clui/it-pl-input · Datasets at Hugging Face

it stringlengths 2 914	pl stringlengths 1 915
Possono girare centinaia di volte al secondo .	Mogą się obracać setki razy na sekundę . Mogą się obracać setki razy na sekundę .
Alla fine delle loro vite , andranno una intorno all' altra molto vicine alla velocità della luce .	Pod koniec życia mijają się z prędkością bliską prędkości światła .
Quindi stanno attraversano migliaia di chilometri in una frazione di secondo . E mentre lo fanno , non curvano lo spazio , si lasciano dietro nella loro scia un suono di spazio , una vera onda nello spazio-tempo .	Przemierzają tysiące kilometrów w ułamku sekundy . To zachowanie nie tylko zakrzywia przestrzeń , ale też rozdzwania przestrzeń za nimi , ale też rozdzwania przestrzeń za nimi , tworzy falę w czasoprzestrzeni .
Lo spazio si spreme e si dilata mentre viene emanato da questi buchi neri che colpiscono l' universo .	Przestrzeń skręca się i rozciąga z epicentrum tego zjawiska w czarnych dziurach bębniących na wszechświecie .
E viaggiano per il cosmo alla velocità della luce .	To bębnienie roznosi się z prędkością światła . To bębnienie roznosi się z prędkością światła .
Questa simulazione al computer si deve a un gruppo della relatività alla NASA Goddard .	Ta symulacja komputerowa stworzona została w centrum NASA Goddard .
Ci sono voluti quasi 30 anni prima che qualcuno risolvesse questo problema .	Rozwiązanie tego problemu zajęło 30 lat .
Questo era uno dei gruppi .	Pracowało nad tym kilka grup .
Mostra due buchi neri uno in orbita intorno all' altro , ancora , con queste utili curve disegnate .	Pokazuje układ podwójny czarnych dziur , z pomocnymi liniami .
E se riuscite a vedere — è vago — ma se riuscite a vedere le onde rosse che emana , quelle sono onde gravitazionali .	Może nie jest to wyraźne , ale widać rozchodzące się czerwone fale , które są falami grawitacyjnymi .
Sono letteralmente i suoni del tintinnio dello spazio , e viaggeranno fuori da questi buchi neri alla velocità della luce mentre suonano e si fondono in un buco nero che gira , tranquillo , alla fine del giorno .	To dosłownie dźwięki przestrzeni . Podróżują z prędkością światła . Oddźwięk stopniowo zanika , aż zostaje jedna obracająca się , cicha czarna dziura. aż zostaje jedna obracająca się , cicha czarna dziura .
Se foste abbastanza vicini , le vostre orecchie risuonerebbero con la compressione e la dilatazione dello spazio .	Gdybyśmy stali blisko , nasze ucho rozbrzmiewałoby ściskaniem i rozciąganiem przestrzeni .
Ne sentireste letteralmente il suono .	Ten dźwięk byłby słyszalny .
Ovviamente , la vostra testa sarebbe compressa e dilatata inutilmente , quindi potreste avere qualche problema a capire cosa succede .	Nasza głowa też by się rozciągała , co by nie pomogło , bo trudno byłoby zrozumieć , co się dzieje .
Ma mi piacerebbe farvi ascoltare il suono che abbiamo previsto .	Ale puszczę wam dźwięk , który możnaby wtedy usłyszeć .
Questo è del mio gruppo — un modello appena meno attraente .	To dzieło mojej grupy , trochę mniej wytworny model .
Immaginate un buco nero più leggero che cade in un buco nero molto pesante .	Załóżmy , że mniejsza czarna dziura wpada do masywniejszej .
Il suono che sentite è il buco nero più leggero che colpisce lo spazio ogni volta che si avvicina .	To dźwięk małej czarnej dziury uderzającej w przestrzeń z każdym przybliżeniem .
Se si allontana , è un po ' troppo silenzioso .	Gdy się oddala , dźwięk jest cichszy .
Ma arriva come una mazza , e spacca letteralmente lo spazio , facendolo vibrare come un tamburo .	Jest jak młoteczek , robi też wyrwy w przestrzeni , chybotając nią jak bębnem .
E noi possiamo prevedere quale sarà il suono .	Możemy ten dźwięk zrekonstruować .
Sappiamo che , mentre cade , diventa più veloce e più forte .	Wiemy , że gdy wpada , robi się szybciej i głośniej .
E alla fine , sentiremo il piccolino cadere dentro al grande .	Na koniec usłyszymy , jak ta mała wpada do olbrzymiej .
( Percussione ) Poi sparisce .	( Łomot ) To jej koniec .
Io non l' ho mai sentito forte — in effetti è più marcato .	Na tych głośnikach robi to wrażenie .
A casa ha un suono anticlimatico .	W domu trochę rozczarowuje .
E ' una specie di ding , ding , ding .	Takie ciche " bim , bim , bim " .
Questo è un altro suono del mio gruppo .	To następny odgłos z naszej grupy .
