clui/it_pl_opus_dataset · Datasets at Hugging Face

it stringlengths 2 991 ⌀	pl stringlengths 1 1.19k ⌀
In altre parole , ho pensato che potevo creare un esperimento per vedere se l' ossitocina rendeva le persone morali .	Sądziłem , że mógłbym wymyślić eksperyment , który pokazałby , czy oksytocyna czyni ludzi moralnymi .
Ho scoperto che non era così facile .	Okazało się , że to nie jest takie proste .
Prima di tutto , l' ossitocina è una molecola timida .	Przede wszystkim , oksytocyna to " " nieśmiała " " cząsteczka .
I livelli di base sono prossimi allo zero , senza un qualche stimolo a causare il suo rilascio .	Jej poziom jest bliski zeru , jeśli nie znajdzie się bodziec do wydzielania .
E quando viene prodotta , vive una mezza vita di tre minuti , e si degrada rapidamente a temperatura ambiente .	Po wydzieleniu rozpada się w ciągu 3 minut i degeneruje się szybko w temperaturze pokojowej .
Quindi questo esperimento avrebbe dovuto causare un rilascio di ossitocina , acchiapparla rapidamente e tenerla al freddo .	Eksperyment musiałby wywołać nagły przypływ oksytocyny , a ja musiałbym ją szybko pobrać i trzymać w chłodzie .
Penso di potercela fare .	Pomyślałem , że dam radę .
Fortunatamente , l' ossitocina viene prodotta sia nel cervello che nel sangue , così ho potuto fare questo esperimento senza imparare la neurochirurgia .	Na szczęście oksytocyna wytwarza się zarówno w mózgu , jak i we krwi , więc mogłem eksperymentować bez znajomości neurochirurgii .
Poi ho dovuto misurare la moralità .	Następnie musiałem zmierzyć poziom moralności .
Quindi occuparsi di Moralità con la M maiuscola è un progetto enorme .	Moralnosć przez duże M to poważna sprawa ,
Allora ho cominciato con qualcosa di più piccolo .	więc zacząłem dosyć skromnie .
Ho studiato una singola virtù : l' affidabilità .	Badałem jedną małą cnotę : wiarygodność .
Perché ? Mi avevano mostrato nei primi anni del 2000 che le nazioni con un maggiore tasso di persone affidabili sono più prospere .	Dlaczego ? Wykazałem około roku 2000 , że kraje z wyższym odsetkiem wiarygodnych ludzi lepiej prosperują .
Quindi in questi paesi , si svolgono più transazioni economiche e si crea maggiore ricchezza , che allevia la povertà .	Dokonuje się tam więcej transakcji ekonomicznych , co przyczynia się do wzrostu gospodarczego i zmniejszenia poziomu biedy .
Quindi i paesi poveri sono paesi con un livello di fiducia di gran lunga inferiore .	Czyli w biednych krajach jest niski poziom zaufania .
Quindi se ho capito la chimica dell' affidabilità , potrei aiutare ad alleviare la povertà .	Gdybym zrozumiał chemię wiarygodności , mógłbym przyczynić się do zmniejszenia biedy .
Ma sono anche uno scettico .	Jestem jednak również sceptykiem .
Non voglio solo chiedere alla gente , " " Sei affidabile ? " " Invece uso l' approccio alla ricerca alla Jerry Maguire .	Nie chcę po prostu pytać : " " Czy jesteś godny zaufania ? " " Zamiast tego podchodzę do badań w stylu Jerry ' ego McGuire ' a .
Se sei così virtuoso , coprimi di soldi .	Jeśli jesteś taki cnotliwy , to wyskakuj z kasy .
Quello che facciamo nel nostro laboratorio è tentare le persone con vizi e virtù utilizzando i soldi .	Co więc robimy w naszym laboratorium ? Kusimy cnotą i występkiem za pomocą pieniędzy .
Lasciate che vi mostri come lo facciamo .	Pokażę wam , jak to robimy .
Reclutiamo persone per un esperimento .	Zapraszamy chętnych do eksperymentu .
Diamo a tutti 10 $ se accettano di presentarsi .	Każdy dostaje 10 dolarów za przyjście .
Diamo loro un sacco di istruzioni , e non li deludiamo assolutamente mai .	Zasypujemy ich instrukcjami i nigdy ich nie okłamujemy .
Poi formiamo le coppie tramite il computer .	Następnie dobieramy ich w pary i sadzamy przy komputerach .
E in ogni coppia , una persona riceve un messaggio che dice , " " Sei disposto a cedere parte dei tuoi 10 $ che hai guadagnato nel presentarti e consegnarli a qualcun' altro nel laboratorio ? " " Il trucco è che non lo puoi vedere , non ci puoi parlare .	Jedna z osób w parze dostaje wiadomośći : " " Czy chcesz oddać część z 10 dolarów , które zarobiłeś za przyjście i przekazać komuś w tym laboratorium ? " " Rzecz w tym , że nie możesz ich zobaczyć . Nie możesz z nimi rozmawiać .
Lo si fa una volta sola .	Robisz to tylko raz .
