clui/it_pl_opus_dataset · Datasets at Hugging Face

it stringlengths 2 991 ⌀	pl stringlengths 1 1.19k ⌀
( Risate ) Se non è così , uno dei due deve essere aggiornato , no ?	( Śmiech ) Jeśli nie , to jeden z nich wymaga aktualizacji , prawda ?
Quando parlo ai miei studenti di problemi globali , e li ascolto nella pausa caffé , parlano sempre di " " noi " " e " " loro " " . E quando tornano in classe chiedo , " " Cosa intendete con ' noi ' e ' loro ' ? " "	Gdy rozmawiam z moimi studentami o zagadnieniach globalnych i słucham ich podczas przerwy na kawę , zawsze mówią w kategoriach " " my " " i " " oni " " . Kiedy wracają potem do sali wykładowej pytam ich : " " Kogo nazywacie " " my " " a kogo " " oni ' ? " "
" " Oh , è semplice . Il mondo occidentale e i paesi in via di sviluppo . " " dicono .	" " To bardzo proste . Chodzi o kraje zachodnie i kraje rozwijające się " " , mówią .
" L' abbiamo imparato al liceo . "	" Tego uczono nas w szkole . "
E qual è la definizione allora ? " " La definizione ?	No ale jaka jest definicja ? " " Definicja ? " "
Lo sanno tutti " " dicono .	To przecież wiadomo , " " mówią .
Però , insomma , li metto sotto pressione .	Ale ja nadal naciskam .
Una ragazza ha detto una cosa molto intelligente :	W końcu jakaś dziewczyna wyjaśnia rezolutnie :
" " E ' facile . Il mondo occidentale è una vita lunga in una piccola famiglia .	" " To bardzo proste . Kraje zachodnie to długie życie w małej rodzinie .
" I paesi in via di sviluppo una vita breve in una grande famiglia . " E mi piace questa definizione , perché mi permette di trasferire la loro mentalità nel set di dati .	Kraje rozwijające się to krótkie życie w dużej rodzinie . " " Spodobała mi się ta definicja . Pozwoliła mi przełożyć ich zbiór przekonań na zbiór danych .
E qui avete il set di dati .	Tu mamy ten zbiór danych .
Potete vedere che su quest' asse qui abbiamo la dimensione della famiglia . Uno , due , tre , quattro , cinque figli per ogni donna , su quest' asse .	Jak widzicie , na tej osi mamy wielkość rodziny . Jedno , dwoje , troje , czworo , pięcioro dzieci na kobietę. mamy wielkość rodziny . Jedno , dwoje , troje , czworo , pięcioro dzieci na kobietę .
E qui la durata , l' aspettativa di vita . 30 , 40 , 50 .	Tu długość życia — średnią długość życia : 30 , 40 , 50 lat .
Esattamente quello che gli studenti hanno detto essere la loro concezione del mondo .	To , co powiedzieli studenci , wyrażało ich koncepcję świata .
E in effetti è questione di camera da letto .	Problem w zasadzie sprowadza się do sypialni —
Se un uomo e una donna decidono di avere una famiglia ristretta e occuparsi dei bambini e quanto a lungo vivranno .	do tego , czy mężczyzna i kobieta decydują się na małą rodzinę , która pozwoli zadbać o dzieci , i tego , jak długo będą żyć .
Riguarda bagno e cucina . Se avete sapone , acqua e cibo potete vivere a lungo .	Chodzi też o łazienkę i o kuchnię . Jeśli ma się mydło , wodę i żywność , można żyć długo .
E gli studenti avevano ragione . Non è che il mondo fosse — il mondo fosse costituito da un gruppo di paesi qua giù , che avevano famiglie numerose e una vita breve . Paesi in via di sviluppo .	Studenci mieli rację . Nie chodzi o to , że świat składał się — z jednego zbioru krajów w tym miejscu gdzie występowały duże rodziny i krótkie życie ( kraje rozwijające się ) .
E avevamo un gruppo di paesi qua sopra che erano il mondo occidentale .	A tu mieliśmy zbiór krajów , które były krajami zachodnimi .
Avevano famiglie ristrette e una vita lunga .	Charakteryzowały się małymi rodzinami i długim życiem .
E qui state per vedere ciò che di stupefacente è successo al mondo durante la mia vita .	A tu zobaczycie zdumiewającą rzecz , jaka wydarzyła się na świecie za mojego życia .
I paesi in via di sviluppo hanno introdotto sapone e acqua , vaccinazioni .	Kraje rozwijające się wprowadziły mydło , wodę i szczepionki .
E tutti i paesi hanno iniziato ad applicare la pianificazione famigliare .	Cały trzeci świat zaczął stosować planowanie rodziny .
E in parte grazie agli USA che hanno aiutato con consigli tecnici ed investimenti .	Częściowo dzięki USA , które pomagają zapewnić wiedzę techniczną i kapitał .
E vedete che il mondo abbandona la famiglia con due figli e una vita di 60 o 70 anni .	Zobaczcie : cały ten świat przesuwa się w kierunku rodziny z dwojgiem dzieci i 60 - 70 lat życia .
Ma alcuni paesi rimangono indietro , in questa zona .	Ale niektóre kraje pozostają tu , w tym rejonie .