No , non vi sto mostrando nessuna immagine , perché i buchi neri non si lasciano dietro utili tracce d' inchiostro , e lo spazio non è colorato , e non vi mostra le curve .	Nie pokażę wam zdjęć , bo czarne dziury nie zostawiają śladów wizualnych , bo czarne dziury nie zostawiają śladów wizualnych , a przestrzeń nie jest zamalowana pomocnymi liniami. a przestrzeń nie jest zamalowana pomocnymi liniami .
Ma se voi steste fluttuando nello spazio in una vacanza spaziale e sentiste questo , sarebbe opportuno andarsene al volo .	Ale gdybyście usłyszeli to na wakacjach w kosmosie , Ale gdybyście usłyszeli to na wakacjach w kosmosie , lepiej bierzcie nogi za pas .
( Risate ) Dovreste allontanarvi dal suono .	( Śmiech ) Musicie uciekać .
Entrambi i buchi neri si stanno muovendo .	Czarne dziury się przemieszczają ,
Entrambi i buchi neri si stanno avvicinando .	zbliżają się do siebie .
In questo caso , entrambi tremolano abbastanza .	Obie dużo drgają .
E poi si fonderanno .	A niedługo się scalą .
( Percussione ) Ora non c' è più .	( Łomot ) To koniec .
Quello stridore è caratteristico dei buchi neri che si fondono — che stridono alla fine .	Takie chrupnięcie to charakterystyczny dźwięk scalania się czarnych dziur .
Ora ecco la nostra previsione per ciò che vedremo .	Tak przewidujemy to , co byśmy odkryli . Tak przewidujemy to , co byśmy odkryli .
Per fortuna siamo a una distanza di sicurezza a Long Beach , in California .	Na szczęście Kalifornia jest daleko .
E ovviamente , da qualche parte nell' universo due buchi neri si sono fusi .	Gdzieś we wszechświecie dwie czarne dziury się scaliły .
E ovviamente , lo spazio intorno a noi sta suonando dopo aver viaggiato forse un milione di anni luce , o un milione di anni , alla velocità della luce , per poterci raggiungere .	A dźwięczenie przestrzeni A dźwięczenie przestrzeni przebyło milion lat , albo lat świetlnych , z prędkością światła , aż dotarło tutaj .
Ma il suono è troppo basso per poter essere udito da chiunque .	Ten dźwięk jest dla nas za cichy .
Ci sono esperimenti davvero attivi sulla Terra — uno chiamato LIGO — che avvertirà le deviazioni nella compressione e nella dilatazione dello spazio a meno della frazione di un nucleo di un atomo per più di quattro chilometri .	Trwa teraz wiele pracochłonnych eksperymentów . Jeden nazywa się LIGO . Będzie szukał odstępstw w rozciągnięciu przestrzeni , mniejszych niż ułamek jądra atomu na przestrzeni czterech kilometrów .
E ' un esperimento notevolmente ambizioso , e si avvarrà di una sensibilità avanzata , nei prossimi anni — per coglierlo .	To bardzo ambitny eksperyment , który będzie jeszcze bardziej czuły za kilka lat , i może uda się to wykryć .
C' è anche una missione proposta per lo spazio , che si spera verrà lanciata nei prossimi dieci anni , chiamata LISA .	W planach jest też misja kosmiczna w ciągu następnych dziesięciu lat , o nazwie LISA .
E LISA sarà in grado di vedere un buco nero immenso — buchi neri milioni o miliardi di volte la massa del Sole .	Będzie w stanie wykryć supermasywne czarne dziury , o masie milinów czy miliardów mas Słońca. o masie milinów czy miliardów mas Słońca .
In questa immagine di Hubble vediamo due galassie .	To zdjęcie z teleskopu Hubble ' a , widać dwie galaktyki .
Sembrano congelate in una sorta di abbraccio .	Wyglądają jak zamrożone w uścisku .
E ognuna probabilmente dà riparo al suo interno a un buco nero enorme .	Każda z nich prawdopodobnie ma w centrum supermasywną czarną dzurę .
Ma non sono congelate , in effetti si stanno fondendo .	W rzeczywistości nie są zamrożone , ale się łączą . W rzeczywistości nie są zamrożone , ale się łączą .
Questi due buchi neri stanno collidendo , e si fonderanno in una scala di tempo di un miliardo di anni .	Te czarne dziury się zderzają , a za miliardy lat nastąpi ich scalenie .
E ' oltre la nostra percezione umana cogliere una canzone di quella durata .	Percepcja ludzka nie potrafi odebrać pieśni tej długości .
Ma LISA potrebbe vedere le fasi finali di due buchi neri enormi antecedenti la storia dell' universo , negli ultimi 15 minuti prima che si uniscano .	Ale LISA zobaczy końcowe momenty zderzenia supermasywnych czarnych dziur z wcześniejszych okresów wszechświata , ostatnie 15 minut przed ich scaleniem .
E non si tratta solo i buchi neri , ma anche di ogni grande sconvolgimento nell' universo — e il più grande di tutti è il Big Bang .	Chodzi nie tylko o czarne dziury , ale też wszystkie znaczące wydarzenia , nie wyłączając Wielkiego Wybuchu .
