabrı. | 2009-йисан декабрь. | null | qusar |
Ukraynada ana dilinə hörmətlə yanaşılır | Украинада дидед чӀалаз икрамзава | null | qusar |
Xarkov ləzgilərin ən çox yaşadıqları şəhərlərdən biridir. | Харьков лезгийрин кьадар гзаф тир шегьеррикай сад я. | null | qusar |
Burada 2008-ci ilin iyunun 25-də "Samur" Mədəniyyət Cəmiyyəti yaradılmışdır. | 2008-йисан 25-июндиз "Самур" Медениятдин Жемият кардик кутуна. | null | qusar |
Ağaverdi Adilovun, Canmirzə Canmirzəyevin, Aynudin Məmmədovun və başqalarının rəhbərliyi altında yaradılmış həmin cəmiyyətin sədri Ağaverdi Adilov, müavini Feliks Nağıyev seçilmişdir. | Агъаверди Адилован, Жанмирзе Жанмирзееван, Айнудин Мамедован ва масабурун регьбервилик кваз тешкилатдин сад лагьай кӀватӀал арадиз атана. | null | qusar |
Cəmiyyətin filialları Ukraynanın başqa şəhərlərində də yaradılmışdır. | Жемиятдин филиалар Украинадин маса шегьеррани яратмишава. | null | qusar |
"Samur" cəmiyyətinin təşkil etdiyi "Ləzginka" rəqs kursları hamının ürəyincə olmuşdur. | Жегьилар патал "Лезгинка" тӀвар ганвай кьуьлунин курсар ачухарайла и кар виридан рикӀяй хьана. | null | qusar |
Gənclərin iştirakı ilə bir neçə dəfə demlər təşkil olunmuşdur. | Курсара кьуьлиз чирай жегьилрин куьмекдалди са шумудра демер кьиле тухвана. | null | qusar |
Həmin demlərdə konsertlərin və viktorinaların təşkili onları daha da maraqlı etmişdir. | И демер марагълу конкурсрални викторинайралди тафаватлу хьана. | null | qusar |
Ləzgi uşaqlarının ana dilə maraqlarını artırmaq məqsədi ilə burada keçirilən "Ləzgi dili" müsabiqələrinin sorağı artıq respublikadan uzaqlara da yayılmışdır. | Аялриз лезги чӀал хъсандиз чирун патал жемиятди арадиз гъайи "Лезги чӀал" тӀвар ганвай конкурсдин суракьар республикадай яргъаризни чкӀана. | null | qusar |
Xarkovlu ləzgilər doğma dili sevdirən bu müsabiqəni beynəlxalq müsabiqə səviyyəsinə çatdırmaq fikrindədirlər. | Хайи чӀал кӀанарзавай и конкурс украинави лезгийриз вири дуьньядин лезгийрин арада сейли ийиз кӀанзава. | null | qusar |
Xarkovda yaradılmış "Məsləhət" şurasının iki yaşı tamam olur. | Харьковда арадиз атанвай "Жегьилрин меслятдинни" са йис тамам хьанва. | null | qusar |
Bu məqsədlə o, ən layiqli gənclərə təqaüdlər verir. | Ада кӀелунал тафаватлу жезвай студентриз премияр гузва, абурук руьгь кутазва. | null | qusar |
Ləzgi yazıçı təşkilatları ilə sıx əlaqə saxlayan "Məsləhət" tez-tez poeziya gecələri keçirir. | Лезги кхьирагрин кӀватӀалрихъ галаз сигъдаказ алакъаяр хуьзвай жемиятди мукьвал-мукьвал поэзиядин нянияр арадиз гъизва. | null | qusar |
Ukraynada yaşayan ləzgilərin siyahıya alınması ilə məşğul olan həmvətənlərimiz bu işi ölkənin bir sıra vilayət və şəhərlərində həyata keçirmişlər. | Украинада яшамиш жезвай лезгияр сиягьдиз къачун къетӀ авунвай чи ватанэгьлийри и кар Харьков вилаятда ва адан шегьерра кьилиз акъудна. | null | qusar |
İndi həmin məsələ ilə respublikanın digər vilayətlərində də məşğul olurlar. | Гила и месэладив республикадин муькуь вилаятрани машгъул жезва. | null | qusar |