E come vedete qui giù abbiamo l' Afghanistan .	Spójrzcie : nadal mamy tu Afganistan ,
Abbiamo la Liberia . Il Congo .	Liberię , Kongo .
Quindi abbiamo dei paesi qui .	Są to kraje , które nadal tam tkwią .
Quindi il mio problema è che la visione dei mondo dei miei studenti corrisponde alla realtà del mondo nell' anno in cui sono nati i loro insegnanti .	Mój problem polegał na tym , że światopogląd moich studentów odpowiadał rzeczywistości z roku , gdy urodzili się ich nauczyciele — i my .
( Risate ) ( Applausi ) E in effetti , quando l' abbiamo mostrato in giro per il mondo —	( Śmiech ) ( Brawa ) Kiedy mówiłem o tym w ubiegłym tygodniu
Ero alla Conferenza Globale sulla Salute qui a Washington , settimana scorsa , ed ho visto che questa concezione sbagliata l' avevano anche persone attive negli Stati Uniti . Non erano consapevoli dei miglioramenti del Messico , qui , e della Cina , rispetto agli Stati Uniti .	na Światowej Konferencji Zdrowia , tu , w Waszyngtonie , widziałem , że w takim błędnym przekonaniu tkwią nawet aktywni ludzie w Stanach Zjednoczonych — Że nie zdają sobie sprawy z tego , jaki postęp w stosunku do Stanów Zjednoczonych zrobiły Meksyk czy Chiny .
Guardate qui quando li faccio avanzare .	Spójrzcie co się stanie , gdy przesunę czas do przodu .
Andiamo .	Proszę bardzo .
Guadagnano terreno . Ecco il Messico .	Nadrabiają straty . To jest Meksyk .
E ' alla pari degli Stati Uniti su queste due dimensioni sociali .	Dorównuje Stanom Zjednoczonym w tych dwóch wymiarach społecznych .
C' era meno del 5 % di specialisti di salute globale che era consapevole di questo .	Niecałe pięć procent specjalistów w dziedzinie zdrowia na świecie zdawało sobie z tego sprawę .
Questa grande nazione , il Messico , ha un problema : armi arrivano da nord , attraverso il confine . Hanno dovuto fermarlo . Perchè , sapete , hanno una strana relazione con gli Stati Uniti .	Ten wspaniały meksykański naród ma problem z bronią przewożoną z północy , przez granicę . Musieli więc z tym skończyć . Bo , wiecie , oni mają takie dziwne relacje ze Stanami Zjednoczonymi .
Ma se cambiassi quest' asse , guardate , e volessi invece mettere qui il reddito pro capite .	Ale gdybym zmienił tę oś , tu , popatrzcie , gdybym uwzględnił na niej dochód na osobę .
Reddito pro capite . Lo metto qua .	Dochód na osobę . Zmieniamy to tu ...
E vedremo un quadro completamente diverso	Teraz zobaczymy zupełnie inny wykres . Teraz zobaczymy zupełnie inny wykres .
Tra parentesi , vi sto insegnando come usare il nostro sito , Gapminder World . Perché lo sto correggendo ? Perché questo è uno strumento gratuito sulla rete .	Pokazuję przy okazji , jak korzystać z naszej witryny , Gapminder World , kiedy nanoszę te poprawki . Jest to dramowe narzędzie w sieci .
E quando finalmente ce l' ho fatta , posso andare indietro di 200 anni .	I teraz , gdy w końcu dobrze to ustawiłem , mogę cofnąć się o 200 lat
E posso trovare gli Stati Uniti qua sopra .	i znaleźć Stany Zjednoczone tu w górze .
E posso mostrare gli altri paesi .	Mogę pokazać też inne kraje .
E ora ho il reddito pro capite su questo asse .	Na tej osi mamy dochód na osobę .
E gli Stati Uniti avevano solo 2.000 dollari , a quei tempi .	Stany Zjednoczone miały wtedy zaledwie jakieś 2000 dolarów na głowę ,
E l' aspettativa di vita era fra 35 e 40 anni , pari a quella dell' Afghanistan odierno .	a średnia długość życia wynosiła 35 do 40 lat , tak jak dziś w Afganistanie .
E ora vi mostrerò cosa è successo nel mondo .	Teraz pokażę , jakie zmiany zaszły na świecie .
Questo vale come studiare storia per un anno in università .	Zamiast studiować historię na uniwersytecie przez cały rok Zamiast studiować historię na uniwersytecie przez cały rok
Potete guardare me ora , per un minuto , e vedrete tutto .	posłuchajcie mnie przez chwilę , a wszystko stanie się jasne .
( Risate ) Vedete come le bolle marroni , l' Europa dell' est , e quella gialla , gli Stati Uniti , diventano sempre più ricche e iniziano a diventare sempre più sane .	( Śmiech ) Widzicie , jak Europa Zachodnia — brązowe bąbelki — i Stany Zjednoczone — ten żółty — stają się coraz bogatsze , a także coraz zdrowsze .
Ora vedete 100 anni fa quando il resto del mondo rimane staccato .	Tu mamy sytuację sprzed 100 lat , kiedy reszta świata pozostaje w tyle .
Ecco qua . E quella era l' influenza .	Dochodzimy do tego miejsca . Epidemia grypy .
Ecco perché siamo così spaventati dall' influenza , eh ?	To dlatego tak bardzo boimy się grypy . Widzicie ?