Quando è stata coniata questa espressione , era di derisione — Oh , credereste in un Big Bang ? ma ora in effetti potrebbe essere più tecnicamente accurato , perché potrebbe davvero fare " Bang " ;	Na początku to określenie było niepopularne . Mamy wierzyć , że był jakiś wybuch ? Ale teraz okazuje się , że jest dość trafne , bo mógł wtedy powstać hałas ,
potrebbe produrre un suono .	odgłos wybuchu .
Questa animazione dei miei amici dei Proton Studios mostra uno sguardo al Big Bang dall' esterno .	To animacja kolegów z Proton Studios pokazująca Wielki Wybuch z zewnątrz .
In effetti non vogliamo realmente farlo ; vogliamo rimanere dentro l' universo , perché non esiste poter stare fuori dall' universo .	Nie szukamy takiej perspektywy , bo nie ma gdzie stać na zewnątrz wszechświata .
Quindi immaginate di essere dentro il Big Bang .	Wyobraźcie sobie , że jesteście w środku .
E ' ovunque , è tutto intorno a voi , e lo spazio sta vibrando caoticamente .	Wielki Wybuch was otacza , przestrzeń drga ,
Passano 14 miliardi di anni e questa canzone ci risuona ancora intorno .	mija 14 miliardów lat , a ta pieśń nadal przebrzmiewa wokół nas .
Si formano le galassie , e si formano generazioni di stelle in quelle galassie . E intorno a una stella , almeno una stella , c' è un pianeta abitato .	Tworzą się galaktyki , a w nich pokolenia gwiazd . A wokół jednej z nich , co najmniej jednej , jest zdatna do zamieszkania planeta .
Ed eccoci frenetici , a costruire questi esperimenti , a fare questi calcoli , a scrivere questi codici per computer .	Na niej szaleńczo budujemy te eksperymenty , liczymy , piszemy programy .
Immaginate un miliardo di anni fa , due buchi neri che collidono .	Miliard lat temu zderzyły się dwie czarne dziury , Miliard lat temu zderzyły się dwie czarne dziury ,
Quella canzone è risuonata attraverso lo spazio per tutto quel tempo .	a ich pieśń nadal brzmi w przestrzeni , przez cały ten czas .
Noi non eravamo nemmeno lì .	Nas jeszcze nie było .
Si fa sempre più vicino — 40.000 anni fa stavamo ancora facendo i disegni nelle caverne .	Zbliża się do nas ... 40 tys. lat temu malowaliśmy po jaskiniach .
In fretta , costruite i vostri strumenti !	Szybko , budujcie swoje instrumenty .
Si avvicina sempre di più , e nel duemila ...	Dźwięk się zbliża ,
qualunque anno sarà quando i nostri rivelatori saranno finalmente a una sensibilità avanzata — li costruiremo , accenderemo le macchine e , bang , la cattureremo — la prima canzone dallo spazio .	a kiedykolwiek tu nie dotrze , gdy nasze sensory będą bardziej czułe , zbudujemy je , włączymy i złapiemy pierwsze pieśni wszechświata .
Se fosse il Big Bang che cogliamo , suonerebbe così .	Gdybyśmy odebrali Wielki Wybuch , brzmiałby jakoś tak .
( Statica ) E ' un suono terribile .	( Zakłócenia ) Okropny dźwięk .
E ' letteralmente la definizione di rumore .	To kwintesencja hałasu .
E ' un rumore bianco , è un suono così caotico .	Biały szum , chaotyczne dzwonienie .
Ma è dovunque intorno a noi , presumibilmente , se non è stato eliminato da qualche altro processo dell' universo .	Ale jest wokół nas , prawdopodobnie , jeśli jakieś inne zjawisko go nie wygasiło. jeśli jakieś inne zjawisko go nie wygasiło .
E se lo cogliamo , sarà musica per le nostre orecchie , perché sarà il tranquillo eco di quel momento della nostra creazione , del nostro universo visibile .	Będzie jak muzyka dla naszych uszu , bo to ciche echo momentu naszego stworzenia , dostępnego nam wszechświata .
Quindi nei prossimi cinque anni , saremo in grado di alzare un po ' la colonna sonora , presentare l' universo in audio .	W ciągu następnych kilku lat pogłosimy tę ścieżkę dźwiękową w naszych głośnikach , i posłuchamy wszechświata .
Ma se percepiamo quei primissimi momenti , ci avvicineremo molto di più a una comprensione del Big Bang , che ci avvicinerà molto di più ad alcune delle più complesse ed elusive domande .	Jeśli usłyszymy najwcześniejsze momenty , to zbliżymy się do zrozumienia Wielkiego Wybuchu , to zbliżymy się do zrozumienia Wielkiego Wybuchu , co pozwoli nam zadać najtrudniejsze i najbardziej nieuchwytne pytania .
Se mandassimo all' indietro un film del nostro universo , sapremmo che nel nostro passato c' è stato un Big Bang , e potremmo persino sentirne il suono cacofonico , ma il nostro Big Bang , è stato l' unico Big Bang ?	Cofając się w rozwoju wszechświata wiemy , że był Wielki Wybuch , może nawet usłyszymy jego kakofonię , ale czy był to jedyny Wielki Wybuch ?
