transcription
stringlengths 1
97
| segmentation
stringlengths 1
103
| pos_glosses
stringlengths 1
96
| glosses
stringlengths 1
141
| translation
stringlengths 2
129
|
---|---|---|---|---|
Man wunaq li ta' tzii tino'jin ,
|
man wunaq li ta' tzii ti-no'j-in
|
ART S DEM NEG ADJ INC-S-AP
|
ART hombre DEM NEG bueno INC-idea-AP
|
Ese hombre se porta muy mal.
|
cha' re cha'.
|
cha' re cha'
|
VI PRON VI
|
decir él/ella decir
|
Le dijo a él dice.
|
Abay ,
|
a-bay
|
CONJ-ADV
|
CONJ-baya
|
A baya.
|
tcha' re .
|
t-cha' re
|
INC-VI PRON
|
INC-decir él/ella
|
Le dijo a él dice.
|
Entoons lajori ya wi' chaq premis atintij .
|
entoons lajori ya wi' chaq premis at-in-tij
|
ADV ADV VOC EXS PART ADV PRON-E1S-VT
|
entonces ahora ya EXS PART permiso tú/usted-E1S-comer
|
Entonces ahora ya tengo el permiso para que te como.
|
Tijman ,
|
tij-man
|
VT-ART
|
comer-ART
|
Cómate ese.
|
tijman wunaq ,
|
tij-man wunaq
|
VT-ART S
|
comer-ART hombre
|
Comete a ese hombre.
|
cha' man kwa'y re man kumetz cha'.
|
cha' man kwa'y re man kumatz cha'
|
VI ART S PRON ART S VI
|
decir ART caballo él/ella ART culebra decir
|
Le dijo el caballo a la culebra dice.
|
Taweno .
|
ta-weno
|
ADV-ADV
|
esta-bueno
|
Esta bien.
|
Baay lajori chik jo' rk'i man wákix ,
|
baay lajori chik jo' r-k'i man wákix
|
VOC ADV PART VI E3S-SREL ART S
|
baya ahora PART ir E3S-SREL ART vaca
|
Vaya ahora vamos con la vaca.
|
cha' re cha'.
|
cha' re cha'
|
VI PRON VI
|
decir él/ella decir
|
Le dijo a él dice.
|
Xe' taq rk'i man wakix ,
|
xe' taq r-k'i man wakix
|
VI PL E3S-SREL ART S
|
ir PL E3S-SREL ART vaca
|
Se fueron con la vaca.
|
cha'.
|
cha'
|
VI
|
decir
|
Dice.
|
Wakix ,
|
wakix
|
S
|
vaca
|
Vaca.
|
cha' re .
|
cha' re
|
VI PRON
|
decir él/ella
|
Le dojo.
|
Ooy ,
|
ooy
|
VOC
|
ola
|
Ola.
|
cha' re .
|
cha' re
|
VI PRON
|
decir él/ella
|
Le dijo.
|
tintija' man wunaq ri .
|
ti-in-tij-a' man wunaq ri
|
INC-E1S-VT-ENF ART S DEM
|
INC-E1S-comer-ENF ART hombre DEM
|
Me como a este hombre.
|
Esk xij resaj chralaj jun ab'aj ,
|
esk x-i--j r-esa-j ch jun ab'aj
|
ADV COM-A1S--E3S E3S-VT-SC PREP NUM S
|
esque COM-A1S--E3S E3S-sacar-SC PREP uno piedra
|
Esque me sacó debajo de una piedra.
|
cha' re cha'.
|
cha' re cha'
|
VI PRON VI
|
decir él/ella decir
|
Le dijo a él dice.
|
Tambyeen ke re , re mas , mas inijkoj li chaak .
|
tambyeen ke re re mas mas in-ij-koj li chaak
|
ADV ADV PRON PRON ADV ADV A1S-E3S-VT PREP S
|
también que él/ella él/ella más más A1S-E3S-meter PREP trabajo
|
Tambien que el me pone mucho a trabajar.
|
I despwes ta' tijtok woroon chwe .
|
i despwes ta' ti-j-tok woroon ch-we
|
CONJ ADV NEG INC-E3S-VT S INC-SREL
|
CONJ después NEG INC-E3S-buscar sacate INC-SREL
|
Y despues no me busca sacate para mi.
|
tcha' re cha'.
|
t-cha' re cha'
|
INC-VI PRON VI
|
INC-decir él/ella decir
|
Le dijo a él dice.
