it
stringlengths
2
914
pl
stringlengths
1
915
che vanno nelle discariche per componenti elettronici .
Trafiają na składy odpadów elektronicznych .
Tutto questo arriva nelle acque di superficie , e alla fine raggiunge l' oceano , la discarica finale .
To dostaje się do wód powierzchniowych , ostatecznie wpływa do oceanu .
Durante il nostro studio abbiamo rilevato livelli molto alti , come ci aspettavamo , di questi ritardanti , nell' organismo delle foche comuni .
W naszych badaniach , tak jak oczekiwaliśmy , odkryliśmy dość wysoki poziom materiałów ognioodpornych w ciałach fok pospolitych .
Lo abbiamo segnalato alle autorità ,
Zgłosiliśmy to .
che hanno bandito questo ritardante di fiamma neurotossico chiamato Deca , nel Maine , dove abbiamo la sede , e poi è gradualmente stato eliminato in tutti gli Stati Uniti alla fine dello scorso anno .
Rezultatem był zakaz używania w stanie Maine neurotoksycznej substancji ognioodpornej " Deca " , a pod koniec zeszłego roku zakaz rozszerzono na całe Stany .
E ci siamo detti : " Beh , guardiamo il lato positivo , se non altro le nostre foche comuni non prenderanno fuoco facilmente . "
Powtarzaliśmy sobie , że plusem jest to , że nasze foki w najbliższym czasie nie będą przynajmniej łatwopalne .
A quel punto la mia curiosità di tossicologa mi ha portato a donare del sangue al mio laboratorio , e mi sono detta : " Ok . Facciamolo " . Bene . Abbiamo rilevato 113 composti differenti nel mio sangue .
Te wyniki bardzo mnie zaciekawiły , jako toksykolożkę . Postanowiłam zbadać sobie krew w naszym laboratorium . Znaleźliśmy w próbce 113 różnych związków .
E devo dire che , se faceste anche voi queste analisi , probabilmente otterreste un profilo simile , o un cocktail , come lo chiamano .
Sądzę , że gdyby wam zbadać krew , też wykryto by podobny profil , taki koktajl chemiczny .
Ma per qualche ragione io ho assorbito una forte quantità di ritardante di fiamma .
Ale u mnie z jakiegoś powodu znaleziono dużo substancji ognioodpornych .
E , giusto per mostrarvi i livelli , gli americani hanno livelli da 10 a 40 volte più elevati di questi composti nell' organismo rispetto agli europei .
O jakich poziomach jest mowa ? U przeciętnego Amerykanina związki te mają 10-40 razy większe stężenie niż u Europejczyka .
Perché ? Perché usiamo ritardanti di fiamma ovunque , e abbiamo normative deboli riguardo alle sostanze tossiche .
To dlatego , że wszystko pokrywamy tymi substancjami i mamy słabe regulacje prawne dotyczące toksycznych chemikaliów .
Ma udite udite ! Io appartengo alla casta degli eletti .
Ale uwaga , ja jestem z wyższej półki .
Come sono fortunata !
Szczęściara ze mnie .
Ma poi ho pensato : " In caso di incendio , potrei essere l' ultima a prender fuoco " .
Później przyszło mi do głowy , że w razie pożaru zapalę się ostatnia .
( Risate ) Ad ogni modo , questo è il problema - ed è un problema che affrontiamo oggi nel Golfo del Messico - in questo paese non regolamentiamo correttamente le sostanze chimiche .
( Śmiech ) Z takim borykamy się problemem . Mamy z nim do czynienia w Zatoce : w tym kraju brak odpowiednich przepisów .
Le regolamentiamo a mala pena .
Właściwie to nie kontrolujemy tych chemikaliów .
E lasciamo che sia l' industria a farlo .
Pozwalamy reżyserować to przemysłowi .
