it
stringlengths
2
991
pl
stringlengths
1
1.19k
Il processo fu inventato nel 1886 da una coppia di 22enni - Hall negli Stati Uniti e Heroult in Francia .
Proces ten został wynaleziony w 1886 r. przez dwójkę 22-latków — Halla ze Stanów Zjednoczonych i Heroult z Francji .
E solo pochi anni dopo la loro scoperta , l' alluminio è passato da metallo prezioso caro tanto quanto l' argento a materiale strutturale comune .
I w ciągu tylko kilku lat od ich odkrycia , aluminium , z metalu równie cennego jak srebro , zmieniło się w popularny materiał budowlany .
State vedendo la casa di celle di una moderna fonderia di alluminio .
Oto komórka nowoczesnej huty aluminium .
È larga circa 15 metri e lunga circa un chilometro - file e file di celle che , all' interno , assomigliano alla pila di Volta , con tre importanti differenze .
Ma ok . 15 m szerokości i ciągnie się przez ok . 800 m — rząd za rzędem komórek , które w środku przypominają akumulator Volty , z trzema istotnymi różnicami .
La pila di Volta funziona a temperatura ambiente .
Akumulator Volty pracuje w temperaturze pokojowej .
È dotata di elettrodi solidi e un elettrolita che è una soluzione di acqua e sale .
Jest zaopatrzony w stałe elektrody i elektrolit w formie roztworu wodnego soli .
La cella di Hall-Heroult funziona ad alta temperatura , sufficientemente elevata per mantenere l' alluminio liquido .
Z kolei komórka Halla-Heroulta pracuje w wysokiej temperaturze , wysokiej na tyle , że aluminium jako produkt jest metalem płynnym .
L' elettrolita non è una soluzione di acqua e sale , bensì di sale fuso .
Elektrolitem nie jest wodny roztwór soli , lecz sól która została stopiona .
È questa combinazione di metallo liquido , sale fuso e alta temperatura che ci permette di inviare corrente elevata attraverso questa cosa .
To ta kombinacja płynnego metalu , stopionej soli i wysokiej temperatury pozwala nam na przesyłanie przez nie prądu o wysokich natężeniach .
Oggi siamo in grado di produrre metallo vergine dal minerale a meno di un dollaro al chilo .
W dzisiejszych czasach , uzyskanie metali z rud , kosztuje nas nie więcej niż dolara za kilogram .
Questo è il miracolo economico dell' elettrometallurgia moderna .
To cud ekonomiczny współczesnej elektrometalurgii .
È questo che ha attirato la mia attenzione al punto che sono rimasto ossessionato dall' invenzione di una batteria in grado di catturare questa economia su scala enorme .
Właśnie to przyciągnęło i skupiło moją uwagę do tego stopnia , że ogarnęła mnie obsesja na punkcie wynalezienia akumulatora , który uchwyciłby tę gigantyczną ekonomię skali .
E l' ho fatto .
No i udało się .
Ho creato una batteria completamente liquida - metalli liquidi per entrambi gli elettrodi e un sale fuso per l' elettrolita .
Zbudowałem akumulator w całości w stanie płynnym — obie elektrody z płynnych metali i elektrolit ze stopionej soli .
Vi mostrerò come .
Pokażę wam jak .
Ho messo metallo liquido a bassa densità in alto , metallo liquido ad alta densità in basso , e sale fuso tra i due .
Na górze umieściłem płynny metal o małej gęstości , Na górze umieściłem płynny metal o małej gęstości , na dole płynny metal o dużej gęstości , a w środku stopioną sól .
Quindi ora , come scegliere i metalli ?
Pytanie , jak wybrać właściwe metale ?
Per me , l' esercizio di progettazione inizia sempre da qui , dalla tavola periodica , formulata da un altro professore , Dmitri Mendeleev .
Dla mnie , każdy projekt zawsze zaczyna się tutaj , na tablicy okresowej pierwiastków , ogłoszonej przez kolejnego profesora , Dmitrija Mendelejewa .
