clui/it_pl_opus_dataset · Datasets at Hugging Face

it stringlengths 2 991 ⌀	pl stringlengths 1 1.19k ⌀
E questo piccolo esercizio già ci fornisce una buona idea della nozione di area .	Pierwsze ćwiczenie to wprowadzenie do pojęcia powierzchni .
Andiamo avanti , che succede se la figura è questa ?	Jaka jest powierzchnia tej figury ?
Se proviamo a tassellarla non funziona molto bene , no ?	Podzielenie jej na części nie za dobrze działa .
Invece possiamo sperimentare qualcuno di questi strumenti attraverso un processo guidato di prova ed errore , e a un certo punto scopriremo che una delle cose fattibili che si possono provare tra le varie trasformazioni legittime è la seguente . Si può tagliare la figura , risistemare le parti , incollarle insieme e procedere alla tassellazione proprio come abbiamo fatto prima .	Można więc eksperymentować używając innych metod , metodą prób i błędów , dochodzimy do tego , że jednym z możliwych przekształceń jest podzielenie figury , i przestawienie jej części , by można było użyć pierwszej metody .
( Applausi ) Questa trasformazione in particolare non ha cambiato l' area della figura originale , quindi un bimbo di 6 anni , giocando , ha appena scoperto un algoritmo interessante per calcolare l' area di ogni possibile parallelogramma .	( Brawa ) Takie przeobrażenie nie zmienia powierzchni figury . Dzięki temu 6-latek odkrywa algorytm , dzięki któremu może obliczyć powierzchnię każdego równoległoboku .
Non rimpiazziamo gli insegnanti , tra l' altro .	Nie zastępujemy nauczycieli , wspieramy ich .
Noi crediamo che agli insegnanti vada dato più potere , non che vengano rimpiazzati .	Nie zastępujemy nauczycieli , wspieramy ich .
Ancora , cosa succede per l' area di un triangolo ?	Powierzchnia trójkąta .
Dopo un po ' di tentativi ed errori guidati , il bambino scoprirà , con o senza aiuto , che può duplicare la figura originale per poi prendere il risultato , spostarlo , incollarlo all' originale e poi andare avanti come prima : taglia , sposta , incolla ... ops ... incolla e tassella .	Metodą prób i błędów dziecko , z pomocą lub bez , odkryje , że można figurę podwoić , transponować , połączyć z tą pierwszą , i jak poprzednio : przestawić wkleić , połączyć i podzielić .
Questa trasformazione ha raddoppiato l' area della figura di partenza , quindi abbiamo appena imparato che l' area del triangolo è uguale all' area del rettangolo divisa per due .	Ten proces podwoił powierzchnię wyjściowej figury . Stąd wiemy , że pole trójkąta to pole tego prostokąta , podzielone przez 2 .
Ma l' abbiamo scoperto tramite esplorazione individuale .	Odkrywamy to sami .
Quindi , oltre ad aver imparato un po ' di geometria utile , il bambino è stato esposto ad alcune strategie scientifiche abbastanza sofisticate come la riduzione , cioè l' arte di trasformare un problema complesso in uno semplice , oppure la generalizzazione , che è al cuore di ogni disciplina scientifica , o il fatto che alcune proprietà non variano se sottoposte ad alcune trasformazioni .	Poza nauką geometrii dziecko używa wyrafinowanych matematycznych metod , jak redukcja , czyli przekształcenie skomplikowanego problemu w prosty , czy uogólnienie , czyli wiedza , że niektóre cechy są niezmienne niezależnie od transformacji .
Tutto questo è qualcosa che un bambino molto piccolo può imparare usando app come queste .	Dziecko może to zrozumieć z pomocą aplikacji na telefon .
Ecco cosa stiamo facendo al momento : per primo stiamo scomponendo il programma di matematica dalla prima elementare alla quinta superiore in tante app .	Obecnie dzielimy program nauczania matematyki w klasach 1 - 12 na szereg aplikacji. w klasach 1 - 12 na szereg aplikacji .
E visto che non possiamo farlo da soli , abbiamo sviluppato anche un bellissimo strumento così che ogni autore , genitore o chiunque abbia un interesse nell' insegnamento della matematica possa usarlo per sviluppare app come queste sui tablet senza dover programmare .	Nie osiągniemy tego sami . Stworzyliśmy narzędzie , dzięki któremu każdy rodzic , czy każdy zainteresowany , może stworzyć podobną aplikację na tablet , bez programowania .
Infine , stiamo creando un ecosistema adattativo che metterà insieme studenti diversi con app diverse a seconda del loro stile di apprendimento in evoluzione .	Pracujemy też nad elastycznym systemem , który dostosuje proponowane uczniom aplikacje do ich indywidualnego tempa nauki .