Voglio dire che ci dovremmo chiedere cos' è successo prima .	Czy zdarzył się już wcześniej ?
Succederà ancora ?	Czy wydarzy się znów ?
Nello spirito di TED di accrescere la sfida per riaccendere la curiosità , possiamo fare domande , almeno per quest' ultimo minuto , che onestamente potrebbero sfuggirci per sempre .	Zgodnie z duchem i wyzwaniem TED , by znów rozpalić iskrę zdumienia , możemy zadawać pytania , które mogą nigdy nie znaleźć odpowiedzi .
Ma dobbiamo chiedere : è possibile che il nostro universo sia semplicemente una briciola di una storia più grande ?	Ale musimy je zadać : Czy to możliwe , że nasz wszechświat jest tylko strzępkiem większej historii ?
O , è possibile che noi siamo solo un ramo di un multiverso — ogni ramo con il suo Big Bang nel proprio passato — forse qualcuno di loro con dei buchi neri che suonano i tamburi , forse qualcuno senza — forse qualcuno con una vita senziente , e forse qualcuno senza — non nel nostro passato , non nel nostro futuro , ma in qualche modo fondamentalmente collegato con noi ?	Czy to możliwe , że to odnoga multiwersum , że istnieją inne , każda ze swym Wielkim Wybuchem ? W niektórych czarne dziury dudnią , w niektórych może nie ... Może w niektórych są świadome istoty , w innych nie ... Nie podzielające z nami przeszłości ani przyszłości , a jednak do nas podobne ?
Quindi dobbiamo chiederci , se c' è un multiverso , in qualche altro frammento di quel multiverso , ci sono delle creature ?	Zastanawiamy się , jeśli wieloświat istnieje , czy w innej jego części są jakieś istoty ? czy w innej jego części są jakieś istoty ?
Ecco le creature del mio multiverso .	To moje stworzenia wieloświata .
Ci sono altre creature nel multiverso , che si domandano di noi e si domandano delle loro origini ?	Czy są też inne , które rozmyślają o nas i o swoich początkach ?
E se ci sono , posso immaginarle come siamo noi , che fanno calcoli , scrivono codici per computer , che costruiscono strumenti , che cercano di cogliere i suoni più deboli delle loro origini e si domandano chi altro ci sia là fuori .	Jeśli tak , wyobrażam je sobie jak nas , Jeśli tak , wyobrażam je sobie jak nas , wyliczających , piszących programy , budujących instrumenty , próbujących wykryć dźwięki źródeł swojego pochodzenia i kontemplujących wszechświat .
Grazie . Grazie .	Dziękuję .
( Applausi )	( Brawa )
Sono qui per cercare di sfidare le persone .	Prawdę mowiąc , jestem tutaj , aby rzucić ludziom wyzwanie .
So che la gente ha affrontato molte sfide .	Jestem świadoma , iż ludzie wielokrotnie byli wystawiani na próbę .
Quella che propongo qui è quella di recuperare il vero significato della " pace " .	Moje dzisiejsze wyzwanie brzmi : nadszedł czas , abyśmy na nowo ustalili , co oznacza pokój .
La pace non è il " Kumbaya , my Lord " . La pace non è la colomba e l' arcobaleno , per quanto siano carini .	Pokój to nie " Przyjdź do nas , Panie " . Pokój to nie gołąb i tęcza , jak słodkie by nie były .
Quando vedo i simboli dell' arcobaleno e della colomba penso alla serenità individuale ,	Kiedy widzę symbole tęczy czy gołębia , myślę o wewnętrznym spokoju .
alla meditazione ...	O medytacji .
Non penso al concetto che ho io di " pace " , la pace realizzabile con la giustizia e l' uguaglianza .	Nie myślę o tym , co uważam za pokój , czym jest trwały pokój wraz ze sprawiedliwością i równością .
E ' quella pace per cui la maggioranza delle persone su questo pianeta ha accesso a sufficienti risorse per vivere una vita dignitosa , per cui queste persone hanno sufficiente possibilità di istruzione e di assistenza sanitaria per vivere liberi dai bisogni e liberi dalla paura .	To trwały pokój , gdzie większość ludzi na Ziemi ma dostęp do wystarczających zasobów , aby żyć godnie ; gdzie ludzie ci mają dostęp do edukacji i opieki zdrowotnej , które umożliwią im życie wolne od niedostatków i od strachu .
Questo è il sentirsi sicuri .	Tym właśnie jest ludzkie bezpieczeństwo .
Io non sono una pacifista completa come lo sono moltissimi dei miei amici , persone tenaci , non violenti come Mairead McGuire .	Nie jestem stuprocentową pacyfistką jak niektórzy moi bardzo , bardzo wpływowi , pokojowi znajomi , tacy jak Mairead McGuire .