Bu yaxınlarda cəmiyyətin idman klubu fəaliyyətə başlamışdır. | И мукьвара жемиятдин спортдин клуб кардик кутуна. | null | qusar |
Ləzgi dili və əcnəbi alimlər | Лезги чӀал ва къецепатан алимар | null | qusar |
Pyotr Karloviç Uslar | Петр Карлович Услар | null | qusar |
Qafqaz qədim zamanlardan yunan, roma, ərəb alimlərinin və səyahətçilərinin diqqətini cəlb etmişdir. | Дегь чӀаварилай Къафкъазди грекрин, римвийрин, арабрин алимар ва сиягьатчияр вичихъ ялнай. | null | qusar |
1641-ci ildə türk səyahətçisi Evliya Çələbi türk əlifbası ilə Qafqaz dillərində, o cümlədən ləzgi dilində mətn nümunələri vermişdir. | Къафкъаздин чӀаларал, гьабурукай яз лезги чӀалал кхьинар 1641-йисуз туьркверин сиягьатчи Эвлия Челебиди туьркверин элифралди ганай. | null | qusar |
XVIII əsrin sonlarında alim-səyahətçilər Qafqaz dilləri, o cümlədən ləzgi dili haqqında məlumatlar verirlər. | XVIII асирдин эхиррилай гатӀунна алимрини сиягьатчийри Къафкъаздин чӀаларикай малуматар гана. | null | qusar |
XIX əsrin əvvəllərindən başlayaraq, Rusiya Elmlər Akademiyası Qafqaz dillərinin öyrənilməsi haqqında proqram qəbul edir. | XIX асирдин сифте кьилера Россиядин ИА-ди Къафкъаздин чӀалар чирунихъ авсиятда программа кьабулна. | null | qusar |
Hərbçilər, diplomatlar, səyahətçilər yerli xalqların mədəniyyətini, yazılı abidələrini öyrənməyə başlayırlar. | Военныяр, дипломатар, сиягьатчияр чкадин халкьарин меденият, абурун кхьинрин гуьмбетар чириз эгечӀна. | null | qusar |
Bu işdə İ.Qüldenştedt, P.Pallas, Q.Klaprot, Q.Rozen, L.Lyulye və başqaları böyük əmək sərf edirlər. | И рекье И.Гюльденштедта, П.Палласа, Г.Клапpота, Г.Розена, Л.Люльеди ва масабуру чӀехи зегьмет чӀугуна. | null | qusar |
Qafqaz dillərinin öyrənilməsi Pyotr Karloviç Usların adı ilə sıx bağlıdır. | Къафкъаздин чӀалар санлай чирун Петр Карлович Усларан тӀварцӀихъ галаз алакъалу я. | null | qusar |
Qafqaz Ordusunun baş qərargahının general-mayoru, Sankt-Peterbupq İmperator Elmlər Akademiyasının akademiki, baron P.K.Usların adı tarixə görkəmli qafqazşünas və linqvist kimi düşüb. | Къафкъаздин Армиядин кьилин штабдин генерал-майор, Санкт-Петеpбуpгдин Импеpатоpдин ИА-дин академик, баpон П.К.Услаpан тӀвар тарихда кавказовед, чӀалан алим ва лингвист хьиз гьатнава. | null | qusar |
Onun qələmindən ləzgi, avar, lak, dargi, tabasaran, abxaz, çeçen dilləri ilə bağlı monoqrafiyalar çıxıb. | Адан къелемдикай лезги, авар, лак, дарги, табасаран, абхаз, чечен чӀалариз талукьарнавай монографияр хкатнава. | null | qusar |
Ləzgi dili ilə bağlı apardığı tədqiqatların nəticəsi olaraq o, 1896-cı ildə Tiflisdə "Küre dili" aldlı kitab çapdan buraxıb. | Лезги чӀалахъ авсиятда 1896-йисуз Тифлисда адан "Куьре чӀал" ктаб басма хьана. | null | qusar |
Pyotr Kaploviç 1816-cı ildə Tver quberniyasının Kurovo kəndində anadan olub. | П.К.Услар 1816-йисуз Твеp губеpниядин Куpово хуьре дидедиз хьана. | null | qusar |
Hərbi mühəndis ixtisasını qazanıb, 1837-ci ildə Qafqaz ordusunda xidmətə başlayıb. | Военный инженерди хьиз 1837-йисуз Къафкъаздин Армияда къуллугъиз эгечӀна. | null | qusar |