La forza propulsiva dietro a questo progetto è il mio collega Shmulik London , e come potete vedere , proprio come fece Salman circa 90 anni fa , il trucco è circondarsi di persone brillanti , perché alla fine sono le persone che contano .	Ten projekt to dzieło mojego kolegi Szmulika Londona . Podobnie jak dla Salmana 90 lat temu , sztuka polega na tym , żeby otaczać się niezwykłymi ludźmi . W końcu to właśnie o nich chodzi . W końcu to właśnie o nich chodzi .
Qualche anno fa stavo passeggiando per Tel Aviv ho visto questa scritta su un muro , e l' ho trovata talmente stimolante che ora la ripeto sempre ai miei studenti , e vorrei dirla anche a voi oggi .	Kilka lat temu w Tel Awiwie zobaczyłem na murze graffiti , było tak uderzające , że po dziś dzień cytuję je studentom. że po dziś dzień cytuję je studentom .
Ora , non so quanti di voi abbiano familiarità con il termine " " mensch " " . In pratica indica l' essere umani e fare la cosa giusta .	Nie wiem , czy znacie określenie " " mensch " " . Oznacza to być prawdziwym człowiekiem i postępować jak należy .
E ciò che questa scritta dice è : " " High-tech ... chi se ne frega .	Oto treść graffiti : " " High-tech , śmaj-tech .
La cosa più importante è essere mensch . " " ( Risate ) Grazie . ( Applausi ) ( Applausi )	Najważniejsze być prawdziwym człowiekiem " " . ( Śmiech ) Dziękuję . ( Brawa ) ( Brawa )
Normalmente insegno corsi su come ricostruire gli stati dopo la guerra .	Zazwyczaj prowadzę zajęcia o metodach odbudowy państw po wojnie .
Ma oggi ho una storia personale da condividere con voi .	Ale dziś chciałbym się podzielić osobistą historią .
Questa è una fotografia della mia famiglia , con i miei 4 fratelli , io e mia mamma , fatta nel 1977 .	Oto zdjęcie mojej rodziny : czworo mego rodzeństwa , moja mama i ja , w 1977 roku .
Di fatto noi siamo cambogiani ,	Jesteśmy Kambodżanami ,
e la fotografia è stata fatta in Vietnam .	a to zdjęcie zostało zrobione w Wietnamie .
Ma allora , come è finita in Vietnam nel 1977 una famiglia Cambogiana ?	Jak kambodżańska rodzina znalazła się w 1977 roku w Wietnamie ?
Per spiegarlo , vi mostrerò un breve video che illustra il regime dei Khmer Rossi nel 1975 e nel 1979 .	Aby to zrozumieć , zobaczmy krótki film o reżimie Czerwonych Khmerów w latach 1975-1979. o reżimie Czerwonych Khmerów w latach 1975-1979 .
17 Aprile 1975	( Film ) 17 kwietnia 1975 .
I comunisti Khmer Rossi entrano a Phnom Penh per liberare la propria gente dall' invasivo conflitto in Vietnam , e dalle campagne di bombardamento americane .	Komunistyczni Czerwoni Khmerzy wkraczają do Phnom Penh wyzwolić swój lud od konfliktu w Wietnamie i amerykańskich bombardowań .
Guidati da Pol Pot , originario di una famiglia contadina , i Khmer Rossi evacuano la popolazione dirigendola verso le campagne con lo scopo di creare un' utopia rurale comunista , molto simile alla rivoluzione Culturale di Mao Tse Tung in Cina .	Pod wodzą pochodzącego ze wsi Pol Pota , Czerwoni Khmerzy przesiedlali ludność na wieś w celu stworzenia wiejskiej utopii komunistycznej , podobnie jak Mao Zedong w czasie Rewolucji Kulturalnej w Chinach .
I Khmer Rossi chiudono le porte al mondo esterno .	Czerwoni Khmerzy zamknęli drzwi przed światem zewnętrznym .
Ma , dopo quattro anni , la triste realtà trapela .	Jednak po 4 latach wyszła na jaw ponura prawda :
In un paese di soli 7 milioni di abitanti un milione mezzo di persone furono uccise dai loro stessi leader , i loro corpi ammassati nelle fosse comuni dei campi di sterminio .	W kraju z ludnością zaledwie 7 milionów , półtora miliona zamordowali ich właśni przywódcy , a ich ciała piętrzyły się w masowych grobach na polach śmierci .
Ora , a parte la narrazione degli anni ' 70 , il 17 Aprile 1975 noi abitavamo a Phnom Penh .	Sophal Ear : Jednak , pomimo wydarzeń lat 70 . , 17 kwietnia 1975 mieszkaliśmy w Phnom Penh .
Ai miei genitori fu detto dai Khmer Rossi di lasciare la città a causa di un imminente bombardamento americano che sarebbe durato tre giorni .	Czerwoni Khmerzy kazali rodzicom ewakuować się z miasta z powodu przewidywanych w ciągu 3 dni amerykańskich bombardowań .
E questa è una foto dei Khmer Rossi .	Oto zdjęcie Czerwonych Khmerów .
Erano soldati giovani . Di solito bambini-soldato .	Byli młodymi żołnierzami , zazwyczaj jeszcze dziećmi .
Si tratta di una cosa normale ora , nei conflitti odierni . Perché è molto facile trascinarli in guerra .	To bardzo typowe w czasach nowoczesnych konfliktów , gdyż łatwo można je wciągnąć w wojnę .
La ragione con cui spiegarono i bombardamenti americani non era cosí lontana dalla realtà .	Amerykańskie bombardowania nie były nierealną przyczyną .