Jackie Savitz ha parlato stamattina dei Colossi Petroliferi e della loro propaganda e di come ci fanno il lavaggio del cervello con le loro , diciamo , menzogne , e così via .
Jackie Savitz mówiła dziś rano o wielkich spółkach naftowych , ich propagandzie , i o tym , jak nam robią pranie mózgu , opowiadając swoje kłamstwa .
Bene , in questo caso , abbiamo a che fare con i Colossi Chimici .
Mamy do czynienia z wielkimi potentatami chemicznymi .
Queste compagnie hanno diritto al segreto commerciale , e non sono nemmeno tenute a rendere pubbliche le sostanze .
Mają prawo do tajemnicy handlowej , więc nie muszą ujawniać składników
Inoltre non rilasciano dati sulla sicurezza per la salute e di conseguenza non ricevono normative prima di arrivare sul mercato .
ani danych o zdrowiu i bezpieczeństwie , więc produktów nie można kontrolować zanim wejdą na rynek .
E ' un caso di innocenza fino a prova contraria .
Niewinni , dopóki nie udowodni im się winy .
E l' onere della prova non è del produttore .
Udowodnianie czegokolwiek nie należy do producenta .
Poi , a maggio , mi chiesero di andare nel Golfo .
W maju zostałam zaproszona na wizytę w Zatoce .
Ci andai per un' analisi preliminare per studiare come i solventi penetravano nella colonna d' acqua .
Pojechałam tam na wstępne dochodzenie , aby szukać dyspergatorów i dowiedzieć się , jak dostają się do wody .
Mi dissero che ero la prima tossicologa stupida abbastanza da voler entrare in acqua . Ma lo feci .
Powiedziano mi , że jestem jedynym znanym im toksykologiem na tyle głupim , żeby wchodzić do tej wody , ale mimo to weszłam .
Ci immergemmo nelle chiazze di petrolio senza nemmeno l' attrezzatura HazMat .
Nurkowaliśmy w plamie ropy bez specjalnego sprzętu ochronnego .
E , certo , mi ammalai .
I oczywiście zachorowałam .
Due giorni dopo presi un mal di gola lancinante .
Dwa dni potem dostałam okropnego bólu gardła .
Avevo la gola in fiamme .
Myślałam , że moje gardło zapłonie .
Ma mi passò .
Ale wyzdrowiałam .
E ciò che vidi in acqua mentre ci immergevamo , quello che mi scioccò veramente - mi perseguita da allora - perché vidi le gocce di petrolio che si disperdevano .
To , co widziałam w wodzie , kiedy schodziliśmy głębiej , bardzo mnie zszokowało i od tamtej pory prześladuje , ponieważ widziałam rozpraszające się kropelki ropy .
Mentre scendi intaccano ogni tipo di plankton , e si scontrano con quei piccoli soffi di vita che costituiscono il cibo per il planktivori come per esempio le aringhe .
Widać , jak przyczepiają się do planktonu , zderzają się z nim , z tymi małymi kępkami życia , które są pokarmem dla planktonożerców i różnych ryb śledziowatych .
E ti trovi davanti questa ragnatela di morte mentre scendi nella colonna d' acqua .
Poruszając się w dół słupa wody widać po prostu siatkę śmierci .
Bene , voi sapete che , all' inizio ci hanno detto che si trattava di una sorta di compromesso , tra le paludi e l' oceano .
Na początku podeszliśmy do tego jak do kompromisu między mokradłami a oceanem .
Al momento io non ero d' accordo con quella decisione , e non lo sono tutt' ora .
Nie pogodziłam się z tą decyzją i dalej jestem temu przeciwna .
La decisione fu di proteggere le paludi .
Postanowiliśmy chronić bagna ,
Se il petrolio raggiunge le paludi , non lo elimini più .
bo w razie zanieczyszczenia nie da się ich oczyścić z ropy .
E come sapete , la corsa per raccogliere il petrolio , fino a molto recentemente è stata davvero lenta .