Ancora lo si ricorda . Il crollo nell' aspettativa di vita .	Ciągle się o niej pamięta . Zmniejszenie średniej długości życia .
E poi torniamo su . E non fino a che l' indipendenza è cominciata .	Później sytuacja poprawia się , aż do Wojny o Niepodległość . Później sytuacja poprawia się , aż do Wojny o Niepodległość .
Guardate : avete la Cina là avete l' India là , e questo è ciò che è successo .	Zobaczcie , tu są Chiny , a tu Indie . Oto , co się stało :
Notate che abbiamo il Messico lassù .	Zwróćcie uwagę , że tu mamy Meksyk .
Il Messico non è al pari con gli Stati Uniti . Ma sono piuttosto vicini .	Meksyk w żadnym razie nie jest na równi ze Stanami Zjednoczonymi , ale jest dość blisko .
Ed è particolarmente interessante vedere la Cina e gli Stati Uniti , nel corso di 200 anni . Perché mio figlio grande ora lavora per Google , dopo che Google ha comprato questo software .	Warto się przyjrzeć Chinom i Stanom Zjednoczonym na przestrzeni tych 200 lat . Mój najstarszy syn pracuje teraz w Google , odkąd firma ta przejęła to oprogramowanie .
In effetti questo è lavoro minorile . Mio figlio e mia moglie sono stati chiusi in uno sgabuzzino per molti anni , a svilupparlo .	Ten projekt to w zasadzie dziecko mojego syna i jego żony — spędzili wiele lat pracując nad nim
E mio figlio più giovane ha studiato il cinese a Pechino .	razem z moim najmłodszym synem , który studiował w Pekinie .
Quindi le mie due prospettive vengono da loro .	Oni mają zupełnie inne punkty widzenia , wiecie ?
E mio figlio giovane , che ha studiato a Pechino , in Cina , ha una prospettiva di lungo periodo .	Mój najmłodszy syn , który studiował w Pekinie , w Chinach , patrzy z perspektywy długoterminowej .
Mentre mio figlio grande , che lavora in Google , deve sviluppare per quadrimestri o semestri .	Natomiast mój najstarszy syn , który pracuje w Google powinien robić postępy co kwartał albo co pół roku .
O , visto che Google è molto generosa , può avere uno o due anni .	Google jest dosyć hojny , więc być może daje na to rok lub dwa .
Ma in Cina guardano ad una generazione dopo l' altra perché si ricordano questo periodo di 100 anni molto imbarazzante nel quale sono andati all' indietro .	W Chinach patrzą na rozwój w skali pokoleń , ponieważ pamiętają bardzo wstydliwy okres , ponieważ pamiętają bardzo wstydliwy okres , kiedy przez 100 cofali się .
E ricorderebbero la prima parte dell' ultimo secolo , che è stata pessima . E potremmo passare da questo cosiddetto grande balzo .	I pamiętają pierwszą część poprzedniego stulecia , gdy było naprawdę źle . To natomiast jest tak zwany wielki skok do przodu .
Ma questo era il 1963 .	Ale to dopiero w 1963 .
Mao Tse-Tung alla fine ha portato la sanità in Cina . E poi è morto . E poi Deng Xiaoping ha iniziato questo stupefacente avanzamento .	Mao Tse-Tung w poprawił koniec końców stan zdrowia Chińczyków , a po jego śmierci Deng Xiaoping zapoczątkował ten zdumiewający postęp .
Non è strano vedere che gli Stati Uniti prima hanno fatto crescere l' economia e poi sono diventati ricchi man mano .	Czyż nie jest dziwne , że Stany Zjednoczone najpierw rozwijały gospodarkę a później poprawiały średnią długość życia ,
Mentre la Cina è riuscita a diventare sana molto prima . Perché hanno applicato la conoscenza dell' educazione , della nutrizione e anche i benefici della penicillina e dei vaccini , e della pianificazione familiare .	a Chiny znacznie wcześniej zadbały o zdrowie , wykorzystując wiedzę na temat kształcenia , żywienia , a także dobrodziejstwo penicyliny i szczepionek , oraz planowanie rodziny .
E l' Asia ha potuto avere sviluppo sociale prima di avere uno sviluppo economico .	Azja doczekała się rozwoju społecznego zanim nastąpił rozwój gospodarczy .
Quindi per me , come professore di sanità pubblica , non è strano che tutti questi paesi crescano così velocemente ora .	Więc mnie , jako profesora ochrony zdrowia , nie dziwi , że wszystkie te kraje tak szybko się rozwijają .
Perchè ciò che vedete qui è il mondo piatto di Thomas Friedman . Non è vero ?	Bo to , co widzicie tu i tu , to płaski świat Thomasa Friedmana . Czyż nie ?
Non è proprio proprio piatto .	Tak naprawdę wcale nie jest płaski .
Ma i paesi a medio reddito — e qui è dove suggerisco ai miei studenti di smettere di usare il concetto di " " paesi in via di sviluppo " " . Perchè dopo tutto , parlare dei paesi in via di sviluppo è come avere due capitoli nella storia degli Stati Uniti .	Kraje o przeciętnym W tym miejscu mówię moim studentom : Zarzućcie pojęcie " " krajów rozwijających się " " , bo w gruncie rzeczy , mówienie o " " krajach rozwijających się " " przypomina sprowadzanie historii Stanów Zjednoczonych do dwóch rozdziałów .