Voglio dire che , dal 1965 al 1973 , si contarono più munizioni cadute sulla Cambogia che in tutta la Seconda Guerra Mondiale in Giappone , incluse le due bombe nucleari. dell' Agosto 1945 .	W tym czasie , w latach 1965-1973 , w Kambodży było więcej sprzętu bojowego niż w całej Japonii podczas II Wojny Światowej , wliczając dwie bomby atomowe z sierpnia 1945. wliczając dwie bomby atomowe z sierpnia 1945 .
I Khmer Rossi non credevano nel denaro .	Czerwoni Khmerzy nie wierzyli w wartość pieniędzy ,
Per cui l' equivalente della Federal Reserve Bank ( Banca Centrale ) in Cambogia fu bombardata .	więc kambodżański odpowiednik Banku Centralnego został zbombardowany .
Ma non si limitarono a questo . Proibirono di fatto il denaro .	Ale to nie wszystko , w rzeczywistości zakazali używania pieniędzy .
Credo sia l' unico caso in cui il denaro smise di essere utilizzato .	Wydaje mi się , że to pierwszy raz w historii , gdy całkowicie zaprzestano używania pieniędzy .
E noi sappiamo che il denaro è la causa di tutti i mali , ma di fatto , ciò non evitò il male in Cambogia .	Wiemy , że pieniądze są źródłem wszelkiego zła , ale w rzeczywistości to nie zatrzymało zła szerzącego się w Kambodży .
La mia famiglia fu trasferita da Phnom Penh alla provincia di Pursat .	Moja rodzina przeniosła się z Phnom Penh do prowincji Pursat .
In questa immagine si vede Pursat .	Tak wygląda Pursat .
Si tratta di una zona della Cambogia molto bella , dove si coltiva il riso .	Szczerze mówiąc , to całkiem ładna część Kambodży , gdzie uprawia się ryż .
E di fatto li forzarono a lavorare i campi .	Zmuszono ich do pracy na polach .
Per cui mio padre e mia madre finirono in una sorta di campo di concentramento , un campo di lavoro .	I tak moi rodzice wylądowali w czymś w rodzaju obozu koncentracyjnego , obozu pracy .
Fu in quel periodo che a mia madre giunse notizia , dal capo della comune , che i Vietnamiti stavano chiedendo che i loro cittadini rientrassero in Vietnam .	Wówczas moja mama usłyszała od zarządcy komuny , Wówczas moja mama usłyszała od zarządcy komuny , że Wietnamczycy proszą swoich obywateli o powrót do Wietnamu. że Wietnamczycy proszą swoich obywateli o powrót do Wietnamu .
Lei parlava un po ' di vietnamita , essendo cresciuta , da bambina , tra amici vietnamiti .	Mówiła trochę po wietnamsku , bo w dzieciństwie miała wietnamskich przyjaciół .
Decise così , nonostante i consigli dei suoi vicini , di correre il rischio ed affermare di essere vietnamita in modo da offrirci una possibilità di sopravvivenza . Perché , a questo punto , stanno costringendo tutti a lavorare ,	Pomimo rad sąsiadów zadecydowała , że skorzysta z okazji i zadeklaruje , że jest Wietnamką , dzięki czemu będziemy mieć szansę na przetrwanie , bo wtedy zmuszano wszystkich do pracy
E danno circa — - oggigiorno lo chiameremmo un regime calorico limitato — danno porridge , con qualche granello di riso .	i dawano im ... Coś , co przypomina współczesne diety głodówkowe , kleik z kilkoma ziarenkami ryżu .
Fu proprio a questo punto che mio padre si ammalò gravemente .	Mniej więcej wówczas mój ojciec poważnie zachorował .
E lui non parlava vietnamita .	Nie mówił po wietnamsku .
Nel Gennaio 1976 , mio padre morì .	Umarł w styczniu 1976 roku .
Fu ciò che rese possibile , per noi , portare avanti il piano .	I to tak naprawdę umożliwiło nam realizację tego planu .
Allora i Khmer Rossi ci portarono da un posto chiamato Pursat a Koh Tiev , che si trova al di là del confine col Vietnam .	Czerwoni Khmerzy wzięli nas z Pursat do Koh Tiev , niedaleko granicy z Wietnamem ,
E lì avevano un campo di detenzione dove esaminare i presunti vietnamiti , per verificarne la conoscenza della lingua .	gdzie był obóz dla internowanych , w którym testowano językowo rzekomych Wietnamczyków .
Il vietnamita di mia madre era così scarso che lei , per rendere la nostra storia credibile , aveva dato a tutti i bambini e alle bambine dei nuovi nomi vietnamiti .	Wietnamski mojej mamy był tak zły , że aby uwiarygodnić naszą historię dała wszystkim dzieciom nowe wietnamskie imiona .
Ma aveva dato ai bambini dei nomi da femmina , e alle bambine dei nomi da maschio .	Ale dała chłopcom imiona żeńskie , a dziewczynkom męskie .
Fu solo dopo l' incontro con una donna Vietnamita che glielo disse , e l' aiutò senza sosta per due giorni , che decise di affrontare l' esame . Sapete , si trattava del momento della verità .	I dopiero pewna wietnamska kobieta powiedziała jej o tym , a potem intensywnie uczyła przez dwa dni , aby była w stanie zdać egzamin . I to właśnie była chwila prawdy .