Qualunque cifra si lasci viene triplicata sul conto di un' altra persona .	Każda suma , jaką oddasz zostanie potrojona na koncie drugiej osoby .
Li si rende molto più ricchi .	Znacznie ich wzbogacisz .
E ricevono un messaggio dal computer che dice la persona 1 ti ha inviato questa cifra .	Dostaną komputerową wiadomość , że osoba # 1 wysłała daną sumę .
Vuoi tenerla tutta , o vuoi rispedirne indietro una parte ?	Czy chcesz zatrzymać dla siebie wszystko , czy chcesz przekazać jakąś sumę z powrotem ?
Pensate un minuto a questo esperimento .	A teraz pomyśl nad tym eksperymentem przez chwilę .
Sarete seduti su queste sedie rigide per un' ora e mezzo .	Będziesz siedział na twardym krześle przez półtorej godziny .
Degli scienziati pazzi vi conficcano un ago nel braccio e vi prelevano quattro provette di sangue .	Jakiś szalony naukowiec wbije ci w ramię igłę i pobierze cztery pojemniczki krwi ,
E ora volete che lasci questi soldi per darli a uno sconosciuto ?	a potem chce , żebyś oddał te pieniądze obcemu ?
Questa è la nascita dell' economia vampiro .	Tak narodziła się ekonomika wampiryczna .
Prendi una decisione e dammi un pò di sangue .	Podejmij decyzję i daj mi trochę krwi .
Di fatto , gli economisti sperimentalisti hanno portato avanti questo test in tutto il mondo , e per poste molto più alte , e la visione condivisa era che la misura dalla prima persona alla seconda era una misura di fiducia , e il trasferimento dalla seconda persona alla prima misura l' affidabilità .	Eksperymentalni ekonomiści przeprowadzili ten test na całym świecie za znacznie wyższe stawki i doszli do tego samego wniosku : przekaz od pierwszej osoby do drugiej był miarą zaufania , a przekaz od drugiej osoby z powrotem do pierwszej był miarą wiarygodności .
Ma di fatto , gli economisti sono rimasti sconcertati dal fatto che la seconda persona abbia restituito dei soldi .	Jednak ekonomiści zachodzili w głowę , dlaczego druga osoba w ogóle oddawała jakąś sumę .
Presupponevano che i soldi fossero una cosa buona , perché non tenerli tutti ?	Przyjęli , że pieniądze to dobra rzecz , więc czemu nie zatrzymać wszystkich dla siebie ?
Non è quello che abbiamo scoperto .	Badania wykazały co innego :
Abbiamo scoperto che il 90 % dei primi hanno mandato soldi , e tra quelli che hanno ricevuto i soldi , il 95 % ne ha restituito una parte .	90 % osób podejmujących pierwszą decyzję wysłało pieniądze , a odsetek tych , którzy dostali pieniądze i część przekazali z powrotem , wynosił 95 % .
Ma perché ?	Ale dlaczego ?
Misurando l' ossitocina abbiamo scoperto che più soldi riceveva la seconda persona , più il suo cervello produceva ossitocina , e più ossitocina aveva in circolo , più soldi restituiva .	Mierząc poziom oksytocyny odkryliśmy , że im więcej pieniędzy druga osoba otrzymała , tym więcej jej mózg wydzielał oksytocyny , a im więcej oksytocyny mieli , tym więcej pieniędzy oddawali z powrotem .
Esiste quindi una biologia dell' affidabilità .	Tak wygląda biologia wiarygodności .
Ma aspettate un attimo . Cos' ha di sbagliato l' esperimento ?	Ale to nie wszystko . Jakie są mankamenty tego eksperymentu ?
Due cose .	Ja widzę dwa .
Una è che niente nel corpo umano accade in maniera isolata .	Po pierwsze : w ludzkim ciele nic nie zachodzi w izolacji ,
Abbiamo misurato altre molecole che interagiscono con l' ossitocina , ma non avevano nessun effetto .	więc zbadaliśmy 9 innych cząsteczek , reagujących z oksytocyną , ale nie miały żadnego wpływu .
Ma la seconda è che c' era ancora questa relazione indiretta tra l' ossitocina e l' affidabilità .	Po drugie : eksperyment wykazał jedynie pośredni związek pomiędzy oksytocyną a wiarygodnością
Non ero certo che l' ossitocina producesse affidabilità .	i nie miałem pewności , czy oksytocyna odpowiada za wiarygodność .
Quindi per fare l' esperimento , sapevo di dovere entrare nel cervello e manipolare direttamente l' ossitocina .	Żeby przeprowadzić eksperyment musiałem dostać się do mózgu i manipulować oksytocyną bezpośrednio .
Ho usato tutto tranne il trapano per introdurre l' ossitocina nel mio cervello .	Użyłem chyba wszystkiego za wyjątkiem wiertarki , by zaaplikować oksytocynę własnemu mózgowi .
E ho scoperto di poterlo fare con un inalatore nasale .	Odkryłem , że mogę to zrobić za pomocą inhalatora do nosa .