L' ultimo capitolo riguarda il presente e il presidente Obama . E l' altro riguarda il passato . Nel quale si considera tutto da Washington a Eisenhower .	Drugi rozdział to teraźniejszość i prezydent Obama . A pierwszy to przeszłość . Tam mieści się wszystko , od Waszyngtona do Eisenhowera .
Perchè da Washington a Eisenhower è ciò che troviamo nei paesi in via di sviluppo .	Bo okres od Waszyngtona do Eisenhowera odpowiada temu , co znajdujemy w krajach rozwijających się .
In effetti potremmo andare dalla Mayflower a Eisenhower , e tutto questo si potrebbe condensare nei paesi in via di sviluppo . Che giustamente fanno crescerere le proprie città in modo incredibile . Che hanno grandi imprenditori , ma hanno anche i paesi in rovina .	W zasadzie jest to historia od Mayflower do Eisenhowera i to wszystko mieściłoby się w pojęciu świata rozwijającego się . Który rzeczywiście rozwija swoje miasta w zdumiewającym tempie , który ma swoich wielkich przedsiębiorców , ale w którym mieszczą się także upadające kraje .
Quindi , come possiamo trovarci un senso ?	Jakie więc byłoby bardziej sensowne podejście do tego zagadnienia ?
Beh , un modo è vedere se possiamo osservare la distribuzione del reddito .	Można by podjąć próbę spojrzenia na rozkład dochodów .
Questa è la distribuzione del reddito nel mondo , a partire da un dollaro . Da qui in poi si ha cibo da mangiare .	To jest rozkład dochodów narodów świata , od jednego dolara , kiedy ludzie mają co jeść .
Queste persone vanno a letto affamate .	Ci kładą się spać głodni .
E questo è il numero di persone .	A to jest liczba ludności .
Questi sono 10 dollari : se c' è un sistema di sanità pubblico o privato . Da qui si possono ottenere servizi sanitari per la propria famiglia e una scuola per i propri figli . E questi sono i paesi dell' OCSE . Verde : America Latina , Est Europa .	Tu jest 10 dolarów , kiedy istnieje już system prywatnej lub publicznej służby zdrowia , kiedy możecie zapewnić rodzinie opiekę zdrowotną , a dzieciom szkołę . To są kraje Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju , Zielony to Ameryka Łacińska , Europa Wschodnia .
Questa è l' Asia orientale . E in blu chiaro l' Asia meridionale .	To jest Azja Wschodnia . A tu , błękitna , Azja południowa .
E questo è come il mondo è cambiato .	Oto jak zmienił się świat .
E ' cambiato così .	Zmienił się tak .
Vedete come è cresciuto ? E come centinaia di milioni e miliardi di persone escono dalla povertà in Asia ?	Czy widzicie ten rozwój ? Jak setki milionów i miliardy ludzi wychodzą z biedy w Azji ?
E arriva fin qua .	I dochodzimy tu .
E ora veniamo alle previsioni . Ma devo fermarmi alle porte di Lehmann Brothers , qui , sapete . Perché ... ( Risate ) Perché qua le previsioni non sono più valide .	I przechodzę teraz do prognoz . Ale muszę zatrzymać się u wrót Lehmans Brothers . Bo , wiecie ... ( Śmiech ) Teraz te prognozy nie są już nic warte .
Probabilmente il mondo farà così .	Prawdopodobnie świat cofnie się ,
E poi continuerà ad avanzare così .	a potem ruszy naprzód .
Ma più o meno questo è ciò che accadrà . E abbiamo un mondo che non si può considerare diviso .	Stanie się mniej więcej coś takiego . Mamy przed sobą świat , na który nie powinniśmy patrzeć jak na podzielony .
Abbiamo paesi ad alto reddito qui , con gli Stati Uniti come potenza guida . Abbiamo le economie emergenti al centro , che forniscono molti dei fondi per il salvataggio dell' economia . E abbiamo i paesi a basso reddito qui .	Tu mamy kraje o wysokim dochodzie ze Stanami Zjednoczonymi jako supermocarstwem . Pośrodku mamy rynki wschodzące , które dostarczają wiele środków na dopłaty rządowe . A tu mamy kraje o niskim dochodzie .
Si , è un fatto che i soldi arrivino da là . Hanno risparmiato , sapete , nell' ultimo decennio .	Tak , to prawda , to właśnie stąd pochodzą pieniądze . Wiecie , oni oszczędzali przez ostatnią dekadę .
E qui abbiamo i paesi a basso reddito dove stanno gli imprenditori .	Tu mamy kraje o niskim dochodzie gdzie jest wielu przedsiębiorców .
E qui abbiamo i paesi in rovina e in guerra , come l' Afghanistan , la Somalia , parti del Congo , il Darfur .	Tu mamy kraje pogrążone w kryzysie i wojnie , jak Afganistan , Somalia , część Konga , Darfur .