Tutto quello che sappiamo è costituito da una combinazione di ciò che vedete raffigurato qui .
Wszystko co znamy składa się z jakiejś kombinacji tego , co mamy tu przedstawione .
E questo include i nostri corpi .
Łącznie z naszymi własnymi organizmami .
Ricordo il giorno in cui cercavo un paio di metalli che potessero soddisfare le esigenze di abbondanza in natura , densità diversa e opposta , e alta reattività reciproca .
Pamiętam dokładnie moment , gdy pewnego dnia poszukiwałem pary metali , która spełniałaby narzucone warunki powszechnego występowania na Ziemi , skrajnie różnej gęstości , i wykazywałyby wysoką wzajemną reaktywność .
Ho provato un' emozione incredibile quando ho capito di aver trovato la risposta .
Przeszedł mnie dreszcz ekscytacji , kiedy uświadomiłem sobie , że znalazłem odpowiedź .
Magnesio per lo strato superiore .
Magnez na górną warstwę .
E antimonio per lo strato inferiore .
I antymon na dolną warstwę .
Sapete , devo dirvelo , uno dei più grandi vantaggi dell' essere un professore : gessetti colorati .
Wiecie , muszę wam powiedzieć , że jedną z największych zalet bycia profesorem jest kolorowa kreda .
( Risate ) Quindi , per generare corrente , il magnesio perde due elettroni per diventare ione di magnesio che poi migra attraverso l' elettrolita , accetta due elettroni dall' antimonio , e poi si mescola con questo per formare una lega .
( Śmiech ) Więc żeby wytworzyć prąd , magnez traci dwa elektrony i staje się jonem magnezu , który z kolei migruje przez elektrolit , przyłącza 2 elektrony od antymonu , i miesza się z nim tworząc stop .
Gli elettroni vanno a lavorare nel mondo reale qui , alimentando i nostri apparecchi .
Elektrony idą pracować tutaj , w prawdziwym świecie , napędzając nasze urządzenia .
Ora , per caricare la batteria , colleghiamo una fonte di elettricità .
Żeby naładować akumulator , podłączamy źródło energii elektrycznej .
Potrebbe essere qualcosa di simile a un parco eolico .
Może być to np. farma wiatrowa .
E poi invertiamo la corrente .
I wtedy odwracamy kierunek prądu .
Questo costringe il magnesio a scindersi e ritornare all' elettrodo superiore , ripristinando la costituzione iniziale della batteria .
To zmusza magnez do oddzielenia się i powrotu na górną elektrodę , tym samym odtwarzając początkowy stan akumulatora .
E la corrente che passa tra gli elettrodi genera calore sufficienti a mantenere costante la temperatura .
Przy tym , prąd przepływający między elektrodami wytwarza wystarczająco dużo ciepła , by utrzymać wymaganą temperaturę .
È molto bello , almeno in teoria .
Brzmi nieźle , przynajmniej teoretycznie .
Ma funziona davvero ?
Ale czy faktycznie działa ?
Allora , cosa si fa dopo ?
Więc jaki jest kolejny krok ?
Andiamo in laboratorio .
Idziemy do laboratorium .
Ora , posso assumere professionisti esperti ?
I czy zatrudniam doświadczonych profesjonalistów ?
No , assumo uno studente e lo preparo , gli insegno come pensare al problema per vederlo dal mio punto di vista e poi lo lascio libero .
Nie . Zatrudniam studenta i pomagam mu , uczę go , w jaki sposób podchodzić do problemu , aby ujrzeć go z mojego punktu widzenia , i później pozwalam mu pracować samodzielnie .
Questo è lo studente , David Bradwell , che in questa immagine sembra chiedersi se questa cosa funzionerà mai .
To właśnie ten student , David Bradwell , który , na tym zdjęciu , wydaje zastanawiać się , czy ten wynalazek w ogóle zadziała .
Quello che non ho detto a David al momento è che nemmeno io ero convinto che avrebbe funzionato .