Se non passa l' esame , finiamo tutti alla forca . Se passa , possiamo partire per il Vietnam .	Jeśli nie zda , czeka nas wszystkich powieszenie . Jeśli zda , możemy wyjechać do Wietnamu .
E di fatto , naturalmente , dato che sono qui , mia madre passò .	Rzecz jasna , jestem teraz tutaj , więc zdała .
E finiamo a Hong Ngu , sul versante vietnamita .	Wylądowaliśmy w Hong Ngu po wietnamskiej stronie ,
E poi dopo a Chau Doc .	a następnie w Chau Doc.
Questa è una foto di Hong Ngu , in Vietnam , oggi .	Tak wygląda obecnie Hong Ngu w Wietnamie .
Un luogo idilliaco sul delta del Mekong .	Urocze , idylliczne miejsce w delcie Mekongu .
Ma per noi significava libertà .	Ale dla nas oznaczało ono wolność .
Libertà dalle persecuzioni dei Khmer Rossi .	I wolność od prześladowań Czerwonych Khmerów .
Lo scorso anno , il Tribunale per i Khmer Rossi , che le Nazioni Unite stanno aiutando ad avviare in Cambogia , fu aperto , ed io decisi che , ai fini della memoria storica , avrei dovuto presentare un Ricorso Civile al tribunale , per la morte di mio padre .	W zeszłym roku , Trybunał do spraw Czerwonych Khmerów prowadzony w Kambodży z pomocą ONZ , rozpoczął działalność i postanowiłem , że dla potrzeb archiwów powinienem wnieść skargę cywilną do Trybunału , odnośnie śmierci ojca .
E mi è giunta notizia il mese scorso che il ricorso è stato ufficialmente accettato dal Tribunale dei Khmer Rossi .	I w zeszłym miesiącu dostałem odpowiedź , że moja skarga została oficjalnie zaakceptowana przez Trybunał .
Si tratta , per me , di una questione di giustizia per la storia , e di responsabilità per il futuro . Perché la Cambogia rimane un luogo senza legge , a volte .	Dla mnie to kwestia sprawiedliwości historycznej i odpowiedzialności za przyszłość , gdyż Kambodża wciąż bywa dość bezprawnym miejscem .
Cinque anni fa io e mia madre tornammo a Chau Doc .	Pięć lat temu powróciliśmy z matką do Chau Doc.
E le fu possibile ritornare in un luogo che per lei significava libertà , ma anche paura , perché eravamo appena usciti dalla Cambogia .	I mogła wrócić do miejsca , które dla niej oznaczało wolność , ale też strach. gdyż ledwo wyjechaliśmy z Kambodży .
Sono felice oggi , di presentarvela ,	Jestem szczęśliwy , mogąc ją dzisiaj przedstawić .
E ' qui con noi , oggi , in questa sala .	Jest z nami dzisiaj na widowni .
Grazie mamma .	Dziękuję , mamo .
( Applausi )	( Brawa )
La Terra non ha bisogno di presentazioni .	null
perché gli astronauti dell' Apollo 17 , sfrecciando intorno alla Luna nel 1972 , hanno scattato questa immagine simbolica .	A wiemy to w dużej mierze dzięki astronautom z Apollo 17 , którzy , pędząc dokoła księżyca w 1972 r . , zrobili to słynne zdjęcie .
Ha galvanizzato tutta una generazione rendersi conto che era sull' Astronave Terra , fragile e finita , e che dobbiamo prendercene cura .	null
Ma pur essendo bellissima , questa immagine è statica , e la Terra è in continuo cambiamento .	Jednak , pomimo całego piękna , to zdjęcie jest statyczne , a Ziemia przecież nieustannie się zmienia .
Cambia ogni giorno con l' attività umana .	Zmienia się każdego dnia w odpowiedzi na działalność człowieka .
Le immagini satellitari che abbiamo oggi sono vecchie .	null
Tipicamente , vecchie di anni .	null
Ed è importante perché non si può sistemare quello che non si può vedere .	Ma to ogromne znaczenie , bo przecież nie można naprawić tego , czego nie widać .
Quello che vorremmo sono immagini quotidiane dell' intero pianeta .	Idealnym rozwiązaniem byłoby fotografowanie całej planety każdego dnia .
Che cosa ce lo impedisce ?	null
Qual è il problema ?	Gdzie tkwi problem ?
Questo è il problema : i satelliti sono grandi , costosi e lenti .	Problem w tym , że satelity są duże , drogie i powolne .
Questo pesa tre tonnellate .	Ten waży trzy tony .
È alto sei metri , largo quattro .	Ma sześć metrów wysokości i cztery metry szerokości .
Ci è voluto un razzo per lanciarlo .	Na jego uruchomienie zużyto owiewkę całej rakiety .
Un satellite , un razzo .	Jeden satelita , jedna rakieta .
Costa 855 milioni di dollari .	Kosztował 855 milionów dolarów .
I satelliti come questo fanno un lavoro straordinario nell' aiutarci a capire il nostro pianeta .	Satelity takie jak ten miały ogromny wkład w poznawanie naszej planety .
Ma se volete capirlo in modo più regolare , ci vogliono molti satelliti , e questo modello non è scalabile .	null