Possono girare centinaia di volte al secondo .

Mogą się obracać setki razy na sekundę . Mogą się obracać setki razy na sekundę .

Alla fine delle loro vite , andranno una intorno all' altra molto vicine alla velocità della luce .

Pod koniec życia mijają się z prędkością bliską prędkości światła .

Quindi stanno attraversano migliaia di chilometri in una frazione di secondo . E mentre lo fanno , non curvano lo spazio , si lasciano dietro nella loro scia un suono di spazio , una vera onda nello spazio-tempo .

Przemierzają tysiące kilometrów w ułamku sekundy . To zachowanie nie tylko zakrzywia przestrzeń , ale też rozdzwania przestrzeń za nimi , ale też rozdzwania przestrzeń za nimi , tworzy falę w czasoprzestrzeni .

Lo spazio si spreme e si dilata mentre viene emanato da questi buchi neri che colpiscono l' universo .

Przestrzeń skręca się i rozciąga z epicentrum tego zjawiska w czarnych dziurach bębniących na wszechświecie .

E viaggiano per il cosmo alla velocità della luce .

To bębnienie roznosi się z prędkością światła . To bębnienie roznosi się z prędkością światła .

Questa simulazione al computer si deve a un gruppo della relatività alla NASA Goddard .

Ta symulacja komputerowa stworzona została w centrum NASA Goddard .

Ci sono voluti quasi 30 anni prima che qualcuno risolvesse questo problema .

Rozwiązanie tego problemu zajęło 30 lat .

Questo era uno dei gruppi .

Pracowało nad tym kilka grup .

Mostra due buchi neri uno in orbita intorno all' altro , ancora , con queste utili curve disegnate .

Pokazuje układ podwójny czarnych dziur , z pomocnymi liniami .

E se riuscite a vedere — è vago — ma se riuscite a vedere le onde rosse che emana , quelle sono onde gravitazionali .

Może nie jest to wyraźne , ale widać rozchodzące się czerwone fale , które są falami grawitacyjnymi .

Sono letteralmente i suoni del tintinnio dello spazio , e viaggeranno fuori da questi buchi neri alla velocità della luce mentre suonano e si fondono in un buco nero che gira , tranquillo , alla fine del giorno .

To dosłownie dźwięki przestrzeni . Podróżują z prędkością światła . Oddźwięk stopniowo zanika , aż zostaje jedna obracająca się , cicha czarna dziura. aż zostaje jedna obracająca się , cicha czarna dziura .

Se foste abbastanza vicini , le vostre orecchie risuonerebbero con la compressione e la dilatazione dello spazio .

Gdybyśmy stali blisko , nasze ucho rozbrzmiewałoby ściskaniem i rozciąganiem przestrzeni .

Ne sentireste letteralmente il suono .

Ten dźwięk byłby słyszalny .

Ovviamente , la vostra testa sarebbe compressa e dilatata inutilmente , quindi potreste avere qualche problema a capire cosa succede .

Nasza głowa też by się rozciągała , co by nie pomogło , bo trudno byłoby zrozumieć , co się dzieje .

Ma mi piacerebbe farvi ascoltare il suono che abbiamo previsto .

Ale puszczę wam dźwięk , który możnaby wtedy usłyszeć .

Questo è del mio gruppo — un modello appena meno attraente .

To dzieło mojej grupy , trochę mniej wytworny model .

Immaginate un buco nero più leggero che cade in un buco nero molto pesante .

Załóżmy , że mniejsza czarna dziura wpada do masywniejszej .

Il suono che sentite è il buco nero più leggero che colpisce lo spazio ogni volta che si avvicina .

To dźwięk małej czarnej dziury uderzającej w przestrzeń z każdym przybliżeniem .

Se si allontana , è un po ' troppo silenzioso .

Gdy się oddala , dźwięk jest cichszy .

Ma arriva come una mazza , e spacca letteralmente lo spazio , facendolo vibrare come un tamburo .

Jest jak młoteczek , robi też wyrwy w przestrzeni , chybotając nią jak bębnem .

E noi possiamo prevedere quale sarà il suono .

Możemy ten dźwięk zrekonstruować .

Sappiamo che , mentre cade , diventa più veloce e più forte .

Wiemy , że gdy wpada , robi się szybciej i głośniej .

E alla fine , sentiremo il piccolino cadere dentro al grande .

Na koniec usłyszymy , jak ta mała wpada do olbrzymiej .

( Percussione ) Poi sparisce .

( Łomot ) To jej koniec .

Io non l' ho mai sentito forte — in effetti è più marcato .

Na tych głośnikach robi to wrażenie .

A casa ha un suono anticlimatico .

W domu trochę rozczarowuje .

E ' una specie di ding , ding , ding .

Takie ciche " bim , bim , bim " .

Questo è un altro suono del mio gruppo .

To następny odgłos z naszej grupy .

No , non vi sto mostrando nessuna immagine , perché i buchi neri non si lasciano dietro utili tracce d' inchiostro , e lo spazio non è colorato , e non vi mostra le curve .