Nie przyznałem się wtedy Davidowi , że sam nie byłem przekonany , że zadziała .
Ma David è giovane e intelligente e vuole un dottorato di ricerca , e prosegue a costruire - ( Risate ) Procede a costruire la prima batteria a metallo liquido di questa chimica .
Ale David jest młody i mądry i chce zrobić doktorat i kontynuuje pracę ... ( Śmiech ) Kontynuuje pracę nad pierwszym akumulatorem z płynnych metali w dzisiejszej chemii .
E sulla base dei primi risultati promettenti di David , che sono stati pagati con i fondi del MIT , sono riuscito ad ottenere grandi finanziamenti per la ricerca dal settore privato e dal governo federale .
I na podstawie obiecujących pierwszych wyników Dawida , które opłacone zostały przez MIT , udało mi się pozyskać dofinansowanie na badania z sektora prywatnego i rządu federalnego .
E questo mi ha permesso di ampliare il mio gruppo a 20 persone , un mix di studenti laureati , dottori di ricerca e anche alcuni laureandi .
I to pozwoliło mi na zwiększenie mojej grupy do 20 osób , magistrów , doktorantów , a nawet licencjatów .
Sono riuscito a reclutare persone veramente valide , persone che condividono la mia passione per la scienza e il servizio alla società e non scienza e servizio per fare carriera .
I udało mi się zgromadzić naprawdę wspaniałych , wspaniałych ludzi , ludzi , którzy dzielą ze mną pasję do nauki i służby społeczeństwu , a nie nauki dla rozwoju własnej kariery .
E se chiedete a queste persone perché lavorano sulla batteria a metallo liquido , la loro risposta risalirebbe alle osservazioni del Presidente Kennedy , fatte alla Rice University nel 1962 , quando disse - e qui mi prendo delle libertà - " " Abbiamo scelto di lavorare sullo stoccaggio dell' energia in rete non perché sia ​ ​ facile , ma perché è difficile " " . ( Applausi ) Questa è l' evoluzione della batteria a metallo liquido .
I jeśli zapytacie któregoś z nich dlaczego pracuje nad akumulatorem z płynnych metali , odpowiedź nasunie wam na myśl Prezydenta Kennedy ' ego na Uniwersytecie Rice w 1962 r kiedy mówił — i nieco pozwalam tu sobie — " " Wybieramy pracę nad magazynowaniem energii sieci elektrycznej , nie dlatego , że jest to zadanie proste , lecz dlatego , że jest trudne . " " ( Oklaski ) Tak więc wygląda ewolucja akumulatora z płynnych metali .
Iniziamo qui con il nostro cavallo di battaglia : la cella di un wattora .
Zaczynamy tu od naszego konia pociągowego - 1-wato-godzinnej komórki .
Io la chiamo il " " cicchetto " " .
Nazwałem ją kielonkiem .
Ne abbiamo costruite oltre 400 , perfezionando il loro rendimento con una varietà di composizioni chimiche - non solo magnesio e antimonio .
Obsługiwaliśmy ich ponad 400 , doskonaląc je użyciem różnych kombinacji chemicznych — nie tylko magnezu i antymonu .
Nel processo siamo passati alla cella di 20 wattora .
W którymś momencie zwiększyliśmy skalę do komórki 20-wato-godzinnej .
Io la chiamo il " " disco da hockey " " .
Nazywam ją krążkiem hokejowym .
E abbiamo ottenuto gli stessi notevoli risultati .
I otrzymaliśmy tak samo niezwykłe rezultaty .
E poi era sul piattino .
I wtedy nadszedł czas na spodek .
Questa è di 200 wattora .
To jest 200 wato-godzin .
La tecnologia si stava dimostrando solida e scalabile .
Technologia wykazywała się stabilnością i skalowalnością .
Ma il ritmo non era abbastanza veloce per noi .
Ale dla nas , postęp nie był wystarczająco szybki .