( Risate ) Se non è così , uno dei due deve essere aggiornato , no ?

( Śmiech ) Jeśli nie , to jeden z nich wymaga aktualizacji , prawda ?

Quando parlo ai miei studenti di problemi globali , e li ascolto nella pausa caffé , parlano sempre di " " noi " " e " " loro " " . E quando tornano in classe chiedo , " " Cosa intendete con ' noi ' e ' loro ' ? " "

Gdy rozmawiam z moimi studentami o zagadnieniach globalnych i słucham ich podczas przerwy na kawę , zawsze mówią w kategoriach " " my " " i " " oni " " . Kiedy wracają potem do sali wykładowej pytam ich : " " Kogo nazywacie " " my " " a kogo " " oni ' ? " "

" " Oh , è semplice . Il mondo occidentale e i paesi in via di sviluppo . " " dicono .

" " To bardzo proste . Chodzi o kraje zachodnie i kraje rozwijające się " " , mówią .

" L' abbiamo imparato al liceo . "

" Tego uczono nas w szkole . "

E qual è la definizione allora ? " " La definizione ?

No ale jaka jest definicja ? " " Definicja ? " "

Lo sanno tutti " " dicono .

To przecież wiadomo , " " mówią .

Però , insomma , li metto sotto pressione .

Ale ja nadal naciskam .

Una ragazza ha detto una cosa molto intelligente :

W końcu jakaś dziewczyna wyjaśnia rezolutnie :

" " E ' facile . Il mondo occidentale è una vita lunga in una piccola famiglia .

" " To bardzo proste . Kraje zachodnie to długie życie w małej rodzinie .

" I paesi in via di sviluppo una vita breve in una grande famiglia . " E mi piace questa definizione , perché mi permette di trasferire la loro mentalità nel set di dati .

Kraje rozwijające się to krótkie życie w dużej rodzinie . " " Spodobała mi się ta definicja . Pozwoliła mi przełożyć ich zbiór przekonań na zbiór danych .

E qui avete il set di dati .

Tu mamy ten zbiór danych .

Potete vedere che su quest' asse qui abbiamo la dimensione della famiglia . Uno , due , tre , quattro , cinque figli per ogni donna , su quest' asse .

Jak widzicie , na tej osi mamy wielkość rodziny . Jedno , dwoje , troje , czworo , pięcioro dzieci na kobietę. mamy wielkość rodziny . Jedno , dwoje , troje , czworo , pięcioro dzieci na kobietę .

E qui la durata , l' aspettativa di vita . 30 , 40 , 50 .

Tu długość życia — średnią długość życia : 30 , 40 , 50 lat .

Esattamente quello che gli studenti hanno detto essere la loro concezione del mondo .

To , co powiedzieli studenci , wyrażało ich koncepcję świata .

E in effetti è questione di camera da letto .

Problem w zasadzie sprowadza się do sypialni —

Se un uomo e una donna decidono di avere una famiglia ristretta e occuparsi dei bambini e quanto a lungo vivranno .

do tego , czy mężczyzna i kobieta decydują się na małą rodzinę , która pozwoli zadbać o dzieci , i tego , jak długo będą żyć .

Riguarda bagno e cucina . Se avete sapone , acqua e cibo potete vivere a lungo .

Chodzi też o łazienkę i o kuchnię . Jeśli ma się mydło , wodę i żywność , można żyć długo .

E gli studenti avevano ragione . Non è che il mondo fosse — il mondo fosse costituito da un gruppo di paesi qua giù , che avevano famiglie numerose e una vita breve . Paesi in via di sviluppo .

Studenci mieli rację . Nie chodzi o to , że świat składał się — z jednego zbioru krajów w tym miejscu gdzie występowały duże rodziny i krótkie życie ( kraje rozwijające się ) .

E avevamo un gruppo di paesi qua sopra che erano il mondo occidentale .

A tu mieliśmy zbiór krajów , które były krajami zachodnimi .

Avevano famiglie ristrette e una vita lunga .

Charakteryzowały się małymi rodzinami i długim życiem .

E qui state per vedere ciò che di stupefacente è successo al mondo durante la mia vita .

A tu zobaczycie zdumiewającą rzecz , jaka wydarzyła się na świecie za mojego życia .

I paesi in via di sviluppo hanno introdotto sapone e acqua , vaccinazioni .

Kraje rozwijające się wprowadziły mydło , wodę i szczepionki .

E tutti i paesi hanno iniziato ad applicare la pianificazione famigliare .

Cały trzeci świat zaczął stosować planowanie rodziny .

E in parte grazie agli USA che hanno aiutato con consigli tecnici ed investimenti .

Częściowo dzięki USA , które pomagają zapewnić wiedzę techniczną i kapitał .

E vedete che il mondo abbandona la famiglia con due figli e una vita di 60 o 70 anni .

Zobaczcie : cały ten świat przesuwa się w kierunku rodziny z dwojgiem dzieci i 60 - 70 lat życia .

Ma alcuni paesi rimangono indietro , in questa zona .

Ale niektóre kraje pozostają tu , w tym rejonie .

E come vedete qui giù abbiamo l' Afghanistan .