Nie pokażę wam zdjęć , bo czarne dziury nie zostawiają śladów wizualnych , bo czarne dziury nie zostawiają śladów wizualnych , a przestrzeń nie jest zamalowana pomocnymi liniami. a przestrzeń nie jest zamalowana pomocnymi liniami .

Ma se voi steste fluttuando nello spazio in una vacanza spaziale e sentiste questo , sarebbe opportuno andarsene al volo .

Ale gdybyście usłyszeli to na wakacjach w kosmosie , Ale gdybyście usłyszeli to na wakacjach w kosmosie , lepiej bierzcie nogi za pas .

( Risate ) Dovreste allontanarvi dal suono .

( Śmiech ) Musicie uciekać .

Entrambi i buchi neri si stanno muovendo .

Czarne dziury się przemieszczają ,

Entrambi i buchi neri si stanno avvicinando .

zbliżają się do siebie .

In questo caso , entrambi tremolano abbastanza .

Obie dużo drgają .

E poi si fonderanno .

A niedługo się scalą .

( Percussione ) Ora non c' è più .

( Łomot ) To koniec .

Quello stridore è caratteristico dei buchi neri che si fondono — che stridono alla fine .

Takie chrupnięcie to charakterystyczny dźwięk scalania się czarnych dziur .

Ora ecco la nostra previsione per ciò che vedremo .

Tak przewidujemy to , co byśmy odkryli . Tak przewidujemy to , co byśmy odkryli .

Per fortuna siamo a una distanza di sicurezza a Long Beach , in California .

Na szczęście Kalifornia jest daleko .

E ovviamente , da qualche parte nell' universo due buchi neri si sono fusi .

Gdzieś we wszechświecie dwie czarne dziury się scaliły .

E ovviamente , lo spazio intorno a noi sta suonando dopo aver viaggiato forse un milione di anni luce , o un milione di anni , alla velocità della luce , per poterci raggiungere .

A dźwięczenie przestrzeni A dźwięczenie przestrzeni przebyło milion lat , albo lat świetlnych , z prędkością światła , aż dotarło tutaj .

Ma il suono è troppo basso per poter essere udito da chiunque .

Ten dźwięk jest dla nas za cichy .

Ci sono esperimenti davvero attivi sulla Terra — uno chiamato LIGO — che avvertirà le deviazioni nella compressione e nella dilatazione dello spazio a meno della frazione di un nucleo di un atomo per più di quattro chilometri .

Trwa teraz wiele pracochłonnych eksperymentów . Jeden nazywa się LIGO . Będzie szukał odstępstw w rozciągnięciu przestrzeni , mniejszych niż ułamek jądra atomu na przestrzeni czterech kilometrów .

E ' un esperimento notevolmente ambizioso , e si avvarrà di una sensibilità avanzata , nei prossimi anni — per coglierlo .

To bardzo ambitny eksperyment , który będzie jeszcze bardziej czuły za kilka lat , i może uda się to wykryć .

C' è anche una missione proposta per lo spazio , che si spera verrà lanciata nei prossimi dieci anni , chiamata LISA .

W planach jest też misja kosmiczna w ciągu następnych dziesięciu lat , o nazwie LISA .

E LISA sarà in grado di vedere un buco nero immenso — buchi neri milioni o miliardi di volte la massa del Sole .

Będzie w stanie wykryć supermasywne czarne dziury , o masie milinów czy miliardów mas Słońca. o masie milinów czy miliardów mas Słońca .

In questa immagine di Hubble vediamo due galassie .

To zdjęcie z teleskopu Hubble ' a , widać dwie galaktyki .

Sembrano congelate in una sorta di abbraccio .

Wyglądają jak zamrożone w uścisku .

E ognuna probabilmente dà riparo al suo interno a un buco nero enorme .

Każda z nich prawdopodobnie ma w centrum supermasywną czarną dzurę .

Ma non sono congelate , in effetti si stanno fondendo .

W rzeczywistości nie są zamrożone , ale się łączą . W rzeczywistości nie są zamrożone , ale się łączą .

Questi due buchi neri stanno collidendo , e si fonderanno in una scala di tempo di un miliardo di anni .

Te czarne dziury się zderzają , a za miliardy lat nastąpi ich scalenie .

E ' oltre la nostra percezione umana cogliere una canzone di quella durata .

Percepcja ludzka nie potrafi odebrać pieśni tej długości .

Ma LISA potrebbe vedere le fasi finali di due buchi neri enormi antecedenti la storia dell' universo , negli ultimi 15 minuti prima che si uniscano .

Ale LISA zobaczy końcowe momenty zderzenia supermasywnych czarnych dziur z wcześniejszych okresów wszechświata , ostatnie 15 minut przed ich scaleniem .

E non si tratta solo i buchi neri , ma anche di ogni grande sconvolgimento nell' universo — e il più grande di tutti è il Big Bang .

Chodzi nie tylko o czarne dziury , ale też wszystkie znaczące wydarzenia , nie wyłączając Wielkiego Wybuchu .