|
Mas man wunaq li ta' tzii naad tno'jin ,
|
mas man wunaq li ta' tzii naad t-no'j-in
|
ADV ART S DEM NEG ADJ ADV INC-ADV-AP
|
más ART hombre DEM NEG bueno nada INC-idea-AP
|
Ese hombre no se porta bien.
|
cha'.
|
cha'
|
VI
|
decir
|
Dijo.
|
Sol tren k'ex chwee ,
|
sol t-r-en k'ex ch-we
|
PART INC-E3S-VT VT INC-SREL
|
PART INC-E3S-hace hacer INC-SREL
|
Solo me hace daño.
|
tcha' re .
|
t-cha' re
|
INC-VI PRON
|
INC-decir él/ella
|
Le dijo a él.
|
Per naad tijtok insakat ,
|
per naad ti-j-tok in-saakat
|
ADV ADV INC-E3S-VT E1S-S
|
pero nada INC-E3S-buscar E1S-sacate
|
Pero nada me busca mi sacate.
|
tcha' re .
|
t-cha' re
|
INC-VI PRON
|
INC-decir él/ella
|
Le dijo a él.
|
Tawen ,
|
tawen
|
ADV
|
esta@bien
|
Esta bien.
|
tcha'.
|
t-cha'
|
INC-VI
|
INC-decir
|
Dijo.
|
Baay lajori tij ,
|
baay lajori tij
|
VOC ADV VI
|
baya ahora comer
|
Ahora cómatelo.
|
cha' re .
|
cha' re
|
VI PRON
|
decir él/ella
|
Le dijo.
|
Baay ya xi' kib' pwes .
|
baay ya xi' kiib' pwes
|
VOC VOC VI NUM ADV
|
baya ya ir dos pues
|
Baya ya fueron dos pues.
|
Lajori saber .
|
lajori saber
|
ADV ADV
|
ahora saber
|
Ahora saber.
|
Lajori jo' chik rk'i man imul ,
|
lajori jo' chik r-k'i man imul
|
ADV VI PART E3-SREL ART S
|
ahora ir PART E3-SREL ART conejo
|
Ahora vamos con el conejo.
|
cha' taq ,
|
cha' taq
|
VI PL
|
decir PL
|
Dijeron ellos.
|
saber neen tijb'ij man imul ,
|
saber neen ti-j-b'ij man imul
|
ADV INT INC-E3S-VT ART S
|
saber INT INC-E3S-decir ART conejo
|
Saber que dice el conejo.
|
cha' taq .
|
cha' taq
|
VI VT
|
decir soltar
|
Dijeron ellos.
|
Baay ,
|
baay
|
VOC
|
baya
|
Baya.
|
cha'.
|
cha'
|
VI
|
decir
|
Dice.
|
kabaal xijte' taq man imul ,
|
kabaal x-i-j-te' taq man imul
|
ADV COM-DIR-E3S-VT PL ART S
|
cabal COM-DIR-E3S-encontrar PL ART conejo
|
Cabal encontraron al conejo.
|
cha'.
|
cha'
|
VI
|
decir
|
Dice.
|
Kabaal imul ,
|
kabaal imul
|
ADV S
|
cabal conejo
|
Cabal conejo.
|
tcha' re cha'.
|
t-cha' re cha'
|
INC-VI PRON VI
|
INC-decir él/ella decir
|
Le dijo a él dice.
|
Ooyj tintija' man ,
|
ooy(j) t-in-tij-a' man
|
ADV INC-E1S-VT-ENF ART
|
ahora INC-E1S-comer-ENF ART
|
Ahora voy a comer ese.
|
neen tab'ij aat si tintij man wunaq ri ,
|
neen t-a-b'iij aat si t-in-tij man wunaq ri
|
INT INC-E2S-VT PRON ADV INC-E1S-VT ART S DEM
|
INT INC-E2S-decir tú/usted si INC-E1S-comer ART hombre DEM
|
¿Que decis vos si me como a este hommbre?
|
tcha' re .
|
t-cha' re
|
INC-VI PRON
|
INC-decir él/ella
|
Le dijo a él.
|
Lamaas ,
|
lamaas
|
ADV
|
donde
|
¿Donde?
|
nemoo ,
|
ne-mood
|
ADV-ADV
|
que-modo
|
¿Como?
|
neen jcholájil re tatij ,
|
neen j-chola-il re ti-a-tij
|
INT E3S-ADV-SAB PRON INC-E2S-VT
|
INT E3S-manera-SAB él/ella INC-E2S-comer
|
¿Poque te lo vas a comer?
|
cha' re .
|
cha' re
|
VI PRON
|
decir él/ella
|
Le dijo.