Quindi insieme ai miei colleghi a Zurigo , abbiamo messo 200 uomini sotto ossitocina o placebo , e abbiamo fatto lo stesso test dei soldi , e abbiamo scoperto che quelli sotto ossitocina non solo mostravano maggiore fiducia , possiamo più che raddoppiare il numero di persone che hanno spedito tutti i loro soldi a sconosciuti — tutto senza alterare umore o cognizione .	Wraz z kolegami z Zurychu przeprowadziliśmy ten sam test na 200 mężczyznach , którym podaliśmy albo oksytocynę , albo placebo . Nie dość , że oksytocyna zwiększała zaufanie , to jeszcze podwoiła się liczba ludzi , którzy wszystkie pieniądze przekazali nieznajomym , a wszystko bez wpływania na nastrój czy zdolności umysłowe .
Quindi l' ossitocina è la molecola della fiducia , ma è anche la molecola morale ?	A więc oksytocyna jest cząsteczką zaufania , ale czy jest cząsteczką moralności ?
Utilizzando l' inalatore di ossitocina , abbiamo condotto più studi .	Przeprowadziliśmy więcej badań z wykorzystaniem inhalatora z oksytocyną .
Abbiamo mostrato che l' infusione di ossitocina aumenta la generosità nei trasferimenti unilaterali di denaro dell ' 80 % .	Wykazaliśmy , że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność Wykazaliśmy , że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80 % w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80 %
Abbiamo mostrato che fa aumentare le donazioni per beneficienza del 50 % .	Wykazaliśmy , że zwiększa datki na cele charytatywne o 50 % Wykazaliśmy , że zwiększa datki na cele charytatywne o 50 %
Abbiamo anche analizzato sistemi non farmacologici per aumentare l' ossitocina .	Sprawdzaliśmy również niefarmakologiczne sposoby podniesienia poziomu oksytocyny ,
Inclusi i massaggi , il ballo e la preghiera .	takie jak masaż , taniec i modlitwa .
Certo , mia mamma era contenta di quest' ultima .	Moja mama bardzo się cieszyła z tego ostatniego .
E ogni volta che aumentava l' ossitocina , la gente apriva volentieri il portafoglio per condividere i soldi con sconosciuti .	Ilekroć podnosimy poziom oksytocyny , ludzie chętnie otwierają swoje portfele i dzielą się pieniędzmi z obcymi .
Ma perché lo fanno ?	Ale dlaczego to robią ?
Come ci si sente quando il cervello è invaso dall' ossitocina ?	Jakie to uczucie , gdy mózg zalewa oksytocyna ?
Per analizzare la questione , abbiamo organizzato un esperimento dove facevamo vedere un video di un padre e di suo figlio di quattro anni , dove il figlio è malato di un cancro al cervello in fase terminale .	Szukając odpowiedzi , przeprowadziliśmy eksperyment , w którym prosiliśmy o obejrzenie filmu o ojcu i jego 4-letnim synu , chorym na zaawansowanego raka mózgu .
Dopo aver visto il video , abbiamo valutato le loro sensazioni e prelevato sangue prima e dopo per misurare l' ossitocina .	Po filmie prosiliśmy uczestników o ocenę uczuć i mierzyliśmy oksytocynę we krwi pobranej przed i po .
Il cambiamento nell' ossitocina testimoniava i loro sentimenti di empatia .	Zmiana poziomu oksytocyny zapowiadała to , że będą odczuwać empatię .
Quindi è l' empatia che ci fa connettere ad altre persone .	A więc to empatia sprawia , że czujemy więź z innymi ludźmi .
È l' empatia che ci fa aiutare le persone .	To empatia sprawia , że pomagamy innym ludziom .
È l' empatia che ci rende morali .	To empatia czyni nas moralnymi .
Quest' idea non è nuova .	To wiadomo jednak od dawna .
Un allora sconosciuto filosofo di nome Adam Smith scrisse un libro nel 1759 intitolato " " La Teoria dei Sentimenti Morali " " . In questo libro , Smith sosteneva che siamo creature morali , non per una ragione superiore , ma una ragione che viene dal basso .	Mało znany wówczas filozof , Adam Smith , napisał w 1759 roku książkę pod tytułem " " Teoria Uczuć Moralnych " " . Smith przekonywał w swojej książce , że jesteśmy istotami moralnymi , nie z " " odgórnych " " powodów , ale ponieważ jest to częścią naszej natury .
Diceva che siamo creature sociali , condividiamo le emozioni degli altri .	Napisał , że jesteśmy istotami społecznymi , więc udzielają nam się emocje innych .
Quindi se faccio qualcosa che vi ferisce , sento quel dolore .	Jeśli robię ci krzywdę , czuję wynikający z tego ból ,
Quindi cerco di evitarlo .	więc próbuję tego unikać .
Se faccio qualcosa che vi rende felici , riesco a condividere la gioia .	Jeśli cię uszczęśliwię , uszczęśliwiam również siebie ,
Quindi ho una tendenza a fare queste cose .	więc próbuję robić to częściej .