E questo piccolo esercizio già ci fornisce una buona idea della nozione di area .

Pierwsze ćwiczenie to wprowadzenie do pojęcia powierzchni .

Andiamo avanti , che succede se la figura è questa ?

Jaka jest powierzchnia tej figury ?

Se proviamo a tassellarla non funziona molto bene , no ?

Podzielenie jej na części nie za dobrze działa .

Invece possiamo sperimentare qualcuno di questi strumenti attraverso un processo guidato di prova ed errore , e a un certo punto scopriremo che una delle cose fattibili che si possono provare tra le varie trasformazioni legittime è la seguente . Si può tagliare la figura , risistemare le parti , incollarle insieme e procedere alla tassellazione proprio come abbiamo fatto prima .

Można więc eksperymentować używając innych metod , metodą prób i błędów , dochodzimy do tego , że jednym z możliwych przekształceń jest podzielenie figury , i przestawienie jej części , by można było użyć pierwszej metody .

( Applausi ) Questa trasformazione in particolare non ha cambiato l' area della figura originale , quindi un bimbo di 6 anni , giocando , ha appena scoperto un algoritmo interessante per calcolare l' area di ogni possibile parallelogramma .

( Brawa ) Takie przeobrażenie nie zmienia powierzchni figury . Dzięki temu 6-latek odkrywa algorytm , dzięki któremu może obliczyć powierzchnię każdego równoległoboku .

Non rimpiazziamo gli insegnanti , tra l' altro .

Nie zastępujemy nauczycieli , wspieramy ich .

Noi crediamo che agli insegnanti vada dato più potere , non che vengano rimpiazzati .

Nie zastępujemy nauczycieli , wspieramy ich .

Ancora , cosa succede per l' area di un triangolo ?

Powierzchnia trójkąta .

Dopo un po ' di tentativi ed errori guidati , il bambino scoprirà , con o senza aiuto , che può duplicare la figura originale per poi prendere il risultato , spostarlo , incollarlo all' originale e poi andare avanti come prima : taglia , sposta , incolla ... ops ... incolla e tassella .

Metodą prób i błędów dziecko , z pomocą lub bez , odkryje , że można figurę podwoić , transponować , połączyć z tą pierwszą , i jak poprzednio : przestawić wkleić , połączyć i podzielić .

Questa trasformazione ha raddoppiato l' area della figura di partenza , quindi abbiamo appena imparato che l' area del triangolo è uguale all' area del rettangolo divisa per due .

Ten proces podwoił powierzchnię wyjściowej figury . Stąd wiemy , że pole trójkąta to pole tego prostokąta , podzielone przez 2 .

Ma l' abbiamo scoperto tramite esplorazione individuale .

Odkrywamy to sami .

Quindi , oltre ad aver imparato un po ' di geometria utile , il bambino è stato esposto ad alcune strategie scientifiche abbastanza sofisticate come la riduzione , cioè l' arte di trasformare un problema complesso in uno semplice , oppure la generalizzazione , che è al cuore di ogni disciplina scientifica , o il fatto che alcune proprietà non variano se sottoposte ad alcune trasformazioni .

Poza nauką geometrii dziecko używa wyrafinowanych matematycznych metod , jak redukcja , czyli przekształcenie skomplikowanego problemu w prosty , czy uogólnienie , czyli wiedza , że niektóre cechy są niezmienne niezależnie od transformacji .

Tutto questo è qualcosa che un bambino molto piccolo può imparare usando app come queste .

Dziecko może to zrozumieć z pomocą aplikacji na telefon .

Ecco cosa stiamo facendo al momento : per primo stiamo scomponendo il programma di matematica dalla prima elementare alla quinta superiore in tante app .

Obecnie dzielimy program nauczania matematyki w klasach 1 - 12 na szereg aplikacji. w klasach 1 - 12 na szereg aplikacji .

E visto che non possiamo farlo da soli , abbiamo sviluppato anche un bellissimo strumento così che ogni autore , genitore o chiunque abbia un interesse nell' insegnamento della matematica possa usarlo per sviluppare app come queste sui tablet senza dover programmare .

Nie osiągniemy tego sami . Stworzyliśmy narzędzie , dzięki któremu każdy rodzic , czy każdy zainteresowany , może stworzyć podobną aplikację na tablet , bez programowania .

Infine , stiamo creando un ecosistema adattativo che metterà insieme studenti diversi con app diverse a seconda del loro stile di apprendimento in evoluzione .

Pracujemy też nad elastycznym systemem , który dostosuje proponowane uczniom aplikacje do ich indywidualnego tempa nauki .

La forza propulsiva dietro a questo progetto è il mio collega Shmulik London , e come potete vedere , proprio come fece Salman circa 90 anni fa , il trucco è circondarsi di persone brillanti , perché alla fine sono le persone che contano .

Ten projekt to dzieło mojego kolegi Szmulika Londona . Podobnie jak dla Salmana 90 lat temu , sztuka polega na tym , żeby otaczać się niezwykłymi ludźmi . W końcu to właśnie o nich chodzi . W końcu to właśnie o nich chodzi .