Quando è stata coniata questa espressione , era di derisione — Oh , credereste in un Big Bang ? ma ora in effetti potrebbe essere più tecnicamente accurato , perché potrebbe davvero fare " Bang " ;

Na początku to określenie było niepopularne . Mamy wierzyć , że był jakiś wybuch ? Ale teraz okazuje się , że jest dość trafne , bo mógł wtedy powstać hałas ,

potrebbe produrre un suono .

odgłos wybuchu .

Questa animazione dei miei amici dei Proton Studios mostra uno sguardo al Big Bang dall' esterno .

To animacja kolegów z Proton Studios pokazująca Wielki Wybuch z zewnątrz .

In effetti non vogliamo realmente farlo ; vogliamo rimanere dentro l' universo , perché non esiste poter stare fuori dall' universo .

Nie szukamy takiej perspektywy , bo nie ma gdzie stać na zewnątrz wszechświata .

Quindi immaginate di essere dentro il Big Bang .

Wyobraźcie sobie , że jesteście w środku .

E ' ovunque , è tutto intorno a voi , e lo spazio sta vibrando caoticamente .

Wielki Wybuch was otacza , przestrzeń drga ,

Passano 14 miliardi di anni e questa canzone ci risuona ancora intorno .

mija 14 miliardów lat , a ta pieśń nadal przebrzmiewa wokół nas .

Si formano le galassie , e si formano generazioni di stelle in quelle galassie . E intorno a una stella , almeno una stella , c' è un pianeta abitato .

Tworzą się galaktyki , a w nich pokolenia gwiazd . A wokół jednej z nich , co najmniej jednej , jest zdatna do zamieszkania planeta .

Ed eccoci frenetici , a costruire questi esperimenti , a fare questi calcoli , a scrivere questi codici per computer .

Na niej szaleńczo budujemy te eksperymenty , liczymy , piszemy programy .

Immaginate un miliardo di anni fa , due buchi neri che collidono .

Miliard lat temu zderzyły się dwie czarne dziury , Miliard lat temu zderzyły się dwie czarne dziury ,

Quella canzone è risuonata attraverso lo spazio per tutto quel tempo .

a ich pieśń nadal brzmi w przestrzeni , przez cały ten czas .

Noi non eravamo nemmeno lì .

Nas jeszcze nie było .

Si fa sempre più vicino — 40.000 anni fa stavamo ancora facendo i disegni nelle caverne .

Zbliża się do nas ... 40 tys. lat temu malowaliśmy po jaskiniach .

In fretta , costruite i vostri strumenti !

Szybko , budujcie swoje instrumenty .

Si avvicina sempre di più , e nel duemila ...

Dźwięk się zbliża ,

qualunque anno sarà quando i nostri rivelatori saranno finalmente a una sensibilità avanzata — li costruiremo , accenderemo le macchine e , bang , la cattureremo — la prima canzone dallo spazio .

a kiedykolwiek tu nie dotrze , gdy nasze sensory będą bardziej czułe , zbudujemy je , włączymy i złapiemy pierwsze pieśni wszechświata .

Se fosse il Big Bang che cogliamo , suonerebbe così .

Gdybyśmy odebrali Wielki Wybuch , brzmiałby jakoś tak .

( Statica ) E ' un suono terribile .

( Zakłócenia ) Okropny dźwięk .

E ' letteralmente la definizione di rumore .

To kwintesencja hałasu .

E ' un rumore bianco , è un suono così caotico .

Biały szum , chaotyczne dzwonienie .

Ma è dovunque intorno a noi , presumibilmente , se non è stato eliminato da qualche altro processo dell' universo .

Ale jest wokół nas , prawdopodobnie , jeśli jakieś inne zjawisko go nie wygasiło. jeśli jakieś inne zjawisko go nie wygasiło .

E se lo cogliamo , sarà musica per le nostre orecchie , perché sarà il tranquillo eco di quel momento della nostra creazione , del nostro universo visibile .

Będzie jak muzyka dla naszych uszu , bo to ciche echo momentu naszego stworzenia , dostępnego nam wszechświata .

Quindi nei prossimi cinque anni , saremo in grado di alzare un po ' la colonna sonora , presentare l' universo in audio .

W ciągu następnych kilku lat pogłosimy tę ścieżkę dźwiękową w naszych głośnikach , i posłuchamy wszechświata .

Ma se percepiamo quei primissimi momenti , ci avvicineremo molto di più a una comprensione del Big Bang , che ci avvicinerà molto di più ad alcune delle più complesse ed elusive domande .

Jeśli usłyszymy najwcześniejsze momenty , to zbliżymy się do zrozumienia Wielkiego Wybuchu , to zbliżymy się do zrozumienia Wielkiego Wybuchu , co pozwoli nam zadać najtrudniejsze i najbardziej nieuchwytne pytania .

Se mandassimo all' indietro un film del nostro universo , sapremmo che nel nostro passato c' è stato un Big Bang , e potremmo persino sentirne il suono cacofonico , ma il nostro Big Bang , è stato l' unico Big Bang ?