Questo è lo stesso Adam Smith che , 17 anni dopo , avrebbe scritto un libro intitolato " " La Ricchezza delle Nazioni " " — Il documento fondatore dell' economia .	To jest ten sam Adam Smith , który 17 lat później napisał książeczkę pt. " " Bogactwo Narodów " " , kamień węgielny dla nauk ekonomicznych ,
Ma era , di fatto , un filosofo morale , e aveva ragione sul perché siamo morali .	ale tak naprawdę był filozofem moralnym i miał rację co do tego , dlaczego jesteśmy moralni .
Ho solo trovato la molecola che ci sta dietro .	Ja tylko odkryłem cząsteczkę , która za to odpowiada .
Ma la conoscenza di quella molecola è preziosa , perché ci dice come innescare quel comportamento e cosa lo disattiva .	Wiem jednak , że ta cząsteczka jest cenna , bo pokazuje jak pobudzić takie zachowanie , i co może je powstrzymać .
In particolare , ci dice perché vediamo l' immoralità .	W szczególności pokazuje , dlaczego dostrzegamy niemoralność .
Per analizzare l' immoralità , fatemi tornare indietro al 1980 .	Aby wyjaśnić kwestię niemoralności cofnijmy się do roku 1980 .
Lavoro ad una pompa di benzina alla periferia di Santa Barbara , in California .	Pracowałem na stacji benzynowej pod Santa Barbara w Kalifornii .
Si sta seduti alla pompa tutto il giorno , si vede tanta moralità e immoralità , credetemi .	Siedząc cały dzień na stacji benzynowej , widzisz sporo przykładów moralności i niemoralności .
Una domenica pomeriggio , un uomo entra nella cabina della cassa con questo bel portagioie .	Pewnego razu do kasy podchodzi mężczyzna z piękną szkatułką w ręku .
La apre e c' è dentro una collana di perle .	Otwiera ją , a w środku jest naszyjnik z pereł .
E mi dice , " " Ehi , ero nel bagno degli uomini .	Mówi : " " Hej , znalazłem to w męskiej toalecie .
Ho appena trovato questo . Cosa crede che ci dovrei fare ? " " " " Non so , lo metta tra gli oggetti smarriti " " .	Jak myślisz , co powinniśmy z tym zrobić ? " " " " Bo ja wiem , daj do rzeczy znalezionych " " .
" " Ma è di enorme valore .	" " No , ale to jest bardzo cenne .
Dobbiamo trovare il proprietario " " . E io , " " Già " " . Quindi cerchiamo di decidere cosa farne , e il telefono suona .	Musimy znaleźć właściciela " " . Powiedziałem : " " No " " . Próbujemy zdecydować , co z tym zrobić , a tu nagle dzwoni telefon .
E un uomo dice molto agitato , " " Ero alla sua stazione di servizio un attimo fa , e ho comprato questo gioiello per mia moglie , e non riesco a trovarlo . " " Ho detto , " " Collana di perle ? " " " " Si " " . " " Ehi , un signore l' ha appena trovata " " .	Roztrzęsiony mężczyzna po drugiej stronie mówi : " " Byłem przed chwilą na waszej stacji , kupiłem biżuterię dla żony i nie mogę jej znaleźć " " . Zapytałem : " " Perłowy naszyjnik ? " " " " No " " . " " Jeden facet go znalazł " " .
" " Oh , mi ha salvato la vita . Ecco il mio numero di telefono .	" " Z nieba mi spadliście ! Masz tu mój numer
Dica a quel signore di aspettare mezz' ora .	i powiedz facetowi , żeby poczekał pół godziny .
Vengo li e gli do una ricompensa di 200 $ " " . Fantastico , dico a quell' uomo , " " Rilassati .	Przyjadę i dostanie 200 dolarów nagrody " " . Świetnie . Mówię facetowi : " " Spoko ,
Avrai una lauta ricompensa . La vita è bella " " . E lui , " " Non posso farlo .	weź sobie nagrodę . Życie jest piękne " " . Powiedział : " " Nie dam rady .
Ho un colloquio di lavoro a Galena tra 15 minuti , e ho bisogno di quel lavoro , devo andare " " . Mi ha chiesto ancora una volta , " " Cosa crede che dovremmo fare ? " " Io vado al liceo . Non ho idea .	Mam za piętnaście minut rozmowę o pracę , a bardzo potrzebuję roboty . Muszę iść " " . Znowu zapytał : " " Jak sądzisz , co powinniśmy zrobić ? " " Pojęcia nie mam , jestem tylko licealistą .
Perciò gli dico , " " Lo tengo per lei " " . E lui , " " Sa , lei è stato così gentile , dividiamoci la ricompensa " " . Le do la collana , e lei mi da 100 dollari , e quando il tizio torna ... " " Vedete . Mi hanno fregato .	Powiedziałem : " " Oddam to za ciebie " " . On na to : " " Taki jesteś miły , podzielmy się nagrodą ” . Ja ci zostawię biżuterię , ty mi daj sto dolarów , a kiedy przyjdzie ten facet ... " " Jak widzicie , zostałem wyrolowany .
È la classica fregatura , si chiama il colpo del piccione , ed io ero il piccione .	To klasyczny szwindel zwany " " puszczanie gołębia " " , a ja byłem gołębiem .