Qafqazın gözəllikləri, dağlıların adətləri, onların mərdlikləri onu bu yurda bağlayıb. | Къафкъаздин иервилери, инин инсанрин мердвилери ам вичихъ ялна. | null | qusar |
Burada keçirdiyi 3 il onun yaddaşında əbədi iz qoyub. | Ина хьайи 3 йис уьмуьрлух адан рикӀел аламукьна. | null | qusar |
1840-cı ildə o, İmperator Hərbi Akademiyasına daxil olub, Rusiyanın müxtəlif yerlərində xidmət edib və yalnız 10 ildən sonra yenidən Qafqaza qayıdıb və ömrünün sonuna kimi buradan ayrılmayıb. | 1840-йисуз ам Импеpатоpдин Военный Академиядиз гьахьна, 10 йисуз Россиядин чарачара пипӀера къуллугъ авуна, эхирни Къафкъаздиз хтана ва уьмуьрдин эхирдалди адавай къакъатнач. | null | qusar |
1851-ci ildə Qafqaz canişini M.S.Voronsovun məsləhəti ilə İmperator Rus Cəmiyyətinin Qafqaz şöbəsi yaradılıb. | 1851-йисуз Къафкъаздин сердер М.С.Воpонцован меслятдалди Импеpатоpдин Россиядин Жемиятдин Къафкъаздин отдел кардик кутуна. | null | qusar |
Onun həqiqi üzvlərindən biri P.K.Uslar idi. | Адан уьзвийрикай садни П.К.Услаp тир. | null | qusar |
1858-ci ildə ona Qafqazın tarixini yazmaq tapşırılır. | 1858-йисуз императорди Услараз Къафкъаздин тарих кхьин буйругъна. | null | qusar |
Bunu Qafqazın təbiəti, onun xalqları haqqında dərin biliyi olan insan edə bilərdi. | И кар Къафкъаз ва адан халкьар хъсандиз чидай инсандилай алакьдай. | null | qusar |
Qafqazın tarixini öyrənmək üçün onun dillərini tədqiq etməyin vacibliyini başa düşən tədqiqatçı fəaliyyətə başlayır. | Услар гъавурда акьазвай хьи, тарих кхьин патал адан халкьарин чӀалар чирун герек я. | null | qusar |
İber-qafqaz dillərini öyrənmək üçün P.Uslar abxaz, sonradan çeçen dili ilə məşğul olur. | Ибеp-къафкъаз чӀалар чирун патал П.Услаp абхаз, гуьгъуьнлай чечен чӀалав машгъул хьана. | null | qusar |
1863-cü ildən isə Dağıstan dilləri, o cümlədən avar, ləzgi, lak, dargi və tabasaran dilləri ilə məşğul olur. | 1863-йисалай ам Дагъустандин чӀалар, абурукай яз аваp, лезги, лак, дарги ва табасаран чӀалар ахтармишиз эгечӀна. | null | qusar |
1871-ci ildə P.K.Uslar akademik A.Şifnerə "Küre tədqiqatlarını" başa çatdırdığını bildirir. | 1871-йисуз П.К.Услаpа академик А.Шифнераз вичи "Куьpедин ахтармишунар" кьилиз акъуднавайди малумарна. | null | qusar |
1872-ci ildə A.Şifner işi sistemləşdirib, onu alman dilində S.Peterbupq EA-nın Bülletenində çap edir. | А.Шифнера и кӀвалах системадалди туькӀуьрна, немс чӀалалди 1872-йисуз С.Петеpбуpгдин ИА-дин Бюллетенда чап авуна. | null | qusar |
Dünya elm aləmi tədqiqatla tanış olur. | Им дуьньядин илимда чӀехи вакъиа тир. | null | qusar |
Ləzgi dilini öyrənməkdə Uslara mamraçlı Qəzənfər bəy Zülfiqarov kömək edir. | Лезги чӀал чириз Услараз мамрачви Къазанфер бег Зуьлфикъарова куьмек гана. | null | qusar |
Qəzənfər bəy rus adamının ləzgi dilinin koloritini, xüsusiyyətlərini dərindən öyrənməsi üçün onu toylara, məhsul yığımına, yas mərasimlərinə aparır. | Вичин халкьдин тарих, адетар, чӀал дериндай чизвай Къазанфер бегди урус касдив лезги чӀалан колорит агакьарун патал ам мелмехъерриз, гад кӀватӀзавайбурун патав, тазиятдин межлисриз тухвана. | null | qusar |