Qualche anno fa stavo passeggiando per Tel Aviv ho visto questa scritta su un muro , e l' ho trovata talmente stimolante che ora la ripeto sempre ai miei studenti , e vorrei dirla anche a voi oggi .

Kilka lat temu w Tel Awiwie zobaczyłem na murze graffiti , było tak uderzające , że po dziś dzień cytuję je studentom. że po dziś dzień cytuję je studentom .

Ora , non so quanti di voi abbiano familiarità con il termine " " mensch " " . In pratica indica l' essere umani e fare la cosa giusta .

Nie wiem , czy znacie określenie " " mensch " " . Oznacza to być prawdziwym człowiekiem i postępować jak należy .

E ciò che questa scritta dice è : " " High-tech ... chi se ne frega .

Oto treść graffiti : " " High-tech , śmaj-tech .

La cosa più importante è essere mensch . " " ( Risate ) Grazie . ( Applausi ) ( Applausi )

Najważniejsze być prawdziwym człowiekiem " " . ( Śmiech ) Dziękuję . ( Brawa ) ( Brawa )

Normalmente insegno corsi su come ricostruire gli stati dopo la guerra .

Zazwyczaj prowadzę zajęcia o metodach odbudowy państw po wojnie .

Ma oggi ho una storia personale da condividere con voi .

Ale dziś chciałbym się podzielić osobistą historią .

Questa è una fotografia della mia famiglia , con i miei 4 fratelli , io e mia mamma , fatta nel 1977 .

Oto zdjęcie mojej rodziny : czworo mego rodzeństwa , moja mama i ja , w 1977 roku .

Di fatto noi siamo cambogiani ,

Jesteśmy Kambodżanami ,

e la fotografia è stata fatta in Vietnam .

a to zdjęcie zostało zrobione w Wietnamie .

Ma allora , come è finita in Vietnam nel 1977 una famiglia Cambogiana ?

Jak kambodżańska rodzina znalazła się w 1977 roku w Wietnamie ?

Per spiegarlo , vi mostrerò un breve video che illustra il regime dei Khmer Rossi nel 1975 e nel 1979 .

Aby to zrozumieć , zobaczmy krótki film o reżimie Czerwonych Khmerów w latach 1975-1979. o reżimie Czerwonych Khmerów w latach 1975-1979 .

17 Aprile 1975

( Film ) 17 kwietnia 1975 .

I comunisti Khmer Rossi entrano a Phnom Penh per liberare la propria gente dall' invasivo conflitto in Vietnam , e dalle campagne di bombardamento americane .

Komunistyczni Czerwoni Khmerzy wkraczają do Phnom Penh wyzwolić swój lud od konfliktu w Wietnamie i amerykańskich bombardowań .

Guidati da Pol Pot , originario di una famiglia contadina , i Khmer Rossi evacuano la popolazione dirigendola verso le campagne con lo scopo di creare un' utopia rurale comunista , molto simile alla rivoluzione Culturale di Mao Tse Tung in Cina .

Pod wodzą pochodzącego ze wsi Pol Pota , Czerwoni Khmerzy przesiedlali ludność na wieś w celu stworzenia wiejskiej utopii komunistycznej , podobnie jak Mao Zedong w czasie Rewolucji Kulturalnej w Chinach .

I Khmer Rossi chiudono le porte al mondo esterno .

Czerwoni Khmerzy zamknęli drzwi przed światem zewnętrznym .

Ma , dopo quattro anni , la triste realtà trapela .

Jednak po 4 latach wyszła na jaw ponura prawda :

In un paese di soli 7 milioni di abitanti un milione mezzo di persone furono uccise dai loro stessi leader , i loro corpi ammassati nelle fosse comuni dei campi di sterminio .

W kraju z ludnością zaledwie 7 milionów , półtora miliona zamordowali ich właśni przywódcy , a ich ciała piętrzyły się w masowych grobach na polach śmierci .

Ora , a parte la narrazione degli anni ' 70 , il 17 Aprile 1975 noi abitavamo a Phnom Penh .

Sophal Ear : Jednak , pomimo wydarzeń lat 70 . , 17 kwietnia 1975 mieszkaliśmy w Phnom Penh .

Ai miei genitori fu detto dai Khmer Rossi di lasciare la città a causa di un imminente bombardamento americano che sarebbe durato tre giorni .

Czerwoni Khmerzy kazali rodzicom ewakuować się z miasta z powodu przewidywanych w ciągu 3 dni amerykańskich bombardowań .

E questa è una foto dei Khmer Rossi .

Oto zdjęcie Czerwonych Khmerów .

Erano soldati giovani . Di solito bambini-soldato .

Byli młodymi żołnierzami , zazwyczaj jeszcze dziećmi .

Si tratta di una cosa normale ora , nei conflitti odierni . Perché è molto facile trascinarli in guerra .

To bardzo typowe w czasach nowoczesnych konfliktów , gdyż łatwo można je wciągnąć w wojnę .

La ragione con cui spiegarono i bombardamenti americani non era cosí lontana dalla realtà .

Amerykańskie bombardowania nie były nierealną przyczyną .

Voglio dire che , dal 1965 al 1973 , si contarono più munizioni cadute sulla Cambogia che in tutta la Seconda Guerra Mondiale in Giappone , incluse le due bombe nucleari. dell' Agosto 1945 .