In altre parole , ho pensato che potevo creare un esperimento per vedere se l' ossitocina rendeva le persone morali .

Sądziłem , że mógłbym wymyślić eksperyment , który pokazałby , czy oksytocyna czyni ludzi moralnymi .

Ho scoperto che non era così facile .

Okazało się , że to nie jest takie proste .

Prima di tutto , l' ossitocina è una molecola timida .

Przede wszystkim , oksytocyna to " " nieśmiała " " cząsteczka .

I livelli di base sono prossimi allo zero , senza un qualche stimolo a causare il suo rilascio .

Jej poziom jest bliski zeru , jeśli nie znajdzie się bodziec do wydzielania .

E quando viene prodotta , vive una mezza vita di tre minuti , e si degrada rapidamente a temperatura ambiente .

Po wydzieleniu rozpada się w ciągu 3 minut i degeneruje się szybko w temperaturze pokojowej .

Quindi questo esperimento avrebbe dovuto causare un rilascio di ossitocina , acchiapparla rapidamente e tenerla al freddo .

Eksperyment musiałby wywołać nagły przypływ oksytocyny , a ja musiałbym ją szybko pobrać i trzymać w chłodzie .

Penso di potercela fare .

Pomyślałem , że dam radę .

Fortunatamente , l' ossitocina viene prodotta sia nel cervello che nel sangue , così ho potuto fare questo esperimento senza imparare la neurochirurgia .

Na szczęście oksytocyna wytwarza się zarówno w mózgu , jak i we krwi , więc mogłem eksperymentować bez znajomości neurochirurgii .

Poi ho dovuto misurare la moralità .

Następnie musiałem zmierzyć poziom moralności .

Quindi occuparsi di Moralità con la M maiuscola è un progetto enorme .

Moralnosć przez duże M to poważna sprawa ,

Allora ho cominciato con qualcosa di più piccolo .

więc zacząłem dosyć skromnie .

Ho studiato una singola virtù : l' affidabilità .

Badałem jedną małą cnotę : wiarygodność .

Perché ? Mi avevano mostrato nei primi anni del 2000 che le nazioni con un maggiore tasso di persone affidabili sono più prospere .

Dlaczego ? Wykazałem około roku 2000 , że kraje z wyższym odsetkiem wiarygodnych ludzi lepiej prosperują .

Quindi in questi paesi , si svolgono più transazioni economiche e si crea maggiore ricchezza , che allevia la povertà .

Dokonuje się tam więcej transakcji ekonomicznych , co przyczynia się do wzrostu gospodarczego i zmniejszenia poziomu biedy .

Quindi i paesi poveri sono paesi con un livello di fiducia di gran lunga inferiore .

Czyli w biednych krajach jest niski poziom zaufania .

Quindi se ho capito la chimica dell' affidabilità , potrei aiutare ad alleviare la povertà .

Gdybym zrozumiał chemię wiarygodności , mógłbym przyczynić się do zmniejszenia biedy .

Ma sono anche uno scettico .

Jestem jednak również sceptykiem .

Non voglio solo chiedere alla gente , " " Sei affidabile ? " " Invece uso l' approccio alla ricerca alla Jerry Maguire .

Nie chcę po prostu pytać : " " Czy jesteś godny zaufania ? " " Zamiast tego podchodzę do badań w stylu Jerry ' ego McGuire ' a .

Se sei così virtuoso , coprimi di soldi .

Jeśli jesteś taki cnotliwy , to wyskakuj z kasy .

Quello che facciamo nel nostro laboratorio è tentare le persone con vizi e virtù utilizzando i soldi .

Co więc robimy w naszym laboratorium ? Kusimy cnotą i występkiem za pomocą pieniędzy .

Lasciate che vi mostri come lo facciamo .

Pokażę wam , jak to robimy .

Reclutiamo persone per un esperimento .

Zapraszamy chętnych do eksperymentu .

Diamo a tutti 10 $ se accettano di presentarsi .

Każdy dostaje 10 dolarów za przyjście .

Diamo loro un sacco di istruzioni , e non li deludiamo assolutamente mai .

Zasypujemy ich instrukcjami i nigdy ich nie okłamujemy .

Poi formiamo le coppie tramite il computer .

Następnie dobieramy ich w pary i sadzamy przy komputerach .

E in ogni coppia , una persona riceve un messaggio che dice , " " Sei disposto a cedere parte dei tuoi 10 $ che hai guadagnato nel presentarti e consegnarli a qualcun' altro nel laboratorio ? " " Il trucco è che non lo puoi vedere , non ci puoi parlare .

Jedna z osób w parze dostaje wiadomośći : " " Czy chcesz oddać część z 10 dolarów , które zarobiłeś za przyjście i przekazać komuś w tym laboratorium ? " " Rzecz w tym , że nie możesz ich zobaczyć . Nie możesz z nimi rozmawiać .

Lo si fa una volta sola .

Robisz to tylko raz .

Qualunque cifra si lasci viene triplicata sul conto di un' altra persona .