|
Loke pask xij resaj chijralaj jun ab'aj .
|
loke pas-k x-i-j r-esa-j ch-??? jun ab'aj
|
ADV ADV-ADV COM-A1S-E3S E3-VT-SC PREP-??? NUM S
|
loque pasa-que COM-A1S-E3S E3-sacar-SC PREP-??? uno piedra
|
Lo que pasa es que me sacó debajo de una piedra.
|
tcha' re cha'.
|
t-cha' re cha'
|
INC-VI PRON VI
|
INC-decir él/ella decir
|
Le dijo dice.
|
tcha' re .
|
t-cha' re
|
INC-VI PRON
|
INC-decir él/ella
|
Le dijo.
|
Jo' pwes .
|
jo' pwes
|
VI ADV
|
ir pues
|
Vamos pues.
|
Joti man imul
|
joti man imul
|
ADJ ART S
|
jodido ART conejo
|
Jodido el conejo.
|
ta' xya' pongam
|
ta' x-ya' pogam
|
NEG COM-VT VT
|
NEG COM-dar pongams
|
No dió pongamos.
|
ta' xya' permis re tijtij ,
|
ta' x-ya' permis re ti-j-tij
|
NEG COM-VT S PRON INC-E3S-VT
|
NEG COM-dar permiso él/ell INC-E3S-comer
|
No dió permiso para que se lo comiera.
|
cha' re .
|
cha' re
|
VT PRON
|
decir él/ella
|
Dijo él.
|
Xrile'na primer .
|
x-r-il-e'-na' primer
|
COM-E3S-VI-ENF-PART NUM
|
COM-E3S-ver-ENF-PART primero
|
Primero lo tuvo que ver.
|
Jo' tqile'.
|
jo' t-q-il-e'
|
VI INC-E1P-VT-ENF
|
ir INC-E1P-ver-ENF
|
Vamos a verlo.
|
Baay xe' taq chirilik ,
|
baay xe' taq chi-r-il-ik
|
VOC VI PL PREP-E3P-VT-SC
|
baya ir PL PREP-E3P-ver-SC
|
Baya se fueron a verlo.
|
xtaw taq lamaas wi' man ab'aj ,
|
x-taw taq lamaas wi' man ab'aj
|
COM-VT PL ADV EXS ART S
|
COM-llegar PL donde EXS ART piedra
|
Llegaron en donde esta la piedra.
|
cha'.
|
cha'
|
VI
|
decir
|
Dice.
|
Kwand xij re cha'.
|
kwand x-ij re cha'
|
ADV COM-VT PRON VI
|
cuando COM-decir él/ella decir
|
Cuando les dijo dice.
|
cha'.
|
cha'
|
VI
|
decir
|
Dice.
|
Okenika' chiralaj man ab'aj .
|
ok-en-ik-a' chi-r-alaj man ab'aj
|
VT-E2S-SC-ENF PREP-E3S-SREL ART S
|
entrar-E2S-SC-ENF PREP-E3S-SREL ART piedra
|
¡Entra debajo de la piedra!
|
I twil nemoo ab'anik chiralaj man ab'aj ,
|
i t-wil ne-moo a-b'an-ik chi-r-alaj man ab'aj
|
CONJ INC-SREL INT-ADV E2S-VT-SC PREP-E3S-SREL ART S
|
CONJ INC-SREL INT-modo E2S-hacer-SC PREP-E3S-de@bajo ART piedra
|
Para ver como estavas de bajo de la piedra.
|
cha' re cha'.
|
cha' re cha'
|
VI PRON VI
|
decir él/ella decir
|
Le dijo a él dice.
|
Xtawen ,
|
xtawen
|
ADV
|
esta@bien
|
Esta bien.
|
cha',
|
cha'
|
VI
|
decir
|
Dice.
|
I twil nemoo ab'anik chiralaj man ab'aj ,
|
i t-wil ne-moo a-b'an-ik chi-r-alaj man ab'aj
|
CONJ INC-SREL INT-ADV E2S-VT-SC PREP-E3S-SREL ART S
|
CONJ INC-SREL INT-modo E2S-hacer-SC PREP-E3S-de@bajo ART piedra
|
Y quiero ver como estavas debajo de la piedra.
|
cha' re .
|
cha' re
|
VI PRON
|
decir él/ella
|
Le dijo él.
|
Xtawen ,
|
xtawen
|
ADV
|
esta@bien
|
Esta bien.
|
cha' k'itz kumetz .
|
cha' k'itz kumetz
|
VI AFE S
|
decir AFE culebra
|
Dijo la pobre culebra.