Spójrzcie : nadal mamy tu Afganistan ,

Abbiamo la Liberia . Il Congo .

Liberię , Kongo .

Quindi abbiamo dei paesi qui .

Są to kraje , które nadal tam tkwią .

Quindi il mio problema è che la visione dei mondo dei miei studenti corrisponde alla realtà del mondo nell' anno in cui sono nati i loro insegnanti .

Mój problem polegał na tym , że światopogląd moich studentów odpowiadał rzeczywistości z roku , gdy urodzili się ich nauczyciele — i my .

( Risate ) ( Applausi ) E in effetti , quando l' abbiamo mostrato in giro per il mondo —

( Śmiech ) ( Brawa ) Kiedy mówiłem o tym w ubiegłym tygodniu

Ero alla Conferenza Globale sulla Salute qui a Washington , settimana scorsa , ed ho visto che questa concezione sbagliata l' avevano anche persone attive negli Stati Uniti . Non erano consapevoli dei miglioramenti del Messico , qui , e della Cina , rispetto agli Stati Uniti .

na Światowej Konferencji Zdrowia , tu , w Waszyngtonie , widziałem , że w takim błędnym przekonaniu tkwią nawet aktywni ludzie w Stanach Zjednoczonych — Że nie zdają sobie sprawy z tego , jaki postęp w stosunku do Stanów Zjednoczonych zrobiły Meksyk czy Chiny .

Guardate qui quando li faccio avanzare .

Spójrzcie co się stanie , gdy przesunę czas do przodu .

Andiamo .

Proszę bardzo .

Guadagnano terreno . Ecco il Messico .

Nadrabiają straty . To jest Meksyk .

E ' alla pari degli Stati Uniti su queste due dimensioni sociali .

Dorównuje Stanom Zjednoczonym w tych dwóch wymiarach społecznych .

C' era meno del 5 % di specialisti di salute globale che era consapevole di questo .

Niecałe pięć procent specjalistów w dziedzinie zdrowia na świecie zdawało sobie z tego sprawę .

Questa grande nazione , il Messico , ha un problema : armi arrivano da nord , attraverso il confine . Hanno dovuto fermarlo . Perchè , sapete , hanno una strana relazione con gli Stati Uniti .

Ten wspaniały meksykański naród ma problem z bronią przewożoną z północy , przez granicę . Musieli więc z tym skończyć . Bo , wiecie , oni mają takie dziwne relacje ze Stanami Zjednoczonymi .

Ma se cambiassi quest' asse , guardate , e volessi invece mettere qui il reddito pro capite .

Ale gdybym zmienił tę oś , tu , popatrzcie , gdybym uwzględnił na niej dochód na osobę .

Reddito pro capite . Lo metto qua .

Dochód na osobę . Zmieniamy to tu ...

E vedremo un quadro completamente diverso

Teraz zobaczymy zupełnie inny wykres . Teraz zobaczymy zupełnie inny wykres .

Tra parentesi , vi sto insegnando come usare il nostro sito , Gapminder World . Perché lo sto correggendo ? Perché questo è uno strumento gratuito sulla rete .

Pokazuję przy okazji , jak korzystać z naszej witryny , Gapminder World , kiedy nanoszę te poprawki . Jest to dramowe narzędzie w sieci .

E quando finalmente ce l' ho fatta , posso andare indietro di 200 anni .

I teraz , gdy w końcu dobrze to ustawiłem , mogę cofnąć się o 200 lat

E posso trovare gli Stati Uniti qua sopra .

i znaleźć Stany Zjednoczone tu w górze .

E posso mostrare gli altri paesi .

Mogę pokazać też inne kraje .

E ora ho il reddito pro capite su questo asse .

Na tej osi mamy dochód na osobę .

E gli Stati Uniti avevano solo 2.000 dollari , a quei tempi .

Stany Zjednoczone miały wtedy zaledwie jakieś 2000 dolarów na głowę ,

E l' aspettativa di vita era fra 35 e 40 anni , pari a quella dell' Afghanistan odierno .

a średnia długość życia wynosiła 35 do 40 lat , tak jak dziś w Afganistanie .

E ora vi mostrerò cosa è successo nel mondo .

Teraz pokażę , jakie zmiany zaszły na świecie .

Questo vale come studiare storia per un anno in università .

Zamiast studiować historię na uniwersytecie przez cały rok Zamiast studiować historię na uniwersytecie przez cały rok

Potete guardare me ora , per un minuto , e vedrete tutto .

posłuchajcie mnie przez chwilę , a wszystko stanie się jasne .

( Risate ) Vedete come le bolle marroni , l' Europa dell' est , e quella gialla , gli Stati Uniti , diventano sempre più ricche e iniziano a diventare sempre più sane .

( Śmiech ) Widzicie , jak Europa Zachodnia — brązowe bąbelki — i Stany Zjednoczone — ten żółty — stają się coraz bogatsze , a także coraz zdrowsze .

Ora vedete 100 anni fa quando il resto del mondo rimane staccato .

Tu mamy sytuację sprzed 100 lat , kiedy reszta świata pozostaje w tyle .

Ecco qua . E quella era l' influenza .

Dochodzimy do tego miejsca . Epidemia grypy .