Każda suma , jaką oddasz zostanie potrojona na koncie drugiej osoby .

Li si rende molto più ricchi .

Znacznie ich wzbogacisz .

E ricevono un messaggio dal computer che dice la persona 1 ti ha inviato questa cifra .

Dostaną komputerową wiadomość , że osoba # 1 wysłała daną sumę .

Vuoi tenerla tutta , o vuoi rispedirne indietro una parte ?

Czy chcesz zatrzymać dla siebie wszystko , czy chcesz przekazać jakąś sumę z powrotem ?

Pensate un minuto a questo esperimento .

A teraz pomyśl nad tym eksperymentem przez chwilę .

Sarete seduti su queste sedie rigide per un' ora e mezzo .

Będziesz siedział na twardym krześle przez półtorej godziny .

Degli scienziati pazzi vi conficcano un ago nel braccio e vi prelevano quattro provette di sangue .

Jakiś szalony naukowiec wbije ci w ramię igłę i pobierze cztery pojemniczki krwi ,

E ora volete che lasci questi soldi per darli a uno sconosciuto ?

a potem chce , żebyś oddał te pieniądze obcemu ?

Questa è la nascita dell' economia vampiro .

Tak narodziła się ekonomika wampiryczna .

Prendi una decisione e dammi un pò di sangue .

Podejmij decyzję i daj mi trochę krwi .

Di fatto , gli economisti sperimentalisti hanno portato avanti questo test in tutto il mondo , e per poste molto più alte , e la visione condivisa era che la misura dalla prima persona alla seconda era una misura di fiducia , e il trasferimento dalla seconda persona alla prima misura l' affidabilità .

Eksperymentalni ekonomiści przeprowadzili ten test na całym świecie za znacznie wyższe stawki i doszli do tego samego wniosku : przekaz od pierwszej osoby do drugiej był miarą zaufania , a przekaz od drugiej osoby z powrotem do pierwszej był miarą wiarygodności .

Ma di fatto , gli economisti sono rimasti sconcertati dal fatto che la seconda persona abbia restituito dei soldi .

Jednak ekonomiści zachodzili w głowę , dlaczego druga osoba w ogóle oddawała jakąś sumę .

Presupponevano che i soldi fossero una cosa buona , perché non tenerli tutti ?

Przyjęli , że pieniądze to dobra rzecz , więc czemu nie zatrzymać wszystkich dla siebie ?

Non è quello che abbiamo scoperto .

Badania wykazały co innego :

Abbiamo scoperto che il 90 % dei primi hanno mandato soldi , e tra quelli che hanno ricevuto i soldi , il 95 % ne ha restituito una parte .

90 % osób podejmujących pierwszą decyzję wysłało pieniądze , a odsetek tych , którzy dostali pieniądze i część przekazali z powrotem , wynosił 95 % .

Ma perché ?

Ale dlaczego ?

Misurando l' ossitocina abbiamo scoperto che più soldi riceveva la seconda persona , più il suo cervello produceva ossitocina , e più ossitocina aveva in circolo , più soldi restituiva .

Mierząc poziom oksytocyny odkryliśmy , że im więcej pieniędzy druga osoba otrzymała , tym więcej jej mózg wydzielał oksytocyny , a im więcej oksytocyny mieli , tym więcej pieniędzy oddawali z powrotem .

Esiste quindi una biologia dell' affidabilità .

Tak wygląda biologia wiarygodności .

Ma aspettate un attimo . Cos' ha di sbagliato l' esperimento ?

Ale to nie wszystko . Jakie są mankamenty tego eksperymentu ?

Due cose .

Ja widzę dwa .

Una è che niente nel corpo umano accade in maniera isolata .

Po pierwsze : w ludzkim ciele nic nie zachodzi w izolacji ,

Abbiamo misurato altre molecole che interagiscono con l' ossitocina , ma non avevano nessun effetto .

więc zbadaliśmy 9 innych cząsteczek , reagujących z oksytocyną , ale nie miały żadnego wpływu .

Ma la seconda è che c' era ancora questa relazione indiretta tra l' ossitocina e l' affidabilità .

Po drugie : eksperyment wykazał jedynie pośredni związek pomiędzy oksytocyną a wiarygodnością

Non ero certo che l' ossitocina producesse affidabilità .

i nie miałem pewności , czy oksytocyna odpowiada za wiarygodność .

Quindi per fare l' esperimento , sapevo di dovere entrare nel cervello e manipolare direttamente l' ossitocina .

Żeby przeprowadzić eksperyment musiałem dostać się do mózgu i manipulować oksytocyną bezpośrednio .

Ho usato tutto tranne il trapano per introdurre l' ossitocina nel mio cervello .

Użyłem chyba wszystkiego za wyjątkiem wiertarki , by zaaplikować oksytocynę własnemu mózgowi .

E ho scoperto di poterlo fare con un inalatore nasale .

Odkryłem , że mogę to zrobić za pomocą inhalatora do nosa .