Così un anno e mezzo fa , io e David , insieme ad un altro membro dello staff di ricerca , abbiamo formato una società per accelerare il ritmo dei progressi e la corsa per la fabbricazione del prodotto .
Więc około półtora roku temu , David i ja , wraz z jeszcze jednym członkiem grupy badawczej , założyliśmy firmę , żeby przyspieszyć proces rozwoju w wyścigu do rozpoczęcia produkcji .
Oggi nella LMBC , stiamo costruendo celle di 41 cm di diametro con una capacità di un chilowattora - 1.000 volte la capacità dell' iniziale cella cicchetto .
Tak więc dzisiaj w LMBC , budujemy komórki o średnicy 40 cm i pojemności 1 kilowatogodziny — 1000 razy większej od tej pierwszej komórki " " kielonka " " .
Noi la chiamiamo " " pizza " " .
Nazywamy ją pizzą .
E poi è già in fase di sviluppo una cella di quattro chilowattora
A teraz patrzymy już na komórkę o pojemności 4-kilowatogodzin .
che avrà un diametro di 90 centimetri .
Będzie miała średnicę 91 cm .
Noi la chiamiamo il " " tavolo da bistrot " " , ma non è ancora pronta per essere mostrata .
Nazywamy ją stolikiem bistro , ale nie jest jeszcze gotowa do pokazania w wieczornej telewizji .
E una variante della tecnologia ci consente di impilare questi tavoli da bistrot in moduli , che vengono aggiunti in una batteria gigante che si inserisce in un container di 12 metri per il collocamento sul campo .
I jedno z rozwiązań technologicznych , które przewidujemy zakłada układanie tych blatów stołowych jeden na drugim w moduły , agregację tych modułów w wielki akumulator który zmieściłby się w 12-metrowym kontenerze spedycyjnym do umieszczenia w terenie .
E questa ha una capacità nominale di due megawattora - due milioni di wattora .
I to ma 2 megawatogodziny pojemności znamionowej — dwa miliony watogodzin .
Energia sufficiente a soddisfare il fabbisogno giornaliero di energia elettrica di 200 famiglie americane .
To jest wystarczająca ilość energii żeby pokryć dzienne zapotrzebowanie 200 amerykańskich gospodarstw .
Eccolo qui , l' accumulatore dell' energia di rete : silenzioso , a emissioni zero , senza parti in movimento , telecomandato , progettato per un prezzo di mercato senza sovvenzioni .
Więc proszę - magazynowanie na poziomie sieci elektrycznej , ciche , bezemisyjne , bez ruchomych części , zdalnie sterowane , zaprojektowane do ceny rynkowej bez dotacji .
Quindi , che cosa abbiamo imparato da tutto questo ?
Czego się więc z tego wszystkiego nauczyliśmy ?
( Applausi ) Che cosa abbiamo imparato da tutto questo ?
( Oklaski ) Czego się więc z tego wszystkiego nauczyliśmy ?
Vorrei condividere con voi alcune sorprese , le idee non convenzionali .
Pozwólcie , że podzielę się z wami niektórymi z niespodzianek i heterodoksji .
Non si notano ad occhio nudo .
Kryją się poza tym , co widoczne .
Temperatura : Il buon senso suggerisce di mantenerla a basso livello , a temperatura ambiente o quasi , e poi installare un sistema di controllo per mantenerla costante .
Temperatura : Konwencjonalna mądrość głosi , że trzeba utrzymywać ją na niskim poziomie , mniej więcej w temperaturze pokojowej , instalując systemy kontroli , które ją utrzymają .
Evitare fughe termiche .
Unikajcie ucieczki ciepła .
La batteria a metallo liquido è progettata per funzionare a temperature elevate con regolazione minima .
Akumulator z płynnych metali jest tak zaprojektowany , aby działać w podwyższonej temperaturze przy minimalnej regulacji .
La nostra batteria è in grado di gestire altissime temperature che provengono dagli sbalzi di tensione .
Nasza bateria wytrzyma bardzo duże wzrosty temperatury związane z dużymi skokami napięcia .