Cofając się w rozwoju wszechświata wiemy , że był Wielki Wybuch , może nawet usłyszymy jego kakofonię , ale czy był to jedyny Wielki Wybuch ?

Voglio dire che ci dovremmo chiedere cos' è successo prima .

Czy zdarzył się już wcześniej ?

Succederà ancora ?

Czy wydarzy się znów ?

Nello spirito di TED di accrescere la sfida per riaccendere la curiosità , possiamo fare domande , almeno per quest' ultimo minuto , che onestamente potrebbero sfuggirci per sempre .

Zgodnie z duchem i wyzwaniem TED , by znów rozpalić iskrę zdumienia , możemy zadawać pytania , które mogą nigdy nie znaleźć odpowiedzi .

Ma dobbiamo chiedere : è possibile che il nostro universo sia semplicemente una briciola di una storia più grande ?

Ale musimy je zadać : Czy to możliwe , że nasz wszechświat jest tylko strzępkiem większej historii ?

O , è possibile che noi siamo solo un ramo di un multiverso — ogni ramo con il suo Big Bang nel proprio passato — forse qualcuno di loro con dei buchi neri che suonano i tamburi , forse qualcuno senza — forse qualcuno con una vita senziente , e forse qualcuno senza — non nel nostro passato , non nel nostro futuro , ma in qualche modo fondamentalmente collegato con noi ?

Czy to możliwe , że to odnoga multiwersum , że istnieją inne , każda ze swym Wielkim Wybuchem ? W niektórych czarne dziury dudnią , w niektórych może nie ... Może w niektórych są świadome istoty , w innych nie ... Nie podzielające z nami przeszłości ani przyszłości , a jednak do nas podobne ?

Quindi dobbiamo chiederci , se c' è un multiverso , in qualche altro frammento di quel multiverso , ci sono delle creature ?

Zastanawiamy się , jeśli wieloświat istnieje , czy w innej jego części są jakieś istoty ? czy w innej jego części są jakieś istoty ?

Ecco le creature del mio multiverso .

To moje stworzenia wieloświata .

Ci sono altre creature nel multiverso , che si domandano di noi e si domandano delle loro origini ?

Czy są też inne , które rozmyślają o nas i o swoich początkach ?

E se ci sono , posso immaginarle come siamo noi , che fanno calcoli , scrivono codici per computer , che costruiscono strumenti , che cercano di cogliere i suoni più deboli delle loro origini e si domandano chi altro ci sia là fuori .

Jeśli tak , wyobrażam je sobie jak nas , Jeśli tak , wyobrażam je sobie jak nas , wyliczających , piszących programy , budujących instrumenty , próbujących wykryć dźwięki źródeł swojego pochodzenia i kontemplujących wszechświat .

Grazie . Grazie .

Dziękuję .

( Applausi )

( Brawa )

Sono qui per cercare di sfidare le persone .

Prawdę mowiąc , jestem tutaj , aby rzucić ludziom wyzwanie .

So che la gente ha affrontato molte sfide .

Jestem świadoma , iż ludzie wielokrotnie byli wystawiani na próbę .

Quella che propongo qui è quella di recuperare il vero significato della " pace " .

Moje dzisiejsze wyzwanie brzmi : nadszedł czas , abyśmy na nowo ustalili , co oznacza pokój .

La pace non è il " Kumbaya , my Lord " . La pace non è la colomba e l' arcobaleno , per quanto siano carini .

Pokój to nie " Przyjdź do nas , Panie " . Pokój to nie gołąb i tęcza , jak słodkie by nie były .

Quando vedo i simboli dell' arcobaleno e della colomba penso alla serenità individuale ,

Kiedy widzę symbole tęczy czy gołębia , myślę o wewnętrznym spokoju .

alla meditazione ...

O medytacji .

Non penso al concetto che ho io di " pace " , la pace realizzabile con la giustizia e l' uguaglianza .

Nie myślę o tym , co uważam za pokój , czym jest trwały pokój wraz ze sprawiedliwością i równością .

E ' quella pace per cui la maggioranza delle persone su questo pianeta ha accesso a sufficienti risorse per vivere una vita dignitosa , per cui queste persone hanno sufficiente possibilità di istruzione e di assistenza sanitaria per vivere liberi dai bisogni e liberi dalla paura .

To trwały pokój , gdzie większość ludzi na Ziemi ma dostęp do wystarczających zasobów , aby żyć godnie ; gdzie ludzie ci mają dostęp do edukacji i opieki zdrowotnej , które umożliwią im życie wolne od niedostatków i od strachu .

Questo è il sentirsi sicuri .

Tym właśnie jest ludzkie bezpieczeństwo .

Io non sono una pacifista completa come lo sono moltissimi dei miei amici , persone tenaci , non violenti come Mairead McGuire .

Nie jestem stuprocentową pacyfistką jak niektórzy moi bardzo , bardzo wpływowi , pokojowi znajomi , tacy jak Mairead McGuire .