Quindi insieme ai miei colleghi a Zurigo , abbiamo messo 200 uomini sotto ossitocina o placebo , e abbiamo fatto lo stesso test dei soldi , e abbiamo scoperto che quelli sotto ossitocina non solo mostravano maggiore fiducia , possiamo più che raddoppiare il numero di persone che hanno spedito tutti i loro soldi a sconosciuti — tutto senza alterare umore o cognizione .

Wraz z kolegami z Zurychu przeprowadziliśmy ten sam test na 200 mężczyznach , którym podaliśmy albo oksytocynę , albo placebo . Nie dość , że oksytocyna zwiększała zaufanie , to jeszcze podwoiła się liczba ludzi , którzy wszystkie pieniądze przekazali nieznajomym , a wszystko bez wpływania na nastrój czy zdolności umysłowe .

Quindi l' ossitocina è la molecola della fiducia , ma è anche la molecola morale ?

A więc oksytocyna jest cząsteczką zaufania , ale czy jest cząsteczką moralności ?

Utilizzando l' inalatore di ossitocina , abbiamo condotto più studi .

Przeprowadziliśmy więcej badań z wykorzystaniem inhalatora z oksytocyną .

Abbiamo mostrato che l' infusione di ossitocina aumenta la generosità nei trasferimenti unilaterali di denaro dell ' 80 % .

Wykazaliśmy , że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność Wykazaliśmy , że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80 % w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80 %

Abbiamo mostrato che fa aumentare le donazioni per beneficienza del 50 % .

Wykazaliśmy , że zwiększa datki na cele charytatywne o 50 % Wykazaliśmy , że zwiększa datki na cele charytatywne o 50 %

Abbiamo anche analizzato sistemi non farmacologici per aumentare l' ossitocina .

Sprawdzaliśmy również niefarmakologiczne sposoby podniesienia poziomu oksytocyny ,

Inclusi i massaggi , il ballo e la preghiera .

takie jak masaż , taniec i modlitwa .

Certo , mia mamma era contenta di quest' ultima .

Moja mama bardzo się cieszyła z tego ostatniego .

E ogni volta che aumentava l' ossitocina , la gente apriva volentieri il portafoglio per condividere i soldi con sconosciuti .

Ilekroć podnosimy poziom oksytocyny , ludzie chętnie otwierają swoje portfele i dzielą się pieniędzmi z obcymi .

Ma perché lo fanno ?

Ale dlaczego to robią ?

Come ci si sente quando il cervello è invaso dall' ossitocina ?

Jakie to uczucie , gdy mózg zalewa oksytocyna ?

Per analizzare la questione , abbiamo organizzato un esperimento dove facevamo vedere un video di un padre e di suo figlio di quattro anni , dove il figlio è malato di un cancro al cervello in fase terminale .

Szukając odpowiedzi , przeprowadziliśmy eksperyment , w którym prosiliśmy o obejrzenie filmu o ojcu i jego 4-letnim synu , chorym na zaawansowanego raka mózgu .

Dopo aver visto il video , abbiamo valutato le loro sensazioni e prelevato sangue prima e dopo per misurare l' ossitocina .

Po filmie prosiliśmy uczestników o ocenę uczuć i mierzyliśmy oksytocynę we krwi pobranej przed i po .

Il cambiamento nell' ossitocina testimoniava i loro sentimenti di empatia .

Zmiana poziomu oksytocyny zapowiadała to , że będą odczuwać empatię .

Quindi è l' empatia che ci fa connettere ad altre persone .

A więc to empatia sprawia , że czujemy więź z innymi ludźmi .

È l' empatia che ci fa aiutare le persone .

To empatia sprawia , że pomagamy innym ludziom .

È l' empatia che ci rende morali .

To empatia czyni nas moralnymi .

Quest' idea non è nuova .

To wiadomo jednak od dawna .

Un allora sconosciuto filosofo di nome Adam Smith scrisse un libro nel 1759 intitolato " " La Teoria dei Sentimenti Morali " " . In questo libro , Smith sosteneva che siamo creature morali , non per una ragione superiore , ma una ragione che viene dal basso .

Mało znany wówczas filozof , Adam Smith , napisał w 1759 roku książkę pod tytułem " " Teoria Uczuć Moralnych " " . Smith przekonywał w swojej książce , że jesteśmy istotami moralnymi , nie z " " odgórnych " " powodów , ale ponieważ jest to częścią naszej natury .

Diceva che siamo creature sociali , condividiamo le emozioni degli altri .

Napisał , że jesteśmy istotami społecznymi , więc udzielają nam się emocje innych .

Quindi se faccio qualcosa che vi ferisce , sento quel dolore .

Jeśli robię ci krzywdę , czuję wynikający z tego ból ,

Quindi cerco di evitarlo .

więc próbuję tego unikać .

Se faccio qualcosa che vi rende felici , riesco a condividere la gioia .

Jeśli cię uszczęśliwię , uszczęśliwiam również siebie ,

Quindi ho una tendenza a fare queste cose .

więc próbuję robić to częściej .

Questo è lo stesso Adam Smith che , 17 anni dopo , avrebbe scritto un libro intitolato " " La Ricchezza delle Nazioni " " — Il documento fondatore dell' economia .