Ecco perché siamo così spaventati dall' influenza , eh ?

To dlatego tak bardzo boimy się grypy . Widzicie ?

Ancora lo si ricorda . Il crollo nell' aspettativa di vita .

Ciągle się o niej pamięta . Zmniejszenie średniej długości życia .

E poi torniamo su . E non fino a che l' indipendenza è cominciata .

Później sytuacja poprawia się , aż do Wojny o Niepodległość . Później sytuacja poprawia się , aż do Wojny o Niepodległość .

Guardate : avete la Cina là avete l' India là , e questo è ciò che è successo .

Zobaczcie , tu są Chiny , a tu Indie . Oto , co się stało :

Notate che abbiamo il Messico lassù .

Zwróćcie uwagę , że tu mamy Meksyk .

Il Messico non è al pari con gli Stati Uniti . Ma sono piuttosto vicini .

Meksyk w żadnym razie nie jest na równi ze Stanami Zjednoczonymi , ale jest dość blisko .

Ed è particolarmente interessante vedere la Cina e gli Stati Uniti , nel corso di 200 anni . Perché mio figlio grande ora lavora per Google , dopo che Google ha comprato questo software .

Warto się przyjrzeć Chinom i Stanom Zjednoczonym na przestrzeni tych 200 lat . Mój najstarszy syn pracuje teraz w Google , odkąd firma ta przejęła to oprogramowanie .

In effetti questo è lavoro minorile . Mio figlio e mia moglie sono stati chiusi in uno sgabuzzino per molti anni , a svilupparlo .

Ten projekt to w zasadzie dziecko mojego syna i jego żony — spędzili wiele lat pracując nad nim

E mio figlio più giovane ha studiato il cinese a Pechino .

razem z moim najmłodszym synem , który studiował w Pekinie .

Quindi le mie due prospettive vengono da loro .

Oni mają zupełnie inne punkty widzenia , wiecie ?

E mio figlio giovane , che ha studiato a Pechino , in Cina , ha una prospettiva di lungo periodo .

Mój najmłodszy syn , który studiował w Pekinie , w Chinach , patrzy z perspektywy długoterminowej .

Mentre mio figlio grande , che lavora in Google , deve sviluppare per quadrimestri o semestri .

Natomiast mój najstarszy syn , który pracuje w Google powinien robić postępy co kwartał albo co pół roku .

O , visto che Google è molto generosa , può avere uno o due anni .

Google jest dosyć hojny , więc być może daje na to rok lub dwa .

Ma in Cina guardano ad una generazione dopo l' altra perché si ricordano questo periodo di 100 anni molto imbarazzante nel quale sono andati all' indietro .

W Chinach patrzą na rozwój w skali pokoleń , ponieważ pamiętają bardzo wstydliwy okres , ponieważ pamiętają bardzo wstydliwy okres , kiedy przez 100 cofali się .

E ricorderebbero la prima parte dell' ultimo secolo , che è stata pessima . E potremmo passare da questo cosiddetto grande balzo .

I pamiętają pierwszą część poprzedniego stulecia , gdy było naprawdę źle . To natomiast jest tak zwany wielki skok do przodu .

Ma questo era il 1963 .

Ale to dopiero w 1963 .

Mao Tse-Tung alla fine ha portato la sanità in Cina . E poi è morto . E poi Deng Xiaoping ha iniziato questo stupefacente avanzamento .

Mao Tse-Tung w poprawił koniec końców stan zdrowia Chińczyków , a po jego śmierci Deng Xiaoping zapoczątkował ten zdumiewający postęp .

Non è strano vedere che gli Stati Uniti prima hanno fatto crescere l' economia e poi sono diventati ricchi man mano .

Czyż nie jest dziwne , że Stany Zjednoczone najpierw rozwijały gospodarkę a później poprawiały średnią długość życia ,

Mentre la Cina è riuscita a diventare sana molto prima . Perché hanno applicato la conoscenza dell' educazione , della nutrizione e anche i benefici della penicillina e dei vaccini , e della pianificazione familiare .

a Chiny znacznie wcześniej zadbały o zdrowie , wykorzystując wiedzę na temat kształcenia , żywienia , a także dobrodziejstwo penicyliny i szczepionek , oraz planowanie rodziny .

E l' Asia ha potuto avere sviluppo sociale prima di avere uno sviluppo economico .

Azja doczekała się rozwoju społecznego zanim nastąpił rozwój gospodarczy .

Quindi per me , come professore di sanità pubblica , non è strano che tutti questi paesi crescano così velocemente ora .

Więc mnie , jako profesora ochrony zdrowia , nie dziwi , że wszystkie te kraje tak szybko się rozwijają .

Perchè ciò che vedete qui è il mondo piatto di Thomas Friedman . Non è vero ?

Bo to , co widzicie tu i tu , to płaski świat Thomasa Friedmana . Czyż nie ?

Non è proprio proprio piatto .

Tak naprawdę wcale nie jest płaski .

Ma i paesi a medio reddito — e qui è dove suggerisco ai miei studenti di smettere di usare il concetto di " " paesi in via di sviluppo " " . Perchè dopo tutto , parlare dei paesi in via di sviluppo è come avere due capitoli nella storia degli Stati Uniti .