Staramy się rozbijać plamy ropy , ale rzadko podejmujemy akcje usuwania jej ze środowiska .
Ora è diventata molto più aggressiva .
Zrobiło się bardziej agresywnie .
Questa immagine della Exxon mostra cosa accade , lo scenario e il compromesso .
Ten slajd pokazuje , co się dzieje , scenariusz i kompromis .
Qui vediamo il petrolio in superficie .
Na powierzchni unosi się ropa .
Vedete che sta raggiungendo le mangrovie , ma non sta minacciando i coralli e nemmeno la comunità bentica sul fondale .
Wdziera się między namorzyny , ale nie szkodzi koralowcom ani morskiej trawie .
E qui abbiamo l' altro scenario .
A to inny scenariusz .
Con i solventi , la comunità bentica e i coralli vengono colpiti duramente ma si salvano le mangrovie .
Po rozproszeniu cząsteczek ropy bardzo ucierpi trawa morska i koralowce , ale ocalimy namorzyny .
A me sembra di essere dall' oculista , capite ?
To tak , jakbym poszła do okulisty i zapytała :
E ' meglio con uno o con due ?
Lepiej jest z jednym , czy z dwojgiem oczu ?
( Risate ) Il problema è che abbiamo rilasciato talmente tanta di questa maledetta roba che stiamo raggiungendo i 7 milioni e mezzo di litri molto rapidamente .
( Śmiech ) Problem polega na tym , że wypuściliśmy tyle tej substancji , że w bardzo szybkim tempie osiągniemy 7,5 milionów litrów .
E poi c' é il problema dei pennacchi .
Jest też kwestia " słupów ropy " .
Quali pennacchi ?
Jakich słupów ?
E ' risultato che i pennacchi ci sono .
Ich istnienie poddawano w wątpliwość ,
E ' stato scoperto da ricerche indipendenti .
ale udowodnili je niezależni badacze .
E poi c' è il complesso e incombente problema della salute , gli effetti rilevati sulla salute degli uomini .
Wyłania się też niewygodny problem zdrowia , czyli zgłaszanych efektów zdrowotnych u ludzi .
In realtà , uno dei nostri agenti federali ha detto che probabilmente è stato un colpo di sole .
Pewien urzędnik skomentował , że to zapewne porażenie słoneczne .
Ma essendo entrata in quell' acqua , solo per il breve periodo in cui ero là , ve lo posso dire , non è stato un colpo di sole .
Przebywając w tej wodzie , nawet tak krótko jak ja , nie nabawimy się porażenia słonecznego .
Ci sono volumi di esalazioni di petrolio volatile che emanano da quell' acqua , poi c' è il Corexit , che contiene solvente .
Z wody wydostają się opary ropy naftowej , wraz z Corexitem , który zawiera rozpuszczalnik .
Quindi non è per niente razionale .
Całkowicie brak w tym sensu .
Allora cosa abbiamo ? Lo show della BP continua .
Więc co mamy ? Teatr , a w głównej roli BP .
I nostri ufficiali si sono lamentati dei Corexit , la gamma più tossica tra i solventi .
Nasi urzędnicy złożyli skargę dotyczącą Corexitu , który jest najbardziej toksycznym ze wszystkich dyspergatorów .
Ma , diavolo , la stanno ancora usando , e hanno usato il 9527 , il più tossico , fino ad esaurimento delle scorte .
Ale oni wciąż go używają . Używali najbardziej toksycznego , nr 9527 , dopóki nie skończyły im się zapasy .
Ora usano il 9500 .
Teraz używają nr 9500 .
Il 9527 contiene il 2-butoxyetanolo che causa emoraggie interne .
Nr 9527 miał w składzie 2-butoksyetanol , który wywołuje krwotoki wewnętrzne .
E quello lo sappiamo già dal disastro della Exxon Valdez .
Wiemy o tym dzięki wyciekowi z tankowca Exxon Valdez .