W tym czasie , w latach 1965-1973 , w Kambodży było więcej sprzętu bojowego niż w całej Japonii podczas II Wojny Światowej , wliczając dwie bomby atomowe z sierpnia 1945. wliczając dwie bomby atomowe z sierpnia 1945 .

I Khmer Rossi non credevano nel denaro .

Czerwoni Khmerzy nie wierzyli w wartość pieniędzy ,

Per cui l' equivalente della Federal Reserve Bank ( Banca Centrale ) in Cambogia fu bombardata .

więc kambodżański odpowiednik Banku Centralnego został zbombardowany .

Ma non si limitarono a questo . Proibirono di fatto il denaro .

Ale to nie wszystko , w rzeczywistości zakazali używania pieniędzy .

Credo sia l' unico caso in cui il denaro smise di essere utilizzato .

Wydaje mi się , że to pierwszy raz w historii , gdy całkowicie zaprzestano używania pieniędzy .

E noi sappiamo che il denaro è la causa di tutti i mali , ma di fatto , ciò non evitò il male in Cambogia .

Wiemy , że pieniądze są źródłem wszelkiego zła , ale w rzeczywistości to nie zatrzymało zła szerzącego się w Kambodży .

La mia famiglia fu trasferita da Phnom Penh alla provincia di Pursat .

Moja rodzina przeniosła się z Phnom Penh do prowincji Pursat .

In questa immagine si vede Pursat .

Tak wygląda Pursat .

Si tratta di una zona della Cambogia molto bella , dove si coltiva il riso .

Szczerze mówiąc , to całkiem ładna część Kambodży , gdzie uprawia się ryż .

E di fatto li forzarono a lavorare i campi .

Zmuszono ich do pracy na polach .

Per cui mio padre e mia madre finirono in una sorta di campo di concentramento , un campo di lavoro .

I tak moi rodzice wylądowali w czymś w rodzaju obozu koncentracyjnego , obozu pracy .

Fu in quel periodo che a mia madre giunse notizia , dal capo della comune , che i Vietnamiti stavano chiedendo che i loro cittadini rientrassero in Vietnam .

Wówczas moja mama usłyszała od zarządcy komuny , Wówczas moja mama usłyszała od zarządcy komuny , że Wietnamczycy proszą swoich obywateli o powrót do Wietnamu. że Wietnamczycy proszą swoich obywateli o powrót do Wietnamu .

Lei parlava un po ' di vietnamita , essendo cresciuta , da bambina , tra amici vietnamiti .

Mówiła trochę po wietnamsku , bo w dzieciństwie miała wietnamskich przyjaciół .

Decise così , nonostante i consigli dei suoi vicini , di correre il rischio ed affermare di essere vietnamita in modo da offrirci una possibilità di sopravvivenza . Perché , a questo punto , stanno costringendo tutti a lavorare ,

Pomimo rad sąsiadów zadecydowała , że skorzysta z okazji i zadeklaruje , że jest Wietnamką , dzięki czemu będziemy mieć szansę na przetrwanie , bo wtedy zmuszano wszystkich do pracy

E danno circa — - oggigiorno lo chiameremmo un regime calorico limitato — danno porridge , con qualche granello di riso .

i dawano im ... Coś , co przypomina współczesne diety głodówkowe , kleik z kilkoma ziarenkami ryżu .

Fu proprio a questo punto che mio padre si ammalò gravemente .

Mniej więcej wówczas mój ojciec poważnie zachorował .

E lui non parlava vietnamita .

Nie mówił po wietnamsku .

Nel Gennaio 1976 , mio padre morì .

Umarł w styczniu 1976 roku .

Fu ciò che rese possibile , per noi , portare avanti il piano .

I to tak naprawdę umożliwiło nam realizację tego planu .

Allora i Khmer Rossi ci portarono da un posto chiamato Pursat a Koh Tiev , che si trova al di là del confine col Vietnam .

Czerwoni Khmerzy wzięli nas z Pursat do Koh Tiev , niedaleko granicy z Wietnamem ,

E lì avevano un campo di detenzione dove esaminare i presunti vietnamiti , per verificarne la conoscenza della lingua .

gdzie był obóz dla internowanych , w którym testowano językowo rzekomych Wietnamczyków .

Il vietnamita di mia madre era così scarso che lei , per rendere la nostra storia credibile , aveva dato a tutti i bambini e alle bambine dei nuovi nomi vietnamiti .

Wietnamski mojej mamy był tak zły , że aby uwiarygodnić naszą historię dała wszystkim dzieciom nowe wietnamskie imiona .

Ma aveva dato ai bambini dei nomi da femmina , e alle bambine dei nomi da maschio .

Ale dała chłopcom imiona żeńskie , a dziewczynkom męskie .

Fu solo dopo l' incontro con una donna Vietnamita che glielo disse , e l' aiutò senza sosta per due giorni , che decise di affrontare l' esame . Sapete , si trattava del momento della verità .

I dopiero pewna wietnamska kobieta powiedziała jej o tym , a potem intensywnie uczyła przez dwa dni , aby była w stanie zdać egzamin . I to właśnie była chwila prawdy .