To jest ten sam Adam Smith , który 17 lat później napisał książeczkę pt. " " Bogactwo Narodów " " , kamień węgielny dla nauk ekonomicznych ,

Ma era , di fatto , un filosofo morale , e aveva ragione sul perché siamo morali .

ale tak naprawdę był filozofem moralnym i miał rację co do tego , dlaczego jesteśmy moralni .

Ho solo trovato la molecola che ci sta dietro .

Ja tylko odkryłem cząsteczkę , która za to odpowiada .

Ma la conoscenza di quella molecola è preziosa , perché ci dice come innescare quel comportamento e cosa lo disattiva .

Wiem jednak , że ta cząsteczka jest cenna , bo pokazuje jak pobudzić takie zachowanie , i co może je powstrzymać .

In particolare , ci dice perché vediamo l' immoralità .

W szczególności pokazuje , dlaczego dostrzegamy niemoralność .

Per analizzare l' immoralità , fatemi tornare indietro al 1980 .

Aby wyjaśnić kwestię niemoralności cofnijmy się do roku 1980 .

Lavoro ad una pompa di benzina alla periferia di Santa Barbara , in California .

Pracowałem na stacji benzynowej pod Santa Barbara w Kalifornii .

Si sta seduti alla pompa tutto il giorno , si vede tanta moralità e immoralità , credetemi .

Siedząc cały dzień na stacji benzynowej , widzisz sporo przykładów moralności i niemoralności .

Una domenica pomeriggio , un uomo entra nella cabina della cassa con questo bel portagioie .

Pewnego razu do kasy podchodzi mężczyzna z piękną szkatułką w ręku .

La apre e c' è dentro una collana di perle .

Otwiera ją , a w środku jest naszyjnik z pereł .

E mi dice , " " Ehi , ero nel bagno degli uomini .

Mówi : " " Hej , znalazłem to w męskiej toalecie .

Ho appena trovato questo . Cosa crede che ci dovrei fare ? " " " " Non so , lo metta tra gli oggetti smarriti " " .

Jak myślisz , co powinniśmy z tym zrobić ? " " " " Bo ja wiem , daj do rzeczy znalezionych " " .

" " Ma è di enorme valore .

" " No , ale to jest bardzo cenne .

Dobbiamo trovare il proprietario " " . E io , " " Già " " . Quindi cerchiamo di decidere cosa farne , e il telefono suona .

Musimy znaleźć właściciela " " . Powiedziałem : " " No " " . Próbujemy zdecydować , co z tym zrobić , a tu nagle dzwoni telefon .

E un uomo dice molto agitato , " " Ero alla sua stazione di servizio un attimo fa , e ho comprato questo gioiello per mia moglie , e non riesco a trovarlo . " " Ho detto , " " Collana di perle ? " " " " Si " " . " " Ehi , un signore l' ha appena trovata " " .

Roztrzęsiony mężczyzna po drugiej stronie mówi : " " Byłem przed chwilą na waszej stacji , kupiłem biżuterię dla żony i nie mogę jej znaleźć " " . Zapytałem : " " Perłowy naszyjnik ? " " " " No " " . " " Jeden facet go znalazł " " .

" " Oh , mi ha salvato la vita . Ecco il mio numero di telefono .

" " Z nieba mi spadliście ! Masz tu mój numer

Dica a quel signore di aspettare mezz' ora .

i powiedz facetowi , żeby poczekał pół godziny .

Vengo li e gli do una ricompensa di 200 $ " " . Fantastico , dico a quell' uomo , " " Rilassati .

Przyjadę i dostanie 200 dolarów nagrody " " . Świetnie . Mówię facetowi : " " Spoko ,

Avrai una lauta ricompensa . La vita è bella " " . E lui , " " Non posso farlo .

weź sobie nagrodę . Życie jest piękne " " . Powiedział : " " Nie dam rady .

Ho un colloquio di lavoro a Galena tra 15 minuti , e ho bisogno di quel lavoro , devo andare " " . Mi ha chiesto ancora una volta , " " Cosa crede che dovremmo fare ? " " Io vado al liceo . Non ho idea .

Mam za piętnaście minut rozmowę o pracę , a bardzo potrzebuję roboty . Muszę iść " " . Znowu zapytał : " " Jak sądzisz , co powinniśmy zrobić ? " " Pojęcia nie mam , jestem tylko licealistą .

Perciò gli dico , " " Lo tengo per lei " " . E lui , " " Sa , lei è stato così gentile , dividiamoci la ricompensa " " . Le do la collana , e lei mi da 100 dollari , e quando il tizio torna ... " " Vedete . Mi hanno fregato .

Powiedziałem : " " Oddam to za ciebie " " . On na to : " " Taki jesteś miły , podzielmy się nagrodą ” . Ja ci zostawię biżuterię , ty mi daj sto dolarów , a kiedy przyjdzie ten facet ... " " Jak widzicie , zostałem wyrolowany .

È la classica fregatura , si chiama il colpo del piccione , ed io ero il piccione .

To klasyczny szwindel zwany " " puszczanie gołębia " " , a ja byłem gołębiem .