Dunque quel che stiamo facendo è versare composti con solventi al petrolio su una fuga di petrolio .
Wpuszczamy związki z rozpuszczalnikami naftowymi na obszar wycieku ropy .
Secondo voi ha un senso ?
Czy to ma sens ?
E ' questa la maniera in cui vanno le cose .
Działa to tak .
E vorrei mostrarvi questa cosa carina che succede qui .
Pokażę wam , co możemy tam znaleźć .
E ' una micella .
To micela .
Le micelle si formano intorno al petrolio .
Micele skupiają się wokół cząstek ropy .
All' inizio , i solventi penetrano nel petrolio , nella membrana lipidica rilasciando i tensioattivi al suo interno .
Na początku rozpuszczalniki dostają się do środka i niszcząc błonę lipidową , wpuszczają tam surfaktanty .
I tensioattivi - che sono simili a ciò che si usa negli incarti del fast food - si attaccano alle goccioline di olio e formano delle belle , minuscole goccioline con dei bei , minuscoli bordi di tensioattivi .
Surfaktanty są jak opakowania kanapek z fast foodów . Skupiają się wokół cząstek ropy , tworząc z nich maleńkie kropelki z ładnymi , małymi otoczkami z surfaktantów .
La cosa da ricordare delle micelle - questi piccoli globuli di tossine galleggianti - è che il loro scopo è di consegnare .
Na temat miceli , tych małych , pływających kulek toksyn ... warto zapamiętać , że są jakby kurierami .
Sono come i ragazzi del FedEx .
Są jak chłopaki z firmy FedEx .
E se tu sei un pesce , e in mattinata non hai ancora ricevuto il tuo ' pasto ' lo riceverai nel pomeriggio perché loro sanno dove trovarti .
Jeśli jesteś rybą , i nie dostałeś swojej porcji rano , to zapewne otrzymasz ją po południu , bo znają twój adres .
Questo , da un punto di vista tossicologico è davvero terribile , perché i Corexit e il petrolio che si diffonde sono molto più tossici insieme di quando sono presi singolarmente .
Więc z perspektywy toksykologii to naprawdę okropne , ponieważ Corexit i rozcieńczona ropa są razem o wiele bardziej toksyczne niż osobno .
E generalmente l' esposizione è un' esposizione combinata .
Zwykle więc zagrożenie przychodzi z dwóch stron .
Gli agenti di dispersione - come dicevo - hanno il compito di spezzare la membrana lipidica
Do dyspergatorów , jak mówiłam , należy przerywanie błony lipidowej .
I solventi che li compongono lo fanno molto bene .
Radzą sobie z tym zawarte w nich rozpuszczalniki .
Pertanto spezzano le membrane lipidiche del nostro corpo , cominciando con le cellule della pelle , le cellule degli organi .
Tak więc przebijają się przez błonę lipidową naszego ciała , zaczynając od komórek skóry , i komórek organów .
Questo in realtà velocizza il processo per cui il petrolio penetra nell' organismo facilmente e prontamente .
Właśnie to przyspiesza łatwe i szybkie wtargnięcie ropy do naszego ciała .
Il petrolio contiene centinaia di composti di idrocarburi oltre ad altri composti che sono tossici per ogni organo del corpo .
Ropa zawiera setki związków węglowodorowych oraz innych , które są toksyczne dla organów wewnętrznych .
E quindi , con queste combinazioni di solventi , si ottiene una forte sinergia di queste tossicità combinate .
Także w połączeniu z dyspergatorami , otrzymujemy efekt sprzężenia toksyczności .
Il Corexit contiene anche solventi al petrolio e molti altri composti tossici .
Corexit zawiera też rozpuszczalniki naftowe oraz wiele innych toksycznych związków .