Se non passa l' esame , finiamo tutti alla forca . Se passa , possiamo partire per il Vietnam .

Jeśli nie zda , czeka nas wszystkich powieszenie . Jeśli zda , możemy wyjechać do Wietnamu .

E di fatto , naturalmente , dato che sono qui , mia madre passò .

Rzecz jasna , jestem teraz tutaj , więc zdała .

E finiamo a Hong Ngu , sul versante vietnamita .

Wylądowaliśmy w Hong Ngu po wietnamskiej stronie ,

E poi dopo a Chau Doc .

a następnie w Chau Doc.

Questa è una foto di Hong Ngu , in Vietnam , oggi .

Tak wygląda obecnie Hong Ngu w Wietnamie .

Un luogo idilliaco sul delta del Mekong .

Urocze , idylliczne miejsce w delcie Mekongu .

Ma per noi significava libertà .

Ale dla nas oznaczało ono wolność .

Libertà dalle persecuzioni dei Khmer Rossi .

I wolność od prześladowań Czerwonych Khmerów .

Lo scorso anno , il Tribunale per i Khmer Rossi , che le Nazioni Unite stanno aiutando ad avviare in Cambogia , fu aperto , ed io decisi che , ai fini della memoria storica , avrei dovuto presentare un Ricorso Civile al tribunale , per la morte di mio padre .

W zeszłym roku , Trybunał do spraw Czerwonych Khmerów prowadzony w Kambodży z pomocą ONZ , rozpoczął działalność i postanowiłem , że dla potrzeb archiwów powinienem wnieść skargę cywilną do Trybunału , odnośnie śmierci ojca .

E mi è giunta notizia il mese scorso che il ricorso è stato ufficialmente accettato dal Tribunale dei Khmer Rossi .

I w zeszłym miesiącu dostałem odpowiedź , że moja skarga została oficjalnie zaakceptowana przez Trybunał .

Si tratta , per me , di una questione di giustizia per la storia , e di responsabilità per il futuro . Perché la Cambogia rimane un luogo senza legge , a volte .

Dla mnie to kwestia sprawiedliwości historycznej i odpowiedzialności za przyszłość , gdyż Kambodża wciąż bywa dość bezprawnym miejscem .

Cinque anni fa io e mia madre tornammo a Chau Doc .

Pięć lat temu powróciliśmy z matką do Chau Doc.

E le fu possibile ritornare in un luogo che per lei significava libertà , ma anche paura , perché eravamo appena usciti dalla Cambogia .

I mogła wrócić do miejsca , które dla niej oznaczało wolność , ale też strach. gdyż ledwo wyjechaliśmy z Kambodży .

Sono felice oggi , di presentarvela ,

Jestem szczęśliwy , mogąc ją dzisiaj przedstawić .

E ' qui con noi , oggi , in questa sala .

Jest z nami dzisiaj na widowni .

Grazie mamma .

Dziękuję , mamo .

( Applausi )

( Brawa )

La Terra non ha bisogno di presentazioni .

null

perché gli astronauti dell' Apollo 17 , sfrecciando intorno alla Luna nel 1972 , hanno scattato questa immagine simbolica .

A wiemy to w dużej mierze dzięki astronautom z Apollo 17 , którzy , pędząc dokoła księżyca w 1972 r . , zrobili to słynne zdjęcie .

Ha galvanizzato tutta una generazione rendersi conto che era sull' Astronave Terra , fragile e finita , e che dobbiamo prendercene cura .

null

Ma pur essendo bellissima , questa immagine è statica , e la Terra è in continuo cambiamento .

Jednak , pomimo całego piękna , to zdjęcie jest statyczne , a Ziemia przecież nieustannie się zmienia .

Cambia ogni giorno con l' attività umana .

Zmienia się każdego dnia w odpowiedzi na działalność człowieka .

Le immagini satellitari che abbiamo oggi sono vecchie .

null

Tipicamente , vecchie di anni .

null

Ed è importante perché non si può sistemare quello che non si può vedere .

Ma to ogromne znaczenie , bo przecież nie można naprawić tego , czego nie widać .

Quello che vorremmo sono immagini quotidiane dell' intero pianeta .

Idealnym rozwiązaniem byłoby fotografowanie całej planety każdego dnia .

Che cosa ce lo impedisce ?

null

Qual è il problema ?

Gdzie tkwi problem ?

Questo è il problema : i satelliti sono grandi , costosi e lenti .

Problem w tym , że satelity są duże , drogie i powolne .

Questo pesa tre tonnellate .

Ten waży trzy tony .

È alto sei metri , largo quattro .

Ma sześć metrów wysokości i cztery metry szerokości .

Ci è voluto un razzo per lanciarlo .

Na jego uruchomienie zużyto owiewkę całej rakiety .

Un satellite , un razzo .

Jeden satelita , jedna rakieta .

Costa 855 milioni di dollari .

Kosztował 855 milionów dolarów .

I satelliti come questo fanno un lavoro straordinario nell' aiutarci a capire il nostro pianeta .

Satelity takie jak ten miały ogromny wkład w poznawanie naszej planety .

Ma se volete capirlo in modo più regolare , ci vogliono molti satelliti , e questo modello non è scalabile .

null