Qəzənfər bəyin köməyi ilə Uslar 650 səhifəlik "Küre dili" kitabını yazıb tamamlayır. | Адан куьмекдалди Услара 650 чиникай ибарат тир "Куьре чӀал" ктаб кхьена тамамарна. | null | qusar |
Yeni ləzgi əlifbasının tərtibi Usların böyük elmi nailiyyəti idi. | ЦӀийи лезги алфавит туькӀуьрун Усларан чӀехи агалкьун тир. | null | qusar |
Onun əsasında Qəzənfər bəy yeni ləzgi əlifbasını buraxdırır. | Им асасдиз къачуна Къазанфер бегди вичи цӀийи лезги алфавит туькӀуьрна чапдай акъудна. | null | qusar |
P.K.Uslar ilk dəfə ləzgi dilinin quruluşunu elmi şəkildə açır, kitabda 1500 sözdən ibarət ləzgi-rus lüğətini verir. | П.К.Услаpа сифте яз лезги чӀалан къурулуш илимдин рекьелди ачухарна, ктабда 1500 гафуникай ибарат лезги-урус гафарган гана. | null | qusar |
P.K.Uslar 1875-ci ildə, tarixdə özündən etnoqrafiya, dilçilik və linqvistikaya aid böyük irs qoyub həyatdan getmişdir. | П.К.Услар 1875-йисуз, тарихда этнографиядин ва чӀалан илимдин чӀехи ирс туна рагьметдиз фена. | null | qusar |
Alman alimləri və ləzgilər | Немcерин алимар ва лезгияр | null | qusar |
Alman alimləri XIX əsrdən etibarən Qafqaz dillərinə, o cümlədən ləzgi dilinə daha çox maraq göstərməyə başlamışlar. | Немcерин алимар XIX асирдилай Къафкъаздин чӀаларихъ, гьакӀни лезги чӀалахъ галаз машгъул жезва. | null | qusar |
Alman alimi J.Klaprot Gürcüstana səyahəti zamanı gürcülərin leksikonunda işlənən ləzgi sözlərinə diqqət yetirmiş və bunun elmi şərhini vermişdir. | Гуржистанда сиягьатда хьайи вахтунда Ж.Клапрот гуржийрин чӀала авай лезги гафари чпихъ ялнай ва алимди абуруз илимдин рекьяй баян ганай. | null | qusar |
Onun 1814-cü ildə Berlində çap olunmuş "Qafqaza və Gürcüstana səyahət" əsərində xeyli ləzgi sözləri verilmişdir. | 1814-йисуз Берлинда чапдай акъудай вичин "Къафкъаздиз ва Гуржистандиз сиягьат" ктабда ада чара-чара лезги гафарни ганай. | null | qusar |
Alman alimi Q.Roskoşnının 1884-cü ildə çap olunmuş "Asiya Rusiyası" kitabında onun Cənubi Dağıstan haqqında etnoqrafik qeydləri, həmçinin ləzgilər və ləzgi dili ilə bağlı fikirləri diqqəti cəlb edir. | 1884-йисуз Г.Роскошныйди вичин "Азиядин Россия" ктабда Кьибле Дагъустандин этнографиядикай ихтилатзава, лезгийрикай ва лезги чӀалакай рахазва. | null | qusar |
XIX əsrin 70-ci illərində Qafqazda olmuş alim və səyahətçi A.Bekker bu diyar haqqında seriya materiallar çap etdirmişdir. | XIX асирдин 70-йисара Къафкъазда хьайи алим ва сиягьатчи А.Беккера иникай са серия материалар чапнай. | null | qusar |
Onun ləzgilər, ləzgi dili, eləcə də Şalbuz dağının ətəklərində yerləşən Cəbə kəndində keçirilən ləzgilərin "Çiçək bayramı" ilə əlaqədar qeydləri olduqca maraqlıdır. | Адан лезгийрикай, лезги чӀалакай, гьакӀни Шалбуз дагъдин ценерив гвай Чепер хуьре кьиле тухузвай лезгийрин "Цуькверин суварикай" къейдер гзаф марагълубур я. | null | qusar |