|
Xe' chiralaj man ab'aj ,
|
xe' chi-r-alaj man ab'aj
|
VI PREP-E3S-SREL ART S
|
ir PREP-E3S-de@bajo ART piedra
|
Se fue debajo de la piedra.
|
xpe man ,
|
x-pe man
|
COM-VI ART
|
COM-venir ART
|
Vino ese.
|
xme' taq man palank .
|
x-me' taq man palank
|
COM-VT PL ART S
|
COM-traer PL ART palanca
|
Fueron a traer la palanca.
|
Xb'itaq ,
|
x-b'it-aq
|
COM-VI-PL
|
COM-levantar-PL
|
Lo levantaron.
|
kwand xpe man kumetz ,
|
kwand x-pe man kumetz
|
ADV COM-VI ART S
|
cuando COM-venir ART culebra
|
Cuando vino la culebra.
|
xq'ajch chiralaj man ab'aj .
|
x-q'aj-ch chi-r-alaj man ab'aj
|
COM-VI-DIR PREP-E3S-SREL ART S
|
COM-regresar-DIR PREP-E3S-de@bajo ART piedra
|
Se metió debajo de la piedra.
|
Kwand xpe man imul xqasaj man ,
|
kwand x-pe man imul x-qa--sáj man
|
ADV COM-VI ART S COM-E1S--PAS ART
|
cuando COM-venir ART conejo COM-E1S--PAS ART
|
Cuando vino el conejo bajó ese.
|
xqasaj man ab'aj .
|
x-qa--sáj man ab'aj
|
COM-E1P--PAS ART S
|
COM-E1P--PAS ART piedra
|
Bajó la píedra.
|
I xkan chiralaj man ab'aj ,
|
i x-kan chi-r-alaj man ab'aj
|
CONJ COM-VI PREP-E3S-SREL ART S
|
CONJ COM-quedar PREP-E3S-de@bajo ART piedra
|
Se quedó debajo de la piedra.
|
cha'.
|
cha'
|
VI
|
decir
|
Dice.
|
Xpe man ,
|
x-pe man
|
COM-VI ART
|
COM-venir ART
|
Vino ese.
|
lajori inawesaj ,
|
lajori in-aw-esa-j
|
ADV A1S-E2-VT-SC
|
ahora A1S-E2-sacar-SC
|
Ahora sácame.
|
tcha' chik man kumetz re man imul .
|
t-cha' chik man kumetz re man imul
|
INC-VI PART ART S PRON ART S
|
INC-decir PART ART culebra él/ella ART conejo
|
Le dijo la culebra al conejo.
|
Lajori ta' chki' atwesaj ,
|
lajori ta' chk-i' at-w-esa-j
|
ADV NEG PART-ENF A2S-E1S-VT-SC
|
ahora NEG PART-ENF A2S-E1S-sacar-SC
|
Ahora ya no te sacaré.
|
kom neen jchaak aat ,
|
kom neen j-chaak aat
|
PART INT E3S-S PRON
|
como INT E3S-trabajo tú/usted
|
Como por que eres vos.
|
ta',
|
ta'
|
NEG
|
NEG
|
No.
|
ta' tzii atno'jin re man wunaq ri .
|
ta' tzii at-no'j-in re man wunaq ri
|
NEG ADJ A2S-ADV-AP PRON ART S DEM
|
NEG bueno A2S-idea-AP él/ella ART hombre DEM
|
No te portas bien con el hombre.
|
Neen jchak xen jun faabor chawe .
|
neen j-chak x-en jun faabor ch-aw-e
|
INT E3S-S COM-PREP NUM S INC-E2S-SREL
|
INT E3S-trabajo COM-hacer uno favor INC-E2S-SREL
|
Porque te hizo un favor.
|
I aat ,
|
i aat
|
CONJ PRON
|
CONJ tú/usted
|
Y tú.
|
ta' ta'n gradeser man fabor ,
|
ta' t-a'n gradeser man fabor
|
NEG INC-VT ADV ART S
|
NEG INC-hacer agradecer ART favor
|
No agradeces el favor.
|
tcha' re cha'.
|
t-cha' re cha'
|
INC-VI PRON VI
|
INC-decir él/ella decir
|
Le dijo dice.
|
Lajori ,
|
lajori
|
ADV
|
ahora
|
Ahora.
|
tcha' re cha'.
|
t-cha' re cha'
|
INC-VI PRON VI
|
INC-decir él/ella decir
|
Le dijo dice.
|
Lajori ,
|
lajori
|
ADV
|
ahora
|
Ahora.
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.