Kraje o przeciętnym W tym miejscu mówię moim studentom : Zarzućcie pojęcie " " krajów rozwijających się " " , bo w gruncie rzeczy , mówienie o " " krajach rozwijających się " " przypomina sprowadzanie historii Stanów Zjednoczonych do dwóch rozdziałów .

L' ultimo capitolo riguarda il presente e il presidente Obama . E l' altro riguarda il passato . Nel quale si considera tutto da Washington a Eisenhower .

Drugi rozdział to teraźniejszość i prezydent Obama . A pierwszy to przeszłość . Tam mieści się wszystko , od Waszyngtona do Eisenhowera .

Perchè da Washington a Eisenhower è ciò che troviamo nei paesi in via di sviluppo .

Bo okres od Waszyngtona do Eisenhowera odpowiada temu , co znajdujemy w krajach rozwijających się .

In effetti potremmo andare dalla Mayflower a Eisenhower , e tutto questo si potrebbe condensare nei paesi in via di sviluppo . Che giustamente fanno crescerere le proprie città in modo incredibile . Che hanno grandi imprenditori , ma hanno anche i paesi in rovina .

W zasadzie jest to historia od Mayflower do Eisenhowera i to wszystko mieściłoby się w pojęciu świata rozwijającego się . Który rzeczywiście rozwija swoje miasta w zdumiewającym tempie , który ma swoich wielkich przedsiębiorców , ale w którym mieszczą się także upadające kraje .

Quindi , come possiamo trovarci un senso ?

Jakie więc byłoby bardziej sensowne podejście do tego zagadnienia ?

Beh , un modo è vedere se possiamo osservare la distribuzione del reddito .

Można by podjąć próbę spojrzenia na rozkład dochodów .

Questa è la distribuzione del reddito nel mondo , a partire da un dollaro . Da qui in poi si ha cibo da mangiare .

To jest rozkład dochodów narodów świata , od jednego dolara , kiedy ludzie mają co jeść .

Queste persone vanno a letto affamate .

Ci kładą się spać głodni .

E questo è il numero di persone .

A to jest liczba ludności .

Questi sono 10 dollari : se c' è un sistema di sanità pubblico o privato . Da qui si possono ottenere servizi sanitari per la propria famiglia e una scuola per i propri figli . E questi sono i paesi dell' OCSE . Verde : America Latina , Est Europa .

Tu jest 10 dolarów , kiedy istnieje już system prywatnej lub publicznej służby zdrowia , kiedy możecie zapewnić rodzinie opiekę zdrowotną , a dzieciom szkołę . To są kraje Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju , Zielony to Ameryka Łacińska , Europa Wschodnia .

Questa è l' Asia orientale . E in blu chiaro l' Asia meridionale .

To jest Azja Wschodnia . A tu , błękitna , Azja południowa .

E questo è come il mondo è cambiato .

Oto jak zmienił się świat .

E ' cambiato così .

Zmienił się tak .

Vedete come è cresciuto ? E come centinaia di milioni e miliardi di persone escono dalla povertà in Asia ?

Czy widzicie ten rozwój ? Jak setki milionów i miliardy ludzi wychodzą z biedy w Azji ?

E arriva fin qua .

I dochodzimy tu .

E ora veniamo alle previsioni . Ma devo fermarmi alle porte di Lehmann Brothers , qui , sapete . Perché ... ( Risate ) Perché qua le previsioni non sono più valide .

I przechodzę teraz do prognoz . Ale muszę zatrzymać się u wrót Lehmans Brothers . Bo , wiecie ... ( Śmiech ) Teraz te prognozy nie są już nic warte .

Probabilmente il mondo farà così .

Prawdopodobnie świat cofnie się ,

E poi continuerà ad avanzare così .

a potem ruszy naprzód .

Ma più o meno questo è ciò che accadrà . E abbiamo un mondo che non si può considerare diviso .

Stanie się mniej więcej coś takiego . Mamy przed sobą świat , na który nie powinniśmy patrzeć jak na podzielony .

Abbiamo paesi ad alto reddito qui , con gli Stati Uniti come potenza guida . Abbiamo le economie emergenti al centro , che forniscono molti dei fondi per il salvataggio dell' economia . E abbiamo i paesi a basso reddito qui .

Tu mamy kraje o wysokim dochodzie ze Stanami Zjednoczonymi jako supermocarstwem . Pośrodku mamy rynki wschodzące , które dostarczają wiele środków na dopłaty rządowe . A tu mamy kraje o niskim dochodzie .

Si , è un fatto che i soldi arrivino da là . Hanno risparmiato , sapete , nell' ultimo decennio .

Tak , to prawda , to właśnie stąd pochodzą pieniądze . Wiecie , oni oszczędzali przez ostatnią dekadę .

E qui abbiamo i paesi a basso reddito dove stanno gli imprenditori .

Tu mamy kraje o niskim dochodzie gdzie jest wielu przedsiębiorców .

E qui abbiamo i paesi in rovina e in guerra , come l' Afghanistan , la Somalia , parti del Congo , il Darfur .

Tu mamy kraje pogrążone w kryzysie i wojnie , jak Afganistan , Somalia , część Konga , Darfur .