Io faccio parte di una chat , un gruppo nazionale di tossicologi e di chimici che , fondamentalmente , stanno facendo carte false per cercare di capire cosa ci sia in questa roba , cosa stia causando e quali siano le interazioni di queste sostanze che , per la maggior parte , non conosciamo , e quali siano i loro sottoprodotti , che generalmente sono più tossici del composto in sé .
Należę do grupy dyskusyjnej , która zrzesza toksykologów i chemików naszego kraju , którzy zasadniczo robią wszystko , by wymyślić , co się dzieje w tej mieszaninie , jak ona się zachowuje i jakie interakcje zachodzą w tych związkach , których przeważnie nie znamy , jakie powstają z nich półprodukty , które zwykle są bardziej toksyczne , niż związek macierzysty .
E abbiamo scoperto che il Corexit 9500 contiene metalli pesanti , arsenico e cromo , arsenico a livelli talmente alti da avere effetti cancerogeni .
Tak odkryliśmy , że Corexit nr 9500 zawiera metale ciężkie , arsen i chrom . Zawartość arsenu jest na tyle wysoka , że może wywoływać chorobę nowotworową .
E questo è quel che abbiamo a disposizione , questi ridicoli fogli con i dati sulla sicurezza , che non contengono praticamente nulla .
Właśnie temu musimy się przyjrzeć , absurdalnym kartom z charakterystyką substancji , które prawie nic nam nie mówią .
E ora sono stati obbligati a rilasciare la lista finale con tutti gli ingredienti del Corexit .
Teraz zostali zmuszeni , żeby ujawnić ostateczną listę wszystkiego , co zawiera Corexit .
E indovinate un po ' , ne mancano moltissimi .
I wiecie co ? Mnóstwo substancji zniknęło .
Derivati e derivati , questi sono interi grossi gruppi di molti , molti composti , i sorbitani .
Same tylko pochodne , ogromne grupy bardzo wielu związków , w tym sorbitanów .
E quando si arriva ai distillati del petrolio , che sono i solventi , ce ne sono centinaia .
Następnie produkty destylacji ropy , które są rozpuszczalnikami . Jest ich ogromna ilość .
E non sono identificati . Il perché ?
Nie są zidentyfikowane . Dlaczego ?
Segreto commerciale , di nuovo .
Znowu tajemnica handlowa .
La BP ha in mano sia il gioco che la Nalco , e questo è tutto quel che devono fare .
BP kontynuuje przedstawienie , tak jak spółka Nalco , nic więcej nie muszą robić .
Per ora questi ingredienti non sono stati resi pubblici e i tossicologi stanno letteralmente impazzendo perché non si può predire con certezza quali saranno le interazioni e le conseguenze tossiche .
Do tej pory składniki nie zostały ujawnione , i my , toksykolodzy autentycznie już wariujemy , bo nie potrafimy przewidzieć z całą pewnością , jakie wystąpią interakcje i jak toksyczny będzie ich wynik .
Ma molto è davvero a rischio in quella zona , come tutti sappiamo : i 33 rifugi per gli animali selvatici , moltissimi animali selvatici , pesci e biodiversità .
Mamy dużo do stracenia w Zatoce , ponieważ , jak wszyscy wiemy , są tam 33 rezerwaty przyrody , mnogość fauny i flory , ryb i innych stworzeń .
Lo sappiamo dalle fughe di petrolio precedenti .
Wiemy o nich z poprzednich wycieków .
E parte di tutto questo fa parte dei miei peggiori incubi .
Niektóre z nich śnią mi się w koszmarach .
Sono grata di poter sfogare parte del mio tormento con voi .
Doceniam to , że mogę podzielić się z wami swoim bólem .
Ciò che sappiamo di certo è che i coralli saranno colpiti duramente .
Wiemy na pewno , że porządnie ucierpią koralowce .
Questo studio è stato condotto sulla costa australiana , la costa della Tasmania .
Oto badanie , jakie zostało przeprowadzone na wybrzeżach Australii , a dokładnie Tasmanii .