Proporzione : Il senso comune suggerisce di ridurre i costi aumentando la produzione .
Skalowanie : Konwencjonalna mądrość głosi że zwiększając produkcję , minimalizujemy koszty .
Le batterie a metallo liquido sono state progettate per ridurre i costi producendo meno , ma saranno più grandi .
Produkcja płynnych akumulatorów będzie niewielka ale obniżymy koszty , bo będą one większe .
E infine , le risorse umane : Il senso comune suggerisce di assumere esperti della batteria , professionisti stagionati , che possano sfruttare la loro grande esperienza e la conoscenza .
I w końcu , zasoby ludzkie : Konwencjonalna mądrość głosi żę należy zatrudniać ekspertów , doświadczonych profesjonalistów , którzy oprą się na swym szerokim doświadczeniu i wiedzy .
Per sviluppare la batteria a metallo liquido , ho assunto studenti e dottori di ricerca e li ho guidati .
Żeby opracować akumulator z płynnych metali , zatrudniłem studentów i doktorantów i ich mentorowałem .
In una batteria , cerco di massimizzare il potenziale elettrico ; quando sono il mentore , cerco di massimizzare il potenziale umano .
W dziedzinie akumulatorów , staram się maksymalizować potencjał elektryczny ; podczas nauczania , staram się maksymalizować potencjał ludzki .
Quindi , vedete , la storia della batteria a metallo liquido più che un racconto sull' invenzione della tecnologia , è un progetto per creare inventori , ad ampio spettro .
Więc jak widzicie , historia o akumulatorze z płynnych metali jest nie tylko zapisem wynalazku technologii , lecz także wzorem na wynajdywanie wynalazców . Pełne spektrum .
( Applausi )
( Oklaski )
Mi chiesero di girare questo film intitolato " " Elizabeth " " Si tratta di questa grande icona Inglese , " " E ' una donna fantastica . Fa qualsiasi cosa .
A więc zostałem zwyczajnie poproszony o nakręcenie tego filmu pt. " " Elizabeth . " " [ " " Elżbieta " " ] I tak sobie wszyscy gadamy o tej wielkiej brytyjskiej idolce i mówimy : " " Ona jest fantastyczną kobietą . Ona robi wszystko .
Ma come la possiamo presentare ? " " Facemmo un giro di tavolo allo studio cinematografico con i produttori e lo scrittore e loro vennero da me dicendo , " " Shekhar , cosa ne pensi ? " " E ho detto , " " Penso che stia danzando " " E tutti iniziarono a fissarmi , qualcuno disse , " " Bollywood " " Qualcun' altro , " " Quant' è che lo paghiamo ? " " E il terzo disse , " " Cerchiamoci un altro regista " " E io pensai che mi conveniva cambiare idea .
W jaki sposób ją wprowadzimy ? " " Daliśmy szansę wypowiedzieć się każdemu : ludziom ze studia , producentom i scenarzyście , a kiedy przyszła kolej na mnie , powiedzieli : " " Shekhar , co o tym sądzisz ? " " A ja powiedziałem : " " Sądzę , że ona tańczy . " " Widziałem , jak wszyscy na mnie patrzyli , ktoś powiedział : " " Bollywood . " " Ktoś inny powiedział : " " Za ile go wynajęliśmy ? " " Ktoś trzeci powiedział : " " Znajdźmy sobie innego reżysera . " " Pomyślałem , że lepiej będzie , jeśli wymyślę coś innego .
Discutemmo molto su come presentare Elizabeth , e io fui d' accordo che forse ero troppo stile " " Bollywood " " .
Tak więc dużo dyskutowaliśmy nad tym , jak wprowadzić Elżbietę i powiedziałem , okej , może zbytnio myślę po " " bollywoodzku " " .
Forse Elizabeth , questa grande icona , che danza ?
Może Elżbieta , ta wielka idolka , tańcząca ?
Cosa stai dicendo ? Quindi ripensai all' intera faccenda , e giungemmo ad un compromesso .