Alman alimi R.Erkert 1887-ci ildə Dağıstana uzunmüddətli səyahətindən sonra Leypsiqdə "Dağıstan və onun xalqları" adlı kitab nəşr etdirmiş, onun XII bölməsində Cənubi Dağıstan, Axtı və Samur vadisi ləzgilərindən ətraflı söhbət açmışdır. | Дагъустандиз яргъалди авур сиягьатдилай кьулухъ Р.Эркерта 1887-йисуз Лейпцигда "Дагъустан ва адан халкьар" тӀвар ганвай ктаб чапдай акъуднай. | null | qusar |
Ləzgilərin etnogenezindən danışarkən R.Erkert yazırdı: "Kürelilər vahid dil qrupu yaratsalar da, onların dilində üç dialekt var və onlardan biri orta Samurda geniş yayılmışdır. | Лезги чӀалан этногенездикай ихтилат авур Р.Эркерта кхьенай: "Куьревийри кьилди чӀалан группа арадиз гъанватӀани, абурухъ пуд диалект ава, виридалайни гегьеншдиз чкӀанвайди кьулан Самурда дуьшуьш жезва. | null | qusar |
Onlarla qonşu olan başqa heç bir xalqı küreli adlandırmırlar. | Къунши халкьарин садазни куьревияр лугьудач. | null | qusar |
Ləzgilər özlərini "lezqi," "lezqiyar," öz dillərini isə "lezqi çal" adlandırırlar." | Абуру чпиз "лезги," "лезгияр, чпин чӀалаз "лезги чӀал" лугьуда." | null | qusar |
Erkertin sözlərinə görə, Samur vadisinin ləzgiləri zəhmətsevərliyi ilə seçilirlər, onların xalçaları daha zəngin, geyimləri və yeməkləri Dağıstanın mərkəzindəkindən daha keyfiyyətlidir. | Эркерта кхьенвайвал, Самур дереда яшамиш жезвай инсанар зегьметдал рикӀ алайбур, абуру хразвай халичаяр иер чешнейринбур, пекерни тӀуьнар хъсанбур я. | null | qusar |
Daha sonra R.Erkert "Qafqaz mənşəli dillər" (Berlin, 1895) ktitabını çap etdirmiş, burada ləzgi dilinə xüsusi yer ayırmışdır. | Гуьгъуьнлай алимди "Къафкъаздин чӀалар арадал атун" (Берлин, 1895) ктаб чапна, ана лезги чӀалаз иллаки гзаф чка чара авуна. | null | qusar |
Tarixi mənbələrdən göründüyü kimi, XIX əsrdə bəzi alimlər öz əsərlərində "ləzgi dili" terminini "Küre dili" kimi işlətmişlər. | Тарихдин делилрай аквазвайвал, XIX асирда са бязи алимри чпин эсерра "лезги чӀал" термин "куьре чӀал" хьиз къейд авунва. | null | qusar |
Bu da səbəbsiz deyildi. | Идахъни са шумуд себеб ава. | null | qusar |
O vaxt ləzgilərin Küre dairəsi həm Rusiyada, həm də xarici ölkələrdə daha yaxşı tanınırdı. | А девирда лезгийрин Куьре округ Россиядиз ва къецепатан уьлквейриз генани сейли тир. | null | qusar |
Ona görə də bu ərazi ilə bağlı "Küre dili" termini meydana gəlmişdi. | Гьавиляй и чилерихъ галаз алакъалу яз "куьре чӀал" термин арадиз атанай. | null | qusar |
Beləliklə, ləzgilərin yaşadıqları ərazilərdə "Quba dili," "Axtı dili" kimi terminlər də yaranıb. | ГьакӀ "къуба чӀал," "ахцегь чӀал" хьтин терминарни арадиз атана. | null | qusar |
Amma E.Kozubski, A.N.Qenko kimi alimlərin və başqa müəlliflərin yazdıqları kimi, həm Küre və Samur dairələrinin, həm də Quba qəzasının ləzgiləri özlərini "ləzgilər," öz dillərini isə "ləzgi dili" adlandırırlar. | Амма Е.Козубский, А.Н.Генко хьтин алимри ва маса авторри кхьизвайвал, гьам Куьре ва Самур округрин, гьамни Къуба уезддин лезгийри вирида чпиз "лезгияр," чпин чӀалаз "лезги чӀал" лугьуда. | null | qusar |
A.Dirrin ləzgilər, onların adət-ənənələri ilə bağlı tədqiqatları da maraqlıdır. | А.Дирран лезгийриз, абурун адетриз талукьарнавай эсерарни къиметлубур я. | null | qusar |