O czym ty mówisz ? Więc przemyślałem wszystko jeszcze raz i wtedy wszyscy doszliśmy do porozumienia .
Ed ecco l' introduzione di questa grande icona Britannica chiamata " " Elizabeth " " Leicester : Posso unirmi a voi , signora ?
A oto jak wprowadziliśmy tą wielką brytyjską idolkę , którą nazywają " " Elizabeth . " " Leicester : Czy mogę się przyłączyć , moja Pani ?
Elizabeth : Se vi fa piacere , signore .
Elżbieta : Proszę , sir .
( Musica ) Shekhar Kapur : Quindi stava ballando .
( Muzyka ) Shekhar Kapur : A więc tańczyła .
Delle tante persone che hanno visto il film , chi non ha colto che era una donna innamorata , che era completamente innocente o non ha notato la grande gioia nella sua vita , e quanto fosse giovanile ?
Więc , jak wielu ludzi z tych , którzy widzieli ten film nie pojęło , że mamy tutaj zakochaną kobietę , że promieniowała całkowitą niewinnością , że dostrzegała uroki życia i że była młodzieńcza ?
Quanti di voi non hanno colto tutto ciò ?
No i jak wielu z was tego nie pojęło ?
Questo è il potere della narrazione visiva . Questo è il potere del ballo . Questo è il potere della musica . Il potere di non sapere .
To jest potęga wizualnego opowiadania . To jest potęga tańca . To jest potęga muzyki . Potęga niewiedzy .
Quando devo dirigere un film , ogni giorno ci prepariamo troppo , pensiamo troppo .
Kiedy wychodzę z domu , aby nakręcić film jest tak , że każdego dnia zbyt długo się przygotowujemy , zbyt wiele myślimy
La conoscenza diventa un ostacolo alla saggezza .
Wiedza staje się ciężarem dla mądrości .
Parole semplici si perdono nelle sabbie mobili dell' esperienza .
Wiecie , proste słowa utracone w ruchomych piaskach doświadczenia .
Quindi quando mi chiedo " " Cosa faccio oggi ? " " So che non farò quello che avevo previsto di fare , e mi immergerò nel panico assoluto .
A więc pojawiam się na miejscu i mówię : " " Co takiego będę dzisiaj robił ? " " Nie zamierzam robić tego , co zaplanowałem i wprowadzam się tym w stan kompletnej paniki .
E ' il mio modo di sbarazzarmi della mia mente , di disfarmi di questa mente che dice , Tu sai cosa stai facendo . Sai esattamente quello che stai facendo .
To jest mój osobisty sposób na pozbycie się własnego umysłu - pozbycie się tego umysłu , który mówi : " Hej , przecież wiesz , co robisz . Doskonale wiesz , co robisz . "
Sei un regista , lo hai fatto per anni " " Questo è il mio obiettivo scatenare il panico più completo .
Jesteś reżyserem , robiłeś to od lat . " " Muszę więc zrobić to , co muszę zrobić i doprowadzić się do stanu całkowitej paniki .
E ' un gesto simbolico . Strapperò la sceneggiatura . Vado avanti e vado nel panico . Mi spavento .
Jest to więc symboliczny gest . Drę scenariusz na kawałki . Działam dalej i doprowadzam się do stanu paniki . Napędzam sobie strachu .
Lo sto facendo proprio ora . Mi vedete . Sto diventando nervoso . Non so cosa dire . Non so cosa sto facendo . Non voglio che accada .
Robię to w tej chwili . Możecie zobaczyć to sami . Staję się niespokojny . Nie wiem , co powiedzieć . Nie wiem , co robię . Nie chcę tam iść i tego robić .
E mentre accade , ovviamente , il mio assistente mi dice , " Lei sa cosa deve fare , signore " E io dico " Certo "
A kiedy idę na miejsce , mój dyrektor artystyczny oczywiście mówi : " Chyba wie pan , co będzie pan robił ? " Mówię : " Oczywiście , że wiem . "